350

1 * lb ar ifulkin n-yasuo lmasip - FreeMorocco.com · 1 * lb ar ifulkin n-yasuo lmasip f-ufus n-matta * ((1)) 1 arra n-tlalit n-yasuo lmasip yus n-dawd yus n-ibrahim. 2 ibrahim yuru

Embed Size (px)

Citation preview

1

* l�bar ifulkin n-yasuo lmasip

f-ufus n-matta *

((1)) 1 arra n-tlalit n-yasuo lmasip yus n-dawd yus n-ibrahim. 2 ibrahim yuru ispaq. ispaq yuru yaoqub. yaoqub yuru yahuda d-aytmas. 3 yahuda

yuru fariã d-zarap (tga innatsn tamar). fariã yuru paãrun, paãrun yuru aram, 4 aram yuru oamminadab, oamminadab yuru nap un, nap un yuru salmun. 5 salmun yuru buoaz (tga innas rapab). buoaz yuru oubid (tga innas raout). oubid yuru yassa, 6 yassa yuru dawd agllid. dawd yuru suliman (innas n-suliman tkka-ttin tga tam$art n-urriyya). 7 suliman yuru rapboam, rapboam yuru abiyya, abiyya yuru asa, 8 asa yuru yahu afaï, yahu afaï yuru yuram, yuram yuru ouzziyya, 9 ouzziyya yuru yutam, yutam yuru apaz, apaz yuru pazqiyya, 10 pazqiyya yuru manassa, manassa yuru amun, amun yuru yu iyya, 11 yu iyya yuru yakuniyya d-aytmas $akud lli$ nkrn ayt-babil awin kullu ayt-yudaya s-tmazirt n-babil. 12 tigira n-ma-tn-iwin s-babil yakuniyya yuru altil, altil yuru zarubbabil, 13 zarubbabil yuru abihuda, abihuda yuru alyaqim, alyaqim yuru oazur, 14 oazur yuru ãaduq, ãaduq yuru a*im, a*im yuru alyud. 15 alyud yuru alioazr, alioazr yuru mattan, mattan yuru yaoqub. 16 yaoqub yuru yusf argaz n-maryam lli-igan innas n-yasuo lli-mi-ttinin lmasip. 17 kku+ï d-mrawt n-tasut a-illan z$-ibrahim ar dawd. kku+ï d-mrawt n-tasut a-illan z$-dawd ar akud lli$ iwin ayt-yudaya s-babil. d-kku+ï d-mrawt n-tasut a-illan z$-lli$-tn-iwin s-babil ar akud lli$ ilul lmasip.

18 $mkad a-tga-tlalit n-yasuo lmasip. innas maryam ttyaw,alab i-yusf, ur-ta-stt-yiwi. taf-n i*f-ns is-a-trbbu z$-tpkimt n-rrup lqudus n-rbbi. 19

imma yusf lli-stt-in-i,albn iga wad bdda iran a-ir,u rbbi. iswangm ad-as-ifru s-tntla, a ku ur-iri a-stt-i p m $-lgddam n-mddn. 20 ar-sul-iswingim $-mayan s-as-d-iban yal-lmalak n-sidi rbbi $-twargit yini-as: “wa-yusf yus n-dawd, ad-ur-tiksaïï a-tawit maryam a-tg tam$art-nnk, a ku nttat z$-tpkimt n-rrup lqudus ayn-s-tffu$ ar-trbbu. 21 ra-taru yan-warraw, tgt-as ism ‘yasuo’ a ku ra-ijjnjm mddn-ns z$-ddnub-nsn.” 22 kullu mayad ijra ba a-yafu maylli inna sidi rbbi f-ils n-nnabi $ayd izrin inna: 23 “ha-yat-taoyyalt ra-tffu$ ar-trbbu, taru yan-warraw. rad-as-ttinin ‘oimmanuwwil’.” tga lmona-ns ‘rbbi didnn$’. 24 lli$-d-ifaq yusf z$-iïs iskr $mklli-as-inna lmalak n-sidi rbbi. yawi maryam a-tg

tasutin lli-z$-iga lmasip

talalit l-lmasip

�atta 2

tam$art-ns 25 walaynni ur-dids-igin aylli$ turu arraw-an. ig-as $akudan ism ‘yasuo’.

((2)) 1 ilul yasuo $-uwssan n-ugllid hirudus $-tmdint n-bitlapm $-tmazirt n-yudaya. u kan-d kra n-imajusin z$- rq $-uwssan-an s-tmdint n-uru alim 2 ar-sqsan:

“mani$ illa $walli-d-iluln a-ig agllid n-ayt-yudaya? n+ra itri-ns $- rq, na k-id ad-as-nsjd.” 3 lli$ isfld hirudus i-mayd nnan, ïiyyr-as bahra ntta d-kullu ayt-uru alim. 4 issmun-d inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro kullutn isqsa-tn: “mani$ ra-ilal lmasip n-rbbi?” 5 inin-as: “$-bitlapm $-tmazirt n-yudaya, a ku $mkad a-ityaran f-ufus n-nnabi inna: 6 ‘wa-bitlapm $-tmazirt n-yudaya, urd kmmin a-igg∫ran $-tmdinin n-yudaya, a ku z$-gim a-z$-ra-d-ya k-unm$ur lli-ra-iks mddn-inu n-ayt-yaoqub.’” 7 yazn hirudus $akudan mad-d-itawin imajusin s-dars s-tntla. isqsa-tn: “managu ad-awn-iban itri?” 8 yazn-tn ilmma s-bitlapm yini-asn: “zaydat tsigglm s-warraw-an $-kraygatt mani. $akud nna-ti-tufam tawim-iyi-d l*bar ba ad-ddu$ ad-as-n-sjd$ ula nkki.” 9,10 lli$ sfldn ntni i-mad-asn-inna-ugllid, munn-da$ d-u$aras-nsn. iban-asn-d-da$ itri lli-yadlli-+ran $- rq, frpn bahra s-lfrp iggutn. izwur-asn itri aylli$ ilkm iggi n-illi$ illa-up mi, ibidd. 11 k mn ntni s-tgmmi, s-+ran ap mi d-innas maryam. ,rn f-ifaddn-nsn, knun s-wakal $-lgddam-ns. r+mn itlsan-nsn, fkn-as tiwafkiw n-uwr$ d-lb*ur d-tujjut l-lmurr. 12 iml-asn rbbi $akudan $-twargit a-ur-wrrin s-dar hirudus. am+n ilmma a$aras ya,ni s-tmazirt-nsn.

13 lli$ ddan ntni iban-d yal-lmalak n-sidi rbbi i-yusf $-twargit yini-as: “nkr tawit ap mi d-innas trwlm s-tmazirt n-miãr, tqamam-n $in ard-ak-ini$

a-di-twrrim, a ku hirudus ra-isiggil s-up mi-ad a-t-in$.” 14 inkr yusf $-i,-an yawi ap mi d-innas ftun s-miãr. 15 qaman $in aylli$ immut hirudus. $mkad a-s-yuwfa maylli inna sidi rbbi f-ils n-nnabi $ayd izrin: “z$-miãr a-z$-d-$ri$ i-iwi.”

16 imma hirudus, lli$ issn is-t-$,rn imajusin, nkrn-d gis iriyn. yazn s-bitlapm in$ kullu ip min $-tsgiw-an z$-sin isgg∫asn d-ma-ikkan ddawatsn,

a ku issn z$-imajusin managu ad-asn-iban itri. 17 $akudan a-yuwfa ma-inna nnabi irmiyya $ayd izrin: 18 “ta$uyyit a-mi-n-nsfld $-tmdint n-rama, ar-ss$uyyun ar-tnuwwapn. ar-talla rapil f-tarwa-ns, ur-t+,ar a-tãbr a ku ur-sul-llin.”

19 lli$ immut hirudus iban yal-lmalak n-sidi rbbi $-twargit i-yusf $-miãr yini-as: 20 “nkr tawit ap mi d-innas twrrim s-tmazirt n-ayt-rbbi.

a ku $willi ranin ad-n$n ap mi, hatnin mmutn.” 21 inkr ilmma yawi ap mi d-innas s-tmazirt n-ayt-rbbi. 22 walaynni lli$ isfld yusf is-iwrri ar*ilaws i$li s-tgldit n-babas hirudus $-tsgiw n-yudaya, yiksa,

u kan-d imajusin ad-+rn lmasip

tarula s-miãr

hirudus in$a ip may

wrrin s-naãira

�atta 3

ur-i+,ar a-iddu s-$in. iml-as rbbi $-twargit is-t-id-iqqan a-izri s-tsgiw n-jalil, 23 iddu izd$ $-tmdint n-naãira. $mkad a-s-yuwfa maylli nnan lanbiya: “rad-as-ttinin i-lmasip ‘gu-naãira’.”

((3)) 1 ti$urdin n-mayan a-d-iban yupanna amsddam $-l*la n-yudaya ar-itbrrap ar-ittini: 2 “flat kullu ma-tskarm y∫* n, a ku takmur-d-tgldit n-ignna.” 3

$wad a-f-inna nnabi i aoya $ayd izrin yini: “ha-yan-wawal ar-itbrrap $-l*la ar-ittini ‘jjujadat a$aras n-siditnn$, tssnmm ti$arasin-ns.’” 4 ar-ilssa yupanna ta,ut n-iroaman ar-yaggs s-ubkkas n-ilm, ar-i tta tamur$i d-tammnt l-l*la. 5 ffu$n-d dars mddn ggutnin z$-tmdint n-uru alim ula tamazirt n-yudaya kullutt ula kullu tisgiw n-wasif n-urdun. 6 ar-tqrran s-ddnub-nsn, ar-tn-issddam $-wasif n-urdun. 7 a kin-d dars mddn ggutnin l-lmdhb n-ifarisin d-win iãadduqin, irin ula ntni ad-ddmn $-waman f-ufus-ns. imma ntta lli$-tn-i+ra, isawl srsn yini-asn: “wa-tarwa n-ifa$rn, mad-awn-innan izd $mkad a-s-ra-tanfm i-loqubit lli-ra-ittut f-ddunit? 8 skarat afulki ba a-iban is-tflm ma-y∫* nn. 9 a-ur-ttinim i-ngratun ‘nkk∫ni nga tarwa n-ibrahim,’ a ku rad-awn-ini$, rbbi i+,ar a-d-issnkr tarwa i-ibrahim ula z$-i+ran-ad. 10 hay-aglzim ittrs f-uggja n-us$ar. kud tas$art nna-ur-yakkan l$llt imimn, ra-stt-ibbi ilup-tt-in $-loafit. 11 nkki ar-k∫n-ssddam$ $-waman ba a-tmlm is-tflm l*∫ ant-nnun, walaynni yug∫r-iyi $walli ra-d-ya k tigira-nu, ur-sthlla$ ad-asi$ tur+iyin-ns. ra-k∫n-issddm ntta s-rrup lqudus d-loafit. 12 yasi tazzrt a-izuzzr, issmun-d irdn-ns $-upanu, ijdr alim s-loafit lli-ur-sar-i*sin.”

13 $-uwssan-an a$d-yu ka yasuo z$-tmazirt n-jalil s-wasif n-urdun ba a-iddm f-ufus n-yupanna. 14 ur-iri yupanna a-t-issddm. yini-as:

“masd-dari-tu kit a-k-ssddm$? nkkin a-iptajjan ad-ddm$ f-ufus-nnk.” 15 imma yasuo inna-yas: “a-yili $ilad $mklli nni$, a ku $mkad a-s-ra-nssafu kullu ma-ir,an rbbi.” $akudan iqbl yupanna awal-ns 16 issddm-t $-wasif. $ir inkr-d yasuo z$-waman s-r+mn ignwan, i+r rrup n-rbbi igguz-d zund yan-utbir ittrs-d fllas. 17 isawl-d yan-wawal z$-ignwan yini: “$wad iga iwi iozzan. frp$ srs bahra.”

((4)) 1 iddu yasuo $akudan, yawi-t rrup lqudus s-l*la a-t-itarm iblis. 2 kku+ id-mraw n-wass a-ya+um $-iy, ula azal, aylli$ iwrri ya$-t la+ bahra. 3

ya k-id srs ilmma iblis, yini-as: “i$-tgit yus n-rbbi, ini i-i+ran-ad ad-wrrin gn a$rum.” 4 irar-as yasuo: “han ityara $-warra n-rbbi ‘urd a$rum kasa-itddr bnadm, walaynni s-kraygatt awal nna-d-yu kan z$-dar rbbi.’” 5 yawi-t ilmma iblis s-tmdint n-uru alim, issbidd-t f-iggi n-ukfaf n-tgmmi n-rbbi 6 yini-as: “i$-tgit yus n-rbbi lup-n i*f-nnk s-iyzdar, a ku ityara ‘ra-d-yazn lmalayka-ns a-k-gabln. ra-k-asin

tabrrapt n-yupanna amsddam

udum l-lmasip f-ufus n-yupanna

iblis yurm lmasip

�atta 4

f-ifassn-nsn ba a-ur-ilkm-u,ar-nnk kra n-u+ru.’” 7 irar-as yasuo: “han ityara ‘a-ur-tarmt rbbi sidik.’” 8 yawi-t ilmma iblis iss$li-t s-yan-udrar yattuyn, iml-as kullu tiglday n-ddunit ula lmjd-nsnt, 9 yini-as: “rad-ak-fk$ kullu mayad i$-t,rt f-ifaddn-nnk tsjdt-iyi.” 10 irar-as yasuo: “itti-n z$-gigi a- iïan, a ku ityara ‘rbbi sidik a-mi-ttsjadt, d-nttan wapdut a-ttobadt.’” 11 ifl-t iblis $akudan, a kin-d dars lmalayka ar-ti-toawann.

12 lli$ isfld yasuo is-ityama+ yupanna amsddam $-lpbs, iwrri s-tmazirt n-jalil. 13 lli$-n-ilkm ur-iqama $-naãira walaynni izri izd$ $-tmdint n-kafrnapum, tlla $-tama n-umda $-tsga n-zabulun ula

naftali. 14 $mkan a-s-yuwfa-wawal n-nnabi i aoya inna: 15 “way-akal n-zabulun d-wakal n-naftali lli-iwalan amda $-tsga ya,ni n-urdun. wa-tamazirt n-jalil tazd$t n-ibrraniyn. 16 han $win gawrnin $-tillas a-i+ran tifawt iggutn. $win zd$nin $-tmazirt n-umalu l-lmut, ntni a-f-tsfaw tifawt.” 17 $akudan a-igra yasuo ar-itbrrap ar-ittini: “flat kullu ma-tskarm y∫* n, a ku takmur-d-tgldit n-ignna.”

18 iftu yasuo $-tama n-umda n-jalil, i+r sin aytmatn, simoan lli-mi-ttinin bïrus d-g∫mas andraws. ing∫marn n-islman ad-gan, grn-in bkt $-umda. 19

isawl srsn yasuo yini-asn: “a kad-d munat didi, rar$-k∫n a-tgm ing∫marn n-mddn.” 20 $akudan fln bayk-nsn, munn dids. 21 izayd iftu yan imikk s-n-i+ra sin aytmatn ya,ni, yaoqub yus n-zabdi d-g∫mas yupanna. llan $-tanawt ntni d-babatsn zabdi ar-todaln bayk. i$r-asn yasuo, 22 fln-in tanawt ula babatsn $akudan, munn dids.

23 izayd yasuo ar-itkka tamazirt n-jalil kullutt, ar-isslmad $-tg∫mma n-t+allit, ar-itbrrap s-l*bar ifulkin n-tgldit n-ignna, ar-ijjujji mddn

z$-kraygatt tama,unt ula kraygatt aïïan nna-gisn-illan. 24 sfldn fllas kullu mddn $-tmazirt n-suriyya, awin-as-d kullu ma-ihr n s-mknna tga-tma,unt ula aïïan, gn-iyt iku amn n$d imjnan n$d $willi issïar-uslay, ijjujji-tn kullutn. 25 ,furn-t mddn ggutnin, u kan-d z$-tsgiw n-jalil d-tmazirt n-mrawt-tmdinin d-uru alim d-tmazirt n-yudaya ula z$-tsga ya,ni n-wasif n-urdun.

((5)) 1 lli$ i+ra yasuo mddn ggutnin u kan-d s-dars, i$li s-yan-uwrir iskiws, munn-d fllas imp,arn-ns. 2 ibdu ar-tn-isslmad yini: 3 “imbarkin ad-gan

$willi sspssanin is-ur-gin yat, a ku ntni a-mi-tlla-tgldit n-ignna. 4 imbarkin ad-gan $willi allanin, a ku ntni a-mi-ra-isfi, rbbi imïïawn-nsn. 5 imbarkin ad-gan $willi tãbarnin, a ku ntni a-ra-i k m rbbi s-kullu timi*ar-ns. 6 imbarkin ad-gan $willi ya$ la+ ula irifi i-ma-ir,an rbbi, a ku ntni a-ra-i bo. 7 imbarkin ad-gan $willi tpnnunin $-wiyya,, a ku ntni a-f-ra-d-ipnnu rbbi. 8 imbarkin ad-gan $willi dar ul i$usn, a ku ntni a-ra-i+r rbbi. 9 imbarkin ad-gan $willi skarnin sslamt, a ku

$mkad a-s-igra lmasip

$-tbrrapt-ns

imp,arn imzwura

ar-isslmad lmasip ar-ijjujji

almmud l-lmasip $-iggi n-uwrir

�atta 5

ntni a-ra-ig rbbi d-tarwa-ns. 10 imbarkin ad-gan $willi trfufunnin f-ssibt n-ma-ir,an rbbi, a ku ntni a-mi-tlla-tgldit n-ignna. 11 imbarkin a-tgam i$-k∫n-rgmn mddn ssrfufnn-k∫n inin fllawn kullu ma-y∫* nn s-tkrkas f-ssibt n-ma-tgam winu. 12 thnnayat tfrpm bahra, a ku tggut lbaraka lli-rad-awn-yili $-ignna. han $mkan ad-ssrfufnn ula lanbiya lli-k∫n-d-zwarnin.

13 “kunni tgam tisnt n-ddunit. walaynni i$-tlmus tisnt ma-s-ra-stti-tssmar$m? ur-sul-tgi i-yat. ra-stt-in-lupn mddn $-brra ak∫ln fllas. 14 kunni tgam

tifawt n-ddunit. tamdint nna-illan f-iggi n-uwrir ur-t+,ar a-tntl. 15 ur-a-ssr$an mddn lqndil a-t-in-srsn $-ddu lobrt, walaynni f-iggi n-mani yattuyn a-f-a-t-in-srasn ba ad-isfiwn kullu ayt-tgmmi. 16 $mkad a-s-d-iqqan tifawt-nnun a-tisfiw $-lgddam n-mddn, ba ad-+rn afulki lli-tskarm al$n babatun lli-illan $-ignna.

17 “ad-ur-t$alm is-d-u ki$ ad-ssitti$ ro n-musa ula arratn l-lanbiya. ur-d-u ki$ a-tn-ssitti$. u ki$-d a-tn-kmml$. 18 lpqq a-rad-awn-ini$, kullu

mad-qaman ignwan d-wakal ur-ra-yitti kra l-lprf n$d kra n-tnqiïï z$- ro ard yafu kullu ma-gis-illan. 19 wanna issunfn kra l-luãit im++in z$-luãiyat-ad n- ro isslmd i-mddn ad-as-anfn, ra-ig nttan wad kullu im++in $-tgldit n-ignna. imma wanna iskarn s-luãiyat-ad isslmd mddn ad-srsnt-skarn, ra-ig nttan wad imqqurn $-tgldit n-ignna. 20 rad-awn-ini$, i$-ur-tr,im rbbi ugg∫ar n-imslmdn n- ro d-ifarisin ur-akk∫-ra-ti+,arm a-tk mm s-tgldit n-ignna.

21 “tsfldm is-inna musa i-willi zrinin ‘a-ur-tn$t. wanna in$an, ra-fllas-ittut lpukm.’ 22 imma nkki rad-awn-ini$, kullu wanna ikurhan g∫mas, illa fllas

lpukm. d-wanna irgmn g∫mas iqqan-t-id a-izri z$-lmpkama, d-wanna-yas-innan ‘kiyi wa a-tgit’ isthlla loafit n-jhnnama. 23 i$-tiwit kra n-twafka s-tgmmi n-rbbi tswangmd-d is-tskrt kra y∫* nn $-g∫mak, 24 fl-n tawafka-nnk $-tama n-u+ru n-t$rsi, tddut tãalpt d-g∫mak, twrrid-d ilmma tfkt tawafka-nnk i-rbbi. 25 i$-ak-iãr, kra n-yan, m a kad-d dids $-u$aras ur-ta-tlkimm lmpkama, a-ur-k-in-idpi-umãra,-nnk i-lqa,i, idpi-k lqa,i i-um*zni, ilup-k-in $-lpbs. 26 lpqq a-rad-ak-ini$, ur-ra-di-tffu$t z$-$in ard tfrut taqaritt igg∫ran.

27 “tsfldm is-inna musa ‘a-ur-tznut.’ 28 imma nkki rad-awn-ini$, wanna issmaqqln $-kra n-tm$art i thu-tt, han izna srs $-uwl-ns. 29 i$ak-tssïar

tiï-nnk tafasit, ssukf-tt-id tlupt-stt. yuf a-k-i*ããa yan-ugzzum $-ddat-nnk ula a-n-kullu-ttyawgar ddat-nnk $-jhnnama. 30 i$ak-issïar-ufus-nnk afasi, bbi-t tlupt-t. yuf a-k-i*ããa yan-ugzzum $-ddat-nnk ula a-kullu-tddu ddat-nnk s-jhnnama.

31 “inna-da$ musa ‘wanna ifran i-tm$art-ns iqqan-t-id ad-as-ifk tabrat l-lfra.’ 32 imma nkki rad-awn-ini$, wanna ifran i-tm$art-ns f-kra ya,ni bla zzna, hati

lmona n-tisnt d-tifawt

almmud f- ro n-musa

almmud f-ta+it d-uãra,

almmud f-zzna

almmud f-ïïlaq

�atta 6

irur-tt a-tznu. d-wanna itahln tanna-d-ifran, han zzna ayn iskr. 33 “tsfldm is-inna musa i-willi zrinin ‘a-ur-tffu$t f-maylli-s-tggullit s-rbbi. illa fllak a-tssafut tagallit-nnk.’ 34 imma nkki rad-awn-ini$, a-ur-ttgallam,

la s-ignna a ku iga lor n-rbbi, 35 ula s-ddunit a ku tga a+ru lli-f-isrs i,arn-ns, ula s-uru alim a ku tga tamdint n-ugllid imqqurn. 36 ula tggullit s-i*f-nnk a ku ur-t+,art a-trart yan-un+a, a-ig umlil n$d i,ili. 37 illa fllawn a-ig-wawal-nnun ‘iyah’ n$d ‘uhu’. aynna tzuydm i-mayan, han iblis a-d-ikka.

38 “tsfldm is-inna musa ‘tiï s-tiï, ula a*s s-wa*s.’ 39 imma nkki rad-awn-ini$, a-ur-tmma$m d-yan gigun iskrn ma-y∫* nn. i$-k-yut yan f-umadl

afasi, gllb-as-n a+lma,. 40 i$-ak-iãr, yan yiri ad-ak-yawi aq ab, fk-as ula aslham. 41 i$-k-yumr kra n-yan ad-as-tasit ta$awsa-ns yan kilimitr, ddu dids sin. 42 wanna-zgik-i,albn, fk-as. d-wanna-d-yu kan ad-as-tr,lt, a-ur-ti-trart bla yat.

43 “tsfldm is-inna musa ‘a-tpnnut $-umddakk∫l-nnk, tkrhut anuwwa -nnk.’ 44 imma nkki rad-awn-ini$, pnnwat $-inuwwa n-nnun, t,albm rbbi a-irpm

$willi-k∫n-ssrfufnnin. 45 $mkad a-s-ra-tgm zund babatun lli-illan $-ignna, a ku ntta ar-d-issaqlay tafukt-ns f-willi ∫* nnin ula f-willi fulkinin, ar-d-yakka an+ar i-willi skarnin s-wawal-ns ula $willi ur-srs-skarnin. 46 i$-a-ttpnnum $ir $-willi gigun tpnnunin, mal-lbaraka a-rad-awn-yili? is-urd $mkan ad-skarn ayt-nkkas ula ntni? 47 i$d $ir imddukk∫al-nnun a-da-ttnsallamm, man afulki tskrm ugg∫ar n-mddn ya,ni? is-urd $mkan ad-skarn ula $willi ur-ssinnin rbbi? 48 imma kunni, illa fllawn a-tfulkim s-ufulki ikmmln, $mklli kullu ifulki babatun n-ignna.

((6)) 1 “rarat loaql a-ur-ttirim a-tskarm ifulkitn-nnun $-lgddam n-mddn ba a-k∫n-+rn. a ku i$-a-tskarm $mkan ur-rad-awn-tili kra l-lbaraka dar babatun

lli-illan $-ignna. 2 i$-tfkit i-kra n-um+lu,, a-ur-tutt nnaqus ba a-k-+rn mddn. han $mkan ad-skarn ayt-sin-uwdmawn $-tg∫mma n-t+allit ula $-tswak ba a-tn-al$n wiyya,. lpqq a-rad-awn-ini$, mayan ka-rad-asn-yili. 3 imma kiyi $akud nna-ra-tfkt i-im+la,, a-ur-yissan-ufus-nnk a+lma, ma-iskr-ufasi. 4 akka $-tntla, tili-ak lbaraka dar babak lli-itmnadn kullu ma-intln.

5 “i$-ra-t++allm a-ur-tgm zund ayt-sin-uwdmawn lli-dar-iozza ad-tbddadn ar-t+allan $-tg∫mma n-t+allit ula $-gr-tswak ba a-tn-+rn mddn. lpqq

a-rad-awn-ini$, mayan ka-rad-asn-yili. 6 imma kiyi $akud nna-trit a-t++allt, k m s-tpanut-nnk tqqnt tiflut t++allt i-babak lli-intln, ra-k-ibark babak lli-i+rran ma-intln. 7 $akud nna-tt+allam a-ur-tssigatm iwaliwn *wanin $mklli skarn $willi t+allanin i-ilahat ya,ni, $aln izd

almmud f-tgallit

almmud f-ããbr

pnnwat $-inuwwa n-nnun

almmud f-ifulkitn

almmud f-t+allit

�atta 7

s-tuggt n-iwaliwn a-s-rad-asn-sfldn. 8 a-ur-tgm zund ntni, a ku babatun issn ma-k∫n-i*ããan ur-ta-yas-ti-t,albm. 9 “imma kunni t+allayat $mkad: ‘wa-babatnn$ lli-illan $-ignna, a-yili luqr i-ism-nnk, 10 ta k-id-tgldit-nnk, yili ma-k-ir,an $-ddunit $mklli illa $-ignna. 11 fk-a$-d $assad a$rum i-wass-ad, 12 tãampt-a$ f-l*∫ ant lli-nskr, $mklli nãamp i-willi ginn$ skrnin ma-y∫* nn. 13 ssanf-a$ i-ma-rad-a$-ijllu, tjjnjmt-a$ z$-iblis.’ 14 “i$-a-ttãamapm i-mddn f-ddnub lli-gigun-skarn, rad-awn-iãamp babatun n-ignna. 15 walaynni i$-ur-a-ttãamapm i-wiyya, f-ddnub lli-gigun-skarn, ur-rad-awn-iãamp babatun f-ddnub-nnun.

16 “i$-a-tta+umm a-ur-tskarm zund ayt-sin-uwdmawn lli-kkrsnin ignzi-nsn ba ad-ssbayynn i-mddn is-a+umn. lpqq a-rad-awn-ini$, mayan ka-rad-asn-yili.

17 imma kiyi $akud nna-tta+umt sird udm-nnk tsrft azzar-nnk 18 a-ur-yissan yan is-ta+umt abla babak lli-intln. ra-k-ibark babak lli-itmnadn kullu ma-intln.

19 “a-ur-tssmunum ayda $-ddunit-ad illi$ ra-ti-t -twukka t$wi-t tanigt $zn-in srs im**arn a-t-ak∫rn. 20 walaynni ssmunwat-n ayda $-ignna illi$

ur-ra-ti-t -twukka ula t$wi-t tanigt ula $zan srs im**arn a-t-ak∫rn. 21 a ku inna$ illa-wayda-nnk a-$-ra-yili-uwl-nnk.

22 “tiï n-bnadm a-igan lqndil n-ddat-ns. i$-tsfaw tiï, ra-tili ddat kullutt $-tifawt. 23 i$-ur-tsfaw tiï, ra-tili ddat kullutt $-tillas. walaynni i$-t*si

tifawt lli-gik-illan, mn k a-s-rad-igatnt tillas-nnk. 24 “ur-ra-yi+,ar yan a-iqasa sin id-sidis. imma ra-ikrhu yan yiri wayya,, n$d ra-ituqqar yan ipgr wayya,. ur-ra-ti+,arm a-tgm ismgan n-rbbi

d-win-wayda . 25 “rad-awn-ini$, a-ur-tasim ta$uft i-tudrt-nnun f-ma-ra-t m ula ma-ra-tsum, ula i-ddat-nnun f-ma-rad-as-tlsm. is-ur-tuf tudrt am u?

is-ur-tuf ddat timlsit? 26 +rat ig,a, n-ignwan, ur-a-kkrzn ula-da-mggrn ula-da-ssmunun ããabt $-ipuna, walaynni babatun n-ignna ar-asn-yakka am u lli-ptajjan. imma kunni is-ur-dars-tozzam ugg∫ar n-ig,a,? 27 ma-i+,arn a-izayd tasaot i-tudrt-ns s-ta$uft lli-yusi? 28 ma* aylli$ a-ttasim ta$uft f-malssa? +rat ijddign n-tagant mamnk a-di-tm$ayn. ur-a-kkatn tammara ula-da-+ïïan, 29 walaynni rad-awn-ini$, suliman s-lhibt n-tgldit-ns ur-jju-ilsi zund yan z$-ijddign-ad. 30 ar-isslsa rbbi tuga n-tagant lli-itm$ayn $assad ttyawgar-n azkka $-takat. is-ur-ra-k∫n-issls ula kunni s-ugg∫ar? is-ur-tuminm s-rbbi? 31 a-ur-tasim ta$uft ula-da-ttinim ‘ma-ra-n ?’ ula ‘ma-ra-nsu?’ ula ‘ma-ra-nls?’ 32 han $willi ur-ssinnin rbbi, ti$awsiwin-an a-s-lhan. imma kunni, babatun

almmud f-u+um

ayda n-ignna

lqndil n-ddat

ismgan n-wayda

a-ur-ttasim ta$uft

�atta 8

n-ignna issn is-tnti-tptajjam kullutnt. 33 lhwat zwar s-tgldit n-rbbi ula s-ma-t-ir,an s-awn-izuyd kullu ti$awsiwin-an ya,ni. 34 a-ur-ttasim ta$uft i-uzkka, a ku azkka i+,ar i-ta$uft-ns. tqadda-tmmara n-$assad bla-di-tzuydm tin-uzkka.

((7)) 1 “a-ur-tinim f-yan is-y∫* n, a-ur-fllawn-yini rbbi is-t∫* nm. 2 a ku $aylli ttinim f-wiyya, a-ra-fllawn-ityawnna, ula lobrt llisa-ttobbarm

i-wiyya, a-s-rad-awn-ityawobbar. 3 ma* a-n-ttmnadt arftus im++in lli-n-illan $-tiï n-g∫mak, ur-tt-akk∫-tiwit $-tggjdit lli-illan $-tiï-nnk? 4 mamnk a-trit a-tinit i-g∫mak ‘adj-iyi ad-ak-d-ssitti$ arftus-an a-k-illan $-tiï,’ imma kiyi tlla-yak-tggjdit $-tiï? 5 wa-bu-sin-uwdmawn, ssitti zwar taggjdit z$-tiï-nnk, ba a-t+rt mamnk a-di-tssittit arftus z$-tiï n-g∫mak. 6 “a-ur-takkam i-i,an ma-igan win rbbi, a-ur-nkrn ak∫in-d fllawn. a-ur-ttlupm ljuhr-nnun $-lgddam n-walfan, a-ur-t-a,,rn s-i,arn-nsn.

7 “,albat rbbi rad-awn-ifk, sigglat dars ra-tafm, ss,uqqrat-n srs rad-awn-ir+m. 8 a ku kullu wanna-t-i,albn rad-as-ifk, d-wanna dars

isiggiln ra-dars-yaf, d-wanna-n-iss,uqqurn rad-as-ir+m. 9 is-gigun-illa ma-mi-i,alb yus a$rum ifk-as a+ru? 10 n$d i,alb-as aslm ifk-as algmma,? 11 +rat kunni, wa**a da-tskarm ma-y∫* nn tissanm a-tfkm timi*ar fulkinin i-tarwa-nnun. ugg∫ar n-mayan a-ra-yakka babatun n-ignna ma-ifulkin i-willi-ti-t,alabnin. 12 skarat d-kullu mddn $mknna tram a-t-didun-skarn. awal-ad a-issmunn kullu ma-ityaran $- ro ula lanbiya.

13 “k mat $-imi inukman. han yusoa imi ya,ni lli-itawin s-lhalak, ir*u-u$aras-ns, iggut ma-gis-ik mn. 14 walaynni inukma imi lli-itawin

s-tudrt, i qu-u$aras-ns, idrus ma-t-itafan. 15 “rarat loaql a ku rad-d-darun-a kin kra n-mddn ar-ttinin is-gan lanbiya walaynni ar-sskirkisn. u ann ad-gan, lsn-d srun timlsit n-uwlli ba a-k∫n-$win. 16

imma ntni z$-l$llt-nsn a-z$-ra-tn-ttissanm, a ku ur-a-yakka-uzgg∫ar a,il, ula-da-takka-tskra ikuzarn. 17 tas$art ifulkin ar-tskar l$llt ifulkin. tas$art y∫* nn ar-tskar l$llt y∫* nn. 18 ur-t+,ar-ts$art ifulkin a-tfk l$llt y∫* nn, ula t+,ar-ts$art y∫* nn a-tfk l$llt ifulkin. 19 walaynni kraygatt tas$art nna-ur-yakkan l$llt ifulkin, ra-stt-ibbi-ufllap ilup-tt-in $-loafit. 20 $mkan a-rad-gn ula ntni, z$-l$llt-nsn a-z$-ra-tn-ttissanm.

21 “han urd kullu wanna-yyi-ittinin ‘wa-sidi, wa-sidi’ a-ra-ik m s-tgldit n-ignna. ur-ra-srs-ik m abla $willi skarnin ma-ittiri baba lli-illan $-ignna. 22

iggut ma-rad-iyi-yini $-wass l-lpsab ‘wa-sidi wa-sidi, ha-ya$

a-ur-tpkamm f-yan

,albat, sigglat, ss,uqqrat

lmona n-imi inukman

lmona n-ts$arin d-l$llt-nsnt

ma-ra-ik m s-tgldit n-ignna?

�atta 9

s-ism-nnk a-s-nsawl s-iwaliwn n-rbbi. s-ism-nnk a-s-nssuf$ ljnun. s-ism-nnk a-s-nskr kigan d-lmojizat.’ 23 $akudan rad-asn-ini$ ‘ur-akk∫-k∫n-ssin$. ittiyat-n z$-gigi kunni lli-iskarn l*∫ ant.’

24 “kullu wanna isfldn i-iwaliwn-ad-inu ar-srsn-iskar, irwas argaz iïïafn loaql, ibna tigmmi-ns f-isli. 25 ar-iãwa,-wa,u ar-iïïar-un+ar

ingi-d-wasif ar-kkatn tigmmi, walaynni ur-tt-ss,irn a ku izga llsas-ns f-isli. 26 imma kullu wanna isfldn i-iwaliwn-ad-inu ur-a-srsn-iskar, irwas argaz inufln, ibna tigmmi-ns f-umlal. 27 iãu,-wa,u i,r-un+ar ingi-d-wasif utn tigmmi t,r-d, t*lu kullutt.” 28 lli$ ikmml yasuo iwaliwn-ad, ar-bahra-tojjabn mddn $-ulmmud-ns, 29 a ku ar-srsn-isawal $mklli dars lpqq ad-asn-ittini ma-tn-d-iqqann a-t-skarn. ur-igi ntta zund imslmdn-nsn n- ro.

((8)) 1 lli$-d-igguz yasuo z$-uwrir, ,furn-t mddn ggutnin. 2 ya k-id dars yan-unjdam i,r-d $-lgddam-ns yini-as: “wa-sidi, t+,art

a-yyi-tss$ust i$-trit.” 3 iggr-as yasuo s-ufus-ns yini-as: “ri$ nkki. $us.” yitti z$-gis ljdam $akudan i$us. 4 izayd yasuo yini-as: “ad-ur-tinit yat i-yan, walaynni ddu tmlt i*f-nnk i-unm$ur n-tgmmi n-rbbi, tfkt-as ti$rsi lli-f-yuããa musa a-tg tugga i-mddn.”

5 ik m yasuo s-tmdint n-kafrnapum. ya k-id dars yal-lqbïan n-ioskrin n-rruman, i,alb-t bahra 6 yini-as: “wa-sidi, iku m-u*ddam-inu, ign $-tgmmi

ityawmrrat bahra.” 7 yini-as yasuo: “ra-n-a k$ jjujji$-t.” 8 imma lqbïan isawl-d yini-as: “wa-sidi, ur-sthlla$ a-tk mt s-tgmmi-nu, walaynni ini $ir yan-wawal s-ijji-u*ddam-inu. 9 ha-yyi ula nkki ar-skar$ s-wawal n-ma-yyi-yug∫rn, ilin ioskrin $-ddu-ufus-inu. i$-nni$ i-yan ‘ddu’ iddu. i$-nni$ i-wayya, ‘a k-id’ ya k-id. i$-nni$ i-u*ddam-inu ‘skr tawuri-ad’ iskr-tt.” 10 lli$ isfld yasuo i-mayad itojjb, yini i-willi dids munnin: “lpqq a-rad-awn-ini$, ur-jju-ufi$ kra n-yan yumnn zund $wad, ula $-gr ayt-rbbi. 11 rad-awn-ini$, ggutn ibrraniyn lli-ra-d-ya k z$- rq ula l$rb munn-d d-ibrahim d-ispaq d-yaoqub f-imnsi imqqurn n-tgldit n-ignna. 12 imma $willi-f-iqãad rbbi $ayd izrin ad-gn ayt-tgldit-ns, ra-tn-ilup $-tillas aggugnin. $in a-$-rad-allan ar-tg+a+n u*san-nsn.” 13 yini ilmma yasuo i-lqbïan: “zayd s-tgmmi. rad-ak-yili $mklli tumnt.” $akudan a-ijji-u*ddam-ns.

14 iftu yasuo s-tgmmi n-bïrus, yaf-n ta,gg∫alt n-bïrus tgn, tu,n s-tawla. 15 iggr-as i-ufus, titti zgis tawla, tnkr ar-fllas-tts**ar. 16

lli$-di-trup-tdgg∫at awin-d i-yasuo mddn ggutnin lli-$-llan ljnun. ar-zgisn-issufu$ ljnun s-yan-wawal, ijjujji kullu willi u,nnin. 17 $mkan a-s-yuwfa-wawal n-nnabi i aoya inna “nttan a-issittin timu,an-nn$, yasi aïïan-nn$.”

lmona n-snat-tg∫mma

lmasip ijjujji anjdam

lmasip ijjujji a*ddam l-lqbïan

lmasip ijjujji mddn ggutnin

�atta 10

18 i+r yasuo mddn ggutnin munn-d fllas, yini i-imp,arn-ns f-ad-skrn ad-dids-ssudun s-tsga ya,ni n-umda, 19 s-d-dars-yu ka yan-umslmd n- ro

yini-as: “way-amslmd, rad-didk-mun$ s-innas ra-tddut.” 20 irar-as yasuo yini-as: “ibu$a$ darsn tansiwin-nsn, ula ig,a, n-ignwan darsn usudn-nsn, imma yus n-bnadm ur-dars mani$ a-isras agayyu-ns.” 21 isawl-d ilmma yan ya,ni z$-gr willi dids itmunun yini-as: “wa-sidi, adj-iyi zwar ad-wrri$ ard-n-m,l$ baba.” 22 imma yasuo inna-yas: “a k-id mun didi. fl $willi ur-ïïafnin tudrt a-n-m,ln winna-yasn-mmutnin.”

23 ik m yasuo s-tanawt, ssudun dids imp,arn-ns. 24 $akudan inkr-d-wa,u itjhhdn, attuynt ta,angiwin ar-kkatnt tanawt aylli$ a-ttommar s-waman. imma

yasuo ign. 25 ddun imp,arn ssfaqn-t inin-as: “jjnjm-a$ a-sidi. ha-ya$ ra-nhlk.” 26 yini-asn yasuo: “ma* aylli$ tksu,m? is-ur-tuminm?” inkr yamr a,u ula ta,angiwin ad-zgan, s-iwrri-umda ihnna bahra. 27 i,r-asn lojb ar-ttinin: “ma-iga-urgaz-ad aylli$ a-srs-isflid-wa,u ula amda?”

28 lli$ ilkm yasuo tamazirt n-gadara $-tsga ya,ni n-umda, ffu$n-d dars sin irgazn z$-gr ism,al. llan gisn ljnun, qun bahra. ur-i+,ar yan a-ik a$aras-an.

29 $uwwtn s-jjhd inin-as-d: “wa-yus n-rbbi, ma-illan $-gratnn$ didk? is-di-tu kit ad-a$-tssrfufnt ur-ta-d-ilkim-uzmz?” 30 ttyawksa $in yat-tuwrut iggutn n-walfan, ur-n-bahra-taggug. 31 ,albn-t ljnun bahra inin-as: “i$-a$-tssuf$t, taznt-a$ a-nk m s-walfan-an.” 32 irar-asn: “zaydat.” ffu$n z$-irgazn, k mn s-walfan. tazzl-tuwrut $akudan s-jjhd z$-ujarif s-umda, *sin-in kullu $-waman. 33 rwln imksawn, wrrin s-tmdint, awin l*bar f-kullu mayan ula f-ma-ijran i-imjnan. 34 a kin-d kullu ayt-tmdint ad-+rn yasuo. lli$-t-in-mnaggarn ,albn-t bahra a-iffu$ tamazirt-nsn.

((9)) 1 ik m yasuo s-tanawt iwrri-d s-tsga-yad n-umda, irup-d tamdint lli-$-izd$. 2 a kin-d dars kra n-mddn awin-as-d yan-urgaz iku mn ign f-imjdin-ns.

yasuo i+ra mamnk ad-bahra-srs-umnn, isawl s-uku am yini-as: “thnna a-iwi, ittin fllak ddnub-nnk.” 3 ilin $in kra n-imslmdn n- ro, inin d-i*f-nsn: “$wad, awal l-lkufr ayd inna.” 4 imma yasuo issn mad-swangmn, yini-asn: “ma* aylli$ tudjam iswingimn ∫* nnin ad-k mn s-i*fawn-nnun? 5 ma-gisn-ir*an, ad-ini$ ‘ittin fllak ddnub-nnk’ n$d ad-ini$ ‘nkr ar-ttidut’? 6 imma $ilad rad-awn-ml$ is-dari ta+,,art $-ddunit ad-ssitti$ ddnub, nkki lli-igan yus n-bnadm.” isawl ilmma s-uku am yini-as: “nkr, tasit imjdin-nnk, tddut s-tgmmi.” 7 inkr $akudan iddu s-tgmmi-ns. 8 lli$-t-+ran, $uw,n mddn-an kullutn ar-tal$n rbbi lli-ifkan ta+,,art-ad iggutn i-bnadm.

9 iftu yasuo z$-$in, s-i+ra yan bu-nkkas ism-ns matta, iskiws $-illi$ a-tam+n iqaridn n-nkkas.

ma-ra-imun d-lmasip?

lmasip yumr a,u d-umda

lmasip ijjujji sin imjnan

lmasip ijjujji aku am

i$ra lmasip i-matta

�atta 11

yini-as yasuo: “a k-id mun didi.” inkr $akudan imun dids. 10 igawr yasuo $-tgmmi n-matta, a kin-d id-bu-nkkas ggutnin d-wiyya, ∫* nnin, drun d-yasuo d-imp,arn-ns. 11 lli$-t-+ran ifarisin, sqsan imp,arn-ns: “ma* aylli$ a-i tta-umslmd-nnun d-ayt-nkkas d-wiyya, ∫* nnin?” 12 imma yasuo, lli$ isfld i-mad-nnan irar-asn: “urd $willi dusnin a-iptajjan aïbib walaynni $willi u,nnin. 13 zaydat tswangmm $-warra n-rbbi lli-innan ‘ri$ darun lpnant, urd ti$rsi.’ imma nkki, ur-d-u ki$ a-n-$r$ i-willi $alnin is-fulkin, walaynni u ki$-d a-n-$r$ i-willi ∫* nnin.”

14 a kin-d imp,arn n-yupanna amsddam s-dar yasuo inin-as: “ar-nta+um nkk∫ni d-ifarisin. ma* aylli$ ur-a-ta+umn imp,arn-nnk?” 15 yini-asn: “is-ra-ïiyyr

i-ayt-tm$ra d-usli didsn? walaynni rad-d-a kin-uwssan lli-$-ra-fllasn-yitti-usli. $akudan a-rad-ta+umn. 16 ur-illi ma-itggan tad$art n-ttub l-ljdid i-tmlsit taqdimt, a ku ra-tkkis-td$art l-ljdid z$-tqdimt, tbbi s-ugg∫ar. 17 ur-illi ma-itggan aman n-wa,il iktin l-ljdid $-ilmawn iqdimn, a ku rad-st$n ilmawn iqdimn, ffin-waman *srn ilmawn. walaynni ar-tggan aman n-wa,il l-ljdid $-ilmawn l-ljdid. $mkan a-s-rad-qaman fulkin s-sin.”

18 sul a-isawal yasuo s-d-yu ka yan-um$ar, i,r-d $-dar i,arn-ns yini-as: “tasaot-ad tmmut illi im++in. walaynni a k-id tgt fllas afus-nnk tddr.” 19 inkr yasuo imun dids ntta d-imp,arn-ns. 20 tlla $in yat-tm$art tu,n, yili-bdda-gis-usgg∫rd n-idammn sin d-mraw n-usgg∫as. trup-d ti$urdin n-yasuo

tggr i-tama n-tmlsit-ns, 21 tini d-i*f-ns: “i$-n-ggr$ $ir i-tmlsit-ns rad-jji$.” 22 igrawl yasuo issmaqql gis yini-as: “thnna a-illi, tjjit $ilad a ku tumnt.” $akudan a-tjji-tm$art. 23 lli$ ilkm yasuo tigmmi n-um$ar yaf-n $willi kkatnin taouwwatt d-mddn ggutnin ar-ss$uyyun. 24 yini-asn: “ittiyat. han tafru*t ur-tmmut. $ir tgn.” imma ntni ar-gis-,ããan. 25 lli$ ssuf$n mddn-an kullutn, ik m yasuo s-dar-tfru*t. yam+-as $-ufus, tnkr-d. 26 awin ilmma l*bar-ns s-tmazirt-an kullutt.

27 iftu yasuo z$-$in, ,furn-t sin ibuka,n ar-t$uwwatn ar-ttinin: “pnnu ginn$ a-yus n-dawd.” 28 lli$ ik m yasuo s-yat-tgmmi rupn-t-id ibuka,n-lli.

isqsa-tn: “is-tumnm is-+,ar$ ad-skr$ mayad?” inin-as: “numn a-sidi.” 29 iggr i-walln-nsn yini-asn: “ad-awn-yili ma-s-tumnm.” 30 wrrin sfawn $akudan. yuããa-tn ilmma s-lmoqul yini-asn: “rarat loaql, a-ur-tinim i-yan f-mayad.” 31 imma ntni ddan ar-sawaln f-yasuo $-tmazirt-an kullutt.

32 $ir ddan ntni s-d-u kan kra n-mddn ya,ni, awin-as-d yan-urgaz a+n+um, yili gis yal-ljnn. 33 lli$-zgis-iffu$ ljnn iwrri-u+n+um ar-isawal.

ar-tojjabn mddn kullutn ar-ttinin: “ur-jju-illi zund mayad $-dar ayt-rbbi.” 34 imma ifarisin ar-ttinin: “nttan s-tpkimt n-ugllid l-ljnun asa-issufu$ ljnun.”

asqsi f-u+um

lmasip ijjujji illis n-um$ar

d-tm$art lli-iggrn

i-tmlsit-ns

lmasip ijjujji sin ibuka,n

lmasip ijjujji a+n+um

�atta 12

35 ar-itkka yasuo kullu timdinin ula iduran, ar-isslmad $-tg∫mma n-t+allit ar-itbrrap s-l*bar ifulkin n-tgldit n-ignna, ar-ijjujji mddn z$-kraygatt

tama,unt ula kraygatt aïïan nna-gisn-illan. 36 lli$ imnad $-mddn-an ggutnin, qaman gis bahra, a ku i+ra tammara d-ta$uft lli-$-llan zund ulli bla amksa. 37 yini ilmma i-imp,arn-ns: “tggut-tmgra walaynni drusn i*ddamn. 38 ,albat bu-tmgra a-yazn i*ddamn ad-ssmunn tamgra-ns.”

((10)) 1 i$r-d yasuo i-imp,arn-ns s-sin d-mraw s-dars, ifk-asn ta+,,art ad-ssufu$n ljnun ∫* nnin ar-jjujjin kraygatt tama,unt ula aïïan. 2 $mkad ad-gan ismawn

n-irqqasn s-sin d-mraw: amzwaru simoan lli-mi-ttinin bïrus, ntta d-g∫mas andraws, d-yaoqub yus n-zabdi, ntta d-g∫mas yupanna, 3 d-filibbus, d-bartulamaws, d-tuma, d-matta lli-sttin-ikkan iga bu-nkkas, d-yaoqub yus n-palfa, d-taddaws, 4 d-simoan awaïani, ntni d-yahuda is*aryuï lli-ra-izznz yasuo tigira.

5 $akudan a-yuzn yasuo irqqasn-ns s-sin d-mraw yuããa-tn: “a-ur-tddum s-tmizar ya,ni ula tk mm s-tmdinin n-samira. 6 walaynni ddwat dar-uwlli

n-tuwrut ijlan lli-igan ayt-rbbi, 7 ar-ttbrrapm $-u$aras ar-ttinim ‘takmur-d-tgldit n-ignna.’ 8 jjujjiyat imu,an-nsn, ar-tssnkarm $willi mmutnin, ar-tss$usm injdamn, ar-tssufu$m ljnun. akkayat bla-da-ttam+m yat, a ku tum+m bla tfkam yat. 9 a-ur-tawim ur$ ula nnuqrt ula anas $-ubkkas-nnun. 10 a-ur-tasim aq∫rab i-u$aras n$d sin iq ban n$d tur+iyin n$d aomud, a ku a*ddam isthlla am u-ns. 11 tamdint nna-tlkmm n$d aduwwar, sigglat gis s-manwa gis isthllan, tgawrm dars ar akud nna-ra-tmuddum z$-$in. 12 tigmmi nna-s-tk mm iniyat-asn ‘ad-awn-tili sslamt.’ 13 i$-tt-sthllan ayt-tgmmi-an rad-asn-tili sslamt lli-s-tnnam. i$-ur-tt-sthllan ur-ra-n-$in-tqama sslamt-nnun. 14 walaynni inna$-k∫n-ur-rin mddn ula sfldn s-wawal-nnun, ffu$at z$-tgmmi-an ula tamdint-an tssusm agdrur n-i,arn-nnun. 15 lpqq a-rad-awn-ini$, ra-i qu $-wass l-lpsab f-ayt-tmdint-an ugg∫ar n-ayt-sadum ula ayt-oamura.

16 “uzn$-k∫n $ilad zund ilqqa$n $-gr-uw ann. rarat loaql zund algmma,, tzrim s-sslamt zund atbir. 17 rarat loaql-nnun z$-bnadm, a ku ra-k∫n-in-dpayn

s-lmpkamat, ss$ur n-k∫n $-tg∫mma n-t+allit, 18 jurrn-k∫n s-lgddam l-lpukkam d-igldan f-ssibt-inu, ba a-flla-takkam tugga i-mddn-an ula i-ayt-tmizar ya,ni. 19 i$-k∫n-dpin s-lmpkama, ad-ur-tasim ta$uft f-ma-ra-tinim ula ma-f-ra-tsawlm, a ku rbbi a-rad-awn-iml $-tasaot-an ma-ra-tinim. 20 urd kunni a-ra-isawal walaynni ra-d-zgigun-isawal rrup n-rbbi babatun. 21 ra-yili ma-ra-n-idpi g∫mas i-lmut, yili ma-ra-n-idpi yus, nkrn-d tarwa f-ayt-darsn n$n-tn. 22 ra-k∫n-tkrhun kullu mddn f-ssibt n-ma-tgam winu, walaynni wanna ibiddn izga ar isigg∫ra ra-injm. 23 i$-k∫n-ssrfufnn $-yat-tmdint, rwlat s-tayya,. lpqq a-rad-awn-ini$, ur-ta-ra-tkmmlm tabrrapt $-tmdinin n-ayt-rbbi ard-d-wrri$ nkki lli-igan yus n-bnadm.

ulli bla amksa

irqqasn l-lmasip

lmasip yuzn irqqasn-ns

ilqqa$n $-gr-uw ann

�atta 13

24 “amp,ar ur-yug∫r amslmd-ns. a*ddam ur-yug∫r sidis. 25 ra-iqnou-ump,ar i$-irwas amslmd-ns, iqnou-u*ddam i$-irwas sidis. walaynni i$-a-ttinin

mddn f-bu-tgmmi ‘bol-zabul’ ( iïan), ur-rad-p mn a-t-inin f-ayt-tgmmi-ns. 26 “a-ur-zgisn-tiksa,m, a ku kullu ma-irgsn ra-d-iban, d-kullu ma-intln ra-ityawssan. 27 aynna-yawn-nni$ $-griyi didun, iniyat-t i-kullu mddn. aynna mi tsfldm $-tntla, brrpat srs f-iggi n-tg∫mma. 28 a-ur-tiksa,m z$-willi nqqanin ddat, a ku ur-+,arn ad-hlkn rrup. walaynni iksa,at z$-$walli i+,arn a-ihlk rrup ula ddat $-jhnnama. 29 is-ur-a-nzzan sin-waj̈ ̇ j ̈ ̇ j ̈ ̇aw n s-yat-tqaritt? walaynni ur-ra-gisn-i,r yan s-wakal i$-ur-t-yudji rbbi babatun. 30 imma kunni, z$-in+a,n n-i*f-nnun ipasb-tn babatun. 31 a-ur-tiksa,m, a ku tozzam dars ugg∫ar n-waj̈ ̇ j ̈ ̇ j ̈ ̇aw n ggutnin. 32 “wanna ittinin is-iga winu $-gr mddn, ula nkki ra-ttini$ iga winu $-dar baba rbbi $-ignna. 33 imma wanna ittinin ur-igi winu $-gr mddn, ra-ttini$ ula nkki ur-igi winu $-dar baba rbbi $-ignna.

34 “a-ur-t$alm is-d-u ki$ ad-skr$ lhna $-ddunit. urd lhna a-rad-skr$ walaynni tib,it. 35 u ki$-d ad-b,u$ afru* d-babas, b,u$ tafru*t d-innas,

b,u$ tam$art d-t,gg∫alt-ns. 36 han ayt-tgmmi-nnun a-ra-ig inuwwa n-nnun. 37 wanna ittirin babas n$d innas ugg∫ar-inu ur-isthlla a-ig winu. wanna ittirin iwis n$d illis ugg∫ar-inu ur-isthlla a-ig winu. 38 wanna ur-yusin aggjdi-ns imun didi, ur-isthlla a-ig winu. 39 wanna i$win $-tudrt-ns ra-stt-ijlu. imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu ra-stt-yaf. 40 “wanna-k∫n-iqbln, iqbl-iyi. d-wanna-yyi-iqbln, iqbl $walli-yyi-d-yuznn. 41 wanna issbrrkn s-kra n-nnabi f-ssibt n-ma-iga nnabi, lbaraka n-nnabi a-rad-as-yili. d-wanna issbrrkn s-yan ir,an rbbi f-ssibt n-ma-ir,a rbbi, lbaraka n-yan ir,an rbbi a-rad-as-yili. 42 lpqq a-rad-awn-ini$, wanna ifkan i-yan $-im++iyn-ad a-isu f-ssibt n-ma-iga amp,ar-inu, wa**a-yas-ifka $ir yal-lkas n-waman smmi,nin, rad-as-tili lbaraka-ns.”

((11)) 1 lli$ ikmml yasuo iwaliwn-an lli-s-yuããa imp,arn-ns s-sin d-mraw, iddu ar-itbrrap ar-isslmad $-tmdinin n-tmazirt-an. 2 imma yupanna

amsddam illa $-lpbs. lli$ isfld f-ma-iskar lmasip, yazn kra n-imp,arn-ns a-t-sqsan: 3 “izd kiyin a-igan $walli ra-d-ya k, n$d a-sul-ntql s-yan ya,ni?” 4 isawl yasuo yini-asn: “zaydat tinim i-yupanna f-ma-mi-tsfldm ula ma-t+ram. 5 ha-ibuka,n ar-ttisfiwn, iku amn ar-fttun, injdamn ar-t$usn, i,r,ar ar-sflidn, $willi mmutnin ar-d-nkkrn ula im+la, ar-tn-ilkkm l*bar ifulkin. 6 ambarki a-iga wanna ur-gigi-yufin mafa-yas-ïiyyar.”

a-ur-tiksa,m z$-bnadm

tib,it ula lbaraka

asqsi n-yupanna amsddam

�atta 14

7 lli$ ftan ntni, isawl yasuo f-yupanna i-mddn ggutnin lli-d-fllas-munnin. isqsa-tn: “$akud lli$ a-ttidum s-l*la ma-tram a-t+rm? izd kra n-ta++mayt ar-tt-issmussu-wa,u? 8 masa-ttidum? izd a-t+rm kra n-urgaz ilsan ibrdan wanin? han $willi dar ibrdan wanin, $-tg∫mma n-igldan a-$-llan. 9 walaynni masa-ttidum? is-urd yan-nnabi a-ttirim a-ti-t+rm? rad-awn-ini$, iga yan imqqurn $-lanbiya. 10 a ku yupanna a-f-ityara $-warra n-rbbi ‘hati rad-azn$ arqqas-inu ad-ak-izwur, ijjujad-ak a$aras-nnk.’ 11 lpqq a-rad-awn-ini$, ur-illi $-tarwa n-tm$arin yan yug∫rn yupanna amsddam. imma wad kullu im++in $-tgldit n-ignna, yug∫r yupanna. 12 “z$-uwssan n-yupanna amsddam sul s-$assad mma$n mddn ad-k mn s-tgldit n-ignna, ar-ttirin ayt-imi$ a-stt-$win s-jjhd. 13 kkan-ttin lanbiya ula ro n-musa ar-kullu-malan awal n-rbbi i-mddn aylli$-d-yu ka yupanna. 14 walaynni i$-tram a-tamnm awal-nsn, tissanm izd yupanna a-igan ‘nnabi iliyya’ lli-s-nnan ra-d-ya k. 15 wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld. 16 “walaynni ma-s-rad-awn-ssrwas$ tasut-ad? trwas tarwa lli-skiwsnin $-ssuq ar-n-aqran i-imddukk∫al-nsn ar-ttinin 17 ‘nut-awn taouwwatt ur-a-ttpu m, nasi-awn amarg ur-a-tallam.’ 18 yu ka-d yupanna ur-a-i tta ula-da-issa, ar-fllas-ttinin ‘illa gis yal-ljnn.’ 19 a k$-d nkki lli-igan yus n-bnadm ar- tta$ ar-ssa$, ar-flla-ttinin ‘$wad iga bu-udis ig askayri, ig amddakk∫l n-ayt-nkkas d-wiyya, ∫* nnin.’ walaynni tapkimt n-rbbi, kullu willi srs skarnin ar-tt-in-tafan t∫$+an.”

20 $akudan ar-it+i yasuo ayt-tmdinin lli-$-iskr kigan d-lmojizat-ns, a ku ur-rin ad-fln kullu mad-skarn y∫* n. 21 yini-asn: “tagu,i a-rad-awn-yili

ay-ayt-kurazin. tagu,i a-rad-awn-yili ay-ayt-bitãayda. han lmojizat lli-skr$ $-darun, mrad is-tnt-skr$ $-tmdinin n-ãur d-ãayda, ikun lsan l*i $akudan, gn i$d f-i*fawn-nsn, fln kullu mad-skarn y∫* n. 22 rad-awn-ini$, ra-fllawn-i qu-wass l-lpsab ugg∫ar n-ayt-ãur d-ayt-ãayda. 23 imma kunni ay-ayt-kafrnapum, is-tram a-tlkm ignwan? han ra-k∫n-in-ilup rbbi $-tdrut n-wakal. han lmojizat lli-skr$ $-darun, mrad is-tnt-skr$ $-tmdint n-sadum, ikun tqama sul s-$assad. 24 rad-awn-ini$, ra-fllawn-i qu-wass l-lpsab ugg∫ar n-ayt-sadum.”

25 i++all yasuo $-tasaot-an yini: “wa-baba, sidis n-ignna d-wakal, ul$$-k a ku tssntlt ti$awsiwin-ad f-ayt-loaql d-lfhmt tssmlt-tnt i-ibujadiyn. 26

a ku $mkad a-s-tr,it a-baba.” 27 yini ilmma: “$-ddu-ufus-inu a-$-iga baba kullu ma-illan. ur-illi ma-issnn yus n-rbbi abla babas, ula illa ma-issnn baba abla nkki lli-igan yus d-willi qãad$ ad-asn-t-ml$. 28 a kad-d sri, a-kullu willi kkatnin tammara asin ta+ayt i qan, ssunfu$-awn. 29 gat-n fllawn iplasn-inu ar-zgigi-ttlmadm, a ku ihnna-uwl-inu iommr s-ããbr, tafm gigi asunfu i-i*f-nnun. 30 hati r*an iplasn-inu, ifssus-usitti lli-rad-flawn-srs$.”

ass l-lpsab

a kad-d sri tsunfum

�atta 15

((12)) 1 yan-wass $-uwssan-an, iga ass n-usunfu, ifta yasuo $-igran $-gr imndi. in$ la+ imp,arn-ns, bdun ar-tkkisn tizlfin ar- ttan. 2 +rn-tn kra n-ifarisin

inin-as-d: “+r imp,arn-nnk, ar-skarn $-wass n-usunfu $aylli ur-gis-ipllan.” 3 isawl yasuo yini-asn: “is-ur-t$rim f-dawd ma-iskr lli$-t-bahra-in$a la+, ntta d-willi dids munnin? 4 ik m s-tgmmi n-rbbi i a$rum lli-ityawfkan i-rbbi, ur-iplla a-t-i ntta ula asmun-ns. $ir inm$urn n-tgmmi n-rbbi a-mi-iplla. 5 is-ur-t$rim $- ro n-musa f-mamnk a-t*damn inm$urn n-tgmmi n-rbbi $-wass n-usunfu? walaynni ur-tn-i+i rbbi f-mayan. 6 imma $ilad rad-awn-ini$, illa $id ma-yug∫rn tigmmi n-rbbi. 7 ityara $-warra n-rbbi ‘ri$ darun lpnant, urd ti$rsi.’ mrad is-tssnm lmona n-wawal-an, ikun ur-tpkamm f-$wid ur-skirnin kra y∫* nn. 8 imma nkki lli-igan yus n-bnadm, gi$ sidis n-wass n-usunfu.”

9 iftu yasuo ik m s-tgmmi n-t+allit. 10 illa $in yan-urgaz immut-as-ufus. ilin ula kra n-mddn ran ad-afn $-yasuo masa-yas-ãra,n. sqsan-t: “is-iplla

a-tjjujjit $-wass n-usunfu?” 11 isawl yasuo yini-asn: “is-gigun-illa ma-iïïafn alqqa$ i,r-as-n $-ug,i $-wass n-usunfu ifl-t $in? is-ur-ra-t-id-i$wi yasi-t-id? 12 walaynni iozza bnadm dar rbbi ugg∫ar n-ulqqa$. hati iplla a-nskar afulki $-wass n-usunfu.” 13 isawl ilmma s-urgaz-lli yini-as: “mdi-d afus-nnk.” imdi-as-t-id s-ijji idus zund wayya,. 14 ffu$n ifarisin $akudan, ar-tm awarn i-ngratsn f-mamnk a-rad-n$n yasuo .

15 issn yasuo mad-qãadn, iftu z$-$in. ,furn-t mddn ggutnin, ijjujji kullu ma-$-llant-tmu,an, 16 yini-asn a-ur-fllas-sawaln. 17 $mkad a-s-yuwfa ma-inna rbbi

$ayd izrin f-imi n-nnabi i aoya inna: 18 “hay-a*ddam-inu lli-+li$. nttan a-dari-iozzan, frp$ srs bahra. ra-t-ommr$ s-rrup-inu, ar-itbrrap i-kullu ayt-tmizar s-lpqq lli-rad-asn-yili. 19 ur-ra-itjapad ula-da-it$uwwat. ur-ra-itall awal-ns $-tswak. 20 ta++mayt nna-ibrin, ur-ra-stt-ibbi. ula tiftilt nna-iskarn aggu, ur-ra-stt-iss*si, ard izzga lpqq $-kraygatt mani. 21 $-ism-ns a-$-ra-n-rjun kullu ayt-tmizar.”

22 u kan-d kra n-mddn $-uwssan-an, awin-as-d yan-urgaz ibuk,n, ig a+n+um yili gis yal-ljnn. ijjujji-t yasuo, iwrri-u+n+um ar-isawal yisfiw. 23 ggutn $willi-t-+ranin, i,r-asn lojb kullutn

ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: “izd $wad a-igan yus n-dawd llisa-ntql?” 24 imma ifarisin, lli$ sfldn f-ma-iskr ar-ttinin: “$wad, $ir s-tpkimt n-bol-zabul agllid l-ljnun asa-issufu$ ljnun.” 25 imma yasuo issn iswingimn-nsn yini-asn: “tagldit nna-itmma$n d-i*f-ns ra-t*lu. tamdint n$d tigmmi nna-itmma$n d-i*f-ns ur-t+,ar a-tqama. 26 ula iïan, i$-a-issufu$ iïan, hati ar-itmma$ d-i*f-ns. mamnk a-ra-tqama-tgldit-ns? 27 walaynni i$d s-tpkimt n-bol-zabul asa-ssufu$$ ljnun, iniyat-iyi masa-tn-ssufu$n

asqsi f-wass n-usunfu

lmasip ijjujji $-wass n-usunfu

a*ddam n-rbbi

kra n-mddn ur-ssinn ma-iga

yasuo

�atta 16

ayt-darun? ntni a-rad-awn-iml is-tjlam. 28 walaynni i$d s-rrup n-rbbi asa-ssufu$$ ljnun, issanat is-d-darun-tu ka-tgldit n-rbbi. 29 “ma-i+,arn a-ik m s-tgmmi n-yan idusn a-d-yak∫r ayda-ns i$-ur-zwar-ikrs $walli idusn? i$-t-ikrs, $akudan a-rad-as-d-yak∫r ayda-ns. 30 han wanna ur-didi-illin, iga ,i,,-inu. d-wanna ur-didi-issmunun, ar-izzmzar. 31 f-mayad a-f-rad-awn-ini$, kullu ddnub n-bnadm ula kullu tirggam nna-s-rgmn rbbi, i+,ar ad-asn-iãamp fllasn, walaynni yan irggmn rrup lqudus ur-sar-as-fllas-iãamp. 32 wanna isawln $-yus n-bnadm, i+,ar rbbi ad-as-iãamp. walaynni yan irggmn rrup lqudus, ur-rad-as-iãamp, la $-ddunit ula $-li*rt.

33 “i$-tfulki l$llt, tissanm is-tfulki-ts$art. i$-t∫* n l$llt, tissanm is-t∫* n-ts$art. a ku z$-l$llt-ns a-z$-a-ttyawssan-ts$art. 34 wa-tarwa

n-ifa$rn, mamnk a-ra-ti+,arm a-tsawalm s-ufulki d-kunni t∫* nm? hati aynna-s-iommr-uwl asad-isawal imi. 35 yan ifulkin, ar-d-issufu$ ma-ifulkin z$-l*zin n-ufulki-ns. imma yan y∫* nn, ar-d-issufu$ ma-y∫* nn z$-l*zin l-l*∫ ant-ns. 36 rad-awn-ini$, rad-rarn mddn lpsab $-wass l-lpukm f-kraygatt awal i*wan lli-s-nnan. 37 f-iwaliwn-nnun a-f-rad-awn-yili rr,a. f-iwaliwn-nnun a-f-rad-awn-yili lhalak.”

38 sawln-d ilmma kra n-imslmdn n- ro d-ifarisin inin-as: “way-amslmd, nra a-dark-n+r kra l-lmojizt ad-a$-tg tamatart n-izd rbbi a-k-id-yuznn.” 39 imma

ntta irur-asn: “tasut y∫* nn ifsadn ayad, t,alb tamatart. ur-rad-as-ttyawfka kra n-tmatart abla tamatart n-nnabi yuna. 40 $mklli-n-ikka yuna kra,-uwssan d-kra,-wa,an $-waplig n-uslm imqqurn, $mkan a-rad-iyi-ijru ula nkki lli-igan yus n-bnadm. ra-n-k$ kra,-uwssan d-kra,-wa,an $-tdrut n-wakal. 41 walaynni rad-nkrn ayt-ninwa $-wass l-lpsab $-gr mddn n-tasut-ad, a tkkan srsn, a ku fln ntni kullu mad-skarn y∫* n $akud lli$ sfldn i-tbrrapt n-yuna. imma $ilad illa $id ma-yug∫rn yuna. 42 ra-tnkr-tgllitt l-ljanub $-wass l-lpsab $-gr mddn n-tasut-ad, ta tkka srsn, a ku tu ka-d nttat z$-ttmi n-ddunit a-tsfld i-tpkimt n-suliman. imma $ilad illa $id ma-yug∫rn suliman.

43 “i$-iffu$ ljnn z$-kra n-bnadm, ra-izray $-l*la $-ur-llin-waman, ar-isiggil s-mani$ a-izdd$. i$-ur-yufi man, 44 ra-yini d-i*f-ns: ‘rad-wrri$

s-tgmmi lli-$-ttin-kki$.’ ya k-id yaf-d tigmmi t*wa ttyaras tngadda. 45 iddu ilmma yawi-d dids ssa l-ljnun ya,ni lli-t-yug∫rn $-l*∫ ant, k mn kullutn zd$n $-urgaz-an ard iwrri isigg∫ra-ns y∫* n f-isizwar-ns. $mkad a-ra-yili i-tasut-ad y∫* nn.”

46 ar-sul-isawal yasuo s-di-tu ka innas d-aytmas, biddn-d $-brra ,albn a-dids-sawln. 47 yini-as-d yan z$-gr willi-as-sflidnin: “ha-innak d-aytmak

biddn-in $-brra, ,albn a-didk-sawln.” 48 imma ntta inna-yasn: “ma-igan inna ula aytma?” 49 imdi afus-ns s-dar imp,arn-ns yini-asn: “ha-inna d-aytma.

l*zin l-l*∫ ant ula win-ufulki

tamatart n-nnabi yuna

ljnn lli-itffu$n z$-bnadm

aytmas l-lmasip d-innas

�atta 17

50 a ku wanna iskarn ma-ira baba rbbi n-ignna, nttan a-igan g∫ma, ig ulltma, ig inna.”

((13)) 1 $assan iffu$ yasuo z$-tgmmi, iftu igawr $-tama n-umda. 2 munn-d fllas mddn ggutnin aylli$-t-id-iqqan a-ik m s-yat tanawt. iskiws gis, biddn mddn-an

kullutn $-tama n-waman. 3 ibdu ar-tn-isslmad s-lmoni f-kigan d-t$awsiwin. yini-asn: “hay-afllap iffu$ a-n-ilup amud. 4 lli$-t-ilup i,r-n kra $-u$aras a kin-d ig,a, grun-t. 5 i,r-n kra $-gr i+ran $-illi$ idrus-wakal, im$i-d payna a ku ur-t-bahra-idil-wakal. 6 walaynni lli$-di-t$li tafukt tjdr-t, yiqar a ku ur dars i+uran. 7 i,r-n kra $-uzgg∫ar, i$li d-uzgg∫ar i qajji-t. 8 i,r-n kra $-wakal ifulkin ifk ããabt. ifk yan miyya, ifk yan s,iã id-mraw, ifk yan kra, id-mraw. 9 wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.” 10 a kin-d dars imp,arn-ns sqsan-t: “ma* aylli$ a-srsn-tsawalt s-lmoni?” 11 yini-asn yasuo: “kunni ityawfka-yawn a-tissanm f-tgldit n-rbbi ma-intln, imma ntni ur-asn-ityawfka. 12 a ku wanna dar illa, rad-as-izayd rbbi, yili-as ugg∫ar. imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ikkis ula maylli dars illan. 13 mayad afa-srsn-sawal$ s-lmoni. a ku ar-tmnadn ur-a-+rran yat, ar-sflidn ur-a-tsllan i-yat ula-da-tfhamn yat. 14 illa gisn $aylli-f-inna rbbi f-imi n-nnabi i aoya inna: ‘rad-bahra-tsflidm walaynni ur-ra-tfhmm ma-mi-tsfldm. rad-bahra-ttmnadm walaynni ur-ra-tissanm ma-tmnadm. 15 wrrin mddn-an iqqur i*f-nsn, ++ayn imzgan-nsn, qqnnt-walln-nsn. ur-rin ad-+rnt-walln-nsn ula sfldn imzgan-nsn ula fhmn $-i*f-nsn. ur-rin ad-d-sri-wrrin a-tn-jjujji$.’ 16 imma kunni, timbarkiyin ad-gant-walln-nnun a ku ar-+rrant. imbarkin ad-gan imzgan-nnun a ku ar-sflidn. 17 lpqq a-rad-awn-ini$, ggutn lanbiya d-mddn r,anin rbbi +u+,n ad-+rn mayd t+rram walaynni ur-t-+rin, +u+,n ad-sfldn i-mayd mi tsflidm walaynni ur-as-sfldn. 18 “$mkad a-tga lmona n-ufllap. 19 amud lli-i,rn $-u$aras, iga ntta zund yan isfldn i-wawal n-tgldit n-ignna ur-t-ifhim. ya k-id iblis ikkis-as awal lli-illan $-i*f-ns. 20 imma amud lli-i,rn $-gr i+ran, iga ntta zund yan isfldn i-wawal yam+-t payna ifrp srs, 21 walaynni ur-ik im-wawal-an s-uwl-ns. iqama $ir kra n-uwssan ard tili tassast n$d tarfufnt f-ssibt n-wawal s-iknuki. 22 imma amud lli-i,rn $-uzgg∫ar, iga ntta zund yan isfldn i-wawal, walaynni idda yasi ti$ufiwin n-ddunit ilhu s-wayda. $ayan a-i qajjin awal aylli$ ur-d-yiwi ããabt. 23 walaynni amud lli-i,rn $-wakal ifulkin, iga ntta zund yan isfldn i-wawal ifhm-t, ifk ããabt. ra-yili ma-ifkan miyya, yili ma-ifkan s,iã id-mraw, yili ma-ifkan kra, id-mraw.”

24 izayd yasuo yut-asn lmona-yad ya,ni yini-asn: “tagldit n-ignna tga zund yan-urgaz ifta ilup-n amud ifulkin $-igr-ns. 25 lli$ ign $-iy, ya k-id

yan-unuwwa -ns, ilup-n wazkkun $-gr irdn, iddu ifl-t. 26 lli$-d-m$in irdn ssuf$n tizlfin, im$i didsn wazkkun. 27 a kin-d i*ddamn s-dar bab

lmona n-wamud d-ikalln

lmona n-wazkkun $-igr

�atta 18

n-igr inin-as: ‘wa-sidi, is-urd amud ifulkin a-tgit $-igr-nnk? mani-d-ikka wazkkun-ad?’ 28 yini-asn: ‘kra n-unuwwa a-iskrn $ayad.’ inin-as i*ddamn: ‘is-trit a-nddu nsussi nssukf wazkkun-an?’ 29 irar-asn: ‘uhu, a-ur-tssukfm wazkkun a-ur-imil tssukfm dids irdn. 30 adjat-tn ad-kullu-mqqurn ard trup-tmgra. $akudan rad-ini$ i-i uwwaln: ssmunat-zwar wazkkun tgm-t d-tagg∫atin ba a-ijdr, tzaydm ilmma tmgrm irdn tssmunm-tn-d $-upanu-nu.’”

31 yut-asn lmona-yad ya,ni yini-asn: “tagldit n-ignna tga zund yat taqqayt l-l*rdl, yiwi-tt yan-urgaz i++u-tt $-wakal-ns. 32 nttat tm++i f-kullu taqqayin

lli-llanin, walaynni i$-di-tm$i ra-tag∫r i ddran kullutn, twrri tg tas$art. ar-di-tta kin ig,a, n-ignwan ar-zdd$n $-gr-tãïïwin-ns.”

33 yut-asn-da$ lmona-yad ya,ni yini-asn: “tagldit n-ignna tga zund ta*mirt lli-di-tusi yat-tm$art tg-tt-in $-kraïï lobrat mqqurnin n-uggurn, tsskti

lojin kullut.” 34 kullu mayad, s-lmoni ast-inna yasuo i-mddn ggutnin lli-d-fllas-munnin. ur-a-srsn-isawal abla s-lmoni. 35 $mkad a-s-yuwfa-wawal n-nnabi lli-innan: “s-lmoni a-s-rad-asn-sawl$, ml$-asn ma-intln z$-isizwar n-ddunit.”

36 $akudan ifl yasuo mddn-an ik m s-tgmmi, a kin-d dars imp,arn-ns inin-as: “ml-a$ ma-tqãadt s-lmona n-wazkkun $-igr.” 37 isawl yasuo yini-asn: “$walli ilupn amud ifulkin iga-t yus n-bnadm, 38 igr tga-t

ddunit. aqqayn n-wamud ifulkin gan-tn ayt-tgldit n-ignna, imma aqqayn n-wazkkun gan-tn ayt-iblis. 39 anuwwa lli-tn-in-ilupn iga-t iblis. tamgra tga isigg∫ra n-ddunit, i uwwaln gan lmalayka. 40 $mklli ssmunn wazkkun a-ijdr $-loafit, $mkan a-ra-ijru $-isigg∫ra n-ddunit. 41 a ku yus n-bnadm ra-yazn lmalayka-ns, ssittin z$-tgldit-ns kullu ma-issïarn mddn ula kullu ma-iskarn l*∫ ant, 42 lupn-tn-in $-ufarnu l-loafit. $in a-$-rad-allan ar-tg+a+n u*san-nsn. 43 imma $willi-f-ir,a rbbi, $akudan a-rad-isfiwn zund tafukt $-tgldit n-babatsn. wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.

44 “tagldit n-ignna tga zund lknz ityawm,aln $-igr, yaf-t-in yan-urgaz ip,u-t-da$. iddu ifrp bahra, izznz kullu ma-dars-illan, is$ igr-an.

45 “tagldit n-ignna tga zund ttajr ar-isiggil s-ljuhr i$∫lan. 46 lli$ yufa yat taljuhrt iggut-bahra-watig-ns, iddu izznz kullu ma-dars-illan is$ taljuhrt-an. 47 “tagldit n-ignna tga zund bkt, lupn-tt-in ing∫marn $-umda ssmunn-d gis kraygatt rrh, n-islman. 48 lli$ tommr bkt awin-tt-id s-wakal, gawrn ar-+layn $willi wanin ar-tn-tgan $-tislla, imma $willi ∫* nnin lupn-tn-in. 49 $mkan a-ra-ijru $-isigg∫ra n-ddunit. rad-ddun lmalayka +lin

lmona n-taqqayt im++in

lmona n-t*mirt

isawl lmasip f-lmona n-wazkkun

$-igr

tagldit n-ignna

�atta 19

mddn ∫* nnin z$-gr willi r,anin rbbi, 50 lupn-tn-in $-ufarnu l-loafit. $in a-$-rad-allan ar-tg+a+n u*san-nsn.” 51 yini-asn yasuo: “is-tfhmm kullu ti$awsiwin-ad $ila?” inin-as: “nfhm-tnt.” 52 izayd yini-asn: “kraygatt amslmd lli-ilmdn f-tgldit n-ignna, iga zund bu-tgmmi lli-d-issufu$n z$-l*zin-ns ma-igan l-ljdid ula ma-igan aqdim.”

53 lli$ ikmml yasuo kullu lmoni-ad, iftu z$-$in, 54 iwrri-d s-tmazirt-ns. ar-isslmad $-tgmmi n-t+allit, ar-gis-tojjabn mddn ar-ttinin: “argaz-ad,

mani-d-kullu-srs-tkka-tpkimt-ad ula lmojizat-ad iskar? 55 is-urd yus n-unjjar ayad? is-urd maryam a-igan innas? is-urd yaoqub d-yusf d-simoan d-yahuda a-igan aytmas? 56 is-urd istmas kullutnt ayd-didnn$-illan $id? imma kullu mayad, mani-d-srs-ikka?” 57 ntni bzgn fllas. imma yasuo inna-yasn: “nnabi nna-illan ar-ti-tuqqarn mddn, walaynni ur-a-ti-tuqqarn ayt-tmazirt-ns d-ayt-tgmmi-ns.” 58 ur-$in-iskir kra l-lmojizat ggutnin, a ku ur-rin ad-srs-amnn.

((14)) 1 $-uwssan-an isfld-ugllid hirudus f-kullu ma-iskar yasuo. 2 yini fllas i-i*ddamn-ns: “yupanna amsddam ayad, inkr-d z$-lmut. mayan a-f-gis-llant

lquwwat-ad.” 3 a ku hirudus a-yuznn ad-am+n yupanna krsn-t lupn-t-in $-lpbs f-ssibt n-hirudiyya tam$art n-g∫mas filibbus. 4 a ku yupanna ikka-ttin ar-ittini i-hirudus: “ur-ak-iplla a-tawit tam$art n-g∫mak.” 5 yiri hirudus a-in$ yupanna walaynni iksu, z$-mddn a ku ar-kullu-ttinin izd yupanna yan-nnabi a-iga. 6 walaynni lli$-d-irup-wass lli-$-ilul hirudus, tk m-n illis n-hirudiyya ar-ttpu $-lgddam n-hirudus d-willi dids gawrnin, tssfrap-t. 7 isawl s-tfru*t iggall-as ard-as-ifk aynna t,alb. 8 tffu$ nttat tsqsa-n innas, twrri-d tini-as: “fk-iyi-d $-yat-tqãriyt i*f n-yupanna amsddam.” 9 ïiyyr-as i-ugllid bahra, walaynni f-ssibt n-tgallit lli-s-iggulla $-lgddam n-inbgiwn-ns yuããa ad-as-ityawfka. 10 yazn ad-bbin i*f n-yupanna $-lpbs. 11 awin-d i*f-ns $-yat-tqãriyt, ifk-t i-tfru*t tawi-t-tfru*t i-innas. 12 a kin-d ilmma imp,arn n-yupanna, awin ddat-ns m,ln-tt-in. ddun inin-t i-yasuo.

13 lli$ isfld yasuo f-mayd ijran, iftu issudu $-yat tanawt s-yan-ud$ar $-ur-illi yan. sfldn mddn is-idda, ftun f-u,ar z$-iduran-an ,furn-t. 14 lli$

iffu$ z$-tanawt i+r-n kigan d-mddn, qaman gis bahra, ijjujji-asn imu,an-nsn. 15 lli$ takmur tak∫ya n-tafukt a kin-d dars imp,arn-ns inin-as: “ya$-uzal, ur-illi yat $-l*la-yad. azn mddn ad-ddun s-iduran-an ad-d-s$n mad- ttan.” 16 isawl yasuo yini-asn: “ur-tn-d-iqqan ad-ddun. fkat-asn kunni mad- ttan.” 17 inin-as: “ur-darnn$ $ir smmust-tng∫al d-snat-tslmin.” 18 yini-asn: “awiyat-tnd-d s-dari.” 19 yuããa mddn-an ggutnin ad-gawrn $-tuga. yasi smmust-tng∫al-lli d-tslmin-lli s-snat, yall alln-ns s-ignwan i kr rbbi.

lmasip d-ayt-tmazirt-ns

lmut n-yupanna amsddam

lmasip i u a smmus id-walf

�atta 20

ibbi ting∫al ifk-tnt i-imp,arn-ns. b,un-tnt imp,arn f-mddn-an ggutnin. 20 n kullu aylli$ boan. ssmunn-d tuffa+ lli-d-qamanin, ommrn snat d-mrawt n-tasllit. 21 $willi anin rad-gn ma-itggan smmus id-walf n-urgaz, ilint ula tim$arin d-tarwa m++inin. 22 yini yasuo ilmma i-imp,arn-ns ad-k mn s-tanawt zwurn-t s-tsga ya,ni n-umda. imma ntta iqama $in a-imsafa, d-mddn.

23 ti$urdin n-ma-imsafa, yasuo d-mddn-an, i$li s-yan-uwrir wapdut a-$in-i++all. ,rnd-d tillas, sul illa $in wapdut. 24 imma imp,arn-ns $-tasaot-an,

taggug-n tanawt-nsn f-wakal. ar-tt-kkatnt ta,angiwin, ar-tt-itrara-wa,u ti$urdin. 25 $akudan $-ïu++unt n-iy, ya k-id darsn yasuo iftu f-iggi n-waman. 26 lli$-t-+ran imp,arn-ns ifta f-iggi n-waman iksa,n bahra, gn ta$uyyit inin: “kra n-wa$∫+n ayad.” 27 $akudan isawl-d yasuo yini-asn: “ad-ur-tiksa,m. thnnayat, nkkin aya.” 28 yini-as bïrus: “wa-sidi, i$d kiyi ayan, amr-iyi a-n-dark-ftu$ f-iggi n-waman.” 29 yini-as-d: “a k-id.” iffu$ bïrus z$-tanawt iftu f-iggi n-waman s-dar yasuo. 30 walaynni i+ra a,u itjhhd yiksa,, s-a-itddm $-waman. i$r i-yasuo yini-as: “wa-sidi, jjnjm-iyi.” 31 $akudan imdi-as-n yasuo afus-ns, yam+ gis yini-as: “is-ur-tumint? ma* aylli$ t kkat?” 32 $lin ilmma s-tanawt, ibbi-n-wa,u. 33 sjdn-as $willi llanin $-tanawt ar-ttinin: “s-ããapt kiyi tgit yus n-rbbi.” 34 lli$ bbin amda lkmn tamazirt n-ganisaraï. 35 ak∫zn-t mddn n-$in, ssuf$n l*bar s-kullu tisgiw n-tmazirt-an. ar-as-di-tawin kullu ma-$-llant-tmu,an. 36 ar-zgis-t,alabn bahra a-yadj imu,an-nsn ad-as-ggrn, wa**a $ir i-tama n-tmlsit-ns. kullu mad-as-iggrn ijji.

((15)) 1 a kin-d kra n-ifarisin d-imslmdn n- ro z$-tmdint n-uru alim s-dar yasuo. sqsan-t: 2 “ma* aylli$ a-tffu$n imp,arn-nnk z$-loada n-imzwura-nn$

lli-zrinin? ha-ntni ar- ttan bla-da-ss$usn ifassn-nsn s-isirid lli-tn-d-iqqann.” 3 isawl yasuo yini-asn: “imma kunni, ma* aylli$ a-ttffu$m z$-luãit n-rbbi ba a-tskarm s-loada-nnun? 4 han rbbi a-innan ‘awi-tt $-babak d-innak.’ yini-da$ ‘wanna irgmn babas n$d innas illa fllas a-immt.’ 5 imma kunni, i$-inna kra n-yan i-babas n$d innas ‘fki$ i-rbbi maylli tram ad-awn-t-fk$,’ 6 i$-inna awal-ad ar-as-ttinim ur-sul-t-i*ããa a-stt-itawi $-babas. $mkad a-s-tunfm i-wawal n-rbbi s-loada-nnun. 7 wa-id-bu-sin-uwdmawn, s-lpqq a-s-fllawn-inna rbbi f-imi n-nnabi i aoya, inna 8 ‘mddn-ad ar-iyi-tal$n s-ils-nsn, imma ul-nsn yaggug-n flla. 9 bla lfaytt a-yyi-tobadn a ku ur-a-sslmadn $-ulmmud-nsn abla tinba,in n-bnadm.’”

10 i$r-d yasuo i-mddn s-dars yini-asn: “sfldat-iyi a-tissanm. 11 urd maylli ik mn z$-imi n-bnadm a-t-isspramn. walaynni

$aylli-d-itffu$n z$-imi-ns, nttan a-t-isspramn.” 12 a kin-d dars ilmma imp,arn-ns inin-as: “is-ur-tssint is-tti-tssïiyyrt i-ifarisin

ifta lmasip f-umda

loadat n-willi zrinin

$aylli isspramn bnadm

�atta 21

s-wawal-ad?” 13 isawl yasuo yini-asn: “ra-yakuf kud as$ar nna-ur-i++i baba rbbi n-ignna. 14 $ir thnnayat z$-gisn. ntni gan ibuka,n ar-zggurun i-ibuka,n. i$-izwar-ubuka, i-wayya, ra-n-,rn s-sin $-ug,i.” 15 yini-as bïrus: “ml-a$ ma-tqãadt s-lmona-yad.” 16 irar-asn yasuo: “izd ula kunni ur-ta-tfhimm? 17 is-ur-tssinm izd kullu ma-ik mn z$-imi n-bnadm ar-izray z$-waplig-ns s-l*la? 18 imma $aylli-d-itffu$n z$-imi, ul-ns a-d-itkka. nttan a-isspramn bnadm. 19 a ku z$-uwl-ns a-z$-a-di-tffu$n iswingimn ∫* nnin ula tana$a d-zzna d-lfsad d-tm**art d-tugga n-tkrkas d-trggam. 20 $wid a-isspramn bnadm. imma yan i an ur-isird ifassn-ns, ur-ra-t-issprm mayan.”

21 inkr yasuo iffu$ z$-tmazirt n-ayt-rbbi iftu s-tsga n-ãur d-ãayda. 22 ta k-id dars yat-tm$art ullt-tmazirt-an n-kanoan, ar-as-di-taqra ar-ttini: “pnnu

z$-gigi a-yus n-dawd. ha-illi illa gis yal-ljnn, tmrrt bahra.” 23 imma yasuo ifssa, ur-as-inni yat. munn-d ilmma imp,arn-ns inin-as: “ssmsr-tt a-sidi, a ku sul-a$-t,far ar-tss$uyyu.” 24 isawl srs yasuo yini-as: “$ir ulli n-tuwrut ijlan lli-igan ayt-rbbi a-f-di-tyazan$.” 25 imma nttat tu ka-d t,r-d $-lgddam-ns tini-as: “wa-sidi, oawn-iyi.” 26 yini-as: “ur-i wi a-nam+ a$rum n-tarwa, nlup-t-in i-iy,an.” 27 tini-as: “wa-sidi, ula i,an ar- ttan ibruziyn lli-ïïarnin z$-lmida n-siditsn.” 28 isawl yasuo yini-as: “wa-tam$art, tumnt bahra. ad-am-yili $mklli trit.” tjji illis $akudan.

29 iftu yasuo z$-$in izri z$-tama n-umda n-jalil, i$li s-yan-uwrir igawr gis. 30 munn-d fllas mddn ggutnin, awin-as-d iku amn d-ibi,arn d-ibuka,n

d-i+n+am d-wiyya, ggutnin, srsn-tn-d $-dar i,arn-ns ijjujji-tn. 31 ar-kullu-tojjabn mddn-an lli$ +ran i+n+am ar-sawaln, d-iku amn ar-tdusn, d-ibi,arn ar-fttun, d-ibuka,n ar-ttisfiwn. ar-kullu-tal$n rbbi n-ayt-yudaya.

32 i$r-d yasuo ilmma i-imp,arn-ns s-dars, yini-asn: “ha-mddn-ad qaman gigi bahra, a ku kra,-uwssan ayd didi llan, ur-darsn mad- ttan.

ur-ri$ a-tn-azn$ d-ntni in$a-tn la+ a-ur-t$a an $-u$aras.” 33 inin-as imp,arn-ns: “$ir l*la ayad. mani$ ra-naf a$rum masa-n bao kullu mddn-ad ggutnin?” 34 isqsa-tn yasuo: “mnnawt-tng∫al ad-darun?” inin-as: “ssa n-tng∫al d-kra n-tslmin m++inin.” 35 yuããa mddn ad-skiwsn s-wakal 36 yasi ssa n-tng∫al d-tslmin, i kr rbbi ibbi-tnt ifk i-imp,arn-ns, b,un-tnt f-mddn. 37 n kullu mddn-an aylli$ boan. ssmunn-d tuffa+ lli-d-qamanin, ommrn ssa n-tryalin. 38 $willi anin, kku+ id-walf n-urgaz ad-gan, ilint ula tim$arin d-tarwa m++inin. 39 inkr yasuo ilmma, imsafa, d-mddn. ik m s-tanawt issudu $-umda s-tsgiw n-magadan.

((16)) 1 a kin-d kra n-ifarisin d-kra n-mddn l-lmdhb n-iãadduqin, irin ad-armn yasuo. ,albn z$-gis a-iskr kra l-lmojizt ad-asn-tg tamatart n-izd

tam$art lli-yumnn bahra

lmasip ijjujji imu,an ggutnin

lmasip i u a kku+ id-walf

ifarisin ,albn yat-tmatart

�atta 22

rbbi a-t-id-yuznn. 2 imma ntta isawl yini-asn: “ha-kunni $-tdgg∫at ar-ttinim ‘ra-iãfu lpal azkka a ku +gg∫a$n ignwan.’ 3 ula zikk ãbap ar-ttinim ‘ra-yili-un+ar $assad a ku +gg∫a$n imdla $-ignwan.’ kunni tssnm lmoni n-ignwan, walaynni ur-akk∫-tssinm lmona n-kullu mayd darun ijran $-uwssan-ad. 4 tasut y∫* nn ifsadn ayad, t,alb tamatart. ur-rad-as-ttyawfka kra n-tmatart abla tamatart n-nnabi yuna.” ifl-tn ilmma iddu.

5 lli$ lkmn tasga ya,ni n-umda ktin-d imp,arn ur-didsn-iwin a$rum. 6 yini-asn yasuo: “awiyat-stt $-i*f-nnun, trarm loaql z$-t*mirt n-ifarisin d-iãadduqin.” 7 imma ntni ar-ssmqsan i-ngratsn

ar-ttinin: “ur-d-niwi a$rum, mayan a-f-inna awal-ad.” 8 issn yasuo ma-ttinin, yini-asn: “ma* aylli$ a-tssmqsam $mkad f-u$rum ur-darun-illi? is-ur-tuminm? 9 is-ur-ta-tfhimm? is-ur-di-tswangmm smmust-tng∫al lli-bbi$ i-smmus id-walf, ula mn k n-tasllit a-tusim n-tuffa+? 10 n$d ssa n-tng∫al lli-bbi$ i-kku+ id-walf, ula mn k n-tryalt a-tusim n-tuffa+? 11 ma* ur-tssinm is-urd a$rum afa-sawal$ lli$-awn-nni$ ‘rarat loaql-nnun z$-t*mirt n-ifarisin d-iãadduqin’?” 12 fhmn imp,arn $akudan is-urd ta*mirt n-u$rum a-f-asn-inna a-zgis-traran loaql walaynni almmud n-ifarisin d-iãadduqin.

13 izayd yasuo iddu s-tsgiw n-qayãriyya filibbi. isqsa imp,arn-ns: “ma-ttinin mddn f-yus n-bnadm? mad-gi$ nkki?” 14 sawln imp,arn inin-as:

“kra ar-ittini tgit yupanna amsddam. kra ar-ittini tgit nnabi iliyya. kra ar-ittini tgit irmiyya n$d kra n-yan z$-lanbiya n-zman.” 15 yini-asn yasuo: “imma kunni, ma-flla-ttinim? mad-gi$ nkki?” 16 isawl simoan bïrus yini-as: “tgit lmasip yus n-rbbi lli-iddrn.” 17 yini-as yasuo: “ambarki a-tgit a-simoan yus n-yuna, a ku urd bnadm ad-ak-imlan mayad, walaynni imla-yak-t baba rbbi lli-illan $-ignna. 18 rad-ak-ini$, kiyi tgit ‘bïrus’, tgt a+ru lli-f-rad-bnu$ amnaggar-inu, d-ur-sar-t-nrint lquwwat l-lmut. 19 rad-ak-fk$ tisura n-tgldit n-ignna. aynna tkrst $-ddunit ityawkras $-ignna, d-aynna tfsit $-ddunit ityawfsay $-ignna.” 20 yuããa imp,arn-ns ilmma yini-asn s-lmoqul: “a-ur-tinim i-yan izd nkkin a-igan lmasip llisa-tqln.”

21 z$-$assan a-ibda yasuo ar-imala i-imp,arn-ns ma-rad-as-ijru, yini-asn: “iqqan-iyi-d ad-ddu$ s-tmdint n-uru alim, rfufn$ bahra f-ufus n-im$arn n-tmazirt d-inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn

n- ro. ra-yyi-n$n, walaynni wis kra,-uwssan ra-d-nkr$ z$-lmut.” 22 yawi-t ilmma bïrus a-t-i+i f-wawal-ad yini-as: “ad-ak-yili l*ir a-sidi, ula ijra-yak $ayan.” 23 igrawl-d gis yasuo yini-as: “itti-n z$-gigi a- iïan. tabay,,rt ad-iyi-tgit. a ku ur-a-tskart s-ma-ira rbbi, walaynni s-ma-ira bnadm kasa-tskart.” 24 izayd yasuo isawl s-imp,arn-ns yini-asn: “wanna iran a-didi-yili, iqqan-t-id a-ittu i*f-ns, yasi aggjdi-ns, imun didi. 25 wanna iran a-ijjnjm tudrt-ns ra-stt-ijlu. imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu, ra-stt-yaf.

ta*mirt n-ifarisin

d-iãadduqin

tugga n-bïrus f-lmasip

isawl lmasip f-urfufn-ns ula

lmut

�atta 23

26 ma-ra-yili i-bnadm i$-iwrri iïïaf ddunit kullutt i*sr i*f-ns? ma-ra-ifk bnadm ba a-ijjnjm i*f-ns? 27 imma nkki lli-igan yus n-bnadm rad-d-a k$ s-lmjd n-baba rbbi d-lmalayka-nu, ba ad-rar$ i-kraygatt yan f-ma-iskr. 28 lpqq a-rad-awn-ini$, illa $-$wid biddnin $id ma-ur-ra-immt ard i+r yus n-bnadm yu ka-d $-tgldit-ns.”

((17)) 1 zrin s,iã-uwssan, iddu yasuo yawi dids bïrus d-yaoqub d-g∫mas yupanna, $lin wapdutn s-yan-uwrir yattuyn. 2 tbddl ssift n-yasuo

$-lgddam-nsn, ar-issmrqiqiy-uwdm-ns zund tafukt, wrrint-tmlsa-ns mllulnt bahra zund tifawt n-wass. 3 $akudan +ran nnabi musa ula nnabi iliyya ar-sawaln d-yasuo. 4 inkr bïrus yini-as: “wa-siditnn$, ifulki a-nili $id. is-trit ad-awn-nskr kra, ip a , yan-nnk d-yan n-musa d-yan n-iliyya?” 5 sul a-isawal s-d-fllasn-tgguz yat-tmdlut issmr$an tdl-tn. isawl-d yan-wawal z$-tmdlut yini: “$wad iga iwi iozzan. nttan a-s-bahra-frp$. sflidat srs.” 6 lli$ sllan imp,arn i-mayan ,rn s-wakal f-uwdmawn-nsn, gg∫dn bahra. 7 imma yasuo ifta-d s-darsn isrs fllasn afus-ns yini-asn: “nkrat. ad-ur-tiksa,m.” 8 lli$ ssmaqqln ur-+rin yan, abla yasuo wapdut. 9 lli$-d-ftan $-ugsar n-uwrir, yuããa-tn yasuo: “ad-ur-tinim i-yan f-ma-t+ram ard-d-inkr yus n-bnadm z$-lmut.” 10 sqsan-t imp,arn-ns: “ma* aylli$ a-ttinin imslmdn n- ro iqqan-d nnabi iliyya a-d-ya k izwur-d $walli igan lmasip?” 11 yini-asn: “s-ããapt iliyya a-d-izwarn a-ijjujad kraygatt kra. 12 walaynni rad-awn-ini$, yu ka-d-yad iliyya, ur-t-uk∫zn mddn. skrn srs kullu $aylli ran. $mkan a-s-rad-rfufn$ ula nkki lli-igan yus n-bnadm f-ufus-nsn.” 13 ssnn imp,arn $akudan izd yupanna amsddam afa-yasn-isawal.

14 lli$ wrrin s-dar mddn ya,ni, ya k-id yan-urgaz i,r-d $-lgddam n-yasuo yini-as: 15 “wa-sidi, pnnu $-iwi. han illa-gis-uslay ar-bahra-itrfufun.

mnnawt-twal a-n-iïïar $-loafit ula $-waman. 16 iwi$-t-id i-imp,arn-nnk walaynni ur-+,arn ntni a-t-jjujjin.” 17 isawl yasuo yini-asn: “wa-tasut-ad ijlan, ur-akk∫-trit a-tamnt. mn k a-ra-sul-didun-qama$? mn k a-rad-didun-ãbr$? awiyat-t-id s-dari.” 18 yamr ljnn, iffu$ z$-gis s-ijji-ufru* payna. 19 a kin-d imp,arn s-dar yasuo wapdutn sqsan-t: “ma* aylli$ ur-n+,ar nkk∫ni a-t-nssuf$?” 20 yini-asn: “a ku idrus liman-nnun. lpqq a-rad-awn-ini$, i$-gigun-illa liman un k n-taqqayt im++in l-l*rdl, ra-tinim i-uwrir-ad ‘itti z$-$id s-$in’ ra-iskr s-mad-as-tnnam. ur-ra-yili kra mi ur-t+,arm. 21 walaynni wan ljnn-an, ur-ra-itffu$ abla i$-ta+umm ar-tt,alabm rbbi.”

22 munn-da$ imp,arn d-yasuo $-tmazirt n-jalil, isawl srsn yini-asn: “nkki lli-igan yus n-bnadm ra-yyi-n-dpin s-gr ifassn n-mddn 23 n$n-iyi, nkr$-d

iban-d musa ula iliyya i-lmasip

lmasip ijjujji afru* amjnun

isawl-da$ lmasip f-lmut-ns

�atta 24

ilmma $-wis kra,-uwssan.” imma ntni ïiyyr-asn bahra f-ma-inna. 24 ddun ilmma s-tmdint n-kafrnapum. a kin-d $willi tam+nin rd n-tgmmi n-rbbi, lkmn-d bïrus inin-as: “is-ur-a-yakka-umslmd-nnun rd n-tgmmi n-rbbi?” 25

yini-asn: “ar-t-yakka.” lli$-d-irup bïrus tigmmi isawl srs yasuo, izwur-as $-wawal isqsa-t: “manwi t$alt a-simoan, ar-zgisn-tam+n igldan n-ddunit rd ula ,abiyt? izd z$-tarwa-nsn n$d z$-wiyya,?” 26 yini-as bïrus: “z$-wiyya,.” izayd yasuo yini-as: “ula $mkan ur-illi f-tarwa n-tgldit. 27 walaynni a-stt-ur-nssïiyyar i-mddn-an. zayd s-umda, tlupt-n yat tukïï $-waman. taslmt tamzwarut nna-di-tum+t, tr+mt imi-ns ra-n-taft yan-uqarid. awi-t tfrut srs mad-a$-,farn nkki ula kiyi.”

((18)) 1 a kin-d imp,arn s-dar yasuo $-tasaot-an sqsan-t: “ma-ra-ig anm$ur $-tgldit n-ignna?” 2 i$r-d yasuo i-yan-warraw im++in s-dars, yawi-t-id

s-wammas-nsn 3 yini-asn: “lpqq a-rad-awn-ini$, i$-ur-tbddilm twrrim tgm zund tarwa m++inin, ur-sar-tk imm s-tgldit n-ignna. 4 wanna i++im+in i*f-ns zund arraw-ad, nttan a-imqqurn $-tgldit n-ignna. 5 d-wanna iqbln yan-warraw im++in zund $wad s-ism-inu, hati iqbl-iyi.

6 “walaynni wanna iss,rn yan z$-im++iyn-ad lli-sri-umnnin, yuf-as mrad is-as-ityaggal-u+ru n-uzrg imqqurn $-umggr,-ns i*si-n $-tdrut n-umda.

7 tagu,i a-ra-yili i-ddunit f-ssibt n-kullu ma-gis-issïarn bnadm. iqqan-d-nnit a-yili ma-issïarn mddn, walaynni tagu,i a-ra-yili i-willi-tn-ss,rnin. 8 i$ak-issïar-ufus-nnk n$d a,ar-nnk, bbi-t tlupt-t-in. yuf-ak a-tk mt s-tudrt tgit abi,ar n$d bla n-yan-ufus, ula a-dark-ilin sin ifassn d-sin i,arn ttyawgart-n $-loafit lli-ur-sar-i*sin. 9 i$ak-tssïar tiï-nnk ssukf-tt-id tlupt-stt-in. yuf-ak a-tk mt s-tudrt tgit abuka,, ula a-dark-ilint snat-walln ttyawgart-n $-loafit n-jhnnama. 10 awiyat-stt $-i*f-nnun a-ur-tpgrm yan $-im++iyn-ad. a ku rad-awn-ini$, lmalayka-nsn ar-n-bdda-tmunun d-baba rbbi lli-illan $-ignna.

11 “u ki$-d nkki lli-igan yus n-bnadm ba ad-jjnjam$ $willi jlanin. 12 ma-ra-tinim? ma-ra-iskr yan dar miyya n-i*f n-uwlli i$-as-tjla yat gisnt?

is-ur-ra-ifl t+a n-id-mraw d-t+a (99) frdnt $-iwrar, iddu ar-isiggil s-talli ijlan? 13 rad-awn-ini$, $akud nna-stt-yufa ra-srs-ifrp ugg∫ar n-t+a n-id-mraw d-t+a lli-ur-jlinin. 14 $mkad a-ira babatun lli-illan $-ignna a-ur-ityawhlak yan $-im++iyn-ad.

15 “i$-gik-iskr g∫mak kra y∫* nn, ddu s-dars tinit-as ma-iskr $-grak dids wapdukn. i$-srk-isfld, hati trurd-d g∫mak. 16 walaynni

i$-yag∫i a-srk-isfld, ddu dars tis snat-twal, tawit didk yan n$d sin mddn ya,ni $mklli ityaran ba ‘a-tzga-t$awsa nna-illan s-tugga n-sin n$d kra, inagan.’ 17 i$-yag∫i a-srsn-isfld ula ntni, ini-t i-umnaggar n-aytmatn.

lmojizt n-tslmt d-uqarid

ma-ra-ig anm$ur?

$aylli issïarn bnadm

lmona n-thrwit lli-ijlan

awal f-ta+it d-um a ka

�atta 25

i$-yag∫i a-isfld s-umnaggar, ig-iyt dark zund yan ur-akk∫-yuminn n$d zund yan itam+n nkkas. 18 “lpqq a-rad-awn-ini$, aynna tkrsm $-ddunit ityawkras $-ignna, d-aynna tfsim $-ddunit ityawfsay $-ignna. 19 rad-awn-ini$ kra ya,ni, i$-d-m a kan sin gigun $-ddunit f-kra ,albn i-baba rbbi n-ignna, rad-asn-yili. 20 a ku inna$-d-munn sin n$d kra, s-ism-inu, rad-ili$ nkki $-wammas-nsn.”

21 ya k-id bïrus isqsa-t: “wa-sidi, i$-a-bahra-gigi-iskar g∫ma kra y∫* nn, mnnawt-twal a-yyi-d-iqqann ad-as-ãamp$? izd ar ssa n-twal?” 22

isawl yasuo yini-as: “urd ssa n-twal a-s-rad-ak-ini$ walaynni ssa n-id-mraw f-ssa n-twal. 23 a ku tagldit n-ignna tga zund yan-ugllid ira a-inpasab d-i*ddamn-ns. 24 lli$ ibda ar-didsn-itnpasab awin-as-d yan i,far-as-ugllid mraw id-walf n-uqarid n-uwr$. 25 lli$ ur-dars-illi masa-yas-itrara $un kan, yamr-ugllid a-inz ntta d-tm$art-ns d-tarwa-ns ula kullu mad-dars-illan, a-zgis-yam+ $un k lli-as-i,far. 26 $akudan i,r-u*ddam-lli $-lgddam n-ugllid i,alb-t bahra yini-as ‘wa-sidi, ãbr didi, rad-ak-t-id-rar$ kullut.’ 27 ipnnu-gis-ugllid yut f-lpsab-ns ir+m-as. 28 imma a*ddam-an, iffu$ imnaggar yan-u*ddam ya,ni, d-nttan i,far i-u*ddam-an ya,ni miyya n-tqaritt. yam+-t z$-uqrju, yini-as ‘rar-iyi-d mad-ak-,far$.’ 29 i,r-d-u*ddam-an ya,ni $-lgddam-ns i,alb-t bahra yini-as ‘ãbr didi, rad-ak-t-id-rar$.’ 30 imma ntta yag∫i ad-as-iãamp, iddu ilup-t-in $-lpbs ar-d-ifru kullu mad-as-i,far. 31 imma i*ddamn ya,ni, lli$ +ran ma-iskr ïiyyr-asn bahra, ddun s-dar-ugllid inin-as f-kullu ma-ijran. 32 i$r-d-ugllid i-u*ddam-lli s-dars yini-as ‘way-a*ddam y∫* nn. ut$ f-lpsab-nnk kullut a ku t,albt-iyi bahra. 33 is-ur-fllak-illi ula kiyi a-tpnnut z$-g∫mak $mklli zgik pnna$ nkki?’ 34 ibzg-fllas-ugllid idpi-t-in a-irfufn $-lpbs ar-d-ifru kullu mad-as-i,far. 35 $mkan a-ra-iskr baba rbbi n-ignna i-kullu wanna gigun ur-iãampn i-g∫mas s-nnit n-uwl-ns.”

((19)) 1 lli$ ikmml yasuo ma-ittini i-mddn-an, iffu$ jalil iddu s-tmazirt n-yudaya s-tsga ya,ni n-wasif n-urdun. 2 ,furn-t mddn ggutnin ar-$in-ijjujji imu,an.

3 a kin-d kra n-ifarisin irin a-t-armn, inin-as: “is-iplla a-ifru-urgaz i-tm$art-ns f-ssibt nna-dars-illan?” 4 irar-asn yasuo: “is-ur-t$rim f-rbbi mamnk a-i*lq bnadm $-isizwar? iskr awtm d-tawtmt, 5 yini fllasn ‘mayad a-f-ra-ifl-urgaz babas d-innas imun d-tm$art-ns. hatnin sin rad-wrrin gn yat ddat.’ 6 ur-sul-gin sin walaynni yat ddat ad-gan. f-mayan a-f-rad-awn-ini$, aynna issmun rbbi, a-t-ur-ib,u bnadm.” 7 sqsan-t ilmma inin-as: “i$-iga $mkad, ma* aylli$ yuããa musa f-tbrat l-lfra, a-stt-yara-urgaz ifru i-tm$art-ns?” 8 irar-asn yasuo: “yudj-k∫n musa a-tfrum i-tm$art-nnun a ku qqurn-uwlawn-nnun, walaynni ur-igi $mkan $-isizwar. 9 rad-awn-ini$, wanna ifran i-tm$art-ns f-kra ya,ni bla zzna itahl tayya,, hatin izna.” 10 inin-as imp,arn: “i$-iga $mkad $-gr-urgaz d-tm$art-ns, yuf-as a-ur-akk∫-itahl.” 11 irar-asn yasuo: “awal-ad,

lmona n-u*ddam lli-yag∫in a-iãamp

isawl lmasip f-ïïlaq

�atta 26

ur-ra-t-irin abla $willi mi ifka rbbi a-t-irin. 12 llan lasbab lli-ur-ra-yadj mddn ad-tahln. kra gisn ilul $mkan. kra skrn-as mddn $mkan. kra yag∫i a-itahl a ku ira a-ilhu d-i*f-ns $ir s-tgldit n-ignna. wanna i+,arn a-iqbl awal-ad, iqbl-t.”

13 a kin-d kra n-mddn $-tasaot-an awin-d tarwa m++inin, irin yasuo a-n-fllasn-isrs ifassn-ns ibark-tn. nkrn imp,arn-ns rarn-tn inin-asn:

“a-tn-d-ur-tawim.” 14 imma yasuo inna-yasn: “adjat tarwa m++inin a-d-dari-a kin. a-tn-ur-tpãarm, a ku zund $wid a-mi-tlla-tgldit n-ignna.” 15 isrs fllasn ifassn-ns. ifl-tn $akudan iddu s-mani ya,ni.

16 ya k-id yan-uoyyal s-dar yasuo yini-as: “way-amslmd, man afulki a-rad-skr$ ba ad-ïïaf$ tudrt l-li*rt?” 17 isawl yasuo yini-as: “ma*

a-yyi-tsqsat f-ufulki? yan wapdut a-igan afulki. i$-trit a-tk mt s-tudrt, skar s-luãiyat-ns.” 18 isqsa-t-uoyyal: “mal-luãiyat?” yini-as yasuo: “‘a-ur-tn$t. a-ur-tznut. a-ur-tak∫rt, a-ur-tfkt tugga n-tkrkas.’ 19 ‘awi-tt $-babak d-innak.’ ‘tirit adjar-nnk zund i*f-nnk.’” 20 isawl-uoyyal yini-as: “mayad ar-t-skar$ kullut. ma-yyi-sul-i*ããan?” 21 yini-as yasuo: “i$-trit a-tgt wad ikmmln, zayd tzznzt kullu mad-dark-illan, tfkt-t i-im+la, yili-ak-wayda $-ignna. ta kid-d ilmma tmunt didi.” 22 lli$ isfld-uoyyal i-mayad, iddu ïiyyr-as a ku iggut-wayda-ns. 23 isawl yasuo s-imp,arn-ns yini-asn: “lpqq a-rad-awn-ini$, rad-bahra-i qu i-yan dar iggut-wayda a-ik m s-tgldit n-ignna. 24 ini$-awn, ra-ir*u f-uroam a-ik m z$-tiï n-tasmi ula ik m yan dar ayda iggutn s-tgldit n-rbbi.” 25 lli$ sfldn imp,arn i-mayad, gg∫dn bahra, ar-ttinin i-ngratsn: “i$-iga $mkad ma-ra-yi+,ar a-injm?” 26 issmaqql gisn yasuo yini-asn: “$-dar bnadm ur-i+,ar a-yili. imma rbbi, ur-illi kra mi ur-i+,ar a-t-iskr ntta.” 27 isawl bïrus yini-as: “ha-nkk∫ni nfl-n kullu ma-darnn$-illan, na k-id nmun didk. ma-rad-a$-yili nkk∫ni?” 28 yini-asn yasuo: “lpqq a-rad-awn-ini$, $akud lli$ rad-gawr$ nkki lli-igan yus n-bnadm f-lor l-lmjd-inu $-ddunit l-ljdid, ra-tgawrm ula kunni lli-didi-itmunun f-sin d-mraw l-lor ar-ttpkamm f-kullu ayt-rbbi. 29 kullu wanna-n-ifln tigmmi-ns n$d aytmas n$d istmas n$d babas n$d innas n$d tarwa-ns n$d igran-ns f-ssibt-inu, rad-as-yili ma-yug∫rn mayan f-miyya n-twal, iïïaf tudrt idumn. 30 walaynni kigan d-imzwura a-ra-igg∫ru, d-kigan d-imggura a-ra-izwur.”

((20)) 1 “tagldit n-ignna tga zund yan-urgaz bab n-igr, iffu$ zikk ãbap a-d-ikru i*ddamn i-igr-ns n-wa,il. 2 im a ka-d d-i*ddamn ad-asn-ifk

yan-uqarid i-wass, yazn-tn ilmma s-igr-ns. 3 iffu$-da$ $-tasaot tis t+a, i+r wiyya, biddn $-tasuqt ur-a-skarn yat. 4 yini-asn: ‘a kad-d t*dmm ula kunni $-igr n-wa,il, rad-awn-fk$ ti$rad nna-yawn-igan.’ ddun ula ntni s-igr. 5 iffu$-da$ $-tasaot tis snat d-mrawt, ula $-tis kraïï n-tdgg∫at, iskr-da$ $mkan. 6 ma-d-yad-trup tasaot tis smmust

lmasip ibark tarwa m++inin

isawl lmasip d-uoyyal bu-wayda

lmona n-i*ddamn $-igr n-wa,il

�atta 27

n-tdgg∫at iddu-da$ s-tasuqt, i+r kra n-mddn sul biddn $in. yini-asn: ‘ma* aylli$ tbiddm $id ass kullut ur-a-tskarm yat?’ 7 inin-as: ‘ur-a$-yiwi yan.’ yini-asn: ‘wa**a, a kad-d ula kunni t*dmm $-igr-inu n-wa,il.’ 8 lli$-n-t,r tafukt isawl bab n-igr s-ungabal-ns yini-as: ‘$r-d i-i*ddamn tfkt-asn ti$rad-nsn, tbdut z$-willi gg∫ranin $-twuri ard tlkmt $willi zwarnin.’ 9 $akudan u kan-d dars imggura lli-ur-k imnin ar tis smmust n-tdgg∫at, ifk i-kraygatt yan gisn yan-uqarid. 10 a kin-d ilmma $willi zwarnin, $aln is-rad-asn-ifk ugg∫ar, walaynni ifka-yasn yan-uqarid i-yan zund wiyya,. 11 bdun ar-tngmugn f-bab n-igr 12 inin-as: ‘$wid gg∫ranin ur-*dimn $ir yat tasaot, walaynni tfkit-asn $un k lli-a$-tfkit nkk∫ni lli-iklan ar-nkkat tammara ass kullut $-tafukt-ad iprran.’ 13 irar-asn bab n-igr, yini i-yan gisn: ‘wa-g∫ma, ur-ak-uk∫i$ f-yat. is-urd yan-uqarid afd-didi-tm a kat? 14 am+ ma-igan winnk tddut. a ku ri$ ad-fk$ i-$wad igg∫ran zund kiyi. 15 is-ur-izri ad-skar$ mad-ri$ s-ma-igan winu? is-tusit tanuwwa t f-ssibt n-mad-skr$ afulki?’” 16 yini-asn yasuo: “$mkad a-s-rad-zwurn imggura, gg∫run imzwura.”

17 imun yasuo d-u$aras n-tmdint n-uru alim. yawi sin d-mraw n-ump,ar-ns wapdutn, isawl srsn $-u$aras yini-asn: 18 “sfldat, ra-nddu s-uru alim. imma nkki lli-igan yus n-bnadm, ra-yyi-dpin s-gr ifassn

n-inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro. rad-flla-pkamn s-lmut, 19 fkn-iyi i-ibrraniyn a-gigi-tïna+n ss$ur n-iyi ag∫ln-iyi f-uggjdi ard mmt$. walaynni $-wis kra,-uwssan rad-d-nkr$ z$-lmut.”

20 ta k-id innas n-tarwa n-zabdi s-dar yasuo, nttat d-tarwa-ns s-sin. tknu s-wakal $-lgddam-ns t,alb-t ad-as-ifk kra. 21 irar-as: “ma-trit ad-am-t-fk$?” tini-as: “fk i-sin tarwa-yad-inu ad-skiwsn yan

f-ufasiy-nnk d-yan f-u+lma,-nnk $akud lli$ ra-tk mt s-tgldit-nnk.” 22 isawl yasuo yini-asn: “ur-tssinm mayd t,albm. is-t+,arm a-tsum lkas n-urfufn lli-rad-su$ nkki?” inin-as: “n+,ar-as.” 23 irar-asn yasuo: “s-ããapt, lkas lli-rad-su$ nkki ra-ti-tsum kunni, walaynni askiws f-ufasiy-inu ula f-u+lma,-inu ur-igi winu ba a-t-fk$ abla i-willi-mi-t-iskr baba rbbi.” 24 lli$ sfldn mraw ya,ni i-mayd nnan sin aytmatn-an, bzgn fllasn. 25 imma yasuo i$ra-yasn-d kullutn yini-asn: “tssnm igldan n-ddunit-ad ar-tpkamn f-ayt-tmizar-nsn, tissanm inm$urn-nsn ar-tamrn mddn ad-skarn s-iwaliwn-nsn. 26 imma kunni a-ur-yili $mkan $-gratun. wanna iran a-gigun-yim$ur, illa fllas a-ig a*ddam-nnun. 27 d-wanna gigun iran a-izwur, illa fllas a-ig ismg i-wiyya,. 28 ula nkki lli-igan yus n-bnadm, ur-d-u ki$ ad-flla-t*damn mddn. u ki$-d ad-t*dam$, fk$ tudrt-inu ad-fukku$ ma-iggutn.”

29 zrin ilmma z$-tmdint n-aripa, ,furn-t mddn ggutn. 30 ilin $in sin ibuka,n gawrn $-tama n-u$aras. lli$ sfldn izd yasuo ayd izrin, ar-t$uwwatn

ar-ttinin: “wa-yus n-dawd, pnnu ginn$.” 31 ak∫in gisn mddn inin-asn ad-fssan. imma ntni zuydn ar-t$uwwatn s-ugg∫ar ar-ttinin: “wa-sidi, pnnu ginn$ a-yus n-dawd.” 32 ibidd yasuo i$r-asn-d s-dars yini-asn: “ma-tram

isawl lmasip tis kraïï-twal f-lmut-ns

innas n-yaoqub d-yupanna t,alb

z$-lmasip

lmasip ijjujji sin ibuka,n

�atta 28

ad-awn-t-skr$?” 33 inin-as: “wa-sidi, a-nisfiw.” 34 qaman $-yasuo bahra. iggr i-walln-nsn, isfiwn $akudan. nkrn ,furn-t $-u$aras.

((21)) 1 akmurn-in s-tmdint n-uru alim. lli$ lkmn awrir n-zzitun $-tsga n-bitfaji, yazn yasuo sin z$-imp,arn-ns 2 yini-asn: “zaydat s-uduwwar-an

l-lgddam-nnun. ra-n-tafm yat-t$iyyult tqqn nttat d-usnus-ns. fsiyat-asn tawim-tn-d s-dari. 3 i$-k∫n-isqsa kra n-yan, tinim-as ‘ira-tn siditnn$,’ ra-k∫n-yadj a-tn-di-tawim.” 4 ijra kullu mayad ba a-yafu ma-inna rbbi f-ils n-nnabi $ayd izrin inna: 5 “iniyat i-tmdint n-ayt-rbbi, hay-agllid-nnm yu ka-d srm. yudr i-i*f-ns, ini f-u$iyyul ula f-usnus n-t$iyyult.” 6 ddun imp,arn skrn $mklli-s-asn-inna yasuo. 7 awin-d ta$iyyult d-usnus, grn-in fllasn islhamn-nsn, ini fllasn yasuo. 8 munn-d mddn ggutnin, ar-sswan islhamn-nsn $-u$aras. kra gisn ar-d-itbbi tiãïïwin z$-is$arn, ar-tnt-sswan $-u$aras. 9 frpn bahra $willi zwarnin i-yasuo $-u$aras ula $willi-as-gg∫ranin, ar-talln awal-nsn ar-ttinin: “huãanna i-yus n-dawd. ambarki a-iga $wad-d-yu kan s-ism n-sidi rbbi. huãanna $-ignna yattuyn.” 10 lli$-n-ilkm yasuo uru alim, tqrbl-tmdint kullutt. ar-ssmqsan mddn i-ngratsn: “ma-iga $wad?” 11 sawln-d kullu willi dids munnin ar-ttinin: “$wad iga nnabi yasuo gu-naãira $-jalil.”

12 ik m yasuo s-tgmmi n-rbbi, inkr ar-zgis-iïïay $willi gis zznzanin ar-gis-sa$n. igllb lmyadi n-willi tãrrafnin iqaridn, igllb lk∫rasa n-willi zznzanin itbirn. 13 yini-asn: “han

ityara $-warra n-rbbi ‘tigmmi-nu rad-as-ttinim tigmmi n-t+allit.’ imma kunni, hati trurm-tt tga ifri n-im**arn.” 14 a kin-d dars ibuka,n d-iku amn $-tgmmi n-rbbi, ijjujji-tn. 15 imma inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro, ïiyyr-asn bahra lli$ +ran lmojizat lli-iskr, +rn tarwa m++inin ar-talln awal-nsn $-tgmmi n-rbbi ar-ttinin: “huãanna i-yus n-dawd.” 16 sawln ilmma s-yasuo inin-as: “is-ur-tsfldt i-mayd ttinin mddn-ad?” irar-asn yasuo: “sfld$-asn. imma kunni is-ur-t$rim arra n-rbbi lli-innan ‘tfkit i-ip may d-wazzann a-ki-tal$n s-nniyt d-lpqq’?” 17 ifl-tn $akudan iffu$ tamdint, iddu s-uduwwar n-bitoanya ins $in.

18 zikk ãbap iwrri-d yasuo s-tmdint, ya$-t la+. 19 i+r-n yat tazart $-tama n-u$aras, iftu srs walaynni ur-n-gis-yufi $ir ifrawn. yini-as: “zayd a-ur-sar-gim-tili l$llt.” tiqar tazart $akudan. 20

lli$ +ran imp,arn-ns mayan, i,r-asn lojb inin: “mamnk a-s-tqqur tazart-ad payna?” 21 isawl yasuo yini-asn: “lpqq a-rad-awn-ini$, i$-tumnm bla t kkam ra-tskrm zund mad-skr$ i-tazart-ad, rad-nnit-tskarm ugg∫ar n-mayad. i$-tnnam i-uwrir-ad ‘itti z$-$id t,rt-n $-umda’ rad-as-yili mad-as-tnnam. 22 $akud nna-tt+allam rad-awn-yili kullu ma-t,albm i$-nnit-tumnm.”

ik m lmasip s-uru alim

lmasip ar-iïïay imznzn z$-tgmmi

n-rbbi

tazart lli-ur-iskirn

l$llt

�atta 29

23 ik m-da$ yasuo s-tgmmi n-rbbi ar-gis-isslmad. a kin-d inm$urn d-im$arn n-tmazirt-an sqsan-t: “ma-k-id-yuznn a-tskart kullu

$ayad? awal n-mi ayd-s-a-ti-tskart?” 24 isawl yasuo yini-asn: “ula nkki ra-k∫n-sqsa$ yan-usqsi. rarat-iyi-d ini$-awn ma-yyi-d-yuznn ad-skar$ mayad. 25 yupanna, ma-t-id-yuznn a-issddam mddn? izd rbbi n$d bnadm?” bdun ntni ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: “i$-nenna ‘rbbi a-t-id-yuznn’ rad-a$-yini ‘ma* aylli$ ur-tuminm mad-awn-inna?’ 26 walaynni i$-nenna ‘bnadm a-t-id-yuznn’ ra-niksa, z$-mddn-an ggutnin, a ku ar-kullu-ttinin izd yupanna yan-nnabi a-iga.” 27 sawln ilmma inin-as: “ur-nssin ma-t-id-yuznn.” irar-asn yasuo: “ula nkki ur-rad-awn-ini$ ma-yyi-d-yuznn ad-skar$ kullu mayad.”

28 izayd yini-asn: “ma-ra-tinim? ha-yan-urgaz, dars sin tarwa. iftu dar-umzwaru yini-as: ‘zayd a-iwi, t*dmt $assad $-igr n-wa,il.’ 29 imma ntta irur-as:

‘ur-ri$.’ ik imikk t∫gra+-t f-wawal-an iddu i*dm. 30 iftu-urgaz ilmma dar wis sin tarwa-ns, yini-as $mklli inna i-umzwaru. irar-as yus-lli wis sin: ‘ha-yyi ddi$ a-sidi,’ walaynni ur-iddi.” 31 isqsa-tn yasuo: “manwa $-sin-ad a-iskrn ma-ira babas?” inin-as: “amzwaru.” irar-asn yasuo: “lpqq a-rad-awn-ini$, ar-k∫n-zggurunt-tmgganin d-ayt-nkkas s-tgldit n-rbbi. 32 yu ka-d darun yupanna iml-awn a$aras n-ufulki, ur-ti-tuminm. imma ayt-nkkas d-tmgganin, ntni umnn yupanna. t+rm-tn ar-ti-tamnn, sul ur-trim a-ti-tamnm kunni twrrim-d s-u$aras.”

33 yini-asn yasuo: “sfldat i-yat lmona ya,ni. ha-yan-urgaz i++a a,il $-igr-ns, isslulli-as ifrig i$za ag∫,i i-lmoããrt ibnu yal-lbrj, ifl-t

i-i*∫mmaãn iftu imuddu. 34 lli$-d-irup-uzmz l-l$llt, yazn kra n-i*ddamn-ns s-dar i*∫mmaãn ad-as-d-awin ma-t-id-yu kan $-l$llt. 35 walaynni i*∫mmaãn $win i*ddamn-an, ss$ur n yan gisn, n$n yan, utn yan s-i+ran. 36 yazn-asn ilmma kra n-i*ddamn ya,ni ugg∫ar n-willi zwarnin, skrn-asn ula ntni $mklli skrn i-imzwura. 37 $-isigg∫ra yazn-asn yus, yini d-i*f-ns ‘rad-uqqrn iwi.’ 38 walaynni i*∫mmaãn-an, lli$ +ran yus m awarn i-ngratsn inin ‘$wad a-ra-iwrt igr. a kad-d a-t-nn$ ig lwrt winn$.’ 39 $win-t lupn-t-in s-brra n-igr n$n-t.” 40 isqsa-tn yasuo: “ma-ra-iskr bab n-igr i-i*∫mmaãn-an $akud nna-d-iwrri.” 41 inin-as: “ra-ihlk mddn-an ∫* nnin s-yat lmut y∫* nn, ifk igr i-i*∫mmaãn ya,ni lli-rad-as-yakka l$llt $-uzmz-ns.” 42 irar-asn yasuo: “is-ur-t$rim ma-ityaran $-warra n-rbbi? ‘a+ru lli-n-lupn ibnnayn, nttan a-iwrrin iga i*f n-u$+u. mayad, sidi rbbi a-t-iskrn. n+ra-t ar-gis-ntojjab.’ 43 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, ra-k∫n-issuf$ rbbi z$-tgldit-ns, ifk-tt i-mddn ya,ni lli-ra-yakka l$llt-ns. 44 imma a+ru-ad, wanna fllas i,rn ra-ir+, d-wanna-f-i,r ra-t-ilbj d-wakal.” 45 lli$ sfldn inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-ifarisin i-lmoni-ad, issann izd fllasn a-f-isawl yasuo. 46 irin a-t-am+n walaynni ksu,n z$-mddn, a ku ar-kullu-ttinin izd yan-nnabi a-iga.

asqsi f-ma-d-yuznn lmasip

lmona n-urgaz d-sin tarwa-ns

lmona n-i*∫mmaãn d-igr n-wa,il

�atta 30

((22)) 1 isawl-da$ yasuo s-lmoni yini-asn: 2 “tagldit n-ignna tga zund yan-ugllid iskr tam$ra i-yus. 3 yazn i*ddamn-ns ad-d-$rn i-willi tyawora,nin, imma ntni

ur-rin ad-d-a kin s-tm$ra. 4 yazn ilmma kra n-i*ddamn ya,ni yuããa-tn ad-inin i-willi tyawora,nin ‘ha-tirmt tujad, $rs$ i-imugayn ula i-igayzn ,ninin. yujad kullu, a kad-d s-tm$ra.’ 5 imma ntni r+mn i-i*f-nsn ur-d-u kin, iddu kra s-igran-ns, iddu kra s-twuri-ns, 6 nkrn wiyya, am+n i*ddamn-an ssrfufnn-tn n$n-tn. 7 ïiyyr-as i-ugllid bahra, yazn im*zniyn-ns hlkn imn$an-an, jdrn tamdint-nsn. 8 yini ilmma i-i*ddamn-ns ‘tam$ra tujad, walaynni ur-tt-sthllan $willi mi or,$. 9 zaydat $ilad s-iswak, tor,m i-kullu wanna-n-tufam, tawim-tn-d s-tm$ra.’ 10 $akudan ffu$n i*ddamn s-tswak ssmunn-d kullu ma-n-ufan, gn-iyt wid ∫* nnin ula wid wanin, aylli$ tommr-tgmmi n-tm$ra s-inbgiwn. 11 ikka ma-ikka, ik m-ugllid a-issmaqql ayt-tm$ra, s-n-i+ra yan-urgaz $-gratsn ur-ilsi timlsit n-tm$ra. 12 isqsa-t-ugllid: ‘wa-gu-darnn$, mamnk a-di-tk mt s-$id bla timlsit n-tm$ra?’ imma ntta $ir ifssa. 13 yini-ugllid i-i*ddamn-ns ‘krfat-t z$-ifassn ula i,arn, tlupm-t-in $-tillas aggugnin. $in a-$-rad-allan ar-tg+a+n u*san-nsn.’ 14 han iggut ma-mi-ior, rbbi, yidrus ma-i+li ad-gn wins.”

15 ddun ilmma ifarisin ar-tm awarn i-ngratsn f-mamnk a-rad-ssmuttln yasuo f-wawal-ns. 16 aznn-d dars kra n-mddn-nsn d-kra n-imddukk∫al n-ugllid

hirudus inin-as: “way-amslmd, nssn izd lpqq ayd ttinit, ar-tsslmadt a$aras n-rbbi $mklli iga. ur-a-tskart f-mad-swingimn mddn, a ku ur-a-ttmnadt udmawn n-mddn. 17 imma $ilad ma-ra-tinit? is-iplla a-nakka ,abiyt i-qayãr n$d uhu?” 18 imma yasuo issn tanuwwa t lli-gisn-illan, yini-asn: “wa-id-bu-sin-uwdmawn, ma* a-yyi-ttarmm? 19 mlat-iyi-d yan-uqarid n-,abiyt.” fkn-as-d yan-uqarid. 20 yini-asn: “win-mit a-iga-uwdm-ad d-ism-ad gis illan?” 21 inin-as: “win qayãr.” irar-asn yasuo: “fkat i-qayãr ma-igan win qayãr, tfkm i-rbbi ma-igan win rbbi.” 22 lli$ sfldn i-mayad ar-gis-tojjabn, ddun fln-t.

23 a kin-d dars $assan kra n-iãadduqin. ntni $-lmdhb-nsn ar-ttinin “ur-illi ma-ra-d-inkr z$-lmut.” sqsan-t: 24 “way-amslmd, inna musa

‘i$-immut kra n-yan ifl-d tam$art-ns bla tarwa, illa f-g∫mas n-urgaz-an a-stt-itahl a-dids-iskr tarwa f-ism n-g∫mas lli-immutn.’ 25 llan darnn$ ssa n-aytmatn. yiwi-umzwaru tam$art immt bla tarwa, ifl tam$art-ns i-g∫mas. 26 immt wis sin bla tarwa ula ntta d-wis kra,, aylli$-tt-iwin kullutn s-ssa ur-d-filn tarwa. 27 $-isigg∫ra tmmt-tm$art. 28 ini-a$ $ilad, $-tnkra lli-$-rad-nkrn kullutn, tam$art n-manwa $-ssa-yad a-ra-tg? hatti tkka-ttin tga tam$art-nsn kullutn.” 29 isawl yasuo yini-asn: “$ayad a-f-tjlam, a ku ur-tssinm arratn n-rbbi ula tssnm ta+,,art n-rbbi. 30 $akud lli$ rad-nkrn ur-ra-tahaln ula-da-tahalnt, walaynni zund lmalayka n-ignna a-rad-gn. 31 imma tankra n-willi mmutnin, is-ur-t$rim ma-fllas-inna rbbi? 32 inna ‘nkki gi$ rbbi n-ibrahim, g$ rbbi n-ispaq, g$ rbbi

lmona n-ayt-tm$ra

asqsi f-,abiyt i-qayãr

asqsi f-tnkra z$-lmut

�atta 31

n-yaoqub.’ awal-an imla-ya$ is-ddrn ntni $-lgddam n-rbbi, wa**a mmutn.” 33 lli$ sfldn mddn-an ggutnin i-mayd inna yasuo, tojjbn $-ulmmud-ns.

34 munn-d fllas ifarisin lli$ sfldn f-mamnk a-issfssa iãadduqin. 35 inkr yan-umslmd n- ro z$-gisn, yiri a-yarm yasuo $-wawal-ns. isqsa-t: 36

“way-amslmd, mal-luãit a-kullu-ihiyyan $- ro n-rbbi?” 37 isawl yasuo yini-as: “‘a-ttirit rbbi sidik z$-ttmi n-i*f-nnk d-ttmi n-uwl-nnk d-ttmi l-loaql-nnk.’ 38 *tad a-igan luãit imqqurn ihiyyan. 39 trwas-tt tis snat, ‘a-ttirit adjar-nnk zund i*f-nnk.’ 40 snat luãiyat-ad a-igan llsas n-kullu ma-illan $- ro d-warratn l-lanbiya.”

41 $akudan sul dars qaman ifarisin, isqsa-tn yasuo: 42 “ma-ttinim kunni f-walli igan lmasip? tasut n-mi a-z$-ra-ig?” inin-as: “z$-tasut n-ugllid dawd.” 43

irar-asn yasuo: “imma dawd, lli$-t-iguwwd rrup lqudus a-isawl f-lmasip, ig-t d-sidis 44 inna ‘ha-sidi rbbi inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu ard g$ inuwwa n-nnk $-ddu i,arn-nnk.’ 45 ha-dawd s-i*f-ns ibdr $walli igan lmasip, ig-t d-sidis. mamnk a-ra-ig $ir yan z$-tasut-ns?” 46 ur-i+,ar yan ad-as-d-irar awal. z$-$assan ur-sul-izom yan a-t-isqsa.

((23)) 1 isawl-da$ yasuo s-mddn-an ggutnin, ntni d-imp,arn-ns yini-asn: 2 “imslmdn n- ro d-ifarisin, ntni a-dar awal n-musa ar-t-sslmadn. 3

sflidat s-iwaliwn-nsn ar-tskarm s-ma-ttinin, walaynni a-ur-tskarm mad-skarn a ku iskkirn-nsn ur-a-di-tm a kan d-iwaliwn-nsn. 4 ar-tassn tagg∫atin ++aynin ar-tnt-in-srasn f-t$∫ra, n-mddn. mn k a-bahra-++aynt, walaynni imslmdn-an ur-rin a-n-gn ula yan-u,a, ad-asn-oawnn. 5 kullu iskkirn-nsn ar-tn-skarn ba a-tn-+rn wiyya,. ar-ssim$urn lpruz n-ignzi-nsn, ar-ssi$zzifn tamiw n-islhamn-nsn. 6 iozza darsn ad-tgawarn f-lk∫rasa mqqurnin $-imnsiwn, iozzu darsn ad-zggurun s-lgddam $-tg∫mma n-t+allit. 7 iozzu darsn a-fllasn-tsllamn mddn $-laswaq ar-asn-ttinin ‘amslmd’. 8 imma kunni, a-ur-tadjm yan ad-awn-ittini ‘amslmd’, a ku yan-umslmd kad-darun-illan, d-kunni aytmatn a-tgam. 9 a-ur-ttinim i-yan $-ddunit-ad ‘baba’, a ku yan babatun kad-darun-illan, a-t-igan d-babatun n-ignna. 10 a-ur-tadjm yan ad-awn-ittini ‘anm$ur’, a ku yan-unm$ur kad-darun-illan, a-t-igan d-lmasip. 11 wanna gigun imqqurn, nttan a-ra-ig a*ddam-nnun. 12 wanna issim$urn i*f-ns ra-t-i++im+ay rbbi, imma wanna i++im+ayn i*f-ns ra-t-issim$ur.

13 “tagu,i a-rad-awn-yili a-imslmdn n- ro d-ifarisin. ayt-sin-uwdmawn a-tgam. ar-tqqnm imi n-tgldit n-ignna f-mddn, ur-a-di-tk mm kunni

ula-da-ttadjm $willi ranin ad-d-k mn. 14 wa-id-bu-sin-uwdmawn, tagu,i a-rad-awn-yili a-imslmdn n- ro d-ifarisin. ar-t ttam tig∫mma n-thjjalin, ar-tssi$zzifm ti+ulla-nnun ba a-tssbayynm i*fawn-nnun is-tfulkim. f-$ayan a-s-ra-fllawn-ittut lpukm s-ugg∫ar. 15

ma-igan luãit ihiyyan?

asqsi f-ma-iga lmasip

imslmdn n- ro d-ifarisin

ayt-sin-uwdmawn

�atta 32

wa-id-bu-sin-uwdmawn, tagu,i a-rad-awn-yili a-imslmdn n- ro d-ifarisin. ar-ttbbim imdwan d-ikalln ba a-trarm $ir yan s-u$aras-nnun, d-ntta i$-ti-trurm tsswrrim-t iga yus n-jhnnama ugg∫ar-nnun s-snat-twal. 16 “tagu,i a-rad-awn-yili a-iguwwadn buk,nin. ar-ttinim ‘yan iggullan s-tgmmi n-rbbi ur-fllas-illi yat, walaynni yan iggullan s-uwr$ lli-illan $-tgmmi n-rbbi iqqan-t-id a-issafu tagallit-ns.’ 17 way-inafaln, wa-ibuka,n, iniyat-iyi ma-yug∫rn, izd ur$ n$d tigmmi n-rbbi lli-irurn ur$-an a-ig win rbbi? 18 ar-ttinim ‘yan iggullan s-u+ru n-t$rsi, ur-fllas-illi yat, walaynni yan iggullan s-twafka lli-ittrsn f-u+ru iqqan-t-id a-issafu tagallit-ns.’ 19 way-ibuka,n, ma-yug∫rn, izd tawafka n$d a+ru lli-irurn tawafka-yan a-tg tin rbbi? 20 wanna iggullan s-u+ru n-t$rsi, s-u+ru a-s-iggulla ula s-kullu ma-fllas-illan. 21 d-wanna iggullan s-tgmmi n-rbbi, s-tgmmi a-s-iggulla ula s-rbbi lli-gis-illan. 22 d-wanna iggullan s-ignna, s-lor n-rbbi a-s-iggulla ula s-walli fllas igawrn. 23 “tagu,i a-rad-awn-yili a-imslmdn n- ro d-ifarisin. ayt-sin-uwdmawn a-tgam. ar-takkam i-rbbi yat z$-kraygatt mrawt l-liqamt d-lbsbas d-lkmmun, walaynni ar-tettum tinba,in timzwura n- ro zund lpqq ula laman ula lpnant. ha-ti$awsiwin-ad a-fllawn-illan a-srsnti-tskarm, bla tflm tiyya,. 24 wa-iguwwadn buk,nin, ha-kunni ar-tstaym tizit z$-waman, ar-tãratm aroam. 25 wa-id-bu-sin-uwdmawn, tagu,i a-rad-awn-yili a-imslmdn n- ro d-ifarisin. ar-tss$usm lkas d-tmkilt z$-brra, imma ag∫ns iommr s-tm**art d-lba,l. 26 way-afarisi abuka,, ss$us zwar lkas ula timkilt z$-ug∫ns, i$us ilmma ula brra. 27 wa-id-bu-sin-uwdmawn, tagu,i a-rad-awn-yili a-imslmdn n- ro d-ifarisin. tgam zund im,,aln mllulnin s-ljir, ar-tbann z$-brra is-fulkin, imma ag∫ns-nsn iommr s-i*san n-willi mmutnin d-kullu ma-ijl*n. 28 ha-kunni tbanm z$-brra is-tfulkim, imma ag∫ns-nnun iommr s-ddnub d-l*∫ ant lli-gigun-irgsn.

29 “tagu,i a-rad-awn-yili a-imslmdn n- ro d-ifarisin. ayt-sin-uwdmawn a-tgam. ar-tbnnum im,,aln wanin i-lanbiya lli-zrinin, ar-tkllum

lqubbat n-willi skrnin afulki. 30 ar-ttinim ‘mrad is-nlla nkk∫ni $-uwssan-an n-imzwura-nn$, ur-akk∫-ra-nskr $mklli skarn ntni, ar-nqqan lanbiya.’ 31 walaynni s-wawal-ad asa-takkam tugga f-i*fawn-nnun n-is-tgam tarwa n-willi n$anin lanbiya. 32 zaydat tkmmlm $aylli bdan imzwura-nnun. 33 wa-ilgmma,n, wa-tarwa n-ifa$rn, mamnk a-ra-tnjmm z$-lhalak n-jhnnama? 34 rad-awn-d-azn$ lanbiya d-ayt-lfhmt d-imslmdn, tn$m gisn kra, tag∫lm kra f-uggjdi, tss$ur m kra $-tg∫mma n-t+allit, ar-tn-teïïaym z$-tmdint s-tmdint. 35 kunni a-f-ra-d-tettut loqubit f-ssibt n-kullu idammn $usnin lli-ffinin $-ddunit-ad, z$-idammn n-habil lli-ir,an rbbi ar idammn n-zakariyya yus n-bara*iyya lli-tn$am $-gr-tpanut tam+layt d-ud$ar n-t$rsi. 36 lpqq ayd-awn-nni$, tasut-ad a-f-ra-d-kullu-tettut loqubit-an.

37 “wa-uru alim, wa-uru alim, wa-talli inqqan lanbiya n-rbbi ar-tkkatt s-i+ran $willi-d-srm-yuzn.

loqubit lli-ra-fllasn-ittut

isawl lmasip f-uru alim

�atta 33

mnnawt-twal ad-ri$ ad-d-ssmun$ tarwa-nnm $mklli-di-tssmunu-tfullust ikiyyawn $-ddu ifrawn-ns, imma kunni ur-trim. 38 han tigmmi n-rbbi $-wammas-nnun rad-kullu-t*lu. 39 rad-awn-ini$, ur-ra-yyi-t+rm-da$ ard tinim ‘ambarki a-iga $wad-d-yu kan s-ism n-sidi rbbi.’”

((24)) 1 iffu$ yasuo z$-tgmmi n-rbbi iftu. munn dids imp,arn-ns, mln-as i$urban mqqurnin n-tgmmi n-rbbi. 2 imma ntta inna-yasn: “kullu mayd ttmnadm, lpqq

a-rad-awn-ini$, rad-kullu-ityawgar s-wakal. ur-ra-gis-iqama-u+ru f-u+ru.”

3 lli$ iskiws yasuo $-uwrir n-zzitun a kin-d dars imp,arn-ns wapdutn sqsan-t: “ini-a$ managu a-ra-yili $ayd-s-tnnit? ma-ra-ig tamatart n-is-d-yakmur-wass lli-$-ra-di-twrrit kiyi ula

isigg∫ra n-ddunit?” 4 isawl yasuo yini-asn: “awiyat-stt $-i*f-nnun a-k∫n-ur-ijlu yan. 5 a ku ggutn $willi ra-d-ya k asin-d ism-inu, kud yan ar-ittini izd nttan a-igan lmasip. ntni rad-jllun mddn ggutnin. 6 ra-tsfldm f-ima$n ula l*barat n-ima$n. rarat loaql a-ur-t$uw,m, a ku iqqan-d a-yili $ayan, walaynni ur-ta-d-irup isigg∫ra. 7 ra-di-tnkr-tqbilt s-tqbilt tnkr-d-tgldit s-tgldit, yili-u$ni ilint zznzalat $-kra n-tmizar. 8 walaynni kullu $ayan iga $ir azbbar amzwaru n-tlalit. 9 “$akudan ra-k∫n-dpayn s-lmpkamat ar-k∫n-ssrfufunn n$n-k∫n. ra-k∫n-tkrhun $-kullu timizar n-ddunit f-ssibt n-ma-tgam winu. 10 iggut gigun ma-ra-tut-tbay,,rt i,r $-uwssan-an. ra-n-idpay kra kra, ar-itkrhu kra kra. 11 ggutn id-bu-tkrkas lli-ra-d-ya k ar-ttinin is-gan lanbiya, ar-jllun kigan d-mddn. 12 rad-bahra-ttigat l*∫ ant ard idrusn $willi dar tqama lpnant $-uwl-nsn. 13 imma wanna ibiddn izga ar isigg∫ra ra-injm. 14 ra-ttbrrapm $-kullu ddunit s-l*bar ifulkin n-tgldit n-ignna ard lkmnt tugga-nnun kraygatt tamazirt. $akudan a-ra-d-irup isigg∫ra.

15 “ra-t+rm tajl*it lli-ifnnun tnkr $-ud$ar am+lay n-rbbi, $mklli inna nnabi danyal $ayd izrin. wanna yaqran, illa fllas a-yissan lmona. 16 $akudan winna

llanin $-tmazirt n-yudaya, iqqan-tn-d ad-rwln s-idrarn. 17 wanna illan $-iggi n-tgmmi, iqqan-t-id a-ur-ik m a-d-yasi kra. 18 wanna-n-illan $-igran, iqqan-t-id a-ur-iwrri ti$urdin a-d-yawi timlsit-ns. 19 rad-bahra- qun-uwssan-an f-tilli gisn rbbunin ula tilli gisn ssngaynin. 20 ,albat i-rbbi a-ur-awn-di-ta k-trula-yan $-tgrst ula $-wass n-usunfu. 21 a ku ra-tili-tnukmut $-uwssan-an, ur-jju-tlli zund nttat z$-isizwar n-ddunit sul s-$ilad, ula rad-da$-tili zund nttat. 22 mrad is-ur-issidrus rbbi ussan-an ur-ra-injm yan. walaynni f-ssibt n-mddn-ns lli-i+li, hati issidrus ussan-an f-ssibt-nsn. 23 “$akudan i$-awn-inna kra n-yan ‘ha-lmasip illa $id’ n$d ‘hatin illa $in’ a-t-ur-tamnm. 24 a ku rad-d-nkrn kra n-mddn, kud yan ar-ittini f-i*f-ns izd lmasip a-iga n$d kra n-nnabi, walaynni ar-sskirkisn. rad-skarn

maylli ra-ijru i-tgmmi n-rbbi

maylli-s-ra-tgg∫ru

i-ddunit-ad

rad-ilin-uwssan qanin

�atta 34

timitar mqqurnin d-lmojizat i$-ufan ad-jllun ula $willi ganin win rbbi. 25 hati nni$-awn-t ur-ta-ijri. 26 $akudan i$-awn-nnan ‘hatin $-l*la’ a-ur-tffu$m s-$in. i$-awn-nnan ‘hati $-ug∫ns n-tgmmi’ a-tn-ur-tamnm. 27 a ku $mklli kkatn-uwsmann $- rq ar-n-ttisfiwn i-l$rb, $mkan a-rad-d-a k$ nkki lli-igan yus n-bnadm. 28 inna$ illa mi,rus, a-$-a-n-tmunun igadrn.

29 “$akudan tigira n-tnukmut n-uwssan-an, ra-tllas tafukt, ur-ra-ifaw-wayyur. rad-,rn itran z$-ignwan, tyattaynt tifawin n-ignwan. 30 $akudan a-ra-di-tban-tmatart n-yus n-bnadm $-ignwan, ar-allan

kullu imzd$n n-ddunit, +rn-iyi fti$-d $-gr imdla n-ignwan s-lquwwa d-lmjd iggutn. 31 ra-ittut nnffar itjhhdn, azn$ lmalayka-nu ad-ssmunn $willi ganin winu z$-kraygatt tasga, z$-ttmi n-ddunit ar ttmi ya,ni.

32 “hati tazart a-z$-ra-tissanm lmona. i$-lgg∫i$nt-tãïïwin-ns tssuf$-d tifrawin-ns tissanm is-d-yakmur ããif. 33 $mkan a-ra-yili.

i$-t+ram kullu timitar-ad s-awn-nni$, tissanm is-d-yakmur, hatin $-imi. 34 lpqq a-rad-awn-ini$, ur-ra-tzri tasut-ad ard kullu ijru mayad. 35 rad-ittin ignwan d-wakal, walaynni ur-sar-ittin iwaliwn-inu. 36 walaynni ass-an ula tasaot-an, ur-tn-issin yan, la lmalayka n-ignna ula yus n-bnadm. $ir baba lli-illan $-ignna, nttan wapdut a-issnn. 37 “zund $aylli illan $-uwssan n-nup a-ra-yili $-uwssan-an $-rad-d-a k$ nkki lli-igan yus n-bnadm. 38 $-uwssan n-nup, ur-ta-d-$lin-waman f-ddunit, ar- ttan ar-ssan ar-ttahaln ar-ttahalnt, ar ass lli-$-ik m nup s-wanaw. 39 mddn-an ur-tt-gis-iwin aylli$ $lin-waman tyawhlakn kullutn. $mkan a-ra-ijru $-wass-an $-rad-d-a k$ nkki lli-igan yus n-bnadm. 40 $akudan rad-ilin sin irgazn $-igr, ra-yitti yan iqama yan. 41 rad-ilint snat-tm$arin ar-++a,nt s-uzrg, ra-titti yat tqama yat. 42 ,ufat a ku ur-tssinm man ass a-ra-d-ya k siditun. 43 rad-awn-ini$, mrad is-issn bu-tgmmi man tasaot $-iy, a-ra-d-ya k-um**ar, rad-bahra-i,uf. ur-ra-t-yadj a-inqb tigmmi-ns. 44 ula kunni illa fllawn a-bdda-tujadm, a ku ra-d-ya k yus n-bnadm $-kra n-tasaot lli-ur-t$alm.

45 “manwa igan a*ddam ifulkin bab-loaql? nttan a-mi-ra-ifl sidis tigmmi $-ddu-ufus-ns, ba a-yakka i-i*ddamn ya,ni ad- ttan kraygatt yan

$-tasaot-ns. 46 ambarki a-iga-u*ddam nna-mi-d-iwrri sidis yaf-t-id ar-iskar mayan. 47 lpqq a-rad-awn-ini$, rad-as-ifl sidis ayda-ns kullut $-ddu-ufus-ns. 48 walaynni i$-y∫* n-u*ddam-an yini d-i*f-ns ‘imaïl-n sidi’ 49 ar-ikkat i*ddamn ya,ni ar-i tta ar-issa d-willi ssnufulnin i*fawn-nsn s-tissi, 50 han ra-d-iwrri sidis $-yan-wass lli-f-ur-iskir ula yat tasaot lli-ur-i$al. 51 $akudan ra-t-ibri sidis, ig-t-in d-ayt-sin-uwdmawn $-illi$ allan ar-tg+a+n u*san-nsn.”

$mkad a-ra-d-iwrri

lmasip

managu a-ra-yili mayad?

a*ddam ifulkin

�atta 35

((25)) 1 “$-uwssan-an ra-tg-tgldit n-ignna zund mrawt-tfr*in, usint lqnadl ffu$nt a-n-mnaggarnt asli. 2 smmust gisnt gant ist-loaql, smmust ur-swangmnt $-ma-ra-tnd-d-iqqan. 3,4 ist-loaql, lli$ usint

lqnadl-nsnt awint didsnt tabuqqalt n-zzit. imma *tilli ur-swangmnin ur-didsnt-iwint zzit. 5 lli$-n-imaïl-usli, yawi-tnt iïs kullutnt gnnt. 6 $-ïu++unt n-iy, sfldnt i-kra n-yan yull awal-ns inna ‘hay-asli yu ka-d, ffu$amd-d a-t-in-tmnaggarmt.’ 7 nkrnt-tfr*in kullutnt, ssngaddant tiftilin i-lqnadl-nsnt. 8 inint ilmma *tilli ur-swangmnin i-tiyya, ‘fkamt-a$ imikk z$-zzit-nnunt a ku rad-a$-*sin lqnadl-nn$.’ 9 imma ist-loaql nnant-asnt ‘is-rad-a$-kullu-tuwdu zzit-ad nkk∫ninti ula kunninti? zaydamt s-dar id-bu-zzit ts$md-d ma-k∫nt-i*ããan.’ 10 ddunt ntnti, s-d-irup-usli. nkrnt *tilli ujadnin munnt dids s-tm$ra. iqqn-d imi n-tgmmi. 11 a kind-d-tfr*in-lli ya,ni ar-aqrant ar-ttinint ‘wa-sidi, wa-sidi, r+m-a$.’ 12 imma ntta irur-asnd-d ‘lpqq a-rad-awnt-ini$, ur-k∫nt-ssin$.’” 13 izayd yasuo yini-asn: “,ufat a ku ur-tssinm man ass ula man tasaot a-rad-d-a k$.

14 “ra-tg-tgldit n-ignna zund yan-urgaz ira a-imuddu, i$r-d i-i*ddamn-ns s-dars, ifl kullu ayda-ns $-ifassn-nsn. 15 ifk i-yan smmust luznat n-nnuqrt, ifk i-wayya, snat, ifk i-wayya, yat, kraygatt yan

d-$un k nna-mi-i+,ar, iffu$ ilmma imuddu. 16 iddu $walli mi ifka smmust luznat n-nnuqrt ar-srsnt-isa$ ar-izznza aylli$-d-srsnt-irur smmust luznat ya,ni. 17 $mkad a-iskr ula $walli dar snat luznat, irar-d srsnt snat ya,ni. 18 imma $walli dar yat luznt idda i$za $-wakal ip,u nnuqrt n-sidis. 19 izri ma-izrin s-d-iwrri siditsn, inpasab d-i*ddamn-ns. 20 ya k-id $walli mi ifka smmust luznat, yasi-d didsnt smmust ya,ni yini-as ‘wa-sidi, ha-smmust luznat lli-dari-tflt, rur$-d srsnt smmust ya,ni nnigatsnt.’ 21 yini-as sidis ‘i wa mayad, ay-a*ddam ifulkin iãlpn. tskrt ma-k-id-iqqann s-maylli idrusn. imma $ilad rad-fl$ $-ufus-nnk ma-iggutn. k m-d tfrpt d-sidik.’ 22 ya k-id ilmma $walli dar snat luznat yini-as ‘wa-sidi, ha-snat luznat lli-dari-tflt, rur$-d srsnt snat ya,ni nnigatsnt.’ 23 yini-as sidis ‘i wa mayad, ay-a*ddam ifulkin iãlpn. tskrt ma-k-id-iqqann s-maylli idrusn. imma $ilad rad-fl$ $-ufus-nnk ma-iggutn. k m-d tfrpt d-sidik.’ 24 ya k-id ilmma $walli mi ifka yat luznt yini-as ‘wa-sidi ssn$ izd argaz i qan a-tgit, ar-tmggrt ma-ur-tkrzt, ar-tssmunut ma-ur-tlupt. 25 ksu,$ $akudan, ddu$ p,u$ luznt-nnk $-ddu-wakal. ha-lamant-nnk iwi$-ak-tt-id.’ 26 irar-as sidis ‘way-a*ddam y∫* nn iddullan, is-tssnt isad-mggr$ ma-ur-krz$, ar-d-ssmunu$ ma-ur-n-lup$? 27 lli$ tssnt mayad, illa fllak a-n-tsrst nnuqrt-inu $-dar iãrrarfin, akud nna-d-wrri$ am+$-d lamant-inu nttat d-ma-di-trur ikka nnigas.’ 28 yini ilmma: ‘kkissat-as luznt-an, tfkm-tt i-walli dar mrawt luznat. 29 a ku wanna dar illa, rad-as-ityawfka ugg∫ar, yili-as ma-iggutn. imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ityawkkas ula ma-dars-illan. 30 imma a*ddam-ad ur-iskirn yat, lupat-t-in $-tuggugt n-tillas. $in a-$-rad-allan ar-tg+a+n u*san-nsn.’”

lmona n-mrawt-tfr*in

d-lqnadl

lmona n-kra, i*ddamn d-luznat

n-nnuqrt

�atta 36

31 izayd yasuo yini-asn: “$akud lli$ rad-d-wrri$ s-ddunit-ad, munn-d didi kullu lmalayka s-lmjd iggutn, rad-skiws$ nkki lli-igan yus n-bnadm

f-lor n-tgldit-inu, 32 a kin-d s-lgddam-inu kullu ayt-tmizar n-ddunit. ra-tn-aïïu$ i-ngratsn $mklli yaïïu-umksa ihray z$-wa$a,n. 33 rad-g$ ihray f-ufasiy-inu, g$ a$a,n f-u+lma,-inu, 34 sawl$ ilmma, nkki lli-igan agllid, s-willi llanin f-ufasi ini$-asn ‘a kad-d a-imbarkin n-baba rbbi, k mat s-tgldit lli-awn-ijjujad z$-isizwar n-ddunit. 35 a ku ya$-iyi la+ tfkm-iyi ad- $, ya$-iyi irifi tfkm-iyi ad-su$, gi$ a$rib t k mm-iyi s-darun, 36 ya$-iyi-usmmi, tfkm-iyi mad-lssa$, u,n$ tgablm-iyi, lli$-n $-lpbs ta kim-n s-dari.’ 37 $akudan ra-yyi-sqsan $willi f-ir,a rbbi ‘managu a-sidi, a-k-n+ra ya$-k la+ nfk-ak a-t t, n$d ya$-k irifi nfk-ak a-tsut? 38 managu a-k-n+ra tgit a$rib n k m-k-id s-darnn$, n$d ya$-k-usmmi, nfk-ak ma-tlssat? 39 managu a-k-n+ra tu,nt n$d tllit $-lpbs na k-in dark?’ 40 rad-asn-rar$, nkki lli-igan agllid, ‘lpqq a-rad-awn-ini$, $akud nna-ti-tskrm $-yan z$-aytma-yad m++inin, hati tskrm-t gigi nkki.’ 41 ini$ ilmma i-willi llanin f-u+lma, ‘ittyat-n z$-gigi a-willi i*za rbbi, tddum s-loafit lli-ur-ra-sar-i*si, ttyawskar i-iblis d-lmalayka-ns. 42 a ku ya$-iyi la+ ur-iyi-tfkim ad- $, ya$-iyi irifi ur-iyi-tfkim ad-su$, 43 gi$ a$rib ur-iyi-t k imm s-darun, ya$-iyi-usmmi, ur-iyi-tfkim mad-lssa$, u,n$ ili$-n $-lpbs ur-iyi-tgablm.’ 44 $akudan ra-yyi-sqsan ula ntni ‘managu a-sidi a-k-n+ra ya$-k la+ n$d irifi, n$d tgit a$rib n$d ya$-k-usmmi, n$d tu,nt n$d tllit $-lpbs ur-n-dark-nu ki a-k-noawn?’ 45 rad-asn-rar$ ‘lpqq a-rad-awn-ini$, lli$ ur-ti-tskirm $-yan $-im++iyn-ad, ur-t-gigi-tskirm nkki.’ 46 rad-ddun ntni s-loqubit l-li*rt. imma $willi-f-ir,a rbbi rad-d-k mn s-tudrt idumn.”

((26)) 1 lli$ ikmml yasuo iwaliwn-ad kullutn, yini i-imp,arn-ns: 2 “tssnm izd sin-uwssan a-iqaman i-loid n-usurf. $akudan a-ra-yyi-n-dpin nkki lli-igan

yus n-bnadm a-yyi-n$n f-uggjdi.” 3 munn-d inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-tmazirt-an $-tgmmi n-qayafa lli-igan anm$ur ihiyyan n-tgmmi n-rbbi. 4 m awarn f-mamnk a-s-rad-am+n yasuo s-lpilt a-t-n$n. 5 walaynni nnan i-ngratsn: “urd $-uwssan l-loid ba a-ur-duyn mddn.”

6 illa yasuo $-uduwwar n-bitoanya $-tgmmi n-simoan lli-sttin-ikkan iga anjdam, 7 iskiws ar-i tta. tk m-d dars yat-tm$art tusi-d yat-tbuqqalt n-u+ru tili gis tujjut iãfan, iggut-bahra-watig-ns.

tffi-tt-id f-i*f n-yasuo. 8 lli$ +ran imp,arn ma-tskr, bzgn fllas, inin i-ngratsn: “ma* a-stti-tjla? 9 mrad is-tnza tujjut-ad ra-di-tawi kigan, nfk-t i-im+la,.” 10 imma yasuo issn mad-swangmn yini-asn: “ma* aylli$ t qam d-tm$art-ad? hatti tskr gigi afulki. 11 im+la, rad-bdda-didun-ilin, imma nkki ur-rad-bdda-didun-ili$. 12 hatti

maylli ra-ijru $-wass l-lpsab

skrn inm$urn f-ad-n$n lmasip

tam$art lli-d-yusin

tabuqqalt n-tujjut

�atta 37

tujjut-ad flla tffi, t+$ur srs ddat-inu i-um,,al. 13 lpqq a-rad-awn-ini$, inna$ a-tbrrapn mddn s-l*bar-ad ifulkin $-kullu ddunit, ra-ttinin f-mayd tskr *tad, ar-tt-id-srs-kttin.”

14 $akudan a-inkr yan z$-gr sin d-mraw n-ump,ar, ism-ns yahuda is*aryuï, iddu s-dar inm$urn n-tgmmi n-rbbi. 15 yini-asn: “mn k a-rad-iyi-tfkm

ad-awn-t-zznz$?” fkn-as kra, id-mraw n-uqarid n-nnuqrt. 16 $akudan a-iwrri ar-iswingim mamnk a-ra-tn-ioawn ad-am+n yasuo.

17 ilkm-d-wass amzwaru $-uwssan n-ur*ãiã. a kin-d imp,arn s-dar yasuo sqsan-t: “mani trit ad-ak-n-gis-njjujad imnsi l-loid n-usurf?” 18

yini-asn: “zaydat s-dar flan $-tmdint tinim-as ‘hati inna-yak-d-umslmd: tlkm-d tasaot-inu. rad- $ imnsi n-usurf $-tgmmi-nnk, nkki d-imp,arn-inu.’” 19 skrn imp,arn s-ma-f-tn-yuããa yasuo, jjujadn imnsi n-usurf. 20 trup-d-tdgg∫at iskiws yasuo a-i d-imp,arn-ns s-sin d-mraw. 21 lli$ a- ttan yini-asn: “lpqq a-rad-awn-ini$, ra-yyi-izznz yan $-gratun.” 22 ïiyyr-asn bahra, bdun ar-t-sqsan kullutn, kud yan ar-ittini: “yak, urd nkki a-sidi?” 23 yini-asn: “yan z$-willi didi dranin $-uruku-ad a-ra-yyi-izznz. 24 ha-yus n-bnadm ra-immt $mklli fllas ityaran, walaynni tagu,i a-ra-yili i-urgaz lli-izznzan yus n-bnadm. yuf-as i-urgaz-an mrad is-ur-akk∫-ilul.” 25 isawl yahuda lli-ra-t-izznz yini-as: “izd nkki a-sidi?” irar-as: “kiyi a-t-innan.”

26 lli$ a- ttan yasi yasuo tangult, i kr rbbi ibbi-tt, ifk-tt i-imp,arn-ns yini-asn: “am+at t m. *tad tga ddat-inu.” 27 yasi lkas, i kr rbbi

ifk-asn-t yini-asn: “swat z$-gis kullukn. 28 $wid gan idammn-inu lli-ra-iffi f-ssibt n-mddn ggutnin ba ad-gn lohd l-ljdid $-gratun d-rbbi ma-s-a-fllawn-issitti ddnub-nnun. 29 rad-awn-ini$, ur-sul-rad-su$ z$-l$llt n-wa,il ar ass lli-$-ra-t-didun-su$ z$-ljdid $-tgldit n-baba rbbi.”

30 asin ilmma yan-umarg z$-imurign n-rbbi, ffu$n s-uwrir n-zzitun. 31 yini-asn yasuo: “ha-kunni $-i,-ad ra-yyi-kullu-tflm, a ku ityara ‘rad-ut$ amksa, tmzr-tuwrut n-uwlli.’ 32 walaynni tigira

n-mad-d-nkr$ z$-lmut ra-k∫n-zwur$ s-tmazirt n-jalil.” 33 isawl bïrus yini-as: “wa**a-k-kullu-fln, ur-sar-k-fil$ nkki.” 34 imma yasuo irur-as: “lpqq a-rad-ak-ini$, $-i,-ad ur-ra-i$r-ufullus ard tinit kraïï-twal ur-iyi-tssint.” 35 yini-as bïrus: “wa**a rad-didk-mmt$, ur-rad-ini$ ur-k-ssin$.” $mkad ad-nnan imp,arn kullutn.

36 $akudan idda didsn yasuo s-yan-ud$ar lli-mi-ttinin ‘gatsimani’, yini i-imp,arn-ns: “gawrat $id. rad-ftu$ yan imikk ad-++all$.” 37 yawi dids

bïrus d-sin tarwa n-zabdi. i$uw, yasuo $-tasaot-an, mma$n iswingimn

iskr yahuda f-a-izznz lmasip

imp,arn jjujadn imnsi n-usurf

imnsi n-siditnn$

isawl lmasip f-ma-ra-ijru i-bïrus

ar-it+alla lmasip f-i*f-ns

�atta 38

bahra $-uwl-ns. 38 yini-asn: “t++ay flla ta$uft-ad ar lmut. gawrat $id tawzm didi.” 39 izayd iftu yan imikk i,r f-uwdm-ns s-wakal i++all yini: “wa-baba, ssitti flla lkas-ad n-urfufn i$-i+,ar a-yitti. walaynni a-yili ma-trit, urd mad-ri$ nkki.” 40 iwrri s-dar imp,arn yaf-tn-in ïïasn. isawl s-bïrus yini-as: “is-ur-t+,arm a-didi-tawzm yat tasaot? 41 awzat t,albm rbbi a-k∫n-issanf i-kullu ma-ra-k∫n-ijllu. hati ul n-bnadm ar-ittiri a-iskar afulki, imma ddat-ns t,of.” 42 iddu tis snat-twal i++all yini: “wa-baba, i$-ur-i+,ar ad-iyi-yanf lkas-ad bla-t-swi$, a-yili ma-trit kiyi.” 43 iwrri-da$ yaf-tn-in ïïasn, inra-tn iïs. 44 ifl-tn iddu tis kraïï-twal i++all yini $mklli inna tiwaliw timzwura. 45 iwrri ilmma s-dar imp,arn-ns yini-asn: “ïïasat $ila tsunfum. hati tlkm-d tasaot. inza yus n-bnadm s-gr ifassn n-mddn ∫* nnin. 46 nkrat a-nddu. ha-walli-yyi-izznzan yu ka-d.”

47 sul a-isawal s-d-irup yahuda lli-igan yan z$-sin d-mraw n-ump,ar. munn-d dids kigan d-mddn asin-d lkmami d-iomad. uznn-tn-d inm$urn n-tgmmi n-rbbi

d-im$arn n-tmazirt-an. 48 $walli izznzan yasuo imla-yasn-yad tamatart-ad yini-asn “wanna ssudn$, $wan a-t-igan. am+at-t.” 49 ya k-id yahuda iftu s-dar yasuo yini-as: “sslam ay-amslmd,” issudn-t. 50 isawl yasuo yini-as: “way-amddakk∫l-inu, izd mayad a-f-di-tu kit s-$id?” lkmn-t-in wiyya,, grn-in ifassn fllas am+n-t. 51 inkr ilmma yan z$-willi llanin d-yasuo ildi-d lkummit-ns, yut a*ddam n-unm$ur n-tgmmi n-rbbi ibbi-as am++u$. 52 imma yasuo inna-yas: “rar lkummit-an s-u$laf-ns. han kullu wanna yusin lkummit, s-lkummit a-s-ra-immt. 53 is-ur-tssinm is-+,ar$ ad-,alb$ baba rbbi, yazn-iyi-d ugg∫ar n-sin d-mraw n-ukabar l-lmalayka? 54 walaynni i$-skr$ mayan, mamnk a-rad-afun-warratn n-rbbi lli-mlanin is-d-iqqan a-ijru kullu mayad?” 55 isawl yasuo $akudan s-mddn-an ggutnin yini-asn: “ma-s-di-tffu$m s-lkmami d-iomad a-yyi-t$wim zund i$-gi$ am**ar? gawr$-n-bdda $-tgmmi n-rbbi kraygatt ass ar-sslmad$, ur-iyi-tum+m $-uwssan-an. 56 walaynni ijra kullu mayad ba a-yafu ma-ityaran $-warratn l-lanbiya.” $akudan rwln kullu imp,arn-ns fln-t.

57 $willi um+nin yasuo iwin-t s-dar qayafa anm$ur n-tgmmi n-rbbi, munn-d imslmdn n- ro d-im$arn n-tmazirt kullutn. 58 i,fur-t bïrus z$-tuggugt ar

ammas n-tgmmi n-unm$ur, ik m ula ntta iskiws d-im*zniyn a-i+r ma-ra-ijru. 59 imma inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn l-lmpkama kullutn ar-siggiln s-kra n-tugga n-tkrkas f-yasuo mafat-nqqan. 60 nkrn kigan d-mddn ar-fllas-sskirkisn, walaynni ur-gisn-ufin kra n-tugga izgan. $-isigg∫ra nkrn sin inagan 61 inin: “argaz-ad nsfld-as inna ‘nkki +,ar$ ad-*lu$ tigmmi n-rbbi bnu$-tt-da$ $-kra,-uwssan.’” 62 ibidd-unm$ur n-tgmmi n-rbbi isqsa yasuo: “is-ur-ra-d-fllasn-trart s-yat? mayd-fllak-ttinin $wid $-tugga-nsn?” 63 imma yasuo $ir ifssa. isawl-da$-unm$ur yini-as: “gi$-n srk rbbi lli-iddrn. ini-a$, izd kiyi a-igan lmasip yus n-rbbi?” 64 irar-as yasuo: “kiyi a-t-innan. walaynni rad-awn-ini$, yan imikk ra-t+rm yus n-bnadm iskiws f-ufasi n-rbbi itjhhdn, iftu-d $-gr imdla n-ignwan.” 65 lli$ isfld-unm$ur n-tgmmi n-rbbi i-mayad, ibbi timlsa-ns yini-asn: “lkufr ayad. ma-sul-nra inagan?

ityama+ lmasip

ibidd lmasip $-lmpkama

�atta 39

kunni tsfldm $ilad i-wawal-ns l-lkufr. 66 ma-fllas-tnnam?” rarn-as: “iqqan-t-id a-immt.” 67 ssufsn $-uwdm-ns ar-t-kkatn. kra yut-t s-ibariqn 68 ar-as-ttinin: “wa-kiyi-ad igan lmasip, i$-tgit nnabi ml-a$ manwa-k-yutn.”

69 imma bïrus sul igawr $-brra $-wammas n-tgmmi. ta k-id yat-t*ddamt tini-as: “ula kiyi tllit d-yasuo gu-jalil.” 70 irar-as ntta $-lgddam

n-willi-d-illa: “ur-ssin$ ma-s-tnnit.” 71 iffu$ s-u$g∫mmi. t+r-t yat-t*ddamt ya,ni, tini i-willi biddnin $in: “$wad illa d-yasuo gu-naãira.” 72 irar-da$ bïrus s-tgallit: “ur-ssin$ argaz-an.” 73 yan imikk s-as-nnan $willi biddnin $in: “s-ããapt tgit kiyi z$-gisn, a ku ar-tsawalt $mklli sawaln ayt-jalil.” 74 inkr bïrus ar-itgalla ar-ittini s-jjhd: “nkki ur-ssin$ argaz-an f-a-tsawalm.” i$r-ufullus $akudan. 75 ikti-d bïrus maylli-s-as-inna yasuo: “ur-ra-i$r-ufullus ard tinit kraïï-twal ur-iyi-tssint.” iffu$ ar-yalla bahra.

((27)) 1 lli$ ifaw zzman munn-d inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-tmazirt-an kullutn, m awarn f-mamnk a-rad-n$n yasuo. 2 krfn-t awin-t dpin-t-in i-bilaïus lpakm n-rruman. 3 imma yahuda lli-izznzan yasuo, lli$ isfld is-fllas-pkamn s-lmut t∫gra+-t. yawi kra, id-mraw n-uqarid-lli n-nnuqrt, irar-tn i-inm$urn d-im$arn 4

yini-asn: “hati ddnub ayd skr$. zznzi$ i-lmut yan ur-iskirn kra y∫* nn.” rarn-as: “mad-a$-gis-illan nkk∫ni? dbbr i-i*f-nnk.” 5 iddu yahuda ilup-n iqaridn $-tgmmi n-rbbi, iffu$ yag∫l i*f-ns s-yan-izikr immt. 6 asin inm$urn iqaridn-an inin: “ur-pllan a-tn-in-ng $-ããnduq n-tgmmi n-rbbi a ku atig n-idammn ad-gan.” 7 m awarn-da$ i-ngratsn, s$n srsn ‘igr n-uf**ar’ a-gis-tm,aln i$ribn. 8 sul s-$assad ar-ttinin mddn i-igr-an ‘akal n-idammn’. 9 $mkad a-s-yuwfa-wawal n-nnabi irmiyya lli-innan: “rad-d-m a kan mddn-an n-ayt-rbbi a-d-fllas-fkn atig n-kra, id-mraw n-uqarid n-nnuqrt, awin-tn ilmma 10 s$n srsn igr n-uf**ar. $mkad a-yyi-yuããa sidi rbbi.”

11 ibidd yasuo $-lgddam l-lpakm bilaïus. isqsa-t lpakm yini-as: “is-tgit agllid n-ayt-yudaya?” irar-as yasuo: “kiyi a-t-innan.” 12 nkrn

inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-tmazirt ar-srs-ta tkkan s-kigan d-t$awsiwin, imma ntta ur-asn-irur s-yat. 13 yini-as bilaïus: “is-ur-tsfldt i-mnnawt-t$awsiwin ayd-fllak-ttinin?” 14 imma ntta ifssa ur-asn-irur s-yat aylli$ itojjb bilaïus bahra. 15 ikka-ttin lpakm $-kraygatt loid n-usurf ar-asn-gis-ir++m i-yan-upbbas nna-ran. 16 illa yan $-lpbs $-uwssan-an ism-ns barabbas, ityawssan bahra. 17 lli$-d-munn mddn ggutnin, isqsa-tn bilaïus: “manwa tram ad-awn-as-r+m$, izd barabbas n$d yasuo lli-mi-ttinim lmasip?” 18 a ku bilaïus issn inm$urn-nsn is-psadn yasuo, $ayan kaft-id-dpin. 19

bïrus inakr lmasip

ibidd lmasip $-lgddam n-bilaïus

yahuda in$a i*f-ns

bilaïus ipkam f-lmasip s-lmut

�atta 40

walaynni $-tasaot-an sul iskiws bilaïus $-lkursi l-lpukm s-d-srs-tuzn-tm$art-ns tini-as-d: “ad-ur-tk mt ssuq n-urgaz-an ifulkin, a ku tu ka-yyi-d ta$uft iggutn $assad f-ssibt-ns $-yat-twargit.” 20 imma inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-tmazirt-an zuydn sshiyysn mddn ba a-t-,albn ad-asn-d-ir+m i-barabbas idpi-n yasuo s-lmut. 21 isqsa-tn-da$ lpakm: “manwa tram $-sin-ad ad-awn-as-r+m$?” rarn-as: “barabbas.” 22 yini-asn bilaïus: “ma-tram a-t-skr$ i-yasuo lli-mi-ttinim lmasip?” rarn-as kullutn: “a-ityaggal f-uggjdi.” 23 yini-asn: “ma*? ma-iskr y∫* nn?” imma ntni ar-ss$uyyun s-ugg∫ar ar-ttinin: “a-ityaggal f-uggjdi a-immt.” 24 i+r bilaïus is-ur-isugir yat, $ir zuydn mddn duyn s-ugg∫ar. yasi-d aman isird ifassn-ns $-lgddam-nsn yini-asn: “ha-nkki ur-flla-llin idammn n-urgaz-ad. +rat kunni ma-ra-tskrm.” 25 rarn-as kullutn: “a-fllann$-ilin idammn-ns nkk∫ni d-tarwa-nn$.” 26 ir+m-asn $akudan i-barabbas. imma yasuo, iss$ur -t issuf$-t a-immt f-uggjdi.

27 nkrn ioskrin l-lpakm awin yasuo s-ïu++unt l-lqãr, ssmunn-d kullu loskr lli-illan $in. 28 kkisn-as timlsit-ns sslsn-as yan-uslham i+gg∫a$n,

29 skrn yan-ttaj z$-uzgg∫ar gn-as-t f-i*f, gn-as yat-t$animt $-ufus-ns afasi. ar-ïïarn f-ifaddn-nsn $-lgddam-ns ar-gis-,ããan ar-ttinin: “sslam fllak ay-agllid n-ayt-yudaya.” 30 ar-fllas-ssufusn, asin ta$animt-lli ar-t-in-srs-kkatn f-i*f. 31 lli$ gis boan ta,ãa, kkisn-as aslham sslsn-as timlsit-ns, awin-t a-t-n$n f-uggjdi.

32 lli$ ffu$n ntni, mnaggarn yan-urgaz gu-kurini ism-ns simoan, amrn-t a-yasi aggjdi n-yasuo. 33 lkmn ad$ar lli-mi-ttinin ‘gulguta’. tga lmona-ns ‘ad$ar

n-t∫* a t n-i*f’. 34 irin ad-fkn i-yasuo aman n-wa,il iktin lli-$-illa-usafar ismmumn, imma ntta lli$-t-im,i yag∫i a-t-isu. 35 qqnn-t f-uggjdi alln-t. b,un timlsa-ns i-ngratsn grn-d fllasnt as$ar. 36 gawrn $in ,ufn-t. 37 gn yat tallupt $-nnig i*f-ns a-tml aãra, lli-s-as-ãr,n, ityara gis: “$wad iga yasuo agllid n-ayt-yudaya.” 38 awin-d sin im**arn ag∫ln-tn f-iggjda, yan f-ufasi n-yasuo d-yan f-u+lma,-ns. 39 ar-t-rggmn mddn lli-zraynin, ar-ssmussun i*fawn-nsn ar-as-ttinin: 40 “wa-kiyi lli-ra-i*lu tigmmi n-rbbi tbnut-stt $-kra,-uwssan, jjnjm i*f-nnk. gguz-d z$-uggjdi i$-tgit yus n-rbbi.” 41 $mkad-da$ asa-gis-tïna+n inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro d-im$arn n-tmazirt ar-ttinin: 42 “hati ijjnjm wiyya, walaynni ur-i+,ar a-ijjnjm i*f-ns. izd agllid n-ayt-rbbi a-iga? iniyat-as a-d-igguz z$-uggjdi $ilad ba a-srs-namn. 43 hatin isstamn $-rbbi, ig i*f-ns d-yus n-rbbi. iniyat-as a-t-ijjnjm rbbi $ilad i$-fllas-ir,a.” 44 ula im**arn lli-dids-tyaggalnin f-iggjda ar-t-rggmn ula ntni.

45 lli$ tlkm tasaot tis snat d-mrawt, ,rnd-d tillas f-tmazirt-an kullutt ar tasaot tis kraïï n-tdgg∫at. 46 tasaot tis kraïï yut yasuo

s-yat-t$uyyit itjhhdn yini: “aluy, aluy, lama abaqtani?” tga lmona-ns

ïïn+ lli-izrin f-lmasip

lmasip f-uggjdi

lmut l-lmasip

�atta 41

“wa-rbbi-nu, wa-rbbi-nu, ma* a-yyi-tflt?” 47 kra z$-willi biddnin $in, lli$-as-sfldn inin: “hati ar-yaqra i-nnabi iliyya.” 48 yazzl yan gisn yasi-d yan-u rwi, iommr-t s-waman l-l*ll ig-t $-yat-t$animt imdi-t-in i-yasuo a-isu. 49 inin wiyya,: “zgayat, a-n+r is-ra-d-ya k iliyya a-t-ijjnjm.” 50 imma yasuo yut-da$ s-yat-t$uyyit itjhhdn idpi rrup-ns. 51 $akudan yut-u rrig l*amiya n-tpanut tam+layt $-tgmmi n-rbbi, tb,u f-sin z$-uflla ar izdar. immass-wakal st$n ijarifn, 52 r+mn ism,al nkrn kigan d-im+layn n-rbbi lli-mmutnin. 53 ntni, lli$-d-inkr yasuo z$-lmut, ffu$n-d z$-ism,al k mn-d s-tmdint n-uru alim, +rn-tn mddn ggutnin. 54 imma lqbïan n-ioskrin d-willi dids ,ufnin yasuo, lli$ +ran akal ar-itmussu ula kullu mayd ijran, iksa,n bahra ar-ttinin: “s-ããapt iga $wad yus n-rbbi.” 55 ilint-$in-tm$arin ggutnin, biddnt $-tuggugt ar-tmnadnt kullu ma-ijran. munnd-d ntnti d-yasuo z$-tmazirt n-jalil ar-ti-toawannt. 56 tlla gisnt maryam ullt-magdala, d-maryam innas n-aytmatn yaoqub d-yusf, tili ula innas n-tarwa n-zabdi.

57 lli$-di-trup-tdgg∫at ya k-id yan-urgaz ism-ns yusf. iga gu-rama, iggut dars l*ir, ig ula ntta amp,ar n-yasuo. 58 ik m s-dar bilaïus i,alb

z$-gis ddat n-yasuo, yamr bilaïus ad-as-tt-fkn. 59 iddu yusf yawi ddat issmuttl-tt $-lkttan i wan i$usn, 60 isrs-tt-in $-um,,al-ns l-ljdid ityaw$za $-ujarif. issknuki-d yan-ifir imqqurn iqqn srs imi n-um,,al iddu. 61 tili $in maryam ullt-magdala d-maryam-lli ya,ni, gawrnt $-lgddam n-um,,al.

62 izri-wass-an $-ujadn i-loid. munn-d inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-ifarisin, ddun s-dar bilaïus 63 inin-as: “a-sidi, ur-nttu ma-inna bu-tkrkas-an lli$ sul

iddr, inna ‘$-wis kra,-uwssan rad-d-nkr$ z$-lmut.’ 64 n,alb-k $ilad a-taznt ioskrin a-n-,ufn am,,al-ns ard izri wis kra,-uwssan, a-ur-imil ddun imp,arn-ns ak∫rn ddat inin is-d-inkr z$-lmut, jlun mddn ugg∫ar n-$mklli jlan.” 65 irar-asn bilaïus: “hatin darun im*zniyn. zaydat t,ufm kunni $mknna tram.” 66 ddun ilmma, $win ti,af f-um,,al, ollmn ifir ba ad-issann is-illa ma-t-ir++mn, ssbiddn im*zniyn $-lgddam-ns.

((28)) 1 lli$ izri-wass n-usunfu, zikk ãbap n-wass l-lpdd, tnkr maryam ullt-magdala d-maryam-lli ya,ni ddunt ad-+rnt am,,al. 2 s-immussa-wakal $-tasaot-an

s-jjhd, igguz-d yal-lmalak n-sidi rbbi z$-ignwan, issknuki ifir z$-imi n-um,,al, igawr fllas. 3 ar-issmrqiqiy lmalak zund usmann tmllul-tmlsit-ns zund adfl. 4 gg∫dn im*zniyn lli-,ufnin am,,al ar-trgigiyn s-tawda, ,rn s-wakal zund i$-mmutn. 5 isawl lmalak s-tm$arin yini-asnt: “ad-ur-tiksa,mt. ssn$ is-a-tsiggilmt yasuo

tim,lt l-lmasip

ti,af n-im*zniyn f-um,,al

tankra l-lmasip z$-lmut

�atta 42

lli-immutn f-uggjdi. 6 ur-sul-illi $id a ku inkr-n $mklli-s-inna. a kamd-d a-t+rmt illi$-t-id-srsn.” 7 yini-asnt ilmma: “ddwamt $ilad s-dar imp,arn-ns, tinimt-asn is-d-inkr z$-lmut. ra-k∫n-izwur s-tmazirt n-jalil. $in a-$-ra-ti-t+rm. ha-yyi nni$-awnt-t.” 8 ffu$nd-d-tm$arin payna z$-dar-um,,al, gg∫dnt s-lfrp iggutn. ddunt ar-tazzalnt ad-awint l*bar i-imp,arn-ns. 9 sul llant $-u$aras s-asnt-iban yasuo yini-asnt: “ad-awnt-tili sslamt.” rupnt-in ,rnt-as-n f-i,arn sjdnt-as. 10 yini-asnt yasuo: “ad-ur-tiksa,mt. zaydamt tinimt i-aytma ad-ddun s-jalil. $in a-$-ra-yyi-+rn.”

11 lli$ ddant-tm$arin, iwrri kra z$-im*zniyn lli-,ufnin am,,al s-tmdint, inin i-inm$urn n-tgmmi n-rbbi f-ma-ijran. 12 munn-d ntni d-im$arn n-tmazirt

m awarn i-ngratsn, fkn i-im*zniyn iqaridn 13 uããan-tn inin-asn: “iniyat i-mddn ‘u kan-d imp,arn-ns $-iy,, afn-a$-d ngn, ak∫rn ddat-ns.’ 14 a-ur-tiksa,m z$-lpakm. i$-iffu$ isfld i-$ayan, ra-t-nssfhm is-ur-fllawn-illi yat.” 15 am+n iqaridn, skrn $mklli-tn-uããan. ilin iwaliwn-ad $-dar ayt-yudaya sul s-$assad.

16 nkrn ilmma imp,arn s-yan d-mraw, ddun s-tmazirt n-jalil s-uwrir lli-s-asn-inna yasuo. 17 +rn-t $in ,rn s-wakal sjdn-as, walaynni illa sul gisn

ma-i kkan. 18 imma yasuo irup-tn yini-asn: “hati $-ufus-inu a-$-ityawfka kullu ma-illan $-ignwan ula $-wakal. 19 ddwat $ilad s-kraygatt tamazirt, trarm mddn ad-gn imp,arn-inu, tssddmm-tn $-waman s-ism n-baba d-yus d-rrup lqudus, 20 ar-tn-tsslmadm ad-skarn kullu ma-f-k∫n-uããa$. ha-yyi bdda didun ar isigg∫ra n-ddunit.”

tugga n-im*zniyn

iban lmasip i-imp,arn-ns

43

* l�bar ifulkin n-yasuo lmasip

f-ufus n-marqus *

((1)) 1 l*bar ifulkin n-yasuo lmasip yus n-rbbi. 2 ibda $mklli ityaran $ayd izrin f-ufus n-nnabi i aoya, inna rbbi: “rad-azn$ arqqas-inu ad-ak-izwur ijjujad-ak a$aras-nnk. 3 ha-yan-wawal ar-itbrrap $-l*la ar-ittini ‘jjujadat a$aras n-siditnn$, tssnmm ti$arasin-ns.’”

4 $mkan asd-iban yupanna amsddam $-l*la ar-itbrrap ar-ittini: “flat kullu ma-tskarm y∫* n, tddmm $-waman, ba ad-awn-iãamp rbbi f-ddnub-nnun.” 5

ffu$n-d s-dars mddn ggutnin z$-tmazirt n-yudaya d-imzd$n n-tmdint n-uru alim, ar-tqrran s-ddnub-nsn, ddmn kullutn f-ufus-ns $-wasif n-urdun. 6 yupanna ar-ilssa ta,ut n-iroaman ar-yaggs s-ubkkas n-ilm, ar-i tta tamur$i d-tammnt l-l*la. 7 ar-itbrrap ar-ittini: “ra-d-ya k tigira-nu yan yug∫r-iyi. ur-sthlla$ ad-knu$ ad-r+m$ ifalan n-tur+iyin-ns. 8 nkki ssddm$-k∫n $-waman, imma ntta ra-k∫n-issddm s-rrup lqudus n-rbbi.”

9 yan-wass $-uwssan-an iffu$ yasuo tamdint n-naãira lli-illan $-tmazirt n-jalil, ya k-id iddm $-wasif n-urdun f-ufus n-yupanna. 10 $ir inkr-d z$-waman

s-i+ra ignwan r+mn, igguz-d fllas rrup lqudus n-rbbi zund yan-utbir, 11 isawl-d yan-wawal z$-ignwan yini: “kiyi tgit iwi iozzan. frp$ srk bahra.”

12 iddu yasuo idpi-t rrup lqudus $akudan s-l*la. 13 ikka-n $-dar lupu $-l*la kku+ id-mraw n-wass, ar-t-itarm iïan, ar-ti-toawann lmalayka. 14 lli$ ityama+ yupanna $-lpbs ya k-id yasuo s-tmazirt n-jalil ar-itbrrap s-l*bar ifulkin n-rbbi 15 ar-ittini: “ikmml zzman, takmur-d-tgldit

n-rbbi. flat kullu ma-tskarm y∫* n, t$wim $-l*bar-ad ifulkin.” 16 iftu $-tama n-umda n-jalil, i+r simoan ntta d-g∫mas andraws. ing∫marn n-islman ad-gan. grn-in bkt $-umda. 17 isawl yasuo yini-asn: “a kad-d munat didi, rar$-k∫n a-tgm ing∫marn n-mddn.” 18 fln bayk-nsn $akudan, munn dids. 19 izayd iftu yan imikk s-n-i+ra yaoqub yus n-zabdi ntta d-g∫mas yupanna. llan $-tanawt-nsn ar-todaln bayk. 20 i$r-asn $akudan, fln-in babatsn zabdi $-tanawt ntta d-i*ddamn-ns, munn d-yasuo.

21 rupn tamdint n-kafrnapum. $-wass n-usunfu ik m yasuo s-tgmmi n-t+allit ar-isslmad mddn. 22 ar-tojjabn $-ulmmud-ns a ku ar-srsn-isawal $mklli

dars lpqq ad-asn-yini ma-tn-d-iqqann a-t-skarn. ur-igi ntta zund imslmdn n- ro. 23 $-tasaot-an illa $-tgmmi n-t+allit yan-urgaz lli-$-illa yal-ljnn y∫* nn bahra. 24 yut s-yat-t$uyyit yini: “wa-yasuo gu-naãira, ma-illan

tabrrapt n-yupanna

udum l-lmasip f-ufus n-yupanna

iïan yurm lmasip

imp,arn imzwura

lmasip issuf$ ljnn y∫* nn

�arqus 44

$-gratnn$ didk? is-di-tu kit ad-a$-thlkt? ssn$ ma-tgit kiyi. am+lay n-rbbi a-tgit.” 25 isawl yasuo yamr ljnn yini-as: “fssa, tffu$t z$-gis.” 26 issmpakka-t ljnn bahra, yut s-yat-t$uyyit itjhhdn iffu$ z$-gis. 27 ar-tojjabn mddn kullutn ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: “ma-iga mayad? kra n-ulmmud l-ljdid ayad. hati dars ta+,,art iggutn aylli$ a-itamr ljnun ∫* nnin, ar-skarn s-wawal-ns.” 28 $akudan ar-bahra-sawaln mddn f-yasuo, awin l*bar-ns s-kraygatt mani $-tmazirt n-jalil kullutt.

29 lli$ iffu$ z$-tgmmi n-t+allit ya k-id s-tgmmi n-simoan d-andraws. k mn srs ntni d-yaoqub d-yupanna. 30 afn-in ta,gg∫alt n-simoan tgn tu,n s-tawla,

inin-as fllas. 31 yakmur s-tama-ns yam+-as $-ufus issnkr-tt-id. titti zgis tawla, tnkr ar-fllasn-tts**ar.

32 $-tdgg∫at n-$assan lli$-n-t,r tafukt a kin-d mddn s-dar yasuo, awin-as-d imu,an kullutn ula $willi-$-llan ljnun. 33 munn-d kullu ayt-tmdint $-imi

n-tgmmi. 34 ijjujji imu,an ggutnin z$-kullu timu,an lli-gisn-llanin issuf$ kigan d-ljnun. ur-yudji ljnun a-fllas-sawaln, a ku ssnn ntni ma-iga.

35 inkr-d yasuo $-tillas n-ããbap, iffu$ iftu s-yan mani $-ur-illi yan, ar-$in-it+alla. 36 i,fur-t simoan d-willi dids llanin. 37 lli$-t-in-ufan inin-as:

“ha-mddn kullutn ar-srk-siggiln.” 38 imma yasuo irur-asn: “a-nddu s-iduran-an ya,ni a-n-tbrrap$ $in-da$, a ku mayad afd-u ki$.” 39 izayd ar-itkka kullu tamazirt n-jalil ar-itbrrap $-tg∫mma n-t+allit ar-issufu$ ljnun.

40 yan-wass yu ka-d dars yan-unjdam, i,r $-lgddam-ns i,alb-t bahra yini-as: “t+,art a-yyi-tss$ust i$-trit.” 41 ipnnu gis yasuo bahra,

iggr-as s-ufus-ns, yini-as: “ri$ nkki. $us.” 42 $akudan yitti z$-gis ljdam i$us. 43 yazn-t yasuo yuããa-t s-lmoqul 44 yini-as: “rar loaql ad-ur-tinit yat i-yan, walaynni ddu tmlt i*f-nnk i-unm$ur n-tgmmi n-rbbi tfkt f-us$us-nnk ti$rsi lli-f-yuããa musa, a-tg tugga i-mddn.” 45 imma ntta iffu$ $akudan ar-isawal bahra f-yasuo, ar-itawi l*bar n-mad-as-ijran aylli$ ur-sul-i+,ar yasuo a-ik m ibayyn s-kra n-uduwwar. iqama $-l*la ar-n-dars-tta kin mddn z$-kraygatt tasga.

((2)) 1 iwrri-d yasuo s-tmdint n-kafrnapum. zrin kra n-uwssan s-sfldn mddn is-illa $-tgmmi. 2 munn-d fllas mddn ggutnin aylli$ ur-iqama kra n-u$+u

$-ug∫ns ula $-imi n-brra. ar-tn-isslmad s-wawal n-rbbi. 3 a kin-d kku+ mddn asin-d yan-urgaz iku mn. 4 ur-+,arn a-t-in-ssakmurn i-yasuo a ku tommr-tgmmi s-mddn ggutnin. $lin ilmma s-ukfaf, ssittin yan-uwzun $-iggi n-illi$ illa yasuo, r+mn anqubbi, zzugzn-in imjdin lli-f-ign-uku am. 5 yasuo i+ra mamnk a-bahra-srs-umnn, isawl s-uku am

ta,gg∫alt n-simoan

lmasip ijjujji imu,an ggutnin

tabrrapt l-lmasip $-jalil

lmasip ijjujji anjdam

lquwwa l-lmasip

�arqus 45

yini-as: “way-iwi, ittin fllak ddnub-nnk.” 6 llan $in kra n-imslmdn n- ro, gawrn ar-swingimn d-i*f-nsn: 7 “ma* a-isawl $wad s-$mkad? awal l-lkufr ayd inna. ma-i+,arn a-issitti ddnub abla rbbi wapdut?” 8 imma yasuo issn $-rrup-ns ma$a-swingimn, yini-asn: “ma* aylli$ a-tswingimm d-i*fawn-nnun $mkad? 9 ma-gisn-ir*an, ad-ini$ i-$wad iku mn ‘ittin fllak ddnub-nnk’ n$d ad-ini$ ‘nkr, tasit imjdin-nnk ar-ttidut’? 10 walaynni rad-awn-ml$ is-dari ta+,,art $-ddunit ad-ssitti$ ddnub, nkki lli-igan yus n-bnadm.” igrawl $-uku am yini-as: 11 “nni$-ak, nkr tasit imjdin-nnk, tddut s-tgmmi-nnk.” 12 inkr $akudan yasi imjdin-ns iffu$ $-lgddam n-mddn-an. ar-tojjabn kullutn ar-tal$n rbbi ar-ttinin: “ur-jju-n+ri zund mayad.”

13 iffu$-da$ yasuo s-tama n-umda, a kin-d dars mddn ggutnin ar-tn-isslmad. 14 iftu yan imikk i+r lawi yus n-palfa iskiws $-illi$ a-tam+n iqaridn

n-nkkas. yini-as: “a k-id, mun didi.” inkr lawi imun dids. 15 igawr yasuo d-imp,arn-ns $-tgmmi n-lawi, idru d-id-bu-nkkas ggutnin d-wiyya, ∫* nnin. iggut gisn ma-itmunun d-yasuo. 16 imma imslmdn n- ro l-lmdhb

n-ifarisin, lli$-t-+ran ar-i tta d-mddn ∫* nnin d-willi tam+nin nkkas, sqsan imp,arn-ns: “ma* aylli$ a-i tta d-id-bu-nkkas d-mddn-an ∫* nnin?” 17 lli$ isfld yasuo i-mad-nnan yini-asn: “urd $willi dusnin a-iptajjan aïbib walaynni $willi u,nnin. ur-d-u ki$ a-n-$r$ i-willi $alnin is-fulkin, walaynni u ki$-d a-n-$r$ i-willi ∫* nnin.”

18 $-uwssan-an ar-ta+umn imp,arn n-yupanna amsddam, ntni d-ifarisin. a kin-d kra n-mddn sqsan yasuo: “ma* aylli$ a-ta+umn imp,arn n-yupanna ntni d-ifarisin,

imma imp,arn-nnk kiyi ur-a-ta+umn?” 19 isawl yasuo yini-asn: “is-+,arn ayt-tm$ra ad-a+umn d-usli didsn? i$-sul-didsn-illa-usli ur-+,arn ad-a+umn. 20 walaynni rad-d-a kin-uwssan lli-$-ra-fllasn-yitti-usli. $-uwssan-an a-$-rad-ta+umn. 21 ur-illi ma-ignnun tad$art n-ttub l-ljdid f-tmlsit taqdimt. i$-iskr $mkan ra-tkkis-td$art l-ljdid z$-tqdimt tbbi s-ugg∫ar. 22 ur-illi ma-itggan aman n-wa,il iktin l-ljdid $-ilmawn iqdimn. i$-iskr $mkan rad-st$n-waman l-ljdid ilmawn iqdimn ffin-waman *srn ilmawn. walaynni ar-tggan aman n-wa,il l-ljdid $-ilmawn l-ljdid.”

23 yan-wass n-usunfu ifta yasuo d-imp,arn-ns $-igran $-gr imndi. lli$ a-ttidun ar-tkkisn imp,arn tizlfin. 24 sawln-d kra n-ifarisin inin-as: “+r, ma*

aylli$ a-skarn $-wass n-usunfu $aylli ur-gis-ipllan?” 25 irar-asn yasuo: “is-ur-t$rim f-dawd ma-iskr $akud lli$-t-bahra-in$a la+, ntta d-willi dids munnin? 26 ik m s-tgmmi n-rbbi $-uwssan n-abyatar anm$ur n-tgmmi n-rbbi, i a$rum lli-ityawfkan i-rbbi. ur-iplla a-t-i yan abla inm$urn n-tgmmi n-rbbi. i a-t dawd ifk-t i-usmun-ns.” 27 izayd yasuo yini-asn: “rbbi iskr ass n-usunfu f-ssibt n-bnadm, urd bnadm f-ssibt n-wass n-usunfu. 28 mayad a-f-gi$ sidis ula n-wass n-usunfu, nkki lli-igan yus n-bnadm.”

i$ra-d lmasip i-lawi

i a lmasip d-id-bu-nkkas

asqsi f-u+um

asqsi f-wass n-usunfu

�arqus 46

((3)) 1 ik m-da$ yasuo s-tgmmi n-t+allit. illa $in yan-urgaz immut-as-ufus. 2 ilin kra n-mddn ran ad-afn $-yasuo masa-yas-ãra,n, gabln-t ad-+rn

is-ra-t-ijjujji $-wass n-usunfu. 3 isawl yasuo s-walli mi immut-ufus yini-as: “a k-id s-wammas.” 4 isawl ilmma s-wiyya, yini-asn: “ma-ipllan $-wass n-usunfu? a-nskar ma-ifulkin n$d a-nskar ma-y∫* nn? izd a-njjnjm yan n$d a-t-nhlk?” imma ntni fssan. 5 igrawl gisn ïiyyr-as t∫gra+-t a ku qqurn-uwlawn-nsn bahra. isawl s-urgaz-lli yini-as: “mdi-d afus-nnk.” imdi-as-t-id s-ijji, idus-ufus-ns. 6 ffu$n ifarisin $akudan, ddun ar-tm awarn d-imddukk∫al n-ugllid hirudus f-mamnk a-rad-n$n yasuo.

7 iftu yasuo d-imp,arn-ns s-umda, ,furn-t mddn ggutnin z$-tmazirt-an n-jalil. 8 lli$ sfldn wiyya, f-ma-iskr, a kin-d z$-yudaya d-tmdint n-uru alim ula tamazirt n-idumiyya d-tsga ya,ni n-wasif n-urdun

ula tisgiw n-ãur d-ãayda. 9 yini ilmma yasuo i-imp,arn-ns ad-as-d-awin yat tanawt, a-tili $-tama-ns ba a-srs-ik m i$-t-ssnukman mddn bahra. 10 a ku $-uwssan-an ar-ijjujji mddn ggutnin aylli$ a-d-fllas-ïïarn kullu ma-$-llant-tmu,an ba ad-as-ggrn. 11 ula ljnun $akud nna-t-+ran ,rn-d $-dar i,arn-ns ar-ss$uyyun ar-ttinin: “kiyi tgit yus n-rbbi.” 12 imma yasuo ar-tn-itamr a-ur-inin i-yan f-ma-iga.

13 i$li yasuo s-yan-uwrir i$r-d i-willi ira, a kin-d s-dars. 14 isti sin d-mraw ad-gn irqqasn-ns, ba ad-dids-tmunun yazn-tn ilmma

a-tbrrapn 15 tili-asn-t+,,art ad-ssufu$n ljnun. 16 isti simoan, ifk-as ism l-ljdid ‘bïrus’. 17 isti yaoqub yus n-zabdi d-yupanna g∫mas n-yaoqub, ifk-asn ism l-ljdid ‘bu-anarjis’, tga lmona-ns ‘tarwa n-iggig’. 18 isti andraws d-filibbus d-bartulamaws d-matta d-tuma d-yaoqub yus n-palfa d-taddaws d-simoan awaïani, 19 ntni d-yahuda is*aryuï lli-ra-izznz yasuo tigira.

20 iwrri-d yasuo $akudan s-tgmmi. munn-d-da$ fllas mddn ggutnin aylli$ ur-akk∫-+,arn ad- n a$rum. 21 ula aytmas n-yasuo sfldn fllas. a kin-d ntni a-t-awin a ku nnan: “iffu$ i*f-ns.” 22 imma

imslmdn n- ro lli-d-u kanin z$-tmdint n-uru alim, ar-ttinin: “illa gis ‘bol-zabul.’ hati s-tpkimt n-ugllid l-ljnun asa-issufu$ ljnun.” 23 imma yasuo i$ra-yasn-d s-dars, ar-srsn-isawal s-lmoni yini-asn: “mamnk a-ra-yiri iïan a-issufu$ i*f-ns? 24 i$-a-ttmma$ yat-tgldit d-i*f-ns ur-ra-tqama-tgldit-an. 25 i$-a-ttmma$ yat-tgmmi d-i*f-ns ur-ra-tqama-tgmmi-an. 26 ula iïan, i$-imma$ d-i*f-ns ur-ra-iqama walaynni ra-i,r. 27 ur-i+,ar yan a-ik m s-tgmmi n-yan-idusn a-d-yak∫r ayda-ns i$-ur-zwar-ikrs $walli idusn. i$-t-ikrs, $akudan a-rad-as-d-yak∫r tigmmi-ns. 28 “lpqq a-rad-awn-ini$, kullu ddnub n-bnadm, i+,ar rbbi ad-asn-iãamp fllasn, ula tirggam llisa-rggmn rbbi. 29 walaynni yan irggmn rrup

ijjujji lmasip $-wass n-usunfu

isawl lmasip i-mddn $-tama

n-umda

sin d-mraw n-urqqas

kra n-mddn ur-ssinn ma-iga

yasuo

�arqus 47

lqudus ur-sar-as-fllas-iãamp. ntta rad-bdda-fllas-yili lpukm n-rbbi.” 30 isawl $mkad a ku ar-ttinin: “illa gis yan-rrup y∫* nn.”

31 ta k-id innas n-yasuo d-aytmas, biddn-d $-brra n-tgmmi, aznn-d mad-as-d-yaqran. 32 imma ntta sutln-as mddn, iskiws $-wammas-nsn. inin-as-d: “ha-innak

d-aytmak $-brra, ar-srk-siggiln.” 33 isawl yasuo yini-asn: “ma-igan inna ula aytma?” 34 issmaqql $-willi dids skiwsnin yini-asn: “ha-inna d-aytma. 35 a ku wanna iskarn ma-ira rbbi, nttan a-igan g∫ma ig ulltma ig inna.”

((4)) 1 izayd yasuo ar-isslmad $-tama n-umda. munn-d fllas mddn ggutnin aylli$-t-id-iqqan a-ik m s-tanawt, iskiws gis $-umda, akmurn-d mddn ar tama n-waman.

2 ar-tn-isslmad s-lmoni f-t$awsiwin ggutnin, yini-asn: 3 “sfldat, hay-afllap iffu$ a-n-ilup amud. 4 lli$-t-ilup i,r-n kra $-u$aras a kin-d ig,a, grun-t. 5 i,r-n kra $-gr i+ran $-illi$ idrus-wakal, im$i-d payna a ku ur-t-bahra-idil-wakal. 6 walaynni lli$-di-t$li tafukt, tjdr-t, yiqar a ku ur dars i+uran. 7 i,r-n kra $-uzgg∫ar, i$li d-uzgg∫ar i qajji-t ur-d-yiwi ããabt. 8 i,r-n kra $-wakal ifulkin, im$i-d yim$ur ifk ããabt, ifk yan kra, id-mraw, ifk wayya, s,iã id-mraw, ifk wayya, miyya.” 9 yini-asn: “wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.” 10 lli$ iffu$ yasuo z$-gr mddn-an ggutnin a kin-d dars imp,arn-ns s-sin d-mraw, ntni d-wiyya, z$-usmun-ns, sqsan-t f-lmoni-ad. 11 yini-asn yasuo: “kunni ityawfka-yawn a-tissanm f-tgldit n-rbbi ma-intln f-mddn ya,ni. imma $win n-brra rad-asn-kullu-ityawnna s-lmoni. 12 $mklli ityaran ‘rad-bahra-tmnadn walaynni ur-rad-issann mad-mnadn. rad-bahra-sflidn walaynni ur-rad-fhmn ma-mi-sfldn. ur-rin a-d-sri-wrrin a-fllasn-ssitti$ ddnub-nsn.’” 13 izayd yini-asn: “is-ur-tssinm ula lmona-yad? mamnk a-s-ra-tissanm lmoni ya,ni kullutnt? 14 afllap iga-t wad izraon awal n-rbbi. 15 kra n-mddn gan zund amud lli-i,rn $-u$aras. lli$ sfldn i-wawal ya k-id iïan, ikkis-asn awal lli-darsn-illan. 16 kra n-mddn gan zund amud lli-i,rn $-gr i+ran. sfldn i-wawal am+n-t payna, frpn srs. 17 walaynni ur-ik im-wawal-an s-uwl-nsn. qaman $ir kra n-uwssan ard tili tassast n$d tarfufnt f-ssibt n-wawal s-knukin. 18 kra n-mddn gan zund amud lli-i,rn $-uzgg∫ar. sfldn i-wawal 19 walaynni ddan asin ti$ufiwin n-ddunit lhun s-wayda irin ti$awsiwin ya,ni. $ayan a-i qajjin awal-an aylli$ ur-d-yiwi ããabt. 20 walaynni kra n-mddn gan zund amud lli-i,rn $-wakal ifulkin. sfldn i-wawal n-rbbi skrn srs fkn ããabt. ifk yan kra, id-mraw, ifk wayya, s,iã id-mraw, ifk wayya, miyya.”

21 isawl-da$ yasuo yini-asn: “is-ra-di-tawim lqndil a-ti-tsrsm $-ddu lobrt n$d $-ddu tisi? is-urd f-iggi n-mani yattuyn a-f-ra-t-in-tsrsm? 22 han kullu

aytmas l-lmasip d-innas

lmona n-wamud d-ikalln

lqndil d-lobrt

�arqus 48

ma-intln ra-t-+rn mddn tigira, d-kullu ma-idln ra-t-zzudfn. 23 yan dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.” 24 izayd yini-asn: “rarat loaql s-mayd mi tsflidm. hati s-lobrt llisa-ttobbarm a-s-rad-awn-ityawobbar ityawfka-yawn s-ugg∫ar. 25 a ku wanna dar illa, rad-as-izayd rbbi, imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ikkis ula maylli dars illan.”

26 izayd yasuo yini-asn: “$mkad a-tga-tgldit n-rbbi. tga zund yan-urgaz ar-itlup amud $-wakal. 27 ar-igan ar-inkkr $-iy, ula azal, im$i-d-wamud

ar-itim$ur, imma argaz-an ur-issin mamnk. 28 hati akal a-t-id-issm$ayn. $-isizwar gant ag∫las, yan kra gnt tizlfin, $-isigg∫ra gnt ïum++in ommrnin. 29 i$-nwant-ïm++in ra-d-yasi asmmawd a ku trup-tmgra.”

30 yini-asn yasuo: “ma-s-ra-nssrwas tagldit n-rbbi? mal-lmona a-s-ra-fllas-nsawl? 31 trwas yat taqqayt l-l*rdl. lli$-n-t,r $-wakal, tm++i f-kullu

taqqayin n-imadn lli-llanin. 32 walaynni yan kra ar-di-ttm$ay ar-ttim$ur, twrri tag∫r kullu imndi. ar-tskar tiãïïwin mqqurnin aylli$ a-srsnt-k mn ig,a, n-ignwan, zd$n $-umalu-ns.” 33 ar-srsn-isawal yasuo s-lmoni ggutnin zund *tid, yawi-asn-d awal n-rbbi s-un knna mi +,arn a-t-fhmn. 34 mddn-an $ir s-lmoni asa-srsn-isawal. walaynni imp,arn-ns, lli$ llan wapdutn ar-asn-imala ti$awsiwin-ad kullutnt ba a-tnt-issann $mklli gant.

35 lli$ tlkm-tdgg∫at n-$assan yini-asn: “a-nddu s-tsga-yan ya,ni n-umda.” 36 fln mddn $in, k mn imp,arn s-tanawt lli-$-illa yasuo. munn didsn kra

n-mddn $-tanawin ya,ni. 37 $akudan inkr-d-wa,u itjhhdn, attuynt ta,angiwin ar-kkatnt tanawt aylli$ a-ttommar s-waman. 38 yasuo illa $-t$urdin $-tanawt, isrs i*f-ns f-yat lm*dda, ign. ssfaqn-t imp,arn-ns inin-as: “is-ur-ak-ginn$-illi yat ra-nhlk?” 39 inkr yasuo yamr a,u a-ifssa, yini i-umda: “zga, thnnat.” s-ibbi-wa,u iwrri-umda ihnna bahra. 40 yini i-imp,arn-ns: “ma* aylli$ tksu,m? is-ur-tuminm?” 41 imma ntni gg∫dn s-ugg∫ar ar-ttinin i-ngratsn: “ma-iga $wad aylli$ a-srs-isflid-wa,u ula amda?”

((5)) 1 lkmn tamazirt n-garasa $-tsga ya,ni n-umda n-jalil. 2 bpra-d-iffu$ yasuo z$-tanawt s-t-id-imnaggar yan-urgaz iffu$-d z$-gr ism,al. illa gis yal-ljnn

y∫* nn bahra, 3 izd$ $-gr ism,al, ur-i+,ar yan a-t-iqqn n$d a-t-ikrf s-ssnasl. 4 mnnawt-twal a-ityawkrraf s-lgyud d-ssnasl, walaynni ar-itbbi ssnasl ar-ir++a lgyud aylli$ ur-i+,ar yan a-t-ipãar. 5 $-iy, ula azal ar-itlli $-gr ism,al ula $-iwrar, ar-iss$uyyu ar-issyaggas i*f-ns s-i+ran. 6 lli$ i+ra yasuo sul-n-yaggug yazzl-d i,r f-ifaddn $-lgddam-ns, 7 i$uwwt s-jjhd yini-as: “wa-yasuo yus n-rbbi amattuy, ma-illan $-griyi didk? gi$-n srk sidi rbbi

lmona n-wamud lli-d-im$in

lmona n-taqqayt im++in

lmasip yumr a,u d-umda

lmasip ijjujji amjnun

�arqus 49

a-ur-iyi-tssrfufnt.” 8 a ku yasuo inna-yas: “wa-ljnn-an y∫* nn, ffu$ z$-urgaz-ad.” 9 isqsa-t yasuo $akudan: “ma-iga ism-nnk?” yini-as: “iga ism-inu ‘mnnaw’ a ku nkk∫ni nggut.” 10 i,alb-t bahra a-ur-iïïay ljnun z$-tmazirt-an. 11 tlla $in yat-tuwrut iggutn n-walfan, ttyawksa $-uwrir-an. 12 ,albn-t ljnun bahra inin-as: “azn-a$ s-walfan-an. adj-a$ a-srsn-nk m.” 13 irar-asn: “zaydat.” ffu$n ljnun $akudan, k mn s-walfan, tazzl-tuwrut s-jjhd z$-ujarif s-umda. sin id-walf n-ilf ad-gan, *sin-in kullutn $-umda. 14 rwln imksawn awin l*bar i-mddn $-tmdint ula $-igran. ffu$n-d kullu ad-+rn ma-illan. 15 a kin-d s-dar yasuo, afn-d $walli-$-ttin kkan ‘mnnaw’ l-ljnun iskiws ils timlsit-ns yili s-i*f-ns. gg∫dn bahra. 16 imma $willi +ranin ma-ijran, nnan-asn f-umjnun ula alfan. 17 nkrn ilmma ,albn yasuo bahra a-iffu$ tamazirt-nsn. 18 ik m $akudan s-tanawt. imma $walli-$-ttin-kkan ljnun i,alb-t bahra a-t-yadj ad-dids-imun, 19 walaynni yasuo ur-t-yudji, yini-as: “ddu s-tgmmi s-dar ayt-dark tinit-asn f-mayd-ak-iskr sidik ifulki ula $mklli gik ipnna.” 20 iddu-urgaz ar-itlulli $-tmazirt n-mrawt-tmdinin ar-isawal f-kullu mad-as-iskr yasuo, ar-tojjabn mddn kullutn.

21 iwrri-d yasuo $-tanawt s-tsga-yad n-umda, munn-d dars mddn ggutnin $-tama n-umda. 22 ya k-id yan z$-im$arn n-tgmmi n-t+allit, iga ism-ns yayrus. lli$ i+ra yasuo i,r-d $-dar i,arn-ns. 23 i,alb-t bahra yini-as: “illi im++in tu,n bahra, ar-ttmtat. a k-id tsrst fllas ifassn-nnk a-tjji tddr.” 24

iftu yasuo imun dids, ,furn-t mddn ggutnin ar-t-ssnukmun bahra. 25 tlla $-gratsn yat-tm$art tu,n yili-bdda-gis-usgg∫rd n-idammn sin d-mraw n-usgg∫as. 26 trfufn $-dar iïbibn ggutnin, tfk kullu ma-dars-illan, sul-ur-tjji walaynni ar-$ir-ttzayad-tma,unt-ns. 27 tsfld nttat f-ma-iskar yasuo, tzri $-gr mddn-an aylli$ trup ti$urdin-ns, tggr i-tmlsit-ns. 28 tini d-i*f-ns: “i$-n-ggr$ $ir i-tmlsa-ns rad-jji$.” 29 tggr-as, s-bbin idammn, tsspssa $-ddat-ns is-tjji z$-tma,unt-ns. 30 isspssa yasuo is-zgis-tffu$ kra l-lbaraka, igrawl $-mddn-an yini-asn: “ma-d-iggrn i-tmlsit-inu?” 31 rarn-as imp,arn-ns: “+r mddn-ad kullutn, ar-k-id-ssnukmun bahra. ma* a-tnnit ‘mad-iyi-d-iggrn?’” 32 imma yasuo ar-issmuqqul $-gr $willi-as-sutlnin a-i+r mad-as-iggrn. 33 tiksa,-tm$art-lli ar-ttrgigiy s-tawda, tssn mad-as-ijran. ta k-id t,r-d $-dar i,arn-ns tini-as kullu mad-as-ijran. 34 yini-as ilmma yasuo: “wa-illi, ha-kmmi tjjit $ilad a ku tumnt. zayd s-sslamt tdust z$-tma,unt-nnm.” 35 sul a-dids-isawal s-d-u kan kra n-mddn z$-tgmmi n-um$ar yayrus inin-as: “han illik tmmut. a-ur-sul-tssiplt amslmd.” 36 imma yasuo isfld i-mad-nnan i-um$ar, yini-as: “ad-ur-tiksaïï. $ir amn.” 37 ur-yudji yan a-dids-imun abla bïrus d-yaoqub d-yupanna g∫mas n-yaoqub. 38 lli$ lkmn tigmmi n-um$ar yaf-n mddn ar-ttidun ar-di-tta kin ar-allan ar-ss$uyyun. 39 ik m-n yini-asn: “ma* a-tallam tskrm ãã,ao? han tafru*t ur-tmmut, $ir tgn.” 40 imma ntni ar-gis-,ããan. issuf$-tn kullutn yawi-d babas n-tfru*t d-innas ntni d-imp,arn-ns s-kra,, k mn s-illi$

lmasip ijjujji illis n-yayrus

d-tm$art lli-iggrn

i-tmlsit-ns

�arqus 50

tgn-tfru*t. 41 yam+-as $-ufus yini-as: “ïalita qumi.” tga lmona-ns “wa-tafru*t nni$-am, nkr-d.” 42 $akudan tnkr-tfru*t ar-tfttu. nttat tga illis n-sin d-mraw n-usgg∫as. ar-bahra-tojjabn mddn. 43 yuããa-tn ad-ur-inin i-yan f-ma-ijran, yini-asn ad-as-fkn ma-t tta.

((6)) 1 iffu$ yasuo z$-$in iwrri-d s-tmazirt-ns, munn-d dids imp,arn-ns. 2 inkr $-wass n-usunfu ar-isslmad $-tgmmi n-t+allit. lli$-as-sfldn mddn

ar-tojjabn kullutn, ar-ttinin i-ngratsn: “argaz-ad, mani-d-srs-ikka kullu mayad? ma-tga tapkimt-ad lli-as-ityawfkan ula lmojizat lli-iskar? 3 is-urd anjjar ayad, yus n-maryam, g∫mas n-yaoqub d-yusi d-yahuda d-simoan? is-urd istmas ayd-didnn$-illan $id?” ntni bzgn fllas. 4 imma yasuo inna-yasn: “nnabi nna-illan, ar-ti-tuqqarn mddn, walaynni ur-a-ti-tuqqarn ayt-tmazirt-ns d-ayt-dars d-ayt-tgmmi-ns.” 5 ur-yufi a-$in-iskr kra l-lmojizat abla isrs ifassn-ns f-kra n-imu,an drusnin ijjujji-tn. 6 itojjb yasuo $-mddn-an, a ku ur-rin a-srs-amnn. iddu ar-itkka iduran n-tmazirt-an ar-isslmad.

7 i$r-d i-imp,arn-ns s-sin d-mraw s-dars, yazn-tn sin s-sin ifk-asn ta+,,art ad-ssufu$n ljnun ∫* nnin. 8 yini-asn: “a-ur-tasim yat i-u$aras, abla aomud. a-ur-tawim a$rum n$d aq∫rab n$d iqaridn

$-ubkkas-nnun. 9 qqnat tur+iyin-nnun walaynni ad-ur-tlsm snat-tmlsa.” 10 yini-asn: “tigmmi nna-s-tk mm, gawrat gis ar akud nna-ra-tmuddum z$-tmdint-an. 11 tamdint nna-k∫n-ur-irin tag∫i a-srun-tsfld, ffu$at z$-gis tssusm agdrur lli-usin i,arn-nnun, ad-asn-ig tamatart ma$a-swingimn.” 12 $akudan ad-ftan imp,arn ar-tbrrapn ar-ttinin i-mddn ad-fln kullu mad-skarn y∫* n, 13 ar-ssufu$n ljnun ggutnin ar-+$$urn kigan d-imu,an s-zzit ar-tn-jjujjin.

14 isfld-ugllid hirudus f-mayad a ku ar-bahra-sawaln mddn f-yasuo. kra ar-ittini: “yupanna amsddam ayad-d-inkrn z$-lmut. mayad

a-f-gis-llant lquwwat-ad.” 15 ar-ttinin wiyya,: “nnabi iliyya a-iga.” ar-ttinin wiyya,: “kra n-nnabi a-iga, zund lanbiya n-zman.” 16 imma hirudus, lli$ isfld f-yasuo yini: “yupanna lli-mi-bbi$ i*f ayad, inkr-d.” 17 a ku hirudus a-yuznn ad-am+n yupanna krsn-t-in $-lpbs f-ssibt n-hirudiyya. nttat yiwi-tt hirudus wa**a tga tam$art n-g∫mas filibbus. 18 yupanna ikka-ttin ar-ittini i-hirudus: “ur-ak-tplla-tm$art n-g∫mak.” 19 imma tam$art-lli hirudiyya, ar-tt-i++a, ssmm, tiri a-tn$ yupanna walaynni ur-t+,ar. 20 imma hirudus ar-ituqqar yupanna, yissan is-iga argaz ifulkin ig win rbbi. ar-fllas-itpãar $-laman. ar-ittiri ad-as-isflid walaynni $akud nna-yas-isfld ar-bahra-it$uw,. 21 yan-wass irup-uzmz. iskr hirudus imnsi n-wass lli-$-ilul. issmun im$arn n-tgldit-ns d-inm$urn n-im*zniyn d-id-bu-wayda z$-tmazirt n-jalil. 22 tk m-n illis n-hirudiyya ar-ttpu $-lgddam-nsn, tssfrp hirudus d-willi dids gawrnin. isawl-ugllid s-tfru*t yini-as: “,alb

lmasip d-ayt-tmazirt-ns

lmasip yuzn imp,arn-ns s-sin

d-mraw

lmut n-yupanna amsddam

�arqus 51

z$-gigi aynna trit, fk$-am-t.” 23 izayd iggall-as: “aynna z$-gigi t,albt rad-am-t-fk$, wa**a iga mnaãã n-tgldit-inu.” 24 tffu$ nttat tsqsa-n innas tini-as: “ma-rad-,alb$?” tini-as innas: “i*f n-yupanna amsddam.” 25 tazzl-tfru*t tk m-da$ s-dar-ugllid tini-as: “ri$ ad-iyi-tfkt $ilad $-yat-tqãriyt i*f n-yupanna amsddam.” 26 igg∫d-ugllid ïiyyr-as bahra, walaynni f-ssibt n-tgallit lli-s-iggulla $-lgddam n-inbgiwn-ns ur-iri a-stt-irar. 27 inkr $akudan yazn am*zni yini-as: “awi-d i*f n-yupanna.” iddu s-lpbs ibbi i*f-ns 28 yawi-t-id $-yat-tqãriyt ifk-t i-tfru*t tfk-t-tfru*t i-innas. 29 lli$ sfldn imp,arn n-yupanna f-mayad, a kin-d awin ddat-ns m,ln-tt-in.

30 wrrin-d irqqasn lli-yuzn yasuo, inin-as f-kullu mad-skrn d-kullu mad-sslmadn. 31 yini-asn: “a kad-d kunni wapdukn s-kra n-mani $-ur-llin mddn, a-tsunfum

imikk.” a ku $-uwssan-an ggutn mddn ar-ttidun ar-di-tta kin aylli$ ur-ufin mamnk ad- ttan. 32 ssudun ilmma $-tanawt wapdutn s-yan-ud$ar lli-$-ur-illi yan. 33 walaynni +ran-tn mddn lli$ ddan, iggut ma-tn-issnn. a kin-d z$-kullu iduran-an, azzln f-u,ar zwurn-tn s-ud$ar-an. 34 lli$ iffu$ yasuo z$-tanawt i+r-n mddn-an ggutnin, qaman gis bahra a ku ntni gan zund ulli bla amksa. ibdu ar-tn-isslmad f-kigan d-t$awsiwin. 35 lli$ idda-wass a kin-d dars imp,arn-ns inin-as: “ya$-uzal, ur-illi yat $-l*la-yad. 36 azn mddn ad-ddun s-igran d-iduran-ad akmurnin ba ad-s$n mad- ttan.” 37 imma yasuo inna-yasn: “fkat-asn kunni mad- ttan.” inin-as: “is-a-nddu ad-asn-d-nawi mad- ttan? han atig-ns ra-ig snat id-miyya n-nnuqrt.” 38 yini-asn: “mnnawt-tng∫al ad-darun? zaydat t+rm.” lli$ ssnn inin-as: “smmust-tng∫al d-snat-tslmin.” 39 yini-asn: “ssgawrat mddn $-tuga tgm-tn d-t$amatin.” 40 skiwsn $mkad s-t$amatin n-miyya ula tin smmus id-mraw. 41 yasi smmust-tng∫al-lli d-tslmin-lli s-snat, yall alln-ns s-ignwan i kr rbbi. ibbi ting∫al ifk i-imp,arn-ns a-n-srasn i-mddn, ib,u snat-tslmin fllasn kullutn. 42 n kullu mddn-an aylli$ boan. 43 ssmunn-d maylli iqaman n-tuffa+ d-tslmin, ommrn snat d-mrawt n-tasllit. 44 $willi anin ting∫al, smmus id-walf n-urgaz ad-gan.

45 yini yasuo $akudan i-imp,arn-ns ad-k mn s-tanawt a-t-zwurn s-tsga ya,ni n-umda, s-tmdint n-bitãayda. imma ntta iqama $in a-imsafa, d-mddn. 46 ti$urdin

n-ma-didsn-ib,a iddu s-yan-uwrir a-i++all. 47 ,rnd-d tillas, trup tanawt ammas n-umda. imma yasuo iqama-n wapdut $-wakal. 48 i+r imp,arn-ns mma$n bahra s-t∫gla n-tanawt a ku ar-tn-itrara-wa,u ti$urdin. $akudan $-ïu++unt n-iy, ya k-id darsn iftu f-iggi n-waman. iskr zund i$-ra-tn-izri. 49 lli$-t-+ran ifta f-iggi n-waman, $aln izd kra n-wa$∫+n a-iga, ar-ss$uyyun. 50 +ran-t kullutn, ksu,n bahra. $akudan isawl-d yasuo yini-asn: “ad-ur-tiksa,m. thnnayat, nkkin aya.” 51 i$li s-darsn $-tanawt ibbi-n-wa,u. i,r-asn lojb bahra, 52 a ku ur-ta-ssinn lmona n-ma-ijran i-tng∫al, qqurn i*fawn-nsn.

53 lli$ bbin amda lkmn tamazirt n-ganisaraï, qqnn tanawt f-wakal. 54 $ir ffu$n z$-tanawt s-t-id-uk∫zn mddn. 55 ar-di-tazzaln z$-tmazirt-an kullutt,

lmasip i u a smmus id-walf

ifta lmasip f-umda

lmasip ijjujji mddn $-ganisaraï

�arqus 52

ar-di-tawin imu,an f-imjdan-nsn s-illi mi sfldn illa gis yasuo. 56 innas idda $-iduran n$d timdinin n$d timizar, ar-as-d-srasn imu,an $-laswaq ar-ti-t,alabn a-tn-yadj ad-as-ggrn, wa**a $ir i-tama n-tmlsit-ns. kullu mad-as-iggrn ijji.

((7)) 1 munn-d ifarisin f-yasuo ntni d-kra n-imslmdn n- ro lli-d-u kanin z$-tmdint n-uru alim. 2 +ran kra z$-imp,arn-ns ar- ttan a$rum s-ifassn-nsn sul

prmn, a ku ur-tn-sirdn $mklli siridn mddn-an. 3 ifarisin d-ayt-yudaya kullutn, i$-ur-bahra-sirdn ifassn-nsn ur-rad- n. ntni ar-skarn s-loada n-im$arn lli-zrinin. 4 $akud nna-d-u kan z$-ssuq ur-rad- n ard sirdn. ggutnt loadat ya,ni lli-tam+n, ar-siridn lkisan d-tmkilin d-irukutn n-wanas d-ibrdan. 5 sqsan-t ifarisin d-imslmdn n- ro inin-as: “ma* aylli$ ur-a-fttun imp,arn-nnk f-loada n-imzwura-nn$ lli-zrinin? ha-ntni ar- ttan a$rum s-ifassn-nsn sul prmn.” 6 isawl yasuo yini-asn: “wa-id-bu-sin-uwdmawn, s-lpqq a-s-fllawn-inna rbbi f-imi n-nnabi i aoya, inna ‘mddn-ad ar-iyi-tal$n s-ils-nsn, imma ul-nsn yaggug-n flla. 7 bla lfaytt a-yyi-tobadn a ku ur-a-sslmadn $-ulmmud-nsn abla tinba,in n-bnadm.’ 8 ha-kunni ar-tfalm luãiyat n-rbbi, ar-tam+m loadat n-bnadm.” 9 izayd yini-asn: “$mkad asa-ttanfm i-luãiyat n-rbbi ba a-tskarm s-loadat-nnun. 10 yuããa-k∫n musa inna ‘awi-tt $-babak d-innak.’ yini-da$ ‘wanna irgmn babas n$d innas illa fllas a-immt.’ 11 imma kunni, i$-inna kra n-yan i-babas n$d innas ‘fki$ i-rbbi maylli tram ad-awn-t-fk$, win rbbi a-iga,’ 12 i$-inna awal-ad ar-as-ttinim a-ur-sul-iskar yat f-babas d-innas. 13 $mkad asa-ttanfm i-wawal n-rbbi s-loada-nnun. kigan d-t$awsiwin a-tskarm zund $ayad.”

14 i$r-da$ yasuo i-mddn s-dars yini-asn: “sfldat-iyi kullukn a-tissanm. 15 ur-illi yat $-brra n-bnadm i+,arn a-t-issprm i$-srs-ik m.

walaynni $aylli-d-itffu$n z$-bnadm, nttan a-t-isspramn. 16 yan dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.” 17 lli$ ifl mddn-an ik m s-tgmmi, sqsan-t imp,arn-ns f-lmona-yad. 18 yini-asn: “izd ula kunni ur-tfhimm? is-ur-tssinm izd kullu ma-ik mn s-bnadm z$-brra ur-i+,ar a-t-issprm? 19 a ku urd ul asa-ik m walaynni s-waplig, ar-izray z$-ddat s-l*la.” imla yasuo s-wawal-ad is-iplla kullu mad- ttan mddn. 20 izayd yini-asn: “$aylli-d-itffu$n z$-bnadm nttan a-t-isspramn, 21 a ku z$-ug∫ns n-uwl n-bnadm, a-z$-a-di-tffu$n iswingimn ∫* nnin d-lfsad d-tm**art d-tna$a d-zzna 22 d-ïïmao d-lmunkr d-l$∫ d- hwat d-tnuwwa t d-tkndawt d-lkibr d-unufl. 23 kullu l*∫ anat-ad ar-di-tffu$nt z$-ug∫ns n-bnadm ar-t-sspramnt.”

24 inkr yasuo iffu$ z$-$in iftu s-tsga n-ãur d-ãayda. ik m s-yat-tgmmi. ur-iri a-t-ak∫zn mddn, walaynni ur-i+,ar a-irgs. 25 $akudan tsfld fllas

loadat n-willi zrinin

$aylli isspramn bnadm

tam$art lli-yumnn bahra

�arqus 53

yat-tm$art, dars illis im++in illa-yas gis yal-ljnn y∫* nn bahra. ta k-id t,r-d $-dar i,arn n-yasuo. 26 tga nttat tabrranit tg ullt-finiqiyya z$-tmazirt n- am. t,alb-t bahra a-issuf$ ljnn z$-illis, 27 imma yasuo inna-yas: “adj tarwa ad-zwar- boan, a ku ur-i wi a-nam+ a$rum n-tarwa nlup-t-in i-iy,an.” 28 tsawl-d nttat tini-as: “wa-sidi, ula i,an $-ddu lmida ar- ttan ibruziyn lli-ïïarnin i-tarwa.” 29 yini-as yasuo $akudan: “f-ssibt n-wawal-ad s-iyi-tnnit, nni$-am zayd s-tgmmi. han ljnn iffu$ z$-illim.” 30 tftu s-tgmmi-ns taf-n tafru*t tgn f-tisi, iffu$ z$-gis ljnn.

31 iwrri-d yasuo $akudan z$-tsga-yan n-ãur, izri z$-ãayda ula tamazirt n-mrawt-tmdinin, irup-d s-umda n-jalil. 32 a kin-d dars kra n-mddn awin-as-d

yan-urgaz iga atitaw a,r,ur. ,albn-t a-fllas-isrs afus-ns. 33 yawi-t yasuo z$-gr mddn wapdut. ig-n i,u,an-ns $-imzgan n-urgaz, issufs f-i,u,an-ns iggr-n i-ils n-urgaz. 34 yall alln-ns s-ignwan yut s-unfus-ns, yini-as: “ifata.” tga lmona-ns ‘r+m’. 35 $akudan r+mn imzgan-ns ifsi ils-ns, isawl inm-wawal-ns. 36 yuããa yasuo mddn-an ad-ur-inin i-yan f-mayd ijran, walaynni krasa-tn-ituããa ntni ar-tawin l*bar-ns bahra. 37 ar-tojjabn s-ugg∫ar ar-ttinin: “kullu ma-iskar ifulki. hati ar-itrara i,r,ar ar-sflidn ula i+n+am ar-sawaln.”

((8)) 1 yan-wass $-uwssan-an, lli$-d-munn-da$ mddn ggutnin ur-darsn-illi mad- ttan. i$r-d yasuo i-imp,arn-ns s-dars yini-asn: 2 “ha-mddn-ad qaman gigi bahra,

a ku kra,-uwssan ayd didi llan, ur-darsn mad- ttan. 3 i$-tn-uzn$ s-tg∫mma-nsn, d-ntni in$a-tn la+, rad-t$a an $-u$aras, a ku kra gisn yu ka-d z$-tuggag.” 4 inin-as imp,arn-ns: “mani$ ra-naf a$rum $-l*la-yad masa-n bao kullu mddn-ad?” 5 isqsa-tn yasuo: “mnnawt-tng∫al ad-darun?” inin-as: “ssa.” 6 yuããa mddn ad-skiwsn s-wakal, yasi ssa n-tng∫al-lli i kr rbbi ibbi-tnt, ifk i-imp,arn a-tnt-aïïun. b,un-tnt f-mddn. 7 ilint darsn kra n-tslmin drusnin. i kr rbbi yini i-imp,arn a-tnt-b,un ula ntnti. 8 n kullu mddn-an aylli$ boan. ssmunn-d tuffa+ lli-d-qamanin, ommrn ssa n-tryalin. 9 $willi anin rad-gn ma-itggan kku+ id-walf. $akudan imsafa, didsn yasuo, 10 ik m s-tanawt ntta d-imp,arn-ns, ssudun $-umda s-tsgiw n-dalmanuta.

11 a kin-d ifarisin s-dar yasuo, irin ad-dids-tmjapadn. ,albn z$-gis kra l-lmojizt ad-asn-tg tamatart n-izd rbbi a-t-id-yuznn, irin

a-t-armn. 12 indr yasuo $-rrup-ns yini: “ma* aylli$ a-tt,alab tasut-ad yat-tmatart? lpqq a-rad-awn-ini$, ur-ra-ttyawfka kra n-tmatart i-tasut-ad.” 13 ifl-tn ik m-da$ s-tanawt issudu s-tsga ya,ni n-umda.

14 ttun imp,arn ur-d-didsn-iwin a$rum. ur-darsn $ir yat-tngult $-tanawt. 15 isawl srsn yasuo yini-asn: “+rat, rarat loaql-nnun z$-t*mirt n-ifarisin ula ta*mirt n-hirudus.” 16 bdun

lmasip ijjujji atitaw a,r,ur

lmasip i u a kku+ id-walf

ifarisin ,albn yat-tmatart

ta*mirt n-ifarisin d-tin

hirudus

�arqus 54

ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: “ur-darnn$ a$rum. mayan a-f-inna awal-ad.” 17 issn yasuo mad-swangmn, yini-asn: “ma* aylli$ a-tssmqsam $mkad f-u$rum ur-darun-illi? is-ur-ta-tssinm ula tfhmm? is-qqurn i*fawn-nnun? 18 is-darun alln ur-a-ttmnadm? is-darun imzgan ur-a-tsflidm? is-ur-a-tswingimm? 19 iniyat-iyi, lli$ bbi$ smmust-tng∫al i-smmus id-walf, mnnawt tislla a-tusim ommrnt s-tuffa+?” inin-as: “snat d-mrawt.” 20 yini-asn: “lli$ bbi$ ssa n-tng∫al i-kku+ id-walf, mnnawt-tryal a-tusim ommrnt s-tuffa+?” inin-as: “ssa.” 21 yini-asn: “is-ur-ta-tfhimm?”

22 lkmn bitãayda, a kin-d kra n-mddn awin-d yan-ubuka, i-yasuo, ,albn-t bahra ad-as-iggr. 23 yam+ yasuo i-ubuka, $-ufus yawi-t s-brra

n-uduwwar, issufs-as-n $-walln-ns isrs fllas ifassn-ns. isqsa-t: “is-t+rit kra?” 24 abuka, yull-d alln-ns yini-as: “+ri$ mddn zund is$arn ar-fttun.” 25 isrs-n-da$ yasuo ifassn f-walln-ns. issmaqql-d-urgaz $akudan yisfiw, i+r kraygatt kra ibayyn-as. 26 yazn-t yasuo yini-as: “zri s-tgmmi-nnk. ad-ur-twrrit s-uduwwar.”

27 izayd yasuo iddu ntta d-imp,arn-ns s-iduran $-tsgiw n-qayãriyya filibbi. isawl didsn $-u$aras isqsa-tn: “ma-flla-ttinin mddn, mad-gi$

nkki?” 28 sawln imp,arn inin-as: “kra ar-ittini tgit yupanna amsddam, kra ar-ittini tgit nnabi iliyya, kra ar-ittini tgit kra n-yan z$-lanbiya n-zman.” 29 yini-asn yasuo: “imma kunni, ma-flla-ttinim? mad-gi$ nkki?” isawl bïrus yini-as: “tgit lmasip n-rbbi.” 30 yuããa-tn ad-ur-inin mayad i-yan.

31 ibdu yasuo ar-imala i-imp,arn-ns ma-rad-as-ijru yini-asn: “ha-nkki lli-igan yus n-bnadm, iqqan-iyi-d ad-bahra-rfufn$. ra-yyi-n-lupn im$arn n-tmazirt d-inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro.

ra-yyi-n$n, walaynni wis kra,-uwssan ra-d-nkr$ z$-lmut.” 32 $mkad a-s-asn-inna, ur-fllasn-issntil yat. yawi-t ilmma bïrus a-t-i+i f-wawal-ad. 33 igrawl-d yasuo, issmaqql $-imp,arn-ns. issfssa bïrus yini-as: “itti-n z$-gigi a- iïan, a ku ur-a-tskart s-ma-ira rbbi, walaynni s-ma-ira bnadm kasa-tskart.” 34 i$r-d yasuo i-mddn s-dars ntni d-imp,arn-ns yini-asn: “wanna iran a-didi-yili, iqqan-t-id a-ittu i*f-ns, yasi aggjdi-ns, imun didi. 35 wanna iran a-ijjnjm tudrt-ns ra-stt-ijlu. imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu ula f-ssibt l-l*bar-ad ifulkin, ra-stt-ijjnjm. 36 ma-ra-yili i-bnadm i$-iwrri iïïaf ddunit kullutt i*sr i*f-ns? 37 ma-ra-ifk bnadm ba a-ijjnjm i*f-ns? 38 wanna innan ur-iyi-issin ula issn awal-inu $-gr mddn n-tasut-ad ijlan y∫* nn, rad-ini$ ur-t-ssin$ ula nkki lli-igan yus n-bnadm $akud lli$ rad-d-a k$ d-lmalayka n-ignna s-lmjd n-rbbi baba.”

((9)) 1 isawl yasuo yini-asn: “lpqq a-rad-awn-ini$, illa $-$wid biddnin $id ma-ur-ra-immt ard i+r tagldit n-rbbi tu ka-d s-lquwwa.”

lmasip ijjujji abuka,

tugga n-bïrus f-lmasip

isawl lmasip f-urfufn-ns ula

lmut

�arqus 55

2 zrin s,iã-uwssan, iddu yasuo yawi dids bïrus d-yaoqub d-yupanna, $lin s-yan-uwrir yattuyn wapdutn. tbddl ssift n-yasuo $-lgddam-nsn. 3

wrrint-tmlsa-ns mllulnt bahra aylli$ a-ssmrqiqiynt. ur-illi $-ddunit-ad ma-i+,arn a-tnt-isird ard mllulnt $mkan. 4 $akudan +ran nnabi iliyya ula nnabi musa ar-sawaln d-yasuo. 5 inkr bïrus yini-as: “wa-sidi, ifulki a-nili $id. is-trit ad-awn-nskr kra, ip a , yan-nnk d-yan n-musa d-yan n-iliyya?” 6 ur-issin ma-ittini, a ku gg∫dn bahra. 7 $akudan tgguz-d fllasn yat-tmdlut tdl-tn. isawl-d yan-wawal z$-tmdlut yini-asn: “$wad iga iwi iozzan. sflidat srs.” 8 $akudan grawln $mk d-$mk walaynni ur-sul-+rin yan didsn, abla yasuo wapdut. 9 lli$-d-ftan $-ugsar n-uwrir yuããa-tn yasuo: “ad-ur-tinim i-yan f-ma-t+ram ard-d-nkr$ nkki lli-igan yus n-bnadm z$-lmut.” 10 p,un awal-ad $-i*fawn-nsn ar-ssmqsan i-ngratsn f-ma-tga lmona-yad “rad-nkr$ z$-lmut.” 11 sqsan-t ilmma: “ma* aylli$ a-ttinin imslmdn n- ro iqqan-d nnabi iliyya a-d-ya k izwur-d $walli igan lmasip?” 12 yini-asn yasuo: “s-ããapt iliyya a-d-izwarn a-ijjujad kraygatt kra. imma yus n-bnadm, is-ur-fllas-ityara rad-bahra-irfufn, lupn-t-in mddn? 13 walaynni rad-awn-ini$, yu ka-d-yad iliyya, skrn srs kullu $aylli ran, $mklli fllas ityaran.”

14 lli$ wrrin s-dar imp,arn ya,ni, +rn-in darsn mddn ggutnin sutln-asn, ar-didsn-tmjapadn kra n-imslmdn n- ro. 15 imma mddn-an, lli$ +ran yasuo

tojjbn kullutn, azzln-d s-dars ar-fllas-tsllamn. 16 imma ntta isqsa-tn: “ma-f-a-didsn-ttmjapadm?” 17 isawl yan z$-gr mddn-an yini-as: “way-amslmd, iwi$-ak-d iwi, illa gis yal-ljnn a+n+um. 18 inna$-t-i$wi ar-srs-ikkat ard-as-d-ik-uk ku imi, ar-itg+a+ u*san-ns iqar. ,alb$ imp,arn-nnk a-t-ssuf$n walaynni ur-+,arn.” 19 isawl yasuo yini-asn: “wa-tasut-ad, ur-akk∫-trit a-tamnt. mn k a-ra-sul-didun-qama$? mn k a-rad-didun-ãbr$? awiyat-t-id s-dari.” 20 awin-as-t-id. $ir i+ra-t ljnn s-yut s-ufru*, i,r s-wakal ar-itknuki ik-as-d-uk ku imi. 21 isawl yasuo s-babas isqsa-t: “mn k ayad s-a-itgga $mkad?” yini-as: “z$-m++iy-ns. 22 mnnawt-twal a-t-in-itlup $-takat ula $-waman ba a-t-ihlk. walaynni i$-t+,art a-tskrt kra, pnnu ginn$ toawnt-a$.” 23 yini-as yasuo: “ma-s-tnnit ‘i$-t+,art’? yan yumnn, ur-illi kra mi ur-i+,ar a-t-iskr.” 24 irar-as babas n-ufru* s-jjhd yini-as: “ha-yyi umn$. oawn-iyi ad-amn$ s-ugg∫ar.” 25 imma yasuo i+ra mddn ar-d-darsn-tazzaln, yamr ljnn yini-as: “wa-ljnn a+n+um a,r,ur, nni$-ak ffu$ z$-gis, a-srs-da$-ur-tk mt.” 26 yut ljnn s-yat-t$uyyit issmpakka afru* iffu$. iwrri-ufru* zund i$-immut aylli$ iggut ma-innan: “hati immut.” 27 imma yasuo yum+-as $-ufus issnkr-t-id, ibidd f-i,arn-ns. 28 $akudan ik m yasuo s-tgmmi, ntta d-imp,arn-ns wapdutn. sqsan-t: “ma* aylli$ ur-n+,ar nkk∫ni a-t-nssuf$?” 29 yini-asn: “wan ljnn-an ur-ra-ti-tssufu$m abla i$-a-tt,alabm rbbi.”

30 ffu$n z$-$in zrin f-tmazirt n-jalil. ur-iri yasuo a-fllas-issann mddn, 31 a ku ar-isslmad

iban-d musa ula iliyya i-lmasip

lmasip ijjujji afru* amjnun

isawl-da$ lmasip f-lmut-ns

�arqus 56

imp,arn-ns, yini-asn: “nkki lli-igan yus n-bnadm ra-yyi-n-dpin s-gr ifassn n-mddn n$n-iyi. walaynni $-wis kra,-uwssan ra-d-nkr$ z$-lmut.” 32 imma ntni ur-ssinn ma-ira ad-asn-iml s-wawal-ad, iksa,n ur-+,arn a-t-fllas-sqsan.

33 rupn kafrnapum. yili yasuo d-imp,arn-ns $-tgmmi, isqsa-tn: “ma-f-a-di-tsawalm i-ngratun $-u$aras?” 34 imma ntni fssan, a ku $-u$aras ar-d-sawaln i-ngratsn

f-manwa gisn a-ra-ig anm$ur. 35 iskiws yasuo i$r-d i-sin d-mraw n-ump,ar s-dars yini-asn: “wanna iran a-izwur, illa fllas a-kullu-igg∫ru, ig a*ddam i-wiyya,.” 36 yam+-d yan-warraw im++in yawi-t-id s-wammas-nsn, yasi-t $-i$il-ns yini-asn: 37 “wanna iqbln yan-warraw im++in zund $wad s-ism-inu, hati iqbl-iyi. d-wanna-yyi-iqbln, urd nkki ka-iqbl, hatin iqbl ula $walli-yyi-d-yuznn.”

38 yini-as yupanna: “way-amslmd, n+ra yan-urgaz ar-issufu$ ljnun s-ism-nnk. ur-t-nudji a ku ur-a-didnn$-itmunu.” 39 irar-as yasuo: “adjat-t, a ku

yan iskrn kra l-lmojizt s-ism-inu ur-ra-yi+,ar $akudan a-gigi-irgm. 40 a ku wanna-ya$-ur-it,a,,an, hatin iga z$-ginn$. 41 lpqq a-rad-awn-ini$, wanna-yawn-ifkan lkas n-waman s-ism-inu f-ssibt n-ma-tgam win lmasip, rad-as-tili lbaraka-ns.”

42 “wanna iss,rn yan z$-im++iyn-ad lli-sri-umnnin, yuf-as mrad is-as-ityaggal-u+ru n-uzrg imqqurn $-umggr,-ns ityawgar-n $-umda. 43,44

i$ak-issïar-ufus-nnk, bbi-t. yuf-ak a-tk mt s-tudrt bla afus ula a-tddut s-jhnnama s-sin ifassn, s-loafit lli-ur-ra-i*si. 45,46 i$ak-issïar-u,ar-nnk, bbi-t. yuf-ak a-tk mt s-tudrt tgit abi,ar ula a-dark-ilin sin i,arn ttyawgart-n $-jhnnama. 47 i$ak-tssïar tiï-nnk ssukf-tt-id. yuf-ak a-tk mt s-tgldit n-rbbi tgit abuka, ula a-dark-ilint snat-walln ttyawgart-n $-loafit n-jhnnama 48 $-illi$ ur-a-ttmtat-twukka-nsn ula-da-gis-t*ssi loafit, 49 ra-imar$ kraygatt yan s-loafit. 50 tfulki tisnt, walaynni i$-tlmus tisnt ma-s-ra-stti-tssmar$m? ïïafat tisnt $-i*fawn-nnun, tgm s-sslamt i-ngratun.”

((10)) 1 iffu$ yasuo z$-$in ik tisgiw n-yudaya ilkm tasga ya,ni n-wasif n-urdun. munn-d fllas mddn ggutnin ar-tn-isslmad $mklli-bdda-isslmad $-inna ikka. 2

a kin-d kra n-ifarisin irin a-t-armn inin-as: “is-iplla i-urgaz a-ifru i-tm$art-ns?” 3 yini-asn: “ma-s-k∫n-yuããa musa?” 4 inin-as: “musa yudja argaz a-yara tabrat l-lfra ifru-as.” 5 irar-asn yasuo: “yura-yawn awal-an a ku qqurn-uwlawn-nnun, 6 walaynni ur-igi $mkad $-isizwar n-ddunit. $mklli ityaran ‘rbbi iskr awtm d-tawtmt.’ 7 ityara-da$ ‘mayan a-f-ra-ifl-urgaz babas d-innas imun d-tm$art-ns. 8 hatnin sin rad-wrrin gn yat ddat.’ ur-sul-gin sin walaynni yat ddat ad-gan. 9 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, aynna issmun rbbi, a-t-ur-ib,u bnadm.”

ma-ra-ig anm$ur?

ma-zginn$-igan?

$aylli issïarn bnadm

isawl lmasip f-ïïlaq

�arqus 57

10 lli$ wrrin s-tgmmi sqsan-t imp,arn-ns f-t$awsa-yad. 11 isawl yasuo yini-asn: “wanna ifran i-tm$art-ns itahl yat ya,ni, hatin izna fllas. 12 i$-tfra-tm$art i-urgaz-ns itahl-tt yan ya,ni, hatin zzna ayan tskr ula nttat.”

13 ar-di-tta kin mddn ar-di-tawin tarwa m++inin, irin yasuo a-n-fllasn-isrs ifassn-ns ibark-tn. nkrn imp,arn rarn-tn inin-asn: “a-tn-d-ur-tawim.” 14 imma

yasuo, lli$ i+ra mayan ïiyyr-as yini-asn: “adjat tarwa m++inin a-d-dari-a kin. a-tn-ur-tpãarm, a ku zund $wid a-mi-tlla-tgldit n-rbbi. 15 lpqq a-rad-awn-ini$, wanna ur-irin a-ik m s-tgldit n-rbbi zund arraw im++in ur-ra-srs-ik m.” 16 yasi-tn ilmma f-ifaddn-ns isrs fllasn ifassn-ns ibark-tn.

17 inkr yasuo, ra-d-iffu$ s-u$aras s-d-yuzzl yan-urgaz i,r f-ifaddn $-lgddam-ns isqsa-t: “way-amslmd ifulkin, ma-rad-skr$ ba ad-ïïaf$

tudrt l-li*rt?” 18 isawl yasuo yini-as: “ma* aylli$-iyi-tgit d-wad ifulkin? ur-illi yan ifulkin abla rbbi wapdut. 19 kiyi tssnt luãiyat, ‘a-ur-tn$t, a-ur-tznut, a-ur-tak∫rt, a-ur-tfkt tugga n-tkrkas, a-ur-t$∫ ut. awi-tt $-babak d-innak.’” 20 isawl-urgaz yini-as: “way-amslmd, mayad kullut ar-t-skar$ z$-lli$ m++i$ sul s-$ilad.” 21 issmaqql gis yasuo ipubbu-t, yini-as: “yat-t$awsa ad-ak-iqaman. zayd tzznzt kullu mad-dark-illan, tfkt-t i-im+la, yili-ak-wayda $-ignna. ta kid-d ilmma tmunt didi.” 22 imma ntta t∫gra+-t f-wawal-ad, iddu ïiyyr-as a ku iggut-wayda-ns bahra.

23 igrawl-d yasuo issmaqql $-imp,arn-ns yini-asn: “mn k a-s-i qa f-willi dar iggut-wayda ad-k mn s-tgldit n-rbbi.” 24 gg∫dn imp,arn f-wawal-ad. izayd yasuo yini-asn: “wa-tarwa, mn k a-s-i qa

ad-k mn s-tgldit n-rbbi. 25 ra-ir*u f-uroam a-ik m z$-tiï n-tasmi ula ik m yan dar ayda iggutn s-tgldit n-rbbi.” 26 gg∫dn s-ugg∫ar ar-ttinin i-ngratsn: “i$-iga $mkad ma-ra-yi+,ar a-injm?” 27 issmaqql gisn yasuo yini-asn: “$-dar bnadm ur-i+,ar a-yili walaynni $-dar rbbi. a ku ur-illi kra mi ur-i+,ar rbbi a-t-iskr.” 28 inkr bïrus yini-as: “ha-nkk∫ni nfl-n kullu ma-darnn$-illan, na k-id nmun didk.” 29 yini-asn yasuo: “lpqq a-rad-awn-ini$, wanna-n-ifln tigmmi-ns n$d aytmas n$d istmas n$d babas n$d innas n$d tarwa-ns n$d igran-ns f-ssibt-inu ula f-ssibt l-l*bar-ad ifulkin 30 rad-as-yili ma-yug∫rn mayan f-miyya n-twal $ilad $-ddunit-ad, tig∫mma d-aytmatn d-taytmatin d-innatin d-tarwa d-igran ntni d-trfufnt, tili-as $-li*rt tudrt idumn. 31 walaynni kigan d-imzwura a-ra-igg∫ru, d-kigan d-imggura a-ra-izwur.”

32 munn d-u$aras akmurn-in s-tmdint n-uru alim, izwur-asn yasuo. $uw,n imp,arn-ns, imma mddn lli-asn-gg∫ranin ksu,n. yawi-da$ imp,arn-ns s-sin d-mraw, isawl srsn f-$aylli rad-as-ijru, yini-asn:

33 “sfldat, ra-nddu s-uru alim. imma nkki lli-igan yus n-bnadm,

lmasip ibark tarwa m++inin

asqsi n-bu-wayda

awal l-lmasip f-wayda d-tgldit

n-rbbi

isawl lmasip tis kraïï-twal f-lmut-ns

�arqus 58

ra-yyi-n-dpin s-gr ifassn n-inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro. rad-flla-pkamn s-lmut fkn-iyi i-ibrraniyn. 34 ra-gigi-tïna+n ssufsn flla ss$ur n-iyi n$n-iyi. walaynni $-wis kra,-uwssan rad-d-nkr$ z$-lmut.”

35 ya k-id yaoqub d-yupanna tarwa n-zabdi s-dar yasuo inin-as: “way-amslmd, nra ad-a$-tskrt kra.” 36 yini-asn: “ma-tram ad-awn-t-skr$?” 37 inin-as:

“fk-a$ a-nskiws yan f-ufasiy-nnk d-yan f-u+lma,-nnk $akud lli$ ra-tk mt s-lmjd n-tgldit-nnk.” 38 isawl yasuo yini-asn: “ur-tssinm mayd t,albm. is-t+,arm a-tsum lkas n-urfufn lli-rad-su$ nkki, tddmm s-udum lli-s-rad-ddm$?” 39 inin-as: “n+,ar-as.” irar-asn yasuo: “s-ããapt, lkas lli-rad-su$ nkki ra-ti-tsum kunni, ula udum lli-s-rad-ddm$ ra-srs-tddmm, 40 walaynni askiws f-ufasiy-inu ula f-u+lma,-inu ur-igi winu ba a-t-fk$ abla i-willi-mi-t-iskr rbbi.” 41 sfldn mraw ya,ni i-mayd inna yaoqub d-yupanna, bzgn fllasn. 42 imma yasuo i$ra-yasn-d kullutn yini-asn: “tssnm $willi ganin igldan n-ddunit-ad ar-tpkamn f-ayt-tmizar-nsn, tissanm inm$urn-nsn ar-tamrn mddn ad-skarn s-iwaliwn-nsn. 43 imma kunni a-ur-yili $mkan $-gratun. wanna iran a-gigun-yim$ur, illa fllas a-ig a*ddam-nnun. 44 d-wanna gigun iran a-izwur, illa fllas a-ig ismg i-kullu wiyya,. 45 ula nkki lli-igan yus n-bnadm, ur-d-u ki$ ad-flla-t*damn mddn. u ki$-d ad-t*dam$, fk$ tudrt-inu ad-fukku$ ma-iggutn.”

46 lkmn tamdint n-aripa. lli$ iffu$ yasuo z$-aripa ntta d-imp,arn-ns d-mddn ggutnin, yili $in yan-ubuka, ism-ns bartimaws yus n-timaws, igawr $-tama

n-u$aras ar-it,alab. 47 lli$ isfld izd yasuo gu-naãira ayd izrin ar-it$uwwat ar-ittini: “wa-yasuo yus n-dawd, pnnu gigi.” 48 ak∫in gis mddn inin-as a-ifssa. imma ntta izuyd ar-it$uwwat s-ugg∫ar ar-ittini: “wa-yasuo yus n-dawd, pnnu gigi.” 49 ibidd yasuo yini i-mddn-an: “$rat-as-d.” $rn-d i-ubuka, inin-as: “$ir thnna. tnkrt, hati i$ra-yak-d s-dars.” 50 yak∫i-ubuka, ilup aslham-ns, ya k-id s-dar yasuo. 51 isqsa-t yasuo: “ma-trit ad-ak-t-skr$?” yini-as-ubuka,: “wa-sidi, ad-isfiw$.” 52 isawl yasuo yini-as: “zayd $ilad, ha-kiyi tjjit a ku tumnt.” yisfiw $akudan, i,fur yasuo $-u$aras.

((11)) 1 akmurn-in s-tmdint n-uru alim. lli$ lkmn awrir n-zzitun $-tsga n-bitfaji d-bitoanya, yazn yasuo sin z$-imp,arn-ns 2 yini-asn: “zaydat s-uduwwar-an

l-lgddam-nnun. k mat srs, ra-n-tafm yan-usnus iqqnn, ur-jju-fllas-ini yan. fsyat-as tawim-t-id. 3 i$-awn-inna kra n-yan ‘mayd tnawlm?’ tinim-as ‘ira-t siditnn$, yan imikk ra-t-id-irar.’” 4 ddun afn-in asnus iqqn $-u$aras $-tama n-imi n-yat-tgmmi. fsin-as-d. 5 sawln srsn $willi biddnin $in inin-asn: “mayd tnawlm? ma* a-tfsim i-usnus-ad?” 6 rarn-asn s-$mklli-s-asn-inna yasuo, adjn-tn. 7 awin-d asnus i-yasuo grn-in fllas islhamn-nsn, ini fllas. 8 munn-d mddn ggutnin, ar-sswan islhamn-nsn $-u$aras. kra gisn ar-d-itbbi tiãïïwin z$-is$arn n-igran

yaoqub d-yupanna ,albn z$-lmasip

lmasip ijjujji abuka, bartimaws

ik m lmasip s-uru alim

�arqus 59

ar-tnt-sswan $-u$aras. 9 frpn bahra $willi zwarnin i-yasuo $-u$aras ula $willi-as-gg∫ranin, ar-talln awal-nsn ar-ttinin: “huãanna, ambarki a-iga $wad-d-yu kan s-ism n-sidi rbbi. 10 tambarkit a-tga-tgldit n-babatnn$ dawd lli-d-yu kan. huãanna $-ignna yattuyn.”

11 ilkm yasuo tamdint n-uru alim, ik m s-tgmmi n-rbbi ar-itmnad $-kullu ma-gis-illan. iffu$ ilmma ntta d-imp,arn-ns s-sin d-mraw, iddu s-bitoanya a ku ya$-uzal. 12 ndid azkka lli$ ffu$n z$-bitoanya

in$-t la+. 13 i+r-n yat tazart izgzawn $-tuggugt. iftu srs a-ur-imil yaf-n gis kra. lli$-tt-irup ur-n-gis-yufi $ir ifrawn a ku urd azmz n-ikuzarn ayan. 14 yini-as: “zayd a-ur-sar-zgim-i yan l$llt.” sfldn imp,arn-ns i-ma-inna.

15 lkmn-d-da$ tamdint n-uru alim, ik m yasuo s-tgmmi n-rbbi. inkr ar-zgis-iïïay $willi gis zznzanin ula $willi gis sa$nin. igllb lmyadi n-willi tãrrafnin iqaridn, igllb lk∫rasa n-willi zznzanin

itbirn. 16 ur-yudji yan a-yasi ma-inzzan $-tgmmi n-rbbi. 17 ibdu ar-tn-isslmad yini-asn: “is-ur-ityara $-warra n-rbbi ‘tigmmi-nu rad-as-ttinim tigmmi n-t+allit i-mddn n-kullu timizar?’ imma kunni, hati trurm-tt tga ifri n-im**arn.” 18 sfldn-as inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro, bdun ar-siggiln s-mamnk a-s-ra-t-hlkn. ksu,n z$-gis a ku ar-tojjabn mddn kullutn $-ulmmud-ns. 19 lli$-di-tlkm-tdgg∫at iffu$ yasuo d-imp,arn-ns z$-tmdint n-uru alim.

20 zikk ãbap n-ndid azkka lli$ zrin $-u$aras +rn tazart-lli, tqqur z$-i+uran-ns. 21 ikti-d bïrus yini i-yasuo: “way-amslmd, ssmaqql. tazart

lli-mi-tdoit, hatti tqqur.” 22 isawl yasuo yini-asn: “amnat s-rbbi. 23 lpqq a-rad-awn-ini$, wanna innan i-uwrir-ad ‘itti z$-$id t,rt-n $-umda,’ i$-yumn is-ra-yili maylli-s-inna bla i kka $-uwl-ns, hati rad-as-yili. 24 f-mayad a-f-rad-awn-ini$, kullu ma-t,albm i$-a-tt+allam i-rbbi, amnat is-rad-awn-ityawfka, hati rad-awn-yili. 25,26 $akud nna-tbiddm ar-tt+allam, ãampat i-wanna gigun iskrn kra y∫* nn, ba ad-awn-iãamp babatun lli-illan $-ignna ula kunni f-ddnub-nnun.”

27 a kin-d-da$ s-tmdint n-uru alim. lli$ a-ifttu yasuo $-tgmmi n-rbbi mnaggarn-t-id inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro d-im$arn n-tmazirt. 28

inin-as: “ma-k-id-yuznn a-tskart kullu $ayad? awal n-mi aydsa-ti-tskart?” 29 isawl yasuo yini-asn: “ula nkki ra-k∫n-sqsa$ yan-usqsi. rarat-iyi-d ini$-awn ma-yyi-d-yuznn ad-skar$ mayad. 30 yupanna, ma-t-id-yuznn a-issddam mddn? izd rbbi n$d bnadm? rarat-iyi-d.” 31 bdun ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: “i$-nenna ‘rbbi a-t-id-yuznn’ rad-a$-yini ‘ma* aylli$ ur-tuminm mad-awn-inna?’ 32 walaynni izd-nnit-a-nini ‘bnadm a-t-id-yuznn’?” ntni ksu,n z$-mddn, a ku ar-kullu-ttinin izd yupanna yan-nnabi a-iga. 33 sawln ilmma inin-as: “ur-nssin ma-t-id-yuznn.” irar-asn yasuo: “ula nkki ur-rad-awn-ini$ ma-yyi-d-yuznn ad-skar$ kullu mayad.”

tazart lli-ur-iskirn

l$llt

lmasip ar-iïïay imznzn z$-tgmmi

n-rbbi

almmud l-lmasip i-imp,arn-ns

asqsi f-ma-d-yuznn lmasip

�arqus 60

((12)) 1 ibdu yasuo ar-srsn-isawal s-lmoni yini-asn: “ha-yan-urgaz i++a a,il $-igr-ns, isslulli-as ifrig i$za ag∫,i i-lmoããrt, ibnu yal-lbrj ifl-t

i-i*∫mmaãn iftu imuddu. 2 lli$-d-irup-uzmz yazn yan-u*ddam-ns s-dar i*∫mmaãn ad-as-d-yawi ma-t-id-yu kan $-l$llt n-igr-ns. 3 imma ntni $win-t ss$ur n-t rarn-t ur-d-yiwi yat. 4 yazn-asn a*ddam ya,ni, r+n-as i*f-ns ssrfufnn-t. 5 yazn wayya,, n$n-t. yazn wiyya, ggutnin, kra gisn utn-t, kra gisn n$an-t. 6 iqama-yas yan iga yus, iozza dars bahra. yazn-asn-t $-isigg∫ra, yini d-i*f-ns: ‘rad-uqqrn iwi.’ 7 walaynni i*∫mmaãn-an m awarn i-ngratsn inin: ‘$wad a-ra-iwrt igr. a kad-d a-t-nn$ ig lwrt winn$.’ 8 $win-t n$n-t lupn-t-in s-brra n-igr.” 9 isqsa-tn yasuo: “ma-ra-iskr bab n-igr f-$ayan? ra-d-ya k ihlk i*∫mmaãn-an, ifk igr i-wiyya,. 10 is-ur-t$rim ma-ityaran $-warra n-rbbi? ‘a+ru lli-n-lupn ibnnayn, nttan a-iwrrin iga i*f n-u$+u. 11 mayad, sidi rbbi a-t-iskrn. n+ra-t ar-gis-ntojjab.’” 12 nkrn inm$urn $akudan, irin ad-am+n yasuo a ku ssnn izd ntni a-f-yut lmona-yad, walaynni ksu,n z$-mddn, fln-t ddun.

13 aznn-d dars kra n-ifarisin d-imddukk∫al n-ugllid hirudus. irin ad-as-mdin gmmrn-t f-wawal-ns. 14 a kin-d inin-as: “way-amslmd, nssn izd lpqq ayd

ttinit, ur-a-tskart f-mad-swingimn mddn. a ku ur-a-ttmnadt udmawn n-mddn walaynni ar-tsslmadt a$aras n-rbbi $mklli iga. ini-a$ is-iplla a-nakka ,abiyt i-qayãr n$d uhu? 15 a-stt-nakka n$d uhu?” imma yasuo issn mad-ran $-lpilt-nsn, yini-asn: “ma* a-yyi-ttarmm? arayat-iyi-d yan-uqarid a-t-+r$.” 16 fkn-as-d yan-uqarid. yini-asn: “win-mit a-iga-uwdm-ad d-ism-ad gis illan?” inin-as: “win qayãr.” 17 irar-asn yasuo: “fkat i-qayãr ma-igan win qayãr, tfkm i-rbbi ma-igan win rbbi.” ntni ar-gis-tojjabn.

18 a kin-d dars kra n-iãadduqin. ntni $-lmdhb-nsn ar-ttinin “ur-illi ma-ra-d-inkr z$-lmut.” sqsan-t: 19 “way-amslmd, yura-ya$ musa inna ‘i$-immut kra n-yan

ifl-d tam$art-ns bla tarwa, illa f-g∫mas n-urgaz-an a-itahl tam$art-an a-dids-iskr tarwa f-ism n-g∫mas lli-immutn.’ 20 ha-ssa n-aytmatn, yiwi-umzwaru tam$art immt ur-d-ifil tarwa, 21 yawi-tt wis sin immt ur-d-ifil tarwa. $mkad a-iga wis kra, ula ntta, 22 aylli$-tt-iwin kullutn s-ssa ur-d-filn tarwa. $-isigg∫ra tmmt-tm$art ula nttat. 23 ini-a$, $-tnkra lli-$-rad-nkrn kullutn, tam$art n-manwa gisn a-ra-tg? hatti tkka-ttin tga tam$art-nsn s-ssa.” 24 isawl yasuo yini-asn: “is-urd $ayad a-f-tjlam? a ku ur-tssinm arratn n-rbbi ula tssnm ta+,,art n-rbbi. 25 $akud lli$ rad-nkrn $willi mmutnin ur-ra-tahaln ula-da-tahalnt, walaynni zund lmalayka n-ignna a-rad-gn. 26 imma tankra n-willi mmutnin, is-ur-fllas-t$rim $-warra n-musa, lli$ illa $-tama n-tzgg∫art? rbbi isawl srs yini-as ‘nkki gi$ rbbi n-ibrahim g$ rbbi n-ispaq g$ rbbi n-yaoqub.’ 27 awal-an imla-ya$ is-ddrn ntni $-lgddam n-rbbi, wa**a mmutn. han kunni tjlam bahra.”

lmona n-i*∫mmaãn d-igr n-wa,il

asqsi f-,abiyt i-qayãr

asqsi f-tnkra z$-lmut

�arqus 61

28 ya k-id yan-umslmd n- ro isfld-asn ar-tmjapadn. lli$ i+ra mamnk a-tn-irur yasuo s-lmoqul, isqsa-t: “mal-luãit a-kullu-ihiyyan

$-luãiyat n-rbbi?” 29 isawl yasuo yini-as: “luãit ihiyyan a-stt-igan ‘sfldat, ay-ayt-rbbi. rbbi siditnn$, nttan wapdut a-igan rbbi. 30 a-ttirit rbbi sidik z$-ttmi n-i*f-nnk d-ttmi n-uwl-nnk d-ttmi l-loaql-nnk d-ttmi n-t+,,art-nnk.’ 31 tis snat a-stt-igan ‘a-ttirit adjar-nnk zund i*f-nnk.’ ur-tlli kra l-luãit yug∫rn snat-ad.” 32 yini-as-umslmd n- ro: “ifulki ay-amslmd. s-lpqq a-s-tnnit rbbi iga wapdut, ur-illi abla ntta. 33 i$-t-ira yan z$-ttmi n-i*f-ns d-ttmi l-lfhmt-ns d-ttmi n-t+,,art-ns, yiri adjar-ns zund i*f-ns, mayad yuf kullu ti$rsiw lli-jddrn mddn ula tiwafkiw lli-akkan i-rbbi.” 34 lli$ i+ra yasuo izd s-lmoqul a-s-d-isawl yini-as: “ur-n-taggugt kiyi f-tgldit n-rbbi.” $akudan ur-sul-izom yan a-t-isqsa.

35 ar-isslmad yasuo $-tgmmi n-rbbi, isqsa mddn: “ma* aylli$ a-ttinin imslmdn n- ro ‘ra-ig lmasip yan z$-tasut n-ugllid dawd’? 36 imma dawd,

lli$-t-iguwwd rrup lqudus a-isawl f-lmasip inna ‘ha-sidi rbbi inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu ard g$ inuwwa n-nnk $-ddu i,arn-nnk.’ 37 ha-dawd s-i*f-ns ibdr $walli igan lmasip, ig-t d-sidis. mamnk a-ra-ig $ir yan z$-tasut-ns?” ar-as-sflidn mddn ggutnin, frpn s-kullu mad-asn-inna.

38 ar-tn-isslmad yini-asn: “rarat loaql-nnun z$-imslmdn n- ro, a ku iozza darsn ad-fttun s-tmlsa $zzifnin wanin, iozzu darsn

a-fllasn-tsllamn mddn $-laswaq, 39 iozzu darsn ad-zggurun s-lgddam $-tg∫mma n-t+allit ula $-uskiws n-imnsiwn. 40 ar- ttan tig∫mma n-thjjalin, ar-ssi$zzifn ti+ulla-nsn ba ad-ssbayynn i*fawn-nsn is-fulkin. ntni ra-fllasn-ittut lpukm n-rbbi s-ugg∫ar.”

41 igawr yasuo $-umnid n-ããnduq $-tgmmi n-rbbi, ar-itmnad $-mddn ar-n-srasn iqaridn $-ããnduq. kigan d-id-bu-wayda ar-n-srasn ma-iggutn. 42

ta k-id yat-thjjalt tga tam+luïï, tsrs-n snat-tqaridin idrus-watig-nsnt. 43 i$r yasuo i-imp,arn-ns s-dars yini-asn: “lpqq a-rad-awn-ini$, tahjjalt-ad tam+luïï, hatti tsrs-n $-ããnduq ugg∫ar n-$wid kullutn, 44 a ku ntni fkan z$-maylli darsn iggutn, imma nttat, wa**a tptajja, tsrs-n kullu ma-dars-illan, tfk lmoi t-ns kullutt.”

((13)) 1 lli$-d-iffu$ yasuo z$-tgmmi n-rbbi, yini-as yan z$-imp,arn-ns: “+r ay-amslmd, matta $mkad mqqurn i+ran-ad. matta $mkad dusn fulkin i$urban-ad.” 2

imma yasuo inna-yas: “is-a-ttmnadt $-i$urban-ad mqqurnin? rad-kullu-tyawgarn s-wakal. ur-ra-gisn-iqama-u+ru f-u+ru.”

ma-igan luãit ihiyyan?

asqsi f-ma-iga lmasip

imslmdn n- ro

tahjjalt tam+luïï

maylli ra-ijru i-tgmmi n-rbbi

�arqus 62

3 lli$ iskiws yasuo $-uwrir n-zzitun $-umnid n-tgmmi n-rbbi, isqsa-t bïrus d-yaoqub d-yupanna d-andraws ntni wapdutn, 4 inin-as: “managu a-ra-yili $ayd-s-tnnit? ma-ra-ig tamatart n-is-d-yakmur

a-ijru kullu $ayad?” 5 isawl yasuo yini-asn: “awiyat-stt $-i*f-nnun a-k∫n-ur-ijlu yan. 6 a ku ggutn $willi ra-d-ya k asin-d ism-inu, kud yan ar-ittini izd nttan a-igan lmasip. ntni rad-jllun mddn ggutnin. 7 i$-tsfldm f-ima$n ula l*barat n-ima$n ad-ur-t$uw,m, a ku iqqan-d a-yili $ayan, walaynni ur-ta-d-irup isigg∫ra. 8 ra-di-tnkr-tqbilt s-tqbilt tnkr-d-tgldit s-tgldit, ilint zznzalat $-kra n-tmizar yili-u$ni. walaynni $ayad iga $ir azbbar amzwaru n-tlalit.

9 “awiyat-stt $-i*f-nnun. ra-k∫n-dpayn s-lmpkamat, ss$ur n-k∫n $-tg∫mma n-t+allit. ra-tbddadm f-ssibt-inu $-lgddam l-lpukkam d-igldan

ad-asn-takkam tugga flla. 10 iqqan-d a-trup-tbrrapt l-l*bar ifulkin kullu timizar n-ddunit ur-ta-d-ilkim isigg∫ra. 11 i$-k∫n-um+n dpin-k∫n-in, ad-ur-tasim ta$uft f-ma-ra-tinim. iniyat awal nna-yawn-imla rbbi $-tasaot-an, a ku urd kunni a-isawaln walaynni rrup lqudus n-rbbi. 12 ra-yili ma-ra-n-idpi g∫mas i-lmut, yili ma-ra-n-idpi yus, nkrn-d tarwa f-ayt-darsn n$n-tn. 13 ra-k∫n-tkrhun kullu mddn f-ssibt n-ma-tgam winu. imma wanna ibiddn izga ar isigg∫ra ra-injm.

14 “ra-t+rm tajl*it lli-ifnnun tnkr $-illi$ ur-dars lpqq a-gis-tili. wanna yaqran, illa fllas a-yissan lmona. $akudan winna llanin $-tmazirt n-yudaya

iqqan-tn-d ad-rwln s-idrarn. 15 wanna illan f-iggi n-tgmmi iqqan-t-id ad-ur-ik m a-d-yasi kra. 16 wanna-n-illan $-igran iqqan-t-id a-ur-iwrri ti$urdin a-d-yawi timlsit-ns. 17 rad-bahra- qun-uwssan-an f-tilli gisn rbbunin ula tilli gisn ssngaynin. 18 ,albat i-rbbi ad-ur-ijru $ayan $-tgrst 19 a ku $-uwssan-an ra-tili-tnukmut, ur-jju-tlli zund nttat z$-isizwar $-i*lq rbbi ddunit sul s-$ilad, ula rad-da$-tili zund nttat. 20 mrad is-ur-issidrus siditun ussan-an ur-ra-injm yan. walaynni f-ssibt n-willi i+li ad-gn wins, hati issidrus ussan-an f-ssibt-nsn. 21 “$akudan i$-awn-inna kra n-yan ‘ha-lmasip illa $id’ n$d ‘hatin illa $in’ a-t-ur-tamnm. 22 a ku rad-d-nkrn kra n-mddn, kud yan ar-ittini f-i*f-ns izd lmasip a-iga n$d kra n-nnabi, walaynni ar-sskirkisn. rad-skarn timitar d-lmojizat i$-ufan ad-jllun ula $willi ganin win rbbi. 23 imma kunni, awiyat-stt $-i*f-nnun. nni$-awn kullu $ayad ur-ta-ijri.

24 “$-uwssan-an $-t$urdin n-tnukmut-an, ra-tllas tafukt, ur-ra-ifaw-wayyur. 25 rad-ïïarn itran z$-ignwan, ar-tyattaynt tifawin n-ignwan. 26 $akudan a-ra-yyi-+rn, nkki lli-igan yus n-bnadm, fti$-d

$-imdla s-lquwwa d-lmjd iggutn. 27 $akudan rad-azn$ lmalayka ad-ssmunn $willi ganin winu z$-kraygatt tasga, z$-ttmi n-wakal ar ttmi n-ignwan.

28 “hati tazart a-z$-ra-tissanm lmona. i$-lgg∫i$nt-tãïïwin-ns tssuf$-d tifrawin-ns,

maylli-s-ra-tgg∫ru

i-ddunit-ad

tugga f-lmasip $-lgddam n-mddn

rad-ilin-uwssan qanin

$mkad a-ra-d-iwrri

lmasip

managu a-ra-yili mayad?

�arqus 63

tissanm is-d-yakmur ããif. 29 $mkan a-ra-yili. i$-t+ram timitar-ad s-awn-nni$ ar-jrrunt, tissanm is-d-yakmur, hatin $-imi. 30 lpqq a-rad-awn-ini$, ur-ra-tzri-tasut-ad ard kullu ijru mayad. 31 rad-ittin ignwan d-wakal walaynni ur-sar-ittin iwaliwn-inu.

32 “walaynni ass-an ula tasaot-an ur-tn-issin yan, la lmalayka n-ignna ula yus n-bnadm. $ir baba lli-illan $-ignna, nttan wapdut a-issnn. 33 rarat loaql-nnun t,ufm

a ku ur-tssinm managu a-ra-d-irup-uzmz-an. 34 zund yan-urgaz imudda ifl tigmmi i-i*ddamn-ns a-stt-gabln, ifk i-kraygatt yan tawuri-ns. yuããa angabal n-imi a-i,uf. 35 ,ufat ula kunni, a ku ur-tssinm managu a-ra-d-ya k bu-tgmmi, izd $-tdgg∫at n$d ammas n-iy, n$d awddan amzwaru n-ufullus n$d tawa$la n-tafukt. 36 ,ufat a-ur-d-ya k $-kra n-tasaot lli-ur-t$alm yaf-k∫n-d tgnm. 37 mayd-awn-nni$, ra-t-ini$ i-kullu mddn: ,ufat.”

((14)) 1 sin-uwssan a-iqaman i-loid n-usurf d-uwssan n-ur*ãiã. ar-siggiln inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro mamnk a-rad-am+n yasuo s-lpilt

a-t-n$n. 2 walaynni nnan i-ngratsn: “urd $-uwssan l-loid ba a-ur-duyn mddn.” 3 illa yasuo $-uduwwar n-bitoanya, iskiws ar-i tta $-tgmmi n-simoan lli-sttin-ikkan iga anjdam. tk m-d dars yat-tm$art tusi-d yat-tbuqqalt n-u+ru

tili-gis-tujjut n-nardin iãfan, iggut-bahra-watig-ns. tr+ imi n-tbuqqalt tffi-tt-id f-i*f n-yasuo. 4 imma $willi llanin $in, kra gisn ibzg fllas inin i-ngratsn: “ma* a-tjla tujjut-ad? 5 mrad is-tnza ra-di-tawi ugg∫ar n-kra, id-miyya n-nnuqrt, nfk-tn i-im+la,.” bdun ar-fllas-ssngmugn. 6 imma yasuo inna-yasn: “adjat-stt. ma* aylli$ dids t qam? hatti tskr gigi afulki. 7 im+la, rad-bdda-didun-ilin. $akud nna-tram ra-tafm masa-gisn-tskarm l*ir. imma nkki ur-rad-bdda-didun-ili$. 8 hatti tskr maylli mi tufa. nttat tzwar t+$ur ddat-inu i-um,,al. 9 lpqq a-rad-awn-ini$, inna$ a-tbrrapn mddn s-l*bar-ad ifulkin $-kullu ddunit, ra-ttinin f-mayd tskr *tad, ar-tt-id-srs-kttin.”

10 $akudan inkr yahuda is*aryuï lli-igan yan z$-sin d-mraw n-ump,ar, iddu s-dar inm$urn n-tgmmi n-rbbi ba ad-asn-izznz yasuo. 11 lli$ sfldn

i-mad-asn-inna, frpn inin-as ad-as-fkn iqaridn. iwrri ar-iswingim mamnk a-ra-tn-ioawn ad-am+n yasuo.

12 ilkm-d-wass amzwaru n-uwssan n-ur*ãiã lli$a-qqrsn mddn i-ilqqa$n. sqsan-t imp,arn-ns: “mani trit a-srs-nddu ad-ak-n-gis-njjujad imnsi l-loid

n-usurf?” 13 yazn sin z$-imp,arn-ns $akudan, yini-asn: “zaydat s-tmdint. ra-tmnaggarm yan-urgaz yusi-d agdur n-waman. 14 ,furat-t s-tgmmi nna-s-ik m, tinim i-bu-tgmmi-an ‘hati inna-yak-d-umslmd, mani$ illa-upanu lli-$-rad- $ imnsi n-usurf nkki d-imp,arn-inu?’ 15 rad-awn-iml yan-upanu

,ufat ar-tt+allam

skrn inm$urn f-ad-n$n lmasip

tam$art lli-d-yiwin tujjut

iskr yahuda f-a-izznz lmasip

imp,arn jjujadn imnsi n-usurf

�arqus 64

n-uflla imqqurn iswan ingaddan. $in a-$-rad-a$-tjjujadm.” 16 ffu$n imp,arn, ddun s-tmdint afn-in $mklli-asn-inna. jjujadn imnsi n-usurf.

17 trup-d-tdgg∫at, ilkm yasuo tigmmi ntta d-imp,arn-ns s-sin d-mraw. 18 lli$ skiwsn ar- ttan yini-asn: “lpqq a-rad-awn-ini$, ra-yyi-izznz yan

$-gratun, kunni lli-didi- ttanin.” 19 ïiyyr-asn bahra, bdun ar-t-sqsan kullutn, kud yan ar-ittini: “yak, urd nkki?” 20 yini-asn: “iga yan z$-sin d-mraw lli-didi-dranin $-uruku-ad. 21 ha-yus n-bnadm ra-immt $mklli fllas ityaran, walaynni tagu,i a-ra-yili i-urgaz lli-izznzan yus n-bnadm. yuf-as i-urgaz-an mrad is-ur-akk∫-ilul.”

22 lli$ a- ttan yasi yasuo tangult, i kr rbbi ibbi-tt, ifk-asn-tt yini-asn: “am+at. *tad tga ddat-inu.” 23 yasi lkas, i kr rbbi ifk-asn-t. sun

z$-gis kullutn. 24 yini-asn: “$wid gan idammn-inu lli-ra-iffi f-ssibt n-mddn ggutnin ba ad-gn lohd l-ljdid $-gratun d-rbbi. 25 lpqq a-rad-awn-ini$, ur-sul-rad-su$ z$-l$llt n-wa,il ar ass lli-$-ra-t-su$ z$-ljdid $-tgldit n-rbbi.”

26 asin ilmma yan-umarg z$-imurign n-rbbi, ffu$n s-uwrir n-zzitun. 27 yini-asn yasuo: “ha-kunni ra-yyi-kullu-tflm, a ku ityara ‘rad-ut$ amksa, mzrnt-uwlli.’ 28 walaynni tigira n-ma-d-nkr$ z$-lmut

ra-k∫n-zwur$ s-tmazirt n-jalil.” 29 isawl bïrus yini-as: “wa**a-k-kullu-fln ur-sar-k-fil$ nkki.” 30 imma yasuo irur-as: “lpqq a-rad-ak-ini$, $-i,-ad ur-ra-i$r-ufullus snat-twal ard tinit kraïï-twal ur-iyi-tssint.” 31 imma ntta inna-yas s-jjhd: “wa**a rad-didk-mmt$ ur-rad-ini$ ur-k-ssin$.” $mkad ad-nnan kullutn.

32 a kin-d s-yan-ud$ar lli-mi-ttinin ‘gatsimani’. yini yasuo i-imp,arn-ns: “gawrat $id, rad-++all$.” 33 yawi dids bïrus d-yaoqub d-yupanna. i$uw, yasuo

$-tasaot-an, mma$n iswingimn bahra $-uwl-ns. 34 yini-asn: “t++ay flla ta$uft-ad ar lmut. gawrat $id tawzm.” 35 izayd iftu yan imikk i,r s-wakal i++all yini: “ssitti flla tasaot-ad n-urfufn i$-t+,ar a-titti.” 36 i++all-da$ yini: “abba wa-baba, ur-illi kra mi ur-t+,art a-ti-tskrt. kkis flla lkas-ad n-urfufn, walaynni a-yili ma-trit, urd mad-ri$ nkki.”

37 iwrri yasuo yaf-tn-in ïïasn. isawl s-bïrus yini-as: “wa-simoan, is-teïïast? is-ur-t+,art a-tawzt yat tasaot? 38 awzat t,albm rbbi

a-k∫n-issanf i-kullu ma-ra-k∫n-ijllu. hati ul n-bnadm ar-ittiri a-iskar afulki, imma ddat-ns t,of.” 39 iddu-da$ a-i++all yini $mklli inna tawala tamzwarut. 40 iwrri yaf-tn-in ïïasn, inra-tn iïs. ur-ssinn ma-rad-as-inin. 41 iwrri tis kraïï-twal yini-asn: “ïïasat $ila tsunfum. yuwda $un kad, tlkm-d tasaot. inza yus n-bnadm s-gr ifassn n-mddn ∫* nnin. 42 nkrat a-nddu. ha-walli-yyi-izznzan yu ka-d.”

iskiws lmasip d-imp,arn-ns

imnsi n-siditnn$

isawl lmasip f-ma-ra-ijru i-bïrus

ar-it+alla lmasip f-i*f-ns

ïïasn imp,arn

�arqus 65

43 sul a-isawal s-d-irup yahuda lli-igan yan z$-sin d-mraw n-ump,ar. munn-d dids kigan d-mddn asin-d lkmami d-iomad. uznn-tn-d inm$urn n-tgmmi n-rbbi

d-imslmdn n- ro d-im$arn n-tmazirt-an. 44 $walli izznzan yasuo imla-yasn-yad tamatart-ad, yini-asn: “wanna ssudn$, $wan a-t-igan. am+at-t tawim-t t,ufm-t.” 45 ya k-id yahuda iftu s-dar yasuo yini-as: “way-amslmd”, issudn-t. 46 grn-in fllas ifassn am+n-t. 47 inkr ilmma yan z$-willi llanin d-yasuo ildi-d lkummit, yut a*ddam n-unm$ur n-tgmmi n-rbbi ibbi-as am++u$. 48 isawl yasuo yini-asn: “ma-s-di-tffu$m s-lkmami d-iomad a-yyi-t$wim zund i$-gi$ am**ar? 49 lli$-n-bdda didun kraygatt ass ar-sslmad$ $-tgmmi n-rbbi, ur-iyi-tum+m $-uwssan-an. walaynni ijra $mkad ba a-yafu ma-ityaran $-warratn n-rbbi.” 50 $akudan rwln kullu imp,arn, fln yasuo. 51 i,fur-t-sul yan-uoyyal ur-ilsi $ir apayk. 52 $win-t mddn-an, imma ntta ifl apayk irwl ur-ilsi yat.

53 awin yasuo s-dar-unm$ur n-tgmmi n-rbbi, munn-d inm$urn kullutn d-im$arn n-tmazirt d-imslmdn n- ro. 54 imma bïrus i,far-t z$-tuggugt, ik m

s-wammas n-tgmmi n-unm$ur, iskiws d-im*zniyn $-dar loafit ar-didsn-irqqa. 55 imma inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn l-lmpkama kullutn ar-siggiln s-tugga f-yasuo ba a-t-n$n, walaynni ur-ufin yat. 56 kigan d-mddn ar-fllas-akkan tugga n-tkrkas, walaynni ur-ngaddant tugga-nsn. 57 inkr kra gisn ar-sskirkisn inin: 58 “nkk∫ni nsfld-as inna ‘nkki rad-*lu$ tigmmi-ad n-rbbi ityawskarn s-ifassn n-bnadm, bnu$ $-kra,-uwssan yat ya,ni ur-ityawskarn s-ifassn n-bnadm.’” 59 ula $mkad-da$, ur-ngaddant tugga-nsn. 60 ibidd-unm$ur n-tgmmi n-rbbi $-wammas-nsn, isqsa yasuo: “is-ur-ra-d-fllasn-trart s-yat? mayd-fllak-ttinin $wid $-tugga-nsn?” 61 imma yasuo $ir ifssa, ur-inni yat. isqsa-t-da$-unm$ur: “izd kiyi a-igan lmasip yus n-umbarki?” 62 yini-as yasuo: “nkki a-t-igan. ra-t+rm yus n-bnadm iskiws f-ufasi n-rbbi itjhhdn, iftu-d $-imdla n-ignwan.” 63 lli$-as-isfld-unm$ur n-tgmmi n-rbbi, ibbi timlsa-ns yini-asn: “ma-sul-nra inagan-ad? 64 kunni tsfldm i-wawal-ns l-lkufr. ma-fllas-tnnam?” pkamn fllas kullutn inin: “iqqan-t-id a-immt.” 65 inkr kra gisn ar-fllas-ssufusn ar-as-daln udm ar-t-kkatn s-ibariqn ar-as-ttinin: “wa-nnabi, ml-a$ manwa-k-yutn.” am+n-t im*zniyn ar-t-kkatn.

66 imma bïrus illa-sul $-iyzdar $-wammas n-tgmmi. ta k-id yat-t*ddamt n-unm$ur n-tgmmi n-rbbi 67 t+r bïrus ar-irqqa, tssmaqql gis

tini-as: “ula kiyi tllit d-yasuo gu-naãira.” 68 irar-as nttan: “ur-ssin$, ur-fhim$ ma-s-tnnit.” iffu$ s-u$g∫mmi. i$r-ufullus $akudan. 69 t+r-t-da$-t*ddamt-lli, tini fllas i-willi biddnin $in: “$wad iga yan z$-gisn.” 70 irar-da$ bïrus: “uhu.” yan imikk s-as-nnan $willi biddnin $in: “s-ããapt tgit kiyi z$-gisn a ku gu-jalil a-tgit.” 71 inkr bïrus ar-itgalla ar-ittini s-jjhd: “nkki ur-ssin$ argaz-ad f-a-tsawalm.” 72 i$r-ufullus $akudan tis snat-twal. ikti-d bïrus maylli-s-as-inna yasuo “ur-ra-i$r-ufullus snat-twal ard tinit kraïï-twal ur-iyi-tssint.” iswangm-d awal-an ar-yalla.

ityama+ lmasip

ibidd lmasip $-lmpkama

bïrus inakr lmasip

�arqus 66

((15)) 1 lli$ ifaw zzman munn-d inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-tmazirt d-imslmdn n- ro, ntni d-im$arn l-lmpkama kullutn, m awarn f-ma-rad-skrn. krfn yasuo awin-t dpin-t-in i-bilaïus lpakm n-rruman. 2 isqsa-t

bilaïus: “is-tgit agllid n-ayt-yudaya?” irar-as yasuo: “kiyi a-t-innan.” 3 nkrn inm$urn n-tgmmi n-rbbi ar-srs-ta tkkan s-kigan d-t$awsiwin. 4 yini-as bilaïus: “is-ur-ra-di-trart s-yat? +r mnnawt-t$awsiwin ayd-fllak-ttinin.” 5 imma yasuo ur-inni yat aylli$ itojjb bilaïus.

6 ikka-ttin lpakm $-kraygatt loid n-usurf ar-asn-gis-ir++m i-yan-upbbas nna-ran. 7 illa yan $-lpbs $-uwssan-an, ism-ns barabbas. ityama+ ntta

d-wiyya, lli$ ssnkrn uduy f-ssulïa n-rruman, n$n kra n-mddn. 8 munn-d mddn ggutnin ar-t,alabn bilaïus ad-asn-iskr $mklli-bdda-iskar $-loid. 9 isqsa-tn bilaïus: “is-tram ad-awn-r+m$ i-ugllid n-ayt-yudaya?” 10 a ku bilaïus issn inm$urn n-tgmmi n-rbbi is-psadn yasuo, $ayan kaft-id-dpin. 11 walaynni inm$urn sshiyysn mddn $-tasaot-an ba a-t-,albn ad-asn-d-ir+m i-barabbas. 12 yini-asn bilaïus: “ma-tram a-t-skr$ i-$wad mi ttinim agllid n-ayt-yudaya?” 13 rarn-as ar-ss$uyyun: “ag∫l-t f-uggjdi.” 14 isqsa-tn bilaïus: “ma*? ma-iskr y∫* nn?” imma ntni ar-ss$uyyun s-ugg∫ar ar-ttinin: “ag∫l-t f-uggjdi a-immt.” 15 bilaïus ira a-ir,u mddn, ir+m-asn i-barabbas, imma yasuo, iss$ur -t issuf$-t a-immt f-uggjdi.

16 awin-t ioskrin s-ïu++unt n-tgmmi imqqurn lli-mi-ttinin lqãr, ssmunn-d kullu loskr lli-illan $in. 17 sslsn-as yan-uslham i+gg∫a$n, skrn yan-ttaj

z$-uzgg∫ar gn-as-t f-i*f. 18 ar-fllas-tsllamn ar-ttinin: “sslam fllak ay-agllid n-ayt-yudaya.” 19 ar-t-kkatn f-i*f s-yat-t$animt ar-fllas-ssufusn ar-ïïarn f-ifaddn-nsn $-lgddam-ns. 20 lli$ gis boan ta,ãa, kkisn-as aslham a+gg∫a$ sslsn-as timlsit-ns, ssuf$n-t a-t-n$n f-uggjdi.

21 am+n yan-urgaz imun-d d-u$aras, bpra-d-yu ka z$-brra, inin-as a-yasi aggjdi n-yasuo. iga ism-ns simoan gu-kurini, ig babas n-alaksandrus d-rufus.

22 awin-d yasuo s-ud$ar lli-mi-ttinin ‘gulguta’. tga lmona-ns ‘ad$ar n-t∫* a t n-i*f.’ 23 irin ad-as-fkn aman n-wa,il iktin lli-$-illa-usafar l-lmurr, imma ntta ur-t-iswi. 24 qqnn-t $-uggjdi alln-t. b,un timlsa-ns i-ngratsn grn-d fllasnt as$ar, kraygatt yan d-ma-ra-yawi. 25 tga tasaot tis t+a n-ããbap lli$-t-ug∫ln f-uggjdi. 26 skrn yat tallupt a-tml aãra, lli-s-as-ãr,n, ityara gis “agllid n-ayt-yudaya.” 27 awin-d sin im**arn ag∫ln-tn f-iggjda yan f-ufasi n-yasuo d-yan f-u+lma,-ns. 28 $mkan a-yuwfa ma-ityaran $-warra n-rbbi lli-innan “ra-t-gn d-yan z$-willi ffu$nin z$-wawal n-rbbi.”

ibidd lmasip $-lgddam n-bilaïus

bilaïus ipkam f-lmasip s-lmut

ïïn+ lli-izrin f-lmasip

lmasip f-uggjdi

�arqus 67

29 ar-t-rggmn mddn lli-zraynin ar-ssmussun i*fawn-nsn ar-as-ttinin: “wa-kiyi lli-ra-i*lu tigmmi n-rbbi tbnut-stt $-kra,-uwssan, 30 jjnjm i*f-nnk

tgguzd-d z$-uggjdi.” 31 $mkad-da$ asa-gis-tïna+n inm$urn n-tgmmi n-rbbi i-ngratsn ntni d-imslmdn n- ro ar-ttinin: “hati ijjnjm wiyya, walaynni ur-i+,ar a-ijjnjm i*f-ns. 32 iniyat-as a-d-igguz lmasip-ad agllid n-ayt-rbbi z$-uggjdi ba a-t-n+r namn srs.” ula $willi dids tyaggalnin f-iggjda ar-t-rggmn ula ntni.

33 lli$ tlkm tasaot tis snat d-mrawt ,rnd-d tillas f-tmazirt-an kullutt ar tasaot tis kraïï n-tdgg∫at. 34 tasaot tis kraïï yut yasuo

s-yat-t$uyyit itjhhdn yini: “aluy, aluy, lama abaqtani?” tga lmona-ns “wa-rbbi-nu, wa-rbbi-nu, ma* a-yyi-tflt?” 35 kra z$-willi biddnin $in, lli$-as-sfldn inin: “hati ar-yaqra i-nnabi iliyya.” 36 yazzl yan iommr-d yan-u rwi, s-waman l-l*ll ig-t $-yat-t$animt imdi-t-in i-yasuo a-isu, yini-asn: “zgayat, a-n+r is-ra-d-ya k iliyya a-t-id-izzugz.” 37 imma yasuo yut s-yat-t$uyyit itjhhdn issuf$ rrup-ns. 38 $akudan yut-u rrig l*amiya n-tpanut tam+layt $-tgmmi n-rbbi, tb,u f-sin z$-uflla ar izdar. 39 imma lqbïan n-ioskrin lli-ibiddn $-tama n-yasuo, lli$ i+ra mamnk a-yut s-t$uyyit issuf$ rrup-ns, yini: “s-ããapt iga-urgaz-ad yus n-rbbi.” 40 llant $in kra n-tm$arin biddnt $-tuggugt ar-tmnadnt kullu ma-ijran. tlla gisnt maryam ullt-magdala, d-maryam innas n-aytmatn yaoqub im++in d-yusf, ntnti d-saluma. 41 kkant-sttin ar-tmununt d-yasuo ar-ti-toawannt lli$ illa $-jalil. ilint $in tiyya, ggutnin lli-d-dids-u kanin s-uru alim.

42,43 $assan ar-tujadn mddn i-loid, ig ass lli-iqaman i-wass n-usunfu. lli$-di-trup-tdgg∫at ya k-id yusf gu-rama. iga ntta yan z$-im$arn

l-lmpkama, ar-ti-tuqqarn mddn. ula ntta ar-itrju tagldit n-rbbi a-di-ta k. izom ik m s-dar bilaïus i,alb z$-gis ddat n-yasuo. 44 itojjb bilaïus lli$ isfld is-yad-immut. i$r i-lqbïan n-ioskrin isqsa-t: “mn k ayd-s-immut?” 45 lli$-as-t-inna lqbïan ifk ilmma ddat i-yusf. 46 is$-d yusf lkttan i wan, izzugz-d ddat n-yasuo z$-uggjdi issmuttl-tt, isrs-tt-in $-yan-um,,al, iga ifri ityaw$za $-ujarif. issknuki-d yan-ifir iqqn srs imi n-um,,al. 47 ar-n-gis-ttmnad maryam ullt-magdala d-maryam innas n-yusf, +rnt illi$-n-tettrs ddat n-yasuo.

((16)) 1 lli$ izri-wass n-usunfu, tnkr maryam ullt-magdala d-maryam innas n-yaoqub ntnti d-saluma, s$nt isafarn n-tujjut ba ad-ddunt ad-+$urnt ddat n-yasuo. 2

zikk ãbap n-wass l-lpdd, bpra-di-t$li tafukt, ftunt s-um,,al. 3 ar-ttinint i-ngratsnt: “ma-rad-a$-issknuki ifir z$-imi n-ifri?” a ku imqqur bahra. 4 allnt alln-nsnt s-n-+rant ifir yitti z$-imi. 5 k mnt s-um,,al afnt-n yan-uoyyal iskiws f-ufasi, ilsa aslham imlluln.

rgmn lmasip

lmut l-lmasip

tim,lt l-lmasip

tankra l-lmasip z$-lmut

�arqus 68

lli$-t-+rant gg∫dnt bahra. 6 imma ntta isawl yini-asnt: “ad-ur-tiksa,mt. ar-tsiggilmt yasuo gu-naãira lli-immutn f-uggjdi. ur-sul-illi $id, hati inkr-n. +ramt, ha-illi$-t-id-srsn. 7 imma $ilad, ddwamt tsslkmmt awal-ad i-imp,arn-ns ntni d-bïrus, tinimt-asn: ‘yasuo ra-k∫n-izwur s-tmazirt n-jalil. $in a-$-ra-ti-t+rm $mklli-s-awn-inna.’” 8 ffu$nd-d-tm$arin z$-um,,al ar-srsnti-tkkat tawda ar-trgigiynt. rwlnt ur-nnint yat i-yan a ku ksu,nt bahra.

9 lli$-d-inkr yasuo zikk ãbap n-wass l-lpdd, iban-d zwar i-maryam ullt-magdala lli-z$-issuf$ ssa l-ljnun, 10 tddu tini-t i-imp,arn-ns. ntni ta$-tn-tgu,i bahra ar-allan. 11 tini-asn: “iwrri

iddr, +ri$-t nkki.” imma ntni ur-tt-uminn. 12 ti$urdin n-mayan iban-d yasuo s-mamnk ya,ni i-sin z$-gisn lli$ ftan $-u$aras s-iduran $-brra n-tmdint. 13 wrrin-d inin-t i-wiyya,, walaynni

ur-tn-uminn ula ntni. 14 $-isigg∫ra iban-d yasuo i-yan d-mraw n-ump,ar lli$ skiwsn ar- ttan. i+i-tn a ku qqurn i*fawn-nsn ur-uminn, ula sfldn s-willi-t-+ranin lli$-d-inkr z$-lmut. 15 yini-asn $akudan: “ffu$at ar-ttidum

s-ddunit kullutt, ar-ttbrrapm s-l*bar-ad ifulkin i-kullu mddn. 16 wanna yumnn iddm $-waman, hati ra-injm. wanna ur-yuminn, ra-fllas-yili lpukm n-rbbi. 17 ra-ifk rbbi timitar-ad i-willi umnnin, rad-ssufu$n ljnun s-ism-inu, rad-sawaln s-iwaliwn l-ljdid. 18 i$-usin ilgmma,n ula i$-swan kra inqqan ur-ra-tn-i,rru. rad-srasn ifassn-nsn f-imu,an jjin.”

19 siditnn$ yasuo, ti$urdin n-ma-srsn-isawl, ityalal s-ignna iskiws f-ufasi n-rbbi. 20 imma ntni ffu$n ar-tbrrapn $-kraygatt mani, ar-tn-itoawan

siditnn$ ar-izzga iwaliwn-nsn s-tmitar lli-iskar f-ufus-nsn.

iban lmasip i-maryam

ullt-magdala

iban lmasip i-sin z$-imp,arn-ns

iban lmasip i-imp,arn-ns s-yan

d-mraw

ityalal lmasip s-ignna

69

* l�bar ifulkin n-yasuo lmasip

f-ufus n-luqa *

((1)) 1 ggutn $willi granin a-taran f-t$awsiwin lli-darnn$-jranin 2 $mklli-a$-nnan $willi-tnt-+ranin z$-isizwar, gn fllasnt inagan awin-a$-d l*bar-nsnt. 3 mayan a-f-nni$ ra-ifulki ad-ak-ssngadda$ yan-warra izgan, a-sidi iozzan tawfilus, a ku siggl$ bahra $-t$awsiwin-ad $mklli gant z$-isizwar, 4 ba a-tissant lpqq kullut f-maylli mi tsfldt.

5 $-uwssan n-hirudus agllid n-tmazirt n-yudaya, illa yan-unm$ur z$-inm$urn n-tgmmi n-rbbi, ism-ns zakariyya. iga ntta z$-rrbot n-abiyya, iïïaf tam$art z$-tasut n-harun, ism-ns aliãabaï. 6 ntni

fulkin s-sin, ir,u fllasn sidi rbbi. ar-bdda-skarn s-iwaliwn n-rbbi ula luãiyat-ns, ur-a-zgisnti-tffu$n s-yat. 7 walaynni ur-jju-darsn kra n-warraw, a ku ur-t+,ar aliãabaï a-trbbu, d-ntni s-sin uwssrn. 8 yan-wass iskr zakariyya tawuri-ns n-inm$urn n-tgmmi n-rbbi a ku tlkm-d-twala n-rrbot-ns. 9 grn-d inm$urn as$ar $mklli bdda skarn, ba ad-b,un tawuri i-ngratsn. ya k-id-us$ar $-zakariyya a-ik m s-tpanut tam+layt a-n-gis-ib**r $-lgddam n-rbbi. 10 ik m srs $-tasaot l-lb*ur, munn-d mddn ggutnin $-brra ar-t+allan. 11 iban-as $akudan yal-lmalak n-sidi rbbi, ibidd $-tsga tafasit l-lmida lli-f-a-tb**arn. 12 lli$-t-i+ra zakariyya i$uw, yiksa,. 13 isawl lmalak yini-as: “wa-zakariyya, ad-ur-tiksaïï. isfld rbbi i-maylli-as-tt,alabt. rad-ak-taru-tm$art-nnk aliãabaï yan-wazzan, tgt-as ism ‘yupanna’. 14 rad-ak-yili lfrp ula ta,ãa, frpn mddn ggutnin s-tlalit-ns. 15 a ku ra-ig wad ihiyyan $-i+ri n-sidi rbbi. ur-ra-issa ma-iktin ula ma-issmllilin. ra-iommr s-rrup lqudus $-waplig n-innas, 16 irar-d kigan d-mddn n-ayt-rbbi ad-d-wrrin s-u$aras n-rbbi-nsn. 17 ra-izwur siditnn$ s-tpkimt itjhhdn zund nnabi iliyya, irar-d ulawn n-mddn a-tpnnun $-tarwa-nsn, irar-d $willi ffu$nin z$-wawal n-rbbi ad-d-wrrin s-u$aras n-willi-f-ir,a, ijjujad i-siditnn$ yat tasut a-tg tins.” 18 yini zakariyya i-lmalak: “mamnk a-s-rad-issan$ is-ra-yili mayad? hati afqqir ayd-gi$, ula tam$art-inu tuwssr.” 19 yini-as lmalak: “nkki gi$ jibrayyil, ar-tbddad$ $-lgddam n-rbbi. yuzn-iyi-d a-srk-sawl$ awi$-ak-d l*bar-ad ifulkin. 20 walaynni ra-tgt a+n+um, ur-ra-tsawlt ar ass nna-$-ijra mayd-ak-nni$, a ku ur-tumint awal-inu lli-ra-yafu $-uzmz-ns.” 21 ar-tqln mddn s-zakariyya, ar-ssmqsan i-ngratsn: “ma* aylli$-n-imaïl $-tpanut tam+layt?” 22 lli$-d-iffu$ ur-i+,ar a-srsn-isawl, issann is-i+ra kra issbayyn-as-t-id rbbi $-tpanut tam+layt. iml-asn zakariyya s-ifassn-ns f-mad-as-ijran, a ku ur-i+,ar a-isawl.

isawl lmalak jibrayyil i-zakariyya

"uqa 70

23 izayd ilmma ikmml ussan n-twuri-ns, iwrri s-tgmmi-ns. 24 zrin kra n-uwssan s-a-trbbu-tm$art-ns aliãabaï. tqama $-tgmmi-ns smmus-iyrn. 25 ar-ttini: “hati $ilad ibark gigi sidi rbbi, isfi, loar-inu $-gr mddn.”

26 zrin ilmma s,iã-iyrn, yazn rbbi lmalak jibrayyil s-yat-tmdint $-tmazirt n-jalil ism-ns naãira, 27 s-yat-toyyalt i,alb-tt-in yan-urgaz ism-ns yusf z$-tasut n-ugllid dawd. ig ism

n-toyyalt maryam. 28 ibidd srs lmalak yini-as: “sslam fllam,

a-tambarkit. sidi rbbi illa didm.” 29 t$uw, maryam f-wawal-ns, tsqsa i*f-ns ma* aylli$ srs isawl $mkan. 30 imma lmalak isawl-da$ yini-as: “wa-maryam, ad-ur-tiksaïï, a ku rbbi ir,a fllam. 31 hati ra-trbbut, tarut yan-wazzan, tgt-as ism ‘yasuo’. 32 ra-ig wad bahra ihiyyan. rad-as-ttinin ‘yus n-umattuy’. rad-as-ifk sidi rbbi lor n-jddis dawd, 33 ig agllid f-tarwa n-yaoqub kullu mayd-d-iftan. tagldit-ns ur-ra-sar-ttmmu.” 34 tini-as maryam i-lmalak: “mamnk a-ra-yili mayad? ur-jju-ssin$ kra n-urgaz.” 35 yini-as lmalak: “ra-d-fllam-igguz rrup lqudus, tdl-km-tpkimt n-rbbi amattuy. mayan a-f-ra-ttinin i-wazzan am+lay lli-ra-tarut ‘yus n-rbbi’. 36 han aliãabaï lli-igan z$-ayt-darm, ula nttat ar-trbbu s-yan-wazzan $-tuwssrt-ns. han *talli-f-a-ttinin mddn ur-t+,ar a-trbbu, wis s,iã-iyrn ayd-dars-illan. 37 a ku ur-illi kra mi ur-i+,ar rbbi a-t-iskr.” 38 tsawl maryam tini: “ha-yyi gi$ ta*ddamt n-sidi rbbi. ad-iyi-yili mayd-iyi-tnnit.” ifl-tt lmalak $akudan.

39 ur-tmaïil maryam, tnkr $-uwssan-an tddu s-yat-tmdint $-iwrar n-yudaya, 40 tlkm-n tigmmi n-zakariyya t$r s-aliãabaï. 41 lli$ tsfld

aliãabaï i-wawal n-maryam immass-wazzan $-waplig-ns, tommr s-rrup lqudus, 42 tall awal-ns tini: “tambarkit a-tgit $-tm$arin. ambarki a-iga-warraw n-waplig-nnm. 43 mad-gi$ nkki aylli$-d-dari-tu ka innas n-sidi? 44 $ir sfld$ i-wawal-nnm s-immussa-wazzan s-lfrp $-waplig-inu. 45 tambarkit a-tgit a ku tumnt is-rad-am-issafu sidi rbbi awal lli-s-am-inna.”

46 tsawl maryam tini: “yul$-uwl-inu sidi rbbi, 47 tfrp rrup-inu s-rbbi anjjam-inu, 48 a ku i+ra-d lpalt n-t*ddamt-ns im++in. hati z$-$ilad kraygatt

tasut rad-iyi-ttini ‘tambarkit’, 49 a ku rbbi itjhhdn iskr gigi ti$awsiwin mqqurnin. illa luqr i-ism-ns, 50 tili rrpmt-ns f-kullu willi-t-uqqrnin z$-kraygatt tasut n-tasutin. 51 hati imdi-d afus-ns itjhhdn, izzmzr udmawn mqqurnin f-iswingimn l-loaql-nsn. 52 ilup-n igldan z$-lor -nsn, yall-d ayt-iyzdar s-uflla. 53 i bao s-tmi*ar $willi in$a la+, irar ayt-wayda bla yat. 54 irpm-a$ s-rrpmt-ns idumn, ibidd d-ayt-yaoqub lli-igan i*ddamn-ns. 55 issafu awal lli-s-inna i-imzwura-nn$, ur-jju-ittu ibrahim ula tarwa-ns.”

isawl lmalak jibrayyil i-maryam

amuddu n-maryam s-dar aliãabaï

tal$at n-maryam i-rbbi

"uqa 71

56 tgawr maryam $-dar aliãabaï ma-itggan kra,-iyrn, twrri s-tgmmi-ns. 57 imma aliãabaï, $akud lli$-tt-ilkm-uzmz taru yan-wazzan. 58

frpn-dids-wadjarn-ns ula ayt-dars lli$ sfldn f-mamnk ad-bahra-gis-ibark rbbi. 59 a kin-d ilmma $-wis tam-uwssan ad-++alln i-wazzan. irin ad-as-gn ism ‘zakariyya’ a ku iga ism n-babas. 60 tsawl-d innas tini: “uhu, rad-as-ng ism ‘yupanna’.” 61 inin-as: “walaynni ur-illi yan $-ayt-darm iïïafn ism-ad.” 62 sillfn i-babas a-t-sqsan man ism ira ad-as-ig. 63 isillf-asn zakariyya ba ad-as-d-awin yat tallupt, yara gis: “ism-ns yupanna.” tojjbn kullutn. 64 s-ifsi ils n-zakariyya $akudan, ar-isawal ar-ital$ rbbi. 65 gg∫dn $willi zd$nin $in, awin l*bar f-kullu mayd ijran $-tmazirt-an n-iwrar n-yudaya kullutt. 66 $willi fllas sfldnin ar-bahra-swingimn ar-ttinin i-ngratsn: “ma-ra-ig-wazzan-ad?” a ku illa-dids-ufus n-rbbi.

67 iommr zakariyya babas s-rrup lqudus, isawl s-mad-as-imla rbbi yini: 68 “ad-bahra-nal$ sidi rbbi n-ayt-darnn$, a ku yakmur-d s-mddn-ns ad-a$-ifukku. 69 issm$i-d $-gr tasutin n-u*ddam-ns

dawd yan igan anjjam itjhhdn, 70 $mklli inna f-imi l-lanbiya-ns im+layn $ayd izrin, 71 ba ad-a$-ijjnjm z$-inuwwa n-nn$ ula kullu willi-a$-kurhanin. 72 hati irpm-a$ $mklli inna i-imzwura-nn$, issafu lohd-ns ihiyyan, 73 $mklli inna i-babatnn$ ibrahim s-wawal izgan. 74 rad-a$-ifukku z$-gr ifassn n-inuwwa n-nn$, ba a-ntobad bla nksu, yat, 75 ar-nskar ma-ifulkin ula ma-t-ir,an kullu ussan n-tudrt-nn$. 76 imma kiyi a-iwi, rad-ak-ttinin ‘nnabi n-rbbi amattuy’. ra-tzwurt siditnn$ ad-as-tjjujadt a$aras. 77 ra-tmalat i-mddn-ns mamnk a-s-ra-tn-ijjnjm, iãamp-asn f-kullu mad-skrn y∫* n. 78 a ku irpm-a$ rbbi-nn$, ipnnu ginn$. hati zund tafukt a-ra-t-id-fllann$-iss$li, 79 yisfiw f-willi zd$nin $-tillas d-umalu l-lmut, isslkm i,arn-nn$ s-u$aras n-sslamt.” 80 izayd-up mi yupanna ar-itim$ur ar-itdus $-rrup-ns. iqama $-l*la ar ass lli-$-igra $-twuri-ns $-wammas n-ayt-rbbi. ((2))

1 $-uwssan-an a-$-d-iffu$ yal-lqanun z$-dar-ugllid imqqurn qayãr u$usïus, yamr kullu mddn $-kraygatt mani ad-pasbn ism-nsn. 2 tawala

tamzwarut ayan $-pasbn mddn, ijra $-uwssan lli-$-ipkam kirinyus tamazirt n-suriyya. 3 ar-tmuddun mddn kraygatt yan s-tmazirt-ns a-n-gis-ipasb ism-ns. 4 inkr yusf iffu$ tamdint n-naãira $-jalil imuddu s-tmdint n-dawd lli-mi-ttinin bitlapm $-tmazirt n-yudaya, a ku iga ntta z$-tasut n-dawd ula tarwa-ns. 5 iddu a-n-ipasb i*f-ns ntta d-maryam lli-n-i,alb a-tg tam$art-ns, d-nttat ar-trbbu. 6 $-uwssan lli-$-llan $in tlkm-d luqt

talalit n-yupanna amsddam

maylli imla rrup lqudus

i-zakariyya

talalit l-lmasip

"uqa 72

n-tlalit. 7 taru arraw-ns amzwaru, tssmuttl-t $-upzzam tsrs-t-in $-yan-usds, a ku ur-ufin kra n-tpanut i*wan $-lfndq.

8 ilin kra n-imksawn $-tmazirt-an gabln ulli-nsn $-l*la $-iy,. 9 iban-asn-d yal-lmalak n-sidi rbbi, yisfiw fllasn lmjd n-sidi rbbi, iksa,n bahra.

10 isawl lmalak yini-asn: “ad-ur-tiksa,m. hati iwi$-awn-d l*bar ifulkin f-lfrp iggutn lli-ra-yili i-kullu-mddn. 11 a ku $assad $-tmdint n-dawd ilul-awn-d-unjjam lli igan lmasip siditnn$. 12 $mkad a-rad-awn-ig tamatart: ra-n-tafm yan-wazzan imuttl $-upzzam ittrs-n $-usds.” 13 bann-d ilmma ikabarn l-lmalayka ggutnin d-lmalak, ar-tal$n rbbi ar-ttinin: 14 “a-yili lmjd i-rbbi $-tattuyt, tili sslamt i-willi-f-ir,a $-ddunit.” 15 lli$ wrrin lmalayka s-ignwan inin imksawn i-ngratsn: “nkrat a-nddu s-bitlapm a-n+r mayd-f-a$-inna sidi rbbi.” 16 ddun $akudan s-tizzla, afn-in maryam d-yusf, +rn azzan $-usds. 17 lli$-t-+ran sawln-asn imksawn f-maylli-asn-inna lmalak f-wazzan-an, 18 ar-tojjabn kullu willi sfldnin i-iwaliwn-nsn. 19 imma maryam ar-ttp,u ti$awsiwin-an $-uwl-ns ar-gisnti-tswingim. 20 wrrin ilmma imksawn, ar-t karn rbbi ar-ti-tal$n f-kullu ma-mi-sfldn ula mad-+ran. illa kullu mayan $mklli-s-asn-inna lmalak. 21 zrin ssa-uwssan s-d-irup-wass lli-$-rad-++alln i-wazzan. gn-as $akudan ism ‘yasuo’, iga ism lli-s-inna lmalak ur-ta-da-trbbu maryam.

22 lli$ kmmln ussan n-us$us-nsn skrn $mklli illan $- ro n-musa, awin azzan s-tmdint n-uru alim a-t-in-srsn $-lgddam n-rbbi. 23 a ku ityara

$- ro n-rbbi: “a-t+lim kraygatt awtm i*fddi a-ig win sidi rbbi.” 24 fkn ilmma ti$rsi i-rbbi $mklli-s-inna ro: “sin imalliwn n$d sin itbirn m++inin.” 25 yili yan-urgaz $-uru alim ism-ns simoan, ifulki bahra iozzu-dars-u$aras n-rbbi, yili fllas rrup lqudus. ar-bdda-itrju ass lli-$-ra-ijjnjm rbbi mddn-ns. 26 imla-yas rrup lqudus is-ur-ra-immt ard i+r lmasip n-sidi rbbi. 27 simoan, yiwi-t rrup lqudus ik m s-tgmmi n-rbbi. a kin-d ayt-dars n-yasuo $-tasaot-an, awin-d azzan ad-kmmln f-ssibt-ns ma-illan $- ro. 28 yasi-t simoan $-gr ifassn-ns, yal$ rbbi yini: 29 “$mkad a-sidi rbbi tssuwfit-iyi-d awal. adj a*ddam-nnk a-n-ffu$$ ddunit $ilad s-sslamt, 30 a ku +rant-walln-inu anjjam 31 lli-di-tuznt f-kullu mddn. 32 ra-ig tifawt i-ayt-tmizar aggugnin, yawi-d lmjd-nnk i-ayt-rbbi.” 33 itojjb yusf d-innas n-wazzan f-mayd-fllas-inna simoan. 34 izayd simoan i,alb rbbi a-tn-ibark, isawl ilmma s-maryam innas n-wazzan, yini-as: “azzan-ad, iga-t rbbi d-wad-s-rad-,rn kigan d-mddn n-ayt-rbbi, nkrn kigan f-ssibt-ns. ig-t d-yat-tmatart lli-rad-ag∫in mddn ggutnin, 35 d-$mkan a-s-rad-ssbayynn tinba,in n-uwlawn-nsn. ula kmmi, rad-am-tbbi ta$uft ul-nnm zund ta++it.”

bann-d lmalayka i-imksawn

awal n-simoan f-wazzan yasuo

"uqa 73

36 tili $in yat-thjjalt ar-tsawal s-mad-as-d-imala rbbi. iga ism-ns panna illis n-fanwil z$-tqbilt n-a ir. tmqqur bahra, tzzri d-urgaz-ns ssa

n-isgg∫asn z$-lli$-tt-ila, 37 tili dars tam id-mraw d-kku+ (84) n-usgg∫as. ur-a-ttffu$ tigmmi n-rbbi, ar-gis-ttobad rbbi ar-tta+um ar-ti-tt,alab $-iy, ula azal. 38 ta k-id $-tasaot-an tal$ rbbi, tsawl f-wazzan-an i-kullu willi trjunin ass lli-$-ra-ifukku rbbi ayt-uru alim. 39 lli$ ikmml yusf d-maryam maylli fllasn illan $- ro n-sidi rbbi, wrrin s-tmdint-nsn n-naãira $-tmazirt n-jalil. 40 ar-itim$ur-wazzan ar-itdus. tigat-gis-tpkimt, tili fllas lbaraka n-rbbi.

41 asgg∫as ar asgg∫as ar-ttidun ayt-dars n-yasuo s-tmdint n-uru alim $-loid n-usurf. 42 lli$ irgl sin d-mraw n-usgg∫as ddun $mklli bdda. 43 $akud

lli$ kmmln-uwssan l-loid am+n a$aras s-tmazirt-nsn. ur-ssinn ayt-dars is-n-iqama-up mi yasuo $-uru alim, 44 $aln is-didsn-imun $-ukabar. zzrin ass kullut $-u$aras, bdun ilmma ar-srs-siggiln $-gr ayt-darsn d-imddukk∫al-nsn. 45 lli$-t-ur-ufin wrrin s-uru alim a-srs-siggiln. 46 ar wis kra,-uwssan a-t-in-ufan $-gr imslmdn n- ro $-tgmmi n-rbbi, ar-asn-isflid ar-tn-isqsa. 47 $willi-as-sflidnin ar-kullu-tojjabn $-lfhmt-ns ula tapkimt lli-s-a-itrara awal. 48 lli$-t-+ran ayt-dars i,r-asn lojb, tini-as innas: “ma* a-iwi aylli$-a$-tskrt $mkad? ha-nkki d-babak nusi fllak ta$uft bahra, ar-srk-nsiggil.” 49 imma ntta inna-yasn: “ma* aylli$ a-sri-tsiggilm? is-ur-tssinm is-d-iqqan ad-ili$ $-tgmmi n-baba?” 50 imma ntni ur-fhimn awal lli-s-asn-inna. 51 imun didsn $akudan, wrrin s-naãira, ar-iskar s-iwaliwn-nsn. imma innas tp,a kullu ti$awsiwin-an $-uwl-ns. 52 ar-itzayad yasuo $-tiddi ula tapkimt, ir,u srs rbbi ula mddn. ((3))

1 $-usgg∫as wis smmus d-mraw n-ugllid imqqurn qayãr ïibaryus, iga bilaïus gu-bunïus lpakm f-yudaya, ig hirudus agllid n-jalil, ig g∫mas

filibbus agllid n-iïuraya d-tra*unitis, ig lisanyas agllid n-abilini. 2 $-uwssan-an lli$ iga pannan d-qayafa inm$urn hiyyanin n-tgmmi n-rbbi, ya k-id-wawal n-rbbi s-yupanna yus n-zakariyya $-l*la. 3 ar-itkka tisgiw n-wasif n-urdun ar-itbrrap ar-ittini: “flat kullu ma-tskarm y∫* n, tddmm $-waman, ba ad-awn-iãamp rbbi f-ddnub-nnun.” 4 $mkan a-s-yuwfa ma-ityaran $-warra n-nnabi i aoya inna: “ha-yan-wawal ar-itbrrap $-l*la ar-ittini ‘jjujadat a$aras n-siditnn$, tssnmm ti$arasin-ns. 5 ra-tngadda kraygatt talat, astwan idrarn ula iwrar. ra-inm-u$aras nna-ilullin, tr*u-t$arast nna-i qan. 6 rad-+rn kullu mddn anjjam lli-ra-d-yazn rbbi.’” 7 a kin-d mddn ggutnin s-dar yupanna, irin a-tn-issddm $-waman. imma ntta inna-yasn: “wa-tarwa n-ifa$rn, mad-awn-innan izd $mkad a-s-ra-tanfm

panna t kr rbbi f-wazzan yasuo

ap mi yasuo $-tgmmi n-rbbi

tabrrapt n-yupanna amsddam

"uqa 74

i-loqubit lli-ra-ittut f-ddunit? 8 skarat afulki ba a-iban is-tflm ma-y∫* nn. a-ur-ttinim i-ngratun ‘nkk∫ni nga tarwa n-ibrahim,’ a ku rad-awn-ini$, rbbi i+,ar a-d-issnkr tarwa i-ibrahim ula z$-i+ran-ad. 9 hay-aglzim ittrs f-uggja n-us$ar. kud tas$art nna-ur-yakkan l$llt imimn, ra-stt-ibbi ilup-tt-in $-loafit.” 10 sqsan-t mddn: “ini-a$ mad-a$-d-iqqann a-t-nskr?” 11 irar-asn: “wanna iïïafn sin iq ban, ifk yan i-wanna ur-dar-illi. wanna dar ma-i tta, ib,u-t d-wiyya,.” 12 a kin-d dars ilmma kra z$-willi tam+nin iqaridn n-nkkas, irin a-tn-issddm, sqsan-t: “way-amslmd, mad-a$-d-iqqann a-t-nskr nkk∫ni?” 13 irar-asn: “a-ur-ttam+m z$-dar mddn ugg∫ar n-ma-k∫n-d-yu kan.” 14 a kin-d ilmma kra n-ioskrin sqsan-t: “imma nkk∫ni, mad-a$-d-iqqann a-t-nskar?” irar-asn: “a-ur-ttoddam f-yan ula tss,rm lba,l f-yan. zaydat tqnoum s-t$rad-nnun.” 15 ar-bahra-swingimn mddn $-yupanna, ar-ssmqsan i-ngratsn: “izd $wad a-igan lmasip lli-ra-d-yazn rbbi?” 16 isawl yupanna yini-asn: “ha-yyi ar-k∫n-ssddam$ $-waman walaynni ra-d-ya k yan yug∫r-iyi, ur-sthlla$ ad-r+m$ ifalan n-tur+iyin-ns. ra-k∫n-issddm nttan s-rrup lqudus d-loafit, 17 yasi tazzrt a-izuzzr, issmun-d irdn-ns $-upanu, ijdr alim s-loafit ur-sar-i*sin.” 18 izayd yupanna s-iwaliwn ggutnin ar-itbrrap i-mddn f-l*bar ifulkin ar-asn-ittini ad-d-wrrin s-u$aras n-rbbi. 19 i+i yupanna d-ugllid hirudus f-ssibt n-hirudiyya lli-yiwi hirudus wa**a tga tam$art n-g∫mas. isawl srs yupanna f-mnnawt l*∫ anat ya,ni ar-tnt-iskar. 20 imma hirudus izuyd i-kullu $ayan, ilup-n yupanna $-lpbs.

21 ti$urdin n-ma-issddm yupanna kullu mddn-an, issddm yasuo ula ntta. ibidd yasuo ar-it+alla, s-r+mn ignwan 22 igguz-d fllas rrup lqudus

$-ssift n-yan-utbir, isawl-d yan-wawal z$-ignwan yini: “kiyi tgit iwi iozzan. frp$ srk bahra.”

23 lli$ igra yasuo $-twuri-ns yili dars ma-itggan kra, id-mraw n-usgg∫as. ar-as-ttinin yus n-yusf yus n-oali 24 yus n-mattat yus n-lawi yus n-malki yus

n-yannay yus n-yusf 25 yus n-mattitya yus n-oamus yus n-napum yus n-pasli yus n-naggay 26 yus n-mapat yus n-mattitya yus n- imoi yus n-yusi* yus n-yuda 27 yus n-yupanna yus n-risa yus n-zrubbabl yus n- altyal yus n-nir 28 yus n-malki yus n-addi yus n-quãm yus n-almmudam yus n-oir 29 yus n-ya uo yus n-alioazr yus n-yurim yus n-mattat yus n-lawi 30 yus n- imoun yus n-yahuda yus n-yusf yus n-yunam yus n-alyaqim 31 yus n-malya yus n-manna yus n-mattata yus n-natan yus n-dawd 32 yus n-i ay yus n-oubid yus n-buoaz yus n- alap yus n-nap un 33 yus n-ominadab yus n-admin yus n-arni yus n-paãrun yus n-fariã yus n-yahuda 34 yus n-yaoqub yus n-ispaq yus n-ibrahim yus n-tarap yus n-napur 35 yus n-sarug yus n-raou yus n-falag yus n-oabr yus n- alap 36 yus n-qinan yus n-arfak ad yus n- am yus n-nup yus n-lamak 37 yus n-matu alap yus n-a*nu* yus n-yarad yus n-mahalalil yus n-qinan 38 yus n-anus yus n- it yus n-adam yus n-rbbi.

udum l-lmasip f-ufus n-yupanna

tasutin lli-z$-iga lmasip

"uqa 75

((4)) 1 iffu$ yasuo z$-tsgiw n-urdun, iommr s-rrup lqudus. 2 ar-t-itguwwad rrup kku+ id-mraw n-wass $-l*la, ar-t-itarm iblis. ur-a-i tta yat $-uwssan-an

aylli$ iwrri ya$-t la+ bahra. 3 isawl srs iblis $akudan, yini-as: “i$-tgit yus n-rbbi, ini i-u+ru-ad a-iwrri ig a$rum.” 4 irar-as yasuo: “han ityara $-warra n-rbbi ‘urd a$rum kasa-itddr bnadm.’” 5 yawi-t ilmma iblis iss$li-t s-mani yattuyn, iml-as $-yan-usmaqql kullu tiglday n-ddunit, 6 yini-as: “rad-ak-fk$ a-tpkamt kullu mayad, yili-ak lmjd-ns kullut, a ku nkki a-mi-ityawfka a-t-fk$ i-wanna ri$. 7 i$-iyi-tsjdt, kullu mayad ra-ig winnk.” 8 irar-as yasuo: “han ityara ‘rbbi sidik a-mi-ttsjadt, d-nttan wapdut a-ttobadt.’” 9 yawi-t ilmma iblis s-tmdint n-uru alim, issbidd-t f-iggi n-ukfaf n-tgmmi n-rbbi, yini-as: “i$-tgit yus n-rbbi, lup-n i*f-nnk z$-$id s-iyzdar, 10 a ku ityara ‘ra-d-yazn lmalayka-ns a-k-gabln.’ 11 ityara-da$ ‘ra-k-asin f-ifassn-nsn ba a-ur-ilkm-u,ar-nnk kra n-u+ru.’” 12 irar-as yasuo: “han ityara ‘a-ur-tarmt rbbi sidik.’” 13 lli$-t-yurm iblis s-kullu $ayan, ifl-t ar azmz ya,ni.

14 iwrri yasuo s-tmazirt n-jalil, iommr s-tpkimt itjhhdn n-rrup lqudus. ar-fllas-sawaln mddn $-kullu-tsgiw n-tmazirt-an. 15 ar-tn-isslmad $-tg∫mma n-t+allit, ar-ti-tal$n kullu mddn.

16 ya k-id yasuo s-tmdint n-naãira, $-illi$-ttin-ikka $-m++iy-ns. ik m s-tgmmi n-t+allit $-wass n-usunfu $mklli bdda iskar. inkr a-i$r f-mddn, 17 fkn-as arra n-nnabi i aoya. ir+m arra yaf-n gis agzzum lli-$-ityara: 18 “illa flla rrup n-sidi rbbi. i+li-yyi ad-d-awi$ l*bar ifulkin i-im+la,, ini$ i-willi tyama+nin ‘rbbi rad-awn-ifsi,’ ini$ i-ibuka,n ‘rbbi ra-k∫n-irar a-tisfiwm.’ yazn-iyi-d ad-fukku$ $willi-f-i,r lba,l, 19 ml$-awn is-d-ilkm-uzmz lli-$-ra-ijjnjm sidi rbbi $willi ganin wins.” 20 issmun arra, irar-t-id i-umoawn iskiws. ar-gis-tmnadn kullu willi llanin $-tgmmi n-t+allit. 21 yini-asn: “arra-yad n-rbbi, $assad ad-darun-yuwfa.” 22 ar-tojjabn mddn kullutn $-iwaliwn wanin llisa-isawal, ar-ttinin i-ngratsn: “ifulki-urgaz-ad.” ar-ssmqsan i-ngratsn: “is-urd yus n-yusf ayad?” 23 izayd yasuo yini-asn: “is-ur-rad-iyi-tinim lmona-yad ‘way-aïbib, jjujji i*f-nnk’? is-ur-rad-iyi-tinim ‘maylli-f-nsfld tskrt-t $-kafrnapum, skr-t ula $id $-tmazirt-nnk’? 24 lpqq a-rad-awn-ini$, ur-illi kra n-nnabi qbln ayt-tmazirt-ns. 25 lpqq a-rad-awn-ini$, ggutnt-thjjalin $-dar ayt-rbbi $-uwssan n-nnabi iliyya lli$ ur-i,r-un+ar kra, isgg∫asn d-s,iã-iyrn, yili-u$ni i qan $-tmazirt kullutt. 26 imma iliyya, ur-t-id-yuzn rbbi s-yat gisnt, walaynni yuzn-t s-dar yat-thjjalt tlla-n $-ãarfa $-tmazirt n-ãayda. 27 ggutn injdamn $-dar ayt-rbbi $-uwssan n-nnabi ali ao, walaynni ur-ijjujji kra n-yan gisn. $ir nuoman gu-suriyya a-ijjin.” 28 lli$ sfldn mddn $-tgmmi n-t+allit i-iwaliwn-ad bzgn f-yasuo bahra. 29 nkrn ssuf$n-t s-brra

iblis yurm lmasip

$mkad a-s-igra lmasip

$-tbrrapt-ns

"uqa 76

n-tmdint-nsn, ss$lin-t s-iggi n-uwrir lli-f-tlla-tmdint, irin a-t-in-lupn z$-ujarif. 30 walaynni izri yasuo z$-gratsn iftu.

31 ya k-id yasuo s-kafrnapum, tga yat-tmdint $-jalil. ar-ik m s-tgmmi n-t+allit $-uwssan n-usunfu ar-isslmad. 32 ar-tojjabn mddn kullutn

$-ulmmud-ns a ku ar-srsn-isawal $mklli dars lpqq ad-asn-ittini ma-tn-d-iqqann. 33 illa $-tgmmi-an n-t+allit yan-urgaz lli-$-illa yal-ljnn y∫* nn bahra. yut s-yat-t$uyyit yini-as: 34 “wa-yasuo gu-naãira, ma-illan $-gratnn$ didk? is-di-tu kit ad-a$-thlkt? ssn$ ma-tgit kiyi. am+lay n-rbbi a-tgit.” 35 isawl yasuo yamr ljnn yini-as: “fssa, tffu$t z$-gis.” ilup-t ljnn s-wakal $-wammas-nsn iffu$ z$-gis, ur-t-issrfufn s-yat. 36 mddn-an i,r-asn lojb ar-ttinin i-ngratsn: “matta awal-ad? hati s-tpkimt d-t+,,art iggutn asa-itamr ljnun ∫* nnin ar-tffu$n.” 37 ar-bahra-sawaln mddn f-yasuo, awin l*bar-ns s-kraygatt mani $-tmazirt-an kullutt.

38 iffu$ yasuo z$-tgmmi n-t+allit izayd ik m s-tgmmi n-simoan. yaf-n $in ta,gg∫alt n-simoan tu,n s-tawla i qan, ,albn-t fllas. 39 yakmur-d s-tama-ns

yamr tawla a-titti. titti-zgis-tawla, tnkr $akudan ar-fllasn-tts**ar. 40 lli$-n-t,r tafukt a kin-d mddn ggutnin s-dar yasuo, ar-di-tawin $willi u,nnin s-tmu,an ggutnin. ar-n-isras ifassn-ns f-kraygatt yan gisn ar-tn-ijjujji. 41 ar-tffu$n ljnun z$-mddn ggutnin ar-ss$uyyun ar-ttinin: “kiyi tgit yus n-rbbi.” imma ntta yumr ljnun ad-fssan. ur-tn-yudji a-fllas-sawaln, a ku ssnn izd lmasip n-rbbi a-iga.

42 lli$-di-t$li tafukt iffu$ yasuo z$-tmdint, iddu s-yan-mani $-ur-illi yan. walaynni ar-srs-siggiln mddn, ,furn-t ur-akk∫-rin a-tn-ifl. 43 imma ntta inna-yasn: “iqqan-iyi-d ad-ddu$ ar-tawi$

l*bar ifulkin f-tgldit n-rbbi i-tmdinin ya,ni, a ku mayad a-f-iyi-d-yuzn rbbi.” 44 izayd ar-itbrrap $-tg∫mma n-t+allit $-tmazirt n-ayt-yudaya kullutt.

((5)) 1 yan-wass ibidd yasuo $-tama n-umda n-ganisaraï, ar-t-ssnukmun mddn ggutnin ar-ttirin ad-dars-sfldn i-wawal n-rbbi. 2 i+r snat-tanawin ttrsnt f-wakal

$-tama n-umda, fln-tnt ing∫marn n-islman, ar-siridn bayk-nsn. 3 ik m yasuo s-yat $-tanawin, tg tin simoan, i,alb-t a-stt-in-i k m imikk s-waman. igawr $-tanawt ar-isslmad mddn. 4 lli$ ikmml awal-ns yini i-simoan: “zayd-n s-ug∫ns ar tadrut tgrm-n bayk-nnun a-di-tgmmrm islman.” 5 isawl simoan yini-as: “i, kullut ar-nkkat tammara a-sidi, ur-num+ yat. walaynni lli$-ti-tnnit kiyi ra-n-gr$ bayk.” 6 grn-tnt-in $akudan, s-tnt-in-ufan ommrnt s-islman ggutnin aylli$ rad-bbint. 7 sillfn-in i-imddukk∫al-nsn $-tanawt ya,ni ad-d-a kin ad-asn-oawnn. lli$-tn-d-rupn ar-didsn-ssmunun islman aylli$ ommrnt snat tanawin-lli,

lmasip issuf$ ljnn y∫* nn

lmasip ijjujji mddn ggutnin

tabrrapt l-lmasip $-tg∫mma

n-t+allit

imp,arn imzwura

"uqa 77

ftunt ad-ddmnt. 8 imma simoan bïrus, lli$ i+ra mayd ijran i,r-n f-ifaddn n-yasuo yini-as: “wa-sidi, ngara didi. argaz y∫* nn ad-gi$.” 9 a ku i,r-as lojb $-tuggt n-islman lli-d-um+n. 10 ar-tojjabn imddukk∫al-ns yaoqub d-yupanna tarwa n-zabdi ula ntni. imma yasuo isawl s-simoan yini-as: “ad-ur-tiksaïï. $ilad s-uflla mddn a-ra-ttgmmart.” 11 ssuf$n tanawin-nsn s-wakal, fln kullu ma-darsn-illan, munn d-yasuo.

12 yan-wass illa yasuo $-yat-tmdint, ya k-id dars yan-unjdam yu,n bahra. lli$ i+ra yasuo i,r $-dar i,arn-ns i,alb-t bahra yini: “wa-sidi, t+,art

a-yyi-tss$ust i$-trit.” 13 iggr-as yasuo s-ufus-ns yini-as: “ri$ nkki. $us.” $akudan yitti z$-gis ljdam i$us. 14 yuããa-t yasuo yini-as: “a-ur-tinit i-yan f-mayad, walaynni ddu tmlt i*f-nnk i-unm$ur n-tgmmi n-rbbi, tfkt-as f-us$us-nnk ti$rsi lli-f-yuããa musa, a-tg tugga i-mddn.” 15 walaynni ar-fllas-sawaln mddn s-ugg∫ar, awin l*bar s-kraygatt mani. ar-di-tta kin s-kigan ba ad-sfldn i-iwaliwn-ns jjin dars z$-tmu,an-nsn. 16 imma ntta ar-tn-ifal iddu s-mani i*wan a-n-gis-i++all.

17 yan-wass yasuo ar-isslmad mddn. gawrn $-gratsn kra n-mddn l-lmdhb n-ifarisin d-kra n-imslmdn n- ro, u kan-d z$-kullu timdinin n-jalil

ula z$-yudaya d-tmdint n-uru alim. yasuo tlla-gis-tpkimt itjhhdn n-rbbi a-ijjujji imu,an. 18 a kin-d kra n-mddn asin-d yan-urgaz iku mn ign f-imjdin-ns. irin a-t-in-srsn $-lgddam n-yasuo, 19 walaynni ur-ufin mamnk a-t- k amn a ku tommr-tgmmi s-mddn ggutnin. ss$lin-t ilmma s-ukfaf f-iggi n-tgmmi, zzugzn imjdin lli-f-ign z$-gr lyajur s-wammas n-mddn $-lgddam n-yasuo. 20 i+r yasuo mamnk a-bahra-srs-umnn, isawl s-uku am yini-as: “way-argaz, ittin fllak ddnub-nnk.” 21 bdun imslmdn-lli n- ro d-ifarisin ar-swingimn d-i*fawn-nsn: “ma-iga $wad ar-isawal s-lkufr? ma-i+,arn a-issitti ddnub abla rbbi wapdut?” 22 imma yasuo issn ma$a-swingimn, yini-asn: “ma* aylli$ a-tswingimm d-i*fawn-nnun $mkad? 23 ma-gisn-ir*an, ad-ini$ ‘ittin fllak ddnub-nnk’ n$d ad-ini$ ‘nkr ar-ttidut’? 24 imma $ilad rad-awn-ml$ is-dari ta+,,art $-ddunit ad-ssitti$ ddnub, nkki lli-igan yus n-bnadm.” isawl ilmma s-uku am yini-as: “nni$-ak, nkr, tasit imjdin-nnk, tddut s-tgmmi-nnk.” 25 inkr $akudan $-lgddam-nsn yasi maylli-f-ign iddu s-tgmmi-ns ar-ital$ rbbi. 26 $uw,n mddn-an kullutn i,r-asn lojb, ar-tal$n rbbi ar-ttinin: “ti$awsiwin hiyyanin a-n+ra $assad.”

27 ti$urdin n-mayan iffu$ yasuo i+r yan bu-nkkas ism-ns lawi, igawr $-tgmmi lli$a-tam+n iqaridn n-nkkas. yini-as yasuo: “a k-id, mun didi.” 28 inkr

lawi ifl kullu ma-dars-illan imun dids. 29 iskr-as lawi yan-imnsi imqqurn $-tgmmi-ns. gawrn didsn id-bu-nkkas ggutnin d-inbgiwn ya,ni. 30 imma ifarisin d-imslmdn n- ro z$-lmdhb-nsn ar-ssngmugn f-imp,arn n-yasuo inin-asn: “ma* aylli$ a-t ttam ar-tssam d-willi tam+nin nkkas ula mddn-an ∫* nnin?” 31 isawl yasuo yini-asn: “urd $willi dusnin a-iptajjan aïbib walaynni $willi u,nnin.

lmasip ijjujji anjdam

lmasip ijjujji aku am

i$ra-d lmasip i-lawi

"uqa 78

32 ur-d-u ki$ a-n-$r$ i-willi $alnin is-fulkin, walaynni u ki$-d a-n-$r$ i-willi ∫* nnin, ad-fln l*∫ ant-nsn.”

33 sqsan-t: “ma* aylli$ a-bahra-ta+umn ar-t+allan imp,arn n-yupanna ula imp,arn n-ifarisin, imma imp,arn-nnk kiyi ar- ttan ar-ssan?” 34 irar-asn

yasuo: “is-t+,arm a-tinim i-ayt-tm$ra ad-a+umn d-usli didsn? 35 walaynni rad-d-a kin-uwssan lli-$-ra-fllasn-yitti-usli. $-uwssan-an a-$-rad-ta+umn.” 36 izayd yasuo yut-asn lmona-yad yini-asn: “ur-illi ma-itbbin tad$art z$-tmlsit l-ljdid ig-tt i-tmlsit taqdimt. i$-iskr $mkan ra-ihlk timlsit l-ljdid, ur-ra-di-tm a ka-td$art l-ljdid d-tmlsit taqdimt. 37 ur-illi ma-itggan aman n-wa,il iktin l-ljdid $-ilmawn iqdimn. i$-iskr $mkan rad-st$n-waman l-ljdid ilmawn iqdimn ffin-waman $-wakal *srn ilmawn. 38 walaynni iqqan-d a-bdda-tggan aman l-ljdid $-ilmawn l-ljdid. 39 wanna iswan aman n-wa,il iqdimn ur-ra-yiri win ljdid, a ku ar-ittini ‘aqdim a-ifulkin.’”

((6)) 1 yan-wass n-usunfu ifta yasuo $-igran $-gr imndi. ar-tkkisn imp,arn-ns tizlfin ar-tnt-jjmjurun $-gr ifassn-nsn ar-tnt- ttan. 2 sawln srsn kra n-ifarisin

inin-asn: “ma* aylli$ a-tskarm $-wass n-usunfu $aylli ur-gis-ipllan?” 3 irar-asn yasuo: “is-ur-t$rim f-dawd ma-iskr $akud lli$-t-in$a la+ bahra, ntta d-willi dids munnin? 4 ik m s-tgmmi n-rbbi, yasi a$rum lli-ityawfkan i-rbbi. ur-iplla i-um u abla i-inm$urn n-tgmmi n-rbbi. i -t dawd ifk-t i-usmun-ns.” 5 izayd yasuo yini-asn: “imma nkki lli-igan yus n-bnadm, gi$ sidis n-wass n-usunfu.”

6 yan-wass n-usunfu ya,ni ik m yasuo s-tgmmi n-t+allit ar-isslmad. illa $in yan-urgaz immut-as-ufus afasi. 7 ilin kra n-imslmdn n- ro

d-ifarisin ran ad-afn $-yasuo ma-s-a-yas-ãra,n. gabln-t ad-+rn is-ra-t-ijjujji $-wass n-usunfu. 8 imma yasuo issn iswingimn-nsn, isawl s-urgaz lli-mi-immut-ufus yini-as: “a k-id s-wammas.” inkr-d ibidd $-wammas-nsn. 9 izayd yasuo isqsa mddn-an: “iniyat-iyi, ma-ipllan $-wass n-usunfu? a-nskar ma-ifulkin n$d a-nskar ma-y∫* nn? izd a-njjnjm yan n$d a-t-nhlk?” 10 igrawl gisn kullutn, isawl ilmma s-urgaz-lli yini-as: “mdi-d afus-nnk.” imdi-as-t-id s-ijji idus-ufus-ns. 11 imma ntni nkrn-d gisn iriyn, bdun ar-tm awarn i-ngratsn f-ma-rad-skrn i-yasuo.

12 yan-wass $-uwssan-an i$li yasuo s-yan-uwrir a-i++all. izzri i, kullut ar-it+alla ar-it,alab rbbi. 13 lli$-d-i$li-wass i$r-d i-imp,arn-ns

s-dars. isti z$-gisn sin d-mraw, ig-tn d-irqqasn-ns. 14 isti simoan ifk-as ism l-ljdid ‘bïrus’, isti andraws g∫mas n-simoan. isti yaoqub d-yupanna d-filibbus d-bartulamaws 15 d-matta d-tuma d-yaoqub yus

asqsi f-u+um

asqsi f-wass n-usunfu

argaz lli-mi-immut-ufus

sin d-mraw n-urqqas

"uqa 79

n-palfa d-simoan lli-mi-ttinin ‘awaïani’ 16 d-yahuda yus n-yaoqub, ntni d-yahuda is*aryuï lli-ra-izznz yasuo tigira.

17 lli$-d-igguz yasuo d-irqqasn-ns, ibidd $-yan-ud$ar yastwan. munn-d fllas kigan d-imp,arn-ns d-mddn ya,ni ggutnin. u kan-d z$-tsgiw n-yudaya ula

uru alim ula z$-tmdinin n-ãur d-ãayda lli-llanin $-tama n-umda imqqurn. 18 irin ad-sflidn i-iwaliwn-ns jjin z$-tmu,an-nsn. $akudan ar-ijjujji ula $willi ssrfufunn ljnun ∫* nnin. 19 ar-di-takmurn mddn kullutn ad-as-ggrn, a ku ar-zgis-ttffu$ lbaraka. ar-tn-ijjujji kullutn.

20 issmaqql yasuo $-imp,arn-ns yini-asn: “imbarkin a-tgam a-willi ptajjanin, a ku kunni a-mi-tlla-tgldit n-rbbi. 21 imbarkin a-tgam a-willi ya$ la+ $ilad,

a ku kunni a-ra-i bo. imbarkin a-tgam a-willi allanin $ilad, a ku kunni a-ra-i,ããa. 22 imbarkin a-tgam i$-k∫n-kurhan mddn ssuf$n-k∫n rgmn-k∫n ar-fllawn-ttinin ‘kunni t∫* nm’ f-ssibt n-ma-tgam win yus n-bnadm. 23 thnnayat i$-a-skarn $mkan, tfrpm bahra, a ku tggut lbaraka lli-rad-awn-yili $-ignna. han $mkan ad-skrn imzwura-nsn i-lanbiya lli-zrinin. 24 “walaynni tagu,i a-rad-awn-yili, a-willi dar iggut-wayda, a ku tkmml ta$amt l-l*ir-nnun. 25 tagu,i a-rad-awn-yili, a-willi boanin $ilad, a ku ra-k∫n-ya$ la+. tagu,i a-rad-awn-yili, a-willi ,ããanin $ilad, a ku ra-k∫n-tig∫ra+ ar-tallam. 26 tagu,i a-rad-awn-yili i$-a-k∫n-tal$n kullu mddn. han $mkan ad-skrn imzwura-nsn i-ayt-tkrkas lli-ittinin izd lanbiya ad-gan.

27 “wa-kunni-ad sri isflidn, rad-awn-ini$, pnnwat $-inuwwa n-nnun. skrat afulki $-willi-k∫n-kurhanin. 28 ,albat rbbi a-ibark $willi-k∫n-rgmnin, t,albm-t

a-irpm $willi-k∫n-ssrfufnnin. 29 i$-k-yut yan f-umadl, mdi-as-n wayya,. i$-ak-yiwi yan aslham-nnk, adj-t a-yawi ula aq ab. 30 kullu wanna zgik i,albn, fk-as. d-wanna yiwin ma-igan winnk, a-t-ur-t,albt a-t-id-irar. 31 skarat d-mddn $mklli tram a-t-didun-skarn. 32 i$-a-ttpnnum $-willi gigun tpnnunin, man afulki tskrm? a ku $willi ∫* nnin ar-tpnnun ula ntni $-willi gisn tpnnunin. 33 i$-a-tskarm l*ir $-willi gigun skarnin l*ir, man afulki tskrm? a ku $willi ∫* nnin ula ntni ar-skarn $mkan. 34 “i$-a-trïïlm i-willi-s-tssnm is-rad-awn-tn-d-rarn tigira, man afulki tskrm? a ku $willi ∫* nnin ar-rïïln ula ntni i-wiyya, ∫* nnin a-d-darsn-tam+n $un k lli-asn-r,ln. 35 walaynni pnnwat $-inuwwa n-nnun, ar-asn-tskarm l*ir. rïïlat bla-da-tswingimm a-tam+m arïïal-nnun tigira. $mkad a-s-ra-tgm tarwa n-rbbi amattuy, tili-awn lbaraka iggutn. a ku ntta ar-itfulki d-willi-t-ur-t karnin d-willi skarnin ma-y∫* nn. 36 tpnnwat $-wiyya, $mklli itpnnu rbbi babatun.

37 a-ur-tinim f-yan is-y∫* n, a-ur-fllawn-yini rbbi is-t∫* nm. a-ur-tpkamm f-yan, a-ur-fllawn-ipkam rbbi. ãampat i-wiyya, f-ad-awn-iãamp rbbi. 38

ar-isslmad lmasip ar-ijjujji

lbaraka ula tagu,i

pnnwat $-inuwwa n-nnun

a-ur-tpkamm f-yan

"uqa 80

akkayat i-wiyya, f-a-yawn-yakka rbbi s-lobrt imqqurn iommrn immussan ttyadar, ra-n-tffi $-u lliq-nnun. a ku s-lobrt llisa-ttobbarm a-s-rad-awn-ityawobbar.” 39 izayd yasuo yut-asn lmona-yad isqsa-tn: “is-i+,ar-ubuka, a-izwur i-ubuka,? is-ur-ra-n-,rn s-sin $-ug,i? 40 amp,ar ur-yug∫r amslmd-ns, walaynni kraygatt amp,ar i$-ikmml almmud-ns ra-ig zund amslmd-ns. 41 ma* a-n-ttmnadt arftus im++in $-tiï n-g∫mak ur-tt-akk∫-tiwit $-tggjdit lli-illan $-tiï-nnk? 42 mamnk a-trit a-tinit i-g∫mak ‘adj-iyi a-g∫ma, ad-ak-d-ssitti$ arftus-an a-k-illan $-tiï,’ imma kiyi ur-akk∫-t+rit taggjdit lli-illan $-tiï-nnk? wa-bu-sin-uwdmawn, ssitti-zwar taggjdit z$-tiï-nnk ba a-t+rt mamnk a-tssittit arftus z$-tiï n-g∫mak.

43 “tas$art ifulkin ur-a-takka l$llt y∫* nn. tas$art y∫* nn ur-a-takka l$llt ifulkin. 44 kraygatt tas$art, z$-l$llt-ns a-z$-a-ttyawssan. ur-a-ntkkis ikuzarn

z$-uzgg∫ar, ula-da-ntkkis a,il z$-u ddir. 45 yan ifulkin, ar-d-issufu$ ma-ifulkin z$-l*zin n-ufulki lli-issmun $-uwl-ns. yan y∫* nn, ar-d-issufu$ ma-y∫* nn z$-l*zin l-l*∫ ant lli-issmun $-uwl-ns. a ku aynna-s-iommr-uwl asa-isawal imi.

46 “ma* aylli$ a-yyi-ttinim ‘wa-sidi wa-sidi’ walaynni ur-a-tskarm s-wawal-inu? 47 kullu wanna-d-dari-yu kan isfld i-iwaliwn-ad-inu

ar-srsn-iskar, rad-awn-ml$ ma-irwas. 48 irwas argaz lli-ibnan tigmmi, i$za bahra izzugz llsas f-isli. lli$-d-ingi-wasif yut tigmmi ur-tt-issmussi a ku idus llsas-ns. 49 imma wanna isfldn i-iwaliwn-ad-inu ur-a-srsn-iskar, irwas argaz lli-ibnan tigmmi-ns f-wakal ur-i$za llsas. lli$-d-ingi-wasif yut tigmmi t,r-d, t*lu kullutt.”

((7)) 1 lli$ ikmml yasuo kullu ma-ira a-yini i-mddn-an, iddu s-tmdint n-kafrnapum. 2 illa $in yal-lqbïan n-ioskrin n-rruman, yili dars yan-u*ddam-ns yu,n

bahra iftu a-immt. a*ddam-an iozza dars bahra. 3 lli$ isfld lqbïan f-yasuo yazn-d kra n-im$arn n-ayt-yudaya s-dars a-zgis-,albn a-n-dars-ya k a-ijjujji a*ddam-ns. 4 ntni rupn-d yasuo ,albn-t bahra inin-as: “isthlla ad-as-tskrt l*ir-ad, 5 a ku ar-itpubbu ayt-tmazirt-nn$ ibnu-a$ tigmmi n-t+allit.” 6 imun didsn yasuo. lli$-n-akmurn s-tgmmi yazn-d lqbïan kra n-imddukk∫al-ns s-yasuo yini-as: “wa-sidi, ad-ur-tssiplt i*f-nnk. ur-sthlla$ a-di-tk mt s-tgmmi-nu. 7 mayan a-f-ur-n-dark-u ki$ a ku p m$, walaynni $ir ini yan-wawal s-ijji-u*ddam-inu. 8 ha-yyi ula nkki ar-skar$ s-wawal n-ma-yyi-yug∫rn, ilin ioskrin $-ddu-ufus-inu. i$-nni$ i-yan: ‘ddu’ iddu, i$-nni$ i-wayya, ‘a k-id’ ya k-id, i$-nni$ i-u*ddam-inu ‘skr tawuri-ad’ iskr-tt.” 9 lli$ isfld yasuo i-mayad itojjb. igrawl $-mddn-an ggutnin lli-d-dids-munnin yini-asn: “rad-awn-ini$, ur-jju-ufi$ kra n-yan yumnn zund $wad, ula $-gr

kraygatt tas$art d-l$llt-ns

lmona n-snat-tg∫mma

lmasip ijjujji a*ddam l-lqbïan

"uqa 81

ayt-rbbi.” 10 ddun $willi-d-yuzn lqbïan wrrin s-tgmmi-ns, afn-in a*ddam-ns ijji.

11 ti$urdin n-mayan iddu yasuo s-yat-tmdint lli-mi-ttinin nayn, munn dids imp,arn-ns d-wiyya, ggutnin. 12 lli$-n-ilkm imi n-tmdint, ha-kra n-mddn

usin-d yan-uoyyal immut. iga yus n-yat-thjjalt, d-nttat ur-dars abla nttan. ilin dids kigan d-ayt-tmdint-an. 13 lli$-tt-i+ra siditnn$ tqama gis bahra, yini-as: “ad-ur-tallat.” 14 irup-n nnoa iggr-as, s-biddn $willi-t-usinin, yini: “way-aoyyal, nni$-ak, nkr.” 15 inkr-d $walli immutn, ibdu ar-isawal. yawi-t yasuo ifk-t i-innas. 16 $uw,n mddn-an kullutn ar-tal$n rbbi ar-ttinin: “yu ka-ya$-d yan-nnabi imqqurn. yakmur-d rbbi a-ioawn mddn-ns.” 17 ar-bahra-sawaln f-yasuo awin l*bar-ns s-tmazirt n-yudaya kullutt ula s-tmizar lli-as-lullinin.

18 ddun imp,arn n-yupanna amsddam inin i-yupanna f-kullu ti$awsiwin-ad. i$r ilmma i-sin z$-gisn s-dars, 19 yazn-tn s-dar siditnn$, yuããa-tn a-t-sqsan “izd

kiyi a-igan $walli ra-d-ya k, n$d a-sul-ntql s-yan ya,ni?” 20 a kin-d s-dar yasuo inin-as: “yuzn-a$-d yupanna amsddam inna-yak ‘izd kiyi a-igan $walli ra-d-ya k, n$d a-sul-ntql s-yan ya,ni?’” 21 $-tasaot-an ar-ijjujji yasuo kigan d-mddn $-llant-tmu,an d-waïïan d-ljnun ∫* nnin, ar-itrara ibuka,n ggutnin ad-isfiwn. 22 isawl yasuo yini-asn: “zaydat tinim i-yupanna f-ma-t+ram ula ma-mi-tsfldm. ha-ibuka,n ar-ttisfiwn, iku amn ar-fttun, injdamn ar-t$usn, i,r,ar ar-sflidn, $willi mmutnin ar-d-nkkrn, im+la, ar-tn-ilkkm l*bar ifulkin. 23 ambarki a-iga wanna ur-gigi-yufin mafa-yas-ïiyyar.”

24 lli$ ddan $willi-d-yuzn yupanna, isawl yasuo f-yupanna i-mddn ggutnin lli-d-fllas-munnin, isqsa-tn: “$akud lli$ a-ttidum s-l*la ma-tram a-t+rm? izd

kra n-ta++mayt ar-tt-issmussu-wa,u? 25 walaynni masa-ttidum a-ti-t+rm? izd kra n-urgaz ilsan ibrdan wanin? han $willi dar ibrdan wanin d-t$awsiwin $∫lanin, $-tg∫mma n-igldan a-$-llan. 26 iniyat-iyi, masa-ttidum a-ti-t+rm? is-urd yan-nnabi? rad-awn-ini$, iga yan imqqurn $-lanbiya. 27 a ku yupanna a-f-ityara $-warra n-rbbi ‘rad-azn$ arqqas-inu ad-ak-izwur ijjujad-ak a$aras-nnk.’ 28 rad-awn-ini$, ur-illi $-tarwa n-tm$arin yan yug∫rn yupanna. imma wad kullu im++in $-tgldit n-rbbi, yug∫r yupanna.” 29 lli$ sfldn mddn-an ggutnin d-id-bu-nkkas i-mayad, inin i-ngratsn: “rbbi ar-bdda-iskar afulki.” a ku f-ufus n-yupanna a-f-ddmn $-waman. 30 walaynni ifarisin d-imslmdn n- ro ffu$n z$-ma-gisn-iqãad rbbi, ag∫in ad-ddmn f-ufus-ns. 31 yini-asn ilmma yasuo: “ma-s-rad-awn-ssrwas$ mddn n-tasut-ad? mad-rwasn? 32 rwasn tarwa lli-skiwsnin $-ssuq, ar-n-yaqra kra s-kra ar-ttinin ‘nut-awn taouwwatt ur-a-ttpu m. nasi-awn amarg ur-a-tallam.’ 33 yu ka-d yupanna amsddam ur-a-i tta a$rum ula-da-issa aman n-wa,il iktin, ar-fllas-ttinim: ‘illa gis yal-ljnn.’ 34 a k$-d nkki lli-igan yus n-bnadm ar- tta$ ar-ssa$, ar-flla-ttinim: ‘$wad iga bu-udis ig askayri, ig

lmasip ijjujji yus n-thjjalt

asqsi n-yupanna amsddam

isawl lmasip f-yupanna

"uqa 82

amddakk∫l n-ayt-nkkas d-wiyya, ∫* nnin.’ 35 walaynni tapkimt n-rbbi, kullu willi srs skarnin ar-tt-in-tafan t∫$+an.”

36 yan-ufarisi i,alb yasuo a-dids-i imkli. ik m s-tgmmi n-ufarisi igawr a-i . 37 ta k-id $akudan yat-tm$art ullt-tmdint-an, tga tad iskarn

ma-y∫* nn. tsfld f-yasuo is-illa $-tgmmi n-ufarisi, tasi-d yat-tbuqqalt n-u+ru lli-$-tlla tujjut i wan. 38 tbidd $-t$urdin n-yasuo $-dar i,arn-ns ar-talla. ar-d-ïïarn imïïawn-ns f-iwurzan n-yasuo, ar-as-tsfa, iwurzan s-wazzar-ns ar-tn-tsudun ar-tn-t+$$ur s-tujjut. 39 imma afarisi, lli$ i+ra mayad yini d-i*f-ns: “mrad is-iga-urgaz-ad nnabi, ra-yissan ma-tga *tad-as-itggrn, yissan iskkirn-ns, a ku hatti gar tam$art a-tga.” 40 isawl yasuo s-ufarisi yini-as: “wa-simoan, rad-ak-ini$ kra.” irar-as: “ini-yyi ay-amslmd.” 41 yini-as yasuo: “ha-yan i,far i-sin mddn, yan i,far-as smmus id-miyya n-nnuqrt, wayya, i,far-as $ir smmus id-mraw. 42 ntni lli$ ur-darsn masa-yas-traran, iãamp-asn s-sin. manwa-s-tnnit ra-dars-iozzu-urgaz-an bahra?” 43 yini-as simoan: “irwas-iyi izd $wan mi iãamp $-ugg∫ar.” yini-as yasuo: “t∫$+ant.” 44 igrawl ilmma $-tm$art-lli, yini i-simoan: “is-t+rit tam$art-ad? ha-yyi u ki$-d s-tgmmi-nnk, ur-iyi-tfkit aman masa-sirid$ iwurzan-inu, imma nttat hatti tsird iwurzan-inu s-imïïawn-ns, tsfi,-tn s-wazzar-ns. 45 kiyi ur-didi-tnsallamt s-yan-usudn, imma nttat z$-ma-d-k m$ ad-ukan-tsudun iwurzan-inu. 46 kiyi ur-iyi-t+$urt i*f-inu s-zzit. imma nttat, hatti ar-t+$$ur iwurzan-inu s-tujjut i wan. 47 rad-ak-ini$, s-kigan ad-dars-iozza ma-igan win rbbi, a ku ggutn ddnub-ns lli-f-as-iãamp. imma yan mi iãamp f-ma-idrusn, $ir imikk a-s-rad-dars-iozzu.” 48 yini ilmma i-tm$art: “ittin fllam ddnub-nnm.” 49 lli$-as-sfldn $willi dids dranin, bdun ar-ttinin i-ngratsn: “ma-iga $wad aylli$ a-issitti ddnub?” 50 imma yasuo inna i-tm$art: “ha-kmmi tnjmt a ku tumnt. zayd s-sslamt.”

((8)) 1 ti$urdin n-mayan iddu yasuo ar-itkka timdinin ula iduran ar-itbrrap s-l*bar ifulkin f-tgldit n-rbbi. ar-dids-tmunun imp,arn-ns s-sin d-mraw, 2

ntni d-kra n-tm$arin lli-ijjujji yasuo z$-tmu,an-nsnt issuf$ z$-gisnt ljnun ∫* nnin. tlla maryam lli-mi-ttinin ullt-magdala, issuf$ z$-gis ssa ljnun. 3 tili yuwanna tam$art n-*uzi lli-igan am$ar $-tgmmi n-ugllid hirudus. tili susanna d-tiyya, ggutnin, ar-toawannt yasuo d-imp,arn-ns z$-ma-igan winsnt.

4 a kin-d mddn s-dar yasuo z$-tmdinin kullutnt n-tmazirt-an. lli$-d-fllas-munn s-kigan yut-asn lmona-yad yini-asn: 5 “hay-afllap iffu$ a-n-ilup amud.

lli$-t-ilup i,r-n kra $-u$aras, ak∫ln fllas mddn, grun-t ig,a,. 6 i,r-n kra f-isli. lli$-d-im$i yiqar a ku ur-dars aman. 7 i,r-n kra $-uzgg∫ar, i$li d-uzgg∫ar i qajji-t. 8 i,r-n kra $-wakal ifulkin im$i-d ifk ããabt, ifk f-miyya n-twal.” izayd yasuo yall awal-ns yini-asn: “wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.”

tam$art lli-yumnn tnjm

lmasip d-usmun-ns

lmona n-wamud d-ikalln

"uqa 83

9 sqsan-t imp,arn-ns f-lmona-yad. 10 yini-asn yasuo: “kunni ityawfka-yawn a-tissanm f-tgldit n-rbbi ma-intln f-wiyya,. imma ntni, $ir s-lmoni a-s-rad-asn-ityawnna. $mklli ityaran, ‘rad-tmnadn walaynni ur-rad-+rn yat. rad-sflidn walaynni ur-rad-fhmn yat.’ 11 “$mkad a-tga lmona-yad. amud iga awal n-rbbi. 12 $walli i,rn $-u$aras iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal ya k-id iblis ikkis awal z$-i*f-nsn ba a-ur-amnn njmn. 13 imma $walli i,rn $-isli iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal frpn srs walaynni ur-ik im-wawal-an s-uwl-nsn. amnn $ir kra n-uwssan ard tili tassast s-knukin. 14 imma $walli i,rn $-uzgg∫ar iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal, ddun ilmma asin ti$ufiwin n-ddunit-ad lhun s-wayda r qn s-t$awsiwin ya,ni. $ayan a-i qajjin awal aylli$ ur-d-yiwi ããabt. 15 walaynni $walli i,rn $-wakal ifulkin iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal n-rbbi am+n-t s-nniyt n-uwl-nsn i$usn, ar-srs-skarn bla-da-trmayn, fkn ããabt-nsn.

16 “ur-illi ma-issr$an lqndil idl-t s-tkint n$d a-t-in-ig $-ddu tisi. walaynni f-iggi n-mani yattuyn a-f-ra-t-in-isrs, ba a-tban tifawt i-kullu

wanna-d-ik mn. 17 kullu ma-intln, ra-t-+rn mddn tigira. kullu ma-idln, ra-t-zzudfn ssbayynn-t-id. 18 awiyat-stt $-mayd mi tsflidm, a ku wanna dar illa, rad-as-izayd rbbi. imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ikkis ula maylli-s-i$al is-dars-illa.”

19 ta k-id innas n-yasuo d-aytmas, ur-ufin mani$ a-t-in-lkkmn a ku ggutn mddn lli-fllas-munnin. 20 yini-as-d yan: “ha-innak d-aytmak biddn-in $-brra.

ran a-k-+rn.” 21 imma ntta inna-yasn: “inna d-aytma gan-tn $wid sflidnin i-wawal n-rbbi ar-srs-skarn.”

22 yan-wass ik m yasuo s-yat-tanawt ntta d-imp,arn-ns, yini-asn: “a-nddu s-tsga-yan ya,ni n-umda.” ffu$n ftun f-waman. 23 lli$ a-ttidun ign

yasuo. inkr-d-wa,u $-tasaot-an iduy-umda aylli$ a-ttommar tanawt s-waman, tftu a-tddm. 24 ddun imp,arn ssfaqn-t inin-as: “wa-sidi, wa-sidi, ha-ya$ ra-nhlk.” inkr yasuo yamr a,u ula ta,angiwin, s-zgan kullu, iwrri-umda ihnna bahra. 25 yini ilmma i-imp,arn-ns: “is-ur-tuminm?” imma ntni $uw,n ar-bahra-tojjabn ar-ttinin i-ngratsn: “ma-iga $wad aylli$ a-itamr a,u d-umda, ar-skarn s-wawal-ns?”

26 lkmn tamazirt n-garasa, taggug f-tmazirt n-jalil $-tsga ya,ni n-umda. 27 iffu$ yasuo z$-tanawt s-t-id-imnaggar yan-urgaz gu-tmdint-an, llan gis ljnun.

kigan a-ur-ilssa yat. ur-a-ittiri tigmmi, ar-izdd$ $ir $-gr ism,al. 28 lli$ i+ra yasuo yut s-yat-t$uyyit i,r $-dar i,arn-ns i$uwwt yini-as: “wa-yasuo yus n-rbbi amattuy, ma-illan $-griyi didk? ,alb$-ak, ,alb$-ak a-ur-iyi-tssrfufnt.” 29 a ku yasuo yumr ljnn a-zgis-iffu$. argaz-an, mnnawt-twal a-t-yum+ ljnn. ar-ti-tgabaln mddn ar-t-kkrfn z$-ifassn ula i,arn s-ssnasl ula lgyud, walaynni ar-itbbi ssnasl,

lmona l-lqndil

aytmas l-lmasip d-innas

lmasip yumr a,u d-umda

lmasip ijjujji amjnun

"uqa 84

ar-t-idpay ljnn s-l*la. 30 isqsa-t yasuo $akudan: “ma-iga ism-nnk?” yini-as: “iga ism-inu ‘mnnaw’.” a ku ggutn ljnun lli-gis-llanin. 31 ,albn-t ljnun bahra a-tn-ur-iïïay s-tdrut n-wakal. 32 ttyawksa $-uwrir-an yat-tuwrut iggutn n-walfan. ,albn-t ljnun bahra a-tn-yadj ad-k mn s-walfan, yadj-tn. 33 ffu$n z$-urgaz k mn s-walfan, tazzl-tuwrut s-jjhd z$-ujarif s-umda, *sin-in kullutn. 34 lli$ +ran imksawn ma-ijran rwln awin l*bar i-mddn $-tmdint ula igran. 35 ffu$n-d mddn ad-+rn ma-illan, a kin-d s-dar yasuo afn-d argaz lli-z$-ffu$n ljnun iskiws $-dar i,arn n-yasuo ils timlsit-ns yili s-i*f-ns. d-ntni ksu,n. 36 imma $willi +ranin ma-ijran nnan-asn f-mamnk a-ijji-umjnun. 37 nkrn mddn-an n-ayt-garasa $akudan, ,albn z$-yasuo a-iffu$ tamazirt-nsn a ku ksu,n bahra. ik m yasuo s-tanawt a-iwrri. 38 imma $walli-z$-ffu$n ljnun i,alb yasuo bahra a-t-yadj a-dids-imun. imma yasuo yuzn-t yini-as: 39 “wrri s-tgmmi tinit-asn f-mad-ak-iskr rbbi.” iddu-urgaz-an ar-itlulli $-tmdint kullutt ar-isawal f-mad-as-iskr yasuo.

40 iwrri-d yasuo s-tsga-yad n-umda. frpn mddn lli$-t-+ran a ku ar-kullu-srs-tqln. 41 ya k-id yan-urgaz ism-ns yayrus, iga yan z$-im$arn n-tgmmi n-t+allit. i,r-d $-dar i,arn n-yasuo i,alb-t bahra a-dids-imun s-tgmmi-ns 42 a ku ar-as-ttmtat illis, ur-dars abla nttat. tg illis n-sin d-mraw

n-usgg∫as. iftu yasuo imun dids, walaynni ar-t-bahra-ssnukmun mddn z$-kraygatt tasga. 43 tili $-gratsn yat-tm$art tu,n, illa-bdda-gis-usgg∫rd n-idammn sin d-mraw n-usgg∫as. tfka kullu ma-dars-illan i-iïbibn, walaynni ur-i+,ar yan a-stt-ijjujji. 44 tzri z$-gr mddn aylli$ trup ti$urdin n-yasuo. tggr i-tama n-tmlsit-ns, s-bbin idammn tjji. 45 yini-asn yasuo: “mad-iyi-d-iggrn?” ar-kullu-ttinin: “urd nkki, urd nkki.” yini-as bïrus: “hati a-sidi, ggutn mddn-ad ar-k-id-ssnukmun ar-k-dpayn bahra.” 46 imma yasuo inna: “iggr-iyi-d kra n-yan, a ku sspssa$ is-zgigi-tffu$ kra l-lbaraka.” 47 lli$ tssn-tm$art-lli is-ur-t+,ar a-tssntal mayd-as-ijran, ta k-id t,r $-dar i,arn n-yasuo ar-ttrgigiy s-tawda. tini-as $-lgddam n-mddn-an kullutn ma-f-as-tggr ula mamnk a-s-tjji payna. 48 yini-as yasuo: “way-illi, tjjit $ilad a ku tumnt. zayd s-sslamt.” 49 sul a-dids-isawal yasuo s-d-yu ka yan z$-tgmmi n-um$ar yayrus, yini-as: “han illik tmmut. a-ur-sul-tssiplt amslmd.” 50 isfld yasuo i-ma-inna, isawl s-yayrus yini-as: “ad-ur-tiksaïï. $ir amn, ra-tjji.” 51 lli$ ilkm yasuo tigmmi n-yayrus ur-yudji yan a-dids-ik m abla bïrus d-yupanna d-yaoqub ntni d-babas n-tfru*t d-innas. 52 kullu willi llanin $in ar-allan ar-ss$uyyun. imma yasuo inna-yasn: “ad-ur-tallam. han ur-tmmut. $ir tgn.” 53 ar-gis-,ããan a ku ssnn is-tmmut. 54 imma yasuo yum+-as $-ufus i$r-as yini: “wa-tafru*t, nkr-d.” 55 twrri-tt-id rrup-ns tbidd f-i,arn-ns. yini-asn: “fkat-as ma-t tta.” 56 tojjbn ayt-dars bahra, imma yasuo yuããa-tn ad-ur-inin i-yan f-ma-ijran.

lmasip ijjujji illis n-yayrus

d-tm$art lli-iggrn

i-tmlsit-ns

"uqa 85

((9)) 1 i$r-d yasuo i-imp,arn-ns s-sin d-mraw s-dars, ifk-asn tapkimt d-t+,,art ad-ssufu$n kullu ljnun ar-jjujjin timu,an. 2 yazn-tn a-ttidun ar-tbrrapn f-tgldit n-rbbi ar-jjujjin mddn. 3 yini-asn:

“a-ur-tasim yat i-u$aras. a-ur-tawim aomud n$d aq∫rab n$d a$rum n$d iqaridn n$d sin iq ban. 4 tigmmi nna-s-tk mm, gawrat gis ar akud nna-ra-tmuddum z$-tmdint-an. 5 tamdint nna-k∫n-ur-irin, ffu$at z$-gis tssusm agdrur n-i,arn-nnun, ad-asn-ig tamatart ma$a-swingimn.” 6 $akudan ad-ftan imp,arn ar-tkkan iduran ar-tbrrapn s-l*bar ifulkin ar-jjujjin mddn $-kraygatt mani.

7 isfld-ugllid hirudus f-kullu ma-iskar yasuo, iduhdu a ku ar-ttinin kra n-mddn: “yupanna amsddam ayad, inkr-d z$-lmut.” 8 ar-ttinin wiyya,:

“iban-d-da$ nnabi iliyya.” ar-ttinin wiyya,: “iwrri-d kra n-yan z$-lanbiya n-zman.” 9 imma hirudus inna: “yupanna bbi$-as i*f, walaynni ma-iga $wad f-sfld$ i-t$awsiwin-ad?” yiri bahra a-i+r yasuo.

10 lli$-d-wrrin irqqasn s-dar yasuo inin-as f-kullu mad-skrn. yawi-tn wapdutn ddun s-tsga n-yat-tmdint lli-mi-ttinin bitãayda. 11 sfldn mddn

ggutnin f-manis idda ,furn-t. ifrp srsn yasuo ar-asn-isawal f-tgldit n-rbbi, ijjujji $willi u,nnin. 12 lli$ idda-wass a kin-d dars imp,arn-ns s-sin d-mraw inin-as: “azn mddn ad-ddun s-iduran d-igran-ad akmurnin ad-afn mad- ttan ula mani$ a-nssan, a ku ur-illi yat $-l*la-yad.” 13 imma yasuo irur-asn: “fkat-asn kunni mad- ttan.” inin-as: “ur-darnn$ $ir smmust-tng∫al d-snat-tslmin. is-zginn$-trit a-nddu a-d-ns$ am u i-mddn-ad kullutn?” 14 a ku illa $in ma-itggan smmus id-walf n-urgaz. isawl-da$ yasuo yini i-imp,arn-ns: “ssgawrat mddn, tgm-tn d-t$amatin. ad-ilin smmus id-mraw $-kraygatt ta$amt.” 15 skrn ma-s-asn-inna ssgawrn-tn kullutn. 16 yasi yasuo smmust-tng∫al-lli d-tslmin-lli s-snat, yall alln-ns s-ignwan i kr rbbi ibbi-tnt, ifk i-imp,arn-ns a-n-srasn i-mddn. 17 n kullutn aylli$ boan. ssmunn-d tuffa+ lli-d-qamanin, ommrn snat d-mrawt n-tasllit.

18 yan-wass ar-it+alla yasuo wapdut, a kin-d dars imp,arn-ns. isqsa-tn: “ma-flla-ttinin mddn, mad-gi$ nkki?” 19 inin-as: “kra gisn ar-ittini tgit yupanna

amsddam. kra ar-ittini tgit nnabi iliyya. kra ar-ittini tgit kra n-yan z$-lanbiya n-zman inkr-d iwrri-d.” 20 yini-asn yasuo: “imma kunni, ma-flla-ttinim? mad-gi$ nkki?” isawl-d bïrus yini-as: “tgit lmasip n-rbbi.” 21 yuããa-tn s-lmoqul ad-ur-inin mayad i-yan.

22 yini-asn: “ha-nkki lli-igan yus n-bnadm iqqan-iyi-d ad-bahra-rfufn$. ra-yyi-n-lupn im$arn n-tmazirt d-inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro.

ra-yyi-n$n, walaynni wis kra,-uwssan ra-d-nkr$ z$-lmut.”

lmasip yuzn imp,arn-ns s-sin

d-mraw

aduhdu n-hirudus

lmasip i u a smmus id-walf

bïrus ifka tugga-ns f-lmasip

isawl lmasip f-lmut-ns

"uqa 86

23 yini-asn kullutn: “wanna iran ad-didi-yili, iqqan-t-id a-ittu i*f-ns ar-itasi aggjdi-ns kraygatt ass ar-didi-itmunu. 24 a ku wanna iran a-ijjnjm tudrt-ns ra-stt-ijlu, imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu ra-stt-ijjnjm. 25 ma-ra-yili i-bnadm i$-iwrri iïïaf ddunit kullutt ijlu i*f-ns i*sr-t? 26 wanna ittinin $-gr mddn ur-iyi-issin ula issn awal-inu, rad-ini$ ur-t-ssin$ ula nkki lli-igan yus n-bnadm, $akud lli$ rad-d-a k$ s-lmjd-inu ula lmjd n-baba rbbi ula win lmalayka-ns n-ignna. 27 lpqq a-rad-awn-ini$, illa $-$wid biddnin $id ma-ur-ra-immt ard i+r tagldit n-rbbi tu ka-d.”

28 izri ma-itggan tam-uwssan tigira n-mayan, iftu yasuo i$li s-yan-uwrir a-i++all, yawi dids bïrus d-yupanna d-yaoqub. 29 lli$ a-it+alla tbddl

ssift n-uwdm-ns, wrrint-tmlsa-ns mllulnt bahra aylli$ a-ssmrqiqiynt. 30 biddn-d dids sin irgazn ar-dids-sawaln, gan nnabi musa ula nnabi iliyya. 31 bann-d s-tifawt l-lmjd, ar-sawaln d-yasuo f-mamnk a-ra-iffu$ ddunit ikmml ma-gis-iqãad rbbi $-uru alim. 32 imma bïrus d-willi dids llanin, yiwi-tn-iyïã. lli$-d-faqn +rn lmjd n-yasuo ntta d-sin irgazn lli-dids-biddnin. 33 iftu musa d-iliyya ad-fln yasuo s-isawl bïrus yini-as: “wa-sidi, ifulki a-nili $id. ad-awn-nskr kra, ip a , yan-nnk d-yan n-musa d-yan n-iliyya?” ntta ur-issin ma-ittini. 34 sul a-isawal s-d-fllasn-tgguz yat-tmdlut tdl-tn. iksa,n imp,arn lli$-d-fllasn-i,r-umalu. 35 $akudan isawl-d yan-wawal z$-tmdlut yini-asn: “$wad iga iwi am+lay. sflidat srs.” 36 $ir ifssa-wawal-an s-+ran yasuo iqama wapdut. $-uwssan-an ur-sawln imp,arn f-mad-+ran ula nnan-t i-yan.

37 ndid azkka gguzn-d z$-uwrir, mnaggarn-t-in mddn ggutnin. 38 inkr yan-urgaz $-gratsn i$r-d i-yasuo yini-as: “way-amslmd, a k-id ad-iyi-t+rt iwi.

ur-dari abla nttan, 39 yili gis yal-ljnn. akud nna-t-i$wi ljnn ar-bahra-iss$uyyu, ar-srs-ikkat ar-t-ibrri ard-as-d-ik-uk ku imi, ur-sul-a-ittiri ad-as-ir+m. 40 ,alb$ bahra z$-imp,arn-nnk a-t-zgis-ssuf$n, walaynni ur-+,arn.” 41 isawl yasuo yini-asn kullutn: “wa-tasut-ad ijlan, ur-akk∫-trit a-tamnt. mn k a-ra-sul-didun-qama$? mn k a-rad-didun-ãbr$? awi-d yuk s-dari.” 42 iftu-d-ufru* s-dar yasuo s-srs-yut ljnn akal issmpakka-t. isawl-da$ yasuo yamr ljnn a-zgis-iffu$, ijjujji-t irar-t i-babas. 43 tojjbn mddn-an kullutn ar-ttinin: “mn k ayd-s-tggut-t+,,art n-rbbi.”

sul a-tojjabn mddn $-kullu mayd iskr yasuo, s-isawl s-imp,arn-ns yini-asn: 44 “sfldat i-ma-rad-awn-ini$. ha-nkki lli-igan yus n-bnadm,

ra-yyi-n-dpin s-gr ifassn n-mddn.” 45 walaynni imp,arn ur-ssinn ma-ira ad-asn-iml s-wawal-ad. tntl fllasn lmona-ns aylli$ ur-t-fhimn, iksa,n ur-+,arn a-t-fllas-sqsan.

46 bdun imp,arn ar-tmjapadn i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-ig anm$ur. 47 yasuo issn mamnk ad-swingimn, yawi-d yan-warraw im++in issbidd-t $-tama-ns 48

iban-d musa ula iliyya i-lmasip

lmasip ijjujji afru* amjnun

isawl-da$ lmasip f-lmut-ns

isawl lmasip d-imp,arn-ns

"uqa 87

yini-asn: “wanna iqbln arraw-ad im++in s-ism-inu, hati iqbl-iyi. d-wanna-yyi-iqbln, iqbl $walli-yyi-d-yuznn. a ku wanna kullu gigun im++in, nttan a-igan wad imqqurn.” 49 yini-as yupanna: “wa-sidi, n+ra yan-urgaz ar-issufu$ ljnun s-ism-nnk. ur-t-nudji a ku ur-a-didnn$-itmunu.” 50 irar-as yasuo: “a-t-ur-tpãarm, a ku wanna-k∫n-ur-it,a,,an, hatin iga z$-gigun.”

51 lli$-d-yakmur-uzmz lli-$-ra-ityattay yasuo s-ignna, i$wi $-i*f-ns iskr f-uru alim. 52 yazn kra n-irqqasn a-t-zwurn s-tmazirt n-samira, ba

ad-k mn s-yan-uduwwar ad-as-gis-jjujadn mani$ a-inssa. 53 walaynni ayt-tmazirt-an ur-t-rin a ku ssnn izd uru alim a-f-iskr. 54 imma imp,arn-ns yaoqub d-yupanna, lli$ +ran $ayan inin-as: “wa-sidi, is-trit a-n$r s-ignwan a-d-fllasn-tgguz loafit thlk-tn?” 55 igrawl gisn yasuo issfssa-tn. 56 ftun ilmma s-yan-uduwwar ya,ni.

57 lli$ a-ttidun $-u$aras yini-as yan-urgaz: “rad-didk-mun$ s-innas ra-tddut.” 58 irar-as yasuo: “ibu$a$ darsn tansiwin-nsn, ula ig,a, n-ignwan

darsn usudn-nsn, imma yus n-bnadm ur-dars mani$ a-isras agayyu-ns.” 59 yini yasuo i-yan ya,ni: “a k-id, mun didi.” imma ntta inna-yas: “a-sidi, adj-iyi zwar ad-wrri$ ard-n-m,l$ baba.” 60 irar-as yasuo: “fl $willi ur-ïïafnin tudrt a-n-m,ln winna-yasn-mmutnin. zayd kiyi, ar-ttawit l*bar i-mddn f-tgldit n-rbbi.” 61 ya k-id yan ya,ni yini-as: “rad-didk-mun$ a-sidi, walaynni adj-iyi zwar a-n-msafa,$ d-ayt-tgmmi.” 62 irar-as yasuo: “wanna yum+n $-uwallu issmaqql-n ti$urdin ur-akk∫-igi i-tgldit n-rbbi.”

((10)) 1 ti$urdin n-mayan isti siditnn$ ssa n-id-mraw d-sin (72) n-ump,ar ya,ni, yazn-tn sin s-sin a-t-zwurn s-kraygatt tamdint ula kraygatt mani lli-z$-ra-izri ntta. 2 yini-asn: “tggut-tmgra

walaynni drusn i*ddamn. ,albat bu-tmgra a-yazn i*ddamn ad-ssmunn tamgra-ns. 3 zaydat, uzn$-k∫n $ilad zund ilqqa$n $-gr-uw ann. 4 a-ur-tasim awmmis ula aq∫rab ula tur+iyin. a-ur-tbiddm ar-tnsallamm d-yan $-u$aras. 5 tigmmi nna-s-tk mm, tinim-asn: ‘ad-awn-tili sslamt.’ 6 i$-gis-illa yan ittirin sslamt, rad-as-tili sslamt lli-s-tnnam. i$-ur-illi, ur-ra-gis-tqama sslamt-nnun. 7 qamayat $-tgmmi nna-s-tk mm ar-t ttam ar-tssam aynna-yawn-d-fkan, a ku a*ddam isthlla ti$rad-ns. a-ur-ttidum z$-tgmmi s-tgmmi. 8 tamdint nna-k∫n-iran i$-n-srs-tk mm, ttayat aynna-yawn-d-srsn imzd$n-ns 9 ar-tjjujjim imu,an-nsn ar-asn-ttinim: ‘ha-tagldit n-rbbi takmur-awn-d.’ 10 walaynni tamdint nna-ur-k∫n-irin i$-n-srs-tk mm, zriyat $-tswak-ns ar-ttinim: 11 ‘ula agdrur n-tmdint-nnun lli-usin i,arn-nn$, ar-t-nssusus. walaynni swangmat tissanm is-di-takmur-tgldit n-rbbi.’ 12 rad-awn-ini$, ra-i qu-wass l-lpsab f-ayt-tmdint-an ugg∫ar n-ayt-sadum.

ayt-samira ur-rin lmasip

ma-ra-imun d-lmasip?

lmasip yuzn ssa n-id-mraw d-sin

n-ump,ar

"uqa 88

13 “tagu,i a-rad-awn-yili ay-ayt-kurazin. tagu,i a-rad-awn-yili ay-ayt-bitãayda. han lmojizat lli-skr$ $-darun, mrad is-tnt-skr$ $-tmdinin n-ãur d-ãayda ikun knan imzd$n-nsnt s-wakal $akudan, lsn l*i gn i$d f-i*fawn-nsn, fln kullu mad-skarn y∫* n. 14 ra-fllawn-i qu-wass l-lpsab ugg∫ar n-ayt-ãur d-ayt-ãayda. 15 imma kunni ay-ayt-kafrnapum, is-tram a-tlkmm ignwan? han ra-k∫n-in-ilup rbbi $-tdrut n-wakal.” 16 yini ilmma yasuo i-imp,arn-ns: “wanna isflidn s-wawal-nnun, isfld sri. wanna-k∫n-ur-irin, ur-iyi-iri ula nkki. d-wanna-yyi-ur-irin, ur-iri $walli-yyi-d-yuznn.” 17 wrrin-d ssa n-id-mraw d-sin n-ump,ar, frpn bahra ar-ttinin: “wa-sidi, ula ljnun ar-tn-ntamr s-ism-nnk ar-skarn s-wawal-nn$.” 18 yini-asn yasuo: “+ri$ iïan i,r-d z$-ignwan zund usmann. 19 hati fki$-awn ta+,,art a-tak∫lm f-ilgmma,n d-i$rdmiwn, tnrum kullu tapkimt n-unuwwa , ur-ra-k∫n-isshr yat. 20 walaynni rad-awn-ini$, a-ur-tfrpm f-ssibt l-ljnun ar-skarn s-wawal-nnun, walaynni frpat f-ssibt n-ma-tyaran ismawn-nnun $-ignna.”

21 ifrp yasuo bahra $-tasaot-an s-lfrp n-rrup lqudus, i++all yini: “wa-baba, sidis n-ignna d-wakal, ul$$-k a ku tssntlt ti$awsiwin-ad f-ayt-loaql

d-lfhmt, tssmlt-tnt i-ibujadiyn. a ku $mkad a-s-tr,it a-baba.” 22 yini ilmma i-mddn-an: “$-ddu-ufus-inu a-$-iga baba kullu ma-illan. ur-illi ma-issnn yus n-rbbi abla babas, ula illa ma-issnn baba abla nkki lli-igan yus d-willi qãad$ ad-asn-t-ml$.” 23 igrawl-d yasuo s-dar imp,arn-ns yini-asn wapdutn: “timbarkiyin ad-gant-walln-ad +ranin mayd t+ram kunni. 24 rad-awn-ini$, ggutn lanbiya d-igldan +u+,n ad-+rn mayd t+rram walaynni ur-t-+rin, +u+,n ad-sfldn i-mayd mi tsflidm walaynni ur-as-sfldn.”

25 ya k-id yan-umslmd n- ro yiri a-yarm yasuo $-wawal-ns, yini-as: “way-amslmd, ma-rad-skr$ ba ad-ïïaf$ tudrt l-li*rt?” 26 irar-as yasuo:

“ma-ityaran $- ro? ma-gis-t$rit?” 27 yini-as: “‘a-ttirit rbbi sidik z$-ttmi n-i*f-nnk d-ttmi n-uwl-nnk d-ttmi n-t+,,art-nnk d-ttmi l-loaql-nnk,’ ‘tirit adjar-nnk zund i*f-nnk.’” 28 isawl yasuo yini-as: “t∫$+ant. skar mayad tddrt.” 29 walaynni amslmd-lli n- ro ira a-issbayyn i*f-ns, isqsa-t: “ma-igan adjar-inu?” 30 isawl yasuo yini-as: “ha-yan-urgaz imudda ar-ittidu $-u$aras z$-uru alim s-tmdint n-aripa. am+n-t im**arn kkisn-as kullu ma-dars-illan, ssyaggasn-t fln-t-in $-gr lmut d-tudrt. 31 ha-yan z$-inm$urn n-tgmmi n-rbbi ikka-d a$aras-an. lli$-t-in-i+ra yanf-as imun d-tsga ya,ni. 32 ha-yan ya,ni z$-i*ddamn n-tgmmi n-rbbi, imun-d d-u$aras, iddu aylli$-n-srs-yugg∫a, izri ula ntta z$-tsga ya,ni. 33 walaynni ha-yan-ubrrani gu-samira imudda ula ntta, irup-d argaz-an. lli$-t-i+ra iqama gis bahra. 34 iddu s-dars ig zzit d-waman n-wa,il iktin i-tiggas-ns yass-as-tnt. issni-t f-lbhimt isslkm-t s-yal-lfndq igabl-t gis. 35 ndid azkka ildi-d sin iqaridn n-nnuqrt ifk-tn

ifrp lmasip bahra

gu-samira ifulkin

"uqa 89

i-bu-lfndq yini-as: ‘thalla gis. i$-fllas-tss*srt ugg∫ar n-mayd-ak-fki$, rad-ak-t-zayd$ $akud nna-d-wrri$ $-u$aras-ad.’” 36 isqsa-t yasuo: “manwa tnnit $-kra,-ad a-iwrrin iga adjar i-walli i,rn $-ifassn n-im**arn?” 37 yini-as: “$walli gis ipnnan.” yini-as yasuo: “zayd ula kiyi ar-tskart zund mayan.”

38 munn-da$ d-u$aras aylli$ lkmn yan-uduwwar lli-$-tzd$ yat-tm$art ism-ns marta. t k m yasuo s-tgmmi-ns. 39 tili-dars-uwlltmas ism-ns maryam, tskiws nttat $-dar i,arn n-siditnn$ ar-tsflid

i-ma-ittini. 40 imma marta tlha bahra s-asi-srs, ta k-id s-yasuo tini-as: “wa-sidi, is-ur-tnnit yat i-uwlltma-yad f-twuri-ad $-iyi-n-tfl wapduyyi? ini-as a-tnkr a-yyi-toawn.” 41 isawl srs siditnn$ yini-as: “marta, marta, ha-kmmi tuplt bahra, thuwwlt i*f-nnm s-kigan d-t$awsiwin. 42 $ir yat-t$awsa a-d-iqqann. hatti maryam t*tar ta$amt lli-ifulkin. ur-illi ma-rad-as-tt-ikkis.”

((11)) 1 yan-wass illa yasuo $-yan mani ar-it+alla. lli$ ikmml, i,alb-t yan z$-imp,arn-ns yini-as: “wa-siditnn$, sslmd-a$ mamnk a-nt+alla, $mklli

isslmd yupanna amsddam imp,arn-ns.” 2 isawl yasuo yini-asn: “i$-ra-t++allm tinim ‘wa-babatnn$, a-yili luqr i-ism-nnk, ta k-id-tgldit-nnk. 3 akka-ya$-d kraygatt ass a$rum n-wass, 4 tãampt-a$ f-ddnub lli-nskr, $mklli ntãamap i-kullu wanna ginn$ iskrn l*∫ ant. tssanft-a$ i-ma-rad-a$-ijllu.’” 5 izayd yini-asn: “ma-ra-ijru i$-idda yan gigun s-tgmmi n-umddakk∫l-ns $-ïu++unt n-iy, yini-as ‘wa-g∫ma, r,l-iyi kraïï-tng∫al 6 a ku yu ka-d dari yan-unbgi imudda-d. ur-dari mad-as-d-sras$ a-t-i .’? 7 rad-ak-d-irar-umddakk∫l-nnk z$-ug∫ns n-tgmmi yini-ak-d: ‘a-yyi-ur-tnfut. qqn$-n tiflut, gn$ d-tarwa-nu $-tisi, ur-+,ar$ a-n-nkr$ ad-ak-fk$ kra.’ 8 walaynni rad-awn-ini$, wa**a ur-inkir ad-ak-d-ifk f-ssibt n-ma-tgit amddakk∫l-ns, ra-d-inkr ifk-ak-d aynna-f-tlkmt f-ssibt n-ma-tzuydt ar-tt,alabt bla-da-ttp amt. 9 rad-awn-ini$, ,albat rbbi rad-awn-ifk, sigglat dars ra-tafm, ss,uqqrat-n srs rad-awn-ir+m. 10 a ku kullu wanna-t-i,albn rad-as-ifk, d-wanna dars isiggiln ra-dars-yaf, d-wanna-n-iss,uqqurn rad-as-ir+m. 11 is-illa yan $-willi gigun ïïafnin tarwa m++inin, i,alb-as yus aslm ifk-as algmma,? 12 n$d i,alb-as taglayt ifk-as i$rdm? 13 +rat kunni, wa**a da-tskarm ma-y∫* nn, tissanm a-tfkm timi*ar fulkinin i-tarwa-nnun. ugg∫ar n-mayan a-ra-yakka babatun n-ignna rrup lqudus i-willi-ti-t,alabnin.”

14 yan-wass ya,ni issuf$ yasuo ljnn z$-yan-urgaz a+n+um. lli$-t-iffu$ iwrri-u+n+um ar-isawal. ar-kullu-tojjabn mddn, 15 walaynni kra gisn ar-ittini: “nttan s-tpkimt n-bol-zabul agllid l-ljnun

asa-issufu$ ljnun.” 16 irin wiyya, ad-armn yasuo, ,albn-t ad-asn-iml kra

igawr lmasip dar marta d-maryam

almmud l-lmasip f-t+allit

kra n-mddn ur-ssinn ma-iga

yasuo

"uqa 90

l-lmojizt ad-asn-tg tamatart n-izd rbbi a-t-id-yuznn. 17 imma yasuo issn iswingimn-nsn yini-asn: “tagldit nna-itmma$n d-i*f-ns ra-t*lu, d-tgmmi nna-itmma$n d-i*f-ns ra-t,r. 18 ula iïan i$-imma$ d-i*f-ns mamnk a-ra-tqama-tgldit-ns? ha-kunni ar-ttinim izd s-tpkimt n-bol-zabul asa-ssufu$$ ljnun. 19 walaynni i$d s-bol-zabul asa-tn-ssufu$$, iniyat-iyi masa-tn-ssufu$n ayt-darun? ntni a-rad-awn-iml is-tjlam. 20 walaynni i$d s-tpkimt n-rbbi asa-ssufu$$ ljnun, issanat is-d-darun-tu ka-tgldit n-rbbi. 21 “i$-illa yan idusn i,uf tigmmi-ns yasi imqlad-ns, ur-ra-yi+,ar yan a-irup ayda-ns. 22 walaynni i$-t-id-yu ka ma-fllas-idusn ra-t-inru ikkis-as imqlad-ns lli-f-iskr ib,u ti$awsiwin-ns. 23 han wanna ur-didi-illin, iga ,i,,-inu. d-wanna ur-didi-issmunun, ar-izzmzar.

24 “i$-iffu$ ljnn z$-kra n-bnadm, ra-izray $-l*la $-ur-llin-waman, ar-isiggil s-mani$ a-izdd$. i$-ur-yufi man, ra-yini d-i*f-ns: ‘rad-wrri$ s-tgmmi lli-$-ttin-kki$.’ 25 ya k-id yaf-d tigmmi

ttyaras tngadda. 26 iddu ilmma yawi-d ssa l-ljnun ya,ni lli-t-yug∫rn $-l*∫ ant, k mn kullutn zd$n $-urgaz-an ard iwrri isigg∫ra-ns y∫* n f-isizwar-ns.” 27 ar-sul-isawal yasuo s-as-di-t$ra yat-tm$art z$-gr mddn-an tini-as: “ambarki a-iga-waplig lli-k-yurun ula tibbatin lli-k-ssnginin.” 28 isawl yasuo yini-asn: “ugg∫ar n-imbarkin ad-gan $willi sflidnin i-wawal n-rbbi ar-srs-skarn.”

29 munn-d mddn ggutnin f-yasuo, isawl-da$ yini-asn: “ha-tasut-ad, tasut y∫* nn a-tga. ar-tt,alab yat-tmatart, walaynni ur-rad-as-ttyawfka kra

n-tmatart abla tamatart n-nnabi yuna. 30 $mklli iga yuna yat-tmatart i-ayt-ninwa, $mkan a-s-rad-g$ yat-tmatart i-tasut-ad, nkki lli-igan yus n-bnadm. 31 hati ra-di-tnkr-tgllitt l-ljanub $-wass l-lpsab $-gr mddn n-tasut-ad, ta tkka srsn, a ku tu ka-d nttat z$-ttmi n-ddunit a-tsfld i-tpkimt n-suliman. imma $ilad illa $id ma-yug∫rn suliman. 32 rad-nkrn ayt-ninwa ula ntni $-wass l-lpsab $-gr mddn n-tasut-ad, a tkkan srsn, a ku fln ntni ddnub-nsn $akud lli$ sfldn i-tbrrapt n-yuna. imma $ilad illa $id ma-yug∫rn yuna.

33 “ur-illi ma-issr$an lqndil isrs-t-in $-ug,i n$d $-ddu lobrt. walaynni f-iggi n-mani yattuyn a-f-ra-t-isrs, ba a-tban tifawt i-kullu

wanna-d-ik mn. 34 tiï-nnk a-igan lqndil n-ddat-nnk. i$-tsfaw tiï, ra-tili ddat kullutt $-tifawt. i$-ur-tsfaw tiï, ra-tili ddat kullutt $-tillas. 35 awi-tt $-i*f-nnk ad-ur-t*si tifawt lli-gik-illan. 36 i$-kullu-tfaw ddat-nnk bla-gis-illa kra n-mani illasn, rad-kullu-tfawt zund i$-gik-ir$a yal-lqndil.”

37 lli$ ikmml yasuo iwaliwn-ad, i,alb-t yan-ufarisi a-dids-i imkli. ik m yasuo s-dars

awal f-ljnn lli-itffu$n z$-bnadm

lmasip yug∫r suliman ula yuna

lmona n-tifawt n-ddat

isawl lmasip s-ifarisin

"uqa 91

iskiws a-i . 38 imma afarisi-an itojjb a ku ur-zwar-isird ba a-i $mklli siridn ayt-yudaya. 39 isawl srs siditnn$ yini-as: “wa-kunni n-ifarisin ar-tss$usm lkas d-tmkilt z$-brra, imma ag∫ns iommr s-tm**art d-l*∫ ant. 40 wa-inafaln, rbbi lli-iskrn brra, is-urd nttan a-iskrn ag∫ns? 41 walaynni fkat i-im+la, ma-illan $-irukutn-nnun, s-awn-i$us kraygatt kra. 42 “wa-ifarisin, tagu,i a-rad-awn-yili. ar-takkam i-rbbi yat z$-kraygatt mrawt l-liqamt d-uzukk∫ni d-kullu isafarn ya,ni, walaynni ar-tettum lpqq ula lpnant n-rbbi. ha-ti$awsiwin-ad a-fllawn-illan a-srsnti-tskarm bla tflm tiyya,. 43 wa-ifarisin, tagu,i a-rad-awn-yili, a ku iozza darun a-tzggurum s-lgddam $-tg∫mma n-t+allit. iozzu darun a-fllawn-tsllamn mddn $-laswaq. 44 tagu,i a-rad-awn-yili bahra, a ku tgam zund im,,aln lli-mi-ur-ibidd ifir. ar-fllasn-ttidun mddn, a ku ur-ssinn mad-gan.

45 isawl yan z$-imslmdn n- ro yini-as: “way-amslmd, trgmt-a$ ula nkk∫ni s-wawal-ad.” 46 irar-as yasuo: “tagu,i a-rad-awn-yili ula kunni

a-imslmdn n- ro. ar-n-tsrasm f-mddn ta+ayt lli-mi-ur-+,arn, walaynni ur-trim a-n-tgm ula yan-u,a, ad-asn-toawnm. 47 tagu,i a-rad-awn-yili, a ku ar-tbnnum im,,aln wanin i-lanbiya lli-mmutnin f-ufus n-imzwura-nnun. 48 $mkad asa-tzzgam iskkirn n-imzwura-nnun, ar-takkam tugga f-mad-skrn. ntni n$an lanbiya d-kunni ar-tbnnum im,,aln-nsn. 49 d-$ayan a-f-tnna-tpkimt n-rbbi: ‘rad-asn-azn$ lanbiya d-irqqasn, n$n gisn kra ssrfufnn kra.’ 50 imma tasut-ad ra-d-fllas-tettut loqubit f-ssibt n-idammn l-lanbiya kullutn lli-ffinin z$-isizwar n-ddunit sul s-$ilad, 51 z$-idammn n-habil ar idammn n-zakariyya lli-n$an $-gr-ud$ar n-t$rsi d-tpanut tam+layt n-rbbi. rad-awn-ini$, f-tasut-ad a-f-ra-d-kullu-tettut loqubit-an. 52 tagu,i a-rad-awn-yili a-imslmdn n- ro, a ku tkkism i-mddn tasarut n-twassna. ur-di-tk imm kunni, ula tudjam $willi ranin ad-d-k mn.” 53 lli$ iffu$ yasuo z$-tgmmi-an ar-t-bahra-t+in imslmdn n- ro d-ifarisin. ar-t-sqsan f-mnnawt-t$awsiwin, 54 gabln-t mdin-as a-t-$win f-wawal-ns.

((12)) 1 munn-d kigan d-id-walf n-mddn $-tasaot-an, aylli$ a-tak∫ln f-ingratsn. igr yasuo ar-isawal s-imp,arn-ns yini-asn: “rarat loaql-nnun z$-t*mirt

n-ifarisin, a ku ntni sin-uwdmawn ad-skarn. 2 kullu ma-irgsn ra-d-ibayyn, d-kullu ma-intln ra-ityawssan. 3 aynna tnnam $-gratun rad-as-sfldn kullu mddn. aynna-f-tsawlm $-tntla $-ug∫ns n-tpanut rad-srs-tbrrapn f-iggi n-tg∫mma. 4 wa-imddukk∫al-inu rad-awn-ini$, a-ur-tiksa,m $willi nqqanin ddat walaynni ti$urdin n-mayan ur-sul-+,arn ad-skrn yat. 5 rad-awn-ml$ manwa tiksa,m. iksa,at $walli i+,arn a-in$ ilup-n sul $-jhnnama. rad-awn-ini$, nttan a-tiksa,m. 6 is-ur-a-nzzan smmus-waj̈ ̇ j ̈ ̇ j ̈ ̇aw n s-snat-tqaridin? walaynni rbbi ur-a-gisn-itettu yan. 7 imma kunni

isawl lmasip s-imslmdn n- ro

iksa,at rbbi urd bnadm

"uqa 92

z$-in+a,n n-i*f-nnun ipasb-tn rbbi. a-ur-tiksa,m, a ku tozzam dars ugg∫ar n-waj̈ ̇ j ̈ ̇ j ̈ ̇aw n ggutnin. 8 “rad-awn-ini$, wanna ittinin is-iga winu $-gr mddn, ula nkki lli-igan yus n-bnadm ra-ttini$ iga winu $-dar lmalayka n-rbbi. 9 imma wanna ittinin ur-igi winu $-gr mddn, ra-ttini$ ula nkki ur-igi winu $-dar lmalayka n-rbbi. 10 wanna isawln $-yus n-bnadm, i+,ar rbbi ad-as-iãamp. walaynni yan irggmn rrup lqudus, ur-rad-as-fllas-iãamp rbbi. 11 i$-k∫n-in-ssbiddn $-tg∫mma n-t+allit a-fllawn-pkamn, n$d $-lgddam n-inm$urn ula lpukkam, ad-ur-tasim ta$uft f-ma-ra-tinim ula f-ma-s-rad-asn-trarm, 12 a ku rrup lqudus a-rad-awn-iml $-tasaot-an maylli-k∫n-d-iqqann ad-asn-ti-tinim.”

13 isawl-d yan-urgaz z$-gr mddn-an yini-as: “way-amslmd, sawl s-g∫ma tinit-as a-didi-ib,u lwrt.” 14 irar-as yasuo: “way-argaz, ma-yyi-igan

d-lqa,i fllawn ba ad-awn-aïïu$ ayda-nnun?” 15 izayd yini-asn: “rarat loaql a-ur-ttirim kra iggutn i-i*f-nnun, a ku tudrt n-bnadm ur-tlli s-tuggt n-wayda.” 16 yut-asn lmona-yad yini-asn: “ha-yan-urgaz iggut-dars-wayda, yasi ããabt iggutn z$-wakal-ns. 17 iswangm d-i*f-ns ar-ittini: ‘ma-rad-skr$? ur-dari mani$ a-ssmunu$ kullu ããabt-ad.’ 18 yini: ‘$mkad a-rad-skr$, rad-*lu$ ipuna n-imndi, bnu$ ma-tn-yug∫rn, ssmun$-n gisn imndi d-l*ir-inu kullut, 19 ini$ ilmma d-i*f-inu: iggut l*ir masa-zray$ kigan d-isgg∫asn. rad-sunfu$ ar- tta$ ar-ssa$ ar-tfrap$.’ 20 walaynni argaz-an, inna-yas rbbi: ‘way-anafal, $-i,-ad a-ra-k-kkis$ z$-tudrt. win mi a-ra-ig kullu mayad-di-tssmunt?’” 21 izayd yasuo yini-asn: “$mkan a-iga kullu wanna issmunun i-i*f-ns bla-yas-illa yat $-dar rbbi.”

22 isawl yasuo s-imp,arn-ns yini-asn: “mayad a-f-rad-awn-ini$, a-ur-tasim ta$uft i-tudrt-nnun f-ma-ra-t m, ula i-ddat-nnun f-ma-rad-as-tlsm. 23

a ku tudrt tuf am u, ula ddat tuf timlsit. 24 +rat ihaqqayn, ur-a-kkrzn ula-da-mggrn, ur-darsn ipuna n$d lbruj ma$a-ssmunun, walaynni ar-asn-yakka rbbi am u lli-ptajjan. imma kunni, ugg∫ar n-ig,a, a-tozzam dar rbbi. 25 ma-i+,arn a-izayd yat tasaot i-tudrt-ns s-ta$uft lli-yusi? 26 i$-ur-t+,arm a-tskrm mayd idrusn mafa-ttasim ta$uft f-t$awsiwin-an ya,ni? 27 +rat ijddign n-tagant, mamnk a-di-tm$ayn. ur-a-tllmn ula-da-+ïïan walaynni rad-awn-ini$, suliman s-lhibt n-tgldit-ns ur-jju-ilsi zund yan z$-ijddign-ad. 28 i$-a-isslsa rbbi tuga lli-itm$ayn $assad $-tagant ttyawgar-n azkka $-takat, is-ur-ra-k∫n-issls ula kunni s-ugg∫ar? is-ur-tuminm s-rbbi? 29 a-ur-tlhum s-ma-t ttam ula ma-tssam, ula-da-tssipilm i*f-nnun s-yat. 30 +rat ayt-ddunit-ad kullutn, ti$awsiwin-ad asa-tlhun. ula kunni, babatun issn is-tnti-tptajjam. 31 walaynni lhwat zwar s-tgldit n-rbbi s-awn-izuyd kullu ti$awsiwin-an ya,ni.

32 “a-ur-tiksaïï a-tawrut im++in. ifrp rbbi babatun ad-awn-ifk tagldit-ns. 33 zznzat ma-teïïafm

lmona n-bu-wayda anafal

a-ur-tasim ta$uft

ayda n-ignna

"uqa 93

tb,um-t i-im+la,. skarat i-i*f-nnun iqrban lli-ur-ra-imdu, yili-awn-wayda $-ignna illi$ ur-ra-zgis-ityattay yat, ula irup-t-um**ar, ula t a-t-twukka. 34 a ku inna$ illa-wayda-nnun a-$-ra-yili-uwl-nnun.

35 “bkisat tssr$m tifawin-nnun 36 a-bdda-tujadm, zund i*ddamn lli-tqlnin s-siditsn ard-d-iwrri z$-dar-tm$ra, irin ad-as-r+mn imi $akud

nna-d-iss,uqqr. 37 mn k a-s-ra-ifulki i-i*ddamn-an i$-d-yu ka siditsn yaf-tn-d ,ufn. rad-awn-ini$, ra-ibkis ntta yini-asn ad-skiwsn yawi-asn-d mad- ttan. 38 mn k a-s-ra-ifulki i$-tn-d-yufa ujadn, wa**a-d-yu ka $-ïu++unt n-iy, n$d zikk zikk ãbap. 39 walaynni rad-awn-ini$, mrad is-issn bu-tgmmi managu a-ra-d-ya k-um**ar, ur-ra-t-yadj a-inqb tigmmi-ns. 40 ula kunni illa fllawn a-bdda-tujadm, a ku rad-d-a k$ nkki lli-igan yus n-bnadm $-kra n-tasaot lli-ur-t$alm.” 41 isqsa-t bïrus yini-as: “wa-sidi, izd fllann$ a-f-tutt lmona-yad n$d kullu mddn?” 42 isawl siditnn$ yini: “manwa igan a*ddam ifulkin bab l-loaql? nttan a-mi-ra-ifl sidis tigmmi-ns ba a-yaïïu f-i*ddamn ya,ni ad- ttan, kraygatt yan $-tasaot-ns. 43 ambarki a-iga-u*ddam nna-mi-d-iwrri sidis yaf-t-id ar-iskar mayan. 44 lpqq a-rad-awn-ini$, rad-as-ifl sidis ayda-ns kullut $-ddu-ufus-ns. 45 walaynni i$-idda-u*ddam-an yini d-i*f-ns: ‘imaïl-n sidi’ ar-ikkat i*ddamn d-t*ddamin ar-i tta ar-issa ar-issnuful i*f-ns s-tissi, 46 han ra-d-iwrri sidis $-yan-wass lli-f-ur-iskir ula yat tasaot lli-ur-i$al. $akudan ra-t-ibri sidis ig-t-in d-inuwwa n n-rbbi. 47 a*ddam nna-issnn ma-zgis-ira sidis walaynni ur-t-inawl ula iskr-t, ra-t-iss$ur sidis bahra. 48 imma a*ddam nna-iskrn ma-f-t-id-iqqan-ukuray bla issn ma-zgis-ira sidis, ra-t-iss$ur $ir imikk. a ku wanna mi ifka sidis ma-iggutn, ra-zgis-i,alb ma-iggutn, d-wanna mi ifka ugg∫ar ra-zgis-i,alb ugg∫ar.

49 “u ki$-d nkki ad-lup$ loafit $-ddunit. amar yufan a-tznd $ilad. 50 rad-sul-ddm$ s-yan-udum i qan. mn k a-s-flla-i++ay ard ikmml. 51 is-t$alm

is-d-u ki$ ad-skr$ lhna $-ddunit? uhu, rad-awn-ini$ urd lhna walaynni tib,it. 52 $ilad s-uflla i$-llan smmus $-yat-tgmmi rad-b,un kra, d-sin ula sin d-kra,. 53 ra-ib,u-urgaz d-yus, ib,u-ufru* d-babas. ra-tb,u-tm$art d-illis, tb,u-tfru*t d-innas. ra-tb,u-t,gg∫alt d-tm$art n-yus, tb,u-tslit d-innas n-urgaz-ns.”

54 $akudan isawl-da$ yasuo s-mddn-an ggutnin yini-asn: “$akud nna-t+ram amdlu i$li-d z$-l$rb ar-ttinim: ‘ra-yili-un+ar,’ s-nnit-illa. 55 $akud

nna-t+ram a,u ikka-d ljanub ar-ttinim: ‘ra-ir$ lpal,’ s-nnit-ir$a. 56 wa-id-bu-sin-uwdmawn, kunni tssnm lmoni n-ikalln d-ignwan. ma* ur-t+,arm a-tissanm lmona n-kullu mayad darun ijrrun $-uwssan-ad? 57 ma* aylli$ ur-a-tswingimm d-i*f-nnun $-ma-k∫n-d-iqqann a-tskarm? 58 i$-ak-iãr, kra n-yan s-lmpkama, g-n tiqqi-nnk a-d-dids-tm a kat $-u$aras, a-k-ur-izukr s-dar lqa,i, idpi-k lqa,i i-um*zni, ilup-k-in-um*zni $-lpbs. 59 rad-ak-ini$, ur-ra-tffu$t z$-$in ard tfrut taqaritt igg∫ran.”

lmona n-i*ddamn ,ufnin

tib,it f-ssibt l-lmasip

ur-tssinm lmona n-uwssan-ad

"uqa 94

((13)) 1 sawln kra n-mddn s-yasuo $akudan inin-as f-kra n-ayt-jalil, in$a-tn lpakm bilaïus f-iggi n-t$rsiw lli-n-ssakmurn i-rbbi. 2 isawl yasuo yini-asn:

“ma-t$alm f-mddn-an n-ayt-jalil? izd ntni a-iskrn ddnub ugg∫ar n-wiyya, $-jalil aylli$ rfufnn $mkan? 3 uhu, walaynni rad-awn-ini$, i$-ur-tfilm ma-tskarm y∫* n rad-kullu-thlkm zund ntni. 4 ma-t$alm f-mddn lli-f-i,r lbrj $-silwam, in$-tn kullu s-tam d-mraw? izd ntni a-y∫* nn ugg∫ar n-kullu wiyya, $-uru alim? 5 uhu, walaynni rad-awn-ini$, i$-ur-tfilm ma-tskarm y∫* nn, rad-kullu-thlkm zund ntni.”

6 yut-asn lmona-yad yini-asn: “ha-yan-urgaz, tlla dars yat tazart ttyaw++a $-igr n-wa,il. ar-ittidu ar-gis-isiggil ikuzarn, uran-gis-itafa yat. 7 yini i-u*ddam-ns: ‘+r, kra, isgg∫asn ayad siggil$

ikuzarn $-tazart-ad, ur-jju-gis-ufi$ yat. zayd $ilad bbi-tt a-ur-$ir-tam+ akal.’ 8 isawl-u*ddam yini-as: ‘adj-tt a-sidi $ir $asgg∫asad, a-stt-nq $ g$-as amazir. 9 i$-turu $asgg∫asad-d-yu kan, i wa. i$-ur-turu, tbbit-stt ilmma.’”

10 illa yasuo $-yat-tgmmi n-t+allit $-wass n-usunfu ar-isslmad. 11 tili $in yat-tm$art, ikrf-tt yal-ljnn tam d-mraw n-usgg∫as. tga tuknit, ur-t+,ar a-tssnm tiddi-ns. 12 lli$-tt-i+ra yasuo i$r-as yini-as:

“wa-tam$art, ha-kmmi tfsit z$-uskrf-nnm.” 13 isrs-n fllas ifassn-ns s-tnm $-tiddi-ns payna, ar-ttal$ rbbi. 14 walaynni anm$ur n-tgmmi n-t+allit ïiyyr-as bahra f-yasuo a ku ijjujji $-wass n-usunfu, inkr yini i-mddn-an: “s,iã-uwssan a-illan a-gisn-tt*damm. a kad-d $-uwssan-an i$-tram a-tjjim, walaynni urd $-wass n-usunfu.” 15 imma siditnn$ irur-as: “wa-id-bu-sin-uwdmawn, manwa gigun ur-ifssin i-tmugayt-ns n$d a$iyyul-ns kraygatt ass n-usunfu ar-t-itawi z$-rrwa s-mani$ a-issa? 16 ha-tam$art-ad tga illis n-ibrahim, ikrf-tt iïan tam d-mraw n-usgg∫as ayad. is-ur-trim ad-as-fsi$ $-wass n-usunfu?” 17 lli$-as-sfldn $willi-t-+inin, p mn bahra z$-wawal-ns, frpn mddn kullutn s-kullu lojayb lli-iskar.

18 yini-asn yasuo: “mamnk a-tga-tgldit n-rbbi? ma-s-rad-awn-tt-ssrwas$? 19 trwas yat taqqayt im++in l-l*rdl, yiwi-tt yan-urgaz i++u-tt $-igr-ns. tm$i-d tim$ur twrri tga tas$art

aylli$ a-di-tta kin ig,a, n-ignwan ar-zdd$n $-gr ifrawn-ns.” 20 izayd yini-asn: “ma-s-rad-awn-ssrwas$ tagldit n-rbbi? 21 trwas ta*mirt lli-di-tusi yat-tm$art tg-tt-in $-kraïï lobrat mqqurnin n-uggurn, tsskti lojin kullut.”

22 imun yasuo d-u$aras n-uru alim, ar-itkka timdinin ula iduran ar-gisn-isslmad mddn. 23 isqsa-t yan

isawl lmasip f-ddnub ula lhalak

lmona n-tazart lli-ur-d-yiwin

l$llt

lmasip ijjujji tuknit $-wass

n-usunfu

lmona n-taqqayt im++in ula ta*mirt

lmona n-imi inukman

"uqa 95

yini-as: “izd a-sidi $ir kra idrusn a-ra-injm?” isawl yasuo yini-asn: 24 “gat-n tiqqi-nnun a-tk mm $-imi inukman. a ku rad-awn-ini$, iggut ma-ra-isiggil a-n-k mn walaynni ur-rad-i+,arn. 25 a ku $akud nna-$-inkr bu-tgmmi iqqn imi, ra-tbiddm $-brra ar-n-srs-tss,uqqurm ar-ttinim: ‘r+m-a$ a-sidi.’ imma ntta rad-awn-yini: ‘ur-ssin$ mani-di-tkkam kunni.’ 26 rad-as-ttinim: ‘ha-nkk∫ni n a dik nsu dik, tsslmdt $-tmdint-nn$.’ 27 imma ntta rad-awn-yini: ‘ur-ssin$ mani-di-tkkam. ittiyat-n z$-gigi kunni lli-iskarn l*∫ ant.’ 28 mn k a-s-ra-tallam ar-ttg+a+m u*san-nnun $akud nna-t+ram ibrahim d-ispaq d-yaoqub d-lanbiya kullutn $-tgldit n-rbbi, imma kunni ilup-k∫n-in s-brra. 29 rad-d-a kin ibrraniyn z$- rq ula l$rb ula amal ula ljanub, munn-d f-imnsi imqqurn $-tgldit n-rbbi. 30 s-ããapt llan kra n-imggura lli-ra-izwur, ula kra n-imzwura lli-ra-igg∫ru.”

31 a kin-d kra n-ifarisin $-tasaot-an, inin-as: “han agllid hirudus ira a-k-in$. yuf a-n-tittit z$-$id tftut s-kra n-mani ya,ni.” 32 imma yasuo irur-asn:

“zaydat tinim i-uw n-an: ‘ha-yyi ar-ssufu$$ ljnun ar-jjujji$ mddn $assad d-uzkka ar wis kra,-uwssan rad-kmml$. 33 walaynni iqqan-iyi-d ad-mun$ d-u$aras-inu $assad d-uzkka d-naf-uzkka, a ku ur-i+,ar yan igan nnabi a-immt abla $-uru alim.’ 34 wa-uru alim, wa-uru alim, wa-talli inqqan lanbiya n-rbbi ar-tkkatt s-i+ran $willi-d-srm-yuzn. mnnawt-twal ad-ri$ ad-d-ssmun$ tarwa-nnm $mklli-di-tssmunu-tfullust ikiyyawn $-ddu ifrawn-ns, imma kunni ur-trim. 35 han tigmmi n-rbbi $-wammas-nnun ra-t*lu. rad-awn-ini$, ur-ra-yyi-t+rm-da$ ard tinim: ‘ambarki a-iga $wad-d-yu kan s-ism n-sidi rbbi.’”

((14)) 1 yan-wass n-usunfu idda yasuo a-i $-tgmmi n-yan z$-inm$urn n-ifarisin. gabln-t ad-+rn ma-ra-iskr. 2 ya k-id dars yan-urgaz yu,n bzgn-as i,arn d-ifassn. 3 isawl yasuo i-imslmdn n- ro

d-ifarisin isqsa-tn: “ma-ittini ro n-musa? is-iplla a-njjujji $-wass n-usunfu n$d uhu?” 4 imma ntni fssan. inkr yasuo yawi-d argaz-lli ijjujji-t yadj-t a-iddu. 5 yini-asn: “ma-ra-tskrm i$-awn-in-i,r iwitun n$d tamugayt-nnun $-wanu $-wass n-usunfu? is-ur-ra-tazzlm a-ti-di-tldim?” 6 ur-+,arn ad-as-d-rarn s-yat f-wawal-ad.

7 i+r yasuo inbgiwn-an ar-zzggurun i*f-nsn s-uskiws l-lgddam. yut-asn lmona-yad yini-asn: 8 “i$-ak-ior, kra n-yan s-tm$ra a-ur-tam+t askiws

l-lgddam, a-ur-n-ik m kra n-yan-k-yug∫rn 9 ya k-id $walli-awn-ior,n yini-ak: ‘nkr a-iskiws-urgaz-ad.’ $akudan ra-tp mt d-i*f-nnk twrrit s-t$urdin n-kullu mddn-an. 10 walaynni $akud nna-yak-ior, kra n-yan, skiws $-t$urdin. i$-d-yu ka bu-tgmmi yini-ak ‘a k-id a-g∫ma s-lgddam,’ ra-k-kullu-uqqrn inbgiwn. 11 a ku wanna issim$urn i*f-ns ra-t-i++im+ay rbbi, imma wanna i++im+ayn i*f-ns ra-t-issim$ur.”

isawl lmasip f-uru alim

lmasip ijjujji ama,un $-wass

n-usunfu

awal f-uskiws n-imnsiwn

"uqa 96

12 yini yasuo ilmma i-walli-as-ior,n: “i$-trit a-tskrt kra n-imkli n$d kra n-imnsi ad-ur-tor,t i-imddukk∫al-nnk n$d aytmak n$d ayt-dark n$d

adjarn-nnk lli-dar l*ir. a ku ula ntni rad-ak-or,n tigira, tam+t z$-darsn mad-asn-tfkit. 13 walaynni i$-trit a-tskrt kra n-imnsi imqqurn, or, i-im+la, d-iku amn d-ibi,arn d-ibuka,n. 14 ra-k-ibark rbbi a ku ntni ur-darsn ma-s-a-yak-traran l*ir. rbbi a-rad-ak-t-irar $-wass lli-$-ra-d-nkrn $willi-f-ir,a.” 15 isawl-d yan z$-inbgiwn-lli lli$ isfld i-mayd inna yasuo, yini-as: “ambarki a-iga wanna ra-i imnsi $-tgldit n-rbbi.” 16 isawl yasuo yini-as: “ha-yan-urgaz iskr imnsi imqqurn, ior, i-kigan d-mddn. 17 lli$-di-tlkm tasaot n-imnsi, yazn a*ddam-ns a-n-yini i-willi tyawora,nin: ‘a kad-d, ha-kullu yujad.’ 18 walaynni ar-ssodarn ntni kullutn. yini-as-umzwaru: ‘a-uddi, s$i$ yan-igr, iqqan-iyi-d ad-ddu$ a-t-+r$. ,alb$-ak ad-iyi-tãampt.’ 19 yini wayya,: ‘a-uddi, s$i$ smmust-tiygiw n-izgarn. rad-ddu$ $ilad a-tnt-in-arm$. ,alb$-ak ad-iyi-tãampt.’ 20 yini wayya, ya,ni: ‘a-uddi, bpra-d-iwi$ tam$art, ur-+,ar$ a-n-a k$.’ 21 iwrri-d-u*ddam yini iwaliwn-ad i-sidis. ïiyyr-as i-bu-tgmmi bahra, yini $akudan i-u*ddam-ns: ‘ffu$ tazzlt $-iswak ula tiswak n-tmdint, tawid-d im+la, d-iku amn d-ibuka,n d-ibi,arn.’ 22 yan imikk iwrri-d-u*ddam yini-as: ‘skr$ ma-tnnit a-sidi, walaynni sul iqama mani i*wan $-upanu n-imnsi.’ 23 yini bu-tgmmi i-u*ddam-ns: ‘ffu$-da$ s-i$arasn d-t$arasin, tamrt mddn ad-d-k mn ard tommr-tgmmi-nu. 24 a ku rad-awn-ini$, $willi mi or,$ $-isizwar, ur-illi yan z$-gisn ra-im,i imnsi-nu.’”

25 munn-d mddn ggutnin f-yasuo $-u$aras, igrawl gisn yini-asn: 26 “wanna-d-sri-yu kan, ur-i+,ar a-ig amp,ar-inu i$-ur-a-yyi-ittiri ugg∫ar n-babas

d-innas d-tm$art-ns d-tarwa-ns d-aytmas d-istmas, d-i*f-ns ula ntta. 27 wanna ur-yusin aggjdi-ns imun didi, ur-i+,ar a-ig amp,ar-inu. 28 ma-ra-iskr wanna gigun iran a-ibnu yal-lbrj? is-ur-ra-iskiws iskr lpsab-ns a-i+r is-dars iqaridn masat-itkmmal? 29 a-ur-izzugz llsas yaf-n is-ur-i+,ar a-t-ikmml. $akudan ra-gis-,ããan kullu winna-t-+ranin 30 ar-ttinin: ‘$wad igra a-ibnu walaynni ur-i+,ar a-ikmml.’ 31 ma-ra-iskr-ugllid nna-iran a-iffu$ a-imma$ d-ugllid ya,ni? is-ur-ra-iskiws a-im awar d-imddukk∫al-ns a-i+r is-i+,ar a-inru s-mraw id-walf $walli-t-id-imnaggarn s-sin id-mraw-walf? 32 i$-as-ur-i+,ar, rad-as-yazn arqqas sul-n-yaggug ba a-d-dids-im a ka tili sslamt i-ngratsn. 33 $mkad a-s-awn-nni$, wanna gigun ur-ifiln kullu ma-dars-illan, ur-ra-yi+,ar a-ig amp,ar-inu. 34 “tfulki tisnt walaynni i$-tlmus tisnt ma-s-ra-stti-tssmar$m? 35 ur-sul-tgi i-wakal ula tga i-ugudi n-umazir. ra-stt-awin mddn lupn-tt-in s-brra. wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.”

lmona n-imnsi imqqurn

ma-i+,arn a-ig amp,ar i-lmasip?

"uqa 97

((15)) 1 yan-wass munn-d kigan d-id-bu-nkkas d-mddn ∫* nnin, irin ad-sflidn i-yasuo. 2 ar-tngmugn ifarisin d-imslmdn n- ro ar-ttinin: “han argaz-an ar-i tta

d-willi ∫* nnin ar-srsn-itfrap.” 3 isawl yasuo yut-asn lmona-yad isqsa-tn: 4 “ma-ra-iskr yan gigun iïïafn miyya n-i*f n-uwlli i$-as-tjla yat gisnt? ra-ifl t+a n-id-mraw d-t+a (99) frdnt $-l*la, iddu ar-isiggil s-talli ijlan ard-stt-yaf. 5 $akud nna-stt-yufa ra-stt-id-yasi f-t$∫ra,-ns ifrp bahra, 6 irup-d tigmmi i$r-d i-imddukk∫al-ns d-wadjarn-ns yini-asn: ‘a kad-d tfrpm didi, ha-yyi ufi$ tahruyt lli-yyi-ijlan.’ 7 $mkad a-s-rad-awn-ini$, rad-frpn ayt-ignwan s-yan-n-ifln kullu ma-iskar y∫* n iwrri-d s-u$aras n-rbbi ugg∫ar n-t+a n-id-mraw d-t+a lli-$alnin is- wan ur-tn-i*ããa ad-fln ddnub-nsn.

8 “ma-ra-tskr-tm$art nna-iïïafn mraw n-uqarid n-nnuqrt i$-as-ijla yan gisn? ra-tssr$ lqndil tars kullu tigmmi ar-srs-tsiggil ard-ti-taf. 9 $akud

nna-ti-tufa ra-di-t$r i-tmddukk∫alin-ns d-tadjarin-ns tini-asnt: ‘a kamd-d tfrpmt didi, ha-yyi ufi$ aqarid lli-yyi-ijlan.’ 10 $mkad a-s-rad-awn-ini$, ar-tfrapn lmalayka n-rbbi s-yan-n-ifln kullu ma-iskar y∫* n iwrri-d s-u$aras n-rbbi.”

11 izayd yasuo yini-asn: “ha-yan-urgaz dars sin tarwa. 12 ya k-id $walli im++in i,alb-t yini-as: ‘wa-baba, ad-iyi-tfkt $ilad ma-yyi-d-yu kan

$-lwrt.’ inkr babas ib,u-asn ayda-ns. 13 zrin kra n-uwssan, issmun yus-lli im++in kullu ma-iïïaf, imuddu s-yat-tmazirt yaggugn. ar-iskar $in s- hwat-ns aylli$ i a kullu maylli dars illan, 14 ur-sul-dars-iqama yat. iwrri yili-u$ni i qan $-tmazirt-an, ilkm bahra f-ma-i tta. 15 iddu a-i*dm $-dar yan $-imzd$n n-tmazirt-an, yazn-t s-igran a-ikssa alfan. 16 iwrri i+u+, a-iommr aplig-ns s-tki,a lli- ttan-walfan, walaynni ur-as-fkin yat. 17 $-isigg∫ra iswangm d-i*f-ns yini: ‘i*ddamn n-baba kullutn ar-asn-d-bdda-it a,-u$rum, imma nkki ha-yyi ar-tmtat$ s-la+. 18 rad-ddu$ $ilad wrri$ s-dar baba ini$-as: wa-baba, ffu$$ bahra z$-maylli ira rbbi ula ma-trit kiyi. 19 ur-sul-sthlla$ ad-g$ yuk. skr gigi zund yan z$-i*ddamn-nnk.’ 20 inkr $akudan iftu s-dar babas. sul-n-yaggug s-t-in-yuk∫z babas, ipnnu gis yazzl s-dars yam+-t-id $-gr ifassn-ns ar-t-issudun. 21 imma yus inna-yas: ‘wa-baba, ha-nkki ffu$$ bahra z$-maylli ira rbbi ula ma-trit kiyi. ur-sul-sthlla$ ad-g$ yuk.’ 22 walaynni babas i$ra-d i-i*ddamn-ns yini-asn: ‘azzlat tawim-d aslham lli-ihiyyan tsslsm-as-t, tgm-as tal*atmt $-u,a,-ns d-idukan $-i,arn-ns, 23 tawim-d igiz i,nin t$rsm-as a-n nfrp. 24 a ku iwi lli-immutn hati iddr, $walli ijlan hati nufa-t.’ zaydn frpn bahra i-ngratsn. 25 imma yus lli-imqqurn illa-n $-igran $-tasaot-an. lli$-d-yu ka yakmur-d s-tgmmi isfld i-upwa d-t$urit, 26 i$r-d i-yan-u*ddam isqsa-t: ‘mayd illan?’ 27 yini-as: ‘yu ka-d g∫mak. i$rs babak i-igiz i,nin a ku iwrri-d dars yus ur-t-ya$ yat.’ 28 $akudan ibzg ïiyyr-as bahra ur-akk∫-iri a-ik m s-tgmmi. iffu$-d

lmona n-thrwit lli-ijlan

lmona n-uqarid lli-ijlan

lmona n-urgaz ula yus lli-ijlan

"uqa 98

babas i,alb-t bahra, 29 imma ntta irur-as: ‘hati mnnaw isgg∫asn ayd dark kkat$ tammara, ar-bdda-skar$ s-wawal-nnk, walaynni ur-jju-yyi-tfkit wa**a $ir tikrut a-srs-frp$ nkki d-imddukk∫al-inu. 30 imma $ilad ha-yuk lli-n-i an kullu l*ir-nnk d-tmgganin, t$rst-as i-igiz i,nin.’ 31 isawl babas yini-as: ‘wa-iwi, kiyi tllit-bdda didi. kullu mad-dari-illan iga winnk. 32 ifulki a-nfrp ar-n tta a ku g∫mak lli-immutn hati iddr, $walli ijlan hati nufa-t.’”

((16)) 1 isawl-da$ yasuo s-imp,arn-ns yini-asn: “ha-yan-urgaz iïïafn ayda iggutn, ifl-t $-ufus n-u*ddam-ns a-t-igabl. isfld bu-wayda f-u*ddam-an is-a-yas-izzmzar ayda-ns. 2 i$r-as s-dars

yini-as: ‘ma-iga $ayd mi fllak sflid$? a k-id $ilad, npasab didi s-ma-tskrt s-wayda-nu, a ku ur-sul-ri$ a-dari-t*dmt.’ 3 iswangm-u*ddam, yini d-i*f-ns: ‘ma-rad-skr$? ra-yyi-issuf$ sidi. ur-dus$ ba ad-qqaz$ akal, d-ur-r,i$ a-t,alab$ mddn. 4 ssn$ ma-rad-skr$ ba a-yyi-n- k amn mddn s-darsn i$-iyi-issuf$ z$-twuri.’ 5 yazn ilmma s-kullu willi mi i,far sidis kra, isawl srsn yan s-yan. isqsa amzwaru: ‘mn k ad-ak-i,far sidi?’ 6 yini-as: ‘miyya n-waïïaru n-zzit.’ yini-as: ‘ha-lpsab-nnk, skiws $il $il tarat gis smmus id-mraw n-waïïaru.’ 7 isqsa wayya,: ‘mn k ad-ak-i,far?’ yini-as: ‘miyya n-utllis n-irdn.’ yini-as: ‘ha-lpsab-nnk, ara gis tam id-mraw n-utllis.’ 8 $akudan yul$ bu-wayda a*ddam-ns-lli y∫* nn, a ku iswangm bahra $-mayd iskr. a ku ar-swingimn ayt-ddunit-ad $-t$awsiwin-nsn ugg∫ar n-ayt-tifawt. 9 rad-awn-ini$, skarat-awn imddukk∫al s-wayda n-ddunit-ad, a-k∫n-in- k mn s-tg∫mma l-li*rt $akud nna-itmma-wayda.

10 “yan iskarn lpqq s-t$awsiwin m++inin ra-t-iskr ula s-t$awsiwin mqqurnin. yan itffu$n z$-lpqq s-t$awsiwin m++inin ra-zgis-iffu$ ula

s-t$awsiwin mqqurnin. 11 i$-ur-tskirm s-nniyt s-wayda n-ddunit-ad ma-ra-ifl $-ufus-nnun maylli ihiyyan s-ugg∫ar? 12 i$-ur-tskirm s-nniyt s-ma-igan win wiyya, ma-rad-awn-ifk ma-igan winnun? 13 “ur-ra-yi+,ar yan a-iqasa sin id-sidis. imma ra-ikrhu yan yiri wayya,, n$d ra-ituqqar yan ipgr wayya,. ur-ra-ti+,arm a-tgm ismgan n-rbbi d-win-wayda.” 14 lli$ sfldn ifarisin i-kullu mayd inna yasuo ar-gis-tïna+n, a ku ntni ozzan darsn iqaridn. 15 imma ntta irur-asn: “ha-kunni ar-tmalam i*fawn-nnun $-lgddam n-mddn ba a-fllawn-ttinin tfulkim, walaynni rbbi issn ma-illan $-uwlawn-nnun. a ku $aylli iozzan dar mddn, tajl*it a-iga dar rbbi.

16 “ikka-ttin ro n-musa ula lanbiya ar-malan i-mddn ma-ira rbbi aylli$-d-yu ka yupanna amsddam. imma $ilad $-a-tbrrap$ s-l*bar ifulkin n-tgldit

a*ddam lli-iswingimn $-ma-ra-iskr

awal f-rbbi d-wayda n-ddunit

awal l-lmasip f- ro d-ïïlaq

"uqa 99

n-rbbi, mma$n kullu mddn a-srs-k mn. 17 walaynni ra-ir*u ad-ittin ignwan d-wakal ula titti yat-tnqiïï z$- ro. 18 wanna ifran i-tm$art-ns itahl yat ya,ni, hati izna. d-wanna itahln tanna ifran, ula nttan zzna ayan iskr.

19 “ha-yan-urgaz iïïafn ayda iggutn, ar-ilssa aslham a+gg∫a$ d-tmlsa wanin, ar-i tta ar-issa ifrp d-i*f-ns kraygatt ass. 20 yili-da$

yan-um+lu, ism-ns lioazr, ar-d-ittrus $-imi n-tgmmi n-urgaz-an. yu,n s-ipbba ggutnin, 21 i+u+, a-i aynna-d-iïïarn z$-lmida n-bu-wayda. ula i,an ar-srs-ttidun ar-tllpn ipbba-ns. 22 immt-ilmma-um+lu,-lli, asin-t lmalayka s-tama n-ibrahim. immt bu-wayda ityawm,al, 23 irfufn bahra $-ud$ar n-willi mmutnin. yall alln-ns i+r-n ibrahim $-tuggugt i+r-n lioazr $-tama-ns, 24 i$r-as: ‘wa-baba ibrahim, pnnu gigi. ha-yyi $-loafit-ad ar-bahra-trfufun$. azn lioazr a-d-issayk a,a,-ns aman, issilwi$ ils-inu.’ 25 irar-as ibrahim: ‘kti-d a-iwi is-tum+t timi*ar-nnk $-ddunit, yam+ lioazr tarfufnt. imma $ilad ifrp lioazr $id, trfufnt kiyi. 26 rad-ak-ini$, tlla yat talat idran $-gratnn$ didun. ttyawskar i-$mkad, a-n-ur-bbin $wid ranin a-n-bbin z$-darnn$ s-darun, ula i+,ar yan a-d-ibbi z$-darun s-darnn$.’ 27 yini-as bu-wayda: ‘wa-baba ibrahim, walaynni ,alb$ z$-gik a-taznt lioazr s-tgmmi n-baba, 28 a ku llan sul $in smmus aytma, ad-asn-yini a-ur-skarn zund nkki, a-ur-d-k mn ula ntni s-ud$ar-ad n-urfufn iggutn.’ 29 irar-as ibrahim: ‘aytmak, llan-darsn-warratn n-musa ula win lanbiya. illa fllasn ad-sflidn i-ma-ttinin ntni.’ 30 yini-as bu-wayda: ‘uhu a-baba ibrahim, walaynni i$-n-darsn-yu ka kra n-yan z$-gr $willi mmutnin rad-fln ddnub-nsn wrrin s-u$aras n-rbbi.’ 31 irar-as ibrahim: ‘i$-ur-a-sflidn i-musa ula lanbiya ur-rad-wrrin, wa**a-d-akk∫-inkr kra n-yan z$-lmut.’”

((17)) 1 isawl yasuo s-imp,arn-ns yini-asn: “iqqan-d ad-ilint tabay,,rin ma-issïarn mddn, walaynni tagu,i a-ra-yili i-wanna-tnt-in-israsn. 2 yuf-as

i$-as-ityaggal-u+ru n-uzrg $-umggr,-ns ityawgar-n $-umda, ula iss,r yan z$-im++iyn-ad. 3 awiyat-stt $-i*f-nnun. i$-iskr g∫mak kra y∫* nn, sawl srs ba a-ur-t-sul-iskr. i$-t∫gra+ g∫mak ifl l*∫ ant-an, ãamp-as. 4 i$-a-yak-iskar l*∫ ant ssa n-twal $-yan-wass ar-d-itta ki ssa n-twal ar-ak-ittini: ‘t∫gra+-iyi f-mad-skr$, ur-sul-ra-t-skr$,’ illa fllak ad-as-ttãamapt.” 5 inin-as irqqasn-ns: “oawn-a$ a-nzayd namn s-ugg∫ar.” 6 irar-asn siditnn$: “mrad is-gigun-illa liman un k n-taqqayt im++in l-l*rdl, ra-tinim i-ts$art-ad n-imr iq ‘akuf ttyaw++at-n $-umda’ ra-tskr s-mad-as-tnnam. 7 “ma-ra-tskrt i$-dark-illa yan-u*ddam ar-ikkrz n$d ar-ikssa ulli? i$-d-iwrri z$-igran is-rad-as-tinit: ‘ha-imnsi-nnk, gawr tsunfut ar-t ttat’? 8 uhu, rad-as-tinit: ‘skr-iyi imnsi-nu, tbkist ar-flla-tts**art, ard $ su$ nkki $akudan a-ra-t t ula kiyi tsut.’ 9

lmona n-um+lu, d-bu-wayda

almmud l-lmasip

"uqa 100

ur-ra-tal$m a*ddam-an f-mayd iskr, a ku ur-iskir abla tawuri llift-yuããa sidis. 10 ula kunni, $akud lli$ tskrm kullu ma-f-k∫n-yuããa siditun iqqan-k∫n-d a-tinim: ‘i*ddamn ka-nga zund wiyya,. ur-nskir abla maylli fllann$ illan.’”

11 izayd yasuo $-u$aras n-uru alim, izri $-gr-tmizar n-samira d-jalil, 12 ilkm yan-uduwwar. mnaggarn-t-id mraw injdamn. biddn-in $-tuggugt, 13

alln awal-nsn ar-ttinin: “wa-yasuo, wa-sidi, pnnu ginn$.” 14 lli$-tn-i+ra yasuo yini-asn: “ddwat tmlm i*fawn-nnun i-inm$urn n-tgmmi n-rbbi.” $akudan, lli$ ftan $usn. 15 yan gisn, lli$ i+ra i*f-ns ijji, iwrri-d yall awal-ns ar-ital$ rbbi, 16 i,r f-uwdm-ns $-dar i,arn n-yasuo ar-t-it kar. iga ntta gu-samira. 17 isawl yasuo yini: “is-urd mraw a-i$usn? manza t+a ya,ni? 18 is-ur-illi ma-d-iwrrin a-i kr rbbi abla abrrani-ad?” 19 yini-as ilmma: “nkr, mun d-u$aras-nnk. ha-kiyi tumnt, mayan a-f-t$ust.”

20 a kin-d kra n-ifarisin sqsan yasuo: “managu a-ra-di-ta k-tgldit n-rbbi?” yini-asn: “tagldit n-rbbi, ur-ra-di-tban i-i+ri n-mddn

a-stt-ssmaqqln. 21 ur-ra-yi+,ar yan a-yini ‘hatti’ n$d ‘hattin’ a ku tagldit n-rbbi, ammas-nnun a-$-tlla.” 22 yini ilmma i-imp,arn-ns: “ra-d-ya k-uzmz lli-$-ra-t+u+,m bahra a-t+rm yan-wass $-uwssan n-yus n-bnadm, ur-ra-ti-t+rm. 23 rad-nkrn mddn inin-awn ‘hatin’ n$d ‘hati’. walaynni rad-awn-ini$, a-ur-darsn-tddum ula t,furm-tn. 24 a ku $mklli kkatn-uwsmann z$-yat-tsga n-ignwan isfiwn-in i-tsga ya,ni, $mkan a-rad-d-a k$ nkki lli-igan yus n-bnadm $-wass-inu. 25 walaynni iqqan-iyi-d zwar a-bahra-rfufn$, lupn-iyi-n mddn n-tasut-ad. 26 zund $aylli illan $-uwssan n-nup a-ra-yili $-uwssan-an $-ra-d-ya k yus n-bnadm. 27 ar- ttan mddn ar-ssan ar-ttahaln ar-ttahalnt ar ass lli-$-ik m nup s-wanaw $lin-d-srsn-waman ggutnin tyawhlakn kullutn. 28 rad-da$-yili $mklli illan $-uwssan n-luï. ar- ttan ar-ssan ar-sa$n ar-zznzan ar-t++un ar-bnnun, 29 walaynni $-wass lli-$-iffu$ luï tamdint n-sadum t,r-d loafit d-lkbrit z$-ignwan tyawhlakn kullutn. 30 $mkan a-ra-d-da$-yili $-wass lli-$-ra-d-iban yus n-bnadm. 31 “imma $assan, rad-awn-fllas-ini$: wanna illan $-iggi n-tgmmi, iqqan-t-id a-ur-igguz a-d-yasi ti$awsiwin-ns z$-tgmmi. ula wanna-n-illan $-igran, a-ur-iwrri a-d-yawi kra. 32 swangmad-d ma-ijran i-tm$art n-luï. 33 wanna isiggiln a-ijjnjm tudrt-ns ra-stt-ijlu. d-wanna ijlan tudrt-ns ra-stt-ijjnjm. 34 rad-awn-ini$, $-i,-an rad-ilin sin mddn $-tisi, ra-yitti yan iqama yan. 35,36 rad-ilint snat-tm$arin ar-++a,nt, ra-titti yat tqama yat.” 37 sqsan-t imp,arn-ns: “wa-sidi, mani$ a-ra-yili mayad?” yini-asn: “inna$ illa mi,rus a$an-tmunun igadrn.”

((18)) 1 isawl yasuo s-imp,arn-ns, yiri ad-asn-iml is-tn-d-iqqan a-bdda-t+allan bla-da-trmayn. yut-asn lmona-yad, 2 yini-asn: “ha-yal-lqa,i $-yat-tmdint,

ur-iksu, rbbi ula-da-stt-itawi $-mddn. 3 tili yat-thjjalt $-tmdint-an

injdamn lli-ijjujji lmasip

asqsi f-tgldit n-rbbi

lmona n-thjjalt d-lqa,i

"uqa 101

ar-bdda-tssmumm∫i $-dar lqa,i ar-as-ttini: ‘fukku-yyi z$-unuwwa -inu.’ 4,5 mnnaw-uwssan ur-iri lqa,i ad-as-isfld, imil yini d-i*f-ns: ‘tahjjalt-ad ar-bdda-yyi-tssipil. wa**a ur-ksu,$ rbbi ula-da-stti-tawi$ $-mddn ra-stt-fukku$, a-ur-sul-di-tta ki ad-iyi-tr+ i*f.’” 6 yini-asn siditnn$: “$mkad a-s-inna lqa,i-an y∫* nn, 7 imma rbbi is-ur-ra-ifukku mddn-ns lli-as-aqranin $-iy, ula azal? is-ra-imaïl ad-asn-ifk maylli z$-gis ,albn? 8 rad-awn-ini$, ra-tn-ifukku payna. walaynni $assan $-rad-d-wrri$ s-ddunit-ad nkki lli-igan yus n-bnadm, is-rad-d-af$ ma-sul-yumnn?”

9 izayd yasuo isawl s-kra n-mddn lli-iojb i*f-nsn, $aln is-fulkin ar-tpgarn wiyya,. yut-asn lmona-yad yini-asn: 10 “ha-sin mddn k mn s-tgmmi

n-rbbi ad-++alln. yan iga afarisi, ig wayya, bu-nkkas. 11 ibidd-ufarisi wapdut, i++all d-i*f-ns yini: ‘wa-rbbi, ar-k-t kar$ a ku ur-gi$ zund mddn ya,ni. ntni ar-tak∫rn ar-t$∫ an ar-tfsadn. ar-k-t kar$ a ku ur-akk∫-gi$ zund bu-nkkas-ad. 12 ha-yyi ar-ta+um$ kraygatt kra,-uwssan, ar-akka$ tis mrawt n-kullu ma-dari-illan.’ 13 imma bu-nkkas, ibidd-n $-t$urdin. ur-i+,ar a-yall alln-ns s-iggi. ar-ikkat f-idmarn-ns ar-ittini: ‘wa-rbbi ãamp-iyi, iggut mad-skr$ y∫* n.’ 14 rad-awn-ini$, lli$ wrrin s-tg∫mma-nsn, bu-nkkas-an a-f-ir,a rbbi, urd afarisi. a ku wanna issim$urn i*f-ns ra-t-i++im+ay rbbi, imma wanna i++im+ayn i*f-ns ra-t-issim$ur.”

15 ar-di-tta kin mddn ar-di-tawin tarwa m++inin i-yasuo, irin a-n-fllasn-isrs ifassn-ns ibark-tn. lli$ +ran imp,arn-ns mayd skarn, rarn-tn inin-asn:

“a-tn-d-ur-tawim.” 16 imma yasuo i$ra-d i-tarwa s-dars yini: “adjat tarwa m++inin a-d-dari-a kin. a-tn-ur-tpãarm, a ku zund $wid a-mi-tlla-tgldit n-rbbi. 17 lpqq a-rad-awn-ini$, wanna ur-irin a-ik m s-tgldit n-rbbi zund arraw im++in ur-ra-srs-ik m.”

18 ya k-id yan-unm$ur n-tmazirt-an, isqsa yasuo yini-as: “way-amslmd ifulkin, ma-rad-skr$ ba ad-ïïaf$ tudrt l-li*rt?” 19 isawl yasuo yini-as:

“ma* aylli$-iyi-tgit d-wad ifulkin? ur-illi yan ifulkin abla rbbi wapdut. 20 kiyi tssnt luãiyat, ‘a-ur-tznut, a-ur-tn$t, a-ur-tak∫rt, a-ur-tfkt tugga n-tkrkas. awi-tt $-babak d-innak.’” 21 yini-as-unm$ur: “mayad kullut ar-t-skar$ z$-lli$ m++i$ sul s-$ilad.” 22 lli$ isfld yasuo i-mayad yini-as: “yat-t$awsa ad-ak-iqaman. zayd tzznzt kullu mad-dark-illan tfkt-t i-im+la,, yili-ak-wayda $-ignna. ta kid-d ilmma tmunt didi.” 23 imma ntta lli$ isfld i-wawal-ad t∫gra+-t bahra a ku iggut-dars-wayda. 24 yasuo i+ra is-ti-t∫gra+, yini-asn: “mn k a-s-i qa f-willi dar iggut-wayda ad-k mn s-tgldit n-rbbi. 25 ra-ir*u f-uroam a-ik m z$-tiï n-tasmi ula ik m yan dar ayda iggutn s-tgldit n-rbbi.” 26 inin-as $willi-as-sfldnin: “i$-iga $mkad, ma-ra-yi+,ar a-injm?” 27 yini-asn yasuo: “aynna mi ur-i+,ar bnadm, i+,ar-as rbbi.” 28 isawl bïrus yini-as: “ha-nkk∫ni nfl-n tig∫mma-nn$ na k-id nmun didk.” 29 yini-asn yasuo: “lpqq a-rad-awn-ini$, wanna-n-ifln tigmmi-ns n$d tam$art-ns n$d

lmona n-ufarisi d-bu-nkkas

lmasip ibark tarwa m++inin

asqsi f-tudrt l-li*rt

"uqa 102

aytmas n$d babas n$d innas n$d tarwa-ns f-ssibt n-tgldit n-rbbi, 30 rad-as-yili mad-bahra-yug∫rn mayad $-ddunit-ad, tili-as $-li*rt tudrt idumn.”

31 yawi yasuo sin d-mraw n-ump,ar-ns wapdutn, yini-asn: “+rat, ra-nddu s-uru alim, ijru $in kullu mad-uran lanbiya f-yus n-bnadm. 32 ra-yyi-dpin s-gr ifassn n-ibrraniyn, ïn+n gigi rgmn-iyi ssufsn flla.

33 ra-yyi-ss$ur n n$n-iyi, nkr$-d ilmma z$-lmut $-wis kra,-uwssan.” 34 imma imp,arn-ns ur-fhimn ti$awsiwin-ad. ur-ssinn ma-ira ad-asn-yini, tntl fllasn lmona.

35 yakmur-d yasuo s-tmdint n-aripa. illa $in yan-ubuka, igawr $-tama n-u$aras ar-it,alab. 36 isfld i-mddn ggutnin ar-zrayn $-u$aras isqsa-tn

f-ma-illan. 37 inin-as: “yasuo gu-naãira ayd izrin.” 38 yall awal-ns $akudan i$r-as yini: “wa-yasuo yus n-dawd, pnnu gigi.” 39 grawln mddn lli-biddnin $-lgddam-ns, ak∫in gis inin-as a-ifssa. imma ntta izuyd ar-it$uwwat ar-ittini: “wa-yus n-dawd, pnnu gigi.” 40 ibidd yasuo yini i-mddn-an a-t-id-awin s-dars. lli$-t-id-irup-ubuka, isqsa-t yasuo: 41 “ma-trit ad-ak-t-skr$?” yini-as: “a-sidi, ad-isfiw$.” 42 yini-as yasuo: “isfiw $ilad, ha-kiyi tjjit a ku tumnt.” 43 yisfiw $akudan i,fur yasuo $-u$aras ar-ital$ rbbi. mddn-an kullutn, lli$-t-+ran al$n rbbi bahra.

((19)) 1 izayd yasuo ik m s-tmdint n-aripa, iftu $-wammas-ns. 2 yili $in yan-unm$ur n-willi tam+nin iqaridn n-nkkas, ig ism-ns zakka,

iggut-dars-wayda. 3 ira bahra a-i+r yasuo walaynni ggutn mddn $in, ur-i+,ar a-t-in-i+r a ku igzzul. 4 ar-itazzal izwur mddn, i$li s-yat-ts$art n-imr iq a-i+r yasuo, a ku $in a-z$-ra-izri. 5 lli$-t-in-ilkm yasuo yall alln-ns yini-as: “wa-zakka, gguz-d $il $il, a ku $-tgmmi-nnk a-$-rad-gawr$ $assad.” 6 igguz-d zakka payna, ifrp bahra i k m yasuo s-dars. 7 lli$-t-+ran mddn-an ggutnin, ar-kullu-tngmugn i-ngratsn ar-ttinin: “hati ik m a-ig anbgi $-dar bu-ddnub-ad.” 8 imma zakka inkr ibidd f-i,arn-ns yini i-siditnn$: “$ilad a-sidi, rad-fk$ mnaãã n-wayda-nu i-im+la,. i$- i$ kra n-yan s-l$∫ rad-as-t-rar$ f-kku+ï-twal.” 9 isawl yasuo yini-as: “$assad ilkm-d-ujnjm n-rbbi tigmmi-ad, a ku yumn $wad ula ntta $mklli yumn babatnn$ ibrahim. 10 u ki$-d nkki lli-igan yus n-bnadm ad-siggl$ s-willi jlanin jjnjm$-tn.”

11 izayd yasuo isawl s-mddn lli-as-sflidnin, yut-asn lmona-yad a ku yakmur s-tmdint n-uru alim. $aln ntni izd $-uwssan-an a-$-ra-di-tban-tgldit

n-rbbi. 12 yini-asn: “ha-yan-urgaz iga yus n-tgmmi imqqurn, iskr f-a-imuddu s-yat-tmazirt yaggugn, ba ad-as-fkn lpqq a-ipkam tamazirt-ns iwrri-d ig fllas agllid. 13 lli$ ur-ta-iddi i$ra-d i-mraw i*ddamn-ns s-dars, ifk i-kraygatt yan gisn yan-uqarid n-uwr$,

isawl lmasip tis kraïï-twal f-lmut-ns

lmasip ijjujji abuka,

injm bu-nkkas zakka z$-ddnub-ns

lmona f-kra, i*ddamn

"uqa 103

yini-asn: ‘zaydat ar-tsa$m ar-tzznzam ard-d-wrri$.’ 14 imma argaz-an, ar-ti-tkrhun ayt-tmazirt-ns, aznn irqqasn s-tmazirt-lli yaggugn ar-ttinin: ‘ur-nri argaz-ad a-fllann$-ipkam.’ 15 izri ma-izrin s-as-ityawfka a-ig agllid, iwrri ilmma s-tmazirt-ns. i$r-d i-i*ddamn lli-mi-ifka iqaridn a-dars-k mn ad-as-inin mn k ad-d-srsn-rurn. 16 ik m-umzwaru yini-as: ‘aqarid-nnk a-sidi, rur$-d srs mraw iqaridn ya,ni nnigas.’ 17 yini-as-ugllid: ‘i wa. a*ddam ifulkin a-tgit. tskrt s-lmoqul s-mayd idrusn. ra-k-g$ $ilad d-lpakm f-mrawt-tmdinin.’ 18 ik m wis sin yini-as: ‘aqarid-nnk a-sidi, rur$-d srs smmus iqaridn ya,ni nnigas.’ 19 yini-as-ugllid: ‘ra-k-g$ d-lpakm f-smmust-tmdinin.’ 20 ik m wayya, yini-as: ‘hay-aqarid-nnk a-sidi. p,i$-t $-yat-tumm∫ist. 21 ksu,$ z$-gik a ku ssn$ izd argaz i qan a-tgit, ar-di-ttasit ma-ur-n-tsrst ar-di-tmggrt ma-ur-tkrzt.’ 22 yini-as sidis: ‘way-a*ddam y∫* nn, s-wawal-ad tnnit a-s-rad-fllak-pkam$. tssnt izd argaz i qan ad-gi$, ar-di-tasi$ ma-ur-n-srs$ ar-d-mggr$ ma-ur-krz$. 23 ma* aylli$ ur-n-tgit aqarid-inu $-lbank, akud nna-d-wrri$ am+$-t-id ntta d-ma-d-irur ikka nnigas?’ 24 yini-ugllid i-willi n-tama-ns: ‘kkisat-as aqarid-an tfkm-t i-walli dar mraw iqaridn.’ 25 inin-as: ‘ha-ntta mraw ad-dars-illan, a-sidi.’ 26 irar-asn: ‘rad-awn-ini$, wanna dar illa, rad-as-ityawfka ugg∫ar. imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ityawkkas ula ma-dars-illan. 27 imma inuwwa n-an-inu lli-ur-rinin ad-g$ agllid-nsn, awiyat-tn-d tn$m-tn $-lgddam-inu.’”

28 lli$ ikmml yasuo iwaliwn-ad, izayd $-u$aras n-uru alim izwur-asn. 29 lli$ ilkm awrir n-zzitun $-tsga n-bitfaji d-bitoanya, yazn sin z$-imp,arn-ns

30 yini-asn: “zaydat s-uduwwar-an l-lgddam-nnun. k mat srs, ra-n-tafm yan-usnus iqqnn ur-jju-fllas-ini yan. fsiyat-as tawim-t-id s-$id. 31 i$-k∫n-isqsa kra n-yan ma* ad-as-tfssim, tinim-as: ‘ira-t siditnn$.’” 32 ddun irqqasn-lli afn-in kullu maylli-s-asn-inna yasuo. 33 lli$ fssin i-usnus, inin-asn id-bab-ns: “ma* a-tfssim i-usnus-ad?” 34 inin-asn: “ira-t siditnn$.” 35 awin-d asnus i-yasuo. grn-in fllas islhamn-nsn, ssnin yasuo. 36 issudu $-u$aras, a kin-d mddn ar-sswan islhamn-nsn $-wakal $-lgddam-ns. 37 lli$ ilkm agsar n-uwrir n-zzitun, yakmur-n s-tmdint, frpn kullu imp,arn-an ggutnin, ar-talln awal-nsn ar-tal$n rbbi f-kullu ti$awsiwin lli-+ran mqqurnt 38 ar-ttinin: “ambarki a-iga-ugllid-ad-d-yu kan s-ism n-sidi rbbi. sslamt $-ignna d-lmjd $-tattuyt.” 39 sawln srs kra n-ifarisin z$-gr mddn-an inin-as: “way-amslmd, ini i-imp,arn-nnk ad-fssan.” 40 irar-asn yasuo: “rad-awn-ini$, i$-fssan $wid, rad-utn i+ran-ad ta$urit.”

41 lli$-n-yakmur yasuo s-tama n-uru alim issmaqql-n gis ar-yalla, 42 yini-as: “mrad is-tssnt a$aras n-sslamt $assad, walaynni intl fllam. 43

rad-d-a kin-uwssan $-ra-km-d-lkmn inuwwa n-nnm, sutln-am a bar rgln fllam, pãarn-km z$-kraygatt tasga. 44 ra-km-*lun d-tarwa-nnm gim, ur-ra-gim-fln a+ru f-wayya,, a ku ur-trit a-tissant izd $-uzmz-ad a-$-iskr rbbi f-a-km-ijjnjm.”

ik m lmasip s-uru alim

ar-yalla lmasip f-uru alim

"uqa 104

45 ik m yasuo s-tgmmi n-rbbi, inkr ar-zgis-iïïay $willi gis zznzanin, 46 yini-asn: “han ityara $-warra n-rbbi ‘tigmmi-nu ra-tg tigmmi n-t+allit’ imma kunni, hati trurm-tt tga ifri

n-im**arn.” 47 kraygatt ass ar-isslmad $-tgmmi n-rbbi. imma inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro d-im$arn n-tmazirt-an ar-siggiln mamnk a-s-ra-t-hlkn. 48 walaynni ur-ufin mamnk, a ku mddn kullutn ar-bahra-ttirin ad-sflidn i-iwaliwn-ns.

((20)) 1 yan-wass illa yasuo $-tgmmi n-rbbi ar-isslmad mddn ar-asn-itbrrap s-l*bar ifulkin. a kin-d inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro d-im$arn.

lkmn-d yasuo 2 sqsan-t: “ini-a$, ma-k-id-yuznn a-tskart kullu $ayad? awal n-mi ayd-s-a-ti-tskart?” 3 isawl yasuo yini-asn: “ula nkki ra-k∫n-sqsa$ yan-usqsi. iniyat-iyi, 4 yupanna amsddam, ma-t-id-yuznn a-issddam mddn? izd rbbi n$d bnadm?” 5 bdun ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: “ma-rad-as-nini? a ku i$-nenna ‘rbbi a-t-id-yuznn’ rad-a$-yini ‘ma* aylli$ ur-tuminm mad-awn-inna?’ 6 walaynni i$-nenna ‘bnadm a-t-id-yuznn’ rad-a$-kkatn kullu mddn-ad s-i+ran, a ku ar-ttinin ntni izd s-ããapt yupanna yan-nnabi a-iga.” 7 sawln ilmma inin-as: “ur-nssin ma-t-id-yuznn.” 8 irar-asn yasuo: “ula nkki ur-rad-awn-ini$ ma-yyi-d-yuznn ad-skar$ kullu mayad.”

9 isawl yasuo s-mddn, yut-asn lmona-yad yini-asn: “ha-yan-urgaz i++a a,il $-igr-ns. ifl-t i-i*∫mmaãn, iftu imuddu s-tmazirt ya,ni igawr-n $in. 10

lli$-d-irup-uzmz yazn yan-u*ddam-ns s-dar i*∫mmaãn, ad-as-d-fkn ma-t-id-yu kan $-l$llt n-igr-ns. walaynni i*∫mmaãn $win a*ddam-an, ss$ur n-t rarn-t bla yat. 11 yazn a*ddam ya,ni. ula ntta, ss$ur n-t i*∫mmaãn ssrfufnn-t rarn-t bla yat. 12 yazn wis kra,. ula ntta, ssyaggasn-t lupn-t-in s-brra. 13 iswangm bab n-igr d-i*f-ns yini: ‘ma-rad-skr$ $ilad? rad-azn$ iwi iozzan. ntta, ra-t-uqqrn.’ 14 imma i*∫mmaãn-lli, lli$-t-+ran m awarn i-ngratsn inin: ‘$wad a-ra-iwrt igr. a kad-d a-t-nn$ ig lwrt winn$.’ 15 nkrn lupn-t-in s-brra n-igr n$n-t.” isqsa-tn yasuo: “ma-rad-asn-iskr bab n-igr-an n-wa,il? 16 ra-d-ya k ihlk i*∫mmaãn-an ifk igr i-wiyya,.” lli$ sfldn mddn i-$ayan inin: “ad-a$-injja rbbi.” 17 issmaqql gisn yasuo yini-asn: “ma-iga mayd ityaran $-warratn n-rbbi? ‘a+ru lli-n-lupn ibnnayn, nttan a-iwrrin iga i*f n-u$+u.’ 18 imma a+ru-ad, kullu wanna fllas i,rn ra-ir+, d-wanna-f-i,r ra-t-ilbj d-wakal.”

19 irin imslmdn n- ro d-inm$urn n-tgmmi n-rbbi ad-am+n yasuo, a ku ssnn izd ntni a-f-yut lmona-yad, walaynni ksu,n z$-mddn. 20 sul-t-gabln, aznn-d kra

n-irgazn ad-skarn zund i$-a-ttirin a$aras n-rbbi, walaynni ran $ir ad-am+n yasuo f-wawal-ns ba a-t-in-dpin i-lpakm n-rruman a-fllas-ipkam. 21 a kin-d inin-as: “way-amslmd, nssn izd lpqq ayd ttinit ar-ti-tsslmadt. ur-a-ttmnadt udmawn n-mddn walaynni ar-tsslmadt a$aras

lmasip ar-iïïay imznzn z$-tgmmi

n-rbbi

asqsi f-ma-d-yuznn yasuo

lmona n-i*∫mmaãn d-igr n-wa,il

asqsi f-,abiyt i-qayãr

"uqa 105

n-rbbi $mklli iga. 22 ini-a$, is-iplla a-nakka ,abiyt i-qayãr n$d uhu?” 23 imma yasuo issn mad-nuwwan $-lpilt-nsn, yini-asn: 24 “mlat-iyi-d yan-uqarid. iniyat-iyi, win mit a-iga-uwdm-ad d-ism-ad gis illan?” inin-as: “win qayãr.” 25 irar-asn: “fkat i-qayãr ma-igan win qayãr, tfkm i-rbbi ma-igan win rbbi.” 26 i,r-asn lojb f-mayd-s-asn-irur. fssan kullu, ur-+,arn a-t-am+n f-wawal-ns $-lgddam n-kullu mddn-an.

27 a kin-d dars kra n-iãadduqin. ntni $-lmdhb-nsn ar-ttinin “ur-illi ma-ra-d-inkr z$-lmut.” 28 sqsan-t: “way-amslmd, yura-ya$ musa inna ‘i$-immut kra n-yan

ifl-d tam$art-ns bla tarwa, illa f-g∫mas n-urgaz-an a-itahl tam$art-an a-dids-iskr tarwa f-ism n-g∫mas lli-immutn.’ 29 ha-ssa n-aytmatn. yiwi-umzwaru tam$art, immt ur-d-ifil tarwa. 30 yawi-tt wis sin, 31 ntta ula wis kra,, aylli$-tt-iwin s-ssa, mmtn kullutn ur-d-filn tarwa. 32 $-isigg∫ra tmmt-tm$art ula nttat. 33 ini-a$, $-tnkra lli-$-rad-nkrn kullutn, tam$art n-manwa gisn a-ra-tg? hatti tkka-ttin tga tam$art-nsn s-ssa.” 34 isawl yasuo yini-asn: “ayt-ddunit-ad ar-tahaln ar-tahalnt, 35 imma $willi f-ir,a rbbi ad-nkrn z$-lmut ddrn $-li*rt, ntni ur-ra-tahaln ula-da-tahalnt. 36 hatni zund lmalayka a-rad-gn a ku ur-sul-rad-mmtn. gn tarwa n-rbbi a ku luln s-tudrt l-li*rt. 37 imma tankra n-willi mmutnin, yura fllas ula musa $-warra n-tzgg∫art lli-ijddrn, yini f-sidi rbbi is-iga rbbi n-ibrahim ig rbbi n-ispaq ig rbbi n-yaoqub. 38 awal-an imla-ya$ is-ddrn ntni wa**a mmutn, a ku sul ddrn kullutn $-lgddam n-rbbi.” 39 inin-as kra n-imslmdn n- ro: “y∫$+an mayd tnnit ay-amslmd.” 40 a ku ur-sul-zomn a-t-sqsan.

41 izayd yasuo yini-asn: “ma* aylli$ a-ttinin mddn ‘ra-ig lmasip yan z$-tasut n-ugllid dawd’? 42 hati dawd ula ntta isawl f-lmasip $-warra n-imurign inna:

‘ha-sidi rbbi inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu 43 ard g$ inuwwa n-nnk $-ddu i,arn-nnk.’ 44 ha-dawd s-i*f-ns ibdr $walli igan lmasip ig-t d-sidis. mamnk a-ra-ig $ir yan z$-tasut-ns?”

45 isawl yasuo s-imp,arn-ns $-lgddam n-mddn-an kullutn yini-asn: 46 “rarat loaql-nnun z$-imslmdn n- ro, a ku iozza darsn ad-fttun s-tmlsa $zzifnin

wanin, iozzu darsn ad-fllasn-tsllamn mddn $-laswaq, iozzu darsn ad-zggurun s-lgddam $-tg∫mma n-t+allit ula $-uskiws n-imnsiwn. 47 ar- ttan tig∫mma n-thjjalin, ar-ssi$zzifn ti+ulla-nsn ba ad-ssbayynn i*fawn-nsn is-fulkin. ntni ra-fllasn-ittut lpukm n-rbbi s-ugg∫ar.”

((21)) 1 ar-itmnad yasuo $-id-bu-wayda ar-n-srasn tiwafkiw-nsn $-ããnduq $-tgmmi n-rbbi. 2 i+r-n yat-thjjalt tga tam+luïï, ta k-id tsrs-n

snat-tqaridin $-ããnduq idrus-watig-nsnt. 3 yini i-imp,arn-ns: “lpqq a-rad-awn-ini$, tahjjalt-ad tam+luïï, hatti tfka ugg∫ar n-$wid kullutn, 4 a ku ntni fkan z$-maylli darsn iggutn, imma nttat, wa**a tptajja, tfka lmoi t-ns kullutt.”

asqsi f-tnkra z$-lmut

asqsi f-ma-iga lmasip

imslmdn n- ro

tahjjalt tam+luïï

"uqa 106

5 sawln imp,arn i-ngratsn f-tgmmi n-rbbi, ar-tojjabn $-ufulki n-i+ran lli-s-t$li ula tiwafkiw lli-gis-akkan mddn i-rbbi. imma yasuo inna-yasn: 6

“kullu mayd ttmnadm, rad-d-a kin-uwssan $-rad-kullu-ityawgar s-wakal. ur-ra-gis-iqama-u+ru f-u+ru.”

7 sqsan-t: “way-amslmd, managu a-ra-yili $ayan? ma-ra-ig tamatart n-is-d-yakmur a-ijru?” 8 yini-asn yasuo: “awiyat-stt $-i*f-nnun a-k∫n-ur-ijlu yan, a ku ggutn $willi ra-d-ya k asin ism-inu, kud yan

ar-ittini izd nttan a-igan lmasip ar-ittini: ‘hati trup-d tasaot.’ walaynni a-tn-ur-t,furm. 9 i$-tsfldm f-ima$n ula uduyn ad-ur-t$uw,m, a ku iqqan-d a-yili $ayan, walaynni ur-ta-d-irup isigg∫ra.” 10 izayd yini-asn: “ra-tnkr-tqbilt s-tqbilt, tnkr-tgldit s-tgldit, 11 ilint zznzalat qanin, yili-u$ni d-waïïan $-kigan d-tmizar. rad-d-bannt-tmitar tjhhdnin $-ignwan ard bahra $uw,n mddn. 12 imma kunni, ur-ta-ijri $ayan a-ra-k∫n-tam+n ar-k∫n-ssrfufunn ar-k∫n-in-dpayn s-tg∫mma n-t+allit ula lpbs. ra-k∫n-in-ssbiddadn $-lgddam n-igldan d-lpukkam f-ssibt n-ma-tgam winu. 13 tasaot-an a-ihiyyann ad-asn-gis-tfkm tugga-nnun flla. 14 walaynni nb,at $-i*f-nnun ur-ta-d-irup-uzmz-an a-ur-tswingimm $-mamnk a-s-rad-asn-trarm awal. 15 a ku rad-awn-d-fk$ iwaliwn d-tpkimt ba a-ur-yi+,ar yan z$-inuwwa n-nnun a-k∫n-issfssa ula a-k∫n-inru $-ma-ttinim. 16 imma kunni ra-k∫n-in-dpayn ayt-darun d-aytmatun d-ayt-tqbilt-nnun ula imddukk∫al-nnun. rad-n$n kra gigun. 17 ra-k∫n-tkrhun kullu mddn f-ssibt n-ma-tgam winu. 18 walaynni ur-ra-ityawhlak kra n-un+a, z$-i*f-nnun. 19 biddat tzgam, $mkad a-s-ra-tnjmm.

20 “i$-t+ram tamdint n-uru alim sutlnt-as lprkat n-ioskrin, tissanm is-d-yakmur-wass $-ra-t*lu. 21 imma $assan, winna llanin $-tmazirt n-yudaya,

iqqan-tn-d ad-rwln s-idrarn. d-winna llanin $-tmdint, iqqan-tn-d a-stt-ffu$n. d-winna llanin $-l*la, iqqan-tn-d a-n-ur-k mn s-tmdint. 22 a ku rad-gn-uwssan-an ussan l-loqubit, a-gisn-ijru kullu ma-fllasn-ityaran $-warratn n-rbbi. 23 mn k a-s-rad- qun-uwssan-an f-tilli gisn rbbunin ula tilli gisn ssngaynin. a ku ra-tigat tassast $-tmazirt-ad, yili l$a,ab n-rbbi f-mddn-ad. 24 ra-immt kra $-imi$, krfn wiyya, awin-tn s-tmizar aggugnin. rad-ak∫ln ibrraniyn f-uru alim ard ikmml-uzmz-nsn.

25 “rad-ilint-tmitar $-tafukt d-wayyur d-itran, tili ta$uft iggutn $-kigan d-tmizar n-ddunit, $uw,n mddn $-ijjij n-umda ula ta,angiwin-ns. 26 rad-iksa,n bahra t$a an s-ta$uft n-ma-ra-izri f-ddunit, a ku

ra-tyattaynt tifawin n-ignwan. 27 $akudan a-ra-yyi-+rn, nkki lli-igan yus n-bnadm, fti$-d $-yat-tmdlut s-lquwwa d-lmjd iggutn. 28 $akud nna-t+ram ti$awsiwin-ad ar-jrrunt, nkrat tallm i*fawn-nnun, a ku takmur-d tasaot lli-$-ra-tnjmm.”

maylli ra-ijru i-tgmmi n-rbbi

maylli-s-ra-tgg∫ru

i-ddunit-ad

rad-ilin-uwssan qanin

$mkad a-ra-d-iwrri

lmasip

"uqa 107

29 izayd yasuo yut-asn lmona-yad yini-asn: “+rat tazart ula is$arn kullutn. 30 i$ad-ssufu$n ifrawn-nsn, tissanm is-d-yakmur ããif. 31 $mkan

a-ra-yili. i$-t+ram timitar-ad-s-awn-nni$ ar-jrrunt, tissanm is-di-takmur-tgldit n-rbbi. 32 lpqq a-rad-awn-ini$, ur-ra-tzri tasut-ad ard kullu ijru mayad. 33 rad-ittin ignwan d-wakal walaynni ur-sar-ittin iwaliwn-inu.

34 “awiyat-stt $-i*f-nnun a-ur-tlhum s-um u ula tissi ula ti$ufiwin n-tudrt-ad, a-ur-imil irup-k∫n-d-wass-an i$wi-k∫n zund ag,i,

lli-t$wi-t+qqurt. 35 a ku ra-izri-wass-an f-kullu imzd$n n-ddunit. 36 rarat loaql t,ufm-bdda ar-tt,alabm rbbi a-k∫n-issdus a-tnjmm z$-kullu $aylli ra-ijru, tbiddm $-lgddam n-yus n-bnadm tzgam.” 37 ass f-wass ar-isslmad yasuo $-tgmmi n-rbbi, ar-itffu$ $-iy, a-inssa $-uwrir n-zzitun. 38 zikk ãbap n-kraygatt ass ar-di-tta kin mddn ggutnin s-tgmmi n-rbbi, ar-d-dars-tmunun ad-as-sfldn.

((22)) 1 yakmur-d loid n-ur*ãiã lli-mi-ttinin-da$ loid n-usurf. 2 inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro ar-siggiln s-mamnk a-rad-n$n yasuo, walaynni ksu,n

z$-mddn. 3 $akudan a-ik m iïan s-yahuda lli-mi-ttinin is*aryuï, iga yan z$-sin d-mraw n-ump,ar. 4 iddu yahuda s-dar inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-win im*zniyn, im awar didsn f-mamnk a-rad-asn-izznz yasuo. 5 frpn ntni inin-as rad-as-fkn iqaridn. 6 im a ka-d didsn, iwrri ar-iswingim mamnk a-ra-tn-ioawn ad-am+n yasuo $-kra n-tasaot $-ur-llin mddn.

7 ilkm-d-wass n-ur*ãiã lli-$ a-qqrsn mddn i-ilqqa$n l-loid n-usurf. 8 inkr yasuo yazn bïrus d-yupanna yini-asn: “zaydat tjjujadm-a$ imnsi l-loid

n-usurf a-t-n i-ngratnn$.” 9 inin-as: “mani trit a-t-in-gis-njjujad?” 10 yini-asn: “+rat, ra-n-tk mm s-tmdint, tmnaggarm yan-urgaz yusi-d agdur n-waman. ,furat-t s-tgmmi nna-s-ik m, 11 tinim i-bu-tgmmi-an ‘hati inna-yak-d-umslmd, mani$ illa-upanu lli-$-rad- $ imnsi n-usurf nkki d-imp,arn-inu?’ 12 rad-awn-iml bu-tgmmi-an yan-upanu n-uflla imqqurn iswan. $in a-$-ra-tjjujadm.” 13 ddun ntni afn-in $mklli-asn-inna, jjujadn imnsi n-usurf.

14 lli$-di-tlkm tasaot n-imnsi, iskiws yasuo a-i d-irqqasn-ns, 15 yini-asn: “mn k a-s-ri$ ad-didun- $ imnsi-ad n-usurf ur-ta-mmut$. 16 a ku

rad-awn-ini$, ur-sul-ra-t- $ ard yafu $-tgldit n-rbbi.” 17 yasi lkas i kr rbbi, yini i-imp,arn-ns: “am+at lkas-ad, tsum z$-gis kullukn. 18 rad-awn-ini$, ur-sul-rad-ssu$ z$-l$llt n-wa,il ard-di-ta k-tgldit n-rbbi.” 19 yasi tangult, i kr rbbi ibbi-tt ifk-asn-tt yini-asn: “*tad tga ddat-inu, ttyawfka f-ssibt-nnun. skarat mayad a-yyi-d-srs-tswingimm.” 20 yasi ula lkas $mkad $-isigg∫ra n-imnsi,

managu a-ra-yili mayad?

,ufat ar-tt+allam

skrn inm$urn f-ad-n$n lmasip

imp,arn jjujadn imnsi n-usurf

imnsi n-siditnn$

"uqa 108

yini-asn: “lkas-ad iga lohd l-ljdid $-gratun d-rbbi s-idammn-inu lli-ra-iffi f-ssibt-nnun. 21 walaynni hay-afus n-walli-yyi-n-izznzan ittrs didi $-lmida-yad. 22 ra-immt yus n-bnadm $mklli iqãad rbbi, walaynni tagu,i a-ra-yili i-urgaz lli-t-izznzan.” 23 bdun ntni ar-ssmqsan i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-iskr $ayan.

24 ar-t+in imp,arn i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-ig anm$ur. 25 isawl srsn yasuo yini-asn: “ha-igldan n-ddunit ar-tpkamn f-ayt-tmizar-nsn, ula inm$urn-nsn

ar-ttirin mddn ad-fllasn-ttinin ‘id-bu-ljudit’. 26 imma kunni, a-ur-yili $mkan $-gratun, a ku $walli gigun imqqurn illa fllas a-ig zund $walli im++in, ig-umzwaru zund a*ddam. 27 ma-imqqurn? izd $walli igawrn ar-i tta n$d $walli-as-d-israsn am u? is-urd $walli igawrn ar-i tta? walaynni lli$ nkki $-gratun zund a*ddam. 28 “kunni a-didi-ibiddn kullu ussan-ad n-trfufnt-inu. 29 $mklli-yyi-ifka baba rbbi tagldit, rad-awn-fk$ ula kunni 30 a-t ttam ar-tssam $-dar lmida-nu $-tgldit-inu, tgawrm f-loru ar-ttpkamm f-kullu ayt-rbbi.”

31 isawl yasuo s-bïrus yini-as: “simoan, simoan, han iïan i,alb a-k∫n-izuzzr $mklli izuzzur-ufllap ib,u alim d-irdn. 32 walaynni ,alb$ rbbi fllak a-ur-immt liman-nnk. $akud lli$ twrrit, ssdus

aytmak.” 33 yini-as bïrus: “wa-sidi, ha-yyi ujad$ ad-didk-ddu$ s-lpbs mmt$ didk.” 34 imma yasuo irur-as: “wa-bïrus, rad-ak-ini$, $-i,-ad ur-ra-i$r-ufullus ard tinit kraïï-twal ur-iyi-tssint.” 35 isqsa yasuo imp,arn-ns yini-asn: “$-uwssan lli-$-k∫n-uzn$ bla aq∫rab ula awmmis ula tur+iyin is-tlkmm f-kra $-uwssan-an?” inin-as: “uhu, ur-nlkim f-yat.” 36 yini-asn: “imma $ilad, wanna dar aq∫rab ula awmmis illa fllas a-tn-dids-yawi. wanna ur-dar lkummit illa fllas a-izznz aslham-ns is$-tt-id. 37 a ku rad-awn-ini$, iqqan-d a-ijru maylli flla ityawnnan $ayd izrin ityara: ‘gan-t d-yan z$-willi ffu$nin z$- ro n-rbbi.’ hati ra-yafu kullu ma-flla-ityaran.” 38 inin-as imp,arn-ns: “+r a-sidi, ha-snat lkmami.” imma ntta irur-asn: “yuwda.”

39 iffu$ yasuo z$-tmdint iddu s-uwrir n-zzitun $mklli-bdda-ittidu s-$in. munn dids imp,arn-ns. 40 lli$ lkmn ad$ar-an yini-asn: “++allat t,albm rbbi

a-k∫n-issanf i-kullu ma-ra-k∫n-ijllu.” 41 ifl-tn iftu yaggug-n fllasn ma-itggan kku+ id-mraw n-u+mmu+l, i,r f-ifaddn-ns ar-it+alla, 42 yini: “wa-baba ,alb$-ak i$-trit, kkis flla lkas-ad n-urfufn. walaynni a-yili ma-trit, urd mad-ri$ nkki.” 43 $akudan igguz-d dars yal-lmalak z$-ignna issdus-t. 44 i$uw, yasuo bahra, ar-it+alla s-ugg∫ar aylli$ a-zgis-itaddum lorg f-wakal zund timqqa n-idammn. 45 lli$ ikmml ta+allit inkr iwrri s-dar imp,arn-ns, yaf-tn-in ïïasn. nhatafn s-ta$uft lli-usin. 46 yini-asn: “ma* a-teïïasm? nkrat t,albm rbbi a-k∫n-issanf i-kullu ma-ra-k∫n-ijllu.”

ma-ra-ig anm$ur $-tgldit n-rbbi?

isawl lmasip f-ma-ra-ijru i-bïrus

ar-it+alla lmasip f-i*f-ns

"uqa 109

47 sul a-isawal s-d-rupn mddn ggutnin, izwur-asn-d yahuda lli-igan yan z$-sin d-mraw n-ump,ar. iftu s-dar yasuo a-t-issudn, 48 imma yasuo inna-yas:

“wa-yahuda, izd s-usudn a-s-trit a-tzznzt yus n-bnadm?” 49 lli$ +ran imp,arn-ns ma-ra-ijru inin-as: “wa-sidi, is-trit a-tn-nïïay s-lkmami-ad?” 50 inkr yan z$-imp,arn yut a*ddam n-unm$ur n-tgmmi n-rbbi ibbi-as am++u$ afasi. 51 imma yasuo inna-yasn: “zgayat.” iggr-n i-um++u$ n-u*ddam ijjujji-t. 52 isawl yasuo s-inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-win im*zniyn d-im$arn n-tmazirt lli-d-u kanin a-t-am+n, yini-asn: “ma-s-di-tffu$m s-lkmami d-iomad zund i$-gi$ am**ar? 53 lli$-n-bdda didun kraygatt ass $-tgmmi n-rbbi, ur-iyi-tum+m $-uwssan-an, walaynni tasaot-nnun ayad a-gis-tpkam lquwwa n-tillas.”

54 $win yasuo awin-t s-tgmmi n-unm$ur n-tgmmi n-rbbi, i,fur-t bïrus z$-tuggugt. 55 ssr$an mddn loafit $-wammas n-tgmmi, gawrn $-tama-ns.

iddu bïrus iskiws $-gratsn. 56 t+r-t yat-t*ddamt $-tifawt l-loafit, tssmaqql gis tini i-mddn-an: “ula $wad illa d-yasuo.” 57 irar-as bïrus: “wa-tam$art, ur-t-ssin$ nkki.” 58 yan imikk s-t-i+ra yan ya,ni yini-as: “ula kiyi tgit yan z$-gisn.” irar-as-da$ bïrus: “way-argaz, urd nkki.” 59 tzri yat tasaot s-isawl yan ya,ni s-jjhd yini-asn: “s-ããapt, $wad illa dids ula ntta, a ku gu-jalil a-iga.” 60 irar-d-da$ bïrus: “way-argaz, han ur-ssin$ mayd ttinit.” $akudan sul a-isawal s-i$ra-ufullus. 61 igrawl siditnn$ issmaqql $-bïrus. iswangm-d bïrus awal lli-s-as-inna siditnn$: “$-i,-ad ur-ra-i$r-ufullus ard tinit kraïï-twal ur-iyi-tssint.” 62 iffu$ bïrus ar-yalla bahra.

63 nkrn im*zniyn lli-,ufnin yasuo, ar-gis-,ããan ar-t-kkatn. 64 dln-as alln-ns s-yan-u ddad ar-as-ttinin: “wa-nnabi, ml-a$ manwa-k-yutn.” 65

ar-t-rggmn s-kigan d-iwaliwn ∫* nnin. 66 lli$-d-i$li-wass munn-d im$arn l-lmpkama, gan inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro. awin yasuo s-lgddam-nsn 67 sqsan-t: “ini-a$, izd kiyin

a-igan lmasip n-rbbi?” isawl yasuo yini-asn: “i$-awn-t-nni$, ur-ra-yyi-tamnm. 68 i$-k∫n-fllas-sqsa$ ur-ra-di-trarm awal. 69 walaynni yan imikk ra-n-iskiws yus n-bnadm f-ufasi n-rbbi itjhhdn.” 70 sqsan-t kullutn: “is-tnnit kiyi yus n-rbbi a-tgit?” irar-asn: “$mklli-s-tnnam ad-gi$.” 71 nkrn $akudan ar-ttinin: “ma-s-sul-nra tugga n-wiyya,? nsfld kullu i-$ayd inna.”

((23)) 1 nkrn im$arn l-lmpkama kullutn, awin yasuo s-dar bilaïus lpakm n-rruman. 2 ar-srs-ta tkkan ar-ttinin: “nufa-n argaz-ad ar-ijllu ayt-tmazirt-nn$, ar-asn-ittini a-ur-akkan ,abiyt i-qayãr, ar-ittini

u kan-d ad-am+n lmasip

bïrus inakr lmasip

ïïn+ lli-izrin f-lmasip

ibidd lmasip $-lmpkama

ibidd lmasip $-lgddam n-bilaïus

"uqa 110

is-iga lmasip n-rbbi ig agllid.” 3 isqsa-t bilaïus: “is-tgit agllid n-ayt-yudaya?” irar-as yasuo: “kiyi a-t-innan.” 4 isawl bilaïus s-inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-mddn-an kullutn yini-asn: “ur-ufi$ kra l-loib $-urgaz-ad.” 5 rarn-as ntni s-jjhd: “ar-itkka kullu tamazirt n-yudaya, z$-jalil ar $id, ar-issduy mddn s-ulmmud-ns.”

6 lli$ isfld bilaïus i-mayad yini-asn: “izd gu-jalil a-iga-urgaz-ad?” 7 inin-as “z$-$in a-z$-d-yu ka.” yazn-t ilmma bilaïus s-dar hirudus

lli-ipkamn tasga-yan, a ku illa ula ntta $-uru alim $-uwssan-an l-loid. 8 ifrp hirudus bahra lli$ i+ra yasuo, a ku kigan a-itql yiri a-t-i+r. isfld fllas bahra, yiri a-i+r kra l-lmojizt f-ufus-ns. 9 isqsa-t hirudus f-ma-iggutn, imma yasuo ur-as-inni yat. 10 biddn $in inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n- ro, ar-bahra-ta tkkan s-yasuo. 11 inkr ilmma hirudus ntta d-ioskrin-ns ar-gis-tïna+n ar-gis-,ããan. sslsn-as yan-uslham i$∫lan rarn-t-da$ s-dar bilaïus. 12 $assan a-d-im a ka hirudus d-bilaïus wa**a-sttin-tkka ta+it i-ngratsn.

13 i$r bilaïus i-inm$urn n-tgmmi n-rbbi s-dars, ntni d-im$arn d-mddn ya,ni kullutn. 14 yini-asn: “argaz-ad, tiwim-t-id s-dari, tinim fllas ‘ar-ijllu

mddn kullutn.’ ha-yyi $ilad sqsa$-t bahra $-lgddam-nnun f-ma-iskr, walaynni ur-ufi$ $-urgaz-ad kra l-loib z$-$aylli s-a-srs-tta tkkam. 15 ula hirudus irur-t-id s-dari a ku ur-n-gis-yufi yat. ur-iskir kra mafa-itmtat. 16 ra-t-ss$ur $ $ilad r+m$-as.” 17 kraygatt asgg∫as iqqan-d lpakm ad-asn-ir+m i-yan-upbbas nna-ran $-loid n-usurf. 18 nkrn mddn $akudan ar-kullu-ss$uyyun ar-ttinin: “ssitti-n fllann$ argaz-ad, tr+mt-a$-d i-barabbas.” 19 illa barabbas $-lpbs, ityama+ a ku issduy tamdint-an in$ kra n-mddn. 20 isawl-da$ bilaïus s-mddn-an a ku ira a-ir+m i-yasuo, 21 imma ntni rurn-as ar-ss$uyyun: “ag∫l-t f-uggjdi. ag∫l-t f-uggjdi a-immt.” 22 izayd bilaïus tis kraïï-twal yini-asn: “mal-loib iskr? ur-gis-ufi$ kra l-loib f-t-id-iqqan a-immt. ra-t-ss$ur $ ukan, r+m$-as.” 23 imma ntni ar-bahra-ss$uyyun s-jjhd ar-t,alabn bilaïus a-issuf$ yasuo a-immt f-uggjdi. ar isigg∫ra nran-t s-iwaliwn-nsn. 24 inkr bilaïus yut lpukm f-yasuo $mklli t,alabn. 25 ir+m i-walli ran mddn, a-t-igan d-walli ityama+n $-lpbs f-ssibt n-uduy d-tna$a. issuf$-asn yasuo a-srs-skrn $mklli ran.

26 nkrn ioskrin awin yasuo. mnaggarn yan-urgaz gu-kurini ism-ns simoan, bpra-d-yu ka z$-brra. am+n-t, srsn fllas aggjdi a-t-yasi $-t$urdin

n-yasuo. 27 ,furn-t kigan d-mddn, ilint gisn kra n-tm$arin ar-allant ar-ss$uyyunt. 28 igrawl-d gisnt yasuo yini-asnt: “wa-ist-uru alim, ad-ur-flla-tallamt. allamt f-i*fawn-nnunt d-tarwa-nnunt. 29 a ku rad-d-a kin-uwssan $-rad-inin mddn ‘timbarkiyin ad-gant *tinna ur-tarunin. imbarkin ad-gan iplgan nna-ur-usinin. timbarkiyin ad-gant tibbatin nna-ur-ssngaynin.’ 30 $akudan a-rad-inin mddn i-idrarn ‘,rad-d fllann$,’ inin

ïïn+ n-hirudus f-lmasip

bilaïus ipkam f-lmasip s-lmut

lmasip f-uggjdi

"uqa 111

i-iwrar ‘p,wat-a$.’ 31 i$-a-skarn $un kad d-uk u, izgzaw, ma-ra-yili $akud nna-$-iqqur?” 32 awin ioskrin sin irgazn ya,ni gan im**arn, a-tn-n$n d-yasuo. 33 lli$ lkmn ad$ar lli-mi-ttinin ‘ta*∫ a t n-i*f’ qqnn yasuo $-uggjdi alln-t. qqnn im**arn $-iggjda ya,ni, yan f-ufasiy-ns d-yan f-u+lma,-ns. 34 i++all yasuo yini: “wa-baba rbbi, ãamp-asn. ur-akk∫-ssinn mayd skarn.” grn-d ioskrin as$ar f-tmlsa-ns a-tnt-b,un. 35 biddn mddn ar-tmnadn kullu ma-ijran, imma im$arn n-tmazirt ar-gis-tïna+n ar-ttinin: “hati ijjnjm wiyya,, iniyat-as a-ijjnjm ula i*f-ns i$-iga ntta lmasip am+lay n-rbbi.” 36 rupn-t-in ioskrin ula ntni ar-gis-,ããan, mdin-as-n aman l-l*ll a-tn-isu, 37 ar-as-ttinin: “jjnjm i*f-nnk i$-tgit agllid n-ayt-yudaya.” 38 tlla $in yat tallupt $-nnig i*f-ns, ityara gis “$wad iga agllid n-ayt-yudaya.” 39 ar-t-irggm ula yan z$-im**arn lli-dids-tyaggalnin yini-as: “is-urd lmasip n-rbbi a-tgit? jjnjm i*f-nnk tjjnjmt-a$ didk.” 40 issfssa-t-um**ar ya,ni yini-as: “is-ur-tksuïï rbbi? ittut fllak lpukm-ad zund nttan, 41 d-nkk∫ni nsthlla $ayad f-ssibt n-ma-nskr. imma nttan, ur-iskir kra y∫* nn.” 42 izayd yini: “wa-yasuo, swangm-iyi-d $akud nna-tk mt s-tgldit-nnk.” 43 yini-as yasuo: “lpqq a-rad-ak-ini$, ra-didi-tilit $assad $-talorãt l-lmjd.”

44,45 lli$ tlkm tasaot tis snat d-mrawt ,rnd-d tillas f-tmazirt-an kullutt, ur-sul-tsfaw tafukt ar tasaot tis kraïï n-tdgg∫at. yut-u rrig l*amiya

n-tpanut tam+layt $-tgmmi n-rbbi, tb,u f-sin. 46 yall yasuo awal-ns yini: “wa-baba, $-gr ifassn-nnk a-$-fki$ rrup-inu.” $ir inna awal-ad s-issuf$ rrup-ns. 47 lqbïan n-ioskrin, lli$ i+ra mayd ijran itojjb $-lmjd n-rbbi yini: “s-ããapt, argaz ifulkin ayad.” 48 kullu willi munnin $in a-gis-ssmuqquln, lli$ +ran mayad wrrin s-tg∫mma-nsn ïiyyr-asn bahra, ar-kkatn $-idmarn-nsn. 49 biddn imddukk∫al n-yasuo $-tuggugt, ntni d-tm$arin lli-d-dids-munnin z$-tmazirt n-jalil, ar-tmnadn kullu ma-ijran.

50,51 yili $in yan-urgaz ism-ns yusf, iga gu-rama $-tmazirt n-yudaya. ig argaz ifulkin, ar-bahra-ittiri a-ir,u rbbi, ar-itrju tagldit

n-rbbi a-di-ta k. ig ntta yan z$-im$arn l-lmpkama, walaynni ur-ir,i s-$aylli nnan f-yasuo ula $aylli srs skrn. 52 ik m s-dar bilaïus i,alb z$-gis ddat n-yasuo. 53 izzugz-d ddat z$-uggjdi issmuttl-tt $-lkttan i wan, isrs-tt-in $-yan-um,,al igan ifri ityaw$za $-ujarif, ur-jju-n-gis-ittrs yan. 54 $assan ar-tujadn mddn i-loid, ig ass lli-iqaman i-wass n-usunfu. 55 nkrnt-tm$arin lli-d-munnin d-yasuo z$-jalil ,furnt yusf, +rnt am,,al ula mamnk a-n-gis-tettrs ddat n-yasuo. 56 wrrind-d ilmma jjujadnt tujjutin d-isafarn. sunfunt ass n-ssbt $mklli ittini ro n-rbbi.

((24)) 1 zikk ãbap n-wass l-lpdd ddunt-tm$arin s-um,,al, awint didsnt tujjutin lli-jjujadnt. 2 walaynni

lmut l-lmasip

tim,lt l-lmasip

tankra l-lmasip z$-lmut

"uqa 112

lli$-n-akmurnt s-um,,al +rnt ifir iknuki-d z$-imi n-ifri. 3 k mnt srs, walaynni ur-n-gis-ufint ddat n-siditnn$ yasuo. 4 duhdunt bahra biddnt $in, s-asnd-d-bann sin irgazn ar-ssmrqiqiynt-tmlsa-nsn. 5 iksa,nt-tm$arin bahra knunt ar akal. sawln srsnt irgazn inin-asnt: “ma* a-tsiggilmt $walli iddrn $-gr-willi mmutnin? ur-sul-illi $id. hati inkr-n z$-lmut. 6 swangmamd-d awal lli-s-awn-inna lli$ sul illa $-jalil, 7 inna-yawn: ‘iqqan-iyi-d, nkki lli-igan yus n-bnadm, a-n-tyawdpay$ s-gr ifassn n-mddn ∫* nnin, n$n-iyi f-uggjdi, nkr$-d ilmma z$-lmut $-wis kra,-uwssan.’” 8 ktind-d-tm$arin awal-an. 9 wrrind-d z$-um,,al, inint kullu mayad i-irqqasn s-yan d-mraw d-wiyya, kullutn. 10 tlla maryam ullt-magdala d-yuwanna d-maryam innas n-yaoqub, ntnti d-tm$arin ya,ni, inint i-irqqasn f-mayd ijran. 11 imma ntni $aln izd kra n-twargit ifssusn ayd-f-asn-nnant, ur-tnt-uminn. 12 imma bïrus inkr $akudan yazzl s-um,,al. iknu-n ar-n-srs-itagg∫a, ur-n-i+ri abla i ddadn l-lkttan. iwrri-d s-tgmmi ar-bahra-iswingim $-mayd ijran.

13 $assan-nnit ad-ftan sin z$-gisn $-u$aras lli-itawin s-uduwwar n-oimwas, yaggug f-uru alim s-ma-itggan yan d-mraw kilimitr. 14 ar-sawaln

i-ngratsn f-kullu mayd ijran. 15 sul a-sawaln ar-ssmqsan s-d-yu ka yasuo imun didsn. 16 wa**a-t-+ran ur-t-uk∫zn. 17 yini-asn: “mayd f-a-tsawalm i-ngratun $-u$aras?” biddn ntni, ss*uzzin. 18 irar-as yan gisn ism-ns klyubas yini-as: “izd $ir kiyi wapduk $-gr willi ommrnin uru alim a-ur-isfldn f-mayd gis ijran ussan-ad?” 19 yini-as: “ma-ijran?” inin-as: “$aylli ijran i-yasuo gu-naãira. iga yan-nnabi imqqurn s-iskkirn-ns ula s-iwaliwn-ns. ifrp srs rbbi ula mddn kullutn. 20 walaynni inm$urn-nn$ n-tgmmi n-rbbi d-im$arn l-lmpkama, dpin-t-in a-ityawpkam s-lmut. hati n$an-t $ilad f-uggjdi. 21 imma nkk∫ni nkka-ttin nrja-n gis bahra, a ku n$al izd nttan a-ra-ijjnjm ayt-rbbi. hati kra,-uwssan ayd-s-ijra $ayad. 22 walaynni kra n-istmatnn$ iwind-d kra l-l*bar, ar-gis-ntojjab bahra. ddant zikk ãbap s-um,,al-ns 23 walaynni ur-n-ufint ddat-ns. wrrind-d inint-a$ is-+rant kra l-lmalayka bann-asnd-d inin-asnt is-iwrri iddr. 24 ddun ilmma kra n-imddukk∫al-nn$ s-um,,al, afn-in $mklli nnant-tm$arin, walaynni ur-+rin yasuo.” 25 isawl yasuo yini-asn: “wa-kunni, is-ur-tfhimm? is-qqurn i*fawn-nnun aylli$ ur-tuminm kullu mad-nnan lanbiya? 26 is-ur-d-iqqan lmasip a-irfufn $mkan ik m s-lmjd-ns?” 27 isawl-asn ilmma f-iwaliwn n-musa ula win lanbiya kullutn, iml-asn ma-fllas-ityaran $-kullu arratn n-rbbi. 28 lli$-n-akmurn s-uduwwar lli-ran ntni, iskr yasuo zund i$-ira a-izayd f-u$aras-ns. 29 imma ntni ,albn-t bahra inin-as: “qama didnn$ a ku idda-wass, tinu i aya.” ik m didsn s-tgmmi a-darsn-ins. 30 lli$ didsn iskiws $-imnsi yam+ a$rum, i kr rbbi fllas, ibbi-t ifk-asn-t. 31 $akudan ad-ssnn izd yasuo a-iga, s-asn-t-lap ur-sul-a-ti-tmnadn. 32 inin ntni i-ngratsn: “mn k a-s-r$an-uwlawn-nn$ lli$ srnn$ isawl $-u$aras issfhm-a$ ma-illan $-warratn n-rbbi.”

iban lmasip $-u$aras n-oimwas

"uqa 113

33 nkrn $akudan wrrin s-uru alim. afn-in irqqasn s-yan d-mraw munn d-aytmatn ya,ni 34 ar-kullu-ttinin: “s-lpqq inkr-d siditnn$ z$-lmut. iban-d i-simoan.” 35 sawln ula ntni $akudan inin-asn f-mad-asn-ijran $-u$aras ula mamnk ad-ssnn yasuo lli$-asn-ibbi a$rum.

36 sul a-sawaln s-d-ibidd yasuo $-gratsn, yini-asn: “ad-awn-tili sslamt.” 37 gg∫dn iksa,n, $aln izd kra n-rrup ayd-asn-d-ibann. 38 yini-asn: “ma*

aylli$ t$uw,m, ik m kk $-uwlawn-nnun? 39 +rat ifassn-inu d-i,arn-inu, tissanm izd nttan ad-gi$. ggrat-iyi-d t+rm, a ku ur-i+,ar kra n-rrup a-iïïaf tifiyi d-i*san $mklli tmnadm ïïaf$-tn nkki.” 40 lli$ inna mayad imdi-asn-d ifassn-ns d-i,arn-ns. 41 imma ntni ur-akk∫-zomn a-t-amnn a ku i,r-asn lojb s-lfrp iggutn. yini-asn yasuo: “is-darun kra n-um u?” 42 fkn-as yan-ugzzum n-uslm inwan, 43 yasi-t i -t $-lgddam-nsn. 44 isawl-da$ yasuo yini-asn: “$mkad a-s-yuwfa maylli-awn-nni$ $-uwssan-an $-sul-didun-lli$. nni$-awn, iqqan-d a-ijru kullu ma-flla-ityaran $- ro n-musa ula arratn l-lanbiya ula imurign n-rbbi.” 45 izayd ir+m loaql-nsn ad-fhmn arratn n-rbbi, 46 yini-asn: “$mkad a-ityaran, iqqan-d lmasip n-rbbi a-irfufn inkr-d z$-lmut $-wis kra,-uwssan, 47 tffu$-tbrrapt s-ism-ns z$-uru alim ard tlkm kullu timizar n-ddunit, sfldn kullu mddn f-mamnk a-s-+,arn ad-fln ddnub-nsn iãamp-asn rbbi. 48 kunni tgam inagan f-t$awsiwin-ad. 49 imma $ilad rad-awn-d-azn$ maylli-f-inna baba rbbi rad-awn-t-ifk. qamayat $-tmdint ard fllawn tgguz-tpkimt itjhhdn z$-tattuyt.”

50 izwar-asn $akudan, ftun aylli$ lkmn tama n-bitoanya, yall ifassn-ns ibark-tn. 51 sul a-tn-itbarak s-fllasn-ityalal s-ignwan. 52 ,rn

s-wakal sjdn-as. wrrin-d ilmma s-uru alim s-lfrp iggutn. 53 ar-tqaman $-tgmmi n-rbbi ar-tal$n rbbi.

iban lmasip i-imp,arn-ns

ityalal lmasip s-ignna

114

* l�bar ifulkin n-yasuo lmasip

f-ufus n-yupanna *

((1)) 1 illa-wawal $-isizwar n-kullu ma-illan. rbbi a-dar-illa-wawal-an, ig-wawal-an rbbi. 2 illa dar rbbi $-isizwar, 3 srs a-s-i*lq kullu ma-illan.

ur-illi kra i*lq-t rbbi abla ityaw*laq srs. 4 awal-an a-$-tlla tudrt, tg-tudrt-an tifawt i-mddn. 5 ar-ttisfiw tifawt $-tillas, imma tillas ur-as-sugirnt yat. 6 ikka-ttin yan-urgaz, yuzn-t-id rbbi, iga ism-ns yupanna. 7 yu ka-d a-ig inigi, ifk tugga f-tifawt ba ad-amnn kullu mddn f-imi-ns. 8 urd nttan a-igan tifawt, walaynni yu ka-d a-yakka tugga f-tifawt. 9 a ku s-ddunit a-s-ra-d-ya k $walli igan tifawt l-lpqq lli-ittisfiwn f-kullu mddn. 10 yu ka-d s-ddunit, d-srs a-s-ttyaw*laq ddunit, walaynni ur-t-uk∫zn ayt-ddunit. 11 yu ka-d dar wins, walaynni ur-t-rin mddn-ns. 12 imma kullu winna-t-ranin amnn srs, ifka-yasn lpqq ad-gn tarwa n-rbbi. 13 ntni, urd s-tlalit n-waplig a-s-luln n$d s-tayri n-ddat n$d s-tayri n-urgaz, walaynni rbbi a-tn-igan d-tarwa-ns. 14 awal-an iwrri iga bnadm, izd$ $-gratnn$, n+r lmjd-ns. iga lmjd n-walli igan yan dar babas, tigat gis lbaraka d-lpqq. 15 yupanna ifka fllas tugga, yall awal-ns yini: “$wad a-igan $walli-s-awn-nni$ ‘ra-d-ya k tigira-nu yan yug∫r-iyi a ku illa ur-ta-lli$.’” 16 nkk∫ni kullwa$, llant-a$ lbarakat ggutnin z$-tuggt l-lbaraka lli-gis-illan. 17 f-ufus n-musa afd-ityawfka ro, imma f-ufus n-yasuo lmasip a-f-di-tu ka lbaraka d-lpqq. 18 rbbi, ur-jju-t-i+ri yan, walaynni $walli igan yus yili-bdda d-babas, nttan ad-a$-imlan mamnk a-iga.

19 $mkad ad-gant tugga n-yupanna $akud lli$-d-srs-uznn ayt-yudaya kra n-inm$urn d-i*ddamn n-tgmmi n-rbbi z$-uru alim. sqsan yupanna inin-as-d:

“ma-tgit kiyi?” 20 isawl iml-asn lpqq, ur-as-yunf s-yat. yini-asn: “urd nkki a-igan lmasip n-rbbi.” 21 sqsan-t-da$: “izd nnabi iliyya a-tgit?” yini-asn: “urd iliyya ad-gi$.” sqsan-t: “is-tgit nnabi imqqurn lli-ra-d-ya k?” yini-asn: “uhu.” 22 ,albn-as ilmma: “ini-a$ ma-tgit. ml-a$ ma-ra-nini i-willi-a$-d-uznnin. ma-ttinit f-i*f-nnk?” 23 isawl yupanna yini-asn: “gi$ $walli itbrrapn $-l*la ar-ittini ‘ssnmat a$aras n-siditnn$’,” $mklli-s-inna nnabi i aoya. 24 llan kra n-mddn z$-lmdhb n-ifarisin $-gr-willi-d-uznn ayt-yudaya. 25 sqsan yupanna: “ma* aylli$ a-tssddamt mddn $-waman lli$ ur-tgit lmasip n$d iliyya n$d nnabi lli-imqqurn?” 26 isawl-d yupanna yini-asn: “nkki ar-k∫n-ssddam$ $-waman walaynni illa yan $-gratun ur-ti-tuk∫zm, 27 ig

awal n-tudrt

tabrrapt n-yupanna amsddam

yupanna 115

$walli ra-d-ya k tigira-nu. ur-sthlla$ nkki ad-r+m$ ifalan n-tur+iyin-ns.” 28 ijra kullu mayad $-bitoanya $-tsga ya,ni n-wasif n-urdun. $in a$a-issddam yupanna mddn $-waman.

29 ndid azkka i+r-n yupanna yasuo ifta-d s-dars, yini fllas: “han alqqa$ n-rbbi lli-ra-issitti ddnub n-ddunit. 30 $wad a-igan $walli-f-awn-nni$

‘rad-ya k tigira-nu yan yug∫r-iyi a ku illa ur-ta-lli$.’ 31 ula nkki kki$-ttin ur-t-uk∫z$, walaynni f-ssibt-ns afa-ssddam$ mddn $-waman ba a-ityawssan dar ayt-rbbi.” 32 izayd yupanna ifk tugga-ns yini: “+ri$ rrup n-rbbi igguz-d z$-ignwan zund yan-utbir ittrs-d fllas. 33 ar $akudan ur-t-uk∫z$, walaynni rbbi lli-yyi-d-yuznn ad-ssddam$ mddn $-waman, nttan ad-iyi-innan ‘ra-t+rt rrup igguz-d ittrs-d f-yan-urgaz. nttan a-ra-issddam mddn s-rrup lqudus.’ 34 ha-yyi +ri$-t $ilad, fk$-awn tugga-nu, $wad a-igan yus n-rbbi.”

35 ndid azkka illa $in yupanna ibidd d-sin z$-imp,arn-ns. 36 i+r-n yasuo ifta-d. isawl yupanna yini: “han alqqa$ n-rbbi.” 37 lli$ sfldn sin

imp,arn-lli i-ma-inna, ddun ,furn yasuo. 38 igrawl-d yasuo i+r-tn ,farn-t yini-asn-d: “ma-tsiggilm?” inin-as: “mani$ tzd$t, a-rabbi?” (awal-ad, tga lmona-ns ‘ay-amslmd’.) 39 yini-asn-d: “a kad-d a-t+rm.” munn dids +rn illi$ izd$, gawrn dids $assan a ku tlkm-d tasaot tis kku+ï n-tdgg∫at. 40 andraws g∫mas n-simoan bïrus, nttan a-igan yan $-sin imp,arn lli-sfldnin i-wawal n-yupanna ,furn yasuo. 41 iddu $akudan yaf-n g∫mas simoan yini-as: “ha-ya$ nmnaggar $walli igan lmasip n-rbbi.” (awal-ad ‘lmasip’, tga lmona-ns ‘am+lay’.) 42 yawi-t-id ilmma s-dar yasuo. issmaqql gis yasuo, yini-as: “kiyi tgit simoan yus n-yuna, walaynni rad-ak-nttini kafa.” ism-ad, tga lmona-ns ‘a+ru’ zund lmona n-bïrus.

43 ndid azkka iskr yasuo f-a-iddu s-tmazirt n-jalil. imnaggar filibbus yini-as: “a k-id, mun didi.” 44 iga filibbus gu-bitãayda lli-igan

tamdint n-andraws d-bïrus. 45 iddu filibbus yaf-n natanayl yini-as: “ha-ya$ nmnaggar $walli-f-yura musa $- ro ula lanbiya $-warratn-nsn. iga yasuo gu-naãira yus n-yusf.” 46 irar-as-d natanayl: “is-i+,ar a-d-ya k kra ifulkin z$-naãira?” yini-as filibbus: “a k-id a-t+rt.” 47 yasuo i+ra-n natanayl ifta-d s-dars, yini fllas: “$wad a-igan s-ããapt z$-ayt-rbbi, iãfu-uwl-ns.” 48 yini-as-d natanayl: “ma-s-iyi-tssnt?” irar-as yasuo: “lli$ ur-ta-yak-i$ri filibbus, +ri$-k-in $-ddu tazart.” 49 isawl-d natanayl yini-as: “way-amslmd, kiyi a-igan yus n-rbbi, tgt agllid n-ayt-rbbi.” 50 irar-as yasuo: “is-sri-tumnt lli$-ak-nni$ ‘+ri$-k-in $-ddu tazart’? ra-sul-t+rt ugg∫ar n-mayad.” 51 izayd yasuo yini-as: “lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. ra-t+rm ignwan r+mn, t+rm lmalayka n-rbbi ar-aqlayn ar-di-tgguzn f-yus n-bnadm.”

alqqa$ n-rbbi

imp,arn l-lmasip imzwura

filibbus d-natanayl

yupanna 116

((2)) 1 zrin sin-uwssan s-tlla yat-tm$ra $-tmdint n-qana $-tmazirt n-jalil, tili $in innas n-yasuo. 2 ityawora, ula yasuo d-imp,arn-ns s-tm$ra. 3

lli$-asn-tmman-waman n-wa,il iktin, tini-as innas i-yasuo: “ur-sul darsn aman n-wa,il.” 4 yini-as yasuo: “mad-dari-trit, a-tam$art? han ur-ta-di-tlkim tasaot-inu.” 5 imma innas tzuyd tini i-i*ddamn: “skrat aynna-s-awn-inna.” 6 llant $in s,iãï-t*abatin mqqurnin n-u+ru, ar-gisnti-tggan aman llisa-t$usn ayt-yudaya s-isird-nsn. kraygatt yat ra-ttasi ma-itggan miyya n-litru. 7 isawl yasuo s-i*ddamn yini-asn: “ommrat ti*abatin s-waman.” ommrn-tnt ar imi. 8 izayd yini-asn: “asiyat $ilad, tawim i-bu-tm$ra.” ddun awin-as aman. 9 lli$ im,i bu-tm$ra aman lli-iwrrin gn aman n-wa,il, ur-issin mani-d-kkan. $ir i*ddamn lli-tn-d-ug∫mnin a-issnn. i$r i-usli 10 yini-as: “ar-bdda-di-tawin mddn aman n-wa,il iplan $-isizwar n-tm$ra, ard sun inbgiwn yan kra fkn-asn-d wiyya, ya,ni. imma kiyi tssugg∫rit-n aman n-wa,il iplan ar $ilad.” 11 *tad a-igan lmojizt tamzwarut, iskr-tt yasuo $-qana n-jalil, issbayyn-d lmjd-ns, amnn srs imp,arn-ns. 12 iftu yasuo $akudan s-tmdint n-kafrnapum, ntta d-innas d-aytmas d-imp,arn-ns. gawrn $in kra n-uwssan.

13 yakmur-d loid n-usurf $-dar ayt-yudaya, iftu yasuo s-tmdint n-uru alim. 14 ik m s-tgmmi n-rbbi yaf-n mddn ar-gis-zznzan izgarn d-uwlli d-itbirn,

i+r wiyya, skiwsn $-dar lmyadi-nsn ar-tãrrafn iqaridn. 15 yasi izakarn iftl-tn, iïïay srsn mddn-an kullutn z$-tgmmi n-rbbi, ntni d-uwlli d-izgarn, igllb lmyadi n-iãrrarfin ffin iqaridn-nsn f-wakal. 16 yini i-willi zznzanin itbirn: “ssuf$at $ayad z$-$id. a-ur-trarm tigmmi n-baba a-tg ssuq.” 17 ktin-d imp,arn-ns ma-ityaran $-warra n-rbbi, “tayri f-tgmmi-nnk a-ijddrn ul-inu.” 18 nkrn im$arn n-ayt-yudaya inin-as: “ml-a$ kra l-lmojizt ad-a$-tg tamatart n-is-dark lpqq a-tskart $ayad.” 19 irar-asn yasuo yini: “*lwat tigmmi-ad n-rbbi, bnu$-tt $-kra,-uwssan.” 20 inin-as-d: “kku+ id-mraw d-s,iã (46) n-usgg∫as ayd bnnun tigmmi-ad. mamnk a-trit kiyi a-stti-tbnut $-kra,-uwssan?” 21 imma yasuo, hati isawl f-ddat-ns a-igan tigmmi n-rbbi. 22 lli$-d-inkr z$-lmut ktin-d imp,arn-ns maylli-s-asn-inna, amnn arra n-rbbi d-wawal-ad s-inna yasuo. 23 lli$ illa yasuo $-uru alim $-uwssan l-loid n-usurf, amnn srs mddn ggutnin lli$ +ran lmojizat lli-iskr. 24 imma yasuo ur-gisn-yumin ntni, a ku issn kullu mddn mamnk ad-gan. 25 ur-iptajja mad-as-yakkan tugga f-bnadm, a ku issn ma-illan $-bnadm.

((3)) 1 illa yan-urgaz z$-lmdhb n-ifarisin, iga ism-ns niqudimus, ig yan z$-im$arn n-ayt-yudaya. 2 yu ka-d s-dar yasuo $-iy, yini-as-d: “way-amslmd, nssn

tam$ra $-qana

lmasip $-tgmmi n-rbbi

isawl lmasip d-niqudimus

yupanna 117

izd rbbi a-k-id-yuznn a-tsslmadt, a ku ur-i+,ar yan a-iskar lmojizat lli-tskart i$-ur-dids-illi rbbi.” 3 isawl yasuo yini-as: “lpqq ayad, lpqq a-rad-ak-ini$. yan ur-iluln z$-ljdid ur-ra-yi+,ar a-i+r tagldit n-rbbi.” 4 yini-as-d niqudimus: “mamnk a-ra-yi+,ar yan a-d-ilal d-nttan imqqur? is-ra-iwrri s-waplig n-innas a-d-ilal tis snat-twal?” 5 isawl yasuo yini-as: “lpqq ayd-ak-ttini$, yan ur-iluln s-waman d-rrup ur-i+,ar a-ik m s-tgldit n-rbbi. 6 aynna iluln z$-ddat, win ddat a-iga. aynna iluln z$-rrup, win rrup a-iga. 7 “ad-ur-tojjbt $-wawal-ad-ak-nni$ ‘iqqan-k∫n-d a-tlalm z$-ljdid.’ 8 ar-iãwa,-wa,u s-inna ira, ar-tsflidt i-tijjijt-ns, walaynni ur-tssint mani-d-ikka ula manis ifta. $mkad a-iga rrup lqudus dar kullu wanna z$-gis iluln.” 9 yini-as-d niqudimus: “mamnk a-i+,ar a-yili mayad?” 10 yini-as yasuo: “kiyi tgit amslmd n-ayt-rbbi, sul ur-tssint ti$awsiwin-ad? 11 lpqq ayd-ak-ttini$, ar-nsawal f-ma-nssn ar-nakka tugga f-ma-n+ra, imma kunni ur-trim a-tamnm tugga-nn$. 12 ar-awn-ttini$ f-t$awsiwin n-ddunit-ad, ur-iyi-tuminm. mamnk a-ra-yyi-tamnm i$-awn-nni$ f-t$awsiwin n-ignna? 13 “ur-i$li yan s-ignna abla yus n-bnadm lli-d-igguzn z$-ignna. 14 $mklli yull musa algmma, n-wanas f-iggi n-uggjdi $-l*la, $mkan a-yyi-d-iqqan ad-tyalal$ ula nkki lli-igan yus n-bnadm, 15 ba a-tili tudrt idumn i-kullu wanna sri yumnn.” 16 a ku $un kad a-s-ipnna rbbi f-ddunit aylli$-d-ifka $walli igan yus, a-d-ikkis i-lhalak kullu wanna srs yumnn, i k m-tn s-tudrt idumn. 17 a ku rbbi ur-d-yuzn yus s-ddunit ba a-ipkam f-ddunit, walaynni yuzn-t-id ba a-tnjm ddunit f-ufus-ns. 18 wanna sri yumnn, ur-ra-fllas-ittut lpukm. imma wanna ur-irin a-yamn, lpukm a-fllas-illan a ku ur-yumin s-wad igan yus n-rbbi. 19 $ayad a-f-ittut lpukm, a ku tk m-d tifawt s-ddunit irin mddn tillas ugg∫ar n-tifawt, myarn ad-skarn l*∫ ant. 20 kullu wanna iskarn ma-y∫* nn, ar-itkrhu tifawt. ur-a-ittiri a-d-iffu$ s-tifawt a-ur-d-bayynn iskkirn-ns. 21 imma wanna iskarn s-lpqq, ar-d-itffu$ s-tifawt ba ad-d-bayynn iskkirn-ns izd s-wawal n-rbbi asa-iskar.

22 ti$urdin n-mayan iddu yasuo d-imp,arn-ns s-tmazirt n-yudaya, iqama $in ar-issddam mddn $-waman. 23 ula yupanna $-uwssan-an ar-issddam mddn,

yili $-tsga n-oinnun a ku $in a-$-ggutn-waman, ur-bahra-yaggug z$-salim. ar-di-tta kin mddn s-dar yupanna, ddmn $-waman f-ufus-ns. 24 $akudan ur-ta-ityama+ yupanna $-lpbs. 25 yan-wass ar-sawaln imp,arn n-yupanna d-yan-urgaz iga gu-yudaya, ar-tmjapadn f-us$us n-ayt-yudaya. 26 a kin-d s-yupanna inin-as: “way-amslmd, $walli-k-imnaggarn $-tsga ya,ni n-urdun tfkt fllas tugga-nnk, hati ar-issddam ula ntta, ar-dars-ttidun mddn kullutn.” 27 isawl yupanna yini-asn: “ur-i+,ar yan a-iïïaf kra i$-ur-as-t-ifki rbbi. 28 kunni tsfldm-iyi lli$ nni$ ‘urd nkkin a-igan lmasip walaynni yuzn-iyi-d rbbi ad-zwur$ i-lmasip.’ 29 taslit tin-usli a-tga, imma amddakk∫l n-usli ibidd $-tama n-usli ar-isflid i-wawal-ns ifrp srs. yuwfa gigi lfrp-ad $ila. 30 iqqan-d a-yaqlay ntta, ar-tgguz$ nkki.”

isawl yupanna amsddam f-lmasip

yupanna 118

31 $walli-d-yu kan z$-uflla, nttan a-yug∫rn kullu ma-illan. wanna igan z$-ddunit, gu-ddunit a-iga, ar-isawal $ir f-t$awsiwin n-ddunit. imma $walli igan z$-ignna, yug∫r kullu ma-illan. 32 ar-yakka tugga

f-ma-i+ra ula ma-mi-isfld, walaynni ur-illi ma-yumnn tugga-ns. 33 imma wanna yumnn tugga-ns, hati imla izd rbbi a-dar lpqq. 34 $walli-d-yuzn rbbi, ar-bdda-isawal s-iwaliwn n-rbbi, a ku iommr-t kullu s-tpkimt n-rrup-ns. 35 rbbi, iozza dars yus, ig kullu ma-illan $-ddu-ufus-ns. 36 wanna yumnn s-yus n-rbbi, ra-iddr tudrt idumn. imma wanna ur-isflidn s-yus ur-ra-iïïaf tudrt walaynni ra-fllas-iqama l$a,ab n-rbbi.

((4)) 1 sfldn ifarisin is-a-iskar yasuo imp,arn ugg∫ar n-yupanna, ar-tn-issddam $-waman. 2 urd f-ufus n-yasuo afa-tddamn walaynni f-ufus n-imp,arn-ns, 3

walaynni lli$ isfld yasuo f-mayd ttinin iffu$ tamazirt n-yudaya yam+ a$aras n-jalil. 4 iqqan-t-id a-izri z$-tmazirt n-samira. 5 ilkm-d yat-tmdint $-samira ar-as-ttinin su*ar. tlla $-tsga n-igr lli-ifka yaoqub i-yus yusf. 6 illa-$in-wanu n-yaoqub. igawr yasuo $-tama n-wanu a ku irmi $-u$aras, ig lpal ïu++unt n-wass. 7 ta k-id yat-tm$art ullt-samira a-n-tag∫m. isawl srs yasuo yini-as: “fk-iyi ad-su$.” 8 ur-dids-llin imp,arn-ns $-tasaot-an, a ku ddan s-tmdint ad-d-s$n mad- ttan. 9 tini-as-d-tm$art: “ma* a-yyi-t,albt a-tsut? kiyi tgit gu-yudaya, nkki gi$ ullt-samira.” a ku ayt-yudaya ur-a-ssan z$-irukutn n-ayt-samira. 10 isawl yasuo yini-as: “mrad is-tssnt tawafka n-rbbi ula ma-iga $wad-am-innan ‘fk-iyi ad-su$,’ ikun t,albt-iyi fk$-am aman n-tudrt.” 11 trar-as-d-tm$art: “wa-sidi, han anu idra, ur-dark ddlu. mani$ ra-taft aman-lli n-tudrt? 12 is-tug∫rt babatnn$ yaoqub lli-a$-ifkan anu-ad, isu z$-gis ntta d-tarwa-ns d-lksibt-ns?” 13 isawl yasuo yini-as: “kullu wanna iswan z$-waman-ad rad-da$-irufu, 14 imma wanna iswan z$-waman lli-rad-as-fk$ nkki, ur-sar-irufi. a ku aman lli-rad-as-fk$ ra-zgis-ngin zund yat taloint n-tudrt idumn.” 15 tini-as-d-tm$art $akudan: “wa-sidi, fk-iyi aman-ad, a-yyi-ur-sul-ya$ irifi ula-da-d-sul-tta ki$ a-n-ag∫m$.” 16 yini-as yasuo: “zayd $r-d i-urgaz-nnm twrrid-d.” imma nttat trur-as-d: 17 “ur-dari argaz.” yini-as yasuo: “t∫$+ant lli$ tnnit ur-darm argaz, 18 a ku tkkit-sttin ttahalt smmus irgazn. imma $walli-da-tllit $-uwssan-ad ur-km-itahil. lpqq ayd-s-tnnit.” 19 tini-as-d-tm$art: “wa-sidi, ssn$ $ilad izd kra n-nnabi a-tgit. 20 ha-imzwura-nn$ nkk∫ni ar-tobadn rbbi $-iggi n-udrar-ad, imma kunni ar-ttinim ‘uru alim a$d-iqqan mddn ad-tobadn.’” 21 isawl yasuo yini-as: “amn-iyi a-tam$art. rad-d-a kin-uwssan $-ra-ttobadm rbbi babatnn$ urd $ir $-udrar-ad n$d $-uru alim. 22 kunni ar-ttobadm $walli ur-tssinm. nkk∫ni nssn ma-ntobad, a ku dar ayt-yudaya a-d-ikka-ujnjm n-rbbi. 23 walaynni rad-d-a kin kra n-uwssan, hatni-nnit lkmn-d, lli-$-rad-ilin kra

tugga n-walli-d-yu kan

z$-ignna

isawl lmasip s-uwllt-samira

yupanna 119

n-mddn ar-tobadn rbbi babatnn$ $mklli ira, s-tpkimt n-rrup lqudus ula lpqq. zund $wid a-ira babatnn$ a-ti-tobadn. 24 rbbi iga rrup. winna ranin a-ti-tobadn iqqan-tn-d a-ti-tobadn s-tpkimt n-rrup ula lpqq.” 25 tini-as-d-tm$art: “ssn$ is-ra-d-ya k lmasip (a-t-igan d-um+lay n-rbbi). $akud nna-d-yu ka rad-a$-d-iml kullu ti$awsiwin-ad.” 26 yini-as yasuo: “nkki-ad didm isawaln a-t-igan.” 27 $akudan ad-d-wrrin imp,arn n-yasuo. tojjbn lli$-t-in-ufan ar-isawal d-yat-tm$art, walaynni ur-as-nnin “ma-dars-trit?” ula “ma* aylli$ a-dids-tsawalt?” 28 tnkr-tm$art tfl agdur-ns tftu s-tmdint, ar-ttini i-mddn n-$in: 29 “a kad-d a-t+rm yan-urgaz isawl-iyi f-kullu mad-skr$. paqqan izd $wad a-igan lmasip n-rbbi.” 30 ffu$n-d mddn z$-tmdint ftun-d s-dar yasuo. 31 ur-ta-d-rupn mddn-an, sawln-d imp,arn s-yasuo inin-as: “hak a-t t ay-amslmd.” 32 imma ntta inna-yasn: “illa dari ma-yyi-i baon, ur-ti-tssinm kunni.” 33 sqsan imp,arn i-ngratsn: “is-illa mad-as-d-yiwin ma-i tta?” 34 imma yasuo inna-yasn: “ha-yyi ar-t bao$ i$-a-skar$ ma-ira $walli-yyi-d-yuznn, ssafu$ tawuri-ns. 35 is-ur-a-ttinim ‘kku+-iyrn a-sul-iqaman i-tmgra’? walaynni rad-awn-ini$, allat alln-nnun a-t+rm igran mlluln, lkmn f-tmgra. 36 $ilad $walli imgrn ar-itam+ ti$rad-ns, ar-issmunu ããabt n-tudrt idumn, ba a-ifrp $walli ikrzn ula $walli imgrn i-ngratsn. 37 y∫$+an-wawal llisa-ttinin mddn ‘ikrz-t yan, imgr-t wayya,.’ 38 ha-yyi uzn$-k∫n a-tmggrm $aylli-f-ur-tutm tammara. wiyya, utn tammara, imma kunni ar-di-ttawim $aylli-f-tt-utn.” 39 iggut ma-yumnn s-yasuo $-tmdint-an n-samira lli$ sfldn i-tugga lli-fllas-tfka-tm$art-lli, tini-asn “isawl-iyi f-kullu mad-skr$.” 40 lli$-t-id-rupn ,albn-t ad-darsn-igawr. iqama $in dar ayt-samira sin-uwssan. 41 ar-ttigatn s-ugg∫ar $willi srs umnnin lli$-as-sfldn ar-isawal. 42 inin i-tm$art-an: “urd $ir f-ssibt n-wawal-nnm a-f-numn $ilad walaynni nsfld-as ula nkk∫ni, nissan izd s-ããapt $wad a-igan anjjam n-ddunit.”

43 lli$ zrin sin-uwssan iftu yasuo, yam+ a$aras s-tmazirt n-jalil. 44 ntta s-i*f-ns a-ifkan tugga-yad inna: “ur-illi kra n-nnabi, uqqrn-t ayt-tmazirt-ns.” 45

lli$ ilkm jalil frpn srs ayt-jalil, a ku ddan ula ntni s-uru alim a-n-zzrin loid, +rn kullu maylli iskr $in $-uwssan-an. 46 iwrri yasuo s-tmdint n-qana $-jalil $-illi$ irur aman ad-gn aman n-wa,il iktin. illa $in yan-unm$ur n-tmazirt, yu,n-as yus $-tmdint n-kafrnapum. 47 lli$ isfld is-d-yu ka yasuo z$-yudaya s-jalil, iddu s-dars i,alb-t a-d-ya k a-ijjujji yus a ku ar-itmtat. 48 isawl yasuo $akudan yini: “i$-ur-t+rim lmojizat d-lquwwat ur-akk∫-a-ttirim a-tamnm.” 49 yini-as-d-unm$ur: “a k-id a-sidi ur-ta-immut iwi.” 50 irar-as yasuo: “zayd, ra-iddr yuk.” iftu-urgaz yamn mad-as-inna yasuo. 51 nttan sul ifta $-u$aras mnaggarn-t-id i*ddamn-ns inin-as: “ha-yuk iddr.” 52 isqsa-tn: “man tasaot a-ijji?” inin-as: “titti z$-gis tawla i,gam $-tasaot izwarn $-ïu++unt n-wass.” 53 issn izd tasaot-an a-$-as-inna yasuo “ra-iddr yuk,” yamn

lmasip ijjujji yus n-unm$ur

yupanna 120

srs ntta ula kullu ayt-tgmmi-ns. 54 *tad a-igan tis snat lmojizat iskr-tt yasuo lli$-d-yu ka z$-yudaya s-jalil.

((5)) 1 ti$urdin n-mayan yili yal-loid dar ayt-yudaya, iddu yasuo s-tmdint n-uru alim. 2 illa yan-ifr, $-uru alim $-tama n-imi n-uwlli, ar-as-ttinin ‘ifr,

n-bitzata’ s-wawal n-ayt-yudaya. sutln-as smmus ilpnin. 3,4 ar-gisn-ggann imu,an ggutnin, ibuka,n d-ibi,arn d-iku amn. 5 illa $in yan-urgaz yu,n kra, id-mraw d-tam (38) n-usgg∫as. 6 lli$-t-i+ra yasuo yissan izd kigan d-isgg∫asn a-$in-ign, yini-as: “is-trit a-tjjit?” 7 isawl-d-uma,un yini-as: “wa-sidi, ur-dari ma-yyi-i k amn s-ifr, akud nna-gis-mmussan-waman. $akud nna-n-akmur$ s-iyi-izwar kra n-yan ya,ni igguz s-waman.” 8 izayd yasuo yini-as: “nkr, asi imjdin-nnk tddut.” 9 ijji-urgaz-lli $akudan, yasi imjdin-ns ar-ifttu. d-$assan iga ass n-usunfu. 10 sawln im$arn n-ayt-yudaya s-urgaz lli-ijjin inin-as: “ass n-usunfu ayad. iprm a-tasit imjdin.” 11 irar-asn: “$walli-yyi-ijjujjin inna-yyi ‘asi imjdin-nnk tddut.’” 12 sqsan-t: “ma-iga-urgaz lli-ak-innan ‘asi imjdin-nnk tddut’?” 13 imma ntta ur-issin ma-iga, a ku yasuo imatti-n z$-gr mddn ggutnin lli-llanin $in. 14 $ir imikk s-n-dids-imnaggar yasuo $-tgmmi n-rbbi yini-as: “ha-kiyi tjjit. a-ur-sul-tskart ddnub a-ur-imil yili-ak kra yug∫rn $ayan.” 15 iddu-urgaz lli-ijjin s-dar im$arn n-ayt-yudaya yini-asn: “yasuo a-yyi-ijjujjin.” 16 $akudan ad-usin tanuwwa t f-yasuo, a ku iskr mayan $-wass n-usunfu. 17 imma yasuo irur-asn inna: “ha-rbbi baba i*dm-bdda, iqqan-iyi-d ad-t*dam$ ula nkki.” 18 lli$ sfldn i-wawal-ad irin s-ugg∫ar a-t-n$n, urd $ir f-ssibt n-is-iffu$ z$-loada n-wass n-usunfu walaynni f-ssibt n-ma-iga rbbi d-babas, issngadda i*f-ns d-rbbi.

19 izayd yasuo $akudan yini-asn: “lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. nkki lli-igan yus n-rbbi ur-+,ar$ ad-skr$ yat z$-i*f-inu abla maylli-s-+ri$ baba

ar-t-iskar. a ku aynna iskar ntta, ad-skar$ ula nkki. 20 a ku rbbi baba, ozza$ dars, ar-iyi-imala kullu ma-iskar. rad-iyi-sul-imala kra n-iskkirn ug∫rn $wid, rad-bahra-gisn-ttojjabm kunni. 21 $mklli-d-issnkar baba $willi mmutnin ar-tn-issddr, $mkan a-s-rad-ssddr$ wanna ri$ ula nkki. 22 ur-a-itpkam baba f-yan walaynni ifka-yyi ad-tpkam$ f-kullu mddn, 23 ba a-yyi-kullu-tuqqarn $mklli tuqqarn baba. yan ur-iyi-yuqqrn, ur-yuqqr baba lli-yyi-d-yuznn. 24 “lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. wanna isfldn s-wawal-inu yamn $walli-yyi-d-yuznn, ra-iddr tudrt idumn. ur-ra-fllas-ittut lpukm, a ku izri z$-lmut s-tudrt. 25 lpqq ayd-awn-ttini$, rad-d-a kin kra n-uwssan, hatni-nnit lkmn-d, lli-$-rad-sfldn $willi mmutnin i-wawal n-yus n-rbbi. d-kullu wanna isfldn i-wawal-an ra-iddr. 26 a ku $mklli tlla-t+,,art n-tudrt dar baba, $mkan ad-iyi-ifka ta+,,art ad-akka$ tudrt ula nkki

lmasip ijjujji aku am

lquwwa l-lmasip

yupanna 121

lli-igan yus. 27 ifk-iyi-da$ ad-kkat$ lpukm f-bnadm a ku gi$ yus n-bnadm. 28 ad-ur-ttojjabm $-mayad, a ku ra-di-ta k tasaot lli-$-rad-sfldn kullu willi llanin $-ism,al i-wawal-inu. 29 $akudan a-rad-d-ffu$n, nkrn-d winna skarnin afulki ad-k mn s-tudrt l-ljdid, nkrn-d winna skarnin l*∫ ant a-fllasn-ittut lpukm.

30 “ur-+,ar$ ad-skr$ yat z$-i*f-inu, walaynni ar-tpkam$ s-mad-iyi-imala baba. s-lpqq asa-tpkam$ a ku ur-a-skar$ s-ma-ttiri$ nkki walaynni

s-ma-ittiri $walli-yyi-d-yuznn. 31 mrad is-fki$ tugga f-i*f-inu ur-rad-zgant tugga-nu. 32 walaynni illa wayya, flla yakkan tugga, ssn$ izd lpqq ad-gant tugga lli-flla-yakka. 33 yupanna lli-s-tuznm, nttan a-yakkan tugga f-lpqq. 34 urd nkki a-iptajjan tugga n-bnadm, walaynni nni$-awn mayad ba a-tnjmm z$-lhalak. 35 yupanna ikka-ttin iga zund yal-lqndil ir$an ifaw, tr,um a-srs-tisfiwm yat tasaot. 36 imma nkki, tugga lli-dari-illan ug∫rnt tin yupanna, a ku iskkirn lli-yyi-ifka baba a-tn-skr$, ntni a-flla-yakkan tugga. iskkirn lli-skar$, ntni a-imalan izd baba a-yyi-d-yuznn. 37 ha-baba lli-yyi-d-yuznn, nttan a-flla-ifkan tugga. ur-jju-tsfldm i-ããut-ns, ula t+ram ããurt-ns. 38 ur-akk∫-izga-wawal-ns $-uwl-nnun, a ku ur-iyi-tumnm nkki lli-d-yuzn. 39 kunni ar-tsiggilm $-warratn n-rbbi a ku t$alm izd gisn a-$-ra-tafm a$aras n-tudrt idumn. ntni a-flla-yakkan tugga, 40 walaynni ur-trim a-d-sri-ta kim ad-awn-tili tudrt-an. 41 “ur-a-skar$ f-a-yyi-tal$n mddn, 42 walaynni ssn$ mamnk a-tgam, ur-gigun-tlli tayri n-rbbi. 43 u ki$-d s-ism n-baba, imma kunni ur-a-sri-tsflidm. mrad is-d-yu ka kra n-yan ya,ni ar-isawal $ir z$-i*f-ns, ra-srs-tsflidm. 44 mamnk a-ra-tamnm lli$ a-ttirim a-ttal$m i-ngratun bla-da-tskarm f-a-k∫n-yal$ rbbi lli-igan wapdut? 45 a-ur-t$alm izd nkki a-ra-srun-ya tkka $-dar baba. illa wayya, srun ya tkkan, a-t-igan d-musa lli$n-trjam. 46 mrad is-tumnm musa ikun tumnm-iyi, a ku yura flla. 47 walaynni i$-ur-tuminm arratn n-musa, mamnk a-ra-tamnm iwaliwn-inu?”

((6)) 1 ti$urdin n-mayan iddu yasuo ibbi s-tsga ya,ni n-umda n-jalil, ar-as-ttinin amda n-ïabariyya. 2 ,furn-t mddn ggutnin a ku +ran lmojizat lli-iskar

ar-ijjujji imu,an. 3 i$li yasuo s-yan-uwrir, igawr $in ntta d-imp,arn-ns. 4 yakmur-d loid n-ayt-yudaya lli-mi-ttinin loid n-usurf. 5 ar-n-issmuqqul yasuo s-n-i+ra mddn ggutnin ftan-d s-dars, yini i-filibbus: “maniz$ ra-d-ns$ a$rum mad- ttan mddn-ad?” 6 issn ma-ra-iskr walaynni isqsa filibbus $mkad ba a-t-yarm. 7 irar-as-d filibbus: “ugg∫ar n-snat id-miyya n-nnuqrt n-u$rum a-ra-y$-i*ããa, sul ur-ra-tn-d-ya k $ir imikk i-yan.” 8 isawl-d yan z$-imp,arn-ns ism-ns andraws g∫mas n-simoan bïrus yini-as: 9 “illa $id yan-ufru*, dars smmust-tng∫al n-ïm++in d-snat-tslmin. walaynni ma-ra-ig mayan i-$un kad n-mddn?” 10 imma yasuo inna-yasn: “ssgawrat mddn.” ad$ar-an, tggut gis tuga. gawrn mddn-an kullutn, rad-gn ma-itggan smmus id-walf n-urgaz. 11

tugga f-lmasip

lmasip i u a smmus id-walf

yupanna 122

yasi yasuo smmust-tng∫al-lli i kr rbbi, ifk-tnt i-mddn, ifk-asn ula tislmin, kud yan d-$un k lli-ira. 12 lli$ boan, yini i-imp,arn-ns: “ssmunat tuffa+ lli-qamanin a-ur-i*sr yat.” 13 ssmunn-d ma-d-iqaman i-mddn-lli z$-smmust-tng∫al n-ïm++in, ommrn snat d-mrawt tasllit s-tuffa+. 14 lli$ +ran lmojizt-ad lli-iskr yasuo ar-ttinin: “s-ããapt $wad a-igan nnabi lli-f-nsfld ra-d-ya k s-ddunit.” 15 imma yasuo issn mamnk ad-ran a-t-am+n skrn z$-gis agllid-nsn, ifl-tn iftu wapdut s-iwrar.

16 lli$-di-trup-tdgg∫at, gguzn imp,arn s-tama n-umda. 17 ,rnt tillas, ur-ta-tn-d-ilkim yasuo. k mn s-tanawt ftun $-umda, irin ad-bbin s-tsga ya,ni

s-tmdint n-kafrnapum. 18 inkr-d-wa,u itjhhdn iduy-umda. 19 ar-kkatn imp,arn s-t∫gla, ssudun ma-itggan smmus n$d s,iã kilimitr san-tmnadn yasuo ifta-d f-iggi n-waman yakmur-d s-tanawt, $uw,n bahra. 20 yini-asn yasuo: “ad-ur-tiksa,m. nkkin aya.” 21 frpn $akudan, ss$lin-t s-tanawt, s-lkmn tamazirt lli-ran. 22 ndid azkka ktin-d mddn lli-n-qamanin izd yat tanawt ka-illan $in i,gam, issann is-ur-ini yasuo d-imp,arn-ns walaynni ssudan ntni wapdutn. 23 $akudan s-n-u kant kra n-tanawin ya,ni z$-tmdint n-ïabariyya, lkmnt tama n-ud$ar lli-$- an a$rum lli-asn-ifka siditnn$ i kr rbbi fllas. 24 lli$ +ran mddn-an ur-sul-iqama yasuo $in ula imp,arn-ns, k mn s-tanawin ssudun s-tsga n-kafrnapum a-srs-siggln.

25 lli$-d-ufan yasuo $-tsga-yad n-umda inin-as: “way-amslmd, managu a-di-tu kit s-$id?” 26 isawl yasuo yini-asn: “lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$.

ur-a-sri-tsiggilm f-ssibt n-ma-tssnm lmona l-lmojizat lli-t+ram walaynni f-ssibt n-ma-t am a$rum t boam. 27 a-ur-tt*damm f-um u lli-it*sarn, walaynni t*damat f-um u lli-rad-bdda-iqama i-tudrt idumn. nttan a-rad-awn-fk$ nkki lli-igan yus n-bnadm, a ku imla rbbi baba is-iyi-i+li i-mayad.” 28 imma ntni sqsan-t: “mad-a$-d-iqqann a-t-nskar ba a-nt*dam i-rbbi?” 29 yini-asn yasuo: “ha l*dmt lli-zgigun-ira rbbi, a-tamnm s-$wad-d-yuzn.” 30 rarn-as-d: “mal-lmojizt a-ra-tskrt ba a-stt-n+r namn srk? mamnk a-ra-t*dmt kiyi? 31 kkan-ttin imzwura-nn$ $-l*la ar- ttan a$rum lli-mi-ttinin ‘manna’. $mklli ityaran ‘ifka-yasn-d a$rum z$-ignna a-t- ttan.’” 32 isawl yasuo yini-asn: “lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. urd musa ad-awn-d-ifkan a$rum z$-ignna walaynni rbbi baba. nttan ad-awn-d-yakkan $ilad a$rum iãpan z$-ignna. 33 a ku a$rum n-rbbi iga-t $wad-d-igguzn z$-ignna, ar-yakka tudrt i-ddunit.” 34 inin-as-d: “wa-sidi, akka-ya$-bdda a$rum-ad.” 35 isawl yasuo yini-asn: “nkki a-igan a$rum n-tudrt. wanna-d-sri-yu kan, ur-sar-t-ya$ la+. wanna sri yumnn, ur-sar-t-ya$ irifi. 36 imma kunni nni$-awn yadlli ‘t+ram-iyi, ur-sri-tuminm.’ 37 walaynni ra-d-sri-tta kin kullu winna-yyi-yakka baba. d-wanna-d-sri-yu kan, ur-sar-t-rur$. 38 a ku gguz$-d z$-ignna ba ad-skar$ ma-ira $walli-yyi-d-yuznn, urd mad-ri$ nkki. 39 $mkad a-ira $walli-yyi-d-yuznn, ira a-ur-ityawhlak yan z$-willi-yyi-ifka, yiri a-tn-d-ssnkr$ $-wass igg∫ran n-ddunit. 40

ifta lmasip f-umda

lmasip iga a$rum n-tudrt

yupanna 123

$mkad-nnit a-ira baba, ira a-ifk tudrt idumn i-kullu wanna-yyi-i+ran yamn sri. ra-t-id-ssnkr$ $-wass igg∫ran.” 41 bdun ar-fllas-tngmugn mddn-an n-ayt-yudaya a ku inna “nkki a-igan a$rum lli-d-igguzn z$-ignna.” 42 ar-ttinin: “is-ur-igi $wad yasuo yus n-yusf? nssn babas d-innas. mamnk a-ra-yiri a-ittini ‘gguz$-d z$-ignna’?” 43 irar-asn yasuo: “ad-ur-tngmugm i-ngratun. 44 ur-i+,ar yan a-d-sri-ya k abla-t-id-ildi baba lli-yyi-d-yuznn. imma wanna-d-sri-yu kan, ra-t-id-ssnkr$ $-wass igg∫ran n-ddunit. 45 ityara $-warra l-lanbiya, ‘rbbi a-ra-isslmd kullu mddn.’ kullu wanna isfldn i-baba ilmd z$-gis, ra-d-sri-ya k. 46 ur-illi yan i+ran baba, abla nkki lli-igan z$-rbbi a-t-i+ran. 47 lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. wanna sri yumnn, ra-iddr tudrt idumn. 48 nkki a-igan a$rum n-tudrt. 49 mmutn imzwura-nnun $-l*la wa**a da- ttan a$rum lli-mi-ttinin ‘manna’. 50 imma $ilad igguz-d-u$rum-ad z$-ignna ba a-ur-immt wanna zgis i an. 51 nkki gi$ a$rum iddrn lli-d-igguzn z$-ignna. wanna i an z$-u$rum-ad, rad-bdda-iddr. a$rum lli-rad-fk$ iga ddat-inu, ra-stt-fk$ a-srs-tddr ddunit.” 52 bdun mddn-an ar-tmjapadn i-ngratsn ar-ttinin: “mamnk a-i+,ar $wad ad-a$-ifk ddat-ns a-zgis-n ?” 53 imma yasuo inna-yasn: “lpqq ayd-awn-ttini$, i$-ur-t im z$-ddat n-yus n-bnadm, i$-ur-tswim z$-idammn-ns, ur-ra-gigun-tili tudrt. 54 wanna i an z$-ddat-inu isu z$-idammn-inu, ra-iddr tudrt idumn, ra-t-id-ssnkr$ $-wass igg∫ran n-ddunit. 55 a ku ddat-inu tga am u l-lpqq, gn idammn-inu tissi l-lpqq. 56 wanna i an z$-ddat-inu isu z$-idammn-inu, hati izga gigi zga$ gis. 57 yuzn-iyi-d baba lli-dar tapkimt n-tudrt, ddr$ nkki f-ssibt-ns. ra-iddr wanna z$-gigi i an ula ntta f-ssibt-inu. 58 $wad a-igan a$rum lli-d-igguzn z$-ignna, urd zund a$rum lli- an imzwura-nnun, mmtn sul $-isigg∫ra. wanna i an z$-u$rum-ad rad-bdda-iddr.” 59 $mkad a-s-asn-isawl yasuo lli$ isslmd mddn $-tgmmi n-t+allit $-kafrnapum.

60 lli$-as-sfldn imp,arn-ns, iggut gisn ma-innan: “i qa-ulmmud-ad. ma-ra-yi+,ar ad-as-isflid?” 61 imma yasuo, bla-yas-nnan issn mafa-tngmugn, yini-asn:

“is-awn-tt-issïiyyr mayad? 62 ma-ra-tinim i$-iyi-t+ram tyalal$, nkki lli-igan yus n-bnadm, s-illi$ ttin-kki$ lli$? 63 hati rrup n-rbbi a-yakkan tudrt, imma ddat ur-tgi yat. rad-awn-yili rrup ula tudrt s-iwaliwn-ad-awn-ttini$, 64 walaynni illa $-gratun ma-ur-yuminn.” a ku yasuo issn z$-isizwar manwi ur-srs-umnnin, yissan manwa ra-t-izznz. 65 izayd ilmma yini-asn: “mayad a-f-awn-nni$ ‘ur-i+,ar yan a-d-sri-ya k i$-ur-as-d-ityawfka z$-baba.’” 66 $akudan ma-iggutn z$-imp,arn-ns fln-t, ur-a-sul-dids-tmunun. 67 isawl-d yasuo ilmma s-sin d-mraw n-ump,ar yini-asn: “izd ula kunni tram a-twrrim?” 68 yini-as simoan bïrus: “wa-sidi, dar mit a-s-ra-nddu? kiyi a-dar iwaliwn n-tudrt idumn. 69 ha-ya$ numn nissan izd kiyi a-igan am+lay n-rbbi.” 70 yini-asn-d yasuo: “kunni s-sin d-mraw, is-urd nkki a-k∫n-istin? walaynni yan gigun iga win iblis.” 71 $mkad a-s-ibdr yahuda yus n-simoan is*aryuï lli-ra-izznz yasuo wa**a iga yan z$-sin d-mraw n-ump,ar-ns.

iwaliwn n-tudrt idumn

yupanna 124

((7)) 1 ti$urdin n-mayan ar-itlulli yasuo $-tmazirt n-jalil. ur-iri a-iffu$ s-tmazirt n-yudaya a ku ar-ttirin im$arn n-ayt-yudaya a-t-n$n. 2 $-uwssan-an

yakmur-d loid n-ayt-yudaya lli-mi-ttinin loid n-ip a . 3 sawln-d aytmas n-yasuo inin-as: “ddu z$-$id s-yudaya ad-+rn imp,arn-nnk ma-tskart. 4 a ku yan iran a-ityawssan ur-a-itp,u iskkirn-ns. i$-a-tskart ti$awsiwin-ad, i*ããa-k a-di-tssbayynt i*f-nnk i-ddunit.” 5 a ku ur-srs-uminn aytmas. 6 yini-asn yasuo: “azmz-nnun illa-bdda, walaynni ur-ta-d-ilkim-uzmz-inu. 7 kunni, ur-gigun-illi mafa-k∫n-tkrhun ayt-ddunit-ad, imma nkki ar-iyi-tkrhun f-tugga lli-akka$ f-l*∫ anat lli-skarn. 8 zaydat kunni a-tzzrim loid $in. ur-ta-rad-ddu$ nkki a ku ur-ta-d-ilkim-uzmz-inu.” 9 inna-yasn $mkad, igawr sul $-tmazirt n-jalil. 10 walaynni lli$ ftan aytmas ad-zzrin loid $-uru alim, iftu ula ntta s-tntla ba a-t-ur-ak∫zn mddn.

11 ar-srs-siggiln im$arn n-ayt-yudaya $-uwssan l-loid ar-ttinin: “manza $walli?” 12 iggut ma-fllas-itn mu n. kra gisn ar-ittini: “argaz ifulkin

a-iga.” kra ar-ittini: “uhu, ar-ijllu mddn.” 13 walaynni ur-i+,ar yan a-yall awal-ns, a ku ksu,n z$-im$arn n-ayt-yudaya. 14 lli$ irup mnaãã $-uwssan l-loid, ik m yasuo s-tgmmi n-rbbi ar-isslmad. 15 ar-gis-tojjabn im$arn n-ayt-yudaya ar-ttinin: “argaz-ad ur-d-ikki lmdrst. mamnk a-s-issn $un kad n-ulmmud?” 16 imma yasuo irur-asn inna: “almmud-ad ur-igi winu. iga win $walli-yyi-d-yuznn. 17 wanna iran a-iskar ma-ira rbbi, nttan a-ra-yissan almmud-ad izd dar rbbi a-z$-d-yu ka n$d ar-d-sawal$ z$-i*f-inu. 18 yan-d-isawaln z$-i*f-ns, ar-ittiri a-t-al$n mddn. walaynni yan ittirin a-t-yal$ $walli-t-id-yuznn, nttan ar-ittini lpqq ur-a-isskirkis. 19 musa ifka-yawn ro n-rbbi, walaynni ur-gigun-illi yan iskarn s- ro. ma* aylli$ a-ttirim a-yyi-tn$m?” 20 rarn-as-d mddn-an: “kiyi, kra l-ljnn a-k-ik mn. ma-iran a-k-in$?” 21 yini-asn yasuo: “yan-uskkir kad-skr$, ar-kullu-gis-ttojjabm. 22 yuããa-k∫n musa a-t++allm i-tarwa-nnun, wa**a urd musa ka-izwarn $-t+allit-an walaynni imzwura-nnun a-zwar-i++ullan. tmyarm $ilad a-t++allm i-bnadm ula $-wass n-usunfu. 23 walaynni i$-t++ullam i-bnadm $-wass n-usunfu ba a-tskarm s- ro n-musa, ma-f-awn-flla-ïiyyr lli$ jjujji$ bnadm kullut $-wass n-usunfu? 24 a-ur-ttnba,m s-ma-d-ibann i-mddn walaynni tnba,at s-lpqq.” 25 bdun kra n-ayt-uru alim ar-sqsan i-ngratsn ar-ttinin: “is-urd $wad ad-ran im$arn a-t-n$n? 26 hati ar-isawal $-wammas n-mddn, ur-as-nnin yat. paqqan ssnn izd s-ããapt nttan a-igan lmasip n-rbbi? 27 walaynni argaz-ad, nssn maniz$-d-yu ka. i$-d-yu ka lmasip, ur-ra-yissan yan maniz$-d-yu ka.” 28 ar-isslmad yasuo $-tgmmi n-rbbi, yall awal-ns yini: “is-iyi-tssnm? is-tssnm maniz$-d-u ki$? ur-d-uzn$ i*f-inu. lpqq a-iga

isawl lmasip d-aytmas

isawl lmasip d-ayt-uru alim

yupanna 125

$walli-yyi-d-yuznn, walaynni ur-ti-tssinm kunni. 29 ssn$-t nkki a ku gi$ z$-gis, d-nttan a-yyi-d-yuznn.” 30 nkrn mddn $akudan a-t-$win, walaynni ur-i+,ar yan a-n-srs-ig afus a ku ur-ta-di-tlkim tasaot-ns. 31 walaynni iggut $-mddn-an ma-srs-yumnn, ar-ttinin: “i$-d-yu ka lmasip n-rbbi is-ra-iskr lmojizat ugg∫ar n-maylli iskr-urgaz-ad?” 32 sfldn ifarisin i-ma-ttinin mddn i-ngratsn f-yasuo. nkrn ntni d-inm$urn n-tgmmi n-rbbi, aznn-d im*zniyn a-t-am+n. 33 isawl yasuo s-mddn yini-asn: “$ir kra idrusn a-ra-sul-didun-ili$, wrri$ ilmma s-walli-yyi-d-yuznn. 34 ra-sri-tsiggilm walaynni ur-ra-yyi-tafm, a ku illis rad-ddu$ ur-t+,arm a-srs-tddum.” 35 ssmqsan ilmma mddn-an n-ayt-yudaya i-ngratsn inin: “manis ra-iddu aylli$ ur-ra-t-naf nkk∫ni? is-ira a-iddu s-dar ayt-darnn$ lli-zd$nin $-tmizar ya,ni a-$in-isslmad ayt-tmizar-an? 36 ha-ntta inna ra-srs-nsiggil ur-ra-t-naf, yini is-ur-n+,ar a-nddu s-illis ra-iddu. ma-tga lmona n-wawal-ad?”

37 $-wass igg∫ran l-loid, iga ass kullu ihiyyan, ibidd yasuo yall awal-ns yini: “wanna ya$ irifi, a-d-sri-ya k isu. 38 wanna sri yumnn, ‘isaffn n-waman

n-tudrt a-ra-iftu z$-uwl-ns’ $mklli ityaran.” 39 awal-ad, inna-t yasuo f-rrup n-rbbi lli-ra-d-igguz f-willi srs umnnin. $-uwssan-an ur-ta-yasn-d-ityawfka rrup, a ku ur-ta-ityalal yasuo s-lmjd. 40 lli$ sfldn mddn i-wawal-an, kra gisn inna: “s-ããapt, $wad a-igan nnabi llisa-ntql.” 41 inin wiyya,: “$wad a-igan lmasip n-rbbi.” imma wiyya, nnan: “izd tamazirt n-jalil a-z$-ra-d-ya k lmasip? 42 is-ur-ityara $-warra n-rbbi, lmasip ra-ig z$-tasut n-ugllid dawd, ilal $-bitlapm aduwwar lli-$-ttin ikka izd$ dawd?” 43 b,un mddn-an i-ngratsn f-ssibt-ns. 44 kra gisn ira a-t-i$wi, walaynni ur-n-srs-igi yan afus-ns. 45 wrrin im*zniyn s-dar inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-ifarisin. sqsan-tn ntni: “ma* aylli$ ur-t-id-tiwim?” 46 inin-asn im*zniyn: “ur-jju-illi yan isawaln zund argaz-an.” 47 inin-asn ifarisin: “izd ula kunni tjlam? 48 is-illa z$-im$arn n$d ifarisin ma-srs-yumnn? 49 imma mddn-an ya,ni lli-ur-ssinnin ro, tagat a-tn-yutn.” 50 illa yan $-gr ifarisin-an ism-ns niqudimus, ikka-ttin yu ka-d dar yasuo. isawl $akudan yini-asn: 51 “is-ra-ipkam ro-nn$ f-yan ur-ta-nsfld i-ma-ittini f-i*f-ns ula nssn ma-iskar?” 52 imma ntni rurn-as: “izd ula kiyi gu-jalil a-tgit? siggil $-warratn tissant is-ur-ra-d-ya k kra n-nnabi z$-jalil.” 53 nkrn iftu kud yan s-tgmmi-ns.

((8)) 1 imma yasuo idda s-uwrir n-zzitun. 2 zikk ãbap ik m-da$ s-tgmmi n-rbbi, munn-d fllas mddn ggutnin. igawr $in ar-tn-isslmad. 3 a kin-d srs

kra n-imslmdn n- ro d-ifarisin, awin-as-d yat-tm$art lli-d-um+n f-zzna. ssbiddn-tt-id $-wammas n-mddn, 4 inin i-yasuo: “way-amslmd, ha-tam$art-ad num+-tt-id f-zzna. 5 yuããa-ya$ musa $- ro a-nkkat zund *tad s-i+ran ard tmmt. imma kiyi ma-ra-fllas-tinit?” 6 sawln dids

isaffn n-waman n-tudrt

tam$art lli-ityama+n f-zzna

yupanna 126

$mkad ba a-fllas-am+n kra n-wawal masa-yas-ãra,n. imma yasuo ik∫na ar-itara s-u,a,-ns $-wakal. 7 zaydn ar-t-sqsan aylli$-d-inm yini-asn: “wanna gigun ur-jju-iskirn ddnub a-izwur a-n-fllas-ilup a+ru.” 8 iknu-da$ ar-itara $-wakal. 9 imma ntni, lli$ sfldn i-$un kan bdun ar-ttidun yan s-yan, z$-imqqurn ar im++iyn, aylli$ ur-iqama $ir yasuo, d-tm$art-an a-sul-ibiddn $-lgddam-ns. 10 inm-d yasuo yini-as: “manza-tn a-tam$art? is-ur-fllam-ipkam yan?” 11 tini-as-d: “ur-illi yan a-sidi.” yini-as yasuo: “ula nkki ur-ra-fllam-pkam$. zayd $ilad, a-ur-sul-tskart ddnub.”

12 isawl-da$ yasuo s-mddn yini-asn: “nkki a-igan tifawt n-ddunit. wanna didi itmunun rad-as-tili tifawt n-tudrt, ur-ra-sar-ifttu $-tillas.” 13

inin-as-d ifarisin: “ha-kiyi ar-takkat tugga f-i*f-nnk. ur-zgant tugga-yad.” 14 irar-asn yasuo: “i$-akk∫-fki$ tugga-yad f-i*f-inu hati lpqq ad-gant tugga-nu, a ku ssn$ maniz$-d-u ki$ ula manis rad-ddu$. ur-tssinm kunni maniz$-d-u ki$ ula tssnm manis rad-ddu$. 15 kunni ar-ttpkamm s-tnba,in n-ddunit-ad, imma nkki ur-a-tpkam$ f-yan. 16 mrad is-pkam$ ra-y∫$+an lpukm-inu, a ku urd wapduyyi a-rad-pkam$. illa-bdda didi baba lli-yyi-d-yuznn. 17 ityara $- ro-nnun ‘i$-d-m a kant tugga n-sin inagan tissanm is-y∫$+an-wawal-nsn.’ 18 ha-yyi gi$ inigi n-i*f-inu, inigi ya,ni iga-t baba lli-yyi-d-yuznn.” 19 inin-as-d: “manza babak?” irar-asn yasuo: “ur-iyi-tssinm ula tssnm baba. mrad is-iyi-tssnm ra-tissanm baba ula ntta.” 20 kullu mayad, inna-t yasuo lli$ a-isslmad $-tgmmi n-rbbi $-ud$ar lli-$-illa ããnduq. ur-inkir yan a-t-yam+, a ku ur-ta-di-trup tasaot-ns.

21 isawl-da$ yasuo yini-asn: “rad-ddu$ nkki, tsigglm sri, tmmtm sul $-ddnub-nnun. ur-t+,arm a-tddum s-illis rad-ddu$.” 22 sqsan mddn-an

n-ayt-yudaya i-ngratsn inin: “ma* aylli$ inna ‘ur-t+,arm a-tddum s-illis rad-ddu$’? is-ra-in$ i*f-ns?” 23 izayd yasuo yini-asn: “kunni tgam z$-wakal, imma nkki gi$ z$-ignna. kunni tgam win ddunit-ad, imma nkki ur-gi$ win ddunit-ad. 24 mayad a-f-awn-nni$ ra-tmmtm $-ddnub-nnun. i$-ur-tuminm is-gi$ $walli bdda illan, rad-nnit-tmmtm $-ddnub-nnun.” 25 inin-as-d: “ma-tgit kiyi?” irar-asn yasuo: “nni$-awn-t $-isizwar. 26 iggut dari ma-gigun-ttini$, yigat dari mafa-fllawn-tpkam$. imma $walli-yyi-d-yuznn, lpqq a-iga, d-maylli mi dars sfld$ ayd ttini$ i-ddunit.” 27 imma ntni ur-ssinn izd rbbi babas aydfa-isawal. 28 izayd yasuo yini-asn: “ar tallm yus n-bnadm f-uggjdi, $akudan a-ra-tissanm is-gi$ $walli bdda illan, tissanm is-a-sawal$ s-mad-iyi-imla baba, ur-a-skar$ yat z$-i*f-inu. 29 $walli-yyi-d-yuznn illa-bdda didi. ur-iyi-ifl wapduyyi, a ku ar-bdda-skar$ ma-t-ir,an.” 30 lli$ sfldn mddn i-$un kan, iggut ma-srs-yumnn.

31 isawl-da$ yasuo s-willi srs umnnin $-gr mddn-an n-ayt-yudaya yini-asn: “i$-tzgam $-wawal-inu, s-ããapt imp,arn-inu a-ra-tgm. 32 ra-tissanm lpqq, d-lpqq

a-rad-awn-ifsi z$-iskraf.” 33 rarn-as-d: “nkk∫ni nga tarwa n-ibrahim, ur-jju-illi mad-a$-ikrsn. ma* a-ttinit ‘rad-awn-ifsi’?” 34 isawl yasuo

lmasip iga tifawt n-ddunit

iggut ma-yumnn s-lmasip

lmasip a-ifsin i-mddn z$-iskraf

yupanna 127

yini-asn: “lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. kullu wanna iskarn ddnub iga ismg i-ddnub. 35 yan igan ismg ur-rad-bdda-iqama $-tgmmi n-sidis, walaynni yus n-tgmmi rad-bdda-ig gu-tgmmi. 36 i$-awn-d-ifsi yus, s-lpqq ur-sul-ra-tilim $-iskraf. 37 ssn$ izd tarwa n-ibrahim a-tgam, imma kunni ar-ttirim a-yyi-tn$m a ku awal-inu ur-n-gigun-yufi mani$ a-ittili. 38 ar-sawal$ f-mad-+ri$ $-dar baba, imma kunni ar-tskarm ma-mi-tsfldm z$-babatun.” 39 inin-as-d: “ibrahim a-igan babatnn$.” irar-asn yasuo: “mrad is-tgam tarwa n-ibrahim ra-tskarm $mklli iskar ibrahim. 40 walaynni ha-kunni $ilad ar-ttirim a-yyi-tn$m, nkki lli-awn-innan lpqq lli-mi-sfld$ $-dar rbbi. urd $mkan a-iskr ibrahim. 41 imma kunni ar-tskarm zund babatun.” rarn-as-d: “urd tarwa l-lfsad a-nga. yan babatnn$ ka-darnn$-illan, a-t-igan d-rbbi.” 42 yini-asn yasuo: “mrad is-iga rbbi babatun ra-yyi-tirim nkki, a ku u ki$-d z$-rbbi k$-d dars. ur-d-uzn$ i*f-inu walaynni nttan a-yyi-d-yuznn. 43 ma* aylli$ ur-a-ttfhamm mayd-awn-ttini$? ur-a-ttfhamm a ku ur-a-ttirim a-tsflidm s-wawal-inu. 44 win babatun iblis a-tgam, ar-ttirim a-tskarm ma-ir,an babatun. iga wad inqqan z$-isizwar, ur-jju-iskir s-lpqq a ku lpqq ur-dars-illi. $akud nna-isskarks ar-iskar s-ma-gis-illan, a ku bu-tkrkas a-iga, ig babas n-kullu ma-isskirkisn. 45 imma nkki ar-awn-ttini$ lpqq, mayad a-f-ur-iyi-tuminm. 46 manwa gigun a-flla-izzgan kra n-ddnb? walaynni lli$ a-yawn-ttini$ lpqq ma* aylli$ ur-iyi-tuminm? 47 wanna igan win rbbi, ra-isflid s-iwaliwn n-rbbi. kunni ur-tgim win rbbi, mayad a-f-ur-a-tsflidm.”

48 sawln-d mddn-an n-ayt-yudaya inin-as: “is-ur-n∫$+an i$-a-fllak-nttini tgit gu-samira ik m-k yal-ljnn?” 49 yini-asn yasuo: “ur-iyi-ik im kra l-ljnn. nkki ar-tuqqar$ baba, imma kunni ur-a-yyi-ttuqqarm. 50

ur-a-skar$ f-a-yyi-tuqqarn mddn, walaynni illa yan itpkamn, yiri mddn a-yyi-tuqqarn. 51 lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. wanna izgan $-wawal-inu, ur-sar-immut.” 52 rarn-as-d mddn-an: “iban gik $ilad is-k-ik m kra l-ljnn. immut ibrahim ula lanbiya, imma kiyi ar-ttinit ‘wanna izgan $-wawal-inu, ur-sar-immut.’ 53 is-tug∫rt babatnn$ ibrahim ula lanbiya lli-mmutnin? mad-akk∫-t$alt is-ti-tgit kiyi?” 54 isawl yasuo yini-asn: “mrad is-a-tal$$ i*f-inu ur-iyi-igi yat, walaynni baba lli-mi-ttinim rbbi-nnun, nttan a-yyi-ital$n. 55 ur-ti-tssinm kunni, walaynni ssn$-t nkki. mrad is-nni$ ‘ur-t-ssin$’ ikun sskarks$ zund kunni, walaynni ssn$-t zga$ $-wawal-ns. 56 ifrp babatun ibrahim lli$ issn is-ra-i+r ussan-inu, i+ra-tn ifrp bahra.” 57 rarn-as-d-da$ mddn-an n-ayt-yudaya inin-as: “kiyi ur-ta-tkkit smmus id-mraw-usgg∫as. is-t+rit ibrahim?” 58 isawl yasuo yini-asn: “lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$, lli$ nkki ur-ta-illi ibrahim.” 59 lli$ sfldn i-mayan, asin i+ran masat-kkatn, walaynni intl fllasn yasuo iffu$ z$-tgmmi n-rbbi.

illa lmasip ur-ta-illi ibrahim

yupanna 128

((9)) 1 lli$ ifta yasuo d-u$aras i+r yan-urgaz iga abuka, z$-lli$ ilul. 2 sqsan-t imp,arn-ns: “way-amslmd, ma* aylli$ ilul $wad ibuk,? izd

f-ssibt n-ddnub-ns n$d f-ssibt n-kra n-ddnub skrn-tn ayt-dars?” 3 isawl-d yasuo yini-asn: “urd f-ssibt n-ddnub-ns n$d ddnub n-ayt-dars, walaynni ilul $mkad ba a-gis-ibayyn ma-ra-iskr rbbi. 4 illa fllann$, mapdd illa-uzal, a-nskar iskkirn n-walli-yyi-d-yuznn. ra-d-ya k-iy,, ur-ra-yi+,ar yan a-gis-iskr yat. 5 kra kki$ $-ddunit gi$ tifawt n-ddunit.” 6 lli$ inna mayad issufs f-wakal ya,r talla$t s-ilufsan-ns, i$m-tt i-walln n-ubuka,. 7 yini-as: “zayd, tsirdt $-ifr, n-silwam.” tga lmona n-silwam ‘amazan’. iddu-ubuka, ilmma isird, iwrri-d isfaw. 8 ar-ssmqsan-wadjarn-ns ntni d-willi-t-+ranin ar-it,alab, ar-ttinin i-ngratsn: “is-urd $walli itgawarn ar-it,alab ayad?” 9 kra inna: “nttan aya.” kra inna: “uhu, $ir irwas-t.” imma ntta irur-asn: “nttan-nnit ad-gi$.” 10 sqsan-t ilmma: “mamnk a-s-twrrit tsfawt?” 11 yini-asn: “$walli mi ttinin yasuo yu,r talla$t i$m-tt i-walln-inu yini-yyi ‘zayd s-silwam tsirdt.’ ddu$ sird$ isfiw$.” 12 inin-as: “imma ntta, mani ikka $ila?” yini-asn: “ur-ssin$.” 13 awin argaz lli-sttin ikkan ibuk, s-dar ifarisin. 14 ass n-usunfu a-iga $assan $-yu,r yasuo talla$t ir+m alln-ns. 15 sqsan-t ifarisin f-mamnk a-s-iwrri isfaw. yini-asn: “i$ma talla$t i-walln-inu, sird$ isfiw$.” 16 kra $-ifarisin ar-ittini: “$wan, iban is-urd rbbi a-t-id-yuznn a ku ar-iskar $-wass n-usunfu ma-gis-ur-ipllan.” imma wiyya, ar-ttinin: “yan iffu$n a$aras n-rbbi, is-i+,ar a-iskar zund lmojizat-ad?” b,un ntni i-ngratsn. 17 sawln-da$ s-walli-sttin ikkan ibuk, inin-as: “imma kiyi lli-mi-ir+m alln-nnk, ma-ra-fllas-tinit?” yini-asn: “nnabi a-iga.” 18 walaynni im$arn n-ayt-yudaya ur-uminn is-ttin ikka ibuk, iwrri isfaw. aznn ilmma ma-d-itawin ayt-dars, 19 sqsan-tn: “izd iwitun ayad? izd $wad afa-ttinim ilul ibuk,? mamnk a-s-iwrri isfaw?” 20 sawln ayt-dars inin-asn: “nssn izd iwitnn$ a-iga, ibuk, z$-tlalit-ns. 21 walaynni ur-nssin mamnk a-s-iwrri isfaw ula nssn ma-ir+mn alln-ns. sqsat-t. hati argaz a-iga, i+,ar a-isawl f-i*f-ns.” 22 $mkad a-s-nnan ayt-dars a ku ksu,n z$-im$arn n-ayt-yudaya. m a kan-d im$arn yadlli ad-ssuf$n z$-tgmmi n-t+allit wanna innan izd yasuo a-igan lmasip n-rbbi llisa-tqln. 23 mayan a-f-nnan ayt-dars “sqsat-t. argaz a-iga.” 24 aznn-da$ im$arn s-walli-sttin ikkan ibuk,, inin-as: “nga-n srk rbbi a-ur-tsskarkst. nssn $wan is-iffu$ a$aras n-rbbi.” 25 isawl ntta yini-asn: “ur-ssin$ is-iffu$ a$aras n$d uhu. ta$awsa-yad ad-ssn$. kki$-ttin buk,$, imma $ilad ha-yyi sfaw$.” 26 inin-as: “mad-ak-iskr? mamnk a-ir+m alln-nnk?” 27 irar-asn: “nni$-awn-t-yad, ur-sri-tsfldm. ma* aylli$ tram a-tsfldm tis snat-twal? izd ula kunni tram a-tgm imp,arn-ns?” 28 rgmn-t $akudan inin-as: “kiyi a-igan amp,ar-ns, imma nkk∫ni imp,arn n-musa a-nga. 29 nssn izd rbbi a-isawaln s-musa, imma $wan ur-akk∫-nssin maniz$-d-yu ka.” 30 isawl-urgaz-lli yini-asn: “lojb aya.

lmasip ir+m alln i-ubuka,

yupanna 129

ur-tssinm maniz$-d-yu ka, d-ntta ir+m alln-inu. 31 nssn is-ur-ra-isflid rbbi i-yan iffu$n a$aras-ns, walaynni yan-t-ituqqarn ar-iskar ma-t-ir,an, nttan a-mi-isflid rbbi. 32 z$-isizwar n-ddunit ur-jju-nsfld f-kra n-yan ir+mn alln i-yan-d-iluln ibuk,. 33 mrad is-ur-d-yu ki-urgaz-an z$-rbbi, ur-ra-yi+,ar a-iskr yat.” 34 rarn-as: “kiyi tommrt s-ddnub z$-tlalit-nnk, tirit ad-a$-tsslmadt nkk∫ni?” ssuf$n-t ilmma z$-tgmmi n-t+allit.

35 isfld yasuo is-t-ssuf$n, yaf-t-in isqsa-t: “is-tumnt s-yus n-bnadm?” 36 irar-as-d: “ini-yyi a-sidi manwa-t-igan, ba a-srs-amn$.” 37 yini-as

yasuo: “t+rit-t-yad, iga-t $wad srk isawaln.” 38 irar-as-d: “ha-yyi umn$ a-sidi.” i,r f-ifaddn-ns $-lgddam-ns. 39 izayd yasuo yini-asn: “u ki$-d s-ddunit ad-b,u$ afulki d-l*∫ ant, ad-isfiwn ibuka,n, buk,n $willi sfawnin.” 40 sfldn-as kra n-ifarisin lli-llanin $in, inin-as-d: “izd ula nkk∫ni nbuk,?” 41 irar-asn yasuo: “mrad is-tbuk,m s-ããapt, ikun ur-ra-fllawn-yili lpukm. walaynni ar-ttinim ‘nsfaw’, f-$ayan a-f-fllawn-illa lpukm.”

((10)) 1 yini-asn yasuo: “lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. yan ifln imi n-zzribt i$li s-uwlli z$-mani ya,ni, imikr a-iga, ig am**ar. 2 imma $walli ik mn

z$-imi n-zzribt, iga amksa n-uwlli. 3 nttan a-mi-ir++m-ubuwwab, d-wawal-ns asa-sflidnt-uwlli. ar-n-yaqra s-tilli ganin tins, kraygatt yat s-ism-ns, ar-tnd-d-issufu$ s-brra. 4 i$-tnd-d-issuf$ ra-iftu izwur-asnt, ,furnt-t-uwlli-ns a ku uk∫znt awal-ns. 5 rad-rwlnt z$-yan igan a$rib, ur-ra-t-,furnt a ku ur-a-tissannt awal n-i$ribn.” 6 yasuo yut-asn lmona-yad, imma ntni ur-ssinn ma-ira ad-asn-srs-iml. 7 izayd yasuo yini-asn: “lpqq ayd-awn-ttini$. nkki a-igan imi lli-z$-a-k mnt-uwlli. 8 kullu willi-d-u kanin $ayd izrin, imakarn d-im**arn ad-gan, ur-srsn-sfldnt-uwlli. 9 imma nkki gi$ imi. yan z$-gigi ik mn ra-injm, ar-itffu$ ar-ik m ar-itafa ma$a-iffrd. 10 $akud nna-d-yu ka-um**ar ur-a-ittiri abla a-yak∫r in$ ihlk. imma nkki u ki$-d ad-awn-tili tudrt, tili-awn tudrt ikmmln. 11 nkki a-igan amksa ifulkin. amksa ifulkin a-itmtatn f-uwlli. 12 han imkiri ur-igi zund amksa, a ku urd tins ad-gant-uwlli. i$-n-i+ra u n ifta-d, ra-ifl ulli irwl, yam+-tnt-uw n ifts-tnt. 13 ra-irwl a ku imkiri ka-iga, ur-as-illi yat $-uwlli. 14 imma nkki gi$ amksa ifulkin. ssn$ tinu ula tinu ssnnt-iyi, 15 $mklli-yyi-issn rbbi baba issan$-t nkki. rad-fk$ i*f-inu i-lmut f-ssibt n-uwlli. 16 dari ulli ya,ni, ur-a-di-tmununt $-zzribt-ad, iqqan-iyi-d a-tnd-d-ssmun$ ula ntnti. rad-sfldnt s-wawal-inu, tili yat-tuwrut yili yan-umksa. 17 ha-yyi ozza$ dar baba, a ku rad-fk$ i*f-inu i-lmut ba ad-d-nkr$ s-tudrt l-ljdid. 18 ur-illi ma-rad-iyi-ikkis tudrt-inu walaynni ra-stt-fk$ nkki. +,ar$ a-stt-fk$, i+,ar$ a-stt-am+$-da$. $mkad a-s-iyi-yuããa baba.”

awal l-lmasip f-ubuk,

lmasip iga amksa ifulkin

yupanna 130

19 lli$ sfldn mddn-an n-ayt-yudaya i-mayd inna b,un-da$ i-ngratsn. 20 iggut gisn ma-ittinin: “kra l-ljnn a-t-ik mn, iffu$ i*f-ns. ma* aylli$ a-yas-sul-tsflidm?” 21 imma wiyya, ar-ttinin: “uhu, yan $-illa ljnn ur-ra-isawal $mkad. ljnun ur-rad-i+,arn ad-r+mn alln n-ibuka,n.”

22 $-uwssan-an frpn ayt-uru alim s-loid lli$d-rurn tigmmi n-rbbi ss$usn-tt, ig-uzmz-an tagrst. 23 ar-ifttu yasuo $-tgmmi n-rbbi $-ud$ar

lli-mi-ttinin ‘alpni n-suliman’. 24 munn-d fllas kra n-mddn n-ayt-yudaya inin-as-d: “ar managu a-rad-a$-tadjt $mkad, kud yan d-ma-iswingim? i$-tgit lmasip n-rbbi, ini-a$-t a-nissan.” 25 isawl yasuo yini-asn: “nni$-awn-t-yad walaynni ur-iyi-tuminm. kullu mayd skar$ s-ism n-rbbi baba ar-issbayyan mad-gi$. 26 ur-tuminm kunni a ku ur-tgim z$-uwlli-nu. 27 ar-sflidnt-uwlli-nu s-wawal-inu, ssn$-tnt ar-iyi-t,furnt, 28 ar-asnt-akka$ tudrt idumn. ur-ra-sar-tthlknt, ur-rad-iyi-tnt-ikkis yan z$-ufus-inu. 29 baba lli-yyi-tnt-ifkan, yug∫r kullu ma-illan. ur-i+,ar yan a-tnt-ikkis z$-ufus n-baba. 30 nkki d-baba, yan a-nga.” 31 nkrn mddn-an $akudan, asin-da$ i+ran masat-kkatn. 32 imma yasuo inna-yasn: “ha-yyi skr$ $-gratun kigan d-ifulkitn lli-yyi-ifka baba a-tn-skr$. f-manwa gisn a-f-tram a-yyi-tutm s-i+ran?” 33 rarn-as-d: “urd f-kra n-ufulki a-f-ra-k-nut walaynni f-iwaliwn-ad l-lkufr. bnadm ka-tgit walaynni ar-ttggat i*f-nnk d-rbbi.” 34 isawl yasuo yini-asn: “is-ur-ityara $- ro-nnun inna rbbi i-kra n-mddn ‘kunni tgam id-rbbi’? 35 nssn is-y∫$+an kullu ma-ityaran $-warratn n-rbbi. walaynni lli$ inna ‘tgam id-rbbi’ i-willi sfldnin i-wawal-ns, 36 ma* aylli$ tnnam ‘lkufr ayad’ lli$ nni$ is-gi$ yus n-rbbi, nkki lli-i+li baba yazn-iyi-d s-ddunit? 37 mrad is-ur-a-skar$ iskkirn n-baba, ur-ra-k∫n-d-iqqan a-sri-tamnm. 38 walaynni lli$ a-tn-skar$, wa**a ur-tuminm awal-inu iqqan-k∫n-d a-tamnm iskkirn-inu, tissanm s-ããapt izd nkki d-baba yan a-nga, illa gigi ili$ gis.” 39 nkrn-da$ a-t-am+n, walaynni injm-asn. 40 iddu-da$ yasuo s-tsga ya,ni n-wasif n-urdun, s-illi$-ttin ikka yupanna ar-issddam. iqama $in, 41 ar-n-dars-tta kin mddn ggutnin ar-ttinin: “yupanna ur-jju-iskir kra l-lmojizt, walaynni kullu ma-inna yupanna f-urgaz-ad y∫$+an.” 42 iggut $in ma-yumnn s-yasuo.

((11)) 1 $-uwssan-an yu,n bahra yan-urgaz ism-ns lioazr, izd$ $-bitoanya lli-igan aduwwar n-maryam d-uwlltmas marta. 2 maryam-ad mi yu,n g∫mas

lioazr tga *talli iffin asafar f-i,arn n-yasuo tsfi,-tn s-wazzar-ns. 3 aznnd-d taytmatin-lli s-yasuo inint-as: “wa-siditnn$, ha-walli dark iozzan yu,n bahra.” 4 lli$ isfld yasuo i-mayad yini: “tama,unt-ad ur-ra-tgg∫ru s-lmut, walaynni ra-srs-iban lmjd n-rbbi, itmjjd yus n-rbbi f-ssibt-ns.” 5 marta d-uwlltmas d-lioazr, ntni ozzan dar yasuo. 6 walaynni lli$ isfld is-yu,n lioazr iqama $-illi$ illa sin-uwssan, 7 yini ilmma

isawl lmasip f-i*f-ns

lmut l-lioazr

yupanna 131

i-imp,arn-ns: “a-nwrri s-tmazirt n-yudaya.” 8 imma ntni nnan-as: “way-amslmd, han ayt-yudaya $ir kra idrusn ayd-s-ran a-k-utn s-i+ran. ma* aylli$ trit a-sul-twrrit s-$in?” 9 irar-asn yasuo: “is-urd snat d-mrawt tasaot a-illan $-uzal? yan ifttun $-uzal ur-ra-ti-tut-tbay,,rt a ku ar-ittisfiw s-tifawt lli-illan $-ddunit-ad. 10 imma yan ifttun $-iy, ra-ti-tut-tbay,,rt, a ku ur-isfaw.” 11 $mkad a-s-asn-inna yasuo, izayd ilmma yini-asn: “han amddakk∫l-nn$ lioazr iïïas. rad-ddu$ a-t-id-ssfaq$.” 12 inin-as imp,arn: “i$-iïïas a-sidi, ra-ijji.” 13 walaynni yasuo, f-lmut a-f-inna mayan, imma ntni $aln izd $ir iïs a-f-isawl. 14 yini-asn yasuo ilmma s-wawal inmn: “immut lioazr. 15 i wa $mkad f-ssibt-nnun lli$ ur-dids-lli$ nkki, a ku $mkad a-s-ra-twrrim tamnm s-ugg∫ar. imma $ilad, a-nddu s-dars.” 16 inkr tuma lli-mi-ttinin ‘akniw’, yini i-imp,arn: “rwapat ula nkk∫ni, a-nmun d-umslmd a-n-dids-nmmt.”

17 lli$-n-ilkm yasuo, yaf-n lioazr kku+-uwssan a-n-ikka $-um,,al. 18 aduwwar-an n-bitoanya yaggug z$-uru alim s-ma-itggan kra, kilimitr. 19 u kan-d

mddn ggutnin n-ayt-yudaya s-dar marta d-maryam a-tnt-ãbbrn f-g∫matsnt. 20 lli$ tsfld marta is-d-yu ka yasuo tftu tmnaggar-t-in, imma maryam tqama $-tgmmi. 21 tini-as-d marta i-yasuo: “wa-sidi, mrad is-tllit $id, ikun ur-akk∫-ra-immt g∫ma. 22 walaynni ssn$ ula $ilad rad-ak-ifk rbbi aynna z$-gis t,albt.” 23 yini-as yasuo: “ra-d-inkr g∫mam z$-lmut.” 24 tini-as-d marta: “ssn$ is-ra-d-inkr $-tnkra $-wass igg∫ran n-ddunit.” 25 isawl yasuo yini-as: “nkki a-igan tankra ula tudrt. wanna sri yumnn, wa**a immut sul iddr. 26 imma wanna iddrn yamn sri, ur-ra-sar-immt. is-tumnt mayad?” 27 tini-as-d: “umn$-t a-sidi, amn$ is-tgit lmasip yus n-rbbi lli-f-nsfld ra-d-ya k s-ddunit.” 28 marta tnna-yas $mkad twrri s-tgmmi. t$r-d i-uwlltmas maryam, tini-as $-gras dids: “hay-amslmd yu ka-d, ar-gim-isqsa.” 29 lli$ tsfld maryam i-mayad, tnkr tazzl-d s-dars. 30 yasuo ur-ta-n-irup aduwwar, illa sul $-illi$-ti-di-tmnaggar marta. 31 imma mddn lli-n-munnin $-tgmmi n-maryam a-stt-ãbbrn, lli$-tt-+ran tnkr tazzl s-brra, ,furn-tt $aln is-tdda s-um,,al a-n-$in-talla. 32 imma maryam, lli$-di-tlkm dar yasuo, $ir t+ra-t t,r $-dar i,arn-ns tini-as-d: “wa-sidi, mrad is-tllit $id, ikun ur-akk∫-ra-immt g∫ma.” 33 lli$-tt-i+ra yasuo ar-talla, i+r ula $willi-stt-in-,farnin ar-allan, bbin $-tasa-ns ïiyyr-as bahra. 34 yini-asn: “mani$-t-in-tm,lm?” inin-as: “a k-id a-t+rt a-sidi.” 35 ar-yalla yasuo. 36 inin mddn i-ngratsn: “+rat mn k a-dars-iozza.” 37 walaynni kra gisn inna: “$wad lli-ir+mn alln n-ubuka,, is-ur-ttin-ikki i+,ar a-issanf lmut i-urgaz-ad?”

38 lli$-n-ilkm yasuo am,,al, ibbi-da$ $-tasa-ns. am,,al-an iga ifri, yili f-imi-ns yan-ifir imqqurn. 39 yini-asn yasuo: “ssittiyat ifir.” tsawl-d marta

ulltmas n-walli immutn tini-as: “wa-sidi, ra-ij̈ ̇ j ̈ ̇ u a ku kku+-uwssan aydst-in-nm,l.” 40 irar-as yasuo: “is-am-ur-nni$ ‘i$-tumnt ra-t+rt lmjd n-rbbi’?” 41 ssittin ifir ilmma, yall yasuo alln-ns s-ignwan yini: “wa-baba, kr$-k a ku tsfldt-iyi. 42 ssn$ is-a-yyi-bdda-tsflidt, walaynni nni$ mayad f-ssibt n-mddn-ad biddnin $id, ba ad-amnn izd kiyi

lmasip iga tankra ula tudrt

lmasip issnkr-d lioazr z$-lmut

yupanna 132

a-yyi-d-yuznn.” 43 lli$ inna mayad, yall awal-ns s-jjhd yini: “wa-lioazr, ffu$-d.” 44 iffu$-d $walli immutn. ityasas z$-ifassn-ns ula i,arn-ns s-i ddadn l-lkfn, idl-uwdm-ns s-yan-u rwi,. izayd yasuo yini-asn: “fsiyat-as tr+mm-as.”

45 mddn-an n-ayt-yudaya lli-d-munnin d-maryam, lli$ +ran ma-iskr yasuo yigat gisn ma-srs-yumnn. 46 walaynni kra z$-gisn idda s-dar ifarisin, inin-asn

f-ma-iskr. 47 $akudan ad-nkrn inm$urn n-tgmmi n-rbbi, ntni d-ifarisin, ssmunn im$arn l-lmpkama ar-ttinin: “ma-ra-nskr? han argaz-an, ggutnt lmojizat lli-iskar. 48 i$-t-nudja $mkad, ra-srs-amnn kullu mddn, inkr srnn$ loskr n-rruman ihlk tigmmi n-rbbi ula tamazirt-nn$.” 49 isawl ilmma yan gisn ism-ns qayafa, iga anm$ur n-tgmmi n-rbbi $-usgg∫as-an, yini-asn: “izd kunni ur-a-ttfhamm yat? 50 is-ur-tssinm is-awn-yuf i$-immut yan-urgaz f-ssibt n-mddn-nn$ ula tyawhlakn ayt-tmazirt-nn$ kullutn?” 51 qayafa, urd z$-i*f-ns a-z$-d-inna awal-ad, a ku iga anm$ur n-tgmmi n-rbbi $-usgg∫as-an, isawl s-mad-as-imla rbbi, yini is-ra-immt yasuo f-ssibt n-ayt-tmazirt-ns. 52 imma yasuo, urd $ir ayt-tmazirt-an a-f-ra-immt, walaynni ra-d-issmun tarwa n-rbbi lli-akutnin $-kullu ddunit ba ad-kullu-gn yan. 53 $assan ad-bdan im$arn ar-tm awarn f-mamnk a-s-rad-n$n yasuo. 54 $akudan ur-sul-a-itlulli yasuo $-gr ayt-yudaya, iffu$ z$-$in iddu s-yat-tmazirt $-tama l-l*la s-yat-tmdint lli-mi-ttinin afraym. iqama $in ntta d-imp,arn-ns. 55 yakmur-d loid n-usurf n-ayt-yudaya. $-uwssan-an ar-di-tta kin mddn ggutnin z$-iduran s-tmdint n-uru alim, ba ad-ss$usn i*fawn-nsn ur-ta-d-irup loid. 56 ar-siggiln s-yasuo ar-tbddadn $-tgmmi n-rbbi ar-ttinin i-ngratsn: “ma-tswangmm? is-ra-d-ya k s-loid n$d uhu?” 57 imma inm$urn n-tgmmi n-rbbi ntni d-ifarisin uããan mddn, wanna issnn mani$ illa, ad-asn-t-yini ba a-t-am+n.

((12)) 1 lli$ sul qaman s,iã-uwssan i-loid n-usurf, ya k-id yasuo s-uduwwar n-bitoanya, s-dar lioazr lli-d-issnkr z$-lmut. 2 skrn i-yasuo imnsi,

ar-fllasn-tts**ar marta, ig lioazr yan z$-$willi gawrnin ar- ttan d-yasuo. 3 tnkr maryam tawi-d yat-tbuqqalt n-tujjut n-nardin iãfan, iggut-watig-ns bahra. t+$ur srs iwurzan n-yasuo, ar-as-tsfa, iwurzan s-wazzar-ns. tommr-tgmmi s-wa,u n-tujjut-an. 4 imil isawl-d yan z$-imp,arn-ns, a-t-igan d-yahuda is*aryuï lli-ra-t-izznz, yini-asn: 5 “ma* a-ur-tnz tujjut-ad? mrad is-tnza ra-di-tawi kra, id-miyya n-nnuqrt, nfk-tn i-im+la,.” 6 urd lhmm n-im+la, a-t-in-igan aylli$ inna $mkad. inna-t a ku am**ar a-iga. nttan a-dar-illa ããnduq-nsn, kra-n-gis-gan ar-zgis-itak∫r. 7 isawl yasuo yini-asn: “adjat-stt ad-as-yili mayad ar ass n-tm,lt-inu. 8 rad-bdda-didun-ilin im+la,, imma nkki ur-rad-bdda-didun-ili$.” 9 iggut ma-isfldn is-illa yasuo $-bitoanya, ffu$n-d a kin-d s-dars. urd $ir yasuo kad-ran walaynni ran ad-+rn ula lioazr lli-d-issnkr

skrn inm$urn f-ad-am+n lmasip

maryam t+$ur iwurzan l-lmasip

yupanna 133

z$-lmut. 10 m awarn inm$urn n-tgmmi n-rbbi ad-n$n lioazr ula ntta, 11 a ku f-ssibt-ns ayd-s-wrrin mddn ggutnin n-ayt-yudaya ar-tamnn s-yasuo.

12 ndid azkka sfldn mddn is-yum+ yasuo a$aras yakmur-n s-uru alim. iggut $-uru alim ma-d-yu kan ad-zzrin loid $in. 13 ffu$n-d $akudan

a-t-id-mnaggarn, asin tal,ayin n-tayniwin, ar-talln awal-nsn ar-ttinin: “huãanna, ambarki a-iga $wad-d-yu kan s-ism n-sidi rbbi. ambarki a-iga-ugllid n-ayt-rbbi.” 14 yasuo yufa yan-usnus ini fllas $mklli ityaran $-warra n-rbbi: 15 “ad-ur-tiksa,m ay-ayt-uru alim. hay-agllid-nnun ifta-d f-usnus.” 16 mayad ur-t-fhimn imp,arn-ns $-uwssan-an, walaynni ti$urdin n-ma-ityalal yasuo s-lmjd fhmn izd fllas a-f-tyaran iwaliwn-ad, ktin-d mad-as-skrn mddn. 17 ar-fllas-akkan tugga kullu willi +ranin mamnk a-n-i$ra i-lioazr $-um,,al issnkr-t-id z$-lmut. 18 iggut ma-isfldn f-lmojizt lli-iskr, mayan afd-munn s-kigan a-t-id-mnaggarn. 19 ar-ttinin ifarisin i-ngratsn: “hati ur-n+,ar i-yat. ar-dars-ttazzal kullu ddunit.”

20 llan $in kra n-mddn n-ayt-tmizar ya,ni $-gr willi-d-u kanin ad-tobadn $-uru alim $-uwssan l-loid. 21 a kin-d dar filibbus lli-igan gu-bitãayda $-tmazirt n-jalil, inin-as: “a-sidi, nra

a-n+r yasuo.” 22 iddu filibbus yini-t i-andraws. imun dids andraws inin-t i-yasuo. 23 isawl yasuo yini-asn: “tlkm-d tasaot lli-$-ra-itmjjd yus n-bnadm. 24 lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. i$-ur-i,r-waqqa n-irdn $-wakal immt, wapdut a-ra-iqama. walaynni i$-immut ra-d-yawi ããabt iggutn. 25 wanna dar tozza tudrt-ns ra-stt-ijlu, imma wanna iãampn $-tudrt-ns $-ddunit-ad ra-ik m s-tudrt lli-idumn. 26 wanna iran a-ig z$-i*ddamn-inu, illa fllas ad-didi-itmunu, yili-u*ddam-inu $-inna$ lli$ nkki. d-wanna igan a*ddam-inu, rbbi baba a-ra-t-yuqqr.

27 “hati i$ufa-uwl-inu. izd ad-ini$ ‘wa-baba, ssanf-iyi tasaot-ad’? uhu, a ku mayad a-f-d-u ki$, ad-zri$ $-tasaot-ad. 28 walaynni ,alb$-ak a-baba,

a-d-iban lmjd n-ism-nnk.” $akudan a-d-isawl yan-wawal z$-ignwan yini: “ssbayyn$ lmjd-ns, d-ra-t-in-sul-ssbayyn$.” 29 kullu mddn lli-biddnin d-yasuo sfldn-as. kra gisn inna: “iggig ayd immussan.” kra inna: “kra l-lmalak ayd-srs-isawln.” 30 imma ntta inna-yasn: “urd f-ssibt-inu afd-isawl-wawal-ad walaynni f-ssibt-nnun. 31 a ku $ilad a-ra-ittut lpukm f-ddunit. $ilad a-ra-n-ityawgar-ugllid n-ddunit-ad. 32 imma nkki rad-tyalal$ f-iggi n-wakal, ldi$-d kullu mddn s-dari.” 33 s-wawal-ad a-s-imla yasuo mamnk a-ra-tg lmut lli-s-ra-immt. 34 sawln-d mddn-an inin-as: “nsfld i-ma-ityaran $- ro f-lmasip n-rbbi, ar-ittini is-rad-bdda-iqama. imma kiyi mafa-ttinit ‘iqqan-d yus n-bnadm a-ityalal’? ma-iga $wad mi ttinit ‘yus n-bnadm’?” 35 yini-asn yasuo: “kra idrusn a-rad-sul-didun-tqama tifawt. ftwat mapdd didun tifawt, a-k∫n-ur-am+nt tillas. a ku yan iftan $-tillas ur-issin mani ra-ik. 36 amnat

ik m lmasip s-uru alim

u kan-d ayt-tmizar ya,ni ad-+rn lmasip

lmut lli-d-itawin tudrt

yupanna 134

s-tifawt mapdd sul didun tlla tifawt, a-twrrim tgm ayt-tifawt.” lli$-asn-inna yasuo mayad, iftu yaggug-n z$-gisn. 37 ggutnt lmojizat lli-iskr yasuo $-dar mddn-an, walaynni ur-rin a-srs-amnn. 38 $mkad a-s-yuwfa-wawal n-nnabi i aoya inna: “wa-sidi rbbi, ma-yumnn l*bar-ad-d-niwi? ma-mi-tban-t+,,art n-rbbi siditnn$?” 39 mayad a-f-ur-+,arn ad-amnn, a ku inna-da$ i aoya: 40 “rbbi issbuk, alln-nsn issiqar i*f-nsn, a-ur-+rnt-walln-nsn ula ifhm i*f-nsn ula wrrin-d sri a-tn-jjujji$.” 41 $mkad a-s-inna i aoya a ku i+ra lmjd n-siditnn$ isawl fllas. 42 $mkan ad-gan mddn-ad, walaynni iggut ma-yumnn s-yasuo ula z$-im$arn n-ayt-yudaya. walaynni ur-+,arn a-t-inin a ku ksu,n z$-ifarisin a-tn-ssuf$n z$-tgmmi n-t+allit. 43 ntni yuf darsn a-tn-tal$n mddn ula yul$-tn rbbi.

44 yall yasuo awal-ns yini: “wanna sri yumnn, urd nkki ka-s-yumn walaynni yumn ula s-walli-yyi-d-yuznn. 45 d-wanna-yyi-i+ran, i+ra $walli-yyi-d-yuznn. 46

u ki$-d ad-g$ tifawt i-ddunit, a-ur-qaman $-tillas winna sri umnnin. 47 wanna isflidn i-iwaliwn-inu ur-a-srsn-iskar, urd nkki a-ra-fllas-ipkam. a ku u ki$-d s-ddunit ad-jjnjm$ ddunit, urd a-fllas-pkam$. 48 imma wanna-yyi-ipgrn yag∫i a-isfld s-wawal-inu, rad-as-sul-yili ma-fllas-itpkamn. a ku awal lli-s-nni$, nttan a-ra-fllas-ipkam $-wass igg∫ran n-ddunit. 49 a ku ur-a-sawal$ $ir z$-i*f-inu. rbbi baba lli-yyi-d-yuznn, nttan a-yyi-yuããan f-ma-rad-ini$ ula masa-sawal$. 50 ssn$ izd luãit-ns a-itawin s-tudrt idumn. kullu maydsa-ttini$, $mklli-yyi-t-id-imla baba, a-ti-ttini$.”

((13)) 1 iqama yan-wass i-loid n-usurf, yissan yasuo is-di-trup tasaot lli-$-ra-iffu$ ddunit iddu s-babas. $mklli-bdda-ipnna $-wins lli-llanin

$-ddunit, issafu fllasn lpnant-ns ar ttmi. 2 igawr d-imp,arn-ns ar-didsn-i tta imnsi. yili didsn yahuda yus n-simoan is*aryuï lli-mi-issmussa iblis ul-ns ar-iswingim a-izznz yasuo. 3 imma yasuo issn is-iga rbbi babas kullu ma-illan $-ddu-ufus-ns, yissan is-d-yu ka z$-rbbi, d-rbbi a-s-ra-iwrri. 4 inkr ilmma z$-imnsi ikkis aslham-ns ibkis s-yat lfuïa. 5 iffi aman $-waïïaã ibdu ar-isirid i,arn i-imp,arn-ns, ar-tn-isfa, s-lfuïa lli-s-ibkis. 6 lli$-n-ilkm simoan bïrus, isawl-d bïrus yini-as: “izd a-sidi, trit a-tsirdt i,arn-inu?” 7 yini-as yasuo: “ur-tssint mayd skar$ $ilad, walaynni ra-tissant tigira.” 8 irar-as-d bïrus: “uhu a-sidi. ur-sar-tsirdt i,arn-inu.” imma yasuo inna-yas: “i$-ur-k-sird$ ur-dark gigi yat.” 9 yini-as-d ilmma simoan bïrus: “i$-iga $mkad a-sidi, a-ur-iyi-tsirdt $ir i,arn. sird-iyi ula ifassn d-ugayyu.” 10 isawl yasuo yini-as: “yan yarudn ur-t-i*ããa a-isird abla i,arn-ns, a ku t$us kullu ddat-ns. t$usm kunni, walaynni urd kullukn.” 11 issn yasuo manwa ra-t-izznz. mayan a-f-inna “urd kullukn t$usm.”

lmasip ra-ijjnjm $willi srs umnnin

isird lmasip i,arn i-imp,arn-ns

yupanna 135

12 lli$ isird i,arn-nsn, ils aslham-ns iskiws yini-asn: “is-tssnm mad-awn-skr$? 13 kunni ar-iyi-ttinim ‘amslmd’ ula ‘sidi’. i wa $mkad ttinim, a ku $mkad ad-gi$. 14 walaynni i$-sird$ i,arn-nnun, nkki lli-igan siditun d-umslmd-nnun, yili fllawn ula kunni a-tsiridm i,arn n-ingratun. 15 mli$-awn lmona-yad ba a-tskarm $mklli-awn-skr$. 16 lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. a*ddam ur-yug∫r sidis. arqqas ur-yug∫r $walli-t-yuznn. 17 imma $ilad i$-tssnm ti$awsiwin-ad, imbarkin a-ra-tgm i$-a-srsnti-tskarm. 18 “urd kullukn afa-sawal$, a ku ssn$ $wid sti$. walaynni iqqan-d a-ijru $mklli ityaran $-warra n-rbbi inna, ‘$walli didi i ttan a$rum, nttan a-ra-yyi-i$,r.’ 19 nni$-awn-t ur-ta-ijri, ba a-ti-di-tswangmm $akud nna-ijra, tamnm is-gi$ $walli bdda illan. 20 lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. wanna iqbln yan uzn$, hati iqbl-iyi. d-wanna-yyi-iqbln, iqbl $walli-yyi-d-yuznn.”

21 lli$ inna yasuo mayad ta k-t-id ta$uft, yini-asn: “lpqq ayd-awn-ttini$. ra-yyi-izznz yan gigun.” 22 lli$ sfldn imp,arn i-$un kan ar-itmnad kra $-kra,

duhdun ur-ssinn manwa gisn a-f-isawl. 23 yili gisn yan-ump,ar iozza dar yasuo iskiws $-tama-ns. 24 inot-as-d simoan bïrus a-isqsa yasuo manwa-f-isawl. 25 isnnd-n-ump,ar-lli f-idmarn n-yasuo isqsa-t: “manwa a-sidi?” 26 isawl-d yasuo yini-as: “a-t-igan d-$wan mi rad-ssayk$ tuffa+ï-ad $-uruku fk$-as-tt.” issayk ilmma tuffa+ï n-u$rum $-uruku ifk-tt i-yahuda yus n-simoan is*aryuï. 27 $ir yum+ yahuda tuffa+ï s-t-ik m iïan $akudan. yini-as yasuo: “$ayad ra-tskrt, zayd skr-t $il $il.” 28 imma wiyya, lli-dids-gawrnin ur-ssinn ma-f-as-inna awal-ad. 29 kra gisn i$al is-as-t-inna a ku yahuda a-dar-illa ããnduq n-iqaridn-nsn. $aln is-t-yuããa yasuo a-iddu a-d-is$ $aylli-tn-i*ããan i-loid, n$d a-n-ifk kra i-im+la,. 30 lli$ yum+ yahuda tuffa+ï, iffu$ payna. iga lpal i,.

31 lli$ iffu$ yahuda yini-asn yasuo: “$ilad a-ra-itmjjd yus n-bnadm, iban-d lmjd n-rbbi gigi. 32 i$-d-gigi-iban lmjd n-rbbi, ra-yyi-imjjd ula

nkki, $ilad a-ra-yyi-imjjd. 33 wa-tarwa-nu, $ir kra idrusn a-ra-sul-didun-qama$. ra-sri-tsiggilm, walaynni $mklli-s-nni$ i-im$arn n-ayt-yudaya, $mkan a-s-rad-awn-ini$ ula kunni, ‘ur-t+,arm a-tddum s-illis rad-ddu$.’ 34 imma $ilad rad-awn-fk$ yat luãit l-ljdid. tpnnwat i-ngratun. $mklli gigun tpnnu$, $mkan a-fllawn-illan ula kunni a-ttpnnum i-ngratun. 35 $mkad a-s-rad-issann kullu mddn izd imp,arn-inu a-tgam, i$-a-ttpnnum i-ngratun.”

36 isawl-d simoan bïrus isqsa-t: “manis ra-tddut a-sidi?” yini-as yasuo: “ur-t+,art $ilad a-yyi-t,furt s-illis rad-ddu$, walaynni ra-yyi-n-t,furt tigira.” 37 imma bïrus izuyd

yini-as-d: “wa-sidi, ma* aylli$ ur-+,ar$ a-k-,fur$ $ilad? ha-yyi ujad$ ad-fk$ i*f-inu ard mmt$ f-ssibt-nnk.” 38 isawl yasuo yini-as:

isawl lmasip f-yan $-imp,arn-ns

luãit l-ljdid

isawl lmasip f-ma-ra-ijru i-bïrus

yupanna 136

“is-tujadt a-tfkt i*f-nnk tmmt f-ssibt-inu? lpqq ayad, lpqq a-rad-ak-ini$. ur-ra-i$r-ufullus ard tinit kraïï-twal ur-iyi-tssint.”

((14)) 1 yini-asn yasuo: “ad-ur-tadjm ta$uft a-tk m s-uwlawn-nnun. amnat s-rbbi, tamnm ula sri. 2 ggutnt-tpuna $-tgmmi n-baba. mrad is-ur-igi $mkad ur-rad-awn-t-ini$, a ku rad-ddu$ ad-awn-in-jjujad$

ad$ar. 3 i$-ddi$ jjujad$-awn ad$ar rad-d-wrri$ awi$-k∫n didi, tilim ula kunni $-illi$ rad-ili$ nkki. 4 hati tssnm a$aras lli-itawin s-illis rad-ddu$.” 5 isawl-d tuma yini-as: “ur-nssin manis ra-tddut, a-sidi. mamnk a-s-ra-nissan a$aras?” 6 isawl yasuo yini-as: “nkki a-igan a$aras ula lpqq ula tudrt. ur-ra-n-irup yan dar rbbi baba, abla i$-t-ssrup$ nkki. 7 mrad is-iyi-tssnm, ikun tssnm ula baba. z$-$ilad tssnm-t t+rm-t.” 8 yini-as-d filibbus: “wa-sidi, ml-a$ rbbi babak s-nqnoa.” 9 isawl yasuo yini-as: “mn k ayd didun kki$ a-filibbus, ur-ta-jju-yyi-tssint? wanna-yyi-i+ran, i+ra baba. ma-f-iyi-tnnit ‘ml-a$ rbbi babak’? 10 is-ur-tumint nkki d-baba yan a-nga, illa gigi ili$ gis? ur-a-yawn-d-ttini$ iwaliwn-ad z$-i*f-inu, walaynni baba lli-gigi-illan, nttan a-gigi-iskarn ma-ira. 11 amnat-iyi i$-awn-nni$ ‘nkki d-baba yan a-nga, illa gigi ili$ gis.’ n$d amnat-iyi f-ssibt n-mad-skar$. 12 lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. wanna sri yumnn, ra-iskar zund iskkirn lli-skar$. ra-iskar ma-tn-yug∫rn, a ku rad-ddu$ nkki s-baba. 13 aynna t,albm s-ism-inu, ra-t-skr$. $mkad a-ra-d-iban lmjd n-baba $-yus. 14 i$-t,albm kra s-ism-inu, ra-t-skr$.

15 “i$-a-yyi-ttirim, ra-tskarm s-luãiyat-inu. 16 rad-,alb$ z$-baba, ifk-awn-d aowin ya,ni lli-rad-bdda-didun-iqama, 17 a-t-igan d-rrup l-lpqq. ur-+,arn ayt-ddunit-ad a-t-qbln a ku

ur-jju-t-+rin ula ssnn-t. imma kunni tssnm-t a ku illa $-gratun, ra-sul-ik m s-ug∫ns-nnun. 18 ur-ra-k∫n-fl$ a-tgm igigiln, hati ra-d-darun-wrri$. 19 $ir yan imikk ur-sul-ra-yyi-+rn ayt-ddunit-ad, imma kunni ra-yyi-t+rm. a ku lli$ ddr$ nkki ra-tddrm ula kunni. 20 $assan a-ra-tissanm is-lli$ $-baba tilim gigi ili$ gigun. 21 wanna isflidn s-luãiyat-inu ar-srsnt-iskar, nttan a-yyi-ittirin. d-wanna-yyi-ittirin, ra-t-yiri baba. ra-t-iri$ ula nkki, ssbayyn$-as i*f-inu.” 22 isqsa-t yahuda ya,ni urd is*aryuï, yini-as: “mamnk a-sidi a-rad-a$-di-tssbayynt i*f-nnk, ur-ra-ti-tssbayynt i-ddunit?” 23 yini-as yasuo: “wanna-yyi-ittirin, ra-iskar s-wawal-inu. ra-t-yiri baba, na k-id dars nili-bdda dids. 24 imma wanna ur-iyi-ittirin, ur-ra-iskar s-wawal-inu. hati iwaliwn-ad mi tsflidm ur-gin $ir winu, gan win baba lli-yyi-d-yuznn.

lmasip iga a$aras ula lpqq ula

tudrt

isawl lmasip f-waowin

lli-ra-d-ya k

yupanna 137

25 “nni$-awn kullu mayad $ilad $-sul didun lli$. 26 imma aowin a-t-igan d-rrup lqudus lli-rad-awn-d-yazn baba s-ism-inu, nttan a-ra-k∫n-isslmad f-kraygatt kra isskti-awn-d kullu mad-awn-nni$. 27 imma $ilad fl$-awn sslamt. sslamt-inu ayd-awn-fki$. ur-ra-ti+,ar ddunit ad-awn-tti-tfk $mklli-awn-tt-fki$ nkki. a-ur-tiksa,m ula tudjm ta$uft a-tk m s-uwlawn-nnun. 28 tsfldm-iyi nni$-awn ‘rad-ddu$, wrri$-d ilmma s-darun.’ mrad is-a-yyi-ttirim ikun tfrpm lli$-awn-nni$ ‘rad-ddu$ s-baba’ a ku baba yug∫r-iyi. 29 nni$-awn kullu mayad ur-ta-ijri, ba a-yyi-tamnm $akud nna-ijra. 30 ur-ra-sul-didun-sawl$ bahra. ra-d-ya k $walli itpkamn $-ddunit-ad, imma ntta ur-dars-flla yat. 31 walaynni iqqan-d ayt-ddunit ad-issann is-a-ttiri$ baba ar-bdda-skar$ s-luãiyat-ns. nkrat $ilad, a-nffu$ z$-$id.”

((15)) 1 yini-asn yasuo: “nkki a-igan ddalit iãpan, ig baba bu-igr. 2 ar-zgigi-itkkis tiãïïwin nna-ur-iskarn l$llt. ar-ifrrn kraygatt taãïïa nna-yakkan l$llt ba

a-tigat l$llt-ns s-ugg∫ar. 3 ha-kunni $ilad ttyawfranm s-iwaliwn lli-s-awn-nni$. 4 zgayat gigi, zga$ gigun. ur-ra-ti+,ar-tãïïa a-tfk l$llt i$-ur-tzga $-ddalit. ula kunni ur-ra-ti+,arm a-tskrm l$llt i$-ur-gigi-tzgam. 5 “nkki gi$ ddalit, tgm kunni tiãïïwin. wanna gigi izgan zga$ gis, nttan a-ra-iskar l$llt iggutn. i$-gigi-ur-tzgam ur-ra-ti+,arm i-yat. 6 wanna ur-gigi-izgan, ra-n-ityawgar s-brra zund taãïïa, iqar. wan tiãïïwin-an, ar-tnt-ssmunun lupn-tnt-in $-loafit ad-jdrnt. 7 i$-gigi-tzgam zgan gigun iwaliwn-inu, ra-t,albm aynna tram ityawfka-yawn. 8 $mkad a-s-ra-itmjjd baba, a ku ra-tskarm l$llt iggutn, iban gigun is-tgam imp,arn-inu. 9 ha-yyi ar-k∫n-ttiri$ $mklli-yyi-ittiri baba. zgayat-bdda $-tayri-nu. 10 i$-a-tskarm s-luãiyat-inu ra-tzgam $-tayri-nu, $mklli skar$ s-luãiyat n-baba zga$ $-tayri-ns. 11 “kullu mayad, nni$-awn-t ba ad-awn-yili lfrp-ad dari illan, tommrm s-lfrp iggutn. 12 $mkad a-f-ra-k∫n-uããa$. tpnnwat i-ngratun $mklli gigun tpnnu$. 13 ur-tlli lpnant yug∫rn tin yan ifkan i*f-ns immt f-ssibt n-imddukk∫al-ns. 14 kunni tgam imddukk∫al-inu, i$-a-tskarm ma-f-k∫n-uããa$. 15 ur-sul-k∫n-gi$ d-i*ddamn-inu, a ku a*ddam ur-issin ma-itnawal sidis. gi$-k∫n d-imddukk∫al-inu, a ku mli$-awn kullu ma-mi-sfld$ z$-baba. 16 ur-iyi-tstim kunni walaynni nkki a-k∫n-istin, +li$-k∫n a-ttidum ar-tskarm l$llt iggutn lli-rad-bdda-idum. $mkad a-s-rad-awn-ifk baba aynna z$-gis t,albm s-ism-inu. 17 imma $ilad ar-k∫n-tuããa$ a-ttpnnum i-ngratun.

18 “i$-k∫n-kurhan mddn n-ddunit-ad, swangmad-d is-iyi-kurhan nkki amzwaru. 19 mrad is-tgam win ddunit, ra-k∫n-ttirin ayt-ddunit zund mddn-nsn. walaynni +li$-k∫n z$-ddunit. ur-akk∫-tgim win ddunit.

mayan afa-k∫n-tkrhun ayt-ddunit. 20 swangmad-d maylli-awn-nni$, ‘a*ddam ur-yug∫r sidis.’ i$-iyi-ssrfufnn, ra-k∫n-ssrfufnn ula kunni. i$-sfldn s-wawal-inu, rad-sfldn ula s-wawal-nnun. 21 kullu mayad rad-awn-t-skrn

lmasip iga ddalit iãpan

awal l-lmasip f-ddunit ula rrup

l-lpqq

yupanna 138

f-ssibt n-ma-tgam winu, a ku ur-ssinn $walli-yyi-d-yuznn. 22 mrad is-ur-d-u ki$ sawl$ srsn, ur-ra-fllasn-ilin ddnub-nsn. imma $ilad $-d-u ki$ ur-+,arn ad-inin ‘ur-nssin mayd nskr is-y∫* n.’ 23 wanna-yyi-ikurhan, hati ikurha baba. 24 mrad is-ur-skir$ $-gratsn maylli ur-jju-iskir kra n-yan ya,ni, ur-ra-fllasn-ilin ddnub-nsn. walaynni $ila +ran iskkirn-inu, krhun-iyi sul nkki ula baba. 25 ijra $mkad ba a-yafu ma-ityaran $- ro-nsn ar-ittini ‘kurhan-iyi, wa**a ur-illi f-mi.’ 26 “walaynni rad-d-srun-ya k rrup l-lpqq lli-d-iffu$n z$-baba, a-t-igan d-waowin lli-rad-awn-d-azn$ z$-baba. nttan a-ra-flla-yakka tugga. 27 ula kunni ra-flla-takkam tugga, a ku tllam didi z$-isizwar.”

((16)) 1 “nni$-awn kullu mayad ba a-ur-tduhdum t,rm. 2 ra-k∫n-ssuf$n z$-tg∫mma n-t+allit. rad-d-sul-a kin kra n-uwssan $-ra-iswangm wanna-k∫n-in$an is-iskr

ma-ir,an rbbi. 3 rad-awn-skrn $mkan a ku ur-ssinn baba ula ssnn-iyi nkki. 4 nni$-awn mayad ur-ta-ijri, ba a-di-tswangmm mad-awn-nni$ $akud nna-d-ilkm-uzmz-an. $-uwssan zwarnin ur-awn-nni$ ti$awsiwin-ad a ku sul didun lli$. 5 imma $ilad $-rad-ddu$ s-walli-yyi-d-yuznn, ur-iyi-isqsa yan gigun manis rad-ddu$. 6 ta$-k∫n-tgu,i lli$-awn-sawl$ f-t$awsiwin-ad, 7 walaynni lpqq a-rad-awn-ini$, yuf-awn ad-ddu$. a ku i$-ur-ddi$ ur-ra-d-srun-ya k-waowin, walaynni i$-ddi$ rad-awn-t-id-azn$. 8 ra-d-ya k ntta, ar-issbayyan lpqq i-mddn f-ddnub lli-skarn, ula afulki lli-s-ir,a rbbi, ula lpukm lli-ra-ittut f-ddunit. 9 rad-asn-issbayyan ma-igan ddnub a ku ur-sri-uminn. 10 rad-asn-issbayyan ma-igan afulki a ku rad-ddu$ s-baba ur-ra-yyi-sul-t+rm. 11 rad-asn-issbayyan ma-igan lpukm a ku ittut-yad lpukm n-rbbi f-walli itpkamn $-ddunit-ad. 12 “iggut dari mad-awn-sul-ttini$ walaynni ur-as-t+,arm $ilad. 13 imma $akud nna-d-yu ka rrup l-lpqq, rad-awn-iml lpqq kullut. ur-ra-isawal z$-i*f-ns, walaynni rad-awn-isawal f-maylli mi isflid iml-awn ma-ra-yili $-mayd-d-iftan. 14 ra-yyi-itmjjad nkki, a ku ra-yam+ awal-inu iml-awn-t-id. 15 kullu ma-iïïaf baba, iga winu. mayad a-f-awn-nni$ ‘ra-yam+ awal-inu iml-awn-t-id.’ 16 $ir yan imikk ur-sul-ra-yyi-t+rm, imikk ti$urdin n-mayan ra-yyi-da$-t+rm.”

17 kra $-imp,arn-ns ar-sqsan i-ngratsn: “mayd-a$-ittini $ila ‘$ir yan imikk ur-sul-ra-yyi-t+rm, imikk ti$urdin n-mayan ra-yyi-da$-t+rm’? ma* aylli$ inna ‘rad-ddu$

s-baba’? 18 ma-iqãad s-wawal-ad ‘$ir imikk’? ur-nssin mafa-isawal.” 19 imma yasuo issn is-ran a-t-sqsan, yini-asn: “izd awal-ad a-k∫n-issipln lli$-awn-nni$ ‘$ir yan imikk ur-sul-ra-yyi-t+rm, imikk ti$urdin n-mayan ra-yyi-da$-t+rm’? 20 lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. rad-frpn mddn n-ddunit-ad, ïiyyr-awn kunni ar-tallam, ta$-k∫n-tgu,i. walaynni ra-tgg∫ru-tgu,i-nnun s-lfrp. 21 ula tam$art i$-takmur a-taru, ar-tti-tta$-tgu,i, a ku tlkm-d tasaot-ns. walaynni i$-turu arraw-ns ar-tettu takrrayt lli-tzzri, a ku tfrp s-bnadm lli-d-iffu$n s-ddunit.

almmud f-tpkimt n-rrup lqudus

tagu,i lli-ra-igg∫ru

s-lfrp

yupanna 139

22 ula kunni, ta$-k∫n-tgu,i $ilad, walaynni ra-k∫n-da$-+r$, tfrpm s-ugg∫ar. ur-illi ma-rad-awn-ikkis lfrp-nnun. 23 $-uwssan-an ur-sul-ra-zgigi-t,albm yat. lpqq ayad, lpqq a-rad-awn-ini$. i$-t,albm kra i-baba s-ism-inu, rad-awn-t-ifk. 24 ur-jju-t,albm yat s-ism-inu ar $ilad. ,albat yili-awn, tommrm s-lfrp iggutn.

25 “kullu mayad nni$-awn-t s-lmoni, walaynni rad-d-a kin-uwssan $-ur-sul-rad-awn-sawl$ s-lmoni. rad-awn-ini$ f-baba s-wawal inmn. 26 $-uwssan-an urd

nkki a-ra-it,alab baba f-ssibt-nnun walaynni ra-ti-tt,alabm kunni s-ism-inu. 27 a ku ar-k∫n-ittiri baba f-ssibt n-ma-yyi-ttirim, tamnm is-d-u ki$ z$-rbbi. 28 u ki$-d-nnit z$-baba, k m$-d s-ddunit-ad. rad-da$-ffu$$ ddunit wrri$ s-baba.” 29 inin-as imp,arn-ns: “awal inmn aydsa-tsawalt $ilad, urd lmoni. 30 n+ra $ilad is-tssnt kullu ma-illan, tissant ula iswingimn n-mddn ur-ta-k-fllasn-sqsan. f-mayan a-f-numn is-di-tu kit z$-rbbi.” 31 isawl-d yasuo yini-asn: “is-tumnm $ilad? 32 ra-di-ta k yat tasaot, hati-nnit tlkm-d, lli-$-ra-takutm, irup kud yan tigmmi-ns tflm-iyi wapduyyi. walaynni urd wapduyyi a-rad-qama$, a ku illa-bdda didi baba. 33 kullu mayad nni$-awn-t ba a-tili sslamt-inu $-uwlawn-nnun. takrrayt a-rad-awn-yili $-ddunit. walaynni zomat, ha-yyi nri$ ddunit.”

((17)) 1 lli$ ikmml yasuo iwaliwn-ad, yall alln-ns s-ignwan yini: “wa-baba rbbi, tlkm-d tasaot. mjjd yuk $ilad, a-d-gigi-iban lmjd-nnk. 2 ssn$ is-tgit kullu

bnadm $-ddu-ufus-inu, ad-fk$ tudrt idumn i-kullu willi-yyi-tfkit. 3 $mkad a-tga tudrt idumn, a-k-issann kiyi lli-igan rbbi l-lpqq, issann yasuo lmasip lli-di-tuznt. 4 ssbayyn$-d lmjd-nnk $-ddunit-ad, kmml$ tawuri lli-yyi-tfkit. 5 imma $ilad a-baba, mjjd-iyi $-dark s-lmjd lli-yyi-illan $-dark lli$ ur-ta-tlli ddunit. 6 “ha-yyi ssbayyn$-d mamnk a-tgit i-willi-yyi-tfkit z$-ddunit-ad. winnk ad-gan, d-nkki a-mi-tn-tfkit. zgan sul $-wawal-nnk, 7 issann izd dark a-d-ikka kullu mayd-iyi-tfkit 8 a ku nni$-asn iwaliwn lli-yyi-tmlit. am+n iwaliwn-an issann izd s-ããapt z$-gik a-z$-d-u ki$, amnn izd kiyi a-yyi-d-yuznn. 9 f-ssibt-nsn a-f-ak-t,alab$ $ilad. ur-a-t,alab$ f-ddunit walaynni f-willi-yyi-tfkit, a ku winnk ad-gan. 10 kullu mad-dari-illan, iga winnk. ula kullu mad-dark-illan, iga winu. imma ntni ar-gisn-itban lmjd-inu. 11 ha-yyi $ilad ra-n-dark-wrri$, ur-ra-sul-qama$ $-ddunit. imma ntni ddunit a-$-llan. wa-baba rbbi am+lay, p,u-tn-bdda s-tpkimt n-ism-nnk lli-yyi-tfkit, ad-kullu-gn yan $mklli nga yan nkki dik. 12 $-uwssan lli-$-sul-didsn-lli$ $-ddunit ar-tn-tp,u$ ar-tn-tgabal$ s-tpkimt n-ism-nnk lli-yyi-tfkit. ur-gisn-ityawhlak yan, abla $walli-d-iqqann a-ityawhlak ba a-yafu maylli ityaran $ayd izrin. 13 “yan imikk ra-n-dark-a k$, imma $ilad $-sul-lli$ $-ddunit ar-asn-addr$ ti$awsiwin-ad ba ad-asn-yili kullu lfrp-ad dari illan.

lmasip inra takrrayt n-ddunit

ar-it+alla lmasip f-imp,arn-ns

yupanna 140

14 mli$-asn awal-nnk, krhun-tn mddn n-ddunit-ad a ku ur-gin win ddunit, $mklli ur-gi$ nkki win ddunit. 15 urak-t,alab$ a-tn-tssittit z$-ddunit walaynni a-tn-tssntalt z$-iblis. 16 ntni ur-gin win ddunit, $mklli ur-gi$ nkki win ddunit. 17 ,alb$-k a-tn-t++lit i-i*f-nnk s-u+lay l-lpqq. awal-nnk a-igan lpqq. 18 $mklli-yyi-tuznt s-ddunit, $mkan a-tn-uzn$ ula ntni $-ddunit. 19 f-ssibt-nsn a-f-++li$ i*f-inu i-u$aras-nnk ba ad-++lin ula ntni i*fawn-nsn i-u$aras-nnk s-lpqq. 20 “urd $wid kafa-ki-t,alab$ walaynni ,alb$-k ula f-winna ra-sri-yamn f-ssibt n-wawal n-$wid. 21 ,alb$-k a-baba, ad-gn kullu yan, $mklli nga nkki dik yan. ,alb$ ad-gn ula ntni yan didnn$, ba ad-wrrin amnn ayt-ddunit-ad, issann izd kiyi a-yyi-d-yuznn. 22 lmjd lli-yyi-tfkit, fki$-asn-t, ba ad-gn kullutn yan $mklli nga yan, 23 nkki didsn ula kiyi didi. ri$ ad-munn kullu s-tamunt ikmmln, ba ad-issann ayt-ddunit-ad izd kiyi a-yyi-d-yuznn, issann is-a-tn-ttirit $mklli-yyi-ttirit nkki. 24 “wa-baba, $wid-iyi-tfkit, ri$ ad-ilin ntni $-illi$ rad-ili$ nkki, ad-+rn lmjd lli-yyi-tfkit, a ku ozza$ dark ur-ta-tlli ddunit. 25 wa-baba rbbi ifulkin, ur-k-ssinn mddn n-ddunit-ad, walaynni ssn$-k nkki. ula $wid, ssnn ntni izd kiyi a-yyi-d-yuznn. 26 mli$-asn mamnk a-tgit. rad-asn-sul-mala$ mamnk a-tgit, ba a-gisn-tili tayri llisa-yyi-ttirit, ili$ gisn nkki.”

((18)) 1 i++ulla yasuo $mkan, iffu$ ilmma ntta d-imp,arn-ns, bbin talat n-qidrun s-illi$ illa yan-uwrti, k mn srs. 2 yahuda lli-iskrn f-a-izznz

yasuo issn urti-an, a ku ar-gis-itmunu yasuo d-imp,arn-ns mnnawt-twal. 3 iftu yahuda s-$in, yawi dids ioskrin n-rruman ula kra n-im*zniyn uznn-tn inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-ifarisin. asin didsn lfnarat d-isufa d-imqlad. 4 yasuo issn kullu ma-rad-as-ijru, iffu$ srsn yini-asn: “masa-tsiggilm?” 5 inin-as: “yasuo gu-naãira.” yini-asn: “nkki a-t-igan.” yahuda lli-iskrn fat-izznz ibidd didsn. 6 imma ntni lli$-as-sfldn inna “nkki a-t-igan,” wrrin ti$urdin ,rn s-wakal. 7 isqsa-tn-da$ yasuo: “manwasa-tsiggilm?” inin-as: “yasuo gu-naãira.” 8 yini-asn yasuo: “nkki a-t-igan $mklli-s-awn-nni$. i$d nkki asa-tsiggilm, adjat $wid ya,ni ad-ddun.” 9 $mkad a-s-yuwfa-wawal lli-s-yadlli-inna “ur-ityawhlak yan z$-willi-yyi-tfkit.” 10 imma simoan bïrus, tlla dars yat lkummit, ildi-tt-id yut srs a*ddam n-unm$ur n-tgmmi n-rbbi, ibbi-as am++u$ afasi. iga ism n-u*ddam-an mal*us. 11 imma yasuo inna-yas i-bïrus: “rar lkummit-an s-u$laf-ns. is-t$alt is-ur-rad-su$ lkas-ad n-urfufn lli-yyi-ifka rbbi baba?” 12 am+n yasuo $akudan, sutln-as ioskrin d-um$ar-nsn d-im*zniyn n-ayt-yudaya, krsn-t s-izikr. 13 awin-t s-dar pannan, iga a,gg∫al n-qayafa lli-igan anm$ur n-tgmmi n-rbbi $-usgg∫as-an. 14 qayafa, nttan a-innan yadlli i-im$arn n-ayt-yudaya “yuf i$-immut yan-urgaz f-ssibt n-mddn-nn$ kullutn.”

ityama+ lmasip

yupanna 141

15 imma simoan bïrus ntta d-yan-ump,ar ya,ni ,farn yasuo. amp,ar-an, issn-t-unm$ur n-tgmmi n-rbbi. ik m ula ntta s-wammas n-tgmmi n-unm$ur s-illi$ illa

yasuo. 16 iqama bïrus $-brra $-dar imi. iffu$-ilmma-ump,ar-an s-dar-t*ddamt lli-itgabaln imi, isawl srs i k m bïrus. 17 imma ta*ddamt-lli tnna-yas i-bïrus: “is-ur-tgit ula kiyi z$-imp,arn n-urgaz-an?” irar-as: “uhu, ur-zgisn-gi$ nkki.” 18 skrn i*ddamn d-im*zniyn yat loafit n-trgin a ku illa-usmmi,, biddn $-tama-ns ar-rqqan. iddu darsn bïrus ibidd ar-didsn-irqqa.

19 inkr-unm$ur n-tgmmi n-rbbi isqsa yasuo f-imp,arn-ns ula almmud-ns. 20 isawl yasuo yini-as: “ha-yyi ssbayyn$ almmud-inu $-lgddam n-mddn.

ar-sslmad$ $-tg∫mma n-t+allit ula tigmmi n-rbbi $-illi$ a-kullu-tmunun ayt-yudaya. ur-jju-ssntil$ awal-inu. 21 ma* a-yyi-tsqsat nkki? sqsa $willi-yyi-sflidnin, a ku ssnn ma-ttini$.” 22 lli$ inna yasuo mayad yut-t yan z$-im*zniyn s-ubariq yini-as: “matta $mkad tsawalt s-unm$ur n-tgmmi n-rbbi?” 23 yini-as yasuo: “i$-illa kra y∫* nn $-mad-nni$, ml-iyi-t. walaynni i$-nni$ ããapt ma* aylli$-iyi-tutt?” 24 yazn-t ilmma pannan $mklli ityawkrraf s-dar qayafa anm$ur n-tgmmi n-rbbi.

25 imma simoan bïrus sul ibidd ar-irqqa, sqsan-t kra n-mddn: “is-ur-tgit ula kiyi z$-imp,arn-ns?” irar-asn: “uhu, ur-zgisn-gi$ nkki.”

26 isawl-d yan-u*ddam n-unm$ur n-tgmmi n-rbbi, iga z$-ayt-dar walli mi ibbi bïrus am++u$, yini-as: “ma*, ur-k-dids-+ri$ $-uwrti-an?” 27 irar-da$ bïrus: “uhu, urd nkki.” i$r-ufullus $akudan.

28 nkrn ilmma awin yasuo z$-dar qayafa s-lqãr l-lpakm n-rruman, yili mayan zikk ãbap. ur-k imn s-lqãr, a ku iprm f-wanna iran a-i imnsi l-loid n-usurf. ur-rin im$arn-an n-ayt-yudaya ad-ssprmn

i*fawn-nsn. 29 lpakm bilaïus issn mayad, iffu$-d s-darsn yini-asn: “ma-f-tãr,m i-urgaz-ad?” 30 rarn-as: “mrad is-ur-iskir l*∫ ant ur-rad-ak-t-id-nawi.” 31 yini-asn bilaïus: “awiyat-t kunni tpkamm fllas s-$aylli illan $- ro-nnun.” inin-as: “ur-darnn$ lpqq a-npkam f-kra n-yan s-lmut.” 32 $mkad ijra ba a-yafu-wawal lli-s-inna yasuo f-mamnk a-ra-tg lmut lli-s-ra-immt. 33 ik m-da$ bilaïus lpakm s-lqãr, yuããa ioskrin ad- k mn yasuo s-dars. isqsa-t: “is-tgit agllid n-ayt-yudaya?” 34 irar-as yasuo: “izd asqsi-ad iga winnk, n$d $ir mddn ya,ni ad-ak-t-innan?” 35 yini-as bilaïus: “ma* gi$ z$-ayt-yudaya? han mddn-nnk d-inm$urn-nnk a-k-id-yiwin s-dari. ma-tskrt?” 36 irar-as yasuo: “tagldit-inu ur-tgi tin ddunit-ad. mrad is-tga-tgldit-inu tin ddunit-ad, rad-mma$n i*ddamn-inu a-yyi-ssntaln z$-ifassn n-ayt-yudaya. imma nkki, tagldit-inu ur-tgi z$-$id.” 37 yini-as bilaïus: “izd-nnit agllid a-tgit?” irar-as yasuo: “kiyi ayd innan is-gi$ agllid. mayad afd-lul$ i-ddunit, a k$-d ad-akka$ tugga f-lpqq. kullu wanna iran lpqq ra-isflid i-wawal-inu.” 38 yini-as ilmma bilaïus: “ma-iga lpqq?” $akudan inkr bilaïus iffu$-d s-dar

bïrus inakr lmasip

ibidd lmasip $-lgddam n-unm$ur

bïrus inakr-da$ lmasip

ibidd lmasip $-lgddam n-bilaïus

yupanna 142

mddn-an n-ayt-yudaya yini-asn: “ur-gis-ufi$ kra l-loib. 39 walaynni kraygatt loid n-usurf ar-awn-gis-r++m$ i-yan-upbbas s-mklli tga loada-nnun. is-tram $ilad ad-awn-in-r+m$ i-ugllid n-ayt-yudaya?” 40 $uwwtn ntni ar-ttinin: “ur-nri $wad. r+m-a$-d i-barabbas.” imma barabbas iga aqïïao.

((19)) 1 $akudan yuããa bilaïus ioskrin ad-awin yasuo ss$ur n-t. 2 skrn ntni yan-ttaj z$-uzgg∫ar gn-as-t f-i*f, sslsn-as yan-uslham i+gg∫a$n, 3 ar-n-tbddadn

$-lgddam-ns ar-as-ttinin: “sslam fllak ay-agllid n-ayt-yudaya.” ar-t-kkatn s-ibariqn. 4 iffu$-d-da$ bilaïus isawl s-mddn yini-asn: “hati rad-awn-t-id-ssuf$$, tissanm is-ur-gis-ufi$ kra l-loib.” 5 iffu$-d yasuo ilmma, ils ttaj n-uzgg∫ar d-uslham i+gg∫a$n. yini-asn bilaïus: “hay-argaz.” 6 lli$-t-+ran inm$urn d-im*zniyn n-tgmmi n-rbbi ar-ss$uyyun ar-ttinin: “ag∫l-t f-uggjdi. ag∫l-t f-uggjdi a-immt.” yini-asn bilaïus: “awiyat-t kunni tag∫lm-t f-uggjdi. ha-yyi ur-gis-ufi$ kra l-loib.” 7 imma mddn-an n-ayt-yudaya nnan-as: “nkk∫ni s- ro-nn$ a-s-a-nskar. s-ma-illan $- ro iqqan-t-id a-immt a ku iga i*f-ns d-yus n-rbbi.” 8 bilaïus lli$ isfld i-mayd nnan tzayd gis tawda, 9 ik m-da$ s-lqãr isqsa yasuo: “gu-mani a-tgit?” imma yasuo ur-as-irur s-yat. 10 yini-as bilaïus: “ma* aylli$ ur-ra-di-tsawlt? is-ur-tssint is-+,ar$ ad-ak-r+m$ i+,ar$ a-k-n$$ f-uggjdi?” 11 isawl yasuo yini-as: “rbbi ad-ak-flla-ifkan ta+,,art. mrad is-ak-tt-ur-ifki, ur-ra-ti+,art ad-iyi-tskrt yat. walaynni ugg∫ar-nnk a-ijla $walli-yyi-d-idpin $-gr ifassn-nnk.” 12 $akudan ar-iswingim bilaïus mamnk a-ra-ir+m i-yasuo, walaynni sul a-ss$uyyun mddn-an n-ayt-yudaya ar-ttinin: “i$-tr+mt i-urgaz-ad ur-tgit amddakk∫l n-qayãr, a ku wanna igan i*f-ns d-ugllid, iga anuwwa n-qayãr.”

13 lli$ isfld bilaïus i-mayd ttinin yawi-d yasuo s-brra. iskiws $-lkursi l-lpukm $-usays lli-mi-ttinin ‘asays n-ifariwn’, ar-as-da$-ttinin

‘gabbata’ s-wawal n-ayt-yudaya. 14 yili mayan $-wass lli-$-a-tujadn mddn i-loid n-usurf, tlkm-d ïu++unt n-wass. isawl-da$ bilaïus s-mddn-an n-ayt-yudaya yini-asn: “hay-agllid-nnun.” 15 rarn-as ar-ss$uyyun: “ssitti-t, ssitti-t. ag∫l-t f-uggjdi.” yini-asn bilaïus: “is-tram ad-ag∫l$ agllid-nnun f-uggjdi?” rarn-as inm$urn n-tgmmi n-rbbi: “ur-darnn$ kra n-ugllid abla qayãr.” 16 $akudan bilaïus idpi-asn-d yasuo $-gr ifassn-nsn a-t-ag∫ln f-uggjdi a-immt. awin yasuo, 17 iffu$ yasi aggjdi-ns s-ud$ar lli-mi-ttinin ‘ta*∫ a t n-i*f’, ar-as-da$-ttinin ‘gulguta’ s-wawal n-ayt-yudaya. 18 qqnn yasuo $in f-uggjdi alln-t. ag∫ln dids sin ya,ni f-iggjda f-ufasiy-ns ula f-u+lma,-ns, yili yasuo $-wammas. 19 yura bilaïus yat tallupt gn-tt-in f-iggi n-uggjdi. ityara gis “yasuo gu-naãira, agllid n-ayt-yudaya” 20 s-iwaliwn n-ayt-yudaya d-win ayt-ruma d-win ayt-yunan. $rn-t mddn ggutnin n-yudaya, a ku tamdint ur-taggug z$-ud$ar lli-$-ug∫ln yasuo. 21 inin inm$urn n-tgmmi n-rbbi i-bilaïus: “ad-ur-tarat ‘agllid n-ayt-yudaya’. ara

tarfufnt l-lmasip $-dar bilaïus

lmasip f-uggjdi

yupanna 143

‘$wad iga i*f-ns d-ugllid n-ayt-yudaya.’” 22 irar-asn bilaïus: “mad-uri$, uri$-t.” 23 imma ioskrin, lli$ ug∫ln yasuo f-uggjdi, asin timlsa-ns b,un-tnt f-kku+ï, kraygatt aoskri d-ma-yiwi. asin ula aq ab n-yasuo, imma aq ab-an ur-ittg∫ni, ityaw+,a z$-uflla ar izdar. 24 inin i-ngratsn: “a-t-ur-nbbi. a-d-fllas-ngr as$ar, n+r manwa ra-t-yawi.” $mkad a-s-yuwfa ma-ityaran $-warra n-rbbi inna “b,an timlsa-nu i-ngratsn, grn-d as$ar f-uq ab-inu.” $mkan ad-skrn ioskrin. 25 tbidd innas n-yasuo $-tama n-uggjdi, nttat d-*altis n-yasuo d-maryam tam$art n-kluba d-maryam ullt-magdala. 26 yasuo i+ra innas d-ump,ar lli-dars-iozzan ibidd $-tama-ns. yini-d i-innas: “wa-tam$art, han yum $-tama-nnm.” 27 yini-d i-ump,ar: “han innak $-tama-nnk.” tasaot-an a-stt-yiwi-ump,ar ad-dars-tzd$.

28 $akudan issn yasuo is-ikmml kullu ma-fllas-illan, issafu ilmma ma-ityaran $-warra n-rbbi isawl-d yini: “hati rufi$.” 29 tlla $in yat-tbuqqalt n-waman

l-l*ll, ffin-tt mddn f-yan-u rwi,, gn-t f-yat-tãïïa n-uzukk∫ni, mdin-as-t-in s-imi-ns. 30 lli$ iswa yasuo l*ll yini: “yuwfa.” issknu i*f-ns idpi rrup-ns. 31 $assan a-iqaman i-wass n-usunfu, ar-gis-tujadn mddn i-loid. ur-rin im$arn n-ayt-yudaya a-n-tqama ddat n-willi mmutnin f-uggjdi $-wass l-loid. ,albn z$-bilaïus a-tn-yadj ad-asn-r+n i,arn kkisn-tn-d ilmma. 32 ddun ioskrin r+n i,arn i-yan z$-willi tyaggalnin d-yasuo, r+n ilmma i,arn i-wayya,. 33 imma yasuo, lli$-t-lkmn afn-t-in immut, ur-r+in i,arn-ns. 34 $akudan irup-n yan z$-ioskrin issyaggas-t $-tsga-ns s-upri , s-d-ffin idammn d-waman. 35 $walli i+ran kullu mayad ifka tugga-ns fllas ba a-tamnm ula kunni. inna lpqq, yissan izd lpqq ayd inna. 36 ijra $mkad ba a-yafu ma-ityaran $-warra n-rbbi inna: “ur-ra-ir+ kra n-i*s $-i*san-ns.” 37 ityara-da$ $-warra ya,ni: “rad-tmnadn $-$walli ssyaggasn.”

38 ti$urdin n-mayan ya k-id yusf gu-rama. ikka-ttin ula ntta iga z$-imp,arn n-yasuo, walaynni s-tntla a ku iksu, z$-im$arn n-ayt-yudaya. i,alb z$-bilaïus

a-t-yadj a-yawi ddat n-yasuo. yadj-t bilaïus, ya k-id ilmma issitti ddat-ns. 39 imun-d dids niqudimus lli-sttin ikkan idda $-iy, s-dar yasuo. yawi-d niqudimus ma-itggan kra, id-mraw kilu n-isafarn n-tm,lt, yili gisn lmurr d-ããabra. 40 asin ddat n-yasuo gn-as isafarn, kfnn-tt s-i ddadn l-lkttan $mklli skarn ayt-yudaya. 41 illa yan-uwrti $-ud$ar lli-$-immut yasuo, yili gis yan-um,,al l-ljdid ur-jju-n-gis-ityawm,al yan. 42 srsn-in ddat n-yasuo $-um,,al-lli a ku yakmur-d, d-uzkka ra-darsn-ig loid.

lmut l-lmasip

tim,lt l-lmasip

yupanna 144

((20)) 1 zikk ãbap n-wass l-lpdd, sul llant tillas, tddu maryam ullt-magdala s-um,,al. lli$-n-tlkm am,,al t+r-n ifir lli-s-iqqn ityattay z$-imi-ns. 2

twrri-d ar-di-ttazzal s-dar simoan bïrus d-ump,ar ya,ni lli-iozzan dar yasuo tini-asn: “ssittin siditnn$ z$-um,,al. ur-nssin mani$-t-in-srsn.” 3 inkr bïrus ntta d-ump,ar ya,ni, ftun ar-tazzaln s-um,,al. 4 amp,ar ya,ni izwar bïrus s-dar-um,,al, 5 iknu i+r-n i ddadn l-lkttan sul gis ttrsn, walaynni ur-srs-ik im. 6 ilkm-d simoan bïrus ti$urdin-ns ik m s-um,,al, i+r i ddadn ttrsn gis. 7 i+r a rwi, lli-s-sslullin i-ugayyu n-yasuo, imuttl wapdut ur-n-ittrs f-iggi n-i ddadn. 8 izayd-ilmma-ump,ar lli-d-izwarn s-dar-um,,al, ik m srs ula ntta, i+r ma-illan yamn. 9 ur-ta-fhimn lmona n-warratn n-rbbi lli-$-ityara iqqan-d a-d-inkr lmasip z$-lmut. 10 wrrin-d ilmma imp,arn-an s-tgmmi.

11 imma maryam tbidd $-brra n-um,,al ar-talla. sul a-talla tknu tagg∫-n s-um,,al, 12 t+r-n sin lmalayka lsan timlsa mllulnin. gawrn $-illi$-n-srsn ddat n-yasuo, yan $-dar i*f-ns d-yan $-dar i,arn-ns.

13 sawln-d lmalayka-yan inin-as: “wa-tam$art, ma* aylli$ a-tallat?” tini-asn: “ssittin sidi, ur-ssin$ mani$-t-in-srsn.” 14 lli$ tnna mayad, tgrawl ti$urdin-ns s-t+ra yasuo ibidd. nttat ur-tssin izd yasuo a-iga. 15 isawl-d yini-as: “wa-tam$art, ma* aylli$ a-tallat? masa-tsiggilt?” imma nttat t$al is-iga angabal n-uwrti, tini-as: “a-sidi, i$d kiyi a-t-yusin, ini-yyi mani$-t-in-tsrst, ad-ddu$ a-t-awi$.” 16 imma yasuo inna-yas-d: “maryam.” tgrawl gis tini s-wawal n-ayt-yudaya: “rabbuni.” tga lmona-ns ‘amslmd’. 17 yini-as-d yasuo: “ad-ur-gigi-tam+t, a ku ur-ta-tyalal$ s-baba. walaynni ddu s-dar aytma tinit-asn ra-tyalal$ s-walli igan baba ig babatun, iga rbbi-nu ig rbbi-nnun.” 18 tnkr maryam ullt-magdala tftu s-dar imp,arn tini-asn: “ha-yyi +ri$ siditnn$.” tsawl-asn f-mad-as-inna yasuo.

19 tadgg∫at n-wass-an l-lpdd, munn imp,arn $-tgmmi, qqnn-d imawn a ku ksu,n z$-im$arn n-ayt-yudaya. $akudan iban-asn-d yasuo ibidd $-gratsn yini-asn:

“ad-awn-tili sslamt.” 20 isawl-asn $mkad iml-asn ifassn-ns d-tsga-ns. frpn imp,arn bahra lli$ +ran siditsn. 21 yini-asn-da$: “ad-awn-tili sslamt. $mklli-yyi-d-yuzn baba, $mkad a-s-ra-k∫n-azn$ $ilad.” 22 iãu, gisn yini-asn: “am+at rrup lqudus. 23 wanna mi tãampm f-ddnub-ns, hati tyattayn fllas. d-wanna mi ur-tãampm, sul fllas qaman ddnub-ns.”

24 imma yan z$-sin d-mraw n-ump,ar ism-ns tuma, ar-as-da$-ttinin ‘akniw’, ur-didsn-illi $akud lli$-d-darsn-yu ka yasuo. 25 nnan-as: “ha-ya$ n+ra

siditnn$.” imma ntta irur-asn-d: “ur-rad-amn$ nkki ard +r$ tiggas $-ifassn-ns, ggr$-n i-latrt n-imsmarn, g$ afus-inu $-tsga-ns.”

tankra l-lmasip z$-lmut

iban lmasip i-maryam

ullt-magdala

iban lmasip i-imp,arn-ns

isawl lmasip s-tuma

yupanna 145

26 zrin tam-uwssan, munn-da$ imp,arn $-tgmmi qqnn-in imawn, yili didsn ula tuma, s-asn-d-iban yasuo ibidd $-gratsn yini-asn: “ad-awn-tili sslamt.” 27 yini ilmma i-tuma: “+r ifassn-inu, tggrt-asn. mdi-d afus-nnk, tgt-t-in f-tsga-nu. ad-ur-tt kkat, $ir amn.” 28 isawl tuma yini: “wa-sidi, wa-rbbi-nu.” 29 imma yasuo inna-yas: “is-tumnt $ilad $-iyi-t+rit? imbarkin ad-gan winna sri umnnin bla-yyi-+ran.” 30 kigan d-tmitar ya,ni a-iskar yasuo $-dar imp,arn-ns, ur-tyarant $-warra-yad. 31 walaynni tyarant *tid ba a-tamnm is-iga yasuo yus n-rbbi ig lmasip-ns, tili-awn tudrt s-ism-ns i$-srs-tumnm.

((21)) 1 ti$urdin n-mayan iban-d-da$ yasuo i-imp,arn-ns $-tama n-umda n-ïabariyya. $mkad asd-iban. 2 illa $in simoan bïrus d-tuma lli-mi-ttinin ‘akniw’ d-natanayl gu-qana $-tmazirt n-jalil, ntni d-tarwa n-zabdi d-sin

imp,arn ya,ni. 3 inna-yasn simoan bïrus: “rad-ddu$ ad-gmr$ islman.” inin-as: “ra-dik-nmun.” ffu$n ilmma $-yat tanawt, zzrin i, kullut, ur-um+n yat. 4 lli$-di-t$li tafukt ibidd yasuo $-tama n-waman, walaynni ur-ssinn izd yasuo a-iga. 5 isawl-d srsn yini: “wa-ifr*an, is-tum+m kra n-islman?” inin-as: “ur-num+ yat.” 6 yini-asn-d: “lupat-n bkt $-tsga tafasit n-tanawt, s-n-tufam kra.” lupn-in bkt, s-tommr $akudan s-islman ggutnin aylli$ ur-+,arn a-stt-ss$lin s-tanawt. 7 isawl-d-ump,ar lli-iozzan dar yasuo yini i-bïrus: “hati siditnn$ ayan.” lli$ isfld simoan bïrus izd siditsn ayan, ibkis a ku ilsa $ir ma-ifssusn, yak∫i-n $-waman. 8 ur-bahra-taggug tanawt z$-wakal, ra-yili $-gratsn ma-itggan miyya n-mitru. ar-lddin imp,arn ya,ni bkt lli-iommrn s-islman aylli$ trup tanawt akal. 9 lli$ ffu$n s-wakal afn-in yat loafit n-trgin, ttrsn fllas kra n-islman, yili-u$rum. 10 isawl-d yasuo yini-asn: “awyad-d kra z$-islman-an tum+m.” 11 iwrri simoan bïrus ik m s-tanawt, ildi bkt s-wakal tommr s-islman mqqurnin. illa gis miyya d-smmus id-mraw d-kra, (153) n-uslm. wa**a tommr s-$un kan, ur-tbbi bkt. 12 yini-asn-d yasuo: “a kad-d a-t m.” ur-izom yan $-imp,arn a-t-isqsa ma-iga, a ku ssnn izd siditsn a-iga. 13 inkr yasuo yasi a$rum ifk-asn-t, ifk-asn ula islman. 14 *tad a-igan tis kraïï-twal n-is-d-iban yasuo i-imp,arn-ns ti$urdin n-ma-d-inkr z$-lmut.

15 lli$ an, isawl-d yasuo s-simoan bïrus yini-as: “wa-simoan yus n-yuna, is-a-yyi-ttirit ugg∫ar n-ma-yyi-ttirin $wid?” irar-as bïrus:

“iyah a-sidi, tssnt is-dari-tozzat.” yini-as-d yasuo: “ks ilqqa$n-inu.” 16 isqsa-t yasuo tis snat-twal: “wa-simoan yus n-yuna, is-a-yyi-ttirit?” irar-as bïrus: “iyah a-sidi, tssnt is-dari-tozzat.” yini-as-d yasuo: “gabl ulli-nu.” 17 isqsa-t yasuo tis kraïï-twal: “wa-simoan yus n-yuna, is-dark-ozza$?” ïiyyr ilmma i-bïrus a ku inna-yas tis kraïï-twal “is-dark-ozza$?” isawl yini-as: “a-sidi, tssnt kullu

iban lmasip i-imp,arn-ns $-tama

n-umda

isawl lmasip s-bïrus

yupanna 146

ma-illan. tssnt is-dari-tozzat.” yini-as-d yasuo: “ks ulli-nu. 18 lpqq ayad, lpqq a-rad-ak-ini$. $-tm++it-nnk ar-ttaggst i-i*f-nnk tftut s-inna trit, walaynni $-tuwssrt-nnk ra-n-tmdit ifassn ibkis-ak yan ya,ni yasi-k s-illi ur-trit.” 19 $mkad a-s-imla yasuo mamnk a-ra-tg lmut n-bïrus lli-s-ra-itmjjd rbbi. izayd yasuo yini-as: “a k-id kiyi, mun didi.” 20 igrawl bïrus ti$urdin-ns i+r amp,ar lli-iozzan dar yasuo, ig $walli-n-isnndn f-idmarn n-yasuo $-wass n-imnsi isqsa-t f-manwa ra-t-izznz. 21 lli$ i+ra bïrus amp,ar-an yu ka-d a-d-didsn-imun, isqsa yasuo fllas yini: “imma $wan a-sidi, ma-rad-as-ijru?” 22 yini-as yasuo: “i$-ri$ a-sul-iddr ard-d-wrri$ ma-gis-trit kiyi? a k-id mun didi.” 23 z$-$akudan a-iffu$ l*bar $-dar aytmatn, ar-ttinin is-ur-ra-immt-ump,ar-lli. walaynni yasuo ur-inni “ur-ra-immt.” inna “i$-ri$ a-sul-iddr ard-d-wrri$ ma-gis-trit kiyi?” 24 amp,ar-an a-ifkan tugga-ns f-t$awsiwin-ad, yara-tnt $-warra-yad. nssn is-∫$+annt tugga-ns. 25 kigan d-t$awsiwin ya,ni iskr-tnt yasuo. irwas-iyi i$-tnt-kullu-nura yat s-yat, ur-ra-tamu ddunit kullu arratn-an.

147

* iskkirn n-irqqasn *

((1)) 1 wa-tawfilus, uri$-ak-n $-warra-nu amzwaru f-kullu ma-iskr yasuo ula ma-isslmad z$-isizwar 2 ar ass lli-$-ityalal s-ignna. walaynni lli$ ur-ta-ityalal isawl s-willi isti ad-gn irqqasn-ns, yuããa-tn s-tpkimt n-rrup lqudus f-ma-rad-skarn. 3 yu ka-d darsn ti$urdin l-lmut-ns, ar-asn-imala s-tmitar ggutnin is-d-inkr iddr. ar-asn-issbayyan i*f-ns kku+ id-mraw n-wass, ar-asn-isawal f-tgldit n-rbbi.

4 lli$ didsn igawr yasuo $-uwssan-an yini-asn: “ad-ur-tffu$m tamdint n-uru alim, walaynni qlat s-lbaraka lli-f-inna baba rbbi rad-awn-tt-ifk,

sawl$-awn fllas. 5 ikka-ttin yupanna ar-issddam mddn $-waman, imma kunni tigira n-kra n-uwssan drusnin, ra-tddmm s-rrup lqudus.” 6 $akudan lli$ dids munn sqsan-t: “wa-siditnn$, is-ra-di-trart tagldit i-ayt-rbbi $-uwssan-ad?” 7 yini-asn: “baba rbbi a-dar awal a-iskar ussan d-izmaz. ur-ra-tissanm kunni managu a-rad-ilin, 8 walaynni ra-tommrm s-tpkimt itjhhdn $akud nna-d-fllawn-igguz rrup lqudus. ra-flla-takkam tugga $-uru alim ula kullu tamazirt n-yudaya ula samira ar timizar aggugnin n-ddunit.”

9 $ir inna-yasn mayad s-a-ti-tmnadn ityalal $-lgddam-nsn aylli$-ti-tssntl yat-tmdlut. 10 sul a-n-ssmuqquln $-ignwan s-illis ifta,

s-d-fllasn-biddn sin irgazn s-tmlsa mllulnin 11 inin-asn: “wa-irgazn ayt-jalil, ma* aylli$ tbiddm $id ar-n-tssmuqqulm $-ignwan? hati yasuo lli-fllawn-ityalaln s-ignna, ra-d-iwrri $mkad ti-t+ram ifta s-ignna.”

12 gguzn ilmma irqqasn z$-uwrir lli-mi-ttinin awrir n-zzitun, wrrin s-uru alim. ur-taggug $ir s-yan kilimitr. 13 lli$ lkmn tamdint $lin s-upanu

n-uflla lli$a-tgawarn. illa bïrus d-yupanna d-yaoqub d-andraws d-filibbus d-tuma d-bartulamaws d-matta d-yaoqub yus n-palfa d-simoan awaïani d-yahuda yus n-yaoqub. 14 ar-kullu-tmunun s-yan-uwl ad-t+allan ar-t,alabn rbbi, ntni d-tm$arin-nsn d-aytmas n-yasuo d-innas maryam. 15 yan-wass $-uwssan-an inkr bïrus $-wammas n-aytmatn. illa $in ma-itggan miyya d-sin id-mraw (120) n-yan. 16 yini-asn: “way-aytma, iqqan-d a-yafu maylli inna rrup lqudus $-warratn n-rbbi f-imi n-ugllid dawd, isawl f-yahuda lli-izwarn i-willi um+nin yasuo. 17 a ku yahuda ikka-ttin iga z$-ginn$, yasi ta$amt-ns $-twuri-nn$.” 18 is$a yahuda yan-igr s-t$rad lli-yum+ f-lba,l, i,r-n $-igr-ns immt, ifrsi-waplig-ns ffin-d-wadan-ns $-wakal. 19 sfldn fllas kullu ayt-uru alim, ar-ttinin i-igr-an s-wawal-nsn ‘pakal-dama’. tga lmona-ns ‘igr n-idammn’.

iwaliwn l-lmasip i-irqqasn-ns

ityalal lmasip s-ignwan

astay n-urqqas ya,ni

#rqqasn 148

20 izayd bïrus yini-asn: “ityara $-warra n-imurign ‘a-t*lu-tgmmi-ns. a-ur-gis-izd$ yan.’ ityara-da$ ‘a-yam+ yan ya,ni ta$amt-ns $-twuri.’ 21,22 f-mayan afd-iqqan a-nsti yan ya,ni a-didnn$-yakka tugga f-tnkra n-siditnn$ yasuo z$-lmut. iqqan-d a-ig yan z$-willi didnn$ llanin kullu ussan lli$a-ntmunu d-siditnn$ yasuo, z$-$akud lli$ iddm $-waman f-ufus n-yupanna ar ass lli-$-fllann$-ityalal.” 23 awin-d sin irgazn. yan iga yusf lli-mi-ttinin barsaba (tga lknit-ns yusïus), d-wayya, iga mattyas. 24 ++alln ilmma inin: “wa-siditnn$, tssnt ulawn n-kullu mddn. ml-a$ $ilad manwa $-sin-ad a-igan $walli tstit 25 a-yam+ ta$amt $-twuri-ad ula tarqqast-ad lli-z$-i,r yahuda a-iddu s-illi-as-igan.” 26 grn-d fllasn as$ar, ya k-id-us$ar $-mattyas. awin-t ilmma a-ig arqqas $-gr yan d-mraw.

((2)) 1 zrin-uwssan aylli$-d-irup loid n-win smmus id-mraw. munn kullutn $-yat-tgmmi. 2 sfldn ilmma i-yat tijjijt tu ka-d z$-ignwan tommr tigmmi

lli-$-gawrn zund a,u itjhhdn. 3 +rn kra irwas timzliwin l-loafit, b,unt tettrs yat f-kraygatt yan gisn. 4 ommrn kullu s-rrup lqudus, bdun ar-sawaln s-iwaliwn i$ribn $mklli-asn-tn-ifka rrup lqudus. 5 $-uwssan-an llan ayt-yudaya $-uru alim, u kan-d z$-kullu timizar n-ddunit, ar-bahra-ttirin ad-tr,un rbbi. 6 lli$ sfldn i-taqqurt, munn f-tgmmi aylli$ iggut ma-ibiddn $in. i,r-asn lojb a ku kraygatt yan ar-isflid i-wawal n-dars. 7 ar-bahra-tojjabn ar-ssmqsan i-ngratsn: “$wid kullu sawalnin, is-urd ayt-jalil ad-gan? 8 mamnk a-darsn-nsflid kud yan i-wawal n-tmazirt lli-$-ilul? 9 hati kra ginn$ yu ka-d z$-fartiyya d-kra z$-madiyya ula ilamiyya, a kin-d wiyya, z$-masubuïamya ula yudaya ula kabadukiyya ula buntus ula asiyya. 10 a kin-d wiyya, ya,ni z$-frijiyya ula bamfiliyya ula miãr ula tisgiw n-libiyya $-tama n-kurini. kra ginn$ yu ka-d z$-tmdint n-ruma, gn ayt-yudaya ula ibrraniyn lli-um+nin a$aras n-ayt-rbbi. 11 ya k-id kra z$-igzir n-krit ula z$-tmazirt n-waorabn. walaynni ar-kullu-nsflid i-wawal n-darnn$, ar-a$-sawaln f-iskkirn mqqurnin n-rbbi.” 12 ar-tojjabn mddn-an kullutn, gammin ad-fhmn mayd illan, ar-ssmqsan i-ngratsn: “ma-tga lmona n-mayad?” 13 walaynni kra gisn ar-tïna+n $-irqqasn ar-ttinin: “han aman n-wa,il iktin ayd swan mddn-ad.”

14 inkr bïrus ibidd $-lgddam-nsn ntta d-wiyya, s-yan d-mraw, yall awal-ns yini-asn: “wa-irgazn ayt-yudaya ula kullu imzd$n n-uru alim, sfldat-iyi

ad-awn-ini$ ma-iga mayad. 15 mddn-ad ur-swin aman n-wa,il iktin $mklli t$alm. hati bpra-di-tlkm tasaot tis t+a n-ããbap. 16 walaynni mayd ijran $-darnn$ iga maylli-f-isawl rbbi f-imi n-nnabi yuwwil inna: 17 ‘$-uwssan gg∫ranin ra-n-zzugz$ rrup-inu f-kullu mddn. rad-sawaln tarwa-nnun d-istitun s-iwaliwn lli-rad-asn-akka$. rad-tisfiwn ioyyaln-nnun

uguz n-rrup lqudus

tabrrapt n-bïrus

#rqqasn 149

mad-asn-mala$. rad-twargan ifqqirn-nnun s-mad-asn-ssbayyan$. 18 hati $-uwssan-an ra-n-zzugz$ rrup-inu f-i*ddamn-inu d-t*ddamin-inu, rad-sawaln s-iwaliwn lli-rad-asn-mala$. 19 rad-skar$ timitar $-tattuyt n-ignwan ula lmojizat f-iggi n-wakal. rad-ilin idammn d-loafit d-imdla n-waggu iggutn. 20 ra-tllas tafukt i+gg∫a$-wayyur zund idammn, irup-d-ilmma-wass ihiyyan lli-$-ra-d-ya k sidis n-bnadm s-lmjd iggutn. 21 d-kullu wanna izawgn $-ism-ns, ra-injm.’ 22 “wa-irgazn ayt-rbbi, sfldat i-ma-rad-awn-ini$. yasuo gu-naãira, tlla gis lbaraka n-rbbi, iskr $-darun lquwwat d-lmojizat d-tmitar tjhhdnin. kullu mayad, imla-yawn-t rbbi. 23 imma kunni tn$am-t lli$-ti-tdpim s-gr ifassn n-mddn ∫* nnin a-t-ag∫ln f-uggjdi. imma rbbi, issn mayad iqãad-t ur-ta-ijri, 24 issnkr-t-id ilmma ir+m-as z$-u+bbar l-lmut, a ku ur-t+,ar lmut a-ti-tam+. 25 $mklli fllas inna dawd: ‘ar-bdda-tmnad$ sidi $-lgddam-inu, yili-bdda didi, ur-sar-asus$. 26 ifrp-uwl-inu, ar-t-ital$ ils-inu. wa**a t,of ddat-inu, gi$-n rrja-nu $-rbbi. 27 ur-ra-yyi-tflt $-ud$ar n-willi mmutnin, ula ra-tadjt am+lay-nnk a-irkm $-um,,al. 28 tmlit-iyi-d a$aras n-tudrt. $-dark a-$-ra-yyi-tommrt s-lfrp.’ 29 “way-aytma, +,ar$ ad-awn-sawl$ s-zzoamt f-babatnn$ dawd a ku tssnm is-immut ityawm,al, yili-um,,al-ns $-darnn$ sul s-$assad. 30 imma nttan, nnabi a-iga. yissan is-as-inna rbbi s-wawal izgan: ‘yan z$-tarwa n-tarwa-nnk a-rad-g$ d-ugllid zund kiyi.’ 31 issn dawd ma-ra-yili, isawl f-tnkra l-lmasip yini is-ur-ra-t-ifl rbbi $-ud$ar n-willi mmutnin, ula ra-trkm ddat-ns $-um,,al. 32 “hati yasuo a-d-issnkr rbbi z$-gr willi mmutnin. nga nkk∫ni kullwa$ inagan f-mayan, n+ra-t. 33 ityalal ilmma s-ufasi n-rbbi babatnn$, yam+ z$-dars rrup lqudus lli-f-inna rad-a$-t-ifk. izzugz-t-id fllann$ $ilad $mkad t+ram ar-as-tsflidm. 34 a ku dawd, urd nttan a-ityalaln s-ignna, walaynni isawl f-wayya, inna: ‘ha-sidi rbbi inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu 35 ard g$ inuwwa n-nnk $-ddu i,arn-nnk.’ 36 way-ayt-rbbi kullukn, iqqan-k∫n-d a-tissanm mayad. yasuo lli-tn$am f-uggjdi, iga-t rbbi d-sidis n-bnadm ig-t d-lmasip-nn$.” 37 lli$ sfldn mddn i-mayad, ibbi $-tasa-nsn. inin i-bïrus d-irqqasn ya,ni: “way-aytma, ma-ra-nskr?” 38 isawl bïrus yini-asn: “flat kullu ma-tskarm y∫* n, iddm kud yan gigun $-waman s-ism n-yasuo lmasip, ad-awn-iãamp rbbi f-ddnub-nnun ifk-awn lbaraka n-rrup lqudus. 39 a ku maylli inna rbbi f-ma-ra-iskr ifulki, inna-yawn-t kunni ula tarwa-nnun ula kullu wiyya, aggugnin, yini-t i-kullu ma-mi-d-i$ra rbbi siditnn$ s-dars.” 40 izayd bïrus ifk tugga-ns izzoam-tn s-iwaliwn ggutnin yini-asn: “skrat kullu f-a-tnjmm z$-loqubit lli-ra-d-i,r f-tasut-ad y∫* nn.”

41 ssddmn ilmma kullu willi umnnin iwaliwn-ns. $assan ad-asn-izuyd rbbi ma-itggan kra, id-walf (3000) n-yan. 42 ar-kullu-tlhun s-ulmmud n-irqqasn ula tamunt

n-ingratsn ar-tbbin a$rum ar-t+allan i-rbbi. 43 ar-t$uw,n mddn kullutn,

tamunt n-imumnn

#rqqasn 150

a ku ggutnt lmojizat d-tmitar tjhhdnin lli-iskar rbbi f-ifassn n-irqqasn. 44 imma $willi umnnin s-yasuo ar-kullu-tmunun ar-akkan i-ngratsn. 45 ar-zznzan ayda-nsn d-t$awsiwin lli-ïïafn, ar-t-aïïun f-willi gisn ptajjanin, kud yan d-un k lli-f-ilkm. 46 ass f-wass ar-tmunun kullutn $-tgmmi n-rbbi, ar-tbbin a$rum $-tg∫mma-nsn ar- ttan i-ngratsn s-nniyt d-lfrp iggutn, 47 ar-tal$n rbbi. imma ayt-tmdint ar-kullu-fllasn-ttinin is-bahra-fulkin. kraygatt ass ar-asn-itzayad siditnn$ $willi njmnin.

((3)) 1 yan-wass $-uwssan-an idda bïrus d-yupanna s-tgmmi n-rbbi $-tasaot n-t+allit, tga tasaot tis kraïï n-tdgg∫at. 2 illa $in yan-urgaz ku mn-as i,arn

z$-lli$ ilul, igawr $-tama n-imi n-tgmmi n-rbbi lli-mi-ttinin ‘imi ifulkin’. ar-ti-di-tasin mddn ass f-wass ba a-it,alab i-willi k mnin s-tgmmi n-rbbi. 3 ntta, lli$ i+ra bïrus d-yupanna rad-k mn, i,alb-tn ad-as-fkn kra. 4 ssmaqqln gis, yini-as bïrus: “mnad ginn$.” 5 ar-gisn-itmnad-uku am, i$al is-rad-as-fkn kra. 6 yini-as bïrus: “ur-dari nnuqrt ula ur$, walaynni mayd dari illan, rad-ak-t-fk$. s-ism n-yasuo lmasip gu-naãira, nkr tftut.” 7 yam+-as bïrus $-ufus afasi issnkr-t-id. $akudan wrrin dusn i,arn-ns d-i$ fan-ns, 8 yak∫i ibidd f-i,arn-ns iftu. ik m didsn s-tgmmi n-rbbi ar-ifttu ar-itak∫i ar-ital$ rbbi. 9 +rn-t mddn lli-llanin $in ar-ifttu ar-ital$ rbbi. 10 ak∫zn-t issann is-iga an,alab lli-itgawarn $-dar imi ifulkin. i,r-asn lojb kullutn, gammin ad-fhmn mad-as-ijran.

11 +rn-t sul yum+ $-bïrus d-yupanna, azzln kullu s-illi$ llan $-ulpni lli-mi-ttinin ‘alpni n-suliman’ ar-bahra-tojjabn. 12 lli$-tn-i+ra bïrus yini-asn:

“wa-irgazn ayt-rbbi, ma* aylli$ a-ttojjabm $-mayad? ma* a-ginn$-tssmuqqulm? is-t$alm izd s-tpkimt-nn$ ula s-ufulki-nn$ a-s-njjujji argaz-ad aylli$ a-ifttu f-i,arn-ns? 13 rad-awn-ini$, rbbi n-ibrahim d-ispaq d-yaoqub, rbbi n-imzwura-nn$ issbayyn-d lmjd n-u*ddam-ns yasuo $assad. tdpim-t-in kunni i-lmut, trgmm-t $-lgddam n-bilaïus wa**a ira nttan ad-as-ir+m. 14 tlupm-n s-um+lay n-rbbi lli-iommrn s-ufulki-ns, t,albm ad-awn-d-ir+m i-yan inqqan. tn$am $walli yakkan tudrt, 15 imma rbbi issnkr-t-id z$-lmut. nga nkk∫ni inagan f-mayan, n+ra-t. 16 hati s-ism n-yasuo a-s-iwrri ijji $wad t+ram tissanm-t. a ku f-ssibt n-ma-numn s-yasuo a-f-idus $-lgddam-nnun kullukn. 17 “imma $ilad ay-aytma, ssn$ $aylli tskrm kunni d-inm$urn-nnun, tskrm-t a ku ur-tssinm ma-iga. 18 walaynni $mkan a-s-issuwfa rbbi maylli inna f-imi l-lanbiya kullutn, imla-yasn mamnk a-d-iqqan lmasip a-irfufn. 19 mayad a-f-rad-awn-ini$, flat kullu ma-tskarm y∫* n, twrrim-d s-rbbi a-fllawn-issitti ddnub-nnun, 20 ifk-awn ussan l-lbaraka z$-dars, yazn-awn-d-da$ yasuo lli-i+li a-ig lmasip-nnun. 21 a ku iqqan-t-id a-iqama $-ignna ard-d-irup-uzmz lli-$-ra-iskr rbbi kraygatt kra z$-ljdid, $mklli inna f-imi n-im+layn-ns lanbiya n-zman. 22 a ku inna musa: ‘rbbi siditun rad-awn-d-ifk yan z$-aytmatun a-ig nnabi zund nkki. sflidat

aku am lli-iwrrin ar-ifttu

awal n-bïrus $-tgmmi n-rbbi

#rqqasn 151

s-kullu mad-awn-ittini. 23 wanna ur-isfldn s-wawal n-nnabi-an, ssittiyat-t-in z$-ayt-rbbi a-itthlk.’ 24 “hati ussan-ad a-f-sawln kullu lanbiya lli-dar awal n-rbbi z$-ãamwil ula kullu willi-as-gg∫ranin. 25 a ku kunni a-ra-iïïaf maylli-f-nnan lanbiya, twrtm lohd lli-iskr rbbi d-imzwura-nn$. $mklli inna i-ibrahim: ‘s-tarwa-nnk a-s-rad-bark$ kullu mddn n-ddunit.’ 26 $mkad a-s-i+li rbbi a*ddam-ns yasuo, yazn-t-id s-darun ba a-tzwurm kunni ibark-k∫n, isswrri-d kud yan gigun z$-i$arasn ∫* nnin lli$a-ttidum.”

((4)) 1 sul a-isawal bïrus d-yupanna i-mddn-an, s-d-u kan inm$urn n-tgmmi n-rbbi, imun-d didsn lqbïan n-im*zniyn n-tgmmi n-rbbi ula kra n-iãadduqin. 2

ïiyyr-asn bahra f-irqqasn, a ku ar-tbrrapn i-mddn ar-asn-ttinin is-+,arn ad-d-nkrn z$-lmut f-ssibt n-ma-d-inkr yasuo. 3 a kin-d am+n-tn gn-tn-in $-lpbs a-n-$in-qaman ar ããbap a ku ya$-uzal. 4 imma $willi sflidnin i-wawal n-rbbi, iggut gisn ma-yumnn $-tasaot-an. ar-ttigatn imumnn aylli$ illa ma-itggan smmus id-walf (5000) n-yan. 5 ndid azkka munn-d im$arn l-lmpkama $-uru alim, ntni d-im$arn n-tmazirt d-imslmdn n- ro. 6 yili-didsn-unm$ur ihiyyan n-tgmmi n-rbbi ism-ns pannan, yili qayafa d-yupanna d-iskandr d-wiyya, n-ayt-unm$ur n-tgmmi n-rbbi. 7 awin-d irqqasn ssbiddn-tn $-lgddam-nsn sqsan-tn: “man tapkimt a-s-tskrm $ayad? s-ism n-mi a-s-ti-tskrm?” 8 iommr bïrus s-rrup lqudus yini-asn: “wa-im$arn l-lmpkama d-im$arn n-tmazirt, 9 i$-a$-tsqsam $assad f-ufulki lli-ityawskarn i-yan-uku am ula f-mamnk a-s-ijji, 10 iqqan-k∫n-d a-tissanm mayad kunni ula kullu ayt-rbbi. ibidd-urgaz-ad $-lgddam-nnun ijji idus s-tpkimt lli-illan s-ism n-yasuo lmasip gu-naãira, a-t-igan d-walli tn$am kunni f-uggjdi, issnkr-t-id rbbi z$-lmut. 11 nttan a-f-ityara $-warra n-rbbi: ‘a+ru lli-n-tlupm kunni a-ibnnayn, nttan a-iwrrin iga i*f n-u$+u.’ 12 ur-i+,ar yan a-injm z$-lhalak abla srs nttan, a ku ur-illi $-ddu ignwan kra n-ism ya,ni ifka-t rbbi masa-itnjam bnadm.” 13 lli$ +ran mamnk a-izom bïrus d-yupanna i,r-asn lojb, a ku ssnn is-gan $ir zund mddn ya,ni ur-bahra-$rin. fhmn $akudan is-ttin-kkan ar-tmunun d-yasuo. 14 walaynni ur-darsn ma-ttinin a ku +ran argaz lli-ijjin, ibidd didsn. 15 ssuf$n-tn ilmma z$-upanu l-lmpkama, ssmqsan i-ngratsn: 16 “ma-ra-nskr i-mddn-ad? hati kullu imzd$n n-uru alim ssnn is-ttyawskar yat lmojizt imqqurn f-ufus-nsn. ur-n+,ar a-nini ur-tlli. 17 walaynni i*ããa a-ur-izayd $ayad $-dar mddn s-ugg∫ar. ra-tn-nssiwd ba a-ur-sul-sawaln i-yan s-ism n-yasuo.” 18 $rn-asn ilmma s-darsn inin-asn: “a-ur-sul-tsawalm ula-da-tsslmadm s-ism n-yasuo.” 19 irar-asn bïrus d-yupanna: “iniyat kunni ma-ifulkin $-dar rbbi, izd a-nskar s-wawal-nnun n$d s-wawal n-rbbi? 20 a ku ur-n+,ar a-nfssa f-ma-n+ra ula ma-mi-nsfld.” 21 zaydn im$arn ar-tn-thddidn, r+mn-asn ilmma a ku ur-ufin

bïrus d-yupanna $-lmpkama

#rqqasn 152

ma-s-a-fllasn-tpkamn, d-mddn kullutn ar-tal$n rbbi f-ma-ijran. 22 argaz lli-ijjin s-lmojizt-ad, illa dars ugg∫ar n-kku+ id-mraw n-usgg∫as.

23 lli$-asn-r+mn iwrri bïrus d-yupanna s-dar mddn-nsn, sawln-asn f-kullu mad-asn-nnan inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-tmazirt. 24 lli$-asn-sfldn imumnn,

m a kan-d kullutn alln awal-nsn s-rbbi inin: “wa-sidi rbbi itjhhdn, tskrt ignwan d-wakal d-imdwan ula kullu ma-gisn-illan. 25 tsawlt f-imi n-u*ddam-nnk babatnn$ dawd s-tpkimt n-rrup lqudus lli$ inna: ‘ma* aylli$ hajnt-tmizar n-ddunit? ma* aylli$-d-m a kan mddn ad-skarn f-ma-mi-ur-+,arn? 26 u kan-d igldan, munn-d d-inm$urn n-ddunit, ba ad-mma$n d-sidi rbbi ula lmasip-ns.’ 27 $mkan asd-imun hirudus d-bilaïus gu-bunïus, ntni d-ibrraniyn d-ayt-rbbi $-tmdint-ad, ba ad-d-m a kan f-u*ddam-nnk am+lay yasuo lli-tgit d-lmasip. 28 skrn kullu ma-tqãadt z$-isizwar s-tpkimt-nnk itjhhdn. 29 imma $ilad a-siditnn$, +r mamnk a-ttirin ad-a$-ssiwidn, toawnt-a$ nkk∫ni n-i*ddamn-nnk a-nsawal s-wawal-nnk s-zzoamt. 30 mdi-d afus-nnk a-tjjujjit, ar-tskart lmojizat d-tmitar tjhhdnin s-ism n-u*ddam-nnk am+lay yasuo.” 31 lli$ kmmln ta+allit-ad, tmmass-tgmmi lli-$-llan, ommrn kullutn s-rrup lqudus ar-sawaln s-zzoamt s-wawal n-rbbi.

32 kullu imumnn, yan ad-gan $-mad-swingimn ula masa-sspssun. ur-illi ma-ittinin ti$awsiwin-ns $ir tins ad-gant, walaynni kud yan ar-yaïïu aynna dars

illan d-wiyya,. 33 s-tpkimt iggutn a-s-akkan irqqasn tugga-nsn f-tnkra n-siditnn$ yasuo, ommrn kullutn s-lbaraka n-rbbi. 34 ur-illi yan $-umnaggar n-imumnn iptajja. a ku $willi ïïafnin igran n$d tig∫mma ar-tn-zznzan, ar-di-tawin ma-gisn-tam+n 35 ar-t-srasn $-lgddam n-irqqasn. ar-t-aïïun ntni f-willi gisn ptajjanin, kud yan d-un k lli-f-ilkm. 36 $mkan a-iskr yusf lli-mi-ttinin barnaba. lknit-ad, fkan-as-tt irqqasn, tga lmona-ns ‘wad izzoamn’. iga ntta z$-tqbilt n-lawi, ig gu-qubrus. 37 izznza yan-igr-ns, yawi-d iqaridn lli-gis-yum+ isrs-tn $-lgddam n-irqqasn.

((5)) 1 illa yan-urgaz ism-ns pananiyya, ntta d-tm$art-ns saffira. izznza yan-igr, 2 ip,u i-i*f-ns kra z$-maylli gis yum+, isrs ma-iqaman $-lgddam

n-irqqasn. d-tm$art-ns, illa kullu mayan $-ugayyu-ns. 3 inkr bïrus yini-as: “wa-pananiyya, ma* aylli$ tudjit iïan a-ik m s-uwl-nnk ba a-tsskarkst f-rrup lqudus tp,ut kra z$-maylli tum+t $-igr-nnk? 4 lli$ ur-ta-inzi winnk a-iga, imma lli$ inza hati maylli gis tum+t illa sul $-ufus-nnk a-srs-tskrt aynna trit. ma* aylli$ tqãadt $ayad $-uwl-nnk? hati urd bnadm a-f-tsskarkst, walaynni tsskarkst f-rbbi.” 5 $ir isfld pananiyya i-mayad s-i,r s-wakal immt. $uw,n kullu willi sfldnin i-ma-ijran. 6 nkrn ilmma ioyyaln, lsn-as lkfn asin-t m,ln-t-in.

zzoamt n-imumnn

lmoawnt n-imumnn

pananiyya d-saffira

#rqqasn 153

7 zrint kraïï tasaoin s-di-tk m-tm$art-ns, ur-tssin ma-ijran. 8 isqsa-tt bïrus: “ini-yyi, izd $un kad a-tum+m $-igr-nnun?” tini-as: “$un kan a-illan.” 9 izayd bïrus yini-as: “ma* aylli$ tswangmm a-stti-tzzrim f-rrup n-rbbi? hatnin $-imi, $willi-n-m,lnin argaz-nnm. ra-km-asin ula kmmi.” 10 $akudan a-t,r s-wakal $-lgddam-ns tmmt. k mn-d ioyyaln afn-tt-id tmmut, asin-tt m,ln-tt-in $-tama n-urgaz-ns. 11 $uw,n kullu ayt-umnaggar bahra, ntni ula kullu wiyya, lli-sfldnin f-ma-ijran.

12 iskr rbbi lmojizat d-tmitar ggutnin f-ifassn n-irqqasn $-dar ayt-tmdint-an. ar-n-tmunun imumnn kullutn $-ud$ar lli-mi-ttinin ‘alpni n-suliman’. 13 wa**a

da-tn-tal$n kullu mddn, ur-izom yan ur-igin amumn a-didsn-imun. 14 walaynni ar-ttigatn ayt-umnaggar, irgazn ula tim$arin lli-umnnin s-siditnn$. 15 lli$ +ran ayt-tmdint kullu mayad, ar-d-ssufu$n imu,an-nsn s-tswak, ar-tn-srasn f-ibrdan-nsn ula imjdan-nsn, ar-trjun a-izri bïrus i,r-d-umalu-ns f-kra gisn. 16 iggut ma-d-itta kin z$-iduran n-tsgiw n-uru alim, ar-di-tawin imu,an d-imjnan, ar-kullu-tjjin.

17 imma anm$ur n-tgmmi n-rbbi d-imddukk∫al-ns kullutn l-lmdhb n-iãadduqin, ïiyyr-asn bahra a ku frpn mddn s-irqqasn ugg∫ar-nsn ntni. 18 am+n-tn

$akudan gn-tn-in $-lpbs $-gr willi ffu$nin lqanun. 19 walaynni $-i,-an yu ka-d yal-lmalak n-sidi rbbi, ir+m tiflwin l-lpbs issuf$-d irqqasn yini-asn: 20 “zaydat tbiddm $-tgmmi n-rbbi, tsawlm i-mddn f-kullu ma-igan win-u$aras n-tudrt-ad l-ljdid.” 21 lli$-d-i$li-wass, skrn irqqasn s-wawal-ns, k mn s-tgmmi n-rbbi ar-sslmadn mddn. lli$ inkr-unm$ur n-tgmmi n-rbbi d-imddukk∫al-ns, ssmunn-d im$arn l-lmpkama n-ayt-rbbi kullutn, aznn s-lpbs ad-d-awin irqqasn s-darsn. 22 walaynni lli$ k mn im*zniyn s-lpbs ur-tn-in-ufin, wrrin s-lmpkama inin-asn: 23 “nufa-n lpbs iqqn, rglnt-tflwin-ns, biddn ingabaln kullutn $-tama n-imawn, walaynni lli$-tn-nr+m ur-n-nufi yan $-ug∫ns.” 24 lli$ sfldn inm$urn d-lqbïan n-im*zniyn n-tgmmi n-rbbi i-mad-nnan, gammin ad-fhmn ma-ijran. ar-ttinin i-ngratsn: “ma-ra-d-igg∫ru i-$ayad?” 25 $akudan ik m darsn yan-urgaz yini-asn: “han $willi-n-tgam $-lpbs, biddn $-tgmmi n-rbbi ar-sslmadn mddn.” 26 iffu$ lqbïan d-im*zniyn-ns $akudan, awin-d irqqasn s-darsn, walaynni ur-tn-ssrfufnn a ku ksu,n z$-ayt-tmdint a-gisn-brrmn s-i+ran.

27 k mn-tn ssbiddn-tn-in $-lgddam n-ayt-lmpkama. inkr-unm$ur n-tgmmi n-rbbi $akudan yini-asn: 28 “is-ur-k∫n-numr a-ur-tsslmadm s-ism-an? imma kunni

mayd tskrm $ilad? hati tommrm uru alim s-ulmmud-nnun, tirim ad-a$-tqlldm s-idammn n-urgaz-an.” 29 isawl bïrus ula irqqasn inin: “iqqan-a$-d a-nskar s-wawal n-rbbi ugg∫ar n-wawal n-bnadm. 30 a ku rbbi n-imzwura-nn$ issnkr-d yasuo lli-tn$am f-uggjdi. 31 issattuy-t s-ufasiy-ns ba a-ig agllid d-unjjam i-ayt-rbbi, iskr-asn a$aras masa-di-twrrin z$-kullu ma-y∫* nn, issitti fllasn ddnub-nsn. 32 kullu mayad, ar-fllas-nakka tugga-nn$ nkk∫ni ula rrup lqudus lli-d-yuzn rbbi i-willi skarnin s-wawal-ns.”

lmojizat n-irqqasn

bïrus d-yupanna $-lpbs

irqqasn $-lmpkama

#rqqasn 154

33 lli$ sfldn ayt-lmpkama i-mayad, nkrn-d gisn iriyn bahra, irin ad-n$n irqqasn. 34 walaynni inkr yan gisn $-wammas l-lmpkama, ism-ns gamalyal. iga z$-lmdhb n-ifarisin, ig amslmd n- ro, ar-ti-tuqqarn mddn kullutn. yini-asn ad-ssuf$n irqqasn yan imikk. 35 isawl ilmma d-ayt-lmpkama yini-asn: “wa-irgazn ayt-rbbi, swangmat bahra ur-ta-tskirm kra i-mddn-ad. 36 a-ur-tettum tudas lli-d-yu kan isgg∫asn-ad zrinin, inna is-iga kra ihiyyan. imun dids ma-itggan kku+ id-miyya (400) n-urgaz. walaynni ityawn$a, akutn kullu willi dids llanin, ur-iqama yat $-ma-inawl. 37 tigira-ns yu ka-d yahuda gu-jalil $-uzmz lli-$-pasbn kullu ayt-tmazirt, yawi dids mddn ggutnin. ula nttan ityawn$a, akutn $willi dids munnin. 38 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, ad-ur-t+im d-mddn-ad. adjat-tn ad-ddun. a ku mayd nawln ula mayd skarn, i$-iga win bnadm ra-i,r. 39 walaynni i$-iga win rbbi, ur-ra-ti+,arm a-tn-tnrum. han a-ur-n-tafm i*fawn-nnun $-isigg∫ra is-a-tt+im d-rbbi.” skrn ilmma s-mad-asn-inna gamalyal, 40 $rn-d i-irqqasn ss$ur n-tn, amrn-tn a-ur-da$-sawaln s-ism n-yasuo, r+mn-asn. 41 ffu$n irqqasn z$-lmpkama, frpn bahra a ku iga-tn rbbi d-wid-f-ir,a aylli$ rfufnn f-ism n-yasuo. 42 zaydn ilmma ass f-wass ar-sslmadn $-tgmmi n-rbbi ula $-tg∫mma n-mddn, ar-tbrrapn s-l*bar ifulkin n-yasuo, ar-ttinin izd nttan a-igan lmasip n-rbbi.

((6)) 1 ar-ttigatn imp,arn $-uwssan-an. imma $willi sawalnin s-wawal n-ibrraniyn ar-tngmugn f-willi sawalnin s-wawal n-ayt-yudaya ar-ttinin:

“ur-a-tam+nt-thjjalin-nn$ ta$amt lli-tnd-d-yu kan $-lmoawnt n-kraygatt ass.” 2 nkrn irqqasn s-sin d-mraw, $rn-d i-imp,arn kullutn s-darsn inin-asn: “ur-ra-ifulki a-nfl tawuri n-wawal n-rbbi ba a-naïïu f-lmyadi. 3 $ir zaydat ay-aytma, tstim z$-gigun ssa n-mddn nna-s-tssnm is-ommrn s-rrup lqudus ula tapkimt. ra-nfl tawuri-ad $-ufus-nsn, 4 nlhu nkk∫ni s-t+allit d-ulmmud n-wawal n-rbbi.” 5 iojb-tn kullutn mayd nnan irqqasn. stin ilmma stifanus (iga nttan argaz iommrn s-liman ula rrup lqudus). stin ula filibbus d-bru*urus d-nikanur d-timun d-barminas d-niqulaws (iga nttan abrrani gu-anïakiyya yum+ a$aras n-ayt-rbbi). 6 awin-tn-d s-dar irqqasn. ++alln ntni ,albn rbbi, srsn fllasn ifassn-nsn a-tn-+lin i-twuri-an.

7 iggut ma-isflidn s-wawal n-rbbi $-uwssan-an, ar-bahra-ttigatn imp,arn $-uru alim. kigan d-inm$urn n-tgmmi n-rbbi a-yum+n a$aras l-lmasip

ula ntni. 8 iommr stifanus s-lbaraka n-rbbi d-tpkimt itjhhdn, ar-iskar lmojizat d-tmitar mqqurnin $-dar ayt-tmdint. 9 walaynni nkrn srs kra n-mddn z$-tgmmi n-t+allit lli-mi-ttinin ‘tigmmi n-ismgan lli-tyawr+amnin’, gn ayt-yudaya z$-tmdinin n-kurini d-iskandariyya d-wiyya, z$-tmizar n-kilikiyya d-asiyya, ar-tmjapadn d-stifanus. 10 imma nttan ar-didsn-isawal s-tpkimt iggutn $mklli-as-imala rrup lqudus, aylli$ ur-+,arn a-t-nrun s-iwaliwn. 11 $akudan skrn d-kra n-irgazn $-tntla ad-d-a kin inin “nsfld-as ar-irggm $- ro n-musa ula

astay n-ssa n-imoawann

stifanus d-ayt-yudaya

#rqqasn 155

rbbi.” 12 sshiyysn ayt-tmdint d-im$arn n-tmazirt d-imslmdn n- ro, aylli$ um+n stifanus awin-t s-lmpkama. 13 k mn kra n-mddn a-fllas-akkan tugga n-tkrkas ar-ttinin: “$wad ar-bdda-irggm $-tgmmi tam+layt n-rbbi ula ro n-musa. 14 nsfld-as ibdr $walli mi ttinin yasuo gu-naãira, yini fllas ra-i*lu tigmmi n-rbbi issngara-ya$ d-i$arasn lli-a$-d-ifl musa.” 15 imma stifanus, ar-gis-ssmuqquln kullu willi gawrnin $-upanu l-lmpkama, +rn udm-ns irwas udm l-lmalak.

((7)) 1 isawl-unm$ur n-tgmmi n-rbbi s-stifanus isqsa-t: “is-y∫$+an $ayd fllak ttinin mddn-ad?” 2 isawl stifanus yini-asn kullutn: “way-aytma d-id-*ali,

sfldat-iyi. iban-d rbbi l-lmjd i-babatnn$ ibrahim $-tmazirt n-masubuïamya, ur-ta-iddi a-izd$ $-tmdint n-paran. 3 yini-as: ‘fl ayt-dark d-tmazirt-nnk, tddut s-tmazirt lli-rad-ak-ml$.’ 4 iffu$ ilmma tamazirt-ns n-ayt-kaldan iddu izd$ $-paran. lli$ immut babas, yawi-t-id rbbi s-tmazirt-ad lli-$-tzd$m $ilad. 5 walaynni ur-as-gis-ifki kra n-ud$ar a-ig wins $-uwssan-an. kra n-uwzun im++in ur-as-t-ifki. walaynni inna-yas rbbi: ‘rad-ak-tt-fk$ $-mayd-d-iftan, a-tg tinnk kiyi d-tarwa-nnk.’ $mkan ad-as-inna wa**a ur-ta-dars-ilul kra n-warraw. 6 isawl-da$ rbbi yini-as: ‘tarwa-nnk rad-gn i$ribn $-yat-tmazirt yaggugn. kku+ id-miyya n-usgg∫as a-rad-gn ismgan ar-trfufunn $in. 7 walaynni rad-ut$ lpukm f-tmazirt lli-tn-irurn ad-gn ismgan. tigira n-uwssan-an rad-ffu$n z$-$in, a kin-d ar-iyi-tobadn $-tmazirt-ad.’ 8 ifk ilmma rbbi i-ibrahim tamatart l-lohd lli-iskr $-gras dids, tga ta+allit n-ip may-ns. $akudan i++ulla ibrahim i-yus ispaq $-wis tam-uwssan. i++all ispaq i-yus yaoqub, i++all yaoqub i-tarwa-ns s-sin d-mraw, a-tn-igan d-id-babatnn$ nkk∫ni n-ayt-rbbi. 9 “walaynni id-babatnn$ usin tanuwwa t f-g∫matsn yusf, zznzn-t a-ig ismg $-tmazirt n-miãr. imma nttan, illa dids rbbi 10 ifukku-t z$-kullu tassasin-ns. lli$ ibidd yusf $-lgddam n-firoawn agllid n-miãr, ifk-as rbbi tapkimt iggutn, aylli$ fllas ir,a-ugllid, ifl $-ddu-ufus-ns tamazirt n-miãr ula kullu tigmmi-ns. 11 walaynni $-uwssan-an illa-u$ni $-miãr kullutt ula $-tmazirt-ad n-kanoan, ar-bahra-ta,nn mddn. ur-+,arn id-babatnn$ ad-afn mad- ttan. 12 isfld yaoqub is-illa imndi $-miãr, yazn id-babatnn$ ad-ddun s-$in tawala tamzwarut. 13 ddun ilmma tis snat-twal s-asn-imla yusf izd g∫matsn a-iga, iwrri firoawn issn ayt-dars n-yusf. 14 yazn yusf s-babas yaoqub d-mddn-ns kullutn, i,alb-tn a-d-dars-a kin. ssa n-id-mraw d-smmus (75) n-yan ad-gan. 15 iddu yaoqub s-miãr, immt $in nttan d-id-babatnn$. 16 awin-tn-d ilmma s-tmdint n- akim, m,ln-tn $-um,,al lli-sttin ikka ibrahim is$a-t s-nnuqrt dar ayt-pamur. 17 “zrin isgg∫asn, ar-ttigatn mddn-nn$ $-miãr bahra. yakmur-d-uzmz lli-$-ra-issafu rbbi awal lli-s-inna i-ibrahim. 18 inkr yan-ugllid ya,ni ipkam miãr, ur-issin yusf. 19 ar-tt-izzray f-imzwura-nn$ ar-didsn-it qu. yamr-tn ad-ssufu$n tarwa nna-yasn-lulnin, fln-tn-in ad-mmtn $-l*la. 20 $-uwssan-an a-ilul musa, iga ap mi bahra i wan. rbban-t

awal n-stifanus $-lmpkama

#rqqasn 156

ayt-dars kra,-iyrn $-tgmmi, 21 ssuf$n-t ilmma fln-t-in. walaynni tufa-t illis n-firoawn, tasi-t tg-t d-yus trbba-t. 22 ar-yaqra musa kullu tawassna n-ayt-miãr, iwrri ig argaz itjhhdn $-iwaliwn-ns d-iskkirn-ns. 23 “lli$ irgl kku+ id-mraw n-usgg∫as, i,r-d $-i*f-ns a-iddu i+r aytmas, a-tn-igan d-ayt-rbbi. 24 i+r yan gisn, ar-t-issrfufun yan gu-miãr. iftu musa a-t-ioawn irar i-gu-miãr f-ma-iskr. yut-t $akudan in$-t. 25 yini musa d-i*f-ns: ‘rad-issann aytma-yad is-ira rbbi a-tn-ifukku f-ufus-inu,’ walaynni ur-a-swingimn ntni $mkan. 26 ndid azkka s-i+ra musa sin irgazn n-ayt-rbbi mma$n i-ngratsn, iftu darsn yiri a-tn-issngadda. yini-asn: ‘wa-irgazn +rat, hati aytmatn a-tgam. ma* aylli$ tmma$m i-ngratun?’ 27 walaynni $walli issrfufnn wayya, infr musa yini-as: ‘ma-k-igan d-um$ar ula lpakm fllann$? 28 is-trit a-yyi-tn$t $mklli tn$it gu-miãr i,gam?’ 29 lli$ isfld musa i-mayad irwl, iffu$ miãr iddu igawr $-tmazirt n-madyan. laln-in dars sin tarwa $in. 30 “zrin kku+ id-mraw n-usgg∫as, iban-as-d ilmma yal-lmalak s-tmziwlt l-loafit $-yat-tzgg∫art tlla $-l*la $-tsga n-udrar n-sina. 31 musa, i,r-as lojb $-ma-itmnad, yakmur-n srs a-stt-issmaqql. $akudan a-isfld i-wawal n-sidi rbbi yini-as-d: 32 ‘nkki a-igan rbbi n-imzwura-nnk, rbbi n-ibrahim d-ispaq d-yaoqub.’ yiksa, musa ar-itrgigiy bahra, ur-i+,ar a-yall alln-ns. 33 isawl-da$ sidi rbbi yini-as: ‘kkis tur+iyin-nnk. han $in $-tbiddt iga akal ityaw+layn i-rbbi-nnk. 34 hati +ri$ mn k ad-trfufunn mddn-inu $-miãr, sfld$ i-ismumm∫in-nsn, gguz$-d a-tn-fukku$. imma $ilad nkr, ra-k-azn$ s-miãr.’ 35 “musa, nttan a-n-lupn ayt-rbbi inin-as: ‘ma-k-igan d-um$ar ula lpakm fllann$?’ imma rbbi yuzn-t-id ad-asn-ig am$ar d-unjjam lli$-as-d-iban lmalak $-tzgg∫art. 36 $akudan issuf$-tn-d z$-$in, iskr lmojizat d-tmitar tjhhdnin $-miãr ula $-dar-umda a+gg∫a$ ula kku+ id-mraw n-usgg∫as $-l*la. 37 musa, nttan a-innan i-ayt-rbbi: ‘rad-awn-ifk rbbi yan z$-aytmatun a-ig nnabi zund nkki.’ 38 “illa musa $-umnaggar n-ayt-rbbi $-l*la, yili d-imzwura-nn$, yili d-lmalak lli-srs-isawln $-udrar n-sina. nttan a-mi-d-imla rbbi iwaliwn ddrnin ad-a$-tn-d-isslkm nkk∫ni. 39 walaynni ag∫in imzwura-nn$ ad-srs-sfldn. nfrn-t irin ad-wrrin s-miãr. 40 inin i-harun: ‘skr-a$ kra n-ilahat ma-ya$-izggurun, a ku musa lli-a$-d-issuf$n z$-miãr, ur-nssin mad-as-ijran.’ 41 skrn ya-laãnam zund igiz $-uwssan-an, ar-n-srasn ti$rsiw $-lgddam-ns, skrn lfi ta frpn s-$aylli ssngaddan s-ifassn-nsn. 42 iwrri fllasn rbbi $akudan, ifl-tn ad-tobadn itran n-ignwan, $mklli inna $-warra l-lanbiya isqsa-tn: ‘way-ayt-rbbi, izd nkki a-mi-n-tssakmurm ti$rsiw d-twafkiw kku+ id-mraw n-usgg∫as $-l*la? 43 han a*iyyam n-mulu* a-tusim, d-itri n-ilah rafan. ar-ttobadm laãnam lli-tskrm. f-$ayan a-f-ra-k∫n-ssitti$ s-tuggugt n-babil.’ 44 “$-uwssan lli-$-llan imzwura-nn$ $-l*la ar-didsn-tawin a*iyyam lli-$-llant-tmitar n-is-didsn-illa rbbi. ityawskar-u*iyyam-an $mklli-s-inna rbbi i-musa zund maylli-as-imla. 45 fln-d ilmma a*iyyam-an

#rqqasn 157

dar willi-asn-gg∫ranin, asin-t-id ntni lli$-d-k mn d-ya uo s-tmizar n-mddn lli-issuf$ rbbi $-lgddam-nsn. iqama darnn$ ar ussan n-ugllid dawd. 46 nttan, ir,a fllas rbbi. i,alb-t dawd a-t-yadj a-iskr yat-tgmmi a-gis-izd$ rbbi lli-d-issbayynn i*f-ns i-babatnn$ yaoqub. 47 walaynni suliman ad-as-sul-ibnan tigmmi-an. 48 imma rbbi amattuy ur-a-izdd$ $-tg∫mma tyawskarnin s-ifassn n-bnadm. $mklli-s-inna f-imi n-nnabi: 49 ‘ignna iga lor -inu, ig-wakal a+ru llifan-sras$ i,arn-inu. $mkad a-inna sidi rbbi: man tigmmi a-rad-iyi-tbnum? man tapanut a-$-rad-sunfu$? 50 is-urd nkki a-iskrn kullu mayd illan?’” 51 izayd stifanus yini-asn: “matta $mkad qqurn i*fawn-nnun, zund i$-ur-tssinm rbbi ula tsfldm i-wawal-ns. tag∫im-bdda ma-ira rrup lqudus zund imzwura-nnun. 52 is-illa kra n-nnabi ur-irfufnn f-ifassn n-imzwura-nnun? ntni n$an ula $willi-d-iwinin l*bar n-is-ra-d-ya k yan iommrn s-ufulki n-rbbi. imma $ilad $-d-yu ka, tzznzam-t tn$m-t 53 kunni lli-mi-ifka rbbi ro f-ufus l-lmalayka, walaynni ur-jju-srs-tskirm.”

54 lli$ sfldn ayt-lmpkama i-mayad, nkrn-d gisn iriyn bahra, ar-tg+a+n u*san-nsn. 55 imma stifanus iommr s-rrup lqudus, ar-n-issmuqqul $-ignwan

i+r-n lmjd n-rbbi, i+r-n yasuo ibidd f-ufasi n-rbbi. 56 yini: “hati +ri$-n ignwan r+mn, +r$ yus n-bnadm ibidd f-ufasi n-rbbi.” 57 qqnn imzgan-nsn ar-t$uwwatn s-jjhd, azzln srs kullutn. 58 dpin-t s-brra n-tmdint ar-t-kkatn s-i+ran. kkisn inagan islhamn-nsn, srsn-tn-in $-dar i,arn n-yan-uoyyal ism-ns awl. 59 zaydn ar-sul-kkatn $-stifanus s-i+ran. imma stifanus i$ra i-siditnn$ yini: “wa-sidi yasuo, qbl rrup-inu.” 60 i,r f-ifaddn-ns s-wakal, yut s-yat-t$uyyit yini: “wa-sidi, a-ur-fllasn-tpasbt l*∫ ant-ad.” $ir inna awal-ad immt. imma awl ifrp lli$ n$an stifanus.

((8)) 1 z$-wass-an a-tzray-trfufnt i qan f-umnaggar n-aytmatn $-uru alim, akutn kullu $-tsgiw n-yudaya ula samira. $ir irqqasn a-iqaman. 2 imma stifanus,

m,ln-t kra n-mddn lli-tuqqarnin rbbi, ta$-tn-tgu,i-ns bahra. 3 imma awl iga-n tiqqi-ns a-ihlk amnaggar kullut. ar-ik m s-tg∫mma yat s-yat, ar-d-izukur irgazn ula tim$arin ar-tn-in-itlup $-lpbs.

4 imma $willi akutnin, ar-tkkan kraygatt mani ar-tbrrapn s-wawal n-rbbi. 5 iddu filibbus s-yat-tmdint $-samira, ar-itbrrap f-lmasip. 6

ggutn mddn n-$in, lli$ sfldn i-ma-ittini filibbus +rn timitar tjhhdnin lli-iskar, awin-tt kullu $-wawal-ns. 7 mddn ggutnin, ffu$n zgisn ljnun ∫* nnin s-t$uyya tjhhdnin, jjin kigan d-iku amn d-ibi,arn. 8 frpn ayt-tmdint-an bahra. 9 yili yan-urgaz $-tmdint-an ism-ns simoun, ar-iskar ssipr ar-gis-tojjabn ayt-samira. ar-asn-ittini izd wad imqqurn a-iga. 10 ar-tt-gis-tawin mddn kullutn, udmawn mqqurnin ula wiyya,, ar-ttinin:

lmut n-stifanus

tarfufnt lli-izrin f-imumnn

filibbus $-samira

#rqqasn 158

“argaz-ad tlla-gis-tpkimt n-rbbi lli-mi ism-ns ‘amqqur’.” 11 ar-srs-sflidn a ku kigan ad-zzrin ar-tojjabn $-ssipr lli-iskar. 12 walaynni lli$ sfldn i-ma-inna filibbus f-l*bar ifulkin n-tgldit n-rbbi ula f-ism n-yasuo lmasip, amnn awal-ns. issddm-tn $-waman, irgazn ula tim$arin. 13 yamn simoun ula nttan, issddm-t filibbus $-waman. izayd ar-itmunu d-filibbus, ar-itojjab $-lquwwat d-tmitar mqqurnin lli-dars-i+rra.

14 sfldn irqqasn $-uru alim f-ayt-samira is-qbln awal n-rbbi, aznn bïrus d-yupanna s-darsn. 15 lli$-n-lkmn, ++alln ,albn z$-rbbi a-d-ifk rrup lqudus i-willi umnnin. 16 a ku $akudan

ur-ta-d-fllasn-igguz rrup lqudus. $ir ddmn ntni $-waman s-ism n-siditnn$ yasuo. 17 srsn fllasn irqqasn ifassn-nsn s-tn-ik m rrup lqudus. 18 $ir i+ra simoun is-d-yu ka rrup lqudus lli$ fllasn srsn irqqasn ifassn-nsn, yawi-d iqaridn 19 yini-asn: “fkat-iyi ula nkki ta+,,art-ad, ba a-ik m rrup lqudus s-wanna-f-srs$ ifassn-inu.” 20 irar-as bïrus: “a-tthlkt kiyi ula nnuqrt-nnk, a ku t$alt izd s-iqaridn a-s-tlla-twafka n-rbbi. 21 ur-dark ta$amt $-twuri-ad ula ra-gis-tk mt, a ku ur-i$us-uwl-nnk $-i+ri n-rbbi. 22 fl l*∫ ant-an tnawlt, t,albt rbbi ad-ak-iãamp f-$ayn tnuwwat $-uwl-nnk. 23 a ku +ri$ is-tommrt s-wasmmum, tyassast s-iskraf n-ddnub.” 24 yini-asn simoun: “,albat rbbi f-ssibt-inu, a-ur-iyi-yili kra $-$ayd flla tnnam.” 25 izayd bïrus d-yupanna fkn tugga-nsn sawln i-mddn-an s-wawal n-siditnn$. wrrin ilmma s-uru alim. lli$ ftan $-u$aras ar-tbrrapn s-l*bar ifulkin $-iduran ggutnin n-samira.

26 imma filibbus, inna-yas-d yal-lmalak n-sidi rbbi: “nkr tddut s-tsga l-ljanub s-u$aras lli-itawin z$-uru alim s-tmdint n-$azza.” a$aras-an

illa $-l*la. 27 inkr filibbus iddu. imnaggar yan-urgaz, iga gu-paba ig lwazir n-ããnduq $-dar kandaka tagllitt n-paba . yu ka-d $-uwssan-an s-uru alim a-gis-itobad rbbi, yam+ a$aras-an ilmma ba a-iwrri s-tmazirt-ns. 28 $assan issuda $-lkurriãa-ns ar-yaqra $-warra n-nnabi i aoya. 29 $akudan filibbus, inna-yas rrup lqudus: “ftu-n dar bu-lkurriãa-yan, tmunt dids.” 30 yazzl filibbus s-dars, isfld-as ar-yaqra $-warra n-nnabi i aoya. isqsa-t filibbus: “is-tssnt lmona n-mayd taqrat?” 31 yini-as lwazir: “mamnk a-s-rad-issan$ lmona-ns i$-ur-dari mad-iyi-stt-imalan?” i,alb-t ilmma a-i$li issudu dids $-lkurriãa. 32 agzzum lli-yaqra $-warra n-rbbi iga $mkad: “zund izimmr lli-ldin ad-as-$rsn, n$d zund alqqa$ lli-ifssan $-gr ifassn n-willi ra-t-ilass, ur-ir+im imi-ns. 33 rgmn-t ss,rn fllas lba,l. ma-ra-yaddr tarwa-ns? a ku bbin-t z$-tudrt n-ddunit-ad.” 34 isawl-da$ lwazir isqsa filibbus: “ini-yyi, ma-f-isawl nnabi lli$ inna mayad? izd f-i*f-ns n$d kra n-yan ya,ni?” 35 ibdu filibbus $akudan z$-warra-yan, ar-as-imala

uguz n-rrup lqudus

f-ayt-samira

filibbus d-lwazir n-paba

#rqqasn 159

l*bar ifulkin f-yasuo. 36 zaydn ssudun $-u$aras aylli$ lkmn yan-ud$ar gis aman, yini lwazir i-filibbus: “hay-aman. is-illa ma-rad-iyi-ikkis a-yyi-tssddmt?” 37 yini-as filibbus: “ur-illi ma-rad-ak-t-ikkis i$-tumnt s-nniyt n-uwl-nnk.” yini-as: “ha-yyi umn$ is-iga yasuo lmasip yus n-rbbi.” 38 yini lwazir i-u*ddam-ns a-issbidd lkurriãa, igguz s-waman ntta d-filibbus, issddm-t. 39 imma filibbus, $ir $lin-d z$-waman s-t-issitti rrup n-siditnn$, ur-sul-t-i+ri lwazir. izayd ntta f-u$aras-ns s-lfrp iggutn. 40 imma filibbus yufa-n i*f-ns $-tmdint n-a dud, izayd ar-itkka kullu timdinin ar-gisnt-itbrrap s-l*bar ifulkin aylli$ irup qayãriyya.

((9)) 1 imma awl ar-sul-iskar masa-issiwid imp,arn n-siditnn$ ar-tn-itnuwwa s-lmut. iddu s-dar-unm$ur ihiyyan n-tgmmi n-rbbi, 2 i,alb z$-gis tibratin

i-im$arn n-tg∫mma n-t+allit $-tmdint n-dima q, ba a-i$wi wanna-n-yufa z$-ayt-u$aras l-lmasip gn-iyt irgazn n$d tim$arin, yawi-tn s-uru alim. 3 issudu awl aylli$-n-yakmur s-dima q, s-d-fllas-tsfaw yat tifawt itjhhdn z$-ignwan. 4 i,r s-wakal isfld i-yan-wawal inna-yas: “ awl, awl, ma* a-yyi-tssrfufunt?” 5 yini: “wa-sidi, ma-tgit kiyi?” yini-as: “nkkin a-igan yasuo lli-tssrfufunt. 6 imma $ilad nkr tk mt s-tmdint. rad-ak-ityawnna ma-k-id-iqqann a-ti-tskart.” 7 duhdun $willi dids ssudanin, biddn $in fssan. sllan ntni i-wawal-an walaynni ur-+rin yan. 8 inkr awl z$-wakal walaynni lli$ ir+m alln-ns ur-isfaw yat. am+n-as afus awin-t s-dima q. 9 ikka kra,-uwssan ur-isfaw, ur-a-i tta ula-da-issa. 10 illa yan-ump,ar l-lmasip $-dima q ism-ns pananiyya, iban-as-d siditnn$ $-twargit yini-as: “wa-pananiyya.” yini: “ha-nkki a-sidi.” 11 yini-as siditnn$: “nkr tddut s-tgmmi n-yahuda $-tsukt lli-mi-ttinin ‘tasukt inmn’, tsqsat $-yan-urgaz gu-ïarsus ism-ns awl. a ku ar-it+alla, 12 i+r $-twargit yan-urgaz ism-ns pananiyya yu ka-d dars, isrs fllas ifassn-ns ba a-yisfiw.” 13 isawl pananiyya yini: “wa-sidi, sfld$ i-kullu ma-ttinin mddn f-urgaz-an ula kullu ma-iskar y∫* n i-im+layn-nnk $-uru alim. 14 hati $ilad yu ka-d s-$id, yawi-d dids tibratin z$-inm$urn n-tgmmi n-rbbi ba a-yam+ kullu $wid aqranin s-ism-nnk.” 15 yini-as siditnn$: “ddu s-dars, a ku argaz-an sti$-t a-ig aruku lli-ra-yasi ism-inu dar ayt-tmizar aggugnin d-igldan ula dar ayt-rbbi. 16 rad-as-ml$ mn k n-trfufnt a-t-id-iqqann a-srs-irfufn f-ism-inu.” 17 iddu pananiyya ik m s-tgmmi lli-$-illa awl, isrs fllas ifassn-ns yini-as: “wa-g∫ma awl, yuzn-iyi-d siditnn$, a-t-igan d-yasuo lli-ak-d-ibann $-u$aras $akud lli$-di-tssudit. yazn-iyi-d s-dark ba a-tisfiwt tommrt s-rrup lqudus.” 18 $ir inna mayad s-d-i,r kra z$-walln n- awl irwas i-ikr,n n-islman, iwrri isfaw. inkr $akudan, issddm-t pananiyya $-waman. 19 i ilmma s-iwrri idus. igawr awl d-imp,arn l-lmasip $-dima q kra n-uwssan. 20 ibdu ar-itbrrap

awl iwrri yumn s-lmasip

#rqqasn 160

$-tg∫mma n-t+allit ar-ittini: “yasuo iga yus n-rbbi.” 21 ar-tojjabn kullu willi-as-sflidnin ar-ttinin i-ngratsn: “is-urd $wad a-ithlakn $willi aqranin s-ism-ad $-uru alim? is-ur-d-yu ki s-$id ba a-tn-yam+ yawi-tn s-dar inm$urn n-tgmmi n-rbbi?” 22 imma awl ar-itzayad ar-isawal s-tpkimt itjhhdn ar-imala is-iga yasuo $walli-d-yuzn rbbi a-ig lmasip, aylli$ ur-ufin ayt-yudaya lli-zd$nin $-dima q mamnk a-fllas-traran awal. 23 zrin-uwssan ggutnin s-fllas-m awarn kra n-ayt-yudaya, irin a-t-n$n. 24 gabln imawn n-tmdint $-iy, ula azal ba a-t-hlkn. imma awl isfld i-$aylli fllas nuwwan. 25 awin-t imp,arn-ns $-iy, s-yan-warryap illa $-u$∫rab, zzugzn-t $-yan-uryal s-brra n-tmdint.

26 iddu awl s-uru alim, yiri a-i+r imp,arn n-siditnn$. imma ntni ksu,n z$-gis kullutn, a ku ur-t-uminn is-iwrri iga amp,ar l-lmasip. 27

ya k-id barnaba yawi awl s-dar irqqasn, yini-asn f-mamnk ad-as-d-iban siditnn$ $-u$aras isawl srs, ula mamnk a-izom awl ar-isawal s-ism n-yasuo $-dima q. 28 iqama didsn awl, ar-itkka kullu tamdint n-uru alim ar-isawal s-ism n-siditnn$ s-zzoamt. 29 ar-issmqsa ar-itmjapad d-ayt-yudaya lli-d-kkanin timizar ya,ni, imma ntni skrn fat-n$n. 30 lli$ sfldn aytmatn f-maylli nuwwan, awin-t s-lmrsa n-qayãriyya, azn-t ilmma s-tmdint-ns n-ïarsus. 31 $-uwssan-an ihnna lpal dar kullu ayt-umnaggar $-tmizar n-yudaya ula jalil ula samira. ar-ttigatn ar-tdusn, ar-tn-izzoam rrup lqudus. ar-skarn kullu f-ad-r,un siditnn$.

32 $-uwssan-an ar-itkka bïrus kraygatt mani, ya k-id s-dar im+layn n-rbbi $-uduwwar n-ludda. 33 yaf-n $in yan-urgaz iku mn, ism-ns oinyas. tam

isgg∫asn ur-i+,ar a-inkr z$-tisi-ns. 34 yini-as bïrus: “wa-oinyas, hati ijjujji-k yasuo lmasip. nkr tssmunt asddul-nnk.” inkr $akudan, ibidd f-i,arn-ns. 35 +rn-t kullu ayt-ludda ula $willi zd$nin $-uza$ar n-sarun, wrrin amnn ula ntni s-siditnn$. 36 tlla yat-tmp,art l-lmasip $-tmdint n-yaffa, ism-ns ïabita. tga lmona n-ism-ns ‘ta+nkïï’. nttat ar-bdda-tskar afulki $-mddn ar-ttoawan im+la,. 37 tu,n $-uwssan-an tmmt. sirdnt-stt srsnt-stt-in $-yan-upanu n-uflla. 38 tamdint n-yaffa ur-bahra-taggug f-uduwwar n-ludda. lli$ sfldn imp,arn is-illa bïrus $-ludda, aznn sin irgazn s-dars ,albn-t: “a k-id $il $il.” 39 inkr bïrus imun didsn. lli$ irup tigmmi ss$lin-t s-upanu. a kind-d-thjjalin kullutnt lullint i-bïrus ar-allant ar-as-malant iq ban d-islhamn lli-tskr ïabita lli$ sul didsnti tlla. 40 imma bïrus issuf$-tnt kullutnt z$-upanu, yut f-ifaddn-ns i++all i,alb rbbi. igrawl ilmma $-talli immutn yini-as: “wa-ïabita, nkr,” s-di-tr+m alln-ns t+r bïrus, tnkr $-tisi-ns. 41 imdi-as-n bïrus afus-ns issbidd-stt f-i,arn-ns. i$r s-im+layn n-rbbi d-thjjalin, ifk-asn-tt-id tddr. 42 ar-sflidn kullu ayt-yaffa f-ma-ijran, aylli$ iggut ma-iwrrin yumn s-siditnn$. 43 igawr bïrus $-yaffa yan-mnnaw-uwssan $-dar yan-udbba$

zzoamt n- awl $-uru alim

ajjujji d-tnkra f-ufus n-bïrus

#rqqasn 161

ism-ns simoan.

((10)) 1 illa yan-urgaz $-tmdint n-qayãriyya ism-ns kurnilyus, iga lqbïan z$-rrbot n-ioskrin n-rruman lli-mi-ttinin ‘rrbot n-iïalya’. 2 ar-itobad rbbi

yiri bdda a-t-ir,u, nttan ula kullu ayt-tgmmi-ns. ar-yakka ma-iggutn i-im+la, n-ayt-yudaya, ar-bdda-it+alla ar-it,alab rbbi. 3 yan-wass $-tasaot tis kraïï n-tdgg∫at iban-as-d yal-lmalak n-rbbi, yu ka-d dars yini-as: “wa-kurnilyus.” 4 issmaqql gis kurnilyus yiksa, bahra yini: “mad-dari-trit a-sidi?” izayd lmalak yini-as: “hati iqbl rbbi ti+ulla-nnk ula maylli takkat i-im+la,, ir,u fllak. 5 nkr $ilad taznt kra n-irgazn s-tmdint n-yaffa ad-d-awin yan-urgaz lli-mi ism-ns simoan bïrus. 6 hatin igguz $-tgmmi n-yan-udbba$ ism-ns simoan $-tama n-umda.” 7 lli$-t-ifl lmalak i$r kurnilyus i-sin imqasan n-tgmmi-ns ula yan-uoskri-ns lli-itobadn rbbi. 8 yini-asn f-kullu ma-ijran yazn-tn ilmma s-yaffa. 9 ndid azkka sul llan $-u$aras akmurn-in s-yaffa, i$li bïrus s-ukfaf n-tgmmi a-i++all. tga tasaot tis snat d-mrawt $-ïu++unt n-wass 10 s-t-ya$ la+ yiri ma-i tta. sul *dmn $-tirmt sasd-issbayyn rbbi kra zund tawargit. 11 i+r ignwan r+mn, igguz-d fllas kra irwas i-lizar imqqurn ityama+ z$-kku+ï-t$mrin, ittrs-d s-wakal. 12 ilin gis kigan d-lupu d-ibnkaln d-ig,a, n-tagant. 13 isawl-d yan-wawal yini: “nkr a-bïrus, t$rst t t.” 14 irar-as bïrus: “pa a a-sidi. ur-jju- i$ ma-f-inna ro n-musa iprm n$d irka.” 15 isawl-d-da$-wawal-an yini-as: “a-ur-tgt ma-issplla rbbi d-ma-iprmn.” 16 ijru $mkan kraïï-twal, ityalal ilmma lizar s-ignwan. 17 sul a-iswingim bïrus $-ma-tga lmona n-twargit-an s-d-rupn irgazn lli-d-yuzn kurnilyus. ar-sqsan $-tgmmi n-simoan aylli$-n-biddn $-imi-ns. 18 $rn i-ayt-tgmmi sqsan-tn: “is-darun yan-urgaz ism-ns simoan bïrus?” 19 nttan sul a-iswingim $-lmona n-twargit s-as-inna rrup lqudus: “ha-kra, irgazn ar-srk-siggiln. 20 nkr $ilad tgguzt, tmunt didsn bla t kkat, a ku nkki a-tn-d-yuznn.” 21 igguz bïrus $akudan yini-asn: “hati nkki asa-tsiggilm. mad-dari-tram?” 22 inin-as: “yuzn-a$-d lqbïan kurnilyus. iga argaz ifulkin, ar-itobad rbbi ar-ti-tuqqarn kullu ayt-yudaya. iban-as-d yal-lmalak n-rbbi, yini-as ad-ak-d-i$r s-tgmmi-ns ba a-isfld i-ma-rad-as-tinit.” 23 i k m-tn bïrus $akudan s-tgmmi, ig-tn d-inbgiwn-ns. ndid azkka imun didsn, nttan ula kra n-aytmatn ya,ni z$-tmdint n-yaffa. 24 ndid azkka irup tamdint n-qayãriyya. ar-srs-itql kurnilyus, nttan d-ayt-dars d-imddukk∫al-ns, a ku issmun-tn-d kullutn $-tgmmi-ns. 25 ilkm bïrus tigmmi s-t-id-imnaggar kurnilyus iknu s-wakal $-dar i,arn-ns. 26 issnkr-t-id bïrus yini-as: “nkr, nkki bnadm kad-gi$.” 27 izayd ar-dids-isawal, ik m ilmma s-tgmmi yaf-n mddn ggutnin a-$in-imunn. 28 yini-asn bïrus: “tssnm ro n-musa is-ur-yudji yan igan

tawargit n-bïrus

#rqqasn 162

z$-ayt-yudaya a-ik m s-dar ibrraniyn ula imun didsn. walaynni imla-yyi rbbi a-ur-g$ yan d-ma-iprmn ula ma-irkan. 29 f-mayan afd-u ki$ lli$-n-sri-tuznm, ur-sul-m awar$ d-i*f-inu. imma $ilad ri$ ad-iyi-tmlm ma-f-iyi-di-t$ram.” 30 isawl kurnilyus yini-as: “kra,-uwssan ayad, zund tasaot-ad igan tis kraïï n-tdgg∫at, ar-t+alla$ ar-t,alab$ rbbi $-tgmmi-nu, s-+ri$ yan-urgaz ibidd $-lgddam-inu s-tmlsa ssmr$anin. 31 yini-yyi: ‘wa-kurnilyus, isfld rbbi i-t+ulla-nnk, ur-ittu maylli takkat i-im+la,. 32 azn $ilad s-yaffa tsqsat $-yan-urgaz lli-mi ism-ns simoan, ar-as-ttinin bïrus. igguz $-tgmmi n-yan-udbba$ ism-ns simoan $-tama n-umda.’ 33 azn$-n srk $akudan. hati tskrt gigi ma-ifulkin lli$-d-tu kit. imma $ilad ha-nkk∫ni kullwa$ $-lgddam n-rbbi, nra a-nsfld i-kullu mafk-yuããa siditnn$ ad-a$-ti-tmlt.”

34 isawl bïrus yini: “ssn$ $ilad izd s-ããapt ur-a-iskar rbbi s-uwdmawn. 35 a ku ar-itqbal kullu wanna-t-ituqqarn ar-iskar ma-t-ir,an, kra tga-tmazirt-ns. 36 $mkad a-iga-wawal lli-d-yuzn

rbbi i-mddn-ns n-ayt-yaoqub, iml-asn-d l*bar ifulkin n-sslamt $-gras didsn f-uwdm n-yasuo lmasip lli-igan sidis n-kullu ma-illan. 37 tsfldm f-ma-ijran $-kullu tamazirt n-yudaya, ibdu z$-jalil tigira n-ma-itbrrap yupanna ar-issddam mddn $-waman. 38 tissanm f-yasuo gu-naãira is-t-iommr rbbi s-rrup lqudus d-tpkimt itjhhdn, ar-itkka kraygatt mani ar-iskar afulki ar-ijjujji kullu willi tyawkrrafnin s-iskraf n-iblis, a ku illa dids rbbi. 39 nkk∫ni nga fllas inagan, n+ra kullu ma-iskar $-tmazirt n-yudaya ula $-uru alim. n$n-t ilmma f-uggjdi, 40 walaynni $-wis kra,-uwssan issnkr-t-id rbbi z$-lmut issbayyn-t-id. 41 ur-d-iban i-kullu mddn walaynni $ir i-willi isti rbbi ad-gn inagan, a-tn-igan d-nkk∫ni lli-dids-i an nsu dids tigira n-ma-d-inkr z$-lmut. 42 yuããa-ya$ a-ntbrrap ar-nakka tugga-nn$ n-izd nttan a-i+li rbbi a-yut lpukm f-willi ddrnin ula $willi mmutnin. 43 nttan a-f-sawln lanbiya kullutn ar-akkan tugga-nsn ar-ttinin: s-ism-ns a-s-ra-issitti rbbi ddnub f-kullu wanna srs yumnn.”

44 sul a-isawal bïrus s-d-igguz rrup lqudus f-kullu willi-as-sflidnin. 45 ar-tojjabn imumnn n-ayt-yudaya lli-d-munnin d-bïrus lli$ +ran mamnk a-ifka rbbi lbaraka n-rrup lqudus i-ibrraniyn ula

ntni. 46 a ku sfldn-asn ar-sawaln s-iwaliwn i$ribn ar-tal$n rbbi. yini ilmma bïrus: 47 “is-illa ma-rad-a$-ikkis a-nssddm mddn-ad $-waman? a ku ula ntni, ifka-yasn rbbi rrup lqudus $mklli-a$-t-ifka nkk∫ni.” 48 yuããa-tn ad-ddmn $-waman s-ism n-yasuo lmasip. ,albn-t ilmma a-didsn-igawr kra n-uwssan.

((11)) 1 sfldn irqqasn d-aytmatn $-kullu tamazirt n-yudaya f-ibrraniyn is-um+n ula ntni awal n-rbbi. 2 lli$ iwrri bïrus s-uru alim, nkrn srs $willi

awal n-bïrus $-tgmmi

n-kurnilyus

uguz n-rrup lqudus

f-ibrraniyn

isawl bïrus f-ibrraniyn

#rqqasn 163

ttirinin ad-++alln mddn i-ddat-nsn inin-as: 3 “ma* aylli$ tgguzt $-dar $willi ur-++ullinin, ar-didsn-t ttat?” 4 isawl bïrus iml-asn kullu ma-ijran z$-isizwar yini-asn: 5 “lli$ nkki $-tmdint n-yaffa ar-t+alla$ ar-t,alab$ rbbi, s-iyi-d-issbayyn kra zund tawargit. +r$ kra igguz-d flla, irwas i-lizar imqqurn ityama+ z$-kku+ï-t$mrin. igguz-d z$-ignwan ittrs-d $-lgddam-inu. 6 ssmaqql$ gis lm*luqat, gan lupu d-ibnkaln d-ig,a, n-tagant, 7 s-sfld$ i-yan-wawal inna-yyi: ‘nkr a-bïrus, t$rst t t.’ 8 rar$-as: ‘pa a a-sidi. ur-jju-m,i$ kra-f-inna ro n-musa iprm n$d irka.’ 9 isawl-d-da$-wawal-an z$-ignwan yini-yyi: ‘a-ur-tgt ma-issplla rbbi d-ma-iprmn.’ 10 ijru mayad kraïï-twal, ityalal ilmma lizar s-ignwan. 11 tasaot-an a$n-rupn kra, irgazn tigmmi lli-$-gguz$, tyazann-in sri z$-qayãriyya. 12 yini-yyi rrup lqudus ad-didsn-mun$ bla kka$. munn ilmma didnn$ s,iã aytmatn-ad. nk m s-tgmmi n-kurnilyus. 13 yini-a$ nttan f-mamnk a-i+ra yal-lmalak ibidd $-tgmmi-ns yini-as: ‘azn s-yaffa, tsqsat $-yan-urgaz lli-mi ism-ns simoan, ar-as-ttinin bïrus. 14 rad-ak-d-yawi awal masa-ttnjamt kiyi ula kullu ayt-tgmmi-nnk.’ 15 “bdu$ ar-asn-sawal$, s-d-fllasn-igguz rrup lqudus $mklli-d-fllann$-igguz nkk∫ni $-isizwar. 16 kti$-d awal n-siditnn$ lli-s-a$-inna: ‘ikka-ttin yupanna ar-issddam mddn $-waman, imma kunni ra-tddmm s-rrup lqudus.’ 17 ibayyn is-asn-d-ifka rbbi maylli-a$-d-ifka nkk∫ni lli$ numn s-siditnn$ yasuo lmasip. mad-gi$ nkki aylli$ rad-,a,,$ rbbi?” 18 lli$ sfldn mddn-an i-ma-inna bïrus ur-sul-darsn ma-ttinin. al$n rbbi inin: “hati ifka rbbi i-ibrraniyn ula ntni ad-d-wrrin z$-kullu ma-y∫* nn, k mn-d s-tudrt-ad idumn.”

19 ar-tmuddun $willi akutnin f-ssibt n-trfufnt tigira l-lmut n-stifanus, ar-ttidun $-uwssan-an ar tamazirt n-finiqiyya d-igzir n-qubrus d-tmdint

n-anïakiyya, ar-sslkamn awal n-rbbi $ir i-willi ganin ayt-yudaya. 20 walaynni kra gisn, gan n-ayt-qubrus d-ayt-kurini, lli$ rupn anïakiyya bdun ar-sawaln s-ibrraniyn ula ntni, ar-asn-ttinin f-l*bar ifulkin n-siditnn$ yasuo. 21 ioawn-tn siditnn$ aylli$ umnn mddn ggutnin am+n a$aras n-siditnn$. 22 sfldn aytmatn n-umnaggar $-uru alim f-mayad, aznn ilmma barnaba s-anïakiyya. 23 lli$-n-ilkm, i+r mamnk a-tn-ibark rbbi, ifrp izzoam-tn kullutn ad-am+n $-siditnn$ s-uwl izgan. 24 iga barnaba argaz ifulkin, iommr s-rrup lqudus ula liman. igatn $willi um+nin a$aras n-siditnn$ $-uwssan-an. 25 iddu barnaba $akudan s-tmdint n-ïarsus a-isiggl s- awl. 26 lli$-t-yufa, yawi-t dids s-anïakiyya. qaman $in asgg∫as ar-tmunun d-umnaggar n-aytmatn ar-sslmadn mddn ggutnin. $-tmdint n-anïakiyya a-$-bdan mddn ar-ttinin i-imp,arn ‘imasipin’. 27 $-uwssan-an a$d-u kan kra n-mddn z$-uru alim s-anïakiyya, ar-ttinin iwaliwn nna-yasn-imala rbbi. 28 inkr yan gisn ism-ns agabus, iguwwd-t rrup lqudus yini-asn: “yan kra ra-yili-u$ni i qan $-ddunit kullutt.” (ijra-nnit $mkan $-uwssan n-ugllid kludyus.) 29 m a kan-d imp,arn f-ad-aznn kra l-lmoawnt i-aytmatn

amnaggar n-imumnn $-anïakiyya

#rqqasn 164

$-tmazirt n-yudaya, ifk kud yan gisn $un k lli-mi-i+,ar. 30 skrn $mkan, azn-tt i-im$arn $-uru alim f-ufus n-barnaba d- awl.

((12)) 1 $-uwssan-an a-yum+-ugllid hirudus kra z$-aytmatn n-umnaggar, yiri a-tn-issrfufn. 2 yam+ yaoqub g∫mas n-yupanna in$-t s-ta++it. 3 lli$ i+ra mamnk ad-frpn

ayt-yudaya s-$ayan, izayd yam+ bïrus ula nttan $-uwssan l-loid n-ur*ãiã. 4 ig-t-in $-lpbs, ar-ti-tgabaln kku+ï rrbayo n-ioskrin, ilin kku+ $-kraygatt rrbot. yiri hirudus a-fllas-yut lpukm $-lgddam n-kullu mddn tigira l-loid n-usurf. 5 iqama bïrus $-lpbs, imma ayt-umnaggar ar-t+allan ar-bahra-fllas-t,alabn rbbi.

6 i, lli-izwarn ass lli-$-ra-t-in-isspa,r hirudus $-lgddam n-mddn, iïïas bïrus $-gr sin ioskrin, iqqn s-snat ssnasl. ilin ingabaln ya,ni $win

ti,af $-imi l-lpbs, 7 s-ibidd yal-lmalak n-sidi rbbi $-tpanut lli-$-illa bïrus. tssmr$a s-tifawt itjhhdn. issmass-t lmalak z$-t$ruïï-ns issfaq-t-id yini-as: “nkr $il $il,” s-,rnt ssnasl z$-ifassn-ns. 8 yini-as lmalak: “bkis tqqnt tur+iyin-nnk.” inkr bïrus iskr mayan. yini-as lmalak: “ssmun aslham-nnk t,furt-iyi.” 9 i,fur-t bïrus iffu$ z$-tpanut. ur-issin kullu mayn iskar lmalak izd ããapt a-iga. i$al izd $ir kra n-twargit ayan. 10 zrin f-ingabaln zwarnin, zrin f-wis sin, lkmn tiflut n-uwzzal lli-iqaman ad-ffu$n s-tmdint. tr+m-tflut i-i*f-ns, ffu$n. zrin-in tasukt-an, s-fllas-yitti lmalak ifl-t $in. 11 $akudan a-ifhm bïrus mad-as-ijran yini: “ssn$ $ilad izd s-ããapt yuzn-d sidi rbbi lmalak-ns a-yyi-d-ifukku z$-ufus n-hirudus ula z$-kullu mad-ran mddn-an n-ayt-yudaya a-t-flla-zzrin.” 12 lli$ ifaq bïrus i-mad-as-ijran, iftu s-tgmmi n-maryam innas n-yupanna lli-mi-ttinin marqus. llan $in mddn ggutnin munn-d kullu ar-t+allan ar-t,alabn rbbi. 13 iss,uqqr bïrus $-imi n-brra. ta k-id yat-t*ddamt ism-ns ruda, ba a-t+r ma-iss,uqqrn. 14 $ir tuk∫z awal n-bïrus tfrp bahra aylli$ tettu imi is-iqqn, twrri s-tizzla s-ug∫ns tini-asn: “hati bïrus ayd ibiddn $-imi.” 15 rarn-as-d: “is-tffu$t i*f-nnm?” tini-asn-da$: “bïrus a-iga.” rarn-as: “uhu, paqqan lmalak-ns kayan.” 16 sul iqama bïrus $-imi ar-iss,uqqur. r+mn-as afn-t-in bïrus a-iga, i,r-asn lojb. 17 yall afus-ns a-tn-issfssa, yini-asn ilmma f-mamnk a-t-id-issuf$ siditnn$ z$-lpbs. yuããa-tn: “iniyat kullu mayad i-yaoqub d-aytmatn.” ifl-tn $akudan, iddu s-mani ya,ni. 18 lli$ ifaw lpal, duhdun ingabaln l-lpbs bahra, ar-ssmqsan i-ngratsn: “ma-iga $ayad? mani ikka bïrus?” 19 yazn hirudus ma-srs-isiggiln, walaynni ur-t-ufin. isqsa ingabaln bahra, issuf$-tn ilmma a-tn-n$n. iffu$ hirudus tamazirt n-yudaya iddu s-qayãriyya igawr $in.

20 $-uwssan-an i+i hirudus d-imzd$n n-ãur d-ãayda. a kin-d ayt-tmdinin-an s-yan-wawal, irin ad-dids-sawln, a ku iqqan-tn-d ad-awin mad- ttan

tarfufnt f-ufus n-hirudus

$mklli iffu$ bïrus z$-lpbs

lmut n-hirudus

#rqqasn 165

z$-tmazirt n-ugllid. m a kan-d zwar d-lwazir ism-ns blastus, ba ad-,albn z$-hirudus sslamt. 21 lli$ ilkm-wass lli-$-ra-tn-i+r, ilsa hirudus aslham n-tgldit-ns, iskiws $-lkursi l-lpukm isawl i-mddn-an. 22 alln ntni awal-nsn inin: “awal n-yan-ilah ayad, urd awal n-bnadm.” 23 $akudan a-t-id-yut yal-lmalak n-sidi rbbi s-twukka ar-t-t tta $-ug∫ns-ns aylli$ immut, a ku yum+ lmjd lli-igan win rbbi. 24 ar-bahra-itzayad-wawal n-rbbi $-uwssan-an, iggut ma-srs-isflidn. 25 imma barnaba d- awl, lli$ sslkmn lamant-nsn s-uru alim, wrrin s-anïakiyya. awin didsn yupanna lli-mi-ttinin marqus.

((13)) 1 llan kra n-mddn $-umnaggar n-aytmatn $-anïakiyya, ar-ttinin iwaliwn nna-yasn-imala rbbi ar-sslmadn. illa barnaba d-simoan lli-mi-ttinin ‘asggan’, yili

lukyus gu-kurini d-manayn lli-imqqurn d-ugllid hirudus $-yat-tgmmi, yili awl. 2 yan-wass a+umn ar-tobadn siditnn$, s-asn-inna rrup lqudus: “fkat-iyi-d barnaba d- awl ad-qasan kra n-twuri, $ri$-asn srs.” 3 zaydn ilmma $-u+um d-t+allit, srsn fllasn ifassn-nsn saf,n-tn.

4 ddun ntni $mklli-asn-imla rrup lqudus s-lmrsa n-salukiyya, ssudun $-umda s-igzir n-qubrus. 5 k mn s-tmdint n-salamis ar-tbrrapn s-wawal n-rbbi

$-tg∫mma n-t+allit n-ayt-yudaya. iwin didsn yupanna lli-mi-ttinin marqus, ar-tn-itoawan $-twuri. 6 ar-tkkan igzir kullut aylli$ lkmn tamdint n-bafus, afn-in gis yan-usppar gu-yudaya ism-ns barya uo, ar-ittini is-iga nnabi walaynni ar-isskirkis. 7 nttan ar-itgawar dar lpakm n-igzir ism-ns sarjyus-bulus. iga lpakm-an bab l-loaql. yazn s-barnaba d- awl i,alb-tn ad-d-a kin s-dars, a ku ira a-zgisn-isfld i-wawal n-rbbi. 8 imma asppar-an, ism-ns alimas s-wawal n-ayt-yunan, inkr srsn yiri a-ipãar lpakm a-ur-yam+ a$aras l-lmasip. 9 $akudan awl lli-mi-nttini bulus iommr s-rrup lqudus, imnad $-usppar 10 yini-as: “wa-yus n-iblis, tgit am,a,, i-kullu ma-ira rbbi. tommrt s-tkrkas d-tillay ∫* nnin. ar-bdda-tsslullit i$arasn ∫$+annin n-siditnn$. 11 hati illa-fllak-ufus n-siditnn$. ra-tbuk,t ur-ra-tisfiwt ar azmz ya,ni.” $akudan a-fllas-i,r-umdlu d-tillas, ar-itlli s-mad-as-itam+n afus. 12 imma lpakm, lli$ i+ra mayd ijran, itojjb bahra. yamn s-mad-as-sslmdn f-siditnn$.

13 iffu$ bulus d-usmun-ns z$-bafus, ssudun $-umda s-tmdint n-barga $-tmazirt n-bamfiliyya. ib,u didsn yupanna lli-mi-ttinin marqus, iwrri s-uru alim. 14 zaydn ntni z$-barga s-tmdint

n-anïakiyya n-bisidiyya. k mn s-tgmmi n-t+allit $-wass n-usunfu, skiwsn gis. 15 im$arn n-tgmmi n-t+allit, tigira n-mad-$ran z$- ro n-musa d-warratn l-lanbiya, $rn-asn: “way-aytmatnn$, nkrad-d tsawlm i$-darun kra n-iwaliwn masa-tssdusm mddn-nn$.”

amuddu amzwaru i-tbrrapt

asppar d-lpakm $-qubrus

tabrrapt $-anïakiyya n-bisidiyya

#rqqasn 166

16 inkr bulus yall afus-ns yini-asn: “way-ayt-rbbi d-ibrraniyn lli-tobadnin rbbi, sfldat-iyi. 17 rbbi n-ayt-darnn$ i+li imzwura-nn$, issigat-tn bahra $-isgg∫asn lli-$-llan $-tmazirt n-miãr. issuf$-tn-d ilmma z$-$in s-ufus-ns itjhhdn. 18 ibidd didsn kku+ id-mraw n-usgg∫as $-l*la. 19 ihlk ssa n-tglday $-tmazirt n-kanoan, ifk-asn tamazirt-an a-stt-wrtn. 20 $mkan a-s-izri ma-itggan kku+ id-miyya d-smmus id-mraw (450) n-usgg∫as. ifk-asn ilmma im$arn tjhhdnin a-fllasn-tpkamn ar ussan n-nnabi ãamwil. 21 ,albn-t $akudan a-zgisn-i+li yan ad-asn-ig agllid, iml-asn rbbi awl yus n-qi z$-tqbilt n-bnyamin. izayd nttan ar-fllasn-itpkam kku+ id-mraw n-usgg∫as. 22 issitti-t ilmma rbbi, ig dawd d-ugllid-nsn. nttan a-f-ifka rbbi tugga-ns inna: ‘ufi$-n $-dawd yus n-yassa ma-n-yakmurn s-uwl-inu. ra-iskar kullu mad-ri$.’ 23 imma $ilad, z$-tasut n-dawd a-z$-d-ifka rbbi yan ya,ni a-ig anjjam i-ayt-rbbi $mklli-s-inna $ayd izrin, a-t-igan d-yasuo. 24 lli$ ur-ta-igri yasuo $-twuri-ns, ikka-ttin yupanna amsddam ar-itbrrap ar-ittini i-kullu ayt-rbbi ad-fln mad-skarn y∫* n ar-tn-issddam $-waman. 25 lli$-d-yakmur-uzmz a-ikmml yupanna tawuri-ns, isqsa mddn-an: ‘ma-ttinim gi$-t nkki? hati urd nkkin a-igan $wallisa-ttqlm, walaynni ra-d-ya k tigira-nu. ur-sthlla$ nkki ad-r+m$ ifalan n-tur+iyin-ns.’ 26 “way-aytma z$-tasut n-ibrahim d-ibrraniyn lli-tobadnin rbbi, nkk∫ni kullwa$ a-mi-d-yuzn rbbi awal f-mamnk a-rad-a$-ijjnjm. 27 imma imzd$n n-uru alim d-inm$urn-nsn ur-ssinn izd yasuo a-igan anjjam llisa-tqln. ur-fhimn iwaliwn l-lanbiya lli-aqran kraygatt ass n-usunfu, walaynni ssuwfan iwaliwn-an lli$ fllas pkamn. 28 wa**a ur-gis-ufin mafat-nqqan, ,albn z$-bilaïus a-t-in$. 29 $akud lli$ skrn ntni kullu maylli fllas ityaran z$-isizwar, zzugzn-t z$-uggjdi, srsn-t-in $-um,,al. 30 “imma rbbi hati issnkr-t-id z$-lmut, 31 ar-d-itban kigan d-uwssan i-willi dids munnin z$-jalil s-uru alim. gn ntni inagan, ar-akkan tugga i-ayt-rbbi f-mad-+ran. 32 ula nkk∫ni nu ka-d nawi-awn-d l*bar-ad ifulkin, a ku maylli inna rbbi i-imzwura-nn$ f-ma-ra-iskr, 33 hati iskr-t $ilad $-darnn$ nkk∫ni lli-igan tarwa-nsn. a ku issnkr-d yasuo z$-lmut $mklli ityaran $-wis sin imurign, inna rbbi: ‘kiyi tgit iwi. babak ad-gi$ $assad.’ 34 ityara ula f-mamnk a-ra-t-id-issnkr z$-lmut a-ur-sar-trkm ddat-ns, yini: ‘hati ra-k∫n-bark$ s-lbarakat ãfanin zganin lli-f-nni$ i-dawd.’ 35 yini-da$ $-warra ya,ni: ‘ur-ra-tadjt am+lay-nnk a-irkm $-um,,al.’ 36 nssn dawd $-uwssan-ns is-iskr ma-ira rbbi, immt ilmma ityawm,al $-gr imzwura-ns, trkm ddat-ns. 37 imma $wad-d-issnkr rbbi, ur-t-yudji a-irkm. 38,39 “way-aytma, nra a-tissanm l*bar-ad ifulkin. a ku f-ssibt n-$wad-d-inkrn a-s-yujad rbbi a-fllawn-issitti ddnub-nnun. kullu wanna srs yumnn, ra-t-iss$us z$-kullu $aylli mi ur-i+,ar ro n-musa a-t-zgis-iss$us. 40 imma $ilad, rarat loaql-nnun ad-awn-ur-ijru $mklli nnan lanbiya: 41 ‘+rat a-iïnna+n, ar-ttojjabm tthlkm. a ku rad-skr$ kra ihiyyan $-uwssan-nnun. i$-illa mad-awn-fllas-innan, ur-ra-ti-tamnm.’”

#rqqasn 167

42 iffu$ ilmma bulus d-barnaba z$-tgmmi n-t+allit. ,albn-tn mddn a-n-wrrin imal ass-an n-usunfu ad-asn-sawln s-ugg∫ar f-t$awsiwin-ad. 43 lli$ kullu ffu$n, iggut gisn ma-imunn d-bulus d-barnaba z$-ayt-yudaya d-ibrraniyn lli-um+nin a$aras n-ayt-rbbi. isawl srsn bulus d-barnaba, zzoamn-tn ad-zgan $-lbaraka n-rbbi. 44 imal ass-an n-usunfu munn-d ayt-tmdint kullutn, irin ad-sfldn i-wawal n-rbbi. 45 imma ayt-yudaya lli-zd$nin $in, lli$ +ran mddn-an ggutnin, asin tanuwwa t f-irqqasn, +in d-bulus f-wawal-ns rgmn-t. 46 irar-asn ilmma bulus d-barnaba s-zzoamt inin-asn: “niwi-awn-d awal n-rbbi $mklli-a$-d-iqqann ba a-tzwurm kunni. imma $ilad ur-ti-trim, tgm i*fawn-nnun d-willi ur-isthllan ad-k mn s-tudrt idumn. ra-k∫n-nfl $ilad nawi-tt $-ibrraniyn, 47 a ku $mkad a-s-a$-yuããa sidi rbbi. inna: ‘gi$-k d-tifawt i-ayt-tmizar aggugnin, a-tjjnjmt mddn ar ttmi n-wakal.’” 48 lli$ sfldn ibrraniyn i-mayad, frpn bahra al$n awal n-sidi rbbi. wrrin amnn s-yasuo kullu willi i+li rbbi ad-k mn s-tudrt idumn. 49 sfldn mddn i-l*bar n-siditnn$ $-kullu tamazirt-an. 50 imma ayt-yudaya sshiyysn tim$arin tibrraniyin ist-tg∫mma mqqurnin lli-tobadnin rbbi d-uwdmawn mqqurnin n-tmdint-an, aylli$ nkrn mddn ggutnin ar-ssrfufunn bulus d-barnaba ssmsrn-tn z$-tmazirt-an. 51 issus fllasn bulus d-barnaba agdrur n-i,arn-nsn ad-asn-ig tamatart, ftun s-tmdint n-iquniyya. 52 imma imp,arn lli-fln $-anïakiyya, ommrn ntni s-lfrp ula s-rrup lqudus.

((14)) 1 ik m bulus d-barnaba s-tgmmi n-t+allit n-ayt-yudaya $-iquniyya $mklli skarn $-tmdinin ya,ni, sawln i-mddn aylli$ iwrri iggut ma-yumnn s-yasuo, gan z$-ayt-yudaya ula ibrraniyn. 2 imma ayt-yudaya

lli-ur-rinin ad-amnn, nkrn ar-sshiyyasn ibrraniyn ba ad-asin tanuwwa t f-aytmatn. 3 iqama $in bulus d-barnaba kigan d-uwssan, ar-sawaln f-siditnn$ s-zzoamt. ifk-asn siditnn$ tapkimt ad-skarn lmojizat d-tmitar tjhhdnin $-lgddam n-mddn-an, ba ad-issann izd lpqq a-iga-wawal l-lbaraka llisa-tbrrapn. 4 ayt-tmdint-an b,an f-sin. kra ibidd d-ayt-yudaya, kra ibidd d-irqqasn. 5 m awarn ilmma kra n-mddn z$-ibrraniyn d-ayt-yudaya d-im$arn-nsn, skrn f-ad-ssrfufnn bulus d-barnaba, irin a-tn-kkatn s-i+ran n$n-tn. 6 imma ntni sfldn f-$aylli fllasn nuwwan, rwln s-tmdinin n-listra d-darba $-tmazirt n-likuniyya ula s-tsgiw ya,ni n-tmazirt-an, 7 ar-$in-tbrrapn s-l*bar ifulkin.

8 illa yan-urgaz $-listra, ku mn-as i,arn z$-lli$ ilul, ur-jju-ifti. 9 iskiws ar-isflid i-maylli ittini bulus i-mddn. issmaqql gis bulus, i+r-t yumn aylli$ i+,ar a-ijji. 10 yini-as s-wawal

itjhhdn: “nkr-d, tbiddt f-i,arn-nnk,” s-yuk∫i ibidd f-i,arn-ns iftu. 11

tabrrapt n-bulus d-barnaba $-iquniyya

tabrrapt $-listra ula

darba

#rqqasn 168

lli$ +ran mddn ma-iskr bulus, alln awal-nsn inin s-wawal n-ayt-likuniyya: “hati gguzn-d ilahat-nn$ s-darnn$, wrrin s-ssift n-bnadm.” 12 $aln is-iga barnaba ‘zafs’, ig bulus ‘harmas’ a ku nttan a-isawaln s-ugg∫ar. 13 tlla-tgmmi n-‘zafs’ $-brra n-tmdint. ya k-id-unm$ur n-willi tobadnin ilah-an, yawi-d izgarn s-imi n-tmdint, ag∫ln-asn tagg∫atin n-ijddign. yiri nttan ula kullu wiyya, a-n-srsn ti$rsiw $-lgddam n-barnaba d-bulus ar-tn-tobadn. 14 lli$ sfldn irqqasn i-mayan, bbin timlsa-nsn azzln s-wammas-nsn inin-asn s-jjhd: 15 “mayd ra-tnawlm? hati bnadm ka-nga zund kunni. nu ka-d nawi-awn-d l*bar ifulkin ba a-tflm ti$awsiwin-ad *wanin lli-tskarm, twrrim tissanm rbbi lli-iddrn. nttan a-iskrn ignwan d-wakal d-imdwan ula kullu ma-gisn-illan. 16 kullu mayd izrin yudja mddn $-kraygatt tamazirt ad-zaydn $-u$aras nna-ran. 17 walaynni ur-k∫n-ifil bla tamatart n-is-illa nttan, a ku imla-yawn-d mn k a-bahra-ifulki. ar-awn-d-yakka an+ar z$-ignwan ula tamgra $-uzmz-ns. ar-i bao adis-nnun s-um u iommr ul-nnun s-lfrp.” 18 $mkad a-inna barnaba d-bulus, walaynni bpra ur-pãarn mddn-an kullutn ad-ur-$rsn $-lgddam-nsn. 19 a kin-d ilmma kra n-ayt-yudaya z$-anïakiyya n-bisidiyya d-iquniyya. sshiyysn mddn-an ggutnin, aylli$ nkrn ar-kkatn bulus s-i+ran. zukrn-t s-brra n-tmdint, $aln is-immut. 20 munn-d ilmma imp,arn lullin-as, s-inkr bulus iwrri s-tmdint. ndid azkka iffu$ nttan d-barnaba ddun s-tmdint n-darba.

21 ar-itbrrap bulus d-barnaba s-l*bar ifulkin $-darba, aylli$ iggut ma-iwrrin gan imp,arn i-lmasip. wrrin ilmma ntni s-tmdinin n-listra d-iquniyya d-anïakiyya n-bisidiyya, 22 ar-ssdusn

ulawn n-imp,arn ar-tn-zzoamn ad-zgan $-u$aras l-lmasip, ar-asn-ttinin: “s-trfufnt iggutn asd-iqqan a-nk m s-tgldit n-rbbi.” 23 isti bulus d-barnaba $-kraygatt amnaggar mad-asn-itggan im$arn. ar-t+allan ar-ta+umn ar-tn-faln $-ufus n-siditnn$ lli-s-umnn. 24 zrin z$-tmazirt n-bisidiyya s-tmazirt n-bamfiliyya. 25 ar-tbrrapn s-wawal n-rbbi $-tmdint n-barga, zaydn ilmma s-lmrsa n-attaliyya. 26 am+n anaw ssudun $-umda aylli$ rupn anïakiyya. tamdint-an a-z$-tn-saf,n aytmatn $-isizwar lli$-tn-fkan $-ufus n-rbbi a-ibark $-twuri-nsn. $mkan a-s-kmmln tawuri-an. 27 lli$ k mn s-anïakiyya, ssmunn-d ayt-umnaggar. inin-asn f-kullu ma-srsn-iskr rbbi, ula mamnk a-ir+m imi i-ayt-tmizar ya,ni ad-am+n a$aras l-lmasip. 28 qaman d-imp,arn n-$in kra n-iyrn.

((15)) 1 a kin-d kra n-mddn z$-tmazirt n-yudaya s-anïakiyya, bdun ar-sslmadn aytmatn ar-ttinin: “i$-ur-t++ullim i-ddat-nnun $mklli ittini ro n-musa, ur-ra-ti+,arm a-tnjmm.” 2 i+i didsn bulus

iwrri bulus d-barnaba s-anïakiyya

tamunt n-irqqasn d-im$arn $-uru alim

#rqqasn 169

d-barnaba f-wawal-ad ar-didsn-tmjapadn, aylli$ skrn aytmatn n-umnaggar f-ad-aznn bulus d-barnaba d-kra $-wiyya, s-uru alim, ba ad-sqsan irqqasn d-im$arn f-t$awsa-yad. 3 saf,n-tn $akudan, zrin $-tmizar n-finiqiyya d-samira, awin l*bar i-ayt-tmizar-an f-mamnk ad-um+n ibrraniyn a$aras l-lmasip. frpn aytmatn kullutn lli$ sfldn i-l*bar-ad. 4 lli$ rupn uru alim ssmrpban srsn ayt-umnaggar d-irqqasn d-im$arn. yini-asn bulus d-barnaba f-kullu ma-srsn-iskr rbbi. 5 walaynni nkrn kra n-imumnn l-lmdhb n-ifarisin inin-asn: “iqqan-k∫n-d a-tuããam ibrraniyn ad-++alln i-ddat-nsn ar-skarn s- ro n-musa.” 6 mnaggarn ilmma irqqasn d-im$arn ba ad-m awarn f-t$awsa-yad. 7 yigat-wawal aylli$ inkr bïrus yini-asn: “way-aytma, tssnm $-uwssan zwarnin isti-yyi rbbi z$-gigun ba ad-sfldn ibrraniyn f-imi-nu i-l*bar ifulkin amnn srs. 8 rbbi issnn ma-illan $-uwl n-kullu mddn, iml-a$ $akudan is-ir,a f-ibrraniyn, a ku ula ntni ifka-yasn rrup lqudus $mklli-a$-t-ifka nkk∫ni. 9 ur-tn-ib,i didnn$, a ku iss$us ulawn-nsn ula ntni lli$ umnn s-yasuo. 10 imma $ilad, ma* aylli$ tram a-t+im d-rbbi, tgm ta+ayt f-imp,arn-an lli-mi-ur-n+,ar a-stt-nasi nkk∫ni ula imzwura-nn$? 11 uhu, numn izd lpnant n-siditnn$ yasuo a-s-nnjm, d-$mkad a-s-rad-njmn ula ntni.” 12 fssan aytmatn-an kullutn, sfldn ilmma i-mad-asn-ittini barnaba d-bulus f-lmojizat d-tmitar tjhhdnin lli-iskr rbbi f-ufus-nsn $-gr ayt-tmizar ya,ni. 13 lli$ kmmln awal-nsn, inkr yaoqub yini-asn: “way-aytma sfldat-iyi. 14 inna-ya$ simoan f-mamnk ad-a$-imla rbbi $-isizwar is-ira a-i+li z$-gr ibrraniyn kra n-mddn ad-gn wins. 15 $mkad ad-nnan ula lanbiya $-warratn n-rbbi inna: 16 ‘tigira n-mayan rad-d-wrri$, bnu$ tigmmi i*∫lan n-dawd, bnu$ i$urban-ns lli-,rnin. ra-stt-id-ssnkr$ 17 ba ad-wrrin kullu ayt-tmizar ya,ni ar-siggiln s-sidi rbbi, ula kullu ibrraniyn lli-mi-$ri$ ad-gn winu. 18 $mkad a-s-inna sidi rbbi lli-iskarn kullu mayad, ityawssan dars z$-isizwar.’” 19 izayd yaoqub yini-asn: “f-mayad a-f-rad-ini$ nkki: ra-yaf a-ur-nt qu d-ayt-tmizar ya,ni lli-um+nin a$aras n-rbbi, 20 walaynni ad-asn-nazn yat-tbrat nini-asn ad-tanfn i-irkan l-laãnam ula lfsad, ula-da- ttan tifiyi n-ma-iqajjin ula idammn. 21 a ku myarn mddn $-kraygatt tamdint a-fllasn-aqran ro n-musa $-tg∫mma n-t+allit, ar-tn-tuããan a-srs-skarn, kraygatt ass n-usunfu z$-tasut n-tasutin sul s-$ilad.”

22 m a kan-d ilmma irqqasn d-im$arn d-ayt-umnaggar kullutn, skrn f-ad-stin kra n-mddn-nsn ad-munn d-bulus d-barnaba s-anïakiyya. stin yahuda lli-mi-ttinin

barsaba, nttan d-sila. ntni, ar-tn-tuqqarn aytmatn kullutn. 23 aznn didsn yat-tbrat, tyaran gis iwaliwn-ad: “z$-aytmatun irqqasn ula im$arn, i-aytmatnn$ n-tmizar ya,ni $-anïakiyya d-suriyya d-kilikiyya. ad-awn-tili sslamt. 24 nsfld f-kra n-mddn u kan-in z$-darnn$ inin-awn kra-s-awn-t-ssïiyyrn aylli$ tusim ta$uft

tabrat i-imumnn ibrraniyn

#rqqasn 170

f-iwaliwn-nsn. walaynni urd nkk∫ni a-tn-in-yuznn. 25 mayan afd-nmnaggar $ilad, nm a ka-d kullwa$ a-nsti kra n-mddn nazn-tn-in s-darun, a-n-munn d-aytmatnn$ ozzanin barnaba d-bulus 26 lli-fkanin i*fawn-nsn f-ism n-siditnn$ yasuo lmasip. 27 $mkad afn-nuzn yahuda d-sila ad-awn-inin f-kullu mayd-awn-in-nura. 28 a ku imla-ya$-d rrup lqudus ula i*f-nn$, a-ur-fllawn-ng kra n-ta+ayt abla ti$awsiwin-ad hiyyanin: 29 a-ur-t ttam ma-ityaw$rasn i-laãnam ula idammn ula tifiyi n-ma-iqajjin, taggugm z$-lfsad. afulki a-rad-awn-yili, i$-a-ttanfm i-t$awsiwin-ad. a-k∫n-ioawn rbbi.” 30 saf,n-tn ilmma s-anïakiyya. lli$-n-lkmn tamdint-an, ssmunn-d ayt-umnaggar kullutn fkn-asn tabrat. 31 lli$-tt-$ran ntni, frpn s-iwaliwn n-irqqasn lli-s-tn-zzoamn. 32 isawl ilmma yahuda d-sila s-aytmatn-an, ar-tn-zzoamn ar-tn-ssdusn, a ku gan ula ntni z$-willi ittinin iwaliwn nna-yasn-imala rbbi. 33,34 tigira n-ma-darsn-gawrn kra n-uwssan, saf,n-tn aytmatn s-sslamt, wrrin s-dar $willi-tn-uznnin. 35 imma bulus d-barnaba qaman $-anïakiyya, ar-sslmadn ar-tbrrapn s-wawal n-siditnn$ ntni d-wiyya, ggutnin.

36 yan-wass isawl bulus s-barnaba yini-as: “a-nwrri s-dar aytmatn $-tmdinin kullutnt lli-$-nbrrp s-wawal n-siditnn$, a-n+r mamnk ad-gan.”

37 ira barnaba ad-didsn-awin yupanna lli-mi-ttinin marqus. 38 imma bulus inna-yas: “ur-i wi a-didnn$-nawi $walli-a$-n-ifln tawala-lli $-tmazirt n-bamfiliyya, ur-didnn$-ikmmil tawuri.” 39 ur-+,arn ad-d-m a kan f-t$awsa-yad, b,un ifl yan yan. barnaba yiwi dids marqus, issudu $-umda s-igzir n-qubrus. 40 imma bulus isti sila a-ig asmun-ns. fkn-tn ilmma aytmatn $-ufus n-siditnn$ a-gisn-ibark, ffu$n z$-$in. 41 ar-tkkan tamazirt n-suriyya ula kilikiyya ar-ssdusn imnaggarn n-aytmatn.

((16)) 1 ar-itmuddu bulus aylli$ izri z$-tmdint n-darba irup tamdint n-listra. yili $in yan-ump,ar l-lmasip ism-ns timutaws, ig yus n-yat-tmumnt ullt-yudaya

imma babas iga gu-yunan. 2 aytmatn $-listra ula $-iquniyya ar-kullu-ttinin f-timutaws is-iga amumn ifulkin. 3 yiri bulus a-t-dids-yawi. i++all-as $akudan i-ddat-ns, a ku ayt-yudaya $-tmdint-an ssnn is-iga babas abrrani. 4 ddun ilmma ar-tkkan timdinin, ar-tawin l*bar i-aytmatn f-mayllifd-m a kan irqqasn d-im$arn $-uru alim, ar-tn-tuããan ad-skarn s-iwaliwn-an. 5 $mkad asa-tdusn imnaggarn n-aytmatn $-u$aras l-lmasip, ar-ttigatn ass f-wass.

6 ur-tn-yudji rrup lqudus ad-tbrrapn s-wawal n-rbbi $-tmazirt n-asiyya. zaydn $akudan ar-tkkan tamazirt n-frijiyya ula galaïiyya. 7 lli$ lkmn tama

n-misiyya irin ad-k mn s-tmazirt n-bitiniyya, walaynni ur-tn-yudji rrup n-yasuo. 8 zrin $akudan f-misiyya, ddun s-lmrsa n-truwwas. 9 $-i,-an a-iwarga bulus yan-urgaz gu-makiduniyya ibidd i,alb-t bahra yini-as: “a k-id s-makiduniyya toawnt-a$.” 10 lli$ i+ra bulus tawargit-an, nskr

amuddu wis sin n-bulus i-tbrrapt

bulus yiwi dids timutaws

tawargit n-bulus $-tmdint n-truwwas

#rqqasn 171

f-a-nddu $akudan s-tmazirt n-makiduniyya, a ku nssn is-a$-n-i$ra rbbi $mkan ad-asn-nawi l*bar ifulkin.

11 nam+ anaw nbbi z$-truwwas s-igzir n-samutraki. ndid azkka nlkm lmrsa n-nyabulis. 12 nam+ $in a$aras s-filibbi. tga nttat tamdint imqqurn $-tsga-yan

n-makiduniyya, bnan-tt rruman. ngawr $in kra n-uwssan. 13 $-wass n-usunfu nffu$ s-brra n-tmdint nddu s-tama n-wasif, a ku nenna d-i*f-nn$ ra-yili $in kra n-mani $-a-tmunun ayt-yudaya ar-gis-t+allan. nskiws ar-nsawal d-tm$arin lli-n-munnin $in. 14 tili gisnt yat-tm$art ism-ns lidiyya, tga ullt-tayatira ar-tzznza ttub a+gg∫a$. tga z$-tilli tobadnin rbbi. i*dm siditnn$ $-uwl-ns $-tasaot-an aylli$ tumn s-kullu maylli inna bulus. 15 nssddm-tt ilmma $-waman nttat d-ayt-tgmmi-ns. t,alb z$-ginn$: “i$-iyi-tgam d-tad yumnn s-siditnn$, a kad-d tgguzm $-tgmmi-nu.” tam+ ginn$.

16 yan-wass nffu$ niri ad$ar n-t+allit, s-nmnaggar yat-tfru*t tga tismgt. illa gis yal-ljnn lli-dar tapkimt ad-as-imala ma-ra-ijru. id-bab-ns

ar-fllas-tam+n iqaridn ggutnin z$-mddn lli-ranin ad-issann ma-rad-asn-yili. 17 imma nttat, t,far bulus d-usmun-ns ar-tt$uwwat ar-fllann$-ttini: “mddn-ad gan i*ddamn n-rbbi amattuy. ar-awn-tbrrapn f-mamnk a-ra-ti+,arm a-tnjmm.” 18 ar-bdda-tskar $mkan kigan d-uwssan. ar yan-wass ïiyyr-as i-bulus bahra, igrawl gis yamr ljnn: “s-ism n-yasuo lmasip, ffu$ z$-gis.” iffu$ ljnn $akudan. 19 lli$ +ran id-bab n-tsmgt is-ur-sul-ra-fllas-tam+n yat, $win bulus d-sila zukrn-tn s-ssuq s-dar $willi tpkamnin. 20 dpin-tn-in s-lgddam n-im$arn l-lmpkama n-rruman inin: “$wid gan ayt-yudaya, ssmrwin tamdint-nn$ bahra. 21 ar-tbrrapn f-kra n-tnba,in, ur-fllann$-iplla a-tnt-nqbl ula-da-srsnt-nskar nkk∫ni n-ayt-ruma.” 22 bzgn fllasn $willi-asn-sutlnin. nkrn im$arn l-lmpkama uããan im*zniyn ad-fllasn-bbin timlsa ss$ur n-tn. 23 lli$-tn-utn bahra, grn-tn-in $-lpbs, uããan angabal l-lpbs a-issdus i-imi. 24 lli$ isfld-ungabal i-luãit-ad, ig-tn-in $-tpanut n-walla$, iqqn i,arn-nsn $-gr-tfrsa ++aynin. 25 $-ïu++unt n-i,-an ar-it+alla bulus d-sila ar-ttirirn ar-tal$n rbbi. ar-asn-sflidn ipbbasn ya,ni. 26 s-immussa-wakal s-jjhd, ndudin i$urban z$-llsas, r+mn imawn l-lpbs kullutn, fsint ssnasl f-kraygatt yan. 27 ittfaq-d-ungabal, i+r imawn l-lpbs r+mn, i$al is-rwln ipbbasn. ildi-d ta++it a-in$ i*f-ns. 28 i$r-as bulus s-jjhd yini-as: “ad-ur-thlkt i*f-nnk. hati nlla kullwa$.” 29 i$r-ungabal i-mad-as-d-itawin tifawt, yazzl s-darsn i,r-n f-ifaddn-ns $-lgddam n-bulus d-sila, ar-srs-tkkat tawda. 30 yawi-tn ilmma s-brra l-lpbs yini-asn: “wa-id-sidi, ma-yyi-d-iqqann a-t-skr$ ba ad-njm$?” 31 inin-as: “amn s-siditnn$ yasuo tnjmt kiyi d-ayt-tgmmi-nnk.” 32 sawln srs s-wawal n-siditnn$ nttan d-ayt-tgmmi-ns kullutn. 33 yawi-tn $-tasaot-an $-iy,, isird-asn tiggas-nsn. ssddmn-t ilmma $-waman, ntta d-ayt-tgmmi-ns kullutn. 34 i k m-tn s-tgmmi isrs-asn-in mad- ttan, ifrp bahra ntta d-kullu ayt-tgmmi-ns a ku wrrin umnn s-rbbi.

$mklli tumn lidiyya

$mklli yumn-ungabal l-lpbs

#rqqasn 172

35 zikk ãbap nkrn im$arn l-lmpkama n-rruman, aznn kra n-im*zniyn s-lpbs inin: “r+mat i-irgazn-an.” 36 ya k-id-ungabal s-dar bulus yini-as: “ha-im$arn uznn-d awal ad-awn-r+mn. ffu$at $ilad, tddum s-sslamt.” 37 imma bulus isawl s-im*zniyn yini-asn: “ha-ntni ss$ur n-a$ $-lgddam n-kullu mddn wa**a ur-ginn$-ufin kra iffu$n lqanun. dpin-a$-d s-lpbs, d-nkk∫ni nga z$-willi ïïafnin ta$amt $-ayt-ruma. is-ran ad-a$-ssuf$n $ilad s-tntla? nkk∫ni ur-ra-nffu$. i*ããa im$arn-an ad-d-a kin ssuf$n-a$-n.” 38 ddun im*zniyn inin i-im$arn f-mad-nnan. iksa,n ntni lli$ sfldn f-bulus d-sila is-darsn lpqq n-ayt-ruma. 39 a kin-d ,albn z$-gisn ad-asn-ãampn, awin-tn ilmma s-brra ,albn-tn ad-ffu$n tamdint. 40 $mkan a-s-ffu$n z$-lpbs, ddun ilmma s-tgmmi n-lidiyya. mnaggarn gis d-aytmatn ar-tn-zzoamn, am+n ilmma a$aras.

((17)) 1 zrin z$-tmdint n-amfibulis ula abuluniyya, lkmn tamdint n-tasaluniki. tili $in yat-tgmmi n-t+allit n-ayt-yudaya. 2 ik m srs bulus $mklli iskar

$-tmdinin ya,ni. kra,-uwssan n-usunfu ar-$in-isawal d-mddn, ar-asn-imala ma-ityaran $-warratn n-rbbi 3 ar-asn-ittini: “iqqan-d $walli igan lmasip a-irfufn bahra, inkr-d ilmma z$-lmut.” ar-asn-ittini: “yasuo lli-f-a-yawn-tbrrap$, nttan a-igan lmasip lli-s-a-ttqlm.” 4 amnn kra n-ayt-yudaya s-maylli-asn-ittini, ntni ula yan-mnnaw z$-ibrraniyn lli-tobadnin rbbi, d-kra n-tm$arin ist-tg∫mma mqqurnin $-tmdint-an, wrrin kullu biddn d-bulus d-sila. 5 imma wiyya, $-ayt-yudaya usin fllasn tanuwwa t. awin-d kra n-irgazn ∫* nnin z$-ssuq, $rn i-mddn ggutnin ad-didsn-munn, ssduyn-d tamdint kullutt. azzln s-tgmmi n-yasun, ar-siggiln s-bulus d-sila ba a-tn-ssuf$n s-wammas n-mddn. 6 lli$ ur-tn-ufin, zukrn yasun d-kra n-aytmatn ya,ni s-dar im$arn n-tmdint, ar-t$uwwatn ar-ttinin: “$willi ssgrawlnin ddunit kullutt, hatni u kan-d ula s-$id, 7 i k m-tn yasun s-tgmmi-ns. ffu$n ntni z$-lqanun n-qayãr, ar-ttinin illa yan-ugllid ya,ni ism-ns yasuo.” 8 lli$ sfldn mddn d-im$arn-nsn i-mayad, mrwin bahra. 9 ,albn ilmma fllasn ,,mant z$-yasun d-aytmatn ya,ni, r+mn-asn.

10 lli$-d-,rnt tillas, nkrn aytmatn saf,n bulus d-sila s-biriyya. lli$ lkmn tamdint-an, k mn s-tgmmi n-t+allit n-ayt-yudaya. 11 mddn-an n-biriyya, ur-qqurn i*fawn-nsn zund ayt-tasaluniki. ar-ttirin

ad-sflidn i-wawal n-siditnn$ ar-tt-gis-tawin bahra, ar-siggiln $-warratn n-rbbi ass f-wass, ba ad-+rn is-y∫$+an maylli-asn-ittini bulus. 12 yigat ma-iwrrin yumn z$-ayt-yudaya ula kra n-tm$arin tibrraniyin ist-tg∫mma mqqurnin d-irgazn ibrraniyn ggutnin. 13 imma ayt-yudaya $-tasaluniki sfldn f-mamnk a-itbrrap bulus s-wawal n-rbbi $-biriyya. ddun sshiyysn mddn ssduyn ula tamdint-an. 14 nkrn aytmatn $akudan, saf,n bulus s-tama n-umda. imma sila d-timutaws qaman $-biriyya. 15 iddu bulus, awin-t imddukk∫al-ns ar tamdint n-atina,

uduy $-tasaluniki

ayt-biriyya ar-siggiln

$-warratn n-rbbi

#rqqasn 173

fln-t-in $in wrrin s-biriyya. yuããa-tn bulus ad-inin i-sila d-timutaws a-n-dars-a kin ad-ur-maïln.

16 lli$ a-srsn-itql bulus $-atina, i+r tamdint-an tommr s-laãnam ar-tn-tobadn mddn. ïiyyr-as bahra. 17 ik m s-tgmmi n-t+allit ar-isawal

d-ayt-yudaya d-ibrraniyn lli-tobadnin rbbi. ar-isawal ula $-ssuq ass f-wass d-winna gis llanin. 18 imnaggar kra n-imslmdn l-lfalsafa, gan ‘ibikuriyn’ ula ‘rwaqiyn’. kra gisn inna fllas: “$wad ijrubbujn, ma-ira a-yini?” inin wiyya,: “irwas is-a-isawal f-kra n-ilahat ar-tn-tobadn mddn $-tmizar ya,ni.” $aln ntni is-a-isawal f-sin ilahat a ku ar-yaddr ‘yasuo’ ula ‘tankra’. 19 awin-t ilmma s-usgawr n-im$arn n-tmdint-an, iga asgawr lli-mi-ttinin ‘aryus-bagus’. inin i-bulus: “is-trit ad-a$-tmlt ma-iona-ulmmud-ad l-ljdid llisa-ttbrrapt? 20 a ku ar-tsawalt f-kra n-t$awsiwin ur-jju-nsfld i-zund ntnti. nra a-nissan ma-tga lmona-nsnt.” 21 $mkad ad-gan ayt-atina ula kullu willi zd$nin $-tmdint-an, ur-a-sslhawn i*f-nsn abla ad-sflidn ar-sawaln f-aynna igan ta$awsa l-ljdid. 22 ibidd bulus $-wammas n-usgawr yini-asn: “way-ayt-atina, +ri$-k∫n ar-bahra-ttuqqarm ilahat mknna gan. 23 lli$ a-tfjjij$ $-tmdint-nnun ar-tmnad$ id$arn lli$a-ttobadm. af$-n yan $-i+ran lli-dar tt+allam, tyaran gis iwaliwn-ad ‘ilah ur-ityawssann’. han $walli ttobadm bla-ti-tssnm, nttan a-f-rad-awn-sawl$. 24 a ku rbbi lli-iskrn ddunit ula kullu ma-gis-illan, nttan a-igan sidis n-ignna ula win-wakal. ur-a-izdd$ $-tg∫mma tyawskarnin s-ifassn n-bnadm. 25 ur-t-i*ããa kra nskr nkk∫ni, a ku ur-iptajja yat. nttan a-yakkan i-kullu mddn tudrt d-unfus ula kraygatt kra. 26 iskr z$-tarwa n-yan-urgaz kullu tasutin n-bnadm ad-zd$n $-tmizar n-ddunit kullutt. ipudda-yasn isgg∫asn n-tudrt, igli-asn iwtta n-imzd$n-nsn. 27 iskr-asn $mkan ba ad-siggiln s-rbbi a-ur-imil mnaggarn dids issann-t. walaynni rad-awn-ini$, han ntta ur-n-yaggug f-yan ginn$ 28 a ku ‘nttan a-$-nddr nftu nili.’ $mklli nnan kra n-ayt-umarg-nnun: ‘ula nkk∫ni nga tarwa-ns.’ 29 “lli$ nga nkk∫ni tarwa n-rbbi, illa fllann$ a-ur-n$al is-iga nttan zund kra ityawskarn z$-uwr$ n$d nnuqrt n$d a+ru s-ifassn ula loaql n-bnadm. 30 $ayd izrin iãbr rbbi d-willi ur-ssinnin mayan. imma $ilad yumr kullu mddn $-kraygatt mani ad-fln kullu mad-skarn y∫* n. 31 a ku iqãad yan-wass lli-$-ra-yut lpukm s-lpqq f-kullu ddunit f-ufus n-yan-urgaz lli-i+li, iml srs tamatart i-kullu mddn lli$-t-id-issnkr z$-lmut.” 32 lli$ sfldn i-mayd inna bulus f-yan-d-inkrn z$-lmut, kra gisn ar-i,ããa. imma wiyya, nnan: “ar tawala ya,ni tsawlt-a$ f-t$awsa-yad.” 33 iffu$ ilmma bulus z$-darsn. 34 kra gisn yumn s-ma-s-asn-inna, munn dids. illa gisn yan z$-im$arn n-usgawr-an ism-ns dyunisyus. tili yat-tm$art ism-ns damaris, ilin kra n-mddn ya,ni.

((18)) 1 tigira n-mayan iffu$ bulus z$-atina iddu s-tmdint n-kurintus. 2 imnaggar $in yan-urgaz gu-yudaya

tabrrapt n-bulus $-atina

tawuri n-bulus $-kurintus

#rqqasn 174

ism-ns akila, ig laãl-ns z$-tmazirt n-buntus. ikka-d tamazirt n-iïalya $-uwssan-an, ntta d-tm$art-ns briskilla, a ku qayãr kludyus yumr kullu ayt-yudaya ad-ffu$n tamdint n-ruma. iddu darsn bulus s-tgmmi, 3 igawr darsn ar-didsn-it*dam, a ku yat a-tga-twuri-nsn ntni d-bulus, ar-gnnun i*iyyamn. 4 kraygatt ass n-usunfu ar-ittidu bulus s-tgmmi n-t+allit, ar-isawal d-ayt-yudaya d-ibrraniyn, ig-n tiqqi-ns a-tn-irar ad-amnn zund ntta. 5 lli$-d-ilkm sila d-timutaws z$-tmazirt n-makiduniyya, afn-in bulus ilha s-tbrrapt n-wawal n-rbbi, ar-isawal s-ayt-yudaya s-lmoqul yini-asn: “yasuo a-igan lmasip lli-s-a-ttqlm.” 6 walaynni +in dids ayt-yudaya rgmn-t aylli$ fllasn issus timlsa-ns yini-asn: “ddnub-nnun f-i*f-nnun. nkki brra$ gigun. hati z$-$ilad rad-ddu$ s-ibrraniyn.” 7 iffu$ z$-darsn, ik m s-tgmmi n-yan-ubrrani ism-ns tityus-yusïus. iga yan z$-willi tobadnin rbbi, tili-tgmmi-ns $-tama n-tgmmi n-t+allit. 8 imma krisbus am$ar n-tgmmi n-t+allit, ntta d-ayt-tgmmi-ns kullutn, wrrin umnn s-siditnn$. ggutn wiyya, $-tmdint-an n-kurintus wrrin umnn lli$ sfldn i-mad-asn-ittini bulus. ssddmn-tn ilmma aytmatn $-waman. 9 yan-iy, isawl-d siditnn$ s-bulus $-twargit yini-as: “ad-ur-tiksaïï. zayd ar-tsawalt d-mddn a-ur-tfssat. 10 hati lli$ didk, ur-illi ma-ra-k-ilkm s-gar, a ku ggutn mddn-inu $-tmdint-ad.” 11 iqama bulus $in asgg∫as d-mnaãã, ar-asn-isslmad awal n-rbbi. 12 walaynni $-uwssan lli-$-iga galyun lpakm $-tmazirt-an n-a*aya, nkrn ayt-yudaya kullutn $win bulus awin-t s-lmpkama 13 inin fllas: “argaz-ad ar-itrara mddn ad-ffu$n z$- ro n-musa ar-tobadn rbbi s-mamnk ya,ni.” 14 yiri bulus a-fllasn-irar awal, s-inkr galyun $akudan yini i-ayt-yudaya: “mrad is-tga-t$awsa-yad tin kra iffu$n lqanun n$d kra l-lba,l y∫* nn, rad-awn-sfld$. 15 walaynni ur-tgi *tad $ir ta$awsa n-iwaliwn d-ismawn ula ro-nnun. zaydat tssnfaãalm-t kunni i-ngratun. ur-rad-tpkam$ nkki f-wan ti$awsiwin-ad.” 16 issmsr-tn z$-lmpkama. 17 ffu$n kullu, $win sustanis am$ar n-tgmmi n-t+allit, ar-t-kkatn $-tama l-lmpkama. imma lpakm galyun ur-tt-akk∫-gisn-yiwi.

18 iqama bulus $-dar aytmatn $-kurintus yan mnnaw-uwssan. lli$-didsn-imsafa,, iddu s-lmrsa n-kan*ariyya. $in a-$-issmakkrd agayyu-ns, ig mayan

tamatart n-kra-s-iqawl i-rbbi. yam+ ilmma anaw issudu $-umda s-tmazirt n-suriyya, yawi dids akila d-briskilla. 19 rupn tamdint n-afsus, ifl-tn. ik m nttan s-tgmmi n-t+allit ar-isawal d-ayt-yudaya. 20 ,albn z$-gis a-didsn-iqama, walaynni ur-iri a-imaïl $in. 21 imsafa, didsn yini-asn: “i$-ira rbbi rad-d-wrri$ s-darun.” iffu$ afsus issudu $-umda, 22 aylli$ ilkm lmrsa n-qayãriyya. yam+ a$aras s-uru alim, insallam d-aytmatn n-umnaggar n-$in, ikmml ilmma s-anïakiyya. 23 iqama gis kra n-uwssan, imuddu ilmma ar-itkka tamazirt n-galaïiyya ula frijiyya ar-issdus imp,arn kullutn.

24 $-uwssan-an a$d-yu ka yan gu-yudaya ism-ns abullus s-afsus. iga laãl-ns z$-tmdint

iwrri bulus s-anïakiyya

tabrrapt n-umslmd abullus

#rqqasn 175

n-iskandariyya. ig wad bahra issnn mamnk a-isawal, yissan arratn n-rbbi bahra. 25 isfld f-ulmmud n-u$aras n-siditnn$, ar-isawal s-mddn s-zzoamt iggutn. ar-tn-isslmad f-iskkirn n-yasuo d-iwaliwn-ns $mklli gan, walaynni ur-issin f-udum abla $wallisa-issddam yupanna. 26 yan-wass ar-isawal s-zzoamt $-tgmmi n-t+allit, tsfld-as briskilla d-akila. awin-t s-tgmmi, mln-as ugg∫ar f-u$aras n-rbbi ba a-t-yissan $mklli iga. 27 yiri ilmma a-ibbi amda s-tmazirt n-a*aya. zzoamn-t aytmatn a-iskr $mkan, aran yat-tbrat i-imp,arn $-a*aya, ,albn-tn a-t-in- k mn s-gratsn. lli$ irup nttan a*aya, ar-bahra-itoawan $willi ibark rbbi umnn s-lmasip. 28 a ku ar-isawal s-ayt-yudaya $-lgddam n-kullu mddn, aylli$ ur-+,arn ntni a-fllas-rarn awal. ar-asn-imala z$-warratn n-rbbi izd yasuo a-igan lmasip llisa-tqln.

((19)) 1 $akud lli$ illa abullus $-kurintus, izri bulus z$-ïu++unt n-tmazirt-an, ilkm tamdint n-afsus. yaf-n $in kra n-imp,arn, 2 isqsa-tn: “is-awn-d-ityawfka

rrup lqudus lli$ tumnm?” inin-as: “ur-jju-nsfld is-illa kra n-rrup lqudus.” 3 isqsa-tn ilmma: “ma-iga-udum lli-s-tddmm?” inin-as: “udum llisa-issddam yupanna.” 4 yini-asn bulus: “ikka-ttin yupanna ar-issddam $willi ranin ad-fln ddnub-nsn wrrin s-rbbi, walaynni isawl-asn f-walli ra-d-ya k tigira-ns, a-t-igan d-yasuo. yuããa-tn ad-srs-amnn.” 5 lli$ sfldn imp,arn-an i-mayd-asn-inna bulus, issddm-tn $-waman s-ism n-siditnn$ yasuo. 6 isrs fllasn ifassn-ns, s-d-fllasn-igguz rrup lqudus, ar-sawaln s-iwaliwn i$ribn ar-tbrrapn s-mad-asn-imala rbbi. 7 ma-itggan sin d-mraw n-urgaz ad-gan.

8 kra,-iyrn a-ik m bulus s-tgmmi n-t+allit ar-isawal d-mddn s-zzoamt, ig-n tiqqi-ns ad-asn-iml is-y∫$+an maylli-asn-ittini f-tgldit

n-rbbi. 9 walaynni kra gisn wrrin ssiqarn i*f-nsn, ur-rin ad-amnn. ar-rggmn $-u$aras l-lmasip $-lgddam n-kullu wiyya,. $akudan a-iffu$ bulus z$-darsn, yawi dids imp,arn, iwrri s-lmdrst n-tirannus ar-$in-isawal d-mddn ass f-wass. 10 $mkan a-izzri sin isgg∫asn, aylli$ sfldn kullu imzd$n n-asiyya i-wawal n-siditnn$, ayt-yudaya ula ibrraniyn.

11 ar-iskar rbbi lmojizat f-ufus n-bulus, ur-jju-+rin mddn zund ntnti. 12 ar-ttawin i rwi,n ula tibannkiw z$-ufus-ns i-imu,an-nsn, ar-tjjin

ar-zgisn-tffu$n ljnun ∫* nnin. 13 ilin $in kra n-ayt-yudaya ar-tlullin ar-ssufu$n ljnun. $aln is-+,arn ad-ssufu$n ljnun s-ism n-siditnn$ yasuo, ar-tn-tamrn: “ffu$at s-ism n-yasuo llisa-itbrrap bulus.” 14 $mkan ad-skarn ssa n-aytmatn, tarwa n-yan-unm$ur n-tgmmi n-rbbi ism-ns skawa. 15 walaynni irur-asn ljnn-an: “yasuo ssn$-t, ula bulus ssn$ ma-iga, walaynni ma-tgam kunni?” 16 yak∫i-n-fllasn-umjnun ar-gisn-ikkat inru-tn kullutn. rwln z$-tgmmi, tyaggasn bbint-tmlsa-nsn.

amuddu wis kra, n-bulus i-tbrrapt

tabrrapt n-bulus $-afsus

$aylli ijran i-tarwa n-skawa

#rqqasn 176

17 sfldn kullu imzd$n n-afsus f-ma-ijran, ayt-yudaya ula ibrraniyn. wrrin iksa,n kullutn, uqqrn ism n-siditnn$ yasuo bahra. 18 imma $willi umnnin, iggut

gisn ma-d-yu kan ar-tqrran s-iskkirn ∫* nnin lli-sttin-kkan ar-tn-skarn. 19 kigan d-ispparn a-d-issmunn arratn-nsn jdrn-tn $-lgddam n-mddn. lli$ pasbn atig n-warratn-an, afn-in smmus id-mraw n-id-walf (50.000) n-uqarid n-nnuqrt. 20 $mkan asa-itzayad-wawal n-siditnn$ s-jjhd, iwrri ityawssan $-kraygatt mani.

21 tigira n-mayan iswangm bulus, iml-as rrup lqudus is-t-id-iqqan a-izri z$-makiduniyya d-a*aya s-uru alim. inna: “tigira n-mad-kki$ $in, iqqan-iyi-d

ad-+r$ ula tamdint n-ruma.” 22 yazn ilmma sin imoawann-ns timutaws d-arastus a-t-zwurn s-makiduniyya, imma ntta sul-n-iqama yan kra $-asiyya. 23 walaynni $-uwssan-an tnkr lfrtunt iggutn f-ssibt n-u$aras l-lmasip. 24 illa $in yan-usiyya* ism-ns dimitryus ar-itodal tig∫mma m++inin z$-nnuqrt zund tigmmi lli$a-tobadn ilaha ‘arïamis’. ar-tam+n isiyya*n ma-iggutn f-twuri-an. 25 issmun-tn-d kullu dimitryus yini-asn: “wa-irgazn, tssnm is-a-ntam+ l*ir f-twuri-ad-nn$. 26 walaynni tsfldm i-$wan mi ttinin bulus t+rm $aylli iskar, ar-ittini ilahat lli-skrn ifassn n-bnadm urd ilahat ad-gan. hati irur mddn ggutnin ijlu-tn $id $-afsus ula $-kullu tamazirt n-asiyya. 27 urd $ir tawuri-nn$ a-ra-i*sr, walaynni rad-wrrin mddn ar-rggmn ula $-tgmmi n-ilaha imqqurn arïamis, inin is-ur-tgi yat *talli kullu tobadn mddn $-asiyya ula ddunit kullutt.” 28 lli$ sfldn i-iwaliwn-ad nkrn-d gisn iriyn ar-ss$uyyun ar-ttinin: “tamqqurt a-tga arïamis n-ayt-afsus.” 29 duyn bahra, aylli$ tqrbl-tmdint kullutt. nkrn mddn ggutnin $win sin ayt-makiduniyya z$-usmun n-bulus, ismawn-nsn gayus d-aristar*us, zukrn-tn s-usays lli$a-tmunun ayt-tmdint-an. 30 bulus ira a-iftu s-wammas n-mddn-an a-srsn-isawl, walaynni ur-t-udjin aytmatn. 31 kra n-imddukk∫al n-bulus, gan udmawn mqqurnin n-tmazirt-an, aznn-as mad-as-ittinin: “a-ur-tssbayynt i*f-nnk $-usays n-tmdint.” 32 mrwin mddn ar-ss$uyyun, kud yan d-ma-ittini. iggut gisn ma-ur-issinn mafn-munn. 33 inkr kra gisn $akudan inin izd yan-urgaz iskandr ad-dar awal, dpin-t-in ayt-yudaya s-lgddam n-mddn a-srsn-isawl. yall afus-ns a-tn-issfssa yiri ad-asn-iml is-urd ayt-yudaya a-issnkrn uduy. 34 walaynni lli$ +ran izd gu-yudaya a-iga, nkrn-da$ ar-ss$uyyun ar-ttinin: “tamqqurt a-tga arïamis n-ayt-afsus.” zaydn snat tasaoin ad-ss$uyyun s-wawal-an. 35 qaman $mkan aylli$ inkr-uktatbi l-lmpkama. issfssa-tn yini-asn: “way-ayt-afsus. is-illa ma-ur-issinn tamdint n-afsus a-igabln tigmmi n-arïamis tamqqurt d-u+ru n-ããurt-ns lli-d-i,rn z$-ignna? 36 kullu ddunit tssn ti$awsiwin-ad. ur-i+,ar yan ad-asnt-yanf. imma $ilad illa fllawn a-tfssam, a-ur-tskrm kra f-a-k∫n-ttig∫ra+. 37 ha-kunni tiwim-d irgazn-ad s-$id wa**a ur-ukirn tig∫mma lli$a-ntobad ula-da-rggmn $-ilaha-nn$. 38 i$-ira dimitryus ula imddukk∫al-ns ad-ãr,n i-kra n-yan, illa fllasn ad-ddun s-lmpkama. a ku skrn im$arn l-lmpkama ussan a-gisn-sflidn i-mddn. ra-ti+,arm a-n-darsn-tmãara,m, 39 n$d i$-tram

ispparn lli-umnnin

uduy n-isiyya*n $-afsus

#rqqasn 177

kra ya,ni, i*ããa-k∫n a-ti-tssnfaãalm i-ngratun $-dar im$arn n-tmdint. 40 walaynni $ayd darnn$ ijran $assad, illa gis mafa-ntiksa,, a-ur-srnn$-a tkkan lpukkam n-rruman, inin izd ntni a-f-inkr-uduy-ad. ur-darnn$ ma-nttini f-imrwayn-ad, a ku ur-n+,ar a-nini mafd-munn mddn-ad ggutnin.” 41 lli$ inna mayad, issmsr-tn s-tg∫mma-nsn.

((20)) 1 lli$ thnna-tmdint, yazn bulus ma-d-issmunun imp,arn, isawl srsn izzoam-tn. imsafa, didsn, yam+ a$aras s-tmazirt n-makiduniyya. 2 ar-itkka tisgiw-an ar-isawal s-mddn ar-tn-izzoam, aylli$

ilkm tamazirt n-yunan. 3 iqama $in kra,-iyrn. walaynni lli$ iskr f-a-ibbi amda a-iwrri s-tmazirt n-suriyya, isfld f-kra n-ayt-yudaya is-d-fllas-m a kan a-t-hlkn. yini ilmma d-i*f-ns: “yuf ad-wrri$ d-u$aras-inu zri$ z$-makiduniyya.” 4 munn dids kra n-aytmatn. illa subatrus yus n-birus z$-biriyya, yili aristar*us d-sakundus z$-tasaluniki, yili gayus z$-darba ntta d-timutaws, yili ti*ikus d-trufimus z$-asiyya. 5 ddun ntni zwurn-a$ s-tmdint n-truwwas ar-srnn$-tqln. 6 imma nkk∫ni, lli$ izri loid n-ur*ãiã nam+ anaw z$-filibbi, nssudu smmus-uwssan aylli$-n-didsn-nmnaggar $-truwwas. nqama $in ssa n-uwssan.

7 $-wass l-lpdd nmnaggar-d kullwa$ a-nbbi a$rum. isawl-a$ bulus, yiri a-yam+ a$aras ndid azkka. izayd ar-isawal ar ïu++unt n-iy,. 8 igatnt tifawin $-upanu n-uflla lli-$-nmnaggar. 9 yili $in yan-uoyyal

ism-ns afti*us, iskiws $-yan-warryap ar-itnuddum. izayd bulus f-wawal-ns aylli$ issayk iïs f-uoyyal-an, i,r z$-snat-tduliw s-wakal. asin-t afn-t-in immut. 10 imma bulus igguz iknu-n fllas yam+ gis, yini-asn: “ad-ur-tasim ta$uft, hati iddr.” 11 iwrri-d ilmma bulus s-uflla, ibbi a$rum i didnn$. izayd ar-isawal aylli$-di-t$li tafukt. $akudan a-iffu$ imun d-u$aras. 12 imma aoyyal iddr, awin-t s-tgmmi-ns wrrin fjjijn bahra.

13 nfl bulus nam+ anaw nssudu s-lmrsa n-assus, a ku iskr didnn$ a-n-dids-nmnaggar $in, yiri nttan a-n-ya k f-u,ar-ns. 14 lli$-a$-n-ilkm $-assus nawi-t

didnn$ $-wanaw, nssudu $-umda s-lmrsa n-mitilini. 15 ndid azkka nzayd nssudu s-tama n-igzir n-*iyyus. ndid azkka nbbi s-igzir n-samus. ndid azkka nlkm lmrsa n-militus. 16 yiri bulus a-yanf i-afsus a-ur-n-imaïl $-tmazirt n-asiyya, a ku ira bahra a-yili $-uru alim $-loid n-win smmus id-mraw i$-i+,ar a-n-gis-yili.

17 lli$ illa bulus $-militus yazn s-im$arn n-umnaggar $-afsus, i,alb-asn ad-d-dars-a kin. 18 lli$-d-u kan yini-asn: “tssnm kullu mad-skar$

z$-wass amzwaru lli$d-darun-k m$ s-tmazirt n-asiyya. 19 ar-t*dam$ i-siditnn$ s-ããbr iggutn d-imïïawn ula $-trfufnt lli-yyi-mddin ayt-yudaya. 20 tssnm is-a-yawn-mala$ kullu ma-ra-k∫n-infoa, ur-pãar$

ilulliyn n-bulus $-makiduniyya ula

a*aya

isawl bulus i-umnaggar $-truwwas

z$-truwwas s-militus

awal n-bulus i-im$arn n-afsus

#rqqasn 178

i*f-inu. ar-awn-t-sslmad$ $-lgddam n-mddn ula $-tg∫mma-nnun. 21 ar-bdda-ttini$ s-lmoqul i-ayt-yudaya ula ibrraniyn ad-fln kullu mad-skarn y∫* n, wrrin s-rbbi amnn s-siditnn$ yasuo. 22 “imma $ilad idpi-yyi rrup lqudus ad-ddu$ s-uru alim. ur-ssin$ ma-rad-iyi-ijru $in. 23 yat-t$awsa kad-ssn$: $-kraygatt tamdint ar-iyi-ittini rrup lqudus s-lmoqul izd $in a$a-sri-tqln iskraf ula tarfufnt. 24 imma nkki ur-a-tpasab$ tudrt-inu is-tga kra. ur-ri$ abla a-tazzal$ ard rup$ ttmi n-u$aras-inu, kmml$ tawuri lli-yyi-ifka siditnn$ yasuo, sslkm$ l*bar ifulkin f-lbaraka n-rbbi. 25 “imma kunni kullukn lli-dar-tlulli$ ar-awn-tbrrap$ f-tgldit n-rbbi, ssn$ is-ur-sar-ra-t+rm udm-inu. 26 walaynni rad-awn-ini$ $assad: i$-illa ma-gigun-itthlkn, urd nkki a-f-llan idammn-ns. 27 a ku ur-pãar$ i*f-inu walaynni mli$-awn f-kullu ma-gigun-ira rbbi. 28 awiyat-stt $ilad $-i*f-nnun, tawim-tt ula $-tuwrut kullutt lli-f-k∫n-irur rrup lqudus ad-as-tgm ingabaln, tksm amnaggar n-rbbi lli-is$a s-idammn-ns. 29 ssn$ ussan lli-$-ra-k∫n-fl$ nkki, ra-n-k mn-uw ann qanin s-gratun, rad-ssyaggasn tawrut. 30 rad-nkrn ula kra n-mddn $-gratun, ar-ssgriwiln lpqq ba a-n-lddin imp,arn a-tn-taboan. 31 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, rarat loaql-nnun ar-di-tswingimm mamnk a-didun-skar$ kra, isgg∫asn $-iy, ula azal ar-bdda-tnãap$ kraygatt yan gigun ar imïïawn. 32 “imma $ilad ra-k∫n-fl$ $-ufus n-rbbi, fl$ darun awal l-lbaraka-ns lli-i+,arn a-k∫n-issdus i k m-k∫n s-tmi*ar ggutnin lli-ra-yili i-kullu willi i+li ad-gn wins. 33 ur-jjud nkki a-n-i,mon nnuqrt n$d ur$ n$d timlsa n-kra n-yan gigun. 34 tssnm izd s-ifassn-inu asa-di-trara$ mad-ptajja$ nkki ula asmun-inu. 35 kullu mad-skar$, ar-awn-srs-mala$ is-fllann$-illa a-ntnhataf $mkad ba a-noawn winna ,ofnin, ar-nswingim $-wawal n-siditnn$ yasuo lli$ inna ‘ambarki a-iga $walli yakkan, ugg∫ar n-walli itam+n.’” 36 $ir ikmml bulus awal-ad, i,r ntta didsn f-ifaddn-nsn, i++all i,alb rbbi. 37 pbbln-t-id ar-gis-ssudunn ar-allan kullutn. 38 ïiyyr-asn bahra a ku inna-yasn ur-sul-ra-t-+rn. munn dids ilmma ar anaw.

((21)) 1 $mkan a-tn-nfl, nssudu z$-$in nbbi amda s-igzir n-kus. ndid azkka nlkm igzir n-rudus, nzayd s-igzir n-batara. 2 naf-n $in yan-wanaw ira a-ibbi

s-tmazirt n-finiqiyya, n$li srs nssudu gis. 3 ar-ntmnad igzir n-qubrus f-u+lma,-nn$, nzayd aylli$ nlkm tamazirt n-suriyya. ngguz $-tmdint n-ãur, a ku $in ad-ran id-bab n-wanaw ad-srsn sslaot-nsn. 4 naf-n $in kra n-imp,arn, ngguz $-darsn ssa n-uwssan. inin i-bulus maylli-asn-imla rrup lqudus a-ur-iddu s-uru alim. 5 walaynni lli$ kmmln-uwssan-an, nffu$ z$-darsn a-nzayd f-umuddu-nn$. munn-d didnn$ ntni kullutn ula tim$arin-nsn d-tarwa-nsn s-brra n-tmdint. nut f-ifaddn-nn$

amuddu amgg∫aru n-bulus s-uru alim

#rqqasn 179

$-tama n-umda n++all n,alb rbbi. 6 nmsafa, didsn, n$li-da$ s-wanaw, wrrin ntni s-tg∫mma-nsn. 7 nssudu $-umda z$-ãur s-tmdint n-butulimays. nnsallam ula $in d-aytmatn, nzzri didsn $assan. 8 ndid azkka nzayd aylli$ nlkm tamdint n-qayãriyya. ngguz $in $-tgmmi n-filibbus abrrap l-l*bar ifulkin. ig nttan yan z$-ssa n-irgazn lli-stin aytmatn $-uru alim. 9 ilint dars kku+ï istis ur-tahilnt, ar-ttinint iwaliwn nna-yasnt-imala rbbi. 10 ngawr dars kra n-uwssan. $akudan a-d-yu ka yan-urgaz z$-tmazirt n-yudaya ism-ns agabus, ig wad ittinin iwaliwn nna-yas-imala rbbi. 11 irup-a$-d, yasi tag∫st n-bulus, ikrs srs i*f-ns $-i,arn ula ifassn yini-a$: “sfldat i-mayd inna rrup lqudus, ‘$mkad a-rad-krsn ayt-yudaya bu-tag∫st-ad $-uru alim, fkn-t $-ifassn n-ibrraniyn.’” 12 lli$ nsfld i-ma-inna, nnkr nkk∫ni d-aytmatn n-$in n,alb z$-bulus bahra a-ur-iddu s-uru alim. 13 irar-a$-d nttan yini: “mafa-tallam ar-tssyaggasm ul-inu? ha-nkki ujad$ urd $ir ad-tyawkrraf$ walaynni ard mmt$ $-uru alim f-ism n-siditnn$ yasuo.” 14 bulus ur-sul-iri a-srnn$-isfld, nfssa $akudan nini: “a-yili ma-ira siditnn$.” 15 nqama $in kra n-uwssan, nssmun ilmma ti$awsiwin-nn$ nmun-da$ d-u$aras s-uru alim. 16 munn-d didnn$ kra n-imp,arn n-ayt-qayãriyya, awin-a$-d s-tgmmi n-walli ra-dar-ngguz, ism-ns mnasun. iga ntta gu-qubrus ig yan z$-imzwura lli-um+nin a$aras n-siditnn$.

17 lli$ nlkm uru alim, frpn srnn$ aytmatn k mn-a$ s-darsn. 18 ndid azkka nmun d-bulus a-n+r yaoqub, ilin $in im$arn kullutn. 19 insallam bulus didsn,

ar-asn-imala kullu ma-iskr rbbi f-ufus-ns $-dar ayt-tmizar ya,ni. 20 lli$ sfldn i-ma-inna ar-kullu-tal$n rbbi. inin ilmma i-bulus: “wa-g∫matnn$, t+rit kigan d-waf,an n-ayt-yudaya a-d-iwrrin amnn s-siditnn$, ar-kullu-ttirin ro n-musa bahra. 21 ntni sfldn fllak is-a-tsslmadt ayt-yudaya lli-zd$nin $-tmizar ya,ni a-ur-sul-skarn s- ro ula-da-t+allan i-ip may-nsn ula-da-tam+n sul $-loadat n-imzwura-nn$. 22 ma-ra-nskr $ilad? a ku rad-issann is-di-tu kit s-$id. 23 skr mayd rad-ak-nini. llan darnn$ kku+ irgazn qawln i-rbbi s-wawal izgan. 24 awi-tn tss$ust i*f-nnk didsn, tfkt fllasn ma-tn-i*ããan i-usmakkrd n-iguyya-nsn. $mkad a-s-rad-+rn mddn kullutn ur-igi yat $aylli mi fllak sfldn. rad-issann is-a-tskart s- ro n-musa. 25 imma ibrraniyn lli-umnnin s-lmasip, nuzn-asn yat-tbrat, nini-asn f-mayllifd-nm a ka. nuããa-tn a-ur- ttan ma-ityaw$rasn i-laãnam ula idammn ula tifiyi n-ma-iqajjin, aggugn z$-lfsad.”

26 ndid azkka yawi bulus irgazn-lli, ikmml didsn as$us $mklli iga dar ayt-yudaya. ik m ilmma s-tgmmi n-rbbi yini i-inm$urn f-man ass

a-rad-kmmln ussan n-us$us-nsn ba a-n-ssakmurn ti$rsiw i-rbbi f-kraygatt yan gisn. 27 ur-iqama walu ad-kmmln ssa n-uwssan, s-illa bulus $-tgmmi n-rbbi, +rn-t kra n-ayt-yudaya lli-d-kkanin tamazirt n-asiyya. sshiyysn mddn kullutn, $win $-bulus 28 ar-t$uwwatn ar-ttinin: “way-ayt-rbbi, a kad-d tbiddm didnn$. argaz-ad iga wad itkkan

isawl bulus d-yaoqub d-im$arn

tarfufnt n-bulus $-uru alim

#rqqasn 180

kraygatt mani, ar-isslmad kullu mddn ad-rggmn $-ayt-darnn$ ula ro-nn$ ula tigmmi-ad n-rbbi. hati $ilad i k m-d kra n-ibrraniyn s-tgmmi n-rbbi, issprm ad$ar am+lay.” 29 nnan ntni $mkan a ku +ran trufimus gu-afsus imun d-bulus $-tmdint, $aln is-t-id-dids-yiwi s-tgmmi n-rbbi. 30 tzayd tqrbl-tmdint kullutt. azzln-d mddn ggutnin, am+n bulus zukrn-t-id z$-tgmmi n-rbbi, qqnn-d fllas iflwan 31 irin a-t-n$n. $akudan a-isfld-unm$ur n-ioskrin n-rruman i-l*bar n-is-kullu-tduy uru alim. 32 yawi-d kra n-ioskrin d-lqbïanat-nsn azzln-d s-darsn. lli$ +ran mddn anm$ur-an d-ioskrin-ns r+mn z$-bulus ur-sul-a-t-kkatn. 33 irup-tn-in-unm$ur, yam+ $-bulus, yamr ioskrin a-t-krsn s-snat ssnasl. isqsa mddn ilmma: “ma-iga-urgaz-ad? ma-iskr?” 34 bdun-da$ ar-t$uwwatn kud kra d-ma-ittini, aylli$ ur-i+,ar a-yissan ma-f-inkr uduy-an. yamr ilmma ad-awin bulus s-lqãr. 35 ssrupn-t ioskrin s-tama n-iskfal, walaynni ar-tn-bahra-ssnukmun mddn aylli$-tn-d-iqqan ad-asin bulus. 36 ++un gis mddn kullutn ar-ss$uyyun ar-ttinin: “n$at-t, n$at-t.” 37 lli$-n-lkmn imi l-lqãr isawl bulus s-unm$ur n-ioskrin yini-as: “is-rad-iyi-tãampt ad-ak-ini$ kra?” irar-as-unm$ur: “ma*, tssnt a-tsawlt s-wawal n-ayt-yunan? 38 is-urd gu-miãr a-tgit lli-issduyn mddn f-ssulïa n-rruman, yawi dids kku+ id-walf n-yan s-l*la, d-kullutn usin didsn uzzal?” 39 yini-as bulus: “gu-yudaya ad-gi$ z$-ïarsus $-tmazirt n-kilikiyya. ïïaf$ ta$amt n-ayt-tmdint-an, d-nttat urd tamdint im++in a-tga. adj-iyi ad-sawl$ d-mddn-ad.” 40 yadj-t-ilmma-unm$ur. ibidd bulus $-iggi n-iskfal yall afus-ns a-tn-issfssa. lli$ fssan kullutn, isawl srsn s-wawal n-ayt-yudaya.

((22)) 1 yini-asn: “way-aytma d-id-*ali, sfldat-iyi. rad-awn-ml$ mad-gi$ ula mad-skr$ is-ur-y∫* in.” 2 fssan s-ugg∫ar lli$-as-sfldn ar-isawal s-wawal-nsn

n-ayt-yudaya. izayd yini-asn: 3 “gi$ nkki gu-yudaya, lul$ $-ïarsus $-tmazirt n-kilikiyya, mqqur$ $-tmdint-ad n-uru alim. kki$-ttin ar-aqra$ $-ddu-ufus n-gamalyal, ar-tlmad$ kullu ma-illan $- ro n-imzwura-nn$. iri$ bahra ad-r,u$ rbbi zund kunni kullukn lli-llanin $id $assad, 4 aylli$ wrri$ ar-ssrfufun$ ayt-u$aras-ad ar lmut, ar-tam+$ irgazn ula tim$arin ar-tn-in-dpay$ $-lpbs. 5 sqsat anm$ur n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-tmazirt, rad-awn-inin izd ããapt ayad. a ku um+$ $-darsn tibratin i-imddukk∫al-nsn $-dima q, ba ad-am+$ wanna $in illan z$-ayt-u$aras-ad, krs$-tn s-ssnasl awi$-tn-d s-uru alim a-fllasn-nut lpukm. 6 “ha-yan-wass ssudi$ akmur$-n s-dima q. $-ïu++unt n-wass tsfaw-d flla yat tifawt itjhhdn z$-ignwan. 7 ,r$ s-wakal s-sfld$ i-wawal inna-yyi-d: ‘ awl, awl, ma* a-yyi-tssrfufunt?’ 8 ini$: ‘wa-sidi, ma-tgit kiyi?’ irar-iyi-d: ‘nkki a-igan yasuo gu-naãira lli-tssrfufunt.’ 9 $willi didi llanin +ran tifawt walaynni ur-fhimn awal lli-d-sri-isawln. 10 ini$ ilmma: ‘wa-sidi, ma-rad-skr$?’ yini-yyi-d siditnn$: ‘nkr tddut

awal n-bulus i-ayt-uru alim

#rqqasn 181

s-dima q. $in a-$-rad-ak-ityawnna kullu maylli-gik-iqãad rbbi a-ti-tskrt.’ 11 sul buk,$ nkki f-ssibt n-tifawt-an itjhhdn, am+n-iyi afus $willi didi llanin, awin-iyi s-dima q. 12 “ya k-in dari yan-urgaz ism-ns pananiyya, ig yan bahra ittirin a-ir,u rbbi, ar-iskar s-kullu ma-illan $- ro, ar-ti-tuqqarn kullu ayt-yudaya lli-zd$nin $in. 13 ibidd $-tama-nu yini-yyi: ‘wa-g∫ma awl isfiw,’ s-sfaw$ $akudan ar-ti-tmnad$. 14 yini-yyi: ‘isti-k rbbi n-imzwura-nn$ a-tissant ma-iqãad, t+rt $walli iommrn s-ufulki lli-s-ir,a, tsfldt i-wawal z$-imi-ns. 15 ra-tgt inigi-ns $-dar kullu mddn, tsawlt-asn f-ma-t+rit ula ma-mi-tsfldt. 16 imma $ilad ma* aylli$ sul tgawrt? nkr a-k-ssddm$ $-waman, t$rt s-ism n-siditnn$ a-k-iss$us z$-ddnub-nnk.’

17 “lli$-d-wrri$ s-uru alim, ar-t+alla$ yan-wass $-tgmmi n-rbbi s-iyi-d-iban siditnn$ $-twargit 18 yini-yyi: ‘zayd $il $il tffu$t z$-uru alim, a ku

ur-rad-sfldn s-tugga-nnk flla.’ 19 ini$: ‘wa-sidi, ssnn ntni mamnk a-sttin-kki$ ar-k m$ kullu tig∫mma n-t+allit ar-tam+$ $willi srk umnnin ar-tn-kkat$. 20 ula $assan $-n$an inigi-nnk stifanus bidd$ nkki $in, frp$ s-lmut-ns gabl$ timlsa i-willi-t-n$anin.’ 21 isawl-da$ yini-yyi: ‘zayd tddut, a ku ra-k-azn$ s-tmizar aggugnin.’” 22 ar-kullu-sflidn mddn-an i-bulus, aylli$ inna awal-ad nkrn-da$ ar-ss$uyyun s-jjhd ar-ttinin: “wan $wad kkisat-t z$-ddunit. ur-as-igi a-sul-iqama.” 23 ar-ss$uyyun bahra ar-ssususn islhamn-nsn ar-talln agdrur s-nnigatsn. 24 yamr-ilmma-unm$ur ioskrin ad- k mn bulus s-lqãr, yuããa-tn a-t-ss$ur n ard-asn-iml ma* aylli$ a-fllas-ss$uyyun mddn $mkan s-jjhd. 25 walaynni lli$-t-krsn a-t-ss$ur n, isawl bulus s-lqbïan lli-ibiddn $in yini-as: “is-illa $ayad $-lqanun a-tss$ur m yan iïïafn ta$amt $-ayt-ruma d-nttan ur-ta-fllas-utn lpukm f-kra iskr-t?” 26 lli$ isfld lqbïan i-mayad, iwrri s-dar-unm$ur n-ioskrin yini-as: “mayd ra-tskrt? argaz-ad iga yan dar lpqq n-ayt-ruma.” 27 ya k-id-unm$ur s-dar bulus isqsa-t: “izd dark ta$amt $-ayt-ruma?” yini-as bulus: “tlla dari.” 28 izayd-unm$ur yini-as: “nkki s-iqaridn ggutnin a-s-um+$ ta$amt $-ayt-ruma.” irar-as bulus: “imma nkki, lul$ s-ta$amt-inu, a ku ayt-dari ïïafn ta$amt yadlli.” 29 lli$ sfldn ioskrin i-mayad ittin z$-gis, yiksa,-unm$ur lli$ issn f-bulus is-dars lpqq n-ayt-ruma d-nttan ikrs-t s-ssnasl.

30 ndid azkka ira-unm$ur n-ioskrin a-yissan lpqq n-ma-s-a-ta tkkan ayt-yudaya s-bulus. issmun-d inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn l-lmpkama kullutn.

ir+m-d ilmma i-bulus yawi-t-id issbidd-t $-lgddam-nsn.

((23)) 1 issmaqql bulus $-ayt-lmpkama yini-asn: “way-aytma, ha-yyi kullu mad-kki$ sul s-$assad ar-skar$ f-ad-tr,u$ rbbi s-uwl i$usn.” 2 inkr $akudan pananiyya lli-igan anm$ur ihiyyan n-tgmmi n-rbbi, yamr

isawl bulus f-twuri-ns

bulus $-lmpkama

#rqqasn 182

$willi biddnin $-tama n-bulus a-t-utn f-imi-ns. 3 irar-as bulus: “ra-k-id-yut rbbi, ay-a$∫rab ijiyyrn. hati tskiwst $id a-flla-tpkamt s- ro, walaynni tffu$t z$- ro lli$-tn-tumrt a-yyi-utn.” 4 inin-as $willi biddnin $-tama-ns: “izd trgmt anm$ur ihiyyan n-rbbi?” 5 irar-asn bulus: “way-aytma, ur-ssin$ $wad izd anm$ur ihiyyan a-iga. a ku ityara $-wawal n-rbbi: ‘a-ur-trgmt yan igan anm$ur n-ayt-tmazirt-nnk.’” 6 issn bulus izd kra gisn iga z$-lmdhb n-iãadduqin d-kra iga z$-lmdhb n-ifarisin. yall awal-ns $-lmpkama yini-asn: “way-aytma, nkki afarisi ad-gi$, g$ yus n-ifarisin. bidd$ $-ddu lpukm $assad f-ssibt n-rrja lli-$-n-rji$, a ku umn$ is-rad-nkrn $willi mmutnin.” 7 $ir inna awal-ad s-nkrn ifarisin d-iãadduqin ar-t+in i-ngratsn, b,un ayt-lmpkama f-sin. 8 a ku iãadduqin ar-ttinin ur-rad-nkrn mddn z$-lmut, ar-ttinin ur-llin kra l-lmalayka n$d kra l-larwap. imma ifarisin ar-ttinin kullu $wid llan. 9 zaydn kullu ar-t$uwwatn aylli$ nkrn kra n-imslmdn n- ro l-lmdhb n-ifarisin, bzgn bahra f-wiyya, inin-asn: “ur-akk∫-nufi kra y∫* nn $-urgaz-ad. ur-i qi a-srs-isawl kra n-rrup n$d kra l-lmalak.” 10 zaydn $mkan aylli$ gis rupn timi$t. ar-kullu-lddin $-bulus, aylli$ iksu,-unm$ur n-ioskrin a-t-gn d-igzman. yamr ioskrin ad-gguzn ad-asn-t-id-kkisn s-ifaddn awin-t s-lqãr. 11 $-i,-an a-ibidd siditnn$ f-bulus yini-as: “zom d-i*f-nnk. $mklli flla tfkit tugga-nnk $-uru alim, $mkan a-k-id-iqqann a-tnt-flla-tfkt ula $-ruma.”

12 ndid azkka $-ããbap m awarn kra n-ayt-yudaya i-ngratsn, ggalln ur- ttan ula swan ard n$n bulus. 13 ugg∫ar n-kku+ id-mraw a-iggullan f-$ayan. 14 a kin-d

s-dar inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-tmazirt inin-asn: “ha-nkk∫ni nm a ka-d nggall tagallit imqqurn is-ur-ra-n ard nn$ bulus. 15 nra gigun kunni ula ayt-lmpkama a-taznm $ilad s-unm$ur n-ioskrin, t,albm-t a-d-yawi bulus s-lgddam-nnun, tinim-as is-tram a-ti-tsqsam ugg∫ar f-ma-iskr. ha-nkk∫ni nujad a-t-nn$ ur-ta-d-ilkim.” 16 walaynni $ayllifd-m a kan, isfld fllas yus n-uwlltmas n-bulus. iddu s-lqãr ik m s-dar bulus yini-as-t. 17 i$r bulus $akudan i-yan z$-lqbïanat n-ioskrin yini-as: “awi aoyyal-ad i-unm$ur-nnun, a ku ira ad-as-yini kra.” 18 yawi-t lqbïan i k m-t s-dar-unm$ur yini-as: “i$ra-yyi-upbbas bulus i,alb-iyi ad-ak-d-awi$ aoyyal-ad, a ku ira ad-ak-yini kra.” 19 yam+-unm$ur $-ufus n-uoyyal, yawi-t wapdut isqsa-t: “ma-rad-iyi-tinit?” 20 yini-as: “m a kan-d inm$urn n-ayt-yudaya a-zgik-,albn ad-asn-in-tawit bulus azkka s-lmpkama. rad-ak-inin ran a-t-sqsan ugg∫ar f-ma-iskr. 21 walaynni a-tn-ur-tamnt a ku llan ugg∫ar n-kku+ id-mraw n-urgaz, rgsn ar-srs-tqln. ggalln ur- ttan ula swan ard-t-n$n. ujadn $ilad, ar-$ir-tqln s-wawal-nnk.” 22 yini-as-unm$ur i-uoyyal: “ad-ur-tinit i-yan is-iyi-di-tiwit l*bar-ad.” yadj-t ilmma iddu.

23 i$r-unm$ur n-ioskrin i-sin z$-lqbïanat-ns yuããa-tn yini-asn: “ssmunad-d sin id-miyya (200)

skrn ayt-yudaya f-ad-n$n bulus

ityazan bulus s-dar lpakm

filiks

#rqqasn 183

n-uoskri d-ssa n-id-mraw (70) n-umnnay d-sin id-miyya (200) n-willi ïïafnin apri , ad-ujadn ad-ddun s-qayãriyya $-i,-ad $-tasaot tis t+a. 24 tzaydm kra n-wagmarn ma$a-issudu bulus, ba a-ti-tsslkmm $-laman i-lpakm filiks.” 25 yara ilmma yat-tbrat yini: 26 “z$-kludyus-lisyas, i-sidi lpakm iozzan filiks, ad-ak-tili sslamt. 27 argaz-ad, $win-t ayt-yudaya, irin ntni a-t-n$n. af$-t-in is-iga yan iïïafn ta$amt $-ayt-ruma, nlkm-n nkki d-ioskrin-inu nkkis-asn-t-id. 28 sspa,r$-asn-t-in $-lmpkama-nsn ba ad-issan$ masa-srs-ta tkkan. 29 af$-t-in is-ur-iskir mafa-itmtat n$d mafa-ittili $-lpbs. ur-a-srs-ta tkkan abla s-kra igan win ro-nsn. 30 walaynni lli$-iyi-d-ilkm l*bar n-izd kra gisn m awarn fllas a-t-n$n, azn$-ak-t-in. ini$ i-willi srs ta tkkanin ad-as-ãr,n s-lgddam-nnk.” 31 skrn ilmma ioskrin $mklli-tn-yuããa-unm$ur-nsn, awin bulus $-iy, aylli$ lkmn tamdint n-antibatris. 32 ndid azkka wrrin ntni s-lqãr, fln imnnayn a-t-awin z$-$in. 33 lli$ rupn qayãriyya, fkn tabrat i-lpakm, k mn bulus s-dars. 34 lli$ i$ra lpakm tabrat, isqsa bulus gu-man tamazirt a-iga. 35 lli$ issn is-iga gu-kilikiyya yini-as: “rad-ak-sfld$ $akud nna-d-u kan $willi-ak-ãr,nin.” yuããa-tn ilmma a-t-gabln $-lqãr n-hirudus.

((24)) 1 zrin smmus-uwssan, s-d-yu ka pananiyya lli-igan anm$ur ihiyyan n-tgmmi n-rbbi s-qayãriyya, ntta d-kra n-im$arn n-tmazirt. awin-d didsn yal-lmupami ism-ns tartullus. k mn s-dar filiks inin-as

f-$aylli-f-ãr,n i-bulus. 2 i k m-n bulus $akudan s-darsn, ibdu tartullus ar-srs-ita tkka yini: “wa-lpakm iozzan sidi filiks, mnnaw isgg∫asn ayad thnna-tmazirt-nn$ f-ufus-nnk. tgrit $-kullu ma-i*ããan ba ad-a$-yigat l*ir. 3 nfrp s-kullu mad-a$-tskart, ar-k-nt kar $-kraygatt mani d-kraygatt luqt. 4 imma $ilad ur-ri$ a-k-ssmaïl$. ra-k-n,alb ad-a$-tskrt afulki-ad, tsfldt i-kra n-iwaliwn drusnin f-maylli darnn$ ijran. 5 a ku nufa-n argaz-ad iga bu-irwwayn, ar-issnkar uduy $-gr ayt-yudaya $-ddunit kullutt. iga z$-inm$urn n-willi mi ttinin ‘ayt-naãira’. 6,7 $mkan a-iskar aylli$ ira a-issprm tigmmi n-rbbi, nam+-t nkk∫ni $akudan. 8 i$-ti-tsqsat ra-tissant kullu $ayllisa-srs-nta tkka.” 9 nkrn ilmma wiyya, z$-ayt-yudaya inin: “s-ããapt $mkan a-illan.”

10 inot-n lpakm i-bulus s-ufus ba a-isawl. yini: “wa-sidi, ssn$ izd isgg∫asn ggutnin ayd tpkamt $-tmazirt-ad. mayad a-f-frp$ s-ugg∫ar ad-rar$

awal f-mddn-ad $-lgddam-nnk. 11 i$-tn-tsqsat ra-tissant izd $ir sin d-mraw n-wass ayd-n-k m$ s-uru alim a-gis-tobad$ rbbi. 12 imma ntni, hatni ur-iyi-n-ufin ar-tmjapad$ d-kra n-yan $-tgmmi n-rbbi, ula ufan-iyi-n ar-sshiyyas$ mddn la $-tg∫mma n-t+allit ula $-tmdint. 13 $ayllisa-sri-ta tkkan, ur-+,arn a-t-zzgan. 14 walaynni yat-t$awsa rad-ak-tt-ini$: a$aras llisa-ttinin $wid ijla, nttan a$a-tobad$ rbbi n-imzwura-nn$. ha-yyi umn$ s-kullu ma-ityaran $- ro n-musa ula arratn l-lanbiya. 15 gi$ rrja-nu $-rbbi $mklli-n-gis-rjan ntni, amn$ is-rad-nkrn

aãra, n-ayt-yudaya i-bulus

awal n-bulus $-lgddam n-filiks

#rqqasn 184

kullu mddn z$-lmut, ma-ifulkin ula ma-y∫* nn. 16 mayan afan-tgga$ tiqqi-nu ba a-bdda-i$us-uwl-inu z$-kullu ma-igan loib $-i+ri n-rbbi ula win bnadm. 17 “zrin yan-mnnaw n-isgg∫asn ur-ddi$ s-uru alim, aylli$-n-iwi$ kra l-lmoawnt i-im+la, n-ayt-tmazirt-inu ssakmur$-n tiwafkiw i-rbbi. 18 $mkan ad-skr$ s-iyi-n-ufan $-tgmmi n-rbbi, d-nkki $us$ s-isird n-ayt-yudaya. ur-a-sawal$ s-mddn ula-da-t+i$ d-yan. 19 walaynni llan $in kra n-ayt-yudaya z$-tmazirt n-asiyya. ntni i$-darsn kra flla, illa fllasn ula ntni ad-d-a kin ãr,n-iyi $-lgddam-nnk. 20 n$d adj $wid ad-flla-inin is-gigi-ufan kra l-loib $akud lli$ bidd$ $-lmpkama-nsn. 21 ur-skir$ yat, abla awal-ad ad-nni$ s-jjhd lli$ bidd$ $-lgddam-nsn, nni$-asn: ‘ha-yyi bidd$ $-ddu lpukm-nnun $assad f-ssibt n-mad-umn$ s-tnkra n-willi mmutnin.’” 22 imma lpakm filiks issn ma-iggutn f-u$aras l-lmasip, yini-asn: “$assad yuwda $un kad, ard-d-ya k-unm$ur lisyas rad-da$-$r$ s-t$awsa-yad-nnun.” 23 izayd yuããa lqbïan a-igabl bulus, yini-as a-t-ur-ikrs, yadj imddukk∫al-ns ad-as-di-tawin aynna-t-i*ããan. 24 zrin kra n-uwssan, s-d-yu ka filiks d-drusila tam$art-ns. tga nttat ullt-yudaya. yazn $akudan ad-d-awin bulus. isfld-as ar-isawal f-ma-ra-yili i-yan yumnn s-lmasip yasuo. 25 walaynni lli$ izuyd bulus ar-isawal f-ufulki lli-s-ir,a rbbi, ula mamnk a-ra-yi+,ar yan a-ipkam $-i*f-ns, ula loqubit lli-ra-ittut f-ddunit, yiksa, filiks yini-as: “ddu $ilad, ra-n-srk-azn$ akud nna-yyi-tïlq luqt.” 26 i$al is-rad-as-ifk bulus iqaridn. kigan d-twal ar-srs-itazn ar-dids-isawal. 27 $mkan aylli$ zrin sin isgg∫asn, iddu filiks tigira. ya k-id yal-lpakm ya,ni, ig ism-ns burkyus-fastus. imma filiks ira a-ir,u ayt-yudaya, ifl bulus $-lpbs.

((25)) 1 iqama fastus kra,-uwssan $-qayãriyya s-iffu$ iddu s-uru alim. 2 ddun dars inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-ayt-yudaya, a tkkan-da$ s-bulus. 3 ,albn fastus a-gisn-iskr l*ir-ad yawi-asn-d

bulus s-uru alim, a ku ntni skrn f-ad-as-mdin $-u$aras n$n-t ur-ta-ilkim. 4 imma fastus irur-asn: “han bulus illa $-lpbs $-qayãriyya. yan imikk rad-wrri$ nkki s-$in. 5 aznat didi kra n-im$arn-nnun ad-as-n-ãr,n $in i$-iskr kra y∫* nn.” 6 iqama fastus $-uru alim ma-itggan t+a n-uwssan, iddu ilmma s-qayãriyya. ndid azkka iskiws $-lmpkama yamr ioskrin ad-d-awin bulus. 7 ik m-d bulus sutln-as ayt-yudaya lli-d-u kanin z$-uru alim, ar-srs-ta tkkan s-t$awsiwin mqqurnin walaynni ur-+,arn a-tnt-zzgan. 8 isawl bulus f-i*f-ns yini-asn: “ur-skir$ kra l-loib la $- ro n-ayt-yudaya ula $-tgmmi n-rbbi ula $-qayãr.” 9 walaynni fastus ira a-ir,u ayt-yudaya, isqsa bulus: “is-trit a-tddut s-uru alim a-tbiddt $-lgddam-inu $in trart awal f-iãra,-nsn?” 10 isawl bulus yini-as: “ha-yyi bidd$ $id $-lmpkama n-qayãr

iss$li bulus aãra,-ns s-dar

qayãr

#rqqasn 185

$-illi$-iyi-d-iqqan ad-bidd$. imma ayt-yudaya, ur-gisn-skir$ kra l-loib. kiyi tssnt mayad bahra. 11 mrad is-ffu$$ lqanun skr$ krafa-tmtat$, ur-rad-iri$ ad-anf$ i-lmut. walaynni i$-ur-illi $-iãra,-nsn abla tikrkas, ur-i+,ar yan a-yyi-idpi i-mddn-an. ha-yyi $ilad usi$ aãra,-inu s-gr ifassn n-qayãr.” 12 i awr fastus d-imoawann-ns, yini ilmma i-bulus: “tss$lit aãra,-nnk s-dar qayãr. hati s-dar qayãr a-s-ra-tddut.”

13 zrin kra n-uwssan s-d-yu ka-ugllid agribbas d-uwlltmas barniki s-qayãriyya. irin ad-ssmrpban s-fastus $-tmazirt-nsn. 14 gawrn dars kra n-uwssan aylli$ isawl fastus d-ugllid

f-t$awsa n-bulus yini-as: “illa $id yan-urgaz, ifl-t-id filiks $-lpbs. 15 lli$ ddi$ s-uru alim, ãr,n-as inm$urn n-tgmmi n-rbbi d-im$arn n-ayt-yudaya, ,albn-iyi a-fllas-ut$ lpukm, 16 walaynni rur$-asn: ‘nkk∫ni n-ayt-ruma ur-a-nskar $mkan. ur-a-ntpkam f-yan s-lmut i$-ur-zwar-ibidd $-lgddam n-willi-as-ãr,nin, isawl f-i*f-ns f-$aylli s-a-srs-ta tkkan.’ 17 walaynni lli$-d-didi-munn s-$id ur-ssmaïl$ ta$awsa-yan. skiws$ ndid azkka $-lmpkama, amr$ ad-d-sspa,rn argaz-an. 18 walaynni lli$-d-nkrn imãra,n-ns, ur-srs-a tkkan s-kra n-iskkirn ∫* nnin $mklli $al$ nkki. 19 ur-illi yat $-gratsn abla kra n-imjapadn f-mamnk ad-tobadn ilah-nsn, ula f-yan immut ism-ns yasuo ar-fllas-ittini bulus is-iddr. 20 ur-ssin$ $akudan mamnk ad-ssnfaãal$ ti$awsiwin-ad. sqsa$ bulus is-ira a-iddu s-uru alim a-n-fllas-pkam$ $in, 21 walaynni inna-yyi ira a-iqama $id ard ipkam qayãr f-t$awsa-ns. amr$ $akudan a-iqama $-lpbs ard-t-azn$ s-dar qayãr.” 22 isawl ilmma agribbas yini-as i-fastus: “ula nkki ri$ ad-sfld$ i-urgaz-ad.” yini-as fastus: “ar ããbap rad-as-tsfldt.” 23 ndid azkka ya k-id agribbas d-barniki s-lhibt iggutn, k mn s-upanu imqqurn l-lmpkama, ntni d-inm$urn n-ioskrin d-im$arn n-tmdint. inkr fastus yamr ad-d- k mn bulus. 24 yini ilmma fastus: “way-agllid agribbas ula kullu willi didnn$ llanin $assad, $wad a-igan argaz lli-mi-d-ãr,n kullu ayt-yudaya s-dari $-uru alim ula $id, ar-srs-t$uwwatn ar-ttinin iqqan-t-id a-immt. 25 ur-gis-ufi$ nkki kra-f-isthlla lmut, walaynni lli$ iss$li ta$awsa-ns s-gr ifassn n-qayãr skr$ fat-azn$ s-dars. 26 imma nkki ur-dari kra izgan masa-fllas-tara$ i-qayãr. hati sspa,r$-awn-t-id $ilad, ssbidd$-t-id $-lgddam-nnk ay-agllid agribbas, ba a-gis-nsiggl naf masa-fllas-tara$. 27 a ku irwas-iyi is-ur-i wi a-nazn yan-upbbas i-qayãr i$-ur-fllas-nmli mayllifa-yas-ãra,n mddn.”

((26)) 1 isawl agribbas s-bulus yini-as: “ra-k-adj$ a-tsawlt $ilad f-i*f-nnk.” yall bulus afus-ns a-irar awal yini: 2 “way-agllid agribbas, nni$ nkki asaodi ad-gi$ $assad, a ku $-lgddam-nnk a-$-bidd$ ba

ad-rar$ awal f-kullu masa-sri-ta tkkan mddn-ad n-ayt-yudaya. 3 a ku kiyi tssnt loadat n-ayt-yudaya ula iswingimn llifa-tmjapadn i-ngratsn.

ibidd bulus $-lgddam n-ugllid

agribbas

awal n-bulus $-lgddam

n-agribbas

#rqqasn 186

f-mayan a-f-ra-k-,alb$ a-didi-tãbrt, tsfldt i-ma-rad-ak-ini$. 4 a ku kullu ayt-yudaya ssnn mamnk ad-gi$ z$-lli$ m++i$ $-tmazirt-inu ula tigira n-mayan $-uru alim. 5 kigan d-isgg∫asn ayd-iyi-ssnn. +,arn ad-ak-flla-fkn tugga i$-ran ntni, inin-ak is-gi$ wad iskarn s-tnba,in n-ifarisin lli-igan lmdhb kullu inukman $-ddin-nn$. 6 imma $ilad bidd$ $id a-flla-tpkamt f-ssibt n-rrja lli-dari-illan, a ku umn$ awal lli-inna rbbi i-imzwura-nn$. 7 awal-an a$an-kullu-trjunt-tqbilin-nn$ s-snat d-mrawt, lli$ a-tobadn rbbi $ilad s-nniyt-nsn $-iy, ula azal. way-agllid iozzan, hati f-rrja-yad asa-sri-ta tkkan ayt-yudaya. 8 imma kunni, ma* aylli$ ur-trim a-tamnm is-i+,ar rbbi a-d-issnkr $willi mmutnin? 9 “kki$-ttin ula nkki ar-ttini$ illa flla a-n-g$ tiqqi-nu ad-t,a,,a$ kullu ma-igan win ism n-yasuo gu-naãira. 10 $mkan ad-skar$ $-uru alim. ,alb$ z$-inm$urn n-tgmmi n-rbbi ad-iyi-fkn awal a-n-tqqn$ i-ma-iggutn $-im+layn n-rbbi $-lpbs. $akud nna-fllasn-pkamn s-lmut, ar-ttini$ nttat ad-asn-igan. 11 kigan d-twal ad-k m$ s-tg∫mma n-t+allit ar-tn-ssrfufun$ ba a-tn-rar$ ad-rggmn $-u$aras-ad. ar-iyi-srsn-tasin iriyn bahra aylli$ a-srsn-tmuddu$ ula s-tmdinin aggugnin ba a-tn-ssrfufn$.

12 “$ayan a-f-um+$ a$aras s-dima q s-wawal n-inm$urn n-tgmmi n-rbbi ula luãit-nsn. 13 way-agllid iozzan, ssudi$ $-u$aras-an $-ïu++unt n-wass s-iyi-di-tban yat tifawt z$-ignwan tjhhd ugg∫ar

n-tafukt, tsfaw flla nkki ula $willi-d-mun$. 14 n,r kullwa$ s-wakal, s-sfld$ i-yan inna-yyi-d s-wawal n-ayt-yudaya: ‘ awl awl, ma* a-yyi-tssrfufunt? han ar-tssyaggast i*f-nnk lli$ a-tssfuqust f-ukuray.’ 15 ini$: ‘wa-sidi, ma-tgit kiyi?’ isawl-d siditnn$ yini-yyi: ‘nkki a-igan yasuo lli-tssrfufunt. 16 nkr tbiddt f-i,arn-nnk, a ku mayad a-f-ak-d-ban$, ba a-k-g$ d-u*ddam-inu ar-takkat tugga f-mamnk a-yyi-t+rit $assad ula f-ma-rad-ak-ml$ tigira. 17 ra-ki-tfukku$ z$-ifassn n-ayt-yudaya ula ayt-tmizar aggugnin. 18 ra-k-azn$ a-tr+mt alln-nsn, trart-tn-d z$-tillas s-tifawt, ula z$-lquwwa n- iïan s-rbbi, ba a-fllasn-ittin ddnub-nsn, wrrin ïïafn ta$amt $-gr $willi +li$ ad-gn winu f-ssibt n-mad-sri-umnn.’

19 “$akudan ay-agllid agribbas, ur-unf$ i-maylli-yyi-d-issbayyn rbbi. 20 ffu$$ ar-tbrrap$ $-dima q, ddu$ ilmma ar-tbrrap$

$-uru alim ula $-kullu tamazirt n-yudaya ula timizar n-ibrraniyn. ar-asn-ttini$ is-tn-i*ããa ad-fln kullu ma-y∫* nn wrrin s-rbbi, ar-skarn afulki ba a-iban is-fln ma-y∫* nn. 21 f-ssibt n-tbrrapt-ad a-f-iyi-um+n kra n-ayt-yudaya $-tgmmi n-rbbi, irin a-yyi-n$n. 22 walaynni ar-bdda-yyi-itoawan rbbi sul s-$assad. mayan a-f-bidd$ $id ar-akka$ tugga-nu i-kullu mddn, i-ma-imqqurn ula i-ma-im++in. ur-a-sawal$ abla f-maylli-f-nnan lanbiya ra-yili, ntni ula musa. 23 nnan is-rad-bahra-irfufn lmasip, ig amzwaru i-willi ra-d-inkr z$-lmut, ba a-issbayyn tifawt i-ayt-yudaya ula ayt-tmizar aggugnin.” 24 sul a-isawal bulus f-i*f-ns s-as-inna fastus s-jjhd: “wa-bulus, hatin tffu$t i*f-nnk. han ti$ri iggutn a-k-issnufln.” 25 irar-as bulus:

$mklli iwrri bulus yumn s-lmasip

isawl bulus f-tbrrapt-ns

#rqqasn 187

“ur-nufl$, a-sidi fastus. kullu mayd-awn-ttini$, lpqq d-lmoqul a-iga. 26 ti$awsiwin-ad, issn-tnt-ugllid agribbas, +,ar$ ad-as-fllasnt-sawl$ s-zzoamt. ssn$ is-ur-fllas-intil mayad, a ku urd $-kra n-tu$+ut illasn a-$-ijra. 27 way-agllid agribbas, is-tumnt iwaliwn l-lanbiya? ssn$ is-tn-tumnt.” 28 isawl ilmma agribbas s-bulus yini-as: “is-trit a-yyi-trart ad-g$ amasipi $-yat tasaot igzzuln?” 29 yini-as bulus: “zund i$-tgzzul zund i$-t$zzif, ,alb$ i-rbbi a-tgt zund mad-gi$, kiyi ula kullu $wid sri sflidnin $assad, walaynni bla ssnasl-ad.” 30 inkr-ugllid $akudan, nttan d-lpakm ula barniki ula wiyya, lli-dids-skiwsnin, 31 ffu$n z$-lmpkama ar-ttinin i-ngratsn: “argaz-ad ur-iskir krafa-itmtat ula krafa-ittili $-lpbs.” 32 isawl agribbas s-fastus yini-as: “argaz-ad, t+,arm ad-as-tr+mm mrad is-ur-iss$li ta$awsa-ns s-gr ifassn n-qayãr.”

((27)) 1 skrn $akudan f-ad-a$-aznn $-umda s-tmazirt n-iïalya. fkn bulus d-kra n-ipbbasn ya,ni $-ufus n-yal-lqbïan n-ioskrin ism-ns yulyus, iga

z$-‘rrbot n-qayãr’. 2 n$li s-yan-wanaw ikka-d tamdint n-adramita, yiri lmrsat lli-llanin $-tsgiw n-asiyya. imun didnn$ aristar*us, iga gu-makiduniyya z$-tmdint n-tasaluniki. nffu$ nssudu $-umda. 3 ndid azkka nlkm lmrsa n-ãayda. yulyus iskr l*ir $-bulus, yadj-t a-iddu s-dar imddukk∫al-ns $-tmdint-an ba ad-as-fkn ma-t-i*ããan. 4 nzayd ilmma nffu$ $-umda, nzri z$-tsga intln n-igzir n-qubrus a ku i,a,,-a$-wa,u. 5 nbbi amda $-tama n-kilikiyya d-bamfiliyya aylli$ nlkm lmrsa n-mira $-tmazirt n-likiyya. 6 yaf $in lqbïan yan-wanaw ya,ni, ikka-d iskandariyya yiri tamazirt n-iïalya, iss$li-a$ srs. 7 kigan d-uwssan ur-a-ntzayad $ir s-imikk, aylli$ bpra ur-nlkim tama l-lmrsa n-knidus. ur-a$-yudji-wa,u a-nkmml s-tsga-yan. nk ilmma tasga intln n-igzir n-krit, nzri z$-tama n-ujarif n-salmuni. 8 nzayd s-tkrrayt, npada akal aylli$ nlkm yan-mani lli-mi-ttinin ‘id-untal wanin’, yakmur s-tmdint n-lasayya. 9 nssn $-uzmz-an is-ra-i qu lpal i$-nzuyd $-umuddu-nn$, a ku nmaïl bahra, izri fllann$ loid n-u+um. $akudan a-inkr bulus isawl s-mddn s-lmoqul yini-asn: 10 “wa-irgazn, iban is-ra-i qu-umuddu-nn$ bahra $ilad. iggut ginn$ ma-ra-itthlk, urd $ir sslaot ula anaw walaynni ula tudrt-nn$ nkk∫ni.” 11 imma lqbïan n-ioskrin ur-srs-isfld. iskr s-ma-inna rrays n-wanaw d-bab-ns. tm++i lmrsa lli-$-nlla, ur-t wi a-gis-nqama $-uzmz n-tgrst. 12 im a ka-d ma-iggutn $-ayt-wanaw a-nssudu z$-$in, narm is-n+,ar a-nrup finiks a-n-gis-nzzri tagrst. tga finiks yat lmrsa $-igzir n-krit, ipkam-tt-u$rbi z$-ufasi ula a+lma,.

13 iãu,-d imikk n-uzuzwu z$-ljanub, irwas-asn is-iwrri lpal iga $mklli ran. ssukfn ilmma aggus a-nssudu. nzayd npada akal n-krit, ur-dids-nmgallay

amuddu n-bulus s-ruma

a,u itjhhdn d-umda iduyn

#rqqasn 188

yat. 14 imil inkr-d-wa,u lli-mi-ttinin ‘a+lma, i-us$lay’ ar-d-iãwa, s-jjhd z$-tsga n-igzir. 15 ar-ikkat anaw aylli$ ur-sul-n+,ar a-nzayd s-tsga-yan, nadj anaw a-t-idpay-wa,u. 16 lli$ nzri $-untal n-tgzirt n-kuda, mma$n ibapriyn ad-qqnn tanawt lli-izukur-wanaw. 17 alln-tt-id s-iggi n-wanaw, sslullin ilmma izakarn i-walla$ n-wanaw ba a-t-ssdusn. ksu,n a-yut iwrar n-umlal lli-llanin $-ddu-waman $-tama n-sirtis. adrn i-lqluo, adjn anaw a-t-idpay-wa,u. 18 walaynni izuyd-wa,u d-umda s-ugg∫ar aylli$ nkrn ibapriyn $-wis sin-uwssan ar-n-tlupn sslaot $-umda. 19 wis kra,-uwssan asin ula imassn n-wanaw lupn-tn-in $-umda. 20 mnnaw-uwssan ur-a-ya$-ttban tafukt ula itran, ar-sul-iãwa,-wa,u s-jjhd aylli$ nenna ur-n+,ar a-nnjm. 21 ntni ur-sul-a- ttan yat $-uwssan-an, inkr bulus ibidd $-wammas-nsn yini: “wa-irgazn, mrad is-sri-tsfldm, ikun ur-d-nffu$ krit ula trfufnm $mkad ula tss*srm kullu mayad. 22 imma $ilad rad-awn-ini$, thnnayat. hati ur-ra-immt yan gigun. $ir anaw a-ra-itthlk. 23 a ku $-i,-ad ibidd-d sri yal-lmalak n-rbbi lli-mi-gi$ wins ar-ti-tobad$, 24 yini-yyi: ‘wa-bulus, ad-ur-tiksaïï. hati iqqan-k-id a-tbiddt $-lgddam n-qayãr. ifka-yak rbbi a-ur-immt yan z$-$willi didk muddanin.’ 25 thnnayat $ilad a-irgazn, a ku umn$ rbbi is-ra-yili $mklli-s-iyi-d-inna. 26 walaynni iqqan-d a-n-n,r $-kra n-igzir.” 27 wis kku+ d-mraw n-wass, sul ukan a-ya$-idpay-wa,u $-wammas n-umda n-adriyya. $-ïu++unt n-i,-an irwas i-ibapriyn is-nakmur s-kra n-wakal. 28 irin ad-issann tadrut n-umda $in. grn-in izikr, yili $-i*f-ns kra n-uwzzal, afn-in gis kku+ id-mraw n-mitru. imikk grn-t-in-da$, afn-in gis kra, id-mraw n-mitru. 29 ksu,n a-yut-wanaw kra n-ujarif, lupn-in kku+ iggusn z$-t$urdin-ns, ar-n-trjun a-di-takmur-twa$la n-tafukt. 30 skrn ilmma ibapriyn f-ad-rwln z$-wanaw. zzugzn tanawt s-waman zund i$-ran a-n-lupn kra n-iggusn z$-lgddam n-wanaw. 31 walaynni isawl bulus s-lqbïan d-ioskrin yini-asn: “i$-ur-didun-qaman ibapriyn $-wanaw ur-ra-ti+,arm a-tnjmm.” 32 nkrn ioskrin $akudan, bbin izakarn n-tanawt, adjn-tt-in $-umda. 33 lli$-d-yakmur a-ifaw-wass isawl srsn bulus kullutn i,alb-tn ad- n yini-asn: “hati kku+ d-mraw n-wass ayad tusim ta$uft bahra ur-t im yat. 34 ,alb$-k∫n $ilad a-tam+m imikk n-um u. i*ããa-k∫n a-tssdusm i*fawn-nnun, a ku ur-akk∫-ra-itthlk yan-un+a, n-iguyya-nnun.” 35 lli$-asn-inna mayad, yasi a$rum, i kr rbbi $-lgddam-nsn ibbi-t ar-i tta. 36 zomn ula ntni $akudan, bdun ar- ttan. 37 nga nkk∫ni sin id-miyya d-ssa n-id-mraw d-s,iã (276) $-wanaw. 38 lli$ boan kullutn, lupn-in irdn lli-qamanin ba ad-ssifsusn f-wanaw.

39 lli$-d-i$li-wass ur-ssinn ibapriyn man akal ad-lkmn, walaynni +ran yat-td$art yastwan n-umlal $-gr ijarifn. swangmn a-srs-awin anaw i$-+,arn. 40

bbin izakarn n-iggusn fln-tn $-umda, r+mn i-izakarn n-tflwin llisa-tguwwadn anaw. alln lqlo im++in $-lgddam n-wanaw ba a-t-idpi-wa,u s-lgddam. nakmur s-wakal, 41 walaynni izri-wanaw f-yan-mani $-ur-drin-waman. yut amlal it$z z$-lgddam-ns, ur-i+,ar a-sul-immass. ar-tt-kkatnt ta,angiwin aylli$ a-ifssi z$-t$urdin-ns.

$mklli lkmn akal

#rqqasn 189

42 m awarn ioskrin i-ngratsn, irin ad-n$n ipbbasn a-ur-gisn-ioum kra n-yan ard ilkm akal irwl. 43 imma lqbïan ira a-ipãar f-bulus $-laman, ur-tn-yudji ad-skrn $mkan. yamr-tn wanna issnn a-ioum a-n-i,r $-waman izwur s-wakal. 44 yini i-wiyya, kud yan a-i$wi $-kra n-ifr n-wanaw n$d kra n-uk u,. $mkan a-s-kullu-nrup akal s-laman.

((28)) 1 lli$ nnjm z$-umda, naf-n igzir-an iga $walli mi ttinin maliïa. 2 a kin-d imzd$n-ns skrn ginn$ afulki, ssr$n loafit ssmrpban srnn$ kullwa$ a ku

illa-un+ar d-usmmi,. 3 bulus issmun-d yat tagg∫at n-ik u,n, yiri a-tn-in-isrs f-iggi l-loafit. iffu$-d zgisn yan-ulgmma, f-ssibt n-tr$i, ilbi $-ufus n-bulus. 4 ayt-igzir, lli$ +ran algmma, yug∫l $-ufus n-bulus inin i-ngratsn: “argaz-ad, irwas is-in$a kra n-rup. hati, wa**a injm z$-umda ur-t-ifil lpqq a-isul.” 5 walaynni bulus issus-n algmma, $-loafit, ur-t-ya$ yat. 6 ar-tqln mddn-an ad-+rn is-ra-yuff bulus n$d a-i,r s-wakal immt. walaynni lli$ qln yan kra +rn ur-as-ijri yat, wrrin ar-ttinin: “kra n-ilah ayad.” 7 ilin kra n-igran $-tsga lli-$-nlla, gan win lpakm n-igzir-an ism-ns bublyus. i k m-a$ s-tgmmi-ns ig-a$ d-inbgiwn-ns kra,-uwssan. 8 yili dars babas tssgn-t tawla, i,r-gis-udis bahra. ik m bulus s-tpanut lli-$-illa, i++all i,alb rbbi isrs-n fllas ifassn-ns, ijjujji-t. 9 lli$ sfldn mddn i-mayad ar-d-dars-tta kin kullu winna u,nnin $-igzir-an, jjin. 10 ar-a$-tuqqarn mddn-an s-twafkiw ggutnin, ar ass lli-$-ra-nffu$ z$-darsn, awin-a$-d kullu ma-rad-a$-i*ããa i-umuddu-nn$.

11 $mkan a-darsn-ngawr kra,-iyrn, nk m ilmma s-yan-wanaw, ityawssan darsn s-yat lolama n-‘sin ilahat ikniwn’. ikka-d iskandariyya, iqama ula ntta

$-igzir $-uzmz-an n-tgrst. 12 nssudu gis aylli$ nlkm tamdint n-sirakusa, nqama $in kra,-uwssan. 13 nzayd ilmma z$-$in s-lmrsa n-rigyun. ndid azkka iãu,-d-wa,u i wan z$-ljanub. ndid azkka nlkm lmrsa n-buïyuli. 14 naf-n $in kra n-aytmatn, ,albn-a$ ad-darsn-ngguz ssa n-uwssan. $mkan a-s-nakmur s-ruma. 15 lli$ sfldn aytmatn $-ruma is-n-nu ka, ffu$n-d ar ‘ssuq n-abbyus’ ula aduwwar n-‘kra, lfnadq’ ba ad-a$-d-mnaggarn. lli$-tn-i+ra bulus, i kr rbbi izom.

16 lli$-n-nk m s-tmdint n-ruma, lqbïan yudja bulus a-izd$ wapdut, ig fllas yan-uoskri igabl-t. 17 zrin kra,-uwssan yazn bulus s-im$arn n-ayt-yudaya, i,alb z$-gisn ad-d-dars-a kin. lli$-d-munn ntni

yini-asn: “way-aytma, ur-jjud nkkin a-irgmn $-ayt-tmazirt-nn$ ula loadat n-imzwura-nn$, walaynni um+n-iyi kra n-ayt-yudaya $-uru alim dpin-iyi s-gr ifassn l-lpukkam n-rruman. 18 lli$-iyi-sqsan rruman f-mad-skr$, ur-gigi-ufin krasa-flla-tpkamn s-lmut, irin ad-iyi-r+mn. 19 walaynni mddn-an n-ayt-yudaya ur-qbiln mayan, aylli$-iyi-i*ããa ad-ss$li$ ta$awsa-nu s-dar qayãr wa**a ur-dari krasa-ta tkka$

bulus d-ayt-maliïa

$mklli ilkm bulus s-ruma

bulus d-ayt-yudaya

$-ruma

#rqqasn 190

s-ayt-tmazirt-inu. 20 mayan a-f-,alb$ a-k∫n-+r$ sawl$ didun. a ku tyawkrraf$ $ilad s-ssnasl f-ssibt n-rrja lli$n-rjan ayt-rbbi.” 21 inin-as $akudan: “ur-a$-d-fllak-lkimnt kra n-tbratin z$-yudaya, ula nnan fllak aytmatn lli-d-u kanin z$-$in kra l-l*bar n$d awal y∫* nn. 22 walaynni nra ad-a$-tmlt iswingimn-nnk, a ku nsfld is-a-ttinin mddn $-kraygatt mani ur-i wi-u$aras-an.” 23 izzga didsn ass ya,ni ba ad-d-dars-da$-munn. lli$ ilkm-wass-an, iggut ma-d-yu kan s-illi$ izd$ bulus. ar-asn-isawal s-lmoqul z$-zikk ãbap ar i, f-mamnk a-tga-tgldit n-rbbi. ar-fllasn-yaqra z$- ro n-musa d-warratn l-lanbiya ba ad-asn-iml is-y∫$+an ma-ittini f-yasuo. 24 iwrri kra gisn yumn awal-ns, imma wiyya, ag∫in ad-amnn. 25 ur-d-m a kan i-ngratsn, ffu$n ilmma z$-dars lli$-asn-inna awal-ad: “s-lpqq a-s-isawl rrup lqudus lli$ inna i-imzwura-nnun f-imi n-nnabi i aoya: 26 ‘ddu s-mddn-an tinit-asn, rad-bahra-tsflidm walaynni ur-ra-tfhmm ma-mi-tsfldm. rad-bahra-ttmnadm walaynni ur-ra-tissanm ma-tmnadm. 27 wrrin mddn-an iqqur i*f-nsn, ++ayn imzgan-nsn, qqnnt-walln-nsn. ur-rint ad-+rnt-walln-nsn ula sfldn imzgan-nsn ula fhmn $-iguyya-nsn. ur-rin ad-d-sri-wrrin a-tn-jjujji$.’ 28,29 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, ajnjm-ad ifka-t rbbi $ilad i-ayt-tmizar ya,ni. ntni a-ra-srs-isfld.” 30 iqama bulus $in sin isgg∫asn, izd$ $-tgmmi lli-ik∫ra, ar-issmrpba s-kullu wanna-n-dars-yu kan. 31 ar-asn-isawal s-zzoamt f-tgldit n-rbbi, ar-tn-isslmad f-siditnn$ yasuo lmasip, ur-t-ipãar yan.

191

* tabrat n-bulus i-umnaggar %-ruma *

((1)) 1 z$-bulus a*ddam l-lmasip yasuo. i$ra-yyi-d i+li-yyi ad-g$ arqqas-ns ar-tbrrap$ s-l*bar ifulkin n-rbbi. 2 l*bar-ad iga $walli-f-uran lanbiya $ayd izrin $-warratn n-rbbi, imla-yasn mamnk a-ra-yili. 3,4 iga l*bar f-yus siditnn$ yasuo lmasip. nttan z$-tsga n-ddat iga z$-tasut n-dawd. imma z$-tsga n-rrup iban gis is-iga yus n-rbbi am+lay s-tpkimt itjhhdn lli$-d-inkr z$-lmut. 5 f-uwdm-ns a-f-a$-ibark rbbi ifk-a$ tarqqast-ad s-ism-ns, ba ad-amnn mddn $-kraygatt tamazirt skrn s-wawal-ns. 6 ula kunni tgam z$-willi mi i$ra rbbi ad-gn win yasuo lmasip. 7 i-kullu willi-$-ipnna rbbi $-tmdint n-ruma lli-mi-i$ra ad-gn im+layn-ns. ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip.

8 awal izwarn iga-t: ar-t kar$ rbbi-nu fllawn kullukn f-uwdm n-yasuo lmasip, a ku ar-sflidn mddn $-kullu ddunit f-mamnk a-srs-tumnm. 9 rbbi

lli-mi-t*dam$ s-nniyt n-uwl-inu s-tbrrapt l-l*bar ifulkin n-yus, nttan a-issnn mamnk a-bdda-gigun-swingim$ $akud nna-t+alla$, 10 ar-ti-t,alab$ ad-iyi-issnm a$aras i$-ira, ba a-n-darun-a k$ $-mayd-d-yakmurn. 11 a ku ri$ bahra a-k∫n-+r$ ad-awn-in-awi$ kra l-lbaraka n-rrup lqudus ma-k∫n-issdusn $-liman. 12 ri$-nnit a-nzzoam i-ngratnn$ nkki didun $-u$aras l-lmasip.

13 ri$ a-tissanm ay-aytma, mnnawt-twal ad-skr$ fan-darun-a k$ walaynni ar-iyi-itpãar kra. ri$ ad-iyi-tili l$llt $-darun $mklli-yyi-tlla $-tmizar

n-tsgiw ya,ni. 14 a ku illa flla ad-toawan$ kullu mddn, ayt-tmdint ula ayt-udrar, $willi $ranin ula $willi ur-$rinin. 15 mayad a-f-ri$ bahra ad-tbrrap$ s-l*bar ifulkin $-darun ula kunni lli-zd$nin $-ruma. 16 ur-a-tp am$ s-l*bar-ad ifulkin, a ku iga tapkimt itjhhdn n-rbbi llisa-ijjnjam kullu wanna yumnn, ayt-yudaya imzwura ula ayt-tmizar ya,ni. 17 ar-a$-imala l*bar-ad mamnk asa-iskar rbbi sslamt $-gras d-willi umnnin, ar-tt-iskar f-ssibt l-liman-nsn $mklli ityaran, inna rbbi: “wanna yumnn, nttan a-f-rad-r,u$ fk$-as tudrt.”

18 a ku iban-d $ilad l$a,ab n-rbbi. igguz-d z$-ignna f-mddn ∫* nnin lli-srs-rurnin ti$urdin-nsn, ar-ssrgasn lpqq s-l*∫ ant-nsn. 19 l$a,ab-ns

a-fllasn-illan a ku ssnn f-rbbi ma-fllas-ssnn kullu mddn, rbbi-nnit ad-asn-t-imlan. 20 a ku z$-lli$ i*lq ddunit, iban mamnk a-iga $walli ur-i+ri yan, iban is-dars tapkimt itjhhdn n-walli bdda illan, iban is-iga rbbi itjhhdn. ssnn ntni mamnk a-iga a ku +ran ma-iskr, ur-darsn ma-ttinin. 21 walaynni wa**a ssnn mddn mamnk a-iga rbbi, ur-t-uqqirn $mklli-tn-d-iqqann ula-da-ti-t karn. jlan ntni s-iswingimn-nsn *wanin, iwrri

ifrp bulus s-aytmatn $-ruma

tabrrapt l-l*bar ifulkin

l$a,ab n-rbbi f-l*∫ ant n-bnadm

&uma 192

illas loaql-nsn aylli$ ur-fhimn yat. 22 ar-ttinin: “nkk∫ni a-iïïafn loaql,” walaynni inafaln ad-gan. 23 unfn i-rbbi l-lmjd lli-bdda-illan, ar-tobadn ti$awsiwin lli-skarn s-ifassn-nsn ar-tnt-ssrwasn s-bnadm lli-itmtatn d-ig,a, d-lupu d-ibnkaln. 24 f-$ayan a-f-tn-ifl rbbi, yadj-tn zaydn $- hwat-nsn, ar-tfsadn ar-skarn i-ngratsn ma-i p amn, 25 ag∫in lpqq n-rbbi am+n $-tkrkas. ar-tobadn ar-ssmqasan lm*luqat, urd $walli-tnt-i*lqn. nttan a-isthllan a-t-ntal$ $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin. 26 $ayan a-f-tn-ifl rbbi, yadj-tn ad-skarn s- hwat-nsn lli-bahra- p amnin. ula tim$arin-nsn wrrint ar-ïïarnt i-ngratsnt, ur-sul-a-ttirint irgazn. 27 $mkan ad-gan ula irgazn, ar-ïïarn d-irgazn, ur-sul-a-ttirin tim$arin. ar-jddrn s- hwat i-ngratsn, ar-tfsadn irgazn d-irgazn aylli$ um+n i-i*f-nsn loqubit lli-asn-igan f-ddnub-nsn. 28 ag∫in mddn-an a-stt-awin $-rbbi. $ayan a-f-tn-ifl ad-zaydn s-iswingimn-nsn rkanin d-iskkirn-nsn hr nin. 29 ommrn s-kullu ma-igan l*∫ ant d-t iïant d-ïïmao d-loar. ar-tnuwwa n $-kullu ma-tn-yufn, ujadn-bdda ad-nqqan. ar-tmma$n ar-tknadn ar-t+in. ar-bahra-sawaln $-wiyya,, 30 ar-rggmn mddn ar-tkrhun rbbi. ur-a-tuqqarn yan, ar-ssfurrugn ar-ssim$urn i*f-nsn ar-bdda-siggiln tillay l-ljdid. ag∫in ad-sflidn s-ayt-darsn. 31 iqqur-uwl-nsn bahra, ur-a-tqaman $-wawal-nsn. ar-t qun d-kullu mddn, ur-a-tpnnun $-yan. 32 ntni ssnn awal n-rbbi lli-s-inna lmut a-d-iqqann wanna iskarn ti$awsiwin-ad, walaynni ar-tnt-sul-skarn ar-nnit-tfrapn s-wiyya, nna-tnt-skarnin.

((2)) 1 imma kiyi a-bnadm, ur-dark ma-ttinit. a ku i$-a-tpkamt f-mddn ya,ni, hatin tpkamt ula f-i*f-nnk, a ku kiyi lli-itpkamn, ar-tskart zund ntni. 2 nssn

izd s-lpqq asa-ikkat rbbi lpukm f-willi skarnin ti$awsiwin-an. 3 imma kiyi a-bnadm, is-t$alt is-ra-tnjmt z$-lpukm n-rbbi? ar-tpkamt f-willi skarnin $mkan, walaynni ar-tskart $mkan ula kiyi. 4 is-a-ttinit d-i*f-nnk “rbbi ur-ra-flla-ipkam a ku tggut dars lpnant d-umhal d-ããbr”? walaynni is-ur-tssint rbbi ar-sul-gik-itpnnu a ku ira gik a-tflt kullu ma-y∫* nn twrrit s-u$aras-ns? 5 imma kiyi iqqur-uwl-nnk ur-trit a-di-twrrit. hati ar-tssigatt f-i*f-nnk loqubit lli-ra-fllak-i,r $-wass lli-$-ra-yut rbbi lpukm s-lpqq iml mn k a-bahra-ikurha l*∫ ant. 6 a ku rbbi ra-irar i-kraygatt yan f-ma-iskr. 7 llan kra n-mddn ar-bdda-skarn afulki ar-n-trjun $-dar rbbi a-tn-issattuy ar-tn-issim$ur ifk-asn tudrt idumn. ntni rad-asn-ifk rbbi tudrt l-li*rt. 8 imma wiyya, ar-tmma$n $ir f-i*f-nsn, ar-skarn s-kullu ma-y∫* nn, ag∫in ad-skarn s-lpqq. ntni ra-fllasn-yut rbbi loqubit s-l$a,ab itjhhdn. 9 kullu bnadm nna-iskarn ma-y∫* nn, rad-as-tili-tmmara d-tgu,i. ra-tili zwar i-ayt-yudaya tili ula i-ayt-tmizar ya,ni. 10 imma kullu wanna iskarn afulki, ra-t-issattuy rbbi issim$ur-t ifk-as sslamt. ra-stt-ifk zwar i-ayt-yudaya ifk-tt ula i-ayt-tmizar ya,ni. 11 a ku rbbi ur-a-iskar s-uwdmawn.

lpukm n-rbbi

&uma 193

12 winna skarnin ddnub walaynni ur-ssinn ro n-rbbi, rad-kullu-tyawhlakn bla ro. imma winna ssnnin ro ar-sul-skarn ddnub, ro a-ra-fllasn-ipkam. 13 a ku rbbi ur-a-itr,u f-willi $ir sflidnin i- ro, walaynni f-willi skarnin s- ro. 14 han mddn n-tmizar ya,ni ur-ssinn ro, walaynni $akud nna-yasn-inna-ugayyu-nsn ad-skarn $mklli ittini ro, ar-malan is-ssnn ma-tn-d-iqqann a-t-skarn, wa**a ur-ssinn ro. 15 ar-malan is-ttyara lmona n- ro $-uwlawn-nsn, ar-sspssun s-tugga lli-llanin $-iguyya-nsn. ar-gisn-tmma$n iswingimn-nsn ard issann mayd skarn izd l*∫ ant n$d afulki. 16 ra-gisn-iban kullu mayad $-wass lli-$-ra-ipkam rbbi s-ism l-lmasip yasuo f-kullu ma-intln $-uwl n-bnadm. $mkad a-ittini l*bar ifulkin llisa-tbrrap$.

17 imma kiyi ma-ra-tskrt, kiyi lli-ittinin f-i*f-nnk gu-yudaya a-tgit? ar-tbnnut f- ro, ar-ttinit tgit win rbbi. 18 ar-ttinit tssnt ma-ira rbbi, tissant

ma-ra-ifulki a ku imla-yak-t ro. 19 kiyi tgit i*f-nnk d-umzwar i-ibuka,n ula tifawt i-willi llanin $-tillas. 20 iozzu dark a-tmlt a$aras i-imjlan ar-tsslmadt ibujadiyn. t$alt is-teïïaft kullu tawassna d-lpqq f-ssibt n-ma-tssnt ro. 21 imma kiyi lli-isslmadn wiyya,, is-ur-ra-tsslmadt i*f-nnk? tmyart ad-asn-ttinit “a-ur-tak∫rm” walaynni is-urd kiyi ayd itak∫rn? 22 tmyart a-ttinit “a-ur-tznum” walaynni is-urd kiyi ayd itznun? ar-bahra-tt+it f-laãnam, walaynni is-urd kiyi a-itawin ma-ittilin $-tg∫mma l-laãnam? 23 ar-ttinit f-i*f-nnk is-tuft mddn ya,ni a ku tssnt ro n-rbbi, walaynni is-urd kiyi a-itknadn rbbi tffu$t z$- ro-ns? 24 $mklli ityaran $-warra n-rbbi: “ayt-tmizar ya,ni ar-rggmn $-ism n-rbbi f-ssibt-nnun kunni.” 25 rad-ak-i wu i$-tgit z$-willi t+allanin i-ddat-nsn, i$-a-tskart s- ro. walaynni i$-ur-a-tskart s- ro, han ta+allit n-ddat-nnk ur-tgi yat. 26 imma wanna ur-i++ullin i-ddat, i$-a-iskar s- ro ra-fllas-ir,u rbbi ula ntta zund i$-i++ulla i-ddat. 27 $mkad a-s-k∫n-ufn ayt-tmizar ya,ni a ku ntni ar-skarn s- ro wa**a ur-darsn ta+allit n-ddat, imma kunni n-ayt-yudaya tffu$m z$- ro wa**a t++ullam i-ddat ilin-warratn n- ro $-gr ifassn-nnun. 28 ma-igan gu-yudaya bab n-t+allit s-lpqq? ur-t-igi $walli iss$usn ddat-ns s-t+allit lli-itbann i-mddn. 29 a-igan gu-yudaya s-lpqq d-walli iss$usn ul-ns. iss$us-t s-tpkimt n-rrup lqudus urd s-warratn n- ro, ibddl z$-ug∫ns-ns urd brra-ns. wanna iskarn $mkad, urd bnadm a-ra-t-yal$ walaynni rbbi a-ra-t-yal$.

((3)) 1 imma $ilad, ma-ra-nini f-ayt-yudaya? is-ur-darsn timi*ar n-rbbi ugg∫ar n-mddn ya,ni? imma ta+allit n-ddat, is-ur-gis-tlli kra l-lfaytt? 2 rad-awn-ini$, ntni ad-dar timi*ar s-kigan. tama*irt tamzwarut: ntni a-mi-ifka rbbi iwaliwn-ns. 3 walaynni lli$ ur-zgan kra n-ayt-yudaya $-iwaliwn n-rbbi, is-iffu$ nttan z$-iwaliwn-an? 4 uhu, ur-a-itffu$ rbbi z$-wawal-ns. ar-bdda-iskar s-lpqq wa**a da-kullu-skarn mddn s-tkrkas. $mklli ityaran: “ra-iban is-y∫$+an-wawal-nnk, +rn imãra,n-nnk izd kiyi a-dar lpqq.” 5 walaynni i$-a-itban lpqq n-rbbi s-ugg∫ar

ayt-yudaya ula ro n-musa

&uma 194

f-ssibt l-l*∫ ant lli-nskar nkk∫ni, izd ra-nini “rbbi ur-i$wi lpqq lli$ fllann$ i$,b.” ha-yyi sawl$ zund mddn n-ddunit-ad, 6 walaynni ur-ra-nini $mkan. a ku rbbi, mrad is-ur-dars lpqq ur-ra-yi+,ar a-ipkam f-ddunit. 7 i$-nffu$ z$-lpqq, nml izd rbbi a-dar lpqq. walaynni i$-nssbayyn timu$ra n-rbbi s-$mkan, ma* aylli$ sul ira a-fllann$-ipkam ig-a$ d-willi ∫* nnin? 8 i$-iga $mkan is-ur-ra-yaf a-nini: “nkrat a-nskar l*∫ ant ba a-iban-ufulki n-rbbi s-ugg∫ar”? llan-nnit kra n-mddn ar-ginn$-rggmn, $aln izd $mkan asa-nttini. imma ntni ra-fllasn-ittut lpukm lli-asn-igan.

9 imma nkk∫ni n-ayt-yudaya, is-nuf mddn ya,ni? uhu ur-tn-nuf, a ku illa lpukm n-rbbi f-kullu mddn $mklli-yad nni$, yili f-ayt-yudaya yili-da$

f-ayt-tmizar ya,ni, a ku ar-kullu-skarn ddnub. 10 $mklli ityaran $-warra n-rbbi: “ur-illi yan ifulkin, 11 ur-illi yan ifhmn, ur-illi yan isiggiln rbbi. 12 ffu$n a$aras kullutn, jlan. ur-illi yan iskarn afulki, ur-akk∫-illi yan. 13 ar-r++mn aqrju,-nsn zund am,,al i*wan. tikrkas ka-tasin s-ils. ssmm zund ilgmma,n a-itkkan infurn-nsn. 14 imi-nsn ar-d-issufu$ nnolat d-trggam. 15 ar-bdda-tujadn ad-ssyaggasn wiyya,. 16 ar-tawin tammara d-tgu,i kullu mani tkkan. 17 a$aras n-sslamt ur-jju-t-ssinn. 18 ur-akk∫-a-tuqqarn rbbi.” 19 kullu ma-ityaran $- ro, nssn is-ityara f-ssibt n-willi dar ro, ba a-iqqn imi i-kraygatt yan, tili ddunit kullutt $-ddu lpukm n-rbbi. 20 a ku ur-i+,ar yan a-iskr sslamt $-gras d-rbbi s-iskkirn n- ro. walaynni ro ad-a$-imalan ma-igan ddnub.

21 imma $ilad imla-ya$ rbbi a$aras lli-s-iskr sslamt $-gras d-mddn. urd ro a-s-tt-iskr, walaynni ar-nnit-imala ro ula lanbiya izd lpqq

a-iga. 22 a ku rbbi ar-iskar sslamt $-gras d-willi umnnin s-yasuo lmasip. ar-tt-yakka i-kullu wanna yumnn, a ku bnadm yan a-iga. 23 kullu mddn skrn ddnub, aggugn f-lmjd n-rbbi. 24 walaynni s-rrpmt-ns a-s-asn-ifka lbaraka-yad, iskr sslamt $-gras didsn f-ssibt l-lmasip yasuo. 25 yuzn-d lmasip a-immt ifru mddn s-idammn-ns ba a-iãamp i-winna srs umnnin. $mkad a-s-imla rbbi izd s-lpqq a-s-a-bdda-iskar. $ayd izrin iãbr bahra, ur-a-itpkam f-ddnub n-mddn. 26 imma $ilad imla mamnk a-izzga lpqq, ifk sslamt i-wanna yumnn s-yasuo. 27 is-sul-n+,ar a-nt kar i*f-nn$? uhu, ur-akk∫-n+,ar a-n kr i*f-nn$, a ku ur-a-fllann$-itr,u rbbi f-ssibt n-kra nskar walaynni f-ssibt n-ma-numn. 28 nlmd is-iskr rbbi sslamt $-gras d-mddn f-ssibt l-liman-nsn, urd f-ssibt n-iskkirn n- ro. 29 ra-k∫n-sqsa$ $ilad: izd rbbi win ayt-yudaya ka-iga? is-ur-igi win ayt-tmizar ya,ni ula ntni? s-ããapt, iga rbbi n-ayt-tmizar ya,ni, 30 a ku ur-illi abla nttan. ra-iskr sslamt $-gras d-ayt-yudaya f-ssibt n-mad-umnn, iskr sslamt $-gras d-ayt-tmizar ya,ni f-ssibt n-mad-umnn

kullu mddn skrn ddnub

rrpmt n-rbbi

&uma 195

ula ntni. 31 walaynni i$-a-ntamn $mkad is-ra-niri a-n-nlup ro? uhu, ur-akk∫-ra-n-nlup ro, walaynni ar-t-sul-nzzga.

((4)) 1 ma-ra-nini f-ibrahim lli-igan babatnn$ z$-tsga n-ddat? mad-as-illan? 2 mrad izd f-ssibt n-kra iskar ibrahim a-f-fllas-ir,a rbbi,

ra-dars-yili masa-it kar i*f-ns. walaynni ur-i+,ar yan a-i kr i*f-ns $-lgddam n-rbbi. 3 ityara $-warra n-rbbi: “ibrahim yumn rbbi, mayan aft-iga rbbi d-wad-f-ir,a.” 4 wanna it*damn ar-itam+ ti$rad-ns, urd tikki ad-gant, walaynni f-twuri lli-iskr afa-tnt-itam+. 5 imma wanna yumnn s-walli yakkan sslamt i-mddn ∫* nnin, ra-t-ig rbbi d-wad-f-ir,a f-ssibt n-ma-yumn, urd f-ssibt n-kra iskar. 6 ula dawd imla izd ambarki a-iga wanna-f-ir,a rbbi bla iskr yat, 7 yini: “imbarkin ad-gan winna mi iãamp rbbi f-ddnub-nsn, issitti fllasn $aylli-tn-i p amn. 8 ambarki a-iga wanna mi ur-ipasb rbbi lmoãiyat-ns.” 9 ma-ra-nini f-lbaraka-yad f-isawl dawd? is-tlla $ir i-willi ++ullanin i-ddat-nsn? uhu, tlla ula i-willi ur-++ullinin i-ddat. a ku n$ra ma-ityaran f-ibrahim, n$r izd f-ssibt n-ma-yumn aft-iga rbbi d-wad-f-ir,a. 10 imma rr,a-yad, managu ad-as-t-ifka rbbi? izd $akud lli$ ur-ta-i++ulli ibrahim i-ddat-ns, n$d $-t$urdin n-mad-as-i++ulla? ifka-yas-t rbbi lli$ ur-ta-i++ulli. 11 tga-yas-t+allit-an tamatart masad-iktti rr,a lli-as-ifka rbbi f-ssibt n-ma-yumn lli$ ur-ta-i++ulli i-ddat-ns. $mkad a-s-iwrri iga ibrahim babatsn n-kullu willi umnnin rbbi, a-tn-igan d-willi-f-ir,a rbbi wa**a ur-++ullin i-ddat. 12 imma ibrahim iga babatsn ula n-willi ++ullanin i-ddat, urd $ir f-ssibt n-t+allit walaynni f-ssibt n-mad-umnn rbbi ula ntni $mklli yumn ibrahim lli$ ur-ta-i++ulli i-ddat-ns.

13 awal izgan a-s-inna rbbi i-ibrahim ula tarwa-ns, yini-as: “ra-twrtm kullu ddunit.” urd f-ssibt n- ro a-f-as-inna awal-an, walaynni f-ssibt n-ma-yumn

ibrahim ir,u fllas rbbi. 14 mrad izd ayt- ro a-ra-iwrt ddunit ur-ra-yili yat i-willi umnnin ula-ra-izga-wawal-an n-rbbi. 15 imma ro ra-d-yawi loqubit n-rbbi f-willi ssnnin ro. walaynni $willi-t-ur-ssinnin, ntni ur-zgis-ffu$n. 16 imma $willi umnnin, ntni a-ra-yam+ kullu mayad. ntni a-mi-ra-issafu rbbi awal-ns, ba a-yakka lbaraka-ns i-kullu winna ganin tarwa n-ibrahim, urd $ir i-willi skarnin s- ro, walaynni ra-stt-yakka i-willi umnnin $mklli yumn ibrahim. a ku ibrahim iwrri iga babatnn$ kullwa$, 17 $mklli ityaran: “gi$-k d-babatsn n-ayt-tmizar ggutnin.” $mkad a-s-iga ibrahim babatnn$ dar rbbi lli-s-yumn, a-t-igan d-walli issddrn $willi mmutnin, ar-itamr ma-ur-illin a-yili s-illa. 18 imma ibrahim, wa**a ur-ta-yas-illi yat $-maylli itrju, izuyd ar-sul-itrju s-liman iggutn aylli$-nnit iwrri iga “babatsn n-ayt-tmizar ggutnin.” inna-yas rbbi: “$un kad a-rad-gn tarwa-nnk.” 19 ntta ur-i kka

babatnn$ ibrahim

ir,a rbbi f-ibrahim

&uma 196

$-mad-as-inna rbbi, wa**a issn is-dars-illa ma-itggan miyya n-usgg∫as, tuwssr ddat-ns bahra ula t+,ar-tm$art-ns sara a-trbbu. 20 yumn rbbi bla-akk∫ i kka $-wawal lli-s-as-inna. izayd idus $-liman-ns ar-ital$ rbbi, 21 yissan bahra is-i+,ar rbbi a-ikmml maylli-s-as-inna s-wawal izgan. 22 mayad aft-iga rbbi d-wad-f-ir,a, a ku yumn. 23 walaynni lli$ ityara “iga-t d-wad-f-ir,a,” urd $ir f-ssibt n-ibrahim a-f-ityara-wawal-an. 24 ityara f-ssibt-nn$ ula nkk∫ni. a ku rbbi rad-a$-ig d-wid f-ir,a ula nkk∫ni, f-ssibt n-ma-numn srs nttan lli-d-issnkrn siditnn$ yasuo z$-lmut. 25 idpi-t a-immt f-ssibt n-ddnub-nn$, issnkr-t-id a-iskr sslamt $-gratnn$ dids.

((5)) 1 imma $ilad tlla-ya$ sslamt $-gratnn$ d-rbbi f-uwdm n-siditnn$ yasuo lmasip, a ku iga-ya$ d-wid-f-ir,a f-ssibt n-ma-srs-numn. 2 f-uwdm l-lmasip a-f-a$-tlla lbaraka-yad lli$ srs numn.

ar-bahra-ntfrap s-rrja-yad-a$-ifka, a ku nssn is-rad-a$-i k m s-lmjd n-rbbi. 3 walaynni urd $ir mayan asa-ntfrap. ar-ntfrap ula s-trfufnt nna-darnn$-illan, a ku nssn izd s-trfufnt a-s-ra-ginn$-itzayad ããbr. 4 ula s-ããbr a-s-ra-ntnru tassast nna-illan. ula s-tnri a-s-ra-darnn$-yili rrja. 5 ula rrja ur-rad-a$-i++ig∫ra+, a ku rbbi iommr ulawn-nn$ s-lpnant-ns s-tpkimt n-rrup lqudus lli-a$-ifka. 6 $akud lli-iqãad rbbi, lli$ sul n,of, immut lmasip ad-a$-ijjnjm nkk∫ni lli-n-irurn ti$urdin-nn$ s-rbbi. 7 is-ur-ra-i qu a-immt kra n-yan f-yan iskarn lpqq? i+,ar a-yili ma-ra-izom ard immt f-yan ifulkin, 8 walaynni rbbi imla-ya$ mn k a-s-ginn$-ipnna, a ku immut fllann$ lmasip lli$ sul a-ntsala ddnub. 9 imma $ilad $-iskr sslamt $-gratnn$ d-rbbi s-lmut-ns, nssn bahra is-rad-a$-ijjnjm lmasip z$-l$a,ab n-rbbi. 10 a ku lli$ sul nga wid t+inin d-rbbi, iskr sslamt $-gratnn$ dids s-lmut n-yus. imma $ilad $-tlla sslamt $-gratnn$ dids, nssn s-ugg∫ar is-rad-a$-ijjnjm s-tudrt-ns. 11 walaynni urd $ir mayan a-darnn$-illan. nkk∫ni s-lfrp iggutn asa-ntfrap s-rbbi, a ku ifka-ya$ sslamt $ilad $-gratnn$ dids f-ssibt n-siditnn$ yasuo lmasip.

12 f-ssibt n-babatnn$ adam asd-k mn ddnub s-ddunit, awin-d lmut. mayan afa-tmtatn kullu mddn, a ku kullu skrn ddnub. 13 kkan-ttin ddnub $-ddunit

ur-ta-ityawfka ro. ur-a-itpasab rbbi ddnub-an lli$ ur-illi ro, 14 walaynni ar-kullu-tmtatn mddn-an. ar-tn-ttnru lmut z$-uwssan n-adam d-sul $-uwssan n-musa, ar-ttnru ula $willi ur-ffu$nin z$-kra n-wawal n-rbbi $mklli iffu$ adam s-lmoãit lli-iskr nttan. irwas adam i-yasuo lli-d-yu kan tigira-ns. 15 walaynni urd yan ad-gan, a ku tawafka n-rbbi ur-tgi zund lmoãit n-adam. ggutn $willi mmutnin f-ssibt l-lmoãit n-urgaz-an, walaynni ugg∫ar a-tga lbaraka n-rbbi ula tawafka lli-s-ibark mddn ggutnin f-uwdm n-urgaz ya,ni a-t-igan d-yasuo lmasip. 16 tawafka-yad ur-tgi zund lmoãit-an. a ku lli$ ioaãa adam yat-twal, yut rbbi fllas lpukm s-loqubit i qan. imma $ilad

sslamt $-gratnn$ d-rbbi

babatnn$ adam ula siditnn$ lmasip

&uma 197

$-bahra-oaãan mddn ggutnin, ifka-ya$ tawafka-yad n-sslamt $-gratnn$ dids. 17 tkka-ttin lmut ar-ttnru f-ssibt l-lmoãit n-adam, walaynni ugg∫ar n-mayan a-ra-nnru s-tudrt lli-a$-illan f-ssibt n-yasuo lmasip, nkk∫ni lli-mi-ifka rbbi lbaraka iggutn d-twafka n-sslamt $-gratnn$ dids. 18 $akud lli$ ioaãa adam, a-tlla loqubit i-kullu mddn. $akud lli$ iskr yasuo ma-ir,an rbbi, a-tlla sslamt d-tudrt i-kullu mddn. 19 $akud lli$ iffu$ adam z$-wawal n-rbbi, a-irur mddn ggutnin ffu$n z$-wawal-ns. $akud lli$ iskr yasuo s-wawal n-rbbi, a-irur mddn ggutnin ir,u fllasn rbbi. 20 ifk ilmma rbbi ro ba ad-igatn lmoãiyat. walaynni $un k lli-ttigatn ddnub ugg∫ar-an a-tga lpnant n-rbbi. 21 hati lquwwa n-ddnub ar-di-ttawi lmut, imma lquwwa l-lpnant n-rbbi ar-di-ttawi sslamt d-tudrt idumn f-uwdm n-yasuo lmasip siditnn$.

((6)) 1 ma-ra-nini f-mayad? is-a-nzayd $-ddnub ba a-ttigat lpnant n-rbbi? 2 uhu, urd $mkan a-ra-nskar. a ku nkk∫ni nmmut i-ddnub. mamnk a-ra-niri

a-sul-gisn-nzayd? 3 is-ur-tssinm? lli$ nddm $-waman ba a-ng win lmasip yasuo, nk m s-lmut l-lmasip s-udum-an. 4 ntyawm,al dids s-udum lli-irwasn i-lmut ba a-nddr s-tudrt l-ljdid, $mklli-d-inkr nttan z$-lmut s-tpkimt n-rbbi babas. 5 a ku lli$ nwrri nga zund lmasip $-lmut-ns, ra-ng zund nttan ula $-tudrt-ns l-ljdid. 6 nssn mayd-a$-ijran. immut z$-ginn$ bnadm aqdim lli-sttin-nkka nga-t. immut d-lmasip f-uggjdi ba a-titti lquwwa n-ddnub z$-uwl-nn$ a-ur-sul-ng ismgan i-ddnub. 7 a ku wanna immutn, hati ityawfsay z$-iskraf n-ddnub. 8 lli$ nmmut d-lmasip, namn is-ra-dids-nddr, 9 a ku nssn is-ur-ra-immt lmasip tis snat-twal $ilad $-d-inkr z$-lmut. ur-sar-t+,ar lmut a-ti-tnru. 10 $akud lli$ immut lmasip immt yat-twal i-kullu ma-igan ddnub. imma $ilad $-iddr, hati iddr i-rbbi. 11 $mkad a-k∫n-d-iqqan ula kunni a-tgm i*f-nnun d-willi mmutnin i-ddnub tddrm i-rbbi f-ssibt n-ma-tgam win lmasip yasuo. 12 a-ur-tadjm ddnub ad-tpkamn $-ddat-nnun lli-ra-immt, ula-da-k∫n-traran a-tskarm s-l*∫ ant lli-ittiri-uwl n-bnadm. 13 a-ur-takkam igzman n-ddat-nnun zund irukutn l-l*∫ ant ad-skarn ddnub. walaynni fkat i*fawn-nnun i-rbbi zund $willi nkrnin z$-lmut s-tudrt l-ljdid, tfkm igzman-nnun i-rbbi zund irukutn n-ufulki. 14 ur-ra-k∫n-nrun ddnub a ku ur-tgim $willi-f-illa ro, walaynni tgam $willi-f-tlla lpnant n-rbbi.

15 ma-ra-nini f-mayad? is-ra-nzayd ar-nskar ddnub f-ssibt n-ma-nga $willi-f-tlla lpnant n-rbbi urd ro? uhu, urd $mkan a-ra-nskar, 16 a ku tssnm

mayad: i$-tfkam i*f-nnun i-kra n-yan a-tskarm ma-ira, twrrim tgam ismgan i-walli mi tskarm s-wawal-ns. i$-a-tskarm ddnub rad-awn-tili lmut, walaynni i$-a-tskarm ma-ira rbbi rad-awn-yili-ufulki lli-s-ir,a.

tudrt l-ljdid

ti$rad n-ddnub ula tikki n-rbbi

&uma 198

17 imma $ilad illa fllann$ a-bahra-ntal$ rbbi, a ku kunni lli-sttin-ikkan tgam ismgan n-ddnub, hati twrrim ar-tskarm s-nniyt n-uwl-nnun s-tnba,in n-ulmmud lli-mi-tsfldm. 18 ifsi-awn rbbi z$-iskraf n-ddnub aylli$ twrrim tgam ismgan n-rbbi ar-tskarm s-ma-t-ir,an. 19 hati ar-didun-sawal$ $ilad s-iwaliwn r*anin a ku t,ofm, i qa fllawn a-tfhmm. tkkam-ttin tfkam i*fawn-nnun ismgan i-loib d-l*∫ ant ba a-ttzayadm ar-tskarm kullu ma-y∫* nn. imma $ilad iqqan-k∫n-d a-tfkm i*fawn-nnun a-tskarm afulki lli-s-ir,a rbbi ttyaw+laym a-tgm wins. 20 lli$ ttin tkkam tgam ismgan i-ddnub, ar-sul-tskarm $mklli ttirim bla-da-ttlhum s-ma-ir,an rbbi. 21 walaynni $ayan tskarm lli-f-k∫n-t∫gra+ $ilad, mal-lfaytt zgis tum+m? iskkirn-an ur-a-di-tawin abla lmut. 22 walaynni rbbi ifsi-awn z$-iskraf n-ddnub. twrrim tgm ismgan n-rbbi, ttyaw+laym a-tgm wins tili-awn lfaytt n-tudrt idumn. 23 a ku ti$rad n-ddnub lmut a-stt-igan, walaynni tikki n-rbbi tga tudrt idumn f-uwdm l-lmasip yasuo siditnn$.

((7)) 1 way-aytma, rad-bahra-tfhmm ma-rad-awn-ini$ a ku kunni tssnm ro. tissanm is-ur-a-itpkam ro abla f-willi ddrnin. 2 $mkad a-ra-yili-urgaz

tam$art-ns kullu ma-ikka iddr, walaynni i$-immut-urgaz tfsi-tm$art z$-iskraf l-loqd lli-stt-dids-ikrfn. 3 i$-tdda nttat tzd$ d-kra n-urgaz ya,ni sul iddr-urgaz-ns, rad-as-ttinin ‘tamggant’. walaynni i$-immut-urgaz-ns, tfsi-tm$art z$-loqd-lli n- ro. ur-ra-tg tamggant i$-tt-itahl yan ya,ni. 4 $mkad a-tgam ula kunni ay-aytma. tmmutm s-lmut l-lmasip i-ma-igan win ro, iïïaf-k∫n yan ya,ni, a-t-igan d-walli-d-inkrn z$-lmut ba a-nskar l$llt ifulkin i-rbbi. 5 $ayd izrin nkka-ttin ar-ntlhu s-ma-ittiri bnadm i-i*f-ns, ar-a$-itrara ro a-nswingim s-ugg∫ar $-l*∫ ant lli-ittiri-uwl-nn$, aylli$ a-nskar l$llt y∫* nn lli-d-itawin lmut. 6 imma $ilad ntyawfsay z$- ro nmmt i-$aylli-a$-ikrfn, ba a-ng i*ddamn n-rbbi urd s-tnba,in tiqdimin n- ro lli-ityaran walaynni s-tnba,in l-ljdid n-rrup lqudus. 7 imma ro, ma-ra-fllas-nini? is-y∫* n? uhu, urd $mkan a-ra-nini, a ku ro a-yyi-imlan ddnub. mrad is-urd ro a-innan “a-ur-ttirit ma-igan win wiyya,” ikun ur-rad-issan$ is-bahra-y∫* n ad-iri$ ma-igan win wiyya,. 8 walaynni lli$ sfld$ i-luãit-an m$in-d gigi ddnub, rarn-iyi a-ttiri$ kullu kra igan win wiyya,. walaynni inna$ ur-illi ro ur-+,arn ddnub ad-d-m$in. 9 ula nkki kki$-ttin ddr$ lli$ ur-ta-ssin$ ro, walaynni $akud lli$ sfld$ i-luãit bdun ddnub ar-gigi-tm$ayn aylli$-iyi-ssrupn i-lmut. 10 luãit lli-imlan i-mddn a$aras n-tudrt, nttat a-yyi-d-yiwin lmut. 11 a ku lli$ sfld$ i-luãit-an m$in-d gigi ddnub, jlun-iyi n$n-iyi.

12 mayad a-f-awn-ttini$: ro iga win rbbi, ula luãit tga tin rbbi. lpqq ad-gan fulkin bahra. 13

ro ula lmut

imi$ lli-illan $-uwl n-bnadm

&uma 199

walaynni izd maylli ifulkin a-yyi-d-yiwin lmut? uhu urd $mkan a-iga, a ku ddnub a-yyi-d-yiwin lmut. k mn ddnub $-maylli ifulkin ba ad-issan$ ddnub mamnk ad-gan. mayad a-f-ifka rbbi luãit-ns: ba a-n+r mn k a-bahra-∫* nn ddnub. 14 nssn ro is-iga win rbbi, imma nkki gi$ bnadm i,ofn, g$ ismg i-ddnub. 15 ur-a-tfham$ mad-skar$. ur-a-skar$ afulki lli-ri$, walaynni l*∫ ant lli-kurhi$ kad-skar$. 16 akud nna-skar$ ma-ur-ri$ ar-mala$ is-ssn$ ro ifulki. 17 ar-mala$-da$ is-urd nkki a-iskarn $ayan walaynni lquwwa n-ddnub lli-gigi-illan, nttat a-t-iskarn. 18 ssn$ is-ur-illi kra ifulkin $-ddat-ad-inu. wa**a da-ttiri$ ad-skar$ afulki ur-a-ti+,ar$. 19 ur-a-skar$ afulki lli-ri$, walaynni l*∫ ant lli-ur-ri$, nttat ad-skar$. 20 i$-a-skar$ $aylli ur-ri$, urd nkki a-t-iskarn walaynni lquwwa n-ddnub lli-gigi-illan, nttat a-t-iskarn. 21 hati $mkad a-bdda-gi$: akud nna-ri$ ad-skr$ afulki ar-n-tafa$ i*f-inu ur-+,ar$ $ir i-l*∫ ant. 22 $-uwl-inu ar-tfrap$ s-tnba,in n-rbbi, 23 walaynni $-ug∫ns-inu ar-n-tafa$ kra n-tnba,in ya,ni ar-tmma$nt d-tnba,in l-loaql-inu. ar-iyi-kkrfnt-tnba,in n-ddnub lli-llanin $-ug∫ns-inu. 24 tagu,i ad-iyi-illan. ma-ra-yyi-ijjnjm z$-ddat-ad lli-yyi-itawin s-lmut? 25 walaynni rad-bahra-tal$$ rbbi, a ku f-uwdm n-yasuo lmasip siditnn$ a-f-rad-njm$. walaynni $mkad ad-sul-gi$ nkki: ar-ttiri$ tinba,in n-rbbi s-loaql-inu, walaynni ddat-inu ar-sul-tskar s-tnba,in n-ddnub.

((8)) 1 imma $ilad ur-sul-tlli loqubit i-wanna igan win lmasip yasuo. 2 a ku tinba,in n-rrup lli-d-yiwin tudrt i-willi ganin win lmasip yasuo, ntnti a-yyi-ifsin z$-tnba,in n-ddnub d-lmut. 3 ur-i+,ar

ro a-ifsi i-bnadm, a ku bnadm i,of ur-i+,ar a-iskar s- ro. walaynni rbbi ad-a$-ifsin, yazn-d yus a-iïïaf ddat n-bnadm zund tin willi skarnin ddnub. yut ilmma rbbi lpukm f-ddat n-yus ba a-issitti ddnub f-bnadm. 4 iskr rbbi mayan ba a-issafu lpqq n- ro lli-fllann$-illan nkk∫ni lli-iskarn $ilad s-ma-ira rrup lqudus urd ma-tra ddat n-bnadm. 5 $willi-stt-itawin $-ddat ar-tlhun i*f-nsn s-ma-tra ddat. imma $willi-stt-itawin $-rrup lqudus ar-tlhun s-ma-ira rrup lqudus. 6 wanna itlhun i*f-ns s-ma-tra ddat rad-as-tili lmut. wanna itlhun s-ma-ira rrup lqudus rad-as-tili tudrt d-sslamt. 7 yan itlhun s-ddat, hati ar-itmma$ d-rbbi, a ku ur-a-iskar s-tnba,in n-rbbi, ur-akk∫-i+,ar a-srsnt-iskar. 8 $willi skarnin s-ma-tra ddat n-bnadm ur-+,arn ad-r,un rbbi. 9 imma kunni, i$-gigun illa rrup n-rbbi, ur-ra-tskarm s-ma-tra ddat, walaynni ra-tskarm s-ma-ira rrup. wanna-$-ur-illi rrup l-lmasip, ur-akk∫-igi win lmasip. 10 imma kunni, lli$ gigun illa lmasip, hati tddrm s-tudrt n-rrup. a ku tlla sslamt $-gratun d-rbbi wa**a ra-tmmt ddat-nnun f-ssibt n-ddnub. 11 lli$ gigun illa rrup n-walli-d-issnkrn yasuo z$-lmut, ra-issddr ddat-nnun lli-f-tlla lmut.

tudrt l-ljdid s-tpkimt n-rrup

lqudus

&uma 200

a ku $walli-d-issnkrn lmasip z$-lmut ra-k∫n-issddr ula kunni s-tpkimt n-rrup-ns lli-gigun-illan. 12 $mkad ay-aytma, illa fllann$ a-nskar s-ma-ira rrup n-rbbi urd ma-tra ddat-nn$. 13 i$-a-tskarm s-ma-tra ddat, rad-awn-tili lmut. walaynni i$-a-tnqqam iskkirn n-ddat s-tpkimt n-rrup, rad-awn-tili tudrt. 14 kullu winna sflidnin s-rrup n-rbbi, gan tarwa n-rbbi. 15 a ku rrup lli-awn-ifka rbbi ur-k∫n-irur a-tgm ismgan twrrim-da$ tiksa,m, walaynni irur-k∫n a-tgm tarwa n-rbbi aylli$ a-srs-naqra: “abba, wa-baba.” 16 hati im a ka-d rrup n-rbbi d-rrup-nn$ ar-a$-malan izd tarwa n-rbbi a-nga. 17 lli$ nga tarwa-ns, nissan is-ra-nïïaf lwrt lli-ra-yili i-mddn n-rbbi, ra-nk m $-lwrt l-lmasip. i$-dids-nmun $-urfufn, ra-dids-nili $-lmjd.

18 ssn$ nkki tarfufnt n-uwssan-ad ur-tswi yat $-lgddam l-lmjd lli-rad-a$-ifk rbbi $-mayd-d-yu kan. 19 a ku kullu ma-i*lq rbbi $-ddunit-ad ar-itql yiri bahra ass-an

$-rad-d-bann tarwa n-rbbi. 20 a ku rbbi irur ddunit a-tt+u+, ma-mi-ur-t+,ar. urd ddunit a-iran a-tg $mkan walaynni rbbi ad-as-t-iskrn. walaynni ifka-yas sul rrja, 21 rad-as-ifsi z$-iskraf l-lhalak ba a-n-tk m ula nttat $-lmjd n-tarwa n-rbbi. 22 nssn izd kullu ma-illan $-ddunit ar-inddr s-unga+ zund tam$art lli-ra-yaru. 23 walaynni urd $ir ddunit a-inddrn. ula nkk∫ni lli-dar l$llat timnza n-rrup lqudus, ar-nnddr $-ug∫ns-nn$ $ilad $-a-ntql s-wass lli-$-rad-a$-ig rbbi d-tarwa-ns ifukku ddat-nn$ z$-lhalak. 24 a ku nkk∫ni s-rrja-yad a-s-nnjm. mrad is-n+ra maylli-n-ntrju ur-ra-darnn$-yili rrja walaynni i+ri, a ku ur-i+,ar yan a-n-itrju $-ma-i+rra yili dars. 25 walaynni lli$ a-ntrju $-maylli ur-ta-n+ri, hati ar-srs-ntql nzga $-rrja ard-a$-yili. 26 $mkad-nnit ad-a$-itoawan rrup lqudus $ilad $-sul-n,of. ur-nssin ma-s-ra-nt+alla i-rbbi $mklli-a$-d-iqqann, walaynni rrup lqudus ar-t-fllann$-it,alab s-unfusn tjhhdnin lli-ug∫rnin iwaliwn. 27 imma rbbi lli-i+rran ma-illan $-uwlawn-nn$, issn ma-iqãad rrup. a ku rrup ar-it,alab f-im+layn n-rbbi $mklli ittiri rbbi. 28 imma $willi ittirin rbbi i$ra-yasn-d $mklli iqãad, nssn is-a-yasn-iskar afulki $-kullu mad-asn-ijrrun. 29 a ku $willi issn rbbi z$-isizwar, i+li-tn ad-gn zund yus. $mkad a-s-iwrri yus iga nttan amzwaru $-aytmatn ggutnin. 30 imma $willi i+li, i$ra-yasn-d. d-willi mi-d-i$ra, ifka-yasn sslamt $-gras didsn. d-willi mi ifka sslamt, i k m-tn s-lmjd-ns.

31 imma $ilad ma-ra-nini f-kullu mayad? lli$ didnn$ ibidd rbbi ma-rad-a$-inru? 32 imma rbbi, lli$ ur-n-ip,i yus $-dars walaynni idpi-t-id

f-ssibt-nn$ kullwa$, is-ur-ra-yiri ad-a$-dids-ifk kraygatt kra? 33 ma-i+,arn a-ya tkka s-im+layn n-rbbi? han rbbi a-fllann$-ir,an. 34 ma-i+,arn a-yini n∫* n? han lmasip yasuo a-fllann$-immutn, inkr-d-nnit z$-lmut yili f-ufasi n-rbbi, ar-t-fllann$-it,alab. 35

rrja lli-d-ifka rbbi i-willi

mi-d-i$ra

lpnant n-rbbi

&uma 201

ma-rad-a$-issngara d-lpnant l-lmasip? izd tammara n$d tanukmut n$d tarfufnt n$d la+ n$d lhif n$d rr n$d ta++it? 36 $mklli ityaran: “ass kullut ar-ttirin ad-a$-n$n f-ssibt-nnk. gan-a$ d-uwlli $-tuk∫i-t$rsi.” 37 walaynni kullu $ayan, nnra-t bahra s-ism n-walli ginn$ ipnnan. 38 a ku ssn$ mayad bahra: ur-illi kra i+,arn ad-a$-issngara d-lpnant-ns, urd lmut n$d tudrt n$d lmalayka n$d larwap, urd ma-illan n$d ma-ra-yili, 39 urd ssulïat n$d lquwwat n-tattuyt n$d tin-tdrut. kullu ma-i*lq rbbi, ur-gis-illi kra i+,arn ad-a$-issngara d-lpnant n-rbbi lli-s-ginn$-ipnna f-uwdm l-lmasip yasuo siditnn$.

((9)) 1 lpqq ayd-awn-ttini$ s-ism l-lmasip, ur-a-sskirkis$. ssn$ mayad $-uwl-inu lli$a-itpkam rrup lqudus: 2 ïiyyr-iyi bahra

ar-iyi-bdda-tta$-tgu,i 3 f-ayt-tmazirt-inu lli-ganin aytma z$-tsga n-ddat. mrad is-+,ar$ a-tn-jjnjm$ nkki, rad-dpi$ i*f-inu ar lhalak ngara$ ula d-lmasip ba a-tn-jjnjm$. 4 ntni a-igan ayt-rbbi, ig-tn d-tarwa-ns, ifk-asn lmjd-ns d-id-lohd-ns d- ro-ns. iml-asn a$aras masa-ti-tobadn, yini-asn f-kullu ma-rad-asn-iskr ifulki. 5 z$-gisn a-z$-gan id-babatnn$ imzwura ula lmasip z$-tsga n-ddat. nttan a-yattuyn f-kullu ma-illan, ig rbbi lli-isthllan a-t-ntal$ $ilad ula kullu mayd-d-iftan. amin. 6 walaynni ur-rad-ini$ is-,rn bla lfaytt iwaliwn-an lli-ifka rbbi i-ayt-dars $ayd izrin. a ku mddn-an n-ayt-rbbi ur-gin kullutn win rbbi. 7 ula tarwa n-ibrahim, ur-gin kullutn ayt-ibrahim. a ku inna rbbi: “z$-tarwa n-yuk ispaq a-z$-ra-tili tasut-nnk.” 8 $mkad a-s-imla manwi gisn a-ra-ig tarwa n-rbbi: urd $willi lulnin $mklli tlaln kullu mddn, walaynni $willi lulnin s-wawal n-rbbi. 9 a ku rbbi ifka awal-ad izgan i-ibrahim inna-yas: “rad-d-wrri$ imal $-uzmz-ad, yili i-sara yan-warraw.” 10 walaynni illa kra ya,ni. tffu$ innatnn$ rifqa ar-trbbu s-ikniwn z$-urgaz-ns ispaq babatnn$. 11,12 lli$ ur-ta-d-luln-warra,n-an isawl rbbi s-rifqa, ur-ta-skirn kra y∫* nn ula kra i wan. yini-as fllasn: “amzwaru ra-ig a*ddam i-wis sin.” $mkad a-tn-ib,a rbbi a ku iqãad mayan, urd f-ssibt n-kra skrn ntni. 13 $mklli ityaran inna rbbi: “ri$ yaoqub, imma oisu ur-t-ri$.” 14 ma-ra-nini f-mayad? is-a-iskar rbbi s-uwdmawn? urd $mkan a-ra-nini. 15 a ku inna rbbi i-musa: “rad-rpm$ wanna ri$ a-t-rpm$, pnnu$ f-wanna ri$ a-fllas-pnnu$.” 16 mayad ur-n-iqama $-ma-ira bnadm n$d ma-iskar bnadm walaynni iqama-n $-rrpmt n-rbbi. 17 ityara-da$ inna rbbi i-firoawn: “mayad afk-gi$ d-ugllid, ba a-gik-ssbayyn$ tapkimt-inu itjhhdn, ad-sfldn mddn $-kullu ddunit f-ism-inu.” 18 $mkan a-s-nssn is-a-itrpam rbbi wanna ira a-t-irpm, ar-issiqar i*f i-wanna mi ira a-t-issiqar.

19 walaynni ra-d-isawl kra n-yan yini-yyi-d: “lli$ iga rbbi $mkad, ma* aylli$ a-ya$-sul-itlamma? ur-i+,ar yan a-iskr abla $aylli fllas iqãad

rbbi.” 20 imma kiyi a-bnadm, ma-tgit aylli$ trit a-trart awal

a+lay n-ayt-rbbi

l$a,ab n-rbbi ula rrpmt-ns

&uma 202

i-rbbi? is-ra-tini-tmkilt i-uf**ar “ma* aylli$-iyi-tskrt $mkad?” 21 af**ar, illa dars lpqq a-iskr s-idqqi mknna ira. i+,ar a-iskr snat-tmkilin z$-yan-uïïib, tili yat i-tm$riwin tili tayya, i-kraygatt ass. 22 $mkad a-iskr rbbi. ira a-issbayyn i-mddn l$a,ab-ns ula tapkimt-ns itjhhdn, walaynni ira sul a-iãbr d-tmkilin lli-f-illa l$a,ab wa**a ur-gint $ir i-lhalak. 23 iãbr a ku ira a-issbayyn timi*ar l-lmjd-ns i-willi irpm lli-f-iskr ad-k mn $-lmjd. 24 a-tn-igan d-nkk∫ni lli-mi-i$ra z$-gr ayt-yudaya ula-da$ z$-gr ayt-tmizar ya,ni. $mklli inna rbbi $-warra n-nnabi hu ao: 25 “$willi ur-ginin mddn-inu, rad-asn-ini$ ‘mddn-inu’. $willi ganin i$ribn, rad-asn-ini$ ‘ayt-dari’. 26 $-illi$ nni$ ‘ur-tgim mddn-inu,’ $in a-$-rad-ini$ ‘tgam tarwa n-rbbi lli-illan.’” 27 ula i aoya ikka-ttin yull awal-ns yini f-mddn n-ayt-rbbi: “wa**a ggutn ayt-rbbi zund amlal n-tama n-umda, idrus ma-ra-gisn-injm. 28 a ku rbbi ur-ra-imaïl. s-jjhd a-s-ra-yut lpukm f-kullu ddunit.” 29 yini-da$ i aoya: “sidi rbbi itjhhdn, mrad is-ur-a$-ifl kra $-tarwa-nn$, ikun n*wa zund tamdint n-sadum ula tamdint n-oamura.” 30 ma-ra-nini f-mayad? rbbi ir,a f-ayt-tmizar ya,ni. wa**a ur-a-tnawaln ma-t-ir,an, ir,a fllasn f-ssibt n-mad-umnn. 31 imma ayt-rbbi lli-tnawalnin ad-tr,un rbbi s-iskkirn n- ro, ur-fllasn-ir,i. 32 ma*? a ku s-iskkirn-nsn asa-ttirin ad-tr,un rbbi, urd s-liman. $mkad a-s-utn a+ru n-tbay,,rt. 33 $mklli ityaran: “hati ra-n-zzugz$ $-gr mddn-inu yan-u+ru imqqurn. rad-asn-ig tabay,,rt, ig ifir lli-ra-tn-issknuki. imma wanna fllas ittkln ur-sar-ti-t∫gra+.”

((10)) 1 way-aytma, mn k a-bahra-ttiri$ ad-njmn ayt-tmazirt-inu. ar-bahra-t,alab$ rbbi fllasn. 2 +,ar$ a-fllasn-fk$ tugga n-is-a-bahra-ttirin

rbbi, walaynni ur-ssinn rbbi $mklli iga. 3 ur-fhimn a$aras llisa-itr,u rbbi f-mddn, walaynni ar-ttirin ad-r,un rbbi s-mamnk ya,ni, aylli$ ur-akk∫-um+n a$aras lli-ira ntta. 4 a ku lmasip ikmml ro, ba a-iskr sslamt $-gr rbbi d-kullu wanna srs yumnn. 5 yura musa f-willi ranin ad-tr,un rbbi s- ro inna: “wanna iskarn ma-illan $- ro ra-iddr f-ssibt n- ro.” 6 walaynni inna i-wanna-f-ir,a rbbi f-ssibt n-ma-yumn: “ad-ur-ttinit d-i*f-nnk ‘ma-ra-i$li s-ignna a-i,alb lmasip a-d-igguz?’ 7 ula-da-ttinit ‘ma-ra-igguz s-tdrut n-wakal a-i,alb lmasip a-d-i$li z$-gr willi mmutnin?’” 8 a ku inna-da$: “hay-awal n-rbbi ilkm-k-id, yili $-imi-nnk yili $-uwl-nnk.” awal-an a-t-igan d-$wadsa-ntbrrap f-mamnk a-itr,u rbbi f-winna umnnin. 9 a ku i$-tnnit $-lgddam n-mddn “yasuo a-igan sidi” tamnt is-t-id-issnkr rbbi z$-lmut, hati ra-tnjmt. 10 a ku s-uwl asa-ntamn nïïaf sslamt d-rbbi. s-infurn asat-nttini $-lgddam n-mddn nnjm. 11 ityara $-warra n-rbbi: “wanna fllas ittkln ur-sar-ti-t∫gra+.” 12 rbbi ur-a-i++m+lay ayt-yudaya z$-ayt-tmizar ya,ni, walaynni iga siditsn kullutn. ar-yakka timi*ar-ns i-kullu winna gis zawgnin, 13 a ku ityara: “wanna izawgn $-ism n-siditnn$, ra-injm.”

$mkad a-s-rad-njmn

&uma 203

14 walaynni mamnk a-rad-zawgn $-ism-ns i$-ur-srs-uminn? mamnk a-rad-amnn i$-ur-fllas-sfldn? mamnk a-rad-sfldn i$-ur-illi mad-asn-in-yiwin l*bar? 15 mamnk a-ra-n-awin l*bar i$-ur-illi ma-tn-yuznn? $mklli ityaran: “mn k a-s-ifulki a-n+r $wid-d-iwinin l*bar i wan.” 16 walaynni ur-a-ttirin kullutn ad-sflidn s-l*bar ifulkin. inna-da$ i aoya: “wa-sidi rbbi, ma-iran a-yamn awal lli-asn-d-niwi?” 17 walaynni $willi sflidnin, ntni a-ra-yamn. $willi mi-n-ntawi l*bar l-lmasip, ntni a-ra-isfld. 18 imma ayt-rbbi is-ur-sfldn f-l*bar-ad $ayd izrin? nssn is-fllas-sfldn, a ku ityara: “timitar-nsn kkant kraygatt mani, trup-twa$ra-nsn ttmi n-wakal.” 19 walaynni mddn-an n-ayt-rbbi, is-ur-+,arn ad-fhmn maylli mi sfldn? musa ad-a$-imlan is-t-fhmn, a ku f-imi-ns a-f-inna rbbi: “ra-k∫n-rar$ a-ttirim ma-illan $-dar i$ribn. rad-awn-tt-ssïiyyr$ s-willi mi ttinim ‘ur-ssinn yat.’” 20 ula i aoya izom inna: “ufan-iyi $willi ur-sri-siggilnin, ssbayyn$ i*f-inu i-willi ur-gigi-sqsanin.” 21 walaynni izuyd rbbi inna f-ayt-dars: “ha-yyi ass kullu mdi$-n ifassn-inu i-mddn lli-sri-rurnin ti$urdin-nsn, ag∫in ad-sflidn s-wawal-inu.”

((11)) 1 imma $ilad, ma-rad-ini$? is-n-ilup rbbi mddn-ns? uhu, ur-tn-in-ilup. ula nkki gi$ $-ayt-rbbi, g$ z$-tasut n-ibrahim z$-tqbilt n-bnyamin. 2 rbbi

ur-n-ilup mddn-ns lli-issn z$-isizwar. is-ur-tssinm ma-ityaran f-nnabi iliyya $-warra n-rbbi? ar-issmumm∫i iliyya f-rbbi f-l*∫ ant lli-skarn ayt-rbbi yini-as: 3 “wa-sidi rbbi, hatnin n$an lanbiya-nnk, *lun ikrkar llifa-yak-n-nsras ti$rsiw. $ir nkki a-iqaman, irin a-yyi-n$n.” 4 imma ntta, ma-s-as-inna rbbi $akudan? inna-yas: “sul p,i$ i-i*f-inu ssa n-id-walf n-urgaz lli-ur-iknin $-lgddam n-bol.” 5 $mkan ad-darnn$-illan ula nkk∫ni $-uwssan-ad. iqama sul ma-idrusn, i+li-tn rbbi s-rrpmt-ns. 6 f-ssibt n-rrpmt-ns a-f-tn-i+li, urd f-ssibt n-iskkirn-nsn. mrad is-tn-i+li f-ssibt n-kra skrn ur-ra-yili mayad s-rrpmt. 7 $akudan ur-ifki i-ayt-rbbi maylli ttirin, walaynni ifka-t i-willi z$-gisn i+li. wrrin wiyya, iqqur i*f-nsn 8 $mklli fllasn ityaran: “sul s-$assad ar-isshruããi rbbi ul-nsn, irar alln-nsn ur-sul-a-ttisfiwnt, irar imzgan-nsn ur-sul-a-sflidn.” 9 ula agllid dawd i,alb rbbi fllasn yini: “ad-asn-tg tamunt n-imnsiwn-nsn ta+qqurt ula tasraft ma$an-ïïarn. ad-knukin, t,r fllasn loqubit lli-asn-igan. 10 ad-llasnt-walln-nsn a-ur-isfiwn, ar-bdda-knnun $-ddu ta+ayt n-tmmariw.” 11 walaynni is-rad-ini$: ,rn ur-sul-+,arn ad-nkrn? ur-rad-ini$ $mkan. a ku lli$ ,rn ayt-yudaya wrrin njmn ayt-tmizar ya,ni, ba ad-wrrin ayt-yudaya ar-ttirin ma-illan dar ayt-tmizar ya,ni. 12 hati ta,uri n-ayt-yudaya a-d-yiwin timi*ar n-rbbi i-ddunit kullutt. ula f-ssibt n-uffu$-nsn z$-tmi*ar n-rbbi a-ra-srsnt-k mn ayt-tmizar ya,ni. walaynni mn k a-s-ra-tigat-tma*irt n-rbbi s-ugg∫ar i$-wrrin k mn-da$ kullu mddn n-ayt-yudaya.

is-n-ilup rbbi mddn-ns?

&uma 204

13 rad-awn-ini$ $ilad i-kunni n-ayt-tmizar ya,ni: ar-bdda-mala$ i-ayt-dari is-bahra-thiyya-trqqast-ad dari illan $-gr

ayt-tmizar ya,ni, 14 a-ur-imil rar$-d kra $-ayt-yudaya ad-irin ad-am+n mad-darun-illan, ba ad-njmn ula ntni. 15 lli$-tn-issuf$ rbbi i k m-d mddn z$-kullu ddunit, walaynni ma-ra-yili i$-tn-d-i k m-da$ ula ntni tigira? ra-tili tudrt l-ljdid i-willi mmutnin. 16 i$-ttyawfka tummit l-lojin tamzwarut i-rbbi, ra-ig lojin kullut win rbbi. i$-iga-uggja win rbbi, rad-gnt-tãïïwin tin rbbi. 17 imma $ilad ibbi rbbi kra n-tãïïwin z$-tazitunt, ilqqm-as gis yat-tãïïa n-tzmmurt. $mkad a-s-tk mt ula kiyi lli-igan z$-tzmmurt $-tudrt iãpan n-tazitunt. 18 walaynni a-ur-tpgrt tiãïïwin lli-bbinin. i$-tnti-tpgrt illa fllak a-di-tktit mayad: urd kiyi a-yusin aggja, walaynni aggja a-k-yusin. 19 imma kiyi ra-tinit “rbbi ibbi tiãïïwin z$-tazitunt ba a-yyi-n-gis-ilqqm.” 20 t∫$+ant, ibbi-tnt a ku ur-rint ad-amnnt, tilit gis a ku tumnt, walaynni ad-ur-t krt i*f-nnk f-mayad. illa fllak a-trart loaql. 21 a ku lli$ ur-iãamp rbbi i-ayt-yudaya lli-ganin tiãïïwin-ns, is-rad-ak-iãamp kiyi i$-ur-tzgat $-liman? 22 +r mamnk a-bahra-itpnnu rbbi ula mamnk a-bahra-it qu. i qa d-willi ,rnin, ra-gik-itpnnu i$-tzgat $-lpnant-ns. walaynni i$-ur-a-ttzgat ra-k-ibbi ula kiyi. 23 imma wiyya,, ula ntni i$-d-wrrin amnn ra-tn-ilqqm i-tazitunt, a ku rbbi a-i+,arn ad-as-tn-in-da$-ilqqm. 24 iskr rbbi ma-ur-skarn mddn lli$-k-id-ibbi z$-tzmmurt ilqqm-k-id i-tazitunt. walaynni ra-ir*u s-ugg∫ar a-d-gis-ilqqm tiãïïwin lli-zgis-bbinin, a ku tin tazitunt ad-gant.

25 way-aytma, ri$ ad-awn-ml$ yat-t$awsa intln ba a-ur-t$alm izd kunni a-issnn kullu ma-illan. iqqur i*f n-kra $-ayt-rbbi ard-d-ikmml ma-ra-d-ik m

z$-ayt-tmizar ya,ni. 26 $mkad a-s-rad-njmn kullu willi ganin ayt-rbbi. $mklli ityaran, inna rbbi: “ra-d-ya k-unjjam z$-uru alim, ikkis l*∫ ant i-tarwa n-yaoqub. 27 rad-asn-fk$ lohd-ad $akud nna-fllasn-ssitti$ ddnub-nsn.” 28 imma ntni iga-tn rbbi d-inuwwa n-ns f-ssibt-nnun a ku ag∫in ad-sflidn s-l*bar ifulkin. walaynni iga-tn sul d-imddukk∫al-ns f-ssibt n-imzwura-nsn lli-i+li $ayd izrin. 29 a ku rbbi ur-ra-ikkis maylli ifka ula ra-n-ilup $willi-yad i+li. 30 imma kunni ay-ayt-tmizar ya,ni, tkkam-ttin tffu$m z$-wawal n-rbbi, walaynni tlla-yawn rrpmt-ns $ilad a ku ffu$n ntni z$-wawal-ns. 31 f-ssibt n-uffu$-nsn a-f-awn-tlla rrpmt n-rbbi, tili-asn ula ntni rrpmt-ns didun. 32 a ku rbbi yudja kullu mddn a-n-tyawkrrafn s-uffu$ z$-wawal-ns, ba ad-asn-kullu-ifk rrpmt-ns tigira. 33 matta $un kad s-ggutnt-tmi*ar n-rbbi, tigat-tpkimt-ns ula tawassna-ns. ma-i+,arn a-yissan ma-iqãad rbbi, ula ma-i+,arn a-ifhm ma-inawl? 34 “ma-issnn iswingimn n-sidi rbbi? ma-ra-t-inãp? 35 mad-as-ifkan aylli$-t-id-iqqan a-d-irar tawafka?” 36 a ku kullu ma-illan yu ka-d z$-rbbi, yili $-ufus-ns, ig wins. nttan a-bahra-ntal$ $ilad ula kullu mayd iftan, amin.

ajnjm n-ayt-tmizar ya,ni

ajnjm n-ayt-yudaya

&uma 205

((12)) 1 mayad a-f-ra-k∫n-,alb$ ay-aytma, f-ssibt n-rrpmt n-rbbi lli-iggutn, ad-as-tfkm i*f-nnun zund ti$rsi iddrn i+lin lli-s-ra-ir,u, a ku $mkan

a-s-k∫n-d-iqqan a-ti-ttobadm. 2 a-ur-tskarm zund mddn n-ddunit-ad, walaynni adjat rbbi a-k∫n-irar a-tgm ljdid, ibddl kullu tinba,in l-loaql-nnun. $mkan a-s-ra-tissanm ma-gigun-ittiri rbbi ifulki ir,u srs yuf kullu kra illan. 3 rbbi ad-iyi-ifkan lbaraka-yad aylli$ +,ar$ ad-ini$ i-kraygatt yan gigun: a-ur-t$alt d-i*f-nnk is-tgit ugg∫ar n-ma-tgit walaynni swingim s-lmoqul, kraygatt yan d-un k nna-yas-ifka rbbi liman. 4 a ku ddat n-bnadm, ggutn gis igzman, kraygatt agzzum ar-iskar ma-t-id-iqqann. 5 ula nkk∫ni nggut. zund ddat a-nga, a ku kullwa$ nga win lmasip, ng zund igzman n-ddat-ns. 6 ibark-a$ rbbi ib,u-a$ mnnawt-twafkiw. imma nkk∫ni, illa fllann$ a-nskar s-mad-a$-ifka. yan mi ifka rbbi a-isawal s-iwaliwn lli-as-imala, illa fllas a-isawal s-un k lli-gis-illa liman. 7 yan mi ifka a-it*dam i-wiyya,, illa fllas a-it*dam. yan mi ifka a-isslmad, illa fllas a-isslmad. 8 yan mi ifka a-itnãap, illa fllas a-itnãap. yan mi ifka a-yakka, illa fllas a-yakka s-l*aïr. yan mi ifka a-imala a$aras i-wiyya,, illa fllas a-t-imala s-lmoqul. yan mi ifka a-itoawan, illa fllas a-itoawan s-lfrp. 9 tpnnwat $-ingratun s-nniyt iãfan, ar-ttkrhum aynna y∫* nn, ar-ttam+m $-aynna ifulkin. 10 tpubbwat i-ngratun $mklli tmpubbun aytmatn, ar-ittiri kraygatt yan a-yuqqr wayya, ugg∫ar n-i*f-ns. 11 *dmat i-siditnn$ s-zzoamt n-rrup itjhhdn bla-da-ttrmaym. 12 frpat $-rrja, tãbrm $-trfufnt, tzaydm $-t+ulla. 13 akkayat i-im+layn nna-iptajjan ar-tssmrpbam s-willi tmuddunin . 14 ,albat rbbi a-ibark winna-k∫n-ssrfufnnin. a-ur-ti-tt,alabm a-tn-i*zu walaynni a-tn-ibark. 15 frpat d-wanna ifrpn, ar-tallam d-wanna yallan. 16 tm a kad-d-bdda i-ngratun. a-ur-tswingimm $-ma-ikkan nnigatun walaynni tmunwat d-ma-ikkan ddawatun. a-ur-tgm i*f-nnun d-wid ssnnin kullu ma-illan. 17 i$-illa mad-awn-iskrn ma-y∫* nn ad-as-t-ur-trarm s-l*∫ ant, walaynni tawiyat-stt $-i*f-nnun a-tskarm ma-f-rad-akkan kullu mddn tugga n-is-ifulki. 18 gat-n tiqqi-nnun a-tskarm kullu ma-mi-t+,arm a-bdda-tili sslamt $-gratun d-kullu mddn. 19 way-aytma ozzanin, a-ur-trarm i-yan f-ma-iskr y∫* nn, walaynni adjat rbbi a-fllas-ipkam. a ku ityara: “$mkad a-s-inna sidi rbbi, nkki a-ra-irar i-mddn f-mad-skrn, fk$-asn mad-asn-igan.” 20 imma kiyi, skr $mklli ityaran: “i$-t+rit anuwwa -nnk in$a-t la+, tfkt-as a-i , n$-t-in$a irifi, tfkt-as a-isu. $mkad a-s-rad-as-tssgudit tirgi in f-i*f-ns.” 21 a-ur-tadjm l*∫ ant a-k∫n-tnru, walaynni tnrwat l*∫ ant s-ufulki.

tinba,in n-tudrt l-ljdid

&uma 206

((13)) 1 illa f-kraygatt yan a-iskar s-wawal n-willi tpkamnin tamazirt. a ku ur-illi yan itpkamn bla-t-i+li rbbi i-twuri-an. ula $willi pkamnin

$ilad, rbbi a-tn-i+lin. 2 yan i,a,,n lpukkam, hati i,a,, maylli ira rbbi, d-wanna i,a,,n ra-fllas-ittut lpukm. 3 a ku lpukkam ur-a-ssiksa,n $willi skarnin afulki walaynni $willi skarnin l*∫ ant. is-trit a-ur-tiksaïï z$-walli itpkamn? rad-ak-ini$, skar afulki s-fllak-ir,a, 4 a ku iga a*ddam n-rbbi f-a-gik-iskar l*ir. walaynni i$-a-tskart ma-y∫* nn, illa dark mafa-ttiksaïï, a ku lpakm dars lpqq a-yut lpukm, ig a*ddam n-rbbi f-a-iss,r loqubit f-willi skarnin ma-y∫* nn. 5 mayan a-f-fllawn-illa a-tskarm s-wawal l-lpukkam, urd $ir ba a-tanfm i-l$a,ab n-rbbi, walaynni f-ssibt n-ma-ttirim $-uwl-nnun a-bdda-tskarm ma-y∫$+ann. 6 f-mayad afa-takkam ,,ariba i-lpukkam, a ku gan i*ddamn n-rbbi ar-tti-tawin $-mayan. 7 akkayat-asn mad-awn-,farn, ,abiyt i-ayt-,abiyt, nkkas i-ayt-nkkas. akkayat-da$ luqr i-willi mi illa luqr, ula ukr i-willi mi illa ukr.

8 ad-ur-tasim tamrwast i-yan. $ir yat-tmrwast a-k∫n-d-iqqann: a-ttpnnum i-ngratun. wanna ipnnan $-wiyya,, han ikmml kullu ma-ityaran $- ro. 9 a ku luãiyat

“a-ur-tznut” “a-ur-tn$t” “a-ur-tak∫rt” “a-ur-tirit ma-igan win wiyya,,” n+,ar a-tnt-nssmun ntnti d-tiyya, nna-llanin s-yan-wawal, a-t-igan: “a-ttirit adjar-nnk zund i*f-nnk.” 10 wanna ittirin adjar-ns, ur-ra-yi+,ar ad-as-iskr ma-y∫* nn. mayad a-f-awn-nni$, wanna ipnnan $-wiyya,, ikmml kullu ma-ityaran $- ro. 11 awiyat-stt $-mayad a ku tssnm matta azmz-ad $-nlla, tlkm-d tasaot a-tnkrm z$-iyïã. a ku yakmur-d-wass n-ujnjm-nn$ $ilad, ugg∫ar n-ma-d-yakmur $akud lli$ ngra $-u$aras l-lmasip. 12 ifta-yi,, olayn a-d-i$li-wass. illa fllann$ a-n-nlup iskkirn n-tillas nls imqlad n-tifawt. 13 yili fllann$ a-nskar $mklli-d-iqqann ayt-uzal. a-ur-ttmunum f-tillay ∫* nnin ula-da-tssnufulm i*fawn-nnun s-tissi. a-ur-tt thum ula-da-ttfsadm. a-ur-ttmma$m ula-da-ttnuwwa m. 14 lsat afulki n-siditnn$ yasuo lmasip bla-da-ttlhum s-ddat ula ma-ittiri bnadm i-i*f-ns.

((14)) 1 qblat $-ingratun wanna ur-idusn $-liman, walaynni a-ur-dids-ttmjapadm f-iswingimn-ns. 2 ra-yili kra n-yan yumn is-iplla a-i tta kraygatt kra, yili yan ya,ni ur-idus $-liman ur-iri a-i tta abla l*,rt. 3

imma $walli i ttan kraygatt kra, illa fllas a-ur-ipgr $walli itkkisn kra z$-um u, yili f-walli itkkisn a-ur-ipkam f-walli i ttan kraygatt kra, a ku rbbi a-t-iqbln. 4 ma-tgit kiyi aylli$ trit a-tpkamt f-u*ddam n-wayya,? sidis a-ra-fllas-ir,u n$d nttan a-ra-t-irgm. s-ããapt ra-fllas-ir,u, a ku sidis i+,ar a-t-ig d-wad-f-ir,a.

lpukkam ula ,,ariba

tayri d-lpnant

skarat f-ma-ra-issdus

aytmatun

&uma 207

5 ra-yini kra n-yan: “$assad yuf ussan ya,ni,” yini wayya,: “ussan kullutn yan ad-gan.” walaynni iqqan-d kraygatt yan a-yissan mamnk a-itnba, $-i*f-ns. 6 wanna i+layn ass, ar-t-i+lay ba a-ituqqar siditnn$. wanna i ttan ar-i tta ba a-ituqqar siditnn$, ar-it kar rbbi f-ma-i tta. wanna itkkisn kra z$-um u ar-t-itkkis ba a-ituqqar siditnn$, ar-it kar rbbi ula ntta. 7 kullwa$, i$-nddr ula i$-nmmut, urd i*f-nn$ a-ntr,u. 8 i$-nddr ra-nr,u siditnn$, i$-nmmut ra-nr,u siditnn$. a ku i$-nddr ula i$-nmmut, win siditnn$ a-nga. 9 mayad a-f-immut lmasip inkr-d z$-lmut, ba a-ig siditsn n-willi mmutnin ula siditsn n-willi ddrnin. 10 imma kiyi, ma* aylli$ a-ttpkamt f-g∫mak? ma* aylli$ a-ttpgart g∫mak? $-lgddam n-rbbi a-$-ra-nbidd kullwa$. nttan a-ra-fllann$-ipkam, 11 $mklli ityaran: “inna sidi rbbi ‘izga-wawal-ad zund tudrt-inu. $-lgddam-inu a-$-ra-d-iknu kraygatt afud, iqrra kraygatt ils i-rbbi.’” 12 kraygatt yan ginn$ ra-irar lpsab f-i*f-ns i-rbbi. 13 mayad a-f-d-iqqan a-ur-sul-ntpkam f-ingratnn$, walaynni a-ntnba, $-i*f-nn$ a-ur-sar-nsrs kra n-tbay,,rt $-lgddam n-g∫matnn$ ula kra ra-t-iss,r. 14 ssn$ mayad bahra a ku imla-ya$-t siditnn$ yasuo: ur-illi kra n-um u iprmn. walaynni yan i$aln is-iprm, rad-as-ityawpram. 15 i$-tssnt is-ra-ityaggas g∫mak s-ma-t ttat kiyi, urd lpnant ayn-s-a-dids-tskart. a-ur-tadjt am u-nnk a-ihlk $walli f-immut lmasip. 16 a-ur-tadjm mddn ad-rggmn $-maylli darun ifulkin. 17 a ku tagldit n-rbbi ur-tgi am u n$d tissi, walaynni afulki d-sslamt d-lfrp a-tga, s-tpkimt n-rrup lqudus. 18 wanna it*damn i-lmasip $mkad, ra-fllas-ir,u rbbi ar-ti-tal$n mddn. 19 imma $ilad illa fllann$ a-bdda-nttiri ma-d-itawin sslamt ula mad-a$-issdusn i-ngratnn$. 20 a-ur-thlkt tawuri n-rbbi f-ssibt n-um u. iplla-kullu-um u, walaynni yan i an kra issïarn wayya,, han l*∫ ant ayn iskr. 21 ra-yaf a-ur-t t tifiyi n$d a-tsut tissi iktin n$d a-tskrt kra ya,ni i$-i+,ar g∫mak a-i,r f-ssibt n-ma-tskart. 22 tinba,in nna-dark-llanin, p,u-tnt $-uwl-nnk $-grak d-rbbi. ambarki a-iga wanna ur-dar masa-it kku $-i*f-ns $akud nna-iskar ma-ira. 23 imma wanna i kkan $-ma-i tta, illa fllas lpukm a ku ur-a-iskar s-tnba,in l-liman-ns. wanna ur-iskarn s-liman, ddnub ad-as-iga.

((15)) 1 nkk∫ni lli-idusn $-liman, illa fllann$ a-ntoawan $willi ,ofnin $-aynna fllasn i++ayn. a-ur-nttiri $ir a-nr,u i*f-nn$. 2 hati illa f-kraygatt yan a-itr,u g∫mas

ar-gis-iskar l*ir ar-t-issdus $-u$aras l-lmasip. 3 a ku lmasip ula ntta ur-ttin-ikki ar-itr,u i*f-ns. ijra-yas $mklli ityaran: “flla afad-ïïarnt-trggam n-willi gik rggmnin.” 4 kullu ma-ityaran $-uwssan lli-zrinin, ityara ba a-nlmd nkk∫ni, nãbr nzom nzga $-rrja f-ssibt n-maylli naqra $-warratn-an. 5 ,alb$ rbbi lli-yakkan ããbr d-zzoamt, ad-awn-ifk a-bdda-di-ttm a kam i-ngratun $-tamunt l-lmasip yasuo, 6 ba

tmoawanat i-ngratun

&uma 208

a-kullu-ttmunum s-yan-wawal a-ttal$m rbbi babas n-siditnn$ yasuo lmasip. 7 mayad a-f-awn-nni$ a-ttqbalm i-ngratun $mklli-k∫n-iqbl lmasip, ba a-gigun-ibayyn lmjd n-rbbi. 8 a ku lmasip iwrri iga a*ddam i-ayt-yudaya ba a-iml is-iqama rbbi $-lpqq, issafu iwaliwn zganin lli-s-inna i-lajdud-nsn. 9 iskr $mkad ba ad-+rn ayt-tmizar ya,ni rrpmt n-rbbi al$n-t ula ntni. $mklli ityaran: “mayad a-f-ra-ki-t kar$ $-gr ayt-tmizar aggugnin, al$$ ism-nnk s-imurign l-lfrp.” 10 ityara-da$: “way-ayt-tmizar aggugnin, frpat d-mddn n-rbbi.” 11 ityara-da$: “sbbpat i-rbbi a-bnadm kullukn, tal$m-t a-kullu imzd$n n-ddunit.” 12 inna-da$ i aoya: “ra-d-ya k yan z$-tasut n-yassa. ra-t-issattuy rbbi a-ipkam $-ayt-tmizar aggugnin. nttan a-$-ra-n-kullu-trjun.” 13 ,alb$ rbbi lli-yakkan rrja, a-k∫n-iommr s-lfrp d-sslamt iggutn $ilad $-srs-tumnm, ba a-bahra-gigun-ittigat rrja-yad s-tpkimt n-rrup lqudus.

14 way-aytma, ssn$ nkki is-tommrm s-ufulki ula tawassna, ti+,arm a-ttnãapm i-ngratun. 15 walaynni s-zzoamt ayd-s-awn-in-uri$ f-t$awsiwin-ad. zom$

ad-awn-tnt-id-sskti$ a ku rbbi ad-iyi-ifkan lbaraka-yad, 16 ig-iyi d-u*ddam l-lmasip yasuo $-gr ayt-tmizar aggugnin. ar-t*dam$ zund yan-unm$ur n-tgmmi n-rbbi, ar-ssakmur$ mddn n-ayt-tmizar i-rbbi s-tbrrapt l-l*bar ifulkin, ba a-fllasn-ir,u rbbi i+li-tn i-i*f-ns s-us$us n-rrup lqudus. 17 illa dari masa-tfrap$ s-ism l-lmasip yasuo $-twuri-ad llisa-t*dam$ i-rbbi, 18,19 a ku ur-rad-zom$ ad-sawl$ f-yat abla ma-iskr lmasip f-ufus-inu. a ku s-iwaliwn d-iskkirn d-lquwwat d-tmitar tjhhdnin ula s-tpkimt n-rrup lqudus a-s-irur ayt-tmizar ad-am+n a$aras n-rbbi. $mkad a-s-sslkm$ l*bar-ns i-kullu timizar z$-tsga n-uru alim ar tasga n-illirikun. 20 hati yat-t$awsa kad-ri$: ad-tbrrap$ s-l*bar ifulkin $-inna$ ur-jju-sfldn f-lmasip, a ku ur-ri$ ad-bnnu$ f-llsas n-kra n-yan ya,ni. 21 $mklli ityaran: “$willi ur-irup l*bar-ns a-ra-t-i+r. $willi ur-fllas-sfldnin a-ra-t-yissan.”

22 mayan a-yyi-itkkisn aylli$ uran-tta ki$ s-darun. 23 kigan d-isgg∫asn ayd ttiri$ a-n-darun-a k$. walaynni $ilad $-kmml$ tawuri-nu $-tsgiw-ad 24

ar-bahra-trju$ a-k∫n-in-sli$ $akud nna-$-rad-muddu$ s-ãbanya, ba ad-frp$ $-gratun, toawnm-iyi ilmma ad-kmml$ f-umuddu-nu. 25 imma $ilad rad-ddu$ zwar s-uru alim ad-oawn$ im+layn n-rbbi $in. 26 a ku aytmatn $-makiduniyya d-a*aya, ibayyn-asn is-ifulki ad-aznn kra l-lmoawnt i-willi +l,nin $-im+layn n-rbbi $-uru alim. 27 ibayyn-asn is-ifulki ad-skrn mayad, a ku illa fllasn ntni n-ayt-tmizar ya,ni ad-rarn l*ir i-ayt-yudaya. iqqan-tn-d a-tn-toawann s-lbarakat n-ddat, a ku um+n z$-darsn lbarakat n-rrup. 28 i$-asn-in-sslkm$ lamant-ad kmml$ tawuri-ad, ra-k∫n-sli$ zri$ s-ãbanya. 29 ssn$ $akud nna-n-darun-u ki$ ra-n-didi-awi$ kullu lbaraka l-lmasip.

tawuri n-bulus

ira bulus a-iddu s-ruma

&uma 209

30 ra-k∫n-,alb$ ay-aytma, s-ism n-siditnn$ yasuo lmasip ula s-lpnant n-rrup lqudus, a-tbkism tmoawanm didi s-t+allit i-rbbi f-ssibt-inu. 31 ,albat rbbi a-yyi-ijjnjm z$-willi ur-umnnin $-tmazirt n-yudaya. t,albm-t ula f-im+layn-ns $-uru alim ad-r,un s-maylli-s-ri$ a-tn-srs-oawn$, 32 ba a-n-darun-a k$ s-lfrp iggutn $mklli ira rbbi, sunfu$ $-gratun. 33 ,alb$ rbbi lli-bdda-yakkan sslamt a-didun-yili kullukn. amin

((16)) 1 ri$ a-k∫n-uããa$ f-uwlltmatnn$ iozzan fibi lli-igan tamoawnt i-umnaggar $-kan*ariyya. 2 ssmrpbat srs s-ism n-siditnn$ $mkllisd-iqqan im+layn n-rbbi.

oawnat-stt s-aynna-n-darun-tptajja, a ku nttat toawn mddn ggutnin toawn-iyi ula nkki. 3 ar-n-tsllam$ f-briskilla d-akila lli-didi-*dmnin $-twuri l-lmasip yasuo. 4 ntni kkan-ttin ujadn ad-fkn i*f-nsn ar lmut f-ssibt-inu. ar-tn-t kar$ bahra, urd $ir nkki walaynni ar-tn-t karn kullu imnaggarn n-ayt-tmizar aggugnin. 5 ar-n-da$-tsllam$ f-umnaggar lli-darsn-itmunun $-tgmmi-nsn. ar-n-tsllam$ ula f-umddakk∫l-inu iozzan abinitus. iga nttan amzwaru lli-yumnn s-lmasip $-tmazirt n-asiyya. 6 ar-n-tsllam$ f-maryam lli-bahra-it*damn $-gratun. 7 ar-n-tsllam$ ula f-andrunikus d-yunyas lli-ganin z$-ayt-dari. kkan-ttin didi $-lpbs. tyawssann ntni $-irqqasn, um+n a$aras l-lmasip ur-ta-t-um+$ nkki. 8 ar-n-tsllam$ f-ambliyatus lli-igan amddakk∫l-inu iozzan $-siditnn$. 9 ar-n-tsllam$ ula f-urbanus lli-didnn$-it*damn $-twuri l-lmasip, ntta d-umddakk∫l-inu iozzan sta*is. 10 ar-n-tsllam$ f-aballis lli-ityaramn izga $-lmasip. ar-n-tsllam$ ula f-ayt-tgmmi n-aristubulus. 11 ar-n-tsllam$ f-hirudyun lli-igan z$-ayt-dari. ar-n-tsllam$ ula f-willi ganin win siditnn$ z$-ayt-tgmmi n-narkissus. 12 ar-n-tsllam$ f-t*ddamin n-siditnn$ trifina d-trifusa. ar-n-tsllam$ ula f-uwlltmatnn$ iozzan barsis lli-bahra-it*damn i-siditnn$. 13 ar-n-tsllam$ f-rufus lli-ityaw+layn i-twuri n-siditnn$. ar-n-tsllam$ ula f-innas lli-zgigi-iskarn zund yus. 14 ar-n-tsllam$ f-asinkritus d-fligun d-harmis d-batrubas d-harmas ntni d-aytmatn lli-didsn-llanin. 15 ar-n-tsllam$ f-filulugus d-yulya d-niryus d-uwlltmas, ntni d-ulumbas d-kullu im+layn n-rbbi lli-didsn-llanin. 16 nsallamat i-ngratun s-unsallam n-tag∫mat. ar-n-fllawn-tsllamn kullu imnaggarn l-lmasip.

17 ,alb$-k∫n ay-aytma, a-stti-ttawim $-willi aïïunin aytmatn ar-asn-tggan ifik ma-tn-issïarn, ar-tffu$n z$-ulmmud lli-tlmdm $ayd izrin. ini$-awn, anfat-asn

18 a ku $willi skarnin $mkad urd siditnn$ a-mi-t*damn walaynni adis-nsn. s-iwaliwn wanin mimnin asa-jllun loaql n-wanna igan l$ im. 19 imma kunni, frp$ f-ssibt-nnun a ku sfldn kullu mddn f-mamnk a-tum+m $-lmasip. walaynni ri$ a-twrrim tissanm kullu ma-ifulkin, tanfm i-kullu ma-y∫* nn. 20

isllm-n bulus f-aytmatn

almmud l-lpqq

&uma 210

imma rbbi lli-bdda-yakkan sslamt, yan imikk ra-irar iïan a-ig albbij $-ddu i,arn-nnun. ad-awn-tili lbaraka n-siditnn$ yasuo. 21 ar-n-fllawn-itsllam timutaws lli-didi-it*damn, ntta d-lukyus d-yasun d-susibatrus lli-ganin z$-ayt-dari. 22 ula nkki tartyus lli-yuran tabrat-ad s-ufus-inu, ar-n-fllawn-tsllam$ s-ism n-siditnn$. 23,24 ar-n-fllawn-itsllam gayus lli-dar gguz$ ussan-ad. tigmmi-ns a$a-tmunun kullu aytmatn n-umnaggar. ar-n-fllawn-itsllam arastus lli-igan bu-ãnduq n-tmdint-ad, ntta ula g∫matnn$ kwartus. 25 imma $ilad, a-nal$ rbbi lli-i+,arn a-k∫n-izzga $-liman-nnun $mklli-awn-nni$ s-l*bar ifulkin llisa-tbrrap$ f-lmasip yasuo. 26 a ku maylli intln kullu $ayd izrin, issbayyn-t-id rbbi $ilad, iml-a$-t $-warratn l-lanbiya, ba ad-wrrin amnn mddn $-kullu timizar n-ddunit ar-skarn s-wawal-ns, $mklli yuããa rbbi lli-bdda-illan. 27 rbbi lli-dar kullu tapkimt, nttan a-bahra-ntal$ f-yasuo lmasip $ilad ula kullu mayd-d-iftan. amin.

211

* tabrat tamzwarut n-bulus i-umnaggar %-kurintus *

((1)) 1 z$-bulus arqqas l-lmasip yasuo $mklli ira rbbi lli-yyi-i+lin i-twuri-ad, d-z$-g∫matnn$ sustanis. 2 i-ayt-umnaggar n-rbbi $-tmdint n-kurintus, a-tn-igan d-willi i+li rbbi f-uwdm l-lmasip yasuo ad-gn im+layn-ns, zund kullu wiyya, $-kraygatt mani lli-zawgnin $-ism n-siditnn$ yasuo lmasip, ig siditsn ig siditnn$ ula nkk∫ni. 3 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip.

4 ar-bdda-fllawn-t kar$ rbbi-nu f-ssibt l-lbaraka lli-s-k∫n-ibark f-uwdm l-lmasip yasuo, 5 a ku ifka-yawn kullu timi*ar l-lmasip aylli$ darun

tggut-twassna d-iwaliwn wanin. 6 rbbi izzga gigun tugga lli-awn-in-niwi f-lmasip. 7 ur-awn-lap yat $-twafkiw n-rrup $ilad $-a-ttqlm s-siditnn$ yasuo lmasip ard-d-iwrri ibayyn. 8 nttan a-ra-k∫n-issdus ar isigg∫ra f-a-ur-gigun-yili kra l-loib $-wass lli-$-ra-d-iwrri siditnn$ yasuo lmasip. 9 rbbi iqama-bdda $-wawal-ns. nttan ad-awn-d-i$ran a-tk mm $-tamunt n-yasuo lmasip siditnn$.

10 way-aytma, ra-k∫n-,alb$ $ilad s-ism n-siditnn$ yasuo lmasip, a-d-kullu-tm a kam bla-da-taïïum i-ngratun. illa fllawn a-tgm yan $-iswingimn-nnun

d-tnba,in-nnun. 11 walaynni ay-aytma, inna-yyi kra z$-ayt-tgmmi n-*luwwi is-a-tt+im i-ngratun. 12 tssnm ma-f-a-sawal$. kra gigun ar-ittini: “gi$ win bulus.” kra gigun ar-ittini: “gi$ win abullus.” kra gigun ar-ittini: “gi$ win bïrus.” kra gigun ar-ittini: “gi$ win lmasip.” 13 walaynni ra-k∫n-sqsa$, is-ib,a lmasip? izd bulus a-fllawn-immutn f-uggjdi? izd s-ism n-bulus a-s-tddmm $-waman? 14 ha-yyi kr$ i-rbbi a ku ur-ssddim$ yan gigun abla krisbus d-gayus, 15 f-a-ur-yini kra n-yan izd s-ism n-bulus a-s-iddm. 16 ssn$ is-ssddm$ ayt-tgmmi n-stifanas ula ntni, imma wiyya, ur-ssin$ is-ssddm$ kra ya,ni. 17 a ku lmasip ur-iyi-yuzn ad-ssddm$ mddn, hati yuzn-iyi ad-asn-tbrrap$ s-l*bar ifulkin.

urd iwaliwn l-loaql asa-tbrrap$, f-a-ur-rar$ lmut l-lmasip f-uggjdi bla lfaytt. 18 a ku l*bar n-uggjdi iga zund anufl dar willi tyawhlaknin,

walaynni tapkimt itjhhdn n-rbbi a-darnn$-iga nkk∫ni lli-injmn. 19 ityara $-warra n-rbbi: “rad-*lu$ loaql n-ayt-loaql, ss,r$ lfhmt n-ayt-lfhmt.” 20 ma-iga bab l-loaql? ma-iga bab n-t$ri? ma-iga bab n-iwaliwn n-ddunit-ad? ha-rbbi irur loaql n-ddunit-ad iga anufl. 21 a ku rbbi s-tpkimt-ns a-s-iqãad $-mddn n-ddunit-ad a-ur-i+,arn ad-wrrin issann rbbi s-loaql-nsn, walaynni ir,a a-ijjnjm winna umnnin s-tbrrapt-nn$ llifa-ttinin “tga anufl.” 22 ayt-yudaya ar-zginn$-t,alabn lmojizat. ayt-tmizar ya,ni ar-zginn$-ttirin iwaliwn l-loaql. 23 imma nkk∫ni ar-asn-ntbrrap f-lmasip lli-immutn f-uggjdi. awal-ad iga tabay,,rt

lbarakat f-uwdm l-lmasip

am a ka n-ingratun

tapkimt d-unufl

1 kurintus 212

i-ayt-yudaya, ig anufl dar ayt-tmizar ya,ni. 24 walaynni l*bar-ad f-lmasip iga ta+,,art n-rbbi ula tapkimt n-rbbi $-dar-willi mi i$ra, gn-iyt ayt-yudaya n$d ayt-tmizar ya,ni. 25 a ku mayd mi ttinin ‘anufl’ n-rbbi, yug∫r loaql n-bnadm, ula mayd mi ttinin ‘,,of’ n-rbbi, yug∫r tadwast n-bnadm. 26 way-aytma, swangmad-d ma-sttin-tkkam tgam-t lli$-awn-d-i$ra rbbi. idrus gigun ma-iïïafn tapkimt $mklli $aln mddn n-ddunit-ad. idrus gigun ma-n-illan s-wawal. idrus gigun ma-igan yus n-tgmmi imqqurn. 27 walaynni rbbi isti maylli igan anufl dar ayt-ddunit-ad, ba a-i p m $willi ittinin is-darsn loaql. isti ma-i,ofn dar ayt-ddunit-ad ba a-i p m $willi dusnin. 28 rbbi isti maylli pgrn lupn-t-in ayt-ddunit-ad, isti maylli darsn ur-igin yat, ba a-iss,r mad-darsn-igan kra ihiyyan. 29 $mkad a-iqãad rbbi ba a-ur-yaf bnadm mafa-ital$ i*f-ns $-lgddam n-rbbi. 30 nttan ad-awn-ifkan a-tgm win lmasip. ifk-a$ tapkimt l-lmasip, ifk-a$ afulki l-lmasip, i+li-a$ s-u+lay l-lmasip, ifukku-a$ f-uwdm l-lmasip. 31 mayad a-f-ityara: “wanna iran a-yal$, yal$ siditnn$.”

((2)) 1 $akud lli$-n-darun-u ki$ ay-aytma, urd s-iwaliwn $zzifnin ula s-loaql n-bnadm asa-yawn-tbrrap$ f-lpqq lli-a$-d-issbayyn rbbi. 2 walaynni skr$-d f-a-ur-awn-sawal$ f-kra abla f-yasuo lmasip

d-lmut-ns f-uggjdi. 3 $akud lli$-n-darun-u ki$, ,of$ ar-trgigiy$ ïiyyr-iyi bahra. 4 urd s-iwaliwn wanin ula s-loaql n-bnadm asa-yawn-sawal$ ar-awn-tbrrap$, walaynni s-tmitar n-rrup lqudus ula tapkimt itjhhdn. 5 $mkan ad-skar$ ba a-ur-tamnm s-lmasip f-ssibt l-loaql n-bnadm walaynni f-ssibt n-tpkimt itjhhdn n-rbbi.

6 s-ããapt, s-loaql asa-nsawal i-wid mqqurnin $-u$aras n-rbbi, walaynni ur-igi loaql n-ddunit-ad n$d win inm$urn n-ddunit-ad lli-rad-lap. 7 walaynni

ar-nsawal s-tpkimt n-rbbi lli-intln $ayd izrin issbayyn-t-id $ilad. a ku rbbi, ur-ta-i*lq ddunit, iqãad ad-a$-i k m s-lmjd-ns. 8 ur-illi yan $-inm$urn n-ddunit issn mayad. mrad is-ssnn mayad, ikun ur-akk∫-rad-n$n bab l-lmjd f-uggjdi. 9 walaynni ityara: “ur-jju-i+ri yan ula isfld yan ula iswangm loaql n-bnadm f-ma-ijjujad rbbi i-willi-ti-ttirinin.” 10 imma $ilad issbayyn-a$-t-id rbbi s-tpkimt n-rrup-ns. a ku rrup lqudus ar-isiggil kullu ma-illan, yissan ula ti$awsiwin n-rbbi lli-ntlnin. 11 ma-issnn iswingimn lli-rgsnin $-uwl n-bnadm? ur-tn-issin abla rrup n-bnadm lli-gis-illan. $mkad a-iga ula dar rbbi. ur-illi ma-issnn iswingimn n-rbbi abla rrup n-rbbi. 12 imma nkk∫ni ur-ginn$-tlli rrup n-ddunit-ad, walaynni illa ginn$ rrup lli-a$-d-yuzn rbbi ba a-nissan kullu mad-a$-yakka rbbi. 13 ar-nsawal f-mayad s-mklli-a$-imala rrup lqudus, urd s-iwaliwn l-loaql n-bnadm. ar-nsslmad $willi-$-illa rrup lqudus f-t$awsiwin n-rrup lqudus. 14 yan dar ur-illi rrup n-rbbi, ur-ra-iqbl tiwafkiw

tabrrapt n-bulus $-dar

ayt-kurintus

tapkimt n-rbbi

1 kurintus 213

n-rrup-ns. ur-i+,ar a-tnt-ifhm, ra-i$al izd anufl ad-gant, a ku s-rrup asa-tnt-ntfham. 15 wanna-$-illa rrup n-rbbi ar-itfham kullu ma-illan, imma ntta ur-ra-t-fhmn mddn ya,ni. 16 ityara: “ma-issnn iswingimn n-siditnn$ ba ad-as-imala ma-t-id-iqqann?” imma nkk∫ni, llan ginn$ iswingimn l-lmasip.

((3)) 1 imma kunni ay-aytma, $-uwssan-an ur-+,ar$ ad-didun-sawl$ $mklli sawal$ d-willi dar rrup lqudus, a ku sul tm++im $-lmasip,

ozzunt-darun-t$awsiwin n-ddunit-ad. 2 $ir akk∫fay ad-awn-fki$, a ku ur-ta-t+,arm i-um u. sul s-$ilad ur-as-t+,arm, 3 a ku ar-sul-tskarm zund mddn n-ddunit-ad. a ku i$-a-ittiri kra a-yag∫r kra ar-tt+im i-ngratun, iban gigun izd win ddunit a-tgam ar-tskarm zund $mklli kullu skarn mddn n-ddunit. 4 a ku kra gigun ar-ittini: “gi$ win bulus.” kra gigun ar-ittini: “gi$ win abullus.” i$-a-tskarm $mkan, zund mddn n-ddunit a-tgam. 5 ma-iga abullus ula bulus? i*ddamn ka-nga, tamnm f-imi-nn$ s-mklli ifka siditnn$ i-kud yan ginn$. 6 nkki ++i$ tas$art, abullus isswa-tt, walaynni rbbi a-stt-issmqqurn. 7 $walli i++an ula $walli isswan ur-igi yat. walaynni rbbi, nttan a-issmqqurn. 8 $walli i++an d-walli isswan, yan ad-gan. kud yan, rad-as-ifk rbbi ti$rad-ns f-twuri lli-iskr. 9 nkk∫ni nga wid t*damnin d-rbbi. imma kunni tgam igr n-rbbi, tgm tigmmi lli-as-nbnnu. 10 rbbi ibark gigi ifk-iyi a-n-darun-srs$ llsas zund i$-gi$ lmollm abnnay. $ilad ar-fllas-bnnun mddn ya,ni, walaynni illa f-kud yan a-stt-itawi $-mamnk a-ibnnu. 11 a ku ur-i+,ar yan a-isrs kra llsas ya,ni abla llsas lli-ittrsn, a-t-igan d-yasuo lmasip. 12 i$-a-ibnnu yan f-llsas-an s-uwr$ n$d nnuqrt n$d i+ran $∫lanin n$d ak u, n$d asa$ur n$d alim, 13 ra-di-tban-twuri n-tbnnayt-ns. a ku tabnnayt n-kud yan ra-ttyaram s-loafit $-wass lli-$-ra-d-ya k lmasip. ra-tban is-tdus n$d uhu. 14 wanna mi ur-ijdir maylli ibna f-llsas-an, rad-as-ifk rbbi ti$rad-ns. 15 imma wanna mi ijdr maylli ibna rad-as-lap. ur-rad-as-yili yat, walaynni ra-injm ntta zund i$-nnit-injm i-loafit. 16 is-ur-tssinm izd tigmmi tam+layt n-rbbi a-tgam, izd$ gigun rrup n-rbbi? 17 walaynni tigmmi n-rbbi, i$-tt-ihlk kra n-yan ra-t-ihlk rbbi. a ku ttyaw+lay-tgmmi n-rbbi a-tg tin rbbi, d-kunni tigmmi-ns a-tgam. 18 a-ur-akk∫-ijllu yan i*f-ns. wanna i$aln is-iïïaf loaql n-ddunit-ad, i*ããa-t a-iwrri zund i$-ur-issin yat ba a-iïïaf loaql iãpan. 19 a ku tapkimt n-ddunit-ad, tga zund anufl dar rbbi. $mklli ityaran: “rbbi ar-iqq∫ay ayt-loaql $-tillay-nsn.” 20 ityara-da$: “issn siditnn$ is-*wan iswingimn n-ayt-loaql.” 21 i*ããa-k∫n a-ur-tssfurrugm f-ma-iskr $wad ula $wan. a ku kullu ma-illan, kunni a-mi-illa, 22 ig-iyt bulus n$d abullus n$d bïrus, ig-iyt ddunit n$d tudrt n$d lmut, ig-iyt ma-illan $ilad n$d ma-ra-yili. kunni a-mi-illa, 23 tilim i-lmasip, yili lmasip i-rbbi.

i*ddamn n-rbbi

1 kurintus 214

((4)) 1 $mkad a-s-i*ããa ad-a$-ttmnadm is-nga $ir i*ddamn l-lmasip, ng wid dar ifl rbbi lamant n-ulmmud-ns intln. 2 imma a*ddam, illa fllas a-ikmml

tawuri lli-as-ifl sidis. 3 nkki ur-iyi-ihmma i$-flla-tpkamm kunni n$d kra l-lmpkama n-ddunit-ad. ur-nni$ yat f-i*f-inu, is- wi$ ula is-∫* n$. 4 swangm$ is-ur-gigi-illi kra l-loib, walaynni ur-rad-ini$ is-fulki$, a ku ur-illi ma-i+,arn a-flla-ipkam abla siditnn$ wapdut. 5 mayad a-f-k∫n-i*ããa a-ur-ttinim f-yan is-y∫* n, a ku ur-ta-d-ilkim-uzmz l-lpukm. walaynni $akud nna-d-yu ka siditnn$ ra-ifaw kullu ma-irgsn $-tillas, issbayyn-d ula iswingimn lli-ntlnin $-uwlawn n-mddn. $akudan a-ra-ifk rbbi rr,a-ns i-kud yan d-ma-t-id-yu kan. 6 way-aytma, sawl$ $mkad f-i*f-inu ula f-abullus ba a-tissanm mamnk a-k∫n-i*ããa a-ttmnadm $-mddn. ri$ a-zginn$-tlmdm “a-ur-ttffu$m z$-ma-ityaran,” ula illa gigun ma-issfurrugn ula ma-itpgarn. 7 a ku ma-k-ib,an d-wiyya,? ma-dark-illan bla-yak-t-ifka rbbi? walaynni lli$d rbbi ad-ak-t-ifkan, ma* aylli$ a-tssfurrugt zund i$d i*f-nnk a-d-ikka? 8 ha-kunni $ilad t boam, iggut darun l*ir. ha-kunni bla-nn$ twrrim tgam zund igldan. amar yufan a-tgm igldan n-ããapt ba a-didun-ntpkam $-tgldit-nnun. 9 a ku irwas-iyi is-a$-n-issbidd rbbi nkk∫ni-ad n-irqqasn $-t$urdin n-kullu mddn zund i$-fllann$-ittut lpukm l-lmut, ba a-kullu-ginn$-ssmuqquln lmalayka n-ignwan ula mddn n-ddunit. 10 nkk∫ni nga ‘inafaln’ f-ism l-lmasip, imma kunni tgam ‘ayt-loaql’ $-lmasip. nkk∫ni n,of, imma kunni tdusm. nkk∫ni ar-a$-tpgarn mddn, imma kunni ar-k∫n-tuqqarn. 11 sul s-$ilad ar-ntqama s-la+ ula irifi. idrbaln a-nlssa, d-ibariqn a-n tta, ula darnn$ mani$ a-ntgawar. 12 ar-ntnhataf ar-nt*dam s-ifassn-nn$. $akud nna-ya$-rggmn mddn ar-nt,alab rbbi a-tn-ibark. $akud nna-ya$-ssrfufunn ar-ntãbar. 13 $akud nna-fllann$-sskirkisn ar-ntrara awal ifulkin. sul s-$ila nga darsn zund arras lli-n-lupn mddn $-umdduz, ng darsn zund amazir n-ddunit-ad. 14 uri$-awn-in mayad, urd a-k∫n-srs- p am$, walaynni uããa$-k∫n zund tarwa ozzanin. 15 iggut darun mad-awn-isslmadn a$aras l-lmasip, walaynni ur-ggutn id-babatun. a ku nkki a-iwrrin gi$ babatun $-lmasip yasuo z$-$akud lli$-awn-in-iwi$ l*bar ifulkin. 16 ,alb$-k∫n $ilad a-yyi-t,furm $-mad-skar$. 17 mayad a-f-rad-awn-in-azn$ timutaws. iga iwi iozzan $-siditnn$, ar-bdda-iskar kullu ma-fllas-illan. rad-awn-d-issktay tinba,in-inu llisa-ttidu$ $-u$aras l-lmasip yasuo, ar-srsnt-sslmad$ $-kullu imnaggarn n-aytmatn $-kraygatt mani. 18 walaynni ssn$ is-illa $-gratun ma-issfurrugn, $aln is-ur-ra-n-darun-a k$. 19 walaynni ra-n-a k$ $-mayd-d-yakmurn i$-ira siditnn$. $akudan a-rad-+r$ id-bu-isfurrugn-an issan$ izd tapkimt itjhhdn a-darsn-illan n$d $ir iwaliwn. 20 a ku tagldit n-rbbi ur-tlli s-iwaliwn, walaynni tapkimt itjhhdn a-s-tlla. 21 mamnk a-tram ad-awn-in-srs-a k$, izd s-ukuray n$d s-tayri n-uwl-inu ihnnan?

irqqasn l-lmasip

1 kurintus 215

((5)) 1 a ku sfld$ is-darun lfsad y∫* nn bahra, ugg∫ar n-mad-skarn $willi ur-ssinnin a$aras n-rbbi. han illa $-gratun yan-urgaz ar-igan d-tm$art n-babas. 2

illa fllawn a-tallam, walaynni kunni ar-tssfurrugm. illa fllawn a-tssuf$m $walli iskarn $ayan, a-ur-sul-didun-itmunu. 3 wa**a-d-fllawn-yaggug-uwdm-inu illa-n-didun-uwl-inu. ha-nkki zund i$-didun-lli$, ut$ lpukm s-ism n-siditnn$ yasuo f-urgaz lli-iskarn $aylli bahra y∫* nn. 4 i$-tmunm kullukn $ilad, illa-didun-uwl-inu tili didun ula tapkimt itjhhdn n-siditnn$ yasuo, 5 iqqan-k∫n-d a-n-tdpim argaz-an $-ufus n- iïan, ba a-tyawhlaknt hwat n-ddat-ns tnjm rrup-ns $-wass lli-$-ra-d-ya k siditnn$ yasuo. 6 han ur- win isfurrugn-nnun. is-ur-tssinm izd “ta*mirt idrusn a-issktayn lojin iggutn.”? 7 ssittiyat z$-gigun ta*mirt-an taqdimt, ba a-bdda-tgm ar*ãiã l-ljdid $-ur-tlli-t*mirt. a ku ilkm-d loid n-usurf-nn$, ityaw$ras-ulqqa$-nn$ lli-igan lmasip. 8 yili fllann$ a-nmun f-loid s-ur*ãiã n-ufulki d-lpqq, urd a$rum iktin s-t*mirt taqdimt n-tnuwwa t d-l*∫ ant. 9 uri$-awn-in-yad yat-tbrat, ini$-awn gis a-ttanfm i-willi tfsadnin. 10 walaynni ur-ri$ a-tanfm i-mddn n-ddunit-ad lli-tfsadnin n$d mddn n-ddunit-ad lli-dar-iozza ad-tam+n ma-iggutn i-i*f-nsn, n$d $willi gisn tak∫rnin n$d $willi gisn tobadnin ilahat ya,ni. a ku ur-i+,ar yan a-yanf i-kullu mddn-an abla-akk∫-iffu$ ddunit. 11 walaynni uri$-awn tabrat-an ad-awn-ini$ a-ttanfm i-wanna igan i*f-ns d-g∫matun amumn walaynni ar-itfsad n$d ar-itam+ ma-iggutn i-i*f-ns n$d ar-itobad ilahat ya,ni n$d ar-irggm $-wiyya, n$d ar-issnuful i*f-ns s-tissi iktin n$d ar-itak∫r. wan $wad, anfat-as. ula tirmt, a-ur-tt-dids-tdrum. 12 ayt-brra, ur-ra-fllasn-pkam$ nkki, walaynni ayt-umnaggar l-lmasip, is-ur-fllawn-illi a-fllasn-ttpkamm? 13 rbbi a-ra-ipkam f-willi llanin $-brra, imma kunni “ssuf$at wanna y∫* nn z$-gratun.”

((6)) 1 i$-illa yan gigun dars krafa-iãra, i-g∫mas amumn, is-ra-izom a-t-yawi s-dar kra l-lqa,i lli-ur-issinn rbbi, ur-t-yiwi s-dar im+layn

l-lmasip? 2 is-ur-tssinm izd im+layn l-lmasip a-ra-ipkam f-ddunit kullutt? lli$d kunni a-ra-ipkam f-ddunit, is-ur-t+,arm a-ttpkamm f-iãra,-ad m++inin? 3 is-ur-tssinm izd nkk∫ni a-ra-ipkam f-lmalayka? imma $ilad is-ur-n+,ar a-ntpkam f-t$awsiwin n-tudrt-ad? 4 i$-darun-illa kra n-uãra,, ma* a-ttirim a-ti-tsslkmm i-willi ur-ginin yat dar-umnaggar n-aytmatn? 5 is-k∫n-ur-i p im $ayd tskarm? is-ur-gigun-illi yan iïïafn loaql yi+,ar a-issnfaãal aytmatn n-umnaggar? 6 imma kunni, han sul-nnit darun aytmatn ar-ãra,n i-ngratsn. han dar-willi ur-ssinnin rbbi asa-yasn-ãra,n.

ssuf$at wanna iskarn ma-y∫* nn

a-ur-tãr,m i-ngratun

1 kurintus 216

7 i$-a-tãra,m $mkan i-ngratun iban gigun is-tffu$m a$aras bahra. is-ur-ra-yaf a-tãbarm d-wanna-fllawn-itoddan? is-ur-ra-yaf a-tadjm wanna-yawn-yuk∫rn? 8 imma kunni ar-ttak∫rm ar-ttoddam f-ingratun, wa**a-nnit tgam aytmatn. 9 is-ur-tssinm mayad? ur-rad-k mn mddn ∫* nnin s-tgldit n-rbbi. ad-ur-tjlum i*f-nnun. ur-ra-srs-ik m yan itfsadn n$d yan itobadn ilahat n-ddunit-ad n$d yan itznun n$d yan itfsadn d-yutman zund ntta 10 n$d yan i ttan wiyya, n$d yan dar iozza a-itam+ ma-iggutn i-i*f-ns n$d yan itnufuln s-tissi n$d yan irggmn n$d yan itak∫rn. 11 ula kunni, kra gigun ikka-ttin ar-iskar $mkan, walaynni isird-k∫n siditnn$ yasuo lmasip s-rrup n-rbbi-nn$, i+li-k∫n iskr sslamt $-gratun d-rbbi.

12 kra n-mddn ar-ttinin: “iplla dari kraygatt kra.” walaynni ur-ra-k-infoa kraygatt kra. “iplla dari kraygatt kra,” walaynni ur-rad-adj$ yat a-yyi-ikrs

zund ismg-ns. 13 ar-ttinin mddn: “iga-um u win-udis, ig-udis win-um u,” walaynni rbbi ra-ihlk adis ula am u. $mkad a-s-iban is-ur-tgi ddat-nn$ tin lfsad, walaynni tga tin siditnn$, ig ntta sidis n-ddat-nn$. 14 rbbi issnkr-d ddat n-siditnn$ z$-lmut, rad-a$-d-issnkr ula nkk∫ni s-tpkimt-ns itjhhdn. 15 is-ur-tssinm mayad? kud yan gigun, tga ddat-ns agzzum z$-igzman l-lmasip. is-tram a-tawim yan-ugzzum l-lmasip tzdim-t d-ddat n-tmggant? pa a. 16 is-ur-tssinm, yan izdin d-tmggant iwrri iga dids yat-ddat? $mklli ityaran: “rad-gn sin yan.” 17 walaynni yan izdin d-siditnn$ iwrri iga ntta dids yan-rrup. 18 rwlat z$-kullu ma-igan lfsad. ddnub ya,ni ur-a-ssy∫* ann ddat n-bnadm, walaynni yan itfsadn, hati ar-issy∫* an ula ddat-ns. 19 is-ur-tssinm ddat-nnun is-tga tigmmi tam+layt, izd$ gis rrup lqudus lli-awn-ifka rbbi. ur-tgim win i*f-nnun, 20 a ku nttan a-k∫n-is$an, ifk fllawn atig-nnun. illa fllawn $ilad a-tmjjdm rbbi s-ddat-nnun.

((7)) 1 imma ti$awsiwin lli-f-di-turam, rad-awn-fllasnt-ini$: i wa i-urgaz a-ur-yawi tam$art. 2 walaynni ra-yaf i$-illa kraygatt argaz

s-tm$art-ns, tili kraygatt tam$art s-urgaz-ns, f-ssibt n-a-ur-yili lfsad. 3 illa f-urgaz a-ifk i-tm$art-ns lpqq n-tm$art, yili f-tm$art a-tfk i-urgaz-ns lpqq n-urgaz. 4 a ku ur-sul-tgi ddat n-tm$art tin-tm$art, walaynni tga tin-urgaz-ns. ur-sul-tgi ddat n-urgaz tin-urgaz walaynni tga tin-tm$art-ns. 5 illa fllawn a-ur-tpãarm i-ngratun, abla i$-di-tm a kam a-t+lim kra n-uwssan tlhum gisn s-t+allit. walaynni i$-zrin-uwssan-an illa fllawn a-twrrim s-ingratun, a-ur-k∫n-i$rru iïan i$-ur-sul-t+,arm a-tãbrm. 6 mayd-awn-nni$ ur-k∫n-srs-umir$, walaynni udji$-k∫n a-tskarm s-$mkad i$-tram. 7 ri$ kullu mddn ad-gn zund nkki, walaynni kraygatt yan d-mad-as-ifka rbbi. yan ityawfka-yas a-ig $mkad, d-yan ityawfka-yas a-ig $mkan. 8 imma $willi ur-tahlnin ula *tilli ganin tihjjalin, rad-asn-ini$: ra-i wu i$-qaman wapdutn zund nkki. 9 walaynni i$-ur-+,arn ad-nb,n $-i*f-nsn illa fllasn ad-tahln. ra-yaf i$-tahln ula-da-tn-tjddr hawa.

tmjjdat rbbi s-ddat-nnun

isqsitn f-littihal

1 kurintus 217

10 imma $willi tahlnin, rad-asn-fk$ luãit-ad. urd nkki a-tn-yuããan walaynni siditnn$. illa f-tm$art a-ur-tfl argaz-ns, 11 walaynni i$-ti-tfl illa fllas a-tqama wapdutt n$d a-di-twrri s-dar-urgaz-ns. yili f-urgaz a-ur-ifru i-tm$art-ns. 12 imma wiyya, rad-asn-ini$ mayad. nkki a-t-innan urd siditnn$. wanna gigun iïïafn tam$art ur-igin tamumnt, illa fllas ad-as-ur-ifru i$-tra a-dids-tqama. 13 tanna gigunt iïïafn argaz ur-igin amumn, illa fllas ad-as-ur-tfru i$-ira a-dids-iqama. 14 a ku f-ssibt n-tm$art tamumnt a-f-ir,a rbbi f-urgaz-ns. ula f-ssibt n-urgaz amumn a-f-ir,a rbbi f-tm$art-ns. mrad is-ur-igi $mkad rad-gn tarwa-nsn zund tarwa n-willi ur-ssinnin rbbi, walaynni nssn izd s-ããapt ir,a rbbi f-tarwa-nsn. 15 imma argaz lli-ur-yuminn, i$-ira a-ifru i-tmumnt, iskr-iyt $mklli ira. ula tam$art lli-ur-yuminn, i$-tra a-tfru i-umumn tskr-iyt $mklli tra. i$-illa $mkad ur-sul-tyawkrrafn imumnn, a ku rbbi iqãad gigun ad-awn-tili sslamt. 16 walaynni swangm a-tam$art tamumnt, is-tssnt is-ur-ra-tjjnjmt argaz-nnm? swangm ay-argaz amumn, is-tssnt is-ur-ra-tjjnjmt tam$art-nnk?

17 walaynni illa f-kud yan a-iqama $mkllift-id-yufa siditnn$ $akud lli$-as-d-i$ra, iqama $-ta$amt lli-as-ifka rbbi. $mkad asa-tuããa$ $-imnaggarn kullutn. 18 wanna iïïafn ta+allit n-ddat-ns $akud

lli$-as-d-i$ra siditnn$, a-ur-yiri a-ig zund $willi ur-tti-ïïafnin. imma wanna ur-iïïafn ta+allit-an $akud lli$-as-d-i$ra, a-ur-yiri a-i++all i-ddat-ns. 19 a ku ta+allit n-ddat ur-tgi yat, zund i$-as-i++ulla zund i$-as-ur-i++ulli. imma ta$awsa ihiyyan a-stt-igan a-nskar s-luãiyat n-rbbi. 20 illa f-kraygatt yan a-iqama $mklli-t-id-yufa siditnn$ $akud lli$-as-d-i$ra. 21 i$-tgit ismg $akud lli$-ak-d-i$ra, ad-ak-ur-ïiyyr f-mayan. walaynni i$-tufit mamnk a-s-twrrit a-tgt win i*f-nnk, skr ma-mi-tufit. 22 a ku wanna igan ismg $akud lli$-as-d-i$ra siditnn$, hati iwrri iga win i*f-ns $-lgddam n-siditnn$. imma wanna igan win i*f-ns $akud lli$-as-d-i$ra, iwrri iga ntta ismg l-lmasip. 23 is$a-k∫n lmasip ifk fllawn atig-nnun. imma $ilad a-ur-tfkm i*fawn-nnun a-tgm ismgan i-bnadm. 24 way-aytma, illa f-kud yan a-iqama d-rbbi $mklli-t-id-yufa $akud lli$-as-d-i$ra.

25 imma $willi ur-ta-tahlnin, ur-dari fllasn kra l-luãit z$-siditnn$. walaynni rad-awn-ini$ mad-swangm$ nkki lli-f-irpm rbbi ig-iyi d-wad

izgan $-u$aras-ns. 26 hati f-ssibt n-tnukmut lli-illan $-uwssan-ad, nni$ nkki ra-yaf ad-qaman mddn $mklli gan. 27 i$-teïïaft tam$art a-ur-tti-tflt. i$-ur-teïïaft tam$art a-ur-tirit a-ttahlt. 28 i$-ttahlt tam$art urd ddnub ayan. i$-ttahl-tfru*t urd ddnub ayan. walaynni $willi tahlnin, i abukn n-ddunit a-$-rad-ilin. hati ri$ a-k∫n-kkis$ i-$ayan. 29 way-aytma rad-awn-ini$, ur-sul-tqama luqt iggutn. $ilad s-uflla illa f-willi ïïafnin tam$art ad-skarn zund i$-tt-ur-ïïafn. 30 illa f-willi allanin ad-skarn zund i$-ur-allan. illa f-willi ,ããanin ad-skarn zund

qamayat f-aylli-f-k∫n-d-yuf

a siditnn$

isqsitn f-willi ur-tahlnin

1 kurintus 218

i$-ur-a-,ããan. illa f-willi sa$nin ad-skarn zund i$-ur-igi yat winsn. 31 illa f-willi salanin ti$awsiwin n-ddunit a-ur-lhun i*f-nsn s-ddunit, a ku ddunit-ad takmur a-ttmmu. 32 ri$ a-ur-darun-tili ta$uft. argaz nna-ur-itahiln, ar-itlhu s-t$awsiwin n-siditnn$, a ku ar-ittiri a-ir,u siditnn$. 33 imma wanna itahln, ar-t-sslhawnt-t$awsiwin n-ddunit a ku ar-ittiri a-ir,u tam$art-ns. 34 ar-n-itafa i*f-ns $-gr snat-tnba,in. tafru*t n$d tam$art nna-ur-itahiln, ar-ttlhu s-t$awsiwin n-siditnn$, a ku ar-ttiri a-tg tins ttyaw+lay kullu i-siditnn$. imma tam$art nna-itahln ar-tt-sslhawnt-t$awsiwin n-ddunit a ku ar-ttiri a-ttr,u argaz-ns. 35 nni$-awn mayad ba ad-awn-tili sslamt. ur-ri$ a-n-fllawn-++i+ay$, walaynni ri$ a-tskarm ma-ifulkin ar-bdda-ttlhum s-ma-ir,an siditnn$. 36 imma wanna i$aln is-a-iskar ma-ur-ifulkin d-talli-n-i,alb ar-fllas-tssayk hawa-ns yiri a-stt-yawi, adjat-tn ad-tahln. ur-ra-ig mayan ddnub. 37 imma wanna idusn izga $-uwl-ns inb, $-ma-ira iskr d-i*f-ns a-stt-ur-itahl, ifulki-nnit mayan. 38 $walli itahln, afulki ayd iskr. imma $walli ur-itahiln iskr afulki s-ugg∫ar. 39 ttyawkrraf-tm$art s-urgaz-ns mapdd sul illa $-ddunit. i$-immut-urgaz ra-ttyawfsay-tm$art. $akudan ra-ti+,ar a-ttahl wanna tra, i$-iga win siditnn$. 40 walaynni irwas-iyi is-ra-tfrp-tm$art i$-tqama wapdutt. mayad ad-nni$ nkki, walaynni irwas-iyi is-iyi-t-id-imla rrup n-rbbi.

((8)) 1 imma tifiyi n-t$rsiw l-laãnam, nssn ma-fllas-ttinin mddn: “nïïaf kullwa$ ‘tawassna’.” hati tawassna ar-tssuff bnadm, imma tayri ar-ti-tssdus. 2 yan i$aln is-issn kra, ur-ta-issin

$mklli-t-i*ããa a-yissan. 3 walaynni yan ittirin rbbi, hatin ityawssan dar rbbi. 4 imma $willi ttanin tifiyi n-t$rsiw l-laãnam, nssn fllasn izd “kullu laãnam n-ddunit-ad ur-a-skarn yat.” nissan izd “yan-rbbi ka-illan.” 5 ur-nttu larwap n-ignwan ula win-wakal lli-z$-a-skarn mddn ‘id-rbbi’, a ku ntni ggutn darsn id-rbbi-nsn d-id-siditsn. 6 imma nkk∫ni, yan-rbbi ad-darnn$-illan lli-mi-nga wins, a-t-igan d-babatnn$ lli-i*lqn kullu ma-illan. d-yan-siditnn$ ad-darnn$-illan lli-s-nlla, a-t-igan d-yasuo lmasip lli-s-ityaw*laq kullu ma-illan. 7 walaynni tawassna-yad ur-tt-ssinn kullu mddn. a ku kra gisn imyar laãnam bahra. i$-ddan $ilad ar- ttan tifiyi-an rad-swangmn izd tifiyi l-laãnam a-tga. rad-asn-ïiyyr ar-sspssun is-ra-tn-tssrku, a ku ur-ta-ssinn mamnk ad-++m+layn ma-ifulkin z$-ma-y∫* nn. 8 imma rbbi, urd am u a-s-ra-t-nr,u. ur-dars-n∫* in i$-t-n a, ula n wa dars i$-ur-t-n i. 9 walaynni illa fllawn a-trarm loaql i$-tram a-tskarm s-lpqq-nnun, a-ur-ttggam tabay,,rt i-willi mi i,of liman-nsn. 10 a ku yan

asqsi f-ma-ityaw$rasn

i-laãnam

1 kurintus 219

ur-bahra-issinn ma-ifulkin z$-ma-y∫* nn, i$-k-i+ra kiyi lli-dar ‘tawassna’ ar-t ttat $-tgmmi l-laãnam, is-ur-ra-t-izzoam mayan a-i ula ntta tifiyi l-laãnam? 11 hati s-twassna-nnk a-s-ra-thlkt $walli i,ofn, igan g∫mak lli-f-immut lmasip. 12 wanna iskrn kra n-ddnb i-aytmas, issyaggas $willi ur-ta-ssinnin mamnk aïïun afulki z$-l*∫ ant, hatin lmasip a-mi-iskr ddnb. 13 mayad a-f-rad-awn-ini$, i$-ra-i,r g∫ma f-ssibt n-mad- tta$, ur-sar-rad- $ tifiyi, ba a-ur-ss,r$ g∫ma.

((9)) 1 is-ur-+,ar$ ad-skar$ $mknna ri$? is-ur-gi$ arqqas? is-ur-+ri$ siditnn$ yasuo? is-ur-tgim kunni ããabt lli-f-*dm$ s-ism n-siditnn$? 2 wa**a

illa ma-yyi-ur-igin d-urqqas, tssnm kunni is-t-gi$, a ku iban gigun ma-iskr siditnn$ f-ufus-inu s-trqqast lli-yyi-ifka. 3 $mkad asa-trara$ awal i-willi sri ta tkkanin. 4 is-ur-dari lpqq ad- tta$ ar-ssa$ ula nkki? 5 i$-a-tmuddu$ is-ur-dari lpqq a-didi-tawi$ tam$art tamumnt zund irqqasn ya,ni d-aytmas n-siditnn$ d-bïrus? 6 izd $ir nkki d-barnaba ka-i*ããa a-nt*dam $-twuri ya,ni ba a-ntam+ ma-n tta? 7 man aoskri ik mn s-imi$ ar-sul-itãiyyar f-i*f-ns? ma-i++an a,il ur-a-i tta z$-l$llt-ns? ma-iksan tawrut ur-a-issa z$-ukk∫fay-ns? 8 walaynni urd $ir lmoni n-bnadm a-s-nssn ti$awsiwin-ad. ar-fllasnt-ittini ro ula ntta. 9 a ku $- ro n-musa a-$-ityara: “a-ur-tgt a$amu i-uzgr lli-isrwatn.” izd $ir izgarn a-iqãad rbbi $-wawal-ad? 10 is-urd nkk∫ni a-iona $-ma-inna? hati f-ssibt-nn$ a-f-ityara-wawal-ad, a ku $walli ikkrzn ula $walli imggrn iqqan-tn-d a-n-trjun $-ta$amt n-ããabt. 11 nkk∫ni nlup-n darun amud n-rrup. is-ur-darnn$ lpqq a-darun-nmgr kra l-l*ir lli-tptajja ddat? 12 llan wiyya, ar-darun-tam+n ta$amt l-l*ir, imma nkk∫ni is-ur-rad-a$-tili ta$amt yug∫rn tinsn? walaynni ur-jju-n,alb lpqq-nn$. nãamp $-mayan kullut, ba a-ur-ntpãar tabrrapt l-l*bar ifulkin l-lmasip. 13 is-ur-tssinm, $willi t*damnin $-tgmmi n-rbbi izd ma-ityawfkan i-tgmmi n-rbbi a-z$-a- ttan? is-ur-tssinm, $willi skarnin tawuri n-u+ru n-t$rsi izd ti$rsiw-an a-z$-a- ttan? 14 $mkan a-yuããa siditnn$ ula f-willi tbrrapnin $ilad s-l*bar ifulkin, ba ad-tam+n mad-ptajjan f-ssibt n-twuri n-tbrrapt lli-skarn. 15 imma nkki ur-jju-,alb$ lpqq-inu. tabrat-ad, ur-awn-tt-in-uri$ ba ad-am+$ kra i-i*f-inu. a ku yuf dari ad-mmt$ ula ikkis flla kra n-yan lfrp-ad dari illan s-mayd skar$. 16 walaynni i$-a-tbrrap$ s-l*bar ifulkin, ur-+,ar$ ad-al$$ i*f-inu f-mayd skr$, a ku iqqan-iyi-d ad-skar$ $mkad. tagu,i a-rad-iyi-yili i$-ur-a-tbrrap$ s-l*bar ifulkin. 17 mrad izd nkki a-iqãadn tawuri-ad, rad-iri$ a-fllas-tam+$ ti$rad-inu. walaynni tqqan-iyi-d-twuri-ad, a ku rbbi a-zgigi-iran a-stt-skar$. 18 imma $ilad ma-igan ti$rad-inu? a-tnt-igan d-mayad. +,ar$ ad-sslkam$ l*bar ifulkin i-mddn bla zgisn ptajja$ yat, ula-da-zgisn-t,alab$ mad-sthlla$ f-twuri-ad n-tbrrapt.

tawuri n-urqqas

1 kurintus 220

19 nkki gi$ win i*f-inu, +,ar$ ad-skar$ mknna ri$. walaynni gi$ i*f-inu d-ismg i-kullu mddn, ba a-zgisn-rar$ wid ggutnin i-rbbi. 20 gi$ i*f-inu d-gu-yudaya $-dar ayt-yudaya, ba ad-rar$ ayt-yudaya i-rbbi. g$ i*f-inu d-bu- ro $-dar ayt- ro, wa**a ur-iyi-d-iqqan ro, ba ad-rar$ ula ayt- ro i-rbbi. 21 g$ i*f-inu d-wad ur-issinn ro $-dar willi ur-ssinnin ro, ba ad-rar$ ula $willi ur-ssinnin ro i-rbbi. walaynni ur-jjud nkkin a-iffu$n z$- ro n-rbbi a ku ar-bdda-skar$ s-ulmmud l-lmasip. 22 g$ i*f-inu d-wad i,ofn $-dar willi ,ofnin, ba ad-rar$ ula $willi ,ofnin i-rbbi. $-dar kullu mddn ar-twrri$ g$ z$-gisn ba ad-af$ mamnk ad-zgisn-jjnjam$ kra. 23 kullu mayad, ar-t-skar$ ba ad-sslkm$ l*bar ifulkin i-mddn, k m$ didsn $-tamunt-ns. 24 tssnm is-iggut ma-iskarn ala n-tizzla walaynni $ir yan a-ra-gisn-yam+ lkas. tazzalat $ilad ba a-tam+m lkas. 25 kullu wanna itazzaln ar-issdus i*f-ns. ar-t-issdus ba a-yam+ kra l-lkas lli-ur-ra-idum. imma nkk∫ni ar-nssdus i*fawn-nn$ ba a-nam+ lkas lli-rad-bdda-idum. 26 ur-a-tazzal$ nkki bla lfaytt ula-da-skar$ tukk∫imt zund yan ikkatn $ir a,u. 27 walaynni ar-ssdus$ ddat-inu ar-gis-tnba,$, ba a-ur-iyi-issuf$ rbbi $-isigg∫ra nkki lli-yad-itbrrapn i-wiyya,.

((10)) 1 way-aytma, ri$ a-ur-tettum ma-ijran i-imzwura-nn$ $ayd izrin. ntni kullutn issntal-tn-umdlu, zrin kullu $-wammas n-umda, 2 ddmn kullu s-ism n-musa $-umdlu

d-umda. 3 ar-kullu- ttan tirmt z$-ignna, 4 ar-kullu-ssan tissi z$-ignna, a ku ar-ssan z$-u+ru n-ignna lli-bdda-didsn-itmunun. lmasip a-igan a+ru-an. 5 walaynni ma-gisn-iggutn, ur-fllasn-ir,i rbbi, mmtn jlun im,,aln-nsn $-l*la. 6 $aylli-s-asn-tgg∫ra ar-a$-imala a-ur-nttiri ma-y∫* nn $mklli ttirin ntni, 7 ula-da-ntobad ilahat ya,ni zund kra gisn $mklli ityaran: “skiwsn mddn ar- ttan ar-ssan, nkrn ar-tpu n.” 8 a-ur-ntfsad zund kra gisn, ityawhlak gisn sin id-mraw d-kra, n-id-walf (23.000) $-yan-wass. 9 illa fllann$ a-ur-ntarm rbbi zund kra gisn, n$n-tn ilgmma,n. 10 a-ur-ntngmug zund kra gisn, ihlk-tn lmalak l-lmut. 11 $aylli-s-asn-tgg∫ra, ijra $mkan ba ad-a$-iml a-ur-nskar zund ntni, ityara kullu f-ssibt-nn$ ba a-nrar loaql nkk∫ni lli-izzrayn isigg∫ra n-ddunit. 12 wanna ittinin is-izga, irar loaql a-ur-i,r. 13 ur-fllawn-tzri kra n-tassast abla *talli kullu izrayn f-mddn. imma rbbi izga-bdda $-wawal-ns, ur-ra-k∫n-yadj a-ttyaramm ugg∫ar n-ma-mi-t+,arm. hati $akud nna-tzraym $-tassast rad-awn-iml mamnk a-stti-tnrum tnjmm z$-gis. 14 way-aytma ozzanin, mayad afa-yawn-ttini$, tanfat i-ilahat n-ddunit-ad. 15 ar-srun-sawal$ zund ayt-loaql. swangmat d-i*f-nnun $-ma-rad-awn-ini$. 16 hati lkas ambarki llifa-nt kar rbbi, $akud nna-zgis-nssa ar-nk m

anfat i-ilahat n-ddunit-ad

1 kurintus 221

$-tamunt n-idammn l-lmasip. ula tangult n-u$rum lli-ntbbi, $akud nna-zgis-n tta ar-nk m $-tamunt n-ddat l-lmasip. 17 yat-tngult a-illan a ku yan a-nga nkk∫ni lli-iggutn, ar-kullu-nïïaf ta$amt $-tngult-an. 18 swangmat $-mad-skarn ayt-yudaya. $willi ttanin ti$rsiw ar-k mn $-tamunt n-u+ru n-t$rsi. 19 walaynni mad-qãad$ $-wawal-ad? is-tga kra, tifiyi n-t$rsiw l-laãnam? n$d is-gan kra, laãnam? 20 uhu, walaynni ti$rsiw lli-mi-qqrsn ayt-laãnam ar-tnt-akkan i-ljnun urd i-rbbi. ur-ri$ a-tk mm kunni $-ma-igan win ljnun. 21 ur-ra-ti+,arm a-tssam z$-lkas n-siditnn$ d-lkas l-ljnun. ur-ra-ti+,arm a-t ttam z$-lmida n-siditnn$ d-lmida l-ljnun. 22 is-tram a-stti-tssïiyyarm i-siditnn$? is-fllas-tjhhdm kunni? 23 ar-ttinin mddn: “iplla kraygatt kra.” walaynni ur-ra-infoa kraygatt kra. “iplla kraygatt kra,” walaynni ur-rad-a$-issdus kraygatt kra.

24 a-ur-isiggil yan $ir ma-ifulkin i-i*f-ns, walaynni a-t-isiggil i-wiyya,. 25 iplla-yawn a-t ttam tifiyi nna-inzzan $-ssuq bla-da-fllas-tsqsam ula t kkam $-uwl-nnun, 26 a ku “akal win rbbi a-iga, ula kullu

ma-gis-illan.” 27 i$-awn-ior, kra n-yan ur-issinn rbbi, i$-tram a-dids-tmunm, ttayat aynna-yawn-in-isrs bla tsqsam ula t kkam $-uwl-nnun. 28 walaynni i$-awn-inna kra n-yan “tifiyi-ad tga tin laãnam,” illa fllawn a-stt-ur-t m. a ku i$-tti-t am, urd afulki ayn tskrm i-walli-awn-t-innan, a ku ra-yili kk. 29 kk-ad ra-yili $-uwl-ns ntta urd ul-nnun. walaynni ma* aylli$ rad-kkis$ i-i*f-inu mad-iyi-ipllan f-ssibt n-yan i kkan? 30 i$-a-t kar$ rbbi f-mad- tta$, ma* aylli$ ra-yyi-t+in mddn f-mayllifa-t kar$ rbbi? 31 walaynni kullu ma-t ttam ula kullu ma-tssam ula kullu ma-tskarm, illa fllawn a-srs-tmalam lmjd n-rbbi. 32 a-ur-tti-tssïiyyarm i-ayt-yudaya ula ayt-tmizar ya,ni ula ayt-umnaggar n-rbbi. 33 skarat zund nkki, ar-n-tgga$ tiqqi-nu a-bdda-tr,u$ kullu mddn. ur-a-siggil$ $ir ma-ifulkin i-i*f-inu walaynni ar-siggil$ ma-ifulkin i-wiyya,, ba ad-wrrin njmn.

((11)) 1 ,furat-iyi $-mad-skar$ $mklli t,fur$ lmasip $-ma-iskar. 2 hati frp$ srun a ku ar-tskarm s-kullu mad-awn-nni$ ar-tzzgam almmud

lli-awn-in-sslkm$. 3 walaynni ri$ a-tissanm mayad: iga lmasip i*f n-kraygatt argaz, ig-urgaz i*f n-tm$art-ns, ig rbbi i*f l-lmasip. 4 argaz nna-idaln agayyu-ns i$-a-it+alla n$d i$-a-ittini s-mad-as-imala rbbi, hati ar-i p am $walli igan i*f-ns. 5 imma tam$art nna-ur-idaln agayyu-ns i$-a-tt+alla n$d i$-a-ttini s-mad-as-imala rbbi, nttat ar-t p am $walli igan i*f-ns. ra-ig $ayan zund i$-tssmakkrd agayyu-ns. 6 tam$art nna-ur-idaln agayyu-ns, ra-yaf a-tlass azzar-ns. imma $ayan, lf,pt a-ra-ig i-yat ilassn azzar-ns n$d tssmakkrd agayyu-ns. $mkan a-s-iban is-fllas-illa a-ti-tdl. 7 argaz, illa fllas a-ur-idal agayyu-ns a ku rbbi i*lq argaz f-ããurt-ns, iban gis lmjd n-rbbi.

siggilat ma-ifulkin i-wiyya,

ta+allit ula taduli n-ugayyu

1 kurintus 222

imma tam$art, iban gis lmjd n-urgaz. 8 $-isizwar ur-ityawskar-urgaz z$-tm$art, walaynni ttyawskar-tm$art z$-urgaz. 9 ur-ityawskar-urgaz f-ssibt n-tm$art, walaynni tam$art a-ityawskarn f-ssibt n-urgaz. 10 mayad a-f-illa f-tm$art a-ttasi tamatart-ad f-i*f-ns, ba a-tmala is-tga tin-urgaz-ns. iqqan-tt-id mayad f-ssibt l-lmalayka. 11 walaynni nssn is-ur-ngarant-tm$arin d-irgazn $-tamunt n-siditnn$, ula ngaran irgazn d-tm$arin. 12 a ku ttyawskar-tm$art z$-urgaz, ar-itlul-urgaz z$-tm$art. kullu mayan, rbbi a-t-iqãadn. 13 ma-tnnam kunni? is-ra-ifulki i$-t++ulla-tm$art i-rbbi d-ugayyu-ns ur-idil? 14 is-ur-tssinm, argaz nna-dar-i$zzif-wazzar, ur-ra-ti-tuqqarn mddn. 15 walaynni tfulki-tm$art nna-dar azzar i$zzifn, a ku ifka-yas rbbi azzar-ns zund yat-tmlsit. 16 i$-illa ma-iran a-didnn$-it+i f-mayad, ur-rad-as-ini$ abla: $mkad a-nskar nkk∫ni ula kullu imnaggarn n-rbbi.

17 imma $ilad ra-k∫n-uããa$ f-kra n-t$awsiwin ya,ni, ur-+,ar$ a-k∫n-fllasnt-al$$. a ku $akud nna-tmnaggarm ur-a-tskarm l*ir walaynni l*∫ ant a-tskarm. 18

ta$awsa tamzwarut a-stt-igan: sfld$ is-a-taïïum $akud nna-n-tmnaggarm. irwas-iyi is-urd tikrkas ayan, 19 a ku iqqan-d a-yaïïu kra f-kra ba a-gigun-iban manwi-f-ir,a rbbi. 20 walaynni lli$ a-n-tmnaggarm urd imnsi n-siditnn$ a-t ttam. 21 a ku kraygatt yan ar-itzayad ar-i tta bla-da-itql s-wiyya,, ar-gigun-ittili kra ya$ la+, ar-ittili kra inufl s-tissi. 22 ma*, ur-darun tig∫mma-nnun a-gisnti-t ttam ar-gisnti-tssam? is-tpgrm amnaggar n-rbbi tirim a-t p amm $willi ur-dar yat? ma-rad-awn-ini$? is-tram a-k∫n-al$$ f-wan $ayan? uhu, ur-ra-k∫n-fllas-al$$. 23 maylli-yyi-d-imla siditnn$, ha-yyi mli$-awn-t. siditnn$ yasuo, $-i,-an $-ra-inz, yasi tangult 24 i kr rbbi ibbi-tt yini: “*tad tga ddat-inu, ttyawfka f-ssibt-nnun. skarat mayad a-yyi-d-srs-tswingimm.” 25 yasi ula lkas $mkad $-isigg∫ra n-imnsi yini: “lkas-ad iga lohd l-ljdid $-gratun d-rbbi s-idammn-inu. skarat mayad $akud nna-zgis-tssam, a-yyi-d-srs-tswingimm.” 26 imma $ilad $akud nna$a-t ttam z$-tngult-ad ar-tssam z$-lkas-ad, ar-takkam tugga f-lmut n-siditnn$ ard-d-iwrri. 27 walaynni yan i an z$-tngult n-siditnn$ n$d iswa z$-lkas-ns bla-da-t-ituqqar, lpukm n-rbbi a-ra-fllas-yili a ku iskr z$-ddat n-siditnn$ d-idammn-ns zund i$-ur-gin yat. 28 illa f-kraygatt yan a-zwar-yarm i*f-ns, i ilmma z$-tngult isu z$-lkas. 29 a ku wanna i an isu bla iswangm lmona n-ddat n-siditnn$, hati lpukm n-rbbi a-ra-izzugz f-i*f-ns i$-i a isu. 30 mayad a-f-gigun-iggut ma-i,ofn ihr , yili ma-immutn. 31 i$-a-nsiggil $-uwlawn-nn$, ur-ra-fllann$-ittut lpukm. 32 walaynni i$-a-fllann$-itpkam siditnn$, ar-a$-itrbba ba a-ur-ntyawhlak s-lhalak n-ddunit-ad. 33 imma kunni ay-aytma, $akud nna-tmnaggarm a-t m, illa f-kud yan a-iql s-wayya,. 34 i$-illa mad-bahra-ya$ la+ i*ããa-t a-i $-tgmmi-ns, a-ur-fllawn-ittut lpukm n-rbbi lli$ a-tmnaggarm. imma ti$awsiwin ya,ni, ra-k∫n-fllasnt-uããa$ $akud nna-n-darun-u ki$.

imnsi n-siditnn$

1 kurintus 223

((12)) 1 imma ti$awsiwin n-rrup lqudus ay-aytma, ri$ a-tissanm lpqq fllasnt. 2 swangmad-d mamnk a-tjlam $-uwssan lli-$-ur-ta-tssinm rbbi, yili gigun

ma-k∫n-itawin a-ttobadm laãnam i+n+am. 3 $ayan a-f-ri$ a-tissanm mayad: yan isawaln s-tpkimt n-rrup n-rbbi ur-ra-yini “tlla nnolt f-yasuo,” ula i+,ar kra n-yan a-ittini “yasuo iga sidi” abla s-tpkimt n-rrup lqudus. 4 ggutnt-twafkiw, walaynni yan-rrup a-illan. 5 ggutnt-twuriw, walaynni yan siditnn$ a-illan. 6 ggutn iskkirn, walaynni yan-rbbi a-tn-iskarn $-kraygatt yan. 7 ar-yakka i-kud yan tapkimt n-rrup lqudus a-srs-itoawan wiyya,. 8 yan, ar-as-yakka awal l-lfhmt s-rrup lqudus. yan ya,ni, ar-as-yakka awal n-twassna s-rrup lqudus. 9 yan ya,ni, ar-as-yakka s-rrup-ad a-bahra-yamn. yan ya,ni, ar-as-yakka s-rrup-ad a-ijjujji imu,an. 10 ar-yakka i-yan a-iskar lmojizat, ar-yakka i-yan a-ittini s-mad-as-imala rbbi, ar-yakka i-yan a-itak∫z ma-igan win rrup lqudus z$-win larwap ya,ni. ar-yakka i-yan a-isawal s-iwaliwn i$ribn, ar-yakka i-yan a-yissan lmona n-iwaliwn i$ribn. 11 walaynni kullu mayad, ar-t-iskar rrup lqudus lli-igan yan, ar-yakka i-kud yan $mklli ittiri ntta.

12 kraygatt ddat teïïaf igzman ggutnin. $mkad a-iga lmasip ula ntta. wa**a yat-ddat ad-dars-illan, ggutn igzman-ns. 13 a ku nddm kullwa$ s-udum

n-yan-rrup ba a-nwrri ng yat-ddat, ng-iyt ayt-yudaya n$d ayt-tmizar ya,ni, ng-iyt ismgan n$d win i*f-nn$. kullwa$ z$-yan-rrup a-z$-a$-isswa. 14 a ku ddat teïïaf igzman ggutnin. urd $ir yan-ugzzum a-tga. 15 i$-inna-u,ar “ur-gi$ z$-ddat a ku ur-gi$ afus,” izd s-ããapt urd ddat a-z$-iga? 16 i$-inna-um++u$ “ur-gi$ z$-ddat a ku ur-gi$ tiï,” izd s-ããapt urd ddat a-z$-iga? 17 mrad is-tga ddat kullu tiï, ma-s-ra-tsflid? mrad is-tga ddat kullu am++u$, ma-s-ra-tk,,u? 18 walaynni iskr rbbi igzman n-ddat, kraygatt agzzum $mklli-t-ira ntta. 19 mrad is-kullu-nga yan-ugzzum, ur-ra-tili ddat. 20 walaynni nssn is-ggutn igzman, munn kullutn $-yat-ddat. 21 ur-ra-ti+,ar tiï a-tini i-ufus “ur-k-ptajja$,” ula-ra-yi+,ar-ugayyu a-yini i-i,arn “ur-k∫n-ptajja$.” 22 ur-a-ttinin $mkan a ku igzman lli-f-n$al is-,ofn, nptajja-tn bahra. 23 ula igzman lli-ntpgar, ar-tt-gisn-ntawi s-ugg∫ar. ula igzman lli-a$- p amnin, ar-asn-nsslsa ibrdan lli-ur-d-iqqann a-tn-nssls i-igzman ya,ni. 24 $mkad a-f-issngadda rbbi ddat, ifk luqr s-ugg∫ar i-igzman lli-f-n$al ur-gin yat. 25 iskr $mkad ba ad-kullu-tmoawann igzman n-ddat, a-ur-sar-b,un i-ngratsn. 26 i$-illa yan-ugzzum yu,n, rad-a,nn igzman kullutn. i$-ityawuqqar yan-ugzzum, rad-frpn igzman kullutn. 27 kunni tgam ddat l-lmasip, d-kraygatt yan gigun iga agzzum $-ddat-ns. 28 $mkad a-iskr rbbi $-igzman n-umnaggar: imzwura gan irqqasn. wis

tiwafkiw z$-rrup lqudus

igzman n-ddat

1 kurintus 224

sin gan $willi ittinin s-mad-asn-imala rbbi. wis kra, gan imslmdn. ilin-da$ $willi skarnin lmojizat, d-willi dar tawafka ad-jjujjin imu,an, d-willi toawannin d-willi tguwwadnin d-willi sawalnin s-iwaliwn i$ribn. 29 walaynni izd irqqasn ad-gan kullutn? is-gan kullutn wid ittinin kra-yasn-imala rbbi? is-gan kullutn imslmdn? is-gan kullutn wid skarnin lmojizat? 30 is-gan kullutn wid jjujjinin imu,an? is-gan kullutn wid sawalnin s-iwaliwn i$ribn? is-gan kullutn wid ssbayyannin lmoni n-iwaliwn i$ribn? 31 uhu, walaynni iriyat bahra ad-awn-ilint-twafkiw timzwura. imma $ilad rad-awn-ml$ yan-u$aras lli-yufn kullu mayan.

((13)) 1 i$-a-sawal$ s-iwaliwn n-bnadm ula win lmalayka d-nkki ur-a-tpnnu$, ur-gi$ abla zund nnaqus d-tqrqawin s-tãtnnanayt d-uqqryan. 2 i$-+,ar$

a-ttini$ s-mad-iyi-imala rbbi, i$-ssn$ lmona n-kullu ma-intln ula kullu ma-illan, i$-umn$ aylli$ ssitti$ iwrar bla-da-tpnnu$, ur-gi$ yat. 3 i$-fki$ kullu ma-dari-illan fk$ ula ddat-inu ar ajddar bla-da-tpnnu$, ur-rad-iyi-yili yat. 4 imma yan $-tlla lpnant, ar-itãbar ar-itfulki d-wiyya,. ur-a-itpsad ula-da-issim$ur agayyu-ns ula-da-itf i . 5 ur-ibassl ula-da-itr,u i*f-ns ula-da-itqlaqal d-wiyya, ula-da-d-iswingim loib lli-gis-skrn. 6 ur-a-itfrap s-ma-y∫* nn, walaynni ar-itfrap s-lpqq. 7 ar-kullu-itasi ar-kullu-itamn ar-kullu-itrju ar-kullu-itãbar. 8 lpnant ur-dars ttmi. ra-d-ya k yan-uzmz $-ur-ra-yili ma-ittinin s-mad-as-imala rbbi, ula illa ma-isawaln s-iwaliwn i$ribn, ula illa ma-iïïafn tawassna. 9 a ku tpudda-twassna lli-darnn$-illan, ipudda mad-a$-imala rbbi. 10 walaynni i$-d-yu ka ma-ur-dar ttmi, ra-issitti ma-ipuddan. 11 $akud lli$ gi$ ap mi ar-sawal$ zund ap mi ar-sspssu$ zund ap mi ar-swingim$ zund ap mi, walaynni lli$ wrri$ gi$ argaz fl$-n ti$awsiwin n-ip may. 12 a ku kullu mayd n+rra $ilad, iga zund i$-a-ntmnad $-lmri illasn, imma $-uzmz-an ra-n+r udm s-uwdm. ssn$ $ilad imikk, imma $-uzmz-an rad-issan$ kullu $mklli-yyi-issn rbbi. 13 imma $ilad, iqama-sul liman d-rrja d-lpnant, ntni s-kra,, walaynni tamzwarut gisn a-stt-igan d-lpnant.

((14)) 1 skarat kullu s-lpnant, tirim bahra ad-awn-ilint-twafkiw n-rrup lqudus, s-ugg∫ar a-ttinim s-mad-awn-imala rbbi. 2 yan isawaln s-iwaliwn i$ribn, rbbi ayn-d-a-isawal urd mddn,

a ku ur-ssinn mddn lmona n-iwaliwn-ns. ntta s-tpkimt n-rrup lqudus a-s-a-isawal f-ma-intln. 3 imma yan ittinin s-mad-as-imala rbbi ar-isawal i-mddn ba a-tn-itoawan ntni, ar-tn-izzoam ar-issfjjij ulawn-nsn. 4 yan isawaln s-iwaliwn i$ribn, ar-issdus $ir i*f-ns, imma yan ittinin s-mad-as-imala rbbi ar-issdus aytmatn n-umnaggar kullutn. 5 ri$ a-kullu-tsawalm s-iwaliwn i$ribn, walaynni ri$ ugg∫ar a-ttinim

lpnant

skarat f-ma-ra-issdus

amnaggar

1 kurintus 225

s-mad-awn-imala rbbi. yan ittinin s-mad-as-imala rbbi yug∫r yan isawaln s-iwaliwn i$ribn i$-ur-illi ma-i+,arn a-issbayyn lmona n-iwaliwn-an ba a-issdus aytmatn n-umnaggar. 6 way-aytma, mal-lfaytt a-ra-yili i$-n-darun-u ki$ ar-sawal$ $ir s-iwaliwn i$ribn? lfaytt ur-ra-tili abla i$-awn-in-sslkm$ kra n-wawal z$-rbbi n$d kra n-twassna n$d kra-yyi-imla rbbi n$d kra n-ulmmud. 7 +rat taouwwatt ula rribab, urd bnadm ad-gan, walaynni i$-ur-ngaddan ma-ra-yissan ma-iqãad-uouwwad ula bu-rribab? 8 ula nnffar, i$-ur-inm-wawal-ns ma-ra-inkr iskr f-imi$? 9 ula kunni, ma-ra-ifhm ma-ttinim i$-a-tsawalm s-iwaliwn i$ribn? i$-ur-a-ttban lmona n-ma-ttinim, ar-tsawalm $ir $-lhawa. 10 nssn is-ggutn iwaliwn llisa-sawaln mddn $-tmizar n-ddunit kullutnt. kraygatt awal iïïaf kra l-lmona, 11 walaynni yan sri isawaln, rad-dars-g$ abrrani i$-ur-ssin$ lmona n-ma-ittini, ig dari abrrani ula ntta. 12 imma kunni, ssn$ is-a-bahra-ttirim ti$awsiwin n-rrup lqudus, walaynni iriyat s-ugg∫ar a-tskarm f-ma-ra-issdus amnaggar n-aytmatn. 13 mayad a-f-illa f-kud yan isawaln s-iwaliwn i$ribn a-i,alb rbbi ad-as-issbayyn lmona-nsn. 14 i$-a-t+alla$ s-iwaliwn i$ribn, hati ul-inu a-it+allan imma loaql-inu ur-as-illi yat. 15 ma-rad-skar$? rad-t+alla$ z$-uwl-inu, ++all$ ula s-loaql-inu. rad-tasi$ amarg z$-uwl-inu, asi$ amarg ula s-loaql-inu. 16 walaynni i$-a-tt kart rbbi $ir z$-uwl-nnk isfld-ak yan ur-issinn ma-illan, mamnk ra-yi+,ar a-yini “amin” i$-ur-issin mafa-tt kart rbbi? 17 wa**a tfulki-t+allit-nnk ur-srs-toawnt $walli ya,ni. 18 imma nkki kr$-t i-rbbi, ar-sawal$ s-iwaliwn i$ribn ugg∫ar-nnun kullukn. 19 walaynni yuf dari ad-ini$ smmus iwaliwn s-loaql-inu $-umnaggar ba ad-sslmad$ wiyya,, ugg∫ar n-mraw id-walf n-iwaliwn i$ribn. 20 way-aytma, a-ur-tswingimm zund tarwa m++inin. illa fllawn a-tm++im $-ma-y∫* nn, walaynni im$urat $-loaql-nnun. 21 ityara $-warra n-rbbi: “f-imi n-ayt-iwaliwn i$ribn ula f-infurn n-ibrraniyn a-f-rad-sawl$ s-mddn-inu, walaynni ur-ra-sri-sfldn. $mkad a-s-inna sidi rbbi.” 22 mayad a-f-nssn iwaliwn i$ribn ur-gin tamatart i-willi umnnin, walaynni gan tamatart i-willi dar idrus liman. imma aynna imla rbbi a-t-ittini yan i-wiyya,, ra-ig tamatart i-willi umnnin, urd willi dar idrus liman. 23 walaynni i$-munn ayt-umnaggar kullutn ar-kullu-sawaln s-iwaliwn i$ribn, ma-ra-ijru? i$-n-k mn kra n-mddn ur-ssinn ma-illan n$d kra n-mddn dar idrus liman, rad-inin “kra n-rrup a-gigun-illan.” 24 walaynni i$-a-kullu-ttinim s-mad-awn-in-imala rbbi, i$-n-ik m kra n-yan dar idrus liman n$d kra n-yan ur-issinn ma-illan, ra-isspssu s-ddnub-ns yissan is-fllas-illa lpukm, 25 iban kullu ma-intln $-uwl-ns. ra-i,r s-wakal yal$ rbbi yini “s-ããapt illa rbbi $-wammas-nnun.”

26 ma-ra-nskar ay-aytma? $akud nna-tmunm i-ngratun kud yan ra-dars-tili kra n-tal$at n$d kra n-ulmmud n$d kra-yas-issbayyn rbbi n$d kra n-iwaliwn i$ribn

n$d lmona n-iwaliwn i$ribn. kullu ma-tskarm, illa fllawn a-srs-tssdusm ayt-umnaggar. 27 i$-illa ma-iran a-isawl s-iwaliwn i$ribn, i*ããa

skarat kullu s-tnbaïï izgan

1 kurintus 226

a-ur-sawaln ugg∫ar n-sin mddn n$d kra,, kud yan s-twala-ns. i*ããa yan a-issbayyan lmona n-iwaliwn-nsn. 28 walaynni i$-ur-illi ma-i+,arn a-issbayyn lmona, illa fllasn ad-fssan $-wammas n-umnaggar isawl kud yan s-i*f-ns ula s-rbbi. 29 adjat sin mddn n$d kra, a-ttinin s-mad-asn-imala rbbi, ar-tuzzann wiyya, awal-nsn. 30 walaynni i$-issbayyn rbbi kra ya,ni i-yan igawrn $in, illa f-walli isawaln a-ifssa. 31 a ku t+,arm a-kullu-ttinim mad-awn-imala rbbi yan s-yan ba ad-kullu-tlmdm tzomm. 32 imma wanna ittinin s-mad-as-imala rbbi, illa fllas a-itnba, $-rrup-ns. 33 a ku rbbi ur-igi bu-iruwwayn. bu-sslamt a-iga. 34 illa f-tm$arin ad-tfssant $-darun $mklli tfssant $-kullu imnaggarn n-im+layn. ur-asnt-ityawfka ad-sawalnt. $mklli ittini ro n-musa, ur-izri a-ttpkamnt f-wiyya,. 35 i$-rant ad-issannt kra, illa fllasnt ad-sqsant irgazn-nsnt $-tgmmi. i$-tsawl-tm$art $-wammas n-umnaggar, han loib ayn tskr. 36 ma-tnnam? izd darun a-z$-d-yu ka-wawal n-rbbi? izd kunni wapdukn ka-t-issnn? 37 wanna gigun ittinin is-a-yas-imala rbbi awal n$d tlla-dars-tpkimt n-rrup lqudus, iqqan-t-id a-yini izd luãit n-siditnn$ ayd-awn-in-uri$. 38 i$-ur-iqbil mayad, ur-ityawqbal ntta. 39 imma $ilad ay-aytma, iriyat bahra a-ttinim s-mad-awn-imala rbbi. a-ur-tpãarm yan isawaln s-iwaliwn i$ribn, 40 walaynni skarat kullu $mklli-d-iqqann s-tnbaïï izgan.

((15)) 1 way-aytma, ri$ ad-awn-d-sskti$ l*bar ifulkin lli-s-awn-in-tbrrap$. tsfldm srs tzgam gis 2 tnjmm f-ssibt-ns i$-sul-t$wim $-wawal

n-tbrrapt-inu. han i$-ur-igi $mkan, han liman-nnun bla lfaytt. 3 a ku awal ihiyyan lli-yyi-d-ilkmn, sslkm$-awn-t-in ula kunni, ini$-awn is-immut lmasip a-yasi ddnub-nn$ $mklli ityaran $-warratn n-rbbi. 4 ityawm,al, ityalal $-wis kra,-uwssan $mklli ityaran. 5 iban-d $akudan i-bïrus iban-d ilmma i-irqqasn s-sin d-mraw. 6 iban-d ilmma i-ugg∫ar n-smmus id-miyya z$-aytmatn $-yat-twal. iggut gisn mad-sul-isuln walaynni kra immut. 7 iban-d ilmma i-yaoqub, iban-d ilmma i-irqqasn kullutn. 8 $-isigg∫ra iban-iyi-d ula nkki zund i$-gi$ yan iluln bla azmz-ns. 9 nkki m++i$ $-irqqasn. ur-akk∫-sthlla$ ad-iyi-ttinin arqqas, a ku kki$-ttin ar-ssrfufun$ amnaggar n-rbbi. 10 walaynni rbbi iskr-iyi afulki ifk-iyi ad-g$ mad-gi$ $ilad. urd bla lfaytt ad-iyi-iskr afulki, a ku wrri$ ar-t*dam$ ugg∫ar n-kullu wiyya,, wa**a urd nkki a-t-iskarn walaynni lbaraka n-rbbi lli-dari-illan. 11 zund nkki zund ntni, $mkad asa-ntbrrap, $mkad a-s-tumnm.

12 “inkr-d lmasip z$-lmut.” $mkad a-iga-wawal n-tbrrapt-nn$. imma kunni, mamnk a-ra-yiri kra gigun a-ittini “$willi mmutnin ur-+,arn ad-d-nkrn”? 13

i$-ur-i+,ar bnadm ad-d-inkr z$-lmut, ur-d-akk∫-inkir lmasip. 14 walaynni i$-ur-d-inkir lmasip, ur-illi ma-f-a-ntbrrap ula illa

tankra l-lmasip z$-lmut

tankra n-willi mmutnin

1 kurintus 227

ma-s-a-ttamnm. 15 i$-ur-a-nkkrn $willi mmutnin, ur-akk∫-issnkir rbbi lmasip. i$-ur-a-nkkrn $willi mmutnin, ha-ya$ ar-nsskirkis f-rbbi, a ku ar-nttini issnkr-t-id. 16 i$-ur-i+,ar bnadm a-d-inkr z$-lmut, ur-d-inkir lmasip. 17 walaynni i$-ur-d-inkir lmasip, hatin tumnm bla lfaytt, tilim sul $-ddu lpukm n-ddnub-nnun. 18 i$-ur-d-inkir lmasip, tthlkn kullu willi srs umnnin mmtn. 19 mrad is-ipudda rrja-nn$ $-lmasip $ir i-tudrt-ad, nkk∫ni a-ra-d-qqann imïïawn ugg∫ar n-kullu mddn. 20 walaynni s-lpqq inkr-d lmasip z$-lmut ig amnzu $-willi ïïasnin. 21 f-ssibt n-yan-urgaz a-s-tlla lmut. imma $ilad f-ssibt n-yan-urgaz ya,ni a-s-tlla-tnkra z$-lmut. 22 rad-kullu-nmmt f-ssibt n-ma-iskr adam, rad-kullu-nnkr f-ssibt n-ma-iskr lmasip. 23 ra-d-inkr kraygatt yan s-twala-ns. lmasip a-izwarn ig amnzu. tigira-ns rad-nkrn $willi ganin wins $akud nna-d-iwrri s-ddunit-ad, 24 irup-d ilmma isigg∫ra, ihlk lmasip kullu larwap ula ssulïat ula lquwwat n-ignwan irar-d tagldit i-rbbi babas. 25 ra-ipkam lmasip ard ig rbbi kullu inuwwa n-ns $-ddu i,arn-ns. 26 anuwwa amgg∫aru lli-ra-ihlk a-t-igan d-lmut. 27 a ku ityara: “irur-d kullu ma-illan $-ddu i,arn-ns.” nssn is-ur-ra-yili rbbi $-ddu i,arn-ns, walaynni rbbi a-ra-irar kullu ma-illan $-ddu i,arn l-lmasip. 28 $akud lli$ ra-yili kullu $-ddu l-lpukm n-yus n-rbbi, ra-ifk i*f-ns $-ddu lpukm n-walli-d-irurn kullu ma-illan $-ddu lpukm-ns. $mkad a-s-ra-ipkam rbbi f-kullu ma-illan. 29 walaynni i$-ur-rad-d-nkrn $willi mmutnin, ma* aylli$ a-ttirin kra n-mddn ad-ddmn s-udum n-waman i-willi-asn-mmutnin? mal-lfaytt a-rad-asn-yili $-udum-an i$-ur-rad-d-nkrn z$-lmut? 30 ula nkk∫ni, ma* aylli$ a-nttiri a-bdda-nskar f-lmut? 31 way-aytma, ar-n-tmnaggar$ d-lmut kraygatt ass. nni$-awn-t a ku tozzam dari bahra $-tamunt l-lmasip yasuo siditnn$. 32 walaynni ma-rad-iyi-yili i$-mma$$ d-lupu $-tmdint n-afsus $ir ba ad-r,u$ i*f-inu? i$-ur-rad-nkrn $willi mmutnin ra-yaf a-nskar $mklli ttinin mddn: “a-n nsu $assad a ku azkka tlla lmut.” 33 ad-ur-tjlum i*f-nnun. “gar tamunt a-i++ri+n ul izddign.” 34 wrryad-d s-u$aras inmn, tanfm i-kullu ma-igan ddnub. han illa gigun ma-ur-akk∫-issinn rbbi. is-k∫n-ur-bahra-i p im $ayan?

35 walaynni ra-yyi-isqsa kra n-yan: “mamnk a-rad-nkrn $willi mmutnin? mamnk a-ra-tg ddat lli-s-rad-nkrn?” 36 walaynni is-ur-teïïaft loaql? amud nna-tlupt

ur-ra-d-inkr i$-ur-yad-immut. 37 urd ag∫las a-n-tlupt $-wakal, walaynni $ir yan-waqqa im++in n-irdn n$d win kra n-imndi ya,ni. 38 walaynni rad-as-ifk rbbi ddat lli-iqãad ntta, ifk i-kraygatt amud ddat lli-as-igan. 39 a ku tifiyi urd-yat a-tga. tlla-tfiyi n-bnadm tili tin lbhaym tili tin ig,a, tili ula tin islman. 40 illa ma-izd$n $-ignwan, yili ma-izd$n f-wakal. illa-ufulki n-ma-izd$n $-ignwan, yili-ufulki n-ma-izd$n f-wakal. 41 yili-ufulki n-tafukt yili-ufulki n-wayyur yili-ufulki n-itran, i+li-ula-ufulki n-itri f-itri. 42 $mkad a-ra-tg-tnkra n-willi mmutnin. tmmut ddat lli-i,rn $-wakal, walaynni ur-ra-sar-tmmt ddat lli-ra-d-inkr. 43 ttyawm,al t*sr, tnkr-d tfulki. ttyawm,al t,of, tnkr-d s-lquwwa. 44 ttyawm,al ddat n-ddunit-ad,

ddat n-ayt-ignna

1 kurintus 228

tnkr-d tg ddat n-ignna. nssn is-tlla ddat n-ddunit-ad tili ula tin-ignna. 45 $mkad a-ityaran $-warra n-rbbi: “argaz amzwaru adam iwrri iga yal-l*lq iddrn.” imma adam amgg∫aru iga yan-rrup issddrn. 46 urd bab n-rrup a-d-izwarn walaynni bab n-ddat n-ddunit-ad, igg∫ru-as-d ilmma bab n-rrup. 47 argaz amzwaru ityawskar z$-idqqi, ig win-wakal. imma argaz wis sin iga z$-ignna. 48 zund win-wakal ad-gan ayt-wakal, walaynni zund win-ignna ad-gan ayt-ignna. 49 $ilad nga zund win-wakal, tigira ra-ng zund win-ignna. 50 ri$ ad-awn-ini$ ay-aytma, ur-t+,ar ddat n-tfiyi d-idammn a-twrt tagldit n-rbbi, ula i+,ar ma-igan win lmut a-iwrt ma-rad-bdda-iddr. 51,52 rad-awn-ini$ kra intln. ur-rad-kullu-nmmt, walaynni rad-a$-kullu-ibddl rbbi, payna $-nnffar igg∫ran, ur-ta-tmmussi tiï. a ku ra-ittut nnffar nkrn-d $willi mmutnin f-ad-ddrn s-tudrt idumn. $akudan rad-a$-ibddl. 53 a ku iqqan-d ddat-ad itrkamn a-ttyawbddal s-ma-rad-bdda-idum, iqqan-d ddat-ad itmtatn a-ttyawbddal s-ma-rad-bdda-iddr. 54 $akudan $-iwrri idum ma-itrkamn iddr ma-itmtatn, ra-yili ma-ityaran $-warra n-rbbi: “nnra lmut, ur-sul-fllann$-tlli.” “wa-lmut, ma-tnrit? wa-lmut, ma-sul-issiwid-usaqs-nnm?” 56 asaqs l-lmut a-t-igan d-ddnub. imma tawda n-ddnub a-stt-iskrn d- ro. 57 walaynni ar-bahra-ntal$ rbbi a ku ifka-ya$ a-nnru kullu mayan f-uwdm n-siditnn$ yasuo lmasip. 58 way-aytma ozzanin, mayad a-f-rad-awn-ini$: dusat tzgam ar-bdda-ttlhum s-twuri n-siditnn$, tissanm is-urd bla lfaytt asa-ttnhatafm s-ism n-siditnn$.

((16)) 1 imma lmoawnt lli-ra-taznm i-im+layn n-rbbi $-uru alim, illa fllawn a-tskarm $mklli uããa$ imnaggarn $-tmazirt n-galaïiyya. 2 kraygatt ass l-lpdd illa f-kud yan gigun a-issitti kra

$-ma-yum+ $-t$rad-ns, un k nna-mi-i+,ar, ip,u-t, ba a-ur-i*ããa a-tssmunm iqaridn $akud nna-n-darun-u ki$. 3 lli$-n-rup$ rad-fk$ tibratin n-twassna i-willi tstim, azn$-tn a-n-awin tawafka-nnun s-uru alim. 4 i$-iyi-d-iqqan ula nkki, ra-n-didsn-mun$. 5 ra-n-darun-a k$ lli$ kki$ tamazirt n-makiduniyya, a ku makiduniyya a-rad-k$ zwar. 6 ri$ a-n-darun-gawr$, paqqan ra-n-darun-zzri$ tagrst, toawnm-iyi ilmma ad-kmml$ f-umuddu-nu s-innas rad-ftu$ tigira. 7 ur-ri$ a-n-darun-zzri$ $ir kra n-uwssan drusnin $ilad, walaynni ri$ a-n-darun-gawr$ kigan i$-ira rbbi. 8 mayan a-f-rad-qama$ $-afsus ard izri loid n-win smmus id-mraw, 9 a ku rbbi ir+m $-lgddam-inu yan-imi yusoan ad-skar$ tawuri ihiyyan wa**a-nnit ggutn $willi-a$-t,a,,anin. 10 i$-n-yu ka timutaws, awiyat-stt gis f-a-ur-ip m $-darun, a ku tawuri n-siditnn$ a-iskar ula ntta zund nkki. 11 a-t-ur-ipgr yan, walaynni oawnat-t a-ikmml f-umuddu-ns s-sslamt ba a-d-iwrri s-dari. a ku ha-yyi ar-srs-tql$ ntta d-aytmatn ya,ni.

iskr bulus f-umuddu

s-kurintus

1 kurintus 229

12 imma g∫matnn$ abullus, sawl$-as s-lmoqul nni$-as ra-ifulki a-n-imun d-aytmatn ya,ni s-darun, walaynni ur-akk∫-iri a-n-ya k $ilad. ra-n-darun-ya k $akud nna-yufa. 13 ,ufat tzgam $-u$aras l-lmasip, tzomm tdusm. 14 kullu ma-tskarm, skarat-t s-lpnant. 15 way-aytma, tssnm izd stifanas d-ayt-tgmmi-ns a-izwarn is-um+n a$aras l-lmasip $-tmazirt n-a*aya, fkn i*fawn-nsn ad-t*damn i-im+layn l-lmasip. 16 ,alb$-k∫n $ilad a-tsflidm s-mddn zund $wid ula kullu wanna it*damn ar-itnhataf didnn$ f-twuri-ad. 17 frp$ $ilad $-d-yu ka stifanas d-furtunatus d-a*aykus a ku ommrn ad$ar-nnun lli-dari-i*wan, 18 ssfjjijn ul-inu ula nkki $mklli ssfjjijn winnun. tuqqarat mddn zund $wid. 19 ar-n-fllawn-tsllamn imnaggarn n-aytmatn $-tmazirt n-asiyya. ar-n-bahra-fllawn-itsllam akila d-briskilla s-ism n-siditnn$, ntni d-umnaggar lli-itmunun $-tgmmi-nsn. 20 ar-n-fllawn-tsllamn aytmatn kullutn. nsallamat i-ngratun s-unsallam n-tag∫mat. 21 nkki bulus, s-ufus-inu a-s-awn-in-uri$ sslam-ad. 22 a-ittut lpukm n-rbbi f-wanna ur-ittirin siditnn$. ‘maranata’. (a k-id a-siditnn$.) 23 ad-awn-tili lbaraka n-siditnn$ yasuo lmasip. 24 ar-k∫n-bahra-ttiri$ kullukn $-tamunt l-lmasip yasuo.

230

* tis snat-tbratin n-bulus i-umnaggar %-kurintus *

((1)) 1 z$-bulus arqqas l-lmasip yasuo $mklli ira rbbi, d-z$-g∫matnn$ timutaws. i-umnaggar n-rbbi $-tmdint n-kurintus ula kullu im+layn n-rbbi $-tmazirt n-a*aya. 2 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$ ula siditnn$ yasuo lmasip.

3 ar-bahra-ntal$ rbbi babas n-siditnn$ yasuo lmasip, iga babatnn$ ipnnan lli-bdda-issfjjijn ul-nn$. 4 ar-a$-itoawan $-kullu tanukmut lli-fllann$-izrayn, ba a-ni+,ar a-ntoawan wiyya, $-tnukmut nna-$-llan,

s-lmoawnt lli-s-a$-itoawan rbbi. 5 un k lli-bahra-nkkat tammara f-ism l-lmasip, a-ya$-bahra-issfjjij rbbi $-tamunt l-lmasip. 6 f-ssibt-nnun afa-nzray $-tnukmut-ad ba a-ttfjjijm tnjmm, d-ssibt-nnun afa-ntfjjij ba ad-da$-ttfjjijm tdusm a-tãbrm i-tmmara zund tammara-yad $-nlla nkk∫ni. 7 nssn is-ra-tdusm tãbrm, a ku i$-a-tkkatm tammara zund nkk∫ni ra-k∫n-issfjjij rbbi zund nkk∫ni. 8 way-aytma, nra a-tissanm f-tnukmut lli-fllann$-izrin $-tmazirt n-asiyya. t qa bahra, t++ay fllann$ aylli$ n$al is-ur-akk∫-n+,ar a-sul-nddr, 9 nini lmut ayd-a$-d-iqqann. walaynni yudja-ya$ rbbi a-nzzri tanukmut-an ba a-ur-yili rrja-nn$ $-i*f-nn$ walaynni $-rbbi lli-issnkarn $willi mmutnin. 10 ikkis-a$-d $akudan i-lmut i qan. hati rad-a$-d-sul-zgis-itkkis. nttan a$n-nga rrja-nn$ ba ad-a$-d-sul-zgis-itkkis. 11 illa fllawn ula kunni a-tt,alabm rbbi f-ssibt-nn$. $mkad a-s-rad-a$-ttoawanm, igatn $willi t karnin rbbi f-lbarakat lli-a$-d-yakka f-ssibt n-t+ulla ggutnin.

12 nfrp $ilad a ku imla-ya$-uwl-nn$ izd s-ufulki n-rbbi a-s-a-nskar d-kullu mddn s-nniyt iãfan. ula kunni, $mkan a-didun-nskr, urd $ir s-loaql n-bnadm

walaynni s-lbaraka n-rbbi. 13 kullu mad-awn-in-ntara, ra-ti+,arm a-ti-t$rm tfhmm-t. 14 illa gis ma-ur-ta-tfhimm, walaynni nra a-kullu-tfhmm ba a-srnn$-tfrpm nfrp srun $-wass lli-$-ra-d-ya k siditnn$ yasuo. 15 nni$ d-i*f-inu ra-tfhmm. f-mayan a-f-skr$ f-a-d-darun-k$-zwar ba a-didi-tfrpm snat-twal. 16 skr$ f-a-k∫n-sli$ zri$ s-tmazirt n-makiduniyya, wrri$-d ilmma s-darun z$-makiduniyya, taznm-iyi s-tmazirt n-yudaya. 17 izd s-wawal i*wan a-s-awn-nni$ mayan? is-a-sawal$ zund yan iran a-ir,u i*f-ns, ar-ittini s-yat tunfust “iyah iyah, uhu uhu”? 18 walaynni $mklli izga rbbi $-kullu ma-ittini, $mkan a-didun-nskr ula nkk∫ni. ur-akk∫-nrur “iyah” a-ig “uhu”. 19 a ku yasuo lmasip yus n-rbbi lli-f-a-darun-ntbrrap nkki d-silwanus d-timutaws, ur-gis-illi “iyah uhu” walaynni “iyah” a-bdda-iga. 20 a ku $un k lli-gan iwaliwn lli-s-inna rbbi f-ma-ra-iskr ifulki, lmasip a-tn-kullu-issuwfan. mayan a-f-a-nttini “amin” s-ism l-lmasip $akud nna-ntal$ rbbi. 21 hati rbbi

rbbi ar-bdda-issfjjij

ul-nn$

amuddu n-bulus ula tabrat-ns

2 kurintus 231

ad-a$-izzgan nkk∫ni didun $-tamunt l-lmasip, i+li-a$ kullu, 22 iml-a$ is-nga wins, ig rrup-ns $-uwl-nn$ ba a-ig tamatart n-is-ra-issafu kullu maylli-s-a$-inna. 23 rbbi issn ul-inu. issn ma* aylli$ ur-n-darun-u ki$ s-kurintus $-uwssan-an, a ku ur-ri$ ad-awn-tt-ssïiyyr$. 24 ur-nri nkk∫ni a-npkam $-liman-nnun, walaynni nra a-didun-ntmoawan ba a-ttfrapm, a ku nssn is-tzgam $-u$aras l-lmasip.

((2)) 1 nni$ d-i*f-inu $-uwssan-an ur-ra-n-darun-a k$ ssïiyyr$-awn-tt-da$. 2 a ku i$-n-u ki$ ssïiyyr$-awn-tt, ma-ra-n-af$ $-darun a-yyi-issfrp abla kunni lli-mi-stt-ssïiyyr$? 3 mayan a-f-n-uri$ tabrat-an, ur-n-darun-u ki$, a ku ur-ri$ ad-iyi-darun-ïiyyr kunni lli-f-illa a-yyi-tssfrpm. a ku ssn$ i$-frp$ nkki ra-didi-kullu-tfrpm. 4 walaynni s-imïïawn ggutnin a-s-awn-in-uri$ tabrat-an, a ku tqamam gigi, asi$ fllawn ta$uft bahra. ur-awn-in-uri$ ba ad-awn-tt-ssïiyyr$ s-ugg∫ar, walaynni uri$-awn-in ba a-tissanm mn k ad-dari-tozzam.

5 walaynni i$-illa ma-stt-issïiyyrn i-wayya,, kunni a-mi-stt-issïiyyr ugg∫ar n-mad-iyi-tt-issïiyyr nkki. issïiyyr-awn-tt kullukn s-imikk n$d s-kigan.

$mkan a-s-rad-ini$ a ku ur-ri$ ad-ini$ f-urgaz-an ugg∫ar n-mad-as-igan. 6 walaynni twuda-t loqubit lli-fllas-yut ma-iggutn gigun. 7 yili fllawn $ilad ad-as-tãampm tssfjjijm-t, a-ur-ti-tnru-tgu,i bahra. 8 ra-k∫n-,alb$ ad-as-tmlm isat-sul-ttirim. 9 mayan a-f-awn-in-uri$ tabrat-an, ba a-k∫n-arm$, issan$ is-rad-bdda-tskarm s-wawal-inu. 10 wanna mi tãampm f-kra iskr, hati ãamp$-as ula nkki. d-aynna-f-ãamp$ nkki, i$-nnit-ãamp$ f-kra, ssibt-nnun a-f-fllas-ãamp$ s-ism l-lmasip, 11 ba a-ur-tt-fllann$-izzri iïan, a ku nssn tillay-ns.

12 $akud lli$ lkm$ tamdint n-truwwas, ir+m siditnn$ $-lgddam-inu yan-imi f-twuri l-l*bar ifulkin l-lmasip. 13 walaynni ur-ihnna-uwl-inu, a ku ur-n-ufi$ g∫matnn$ tiïus. fl$ ilmma mddn n-$in,

muddu$ s-makiduniyya. 14 ar-bahra-ntal$ rbbi lli-a$-bdda-izggurun $-ukabar l-lmasip lli-itnrun kullu ma-illan, ar-srnn$-isslkam a,u n-twassna-ns s-kraygatt mani. 15 a ku nga $-dar rbbi zund tujjut l-lmasip $-gr kullu mddn, $willi njmnin ula $willi tyawhlaknin. 16 tg tujjut-an a,u l-lmut i-willi tyawhlaknin, tg a,u n-tudrt i-willi njmnin. walaynni is-illa ma-i+,arn i-twuri-ad ihiyyan? 17 ur-ngi nkk∫ni zund ma-iggutn ar-tbrrapn s-wawal n-rbbi $ir ba ad-srs-qq∫ayn iqaridn. a ku nkk∫ni s-nniyt n-uwl-nn$ asa-nsawal s-ism l-lmasip, nissan izd rbbi ad-a$-yuznn ar-a$-bdda-itmnad.

((3)) 1 lli$ nenna mayan is-nra-da$ a-nal$ i*f-nn$ ba a-didnn$-tbiddm? is-nptajja tibratin n-twassna

ãampat i-walli iskrn ma-y∫* nn

tlkm tujjut l-lmasip kraygatt

mani

tibratin n-twassna

2 kurintus 232

z$-wiyya, ba ad-a$-tqblm kunni, n$d tibratin z$-gigun ba ad-a$-qbln wiyya,, $mklli ptajjan kra n-mddn? 2 walaynni kunni a-igan tabrat-nn$, ttyara $-uwlawn-nnun ba a-stt-aqran kullu mddn issann mamnk a-nga. 3 hati iban gigun izd tabrat l-lmasip a-tgam, yura-tt ntta s-ufus-nn$, urd s-ããmp walaynni s-rrup n-rbbi lli-iddrn, urd f-tilwap n-u+ru walaynni f-tilwap n-uwlawn n-bnadm.

4 nenna mayan a ku nssn is-a$-iqbl rbbi f-ssibt l-lmasip. 5 ur-a-nttini izd nkk∫ni a-i+,arn a-nskr kra, walaynni rbbi i+,ar a-t-iskr f-ufus-nn$. 6

nttan ad-a$-ifkan ta+,,art masa-nsslkam i-mddn lohd l-ljdid lli-d-yu kan s-tpkimt n-rrup lqudus urd s-luãiyat tyaranin. a ku luãiyat tyaranin ar-di-tawint lmut, imma rrup lqudus ar-d-itawi tudrt. 7 imma lohd-an n- ro lli-d-itawin lmut, $akud lli$ ityawnqa f-tilwap n-u+ru iban-d lmjd n-rbbi s-tifawt itjhhdn, aylli$ ur-+,arn ayt-rbbi a-n-tmnadn $-uwdm n-musa, wa**a ur-tqama tifawt-an $ir yan imikk idrusn. 8 imma lohd-ad n-rrup lqudus, is-ur-rad-as-yili lmjd ugg∫ar n-mayan? 9 i$-iggut lmjd i-lohd llisa-thlakn mddn, ra-t-bahra-yag∫r lmjd i-lohd llisa-tnjamn. 10 a ku maylli-d-ibann $-uwssan-an s-lmjd iggutn, ur-sul-as-illi lmjd, a ku tigira-ns a-d-iban ma-t-yug∫rn $-lmjd. 11 s-lmjd asd-yu ka maylli ur-iqaman, walaynni ugg∫ar l-lmjd-an a-ra-yili lmjd i-mayd rad-bdda-idum. 12 hati ar-ntzoam bahra $ilad, a ku illa-ya$ rrja-yad iãpan. 13 ur-ngi zund musa lli-idln udm-ns ba a-t-ur-+rn ayt-rbbi lli$ a-gis-tlap tifawt l-lmjd. 14 ntni qqurn i*fawn-nsn. sul s-$assa tdl fllasn lmona l-lohd aqdim $akud nna-t-aqran, a ku $ir lmasip a-i+,arn a-issitti asddul. 15 wa**a da-aqran ro n-musa, sul iqama-usddul-an f-loaql-nsn, 16 walaynni yan yumnn s-siditnn$ ityattay-fllas-usddul. 17 hati siditnn$ iga rrup. d-wanna dar rrup n-siditnn$, ityawfsay z$-iskraf. 18 nkk∫ni kullwa$ ar-ntmnad lmjd n-siditnn$ $ilad, a ku ityattay-fllann$-usddul. d-siditnn$ lli-igan rrup ar-a$-itbddal ba a-ng zund ntta, ar-a$-itzayad lmjd f-lmjd.

((4)) 1 lli$-a$-ifka rbbi tawuri-ad ihiyyan s-rrpmt-ns, ar-gis-ntzayad bla-da-ntrmay. 2 naggug z$-kullu ma-igan loib intln i p amn. ur-a-nzzray

kra f-yan s-tkrkas ula-da-ntbddal awal n-rbbi s-l$∫ , walaynni ar-bdda-nttini lpqq i-kullu mddn $-lgddam n-rbbi, ba ad-issann $-uwl-nsn izd afulki a-nskar. 3 i$-sul-idl l*bar-ad ifulkin, idl $ir f-willi sul tyawhlaknin. 4 ntni ur-uminn a ku iblis lli-ipkamn ddunit-ad issbuk, loaql-nsn a-ur-+rn tifawt l-l*bar l-lmjd l-lmasip lli-igan ããurt n-rbbi. 5 a ku urd f-i*f-nn$ afa-ntbrrap, walaynni ar-ntbrrap f-yasuo lmasip, ar-nmala is-iga ntta siditnn$, ng nkk∫ni i*ddamn-nnun s-ism l-lmasip. 6 a ku rbbi lli-innan “ra-di-tisfiw tifawt z$-wammas n-tillas,” nttan a-ifawn $-uwlawn-nn$ $ilad s-tifawt n-twassna l-lmjd-ns lli-d-ibann $-uwdm l-lmasip.

lmjd l-lohd l-ljdid

lknz lli-illan $-tmkilin n-wakal

2 kurintus 233

7 imma lknz-ad, nusi-t $-tmkilin n-wakal, ba a-itban izd rbbi a-mi-tlla-tpkimt-ad itjhhdn urd nkk∫ni. 8 ar-a$-di-ttkka-tnukmut kraygatt tasga walaynni ur-a-ya$-ttam+. ar-bahra-ntduhdu walaynni ur-a-ya$-tlap rrja. 9 iggut mad-a$-itkrhun walaynni illa-bdda mad-a$-ittirin. ar-bahra-ntrfufun walaynni ur-a-nlkkm lhalak. 10 nusi-bdda lmut n-yasuo f-ddat-nn$ ba a-ttban ula tudrt n-yasuo $-ddat-nn$. 11 a ku kullu mapdd nsul ar-a$-n-dpayn mddn i-lmut f-ssibt n-yasuo, ba a-ttbayyan tudrt n-yasuo $-ddat-nn$ lli-itmtatn. 12 $mkad asa-ntmma$ d-lmut ba a-teïïafm kunni tudrt. 13 $mklli ityaran: “ha-yyi umn$. mayan a-f-sawl$.” ula nkk∫ni illa darnn$ liman-ad $-uwlawn-nn$, ar-nsawal a ku numn. 14 nssn mayad bahra: rbbi lli-d-issnkrn siditnn$ yasuo rad-a$-issnkr ula nkk∫ni d-yasuo, yawi-a$ didun s-dars. 15 kullu mayd ijrrun $ilad, ar-ijrru f-ssibt-nnun ba a-tzayd lbaraka n-rbbi ar-ttrup kigan d-mddn, igatn bahra $willi-ti-t karnin ibayyn lmjd n-rbbi s-ugg∫ar. 16 mayan a-f-ur-akk∫-a-ntrmay. wa**a da-tt,oaf ddat-nn$, ar-itdus-uwl-nn$ ass f-wass. 17 a ku tanukmut-ad ifssusn $-a-nzray ussan-ad drusnin, rad-a$-tgg∫ru s-lmjd idumn lli-bahra-yug∫rn kullu $ayad. 18 hati ur-a-stt-ntawi $-maylli n+rra, walaynni ar-tt-ntawi $-maylli ur-a-i+rra yan. a ku maylli n+rra ur-ra-iqama, imma maylli ur-a-n+rra rad-bdda-yili.

((5)) 1 nssn mayad, i$-ttyawhlak-t*iyyamt lli-igan ddat-nn$ n-ddunit-ad, rad-a$-ifk rbbi yat-tzd$t $-ignna. rad-a$-ifk yat-tgmmi lli-ur-ityawskarn

s-ifassn n-bnadm, rad-bdda-tdum. 2 imma $ilad $-sul-nqama $-ddunit-ad ar-nnddr, n+u+, a-nls ddat-nn$ n-ignna. 3 ar-nttiri a-stt-nls a-ur-nqama bla tazd$t. 4 a ku mapdd nqama $-t*iyyamt-ad ar-nnddr s-ta$uft. ur-nni$ is-nra a-nkkis ta*iyyamt-ad, walaynni nra a-nls tazd$t ya,ni, ba a-nbddl ma-itmtatn s-ma-rad-bdda-iddr. 5 rbbi a-fllann$-iqãadn mayad, ifk-a$ rrup-ns ba a-nissan is-rad-a$-issafu kullu maylli-s-a$-inna. 6 $mkad asa-bdda-nzzoam ulawn-nn$, a ku nssn is-d-naggug z$-siditnn$ $ilad $-sul-nzd$ $-ddat-ad. 7 imma nkk∫ni ar-tt-ntawi $-maylli-s-numn, urd $-maylli n+rra. 8 mayan ad-a$-izzoamn bahra. niri a-nfl ddat-ad, nrup dar siditnn$. 9 walaynni i$-nqama $-ddat-ad n$d i$-tt-nfl, rad-bdda-nskar f-a-nr,u siditnn$. 10 a ku iqqan-a$-d a-nbidd kullwa$ $-lgddam l-lmasip a-fllann$-ipkam, irar i-kraygatt yan f-ma-iskr $-ddunit-ad, ig-iyt ma-ifulkin n$d ma-y∫* nn.

11 nssn tiksa, n-sidi rbbi. mayan afan-ntgga tiqqi-nn$ a-nssfham wiyya, ba ad-amnn ula ntni. rbbi issn kullu ma-ginn$-illan. swangm$ is-a$-tssnm ula kunni $-uwlawn-nnun. 12 ur-a-ntal$ i*f-nn$ ba

a-didnn$-tbiddm, walaynni nmla-yawn kra masa-srnn$-ttfrapm $-dar mddn, trarm awal i-willi tfrapnin s-uwdmawn urd s-ma-illan $-uwlawn. 13

tazd$t-nn$ $-ignna

rbbi iskr sslamt $-gras

didnn$

2 kurintus 234

i$-t$alm is-nffu$ i*f-nn$, f-rbbi aft-nffu$. walaynni i$-nsawl s-lmoqul, f-ssibt-nnun a-f-nsawl. 14 imma nkk∫ni ar-a$-tdpay lpnant l-lmasip, a ku numn is-immut yan f-ssibt n-kullu mddn. mayan a-f-nssn is-kullu-dids-mmutn. 15 immut ntta f-ssibt n-kullu mddn ba ad-wrrin $willi ddrnin a-ur-sul-skarn f-ad-r,un i*f-nsn walaynni ad-r,un $walli immutn inkr-d z$-lmut f-ssibt-nsn. 16 ur-sul-a-ntmnad $-yan $mklli gis tmnadn mddn n-ddunit-ad. nkka-ttin ar-ntmnad $-lmasip $mklli gis tmnadn ntni, walaynni ur-sul-a-gis-ntmnad $mkan. 17 a ku wanna igan win lmasip, iskr-t rbbi z$-ljdid. lap z$-gis aqdim, iwrri ig win ljdid. 18 rbbi a-iqãadn mayan lli$ iskr sslamt $-gratnn$ dids f-ssibt l-lmasip. i+li-a$ nkk∫ni a-nmala i-mddn mamnk a-ira a-iskr sslamt $-gras didsn. 19 a ku rbbi iskr sslamt $-gras d-ddunit f-uwdm l-lmasip, ur-sul-a-itpasab f-mddn ddnub-nsn. yazn-a$ ad-asn-nsslkam l*bar f-sslamt-ad. 20 nkk∫ni-ad nga imazann l-lmasip. f-imi-nn$ afa-srun-isawal rbbi. ar-k∫n-nt,alab $ilad s-ism l-lmasip a-twrrim s-rbbi ba ad-awn-tili sslamt $-gratun dids. 21 lmasip lli-ur-jju-iskirn kra n-ddnb, irur-t rbbi zund i$-iommr s-ddnub f-ssibt-nn$, ba a-nommr nkk∫ni s-ufulki n-rbbi f-ssibt-ns.

((6)) 1 s-ism n-rbbi lli-d-n*dm, n,alb-k∫n a-ur-tadjm rrpmt-ns lli-s-tumnm a-t,r bla lfaytt $-darun. 2 a ku rbbi inna: “lli$-d-irup-uzmz n-rr,a sfld$-awn. lli$-d-ilkm-wass n-ujnjm oawn$-k∫n.” hati $ilad a-d-irup-uzmz a-fllawn-ir,u. $assad a-d-ilkm-wass a-tnjmm.

3 ar-nskar kullu ba a-ur-yili kra l-loib $-twuri-nn$ ula kra n-tbay,,rt ma-issïarn yan. 4 ar-nskar kullu ba a-nmala izd i*ddamn n-rbbi a-nga,

ndus a-kullu-nãbr. ar-bahra-ntrfufun ar-nkkat tammara ar-nzray $-tnukmut. 5 ar-a$-ss$uru n ar-a$-n-tlupn $-lpbs ar-fllann$-sshiyyasn mddn. ar-ntnhataf bahra. kra n-twal ar-ntqama bla iïs, kra n-twal ar-ntqama s-la+. 6 walaynni iban ginn$ is-i$us-uwl-nn$ nissan ma-y∫$+ann nãbr bahra, ar-ntoawan wiyya,, nommr s-rrup lqudus, ar-ntpnnu $-mddn s-nniyt iãfan, 7 ar-nsawal s-lpqq, ar-nskar kullu s-tpkimt itjhhdn n-rbbi, nasi imqlad n-ufulki n-rbbi $-ufasiy-nn$ ula $-u+lma,-nn$. 8 $mkan a-nskar i$-a-ya$-tpgarn mddn ula i$-a-ya$-tal$n, i$-a-fllann$-ttinin n∫* n ula i$-a-ttinin n wa. hati ar-a$-tggan d-ayt-tkrkas, walaynni ar-nsawal s-lpqq. 9 ar-ttinin ur-a$-issin yan, walaynni iggut mad-a$-issnn. ar-ttinin ar-ntmtat, walaynni ha-ya$ sul nddr. ar-ttinin tlla-d fllann$ loqubit, walaynni ur-illi mad-a$-in$an. 10 wa**a da-ginn$-itqama lpal, ar-bdda-ntfrap. wa**a nga im+la,, iggut ma-zginn$-itam+n l*ir. wa**a ur-darnn$ yat, nïïaf kraygatt kra.

tanukmut lli-$-izri bulus

2 kurintus 235

11 way-aytma n-kurintus, s-nniyt n-uwl-nn$ ayd-s-awn-in-nsawl, a ku tozzam darnn$ bahra. 12 urd nkk∫ni a-n-srun-irurn ti$urdin, walaynni kunni a-d-srnn$-irurn ti$urdin. 13 rad-awn-ini$ $mklli ittini yan i-tarwa-ns ozzanin, skrat zund nkk∫ni, tmlm-a$ is-a$-tpubbam $mklli-k∫n-npubba.

14 a-ur-twrrim tilim $-uzaglu d-willi ur-umnnin s-lmasip. is-tlla tamunt $-gr ma-ir,an rbbi d-ma-t-ur-ir,in? is-tlla tamunt $-gr tifawt

d-tillas? 15 is-ra-d-im a ka lmasip d-iblis? is-ra-imr,a yan yumnn d-yan ur-yuminn? 16 is-ra-ttmoawan-tgmmi n-rbbi d-tin ilahat n-ddunit-ad? a ku nga nkk∫ni ayt-tigmmi n-rbbi lli-iddrn. $mklli inna rbbi: “rad-gawr$ d-mddn-inu, zd$$ $-wammas-nsn. rad-g$ rbbi-nsn, gn ntni mddn-inu.” 17 f-mayan a-f-inna sidi rbbi: “ffu$ad-d z$-darsn, tngaram didsn, tanfm i-kullu ma-irkan. i$-tskrm $mkan ra-fllawn-r,u$. 18 rad-g$ babatun, tgm tarwa-nu d-isti. mayad inna-t sidi rbbi lli-ipkamn kullu ma-illan.”

((7)) 1 way-aytma ozzanin, lli$-a$-inna rbbi rad-a$-iskr kullu mayad ifulkin, yili fllann$ a-n$us naggug z$-kullu ma-ra-issrku ul-nn$ ula ddat-nn$. yili fllann$ a-ntyaw+lay i-rbbi s-ufulki ikmmln, ar-bahra-nttiri a-t-nr,u.

2 mlat-a$ $ilad is-a$-tpubbam, a ku ur-jju-ntodda f-yan ula nss*sr yan ula n a yan. 3 ur-nni$ is-t∫* nm, a ku mli$-awn yadlli is-darnn$-tozzam bahra. yan

a-nga nkk∫ni didun, i$-nddr ula i$-nmmut, 4 a ku tiq$ gigun, frp$ srun, zom$ bahra. wa**a da-nzray $-tnukmut i qan, frp$ s-lfrp iggutn. 5 lli$-d-nrup tamazirt-ad n-makiduniyya ur-n+,ar a-nsunfu $-uwssan-an, a ku tkka-ya$-d-tnukmut kraygatt tasga. sutln-a$ i abukn z$-brra, tili-a$ ta$uft $-ug∫ns. 6 walaynni rbbi lli-issfjjijn ul n-willi ,ofnin, issfjjij-a$ ula nkk∫ni, a ku yiwi-d tiïus s-darnn$. 7 hati nthnna $ilad, urd $ir f-ssibt n-ma-d-yu ka walaynni nthnna ula f-mklli tssfjjijm ul-ns. iml-a$ f-mamnk a-yyi-ttirim bahra, tig∫ra+-k∫n f-maylli ijran, tujadm a-didi-tbiddm. ha-yyi frp$ bahra s-l*bar-ad. 8 ur-iyi-t∫gra+ $ilad f-tbrat lli-awn-in-uzn$, wa**a-yyi-fllas-t∫gra+ $-uwssan-an a ku iqama gigun lpal yan kra. 9 hati $ilad frp$, urd f-ssibt n-mad-awn-ïiyyr walaynni f-ssibt n-ma-gigun-iqama lpal aylli$ tskrm ma-gigun-ira rbbi. a ku lli$-awn-ïiyyr, twrrim tswangmm bahra $-ma-ira rbbi. ur-awn-ijli yat f-ssibt-nn$. 10 a ku yan mi ïiyyr iswangm $-rbbi, hati ra-ifl iskkirn-ns ∫* nnin injm. ur-ra-ti-tig∫ra+ f-mayan. imma yan mi ïiyyr iswangm $-ddunit, ur-rad-as-d-yawi mayan abla lmut. 11 +rat maylli tskrm $akud lli$-awn-ïiyyr tswangmm $-ma-ira rbbi. twrrim trurm loaql bahra, tirim a-tmlm is-ur-gigun-illi kra l-loib. ula kunni tbzgm f-walli iffu$n a$aras, ta$-k∫n-tgu,i fllas. tirim ad-a$-tr,um, tujadm a-fllas-tpkamm. hati iban fllawn is-tskrm kullu ma-fllawn-illan $-maylli darun ijran.

ngarat d-willi ur-umnnin

ifrp bulus s-ayt-kurintus

2 kurintus 236

12 wa**a-yawn-in-uri$ tabrat-an, ur-awn-tt-in-uri$ f-ssibt n-walli iskrn ma-y∫* nn n$d $walli-mi-t-iskr, walaynni uri$-awn-tt-in ba ad-awn-iml rbbi mn k a-ra-tirim ad-a$-tr,um. 13 imma $ilad nthnna f-kullu mayan. nthnna nkk∫ni walaynni nfrp s-ugg∫ar lli$ n+ra mn k a-kullu-tssfrpm tiïus aylli$ ur-sul-fllawn-yusi ta$uft. 14 $ayd izrin ul$$-k∫n i-tiïus, imma $ilad iban is-ur-iyi-t p imm f-wawal-inu. nmla-yawn-in lpqq $-kullu mad-awn-nenna $ayd izrin, imma $ilad iban izd lpqq a-fllawn-nenna ula i-tiïus. 15 imma ntta ipubba-k∫n $ilad s-ugg∫ar, a ku ar-d-iswingim mamnk a-ti-tqblm, tadrm i-i*f-nnun tsfldm srs kullukn, tuqqrm-t bahra. 16 ula nkki frp$ s-kigan a ku ufi$ a-bahra-gigun-g$ laman.

((8)) 1 way-aytma, nra a-tissanm mn k a-ibark rbbi $-imnaggarn $-tmazirt n-makiduniyya. 2 wa**a zrin $-tnukmut i qan, frpn bahra. r,un ad-fkn kigan, wa**a idrus mad-darsn-illan bahra. 3 nkki gi$ inigi

n-is-fkan un k lli-mi-+,arn, fkn-nnit ugg∫ar n-ma-mi-+,arn, r,un s-$mkan. 4 ,albn-a$ bahra a-tn-nadj ad-fkn kra $-lmoawnt lli-ra-nawi i-im+layn n-rbbi $-uru alim, irin ntni ad-asn-tili lbaraka n-tamunt-ad. 5 ur-n$al $-uwssan-an is-rad-skrn $un kan, imma ntni fkan i*f-nsn zwar i-siditnn$, fkn-a$ ilmma i*f-nsn ula nkk∫ni $mklli ira rbbi. 6 ula kunni, ibda tiïus ar-awn-imala a-tskarm $mkan. n,alb-t $ilad a-k∫n-ioawn a-tkmmlm lbaraka n-twafka-yad. 7 +rat mn k a-tjhhdm kunni. idus liman-nnun, tissanm a-tsawalm, tfhmm ma-y∫$+ann, ar-tskarm s-nniyt, ar-a$-ttpubbum. imma $ilad nra gigun a-tjhhdm ula $-lbaraka n-twafka-yad. 8 urd luãit ayd-awn-nni$, walaynni mli$-awn mad-skrn wiyya, s-nniyt-nsn, ba ad-a$-tmlm izd s-ããapt tpubbam mddn ula kunni. 9 tssnm lpnant n-siditnn$ yasuo lmasip. wa**a iïïaf ma-iggutn, iwrri bla yat f-ssibt-nnun. ifl kullu ma-dars-illan, ba a-twrrim teïïafm ma-iggutn. 10 swangm$ nkki is-rad-awn-yaf a-tkmmlm maylli tbdam asgg∫as lli-izrin, a ku kunni a-izwarn wiyya, $-maylli tnawlm, tbdum ar-ti-tskarm s-nniyt-nnun. 11 kmmlat-t $ilad un k nna-mi-t+,arm, tirim a-ti-tkmmlm $mklli-ti-tnawlm $-isizwar. 12 i$-tram a-tfkm s-nniyt-nnun, ra-ir,u rbbi s-un k lli-mi-t+,arm a-tfkm. ur-ra-yiri ugg∫ar n-ma-mi-t+,arm. 13 ur-nni$ mayan ba a-fllawn-++u++ay$ ssr*u$ i-wiyya,, 14 walaynni ri$ a-kullu-nngadda i-ngratnn$. hati $ilad $-darun-iggut l*ir, illa fllawn a-toawnm $willi ur-dar yat. a ku i$-idda ard twrrim bla yat wrrin ntni s-l*ir, ra-k∫n-oawnn ntni $akudan. 15 $mklli ityaran: “$walli issmunn kigan, ur-as-i a, yat. imma $walli issmunn imikk, ur-t-i*ããa yat.”

16 ar-ntal$ rbbi lli-iskrn $-uwl n-tiïus a-bahra-gigun-iswingim $mklli gigun nswingim nkk∫ni. 17 lli$-t-n,alb a-n-darun-ya k, ifrp ntta bahra,

iskr fan-darun-ya k s-l*aïr-ns. 18 nazn-n dids g∫matnn$ lli-tal$n aytmatn $-imnaggarn kullutn f-ssibt n-tbrrapt-ns l-l*bar ifulkin. 19 +lin-t aytmatn n-imnaggarn ad-didnn$-imuddu ar-a$-itoawan $-lbaraka n-twafka-yad

lmoawnt lli-ra-yawi bulus

s-uru alim

bulus yuzn tiïus s-kurintus

2 kurintus 237

lli-s-ra-iban lmjd n-siditnn$ ula tayri-nn$ iãfan. 20 nra a-nsslkm lamant-ad iggutn bla ginn$ i kka yan f-mamnk a-ra-tlkm. 21 nrar-bdda loaql ba a-nskar afulki $-i+ri n-siditnn$ ula win mddn. 22 nazn-n didsn yan g∫matnn$ ya,ni, n+ra mnnawt-twal mn k a-bahra-ittiri a-ioawn wiyya,. d-nttan, lli$ isfld f-ma-tnawlm ifulki, yiri s-ugg∫ar ad-awn-gis-ioawn. 23 imma tiïus, iga asmun-inu ar-didi-it*dam f-ssibt-nnun. imma aytmatnn$ ya,ni, ntni gan imazann n-imnaggarn ar-itban lmjd l-lmasip $-twuri lli-skarn. 24 mlat-asn mn k a-tn-ttirim, ba ad-issann kullu imnaggarn n-aytmatn is-tsthllam $mklli-k∫n-ntal$ $-darsn.

((9)) 1 ur-iyi-i*ããa ad-zayd$ ara$-awn-in f-lmoawnt lli-ra-nawi i-im+layn $-uru alim, 2 a ku ssn$ is-tram bahra a-tfkm kra. hati ul$$-k∫n $-dar

ayt-makiduniyya ini$-asn: “asgg∫as ayad s-ujadn ayt-a*aya ad-oawnn” aylli$ iggut $-ayt-makiduniyya ma-iwrrin ira a-ifk kra lli$ sfldn f-ma-tnawlm kunni s-nniyt-nnun. 3 imma $ilad uzn$-awn-in aytmatn-ad ba a-tujadm $mklli-asn-nni$, iban gigun is-tsthllam maylli fllawn nni$. 4 walaynni i$-n-darun-u ki$ nkki, munn-in didi kra n-ayt-makiduniyya afn-k∫n-in ur-tujadm, rad-bahra-p m$ f-wawal-inu, ra-tp mm ula kunni i$-tgg∫ra-t$awsa-yad s-$mkan. 5 mayan a-f-swangm$ is-ra-yaf i$-,alb$ aytmatn-ad a-yyi-n-zwurn s-darun, ba ad-jjujadn tawafka lli-s-tnnam ra-stti-taznm. $mkan a-s-ra-stt-in-af$ nkki tujad s-l*aïr-nnun urd s-bzzez. 6 a ku wanna-n-ilupn amud idrusn, idrus ma-ra-imgr. imma wanna-n-ilupn amud iggutn, iggut ma-ra-imgr. 7 illa f-kud yan a-iskr maylli iqãad $-i*f-ns. a-ur-ifk s-bzzez n$d f-uwdm n-wiyya,. a ku iozza dar rbbi wanna yakkan s-lfrp. 8 rbbi i+,ar a-k∫n-ibark s-tmi*ar-ns ggutnin ba ad-awn-yili kullu ma-tptajjam, yili-awn-da$ ma-s-a-ttoawanm $-kullu ma-igan afulki. 9 $mklli ityaran: “ar-issukut lbarakat-ns f-im+la,. ur-ra-sar-ttmmu lpnant-ns.” 10 rbbi lli-yakkan amud i-walli ikkrzn ar-as-itzayad a$rum ma-i tta, nttan a-rad-awn-ifk amud izayd-awn ma-iggutn, iskr-awn tamgra ifulkin z$-lpnant-nnun. 11 rad-awn-issigat l*ir ba a-bdda-darun-yili ma-takkam i-wiyya,. $mkan a-f-ra-ti-t karn mddn ggutnin f-mad-asn-ttaznm f-ufus-nn$. 12 a ku lmoawnt-ad ra-tommr im+layn n-rbbi s-l*ir ma-s-a-bahra-tfrapn ar-kullu-t karn rbbi. 13 iggut ma-ra-t-i kr f-lmoawnt-nnun, a ku ra-srs-tmlm is-a-tskarm s-l*bar ifulkin l-lmasip ar-ttirim a-ttoawanm im+layn-an ula kullu mddn. 14 ra-k∫n-bahra-tpubbun ntni ar-fllawn-t,alabn rbbi, a ku ibark gigun rbbi s-lbaraka iggutn. 15 imma $ilad, a-bahra-n kr rbbi lli-a$-d-ifkan ma-yug∫rn kullu iswingimn n-bnadm.

((10)) 1 imma $ilad ra-k∫n-,alb$ nkki bulus s-ism l-lmasip lli-bdda-ipnnan iãbr d-kud yan, a ku ar-flla-ttinin kra n-mddn is-,of$ $akud nna-darun-lli$, qu$ didun $akud nna-fllawn-aggug$. 2

tamgra l-lpnant

awal lli-irur bulus i-willi gis

sawalnin

2 kurintus 238

walaynni ra-k∫n-,alb$ a-tskrm ma-k∫n-d-iqqann, ba a-ur-iyi-i*ããa ad-didun- qu$ $akud nna-n-u ki$, $mklli-yyi-i*ããa ad- qu$ d-kra n-mddn lli-$alnin is-a-nskar s-ma-ittiri i*f-nn$. 3 wa**a nzd$ $-ddunit-ad, ur-a-ntmma$ s-$ayllisa-tmma$n mddn n-ddunit-ad. 4 imqlad llisa-ntmma$ nkk∫ni ur-gin win ddunit-ad, walaynni tlla-gisn-tpkimt itjhhdn n-rbbi a-srsn-nss,ar lbruj dusnin. 5 ar-nssgriwil iswingimn n-bnadm, ar-n*llu iwaliwn n-kullu ma-italln i*f-ns a-i,a,, tawassna n-rbbi, ar-nkkrs kullu tinba,in n-mddn ba ad-wrrin s-tnba,in l-lmasip. 6 imma kunni, i$-tram a-tskarm kullu s-tnba,in l-lmasip, nujad nkk∫ni a-npkam f-wanna ur-srsnt-iskarn. 7 walaynni kunni ar-t+rram $ir ma-illan $-brra. is-darun-illa ma-ittinin iga a*ddam l-lmasip? illa fllas a-ur-ittu mayad: ula nkk∫ni nga i*ddamn l-lmasip. 8 ur-akk∫-rad-p m$, wa**a da-sawal$ bahra f-mamnk ad-a$-i+li siditnn$ ad-awn-nmala ma-k∫n-d-iqqann a-ti-tskarm. a ku i+li-a$ urd f-a-k∫n-nhlk walaynni f-a-k∫n-noawn. 9 a-ur-t$alm is-ri$ a-k∫n-in-ssiwid$ s-tbratin-inu. 10 illa ma-ittinin “$akud nna-ya$-d-yura bulus itjhhd i qu didnn$, walaynni $akud nna-d-darnn$-yu ka i,of ur-issin mamnk a-isawal.” 11 imma wan mddn-an, illa fllasn ad-issann mayad: $akud nna-n-darun-nu ka ar-bdda-nskar kullu s-mklli-awn-in-nenna lli$-d-naggug. 12 ur-nzom a-nssngadda i*fawn-nn$ d-kra n-mddn lli-tal$nin i*f-nsn, ula ra-nini is-tn-nuf. a ku lli$ a-ttinin i-ngratsn “kra yuf kra” n$d “kra yug∫r kra” iban fllasn is-ur-fhimn yat. 13 imma nkk∫ni ur-ra-n-ntyaggal s-ma-n-fllann$-yaggugn, walaynni ra-ng $mklli nga $-twuri-ad-a$-ifka rbbi lli-s-a$-n-yiwi ula s-darun. 14 ur-nri a-nssurf iwtta s-illi ur-a$-ifki rbbi. walaynni ifka-ya$ kra $-darun, a ku nkk∫ni a-izwarn is-n-nmudda nsslkm-awn-in l*bar ifulkin l-lmasip. 15 ur-akk∫-a-ntal$ i*f-nn$ f-kra-ur-nskir ula f-mad-skrn wiyya,, walaynni ar-n-ntrju $-igr n-darun a-gis-tigat-tmgra lli$ a-ttzayadm $-liman. 16 $mkan a-s-ra-nddu tigira, ar-ntbrrap s-l*bar ifulkin $-tmizar ya,ni aggugn-in fllawn, bla-da-ntal$ i*f-nn$ f-ma-ityawskarn $-igran n-mddn ya,ni. 17 $mklli ityaran: “wanna iran a-yal$, yal$ siditnn$.” 18 a ku urd yan ir,an i*f-ns a-ra-ityawqbal, walaynni yan f-ir,a sidis.

((11)) 1 ãbrat didi i$-iyi-t+ram ar-sawal$ imikk zund yan iffu$n i*f-ns. 2 tãbrm didi a ku ar-k∫n-ttiri$ s-tayri n-rbbi, fk$-k∫n i-lmasip

zund yat-tslit lli-$-ur-illi kra l-loib, ba a-ur-tilim i-kra n-yan ya,ni. 3 ksu,$ a-k∫n-ijllu kra n-yan f-iswingimn-nnun $mklli-stt-izzri-ulgmma, s-tkrkas-ns f-immatnn$ puwwa. iksa,$ a-twrrim z$-tayri iãfan lli-s-ttin tkkam ar-ttirim lmasip s-nniyt-nnun. 4 a ku ar-tsflidm s-wanna-n-darun-yu kan ar-itbrrap s-kra n-yasuo ur-igi yasuo lli-s-awn-nbrrp nkk∫ni. hati ar-ttqbalm wanna-yawn-yakkan kra n-rrup ur-igi rrup lli-tqblm yadlli. ar-ttamnm wanna-yawn-in-itawin kra l-l*bar ifulkin ur-igi l*bar ifulkin lli-s-tumnm f-imi-nn$. 5 walaynni irwas-iyi is-ur-iyi-akk∫-ufn mddn-an lli-tgam d-irqqasn hiyyanin. 6

bulus ur-i,alb yat i-i*f-ns

2 kurintus 239

wa**a da-ttinin kra n-mddn ur-ssin$ ad-sawl$, ha-yyi ssn$ bahra ma-y∫$+ann. ula kunni kullukn t+ram mayan $-kullu ma-nskr $-gratun. 7 $akud lli$-awn-in-iwi$ l*bar ifulkin n-rbbi ur-jju-zgigun-,alb$ iqaridn. udr$ i-i*f-inu ba -a-tallm kunni i*fawn-nnun. is-ioib mayn skr$? 8 $-uwssan-an ar-tam+$ mad-ptajja$ z$-imnaggarn ya,ni, ar- tta$ z$-l*ir-nsn ba ad-awn-*dm$. 9 imma $akud lli$ lkm$ f-kra $-darun ur-,alb$ yan f-yat, a ku aytmatn lli-n-u kanin z$-makiduniyya iwin-iyi-n kullu mad-ptajja$. $mklli skr$ $-uwssan-an a-rad-bdda-skar$. ur-sar-ra-zgigun-,alb$ yat i-i*f-inu. 10 s-lpqq l-lmasip lli-gigi-illan, ur-ra-yi+,ar yan $-tmazirt n-a*aya kullutt a-yyi-issfssa f-wawal-ad. 11 ma* aylli$-awn-sawl$ $mkad? is-ur-dari-tozzam? rbbi a-issnn mamnk a-dari-tozzam bahra. 12 $mkan a-rad-bdda-skar$, ba a-ur-i+,arn kra n-mddn ad-tal$n i*f-nsn ar-ttinin izd zund nkk∫ni ad-skarn. 13 a ku wan mddn-an urd irqqasn n-ããapt ad-gan, walaynni gan i*ddamn im$,arn ar-tbddaln ssift-nsn ba ad-rwasn irqqasn l-lmasip. 14 ur-igi $ayad lojb, a ku iïan ula nttan ar-itbddal ssift-ns ba a-irwas yal-lmalak ifawn. 15 a-ur-ntojjab i$-n+ra i*ddamn-ns ar-tbddaln ssift-nsn ba ad-rwasn i*ddamn n-ufulki. imma ntni rad-asn-yili mad-asn-igan.

16 rad-awn-da$-ini$ a-ur-t$alm is-ffu$$ i*f-inu. walaynni i$-sul-gigun-illa ma-i$aln $mkan, rad-as-ini$ a-yyi-iqbl zund yan inufln, ba ad-al$$ i*f-inu ula

nkki yan imikk. 17 urd awal n-siditnn$ ayd-awn-ttini$ $ilad, hati rad-al$$ i*f-inu zund yan inufln. 18 ggutn mddn ar-tal$n i*fawn-nsn f-mad-asn-illan $-ddunit-ad. hati rad-sawl$ ula nkki $mkan, 19 a ku ar-k∫n-itojab a-ttãbarm d-inafaln kunni lli-igan i*f-nnun d-ayt-loaql. 20 hati ar-ttãbarm d-kullu wanna iran a-k∫n-ig d-ismgan yiri a-k∫n-i+ig i -k∫n ipgr-k∫n yut-k∫n f-uwdm. 21 imma nkk∫ni, ur-jju-nzom ad-awn-nskr $mkan, ha-yyi p m$ ad-awn-t-ini$. walaynni i$-illa ma-izomn a-yal$ i*f-ns f-kra, ula nkki rad-zom$ ad-al$$ i*f-inu f-mayan. ha-yyi sawl$ $ilad zund yan inufln. 22 izd s-iwaliwn n-ayt-yudaya a-s-a-sawaln mddn-an? ula nkki ar-sawal$ s-iwaliwn n-ayt-yudaya. izd z$-ayt-rbbi a-z$-gan? ula nkki gi$ z$-ayt-rbbi. izd z$-tasut n-ibrahim a-z$-gan? ula nkki gi$ z$-tasut n-ibrahim. 23 is-gan i*ddamn l-lmasip? gi$ ula nkki a*ddam l-lmasip ugg∫ar-nsn. ha-yyi $ilad ar-sawal$ zund yan inufln. ar-t*dam$ ugg∫ar n-mddn-an, ar-ttili$ $-lpbs ugg∫ar-nsn. i$ akuray ugg∫ar-nsn. mnnawt-twal a-n-tmnaggar$ d-lmut. 24 smmust-twal a-yyi-ss$ur n ayt-yudaya ar-iyi- u an kraïï id-mrawt d-t+a (39) n-,,rbt. 25 kraïï-twal a-yyi-tnt- u an ayt-rruman s-ukuray. yat-twal rjmn-iyi mddn s-i+ran. kraïï-twal ad-iyi-tr+a tanawt $-umda, k$ i, d-wass $-waman. 26 ar-bahra-tmuddu$. zri$ $-l*aïar n-isaffn d-iqïïaon. zri$ $-l*aïar $-gr mddn-inu n-ayt-yudaya ula $-gr ayt-tmizar ya,ni. zri$ z$-gis $-tmdinin ula l*la ula amda. zri$ z$-gis $-gr ayt-tkrkas lli-ittinin is-gan ayt-lmasip. 27 ar-kkat$ takrrayt ar-kkat$ tammara. mnnawt-twal ad-ssikki$ iïs, ur- i$ ula swi$. ur-dari mad- tta$ ula mad-lssa$ ula mani$ a-tntal$

tarfufnt n-bulus

2 kurintus 240

i-usmmi,. 28 ggutnt tassasin ya,ni, walaynni zuyd$-asnt kullutnt ta+ayt n-ta$uft lli-bdda-tasi$ kraygatt ass f-kullu imnaggarn n-aytmatn. 29 $akud nna-illa ma-i,ofn, ha-yyi sspssa$ s-,,of-ns. $akud nna-illa ma-i,rn, ar-itbbi $-tasa-nu. 30 i$-iyi-d-iqqan ad-sawla$ f-mad-skr$, rad-sawl$ f-,,of-inu. 31 rbbi babas n-siditnn$ yasuo a-issnn is-ur-a-sskirkis$. nttan a-isthllan a-t-ntal$ $ilad ula kullu mayd-d-iftan. 32 lli$ ttin kki$ $-tmdint n-dima q, inkr lpakm lli-illan $-ddu-ugllid parit, yuããa ioskrin ad-,ufn imawn n-tmdint ba a-yyi-am+n. 33 walaynni gan-iyi kra n-mddn $-yan-uryal, zzugzn-iyi z$-yan-warryap illa $-u$∫rab n-tmdint, njm$ z$-ufus-ns.

((12)) 1 iqqan-iyi-d ad-sawl$ f-mad-skr$, wa**a ur-gis-tlli kra l-lfaytt. rad-awn-ini$ f-twargiwin lli-yyi-imla siditnn$ ula ti$awsiwin ya,ni

lli-yyi-issbayyn. 2 ssn$ yan-urgaz iga win lmasip, ityalal s-wis kra, ignwan kku+ d-mraw n-usgg∫as ayad. ur-ssin$ izd s-ddat a-s-ityalal n$d bla ddat. rbbi a-issnn. 3 ssn$ is-ityalal-urgaz-an s-talorãt l-lmjd, ur-ssin$ izd s-ddat n$d bla ddat. rbbi a-issnn. 4 imma ntta isfld i-kra n-t$awsiwin, ur-yufi iwaliwn masa-tnt-yaddr ula zrint i-bnadm a-srsnt-isawl. 5 wan argaz-an a-f-rad-sawl$, walaynni ur-rad-sawl$ f-i*f-inu abla f-,,of lli-gigi-illan. 6 mrad is-ri$ ad-sawl$ f-i*f-inu urd anafal a-rad-g$, a ku lpqq a-ra-ttini$. walaynni ur-rad-sawal$ f-i*f-inu a-ur-flla-i$al kra n-yan ugg∫ar n-ma-gigi-i+rra ula ma-mi-dari-isflid.

7 walaynni ityawfka-yyi yan-usnnan $-ddat-nu, ba a-ur-all$ i*f-inu f-ssibt n-t$awsiwin ggutnin lli-yyi-issbayyn rbbi. asnnan-an iga amazan n- iïan,

ar-iyi-issrfufun ba a-ur-wrri$ ar-tall$ i*f-inu. 8 kraïï-twal ad-,alb$ siditnn$ a-t-flla-issitti 9 walaynni inna-yyi: “ur-k-i*ããa abla lpnant-inu. a ku yan i,ofn a-$-ra-tili-tpkimt-inu itjhhdn s-ugg∫ar.” frp$ $ilad ad-sawal$ f-kullu ma-gigi-i,ofn, ba ad-ommr$ s-tpkimt itjhhdn l-lmasip. 10 ar-tqnao$ nkki $akud nna-,of$, ula $akud nna-yyi-rgmn mddn ula $akud nna-kkat$ tammara ar-trfufun$ ar-zray$ $-tnukmut f-ssibt l-lmasip. a ku $akud nna-,of$, hati tjhhd$.

11 nni$ mayan zund yan iffu$n i*f-ns, walaynni kunni a-yyi-irurn ad-sawl$ $mkan, a ku ur-trim a-yyi-tal$m $mklli fllawn illan. wa**a ur-gi$ yat nkki, ur-akk∫-iyi-ufn mddn-an lli-tgam d-irqqasn

hiyyanin. 12 kunni t+ram gigi timitar n-yan igan arqqas n-ããapt, a ku skr$ darun lmojizat d-lojayb d-lquwwat s-ããbr iggutn. 13 is-illa kra skr$-t i-imnaggarn ya,ni ur-awn-t-skir$ kunni? $ir ta$awsa-yad a-illan: ur-zgigun-um+$ iqaridn. is-y∫* n mayd gigun skr$ ba a-k∫n-,alb$ ad-iyi-tãampm?

tiwargiwin lli-i+ra bulus

asnnan $-ddat

l*ir lli-iskr bulus

$-ayt-kurintus

2 kurintus 241

14 ha-yyi ujad$ $ilad a-n-darun-a k$ tis kraïï-twal. ur-ra-zgigun-,alb$ yat, a ku kunni ad-ri$ urd ma-igan winnun. ur-illi f-tarwa ad-ssmunun ma-s-a-toawann ayt-darsn, walaynni illa f-ayt-darsn ad-toawann tarwa-nsn. 15 rad-frp$ nkki ad-fk$ kullu mad-dari-illan, fk$ ula i*f-inu f-ssibt-nnun. is-ur-ra-darun-ozza$ imikk lli$ dari tozzam kunni $un kan? 16 tssnm is-ur-fllawn-++ay$ $-uwssan-an. walaynni is-sul-gigun-illa ma-ittinin “bulus iga bu-lpilt, izzri-tt fllawn s-tkrkas”? 17 mamnk? is-jju-k∫n- i$ f-ufus n-willi-awn-in-uzn$? 18 nkki a-i,albn tiïus a-n-ya k s-darun, azn$-n dids g∫matnn$ ya,ni. walaynni iniyat-iyi, is-jju-k∫n-i a tiïus? imma nkki d-tiïus, ar-bdda-nskar zund zund, ar-ntnba, zund zund. 19 is-t$alm is-nenna kullu mayad ba a-fllann$-tpkamm kunni, tinim ur-ginn$ kra l-loib? walaynni $-lgddam n-rbbi a$a-nsawal s-ism l-lmasip. d-kullu ma-nskar, ay-aytma ozzanin, ar-t-nskar ba a-k∫n-nssdus. 20 walaynni ksu,$ a-k∫n-in-af$ ur-tgim $mklli ri$ $akud nna-n-darun-u ki$, tafm-iyi-n ula nkki ur-gi$ $mklli tram. ur-ri$ a-k∫n-in-af$ ar-t+im i-ngratun ula-da-ttirim ma-igan win wiyya, ula-da-ttqlaqalm ula-da-ikkat kud yan $ir f-i*f-ns ula-da-trggmm ula-da-tsawalm $-wiyya, ula-da-tssim$urm i*fawn-nnun ula-da-tssrwaym mad-darun-illan. 21 ksu,$ a-yyi-yadj rbbi ard-iyi-tig∫ra+ $-gratun $akud nna-n-darun-u ki$, ar-alla$ f-ma-gigun-iggutn ur-rin ad-fln l*∫ ant lli-myarn $ayd izrin, ar-sul-tfsadn ar-tznun ar-t thun i-ngratsn.

((13)) 1 *tad a-ra-ig tis kraïï-twal is-n-darun-u ki$. walaynni $mklli ityaran: “ta$awsa nna-ijran, f-imi n-sin inagan n$d kra, a-s-ra-tzga.” 2 imma $ilad

$-d-fllawn-aggug$, rad-awn-ini$ maylli-s-awn-nni$ s-lpqq $akud lli$-n-darun-u ki$ tis snat-twal. nni$-t $akudan i-willi skarnin ma-y∫* nn ini$-awn-t kullukn. rad-awn-t-da$-ini$: i$-n-darun-wrri$ tawala ya,ni, ur-akk∫-rad-r*u$ d-yan iskarn ma-y∫* nn. 3 $mkad a-s-rad-awn-ml$ tamatart lli-zgigi-t,albm, ba a-tissanm izd lmasip a-isawaln f-imi-nu. a ku itjhhd ntta $-gratun. ur-i,of lli$ a-didun-iskar. 4 s-,,of a-s-immut f-uggjdi, imma $ilad iddr s-tpkimt itjhhdn n-rbbi. n,of ula nkk∫ni zund nttan, walaynni s-tpkimt itjhhdn n-rbbi asa-didun-nskar, a ku nmun dids $-tudrt-ns. 5 sigglat $-i*f-nnun a-t+rm is-tzgam $-u$aras l-lmasip. +rat mamnk a-tgam. is-ur-tssinm mayad? illa yasuo lmasip $-ug∫ns-nnun, i$-nnit-ur-tjlim z$-u$aras. 6 rju$-n gigun a-ur-tswingimm izd nkk∫ni a-ijlan. 7 imma $ilad ar-nt,alab rbbi fllawn a-ur-tskarm kra y∫* nn. urat-nt,alab f-i*f-nn$ a-ginn$-iban is-nskr kra, wa**a i$-$aln kra n-mddn ur-nskir yat. walaynni ar-t-nt,alab fllawn ba a-iban is-tskrm afulki. 8 a ku ur-nssugir yat i-lpqq. ur-n+,ar abla a-srs-nskar. 9 imma nkk∫ni ar-ntfrap $akud nna-n,of tjhhdm kunni, walaynni ar-nt,alab rbbi a-twrrim tfulkim s-ufulki ikmmln. 10 mayan a-f-awn-in-uri$ tabrat-ad, $ilad $-d-fllawn-aggug$. i+li-yyi siditnn$ ad-awn-mala$ ma-k∫n-d-iqqann

sigglat $-i*fawn-nnun

2 kurintus 242

a-ti-tskarm, urd f-a-k∫n-hlk$ walaynni f-a-k∫n-oawn$. walaynni $akud lli$ ra-n-darun-a k$ ur-ri$ a-n-af$ is-iyi-i*ããa ad-didun- qu$. 11 way-aytma, awal-inu igg∫ran iga-t: frpat, ar-tskarm f-ufulki, ar-tzzoamm i-ngratun, tgm yan $-iswingimn-nnun, ar-tzraym $-sslamt. $mkad a-s-rad-bdda-didun-yili rbbi l-lpnant d-sslamt. 12 tnsallamat i-ngratun s-unsallam n-tag∫mat. 13 ar-n-fllawn-tsllamn kullu im+layn n-rbbi. 14 ad-awn-tili lbaraka n-siditnn$ yasuo lmasip ula lpnant n-rbbi ula tamunt n-rrup lqudus kullukn.

243

* tabrat n-bulus i-imnaggarn %-galaïiyya *

((1)) 1 z$-bulus igan arqqas s-trqqast lli-ur-igin tin bnadm ula +lin-iyi srs mddn, walaynni i+li-yyi srs yasuo lmasip d-rbbi babatnn$ lli-t-id-issnkrn z$-lmut. 2 z$-gigi nkki d-aytmatn lli-didi-illan, i-imnaggarn $-tmazirt n-galaïiyya. 3 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip. 4 nttan a-ifkan i*f-ns, immt ba ad-a$-ijjnjm z$-ddnub-nn$. ifukku-a$ z$-ddunit-ad y∫* nn $mklli ira rbbi babatnn$. 5 ar-t-bahra-ntal$, $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin.

6 imma kunni, i,r-iyi lojb gigun. a ku $ir yat luqt idrusn ayd tzzrim s-tflm rbbi lli-awn-i$ran s-lbaraka l-lmasip. twrrim s-yan-u$aras ya,ni,

ar-as-ttinin kra n-mddn ‘l*bar ifulkin’ 7 walaynni urd l*bar ifulkin ayan. ssn$ is-llan kra n-mddn $-darun ar-awn-tt-ssïiyyarn, irin a-tbddaln l*bar ifulkin l-lmasip s-tkrkas. 8 walaynni i$-n-yu ka kra n-yan ar-awn-imala kra mi ittini ‘l*bar ifulkin’ ur-igin l*bar lli-awn-in-niwi $-isizwar, ra-fllas-ini$ “a-t-ihlk rbbi” wa**a nkki n$d kra l-lmalak z$-ignwan. 9 nenna-yawn $ayd izrin, ini$-awn-da$ $ilad: i$-n-yu ka kra n-yan ar-awn-imala kra mi ittini ‘l*bar ifulkin’ ur-igin l*bar ifulkin lli-tum+m z$-isizwar, hati nni$ fllas “a-t-ihlk rbbi.”

10 ma-t$alm kunni? izd mddn ad-ri$ ad-flla-r,un, n$d rbbi? izd mddn ad-ri$ a-yyi-tal$n? uhu, mrad is-ri$ a-yyi-tal$n mddn ur-rad-g$ a*ddam l-lmasip. 11 way-aytma, ri$ a-tissanm mayad. urd

z$-bnadm a-z$-d-yu ka l*bar ifulkin llisa-tbrrap$. 12 a ku ur-t-um+$ dar mddn ula sslmdn-iyi-t mddn, walaynni issbayyn-iyi-t-id yasuo lmasip. 13 tsfldm kunni f-mamnk a-sttin-kki$ ar-bahra-skar$ s-tnba,in n-ayt-yudaya, ar-ssrfufun$ aytmatn n-umnaggar n-rbbi s-trfufnt i qan, ar-n-tgga$ tiqqi-nu ad-hlk$ amnaggar a-ur-sul-iqama. 14 $-uwssan-an zwar$ ma-iggutn $-inggan-inu n-ayt-yudaya, a ku ozzant dari bahra loadat n-imzwura-nn$ lli-zrinin. 15 walaynni rbbi lli-yyi-i+lin lli$ ur-ta-lul$, ipnna gigi ir,u ad-iyi-i$r 16 issbayyn-iyi yus, ba ad-ddu$ ar-fllas-tbrrap$ $-dar ayt-tmizar aggugnin. ur-sqsa$ kra n-bnadm 17 ula ddi$ s-uru alim ad-sawl$ d-irqqasn lli-yyi-zwarnin, walaynni ffu$$ muddu$ s-tmazirt n-waorabn. yan kra wrri$ s-tmdint n-dima q. 18 zrin kra, isgg∫asn s-ddi$ s-uru alim a-$in-sawl$ d-bïrus. gawr$ dids smmus d-mraw n-wass. 19 walaynni ur-+ri$ irqqasn ya,ni abla yaoqub g∫mas n-siditnn$. 20 mayd-awn-in-uri$, rbbi issn is-ur-gis-sskarks$. 21 ffu$$ ilmma ar-tmuddu$ $-tmizar n-suriyya d-kilikiyya. 22 $-uwssan-an ur-ta-yyi-ssinn ayt-imnaggarn $-tmazirt n-yudaya. 23 $ir sfldn flla, ar-ttinin “$walli-sttin ikkan ar-a$-issrfufun, hati ar-itbrrap $ilad f-u$aras lli-f-iqãad a-t-ihlk.” 24 ar-bahra-tal$n rbbi f-ssibt-inu.

l*bar ifulkin l-lmasip

$mkad a-igra bulus $-tbrrapt

s-lmasip

galaïiyya 244

((2)) 1 zrin kku+ d-mraw n-usgg∫as s-wrri$ s-uru alim nkki d-barnaba, awi$ didi tiïus. 2 imla-yyi rbbi is-iyi-d-iqqan ad-ddu$ s-$in. mnaggar$ $akudan

d-willi mi ttinin inm$urn. nni$-asn $-griyi didsn f-mamnk a-iga-wawal l-l*bar ifulkin llisa-tbrrap$ $-dar ayt-tmizar aggugnin, a ku ksu,$ a-ur-ra-tili lfaytt $-mad-skr$ ula $-mayd sul skar$. 3 imma ntni ur-a$-uããan a-n++all i-ddat n-usmun-inu tiïus wa**a iga gu-yunan. 4 walaynni llan $in kra n-mddn skrn zund i$-gan aytmatnn$, k mn darnn$ s-tntla, irin ad-+rn mamnk a-nskar $ilad $-a$-ir+m lmasip z$-iskraf n- ro. ar-ttirin ad-a$-krsn-da$ zund ismgan. 5 imma nkk∫ni ur-akk∫-nqbil yat $-maylli-a$-ttinin, ba a-ur-fllawn-kkisn lpqq l-l*bar ifulkin. 6 imma $willifa-ttinin mddn zund i$-gan kra (wa**a ur-iyi-ihmma mad-gan a ku rbbi ur-a-iskar s-uwdmawn), ntni ur-iyi-nnin kra n-uswingim ya,ni. 7 walaynni +ran is-iyi-ifka rbbi ad-sslkm$ l*bar ifulkin i-ayt-tmizar ya,ni, $mklli ifka i-bïrus a-t-isslkm i-ayt-yudaya. 8 a ku rbbi lli-it*damn $-bïrus ba a-ig arqqas i-ayt-yudaya, ar-gigi-it*dam ula nkki ba ad-g$ arqqas i-ayt-tmizar ya,ni. 9 imma yaoqub d-bïrus d-yupanna lli-mi-ttinin mddn inm$urn, lli$ +ran mayad, mdin-a$-d afus-nsn afasi nkki d-barnaba. m a kan-d didnn$ a-ntmoawan i-ngratnn$, ar-nt*dam nkk∫ni $-tmizar ya,ni ar-t*damn ntni $-dar ayt-yudaya. 10 ur-ginn$-rin abla yat-t$awsa. ran ginn$ a-stt-ntawi $-im+la, lli-darsn-illan. imma nkki swangm$ yadlli f-mayan, iri$ bahra a-t-skr$.

11 walaynni $akud lli$-d-yu ka bïrus s-tmdint n-anïakiyya, nkr$ srs $-lgddam n-aytmatn, a ku ur-a-iskar s-lpqq. 12 ntta $-isizwar ar-i tta

d-aytmatn n-tmizar ya,ni, walaynni $akud lli$-d-u kan kra n-imddukk∫al n-yaoqub, iwrri bïrus ur-a-sul-i tta d-mddn-an ula-da-didsn-itmunu, a ku iksu, z$-willi ur-itqbaln winna ur-++ullinin i-ddat-nsn. 13 $akudan nkrn wiyya, n-ayt-yudaya skrn sin-uwdmawn $mklli iskr bïrus, aylli$-tn-itaboa ula barnaba. 14 imma nkki, lli$ +ri$ ur-a-tam+n $-lpqq l-l*bar ifulkin, sawl$ s-bïrus $-lgddam-nsn kullutn nni$-as: “kiyi gu-yudaya a-tgit, walaynni tmyart a-tskart zund ayt-tmizar ya,ni urd ayt-yudaya. mamnk $ilad a-trit a-ttinit iqqan-d ayt-tmizar ya,ni ad-skarn s- ro n-ayt-yudaya?”

15 ha-nkk∫ni laãl-nn$ iga z$-ayt-yudaya, urd z$-ayt-tmizar ya,ni lli-mi-ttinin ‘ayt-ddnub’. 16 walaynni nssn ta$awsa-yad bahra. ra-ir,u rbbi f-winna umnnin s-yasuo lmasip, urd f-willi skarnin

s-ma-ityaran $- ro n-musa. mayad a-s-a$-d-iqqan ula nkk∫ni n-ayt-yudaya a-namn s-yasuo lmasip. f-ssibt l-lmasip a-f-fllann$-ir,a rbbi, urd f-ssibt n-kra nskar igan win ro. a ku ur-i+,ar yan a-ir,u rbbi s-iskkirn n- ro.

am a ka n-bulus d-irqqasn ya,ni

bulus ur-ifrp s-ma-iskr bïrus

tudrt l-ljdid f-ssibt l-lmut

l-lmasip

galaïiyya 245

17 walaynni $ilad $-a-ntrju a-fllann$-ir,u rbbi f-ssibt l-lmasip, ma-ra-nini i$-a-sul-ntafa ddnub $-i*f-nn$ zund ayt-tmizar-an ya,ni? is-a-ya$-ifal lmasip a-ntzayad $-ddnub? uhu, urd $mkan a-nga. 18 a ku mrad is-a-bnnu$ f-$aylli *∫li$, ra-gigi-iban izd ddnub ad-skar$. 19 walaynni gi$ $ilad zund i$-iyi-in$a ro mmt$-as, ba ad-d-nkr$ ddr$ i-rbbi. 20 ha-yyi mmut$ d-lmasip f-uggjdi-ns. urd sul nkki a-iddrn walaynni lmasip a-gigi-iddrn. kullu mad-skar$ $ilad, ar-t-skar$ f-ssibt n-mad-umn$ s-yus n-rbbi lli-gigi-ipnnan ifk tudrt-ns flla. 21 ur-rur$ lpnant-ad n-rbbi zund i$-ur-tgi yat. a ku mrad is-n+,ar a-nr,u rbbi s-iskkirn n- ro, bla lfaytt a-ra-tg lmut l-lmasip.

((3)) 1 wa-kunni n-ayt-galaïiyya, izd tffu$m i*f-nnun? is-k∫n-issnufl kra n-yan? nmla-yawn yadlli mamnk a-immut yasuo lmasip f-uggjdi, tissanm-t bahra. 2

imma $ilad ra-k∫n-sqsa$, izd f-ssibt n-ma-tskarm s- ro n-musa a-f-awn-in-yu ka rrup lqudus, n$d f-ssibt n-ma-tsfldm i-l*bar-nn$ ifulkin tamnm srs? 3 is-nnit-tffu$m i*f-nnun? tgram $-tudrt-ad l-ljdid s-tpkimt n-rrup lqudus, imma $ilad is-tram a-gis-tzaydm s-iskkirn n-bnadm? 4 is-ur-igi yat, kullu maylli darun ijran $ayd zrinin? 5 izd f-ssibt n-ma-tskarm s- ro a-f-awn-yakka rbbi rrup lqudus ar-darun-iskar lmojizat, n$d f-ssibt n-ma-tsfldm i-l*bar ifulkin tamnm srs? 6 ula ibrahim, ityara fllas: “yumn rbbi, mayan aft-iga rbbi d-wad f-ir,a.” 7 ri$ a-tissanm mayad. ayt-ibrahim, a-tn-igan d-willi umnnin. 8 a ku ityara $-warra n-rbbi f-mamnk a-ra-ir,u rbbi ula f-ayt-tmizar aggugnin f-ssibt mad-umnn. isawl rbbi s-ibrahim iml-as l*bar ifulkin lli-ra-yili yini-as: “s-ism-nnk a-s-rad-bark$ kullu timizar n-ddunit.” 9 $mkad a-s-nssn is-ra-ibark rbbi kullu wanna yumnn $mklli ibark ibrahim lli-yumnn. 10 kullu willi ittirin ad-r,un rbbi s-iskkirn n- ro, hati $-ddu lpukm a-$-sul-qaman. a ku ityara: “rbbi ra-yut lpukm s-jhnnama f-kraygatt yan ur-iskarn s-kullu ma-ityaran $-warratn n- ro.” 11 imla-ya$-wawal-ad is-ur-i+,ar yan a-ir,u rbbi s-iskkirn n- ro, walaynni ityara-da$ inna rbbi: “wanna yumnn, nttan a-f-rad-r,u$ fk$-as tudrt.” 12 wanna ibnnun f- ro, ur-a-itawi rrja s-ma-yumn, a ku $mklli ityaran: “yan iskarn kullu s-iskkirn-ad, rad-as-ifk rbbi tudrt f-ssibt-nsn.” 13 imma lmasip ifukka-ya$ z$-loqubit lli-ra-i,r f-willi ibnnun f- ro. iwrri iga ntta wad-f-t,r loqubit, ba a-ur-fllann$-t,r nkk∫ni. a ku ityara: “kullu wanna ityaggaln f-uggjdi, loqubit n-rbbi a-fllas-illan.” 14 immut lmasip yasuo ba ad-k mn ula ayt-tmizar aggugnin s-lbaraka lli-f-inna rbbi i-ibrahim, nam+ kullwa$ rrup lqudus lli-f-inna rbbi rad-a$-t-ifk. kullu mayad rad-a$-yili f-ssibt n-ma-numn.

15 way-aytma, nssn mad-skarn mddn i$-d-m a kan f-kra n-t$awsa. ar-akkan lohd i-ngratsn. i$-skrn lohd, ur-i+,ar yan a-yanf i-lohd-an ula-yas-izayd

ro ula lpukm n-rbbi

amud n-ibrahim

galaïiyya 246

kra. 16 $ayd izrin ar-isawal rbbi s-ibrahim ar-as-ittini f-ma-rad-as-ifk i-ibrahim, ntta d-wamud-ns. ur-as-inni “ra-t-fk$ i-imadn-nnk” zund i$-gan mddn ggutnin, walaynni inna-yas “ra-t-fk$ i-wamud-nnk” igan yan ig lmasip. 17 lmona-yad, ri$ ad-awn-srs-ml$ mayad. rbbi ifka yal-lohd i-ibrahim, yini-as rad-as-t-izzga. zrin kku+ id-miyya d-kra, id-mraw (430) n-usgg∫as, ifk ilmma rbbi ro i-mddn-ns. walaynni ur-i+,ar ro n-musa a-issanf i-lohd lli-t-id-izwarn, ula i+,ar a-ikkis awal lli-s-yad-inna rbbi i-ibrahim. 18 a ku rbbi, mrad is-ifka lwrt-ns $ir i-willi skarnin s- ro, ikun ur-akk∫-iqama $-wawal lli-s-yad-inna i-ibrahim. walaynni urd $mkan a-iskr rbbi, a ku s-wawal-ns izgan a-s-ifka lwrt i-ibrahim. 19 imma $ilad ma-ra-nini f- ro? ma* aylli$-t-id-izuyd rbbi i-mddn-ns? izuyd-asn-t ba ad-asn-imala ddnub lli-skarn. iqama ro $ir ar akud lli$-d-yu ka-wamud n-ibrahim lli-f-yad-inna rbbi. f-ufus l-lmalayka a-f-asn-ifka ro, d-ntni ssbayynn-t-id i-musa, d-ntta issbayyn-t-id i-wiyya,. 20 walaynni awal lli-ifka rbbi i-ibrahim, ifka-yas-t $-gras dids, ur-t-i*ããa yan ya,ni.

21 imma $ilad ma-ra-nini? is-issunf ro iwaliwn n-rbbi lli-s-yad-inna i-ibrahim? uhu, ur-t-issunf. a ku bnadm, mrad is-as-ityawfka kra n- ro masa-iteïïaf tudrt, ra-ir,u rbbi f-kraygatt yan

iskarn s- ro. 22 walaynni arratn n-rbbi ar-malan mamnk a-ttyama+ ddunit kullutt $-ddu lpukm n-ddnub. imma lwrt lli-f-inna rbbi i-ibrahim, ar-t-yakka i-willi umnnin s-yasuo lmasip, ar-asn-t-yakka $ilad f-ssibt l-liman-nsn. 23 $-uzmz lli-$-ur-ta-d-yu ki lmasip ur-ta-srs-numin, ntyawkrraf sul s-iskraf n- ro. ar-a$-tpãarn-warratn n- ro ar ki$-d-ilkm-uzmz-ad $-numn s-lmasip. 24 ikka-ttin iga ro angabal fllann$, ar-a$-itrbba aylli$-d-yu ka lmasip iskr sslamt $-gr rbbi d-willi srs umnnin. 25 imma $ilad $-d-ilkm-uzmz l-liman, ur-sul-igi ro angabal-nn$. 26 ha-kunni kullukn, tarwa n-rbbi a-tgam f-ssibt n-ma-tumnm s-lmasip yasuo. 27 a ku kullu wanna gigun iddmn s-udum n-waman ba a-iml is-iga win lmasip, hati iwrri iddr s-tudrt l-lmasip. 28 mayad a-f-ur-a-sul-n++m+lay gu-yudaya z$-gu-yunan, ula-da-n++m+lay awtm z$-tawtmt ula ismg z$-wad-igan win i*f-ns, a ku tgam kullu yan $-lmasip yasuo. 29 walaynni lli$ tgam win lmasip, hati ayt-ibrahim a-tgam. ra-tam+m lwrt lli-f-as-inna rbbi ra-t-ifk i-tarwa-ns.

((4)) 1 walaynni $mkad a-iga kullu wanna iwrtn. lli$ sul im++i, ig zund ismg $-tgmmi n-babas, wa**a ra-iïïaf kullu ayda n-babas tigira. 2 a ku illa sul $-ddu-ufus n-willi-t-igabln d-willi dar ifl babas lamant l-lwrt-ns, ard irup-uzmz lli-f-iqãad babas a-t-gis-yam+. 3 ula nkk∫ni nkka-ttin nga $mkan. $akud lli$ sul nm++i, nga zund ismgan $-ddu-ssulïa l-larwap n-ddunit-ad. 4 walaynni $akud lli$-d-irup-uzmz, rbbi yuzn-d yus

lwrt lli-ityawfkan i-willi umnnin

galaïiyya 247

s-ddunit. ilul-d z$-waplig n-yat-tm$art, iwrri yili ula ntta $-ddu ro, 5 ba a-ifukku winna llanin $-ddu ro irar-a$ a-ng tarwa n-rbbi. 6 $mkad ad-a$-imlan is-nga tarwa n-rbbi, a ku yuzn-d rrup n-yus izd$ $-uwlawn-nn$, irar-a$ a-srs-naqra: “abba, wa-baba.” 7 hati ur-sul-tgim ismgan, walaynni twrrim tgam tarwa n-rbbi. d-wanna igan z$-tarwa n-rbbi, ra-iwrt lbarakat n-rbbi.

8 $ayd izrin ur-tssinm rbbi. tkkam-ttin tgam ismgan i-kra l-lquwwat lli-ur-ginin rbbi. 9 imma $ilad $-tssnm rbbi (n$d yuf ad-ini$, $ilad $-k∫n-issn rbbi), ma* aylli$ tram a-twrrim-da$

tgm ismgan i-larwap-an lli-ur-ginin yat ula +,arn ad-skrn yat? 10 han twrrim $ilad ar-tskarm f-uwssan l-loid-nsn d-iyrn-nsn d-izmaz-nsn d-isgg∫asn-nsn. 11 ha-yyi usi$ fllawn ta$uft. izd bla lfaytt ad-*dm$ nhataf$ $-gratun? 12 way-aytma, ,alb$ z$-gigun a-didi-tbiddm $mklli-bdda-didun-tbddad$. $ayd izrin ur-jju-gigi-tskirm kra y∫* nn. 13 tssnm izd f-ssibt n-mad-u,n$ afn-darun-u ki$ $-isizwar, awi$-awn-in l*bar ifulkin. 14 wa**a fllawn t qa-tma,unt-inu, ur-iyi-tpgirm ula trurm-iyi, walaynni t k mm-iyi-n s-darun tfrpm sri zund i$-gi$ yal-lmalak z$-dar rbbi, zund-nnit i$-gi$ lmasip yasuo. 15 ma-s-igg∫ra lfrp-nnun lli-s-sri-tfrpm? ssn$ $-uwssan-an mrad is-t+,arm a-tssukfm alln-nnun ikun tfkam-iyi-tnt. 16 imma $ilad is-iyi-tgam d-unuwwa -nnun f-ssibt n-mad-awn-nni$ lpqq? 17 mddn-an ar-tt-gigun-tawin bahra, walaynni urd f-kra ifulkin. ur-rin abla a-k∫n-didi-ssngaran, ba a-stt-gisn-ttawim $ir ntni. 18 i wa a-stti-tawim $-kra, i$-iga kra ifulkin. i wa-bdda, zund i$-n-didun-lli$ zund i$-fllawn-aggug$. 19 wa-tarwa-nu ozzanin, ha-yyi $ilad gi$ zund tam$art lli-ra-yaru, izri-flla-unga+ n-tlalit-nnun ard gigun tim$ur-tpkimt l-lmasip. 20 amar yufan a-n-didun-ili$ $ilad, sawl$-awn f-wawal ya,ni. hati usi$ fllawn ta$uft bahra.

21 wa-kunni lli-iran a-tskarm kullu s- ro, ra-k∫n-sqsa$ f- ro: is-ur-tssinm ma-gis-ityaran? 22 imla-ya$ f-ibrahim is-dars sin tarwa, yan

turu-t-tsmgt-ns d-yan turu-t-tm$art-ns. 23 yus n-tsmgt, turu-t $mklli tarunt-tutmin, imma yus n-tm$art-ns, turu-t f-ssibt n-yan-wawal lli-inna rbbi i-ibrahim. 24 mayd ijran, tlla-yas yat lmona intln. a ku snat-tm$arin-an rwasnt i-sin id-lohd. *talli yurun ismgan, tga lmona-ns zund lohd n- ro lli-ityawskarn $-udrar n-sina. nttat tga tismgt hajar. 25 tga lmona n-hajar zund adrar n-sina lli-illan $-tmazirt n-waorabn, tg zund tamdint n-uru alim d-imzd$n-ns lli-ganin ismgan. 26 imma tayya, tga zund uru alim ya,ni lli-igan tin ignna. nttat tga innatnn$ sara, ur-akk∫-tgi tismgt. 27 a ku ityara: “wa-tam$art lli-ur-jju-yurun, wa-kmmi lli-f-ur-jju-izri-unga+, nkr $ilad tfrpt ar-tss$rutt. a ku kmmi lli-n-ifl-urgaz ra-tarut ugg∫ar n-talli iïïafn argaz.” 28 kunni

bulus yusi ta$uft

f-ayt-galaïiyya

lmona n-hajar ula sara

galaïiyya 248

ay-aytma, tgam zund ispaq, tlulm f-ssibt n-wawal n-rbbi. 29 walaynni $mklli inkr $walli iluln zund kullu mddn ar-issrfufun $walli iluln s-rrup n-rbbi, $mkan ad-skarn mddn ula $ilad. 30 ma-ittini-warra n-rbbi? ar-ittini: “ssmsr tismgt nttat d-yus, a ku yus n-tsmgt ur-ra-iïïaf ta$amt $-lwrt n-babas. ra-ig lwrt kullut win yus n-talli igan tam$art bla iskraf.” 31 imma $ilad ay-aytma, ma-ra-nini? urd tarwa n-tsmgt a-nga, walaynni nga tarwa n-tm$art lli-ur-jju-dar iskraf.

((5)) 1 ir+m-a$ lmasip ba a-ur-sul-ng ismgan i-yat. biddat $ilad tzgam a-ur-twrrim-da$ s-iskraf n-tsmugit. 2 sfldat-iyi nkki bulus, rad-awn-ini$:

i$-tram a-tt$usm s-t+allit n-ddat ur-rad-awn-yili yat $-lmasip. 3 ra-t-ini$-da$ s-lmoqul i-kullu wanna iran a-i++all i-ddat-ns, i$-tskrt $mkan iqqan-k-id a-bdda-tskart s-kullu ma-ityaran $- ro. 4 wa-kunni lli-ittirin a-tr,um rbbi s- ro, hati tssngaram i*f-nnun d-lmasip, twrrim t,rm z$-lbaraka-ns. 5 imma nkk∫ni nssn is-ra-fllann$-ir,u rbbi f-ssibt n-ma-numn s-lmasip. $mkad a-iga rrja iãpan lli-a$-ifka rrup lqudus. 6 a ku yan igan win lmasip, han ta+allit n-ddat ur-dars-tgi yat, zund i$-as-i++ulla zund i$-as-ur-i++ulli. a ku illa dars mad-bahra-yufn mayan. hati yumn s-lmasip, iommr s-lpnant-ns. 7 tkkam-ttin ar-ttzayadm $-u$aras l-lmasip. imma $ilad ma-k∫n-ipãarn a-ur-sul-tskarm s-lpqq? 8 iswingimn-an ur-d-kkin rbbi lli-awn-i$ran, 9 walaynni ta*mirt idrusn a-issktayn lojin iggutn. 10 imma nkki umn$ gigun is-ur-ra-tsflidm s-kra n-uswingim ya,ni, a ku win siditnn$ a-tgam. ra-ipkam ntta f-walli-awn-tt-issïiyyrn, wanna ra-ig-iyt. 11 way-aytma, urd nkkin a-ittinin i-mddn “iqqan-k∫n-d a-t++allm i-ddat-nnun”. mayad a-f-a-yyi-sul-ssrfufunn. a ku mrad is-a-yasn-ttini$ $mkan, ur-ra-yyi-it+i yan $akud nna-tbrrap$ f-uggjdi l-lmasip. 12 imma mddn-an lli-k∫n-issndudiyn, amar yufan ad-bbin igiwal-nsn kullut. 13 way-aytma, i$ra-yawn rbbi a-tr+mm z$-iskraf. walaynni a-ur-ttinim “ntyawr+am $ilad, n+,ar a-nskar aynna ira i*f-nn$.” a ku illa fllawn a-ttpnnum ar-ttqasam i-ngratun. 14 hati tmun-d lmona n- ro kullutt $-yan-wawal ar-ittini: “a-ttirit adjar-nnk zund i*f-nnk.” 15 walaynni i$-a-ttlbaym i-ngratun ar-t ttam tifiyi n-ingratun, han ra-thlkm i-ngratun.

16 walaynni rad-awn-ini$, skarat-bdda s-mad-awn-imala rrup lqudus bla-da-tswingimm $-ma-ittiri i*f-nnun. 17 a ku ul n-bnadm ar-ittiri

ma-ur-ittiri rrup lqudus, ula rrup lqudus ar-ittiri ma-ur-ittiri-uwl n-bnadm. hatni ar-gigun-tmma$n aylli$ ur-a-tskarm ma-ttirim. 18 walaynni i$-a-tskarm mad-awn-imala rrup lqudus, ur-ra-sul-tqamam $-iskraf n- ro.

lmasip ir+m-a$ z$-iskraf

rrup n-rbbi ula ul n-bnadm

galaïiyya 249

19 han iskkirn n-bnadm, nssn mamnk ad-gan. ar-tznun ar-tfsadn ar-t thun i-ngratsn, 20 ar-tobadn ilahat n-ddunit-ad ar-skarn ssipr, ar-tkrhun ar-t+in ar-tnuwwa n ar-tbzagn f-ingratsn, ar-ttirin ad-ag∫rn wiyya,, ar-tmma$n d-wanna ur-zgisn-igin, ar-rggmn wanna ur-didsn-ibiddn, 21 ar-ttirin ad-am+n ma-ur-igin winsn, ar-tnufuln s-tissi ar-tmunun f-tillay-nsn ∫* nnin, kullu iskkirn-ad d-ma-tn-irwasn. rad-awn-ini$ s-lmoqul $mklli-awn-nni$ $ayd izrin, $willi skarnin $mkan ur-rad-k mn s-tgldit n-rbbi.

22 imma l$llt n-rrup tga lpnant d-lfrp d-lhna d-ããbr, ar-ntoawan wiyya, ar-didsn-ntfulki ar-didsn-ntbddad 23 ar-didsn-ntr*u

ar-bdda-nqq∫ay $-i*f-nn$. hati wan ti$awsiwin-ad, ur-illi kra n- ro tnt-yag∫in. 24 a ku kullu wanna igan win lmasip yasuo, iga i*f-ns d-wad immutn f-uggjdi ba a-gis-immt kullu ma-ittiri bnadm i-i*f-ns ula kullu ma-y∫* nn. 25 imma $ilad $-nddr s-tpkimt n-rrup lqudus, illa fllann$ a-nskar s-mad-a$-imala rrup lqudus. 26 a-ur-nssim$ur i*f-nn$ ula-da-nt+i d-yan ula-da-nttiri ma-igan win wiyya,.

((6)) 1 way-aytma, i$-n-tufam kra n-yan i,r $-ma-y∫* nn, illa fllawn kunni lli-$-tlla l$llt n-rrup lqudus a-dids-tsawlm s-lpnant trarm-t s-u$aras. walaynni

awiyat-stt $-i*f-nnun, a-ur-t,rm ula kunni. 2 tmoawanat i-ngratun $-aynna fllawn i++ayn. $mkad a-s-ra-tssafawm luãit l-lmasip. 3 walaynni i$-illa ma-i$aln is-iga kra, hati isskarks f-i*f-ns, a ku ur-igi yat. 4 illa f-kud yan a-iswingim $-ma-iskar ba a-i+r is-ifulki n$d uhu. i$-ifulki rad-as-yili masa-itfrap d-i*f-ns bla-da-itmnad $-mad-skarn wiyya,. 5 a ku kud yan ra-yasi ma-t-id-yu kan. 6 kullu wanna itlmadn awal n-rbbi, illa fllas a-yaïïu l*ir nna-dars-illan d-umslmd-ns. 7 ad-ur-tjlum i*f-nnun. ur-i+,ar yan a-stt-izzri f-rbbi. 8 amud nna-n-tlupm, nttan a-ra-tmgrm. yan iskarn s-ma-ittiri-uwl n-bnadm, z$-uwl-ns a-z$-ra-imgr lmut. imma yan iskarn s-ma-ittiri rrup lqudus, z$-rrup a-z$-ra-imgr tudrt idumn. 9 a-ur-ntrmay $-ufulki-ad nskar, a ku ra-nmgr ããabt $-uzmz-ns i$-ur-nhruããi. 10 illa fllann$ a-nskar afulki $-kullu mddn $akud nna-nufa, s-ugg∫ar $-aytmatnn$ lli-umnnin s-lmasip. 11 +rat mn k ayd-s-mqqurnt tirra-yad-awn-in-uri$ nkki s-ufus-inu. 12 imma $willi-awn-ittinin a-t++allm i-ddat, ran ntni ad-r,un mddn s-ma-igan win ddat, ba a-ur-rfufnn f-ssibt n-uggjdi l-lmasip. 13 imma ayt-t+allit-an, ula ntni ur-a-skarn kullu ma-ityaran $- ro, walaynni ar-gigun-ttirin a-t++allm i-ddat ba ad-al$n i*f-nsn f-ma-ityawskarn i-ddat-nnun. 14 imma nkki ur-rad-al$$ abla aggjdi n-siditnn$ yasuo lmasip. a ku s-uggjdi l-lmasip a-s-mmut$ i-ddunit, immt-iyi ma-igan win ddunit. 15 imma ta+allit n-ddat ur-tgi yat, zund i$-as-t++ullam zund i$-as-ur-t++ullim. walaynni ta$awsa ihiyyan a-stt-igan tudrt l-ljdid lli-darun-illan.

l$llt n-rrup lqudus

ããabt n-ufulki

galaïiyya 250

16 ad-awn-tili sslamt n-rbbi d-rrpmt-ns i-kullu winna skarnin s-tnbaïï-ad, a-tn-igan d-ayt-rbbi n-ããapt. 17 imma $ilad, ,alb$-awn a-ur-sul-izayd yan i-tkrrayin-inu. a ku ibrrayn-ad usi$ $-ddat-inu, ntni timitar n-yasuo ad-gan. 18 a-gigun-tili lbaraka n-siditnn$ yasuo lmasip, ay-aytma. amin.

251

* tabrat n-bulus i-umnaggar %-afsus *

((1)) 1 z$-bulus arqqas l-lmasip yasuo $mklli ira rbbi. i-im+layn n-rbbi $-tmdint n-afsus lli-zganin $-u$aras l-lmasip yasuo. 2 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip.

3 ar-bahra-ntal$ rbbi babas n-siditnn$ yasuo lmasip, a ku ibark-a$ f-uwdm l-lmasip s-kullu lbarakat n-rrup lli-llanin $-tgldit n-ignna. 4 lli$ ur-ta-i*lq ddunit, i+li-a$ d-lmasip ba a-ng wins,

n$us $-i+ri-ns z$-kullu ma-igan loib. ipnnu ginn$ 5 iqãad ad-a$-ig d-tarwa-ns f-uwdm n-yasuo lmasip. $mkan a-ira, ir,u srs. 6 ar-t-bahra-ntal$ f-lpnant-ad iggutn lli-s-a$-ibark f-uwdm n-yus iozzan 7 lli-a$-ifran z$-lhalak s-idammn-ns, issitti fllann$ ddnub-nn$. matta $un kad s-tggut lpnant n-rbbi lli-s-a$-ibark, 8 ula tawassna-yad d-tpkimt-ad lli-a$-d-issbayyn. 9 a ku issbayyn-a$-d ta$awsa-yad intln, iml-a$-d ma-ira a-iskr ir,u srs iqãad-t f-ufus l-lmasip, 10 yiri a-t-issafu $-isigg∫ra n-ddunit. hati ra-issmun kullu ma-illan $-ignna ula $-ddunit, ig-t kullu $-ddu-ufus l-lmasip. 11 rbbi i+li-a$ d-lmasip ula nkk∫ni ba a-ng mddn-ns, $mklli iqãad nttan lli-bdda-iskarn ma-ira $-kullu ma-ijrrun. 12 i+li-a$ ba a-d-ginn$-iban lmjd-ns, nkk∫ni lli-izwarn is-n-nga rrja-nn$ $-lmasip. 13 ula kunni, twrrim tgam wins lli$-k∫n-in-ilkm-wawal l-lpqq, a-t-igan d-l*bar ifulkin lli-s-tnjmm. lli$ tumnm s-lmasip ityawfka-yawn rrup lqudus lli-f-inna rbbi ra-t-ifk i-mddn-ns, ba a-tissanm izd wins a-tgam. 14 iga tamatart n-is-ra-issafu rbbi kullu timi*ar lli-f-inna ra-tnt-ifk i-mddn-ns. matta $un kad s-iggut lmjd n-rbbi, ar-t-ntal$ bahra.

15,16 f-mayad a-f-a-bdda-fllawn-t kar$ rbbi, a ku sfld$ f-mamnk a-tumnm s-siditnn$ yasuo, ozzan darun im+layn n-rbbi kullutn. $akud nna-t+alla$

ar-k∫n-d-swingim$, 17 ar-t,alab$ babatnn$ imqqurn lli-igan rbbi n-siditnn$ yasuo lmasip ad-awn-yakka rrup n-tpkimt d-twassna ba a-ti-tissanm $mklli iga. 18 ar-ti-t,alab$ a-ir+m alln l-loaql-nnun, ba a-tissanm ma-iga rrja-yad iãpan lli-mi-k∫n-i+li, ula lbarakat ggutnin lli-ra-ifk i-im+layn-ns, 19 ula tapkimt-ns lli-bahra-ginn$-itjhhdn nkk∫ni lli-srs-yumnn. a ku tapkimt lli-ginn$-illan, tga-t-tpkimt itjhhdn 20 lli-s-d-issnkr lmasip z$-lmut, issgawr-t f-ufasiy-ns $-tattuyt n-tgldit n-ignna 21 f-uflla n-kullu lmalayka ula larwap ula ssulïat ula lquwwat, ig ism-ns f-uflla n-kraygatt ism $-ddunit ula li*rt. 22 ig-t d-ugayyu f-kullu ma-illan, isrs kullu ma-illan $-ddu i,arn-ns s-l*ir n-umnaggar n-willi ganin wins. 23 amnaggar iga ddat l-lmasip, d-nttan a-$-a-itkmmal lmasip lli-itkmmaln kullu ma-illan $-kraygatt mani.

lbarakat lli-s-a$-ibark

rbbi

bulus i,alb rbbi a-ibark

ayt-afsus

*fsus 252

((2)) 1 imma kunni $ayd izrin tgam zund i$-tmmutm i-ma-igan win rbbi, f-ssibt n-ddnub-nnun ula kullu ma-tskarm y∫* n. 2 tkkam-ttin ar-ttidum $-u$aras

n-ddunit-ad, ar-tt,farm lquwwa y∫* nn lli-itjhhdn $-ignwan. tga rrup lli-itpkamn $ilad $-$willi ur-sflidnin s-rbbi. 3 nkka-ttin kullwa$ ar-didsn-nttidu $-u$aras-an ar-nskar s-kullu ma-ira bnadm i-i*f-ns ar-tt-ntawi $ir $-iswingimn-nn$ ula hwat-nn$. ula nkk∫ni $-uwssan-an, illa fllann$ l$a,ab n-rbbi zund kullu mddn. 4 imma rbbi, tggut dars rrpmt, ipnnu ginn$ s-lpnant-ns iggutn, 5 issddr-a$ d-lmasip $akud lli$ sul nmmut $-ddnub-nn$. hati s-lpnant n-rbbi a-s-tnjmm. 6 issnkr-a$-d yall-a$ d-lmasip yasuo, issgawr-a$ dids $-tgldit n-ignna, 7 ba a-iml, $ilad ula kullu mayd-d-iftan, mn k a-s-bahra-tggut lpnant-ns lli-s-a$-ibark f-ssibt l-lmasip yasuo. 8 hati f-lpnant-ns a-f-tnjmm lli$ srs tumnm. urd f-ssibt n-kra tskarm kunni, walaynni tga tawafka ifka-yawn-tt rbbi. 9 urd f-ssibt n-ifulkitn-nnun, ba a-ur-yal$ yan i*f-ns. 10 a ku rbbi ad-a$-iskrn $mkan, ig-a$ d-win lmasip yasuo ba a-ntnawal ifulkitn lli-a$-zwar-ijjujad a-tn-nskar.

11 swingimad-d ma-tgam $ayd izrin, kunni lli-ur-igin z$-ayt-rbbi. ar-awn-ttinin ‘$willi ur-++ullinin’ a ku ur-a-tt+allam i-ddat-nnun zund ntni. 12 ur-ta-tssinm lmasip $-uwssan-an, tilim $-brra n-ayt-rbbi

lli-i+li ad-gn mddn-ns. ur-darun ta$amt $-id-lohd lli-s-a-yasn-imala ma-rad-asn-iskr. ur-darun rrja, ula tssnm rbbi $-ddunit. 13 imma $ilad issakmur-k∫n-d s-dars f-ssibt l-lmut l-lmasip yasuo, kunni lli-sttin ikkan taggugm-n. 14 a ku iskr lmasip sslamt $-gr ayt-rbbi d-ayt-tmizar ya,ni, irar sin ad-gn yan, iss,r a$∫rab n-ta+it lli-tn-issngaran. 15 issitti ro s-luãiyat-ns ula lfray,-ns, ba a-issmun sin-ad s-sslamt, iskr z$-gisn yat tasut l-ljdid lli-ra-ig tins. 16 $mkan a-s-iskr sslamt $-gratnn$ kullwa$ d-rbbi s-lmut-ns f-uggjdi, a-ur-sul-tili ta+it i-ngratnn$. 17 lli$-d-yu ka lmasip yawi-d l*bar n-sslamt i-kunni lli-n-aggugnin, wala i-nkk∫ni lli-srs-akmurnin. 18 f-ssibt l-lmasip a-f-n+,ar $ilad a-kullu-nk m s-dar rbbi babatnn$ s-yan-rrup lli-ginn$-illan kullwa$. 19 ur-sul-tgim ibrraniyn ula i$ribn, a ku teïïafm ula kunni $ilad ta$amt $-gr im+layn n-rbbi, tgm z$-ayt-tgmmi n-rbbi 20 lli-ibnnu f-llsas n-irqqasn d-lanbiya, ig lmasip yasuo a+ru imqqurn n-u$+u. 21 nttan a-d-issmunn i+ran, ar-srsn-ibnnu yat-tgmmi n-t+allit ttyaw+lay i-siditnn$. 22 ula kunni ar-srun-ibnnu ba a-kullu-ng yat-tgmmi, izd$ gis rrup n-rbbi.

lmut ula tudrt

sslamt lli-a$-iskr

lmasip

*fsus 253

((3)) 1 mayan a-f-a-fllawn-t,alab$ rbbi, nkki bulus lli-igan apbbas f-ism l-lmasip yasuo f-ssibt n-twuri lli-skar$ $-gratun kunni n-tmizar ya,ni. 2 is-ur-tsfldm f-mamnk ad-iyi-ifk rbbi

lbaraka-yad ba ad-awn-tt-in-sslkm$ s-darun kunni? 3 imla-yyi-d ta$awsa-yad lli-intln kullu $ayd izrin, uri$-awn-in fllas kra $-tbrat-ad. 4 i$-t$ram maylli uri$ ra-tissanm ta$awsa-yad l-lmasip $mklli-stt-fhm$ nkki. 5 trgs f-kullu tasutin lli-zrinin, imma $ilad issbayyn-a$-tt-id rbbi s-tpkimt n-rrup lqudus i-$wid i+li ad-gn irqqasn-ns ula lanbiya-ns. 6 iml-a$-d l*bar ifulkin n-is-rad-k mn ayt-tmizar ya,ni $-lbarakat n-ayt-rbbi ula $-umnaggar n-willi ganin wins, am+n ula ntni kullu ma-inna rbbi rad-a$-t-ifk f-uwdm l-lmasip yasuo. 7 ibark-iyi rbbi ifk-iyi ad-skar$ tawuri-ad l-l*bar ifulkin s-tpkimt-ns itjhhdn lli-gigi-illan. 8 wa**a m++i$ bahra $-gr kullu im+layn n-rbbi, ifka-yyi lbaraka-yad ad-tbrrap$ i-ayt-tmizar n-ddunit f-tmi*ar l-lmasip lli-ug∫rnin kullu iswingimn n-bnadm. 9 ifk-iyi ad-mala$ i-kullu mddn ta$awsa-yad ihiyyan lli-fllasn-intln kullu $ayd izrin, iqãad-stt rbbi lli-i*lqn kullu ma-illan. 10 a ku $ilad f-ufus n-umnaggar n-im+layn-ns a-f-ira rbbi a-issbayyn i-ssulïat ula lquwwat n-ignwan mn k a-bahra-tggut-tpkimt-ns 11 lli-s-ikmml f-ufus l-lmasip yasuo siditnn$ maylli iqãad z$-isizwar. 12 f-ssibt n-ma-iskr lmasip ula f-ssibt n-ma-srs-numn a-f-n+,ar a-n-nakmur s-rbbi $ilad bla-da-ntp am ula-da-ntiksa,. 13 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, a-k∫n-ur-tig∫ra+ f-urfufn-ad $-a-zray$ f-ssibt-nnun, a ku ar-t-zzray$ ba ad-awn-ig l*ir kunni.

14 mayan a-f-,r$ f-ifaddn-inu $-lgddam n-rbbi babatnn$. 15 nttan a-ifkan ism-ad-ns ‘babatnn$’ i-kullu-winna dar tarwa $-ignna ula $-ddunit. 16

,alb$-t ad-awn-yakka z$-tmi*ar l-lmjd-ns, issdus-k∫n $-ug∫ns-nnun s-tpkimt itjhhdn n-rrup-ns, 17 ba a-izd$ lmasip $-uwl-nnun $mklli srs tumnm. ,alb$-t a-k∫n-i++u $-lpnant izzga-k∫n gis, 18 ba a-ti+,arm a-tfhmm, kunni ula kullu im+layn n-rbbi, mn k a-s-tusoa ti$zzif tattuy tdru lpnant l-lmasip, 19 tsspssum $-uwl-nnun s-lpnant-ns lli-bahra-yug∫rn tawassna n-bnadm, ard twrrim tommrm kullu s-ufulki n-rbbi. 20 imma $ilad a-nal$ rbbi lli-i+,arn a-iskr ugg∫ar n-kullu ma-n,alb ula kullu ma-nswingim s-tpkimt-ns itjhhdn lli-ginn$-illan. 21 ad-as-yili lmjd $-umnaggar ula $-lmasip yasuo $-kud tasut n-tasutin, $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin.

((4)) 1 imma $ilad ra-k∫n-,alb$ bahra, nkki-ad igan apbbas f-ism n-siditnn$. ,alb$-k∫n a-tskarm $mklli illa f-willi i+li rbbi ad-gn wins. 2 ++im+ayat

i*f-nnun ar-ttr*um ar-ttãbarm ar-ttpnnum i-ngratun. 3 skarat kullu ba a-bdda-tgm yan $-tamunt n-sslamt lli-s-k∫n-d-issmun rrup lqudus. 4

tawuri n-bulus $-gr ayt-tmizar

ya,ni

lpnant l-lmasip

igzman n-ddat

*fsus 254

yat-ddat a-tgam, yili gigun yan rrup, $mklli darun yan rrja lli-mi-k∫n-i+li rbbi. 5 yili yan siditun ula yan-u$aras lli-s-tumnm ula yan-udum lli-s-tddmm $-waman. 6 yili yan rbbi babas n-kraygatt yan, ar-k∫n-itgabal, ar-srun-iskar afulki, ar-gigun-itbarak kullukn. 7 kraygatt yan ginn$, ttyawfka-yas kra l-lbaraka s-un k lli-tlla-twafka l-lmasip. 8 $mklli ityaran: “$akud lli$ yattuy s-tattuyt, yawi dids $willi inra, ifk lbarakat i-mddn.” 9 walaynni mad-a$-imla-wawal-ad ‘yattuy’? imla-ya$ f-lmasip is-igguz zwar s-tdrut n-wakal. 10 a ku $walli-d-igguzn a-igan $walli yattuyn tigira s-iggi n-ignwan ba a-ikmml kullu ma-illan $-kraygatt mani. 11 nttan a-ifkan i-kra ginn$ ad-gn irqqasn-ns, ifk i-wiyya, ad-sawaln s-mad-asn-imala rbbi, ifk i-wiyya, ad-tbrrapn s-l*bar ifulkin, ifk i-wiyya, ad-tgabaln ar-sslmadn mddn-ns 12 ba ad-i+,arn kullu im+layn n-rbbi ad-qasan tawuri n-rbbi ar-ssdusn ddat l-lmasip. 13 $mkad a-s-rad-kullu-ntzayad $-u$aras l-lmasip ard nwrri ng yan, nissan yus n-rbbi $mklli iga, nwrri nim$ur zund lmasip s-tmu$ra-ns ikmmln. 14 ur-sul-ra-ng zund tarwa m++inin, ar-tn-itawi-wa,u n-kraygatt almmud l-ljdid, ar-jllun s-lpilat n-im$,arn lli-stt-zzraynin f-mddn s-tkrkas. 15 illa fllann$ a-nttini lpqq s-lpnant, ar-ntim$ur $-tamunt l-lmasip lli-igan i*f-nn$. 16 nttan a-ipkamn $-ddat ar-izddi igzman-ns ar-tn-issmyalla, kraygatt agzzum $-illi$ ira. $mkad a-s-ra-ttim$ur ddat ar-ttdus s-lpnant i$-a-iskar kraygatt agzzum $mklli-t-id-iqqann.

17 imma $ilad ra-k∫n-uããa$ s-ism n-siditnn$, ini$-awn a-ur-sul-tskarm zund $willi ur-ssinnin rbbi. ntni jlan-tn iswingimn-nsn bahra, 18 illas

loaql-nsn. aggugn-in f-tudrt n-rbbi, a ku iqqur i*f-nsn iqar-uwl-nsn. 19 wrrin ur-sul-a-tp amn $-yat. ar-skarn kullu mad-rant hwat-nsn, ar-zzrayn ussan-nsn $-ma-ioibn, ar-ttirin a-tzayadn $ir $-iskkirn-nsn ∫* nnin. 20 imma kunni, urd $mkan a-tlmdm f-lmasip. 21 a ku ssn$ is-tsfldm bahra f-yasuo, tlmdm lpqq $mklli-t-id-issbayyn ntta. 22 tlmdm is-k∫n-i*ããa a-tbddlm z$-ug∫ns-nnun, a-ur-sul-tgm $mklli tgam $ayd izrin lli$ ttin-tkkam ar-tskarm ma-ira i*f-nnun, t$alm is-i wa, ur-tssinm is-a-k∫n-itawi s-lhalak. 23 tlmdm is-k∫n-i*ããa a-tadjm rbbi a-k∫n-iskr z$-ljdid $-kullu ma-ttirim ula ma-tswingimm, 24 ba a-twrrim tgm mddn l-ljdid. a ku iskr-k∫n rbbi z$-ljdid ba a-tfulkim $mklli ifulki ntta, ar-tskarm kullu ma-t-itr,un. 25 mayan a-f-rad-awn-ini$, kkisat fllawn kullu tikrkas. illa f-kud yan a-isawal d-g∫mas s-lpqq, a ku nga kullwa$ yan $-ddat l-lmasip. 26 i$-tqlaqlm a-ur-tadjm $ayan a-k∫n-idpi ard tskrm kra y∫* nn. ssittiyat aqlaqal-an ur-ta-n-t,r tafukt, 27 ba a-ur-tadjm i-iblis maniz$ a-n-srun-ik m. 28 imma wanna igan am**ar, i*ããa-t a-ur-sul-itak∫r. yili fllas a-igr $-kra n-twuri, i*dm s-ifassn-ns $-kra i wan, ba a-dars-yili ma-yakka i-willi ur-dar yat.

tinba,in n-tudrt l-ljdid

*fsus 255

29 a-ur-tadjm kra n-iwaliwn ∫* nnin a-tkkan infurn-nnun. sawalat s-iwaliwn wanin lli-ra-ioawn $willi sflidnin $-maylli ptajjan, awin-asn-d lbaraka. 30 a-ur-tti-tssïiyyarm i-rrup lqudus n-rbbi lli-awn-ifka ba a-ig tamatart n-is-tgam wins ar-d-irup-wass lli-$-ra-k∫n-ifukku z$-ddunit-ad. 31 a-ur-tt+im ula-da-ttmma$m ula-da-ttkrhum yan. a-ur-trggmm ula-da-tt$uwwatm ula-da-ttnuwwa m $-yan. 32 illa fllawn a-ttpnnum ar-ttfulkim ar-ttãamapm i-ngratun $mklli-awn-iãamp rbbi f-ssibt l-lmasip.

((5)) 1 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, ,furat rbbi $-ma-iskar, $mklli illan f-tarwa-ns ozzanin. 2 tpnnwat $-kullu mddn $mklli ginn$ ipnna lmasip, isrs i*f-ns

$-lgddam n-rbbi f-ssibt-nn$ zund yat-t$rsi ijddrn s-tujjut imimn. 3 walaynni a-ur-darun-yili ma-yaddrn lfsad ula hwat ∫* nnin ula illa ma-isawaln f-ma-ira a-issmun i-i*f-ns. ur-yuk∫i i-im+layn n-rbbi ad-sawaln s-$mkan. 4 anfat i-ijrman ula tajmmaot i*wan ula ta,ãa f-ma-ioibn. ur-t wi-tjmmaot f-wan $ayan, walaynni ra-i wu i$-a-bdda-tt karm rbbi. 5 a ku iqqan-k∫n-d a-tissanm is-ur-ra-tili ta$amt $-tgldit l-lmasip d-rbbi i-yan itfsadn n$d yan iskarn s- hwat lli-∫* nnin n$d yan ittirin a-issmun ma-iggutn i-i*f-ns. a ku yan ittirin ayda iggutn, iga zund i$-a-itobad ilahat n-ddunit-ad. 6 a-ur-tadjm yan a-k∫n-ijlu s-iwaliwn *wanin, a ku f-ssibt l-l*∫ anat-an a-f-ra-i,r l$a,ab n-rbbi f-willi srs rurnin ti$urdin-nsn. 7 anfat-bdda i-mddn zund $win. 8 ula kunni tkkam-ttin tllam $-tillas, imma $ilad twrrim tk mm s-tifawt n-siditnn$. skarat $mklli-d-iqqann ayt-tifawt, 9 a ku $-tifawt a-$-tlla-tmgra n-ufulki d-lpqq d-kullu ma-ir,an rbbi. 10 siggilat a-tissanm ma-itr,un siditnn$. 11 a-ur-tk mm $-iskkirn *wanin n-ayt-tillas-an walaynni p amat-tn, 12 a ku $aylli skarn $-tntla, ur-akk∫-nri a-t-nbdr. 13 imma kullu ma-d-iffu$n z$-tillas s-tifawt ra-d-iban $mklli iga, 14 ula kraygatt kra-$-tsfaw tifawt ra-ifaw ula ntta. mayad a-f-a-nttini: “faq, a-$wan iïïasn, tnkrd-d z$-lmut ad-ak-yisfiw lmasip.” 15 tawiyat-stt $-i*f-nnun a-bdda-tskarm $mklli-d-iqqann $willi ssnnin ma-illan, urd zund $willi ur-ssinnin yat. 16 skarat afulki nna-mi-tufam kraygatt tasaot, a ku iggut ma-y∫* nn $-uwssan-ad. 17 a-ur-tjlum d-i*f-nnun walaynni +rat ma-gigun-ittiri rbbi. 18 a-ur-tssnufulm i*f-nnun s-tissi lli-ithlakn mddn, walaynni tommarat s-rrup lqudus 19 ar-tsawalm i-ngratun s-iwaliwn n-imurign n-rbbi ula tahlilat ula tal$atin nna-yawn-imala rrup lqudus, ar-ttirirm ar-ttasim amarg i-siditnn$ z$-uwlawn-nnun, 20 ar-bdda-tt karm rbbi babatnn$ f-kraygatt kra s-ism n-siditnn$ yasuo lmasip.

21 illa f-kud yan a-isflid s-wayya,. $mkad a-s-ra-ttuqqarm lmasip. 22 wa-tim$arin, sflidamt

ayt-tifawt

tim$arin d-irgazn

*fsus 256

s-irgazn-nnunt $mklli tsflidmt s-siditnn$. 23 a ku argaz iga i*f n-tm$art, $mklli iga lmasip i*f n-umnaggar n-willi ganin wins. ig-umnaggar ddat l-lmasip, ig ntta anjjam-ns. 24 hati illa f-tm$art a-bdda-tsflid s-urgaz-ns $mklli isflid-umnaggar s-lmasip. 25 imma kunni a-irgazn, tpnnwat $-tm$arin-nnun, $mklli ipnna lmasip $-umnaggar ifk tudrt-ns fllas 26 ba a-t-i+li s-wawal-ns, iss$us-t s-usird n-waman. 27 $mkan a-iskr ba a-t-yawi zund yat-tslit ifulkin $-ur-tlli kra n-trkkut ula kra n-ini,i ula kra igan zund $ayan, ba a-zgis-iskr amnaggar am+lay s-lmjd iggutn bla gis illa kra y∫* nn. 28 $mkad a-s-illa f-urgaz a-itpnnu $-tm$art-ns zund ddat-ns. a ku yan itpnnun $-tm$art-ns, hati i*f-ns a$a-itpnnu. 29 ur-illi ma-itkrhun ddat-ns, walaynni ar-tt-i u a ar-tt-gis-itawi. $mkad asa-stt-itawi lmasip $-umnaggar n-willi ganin wins. 30 imma nkk∫ni nga igzman n-ddat-ns, 31 $mklli ityaran: “mayan a-f-ra-ifl-urgaz babas d-innas imun d-tm$art-ns. hatnin sin rad-wrrin gn yan.” 32 awal-ad tlla gis yat lmona intln, a ku imla-ya$ f-tamunt l-lmasip d-umnaggar-ns. 33 walaynni imla-ya$-da$ is-illa f-kraygatt yan gigun a-bdda-itpnnu $-tm$art-ns zund i*f-ns, yili f-tm$art a-bdda-tsflid s-urgaz-ns.

((6)) 1 imma kunni a-tarwa m++inin rad-awn-ini$, skarat s-wawal n-ayt-darun $mklli ira siditnn$, a ku mayad iga lpqq gigun. 2 ityara: “awi-tt $-babak d-innak.”

luãit-ad tga tamzwarut lli-f-inna rbbi ra-ibark $willi srs skarnin, 3 a ku izuyd inna: “ba ad-ak-yili l*ir, t$zzif tudrt-nnk f-wakal.” 4 imma kunni a-id-babatsn rad-awn-ini$, a-ur-tssqlaqalm tarwa-nnun, walaynni rbbat-tn s-ulmmud n-siditnn$ ar-asn-tmalam mamnk a-s-srs-skarn.

5 imma kunni a-i*ddamn rad-awn-ini$, skarat s-wawal n-id-siditun n-ddunit-ad, ar-tn-ttuqqarm ar-ttadrm i-i*f-nnun $-lgddam-nsn. skarat s-iwaliwn-nsn s-nniyt

n-uwl-nnun zund s-iwaliwn l-lmasip. 6 a-ur-tskarm $ir ba a-k∫n-+rn mddn krn-k∫n, walaynni *dmat $mklli-d-iqqann i*ddamn l-lmasip, ar-bdda-tskarm ma-ira rbbi s-nniyt-nnun. 7 *dmat s-lfrp zund i$d siditnn$ a-mi-tt*damm urd bnadm, 8 tissanm is-ra-irar siditnn$ i-kraygatt yan f-ma-iskar ifulki, ig-iyt ismg n$d win i*f-ns. 9 imma kunni a-id-siditsn rad-awn-ini$, skarat afulki i-i*ddamn-nnun bla-da-tn-tssiwidm. a ku tssnm is-illa yan $-ignna, iga siditsn ig siditun ula kunni, ur-a-iskar s-uwdmawn.

10 awal-inu igg∫ran iga-t: dusat $-siditnn$ s-tdwast-ns itjhhdn. 11 asiyat kullu imqlad n-rbbi ba a-ti+,arm a-tt,a,,am lpilat n-iblis. 12

a ku urd bnadm a-d-ntmma$, walaynni larwap ∫* nnin ula ljnun tjhhdnin ula ssulïat n-ignwan ula lquwwat n-tillas n-ddunit-ad. 13 mayan a-f-rad-awn-ini$, asiyat kullu imqlad n-rbbi, ba a-ti+,arm a-tbiddm tzgam $-wass y∫* nn, tmma$m ar isigg∫ra sul tbiddm.

tarwa d-ayt-darsn

i*ddamn d-id-siditsn

imqlad n-rbbi

*fsus 257

14 biddat $ilad tzgam. bkisat s-tag∫st l-‘lpqq’, tgm i-idmarn-nnun abannk n-‘rr,a n-rbbi’, 15 tqqnm i-i,arn-nnun tur+iyin n-‘zzoamt s-tbrrapt l-l*bar n-sslamt’, 16 tasim tamsntlt n-‘ttiqa $-rbbi’ lli-i+,arn a-n-fllawn-tpãar kullu i+,kan jddrnin llisa-k∫n-ikkat iblis. 17 gat f-i*f-nnun asddul n-‘ujnjm’, tam+m $-ufus-nnun ta++it n-‘wawal n-rbbi’ lli-awn-ifka rrup lqudus, 18 ar-tt+allam $-kraygatt luqt $mklli-awn-imala rrup lqudus, ar-tt,alabm rbbi f-kraygatt kra, trarm loaql bla-da-ttrmaym, ar-bdda-ti-tt,albm a-itoawan kullu willi i+li ad-gn wins. 19 ,albat rbbi flla ula nkki, ad-iyi-iml ma-rad-ini$ $akud nna-sawal$ s-mddn, ba a-tbrrap$ s-zzoamt f-l*bar ifulkin i-willi ur-jju-fllas-sfldnin. 20 hati $ilad ‘amazan $-iskraf’ ad-gi$ f-ssibt l-l*bar-ad. ,albat rbbi a-yyi-ioawn ad-sawl$ s-zzoamt $mklli-yyi-d-iqqann. 21 imma $ilad, uzn$-awn-in ti*ikus. iga g∫matnn$ iozzan, ig a*ddam ifulkin n-siditnn$. rad-awn-yini kullu f-mamnk ad-gi$ ula mad-skar$. 22 mayad a-f-awn-t-in-uzn$, ba a-tissanm mamnk a-nga, izzoam ulawn-nnun. 23 ad-awn-tili sslamt ay-aytma kullukn. ,alb$ rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip ad-awn-ifk a-ttpnnum i-ngratun ar-ttamnm bahra. 24 a-tili lbaraka i-kullu willi ittirin siditnn$ yasuo lmasip s-tayri idumn.

258

* tabrat n-bulus i-umnaggar %-filibbi *

((1)) 1 z$-bulus d-timutaws, i*ddamn l-lmasip yasuo, i-kullu im+layn l-lmasip yasuo $-tmdint n-filibbi ula ingabaln d-imoawann-nnun. 2 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip.

3 ar-t kar$ rbbi-nu $akud nna-fllawn-swingim$. 4 ar-tfrap$ $akud nna-ti-t,alab$ f-ssibt-nnun kullukn, 5 a ku ar-didi-ttmoawanm $-twuri l-l*bar ifulkin z$-wass amzwaru sul s-$assad. 6 hati ssn$

mayad bahra: rbbi lli-gigun-igran afulki ra-t-issafaw ard ikmml $-wass lli-$-ra-d-iwrri lmasip yasuo. 7 iqqan-iyi-d a-gigun-swingim$ kullukn $mkan, a ku usi$-k∫n-bdda $-uwl-inu. lli$ a-tpama$ f-l*bar ifulkin ar-t-zzga$ $-uwlawn n-mddn, ula $ilad $-tyama+$ ili$ $-iskraf, tk mm didi kullukn $-lbaraka n-twuri-ad. 8 rbbi a-flla-igan inigi, yissan mamnk a-yyi-inqqa-umarg-nnun, ar-k∫n-ttiri$ s-tayri l-lmasip yasuo. 9 imma $ilad ar-t,alab$ rbbi ad-awn-issigat bahra lpnant n-ingratun, ifk-awn a-tissanm kullu ma-igan win lpqq ar-taïïum ma-i wan z$-ma-y∫* nn. 10 $mkad a-s-ra-ti+,arm a-bdda-ttnawalm afulki, t$usm z$-kullu ma-igan loib ula kullu ma-i p amn mddn ar ass lli-$-ra-d-ya k lmasip. 11 rad-awn-tigat ããabt n-ufulki lli-gigun-iskar yasuo lmasip, iban gigun lmjd n-rbbi, al$n-t mddn f-ssibt-nnun.

12 way-aytma, ri$ a-tissanm $ayad-iyi-ijran izuyd $-twassna l-l*bar ifulkin, 13 aylli$ ssnn kullu im*zniyn l-lqãr d-wiyya, ggutnin izd f-ssibt

l-lmasip a-f-tyama+$. 14 ula aytmatnn$, iggut gisn ma-iwrrin idus $-siditnn$ f-ssibt n-iskraf-inu. zomn bahra ar-tbrrapn s-ugg∫ar s-wawal n-rbbi, ur-a-tiksa,n yat. 15 ssn$ kra gisn ar-ttirin ad-zzwurn ssim$urn i*f-nsn, $ayan kafa-tbrrapn f-lmasip. walaynni illa sul mad-dar-tlla nniyt iãfan, 16 ar-tbrrapn f-ssibt l-lpnant lli-gisn-illan, a ku ssnn is-iyi-d-yiwi rbbi s-$id ba ad-tpama$ f-l*bar ifulkin. 17 imma wiyya, ya,ni urd s-uwl iãfan asa-tbrrapn f-lmasip, a ku ran ad-am+n $ir kra i-i*f-nsn, irin ad-iyi-ssigatn tanukmut $-lpbs. 18 imma nkki, ma-rad-ini$? abla-ad-frp$ i$-a-sflidn mddn i-tbrrapt f-lmasip, ig-iyt f-imi n-ayt-sin-uwdmawn n$d wid dar ul iãfan. hati rad-sul-frp$, 19 a ku mayd-iyi-ijran, ssn$ is-ra-zgis-njm$ tigira f-ssibt n-ma-flla-tt,alabm rbbi ar-iyi-itoawan rrup n-yasuo lmasip. 20 iggut gigi rrja, iri$ bahra ad-skar$ kullu ma-yyi-d-iqqann s-zzoamt iggutn, ba a-gigi-tban-tmu$ra l-lmasip $ilad zund kraygatt luqt, i$-sul$ ula i$-mmut$. 21 a ku dari nkki: i$-ddr$,

bulus i,alb rbbi a-ibark ayt-filibbi

ifrp bulus s-mad-as-ijran

+ilibbi 259

lmasip a-igan tudrt-inu. i$-mmut$, rad-iyi-yili ma-yufn tudrt-ad. 22 ur-ssin$ manwa ra-gisn-iri$, a ku i$-sul$ $-ddat rad-i+,ar$ ad-zayd$ $-twuri-ad ifulkin. 23 ri$ mayad ula mayan s-sin. ri$ bahra ad-ffu$$ ddunit-ad ili$ d-lmasip, a ku ifulki mayan s-ugg∫ar. 24 walaynni f-ssibt-nnun ra-yaf ad-qama$ $-ddat. 25 ssn$ bahra is-yuf $mkad. rad-sul$ qama$ didun kullukn ba a-ttzayadm ar-ttfrapm $-u$aras n-siditnn$. 26 $mkad a-s-rad-bahra-ttfrapm s-lmasip yasuo f-ssibt-inu $akud lli$ ra-n-da$-darun-a k$. 27 walaynni illa fllawn a-tskarm s-ma-d-im a kan d-l*bar ifulkin l-lmasip. a ku ri$ a-bdda-fllawn-sflid$ is-kullu-tzgam $-yan-u$aras, i$-d-fllawn-aggug$ n$d i$-n-darun-u ki$, ar-kullu-tt*damm s-yat-tnbaïï ba a-tsslmadm lpqq l-l*bar ifulkin $mklli iga 28 bla-da-ttiksa,m z$-willi-k∫n-ssrfufunnin. $mkad a-s-rad-+rn is-llan ntni $-u$aras l-lhalak tilim kunni $-u$aras n-ujnjm, a ku rbbi a-ra-k∫n-ijjnjm. 29 a ku lli$-awn-ifka a-tamnm s-lmasip, ifka-yawn ula tarfufnt f-ssibt-ns. 30 tk mm ula kunni s-imi$ lli-t+ram mma$$ srs nkki, tsfldm ula $ilad is-a-sul-srs-tmma$$.

((2)) 1 is-ur-tdusm tzomm f-ssibt n-ma-tgam win lmasip? is-ur-a-k∫n-tssfjjij tayri-ns? is-ur-a-tsspssam s-tamunt n-rrup-ns? is-ur-darun

lpnant ula lmpbbt iggutn n-ingratun? 2 lli$ darun illa kullu mayan, ra-k∫n-,alb$ ad-iyi-tkmmlm lfrp-inu, tgm kullu yan $-iswingimn-nnun ula tayri-nnun, tmunm $-yan-u$aras, tm a kam-d $-yat-tnbaïï. 3 a-ur-tskarm kra f-a-tzzwurm i*f-nnun ula-da-ttirim a-tmlm is-tgam kra, walaynni ++im+ayat i*f-nnun ar-bdda-ttggam wiyya, d-ma-k∫n-yufn. 4 illa f-kud yan gigun a-ur-iswingim $ir $-ma-ira i-i*f-ns, walaynni a-iswingim ula $-ma-rad-irin wiyya,. 5 illa fllawn a-tswingimm $mklli iswingim lmasip yasuo. 6 iga ntta $mklli iga rbbi, walaynni ur-i$wi $-mayan a-n-sul-iqama $mklli iga rbbi. 7 hati ifl-n kullu mad-dars-illan, iwrri ig zund ismg, ilul $-ããurt n-bnadm. 8 lli$ iga s-ssift n-bnadm, yadr-d i-i*f-ns, iskr kullu ma-gis-ira rbbi aylli$ immut s-lmut i qan f-uggjdi. 9 f-mayan a-f-t-yull rbbi s-tattuyt n-ignna, ifk-as ism lli-yug∫rn kraygatt ism, 10 ba a-d-iknu kraygatt afud s-ism n-yasuo, $-ignna ula $-wakal ula $-ddu-wakal, 11 yini kraygatt ils: “yasuo lmasip a-igan sidis n-kullu ma-illan.” $mkad a-s-rad-kullu-uqqrn lmjd n-rbbi babatnn$.

12 f-mayan a-f-ra-k∫n-uããa$ ay-aytma ozzanin, a ku ssn$ is-tram a-tskarm ma-fllawn-illan, $ilad $-d-fllawn-aggug$ $mklli-ti-tskarm $akud

lli$-n-didun-lli$. f-mayan a-f-rad-awn-ini$: skarat kullu ba a-tssafum ajnjm lli-s-tnjmm, ar-bahra-ttuqqarm rbbi ar-bdda-stti-ttawim $-ma-ira ntta. 13 a ku rbbi a-bdda-gigun-ipkamn ba a-ttirim ma-t-ir,an ar-srs-tskarm.

uguz l-lmasip ula tattuyt-ns

itran $-tillas n-ddunit

+ilibbi 260

14 zaydat $-kullu mayad bla-da-ttngmugm ula-da-tt+im, 15 ba a-t$usm bla gigun illa kra l-loib, tgm tarwa wanin n-rbbi $-wammas n-tasut-ad y∫* nn ijlan. ha-kunni zund itran $-ignwan asa-tfawm $-wammas-nsn, 16 ar-asn-tmalam awal n-tudrt. mayan a-s-rad-srun-frp$ bahra $-wass lli-$-ra-d-ya k lmasip, +r$ is-urd bla lfaytt asa-tazzal$ ar-tnhataf$ $-darun. 17 wa**a i$-rad-ffin idammn-inu f-iggi n-twafka l-liman-nnun zund aman n-wa,il lli-tffin mddn f-twafkiw-nsn $-lgddam n-rbbi, ha-yyi r,i$ s-mayan, frp$ srun kullukn. 18 ula kunni illa fllawn a-srs-tr,um, tfrpm didi.

19 ar-trju$ $-siditnn$ yasuo ad-awn-in-azn$ timutaws $-mayd-d-yakmurn ba a-yyi-d-issfrp ula nkki s-kra l-l*bar z$-darun. 20 ur-dari yan

iswingimn zund nttan, ar-tt-itawi bahra $-mamnk a-tgam. 21 a ku kud yan ar-iswingim $-ma-igan wins, urd ma-igan win yasuo lmasip. 22 imma kunni tssnm f-timutaws is-ifulki bahra, tissanm mamnk a-didi-it*dam zund arraw d-babas $-twuri l-l*bar ifulkin. 23 ar-trju$ a-t-in-azn$ $ilad, walaynni ar-tql$ ard +r$ ma-s-rad-iyi-tgg∫ru $id. 24 ha-yyi tiqqn$ $-siditnn$ ra-n-a k$ ula nkki s-darun $-mayd-d-yakmurn. 25 swangm$ is-ra-yaf ad-awn-in-rar$ ula g∫matnn$ abafruditus lli-didi-it*damn ar-itbddad $-tama-nu. iga amazan-nnun, tuznm-t-id a-yyi-ioawn $-ma-yyi-i*ããan. 26 a ku ar-t-inqqa-umarg-nnun kullukn, ïiyyr-as lli$ issn is-tsfldm f-tma,unt-ns. 27 s-ããapt yu,n bahra aylli$ illa f-lmut, imma rbbi ipnna gis. ipnnu flla ula nkki lli$-t-ijjujji, ikkis flla ta$uft-an z$-t$ufiwin ya,ni. 28 mayad a-f-ri$ ad-awn-t-in-azn$ $ilad ba a-ti-t+rm tfrpm dids, wala a-sul-asi$ ta$uft-ns nkki. 29 k mat-t s-darun, tfrpm srs bahra s-ism n-siditnn$. tal$at mddn zund $wad, 30 a ku *da ur-immut f-ssibt n-twuri l-lmasip. ur-i$wi $-tudrt-ns a ku ira a-yyi-itoawan $-maylli mi ur-t+,arm kunni.

((3)) 1 way-aytma, awal-inu igg∫ran iga-t: “frpat $-siditnn$.” ur-flla-i++ay ad-awn-da$-ara$ mayad, walaynni ra-k∫n-ioawn a-ur-tjlum. 2 rarat loaql

z$-ayt-iskkirn-an ∫* nnin, a ku zund i,an ad-gan, ar-tbbin ddat n-mddn. 3 imma ayt-t+allit iãpan, a-tn-igan d-nkk∫ni urd ntni. ar-ntobad rbbi s-tpkimt n-rrup-ns, ar-ntzoam f-ssibt l-lmasip yasuo. ur-a-nbnnu f-ma-igan win ddat n-bnadm. 4 mrad is-ri$ nkki, illa dari $-ddat-inu mafa-bnnu$. a ku i$-illa kra n-yan i$aln is-dars krafa-ibnnu f-iskkirn n-ddat, illa dari mayan s-ugg∫ar. 5 ++ullan-iyi $-wis tam-uwssan, g$ z$-ayt-rbbi, z$-tqbilt n-bnyamin, ar-sawal$ s-iwaliwn n-ayt-yudaya z$-m++iy-inu. kki$-ttin gi$ afarisi, ar-skar$ s- ro kullut. 6 iozzu-dari-u$aras-an bahra, aylli$ a-ssrfufun$ ayt-umnaggar l-lmasip. ar-skar$ kullu ma-flla-illan ba ad-tr,u$ rbbi s-ufulki lli-igan win ro.

tugga f-timutaws d-abafruditus

mamnk a-s-ra-nr,u rbbi?

+ilibbi 261

7 walaynni kullu kra pasb$ iga-yyi afulki $-uwssan-an, pasb$-t $ilad ur-igi yat f-ssibt l-lmasip. 8 pasb$ kullu ti$awsiwin-an zund ur-gint yat, a ku tlla dari $ilad ma-tnt-yufn bahra, a-stt-igan d-twassna l-lmasip yasuo lli-iwrrin iga sidi. f-ssibt-ns a-f-gi$ ti$awsiwin-an d-irkan, fl$ kullu ma-dari-illan ba ad-iyi-yili lmasip, 9 g$ ula nkki wins. ur-sul-a-skar$ f-ad-tr,u$ rbbi s-iskkirn n- ro, walaynni ir,a flla f-ssibt n-mad-umn$ s-lmasip. a ku $mkad asa-itr,u rbbi f-kullu-willi srs umnnin. 10 imma $ilad ri$ ad-issan$ lmasip ula tapkimt itjhhdn lli-t-id-issnkrn z$-lmut, issan$ ula tamunt n-tmmariw-ns, iri$ ad-g$ zund nttan $-lmut-ns 11 ard nkr$ ula nkki z$-gr willi mmutnin.

12 ur-nni$ izd nkkin a-irupn kullu mayad ula kmml$ gis, walaynni ar-tzayad$ s-lgddam ba ad-am+$ maylli-f-iyi-yum+ lmasip yasuo. 13 way-aytma,

ur-nni$ is-t-um+$ $ilad, walaynni yat-t$awsa kad-skar$: ar-n-fal$ ma-illan $-t$urdin, ar-ttidu$ s-ma-illan $-lgddam. 14 ar-tazzal$ ad-rup$ ttmi, ba ad-am+$ lkas lli-igan tudrt n-uflla lli-s-iyi-d-i$ra rbbi f-uwdm l-lmasip yasuo. 15 i*ããa-ya$ a-nswingim $mkan, kullu wanna ginn$ imqqurn $-u$aras n-rbbi. walaynni i$-darun kra n-iswingimn ya,ni, rad-awn-iml rbbi ti$awsiwin-an $mklli gant. 16 imma $ilad illa fllann$ a-bdda-nskar s-tnba,in lli-nlmd. 17 way-aytma, skarat kullukn zund nkki, t,furm $willi munnin d-u$aras lli-awn-nmla. 18 a ku nni$-awn-t kigan d-twaliw, ini$-awn-t-da$ $ilad s-imïïawn: iggut ma-iskarn zund i$-ur-igi-uggjdi l-lmasip yat. 19 rad-gg∫run ntni s-lhalak, a ku ar-tobadn adis-nsn. $ayllisa-tfrapn a-ra-tn-i p m, a ku ar-tsalan $ir ma-igan win ddunit-ad. 20 imma nkk∫ni nga ayt-ignna. nga-n rrja-nn$ $-unjjam lli-ra-d-ya k z$-ignna ar-srs-ntql, a-t-igan d-siditnn$ yasuo lmasip. 21 nttan a-ra-irar ddat-nn$ n-wakal a-tg zund ddat-ns l-lmjd s-tpkimt lli-s-i+,ar a-ig kullu ma-illan $-ddu-ufus-ns.

((4)) 1 way-aytma, tozzam dari bahra, ar-iyi-inqqa-umarg-nnun. kunni a-s-a-tfrap$, tgm ttaj n-i*f-inu. way-aytma ozzanin, illa fllawn a-tzgam $mkan

$-siditnn$. 2 rad-,alb$ z$-afudiyya, ,alb$ ula z$-sinti*a, a-d-m a kant i-ngratsnt $-tamunt n-siditnn$. 3 ,alb$-k ula kiyi ay-amoawn-inu ifulkin, a-toawnt tim$arin-an. *dmnt ntnti $-twuri l-l*bar ifulkin $-tama-nu nkki d-klimantus d-imoawann-inu ya,ni lli-mi-tyaran ismawn-nsn $-warra n-willi ïïafnin tudrt idumn. 4 frpat-bdda $-siditnn$. ra-t-da$-ini$, frpat. 5 mlat i-kullu mddn mn k a-illa ããbr-nnun. hati yakmur-d siditnn$. 6 a-ur-tasim ta$uft f-kra, walaynni t++allat ar-tt,alabm rbbi f-kraygatt kra, ar-ti-tt karm ar-as-ttinim f-aynna-k∫n-i*ããan. 7 $mkad a-s-rad-awn-tili sslamt n-rbbi

tizzla lli-s-ira bulus a-ilkm ttmi

lfrp d-sslamt

+ilibbi 262

lli-yug∫rn iswingimn n-bnadm, ra-tgabl ul-nnun ula loaql-nnun $-tamunt l-lmasip yasuo. 8 way-aytma, awal-inu igg∫ran a-t-igan: a-tswingimm $-ma-igan lpqq ula ma-$-illa ma-ttuqqarm ula ma-y∫$+ann ula ma-i$usn ula ma-imimn ula ma-i wan. i$-illa kra ifulkin ula kra-$-illa ma-ttal$m, swingimat $-t$awsiwin-ad. 9 kullu ma-zgigi-tlmdm tam+m-t tsfldm-as t+rm-t gigi, skarat srs. $mkad a-s-rad-bdda-didun-yili rbbi n-sslamt.

10 imma $ilad frp$ bahra $-siditnn$ a ku twrrim ar-gigi-tswingimm. ssn$ is-a-bdda-gigi-tswingimm, walaynni ur-t+,arm

a-tskrm kra ar $ilad. 11 urd f-ssibt n-ptajja$ kra a-f-nni$ mayan, a ku lmd$ ad-qnou$ s-aynna-dari-illan. 12 i$-dari-idrus ula i$-dari-iggut, ssn$ ma-rad-skr$. a ku lmd$ kra iozzan, issan$ mamnk ad-tqnao$ s-kullu kra-yyi-ijran. zund i$- boa$ tirmt zund i$-qama$ s-la+, zund i$-dari ma-iggutn zund i$-dari ma-idrusn. 13 +,ar$ i-kraygatt kra s-tdwast l-lmasip lli-yyi-issdusn. 14 imma kunni, afulki ayd-gigi-tskrm $ilad $-didi-tbiddm $-tnukmut-inu. 15 tssnm kunni n-filibbi, $akud lli$ ffu$$ tamazirt n-makiduniyya $-uwssan zwarnin l-l*bar ifulkin, ur-didi-ibidd kra n-umnaggar $-‘fk-am+’ abla kunni wapdukn. 16 imma kunni, lli$-n-qama$ $-tmdint n-tasaluniki taznm-iyi-n lmoawnt urd $ir yat-twal ula snat $akud lli$ ptajja$. 17 urd nkkin a-iran kra i-i*f-inu, walaynni ri$ ad-darun-tigat ããabt $-lpsab-nnun. 18 imma $ilad ha-yyi boa$, yili dari ma-yufan z$-l*ir, a ku issrup-iyi-d abafruditus maylli-yyi-di-tuznm. iga zund tujjut imimn ula zund yat-twafka ittrsn $-lgddam n-rbbi lli-s-ifrp ir,u srs. 19 rbbi lli-mi-gi$ wins rad-awn-yakka kullu ma-tptajjam z$-tmi*ar l-lmjd-ns f-uwdm l-lmasip yasuo. 20 rbbi babatnn$ a-bdda-ntal$ $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin. 21 ar-n-tsllam$ f-kullu im+layn l-lmasip yasuo. ar-n-fllawn-tsllamn aytmatn lli-didi-llanin. 22 ar-n-kullu-fllawn-tsllamn im+layn n-$id, bahra $wid ganin z$-tgmmi n-qayãr. 23 a-gigun-tili lbaraka n-siditnn$ yasuo lmasip.

kra iozzan ilmd-t bulus

263

* tabrat n-bulus i-umnaggar %-kulussi *

((1)) 1 z$-bulus arqqas l-lmasip yasuo $mklli ira rbbi, d-z$-g∫matnn$ timutaws. 2 i-aytmatnn$ $-tmdint n-kulussi, a-tn-igan d-im+layn n-rbbi lli-zganin $-u$aras l-lmasip. ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$.

3 ar-bdda-nt kar rbbi babas n-siditnn$ yasuo lmasip $akud nna-yas-nt+alla f-ssibt-nnun. 4 a ku nsfld f-mamnk a-tumnm s-lmasip yasuo, ozzan darun

kullu im+layn n-rbbi, 5 a ku illa darun rrja iãpan f-maylli-awn-in-ip,a rbbi $-ignna. mayd$a-ttrjum, tsfldm fllas $akud lli$-k∫n-in-ilkm-wawal l-lpqq lli-igan l*bar ifulkin. 6 l*bar-ad ar-itkka ddunit kullutt, ar-yakka ããabt $-kraygatt mani, $mklli iskar ããabt $-darun z$-wass amzwaru lli-$-tsfldm f-lbaraka n-rbbi tissanm lpqq $mklli iga, sul s-$ilad. 7 ilkm-k∫n-in f-imi n-abafras lli-didnn$-itmoawann, ig a*ddam iozzan ifulkin l-lmasip f-ssibt-nnun. 8 inna-ya$-d is-k∫n-iommr rrup lqudus s-tayri n-aytmatn. 9 f-mayan afa-bdda-nt+alla ar-nt,alab rbbi f-ssibt-nnun, z$-wass lli-$-fllawn-nsfld sul s-$assad. ar-t-nt,alab ad-awn-issbayyn kullu ma-gigun-ittiri s-twassna ula tapkimt lli-rad-awn-imala rrup lqudus. 10 $mkan a-s-rad-kullu-tgm $mklli-d-iqqann $willi ganin win siditnn$, ar-tskarm s-ma-t-ir,an, tili gigun ããabt n-kullu ma-igan afulki, tzaydm tissanm rbbi $mklli iga. 11 ar-nt,alab rbbi a-k∫n-issdus s-tpkimt-ns itjhhdn ba a-ttãbarm bla-da-ttrmaym, 12 ar-ttfrapm ar-tt karm rbbi babatnn$ lli-awn-ifkan ta$amt $-lwrt lli-ra-yili i-im+layn-ns $-tgldit n-tifawt. 13 ijjnjm-a$-d kullu z$-tgldit n-tillas, i k m-a$-d s-tgldit n-yus iozzan 14 lli-a$-ifukkan issitti fllann$ ddnub-nn$.

15 iga lmasip ããurt n-rbbi, iml-a$ mamnk a-iga $walli ur-jju-i+ri yan. ig i*fddi izwur kullu ma-i*lq rbbi. 16 a ku srs a-s-ityaw*laq kraygatt

kra $-ignwan ula $-wakal, maylli ibann i-walln n-bnadm ula maylli ur-asnt-ibann, lmalayka ula larwap ula ssulïat ula lquwwat n-ignwan. s-lmasip a-s-ityaw*laq kullu ma-illan, ig kullu wins. 17 illa ntta ur-ta-illi kra ya,ni, d-nttan a-izzgan kraygatt kra $-illi$-t-id-iqqan a-yili. 18 iga lmasip i*f n-ddat lli-igan amnaggar n-mddn-ns. nttan a-igan amzwaru, ig i*fddi n-willi-d-nkrnin z$-lmut, ba a-ig nttan anm$ur n-kullu ma-illan. 19 a ku iqãad rbbi a-gis-yili-ufulki-ns ikmmln. 20 f-uwdm-ns a-f-iqãad rbbi a-irar i-i*f-ns kullu ma-illan $-wakal ula $-ignwan, iskr sslamt $-gras d-mddn f-ssibt n-idammn l-lmasip lli-ffinin lli$ immut f-uggjdi.

l*bar ifulkin

lmasip a-izwarn kullu ma-illan

,ulussi 264

21 imma kunni tkkam-ttin taggugm-n z$-rbbi, tgm inuwwa n-ns f-ssibt n-iswingimn-nnun d-iskkirn-nnun lli-∫* nnin. 22 imma $ilad iskr sslamt $-gratun dids f-ssibt l-lmut l-lmasip $akud lli$ iïïaf ddat n-bnadm. ra-k∫n-i k m s-lgddam-ns t$usm tfulkim bla-gigun-illa kra l-loib. 23 $mkad a-ra-iskr i$-tzuydm tzgam $-lmasip tam+m-bdda gis bla tflm rrja iãpan lli-f-tsfldm $-wawal l-l*bar ifulkin. l*bar-ad a-mi-ttkka-tbrrapt-ns kullu ddunit, wrri$ g$ a*ddam-ns ula nkki bulus.

24 frp$ $ilad s-trfufnt-ad $-a-zray$ f-ssibt-nnun. a ku ar-tkmmal$ s-ddat-inu ma-iqaman $-trfufnt l-lmasip f-ssibt n-ddat-ns lli-igan

amnaggar n-mddn-ns. 25 wrri$ gi$ a*ddam i-umnaggar-ad lli$-iyi-i+li rbbi ad-skar$ tawuri-ad, sslkm$-awn-in kullu iwaliwn-ns. 26 a ku maylli intln kullu $ayd izrin, ur-t-ssinn mddn n-tasutin lli-zrinin, hati issbayyn-t-id rbbi $ilad i-im+layn-ns. 27 iqãad ad-a$-d-iml ta$awsa-yad bahra ifulkin ihiyyan lli-s-ra-ibark kullu timizar n-ddunit. $mkad a-tga: illa lmasip $-uwl-nnun ad-awn-ifk rrja iãpan n-is-ra-n-tk mm s-lmjd-ns. 28 hati lmasip a-f-a-ntbrrap i-kullu mddn, ar-ntnãap kud yan, ar-nsslmad kud yan s-kullu ma-igan tapkimt, ba a-n-n k m kud yan s-lgddam n-rbbi imqqur $-lmasip. 29 f-$mkan a-f-a-tnhataf$ ar-kkat$ takrrayt s-kullu jjhd l-lmasip lli-yyi-issdusn s-tpkimt-ns iggutn.

((2)) 1 ri$ a-tissanm mn ka n-tkrrayt ad-kkat$ f-ssibt-nnun ula f-ssibt n-aytmatn n-lawdikiyya ula f-kullu wiyya, ur-jju-+rinin udm-inu. 2 walaynni ar-skar$ kullu mayad ba ad-zomn-uwlawn-nsn, gn kullu yan s-tayri n-ingratsn, tili-asn lbaraka n-twassna ikmmln f-maylli intln $ayd izrin. a ku rbbi issbayyn-a$-d lmasip, 3 d-nttan a-$-tlla-kullu-tpkimt n-rbbi ula tawassna-ns ihiyyan. 4 nni$-awn mayad ba a-k∫n-ur-ijlu yan s-tkrkas. 5 wa**a-d-fllawn-yaggug-uwdm-inu, illa-n-didun-uwl-inu. hati frp$ $ilad $-fllawn-sfld$ is-tzgam $-tamunt n-ingratun tam+m kullu $-lmasip.

6 ssn$ is-tgam lmasip yasuo d-siditun. d-mayan a-f-rad-awn-ini$, skarat-bdda ma-ira. 7 zzugzat tadrut n-llsas-nnun $-lmasip ar-fllas-tbnnum, tam+m

gis ar-ttdusm $mklli tlmdm, ar-bdda-tt karm rbbi. 8 awiyat-stt $-i*f-nnun a-k∫n-ur-i$wi yan s-iswingimn n-bnadm ula s-tkrkas *wanin lli-mi-tsfldm z$-tasutin lli-zrinin. han tinba,in n-ddunit ad-gant, urd tin lmasip. 9 imma lmasip, nttan a-$-illa-kullu-ufulki n-rbbi ikmmln $-ddat-ns. 10 ula kunni, tlla-yawn tudrt ikmmln f-ssibt n-ma-tgam win lmasip lli-ipkamn $-kullu ssulïat ula lquwwat n-ignwan. 11 nttan a-k∫n-iss$usn, urd s-t+allit lli-tbbin mddn $-ddat-nsn, walaynni iss$us-k∫n z$-ma-issrkan ul n-bnadm. 12 a ku $akud lli$ tddmm s-udum n-waman, ttyawm,alm d-lmasip tnkrm-d dids, a ku tumnm s-tpkimt itjhhdn n-rbbi lli-t-id-issnkrn z$-lmut.

tawuri n-bulus ula tarfufnt-ns

tamunt d-lmasip

,ulussi 265

13 $ayd izrin tgam zund i$-tmmutm i-ma-igan win rbbi f-ssibt n-ddnub-nnun ula f-ssibt ma-ur-jju-tskirm s- ro. imma $ilad issddr-k∫n rbbi d-lmasip. iãamp-a$ f-kullu ddnub lli-nskr, 14 isfi, tallupt l-lpsab lli-fllann$-ipkamn s-luãiyat lli-s-ur-nskir. ikkis-t-in fllann$, yut-as tigusin f-uggjdi. 15 f-uggjdi a-f-inra lmasip ssulïat d-lquwwat n-ignwan, ikkis-asnt imqlad-nsnt, iml i-kullu mddn is-tnt-inra. 16 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, a-ur-tadjm yan ad-awn-in-i k m luãiyat f-ma-ra-t ttam ula ma-ra-tssam, ula f-kra l-loid ula talalit n-wayyur ula kra n-uwssan n-usunfu. 17 a ku ti$awsiwin-an gant $ir amalu n-ma-ra-yili. imma lmasip, nttan a-iãpan. 18 a-ur-tadjm mddn-an a-fllawn-tpkamn. rad-awn-ttinin a-bahra-ttadrm i-i*f-nnun ar-ttobadm lmalayka. ar-bnnun ntni f-mad-+rran $-twargiwin-nsn, ar-ssfurrugn s-iswingimn l-loaql-nsn, 19 walaynni ur-um+n $-lmasip lli-igan i*f n-umnaggar, ar-issdus ddat kullutt, ar-issmyalla igzman-ns d-i*san-ns ba a-ttim$ur ddat $mklli ira rbbi.

20 s-lmut l-lmasip a-s-tmmutm kunni i-tnba,in n-ddunit-ad. mayan a-f-ra-k∫n-sqsa$, ma* aylli$ a-sul-tskarm zund i$-tgam win ddunit? ma* aylli$

a-tskarm s-luãiyat n-mddn? ar-ttinin: 21 “a-ur-ttasim $wan, a-ur-tm,aym $wad, a-n-ur-ttggrm i-$wan.” 22 walaynni kullu ti$awsiwin-an ar-zraynt. i$-tnt-n a ur-sul-qamant. han luãiyat-an, $ir iwaliwn n-bnadm d-ulmmud n-bnadm ad-gant. 23 kra n-mddn $aln is-gant lmoqul a ku ar-trarant mddn ad-bahra-tobadn ar-tadrn i-i*f-nsn ar-ssrfufunn ddat-nsn, walaynni ur-+,arnt luãiyat-an ad-kkisnt hwat ∫* nnin z$-bnadm.

((3)) 1 s-tnkra l-lmasip a-s-k∫n-d-issnkr rbbi z$-lmut. mayan a-f-k∫n-d-iqqan a-bdda-trarm loaql s-ma-igan win ignna, a ku $in a-$-illa lmasip, iskiws f-ufasi n-rbbi. 2 swingimat-bdda $-t$awsiwin n-ignna urd ti$awsiwin n-ddunit-ad. 3 a ku tmmutm f-tudrt lli-izrin, trgs tudrt-nnun l-ljdid $-dar rbbi $-illi$ irgs lmasip. 4 lmasip a-igan tudrt-nnun. $akud lli$ ra-d-iwrri ra-k∫n-yawi a-dids-tilim ula kunni $-lmjd-ns.

5 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, skarat ba a-gigun-immt aynna igan win ddunit-ad: lfsad ula hawa ula asmaqql s-tiï y∫* nn. a-ur-sul-tswingimm $-ma-ioibn

ula-da-ttirim ma-ur-igin winnun, a ku yan ittirin win wiyya, iga zund yan itobadn ilahat n-ddunit-ad. 6 f-ssibt n-kullu $ayan a-f-ra-i,r l$a,ab n-rbbi f-willi srs rurnin ti$urdin-nsn. 7 ula kunni $ayd izrin tkkam-ttin ar-tskarm $mkan, ar-ttsalam ti$awsiwin-an. 8 imma $ilad, illa fllawn a-tkkism kullu $ayan. a-ur-tt+im ula-da-ttuffm f-yan. a-ur-ttnuwwa m ula-da-trggmm $-yan. a-ur-tadjm kra n-iwaliwn ∫* nnin a-tkkan infurn-nnun, 9 ula-da-tsskirkism f-ingratun. a ku ur-sul-tgim $mklli tgam $ayd izrin, s-iskkirn lli-tmyarm ar-tn-tskarm. 10 hati twrrim tgam mddn l-ljdid. rbbi lli-k∫n-i*lqn ar-k∫n-itbddal ba a-twrrim tgm zund nttan, tissanm-t $mklli iga. 11 mayan a-f-ur-a-n++m+lay gu-yunan z$-gu-yudaya, ula $walli dar ta+allit n-ddat z$-walli ur-dar-tlli, ula

tinba,in n-tudrt l-ljdid

ma-y∫* nn ula ma-ifulkin

,ulussi 266

gu-tmazirt-ad z$-gu-tmazirt-an, ula ismg z$-wad-igan win i*f-ns. a ku nga kullu win lmasip, yili lmasip ginn$ kullwa$. 12 kunni, im+layn n-rbbi a-tgam. ira-k∫n i+li-k∫n a-tgm wins. f-mayan a-f-k∫n-d-iqqan a-tommrm s-lpnant, ar-ttmoawanm ar-t++im+aym i*f-nnun, ar-ttr*um ar-ttãbarm i-ngratun 13 bla-da-yawn-tïiyyar f-ingratun. i$-illa yan dar ma-s-a-ita tkka s-wayya,, illa fllas ad-as-iãamp. ãampat i-ngratun $mklli-awn-iãamp siditun. 14 zaydat i-kullu mayad a-bahra-ttirim i-ngratun, a ku tayri a-i+,arn a-tssmun kullu ma-illan s-tamunt ikmmln. 15 adjat sslamt l-lmasip a-tmala i-uwlawn-nnun kullu ma-gigun-ira. a ku i$ra-yawn-d rbbi a-kullu-tgm yan $-tamunt n-sslamt-ad. yili fllawn a-bdda-tt karm rbbi. 16 adjat awal l-lmasip a-iommr ulawn-nnun, ar-tsslmadm ar-ttnãapm i-ngratun s-kullu ma-igan tapkimt, ar-ttirirm i-rbbi ar-ttasim imurign d-tahlilat d-tal$atin nna-yawn-imala rrup lqudus, ar-ti-tt karm z$-uwlawn-nnun. 17 kullu ma-ttinim ula kullu ma-tskarm, skarat-t s-ism n-siditnn$ yasuo, ar-tt karm rbbi fllas.

18 wa-tim$arin, illa f-kraygatt yat a-tsflid s-urgaz-ns $mklli ira siditnn$. 19 imma kunni a-irgazn, illa f-kraygatt yan a-itpnnu $-tm$art-ns

bla-da-dids-it qu. 20 wa-tarwa m++inin, skarat-bdda s-wawal n-ayt-darun, a ku ir,a rbbi s-mayad. 21 imma kunni a-id-babatsn, a-ur-bdda-tt+im tarwa-nnun, ba a-ur-$uw,n $aln is-ur-gin yat. 22 wa-i*ddamn, skarat-bdda s-wawal n-id-siditun n-ddunit-ad. a-ur-ttirim $ir a-tn-tr,um $akud nna-gigun-tmnadn, walaynni *dmat s-nniyt n-uwl-nnun s-mklli ttirim a-tr,um siditnn$. 23 aynna$a-tt*damm, *dmat gis s-tiqqi-nnun zund i$d siditnn$ a-mi-tt*damm urd bnadm. 24 a ku tssnm izd siditnn$ a-rad-awn-ifk ti$rad-nnun, i k m-k∫n s-lwrt-nnun $-ignna. a ku siditnn$ lmasip, nttan a-mi-tt*damm. 25 imma wanna iskarn ma-y∫* nn, rad-as-irar rbbi f-l*∫ ant lli-iskr. han rbbi ur-a-iskar s-uwdmawn.

((4)) 1 imma kunni a-id-siditsn, skarat d-i*ddamn-nnun s-lpqq, ar-asn-takkam ma-tn-d-yu kan. a-ur-tettum izd ula kunni illa-yawn yan igan siditun $-ignna.

2 zaydat ar-bdda-tt+allam ar-t,alabm rbbi, trarm loaql s-mad-as-ttinim ar-ti-tt karm bahra. 3 ,albat-t ula f-ssibt-nn$ nkk∫ni, ba a-ir+m

$-lgddam-nn$ yan-imi a-ntbrrap i-mddn s-wawal-ns, nml-asn maylli mi ur-jju-sfldn f-lmasip. f-ssibt n-wawal-ad a-f-lli$ nkki $-lpbs, 4 walaynni ,albat rbbi a-yyi-ioawn ad-tafa$ iwaliwn masa-ssfham$ mddn $mklli-yyi-d-iqqan.

ayt-tgmmi ula ayt-twuri

luãit i-aytmatn

,ulussi 267

5 skarat s-tpkimt d-kullu willi ur-ginin win rbbi, ar-tskarm afulki nna-mi-tufam kraygatt tasaot. 6 sawalat s-iwaliwn wanin mimnin, tissanm mamnk a-ttraram i-kraygatt yan awal nna-t-i*ããan.

7 rad-awn-yini ti*ikus f-kullu ma-igan l*bar-inu. iga g∫matnn$ iozzan, ig a*ddam ifulkin, ar-didnn$-itmoawan $-twuri n-siditnn$. 8 mayad

a-f-awn-t-in-uzn$, ba a-tissanm mamnk a-nga izzoam ulawn-nnun. 9 azn$-n dids g∫matnn$ ifulkin iozzan unisimus lli-igan yan z$-gigun. ntni a-rad-awn-yini f-kullu ma-darnn$-ijran $id. 10 ar-n-fllawn-itsllam aristar*us, illa didi $-lpbs. ar-n-fllawn-itsllam marqus yus n-uwlltmas n-barnaba. nni$-awn-yad fllas a-t-in-t k mm s-darun, tgm-t d-unbgi-nnun i$-n-darun-yu ka. 11 ar-n-fllawn-itsllam ula ya uo lli-mi-ttinin yusïus. $ir kra,-ad a-igan ayt-yudaya $-$willi didi itmoawann $-twuri n-tgldit n-rbbi, ar-iyi-ssfjjijn ul-inu bahra. 12 ar-n-fllawn-itsllam abafras. iga z$-gigun ula ntta, ig a*ddam l-lmasip yasuo. s-nniyt-ns asa-it+alla bahra f-ssibt-nnun, ba a-tdusm tzgam $-u$aras n-rbbi ar-tskarm kullu ma-gigun-ira rbbi. 13 hati gi$ fllas inigi n-mn k a-it*dam bahra f-ssibt-nnun ula f-ssibt n-ayt-lawdikiyya ula ayt-hirabulis. 14 ar-n-fllawn-itsllam-uïbib iozzan luqa, nttan ula ,imaã. 15 ar-n-tsllam$ f-aytmatn n-lawdikiyya ula f-nimfa d-umnaggar lli-itmunun $-tgmmi-ns. 16 ti$urdin n-ma-t$ram tabrat-ad $-darun, ri$ a-stti-taznm i-umnaggar $-lawdikiyya ba a-stt-$rn ula ntni. iri$ a-t$rm ula kunni tabrat lli-darsn-illan $-lawdikiyya. 17 iniyat i-ar*ibbus a-itlhu s-twuri llift-yuããa siditnn$, ba a-stt-ikmml. 18 s-ufus-inu a-s-awn-in-uri$ awal-ad: nkki bulus ar-n-fllawn-tsllam$. a-ur-tettum iskraf-ad $-lli$. ad-awn-tili lbaraka n-rbbi.

tugga f-aytmatn

268

* tabrat tamzwarut n-bulus i-umnaggar %-tasaluniki *

((1)) 1 z$-bulus d-sila d-timutaws, i-umnaggar n-willi ganin win rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip $-tmdint n-tasaluniki. ad-awn-tili lbaraka d-sslamt.

2 ar-bdda-nt kar rbbi fllawn kullukn. $akud nna-nt+alla ar-k∫n-d-naddr, 3 ar-d-nswingim $-lgddam n-rbbi babatnn$ mamnk a-kullu-tskarm s-liman-nnun,

ar-tt*damm s-lpnant, tzgam $-rrja n-siditnn$ yasuo lmasip. 4 way-aytmatnn$ lli-f-ipnna rbbi, nssn is-k∫n-i+li a-tgm wins, 5 a ku ilkm-awn-in l*bar-nn$ ifulkin, urd $ir s-iwaliwn walaynni s-lquwwa ula s-tpkimt n-rrup lqudus aylli$-awn-iban is-iga lpqq. tssnm kunni mamnk a-nga $-uwssan lli-nzzri $-gratun, nskr kullu f-a-k∫n-ntoawan. 6 twrrim tskrm ula kunni $mklli nskar nkk∫ni ula siditnn$. wa**a trfufnm bahra, tum+m $-wawal-ns s-lfrp n-rrup lqudus. 7 $mkan a-s-tmlam i-kullu imumnn $-tmizar n-makiduniyya d-a*aya mamnk a-tn-d-iqqan ad-skarn ula ntni. 8 walaynni urd $ir makiduniyya d-a*aya a-n-ilkm-wawal n-siditnn$ f-ssibt-nnun, a ku sfldn mddn $-kraygatt mani f-mamnk a-tum+m a$aras n-rbbi, aylli$ ur-a$-i*ããa a-nini yat f-mayd ijran. 9 a ku ar-kullu-ttinin mddn f-mamnk ad-a$-tqblm lli$-n-darun-nu ka, tflm ilahat n-ddunit-ad, twrrim s-rbbi ba a-tt*damm i-rbbi l-lpqq lli-iddrn. 10 ar-ttinin f-mamnk a-ttqlm $ilad s-yus lli-d-issnkr z$-lmut ar-d-iwrri z$-ignna, a-t-igan d-yasuo lli-a$-ijjnjmn z$-l$a,ab lli-ra-ittut f-ddunit.

((2)) 1 way-aytmatnn$, tssnm kunni is-urd bla lfaytt a-nzzri ussan-an $-gratun. 2 tsfldm f-mad-a$-ijran lli$ ur-ta-n-nrup s-darun, ssrfufnn-a$ mddn $-tmdint

n-filibbi rgmn-a$ bahra, walaynni izzoam-a$ rbbi-nn$ ba ad-awn-nsawl f-l*bar ifulkin lli-a$-imla wa**a illa ma-ya$-it+in bahra. 3 a ku ur-a-nsskirkis f-mddn lli$ a-tn-nt,alab ad-a$-sflidn, ula-da-nttiri ma-igan winsn ula-da-nttiri a-stt-fllasn-nzzri. 4 walaynni ar-nsawal s-mklli ginn$ ira rbbi lli-a$-yurmn ifk-a$ ad-asn-nsslkam l*bar-ad ifulkin. ur-a-nskar f-a-ntr,u bnadm walaynni ar-nskar f-a-nr,u rbbi lli-itarmn ul-nn$. 5 tssnm is-ur-a-k∫n-ntal$ $-uwssan-an s-iwaliwn *wanin ula-da-nskar sin-uwdmawn ba a-ntam+ kra f-wawal-nn$. rbbi a-fllann$-igan inigi. 6 ur-jju-nskir f-ad-a$-tal$m kunni ula wiyya,. 7 wa**a n+,ar a-zgigun-n,alb ma-iggutn f-ssibt n-ma-nga irqqasn l-lmasip, nr*a-bdda didun zund tam$art lli-stt-itawin $-tarwa-ns m++inin. 8 tozzam darnn$ s-kigan aylli$ nujad ad-awn-in-nfk urd $ir l*bar ifulkin walaynni nfrp a-fllawn-nfk ula i*f-nn$. $un kad a-darnn$-tozzam. 9 way-aytmatnn$, is-ur-di-tswangmm mn k a-nt*dam ar-ntnhataf $-gratun? nkka-ttin ar-nt*dam

lfrp n-bulus s-aytmatn

tawuri n-bulus $-tasaluniki

1 tasaluniki 269

$-iy, ula azal ba a-fllawn-ur-n++ay lli$ a-yawn-ntbrrap s-l*bar ifulkin n-rbbi. 10 kunni tgam inagan fllann$, ula rbbi iga fllann$ inigi n-is-i wa ifulki kullu ma-nskr $-gratun kunni lli-yumnn, ur-jju-ginn$-illi kra l-loib $-darun. 11 tissanm is-a-nskar d-kraygatt yan gigun $mklli iskar-urgaz d-tarwa-ns ozzanin. ar-k∫n-nzzoam ar-fllawn-nssfjjij, 12 ar-k∫n-ntnãap nini-awn a-tskarm $mklli-d-iqqann $willi ganin win rbbi lli-awn-d-i$ran a-tk mm s-tgldit-ns ula lmjd-ns. 13 mayad-da$ afa-bdda-nt kar rbbi, a ku $akud lli$ tsfldm i-wawal n-rbbi lli-awn-in-niwi, tam+m gis tamnm izd awal n-rbbi a-iga, urd awal n-bnadm. s-ããapt awal n-rbbi a-iga, i*dm $ilad $-uwlawn-nnun kunni lli-srs-yumnn. 14 a ku ijra $-darun ay-aytma, $mklli ijran $-dar imnaggarn n-rbbi lli-umnnin s-lmasip yasuo $-tmazirt n-yudaya. trfufnm f-ufus n-ayt-tmazirt-nnun $mklli rfufnn ntni f-ufus n-ayt-yudaya. 15 a ku ayt-yudaya a-in$an siditnn$ yasuo ula lanbiya, ssmsrn-a$ ula nkk∫ni. ar-tt-ssïiyyarn i-rbbi ar-skarn gar $-kullu mddn, 16 a ku ar-n-tggan tiqqi-nsn f-ad-a$-ssfssan a-ur-ntbrrap i-ayt-tmizar ya,ni s-wawal lli-s-rad-njmn. $mkad asa-tommarn lobrt n-ddnub-nsn. imma $ilad $-tgira igguz-d fllasn l$a,ab n-rbbi.

17 i qa fllann$ a-didun-nngara ay-aytmatnn$.

wa**a-d-fllawn-yaggug-uwdm-nn$, iqama-n-bdda-didun-uwl-nn$. mn k a-bahra-nttiri

a-k∫n-n+r. 18 nskr kullu f-a-k∫n-n+r. mnnawt-twal +u+,$ nkki bulus a-n-darun-wrri$, walaynni ar-a$-itpãar iïan. 19 a ku $akud lli$ ra-d-ya k siditnn$ yasuo, ma-ra-ig ttaj n-rrja-nn$ d-lfrp-nn$ lli-s-ra-nzom $-lgddam-ns, abla kunni? 20 iyah, kunni a-igan lmjd-nn$ d-lfrp-nn$.

((3)) 1 lli$ ur-n+,ar a-sul-nãbr, nini i-i*f-nn$ ra-yaf a-nqama wapduya$ $-tmdint n-atina. 2 $akudan nuzn-n s-darun g∫matnn$ timutaws lli-igan a*ddam n-rbbi didnn$ $-twuri l-l*bar ifulkin l-lmasip. nazn-t-in a-k∫n-izzoam issdus-k∫n $-u$aras n-rbbi, 3 ba a-ur-i,r yan gigun f-ssibt n-trfufnt lli$a-tzraym. tssnm kunni is-iqãad rbbi a-nzri $-mayad, 4 a ku $-uwssan lli-$-didun-nlla nenna-yawn bahra is-ra-ntrfufun. t+rm $ilad is-ijra $mklli nenna. 5 mayad aft-in-uzn$ s-darun, a ku ur-+,ar$ ad-sul-ãbr$. i*ããa-yyi ad-issan$ is-sul-tzgam $-u$aras n-rbbi n$d uhu, a ku ksu,$ a-k∫n-ur-iss,r iblis, t,r ula tawuri-nn$ $-gratun bla lfaytt.

6 imma $ilad $-d-iwrri timutaws z$-darun, yawi-a$-d l*bar n-is-tzgam $-liman-nnun ula lpnant n-ingratun. yini-a$ is-a-ttfrapm f-ssibt-nn$ $akud

nna-ginn$-tswingimm, tirim bahra ad-a$-t+rm zund ma-nra bahra a-k∫n-n+r. 7 way-aytmatnn$, wa**a nzri ula nkk∫ni $-tnukmut d-trfufnt iggutn, ha-ya$ nthnna $ilad f-ssibt-nnun, a ku nsfld is-tzgam $-u$aras n-rbbi. 8

i+u+, bulus a-i+r aytmatn

l*bar n-ayt-tasaluniki

1 tasaluniki 270

nwrri s-tudrt-nn$ a ku tbiddm tdusm $-siditnn$. 9 mn k a-bahra-nt kar rbbi fllawn. mn k a-bahra-ntfrap f-ssibt-nnun $-lgddam n-rbbi-nn$. 10 ha-ya$ $-iy, ula azal ar-nt,alab rbbi ad-a$-ifk a-k∫n-n+r a-nkmml ma-k∫n-sul-i*ããan ba a-tzaydm $-u$aras l-lmasip. 11 ar-nt,alab rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo ad-a$-ijjujad a$aras ba a-n-nwrri s-darun. 12 ar-nt,alab siditnn$ ad-awn-bahra-issigat tayri n-ingratun ula tayri n-kullu mddn, $mklli-k∫n-bahra-nttiri nkk∫ni. 13 ar-t-nt,alab a-k∫n-issdus ba a-tbiddm $-lgddam n-rbbi babatnn$ s-uwlawn-nnun $usnin bla gigun illa kra l-loib $akud lli$ ra-d-ya k siditnn$ yasuo d-im+layn-ns kullutn.

((4)) 1 imma $ilad ay-aytmatnn$ ra-k∫n-n,alb, nnãp-k∫n s-ism n-siditnn$ yasuo, a-ttidum $-u$aras lli-zginn$-tlmdm, ar-bdda-ttnawalm ma-ir,an rbbi.

zaydat f-mayd tskarm, ar-ti-tskarm s-ugg∫ar. 2 tssnm maylli-f-k∫n-nuããa s-ism n-siditnn$ yasuo $ayd izrin, 3 a ku ira rbbi a-iss$us ulawn-nnun, yiri gigun a-tanfm i-lfsad. 4 illa f-kud yan a-yissan mamnk a-ra-yuqqr tam$art-ns yili-tt s-uwl i$usn. 5 a-ur-tgm zund ayt-tmizar lli-ur-ssinnin rbbi, ar-tn-tnrunt hwat-nsn. 6 illa f-kud yan a-ur-iffu$ z$-mayan ula itodda f-g∫mas. a ku nenna-yawn yadlli s-lmoqul, ra-yut siditnn$ loqubit f-kullu winna skarnin wan ti$awsiwin-an. 7 a ku i$ra-ya$-d rbbi a-n$us, ur-akk∫-iri a-nrku. 8 wanna yag∫in a-isfld s-wawal-ad, urd bnadm a-yag∫i walaynni yag∫i rbbi lli-awn-ifkan ula kunni rrup-ns lqudus. 9 walaynni ur-tptajjam mad-awn-in-itaran mamnk a-ttpubbum aytmatun, a ku rbbi ad-awn-isslmdn mamnk a-ttpnnum i-ngratun. 10 s-ããapt ar-ttpubbum kullu aytmatn $-tmazirt n-makiduniyya kullutt, walaynni ra-k∫n-sul-n,alb ay-aytmatnn$, a-tzaydm ar-tn-ttpubbum s-ugg∫ar. 11 iriyat a-bdda-ïïrrpm ar-ttlhum s-twuri n-i*f-nnun ar-tt*damm s-ifassn-nnun, $mklli-awn-nenna $ayd izrin. 12 $mkad a-f-ra-k∫n-tuqqarn mddn lli-ur-ginin win lmasip, ur-ra-tptajjam yan.

13 way-aytmatnn$, nra a-tissanm ma-ra-ijru i-willi mmutnin, ba a-k∫n-ur-ta$-tgu,i zund mddn ya,ni lli-ur-dar rrja. 14 a ku numn is-immut yasuo,

inkr-d z$-lmut. namn is-ra-dids-yawi rbbi kullu willi mmutnin umnnin s-yasuo. 15 maylli-s-a$-imla siditnn$ a-rad-awn-nini: nkk∫ni lli-ra-iqama nsul ar ass lli-$-ra-d-ya k siditnn$, ur-ra-nzwur $willi mmutnin. 16 a ku s-lamr itjhhdn, s-wawal l-lmalak imqqurn, s-tijjijt n-nnffar n-rbbi a-s-ra-d-igguz siditnn$ z$-ignna, nkrn-d mddn l-lmasip lli-mmutnin, ntni a-ra-izwur. 17 $akudan ra-ntyalal ula nkk∫ni lli-isuln, rad-kullu-didsn-nmun $-imdla, nmnaggar d-siditnn$ $-ignwan. $mkad a-s-rad-bdda-nili d-siditnn$. 18 zzoamat i-ngratun s-iwaliwn-ad.

tinba,in n-u$aras n-rbbi

tankra n-willi mmutnin

1 tasaluniki 271

((5)) 1 way-aytmatnn$, ur-a$-i*ããa ad-awn-in-nara kra f-uwssan ula izmaz lli-$-rad-jrunt-t$awsiwin-ad, 2 a ku tssnm izd zund am**ar n-iy,

a-s-ra-d-ilkm-wass n-siditnn$. 3 ra-ttinin mddn “labas thnna luqt,” imil igguz-d fllasn lhalak. payna ra-tn-i$wi $mklli iqq∫ay-unga+ tam$art lli-ra-yaru, ur-akk∫-rad-njmn. 4 imma kunni ay-aytmatnn$, ur-tllim $-tillas. ur-ra-k∫n-yam+-wass-an zund am**ar. 5 a ku kunni kullukn tgam ayt-tifawt, tgm ayt-uzal. hati urd win-iy, a-nga n$d win tillas. 6 mayad a-f-a$-d-iqqan a-ur-nïïas zund mddn ya,ni. illa fllann$ a-bdda-nrar loaql ar-ntnba, $-i*f-nn$. 7 hati $-iy, a$a-ïïasn mddn ar-ssnufuln i*f-nsn s-tissi. 8 imma nkk∫ni nga win-uzal, yili fllann$ a-ntnba, $-i*f-nn$, ng i-idmarn-nn$ abannk n-‘ttiqa $-rbbi’ ula ‘lpnant’, ng i-i*f-nn$ asddul n-‘rrja n-ujnjm’. 9 a ku ur-iqãad rbbi a-fllann$-yut loqubit, walaynni iqãad ad-a$-ijjnjm f-uwdm n-siditnn$ yasuo lmasip. 10 immut nttan f-ssibt-nn$ ba a-dids-nddr, i$-nmmut n$d i$-nnit-nsul ard-d-ya k. 11 zaydat ar-tzzoamm ar-ttmoawanm i-ngratun $mklli tmyarm a-tskarm.

12 imma $ilad ay-aytmatnn$, ra-k∫n-n,alb a-ttuqqarm $willi skarnin tawuri n-rbbi $-gratun, ar-k∫n-tgabaln s-ism n-siditnn$ ar-k∫n-tnãapn. 13

mlat-asn mn k a-s-darun-ozzan f-ssibt n-twuri-nsn. gat s-sslamt i-ngratun. 14 ra-k∫n-n,alb ay-aytmatnn$, a-ttnãapm wanna ur-ittirin a-i*dm, ar-tzzoamm wanna itiksa,n, ar-ttoawanm wanna i,ofn, ar-ttãbarm d-kraygatt yan. 15 rarat loaql i$-illa mad-awn-iskrn kra y∫* nn, ad-as-t-ur-trarm s-l*∫ ant. gat-n tiqqi-nnun a-bdda-ttirim a-tskarm afulki $-gratun ula d-kullu mddn. 16 frpat-bdda, 17 ar-tt+allam $-kraygatt luqt, 18 ar-tt karm rbbi $mknna iga lpal, a ku $mkad a-gigun-ira $-tamunt l-lmasip yasuo. 19 a-ur-tss*sim rrup lqudus, 20 ula-da-ttpgarm iwaliwn n-yan ittinin s-mad-as-imala rbbi. 21 ssmaqqlat kraygatt kra, tam+m $-ma-ifulkin, 22 tanfm i-kullu ma-y∫* nn. 23 imma $ilad ,alb$ z$-rbbi lli-bdda-yakkan sslamt a-k∫n-iss$us z$-kullu ma-gigun-y∫* nn, ijjnjm ul-nnun ula rrup-nnun ula ddat-nnun z$-kullu kra igan loib ard-d-ya k siditnn$ yasuo lmasip. 24 $mkan a-ra-iskr rbbi lli-awn-d-i$ran, a ku iqama-bdda $-wawal-ns. 25 way-aytmatnn$, ++allat t,albm rbbi f-ssibt-nn$ ula nkk∫ni. 26 nsallamat d-aytmatn kullutn s-unsallam n-tag∫mat. 27 ra-k∫n-uããa$ s-ism n-siditnn$ a-t$rm tabrat-ad f-aytmatn kullutn. 28 ad-awn-tili lbaraka n-siditnn$ yasuo lmasip.

$mklli-s-ra-d-iwrri lmasip

tamunt l-lfrp ula sslamt

272

* tis snat-tbratin n-bulus i-umnaggar %-tasaluniki *

((1)) 1 z$-bulus d-sila d-timutaws, i-umnaggar n-willi ganin win rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip $-tmdint n-tasaluniki. 2 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip.

3 way-aytmatnn$, iqqan-a$-d a-bdda-nt kar rbbi fllawn, ig lpqq ginn$ a-t-nt kar, a ku ar-ttzayadm ar-ttim$urm bahra $-liman-nnun, iwrri kud yan gigun

ar-bahra-itpnnu $-wiyya,. 4 hati ar-k∫n-ntal$ $-dar imnaggarn n-rbbi, a ku tum+m $-rbbi sul tzgam, wa**a da-tzraym $-trfufnt d-tnukmut iggutn. 5 mayd-awn-ijrrun ar-imala is-a-itpkam rbbi s-lpqq, a ku iga-k∫n d-wid sthllanin ad-k mn s-tgldit-ns llifa-ttrfufunm. 6 a ku s-lpqq a-s-ra-irar rbbi tarfufnt i-willi-k∫n-ssrfufnnin, 7 ifk-awn asunfu didnn$ i-kunni lli-irfufnn. $mkad a-ra-iskr $akud nna-d-iwrri siditnn$ yasuo lmasip z$-ignna ibayyn d-lmalayka-ns tjhhdnin s-loafit ifnnun. 8 $akudan a-ra-yut rbbi loqubit f-willi srs rurnin ti$urdin-nsn, ag∫in ad-sflidn s-l*bar ifulkin n-siditnn$ yasuo. 9 ra-fllasn-yut lpukm s-lhalak l-li*rt, issngara-tn d-siditnn$. ra-tn-in-issaggug f-lmjd-ns itjhhdn 10 $-wass lli-$-ra-d-ya k siditnn$ a-t-al$n im+layn-ns, tojjbn gis kullu $willi srs umnnin. ula kunni ra-zgisn-tgm, a ku tumnm tugga lli-awn-in-niwi. 11 mayad afa-bdda-nt+alla f-ssibt-nnun, ar-nt,alab rbbi-nn$ a-k∫n-ig d-wid sthllanin tudrt lli-s-awn-d-i$ra. ar-t-nt,alab a-issafu s-tpkimt-ns itjhhdn kullu ma-ttnawalm ifulki ula kullu ma-tskarm f-ssibt l-liman-nnun. 12 $mkad a-s-ra-gigun-iban lmjd n-ism n-siditnn$ yasuo, yili-awn lmjd ula kunni dids s-lbaraka n-rbbi-nn$ d-siditnn$ yasuo lmasip.

((2)) 1 way-aytmatnn$, nra $ilad ad-awn-nini f-mamnk a-ra-d-ya k siditnn$ yasuo lmasip, nmun kullwa$ ba a-dids-nmnaggar. 2 walaynni ad-ur-tasim ta$uft ula

t$uw,m i$-tsfldm i-kra n-yan ar-ittini “izri-wass lli$d-yu ka siditnn$.” a-ur-ti-tamnm wa**a i$-awn-inna imla-yas-t rrup lqudus n$d isfld i-l*bar-ns n$d i$ra-t $-kra n-tbrat z$-darnn$. 3 ad-ur-tadjm yan a-k∫n-ijlu, a ku ur-ra-d-ilkm-wass-an ard munn mddn ggutnin ad-mma$n d-rbbi, iban-d-unuwwa n-rbbi lli-ra-igg∫ru s-lhalak. 4 ra-issim$ur i*f-ns ar-it+i f-kullu mad-tobadn mddn ula kullu ma-mi-t+allan. ra-ik m ula s-tgmmi n-rbbi igawr gis yini izd nttan a-igan rbbi.

ar-itpkam rbbi s-lpqq

anuwwa n-rbbi

2 tasaluniki 273

5 is-ur-di-tswangmm? nni$-awn bahra f-t$awsiwin-ad $-uwssan lli-$-didun-lli$. 6 tissanm ma-t-ipãarn $ilad ba a-ur-d-iban ard-d-ilkm-uzmz-ns. 7 a ku tanuwwa t intln tbda $ilad ar-ttzayad, walaynni $aylli ra-ijru ur-ra-ijru ard ityattay ma-t-ipãarn. 8 $akudan a-ra-d-iban-unuwwa n-rbbi, ya k-id ilmma siditnn$ yasuo s-lmjd iggutn, in$-t s-yat tunfust z$-imi-ns ihlk-t. 9 imma anuwwa -an, ra-dars-tigat-tpkimt n- iïan, ra-izzga tikrkas-ns s-lmojizat d-lquwwat d-tmitar tjhhdnin. 10 s-kullu kra igan l*∫ ant a-s-ra-ijllu $willi llanin $-u$aras l-lhalak ag∫in ad-irin lpqq njmn. 11 f-mayan afa-yasn-itzayad rbbi aylli$ jlan s-ugg∫ar amnn tikrkas-an. 12 $mkad a-s-ra-t,r loqubit f-kullu willi ur-umnnin s-lpqq frpn s-ma-y∫* nn.

13 walaynni iqqan-a$-d a-bdda-nt kar rbbi fllawn ay-aytmatnn$ lli-f-ipnna siditnn$, a ku i+li-k∫n z$-isizwar a-tnjmm, iss$us-k∫n s-rrup lqudus

ba a-tgm wins f-ssibt n-ma-tumnm lpqq. 14 kullu mayad, i$ra-yawn-d srs rbbi s-l*bar ifulkin lli-awn-in-niwi, ba ad-awn-tili ta$amt $-lmjd n-siditnn$ yasuo lmasip. 15 imma $ilad ay-aytmatnn$, zgayat tam+m-bdda $-ulmmud lli-s-k∫n-nsslmd, zund mad-awn-nenna s-imi, zund mad-awn-in-nura s-ufus. 16 ar-ntal$ siditnn$ yasuo lmasip d-rbbi babatnn$ lli-fllann$-ipnnan ibark-a$ ifk-a$ zzoamt idumn ula rrja iãpan. 17 ar-t-nt,alab a-bahra-izzoam issdus ulawn-nnun ba a-tskarm ar-tsawalm s-kullu ma-ifulkin.

((3)) 1 imma $ilad ay-aytmatnn$, ++allat fllann$ t,albm rbbi ad-a$-ioawn a-nsslkm l*bar n-siditnn$ $-uwssan-ad s-kullu-tmazirt-ad ba a-srs-sflidn

mddn ggutnin $mklli sfldn $-darun. 2 ,albat-t ad-a$-issanf i-mddn qanin ∫* nnin, a ku ur-a-kullu-ttirin ad-amnn. 3 imma siditnn$ iqama-bdda $-wawal-ns, ra-k∫n-issdus issntal-k∫n z$-walli y∫* nn. 4 hati isshnna-ya$ siditnn$ f-ssibt-nnun, nissan is-a-tskarm kullu mad-awn-nenna rad-bdda-ti-tskarm. 5 imma $ilad, n,alb siditnn$ a-k∫n-ihdu ba a-ttpnnum $mklli itpnnu rbbi, ar-ttãbarm $mklli itãbar lmasip.

6 way-aytmatnn$, s-ism n-siditnn$ yasuo lmasip a-s-ra-k∫n-nuããa $ilad, nini-awn a-ttanfm i-aytmatn nna-yag∫in ad-t*damn ula-da-skarn s-ulmmud

lli-awn-nsslmd. 7 a ku tssnm is-k∫n-i*ããa a-tskarm $mklli nskar nkk∫ni, ur-ngawr $-darun bla-da-nt*dam. 8 ur-jju-n i a$rum n-yan bla-yas-nfka atig-ns. nkka-ttin ar-nt*dam $-iy, ula azal, ar-nkkat takrrayt ba a-ur-n++ay f-yan gigun. 9 wa**a darnn$ lpqq a-zgigun-n,alb ma-nptajja, ur-jju-t-n,alb. nskr $mkan ba ad-awn-nml mamnk a-k∫n-d-iqqan a-tskarm ula kunni. 10 $akud lli$ didun nlla nenna-yawn “wanna ur-irin a-i*dm, i*ããa-t a-ur-i .” 11 imma $ilad nsfld is-llan kra n-mddn $-gratun ur-a-skarn yat, ag∫in tawuri, ar-k mn $ir ssuq n-wiyya,. 12 zund $win, ra-tn-nuããa

zgayat $-u$aras n-rbbi

,albat rbbi

tawuri lli-d-iqqann imumnn

2 tasaluniki 274

$ilad s-ism n-siditnn$ yasuo lmasip, nnãp-tn ad-t*damn ass f-wass ba ad-am+n mad- ttan f-twuri lli-skarn. 13 way-aytmatnn$, skarat afulki bla-da-ttrmaym. 14 +rat wanna yag∫in a-isflid s-mayd-awn-nura $-tbrat-ad, tanfm-as ba a-ti-tig∫ra+. 15 a-ur-ti-tgm d-unuwwa -nnun, walaynni nãpat-t zund yan igan z$-aytmatun. 16 ar-nt,alab siditnn$ lli-igan bab n-sslamt ad-awn-yakka sslamt $-kraygatt tasga d-kraygatt tasaot. a-didun-yili siditnn$ kullukn. 17 nkki bulus, s-ufus-inu a-s-uri$ awal-ad n-sslam, ig tamatart-inu $-kraygatt tabrat-inu. $mkad asa-tara$. 18 ad-awn-tili lbaraka n-siditnn$ yasuo lmasip kullukn.

275

* tabrat tamzwarut n-bulus i-timutaws *

((1)) 1 z$-bulus arqqas l-lmasip yasuo, $mklli yumr rbbi anjjam-nn$ d-lmasip yasuo lli$n-nrja. 2 i-timutaws iwi iozzan $-tag∫mat l-lmasip. ad-ak-tili lbaraka d-rrpmt d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-lmasip yasuo siditnn$.

3 ,alb$ z$-gik $ilad a-n-tqamat $-tmdint n-afsus $mklli-ak-nni$ $akud lli$-n-zri$ s-tmazirt n-makiduniyya. a ku llan $in kra n-mddn ar-sslmadn ma-ur-igin lpqq. ri$ a-tn-tamrt ad-fssan, 4 tinit-asn

a-ur-tlhun i*f-nsn s-tpajiyin *wanin ula s-ismawn ggutnin n-kullu tasutin lli-zrinin. han ti$awsiwin-an, ar-trarant mddn ad-tmjapadn i-ngratsn. ur-a-tn-toawannt ad-amnn ar-skarn ma-gisn-ittiri rbbi. 5 $mkan ask-uããa$ a ku ri$ a-nzayd ar-ntommar s-lpnant n-willi dar ul i$usn issann is-ur-gisn loib amnn s-lmasip s-nniyt ikmmln. 6 walaynni kra n-mddn ffu$n a$aras-ad, ar-jllun i*fawn-nsn s-imjapadn *wanin. 7 ar-ttirin ad-gn imslmdn n- ro, walaynni ur-fhimn ma-ttinin ula ssnn ti$awsiwin llisa-sslmadn s-zzoamt. 8 nssn nkk∫ni is-ifulki ro $-dar wanna srs iskarn ma-ira rbbi. 9 walaynni iqqan-d a-nissan izd f-ssibt n-willi ∫* nnin afd-ifka rbbi ro, urd f-ssibt n-willi fulkinin. ifk-t-id f-willi ur-rinin ro ffu$n z$-gis. ifk-t-id f-willi rurnin ti$urdin-nsn s-rbbi ar-tsalan ddnub, ur-a-tuqqarn rbbi ula-da-ttirin a$aras-ns. ifk-t-id f-willi nqqanin babatsn n$d innatsn ula $willi nqqanin wiyya,. 10 ifk-t-id f-willi tfsadnin ula $willi t thunin iwtman zund ntni. ifk-t-id f-willi tak∫rnin ip may ula $willi sskirkisnin ula $willi akkanin tugga n-tkrkas. ifk-t-id f-kullu willi skarnin aynna iffu$n z$-ulmmud y∫$+ann. 11 almmud-ad iga l*bar ifulkin l-lmjd iggutn lli-yyi-d-imla rbbi ambarki ad-srs-tbrrap$.

12 ar-t kar$ lmasip yasuo siditnn$ a ku iga-yyi d-wad izgan $-ufulki. i+li-yyi issdus-iyi ba ad-qasa$ tawuri-ns. 13 kki$-ttin ar-rggm$ lmasip

ar-t-ssrfufun$ ar-dids-tmma$$, walaynni irpm-iyi-d a ku ur-ssin$ mad-skar$ $-uwssan-an, ur-ta-srs-umin$. 14 $akudan ibark gigi siditnn$ s-lpnant-ns iggutn, iommr-iyi s-liman d-tayri n-willi ganin win lmasip yasuo. 15 awal izgan ayad, iqqan-d kud yan a-t-yamn: yu ka-d lmasip yasuo s-ddunit ba a-ijjnjm mddn ∫* nnin, d-nkki a-kullu-gisn-y∫* nn. 16 walaynni f-mayan a-f-iyi-d-irpm nkki lli-gisn-y∫* nn, ba a-iml is-i+,ar lmasip yasuo a-iãbr d-wanna ka-illan, ba a-srs-amnn wiyya, k mn ula ntni s-tudrt idumn. 17 imma $ilad rad-bahra-ntal$ agllid lli-idumn. ur-ra-immt ula i+ra-t yan. nttan wapdut a-igan rbbi, yili-as lmjd d-luqr, $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin. 18 wa-iwi timutaws, fki$-ak luãit-ad $mklli fllak nnan aytmatn $ayd izrin s-iwaliwn lli-asn-imla rbbi. am+ $-iwaliwn-nsn ba a-tbkist

imslmdn lli-ffu$nin

z$-ulmmud y∫$+ann

ma-iskr lmasip i-bulus

1 timutaws 276

ar-tkkatt takrrayt f-ufulki. 19 zzga i*f-nnk $-u$aras l-lmasip, d-a-ur-tadjt kra y∫* nn a-ik m s-uwl-nnk. han kra n-mddn ur-a-stti-tawin $-mad-asn-imala-uwl-nsn. d-$ayan afa-tr++a tanawt l-liman-nsn, 20 zgisn himinayus d-iskandr. dpi$-tn-in ntni i- iïan ba ad-lmdn a-ur-rggmn rbbi.

((2)) 1 f-mayan a-f-rad-,alb$ z$-aytmatn ad-t+allan f-kullu mddn, ar-t,alabn rbbi a-tn-irpm ibark-tn, ar-ti-t karn f-ma-iskar i-kraygatt yan. 2 illa

fllasn ad-t+allan f-igldan ula kullu willi tpkamnin, ba a-nddr s-lhna d-sslamt nskr afulki ula kullu ma-ira rbbi. 3 i wa mayad, ir,u srs rbbi anjjam-nn$ 4 lli-iran kullu mddn ad-njmn wrrin issann lpqq. 5 a ku illa yan rbbi, yili yan lli-ibiddn $-gr rbbi d-bnadm, a-t-igan d-lmasip yasuo lli-igan bnadm. 6 ifka i*f-ns a-ifru kullu mddn $-uzmz lli-iqãad rbbi a-gis-issbayyn tugga-ns. 7 d-$mkad a-s-iyi-iga d-ubrrap d-urqqas $-gr ayt-tmizar aggugnin, ba ad-asn-sslmad$ a$aras l-liman ula lpqq. lpqq ayad nni$, ur-akk∫-sskarks$. 8 ri$ irgazn $-kraygatt amnaggar ad-t+allan ar-t,alabn rbbi, ar-n-tggan ifassn-nsn llisa-skarn afulki bla-da-tqlaqaln ula-da-t+in. 9 ri$ ad-p mnt-tm$arin lsnt malssa ingaddan lli-tnt-id-iqqann, urd s-tallamin n-wazzar n$d ur$ n$d ljuhr n$d timlsa $∫lanin, 10 walaynni s-ifulkitn lli-skarnt $mklli-d-iqqan tim$arin lli-tuqqarnin rbbi. 11 illa f-tm$arin ad-lmdnt ar-tp amnt bla-da-sawalnt. 12 ur-udji$ kra n-tm$art a-tsslmad ula-da-ttpkam $-irgazn. iqqan-tnd-d ad-fssant. 13 a ku rbbi iskr adam $-isizwar, iskr ilmma puwwa. 14 urd adam a-f-tt-izzri iblis $-isizwar walaynni tam$art a-f-tt-izzri, tffu$ z$-wawal n-rbbi. 15 walaynni ra-tnjm-tm$art s-tlalit n-tarwa i$-a-ttqama $-liman ar-ttpnnu $-wiyya, ar-ttzga $-i*f-ns s-uwl i$usn.

((3)) 1 izga-wawal-ad: wanna iran a-ig angabal n-umnaggar, hati tawuri ihiyyan ayd ira. 2 iqqan-d angabal a-ig wad $-ur-illi loib, iïïaf $ir yat-tm$art,

izga-bdda $-loaql-ns ar-itnba, $-kullu ma-iskar, ar-itfulki d-mddn ar-issmrpba s-willi tmuddunin, yissan mamnk a-isslmad wiyya,. 3 a-ur-ig wad bahra issann tissi iktin, n$d wad itmma$n d-mddn. iqqan-d a-ig wad itãbarn, urd wad it+in n$d wad dar ozzan iqaridn. 4 iqqan-t-id a-ig wad itnba,n $-ayt-tgmmi-ns s-sslamt, ar-srs-sflidn tarwa-ns ar-ti-tuqqarn s-nniyt-nsn. 5 a ku i$-ur-issin mamnk a-itnba, $-ayt-tgmmi-ns, mamnk a-ra-yissan a-igabl amnaggar n-rbbi? 6 a-ur-ig wad bpra yum+n a$aras l-lmasip, ad-as-ur-iml i*f-ns is-iga kra, i,r $-lhalak n-iblis. 7 iqqan-d a-ig wad-f-akkan ayt-brra tugga wanin, ba a-ur-i,r tigira $-trggam n-mddn, tam+t-t-ilmma-t+qqurt n-iblis.

8 ula imoawann n-umnaggar, iqqan-tn-d ad-gn wid zganin $-ufulki. a-ur-gn wid sskirkisnin n$d wid ttblanin

ti+ulla f-kullu mddn

ingabaln n-umnaggar

imoawann n-umnaggar

1 timutaws 277

s-tissi iktin n$d wid ttirinin ad-ssmunn ma-iggutn i-i*f-nsn. 9 iqqan-tn-d ad-$win s-uwl i$usn $-ulmmud lli-a$-d-imla rbbi. 10 ula ntni i*ããa-tn ad-zwar-tyaramn. i$-ur-gisn-ityafa kra l-loib, rad-i+,arn ad-qasan tawuri-ad n-imoawann. 11 ula tim$arin, iqqan-tnd-d ad-gnt tid zganin $-ufulki, ar-tnba,nt $-i*f-nsnt, ar-skarnt s-lpqq. a-ur-gnt tid sawalnin $-mddn. 12 iqqan-d amoawn a-iïïaf $ir yat-tm$art, ar-itnba, $-tarwa-ns d-ayt-tgmmi-ns s-sslamt. 13 winna skarnin tawuri-ad n-imoawann s-nniyt-nsn, rad-ozzan dar mddn, zomn bahra $-u$aras l-lmasip yasuo. 14 ar-trju$ a-n-dark-a k$ $-mayd-d-yakmurn, walaynni uri$-ak-n ti$awsiwin-ad ba a-tnti-tissant i$-d-maïl$, 15 t+rt ma-d-iqqann a-ti-tskar tag∫mat n-rbbi, a-stt-igan d-umnaggar n-willi ganin win rbbi lli-iddrn, tg llsas ula tannalt l-lpqq.

16 maylli-a$-d-imla rbbi, ar-kullu-gis-ntojjab: iban-d $-ssift n-bnadm, inru s-tpkimt n-rrup, +rn-t lmalayka. ilkm l*bar-ns timizar aggugnin, amnn srs $-kullu ddunit, ityalal s-lmjd.

((4)) 1 isawl rrup lqudus $ilad s-wawal izgan yini: $-uwssan gg∫ranin rad-fln kra n-mddn a$aras l-lmasip, ar-sflidn s-tkrkas l-larwap ∫* nnin ula

s-ulmmud l-ljnun 2 dar imslmdn sskirkisnin ayt-sin-uwdmawn lli-mi-qqurn-uwlawn-nsn bahra. 3 imslmdn-an ar-sspramn littihal ula kra i*lq rbbi i-um u, ifk-t i-willi srs umnnin issann lpqq, ba a-t- ttan ar-t-fllas-t karn. 4 a ku ifulki kullu ma-i*lq rbbi. i*ããa-ya$ a-ur-nsspram yat, walaynni a-t-n kr f-kullu ma-n tta. 5 a ku ar-t-issplla rbbi s-wawal-ns ula s-t+allit llisat-fllas-nt kar.

6 i$-a-tmalat ti$awsiwin-ad i-aytmatn ra-tgt a*ddam i wan l-lmasip yasuo, tdust s-tnba,in l-liman ula s-ulmmud ifulkin lli-tum+t. 7 walaynni anf i-tpajiyin

*wanin ula l*rayf n-ddunit-ad, ar-tssdust i*f-nnk a-ttazzalt $-u$aras n-rbbi. 8 a ku yan issdusn ddat-ns, afulki ayn iskr, walaynni yan issdusn rrup-ns s-ma-ir,an rbbi, rad-as-ifulki s-ugg∫ar i-tudrt-ns n-ddunit-ad ula tin li*rt. 9 izga mayd-ak-nni$, iqqan-d kud yan a-t-yamn. 10 f-mayan afa-nt*dam ar-fllas-nkkat takrrayt, a ku nga rrja-nn$ $-rbbi lli-iddrn. nttan a-ijjnjamn kullu mddn, s-ugg∫ar $willi umnnin. 11 sslmad-asn ti$awsiwin-ad ar-tn-ttuããat a-srsnt-skarn. 12 ad-ur-tadjt yan a-k-ipgr f-ssibt n-ma-sul-tm++it, walaynni skar-bdda f-ufulki s-iwaliwn-nnk d-iskkirn-nnk, ar-ttpnnut $-wiyya, ar-ttamnt awal n-rbbi s-uwl i$usn, ba ad-+rn imumnn mamnk a-tskart irin ad-skarn ula ntni $mkan. 13 lhu i*f-nnk ar-taqrat arratn n-rbbi f-aytmatn ar-tn-tzzoamt ar-tn-tsslmadt ard-n-a k$. 14 a-ur-tettut tawafka n-rrup lli-gik-illan, ifka-yak-t rbbi s-wawal lli-d-imla $akud lli$-n-munn

liman lli-a$-d-imla

rbbi

imslmdn n-tkrkas

a*ddam i wan l-lmasip

1 timutaws 278

im$arn, srsn fllak ifassn-nsn. 15 fk i*f-nnk i-twuri-ad ar-srs-ttlhut, ba ad-+rn kullu mddn mamnk a-gis-ttzayadt. 16 awi-tt-bdda $-i*f-nnk d-ulmmud-nnk, tzgat $-kullu ti$awsiwin-ad, a ku $mkad a-s-ra-tjjnjmt i*f-nnk tjjnjmt ula imsflidn-nnk.

((5)) 1 a-ur-t p mt kra n-ufqqir i$-iskr kra y∫* nn, walaynni ssfhm-as ma-t-i*ããan zund i$-iga babak. 2 skar d-ioyyaln zund aytmak, ar-tskart d-tfqqirin zund innak, ar-tskart d-tfr*in zund istmak s-uwl i$usn.

3 bidd d-thjjalin lli-ur dar yan. 4 walaynni tahjjalt nna-dar tarwa-ns n$d tarwa n-tarwa-ns, iqqan-tn-d ad-issann is-gisn-ira rbbi ad-thallan

$-tilli ganin tinsn. illa fllasn ad-traran l*ir i-ayt-darsn, a ku rbbi ir,a s-mayad. 5 imma tahjjalt nna-iqaman wapdutt bla yan, tga rrja-ns $-rbbi ar-as-tt+alla ar-zgis-tt,alab $-iy, ula azal. 6 imma tahjjalt nna-isalan ma-ira i*f-ns, han tmmut $-rrup wa**a tsul $-ddat. 7 uããa-tn kullu f-mayad ba a-ur-yili kra $-illa loib. 8 a ku wanna ur-itoawann tag∫mat-ns, han iffu$ a$aras l-lmasip, y∫* n ugg∫ar n-willi ur-akk∫-ssinnin a$aras, d-bahra i$-ur-a-itoawan ayt-dars. 9 k m $-warra n-thjjalin tanna irgln s,iã id-mraw n-usgg∫as, i$-ttin dars ikka $ir yan-urgaz, 10 ar-tti-tal$n mddn f-l*ir lli-tskar, trbbu tarwa-ns f-ma-ifulkin, ar-tssmrpba s-willi tmuddunin ar-ttqasa im+layn n-rbbi, ar-ttoawan winna llanin $-tnukmut, ar-n-bdda-ttgga tiqqi-ns a-tskar afulki d-kullu mddn. 11 walaynni a-ur-t k mt tim++iyin $-warra n-thjjalin, a ku ra-ttirint ad-tahlnt tis snat-twal. ra-ttidunt ard ttunt lmasip 12 ffu$nt z$-wawal lli-s-as-nnant awind-d f-i*f-nsnt lpukm n-rbbi. 13 wan ntnti ar-tmyarnt inifsisn ar-tlullint z$-tgmmi s-tayya,. urd $ayan kad-skarnt walaynni ar-sawalnt f-mddn ar-k mnt ma-ur-igin winsnt, ar-ttinint ma-ur-tnd-d-iqqann a-ti-ttinint. 14 mayan a-f-ri$ tihjjalin lli-m++inin ad-tahlnt, arunt tarwa awint-stt $-tgmmi-nsnt, ba a-ur-yili dar inuwwa n-nn$ masa-ya$-rggmn. 15 a ku kra gisnt ijla, am+nt a$aras n- iïan. 16 walaynni tam$art tamumnt nna-dar tihjjalin ist-dars, illa fllas a-tnti-ttoawan ba a-ur-i++aynt f-umnaggar n-imumnn. $mkad a-s-ra-yi+,ar-umnaggar a-itoawan tihjjalin nna-ur-dar yan.

17 imma im$arn lli-tnba,nin $-umnaggar s-nniyt d-ufulki, iqqan-d aytmatn a-tn-tuqqarn bahra, s-kigan $willi t*damnin f-tbrrapt d-ulmmud. 18 a ku

ityara $-warra n-rbbi: “a-ur-tgt a$amu i-uzgr lli-isrwatn.” ityara-da$: “a*ddam isthlla ti$rad-ns.” 19 a-ur-tsfldt s-yan ita tkkan s-um$ar i$-ur-d-yiwi sin n$d kra, inagan. 20 imma yan iskarn ddnub, ini-as f-ma-iskr $-lgddam-nsn kullutn ba ad-iksa,n wiyya,. 21 ha-yyi $-lgddam n-rbbi d-lmasip yasuo d-lmalayka n-ignna a-k-uããa$ a-tzzgat ti$awsiwin-ad bla-da-tskart s-uwdmawn ula-da-ttirit a-ttr,ut i*f-nnk. 22 a-ur-tzrbt a-tsrst ifassn-nnk f-yan a-ti-t+lit i-twuri

tihjjalin

im$arn n-umnaggar

1 timutaws 279

n-rbbi, a-ur-imil-tk mt $-ddnub n-wiyya,. gabl ul-nnk a-bdda-i$us. 23 a-ur-sul-tssat $ir aman, walaynni zayd-asn imikk n-win-wa,il iktin ba a-ijji-udis-nnk, a ku mnnawt-twal ayd tta,nt. 24 kra n-mddn, ar-gisn-tbann ddnub-nsn, ar-malan is-ra-fllasn-ittut lpukm. imma wiyya, rad-bann ddnub-nsn tigira. 25 $mkan a-di-tbann ula ifulkitn lli-skarn mddn. ula afulki lli-irgsn ra-d-iban tigira.

((6)) 1 imma $willi llanin $-uzaglu n-twuri i qan, illa fllasn ad-tuqqarn id-siditsn, ba a-ur-d-irar yan tirggam i-ism n-rbbi ula almmud-nn$. 2 wanna mi iga sidis amumn, i*ããa-t a-ur-ipgr sidis f-ssibt n-ma-iga g∫mas. illa fllas a-it*dam s-ugg∫ar d-nniyt, a ku $walli itam+n l*ir $-twuri-ns iga amumn ig z$-aytmas ozzanin.

sslmad ti$awsiwin-ad i-aytmatn ar-asn-ttinit ad-skarn $mkad. 3 han kra n-mddn ar-sslmadn tinba,in ya,ni ur-d-m a kant d-iwaliwn ãpanin

n-siditnn$ yasuo lmasip ula almmud lli-s-ir,a rbbi. 4 ntni ar-bahra-ssim$urn i*f-nsn walaynni ur-ssinn yat. iojb-tn ad-tmpakkan ar-tmjapadn f-iwaliwn, aylli$ a-twrrin ar-tpsadn ar-t+in ar-rggmn ar-ttuhamn. 5 ur-a-ti+,arn mddn-an ad-d-m a kan, ijlu-asn loaql ffu$n z$-lpqq. $aln is-rad-am+n iqaridn i-i*f-nsn $-u$aras n-rbbi. 6 illa-nnit l*ir i-yan imunn d-u$aras n-rbbi iqnou s-mad-dars-illan. 7 lli$-d-nk m ddunit-ad ur-d-niwi yat. i$-ra-stt-nffu$ ur-ra-nawi yat. 8 walaynni i$-darnn$ ma-n tta d-ma-nlssa nqnou s-mayan. 9 imma $willi ranin ad-ssmunun ayda iggutn, hati ar- k amn i*f-nsn s-t+qqurt ula tassast. ar-tn-itnru kullu ma-igan ïïmao, ar-tn-issnuful ar-tn-issyaggas ar-tn-itawi s-lhalak. 10 a ku tayri n-iqaridn ar-di-ttawi kullu ma-y∫* nn. llan kra n-mddn ar-bahra-ttirin iqaridn aylli$ ffu$n a$aras l-lmasip, ssyaggasn ulawn-nsn s-tgu,i iggutn.

11 imma kiyi ay-a*ddam n-rbbi, aggug z$-kullu $ayan. tgt-n tiqqi-nnk a-bdda-tskart afulki ula kullu ma-ir,an rbbi. amn awal-ns ar-ttpnnut $-wiyya,

ar-ttãbart ar-ttr*ut d-kullu mddn. 12 bkis ar-tkkatt takrrayt l-liman, tam+t $-tudrt idumn lli-s-ak-i$ra rbbi lli$ tnnit i-inagan ggutnin f-mamnk a-tumnt s-lmasip. 13 imma $ilad uããa$-k $-lgddam n-rbbi lli-yakkan tudrt i-kraygatt kra, ula lmasip yasuo lli-ifkan tugga l-lpqq $-dar bilaïus gu-bunïus, 14 ini$-ak a-bdda-tskart s-tnba,in-ad ba a-ur-gik-yili kra l-loib ula kra f-a-irggm yan, ar ass lli-$-ra-d-ya k siditnn$ yasuo lmasip ibayyn. 15 ra-d-ya k $-uzmz lli-ira rbbi ambarki lli-ipkamn kullu ma-illan, ig agllid n-igldan ig anm$ur n-inm$urn. 16 nttan wapdut a-bdda-iddrn, izd$ $-tifawt lli-s-ur-i+,ar yan a-n-srs-yakmur. ur-jju-t-i+ri yan ula i+,ar yan a-t-i+r. nttan a-mi-illa lmjd d-lquwwa, $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin.

l*ir lli-a$-illan $-u$aras n-rbbi

luãit i-u*ddam n-rbbi

1 timutaws 280

17 ini i-willi dar iggut-wayda n-ddunit-ad, a-ur-ssim$urn i*f-nsn ula-da-tawin rrja s-maylli ur-ssinn is-rad-darsn-iqama. tinit-asn ad-gn rrja $-rbbi lli-ir,an ad-a$-yakka kullu ma-igan l*ir a-srs-ntfrap. 18 ini-asn ad-skarn afulki, igatn darsn iskkirn wanin, ar-toawann ar-akkan i-wiyya,. 19 $mkan a-s-rad-ssmunn i-i*f-nsn l*ir l-li*rt, ba a-ig llsas izgan mafa-bnnun tudrt lli-igan tudrt iãpan. 20 wa-timutaws, gabl lamant lli-ak-ifka rbbi. anf i-tjmmaot i*wan d-imjapadn n-willi ur-ssinnin rbbi. ar-ttinin is-darsn lfhmt walaynni ur-fhimn yat. 21 a ku lfhmt-an a-ijlan kra gisn z$-u$aras l-lmasip. ad-awn-tili lbaraka n-rbbi.

281

* tis snat-tbratin n-bulus i-timutaws *

((1)) 1 z$-bulus arqqas l-lmasip yasuo $mklli ira rbbi, s-trqqast n-tudrt l-ljdid lli-f-inna ra-stt-ifk i-willi ganin win lmasip yasuo. 2 i-iwi iozzan timutaws. ad-ak-tili lbaraka d-rrpmt d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-lmasip yasuo siditnn$.

3 ar-t kar$ rbbi lli-mi-t*dam$ s-uwl i$usn zund imzwura-nu lli-zrinin. ar-k-id-swingim$ $akud nna-t+alla$ $-iy, ula azal. 4 swangm$-d imïïawn-nnk,

iri$ bahra a-k-+r$ ad-iyi-yili lfrp iggutn. 5 ur-ttu$ mamnk a-tumnt s-lmasip s-nniyt-nnk, $mklli tumn jddak luwwis $-isizwar, nttat d-innak afniki. ssn$ is-tumnt ula kiyi $ilad zund ntnti. 6 mayan a-f-ra-k-,alb$ a-tãuïï i-trgit l-lbaraka lli-gik-iga rbbi lli$ fllak srs$ ifassn-inu. 7 a ku rrup lli-a$-ifka rbbi ur-a-ya$-itrara a-ntiksa,, walaynni ar-a$-itommar s-tpkimt itjhhdn d-lpnant d-tnbaïï n-i*f-nn$. 8 f-mayan a-f-rad-ak-ini$, a-ur-ttp amt a-tsawalt d-mddn f-siditnn$, ula-da-flla-ttp amt nkki lli-illan $-lpbs f-ism-ns. walaynni bkis s-tpkimt itjhhdn n-rbbi a-didi-ttrfufunt f-l*bar ifulkin. 9 ijjnjm-a$ rbbi z$-ddnub-nn$ i$r-a$ a-ng im+layn-ns, urd f-ssibt n-kra nskar nkk∫ni walaynni f-ssibt n-ma-iqãad nttan ad-a$-ibark f-uwdm l-lmasip yasuo ur-ta-i*lq ddunit. 10 $mkan a-s-a$-ibark $ilad $-d-yu ka-unjjam-nn$ lmasip yasuo, inru lquwwa l-lmut issbayyn-a$-d l*bar ifulkin n-tudrt idumn. 11 f-l*bar-ad a-f-iyi-i+li rbbi ad-g$ abrrap-ns d-urqqas-ns d-umslmd fllas. 12 mayan afa-trfufun$ $mkad. walaynni ur-akk∫-p im$, a ku ssn$ $walli-s-umn$. wrri$ issan$ is-i+,ar a-igabl lamant-inu ar ass igg∫ran. 13 am+-bdda $-ulmmud y∫$+ann lli-mi-dari-tsfldt, tommrt s-liman d-lpnant lli-a$-illan $-tamunt l-lmasip yasuo. 14 gabl lamant ifulkin lli-ak-ifka rbbi, tgablt-stt s-tpkimt n-rrup lqudus lli-ginn$-illan. 15 tsfldt f-aytmatn $-tmazirt n-asiyya mamnk ad-ddan kullu fln-iyi. z$-gisn fijalis d-harmujanis, 16 walaynni ,alb$ siditnn$ a-irpm f-ayt-tgmmi n-unisifurus, a ku mnnawt-twal a-issfjjij f-uwl-inu, ur-t- p imnt ssnasl-ad-inu. 17 nttan $ir ilkm-d tamdint n-ruma s-a-sri-isiggil s-lmoqul aylli$-iyi-yufa. 18 ,alb$ siditnn$ ad-as-issigt rrpmt $-wass l-lpsab. tssnt mamnk a-yyi-ioawn bahra ula $-tmdint n-afsus.

((2)) 1 zayd a-iwi, ar-ttdust s-lbaraka l-lmasip yasuo. 2 maylli mi zgigi tsflidt $-gr inagan ggutnin, akka-t $-gr ifassn n-mddn zganin +,arn ad-sslmadn

wiyya,. 3 bkis ar-didnn$-ttrfufunt zund aoskri ifulkin l-lmasip yasuo. 4 yan igan aoskri $-imi$ ur-ra-ilhu i*f-ns s-t$awsiwin ya,ni

lamant ifulkin n-rbbi

aoskri ifulkin l-lmasip

2 timutaws 282

n-ddunit-ad, a ku ra-yiri a-itr,u anm$ur-ns. 5 ula yan iskrn ala n-tizzla, ur-rad-as-yili ttaj n-umzwaru abla i$-iskr s-limur n-tizzla. 6 afllap lli-it*damn s-nniyt, nttan a-isthllan a-yasi ta$amt tamzwarut $-tmgra. 7 swangm $-mayd-ak-nni$, ra-k-issfhm siditnn$ kullu mayad. 8 swangm-d yasuo lmasip. iga z$-tasut n-ugllid dawd, inkr-d z$-lmut, $mklli ittini l*bar ifulkin llisa-tbrrap$. 9 hati f-ssibt l-l*bar-ad afa-trfufun$, qqn$ s-ssnasl zund yan iffu$n lqanun. walaynni ur-akk∫-iqqin-wawal n-rbbi s-ssnasl. 10 mayad afa-kullu-tãbar$, ba ad-tnjamn im+layn n-rbbi f-uwdm l-lmasip yasuo, k mn s-lmjd idumn. 11 izga-wawal-ad: “i$-dids-nmmut ra-dids-nddr. 12 i$-a-ntãbar ra-dids-ntpkam. i$-nenna ur-t-nssin ra-yini ur-a$-issin. 13 i$-ndda ar i$-ur-sul-a-gis-ntam+, rad-bdda-ginn$-yam+, a ku ur-i+,ar a-isskarks f-i*f-ns.”

14 ssktay-asn-d kullu mayad, tamrt-tn $-lgddam n-rbbi ad-ur-tmjapadn f-iwaliwn, a ku imjapadn ur-a-tnfaon i-yat. ar-$ir-thlakn $willi-asn-sflidnin.

15 g-n tiqqi-nnk ad-awn-ifk rbbi rr,a-ns, zund a*ddam i wan ur-ti-t p im-twuri lli-iskr, ar-tsslmadt awal l-lpqq $mklli iga. 16 anf i-tjmmaot i*wan n-willi ur-ssinnin rbbi, a ku ar-$ir-tssaggug mddn z$-rbbi s-ugg∫ar. 17 han almmud-nsn iga zund aïïan lli-i ttan ddat n-bnadm. z$-gisn himinayus d-filitus, 18 jlan ntni z$-u$aras l-lpqq, ar-traran ula wiyya, a-ur-sul-amnn. ar-ttinin ur-rad-nkrn mddn $-li*rt walaynni $ir $-ddunit-ad a$d-nkrn. 19 walaynni idus llsas lli-izzugz rbbi ur-a-itmussu, ityara gis: “sidi rbbi issn manwi ganin wins.” ityara-da$: “wanna innan win sidi rbbi a-iga, iqqan-t-id a-yaggug f-kullu ma-y∫* nn.” 20 ggutn irukutn $-tgmmi imqqurn. illa gisn ma-igan win-uwr$ ula nnuqrt, yili gisn ma-igan win-uk u, ula akal. yili gisn ma-igan i-um u ula ma-igan i-warras. 21 i$-isird yan ul-ns z$-irkan, ra-ig aruku iãlpn i$us $-ufus n-sidis, yujad i-twuri nna-ifulkin. 22 aggug z$- hwat n-ioyyaln, tirit a-tommrt s-ufulki lli-s-ir,a rbbi ar-ttamnt awal-ns ar-ttpnnut $-wiyya, ar-tzrayt s-sslamt, kiyi ula kullu winna aqranin i-siditnn$ s-uwl i$usn. 23 a-ur-tk mt $-imjapadn *wanin n-willi ur-fhimnin mafa-sawaln, a ku tssnt is-ur-a-di-tawin $ir ta+it. 24 iqqan-d a*ddam n-siditnn$ a-ur-it+i. illa fllas a-itfulki d-kullu mddn, yissan mamnk a-tn-isslmad ar-itãbar i-kullu ma-i qan. 25 s-lpnant a-s-ra-imala lpqq i-winna-t-,a,,nin, irju-n $-rbbi ad-asn-irar ad-fln kullu ma-y∫* nn wrrin issann lpqq, 26 njmn s-lmoqul z$-t+qqurt n-iblis lli-tn-i$win ba ad-skarn ma-ira.

((3)) 1 swangm-d mayad: $-uwssan gg∫ranin rad-ilin izmaz qanin. 2 a ku rad-tsalan mddn $ir i*fawn-nsn ar-tsalan iqaridn, ar-tal$n ar-ssim$urn agayyu-nsn

ar-rggmn wiyya,. ur-rad-sflidn s-ayt-darsn ula-da-t karn yan

aruku iãlpn i$us

izmaz qanin

2 timutaws 283

ula-da-ttirin rbbi. 3 ur-rad-tpubbun ula-da-tãamapn i-yan, walaynni rad-bahra-rggmn $-wiyya, ar-t+in ar-tmma$n ar-tkrhun kullu ma-ifulkin. 4 ur-rad-zgan $-wawal-nsn ula-da-tnba,n $-i*f-nsn, walaynni rad-tpgarn wiyya,. rad-tlhun s-kullu ma-tn-iojbn, ur-ra-tlhun s-ma-ira rbbi. 5 rad-inin izd imumnn ad-gan, walaynni ur-gisn-tlli-tpkimt itjhhdn n-willi umnnin s-rbbi. tanf i-mddn-an. 6 wan $wid a-ik mn s-tg∫mma zund ing∫marn, ar-tt-zzrayn f-tm$arin lli-ur dar loaql, ++ayn fllasnt ddnub-nsnt, ar-tnt-itawi kullu kra ttirint. 7 wan ntnti ar-bdda-tlmadnt walaynni ur-jju-+,arnt ad-issannt lpqq. 8 han mddn-an ihr loaql-nsn, ffu$n a$aras n-rbbi, ar-t,a,,an lpqq $mklli sttin ikka yannis d-yambris ar-t,a,,an musa. 9 walaynni ur-rad-bahra-tzayadn $-$ayan, a ku ra-iban i-kullu mddn is-ffu$n i*f-nsn $mklli iban $-sin irgazn-an.

10 imma kiyi, tssnt mad-sslmad$ ula mamnk ad-skar$ ula mad-qãad$. tissant mamnk ad-tamn$ awal n-rbbi ar-tãbar$ ar-tpnnu$ ar-tzayad$

bla-da-trmay$. 11 tissant mn k ad-trfufun$ ar-bahra-kkat$ tammara. tsfldt f-mad-iyi-ijran $-tmdinin n-anïakiyya d-iquniyya d-listra. tsfldt f-trfufnt iggutn lli-flla-izrin. walaynni kullu $ayan, ifukka-yyi siditnn$ z$-gis. 12 a ku kullu wanna iran a-iskar ma-ir,an rbbi s-ism l-lmasip yasuo, tarfufnt a-$-ra-izri. 13 imma mddn ∫* nnin d-ayt-tkrkas rad-$ir-tzayadn $-l*∫ ant-nsn s-ugg∫ar, jlan ntni ar-jllun wiyya,. 14 imma kiyi, iqqan-k-id a-ttzayadt $-maylli tlmdt tamnt srs, a ku tssnt manwi-t dar tlmdt. 15 kiyi z$-m++iy-nnk a-z$-tssnt arratn n-rbbi lli-+,arnin a-k-ssfhmn mamnk a-tamnt s-lmasip yasuo tnjmt. 16 hati kullu ma-illan $-warratn-ad, rbbi a-t-id-issbayynn. i wa kullu a-srs-nsslmad lpqq, n p m wanna iskrn ma-y∫* nn, nrar-d wanna ijlan, nml mamnk a-nskar afulki lli-s-ir,a rbbi. 17 $mkad a-s-ra-yujad-u*ddam n-rbbi i-twuri-ns, yi+,ar a-iskar kullu ma-ifulkin.

((4)) 1 ra-k-uããa$ $ilad $-lgddam n-rbbi d-lmasip yasuo lli-ra-d-ya k a-ik m s-tgldit-ns yut lpukm f-willi ddrnin ula $willi mmutnin. 2 ini$-ak: tbrrap

s-wawal n-rbbi, tbrrpt srs $-uzmz i qan ula wad ir*an. rar-d winna ffu$nin a$aras, t p mt-tn f-ddnub nna-skarn, tzzoamt-tn f-ufulki, ar-tsslmadt bla-da-ttrmayt. 3 han rad-d-a kin kra n-uwssan $-ur-rad-sflidn mddn s-ulmmud y∫$+ann. rad-tr,un iguyya-nsn ar-ssigatn i-i*f-nsn imslmdn lli-rad-asn-ittini ma-tn-iojbn. 4 ur-rad-irin ad-sfldn s-lpqq, walaynni ra-stti-tawin $ir $-tpajiyin *wanin. 5 imma kiyi i*ããa-k a-bdda-t$wit $-i*f-nnk, tãbrt i-trfufnt, ar-tt*damt s-tbrrapt l-l*bar ifulkin. skar kullu ma-d-iqqann wad igan a*ddam n-rbbi. 6 imma nkki, tlkm-d tasaot lli-$-ra-n-srs$ tudrt-inu $-lgddam n-rbbi, ffu$$ ddunit-ad. 7 ha-yyi nri$ tikrrayin lli-kkat$, kmml$ a$aras lli$a-tazzal$, sul zga$ $-liman. 8 rad-iyi-yili ttaj $ilad n-yan ir,an rbbi. ip,a-yyi-t siditnn$ lli-bdda-ipkamn s-lpqq, ba ad-iyi-t-ifk

arratn n-rbbi d-ulmmud y∫$+ann

maylli-d-iqqann a*ddam n-rbbi

2 timutaws 284

$-wass lli-$-ra-d-ya k. urd $ir nkki a-mi-ra-yili, walaynni ra-t-ifk i-kullu willi-n-gis-rjanin ar-srs-tqln.

9 g-n tiqqi-nnk a-d-dari-ta kt $-mayd-d-yakmurn. 10 a ku ifl-iyi ,imaã iddu s-tmdint n-tasaluniki, iwrri ar-ittiri ti$awsiwin n-ddunit-ad. iddu ula

kriskins s-tmazirt n-galaïiyya, iddu tiïus s-tmazirt n-dalmaïiyya. 11 $ir luqa a-didi-iqaman. ri$ a-tzrit dar marqus tawit-t-id didk, a ku i+,ar a-yyi-ioawn $-twuri. 12 imma ti*ikus uzn$-t s-afsus. 13 i$-di-tu kit tawit-iyi-d aslham lli-n-fl$ $-dar karbus $-tmdint n-truwwas. tawid-d ula arratn, ri$ bahra $willi ganin win ilm. 14 kigan d-l*∫ ant ad-iyi-iskr iskandr lmollm n-wanas. rad-as-irar siditnn$ f-$ayan. 15 i*ããa-k a-zgis-trart loaql ula kiyi, a ku i,a,, almmud-nn$ bahra. 16 tawala tamzwarut $-rur$ awal f-uãra,-nsn, ur-didi-ibidd yan. fln-iyi kullutn. a-ur-tn-ipasb rbbi f-mayan. 17 walaynni ibidd didi siditnn$, issdus-iyi ad-asn-tbrrap$ s-l*bar ifulkin $mklli iga. sfldn-as ibrraniyn kullutn, njm$ nkki z$-imi n-yizm. 18 ra-yyi-ijjnjm siditnn$ z$-kullu ma-y∫* nn, issrup-iyi-n $-laman s-tgldit-ns n-ignna. nttan a-bahra-ntal$ $ilad ula kullu mayd-d-iftan. amin. 19 ar-n-tsllam$ f-briskilla d-akila, ntni d-ayt-tgmmi n-unisifurus. 20 iqama arastus $-tmdint n-kurintus, imma trufimus, fl$-t-in yu,n $-militus. 21 g-n tiqqi-nnk a-di-ta kt ur-ta-di-tlkim-tgrst. ar-n-fllak-itsllam yubulus d-budins d-linus d-kludya d-aytmatn ya,ni kullutn. 22 a-n-didk-yili siditnn$, tili-awn lbaraka-ns.

la*bar n-aytmatn

285

* tabrat n-bulus i-tiïus *

((1)) 1 z$-bulus a*ddam n-rbbi d-urqqas n-yasuo lmasip lli-yyi-i+lin ad-mala$ i-im+layn n-rbbi mamnk ad-tamnn s-wawal-ns, issann kullu ma-igan lpqq n-u$aras-ns 2 lli-itawin s-rrja iãpan n-tudrt idumn. rbbi ur-a-isskirkis. $akud lli$ ur-ta-i*lq yat a-inna rad-a$-tili tudrt-ad. 3 issbayyn-tt-id $-uzmz-ad lli-iqãad s-l*bar lli-s-iyi-yuããa rbbi anjjam-nn$ a-srs-tbrrap$. 4 i-tiïus iwi iozzan $-tag∫mat l-liman-nn$. ad-ak-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-lmasip yasuo anjjam-nn$.

5 mayad afk-in-fl$ $-igzir n-krit, ba a-tkmmlt ma-iqaman $-twuri, t+lit kra n-mddn $-kraygatt tamdint ad-gn im$arn n-umnaggar $mkllifk-uããa$. 6

iqqan-d am$ar a-ig wad $-ur-illi loib, iïïaf $ir yat-tm$art. iqqan-d tarwa-ns ad-gn imumnn bla-da-srsn-ta tkkan mddn is-a-skarn ma-y∫* nn ula-da-tffu$n z$-wawal n-ayt-darsn. 7 iqqan-d angabal a-ig wad $-ur-akk∫-illi kra l-loib a ku tawuri n-rbbi a-ra-igabl. a-ur-ig wad itpgarn wiyya, n$d wad itqlaqaln n$d wad bahra issan tissi iktin n$d wad itmma$n n$d wad ittirin a-issmun ma-iggutn i-i*f-ns. 8 iqqan-d a-ig wad issmrpban s-willi tmuddunin, ig wad dar iozza kullu ma-ifulkin, ar-itnba, $-ugayyu-ns ar-bdda-iskar s-lpqq, i$us-uwl-ns i$wi $-i*f-ns. 9 iqqan-t-id a-yam+ $-iwaliwn zganin llisa-nsslmad. $mkad a-s-ra-yi+,ar a-izzoam wiyya, s-ulmmud y∫$+ann, irar awal i-wanna-t-i,a,,n.

10 a ku ggutn mddn ur-rin ad-sflidn s-wawal-nn$, bahra $willi ttirinin ad-++alln i-ddat, ar-jllun wiyya, s-tjmmaot i*wan. 11 iqqan-k-id

a-tn-tssfssat, a ku ar-ssgrawaln kra n-ayt-tg∫mma kullutn. ar-sslmadn ma-ur-igin lpqq ba ad-tam+n kra i-i*f-nsn. 12 illa yan gu-krit lli-mi-ttinin ‘nnabi’, ula ntta isawl fllasn inna: “ayt-krit ar-bdda-sskirkisn. zund lupu ∫* nnin ad-gan. $ir iïs d-um u afa-skarn.” 13 ∫$+annt tugga-yad. $ayan afk-i*ããa a-tn-t p mt s-lmoqul, ba ad-zgan $-u$aras l-lmasip, 14 a-ur-sul-tti-tawin $-tpajiyin n-ayt-yudaya ula luãiyat n-mddn lli-ffu$nin z$-lpqq. 15 hati kullu ma-illan i$us i-willi dar ul i$usn, walaynni ur-i$us yat dar willi mi rkan-uwlawn-nsn ur-rin ad-amnn. ntni irka loaql-nsn ula ul-nsn. 16 ar-ttinin is-ssnn rbbi, walaynni iskkirn-nsn a-imalan is-ur-t-ssinn. han ipa a-tn rbbi, ur-a-skarn s-wawal-ns ula +,arn i-ma-ifulkin.

((2)) 1 imma kiyi, illa fllak a-tsslmadt mddn ad-skarn kullu s-ma-d-im a kan d-ulmmud y∫$+ann. 2 ini i-irgazn mqqurnin ad-zgan $-i*f-nsn, ar-bdda-tfulkin

a+lay n-im$arn

tugga f-ayt-krit

almmud y∫$+ann

tiïus 286

d-mddn, ar-tnba,n $-kullu mad-skarn. tinit-asn ad-dusn $-u$aras l-lmasip ar-tpnnun $-wiyya, ar-tzayadn $mkad bla-da-trmayn. 3 ini ula i-tm$arin mqqurnin ad-skarnt $mklli-d-iqqann *tilli tuqqarnin rbbi. tinit-asnt a-ur-sawalnt $-mddn ula-da-ttblunt s-tissi iktin. illa fllasnt ad-sslmadnt tim$arin m++inin f-ma-ifulkin 4 ar-asnt-malant mamnk a-tga tayri lli-s-rad-toawannt irgazn-nsnt ula tarwa-nsnt. 5 ar-asnt-malant mamnk a-rad-i+,arnt ad-tnba,nt $-kullu mad-skarnt s-uwl i$usn, ar-t*damnt $-tgmmi ar-tfulkint d-mddn ar-sflidnt s-irgazn-nsnt ba a-ur-d-irar yan tirggam i-wawal n-rbbi. 6 ini i-ioyyaln ad-tnba,n $-i*f-nsn. 7 ula kiyi illa fllak a-bdda-tskart afulki d-mddn ba ad-asn-tmalat mamnk a-tn-d-iqqan ad-skarn ula ntni. sslmad-tn s-lpqq d-lmoqul 8 s-iwaliwn ∫$+annin lli-f-ur-i+,ar yan a-fllasn-i+i. i$-a-tskart $mkan ra-itp am wanna iran a-k-i,a,,, a ku ur-ra-yaf ma-fllann$-ittini y∫* n. 9 ini i-i*ddamn ad-sflidn s-id-siditsn ar-tn-tr,un $-kullu mad-skarn. a-ur-fllasn-ssiqarn i*fawn-nsn 10 ula-da-tn-tak∫rn. illa fllasn a-bdda-skarn s-nniyt-nsn, ba ad-+rn mddn mn k a-s-ifulki-ulmmud-nn$ f-rbbi lli-a$-ijjnjmn. 11 issbayyn-d rbbi lpnant-ns $ilad a-srs-ijjnjm kullu mddn. 12 ar-a$-isslmad a-ntanf i-kullu ma-t-ur-ir,in ula hwat n-ddunit-ad. ar-a$-isslmad a-ntnba, $-i*f-nn$ ar-nskar s-lpqq ula kullu ma-t-ir,an $ilad $-sul-nqama $-ddunit. 13 ar-ntql ar-ntrju ass-an ambarki lli-$-ra-d-iban lmjd n-rbbi-nn$ imqqurn yasuo lmasip lli-a$-ijjnjmn. 14 ifka i*f-ns ad-a$-ifru z$-kullu ma-y∫* nn, iss$us-a$ ba a-ng mddn-ns lli-bahra-ittirin ad-skarn ma-ifulkin. 15 sslmad ti$awsiwin-ad i-aytmatn, ar-asn-ttinit ad-skarn $mkad, ar-t p amt wanna iskarn ma-y∫* n s-lamr lli-ak-ityawfkan. a-ur-tadjt yan a-k-ipgr.

((3)) 1 sskti-asn-d is-fllasn-illa ad-sflidn s-lpukkam ula kullu wiyya, tpkamnin tamazirt, ar-skarn s-wawal-nsn, ujadn i-kra igan tawuri iãlpn. 2

tinit-asn a-ur-rgmn $-yan ula +in d-yan. illa fllasn ad-tãbarn ar-tr*un d-kullu mddn. 3 ula nkk∫ni nkka-ttin nga inafaln imoãan imjlan, ntyawkrraf $- hwat ula kullu masa-ttblun mddn. nkka-ttin ar-nzzray ussan-nn$ s-tnuwwa t d-iskkirn ∫* nnin, ar-a$-tkrhun mddn ar-tn-ntkrhu ula nkk∫ni. 4 walaynni rbbi anjjam-nn$ issbayyn-d mn k a-ifulki ipubbu bnadm. 5 s-rrpmt-ns iggutn a-s-a$-ijjnjm, urd f-ssibt n-ifulkitn lli-nskar. ijjnjm-a$ isird-a$ ifk-a$ talalit n-tudrt l-ljdid s-tpkimt n-rrup lqudus 6 lli-s-a$-iommr f-ufus n-unjjam-nn$ yasuo lmasip. 7 $mkad

tinba,in n-u$aras l-lmasip

tiïus 287

a-s-ginn$-ipnna rbbi iskr sslamt $-gratnn$ dids ifk-a$ lwrt n-tudrt idumn lli-n-nrja $ilad. 8 awal izgan ayad. ri$ z$-gik a-tzzgat ti$awsiwin-ad $-dar willi umnnin awal n-rbbi, ba ad-tlhun i*f-nsn s-iskkirn wanin. ifulki mayad, ra-infoa kullu mddn. 9 walaynni anf i-tjmmaot i*wan n-willi tmjapadnin f-ismawn n-tasutin lli-zrinin, ar-t+in ar-tmma$n f- ro n-musa. $ayan ur-akk∫-a-itnfao s-yat. 10 imma wanna yaïïun aytmatn, ini-as a-ifssa, tinit-as-t tis snat-twal. i$-ur-ifssa, anf-as a-ur-sul-didun-imun. 11 a ku issbayyn wan $wad is-iffu$ a$aras n-rbbi s-ddnub-ns, izzugz lpukm f-i*f-ns. 12 $akud nna-yak-n-uzn$ artimas n$d ti*ikus, a k-in s-dari s-nikubulis, a-ur-tmaïlt. a ku ri$ a-n-zzri$ tagrst $in. 13 g-n tiqqi-nnk a-toawnt lmupami zinas nttan d-abullus, ba ad-kmmln f-u$aras-nsn, tfkt-asn aynna-tn-i*ããan. 14 illa f-mddn-nn$ ad-myurn ad-tlhun s-twuri iãlpn ba ad-biddn d-wanna ilkmn f-kra, a-ur-zzrin tudrt-nsn bla lfaytt. 15 ar-n-fllak-tsllamn kullu willi didi llanin. ar-n-ntsllam f-aytmatnn$ ozzanin lli-umnnin s-lmasip. ad-awn-tili lbaraka n-rbbi kullukn.

288

* tabrat n-bulus i-filimun *

1 z$-bulus apbbas f-ism l-lmasip yasuo, d-z$-g∫matnn$ timutaws. i-umddakk∫l-nn$ iozzan filimun lli-didnn$-itmoawan $-twuri-ad, 2 d-ulltmatnn$ abfiyya d-ar*ibbus lli-yaggsn s-twuri n-rbbi zund nkk∫ni, d-umnaggar n-aytmatn $-tgmmi-nnk. 3 ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-siditnn$ yasuo lmasip.

4 ar-bdda-t kar$ rbbi-nu fllak, ar-k-id-swingim$ $akud nna-t+alla$. 5 a ku ar-sflid$ f-mamnk a-bahra-tumnt s-siditnn$ yasuo, ula f-mamnk

ad-dark-ozzan kullu im+layn n-rbbi. 6 ar-t,alab$ rbbi ad-ak-imala kullu lbarakat lli-a$-llanin f-uwdm l-lmasip $ilad $-didnn$-tmunt $-u$aras l-liman. 7 wa-g∫ma ha-yyi thnna$, frp$ bahra a ku ozzan dark aytmatn, tssfjjijt f-uwlawn n-im+layn kullutn.

8 rad-i+,ar$ zom$ a-k-amr$ s-ism l-lmasip f-ma-k-id-iqqann a-ti-tskrt, 9 walaynni ssn$ is-dark-nozza. mayan a-f-ri$ a-t-zgik-,alb$,

nkki-ad igan afqqir g$ $ilad apbbas f-ism l-lmasip yasuo. 10 ri$ a-k-,alb$ f-iwi unisimus, a ku wrri$ gi$ babas $-tag∫mat l-lmasip $-uwssan-ad $-tyawkrraf$ s-ssnasl. 11 $ayd izrin urak-itnfao s-yat, imma $ilad infoa-yyi nkki ula kiyi. 12 wa**a iga nttan zund tasa-nu, uzn$-t-in $ilad a-n-iwrri s-dark. 13 ri$ nkki a-d-didi-iqama, a ku i+,ar a-yyi-ioawn $ilad $-tyawkrraf$ s-ssnasl f-ssibt l-l*bar ifulkin, $mklli ttirit kiyi a-yyi-toawnt mrad is-didi-tllit. 14 walaynni ur-ri$ mayad abla s-wawal-nnk, ba a-tskrt afulki s-l*aïr urd s-bzzez. 15 is-urd mayad a-f-didk-ingara ar $ilad? ba a-n-iwrri iqama didk bdda, 16 a-ur-ig $ir ismg-nnk walaynni ugg∫ar n-ismg, a ku iwrri $ilad iga g∫mak iozzan. iozza dari nkki, walaynni ra-dark-iozza s-ugg∫ar, a ku kiyi a-mi-iga winnk $-ddat ula $-siditnn$. 17 imma $ilad, i$-iyi-tgit d-umddakk∫l-nnk $-tamunt l-lmasip, ,alb$-k a-srs-tssmrpbat $mklli trit a-sri-tssmrpbat nkki. 18 aynna-yak-iskr y∫* n n$d aynna-yas-t,fart, pasb-t flla. 19 nkki bulus, s-ufus-inu a-s-rad-ak-n-ara$: “rad-ak-t-fk$.” imma kiyi tssnt izd z$-nkki a-s-ak-tlla tudrt-nnk. 20 ,alb$-k a-g∫ma, a-gigi-tskrt afulki-ad f-uwdm n-siditnn$, tssfrpt ul-inu s-ism l-lmasip. 21 ssn$ is-ra-tskrt mayad-ak-n-uri$, ra-tskrt ugg∫ar n-mad-,alb$. 22 imma $ilad ri$ ad-iyi-tjjujadt apanu n-unbgi $-dark, a ku rji$-n $-rbbi ad-awn-ifk maylli zgis tt,alabm, yadj-iyi a-n-wrri$ s-darun. 23 ar-n-fllak-itsllam abafras, iga apbbas didi f-ism l-lmasip yasuo. 24 ar-n-fllak-tsllamn aytmatn marqus d-aristar*us d-,imaã d-luqa lli-didi-tmoawannin $-twuri n-rbbi. 25 a-gigun-tili lbaraka n-siditnn$ yasuo lmasip.

bulus i kr filimun

i,alb bulus f-unisimus

289

* tabrat i-iobrin *

((1)) 1 f-imi l-lanbiya ggutnin a-f-isawl rbbi s-imzwura-nn$ $ayd izrin, kraygatt azmz d-mad-asn-imla. 2 imma $-uwssan-ad gg∫ranin isawl-d

srnn$ f-imi n-yan igan yus. nttan a-s-i*lq kullu ma-illan, i+li-t a-iwrt kraygatt kra. 3 iban gis lmjd n-rbbi, ig ããurt n-rrup-ns, ipkam $-kullu ma-illan s-tpkimt n-wawal-ns. $akud lli$ issitti ddnub f-bnadm iskiws f-ufasi n-rbbi l-lmjd $-tattuyt n-ignwan.

4 iga-t rbbi d-wad yug∫rn lmalayka, ifk-as ism lli-yug∫rn ismawn-nsn. 5 a ku urd kra n-yan $-lmalayka a-mi-inna rbbi $-warra-ns: “kiyi tgit iwi. babak

ad-gi$ $assad.” urd kra l-lmalak a-f-inna: “rad-g$ babas, ig ntta iwi.” 6 walaynni rbbi, $akud lli$ ra-d-yazn yus i*fddi s-ddunit inna: “kullu lmalayka n-rbbi, iqqan-tn-d a-ti-tobadn.” 7 hati lmalayka a-f-inna: “rbbi iskr lmalayka-ns zund a,u, iskr i*ddamn-ns zund timzliwin l-loafit.” 8 walaynni lli$ isawl f-yus inna: “lor -nnk a-rbbi a-rad-bdda-idum, ur-ra-sar-itmmu. iga-uomud n-tgldit-nnk aomud l-lpqq. 9 ar-ttr,ut s-ufulki, ar-ttkrhut l*∫ ant. mayan a-f-k-i+li rbbi lli-igan rbbi-nnk s-u+$ur l-lfrp issayk-k nnig inggan-nnk.” 10 yini-da$ fllas: “kiyi a-sidi rbbi a-izzugzn llsas n-ddunit $-isizwar. f-ufus-nnk a-f-tyawskarn ignwan. 11 ntni ra-tn-kullu-lap, imma kiyi rad-bdda-tilit. ntni rad-kullu-mdun zund timlsit, imma kiyi rad-bdda-tqamat. 12 ra-tn-tssmuttlt zund aslham tkkist-tn, imma kiyi $mklli tgit a-rad-bdda-tgt. isgg∫asn-nnk ur-ra-sar-tmmun.” 13 ur-jju-inni rbbi i-kra l-lmalak: “skiws f-ufasiy-inu ard g$ inuwwa n-nnk $-ddu i,arn-nnk.” 14 a ku lmalayka ur-gin $ir larwap lli-t*damnin i-rbbi, ar-tn-d-itazn ad-qasan $willi ra-injm.

((2)) 1 mayan a-s-fllann$-illa a-stt-ntawi s-ugg∫ar $-ma-mi-nsfld, a-ur-njlu z$-u$aras. 2 a ku ro lli-d-yu kan i-imzwura-nn$ f-imi l-lmalayka,

ur-i+,ar yan gisn ad-as-yanf, walaynni t,r loqubit s-lpqq f-kullu wanna zgis iffu$n ula kullu wanna ur-srs-iskarn. 3 imma $ilad, mamnk a-ra-nnjm i$-ur-tt-niwi $-ujnjm-ad ihiyyan? siditnn$ yasuo a-izwarn inna-ya$ fllas, sawln fllas ula $willi sfldnin i-siditnn$ mln-a$ is-iga lpqq. 4 izzga-t rbbi s-lmojizat d-lojayb d-lquwwat ggutnin ula s-twafkiw n-rrup lqudus lli-ifka i-mddn $mklli ira.

5 urd lmalayka a-mi-ifka rbbi ad-tpkamn $-ddunit lli-ra-yili, a-stt-igan d-ddunit l-ljdid lli-f-a-nsawal $ilad. 6 walaynni $mklli inna yan $-warra n-rbbi: “ma-iga bnadm aylli$

a-gis-tswingimt, ula yus n-bnadm aylli$-tt-gis-tiwit? imma kiyi

timu$ra l-lmasip

lmasip yug∫r lmalayka

ajnjm ihiyyan

lmasip iwrri iïïaf ddat

n-bnadm

iobrin 290

tgit-t-id $-ddu l-lmalayka yan imikk, tfkt-as ttaj l-lmjd d-lhibt, 8 trart kullu ma-illan $-ddu i,arn-ns.” $mkad a-s-imla rbbi is-irur kullu ma-illan $-ddu i,arn n-bnadm ba a-t-ipkam. imma $ilad iban is-ur-ta-illi kullu $-ddu i,arn n-bnadm. 9 walaynni n+ra yasuo lli-iwrrin illa-d $-ddu l-lmalayka yan imikk, n+r-t yattuy s-lmjd d-lhibt f-ssibt l-lmut lli-s-immut a-srs-issrup rrpmt n-rbbi i-kullu mddn. 10 rbbi a-i*lqn kullu ma-illan, ig kullu wins. iskr ma-ifulkin lli$ iqãad a-imjjd anjjam-nn$ s-urfufn, irar mddn ggutnin ad-gn tarwa-ns k mn dids s-lmjd-ns. 11 ur-ip im yasuo ad-a$-ig d-aytmas, a ku $walli iss$usn ula $willi iss$us, babatsn iga yan. 12 inna nttan i-babas: “rad-ini$ i-aytma f-kullu ma-tskrt, al$$-k $-wammas n-umnaggar.” 13 yini-da$: “ra-n-rju$ ula nkki $-rbbi.” yini-da$: “ha-nkki d-tarwa-yad n-rbbi lli-yyi-ifka.” 14 nkk∫ni-ad igan tarwa, nïïaf ddat n-tfiyi d-idammn. mayan a-f-iwrri ula ntta iïïaf ddat zund nkk∫ni, ba a-immt ihlk iblis lli-dar lquwwa l-lmut. 15 ifsi i-kullu willi zzraynin ussan-nsn $-iskraf n-tksa, l-lmut. 16 iban is-urd lmalayka a-f-iskr mayan walaynni “iskr-t f-mddn n-tasut n-ibrahim.” 17 mayad afd-iqqan yasuo a-irwas i-aytmas z$-kraygatt tasga, ba ad-asn-ig anm$ur ihiyyan ipnnu gisn iskr kullu maylli ptajjan, ibidd $-gratsn d-rbbi a-n-isrs ti$rsi lli-ra-issitti ddnub f-bnadm. 18 imma $ilad i+,ar a-ioawn kullu wanna tarmnt l*∫ anat, a ku irfufn ula ntta ityaram f-a-iskr ma-y∫* nn.

((3)) 1 way-aytma im+layn lli-mi-d-i$ra rbbi ad-k mn s-tamunt-ad, swingimad-d yasuo lli-d-ityazann a-ig anm$ur ihiyyan l-liman lli-$-num+. 2 iskr kullu

ma-gis-ira rbbi lli-t-i+lin i-twuri-ad, $mklli iskr musa kullu ma-gis-ira $-wammas n-ayt-tgmmi n-rbbi. 3 walaynni nssn is-isthlla yasuo luqr ugg∫ar n-musa. a ku abnnay, ar-ti-tuqqarn mddn ugg∫ar n-tgmmi lli-ibna. 4 kraygatt tigmmi ttyawbna f-ufus n-kra n-yan, imma rbbi iga abnnay n-kullu ma-illan. 5 musa issuwfa kullu ma-gis-ira rbbi, ig a*ddam $-wammas n-ayt-tgmmi n-rbbi, iml-asn ma-ra-yini rbbi $-maylli-d-iftan. 6 ula lmasip issuwfa kullu ma-gis-ira rbbi, imma ntta iga yus n-tgmmi, tili-tgmmi kullutt $-ddu-ufus-ns. imma ayt-tgmmi-ns, nkk∫ni a-tn-igan i$-nzga nzom, nam+-bdda $-rrja-yad darnn$ illan.

7 $mklli-s-inna rrup lqudus: “$assad i$-tsfldm i-wawal-ns, 8 ad-ur-tssiqarm i*f-nnun zund imzwura-nnun lli-gigi-rggmnin $-uwssan

lli$a-yyi-tarmn $-l*la. 9 kku+ id-mraw n-usgg∫as a-yyi-tarmn, ar-tmnadn kullu mad-skar$. 10 mayan a-f-pa a$ mddn-an ini$ fllasn ‘ar-bdda-jllun i*fawn-nsn. ur-jju-ssinn a$aras-inu.’ 11 s-l$a,ab a-s-nni$ awal-ad izgan, ‘ntni ur-sar-rad-k mn s-usunfu-nu.’” 12 way-aytma, rarat loaql a-ur-gigun-yili ma-mi-y∫* n-uwl-ns yag∫i a-yamn irar ti$urdin-ns s-rbbi lli-iddrn. 13 walaynni zzoamat i-ngratun kraygatt ass, mapdd llan-uwssan, a-ur-gigun-yili ma-n-lddin ddnub ard iqar i*f-ns ijlu. 14 a ku

lmasip yug∫r musa

ad-ur-tssiqarm i*f-nnun

iobrin 291

rad-bdda-nqama $-tamunt l-lmasip i$-nzga $mklli numn z$-isizwar ar isigg∫ra. 15 $mklli inna: “$assad i$-tsfldm i-wawal-ns, ad-ur-tssiqarm i*f-nnun zund imzwura-nnun lli-gigi-rggmnin.” 16 walaynni manwi sfldnin i-wawal n-rbbi rgmn gis? a-tn-igan d-willi-d-issuf$ musa z$-tmazirt n-miãr. 17 manwi ipa a rbbi kku+ id-mraw n-usgg∫as? a-tn-igan d-willi skrnin ddnub mmtn ilmma $-l*la. 18 manwi mi inna rbbi s-wawal izgan ur-sar-rad-k mn s-usunfu-ns? a-tn-igan d-willi ffu$nin z$-wawal-ns. 19 $ayan ad-a$-imlan izd f-ssibt n-mad-ag∫in ad-amnn a-f-ur-+,arn ad-d-k mn s-usunfu n-rbbi.

((4)) 1 isawl rbbi s-wawal izgan, yini is-ra-ifk asunfu i-mddn-ns. imma $ilad, illa fllann$ a-nrar loaql a-ur-ginn$-yili ma-ur-ra-yi+,ar a-srs-ik m. 2 a ku

l*bar n-usunfu-ad lli-mi-nsfld, sfldn-as-yad imzwura-nn$ walaynni ur-uminn awal lli-mi-sfldn. mayan a-f-ur-zgis-um+n kra l-lfaytt. 3 imma nkk∫ni lli-t-yumnn, nk m $ilad s-usunfu lli-f-asn-inna: “s-l$a,ab a-s-nni$ awal-ad izgan ‘ntni ur-sar-rad-k mn s-usunfu-nu.’” iqãad rbbi asunfu-ad z$-lli$ i*lq ddunit. 4 ityara $-yan-ugzzum $-warra-ns: “wis ssa-uwssan a-isunfa rbbi z$-kullu ma-iskr.” 5 walaynni ityara-da$: “ntni ur-sar-rad-k mn s-usunfu-nu.” 6 hati ur-k imn $willi irup l*bar $-uwssan-an a ku ur-srs-skirn. walaynni sul llan wiyya, rad-k mn. 7 mayad a-f-iskr rbbi ass ya,ni lli-mi-inna ‘$assad’, a ku ti$urdin n-isgg∫asn ggutnin isawl-da$ f-imi n-dawd yini iwaliwn-lli: “$assad i$-tsfldm i-wawal-ns, ad-ur-tssiqarm i*f-nnun.” 8 mrad is-tn-i k m ya uo s-usunfu, ur-ra-isawl rbbi tigira f-yan-wass ya,ni. 9 imma $ilad ra-sul-ifk rbbi asunfu ikmmln i-mddn-ns, $mklli isunfa ntta $-wis ssa-uwssan. 10 a ku wanna ik mn s-usunfu n-rbbi, nttan a-isunfan z$-kullu ma-iskr $mklli isunfa rbbi. 11 imma $ilad illa fllann$ a-bahra-nttiri a-nk m s-usunfu-ad, a-ur-i,r yan ginn$ $mklli ,rn ntni, ffu$n z$-wawal n-rbbi.

12 hay-awal n-rbbi iddr itjhhd, imsad ugg∫ar n-ta++it lli-imsadn z$-snat-tsgiw, ar-itbbi $-ug∫ns n-bnadm ard ib,u nnfst z$-rrup, ib,u adif

z$-ttmi n-i*san, ar-issbayyan nniyt n-uwl ula ma-iqãad. 13 ur-irgs yat f-rbbi $-kullu ma-i*lq. hati ibayyn kullu $-i+ri n-walli mi-d-iqqan a-nrar lpsab.

14 illa fllann$ a-nzga $-liman-ad $-num+, a ku illa-ya$ yan-unm$ur ihiyyan lli-ik mn s-ignna, a-t-igan d-yasuo yus n-rbbi. 15 illa-ya$ yan-unm$ur ihiyyan

lli-i+,arn a-ipnnu f-,,of-nn$, a ku ityaram ula ntta z$-kraygatt tasga zund nkk∫ni, walaynni ur-jju-iskir kra n-ddnb. 16 f-mayad a-f-rad-ini$: a-nzom $ilad a-n-nakmur s-lor n-rbbi ipnnan, ad-a$-irpm ipnnu fllann$ ioawn-a$ $-tasaot lli-$-nptajja.

asunfu lli-ra-yili i-mddn n-rbbi

awal n-rbbi

lmasip iga anm$ur-nn$ ihiyyan

iobrin 292

((5)) 1 kullu wanna igan anm$ur ihiyyan, ityawstay z$-gr mddn ya,ni, ityaw+lay a-ibidd $-gratsn d-rbbi ar-n-issakmur ti$rsiw d-twafkiw i-rbbi

masan-fllasn-issitti ddnub-nsn. 2 i+,ar-unm$ur a-itr*u d-willi ur-ssinnin a$aras d-willi zgis jlanin, a ku iga bnadm ula nttan i,of. 3 mayan aft-id-iqqan a-n-issakmur i-rbbi ti$rsiw f-ddnub-ns ntta, $mklli-tnt-in-issakmur f-ddnub n-wiyya,. 4 ur-illi ma-i+lin i*f-ns i-twuri-an ihiyyan, walaynni rbbi a-i+layn wanna ira, $mklli i+li anm$ur harun. 5 ula lmasip ur-issmqqur i*f-ns a-inawl tawuri n-unm$ur ihiyyan, walaynni rbbi a-t-srs-i+lin yini-as: “kiyi tgit iwi. babak ad-gi$ $assad.” 6 yini-as-da$ $-ugzzum ya,ni: “ra-tgt anm$ur idumn zund malkiãadq.” 7 $-uwssan lli-$-iïïaf yasuo ddat n-bnadm, ar-it+alla ar-it,alab s-t$uyya d-imïïawn i-walli i+,arn a-t-issanf i-lmut. isfld-as rbbi a ku ifka i*f-ns a-iskr ma-t-ir,an. 8 imma ntta, wa**a iga yus n-rbbi, s-tmmara asa-itlmad a-iskar s-wawal n-rbbi. 9 walaynni lli$ ikmml kullu ma-fllas-illan, ijjnjm $willi skarnin s-wawal-ns s-ujnjm idumn, 10 ig-t rbbi d-unm$ur ihiyyan zund malkiãadq.

11 iggut dari mad-awn-ttini$ f-mayad, walaynni ra-i qu a-ti-tfhmm, a ku wrrin ++ayn imzgan-nnun. 12 han illa f-kullu winna zzrinin un k-ad l-luqt

lli-tzzrim kunni, ad-i+,arn ad-sslmadn wiyya,. imma kunni, hati sul tptajjam mad-awn-isslmadn tinba,in timzwura n-u$aras n-rbbi. ha-kunni sul-k∫n-i*ããa-ukk∫fay, ur-ta-t+,arm i-um u. 13 a ku wanna ur-issan $ir akk∫fay ur-ta-issin mamnk a-s-ra-ir,u rbbi, a ku sul im++i. 14 imma am u iga win imqqurn lli-myarnin ad-swingimn ar-aïïun ma-i wan z$-ma-y∫* nn.

((6)) 1 imma $ilad, a-nzri z$-t$awsiwin-an timzwura n-ulmmud f-lmasip, nzayd s-ma-igan win imqqurn. a-ur-da$-nttiri a-nzzugz llsas lli-yad-nzzugz $ayd izrin f-mamnk a-s-ra-d-nwrri z$-iskkirn *wanin n-bnadm namn s-ma-iskr rbbi. 2 a-ur-da$-nsawal $ir f-isiridn n$d asrus n-ifassn n$d tankra n-willi mmutnin n$d lpukm l-li*rt. 3 ra-nzri z$-t$awsiwin-an, nzayd s-kra ya,ni i$-ira rbbi.

4 imma $willi +ranin tifawt, m,in lbaraka n-ignna, k mn s-tamunt n-rrup lqudus, 5 frpn s-wawal n-rbbi ula lquwwat n-uzmz lli-ra-d-ya k, 6 i$-rurn ntni

ti$urdin-nsn s-rbbi tigira n-kullu mayan, ur-sar-rad-i+,arn a-d-da$-wrrin s-u$aras. a ku mlan i-kullu mddn is-pgrn yus n-rbbi, ag∫ln-t f-uggjdi tis snat-twal. 7 a ku akal nna-issan an+ar lli-d-fllas-iïïarn, ar-yakka ããabt i wan i-willi-t-krznin, ra-gis-tili

a+lay l-lmasip ula tammara-ns

akk∫fay d-um u

lmona n-ikalln ula ããabt

iobrin 293

lbaraka n-rbbi. 8 imma akal nna-ur-issm$ayn abla azgg∫ar d-tskra, ur-infoa s-yat. takmur-d srs nnolt, d-ujddar a-s-rad-as-tgg∫ru. 9 way-aytma ozzanin, wa**a srun nsawl $mkad, nssn is-gigun-illa ma-yufn $ayan, a ku tgam wid ijjnjm rbbi. 10 nttan, s-lpqq asa-itpkam. ur-ra-ittu tawuri lli-tskrm ula ittu mamnk a-tusim ism-ns s-lfrp toawanm im+layn-ns, ar-tn-sul-ttoawanm. 11 imma $ilad nra kud yan gigun a-itzayad $mkan s-zzoamt ar isigg∫ra, ba a-tk mm kullukn s-lbaraka lli-n-ntrju. 12 a-ur-ttrmaym tflm ma-k∫n-d-iqqann, walaynni skarat zund kullu willi umnnin ãbrn aylli$ k mn s-tmi*ar lli-f-asn-inna rbbi.

13 lli$ isawl rbbi s-ibrahim f-ma-rad-as-ifk, yini-as-t s-ism-ns, a ku ur-illi kra n-ism yug∫rn ism n-rbbi. 14 yini-as: “ra-k-bark$ fk$-ak tarwa

ggutnin.” 15 iql ibrahim iãbr aylli$-as-ityawfka maylli-s-as-inna rbbi. 16 hati s-ism n-ma-tn-yug∫rn a-s-aqran mddn, ba ad-zzgan iwaliwn-nsn, a-ur-sul-gisn-t kkun wiyya,. 17 $mkan a-iskr rbbi, yiri a-issml i-willi ra-iwrt timi*ar-ns is-ur-ra-iwrri $-wawal lli-s-asn-inna. mayan a-f-izuyd ism-ns i-wawal-ns. 18 a ku sin-ad, ur-illi ma-i+,arn a-tn-igllb ula i+,ar rbbi a-fllasn-isskarks. $mkan a-iskr f-ssibt-nn$ nkk∫ni lli-gis-izawgn, ba a-bahra-nzom nam+ s-ugg∫ar $-rrja lli-a$-ifka. 19 rrja iãpan izgan ayad, ssrãan gis-uwlawn-nn$ ard-a$-i k m z$-l*amiya s-tpanut ityawqdasn, 20 s-illis ik m yasuo lli-a$-izwarn a-bdda-ig anm$ur ihiyyan f-ssibt-nn$ $-lgddam n-rbbi $mklli iga malkiãadq.

((7)) 1 malkiãadq ikka-ttin iga agllid n-tmdint n-salim, ig anm$ur ibiddn $-gr mddn d-rbbi amattuy. nttan a-n-imnaggarn ibrahim ibark-t lli$-d-iwrri

ibrahim z$-imi$ lli-$-inra igldan ya,ni. 2 ifk-as ibrahim tis mrawt z$-kullu ma-d-ikkis i-igldan-lli. malkiãadq, tga lmona n-ism-ns ‘agllid lli-ir,an rbbi’. ig ntta agllid n-salim, tga lmona-ns ‘agllid n-sslamt’. 3 ur-ityara yat f-babas n$d innas n$d imzwura-ns, ula ityara yat f-tlalit-ns n$d lmut-ns, walaynni irwas i-yus n-rbbi a ku iga-bdda anm$ur ibiddn $-gr mddn d-rbbi.

4 +rat mn k a-s-imqqur malkiãadq, a ku nttan a-mi-ifka babatnn$ ibrahim tis mrawt z$-kullu ma-d-ikkis i-igldan. 5 nssn izd ayt-lawi

a-ityaw+layn $- ro n-musa f-ad-skarn tawuri n-tgmmi n-rbbi, ar-asn-akkan mddn tis mrawt z$-kullu ma-darsn-illan, wa**a gan ntni aytmatsn z$-tasut n-ibrahim. 6 imma malkiãadq, wa**a ur-igi z$-ayt-lawi, yum+ z$-ibrahim tis mrawt, ifk ilmma lbaraka-ns i-ibrahim lli-isti rbbi a-iwrt kullu ma-f-as-inna. 7 iban is-yug∫r malkiãadq ibrahim, a ku $walli imqqurn a-yakkan lbaraka i-walli ikkan ddawas. 8 imma ayt-lawi lli-tam+nin tis mrawt $ilad, ntni bnadm kad-gan ar-tmtatn. walaynni $walli mi ifka ibrahim tis mrawt, ityara fllas is-iddr. 9 ayt-lawi lli-tam+nin tis mrawt, n+,ar a-fllasn-nini izd ntni

izzga rbbi awal-ns s-ism-ns

malkiãadq imnaggar ibrahim

inm$urn n-ayt-lawi

iobrin 294

a-ifkan tis mrawt i-malkiãadq f-ufus n-babatsn ibrahim. 10 a ku sul-n-illa lawi $-ug∫ns n-ddat n-ibrahim, ur-ta-jju-d-ilul, a-imnaggar d-malkiãadq. 11 rbbi iskr inm$urn z$-ayt-lawi ba ad-zzgan ro. gan ntni z$-tasut n-unm$ur harun. walaynni mrad is-+,arn ad- k mn mddn s-kullu-ma-iqãad rbbi, ur-rad-ptajjan mddn ad-asn-d-ya k yan-unm$ur ya,ni igan zund malkiãadq. 12 walaynni lli$ ibddl rbbi inm$urn-an s-unm$ur-ad ya,ni, iqqan-d a-ityawbddal ro ula ntta. 13 ur-igi-unm$ur-ad z$-tqbilt n-lawi, walaynni iga z$-yat-tqbilt ya,ni lli-z$-ur-jju-i*dim kra n-yan $-twuri n-u+ru n-t$rsi. 14 imma siditnn$, nssn is-iga z$-tqbilt n-yahuda. ur-jju-iskir musa kra n-inm$urn z$-tqbilt-an. 15 imla-ya$ mayan is-iga siditnn$ yan-unm$ur zund malkiãadq, urd zund ayt-lawi. 16 iwrri iga anm$ur s-tpkimt n-tudrt idumn, urd s-lwrt n-tasutin n-bnadm. 17 $mklli ityaran: “ra-tgt anm$ur idumn zund malkiãadq.” 18 ur-sul-a-itgga rbbi ayt-lawi d-inm$urn-ns, a ku ur-+,arn ad-biddn $-gras d-mddn $mklli ira. 19 han ro n-musa ur-ikmmil yat, walaynni rbbi ifka-ya$ $ilad yan-rrja iãpan lli-yufn mayan, ar-n-srs-ntakmur i-rbbi.

20 lli$ isawl rbbi f-rrja-yad, izzga awal-ns s-ism-ns. inm$urn ya,ni, ur-izzga rbbi a+lay-nsn s-ism-ns, 21 walaynni s-ism-ns a-s-izzga a+lay

n-yasuo. $mklli ityaran: “s-ism-ns asd-isawl sidi rbbi, ur-ra-iwrri $-wawal-ns, yini-as ‘ra-tgt anm$ur idumn.’” 22 $mkan a-s-iwrri yasuo iga ,,amn n-yal-lohd lli-bahra-yufn lohd-an ya,ni. 23 wrrin ggutn inm$urn n- ro bahra, a ku ar-tmtatn ar-d-faln tawuri-nsn i-mad-asn-igg∫ran. 24 imma yasuo iga wad ur-sar-itmmin, ig anm$ur idumn. 25 mayad a-f-i+,ar a-ijjnjm kullu winna-n-issrup i-rbbi $ilad ula kullu mayd-d-iftan, a ku iddr-bdda a-it,alab rbbi fllasn. 26 wan anm$ur-ad a-nptajja, iommr s-ufulki n-rbbi, i$us-uwl-ns, ur-gis-illi kra l-loib, ityaw+lay z$-kullu ma-iskarn ddnub, ityalal s-iggi n-ignwan. 27 ur-igi zund inm$urn n- ro, a ku ur-t-i*ããa a-n-issakmur ti$rsiw i-rbbi ass f-wass f-ddnub-ns ntta ula f-ddnub n-mddn ya,ni. a ku yasuo, yat-t$rsi a-n-issakmur yat-twal f-ddnub-nn$ kullwa$ lli$ ifka i*f-ns immt. 28 ,ofn inm$urn n- ro a ku bnadm kad-gan. imma yus n-rbbi, ityaw+lay s-ism-ns tigira n- ro, ikmml srs rbbi kullu ma-srs-iqãad.

((8)) 1 kullu mayad imla-ya$ is-darnn$ anm$ur ihiyyan lli-nptajja, iskiws f-ufasi l-lor n-rbbi l-lmjd $-ignna. 2 ar-iskar tawuri n-tpanut tam+layt

$-u*iyyam iãpan lli-ibna sidi rbbi, urd $-$walli ittbnan s-ifassn n-bnadm. 3 anm$ur nna-illan, hati ityaw+lay fan-issakmur tiwafkiw d-t$rsiw i-rbbi. mayan afd-iqqan yasuo ula ntta a-n-issakmur kra. 4 mrad is-ra-iqama yasuo $-ddunit-ad ur-ra-iskar tawuri n-tgmmi n-rbbi

anm$ur lli-nptajja

tawuri n-unm$ur-nn$ $-ignna

iobrin 295

$-ddunit-ad, a ku llan gis $willi-n-ssakmurnin tiwafkiw s-mklli-f-yuããa ro. 5 tapanut tam+layt lli$a-skarn tawuri-nsn ur-tgi abla zund yat-tmatart ula yan-umalu n-ma-illan $-ignna. mayan a-f-yuããa rbbi musa lli$ iskr f-a-ibnu a*iyyam, yini-as: “rar loaql a-tskrt kullu zund maylli-ak-mli$ f-iggi n-udrar.” 6 imma tawuri n-yasuo tug∫r tin inm$urn-an ya,ni, $mklli yug∫r lohd lli-d-yiwi yasuo lohd-nsn, a ku lbarakat lli-d-srs-ifka rbbi ug∫rnt tin lohd-an aqdim.

7 lohd aqdim, mrad is-ikmml kullu ma-iqãad rbbi, ikun ur-ra-iskr yal-lohd l-ljdid. 8 walaynni sidi rbbi i+ra mddn-ns ur-ssuwfin kullu

ma-gisn-ira. yini ilmma: “rad-d-a kin-uwssan lli-$-rad-skr$ yal-lohd l-ljdid d-mddn-inu n-ayt-yaoqub d-ayt-yudaya. 9 ur-ra-ig zund lohd lli-skr$ d-imzwura-nsn lli$-asn-um+$ afus ssuf$$-tn-d z$-miãr. a ku ntni ur-sul-qaman f-lohd-an. f-mayan a-f-wrri$ fl$-tn. 10 walaynni $mkad a-ra-ig lohd lli-rad-skr$ d-mddn-inu $-uwssan-an. ra-n-g$ tinba,in-inu $-i*fawn-nsn, ara$-tnt f-uwlawn-nsn. rad-g$ rbbi-nsn, gn ntni mddn-inu. 11 ur-ra-yini yan i-gu-tmazirt-ns ula i-gu-tgmmi-ns ‘i*ããa-k a-tissant sidi rbbi,’ a ku ra-yyi-issann kullutn, z$-im++iyn ar imqqurn. 12 ra-fllasn-ssitti$ ddnub-nsn, ur-sar-rad-d-swangm$ l*∫ anat lli-skrn.” 13 imma lohd-ad, lli$-t-iga rbbi d-ljdid, iban-umzwaru is-iga aqdim. aynna igan aqdim, hati imda. $ir imikk ra-t-lap.

((9)) 1 lohd amzwaru, llant gis luãiyat f-mamnk a-s-ra-tobadn mddn, ula mamnk a-s-rad-skrn yan-ud$ar ityaw+layn i-rbbi $-ddunit-ad. 2 ss$lin

$mkan yan-u*iyyam, tili gis yat-tpanut, ar-as-ttinin ‘tapanut tam+layt’, lli-$-tlla lpska ula ïïbla llifa-srasn a$rum $-lgddam n-rbbi. 3 $-ug∫ns n-tpanut-an, $-t$urdin n-tis snat l*wami, a$-n-tlla yat-tpanut ya,ni, ar-as-ttinin ‘tapanut ityawqdasn’. 4 tlla gis ïïbla n-uwr$ llifa-tb**arn, ula ããnduq l-lohd lli-idln s-uwr$ z$-kraygatt tasga. $-ããnduq-an a-$-tlla yat taïïast n-uwr$ tusi a$rum n-‘manna’, ula aomud n-harun lli-im$in, ula tilwap n-u+ru lli-f-tyarant luãiyat l-lohd. 5 llan sin ‘karubim’ f-uflla n-ããnduq, ar-ssbayyann lmjd n-rbbi. dln ntni s-ifrawn-nsn illi-z$-a-tittin ddnub n-mddn. imma ti$awsiwin-an, ur-rad-bahra-nsawl $ilad f-mamnk ad-gant. 6 walaynni lli$ kullu ngaddant-t$awsiwin-an, ar-k mn inm$urn s-tpanut tamzwarut ad-skarn tawuri-nsn. 7 imma tapanut tis snat, ur-a-srs-ik m yan. $ir anm$ur ihiyyan a-srs-ik mn yat-twal $-kraygatt asgg∫as, ar-dids-itawi idammn, ar-tn-in-issakmur i-rbbi f-ssibt n-ddnub-ns ula ddnub lli-skrn mddn-ns bla ssnn is-tn-skrn. 8 $mkad a-s-a$-imla rrup lqudus is-ur-ta-yujad-u$aras lli-itawin s-tpanut ityawqdasn, mapdd sul tqama-tpanut tamzwarut n-u*iyyam.9 lmona-yad tmla-ya$ mamnk ad-gan ayt-yudaya sul s-$assad. ar-n-ssakmurn tiwafkiw d-t$rsiw lli-ur-+,arnin ad-ss$usnt ulawn n-willi-srsnti-tobadnin. 10 a ku ur-gint $ir tin-um u d-tissi d-isiridn. ti$awsiwin-an, $ir tin ddat ad-gant. ur-rad-qamant $ir ar akud nna-ibddl rbbi kullu mayan s-kra igan ljdid.

lohd aqdim ula lohd l-ljdid

a*iyyam n-rbbi $-ddunit-ad

iobrin 296

11 imma lmasip yu ka-d a-ig anm$ur ihiyyan l-lbarakat lli-a$-illan $ilad. a*iyyam lli-$-iskr tawuri-ns yuf $walli-sttin-ikkan, yag∫r-t bahra.

urd $-ddunit-ad a-$-illa, ula ityawskar s-ifassn n-bnadm. 12 $ir yat-twal a-srs-ik m ntta, urd s-idammn n-wa$a,n ula win imugayn walaynni s-idammn n-ddat-ns. $mkad a-s-a$-ifra z$-ddnub-nn$ s-ujnjm idumn. 13 nssn wanna iskrn kra iprmn, ar-ti-tru n inm$urn n-ayt-yudaya s-idammn n-wa$a,n n$d win imugayn n$d s-i$d n-tgizt ityawjdarn, ba a-t$us ddat-nsn z$-lpram. 14 walaynni ugg∫ar n-$mkan a-rad-a$-iss$us lmasip s-idammn-ns. a ku isrs-n i*f-ns lli-kullu-iãfan $-lgddam n-rbbi s-tpkimt n-rrup lli-idumn. iss$us ulawn-nn$ z$-iskkirn mmutnin ba a-nwrri ng i*ddamn n-rbbi lli-iddrn. 15 $mkan a-iskr lmasip yal-lohd l-ljdid $-gr rbbi d-bnadm, i k m srs $willi mi-d-i$ra rbbi s-lwrt idumn lli-f-asn-inna rad-asn-yili. immut lmasip ba a-ifru mddn z$-ddnub lli-skrn lli$ sul llan $-lohd amzwaru.

16 nssn luãit nna-illan f-lwrt is-ur-+,arn ad-srs-skrn mddn ard issann is-immut $walli yuããan f-lwrt. 17 a ku luãit ur-tgi yat mapdd sul

iddr bab l-luãit. ur-ra-srs-skrn mddn ard immt. 18 mayan afd-iqqan ula lohd n-rbbi amzwaru a-izga s-idammn l-lmut. 19 lli$ ikmml musa iwaliwn-ns lli-s-yuããa kullu mddn-ns f-luãiyat n- ro, yawi idammn n-imugayn ula win-wa$a,n izayd-asn aman, yasi tiãïïwin n-uzukk∫ni yass-tnt s-ta,ut i+gg∫a$n, iru srsn arra n- ro ula mddn kullutn 20 yini-asn: “idammn-ad a-izzgan lohd lli-f-k∫n-yuããa rbbi a-srs-tskarm.” 21 izayd ar-itru a*iyyam s-idammn ula kullu irukutn llisa-gis-tobadn mddn. 22 $mkan a-iga ro, iqqan-d kraygatt kra-illan a-it$us s-uru n-idammn. idrus ma-ur-it$usn $mkan. i$-ur-ffin idammn, ur-ra-tittin ddnub.

23 $mkan asd-iqqan a-t$usnt-t$awsiwin-an, wa**a ur-gint $ir amalu irwasn ma-illan $-ignna. walaynni iqqan-d ti$awsiwin n-ignna ad-$usnt s-kra n-t$rsi

yufn *tin. 24 a ku lmasip ur-ik im s-tpanut tam+layt lli-ityawskarn s-ifassn n-bnadm, tg $ir amalu n-talli illan $-ignna. walaynni s-ignna a-s-ik m ntta, yili gis $ilad, ibidd f-ssibt-nn$ $-lgddam n-rbbi. 25 nssn is-a-ik m-unm$ur ihiyyan n-ayt-yudaya kraygatt asgg∫as s-tpanut ityawqdasn, ar-dids-itawi idammn lli-ur-ginin wins. imma lmasip, urd kigan d-twaliw a-ik m s-ignna a-n-isrs i*f-ns. 26 a ku ur-t-id-iqqan a-immt kigan d-twaliw z$-lli$ ttyaw*laq ddunit. walaynni yat-twal a-d-yu ka $-isigg∫ra n-ddunit, ba a-immt issitti ddnub f-bnadm. 27 iqqan-d kullu mddn ad-mmtn yat-twal, lkmn ilmma lpukm. 28 $mkan a-s-ifka lmasip ula ntta i*f-ns yat-twal ba a-yasi ddnub n-mddn ggutnin. ra-d-iwrri tis snat-twal, urd ba a-yasi ddnub walaynni ba a-ijjnjm kullu winna srs tqlnin rjun-in gis.

idammn l-lmasip

lwrt ula aru s-idammn

lmasip issitti ddnub f-bnadm

iobrin 297

((10)) 1 imma ro n-ayt-yudaya iga $ir zund amalu l-lbarakat lli-ra-yili. ur-i+,ar a-d-issbayyn lbarakat-an $mklli gant. a ku ro ur-i+,ar a-iss$us s-us$us ikmmln $willi-n-bdda-ssakmurnin

ti$rsiw i-rbbi asgg∫as ar asgg∫as. 2 mrad is-wrrin $usn $willi tobadnin $mkan, ikun ur-sul-a-sspssan is-a-gisn-tqaman ddnub ula-da-ttirin a-tzayadn ar-n-ssakmurn ti$rsiw ya,ni. 3 walaynni ti$rsiw-an, ntnti a-tn-d-itraran ad-swingimn $-ddnub-nsn asgg∫as ar asgg∫as, 4 a ku ur-+,arn idammn n-imugayn d-wa$a,n ad-ssittin ddnub. 5 mayan a-f-inna lmasip $akud lli$ ra-d-ya k s-ddunit: “ti$rsiw d-twafkiw, ur-a-tnti-ttirit walaynni tqãadt gigi yat-ddat. 6 lbhaym tyawjdarnin ula atig n-ddnub, ur-a-srsn-ttr,ut, 7 walaynni nni$-ak ‘ha-yyi u ki$-d ad-skr$ ma-trit a-rbbi, $mklli flla ityaran $-warra-nnk.’” 8 $mkan a-s-imla rbbi is-ur-a-ittiri ti$rsiw ula tiwafkiw ula lbhaym tyawjdarnin ula atig lli-akkan mddn f-ddnub-nsn. ur-a-srsn-itr,u, wa**a da-yas-tn-in-ssakmurn mddn $mklli ittini ro. 9 izayd ilmma lmasip yini “ha-yyi u ki$-d ad-skr$ ma-trit.” $mkan a-s-issunf kullu ti$rsiw timzwura ba a-izzga ti$rsi ya,ni. 10 lli$ iskr yasuo lmasip maylli gis ira rbbi, isrs-n yat-twal $-lgddam-ns ti$rsi lli-igan ddat-ns. $mkad a-s-a$-iss$us nkk∫ni z$-ddnub-nn$. 11 ass f-wass ar-tbddadn inm$urn n-ayt-yudaya ar-skarn tawuri-nsn, ar-n-ssakmurn kigan d-t$rsiw lli-ur-+,arnin ad-ssittint ddnub. 12 imma lmasip, yat-twal a-n-isrs yat-t$rsi f-ddnub n-kullu tasutin, iskiws ilmma f-ufasi n-rbbi 13 ar-itql ard ig rbbi kullu inuwwa n-ns $-ddu i,arn-ns. 14 a ku s-yat-t$rsi a-s-iss$us im+layn n-rbbi s-us$us ikmmln lli-ur-sar-itmmin. 15 ula rrup lqudus ifka-ya$ tugga f-mayad inna: 16 “sidi rbbi a-innan ‘$mkad a-iga lohd lli-rad-didsn-skr$ $-uwssan-an. ra-n-ara$ tinba,in-inu f-uwlawn-nsn, g$-tnt $-i*fawn-nsn.’” 17 izayd ilmma yini: “ur-sul-rad-d-kti$ ddnub-nsn ula l*∫ anat lli-skrn.” 18 $mkad a-s-imla is-fllann$-issitti lmasip kullu ddnub lli-nskr. ur-a$-sul-i*ããa a-n-nssakmur kra n-t$rsiw ya,ni.

19 f-mayan a-f-rad-awn-ini$ ay-aytma, n+,ar a-nk m $ilad s-zzoamt s-‘tpanut ityawqdasn’ f-ssibt n-idammn n-yasuo. 20 a ku s-lmut-ns a-s-a$-ijjujad yan-u$aras l-ljdid lli-itawin s-tudrt, a-srs-nzri

z$-l*amiya s-ug∫ns. 21 lli$-a$-illa yan-unm$ur ihiyyan lli-itgabaln mddn n-rbbi, 22 illa fllann$ a-n-nakmur s-rbbi s-nniyt ikmmln, namn rad-a$-iqbl, n$us z$-kullu ddnub llisa-isspssa-uwl n-bnadm, tarud ula ddat-nn$ s-waman $usnin. 23 illa fllann$ a-nam+ $-rrja lli-s-numn bla-yas-nr+m, a ku rbbi lli-ifkan awal-ns rad-bdda-gis-izga. 24 illa fllann$ a-stt-ntawi $-ingratnn$ ba a-ntmoawan a-nissan mamnk a-ntpnnu ar-nskar kullu ma-ifulkin. 25 a-ur-nssikki f-umnaggar n-ingratnn$ $mklli skarn kra n-mddn, walaynni a-nzzoam i-ngratnn$, $ilad s-ugg∫ar a ku ar-ttmnadm isad-itakmur-wass lli-$-ra-d-ya k siditnn$.

lmut l-lmasip tss$us-a$ z$-ddnub

akmurat-n s-rbbi ar-tzzoamm i-ngratun

iobrin 298

26 walaynni i$-nnkr ar-nskar ddnub tigira n-ma-nssn lpqq, ur-ra-sul-darnn$-tili kra n-t$rsi ma-fllann$-issittin ddnub. 27 han s-tksa, ggutnin a-s-rad-a$-d-iqqan a-ntql s-lpukm n-rbbi ula loafit

itjhhdn lli-s-ra-ihlk kullu willi ffu$nin z$-wawal-ns. 28 nssn is-ur-irpim rbbi yan irurn ti$urdin-ns s- ro n-musa, a ku iqqan-t-id a-immt f-tugga n-sin n$d kra, inagan. 29 walaynni ugg∫ar l-loqubit-an a-ra-yili i-wanna yu,,rn yus n-rbbi s-i,arn-ns, ipgr idammn l-lohd lli-t-iss$usn, irgm rrup n-rrpmt. 30 a ku nssn izd rbbi a-innan: “nkki a-rad-asn-irar f-mad-skrn, fk$-asn mad-asn-igan.” yini-da$: “rbbi siditun ra-yut lpukm f-mddn-ns.” 31 han tiksa, iggutn a-ra-yili i-wanna i,rn $-ufus n-rbbi lli-iddrn.

32 swangmad-d ussan imzwura lli-$-twrrim tsfawm s-tifawt l-lmasip, tãbrm tzgam $akud lli$ a-tkkatm tammara i qan. 33 kra n-izmaz

ar-fllawn-zraynt-trggam d-trfufnt $-lgddam n-mddn. izmaz ya,ni ar-ttbddadm d-willi-f-a-zraynt. 34 ar-ttoawanm aytmatun lli-n-llanin $-lpbs, tãbrm d-willi-awn-kkisnin ayda-nnun, tfrpm a ku tssnm is-teïïafm kra yufn mayan, a-t-igan d-wayda idumn. 35 imma $ilad, a-ur-di-twrrim f-zzoamt-an gigun illan, a ku rad-awn-gis-tili lbaraka iggutn. 36 i*ããa-k∫n a-tãbrm ard tkmmlm kullu ma-gigun-ira rbbi, tk mm tigira s-maylli-s-awn-inna rad-awn-yili. 37 a ku inna: “yan imikk ra-d-irup $walli ra-d-ya k, ur-ra-n-imaïl. 38 wanna yumnn, nttan a-f-rad-r,u$ fk$-as tudrt. walaynni i$-iwrri ti$urdin ur-rad-as-yili rr,a-nu.” 39 imma nkk∫ni ur-ngi z$-willi wrrinin ti$urdin tyawhlakn, hati nga z$-willi umnnin njmn.

((11)) 1 yan yumnn awal n-rbbi, hati issn rad-as-yili maylli-n-itrju. ur-a-it kku $-maylli ur-i+ri. 2 mayan a-s-ir,a rbbi f-imzwura-nn$ lli-zrinin.

3 ula nkk∫ni, f-ssibt n-ma-numn awal n-rbbi a-f-nssn izd nttan a-i*lqn kullu ma-illan s-wawal-ns, iskr kullu ma-ntmnad z$-ma-ur-ityaw+rran. 4 ula habil, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi afn-isrs $-lgddam n-rbbi yat-twafka lli-yufn tin g∫mas qayn. iml-as rbbi is-fllas-ir,a f-ssibt l-liman-ns, iqbl maylli-as-ifka. ar-isawal habil sul s-$ilad wa**a immut, a ku yumn rbbi. 5 ula a*nu*, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-ityalal s-ignna ur-immut. ur-+,arn mddn a-t-afn a ku rbbi issitti-t z$-ddunit. lli$ ur-ta-ityalal, imla-yas rbbi is-fllas-ir,a. 6 walaynni yan ur-yuminn rbbi, ur-ra-yi+,ar a-yam+ rr,a-ns. a ku wanna iran a-n-yakmur s-rbbi, iqqan-t-id a-yamn is-illa rbbi, yujad a-ibark wanna-t-isiggiln. 7 ula nup, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-tt-yiwi bahra $-maylli-as-inna rbbi f-kra n-t$awsiwin lli-ur-ta-i+ri. inkr ibnu

lpukm lli-ra-ittut f-willi ur-rinin

rbbi

ããbr ula lbaraka

$willi umnnin awal n-rbbi

iobrin 299

yan-wanaw, injm gis ntta d-ayt-tgmmi-ns. ifl ddunit a-ttyawhlak, imma ntta iga-t rbbi d-wad f-ir,a f-ssibt n-ma-t-yumn.

8 ula ibrahim, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-iskr s-maylli-as-inna lli$-as-i$ra a-iffu$ s-tmazirt lli-ra-ig tins. inkr iffu$ wa**a

ur-issin manis a-ittidu. 9 f-ssibt n-ma-yumn rbbi a-f-iskr takat $-tmazirt lli-rad-as-ifk rbbi, ig a$rib $-wammas n-ayt-tmazirt-an. izd$ $-i*iyyamn, nttan ula ispaq ula yaoqub lli-rad-kullu-dids-iïïaf maylli-s-as-inna rbbi rad-as-t-ifk. 10 a ku ar-n-itrju $-tmdint ya,ni, a-stt-igan d-talli iskr rbbi ibnu-tt f-llsas idumn. 11 f-ssibt n-ma-yumn rbbi a-f-yuru $-tizi lli-$-ur-a-itaru yan, ula t+,ar-tm$art-ns sara a-trbbu. iwrri iga babas n-yan-warraw, a ku yumn is-izga rbbi $-wawal-ns. 12 $mkad a-s-twrri tasut n-yan-urgaz lli-issurfn tizi n-tudrt, tggut zund itran n-ignwan n$d amlal n-tama n-umda. 13 kullu mddn-an umnn awal n-rbbi aylli$ mmutn, ur-ta-um+n maylli-s-asn-inna rad-asn-t-ifk. walaynni +ran-t-in $-tuggugt frpn srs, ur-a-tp amn a-ttinin izd ibrraniyn d-i$ribn ad-gan $-ddunit. 14 kullu winna ittinin $mkan, iban gisn is-a-ttirin yat-tmazirt ya,ni a-tg tinsn. 15 a ku mrad is-a-swingimn $-tmazirt n-ddunit-ad lli-z$-d-u kan, ikun +,arn a-srs-wrrin. 16 walaynni ar-ttirin yat-tmazirt lli-yufn *tad, a-stt-igan d-tin-ignna. ur-t∫gra+ rbbi lli$ a-ttinin is-iga rbbi-nsn, a ku ijjujad-asn yat-tmdint. 17 ibrahim, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi afn-isrs ispaq f-iggi n-ukrkur lli$-t-yurm rbbi. yujad a-i$rs i-yus lli-dars-igan yan 18 wa**a-yas-inna rbbi s-wawal-ns izgan: “z$-tarwa n-yuk ispaq a-z$-ra-tili tasut-nnk.” 19 walaynni yumn ibrahim is-i+,ar rbbi a-d-issnkr ula yan immutn. iskr-nnit rbbi zund mayan, irar-as-d ispaq z$-lmut.

20 ula ispaq f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-inna i-yaoqub d-oisu f-lbarakat lli-rad-asn-yili. 21 ula yaoqub lli$ olayn a-immt, f-ssibt n-ma-yumn

awal n-rbbi a-f-inna i-sin tarwa n-yusf f-lbarakat lli-rad-asn-yili, iknu f-i*f n-uokkaz-ns yal$ rbbi. 22 ula yusf lli$ a-d-itakmur a-immt, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-isawl f-uffu$ lli-s-rad-ffu$n ayt-rbbi z$-miãr, yuããa-tn ilmma f-i*san-ns. 23 ula babas n-musa d-innas, f-ssibt n-mad-umnn awal n-rbbi aft-p,an kra,-iyrn ti$urdin n-tlalit-ns, a ku +ran is-iga arraw ifulkin, d-ntni ur-ksu,n lamr n-ugllid.

24 ula musa lli$-d-imqqur, f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-ur-iri ad-as-ttinin mddn “yus n-illis n-firoawn.” 25 yuf dars a-itmunu d-ayt-rbbi

liman n-ibrahim

ibark rbbi $willi umnnin

awal-ns

liman n-musa

iobrin 300

$-trfufnt, ula-da-itfjjij $-ddnub yat tasaot idrusn. 26 ipasb ntta tadallit lli-$-illa f-ssibt l-lmasip is-tozza ugg∫ar n-tmi*ar n-miãr, a ku ar-n-itrju $-lbaraka lli-ra-yili tigira. 27 f-ssibt n-ma-yumn awal n-rbbi a-f-iffu$ z$-miãr, ur-iksu, l$a,ab n-ugllid. izga ntta $-maylli iqãad zund i$-a-i+rra rbbi lli-ur-jju-i+ri yan. 28 f-ssibt n-ma-yumn rbbi a-f-yuããa ayt-rbbi f-wass n-usurf, yini-asn ad-tru n tig∫mma-nsn s-idammn, ba a-ur-in$ lmalak l-lmut iwitsn i*fddi zund i*fdditn n-ayt-miãr.

29 ula mddn-an, f-ssibt n-mad-umnn awal n-rbbi a-f-zrin z$-wammas n-umda i+gg∫a$n zund i$-zrin f-wakal. lli$ ran ayt-miãr ad-skrn zund ntni,

ss*sin-tn-kullu-waman. 30 f-ssibt n-mad-umnn mddn awal n-rbbi a-f-asn-d-,rn i$urban n-tmdint n-aripa tigira n-mad-as-tlullin ssa-uwssan. 31 ula tamggant rapab, f-ssibt n-ma-tumn a-f-toawn imazann, ur-tmmut tigira d-willi ur-rinin rbbi. 32 ma-rad-awn-sul-ini$? ur-tumi luqt ma$a-yawn-in-sul-addr$ ma-iskr jidoun ula baraq ula am un ula iftap ula dawd ula ãamwil ula lanbiya. 33 ntni, f-ssibt n-mad-umnn awal n-rbbi a-f-nran tiglday, zzgan lpqq, am+n ma-f-asn-inna rbbi, qqnn imawn n-izmawn, 34 ss*sin loafit issdiddin, njmn z$-ta++it inqqan, wrrin dusn $-,,of-nsn, tjhhdn $-imi$, nrun ioskrin n-ibrraniyn. 35 ula kra n-tm$arin, nkrn-asnd-d $willi-asnt-mmutnin.

imma wiyya, ag∫in anur+m, ãbrn d-willi-tn-kkatnin ar lmut, ba ad-d-nkrn s-tudrt lli-yufn tudrt n-ddunit-ad. 36 kra gisn, rgmn-t. kra gisn,

ss$ur n-t. kra gisn, krfn-t s-ssnasl lupn-t-in $-lpbs. 37 utn-tn s-i+ran, bbin-tn s-lmna r, $rsn-asn s-ta++it. ar-tlullin ar-lssan ilmawn n-uwlli d-wa$a,n. +l,n, zaydn-d tarfufnt i-tmmara. 38 wan $wid, ur-tn-tsthlla ddunit. ar-tkkan l*la d-idrarn, ar-nssan $-ifran d-ig∫,yan $-ddu-wakal. 39 kullu mddn-an, ir,a fllasn rbbi f-ssibt n-mad-umnn awal-ns, walaynni ur-um+n maylli-s-asn-inna rad-asn-t-ifk. 40 a ku iqãad rbbi kra yufn mayan. yiri ad-didnn$-k mn s-lbaraka lli-rad-a$-yili, issafu-asn $mkan kullu maylli-s-asn-inna.

((12)) 1 imma $ilad $-a$-tlulli-tmdlut-ad n-inagan, illa fllann$ a-nlup kullu mad-a$-i++u++ayn, nfl ddnub lli-bdda-ttirinin ad-a$-ssmukrusn, ba a-ntazzal

bla-da-ntrmay $-u$aras lli-ir+mn $-lgddam-nn$. 2 illa fllann$ a-n-ntmnad $-yasuo lli-a$-iskrn a$aras-ad s-numn, rad-a$-gis-yawi ar ttmi. iãbr nttan i-lmut f-uggjdi, ur-tt-yiwi $-tdallit, a ku i+ra-n lfrp lli-rad-as-yili tigira. iskiws ilmma f-ufasi l-lor n-rbbi.

3 swangmad-d yasuo lli-iãbrn i-tnuwwa t iggutn f-ifassn n-mddn ∫* nnin, ba a-ur-irmi-uwl-nnun ihruããi. 4 a ku $-imi$-ad $-a-ttmma$m d-l*∫ ant,

wiyya, umnnin awal n-rbbi

tarfufnt n-willi umnnin

swangmad-d yasuo

rbbi ar-itrbba wanna dars iozzan

iobrin 301

ur-ta-gis-tlkimm tizi l-lmut. 5 is-tettum awal lli-s-k∫n-izzoam rbbi lli$-k∫n-iga d-tarwa-ns? yini: “wa-iwi, i$-k-iãlp sidi rbbi, ad-ur-tinit d-i*f-nnk ‘$ayad ur-igi yat.’ n$d i$-k-i+i, ad-ur-tinit ‘nkki ur-gi$ yat.’ 6 a ku sidi rbbi ar-itrbba wanna dars iozzan, ar-issrwat wanna iga d-yus.” 7 illa fllawn a-tãbrm i$-a-k∫n-itrbba, a ku ar-didun-iskar $mklli iskar-urgaz d-tarwa-ns. is-illa ma-ur-ittrbban f-ufus n-babas? 8 mrad is-a-k∫n-ur-itrbba rbbi $mklli ttrbban kullu mddn, ur-ra-tgm tarwa-ns, walaynni zund tarwa n-tsukt a-ra-tgm. 9 nkk∫ni kullwa$ darnn$ id-babatnn$ n-ddunit-ad, ar-a$-trbban ar-tn-ntuqqar, walaynni is-ur-yuf a-nsflid ula s-babatnn$ n-ignna ba a-nddr? 10 yat luqt idrusn ad-a$-trbban ntni s-mklli-asn-iban i wa, imma rbbi ar-a$-itrbba s-mklli rad-a$-iãlp ba a-nfulki $mklli ifulki ntta. 11 ur-illi ma-itfrapn $akud lli$ a-t-itrbba babas. ar-as-tïiyyar $-tasaot-an, walaynni rad-as-tili l$llt n-ufulki d-lhna tigira i-wanna ittrbban $mkad.

12 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, allat ifassn-nnun alwanin, tzzgam ifaddn-nnun t$a anin. 13 ssngaddat ti$arasin i-i,arn-nnun, a-ur-i,r yan issbi,irn walaynni a-ijji. 14 gat-n tiqqi-nnun a-tgm sslamt i-kullu mddn,

tommrm s-ufulki a ku yan $-ur-illi ur-sar-ra-i+r siditnn$. 15 awiyat-stt $-i*fawn-nnun a-ur-ijlu yan gigun z$-lbaraka n-rbbi, ula im$i-d-wamud n-wasmmum $-gratun, ard issduy mddn isshr ma-iggutn. 16 a-ur-yili yan gigun itfsadn, ula yan itraran ti$urdin-ns s-rbbi zund oisu lli-igan i*fddi izznz lpqq-ns f-yat tirmt. 17 tssnm is-iwrri tigira ira bahra a-iwrt lbaraka n-babas, walaynni babas ur-as-tt-ifki. wa**a-yas-tt-i,alb bahra s-imïïawn, ur-as-isugir yat. 18 ur-n-takmurm kunni s-kra n-udrar n-ddunit-ad $mklli-n-akmurn imzwura-nnun, ar-n-gis-ssmuqquln timzliwin l-loafit d-tillas d-umalu d-iggig. 19 ula tsfldm kunni i-tijjijt n-nnffar ula awal lli-itbrrapn. ntni, lli$ sfldn i-wawal-an, ,albn-t bahra ad-asn-ur-sul-isawl, 20 a ku gg∫dn f-luãit n-rbbi lli-s-asn-inna: “wanna-d-irupn adrar-ad, ig-iyt lbhimt n$d bnadm, iqqan-d a-ti-tkkatm s-i+ran ard immt.” 21 ula musa iksu, bahra z$-kullu maylli-n-i+ra yini: “ar-sri-tkkat tawda.” 22 walaynni takmurm-d kunni s-udrar ya,ni, a-t-igan d-uru alim n-ignna, ig tamdint n-rbbi lli-iddrn. takmurm-d s-kigan d-waf,an l-lmalayka munn-d kullu s-lfrp iggutn, 23 ula s-umnaggar n-willi iga rbbi d-tarwa-ns i*fdditn lli-mi-tyaran ismawn-nsn $-ignna. takmurm-d s-rbbi lli-itpkamn f-kullu mddn, ula s-larwap n-mddn lli-f-ir,a issafu-asn kullu mad-asn-inna. 24 takmurm-d s-yasuo lli-iskrn lohd l-ljdid $-gr rbbi d-bnadm, ula s-uru n-idammn-ns lli-ifkan rrja ugg∫ar n-idammn n-habil. 25 awiyat-stt bahra $-$walli srun isawaln. a ku lhalak a-i,rn f-willi ag∫inin ad-sflidn s-musa lli-tn-yumrn $-ddunit-ad, walaynni ugg∫ar n-$ayan a-rad-a$-yili nkk∫ni i$-nrur ti$urdin-nn$ s-walli-a$-d-yumrn z$-ignna. 26 lli$ isawl rbbi $-uwssan-an, immussa-wakal s-wawal-ns. imma $ilad inna-ya$ f-ma-ra-iskr: “rad-da$-ssmass$ akal, ssmass$ ula ignwan.” 27 s-wawal-an a-s-a$-imla is-ra-immass kullu ma-ityaw*laqn, ityattay ba

awiyat-stt $-masa-ttr,um

rbbi

iobrin 302

a-ur-iqama $ir ma-iïïafn llsas izgan. 28 imma $ilad $-a$-ifka rbbi yat-tgldit lli-ur-sar-ra-immass, illa fllann$ a-t-nt kar ar-t-ntobad $mklli-zginn$-ira, ar-t-ntuqqar ar-tt-ntawi bahra $-masat-ntr,u. 29 a ku rbbi-nn$ irwas i-loafit ifnnun.

((13)) 1 zaydat ar-bdda-ttpubbum i-ngratun $mklli tmpubbun aytmatn. 2 a-ur-tettum a-tssmrpbam s-i$ribn, a ku $ayd izrin ssmrpban kra n-mddn s-lmalayka, ur-ssinn izd lmalayka ad-gan. 3

swingimat $-aytmatun lli-n-llanin $-lpbs zund i$-n-didsn-tllam, ar-tswingimm $-$willi trfufunnin zund i$-a-didsn-ttrfufunm. 4 illa f-kud yan a-ig littihal d-t$awsa ifulkin ihiyyan, ula-da-i k am yan ma-ihr n s-tisi-nsn. a ku rbbi ra-yut lpukm f-wanna ifsadn ula wanna iznan. 5 zriyat tudrt-nnun bla-da-ttpubbum iqaridn, tqnoum s-un k nna-darun-illan. a ku inna rbbi: “ur-sar-k-in-fl$ ula wrri$-d fllak.” 6 mayan ad-a$-izzoamn a-nttini: “sidi rbbi a-igan aowin-inu. ur-ksu,$ yat. ma-rad-iyi-iskr bnadm?” 7 swingimad-d im$arn lli-awn-in-sslkmnin awal n-rbbi, ar-di-tswingimm lfaytt n-tudrt-nsn, tamnm awal n-rbbi $mklli umnn ntni. 8 imma yasuo lmasip, $mklli iga a-rad-bdda-ig, zund i,gam zund $ass zund kullu ma-d-iftan. 9 a-ur-tadjm kra n-ilmmudn i$ribn a-k∫n-jllun z$-u$aras l-lpqq. ra-i wu a-tssdusm ulawn-nnun s-lbaraka n-rbbi, urd s-tnba,in n-um u lli-$-ur-tlli kra l-lfaytt i-willi srsnt skarnin. 10 ur-+,arn $willi skarnin tawuri n-u*iyyam n-rbbi ad- n z$-t$rsi lli-darnn$-illan. 11 anm$ur-nsn ihiyyan ar-itawi idammn l-lbhaym s-tpanut tam+layt ba a-$in-issitti ddnub f-mddn-ns. imma tifiyi d-i*san n-t$rsiw-an ar-tn-jddrn mddn $-brra n-ud$ar lli-$-bnan i*iyyamn-nsn. 12 mayan a-f-immut ula yasuo $-brra n-tmdint ba a-iss$us mddn s-idammn-ns. 13 imma $ilad illa fllann$ a-dars-nffu$ s-brra n-i*iyyamn a-n-dids-nili $-trggam llist-rgmn. 14 a ku ur-darnn$ kra n-tmdint idumn $-ddunit-ad, walaynni ar-n-ntrju tamdint lli-rad-a$-yili $-mayd-d-iftan. 15 imma $ilad illa fllann$ a-n-bdda-nssakmur i-rbbi tawafka n- ukr f-uwdm n-yasuo, a-stt-igan d-l$llt n-infurn-nn$ llisa-ntuqqar ism-ns. 16 a-ur-tettum a-tskarm afulki ar-tmoawanm i-ngratun, a ku wan tiwafkiw-an asa-itr,u rbbi. 17 sflidat s-im$arn-nnun ar-tskarm s-wawal-nsn, a ku ar-bdda-srun-traran loaql. iqqan-tn-d ad-fllawn-fkn lpsab i-rbbi. skarat s-wawal-nsn ba ad-frpn s-twuri-nsn, urd a-tn-fllas-tig∫ra+. a ku i$-tn-t++ig∫ra+m ur-rad-awn-tili lfaytt. 18 ++allat ar-tt,alabm rbbi f-ssibt-nn$ nkk∫ni. nssn is-i$us-uwl-nn$, niri a-nskar afulki $-kullu ma-ntnawal. 19 $mkad a-s-k∫n-uããa$ s-lmoqul a-t,albm rbbi flla ba a-yyi-n-isswrri s-darun $-mayd-d-yakmurn.

pubbwat ar-ttfulkim i-ngratun

iobrin 303

20 imma $ilad, ,alb$ i-rbbi n-sslamt lli-d-issnkrn z$-lmut amksa imqqurn siditnn$ yasuo lli-itgabaln ulli-ns, iskr lohd-ad idumn $-gratnn$ d-rbbi s-idammn-ns. 21 ,alb$-as ad-awn-yakka kullu ma-igan afulki, ba a-tskarm ma-ittiri. ,alb$-as a-ginn$-iskr kullu ma-t-itr,un s-ism n-yasuo lmasip. nttan a-bahra-ntal$ $ilad ula kullu mayd-d-iftan. amin. 22 way-aytma, ri$ ad-awn-,alb$ a-tqblm iwaliwn-ad lli-s-k∫n-uããa$, a ku ur-bahra-t$zzif-tbrat-ad. 23 imma $ilad ri$ a-tissanm is-d-iffu$ g∫matnn$ timutaws z$-lpbs. i$-d-dari-yu ka $-mayd-d-yakmurn, ra-n-didi-imun s-darun a-k∫n-n+r. 24 sllmat-n f-im$arn-nnun kullutn ula f-kullu im+layn n-rbbi. ar-n-fllawn-tsllamn aytmatn n-iïalya. 25 ad-awn-tili lbaraka n-rbbi kullukn.

304

* tabrat n-yaoqub *

((1)) 1 z$-yaoqub a*ddam n-rbbi d-siditnn$ yasuo lmasip, i-ayt-rbbi lli-akutnin $-ddunit kullutt. ad-awn-tili sslamt.

2 frpat bahra ay-aytma $akud nna-ttyaramm s-tnukmut nna-illan, 3 a ku tssnm i$-tzrim $-tnukmut sul-tzgam $-u$aras l-lmasip, ra-k∫n-issdus mayan ba

a-ti+,arm a-ttãbarm s-ugg∫ar. 4 imma $ilad, zaydat tãbrm ard tlkmm ttmi ba a-tim$urm tkmmlm bla-k∫n-i*ããa yat. 5 walaynni i$-illa kra gigun ur-iïïaf tapkimt, illa fllas a-i,alb rbbi lli-yakkan ma-iggutn i-kullu mddn bla-da-ti-tig∫ra+, rad-as-tt-ifk. 6 walaynni i$-i,alb, iqqan-t-id a-yamn bla i kka. a ku yan i kkan iga zund ta,angt n-umda, ar-tt-issmussu-wa,u ar-tt-itawi s-tsga-ya d-*ta. 7 wanna igan $mkan, a-ur-i$al is-ra-yam+ kra z$-siditnn$, 8 a ku ar-n-itafa i*f-ns $-gr snat-tnba,in, ur-a-itzga $-kullu ma-ra-iskr. 9 way-aytma, wanna gigun dar idrus l*ir, illa fllas a-ifrp i$-t-yull rbbi. 10 imma wanna gigun dar iggut, illa fllas a-ifrp i$-t-izzugz rbbi. a ku ra-izri bu-wayda zund ajddig n-tuga, 11 ar-di-taqlay tafukt s-tr$i-ns iprran, tjdr tuga i,r-ujddig-ns lap afulki-ns. $mkan a-s-rad-lap bu-wayda lli$ a-sul-itsala tawuri-ns. 12 ambarki a-iga wanna iãbrn izgan $-tasaot n-tnukmut. a ku lli$ ityaram sul-izga, rad-as-yili ttaj n-tudrt idumn lli-f-inna rbbi ra-t-ifk i-willi ranin rbbi. 13 walaynni i$-ityaram kra n-yan, ad-ur-yini “rbbi ayd-iyi-itarmn,” a ku rbbi ur-a-iskar ma-y∫* nn ula-da-ilddi yan a-iskr l*∫ ant. 14 walaynni i$-ityaram kra n-yan, han hwat-ns a-t-in-ildin ard-ti-t$wi-t+qqurt. 15 $akudan i$-gis-qamant hwat rad-arunt ddnub. ula ddnub, i$-gis-zuydn rad-d-awin lmut. 16 way-aytma ozzanin, a-ur-tjlum i*f-nnun. 17 kullu ma-igan tawafka i wan ula kullu ma-igan lbaraka ifulkin, z$-uflla a-z$-d-yu ka, z$-rbbi lli-iskrn tifawin n-ignwan. imma nttan ur-a-itmutti ula-da-itbddal ula-da-itllas. 18 iskr ma-iqãad, ifk-a$ tudrt l-ljdid s-wawal l-lpqq, ba a-nwrri ng l$llt tamnzut n-kullu ma-i*lq.

19 way-aytma ozzanin, swangmat $-mayad: illa f-kud yan a-yifsus a-isfld, yi++ay a-isawl, yi++ay a-ur-iqlaql. 20 a ku yan itqlaqaln ur-ra-yi+,ar

a-iskar afulki lli-itr,un rbbi. 21 kkisat z$-gigun iskkirn rkanin ula l*∫ ant lli-iggutn $-mddn. tadrat i-i*f-nnun ar-ttqbalm awal lli-gigun-it++u rbbi, a ku i+,ar-wawal-an a-k∫n-ijjnjm. 22 illa fllawn a-tgm wid skarnin s-wawal n-rbbi, urd wid sflidnin ukan. a-ur-tjllum i*f-nnun, 23 a ku yan isflidn i-wawal n-rbbi bla-da-srs-iskar, iga zund yan-n-yugg∫an s-lmri a-i+r udm-ns. 24 $ir yugg∫a-n i+r i*f-ns yitti, s-ittu man udm a-iskr. 25 imma wanna itmnadn

lbarakat n-rbbi $-uwssan n-tnukmut

awal n-rbbi d-liman iãpan

yaoqub 305

$-ulmmud ifulkin lli-ir+mn i-mddn z$-iskraf, ar-tt-gis-itawi ar-srs-iskar bla-da-itettu maylli mi isfld, nttan a-ra-ibark rbbi $-kullu ma-iskar. 26 i$-illa kra n-yan i$aln izd amumn a-iga walaynni ur-a-itnba, $-ils-ns, hatin ijla d-i*f-ns. liman-ns ur-igi yat. 27 imma yan dar liman ifulkin iãpan $-i+ri n-rbbi babatnn$, $mkad a-ra-ig: ar-itoawan igigiln d-thjjalin $-tnukmut-nsn, ar-itanf i-irkan n-ddunit.

((2)) 1 way-aytma, a-ur-tskarm s-uwdmawn $ilad $-tum+m a$aras n-siditnn$ yasuo lmasip bab l-lmjd. 2 ra-k∫n-sqsa$, ma-ra-tskrm $-umnaggar-nnun i$-n-ik m yan dar tal*atmt n-uwr$ d-tmlsit i∫$lan, ik m-n ula

yan-um+lu, s-ibrdan-ns bbinin? 3 is-ra-tnsallamm d-bu-tmlsit i wan tinim-as “zayd a-sidi a-tskiwst $-lgddam,” tinim i-um+lu, “bidd $-t$urdin” n$d “gawr-n $in”? 4 walaynni i$-a-tskarm $mkan is-urd udmawn-nnit ayn tskarm, ar-ttpkamm f-ingratun s-tnba,in ∫* nnin? 5 sfldat ay-aytma ozzanin. is-ur-tssinm mayad? rbbi isti $willi dar ma-idrusn $-ddunit ad-darsn-yigat liman, k mn s-lwrt n-tgldit lli-f-inna ra-t-ifk i-willi ranin rbbi. 6 imma kunni ar-ttpgarm im+la,. ra-k∫n-sqsa$, manwi-k∫n-ssrfufunnin ar-k∫n-zukurn s-lmpkamat? is-urd $willi dar iggut-wayda? 7 is-urd ntni a-irggmn ism ifulkin n-walli mi tgam wins? 8 hati afulki ayd tskarm i$-a-tskarm s-luãit ihiyyan n-tgldit n-rbbi $mklli ityaran “a-ttirit adjar-nnk zund i*f-nnk.” 9 walaynni i$-a-tskarm s-uwdmawn han ddnub ayan, ipkam fllawn ro n-rbbi a ku tffu$m z$-gis. 10 a ku yan iskarn kullu s- ro n-rbbi, i$-zgis-iffu$ $ir s-yat-t$awsa, hati iwrri iga zund yan-zgis-iffu$n kullut. 11 a ku rbbi lli-innan “a-ur-tznut” inna-da$ “a-ur-tn$t.” i$-tunft i-zzna walaynni tn$it, hati twrrit tgit wad iffu$n z$- ro. 12 sawalat ar-tskarm s-mklli-d-iqqann mddn lli-f-ra-ipkam rbbi s-luãit lli-a$-ir+mn z$-iskraf-an. 13 a ku wanna ur-itãamapn, ra-fllas-ipkam rbbi bla-yas-iãamp. imma wanna itãamapn, ur-ra-t-ilkm lpukm.

14 way-aytma, mal-lfaytt a-ra-yili i$-inna kra n-yan “ha-yyi umn$” walaynni ur-a-iskar ifulkitn? is-ra-t-ijjnjm wan liman-an? 15 mal-lfaytt gigun illan

i$ darun g∫matun n$d ulltmatun ilkm f-ma-ilssa n$d ma-i tta 16 tinim-as: “zayd s-sslamt, ad-ak-d-yawi rbbi ma-tlssat ula ma-t ttat,” bla-yas-tfkam kunni maylli-f-tlkm ddat-ns? 17 walaynni $mkan a-iga wanna yumnn ur-a-iskar afulki. hati immut liman-ns. 18 walaynni ma-rad-ini$ i$-illa kra n-yan inna-yyi “liman a-dark-illan, imma nkki llan dari ifulkitn”? rad-as-rar$ “ml-iyi liman-nnk bla ifulkitn, ml$-ak liman-inu s-ifulkitn lli-skar$. 19 kiyi tumnt izd rbbi yan a-iga. t∫$+ant. ula ljnun ∫* nnin umnn s-mayan, ar-trgigiyn s-tksa,.”

$willi dar iggut ula $willi dar

idrus

$walli yumnn d-walli iskarn

yaoqub 306

20 way-argaz ifssusn, is-trit ad-zayd$ ml$-ak izd liman bla ifulkitn ur-igi yat? 21 ma-s-ir,a rbbi s-babatnn$ ibrahim? ir,a srs f-ssibt n-ma-iskr. yiwi yus ispaq ad-as-i$rs f-ukrkur ifk-t i-rbbi. 22 is-ur-tfhimt mayan? yumn ibrahim iskr, ikmml liman-ns s-iskkirn-ns. 23 ijra $mklli ityaran $-warra n-rbbi lli-innan: “ibrahim yumn rbbi. mayan aft-iga rbbi d-wad-f-ir,a.” yini-da$ f-ibrahim is-iga amddakk∫l n-rbbi. 24 is-ur-t+rim $ilad? rbbi ar-srnn$-itr,u f-ssibt n-ma-nskar urd f-ssibt n-ma-numn ukan. 25 $mkan a-tga ula tamggant rapab, ir,a srs rbbi f-ssibt n-kra tskr. a ku tssrgs imazann, toawn-tn ad-ddun f-yan-u$aras ya,ni. 26 han immut liman $-ur-llin ifulkitn, $mklli ttmtat ddat nna-$-ur-tlli rrup n-tudrt.

((3)) 1 way-aytma, a-ur-tirim a-kullu-tgm imslmdn, a ku tssnmm nkk∫ni-ad isslmadn, itaboa-ya$ lpsab ugg∫ar n-wiyya,. 2 s-kigan a-s-a-ntmzagal kullwa$. i$-illa

ma-ur-itmzagaln $-ma-ittini, ra-ig nttan wad ikmmln yi+,ar a-itnba, $-ddat-ns kullutt. 3 ula agmar, ar-as-ntgga a$amu $-imi ma-s-a-ntpkam $-ddat-ns kullutt ba a-fllas-nttidu s-inna nra. 4 ula anaw $-umda, wa**a imqqur bahra itjhhd-wa,u lli-t-idpayn, ar-t-isslulli bab-ns s-yat-tflut im++in ba a-ittidu s-inna ira. 5 $mkan a-iga ils n-bnadm. wa**a im++i, ar-issfurrug f-t$awsiwin mqqurnin. mn k a-tlla tagant ar-tti-tjddr-tsafut im++in. 6 zund $mkan a-ijddr ils, a ku iommr s-l*∫ ant $-ug∫ns n-ddat-nn$, ar-issy∫* an bnadm kullut. ar-itznad i-ddunit s-loafit lli-d-iffu$n z$-jhnnama. 7 +rat lupu , i+,ar bnadm a-tn-yam+. lupu n-tagant d-ig,a, d-ifa$rn d-islman, ar-tn-ntam+ kullutn. 8 walaynni ur-illi yan i+,arn a-yam+ ils-ns. ar-bdda-ilddi s-ma-y∫* nn, yag∫i a-izga, iommr s-ssmm lli-inqqan. 9 s-ils asa-ntal$ sidi rbbi babatnn$. s-ils-da$ asa-nrggm bnadm lli-ityawskarn f-ããurt n-rbbi. 10 han yan-imi a-d-itkka la ukr ula targgimt. way-aytma, ur-akk∫-i wi a-gigun-yili zund $ayan. 11 is-tlla taloint di-tkkan-waman mimnin ula wid smmumnin? 12 izd ay-aytma, tlla tazart iskarn zzit, n$d ddalit iskarn ikuzarn? ur-sar-rad-ftun-waman mimnin z$-taloint ismmumn.

13 manwa gigun ad-dar tapkimt yissan ma-illan? illa fllas a-iml tapkimt-ns s-ma-iskar, ar-itfulki d-mddn ar-i++im+ay i*f-ns s-tpkimt lli-iãpan. 14

walaynni i$-tlla-tnuwwa t $-uwl-nnun n$d ar-ttirim a-tag∫rm tzwurm wiyya,, a-ur-tal$m i*f-nnun ula tsskarksm f-lpqq. 15 a ku wan tapkimt-an, urd ignna a-di-tkka, walaynni tu ka-d z$-ddunit. urd tin rrup lqudus a-tga, walaynni tga tin iblis. 16 i$-a-ttirin mddn ad-ag∫rn zwurn wiyya,, ra-tigat ta+it ula kullu ma-y∫* nn. 17 walaynni yan dar tapkimt lli-d-ikkan ignna, $mkad a-ra-ig. amzwaru i$us-uwl-ns, yiri sslamt, ar-itr*u d-mddn, ar-srsn-isflid, ar-gisn-itpnnu, ar-d-itawi ããabt n-ufulki. ur-a-iskar s-uwdmawn ula-da-iskar zund i$-iga kra ur-igi. 18 hati

ils n-bnadm

tapkimt lli-d-ikkan ignna

yaoqub 307

tamgra n-ufulki, ar-tt-mggrn $willi-d-iwinin amud n-sslamt ar-t-in-tlupn s-sslamt.

((4)) 1 ma* aylli$ a-ttmma$m ar-tt+im i-ngratun? is-urd f-ssibt n-ma-gigun-tmma$n iswingimn n-ma-ittiri i*f-nnun? 2 ar-ttirim kra ur-tlkimm, $akudan

ar-tnkkrm a-tnqqam. ar-tt+u+,m ma-mi-ur-t+,arm, $akudan ar-tmma$m ar-fllas-tkkatm. han ur-a-teïïafm ma-ttirim a ku ur-a-ti-tt,alabm z$-rbbi. 3 walaynni i$-a-tt,alabm kra z$-rbbi ur-a-yawn-t-yakka, a ku urd f-ufulki afa-ti-tt,alabm walaynni $ir masa-tssfrapm i*f-nnun. 4 han tffu$m a$aras bahra. is-ur-tssinm mayad? wanna dar tozza ddunit, irur ti$urdin-ns s-rbbi. yan dar iozza ma-igan win ddunit, iga i*f-ns d-wad i+in d-rbbi. 5 is-t$alm is-ur-y∫$+an maylli ityaran $-warra n-rbbi inna: “ul lli-ginn$-iga rbbi ar-ittiri kigan”? 6 walaynni ugg∫ar a-tga lbaraka lli-a$-yakka, $mklli ityaran: “rbbi ar-it,a,,a wanna issim$urn i*f-ns, walaynni ar-itbarak wanna i++im+ayn i*f-ns.” 7 mayan a-f-rad-awn-ini$, fkat i*f-nnun $-ddu-ufus n-rbbi. ,a,,at iblis s-irwl z$-gigun. 8 akmurat-n s-rbbi, yakmur-d srun. wa-kunni lli-iskarn ddnub, sirdat ifassn-nnun. wa-kunni lli-ikkatn f-sin i$arasn, ss$usat ulawn-nnun 9 tig∫ra+-k∫n ïiyyr-awn ar-tallam. kkisat ta,ãa, tskrm f-imïïawn. ssittiyat lfrp, tskrm f-tgu,i. 10 knwat $-lgddam n-siditun yall-k∫n. 11 way-aytma, a-ur-trggmm i-ngratun. a ku wanna irgmn $-g∫mas, n$d inna fllas is-y∫* n, hati iga i*f-ns d-wad yug∫rn luãiyat n-rbbi, irar-tnt zund i$-ur-gint yat. i$-tgit i*f-nnk f-iggi n- ro n-rbbi, ur-sul-tgit wad srs iskarn walaynni wad fllas itpkamn. 12 han rbbi wapdut a-i+,arn a-yakka luãiyat, d-nttan wapdut a-i+,arn a-ikkat lpukm ar-ijjnjam ar-ithlak. walaynni ma-tgit kiyi aylli$ trit a-tinit f-wayya, is-y∫* n? 13 sfldat, a-kunni lli-ittinin “ra-nddu $assad n$d azkka s-tmdint ya,ni, ngawr-n gis yan-usgg∫as ar-nsa$ ar-nzznza ar-ntam+ iqaridn.” 14 walaynni ur-tssinm ma-ra-yili azkka. mad-akk∫-tga tudrt-nnun? hati tudrt-nnun tga zund tamdlut im++in lli-d-ibann yan kra s-tt-lap. 15 walaynni illa fllawn a-ttinim “i$-ira siditnn$, ra-nddr nskr $mka ula $mka.” 16 imma kunni ar-ttal$m i*f-nnun ar-tssfurrugm f-ma-ra-tskrm. han ∫* nn isfurrugn-an. 17 imma yan issnn a-iskr afulki ur-t-iskir, ddnub ad-as-iga $ayan.

((5)) 1 sfldat ay-id-bu-wayda. allat $ilad ar-tss$uyyum f-tgu,i lli-rad-awn-yili. 2 han ayda-nnun imda, d-ibrdan-nnun t a-tn-twukka. 3 han ur$-nnun ula nnuqrt-nnun t$wit-tn tanigt. $mkan a-ra-t tanigt-an tifiyi-nnun zund loafit, tfk fllawn tugga $-wass l-lpsab. a ku kunni tssmunm kigan i-i*f-nnun $-uwssan gg∫ranin. 4 han ti$rad lli-ur-tfkim i-willi mggrnin $-igran-nnun. ar-ssmumm∫in i uwwaln, lkmnt t$uyya-nsn imzgan n-sidi rbbi itjhhdn. 5 tzzrim ussan-nnun $-ddunit s-kullu ma-ttirim, ar-t ttam

l*∫ ant n-ddunit ula lbaraka n-rbbi

yaoqub 308

ar-ttfrapm ar-ttoalafm ddat-nnun i-wass n-t$rsi. 6 tss,rm lba,l f-ayt-ufulki tn$m-tn, ur-n-rurn f-i*f-nsn s-yat.

7 imma kunni ay-aytma, ãbrat ard-d-ya k siditnn$, zund afllap lli-itqln ard-as-di-t$li ããabt iozzan $-igr-ns, ar-itãbar ard i,r-un+ar amnzu ula

ama++u+. 8 ula kunni, illa fllawn a-ttãbarm ar-tzzoamm ulawn-nnun, a ku yakmur-d-wass lli-$-ra-d-ya k siditnn$. 9 way-aytma, a-ur-ttngmugm i-ngratun a-ur-fllawn-ittut lpukm. ha-lqa,i imqqurn ibidd-d $-imi. 10 swangmat ay-aytma $-lanbiya lli-sawalnin s-ism n-siditnn$ $ayd izrin, a ku ãbrn ntni $-kullu-tmmariw-nsn. 11 nga-tn d-imbarkin a ku ãbrn sul zgan. tsfldm kunni f-ayyub $mklli iãbr izga, tissanm mamnk a-t-ibark sidi rbbi tigira. a ku siditnn$ ar-bahra-itpnna ar-bdda-iskar afulki. 12 imma ta$awsa ihiyyan ay-aytma, tga $mka: a-ur-ttgallam, la s-ignna ula s-wakal ula s-kra n-tgallit ya,ni. walaynni i$-iga-wawal-nnun “iyah” tinim “iyah.” i$-iga “uhu” tinim “uhu” ba a-fllawn-ur-ittut lpukm. 13 i$-illa kra n-yan gigun yutn tammara, illa fllas a-i,alb i-rbbi f-$ayan. i$-illa kra n-yan gigun ifrpn, illa fllas a-yal$ rbbi s-umarg l-lfrp. 14 i$-illa kra n-yan gigun yu,nn, illa fllas a-yazn s-im$arn n-umnaggar ba a-n-dars-a kin ,albn rbbi fllas +$urn-t s-zzit s-ism n-siditnn$. 15 ra-iskr siditnn$ ma-zgis-,albn $willi umnnin, ijjujji ama,un issdus-t. i$-iskr kra n-ddnub ra-tn-fllas-issitti. 16 f-mayad a-f-rad-awn-ini$, qrrat s-ddnub-nnun i-ngratun, ar-tt,alabm rbbi f-ingratun ba a-tjjim. hati ta+allit n-yan ir,an rbbi ar-di-ttawi kigan. 17 ula nnabi iliyya iga bnadm zund nkk∫ni, imma ntta i,alb bahra i-rbbi a-ur-yili-un+ar, s-ur-d-i,r-un+ar f-wakal kra, isgg∫asn d-mnaãã. 18 i,alb-t-da$ s-d-fkan ignwan an+ar, awin-d ikalln ããabt-nsn. 19 way-aytma, i$-gigun-illa kra n-yan iffu$n z$-lpqq irar-t-id wayya, s-u$aras, 20 swangmat mayad: wanna-d-irurn yan ijlan z$-ma-y∫* nn, ra-t-issanf i-lmut l-li*rt, issaggug-t z$-kigan d-ddnub.

ããbr d-ujnjm

309

* tabrat tamzwarut n-bïrus*

((1)) 1 z$-bïrus arqqas n-yasuo lmasip, i-im+layn n-rbbi lli-akutnin, gn i$ribn $-tmizar n-buntus ula galaïiyya ula kabadukiyya ula asiyya ula bitiniyya. 2 i+li-k∫n rbbi babatnn$ s-tpkimt n-rrup lqudus $mklli iqãad z$-isizwar, ba a-tskarm s-iwaliwn n-yasuo lmasip t$usm s-idammn-ns. ad-awn-tigat lbaraka d-sslamt.

3 ar-bahra-ntal$ rbbi babas n-siditnn$ yasuo lmasip, a ku s-rrpmt-ns iggutn a-s-a$-ifka a-nlal talalit n-tudrt l-ljdid. iommr-a$ s-rrja iddrn

lli$-d-issnkr yasuo lmasip z$-lmut. 4 ifk-a$ yal-lwrt lli-ur-ra-ifnu ula ra-i*sr ula ra-imdu, ip,a-yawn-t $-ignna. 5 s-tpkimt-ns itjhhdn a-s-a-k∫n-issntal kunni lli-srs-umnnin, ard tnjmm s-ujnjm ikmmln lli-rad-awn-yili $-isigg∫ra n-ddunit. 6 frpat s-kullu mayad, wa**a i$-d-iqqan ad-awn-ïiyyr yat-tasaot f-ssibt n-tnukmut ula tassast lli-k∫n-itarmn. 7 izri fllawn mayan ba a-tissanm is-iãpa liman-nnun. a ku iozza liman-nnun bahra, ugg∫ar n-uwr$ lli-ifnnun wa**a-da-itãfu s-loafit. a ku $mkan a-s-ra-k∫n-yal$ rbbi issattuy-k∫n issim$ur-k∫n $akud lli$ ra-d-ya k yasuo lmasip ibayyn. 8 nttan, wa**a ur-jju-ti-t+rim, iozza darun bahra. wa**a ur-a-ti-ttmnadm $ilad, tumnm srs. ar-srs-ttfrapm s-lfrp iggutn aylli$ ur-akk∫-tufim iwaliwn mad-as-ttinim. 9 a ku rbbi ifka-yawn $ilad maylli tram $-liman-nnun, ifk-awn ajnjm n-i*f-nnun. 10 hati lanbiya lli-sawlnin $ayd izrin f-lbaraka lli-rad-awn-yili, ar-swingimn ar-sqsan f-ujnjm-ad. 11 ar-sqsan man azmz a-$-ra-yili ula mamnk a-ra-ig-uzmz lli-f-a-ittini rrup l-lmasip lli-gisn-illan lli$ a-yasn-imala arfufn lli-$-ra-izri lmasip ula lmjd lli-rad-as-yili tigira. 12 walaynni issbayyn-asn-d rbbi is-urd f-ssibt n-i*f-nsn a-f-a-sawaln f-t$awsiwin-ad walaynni f-ssibt-nnun. imma $ilad tsfldm f-kullu mayad f-imi n-willi-awn-in-iwinin l*bar ifulkin, ar-darun-tbrrapn s-tpkimt n-rrup lqudus lli-d-ityazann z$-ignna. imma ti$awsiwin-ad, ula lmalayka ar-bahra-ttirin ad-issann mamnk ad-gant.

13 f-mayan a-f-rad-awn-ini$, bkisat i*f-nnun trarm loaql, tzgam bahra $-rrja llisa-ttrjum f-lbaraka lli-rad-awn-yili $akud lli$ ra-d-ya k yasuo lmasip

ibayyn. 14 skarat s-wawal n-rbbi, $mklli skarn tarwa s-wawal n-ayt-darsn. a-ur-sul-ttlhum s-$aylli sttin tkkam ar-ttirim i-i*f-nnun lli$ ur-ta-tssinm lpqq. 15 walaynni skarat kullu s-uwl i$usn, $mklli i$us rbbi lli-awn-d-i$ran. 16 a ku ityara inna rbbi: “illa fllawn a-t$usm, a ku gi$ nkki wad i$usn.” 17 tmyarm kunni a-ttinim: “wa-rbbi babatnn$,” walaynni a-ur-tettum izd nttan a-itraran i-kraygatt yan f-ma-iskar, ur-a-itmnad udmawn. awiyat-stt gis bahra kullu ussan-ad tzzraym zund i$ribn $-ddunit. 18 a ku tssnm

rrja iddrn

u$us n-uwl

1 bïrus 310

is-k∫n-d-ifra z$-tnba,in *wanin lli-awn-d-fln imzwura-nnun. a ku urd s-ma-ifnnun zund nnuqrt n$d ur$ a-s-k∫n-d-ifra, 19 walaynni s-idammn ozzanin l-lmasip zund idammn n-yan-ulqqa$ i$usn bla loib. 20 mayad, iqãad-t srs rbbi lli$ ur-ta-i*lq yat, yazn-t-id ilmma ibayyn-d f-ssibt-nnun $-uwssan-ad gg∫ranin. 21 hati f-ssibt l-lmasip a-s-tumnm s-rbbi lli-t-id-issnkrn z$-lmut issattuy-t s-lmjd. d-$mkad a-s-izga liman-nnun d-rrja-nnun $-rbbi. 22 hati tss$usm ulawn-nnun lli$ tum+m a$aras l-lpqq, ar-ttpubbum aytmatun s-nniyt iãfan. imma $ilad, tpnnwat i-ngratun z$-ttmi n-uwl-nnun. 23 a ku tlulm talalit n-tudrt l-ljdid, urd s-wamud lli-ifnnun walaynni s-wamud lli-ur-ra-ifnu, a-t-igan d-wawal n-rbbi, ig awal iddrn iqama-bdda. 24 a ku ityara: “bnadm iga zund tuga, tg lhibt-ns zund ajddig n-tuga. tsllaw tuga yasus-ujddig, 25 imma awal n-siditnn$ izga-bdda.” awal-ad iga l*bar ifulkin lli-mi-tsfldm.

((2)) 1 f-mayad a-f-rad-awn-ini$, lupat-n s-kullu ma-igan tanuwwa t ula tikrkas. a-ur-tskarm $-lgddam n-mddn ma-ur-tgim. ad-awn-ur-ïiyyr f-wiyya, ïïafnin kra

tram i-i*f-nnun, ula-da-trggmm $-yan. 2 walaynni gat zund tarwa bpra lulnin, tirim a-tsum akk∫fay n-wawal i$usn, ba a-srs-tim$urm tnjmm ajnjm ikmmln. 3 a ku “tm,im afulki n-siditnn$.” 4 akmurad-d $ilad s-walli igan a+ru iddrn. lupn-t-in mddn, walaynni i+li-t rbbi, iozzu dars. 5 fkat i*f-nnun i-lmasip zund i+ran ddrnin, ba a-srun-ibnnu yat-tgmmi n-rrup, a-n-gis-tsrasm $-lgddam n-rbbi tiwafkiw n-rrup lli-s-ra-itr,u a ku ar-as-tnti-takkam s-ism n-yasuo lmasip. 6 $mklli ityaran, inna rbbi: “hati ra-n-zzugz$ $-gr mddn-inu yan-u+ru imqqurn igan win-u$+u. +li$-t iozzu dari. wanna srs yumnn ur-sar-ti-t∫gra+.” 7 mayan a-f-darun-iozza kunni lli-srs-yumnn. walaynni ityara-da$ f-willi ur-rinin ad-amnn, inna rbbi fllasn: “a+ru lli-n-lupn ibnnayn, nttan a-iwrrin iga i*f n-u$+u.” 8 ityara-da$: “a+ru-ad ra-ig tabay,,rt i-mddn, ig ifir lli-ra-tn-issknuki.” ntni ar-ïïarn $ilad a ku ag∫in ad-skarn s-wawal n-rbbi. $mkan a-tn-d-iqqann.

9 imma kunni, tgam mddn tyaw+laynin, tgm ayt-tgldit n-rbbi, ar-n-tsrasm $-lgddam-ns tiwafkiw llisa-itr,u. tgm ayt-rbbi, i+li-k∫n a-tgm wins,

ba a-ttawim l*bar i-mddn f-kullu ma-iskr $walli-awn-d-i$ran z$-tillas s-tifawt l-lmjd-ns. 10 $ayd izrin ur-tgim yat, imma $ilad ayt-rbbi a-tgam. $ayd izrin ur-tssinm rrpmt n-rbbi, imma $ilad rrpmt-ns a-fllawn-illan.

11 way-aytma ozzanin, ,alb$-k∫n $ilad a-tgm i*f-nnun d-i$ribn d-ibrraniyn $-ddunit-ad, tlupm s-ma-ttiri ddat n-bnadm, a ku ti$awsiwin n-ddat

a+ru iddrn

mddn tyaw+laynin n-rbbi

i*ddamn n-rbbi

1 bïrus 311

ar-tmma$nt d-uwl iãfan. 12 skarat afulki $-gr-willi ur-ssinnin rbbi. wa**a i$-a-gigun-rggmn rad-+rn is-ifulki kullu ma-tskarm, inin ilmma izd rbbi ad-dar lpqq $-wass lli-$-ra-d-ya k a-yut lpukm. 13 sflidat f-ssibt n-siditnn$ s-kraygatt ssulïa itpkamn $-dar mddn. sflidat s-umzwaru lli-igan agllid, 14 ula s-willi-d-itazn ad-utn loqubit f-willi skarnin ma-y∫* nn, al$n $willi skarnin afulki. 15 a ku rbbi ira gigun a-bdda-tskarm ma-ifulkin, ba a-ur-afn mddn fssusnin ssibt masa-gigun-sawaln s-tnuwwa t-nsn i*wan. 16 zzriyat ussan-nnun mknna tram, walaynni a-ur-ttinim d-i*f-nnun: “ha-ya$ n+,ar a-nskr mknna nra. nkrat a-nskr ma-y∫* nn.” zzriyat ussan-nnun $mklli-d-iqqann i*ddamn n-rbbi. 17 uqqrat kullu mddn, ar-ttirim aytmatun $-lmasip. tawiyat-stt bahra $-rbbi, ar-ttuqqarm agllid.

18 wa-i*ddamn, sflidat s-id-siditun ar-tn-bdda-ttuqqarm. urd $ir $willi r*anin wanin walaynni sflidat ula s-willi qanin. 19 a ku rbbi

ra-ibark yan irfufnn iãbr i-lba,l f-ssibt n-ma-s-ira a-ir,u rbbi. 20 walaynni mal-lfaytt darun illan i$-tskrm ma-y∫* nn tãbrm i-ukuray lli-t am f-ssibt l-l*∫ ant-nnun? walaynni i$-tskrm afulki trfufnm tãbrm, ra-k∫n-ibark rbbi.

21 rbbi i$ra-yawn-d a-tzzraym mayad, a ku lmasip irfufn ula ntta f-ssibt-nnun, iml-awn ma-ifulkin ba a-t,furm latrt-ns. 22 ityara fllas: “ur-akk∫-iskir

kra n-ddnb. ur-jju-kkint-tkrkas imi-ns.” 23 lli$-t-rgmn, ur-asn-d-irur s-trggam. lli$-t-ssrfufnn ur-tn-ihddid, walaynni itonna s-rbbi lli-itpkamn s-lpqq. 24 nttan a-yusin ddnub-nn$ $-ddat-ns f-uggjdi, ba a-nmmt i-ddnub nddr i-ma-ir,an rbbi. s-tiggas-ns a-s-tjjim. 25 $ayd izrin tjlam zund ulli, imma $ilad twrrim-d s-dar-umksa lli-itgabaln ulawn-nnun.

((3)) 1 $mkan ula kunninti a-tim$arin, illa fllawnt a-tsflidmt s-irgazn-nnunt. a ku i$-ur-iri-urgaz awal n-rbbi, ra-srs-iwrri bla-yas-tnnit yat lli$

a-itmnad mamnk a-tskart, 2 a ku ra-i+r mamnk a-i$us-uwl-nnm s-luqr iggutn. 3 walaynni a-ur-ig-ufulki-nnunt afulki n-i+ri $-dar mddn, zund tallamin n-wazzar n$d ik∫lan n-uwr$ n$d timlsa $∫lanin. 4 walaynni i*ããa a-ig-ufulki-nnunt afulki intln n-uwl ihnnan iommrn s-lpnant. ur-sar-i,r-ufulki-ad, iozzu bahra dar rbbi. 5 a ku $mkan a-sttin kkant-tm$arin timumnin lli-trjunin $-rbbi $ayd izrin. $mkan asa-ssfulkint i*fawn-nsnt ar-sflidnt s-irgazn-nsnt. 6 $mkan-nnit a-tga sara, ar-tsflid s-ibrahim ar-as-ttini “sidi.” ula kunninti $ilad, istis n-sara a-tgamt, i$-a-tskarmt afulki bla-da-ttiksa,mt yat.

i*ddamn d-id-siditsn

arfufn l-lmasip

tim$arin d-irgazn

1 bïrus 312

7 $mkan ula kunni a-irgazn, illa fllawn a-tswingimm $-tm$arin-nnun, tzd$m didsnt bla-da-tettum is-ur-bahra-dusnt zund kunni, ar-tnti-ttuqqarm a ku wrtnt ula ntnti didun lbaraka n-tudrt idumn. skarat $mkan ba a-ur-darun-yili ma-itpãarn ti+ulla-nnun i-rbbi.

8 imma $ilad rad-awn-ini$, a-kullu-tgm yan $-ma-tswingimm ula masa-tsspssum, ar-ttpubbum i-ngratun s-tayri n-aytmatn, ar-di-ttadrm i-i*f-nnun

ar-ttpnnum i-ngratun. 9 i$-illa mad-awn-iskrn kra y∫* nn, ad-as-ur-trarm s-l*∫ ant. i$-illa ma-k∫n-irgmn, ad-as-ur-trarm s-trggam, walaynni iniyat-as: “a-k-ibark rbbi.” a ku i$ra-yawn-d rbbi ad-awn-tili lbaraka. 10 ityara: “wanna iran a-izzri tudrt-ns s-lfrp i+r ussan l-l*ir, illa fllas a-ikkis ma-y∫* nn z$-ils-ns, ikkis tikrkas z$-imi-ns. 11 illa fllas a-ifl kullu kra igan l*∫ ant ar-iskar afulki, ar-isiggil s-sslamt ar-gis-itazzal. 12 a ku siditnn$ ar-itgabal $willi-f-ir,a, ar-isflid i-mad-as-ttinin. imma $willi skarnin ma-y∫* nn, ar-tn-it,a,,a.” 13 manwa ra-k∫n-issrfufn i$-tram a-tskarm afulki? 14 walaynni i$-idda ard trfufnm f-ssibt l-lpqq, hati imbarkin a-tgam. a-ur-ttiksa,m yan ula-da-ttasim ta$uft, 15 walaynni gat lmasip d-sidis n-uwl-nnun, tujadm $-kraygatt tasaot a-di-trarm awal i-kullu wanna-k∫n-isqsan f-rrja lli-gigun-illan. 16 walaynni sawlat dids s-ããbr d-luqr ula s-uwl i$usn z$-kullu kra igan loib, ba ad-tp amn inuwwa n-nnun i$-a-gigun-rggmn f-ufulki lli-tskarm s-ism l-lmasip. 17 a ku yuf-awn a-trfufnm i$-ira rbbi f-ssibt n-ufulki lli-tskarm, ula trfufnm f-ssibt n-kra tskrm y∫* n. 18 a ku lmasip, yat-twal a-immut f-ssibt n-ddnub, immt $walli ifulkin f-ssibt n-willi ∫* nnin, ba ad-a$-d-irar i-rbbi. n$an-t mddn $-ddat-ns, issddr-t rbbi $-rrup-ns. 19 iddu ilmma yawi l*bar i-larwap tyawkrrafnin, 20 a-tn-igan d-willi rurnin ti$urdin-nsn s-rbbi $-uwssan lli-$-didsn-iãbr bahra. $-uwssan-an a-$-iskr nup anaw, njmn gis kra n-mddn drusnin z$-waman, tam mddn ad-gan. 21 maylli ijran $-uwssan-an irwas i-udum $-waman lli-s-tnjmm kunni, urd s-irid n-irkan n-ddat-nnun walaynni iga tamatart n-is-iwrri i$us-uwl-nnun, tfkm i*f-nnun i-rbbi, tnjmm f-ssibt n-ma-d-inkr yasuo lmasip z$-lmut. 22 nttan a-ik mn ilmma s-ignna, iskiws $ilad f-ufasi n-rbbi, ilin kullu lmalayka d-ssulïat d-lquwwat n-ignwan $-ddu-ufus-ns.

((4)) 1 mayan a-f-rad-awn-ini$, lli$ irfufn lmasip $-ddat-ns, illa fllawn a-tbkism a-trfufnm ula kunni. a ku wanna irfufnn $-ddat-ns ur-sul-a-itlhu s-ddnub.

2 ur-sul-a-izzray ussan-ns $-ma-ittiri bnadm i-i*f-ns, walaynni ar-izzray mad-as-iqaman $-ddunit-ad $-ma-ir,an rbbi. 3 $ayd izrin tkkam-ttin ar-tskarm ma-iozzan dar $willi ur-ssinnin rbbi, imma $ilad yuwda-k∫n $-ma-y∫* nn. han ntni ar-tfsadn ar-t thun, ar-ssnufuln i*f-nsn s-tissi, ar-tmunun f-l*∫ ant, ar-skarn loib i-ngratsn, ar-tobadn

tarfufnt f-ssibt n-ufulki

tudrt l-ljdid

1 bïrus 313

ilahat n-ddunit-ad s-tjl*it-nsn. 4 ar-gigun-tojjabn ar-k∫n-rggmn, a ku ur-a-ttirim a-didsn-ttmunum f-tillay-nsn. 5 walaynni iqqan-tn-d lpsab $-dar $walli yujadn a-yut lpukm f-willi ddrnin ula $willi mmutnin. 6 mayan a-f-idda lmasip a-yawi l*bar ifulkin i-willi mmutnin ula ntni lli-f-i,r lpukm l-lmut n-ddat $mklli iïïar f-kullu mddn, ba ad-wrrin ddrn s-tudrt n-rrup $mklli iddr rbbi.

7 hati yakmur-d isigg∫ra n-kullu ma-illan. rarat loaql t$wim $-i*f-nnun ba a-tt+allam ar-t,alabm rbbi. 8 walaynni ta$awsa ihiyyan a-stt-igan, a-ttpnnum

i-ngratun, a ku lpnant ar-tssntal kigan d-ddnub. 9 ssmrpbat s-ingratun $-tg∫mma-nnun bla-da-ttngmugm. 10 illa f-kraygatt yan a-iskar s-twafka n-rrup nna-yas-ifka rbbi, ar-srs-itoawan wiyya, s-nniyt n-uwl-ns, ba a-kullu-ttmoawanm i-ngratun s-lbarakat n-rbbi lli-ggutnin. 11 wanna isawaln, illa fllas a-isawal s-mad-as-imala rbbi. wanna itoawann, illa fllas a-itoawan wiyya, s-t+,,art lli-as-yakka rbbi. $mkad a-s-rad-kullu-al$n mddn rbbi f-ma-tskarm s-ism n-yasuo lmasip. nttan a-mi-illa lmjd d-lquwwa $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin.

12 way-aytma ozzanin, a-ur-ttojjabm $-loafit n-trfufnt lli-k∫n-itarmn, zund i$-awn-ijra kra igan ljdid. 13 walaynni frpat lli$ tk mm d-lmasip

$-trfufnt, ba a-tfrpm s-ugg∫ar $akud lli$ ra-d-iban lmjd-ns i-kullu mddn. 14 imbarkin a-tgam i$-a-k∫n-rggmn f-ssibt n-ma-tgam win lmasip, a ku igguz-d fllawn rrup l-lmjd lli-igan rrup n-rbbi. 15 walaynni i*ããa a-ur-irfufn yan gigun f-ssibt n-ma-in$a n$d yuk∫r n$d iffu$ z$-lqanun n$d ik m ma-igan win wiyya,. 16 walaynni i$-irfufn f-ssibt n-ma-iga amasipi, illa fllas a-ur-ip m, walaynni a-yal$ rbbi a ku mddn ar-as-tggan ism lli-igan win lmasip. 17 hati $ilad ilkm-d-uzmz lli-$-ra-yut rbbi lpukm, ra-t-yut zwar f-ayt-tgmmi-ns. walaynni i$-srnn$-ibda nkk∫ni, ma-s-ra-tgg∫ru i-willi ag∫inin l*bar ifulkin n-rbbi? 18 $mklli ityaran: “i$-i qa a-injm yan ifulkin ma-ra-ijru i-yan irurn ti$urdin-ns s-rbbi ula yan isalan ddnub?” 19 mayad a-f-rad-ini$ i-kullu winna rfufnnin f-ma-ira rbbi: fkat i*fawn-nnun $-ufus n-walli-k∫n-i*lqn lli-bdda-izgan $-wawal-ns, tzaydm ar-tskarm afulki.

((5)) 1 rad-,alb$ im$arn $-gratun, nkki-ad igan am$ar zund kunni, g$ inigi f-urfufn l-lmasip, ïïaf$ ta$amt $-lmjd lli-ra-d-iban. 2 ,alb$-k∫n a-tksm tawrut

n-rbbi lli-ifl $-gr ifassn-nnun. tgablm-tt urd s-bzzez walaynni s-lfrp $mklli ira rbbi, urd ba a-tam+m kra i-i*f-nnun walaynni s-nniyt iãfan. 3 a-ur-tssim$urm i*f-nnun f-willi-awn-ifka rbbi, walaynni malat i-tuwrut afulki lli-s-a-tskarm ba ad-skarn ula ntni $mkan. 4 $akud lli$ ra-d-ya k-umksa imqqurn rad-awn-ifk ttaj l-lmjd lli-ur-ra-sar-imdu.

lpnant ula lmoawnt

tarfufnt f-ssibt l-lmasip

tawrut n-rbbi

1 bïrus 314

5 $mkan ula kunni a-ioyyaln, illa fllawn a-tsflidm s-im$arn-nnun. bkisat kullukn s-tbannka n-ããbr ba a-tt*damm i-ngratun. a ku ityara: “rbbi ar-it,a,,a wanna issim$urn i*f-ns, ar-itbarak wanna i++im+ayn i*f-ns.” 6 knwat $-ddu-ufus itjhhdn n-rbbi ba a-k∫n-yall $-uzmz nna-ira. 7 lupat-n kullu ti$ufiwin-nnun f-rbbi a ku ar-gigun-ithlla. 8 am+at $-i*f-nnun trarm loaql, a ku ar-itlli-unuwwa -nnun iblis zund izm, ar-inddr ar-isiggil s-ma-iqq∫ay. 9 ,a,,at iblis tzgam $-liman-nnun, tissanm izd aytmatun $-ddunit kullutt ar-zrayn $-trfufnt zund kunni. 10 walaynni rbbi lli-bdda-iran ad-a$-ibark, i$ra-yawn-d a-tk mm s-lmjd-ns idumn $-tamunt l-lmasip. tigira n-ma-trfufnm yan imikk, ra-k∫n-yawi s-sslamt ikmmln issdus-k∫n izzga-k∫n issbidd-k∫n f-llsas iãpan. 11 nttan a-mi-tlla lquwwa $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin. 12 tabrat-ad igzzuln uri$-awn-tt-in f-ufus n-silwanus lli-dari-igan g∫ma ifulkin izgan. ara$-tt-in ba a-k∫n-zzoam$, ml$-awn izd $mkad a-tga lbaraka n-rbbi s-lpqq. zgayat $-lbaraka-yad. 13 ar-n-fllawn-tsllamn aytmatun $-tmdint n-babil, i+li-tn rbbi $mklli-k∫n-i+li kunni. ar-n-fllawn-itsllam iwi marqus ula ntta. 14 nsallamat i-ngratun s-unsallam n-tag∫mat. ad-awn-tili sslamt kullukn kunni lli-igan win lmasip.

315

* tis snat-tbratin n-bïrus *

((1)) 1 z$-simoan bïrus a*ddam d-urqqas n-yasuo lmasip. i-willi mi ityawfka liman iozzan lli-a$-d-ityawfkan ula nkk∫ni s-ufulki n-rbbi-nn$ d-unjjam-nn$ yasuo lmasip. 2 a-fllawn-tigat lbaraka d-sslamt $ilad $-tssnm rbbi ula siditnn$ yasuo.

3 s-tpkimt-ns itjhhdn a-s-a$-d-ifka rbbi kullu ma-nptajja ba a-nddr $-ddunit ar-t-ntr,u. a ku nwrri nssn $walli-a$-d-i$ran a-nk m s-lmjd-ns

d-ufulki-ns. 4 d-$mkad a-s-a$-llant lbarakat hiyyanin ozzanin lli-f-inna rad-a$-tnt-ifk, ba a-twrrim tgm $mklli iga rbbi, tnjmm z$-kullu ma-itawin $-ddunit s-lhalak f-ssibt n-maylli ittiri bnadm i-i*f-ns. 5 f-mayan a-f-k∫n-d-iqqan a-n-tgm tiqqi a-tzaydm f-liman-nnun a-bahra-tfulkim, tzaydm f-ufulki a-bahra-tissanm rbbi, 6 tzaydm f-twassna n-rbbi a-bdda-t$wim $-i*f-nnun, tzaydm f-mayan a-bahra-tzgam $-lpqq, tzaydm f-mayan a-bdda-tr,um rbbi, 7 tzaydm f-mayan a-bahra-ttpubbum mddn, tzaydm f-mayan a-bdda-tpnnum $-wiyya,. 8 i$-a-gigun-ttigatnt kullu-t$awsiwin-ad, ra-ti+,arm i-kigan ar-di-ttawim l$llt iggutn $ilad $-tssnm siditnn$ yasuo lmasip. 9 imma wanna ur-dar ti$awsiwin-ad, hati ibuk, ur-a-ittisfiw yat, ittu is-t-iss$us lmasip z$-ddnub lli-iskr $ayd izrin. 10 way-aytma, f-mayan a-f-rad-awn-ini$, gat-n tiqqi-nnun s-ugg∫ar a-bahra-tzgam $-u$aras lli-s-awn-d-i$ra rbbi i+li-k∫n-d srs. a ku i$-a-tskarm s-$mkan ur-ra-sar-tjlum, 11 hati ra-tk mm s-lfrp iggutn s-tgldit idumn n-unjjam siditnn$ yasuo lmasip. 12 ri$-bdda a-yawn-d-ssktay$ ti$awsiwin-ad, wa**a-tnti-tssnm tzgam $-lpqq lli-mi-tsfldm. 13 a ku swangm$ is-i wa a-bdda-ssr$a$ ma-illan $-i*f-nnun kullu mad-sul$ $-u*iyyam-ad lli-igan ddat-inu. 14 a ku ssn$ yan imikk rad-*wu$ a*iyyam-ad. mayad, imla-yyi-t-id siditnn$ yasuo lmasip, 15 walaynni ra-n-tgga$ tiqqi-nu ba a-ti+,arm a-bdda-tswingimm $-t$awsiwin-ad $akud lli$ ur-ra-sul-didun-ili$.

16 ur-a-nbnnu f-kra n-tpajiyin tyawskarnin s-loaql n-bnadm $akud lli$-awn-nsawl f-mamnk a-d-yu ka siditnn$ yasuo lmasip s-tpkimt itjhhdn. a ku

nkk∫ni n+ra timu$ra-ns, 17,18 nili dids f-uwrir am+lay, nsfld i-wawal z$-ignwan lli$-d-issbayyn rbbi babatnn$ lmjd l-lmasip d-lhibt-ns. isawl-d-wawal z$-lmjd n-tattuyt inna: “$wad iga iwi iozzan. frp$ srs bahra.” 19 mayan a-darnn$-izzgan iwaliwn l-lanbiya s-ugg∫ar. afulki a-ra-tskarm i$-a-stti-ttawim $-mad-nnan ntni, a ku iga-wawal-nsn zund tifawt l-lqndil, ar-ittisfiw $-tillas ard ifaw-wass i$li-d itri n-ããbap $-uwlawn-nnun. 20 walaynni ta$awsa ihiyyan a-stt-igan, a-tissanm is-ur-i+,ar yan

zaydat tim$urm $-ufulki n-rbbi

tugga f-tmu$ra l-lmasip

2 bïrus 316

s-i*f-ns a-ifhm lmona n-mad-nnan lanbiya $-warratn n-rbbi. 21 a ku ur-d-yu ki kra n-wawal n-rbbi z$-loaql n-bnadm, walaynni ar-sawaln mddn-an s-iwaliwn lli-asn-d-imala rbbi $mklli-tn-itguwwad rrup lqudus.

((2)) 1 $ayd izrin kkan-ttin kra n-mddn $-gr ayt-rbbi ar-ttinin izd lanbiya ad-gan walaynni ar-sskirkisn. $mkan a-s-rad-da$-ilin imslmdn ayt-tkrkas $-darun.

s-tntla a-s-ra-n- k amn iswingimn ur-∫$+annin ar-ttawin s-lhalak. rad-traran ti$urdin-nsn s-siditsn itjhhdn lli-tn-ifran ad-gn wins. rad-zzugzn lhalak f-i*f-nsn $-yat-tasaot. 2 iggut ma-ra-itam+ a$aras-nsn l-lfsad. f-ssibt-nsn a-f-rad-rggmn mddn $-u$aras l-lpqq. 3 ra-k∫n- ttan s-iwaliwn *wanin, a ku ar-bdda-ttirin ma-igan win wiyya,. walaynni z$-isizwar a-gisn-itmnad $walli ra-fllasn-yut lpukm. ur-a-igan $walli ra-tn-ihlk. 4 a ku ur-iãamp rbbi i-lmalayka lli-ffu$nin z$-wawal-ns, walaynni ilup-tn-in $-tdrut, idpi-tn-in s-tuggugt n-tillas a-$in-tyama+n ar ass l-lpsab. 5 ur-iãamp rbbi i-isizwar n-ddunit, walaynni yull-d aman aylli$ dln kullu ddunit n-willi srs rurnin ti$urdin-nsn. ur-zgisn-ijjnjm abla nup lli-itbrrapn s-maylli ir,an rbbi, ntta d-ssa n-mddn ya,ni. 6 yut ilmma rbbi lpukm f-tmdinin n-sadum d-oamura, ihlk-tnt s-loafit, ba ad-+rn kullu willi srs rurnin ti$urdin ma-ijran i-tmdinin-an, issann ma-rad-asn-ijru ula ntni. 7 walaynni ijjnjm luï lli-igan argaz ifulkin, a ku ïiyyr-as i-luï bahra f-mamnk ad-fsadn mddn-an ∫* nnin. 8 izd$-urgaz-an ifulkin $-gratsn. ass f-wass ar-ti-tta$-tgu,i $-uwl-ns ifulkin $akud lli$ a-itmnad ar-isflid i-iskkirn-nsn ∫* nnin. 9 kullu mayan imla-ya$ is-issn siditnn$ mamnk a-ijjnjam $willi tuqqarnin rbbi z$-tnukmut nna-tn-itarmn, yissan mamnk a-itp,u $willi ∫* nnin ar ass l-lpsab lli-$-ra-fllasn-yut loqubit lli-asn-igan. 10 ra-stt-yut s-ugg∫ar f-willi skarnin s- hwat lli-bahra-rkanin pgrn $walli fllasn ipkamn. imma imslmdn-an qan bahra. ar-zzoamn i*fawn-nsn, ar-rggmn ula $-inm$urn n-ignwan bla-da-tiksa,n. 11 wa**a-tn-ug∫rn lmalayka tjhhdn fllasn bahra, ur-a-rggmn ntni $-mddn-an $-dar rbbi. 12 walaynni imslmdn-an ar-rggmn $-ma-ur-fhimn, gn zund lupu qanin lli-skarnin walaynni ur-ssinn ma* aylli$ a-skarn, ar-tlaln $ir ba a-tyama+n tyawhlakn. ula mddn-an ra-tyawhlakn zund lupu . 13 rad-asn-d-irar rbbi arfufn f-urfufn lli-skarn i-wiyya,. ntni iojb-tn ad-skarn ma-ittiri i*f-nsn ula $-uzal $-lgddam n-mddn. irkan d-loar ad-gan $-darun, ar-tfrapn s-tillay-nsn lli$ a-didun-tmunun f-imnsiwn-nnun. 14 ar-bdda-ttirin ad-+rn lfsad, ur-a-t baon z$-ddnub, ar-n-lddin $willi ur-zganin, myurn ad-ssmunun mad-ran i-i*f-nsn. tarwa n-*zit ad-gan. 15 ffu$n a$aras lli-inmn, munn d-u$aras n-baloam yus n-baour lli-dar iozza a-yam+ iqaridn s-ma-y∫* nn. 16 ntta, i+i dids ula u$iyyul-ns f-ddnub lli-iskr. wa**a ur-a-sawalnt lbhaym, tsawl srs lbhimt-an s-wawal n-bnadm, ba a-tpãar nnabi-an $-unufl-ns. 17 imma mddn-an, zund loyun qqurnin ad-gan, ula zund imdla idpi-tn-wa,u itjhhdn. iskr-asn rbbi ad$ar $-tillas aggugnin. 18 a ku ar-ssfurrugn

imslmdn n-tkrkas

2 bïrus 317

s-iwaliwn *wanin. s- hwat ∫* nnin asan-lddin mddn lli-bpra-d-wrrinin z$-gr willi jlanin. 19 ar-ttinin rad-asn-fssin z$-iskraf, imma ntni sul gan ismgan i-lfsad. a ku kullu wanna inra kra, iga ismg i-$aylli-t-inran. 20 i$-d-njmn mddn z$-irkan n-ddunit s-twassna n-unjjam siditnn$ yasuo lmasip walaynni wrrin tigira tyassasn-da$ s-irkan-an aylli$-tn-nran, hati iwrri isigg∫ra n-mddn-an y∫* n ugg∫ar n-isizwar-nsn. 21 yuf-asn mrad is-ur-akk∫-ssinn a$aras n-ufulki, ula ard-t-issann rarn ilmma ti$urdin s-wawal lli-f-tn-yuããa rbbi. 22 skrn ntni zund lmona-yad illan: yu,a-widi s-iraran-ns, twrri tilft lli-yarudn a-trur, $-talla$t.

((3)) 1 way-aytma ozzanin, tabrat-ad tga tis snat-tbratin lli-awn-in-uri$. sskti$-awn-d srsnt ti$awsiwin-ad ba a-tswingimm $-ma-y∫$+ann. 2 ri$ a-di-tktim

iwaliwn lli-s-nnan lanbiya n-rbbi $ayd izrin, tktim-d almmud lli-f-k∫n-yuããa-unjjam siditnn$ f-imi n-irqqasn-nnun. 3 walaynni ta$awsa ihiyyan a-stt-igan, a-tissanm is-rad-d-a kin kra n-iïnna+n $-uwssan-ad gg∫ranin ar-bahra-tïna+n ar-skarn f-kullu ma-ttirin i-i*f-nsn 4 ar-ttinin: “manza siditun? is-ur-inni ra-d-ya k? +rat, mn k ayad s-zrin imzwura-nn$, walaynni sul iqama kullu $mklli iga z$-isizwar, $ayklli ttyaw*laq ddunit sul s-$ilad.” 5 imma ntni ar-ttirin ad-ttun izd s-wawal-ns a-s-i*lq rbbi ignwan $-isizwar, iskr ikalln $-gr-waman iskr-tn s-waman. 6 tdl ilmma ddunit n-uwssan-an s-waman, ttyawhlak kullutt. 7 imma $ilad s-wawal-ns a-s-ip,a rbbi ignwan d-wakal, ba a-tyawhlakn s-loafit $-wass l-lpsab lli-$-ra-ihlk $willi srs rurnin ti$urdin. 8 way-aytma ozzanin, a-ur-tettum ta$awsa-yad: iga yan-wass dar siditnn$ zund alf n-usgg∫as, ig alf n-usgg∫as zund yan-wass. 9 ur-imaïl siditnn$ a-iskr maylli-s-inna, wa**a da-ttinin kra n-mddn imaïl. a ku ar-didun-itãbar. ur-iri ntta a-ityawhlak yan, walaynni ira kullu mddn ad-wrrin fln iskkirn-nsn ∫* nnin. 10 walaynni ass n-siditnn$ ra-d-ya k zund am**ar. rad-ittin ignwan s-ijjij itjhhdn, ifnu kullu ma-gisn-illan s-loafit, tjdr akal ula kullu ma-gis-skrn mddn. 11 ra-ityawhlak kullu ma-illan. f-mayan a-f-ra-k∫n-sqsa$: man mddn z$-ra-tgm? is-ur-ra-ttirim a-tskarm afulki ar-ttr,um rbbi 12 $ilad $-a-ttqlm s-wass n-rbbi, ar-t-id-tssakmurm? $assan a-ra-tyawhlakn ignwan s-loafit, ifsi kullu ma-illan s-tr$i iggutn. 13 imma nkk∫ni ar-ntql s-maylli-s-a$-inna rbbi, ar-n-ntrju ignna l-ljdid d-wakal l-ljdid, ommrn s-kullu ma-ir,an rbbi. 14 imma $ilad $-a-ttqlm s-mayad, ay-aytma ozzanin, gat-n tiqqi-nnun a-bdda-tili sslamt $-gratun d-rbbi, bla gigun illa kra l-loib ula kra y∫* nn $-uwlawn-nnun. 15 swingimat f-mamnk a-didun-iãbr siditnn$ ba a-twrrim tnjmm, $mklli-awn-in-yura ula g∫matnn$ iozzan bulus s-tpkimt lli-as-ifka rbbi. 16 $mkad a-ittini f-t$awsiwin-ad $-kullu tibratin-ns. kra $-ma-itara, ur-ir*i a-t-nfhm, imma kra n-ibujadiyn d-mddn fssusnin

yan imikk ra-d-ya k lmasip

2 bïrus 318

ar-sslullin iwaliwn-ns zund mad-sslullin igzman ya,ni $-warratn n-rbbi. ar-di-traran lhalak f-i*fawn-nsn. 17 imma kunni ay-aytma ozzanin, lli$ tssnm kullu mayad ur-ta-ijri, rarat loaql a-k∫n-ur-ildi kra ijlan iffu$n z$-wawal n-rbbi ula t,rm z$-laman-ad $-tllam. 18 zaydat ar-ttim$urm $-lbaraka d-twassna n-unjjam siditnn$ yasuo lmasip. nttan a-bdda-ntal$ $ilad ula kullu mayd-d-iftan. amin.

319

* tabrat tamzwarut n-yupanna *

((1)) 1 $walli illan z$-isizwar, nsfld-as n+r-t nssmaqql gis nggr-as. iga nttan awal n-tudrt. 2 tban-d

tudrt-an i-mddn, n+r-tt nkk∫ni, ng fllas inagan. nawi-awn-in l*bar f-walli igan tudrt idumn, ikka-ttin illa $-dar rbbi babatnn$ iban-a$-d ilmma. 3 nawi-awn-in l*bar f-ma-n+ra ula ma-mi-nsfld, ba a-tk mm ula kunni $-tamunt-ad darnn$ illan. a ku tlla-ya$ $ilad tamunt d-rbbi babatnn$ d-yus yasuo lmasip. 4 kullu mayad, nura-yawn-t-in ba a-kullu-nfrp s-lfrp iggutn.

5 $mkad a-iga l*bar lli-mi-dars-nsfld nawi-awn-t-in: rbbi iga tifawt, ur-akk-gis-llint tillas. 6 i$-nenna “tlla darnn$ tamunt d-rbbi” walaynni

ar-sul-nttidu $-tillas, hati nsskarks ur-a-nskar s-lpqq. 7 walaynni i$-a-nttidu $-tifawt $mklli illa ntta $-tifawt, tlla darnn$ tamunt i-ngratnn$, ar-a$-ss$usn idammn n-yasuo yus n-rbbi z$-kullu ddnub nna-ginn$-illan. 8 i$-nenna “ur-a-nskar ddnub,” hati nsskarks f-i*f-nn$, ur-ginn$ lpqq. 9 walaynni i$-a-ntqrra s-ddnub-nn$, ra-issafu awal-ns izzga lpqq issitti fllann$ ddnub-nn$ iss$us-a$ z$-kullu ma-ginn$-y∫* nn. 10 walaynni i$-nenna “ur-nskir ddnub,” hati nga rbbi d-bu-tkrkas, ur-ginn$-izga-wawal-ns.

((2)) 1 wa-tarwa-nu ozzanin, uri$-awn-in mayad ba a-ur-tskrm ddnub. walaynni i$-idda kra n-yan gigun ard iskr ddnub, illa-ya$ sul yan-didnn$-ibiddn

$-dar rbbi babatnn$, a-t-igan d-yasuo lmasip lli-$-illa-ufulki ikmmln $-i+ri n-rbbi. 2 immut nttan ba ad-a$-ifru z$-ddnub-nn$, urd $ir ddnub-nn$ nkk∫ni walaynni ddnub n-ddunit kullutt. 3 $mkad a-s-ra-nissan is-darnn$ tawassna n-rbbi: a ku iban ginn$ is-a-nskar s-maylli-f-a$-yuããa. 4 yan innan “ssn$ rbbi” bla-da-iskar s-luãiyat-ns, hati ar-isskirkis ur-gis lpqq. 5 imma kullu wanna iskarn s-wawal n-rbbi, hati twufa gis lpnant n-rbbi. $mkad a-s-ra-nissan is-nga wins: 6 a ku wanna ittinin is-iga win lmasip, iqqan-t-id a-iskar $mklli iskar lmasip.

7 way-aytma ozzanin, urd kra l-luãit l-ljdid ayad-awn-in-uri$ walaynni luãit taqdimt. tg *talli-f-k∫n-yuããa rbbi $ayd izrin, tili darun

z$-isizwar. 8 walaynni luãit-ad-awn-in-uri$ tga tin ljdid, iban is-tga lpqq $-lmasip ula gigun kunni. a ku ar-zraynt tillas ar-di-ttisfiw tifawt l-lpqq. 9 wanna innan illa $-tifawt walaynni sul a-itkrhu g∫mas, hatin sul illa $-tillas. 10 imma wanna itpnnun $-g∫mas, illa $-tifawt,

awal n-tudrt

rbbi iga tifawt

lmasip a-didnn$-ibiddn

tifawt ula tillas

1 yupanna 320

ur-gis kra l-loib. 11 walaynni yan ikurhan g∫mas, sul illa $-tillas ar-ittidu $-tillas. ur-issin manis a-ittidu a ku ssbuk,nt-t tillas. 12 uri$-awn-in a-tarwa ozzanin, a ku rbbi issitti fllawn ddnub-nnun f-ism l-lmasip. 13 ara$-awn-in a-id-babatsn, a ku tssnm $walli illan z$-isizwar. 14 ara$-awn-in a-ioyyaln, a ku tnram iblis. ara$-awn-in a-tarwa, a ku tssnm babatnn$. ara$-awn-in a-id-babatsn, a ku tssnm $walli illan z$-isizwar. ara$-awn-in a-ioyyaln, a ku tdusm izga-gigun-wawal n-rbbi tnrum iblis. 15 a-ur-ttirim ddunit ula kra illan $-ddunit. i$-a-ittiri yan ddunit, ur-gis-tlli tayri n-rbbi babatnn$. 16 a ku kullu ma-illan $-ddunit (iga $aylli ttiri ddat, ula $aylli ttiri tiï, ula $ayllisa-issim$ur bnadm i*f-ns), urd babatnn$ a-d-ikka walaynni ikka-d ddunit. 17 ar-tzray ddunit ula kullu ma-gis-ttirin mddn, imma yan iskarn s-ma-ira rbbi, ra-iddr tudrt idumn.

18 wa-tarwa ozzanin, tasaot igg∫ran ayad. tsfldm kunni f-unuwwa l-lmasip lli-ra-d-ya k. hati $ilad u kan-d kigan d-inuwwa n l-lmasip. $ayan a-f-nssn izd

tasaot igg∫ran ayd ilkmn. 19 ffu$n ntni z$-darnn$ walaynni urd z$-ginn$ a-z$-gan. mrad is-zginn$-gan ikun didnn$ qaman, walaynni nssn kullutn ur-gin z$-ginn$, a ku ffu$n z$-darnn$. 20 kunni tssnm lpqq kullukn, a ku illa gigun rrup lli-awn-ifka $walli igan am+lay n-rbbi. 21 mayad a-f-awn-in-uri$, a ku tssnm lpqq, urd zund i$-ur-ti-tssinm, a ku ur-jju-d-u kint kra n-tkrkas z$-lpqq. 22 manwa igan bu-tkrkas? iga-t wanna innan “yasuo ur-igi lmasip n-rbbi.” yan innan $mkan, iga anuwwa l-lmasip, irar ti$urdin-ns s-rbbi babatnn$ ula s-yus. 23 a ku yan irurn ti$urdin-ns s-yus n-rbbi, irur-tt ula s-rbbi babatnn$. imma yan ittirin yus n-rbbi, ar-ittiri ula rbbi babatnn$. 24 zgayat-bdda $-maylli mi tsfldm $-isizwar. $mkan a-s-rad-bdda-tzgam $-rbbi babatnn$ ula $-yus. 25 a ku s-wawal izgan a-s-a$-imla mayad, yini-a$ is-rad-a$-ifk tudrt idumn. 26 uri$-awn-in ti$awsiwin-ad f-willi ranin a-k∫n-jllun. 27 imma kunni, illa-bdda gigun rrup lli-awn-ifka lmasip. ur-tptajjam ma-k∫n-isslmadn, a ku rrup-ns ar-k∫n-isslmad f-kraygatt kra, ar-awn-imala lpqq bla tikrkas. walaynni illa fllawn a-gis-tzgam $mklli-awn-isslmad. 28 imma $ilad a-tarwa ozzanin, zaydat tzgam $-lmasip, ba a-izom-uwl-nn$ $akud nna-d-iwrri ibayyn-d, ur-ra-niri a-zgis-nrgs. 29 tssnm is-iskr lmasip kullu ma-ir,an rbbi, tissanm is-iwrri ilul kraygatt yan iskarn ma-t-ir,an s-tlalit l-ljdid z$-dar rbbi.

((3)) 1 +rat matta $un ka-s-a$-ira rbbi babatnn$ aylli$-a$-iga d-tarwa-ns. a ku $mkan a-nga nkk∫ni. mayad a-f-ur-tssin ddunit ma-nga, a ku ur-tssin

lpqq d-tkrkas

tarwa n-rbbi

1 yupanna 321

rbbi. 2 way-aytma ozzanin, nga tarwa n-rbbi $ilad. ur-ta-ya$-issbayyn ma-ra-ng $-mayd-d-iftan, walaynni nssn mayad: $akud lli$ ra-d-ya k lmasip ra-ng zund nttan, a ku ra-t-n+r $mklli iga. 3 kullu wanna dar rrja-yad $-lmasip ar-iss$us ul-ns $mklli i$us ntta. 4 kraygatt yan iskarn ddnub, hati iffu$ z$- ro n-rbbi, a ku ddnub a-igan uffu$ n- ro. 5 tssnm kunni is-d-yu ka lmasip ba a-fllann$-issitti ddnub-nn$, tissanm is-ur-jju-iskir kra n-ddnub ntta. 6 wanna izgan $-lmasip ur-a-iskar ddnub. imma wanna itzayadn $-ddnub ur-ta-ifhim ula issn mamnk a-iga lmasip. 7 wa-tarwa ozzanin, a-ur-tadjm yan a-k∫n-ijllu. wanna iskarn s-lpqq, ra-srs-ifrp rbbi $mklli ifrp s-lmasip. 8 imma wanna iskarn ddnub, win iblis a-iga, a ku iblis ar-iskar ddnub z$-isizwar. mayad afd-yu ka yus n-rbbi: yu ka-d a-ihlk iskkirn n-iblis. 9 imma wanna-d-iluln talalit l-ljdid z$-dar rbbi, ur-a-iskar ddnub, a ku rbbi i++a gis amud-ns. ur-i+,ar a-izayd $-ddnub, a ku iwrri iga z$-tarwa n-rbbi. 10 $mkad asa-ntissan tarwa n-rbbi z$-tarwa n-iblis: wanna ur-iskarn s-lpqq ur-igi win rbbi, d-wanna ur-itpnnun $-g∫mas ur-igi win rbbi.

11 $mkad a-iga-wawal lli-mi-tsfldm z$-isizwar: illa fllann$ a-nttiri i-ngratnn$. 12 a-ur-ng zund qayn lli-igan win iblis in$ g∫mas. ma* aylli$-t-in$a? a ku

qayn ar-iskar ma-y∫* nn, imma g∫mas ar-iskar ma-ifulkin. 13 way-aytma, a-ur-ttojjabm i$-k∫n-kurhan ayt-ddunit. 14 walaynni nssn is-nzri nkk∫ni z$-lmut s-tudrt, a ku tlla ginn$ tayri n-aytmatnn$. walaynni yan ur-ittirin aytmas, hati sul iqama $-lmut. 15 yan ikurhan g∫mas, iga zund i$-t-in$a. d-wanna in$an, ur-akk∫-rad-as-tili tudrt idumn.

16 $mkad a-s-nssn mamnk a-tga lpnant: lmasip ifka i*f-ns f-ssibt-nn$. imma nkk∫ni, illa fllann$ a-nakka i*f-nn$ f-ssibt n-aytmatnn$. 17 i$-illa yan iïïafn

l*ir i+r g∫mas iptajja walaynni issiqar fllas ul-ns, mamnk a-ra-yini tlla gis lpnant n-rbbi? 18 wa-tarwa ozzanin, a-ur-nmala lpnant $ir s-iwaliwn ula s-ils walaynni s-iskkirn d-lpqq. 19 $mkad a-s-ra-nissan is-nga win lpqq nsshnnu ul-nn$ $-lgddam n-rbbi i$-a-it$uw,-uwl-nn$ f-ssibt n-ma-ur-nfulki. 20 a ku rbbi imqqur f-uwl-nn$, yissan kullu ma-ginn$-illan.

21 way-aytma ozzanin, i$-ur-i$uw,-uwl-nn$, n+,ar a-nzom $akud nna-ntakmur s-rbbi 22 nam+ dars aynna zgis n,alb, a ku ar-nskar s-ma-f-a$-yuããa ula

s-ma-t-ir,an. 23 $mkad a-tga luãit-ns, yini-a$ a-namn s-ism n-yus yasuo lmasip, ar-ntpnnu i-ngratnn$ $mklli-s-a$-yuããa lmasip. 24 wanna iskarn s-luãiyat-ns, nttan a-izgan $-rbbi izga rbbi gis. $mkad a-s-nssn is-ginn$-izga, a ku ifka-ya$ rrup-ns.

lkurh ula tayri

lpnant n-rbbi

zzoamt l-lgddam n-rbbi

1 yupanna 322

((4)) 1 way-aytma ozzanin, a-ur-tamnm kullu wanna innan “illa-gigi rrup lqudus,” walaynni armat rrup-an a-t+rm is-iga win rbbi n$d uhu. a ku ggutn mddn lli-tkkanin ddunit, ar-ttinin is-a-sawaln

s-mad-asn-imala rbbi walaynni ar-sskirkisn. 2 $mkad a-s-ra-tissanm izd rrup n-rbbi a-gisn-isawaln n$d uhu: i$-a-ittini rrup-an “yasuo lmasip yu ka-d z$-rbbi, iwrri s-ddat n-bnadm” ra-tissanm rrup-an, izd win rbbi a-iga. 3 imma rrup nna-ur-ittinin lpqq f-yasuo, urd win rbbi a-iga walaynni iga rrup n-unuwwa l-lmasip lli-f-tsfldm ra-d-ya k, illa-nnit $ilad $-ddunit. 4 imma kunni a-tarwa ozzanin, win rbbi a-tgam, tnrum-tn a ku rrup lli-gigun-illan yug∫r rrup lli-illan $-ddunit. 5 ntni gan win ddunit, ar-sawaln s-ma-igan win ddunit, ar-srsn-sflidn ayt-ddunit. 6 imma nkk∫ni nga win rbbi, ar-srnn$-sflidn $willi ssnnin rbbi. imma winna ur-ssinnin rbbi ur-rin ad-srnn$-sflidn. $mkan a-s-ra-ntissan rrup l-lpqq z$-rrup n-tkrkas.

7 way-aytma ozzanin, illa fllann$ a-ntpnnu i-ngratnn$, a ku lpnant tga tin rbbi. yan itpnnun, hati ilul-d z$-dar rbbi yissan rbbi. 8 imma yan ur-itpnnun,

ur-issin rbbi. a ku rbbi iga lpnant. 9 $mkad a-s-a$-d-issbayyn rbbi lpnant-ns: yuzn-d $walli igan yus s-ddunit, ba ad-a$-tili tudrt f-ssibt-ns. 10 $mkad a-tga tayri: urd tayri lli-s-nra rbbi walaynni tayri lli-s-a$-ira nttan, aylli$-d-yuzn yus a-immt ba ad-a$-ifru z$-ddnub-nn$. 11 way-aytma ozzanin, lli$-a$-ira rbbi $un kan, illa fllann$ a-nttiri i-ngratnn$. 12 ur-jju-illi ma-i+ran rbbi, walaynni i$-a-nttiri i-ngratnn$, izga ginn$ rbbi, twufa ginn$ lpnant-ns.

13 $mkad a-nssn is-nzga $-rbbi izga ginn$: a ku ifka-ya$ rrup-ns. 14 rbbi babatnn$ yuzn-d yus ba a-ig anjjam n-ddunit. n+ra-t nkk∫ni, ng fllas inagan. 15

wanna ittinin s-nniyt n-uwl-ns “yasuo iga yus n-rbbi,” hati izga gis rbbi, izga ula ntta $-rbbi. 16 nkk∫ni nssn lpnant lli-s-ginn$-ipnna rbbi, namn srs. rbbi iga lpnant. yan izgan $-lpnant, izga $-rbbi, izga rbbi gis. 17 hati issuwfa rbbi ginn$ lpnant-ns, ba a-nsshnnu ul-nn$ $-wass l-lpsab, a ku nwrri nga zund ma-iga nttan $-ddunit-ad. 18 lpnant ur-gis tiksa,, walaynni lpnant ikmmln ar-n-ttlup tiksa, s-brra. imma yan iksu,n, ur-ta-gis-twufi lpnant ikmmln, a ku wanna iksu,n ar-sul-iswingim $-loqubit. 19 ar-ntpnnu nkk∫ni a ku rbbi a-izwarn is-fllann$-ipnna. 20 i$-a-ittini kra n-yan “ar-ttiri$ rbbi” walaynni sul a-itkrhu g∫mas, hati ar-isskirkis. a ku i$-ur-a-ittiri g∫mas lli-itmnad, mamnk a-ra-yiri rbbi lli-ur-a-itmnad? 21 $mkad a-tga luãit-ns: wanna ittirin rbbi, iqqan-t-id a-ittiri ula g∫mas.

ma-s-ra-nissan rrup l-lpqq

z$-win-tkrkas?

rbbi iga lpnant

lpnant a-n-itlupn tiksa, s-brra

1 yupanna 323

((5)) 1 kullu wanna yumnn izd yasuo a-igan lmasip n-rbbi, hati ilul-d talalit l-ljdid z$-dar rbbi. kullu wanna ittirin rbbi babatnn$, ar-ittiri yus. 2

$mkad a-s-ra-nissan is-a-nttiri tarwa n-rbbi: a ku iban ginn$ is-a-nttiri rbbi, ar-nskar s-ma-f-a$-yuããa. 3 $mkad a-s-a-nmala is-a-nttiri rbbi: ar-nskar s-luãiyat-ns. ur-fllann$-i++ay maylli-f-a$-yuããa, 4 a ku kullu wanna-d-iluln z$-dar rbbi ar-itnru ddunit. mayad a-s-a-ntnru ddunit, a ku numn awal n-rbbi. 5 manwa ra-inru ddunit? wanna yumnn s-yasuo n-is-iga yus n-rbbi.

6 yasuo lmasip, nttan a-d-yu kan s-waman d-idammn. urd $ir s-waman asd-yu ka walaynni s-waman d-idammn. rrup lqudus a-yakkan tugga f-mayad, a ku

rrup lqudus iga lpqq. 7 llan kra, inagan: 8 rrup d-waman d-idammn. m a kand-d tugga-nsn. 9 nmyar a-nsflid s-tugga n-bnadm, walaynni tugga n-rbbi ug∫rnt tin bnadm. rbbi a-igan inigi, ifk tugga f-yus. 10 imma wanna yumnn s-yus n-rbbi, llant tugga n-rbbi $-uwl-ns. walaynni yan ur-isflidn s-ma-ittini rbbi, iga rbbi d-bu-tkrkas a ku ur-yumin tugga lli-ifka f-yus. 11 $mkad ad-gant tugga: ifka-ya$ rbbi tudrt idumn, tili-a$ tudrt-ad f-ssibt n-yus. 12 wanna imunn d-yus n-rbbi, tlla-yas tudrt. imma wanna ur-imunn d-yus n-rbbi, ur-rad-as-tili tudrt.

13 uri$-awn-in ti$awsiwin-ad i-kunni lli-umnnin s-ism n-yus n-rbbi, ba a-tissanm is-teïïafm tudrt idumn. 14 mayad a-ya$-izzoamn $akud nna-n-ntakmur

s-rbbi, a ku nssn is-a-ya$-isflid i$-zgis-n,alb ma-t-ir,an. 15 lli$ nssn is-a-ya$-isflid $akud nna-zgis-n,alb, nissan is-rad-a$-yili maylli zgis n,alb. 16 i$-illa ma-i+ran g∫mas iskr kra y∫* nn lli-ur-igin z$-ddnub lli-itawin s-lhalak, illa fllas a-i,alb rbbi f-g∫mas. rad-as-d-irar rbbi s-tudrt. nni$-awn mayad $ir f-willi skrnin ddnub lli-ur-itawin s-lhalak. a ku llan kra n-ddnub lli-ra-yawi s-lhalak, ur-awn-nni$ a-tt,alabm f-ddnub-an. 17 kullu iskkirn ∫* nnin gan ddnub, walaynni ur-a-kullu-tawin ddnub-an s-lhalak. 18 nssn $willi mi ifka rbbi talalit l-ljdid is-ur-a-skarn ddnub. ar-tn-issntal yus n-rbbi, ur-i+,ar iblis a-tn-ilkm. 19 nssn is-nga tarwa n-rbbi, tili ddunit kullutt $-ddu-ufus n-iblis. 20 nssn is-d-yu ka yus n-rbbi ad-a$-ifk lfhmt ba a-nissan $walli igan lpqq. imma $ilad nga win $walli igan lpqq d-win yus yasuo lmasip. nttan a-igan rbbi l-lpqq, ig tudrt idumn. 21 wa-tarwa ozzanin, tanfat i-ilahat n-ddunit-ad.

ma-ra-inru ddunit?

tugga f-lmasip

tudrt idumn

324

* tis snat-tbratin n-yupanna *

1 z$-um$ar i-tm$art tam+layt d-tarwa-ns. tozzam dari s-lpqq, nkki ula kullu willi ssnnin lpqq. 2 a ku lpqq a-ginn$-izgan kullwa$, rad-bdda-didnn$-yili. 3 rad-a$-tili lbaraka d-rrpmt d-sslamt z$-rbbi babatnn$ d-yasuo lmasip yus n-babatnn$ s-lpqq d-lpnant.

4 frp$ bahra lli$-n-ufi$ kra n-tarwa-nnm ar-ttidun $-u$aras l-lpqq $mklli-a$-yuããa rbbi babatnn$. 5 imma $ilad a-tam$art iozzan, ur-rad-am-n-ara$ f-kra

l-luãit l-ljdid walaynni f-luãit lli-darnn$-illan z$-isizwar. a ku ra-zgim-,alb$ a-kullu-ntpnnu i-ngratnn$. 6 $mkad a-s-ra-nmala lpnant lli-ginn$-illan: ra-nskar s-luãiyat n-rbbi. d-$mkad a-tga luãit-ns lli-mi-tsfldm z$-isizwar: a-bdda-ttpnnum i-ngratun.

7 han kigan d-ayt-tkrkas ar-tkkan ddunit, ag∫in ad-inin: “yu ka-d yasuo lmasip z$-rbbi, iwrri s-ddat n-bnadm.” wan mddn-an, ayt-tkrkas ad-gan, gn

inuwwa n l-lmasip. 8 han da-tjlum lbaraka lli-f-a-tt*damm. rarat loaql a-tk mm $-kullu ma-k∫n-d-yu kan. 9 a ku wanna issurfn almmud l-lmasip iffu$ z$-gis, hati issngara i*f-ns d-rbbi. imma wanna izgan $-ulmmud l-lmasip, ra-iqama ntta $-tamunt n-rbbi babatnn$ d-win yus. 10 i$-n-darun-yu ka kra n-yan ur-n-yiwi almmud-ad, a-t-ur-t k mm s-tgmmi ula tssmrpbam srs. 11 a ku wanna srs issmrpban, hati ioawn-t $-iskkirn-ns ∫* nnin. 12 iggut ma-dari ad-awn-t-in-ara$, walaynni yuf i$-urd $-tiwuriqin s-ããmp. walaynni ar-trju$ a-n-darun-a k$ sawl$ didun udm s-uwdm, ba a-kullu-nfrp s-lfrp iggutn. 13 ar-n-fllam-tsllamn tarwa n-uwlltmam-ad tam+layt.

lpqq d-lpnant

zgayat $-ulmmud l-lpqq

325

* tis kraïï-tbratin n-yupanna *

1 z$-um$ar i-g∫ma iozzan gayus. tozzat dari s-lpqq. 2 wa-g∫ma iozzan, ,alb$ rbbi fllak a-tilit s-l*ir, tdust $-ddat-nnk $mklli tdust $-rrup-nnk. 3 frp$ bahra lli$-d-u kan kra n-aytmatn sawln-iyi f-mamnk a-tzgat $-lpqq, ar-ttidut $-u$aras l-lpqq. 4 ur-illi ma-yyi-issfrapn zund i$-sfld$ f-tarwa-nu is-sul-a-ttidun $-u$aras l-lpqq.

5 wa-g∫ma iozzan, afulki ayan tskart lli$ a-ttoawant aytmatnn$, bahra $willi dark ganin i$ribn. 6 sawln-a$-d $-lgddam n-ayt-umnaggar kullutn f-mamnk

a-gisn-ttpnnut. afulki a-ra-tskrt-da$ i$-tzuydt toawnt-tn ad-kmmln f-umuddu-nsn $ilad $mklli ira rbbi. 7 a ku ffu$n ntni ar-tmuddun f-ism l-lmasip bla-da-tam+n yat z$-willi ur-ssinnin rbbi. 8 hati illa fllann$ a-ntbddad d-mddn zund ntni, ba a-didsn-ntmoawan $-twuri l-lpqq.

9 uri$-n kra i-ayt-umnaggar n-darun, walaynni dyiyyutrifis lli-dar-iozza a-gigun-ig anm$ur, ur-a-isflid s-ma-nttini nkk∫ni. 10 i$-n-u ki$ s-darun

rad-ak-ml$ ma-iskar. ar-ginn$-isawal s-tkrkas, walaynni ur-t-yuwdi $ir $ayan. han izuyd-as uran-itqbal aytmatn lli-n-u kanin s-darun, ar-it+i d-winna ranin a-tn-qbln ar-tn-issufu$ ula ntni z$-umnaggar. 11 wa-g∫ma iozzan, a-ur-tskart zund mddn ∫* nnin walaynni zund $willi wanin. wanna iskarn afulki, win rbbi a-iga. imma wanna iskarn ma-y∫* nn, ur-issin rbbi. 12 walaynni dimitryus, ar-fllas-ttinin kullu mddn is-ifulki. tugga-yad, izzga-tnt lpqq. ula nkk∫ni ar-fllas-nakka tugga n-is-ifulki. tssnt izd lpqq ad-gant tugga-nn$. 13 iggut ma-dari ad-ak-t-in-ara$, walaynni ur-ri$ ad-ak-t-ara$ s-lqlm ula ããmp. 14 walaynni ar-trju$ a-k-+r$ $-mayd-d-yakmurn, nsawl nkki dik udm s-uwdm. 15 ad-ak-tili sslamt. ar-n-fllak-tsllamn imddukk∫al-nnk kullutn. sllm f-imddukk∫al-nn$ kraygatt yan s-ism-ns.

$willi tmuddunin

yan y∫* nn ula yan ifulkin

326

* tabrat n-yahuda *

1 z$-u*ddam n-yasuo lmasip, yahuda g∫mas n-yaoqub. i-willi-f-ipnna rbbi babatnn$ i$r-asn-d, ar-tn-issntal yasuo lmasip. 2 ad-awn-tigat rrpmt d-sslamt d-lpnant.

3 way-aytma ozzanin, skr$ f-ad-awn-in-ara$ s-lfrp f-ujnjm lli-s-kullu-nnjm nkk∫ni didun, walaynni ufi$-n is-iyi-i*ããa ad-awn-in-ara$ f-a-k∫n-zzoam$

a-ttjapadm f-ulmmud l-liman izgan lli-d-issbayyn rbbi i-im+layn-ns. 4 a ku k mn-in kra n-mddn s-gratun s-tntla. ityara fllasn z$-isizwar f-lpukm lli-ra-fllasn-i,r. ntni ur-a-tuqqarn rbbi. ar-tfsadn ar-ttinin izd $mkan a-tga lbaraka n-rbbi. rarn ti$urdin-nsn s-yasuo lmasip, d-nttan wapdut a-igan bab-nn$ ig siditnn$. 5 ri$ ad-awn-d-sskti$ maylli mi tsfldm $ayd izrin. tssnm is-ijjnjm rbbi mddn-ns issuf$-tn-d z$-tmazirt n-miãr, walaynni tigira n-mayan ihlk $willi ur-umnnin awal-ns. 6 tsfldm f-lmalayka lli-ffu$nin z$-tzd$t-nsn, ur qaman $-illi$-tn-iga rbbi. tissanm is-tn-in-ip,a rbbi $-tillas aggugnin a-n-$in-tyawkrrafn ar ass imqqurn l-lpsab lli-$-ra-fllasn-yut lpukm. 7 tissanm is-ihlk rbbi timdinin n-sadum d-oamura d-tiyya, lli-n-tama-nsnt f-ssibt n- hwat ∫* nnin lli-skarn, ar-tfsadn iwtman i-ngratsn. iqqan-d mddn ad-swingimn mad-asn-ijran ba a-ur-tyawhlakn ula ntni s-loafit lli-ur-i*sin.

8 imma $ilad ar-skarn ayt-twargiwin-an $mkan $-darun. ar-ssy∫* ann ddat-nsn, ur-a-tuqqarn $walli itpkamn, ar-rggmn ayt-ignwan. 9 urd $mkan a-iskr

lmalak imqqurn mi*ayl lli$ imma$ d-iblis f-manwa gisn a-ra-yam+ ddat n-musa. ur-izom ntta a-irgm iblis. ur-as-inni abla: “a-k-issfssa rbbi.” 10 mddn-an ar-rggmn $-ma-ur-ssinn. imma $aylli ssnn z$-i*f-nsn zund lupu bla loaql, $ayan a-tn-itawin s-lhalak. 11 tagu,i a-rad-asn-yili, a ku um+n a$aras n-qayn, zznzn i*f-nsn ad-sskirkisn zund baloam, ar-t+in d-inm$urn n-rbbi zund qurap. han $mklli ityawhlak qurap a-rad-tyawhlakn ula ntni. 12 irkan ad-gan $-darun lli$ a-didun-tmunun f-imnsiwn-nnun, ar- ttan ar-,ããan i-ngratsn bla-da-tp amn, ar-tsalan $ir i*fawn-nsn. gan zund timdla lli-$-ur-llin-waman, ar-tnt-idpay-wa,u. gn zund is$arn bla l$llt $-uzmz-ns, mmutn f-snat-twal, akufn z$-i+uran. 13 gn zund ta,angiwin n-umda iduyn s-uk ku n-tillay-nsn ∫* nnin. gn zund itran jlanin $-ignwan, iskr rbbi fllasn tillas aggugnin a-n-gisnt-bdda-qaman. 14 mddn-an a-f-isawl a*nu* lli-igan z$-tis s,iãï tasutin $-t$urdin n-adam. imla-yas rbbi awal inna: “+rat siditnn$ ra-d-ya k, munn-d dids kigan d-waf,an n-im+layn-ns, 15 ba a-ipkam f-kullu mddn. ra-ihlk kullu willi srs rurnin ti$urdin f-ssibt n-iskkirn-nsn ∫* nnin lli-skarn s-l*∫ ant lli-gisn-illan, ula f-kullu tirggam llist-rgmn.” 16 han ntni ar-tngmugn ar-t+in ar-skarn kullu ma-ittiri i*f-nsn, ar-ssfurrugn ar-tal$n mddn ba a-tn- ttan.

almmud l-liman

mddn ∫* nnin

/ahuda 327

17 way-aytma ozzanin, swangmad-d iwaliwn n-irqqasn n-siditnn$ yasuo lmasip lli-s-awn-nnan f-ma-ra-ijru. 18 nnan-awn: “$-uwssan gg∫ranin a-rad-d-a kin kra n-iïnna+n. rad-skarn s-l*∫ ant lli-ittiri i*f-nsn.” 19 imma $ilad t+ram izd ntni a-yaïïun aytmatn, ar-skarn s-ma-ittiri-uwl n-bnadm, ur-darsn rrup lqudus.

20 imma kunni ay-aytma ozzanin, ssdusat i*fawn-nnun $-liman iozzan lli-awn-ifka rbbi, ar-tt+allam $mklli-awn-imala rrup lqudus. 21 tp,um i*fawn-nnun

$-lpnant n-rbbi $ilad $-a-ttqlm s-tudrt l-li*rt lli-s-ra-k∫n-in-i k m siditnn$ yasuo lmasip s-rrpmt-ns. 22 pnnwat $-wanna i kkan, 23 tkkism-d kra i-loafit ar-tn-ttfukkum. tpnnum $-wiyya, tiksa,m z$-mad-skarn, ar-ttkrhum ula timlsit nna-imsln s-irkan n-ddat. 24,25 imma $walli i+,arn a-k∫n-injja ba a-ur-t,rm, isslkm-k∫n-in s-lgddam l-lmjd-ns s-lfrp iggutn bla gigun illa kra l-loib, nttan a-mi-illa lmjd d-tmu$ra d-t+,,art d-lquwwa $ilad ula kullu $ayd izrin ula kullu mayd-d-iftan. d-$mkad a-f-rad-bdda-ntal$ $walli igan rbbi anjjam-nn$ s-ism n-siditnn$ yasuo lmasip, amin.

tinba,in l-liman

328

* anur0m n-ignna *

$mklli-t-id-issbayyn yasuo lmasip i-yupanna

((1)) 1 arra-yad, ityara gis maylli-d-issbayyn yasuo lmasip, ifk-as-t rbbi ba a-d-iml i-i*ddamn-ns ma-d-iqqann a-ijru $-mayd-d-yakmurn. yazn-d yal-lmalak a-t-id-issbayyn i-u*ddam-ns yupanna. 2 ar-yaddr yupanna kullu ma-i+ra, ifk tugga-ns f-wawal-ad n-rbbi ula l*bar-ad n-yasuo lmasip. 3 ambarki a-iga wanna yaqran iwaliwn-ad n-rbbi. imbarkin ad-gan winna-yasn-sflidnin ar-skarn s-mayd ityaran, a ku yakmur-d-uzmz lli-$-rad-kullu-jrunt-t$awsiwin-ad.

4 f-ufus n-yupanna i-ssa n-imnaggarn n-aytmatn $-tmazirt n-asiyya. ad-awn-tili lbaraka d-sslamt z$-walli illan ikka-ttin illa rad-bdda-yili, ula

z$-ssa l-larwap lli-iwalan lor -ns, 5 ula z$-yasuo lmasip lli-igan inigi iãpan, ig amzwaru lli-d-inkrn z$-lmut, ig wad ipkamn $-igldan n-ddunit. nttan a-ginn$-ipnnan ifsi-a$ s-idammn-ns z$-iskraf n-ddnub-nn$, 6 irar-a$ a-ng ayt-tgldit n-rbbi babas fan-nsras $-lgddam-ns tiwafkiw masa-itr,u. nttan a-mi-illa lmjd d-lquwwa, $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin. 7 hati ra-d-iftu $ilad $-gr imdla, +rn-t kullu mddn, +rn-t ula $willi-t-ssyaggasnin. rad-allant-kullu-tmizar n-ddunit f-ssibt-ns. $mkad a-ra-yili, amin. 8 “nkki gi$ wad izwarn, g$ wad igg∫ran.” $mkad a-s-inna sidi rbbi lli-ipkamn kullu ma-illan. ikka-ttin illa, yili, rad-bdda-yili.

9 imma nkki yupanna g∫matun d-usmun-nnun $-tnukmut ula tagldit ula ããbr lli-a$-illan s-ism n-yasuo, lli$ $-igzir n-baïmus tyama+$ f-ssibt n-tbrrapt

n-wawal n-rbbi ula f-tugga n-yasuo. 10 hati $-wass n-siditnn$ yiwi-iyi rrup lqudus, s-sfld$ i-wawal itjhhdn zund nnffar isawl-d $-t$urdin-inu 11 yini-yyi: “ara mayd ra-t+rt $-yan-warra, taznt-t s-ssa n-imnaggarn, i-afsus ula smirna ula bargamus ula tyatira ula sardis ula filadalfya ula lawdikiyya.” 12 grawl$ ad-+r$ ma-d-sri-isawln, s-+ri$ ssa l-lpsaki n-uwr$, 13 +r$ $-gr lpsaki yan irwas i-bnadm. ilsa t amir i$zzifn, ibkis z$-wammas-ns s-yan-ubkkas n-uwr$. 14 imllul-bahra-wazzar-ns zund ta,ut iãfan n$d adfl, ar-d-ssufunt-walln-ns zund isufa l-loafit. 15 ar-ssmrqiqiyn i,arn-ns zund anas iãfan ityawmzayn s-ssql. itjhhd-wawal-ns zund ijjij n-isaffn n-waman ggutnin. 16 yasi ssa n-itran $-ufus-ns afasi, iffu$-d z$-imi-ns zund yat ta++it imsadn z$-snat-tsgiw. ifaw-uwdm-ns zund tafukt n-ïu++unt n-wass.

lmjd n-yasuo lmasip

iban lmasip i-yupanna

anur0m 329

17 $ir +ri$-t ,r$-n $-dar i,arn-ns zund i$-mmut$. isrs-d flla afus-ns afasi yini-yyi: “ad-ur-tiksaïï. nkki a-igan amzwaru ula amgg∫aru, 18 g$ bab n-tudrt. kki$-ttin mmut$, walaynni ha-yyi ddr$ $ilad ula kullu mayd-d-iftan. ïïaf$ tisura l-lmut ula ad$ar n-willi mmutnin. 19 imma kiyi, ara mayd t+rit, ma-illan $ilad ula ma-ra-yili tigira. 20 $mkad a-tga lmona n-ssa n-itran lli-t+rit $-ufus-inu afasi ula ssa l-lpsaki n-uwr$. ssa n-itran-an, gan lmalayka n-ssa n-imnaggarn, imma ssa l-lpsaki gant imnaggarn s-ssa.

((2)) 1 “ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar $-tmdint n-afsus: ha-ma-inna wad yusin ssa n-itran $-ufus-ns afasi ar-ittidu $-gr ssa l-lpsaki n-uwr$. 2 ssn$ kullu

ma-tskart ula mamnk a-ttnhataft tãbrt. ssn$ mamnk a-tngarat d-mddn ∫* nnin, tarmt ula $willi ittinin izd irqqasn ad-gan, taft-tn-in is-a-sskirkisn ur-gin irqqasn. 3 ssn$ is-tzgat tãbrt i-tnukmut f-ssibt n-ism-inu bla-da-ttrmayt. 4 “walaynni illa sul dari kra fllak: ur-sul-a-yyi-ttirit $un k llisa-yyi-ttirit $-isizwar. 5 swangm-d maniz$-n-t,rt. wrri-d z$-ddnub-nnk ar-tskart $mklli tskart $-isizwar. i$-ur-di-twrrit z$-ddnub-nnk, ra-n-srk-a k$ ssitti$-ak lpska-nnk z$-ud$ar-ns. 6 walaynni sul gik iqama ma-ifulkin, a ku ar-ttkrhut iskkirn n-mddn-an n-nikulawin $mklli-tn-tkrhu$ nkki. 7 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rrup lqudus i-imnaggarn. kullu wanna inran, rad-as-fk$ a-i z$-l$llt n-us$ar n-tudrt lli-illan $-talorãt l-lmjd n-rbbi.

8 “ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar $-tmdint n-smirna: ha-ma-inna $walli igan amzwaru ig amgg∫aru, immt iwrri iddr. 9 ssn$ mamnk a-tzrit $-tassast

ar-tt+laïï, walaynni s-ããapt l*ir iggutn ad-ak-illan. ssn$ is-a-gik-rggmn $willi ittinin is-gan ayt-yudaya walaynni ur-gin ayt-yudaya. hati ayt-tgmmi n-t+allit n- iïan ad-gan. 10 imma $ilad, ad-ur-tiksaïï tanukmut lli-ra-fllak-izri. hati ra-k-yarm iblis ilup-n kra gigun $-lpbs. ra-trfufnt mraw-uwssan. zga $-u$aras-inu ar lmut, fk$-ak ttaj n-tudrt. 11 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rrup lqudus i-imnaggarn. kullu wanna inran, ur-akk∫-ra-ti-tlkm lmut tis snat.

12 “ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar $-tmdint n-bargamus: ha-ma-inna $walli dar ta++it imsadn z$-snat-tsgiw. 13 ssn$ mani$ tzd$t izd illi$ illa

lor n- iïan. t$wit-bdda $-ism-inu, ur-akk∫-twrrit z$-u$aras-inu. tam+t gigi ula $-uwssan lli-$-n$an inigi-nu izgan antibas $in $-izd$ iïan. 14 “walaynni llant sul dari kra n-t$awsiwin fllak. llan $-gratun kra n-mddn um+n almmud n-baloam lli-imlan i-ugllid balaq mamnk a-ijllu ayt-rbbi, aylli$ a- ttan ma-ityaw$rasn i-laãnam ar-tfsadn. 15 ilin-da$ $-gratun kra

tabrat i-umnaggar $-afsus

tabrat i-umnaggar $-smirna

tabrat i-umnaggar $-bargamus

anur0m 330

n-mddn um+n almmud n-nikulawin. 16 f-mayan a-f-rad-ak-ini$: wrri-d z$-ddnub-nnk. i$-ur-di-twrrit ra-n-srk-a k$ $-mayd-d-yakmurn, mma$$ d-mddn-an s-ta++it n-imi-nu. 17 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rrup lqudus i-imnaggarn. kullu wanna inran, rad-as-fk$ z$-u$rum intln lli-mi-ttinin ‘manna’. fk$-as ula yan-u+ru umlil, ityara gis yan-ism l-ljdid ur-t-issin yan abla $walli mi ityawfka.

18 “ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar $-tmdint n-tyatira: ha-ma-inna yus n-rbbi lli-mi-ssufunt-walln zund isufa l-loafit, ar-ssmrqiqiyn i,arn-ns zund

anas ityawmzayn s-ssql. 19 ssn$ kullu ma-tskart ula mamnk a-yyi-ttirit, tzgat $-u$aras-inu ar-tskart tawuri-nu bahra, ar-ttãbart $-tnukmut nna-fllak-izrin. ssn$ is-a-tskart $ilad ugg∫ar n-maylli tskart $-isizwar. 20 “walaynni illa sul dari kra fllak. ur-a-tssfssat tam$art-an ‘izabil’ lli-ittinin is-a-tsawal s-iwaliwn n-rbbi. nttat ar-bahra-tjllu i*ddamn-inu s-ulmmud-ns ar-tn-ttrara ad-fsadn ar- ttan ma-ityaw$rasn i-laãnam. 21 fki$-as amhal a-tfl ddnub-ns, walaynni ur-tri a-di-twrri z$-lfsad lli-tskar. 22 han ra-stt-in-lup$ f-tisi n-waïïan a-gis-ta,n nttat d-willi dids tfsadnin. $mkad a-rad-asn-skr$ i$-ur-d-wrrin z$-iskkirn-ns. 23 rad-ut$ tarwa-ns s-lmut. $akudan a-rad-+rn ayt-imnaggarn kullutn is-gi$ wad issnn kullu mad-swingimn mddn ula ma-ttirin $-uwl-nsn. rad-rar$ i-kraygatt yan gigun f-ma-iskr. 24 “imma wiyya, $-tyatira lli-ur-um+nin almmud-an ula lmdn ma-mi-ttinin ‘ti$awsiwin ntlnin n- iïan’, ur-ra-n-fllawn-zayd$ kra n-ta+ayt ya,ni. 25 $ir am+at $-ma-darun-illan ard-n-a k$. 26,27 kullu wanna inran ar-iskar mad-ri$ ar isigg∫ra, rad-as-fk$ ta+,,art f-tmizar n-ddunit $mklli-yyi-ifka baba rbbi. ra-tnt-ipkam s-uomud n-uwzzal, ir+-tnt zund irukutn n-idqqi. 28 rad-as-fk$ itri lli-ifawn zikk ãbap. 29 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rrup lqudus i-imnaggarn.

((3)) 1 “ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar $-tmdint n-sardis: ha-ma-inna $walli dar ssa l-larwap n-rbbi ula ssa n-itran. ssn$ kullu ma-tskart. ar-ttinin mddn

is-tddrt walaynni tmmutt. 2 rar loaql tssdust ma-gik-iqaman ur-ta-immut. ufi$-n maylli tskart ur-ta-ikmmil $-i+ri n-rbbi-nu. 3 swangm-d ma-tlmdt ula maylli mi-tsfldt $ayd izrin. skar srs, twrrid-d z$-ddnub-nnk. i$-ur-trurt loaql, hati ra-n-srk-a k$ zund am**ar, ur-ra-tissant man tasaot $-ra-k-in-lkm$. 4 walaynni llan sul dark $-sardis kra n-mddn drusnin lli-ur-ssrkinin timlsa-nsn. ntni a-ra-didi-imun s-tmlsa tumlilin, a ku ntni a-isthllan. 5 kullu wanna inran, ra-ils ula ntta timlsit tumlilt. rad-addr$ ism-ns $-dar baba rbbi ula lmalayka-ns, ini$ fllas izd winu a-iga. ur-sar-kkis$ ism-ns z$-warra n-tudrt. 6 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rrup lqudus i-imnaggarn.

tabrat i-umnaggar $-tyatira

tabrat i-umnaggar $-sardis

anur0m 331

7 “ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar $-tmdint n-filadalfya: ha-ma-inna $walli igan am+lay ig lpqq, iïïaf tasarut n-ugllid dawd. aynna r+m$ nkki,

ur-i+,ar yan a-t-iqqn. d-aynna qqn$, ur-i+,ar yan a-t-ir+m. 8 ssn$ kullu ma-tskart. hati r+m$ yan-imi $-lgddam-nnk, ur-ra-yi+,ar yan a-t-iqqn. ssn$ is-ur-t+,art i-ma-iggutn walaynni tum+t $-wawal-inu, ur-tnnit ur-iyi-tssint. 9 imma mddn-an n-ayt-tgmmi n-t+allit n- iïan, ar-sskirkisn ar-ttinin izd ayt-yudaya ad-gan walaynni ur-akk∫-gin ayt-yudaya. ra-tn-d-awi$ ad-knun s-wakal $-dar i,arn-nnk, ba ad-issann izd kiyi a-dari-iozzan. 10 hati tãbrt tzgat $mklli-k-uããa$. f-mayan a-f-ra-k-ssntal$ $-tasaot n-tnukmut lli-ra-izri f-ddunit a-tarm kullu willi gis zd$nin. 11 $ir imikk ra-n-a k$. am+ $-ma-dark-illan, a-ur-tadjt yan ad-ak-yak∫r ttaj-nnk. 12 kullu wanna inran, ra-t-g$ d-tannalt $-tgmmi n-rbbi-nu, ur-sar-tt-iffu$. ra-fllas-ara$ ism n-rbbi-nu d-ism n-tmdint n-rbbi-nu, a-stt-igan d-uru alim l-ljdid lli-ra-d-igguz z$-ignna z$-dar rbbi-nu, ara$ fllas ula ism-inu l-ljdid. 13 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rrup lqudus i-imnaggarn.

14 “ara awal-ad i-lmalak n-umnaggar $-tmdint n-lawdikiyya: ha-ma-inna $walli igan ‘amin’ ig inigi iãpan izgan, izwur kullu ma-i*lq rbbi. 15 ssn$

kullu ma-tskart. ssn$ is-ur-tsmmiïï ula tr$it. amar yufan $ir a-tsmmiïï n$d a-tr$t. 16 walaynni tulbit, ur-tsmmiïï ula tr$it. $ayan a-f-ra-k-ssufs$ z$-imi-nu. 17 ha-kiyi ar-ttinit “labas gigi. iggut dari l*ir. ur-ptajja$ yat.” walaynni ur-akk∫-tssint mamnk a-t,oft thr t t+l,t tbuk,t tqamat bla timlsit. 18 rad-ak-ini$ yuf-ak a-z$-dari-ts$t ur$ lli-iãfan s-loafit f-a-dark-nnit-yili l*ir. ts$t z$-dari ula timlsa tumlilin f-a-tlst tdlt loib n-ddat-nnk. ts$t z$-dari ula asafar i-walln-nnk f-a-tisfiwt. 19 winna dari ozzanin ar-tn-t+i$ ar-tn-trbba$. awi-tt $-i*f-nnk $ilad, twrrid-d z$-ddnub-nnk. 20 ha-yyi bidd$ $-imi ar-ss,uqqur$. i$-illa ma-isfldn i-wawal-inu ir+m-iyi, ra-dars-k m$ $ dids i didi. 21 kullu wanna inran, rad-as-fk$ a-didi-iskiws f-lor -inu $mklli nri$ nkki skiws$ d-baba rbbi f-lor -ns. 22 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld i-mayd ittini rrup lqudus i-imnaggarn.”

((4)) 1 +r$ ilmma kra ya,ni, yan-imi ir+m $-ignna. sfld$ i-wawal lli-sttin-ikkan isawl-d sri, iga zund nnffar, yini-yyi: “$li-d s-$id ad-ak-ml$ ma-d-iqqann

a-ijru tigira.” 2 yawi-yyi rrup lqudus $akudan, s-+ri$ yal-lor $-ignna, +r$ ula $walli fllas iskiwsn. 3 $walli iskiwsn f-lor , ar-zgis-kkatn lalwan n-u+gg∫a$ d-uqrfi tili-tslit n-un+ar tsutl i-lor , ar-ttisfiw s-tifawt tazgzawt. 4 +r$ sin id-mraw d-kku+ (24) l-lor lullin i-lor -an, skiwsn fllasn sin id-mraw d-kku+ (24) n-um$ar, lsn timlsa tumlilin. kud yan, illa f-i*f-ns yan-ttaj n-uwr$. 5 ar-d-kkatn-uwsmann z$-dar lor , yigat-uqqryan n-iggig. ar-ssufun ssa n-isufa $-lgddam l-lor , a-tn-igan d-ssa l-larwap n-rbbi. 6 yili ula $-lgddam l-lor kra irwas yat-tmda n-jjaj iãfan zund adfl.

tabrat i-umnaggar $-filadalfya

tabrat i-umnaggar $-lawdikiyya

lor n-rbbi

anur0m 332

+r$ kku+ï lm*luqat ddrnin, lullint i-lor , kraygatt yat $-tsga. ggutnt-gisnt-walln, lan-tnt z$-lgddam ula ti$urdin. 7 tamzwarut trwas izm. tis snat trwas azgr. tis kraïï, irwas-uwdm-ns udm n-urgaz. tis kku+ï trwas igidr yuyln. 8 kraygatt yat $-lm*luqat-an teïïaf s,iã ifrawn, igatnt-gisnt-walln z$-kraygatt mani. ar-ttirirnt $-iy, ula azal bla-da-tfssant ar-ttinint: “am+lay, am+lay, am+lay a-iga sidi rbbi lli-ipkamn kullu ma-illan. ikka-ttin illa, yili, rad-bdda-yili.” 9 kullu mad-kkant ar-tal$nt ar-tmjjadnt ar-tpmadnt $walli iskiwsn f-lor , ig $walli bdda illan rad-bdda-yili. 10 ar-n-ïïarn sin id-mraw d-kku+ n-um$ar $-lgddam n-walli iskiwsn f-lor , sjdn i-walli bdda illan rad-bdda-yili, ar-n-tlupn ttaj-nsn $-lgddam l-lor ar-ttinin: 11 “wa-rbbi siditnn$, kiyi a-isthllan lmjd d-ttuqir d-lpukm, a ku kiyi a-i*lqn kullu ma-illan. hati ityaw*laq yili, a ku kiyi a-t-iran.”

((5)) 1 +r$ ilmma yan-warra imuttln $-ufus afasi n-walli iskiwsn f-lor , ityara z$-snat-tsgiw, iqqn s-ssa n-ïïwabo. 2 +r$-n yal-lmalak itjhhdn yull awal-ns

yini: “ma-isthllan a-ir+m arra-yad, ifsi ïïwabo lli-fllas-illan?” 3 walaynni ur-illi yan $-ignna ula $-wakal ula $-ddu-wakal i+,arn a-ir+m arra-yan ula issmaqql gis. 4 ar-alla$ bahra a ku ur-ityafa yan isthllan a-ir+m arra-yan ula a-gis-issmaqql. 5 $akudan isawl-d sri yan z$-im$arn yini-yyi-d: “ad-ur-tallat. hay-izm n-tqbilt n-yahuda, hay-a+ur n-ugllid dawd, nttan a-inran, yi+,ar a-ifsi ssa n-ïïwabo-ad, ir+m arra.”

6 +r$ ilmma yan-ulqqa$, ibidd $-dar lor $-gr kku+ï lm*luqat, lullin-as im$arn. irwas is-ityaw$ras, iïïaf ssa n-taskiwin d-ssa n-walln,

a-tn-igan d-ssa l-larwap n-rbbi lli-yuzn ad-kn kullu ddunit. 7 yasi-d-ulqqa$ arra-yan z$-ufus afasi n-walli iskiwsn f-lor . 8 lli$-d-yusi arra, ,rnt-n kku+ï lm*luqat ula sin id-mraw d-kku+ (24) n-um$ar $-lgddam n-ulqqa$. kraygatt yan yusi lutar, asin ula taïïasin n-uwr$ ommrnin s-lb*ur lli-igan ti+ulla n-im+layn n-rbbi. 9 ar-ttirirn yan-umarg l-ljdid ar-ttinin: “kiyi a-isthllan a-tasit arra-yad tfsit ïïwabo-ns, a ku ttyaw$rast tfrut mddn s-idammn-nnk z$-kraygatt taqbilt ula kraygatt l-lu$a ula kraygatt tasut ula kraygatt tamazirt, trart-tn ad-gn kullu win rbbi. 10 tskrt z$-gisn ayt-tgldit n-rbbi-nn$ f-a-n-srasn $-lgddam-ns tiwafkiw ma-s-a-itr,u. d-ntni a-ra-ipkam $-ddunit.” 11 ssmaqql$-n-da$ s-sfld$ i-waqqur n-waf,an n-waf,an d-id-walf n-id-walf l-lmalayka, sutln i-lor d-lm*luqat d-im$arn. 12 ar-ttinin s-wawal itjhhdn: “isthlla-ulqqa$ lli-ityaw$rasn a-yam+ lpukm d-l*ir d-tpkimt d-t+,,art d-ttuqir d-lmjd d-lpmd.” 13 sfld$ $akudan i-kullu ma-i*lq rbbi $-ignna ula $-wakal ula $-ddu-wakal ula $-umda, sfld$ i-kullu ma-iddrn $-kraygatt mani ar-ttinin: “a-yili lpmd d-ttuqir d-lmjd d-lquwwa i-walli iskiwsn f-lor ula i-ulqqa$, $ilad ula kullu mayd-d-iftan.” 14 inint kku+ï lm*luqat: “amin.” ,rn-in im$arn sjdn-as.

arra lli-iqqnn s-ssa n-ïïwabo

alqqa$ lli-isthllan

anur0m 333

((6)) 1 +r$-n alqqa$ ifsi yan z$-ssa n-ïïwabo, s-sfld$ i-yat z$-kku+ï lm*luqat tsawl s-wawal itjhhdn zund iggig tini: “ffu$-d.” 2 ssmaqql$-n s-n-+ri$

yan-wayyis umlil, yusi-umnnay-ns yal-lqus n-imi$. ittfk-as yan-ttaj, iffu$-d a-inru, ig wad bdda itnrun. 3 ifsi-ulqqa$ wis sin ïïwabo, s-sfld$ i-tis snat lm*luqat tnna: “ffu$-d.” 4 iffu$-d-wayyis ya,ni iga a+gg∫a$. ittfk i-umnnay-ns a-ikkis sslamt f-ddunit f-ad-nqqan mddn i-ngratsn, ttfk-as yat ta++it imqqurn. 5 ifsi-ulqqa$ wis kra, ïïwabo, s-sfld$ i-tis kraïï lm*luqat tnna: “ffu$-d.” ssmaqql$ s-+ri$ ayyis i,ili, yusi-umnnay-ns yal-lmizan $-ufus-ns. 6 sfld$ i-kra irwas awal z$-gr kku+ï lm*luqat yini: “$ir kilu n-irdn s-uqarid n-nnuqrt. $ir kra, id-kilu n-ïm++in s-uqarid n-nnuqrt. walaynni a-ur-tssukfm zzit ula a,il.” 7 ifsi-ulqqa$ wis kku+ ïïwabo, s-sfld$ i-tis kku+ï lm*luqat tnna: “ffu$-d.” 8 ssmaqql$ s-+ri$ ayyis awra$, ig ism n-umnnay-ns ‘lmut’, i,fur-t-‘um,,al’. ittfk-asn ad-pkamn f-yan-ugzzum z$-kku+ igzman n-ddunit, ad-n$n $willi gis zd$nin s-ta++it d-u$ni d-waïïan d-lupu n-ddunit. 9 ifsi-ulqqa$ wis smmus ïïwabo, s-+ri$ larwap n-willi mmutnin f-ssibt n-tbrrapt-nsn s-wawal n-rbbi ula tugga-nsn lli-fllas-fkan. $-ddu-u+ru n-t$rsi a-$-llan, 10 alln awal-nsn inin: “wa-sidi rbbi itjhhdn, tgit am+lay tgt lpqq. ar managu a-ra-n-tssmaïlt loqubit lli-illan f-mddn n-ddunit, trart-asn f-idammn-nn$?” 11 $akudan a-ityawfka i-kraygatt yan gisn timlsit tumlilt, yini-asn rbbi ad-qln sul imikk ard ikmml $un k lli-d-iqqann z$-aytmatsn d-imoawann-nsn lli-rad-n$n mddn $mklli-tn-n$an ntni. 12 ifsi-ulqqa$ wis s,iã ïïwabo. ssmaqql$-n +r$ akal immussa s-jjhd, twrri tllas tafukt zund a*nif i,lan, iwrri i+gg∫a$-wayyur kullut zund idammn. 13 ,rn-d itran z$-ignwan s-wakal $mklli-d-itlup-wa,u iqurayn z$-wazar. 14 ittin ignwan, muttln zund kra n-warra imuttln f-iomad-ns, ityattay kullu ma-igan adrar d-igzir z$-illi$ illa. 15 rwln igldan n-ddunit d-inm$urn n-tmizar d-inm$urn l-loskr, rwln ayt-wayda d-ayt-ssulïa, ntni ula kullu mddn ismgan ula $willi ganin win i*f-nsn, rgsn $-ifran ula $-gr ijarifn n-idrarn. 16 ar-aqran i-idrarn d-ijarifn ar-asn-ttinin: “,rad-d fllann$ tssntalm-a$ z$-uwdm n-walli iskiwsn f-lor ula z$-l$a,ab n-ulqqa$. 17 a ku ilkm-d-wass lli-bahra-i qan ig ass l-l$a,ab-nsn. ma-ra-yi+,ar a-gis-ibidd?”

((7)) 1 lli$ izri mayan, +r$ kku+ lmalayka biddn $-kku+ï-tsgiw n-ddunit, pãarn-in a,u a-ur-yut akal

alqqa$ ifsi ïïwabo

kku+ lmalayka

anur0m 334

ula amda ula kra n-us$ar. 2 +r$-n ilmma yal-lmalak ya,ni i$li-d z$-illi$ a-di-taqlay tafukt, yasi-d ïïabo n-rbbi bab n-tudrt. i$r lmalak-an s-wawal itjhhdn i-kku+ lmalayka lli-yuããa rbbi ad-hlkn akal d-umda, 3 yini-asn: “ad-ur-thlkm akal ula amda ula is$arn ard ng ïïabo f-ignzi n-kullu i*ddamn n-rbbi-nn$.” 4 sfld$ ilmma i-kra imla-yyi mnnaw ad-gan $willi-mi-gan ïïabo. gan miyya d-kku+ id-mraw d-kku+ n-walf (144.000). gan ntni z$-kullu tiqbilin n-ayt-rbbi, 5 yili sin d-mraw-walf (12.000) z$-kraygatt taqbilt: z$-yahuda d-rawbin d-gad 6 d-a ir d-naftali d-manassi 7 d- imoun d-lawi d-yassakar 8 d-zabulun d-yusf d-bnyamin.

9 lli$ izri mayan ssmaqql$-n +r$ mddn ggutnin bahra, ur-ra-yi+,ar yan a-tn-ipasb. gan ntni z$-kullu timizar d-tqbilin d-tasutin d-llu$at n-ddunit.

biddn $-lgddam l-lor ula alqqa$ s-tmlsa tumlilin, asin tal,ayin $-ufus-nsn. 10 alln awal-nsn ar-ttinin: “rbbi-nn$ lli-iskiwsn f-lor , nttan d-ulqqa$ ad-a$-ijjnjmn.” 11 biddn $in kullu lmalayka, lullin i-lor ula im$arn ula kku+ï lm*luqat, ,rn-in f-uwdm-nsn $-lgddam l-lor sjdn i-rbbi 12 inin: “amin. a-yili lpmd d-lmjd d-tpkimt d- ukr d-ttuqir d-lpukm d-lquwwa i-rbbi-nn$ $ilad ula kullu mayd-d-iftan, amin.” 13 isqsa-yyi yan z$-im$arn: “is-tssnt mad-gan $wid lsanin timlsa tumlilin? maniz$-d-u kan?” 14 ini$-as: “kiyi a-issnn a-sidi.” yini-yyi: “ntni gan $willi-d-ffu$nin z$-unukmu lli-bahra-i qan, sirdn timlsa-nsn s-idammn n-ulqqa$ aylli$ mllulnt bahra. 15 f-mayan a-f-biddn $-lgddam l-lor n-rbbi ar-ti-tobadn $-untal-ns $-iy, ula azal. $walli iskiwsn f-lor rad-bdda-tn-issntal $-dars. 16 ur-sar-tn-in$i la+ ula irifi. ur-sar-tn-tut tafukt ula ijawan. 17 a ku alqqa$ lli-illan $-lor , nttan a-ra-tn-iks izwur-asn s-taloinin n-waman n-tudrt. rad-asn-isfi, rbbi kullu imïïawn-nsn.”

((8)) 1 ifsi-ulqqa$ ilmma wis ssa n-ïïwabo, s-ifssa kullu ma-illan $-ignna aylli$ izri ma-itggan mnaãã n-tasaot. 2 +r$ ilmma ssa l-lmalayka lli-biddnin $-lgddam n-rbbi, ttfkn-asn ssa n-nnffarat. 3 iddu

yal-lmalak ya,ni ibidd $-tama n-u+ru n-t$rsi, yasi taïïast n-uwr$. ittfk-as lb*ur iggutn a-dids-issmun ti+ulla n-kullu-im+layn n-rbbi, ba a-tnt-in-issakmur i-rbbi f-ïïbla n-uwr$ lli-illan $-lgddam l-lor . 4 ar-yaqlay-waggu l-lb*ur d-t+ulla n-im+layn z$-ufus l-lmalak s-lgddam n-rbbi. 5 iddu lmalak ilmma, iommr taïïast s-tirgin l-loafit z$-dar ïïbla, ilup-tt-in f-ddunit. immass iggig s-uqqryan itjhhdn, utn-uwsmann immass-wakal.

6 nkrn ilmma ssa lmalayka lli-dar ssa nnffarat, skrn f-a-tn-utn. 7 yut lmalak amzwaru nnffar-ns, s-i,r ibruri d-loafit f-ddunit *l,n d-idammn. ijdr tulut $-ddunit ula tulut $-is$arn, tjdr ula

tuga izgzawn kullutt.

mddn ggutnin $-ignna

wis ssa n-ïïwabo ula

taïïast n-uwr$

ssa l-lmalayka lli-dar ssa n-nnffarat

anur0m 335

8 yut wis sin l-lmalayka nnffar-ns, s-ityattay kra irwasn yan-udrar imqqurn ijddrn s-loafit, ittlup-n $-umda. 9 iwrri i+gg∫a$ tulut $-umda zund idammn, immt tulut $-lm*luqat lli-llanin $-umda, itthlk ula tulut $-wanawn lli-tkkanin amda. 10 yut wis kra, l-lmalayka nnffar-ns, s-i,r yan-itri imqqurn z$-ignwan ar-ijddr zund asafu, i,r f-tulut n-isaffn d-taloinin n-waman. 11 iga ism n-itri ‘asmmum’, iwrri ismmum tulut $-waman, immt ma-iggutn $-mddn lli-swanin aman-an, a ku wrrin smmumn bahra. 12 yut wis kku+ l-lmalayka nnffar-ns, s-tettut tafukt illas tulut-ns, ittut-wayyur ula ntta illas tulut-ns, ttutn itran ula ntni illas tulut-nsn. ar-tlap tifawt $-tulut n-uzal ula tulut n-iy,. 13 ssmaqql$-n-da$ s-+ri$ yan-igidr yuyl $-wammas n-ignwan, sfld$-as inna s-wawal itjhhdn: “tagu,i tagu,i tagu,i a-ra-yili i-imzd$n n-ddunit f-ssibt n-nnffarat lli-rad-utn kra, lmalayka ya,ni.”

((9)) 1 yut wis smmus l-lmalayka nnffar-ns, s-+ri$ yan-itri i,r z$-ignwan s-wakal. ttfk-as yat-tsarut i-itri-an, igan tin-tdrut n-wakal. 2 iddu ir+m imi n-tdrut, i$li-d z$-gis kra n-waggu iggutn zund aggu n-ufarnu imqqurn, aylli$ tllas tafukt illas lpal kullu s-waggu lli-d-i$lin z$-tdrut n-wakal. 3 tffu$-d-ilmma-tmur$i z$-waggu, tettrs f-wakal, ttfk-as-t+,,art a-tqqs zund i$rdm. 4 ityawnna-yas a-ur-thlk tuga n-wakal wala is$arn wala tifrawin n-isafarn, walaynni a-thlk $ir mddn lli-ur-dar ïïabo n-rbbi f-ignzi-nsn. 5 ur-t+,ar a-tn-tn$, walaynni ityawfka-yas a-tn-tssmpakka smmus-iyrn, ar-tn-t++a, zund $mklli i++a, ssmm n-i$rdm i$-iqqs bnadm. 6 $-uwssan-an rad-bahra-irin mddn ad-mmtn, walaynni ur-rad-i+,arn ad-mmtn. rad-bahra-+u+,n lmut, walaynni ur-ra-stt-afn. 7 trwas-tmur$i-an i-yissan ujadnin i-imi$. kud yat, illa f-i*f-ns kra irwasn ttaj n-uwr$. gn-uwdmawn-nsnt zund udm n-bnadm, 8 ig-wazzar-nsnt zund azzar n-tm$art, gn-uw*san-nsnt zund u*san n-izm. 9 lsnt f-idmarn-nsnt kra irwasn abannk n-uwzzal. ig ijjij n-ifrawn-nsnt zund ijjij l-lkrarã d-yissan ggutnin ar-kullu-tazzaln s-imi$. 10 kud yat teïïaf tim$ilt d-usaqs zund i$rdm. $-tm$ilt-nsnt a-$-tlla-t+,,art lli-s-rad-ssmpakkant mddn smmus-iyrn. 11 tamur$i-an, agllid lli-gis-ipkamn iga lmalak n-tdrut n-wakal. ig ism-ns ‘abaddun’ s-wawal n-ayt-yudaya, ig ‘abullyun’ ($walli ifnnun) s-wawal n-ayt-yunan. 12 $mkad a-tzri-tgu,i tamzwarut. rad-sul-ilint snat-tgu,iwin ya,ni. 13 yut wis s,iã l-lmalayka nnffar-ns, s-sfld$ i-yan-wawal isawl-d z$-dar kku+-waskawn n-t$mrin n-ïïbla n-uwr$ lli-illan $-lgddam n-rbbi. 14 i$r i-lmalak-an wis s,iã lli-yusin nnffar yini-as: “r+m-d i-kku+ lmalayka lli-tyama+nin $-dar-wasif n-furat imqqurn.” 15 ir+m ilmma i-kku+ lmalayka lli-ujadnin i-tasaot-an n-wass-an n-wayyur-an n-usgg∫as-an ba ad-n$n tulut n-bnadm. 16 sfld$ i-kra imla-yyi mnnaw ad-gan imnnayn

anur0m 336

n-yissan n-imi$. gan sin id-miyya n-id-milyun (200.000.000). 17 $mkad a-s-iyi-d-bann-yissan $-twargit lli-+ri$. kraygatt amnnay ilsa abannk illa-gis-u+gg∫a$ d-u+rqi d-uwra$, gn iguyya n-yissan zund agayyu n-izm, ar-di-ttffu$ loafit d-waggu d-lkbrit z$-imi-nsn. 18 $akudan a-immut tulut n-bnadm s-kraïï-tgu,iwin-an, s-loafit d-waggu d-lkbrit lli-d-itffu$n z$-imawn-nsn. 19 a ku $-imi-nsn d-tm$ilt-nsn a-$-tlla-t+,,art n-yissan-an. kud yan, tim$ilt-ns teïïaf i*f zund algmma, masa-issyaggas mddn. 20 imma kullu willi ur-mmutnin s-tgu,iwin-an, sul ur-ta-rin ad-fln $aylli skarn s-ifassn-nsn. zuydn ntni ar-tobadn ljnun ula laãnam n-uwr$ d-nnuqrt d-wanas d-u+ru d-uk u, lli-ur-tmnadnin ula-da-sflidn ula-da-fttun. 21 ntni ur-tn-akk∫-t∫gra+ f-iskkirn-nsn, ar-nqqan ar-skarn ssipr ar-tfsadn ar-tak∫rn.

((10)) 1 +r$ ilmma yal-lmalak ya,ni, itjhhd bahra igguz-d z$-ignna. isutl-as-umdlu zund timlsit, tlulli-tslit n-un+ar i-i*f-ns, yisfiw-uwdm-ns zund

tafukt, gn i,arn-ns zund tannalin l-loafit. 2 yasi $-ufus-ns yan-warra im++in ir+mn. isrs-n a,ar-ns afasi f-umda, isrs-d a,ar-ns a+lma, f-wakal. 3 isawl s-yan-wawal itjhhdn zund tandra n-izm. lli$ isawl utn ssa n-iggign. 4 lli$ utn ssa n-iggign g$-n ad-ara$, walaynni sfld$ i-yan-wawal z$-ignna inna-yyi: “p,u mayd nnan ssa n-iggign, a-t-ur-tarat.” 5 imma lmalak lli-+ri$ ibidd f-umda d-wakal, yull afus-ns afasi s-ignna, 6 iggall s-rbbi lli-bdda-illan rad-bdda-yili, ig $walli iskrn ignna d-wakal d-umda ula kullu ma-gisn-illan. yini: “hati ur-ra-sul-imaïl. 7 a ku $akud lli$ ra-yut wis ssa l-lmalayka nnffar-ns, ra-issafu rbbi maylli iqãad, a-t-igan d-lbaraka intln lli-f-isawl i-i*ddamn-ns lanbiya.” 8 $akudan isawl-d-da$-sri-wawal lli-mi-sfld$ z$-ignna yini-yyi-d: “ddu, tam+t arra lli-ir+mn $-ufus l-lmalak lli-ibiddn f-umda ula akal.” 9 ftu$ s-dar lmalak ,alb$-t ad-iyi-ifk arra-lli im++in, yini-yyi: “am+-t t t-t. ra-ismmum $-udis-nnk walaynni ra-imim zund tammnt $-imi-nnk.” 10 am+$ arra-lli im++in z$-ufus l-lmalak $-t. imim zund tammnt $-imi-nu, walaynni lli$-t- i$ iwrri ismmum $-udis-inu. 11 yini-yyi $akudan: “iqqan-k-id a-tzaydt ar-ttbrrapt s-ma-rad-ak-iml rbbi f-mddn n-kigan d-tmizar d-tasutin d-llu$at d-igldan.”

((11)) 1 ttfk-iyi ilmma yat-t$animt masa-ss$al$, yini-yyi rbbi: “nkr tss$lt tigmmi n-rbbi-nnk d-u+ru n-t$rsi, tpasbt kullu willi gis tobadnin. 2 walaynni

ad-ur-tss$lt targgit-an illan $-brra n-tgmmi, a ku fl$-tt i-willi ur-ginin mddn-inu. rad-ak∫ln ntni f-tmdint tam+layt kku+ id-mraw d-sin (42) n-wayyur. 3 walaynni rad-azn$ sin inagan-inu ad-tbrrapn alf d-sin-id-miyya d-s,iã id-mraw (1260) n-wass s-iwaliwn

lmalak lli-yusin arra im++in

sin inagan

anur0m 337

lli-rad-asn-mala$. l*i n-tgu,i a-rad-lsn.” 4 rad-gn ntni zund snat-tizutna ula sin lqnadl, biddn $-lgddam n-rbbi lli-ipkamn kullu ddunit. 5 i$-inawl kra n-yan a-tn-ihlk, ra-di-tffu$ loafit z$-imi-nsn tsu-n $willi-tn-kurhanin. iqqan-d a-immt wanna iran a-tn-ihlk. 6 rad-asn-tili-t+,,art ad-qqnn ignwan a-ur-i,r-un+ar $-uwssan lli$a-tbrrapn s-iwaliwn lli-asn-imala rbbi. rad-asn-tili-t+,,art ad-rarn aman n-taloinin ad-+gg∫a$n zund idammn. rad-asn-tili-t+,,art f-ddunit a-stt-utn s-kullu kra igan tagu,i $akud nna-ran. 7 $akud lli$ rad-kmmln tabrrapt s-tugga-nsn, rad-srsn-inkr-wa$∫+n lli-d-i$lin z$-tdrut n-wakal, inru-tn in$-tn. 8 tqama ddat-nsn $-usuk n-tmdint imqqurn lli-$-ug∫ln siditsn f-uggjdi, ar-srs-kkatn mddn lmona n-‘sadum’ ula ‘miãr’. 9 kra,-uwssan d-mnaãã a-ra-n-tmunun mddn z$-kullu tasutin d-tqbilin d-llu$at d-tmizar ad-ssmuqquln $-ddat-nsn, ag∫in a-tn-m,ln. 10 rad-frpn imzd$n n-ddunit s-lmut-nsn. rad-bahra-,ããan i-ngratsn ar-akkan tarragin i-ngratsn, a ku ur-sul-ddrn sin inagan lli-zzuguznin tammara iggutn f-bnadm. 11 walaynni ti$urdin n-kra,-uwssan d-mnaãã, irar-d gisn rbbi rrup n-tudrt, biddn f-i,arn-nsn. ,rnt-tksa, ggutnin $-kullu willi-tn-+ranin. 12 $akudan sfldn inagan-lli i-yan-wawal itjhhdn z$-ignna yini-asn: “$lyad-d s-$id.” tyalaln ilmma s-ignna $-yat-tmdlut $-lgddam n-willi-tn-kurhanin. 13 immass-wakal bahra $-tasaot-an, i,r yan-ugzzum z$-mraw igzman n-tmdint, mmtn ssa n-id-walf (7000) n-mddn lli$ immussa-wakal. ksu,n bahra $willi sulnin ar-ttinin: “mn k a-bahra-itjhhd rbbi n-ignna.” 14 $mkad a-tzri tis snat-tgu,iwin. imma tis kraïï-tgu,iwin, hati takmur-d.

15 yut ilmma wis ssa l-lmalayka nnffar-ns, s-sfld$ i-waqqur s-iwaliwn tjhhdnin $-ignna ar-ttinin: “hati tagldit n-ddunit twrri tga tagldit n-siditnn$ ula

tin lmasip-ns. nttan a-stt-ipkamn $ilad ula kullu mayd-d-iftan.” 16 imma sin id-mraw d-kku+ (24) n-um$ar lli-skiwsnin f-loru -nsn $-lgddam n-rbbi, ,rn-in f-uwdmawn-nsn sjdn-as 17 inin: “n kr-k a-sidi rbbi lli-ipkamn kullu ma-illan, ig $walli illan yili bdda, a ku tnkrt s-tpkimt-nnk itjhhdn tgrt $-lpukm. 18 hajnt-tmizar n-ddunit walaynni ilkm-d-uzmz l-l$a,ab-nnk. ig azmz lli-$-ra-tut lpukm f-willi mmutnin, trart l*ir i-i*ddamn-nnk lanbiya ula im+layn-nnk ula kullu willi uqqrnin ism-nnk, ma-im++in ula ma-imqqurn. ig azmz lli-$-ra-thlkt $willi thlaknin ddunit.” 19 $akudan a-ttyawr+am-tgmmi n-rbbi $-ignna, +r$-n ããnduq l-lohd n-rbbi $-ug∫ns n-tgmmi. utn-uwsmann, immass iggig s-uqqryan itjhhdn. immass-wakal ula ntta, i,r ibruri i qan.

((12)) 1 tban ilmma yat-tmatart imqqurn $-ignwan. tga zund yat-tm$art ilsan tafukt, yili-wayyur $-ddu i,arn-ns, yili f-i*f-ns yan-ttaj n-sin d-mraw n-itri.

2 ar-trbbu takmur a-taru, ar-tss$uyyu s-unga+ n-tlalit. 3 tban-ilmma-tmatart ya,ni $-ignwan. tga zund yan-ulgmma, a+gg∫a$, imqqur

wis ssa n-nnffarat

tam$art d-ulgmma,

anur0m 338

bahra. iïïaf ssa n-i*fawn d-mraw-waskawn, ilin ssa n-ttijan m++inin f-i*fawn-ns. 4 issmass im$il-ns ijurr srs tulut n-itran z$-ignwan, ilup-tn s-wakal. ibidd $-lgddam n-tm$art lli-ra-yaru, yiri a-i arraw-ns $akud nna-ti-turu. 5 taru yan-warraw, ig yus lli-ra-ipkam kullu timizar n-ddunit s-uomud n-uwzzal. ityattay-warraw-ns $akudan s-lor n-rbbi. 6 trwl-tm$art s-l*la, s-illi-as-ijjujad rbbi. $in a-$-ra-d-as-ifk kullu ma-tptajja alf d-sin id-miyya d-s,iã id-mraw (1260) n-wass. 7 $akudan inkr imi$ $-ignna. inkr lmalak imqqurn mi*ayl d-lmalayka lli-llanin $-ddu-ufus-ns mma$n d-ulgmma,. irar-fllasn-ulgmma, d-lmalayka-ns, mma$n didsn 8 walaynni ur-tn-nrin, ur-+,arn ad-qaman $-ignna. 9 ityawgar-n-ulgmma,-an imqqurn s-iyzdar. nttan a-mi-ttinin ‘iblis’ ula ‘ iïan’, ig abnkal aqdim lli-ijllun kullu imzd$n n-ddunit. ityawgar-n s-wakal ntta d-lmalayka-ns. 10 sfld$ ilmma i-yan-wawal itjhhdn isawl $-ignna yini: “$ilad ad-a$-ijjnjm rbbi-nn$, tban-d-tpkimt-ns itjhhdn, ta k-id-tgldit-ns, yam+ lmasip-ns lpukm. a ku $walli ita tkkan s-aytmatnn$ $-lgddam n-rbbi-nn$ $-iy, ula azal, hati ityawlwap s-iyzdar. 11 nran-t ntni s-idammn n-ulqqa$ ula s-wawal n-tugga-nsn, a ku ujadn ad-fkn i*f-nsn ar lmut. 12 frpat ay-ignwan ula kullu ma-gisn-illan. imma kunni ay-akal d-umda, tagu,i a-rad-awn-yili a ku igguz srun iblis, nkrn-d gis iriyn bahra a ku issn is-ur-as-tqama $ir luqt idrusn.” 13 imma algmma,, lli$ i+ra i*f-ns is-n-ityawlwap s-wakal, iddu ar-iïïay tam$art lli-yurun arraw. 14 imma nttat tyawfkan-as sin ifrawn zund ifrawn n-igidr imqqurn ba a-tayyl z$-dar-ubnkal s-l*la s-illi$ rad-as-ityawfka kullu ma-tptajja kra, isgg∫asn d-mnaãã. 15 walaynni ingi-d imi n-ubnkal s-waman zund asif itjhhdn ba a-yawi-unggay-ns tam$art. 16 akal a-iskrn afulki i-tm$art $ilan, a ku ir+m imi-ns isu anggay lli-d-iffu$n z$-imi n-ulgmma,. 17 imma algmma,, nkrn-d gis iriyn ggutnin, ïiyyr-as bahra f-tm$art. iddu a-itmma$ d-tarwa ya,ni n-tm$art, a-tn-igan d-kullu willi skarnin s-luãiyat n-rbbi ar-tam+n $-tugga n-yasuo. 18 ibidd f-umlal $-tama n-umda.

((13)) 1 +r$ ilmma yan-wa$∫+n i$li-d z$-umda. iïïaf mraw-waskawn d-ssa n-i*fawn, yili f-kraygatt isk yan-ttaj im++in, ityara f-kraygatt i*f yan-ism igan

targgimt i-ism n-rbbi. 2 ig-wa$∫+n-an zund agrzam, ãpun i,arn-ns ilin-gisn-wa*bba n mqqurnin, ig imi-ns zund imi n-izm. ifk-as-ulgmma, lpukm-ns ula ta+,,art itjhhdn n-tgldit-ns. 3 irwas is-ityaggas yan z$-i*fawn-ns ra-immt, walaynni ijji-waggas-lli i qan ur-immut. ar-tojjabn kullu imzd$n n-ddunit $-wa$∫+n-an, wrrin ,furn-t. 4 ar-tobadn algmma, a ku ifka ta+,,art-ns i-wa$∫+n, ar-tobadn a$∫+n ula ntta ar-ttinin: “ma-itjhhdn zund a$∫+n? ma-i+,arn a-t-inru?”

a$∫+n lli-i$lin z$-umda

anur0m 339

5 ityawfka i-wa$∫+n a-isawal ar-issfurrug ar-irggm rbbi, ittfk-as a-ipkam kku+ id-mraw d-sin (42) n-wayyur. 6 ir+m imi-ns s-trggam, ar-irggm $-ism n-rbbi ula tazd$t-ns ula kullu ayt-ignna. 7 ittfk-as a-itmma$ d-im+layn n-rbbi inru-tn, ittfk-as a-ipkam $-mddn n-kraygatt taqbilt d-tasut d-llu$a d-tmazirt. 8 ra-ti-tobadn kullu imzd$n n-ddunit, abla $willi mi ityara ism-nsn z$-isizwar n-ddunit $-warra n-tudrt n-ulqqa$ lli-ityaw$rasn. 9 wanna dar imzgan, iqqan-t-id a-isfld. 10 “wanna-d-iqqann a-ityama+ ra-ityama+. wanna-d-iqqann a-immt s-ta++it ra-immt s-ta++it. mayan a-f-illa f-im+layn n-rbbi a-gis-am+n, zgan $-u$aras-ns.”

11 +r$ ilmma a$∫+n ya,ni iffu$-d z$-wakal. iïïaf sin-waskawn zund askawn n-ulqqa$, ar-isawal zund algmma,. 12 ar-itpkam s-ism n-wa$∫+n amzwaru,

iïïaf kullu ta+,,art-ns. ar-itamr ddunit d-imzd$n-ns ad-tobadn a$∫+n amzwaru lli-mi-ijji-waggas-ns i qan. 13 izayd ar-iskar timitar mqqurnin, ar-d-izzuguz loafit z$-ignna ar akal a-stt-+rn kullu mddn. 14 ityawfka-yas a-iskar lmojizat $-tama n-wa$∫+n amzwaru, ar-srsnt-ijllu kullu imzd$n n-ddunit. yuããa-tn ad-skrn yat-ããurt imqqurn n-wa$∫+n amzwaru lli-ityaggasn s-ta++it iwrri-da$ iddr. 15 ittfk-as a-izro kra n-rrup $-ããurt-lli n-wa$∫+n amzwaru, aylli$ twrri ar-tsawal ããurt ar-ttamr mddn ad-n$n wanna yag∫in a-stt-itobad. 16 izayd-wa$∫+n-lli ar-itamr kullu mddn, ma-im++in ula ma-imqqurn, ayt-wayda ula im+la,, ismgan ula $willi ganin win i*f-ns, yini-asn ad-qbln ïïabo f-ufus-nsn afasi n$d f-ignzi-nsn. 17 $mkan asa-itamr ba a-ur-yi+,ar yan a-is$ ula izznza bla dars illa ïïabo n-ism n-wa$∫+n amzwaru n$d nnmra lli-imalan ism-ns. 18 ma-ra-ifhm lmona-yad? wanna dar loaql, illa fllas a-ipasb nnmra n-wa$∫+n, a ku tga nttat nnmra n-ism n-bnadm, tg s,iã id-miyya d-s,iã id-mraw d-s,iã (666).

((14)) 1 ssmaqql$-n $akudan s-+ri$ alqqa$ ibidd f-iggi n-uwrir n-tgmmi n-rbbi. biddn dids miyya d-kku+ id-mraw d-kku+-walf (144.000) n-mddn lli-mi-ityara

f-ignzi-nsn ism n-ulqqa$ ula ism n-babas. 2 sfld$ ilmma i-yan-wawal isawl $-ignna zund ijjij n-isaffn n-waman ggutnin ula zund aqqryan n-iggig itjhhdn. irwas lpss l-lutarat ar-tn-kkatn id-bab-nsn. 3 ar-kullu-tasin yan-umarg l-ljdid $-lgddam l-lor $-dar kku+ï lm*luqat d-im$arn. ur-i+,ar yan a-yissan amarg-an, abla miyya d-kku+ id-mraw d-kku+-walf (144.000) n-mddn lli-ifra rbbi z$-ddunit. 4 ntni gan $willi $usnin, ur-ssrkin i*f-nsn d-tm$arin. gn $willi-bdda-itmunun d-ulqqa$ s-innas a-ittidu. gn imnza n-bnadm lli-ifra ad-gn win rbbi d-ulqqa$. 5 kra n-tkrkist ur-tkki imi-nsn. kra y∫* nn ur-gisn-illi.

6 +r$ ilmma yal-lmalak ya,ni yuyl $-wammas n-ignwan, yawi-d l*bar ifulkin lli-rad-bdda-yili, a-srs-itbrrap i-kullu imzd$n n-ddunit n-kraygatt

a$∫+n lli-iffu$n z$-wakal

alqqa$ d-willi ifra z$-ddunit

kra, lmalayka uyln $-wammas n-ignwan

anur0m 340

tasut d-tqbilt d-llu$a d-tmazirt. 7 yall awal-ns yini: “,rat a-ttobadm rbbi ar-ti-ttal$m, a ku tlkm-d tasaot a-yut lpukm f-bnadm. sjdat i-walli iskrn ignwan d-wakal, iskr amda ula taloinin n-waman.” 8 igg∫ru-as-d lmalak wis sin yini: “tthlk, tthlk-tmdint n-babil itjhhdn. tthlk *talli isswan kullu timizar n-ddunit s-tissi iktin l-lfsad-ns issnufuln.” 9 igg∫ru-asn-d lmalak wis kra,, yall awal-ns yini: “winna tobadnin a$∫+n ula ããurt-ns, d-winna qblnin ïïabo-ns f-ignzi-nsn ula f-ufus-nsn, 10 ntni rad-sun z$-tissi iprran n-ss*ï n-rbbi lli-s-iommr lkas l-l$a,ab-ns. rad-rfufnn s-loafit d-lkbrit $-lgddam l-lmalayka n-rbbi ula $-lgddam n-ulqqa$. 11 rad-bdda-yaqlay-waggu n-urfufn-nsn, ur-sar-itmmi. ur-sar-rad-asn-tili rrapt, la $-iy, ula azal, i-willi tobadnin a$∫+n ula ããurt-ns, ula $willi qblnin ïïabo n-ism-ns.” 12 mayan a-f-illa f-im+layn n-rbbi ad-ãbrn zgan, a-tn-igan d-willi skarnin s-luãiyat n-rbbi $win-bdda $-yasuo. 13 sfld$ ilmma i-yan-wawal isawl $-ignna yini-yyi: “ara maya, ‘imbarkin ad-gan winna mmutnin f-ism n-siditnn$ z$-$ilad s-uflla.’” isawl-d rrup n-rbbi yini: “s-ããapt, rad-sunfun ntni z$-unhataf-nsn, awin didsn lpsab n-kullu mad-skarn ifulki.”

14 ssmaqql$-n ilmma s-+ri$ yat-tmdlut tumlilt, iskiws fllas yan irwas bnadm. yili ttaj n-uwr$ f-i*f-ns, yili-usmmawd imsadn $-ufus-ns. 15

iffu$-d yal-lmalak z$-tgmmi n-rbbi, yall awal-ns yini i-walli iskiwsn f-tmdlut: “lup-n asmmawd-nnk a-imgr, a ku ilkm-uzmz n-tmgra, tnu ããabt n-ddunit.” 16 inkr $walli iskiwsn f-tmdlut ilup-n asmmawd-ns f-ddunit imgr ããabt-ns. 17 $akudan iffu$-d yal-lmalak ya,ni z$-tgmmi n-rbbi $-ignna, ula ntta yusi asmmawd imsadn. 18 iffu$-d ilmma yal-lmalak ya,ni z$-dar ïïbla l-lb*ur, ig $walli igabln loafit. isawl s-walli yusin asmmawd imsadn yini-as s-wawal itjhhdn: “lup-n asmmawd-nnk, tssmunt tizrmin z$-ddalit n-ddunit, a ku inwa-wa,il.” 19 iddu lmalak ilup-n asmmawd-ns f-ddunit issmun a,il. ilup-n a,il n-ddunit $-lmoããrt imqqurn n-ss*ï n-rbbi. 20 tlla lmoããrt $-brra n-tmdint, ar-gis-ta,,rn a,il. ffu$n z$-gis idammn, ngin zund asif, aylli$ idra s-ma-itggan tiddi n-wagmar. ilkm-unggay-ns ma-itggan kra, id-miyya n-kilimitr.

((15)) 1 +r$ ilmma tamatart ya,ni $-ignna, tmqqur bahra, tojjb$ gis s-kigan. tga ssa l-lmalayka asin ssa n-tgu,iwin. timggura $-tgu,iwin ad-gant, a ku rbbi

ipudda srsnt ss*ï-ns. 2 +r$ kra irwas-iyi tamda n-jjaj i*l,n s-loafit. +r$ $willi nranin a$∫+n ula ããurt-ns ula nnmra n-ism-ns, biddn $-tama n-tmda n-jjaj asin

tamgra n-ããabt n-ddunit

amarg n-willi nranin a$∫+n

anur0m 341

lutarat n-rbbi. 3 ar-ttirirn asin amarg n-musa a*ddam n-rbbi d-umarg n-ulqqa$ ar-ttinin: “wa-sidi rbbi lli-ipkamn kullu ma-illan, imqqur kullu ma-tskart, lojb a-iga. way-agllid n-tasutin, y∫$+an kullu ma-ttnbaïï. lpqq a-iga. 4 wa-sidi rbbi, ma-ur-ra-i,r $-lgddam-nnk? ma-ur-ra-yuqqr lmjd n-ism-nnk? a ku kiyi wapduk a-iãfan. rad-d-a kin mddn ad-ak-sjdn z$-kullu timizar n-ddunit. a ku ibayyn-asn-d lpqq n-tnba,in-nnk.” 5 lli$ izri mayan ssmaqql$-n s-+ri$ tapanut tam+layt tr+m $-u*iyyam n-tmitar n-rbbi $-ignna. 6 +r$ ssa l-lmalayka lli-ra-yasi ssa n-tgu,iwin, ffu$n-d z$-tpanut tam+layt. lsn timlsa l-lkttan iãfan ar-ssmrqiqiynt. bkisn z$-wammas-nsn s-ibkkasn n-uwr$. 7 tddu yat z$-kku+ï lm*luqat tfk i-ssa l-lmalayka ssa n-taïïasin n-uwr$, ommrnt s-ss*ï n-rbbi lli-bdda-illan rad-bdda-yili. 8 twrri tommr-tpanut tam+layt s-waggu l-lmjd n-rbbi d-tpkimt-ns itjhhdn. ur-ra-yi+,ar yan a-ik m s-tpanut-an tam+layt ard kmmlnt ssa n-tgu,iwin lli-usin ssa l-lmalayka.

((16)) 1 sfld$ i-yan-wawal itjhhdn isawl-d z$-tpanut tam+layt, yini i-ssa l-lmalayka: “ddwat tffim-n f-ddunit ssa n-taïïasin n-ss*ï n-rbbi.”

2 iddu lmalak amzwaru iffi-n taïïast-ns f-ddunit, s-wrrin ipbba qanin ∫* nnin $-mddn lli-dar ïïabo n-wa$∫+n ar-tobadn ããurt-ns. 3 iddu lmalak wis sin iffi-n taïïast-ns f-umda, s-iwrri ig-umda zund idammn n-ini$i, immt kullu ma-iddrn $-umda. 4 iddu lmalak wis kra, iffi-n taïïast-ns f-isaffn d-taloinin n-waman, s-wrrin kullu +gg∫a$n zund idammn. 5 sfld$ i-lmalak lli-igabln aman inna: “wa-rbbi am+lay lli-illan ikka-ttin bdda illa, s-lpqq a-s-tutt lpukm-ad f-bnadm, 6 a ku ffin ntni idammn n-im+layn-nnk d-lanbiya. hatni $ila idammn ad-asn-tsswat. $mkan ad-asn-igan.” 7 sfld$ i-kra isawl-d z$-ïïbla l-lb*ur inna: “s-ããapt a-sidi rbbi lli-ipkamn kullu ma-illan, y∫$+an lpukm-nnk. s-lpqq asa-ttpkamt.” 8 iddu lmalak wis kku+ iffi-n taïïast-ns f-tafukt, s-as-ityawfka a-tqd bnadm s-loafit-ns. 9 tjdr mddn s-tr$i-ns iprran, aylli$ rgmn ism n-rbbi lli-dar ta+,,art a-tn-yut s-tgu,iwin-an, walaynni ur-rin ad-fln ddnub-nsn uqqrn lmjd-ns. 10 iddu lmalak wis smmus iffi-n taïïast-ns f-lor n-wa$∫+n, tllas-tgldit-ns s-wrrin mddn ar-gllin ils-nsn s-waïïan lli-tn-ibrrin. 11 ar-rggmn rbbi n-ignna f-ssibt n-waïïan d-ipbba lli-gisn-illan, walaynni ur-ta-jju-rin ad-fln iskkirn-nsn ∫* nnin. 12 iddu lmalak wis s,iã iffi-n taïïast-ns f-wasif n-furat imqqurn, s-iwrri iqqur z$-waman, ba a-ig a$aras yujad i-igldan lli-ra-d-ya k z$-us$lay n-tafukt. 13 +r$ ilmma kra, ljnun ∫* nnin zund kra, ig∫ra,

ssa n-taïïasin n-ss*ï n-rbbi

anur0m 342

ffu$n-d z$-imi n-ulgmma, d-win-wa$∫+n d-win nnabi bu-tkrkas. 14 ntni larwap l-ljnun ad-gan, ar-skarn lmojizat ar-tkkan dar kullu igldan n-ddunit a-tn-ssmununn i-imi$ lli-s-rad-mma$n $-wass l-lpsab n-rbbi lli-ipkamn kullu ma-illan. 15 inna siditnn$: “hati ra-n-a k$ zund am**ar. ambarki a-ra-ig wanna i,ufn yawi dids timlsa-ns a-ur-iffu$ bla yat ip m $-lgddam n-mddn.” 16 rad-ssmunn igldan-lli $-ud$ar lli-mi-ttinin ‘harmagaddun’ s-wawal n-ayt-yudaya. 17 iddu lmalak wis ssa iffi-n taïïast-ns f-ignwan, s-d-isawl yan-wawal itjhhdn z$-dar lor $-tpanut tam+layt yini: “hati ikmml.” 18 ar-kkatn-uwsmann, immass iggig s-uqqryan itjhhdn, immass-wakal ula ntta bahra. ur-jju-immussi-wakal $mkan z$-lli$ ityaw*laq bnadm $-ddunit. 19 tb,u-tmdint imqqurn f-kraïï-twal, tthlknt kullu timdinin n-tmizar n-ddunit. ur-ittu rbbi tamdint n-babil imqqurn, isswa-yas kullu lkas n-ss*ï l-l$a,ab-ns. 20 $akudan lap igzirn, astwan kullu idrarn. 21 ar-n-iïïar ibruri z$-ignwan zund i+ran, i,ni bahra yakmur-n s-kku+ id-mraw n-kilu. ar-n-iïïar f-mddn aylli$ rgmn rbbi f-tgu,i-an n-ibruri, a ku i qa bahra.

((17)) 1 ya k-id dari yan z$-ssa l-lmalayka lli-usinin ssa n-taïïasin yini-yyi: “a k-id ad-ak-ml$ loqubit lli-ra-i,r f-tmggant imqqurn lli-iskiwsn $-gr isaffn n-waman. 2 fsadn dids igldan n-ddunit,

tssnufl imzd$n n-ddunit s-tissi iktin l-lfsad-ns.” 3 yasi-yyi $akudan s-tpkimt n-rrup, yawi-yyi s-yan mani i*wan. +r$ $in yat-tm$art tni f-yan-wa$∫+n a+gg∫a$. iïïaf ssa n-i*fawn d-mraw-waskawn, tyaran fllas kigan d-ismawn, gan kullu tirggam i-rbbi. 4 tls-tm$art-an ma-i,lan d-ma-i+gg∫a$n, tg-n ik∫lan n-uwr$ d-ljuhr d-t+ratin $∫lanin. tasi $-ufus-ns yal-lkas n-uwr$ iommrn s-tjl*it d-irkan l-lfsad-ns. 5 ityara f-ignzi-ns yan ism s-lmona intln, iga “babil imqqurn, innas n-tmgganin ula kullu ma-igan tajl*it n-ddunit.” 6 +r$ tam$art-an tnufl s-tissi n-idammn n-im+layn n-rbbi d-win inagan n-yasuo. lli$-tt-+ri$, tojjb$ gis bahra. 7 yini-yyi lmalak: “ma* aylli$ gis ttojjbt? rad-ak-ml$ lmona-yad fllak intln n-tm$art ula a$∫+n lli-f-tni lli-iïïafn ssa n-i*fawn d-mraw-waskawn. 8 a$∫+n-an ikka-ttin illa, ur-sul-a-itban, ra-d-i$li z$-tdrut n-wakal iftu s-lhalak. ra-gis-tojjabn imzd$n n-ddunit lli-mi-ur-ityara ism-nsn $-warra n-tudrt z$-isizwar n-ddunit. a ku rad-+rn a$∫+n lli-sttin-ikkan illa, ur-sul-a-itban, ra-d-da$-iban. 9 “ma-iïïafn loaql ba a-ifhm lmona-yad? a ku ssa n-i*fawn-lli, gan ssa n-iwrar lli-f-tskiws-tm$art. 10 gn ula ssa n-igldan, ,rn z$-gisn smmus, isul yan, ra-d-sul-ya k wayya,. $akud nna-d-yu ka rad-as-ityawfka a-ipkam yat luqt idrusn. 11 imma a$∫+n lli-sttin ikkan illa ur-a-sul-itban, nttan a-ra-ig wis tam igldan. ikka-ttin iga yan z$-ssa n-igldan lli-zrinin. ra-d-iwrri, iftu ilmma s-lhalak .

loqubit lli-ra-i,r

f-tmdint y∫* nn

anur0m 343

12 “imma mraw-waskawn lli-t+rit, ntni gan mraw igldan lli-ur-ta-pkamnin. rad-asn-ttyawfka-t+,,art ad-pkamn ntni d-wa$∫+n yat tasaot idrusn. 13 yat-tnbaïï ka-darsn-illan, rad-fln ta+,,art ula tiglday-nsn $-ufus n-wa$∫+n. 14 rad-mma$n d-ulqqa$, walaynni ra-tn-inru-ulqqa$ ntta d-mddn-ns lli-mi-i$ra, i+li-tn ad-gn wins, $win-bdda gis. a ku iga ntta anm$ur n-inm$urn, ig agllid n-igldan.” 15 izayd lmalak yini-yyi: “isaffn n-waman lli-t+rit tskiws-tmggant $-gratsn, ntni gan mddn n-tasutin d-tqbilin d-tmizar d-llu$at n-ddunit. 16 walaynni mraw-waskawn d-wa$∫+n lli-t+rit, ntni rad-krhun tamggant, kkisn-as kullu ma-dars-illan, fln-tt bla yat. rad- n tifiyi-ns jdrn-tt kullu s-loafit. 17 a ku iskr rbbi $-uwlawn-nsn ad-skarn ma-gisn-iqãad ntta, m a kan-d ad-fln ta+,,art ula tiglday-nsn $-ufus n-wa$∫+n ard kullu ijru maylli-yad-inna rbbi ra-ijru. 18 imma tam$art lli-t+rit, nttat a-igan tamdint imqqurn lli-ipkamn $-kullu igldan ddunit.”

((18)) 1 lli$ izri mayan +r$ yal-lmalak ya,ni itjhhd bahra, igguz-d z$-ignna, isfaw kullu ddunit s-nnur lli-gis-illan. 2 yall awal-ns yini: “tthlk, tthlk

babil imqqurn. ur-tgi $ilad abla tazd$t l-ljnun, tommr s-kullu kra igan rrup y∫* nn ula kullu kra igan ag,i, ur-ipllan lli-issmsar bnadm. 3 a ku tsswa kullu timizar n-ddunit s-tissi iktin l-lfsad-ns, fsadn dids igldan n-ddunit. tssrbp isbbabn n-ddunit z$-tuggt n- hwat-ns.” 4 sfld$ ilmma i-wawal ya,ni z$-ignna inna: “wa-mddn-inu, ffu$ad-d z$-dars, a-ur-dids-tmunm $-ddnub-ns ba a-ur-dids-tk mm $-tgu,iwin-ns. 5 han ddnub-ns gudin ar ignna. ur-ittu rbbi-nnun kullu ma-tskr y∫* n. 6 imma $ilad skrat-as $mklli-awn-tskr, trarm-as f-snat-twal f-iskkirn-ns, tommrm-as lkas s-tissi iprran f-snat-twal f-tissi lli-awn-tsswa nttat, 7 tobbrm-as tarfufnt d-tgu,i s-lobrt lli-s-tobbr i-i*f-ns lmjd d-l*ir. a ku ar-ttini nttat $-uwl-ns: ‘ha-yyi tagllitt ad-gi$ f-lor -inu. ur-gi$ tahjjalt, ur-sar-kkin imïïawn alln-inu.’ 8 f-$ayan a-f-ra-stt-utnt-kullu-tgu,iwin-ns $-yan-wass. ra-fllas-i,r-waïïan d-ta$uft d-u$ni, ar-tti-tjddr loafit. a ku rbbi siditun lli-ra-fllas-izzugz loqubit, hati itjhhd bahra. 9 “imma igldan n-ddunit lli-dids-fsadnin n dids l*ir, rad-ss$uyyun ar-fllas-allan $akud nna-+ran aggu l-loafit ar-tti-tjddr. 10 ra-n-biddn $-tuggugt, iksa,n a-ur-dids-rfufnn ula ntni, ar-ttinin: ‘tagu,i, tagu,i ayd-fllam-i,rn a-tamdint imqqurn. wa-tamdint n-babil itjhhdn, tasaot idrusn a-$-fllam-tgguz loqubit-nnm.’ 11 “rad-ss$uyyun isbbabn n-ddunit ar-fllas-allan, a ku ur-sul-illi ma-isa$n sslaot-nsn 12 n-uwr$ d-nnuqrt d-t+ratin $∫lanin d-ljuhr d-lkttan i wan d-lprir d-ttub i,ili d-ttub a+gg∫a$ d-ik u,n lqmari d-sslaot l-loaj d-uk u, i∫$lan d-sslaot n-wanas d-uwzzal d-rr*am 13 d-lqrfa d-lpnu, d-tujjut imimn d-usafar lmurr d-lb*ur d-waman n-wa,il iktin

lhalak n-tmdint n-babil

anur0m 344

d-zzit d-uggurn d-irdn d-imugayn d-uwlli d-yissan d-lkrarã d-ismgan d-mddn tyama+nin $-imi$. 14 “rad-as-inin: ‘lap-am kullu timi*ar lli-ttirit. ityattay fllam kullu ma-s-tr,it, tssfulkit srs i*f-nnm. ur-sar-ti-t+rit-da$.’ 15 ula isbbabn lli-rbpnin s-sslaot lli-gis-zznzan, rad-biddn $-tuggugt, iksa,n a-ur-fllasn-t,r loqubit ula ntni dids. ar-ss$uyyun ar-allan ar-ttinin: 16 ‘tagu,i, tagu,i ayd i,rn f-tmdint imqqurn lli-ilsan lkttan i wan d-ttub i,ili d-ttub a+gg∫a$ d-ik∫lan n-uwr$ d-ljuhr d-t+ratin $∫lanin. 17 hati $ir tasaot idrusn a-$-kullu-lap timi*ar-an.’ “biddn-in $-tuggugt kullu willi tkkanin amda, rrways n-wanawn d-willi gisn ssudunin d-willi gisn t*damnin. 18 lli$ a-tmnadn aggu l-loafit llisa-tjddr ar-ss$uyyun ar-ttinin: ‘is-jju-tlla kra n-tmdint zund tamdint-ad imqqurn?’ 19 ar-allan ar-tlupn agdrur f-iggi n-iguyya-nsn ar-ss$uyyun ar-ttinin: ‘tagu,i, tagu,i ayd i,rn f-tmdint imqqurn lli-issrbapn s-tmi*ar-ns kullu willi dar anawn f-umda. hati $ir tasaot idrusn a-$-lap kullu ma-gis-illan.’ 20 frpat ay-ayt-ignna s-lhalak-ns, tfrpm ay-im+layn n-rbbi d-irqqasn-ns d-lanbiya, a ku izzugz-d fllas rbbi-nnun loqubit f-$aylli-awn-tskr.” 21 $akudan a-inkr yal-lmalak itjhhdn, yasi yan-u+ru imqqurn zund a+ru n-uzrg, ilup-t-in $-umda yini: “$mkad a-s-ra-n-ttyawlwap-tmdint n-babil imqqurn s-jjhd. ur-sar-km-i+ri yan. 22 ur-sul-ra-gim-sfldn i-lpss n-ayt-lutar n$d ayt-umarg n$d ayt-touwwatt n$d ayt-nnffar. ur-sul-ra-gim-ilin ayt-twuri, wala ra-gim-sllan i-taqqurt n-uzrg, 23 wala ra-gim-tfaw tifawt l-lqnadl, wala ra-gim-sfldn i-wawal n-usli d-tslit. a ku isbbabn-nnm, inm$urn n-ddunit ad-gan. s-ssipr-nnm asa-tjllut kullu timizar. 24 loqubit a-i,rn f-babil a ku yufa-n gis rbbi-nnun idammn l-lanbiya d-im+layn-ns d-win kullu mddn lli-tyawn$anin $-ddunit.”

((19)) 1 lli$ izri mayan sfld$ i-kra itjhhdn irwas-iyi taqqurt n-mddn ggutnin $-ignna, ulln awal-nsn ar-ttinin: “halliluya, rbbi-nn$ a-ijjnjamn, ig bab l-lmjd

d-lquwwa. 2 y∫$+an lpukm-ns, s-lpqq asa-itpkam. yut loqubit f-tmggant imqqurn lli-issrkan kullu ddunit s-lfsad-ns. irar-as rbbi f-idammn n-i*ddamn-ns.” 3 alln-da$ awal-nsn ar-ttinin: “halliluya, ar-bdda-yaqlay-waggu-ns, ur-sar-itmmi.” 4 ,rn-in ilmma sin id-mraw d-kku+ (24) n-um$ar d-kku+ï lm*luqat $-lgddam n-rbbi lli-iskiwsn f-lor , sjdn-as ar-ttinin: “amin, halliluya.” 5 isawl-d ilmma yan-wawal z$-dar lor yini: “al$at rbbi-nn$ a-i*ddamn-ns kullukn lli-t-uqqrnin, $willi mqqurnin ula $willi m++inin.” 6 sfld$ ilmma i-kra irwas-iyi iwaliwn n-mddn ggutnin bahra, zund ijjijn n-isaffn n-waman ggutnin ula zund aqqryan n-iggig itjhhdn, ar-ttinin: “halliluya. rbbi siditnn$ itjhhdn, nttan a-ipkamn kullu ma-illan. 7 a-nfrp $ilad, nall awal-nn$ s-lfrp, nini mn k a-bahra-iggut lmjd-ns. a ku trup-d-tm$ra n-ulqqa$. ha-taslit-ns tjjujad i*f-ns, 8 ifk-as rbbi

tam$ra n-ulqqa$

anur0m 345

timlsit l-lkttan i wan i$usn issmrqiqiyn.” lmona l-lkttan tga “ifulkitn lli-skrn im+layn n-rbbi.” 9 yini-yyi ilmma lmalak: “ara awal-ad, ‘imbarkin ad-gan $willi mi i$ra rbbi ad-d-a kin s-imnsi n-tm$ra n-ulqqa$.’” izayd yini-yyi: “$wid gan iwaliwn n-rbbi. lpqq ad-gan.” 10 imma nkki ,r$-n $-dar i,arn-ns iri$ ad-as-sjd$, s-iyi-inna: “a-ur-tskrt $mkan. a ku a*ddam kad-gi$, zund kiyi d-aytmak lli-um+nin $-tugga n-yasuo. rbbi wapdut a-ttobadt.” a ku tugga n-yasuo a-idpayn $willi sawalnin s-mad-asn-imala rbbi.

11 +r$ ilmma ignna r+mn, s-iyi-d-iban yan-wayyis umlil. amnnay-ns, ar-as-ttinin ‘lpqq’ ula ‘$walli izgan $-wawal-ns’. s-lpqq asa-ikkat lpukm ar-srs-itmma$.

12 ar-d-ssufunt-walln-ns zund isufa l-loafit, ilin f-i*f-ns ttijan ggutnin. ityara fllas yan-ism lli-ur-issin yan abla nttan. 13 imm$-uq ab-ns s-idammn, ig ism-ns ‘awal n-rbbi’. 14 ,furn-t ljyu n-ignna, lsn lkttan i wan i$usn imlluln, nin f-yissan umliln. 15 iffu$-d z$-imi-ns zund yat ta++it imsadn. ra-srs-yut timizar n-ddunit. ra-tnt-ipkam s-uomud n-uwzzal, ya,,r a,il $-lmoããrt n-ss*ï l-l$a,ab n-rbbi lli-ipkamn kullu ma-illan. 16 ityara yan ism $-uq ab-ns f-uflla n-umãa,-ns, iga ‘agllid n-igldan d-unm$ur n-inm$urn’. 17 +r$ ilmma yal-lmalak ibidd f-tafukt, yall awal-ns i$r s-ig,a, kullutn lli-tayylalnin $-ignwan yini-asn: “a kad-d tmunm f-imnsi imqqurn lli-awn-ijjujad rbbi, 18 a-t ttam tifiyi n-igldan d-ioskrin d-inm$urn l-loskr, d-yissan ula imnnayn-nsn, ar-t ttam tifiyi n-kullu mddn, ismgan ula $willi ganin win i*f-nsn, ma-im++in ula ma-imqqurn.” 19 +r$ ilmma a$∫+n, nttan d-igldan n-ddunit d-ljyu -nsn. munn-d kullutn ad-mma$n d-walli inin f-wayyis d-lji -ns. 20 imma ntta yum+ a$∫+n, yam+ ula nnabi bu-tkrkas lli-iskrn lmojizat s-ism n-wa$∫+n ijlu srsnt $willi dar ïïabo n-wa$∫+n d-willi tobadnin ããurt-ns. $akudan sul ddrn a-tn-in-ilup s-sin $-tmda l-loafit lli-ijddrn s-lkbrit. 21 izayd ilmma $walli inin f-wayyis in$ ma-iqaman z$-ljyu -nsn s-ta++it lli-d-iffu$n z$-imi-ns. munn-d fllasn ig,a, kullutn ar- ttan tifiyi-nsn aylli$ boan.

((20)) 1 +r$ ilmma yal-lmalak igguz-d z$-ignna, yusi tasarut n-tdrut n-wakal, tili $-ufus-ns yat-ssnslt imqqurn. 2 yam+ algmma, lli-mi-ttinin ‘abnkal aqdim’

ula ‘iblis’ ula ‘ iïan’, ikrs-t ba a-iqama $-iskraf alf n-usgg∫as. 3 ilup-t-in $-tdrut n-wakal, iqqn-n fllas imi n-tdrut, iskr-as ïïabo ba a-ur-sul-ijllu timizar n-ddunit ard izri-walf n-usgg∫as. tigira n-mayan ra-d-iqqan a-inur+m z$-iskraf yat luqt idrusn. 4 +r$ ilmma kra l-loru $-ignna. ityawfka i-willi fllasn skiwsnin lpqq ad-tpkamn. +r$ larwap n-willi mi ityawbbay i*f-nsn f-ssibt n-tugga-nsn f-yasuo ula f-wawal n-rbbi. ur-a-tobadn a$∫+n ula ããurt-ns, ula qbln ïïabo-ns f-ignzi-nsn ula f-ufus-nsn. nkrn ntni z$-lmut ar-tpkamn d-lmasip

amnnay f-wayyis umlil

alf n-usgg∫as

anur0m 346

alf n-usgg∫as. 5 $mkad a-tga-tnkra tamzwarut. imma wiyya, sul qaman $-lmut, ur-rad-nkrn ard izri-walf n-usgg∫as. 6 imbarkin d-im+layn ad-gan $willi-d-nkrnin $-tnkra tamzwarut. ur-ra-ti+,ar lmut tis snat a-tn-tlkm. rad-gn inm$urn n-rbbi d-lmasip, ra-dids-pkamn alf n-usgg∫as.

7 $akud nna-ikmml-walf n-usgg∫as ra-ityawfsay iïan z$-iskraf-ns, 8 iffu$-d a-ijlu kullu timizar n-ddunit, issmun imzd$n-nsnt i-imi$. ntni ‘gug’ ula

‘magug’ ad-gan, igatn zund amlal n-tama n-umda, 9 ar-zziggizn ard kn ddunit kullutt, sutln i-untal n-im+layn n-rbbi a-t-igan d-tmdint lli-dars-iozzan. imil t,r-d fllasn loafit z$-ignna thlk-tn. 10 ittlup-n iblis lli-tn-ijlan $-tmda l-loafit d-lkbrit lli-$-illa-wa$∫+n d-nnabi bu-tkrkas. rad-kullu-$in-trfufunn $-iy, ula azal s-urfufn ur-sar-itmmin.

11 +r$ ilmma yal-lor imqqurn imlluln, +r$ ula $walli fllas iskiwsn. lli$-d-iban ntta, rwln z$-gis ignwan d-wakal, lap-tn kullu. 12 s-+ri$

$willi mmutnin, ma-imqqurn ula ma-im++in, biddn kullu $-lgddam l-lor . tyawr+amn kra n-warratn $akudan, s-ityawr+am yan-warra ya,ni igan arra n-tudrt. yut rbbi lpukm $akudan f-willi mmutnin, irar-asn f-$aylli skrn $mklli ityaran $-warratn. 13 idpi-d-umda kullu willi gis mmutnin, tdpi-d lmut d-ud$ar l-lmut kullu willi gis llanin, ipkam rbbi fllasn kullutn f-$aylli skrn. 14 tettlup-n ilmma lmut d-ud$ar l-lmut $-tmda l-loafit. lmut tis snat a-tga-tmda l-loafit. 15 wanna mi ur-ityara ism-ns $-warra n-tudrt, ittlup-n $-tmda l-loafit.

((21)) 1 +r$ ilmma ignna l-ljdid d-wakal l-ljdid. ur-sul-qaman ignwan iqdimn ula ikalln iqdimn, lap ula amda. 2 +r$ tamdint tam+layt, a-stt-igan d-uru alim

l-ljdid, tgguz-d z$-ignna z$-dar rbbi. tfulki bahra zund yat-tslit ilsan timlsit n-tm$ra, tujad a-tmnaggar asli-ns. 3 sfld$ i-yan-wawal itjhhdn isawl-d z$-dar lor yini: “hati $-gr bnadm a-$-ra-tili-tzd$t n-rbbi, izd$ $ilad $-wammas-nsn, gn ayt-dars. rbbi rad-didsn-yili, ig rbbi-nsn. 4 ra-isfi, kullu imïïawn-nsn. ur-sul-ra-tili lmut ula tagu,i ula ti$wiyya ula aïïan, a ku ddunit taqdimt ur-sul-tqama.” 5 isawl-d $walli iskiwsn f-lor yini: “skr$ kullu $ilad z$-ljdid.” yini-yyi-da$: “ara mayad. a ku ∫$+ann iwaliwn-ad, lpqq ad-gan.” 6 izayd yini-yyi: “hati ikmml. nkki gi$ amzwaru g$ amgg∫aru. g$ isizwar g$ isigg∫ra. wanna ya$ irifi, ra-t-ssu$ z$-taloint n-waman n-tudrt bla gis ifka yat. 7 imma wanna inran, rad-as-fk$ lwrt-ad: rad-g$ rbbi-ns, ig ntta iwi. 8 imma $willi rwlnin z$-lpqq wrrin z$-u$aras-inu ssrkan i*fawn-nsn ar-nqqan ar-tfsadn ar-skarn ssipr ar-tobadn ilahat n-ddunit, rad-ftun ntni d-kullu ayt-tkrkas s-ud$ar-nsn $-tmda lli-ijddrn s-loafit d-lkbrit. $mkad a-ra-tg lmut tis snat.”

lhalak n-iblis

arratn l-lpukm ula lmut tis snat

ignna l-ljdid ula akal l-ljdid

anur0m 347

9 ya k-id ilmma yan z$-ssa l-lmalayka lli-usinin ssa n-taïïasin lli-ommrnin s-ssa n-tgu,iwin gg∫ranin. isawl-d sri yini-yyi: “a k-id ml$-ak

taslit lli-igan tam$art n-ulqqa$.” 10 yawi-yyi s-tpkimt n-rrup ar iggi n-yan-udrar imqqurn yattuyn, iml-iyi-d tamdint tam+layt n-‘uru alim’ tgguz-d z$-ignna z$-dar rbbi. 11 ar-tssmrqiqiy s-lmjd n-rbbi zund yat-t+rut taqrfit i∫$lan bahra, ula zund adfl iãfan. 12 ilulli-as yan-u$∫rab imqqurn yattuyn, ila sin d-mraw n-imi. biddn $in sin d-mraw l-lmalak $-lgddam n-imawn. kraygatt imi ityara gis ism n-tqbilt z$-snat d-mrawt n-tqbilt n-ayt-rbbi. 13 llan kra, imawn $-tsga lli-z$-a-taqlay tafukt, ilin kra, imawn $-tsga ta+lmaïï, ilin kra, imawn $-tsga tafasit, ilin kra, imawn $-tsga lli$an-teïïar tafukt. 14 llan sin d-mraw n-u+ru $-llsas n-u$∫rab n-tmdint, tyaran gisn ismawn n-sin d-mraw n-urqqas n-ulqqa$. 15 lmalak lli-d-sri-isawln, illa dars yan-uomud n-uwr$ masa-iss$al, yiri a-srs-iss$l tamdint d-imawn-ns d-u$∫rab-ns. 16 tngadda-t$zi n-tmdint z$-kku+ï-tsgiw. iddu lmalak iss$l tamdint s-uomud-ns. sin id-walf d-sin id-miyya (2200) n-kilimitr a-illan $-kraygatt tasga ula $-tiddi-ns. 17 iss$l ula a$∫rab lli-as-isutln. ssa n-id-mraw d-sin (72) mitru a$n-tlla tiddi-ns s-mkllisa-ss$aln mddn. 18 ityawbna-u$∫rab-ns s-i+ran iqrfin $∫lanin. ttyawskar-tmdint z$-uwr$ bahra iãfan, tfaw zund jjaj. 19 ityawskar llsas n-u$∫rab n-tmdint z$-kigan d-i+ran $∫lanin. amzwaru iga aqrfi, wis sin iga a+rqi, wis kra, iga aqhawi, wis kku+ iga azgzaw, 20 wis smmus iga abrar, wis s,iã iga a+gg∫a$, wis ssa iga a ibi, wis tam iga umlil, wis t+a iga awra$, wis mraw iga a*r ufi, wis yan d-mraw iga am ma i, wis sin d-mraw iga i,ili. 21 imma imawn-an s-sin d-mraw gan sin d-mraw l-ljuhr, kraygatt imi iga taljuhrt. imma asuk n-tmdint iga win-uwr$ iãfan, ifaw zund jjaj. 22 ur-+ri$ kra n-tgmmi $-a-tobadn mddn $-tmdint, a ku ar-gis-tobadn sidi rbbi lli-ipkamn kullu ma-illan, nttan d-ulqqa$, $-illi$ llan ntni. 23 ur-tptajja-tmdint ad-as-ttisfiw tafukt ula ayyur, a ku lmjd n-rbbi iga tifawt-ns, ig-ulqqa$ lqndil-ns. 24 s-tifawt n-tmdint a-s-ra-ttidun ayt-tmizar kullutn, rad-as-d-awin igldan n-ddunit tirzzifin l-lmjd-nsn. 25 ur-sar-qqinn imawn n-tmdint $-uzal, ula sar illa i,. 26 tirzzifin ula timi*ar a-rad-as-d-awin z$-kullu timizar n-ddunit. 27 walaynni ur-ra-srs-ik m ma-ijl*n ula ma-issrkawn ula ma-isskirkisn. ur-ra-srs-ik m abla $willi mi tyaran ismawn-nsn $-warra n-tudrt n-ulqqa$.

((22)) 1 iml-iyi ilmma lmalak asif n-waman n-tudrt. ar-issmrqiqiy zund adfl iãfan, iffi-d z$-dar lor n-rbbi d-ulqqa$, 2 iftu $-wammas n-usuk n-tmdint. yili-us$ar n-tudrt $-snat-tsgiw n-wasif. ar-yakka l$llt-ns kraygatt ayyur, snat d-mrawt-twal $-usgg∫as. gn ifrawn-ns asafar masa-tjjin mddn z$-kullu timizar n-ddunit, 3 ur-sar-ra-tili tagat. $in a-$-ra-yili lor n-rbbi d-ulqqa$. ra-ti-tobadn i*ddamn-ns, 4 ar-tmnadn udm-ns, ityara ism-ns f-ignzi-nsn. 5 ur-sul-ra-yili i,, wala

uru alim l-ljdid

anur0m 348

ra-sul-ptajjan tifawt l-lqnadl ula tin tafukt. a ku sidi rbbi a-igan tifawt-nsn, d-ntni a-ra-ipkam. ur-ra-sar-itmmu lpukm-nsn.

6 yini-yyi ilmma lmalak: “∫$+ann iwaliwn-ad, lpqq ad-gan. sidi rbbi lli-idpayn s-rrup-ns $willi sawalnin s-mad-asn-imala, yuzn-d lmalak-ns $ilad

a-d-iml i-i*ddamn-ns ma-d-iqqann a-ijru $-mayd-d-yakmurn.” 7 inna yasuo: “hati $ir yan imikk ra-n-a k$.” ambarki a-iga wanna iskarn s-iwaliwn lli-d-issbayyn rbbi $-warra-yad. 8 nkki yupanna sfld$ i-t$awsiwin-ad +r$-tnt. lli$ izri kullu mayd mi sfld$ +r$-t, ,r$-n ad-sjd$ $-dar i,arn l-lmalak lli-yyi-tnt-imlan, 9 s-iyi-inna: “a-ur-tskrt $mkan, a ku a*ddam kad-gi$, zund kiyi d-aytmak lanbiya ula kullu willi skarnin s-iwaliwn n-warra-yad. rbbi wapdut a-ttobadt.” 10 izayd yini-yyi: “iwaliwn n-warra-yad lli-ak-issbayyn rbbi, a-tn-ur-tqqnt s-ïïabo tp,ut-tn. a ku yakmur-d-uzmz lli-$-rad-kullu-ijru mayd ityaran. 11 wanna iskarn ma-y∫* nn, ra-iqama $-ma-y∫* nn. wanna iskarn ma-issrkawn, ra-iqama $-ma-issrkawn. wanna iskarn afulki, ra-iqama $-ufulki. wanna ir,an rbbi, ra-iqama $-ma-ir,an rbbi.” 12 inna yasuo: “hati $ir yan imikk ra-n-a k$, fk$ i-kullu mddn mad-sthllan, rar$ i-kraygatt yan f-ma-iskr. 13 gi$ amzwaru g$ amgg∫aru. g$ $walli izwarn g$ $walli igg∫ran. g$ isizwar g$ isigg∫ra.” 14 imbarkin ad-gan $willi sirdnin timlsa-nsn ad-asn-yili lpqq ad-k mn z$-imawn n-tmdint n z$-us$ar n-tudrt. 15 imma $willi rkanin ra-n-qaman $-brra. gan-tn $willi skarnin ssipr d-willi tfsadnin d-willi nqqanin d-willi tobadnin ilahat n-ddunit, ntni ula kullu willi sskirkisnin ar-tfrapn s-tkrkas. 16 “nkki yasuo uzn$-awn-in lmalak-inu a-iml ti$awsiwin-ad i-imnaggarn n-aytmatn. gi$ a+ur n-dawd g$ ag∫las-ns. g$ itri lli-isfawn zikk ããbap.” 17 isawl-d rrup n-rbbi ula taslit inin-as: “a k-id.” wanna isfldn, illa fllas a-yini: “a k-id.” d-wanna ya$ irifi, i+,ar a-d-ya k, isu z$-waman n-tudrt, kullu wanna iran bla ifka yat. 18 awiyat-stt $-ma-rad-ini$ i-kullu wanna isfldn i-iwaliwn lli-d-issbayyn rbbi $-warra-yad: i$-idda yan ard-asn-izayd kra, rad-as-izayd rbbi kullu tigu,iwin lli-ibdr $-warra-yad. 19 i$-idda yan ard ikkis kra z$-iwaliwn lli-d-issbayyn rbbi $-warra-yad, rad-as-ikkis ta$amt n-us$ar n-tudrt ula $-tmdint tam+layt lli-ibdr $-warra-yad. 20 isawl $walli-d-issbayynn ti$awsiwin-ad yini: “lpqq ayad. $ir imikk ra-n-a k$.” amin. a k-id a-siditnn$ yasuo.

$ir imikk ra-d-ya k lmasip

anur0m 349

21 a-tili lbaraka n-siditnn$ yasuo i-im+layn n-rbbi kullutn. amin.