1

အခနးအခနးအခနးအခနး ((((၁၁၁၁))))

ကြနပတာ၏ေနာကခသမငးေၾကာငးႏငကြနပတာ၏ေနာကခသမငးေၾကာငးႏငကြနပတာ၏ေနာကခသမငးေၾကာငးႏငကြနပတာ၏ေနာကခသမငးေၾကာငးႏင ကြနပတာကြနပတာကြနပတာကြနပတာ

ကငတြယကငတြယကငတြယကငတြယအသးျပနညးအသးျပနညးအသးျပနညးအသးျပနညး

ed'gef; ကြနပတာတစလးရ႕ အသျပတနညးစနစေတြက မေလလာခငမာ ကြနပ တာဆတာ

ဘာလ။ ဘယလေပၚေပါကလာသလ။ ဘယလတညေဆာကထားသလ။ ဘယလအလပလပသ

လ။ ဆတာက သထားရမာျဖစပါတယ။ ဒေနရာမာ ကြနပတာရ႕ အေရးႀကးတအေခၚအေဝၚ

စကားလး အသးအႏႈနးဘာသာစကားေတြအျပင ဘယလအေတြးအေခၚ ရညမနးခကေတြန႔

တထြငျပလပလာၾကသလ ဆတာကပါ သထားဖ႔လအပပါတယ။

ကြနပတာဆတာဘာလကြနပတာဆတာဘာလကြနပတာဆတာဘာလကြနပတာဆတာဘာလ တကရကအဓပၸါယျပနရင သခ ၤာတြကစကလ႔ဆႏငပါတယ။ ကြနပတာဆတာ လပစစ

စြမးအားႏင သခ ၤာပညာရပမားက အသးျပၿပးေတာ လပငနးရပမားက ေခာေမြ႔လြယကေအာင

အသးျပႏငဖ႔အတြက ဖနတးယထားတ စကတစမးျဖစတယ။ ကြနပတာမာ မတတမးသမး

ဆညးျခငး (Data storage) ၊ ျပနလညေခၚယျခငး (Retrive)၊ အစအစဥမားထညသြငးျခငး

ထတယျခငး (I/O Device)၊ စဥးစားတြကခကေပးျခငး (Calculate)၊ ေတြကလပငနးအလက

အသးျပႏငဖ႔အတြက စစဥထားပါတယ။

ကြနပတာက စတငစဥးစားကတညးက လပငနးရပအသးသးမာ အသးျပႏငေစဖ႔

အတြက ရညရြယၿပးေတာ တညေဆာကခၾကတာျဖစတယ။ ကြနပတာက အဒအခနတနးက

(Analog Computer) န႔ (Digital Computer) ဆၿပးေတာ တညေဆာကပစႏစမး ေတြ႔ႏငတယ။

(Analog Computer) ဆတာက လပစစစြမးအားရရမႈပမာဏ အနညးအမားက မတညၿပးေတာ

အနးစပဆးေဖာျပေပးျခငးျဖင အလပလပတယ။ (Digital Computer) ကေတာ လပစစစြမးအား

အတအကရရမႈအေပၚ မတညၿပးေတာ အလပလပတယ။ ေနာကပငးမာ ကြနပတာေတြက

(Digital) စနစန႔ တညေဆာကလာၾကပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

2

1.11.11.11.1 uGefysLwm acwftqufqufajymif;vJyHkuGefysLwm acwftqufqufajymif;vJyHkuGefysLwm acwftqufqufajymif;vJyHkuGefysLwm acwftqufqufajymif;vJyHk 1. 1. 1. 1. ကြနပတာမတငမေခတကြနပတာမတငမေခတကြနပတာမတငမေခတကြနပတာမတငမေခတ ၁၆ ရာစႏစေႏာငးပငးက စၿပးေတာလပငနးရပအသးသးက ေခာေမြ႔လြယကအဆငေျပ

ေစဖ႔အတြက ပညာရငအသးသးက ေပသး (Abacus) ကအေျခခၿပးေတာ အဆငဆငစမးသပ

တထြငလာခၾကတယ။ ၁၆၁၄ မာ (John Napier) က သခ ၤာပညာရပပငးဆငရာ တြကခကမႈေတြ

ကအဆငသငၾကညရႈႏငရန ဒမ ငါးေနရာအထ အတအကတြကယအေျဖထတေပးထားေသာ

အစအစဥ (Logarithms) ကတထြငခတယ။ ၁၉၁၅ မာ (William Oughtred) က (Slide Rule)

စနစက တထြငခတယ။ (Slide Rule) ဆတာက လငျမနစြာတြကခကႏငရနအတြက

(Logarithms) စနစက အကဥးခးစစဥထားတ သခ ၤာပညာရပပငးဆငရာ အသးခမႈ ေတြပျဖစ

တယ။ ၎ကယခေခတေပၚ အလကထရြနးနစ သခ ၤာတြကစက (Electronic Calculator)

ေတြမာအသးျပထားတယ။ ၁၆၂၃ မာ (William Schickard) က သခၤာတြကစကရ႕ အစျဖစတ

(Mechanical Calculating) ကတထြငခတယ။

ပထမဆး စကကရယာျဖင တြကခကျခငးအစအစဥက ျပငသစႏငငသား သခၤာႏင

ဒနကပညာရင Blaise Pascal က ၁၆၄၂ ခႏစမာ တထြငခၿပး ၁၆၄၅ ခႏစမာ ထတလပခ

တယ။ ၎ကအလပလပႏငဖ႔အတြက လကျဖငေမာငးႏငရေသာ ဂယာ (Gear) မား၊ စကသး

(Pulley) မားျဖင ဖြ႔စညးတညေဆာကထားတယ။ ၁၆၇၂-၇၄ ခႏစမာ (Gottfried Leibniz) က

ပထမဆး (Calculator) ကတညေဆာကႏငခတယ။ ၁၈၀၁ ခႏစမာ Joseph Marie Jacquard

ရ႕ ႀကးပမးအားထတမႈေၾကာင အလေလာကလညပတႏငတ ယကကနးစက တမးျဖစတ

(Analitical Engine) က ရရခတယ။ ၎စကမာ အေပါကေတြပါတကဒျပား (Punched-Card)

မားျဖင ထညသြငးအသးျပထားတယ။ ၁၈၂၀ မာ (Charles Thomas de Colmar) က ပထမဆး

ျပညစေသာတြကခကမႈ အတငးအတာက တးျမငေပးခတယ။

၁၈၂၂ ခႏစမာ အဂၤလနႏငငမာ (Charles Babbage) က ဓါတခြစက (Analytical Engine)

တချပလပရနအႀကရခတယ။ ဒစကမာ ဘယလတြကခကမႈမးကမဆ ထညသြငးထားတယ။ ဒါေပမယ

ဒစကအတြက လအပတအေဆာကအဥက တညေဆာကဖ႔အတြက ဒအခနတနးက ပညာရငေတြအဖ႔

မားစြာမအခကအခရခတယ။ သ႔ရ႕မလစတကးကေတာ ဒစကဟာ အခကအလကေပါငးေျမာကမားစြာက

လကခႏငရမယ၊ ထညသြငးႏငရမယ၊ အေျဖထတေပးႏငရမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

3

၂၀ ရာစႏစအေစာပငးမာ ေလဟာမးသး (Vacuum Tube) ေတြကအသးျပျခငးျဖင ကြန

ပတာ စကမႈပညာကေနၿပး အလကထရြနးနစစနစသ႔ ကးေျပာငးလာၾကတအခါမာ ဂယာႏင

စကသးေတြက အသးျပဖ႔မလေတာပါဘး။ လပစစခလတမားမကညတရလဒအေျဖက ရရႏငပါ

တယ။ အဒမာ သေကၤတႏစခပါတ (Binary) ဘာသာမားျဖင အသးျပထားတယ။ အခက

အလကညႊနၾကားခကေတြက (I/O) ျဖငအကဥးခးထားပါတယ။ ၎စနစမာ သည(0) ႏငတစ

(1) နပါတမားက အပတအဖြင (On/Off)လပေပးျခငးျဖင လပငနးရပေတြက ဝနက႕လာေစ

တယ။ ေလဟာမးလးေတြဟာ ဂယာႏငစကသးမားထကတကစြာ အလပလပႏငပါတယ။

(Charles Babbage) စဥးစားထားတ (Anilytical Engine) က ၁၉၃၀ ခႏစေရာကမ အၿပးသတ

ဖနတးႏငခတယ။ ေနာကဆးမာ သရ႕စဥးစားမႈေတြဟာ ယခေခတေပၚ (Programmable

Computer) အျဖစေရာကရလာခတယ။

၁၈၉၀ ခႏစမာ (Herman Hollerith) က အေမရက သနးေခါငစာရငးမတတမးအတြက

ကဒျပားမားက အေပါကေဖာကျခငးစနစ (Punched-card System) တးျမငဖနတးေပးခတယ။

၁၉၃၆ ခႏစမာ (Alan Turing) က ကြနပတာရ႕သခ ၤာရပပငးဆငရာ သအရေတြကတးျမငထတ

လပခတယ။ ၁၉၃၈ ခႏစမာ (Konrad Zuse) က (Boolean) အကၡရာသခ ၤာစနစက အသးျပၿပး

ေတာ ပထမဆး (Binary Calculator) က တညေဆာကခတယ။ ၁၉၃၉ ခႏစမာ ပထမဆး သခ ၤာ

ႏင ရပေဗဒပညာရပမားက လပစစစြမးအားျဖင အဓကအသးျပထားၿပး စကပငးဆငရာ တြက

ခကမႈျဖင အလပလပႏငခတ (JV Atanasoff-Barry) ကြနပတာက အေမရကနႏငငမာ တထြင

ခတယ။ ၎စကက ပထမဆး ေလဟာမးလးတြေတြန႔ အသးျပတညေဆာကခတယ။ ဒစကက

လပငနးရပတစခအတြကသာ ပေဖာထားတယ။ ဒါေပမယ အလြနရညလားေသာ သခ ၤာရပပငး

ဆငရာ ဇယားႀကးမားရ႕တြကခကမႈက တစခခငးအနးစပဆးတြကခကႏငေအာင ေရးဆြခ

တယ။

2. 2. 2. 2. ကြနပတာကြနပတာကြနပတာကြနပတာ ပထမေခတပထမေခတပထမေခတပထမေခတ ပထမေခတ ကြနပတာက လျဖငေျပာငးလျပလပေပးရတ လပစစႀကးမားျဖင ျပလပ

ထားတယ။ အရြယအစားအားျဖင အငမတနမႀကးမားတယ။ ကြနပတာအစတအပငးေတြဟာ

ေဝးကြာလြနးတအတြက ဖနးလငးေတြကအသးျပၿပးေတာ ဆကသြယၾကရတယ။ ၁၉၄၀ မာေပၚ

လာတ ကြနပတာေတြဟာ (Mainframe) အမးအစားေတြျဖစတယ။ ၁၉၄၁ ခႏစမာ ပထမဆး

အစအစဥမားေရးထညေပးႏငေသာ ကြနပတာ (Programmable Computer) က ဂာမဏႏငင

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

4

မ (Konrad Zuse) က တထြငခတယ။ ၎က (Z3) လ႔ေခၚတယ။ အဒစကဟာ ယတေဗဒ

အခကအလကမား၊ တြကခကမႈမားပါဝငတယ။ Logical Operating စနစက အသးျပတ (Z3)

မာ လပစစခလတမားက လကျဖငဖြငပတျခငးျဖငသာ အစအစဥျပလပႏငတယ။

၁၉၄၃ ခႏစတြင အဂၤလနႏငင (Bletchley) ပနးၿခ၌ (The Colossus Electronic Code-

Breaker) က တထြငခတယ။ ၎က (Harvard Mark I) လ႔ေခၚတယ။ (Harvard Mark I) သည

ပထမဆး (Program-controlled Calculator) စနစျဖစခတယ။ ႏစအနညးငယအတြငးမာ

အေမရကနႏငင International Business Machine (IBM) ကမၸဏက သခ ၤာတြကစကက ထမး

ခပႏငတ (Sequence-controlled Calculator) တစခက တးျမငတထြငလကတယ။

၁၉၄၆ ခႏစေရာကမ အေမရကနႏငင (Pennsylvania) တကသလ ပထမဆး အလက

ထရြနးနစစနစက အျပညအဝအသးခႏငတ (ENIAC) acronym for Electronic Numerator,

Integrator, Analyser and Computer က အၿပးသတပေဖာေပးႏငခတယ။ လကျဖငလညပတ

စရာမလတ ပထမဆး လပစစစြမးအားက အျပညအဝအသးခႏငတ (Digital Computer) လညး

ျဖစတယ။ ၁၉၄၈ ခႏစတြင အဂၤလနႏငင (Manchester) တကသလမ ထတလပလကတ (Mark

1) ကြနပတာသည ျပညစေသာ ပထမဆးအစအစဥမားသေလာငႏငေသာ ကြနပတာ (Stored

Program Calculator) ျဖစခတယ။ေခါငးေလာငတဆပဓါတခြခနး (Ball Laboratories) မာ လပ

ကငေနၾကတ သပၸပညာရငအသငးဝင (William Shockley) က (Transistor) က တထြငခတ

အတြက ထရနစစၥတာအတတပညာေတြဟာ လပစစစြမးအားအသးျပမႈနညးပါးၿပးေသးငယေသာ

လညး ေလဟာမးသးေတြလပ လငျမနစြာအလပလပႏငတယ။ သ႔ေသာ ၁၉၇၀ ေလာကမာေပၚ

လာတ ထရနစစၥတာေတြေလာကမေကာငးေသးဘး။ ဒစကေတြဟာ အေထြေထြသးကြနပတာ

(General Purpose Computer) အမးအစားျဖစတယ။

3. 3. 3. 3. ကြနပတာကြနပတာကြနပတာကြနပတာ ဒတယေခတဒတယေခတဒတယေခတဒတယေခတ ဒတယေခတကြနပတာေတြက ပႏပယထားတ လပစးေၾကာငးမား (Printed Circuit)

(Transistor) မားျဖင အေျခခတညေဆာကထားတယ။ ၁၉၅၀ ခႏစကတညးက ကြနပတာေတြ

ဟာ ပမေသးငယလာတယ။ လငျမနလာတယ။ ရႈပေထြးလာၾကတယ။ တထြငသမား သပၸပညာ

ရငမားက (Single Semiconductor Chip) တစခတြင ပမမားျပားေသာ အေၾကာငးအရာအခက

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

5

အလကေတြက ထညသြငးလာႏငၾကတယ။ ၁၉၅၁ ခႏစမာ အေမရကနႏငင ေလေၾကာငးကာ

ကြယေရးစနစ (Air-Defence System) အတြက တညေဆာကခတ ပထမဆး (Real-time) ကြန

ပတာျဖစတ Ferranti Mark 1) က အႀကးအကယထတလပေရာငးခခတယ။ (Remington)

နယအစြနအဖားမ (Grace Murray Hopper) က ကြနပတာမတတမးအစအစဥ (Compiler

Computer Program) က တထြငခတယ။ ၁၉၇၀ ခႏစ ထရနစစၥတာပညာရပ (Transistor

Technology) မာ ေသးငယေအာငျပလပထားၿပး ေသးငယေသာ (Micro Chip) တခမာ ထရန

စစၥတာ အစအလငေနရာခထားတယ။

ေလဟာမးသးက တပထားတ စနစတစခမာ (Micro Chip) တစခထက ေသးငယေသာ

ထရနစစၥတာတငးဟာ (On) ႏင (Off) ခလတတစခအျဖစ ေဆာငရြကတယ။ ၁၉၅၂ ခႏစမာ

(Johnvon Neumann) ႏငအျခားတစေယာကက အေမရကနႏငင (Princetom) ၿမ႕ရ

(Advanced Study) အသငးကတထြငလကတ (EDVAC) acronym for Electronic Discrete

Variable Computer လကျဖငျပလပဖ႔မလတ အလကထရြနးနစပညာျဖင လပငနးရပေတြက

စစဥႏငေသာ ကြနပတာေပၚလာတယ။ ၁၉၅၃ ခႏစမာ သလကစကကြငး (Megnetic Core) မ

ဉာဏတ (Artificial Intelligence) ကရာေဖြေတြ႔ရခတယ။ ၁၉၅၈ ခႏစမာ ပထမဆး ပေလာငး

ထားေသာ လပစစပတလမး (Integrated Circuit: IC) ကဖနတးႏငခတယ။ ၁၉၅၀-၆၀ ခႏစ

မားက ေပၚေပါကခတ ေလးလေႏးေကြးေသာ သမရးကအလတစားကြနပတာ (Mainframe)

ဟာ ရးသးကြနပတာ (Personal Computer) ေတြအတြက နညးေပးလမးျပျဖစခတယ။

4. 4. 4. 4. ကြနပတာကြနပတာကြနပတာကြနပတာ တတယေခတတတယေခတတတယေခတတတယေခတ တတယေခတ ကြနပတာေတြက ပေလာငးထားတ လပစးေၾကာငးမား (Integrated

Circuit) မားက ကြနပတာတြင စစညးတပဆငထားျခငးျဖင တညေဆာကထားတယ။ ၁၉၆၀-

၇၀ ေလာကမာေပၚလာတ ကြနပတာေတြဟာ (Mini Computer) အမးအစားေတြျဖစတယ။

၎ကြနပတာေတြဟာ (Mainframe) ကြနပတာက အေသးၿခးတညေဆာကထားျခငးျဖစတယ။

၁၉၆၃ ခႏစမာ ပထမဆး (Mini Computer) ျဖစတ (Digital Equipment Calculater: DEC,

PDP-8) က (Bell Punch) ကမၸဏမ (Electronic Calculater) အျဖစတညေဆာကႏငခတယ။

၁၉၉၄ ခႏစမာ (Dartmouth) ေကာလပမ (Kemeny) ႏင (Thomas Kurtz) တ႔သည ပထမဆး

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

6

ကြနပတာ ဘာသာစကားျဖစတ Beginner’s All-purpose Symbolic Instruction Code

(BASIC) ကတထြငခၾကၿပး ပထမဆး ကြနပတာအစအေဝးက ေပါငးစပေစႏငမယ (IBM

System/360) ကြနပတာမာ အသးျပခတယ။

၁၉၆၅ ခႏစမာ ပထမဆး စပါကြနပတာ (Super Computer) ျဖစတ (Control Data

CD6600) ကတထြငခတယ။ ၁၉၇၃ ခႏစမာ ပထမဆး မကခရပရဆစဆာ (Micro processor)

အမးအစားျဖစတ (Intel 4004) ေပၚေပါကလာခတယ။ ၁၉၇၄ ခႏစမာ (John Backus) က

(IBM) မာ ေဆာကလပေရးလပငနးမားႏင ကကညေသာ (CLIP-4) ကြနပတာက ၿပငဆင

ထတလပခတယ။

5. 5. 5. 5. ကြနပတာကြနပတာကြနပတာကြနပတာ စတတေခတစတတေခတစတတေခတစတတေခတ စတတေခတ ကြနပတာေတြမာ (Semiconductor Material) ေတြန႔တညေဆာကထား

တ (Micro Chip) ေတြက အသးျပထားတယ။ ၁၉၇၅ ခႏစမာ ပထမဆးကြနပတာ (Personal

Computer: PC) ျဖစတ (Altair 8800) ကတထြငခတယ။ ၁၉၈၁ ခႏစမာ (Xerox Star System)

ႏင (WIMP System) စနစက တထြငခတယ။ အဒအခနေရာကမ (GUI) အစအစဥမားျဖင

အလပလပလာႏငၾကတယ။

၁၉၈၈ ခႏစတြင လပစးေၾကာငးက အသးျပရာမ အလငးေရာကကအသးျပ၍ ပထမဆး

ေရာငျပန (Microchip) မားက အစားထးအသးျပလာၾကတယ။ ၁၉၈၉ ခႏစတြင ပါးလႊာေသာ

(Silicon Memory Chip) တစခမာ စာလးေရေပါငး သနးႏစရာအထ သမးဆညးထားႏငေအာင

တထြငခၾကတယ။ ၁၉၉၀ ခႏစတြင (Microsoft) ကမၸဏမ ကမာၻ႔အျမနဆး ဉာဏရညဉာဏ

ေသြးအေကာငးဆး ကြနပတာျဖစတ (SRAM (Static Random Access Memory) ကထတ

လပလကတယ။ ၎ကြနပတာဟာ တစစကန႔မာ (8 Billion Bits) အထ ပ႔ေဆာငျခငး၊ လကခ

ျခငးကျပလပႏငတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

7

1.21.21.21.2 uGefysLwmudk b,fvdkwnfaqmufxm;ovJuGefysLwmudk b,fvdkwnfaqmufxm;ovJuGefysLwmudk b,fvdkwnfaqmufxm;ovJuGefysLwmudk b,fvdkwnfaqmufxm;ovJ ကြနပတာက (Software, Hardware) စနစန႔ ဖြ႔စညးတညေဆာကထားတယ။

(Software) ဆတာကေတာ လပငနးရပေတြအလက အျပငကေနထညသြငးတပဆငေပးရတ

အစအစဥေတြျဖစတယ။(Hardware) ဆတာကေတာ ကြနပတာအတြငးမာ ထညသြငးစစဥထား

တ လပစစပတလမး (Circuit) ေတြက ဆလျခငးျဖစတယ။ သတ႔ေတြက အဝငအထြကစနစ

Input/ Output (I/O Device) ေတြန႔ မတဉာဏ (Memory) ေတြက တြဖကၿပးေတာ အလပလပ

ႏငဖ႔အတြက စစဥထားပါတယ။

1. 1. 1. 1. Software Software Software Software ဆတာဆတာဆတာဆတာ ဘာလဘာလဘာလဘာလ (Software) ဆတာ မမအသးျပလတ လပငနးေပၚမတညၿပးေတာ ကြနပတာက လအပ

တညႊနၾကားမႈ (Command) ေတြ ေပးႏငဖ႔အတြက တထြငဖနတးထားတ အစအစဥ (Program)

ေတြပျဖစတယ။ အဒအစအစဥေတြက Diskette ေတြန႔ ထညသြငးအသးျပလ႔ရသလ Hard Disk

(HDD), CD Disk, Memory Stick USB, Memory Card ေတြမာ ထညသြငးစစဥထားၿပးေတာ

လညး အသးျပႏငပါတယ။ ဒလထညသြငးတပဆငေပးရတ ဓါတျပားေတြက (Master Disk)

သ႔မဟတ (Installation Disk) လ႔ေခၚတယ။ ေနာကပငးေပၚလာတ (Software Program) ေတြ

က ဘယလကြနပတာမးမာပ ျဖစျဖစ ထညသြငးတပဆငအသးျပႏငေအာင စနစအမးမးန႔

တညေဆာကလာၾကတယ။ (Software Program) ေတြမာ အလေလာက ထနးညဖြငပတေပးတ

ဖငေတြ၊ အကဖငေတြ၊ ညႊနၾကားမႈဖငေတြ၊ အခတအဆကလပေပးႏငတ ဖငေတြန႔ အေျခခဖြ႔

စညးထားၾကပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

8

2. 2. 2. 2. Hardware Hardware Hardware Hardware ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ အလကထရြနးနစပညာရပေတြ တးတကလာတာန႔ ကြနပတာရ႕ဖြ႕စညးတညေဆာကမႈ

ေတြဟာ ပမကစလစေသးငယလာၿပး အလပလပႏငမႈစြမးရည ပမေကာငးမြနလာတယ။ လပစစ

ပတလမးေတြက အႏစတဖနတးၿပးေတာ Micro Chip, Integrated Circuit ေတြအျဖစ ေပါငးစပ

ဖြ႔စညးအလပလပေစတ (I/O Device) ေတြက (Heardware) လ႔ေခၚတယ။ (Heardware)

ဆတာရပပငးဆငရာအရ ကငတြယထေတြ႔ႏငေသာကြနပတာအစတအပငးအားလးပ ျဖစတယ။

3. 3. 3. 3. Device Device Device Device ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ Device ဆတာ ကြနပတာအတြငး သ႔မဟတ အျပငဖကမသကဆငရာလပငနးရပေတြ

က လပေဆာငႏငဖ႔အတြက က႑အလကတပဆငေပးရတ (Heardware) အစတအပငးေတြပ

ျဖစတယ။ ကြနပတာန႔တြဖကအလပလပႏငတ (Electronic Device) အားလးကဆလတယ။

ကြနပတာအတြငးတြင ထညသြငးတပဆငေပးရတ (Heardware) က (Internal Device) လ႔

ေခၚၿပး အျပငမတပဆငအသးျပရတ Heardware က (External Device) လ႔ေခၚပါတယ။

1.31.31.31.3 uGefysLwm b,fvdktvkyfvkyfovJuGefysLwm b,fvdktvkyfvkyfovJuGefysLwm b,fvdktvkyfvkyfovJuGefysLwm b,fvdktvkyfvkyfovJ အလကထရြနးနစကြနပတာေတြဟာ သခၤာပညာရပပငးဆငရာ တြကခကမႈေပါငး

သးသနးအထ ထညသြငးစစဥထားတယ။ တြကခကမႈေတြအားလးန႔ တျခားလပငနးရပအသးသး

က စကန႔ပငးအတြငးမာ အလေလကလပေဆာငေပးတယ။ ကြနပတာက အလပလပႏငဖ႔အ

တြက (Software, Heardware) အမန႔စးဆငးမႈ စနစေတြက Operating System (Os) န႔ ဆက

စပေပးထားတယ။ Software ကေနၿပးေတာ သကဆငရာလပငနးအလက အမန႔ေပးမႈေတြက

ျပလပေပးတယ။ Software က အမန႔ေပးစးဆငးလာတ အေၾကာငးအရာေတြက Heardware

က သကဆငရာက႑အလက လပေဆာငေပးတယ။ ၎တ႔စနစတက အခတအဆကမေစရန

Basic Input Output System (BIOS) က ထမးခပထားတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

9

1.41.41.41.4 uGefysLwm b,fESpfrsdK;&dSovJuGefysLwm b,fESpfrsdK;&dSovJuGefysLwm b,fESpfrsdK;&dSovJuGefysLwm b,fESpfrsdK;&dSovJ

အေျခခအားျဖင သးသန႔ကြနပတာ (Special Purpose Cumputer) ႏင အေထြေထြ

သးကြနပတာ (General Purpose Computer) ဆၿပးေတာ ႏစမးခြျခားႏငတယ။

သးသန႔ကြနပတာဆတာက သတမတထားတ လပငနးရပတစခတညးအတြကသာ

အသးျပဖ႔အတြက တညေဆာကထားတ အမးအစားျဖစတယ။ သကဆငရာ (Program) မားက

သာ လပေဆာငေပးတယ။ အျခားလပငနးရပေတြအတြက အသးျပလတအခါ သကဆငရာအစ

အစဥေတြက ျပနလညေရးဆြေပးရတယ။

ေကာငးမား၊ ရးမား၊ ေနအမမားတြင လအပသလအသးျပႏငေအာင စစဥထားတအမး

အစားက အေထြေထြသးကြနပတာလ႔ ေခၚတယ။ ဒအမးအစားမာေတာ အဆငသငေရးၿပးသား

မားစြာရပါတယ။

ကြနပတာအမးမးကကြနပတာအမးမးကကြနပတာအမးမးကကြနပတာအမးမးက အရြယအစားအားျဖငအရြယအစားအားျဖငအရြယအစားအားျဖငအရြယအစားအားျဖင ျဖစေစ၊ျဖစေစ၊ျဖစေစ၊ျဖစေစ၊ စြမးအားျဖငစြမးအားျဖငစြမးအားျဖငစြမးအားျဖင ျဖစေျဖစေျဖစေျဖစေစ၊စ၊စ၊စ၊

ေအာကပါအတငးေအာကပါအတငးေအာကပါအတငးေအာကပါအတငး ((((၄၄၄၄) ) ) ) မးခြျခားႏငပါတယ။မးခြျခားႏငပါတယ။မးခြျခားႏငပါတယ။မးခြျခားႏငပါတယ။

1. (Micro Computer) မကခရကြနပတာ

2. (Mini Computer) မနကြနပတာ

3. (Main Frame) အလတစားကြနပတာ

4. (Super Computer) စပါကြနပတာ

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

10

Desktop အမးအစား

Laptop အမးအစား

Plamtop အမးအစားအပစ

1. 1. 1. 1. Micro ComputerMicro ComputerMicro ComputerMicro Computer မကခရကြနပတာ (Micro Computer) ဟာ အငယဆးစကအမးအစားျဖစၿပး လသး

အမားဆးစကလညးျဖစပါတယ။ ဂဏနးေပါငးစကအရြယအစားရတ အတေဆာငကြနပတာက

ေန စားပြေပၚတငထားႏငတအရြယအထ အမးမးေတြ႔

ႏငတယ။ BASIC ဘာသာစကားန႔ (Program) ေရးလ႔

ရတယ။ Disk ထမာ အခကအလကေတြ ထညထား

ႏငတယ။ ကြနပတာေတြမာ သကဆငရာစကအတြက

အထးစမျပလပထားတ ဓါတခေျခာကေတြထညထား

တအတြက လပစစစြမးအားျပတေတာကမႈအတြက

ပပနစရာ မရပါဘး။

ယခေခတ လသးအမားဆး မကခရကြနပတာေတြ

ဟာ စားပြေပၚတြင တငၿပးသးႏငတ အရြယအစားရတယ။

အဓကတြကခကတလပငနးေတြက မကခရပရဆကဆာ

(Micro Processor) က ျပလပေပးပါတယ။ လြယကစြာအသး

ျပႏငတယ။ Micro Computer က အရြယအစားအလက

စားပြေပၚတငထားႏငတအရြယအစားက (Desktop)(Desktop)(Desktop)(Desktop) အမး

အစားသတမတၿပး ခရးေဆာငကြနပတာမားကေတာ (Laptop)(Laptop)(Laptop)(Laptop)

အမးအစားသတမတပါတယ။

လကဖဝါးေပၚတငထားႏငတအရြယႏငအက ႌအတ

ထထညထားႏငတအမးအစားကေတာ (Plamtop(Plamtop(Plamtop(Plamtop)

လ႔ စသညျဖငအမးမးခြျခားႏငတယ။

မကခရကြနပတာ အမးအစားမာပါဝငတ စကအား

လးဟာ တစခနမာလတစေယာကသာ အသးျပႏငတယ။ ထစက

မားက သးျခားအသးျပႏငသလ တစခႏငတစခဆကသြယၿပး (LAN

Local Area Network) အျဖစဖြ႔စညးႏငတယ။ အျခားစက

ႀကးေတြန႔ဆကသြယၿပးေတာလညး အသးျပႏငပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

11

2. 2. 2. 2. Mini ComputerMini ComputerMini ComputerMini Computer မနကြနပတာ (Mini Computer) တစလးက လအမားတစၿပငနက ဝငး၍သးႏငေအာင

စကခမား (Terminal) န႔ ဆကသြယထားတယ။ တယလဖနးလငးန႔ ဆကၿပးအေဝးမလမးသးႏင

တယ။ ၎က (Time Sharing System) လ႔ေခၚပါတယ။

အဓကတြကေသာစကသည ဗရအရြယသာရၿပး အရစက

မားလအပတယ။ ဓါတျပားႏငတတေခြဖတစကမား၊ စာ

ရကစကမားပါဝငတယ လတစေယာကလင စကခတစ

လးက ထင၍သးႏငတယ။ အသးျပနညးမာ မကခရကြန

ပတာမားေလာက မလြယကဘး။ ပရဂရမမားလညး မက

ခရစကမားႏငမတဘး။ စကအမးအစားမတလင အသး

ျပပမတပ ပရဂရမမားလညးျခားနားၾကတယ။ အသးခပရ

ဂရမမား မကခရကြနပတာေလာက မားမားမရဘး။ မမ

ကယတင ပရဂရမေရးရနလအပတယ။ အစအစဥေရးဆြသ

(Programmar) မား ခန႔ထားဖ႔လအပပါတယ။

အေတာအသငႀကးေသာ ႒ာနတစခအတြက မနကြန

ပတာန႔ လသလေဆာငရြကႏငပါတယ။ အခ႕မန

ကြနပတာေတြဟာ အလတစားကြနပတာေတြလ

စြမးအားေကာငးတအတြက စပါမနကြနပတာ (Super

Mini Computer) လ႔ေခၚႏငတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

12

3. 3. 3. 3. Main Frame ComputerMain Frame ComputerMain Frame ComputerMain Frame Computer သမငးမာ ေရ႕ဥးစြာေပၚေပါကခတ စကအမးအစားျဖစတယ။ အရြယအစားအားျဖင

အလတစားလ႔ဆေပမယ စကႀကးအမးအစားျဖစပါတယ။ တၿပငနကအသးျပသ တစေထာငအ

ထအသးျပႏငတယ။ ဆကခမား ရာႏငခ၍ဆကသြယ

ထားၾကတယ။ တယလဖနးလငးျဖင အေဝးမဆက၍

လညးသးၾကတယ။ အျခားစကေတြန႔ဆကသြယၿပး

ကြနပတာတြ (Network) အျဖစအသးျပႏငတယ။

တတေခြဖတစက (Cassette)၊ ဓါတျပားဖတ

စက (Drive)၊ စာထကစက (Printer) မားက မနကြန

ပတာထက ပမတတဆငႏငတယ။ စကမႈနညးပညာတးတက

လာတာန႔ ပမလငျမနလာတယ။ အခကအလကမားစြာ

သေလာငထားႏငၿပး လခငတအခါ ခကခငးရာေပးႏငေအာင

စမထားၾကတယ။

မကခရကြနပတာေတြလ အသးျပရမလြယကဘး။

အရစကေတြမားလြနးတအတြက စကလညပတတ ပရဂရမ

ေတြ ႐ႈပေထြးမႈျဖစတယ။ စကလညပတရနညႊႊႊႊနၾကားသ

(Operator) မားလအပတယ။ အသးျပပရဂရမမား ေစးကြက

မာရားပါးတအတြက လအပတပရဂရမေတြက အစအစဥေရး

ဆြသ (Programmer) မားကေရးသားရတယ။

တကသလမား၊ ဘဏမားကသ႔ ကြနပတာက ကယျပန႔စြာသးေသာ ဌာနမားအတြက

သငေလာေသာစကျဖစတယ။ အျမနႏႈနးႏင စြမးအားႀကးမားသညႏငအမ ကနကစရတႀကး

လြနးတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

13

4. 4. 4. 4. Super ComputerSuper ComputerSuper ComputerSuper Computer `၎ကြနပတာဟာ အႀကးဆးစကအမးအစားျဖစတယ။ အရြယအစားသာမက စြမး

အားလညး အႀကးဆးျဖစတယ။ ေစးမာလညး ေဒၚလာသနးႏငခ၍ေပးရပါတယ။ အရစကမား

ကလညးလသေလာကတးခ႕ႏငတယ။ စကခအေရ

အတြက ေထာငႏငခ၍တပဆငႏငတယ ဘယ

ေလာကမားတ အခကအလကမးျဖစေစ စကန႔ပငး

အတြငး ႀကတဝါးႏငေအာင စြမးအငရတယ။

အဓက တြကစက (CPU) တစခမက ပါဝင

ႏငတယ။ စရတႀကးမားလြနးတအတြက သပၸ

စမးသပခနးမား၊ တကသလမား၊ သေတသန

လပငနးမား၊ ကမၸဏႀကးမားသာ တပဆငၾက

တယ။ ဖဂစဆႏငခေရ (Cray) စပါကြနပတာ

ေတြဟာ ကမာၻ႔အျမနဆးစကေတြလ႔ ထငရားပါ

တယ။

ဂပနျပညမာ အစးရႏငကမၸဏမားပး

ေပါငးၿပး ကမာၻ႔အျမနဆးစပါကြနပတာကသေတ

သနျပလကရပါတယ။ အဒစကဟာ ဉာဏတ

(Artificial Intelligence) န႔စဥးစားႏငမယ။ လ

တ႔ေျပာေသာစကားမားက နားလညမယ။ အသ

ထြကျပနအေျဖေပးႏငမယ။ အေမရကနႏငငႏင

ဥေရာပႏငငမားကလညး အၿပငအဆင သေတ

သနျပလကရပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

14

1.51.51.51.5 uGefysLwm&JU tajccHtvkyfvkyfyHkoabmw&m;uGefysLwm&JU tajccHtvkyfvkyfyHkoabmw&m;uGefysLwm&JU tajccHtvkyfvkyfyHkoabmw&m;uGefysLwm&JU tajccHtvkyfvkyfyHkoabmw&m; ကြနပတာတစလးမာ အဓကအားျဖင ေအာကေဖာျပပါပစၥညးေတြန႔ ပးတြတပဆငအသး

ျပထားတအတြက သကဆငရာပစၥညးတစခစရ႕ ဖြ႔စညးတညေဆာကမႈေတြန႔ အေျခခအလပလပ

မႈစနစေတြက သရထားဖ႔လအပပါတယ။

Computer Equipment I/O Device ChartComputer Equipment I/O Device ChartComputer Equipment I/O Device ChartComputer Equipment I/O Device Chart

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

15

1. 1. 1. 1. Monitor Monitor Monitor Monitor ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ Monitor ဆတာ မမျပလပေနတ လပငနးရပေတြက ေစာငၾကညထနးသမးႏငဖ႔

တပဆငေပးထားတ ဖနသားျပငတစချဖစတယ။ အေျခခအားျဖင Cathode Ray Tube (CRT)

ႏင Liquid Crystal Display (LCD) ဆၿပးႏစမးရတယ။ CRT ဟာ မးလးတစခအသြငတညရၿပး

အလကထရြနျမမႈနမား ပစလြတပေဖာေပးျခငးစနစက အသးျပထားတယ။ LCD ကေတာ

မနသားျပငႏစခပၾကားမာ အထးစမျပလပထားတ အရညတစမးထညသြငးထားၿပး လပစး

ေၾကာငးမားစစဥထားတယ။ အဒလပစးေၾကာငးထက လပစစဓါတအားမားလႊတေပးျခငးျဖင

ပေဖာေပးပါတယ။

Liquid-crystal Display (LCD) စနစတြင ပေဆာငခ

(Crystal) ျဖစႏငသည အရညအခငးအနညးငယပါ

ဝငေသာ ေမာလကး (Molecules) အရည (ခပပစ

ပစအရညမး) ျဖငတညေဆာကထားတယ။ သာမနအေျခအေနတြင ၎ေမာလက းအရည

ဖြ႔စညးတညရမႈဟာ တညေသာဘကသ႔ အၿပငလည၍ ညညာစြာစတနးခထားသည ပစမးရ

တယ။ ၎မကႏာျပငရ ပေဆာငခမားသည (Crystal line) သ႔ လပစစလႈငးျဖတသနးျခငးျဖင

ေမာလကးမားလည ေျပာငးျခငးခရေသာေၾကာင အေရာငျပနျခငး၊ အလငးလႊတျခငး၊ အေရာင

ေျပာငးလျခငးတ႔က ျဖစေပၚေစၿပး မကႏာျပငေပၚတြင ပေပၚျခငးကျဖစေပၚေစသည။ (LCD)

ကအျခားနညးျဖင (Plasmar Screen) လ႔လေခၚႏငပါတယ။

RT Structure CRT ဟာ ေနာကဖကမာ လပစစျမ

မႈန႔မားပစလႊတေပးေသာ Cathode Gun တပဆင

ထားတ ဖနျပြနတစချဖစတယ။ Cathode Gun ႏင

လပစစပတလမး (Circuit) ကဆက သြယထားတယ။ ဖနျပြနရ႕ေဘးတစဖကမာ လပစစစြမး

အား (15,000) ဗ႔ တကရကလႊတေပးတ ႀကးတစေခာငးတပဆငထားတယ။ ဖနျပြနရ႕ေရ႕မက

ႏာစာမာ မးစနးဓါတပါတ အရညတစမး သတလမးထားတယ။ မကႏာစာန႔ကပလကအတြငး

ဖကမာ လပစစျမမႈန႔ေတြက ဖမးယပေဖာေပးတ ပရပဖနဇကာ (Shadow Mask) တစခပ

တပဆငထားတယ။ Yoke Coil န႔ ထနးခပထားတ ပလပျပား (၄) ခက ေရာငျခညလမးေၾကာငး

ေတြက ထနးညေပးတယ။ Mono Monitor မာ Cathode Gun တစလကသာပါရၿပး Colour

Monitor မာ Cathode Gun သးလကပါရပါတယ။

LCDLCDLCDLCDStructureStructureStructureStructure

CRTCRTCRTCRTStructureStructureStructureStructure

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

16

2. 2. 2. 2. Monitor Monitor Monitor Monitor ကဘယလအသးျပမလကဘယလအသးျပမလကဘယလအသးျပမလကဘယလအသးျပမလ Monitor က System Unit ႏငတြၿပးအသးျပရမာျဖစပါတယ။ ေအာကတြငေဖာျပထား

သညအတငး နပါတအစဥလက ျပလပေပးပါမယ။ 1. System Unit တြငေဖာျပထားေသာ VGA

port ၌ Monitor ၏ Cable ႀကးက ျပထားသညပစအတငးတပဆငၿပး 2. Monitor ရ Power

ဓါတအားႀကးကတပဆငပါမယ။ ၿပးေနာက 3. Monitor မးခလတကဖြငလကပါ။ Monitor က

တပဆငၿပးသညအခါ 4. System Unit တြငရေသာ မးခလတ (Power Switch) ကဖြငလကလင

Monitor Screen ေပၚတြင Icon ေလးမားေပၚလာပါလမမယ။ Icon ေလးမားေပၚတအထ ခဏ

ေစာငေပးပါ။

3. 3. 3. 3. Mouse Mouse Mouse Mouse ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ

1

2

3

4

Monitor တြငျမင

ေနရေသာ ခလတ

မားကေတာ

Monitor Screen

ခနညဖ႔ႏငအလငး

အေမာငထနးညဖ႔

ပျဖစပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

17

၎က Light Depended Resistor (LDR) ျဖငထနးခပၿပးေတာ Pointer ကေရြ႕ေစ

တယ။ ၎ Pointer ျဖင အစအစဥမား၏ လအပေသာအမန႔ေပးမႈမားက ေခာေမြ႕စြာအလပလပ

ႏငေစတယ။ (LDR) စနစမာ အလငးလႊတမးသး

Light Emitting Diode (LED) တစလးႏင

၎မလာတ အလငးေရာငကဖမးယႏငေသာ

ဖနျပားငယ Light Depended Resistor တစခ

ပါရတယ။ သတ႔ႏစခရ႕ၾကားမာ အလငးျဖတသနး

သြားလာမႈက ထနးခပေပးေသာ အေပါကငယမားပါတ

စကဝငးျပား Encoder တစခပါရတယ။ မးသးမလာတ

အလငးအားအနညးအမားက ဖနတးႏငရန Encoder ႏင

လမးညႊနဘး Tracking Rollers ကဆကသြယေပးထား

တယ။ Ball လညပတမႈအေနအထားကလကၿပး (LDR)

ကအလပလပေစတယ။ မမအမန႔ေပးလတ သတမတ

ခကနယနမတေပၚသ႔ Pointer ေရာကတာန႔ Micro Switch

ကႏပၿပး အမန႔ေပးေဆာငရြကႏငတယ။ Track Ball က

Mouse န႔ Lmp ဆၿပးေတာ အမးအစားႏစမးေတြ႔ႏငတယ။

Mouse ဆတာက ၎ကယထညကေရြ႕လားျခငးျဖင Ball

ကလညေစၿပး အလပလပတယ။ Lmp ဆတာက Ball က

လကျဖငလမၿပး အလပလပတ အမးအစားျဖစတယ။ Mouse

၏အလယတြငရေသာ (Wheel) ဘးကေတာ ဘးက

လကျဖငလမၿပး စာမကႏာမားက အေပၚ၊ ေအာက ေရြ႕ၾကညႏငပါတယ။ Scroll Bottom အစား

အသးျပထားတာျဖစပါတယ။ Laptop Computer ေတြမာေတာ Lmp အမးအစားမားက အသး

ျပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

18

4. 4. 4. 4. Mouse Mouse Mouse Mouse ကဘယလအသးျပမလကဘယလအသးျပမလကဘယလအသးျပမလကဘယလအသးျပမလ Mouse ကအသးမျပခငမာ Mouse ၏လပေဆာငခကမားက ေရ႕ဥးစြာသထားဖ႔လပါ

မယ။ Mouse တစလးမာဆရင အမန႔ေပးဖ႔အတြက ဘယ/ညာခလတႏစခႏင အလယတြင

ဘးတစခရပါတယ။ အမန႔ေပးမႈအစအစဥမား တစခႏငတစခမတည

ၾကပါ။ (Left Click) ေမာကစ၏ဘယဖကခလတကေတာ အစအစဥ

တစခက တစခကႏပ (သ႔) ႏစခကႏပၿပး တကရကအမန႔ေပးႏငတယ။

(Right Click) ေမာကစ၏ညာဖကခလတကေတာ အစအစဥတစခမ

အစအစဥေနာကတစခသ႔ ေရြးခယအမန႔ေပးရန တစဆငခအမန႔

ေပးျခငးျဖစပါတယ။ ေမာကစအလယတြငရေသာ (Wheel)

ဘးကေတာ ဘးေပၚတြငလကေခာငးေလးျဖင လမၿပးစာမကႏာ

မားက ေပၚ/ေအာက ေရႊ႕ၾကညႏငပါတယ။ ေအာကပါ ဥပမာက

ၾကညပါ။

ဥပမာ (၁) Desktop ေပၚတြင

ရေသာ Program Icon တစ

ခက ေမာကစ၏ေမာကစ၏ေမာကစ၏ေမာကစ၏ (Left Click(Left Click(Left Click(Left ClickIIIIIIII) ) ) )

ဘယဘယဘယဘယခလတျဖငခလတျဖငခလတျဖငခလတျဖင ႏစခကျမနျမနႏစခကျမနျမနႏစခကျမနျမနႏစခကျမနျမန

ႏပပါမယ။ ထသ႔ျပလပသည

အခါ သကဆငရာ Program

ကအသးျပႏငမာျဖစပါတယ။

ဥပမာ (၂) Desktop ေပၚ၌ေန

ရာလြတတြင 1.1.1.1. ေမာကစေမာကစေမာကစေမာကစ၏၏၏၏

(Right Click) (Right Click) (Right Click) (Right Click) ညာဖကခလတညာဖကခလတညာဖကခလတညာဖကခလတ

ကႏပၿပး View က Mouse

Pointer ေရႊ႕ၿပး 2.2.2.2.Small iconsSmall iconsSmall iconsSmall icons

က ေမာကစ ဘယခလတျဖင

တစခကႏပ၍ေရြးခယလကပါ

မယ။ ထအခါ Icons မားေသး

ငယသြားတာက ျမငရပါမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

19

5. 5. 5. 5. Keyboard Keyboard Keyboard Keyboard ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ Membrane Keyboard ႏင Capacitive Keyboard ဆၿပးေတာ ႏစမးရတယ။

Membrane Keyboard လပစစစးေၾကာငးေတြန႔ ပေဖာထားတ ဖလငျပား (Circuit Plate) ႏစခရ

ပါတယ။ (Circuit Plate) ႏစခပၾကားမာ ၎တ႔က ဆကသြယေပးဖ႔အတြက အေပါကမားပါရၿပး

မလအပတလပစစလငးေတြက ထစပမႈမရေအာင ကာ

ကြယေပးထားတ ဖလငျပားတစခပထညသြငးထားပါ

တယ။ လအပတခလတကႏပလကတအခါမာ သကဆင

ရာလပစးေၾကာငးေတြ ဆကသြယမၿပး လပငနးတစခ

ျဖစေပၚေစပါတယ။ Capacitive Keyboard အားလးက Machani-cal Keyboard လ႔လေခၚပါ

တယ။ ခလတတစခခကႏပလကတအခါမာ အသေသးေသးတစခ ျပေပးေစရန စစဥထားပါ

တယ။ လပစစလငးႏစဘကပါတ Circuit တစခန႔တညေဆာကထား ပါတယ။

Keyboard Keyboard Keyboard Keyboard မာမာမာမာ ခလတေတြရ႕သကေရာကမႈအေနအထားကလကၿပးခလတေတြရ႕သကေရာကမႈအေနအထားကလကၿပးခလတေတြရ႕သကေရာကမႈအေနအထားကလကၿပးခလတေတြရ႕သကေရာကမႈအေနအထားကလကၿပး

ေအာကပါအတငးေအာကပါအတငးေအာကပါအတငးေအာကပါအတငး က႑က႑က႑က႑ ((((၅၅၅၅) ) ) ) ခခြထားပါတယ။ခခြထားပါတယ။ခခြထားပါတယ။ခခြထားပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

20

6. 6. 6. 6. Keyboard Keyboard Keyboard Keyboard ကဘယလအသးျပမလကဘယလအသးျပမလကဘယလအသးျပမလကဘယလအသးျပမလ Keyboard ရ Keys ခလတတစခက တစခကႏပၿပးတငး ကြနပတာမတဉာဏမ (1

Unit) တစယနစ အသးျပလကၿပး ျဖစပါတယ။ Key တစခက၊ သ႔မဟတ Space Bar တစခက

ႏပလင တစယနစရပါတယ။ စကားလးတစလး (သ႔) ဝါကတစေၾကာငးၿပးတငး Space Bar

ကတစခကႏပရပါမယ။ စကားလးမားက မနမနႏငျမနျမနရကႏငဖ႔အတြက ရးသးစာစစာရက

ကးဘတလကကြကက ေရ႕ဥးစြာေလလာထားရပါမယ။ (Alphanumeric Keys) စာရကႏပရန

အလတမားေပၚတြင လကေခာငးေလးမားက မနကနစြာထားၿပး လကေခာငးတစေခာငးစ၏

ပငဆငသည ခလတမားက ေနရာမနမနရကႏငဖ႔အေရးႀကးပါတယ။ ေအာကတြငေဖာျပထား

သည လကကြကပစအတငး စာမားကမနမနရကႏပသြားပါမယ။

ရးသးစာစစာရကရးသးစာစစာရကရးသးစာစစာရကရးသးစာစစာရကႏပရနႏပရနႏပရနႏပရန Alphanumeric Keys Alphanumeric Keys Alphanumeric Keys Alphanumeric Keys ကအသးျပျခငးကအသးျပျခငးကအသးျပျခငးကအသးျပျခငး

� ဘယလကေခာငးမားက a, s, d, f တြငတငထားၿပး ညာလကေခာငးမားက j, k, l, ; တ႔တြင

တငထားရပါမယ။ ၿပးေနာက လကေခာငးေလးမားက ပတြငျပထားသညအတငး ေပၚ/ေအာက

လႈပရားပါမယ။ Keyboard တြငေတြ႔ေနရေသာ အေပၚစာလးႏငစာလးႀကးမားက လခငရငေတာ

Shift Key ကႏပထားၿပး လခငသညစာလးႏငတြႏပရပါမယ။

ဘယလကေခာငးမားပငဆငမႈဘယလကေခာငးမားပငဆငမႈဘယလကေခာငးမားပငဆငမႈဘယလကေခာငးမားပငဆငမႈ

လကသနး : 1, q, a, z, Tab, Caps Lock, Shift

လကသၾကြယ : 2, w, s, x

လကခလယ : 3, e, d, c

လကညး : 4, r, f, v, 5, t, g, b

လကမ : Space Bar

ညာညာညာညာလကေခာငးမားပငဆငမႈလကေခာငးမားပငဆငမႈလကေခာငးမားပငဆငမႈလကေခာငးမားပငဆငမႈ

လကမ : Space Bar

လကညး : 6, y, h, n, 7, u, j, m

လကခလယ : 8, i, k, ,

လကသၾကြယ : 9, o, l, .

လကသနး : 0, p, ;, /, -, =, [, ], \, ',

Shift, Enter, Backspace

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

21

7. 7. 7. 7. အစအစဥမားကအစအစဥမားကအစအစဥမားကအစအစဥမားက ကးဘတမကးဘတမကးဘတမကးဘတမ အမန႔ေပးရနအမန႔ေပးရနအမန႔ေပးရနအမန႔ေပးရန Function Keys Function Keys Function Keys Function Keys ကအသးျကအသးျကအသးျကအသးျပျခငးပျခငးပျခငးပျခငး Keyboard တြငရေသာ Function Keys မားကေတာ အစအစဥတစခမ ေနာကတစခသ႔

လြယလြယန႔ျမနျမနရာေဖြ ေရြးခယႏငရနအတြက လပေဆာငေပးျခငးပ ျဖစပါတယ။ ၎၏လပ

ေဆာငခကမားအား F1 – F12 က Function Keys လ႔ေခၚၿပး Ctrl, Fn, Alt Keys မားႏငတြသး

တ Keys မားက Shortcut Keys လ႔ေခၚပါတယ။ Esc Key ကေတာ Basic Input Output

System (BIOS) ကအသးျပရာတြင အထးသျဖင အသးဝငပါတယ။ Shortcut Keys မားက

အသးျပရာတြင Ctrl, Alt, တစခခကႏပထားၿပး သကဆငရာ Key တစခကတြ၍ အစအစဥမား

ကအမန႔ေပးႏငပါတယ။ Fn Key ကေတာ Fn တြငျပထားေသာ Fn Key ၏အေရာငပါရေသာ

Keys မားကသာ တြႏပၿပးအသးျပႏငမာျဖစပါတယ။ ၎ Fn Key ကအမားအားျဖင Laptop

computer မား၏ Keyboard မားတြင အမားဆးေတြ႔ရပါတယ။ ေအာကပါ ဥပမာ တ႔တြငေဖာျပ

ထားသညအတငး ျပလပၾကညပါ။

ဥပမာ (၁) ကြနပတာ Screen ဖနသားျပငမကႏာ အလငးအားနညးၿပး မနေနပါက

Laptop Computer ၏ Keyboard မ Fn ကႏပထားၿပး အလငးေပးသေကၤတ

အမတအသား က ကးမားေပၚတြငရာေဖြ၍ သးခကေလာကႏပလကပါ

မယ။ ထအခါ ေမာနတာဖနသားျပင အလငးပမားလာတာကေတြ႔ရပါမယ။

အလငးေလာခခငရငေတာ Fn ကႏပထားၿပး၎ အမတအသားကႏပ

လကပါမယ။ ပ (၁) ကၾကညပါ။

ပ(၁)

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

22

ဥပမာ (၂) Desktop ေပၚတြငျမငေနရေသာ 1.1.1.1. Icon တစခက Select လပေရြးခယၿပး

Keyboard မ 2.2.2.2. (Del) Delete ကႏပလကပါ။ ၿပးေနာက ထပမေပၚလာသည

ပစကြကတြင Delete ျပလပဖ႔အတြက 3.3.3.3. Yes ကႏပလကပါမယ။ ထအခါ ၎

Icon က Desktop ေပၚမ ပယဖကလကၿပးျဖစပါတယ။ ၎ Icon ကခကခငး

ျပနယမယဆရင Keyboard မ 4.4.4.4. Ctrl ႏင Z ကတြႏပၿပး ျပနယလကပါမယ။

ပ(၂) ကၾကညပါ။

ဥပမာ (၃) လကရဖြငထားေသာ ကြနပတာကပတရန Keyboard မ Alt Key ႏင F4 Key

(Alt+F4) ကတြႏပလကပါမယ။ ေပၚလာသညပစကြကတြင ပတမယဆရင

(Shut down) ကေရြးခယၿပး OK ကႏပလကပါမယ၊ မပတခငေသးဘးဆရင

ေတာ Cancel ကႏပပါမယ။ ပ (၃) ကၾကညပါ။

� တျခား Program ေတြကလညး ဖြငၿပးျပနပတမယဆရင (Alt+F4) ကႏပၿပး ထနညး

အတငးအသးျပႏငပါတယ။ သမးဆညးမယဆရင (Save)။ မသမးဘးဆရင (No)။

မပတခငေသးဘးဆရင (Cancel) ကႏပပါမယ။

ပ(၃)

ပ(၂)

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

23

8. 8. 8. 8. အသးအသးအသးအသးမားေသာမားေသာမားေသာမားေသာ Keyboard Keyboard Keyboard Keyboard Shortcut Keys Shortcut Keys Shortcut Keys Shortcut Keys ကအသးျပျခငးကအသးျပျခငးကအသးျပျခငးကအသးျပျခငး Shortcut Keys Shortcut Keys Shortcut Keys Shortcut Keys တြႏပရမညခလတမားတြႏပရမညခလတမားတြႏပရမညခလတမားတြႏပရမညခလတမား ရရသညလပေဆာငမႈမားရရသညလပေဆာငမႈမားရရသညလပေဆာငမႈမားရရသညလပေဆာငမႈမား

Alt+F4 Exit Word ( ကြနပတာက ပတျခငး)

Ctrl+A Select All (ဖြငထားေသာ အေၾကာငးအရာအားလးက ေရြးခယျခငး)

Ctrl+B Bold (စာလးမား ထမေစျခငး)

Ctrl+C Copy (မတပြားယျခငး)

Ctrl+D Format Font (စာလးပစေရြးခယေျပာငးလျခငး)

Ctrl+E Align Center (စာပဒ၊ စာေၾကာငးမားက အလယဗဟ၌ထားရျခငး)

Ctrl+Enter Page Break ( စာမကႏာက ကးပေစျခငး)

Ctrl+F Find (လခငသညစာလးမားက ရာေဖြျခငး)

Ctrl+F2 Print Preview (ပႏပထတယမည အေၾကာငးအရာမားက စစေဆးျခငး)

Ctrl+G Go to (စာမကႏာမားကၾကညျခငးႏင Section, Equation, table စသညတ႔ကၾကညျခငး)

Ctrl+H Replace (စာလးအစားထးျခငးႏင ပယဖကျခငး)

Ctrl+I Italic (စာလးမားက ေစာငးေစျခငး)

Ctrl+J Justify (စာပဒမား၏ ဘယညာအနားႏစဖကကညျခငး)

Ctrl+N New (Blank document) (စာမကႏာအသစက ရယျခငး)

Ctrl+O Open (သမးဆညးၿပးေသာ Files မားကဖြငယျခငး)

Ctrl+P Print ( ဖြငထားေသာစာမကႏာအား Printer ျဖငပႏပထတယျခငး)

Ctrl+S Save (File မားကသမးဆညးျခငး)

Ctrl+Shift+A All Capitals (ပ-ႏပ စာလးႀကးမားရကႏပျခငး။ ဒ-ႏပ ပမနစာလးမားရကႏပျခငး)

Ctrl+U Underline (စာလးေအာကခမဥးသားျခငး)

Ctrl+V Paste (မတပြား၊ ျဖတယထားေသာအရာမားက ေနရာျပနချခငး)

Ctrl+W Document Box Close (ဖြငထားေသာ Box ကျပနပတျခငး)

Ctrl+X Cut (ျဖတယသြားျခငး)

Ctrl+Z Undo (ပယဖကလပေဆာငလကေသာအရာက ျပနယျခငး)

F12 Save As (သမးဆညးၿပးေသာ File မားက အမညအသစေပးၿပးသမးဆညးျခငး)

F5 Icon Refresh (Icons မားက Refesh ျပလပျခငး)

F7 Spelling & Grammar Check ( အဂၤလပစာလးေပါငးသတပမားကစစေဆးျခငး)

Shift+F7 Research (စကားလးမားက ရာေဖြျခငး)

Window All Programs & Shut Down (မမအသးျပမည အေၾကာငးအရာအစအစဥမားက ရယျခငး)

Window+R Run (မမျပလပမည အစအစဥမားသ႔ သြားေရာကျခငး)

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

24

9. 9. 9. 9. Hard Disk Hard Disk Hard Disk Hard Disk ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ Hard Disk မာ External Device ႏင Internal Device ဆၿပး ႏစမးရပါတယ။ Hard

Disk ဟာ သတငးအခကအလကေတြက မားစြာသမးဆညးႏငၿပးေတာ လငျမနစြာ အလပလပ

ႏငတယ။ မာေကာတ Disk အမားစက အထပ

လကစစညးၿပးေတာ Drive တစခအျဖစဖနတး

ထားတ Disk က Hard Disk လ႔ေခၚပါတယ။

Hard Disk ရ႕တညရမႈအေနအထားကလကၿပး

ေတာ Fixed Disk ေတြက ကြနပတာအတြငး

Internal Device အျဖစျပလပထားၾကၿပး

Hard Disk Drive ေတြထမာ ထညသြငး

အသးျပႏငေအာင စစဥထားပါတယ။ Fixed

Disk ေတြက Format လပၿပးတာန႔ Operating

System (OS) ကထညသြငးထားရပါတယ။

Hard Disk ထ၌ သတငးအခကအ

လကေတြ သမးဆညးႏငဖ႔အတြက Disk ေတြရ႕

မတ ႏငစြမးအားက Byte Unit ျဖငတြကယႏင

ပါတယ။ Space Bar တစခက၊ သ႔မဟတ Key

တစခကႏပလင (1) Unit သ႔မဟတ (1) Bit

ရပါတယ။ Disk မား၏ Size Unit က ေအာကပါ

အတငးတြကႏငပါတယ။

8 Bits = 1 Bytes (B)

1024 Bytes = 1 Kilo Byte (KB)

1024 Kilo Bytes = 1 Mega Byte (MB)

1024 Mega Bytes = 1 Giga Byte (GB)

1024 Giga Bytes = 1 Terra Byte (TB) စသညတ႔ျဖင တြကယႏငပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

25

10. Drive 10. Drive 10. Drive 10. Drive ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ Drive ဆတာ Diskette, Maganetic Tape, CD-ROM မားထညသြငးေမာငးႏငဖ႔

အတြက ျပလပတပဆငထားတ ကြနပတာအစတအပငးျဖစပါတယ။ အထကေဖာျပပါ ပစၥညး

တစခခက သကဆငရာ Drive ထက ထညသြငးေပး

မသာ ကြနပတာက ေရးႏငဖတႏငမာ ျဖစပါ တယ

။ Drive ေတြက (OS) မာ Prompt န႔မတသားၾက

တယ။ Disk ေတြရ႕အမတအသားေတြက ကြနပတာ

တငးမာ Disk Drive က (A,B) အျဖစလညးေကာငး၊

Hard Drive က (C,D) အျဖစလညးေကာငး သတ

မတၾကတယ။ Disk ေတြက ေရးႏငဖတႏငဖ႔အတြက

Drive ေတြက အသးျပၾကရတယ။ ဓါတျပားေတြ

ေပၚက အေၾကာငးအရာေတြက ဖတဖ႔ႏငေရးဖ႔

အတြက သလကေခါငးပါရပါတယ။ ဓါတျပားကသလက

ေခါငးန႔ ထေတြ႔အလပလပႏငဖ႔အတြက ဘးတစခရ ၿပး

ေမာတာန႔ဆကသြယေပးထားပါတယ။

CD-ROM ေတြမာ VCD Drive ႏင DVD Drive

ဆၿပးႏစမးေတြ႔ႏငပါတယ။ DVD Drive ေတြဟာ

ေရးျခငး(Copy မတကးယႏငျခငး)၊ ဖတျခငး

(ၾကညရႈႏငျခငး) ႏစမးစလးကျပလပႏင ပါတယ။

----CD ROMCD ROMCD ROMCD ROM----

ေလဆာဓါတျပားမားေလဆာဓါတျပားမားေလဆာဓါတျပားမားေလဆာဓါတျပားမား CD-ROM (Compect Disc Read Only Memory) ဆတာ အသသြငးေလဆာဓါတျပား

နညးပညာရပမ ေျပာငးလဆငးသကလာတ ကြနပတာအစအစဥတစချဖစပါတယ။ CD-ROM

ပညာရပဟာ ၁၉၈၅ ခႏစ မတငမကတညးက Audio လပငနးေတြမာ အသးျပေနၾကပါတယ။

၎ CD-ROM ေတြရ႕အရြယအစားဟာ (4.45") ရပါတယ။ ၎ CD-ROM ေတြဟာ မကႏာျပင

တစဖကတညးမာ အခကအလကေတြက (650 မ 700 Mb) အထ မတထားႏငတယ။ CD-ROM

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

26

က Audio Player မားတြငလညးေကာငး၊ Video အစအစဥမားတြငလညးေကာငး၊ ကြနပတာ

အစအစဥမားတြငလညးေကာငး ေတြ႔ရႏငပါတယ။ CD-ROM တစခရ႕ မတႏငစြမးအားမာ ယေန႔

အထ 400 MB မ 4.7 GB အထေတြ႔ႏငပါတယ။ CD-ROM ရ႕အရြယအစားမာလညး အသးျပမႈ

ေနရာကလကၿပးေတာ (2", 3.5", 4.75", 8", 14") စသညျဖင

အရြယအစားမားစြာ ကြႏငတယ။ (3.5") အရြယအစားရတ

CD ေတြဟာ (Mini CD-ROM) လ႔ေခၚၿပး (2") အရြယအစားရတ

CD ေတြကေတာ (Micro CD-ROM) လ႔ေခၚပါတယ။ ကကဆက

ေတြမာသးတ CD ေတြဟာ (4.75") အရြယအစားရၿပး (650 MB)

အထမတႏငတယ။ ကြနပတာမာသးတ (3.5 HD CD) ေတြက

ေတာ (452 MB) အထမတႏငတယ။ကြနပတာေတြမာသးတ

CD ေတြဟာ (2", 3.5", 4.75") စသညျဖငအမးမး တပဆင

အသးျပႏငတယ။ မတႏငစြမးအားမာလညး အမးမးရႏငတယ။

Video Deck မာပါတ CD ေတြဟာ (8", 14") အရြယအစားရၿပး

(1,000 MB) အထမတႏငတယ။ (Binary Digital) စနစျဖင

ပေဖာေပးထားေသာ အခကအလကမားပါတ သတျပားေပၚမာ

ပလပစတစ အကာအကြယ (Plastic Coated) ျဖင သတလမး

ဖးအပထားတယ။ သတျပားေပၚ က (Laser Eyes) မလာေသာ

အလငးတနးတစချဖတသနးရာမ ျဖစေပၚ

လာတ ေရာငျပနဟပမႈမ အခကအလက

မားကဖတႏငျခငးျဖစတယ။ CD-ROM

ဟာမတႏငစြမးအားႀကးမားလြနးၿပး ျပန

လညေျပာငးလျပငဆငျခငး အျပႏငတ

အတြက တကမနကနၿပးျပညစတ မတ

တမးႀကးမား၊ အစအစဥႀကးမား၊ စြယစ

ကမးႀကးမား၊ သငခနးစာမား၊ လမးညႊန

စာအပမား၊ သမးဆညးျခငးအတြကသာ

အသးျပၾကတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

27

CD-ROM ရ႕မတတမးမား ထမးယထားတ ခငမား Pits (Indent) ႏင အခးမား Lands

(Bumps) ေပၚမာ အလငးျပနေစျခငးျဖင စစဥထားတယ။ (CD) ေပၚမ မတတမးမားက ၎အ

တြက အထးစစဥထားေသာ တနဆာပလာမားျဖင ထညသြငးထားတအတြက ေျပာငးလျခငးမျပ

ႏငပ ေခၚယဖတရႈျခငးသာျပလပႏငပါတယ။ CD မာ အေၾကာငးအရာေတြက ဖတဖ႔အတြက

Laser ေရာငျခညက အသးျပထားတယ။ ေသးငယတ Laser Gun ဟာ Drive ေျပးလမးေပၚမ

(Pits) ႏင (Lands) ေပၚမာ အလငးမလႊတသညအေနအထားျဖင အေၾကာငးအရာမားဖတရန

အဆငသငျဖစေနတယ။ (Pits) မလာေသာ အားနညးေသာ အလငးျပနမႈက (0) အျဖစမတယၿပး

(Lands) မလာေသာ အားေကာငးေသာ အလငးျပနမႈက (1) အျဖစမတယတယ။ ဤနညးျဖင

CD မ ကြနပတာနားလညေသာ Binary ဘာသာစကားက ရရေစတယ။

လကရ လသးမားတ CD ဓါတျပားေတြကေတာ VCD, DVD ေတြပျဖစတယ။ VCD ဓါတ

ျပား၏မတႏငစြမးမာ 700 MB ကေဖာျပထားၿပး DVD ဓါတျပားေတြမာေတာ 4.7 GB မ 200 GB

အထေတြ႔ရပါတယ။

11. Printer 11. Printer 11. Printer 11. Printer ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ ကြနပတာထမာ စစဥထားတအေၾကာငးအရာေတြန႔ ရပပေတြက ပႏပထတယႏငဖ႔

အတြကဖနတးယထားတ ထတလပမႈအစအစဥက Printer လ႔ေခၚပါတယ။ Printer ကအေျခခ

အားျဖင (QuitDraw Printer) ႏင (PostScript

Printer) ဆၿပးႏစမးခြႏငပါတယ။ ၎တ႔ရ႕လပ

ေဆာငႏငမႈပစအေပၚ မတညၿပးေတာ စာလးမားသာ

ရကႏပေသာ (Character Printer) ႏင ပကသာ

ရကႏပေသာ (Plotter) အမးအစားဆၿပး ထပကြ

လာၾကတယ။ ကၽြနေတာတ႔ ေန႔စဥအသးျပေနတ

Printer ေတြဟာ ႏစမးစလးကေဆာငရြကႏငၾက

တယ။ Printer တစလးဟာ အၾကမးအားျဖင CPU

မလာတ အမန႔ေပးမႈေတြက တဆငျခငးတြကခက အလပလပၿပးေတာ Computer ကျပန

အေၾကာငးၾကားတယ။ Printer ကအသးမျပခငမာ Printer အမးအစားက Operation System

(OS) ထမာ သကဆငရာအမန႔ေပးမႈေတြန႔ တပဆငေပးထားရတယ။ အခ႕ Printer ေတြမာ

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

28

ပႏပရာမာ အၿမတမးလအပမယ စာလးပစေတြက သမးဆညးထားႏငတ Font Cartridge

တပဆငႏငတ Drive ရပါတယ။ အဒစကေတြမာလညး ေခတစနစေျပာငးလမႈအရ ေပၚေပါက

လာတ အလပလပပကြျပားေသာ Printer အမးအစား (၃) မးရပါတယ။

The Kind of theThe Kind of theThe Kind of theThe Kind of the PrinterPrinterPrinterPrinter ပႏပစကအမးအစားမားပႏပစကအမးအစားမားပႏပစကအမးအစားမားပႏပစကအမးအစားမား

Pin Printer (Dot Metrix) အပျဖငေပါက၍ ပႏပေသာအမးအစား

Dot Printer (Ink Jet) မငစကခ၍ ပႏပေသာအမးအစား

Laser Printer (Laser Jet) မငမႈတ၍ ပႏပေသာအမးအစား

Pin Printer (Dos Metrix)Pin Printer (Dos Metrix)Pin Printer (Dos Metrix)Pin Printer (Dos Metrix) Pin Printer ဆတာ မငႀကး (Raybon) ေပၚမာ အပန႔ေပါကၿပးေတာ ပႏပေပးတအမး

အစားျဖစပါတယ။ Pin Printer ေတြရ႕အရညအေသြးဟာ Pin အေရအတြကကလကၿပးေတာ ကြ

ျပားၾကပါတယ။ အဒ Printer ေတြရ႕အပန႔ေပါကၿပး ပႏပ

တအတြက Stencil Paper ေတြေပၚမာ စာလးေတြက

ေပါကယႏငတယ။ Pin Printer ေတြမာ Banner Paper

ကတပဆငအသးျပႏငတ Pull Tractor ကတပဆင

ထားၾကပါတယ။ အဒ Printer ေတြမာ သာမနအားျဖင

စာရြကက တစရြကခငးထညေပးရေပမယ Sheet

Feeder တပထားတ Printer ေတြမာေတာ စာရြကမားစြာ

ထညထားႏငတယ။ Line Printer ႏင Character Printer ဟာ Pin Printer အမးအစားထမာ

ပါဝငပါတယ။ Line Printer ဆတာ တစခနတညးမာ စာတစေၾကာငးအတြက စာလးအျပညအစ

ကပႏပႏငပါတယ။ Character Printer ဆတာက တစခနတညးမာ စာလးတစလးသာ ပႏပေပး

ႏငတအမးအစားျဖစပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

29

Dot Printer (Ink Jet)Dot Printer (Ink Jet)Dot Printer (Ink Jet)Dot Printer (Ink Jet) Dot Printer ဆတာက မငဗး (Ink Cartridge) န႔ အစကခၿပးပႏပေပးတ အမးအစား

ျဖစပါတယ။ Dot Printer ေတြရ႕အရညအေသြးဟာ (Dot) ခေပးတအေရအတြက အေပၚမတည

ၿပးေတာ ကြျပားၾကပါတယ။ အဒ Printer ေတြဟာမငစကခ

ျခငးစနစန႔ ပႏပၾကတအတြက Stencil Paper ေတြေပၚမာ

စာလးေပါကယလ႔မရပါဘး။ ဒအမးအစား Printer ေတြမာ

Tractor မပါတအတြက Banner Paper ေတြက ထညသး

လ႔မရပါဘး။ Dot Printer ေတြမာစာရြကက အတငးအတာ

တစခအထ မားမားထညထားႏငတ Sheet Feeder ေတြက

တကရကတပဆငထားၾကပါတယ။

Laser Printer Laser Printer Laser Printer Laser Printer (Laser Jet)(Laser Jet)(Laser Jet)(Laser Jet) Laser Printer ဆတာ Tonner ထမ မငအမႈန႔ (Ink Power) ေတြက Photo Copier

ကသ႔ Laser Beam ကအသးျပၿပး ပႏပေပးတ အမးအစားျဖစပါတယ။ Laser Printer ေတြရ႕

အမးအစားဟာ အရညအေသြးဟာ (Dots per Inch: DPI)

ေျပာငးလမႈအေပၚမတညၿပးေတာ ကြျပားၾကပါတယ။

အဒအမးအစား Printer ေတြမာလညး Stencil Paper

ေတြသးလ႔မရပါဘး။ Laser Printer ေတြမာ စာရြက

အရြယအစား သးေလးမးက အထပလကထညထား

ႏငတ Sheet Feeder (Paper Tray) သးေလးခ ပါရ

တတၾကပါတယ။ ဒ Printer ဟာ တျခားအမးအစား

Printer အားလးထက လငျမနစြာအလပလပႏငၿပးေတာ

အရညအေသြးအေကာငးဆး ထတလပေပးႏငပါတယ။

Sheet Feeder

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

30

Plotter Plotter Plotter Plotter ပႏပစကအပႏပစကအပႏပစကအပႏပစကအမးအစားမးအစားမးအစားမးအစား Plotter ဆတာ ကြနပတာအမန႔ေအာကမာ ပႏငဒငယာဂရမမားက ေရးဆြေပးတ

စကအမးအစားျဖစပါတယ။ Plotter က အငဂငနယာပငး

ဆငရာ ေရးဆြမႈမား၊ ေဆာကလပေရး အစအစဥေရးဆြ

မႈမား၊ ကနထတလပမႈဇယားမားက စစဥဖနတးရန

အတြက အသးျပၾကပါတယ။ ၎စကရ႕အလပလပ

မႈက (Dot Matrix) စနစအေနန႔အျပင (Ink Jet)

အေနန႔ပါ ေတြ႔ႏငပါ တယ။ Plotter ဟာ Printer

ေတြအားလးႏင အလပလပပ တၾကပါတယ။

12. Scanner 12. Scanner 12. Scanner 12. Scanner ဆတာဆတာဆတာဆတာ ဘာလဘာလဘာလဘာလ Scanner ဆတာ မမအလရတ ျပငပမအေၾကာငးအရာမားက ဓါတပအျဖစ ကြနပတာ

အတြငးသ႔ သြငးေပးေသာစကျဖစပါတယ။ Scanner ကဖြ႔စညးတညေဆာကမႈပစအလက

Desktop Scanner ႏင Handy Scanner ဆၿပး ႏစမး

ေတြ႔ႏငပါတယ။ ၎ရ႕အရညအေသြးက (Bits) ျဖငတြက

ယႏငပါတယ။ (Bits) အေရအတြကမားေလေလ အရည

အေသြးေကာငးေလေလ ျဖစပါတယ။ ၎က ကြနပတာန႔

ဆကသြယႏငဖ႔ Driver Card ကကြနပတာအတြငးမာ

တပဆင ေပးထားရပါတယ။ ၎က တြဖကပါသည

Programs မားျဖင အသးျပႏငသလ တျခားဖကစပ အလပ

လပႏငတ Programs မားျဖငလညး အသးျပႏငပါတယ။

ကြနပတာ နညးပညာေတြ ပမေခတမလာသည

ႏငအမ Scanner ေတြက လပငနးခြငအလက ပစအမးမး

ႏငစနစအမးမးတ႔ျဖင အသးျပေနၾကတာက ေတြ႔ရပါတယ။

Desktop Photo Desktop Photo Desktop Photo Desktop Photo

ScannerScannerScannerScanner

Book Scanner

Handy Barcode Handy Barcode Handy Barcode Handy Barcode

ScannerScannerScannerScanner

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

31

1.6 Memory Management1.6 Memory Management1.6 Memory Management1.6 Memory Management

Personal Computer Processor ModePersonal Computer Processor ModePersonal Computer Processor ModePersonal Computer Processor Mode ကြနပတာတစလးက စနစတကလညပတႏငဖ႔အတြက Memory က အလပလပပါ

တယ။ လပငနးတစခခငးကေဆာငရြကႏငဖ႔အတြက Memory တစမးခငးမာ ကြျပားျခားနားတ

ညႊနၾကားခကေတြပါဝငပါတယ။ ၎က တပဆငမထားပ ကြနပတာရ႕ ဘယလပငနးကမ

ေဆာငရြကလ႔ရမာ မဟတဘး။ ၎က (Hardware) ရ႕လပေဆာငႏငမႈေတြန႔ (Software)မလာ

တ အမန႔ေပးမႈေတြက ဆကသြယေပးဖ႔အတြက ဖနတးထားပါတယ။ Prosossor ေတြအားလး

ဟာ (Dos) ရ႕လပငနးရပေတြက ေခာေမြ႕စြာအလပလပႏငဖ႔အတြက တကရကလပေဆာငေပး

ပါတယ။

System MemorySystem MemorySystem MemorySystem Memory ကြနပတာရ႕ အလပလပမႈစနစေတြအားလး လညပတႏငဖ႔အတြက တြကခကစဥးစား

ျခငး၊ အခကအလကမားေရးမတျခငး၊ အေၾကာငးအရာမားျပနလညေခၚယဖတရႈျခငး၊ အစအစဥ

မားကဆကသြယေပးျခငး စတအမန႔စးဆငးမႈေတြက Memory က လပေဆာငေပးပါတယ။

Memory က ကြျပားေသာ လပငနးေဆာငရြကမႈေတြကလကၿပးေတာ ပငမအမးအစား

(၂) မးကေတြ႔ႏငပါတယ။ ဒါကေတာ Read Only Memory (ROM) ႏင Random Access

Memory (RAM) ပျဖစပါတယ။ RAM ကတနညးအားျဖင Read Write Memory လ႔လေခၚ

ပါတယ။

ကြနပတာေတြအားလးမာ Input Device က ဝငလာတ ဘယအေၾကာငးအရာမးမဆ

Memory ကအသးျပၿပးမသာလင လညပတႏငၾကမာျဖစပါတယ။ Memory ကြနပတာရ႕ စြမး

အားထတလပမႈအတြက လအပေသာသမးဆညးမႈမား လပထးလပနညး ခြျခားေပးမႈမား၊ ဆက

သြယေပးမႈမား၊ ျဖတေတာကေပးမႈမားက နညးစနစတက ျပနလညေျဖၾကားေပးျခငးျဖင ေဆာင

ရြကပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

32

1111. . . . Read Only Memory (ROM)Read Only Memory (ROM)Read Only Memory (ROM)Read Only Memory (ROM) ကြနပတာထမာရတ လပငနးေဆာငရြကမႈေတြက ဖတျခငးသာျပလပႏငတ အစတအ

ပငးက (ROM) လ႔ေခၚပါတယ။ (ROM) ကေနာကတစမး Fixed Memory လ႔လညးေခၚပါတယ။

၎ရ႕လပေဆာငမႈေတြက Hardware

အစတအပငးေတြ မာသာ ေတြ႔ရႏင

တယ။ (ROM) ဟာ လပစစစြမးအား

ျပတေတာကသြားေပမယ မလရရငးစြ

လပငနးန႔ မတတမးေတြဟာ ထခက

ပကစးမႈမရပါဘး။ ၎က Software

အစအစဥေတြမာ တကရကအသး

မျပႏငဘး။

2. Random Access Memory (RAM)2. Random Access Memory (RAM)2. Random Access Memory (RAM)2. Random Access Memory (RAM) ကြနပတာရ႕လပငနးရပေတြက ေရးတာေရာဖတတာပါ ျပလပႏငတအစတအပငးက

(RAM) လ႔ေခၚပါတယ။ ၎ဟာ ကြနပတာအသးျပေနတ ကာလတစေလာကလး အျပညအဝ

ေဆာငရြကမႈေပးပါတယ။ (RAM) ဟာ လပစစစြမးအားျပတေတာက

သြားတာန႔ သ႔ရ႕အလပလပ မႈစြမးအားေတြအားလး ရပဆငး

ပကစးသြားပါတယ။ (RAM) ဟာ Software ရ႕ အလပ

လပမႈစြမး အားေတြက အတအကေထာကပ

ေပးပါတယ။ (RAM) မာ Base, Upper,

High, Extended, Expanded

ဆၿပးေတာ လပငနးေဆာငရြကမႈ

ျခားနားခကအလက (၅) မးထပခြထားပါတယ။

Memory (၅) မးရတအထမာ Expanded Memory ဟာ အဓကကတ ပငမအမးအစား

ျဖစပါတယ။ အမးအစားတစခခငးမာ မတညတအလပလပပစနစေတြ ပါဝငၾကၿပးေတာ ကြျပား

ျခားနားတ System Memory နယနမတေတြမာ တညရၾကပါတယ။

EPROM

CD-ROM Motherboard ROM

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

33

Base Memory AreaBase Memory AreaBase Memory AreaBase Memory Area Base Memory က (Conventional DOS Memory) လ႔လေခၚပါတယ။ Base Memory

ရ႕သတမတနယနမတမာ 0 KB မ 640 KB အတြငးမာရတယ။ အေၾကာငးအရာမား သမးဆညး

ေနခနန႔ (Dos) အလပလပေနခနမာ Base Memory ဟာ အလပမလပဘး။ ၎ရ႕ အလပလပ

မႈေတြက (Dos) ရ႕တစစတတစေဒသက ယသးပါတယ။

Upper Memory AreaUpper Memory AreaUpper Memory AreaUpper Memory Area Upper Memory ရ႕သတမတခကနယနမတဟာ 640 KB မ 1 MB အတြငး ေျပာငးလ

တညရပါတယ။ Upper Memory က Video Buffer, System ROM, Network Interface

Controllers ကသ႔ေသာ Hardware အစတအပငးေတြမာ အသးျပပါတယ။

Upper Memory က Program သးခထကပ၍ အသးျပလတအခါမာ Headware Device

ေတြန႔ Software Program ရ႕အားေတြ ေပါငးစပအလပလပႏငဖ႔အတြက Upper Memory ထ

မာရတ အလပလပမႈစြမးအားေတြက အသးျပၿပး Device Driver န႔ Terminate-and-Stay-

Resident(TSR) ေတြက အလပလပပါတယ။ ၎မ ပေသာအစတအပငးေတြက အျခားအစအစဥ

ေတြမာ ထပမအသးျပႏငပါတယ။

Over View of System MemoryOver View of System MemoryOver View of System MemoryOver View of System Memory

Extended

Memory

Area

Expanded

Memory

High Memory

Area

Upper Memory

Area

Base Memory

Area

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

34

High Memory AreaHigh Memory AreaHigh Memory AreaHigh Memory Area Megabyte ျဖင စတငတြကခကယႏငေသာ ေနရာမာစ၍ Extended Memory ရ႕ 64

KB အထရေသာ Memory အစတအပငးက High Memory Area (HMA) လ႔ေခၚပါတယ။ ၎

အစတအပငးက (Dos) ရ႕လပငနးရပေတြမာအသးျပႏငပါတယ။ (HMA) ရ႕လြတေနေသးတ

အစတအပငးေတြက (Base Memory) ရ႕ လအပခကေနရာေတြမာ (Program) မားအတြက

ပပးေပးပါတယ။

Extended Memory AreaExtended Memory AreaExtended Memory AreaExtended Memory Area (High Memory) နယနမတက ေကာလြနလာတ Memory အစတအပငးက Extended

Memory Area (EMA) လ႔ေခၚပါတယ။ ၎က မမလအပသလ System Board ရ႕ သတမတ

ခကေနရာ Memory Block မာ အတငးအတာတစခအထ တးခ႕တပဆငေပးႏငပါတယ။

Expanded Memory AreaExpanded Memory AreaExpanded Memory AreaExpanded Memory Area Expanded Memory ဟာ System Memory တပဆငမႈေနရာေတြမာ ရပပငးဆငရာ

အားျဖငေတြ႔ရမာမဟတပါဘး။ ၎ဟာ Base Memory န႔မတဘး။ Logical အျဖစတညရပါတယ

Expanded Memory ရရာေနရာက ဝငေရာကႏငဖ႔အတြက Memory Manager လအပမာျဖစပါ

တယ။ Memory Manager မတဆင အထကပါအစအစဥမားမ အသးမျပရေသးတ Memory

အစတအပငးေတြက ျပနလညေခၚယအသးျပႏငပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

35

1.71.71.71.7 Micro ProcessorMicro ProcessorMicro ProcessorMicro Processor

Micro Processor ဆတာ သလကစကကြငး Magnetic Core မလာတ ဉာဏတ

Artificial Intelligence က အသးျပၿပးေတာ လ႔ဥးေႏာကက တပျပလပထားတ ကြနပတာအ

စတအပငးတစချဖစပါတယ။ ၎က တျခားနညးျဖင Micro Chip လ႔လေခၚပါတယ။ ၎က

ပေလာငးထားေသာ လပစစပတလမး Integrated Circuit

ပစႏငေတြ႔ႏငပါတယ။ ၎က ၁၉၇၄ ခႏစမာ ဖနတးႏငခပါ

တယ။ ၎၏ တနဖးကြျပားျခားနားမႈသည ကြနပတာ၏

စြမးအားႏငတနဖး ကမားစြာေျပာငးလႏငပါတယ။ ၎က ဒေန႔

ေခတ စကအမးမးမာေတြ႔ႏငပါတယ။ Micro Processor က

စြမးအားအလက 4004, 8080, 8086, 8088, 80286, 80386,

80486, 80586, 2600K ဆၿပး CPU Model နပါတမားျဖင

သတမတထားပါတယ။ ၎ရ႕ နပါတႀကးလာေလေလ လပႏင

မႈစြမးအား ပမျမငမားလာေလေလျဖစပါတယ။

CPU ModelCPU ModelCPU ModelCPU Model Year AvailableYear AvailableYear AvailableYear Available WWWWidth of Data idth of Data idth of Data idth of Data

Path (Bits)Path (Bits)Path (Bits)Path (Bits)

TTTTyyyyppppical Clock ical Clock ical Clock ical Clock

Speed Speed Speed Speed

(MHz(MHz(MHz(MHz/GHz/GHz/GHz/GHz))))

CommentCommentCommentComment

8080

8086

8088

80268

80386

80486

80586

2600K

1975

1978

1979

1982

1985

1989

1994

2012

8

16

8

16

32

32

32

64

3

10

4.77

12

25

50

100

3.40 (GHz)

Z80

IBM PC 8086

Protected Mode

Memory Address

Build-in Cache

Intel ®®®® CoreTM i7

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

36

CoCoCoCo---- ProcessorProcessorProcessorProcessor Co-processor ဆတာ Micro Processor ကအေထာကအကျပေပးတ ေနာကဆကတြ

ဥးေႏာကတစလးျဖစပါတယ။ Micro Processor ရ႕လပငနးကန႔ၾကာမႈရေနေသးတ အစတအပငး

ေတြက အားျဖညပပးေပးႏငဖ႔အတြက Co-Processor ကအသးျပရပါတယ။ Co-processor

အမးအစားေတြက Number Cruncher လ႔ေခၚပါတယ။ Micro Processor ကစြမးအားအလက

တြဖကအသးျပႏငဖ႔အတြက Z80, 80286, 80347, 80487, 80587 ဆၿပး နပါတမားျဖင သတ

မတထားပါတယ။ ဥပမာအားျဖင 80386 Processor ကအသးျပထားတ ကြနပတာတစလးအ

တြက 80387 Co-processor ကအသးျပရပါတယ။

REM StatementREM StatementREM StatementREM Statement REM Statement ဆတာ သတေပးခကအမတအသားက အသးျပထားတ (BASIC)

ရ႕အစအစဥတစချဖစပါတယ။ (REM) ဟာ အစအစဥတစခရ႕ အသးျပနညးလမးညႊနကသ႔

အသးဝငတအစအစဥတစချဖစပါတယ။ ၎သည အစအစဥတစခရ႕ လကရျဖစေပၚေနမႈအေျခ

အေနက အေၾကာငးျပခကျဖင သတေပးတအစအစဥတစချဖစပါတယ။ ၎ဟာ အစအစဥတစခ

ရ႕ အေၾကာငးျပခကႏစခက ေကာငးမြနစြာနားလညႏငၿပး (BASIC) ကဘာသာျပနသအျဖစ

အသးျပႏငေအာင Programer ေတြက ဖနတးထားပါတယ။ (REM) ရ႕မတတမးေတြက ကးယ

ျပငဆငႏငဖ႔အတြက Program တစခရ႕လႈပရားမႈအေပၚမာ ေကာကႏႈတခကမားျဖင ေဖာျပထား

ပါတယ။ ဒါေပမယ (REM) ရ႕အေသးၿခးထားေသာ လႈပရားမႈနယနမတေတြက မမရ႕လပငနး

ေတြက တခဏခငး ရတသမးထားလမမယ။ ဤနညးျဖင ေနာကထပလပငနးအသစတစခက

ကးယျပလပႏငဖ႔အတြက မတတမးတစခခက ေျပာငးလေပးဖ႔လအပလမမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

37

1.8 Operating System (Os)

cJGjcrf;pdwfjzmjcif;pepfcJGjcrf;pdwfjzmjcif;pepfcJGjcrf;pdwfjzmjcif;pepfcJGjcrf;pdwfjzmjcif;pepf

(Os) (Os) (Os) (Os) ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ ကြနပတာက စတငကငတြယအသးျပေတာမယသဟာ (Os) က နားမလညလ႔မရဘး။

ဘာျဖစလ႔လညးဆေတာ (Os) မာ ကြနပတာရ႕လပငနးစဥအားလးက အမန႔ေပးႏငေအာငစစဥ

ထားပါတယ။ Software ႏင Hardware ကဆကသြယေပးတ အစတအပငးလညးျဖစပါတယ။

ကြနပတာထမာရတ Software အစအစဥ (Program) မား၊ Hardware ရ႕ အဝငအထြကလပ

ငနးရပ (I/O) Drive မားက စနစတကစးဆငးႏငဖ႔အတြက ထနးခပထားပါတယ။ ထနးခပမႈ

အားလးႏငကြနပတာက လညပတဖ႔အတြက (Os) ကေနၿပးေတာ အမန႔ေပးရပါတယ။

မမျပလပေနတ လပငနးရပေတြန႔ ကြနပတာလပေဆာငခကေတြက အျပနအလနဆကစပေပး

ပါတယ။

Basic Input Ouput System (BIOS)

(BIOS) Setup (BIOS) Setup (BIOS) Setup (BIOS) Setup ဆဆဆဆတာဘာလတာဘာလတာဘာလတာဘာလ Micro Computer အားလးမာ (BIOS) ကအသးျပၾကပါတယ။ (BIOS) ဟာ Software

ျဖစေပမယ ROM Chip ထမာ တကတမတတမးတစခအျဖစတညရပါတယ။ ကြနပတာက ပတ

ထားတအခနမာေတာ System Board (Motherboard) ႏင အေျခခအကဆး လမးေၾကာငးေတြ

ၾကားမာ အၿမတမးအဆငသငတညရေနပါတယ။ (BIOS) ဟာ (Os) တစခလးက အားျဖညေပး

ပါတယ။ Hardware Device ေတြရ႕ ပမနလပငနးေတြက အေႏာကအယကျဖစေစမယ အ

ေၾကာငးအရာေတြက ရငးလငးဖယထတပါတယ။ သ႔ကသ ကသကာကြယေပးတယ။ ဒါေၾကာင

Hardware ရ႕ အလပလပႏငမႈစြမးအားေတြ ေကာငးမြြြနလာၿပး အလပလပေနတ အစအစဥ

(Program) ေတြက သသသာသာတးျမငလာေစပါတယ။ (BIOS) ရရာေနရာက ဝငတလမးဟာ

Main Processor ရ႕အစအစဥေတြက ျဖတေကာသြားပါတယ။ (BIOS) ဝငရာလမးတစခစရ႕

အမန႔စးဆငးရာလမးေၾကာငးေတြက ကယတငၾကားခအျဖစ ဆကစပအသးျပထားပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

38

Power up First Time Startup Power up First Time Startup Power up First Time Startup Power up First Time Startup ပထမအႀကမစတငျခငးပထမအႀကမစတငျခငးပထမအႀကမစတငျခငးပထမအႀကမစတငျခငး (BIOS) ဟာ ကြနပတာက ဖြငလကတာန႔ အတြငးပငးအစစဥေတြက ကယတငစစေဆး

ပါတယ။ ရရတအခကအလကေတြက CPU ဆသယေဆာငၿပး Memory Group ႏင I/O Device

ေတြက ထပမစစေဆးေပးပါတယ။ Hardware ကစစေဆးၿပးတာန႔ (Os) က Drive A သ႔မဟတ

တျခား Drive ေတြမာရာေဖြပါတယ။ Drive A မာ System Disk မရဘးဆရင REM Statement

မေနၿပးေတာ System Disk က ေတာငးလာလမမယ။ System Disk က Drive A မာ

ထညေပးလကေတာမ ကြနပတာကေန ပမနလပငနးရပေတြက ဆကလပကငမာျဖစပါတယ။

ဒါမမဟတ Operating System (Os) ျပလပထားေသာ CD Drive, Hard Drive, USB Drive

ေတြထသ႔ ၎ System Disk ေတြကထညသြငးေပး၍ Boot ထ၌ေျပာငးလေပးၿပး Operating

System (Os) ကျပလပေပးႏငပါတယ။ Operating System (Os) ဆတာ Window98/xP/7/8,

Mac Os, Linux Os ေတြပ ျဖစပါတယ။

System Disk System Disk System Disk System Disk ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ System Disk ဆတာ ကြနပတာက စတငဥးေဆာငႏငတ (Os) အစအစဥထက File

အခ႕ကထညသြငးစစဥထားေသာ Floppy Disk, CD Disk, Hard Disk, USB စသညတ႔ပျဖစပါ

တယ။ ၎က Operating System (Os) မထညထားေသာ ကြနပတာရ႕ လပငနးရပမား

စတငရနအတြကေသာလညးေကာငး၊ Operating System အလပမလပႏငတအခါမာေသာ

လညးေကာငး အသးျပပါတယ။ System Disk က သကဆငရာ Operating System (Os)

မာပင ဖနတးယႏငပါတယ။

DOS (DiskDOS (DiskDOS (DiskDOS (Disk OperOperOperOperating System)ating System)ating System)ating System) ကြနပတာက စတငအသးျပလာတအခါ ၎၏အမန႔ေပးစနစမား၊ ထနးခ ပမႈႈႈစနစမား

က တကမနကန၍ လငျမနစြာအသးျပႏငရနအတြက (DOS) ကအေျခခအကဆး ကရယာ

အျဖင အသးျပၾကရတယ။ (DOS) ဟာ ကြနပတာအတြငးမ ျပနလာေသာ အမန႔ေပးစးဆငးမႈ၏

အဝငအထြက I/O သေဘာတရားမားႏငအေၾကာငးအရာမား Data မားကသမးဆညးရနအ

တြက အေရးႀကးေသာ အစတအပငးတစချဖစပါတယ။ ကြနပတာမတဉာဏ (Memory) အတြငး

ရ ထနးခပမႈအားလးမာ ကြနပတာရ႕လညပတမႈမားက လပေဆာငႏငရနအတြက (DOS) မတ

ဆငအမန႔ေပးရပါတယ။ (DOS) သည ကြနပတာ Hardware အတြငးရ လပငနးက႑အစအဖြ႔

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

39

မားထမ အေၾကာငးအရာမားႏငအစအစဥမားက ပစတကစးဆငးဝငထြကႏငရန ထနးခပေပး

ထားတ Software အစတအပငးတစချဖစပါတယ။

ဘယလအမန႔ေပးမလဘယလအမန႔ေပးမလဘယလအမန႔ေပးမလဘယလအမန႔ေပးမလ လအပတအမန႔ေပးမႈ (Command) ေတြက (DOS) ရ႕ အမန႔ေပးမႈလမးေၾကာငးျဖစတ

Prompt ရ႕ေနာကဖက Cursor (Insertion Point) ေပၚေနတေနရာမာ ရကထညေပးရပါတယ။

အမန႔ေပးမႈလမးေၾကာငးန႔ စးဆငးလာတ အမန႔ေတြအားလးက သေကၤတေတြန႔ ေဖာညႊနးျပသ

ထားပါတယ။ (DOS) ရ႕အမန႔ေပးမႈလမးေၾကာငးေပၚမာ အမန႔တစခရကထညၿပးတငး Enter ႏပ

ရပါတယ။ Enter မႏပခငအခနအထ မမရ႕အမန႔ေပးမႈေတြက ေသျခာေအာင စစေဆး၊ မြနးမျပင

ဆငႏငပါတယ။

Prompt Prompt Prompt Prompt ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ Prompt ဆတာ Drive အမတအသားတစခန႔ (DOS) ရ႕အမန႔ေပးမႈေနရာက ေပါငးစပ

ေဖာျပေပးထားတ သေကၤတ တစချဖစပါတယ။ ၎က ကြနပတာရ႕မကႏာျပငေပၚမာ ေပၚလာ

ေစလေသာ အေၾကာငးအရာမားက Autoexec.bat ထမာ ေအာကပါဇယားထမ အမန႔ေပးမႈမား

အတငး သြားေရာကျပငဆငႏငပါတယ။

စာလး လပေဆာငသညအမန႔ $$

$t

$d

$p

$v

$n

$g

$l

$b

$_

$h

$e

$q

None

ေဒၚလာအမတအသား

အခနျပ

ေန႔ရကျပ

Driectory & Drive

Version အမတအသား

ပကကြကေနေသာ ဖတစက

Greater Them အမတအသား

Less Them အမတအသား

ဘားအမတအသား (|)

လငးအပငးအျခားျပ အမတအသား

Hyphen အမတအသား

ညမျခငး အမတအသား

Question Mark အမတအသား

မလ/မလပ

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

40

Cursor Cursor Cursor Cursor ဆဆဆဆတာဘာလတာဘာလတာဘာလတာဘာလ Cursor (Insertion Point) ဆသညမာ စာရကႏပႏငေသာေနရာတြင မတတတမတ

တတျဖငတညရေနေသာ ဘာတနးကေလးျဖစပါတယ။ စာရကႏပလကတအခါမာ ၎ ဘားတနး

ကေလးဟာ ေနာကဆးရကႏပလကတ စာလးရ႕ေနာကဖကေနရာမာ တညရပါတယ။ ၎က

Keyboard မတဆငအမန႔ေပးႏငၿပး စာျပငဆငျခငးလပငနးေတြက ေဆာငရြကႏငပါတယ။

Pointer Pointer Pointer Pointer ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ Pointer ဆသညမာ Track Ball ရ႕လပငနးရပေဆာငရြကမႈက ကြနပတာမကႏာျပင

ေပၚမာ ေဖာျပေပးတ သေကၤတအမတအသားတစခ ျဖစပါတယ။ ၎က သကဆငရာအမန႔ေပး

မႈနယနမတအေပၚ ေရြ႕ယၿပး Track Ball မ အမန႔ေပးေဆာငရြကႏငပါတယ။

Windows with File & DirectoryWindows with File & DirectoryWindows with File & DirectoryWindows with File & Directory Operating System ကအလပလပႏငဖ႔အတြက File ႏငလမးေၾကာငးမား ဘယလ

အလပလပသလဆတာက နားလညရမာျဖစပါတယ။ File အမညေပးျခငးဆငရာ သတမတခက

မားႏငအတေကာကအမတအသားေတြရ႕ အဓပၸါယမား၊ ေရာငရန ေဆာငရနမား၊ File တစခ

ခငးရ႕ အလပလပပေတြက သရထားမသာလင Operating System ကလကေလာညေထြစြာ

အမန႔ေပးျပငဆငႏငမာ ျဖစပါတယ။

File File File File ဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလဆတာဘာလ ကြနပတာက အသးျပၿပးေတာ သတငးအခကအလကေတြန႔ ေပါငးစပဖြ႔စညးထားတ

အစအေဝးတစခက File လ႔ေခၚပါတယ။ ကြနပတာက ဖြငလကတအခါမာ Memory မတဆင

DOS ဟာ File ထမာသမးဆညးထားတ အေၾကာငးအရာေတြက ဖတပါတယ။ File ေတြအားလး

မာတညခငးမရသည သးသန႔အမညမားႏင သ႔ကညႊနျပထားတ တကေသာသတမတခကရပါ

တယ။ အေျခခအားျဖင ကြနပတာထမာ System file ႏင Document file ဆၿပး File အမးအ

စား (၂) မးေတြ႔ႏငပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

41

Naming File Naming File Naming File Naming File ဖငအမညသတမတျခငးဖငအမညသတမတျခငးဖငအမညသတမတျခငးဖငအမညသတမတျခငး Disk တစခေပၚသ႔ အေၾကာငးအရာမားစြာ မတသားတအခါမာ အေရးအႀကးဆး လပငနး

တာဝနဟာ File အမညပ ျဖစပါတယ။ File အမညမားယြငးမႈျဖစတာန႔ အေၾကာငးအရာမား

ေပာကဆးျခငး၊ System file ေတြက ဒကၡေပးျခငး၊ Memory မားယြငးျခငး၊ ဖြငမရျခငး၊ မသမး

ဆညးျခငး၊ Virus ဝငျခငးတ႔က အလြယတကျဖစေစပါတယ။ ဒါေၾကာင File အမညသတမတ

ရာမာ ေအာကေဖာျပပါ စညးမဥးစညးကမးမားက အတအက လကနာေဆာငရြကဖ႔ လအပပါ

တယ။

၁။ File အမညသတမတတအခါ စာလးေရ (၈)လးထကမပရ။ တကယလ႔ပမညဆပါက

ဒမရ႕ ေနာကမ (၃) လးအထထားေပးႏငပါတယ။

၂။ File အမညသတမတေသာအခါ /\[]|<>+=;,*? အမတအသားမားက ထညသြငးျခငး

မျပရ။

၃။ ေနာကဆကတြအမညမားက သးျခားသတမတခကထားရမည။

၄။ စာလးတလးႏငတလးၾကားတြင ကြကလပမခနရ။

၅။ နာမညတေသာ File ႏစဖငကေနရာတစခ၊လမးေၾကာငးတစခတညးတြင မသမးဆညးရ။

၆။ File အမညက တားျမစမထားေသာ တျခားစာလးမား၊ နပါတမား၊ အမတအသားမားျဖင

ဖြ႔စညးႏငပါတယ။

DOS Commands DOS Commands DOS Commands DOS Commands ကလကေတြ႔အသးျပျခငးကလကေတြ႔အသးျပျခငးကလကေတြ႔အသးျပျခငးကလကေတြ႔အသးျပျခငး ဥပမာ အေနျဖငလကရအသးျပမယ DOS Commands ကေတာ Virus ေၾကာင USB

Stick, Memory Card ေတြထမာ Data ေတြမေတြ႔ရတအခါ Virus ေတြ Hidden လပပနးေနတ

အခါ Disk Operating System (DOS) ထသ႔ဝငၿပး Directory view ျဖငရာေဖြၾကညရႈၿပး Virus

ေတြ Hidden လပပနးေနေသာ Folder, File ေတြကရာေဖြၿပး Attrib ျဖငလပေဆာင၍

မလအပေသာ Folder ႏင File မားက ပယဖကဖ႔အတြကျပလပမာ ျဖစပါတယ။

� DOS Commands ကအသးျပဖ႔အတြက ပထမ ဥးဆး Run ကဖြငပါမယ။

1. Keyboard မ Window ကးႏင R (Window+R) ကတြႏပပါ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

42

� ေပၚလာသည Run ပစကြကထတြင cmd ကရကထညၿပး Enter ကႏပပါမယ။

2. cmd ကရကထညၿပး

Enter ႏပပါမယ။

� ထပမေပၚလာသည Command Prompt ပစကြကထတြင လကရဖြငထားသည

ကြနပတာ၏ Microsoft Windows [Version 6.1.7601] ကျမငေတြ႔ရပါမယ။

C:\Users\ …..>_ ေနာကဆးတြင မတတတမတတတျမငေနရေသာ Curser

(Insertion) ကျမငရပါမယ။ ထေနရာတြင C:\ Drive ကေခၚယဖ႔အတြက cd\ ကရက

ထညၿပး Enter ကႏပပါမယ။ ထအခါ C:\> ကျမငရပါမယ။ အေကာငးျပလပမယဆရင

All Program ကႏပၿပး Accessories မတဆင Command Prompt ေပၚတြင ေမာကစ

ညာခလတႏပၿပး Run as administrator ႏပ။ ၿပေနာက Yes ျပလပၿပး အမန႔ေပးတာ

အေကာငးဆးျဖစပါတယ။ ပတြငျပထားသညအတငး နပါတအစဥလကျပလပပါမယ။

3. ထေနရာတြင cd\ ကရကထညၿပး Enter ကႏပပါ။

4. USB ထတြငရေသာ Folder ႏင File မားကရာေဖြဖ႔ USB

Drive အမညျဖစတ dir f:\ ကရကထညၿပး Enter ကႏပပါ။

ထအခါ USB ထ၌ရေသာ Folder မားကေတြ႔ရပါမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

43

5. USB ထ၌ Hidden လပပနးကြယေနေသာ Folder.exe ႏင File.exe မားကရာေဖြဖ႔ dir f:\*.exe /a ကရကထညၿပး Enter

ကႏပပါ။ ထအခါ USB ထ၌ရေသာ Folder.exe ႏင File.exe မားကေတြ႔ရပါမယ။

6. USB ထ၌ Hidden လပပနးကြယေနေသာ Folder.exe ႏင

File.exe မားကပယဖကဖ႔ del f:\*.exe ကရကထညၿပး Enter

ကႏပပါ။ ထအခါ USB ထ၌ရေသာ .exe မားက မေတြ႔ႏငတ

Could Not Find ကေတြ႔ရပါမယ။

7. USB ထ၌ Hidden လပပနးကြယေနတ ထနးခပ

ထားသည File မားကေျဖထတဖ႔ attrib f:\*.exe –s -

r –h ကရကထညၿပး Enter ကႏပပါ။

9. USB ထ၌ Hidden လပပနးေနတ .exe ဖငရမရ ျပနၾကညဖ႔

dir f:\*.exe /a ကရကထညၿပး Enter ကႏပပါမယ။

8. ပယဖကဖ႔အတြက del f:\*.exe ကရကထညၿပး

Enter ကႏပပါမယ။

10. Hidden လပပနးေနတ autorun.inf ဖငရမရ ျပနၾကညဖ႔

dir f:\*.* .inf /a ကရကထညၿပး Enter ကႏပပါမယ။ တ

ကယလ႔ ရေနရင .inf ကျမငရမာျဖစပါတယ။

11. Hidden လပပနးေနတ autorun.inf ဖငကေျဖထတဖ႔

attrib f:\*.* -s –r –h ကရကထညၿပး Enter ကႏပပါမယ။

12. ေျဖထတၿပးတ autorun.inf ဖငက Delete လပဖ႔ del f:\*.* .inf

ကရကထညၿပး Enter ကႏပပါမယ။ .inf ကတကယဖကမယဆရင y

ကႏပလကပါမယ။ 13. .inf ကထပမပယဖကခငရငေတာ del f:\.inf

က ေနာကတစႀကမထပရကထညၿပး Enter ကႏပလကပါမယ။ အားလး

ၿပးၿပဆရင USB ကျပနဖြငၾကညႏငပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

44

အေရးပါေသာအေရးပါေသာအေရးပါေသာအေရးပါေသာ DOS Commands DOS Commands DOS Commands DOS Commands မားႏငအသးျပပမားႏငအသးျပပမားႏငအသးျပပမားႏငအသးျပပ DOS CommandsDOS CommandsDOS CommandsDOS Commands ေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငး အသးျပျခငးအသးျပျခငးအသးျပျခငးအသးျပျခငး

C:\User\........>cd\ C:\ Drive က ေခၚယအသးျပဖ႔အတြက User\name\>ရ႕ေနာကတြင cd\

ကရကထညျခငး

d:, f:, g: d: သ႔မဟတ f: ရကၿပး မမအသးျပမည Drive ကတကရကေခၚယျခငး

C:\ Windows ထရ အေၾကာငးအရာမားက ေခၚယစစေဆးႏငျခငး

> > “ကပ” ၎ေနာကတြင အမန႔ေပးရနအစအစဥမားကေရးျခငး

C:\> Windows ထ၌ရေသာ အေၾကာငးအရာမားက ေခၚယႏငျခငး

dir Directory အေၾကာငးအရာမားကလမးညႊနျပျခငး

attrib f:\*.* -s –r -h USB ထ၌ Hidder ျပလပထားေသာ Key Word မားက ေဖာထတႏငျခငး

attrib f:\*.* +s +r +h USB ထ၌ အေရးပါေသာ Folder, File မားကပနးကြယထားႏငျခငး

del အလမရေသာ Folder ႏင File မား System File Type မားက

ပယဖကျခငး

.rnd, .bat, .dat, .sys, .log, .ph, .exe,

.inf, .dll, .com, .zip, .rar, .cmd,

. (dot) ေနာကတြငရေသာ System File Type မား

C:\>dir c:\windows\system32/w w (wide) ကေတာ Windows ထရ File name, Folder name

ေတြကေဖာျပေပးျခငး

C:\>dir c:\windows\system32/w/p w/p ကေတာ Windows ထရ File name, Folder name ေတြက (Page)

စာမကႏာအလကေဖာျပေပးျခငး

C:\>dir f:/a USB ထ၌ရေသာ Virus မား Hidden လပပနးေနတာက ျမငႏငေအာင

ဖြငၾကညျခငး

C:\>d: D Drive ကေျပာငးလျခငး

C:\>date ကြနပတာထတြင သတမတထားေသာလကရရကစြ (Date) ကၾကညျခငး

C:\>time ကြနပတာ၏ လကရအခန (Time) ကၾကညျခငး

C:\>ver လကရအသးျပေနတ ကြနပတာ၏ Version [6.1.6701] ကၾကညျခငး

C:\>md f:\backup\DATA1 ကြနပတာ Windows မတကတအခါ ကြနပတာထရ Data မားကကးယ

ဖ႔အတြက ျပငပမတပဆငထားေသာ USB ထတြင backup\DATA

အမညရေသာ Folder တစခကတညေဆာကျခငး

C:\>md f:\Girl\ Boy\ Man လကရတပဆငထားေသာ USB ထ၌ Folder အမည Girl, Boy, Man

သးခတညေဆာကျခငး။ (\) ေနာကတြင Space bar သးရနမေမပါန႕။

C:\>ren f:\backup\DATA1 Data1 backupDATA1 ဆတ Folder က Data1 ဆတ Folder အမညအသစျပန

ေျပာငးေပးျခငး။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

45

DOS CommandsDOS CommandsDOS CommandsDOS Commands ေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငး အသးျပျခငးအသးျပျခငးအသးျပျခငးအသးျပျခငး C:\>del f:\iqtest.inf/p autorun.inf ဆတ ဖငက ပယဖကျခငး။ တကယဖကမယဆရင “Y” ႏပ

C:\>rd /s f:\autorun.inf မလအပေသာ Folder ႏင File ေတြအားလးကတကရကပယဖကႏငျခငး။

တကယဖကမယဆရင (Yes) အတြက “ y ” ကႏပပါမယ။

C:\>attrib System Drive letter တစခေအာကမ Key Word ကၾကညျခငး

C:\>copy d:\Photos f: Local disk (D:) ထမာရတ ဓါတပမားထညထားေသာ Photos ဆတ Folder

အမညတစခထမာရတ File မားက (f) USB ထသ႔ကးယျခငး။ မတခက။မတခက။မတခက။မတခက။

။Folder အမညမားတြင Space bar သးထားပါက အေရ႕ဆး စကားလးက

ရကထညရပါမယ။

C:\>assoc.exe Extension File Type မားကေလလာၾကညရႈျခငး

C:\>dir f:\* USB ထ၌ရေသာ File အားလးကၾကညျခငး။

C:\>dir f:\*.* USB ထ၌ရေသာ File Type အားလးကၾကညျခငး။

C:\>chkdsk c: ကြနပတာ Hard disk ကစစေဆးျခငး။ ေရ႕ဥးစြာ All Programs ကႏပၿပး

Accessories> မတဆင Command Prompt ေပၚတြင ေမာကစညာႏပ၍

Run as administrator ကႏပလကပါမယ။ ေပၚလာသညပစကြကတြင cd\

ကနပၿပး Enter ႏပပါမယ။ C:\> ေနာကတြင chkdsk c: ကရကၿပး Enter

ကႏပလကပါ။ ၿပးေနာက ခဏေစာငပါမယ။

C:\>chkdsk c:/f Hard disk မာ Error ရလငျပငဆငျခငး

C:\>chkdsk c:/v Hard disk ဟာ FAT, FAT32, လား NTFS ဆတာစစေဆးျခငး

C:\>chkdsk c:/r Hard disk မာ Bad Sectors ေတြက ျပငဆငျခငး

C:\>defrag /c /h /v Herd disk အတြငးမ File မားက ေနရာျပနစျခငး။ administrator

ကေရြးခယထားရနမေမပါန႔။

C:\>schtasks /create /tn "Defrag"

C" /tr "defrag" c:/ f" /sc daily /st

24:00:00 /ru "System"

Defragment ျဖင သတမတထားေသာအခန၌ ည 12: နာရေရာကတငး

ေန႔စဥအလေလာက ဖငစစစေဆးေပးျခငး

C:\>driverquery ကြနပတာတြင တပဆငထားေသာ Driver စာရငးကေလလာျခငး

C:\>systeminfo ကြနပတာတြင တပဆငထားသညမားက ေလလာျခငး

C:\>tasklist ေနာကကြယမေမာငးႏငေနေသာ Program မားႏင Virus မားကရာေဖြျခငး

C:\>taskkill /im ပတမညပရဂရမ

အမည.exe

ေနာကကြယမေမာငးႏငေနေသာ မလအပသည Program မားကပတျခငး။

Services မားက ပတလ႔မရပါ။ Console မားကပတႏငသည။

? အဆငတစခတညးကသာ သးရေသာသေကၤတ

.. အဆငလကဝငေရာကထားေသာ Directory ကျပနျဖတသြားရန။ eg; cd..

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

46

DOS CommandsDOS CommandsDOS CommandsDOS Commands ေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငး Networking Command Networking Command Networking Command Networking Command Line Line Line Line အသးျပျခငးအသးျပျခငးအသးျပျခငးအသးျပျခငး C:\>hostname လကရခတဆကအသးျပေနတ Network ရ႕ IP Address ကသေစျခငး

C:\>ipconfig IP address မနကနမႈရမရ TCP/IP ႏင Network Adapter

ခတဆကမႈရမရ စစေဆးျခငး

C:\>ipconfig /all ရသမသတငးေတြက Detail သဖ႔န႕ MAC Address ေတြကသေစျခငး

C:\>ipconfig /release လကရခတဆကထားေသာ Network ကရပေစျခငး

C:\>ipconfig /renew Network ခတဆကထားမႈမားက အစမျပနလညစတငရနခငးေစျခငး

C:\>ipconfig /allcompartments /all Networking အတြက အခနးက႑မားက စစေဆးျခငး

C:\>netstat -an Network တစခခတဆကထားၿပး TCP/IP address ကျပနလညစစေဆး

လတအခါ သးျခငး

C:\>netstat –a

-a, -b, -e, -f, -n, -o, -p, -r, -s, -t, -v

netstat န႕တြသးႏငေသာ Keys မား

C:\>netstat -b လကရခတဆကထားတ Active Connections ေတြကစစေဆးျခငး

C:\>Windows\system32>netsh ၁။ Home & Office Network ဖနတးရာမာ TCP/IP Address ျပလပရာမာ

အသးျပျခငး။ ေရ႕ဥးစြာ All Programs> ကႏပၿပး Accessories> မတဆင

Command Prompt ေပၚတြင ေမာကစညာႏပ၍ Run as administrator

ကႏပလကပါမယ။ ေပၚလာသညပစကြကထတြင C:\>Windows\

system32>ေနာကတြင netsh ကရကၿပး Enter ကႏပပါမယ။

netsh>interface ၂။ Network setting ျပငဆငျခငး

netsh interface>ipv ၃။ IP Address သတမတေပးဖ႔အတြက ဝငေရာကျခငး

netsh interface ipv4>add address

"local area connection"

192.168.200.1 255.255.255.0

၄။ IPV4 မာ TCP/IP Address ထညသြငးျပငဆငျခငး။ ၿပးေနာက Control

Panel မတဆင Network and Internet ထသ႔ဝငၿပး Local Area

connection ကၾကညႏငပါတယ။

Check Disk Check Disk Check Disk Check Disk (CHKDSK) (CHKDSK) (CHKDSK) (CHKDSK) ဓါတျပားမားကစစေဆးျခငးဓါတျပားမားကစစေဆးျခငးဓါတျပားမားကစစေဆးျခငးဓါတျပားမားကစစေဆးျခငး

C:\>chkdsk Hard disk အတြငးမ DOS Directory ထတြငလညးေကာငး၊ DOS System

Disk ထတြငလညးေကာငး Disk ထမ မတႏငစြမးအားႏငအေၾကာငးအရာ

မားက စစေဆးျခငးျဖစတယ။

C:\>chkdsk F: C Drive ထမေန၍ တျခား Drive ေတြရ႕ F: D: E: G: တစခခက ထည

သြငးေရးသားၿပး စစေဆးျခငးျဖစတယ။

Clear Screen Clear Screen Clear Screen Clear Screen (CLS) (CLS) (CLS) (CLS) မကႏာျပငရငးလငးျခငးမကႏာျပငရငးလငးျခငးမကႏာျပငရငးလငးျခငးမကႏာျပငရငးလငးျခငး

C:\>cls မကႏာျပငေပၚတြင Prompt အမတအသားမားမလြ၍ ကနေသာအ

ေၾကာငးအရာအားလး ရငးပစလကျခငး

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

47

DOS CommandsDOS CommandsDOS CommandsDOS Commands ေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငး Directory (Dir) Directory (Dir) Directory (Dir) Directory (Dir) ဖငမားကေခၚယျခငးဖငမားကေခၚယျခငးဖငမားကေခၚယျခငးဖငမားကေခၚယျခငး

C:\>dir C ထမ ဖငအားလးက ေခၚယၾကညရႈျခငးျဖစတယ။

C:\>dir/w မကႏာျပငအျပည ဖငမားေပၚလာျခငးျဖစတယ။

C:\>dir/p Key တစခခႏပၿပး ဖငမားကတစမကႏာခငးၾကညႏငပါတယ။

C:\>dir *.doc ၾကညရႈလေသာဖငအစအေဝးတစခကေနာကဆကတြအမညေပး၍ေခၚယျခငး

C:\>dir D: D Drive ထသ႔လမးၾကညလကျခငးျဖစပါတယ။

Make Directory Make Directory Make Directory Make Directory လမးေၾကာငးမားျပလပျခငးလမးေၾကာငးမားျပလပျခငးလမးေၾကာငးမားျပလပျခငးလမးေၾကာငးမားျပလပျခငး

C:\>md direct C Drive ထ၌ Direct ဆတလမးေၾကာငးတစခက ထညသြငးစစဥလကျခငး

C:\>md F:\Mg C Prompt ကေန F Drive ထက Mg ဆတ လမးေၾကာငးတစခက ထည

သြငးစစဥလကျခငး

F:\>md Ni F Prompt ထတြင Ni ဆတ လမးေၾကာငးတစခက တကရကထညသြငး

စစဥလကျခငးပ ျဖစပါတယ။

Change Directory Change Directory Change Directory Change Directory လမးေၾကာငးမားအတြငးသ႔လမးေၾကာငးမားအတြငးသ႔လမးေၾကာငးမားအတြငးသ႔လမးေၾကာငးမားအတြငးသ႔ ဝငထြကျခငးဝငထြကျခငးဝငထြကျခငးဝငထြကျခငး

C:\>cd C Drive ထသ႔ေျပာငးဝငျခငးျဖစတယ။

C:\>d: D Drive ထသ႔ တကရကေျပာငးဝငျခငးျဖစတယ။

C:\>f: F Drive ထသ႔ တကရကေျပာငးဝငျခငးျဖစတယ။

Remove Directory Remove Directory Remove Directory Remove Directory လမးေၾကာငးမားကလမးေၾကာငးမားကလမးေၾကာငးမားကလမးေၾကာငးမားက ျပနဖကျခငးျပနဖကျခငးျပနဖကျခငးျပနဖကျခငး

C:\>rd Mg C ထမ Mg ဆတ လမးေၾကာငးက ဖကျခငးျဖစတယ။

C:\>rd F:\Mg C Prompt ကေန F Drive ထမ Mg ဆတ လမးေၾကာငးက ဖကျခငး

C:\>rd F:\Mg\Ni\Ma C Prompt ကေန F ထမ Mg ေအာကမာရတ လမးေၾကာငးခြ Ni ထက Ma

ဆတလမးေၾကာငးက ဖကျခငးပ ျဖစပါတယ။ Sub-Directory ကဖကပါ။

Copy Copy Copy Copy ဖငမားကးယျခငးဖငမားကးယျခငးဖငမားကးယျခငးဖငမားကးယျခငး

C:\>copy D:\Photo F: C Prompt ကေန D Drive မာရတ Photos အမညရ Folder ထမ File မားက

F Drive ထသ႔ကးယျခငးျဖစတယ။

C:\>copy D:\*.* F: C Prompt ကေန D drive ထမာရတ File အားလးက F drive ထသ႔ကယ

ျခငးျဖစပါတယ။

C:\>diskcopy E: F: C Prompt ကေန CD Drive ထမ USB (F:) drive ထသ႔ ကးယျခငး

Delete Delete Delete Delete ဖငမားဖကျခငးဖငမားဖကျခငးဖငမားဖကျခငးဖငမားဖကျခငး

C:\>del F:\Mg C Prompt ကေန F ထမာရတ Mg ဆတ ဖငကဖကျခငး

C:\>del F:\*.* C Prompt ကေန F ထမာရတ File အားလးကဖကျခငး

C:\>del F:\Mg\Ni C Prompt ကေန F ထမာရတ Mg ဆတ Folder ထမ Ni ဖငကဖကျခငး

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

48

DOS CommandsDOS CommandsDOS CommandsDOS Commands ေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငး Undelete Undelete Undelete Undelete ဖကထားေသာဖငမားကဖကထားေသာဖငမားကဖကထားေသာဖငမားကဖကထားေသာဖငမားက ျပနလညေခၚယျခငးျပနလညေခၚယျခငးျပနလညေခၚယျခငးျပနလညေခၚယျခငး C:\>undelete *.* C Drive ထရ Delete လပထားေသာ ဖငမားက ျပနလညေခၚယျခငး

C:\>undelete F:\*.* F drive ထရ Delete လပထားေသာ ဖငမားက ျပနလညေခၚယျခငး

C:\>undelete F:\office\*.doc F drive ထရ Office လမးေၾကာငးထမ Delete လပထားေသာ Document

ဖငမားက ျပနလညေခၚယျခငး

Install Install Install Install တပဆငျခငးတပဆငျခငးတပဆငျခငးတပဆငျခငး

E:\>install CD Drive ကေန ကြနပတာအတြငးသ႔ ထညသြငးစစဥျခငးျဖစတယ။

အမန႔ေပးမႈအစအစဥေတြက ေတာငးခလာတအတငး ဆကလကေဆာငရြက

ေပးပါမယ။

SetupSetupSetupSetup ျပငဆငျခငးျပငဆငျခငးျပငဆငျခငးျပငဆငျခငး

E:\>setup CD drive ထမာရတ Program အစအစဥေတြက ထညသြငးစစဥျခငး

C:\>Windows\setup C drive ထမာတပဆငထားၿပးျဖစတ Windows အစအစဥက ျပနလညျပင

ဆင၍ စစဥေစျခငးျဖစတယ။

Path Path Path Path အမန႔ေပးမႈလမးေၾကာအမန႔ေပးမႈလမးေၾကာအမန႔ေပးမႈလမးေၾကာအမန႔ေပးမႈလမးေၾကာငးမားငးမားငးမားငးမား

C:\>Path=c:\dos;c:\wp …. Path ထမာစစဥထားတ လမးေၾကာငးထက ဖငေတြက (C:\>) မ တကရက

ေခၚယအသးျပႏငပါတယ။

C:\>Tree Tree ဆတာ Directory လမးေၾကာငးေတြက အဆငဆငေဖာျပေပးတ

အဓကလမးေၾကာငးႀကးတစချဖစပါတယ။ လမးေၾကာငးမား၏အဆငအတနး

ႏငတညရေနပဇယားကေတြ႔ရပါမယ။

C:\>Tree |More အေၾကာငးအရာတစခဟာ ကြနပတာမကႏာျပငႏငမဆန႔ေတာပ မားျပား

စြာရေနပါက အစအစဥတကအားလးက ျမငရဖ႔အတြက More ကထညသးရ

ပါတယ။

Help Help Help Help အကအညအကအညအကအညအကအည

C:\>Help copy အေၾကာငးအရာေတြကသလတအခါ Help ေနာကက မမသလတအေၾကာငး

အရာရ႕အမညက ရကႏပထညသြငးၿပး ၾကညရႈေလလာႏငပါတယ။

Edit Edit Edit Edit တညးျဖတျခငးတညးျဖတျခငးတညးျဖတျခငးတညးျဖတျခငး

C:\>edit VirusKiller.bat Virus ေတြက Clear, Delete ျပလပႏငတ Program အစအစဥေလး တစခ

တညးျဖတဖနတးေရးသားႏငဖ႔ ျပလပျခငးျဖစတယ။

BackupBackupBackupBackup & Restore& Restore& Restore& Restore ျပလပျခငးျပလပျခငးျပလပျခငးျပလပျခငး C:\>backup\s C:\Driver F: C ထမာရတ Driver ေတြက F ထသ႔ Backup လပျခငးပျဖစတယ။

C:\>restore F:\ /s Backup ျပလပထားေသာ File ေတြက Restore ျဖငျပနသြငးပါမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

49

DOS CommandsDOS CommandsDOS CommandsDOS Commands ေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငးေရးသားျခငး Find Find Find Find ရာယျခငးရာယျခငးရာယျခငးရာယျခငး C:\>Find C:\Data\office.doc C drive ထရ Data ဆတလမးေၾကာငးထမ Office.doc ဆတ ဖငကရာျခငး

Format Format Format Format အစအစဥချခငးအစအစဥချခငးအစအစဥချခငးအစအစဥချခငး

C:\>format F: F Drive က အစစဥချခငးျဖစတယ။

C:\>format/s F: F Drive က System disk အျဖစ အစစဥချခငး

C:\>format/q F: F Drive က အျမနအစစဥခၿပး System File မားကပါ ကးယေစျခငး

C:\>format/u F: F Drive က မတႏငစြမးအားရသေလာက အစစဥချခငးျဖစတယ။

C:\>format/1 F: F Drive က လသလေရြးခယၿပး အစအစဥချခငးျဖစတယ။

C:\>format/t:tracks F: F Drive က Track အေရအတြကကေပး၍ အစစဥချခငးျဖစတယ။

C:\>format/f:size F: F Drive ကမတႏငစြမးအားက Byte Unit ျဖငထညသြငးေဖာျပအစစဥချခငး

C:\>format/b F: F Drive က အစစဥခၿပးေနာက System File မားပါကးယျခငး

C:\>format/n:sectors F: F Drive က Sector အေရအတြကကေပးၿပး အစစဥချခငး

C:\>format/v:label F: F Drive က အမညတကရကသတမတ၍ အစစဥချခငး

Unformat Unformat Unformat Unformat အစအစဥချခငးမအစအစဥချခငးမအစအစဥချခငးမအစအစဥချခငးမ ရပသမးျခငးရပသမးျခငးရပသမးျခငးရပသမးျခငး C:\>unformat F: Format ျပလပထားတ အစအစဥကသလငသျခငး Unformat ျဖငျပနလည

ေခၚယႏငပါတယ။

AutoexecAutoexecAutoexecAutoexec.bat .bat .bat .bat ကျပလပျခငးကျပလပျခငးကျပလပျခငးကျပလပျခငး

@echo off

path=c:\dos;c:\windows;c:\pm5;c:\winword;…

sat Temp=c:\windows\temp

prompt=$p$g

Loadhigh=c:\dos\share.exe

Mouse=c:\mouse

Temp=c:\dos\temp

ကြနပတာက စတငအသးျပတအခါ Memory ကေန

မမအလရတ Directory လမးေၾကာငးမား၊ Path file

မားက အလေလာကဖြငေပးေစျခငးျဖစပါတယ။

Disk Compare Disk Compare Disk Compare Disk Compare ကျပလပျခငးကျပလပျခငးကျပလပျခငးကျပလပျခငး C:\>diskcomp e: f: /1 E Drive မ F Drive ကမကႏာတစဖကတညး ညယေစ

ျခငးျဖစတယ။

C:\>diskcomp e: f: /2 E Drive မ F Drive ကမကႏာ ႏစဖကစလး ညယျခငး

Label Label Label Label အမအမအမအမညသတမတေပးျခငးညသတမတေပးျခငးညသတမတေပးျခငးညသတမတေပးျခငး

C:\> အသးျပေနတ Disk ေတြက အမညနာမ (၁၁)လးထက

မပေစေသာ တပဆငေပးျခငး ျပလပႏငရန။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

50

Batch Command or Batch files Program Batch Command or Batch files Program Batch Command or Batch files Program Batch Command or Batch files Program ကကကကဖနတးျခငးဖနတးျခငးဖနတးျခငးဖနတးျခငး

Batch File ဆတာ Command Prompt ရ႕အဓကကတ အပစဖြ႔ခငးေစမႈမးက

အေကာငးဆးထနးေကာငးေပးႏငတ One Click Program အေသးေလးတစခလ႔ဆႏငပါတယ။

Hard disk ႏင (OS) မားက အေကာငးဆးစမခန႔ခြႏငတ (DOS command) တစချဖစပါတယ။

Batch File ျဖင USB Virus ျဖစတ Autorun.inf ကဖကထတဖ႔အတြက One Click

Program တစခ လကေတြ႔တညေဆာက ဖနတးၾကညပါမယ။

(က)။ ေရ႕ဥးစြာ USB ကကြနပတာႏငတပဆငေပးပါ။ My Computer ကဖြငၿပး USB ၏ Drive

အမညက ဘာလဆတာ စစေဆးပါမယ။ USB အမညရ႕ေနာကတြင (F:) ကျမငလင

USB ရ႕ Drive အမညက (F) လ႔မတထားပါမယ။

(ခ)။ Batch File ျဖင autorun.inf ကဖကထတေပးမယ

One Click Program အေသးေလး တစချပလပဖ႔

အတြက DOS Command လပေပးႏငတ Command

Prompt ကဖြငဖ႔ 1.All Programs>All Programs>All Programs>All Programs> မတဆင 2.AccessoriesAccessoriesAccessoriesAccessories

ကႏပၿပး 3.Command PromptCommand PromptCommand PromptCommand Prompt ေပၚတြင ေမာကစညာႏပ၍

4.4.4.4.Run as administratorRun as administratorRun as administratorRun as administrator ကႏပပါ။ ၿပးေနာက Yes ကႏပပါမယ။

(ဂ)။ ေပၚလာသညပစကြကထ၌

C:\>Windows\system32>

ေနာကတြင cd\ ကရကထည

ၿပး Enter ကႏပပါမယ။

(ဃ)။ Command Prompt Edit Windows ျပလပရနအတြက C:\> ေနာကတြင edit

ကရကၿပး AutorunKiller.bat ဆတအမညက သတမတေပးပါမယ။ C:C:C:C:\\\\>edit >edit >edit >edit

AutorunKiller.batAutorunKiller.batAutorunKiller.batAutorunKiller.bat ရကထညၿပး Enter ကႏပလကပါမယ။

(င)။ ေပၚလာသညပစကြကတြင စာမကႏာအျပာေရာငျဖစၿပး File Menu မားကေတြ႔ရပါမယ။

မမ သမးဆညး (Save) လပထားေသာ File အမညကလညးေတြ႔ရပါမယ။ ေအာကတြင

ေဖာျပထားေသာ DOS Command မားက ၎စာမကႏာထ၌ မနကနစြာရကထည

ေပးပါမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

51

@ECHO OFF

PROMPT $P$G

title GS TECH (BATCH FILE-4)

:CONTROL

CLS

ECHO.

ECHO GS TECH

ECHO BATCH PROGRAM

ECHO Auto Run Killer

ECHO.

ECHO.

ECHO Are you finish change your USB drive letter?

ECHO ****** If you not change, you don't run *******

ECHO.

ECHO.

SET/P VAL = Are you read? Type Y;

IF /I"%VAL%" == "Y" GOTO :-DEL

:-DEL

ECHO.

ATTRIB F:\*.INF –S –R –H

DEL F:\*.INF /F /Q

ECHO.

PAUSE

GOTO :CONTROL

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

52

(စ)။ Key Word မားအားလးရကလ႔ၿပးဆးတအခါ My Computer ကဖြငၿပး Local disk (C:)

ကဖြငပါမယ။ (C:) ထတြင 1.AutorunKiller ဖငအမညကေတြ႔ရပါမယ။ ၎ဖငေပၚတြင

ေမာကစညာခလတႏပၿပး 2.Run as administrator

ကႏပလကပါမယ။ ၿပးေနာက Yes ကႏပေပးပါ။

(ဆ)။ ေပၚလာသညပစကြကတြင USB အဆငသင

ျဖစၿပဆရင y ကလရကပါမယ။ y ကရကလကတာန႔

ထညထားေပးတ Drive

letter ေတြႏင Virus ဖင

ေတြကေမာငႏငေပးတ

.inf ေတြက အဓကစစ

ေဆးပါလမမယ။ File not

found ေပၚလာရငေတာ

ၿပးဆးသြားပါၿပ။ Close

လပလကပါမယ။

Special DeSpecial DeSpecial DeSpecial Deleting Programleting Programleting Programleting Program ျပလပျခငးျပလပျခငးျပလပျခငးျပလပျခငး ယခ ျပလပမယ Program ရ႕လပေဆာငခကကေတာ ဘယလမဖကခြငမေပးတ Virus

files ေတြက ဖကႏငဖ႔အတြက ဖနတးထားတာျဖစပါတယ။

(က)။ ၎ Program ေလးကတညေဆာကဖ႔အတြက ပထမဥးစြာ Command Prompt ကဖြငဖ႔

1.All Programs>All Programs>All Programs>All Programs> မတဆင 2.AccessoriesAccessoriesAccessoriesAccessories

ကႏပၿပး 3.Command PromptCommand PromptCommand PromptCommand Prompt ေပၚတြင ေမာကစ

ညာႏပ၍ 4.4.4.4.Run as administratorRun as administratorRun as administratorRun as administrator ကႏပပါ။

ၿပးေနာက Yes ကႏပပါမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

53

(ခ)။ ေပၚလာသညပစကြကထ၌

C:\>Windows\system32>

ေနာကတြင cd\ ကရကထည

ၿပး Enter ကႏပပါမယ။

Command Prompt Edit

Windows ျပလပရနအတြက C:\> ေနာကတြင edit ကရကၿပး WellDel.bat ဆတ

အမညက သတမတေပးပါမယ။ ၿပးေနာက Enter ကႏပလကပါမယ။

(ဂ)။ ထအခါပစကြကတြင Menu bar ေပၚလာၿပး အျပာေရာငစာမကႏာေျပာငးလသြားပါမယ။

Options ရ႕ေအာကတြင မမသမးဆညးထားေသာ File အမညႏင သမးဆညးထားသည

Drive ကပါျမငရပါမယ။ ၎ပစကြကထတြင ေအာကပါရပပ၌ျမငရသညစာမား (Key

Word) မားကမနကနစြာရကထညပါမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

54

(ဃ)။ စာမား (Key Word) မားကရကထည၍ အားလးၿပးဆးသညအခါ ၎ Program

ကျပနလညအသးျပဖ႔အတြက My Computer

ကႏစခကျမနျမနႏပဖြငၿပး Local disk (C:)

ကႏပပါမယ။ (C:) ထတြင မမသမးဆညးထား

ေသာ File အမည 1111....WellDelWellDelWellDelWellDel ၏ေပၚတြင ေမာကစ

ညာခလတႏပၿပး 2222. . . . Run asRun asRun asRun as administrator ကႏပပါမယ။ ထအခါ မမျပလပထားေသာ

Virus Program ေလးမ File Type မားကရာေဖြၿပး ေဖာျပပါလမမယ။ ၿပးသြားသညအခါ

Keyboard မTab ကးက တစခကစႏပၿပးရာေဖြႏငပါတယ။ ေနာကျပနဆတခငရင

ေတာ Shift ကဖထားၿပး Tab ကႏပပါမယ။ Tab Key ျဖငရာေဖြတအခါ hi.bat ဖငေတြ

ကဖကထတမာျဖစတယ။ ကယဖကမယ File ကေတြ႔ၿပဆရင Enter ကႏပပါမယ။

ၿပးရင y ကႏပၿပး ထပမေပၚလာတ ပစကြကတြင OK ကႏပလကပါမယ။ ဒါဆရင

ပထမေနရာက ျပနေရာကသြားမာျဖစပါတယ။ သတျပရမာက Virus မဟတတ

ဖငေတြကဖကမလင Windows ႏင Program ေတြမာ ျပနာရႏငပါတယ။ အဓက

ဖကထတမာက မမကြနပတာထတြင မမအသးမျပလတ ရးရး Delete ႏငဖကလ႔မရတ

File ေတြကအဓကထား ဖကႏငလငအေကာငးဆးျဖစပါတယ။ ေအာကပါရပပကၾကည

ၿပးျပလပႏငပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

55

Batch File Batch File Batch File Batch File တြငသးေသာတြငသးေသာတြငသးေသာတြငသးေသာ Key Word Key Word Key Word Key Word မားမားမားမား

Key WordKey WordKey WordKey Word Batch File Batch File Batch File Batch File ကအသးျပျခငးကအသးျပျခငးကအသးျပျခငးကအသးျပျခငး @ECHO OFF Batch file ထမာ လာၿပးေမာငးႏငေနမယ Code Command ေတြကမျမငေစဖ႔ သးပါတယ။

ECHO. အေပၚႏငေအာက စာႏစေၾကာငးကျခားဖ႔ ညႊနးပါတယ။

CLS အျခား Command မားရေနလင သန႔ရငးလကပါတယ။

PAUSE Run ေနစဥမာ ေခတရပတန႔ဖ႔ ညႊနၾကားေပးပါတယ။ အဆပါ key ေၾကာင Press and key to

continue…. ဆၿပးေတြ႔ျမငရပါမယ။

FOR Command တစခက ညႊနးဆဖ႔ သကေရာကေစဖ႔ For Command ကသးရပါတယ။

IF Programming Language ေတြမာေတြ႔ရမားတ Key ျဖစပါတယ။ ကယခငးေစလကတ

လပေဆာငခကက ျပညစမႈရရ႕လားလ႔ စစေဆးေစၿပး ရလင ညႊနးဆခက Command ကေမာငး

ႏငေစဖ႔ခငးပါတယ။

REM မမညႊနးဆခက Command အေၾကာငးက အေသးစတ Note လပထားေစတအခါ ၎ Note က

Program Code Line မဟတေၾကာငး REM ကေဖာျပေပးထားပါတယ။

CALL အျခား Batch file တစခ ညႊနးဆေခၚယလတအခါမာ Call ကသးပါတယ။

GOTO ညႊနးထားတ Command Line ေတြကအဆငလကမသြားပ ေကာၿပးတနးသြားလတအခါသးပါတယ။

EXIT ညႊနးထားတလပေဆာငခကၿပးလင ထြကရန ခငးေစဖ႔သးပါတယ။

CHOICE အျခား Program တစခခကေမာငးႏငႏငရန ေရြးခယခငးေစပါတယ။

SHIFT Batch File ရ႕သတမတခကတစခက ေရႊ႕ေျပာငးေစခငး ညႊနၾကားပါတယ။

START Program တစခခက သြားေရာကဖြငေစဖ႔ ခငးပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

56

1.9 Net Work System

udkavhvmjcif; Network ဆတာကေတာ ကြနပတာအစအေဝးတစချဖစၿပး ကြနပတာအမားႀကးက

တၿပငတညးအသးျပႏငဖ႔ ကြနယကတစချဖစေအာင ခတဆကျပလပေပးျခငးပျဖစပါတယ။

တကသလမား၊ အစးရဌာနမား၊ စးပြားေရးအေဆာကအဥမား၊ စာၾကညတကမားႏင အငတာ

နကဆငႀကးမားတြင အဓကအသးျပၾကပါတယ။ Netword လပေဆာငႏငမႈအေနအထားအရ

Local Area Network (LAN) ႏင Wide Area Network (WAN) ဆၿပး ႏစမးခြျခားႏငပါတယ။

Local Area Network (LAN) ဆတာကေတာ အခနးတစခႏငတစခဆကဆြယမႈကစၥ

မားအတြက တညေဆာကထားေသာ ပစတစခကဆလပါတယ။ ကြနပတာအမားႀကးဆက

သြယႏငဖ႔အတြက (LAN) Switch Router တစခက ၾကားခဆကသြယထားရပါတယ။ ၎

(LAN) Switch Router မတဆင ကြနပတာအမားႀကးကဆကသြယၿပး အမန႔ေပးထားႏငပါ

တယ။ ဒလ ျပလပေပးျခငးျဖင ကြနပတာေတြအမားႀကးက IP Address ေတြသတမတေပးၿပး

တေနရာတညးမေန၍ အမန႔ေပးထနးခပမႈေတြကျပလပႏငပါတယ။

Wide Area Network (WAN) ဆတာကေတာ အလြနတရာေဝးကြာေသာ ေနရာမား

အတြက ဆကစပအသးျပႏငေစရန စစဥထားတ Wireless Satellite Network System

စနစကဆလပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

57

Local Area NetworkLocal Area NetworkLocal Area NetworkLocal Area Network (LAN)(LAN)(LAN)(LAN)

jzifhb,fvdkjzifhb,fvdkjzifhb,fvdkjzifhb,fvdkttttrrrrdefYay;xdef;csKyfrvJdefYay;xdef;csKyfrvJdefYay;xdef;csKyfrvJdefYay;xdef;csKyfrvJ (က)။ ကြနပတာတစလးႏငတစလးခတဆကရနအတြက ေရ႕ဥးစြာ LAN Switch Louter က

တပဆငထားရပါမယ။ ကြနပတာမားတြငရေသာ LAN port ၌ ႀကးမားကတပဆငၿပး

LAN Switch ႏငခတဆကပါမယ။ မးခလတေတြက အဆငသငဖြငထားပါ။ Local Area

Network (LAN) ကအသးျပတအခါ Phone, Internet တ႔မရလညး တကရကအသးျပ

ႏငပါတယ။

(ခ)။ My Computer သ႔မဟတ 1.1.1.1. Computer Icon ေပၚတြင ေမာကစ၏ညာခလတကႏပၿပး

2.2.2.2. Properties ႏပပါမယ။ ေပၚလာသညပစကြကတြင WindowXP ဆရင 3.3.3.3. Computer

name ကႏပပါ၊ Win7 ဆရင Change SettingsChange SettingsChange SettingsChange Settings ကႏပပါမယ။ ၿပးေနာက 4.4.4.4. Change

ကႏပလကပါမယ။ ထပမေပၚလာသညပစကြက၌ (ဂ) တြငျပထားသညအတငးဆက

လပပါမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

58

(ဂ)။ ၎ပစကြကတြင ကြနပတာ၏အမညက ေျပာငးလသတမတေပးမာျဖစပါတယ။

1.1.1.1.Computer name: စာရကမညေနရာတြင မမစတႀကကကြနပတာအမညတစခ

သတမတေပးပါ။ ၎အမညရ႕ေနာကတြင ပထမ ကြနပတာျဖစတအတြက -1 ခၿပး

သတမတေပးရပါမယ။ 2.2.2.2. Workgroup တြင အပစအမညတစခခက Space bar

မျခားဘ စကားလးတစလးျဖင သတမတေပး၍ 3.3.3.3. OK, OK အတညျပေပးၿပး Close က

ပတလကပါမယ။ ၿပးေနာက ကြနပတာက Restart ျပလပရမညျဖစတအတြက 4.4.4.4. OK

ကအတညျပေပးလကၿပး 5.5.5.5. Restart Now ကႏပပါမယ။ ထနညးအတငးပ ကနရေနတ

ကြနပတာေတြက ၎အမညတငး ထပမအသးျပၿပး အမညရ႕အေနာကတြင -2, -3, -4

နပါတစဥမားက ကြနပတာရသေလာကသတမတေပးထားလကပါမယ။ အားလးၿပး

သြားသညအခါ (ဃ) တြငေဖာျပထားသညအတငးဆကလပပါမယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

59

(ဃ)။ ကြနပတာမားက အမညသတမတေပးၿပးသညအခါ ကြနပတာအားလး Network

ခတဆကၿပးအသးျပဖ႔ ကြနပတာမားက IP Address ေပးရပါမယ။ 1.1.1.1. Start Menu

ကႏပ။ 2.2.2.2. Control Panel ကႏပပါမယ။ ေပၚလာသညပစကြကထမ WindowXP ဆရင

3.3.3.3. Network and Internet connections ကႏပ၊ Win7 ဆရင Network and Internet

ေအာကမ View network status and tasksView network status and tasksView network status and tasksView network status and tasks ကႏပပါမယ။ WinXP ဆရင 4.4.4.4. Network

connections ကႏပ၊ Win7 ဆရင Change adapter settings ကႏပရပါမယ။

ထပမေပၚလာသညပစကြကတြင 5.5.5.5. Network cable unplugged ေပၚတြင ေမာကစညာ

ႏပၿပး 6.6.6.6. Properties ကႏပလကပါ။ ထအခါ ပစကြကတစခထပမေပၚလာပါၿပး ၎ပစ

ကြကထမ 7.7.7.7. Internet Protocol (TCP/IP) သ႔မဟတ Internet Protocol Version 4

(TCP/IPv4) က ေရြးခယႏပပါမယ။ တကယလ႔ရာမေတြ႔တအခါ Scroll Bottom ေလး

ကေအာကသ႔ႏပဆြၿပးရာေဖြႏငပါတယ။ 8.8.8.8. Properties ကႏပၿပး ထပမေပၚလာသညပစ

ကြကတြင IP Address မားကထညသြငး သတမတေပးဖ႔ 9.9.9.9. IP address: ေနာကတြင

ျမငေနေသာအကြကေလးထတြင 192.168.250.1 ဆေသာ ကနးဂဏနးမားက ရက

ထညၿပး Keyboard မ Tab Key ကႏပလကပါမယ။ ၿပးေနာက OK ကႏပၿပး Close က

ပတလကပါမယ။ ထနညးအတငး ကနရေနတ ကြနပတာမားကျပလပရာမာ IP

Address ရ႕ေနာကဆး 1 ဆတေနရာတြင 2, 3, 4, ဆၿပးကြနပတာ အေရအတြက

လက၍ သတမတေပးရပါမယ။ (င)။ တြငေဖာျပသညအတငးဆကလပပါ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

60

(င)။ Windows7 အသးျပသေတြအတြက Network Icon ေလးက အလြယတကအသးျပႏင

ေအာင Desktop ေပၚတငထားဖ႔ျဖစပါတယ။ 1.1.1.1. Desktop ေပၚ၌ေနရာလြတတစခတြင

ေမာကစညာခလတႏပၿပး 2.2.2.2. Personalize ကႏပပါမယ။ ၿပးေနာကေပၚလာသညပစ

ကြကတြင 3.3.3.3. Change desktop icons ကႏပပါ။ ထပမေပၚလာသညပစကြက၌ 4.4.4.4.

Network ကအမတျပလပေပးၿပး 5.5.5.5. OK ကႏပလကပါ။ ဒါဆရင Network Icon ေလး

Desktop ေပၚသ႔ေရာကရသြားပါၿပ။

(စ)။ ကြနပတာအားလး အမညႏင IP address ေတြကေပးၿပးသညအခါ ခတဆက ထား

ေသာ ကြနပတာမားက Administrator Password သတမတထညသြငးေပးရပါမယ။

Administrator User name ကေတာ ကြနပတာ Windows ကစတင Install လပစဥ

က ေပးထားတအမညကအသးျပတာ အေကာငးဆးျဖစပါတယ။ User mane ႏင

Password ျပလပဖ႔အတြက 1.1.1.1. Control Panel ကႏပၿပး 2.2.2.2. Add or remove user

accounts ကႏပပါ။ ေပၚလာသညပစကြကတြင 3.3.3.3. Administrator အမညကႏပ၊ 4.4.4.4.

Create a password ကႏပ၊ 5.5.5.5. Current password ႏင New password ထတြင

အမညတစခတညးအတတထညေပးပါ၊ 6.6.6.6. Create password ကႏပၿပး ဖြငထားေသာ

ပစကြကမားက ျပနပတလကပါမယ။ ကြနပအားလးက Password တစခတညးအသး

ျပႏငပါတယ။ Password ႏင Administrator User name ကေတာ ေသေသျခာျခာ

မတထားရပါမယ။ ကြနပတာဖြငတအခန (သ႔) ခတဆကထားေသာ ကြနပတာမားက

ခတဆကအသးျပလတအခါ ျပနလညအသးျပရမာ ျဖစပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

61

(ဆ)။ ကြနပတာအားလး Administrator User name ႏင Password မားေရးသား မတတမး

တငၿပးသညအခါ ခတဆကထားေသာကြနပတာမားကအသးျပဖ႔အတြက ကြနပတာ

အားလးက Sharing Folder တစခစ ျပလပထားရပါမယ။ Desktop ေပၚတြင Folder

အသစတစခဖနတးဖ႔အတြက 1.1.1.1. Desktop ေပၚ၌ ေနရာလြတတစခတြင ေမာကစညာခ

လတကႏပၿပး 2.2.2.2. New> ကႏပ၊ 3.3.3.3. Folder ကႏပၿပး 4.4.4.4. All Students အမညကေျပာငး

လရကထညေပးပါမယ။

(ဇ)။ All Students ဆတ Folder က Sharing Folder ျပလပဖ႔အတြက 1.1.1.1. All Students

Folder ေပၚတြင ေမာကစညာခလတႏပၿပး 2.2.2.2. Sharing and Security သ႔မဟတ Share

with… ကႏပ၊ 3.3.3.3. Advanced sharing… သ႔မဟတ Specific people… ကႏပပါမယ။

ေပၚလာသညပစကြကတြင 4.4.4.4. Advanced Sharing (သ႔) Share ကႏပ၊ 5.5.5.5. Share this

folder (သ႔) done ကႏပအမတျပလပ၊ 6.6.6.6. Permissions ကႏပ၊ 7.7.7.7. Allow ေအာကမ

ေလးေထာငကြကေလးမား ကအမတျပလပေပးၿပး 8.8.8.8. OK, OK ကဆကႏပသြားပါမယ။

အားလးၿပးသြားတအခါ ခတဆကထားေသာကြနပတာေတြအသးျပႏငရန ၎ Folder

ထကအမားအသးျပႏငသည File, Folder မားကထညထားေပးပါမယ။ (စ)။ ကဆက။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

62

(စ)။ ကြနပတာအားလး Sharing Folder မားျပလပၿပးသညအခါ ခတဆကထားေသာ

ကြနပတာမားက ရာေဖြၾကညရႈႏငရနအတြက Window7 ဆရငေတာ Desktop

ေပၚတြငရေသာ 1.1.1.1. Netowrk Icon ေလးက ႏစခကျမနျမနႏပၿပးဖြငပါမယ။ ထအခါ

ခတဆကထားေသာ ကြနပတာအမညမားက Search Network မအလေလာကရာ

ေဖြပါမယ။ ဒါမမဟတ 2.2.2.2. Search Network အကြကထတြင ကြနပတာအမညရကထည

ၿပး 3.3.3.3. SearchSearchSearchSearch ကႏပပါ။ XP ဆရငေတာ Network Icon Network Icon Network Icon Network Icon ေလးေပၚတြင ေမာကစညာခ

လတႏပၿပး Search for Computer Search for Computer Search for Computer Search for Computer ကႏပ၊ ေပၚလာသညပစကြကတြင SearchSearchSearchSearch ထမာ

ကြနပတာ အမညမားကရကထညၿပး EnterEnterEnterEnter ကႏပႏငပါတယ။ ခဏၾကာသညအခါ စာ

မကႏာေပၚတြင ကြနပတာအမညမားကေတြ႔ရပါမယ။ မမဆကသြယခငသည ကြနပ

တာ၏အမည 4.4.4.4. MYAMAUNG-3 က ေမာကစျဖငႏစျမနျမနႏပပါမယ။ ထအခါ ထပမ

ေပၚလာသညပစကြကတြင 5555.... User name ႏင Password ကမနကနစြာရကထညၿပး

ကးဘတမ EnterEnterEnterEnter ကႏပပါမယ။ ေပၚလာတ 6666.... Share Folder name ကဖြငၿပးမမလ

ခငသညအေၾကာငးအရာမားက အသးျပႏငပါတယ။ ကနရေနတ ကြနပ တာမားက

လညး ထနညးအတငးပ ဝငေရာက ၾကညရႈ အသးျပလ႔ရပါတယ။

Local Area Network (LAN) ျဖင ကြနပတာမားက လကေတြ႔ခတဆကအသးျပနညး

က နမနာတစချဖင အေျခခတငျပလကတာျဖစပါတယ။ ဥပမာ ေလးကအေျခခၿပး ဉာဏစြမးရ

သလ အေျခအေနန႔ကကညစြာ လပေဆာငႏငမညဟ ယၾကညပါတယ။ Wide Area Network

(WAN) ကအဘယလအသးျပမလဆတာ ဆကလကေလလာပါဥး။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

63

WideWideWideWide Area NetworkArea NetworkArea NetworkArea Network (W(W(W(WAN)AN)AN)AN)

jzifhb,fvdktrjzifhb,fvdktrjzifhb,fvdktrjzifhb,fvdktrdefYay;xdef;csKyfodefYay;xdef;csKyfodefYay;xdef;csKyfodefYay;xdef;csKyfovJvJvJvJ Wide Area Network (WAN) ကေတာ အလြနတရာေဝးကြာေသာ ေနရာမားအတြက

ဆကစပအသးျပႏငေစရန စစဥထားတ Wireless Satellite Network System စနစတစခပ

ျဖစပါတယ။ အဓက ကမာၻတစဝမးလးက ထနးခပထားတာကေတာ Satellite (ၿဂလတ)

Network System ျဖင Phone ၊ Internet တ႔ကအသးခၿပး Wireless (ႀကးမ) စနစတ႔န႔ ဖြ႕စညး

တညေဆာကထားပါတယ။ နညးပညာပမတးတကလာသညန႔အမ Wi-Fi Wireless စနစက

High Frequency မားအသးျပၿပး ႀကးမစနစက ပမအသးျပလာၾကပါတယ။ ကြနပတာမား

တစလး ႏငတစလးဆကသြယအမန႔ေပးတစနစေတြကေတာ IP Address ေတြန႔အမန႔ေပးဆက

သြယႏငသလ E-mail Address ေတြကအသးျပၿပး Website, Blog အမးမးႏငလညးဆက

သြယႏငပါတယ။ လပငနးခြငအလက Programmer မားေရးသားခကအရအသးျပပအမးမး

ကြျပားျခား နားၾကပါတယ။ ကြနပတာ၏ IP Address ကအသးျပၿပးေရးထားတ Programs

ေတြကထညသြငးအသးျပမယဆရင ကြနပတာမားထတြငသမးဆညးထားတ Data file မားႏင

System file အခ႕ကပါ ဝငေရာကျပငဆငေပးၿပး ညႊနၾကားႏငပါတယ။ အေဝးထနးစနစမာ E-

mail ႏင Internet ကအေရးႀကးဆး အခနးက႑က ပါဝငပါတယ။ ေအာကတြငတပဆငထား

ေသာပကေတာ အေဝးထနးစနစျဖင Internet အသးျပရန Wi-Fi Wireless Router ႏင Wi-Fi

Backage ကတပဆငထားတပပ ျဖစပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

64

InternetInternetInternetInternet

qdkwmbmvJqdkwmbmvJqdkwmbmvJqdkwmbmvJ Internet ဆတာ ကမာၻတဝမးလးရ Network မားက အေဝးသးလပစစလမးေၾကာငးမား

ျဖင ဆကသြယေပးတ လမးေၾကာငးႀကးက Internet လ႔ေခၚပါတယ။ Internet ဆကသြယျခငး

ကအသးျပ၍ E-mail ျဖငမတတမးမားေပးပ႔ျခငး၊ လကချခငး။ E-mail ျဖင ကယပင Website

မား Blog မား သ႔မဟတ အဖြ႔ဝငမားျပလပၿပး ေဝးကြာေနေသာ သငယခငးမတေဆြမားက

ရာေဖြဆကသြယစကားေျပာျခငး။ ဗြဒယရပသ၊ ဓါတပ နညးပညာ သတငးအခကအလကမား

အျပနအလနျဖန႔ေဝျခငး၊ ထတလႊငျခငး။ စးပြားေရးအရ ကနပစၥညးမားေၾကာျငာၿပး အေရာငး

အဝယမားျပလပျခငး။ အတတပညာ၊ နညးပညာမားသငယျခငး၊ ျဖန႔ေဝျခငး။ Database

အဓကအခကအလကမားရာေဖြျခငး၊ ရယသမးဆညးထားျခငး စသညတ႔ျဖင ကမာၻတဝမးလးက

ထနးခပထားႏငျခငးျဖစပါတယ။ ဒေန႔ တးတကေနတကမာၻႀကးမာ လပငနးအားလးနးပါး

Internet Online ကအသးျပၿပး လညပတေနၾကတာကေတြ႔ရပါတယ။

Packet လ႔ေခၚတ သတငးအခကအလကေတြက Internet ေပၚက ကြနပတာေတြမာ

တစခကေန တစခဆပ႔ေပးခငရင အသးျပရတ Internet Protocol (IP) က Define လပေပးၿပး

လငးႀကးေျမာကမားစြာပါဝငတ ကမာၻတစခလးက Network ေတြအားလးက စေပါငးၿပးေခၚထား

တ Network ႀကးတစချဖစပါတယ။ (World Wide Web) www. ဆတာ တစကမာၻလးက Web

Server ေတြမာ URL (Uniform Resourse Locator) အသးသးန႔ရေနတ Web Page ေတြအား

လးက တစခႏငတစခ ပငကအမအလားခတဆကေပးထားတ Global Electronic Document

အစအေဝးႀကးတစခလ႔ေခၚပါတယ။

Internet ကစတငဖြငလကတာန႔ URL ေရ႕ဆးက http:// ကေတာ (HyperText

Transfer Protocol) ျဖစၿပး Web Browser (Internet Explorer) ႏင Web Server (တဖကက

ကြနပတာ) တ႔က တစခႏငတစခအဆကအသြယလပေတာမယလ႔ ေၾကျငာေပးလကတာပ

ျဖစပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

65

ေနာကဆးက .HTML ကေတာ Webpage ေရးတ File Type အမးအစားပ ျဖစပါတယ။

Web Page ေတြ ေရးသားတညေဆာကၾကတအခါ ၎ File Type ကအသးျပၾကတာေတြ႔ရပါ

တယ။

Website လပစာရ႕ေနာကဆးတြင ေရးသားေနၾကေသာ (dot) ေနာကက .com, .net,

.org, .info, .edu, .pro, int, biz, .gov, .mil, စရတစာလးမားကေတာ Domain Names

ပျဖစပါတယ။ Domain Name ဆတာကယပင Website တစခက ရညညႊနးေဖာျပထားတ

နာမညတစခကဆလပါတယ။ Domain Name တစခမာ အနညးဆးအပငး (၂) ပငးပါဝငၿပး

အပငးတစခခငးက (Dot) တစခန႔ျခားထားေပးပါတယ။ Top-Level domain suffix မာ အကၡရာ

(၃) လး သ႔မဟတ အဒထကပတ အကၡရာေတြပါဝငပါတယ။ Suffix အမးအစားက Generic

Top-level domain လ႔ေခၚပါတယ။ Generic Top-Lever Domain ကေတာ .com, .org, .net

စသညတ႔ပျဖစပါတယ။

.com မား၏ေနာကတြင (Dot) ခၿပးေရးသားထားတ စာလး (၂) လးကေတာ National

Top-Level Domain ျဖစၿပး ႏငင၏အမညမားက ကယစားျပေရးသားထားတ Code ပျဖစပါ

တယ။ ဥပမာ - http://www.bbc.co.uk ကၾကညပါ။ ေနာကဆးေဖာျပထားတ .uk ဆတ စာလး

(၂)လးကေတာ အဂၤလနႏငငက ကယစားျပထားတ Code ပျဖစပါတယ။

Internet Online အသးျပဖ႔ဆရင Internet Connection ရရဖ႔လအပပါတယ။ လသး

မားတ Internet Connection Type ေတြကေတာ DSL (Digital Subscriber Line) ႏင ADSL

(Asynchronous Digital Subscriber Line) တ႔ပျဖစပါတယ။

DSL (Digital Subscriber Line) ကေတာ Dial-up connection ထကပေကာငးပါတယ။

တယလဖနးလငးေတြမာ အသးျပတေၾကးနနးႀကးဝငယာရ႕ Frequency Range ဟာကယတ

အတြက Low frequency range က voice signal အတြကအသးျပၿပး High Range က Digital

Data Transmission အတြက အသးျပထားပါတယ။ DSLAN လ႔ေခၚတ DSL access

multiplexer device ဟာ တယလဖနးထမာ Frequency အျမငန႔လာတ Signal ကခြထတေပး

ႏငပါတယ။ DSL လငးေတြကေနခြထတေပးၿပးတ Signal ေတြက Signal Data Stream ျဖစ

ေအာင Link လပေပးၿပး ISP ( အခေၾကးေငြယၿပး ၾကားခေဆာငရြကေပးတ ကမၸဏ) ကပ႔ေပး

မာျဖစပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

66

DSL connection ဟာ Dial-up connection နညးထက စရတပကပါတယ။ ဒါေပမယ

Connection Rate ကေတာ အဆေပါငးမားစြာတကလာပါတယ။ DSL မာ CAP (Carrier

Amplitude Phase) ႏင DMT (Discrete MultiTone) ဆတ အမးအစားႏစခရၿပး CAP Type

ဟာ ကနဥး DSL အမးအစားမ႔လ႔ ဖနးလငးမေကာငးလင Data Loading မေကာငးပါဘး။ DMT

ကေတာ ဖနးလငးေၾကာငျဖစလာတ Frequency distortion ေတြက ကာကြယေပးႏငပါတယ။

DSL အသးျပတ Home user ေတြအေနန႔ ADSL ကအသးျပတာမားပါတယ။

Asynchronous ရ႕အဓပၸါယက Connection Line ထမာ Data Signal ဟာ Download/Upload

speed ခငးမတပ Flow လပေနတယလ႔ေျပာတာပါ။

ADSL နညးမာ Uploading Data ထက Downloading Data ကဥးစားေပးထားပါတယ။

ဒါေပမယ စးပြားေရးလပငနးေတြမာေတာ ADSL အစား SDSL (Single-line Digital Subscriber

Line) သ႔မဟတ HDSL (High-bit data-rate DSL) စနစကသးၾကပါတယ။ ဒ Connection မာ

Upload/ Download speed ခငးဟာ အတတျဖစပါတယ။ ဒေတာ Data အႀကးပါဝငတ Data

ေတြက User က အလြယတကန႔ Upload လပႏငပါတယ။ DSL, ADSL ႏင Cable connection

speed ေတြက ေအာကပါဇယားတြင ႏႈငးယဥျပထားပါတယ။ ေလလာၾကညပါ။

ConnectionConnectionConnectionConnection Download speedDownload speedDownload speedDownload speed Upload speedUpload speedUpload speedUpload speed

ADSL 384 Kbps – 9 Mbps 128 Kbps

DSL 1.5 Mbps 1.5 Mbps

Cable 1.2 Mbps 128 – 384 Kbps

Internet က လကေတြ႔ဘယလအသးျပသလ ဆတာကေတာ အခနး(၅) တြင အေသး

စတေဖာျပေပးထားပါတယ။ လကရအေျခခကြနပတာက ေလလာတ အခနးမာေတာ သေကာငး

စရာ ဗဟသတရႏငဖြယရာမားက အကဥးခးၿပးလရငးတရငး ေဖာျပေပးထားပါတယ။ ေရ႕ဆက

ေလလာသြားဖ႔ အားေပးတကတြနးလကပါတယ။

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး

67

အေျခခကြနပတာကေလလာၿပးသညအခါ ကြနပဆတာဘာလ ဘယလျဖစေပၚလာ

သလ၊ ပငမအမးအစားအပစ ဘယႏစမးရသလ၊ ဘယလတညေဆာကထားသလ၊ ဘယလ

အမန႔ေပးႏငသလဆတာေတြက အေျခခအားျဖင စာဖတသအတြက ဗဟသတအျပင ေရ႕ဆက

ေလလာသြားမည ကြနပတာအစအစဥ (Program) ပညာရပေတြအတြက အေထာကအကျပ

ႏငမညဟစာေရးသ ယဆမပါသည။

]vufawGYESifh oabmw&m]vufawGYESifh oabmw&m]vufawGYESifh oabmw&m]vufawGYESifh oabmw&m;;;;}}}} vufawGYrygaom oabmw&m;onf

oufrJh0w¦KESifh wl\

oabmw&m;rygaom vufawGUonf

rsufuef;ESifh wl\

vufawGYESifh oabmw&m;

aygif;pyfEdkifrSomvQif

atmifjrifaom c&d;yef;wkdifudk a&mufEdkifrnf/

udkjrarmif(Nrdwfom;av;)

အခနး (၁) အေျခခကြနပတာအသးျပနညး