10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook ... · 10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook geschikt voor meten kwaliteit van je leefomgeving? Jan Schoppers Meetnetcoördinator

10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook geschikt voor meten kwaliteit van je leefomgeving? Jan SchoppersMeetnetcoördinator MUS

Netwerk Ecologische Monitoring

Sovon Vogelonderzoek Nederland

• MUS• Resultaten landelijk• Huismus en Gierzwaluw• Benchmark• Conclusies en hoe verder

Inhoud


Meetnet Urbane Soorten• Een langjarig monitoring-programma voor alle

(algemene) vogelsoorten in bebouwde gebieden

Doelstellingen:• Het monitoren van trends, de aantallen en verspreiding

van alle broedvogelsoorten• Uitvoering door ervaren vogeltellers en door beginners

MUS


• We weten te weinig van vogels in bebouwd gebied• Stadsvogelen niet populair• Stadsvogels wel populair• 16% van Nederland is reeds verstedelijkt• Typische stadsvogels gaan hard achteruit.

Zoals Huismus op de Rode Lijst, Gierzwaluw en Spreeuw. Kuifleeuwerik (bijna) uitgestorven

Waarom een nationaal stads- en dorpsvogelmeetnet?

Martien van Dooren waarneming.nl


• Waarnemers kiezen zelf een (4cijfer) postcodegebied• 12 willekeurige telpunten• 5 minuten alle vogels met

terreinbinding tellen• 3 telrondes:

1e: 1-30 april (bij zonsop) 1=>122e: 15 mei-15 juni (bij zonsop) 12=>13e: 15 juni-15 juli (zomeravondtelling,

speciaal voor Gierzwaluwen)

Telmethode MUS is eenvoudig


Waar wordt er geteld?

• woonwijken• winkelcentra• industrieterrein & havens• begraafplaatsen• sportvelden• golfterreinen• parken & vijvers• infrastructuur & kassen• steden, dorpen en gehuchten• nieuwbouw & braak

Random aangewezen telpunten


Dynamisch en ….


Dynamisch en veranderlijk


• Alle vogels met terreinbinding (jagende Sperwer en foeragerende meeuwen wel)

• Geen onderscheid maken tussen zang, foerageren, geslacht of leeftijd

• Bij Gierzwaluw niet alleen de laag vliegende vogels maar ook die hoog vliegen;

wordt dezelfde hoog vliegende groep op meerdere telpunten gezien, noteer

deze dan slechts één keer.

Niet noteren

• Overtrekkende vogels (bv. overtrekkende Sperwer, ganzen, Graspiepers niet)

• Slaaptrek (bv. bij meeuwen, kraaien en Spreeuw).

Welke vogels tellen mee?


• Alle vogels met terreinbinding (jagende Sperwer en foeragerende meeuwen wel)

• Geen onderscheid maken tussen zang, foerageren, geslacht of leeftijd

• Bij Gierzwaluw niet alleen de laag vliegende vogels maar ook die hoog vliegen;

wordt dezelfde hoog vliegende groep op meerdere telpunten gezien, noteer

deze dan slechts één keer.

Niet noteren

• Overtrekkende vogels (bv. overtrekkende Sperwer, ganzen, Graspiepers niet)

• Slaaptrek (bv. bij meeuwen, kraaien en Spreeuw).

Welke vogels tellen mee?


Deelnemers

50% nieuwe tellers

30% vrouwen

770 postcodegebiedengeclaimd


• 165 vogelsoorten samen 399.000 ex.• 19 zoogdieren samen 4.690 ex.

Resultaten


veranderingen

Bron: De Levende Natuur 117, nr 4 (2016).


Halsbandparkiet & Huismus


Huismus: Opmerkelijk verschil tussen wijken

0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00

BedrijventerreinParkOud

Vooroorlogs - geslotenVooroorlogs - open

Naoorlogs - geslotenNaoorlogs - open

Nieuwbouw - geslotenNieuwbouw - open

Huismus

laag hoog


Huismus: Opmerkelijk verschil tussen Amsterdam & Almere? Oude & nieuwe stad.

0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00

BedrijventerreinParkOud

Vooroorlogs - geslotenVooroorlogs - open

Naoorlogs - geslotenNaoorlogs - open

Nieuwbouw - geslotenNieuwbouw - open

Huismus

laag hoog


HuismusOok grote verschillen tussen Den Haag en Arnhem.

Arnhem (kleine groene stad) springt er uit, net als Almere, een nieuwe en groene stad!


Gierzwaluw in Arnhem & Groningen in MUS.Vooral in oude wijken en in centrum.

Ecologisch advies- & projectbureau NatuurInclusief


Benchmark met MUS huizenbroeders geteld aantal per punt

Voorbeeld Stadsvogelindicator Zoetermeer

Weergegeven is het aantal/punt per soortgroep hier de huizenbroeders zoals Huismus, Gierzwaluw, Spreeuw en Kauw.

Soortgroepen naar broedplek, habitat of voedsel geven een beter beeld van de kwaliteit van de leefomgeving, dan bij één soort.


Score/index t.o.v. vergelijkbarewijken in NLrood en roze: onder gemiddeld, geel: gemiddeld en blauw boven gemiddeld

In de Stadsvogelindicator wordt een vergelijk gemaakt per punt met dezelfde (bouwjaar, type) wijken/buurten in de rest van NL.

Er komt een score of index uit in 5 klassen.

De vergelijking kan ook gemaakt worden alleen van de wijken in de stad zelf.


Benchmark per buurthuizenbroedersAlle punten per buurt (CBS-indeling) of wijk krijgen dan samen een score voor de soortgroep.

Blauw & geel is boven & gemiddeld en roze & rood onder gemiddeld.

Extra voorzieningen en beheer gericht op huizenbroeders moet vooral gedaan worden in de rode en roze wijken.


Maatregelen voor huizenbroeders


Andere soortgroepenbosvogels water- en moerasvogels

struikvogels pioniervogels

In 2017 verschijnt de Stadsvogelindicator


• MUS is een eenvoudig meetnet voor gevorderden en voor beginners

• MUS levert belangrijke gegevens op over de vele vogelsvan het stedelijk gebied

• De ervaringen van de tellers zijn positief, de telresultaten zien er goed uit en zijn verrassend.

Samenvatting


Publiceren


Publiceren

https://www.sovon.nl/vogelbalans


• MUS-tellers!!• Sovon-medewerkers• Foto’s meest Harvey van Diek en JS

DankwoordNetwerk

Ecologische Monitoring

Documents

10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook ... · 10 jaar MUS Meetnet Urbane Soorten. Vogeltelling ook geschikt voor meten kwaliteit van je leefomgeving? Jan Schoppers Meetnetcoördinator