1. METALDEN MAMUL EŞYA İMALATHANELERİ · Takım dolabı, soyunma dolabı Karyola, somya Mekanik halı süpürgesi, ütü masası vb madeni mefruat Kova, leğen, güğüm, vb Elektrik

1

GRUP: 3811

METAL EŞYA SANAYİ

1. METALDEN MAMUL EŞYA İMALATHANELERİ:

Cetvellerde gösterilen çeşitli metal eşya sanayi imalat kollarının kapasiteleri aşağıdaki

açıklamalara göre puanlama yöntemi veya seri imalat yöntemi esasları dahilinde tespit edilir.

A-Puanlama Yöntemi

1. İşçi puanı

İşyerinde çalışan her işçi için (5) puan verilir. İş yeri sahibi de işçi gibi çalışıyor ise işçi

sayısına dahil edilir. İdari personel, odacı, hademe, bekçi ve çıraklar bu adede dahil edilmezler.

Usulüne uygun taşeron işçi çalıştıran iş yerlerinde taşeron çalışan işçiler, vardiya usulü çalışan

iş yerlerinde ise bir vardiyada çalışan işçi sayısı dikkate alınır.

Firmanın Sosyal Sigortalar Kurumu’na verdiği prim bordrolarında yer alan mühendis,

teknisyen, usta, işçi ve idari personelin ortalama sayısı, yeni kurulan tesislerde ekspertiz

tarihindeki sigortalı personel sayısı, ön kapasite raporlarında ise, varsa fizibilite raporundaki

işçi sayısı, yoksa eksper heyetince uygun görülecek sayı işçi sayısı olarak esas alınır.

İşçi Puanı = İşçi Sayısı x 5

NOT : İş yerinde aynı zamanda başka mamullerin seri imalatı yapılmakta ise, işçi puanı

tespitinde seri halde imal edilen mamul için kullanılan tezgahlarda çalışan işçiler dikkate

alınmaz.

2. Tezgah puanı

Tezgah puanı metal imalat sanayi kollarına ait kapasite puan cetvelinden tespit edilir. Cetvelde

adı geçmeyen tezgahlara emsallerine göre puan verilir. Bu tezgahların benzer malzeme işler

cinsten olması lazımdır.

Sanayi gruplarının birden fazlasına uyan bir bünyeye sahip metal eşya imalathanelerindeki

tezgahlar , hammaddesi ağırlıkça en fazla işlenen mamulün dahil olduğu gruba göre puanlanır.

NOT : İş yerinde aynı zamanda başka mamullerin seri imalatı yapılmakta ise, tezgah puanı

tespitinde seri halde imal edilen mamul için kullanılan tezgahlar puanlamaya dahil

edilmezler.

3. Makine ve tesisat puanı

Makine ve tesisat puanı 2. maddede açıklanan şekilde tespit edilen tezgah puanının imalat

gruplarına göre aşağıdaki tabloda belirtilen katsayılarla çarpılması sonucu bulunur.

Makine ve tesisat puanı = (Tezgah Puanı x KS)

Katsayı Değerleri (KS) :

2

GRUP K.S.

a Komple Sanayi Tesisat İmalatı 1,1

b Çelik Konstrüksiyon İmalatı 1,5

c Ağır Sanayi Makineleri İmalatı 1,1

d Dayanıklı Tüketim Malları ve Hafif Sanayi Makineleri İmalatı 1

e Tekerlekli Araçlar İmalatı 1

f Madeni Saç Eşya İmalatı 1,2

g Pres İşleri 1

4. Atölye puanı

Atölye puanı, iş yerinde bulunan makina ve tesisat puanı ile işçi puanı toplamından oluşur.

Atölye Puanı = Makine ve Tesisat Puanı + İşçi Puanı

5. Hammadde hesabı

İş yerinin metal ham madde kapasitesini atölye puanı tayin eder.

Her bir atölye puanı bir ton ham ve yarı mamul metal malzemeye tekabül eder. Ancak,

alüminyum malzeme için bir puan 0,5 tona tekabül eder. Mamul halde alınan ve puantaja dahil

tezgahlarda işlem görmeyen metal malzemeler hammadde hesabına dahil edilmezler.

Kullanılan hammadde cinsleri, iş yerinde imal edilen mamuller için işlenen ham ve yarı mamul

maddeler dikkate alınarak tespit edilir. Diğer yardımcı ve işletme malzemeleri üretimle uyumlu

miktarlarda ayrıca belirlenir.

6. İmalat hesabı

İmalat miktarı, yukarıda belirtilen yöntemle bulunan toplam puanın, birim mamulün imalatında

kullanılan ortalama brüt malzemeye tekabül eden puana bölünmesi suretiyle hesaplanır.

Mamul çeşitliliği itibarıyla birim mamul imalatında kullanılan malzeme miktarının

hesaplanamadığı durumlarda imalat miktarı işyerinde brüt metal malzeme karşılığı ağırlık

cinsinden belirtilir.

İş yerinde imal edilen başlıca mamullerin isimleri rapora kaydedilir.

B- Seri İmalat Yöntemi

Seri halde yapılan imalat için ana ve yardımcı makina ve tesisat ile yeterli sayıda işçilerden

oluşan bant sistemi veya planlanan imalata göre dizilmiş makina grubunun olması gerekir.

3

Kapasite hesabı eksper tespitleri de göz önüne alınarak seri imalat olarak kabul edilir. Bu tür

tesislerin kapasite tespitlerinde kronometraj, ölçme ve değerlendirme yapılır.

C- Metal İmalat Sanayi Grupları

Aşağıda adı geçen, ancak seri imalat tanımına uyduğu takdir edilen mamullerin kapasite

tespitinde seri imalat yöntemi kullanılır.

a. Komple Sınai Tesisat İmalatı:

Bir sınai tesisi komple imal eden işletmeler bu grup içerisindedir.

Örneğin : Emaye fırınları, tav fırınları, ekmek ve bisküvi fırınları vb. sınai fırınlar, reaktörler,

yüksek basınçlı su ve alev borulu buhar kazanları ile kaynar su kazanları, kızgın yağ kazanları,

sınai basınçlı sistemler, vinç, kreyn, konveyör vb. taşıma kaldırma sistemleri, yem, gübre, yağ

rafineri ve emsali sınai tesisler, soğuk hava depoları, ve benzeri sınai tesisat imalatı.

b. Çelik Konstrüksiyon:

Muhtelif çelik profillerin ve saçların kesilip delinmesi, kaynak edilmesi, bükülmesi vb.

işlemlerini yapan işletmeler bu gruba dahildir.

Örneğin : Demir ve çelik kapı, pencere, doğrama, pilon, direk, alçak basınç tank, depo ve

kazanlar, kalorifer kazanları, platform, iskele, çatı, konteyner, şantiye binası, hazır çelik

konstrüksiyon, soğuk demir işleri, vb. işler.

c. Ağır Sanayi Makinaları İmalatı:

Sanayide, tarım ve tarımsal üretimde kullanılan makineleri imal eden işletmeler bu gruba

dahildir.

Örneğin :

Eksantrik, hidrolik, friksiyon vb. metal presleri

Döküm ocakları

Hafif metal ve plastik enjeksiyon makinaları

Melamin, bakalit, kauçuk, kurşun presleri

Ekstruderler ve suflaj makineleri

Sıcak ve soğuk çekme hadde makineleri

Takım tezgahları

İnşaat makineleri

Tarım makineleri

Tekstil ve iplik makineleri

4

Gıda sanayi makineleri

İçten yanmalı motorlar

Hava ve gaz kompresörleri (16 Atü ve daha büyük)

10 Kva’ dan yukarı güç ve dağıtım transformatörleri

Sanayi dişli kutuları

Elektrik motorları (50 HP ve daha büyük)

Matbaa makineleri

Profil imal makinaları

Ambalaj makinaları

Maden kırma, eleme, sondaj makinaları

Mermer işleme makinaları

Ahşap işleme makinaları

Sanayi yakıt brülörleri

Yüksek güçte pompalar

ve benzeri ağır sanayi makineleri imalatı

d. Hafif Sanayi Makineleri Ve Dayanıklı Tüketim Malları İmalatı:

Hafif sanayide kullanılan makineler ile dayanıklı tüketim malları imal eden işletmeler bu gruba

dahildir.

Örneğin :

Elektrik motoru (50 HP’den küçük)

Buzdolabı

Çamaşır makinesi

Bulaşık makinesi

Hermetik kompresör, soğutucu ünite

Hava ve gaz kompresörleri (16 Atü’den küçük)

Elektrik süpürgesi

Vantilatör, aspiratör, pompalar

Asansörler

5

Yürüyen merdiven

Voltaj regülatörü

Salon ve pencere tipi klima cihazı

Bisiklet

Tarım mücadele pülverizatörü

Platformlu taşıt kantarı, baskül, terazi vb tartı aletleri

Madeni soğuk ve sıcak iş kalıpları

10 kVA’dan aşağı transformatörler

Primüs ve lüks lambası

LPG sobası ve fırını, LPG tüpleri

Yakıt brülörleri

Gaz, sıvı ve katı yakıt sobaları, termosifon ve şofben

Termoblok

Mutfak fırını, kuzine vb. sanayi mutfak tesisatı ve sanayi çamaşırhane makineleri

Sıhhi tesisat malzemeleri, su ve buhar vanaları, vb.

Çeşitli makine yedekleri, aksam ve parçaları

Kaynak makinaları

Oto yedek parça imalatı

Ateşli silah imalatı

Muhtelif caraskal

Mekanizmalı özel koltuk (dişçi ve berber koltukları vb.)

Ve benzeri hafif sanayi makineleri ve dayanıklı tüketim malları imalatı

e. Tekerlekli Araçlar İmalatı:

Tekerlekli araç imal eden işyerleri bu guruba dahildir.

Örneğin :

Traktör

Kamyon, kamyonet, çekici

6

Otobüs, minibüs

Pikap, binek otomobili, ambulans

Treyler, semitreyler, frigorifik treyler, römork

Tanker, kasa ve karoseri

Özel maksatlı vasıtalar

İstif araçları

Triportör, motosiklet

ve benzeri tekerlekli araçlar imalatı.

f. Madeni Saç Eşya:

Ana girdisini metal saç, çelik boru ve kutu profillerin oluşturduğu, bunları çeşitli şekillendirme

kademelerinden geçirerek imalat yapan işletmeler bu gruba dahildir.

Örneğin :

Büro ve hastane eşyası

Mutfak dolapları, ev eşyası

Takım dolabı, soyunma dolabı

Karyola, somya

Mekanik halı süpürgesi, ütü masası vb madeni mefruşat

Kova, leğen, güğüm, vb

Elektrik kumanda ve tevzi panoları

Soba borusu, soba dirseği

Havalandırma kanal, menfez vb imalat

ve benzeri madeni sac eşya imalatı.

g. Pres İşleri:

Makinelerin çoğunluğunu preslerin oluşturduğu, mamul imalatının en önemli safhasını preste

şekillendirmenin oluşturduğu işletmeler bu gruba dahildir.

Örneğin :

Kilit

Otomotiv yan sanayi saç parçaları

7

Hırdavat eşyası

Madeni büro ve yazı araçları

Çelik raf, raf ayağı, vb.

Çelik profiller (açık)

Derin çekme işleri

Çatal, bıçak, kaşık

Paslanmaz çelik veya alüminyum tencere, tava vb. mutfak eşyası

ve benzeri muhtelif pres işleri

Çeşitli İmalat Kollarına Ait Kapasite Puan Cetveli

(a) (b) (c) (d) (e) (f) (g)

MAKİNALAR

Komple

Sınai

Tesisat

İmalatı

Çelik

Konst-

rüksiyon

İmalatı

Ağır

Sanayi

Makinaları

İmalatı

Dayanıklı

Tüketim

Malları

ve Hafif

San.

Makinaları

İmalatı

Tekerlekli

Araçlar

İmalatı

Madeni

Saç

Eşya

İmalatı

Pres

İşleri

TORNALAR

-Otomat Tezgahı (1)

45 25 63 35 45 25 25

-Revolver Torna 27 15 45 25 27 15 15

-Üniversal Torna

P.A. 0,80 M' ye

kadar

7 4 11 6 7 4 4

-Üniversal Torna

P.A. 0,81-150 M.

arası

18 10 27 15 18 10 10

-Üniversal Torna

P.A. 1,51-3,000 M.

arası

27 15 36 20 27 15 15

8

-Üniversal Torna

P.A. 3,01-6,000 M.

arası

36 20 45 25 36 20 20

-Üniversal Torna

P.A. 6,01 M.' den

büyük

45 25 54 30 45 25 25

-Dik torna 72 40 72 40 54 30 30

-Alın Tornası 72 40 72 40 54 30 30

-Masa tornası

(Saatçi tornası) 7 4 11 6 7 4 4

-Muslukçu tornası

(Basit torna) 4 2 5 3 4 2 2

-Kopyalı torna 36 20 54 30 36 20 20

FREZELER

-Yatay delme ve

frezeleme (Borlama

Tez.)

44 30 76 44 54 30 30

-Otomatik kopyalı

freze 22 18 40 22 32 18 18

-Azdırma freze ve

diğer dişli çark,

Sonsuz vida ve

benzeri diğer imal

tezgahları

36 20 54 30 36 20 15

-Üniversal freze 14 8 22 12 14 8 8

-Basit freze 4 2 5 3 4 2 2

-Kalıpçı frezesi

veya Pantogfaf 4 2 5 3 4 2 2

-Yarma frezesi

(Daire testere gibi) 4 2 4 2 4 2 2

Kanal Açma frezesi 4 2 4 4 4 2 2

9

Anahtar Dişi açma

frezesi 4 2 4 - 4 2 2

Çatal perçin çivi

frezesi (otomatik) 5 3 9 5 5 3 3

Testere bileme

frezesi (otomatik) 4 2 5 3 4 2 2

Broşlama tezgahı 11 6 11 6 11 6 6

MATKAPLAR:

-Radyal matkap 22 12 36 20 22 12 12

-Çok başlı matkap

(Beher delme başı

için)

11 6 11 6 11 6 4

-Sütunlu matkap 36 20 18 10 18 10 10

-Masa matkabı

(Motorlu veya

havalı)

18 10 11 6 11 6 4

-Masa matkabı

(Motorsuz) 5 3 4 2 4 2 2

-El matkabı

(Motorsuz) 4 2 2 1 2 1 1

-Havşa açma

tezgahı 2 1 4 2 2 1 1

-Somun dişi açma

tezgahı 2 1 4 2 2 1 1

-Havalı tornavida 2 1 4 2 2 1 1

-Havalı somun

sıkma aleti 2 1 4 2 2 1 1

-El matkabı

(motorlu) 11 6 7 4 7 4 4

MAKASLAR:

10

-Plazma kesme tezgahı 54 30 36 20 72 40 30

-Otomatik, kopyalı, alevli

radyal kesme 20 11 20 11 23 13 9

-Arabalı alevli kesme

tezgahı

(beher şalomo için) 11 6 11 6 14 8 4

-Titreşimli saç makası

(Nibling) 18 10 27 15 36 20 5

-Otomatik daire makası,

motorlu 27 15 18 10 27 15 10

-Otomatik giyotin makas,

kesme boyu

1,50 M'ye kadar

22 12 14 8 27 15 12


kesme boyu

1,51-2,50 M arası

27 15 18 10 36 20 15


kesme boyu

2,51-3,50 M arası

54 30 36 26 72 40 30


kesme boyu,

3,51 M'den büyük

72 40 54 30 90 50 35

-Adi giyotin makas (ayak

pedallı) 11 6 7 4 14 8 6

-Adi giyotin makas (el ile

müteharrik) 7 4 5 3 9 5 4

-Otomatik profil makası 27 15 8 10 27 15 15

-Kollu profil veya saç

makası 18 10 9 5 9 5 8

-Bant dilme tezgahı, motorlu 8 10 18 10 36 20 10

11

çok ağızlı (rulodan) (2)

-Bant dilme tezgahı, motorlu

tek ağızlı (rulodan) (3) 7 4 7 4 14 8 4

-Makaralı saç dilme makası

(el ile) (4) 4 2 4 2 7 4 2

-Üniversal saç kesme ve

zımbalama makinası (Punch

Pres)

27 15 36 20 47 26 21

PRESLER: (5), (6)

-Eksantrik pres, akrenajlı

pres y= a x 0,6 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6

-Eksantrik pres çift kollu y=

a x 0,6 a=12 a=8 a=12 a=8 a=12 a=8 a=12

-Hidrolik pres y= a x 0,6 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6

-Hidrolik pres veya

eksantrik pres çift veya çok

tesirli y= a x 0,6

a=8 a=6 a=8 a=6 a=8 a=6 a=8

-Hidrolik doğrultma presi

y= a x 0,6 a=4 a=2 a=4 a=2 a=4 a=2 a=4

-Friksiyon presi y= a x 0,6 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6

-El presi vidalı y= a x 0,6 a=1 a=1 a=1 a=1 a=1 a=1 a=1

-Abkant pres y= a x 0,6 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6

SİLİNDİRLER:

-Saç yuvarlama silindiri,

motorlu, dört toplu,

genişliği 1,50 M' ye kadar

18 10 22 12 27 15 8


motorlu, dört toplu, genişliği

1,51-2,50 M. arası

27 15 32 18 45 25 12


motorlu, dört toplu, genişliği 45 25 63 35 72 40 20

12

2,51 M'den büyük


motorlu, üç toplu, genişliği

1,50 M'ye kadar

14 8 18 10 22 12 6



1,51-2,50 M. arası

27 15 36 20 45 25 12



2,51'den büyük

36 20 45 25 54 30 15

-Saç yuvarlama silindiri el

ile 5 3 4 2 9 5 2

-Rulo açma, düzeltme ve

kesme makinesi, vinçli 72 40 72 40 72 40 40

-Oluklu şaç silindiri,

motorlu 14 8 14 8 14 8 8

-Korniş muhafazası desen

silindiri, motorlu 14 8 14 8 14 8 8

-Çizgi silindiri 2 1 2 1 2 1 1

-Saç ve alüminyum inceltme

(ezme) silindiri 2 1 4 2 4 2 2

-Tel ezme silindiri 4 2 7 4 7 4 4

-Kanallı sıcak demir silidiri

(0,50 m'den büyük motorlu

veya transmisyondan) (7)

18 10 18 10 25 14 14

TESTERELER

-Demir testeresi (motorlu,

hidrolik veya

transmisyondan)

7 4 7 4 5 3 3

-Dairevi demir testeresi,

(motorlu, hidrolik veya

Transmisyon)

9 5 9 5 7 4 4

13

-Şerit testere veya dekupaj

tezgahı, motorlu 11 6 14 8 11 6 6

KAYNAK MAKİNELERİ:

-Kolonlu toz altı kaynak

makinesi 72 40 45 25 54 30 25

-Seyyar toz altı kaynak

makinası 54 30 36 20 45 25 20

-Koruyucu gazlı kaynak

makinesi 54 30 36 20 45 25 20

-Askılı punta kaynak

makinesi (beher trança için) 11 6 11 6 27 15 6

-Kaynak pozisyoneri 7 4 4 2 5 3 2

-Elektrik kaynak makinesi

(motor-jeneratör) 45 25 18 10 27 15 10

-Elektrik kaynak

transformatörü 36 20 18 10 18 10 10

-Elektrojen gruplu kaynak

makinesi 54 30 22 12 27 15 10

-Punta kaynak makinesi 11 6 11 6 27 15 6

-Dikiş kaynak makinesi 14 8 14 8 36 20 8

-Profil köşe kaynak

makinesi 90 50 36 20 45 25 20

-Alın kaynak makinesi 14 8 14 8 27 15 6

-Oksijen kaynak takımı 18 10 11 6 11 6 4

KENET MAKİNELERİ VEYA CAKALAR

-Kenet, motorlu, kıvırma

boyu 1,50 M'ye kadar 11 6 9 5 23 11 5


boyu 1,51-2.50 M arası 23 13 18 10 45 25 8

14


boyu 2,51 M'den büyük 45 25 36 20 63 35 15

-Kenet, el ile, kıvırma boyu

1,50 m'ye kadar 7 4 5 3 11 6 3

-Kenet, el ile, kıvırma boyu

1,51 m'den büyük 11 6 9 5 23 13 5

PLANYA TEZGAHLARI

-Planya, kursu 500 mm.'ye

kadar 11 6 14 8 11 6 6

-Planya kursu 501 mm.'den

büyük 18 10 22 12 18 10 10

VARGEL TEZGAHLARI:

-Vargel, kursu 200 cm.'e

kadar (her kafa için) 11 6 14 8 11 6 6

-Vargel, kursu 201-400 cm

arası (her kafa için) 18 10 22 12 18 10 10

-Vargel, kursu 401-600 cm

arası (her kafa için) 22 12 29 16 22 12 12

-Vargel, kursu 601 cm.'den

büyük (her kafa için) 32 18 43 24 32 18 18

TAŞLAMA TEZGAHLARI:

-Otomatik taşlama tezgahı 18 10 22 12 18 10 10

-Honlama tezgahı 11 6 14 6 11 6 6

-Satıh taşlama tezgahı

(basit) 5 3 7 4 5 3 3

-Mil, delik vesair taşlama

tezgahı 5 3 7 4 5 3 3

-Zımpara taşı veya bant

zımpara, motorlu 7 4 5 3 5 3 3

-Spiral ve seyyar zımpara 11 6 7 4 11 6 4

15

taşları (motorlu)

MUTFAK EŞYASI POLİSAJ MAKİNALARI: (KAPLAMA İŞLEMİ GÖRMEYEN

EŞYALAR İÇİN)

-Otomatik alın polisaj

makinası 14 8 18 10 14 8 6

-Otomatik çevre polisajı

makinası 14 8 18 10 14 8 6

-Mutfak eşyası polisaj

makinesi (her kafa için) 7 4 5 3 5 3 3


motoru (tekli) 7 4 5 3 5 3 3


motoru (çiftli) 14 8 10 6 10 6 6

KORDON VE FLANŞLAMA MAKİNELERİ:

-Bombe flanşlama makinesi 21 12 21 12 21 12 9

-Tam otomatik kordon

makinesi, motorlu 7 4 7 4 7 4 4

-Kordon makinesi, motorlu 4 2 4 2 4 2 2

-Kordon makinesi el ile 2 1 2 1 2 1 1

BORU İMAL VE ŞEKİLLENDİRME MAKİNELERİ:

-Dikişli boru imal makinesi - - - - - - -

-Dikişsiz boru imal

makinesi (makaralı) (8) 18 10 18 10 18 10 10

-Açık ve kapalı profil imal

makinesi (makaralı) (9) 18 10 18 10 18 10 10

-Boru bükme makinesi,

motorlu 4 2 4 2 4 2 2

-Boru bükme tezgahı, el ile 2 1 2 1 2 1 1

-Boru haddeleme veya 18 10 18 10 18 10 10

16

kalibre tezgahı

(zincirli veya hidrolik

soğuk çekme)

-Boru konikleme makinesi 11 6 11 6 11 6 4

-Profil bükme makinesi,

motorlu 4 2 4 2 4 2 2

-Soba borusu akordiyon

dirsek imal makinesi 11 6 11 6 11 6 4

-Otomatik boru spiralleme

makinesi 18 10 14 8 11 6 6

-Otomatik boru bükme

makinesi çok işlemli 18 10 14 8 11 6 6

-Petek kanadı dizme

makinesi, otomatik 31 17 14 8 11 6 6

TEL VE YAY MAKİNELERİ:

-Tel kesme makinesi 4 2 2 1 4 2 2

-Tel düzeltme ve kesme

makinesi 7 4 5 3 7 4 4

-Yay sarma makinesi,

motorlu 4 2 4 2 4 2 2

-Yay açma makinesi 2 1 2 1 2 1 1

-Yay kesme makinesi 2 1 2 1 2 1 1

ÇEŞİTLİ MAKİNELER (OTOMATİK):

-Sıvama tezgahı 36 20 36 20 36 20 20

-Sıvama tezgahı (çeşitli

işler yapan atölyelerde

bulunduğu taktirde)

27 15 27 15 27 15 15

-Şahmerdan (10) 11 7 27 15 11 6 6

-Hava çekici (beher kg. 2 1 2 1 2 1 1

17

için) (11)

-Perçin makinesi (motorlu) 4 2 4 2 4 2 2

-Perçin tabancası 2 1 2 1 2 1 1

-Cıvata dişi açma makinesi

(motorlu) 4 2 7 4 7 4 4

-Bobin sarma makinesi ,

motorlu 2 1 4 2 4 2 2

-Toka kıvırma makinesi ,

motorlu 2 1 4 2 4 2 2

-Kutu kapatma makinesi,

motorlu 7 4 11 6 18 10 6

-Kalay veya asit banyosu 2 1 2 1 2 1 1

-Demirci ocağı 4 2 4 2 4 2 2

-Zımba makinesi (motorlu) 9 5 9 5 11 6 6

-Zımba makinesi

(motorsuz) 4 2 4 2 5 3 3

Elektroerezyon tezgahı 4 - 8 10 - - 14

VİNÇLER:

-Gezici, çift hareketli,

elektrikli 90 50 90 50 90 50 50

-Gezici, çift hareketli, el ile 45 25 45 25 45 25 25

-Monoray, elektrikli 36 20 36 20 36 20 20

-Monoray el ile 18 10 18 10 18 10 10

-Sabit döner, elektrikli 14 8 14 8 14 8 8

-Sabit döner, el ile 11 6 11 6 11 6 6

-Lastik tekerlekli veya

paletli vinç, 10 ton' a kadar 54 30 54 30 54 30 30

-Lastik tekerlekli veya 72 40 72 40 72 40 40

18

paletli vinç, 10 ton’ dan

büyük

-Tekerlekli vinç, el ile 27 15 27 15 27 15 15

ASANSÖR VE İSTİF ARABALARI:

-Yük asansörü (beher ton

için) 72 40 72 40 72 40 40

-Kamyonlu istif makinesi 72 40 72 40 72 40 40

-Motorlu istif makinesi

(forklift) 45 25 45 25 45 25 25

-Hidrolik istif makinesi

(forklift veya transpalet) 36 20 36 20 36 20 20

-Sehbalı caraskallar 9 5 9 5 9 5 5

-Seyyar kriko 5 3 5 3 5 3 3

-El arabası (dört tekerlekli) 9 5 9 5 9 5 5

-El arabası (iki tekerlekli) 7 4 7 4 7 4 4

-Konveyör, mamül ve

malzeme taşıyan

(beher metresi için)

4 2 4 2 4 2 2

(1) Gerektiğinde kronometraj ile de tespit yapılabilir.

(2), (3), (4) Ambalaj çemberi, sanayi çemberi ve band dilme tesislerinde kronometraj yapılır.

(5) Beslemeli ve progresif kalıplı preslerde gerektiğinde kronometraj yapılabilir.

(6) Münhasıran sıcak dövmede ve derin çekmede kullanılan presler için kronometraj yapılır.

y = puan, x = pres tonajı

Pres tonajı :

a- Eksantriklerde volan ağırlığına göre tayin edilir.

b- Hidroliklerde hidrolik tazyiki ve piston sathına göre tayin edilir.

c- Friksiyon preslerde ana milin diş dibi miktarına göre tayin edilir.

d- El preslerinde ana milin diş dibi miktarına göre tayin edilir.

19

(7) Esas istihsal makinası olmayıp, yardımcı makine olarak çalıştığı taktirde.

(8) Münhasıran dikişsiz boru imal edenlerde kronometraj yapılır.

(9) Münhasıran dikişsiz boru imal edenlerde kronometraj yapılır.

(10), (11) Sıcak dövme tesislerinde kronometraj yapılır.

Preslere Ait Puan Cetveli

Y = a X 0,6

Y = Puan ; X = Pres tonajı

x a=1 a=2 a=4 a=6 a=8

1 1 2 3 6 8

2 1,5 3 4 9 12

3 2 4 8 12 16

4 2 4 8 13 18

5 3 5 11 16 21

6 3 6 12 18 24

7 3 7 13 20 26

8 3,5 7 14 21 28

9 4 7 15 22 30

10 4 8 16 24 32

12 4 9 18 27 36

15 5 10 20 30 41

18 6 11 23 34 45

20 6 12 24 36 48

25 7 14 28 42 55

30 8 15 31 46 62

35 8 17 34 51 68

20

40 9 18 37 55 73

50 10,5 21 42 63 84

60 12 24 47 71 94

75 13 27 53 80 107

90 15 30 60 89 119

100 16 32 63 95 127

120 18 35 71 106 142

150 20 40 81 121 162

175 22 45 89 134 178

200 24 48 96 144 192

225 26 52 103 155 206

250 27 55 110 165 220

275 29 58 116 174 232

300 31 61 123 184 245

350 34 67 134 202 269

400 36 73 146 218 291

450 39 78 156 234 313

500 42 82 165 247 329

Preslerde Tonaj Tayini:

1) Eksantrik Preslerde Tonajın Tayini: Volanın kg. ağırlığının 0,11 ile çarpımına eşittir.

Ankrenajlı eksantrik preslerde hızla dönen volanın kg. ağırlığı redüksiyon nispetinin (hızlı

dönen volanın devir sayısının yavaş dönen volanın devir sayısına nispeti) karekökü ile

çarpılarak elde edilen rakam, yavaş dönen dişli volanın kg. ağırlığına ilave edilmek suretiyle

pres volanın ağırlığı bulunmuş olur. Bu ağırlığın 0,11 ile çarpımı pres tonajını verir.

2) El Preslerinde Tonajın Tayini: Ana mil diş dibi kutru ölçülerek kesit alan hesaplanır ve

kesit alanın santimetre karesi 0,3 ile çarpılmak suretiyle tonaj bulunur.

3) Friksiyon Preslerde Tonajın Tayini: Ana mil diş dibi kutru ölçülerek kesit alan hesaplanır

ve kesit alanın santimetre karesi ana mil diş dibi kutruna göre:

21

20 mm.’ ye kadar olanlarda 0,6

20-30 mm. arasında olanlarda 0,8




120 mm.’ den büyük olanlarda 1,5

ile çarpılmak suretiyle tonaj bulunur.

2. MEKANİK, NÜMERİK(NC), BİLGİSAYARLI NÜMERİK(CNC) KONTROLLÜ

TEZGAHLAR :

Otomatik talaşlı imalat tezgahları ve işleme merkezlerinin puanları aşağıdaki esaslar dahilinde

belirlenir.

1. Otomatik talaşlı imalat (Tornalama, Frezeleme, Delme, Planyalama, Diş açma,

Taşlama, Raybalama, Honlama vb.) tezgahları ile işleme merkezleri, kumanda-kontrol

sistemlerine göre sınıflandırılır.

a. Mekanik kontrollü (işlem komutları; pim, kam, kopyalama tertibatı ile sağlanan)

otomatik tezgahlar ve işleme merkezleri.

b. Nümerik kontrollü (NC), (hazırlanmış bir programı okuyup işlem komutlarına

çevirebilir bir elektronik kontrol ünitesine sahip) otomatik tezgahlar ve işleme

merkezleri.

c. Bilgisayarlı nümerik kontrollü (CNC), (işlem komut programını bünyesindeki

bilgisayarla hazırlayabilen, hafızasında saklayabilen ve programlarda değişiklik

yapabilen elektronik kontrol ünitesine sahip) otomatik tezgahlar ve işleme

merkezleri.

2. Yukarıda (1a), (1b) ve (1c)’de belirtilen otomatik tezgahlar ve işleme merkezleri bir

bağlamada bir tek talaşlı imalat operasyonunu otomatik olarak tamamlıyorsa aynı işlemi

manuel kontrolle yapabilen tezgah cinsi ve puanı, tezgah kapasite puan cetvelinin söz

konusu iş kolu sütunundan bulunur ve;

Mekanik kontrollü otomatik tezgah veya işleme merkezlerinin puanı cetvelde bulunan

puanın 1,4 katı,

Nümerik kontrollü otomatik tezgah veya işleme merkezlerinin puanı cetvelde bulunan

puanın 1,8 katı,

22

Bilgisayarlı nümerik kontrollü (CNC) otomatik tezgah veya işleme merkezlerinin puanı

cetvelde bulunan puanın 2 katı alınarak hesaplanır. (Hesap neticesi çıkan küsuratlı

rakamlar yuvarlatılır ve puan tam sayı olarak belirtilir.)

3. Tek bağlamada, muhtelif talaşlı imalat işlemlerinin (rovelver başlıklı, tanbur başlıklı

veya magazinli takım taşıyıcılarla) birbirini takiben otomatik olarak yapan imalat

tezgahları veya işleme merkezlerinin puanı tablo 1’den tespit edilir.

4. Tek bağlamada muhtelif talaşlı imalat işlemlerini (döner tablalı çok istasyonlu tertibatla

veya herbiri ayrı tahrik motorlu çok kafalı, çok milli donanımla) aynı anda (senkronize)

olarak (ve bazı işlemleri birbirini takiben) yapan talaşlı imalat tezgahları ve işleme

merkezlerinin puanı tablo II’ den tespit edilir.

5. Motor tahrik gücü 2 Kw’ ın altında olan otomatik talaşlı imalat tezgahları ve işleme

merkezleri, tek bağlamada birden fazla talaşlı imalat operasyonu yapsalar dahi tezgah

puanları tablo I ve II’ den tespit edilmez. Bu tezgah ve işleme merkezlerinin en önemli

talaş kaldırma operasyonu dikkate alınarak madde (2)’deki esaslar dahilinde tezgah

puanı hesaplanır.

6. Madde (2), (3), (4) ve (5)’e göre belirlenen otomatik tezgah veya işleme merkezi

puanları atölye puanına dahil edilir. Bu tezgah ve işleme merkezlerinin özelliği makina

ve tesisat tablosunda detaylı olarak belirtilmeli ve puan hesabındaki kriter

açıklanmalıdır.

TABLO I

(a) (b) (c) (d) (e) (f) (g)

Talaşlı İmalat

İşlemlerini

Otomatik

Olarak;

birbirini

takiben

yapan

Makinalar

Komple

Sınai

Tesisat

İmalatı

Çelik

Konst-

rüksiyon

İmalatı

Ağır

Sanayi

Makinaları

İmalatı

Dayanıklı

Tüketim

Malları

ve Hafif

San.

Makinaları

İmalatı

Tekerlekli

Araçlar

İmalatı

Madeni

Saç

Eşya

İmalatı

Pres

İşleri

Mekanik otomatik tezgahlar ve işleme merkezleri

Motor gücü 2

ila 8 KW 48 40 56 48 50 30 28

Motor gücü 8

KW' den büyük 72 58 84 72 76 46 42

23

Numerik Kontrollü (NC) Tezgahlar ve İşleme Merkezleri

Motor gücü 2

ila 8 KW 61 50 72 61 65 40 36

Motor gücü 8

KW' den büyük 92 76 108 92 97 60 54

Bilgisayar Nümerik Kontrollü (CNC) Tezgahlar ve İşleme Merkezleri

Motor gücü 2

ila 8 KW 68 56 80 68 72 45 40

Motor gücü 8

KW' den büyük 102 84 120 102 108 66 60

NOT: Motor gücü; otomatik tezgah veya işleme merkezi üzerindeki tüm tahrik motorlarının

gücü toplanarak tespit edilir. Motor gücü, 2 kW’ ın altında olan otomatik talaşlı imalat

tezgahları ve işleme merkezlerinin puanı 5. maddedeki açıklamaya göre hesaplanır.

TABLO II

(a) (b) (c) (d) (e) (f) (g)

Talaşlı İmalat

İşlemlerini

Aynı Anda ve

Bazı İşlemleri

Birbirini

Takiben Yapan

Makinalar

Komple

Sınai

Tesisat

İmalatı

Çelik

Konst-

rüksiyon

İmalatı

Ağır

Sanayi

Makinaları

İmalatı

Dayanıklı

Tüketim

Malları

ve Hafif

San.

Makinaları

İmalatı

Tekerlekli

Araçlar

İmalatı

Madeni

Saç

Eşya

İmalatı

Pres

İşleri

Mekanik otomatik tezgahlar ve işleme merkezleri

Motor gücü 2

ila 8 KW 72 60 84 72 75 45 42

Motor gücü 8

KW' den büyük 108 87 126 108 114 69 63

Numerik Kontrollü (NC) Tezgahlar ve İşleme Merkezleri

Motor gücü 2

ila 8 KW 92 75 108 92 98 60 54

24

Motor gücü 8

KW' den büyük 138 114 162 138 145 90 81

Bilgisayar Nümerik Kontrollü (CNC) tezgahlar ve işleme merkezleri

Motor gücü 2

ila 8 KW 102 84 120 102 108 68 60

Motor gücü 8

KW' den büyük 153 126 180 153 162 99 90

NOT: Motor gücü; otomatik tezgah veya işleme merkezi üzerindeki tüm tahrik motorlarının

gücü toplanarak tespit edilir. Toplam Motor gücü, 2 kW’ ın altında olan otomatik talaşlı

imalat tezgahları ve işleme merkezlerinin puanı 5. maddedeki açıklamaya göre hesaplanır.

3. RULO SAÇIN AÇILMASI, DÜZELTİLMESİ VE BOY KESME İŞLEMİ:

a. Saç kesme bantlarında, rulo halindeki saçlar açılıp düzeltildikten sonra istenilen

boylarda kesilmek suretiyle levha haline getirilmektedir.

b. Tavlı saç bantlarında, rulo halindeki saçlar ateş hücresi muayyen uzunluktaki kapalı tav

fırınlarında tavlanarak soğutulup düzeltildikten sonra istenilen boylarda kesilmekte, bu

suretle menevişlendirilmiş tavlı saç üretilmektedir.

Bu tarzda çalıştırılan hatlarda değişim yapılmadan bir yarı mamul yine bir yarı mamul haline

getirilmekte olduğundan, aşağıda açıklanan tezgah ve makinelerin tümünü ihtiva eden rulo saç

açma, düzeltme ve boy kesme hatlarının kapasiteleri seri imalata dayanan usule göre

kronometraj usulünde hesap edilir.

Bu tür tesislerin fason çalıştığı kabul edilerek kronometraj ile hesap edilen kapasitenin % 25'i

oranında ham madde ihtiyaç olarak verilir. Tesisin mükemmeliyetine göre eksper heyetince %

70-% 90 çalışma verimi uygulanır.

1. Kapasite Hesabı:

Tesisin kapasitesi aşağıda belirtilen formül uyarınca hesaplanır;

K= N x a x b x L x 60 x 8 x 300 x 7,85 (ton/m3) x R = Ton/yıl (I)

K: Kapasite, ton/yıl

N: Dakikada kesilen levha sayısı (tam sayı) (Adet/dak)

a: Kesilebilen azami levha kalınlığı (mt) x 2/3

b: Levha genişliği (mt)

L: Levha boyu (mt)

R: Randıman ( 0,70 - 0,90 )

25

1. Hammadde Hesabı

Tesisin hammadde ihtiyacı aşağıdaki formül uyarınca hesaplanır.

H= K x 0,25 (II)

H: Hammadde, rulo saç, ton/yıl

K: Yukarıdaki (I) nolu formül ile hesaplanan kapasite

Tesislerde bulunması gerekli tezgah ve makineler:

a. En az 10 ton’ luk boşaltma tezgahı,

b. Rulo açma tesisatı,

c. Düzeltme tezgahı,

d. Boy kesme tezgahı,

e. En az 10 ton’ luk gezer vinç veya mobil vinç.

4. AÇIK VEYA KAPALI SAÇ PROFİL YAPIM TESİSLERİ KRİTERİ:

Giriş (Besleme) ve Çıkış tertibatıyla donatılmış, motorlu olan makaralı profil makinalarının

üretim kapasiteleri kronometraj usulünde hesap edilir. Bu tespit sırasında:

a. Faydalı genişliği 0,80 m’ den az olan (0,80 hariç) tezgahların imalat aralığına giren mamul

tiplerinden çeşit itibariyle en fazla talep edilen üç tip üzerinden üretim hızı kronometraj

yöntemi ile ayrı ayrı saptanarak elde olunacak ortalama üretim hızına göre kapasite hesap edilir

ve % 75-% 85 çalışma verimi uygulanır.

Üretim için lüzumlu hammadde hesabında ortalama bant genişliği 300 mm. ve bant kalınlığı

1,5 mm. olarak kabul edilir. Emsal tesislerdeki uygulamaya kıyasen fason çalışıldığı da göz

önüne alınarak hesap sonucunda elde olunacak hammaddenin % 50’si hammadde kapasitesi

olarak kabul edilir.

b. Faydalı genişliği 0,80 m. ve daha fazla olan, prefabrik yapı elemanları için ısı izolasyonlu

pano, duvar, tavan ve çatı kaplaması ile otobüs tavanı, vb. madeni kaplama elemanlarının

üretiminde kullanılan tezgahın imalat aralığına giren mamul tiplerinden çeşit itibariyle en fazla

talep edilen üç tip üzerinden üretim hızı kronometraj yöntemi ile ayrı ayrı saptanarak elde

olunacak ortalama üretim hızına göre, kapasite hesap edilerek % 75- % 85 çalışma verimi

uygulanır.

Üretim için lüzumlu hammadde hesabında kronometraj sırasında makinadan geçen ortalama

bant genişliği esas olarak alınır ve bant kalınlığı 0,60 mm. olarak kabul edilir. Emsal

tesislerdeki uygulamayı kıyasen, fason çalışıldığı da göz önüne alınarak hesap sonucunda elde

olunacak hammaddenin % 50’si hammadde kapasitesi olarak kabul edilir.

26

5. PEŞEL BORU YAPIM TESİSLERİ:

Motorlu, 5-6 makaralı peşel boru yapım makinelerini ihtiva eden TS 7/1’ de zikredilen

boyutlardan (14, 18, 26) çap No.’ lu boyutlarda olmak üzere en az 3 değişik türde ve normal

olarak 3 m. boyunda peşel boru üretim tesislerinin kapasiteleri kronometraj usulünde hesap

edilir.

Tesiste mevcut peşel boru makinelerinin üretim hızları kronometrajla ayrı ayrı saptanarak elde

olunacak hız ortamı mevcut makine adedine bölünmek suretiyle bulunacak ortalama üretim

hızına ve en çok kullanılan 14’lük borunun 0,220 kg./m. gelen birim ağırlığına göre tesisin ham

madde kapasitesi tespit edilir.

Peşel boru yapım makinelerinin hızlarının yüksek ve üretimin basit oluşu ve ayrıca bir makine

ile makara değiştirmek suretiyle muhtelif boyutlarda peşel boru yapımı da mümkün olacağı ve

dolayısıyla bu uğurda kaybedilecek zaman da göz önüne alınarak, bir makine ile çalışan iş

yerinde % 25, iki makine ile çalışan iş yerlerinde % 40, üç ve daha fazla makine ile çalışan iş

yerlerinde % 55 randıman faktörü uygulanır.

6. AMBALAJ ÇEMBERİ, SANAYİ ÇEMBERİ YAPIMI VE BANT DİLME

TESİSLERİ:

a) Rulo halindeki saçtan ambalaj çemberi ve sanayi için rulo halinde çember veya bant üretilen,

boşaltma, düzeltme, sarma tezgahları ve yeterli kaldırma ve taşıma makineleriyle donatılmış

motorlu dilme hatlarında kapasite hattın faydalı genişliği (eni), saç kalınlığı ve dilme hızına

göre kronometraj usulünde hesap edilir.

Normal olarak 1.000 mm. genişliğindeki ruloların mükerrer dilinmesi, sarma ve boşaltma

tertibatının sökülmesi işlemleri için geçecek zaman ile fason işler de yapıldığı güz önüne

alınarak günde ortalama % 25 oranında çalışmanın yeterli olacağı kabul edilir ve ayrıca tesisin

mükemmeliyetine göre % 70-% 80 arasında çalışma verimi uygulanır.

b) Banttan belirli türlerde mamul üretilen fabrikalarda bant dilme işlerinin yapıldığı makineler

birer hazırlama tesisi olarak kabul edildiğinden bu tesisler için ayrıca hammadde kapasitesi

verilmez.

Ancak, bu gibi işyerlerinde ambalaj çemberi ve sanayi için rulo halindeki çember veyabant da

üretiliyorsa, mevcut bant dilme makinelerinin kapasiteleri hattın faydalı genişliği, saç kalınlığı

ve dilme hızına ve günde 8 saat çalışma esasına göre % 70-% 80 arasında çalışma verimi kabul

edilerek hesap edilir.

Bu tarzda hesap edilen kapasiteden, işyerinde yapılan üretim için bant miktarı çıkarıldıktan

sonra bakiye kapasitesinin % 25’i ambalaj çemberi ve sanayi için rulo halinde çember veya

bant imalâtı olarak kabul edilerek bu miktar için ilâve saç verilir.

Tesiste bulunması gereken tezgâh ve makineler:

a. En az 10 ton’luk boşaltma tezgahı,

b. Rulo açma tesisatı,

27

c. Dilme tezgahı,

d. Düzeltme tezgahı,

e. En az 10 ton’ luk gezer vinç veya mobil vinç.

Güç Tahkiki:

Dilme Hatlarında:

Dilinen malzeme direncinin 35 kg/mm2 olduğu,

Kesim adedi ile kesilen saç kalınlığının çarpımının sabit olduğu

Tahrik gücü sabit kalmak kaydıyla, dilme hızının malzeme kalınlığının karesi ile

azaldığı kabul edilir.

Kronometraj ile saptanan dilme (kesme) hızı aşağıda açıklanan formül ile hesap edilen teorik

hızdan fazla olduğu taktirde kapasite teorik hıza göre hesap edilir.

V = (F x G) / (N xd2)

Bu formülde:

V= Dilme hızı (m / dak)

F= Güç faktörü:

Faydalı genişliği 500 mm’ ye kadar olan hatlarda 26

Faydalı genişliği 500-1000 mm. olan hatlarda 24

Faydalı genişliği 1000 mm.’ den fazla olan hatlarda 22

G= Dilme ve sarma tezgahları tahrik motorlarının nominal güç toplamı (KW)

d= Dilinen saç kalınlığı

N= Kesim Adedi: Ambalaj çemberi üretim tesislerinde 20 ve sanayi için rulo halinde çember

veya bant dilme tesislerinde, dilme hattının mm. cinsinden faydalı genişliğin 150’ye

bölünmesiyle bulunacak kesirsiz tam sayı olarak kabul edilir.

7. SICAK DÖVME TESİSLERİ:

Şahmerdan, hava çekici ve preslerde sıcak dövme suretiyle yapılan seri imalâtta kapasite

kronometrajla tespit edilir ve ortalama parça ağırlıkları alınarak hammadde hesabı yapılır. Bu

makinelerde randıman % 70-% 80 alınır.

Mezkûr fabrikalarda dövmeden geçmeyen mamuller için sıcak dövme mamüllerinde çalıştırılan

makineler dışındaki tezgâhlar ve bakiye işçi toplam puanının muayyen bir nisbeti ayrılarak

kapasite verilir.

28

8. SIVAMA İMALÂTHANELERİ:

a. Bakır haddehanesi olan ve yalnız sıvama işi yapan atölyelerde eğer alüminyum sıvama

da yapılıyor ise sıvama tezgâhı başına senede beş ton alüminyum levha ihtiyaç olarak

kabul edilir ve ayrıca bakır levha verilmez.

b. Bakır haddehanesi olmayan ve yalnız sıvama işi yapan atölyelerde eğer yalnız bakır

sıvama yapılıyor ise tezgâh başına 20 ton bakır levha, bakır ve alüminyum sıvama

yapılıyor ise tezgah başına 5 ton alüminyum ve 10 ton bakır levha senelik ihtiyaç olarak

kabul edilir.

Yalnız alüminyum levhadan sıvama yaptığını iddia eden atölyeler için yine tezgâh başına yılda

5 ton alüminyum ve 10 ton bakır levha ihtiyaç olarak kabul edilir.

c. Soğuk demir, makine, madeni saç eşya, pres atölyesi ve benzeri veya bunların

kombinezonu bir bünye arz eden atölyelerde mevcut sıvama tezgahları için puan sistemi

esaslarına göre ihtiyaç tespit edilir ve malzeme tevziinde alüminyum levha miktarı

sıvama tezgâhı başına 3 tonu geçemez.

9. SERİ HALDE ÇELİK RAF VE RAF AYAĞI İMAL EDEN TESİSLER:

Çelik raf, raf ayağı vs. imal eden tesislerin kapasiteleri “Metalden Mamul Eşya İmalathaneleri”

kriterinin “pres işleri” imalat grubuna göre puantaj usulüyle tespit edilir.

Ancak seri halde tek tip üretim olarak çelik raf ve raf ayağı imal eden ve çelik raf ve raf ayağı

üretim hattı olarak en az iki hattı bulunan aşağıdaki makina, teçhizat ve elemana sahip tesislerin

kapasiteleri kronometraj usulü ile günde 8 saat yılda 300 iş günü üzerinden tespit edilir.

Tesisteki imalat sırasının mükemmeliyetine göre % 60-% 85 arasında çalışma verimi uygulanır.

Tesislerde an az bulundurulması gerekli makine ve teçhizat:

A. Çelik raf imal hattı

1 adet giyotin makas

2 adet eksantrik pres (köşe delme ve kesme operasyonu için)

2 adet abkant pres

Yeterli ve gerekli kalıplar

29

B. Çelik raf ayağı imal hattı

1 adet otomatik giyotin makas

2 adet eksantrik pres

1 adet abkant pres

Yeterli ve gerekli kalıplar

C. Boya öncesi temizleme ünitesi

(asit banyosu, fosfatlama ünitesi vs.)

D. Boyahane

Hava kompresörü ve tesisatı

Boya fırını, (12-18) m2 kapalı alan

Sulu veya elektrostatik sistemle çalışan boyahane

E. Boya Kurutma Fırını

F. Eleman

1- Makaslar için : 4 eleman

2- Eksantrik presler için : 4 eleman

3- Abkant presler için : 3 eleman

4- Boyahaneler için : 3 eleman

5- Sevkiyat için : 2 eleman

Toplam 16

Çelik raf ve raf ayağı üretiminde her iki hatta bulunan eksantrik preslerde darboğaz araştırması

yapılır. Darboğaz araştırması sonucu yıllık üretim miktarları çelik raf ve raf ayağı için ayrı ayrı

ve ton/yıl olarak tespit edilir. Üretimine göre yardımcı maddelerin yıllık tüketim miktarları

ayrıca hesaplanır.

10. ALÜMİNYUM DOĞRAMA ATÖLYELERİ :

Komple alüminyum doğrama bir bütün olarak sınai mamul sayıldığından imalatın kısmen

işyerinde kısmen de montaj mahallinde yapıldığı dikkate alınmalıdır. Bir Alüminyum Doğrama

imalathanesinde aşağıdaki ana ürün grupları imalatı yapılabilir:

Alüminyum Doğrama ,

Isı bariyerli veya ısı bariyersiz profiller ile alüminyum pencere, kapı, vitrin ve iç bölme vb.

imalatı.

Alüminyum Giydirme Cephe (Geleneksel Çubuk Veya Strüktürel Silikon Sistem),

30

Uygun cephe sistem profilleri ve aksam-aksesuarları, ile binaların dışının cam ile kaplanması

için alüminyum giydirme cephe imalatı.

Alüminyum Panel Camlı Giydirme Cephe (Unıtısed Facade),

Firmanın fabrikasında/atölyesinde imal edilmiş çerçeve panellerin içine cam yerleştirilmesi ile

oluşturulmuş paneller ve bunların şantiyede monte edilmesi.

Bu imalatların her biri özellikleri gereği farklı işçilik miktarları ve farklı malzeme miktar

oranlarına sahiptirler. Tesiste bulunan makinelerin niteliği, cinsi ve mükemmelliği işçilik

miktarını ve verimi etkiler. Bir alüminyum atölyesinin kapasitesi o tesiste üretilen ana ürün

gruplarına göre farklılık göstereceğinden, her ana ürün grubuna göre ayrı kapasite

hesaplanabilir.

Tesiste En Az Bulunması Gerekli Makine ve Teçhizat:

Tek kafalı manuel Alüminyum kesme makinası (Profil kesme testeresi),

Köşe birleştirme makinesi (Köşe presi),

Pres (Hidrolik veya Eksantrik),

Kanal frezesi,

Elektrik demir kaynak makinesi (Transformatör veya jeneratör),

Matkap (Sütunlu veya masa veya el matkabı)

Zımpara taşı (Sabit veya seyyar),

Tesiste bulunması zorunlu olmayan ama bulunduğu taktirde işçilik miktarını azaltan, verimi ve

kapasiteyi arttıran makine ve teçhizat :

Çift kafalı CNC otomatik Alüminyum profil kesme makinesi (Çift kafalı kesme),

CNC Alüminyum profil işleme merkezi (tek kafalı veya döner kafalı veya magazinli).

1-Alüminyum Doğrama İmalatı İçin Kapasite :

Kapasite 1 m2 alüminyum doğrama başına 3 işçilik saati üzerinden hesaplanır. Yukarıdaki

makinelerden 8. sıradaki Çift Kafalı CNC Otomatik Alüminyum Profil Kesme Makinesinden

ve 9. sıradaki CNC Alüminyum Profil İşleme Tezgahından atölyede her birinden en az birer

adet mevcutsa 1 m2 alüminyum doğrama başına 2,50 işçilik saati , en az biri mevcutsa 1 m2

alüminyum doğrama başına 2,75 işçilik saati hesaplanır.

Tesisin mükemmeliyeti ve makina parkı dikkate alınarak % 70-% 90 arasında işçilik verimi

eksper heyetince takdir olunur.

Eksper heyetince doğramanın ebadı ve tipi de dikkate alınarak ham ve yardımcı madde ihtiyacı

olarak 1 m2 alüminyum doğrama için aşağıda belirtilen malzemeler verilir.

Alüminyum Profil ve levha 9,000–14,000 kg/m2

Demir Profil ve ankraj 8,000–25,000 kg/m2

Plastik fitil (PVC, EPDM, Neopren veya Silikon) 1,000– 2,000 kg/m2

Ambalajlık Malzeme (Kağıt ve naylon) 0,200– 0,300 kg/m2

Diğer yardımcı madde ve işletme malzemeleri üretimle uyumlu miktarlarda ayrıca belirlenir.

Kapasite Hesabı:

(İşçi SayısıX8X300XVerim)/(İşçilik Saaati) = m2/yıl mamul alüminyum doğrama

2-Alüminyum Giydirme Cephe İçin Kapasite :

Kapasite 1 m2 alüminyum giydirme cephe başına 2,5 işçilik saati üzerinden hesaplanır.

Yukarıdaki makinelerden 8. sıradaki Çift Kafalı CNC Otomatik Alüminyum Profil Kesme

31

Makinesinden ve 9. sıradaki CNC Alüminyum Profil İşleme Tezgahından atölyede her birinden

en az birer adet mevcutsa 1 m2 alüminyum doğrama başına 2,00 işçilik saati, en az biri

mevcutsa 1 m2 alüminyum doğrama başına 2,25 işçilik saati hesaplanır.



Eksper heyetince Giydirme cephenin cinsi, ebadı ve tipi de dikkate alınarak ham ve yardımcı

madde ihtiyacı olarak 1 m2 alüminyum doğrama için aşağıda belirtilen malzemeler verilir.


Demir Profil ve ankraj 8,000–30,000 kg/m2




Kapasite Hesabı:

(İşçi SayısıX8X300XVerim)/(İşçilik Saati) = m2/yıl mamul Alüminyum Giydirme Cephe

3-Alüminyum Panel Camlı Giydirme Cephe Kapasite :

Kapasite 1 m2 Alüminyum Panel Giydirme cephe başına 4 işçilik saati üzerinden hesaplanır.

Yukarıdaki makinelerden 8. sıradaki Çift Kafalı CNC Otomatik Alüminyum Profil Kesme

Makinesinden ve 9. sıradaki CNC Alüminyum Profil İşleme Tezgahından atölyede her birinden

en az birer adet mevcutsa 1 m2 alüminyum doğrama başına 3 işçilik saati, en az biri mevcutsa 1

m2 alüminyum doğrama başına 3,5 işçilik saati hesaplanır.



Eksper heyetince doğramanın ebadı ve tipi de dikkate alınarak ham ve yardımcı madde ihtiyacı

olarak 1 m2 alüminyum doğrama için aşağıda belirtilen malzemeler verilir.


Demir Profil 8,000–12,000 kg/m2




Kapasite Hesabı:

(İşçi SayısıX8X300XVerim)/(İşçilik Saati) = m2/yıl mamul Alüminyum Panel Camlı

Giydirme Cephe

32

11. DEMİR, ELEKTRİK, MADENİ EŞYALARIN VE MAKİNA AKSAMININ

LEHİMLENMESİ:

GÖSTERİŞLİ Kalay Kurşun Kullanma Yerleri

Kalay lehimi LSn 8 8 Kalan Küçük kuvvetlere karşı olan parçalar

1. (Radyatör)

Kalay lehimi LSn 20 20 Kalan Otomobil gövdesi aralık ve dikişleri

doldurulmasında, ampul sanayinde

Kalay lehimi LSn 25 25 Kalan Alev lehimi

Kalay lehimi LSn 30 30 Kalan Paylı lehim, otomobil gövdesi lehimi

Kalay lehimi LSn 33 33 Kalan Halkalı lehim

Kalay lehimi LSn 35 35 Kalan Büyük kuvvetlere karşı lehimler oto radyatörü

ve bobinaj lehimlemede

Kalay lehimi LSn 40 40 Kalan Hassas lehimler, geçme lehimleme

işletmelerinde telefon ve santrallerinde

Kalay lehimi LSn 50 50 Kalan

Hassas lehimler, geçme lehimleme, kalaylı veya

galvanizli demir veya çelik saçların bakır veya

bakır alaşımlarının ve su borularının

lehimlenmesinde genel maksatlı lehim

Kalay lehimi LSn 60 60 Kalan

Elektrik kablolarının ve elektrik

malzemelerinin lehimlenmesinde (Elektrik ve

Elektronik Sanayi)

Kalay lehimi LSn 70 70 Kalan Çinko lehimlerinde ve metallerin

kaplanmasında

Kalay lehimi LSn 90 90 Kalan Kap, kazan ve gıda maddeleri cihazlarının

kalaylanmasında

Kalay lehimi LSn

98,5 98,5 98,5 Küçük kuvvetlere karşı olan lehimler

Özel lehim 62 62 38 Küçük sıcaklıkta hassas lehimler

Başka özel lehimler - - Yangın habercileri eriyen tipler

S n 62, Pb 36, Ag 2

lehimi

Altın ve gümüşten mamul parçaların

lehimlenmesi

S n 18, Pb 80, Ag 2

lehimi Alüminyum alaşımlı işlerin lehimlenmesinde

33

BAKIR, KALAY VE GÜMÜŞ ESASLI LEHİMLER

Gösterilişi ve

sembolü

Yaklaşık

birleşimi

%

Esas olarak kullanıldığı yerler

Bakır Cu Elektrolitik

bakır

Büyük kuvvetlere karşı olan çelik parçalar ve sert

metallerin lehimlenmesinde

Pirinç 42

LMS 42

Cu 41-43

Zn 56 en az

İçinde % 60'dan fazla bakır bulunan Bakır Alaşımları ve

nikel alaşımlarının lehimlenmesinde

Pirinç 48

LMS 48 Cu 47-49

İçinde % 67'den fazla bakır bulunan pirinç ve diğer bakır

alaşımları, çelik ve kır döküm lehimlenmesinde

Pirinç 54

LMS 54

Cu 53-54

Zn 44 en az

Si 0,2-0,4

Bakır ve alaşımları, çelik ve kır döküm

Pirinç 60

LMS 60

Cu 59-61

Zn 38 en az

Si 0,2-0,4


Pirinç 85

LMS 85

Cu 84-86

Zn 13 en az

Si 0,2-0,4


Fosforlu sert

lehimler

LCUP 8

P 8

Cu Kalan

Küçük ve çekmeceye çalışan parçaların lehimlenmesinde

Gümüş lehimi yerine kullanılır. Bakır esaslı malzemeler için

Gümüş ve

Pirinçli sert

lehimler

LMS Ag

Cu 50 en az

Ag 4-6

Zn 40 en az

1 mm. kalınlığa kadar çelik parçalar ve temper döküm

Parçaların lehimlenmesinde kullanılır.

Documents

1. METALDEN MAMUL EŞYA İMALATHANELERİ · Takım dolabı, soyunma dolabı Karyola, somya Mekanik halı süpürgesi, ütü masası vb madeni mefruat Kova, leğen, güğüm, vb Elektrik