Handelswetenschappen

Bedrijfsmanagement

Bank en Verzekeringen

CAMPUS

Turnhout

Kristof Jacobs, Jordy Raeymaekers, Philippe Dilen en Jochem Seels

Het opstarten van een ondernemingKMO-project

2

Academiejaar 2011-2012

3

INHOUDSTAFEL

INHOUDSTAFEL..............................................................................................2INLEIDING......................................................................................................31 VOORWAARDEN OM EEN ONDERNEMING TE MOGEN OPSTARTEN.........42 ONDERNEMERSVAARDIGHEDEN BEWIJZEN..........................................63 FINANCIËLE STEUN...........................................................................94 ONDERNEMINGSPLAN......................................................................105 OPEN EEN ZICHTREKENING..............................................................136 BOEKHOUDER.................................................................................147 VERGUNNINGEN..............................................................................158 VENNOOTSCHAP OPRICHTEN...........................................................259 BEROEPSVERENIGING......................................................................2710 ONDERNEMINSLOKET......................................................................2811 BTW-NUMMER................................................................................3012 ZIEKENFONDS.................................................................................3113 PERSONEEL....................................................................................3214 VERZEKERINGEN.............................................................................3315 PENSIOEN: VAPZ.............................................................................3616 GROEIEN........................................................................................38BESLUIT…....................................................................................................39LITERATUURLIJST.........................................................................................4017 BIJLAGE 1.......................................................................................4118 BIJLAGE 2.......................................................................................4419 BIJLAGE 3.......................................................................................48

4

INLEIDING

Wij zijn Jordy Raeymaekers, Philippe Dilen, Kristof Jacobs en Jochem Seels en wij hebben voor het vak KMO-project de opdracht gekregen om uit te zoeken welke formaliteiten er allemaal vervuld moeten worden bij het opstarten van een onderneming. Wij hebben gekozen voor het openen van een restaurant zodat we ook inzicht kregen in de specifieke dingen voor een restaurant zoals speciale vergunningen en bepaalde verzekeringen.

We zijn begonnen met het raadplegen van een ondernemingsloket nl. Acerta om te bekijken hoe we dit het beste konden aanpakken. Daarna hebben we de taken verdeeld zodat iedereen zelfstandig hieraan kon werken. Elke week kwamen we dan even samen om het resultaat hiervan te bespreken.

Deze eerste weken ging het heel goed vooruit zodat we al meteen goed op schema zaten en we een behoorlijke basis hadden. Op het einde was het dus enkel nog de laatste puntjes uitwerken zodat we na vele uren werk op dit resultaat zijn uitgekomen.

Veel leesplezier!

5

1 VOORWAARDEN OM EEN ONDERNEMING TE MOGEN OPSTARTEN

1.1 Je moet minstens 18 jaar oud zijn

De eerste grote voorwaarde om met een onderneming te mogen starten is dus dat we meerderjarig moeten zijn. Als aan deze voorwaarde niet voldaan wordt kunnen we het dus al vergeten. We zijn allemaal 18 jaar dus dit is al geen probleem.

1.2 Je moet burgerrechten bezitten

Om te starten moeten we ook burgerrechten bezitten. Als je door de rechter ontzet bent uit je burgerrechten, dan mag je geen eigen zaak opstarten.

Een belangrijk punt hierin is een faillissement. Een faillissement wil niet meteen zeggen dat je geen nieuwe handelsactiviteit mag opstarten, maar dan mag het faillissement niet te wijten zijn aan een ernstige fout. Was dit wel het geval, dan kan de rechtbank je verbieden om een nieuwe zaak op starten. Dit is wel niet levenslang. Je moet minstens drie en maximaal tien jaar wachten met het opstarten van een nieuwe zaak.

Er zijn ook nog andere punten. Fiscale fouten of andere misdrijven zoals schriftvervalsing, diefstal of omkoping worden ook niet zomaar door de vingers gezien. Hierdoor kunnen er ook een verbod worden opgelegd om bepaalde functies uit te oefenen binnen een vennootschap. Hier gelden dezelfde periodes.

Als je als zelfstandige hebt gehandeld ter goeder trouw bij een faillissement dan kan de rechtbank verschoonbaarheid uitspreken. Dit heeft wel enkel te maken met kwijtschelding van de schulden, niet met het verbod om een nieuwe vennootschap op te starten.

Gelukkig hebben wij deze problemen niet en kunnen wij zonder problemen doorgaan naar de volgende voorwaarde.

1.3 Je moet bekwaam zijn

Wie wettelijk of gerechtelijk onbekwaam is of onder een voorlopig bewindvoerder staat, kan geen onderneming opstarten.

Ook dit is geen probleem en we gaan verder naar de volgende stap.

1.4 Je bent EU-onderdaan, hebt een beroepskaart of bent vrijgesteld

Om als zelfstandige te kunnen starten zijn er drie voorwaarden opgesomd. Je moet aan één van deze drie voorwaarden voldoen.

1.4.1 Je bent EU-onderdaan

Je bent EU-onderdaan of een onderdaan van Noorwegen, IJsland of Liechtenstein.

6

1.4.2 Je hebt een beroepskaart

Je hebt een beroepskaart nodig als je geen onderdaan bent van de EU, Noorwegen, IJsland of Liechtenstein. Die beroepskaart is persoonlijk en is voor maximaal vijf jaar geldig. Daarna kan ze wel verlengd worden.

Heb je een verblijfsrecht in België (BIVR of attest van immatriculatie), dan kan je vanaf 2009 een beroepskaart aanvragen bij een erkend ondernemingsloket en niet meer bij het gemeentebestuur van je woonplaats. Woon je niet in België, dan kan je terecht bij de Belgische ambassade of het consulaat. Je betaalt 140 euro bij de aanvraag plus 90 euro per jaar waarvoor de kaart uitgereikt wordt.

1.4.3 Je bent vrijgesteld

Je bent niet-Belg, maar je bent wel vrijgesteld van de verplichting een beroepskaart te hebben. Die vrijstelling kan slaan op de aard van je activiteiten, de aard van je verblijfsvergunning of met internationale verdragen.

Wij zijn allemaal EU-onderdaan dus wij kunnen zonder problemen doorgaan naar de laatste stap.

1.5 Je mag geen onverenigbaar beroep uitvoeren

Niet alle beroepen vallen te combineren met een baan als zelfstandige. Enerzijds zijn er de vrije beroepen, zoals onder meer gerechtsdeurwaarder, advocaat of notaris. Als je een vrij beroep uitoefent kan je beter contact opnemen met je beroepsvereniging.

Anderzijds zijn er ook de bedienaren van een eredienst, leden van de federale of lokale politie of van een gerechtelijk orgaan (rechter, griffier, parket) of staatsambtenaren (behalve in bijzondere gevallen).

1.6 Conclusie

We kunnen dus stellen dat wij aan al deze voorwaarden voldoen en we dus verder kunnen gaan met het oprichten van onze KMO.

7

2 ONDERNEMERSVAARDIGHEDEN BEWIJZEN

2.1 De kennis van bedrijfsbeheer

2.1.1 Wat?

Als we een handelsvennootschap moeten oprichten, moeten we aantonen dat we voldoende kennis hebt van het bedrijfsbeheer, de dagelijkse bestuur van een onderneming.

Als we zelf niet over de nodige kennis beschikken, dan kunnen we ook iemand anders vragen om een bewijs van zijn of haar kennis te leveren.

Enkel in een naamloze vennootschap (NV) en een commanditaire vennootschap op aandelen (CVA) kan dit ook een werknemer zijn (op voorwaarde dat die een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur heeft). Als die persoon dan onze onderneming verlaat, hebben we 6 maanden de tijd om zelf onze ondernemingsvaardigheden te bewijzen, of dat via een andere persoon te doen.

2.1.2 Hoe?

We kunnen onze kennis van het bedrijfsbeheer via een diploma of akte aantonen:

getuigschrift basiskennis van het bedrijfsbeheer diploma hoger onderwijs of universiteit getuigschrift van een erkende versnelde cursus bedrijfsbeheer (128 uur) getuigschrift basiskennis bedrijfsbeheer van de centrale examencommissies

Of één van volgende diploma’s, als we ze behaald hebben vóór 30 september 2000:

getuigschrift hoger algemeen, kunst- of technisch secundair onderwijs (volledig leerplan)

getuigschrift hoger BSO afdeling handel, boekhouding of verkoop (volledig leerplan)

getuigschrift eerste jaar van de opleiding tot ondernemingshoofd diploma of getuigschrift onderwijs voor sociale promotie een aanvullend getuigschrift bedrijfsbeheer

We kunnen onze kennis ook aantonen op basis van praktijkervaring:

in een handels-, ambachts-, of land- of tuinbouwonderneming als zelfstandig ondernemer, orgaan van het bestuur, zelfstandig helper of

bediende in een leidende functie

2.1.3 Onze kennis

Drie van onze vier groepsleden hebben de opleiding handel gevolgd in het secundair onderwijs. Bij deze opleiding was het getuigschrift basiskennis van het bedrijfsbeheer inbegrepen en zo beschikken we over de nodige kennis. Een voorbeeld van dit diploma vindt u in bijlage 1.

8

2.2 Je beroepskennis

2.2.1 Wat?

Het bereiden en serveren van gerechten voor onze klanten is een gereglementeerde activiteit. Er zijn ook gerechten die je mag bereiden en serveren zonder dat je beroepskennis moet aantonen. Enkele voorbeelden zijn:

soepen croques en toasten van allerlei aard kroketten, uitgezonderd aardappelkroketten vol-au-vents bloedworsten en witte worsten satés belegde broodjes, hamburgers, hot-dogs, pita’s en croissants deegwaren, pizza's, quiches of andere hartige taarten koude salades koude vleesschotels bereide eieren nagerechten, pannenkoeken, ijs, wafels, gebak, koeken, yoghurts en milkshakes.

Zijn de maaltijden die we gaan serveren wel gereglementeerd, dan moet we onze beroepskennis bewijzen om te kunnen starten. Dat kunnen we doen op basis van een diploma of door praktijkervaring.

Indien we niet over deze kennis beschikken dan moet een werknemer of, in een vennootschap, een werkend vennoot die als natuurlijk persoon de dagelijkse technische leiding daadwerkelijk uitvoert.

2.2.2 Hoe?

De volgende diploma’s, behaald in een afdeling die overeenstemt met het beroep dat je wil uitoefenen, komen in aanmerking om je beroepskennis aan te tonen: een diploma, een brevet of een getuigschrift van de beëindiging van de studies, afgeleverd door een school of een technische leergang, een school of een beroepsleergang, van het lager secundair niveau, afgeleverd door een afdeling met betrekking tot het hotelbedrijf of restaurantbedrijf een getuigschrift gelijkwaardig aan deze vermeld onder 1° en afgeleverd door een examencommissie van de Staat of een Gemeenschap een getuigschrift van leertijd of een diploma van opleiding tot ondernemingshoofd, die overeenstemmen met het beroep van restaurateur en werden uitgereikt volgens het bepaalde in de regelingen betreffende de voortdurende vorming van de Middenstand een getuigschrift van vorming tot ondernemingshoofd overeenstemmend met het beroep van traiteur-banketaannemer dat geviseerd werd door de Minister die de voortdurende vorming van de Middenstand onder zijn bevoegdheid heeft; een getuigschrift van de centrale examencommissie.

Toon je je beroepskennis aan op basis van je praktijkervaring, dan gaat het om 5 jaar in bij- of hoofdberoep, deeltijds of voltijds, en dit binnen de laatste 10 jaar.

Je praktijkervaring als werknemer kan je aantonen via volgende documenten:

een attest van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid met vermelding van de periode van tewerkstelling, of loonfiches, individuele rekeningen, of een attest

9

afgeleverd door CIMIRe (Compte Individuel Multisectoriel – Multisectoriële Individuele Rekening).

een tewerkstellingsattest van de werkgever(s) met duidelijke vermelding van de functie en de periode van tewerkstelling en met vermelding van het RSZ-nummer van de werkgevers

Je kan je praktijkervaring als zelfstandige, helper, meewerkende echtgenoot of bestuurder aantonen op basis van de volgende documenten:

een recent en origineel attest van de sociale verzekeringskas voor zelfstandigen met vermelding van de periode en de hoedanigheid van aansluiting (zelfstandig helper of meewerkende echtgeno(o)t(e) in hoofd- of bijberoep)

een attest van de hoofdzelfstandige met vermelding van de periode en de hoedanigheid van de tewerkstelling en met duidelijke taakomschrijving, indien van toepassing

10

3 FINANCIËLE STEUNVoor extra financiële steun kan je beroep doen op twee partijen. Enerzijds vindt u op de website www.vlaanderen.be/subsidiedatabank een overzicht van alle subsidies die mogelijk zijn voor u en anderzijds kan je gaan aankloppen bij het Agentschap Ondernemen. Dit agentschap begeleidt je kosteloos doorheen alle subsidies.

Een startende onderneming heeft op federaal niveau 4 keuzes met betrekking op steunmaatregelen:

3.1 Behoud recht werkloosheiduitkering voor beginnende zelfstandige

Een werknemer die een zelfstandig beroep begint of helper-zelfstandige wordt, kan onder bepaalde voorwaarden zijn rechten in de werkloosheidsuitkering behouden.

3.2 Onderbrekingsuitkering bij loopbaanonderbreking

Personen in de privésector die een volledige loopbaanonderbreking wensen om zelfstandige te worden, kunnen voor maximum één jaar een onderbrekingsuitkering bekomen bij de RVA op voorwaarde dat zij de twaalf voorafgaande maanden reeds een zelfstandige activiteit in bijberoep uitoefenden.

3.3 Participatiefonds – Startlening en Plan jonge zelfstandigen

Dit is een achtergestelde lening van max. € 30 000 tegen een voordelig rentetarief voor personen die zelfstandig in hoofdberoep willen worden. Deze worden dan wel begeleid door erkende steunpunten. Indien de zelfstandige jonger dan 30 jaar is, kan hij nog enkele bijkomende premies bekomen. Zo ontvangen zij gratis hulp bij het opstarten van hun onderneming gedurende de eerste 3 tot 6 maanden. Ook kan een jonge ondernemer een lening van € 4 500 bekomen om de eerste maanden van zijn activiteit goed door te komen. Deze lening is renteloos en dient pas na 6 jaar afbetaald te worden.

3.4 Winwinlening

Een andere bijkomende steunmaatregel is de Winwinlening. Hierbij kunnen familie en vrienden je helpen. Dit is een lening van max. € 50 000 over acht jaar. De som moet in één keer worden terugbetaald. Dit is zowel interessant voor de zelfstandige als voor de ontlener want deze krijgt 2,5 % belastingkorting. Voorwaarde is wel dat het geleende geld alleen wordt gebruikt voor de onderneming. Deze lening moet vastgesteld worden in een akte en opgesteld worden volgens een modeldocument

11

4 ONDERNEMINGSPLAN

4.1 Concept

De zaakvoerder is Kristof Jacobs (titularis van een diploma bedrijfsbeheer) en hij deelt de te maken investeringen met zijn vennoten:

Jordy Raeymaekers Philippe Dilen Jochem Seels

Restaurant ‘in’t stad’ zal gesticht worden in het Empire Shopping Center aan de Keyserlei straat in Antwerpen. De troeven van deze straat zijn:

Het is een druk bezochte straat naambekendheid De straat heeft een gezellige uitstraling en ligt in het centrum van Antwerpen Eenvoudige publiciteit door borden, affiches naast de weg

Zowel bedrijfsmensen als gewone gezinnen kunnen bij ons uitgebreid lunchen en dineren in een sfeervol decor aan een aantrekkelijke prijs. In onze loungebar krijgt u de mogelijkheid om al te genieten van een heerlijke aperitief. Wekelijks zullen wij een suggestiemenu samenstellen dat u kennis laat maken met de heerlijke versbereide gerechten van onze chef. We willen werken met eerlijke, zuivere en streekgerechten. We willen de gerechten niet opblazen met nodeloze fantasietjes, maar we willen onze bezoekers laten genieten van de eenvoud van onze keuken. Onze wijnkaart zal bestaan uit wijnen afkomstig van heel de wereld. Zo zal ieder een gepaste wijn vinden naar zijn keuze. Bij onze sommelier kan u steeds ook terecht voor advies in verband met de passende wijnkeuze bij uw gerecht.

Wij willen werken met een ervaren en professioneel team. Zo heeft ieder zijn taken en zal elke klant vakkundig bediend worden en proberen wij om hem het vakantiegevoel te laten ervaren.

‘in’t stad’ zal maandag en dinsdag gesloten zijn. De overige dagen is de keuken steeds geopend van 12u-14h (lunch) en van 18u-21u (diner).

4.2 Juridische vorm

Wij hebben besloten om een bvba op te richten. Bij een bvba zijn de zaakvoerder en de vennoten slechts aansprakelijk voor de eigen inbreng en niet voor het privévermogen. Ook geldt voor een bvba een lager percentage van de vennootschapsbelasting dan bij bijvoorbeeld een nv. Daarnaast is er de beperkte publicatieplicht voor de kleinere bvba’s (zoals de onze). Zo kunnen we meer tijd besteden aan onze hoofdactiviteit en krijgen concurrenten niet teveel inzage in ons concept en onze structuur.

4.3 Doelstelling

Strategisch: We willen zo snel mogelijk onze lening aflossen die we aangaan voor het handelspand. Daarna kunnen we verder evolueren naar een stabiele, gezond groeiende onderneming zonder aflossingsdruk.

12

Tactisch: Binnen een periode van 5 jaar proberen we een grote naambekendheid te verwerven. Daardoor zullen we weer nieuwe klanten kunnen aanspreken op basis van goede referenties en kunnen we ons cliënteel langzaamaan uitbreiden.

Operationeel: Om naambekendheid te creëren moeten we zorgen dat mensen tevreden ons restaurant verlaten. Als onze klanten overbluft worden door de culinaire inspanningen in ons restaurant, zullen ze de sensatie van hun bezoek verder willen vertellen en zullen andere nieuwsgierigen ons ook bezoeken.

4.4 Begroting

4.4.1 Verkort schema

Opbrengsten (maand) Kosten (maand)Omzet: €22.500 Elektriciteit/gas: € 2.000

Water: €100Eten (inkoop): 30% omzetPersoneel: €1.500/WNPubliciteit: €100

TOTAAL: €22.500 TOTAAL: €16.450

4.4.2 Toelichting

Verkoop: Wij verwachten gemiddeld 150 gasten per dag (brunch + lunch + diner). Die gasten consumeren gemiddeld (menu + drank) € 30. Ons restaurant zal vijf dagen per week open zijn:

o 150 x 30 x 5 = €22.500 Aankoop: Voor de aankoop (ingrediënten) rekenen we op 30% van de totale

omzet:o 17.500 x 30% = €5.250

Elektriciteit/gas: De kosten van gas en elektriciteit bedragen € 2000 per maand. Water: De kost van het water bedraagt ongeveer € 100 per maand. Personeel: We hebben 6 personeelsleden in dienst die gemiddeld € 1500 per

persoon kosten:o 1500 x 6 = €9.000

Publiciteit: We zullen maandelijks in het lokaal magazine adverteren wat een kost oplevert van € 100 (A5 pagina).

Winst: Als we de kosten aftrekken van de opbrengsten bekomen we de winst per maand:

o 22.500 – 16.450 = €6.050

4.5 Personeel

Volgens ons is personeel is de sleutel tot het succes van een restaurant. Door een goede service kan een restaurantbezoek vlot en aangenaam verlopen. Zo zullen lange wachttijden vermeden worden, klanten geen klachten hebben en het personeel zelf zal tevreden blijven. Wij zullen personeel rekruteren via plaatselijke weekbladen. De zaakvoerder en de vennoten zullen het management op zich nemen, waardoor we enkel nog vacatures openstellen voor functies van: Chef-kok, souschef, maître, sommelier (wijnexpert) en bedienden (2). Mensen die reageren op deze vacatures zullen we uitnodigen voor een sollicitatiegesprek. We zullen uiteraard de mensen in dienst nemen die het best voldoen aan ons verwachtingspatroon. Voor de positie van chef-kok is het

13

belangrijk om hem voor minstens 2 jaar aan ons te kunnen binden. De chef-kok staat in voor het creatieve element van het restaurant, hij moet met zijn creaties de klanten overtuigen om terug te komen. Het kan natuurlijk niet dat je om de maand met een andere chef-kok gaat werken, dus willen we voor deze functie een vast contract aanbieden.

Verder zullen we om de maand een functioneringsgesprek met elk personeelslid voeren om hem te evalueren en eventueel bij te sturen.

4.6 Leveranciers

Leveranciers zijn heel belangrijk in het concept van een restaurant. Omdat wij willen werken met verse streekproducten, bezoeken wij regelmatig verschillende plantages in de omgeving van Antwerpen om dagelijks de verste producten in huis te hebben. In de eerste plaats willen we streven naar kwaliteitsvolle producten die dagelijks vers beschikbaar zijn. Ten tweede gaan we dan naar prijsverschillen kijken. Het moet namelijk nog rendabel zijn voor ons restaurant om gerechten op basis van deze producten op de kaart te zetten. Voor wat de wijnkaart betreft zullen we beroep doen op onze sommelier, die meer vakkennis in dat domein heeft. We willen vooral ook werken met leveranciers die al aan meerdere restaurants leveren. Zo zijn we zeker dat ze bestand zijn tegen de enorme volatiliteit in vraag en zo just-in-time kunnen leveren, wat echt wel nodig is voor een restaurant. We zullen deze leveranciers op geregelde tijdstippen evalueren en kijken of er andere, betere spelers op de markt gekomen zijn.

4.7 Concurrentie

In de Keyserlei straat in Antwerpen zijn veel horecazaken gevestigd. We zullen ons dus moeten onderscheiden van onze concurrenten, willen we de continuïteit van ons restaurant verzekeren. Hiervoor moeten we in de eerste plaats klanten tevreden houden. Tevreden klanten gaan hun enthousiasme verspreiden en zo moeten we ons klantenbestand zien uit te breiden. Wat betreft bedrijfsmensen zien we wel een markt. In de Keyserlei zijn vooral cafés en tavernes gelokaliseerd die inspelen op winkelende tieners, ouders en studenten. Wij bieden ook menu’s aan voor bedrijfsmensen die er snel tegen een democratische prijs een hapje kunnen eten in een gezellige sfeer. Onze doelgroep is niet één specifieke bevolkingsgroep, maar gaat van gezinnen die een avondje uit gaan, tot bedrijfsmensen die kunnen vergaderen in een rustige omgeving middenin het hartje van Antwerpen. Dat is in ons voordeel in vergelijking tot de andere handelszaken.

4.8 SWOT analyse

4.8.1 Strenghts

We willen zowel bedrijfsmensen als gezinnen met kinderen de kans geven om heerlijk te eten in een sfeervolle omgeving. Door de professionele, aangename sfeer willen we iets nieuws brengen in de Keyserlei. Verder willen we ons ook distantiëren door te werken met streekgerechten en niet de alledaagse ‘brasseriekeuken’ die je overal in het land terugvindt.

4.8.2 Weaknesses

We zijn een nieuw restaurant waardoor we bij de mensen onbekend zijn en dus nog een volledig klantenbestand op moeten bouwen. Daarnaast is ook onze beperkte inbreng

14

een nadeel doordat we nog jong zijn en het dus vooral moeten hebben van vreemd kapitaal.

4.8.3 Opportunities

De meeste handelspanden in de Keyserlei worden verhuurd. Als deze huurovereenkomsten niet worden verlengd, biedt dat ons kansen om uit te breiden.

4.8.4 Threats

Vanaf 5 september 2011 zijn werkzaamheden gestart in de Keyserlei die anderhalf jaar zullen aanslepen. Dit vormt een probleem voor de toegankelijkheid van ons restaurant.

15

5 OPEN EEN ZICHTREKENINGAangezien we ons restaurant in België openen, moeten we een zichtrekening hebben bij een in België gevestigde bank. De zichtrekening moet op naam van de zaak staan en moet verschillen van een private rekening van één van de vennoten. De rekeningnummer en de naam van de financiële instelling moeten we steeds vermelden op officiële handelsdocumenten. Als we dit niet doen, zullen we geen aanspraak kunnen maken op nalatigheidintresten van laattijdige betalers. We kunnen hiervoor zelfs beboet worden.

We namen de proef op de som en maakten een simulatie van wat voor ons de beste zichtrekening zou zijn bij volgende voorwaarden:

30 geldafhalingen aan eigen automaten per jaar 200 elektronische overschrijvingen per jaar Gebruik van domiciliëring

Bank/Rekening Creditrente Kost/jaarABK bank zichtrekening 0,25% €0,00Argenta Girorekening 0,10% €0,00Axa Bank Click bonus 0,00% €16,50

Volgens de simulatie kunnen we voor ons restaurant dus best opteren voor de ABK bank zichtrekening.

Bij ABK zijn er geen kosten verbonden aan:

het beheer van uw rekening (met uitzondering van portokosten); Bancontact-kaarten; de Maestroservice op uw kaarten; de Protonservice op uw kaarten; Visa-kaarten; pc-bankieren: ABK-Telbanking On Line; verrichtingen (overschrijvingen, doorlopende opdracht, geldafhalingen-

stortingen, domiciliëring)

16

6 BOEKHOUDERAls startende onderneming moet je ook een boekhouder aanwerven. Voor dit project hebben wij ook contact gehad met een boekhouder. Wij hebben contact opgenomen met Kris Miechielsen van Boekhoudkantoor Miechielsen nv Schoolstraat 11, 2340 Beerse.

Verder hebben wij ook contact opgenomen met een medewerker van Acerta.

17

7 VERGUNNINGEN

7.1 Algemene vergunningen

7.1.1 Vergunningen en meldingen : Acerta en de EDRL

Voor sommige beroepen moet je bij de bevoegde instanties melden dat je een bepaalde activiteit zal gaan uitvoeren en/of een vergunning aanvragen. Denk bijvoorbeeld aan de milieuvergunning. De reglementering rond specifieke vergunningen kan zelfs verschillen van gemeente tot gemeente. In het kader van de Europese Dienstenrichtlijn (EDRL) kunnen kandidaat ondernemers vanaf 2010 terecht bij één centraal aanspreekpunt om informatie in te winnen en de noodzakelijke administratieve procedures te doorlopen voor de opstart van een nieuw bedrijf of bijkantoor. In België stap je hiervoor naar een erkend ondernemingsloket. Iemand die een bedrijf start of uitbreidt, hoeft niet meer langs verscheidene instanties op verschillende niveaus (nationaal, regionaal en lokaal) te gaan. Hij of zij heeft nu de mogelijkheid (geen verplichting) om zich door de één-loketten te laten informeren en daar alle vergunningen aan te vragen. De bevoegde instanties blijven weliswaar inhoudelijk verantwoordelijk en nemen de uiteindelijke beslissing of de vergunning al dan niet wordt toegekend. Op de Belgische site van de Europese dienstenrichtlijn vind je een overzicht van alle procedures en vereisten opgelegd aan bedrijven die activiteiten wensen uit te voeren in België of zich hier wensen te vestigen.

Als startende, maar ook als groeiende ondernemer zal je veel te maken krijgen met vergunningen. Van vestigings- en bouwvergunningen tot precariovergunningen (voor buitenreclame) en milieuvergunningen. Ook heb je soms bepaalde diploma´s nodig. Dit hangt af van het soort bedrijf dat je gaat vestigen. Met welke instanties krijg je bovendien te maken?

7.1.2 De vestigingsvergunning

De Vestigingswet is 18 juli 2007 per Koninklijk Besluit afgeschaft. Hierdoor ontstaat meer ruimte voor ondernemen, concurrentie en werkgelegenheid. De eisen waaraan moest worden voldaan voor een vestigingsvergunning vallen grotendeels al onder andere regelgeving zoals de Wet Milieubeheer, ARBO-wet en bouwbesluiten, die voor álle ondernemers gelden. Omdat de vestigingswet daarmee geen toegevoegde waarde meer had, is de wet afgeschaft.

7.1.3 Drank- en horecavergunning

Wil je een bedrijf beginnen in de horeca (restaurant, café, slijterij), dan heb je geen vestigingsvergunning nodig, maar wel een vergunning voor de Drank- en horecawet. Deze vergunning kan je rechtstreeks aanvragen bij je gemeente. Je moet voldoen aan de wettelijke eisen voor de volksgezondheid. Verder moet een verklaring van sociale hygiëne zijn behaald. Als je een horecabedrijf start, heb je in een aantal gemeenten een exploitatievergunning nodig. In de exploitatieverordening staan regels voor de openbare orde en de veiligheid en zedelijkheid in de omgeving van openbare inrichtingen.

18

7.1.4 De openingsbelasting en de vijfjaarlijkse belasting

Deze taks is sinds 01.01.2002 in het Vlaams Gewest teruggebracht op het nultarief. Vanaf 1 januari 2006 is ze volledig afgeschaft in het Vlaams Gewest en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

7.1.5 SABAM

SABAM mag auteursrechten eisen op elk muziekwerk dat in het openbaar gespeeld wordt. De auteursrechten zijn afhankelijk van een aantal factoren, zoals de aard van de uitbating, de oppervlakte van de exploitatie, de prijzen van de consumptie, enz. Het contract duurt één jaar en wordt automatisch verlengd zolang het niet opgezegd wordt. De tarieven kunnen geraadpleegd worden op http://www.sabam.be/

Aarlenstraat 75-771040 Brusseltel. 02/286 82 56

7.1.6 Billijke vergoeding voor muziek

Indien in de horecazaak muziek wordt gespeeld moet een “billijke vergoeding” betaald worden voor de uitvoerende artiest en de producenten.

De inning gebeurt door :

Outsourcing Partners NVPostbus 1819000 Gent (070/66 00 16)

Aan de hand van de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen, wordt u automatisch uitgenodigd deze verplichte vergoeding te betalen. Het jaarlijks verschuldigde bedrag staat in functie van de uitbatingsoppervlakte. Permanente inrichtingen betalen een kleinere bijdragen dan occasionele inrichtingen.

7.1.7 Machtiging gebruik alcoholhoudende aroma’s

Als u alcoholhoudende aroma’s gebruikt voor de fabricage van levensmiddelen met een alcoholvolume van maximum 1,2 % vol., moet u hiervoor een machtiging aanvragen bij de gewestelijke directeur der douanen en accijnzen van uw woonplaats. Door deze machtiging wordt u vrijgesteld van de betaling van accijns.

Als je gegiste en/of sterke drank gaat serveren, heb je een drankvergunning nodig. Voor die vergunning kan je terecht bij je gemeente. Je moet dan aan een aantal voorwaarden voldoen. Je gemeente gaat namelijk na:

in hoeverre de vaste drankslijterij voldoet aan de wettelijke voorwaarden inzake hygiëne (hygiëneattest)

voor reizende en vaste drankslijterijen, in hoeverre de uitbater en de bij hem/haar inwonende personen die aan de exploitatie zouden kunnen deelnemen, zich niet bevinden in één van de gevallen van uitsluiting, vastgesteld na controle van het strafregister (moraliteitsattest)

Als je voldoet aan de gestelde eisen inzake hygiëne en moraliteit, levert de gemeente je een positief bericht af. Als je in orde bent met de overige formaliteiten voor de opening

19

van een (horeca)zaak, kan je na ontvangst van dit positief bericht starten met de uitbating.

7.2 Belangrijkste vergunningen van een restaurant

Hier volgen 12 attesten die je zeker in orde zal moeten brengen alvorens je restaurant open kan gaan.

7.2.1 Beroepskennis

Wie een restaurant wil beginnen moet zijn beroepskennis bewijzen. Een diploma van de hotelschool is ideaal. Maar ook praktijkervaring wordt aanvaard. Vijf jaar is het minimum (koksdiploma).

7.2.2 Bedrijfsbeheer

Boekhouding, recht en fiscaliteit horen bij een restaurant. Beginners moeten een attest kunnen voorleggen van basiskennis bedrijfsbeheer. Het cursusaanbod is alvast erg groot.

7.2.3 Voedselveiligheid

Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen houdt toezicht op de hygiëne. Wie voedingswaren wil behandelen, moet zich melden. Controles krijg je vroeg of laat. Wordt later de tekst verder behandeld.

7.2.4 Extra hygiëne

Naast voedselbehandeling gaan de hygiënische vereisten over de toegankelijkheid en de veiligheid van het restaurant zelf. Een horecazaak moet bijvoorbeeld minstens 2,75 meter hoog zijn. Het hygiëneattest wordt afgeleverd door gemeente, politie of brandweer.

7.2.5 Sterke drank

Een vergunning voor het schenken van sterke dranken is verplicht, net als het bekende bordje met de Besluitwet van 14 november 1939 inzake de beteugeling van de openbare dronkenschap. De belasting erop is afgeschaft. Wordt later in de tekst verder behandeld.

7.2.6 Goede zeden

Wie een vergunning wil voor sterke drank, moet zorgen voor een moraliteitsattest. Dat is niet hetzelfde als het bewijs voor goed gedrag en zeden, maar het lijkt erop.

Een moraliteitsattest heeft u nodig om een restaurant uit te baten. In dit attest wordt bevestigd dat u niet uitgesloten bent om gegiste en sterke dranken te schenken, met andere woorden dat u van goed en zedelijk gedrag ben (dit is niet hetzelfde als een getuigschrift van goed zedelijk gedrag) en dat u een restaurant mag uitbaten.

Opgelet: Een moraliteitsattest is niet hetzelfde als een attest van goed gedrag en zeden.

20

7.2.6.1 Wie moet het aanvragen?

De personen die een aangifte willen doen voor openingsbelasting en/of vergunning sterke dranken willen aanvragen. Iedereen die deelneemt aan de uitbating dient in het bezit te zijn van een moraliteitsattest (uitbaters, meewerkende echtgenoten, geranten, medezaakvoerders in een vennootschap, enz…).

7.2.6.2 Wat zijn de voorwaarden?

Geen veroordelingen opgelopen hebben die tot een “uitsluitingsgeval” behoren (bv: veroordelingen in verband met heling en prostitutie.

7.2.6.3 Waar aanvragen?

Een moraliteitsattest vraagt u aan op het politiebureau van de gemeente waar u woont. Soms in het gemeentehuis.

7.2.6.4 Wanneer aanvragen?

Voor de openingsbelasting: minimaal 15 dagen voor opening van de horecazaak. Voor vergunning sterke dranken: voor de opening van de horecazaak.het is echter wenselijk om dit een maand op voorhand te doen om alle andere formaliteiten tijdig klaar te hebben.

7.2.6.5 Hoelang is het moraliteitsattest geldig?

Zolang u geen nieuwe aangifte voor de openingsbelasting en de vergunning sterke dranken nodig heeft blijft het moraliteitsattest geldig.

7.2.6.6 Hoeveel kost het?

De gemeente levert het attest af. In sommige gemeenten moet u fiscale zegels op het attest plakken, bij andere weer niet (bv: 2,5 euro).

7.2.6.7 Wie is bevoegd?

Voor de reglementering: Federale Overheidsdienst Financiën. Voor de uitvoering: Het gemeentebestuur, de burgemeester

7.2.7 Muziek

SABAM houdt zich bezig met de auteursrechten van muziekmakers, zolang ze nog leven of nog geen 70 jaar dood zijn. De billijke vergoeding gaat over de rechten van de muzikale uitvoerders en producenten. Dus zelfs als een restaurant alleen maar Bach draait, moet er een pianist worden betaald.

7.2.8 Milieu

Restaurants zijn over het algemeen niet vervuilend voor het milieu. Desondanks moet je er wel een milieuvergunning voor hebben. Voor de laagste graad van hinder volstaat een vergunning klasse 3.

Alle horecazaken hebben minstens meldingsplicht voor een ‘milieuvergunning klasse 3’. Bijvoorbeeld:

21

Voor het lozen van huishoudelijk afvalwater al dan niet via een septische put of eigen zuiveringsinstallatie

Voor een gastank tot 3000 liter Voor één of meerdere stookolietanks met een totale inhoud tussen de 100 en

20000 liter (uitsluitend gebruikt voor de horecazaak) of tussen de 5000 en 20000 liter (wanneer ook de eigen woning ermee verwarmd wordt)

Voor een grondwaterwinning tot 500m3/jaar Koelinstallaties en airco’s tussen 5 en 200 kW Opslag van gevaarlijke producten in kleine hoeveelheden en kleine verpakkingen

(bv: onkruidverdelgers, detergenten,… Verwarmingsketel op stookolie of gas tussen 300 en 500 kW thermisch

vermogen

Voor veel horecazaken volstaat dit overzicht. Voor deze bedrijven gelden geen verplichtingen inzake de aanstelling van een milieucoördinator en het opstellen van een milieujaarverslag gezien de beperkte omvang.

7.2.8.1 Waar aanvragen?

De melding moet aangetekend gebeuren of afgegeven worden tegen ontvangstbewijs aan het College van Burgemeester en Schepenen (op het gemeentehuis van de gemeente waar u uw horecazaak gaat uitbaten). Bewaar steeds een kopie voor uzelf. U zult een akte name van het gemeentebestuur ontvangen (er is geen termijn vastgelegd voor de akte name). In een akte name kan men geen bijzondere voorwaarden opleggen. U vindt een standaardformulier op www.emis.vito.be (zoekterm “milieuvergunningsaanvraag”).

7.2.8.2 Wanneer aanvragen?

De dag nadat de melding gedaan werd, mag de exploitatie van start gaan.

7.2.8.3 Hoe lang is een milieuvergunning geldig?

Een vergunning dient steeds actueel te zijn. Doe daarom jaarlijks een check van waarvoor u vergund bent op papier en welke installaties u effectief staan heeft. Wijzigingen en kleine veranderingen worden met een melding gemakkelijk geregistreerd.

Een milieuvergunning klasse 3 is onbeperkt geldig.

7.2.8.4 Hoeveel kost het?

De melding van milieuvergunning klasse 3 is kosteloos.

7.2.8.5 Wie is bevoegd?

Voor de reglementering: Vlaams gewest, Ministerie van Leefmilieu (VLAREM-wetgeving)

Voor de uitvoering: College van Burgemeester en Schepenen. Beroep: Niet van toepassing, de melding kan nooit geweigerd worden. Natuurlijk

moeten alle reglementeringen gerespecteerd worden. (bv: bouwvoorschriften, ligging van de horecazaak, enz..)

22

7.2.9 Kopieën

Zelfs als een restaurant belooft geen kopieën te maken van beschermde werken, dan nog moet de restauranthouder dat melden bij Reprobel.

7.2.10 Camera's

Restaurateurs die hun restaurant willen beveiligen met camera's moeten dat aangeven bij de overheid. Het gebruik van de beelden is streng gereglementeerd om de privacy van klanten en personeel te beschermen.

7.2.10.1 Wat is het?

Als u beslist camera’s in uw zaak te hangen, moeten deze geregistreerd worden bij de commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

7.2.10.2 Wie moet het aanvragen?

Degenen die hun horecazaak willen beveiligen door middel van camera’s.

7.2.10.3 Wat zijn de voorwaarden?

U moet een aantal basisregels respecteren:

Er moet een aangifte gedaan zijn van de bewuste camera’s Camerabewaking van medewerkers is enkel toegelaten voor zover voldaan is

aan de voorwaarden die de CAO 68 bepaalt. Het doel van deze CAO is het respect voor de persoonlijke levenssfeer van de werknemers te verzoenen met de goede werking van de onderneming. CAO 68 kan u raadplegen op de website van de nationale arbeidsraad www.cnt-nar.be (zie ook volgend punt).

De gefilmde persoon moet op de hoogte gesteld worden van het camerasysteem. Volgende informatie moet aan de gefilmde persoon meegedeeld worden:

o De doeleinden van de verwerking (vb.: beveiliging en diefstalpreventie),o Indien van toepassing: eventuele derden die rechtstreeks toegang krijgen

tot de beelden (vb.: een beveiligingsfirma),o Recht op inzage van de filmbeelden door de gefilmde personen.

U moet aan de ingang van de plaats waar gefilmd wordt een pictogram aanbrengen dat wijst op de aanwezigheid van camerabewaking. De camerabewaking moet aangekondigd worden in de onmiddellijke omgeving van de bewaakte plaats.

Ze mogen niet te overmatig zijn. De camera’s moeten niet alleen nuttig maar ook noodzakelijk te zijn in functie van hetgeen men wil bereiken.

Het principe van “finaliteit” moet eveneens gerespecteerd worden: controle moet gevoerd worden voor welbepaalde rechtvaardige doelstellingen. Vb.: preventie van diefstal en vandalisme, toegangscontrole, bewaking van de werkplaatsen, enz…

De beelden mogen maximum 1 maand bewaard worden. Mits een degelijke motivatie worden soms uitzonderingen toegestaan.

Een gefilmd persoon heeft in principe het recht om de beelden te zien, te verbeteren, te laten verwijderen of te eisen dat de beelden niet aangewend worden. Hij zal wel een degelijke argumentatie moeten aanvoeren.

23

7.2.10.4 Waar aanvragen?

U moet de aangifte doen via internet: www.privacy.fgov.be (kies aangifte/ nieuwe thematische aangifte aanmaken/volg de stapsgewijze procedure voor de aangifte via internet).

7.2.10.5 Wanneer aanvragen?

U moet aangifte doen vooraleer u de camera’s installeert.

7.2.10.6 Hoe lang is de aangifte voor camerabewaking geldig?

De aangifte is onbepaald geldig. Als u iets verandert aan de camerabewaking of u plaatst bijkomende camera’s moet u dit melden.Indien iemand anders de beelden zal verwerken dan de persoon die in de oorspronkelijke aangifte stond, dient dit ook gemeld te worden.

7.2.10.7 Hoeveel kost het?

U kunt uw aangifte alleen elektronisch indienen:Indien u uw aangifte via internet doet kost het 25 euro.

7.2.10.8 Wat nog weten?

In het arbeidsrecht kan beeldmateriaal geweerd worden als bewijsmateriaal indien camera’s niet aangegeven zijn. Definieer in de aangifte duidelijk alle mogelijke doeleinden waarvoor u de beelden zou kunnen gebruiken. Zo kan er later geen discussie ontstaan.

Bv: U vermeldt in uw aangifte enkel dat u de camera’s installeert om de veiligheid van uw klanten te garanderen. U kunt dan beelden niet gebruiken om een diefstal te bewijzen van een personeelslid.

7.2.10.9 Wie is bevoegd?

Voor de reglementering: Europese richtlijnen worden omgezet in wetten. Voor de uitvoering: De commissie voor de bescherming van de persoonlijke

levenssfeer. Sancties en rechtsmiddelen bij niet-naleving: De politie of de ambtenaren van de

commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kunnen controles uitvoeren. Er kan een geldboete opgelegd worden.

7.2.11 Openingsbelasting

7.2.11.1 Wie moet het aanvragen?

Men is onderworpen aan deze aangifte indien er gegiste dranken verkocht worden om ter plaatse te worden verbruikt. Met verkopen wordt gelijkgesteld het aanbieden (gratis) of het laten gebruiken van gegiste dranken in een voor het publiek toegankelijke plaats.

7.2.11.2 Wie moet het niet aanvragen?

Als men de gegiste dranken enkel aanbiedt in volgende omstandigheden is er geen aangifte nodig:

24

Bij maaltijden In private kring (hieronder verstaat men een vereniging waarvan de toegang

gereglementeerd is en welke niet uitsluitend of hoofdzakelijk opgericht zijn noch bezocht worden om sterke of gegiste dranken te gebruiken of om aan kansspelen te doen). In alle ander gevallen dient wel een aangifte inzake openingsbelasting te worden gedaan

In messes, kantines en bedrijfsrestaurants In jeugdherbergen en jeugdtehuizen

7.2.11.3 Wat zijn de voorwaarden?

Douane en accijnzen heeft volgende documenten nodig:

Hygiëneattest Moraliteitsattest Grondplan van de verbruiksruimten inclusief toog en opslagruimten (mag zelf

getekend zijn) Bij vennootschappen: de statuten uit het Belgische Staatsblad

7.2.11.4 Waar aanvragen?

Deze aangifte moet gebeuren bij het ontvangkantoor der douane en accijnzen bevoegd over het gebied waar de horecazaak is gelegen.

7.2.11.5 Wanneer aanvragen?

Dit moet 15 dagen voor de opening gebeuren. Het is echter wenselijk om dit een maand op voorhand te doen om alle andere formaliteiten tijdig klaar te hebben.

7.2.11.6 Hoelang is de openingsbelasting (aangifte) geldig?

Eens de aangifte gebeurd is, moet deze nooit meer hernieuwd worden tenzij er bepaalde aanpassingen gebeuren:

Vergroting van de zak Verandering van de uitbater Stopzetting van de zaak

7.2.11.7 Hoeveel kost het?

In het Vlaamse en Brussels Hoofdstedelijk Gewest is deze belasting naar 0 euro herleid.

7.2.11.8 Wie is bevoegd?

Voor de reglementering: Federale Overheidsdienst Financiën Voor de uitvoering: Federale Overheidsdienst Financiën Sancties en rechtsmiddelen bij niet naleving: Douane en accijnzen kan een boete

opleggen.

7.2.12 Stedenbouwkundige vergunningen/voorschriften

7.2.12.1 Wat is het?

Als u bouwt of verbouwt, bent u gebonden aan stedenbouwkundige reglementeringen en voorschriften. Bij nieuwbouw, ingrijpende verbouwingen en diverse andere

25

aangelegenheden moet u een plan indienen en een vergunning aanvragen. Een ‘stedenbouwkundige vergunning’ is een toestemming om te bouwen of te verbouwen.

Er werd een koppeling ingevoerd tussen de stedenbouwkundige vergunning en de milieuvergunning in die zin dat als de stedenbouwkundige vergunning geschorst wordt de milieuvergunning niet definitief verleend is.

7.2.12.2 Wie moet het aanvragen?

De stedenbouwkundige vergunning moet u onder ander aanvragen als u:

Bouwt of verbouwt (zowel binnen als buiten het gebouw), met uitzondering van instandhoudings- of onderhoudswerken

De functie van een gebouw wijzigt (bv: u gaat een horecazaak uitbaten in een gebouw dat ervoor dienst deed als woning)

Een hoogstammige boom velt, een afsluiting plaatst (behalve afsluitingen met palen en draad van maximaal 2 meter hoog)

Een terras of parking aanlegt Een uitstalling op het openbare domein plaatst: elke bezetting van het openbare

domein tegen de voor-of zijgevel van een handelszaak die daar geplaatst is als uitstalling of om handelswaar te verkopen (in principe ook bloembakken, stoepborden, enz...

Reclameborden, lichtbakken of verlichting, enz... plaatst

Als u een deel van de openbare weg inneemt door bv: het plaatsen van een terras of een stoepbord moet u in sommige gemeenten een heffing betalen. Deze gebeurt meestal door de dienst financiën van uw gemeente.

7.2.12.3 Waar aanvragen?

Je kan de stedenbouwkundige vergunning aanvragen bij de dienst van ruimtelijke ordening van uw gemeente of de stedenbouwkundige dienst.

7.2.12.4 Hoe lang is de stedenbouwkundige vergunning geldig?

Deze vergunning blijft onbeperkt geldig. Maar vergunningen zoals o.a. reclameborden, de wijziging van een functie van een gebouw, de aanleg van een parking,.. kunnen beperkt worden. De vergunning vermeldt dan uitdrukkelijk de termijn van de geldigheidsduur.

7.2.12.5 Hoeveel kost het?

In de meeste gemeentes worden kosten aangerekend bij het afleveren van een stedenbouwkundige vergunning (fiscale zegels en gemeentetaks). Sommige vragen echter ook een waarborg die u na afloop van de werken terugkrijgt als het openbaar domein (bv: voetpad) niet werd beschadigd tijdens de werken.

7.2.12.6 Wie is bevoegd?

Voor de reglementering: Vlaams ministerie van Financiën, Begroting en Ruimtelijke Ordening.

Voor de uitvoering: De stedenbouwkundig ambtenaar en het College van Burgemeester en Schepenen.

26

Sancties en rechtsmiddelen bij niet-naleving: Bij niet-naleving riskeert u boetes en zou het kunnen dat u zaken weer in hun oorspronkelijke staat moet herstellen.

U kunt beroep aantekenen bij:o De bestendige Deputatieo De minister van Ruimtelijke ordeningo De Raad van State

7.3 Vergunning tot het fabriceren of in de handel brengen van voedingswaren

7.3.1 Aanvraag Registratie, Toelating of Erkenning bij het FAVV

Wie een activiteit begint die verband houdt met de voedselketen moet een registratie, erkenning of toelating aanvragen bij het Federaal Agentschap voor Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). De opsomming van deze activiteiten is zeer ruim: invoer, primaire productie, vervaardiging, verwerking, opslag, verpakking, vervoer, verkoop of distributie van voedingsmiddelen of producten die in de voedselketen kunnen terechtkomen.

De vergunning moet worden aangevraagd bij het provinciaal centrum van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) van de provincie van de vestiging.

Acerta Ondernemingsloket kan voor u deze vergunning aanvragen op het moment dat u uw onderneming laat inschrijven in de KBO. Vraag er naar bij uw bezoek aan een van onze loketten, of bel 03/740 78 78.

Adressen Provinciale Controle-Eenheden FAVV:

27

8 VENNOOTSCHAP OPRICHTENDe oprichting van je vennootschap gebeurt altijd schriftelijk, door middel van een akte. Ben je gehuwd, dan moet je in de oprichtingsakte ook je huwelijksstelsel bekendmaken.

De oprichting van een vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid verloopt anders dan die van een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Richt je een vennootschap op waarin de aansprakelijkheid van de vennoten beperkt is, dan is een authentieke akte, opgesteld door een notaris, nodig. Hebben de vennoten onbeperkte aansprakelijkheid, dan volstaat een onderhandse akte die je zelf opstelt. Hieronder vind je info voor de verschillende vennootschapsvormen en een beschrijving van de inhoud van de oprichtingsakte.

8.1 Vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkheid

In de volgende vennootschapsvormen hebben de vennoten onbeperkte aansprakelijkheid:

vennootschap onder firma gewone commanditaire vennootschap coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid

Voor de oprichting van deze vennootschappen volstaat een onderhandse akte. Dit is een oprichtingsakte die je zelf opstelt. Een verkorte versie hiervan leg je neer bij de griffie van de Rechtbank van Koophandel. Een aantal zaken moeten hierin zeker worden opgenomen:

de rechtsvorm en de naam van de vennootschap de zetel, het doel en de duur van de vennootschap de identiteit van de oprichters en vennoten het kapitaal en de aandelen het bestuur en de algemene vergadering

De oprichtingsakte moet binnen 4 maanden geregistreerd worden in een Registratiekantoor van de FOD Financiën. Je hebt daarvoor je akte nodig, en een eensluidend verklaarde kopie.

Zorg je zelf voor de registratie, dan kost je dat 25 euro.

8.2 Vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid

Richt je een vennootschap op waarin de aansprakelijkheid van de vennoten beperkt is, dan is een authentieke akte nodig. Die akte wordt door je notaris opgesteld. Daarvoor betaal je 750 à 1000 euro notariskosten. Op de website van het Belgisch Notariaat kan je op basis van je postcode een notaris in je buurt zoeken.

Bij de oprichting moet je aan je notaris een financieel plan voorleggen. In je financieel plan verantwoord je het maatschappelijk kapitaal van je vennootschap en licht je, samen met de andere oprichters van je vennootschap, de financiële haalbaarheid van je plannen toe.

Als je vennootschap binnen de drie jaar na de oprichting failliet gaat, zal men op basis van je financieel plan nagaan of het kapitaal dat je had verzameld voldoende was om je

28

activiteit gedurende twee jaar uit te oefenen. Als dit niet het geval blijkt, dan word jij, samen met de andere oprichters, persoonlijk aansprakelijk gesteld voor alle schulden.

Het plan is dus niet zomaar een formaliteit. Als je een goed inzicht hebt in de financiële aspecten van het ondernemen, dan kan je het financieel plan zelf opstellen. In vele gevallen is het aangewezen er een boekhouder of accountant voor in te schakelen. Voor het opmaken van een financieel plan zal je boekhouder of accountant je ongeveer 500 euro aanrekenen.

Als een of meer vennoten zelf een bedrijfsgebouw, machines, of andere goederen aanleveren die eigendom zullen worden van de vennootschap, dan moet een bedrijfsrevisor daarvan verslag uitbrengen. De bedrijfsrevisor treedt op als onafhankelijke, onpartijdige deskundige. De kosten voor de controle en het verslag van de revisor hangen af van de omvang en moeilijkheidsgraad ervan. Op de website van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren kan je een bedrijfsrevisor in je buurt zoeken.

Een uittreksel uit je oprichtingsakte moet gepubliceerd worden in het Belgisch Staatsblad. Voor die publicatie betaal je 229,17 euro. Voor iedere toekomstige wijziging betaal je 143,26 euro. Je notaris zal het uittreksel van de oprichtingsakte neerleggen bij de griffie van de rechtbank van koophandel. De griffie zorgt ervoor dat de akte in het Belgisch Staatsblad wordt gepubliceerd. De griffier zal dan de identificatiegegevens van de onderneming invoeren in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Op die manier krijgt je vennootschap een ondernemingsnummer toegekend.

De oprichtingsakte moet binnen 4 maanden geregistreerd worden in een Registratiekantoor van de FOD Financiën. Je hebt daarvoor je akte nodig, en een eensluidend verklaarde kopie. De registratie door de notaris kost 95 euro.

29

9 BEROEPSVERENIGING

9.1 Wat verstaat men onder beroepsvereniging?

De beroepsvereniging is een vereniging uitsluitend gevormd voor de studie, de bescherming en de ontwikkeling van de beroepsbelangen van haar leden. De verenigingen mogen zelf noch een beroep uitoefenen, noch handel drijven. Zij kunnen echter bepaalde handelingen stellen die omschreven zijn in de desbetreffende wet van 31 maart 1898.

9.2 Horeca Vlaanderen

Al dertig jaar verdedigt Horeca Vlaanderen de belangen van haar sector en ondernemers. Ook al zijn ze niet de grootste belangenorganisatie in België, we staan ongetwijfeld het dichtst bij onze leden. 

De voorbije decennia is het gezicht van de sector enorm veranderd. Naast koken, experimenteren en proeven moet de restauranthouder ook manager zijn. Bijkomende reglementeringen maken de sector professioneler maar helaas ook een pak complexer. Na al meer dan een voltijdse job aan het fornuis, achter de receptie of toog moet hij nog ettelijke uren spenderen aan het invullen van paperassen, personeel betalen en het opvolgen van de wetgeving.

Horeca Vlaanderen heeft dus een aantal taken zoals:

De juridische dienst van de beroepsvereniging behoedt hun leden van contractuele misstappen

De sociale adviseurs helpen hun leden in het labyrint van de sociale wetgeving Zowel lokaal als nationaal banden smeden tussen onze ondernemers en haar

stakeholders

30

10 ONDERNEMINGSLOKET

10.1 Inschrijven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen

U bent verplicht uw onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële of niet commerciële onderneming. Dit geldt zowel voor natuurlijke personen als voor vennootschappen.

Om uw inschrijving in orde te brengen, hebben wij de volgende gegevens nodig:

uw bankrekeningnummer uw activiteiten als ondernemer uw handelsbenaming voor een vennootschap: statuten en bewijs van neerlegging bij de Griffie van de

Rechtbank van Koophandel

Indien u start met een commerciële onderneming dan moet u bij het ondernemingsloket ook de verantwoordingsstukken voorleggen waarmee u uw kennis bedrijfsbeheer en/of beroepskennis bewijst (zie de voorwaarden op pagina 5 en 6). U ontvangt dan van het ondernemingsloket uw uniek ondernemingsnummer. Dit nummer bestaat uit 10 cijfers. Per vestiging ontvangt u eveneens een vestigingseenheidnummer. De inschrijving als commerciële onderneming kost 77 EUR. Een inschrijving als niet-commerciële onderneming is gratis (als het een eerste inschrijving betreft). Een voorbeeld van een inschrijvingsformulier vindt u in bijlage 2

10.2 Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds

Een zelfstandige ondernemer is verplicht zich aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds zodat de ondernemer in orde blijft op het vlak van kinderbijslag, pensioen en ziekteverzekering. Het sociaal verzekeringsfonds berekent voor de ondernemer de sociale bijdrage.

Wij hebben gekozen voor het sociaal verzekeringsfonds van Xerius. We betalen maar 3.05 % werkingskosten en ons dossier wordt professioneel opgevolgd. Ook ervaringen van andere zelfstandige zijn zeer positief over Xerius.

Via Xerius betalen we ongeveer deze bedragen per kwartaal ( gebaseerd op 24 000 netto-inkomen/jaar ):

Basis 1230,00

Vermeerderd met 3,05% administratiekosten + 37,52

Totaal kwartaalbijdrage 1267,52

Wat doet Xerius allemaal voor ons :

Een vlotte en professionele verwerking van uw aansluiting. Alle correcte en persoonlijke informatie over uw sociale bescherming en die van

uw gezin.

31

Alle informatie over de berekening van uw bijdragen en indien nodig over de diverse mogelijkheden voor het opvangen van eventuele betalingsmoeilijkheden.

Alle nuttige informatie over aanvullingen op uw sociale bescherming samen met de nodige deskundige begeleiding (bijvoorbeeld aanvullende pensioenen, aanvullende hospitalisatie, aanvulling op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen…).

10.3 Aansluiten van de vennootschap

Handelsvennootschappen moeten ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en een jaarlijkse vennootschapsbijdrage betalen.

Vzw’s, de feitelijke verenigingen en burgerlijke vennootschappen die geen handelsvorm hebben aangenomen, zijn vrijgesteld.

Je vennootschap moet je ten laatste 3 maanden na de datum van neerlegging van de oprichtingsakte aansluiten.

10.4 Inschrijven bij een sociaal secretariaat

Omdat we niet volledig op de hoogte zijn van de sociale wetgeving, zullen we beroep doen op een sociaal secretariaat. Het sociaal secretariaat zal voor ons de loonadministratie doen. Dit houdt in dat het alle verplichtingen in verband met het aanwerken en tewerkstellen van het personeel zal nakomen. Zo kunnen wij onze volledige aandacht besteden aan het effectief besturen van het restaurant. De belangrijkste taken van het sociaal secretariaat zijn:

Berekenen en verwerken van gegevens i.v.m. lonen en premies Inschrijving kinderbijslagfonds Aangifte bedrijfsvoorheffing, aangifte en betaling RSZ Opstellen arbeidscontracten, personeelsregister, loonfiches…

Het aansluiten bij een sociaal secretariaat (bv: acerta, salar) zal ons restaurant tussen de 15 en 20 euro per maand kosten.

10.5 Inschrijven bij een Kinderbijslagfonds

Als werkgever is het verplicht om u aan te sluiten bij een kinderbijslagfonds zodat uw werknemers hun kindergeld en kraamgeld ontvangen.

De kinderbijslag is samengesteld uit verschillende delen:

Een basisbedrag voor iedereen die recht heeft op kinderbijslag. Voor wezen komt hier nog een wezenbijslag bovenop.

Eventuele supplementen voor bijvoorbeeld werklozen, gepensioneerden, invaliden of alleenstaande ouders.

Een leeftijdbijslag afhankelijk van de leeftijd van uw kind.

Er zijn veel ondernemingen die deze service aanbieden. Zo kan men zich aansluiten bij een kinderbijslagfonds door een ondernemingsloket zoals Xerius die dan alles voor jou regelen. Dit is zeer gemakkelijk. Maar je kan je bijvoorbeeld ook aansluiten bij een onderneming die gespecialiseerd is in personeelsbeleid zoals ADMB. Het verschil tussen

32

Xerius en ADMB is dat Xerius u ook helpt met andere zaken die nodig zijn voor het opstarten van een onderneming.

33

11 BTW-NUMMERDe btw-aangifte zal ingediend worden bij het btw-kantoor na het ontvangen van het ondernemingsnummer. Voor het indienen van de btw-aangifte moeten we een document invullen dat u in bijlage 3 terug kan vinden.

34

12 ZIEKENFONDSDankzij deze verzekering heb je recht op verstrekkingen van de ziekte- en invaliditeitsverzekering (terugbetaling gezondheidszorgen, uitkeringen bij ziekte en moederschapsrust), het rust- en overlevingspensioen, de kinderbijslag, palliatief verlof voor kind of partner, zorgverlof voor een kind en de faillissementsverzekering.

We hebben gekozen voor de Christelijke Mutualiteit ( CM ) in Turnhout. Als lid van de CM moeten we per kwartaal een bijdrage betalen. Die zal ongeveer 22 % bedragen van het netto-inkomen van de zelfstandige ( 24 000 ).

35

13 PERSONEEL Je bent verplicht een verzekering voor arbeidsongevallen af te sluiten, ongeacht

de duur van de arbeidsprestatie. Als werkgever ben je aansprakelijk voor elk ongeval op weg van en naar het werk en op het werk zelf. Wie in het ongelijk is, een derde of je werknemer zelf, doet er niet toe. Als je geen verzekering afsluit, riskeer je een boete en draai jij op voor de soms zeer zware financiële gevolgen bij een arbeidsongeval.

Je moet ook aansluiten bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) De RSZ int de bijdragen voor de sociale zekerheid. Stuur hun vragenlijst ingevuld en ondertekend terug en breng ze op de hoogte van elke verandering van activiteit, adres, ... Vraag je inschrijving aan bij de RSZ of schakel Acerta in. Je bent ook verplicht om wijzigingen in je personeelsbestand (aanwerving of vertrek) aan de RSZ te melden.

Je bent ook verplicht om, voordat een werknemer bij jou in dienst treedt, een dimonaangifte (onmiddellijke aangifte tewerkstelling) in te dienen bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid.

Tenzij je alleen dienstboden en huispersoneel in dienst hebt, moet je ook aansluiten bij een externe dienst voor preventie en bescherming.

Binnen 90 dagen na aanwerving moet je aansluiten bij een kinderbijslagfonds. Kies je zelf geen fonds, dan sluit je automatisch aan bij de Rijksdienst voor Kinderbijslagen van Werknemers (RKW). Voor enkele sectoren geldt geen vrije keuze. Je werknemer vraagt zijn geboortepremies en kinderbijslag aan bij het gekozen kinderbijslagfonds van de werkgever.

Aansluiten bij een kas voor jaarlijkse vakantie is alleen verplicht als je arbeiders aanwerft. Deze aansluiting gebeurt via de inschrijving bij de RSZ. Normaal sluit je aan bij de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV). Sommige sectoren (voeding, bouw, metaal ...) hebben een eigen vakantiekas.

Je moet ook een arbeidsovereenkomst opstellen in twee exemplaren. Een arbeidsovereenkomst van bepaalde duur of voor een bepaald werk moet schriftelijk opgemaakt worden, tenzij een algemeen verbindend verklaarde CAO in een afwijking voorziet. Als je studenten aanwerft, moet je een geschreven arbeidsovereenkomst opmaken in 2 exemplaren. Dat geldt ook voor deeltijdse werknemers. In de arbeidsovereenkomst voor deeltijdse werknemers moet je de werkuren vermelden. Voor andere werknemers met een contract van onbepaalde duur is het opmaken van een schriftelijk contract geen verplichting. Toch kan je best een contract opmaken. In dat contract kan je bepalingen opnemen rond de proeftijd, de opzeggingstermijn, het bedrag van het loon etc.

36

14 VERZEKERINGEN

14.1 Algemene informatie

Als zelfstandige moet je een aantal risico’s nemen. Een deel van die risico’s kan je opvangen via bijkomende verzekeringen.

Beroepsaansprakelijkheid (verplicht voor bepaalde beroepen) Maak je een fout, ben je onvoorzichtig of nalatig of kom je een professionele verplichting niet na en lijden anderen daardoor schade, dan kan je daarvoor aansprakelijk gesteld worden. Je verzekering beroepsaansprakelijkheid dekt je in tegen de gevolgen van die schade.

Verplichte verzekering burgerlijke aansprakelijkheid inzake brand en ontploffing. Heb je bedrijfslokalen die voor het publiek of je klanten toegankelijk zijn, dan kan je aansprakelijk gesteld worden voor de schade die bezoekers oplopen wanneer ze betrokken raken in een brand of ontploffing. Om je tegen de gevolgen te beschermen, bestaat er een verplichte verzekering die voorziet in minimumwaarborgen voor lichamelijk en stoffelijk letsel.

Er zijn nog tal van andere verzekeringen die aangewezen kunnen zijn voor je onderneming. Denk maar aan een verzekering voor brand- en stormschade, burgerlijke aansprakelijkheid, bedrijfsvoertuigen, productaansprakelijkheid, machinebreuk, rechtsbijstand, kredietverzekeringen en aan hospitalisatie- en levensverzekeringen.

14.2 Sociale verzekeringen

Door de betaling van sociale bijdragen opent de zelfstandige in hoofdberoep rechten in de sociale zekerheid op het vlak van:

gezondheidszorgen; een uitkering bij arbeidsongeschiktheid (vanaf de 2de maand ongeschiktheid); pensioen; kinderbijslag.

Deze rechten zijn echter aan de lage kant. In veel gevallen is het aangewezen een bijkomende verzekering af te sluiten.

14.2.1 Gezondheidszorgen - Grote en kleine risico’s

Via de sociale bijdragen zijn de zelfstandigen in hoofdberoep verzekerd voor zowel de “grote risico’s” (bijv. de kosten bij ziekenhuisopname, zorgen bij bevalling, ernstige medische behandelingen, ...) als voor de “kleine risico’s” (gedeeltelijke terugbetaling van consultatie geneesheer en specialist, geneesmiddelen, kinesitherapie, ...).

14.2.2 Uitkering bij arbeidsongeschiktheid en invaliditeit

De zelfstandige die arbeidsongeschikt wordt ingevolge ziekte of ongeval krijgt vanwege zijn ziekenfonds een dagvergoeding ter compensatie van het inkomensverlies. Men moet volledig arbeidsongeschikt erkend worden door de adviserende geneesheer van het ziekenfonds en alle persoonlijke beroepsactiviteiten stopzetten. Deze uitkering wordt slechts toegekend vanaf de 2de maand van de ongeschiktheid.

37

14.2.3 Aanvullende verzekering gewaarborgd inkomen

De zelfstandige die hetzij:

een hogere daguitkering verlangt; de dagvergoeding vroeger wenst te ontvangen; zich enkel voor ongevallen en invaliditeit wenst te verzekeren;

kan een bijkomende verzekering afsluiten bij een private verzekeringsmaatschappij. De kostprijs is uiteraard afhankelijk van het gewenste bedrag en het verzekeringsrisico. Reken op een gemiddelde jaarlijkse premie van ongeveer 1.250 EUR. De kostprijs is een fiscaal aftrekbare beroepskost.

14.2.4 Pensioen

Het pensioen van de zelfstandige is laag. Het minimumpensioen op de normale leeftijd met een volledige loopbaan bedraagt 1258,13 EUR per maand voor een gezinshoofd of 964,55 EUR voor een alleenstaande). Het pensioen wordt berekend in functie van het inkomen, de jaren activiteit als zelfstandige en de gezinssituatie.

Via het sociaal verzekeringsfonds kan een interessante aanvullende pensioenverzekering worden afgesloten. Voor de gehuwden is hierbij ook een overlijdensverzekering mogelijk.

De betaalde premie voor het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) is volledig fiscaal aftrekbaar en dus ook vrij van sociale bijdragen. De premie die men wenst te betalen is vrij te kiezen tussen 100 euro per jaar en 8,17 % van het netto-beroepsinkomen. Meer informatie hierover vindt u in de brochure Accent over het VAP.

38

14.2.5 Kinderbijslagen

De zelfstandige in hoofdberoep zal voor de kinderen ten laste rechten openen op kinderbijslag voor zover de partner zelf geen ander (minstens halftijds) beroep uitoefent waardoor er recht op kinderbijslag zou bestaan in het stelsel van de loontrekkende of de ambtenaren.

De kinderbijslag voor het eerste kind is voor een zelfstandige minder dan voor een loontrekkende (79,57 EUR tegenover 85,07 EUR).

Ingeval van geboorte wordt een kraamgeld uitbetaald van 1152,57 EUR voor het eerste kind en 867,17 EUR voor een volgend kind.

14.2.6 Verplichte verzekering meewerkende echtgenote

De meewerkende echtgenote van een zelfstandige die geen eigen gelijkwaardig statuut heeft, moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Wie geboren is vóór 1956 kan kiezen voor het ministatuut of voor het maxistatuut.

Het maxistatuut is sedert 1 juli 2005 verplicht voor meewerkende echtgenotes die geboren zijn na 1955. In het ministatuut betaalt men alleen een bijdrage voor de verzekering arbeidsongeschiktheid. De bijdrage in het ministatuut ligt tussen de 24,69 en 139,20 euro per kwartaal.

In het maxistatuut betaalt men een volwaardige sociale bijdrage (minimum 302,01 euro) die ook rechten geeft in de sectoren geneeskundige verzorging, kinderbijslagen en pensioen.

39

15 PENSIOEN: VAPZ

15.1 Wat?

VAPZ is het vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen. Het behoort tot de tweede pijler van het Belgisch pensioenensysteem. Zelfstandigen kunnen deze verzekering onderschrijven om op een voordelige manier aanvullend pensioen op te bouwen (door gedane stortingen).

Sociaal VAPZ: VAPZ waaraan een solidariteitsstelsel is verbonden solidariteitsprestaties ten voordele van de aangeslotene of rechthebbende. Solidariteitsprestaties hebben betrekking op:

Financiering van de opbouw van het aanvullend pensioen tijdens periode van arbeidsongeschiktheid, moederschap…

Vergoeding (rente) van inkomstenverlies bij:o Tijdelijke of blijvende arbeidsongeschiktheid (max 25.000 euro per jaar)o Overlijden tijdens beroepsloopbaan (max 20.000 euro per jaar)

Betaling van forfaitaire vergoeding (max 25.000 euro) voor het dekken van kosten ingeval van:

o Ernstige ziekten (kanker, leukemie…)o Afhankelijkheid van de gepensioneerde

De bijdrage voor het luik solidariteit moet minstens 10% bedragen van de gestorte premie

15.2 Waarom?

Het wettelijk pensioen van een zelfstandige ligt zoals iedereen weet een stuk lager dan het wettelijk pensioen van een werknemer. De zelfstandige kan dit evenwel compenseren door premies te storten in pensioenspaarvormen van de tweede en / of derde pijler1. In het kluwen van de pensioenspaarvormen lijkt het gezien de fiscale behandeling aangewezen vooreerst te opteren voor een vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ).

15.3 Wie kan een VAPZ-contract afsluiten?

Het vrij aanvullend pensioen staat open voor alle zelfstandigen vanaf 18 jaar in hoofd- of bijberoep die een sociale bijdrage betalen die minstens gelijk is aan de minimumbijdrage hoofdberoep ( > 9792,99 euro per jaar).

Bent u een startende zelfstandige in bijberoep, dan kan u nog geen VAPZ afsluiten.

Als zelfstandige in bijberoep kunt u alleen een VAPZ afsluiten als uw sociale bijdragen minstens even hoog zijn als die van een hoofdberoep. Een VAPZ is geen overbodige luxe voor een zelfstandige want het gemiddeld wettelijk pensioen bedraagt gemiddeld slechts € 700 per maand.

Helper: Iedere persoon die een zelfstandige in uitoefening van zijn beroep bijstaat of vervangt, zonder tegenover hem door een arbeidsovereenkomst te zijn verbonden. De helper die de voor een zelfstandig hoofdberoep verschuldigde sociale bijdragen verschuldigd is, kan een VAPZ afsluiten.

40

Meewerkende echtgenoot: Als meewerkende echtgenoot wordt beschouwd de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner van een zelfstandige .

Om te kunnen storten in een VAPZ moet bovendien voldaan zijn aan de volgende voorwaarden:

de meewerkende echtgenoot of partner moet volledig toetreden tot het sociaal en fiscaal statuut van zelfstandige

de meewerkende echtgenoot of partner moet het wettelijk bepaald minimumbedrag aan sociale zekerheidsbijdragen betalen

De meewerkende echtgenoot van een bedrijfsleider van een vennootschap valt niet onder deze regeling

41

16 GROEIENBij groeien denken we aan onze vennootschapsvorm wijzigen. Hierbij verwijzen we graag naar Hoofdstuk 8.

42

BESLUIT….We kunnen dus stellen dat het oprichten van een onderneming heel wat voeten in de aarde heeft.

Enerzijds hadden we de formaliteiten die voor alle ondernemingen moeten gebeuren nl.:

Handelsvennootschap oprichten Zichtrekening openen …

Anderzijds hadden we de dingen die specifiek voor een restaurant moesten gebeuren nl.:

Beroepsvereniging Vergunningen Verzekeringen …

Zo kregen we niet alleen de kijk op de algemeenheden, maar leerden we ook echt een praktijkgeval. Over het algemeen was het dan ook een leerrijke ervaring, zeker omdat drie van onze groepsleden een diploma bedrijfsbeheer bezitten en dat we misschien sneller onze informatie die we nu verzameld hebbe moeten toepassen in de praktijk.

43

LITERATUURLIJST

http://www.vlao.be/default.asp?WebpageId=50 http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Keyserlei http://www.bvbastarter.be/site/bvba-voordelen.html http://www.ondernemingsplan-maken.nl/omgevingsanalyse.html http://www.hebbes.be/Immo/commercielegebouwen-te-koop-belgie/zoekertje?

AdID=6935246&ResNr=1814&Res=6939744,6939743,6939716,6939581,6939469,6939153,6938917,6938761,6938684,6938603,6938571,6938093,6938083,6938050,6937968,6902862,6937053,6936974,6936957,6934648,6935246,6935151,6935137,6935136,6935135,6935071,6934947,6934712,6934655,6882565&ResPos=20&CatID=11&DestID=1&Nat=true&Ord=iad_date&Dir=1&Pos=1&Off=30#Foto

http://www.unizo.be/uwzaakstarten/viewobj.jsp?id=26274 http://www.spaargids.be/sparen/index.php?

option=com_content&id=917&lang=nl&task=view&Itemid=99 http://www.ikwilstarten.be/nl/infobank/publicaties/startersgidsen Horeca (downloaden) http://www.zenito.be/nl/aanvraag-aanvullend-pensioen

voor het aanvragen van het Vrij aanvullend pensioen http://www.zenito.be/nl/formulier/aanvraag-offerte-verzekeringen

voor het aanvragen van verschillende pensioenen, groepsverzekeringen, hospitalisatieverzekeringen, gewaarborgd inkomen, enz…

http://www.mkbservicedesk.nl/67/met-welke-soorten-vergunningen.htm http://www.vacature.com/blog/mijn-restaurant-welke-papieren-heb-je-nodig-om-

er-zelf-mee-te-beginnen http://www.guidea.be/starten-en-werken/wettelijk/vergunningen-en-attesten http://www.horecanet.be/default2.asp?l=nl http://www.belgium.be/nl/economie/onderneming/sociale_zekerheid/

sociaal_secretariaat/ http://www.admb.be/nl/kinderbijslagfonds http://www.xerius.be/nl/Kinderbijslagfonds/ www.vlaanderen.be/subsidiedatabank http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/leven_onderneming/

beroepsverenigingen/ http://www.fedhorecavlaanderen.be/pagina/8/ www.ikwilstarten.be

44

17 BIJLAGE 1

45

46

18 BIJLAGE 2

47

48

49

50

19 BIJLAGE 3

51

52

53