Embed Size (px)
Citation preview
1 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
Mieke Blaauw
activiteit dosis
1 - 3 Atoombouw en verval
4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming
6 - 9 Röntgentoestellen, ingekapselde bronnen
10 Grootheden en eenheden 11 Effecten en risico’s van straling
12 Detectie van straling
13 Algemene regelgeving
14 - 16 Regelgeving ingekapselde bronnen, toestellen en open bronnen
17 - 19 Praktische stralingsbescherming
20 - 22 Risico-analyse en dosisberekening in praktijk
2 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
3 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
activiteit = desintegraties / tijd (A) becquerel (Bq)
exposie = lading / massa (X) röntgen (R)
geabsorbeerde dosis = *energie /massa (D) gray (Gy)
equivalente dosis (H) sievert (Sv)
effectieve dosis (E) sievert (Sv)
effectieve volgdosis (E(50)) sievert (Sv)
* joule / kg (J / kg)
Grootheden Afkorting Eenheden
4 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
Dosistempo : dosis als functie van de tijd
Er staat een stip boven afkorting:
Voorbeeld:
Equivalente dosistempo (H) sievert / uur (Sv.h-1)
Effectieve dosistempo (E) sievert / uur (Sv.h-1)
Dosistempo
.
.
5 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
Soort straling wR
-straling 20
-straling 1
-straling 1
neutronen 2,5 – 21 (afhankelijk van energie)
Stralingsweegfactor wR
Radiation
6 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
Weefsel/orgaan wT borstweefsel 0,12 dikke darm 0,12 longen 0,12 maag 0,12 rood beenmerg 0,12 gonaden 0,08 blaas 0,04 lever 0,04 schildklier 0,04 slokdarm 0,04 botoppervlak 0,01 hersenen 0,01 huid 0,01 Speekselklieren 0,01 overige organen 0,05
Hele lichaam T wT = 1,00
Weefselweegfactor wT
WT voor gonaden lager dan in verleden (minder genetische effecten dan gedacht), WT voor borstweefsel verhoogd naar 0,12
Tissue
7 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
H: Equivalente dosis
Maat voor schade aan menselijk weefsel,
hangt af van de soort ioniserende straling
HT = wR D (Sv) wR = stralingsweegfactor
Dosisberekening weegfactoren
D: Geabsorbeerde dosis (Gy = joule/ kg) ------
T staat voor tissue!
8 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
Dosisberekening weegfactoren
D: Geabsorbeerde dosis, (joule/ kg = Gy) ------
E: Effectieve dosis
Maat voor het effect op het hele lichaam van de straling die een
individu ontvangt
Hangt af van de soort ioniserende straling (wR) en de
weefsels (wT) die de straling ontvangen
E = T wT wR D (Sv) oftewel
E = HT T wT wT = weefselweegfactor
hele lichaam: T wT = 1
9 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
Dosisberekening: effectieve volgdosis E(50)
Re = 1/ e(50) : Radiotoxiciteitsequivalent
Activiteit (in Bq) die effectieve volgdosis van 1 Sv
veroorzaakt
Effectieve volgdosis
E(50) = e(50) A (Sv)
e(50) = effectieve dosiscoëfficiënt (Sv/Bq)
A = activiteit (Bq)
E(50) wordt gesommeerd over 50 jaar
E(50) wordt toegekend in het jaar van inname
10 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
nuclide e(50)inh T½
(Sv/Bq) 3H (H2O) 1,8 10-11 12,3 j 14C (CO2) 6,5 10-12 5730 j 32P 2,9 10-9 14,3 d 99mTc 2,9 10-11 6,0 h 125I 7,3 10-9 60 d 131I 1,1 10-8 8,0 d 226Ra 1,2 10-5 1600 j nat. Th 6,2 10-5 1,4 1010 j nat. U 5,7 10-5 4,5 109 j
e(50) = effectieve dosiscoëfficiënt hangt af van
radiotoxiciteit van het nuclide
chemische samenstelling van de stof
besmettingsroute (ingestie, inhalatie, wondbesmetting, huid)
Dosisberekening: effectieve volgdosis E(50)
11 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
Wat wordt bedoeld met een ”dosis van 2 Sv” op de schildklier?
Schildklier: WT = 0,04
H (equivalente dosis) van 2 Sv op de schildklier ?
Dan geldt: E (effectieve dosis) = 2 x 0,04 = 0,08 Sv
of
E (effectieve dosis) van 2 Sv op de schildklier ?
Dosisberekening: correct taalgebruik
12 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
Dosis: stralingsbelasting NL en USA
Effectieve dosis http://www.rivm.nl/Onderwerpen/S/Stralingsbelasting_in_Nederland
3 mSv/j
0,9 mSv/j
0,25 mSv/j
0,8 mSv/j 5 mSv/j
Hong Kong – New York: 0,08 mSv
13 Grootheden en eenheden TS VRS-D/MR vj 2018
Dosis: kosmische straling h
oo
gte
zeeniveau
ansto.gov.au
