ANEMIJE

Su hematološki poremećaji u kojima su u perifernoj krvi nalaze sinžen broj eritrocita i snižene vrijednosti hemoglobina

KLASIFIKACIJA:

• Relativne

- Ukupna količina hemoglobina i ukupan broj eritrocita su normalni ali zbog poremećaja u volumenu plazme (dilucija) vrijednosti broja eritrocita i koncentracije hemoglobina su snižene

- Makroglobulinemija, trudnoća, splenomegalija, deficitarna prehrana

• Absolutne

1. Anemije zbog gubitka krvi

2. Anemije zbog smanjenog stvaranja stanica eritrocitopoeze

- hipoproliferacijske i anemije zbog poremećaja u sazrijevanju

3. Anemije zbog povećane ili ubrzane razgradnje

ozračenje

HIPOPROLIFERACIJSKE oštećenja tumor, upala

ANEMIJE (HIA) koštane srži fibroza

infiltacija

02 otpuštanje

stimulacija bolesti bubregahipometabolizam

kronična upala

ANEMIJE ZBOG POREMEĆAJA citoplazmatski manjak željeza SAZRIJEVANJU (APS) poremećaj talasemija

sideroblastična an.

poremećaj manjak vitamina B12

jezgre manjak folne kis.

HEMOLITIČKE ANEMIJE intravskularna hemoliza endotoksin, lijekovi

(AHE) (fragmentacija) toplina, DIK

vaskulitis

an.srpastih st.

ekstravaskularna autoimune

hemoliza enzimopatije

membranopatije

2.1. Poremećaj proliferacije i diferencijacije matične stanice hematopoeze) (HIA)

2.1.1. Multipotetna matična stanica

a) aplastična anemija

2.1.2 Unipotetna matična stanica

a) Izolirana aplazija crvene loze

- prirođeni oblik-anemija Diamond-Blackfan

- stečeni oblik- virusne infekcije, lijekovi,hemolitičke anemije, kronične autoimune

b) Anemija kod bubrežne insuficijencije

c) Anemija kod endokrinoloških bolesti

2.1.3. Paroksizmalna noćna hemoglobinurija (3.1.5.)

2.2. Poremećaj proliferacije i diferencijacije stanica eritropoeze (APS)

2.2.1. Poremećaj sinteze DNK (megaloblastične anemije)

a) deficit vitamina B12

b) deficit folne kiseline

c) metabolički

2.2.2. Poremećaj u sintezi hemoglobina

2.2.2.1. Poremećaj u sinetzi hema (APS)

a) deficit željeza

b) atransferinemija

c) porfirije – metabolički poremećaj u stvaranju hema

2.2.2.2. Poremećaj stvaranju globina (APS)

a) talasemije (alfa i beta talasemije)

b) hemoglobinopatije

2.2.3. Anemije nepoznatog ili višestrukog mehanizma

2.2.3.1. Sideroblastne anemije (APS)stečene- pancitopenija s celularnom koštanom srži (funkcija eritroblasta poremećena- ne mogu stvarati eritrocite u dovoljnom broju; ponekad oporavak, a ponekad progresija u AL) (APS; MDS) (2.2.2.1.)

2.2.3.3. Diseritropoetične anemije (APS)

2.2.3.4. Anemije u kroničnim bolestima (HIA) (2.2.2.1.)

2.2.3.5. Anemije zbog deficitarne prehrane (HIA,APS)

2.2.3.6. Mijeloftizične anemije zbog infiltracije (leukemije, limfomi, metastaze, infekcije- TBC, sarkoidoza, histiocitoze) (HIA)

3. Anemije zbog povećane ili ubrzane razgradnje eritrocita

3.1. Intraeritrocitne (nasljedne)3.1.1. Poremećaj u membrani eritrocita

a) Nasljedna sferocitozab) Nasljedna eliptocitoza (ovalocitoza)c) Akantocitoza (poremećaj u sintezi lipida - povećano stvaranje

lecitina)d) Stomatocitoza

3.1.2. Poremećaj enzima u eritrocitimaa) Deficit glukoza-6-fosfat dehidrogenazeb) Deficit piruvat kinazec) Deficit drugih enzimad) methemoglobinemija i sulfhemoglobinemija(methemoglobinemija - više od 1% hemoglobina oksidirano u ferioblik zbog nasljednog deficita NADH - dijaforaze, stečeni toksičnioblik - lijekovi; sulfhemoglobinemija - derivati hemoglobina za kojeje karakteristična absorpcija pri 620 nm u prisutnosti cijanida)

3.1.3. Poremećaj sinteze globina (2.2.2.2)

a) talasemije (alfa, beta talasemije)

b) hemoglobinopatije (npr. srpasta anemija)

3.1.4. Porfirije (2.2.2.1. c)

• eritropoetična porfirija (EP) uz neefktivnu eritropoezu postoji i

retikulocitoza

• eritropoetična protoporfirija (EPP) -eefktivna eritropoeza i blaži

klinički tijek bolesti

3.2. Ekstraeritrocitne (stečene)

3.2.1. Hemoliza posredovana protutijelimaa) izoimune - fetalna eritroblastoza, transfuzijske reakcije, alogena TKSb) autoimuneba) uzrokovane toplim protutijelima (IgG)

primarne, sekundarne (KLL, maligni limfomi, neoplazme, kroničniagresivni hepatitis, ulcerozni kolitis, virusne infekcije, SLE, nodozni poliarteritis, lijekovi)

bb) uzrokovane hladnim protutijelima (IgM)primarne, sekundarne (maligni limfomi, infekcije - infekcioznamononukleoza, mikoplazma pneumonije)

bc) PNH na hladnoću

3.2.2. Hemolitičke anemije uzrokovane ljekovima• metildopa, penicilini, ibuprofen• imuni mehanizam - potiču autoimuni mehanizam ili stvorena

protutijela na ljekove reagiraju i na membranu eritrocita (topla protutijela) • ne- imuni mehanizam

3.2.3. Mehaničko oštećenje eritrocitaa) mikroangiopatske hemolitičke anemije- trombotična trombocitopenična purpura, HUS, DIKb) kardijalne traumatske anemijec) marš - hemoglobinurija

3.2.4. Anemije uzrokovane kemjskim, fizikalnim i biološkimuzročnicima-opekotine, arsen, olovo, bakar (modra galica), klorati, otrovi pčela, pauka i zmija, uzročnici malarije i plinske gangrene (klostridij)

3.2.5. Hipersplenizam- odvajanje i cijepanje eritrocita u monocitno-makrofagnom

sustavu

Klasifikacija makrocitnih anemija

Megaloblastične (megaloblastoidne)

1. Deficit vitamina B12 ili deficit folne kiseline

2. Lijekovi (citostatici)

3. MDS ( i druge bolesti matičnih stanica hematopoeze)

4. Megaloblastoidne anemije povezane s nasljednim poremećajemstvaranja DNA

Ne-megaloblastične

1. Alkoholizam

2. Bolesti jetre

3. Hemoliza ili krvarenje

4. Hipotireoza

Megaloblastične (megaloblastoidne)

2. Lijekovi

- prventstveno citostatici (metotreksat, hiroksiurea i citozin-arabinozid)

3. MDS (skupina bolesti matičnih stanica hematopoeze)

- pancitopenija u perifernoj krvi, makrocitna anemija

- dishematopoeza s megaloblastoidnim eritroblastima

4. Megaloblastoidne anemije povezane s nasljednim poremećajemstvaranja DNA

a) orotska acidurija- deficit u sintezi pirimidina

b) kongenitalne diseritropoetične anemije

Diferencijalna dijagnostika makrocitnih anemija

MCV > 100

retikulociti visoki bez makrocita ovalni makrociti makrociti

hemoliza ili moguća laboratorijska B12 u serumu funkcija jetre

krvarenje pogreška tiroksin u serumu

hiperglikemija,

hiper leukocitoza normalan nizak

hladna aglutinacija

analiza koštane srži megaloblastična

citogenetika anemija

mijelodisplazija

2.2.1 Megaloblastične anemije

• posljedica poremećaja u sintezi deoksiribonukleinske kiseline (DNK)

• B12 (manjak unutarnjeg faktora, malapsorpcija B12- Schillingov test, deficitarna prehrana, povećana potrošnja-sindrom slijepe vijuge, paraziti) i folna kiselina (deficitarna prehrana, malapsorpcija, povećanapotrošnja) sudjeluju u pretvorbi deoksiuridiltata u timidilat

• zbog zaostajanja u sazrijevanju jezgre izražen asinkronizam u sazrijevanju jezgre i citoplazme

• povećan omjer RNK/DNK - povećana količina RNK uvjetuje izrazitubazofiliju citoplazme

histidin

FIGLU

tetrahirdofolna kiselina

glutamat

(FH4) N5

–formimino FH4

metionin serin

metil-B12

homocistein glicin N10

–formil FH4

N5,10

–metenil FH4

N5metil FH4 N

5N

10-metilen FH4

sinteza RNA

deoksiuridilat timidilat + FH2

DNAtimin sinteza DNA

Uloga B12 i folne kiseline u stvaranju DNA

sinteza metionina centralna

reakcija DNA sinteze !

B12 - TRANSPORT I APSORPCIJA U ORGANIZMU

• u želucu se oslobađa iz hrane s pomoću pepsina i veže na R-protein (u slinii sekretu želuca)

• u duoedunumu se veže na unutrašnji (Castelov) čimbenik - intrinsic faktor -IF

• kompleks vitamina B12-IF veže se na IF receptore na stanicama ileuma

(neutralni pH u prisutnosti iona kalcija)

• vitamin B12 ili B12-IF prenosi se u stanice aktivnim transportom, procesom

pinocitoze

• slobodni B12 u stanicama ileuma veže se na R-protein i transportira se u krv

i u krvi veže za transkobalamine (uglavnom I i II; najvažniji u transportu II, no

zasićen samo 5 do 10%)

FOLNA KISELINA

• u hrani u obliku konjugata (na pteroil vezano više glutaminskih kiselina)

• aktivna forma- tetrahidrofolat-THF (monoglutamat u reduktivnom obliku)

• pteroil-poliglutamat se hidrolizom cijepa u monoglutamat u crijevu

• apsorpcija u jejunumu aktivnim transportom

• u stanicama crijeva prelazi u metil-tetrahidrofolat (M-THF),

• koji se u plazmi transportira s pomoću proteina- beta-globulina

• stanice prihvaćaju M-THF pomoću receptora, metil se oslobađa

• i THF se konjugira u poliglutmate i samo na taj način zadržava

• u stanicama (za reakciju demetilacije je potreban B12B12)

FOLATI I B12 izlučuju se mokraćom i manjim dijelom preko žuči

KLINIČKA SLIKA MEGALOBLASTIČNIH ANEMIJA

••simptomisimptomi se razvijaju postepeno i odgovaraju simptomima ostalih anemija

••blijedoblijedo--žžutauta bojaboja kokožžee, , slabostslabost, , umorumor, , lupanjelupanje srcasrca, , zaduhazaduha

PERNICIOZNA ANEMIJA (starija životna dob)

••nedostataknedostatak unutraunutraššnjegnjeg ččimbenikaimbenika

•nastaje zbog atrofije sluznice- prestanak lučenja HCl (simptomi vezani uzporemeporemeććajaj probavnogprobavnog traktatrakta- gubitak teka, proljev, povraćanje)

••simptomisimptomi vezanivezani uzuz anemijuanemiju (zaduha, palpitacije, vrtoglavica i zujanje u ušima, u težim slučajevima i popuštanje srca)

• dijagnostidijagnostiččkiki trijastrijas slabost, pečenje jezika (jezik crven s atrofičnim papilama) i trnci u rukama

••mentalnimentalni i i neuroloneurološškiki poremeporemeććajiaji (funikularna mijeloza)

••demijenlinizacijademijenlinizacija uzrokovana defektom u razgradnji propionil CoA

••propionilpropionil CoACoA se iskorištava umjesto acetil CoA kao zazaččetniketnik u u sintezisintezimasnihmasnih iselinaiselina - masne kiseline s prekobrojnim ugljicima - ugradnja u neurone - poremećaj funkcije-

laboratorijski nalazi

• makrocitna, normokromna (hiperkromna)• MCV(često iznad 110 fl) i MCH povećani,• retikulociti sniženi ili normalni• serumsko Fe povećano, UIBC snižen ili potpuno zasićen• često leuko i trombocitopenija (veliki trombociti)• megalociti, malobrojni ulomci eritrocita• bazofilno punktirani eritrociti; Cabotovi prstenovi; Howell-Jolly-eva tj.• hipesegmentirani eritrociti (index segmenata veći od 3,6)

laboratorijski nalazi

koštana srž

• hipercelularna, omjer granulopoeze i eritropoeze 1:1 jer je eritropoezaumnožena, megaloblastična (zbog asinkronizma sazrijevanja jezgre i citoplazme) uz skretanje prema mlađim oblicima; binuklearni eritroblasti i s mitotskim figurama, brojniji sideroblasti

• granulopoeza- skretanje u lijevo, veće stanice - gigantski metamijelociti

• hipersegmentirani megakariociti (često odijeljeni segmenti jezgre)

Drugi laboratorijski nalazi

povećana izmjena željeza iz plazme,serumsko Fe povećano, UIBC potpuno zasićen ilisnižen, povećani indirektni bilirubin i urobilinogen, povećane frakcije 1 i 2 laktičnedehidrogenaze (LDH), haptoglobin, urična kiselina i alkalna fosfataza su snižene

Dijagnostika deficita B12

8analiza sekrecije želuca - nedostatak HCl

8Schillingov test I (per os 0.5-1 µg radioaktivno obilježeni B12, 2 sata kasnijeneobilježeni i.m. 1000 µg B12, mjerenje obilježenog B12 u urinu- najmanje 5% per os doze))

8Schillingov test II (test I + unutrašnji čimbenik)

8Određivanje B12 u serumu pomoću radioimunološke metode (200 -1000 pg/mL)(ako se u urinu nađe više od 7.% st.oralne doze-test normalan)

8Određivanje B12 u serumu pomoću mikrobiološke metode

8B12 u serumu može biti lažno nizak (deficit folne kiseline, deficit TK I) ili visok(mijeloproliferativne bolesti, deficit TK II)

8određivanje MMA (metilmalonske kiseline) u urinu - B12 sudjeluje u pretvaranjumetilamalonil-CoA u sukcinil CoA

Dijagostika deficita folne kiseline

8Određivanje folne kiseline u serumu pomoću radioimunloške metode (2-10 ng/mLi mikrobiološke metode (3 - 25 ng/mL)

8 folna kiselina u serumu ili eritrocitima mogu biti lažno niske ili visoke (deficit B12)

8 FIGLU-test opterećenje histidinom -nakuplja se u urinu:

FIGLU (formiminoglutaminska kiselina)

2.2.3.3. Diseritropoetične anemije

• kongenitalne, neefektivna eritropoeza (ne stvara se dovoljan brojfunkcionalno urednih eritrocita), dio eritroblasta propada, eritroidnamultinukleacija, sekundarna sideroza

laboratorijski nalazi

• umjerena anemija uz anizocitozu i pojkilocitozu eritrocita

• retikulociti niski usprkos hemolizi eritrocita

• koštana srž - hiperplazija eritroidne loze uz morfološke promjene

eritroblasta

• serumsko Fe povećano, UIBC snižen

CDA- kongenitalne diseritropoetične anemije

HEMPAS- hereditary erythroblastic multinuclearity with positive acidified

serum test

Tip CDA koštana srž elektronski serološki

mikroskop testovi

CDAI ebl megaloblastoidni, široke nuklearne pore negativni

nepotpuna dioba jezgri invaginanacije citoplazme

dvostruke jezgre s u jezgri, poremećaj ribosoma

mostićima

CDAII polikromatofilni i ponekad paralelna Hamov test +

acidofilni ebl sadrže struktura unutar saharoza -

2-7 jezgri membrane

CDAIII gigantski ebl 50 mikrona negativni

multinuklearni - 20 jezgri

bazofilne punktacije

u citoplazmi ebl

Druge makrocitne anemije

hematološki nalazi mogu nalikovati megaloblastičnoj anemiji, no često nema

megaloblasta u koštanoj srži niti megalocita u perifernoj krvi (osim ako ne

postoji i deficit folata)

anemija jetrene bolesti

• uzrok - direktan toksični učinak metaboličkih poremećaja zbog jetrenebolesti, alkohol, manjak folne kiseline, pojačano razaranje eritrocita zbogsplenomegalije, akantocitoze.• makrocitna, rjeđe normocitna• normokromna, katkad hipokromna• makrociti, akantociti

anemija jetrene bolesti

koštana srž

• normo ili umjereno hipercelularna• odnos bijele i crvene loze varijabilan, može se približiti odnosu 1:1• eritropoeza lagano umnožena, lagano skretanje prema mlađim

oblicima, ponekad megaloblastidna- deficit folata

anemija kod alkoholizma (vakuolizirani eritroblasti, kao i kodtoksičnog djelovanja kloramfenikola)

2.2.2.1. a) Sideropenična anemija

• neadekvatna prehrana, manjkava resorpcija Fe, kronični gubitak krvi, trudnoća i dojenje, intravskularna hemoliza s hemoglobinurijom

•zbog manjka željeza ne stvara se dovoljno hemoglobina

•anemija koja karakterizirana sniženim vrijednostima hemoglobina

•mikrocitna i hipokromna

• diferencijalna dijagnoza - talasemija minor, hemoglobinopatije, blokada sinteze hema (npr. olovo), kronične bolesti, maligne bolesti, piridoksin ovisne anemije

Uzroci pomanjkanja željeza

1. Pomanjkanje željeza u hrani

2. Poremećaj apsorpcije željeza

a) sindrom malapsorpcije

b) operativni zahvati probavnog trakta

3. Kronični gubitak krvi

a) urogenitalni sustav (hematurija)

b) bolesti uterusa (metroragija, menoragija)

c) gastrointestinalni sustav (varikoziteti jednjaka, ulkus jednjaka, želudca

i dudenuma, karcinom probavnog trakta, polipoza crijeva, divertikli probavnog

trakta, ulcerozni kolitis, regionalni enteritis, amebijaza crijeva, Mb Rendu-Osler)

d) respiratorni trakt (hemoptize)

4. Intravaskularna hemoliza i hemoglobinurija

5. Povećana potreba za željezom (trudnoća, dojenje, doba rasta)

Metabolizam željeza

•Željezo je potrebno svakoj stanici u organizmu

•Sudjeluje u oksidativnom metabolizmu, staničnom rastu, prenosu i uskladištavanju kisika

Raspodjela željeza u organizmu

a) a) odjeljakodjeljak koji sudjeluje u metabolizmumetabolizmu

• hemoglobin, miolobin, citokromi i drugi proteini koji služe u transportu (npr. transferin) i korištenju kisika

b) odjeljakodjeljak rezerverezerve Fe u organizmu

• feritin i transferin

Apsorpcija željeza

• Ovisi o stanju sluznice probavnog trkata, čimbenicima u lumenu crijeva, količini željeza u hrani, sastavu hrane,

• Količini željeza u skladištima u organizmu i hematopetskoj aktivnostikoštane srži

Biokemijska sinteza hema

piridoksal fosfat (B6)

ALA-sintetaza

1. GlicinGlicin + + sukcinilsukcinil CoACoA delta-aminolevulinska kiselina

(ALA)

ALA-dehidraza

2. 2 ALA2 ALA PorfobilinogenGSH (reducirani glutation)

3. 4 4 PorfobilinogenaPorfobilinogena ProtoporfirinProtoporfirin + Fe HEM+ Fe HEM

niz reakcijafero-kelataza

Klinička slika sideropenične anemije

•Opći simptomi anemija (umor, malaksalost, vrtoglavice, glavobolja,

ubrzano lupanje srca, gubitak teka)

•Blijeda i suha koža, blijede bjeloočnice

•Nokti gube sjaj, ponekda postaji konkavni (koilonihija)

•Atrofične promjene usne šupljine, jezika jednjaka

•Trijas - glositis, disfagija i sideropenična anemija (Plummer-Vinsonov

ili Paterson-Kelly-ev sindrom)

•Često izraženi i simptomi koji su doveli do anemije

Laboratorijski nalazi

Periferna krv

• Početak bolesti UIBC (25-29 µmol/L) i Fe (10-32 µmol/L)

• Feritin - niže vrijednosti od 12 µg/L; (14-250 µg/L)

• Mikrocitna i hipokromna anemija (pad vrijednosti hemoglobina)mikrocitni eritrociti (MCV 55-74 fL)hipokromni eritrociti MCH i MCHC

• Umjerena anizocitoza, polikromazija, pojkilocitoza (eliptociti, “target”eritrociti),anulociti

• Retikulociti normalni ili lagano povišeni

• Eritroblasti u perifernoj krvi nakon krvarenja

• Broj leukocita obično normalan ili lagano povećan, ponekad snižen

• Broj trombociti normalan, povećan ili snižen

• Broj eritrocita snižen ili normalan; ponekad leuko i trombocitopenija

• Akutno krvarenje - broj eritrocita i hemoglobin mogu biti normalni zboghemokoncentracije; leukemoidna reakcija

Laboratorijski pokazatelji sideropenije i sideropenične anemije

Normalne vrijednosti:

Fe (10-32 µmol/L; UIBC 25-59 µmol/L; TIBC 47-75 µmol/L)

µµµµmol/L

70 UIBC

UIBC Snižene vrijednosti50 hemoglobina

UIBC

30

10 Fe Fe Fe

normala sideropenija anemija

L* M*

* L-latentna sideropenija; M-manifestna sideropenija

Normalni eritrociti

Analiza protoporfirina u eritrocitima

•U nedostatku željeza se u eritrocitima nakupljaju Protoporfirini

•Čine kompleks sa cinkom (ZPP)

•ZPP izrazito povećani u sideropeničnoj anemiji, povećani u talasemijama i kodtrovanja olovom

Drugi laboratorijski pokazatelji

•Serumsko željezo sniženo (manje od 11 ili 8 µmol/L)

•UIBC povećan (više od 54 ili 59 µmol/L)

Određivanje transferinskih receptora

•Transferinski receptori (TR) u sermu - malene čestice odijeljene od stanične

membrane

•TR u sideropeničnoj anemiji (povećani u hemolitičkim anemijama)

•TR u anemiji kronične bolesti kao u zdravih osoba (0.8-5.4 mg/L)

Koštana srž

• varijabilnost u celularitetu i odnosu granulopoeze i eritropoeze, katkad blagado umjerena hiperplazija eritroidne loze; ukupna celularnost lagano povećana

•slaba korelacija izme|u stupnja anemije i celularnosti crvene loze

Eritroblasti:

•eritroblasti mogu biti manji, ponekad brojniji

• ponenad - jezgre poput onih u diseritropoetičnih anemija (“pupanje”jezgre,karioreksa, fragmentacija i multilobulacija jezgre)

• citoplazma- zbog manjka hemoglobina nazubljen rub citoplazme(nespecifična promjena)

•broj sideroblasta snižen ili se sideroblasti ne nalaze, feritin ili hemosiderin se ne nalaze u makrofagima

• Navedeni laboratorijski pokazatelji obično omogućuju dijagnosticiranje tipa

anemije, te se može izbjeći izlaganje bolesnika punkciji koštane srži

2.2.2.1. b. Kongenitalna atransferinemija

• mikrocitne, hipokromne (anizo i pojkilocitoza)

• serumsko Fe sniženo, količina transferin izrazito smanjena, rjeđe

funkcionalni defekt transferina, feritin snižen

idiopatska plućna hemosideroza

• bljedilo, umor, hemosideroza

• imuni mehanizam (Fe je “zarobljeno” u fagocitima, ponekad zajedno

s SLE, Wegenerovom granulomatozom)

• krvarenje i hemosideroza pluća, iskašljaj - siderofagi

• mikrocitna, hipokromna (anizo i pojkilocitoza)

• serumsko Fe sniženo, UIBC povećan

Anemije uzrokovane poremećenim metabolizom željeza

Sideroakrestične anemije- blok ugradnje željeza u hemoglobin; rezerva žejeza u organizmu visoka

1. Sideroblastne anemije

2. Anemije kronične bolesti

3. Hemokromatoza

poremećaj u kontroli apsorpcije Fe koje je povećano

- serumsko Fe i feritin su povećani, TIBC je snižen ili normalan

4. Porfirije

serumsko željezo i rezerve željeza su najčešće normalni

EP- povećani porfirini; EPP - povećani protoporfirini

2.2.3.1. Sideroblastne anemije

• heterogena skupina bolesti, zajedničko svim sideroblastnim anemijamanagomilavanje ne-hemoglobinskog Fe u eritroblastima (sideroblastima)

• zaostajanje ugradnje Fe u hemoglobin može biti uvjetovano poremećajemugradnje Fe u hem (npr. deficit hem-sintetaze), poremećajem izgradnjeglobina, DNK ili poremećaja u stvaranju hema (npr. porfirije)

a) nasljedneaa) koje reagiraju na piridoksinab) koje ne reagiraju na piridoksin (poremećaj hem-sintetaze)

b) stečeneba) primarne - poremećaj nije u stvaranju hema, disocijacija alfa,betadimera i hema, razvija se hemokromatoza, prelazak u leukemiju (MDS)bb) sekundarne - nastaju najvećim dijelom zbog djelovanjaantagonista piridoksina ili njegove inhibicije (npr. kod trovanja olovom) kronične upalne bolesti (RA), maligne bolesti, mijeloproliferativne bolesti, hemolitičke i megaloblastične anemije, lijekovi, alkohol, trovanje olovom

laboratorijski nalazi

• normocitne ili umjereno makrocitne• dimorfizam eritrocita (MCV normalan ili povećan, MCH normalan ili

snižen), RDW lagano povećan• ulomci eritrocta, siderociti povećani, "target" eritrociti (kod sekundarnih

sideroblastnih anemija zbog hemolize)• retikulociti normalni ili sniženi• serumsko Fe povećano, UIBC potpuno zasićen ili snižen• može postojati leuko, neutro i trombocitopenija, monociti ponekad

povećani

koštana srž

• izrazita eritroidna hiperplazija, skretanje u lijevo crvene loze,

megaloblastoidna eritropoeza uz binuklearne forme i piknozu jezgri

• sideroblasti i prstenasti sideroblasti povećani (obično ne više od 15%),

• granulopoeza također može izražavati skretanje u lijevo; megakariociti

brojem uredni ili oskudni.

2.2.3.4. Anemija u kroničnim bolestima

• definira je blok u iskorištavanju Fe - nisko serumsko željezo uznormalnu rezervu Fe u organizmu

• javljaju se tijekom kroničnih infektivnih i ne-infektivnih bolesti (TBC, subakutni endokarditis, osteomijelitis, SIDA, autoimune upalne bolestiRA, Crohn, ulcerozni kolitis, sarkoidoza, maligne bolesti - limfomi)

laboratorijski nalazi

• normocitne, ponekad mikrocitne• hipokromne, ponekad normokromne• retikulociti normalni ili lagano povećani• serumsko Fe sniženo; UIBC i ukupni transferin snižen; feritin

normalan• koštana srž - morfološki uredan nalaz; siderofagi i sideroblasti

povećani