1

1مهندسي نرم افزار

:دآوري شده از گر

[1] Jeffry A. Hoffer ,Joey F.George ,Joseph S. Valacich, “Modern system analysis and design”

[2]Pressman, Roger S, "Software Engineering a Practitioner’s Approach (SEPA)", 5th, 6th, Edition, 2001, 2005.

[3] Sommerville, Ian, "Software Engineering", 8th Edition, 2006.

mbidaki@gmail.com

2

) تجزیھ وتحلیل(سرفصل مھندسي نرم افزار

مشتمل برتحلیل خواستھ ھا، (بحران نرم افزار،علل نیاز بھ متدولوژي وفرآیند تولید، چرخھ حیات سیستم )یاده سازي ، تبدیل ونگھداري سیستمطراحي كلي، طراحي جزئي، پ

تحلیل سیستم ھامفاھیم

)معرفي برخي روشھاي ساخت یافتھ( سیستم ھاي اطالعاتي ساخت یافتھ -

مدل فیزیكي جریان داده ھاي سیستم موجود-

مدل منطقي جریان داده ھاي سیستم موجود-

طقي جریان داده ھاي سیستم پیشنھادي مدل من-

مدل فیزیكي جریان داده ھاي سیستم پیشنھادي -

)فعالیت ھا( مشخصات دقیق خواستھ ھا -

مشخصات فرھنگ داده-

)ومنابع مالي وزمانيتكنولوژي نیروي انساني (امكان سنجي -

مونھ سازي تھیھ گزارش امكان سنجي،ن-

سیستم شامل طراحي فایل ھا یا بانكھاي اطالعاتي ، تھیھ فرمھاي ورودي وگزارشات نھایي، طراحي كلي -طراحي واسط كاربر، طراحي ساختمان نرم افزار، تعیین مشخصات پردازش ھا یاعملیات سیستم ، تعیین

مشخصات فرھنگ داده ھا ، تھیھ گزارش طراحي كلي سیستم

جمع آوري اطالعات ، معرفي روشھاي تخمین ھزینھ وبرآورد زماني جھت انجام ھریك معرفي روشھاي- ازمراحل سیستم

معرفي روشھاوابزار مدیریت پروژه-

معرفي ابزار كمك بھ تحلیل سیستم-

معرفي ابزار كمك بھ طراحي سیستم -

CASE بخش اول -

3

مھندسي نرم افزار

ویژگي 3بكارگیري ابزاروتكنیكھاي مختلف باعث تولید نرم افزاري با بھ كلیھ روشھاوراه حلھایي كھ با :زیرشود

كیفیت مطلوب)1

ھزینھ حداقل) 2

تحویل دروقت مقرر ) 3

مھندس نرم افزار چھ كارھایي انجام مي دھد؟

بررسي مسئلھ از دیدگاھھاي متفاوت) 1

تجزیھ وتحلیل مسئلھ با اصول مھندسي نرم افزار) 2

ن راه حل براي انجام پروژه ھاي نرم افزاري انتخاب بھتری)3

پیاده سازي نرم افزاري) 4

بھ صرفھ بودن -بایستي باال بردن كیفیت(مدیریت پروژه ونظارت كامل برمراحل اجراي كارپروژه ) 5 )پروژه و تحویل دروقت مقرردر نظرگرفتھ شود

تست پروژه براي اطمینان از نحوه صحیح عملكرد پروژه )6

باني پروژهپشتی) 7

ھدف مھندسي نرم افزار چیست؟

ارائھ روشي جامع جھت تولید نرم افزارمبتني بر نیازھاي واقعي متقاضیان

براي رسیدن بھ ھدف انطباق با نیازمتقاضي چھ باید كرد؟

.بایستي در اولین مراحل نیازھا راشناخت ودرقالب مدل ھاي گویا وبدون ابھام مطرح نمود

ل جھ مواردي است؟نیاز متقاضیان شام

نیاز بھ رفع مشكالت موجود در سیستم فعلي -

نیاز بھ اجراي وظایف اضافي-

)برتر( نیاز بھ استفاده ازتكنولوژي روز-

4

بحران نرم افزاري

نرم افزار درنسل سوم كامپیوترھا بھ دلیل تولید و فروش زیادكامپیوتر ھاي شخصي احساس نیازبھ تولیدتولیدفراوان نرم افزار بدون ھیچ گونھ كنترل ونظارت باعث ایجاد نارضایتي . زایش یافت اف pcمناسب

.گردید1970-1960دردھھ. مصرف كنندگان شد كھ باعث بوجود آمدن بحران نرم افزاري

:تعدادي ازدالیل بوجود آمدن بحران نرم افزاري

ھزینھ ھاي باالي تولید نرم افزار) 1

)نارضایتي كاربر(زھا ي واقعي كاربران عدم تطابق با نیا) 2

عدم تحویل درموعدمقرر) 3

كند بودن سرعت نرم افزار درمقایسھ با سخت افزار) 5

زیادبودن خطاھاي نرم افزاري) 5

محدود بودن امكانات توسعھ نرم افزارونگھداري وپشتیباني محدود) 6

.مھندسي مطابق با قوانین و معیارھاي خواص رفتبراي مقابلھ با بحران باید سراغ تولید نرم افزار بااصول

انواع نرم افزارھا

نرم افزار سیستمي -

نرم افزار كاربردي-

نرم افزارھاي سیستمي

سایر .مھمترین نرم افزار سیستمي سیستم عامل است . نرم افزاري كھ با سیستم سخت افزاررایانھ ارتباط دارد ...آنتي ویروس ھا و-ھاي فشرده سازيموارد عبارتند ازنرم افزار

...مثل بازي ھا ، نرم افزارھاي مالي ،گرافیكي ،آموزشي و: نرم افزارھاي كاربردي

فرایند تولید نرم افزار

بھ فعالیت ھاي موردنیازبراي تولیدنرم افزار با كیفیت باال و توسعھ وپشتیباني ونگھداري آن ،فرایند تولید نرم .افزارمي گویند

:لیتھاي نرم افزار مطا بق با اصول مھندسيقاب

قابلیت اعتماد

قابلیت نگھد اري

سھولت دركاركردن

5

.)یعني قابل استفاده با كلیھ سیستم ھا یا با كلیھ سیستم عامل ھاي مختلف باشد(قابلیت حمل

كارایي باال

سازگاري باانواع سیستم ھا

قابلیت توسعھ

كمترین ھزینھ

نرم افزارفرایند مھندسي

:شامل فعالیتھاي زیراست

)جھ جیز؟ ( تعریف -

مشخص كردن ھدف، نیازھاي موجودورفتارھاي موردانتظارسیستم،جمع آوري اطالعات ،برنامھ ریزي،تجزیھ وتحلیل مسئلھ شزح نیازمندیھا ،تھیھ مستندات

)چگونھ؟ ( توسعھ -

ازماندھي داده ھا ،تكمیل ارتباطات،چگونگي انجام عمل ، س)DFD) Data flow diagram تولید پردازش ھا ،طراحي نرم افزار،كد نویسي ،عملیات تست

)تغییرات ؟( نگھداري -

.رفع اشكاالت موجود در نرم افزار،اصالح خطاھاي موجود توسعھ ودر صورت نیاز تولید نر م افزار جدید

یل وطراحي كار مي كنیم كھ یكي از زیباترین شاخھ ھاي بیشتر روي تجزیھ وتحل1در مھندسي نرم افزار .رشتھ كامپیوتر است

تجزیھ وتحلیل وطراحي مرحلھ ایست براي اتصال دانش كامپیوتر با نیازھاي كاربردي افراد، سازمانھا وبھ .طوركل دنیاي خارج از محیط كامپیوتر

.روش انجام كار را متدولوژي گویند: متدولوژي

ارائھ روشي مدون براي تولید ومستند سازي نرم افزار مطابق با ھاي تحلیل وطراحيھدف ازمتدولوژي .نیازھاي متقاضیان است

.مراحل تحلیل ،طراحي ،پیاده سازي وپشتیباني نرم افزار را چرخھ حیات تولید نرم افزارمي نامند

وبھترین راه حل جھت رسیدن در این مرحلھ ، نیاز كاربررا مشخص شده ، راه حلھاي مختلف ارائھ : تحلیل .بھ سیستم جدید انتخاب مي گردد

طرح سیستم مكانیزه با تعریف نیازمندیھا ي مورد نظر جھت خروجي ،ورودي،ذخیره سازي : طراحي .وپردازش وكنترل ھاي الزم ارائھ مي گردد

6

.كد نویسي ،تست واجرا دراین مرحلھ صورت مي گیرد: پیاد ه سازي

.مجدد،رفع اشكاالت وترمیم سیستم از عملیات این مرحلھ مي باشدبررسي : پشتیباني

:شكل زیر نشان دھنده مراحل چرخھ حیات تولید نرم افزارمي باشد

طراحي

ارائه راه حلهاي خمتلف

حتلیل

رفع اشكاالت طرح سیستم مكانیزه

پیاده سازي

توسعه

سیستم

پشتیبان ي

:تعاریف سیستم

. ھر شي یا پدیده اي كھ بھ نوعي داراي چرخھ حیات باشد سیستم نامیده مي شود-

سیستم مجموعھ ایست از اجزا بھ ھم وابستھ كھ در جھت رسیدن بھ ھدف ھاي خاص با ھم در تعاملند-

اي ازعناصر یا مولفھ ھاي مرتبط با ھم با حدود قابل تعریف كھ براي ھدفي خاص باھم سیستم مجموعھ - .كار مي كنندوروي ھم اثر متقابل دارند

سیستم مجموعھ اي ازعناصركھ ورودي ھاي مشخصي را دریافت نموده ،روي انھا پردازش انجام داده - وخروجیھاي معیني راتولید مي نماید

7

وپیش بیني ھا واستانداردھاي ازقبل (feedback) بامقایسھ واقعیت ھایي كھ از سیستم گرفتھ مي شود-.تعیین شده ،مي توان اصالحات الزم را انجام داد

:سیستم ھا درارتباط بامحیط جانبي

.دوجانبھ داردبامحیط بیرون ارتباطات پویاوتاثیرات : سیستم باز

.بدون نیازبھ ارتباط با محیط خارج مي باشد: سیستم بستھ

. دریك سیستم بستھ اعمال از قبل معین وسیستم وابستھ بھ عناصر داخلي خود است -

. تعامل بین سیستم ومحیط آن بھ صورت ماده ،انرژي ،اطالعات است-

.ت اگرفقط انرژي از سیستم خارج شود،سیستم بستھ اس-

. درسیستم ھاي اطالعاتي سیستم بستھ نداریم-

.شامل مجموعھ سیستم ھایي كھ با آن در ارتباط ھستندمحیط سیستم

:ویژگیھاي سیستم

ھدفمندي

نظم

كلیت

وابستگي اجزا سیستم

تعامل

تفكیك پذیري

8

ھم پایاني

نسل 3 سیر تكاملي روشھا ومتولوژیھاي تولید سیستم رادر-ون یورد-یكي از صاحب نظران علم نرم افزار.خالصھ مي نماید

با ایده حل مسایل پیچیده با شكستن آنھا (مبتني برانواع تكنیك ھاي ساخت یافتھ :روشھاي نسل اول .براي تولید نرم افزار مي باشند) بھ مسائل ساده تر

این روش ھا دودیدگاه براي شناخت دارند

(Process oriented ) پردازش گرا>------اخت وظایف شن-

( Data oriented )داده گرا > ------شناخت داده -

: عبارتند ازروش ھاي ساخت یافتھ

داراي ویژگي ھاي زیرھستند: برنامھ نویسي ساخت یافتھ )الف

GO TO استفاده كمتراز-

ساختارھاي ترتیب،تصمیم گیري وكنترل حلقھ داراي -

خوانایي بیشتر برنامھ وردیابي سریعتر-

: ابزار طراحي مورد استفاده -

(action diagram)،دیاگرام ھاي فعالیت (seudo code) فلوجارت ، شبھ دستورالعمل

ماژولھاي یك برنامھ است كھ طراحي ساخت یافتھ این اشكال این روش نادیده گرفتن ساختاروارتباط بین .اشكال رابرطرف مي كند

مبتني برطراحي بھینھ ماژول ھاي برنامھ: طراحي ساخت یافتھ)ب

ویژگي را براي طراحي بھینھ ماژول ھاي برنامھ مطرح مي كند5برتراند مایر

.ح باشدماژولھا باید فابل بیان توسط زبان برنامھ نویسي مورد نظر طرا-1

)cohesion–افزایش ھمبستگي (ھر ماژول باید كارھاي وابستھ بھ ھم راانجام دھد -2

)coupling–كاھش جفت شدن (ارتباط بین ماژولھا با ید بھ حداقل برسد -3

.ارتباط بین ماژولھا بایدواضح وروشن باشد-4

مان ماژول اطالعت یك ماژول بایستي منحصر بھ خود آن ماژول وتنھا قابل دسترسي ازطریق ھ-5.باشد واز خارج ماژول نتوان بھ آنھا مستقیما دسترسي داشت

9

.تعدادپارامترھاي رد وبدل شده بین ماژول ھا حتي المقدور كم باشد-6

اشكال این روش عدم ارائھ روالي معین براي شناخت كامل وبدون ابھام نیازھاي متقاضیان مي باشدكھ انالیز .ساخت یافتھ ان را بر طرف مي كند

این روش پردازش . مبتني بر شناخت چگونگي گردش داده ھا درون سیستم مي باشد: آنالیز ساخت یافتھ)ج .مي باشد process oriented-گرا

وبر (Top-Down)از باال بھ پایینمعموالشناخت نیازھا . دراین روش تمركز روي شناخت نیازھاست

ني بر سیاست كاري سیستم مورد بحث ،مستقل از سخت اساس شكستن وتبدبل گام بھ گام مسائل ونیازھاي مبت درسیستم ھاي بزرگ شناخت ازپایین بھ .افزار ونرم افزار مورد استفاده براي مكانیزه كردن سیستم مي باشد

. صورت مي گیرد(Down to Up)باال

بھ نام نمودار ھایيجریان گردش داده ھاي درون یك سیستم را توسط نمودار مي توان : مدل سازي داده ھا ) د

. دی تصویركش بھ Data Flow Diagram : (DFD (گردش داده

DFD ي رود عملكرد سیستم موجود براي مدلسازي چگونگي ار م ھ ك از ب ك . ویا سیستم مورد نی راي ھری ب

:از این سیستم ھا مي توان دیاگرام ھاي فیزیكي ومنطقي را ترسیم كرد

10

بھ ھمراه جزئیاتي كھ در عمل وجود ( سیستم فعليچگونگي اجراي عملیات :مدل فیزیكي سیستم موجود - .را نشان مي دھد)دارد

مدل منطقي سیستم موجود ،مدل فیزیكي سیستم موجود از با حذف جزئیات : مدل منطقي سیستم موجود - . ، بھ دست مي آید)آنچھ كھ ھست(كھ نشانگر تئوري عملیات سیستم است

با در نظر گرفتن خواستھ ھا ونیاز ھا ولحاظ كردن آنھا :) جدید یاجایگزین(پیشنھادي ي سیستم مدل منطق - . بدست مي آید)انچھ كھ باید باشد(جدیدمدل منطقي سیستم ،مدل منطقي سیستم موجوددر

ي سیستم مدل منطق با افزودن جزئیات در ارتباط با چگونگي انجام عملیات بھ : جدید مدل فیزیكي سیستم - .، بھ دست مي آید جدید مدل فیزیكي سیستم جدید،

مي نگرند شناخت وظایف وھم شناخت داده م ھ،بھ سیستم از دودیدگاه : روشھاي نسل دوم . مي باشنددیاگرامھاي مختلف براي مدلسازي سیستمووابستھ بھ ترسیم

وشناختھ مي بل اتفاقات موثر برآن سنجیدهدر ارتباط با چگونگي واكنش سیستم در مقا وظیفھ یك سیستم - .درابتدا لیستي از عملیات موثر و واكنش ھاي سیستم بھ آنھا تھیھ مي شود(شود

عنصري است ،موجودیتیك . ( عامل دوم شناخت موجودیت ھاي سیستم وارتباطات آنھا با یكدیگر است- ).مي شود ذخیره اطالعاتي وكھ در مورد آن داخل سیستم داده

.مي باشد خرید یك موجودیت رم درخواستف كاالیك اتفاق و خریدتقاضاي،سیستم خرید در :لامث

.مي شود استفاده CASE ازابزار ھا ترسیم دیاگرامبراي در این روش: نكتھ

. طراحي جدا از ھم ھستندو)تجزیھ وتحلیل(آنالیز مراحل

در این روش مدلھا .تباط با ھم مي باشندآنالیزوطراحي در ارمراحل : نسل سوم ھاي روش بھ طور ھمزمان وسیستم بھ صورت مجتمع موردمطالعھ وبررسي قرارمي گیرد نبوده مستقل

. استفاده مي شودCASEازابزار نیز روش در این.وجھت دستیابي بھ مدل صحیح تكرار مي شوند

: CASEنمونھ چند

Ecerlertor ، Iconix ، System_architect

power_builderو ...

(Project management tools) ابزار مدیریت پروژه : 1تحقیق

روش ھاي نسل چھارم؟؟؟؟؟؟ : 2حقیقت

11

راھنمایي تحلیل گروایجادمستندات مبتني برترسیم دیاگرامھا راينرم افزارھایي ھستندكھ ب :CASEراابز

. ایجاد شده اندراساس متدولوژیھاي خاصب

Information system: سیستمھاي اطالعاتي

:سیستمھاي اطالعاتي عبارتند از سھ مولفھ اصلي

(information)و اطالعات(data)داده.1

مانند شماره .حقایق خام در مورد افراد ،اشیا و وقایع یك سازمان مي باشد:داده - حساب وموجودي انبار

مانند .داده ھایي كھ پردازش شده وبھ فرم مناسب فابل تفسیر در امده اند: طالعات ا- صورت حساب

با مشخص كردن ، یك محل بھ محل دیگر در سیستمازحركت داده ھا :(data flow)جریان داده .2

وقتیكھ مشتري كارت اعتباري اش را براي ل ا مثبھ عنوان .،مي باشدمبدا و مقصد جریان دادهسپس شماره حساب بانكي .ع ش ضبط مي شودشماره حسابداخت چیزي كھ خریده بھ كارمي برد،پر

لزوم براي تھیھ صورت حساب یا آماده كردن آدرس پستي در فابلي ذخیره مي شودویا در موقع .براي خریدھاي بعدي مورد استفاده قرار مي گیرد

مشتري تعیین اعتبار كارت فایل معامالت

و انجام معامالت

صورت حساب شماره حساب داده

اطالعات و صدور صدور صورت

صورت حساب حساب

12

مراحلي كھ طي آن داده ھا منتقل مي شوند، حركت مي : (processing logic)منطق پردازش.3

:مثال .كنند و توصیفي براي وقایعي كھ براي آنھا اتفاق مي افتد

Event::hours_work=0

Event action::

If hours_work > 40 then

Pay=40 *pay_rate +(hours_work -40)*(1.5*pay_rate)

Else pay= pay_rate *(hours_work

End if

hours_work ، ساعت كاركرد pay_rateنرخ یك ساعت و payحقوق دریافتي مي باشد.

:ھاي اطالعاتي موجود وتوسعھ آنھاسیستم نمونھ ھایي از

سیستم پردازش تراكنش معامالت(TPS:Transaction processing system)

و معامالت ماشین بدون دخالت وي داده ھاي تجاري كھ مربوط بھ یك فعالیت تجاري استھا رسیستم این مثل سیستم ھاي فروش حسابداري .كار مي كنند ،انسان

:موارد زیرمي باشد با بھبود بخشیدن پردازش اطالعات معامالت TPSف از توسعھ ھد

باال بردن سرعت-1

استفاده از نیروي انساني كمتر-2

یيرا توسعھ كا-3

دقت– 4

تركیب با سایر سیستم ھاي اطالعاتي– 5

سیستم ھاي مدیریت اطالعات (MIS:Management Information System):

13

بھ فرم مناسب مدیران جھت ھدایت و رھبري سیستم فتھ، گرTPSياطالعاتي را از سیستم ھااین سیستم ھا

. مي كنندتبدیل

میم گیريسیستم ھاي پشتیباني تص (DSS:Decission Support System):

اخذ مي كنند ،طراحي شده ومحیطي اطالعاتي براي كساني كھ تصمیمات سازماني این سیستم ھا .تعاملي براي تصمیم گیري ایجاد مي كنند

سیستم ھاي خبره یا كارشناس(ES:Expert System):

.،كار مي كنندموجود است نش پایگاه دا بھ صورت ان كھكارشناس دانش براساساین سیستم ھا

. را دارد اتومبیل ي یكھالیست كامل خطاسیستم خبره تشخیص عیب اتومبیل،: مثال

بھ كار بردن كامپیوتردركارھاي اجرایي سازمان ھا وادارات و(سیستم ھاي اتوماسیون اداري(....

ر کلیھ کارھای ادانندکمي بھ بشر کمک اطالعاتي این سیستم ھا ر و راحت تم زودت ری را با استفاده از سیس

.سیستم دبیرخانھ ل ا مث بھ عنوان .ھدانجام د

و .....

توسعھ سیستم ھای اطالعاتی و چرخھ عمر تولید و توسعھ سیستم

استاندارد برای تولید و پشتیبانی سیستم ھای مراحل اکثر سازمانھا دریافتھ اند کھ استفاده از یک مجموعھ

. توسعھ سیستم امری ضروری و مفید می باشدتدولوژي م بھ نام ياطالعات

کھ در یک سازمان برای برآوردن تمامی است استاندارد وسھ متدولوژی توسعھ سیستم یک فرایند یا پر

. مراحل مورد نیاز برای تحلیل ، طراحی ، پیاده سازی ، نگھداری سیستم ھای اطالعاتی دنبال می شود

: (SDLC:System Development Life Cycle) سیستم سیستم ھاچرخھ عمر توسعھ

كھ مي متدولوژی معمول مورد استفاده در تولید توسعھ نگھداری و جایگزینی سیستم ھای اطالعاتی است

. فاز یامرحلھ داشتھ باشد20 تا 3تواند

:عبارتند ازویژگی ھایی کھ در چرخھ عمر وجود دارد

.بھ نظر می رسندمعموًال مراحل پشت سرھم )1

14

امکان دارد فعالیت ھای یک مرحلھ بھ موازات مرحلھ دیگر انجام می شود )2

بعضی وقتھا چرخھ ی عمر تکراری است )3

می تواند بعنوان یک پروسھ دورانی در نظر گرفتھ شود کھ انتھای عمر مفید یک سیستم منجر بھ )4

. آغاز پروژه دیگری می شود

:عمر تولید نرم افزارعبارتند از تعدادي از مدل ھاي مختلف چرخھ

(Linear)مدل خطی)1

(Water fall) مدل آبشاری)2

.در مدل آبشاري كالسیك بازگشت تمامي مراحل بھ مرحلھ اول بود

15

(RAD: Rapid Application Development)مدل توسعھ سریع)3

(Prototyping)مدل نمونھ سازي)4

است کھ با سرعت و ھزینھ کم بھ منظور ارزیابی مفروضات چند سیستمیک مدل عملیاتی از یک یا

. ساختھ می شود

:مزایا عملكرد مدل نمونھ سازي

16

مدل نمونھ سازي

:مزایا

) ر تشخیص نیازھا د روشن شدن ابھامات ( نیازھاوجمع آوري امکان تغییر -

)برقراری ارتباط بھتر(بین مشتری و تولید کننده ھمیشگي تباط ار -

آموزش ایجاد نرم افزار -

کاھش مستندات -

کاھش ھزینھ نگھداری -

: معایب

)مشتري برای ھایجاد تصور غلط از برنامھ اولی(عدم درک کاربران از نقش نمونھ سازی -

پيناخوشایند بودن تغییرات پی در -

)بھ جھت تسریع و تحلیل اراه برنامھ(ستم عامل و زبان برنامھ نویسی مناسب عدم انتخاب سی -

محدود بھ کارایی منابع سخت افزاری -

ھمجواری کاربر و برنامھ نویس -

17

(Incremental)مدل افزایشي )5

(Spiral)مدل حلزوني )6

...و

) توضیح ،شكل ، مزایا ومعایب(لید نرم افزارمدل ھاي چرخھ عمر تو: 3تحقیق

18

Modern system analysis and disign :بھ شكل زیر است بررسي شده پلکانی یا آبشاریمدل

:وفعالیت ھا بھ شرح زیر مي باشد

: انتخاب و تعریف پروژه اولمرحلھ

یی کھ بتواند این نیازھا بررسی اطالعات مورد نیاز یک سیستم بعنوان یک کلیت و تعریف پروژه ھا)1

. را برطرف کند

: میتواند یكي از موارد زیر باشدنیازھا

رفع مشكالت موجود در سیستم فعلي

اجراي وظایف اضافي

نیاز بھ استفاده از تكنولوژي برتر

19

اولویت بندی نیازھا)2

شامل زمان بندی و توسعھ سیستم ھای عمده جدیدي آماده کردن طرحسپس)3

ھدف سیستم پیشنھادیتعیین )4

):طرح پروژه( پروژه وطراحي شروع دوممرحلھ

نقاط قوت سیستم و) نقاط ضعف(سیستم تحقیق و مطالعھ مقدماتی مشکالت)1

) امکان سنجی (ارائھ طرح پیشنھادی و مشخص کردن زمان و منابع مورد نیاز)2

)تیم اولیھ(تشکیل تیم پروژه )3

تھیھ طرح پروژه )4

):جایگزین ھاي مطالعھ سیستم موجود و ارائھ سیستم(تحلیل تجزیھ و سوممرحلھ

فعلی سازمان و سیستم ھای اطالعاتی مورد استفاده یات مطالعھ عمل)1

سیستم فعلي چھ مي كند؟ كاربران دوست ( و تشخیص خواستھ کاربران از سیستم نیازمندي ھاتعیین)2

)دارند سیستم جدید چگونھ باشد؟

سازماندھي (ف افزونگی ھاذ داخلی و حاتختار آنھا مطابق با ارتباط و سانیازمندیھامطالعھ )3

جریانات داده ،منطق پردازش و ،سطح منطقي مستقل ازھرپیاده سازي قیزیكيرد،یعني نیازمندیھا

) جریان پردازش چگونھ است؟

نطبق با نیازمندي ھاایجاد سایر طرحھای اولیھ م)4

مطابقت با خواستھ ، فنیح وطس،وظایف ،کلیت از لحاظ ( مقایسھ روش ھا و انتخاب بھترین روش)5

)ھا و نیازھای کاربران

ه و در صورت شد ارائھنصاحب نظرابھ پروژهل تجزیھ و تحلی راه حل پیشنھادی تیم درپایان این مرحلھ

.تائید آنھا امكانات سخت افزاري ونرم افزاري تھیھ مي گردد

):رل از کامپیوتمستق ویژگی ھای عملیاتی سیستم انتخابی توصیف( يطراحی منطقمرحلھ چھارم

مدل منطقي تعیین

، پردازش ھا ، وپایگاه ھاي دادهویژگی ھای مشروح و عملیاتی تمام عناصر سیستم از جملھ داده ھا تعیین

ورودی ھا ، خروجی ھا ، کنترل ھا

20

):دیل مدل منطقی بھ فیزیکی تب( فیزیکیمرحلھ پنجم طراحي

ویژگی ھای مشروح فنی تمام (تبدیل بھ زبان برنامھ نویسی براي کوچکتر بھ واحدھای ھادیاگرامبرگرداندن

)عناصر سیستم شامل برنامھ ھا ، فایل ھا ، شبکھ ، نرم افزار سیستم و غیره

تعیین زبان برنامھ نویسي

. و پایگاه ھای داده ھا تعیین ساختار فایل

رهیستم عامل ، محیط شبکھ و غی سطوح سخت افزاری ، ستعیین

.،آموزش كاربران ومیتندسازي مي باشد نصب ، تست ،کد نویسی شامل عملیات : پیاده سازیمرحلھ ششم

:)پشتیباني(نگھداریم ھفتمرحلھ

رفع اشکاالت احتمالی

[)ش و پشتیبانی آموز، مستنداتي ھاي مربوط بھ بھ روز رسان،نسخھ ھای جدید نرم افزار( انجام تغییرات

21

:مهارت هاي الزم براي یك حتلیل گر موفق : مهارت هاي حتلیلي -1

فكر سیستمي آشنایي با حنوه كار خبش هاي خمتلف ( دانش سازماني

یك سازمان ، عملكرد و هدف هر یك ، رابطه خبش ها ) با یكدیگر ، ارتباط با مشرتي و تولید كنندگان

و حتلیل و حل مسئله هجتزی آشنایي با تكنولوژي هاي متفاوت در _ مهارت هاي فين-2

:مورد ها ، ایستگاههاي كاري رحنوه كار میكرو كامپیوت

، میين كامپیوتر ها، كامپیوتر هاي بزرگ و سوپر كامپیوترها

عامل كامپیوتر تك و شبكه انواع سیستم اي برنامه نویسيانواع زبا سیستم هاي مدیریت فایل و پایگاه هاي داده افزار هاي الزم ارتباط داده ونرم داردهاياستان

براي ارتباط شبكه هاي حملي و گسرتده نظري تولید (حمیط ها و ابزار توسعه سیستم ها

كننده هاي گزارش ها و فرم ها رابط گرافیكي و )ابزار طراحي

ابزار حتلیل داده و تولید كننده هاي سیستم هايDSS

مهارت هاي مدیریيت -3افراد ، اسناد ) ( Resource management(منابع مدیریت

) ، تكنولوژي ، پول

: شامل توانایي هاي زیر است

بودجه (پیش بیين برنامه ریزي استفاده از منابع ) بندي

پیگريي و حسابرسي منافع یادگريي چگونگي استفاده موثر از منابع ارزیابي كیفیت منابع استفاده شده نا مناسب ( ناجبا استفاده ازحفاظت منابع ( ا به يوقتیكه نیازازمنابع استفادهمتوقف كردنآ

. نیست

22

) project management( مدیریت پروژه ،كمك به مدیران جهت ردیابي و پیگريي پیشرفت پروژه

جلوگريي از صرف وقت و بودجه زیاد براي یك پروژه :هدف

) Risk management ( )مايل خطرات احت (مدیریت ریسك

توانایي جلوگريي از هتدید ها و خطرات احتمايل كه پروژه . را هتدید مي مناید

به حداقل رساندن هتدید ها و خطرات احتمايل جایي كه )مثال افراد (توانایي قرار دادن منابع

فعالیت هایشان را به هبرتین شكل و با اولویتهاي . نیل به هدف را تسریع منایند الزم اجنام دهند تا

:مدیریت تغیريات در یك سازمان یك حتلیلگر خود یك عامل تغیريات سازماني است و بایسيت به حنوي بتواند خمالفت ها و مقاومت ها را مدیریت مناید

. مدیریت نیازها

جمموعه اي از فعالیت ها براي بدست آوردن نیازها و در طي اجنام پروژه دنبال منودن تغیريات آا

: )در ارتباط با افراد (مهارت هاي خاص -4

برقراري ارتباط شفاف و :مهارت هاي ارتباطي :كه شامل موارد ذیل است موثر با دیگران

ارتباط شفاهي و رودررو یا تلفين نوشنت گزارشات و توضیحات ياسالید ها منایش (رتباط تصویري یا بصريا( ، مذاكره ، گوش كردن ، استفاده از مصاحبه

پرسشنامه این مهارت ها با جتربه بدست مي آیند و هببودي مي

یابند

مهارت كار كردن تنهایي و گروهي گروهي يمهارت تسهیل فعالیت ها مهارت در مدیریت انتظارات كاربران و مدیران:

این امر مي .انتظارات ممكن است باگذشت زمان تغیريمناید: اند منجر به دو وضعیم نامطلوب شودتو

23

) scope creep ( رشد غري منتظره انتظارات و :جهش گسرتده در طول پروژهنیازهاي كاربران

) feature creep ( شده نافزایش كنرتل :عبور از ویژگي ویژگیهاي فين یك سیستم

اثرات سویي بر زمان بندي وبودجه پروژه این تغیريات ، .نددار

درمدیریت تغیريات مي توان ازجدول مدیریت انتظارات :استفاده كرد

اولویت ها

پذیرش

حمدودیت

بیشینه یا

كمینه معیار موفقیت

X

هزینه

X

زمانبندي

X

گسرته یاكیفیت

ي مثال اگرباالترین اولویت به نیاز هاوانتظارات كیفواولویت بعدي بودجه تعیني شده باشد،آخرین اولویت

وبا نشست بامالكني سیستم میتوان چالش .هزینه خواهد بود . ها رابررسي وبه اتفاق پريامون شیوه عمل حبث كرد

:مسئولیت هاي حتلیل گر ) الف

امكان سنجي پروژه -1حتلیل و شناخت مسائل و راه حل هاي آا براي سیستم -2

موجود تعیني نیازمندیها جهت توسعه و هببود و یا جایگزیين -3

سیستم موجود ارزیابي راه حل ها و پیشنهادات متفاوت براي اجنام -4

پروژه تعیني سخت افزار و نرم افزار الزم -5 بط كاربر و رواهلاي برنامه نویسياطراحي صفحات ر-6نظارت بر پیاده سازي و نصب سیستم -7

24

وظایف حتلیل گر ) ب

زمان بندي پروژه وافراد،تعیني بودجه -1 تعیني روش اجراي پروژه -2 گردآوري اطالعات -3 حتلیل و مستندسازي عملیات سیستم موجود -4 تعیني كاربرد تكنولوژي موجود براي رفع مشكالت سیستم -5تشویق مدیریت مدیریت اجرایي به استفاده از -6

تكنولوژي جدیدي و نرم افزاري موجود ارزیابي امكانات سخت افزار-7

براي پیاده سازي سیستم ارائه راه حل هاي خمتلف براي رفع مشكل سیستم -8 prototype( ي آزمایشي هاي اولیه طراحي وآزمون برنامه-9

( ایل ها و بانك هاي اطالعاتي فطراحي ساختار -10طراحي صفحات رابط براي ورود و خروج اطالعات و -11

ارتباط با كاربر ها و تعیني روش گردآوري داده ها رمفطراحي -12 طرح امنیت و كنرتل سیستم -13آماده كردن شرح دقیق برنامه ها براي برنامه -14

نویسان هتیه تست براي آزمون برنامه ها -15 نظارت بر نوشنت برنامه هاي كاربردي -16

:مدیریت پروژه ، اجرا و یك فرایند كنرتل شده براي شروع ، طراحي

. خامته یك پروژه است ، عبارتست از فرآیند تعیني گسرتده ، برنامه ریزي

و سازماندهي ، هدایت و كنرتل،بكارگريي كاركناندر و با كمرتین هزینه كهتوسعه یك سیستم قابل قبول

.به اجنام مي رسدزماني مشخص :1نكته

ص مي انتظارات موجود از یك پروژه را مشخ :تعیني گسرتده كند خبش هایي از كسب و كار كه ممكن است مورد توجه

. پروژه باشد

: 2نكته مهه ذینفعان joint project planningبا تكنیكي به نام

مالكني سیستم،كاربران،حتلیل گران،طراحان (پروژه

25

تصمیم گريي به توافق رسیدن در به منظور)وسازندگانمجع ) روزه 3 تا 1 (در یك كارگاه متمركزهاي پروژه . مي شوند

:مدیر پروژه

شخصي است با جمموعه اي از مهارت هاي گوناگون :شامل

مدیریت رهربي فين يارتباطات مدیریت فشار ، توجه به –اعتماد به نفس ( فردي

)اعتبار ، انعطاف پذیري

: كه مسئولیت شروع ، طراحي ، اجرا و خامته یك پروژه د طرح هاي امكان سنجي سطح باال ، طرح هاي اجيا

پروژه مشروح و مدیریت تیم پروژه ع مورد نیاز یك پروژه بز ، هدف و منایتعیني سا

را به عهده دارد

پروژه مدیریت

شروع پروژه : فاز اول فعالیت هایي كه در شروع پروژه صورت مي گريد عبارتند

: از

ركز روي سازماندهي مت( برقراري تیم آغاز پروژه -1اعضاي هسته اولیه تیم كه در فعالیت هاي شروع . ) پروژه یعين تعریف اهداف پروژه مهكاري مي منایند

براي تعیني و تدوین (برقراري ارتباط با مشرتي -2) استانداردها و روال هاي ارتباطي

متركز روي فعالیتهاي (اولیه پروژه برقراري طرح-3روي ندهي تیم اولیه كهمورد نیاز براي سازما

. )تعریف هدف پروژه كارمي مناینددر ارتباط با توسعه :برقراري پروسیجرهاي مدیریيت -4

ارتباطات تیم ، عملیات هتیه گزارش ختصیص كارها و )وظایف و پروسیجرهاي تغیري پروژه

26

برقراري حمیط مدیریت پروژه و هتیه كتاب كار پروژه -5ازماندهي ابزاري كه در حني متركز روي مجع آوري و س (

) .شودمدیریت پروژه استفاده مي

:كتاب كار پروژه براي مهه موارد مرتبط با onlineیك انباره چاپي یا

روسیجرها و پخروجي ها، ،پروژه است كه شامل ورودي هااستانداردهایي كه براي پیگريي پروژه ، راهنمایي اعضاي

و مشرتیان ، تعیني هدف ارتباط با مدیریت ، جدید تیم . پروژه و مرور پیشینه پروژه مي باشد تيهاي آ

طراحي و برنامه ریزي پروژه :فاز دوم

وي تعریف شفاف و جمزاي فعالیت ها و رفرایندي است كه كارهاي مورد نیاز براي كامل كردن هر وظیفه در یك

هدف از فرآیند طراحي پروژه . پروژه متركز مي مناید . ه طرح آغاز پروژه مي باشد توسع

برنامه ریزي یا طراحي پروژه شامل عناصر یا اجزاي زیر

:است تعریف هدف پروژه ، راه حل هاي دیگر ، امكان سنجي -1تقسیم پروژه به وظایف قابل مدیریت -2ختمني منابع و هتیه طرح منابع -3هتیه یك طرح زمانبدني مقدماتي -4هتیه یك طرح ارتباطات -5 و استاندارد هاي پروژه ها پروسیجرتعیني-6تعیني و حتلیل ریسك -7هتیه بودجه مقدماتي -8 ) sow(فراهم كردن شرح كار -9

BPPپروژه )اولیه(پایه تنظیم طرح -10

Baseline Project Planing ) BPP: ( شامل مهه اطالعات مجع آوري شده و جتزیه و حتلیل شده در

طي شروع و طراحي پروژه ختمني از اهداف ، منابع مورد نیاز ، منافع ، هبرتین

هزینه ها و خطرات احتمايل

Statement Ofشرح كار ، صورت كار یا سنددانسته ها،Work)SOW:(

:سند خمتصري براي مشرتي شامل

27

بدست مي آید ژهروپتوصیف آنچه از طرح ریزي مهه كارهاي مورد نیاز براي تكمیل

پروژه

SOWگر و مشرتي درك مشرتكي از يكه حتلیلند مي كضمني ت . پروژه دارند و یك وسیله ارتباطي مفید است

طرح اجياد شده در مرحله قبل :اجراي پروژه : فاز سوم

. عملي مي شود

اجراي طرح پایه -1كنرتل پیشرفت پروژه ( مشاهده و كنرتل پیشرفت پروژه -2

ور با برقراري جلسات منظم كنرتل پروژه جهت مر )پیشرفت پروژه

اعمال تغیريات الزم بر طرح پایه -3تكمیل كتاب كار پروژه -4برقراري ارتباط شفاف بني دست اندركاران پروژه -5

) ختم (پایان پروژه :فاز چهارم بر آوردن نیازهاي پروژه و پایان آن با :ختم عادي موفقیت

به توقف پروژه قبل از تكمیل آن مثال :ختم غري عادي امتام رسیدن زمان حتویل یا بودجه الزم

:در مرحله ختم پروژه عملیات زیر اجنام مي شود

: ختم پروژه -1 ارزیابي افراد و پرداخت حقوق هتیه توصیه نامه هاي شغلي براي افراد مه هاي تقدیر و تشكر از كساني كه با پروژه ان

.اند نبوده پروژه ويل عضو گروه اند مهكاري كرده ایي كردن مستندات پروژه و سوابق مايل

: بازنگري -2تعیني نقاط قوت و ضعف پروژه ، پردازش هایي كه در ساخت

ن بكار رفته و فرآیند مدیریت پروژه آ : ختم قرارداد مشرتي -3

رداد حاصل شده مینان از اینكه متام عبارات قراطحصول ا .است

28

تمل بر فعالیت هاي زیر چرخه حیات پروژه را مي توان مش :دانست

گسرته تعیني-1فعالیت )برنامه ریزي ( شناسایي وظایف – 2فعالیت )ختمني زدن ( ختمني طول وظایف – 3فعالیت ) دي بنزمان(وابستگیهاي بني وظایف تعیني-4فعالیت )سازماندهي ( ختصیص منابع – 5فعالیت ) دایت كردن ه( هدایت تالش تیمي – 6فعالیت )كنرتل كردن ( نظارت و كنرتل پیشرفت كار– 7فعالیت ) خامته ( ارزیابي نتایج وجتربیات پروژه– 8فعالیت

:منایش و زمانبندي طرح پروژه

ز تكنیك هاي منایش و دامنه وسیعي ایك مدیر پروژهاین اسناد .مستندسازي طرح هاي پروژه در دسرتس دارد

صورت گزارشات متين یا گرافیكي شكل طراحي مي توانند به . گريند

فرض كنید در یك پروژه تقسیم وظایف قابل مدیریت و :زمانبندي آا به شرح زیر باشد

) :Gant chart( انت گمنودار

را به )عملكرد(منایش گرافیكي پروژه است كه هر وظیفهصورت یك نوار افقي كه طول آن بیانگر زمان تكمیل

. نشان مي دهد مي باشدعملكرد

نام كار ردیف Task

كد *

مدت زمان

فعالیت پایان شروع هاي قبلي

* نام مسئول

مجع آوري 1 ملزومات

5 تا 1از هفته هفته5

طراحي صفحه 2ورود ( منایش

)اطالعات

1 11 تا 6از هفته هفته6

1 11 تا 6از هفته هفته6 طراحي گزارشات 3

طراحي و ساخت 4 پایگاههاي داده

3 و 2 13 تا 12از هفته هفته2

مستند سازي 5 كاربر

5/5 هفته

4 19 تا 14از هفته

سازي برنامه 6 )يكد نویس (

4 18 تا 14از هفته هفته 5

6 21 تا 19از هفته هفته3 تست 7

7 و 5 22هفته هفته1 نصب 8

29

براي منایش تصویري وظایف پروژه به ازگانت مي توان به نريوي ختصیص یافتهنیز و مهراه زمان هاي هر یك

پیش نیازي هایاوابستگي فعالیت.وظایف،استفاده منود: نشان داد انتگ مي توان روي همرا

گها ، سایه براي نشان دادن وظایف خمتلف مي توان از رن

.ها یا اشكال گوناگون استفاده كرد

) PERT chart)(program evaluation review technique(منودار پرت : )فن بازنگري و ارزیابي برنامه (

وظایف یك پروژه و روابط بني يمنایش گرافیكي فعالیت هاویژگي منودار پرت آنست كه ترتیب فعالیتها با . آاست

قبلي و بعدي اش مشخص مي به فعالیت عالیت اتصال یك فاگر چه سایز گره و طول كمان ارتباطي بیانگر . شود

. طول مدت فعالیت نیست

1

2

3

4

5

6

7

8

تاریخ شروع تاریخ خامتهW5

6W

2W

5.5W

3W

1W

30

PERT یك تكنیك زمانبندي مسري حبراني است كه براي كنرتل منابع استفاده مي شود

CPM: ه اي از فعالیت ها یك مسري حبراني به رشتاطالق مي شود كه ترتیب اجراوزمان اجراي آا

. اثر مي گذاردمستقیما روي زمان تكمیل پروژهPERTترین و شناخته ترین ه یكي از پر استفاد

پروژه است و مستلزم این است يدنروشهاي زمان ب . داراي موارد زیر باشد كه پروژه

ع و فعالیت هاي خوش تعریف كه نقاط شرو . پایان واضحي داشته باشند

فعالیت هایي كه مي توانند مستقل از سایر . فعالیت ها كار كنند

فعالیت هایي كه داراي ترتیب باشند . فعالیت هایي كه وقيت خامته مي یابند اهداف

. پروژه حمقق شده باشد

مجع آوري اطالعات

1 5W

Start end

طراحي صفحه 2 6W

Start end

ي گزارشاتطراح

3 6W

Start end

طراحي پایگاه داده

4 2W

Start end

هتیه مستندات

5 5.5WStart end

نصب

8 11WStart end

برنامه سازي6 5W

Start end

تست

7 3WStart end

توان عالوه ميبر زمااي پیش بیين شده زمااي واقعي

را هم داشت

31

:روش دیگر منایش منودار پرت

منودار پرت براي تعیني مسري حبراني اگر خبواهیم از :بایسيت عملیات زیر را اجنام دهیماستفاده مناییم

مشخص كردن هر یك فعالیت هایي كه بایسيت در پروژه -1

. صورت گريد تعیني زمان تقریيب و حماسبه زمان مورد انتظار براي -2

تكمیل هر فعالیت

براي یك روش استاندارد براي تعیني زمان مورد انتظار . تكمیل یك فعالیت استفاده از تقریب زماني است

ون در نظر دب(خوشبینانه ترین حدس طراح،اگر هبرتین زمان ، زمان واقعي optimistic time( O-گرفنت وقفه هاو تاخريات

متام ا هبرتین حدس طراح از زماني كه در واقع فعالیت به (زمان یعين بدبینانه بدترین وrealistic time ( r- مي رسدبادر نظر گرفنت ( طراح از زمان امتام فعالیت حدسترین

زمان ختمیين ، باشدpessimistic time ( p -وقفه ها و تاخريات : حماسبه مي شود زیربا استفاده از فرمول

6

4 PrOET

ولویت ابني تعیني ترتیب فعالیت ها و رابطه-3

انت و پرت گ ها با تشكیل منودار فعالیت)وابستگي (

1

2

3

4

5

6

8

7

مجع آوري اتلزومم

طراحي صفحه منایش

طراحي گزارشات

ساخت پایگاه داده

مستندسازي

برنامه نویسي تست

نصب

32

مسري حبراني یك شبكه پرت توسط :تعیني مسري حبراني -4رشته اي از فعالیت هاي وابسته كه بیشرتین پریود

زماني كلي را تولید مي مناید نشان داده مي شود مهه . نود هاي این مسري روي سري حبراني قرار دارند

ي است كه یك پروژه در بیانگر كوتاهرتین زمانمسري حبراني

به عبارت دیگر تاخري در . آن زمان به امتام مي رسد ي مسري حبراني موجب تاخري در كل روتكمیل هر فعالیت

پروژه مي شود نقاطي كه روي مسري حبراني نیستند مي توانند در بعضي زماا دچار تاخري شوند ، بدون اینكه

ود گفته مي شود تاخري در آا منجر به تاخري در پروژه شي كن مانعطاف پذیري در زمان بندي را ممنقاط این

.منایند زمانیكه یك فعالیت :) Slack time(زمان توقف یا شناورياجياد بدون اینكه تاخريي در پروژه،مي تواند متوقف شود

.منایدنتظار براي براي تعیني مسري حبراني و زمان ختم مورد ا

پروژه ، ابتدا بایسيت اولني و آخرین زمان مورد انتظار . براي تكمیل هر یك از فعالیت ها را مشخص كرد

از )TE( هر فعالیت تكمیل اولني زمان مورد انتظار TEمرحله اول به آخر حماسبه مي شود در مرحله اول

هر TE براي حماسبه به بعد و از آنETبرابر است با از چپ به ( قبلي اضافه مي شودTE آن نود به ETنود

)راست

اگر دو یا چند فعالیت مقدم بر یك فعالیت باشند ، ** آن فعالیت بیشرتین زمان مورد انتظار TEبراي حماسبه

.تكمیل فعالیت منظور مي گردد

1

2

3

4

5

6

8

7

TE=5 TL=5

ET=5

TE=11TL=11

ET=6

TE=11TL=11

ET=6

TE=13TL=13

ET=2

TE=18.5TL=21

ET=6

TE=22TL=22

ET=1

TE=18TL=18

ET=5

TE=21TL=21

ET=3

33

بیانگر زمانیست ) TL(آخرین زمان تكمیل مورد انتظار

كه یك فعالیت مي تواند خامته یابد ، بدون اینكه پروژه از مرحله TLبراي بدست آوردن . را به تاخري بیندازد

و TL = TEشروع كرده در آخرین نود ) آخرین فعالیت (آخر TL هر نود از حماسبه TLاز آن به بعد از راست به چپ

براي یك گره اگر ( دد حماسبه مي گرآن ETقبلي منهاي ). بدست آید كمرتین مقدار منظور مي شودTLچند

TLزمان توقف یا شناوري هر فعالیت – TE است و چنانچه این مقدار صفر باشد نود مربوطه روي مسري حبراني قرار

روي مسري حبراني 8و7و6و4و3و2و1بنابراین نودهاي .دارد .قرار دارند

هارزیابی عملی بودن پروژ

مهه پروژه ها با منابع نا حمدود و وقت ) 1992 پرمسن( متاسفانه اکثر پروژه ها .کافی امکان پذیر هستند

بایستی با بودجه مشخص و وقت حمدود فراهم شوند این بدان معنی است که ارزیابی عملی بودن پروژه یک فعالیت

ضروری و پر مسئولیت به مشار می رود تعدادی از : ازندت بودن پروژه عبارفاکتورهای عملی

اقتصادیفنیعملیاتی زمان بندیقانون قرار دادیسیاسی

امکان سنجي (نظر اقتصادی ارزیابی عملی بودن از ):اقتصادي

کردن منافع مالی و هزینه های مرتبط مشخصمنظور .با توسعه پروژه است

اغلب به عنوان جتزیه و حتلیل هزینه و سود یاد می .شود

ن منافع یا فواید پروژه تعییمنابع زیادی برای یک یک سیستم فواید وتممکن اس

به عنوان مثال یک سیستم اطالعاتی . سازمان فراهم مناید کار های دمی توان) هببود یافته(جدید یا توسعه یافته

ینی مناید،خطا را کاهش دهد ، برايیکنواخت را ماش

34

فراهم جدید خدماتمشرتیان و تولید کنندگان .را هببود خبشد پذیری نعطافامناید،کارآیی سازمان،سرعت،

ملموس (منافع و منابع می توانند به صورت حمسوس Tangible (و قطعیت اطمینان آن هارا باباشند یعنی بتوان

باشند ) non Tangibleناملموس (یاغیرحمسوس. باپول سنجید .یعنی نتوان آا را با پول اندازه گیری کرد

:ثال م :عبارتند ازع حمسوس افنم PVFدر سیستم ردیابی مشرتی

سال اول از PVFپروژه سوس حموفوایدلیست منافع

پنج سال

-Aکاهش هزینه یا اجتناب ) انباررتبا مدیریت هب(

14.500$

-Bکاهش خطا وقت شخصی صرف رفع خطا ها شود % 10اگر (

%)10 ×حقوق شخص =

12.500$

-Cانعطاف پذیری افزایش ) کاهش زمان معمول برای سازماندهی دستی(

7.500 $

- D10.500 افزایش سرعت فعالیت$

-E2.500 هببود طراحی یا کنرتل مدیریت $

-Fسایر موارد . مثال باز کردن فروشگاه های جدید (

)افزایش فرصتهای فروش

0 $

$50.000 مجع کل فواید و منافع معمولی

منافع غیر حمسوس ممکن است از منافع سازمانی نظیر هببود

ا داشنت وابستگی ملی گسرتده تر نظیر بروحیه کارکنان بعضی . کاهش اتالف تولید یا مصرف منابع ، نتیجه شود

از منافع حمسوس ممکن است در طی آغاز و طراحی پروژه به مراحل بعدی عنوان عیر حمسوس در نظر گرفته شوندو در

در این حالت طرح آغاز . رو منافع حمسوس قرار گیرندججدول زیر تعدادی از . به روز خواهد شد ) BPP(پروژه

اطالعاتی فهرست شده سیستم منافع غیر حمسوس توسعه یک :اند

35

اطالعاتی فواید غیر حمسوس توسعه یک سیستم نیاز رقابتی قت تر واطالعات سر طراحی سازمانی هببود یافتهایش انعطاف پذیری سازمانیافز ک سازمانی آموزشی و درپیشرفت در دسرتس بودن اطالعات بیشرت ، یا جدید تر و هبرتتصمیم گیری سریعرت اطالعاتپردازشیکارایی یافته ه هببودآغاز سرمای هببود کنرتل منافع افزایش دقت در عملیات دفرتی افزایش توجه و دلگرمی کارکنانبر ملیت تاکید بیشرت و بررسی روش ها و راه حل های توانایی حتقیق

بیشرت

:تعیین هزینه های یک پروژه می ؛ منافع مهانندهزینه های توسعه یک پروژه نیز

.توانند بصورت هزینه های حمسوس و غیر حمسوس باشندآایی هستند که با قطعیت با پول :هزینه های حمسوس

شامل هزینه های سخت د می تواناندازه گیری می شوند و هزینه های کارو کارگر ، هزینه های عملیاتی ،افزاری

نظیر آموزش کارکنان و ساخت اصالحات و نوسازی ها باشند .

هزینه هایی هستند که با پول :هزینه های غیر حمسوس شامل فقدان حسن نیت دد و میتوانناندازه گیری منی شو

عملیاتی باشد مديکارآناد یا ارمن فقدان روحیه ک،مشرتی با توسعه مرتبطجدول ذیل خالصه ای از هزینه های معمول

.و عملکرد سیستم های اطالعاتی را فراهم می مناید

36

هتیه شروع :نوع هزینه

:مثال هزینه هاي ساخت - خرید یا اجاره - نصب جتهیزات - آماده سازي و اصالح سایت - هزینه سرمایه گذاري - وقت مدیریت و كاركنان -

شروع به كار:نوع هزینه

:مثال نرم افزار سیستم عامل - نصب جتهیزات ارتباطاتي-نريوي انساني شروع به -

كارجستجوي نريوي انساني و -

فعالیتهاي كاریابيهدایت فعالیت ومدیریت -

هاي شروع به كار

پروژه بسته بها و:نوع هزینه

:مثال رهاي كاربردي نرم افزا - اصالحات نرم افزاري براي -

مطابقت با سیستم هاي حمليو سایر موارد انساني نريوي -

مربوط به توسعهدراستفاده كاربران آموزش -

كاربردي مجع آوري و جتزیه و حتلیل - آماده سازي مستندات - اداره كردن توسعه -

عملیاتي :نوع هزینه

:مثالسخت (نگهداريهزینه -

)،امكاناتافزار افزار،نرم وجه اجاره فضا و جتهیزات -نريوي انساني مدیریت -

عملیات و طراحي

پیش بیين هزینه هاي مرتبط با توسعه یك سیستم اطالعاتي

اگر چه حمققني سیستم هاي . یك علم غري واقعي است ي زیادي براي هببود فرآیند ختمني قیمت هااطالعاتي راهربد

باالي هزینه ها حددرك و ختمني . اند ردهها مشخص ك .مشكالتي هستند كه بایسيت از آا اجتناب منود

:مني هبرت هزینه هاربدهایي براي ختراه كارهاي ختمني اولیه براي توسعه در نظر گرفنت

دهندگان ایي به تاخري انداخنت تثبیت ختمني هاي اولیه تا خامته

كل مطالعهريات كاربری تغپیش بیين و كنرتل نظارت بر پیشرفت پروژه پیشنهادي ارزیابي پیشرفت پروژه با استفاده از ماموران

مستقل رسیدگي

37

استفاده از ختمني در ارزیابي نريوي انساني پروژهآنسي دقیق ختمني هزینه قبل از اعمالبرر ثبت شده استانداردها و فرموهلاي اتكا بر حقایق

افت ناگهاني ، حافظه ریاضي ساده به جاي دری وهلاي پیچیدهمشخصي و فر

عدم اتكا بر نرم افزار هاي ختمني هزینه براي ختمني هاي دقیق

در كنار هزینه هاي حمسوس و غري حمسوس مي توان هزینه هاي اتي مهانند هزینه هاي عتوسعه مبتين بر سیستم هاي اطال

) Recurring cost(و هزینه هاي تكراري ) One- time cost(اولیه .د ارا تشخیص د

، به هزینه هاي مرتبط هزینه هاي یكباره یا اولیه . و آغاز سیستم اطالق مي شود پروژهبا شروع

این هزینه ها بطور بارز شامل فعالیت هایي نظري توسعه ت افزار و نرم افزارجدید، آموزش سخرید خسیستم،

ستم مي داده ها یا سیكاربر،آماده سازي سایت و تبدیل .باشد

براي پروژه هاي بزرگ هزینه هاي یكباره ممكن است در طي یك یا چند سال طبقه بندي شوند

به هزینه هایي كه از )عملیاتي(هزینه هاي تكراري ق اطال، مي شود ناشي سیستمارزیابي واستفاده تكراري

مي شود مثال هایي از این هزینه ها بطور بارز شامل : موارد زیر است

نگهداري نرم افزار هاي كاربرديهزینه ذخريه داده هاي افزایشيارتباطات افزایشيو نرم افزار هاي جدید ت افزاراجاره سخنظري كاغذ ، فرمها( تداركات و سایر هزینه ها،

) داده كاركنان مركززینه ، هزینه ها مي توانند ثابت و یا در هر دو گروه ه

متغري باشند آایي هستند كه در فواصل زماني خاصي بتهزینه هاي ثا

و معموال به میزان ثابت ، ثبت شده یا تكرار گردیده )مثل پرداخت اجاره ها (اند

آایي هستند كه بسته به میزان هزینه هاي متغري )مثل شارژ تلفن مهراه(استفاده تغري مي منایند

38

اگر ) COST(و هزینه ها ) B(پس از حماسبه مجع كل منافع B/C < 1 باشد پروژه توجیه اقتصادي ندارد و هرچه B/C

. باشد سود دهي بیشرت خواهد بود 1بزرگرتاز

:مثال عملي

در پروژه سیستم ردیابي مشرتي ) one – time(هزینه هاي اولیه PVF 0 سال

هـزینه هاي توسعه-1 افـزار جدیدسخت-2 نرم افزار هاي جدید -3

فزاري كاربرديبسته هاي نرم ا سایر

آموزش كاربر-4 آماده سازي سایت-5 رسای -6

20.000$ 15.000$

5.000$ 0 $

2.500 $ 0 $0 $

$42.500 مجع كل

5 تا 1ساهلاي PVFهزینه هاي تكراري نگهداري نرم افزارهاي كاربردي -1 ملزومات ذخريه سازي داده هاي -2

افزایشي20M * 50$ = 1000) = دالر 50هر مكا بایت ( )هاپیام،خطوط(ارتباطات افزایشي -3 اجاره سخت افزار یا نرم افزار-4 تـداركات -5 سایر -6

25.000$

1.000 $

2.000$ 0 $

500 $0 $

$28.500 مجع كل هزینه هاي تكراري

Time Value of(ارزش زماني پول Money : TVM ( TVM از مقایسه پول حاضر سرمایه گذاري شده است عبارت

توسعه سیستم شامل . و بازگشت مورد انتظار در آینده در اولیه و تكراري پول و بعضي منافع نیز هايهزینه

آینده به وقوع خواهد پیوست از آجنا كه اكثر پروژه ها ایند و سرمایه گذاري یكسان رقابت منممكن است براي

انتظارات متفاوتي داشته باشند مقادیر منافع و هزینه ها در هنگام مقایسه سرمایه گذاري بر حسب مقادیر حاضر

)present value (در نظرگرفته مي شوند. یك مثال ساده فرض كنید مي خواهید ماشني یكي از

از مشا مي $ 4.500آشنایان را خبرید و او براي مبلغ كل

39

در هر سال بپردازید و شروع $ 1.500خواهد سه قسط اگر او موافق بود كه كل . پرداخت از سال بعد باشد

فكر مي كنید ) و شا هم پول داشتید(مبلغ را بپردازید .با چه مبلغي موافقت مي كرد

ل میتواند سرمایه گذاري شود نرخي كه پول میتواند وپخ ،و نرقرض داده شود یا سرمایه گذاري شود ارزش سرمایه

. مي شود حماسبات ارزش زماني پول نامیدهده بتواند پول دریافيت از فروش اتومبیل وشنفرض كنید فر

هبره به سرمایه اش اضافه شود % 10را در بانك بگذارد و با یك فرمول ساده میتوان ارزش فعلي سه پرداخت .

:را حماسبه كرد $ 1.500

]

1[

1 nin fvpv

i نرخ هبره nساهلاي عمر طرحتعداد

Fvارزش آتي Pvارزش فعلي

nn ipvfv 1

%10در مثال ما با نرخ هبره

دالري به سادگي با مجع 1500و ارزش فعلي خالص سه پرداخت :این سه مبلغ بدست مي آید

$20.3730321 PVPVPVNPV

نرخ نزول یا discount rate

ارزش فعلي پرداخت در سال اول

ارزش فعلي پرداخت دومدر سال

ارزش فعلي پرداخت در سال سوم

60.12398264.01500

1.01

11500 22

pv

95.11267513.01500

1.01

11500 33

pv

ي خالصيارزش فعل

65.13639091.01500

1.01

11500

11

pv

40

1500مي تواند به جاي سه قسط به عبارت دیگر خریدار . را نقد پرداخت مناید 20.3730 یكجا ،دالري

:PVFدر مثال

ROI : Return Of كلبازگشت سرمایه Investment

NPV(B) :منافع در طول عمر طرحخالص

NPV(C) :هزینه هادر طول عمر طرحخالص

n : عداد ساهلاي طرح ت

)())()((

CNPVCNPVBNPVROI

nROIROI ساالنه

:گردش كلي صندوق

گردش كلي صندوق در پایان هر سال

NVP در پایان هر سال هزینه كل – NVPهر سال كل منافع در پایان

1صندوق در سال گردش ساالنه =

0 گردش كلي صندوق در سال– 1گردش كلي صندوق در سال

هبره وري پروژه آغازسايل كه عالمت از منفي به مثبت تبدیل شده :دز این سال .)نقطه سربه سر (است

ضریب سر به سر= گردش ساالنه

امكان سنجي = كمي طرح سنجش

به روش زیر= كیفي

صندوقساالنه گردش – صندوقگردش كلي

41

قابل توجیه(Judjment method)روش قضاوتيعوامل كیفي به در این روش متامي عوامل كیفي را به كمك كار . اند

فرما و طراح امتیاز دهي مي كنیم و بر اساس این عوامل . امتیاز دهي مي توانیم طرح را انتخاب كنیم

زن هر یك را كارفرما تعیني كیفي را لیست كرده تا و .مناید بعد طراح به هرطرح امتیاز مي دهد

:طرح با منافع غري حمسوس به شرح زیر دارمي : مثال

Bطرح AطرحSطرح

عوامل

كیفي

وزن ارزش

ارزش امتیاز ارزش وزني امتیاز وزني

وزن ارزش

هبرتگردش

اطالعات

1

80 3.13

6

180

70

11.6

75

12.5

رضایت

مشرتي

2

70 3.23

3

170

85

28.3

75

25

مدیریت

هبرت سیستم

2

90 30

3

190

95

31.6

90

30

رضایت كاركنان

1

65 8.10

6

165

70 11.6

80

13.3

80.8 83.4 77.4 1 6 مجع

) :Analysis( جتزیه و حتلیل منظور از جتزیه و حتلیل تعیني اطالعات و سرویس هاي

پردازش اطالعاتي است كه براي محایت از اهداف انتخاب شده و عملكرد سازمان مورد نیاز است ، در نتیجه جتزیه و حتلیل یك فعالیت هومشندانه است كه در آن حتلیل گران

مجع آوري . و سازماندهي اطالعات را بر عهده دارند ثبت

61

31

31

61

توسط كار فرمـا وزن تعیني مي گردد

توسط طراح امتیاز دهي

مي شود

انتخاب Bطرح مي شود

42

اطالعات در مورد سیستم هاي موجود و جایگزین تعیني . ملزومات نامیده مي شود

:جتزیه وحتلیل شامل فعالیت هاي زیر است مطالعه عملیات فعلي سازمان و سیستم هاي اطالعاتي

مورد استفاده از سیستم تعیني ملزومات و تشخیص خواسته كاربران امطالعه ساختار (مطالعه ملزومات و سازماندهي آ

افزودنگي مطابق با ارتباطات داخلي و حذف)ملزومات

براي اینكه آامجع آوري داده ها و جتزیه و حتلیلسیستم چه كارهایي ؟بفهمیم سیستم در چه وضعیيت است

باید اجنام دهد؟ چه چیزهایي باید به سیستم اضافه یا ؟ چیستم شود؟ نیازهاي استفاده كنندگان ك

ي نیازمندیها(ملزومات روش هاي معمول براي مجع آوري ):سیستم

مصاحبه فردي با افراد آگاه از عملیات و طرح هاي تي آسیستم فعلي و نیازهاي فعالیت هاي سازماني

از طریق پرسش نامه براي مطلعنظر سنجي از افراد كشف نظرات و ملزومات

احبه با گروه هایي از مردم با نیازهاي گوناگون مصبراي یافنت مهخواني ها و مغایرت هاي بني ملزومات

سیستم اي انتخابي براي مشاهدهمشاهده كاركنان در زما

داده هایي كه بكار گرفته مي شوند و اطالعاتي كه . افراد براي اجنام كارهایشان نیاز دارند

وردن آ براي بدست )اري یا جت( مطالعه اسناد شغلي ...طرح هاي گزارش شده ، سیاست ها ، قوانني و

راهكارهایي براي مصاحبه موثر :طرح مصاحبه

قرار مالقـات ، : آماده كردن مصاحبه شونده سواالت اولیه

و ترتیـب سـوال شـامل ماده سازي چك لیست آ دستور كار و سواالت وقت هریك ،

اگـر ( بدقت گوش كنید و یادداشت برداریـد )ممكن است روي نوار ضبط منایید

سـاعت مصـاحبه را مـرور 48نكات مربوط بـه كنید

بي طرف باشید نقطه نظرات متفاوت را جستجو كنید

43

: یك منونه راهنماي مصاحبه

تاریخ ه مصاحب سواالت مالحظات

رئوس مطالب مصاحبه

: مصاحبه شونده

:مصاحبه كننده

:تاریخ مالقات : وسیله/ حمل

:ساعت پایان : ساعت شروع

:یادآوري : اهداف شونده جتربیات مصاحبه/چه داده هایي مجع آوري مي شود پس زمینه

روي چه مواردي توافق مي شود نظریات شناخته شده مصاحبه شونده وش مي شود وچه حمیط هایي كا

زمان تقریيب دستور كار دقیقه 1 مقدمه

دقیقه2 پس زمینه پروژه دقیقه1 موضوعاتي كه باید پوشش داده شود :مرور مصاحبه

اجازه براي ضبط دقیقه 5 1سواالت موضوع

دقیقه7 2سواالت موضوع دقیقه2خالصه اي از نكات اصلي دقیقه5سواالتي از مصاحبه شونده

ختم دقیقه 1

مشاهدات كلي

اشد مصاحبه شونده مشغول بنظر مي رسیده احتماال نیاز ب:مثال ...چند روز بعد سواالت دنبال شوند

) شده نموضوعات پرسش (شدهنشده،عناوین پوشش داده ننظرات مطرح . داشت1996وش از فراو نیاز به مشاهده اشكال :مثال

اداره كاالهاي برگشيت داشت اما فرصت حبث او نظریاتي در مورد .بود ن

44

پاسخ 1سواالت مشاهدات

پاسخ 2سواالت مشاهدات

سواالت مصاحبه انتخابشاید الزم باشد تصمیم بگريید كه چه تركیب و ترتیيب از

.بكار بربید Open-ended ،close – endسواالت

سواالت مصاحبه و پرسشنامه Open – end : كه پاسخ از ، سواالتي در مصاحبه و پرسشنامه

بكار مريوند كه يقبل مشخص شده ندارد و در مورد اطالعاتوقيت اد مهه پاسخ هاي ممكن را پیش بیين كنیدو یمني توانی

.كه سوال دقیق و مشخص براي پرسیدن نداریدخالصه كردن پاسخ طول كشیدن زمان پاسخ یا سخيت:لاشكا

open -endسواالت Close-end : اسواالتي در مصاحبه و پرسشنامه كه پاسخ آ

مانند .(شود اي از پاسخ هاي مشخص تعیني مي از بني جمموعه )سواالت چهار جوابي

. زمان زیادي الزم ندارد: مزایا .موضوعات بیشرتي را پوشش مي دهد

اطالعات مفید در پاسخ ها مني گنجد :عیب :به اشكال زیر وجود دارند close – endسواالت

True –falseچند گزینه اي درجه بندي یك پاسخ یا عقیده به صورت قیاسي مثال

... وبد ، خوب ، قوي یتم ها به ترتیب امهیتآچیدن

توزیع پرسشنامه ها درك عمیق مي دهد و ،مصاحبه وقت گري و پر هزینه است

تعداد سوال حمدودي پرسیده مي شود و با افراد خاصي مصاحبه صورت مي گريدويل پرسشنامه غري فعال است درك كنرتل

ست ، در زمان از مصاحبه بدست میدهد ، خیلي گران نی .كمرت از تعداد افراد بیشرت مي توان سوال كرد

در دسرتس اند ، متایل (آایي كه منونه گريي شان راحت است

به نظر سنجي دارند،آایي كه انگیزه پاسخگویي بیشرتي )دارند

45

) انتخاب یك گروه تصاديف از مهه كاربران(یك گروه تصاديف )ي كه ضوابط را مي دانندانتخاب فقط كسان(یك منونه هدف

انتخاب تصاديف یك جمموعه از هر (هیك منونه طبقه بندي شد ... مدیران و ،انبرمثال كار) ته هاسیك از ر

طراحي پرسشنامه

)در عنوان ذكر شود(هدف پرسشنامه مشخص باشد .سواالت به شكل ذي ربط ، فشرده مطرح شود

مان ، جتدید رسشنامه باد داراي نامه پاسخ دهنده سازپنظر ، حمل امضا و مشاره صفحه باشد

داشنت خبشي براي پاسخ دهي تشرحيي

:مصاحبه گروهي مصاحبه با افراد كلیدي زیادي در آن واحد

استفاده از نظرات -2 صرفه جویي در زمان - 1: مزایا دیگران

با ویدیو این عیب( یافنت زمان و مكان مناسب -1: عیب

). مي شودطرفبركنفرانسینگ

:مشاهده مستقیم كاربران

در حني كار در زمااي خاص مي توان مشاهده كاربران با

.اطالعات خوبي به دست آورد

46

مطالعه عملیات فعلي سازمان و سیستم هاي اطالعاتي از پس تعیني ملزومات و تشخیص خواسته كـاربران و مورد استفاده

ساختار آا مطابق ومطالعه ملزومات بایسيت به از سیستم . پرداخت) افزونگي هافبا ارتباطات داخلي و حذدر سطح منطقي مستقل از هر پیـاده یعين باید مشخص كردكه

منطـق پـردازش و جریـان ،ت داده نـا یار ج ، ازي فیزیكي س پردازش در سیستم چگونه است؟ چگونه باید باشد؟

مدل سازي است روش ساختار یكجهت به تصویر كشیدن سیستم،مدل سازي

از ( مي توان سیستم را از باال بـه پـایني به كمك آن كه . منودجتزیه و حتلیل) كل به جزء

DFD) Data flow diagram ( منودار جریان داده : ابزاري است كه به مشا اجازه مي دهد چگونگي جریان داده

از آجنـایي كـه .در یك سیستم اطالعاتي مدل سازي منایید را،جریان داده روي جاجبایي داده بني پردازش هـا متركـز دارد

.منودار پردازش نیز نامیده مي شود ):پردازش(مدل سازي فرآیند

ه منایش گرافیكي عملكردها یا فرآیندهایي است دربردارندكه داده ها را ثبت، دستكاري و ذخريه منوده، بني یك سیستم و حمیط آن و بني مولفه هاي درون سیستم توزیع مـي منایـد،

است كه یكـي از DFDیك فرم معمول از یك مدل فرآیند ، .تكنیكهاي جتزیه و حتلیل ساختار یافته مي باشد

زماندهي ملزومات مشا و اعضاي تیم بایسيت اطالعات در حني سا

سیسـتم ووجود مرا به فرم معين داري براي سیستم اطالعاتي .جایگزین سازماندهي منایید

عالوه بر مدل سازي عناصر پردازش یـك سیسـتم اطالعـاتي و چگونگي جریان داده ها در سیستم بایسيت منطـق پـردازش و

تار داده هـاي سیسـتم را زمان وقوع در سیستم و نیز ساخ .مدلسازي مناییدنیز

: مدل فیزیكي منایش مي رامديل است كه چگونگي اجنام عملیات درون سیستم

یعين سیستم را به مهان حنوي كه واقعا رخ مي دهد، در . دهد مي پیوندد و وسـیله یـا اشخاصـي كـه وعمكاني كه به وق

بـه مـدل این . پردازشها را اجنام مي دهند نشان مي دهید دنبال به تصویر كشیدن ساختار فیزیكي در درون سیستم مي

.باشد

47

:مدل منطقي كه به منطق آنچه در سیستم باید اجنـام شـود استمدل اي

این مـدل مسـتقل از تكنولـوژي بـوده و بـه . مي پردازد وسایلي كه پردازشها را اجنام مي دهد یا ترتیب آا كاري

.نداردني نتیجـه مدلسـازي ولـ تار یافتـه ا در جتزیه و حتلیل سـاخ

فرآینــد جمموعــه اي از منودارهــاي جریــان داده مــرتبط و :این منودارها عبارتند از. وابسته به هم مي باشد

Context Diagram _ یا دیاگرام مفهوميمنتمنودار-12-DFDهاي فیزیكي سیستم فعلي 3-DFDهاي منطقي سیستم فعلي 4-DFDهاي منطقي سیستم جدید 1- Context Diagram) منتدیاگرام : (

هدف سیستم و عملكرد كلي آن را نشان مي دهـد و بیـانگر این است كه كدام عناصر داخل سیستم و كدام عناصر خـارج

.از سیستم هستنددر سیستم هاي بزرگ معموال افراد منـي تواننـد اطالعـات

حتلیـل گـر دقیق براي ترسیم دیـاگرام مـنت در اختیـار رت است ابتدا سیستم را بـه زیـر سیسـتمهاي هب. بگذارند

جدا در نظر منتو براي هر یك دیاگرام كوچك تقسیم كرد گرفت و بعد این دیاگرامها را كنـار هـم گذاشـته تـا

. كل سیستم حاصل شودمنتدیاگرام مشـخص مـي منودار هاي جریان داده فیزیكي سیستم فعلي -2

رآیندها براي كند كه كدام افراد و فن آوریها در كدام ف ــد ــا و تولی ــذیرفنت ورودیه ــال داده، پ ــایي و انتق جاجب

جزئیات كايف یسيت با ورودیها با .خروجیها استفاده شده اند : تا باشددرك سیستم فعلي راحترت گردد. مشـخص جـایگزین سیستم سیستم جاري به تبدیل گيچگون

. شود

سیستم جـاري )يمستقل از تكنولـوژ (منودار جریان داده منطقي -3نشان مي دهد كه چـه عملیـات پـردازش داده اي توسـط

.سیستم اطالعاتي فعلي به اجرا در مي آیدجریان یـا جاجبـایي یگزین منودار جریان داده سیستم جا -4

عملیـاتي سیسـتم جدیـد در نیازهـاي ساختار ،داده ها . منطقي منایش داده مي شونديمنودارها

48

:DFDده در ترسیم تعاریف و مسبل هاي مورد استفاData flow

: جریان دادهبعنوان داده در حركت از یك حمل به حمل دیگر در سیستم هبرت

مهچنني مي تواند بیانگر نتایج یـك . شود شناختهمي تواند حمتواي یك گزارش چـاپي یـا داده ،پرس و جوي پایگاه داده .روي فرم ورود داده باشد

حقوقي فرم سفارشي مشرتي، یك چك :مثالیك جریان داده، یك داده در حال حركت است، بنابراین مي تواند تركیيب از اجزاي داده منحصر بفرد باشد كه در یـك زمان تولید شده و با یكدیگر به مقصد مشرتكي جریـان مـي

.یابند

Data store) انبار -خمزن داده :( مي تواند یكي از چند حمل فیزیكـي ،حمل استقرار داده است

یك پوشه فایـل، یـك یـا : بعنوان مثال .ذخريه داده باشد بعدا در برنامه نویسي (چند فایل كامپیوتري، یا یك دفرت

.)بعنوان پایگاه هاي داده مورد استفاده قرار مي گريند مي توانـد شـامل اطالعـاتي راجـع بـه data storeیك : مثال

... فاكتورهـا و ،مشرتیان، دانشجویان، سـفارش دهنـدگان .باشد

Process) فرآیندóپردازش :(

عملي است كه روي داده اجنام مي شود تـا تبـدیل یابـد، هنگام مدلسـازي پـردازش داده . ذخريه شود یا توزیع گردد

ها در یك سیستم، مهم نیست كـه پـردازش دسـيت باشـد یـا .كامپیوتري

Source / Sink :

موجودیـت بعضي وقتها به منابع . مقصد داده هاست / مبدا خارجي یا اد خارجي نیز اطالق مي گردد، چرا كه خارج از

وقتیكه پردازش صـورت گرفـت داده هـا یـا . سیستم هستند از . اطالعات سیستم را ترك كرده به جاي دیگـر مـي رونـد

آجنایي كه مبدا و مقصد ها خارج از سیستم مـورد مطالعـه ه نیسـت ما هستند مشخصه هاي آا خیلي براي ما جالب توج

:و به موارد ذیل توجه مني كنیمفعل و انفعاالتي كه بني مبدا و مقصد صورت مي گريد. مبدا و مقصد چه كاري بـا داده اجنـام مـي دهنـد؟

49

چگونه اینكار را مي كنند؟ ) Source / Sinkمهانند یك جعبه سیاه هستند (.

از . (چگونگي كنرتل یا طراحـي جمـدد مبـدا و مقصـد سیستم مورد مطالعه مـا داده هـایي كـه نقطه نظر

منبع مي فرستد و داده هایي كه مقصد دریافـت مـي )كند ثابت هستند

مقصد به داده ها/ چگونگي دسرتسي مستقیم مبدا

DFDمسبل هاي مورد استفاده در سیستم وجود DFDدو جمموعه استاندارد خمتلف براي ترسیم مسبل هاي

Data flow ، Dataل براي منـایش دارد ويل هر دو از چهار مسبstore ، Source / Sink ، progressدر ادامـه . استفاده مي كنند

. استفاده مي كنیمGane &Sarsoneحبث ما از مسبل هاي

& ganeمسبـل هـاي sarson

ــاي ــل هــ مسبــdemacro&yourdon

progressپردازش

انبار داده data store

مقصد/ منبع Source/sink

جریان دادهData flow

50

مشاره پردازش

) یك عبارت فعلي است ( نام پردازش

حقوق حماسبهو دستمزد

1

كارگزیين

مشرتي ، دانشجو

نام منبع یا مقصد

)یك عبارت امسي (

فاكتور فروش

مشاره دانشجویي و دروس انتخابي

عبارت ( نام داده )امسي

فایل موجودي

انبار

مشاره انبار داده

نام خمزن داده یا حمل ذخريه

)یك عبارت امسي است (

:مشاره انبار داده مثل M1 اسناد ، مدارك و ( دسيت ( ... D1 فایل ها ( كامپیوتري ( T3 ل پایگاه موقت خمازن دسيت موقت مث( موقيت (

51

:البته در سایر كتاهبا پردازش را با مسبل هاي دیگري نظري

و و

:هم با را )مقصد / مبدا (و منبع . منایش داده اند

ا و مقصـد هـا مهیشـه خـارج از مهانطور كه گفتیم مبدا ه . مي كنندصخشزهاي سیستم را م مر اطالعاتي هستند و مسیست

از یك یا چند منبع خارج از سیستم نشات مـي داده ها از گريد و سیستم بایسيت اطالعات را براي یـك یـا چنـد مقصـد

مقصـد / درون مبـدا كه هر پردازش داده اي . تولید مناید ، چرا كه این پـردازش مني باشد مورد توجه ما صورت بگريد،

خارج از سیستم هایي كه ما بـه تصـویر كشـیده امي صـورت .گرفته است

: CDمثايل از یك

مشاره نام

مكان

مشاره

نام

مكان

مشاره

نام

مكان

0

سیستم حقوق

و دستمزد

بانك

بیمه

تعاوني شركتدارایي

تعاوني

حسابداريسیستم

كارمند

52

:مقصد مي تواند یكي از موارد زیر باشد/ یك مبدا یك سازمان دیگر با یك واحـد سـازماني دیگـر كـه

، یـا داده ها را به سیستم مورد نظر مشا مي فرستد كننده، به عنوان مثال یك تولید . (دریافت مي كند

به عبارت دیگر این سـازمان óیا یك خبش دانشگاهي

.)خارج از سیستم مورد مطالعه ماست یك شخص داخل یا خـارج از واحـد جتـاري حتـت محایـت

سیستمي كه مشا حتلیل مي كند و كسي كه بـا سـازمان ا متصـدي مثال یـك مشـرتي یـ . (ارتباط متقابل دارد

)وام یك سیستم اطالعاتي دیگر كه سازمان مـورد مطالعـه

.مشا با آن تبادل اطالعات دارد نكات دیگر

در سیستم هاي بزرگ شاید اطالعات كـايف بـراي ترسـیم -1یاگرام منت كلي در اختیار حتلیل گر قرار نگـريد پـس د

وهبرت است سیستم را به زیر سیستم هاي كوچكرت تقسـیم و سپس این منوده هر زیر سیستم را ترسیم دیاگرام منت

دیاگرام ها را كنار هم گذاشته تا دیاگرام متين كـل .حاصل شود

اگر خطوط داده بني دو زیر سیستم زیاد : وظایف صحیحت-2شاید با جاجبایي و انتقال یكي از وظایف از زیر است،

.زیر سیستم دیگر ارتباطات كمرت شود ي بهسیستم3-CD ن ساده، گویا و قابل فهم باشدحيت االمكاباید:

ــارجي ــت خ ــداكثر :موجودی ــارجي8ح ــت خ موجودی فرم شرح موجودیت ها،سته بندي موجودیتها ،د

بـراي هـر جریـان داده 4حداكثر :جریان داده دســــته بنــــدي جریاــــاي داده موجودیــــت ،

فرم شرح خطوط جریان داده

ها با یك مثال عمليDFD هتیه ــرض ك ــفارش فـ ــتم سـ ــك سیسـ ــي یـ ــدل منطقـ ــد مـ نیـ

باالترین سـطح مشـاهده . مد نظر است )برگرایندیانا(غذااست كه در شكل ) Context Diagram ( منتاین سیستم، دیاگرام

ایـن توجه داشته باشـید كـه . زیر نشان داده شده است بـراي 0 تـك بـا برچسـب دیاگرام شامل فقط یك پردازش

ل ذخـريه داده و داراي بیان عملكرد كلي سیستم، بدون حم .مقصد است/ چهار جریان داده و سه مبدا

53

جریانات داده نقطه چني پیشنهاد دانشجویان زیردر شكل : در شكل هاي بعدي ترسیم نشده است وبوده

:Context Diagramتعریف یك نگرش كلـي عملكـرد سیسـتم سـازماني كـه مرزهـاي

خـارجي كـه بـا سیسـتم ارتبـاط موجودیت هـاي ،سیستممتقابــل دارنــد و اكثــر جریاــاي اطالعــاتي بــني ایــن

.موجودیتهاي سیستم را نشان مي دهد Document flow مي توان ابتدا Context Diagramبراي ترسیم

diagram را كه نشان دهنده جریان هـاي داده، موجودیـت خارجي و مبدا یا مقصد بودن موجودیـت مـي باشـد رسـم

.ردك

EntitySource / SinkData flow سفارش مشرتي مبدا مشرتي

رسید مقصدمشرتي سفارش غذا مقصد آشپزخانه

گزارشات مقصد مدیر رستوران

0

سیستم

سفارش غذا

آشپزخانه

مدیر

رستوران

مشرتي

)3(سفارش غدا

)1( سفارش

)2( رسید

استهالك

مواد

گزارشات

مدیریيت

نرخ هاي جدید

54

فكر كردن در مـورد اینكـه ،مرحله بعد براي جتزیه حتلیل چه پردازش هایي در سطح بعد به CDاین پردازش تك در

.تفكیك مي شود، مي باشدیعين در ایـن مرحلـه بایـد پردازشـهاي اصـلي بیـانگر

اغلب این عملكرد هـاي اصـلي ( گردد شخصعملیات سیستم م مـي منطبق با انتخاب فعالیتها از منوي اصـلي سیسـتم

:در مورد مثال قبلي این عملیات عبارتند از.)باشند نابع متفاوتگرفنت داده ها از م-1تولید و توزیع داده به مقاصد خمتلف-2به روز رساني داده ها-3بدیل دادهتوصیف سطح باالیي از عملیات ت-4

): DFD Level(دیاگرام سطح صفر یك دیاگرام جریـان داده كـه بیـانگر پردازشـهاي اصـلي

داده و خمـازن داده در سـطح بـاالیي از ات جریانـ ،سیستم .جزئیات مي باشد

به این صورت سطح صفر سیستم سفارش غذا DFDال قبلي در مث

:مي باشد

55

DFD سطح صفر سیستم سفارش غذا

0- 1

دریافت

سفارشات

و اجنام

مشرتيآشپزخانه

)3(سفارش غذا )1( سفارش مشرتي

)2( رسید

0- 3

به روز

رساني

فایل

0- 2

به روز

رساني

فایل كاالي

0- 4

اجياد

گزارشات

االي كفایل

D2 فروخته شده

D1 فایل انبار

مدیررستوران

كاالي فروخته شدهداده هاي انبار

داده هاي شكل گرفته فروش كاال كل گرفته انبارداده هاي ش

میزان كاالي فروخته شده در هر روزمیزان كسر روزانه از انبار

)فروش روزانه (

) 4(گزارشات مدیریيت

56

:قوانني ترسیم منودار جریان داده

پردازشA . اجياد (.هیچ پردازشي مني تواند فقط خروجي داشته باشد

) استیك معجزه،داده از هیچ اگر یك شي فقط خروجي داشت بایسيت یك منبع باشد

B . اگر . هیچ پردازشي مني تواند فقط ورودي داشته باشد

.یك شي فقط ورودي داشت یك مقصد است C . یك پردازش برچسب عبارت فعلي دارد.

خمزن دادهD . دداده مني تواند مستقیما بني خمازن داده جاجبـا شـو .

.داده بایسيت بني پردازش ها جاجبا شود

SOURCE

SINK

57

E . داده مني تواند مستقیما از یك منبع خارجي بـه خمـزنداده بایسيت از منبـع بـه پردازشـي كـه . داده جاجبا شود

داده را دریافت مي مناید جاجبا شود و در خمزن داده قـرار .گريد

F . داده و مقصـد جاجبـا داده منیتواند مستقیما بني خمـزن

. پردازش صورت بگريد شود،این كار بایسيت توسط

G . یك خمزن داده برچسب عبارت امسي دارد.

مقصد / مبدا H . داده منیتواند مستقیما بني مبدا و مقصد جاجبا شود، هر

پـردازش جاجبـا ا بایسـيت توسـط مـ داده مرتبط با سیستم منـایش DFD غري مرتبط با سیسـتم در جریان داده هاي .شود

. داده مني شوند I .مقصد یك برچسب عبارت امسي دارد /هر مبدا.

SOURCESOURCE

SOURCESOURCE

SOURCE SINKSOURCE SINK

58

جریان دادهJ . داده مي تواند در دو . جریان داد ه فقط یك جهت دارد

جهت بني پردازش و یك خمـزن داده جریـان یابـد تـا عمـل اگر چه این. ان دهدخواندن قبل از به روز رساني را نش

كار با دو فلش جمزا كه در زمااي متفاوت اتفاق افتاده .نشان داده مي شود

K . به این معـين اسـت كـه یك انشعاب از جریان داده

جریان داده یكساني از یك حمل مشرتك به دو یا چند پردازش كـه معموال بدین معين است .(متفاوت یا خمزن داده رفته است

.كپي هاي خمتلفي از داده یكسان به حملهاي خمتلف مريوند L . یك اتصال در جریان داده بدین معـين اسـت كـه داده

یكساني از یك یا دو یا تعـداد بیشـرتي از پـردازش هـا، .مقصد به حمل مشرتكي آمده است/ خمازن داده یا مبدا

Update

Read

A

A

A

A

59

M . یما به مهان پردازش كه از جریان داده مني تواند مستقحداقل بایسيت یك پردازش دیگـر . آن خارج شده برگشت مناید

باشد كه جریان داده را اداره مناید، جریان دیگري تولید .و جریان داده اصلي را به پردازش آغازین برگرداند

N . جریان داده به یك خمزن داده به معين به روز رسـاني

)حذف یا تغیري(است O . جریان داده از یك خمزن داده به معين بازیـابي یـا

.استفاده است

P . در مدتي كـه . یك جریان داده برچسب عبارت امسي دارد

روي یك فلش با هـم بعنـوان یـك بسـته داده مهه جریانات جاجبا مي شوند، این امكان وجـود دارد كـه بیشـرت از یـك

.ي روي جریان داده ظاهر شودعبارت امس وجود DFD دو قاعده كلي دیگري براي فوقعالوه بر قوانني

:دارد كه اكثر اوقات بكار مي رود

بـدلیل : ورودي پردازش با خروجي آن متفاوت اسـت جباي اینكه بطور مثال اینكه آن پردازش یك هدف دارد،

راورودي ها ،ساده داده را بدون دستكاري عبور دهدآنچه اتفـاق مـي افتـد .مي مناید تبدیل به خروجي ها

ارد و از آن خارج واینست كه مهان ورودي به پردازش

A

A

B

C

به روز

رساني

خواندن یا

استفاده

60

اده دیگري نیز تولید دمي شود اما پردازش جریانات .مي كند كه نتیجه كار روي ورودي هاست

اشیاء درDFD هـر : اسامي منحصر به فرد دارنـد داشـنت دو دلیلـي بـراي . پردازش یك نام یكتا دارد

گرچه براي حفـظ . پردازش با نام یكسان وجود ندارد / مشا ممكن است خمازن داده و مبـدا DFDنظم و ترتیب

جریان داده اسم ووقتیكه د . مقصدها را تكرار مناید جریـان دو یكساني دارند، باید دقت منایید كه ایـن

نام جریـان داده بیـانگر یـك . واقعا یكسان هستند داده هاست و جریان داده دیگري با حيت جمموعه خاص از

تـاي یك خبش كمرت یا یك خبش بیشرت داده بایسيت نـام یك .خمتلف داشته باشند

DFD جتزیه

در مثال قبل سیستم سفارش غذا با یك دیـاگرام مـنت سـطح با فكر كردن بیشرت در مورد سیستم دیـدمي . باال شروع كردمي

عمل رفـنت از . باشدكه سیستم بزرگرت شامل چهار پروسه مي جتزیـه عملیـاتي ،یك سیستم تـك بـه چهـار مولفـه پردازش

سفارش غـذا سیسـتم بـزرگرت بـه نامیده مي شود،در سیستم زیـر (هـر یـك از آن فرآینـد هـا . چهار پروسه جتزیه شد

هر فرآیند ممكـن . هم براي جتزیه كاندیدا هستند ) سیستمهاسیسـتم نیـز و هر زیر . است شامل چندین زیر سیستم باشد

عمـل جتزیـه تـا . ممكن است به واحدهاي كوچكرت تقسیم شـود زماني ادامه مي یابد كه به نقطه اي برسید كه هیچ زیـر سیستمي نتواند بطور منطقي بـه زیـر سیسـتم هـاي بعـدي

.تقسیم شودنامیده ) Primitive DFD( اولیه DFD ، DFDپایني ترین سطح

.مي شود

Functional Decomposition -جتزیه عملیاتي یك فرایند تكراري تقسیم توصیف یا پرسپكتیو سیسـتم بـه جزئیات كوچكرتوكوچكرت است،كه جمموعـه اي از چـارت هـا را تولید مي مناید،كه یـك فراینـد در یـك چـارت مشـخص بـا

.جزییات بیشرتي در چارت دیگر توضیح داده مي شود

دهیم تـا مـه بـ غـذا ادا بیایید با مثال سیسـتم سـفارش بعـدي DFD سطح صفر مي توانـد بـه DFDببینیم چطور یك

:جتزیه شود

61

منت-سطح حمتوا

- 1دیـاگرام سـطح ( هـاي دیگـر DFD به 1.0جتزیه پروسه نشان داده شده زیردر شكل ) سیستم سفارش غذا1.0پروسه

:است

سیستم سفارش غذا

1.0

دریافت و تبدیل

سفارش غذاي

مشرتي

به روز 2.0 فایل رساني

كاالهايفروخته شده

3.0

به روز رساني

فایل انبار

4.0

اجياد گزارشات

مدیریيت

1.11.1

دریافت د

سفارش مشرتي

1.2

تبدیل سفارش به

شكل معين دار

آشپزخانه براي

1.4

تبدیل سفارش به داده

كاالهاي فروخته شده

افزایش كاالي فروخته (

)شده

1.5

تبدیل سفارش به داده هاي

انبار

) موجودي انباركاهش(

1.3

تبدیل سفارش

به رسید چاپي

براي مشرتي

4.3

آماده سازي گزارشات

مدیریيت

4.2

گردآوري داده ها

كاالي فروخته شده و

4.1

دستیابي به داده

هاي كاالي فروخته

4.3.1

گزارشات بنديقالب

مدیریيت

4.3.2

چاپ گزارشات

يت مدیری

س

62

به عنوان زیـر فوق پروسه شكل 5توجه كنید كه هر یك از و نظایر آن 1.2 و پروسه 1.1 ، پروسه 1.0پروسه هاي پروسه مهچنني توجه منایید كه هریك از پروسـه . نامگذاري شده اند

. ها نامگذاري شده اندDFDها و جریانات آن مهانند سایر د كه هیچ مبدا یا مقصدي منایش داده مهچنني توجه خواهید كر

.اگرچه آوردن مبدا ها و مقصدها ممكن است . نشده است نامیده مي 1 دیاگرام سطح فوقمنودار جریان داده در شكل

4.5 یـا 3.5 ، 2.5اگر ما تصمیم به جتزیه پروسه هاي . شود . خواهند بود1 سطح DFD هاي حاصل نیز DFDبگريمي،

جتزیـه n اي است كـه از n ، DFDم سطح معموال یك دیاگرا

. اجياد مي شود1تودرتوي سطح عملیات مشاهبي اجنام مي دهند كه در آن 3.5، 2.5پروسه هاي

هر دو داده ورودي را براي به روز رساني خمزن هـاي داده از آجنا كه به روز رسـاني خمـازن داده . استفاده مي كنند

این پروسه ها نیـاز یك عملكرد منطقي تك است هیچ یك از به عبارت دیگر مي تـوانیم پروسـه . به جتزیه بعدي ندارد

زیـر پروسـه 3 تولید گزارشات مدیریيت را بـه حـداقل 4.0

1.1 دریافت سفارش مشرتي

1.3

تبدیل سفارش

به فرم براي آشپزخان

كاهش موجود

ي انبار

1.4 افزایش كاالي

وخته فرشده

1.2 تولید رسید مشرتي

سفارش غذا

داده هاي سفارش مشرتي

سفارش مشرتي

1.5

داده هاي انبار

داده هاي سفارش مشرتي

داده هاي كاالي فروخته شده

رسید

داده هاي سفارش مشرتي

63

دستیابي به كاالهاي فروخته شده و داده هـاي . جتزیه كنیم مجع آوري فروش كاال و داده هـاي انبـار و آمـاده ،انبار

1 در دیاگرام سـطح 4.0 سازي گزارشات مدیریيت جتزیه پروسه :نشان داده شده است

n -1 سـطح DFD نشان دهنده یك پروسـه از n سطح DFDهر .استیـك به عنـوان . مي تواند در یك صفحه جمزا باشد DFDهر

پروسـه داشـته 7 اي نباید بیشرت از DFDقاعده كلي هیچ چرا كه پروسه زیاد دیاگرام را خیلي شـلوغ و درك . باشد

Process 4 DFD Level 2 .آن را مشكل تر مي سازد

4.1 دستیابي به داده

هاي انبار و كاالي فروخته

شده

4.2 مجع آوري داده هاي

انبار و كاالي فروخته

شده

4.3 آماده سازي

گزارشات مدیریيت

داده هاي انبار

داده هاي كاالي فروخته شده

میزان فروش كاالي روزانه

داده هاي شدهمجع آوري

گزارشات مدیر

یيتمعادل 4پروسه

4.3.1

قالب بندي

گزارشات مدیریيت

4.3.2

چاپ

گزارشات مدیریيت

داده قالب بندي شده

داده مجع آوري شده گزارشات

مدیریيت

معادل . پروسه

4.3

میزان كاهش انبار روزانه

64

) DFD ) Balancingمتعادل كردن یك ،دیـ كن را از سطحي به سطح دیگر جتزیه مي DFDوقتیكه

مشا بایسيت ورودي هـا و .اصل حفاظت و نگهداري وجود دارد . خروجي هاي یك پروسه را در سطح بعدي جتزیه حفـظ مناییـد

ظـاهر مـي 0 كه دیـاگرام سـطح 1.0به عبارت دیگر پروسه مهان ورودي هـا 1بایسيت هنگام جتزیه به دیاگرام سطح ،شود

و خروجـي ایـن حفـظ ورودي . و خروجي ها را داشته باشـد .نامیده مي شود ) balancing( متعادل كردن

در . متعادل را نشان مي دهد نا DFDمثايل از یك زیر شكل

مـي )B(و یك خروجي)A( ورودي داراي یكاینجا دیاگرام منتوجـود )C( ورودي اضايف 0در حالیكه در دیاگرام سطح .باشد

دو ایـن . از منابع خمتلف مي آیدC و Aدارد و جریانات DFDمتعادل نیستند :

)a ( دیاگرام حمتوا

)b ( 0دیاگرام سطح

nیك جریان داده شامل چند زیر جریان در دیـاگرام سـطح براي پروسه اي كـه ایـن n+ 1مي تواند در دیاگرام سطح

جریان داده مركب را به عنوان ورودي مي پـذیرد، تقسـیم .شود

مبدامقصد

1مبدا

2مبدا مقصد

A B

A

B

CFormatted A

Formatted C

0

1.0

2.0

65

را از تقسیم جریان داده مثايلشكل مقابل :نشان مي دهد

)a (جریان داده تركیيب

) b(جریان داده تفكیك شده

DFDمفهوم حفظ تعادل و هدف نگهداري هر چـه سـاده تـر

مي DFDمنجر به چهار قانون پیشرفته اضافه براي ترسیم .درزیر آمده اندقوانني پیشرفته . گردد

DFDني پیشرفته براي ترسیم وضع قوان

Q . یك جریان داده مركب از یك سطح مي توانـد در سـطحاما داده . بعدي به چند مولفه جریان داده تقسیم مي شود

.جدید مني تواند اضافه شودR . ورودیهاي یك پروسه بـا در نظـر گـرفنت داده هـاي

موجود در خمازن داده بایسيت براي تولید خروجي هاي پروسه ورودیهاي اضافه نداشته باشیم كه داده هاي . (كايف باشند

.)آن بال استفاده مبانندS . درDFD هاي پایني ترین سطح ممكن است جریان هاي داده

جدید براي منایش داده هایي كه حتت شرایط استثنایي منتقل ایـن جریاـاي داده بیـانگر . شده اند اضافه مي شـوند

ي ناشناخته، آیا مي خواهید مشـرتي نظري مشرت (پیامهاي خطا مثـل آیـا مـي (یا نكات قابل توجه ) جدیدي اجياد كنید؟

.مي باشد) خواهید این ركورد را حذف كنید؟ T . براي اجتناب از داشنت جریان هاي داده متقاطع، ممكـن

. را تكرار كنید DFDمقصد یك / است خمازن داده یا مبدا ز یك مسبل اضافه نظري یـك خـط براي تعیني یك مسبل تكراري ا

در وسط خط عمودي مسبل خمزن داده یا یك خـط ( = ) دوتایي .مقصد استفاده كنید/ قطري در گوشه مربع مبدا

Payment & coupon

Coupon

X.0

X.1

X.2

Payment

66

DFDچهار نوع خمتلف

در فرآینـد توسـعه سیسـتم DFDدر واقع چهار نوع خمتلف

: وجود دارد

منطقي جدید -3 منطقي فعلي-2 فیزیكي فعلي -1

فیزیكي جدید-4

یافته جتزیه و حتلیل ساختار 1975هنگامي كه در اواخر سال

به DFDمعريف شد، مورد توافق قرار گرفت كه مهة چهار نوع

.این منظور خاص فراهم شود

فیزیكي فعلي، پروسه ها برچسيب شامل نام افـراد DFDدر

ي كـه بایـد كـل یا حمل آا یا نام سیستم هاي كـامپیوتر

یعـين برچسـب . پروسه هاي سیستمي را فراهم منایند، دارند

شامل تعریف فن آوري استفاده شـده در پـردازش داده هـا

بطور مشابه جریانات داده و خمـازن داده اغلـب بـا . است

واقعي كه داده روي آـا جریـان دارد فیزیكينام رسانة

یـل هـاي افیا در آن ذخريه مي شود نظري یك پوشـة فایـل،

كامپیوتري، فرم هاي جتاري یا نوارهاي كـامپیوتري، نـام

.گذاري مي گردند

براي مدل منطقـي فعلـي، ویژگیهـاي فیزیكـي سیسـتم حـيت

آنطوركه سیستم فعلي كاهش پیدا . االمكان برداشته مي شود

یعين به داده ها و پردازش هایي كه ،كند تا به اصل برسد

داده ها را تبدیل ،ي آن ها صرفنظر از اشكال فیزیكي واقع

Source / sink Source / sink Data store

یا

67

اگر كاربر كامال از عملكرد سیستم فعلي راضـي . دنمي منای

باشد، مدل منطقي جدید دقیقًا مشـابه مـدل منطقـي فعلـي

مـدل بطـور منونـه . است،اما در پیاده سازي مشكالتي دارد

منطقي جدیدي را تصور كنید كه با داشنت عملكردهاي جدیـد

عملكردهـاي از كـار . باشـد با مدل منطقي فعلي متفـاوت

ــددًا ــد جم ــات ناكارآم ــده و جریان ــته ش ــاده برداش افت

. استسازماندهي شده

فیزیكي سیستم جدید بیانگر پیاده سازي هاي DFDسراجنام،

هـاي سیسـتم فیزیكـي DFDفیزیكي سیستم جدید مي باشند

جدید تصمیمات جتزیه و حتلیل در مورد اینكه كـدام یـك از

شامل آایي كه در مـدل منطقـي جدیـد عملكردهاي سیستم،

اضافه شده اند، ماشیين و كدامیك دسـيت خواهنـد بـود، را

.منعكس مي كنند

ها با به مثال دیگر DFDبراي روشن ساخنت تفاوهتاي انواع

.ا مي پردازمينایندیاز برگرا

كه سیستم غذا دو نـوع دادة مصـريف بـراي كاالهـاي دیدید

. مي سازدفروخته شده و انبار فراهم

انبـار را گـزارش )باب مالن كمپ ( در پایان هر روز مدیر

چه مقدار از كاالي انبار بـراي مشخص مي مناید، كه ،مي گريد

مقـادیر نشـان داده . هر قلم فروخته شده مصرف شده اسـت

شده در گزارش انبار در اصل یك ورودي براي سیستم كـنرتل

. اده مي مناید است كه باب هر روزه استف يانبار دسيت وسیع

:عبارتند ازراحل درگري در سیستم كنرتل انبار باب م

مالقات با كامیواي محل قبل از باز كردن رستوران-1

ختلیه و ذخرية حمموله ها-2

كشویي ثبت فاكتورها و دخريه در فایل -3

اضافه كردن دسيت مقادیر رسیده به گزارشات انبار -4

68

گزارش انبار پس از بسنت رستوران، چاپ-5

فیزیكي انبار مشارش مقادیر-6

مقایسة حاصل مجع گـزارش انبـار بـا حاصـل مجـع مشـارش -7

فیزیكي

مقایسة حاصل مجـع مشـارش فیزیكـي بـا حـداقل مقـادیر -8

سفارش،اگر این مقدار كمرت بود سفارش بده و گرنـه، هـیچ

.كاري اجنام نده

و ثبت آا پرداخت صورحتساب هایي كه موعدشان سررسیده -9

به عنوان پرداخت شده

منودارهاي جریـان داده اي كـه سیسـتم فیزیكـي فعلـي را

. نشان داده شده استصفحه بعدسازي مي منایند در لمد

سه منبع دادة خارج از سیستم نشان داده شده دیاگرام منت

تولید كنندگان، گزارش انبار سیستم :را نشان مي دهد

تولید كننده ها فاكتورها . سفارش غذا و ماندة موجودي

پرداخت ها ،را به عنوان ورودي فراهم مي منایند و سیستم

عنوان خروجي به تولید كننده ها بر مي و سفارشات را به

.گرداند

مقادیر انبار را ، انبار و موجوديهر دو مؤلفه گزارش

. مي منایندبه عنوان ورودي سیستم فراهم

DFD شش پروسة خمتلف را نشان ،ار براي سیستم انبصفرسطح

مي دهد كه اكثر آا در لیست فعالیت هاي فهرست شده

مشا مي توانید از دیاگرام. ده اندظاهر شقبلي نیز

وقيت باب فاكتورها را از تولید كننده ها دریابیدكه

دریافت مي مناید،رسید آا را روي یك برگة ثبت فاكتور

را در فایل كشویي ثبت مي مناید و فاكتورهاي واقعي

با استفاده از فاكتورها باب مقدار . نگهداري مي مناید

حتویل داده شده به انبار را از گزارشات انبارها كه فرم

69

هاي كاغذي گذاشته شده نزدیك حمل ذخريه هر كاالي انبار

.است، ثبت مي مناید

)حمتوا( دیاگرام منت (a)سیستم فیزیكي فعلي كنرتل انبار

(b)ام جریان داده سطح صفر دیاگر(Level-0)

70

، مناید روي برگة ثبت مي راهنگام حتویل يمقادیر حتویل باب

مقادیر مصريف وقتیكه باب مقادیر استفاده شده از انبـار

را مطابق با مقدار فیزیكي و تعداد بدست آمده از گزارش

انبار توسط سیستم سفارشي غذا بدست مـي آورد، وارد مـي

براي بعضـي كاالهـاي برگر ایندیانا رمي كه توجه دا . شوند

فاسد شدني كه هر روز استفاده مي شوند، نظري نان، گوشت،

.سبزجيات؛ سفارش محل روزانه دارد

حـداقل ازمشاهده مي شود باب )b( شكل DFDمهانگونه كه از

مقادیر سفارش و مقدار ماندة موجودي براي تعـیني اینكـه

.، استفاده مي مناید داده شوندبایسيتي یچه سفارش ها

و از فاكتورها براي تعیني اینكه كـدام صـورت حسـاب هـا

بایسيت پرداخت گردند اسـتفاده مـي كنـد و بـه دقـت هـر

.پرداخت را یادداشت مي كند

اجياد مدل منطقي فعلـي بـا اسـتفاده از براي در ادامه،

DFD ها، باید اساس سیستم انباري كه باب وضع كـرده را

هاي كلیدي ضروري براي دنبال كردن انبار داده . بشناسیم

و پرداخت صـورت حسـاب چـه هسـتند؟ پروسـه هـاي كلیـدي

درگريكدامند؟ مهچنني نیاز است كه مهة عناصر سیستم فیزیكي،

نظري باب و پوشه هاي فایل فیزیكي كه وي اسـتفاده كـرده

حداقل چهار پروسة كلیدي وجـود دارد كـه . را حذف مناییم

:نا را مي سازدیانیدسیم انبار برگرا

. حسابرسي هر چیزي كه به انبار اضافه مي شود-1

. حسابرسي هر چیزي كه از انبار خارج مي شود-2

دادن سفارش-3

. پرداخت صورت حساهبا-4

فاكتورهــا و ،داده كلیـدي اســتفاده شــده توســط سیســتم

خروجي هاي ،)گر تعیني شده باشند ا(مقادیر موجودي انبارند

71

متركـز روي . قبل سفارشات و پرداخت ها هستند اصلي مهانند

سیستم منطقي فعلي نشان DFDعناصر اساسي سیستم منجر به

. مي شودزیرداده شده در شكل

منودار جریان داده سطح صفر براي سیستم منطقي فعلي كنرتل انبار

: منطقي جدیدDFDمنظور از

. منایش هر عملكرد اضايف ضروري در سیستم جدید-1

. تعیني مؤلفه هاي قدميي كه بایسيت حذف شوند-2

تعریف هر یك از تغیريات جریـان منطقـي داده هـا بـني -3

داده خمتلـف بـراي سیسـتم مؤلفه هاي سیستم شـامل خمـازن

.برگرانیدپاناانبار

:باب مالن كمپ متایل دارد سه عملكرد اضايف داشته باشد

یين وارد داده هاي یك جمموعة جدید از یك سیستم ماش .1

شود، بنابراین از برگه هاي گزارش موجودي كاغـذي

.اجتناب مي شود

72

رشـي سیستم بطور خودكار تشخیص دهد كـه آیـا سفا .2

خودكار خیال باب را سفارش. جدید بایسيت داده شود

اینكه در متامي زماا بقدر كـايف از هـر چیـزي در

.انبار موجود است راحت مي كند

زماني سطوح تقـریيب انبـار اب متایل دارد در هر ب .3

.براي مهه كاالهاي انبار را بداند

براي بعضي از كاالها نظري نان مهربگر، باب مي توانـد

با چشم مقادیر انبار را بازرسي مناید و بطور تقریيب

تعیني كند كه چه مقدار باقي مانده و قبـل از امتـام

وقت چه مقدار مورد نیـاز اسـت اگرچـه بـراي سـایر

باب خیلي سریعرت از آنكه بازرسي چشـمي اجنـام كاالها

دهد نیاز به یك ختمني سـخت و سـریع آنچـه در انبـار

.موجود است، دارد

انبار براي سیستم منطقي جدید كنرتل صفرمنودار جریان داده سطح

73

DFD منطقي جدید تقریبًا بـا DFD توجه داشته باشید كه

كـه اسـت 5.0تنها تفاوت پروسـة جدیـد . یكسان است فعلي

و جو از داده هاي انبـار بـراي بدسـت آوردن امكان پرس

است، را فراهم مي موجودختمني از مقدار كاالیي كه در انبار

. مناید

به روز رساني آنچه به انبار اضافه شده، مشـخص 1سة وپر

دسـته (online یا غـري onlineمني كند كه بروز رساني بصورت

ني روي كاغذ صورت مي گـريد است یا اینكه به روز رسا ) اي

د روبنـابراین و . یا بـه عنـوان خبشـي از سیسـتم ماشـیين

1داده هاي حمموله به سیسـتم ماشـیين در پروسـة بالفاصله

" تولیـد سفارشـات "3بطور مشـابه پروسـة . حلاظ شده است

ا كامپیوتر سفارشات را تولید بمشخص مني كند كه آیا باب

پـس . اجياد مي شوند online یا غري onlineمي كند، یا بصورت

تقاضاي باب در مورد اینكه سفارشات بطور خودكـار توسـط

نشان داده شده 3سیستم تولید شوند، از قبل توسط پروسة

مرحلة بعدي اجياد یـك دیـاگرام جریـان داده بـراي . است

صـورت كه نشان دهد تقاضاي بـاب ،جدید است سیستم فیزیكي

به راه حل هاي متفـاوتي این مرحله با توجه . گرفته است

.كه براي مشكل انبار باب وجود دارد متفاوت خواهد بود

: فیزیكي به منطقيDFDدر تبدیل از نكات قابل توجه

(Data Store) تبدیل خمازن داده دسيت به ماشیين -1

هاي موقتDS حذف -2

یـل مـثال حتو (. حذف فرآیندهایي كه كامپیوتري مني شـوند -3

) در سیستم كتاخبانهكتاب

74

مـثال . ( دارنـد ماني حذف فرآیندهایي كـه عنـاوي سـاز -4

مـثال (یـا ) فرآیند مرتب كردن پرونده هـا توسـط اشـخاص

)بایگان نامه ها را بایگاني مي كند

. حذف فرآیندهایي كه داده را تغیري مني دهند-5

داده اجنـام مـي روي حذف فرآیندهایي كه كار یكسـاني -6

.ندده

تركیب فرآیندهایي كه به یك جریان داده متصل هستند-7

حذف فرآیندهایي كه به خاطر نسبت با سیاست اجياد شده -8

)موارد خاص و استثنائات(اند

حذف دسرتسي هاي فیزیكي-9

: مثال

DFD فیزیكي زیر را به DFDمنطقي تبدیل كنید .

75

DFDمنطقي

شود كه آیا واقعًا براي یك حتلیلگـر ممكن است از مشا سؤال

از منودارهــاي جریــان داده يالزم اسـت كــه جمموعــة كــامل

بسازد؟

خیلي از كارشناسان امروزه به این سؤال پاسخ منفـي مـي

منطقي DFDدهند، یعين جتزیه و حتلیل بایسيت هرچه سریعرت با

.جدید شروع شود

ي كنند كه حتلیل گران به دلیل سه فرضیه توصیه م بعضي از

: ها ساخته شودDFDهر چهار مرحلة

حتلیل گران دانش كمي از شغل كاربر دارند و نیاز است -1

فیزیكي فعلي مشروح فراهم منایند تا شغل یـا DFDكه یك

.حرفه را درك كنند

منطقي جدید آنطـور DFD كاربران قادر نیستند با یك -2

.كه باید كار كنند

DFD منطقي فعلي بـه DFDندن كار زیادي براي برگردا -3

.منطقي جدید وجود ندارد

بـه اجيـاد و پـاالیش ديحتلیل گران متایل دارند وقـت زیـا

هـا بـراي سیسـتم فیزیكـي فعلـي DFDجمموعة مشروحي از

76

ي منطقـي بـ DFDاختصاص دهند، كه عمدة آن در تبدیل به

سیسـتم بـه ما توصـیه مـي كنـیم كـه . فعلي هدر مي رود

یـدگاه خـوبي از حـدي بپردازیـد كـه د تـا فیزیكي فعلي

ما با كارشناسان موافقیم كه . سیستمي فعلي داشته باشید

.متركز بایسيت روي سیستم منطقي جدید باشد

DFDراهنماي ترسیم

عالوه بر موارد ذكر شدة قبلي بایسيت به این موارد اضـايف

. نیز توجه منائیم

1- completeness ن مهة مؤلفه هاي كامل بودن با حدي كه در آ

ضروري منودار جریان داده حلاظ شده و بطـور كامـل توصـیف

هر یك از مؤلفه ها بایسيت در دیكشـنري پـروژه .(شده اند

).كامال توصیف شوند

این قابلیت را دارد كه هـر وقـت پروسـه، caseهر ابزار

جریان داده، مبدأ، مقصد و یا خمـزن داده اي تعریـف مـي

هك ورودي براي آن مؤلفه بـه انبـار كنید بطور خودكار ی

رفتـه توصـیف هبعدًا مشا بایسـيت بـه انبـار . اضافه مناید

.عناصر را كامل كنید

2- Timing زمان : DFD در منـایش زمـان اجنـام عملیـات ، ها

منـودار ) State transition Diagram(.كاري مني توانند اجنام دهند

.تبدیل حالت به این كار مي آید

3- Iterative Developmentتوسـعة تكـراري : توسعه تكراريDFD

تشخیص مي دهد كه تعیني ملزومـات و سـازماندهي ملزومـات

روي هم اثر متقابل دارند، نه رشـته اي از مراحـل فـاز

.SDLSجتزیه حتلیل

Primitive DFD:

DFD یعين رسیدن به (پایني ترین سطح جتزیه اند ، هاي اولیه

77

.)پایني ترین سطح منطقي

:وانیين براي توقف جتزیهق

وقتیكه پروسه را به یك تصمیم منحصر بفرد، یا حماسبات -

اجياد، حـذف ، نظري بازیابي ،و یا یك عمل پایگاه داده تك

.یا خواندن كاهش دهید

وقتیكه هـر خمـزن داده بیـانگر داده اي در مـورد یـك -

.موجودیت یكتا نظري مشرتي، كارمند، حمصول یا سفارش باشد

توجهي به جزئیات بیشرت ندارد، یا ،قتیكه كاربر سیستم و -

وقتیكه مشا و سایر حتلیل گران جزئیـات مسـتند شـده كـايف

.براي وظایف بعدي توسعة مستقیم در دست دارید

وقتیكه جریان داده نیاز نیست به خبش هاي بعدي تقسـیم -

شود، تا نشان دهد كه داده هاي خمتلف بـه روشـهاي خمتلـف

.ه مي شوندبكار گرفت

وقتیكه مشا عقیده داشته باشید كه هر فرم جتاري یا فعل -

و انفعاالت ورود اطالعات خطي و گزارش گريي را به صورت یك

ایـن . (منودار جریان داده منحصر به فرد منایش داده ایـد

تم و یسایش سهرمنامر اغلب بدین معين است كه بعنوان مثال

داده منحصـر بفـرد عنوان گزارش مطابق بـا نـام جریـان

.)است

وقتیكه مشا عقیده دارید، پروسة جمزایي براي انتخاب هر -

.یك از گزینه هاي پایني ترین سطح براي سیستم وجود دارد

:چند سوال

استفاده DFD منودار جریان داده چیست؟چرا حتلیلگران از -

مي كنند؟

-CD چیست؟DFD سطح n)0 چیست؟...) ویا1 یا

78

؟DFDم یرستوط به قوانني مرب -

؟ جتزیه كي متوقف مي شود؟ جتزیه چیست -

-balancing چیست؟چگونه تشخیص مي دهید كه DFD نس هـا بـاال

نیستند؟

بعنوان وسیلة جتزیه و حتلیـل مـورد د مي توان DFD چرا -

استفاده قرار گريد؟

-....

: فرم هاي مورد نیاز ازاي منونه

فرم موجودیت خارجي

توضیحات امن مشاره

S1 حتویل فرم سفارش و مشرتي

دریافت صورحتساب

فرم جریان داده

توضیحات نام مقصد مبدأ مشاره

S1P2 فرم

سفارش

از تعیني ملزومات مشا مي فهمید كه سیستم فعلي چه مي كند

. و كاربران دوست دارند سیستم جدید چه كاري اجنـام دهـد

همید كه در سـطح منطقـي از سازماندهي ملزومات، مشا مي ف

سازي فیزیكي، جریانات داده، منطـق مستقل از هر پیاده ،

پردازش و جریان پردازش در سیستم جایگزین چگونـه بایـد

.شكل گريد

سیستم، روشي براي توسعه سیستم است كـه اسرتاتژي طرح یك

شامل عملكردهاي سیستم، سطوح سخت افزاري و نرم افـزاري

79

.ن مي باشدسیستم و روش فراگريي آ

براي سیستم جایگزین انتخاب هبرتین اسرتاتژي طرح

: شامل دو مرحلة اساسي استجایگزینانتخاب هبرتین سیستم

تولید جمموعة با ارزشي از اسرتاتژي هاي طرح-1

انتخاب یكي كه بیشـرت احتمـال بـه نتیجـه رسـیدن در -2

بــا مهــة حمدودیتــهاي (را دارد سیســتم اطالعــاتي مطلــوب

كه آنچه را كه مي توانیم اجنـام ،و فين اقتصادي ،انيسازم

هبرتین ،در اصل حمتمل ترین اسـرتاتژي . )م حمدود كرده است دهی

.است

اسرتاتژي هاي طرح دیگرسیستم شامل پروسه هاي زیـر ارائه

:است

دسته بندي نیازها بصورت جمموعه اي از قابلیت ها كـه -1

ستم هاي پیشرفته از خیلي ساده تا سی (كاربران مي پذیرند

.)و با مهارت

سـخت ( در نظر گرفنت حمیط هاي پیاده سازي بالقوة خمتلف -2

)شبكهسیستم عامل وسطوح ،افزار، نرم افزار

پیش بیين روشهاي خمتلف براي بدست آوردن یا كسب كـردن -3

قابلیت ها براي حمیط هاي پیاده سازي از جمموعه هاي خمتلفي

. خمتلف

4 حمیط پیاده سازي و 2 جمموعه ملزومات،3 بعنوان مثال اگر

طـرح 24 نرم افـزار كـاربردي داشـته باشـیم، هتیهمنبع

در عمل بعضي از تركیبات . اسرتاتژي ممكن وجود خواهد داشت

بعالوه فقـط تعـداد . امكان پذیر نیستند یا جالب نیستند

. مورد میتواند بسادگي مورد بررسي قرار گـريد 3مثال ،كمي

و با تأییـد مـدیریت در مورد هبرتین طرح م گريي تصمیپس از

مبين بر قبول یا رد پروژه با توجه بـه مسـائل هزینـه و

80

.كار ادامه مي یابد... و خطرات احتمايل

نتایج تولید روشهاي دیگر و انتخاب هبرتین

حداقل سه اسرتاتژي طرح سیستم خمتلف براي سـاخنت ارائه -1

م اطالعاتي جایگزینسیست

خاب طرحي كه منجر به سیستم اطالعـاتي مطلـوب تـر انت -2

.گردد

طرح پایة پروژه براي برگرداندن طرح اسـرتاتژي حمتمـل -3

.تر به سیستم اطالعاتي كاري

انتخاب هبرتین اسرتاتژي طرح با توجه بـه مـوارد زیـر

:صورت میگريد

در نظر گرفنت هزینه، تالش و فن آوري بكار رفتـه در

جدید،توسعة یك سیستم

مـورد نظـر كـاربر ،ویژگي هایي كه در اسرتاتژي طرح

:است

مـثال چنـد (. داده هایي كه در سیستم نگهداري مي شـوند -

آدرس براي مشرتي كه صورت حساهبا به آدرس هاي خمتلف ارسال

)شود

گزارشات جایي، منـایش فـوري، اسـناد ( خروجیهاي سیستم -

)وشيمبادله، به عنوان مثال یك كراف خالصه فر

جتزیه و حتلیـل بـراي اجيـاد اطالعـات خروجیهـاي سیسـتم -

بعنوان مثال ماژول پیش بیين فـروش، یـا روتـني پرداخـت (

)اقساط صورت حساب

زمان ،،زمـان پاسـخ انتظارات در مورد در دسرتسي بـودن -

و بـه عنـوان مثـال بـه روز ،بازگشت براي عملیات سیستم

)on-lineرساني فایلهاي انبار بصورت فوري و

ــیني ــرتاتژي در تع ــرح اس ــاي ط ــرفنت مرزه ــر گ در نظ

حمدودیتهاي توسعة سیستم

81

تارخيي كه سیستم جایگزین الزم است مستقر شود-

ايل و انساني م در دسرتس بردن منابع -

عناصري از سیستم جدید كه مني توانند تغیري كنند-

حمدودیت هاي قانوني و قراردادي-

كه ممكن است چگونگي كسب سیسـتم امهیت یا پویایي مسئله -

.را حمدود سازد

ارائه اسرتاتژي هاي طرح متفاوت و انتخاب هبرتین آا پس از

در و گردیـده ارائه مشرتي،طرح مورد نظر به حتلیلگر توسط

.سراغ مرحلة بعد كه طراحي است مي رومي وي صورت تأیید

:طراحي سیستم

. گرفته شوددر طراحي بایسيت ویژگیهاي زیر در نظر

.سیستم ها حيت االمكان ساده طراحي شوند: پیچیدگي -1

طراحي سیستم بگونه اي باشد كـه بـا هـر : قابلیت محل -2

.سخت افزار و نرم افزاري قابل اجرا باشد

كم هزینه باشد: نگهداري سیستم-3

مرحلة طراحي را مي توان به دو خبش طراحي كلـي و طراحـي

.ردتقسیم ك) جزیي(تفصیلي

: سیستم عملیات زیر اجنام مي شود طراحي كليمرحلهدر

رفــع ( تعریــف اهــداف و نیازمنــدیهاي سیســتم جدیــد -1

)مغایرهتا و سوء تفاهم هاي بني حتلیل گر و مشرتي

تا پایـان سـطح ماكزميم( منطقي سیستم جدید DFD رسم -2

)چون كلیات مدنظر است،دوم

واســط : تشــریح كلــي اجــزاي سیســتم پیشــنهادي -3

خروجیها، ورودیها، پردازش ها، پایگاه هـاي داده كاربر،

.و كنرتل هایي كه بایسيت صورت گريد

(User Interface)واسظ كاربر:حتقیق *

در طراحي كلي ابتدا خروجیها مشخص مي شـوند و بعـد بـا

82

. توجه به خروجیها مي توان ورودیها را تعیني كرد

كاربران تعیني مي خروجیها با مطالعه نیازهاي :خروجیها

بـا توجـه بـه نیازهـاي )تعیني خروجیها ( آن طراحيو.شوند

رادر نظـر زیرنكات بایسيت خروجيدر طراحي .ستاكاربران

:گرفت

با نیاز كاربر بودنبطترم -1

)update ( بودنروز به -2

صحت و دقت-3

حنوة دریافت-4

شكل و حمتوا-5

فهمیـد كـه سیسـتم براساس شرح وظایف كاربران مي توان

.ي باید به كاربر بدهدیاهاطالعاتي چه خروجي

اطالعاتي كاربرهايفرم تعیني نیاز

متصدي رشته: نام كاربر آموزشي: نام زیر سیستم

:نام حتلیل گر

یامنبع اطالعات مورد نیاز شرح وظایف ردیف

حنوة

دریافت

تناوب

دریافت

راهنمایي 1

دانشجو در

ن زما

انتخاب

واحد

كل دانشجو معدل-

تعدادواحدهاي -

گذرانده

تعدادترم هاي مشروطي-

معدل ترم-

تعداد واحدهاي ترم-

صدور 2

گواهي

اشتغال به

حتصیل

وضعیت ترم جاري-

اطالعات مورد نیاز آن -

دوره

83

،عبارتند دو روش دیگر كه كمرت مورد استفاده قرار مي گريد

:از

(filtering method)غربال تعیني خروجیها براساس -2

خروجیها از مكاني به مكان دیگر و از كاربري به كاربر

به شكل دیگر درآید ي یعين از شكل .دیگر باید پاالیش شوند

در حقیقت خروجیها تغیري شكل داده و خالصه مي شـوند بـه

.حنوي كه خیلي از جزئیات حذف مي گردند

(Monitoring Method) روش نظارت كردن -3

مثال در سیستم تعیني موقعیت (متغري هاي كلیدي تعیني -

تعداد مشرتیان،فروش دوره هاي قبل، :شركت در بازار

)فارشات دورة جدیدسمیزان

)تفاوت بني پیش بیين ها و واقعیت ها( گزارش مغایرهتا -

ورودیهاي مناسب بایسـيت بـه مـوارد ینيعتجهت :ورودي ها

:زیر توجه كرد

ودن با خروجي ذیربط ب-1

Batch (up to date) بودن روز به -2

:باشندبه دو صورت ورودي ها مي توانند

Online

باشد به سادگي قابل ثبت و ورود به سیستم -3

)صحیح بودن و دقیق بودن ورودیها( صحت و دقت -4

:پردازش ها

هاي ترسیم شده مي توان پردازش هاي اصـلي DFD از روي

.را تعیني كرد

حمل نگهداري فایل ها در سیسـتم مـي : پایگاه هاي داده

د و حتلیل گـر بایسـيت پایگـاه هـاي داده را بـراي نباش

84

مـورد نیـاز از روي فایل هاي . تشریح كند ه نویس برنام

DFDمي شوندصخش م .

اسناد و مدارك مهان فایل ها مي ودر یك سیستم دسيت فرم ها

باشند كه براي مكانیزه كردن سیستم بایسيت جمددًا طراحـي

.شوند

Data Dictionary هـا یـا فرهنگ دادهجهت تشریح فایل ها از

سـاختار داده شـامل دیكشـنري دیكشنري.استفاده مي شود

دیكشـنري اجـزاء داده و)تشریح ساختار فایـل هـا (داده

مي )بطور مشروح متامي فیلدهاي موجود در فایل ها تشریح (

اول در این مرحله ومورد بعدي در مرحلـه كه مورد ،باشد

.دمشخص مي گرد جزیيطراحي

دیكشنري ساختار داده ها

سفارش مشرتي: نام فایل

الجهت نگهداري سفارشات یك یا چند قلم كا: شرح

نـام / نـام و نـام خـانوادگي = [مشخصات مشرتي : تركیب

) كد اقتصادي+ ( ]شركت

كدپسيت+ پالك + خیابان + شهر آدرس مشرتي+

+ شرح + نام كاال + كد كاال [ جزئیات اقالم سفارشي +

]قیمت واحد+ تعداد + اندازه

توضیحات ** تركیب + حاوي =

فیلد اختیاري) ( فیلد انتخابي [ / ]

فیلد كلید @ فیلد تكراري { }

دیكشنري اجزاء داده اسامي فیلدها به مهـراه مشخصـات در

:تفصیلي آا بیان مي گردد

85

دیكشنري اجزاء داده

سفارش مشرتي: نام فایل

نام

فیلد

مقادیر مقادیردانة طول نوع شرح

غري جماز

اسامي

دیگر

مالحظات

نام

كاال

35 كاراكرتي

كد

كاال

2 99-01

(Entity Relationship Diagram) داده ها اتتشریح ارتباط

ERD ایER به تشریح ارتباط داده هاي در حالت سـكون در

فارغ از هر گونه تغیري و تبدیل مـي پـردازد ،یك سیستم

.) توجه اصلي به جریان داده ها بودDFDدر (

هر سیستم جمموعه ایست از داده هایي كه در خود ذخريه مي

كند،این ذخرية داده ها عناصـر یـا موجودیـت سیسـتم را

استفاده مـي شـوند ERDمنادهایي كه در . توجیه مي مناید

:عبارتند از

1- Object Type اد مهان فایل ها و موجودیت ها در( یاDFD(

2- Relationship ادهـا یـا ( یا رابطه كه حنوة ارتباط بـني

)موجودیت ها را منایش مي دهد

ERD به موازات ، DFDي ا یا بر مبنDFD مي تواند مستقال

.ترسیم گردد) رسم شدهDFDوي راز (

86

براي ERDدر یك سیستم انتخاب واحد مطلوبست منایش : مثال

طات آـا بـراي برنامـه ارتبا تشریح پایگاه هاي داده و

.نویس

دروسي ارائه شده، دانشجویان، اساتید، برنامـة : ادها

درسي دانشجو

Relationship Cardinality یعـين چنـد بـه چنـد : درجه یا كمیت

. باشدm:n یا n:1 با1:1،كه مي تواندادهارابطه بودن

یك استاد مي تواند چند دانشجو را راهنمایي كند یا یك

.نشجو مي تواند توسط چند استاد راهنمایي شوددا

.هر دانشجو یك برنامة درسي اجياد مي مناید

Modality Relationshipالزامــي یــا یعــين : ضــرورت یاكیفیــت

.ادهارابطه بودن اختیاري

87

نشان مي دهد كه چه داده هایي در یك فایـل ERD: هتیجن

چه نـوع اند و در رابطه با چه داده هایي از فایل دیگر

.رابطه اي دارند

:DFD مبتين بر ERDترسیم

تبدیل مي ERD به اد در DFD ي فایل ها و موجودیت ها-1

).صفات اد= داده هاي فایل (شوند

ــوان از -2 ــي ت ــط را م ــت رواب ــه دس ــا ب ــردازش ه دل پ

).TO, From , Of , met by:روابطي نظري(آورد

ـاد خـودداري نـد طة بـني چ اجياد یك رابحيت املقدور از-3

.كنید

كنرتل ها

Password:وuser ID كنرتل و حفاظت اطالعـات بـا اجيـاد ) 1بعد

باید سطوح دسرتسي خمتلف تعریف و به هر كاربر اختیـارات

.خاص داده شود

1:Read only 2:Write 3:R&W 4:Edit 5:Delete

مشرتي

خرید

دي

قطعه

هفروشگا

مشرتي

of by

مشرتي قعطه هفروشگا

from

88

افایله

كاربران

دروس اختیاري فایل منرات

دانشجو

1 - رئیس دانشگاه

1 - معاون اداري مايل

1 3 معاون آموزش

3و4 مدیر آموزش

3 مدیر گروه

3و4و5 1 دانشجو

اپراتور

كامپیوتر

3و4و5 3و4و5

: كنرتل بر روي صحت ورودیهـا و خروجیهـاي سیسـتم )2بعد

. و خروجي ها هاقرار دادن فیلرتي براي بررسي ورودي

احتمال صحیح عمل كـردن : Reliability قابلیت اعتماد )3بعد

یك سیستم در یك بازة زماني مشخص و از قبل تعریف شـده

كه با روش هاي زیر حاصـل ) معموال در دورة حیات سیستم (

:مي شود

)RAIDوژي استفاده از مثال تكنول(ي سخت افزاريگ افزون-

)پشتیبان گريي از اطالعات(افزارينرم ي گافزون -

بسیاري از حتلیل گران در انتهاي ایـن مرحلـه امكـان **

.سنجي و انتخاب طرح برتر را اجنام مي دهند

:طراحي تفصیلي

در این مرحله حتلیل گر خصوصیات مفصل و جزئیات كامل طرح

موارد زیـر شامل همرحلاین .انتخابي را تشریح مي مناید

:است

: طراحي جمدد فرم ها-1

هاي منطقي سیستم جدید DFDیعين ترسیم ( نوشنت روش ها -2

و ) فیزیكي سیسـتم جدیـد DFDدر سطوح پایني تر و ترسیم

89

تعریف پردازش ها و جریانات داده

كد گذاري هاي الزم-3

تعیني خصوصیات داده ها یعين رسم دیكشنري اجزاء داده-4

هتیة بسرت نرم افزاري و سخت ( رم افزارهاي الزم هتیه ن-5

افزاري الزم و سیستم عامل وحمیط اجرا

:طراحي جمدد فرم ها

حتمًا مورد نیاز باشند.

اقالم اطالعاتي ضروري را داشته باشند.

در اندازة مناسب باشند.

در این مرحله فرم ها بایسيت جمددًا طراحي شوند، مي توان

فرم ها را كشید و در ساختار فرم ها و گـردش روند مناي

جریان فرم اصالحاتي اجنام داد

:ن شكل باشده ایساختار فرم مي تواند ب

نام فرم تاریخ مشارة

نام سازمانترتیب

آرم سازمان

مشخصات فرم

اطالعات ثابت

اطالعات متغري

: تأیید و گردش فـرم هـا تأیید

نگها ، توزیع نسخر

:مي توان براي فرم ها شناسنامة فرم نیز در نظر گرفت

90

شناسنامه فرم

:نام فرم

:مشارة فرم

:مبدأ صدور

: گريندگان فرم

:تعداد نسخ

: شرح اقالم اطالعاتي مندرج در فرم

ابعاد استاندارد

:به دو صورتندهاه روش ها یا پرداز:نوشنت روش ها

P.D.Eتشریح با: كمي یا جزئي

، جداول تصمیم گريي یـا Chapin تشریح با :كیفي

P.S

در این قسمت حتلیلگـر بایسـيت روش هـاي اجنـام عملیـات و

DFD (primitive DFD)پردازش اطالعات را در پایني ترین سـطوح

كه دیگر قابل جتزیه نیستند، تشـریح ) پردازه هاي جزئي (

از دیكشــنري پــردازش بــراي اینكــار مـي تــوان . منایـد

:دوستفاده منا

Process Dictionary Entry دیكشنري پردازش

حماسبة حقوق ناخالص: نام پردازش

:مشارة پردازش

: شرح پردازش

Rate, Hoursجریانات دادة ورودي به پردازش مثال : ورودیها

Payجریانات دادة خروجي از پردازش مثال : خروجیها

منطق پردازش با شبه كد نوشته مي شود: منطق برنامه

If hours-work > 40 thenPay=40 *pay-rate + (hours-work -40)*(1.5*pay-rate)

Else pay= pay-rate *(hours-work End if

91

Process Specification (PS)

دریافت چك: نام پردازش

: مشارة پردازش

چك هاي دریافت شده از مشرتیان را گرفته و : شرح پردازش

اطالعات چك ها كه شامل نام شعبه، مبلغ، تـاریخ، نـام

.پرداخت كننده است را وارد فایل چك مي مناید

براي متام پردازش ها و فایل ها نیـاز بـه ترسـیم : نكته

دارد شنري مني باشـد بلكـه فقـط مـواردي كـه امكـان دیك

. داشته باشد ترسیم مي شونداهباماتي براي برنامه نویس

Data flow Dictionary Entry

دیكشنري جریان داده اطالعات دانشجو:نام جریان داده

: جریان دادهمشاره

:شرح جریان داده

مشارة پردازش، نام پردازش یا موجودیت: از پردازش

مشارة پردازش، نام پردازش یا موجودیت: پردازشبه

دادة مورد نظـر از چـه اقـالم اطالعـاتي (ساختار داده

نام، نام خانوادگي، مشارة شناسنامه و ).تشكیل شده است

...نام پدر و

:(Coding) سیستم ركد گذاري هاي الزم د

جهت طبقه بندي اطالعات یا موجودیت ها در سیستم استفاده

.ودمي ش

.در طراحي كدها بایسيت موارد زیر رعایت گردد

ساختار كد منطبق بر نیازهاي استفاده كنندگان یا روش -

.هاي پردازش باشد

طراحي كدها بایسيت قابلیت انعطاف جهت توسعه سیستم را -

92

.داشته باشد

. كدها قابل درك و از حلاظ منطق با مفهوم باشند-

هاي حريف عددي مشـابه یكـي براي كاهش خطا بایسيت از كد -

).O-0 , I-1 ,Z-2 ,S-5(را حذف كرد

انواع ساختاركدها

: كدهاي ترتیيب-1

چون ارتباطي بني كدها نیسـت ضـعیف (مثل مشارة چك یا سند

كه اگر یكي گـم شـد سـریع ، مناسب مشارة فرم یا سند .است

)مشخص شود

كدهاي رنگي-2

(Block Code) كدهاي گروهي -3

001 11 211 84

:مزایا

. داراي مفهوم است-

.قابلیت انعطاف و توسعه دارد-

.ي داردكاربرد زیاد-

طول كدها زیاد مي شود–معایب

. بعضي كدها بي معنا هستند-

باركدها یا كدهاي میله اي-4

ت متفاوتماخ نوارهاي سیاه و سفید با ض-

جاي باركـدها اسـتفاده مـي ه روزه از امواج رادیوي ب ام

(Rfid). شود

: استفاده از رقم كنرتل در ساختار كدها

Check digitهاستفاد صحت داده ها ص كردنشخ رقم كنرتيل براي م

كد مشاره ترتیب

1 0

93

.مي شود

دیكشـنري سـاختار داده در رسم:رسم دیكشنري اجزاء داده

زئیـات در این مرحلـه بـه شـرح ج . فتمرحلة قبل اجنام گر

در قسمت (اقالم موجود در دیكشنري ساختار داده مي پردازمي

).قبل توضیح داده شد

:پیاده سازي

:شامل مراحل زیر است

كد نویسي-

تست-

آمـوزش تبدیل سیستم فعلي به سیسـتم جـایگزین ، ( نصب -

)كاربران و هتیة مستندات

)نگهداري پس از حتوبلاجنام پاره اي عملیات (بازنگري -

بایسـيت پس از انتخاب زبان برنامـه نویسـي مناسـب

:موارد زیر را اجنام داد

نوشنت كد برنامه

راهنماي استفادة كاربر از نرم افزار هتیه)user

manual(

دستورالعمل استفاده از نرم افزاره هتی)operational

manual)( راهنماي فين و عملیاتي شامل روش هاي جتزیه و

مورد استفاده برنامه و كلیة مستندات حيحتلیل طرا

)در توسعة سیستم

به روش هاي زیر صورت :تبدیل سیستم فعلي به سیستم جدید

:مي گريد

باریسك باال وهزینه ي (هچ یا یكپارمستقیم -

94

پایني،قابل استفاده در سازمااي كوچك كه سیستم شان

.)پیچیده نیست

)هزینه ي باالزمان و وباریسك پایني( یا مهزمانموازي -

در سازماایي كه داراي شعب متفاوت ( پیمانه اي -

)است

م به چند زیر سیستتقسیم (یا تدرجيي مرحله اي -

در ) كردن زیر سیستم ها بصورت مرحله ايجایگزینو سیستم

تا بني سیستم ط مي باشدساو سیستم یك نیاز بهاین روش

.ند،ارتباط برقرار منایدقدميي وجدید كه یكپارچه نیست

از روش هاي قبلي تركیيب -

.شامل تست قبل وبعد از پیاده سازي مي باشد:تست

، ماژول،تست تست واحد شامل قبل از پیاده سازي تست

. مي باشد سیستموتستزیر سیستم تست

بازنگري جمدد ( تست پذیرش شاملست بعداز پیاده سازيت

. مي باشد )تولیدانبوه(و ) از تولیدانبوهقبل

Computer Aided Software Engineering (CASE)

ابزار نرم افزاري ماشیين كه توسط حتلیلگران سیستم بـراي

. توسعة سیستم هاي اطالعاتي مورد استفاده قرار مـي گـريد

اي پردازش این ابزار مي تواند براي ماشیين كردن فعالیته

با هدف افـزایش سـودمندي و بـاال بـردن ،توسعة سیستم ها

.كیفیت سیستم ها بكار روند

در سازمااCASE استفاده از

طراحي واحد در یـك فلسفه تسهیل تصویب یك CASEهدف از

CASE. پروژه ها، سیستم ها و افراد زیاد است باسازمان

محایت منایـد، مي تواند اكثر فعالیت هاي توسعة سیستم را

95

از چرخة عمراز در هر مرحلةCASEویژگیهاي بارز زیر شكل

SDLC را مشخص مي منایدهفت مرحله اي:

پیاده نگهداري

سازي

طراحي

فیزیكي

طراحي

منطقي

جتزیه و

حتلیل

شروع

پروژه

و

طراحي

تعریف

و

انتخاب

CASE دیریت پیگريیهاي پـروژه ي سازندگان سیستم را در م

سیستم هاي اطالعاتي یاري منوده، به تضمني ساخت سیستم هاي

پـیش بـیين شـده بودجهبا كیفیت باال در زمان مقرر و با

. كمك مي مناید

:استفاده مي منایند تاCASEاكثر سازمان هااز:CASEاهداف

. توسعة سیستم ها را هببود ببخشند-

ایي كه از این طریق توسـعه و افزایش سرعت با سیستم ه -

.طراحي شده اند

ایستگاه

CASEكاري

96

تسهیل و هببود خبشیدن پروسه هاي تسـت بـا اسـتفاده از -

.ابزار بررسي ماشیين

هببود جامعیت و یكپارچگي فعالیتـهاي توسـعه از طریـق -

.متدولوژیهاي معمول

. هببود خبشیدن كیفیت و تكمیل اسناد و مستندات-

.ند توسعه كمك به استاندارد سازي فرآی-

. هببود مدیریت پروژه-

. تسهیل نگهداري برنامه-

. پیش بیين قابلیت استفاده جمدد از ماژول ها و مستندات-

. توسعة قابلیت محل نرم افزار در حمیط هاي خمتلف-

CASEاجزاء یا مؤلفه هاي

،SDLC براي پشتیباني فعالیت هـاي متفـاوت CASEابزار

براي كمك Upper CASEابزار. دمورد استفاده قرار مي گرين

به مراحل تعریف و انتخاب پروژه، شروع پروژه و طراحـي،

در مراحل پیاده Lower CASEابزار جتزیه و حتلیل و طراحي و

گروه سوم . روندمي بكار SDLCسازي و نگهداري در چرخة

بـراي محایـت از هستند،كهcross life cycleابزار CASEابزار

مورد استفاده قرار CASEچندین مرحله از درفعالیت هایي

بــه عنــوان مثــال بــراي كمــك بــه پیشــرفت . مــي گرينــد

فعالیتهایي نظري مدیریت پـروژه، بدسـت آوردن ختمـني هـاي

زماني براي فعالیت هـا و اجيـاد مسـتندات كـه در اكثـر

در طي چند سال گذشـته فروشـندگان . مراحل صورت مي گريند

اســتفاده از سیســتم CASEوت حمصــوالت و ابزارهــاي متفــا

هایشـــان را از طریـــق اســـتفاده از پایگاههـــاي داده

.استاندارد و مبدل هاي داده آزاد منوده اند

را و چرخة حیـات سیسـتم CASE رابطة بني ابزار زیرشكل

:نشان مي دهد

97

تعریف پروژه و انتخاب آن شروع پروژه و طراحي

جتزیه و حتلیلات ساختار ملزومات تعریف نیازمندیها و ملزوم

تولیدات دید و انتخاب

طراحي طراحي منطقي، طراحي فیزیكي

پیاده سازيكدنویسي مستند سازي تست

آموزش نصب

: SDLC در CASEمثاهلایي از موارد كاربر

:SDLCمرحلة

تعریف پـروژه

و انتخاب

اي اصلي منایش فعالیت ه

و ســازماندهي اطالعــات

سطح باالي سازماني

CASEمورد اسـتفادة ابـزار

ترسیم منودار بـراي اجيـاد و

سازماندهي اطالعات

شروع پروژه و

طراحي

ــروژه و ــدف پ ــیني ه تع

ــراي ــنجي ب ــان س امك

فراهم منودن طرح پروژه

تولید كننده هـاي اسـناد و

ه براي طرح پروژهانبار

جتزیه و حتلیل

تعــیني و ســازمان دهــي

نیازمندیها و ملزومات

رسم منودار براي اجياد مـدل

هاي پردازش منطقي و داده

طراحي منطقـي

و فیزیكي

هتیه طـرح هـاي سیسـتم

جدید

تولیــد كننــده هــاي فــرم و

گــزارش بــراي طــرح هــاي

ــدماتي ــه (مق )منونــة اولی

ــتندات و ــده مس ــد كنن تولی

جتزیه و حتلیـل بـراي تعریـف

ویژگیها

پیاده سازي

تبدیل طرح بـه سیسـتم

اطالعاتي

ــد، ــاي ك ــده ه ــد كنن تولی

آنالیز،فرم و گزارش بـراي

م، تولیـد كننـده سیسـت هتیة

هاي مستندات بـراي توسـعة

سیستم و اسناد كاربر

نگهداري

ــابي ــتم ارزیــ سیســ

اطالعاتي

مهةابزارمورداستفاده

)حیاترخةچتكرار(رارمیگريندق

نگهداري

98

توسعة سیسـتم هـاي متعـارف در برابـر توسـعة زیرجدول

: را منایش مي دهدCASEسیستم مبتين بر

CASEتوسعة مبتين بر توسعة سیستم هاي معمول

تأكید روي جتزیه و حتلیـل و تأكید روي كد نویسي و تست

طراحي

تولید منونة اولیـه حمـاوره گیهاي مبتين بر كاغذویژ

اي سریع

تولید كد ماشیين برنامه نویسي دسيت

تولید مستندات ماشیين هتیة مستندات دسيت

بررسي طراحي ماشیين تست نرم افزار

نگهداري ویژگیهاي طراحي نگهداري كد و مستندات

ردازمي مي پCASEدر ادامه به حبث بیشرتي روي مؤلفه هاي

CASEابزار ترسیم منودار

ابزاري هستند كه بـراي اجيـاد و منـایش گرافیكـي عناصـر

ارتباطـات داده و ،گوناگون سیستم نظري جریان پـردازش ها

.ساختارهاي برنامه بكار مي روند

ابزار هتیة گزارش و فرم

قابـل ابزاري كه براي اجياد فرم ها، گزارش ها به منظور

.لیه براي كاربران بكار مي رودساخنت الگوي او ملس

CASEابزار جتزیه و حتلیل

ابزار جتزیه و حتلیل كه بطـور خودكـار ویژگیهـاي نـاقص،

متناقص وغلط را در دیـاگرام هـا، فـرم هـا و گزارشـات

.بررسي مي مناید

99

Repository(CASE( ه یا انبارانبار

یك بانك اطالعاتي متمركز كه شامل مهة دیاگرام ها، تعریف

فرم ها، گزارشات، سـاختارهاي داده، تعـاریف داده هـا،

منطق و جریان پردازش و تعریف سایر مؤلفه هاي سیسـتم و

از مكانیزم ها و سـاختارها بـراي اي سازماني كه جمموعه

. را داراستSDLCنایل شدن به جامعیت در كلیة مراحل

تولیـد ه كـ هستند CASEابزاري از :ابزار تولید اسناد

مهچنني مستندات كاربر را بـه و ساده و آسان مستندات فين

.شكل استاندارد ممكن مي سازند

:ابزار تولید كد

ابزاري كه تولید ماشـیين برنامـه هـا و كـدهاي تعریـف

مستقیم از مسـتندات طراحـي، ورطه ب پایگاههاي داده را

.فرم ها و گزارشات ذخريه شده در انبار ممكن مي سازد

مهندسي جمدد و مهندسي معكوس ممكن مي CASEا استفاده از ب

Diagram

اسناد

اطالعات پروژه

كدهاي مبدا و مقصد

كتاخبانه استاندارد

نتایج تست و جتزیه

و حتلیل

Form & Report

Caseانبار

100

.باشد

: (Reverse Engineering) مهندسي معكوس

ابزار ماشـیين كـه كـد منبـع برنامـه را بعنـوان ورودي

پذیرفته و منایش تصویري و متين و اطالعات سطح طراحي نظـري

جریان منطقـي ،ساختارهاي كنرتل برنامه،ساختار هاي داده

.ان داده را تولید مي منایدو جری

:مهندسي جمدد

ابزار ماشیين كه كد منبـع برنامـه را بـه عنـوان ورودي

پذیرفته و روي داده هاي برنامه و منطق برنامه جتزیـه و

حمـاوره اي حتلیل اجنام داده و سپس بطور خودكار یا بصورت

سیستم موجود را تغیري مي دهد تـا م،تیسحتلیل گر س با یك

. كارآیي آن را افزایش دهدكیفیت و