-
GEODEZIJAnastavnik:
Dr Pavel Benka
1
Dr Pavel Benka
literatura:
Konti S.: Geodezija, Nauka, Beograd, 1995.
Mihajlovi K. - Lazi B.: Geodezija, umarski fakultet - Geokarta,
Beograd, 1992.
http://polj.uns.ac.rs/~geodezija/
-
Predispitne obaveze:
Redovno pohaanje (5)
Elaborat (15)
Dva teoretska testa (30)
2
Ispitne obaveze
Pismeni ispit (30)
Usmeni ispit (20)
(100)
-
Geodezija
Merenja na terenu i obrada izmerenih veliina u cilju izrade
umanjenog prikaza dela ili cele Zemljine povrine. Umanjeni prikaz
nazivamo plan ili karta odreenog podruja
GEO Zemlja
3
GEO Zemlja
DEZIS Meriti, deliti
Via (nauna) geodezija: odreivanje oblika Zemlje, razvijanje
geodetskih mrea, raunanja na zakrivljenoj povrini
Nia (praktina) geodezija: Masovna merenja na terenu i izrada
topografskih planova, raunanja u ravni
-
Primena Geodezije:
kartografijagraevinarstvovodoprivredapoljoprivredaizrada i
realizacija inenjerskih projekatainformacioni sistemi katastar,
GIS
Geodezija se javlja jo u Mesopotamiji i starom
4
Geodezija se javlja jo u Mesopotamiji i starom Egiptu (nakon
povlaenja vode izlivenog Nila, trebalo je ponovo oznaiti granice
parcela)
Na naim teritorijama, masovniji premer poinje krajem 18. veka na
teritoriji tadanje Austro-Ugarske.
Geodetska sluba generaltaba srpske vojske osnovana 1878. g.
-
Utvrivanje oblika i veliine Zemlje
Pitagora (IV p. n. e.) doao je do zakljuka da je Zemlja
zakrivljena posmatrajui brodove koji su isplovljavali na puinu.
5
-
l
Asuan
Aleksandrija
Eratosten (276-195 p.n.e.) odredio je priblinu veliinu Zemlje
(greka oko 2%)
6
R
Asuan
21. juna
= 7.2l= 5000 stadija
-
Njutn (17. vek) je tvrdio da Zemlja nije u obliku sfere, ve
obrtnog elipsoida
S
7
J
Merenja duine jednog stepena meridijana u Laplandiji i Peruu
koja je sprovela Francuska akademija nauka potvrdile Njutnovu
teoriju.
-
Stvarni oblik zemlje: Geoid
Najpriblinije matematiki definisano telo: obrtni elipsoid
8
-
SElipsoid:
GRS80 (dravni koordinatni sistem)
WGS84 (globalni elipsoid)
Bessel (ranije korien za dravni koordinatni sistem, referenc
elipsoid - Evropa)
9J
6378 km
6357 km
-
Kordinatni sistem na Geoidu (geografske koordinate) , dobijaju
se astronomskim merenjima.
10
Geodetske koordinate , dobijaju se merenjem na povrini Zemlje i
raunanjem na elipsoidu.
-
Apsolutna visina vertikalno rastojanje od nulte nivovske
povri
Relativna visina (visinska razlika) vertikalno rastojanje do
nivovske povri koja prolazi kroz neku taku
11
Hc
Ha Hba-bH
NNPNivo mora
-
Kartografske projekcije
Sadraj sa Zemljine povrine (zakrivljena povr) se prikazuje na
planu ili karti (ravan). Pri preslikavanju sa zakrivljene povri u
ravan, neizbene su deformacije. Matematiki odnosi putem kojih se sa
Zemljine povri take preslikavaju u ravan karte nazivamo
kartografskim projekcijama.
12
Podela kartografskih projekcija:
Prema projekcionoj povri
Prema poloaju projekcione povri
Prema centru projekcije
Prema vrsti deformacija
-
Prema vrsti i poloaju projekcione povri:
13
-
Prema poloaju centra projekcije:
Gnomonike (u centru Zemlje)
Stereografske (na antipodnoj taki)
Spoljne (izvan
14
Spoljne (izvan Zemlje)
Ortografska (u beskonanosti)
-
Prema vrstama deformacija:
Komforne (zadrava se jednakost uglova)
Ekvidistantne (zadrava se jednakost duina po odreenim
pravcima)
Ekvivalentne (zadrava se jednakost povrina)
15
Opte
-
UTM projekcija: dravni koordinatni sistem
Poetni meridijan Grini
GRS80 elipsoid
Poprena cilindrina projekcija, irina meridijanske zone 6 stepeni
(centralni meridijan 21, zona 34)
16
meridijan 21, zona 34)
Komforna projekcija
Rasecanjem cilindra po izvodnici dobija se ravan
Projekcija Ekvatora je E osa
Projekcija centralnog meridijana je N osa
-
UTM projekcija -cela Srbija pada u 34 . meridijansku zonu
Koordinatni sistem 34. meridijanske zone
17
zone
-
Gaus-Krigerova projekcija: prethodni dravni koordinatni
sistem
Poetni meridijan Grini
Beselov elipsoid
Poprena cilindrina projekcija, irina meridijanske zone 3 stepena
(zone 6 i 7)
18
zone 3 stepena (zone 6 i 7)
Komforna projekcija
Rasecanjem cilindra po izvodnici dobija se ravan
Projekcija Ekvatora je Y osa
Projekcija centralnog meridijana je X osa
-
Dravni koordinatni sistem sedme meridijanske zone
19
-
Granica izmeu 6. i 7. zone na teritoriji Vojvodine
20
-
Merenje uporeivanje dve istorodne veliine od kojih je jedna
etalon.
SI sistem mera
Jedinice koje se koriste u geodeziji:
Duine: jedinica je metar (m)
U prolosti je definicija metra bila kao
21
U prolosti je definicija metra bila kao 1/40 000 000 deo
Zemljinog meridijana
Od 1984. metar je definisan kao duina kojupree svetlost u vakumu
za 1/299792458 deosekunde (3.33564095*10-9 sec)
Dekadni sistem: km, cm, mm ...
-
Stare jedinice za duinu (zvanino se ne koriste)
1 hvat (beki) = 1.896484 m
1 hvat = 72 cola
1 col (palac) = 2.634 cm
1 in = 2.54 cm
Mere za povrinu:
22
Mere za povrinu:
1m2
1 ar = 100 m2 ;
1 ha = 100 ari = 10000 m2
1 km2 = 100 ha
Stare mere:1 kj = 0.57546 ha1 kj = 1600 hv21 hv2 = 3.60 m2
-
Jedinice za uglove:
1 rad kada je l = r
Sekasgezimalna podela:
Pun krug = 360, prav ugao 90
1= 60
1 = 60
23
1 = 60
Centezimalna podela
Pun krug 400g, prav ugao 100g
1g = 100c
1c = 100cc
