Анги Зохион Байгуулалтын 10 арга

Анги зохион байгуулалт нь сургалтыг идэвхтэй байдлаар явуулахад тус болохоос гадна саад

бэрхшээл учруулах тохиолдолд ч байдаг. Чухам ямар нєлєє їзїїлэх нь гагцхїї хэрхэн зєв зохион

байгуулж чадсан эсэхээс хамаарна. Бїхэнд тохирох туйлын сайн арга гэж байхгїй ч гэсэн

тэдгээрээс сонголт хийх боломж их байдаг гэдгийг мартаж болохгїй.

Сургалтыг идэвхтэй байдлаар явуулахыг хїсч байгаа бол та ангиа, хїїхдїїдийг сурах хєдєлмєрт

уриалан дуудсан, тэднийг аль болохоор чєлєєтэй ажиллах нєхцєл боломжийг бїрдїїлсэн байхуйц

засаарай. Зарим тохиолдолд ширээ, сандал хийгээд бусад тавилга сав цєєн, сэлїїхэн байх нь илїї

оновчтой хувилбар байж ч болно. Та ширээ, сандлаа дахин єєрєєр байрлуулахад аль болох хялбар

байхуйцаар засахыг хичээхийн зэрэгцээ ийнхїї єєрчилж байрлуулах шаардлага гарвал

сурагчдаасаа тусламж хїсээрэй. Энэ нь тэднйиг идэвхижїїлэхэд єчїїхэн ч атугай тїлхэц їзїїлдэг сайн

талтайг їгїйсгэх аргагїй.

1. U ХЭЛБЭР: Бїх сурагч нийтлэг нэгэн зорилготой ажиллаж байгаа їед хэрэглэхэд илїї

тохиромжтой энэхїї хэлбэрийн давуу тал нь:

Сурагчдын уншиж, бичиж буй їйл ажиллагаа танд ил харагдана.

Їзїїлэн таниулах материалыг сурагчдын гол дунд байрлуулах . боломжтой.

Сурагчид єєр хоорондоо харилцах боломжтой.

Сурагчид хосоороо ажиллаж болно.

Тараах материалаа сурагчдад хурдан тїгээх боломжийг танд олгоно.

Та аль ч сурагчид хїрч ажиллах боломжтой

Та ширээг тэгш єнцєгт байдлаар байрлуулж болно.

Хэрэв та 16-аас дээш тооны сурагчтай ажиллаж байвал U-г боулингийн тоглоомын талбай шиг засч

болох юм.

Мєн гїїр шиг хэлбэртэй байж болно.

Хэрэв та бїх сурагчийг идэвхтэй їйл ажиллагаанд татан оролцуулж, илїї дотно харилцахыг хїсвэл

зарим сурагчийг U-гийн дотор талд суулгаж болно.

Та бас дугуй юм уу тэгш єнцєгт хэлбэрийн ширээнїїдийг U дотроо хагас тойрог байдлаар, эсвэл

морины max хэлбэрээр засч болно.

2. БАГИЙН ХЭЛБЭР: Сурагчдыг илїї ойр дотно ажиллуулахын тулд та ширээнїїдийг багийн бїх

гишїїн бїтэн тойрч суухаар байрлуулж болно. Багшийг хїссэн тохиолдолд зарим сурагч

сандалтайгаа эргэн багш руу, эсвэл самбар, дэлгэц рїї харан суух боломжтой байх хэрэгтэй.

Сурагчид ширээндээ хагас тойргоор суухаар ч байрлуулж болно. Энэ тохиолдолд бїх сурагч самбар

руу чєлєєтэй харах боломжтой.

3. ХУРЛЫН ШИРЭЭНИЙ ХЭЛБЭР: Дугуй, эсвэл квадрат хэлбэрийн ширээнїїдтэй бол суудлын

зохион байгуулалтын энэхїї хэлбэрийг ашиглахад илїї тохиромжтой. Эл зохион байгуулалт нь

багшийн їїргийг багасгаж, харин хэсгїїдийн гїйцэтгэх їїргийг нэмэгдїїлэг. Хэрэв та /ярилцлагыг

удирдаж байгаа хїн/ ширээний "толгойд"-д суувал тэгш єнцєгт хэлбэрийн ширээ нь албархуу уур

амьсгалыг бий болгодог.

Ярилцлагыг удираж байгаа хїн сурагчдын дунд суувал албархуу байдал арилна.

Та хэдэн жижиг ширээг дараахи зурагт їзїїлсэн шиг нийлїїлэн засч болно.

4. ТОЙРОГ ХЭЛБЭР: Сандлаа тойрог хэлбэрээр байрлуулж ширээгїй ширээгїй суух нь сурагчдад

єєд єєдєєсєє харж /элдэв хаалтгїй/, шууд харьцах боломжийг олгодог. Энэхїї тойргийн хэлбэрийг

асуудлыг нийтээрээ хэлэлцэх шаардлагатай їед хэрэглэвэл нэн тохиромжтой.

Цаг хэмнэхийн тулд та сурагчдаас ширээнийхээ дотор талд гарч, тойргоор суухыг хїсч болно.

5. ХЭСЭГ ХЭСГЭЭРХИ ХЭЛБЭР: Энэ зохион байгуулалт нь танд хэлэлцїїлэг явуулж буй хэсэгтэй

харилцах, дїрд тоглох, мэтгэлцэх, ажиглах зэрэг їйл ажиллагааг хэсгээр зохион байгуулах

боломжийг олгоно.

Сандлуудаа доорхи зурагт зурагт харуулсан шиг хос хосоор байрлуулах нь илїї тохиромжтой

бєгєєд голын ширээг ашиглан нийтийг хамарсан хэлэлцїїлэг явуулж болно.

6. АЖЛЫН БАЙРНЫ ХЭЛБЭР: Энэ зохион байгуулалт нь сурагч бїрийг богино хугацаанд

даалгавар гїйцэтгэх тухтай нєхцлєєр /жишээ нь, компьютер ашиглах боломж олгох г.м/ хангах

шаардлагатай їед хэрэглэнэ. Сурагчид хос хосоороо ижил нєхцєлд ажиллах боломжоор хангагдсан

байвал тэдний їйл ажиллагагаа улам идэвхжих болно.

7. ХЭСГЭЭС ГАРЧ АЖИЛЛАХ БОЛОМЖТОЙ БАЙХ ХЭЛБЭР:

Хэрэв анги танхим тань уужим, ширээ сандлаа таны зєвлєлгєєгєєр засч байрлуулах боломжтой бол

сурагчид хэсэгтэйгээ хамтарч ажиллаж, баг хэсгээсээ гаран нийтийн хэлэлцїїлэгт оролцох

боломжтой байдлаар анги зохион байгуулалтыг хийж болно. Хэсгїїд нэг нь нєгєєдєє саад

болохооргїй, хоорондоо хол зайтай суух шаардлагатайг мартаж болохгїй. Энэ їед хэсгїїдийн

хооронд холбоо харилцаа тогтооход бэрхшээл учирч болзошгїй.

8. "V" ХЭЛБЭР: Уламжлалт анги зохион байгуулалт нь / ширээгээ эгнїїлэн байрлуулсан / сургалтыг

идэвхтэй явуулахад тєдийлєн тусалж чаддаггїй билээ. Гэвч заримдаа сурагчдыг "анги хэлбэрээр"

зохион байгуулах шаардлага гардгийг їгїйсгэх аргагїй юм. Энэ їед та "V" хэлбэрийг сонгон авч

болно. "V" хэлбэрээр ширээ сандлаа байрлуулсан їед хїмїїсийн хоорондын зай харьцангуй бага

байх би тэднийг эгц урд талаас нь харах боломжтой.

Энэхїї хэлбэр нь уламжлалт анги зохион байгуулалт харьцуулахад сурагчид нэг нэгийгээ харах

боломжийг илїї олгодгоороо эгнээ хоорондын зайг тохируулах хийгээд мєн эгнээнїїд тєвєєс зайтай

байх боломжтойгоороо давуу юм.

9. УЛАМЖЛАЛТ АНГИЙН ХЭЛБЭР: Ширээ сандлыг эгнїїлэн, нэг ширээнд хос хосоор суух

боломжтой байхуйц засна. Эгнээ нь тэгш тоотой, хоорондуур нь хїн чєлєєтэй явахаар зайтай

байвал зїгээр. Ийнхїї тоо тэгш байвал урд эгнээний хос нь арын хостойгоо нийлж, сурагчид дєрєв

дєрвєєр ажиллах боломжтой болно.

10. ТАНХИМЫН ХЭЛБЭР: Энэ хэлбэр нь чєлєєт байдлыг /хєдєлгєєнийг/ хязгаарладагаараа

идэвхтэй сургалтанд сєрєг нєлєє їзїїлдэг хэдий ч одоо хїртэл хэрэглэгдсээр байгаа хэлбэрїїдийн нэг

юм. Хэрэв сандал нь хєдєлдєг бол тэдгээрийг ойрхон зайтай эгнїїлж, сурагчид нэг нэгийгээ харах

боломжтой "нум" хэлбэрээр байрлуулж болно.

Хэрэв суудал нь хєдєлгєєнгїй бэхлэгдсэн бол сурагчдыг аль болохуйц тєв рїїгээ ойр, тойрог

байдлаар суулгахыг хичээгээрэй. Танхим хичнээн том ч байсан та сурагчдыг аль болохоор хооронд

нь ойр суулгахыг чармайхын сацуу тэднийг хосоор ажиллуулах, идэвхтэй сургалтын їйл

ажиллагаанд татан оруулахад суудлын энэхїї хэлбэрээ ашиглавал зїгээр.

Нэр тогтоох 10 арга

Идэвхтэй сургалтын їед сурагч багшийн нэгэн адил субьектийн їїрэг гїйцэтгэдэг. Иймд сурагчдыг

нэрээр нь дуудах явдал чухал байдаг. Сурагчид ч бусдынхаа нэрийг тогтоох олон арга бий.

Заримдаа цээжилж, зарим тохиолдолд тоглоомын хэлбэрээр тогтоох г.м.

1. НЭР ТОГТООХ ДААЛГАВАР. Сурагчдаас аль болох олон нэр цээжлэхийг хїснэ. Їїний тул тухайн

сурагч бусдад єєрийгєє танилцуулаад, бас бусад хїмїїсийн нэр бичсэн хуудсыг харж, тэдний нэрийг

цээжлэнэ. Хэдэн минутын дараа їйл ажилагааг зогсоон, нэрийн хуудсыг нууж, ангийн хїїхдїїдийг

нэрлїїлнэ. 10 орчим минутанд ядаж 20 нэр цээжилсэн байвал зохино.

2. ГИНЖИН БАЙДЛААР НЭРИЙГ ЦЭЭЖЛЭХ: Эхний сурагч єєрийн нэрийг хэлнэ. Дараагийн

сурагч, тїрїїчийн сурагчийн нэрийг єєрийн нэрний хамт хэлнэ. Гурав дахь сурагч тїрїїчийн хоёр

хїний нэр ээр єєрийнхєє нэрийг нэмж хэлэх байдлаар нэрийн гинжин холбоо їїсгэнэ. Єєрєєр хэлбэл,

хамгийн сїїлийн хїн ангийн бїх сурагчийг нэрлэнэ. Мєн нэрэн дээр нь нєхєрсєг тодотгол нэмж

болно. Жишээ нь, хєдєлмєрч Пїрэв, азтай Туяа гэх мэт.

3. ЦАГААН ТОЛГОЙН ДАРААЛЛААР НЭРИЙГ ТОГТООХ:

Сурагчид нэрийнхээ эхний їсгийн цагаан толгой дахь дарааллаар эгнэн зогсч, хэн, хаана зогссоныг

сайтар ажиглан, бие биеийнхээ нэрийг нэрийг цээжлэн тогтооно.

4. НЭРИЙН БИНГО ТОГЛООМ: Сурагч єєрийнхєє нэрийг бусадтай солилцох замаар /єєрийнхєє

нэрийг хэлж хариуд нь єєр сурагчийн нэрийг мэдэж авч/, єгсєн карт дээр нэрсээ бєглєнє.

1 2 3

4 5 6

7 8 9

Энэ карт нь 3*3 байдлаар хийгдсэн байна. Олон суралцагчидтай ажиллаж байгаа їед 4*4, 5*5

байдлаар хийж болно. Ашиглаагїй нїдэнд /нэр бичээгїй/ "0" /тэг/ тавина. Хэсэг хугацаа єнгєрсний

дараа бїх нэрсийг тус бїрд нь жижиг цаасан дээр бичин, малгайд хийнэ. Дараа нь сурагчид ээлж

дараалан нэрээ сугалан хэлэхэд бусад нь /сонсч байгаа хїїхдїїд/ хэлсэн нэрийг карт дээр X /хэрээс/-

ээр тэмдэглэнэ. Энэхїї X-їїд ташраараа /хєндлєн, босоо, диагнал аль нь болно/ таармагц "Бинго"

гэж хашгирав.

Бат    

  Болд  

    Пїрэв

5. НЭРИЙН ХУУДСЫГ ХОЛИХ: Бїх хїний нэрийн суудлыг хураан авч холино. Хїн бїр аль нэг хїний

нэрийн хуудсыг авч, эзнийг нь олтлоо бусад хїнтэй нэрийг асуун, сурвалжилж, уг хуудсыг эзэнд нь

єгнє. Хїн бїр єєрийнхєє нэрийн хуудсыг бусдаас олж авснаар тоглоом єндєрлєнє.

6. ЦАГААН ТОЛГОЙН ДАРААЛЛААР БЇРТГЇЇЛЭХ:

Цагаан толгойн дарааллаас бїтсэн нїд бїхий том карт дээр сурагч бїр нэрээ тохирох нїдэнд /нэрийн

эхний їсгийн цагаан толгойн дарааллаар/ бичнэ. Эхлээд єєртэйгээ ижил їсгээр эхэлсэн нэртэй

хїїхдїїдийг олно. Дараа нь єєр їсгээр эхэлсэн нэрсээс сонгон цээжилж болно.

7. ХАЖУУГИЙНХАА ХЇНИЙ ТУХАЙ ЮУ МЭДЭХ ВЭ:

Сурагчдаас хэн нэгийг нь тойргийн голд зогсооно. Тэр сурагч єєр нэг сурагчийг цохон. "Чи хажуу

дахь хїїхдїїдийнхээ талаар юу мэдэх вэ" Нэрийг нь хэлнэ її" гэж хэлнэ. Хэрэв хэлж чадахгїй бол

тойргийн голд орж, тоглоом дахин їргэлжилнэ.

8. ЄЄРИЙГЄЄ ИЛЭРХИЙЛСЭН НЭРИЙН ХУУДАС БЇТЭЭХ:

Сурагч бїр нэрийн хуудсаа аль болохоор єєрийгєє илэрхийлсэн байдлаар бие даан хийнэ.

Тухайлбал:

гоё бичигтэй бол хичээнгїй бичгээр нэрээ бичсэн байж болно.

эсвэл єєрийн амьдралын уриа, зарчим

тєрсєн од, гариг эрхсийн тэмдэг

єєрийг нь тєлєєлж чадах амьтан

эсвэл дуртай зїйлийн нь шог зураг ч байж болно. Хийсэн таних тэмдгээ энгэртээ зїїгээд, бие

биентэйгээ танилцана.

9. НЭР ШИДЭЛЦЭХ: Суралцах тойргоор зогсоосны дараа эхний сурагч нэрээ хэлж, хэн нэг рїї нь

бємбєг шиднэ. Бємбєг авсан сурагч, бємбєг шидсэн сурагчийн нэрийг давтан хэлээд, єєрийнхєє

нэрийг хэлж, єєрийнхєє нэрийг хэлж, єєр нэгэн рїї бємбєгєє дамжуулах байдлаар їргэлжилнэ.

10.ТАНЫ НЭРИЙН ОНЦЛОГ ЮУ ВЭ? Сурагч бїр єєрийн нэрний талаар ярина.

Нэрнийх нь юу нь таалагддаг

Юу эс таалагддаг талаар

Аав, ээж нь яагаад ийм нэр єгєх болсон

Энэ нэр ямар гаралтай /монгол, тєвд, санскрит гэх мэт/

Найзууд нь товчилж хэрхэн дууддаг гэх мэтээр нэрээ тайлбарлана.

Сурагчдын хїсэл сонирхлыг илрїїлэх 10 асуулт

Сурагчдын хэрэгцээ, хїсэл сонирхлыг илрїїлэх олон арга бий. Хэрэв та сурагчдынхаасаа сонирхол,

хэрэгцээг їнэхээр илрїїлж чадвал хичээлээ заах арга хэлбэрээ зєв сонгох боломж олдоно. Їїний тулд

та дараах асуултуудыг ашиглаж болно.

1. Та яагаад энэ ангид сууж байгаа юм бэ? Та энд яах гэж ирсэн бэ?

2. Энэ хичээлтэй холбоотой ямар асуудал таны сонирхлыг татаж байна вэ?

3. Ямар мэдээлэл авах, юу чаддаг болох Зорилгоор та энэ хичээлийг їзэх гэж байна вэ?

4. Ямар мэдээлэл Зєвлємж, чадвар танд хэрэггїй, илїїц зїйл шиг санагддаж байна вэ?

5. Энэ хичээлээсээ ямар зїйлийг та хасах хэрэгтэй гэж їзэж байна вэ? Тїїнээсээ хамгийн гол

нэг зїйлийг хэлнэ її.

6. Энэ хичээлийг їзэх хїсэл сонирхол чинь юу вэ? Таны санааг юу зовоож байна вэ?

7. Энэ хичээл таны хэрэгцээ шаардлагад нийцэж байна уу?

8. Та ямар мэдлэг чадвар, дадлыг эзэмших хэрэгтэй гэж бодож байна вэ?

9. Энэ хичээлээс таны хїлээж буй зїйл юу вэ?

10. Ємнє їзэж байсан хичээлээс энэ сэдвийн талаар та юу мэдэж авсан бэ?

Идэвхитэй оролцож сурах 10 арга

Сурагчдын оролцоогїйгээр идэвхитэй сургалтын тухай ярихын ч хэрэггїй юм. Хэлэлцїїлэг явуулах,

сурагчдаас хариулт авах /тасралтгїй/ олон арга бий. Эдгээрийн зарим нь цагийн нєєц

хязгаарлагдмал байгаа їед, зарим нь цаг хугацаа хїрэлцээтэй їед хэрэглэхэд тохиромжтой. Та аль

болохоор нєхцєл байдалдаа тохируулан, оновчтой сонгож, заримыг нь хооронд нь хослуулан

хэрэглээрэй.

1. НЭЭЛТТЭЙ ХЭЛЭЛЦЇЇЛЭГ: Суралцах дунд нээлттэй асуулт тавьснаар энэ їйл ажиллагаа эхэлнэ.

Асуултанд илэн далангїй чин сэтгэлээсээ хариулахыг шаарддагаараа энэ арга нь сонирхол татдаг

юм. Хэрэв та хэлэлцїїлэг сунжрах вий гэж санаа зовж байвал, "Би 4-5 сурагчаас дараах зїйлийг

асуух гэж байна" г.м-ээр урьдчилан анхааруулж болно. Сурагчдыг ярилцлагандаа идэвхтэй

оролцуулахын тулд "Миний асуултанд хариулах хїїхдїїд гараа єргєнє її", "Миний асуултанд та

нарын хэд нь хариулах гэж байна" г.м-ийн асуултыг тавих хэрэгтэй. Олон сурагч гараа єргєсний

дараа хэн нэгийг нь цохон яриулж болно.

2. КАРТААР ХАРИУЛАХ: Шифртэй карт тарааж єгєєд, нэргїй хариулт авахыг хїснэ. Картаар

хариулах нь цаг хэмнээд зогсохгїй, сурагч єєрийн санал бодлыг ичиж зоволгїйгээр чєлєєтэй

илэрхийлэх боломжийг олгодгоороо давуу юм.

3. САНАЛ ХУРААХ: Богино хэмжээний шуурхай шалгалтын нэгэн хэлбэр болох энэ арга нь

сурагчидтай эргэх холбоог аль болох тїргэн тогтоож, зєв ойлгосон эсэхийг нь хурдан шалгах

шаардлагатай їед хэрэглэхэд нэн тохиромжтой. Энэ нь тарааж єгсєн тусгай хуудсан дээр зєв

хариултыг бєглєх, эсвэл тохируулах хэлбэртэй байж болно. Мєн хариултыг амаар авч ч болно. Энэ

аргыг бас чухал мэдээ, тоо баримтыг тїргэн тогтоолгох зорилгоор хэрэглэж болно. Хэрэв та

бичгээр шалгах хэлбэрийг ашиглавал, сурагчдыг аль болохоор хурдан хариулах нєхцлєєр хангасан

байх ёстой. Їїний тулд таны зохиосон бєглєх хуудас цєєн, оновчтой асуултад товч тодорхой

хариулт єгєхєєр хийгдсэн байх шаардлагатай. Харин аман хэлбэрээр шалгах гэж байгаа їед

хариултаа хуруугаараа тєлєєлїїлэн їзїїлэх, эсвэл хариулсан хуудсаа харуулахыг анхааруулаарай.

4. ЖИЖИГ ХЭСГЭЭР ХЭЛЭЛЦЭХ: Нэг жижиг хэсэг нь 3 ба тїїнээс олон суралцагчдаас бїрдэх

бєгєєд мэдээллийг тэмдэглэж, хамтран ажиллана. Асуудлыг хэлэлцэх хїрэлцээтэй цагтай їедээ та

жижиг хэсгийн хэлэлцїїлгийг ашиглах хэрэгтэй. Энэ нь суралцагч бїр идэвхтэй оролцож сурах гол

аргуудын нэг юм.

5. ХОЁУЛ ХАМТАРЧ СУРАЛЦАХ: Суралцагчдыг хос хосоор нь хувиариалан, тухайн даалгавар

дээр ажиллах, гол асуултын дагуу хэлэлцэх заавар єгнє. Энэ аргыг та жижиг хэсгээр хэлэлцэх

хангалттай цаг байхгїй боловч хїн бїрийг татан оролцуулахыг хїссэн їедээ хэрэглээрэй. Энэхїї

хосоор ажиллаж буй хэсэг нь том хэсэгтэй харьцуулахад сурагчдын хоорондын харилцааг

урамшуулж хєгжїїлэх, цогц їйл ажиллагаа явуулах їїднээс харвал хэсгийн зохион байгуулалтын

оновчтой хэлбэр юм.

6. ШУУРХАЙ ЯРИЛЦЛАГА: Сурагч бїрээс товч хариулт авах їндсэн асуулт тавина. Сурагч бїрийн

санаа бодлыг тїргэн сонсох шаардлагатай їед энэ аргыг хэрэглэнэ. Єгїїлбэрийг эхэлж орхиод,

сурагчдаар санааг гїйцээлгэж болно. Жишээ нь, "Удирдлагыг їр дїнтэй болгоход нєлєєлєх нэгэн

хїчин зїйл бол ..." гэсэн эхлэлийг сурагчид гїйцээн, дор бїрдээ хариулна. Бусдын хариултыг

давтахаас аль болох зайлсхийхийг хичээх хэрэгтэй. Иймд та сурагч бїрд ярилцлаганд шинэ санаа

нэмэрлэхїйц асуулт тавьж єдєєх хэрэгтэй.

7. САМБАРТ ГАРАХ: Цєєн тооны сурагч ангийнхныхаа ємнє гарч, єєрсдийн їзэл бодлыг

танилцуулна. Чингэхдээ мэдээллийн самбар ашиглаж болно. Їїнийг тодорхой тооны оролцогчдоос

санал цулглуулах замаар бїтээнэ. Самбарыг ерєнхийлєн дїгнэх цагийн нєєцтэй, єєрийнхєє

асуултанд нухацтай хариулт авах боломжтой їед ашиглана. Сурагчдын оролцоог нэмэгдїїлэхийн

тулд самбарт мэдээлэл хийж байгаа хэсгийг байнга солих хэрэгтэй.

8. ДАВХАР ТОЙРГООР ЯРИЛЦАХ: Сурагчдыг хоёр хэсэгт хуваан, давхар тойргоор суулгана.

Дотор талын тойрогт суусан сурагчид асуудлыг хэлэлцэн, гадна талын тойргийн сурагчид

ярилцлагыг анхааралтай сонсоно. Дараагийн ээлжинд гадна талын тойрогт сууж байсан сурагчид

дотор талын тойрогт шилжин сууж, ярилцлага дахин їргэлжилнэ. Эл аргыг хэрэглэснээр

ярилцлагыг нийтийг хамарсан байдлаар єрнїїлэх боломжтой. Энэ нь хэдийгээр цаг їрдэг ч гэсэн

том ба жижиг хэсгийн хэлэлцїїлгийг холбож єгдгєєрєє ач холбогдолтой аргын нэг юм.

9. ТОГЛООМ ТОГЛУУЛАХ: Сурагчдын їзэл бодол, мэдлэг, чадварыг илрїїлэх сонирхолтой їйл

ажиллагаа, хєгжєєнт тоглоомыг ашиглаж болох юм. Гагцхїї тоглоомууд нь тэднийг идэвхжїїлж, їйл

ажиллагаанд татан оруулахуйц байх ёстой.

10. ДАРААГИЙНХАА ХЇНИЙГ ЯРИАНД УРИХ: Їзэл бодол, саналаа хуваалцахыг хїссэн сурагчийг

гараа єргєхийг хїснэ. Гар єргєсєн сурагчдаас хэн нэгийг нь урьж яриулна. Їг хэлсэн сурагч,

дараагийнхаа хїнийг ярианд урих байдлаар энэ їйл ажиллагаа їргэлжлэх юм. Энэ аргыг ярилцлага

ба їйл ажиллагаа нь хїїхдийн сонирхлыг їнэхээр татаж чадна гэдэгт итгэлтэй байгаа їедээ, мєн

хїїхдїїдийг їйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцуулахыг хїссэн їедээ хэрэглээрэй.

Хамтран сурч буй хїмїїст єгєх 10 Зєвлєгєє

Идэвхтэй сургалтын хамгийн їр дїнтэй аргуудын аргуудын нэг нь ангийн сурагчдыг хос хосоор нь

ажиллуулах явдал юм. Хосууд богино хугацаанд биелїїлэх бага хэмжээний даалгаврууд, эсвэл

нилээд их цаг зарцуулах даалгарыг хийнэ. Та їйл ажиллагааны зохих шатанд нь хосуудад дараах

зєвлєгєєг єгєєрэй.

1. УНШ: Бие биенийхээ бичсэн зїйлийг унш, шїїмжил хяна.

2. ЯРИЛЦ: Уншсан зїйл болон їзсэн киноныхоо талаар хоорондоо ярилц.

3. ХЭЛЭЛЦ: Бие биенийхээ бичсэн товч тэмдэглэлийг уншиж, хэлэлц.

4. АСУУЛТ ТАВЬ: Уншихаар товлосон Зїйлийнхээ талаар бие биендээ асуулт тавь.

5. ДАВТ: Бие биенийхээ ярьсан зїйлийг давт.

6. ХЯНАН ЗАСВАРЛА: Ярилцлагын удирдаж байгаа багшид тавих асуултаа дахин хянаж оновчтой

болго.

7. АНАЛИЗ ХИЙ: Асуудлын тохироо нєхцєл, дасгал, туршилт ажилд хамтран анализ хий.

8. ШАЛГА: Бие биенийгээ шалга.

9. ХАРИУЛ: Багшийн тавьсан асуултад хариул

10. ХАРЬЦУУЛ: Хичээл дээр тэмдэглэсэн зїйлээ харьцуул.

Хариултын карт ашиглах 10 тохиолдол

Энэ нь хэлэлцїїлэг явуулдаг энгийн аргуудын нэг юм. Тусгай дугаартай зарт дээр, сурагчдаар

хариулт бичїїлнэ /гэхдээ нэг хїн нэг л хариу бичнэ/. Энэхїї карт нь хариулт бичиж буй хїнээс

нухацтай тунгаан бодохыг шаардсан байхаас гадна нийтийг хамарсан хэлэлцїїлэгт сурагчдыг

идэвхтэй оролцоход нь тїлхэц їзїїлэхїйц байх ёстой.

Сурагчдыг хариулж дууссаны дараа картуудыг холиод, дахин тараана. Харин хэнээс ирсэн, хэн

хариулсан карт болохыг нэг ч сурагч мэдэх ёсгїй. Ийнхїї сурагч бїр бусдынхаа бичсэн зїйлтэй

таниїлцах болно. Энэ аргыг хэрэглэж байхдаа дараах зїйлд анхаараарай.

1. Гол їйл явдлын талаар АСУУЛТ тавих

2. Багшийн тавьсан асуултанд ХАРИУЛАХ

3. Сурагч бїр тухайн їйл ажиллагаанд оролцох хїсэл, СОНИРХОЛ ХЭРЭГЦЭЭТЭЙ байх

4. Єгєгдсєн асуудлын талаар ШИЙДЭЛ гаргах

5. Гол ухагдахуун, нэр томъёо ТОДОРХОЙЛОЛТ тайлбарла

6. Сурагчын ИЛТГЭЛ ЇНЭМШИЛ хувийн БАЙР СУУРИЙГ мэдрэх

7.Сурагчдын зєв гэж їзэж байгаа їндсэн асуудлын талаар БАРИМТТАЙ байх

8. Туршилт ба судалгааны тєсєл дээр їндэслэсэн ТААМАГЛАЛТАЙ байх

9. Сурагчдын саналыг СОНСОХЫГ ЭРХЭМЛЭХ

10. Сурагчдын сайн мэдээ ЗЇЙР ЇГ уриа-лоозонг хэрэглээ

Лекцийг сайжруулах 10 зєвлєгєє

Лекц нь цаг их шаарддаг болоч тєдийлєн амжилтанд хїрдэггїй аргын нэг юм. Тэгээд ч сургалтыг

идэвхтэй явуулахад тусалж чаддаггїй гэдгийг олон багш нар хїлээн зєвшєєрсєн байдаг. Иймд

лекцээ їр дїнтэй болгохын тулд та:

Сонирхолтой болгох

Дээд зэргээр ойлгомжтой, суралцагчдад хэрэгтэй болгох

Суралцагчдыг лекцэндээ татан оролцуулах

Танилцуулсан зїйлээ бататгах зэрэгт хїрэх хэд хэдэн арга зам байдаг.

Сонирхлыг бий болгох

1. Сонирхолтой тїїх, їзїїлэн, сургалтын материал дээр ярилцах замаар эхлэх. Лекцийн сэдэвтэй

холбоотой шог яриа, зохиомол тїїх, шог зураг, график ашиглаж болно. Эдгээр нь сонсогчдын

анхаарлыг татахуйц байх шаардлагатай.

2. Асуудлаар эхлэх. Лекцийн агуулгыг бїрэн хамарсан асуудлыг дэвшїїлж, олон талаас нь задлан

тайлбарлах

3. Сорих асуултаар эхлэх. Хэрэв сурагчид тань тухайн сэдвээр жаахан ч болтугай суурь мэдлэгтэй

бол тэдэнд асуулт тавих замаар эхэлж болно. Таны асуултад хариулахын тулд сурагчид лекцийг

чинь идэвхтэй сонсоно.

Ойлгомжтой, хэрэгцээтэй болгох

4. Лекцийн сэдэв ба дэд сэдэв. Лекц нь сэдэв, дэд сэдвїїдээс бїрдсэн байна. Лекцийн сэдэв нь

тїїний гол санааг оновчтой илэрхийлсэн, товч тодорхой байх шаардлагатай. Энэхїї сэдэв, дэд сэдэв

нь сурагчдад сонссон зїйлээ сэргээн санахад нь туслах ач холбогдолтой.

5. Ижил тєстэй зїйлтэй харьцуулж, жишээ татах. Лекцийнхээ гол санааг амьдралын жишээгээр

тайлбарлах хэрэгтэй. Боломжтой бол, уншиж байгаа лекцээ сурагчдын мэдлэг, туршлагатай

харьцуулан тайлбарлаарай.

6. Їзїїлэн, сургалтын хэрэгсэл ашиглах. Лекцийн гол санааг товч томъёолсон зурмал їзїїлэн

/сурагчид харах боломжтой том/ , слайден їзїїлэн, тарааж єгєх материал гах мэтийн сургалтын

хэрэглэгдэхїїнийг ашиглах хэрэгтэй. Та эдгээр зїйлсээ лекцээ уншиж байх явцдаа шаардлагатай

їед харуулаарай.

Сурагчдыг лекцэнд татан оролцуулах

7. Сурагчдад ярилцах боломж олго. Лекцээ тїр таслаад, сурагчдаас, танилцуулсан ухагдахуун,

ойлголтуудын талаар жишээ татаж, асуултад харицлахыг хїсээрэй.

8. Їйл ажиллагааг идэвхжїїлэх. Лекцээ тїр таслаад, сурагчдаас, танилцуулсан ухагдахуун,

ойлголтуудын талаар жишээ татаж асуултад хариулахыг хїсээрэй.

Лекцээ бататгах

9. Асуудал шийдвэрлїїлэх. Сурагдад лекцээр сонссон мэдээлэл дээрээ тулгуурлан шийдэх асуудал

дэвшїїлж асуулт тавьж болно.

10. Сурагчдын єєрийн хяналт. Сурагчдаас лекцийн агуулгыг хэр ойлгосноо тэдэнд єгсєн єєрийгєє

сорих тестийн тусламжтайгаар хянаж, дахин бататгахыг хїсээрэй.

Хэсэг бїрдїїлэх 10 арга

Идэвхтэй сургалтын нэгэн чухал сэжим нь жижиг хэсгийг зохион байгуулахад оршдог. Хэсгийг аль

болох богино хугацаанд, їр ашигтай байдлаар бїрдїїлэхийг чармайх хэрэгтэй. Хийх гэж буй їйл

ажиллагааны зорилгоос хамааран хэсгийн бїрэлдэхїїн, хэмжээ янз бїр байна. Дараах аргууд нь

хэсгийн бїрэлдэхїїн, хэмжээ янз бїр байна. Дараах аргууд нь хэсгийг бїрдїїлэх, хэсгийн гишїїдийн

тоог тогтоох сонирхолтой хувилбар болж чадна гэдэгт найдаж байна.

1. ХЭСГИЙН КАРТ: Тухайн їйл ажиллагаанд хичнээн хїн оролцох, хэдэн хэсгээр ажиллахыг багш

тогтооно. Жишээ нь, 20 сурагчтайнэг анги байлаа гэхэд 5 сурагчтай 4 хэсэг, 4 сурагчтай 5 хэсэг

эсвэл 2 ажиглагчтай. 3 сурагчтай 6 хэсэг ажиллаж болно. Хэсгїїдийн таних тэмдгийг янз бїрийн

зїйлээр хийж болно.

Єнгєєр /улаан, хєх, ногоон, шар-4 хэсэг/ ялгах

Энгэрийн тавих тэмдгээр /арслан, мич, бар, анааш, зааны зурагтай таних тэмдэг зїїсэн байх

жишээтэй/ ялгав.

Тоогоор /нэгээс зургаа хїртэл тоолуулан, ижил тоотой хїмїїс нэг хэсэг болох/ ялгах гэх мэт.

Эдгээр таних тэмдэг нь сурагч бїрд байх нь ойлгомжтой. Бас сурагчдад тараасан материал дотор

тухайн таних тэмдэг бїхий карт байж олно.

Ийнхїї хэсгийг бїрдїїлэх бэлтгэл хангагдсагц сурагчдаас ямар хэсэгт орохоо мэдээд, хэсгийнхээ

бусад гишїїдтэй нэгдэн, нэг газар цуглахыг хїснэ. Сурагчид хэсгээ хурдан бїрдїїлвэл цаг намнэнэ.

Цаг хэмнэх зорилгоор, хэсгийн гишїїдийн цугларах газар тухайн хэсгийн таних тэмдгийг

байрлуулж болно.

2. ЭВЛЇЇЛЭГ: Хїїхдийн тоглоомын їзориулалттай эвлїїлдэг зураг /жишээ нь 6 хэсгээс бїрдсэн/

ашиглаж болно. Эсвэл та єєрєє сэтгїїлээс зурагнууд хайчлан авч, хатуу цаасан дээр наагаад,

дараань хїссэн загвар, хэмжээ, ширхгээр хайчлаарай. Хэдэн хїнтэй, хичнээн хэсэг бїрдїїлэхээс

хамааран эвлїїлэгнийхээ тоог сонгоно. Хайчилсан эвлїїлгийн хэсгїїдийг хооронд холиод нэг

сурагчид нэгийг єгнє. Хэсгийг бїрдїїлэх ажил бэлэн болмогц та сурагчдаас єєрт оногдсон хэсгийг

эвлїїлж, хэсгээ бїрдїїлэхийг хїсээрэй.

3. АЛДАР ЦУУТАЙ АНД НЄХЄД, ГЭР БЇЛИЙНХНИЙГ БОЛОХ: Эх орны ба хїн тєрєлхтний

иргэншлийн тїїх тухайн нийгмийн улстєр, соёлын амьдралд нэр алдраа дуурсган, їлдээсэн алдарт

хїмїїсийн гэр бїлийнхэн, анд нєхдийн нэрсийг бичих замаар хэсгийг бїрдїїлж болно. Тэдгээр нэр

хїндтэй хїмїїсийн нэрийн тоо, сурагчдын тоотой тохирч байх ёстой. Єєрєєр хэлбэл, карт бїр дээр

нэгэн алдартны нэрийг / эсвэл тїїний анд нєхєр, гэр бїлийн гишїїний/ бичиж, дараа нь картуудыг

хооронд нь холиод, сурагч бїрд нэг ширхгийг єгнє. Хэсгїїдийг бїрдїїлэхэд бэлэн болмогц сурагчдаас

єєрсдийн "гэр бїлийн гишїїд", "анд нєхєд"-ийг олохыг хїснэ. Хамгийн тїрїїнд бїрдсэн хэсэгт баяр

хїргэх хэрэгтэй.

4. НЭРИЙН ХУУДАС: Хэсгїїдийг бїрдїїлэхэд янз бїрийн хэлбэр дїрстэй, єнгє єнгийн нэрийн хуудсыг

ашиглаж болно. Єєрєєр хэлбэл, нэг янзын хэлбэр дїрстэй /эсвэл ижил єнгєтэй/ нэрийн хуудастай

хїмїїс нэг хэсэгт орох юм.

5. ТЄРСЄН ЄДЄР: Сурагчдыг тєрсєн єдрийнх нь дарааллаар нэг эгнээнд жагсаагаад, дараа н

жижиг хэсгїїдэд хувааж болно. Харин олон хїнтэй, том хэсэг бїрдїїлэх шаардлагатай бол тєрсєн

сарыг ашиглаж болно. Жишээ нь 150 сурагчийг гурван хэсэгт хуваах шаардлагатай болвол, 1-4-р

сард тєрсєн, 5-8-р сард тєрсєн, 9-12-р сард тєрсєн сурагчид нэг хэсэг болох гэх мэт.

6. ХЄЗЄР: Хэсгийг бїрдїїлэхэд хєзєр ашиглаж болно. Жишээ нь, 4 хїнтэй 4 хэсэг бїрдїїлэхэд хєзрийн

боол, хатан, ноён, тамгыг хэрэглэх г.м. Олон гишїїнтэй, том хэсэг бїрдїїлэх бол хєзрийнхєє тоог

нэмж ашиглаарай. Хєзрєє хольж, хїн бїрд нэгийг єгсний дараа сурагчдыг єєрийн хэсэгт /ижил

хєзєр авсан хїмїїстэй/ очиж нэгдэхийг хїснэ.

7.ДУГААР СУГАЛАХ: Хэдэн хїнтэй, хэдэн хэсэг ажиллах шаардлагатай байгаагаас хамааран,

хэсэг ба хїнийхээ тоонд тохируулан дугаарлаж, хуйлсан жижиг цааснуудыг хайрцганд хийж

холино. Дараа нь сурагчдаар сугалуулж, аль хэсэгт орсныг нь асууна. Жишээ нь, тус бїрдээ 4

хїнтэй 4 хэсэг бїрдїїлэх болвол 1-4 хїртэл дугаарласан 16 ширхэг жижиг цаас хэрэгэх юм.

8.ЧИХРИЙН ЄНГЄ: Сурагчдад янз бїрийн єнгєтэй, эсвэл янз бїрийн тєрлийн чихэр тарааж єгнє.

Гэхдээ чихрийн єнгє ба хэлбэр хичнээн янз байх нь хэдэн хэсэг бїрдїїлэх хэргэцээтэй холботой.

Жишээ нь, гаа, лимон, гїзээлзгэнэ, чємєгтэй чихэр тараан 4 хэсэг бїрдїїлж болно.

9.НЭГЭН ТЄРЛИЙН ЗЇЙЛИЙГ СОНГОХ: Сурагчдаар ижил тєрлийн тоглоом сонгуулах замаар

хэсгийг бїрдїїлж болно. Жишээ нь, машин, онгоц, завь, галт тэрэг сонгосон хїїхдїїд нэг хэсэг болно.

Учир нь эдгээр нь тээврийн хэрэгсэл гэсэн тєрєлд хамаарч байна. Ийнхїї сурагч бїр хайрцагнаас

тоглоом сугалж, єєртэйгєє ижил тєрлийн тоглоом сугалсан хїїхдїїдтэй нэгэн хэсэг болно.

10.ТАРААХ МАТЕРИАЛ АШИГЛАХ: Хичээл дээр ашиглах зорилгоор сурагчдад тарааж єгсєн

материалуудыг янз бїрийн єнгєтэй бичгийн їдээсээр хавчсан, эсвэл єєр єєр єнгийн цаасан дээр

бичсэн, /єєр їдээс, хавтас, єнгє бїхий/ тараах материал авснаасаа хамааран тухайн хэсэгт нэгдэх

байдлаар хэсгийг бїрдїїлж болно.

Хэсгийн ахлагчийг сонгох болон хэсгийн гишїїдэд ажил їїргийн хуваарь оногдуулах 10

хувилбар

Хэсгийн зохион байгуулалтаар їр дїнтэй ажиллахын тулд хэсгийн гишїїн бїрийн хийх ёстой ажил

тодорхой байх ёстой. Иймд та хэсгийн ахлагч, туслах ажилтан цаг баригч, тэмдэглэл хєтлєгч,

илтгэгэч, їйл явцыг ажиглагч болон сурах материал хариуцсан зохион байгуулагчийг ажилд нь

даруй томилох хэрэгтэй. Та сурагчдыг дээрх ажилд аль болохоор саналаар нь хуваарилахыг

хичээгээрэй. Та дараах хувилбараас сонгон ашиглаж болно:

1. ЦАГААН ТОЛГОЙН ДАРААЛЛААР ТОМИЛОХ:

Хэсгийн сурагчдын нэрсийн цагаан толгойн дарааллыг ашиглан, дээр дурьдсан ажил їїргийн

хуваарийг оногдуулна. Удаан хугацаагаар хамтран ажиллах хэсэгт дээрх їїргийг хэсэг хугацааны

дараа сольж хэрэглэж болно.

2. ТЄРСЄН ЄДРИЙГ АШИГЛАН ТОМИЛОХ: Сурагчдын тєрсєн єдрийн дарааллыг ашиглан дээрх

їїргийг хуваарилж болно. Удаан хугацаагаар хамтран ажиллах хэсэгт дурьдсан їїргийг тодорхой

хугацааны дараа сольж хэрэглэнэ.

3. СУГАЛААНЫ ДУГААР: Хэсгийн гишїїдийг дэс дараагаар тоолуулна. Дараа нь жижиг

цааснуудыг дугаарлан, малгай дотор хийж холиод, хэсгийн гишїїдээр сугалуулна. Энэхїї сугалсан

дугаар нь гїйцэтгэх ёстой ажлынх нь дугаартай тохирч байх шаардлагатай:

4. СУГАЛААНЫ ЄНГЄ: Дээр дурьдсан їїрэгт ажилд харгалзах ямар нэг єнгийг сонгож болно.

5. ХУВЦАСНЫ ТЄРЄЛ: Дурьдсан їїрэгт ажлуудыг тодорхой тєрлийн хувцас, эдлэлээс сонгох

замаар хуваарилна. Жишээ нь, нїдний шил, мєнгєн эдлэл, цамц, ботинк гэх мэт.

6. САНАЛ ЄГЄХ: Хэсгийн гишїїдийг ажил хїлээн авах хїний тєлєє саналаа єгєхийг хїснэ. Саналаа

єгч байгаа хїн рїї хэсгийн гишїїд хуруугаараа зэрэг дохиж болно. Єєрєєр хэлбэл, тухайн їїрэгт

ажлыг нэрлэхэд хамгийн олон хїний санал авсан хїн уг ажлыг авах жишээтэй.

7. САНАМСАРГЇЙ ТОМИЛОХ: Хэсгийн гишїїдээсгэрийнхээ утасны дугаарын сїїлийн 4 нэгжийн

/тооны/ нийлбэрийг хэлэхийг хїснэ. Жишээ нь, 9999 гэсэн дугаар байвал 36 г.м. Дараа нь багш, 1-

36 хїртэлх тооноос аль нэгийг нь хэлнэ. Ингээд хэсгийн гишїїдийн хэнийх нь хэлсэн тоо багшийн

хэлсэн тоотой ойр байна тэр хїнээр тухайн їїрэгт ажлыг гїйцэтгїїлнэ.

8. ДУРТАЙ АМЬТНЫ НЬ НЭРИЙГ АШИГЛАХ:Эхлээд хэсгийн сурагчдаар дуртай гэрийн тэжээмэл

амьтныг нь нэрлїїлнэ. Дараа нь хамгийн олон сурагчийн санал авсан амьтны нэрийг 1,

дараагийнхийг нь 2 г.м-ээр дугаарлана. Энэхїї дугаарт тохирох амьтны нэрэнд тухайн їїрэгт ажлыг

харгалзуулж, сурагчдаар сугалуулах замаар уг ажилд томилж болно.

9. АМ БЇЛИЙН ТООГ ХАРГАЛЗАХ: Хамгийн олон, хамгийн цаахан ах, эгч, дїїтэй хїн нь тухайн

ажилд томилогдох замаар хуваарлигдана.

10. ОРОХЫН ЄМНЄ ХУВИАРИЛСАН БАЙХ: Хичээл эхлэхийн ємнє, дээр дурьдсан хэсгийн ахлагч

ба гишїїний албан тушаалын нэрийг тусгай цаасан дээр бичин, хэсэг бїрийн ажиллах газарт,

тэдний нэрийн хуудас, сандал, ширээ эсвэл тараах материал дээр байрлуулна. Гэхдээ, хэсэг бїрийн

нэг гишїїн єєр хэсгийн нэг гишїїнтэй ижил тєрлийн їїрэг гїйцэтгэнэ гэдгийг /єєрєєр хэлбэл, хэсэг бїр

нэг ахлагч, нэг тэмдэглэл хєтлєгчтэй байх г.м/ бодолцсон байх хэрэгтэй. Энэхїї бичигтэй цаас

таарсан суралцагч /тараах материалаас, эсвэл сууж буй сандалнаасаа г.м/ хэсгийн гишїїний

тухайн їїрэгт ажлыг гїйцэтгэнэ.

Хэлэлцїїлэг явуулахад шаардлагатай 10 Зєвлєгєє

Хэлэлцїїлгийн їед таны гїйцэтгэх гол їїрэг бол суралцагсдын саналыг бїрэн авах, сурагчдад туслах

явдал юм. Та єєрийн саналыг сурагчдыг ярьж дууссаны дараа хэлэх хэрэгтэй. Хэлэлцїїлэг явуулж

байхдаа та дараах зєвлємжийг ашиглаж болно:

1. ТОВЧИЛСХИЙН ХЭЛЭХ : Нэг сурагч ямар нэгэн зїйлийг хэлсний дараа єєр нэг нь тїїний юу

хэлснийг єєрийнхєє ойлгосноор товчлон хэлнэ.

Жишээ: Ярилцлагын явцад ярилцлага єгч буй хїнээс хаана амьдардагийг нь асуухдаа тун

болгоомжтой хандах хэрэгтэй гэж та хэллээ. Учир нь энэ нь хїмїїсийн арьс єнгє, їндэс угсааны

ялгааг хєндєж болзошгїй эгзэгтэй асуулт юм байна. Та бас, компаний єргєдлийн маягт дээр

ярилцлага єгєгчийн хаягийг асуусан байвал зїгээр гэсэн санааг дурдлаа.

2. Шалга: Оролцогчдын мэдээллээс авсан ойлголтоо /зєв, буруу ойлгосон эсэхээ/ шалгаж мєн

тэднээс тухайн зїйлийг ямар утгаар хэлснийг нь тодруулж асуу.

Жишээ нь: Энэ тєлєвлєгєє бодитой биш гэж та хэлсэн її? ТАны чухам юу гэж хэлснийг би сайн

ойлгохгїй байна . Та бидэнд дахин нэг хэлэхгїй юї?

3. МАГТ: Сонирхолтой мєртлєє нухацтай тайлбарыг хослуулан хэрэглэ.

Жишээ нь: Энэ их сайхан санаа байна. Бидний сонирхлыг татсан нь їнэхээр сайшаалтай.

4. САЙЖРУУЛ: Сурагч бїрийн хэлэлцїїлэгт оруулах хувь нэмрийг /санал гаргах, жишээ хэлэх,

асуудалд єєр байр сууринаас хандах / урамшуулж, дэмж. Энэ ажиллагааг улам сайжруул.

5. ЭРЧИМЖЇЇЛ: Хэлэлцїїлгийг аль болох сунжруулахгїй байх, сурагчдын хариултыг тїргэн авах,

ярилцаж буй сэдэвтэй холбоотой шог, хошин яриа ашиглах, єєр олон санал гаргуулахын тулд

сурагчдыг єдєєх.

Жишээ нь : Єє, энэ хэсэгт чинь дэндїї даруухан хїмїїс нь цугларчихсан юм биш биз дээ. Хїчээ

сорьцгооно шїї. Дараагийн хоёр минутанд, танай салбарынхны хамтын ажиллагааг нэмэгдїїлж

болох хир олон арга зам байгааг бодож олцгооё.

6. ЇЛ ЗЄВШЄЄР: Хэлэлцїїлгийн сэдвээс хэт хазайсан саналыг бїї дэмж.

Жишээ нь: Таны чухам юу хэлэх гээд байгааг би нэг л сайн ойлгохгїй байна. Авив, Болдоос єєрєєр

хариулах хїн байна уу?

7. ЗУУЧИЛЖ ХОЛБО: Сурагчдын гаргасан эрс тэс ялгаатай санал бодлыг єєр хооронд нь жишин,

аль болох уйлдаа холбоотой авч, їзэн, хурцадмал уур амьсгалыг намжаа.

Жишээ: Сїрэн, Хулан нарын саналд бие биеийгээ илт їгїйсгэсэн, зєрчилтэй зїйл байхгїй, харин

тухайн асуудлыг хоёр єєр талаас нь л авч їзсэнн байна гэж би бодож байна.

8. ХАМТАРЧ АЖИЛЛА: Сурагчдад нэг нэгэнтэйгээ нєхєрсгєєр хамтран ажиллахыг сануул.

Жишээ: Та бихэн Болд, Чимэг нарын тайлбараас цагаа хэрхэн зохицуулах нь аливаха хїний хувийн

зорилгод чухал байр суурь эзэлдэг болохыг ойлгож авсан байх. Цагаа илїї їр дїнтэй єнгєрєєхийн

тулд та єдєр тутмын їйл ажиллагаанд тулгуурласан зорилтуудаа зєв тодорхойлж чаддаг байх

хэрэгтэй.

9. ЄЄРЧИЛ: Оролцоонд сургах єєр аргуудаас сонгон хэрэглэхийг хичээ. Нэг янзын аргыг дахин

давтан хэрэглэхээс зайлсхий Ярилцлагын гол санааг дїгнээд, хэсгїїдийн їйл ажиллагааг єєрчил.

Жишээ: Та сурагчдаа хэсгээр ажиллуулж байтал, хэн нэг нь тїрїїчийн хийж байсан ажлаасаа

залхсан янзтай илт идэвхгїй оролцвол хэсгїїдийн бїрэлдхїїнийг єєрчилж, тухайн сурагчийг єєр

хэсэгт шилжїїлэн, арай єєр хэлбэрийн даалгавар єгч ажиллуулж болох юм .

10. ДЇГНЭ: Та хэлэлцїїлгийн явцад товч тэмдэглэл хєтєлсєн байх хэрэгтэй. Энэхїї тэмдэглэлээ

ашиглан, энэ удаагийн хэлэлцїїлгийг мэргэжлийн багш хїний хувьд дїгнэ.

Жишээ: Энэ удаагийн хэлэлцїїлгээс би, менежмерїїдийг ажилд томилж болохгїй байх дєрвєн гол

шалтгааныг тэмдэглэж авлаа:

* Єєртєє итгэл муутай байх

* Хийж буй ажлаа бїтэлгїй болчих вий гэхээс тїгшиж айх

* Хийж буй ажилдаа амирлангуй, назгай хандах

* Халагдаж солигдохоос айх

Дїрд тоглох 10 арга

Дїрд тоглуулах нь хїїхдїїдийн харьцаа хандлагыг судлах, тэдний практик чадварыг хєгжїїлэх

хамгийн їр ашигтай аргуудын нэг юм. Дїрд тоглох аргыг амжилтай хэрэглэж чадвал, хїїхдїїд

тухайн сэдвийг олон арга замаар танин мэдэх боломж олдоно.

Бэлтгэл їе

1. Чєлєєт хэлбэр. Сурагчдад жирийн /кино, жїжгийн/ зохиол єгєєд, єєрсдєєр нь уг зохиолыг

нилээд тодорхой/ нарийн утга учрыг нь гарган/ бичїїлэх.

2. Зєвлєх. Сурагчдад жирийн /кино, жїжгийн/ зохиол єгєєд, єєрсдєєр нь уг зохиолыг нилээд

тодорхой /нарийн утга учрыг нь гарган/ бичїїлэх.

3. Сонирхлыг нь татах. Хїїхдїїдэд єєрсдийн нь сайн мэдэх дїрийн талаар мэдээлэл єгєєд, харин

тїїнийг яаж хийх талаар дэлгэрэнгїй тайлбарлахгїй байх.

4. Амьдралд байдаг бодит дїр бїтээх. Сурагчдаас єєрсдийн амьдралд тохиолдож байсан

зїйлээс тоглож їзїїлэхийг хїсэх.

5. Жїжиглэн уншуулах. Сурагчдад жїжиглэн уншихад ашиглах, урьдчилан бэлтгэсэн гар бичмэл

єгєх.

Їйл явцаа зохион байгуулах

6. Нэгэн зэрэг ажиллах. Сурагчдыг тухайн хэрэгцээг харгалзан дэд хэсгїїдэд хуваах. Жишээ нь,

хоёр хїний дїртэй зохиолд нэг хос, гурван хїний дїртэй зохиолд 3 хїнтэй жижиг хэсэг байх г.м.

Хэсгїїд нэгэн зэрэг єєр єєрсдийн їїргийг гїйцэтгэнэ.

7. Тайзны арга. Нэг буюу хэд хэдэн сурагчдыг тайзан дээр гарч, /самбарын ємнє/ тоглолт

їзїїлэхийг хїснэ. Бусад хїїхдїїд їїнийг ажилглан, тэднээс суралцахын зэрэгцээ харилцан холбоотой

байхыг багш сануулна.

8. Сэлгэх арга. Сурагчид ээлжээр самбарын ємнє гарч, тухайн дїрийн тоглолтыг їргэлжлїїлнэ:

9. Єєр єєр тоглогчид. Нэг дїрийг аль болох олон сурагчаар бїтээлгэхийг хичээх хэрэгтэй. Єєрєєр

хэлбэл, хэсэг бїрийн єєрийн гэсэн арга барилыг нь бусад нь ажиглах нєхцлийг бїрдїїл.

10. Давтах. Дїрийн тоглолтоо дахин хийж їзїїлэх.

Дадлага ажил явуулах 10 алхам

Дадлагын ажил нь идэвхтэй сургалтыг явуулахад тань їнэхээр тусалж чадна. Энэ нь хїїхдїїдэд

зєвхєн сонсч, ярилцсанаас хэд дахин илїї ач холбогдолтой. Ийм тєрлийн ажлыг ихэвчлэн тоглоом

тоглуулах, дїрд тоглуулах, дуурайж їзїїлэх, ургуулан тєсєєлєх, асуудал шийдэх г.м хэлбэрээр

явуулдаг. Идэвхтэй сургалтыг амжилттай явуулахад тань дараах 10 алхам туслах болно:

1. ЗОРИЛТОО ТОДОРХОЙЛ:

Хїїхдїїд тухайн ажлыг ямар зорилгоор, яах гэж хийж байгаа, мєн юу болох гэж байгаагаа мэдэх

хэрэгтэй.

2. АЧ ХОЛБОГДЛЫГ НЬ ОЙЛГУУЛ: Тухайн ажлыг яагаад хийж байгєаа болон ємнє сурсан

зїйлтэйгээ хэрхэн холбож хийхийг тайлбарлаж єгнє.

3. ЧИГЛЭЛ ЄГЧ БАЙХ ЇЕДЭЭ ААЖУУХАН ЯРЬ: Та хїїхдїїд тухайн асдуулыг хэр сайн ойлгосон

эсэхийг ерєнхийд нь ажиглан, хянаж эргэх холбоо тогтоож ажиллах нь зїйтэй.

4. ТАЙЛБАРЛАЖ ДУУССАН БОЛ ХИЙЖ ЇЗЇЇЛ: Сурагчдад тухайн зїйлийг хийлгэхийнхээ ємнє,

хэрхэн хийж гїйцэтгэхийг нь їлгэрлэн /биеэр/ їзїїлэхийг хичээгээрэй.

5. ДАРААГИЙН ХИЙХ ЗЇЙЛИЙГ ТАЙЛБАРЛАХААСАА ЄМНЄ СУРАГЧДЫГ ДЭД ХЭСГЇЇДЭД

ХУВАА: Хэрэв та энэ алхмыг хийлгїй алгасвал сурагчид чинь хэсгїїдэд хуваарилагдаж байх їедээ

тайлбарласан зїйлийг тань мартаж болзошгїй.

6. СУРАГЧДАД ХЭДИЙ ХЭР ХУГАЦААНД АМЖИЖ ХИЙХИЙГ НЬ ОЙЛГУУЛ: Їйл ажиллагаа

эхлэхийн ємнє цагаа тохируулж, сурагчдад эхлэх дохио єгєєд, ажлын явцад хичнээн минут їлдэж

байгааг сануулах.

7. ЇЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ИДЭВХТЭЙ БАЙДЛЫГ ХАДГАЛ: Їйл ажиллагаа дуусах їед хїїхдїїдийн

оролцоог сулруулахгїй байх. Єєрєєр хэлбэл, тэднийг идэвхгїй байдалд орохоос сэлгийл.

8. СУРАГЧДЫГ УРИАЛАН ДУУД: Хїїхдїїдийн идэвхийг байнга єрнїїлж байх хэрэгтэй. Хэрэв дасгал

/дадлага ажил/ чинь сайтар боловсруулж, нарийн тєлєвлєгдєєгїй бол сурагчдын идэвх суларч,

назгайрч болзошгїй.

9. ЇЙЛ АЖИЛЛАГААГАА БАЙНГА ХЭЛЭЛЦ: Ажлаа хийж дуусмагц мурагч бїр бусад нєхєдтэйгєє

хийсэн зїйлээ дїгнэн ярилцах.

10. ДАДЛАГА АЖЛЫГ ЭЛЛЭЛ: Сурагчдыг дадлага ажилд бїгдийг нь оролцуулахын тулд асуулт

тавьж ярилцлагыг багшийн хувьд чиглїїлж єгєх хэрэгтэй. Хэрэв сурагчид тань дэд хэсгїїдэд

хуваагдсан бол сурагч бїрээс їйл ажиллагааны нь талаар товч хариулт авах хэрэгтэй.

Цаг хэмнэх талаар єгєх зєвлєлгєє

Идэвхтэй сургалт нь цаг их шаарддаг юм. Цаг хэмнэхэд тань дараах аргууд туслах болно:

1. ЦАГТАА ЭХЭЛ: Нэгэнт хичээл эхлэх цаг болчихсон бол зарим нэг сурагч ангид орж ирж

амжаагїй ч байсан та хичээлээ цагтаа эхэл. Гэхдээ тухайн хичээл дээр явуулахар тєлєвлєсєн їйл

ажилагаанд бїх сурагчийг заавал оролцуулах шаардлага байна уу, уг їйл ажиллагааг бїрэн бус

бїрэлдэхїїнээр явуулахад хэр зэрэг хїндрэл учирч болзошгїй вэ? гэдгийг бодолцоорой. Хоцрогчдыг

хїлээлгїйгээр хичээлээ эхлэх нь тэдэнд сургамж болох тал ч бий.

2.АЖЛЫН УДИРДАМЖ ОЙЛГОМЖТОЙ БАЙХ: Сурагчид юу хийхээ сайн ойлгоогїй байхад нь їйл

ажиллагааг эхэлж болохгїй. Хэрэв ажлын удирдамж ойлгоход хїнд байвал тїїнтйг бичиж, сайтар

тайлбарлах хэрэгтэй.

3. ЇЗЇЇЛЭН ТАНИУЛАХ МАТЕРИАЛЫГ УРЬДЧИЛАН БЭЛТГЭСЭН БАЙХ: Хичээл дээр ашиглах

тєрєл бїрийн їзїїлэн, сургалтын хэрэгслийг урьдаас бэлтгэсэн байх хэрэгтэй. Таны уншиж буй

лекцэнд, эсвэл ярьж тайлбарлаж байгаа зїйлд чинь сурагчдын анхаарал тєвлєрсєн байхад, їзїїлэх

зїйлээ гэнэт эрж хайх, ватуум цаас, самбарт бичих нь зохимжгїй.

4. ТАРААХ МАТЕРИАЛАА ТЇРГЭН ТАРАА: Їйл ажиллагааны тухайн їе шатанд ашиглах тараах

материалуудыг тусад нь ялган нэг уутанд, асвал хавтсанд хийсэн байх хэрэгтэй. Тараахдаа зарим

сурагчдаар туслалцуулж болно.

5. ДЭД ХЭСГЇЇДИЙН ИЛТГЭЛИЙГ ХУРДАН СОНСОХ...

Дэд хэсгїїд єєрсдийн дэвшїїлсэн гол санааг тусгай цаасан дээр бичиж, бэлтгэнэ. Цаг болмогц бїх

хэсгїїд єєрсдийн хийсэн ажлыг хананд зэрэг єлгєж, ярилцлага эхэлнэ. Хэсэг бїрээс нэг тєлєєлєгч

гарч, єєрсдийн санааг товч хэлнэ. Дэд хэсгїїд нэг нэгийнхээ ярьсан зїйлийг давтаж ярих

шаардлагагїй.

6. ТОВЧ ЯРИУЛ: Ярилцлага эхлэхийн ємнє цаг бага байгааг мануулаад, нэг хїн хэдэн минутад

багтаан ярихыг санал болгоно. Ийнхїї ярилцлагаа шуурхай явуулж дууссаны дараа саналаа хэлж

амжаагїй зарим хїнд ярих боломж олгохыг бодолцоорой.

7. САЙН ДУРААР ХАМТАРЧ АЖИЛЛАХ ХЇМЇЇСИЙГ СОНГОХ: Цаг хэмнэх їїднээс тантай хамтарч

ажиллан, танд болон нєхєддєє туслах сурагчийг хурдан сонгох хэрэгтэй.

8. ЇЙЛ АЖИЛЛАГААНД ИДЭВХТЭЙ ОРОЛЦОХГЇЙ БАЙГАА ХЭСГЇЇДЭД ТУСЛАХ: ш Хэрэв нэг

хэсэгт дан сул сурагчид орснгоос болж їйл ажиллагаанд хэсгээрээ татагдан оролцож чадахгїйд

хїрвэл та дараах алхмыг хийгээрэй:

- Ярилцаж буй сэдвийн гол санаа, асуулт, хариултуудыг товч томъёолон , тараах материалын

хэлбэрээр єгєх. Гэхдээ энэ нь сурагчид бие даан ажиллах эхлэлийг тавьж єгсєн байх

шаардлагатай.

- Сурагчдын зєвшєєрлєєр хэсгийн бїрэлдэхїїнийг єєрчєх.

9. ЇЙЛ АЖИЛЛАГААГ ИДЭВХЖЇЇЛЭХ: Удаан хугацаагаар суугаа байдалд ажиллах нь сурагчдын

идэвх, їйл ажиллагааны эрч хїчийг бууруулдаг тул нэг тєрлийн ажлыг хийж дууссаны дараа тїр

завсарлаж, сэргээх дасгал хийж болно. Эсвэл дараагийн ажлыг єєр аргаар явуулж ч болох юм.

10. ДАРААГИЙН АЖИЛД ДУУД: Хэсгээр ажилласны дараа нийт сурагчдын дунд ярилцлага

явуулахын тулд та "хэсгээр ажиллаж дууслаа, дараагийн їйл ажиллагаанд орох цаг боллоо"

гэдгийг сурагчдад олон аргаар /хонх цохих, алга таших, амаар мэдэгдэх г.м/ мэдэгдэж болно.

Эмх журамтай байхад туслах 10 зєвлєлгєє

Сургалт идэвхтэй явагдаж байгаа їед ангид идэвхтэй уур амьсгал бий болж, тэр ч байтугай чимээ

шуугиан ихэсдэг тал бий. Энэ тохиолдолд сурагчдад цаг дуусч байгааг сануулж, дараагийн шатны

ажилд орохыг анхааруулах хэрэгтэй. Їїнийг хийх хэд хэдэн арга бий:

1. ГЭРЭЛ АСААЖ, УНТААХ: Хэрэв та їїнйг шуурхай мєн хааяа хэрэглэдэг бол тийм ч муу арга

биш.

2. ЖЇЖИГЧЛЭН ЗАРЛАХ: Хїїхдїїдийн анхаарлыг татахын тулд ямар нэг зїйл хэлэх шаардлага

гардаг. Жишээлбэл: "Анхаараарай 1. 2. 3.. Анхаараарай", "Сонсоцгоо, алив сонсоорой", "Хэсэг

байрандаа" г.м.

3. ЦАГ ДУУССАНЫГ ДАВТАН ХЭЛЇЇЛЭХ: Та хэсгїїдэд цаг дууслаа гэж хэлэнгїїт, тэд бїгд "цаг

дууслаа" хэмээн давтан хэлнэ. Ийнхїї цаг дуусмагц хїїхдїїд бие биендээ цаг дууссаныг сануулж,

хийж байгаа зїйлээ дуусган таны ажлыг хєнгєвчлєх болно .

4. АЛГА ТАШИХ:Сурагчдад цаг дууссаныг мэдмэгц, алга ташихыг зєвлє. Таны алга ташилтыг

эхний сурагч хэдхэн хормын дотор сонсч, алга ташсанаар бусад хїїхдїїдийн анхаарлыг татна.

5. ХЄГЖМИЙН АЯ СОНСГОХ: Хєгжим бол сурагчдын анхаарлыг татах бас нэгэн зїйл мєн.

Хїїхдїїдийн шуугианыг намжаахын тулд та уянгын аяэсвэл Бетхвены 5ер симфони г.м-ийн аялгууг

тогших чимээний хамт сонсгож болох юм.

6. ЧИМЭЭГЇЙ ДОХИО: Сурагчдад, долоовор юмуу дунд хуруугаа гозойлгоход чимээгээ намжаа

гэсэн утгатай болохыг урьдаас ойлгуулсан байж болно. Сурагчдаар єєрсдєєр нь хийлгэж їзїїлж ч

болно.

7. ЧИМЭЭТЭЙ ДОХИО: Жижиг алх, хонх, шїгэл эсвэл хїїхдийн шажигнадаг тоглоомор дохио єгч

болно.

8. ХОШИН ШОГ ЯРИА ЯРИХ: Сурагчдад чимээгээ намжаавал, хошин шог яриа ярьж єгєх, эсвэл

оньсого, таавар таалцана гэдгийг амлах.

9. "БЇГДЭЭРЭЭ ЯРИЛЦАЦГААХ УУ?": Ангийн нийт сурагчдыг хамарсан хэлэлцїїлгийг дахин

явуулахын тулд "Жон Ривесийн алдарт шугам" хэмээн нэрлэгддэг нэгэн аргыг ашиглаж болно

./Жич: Энэ талаар дараагийн бїлэгт єгїїлэх болно./

10. "ЗАВСАРЛАЦГАА" ГЭЖ ХЭЛ: Энэ нь мэдээжийн хэрэг хїн бїрийн анхаарлыг гарцаагїй татна.

Жїжигчилж сурах 10 зєлвлєгєє

Дараах зєвлєлгєє нь їзїїлэх зїйлийг їр єгєєжтэй сонирхолтой болгох, сурах хэрэгцээг нэмэгдїїлэхэд

тань туслах болно. Та тоглолтыг їр дїнтэй болгож, утга санааг нь зєв гєргєхын тулд тоглолтын

хэрэглэгдэхїїнийг /малгай, зураг, тоглоом, таних тэмдгїїд г.м/ оновчтой сонгон, бэлтгэх хэрэгтэй.

1. ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ДОХИО: Дэд хэсгийн їйл ажиллагааг дуусган, дараагийн ажлыг эхлэхэд

сурагчдыг бэлэн байдалд байлгахын тулд галт тэрэгний дохиог ашиглаж болох юм. Энэ нь тухайн

ажил цагта явагдаж байгааг сурагчдад мэдїїлэх нилээн сайн аргын нэг юм.

2. ТЄГС САЙН ЗУРАГ: Сэдэвтэйгээ холбоотой сэтгїїл, зурагны катологийг тун анхааралтай унших

хэрэгтэй. Эдгээр зургийг та, дэвшїїлсэн таамаглалыг шалгах, зарим зїйлийн зураг дээр

тайлбарлах, ярилцлагыг єдєєх зорилгоор ашиглана. Жишээ нь, хїйс, нас, арьсны єнгє, їндэс

угсаагаараа єєр єєр, янз бїрийн орчинд байгаа хїмїїсийн зургийг сонгоод, сурагчдаас хїн бїрийн

ажил мэргэжлийг тааж хэлэхийг хїс. Дараа нь єєрсдийнхєє хариултын їндэслэлийг хэлнэ гэдгийг

сануулаарай. Энэ тєсєєлж таамаглах чадварыг сорих сонирхолтой эхлэл болно.

3. ИЛБЭДЭХ: /Илбэ хийж байхад хэлдэг аялга їг/

Та удирдах ур чадварын талаар ярьж байхдаа, сурагчдыг єєрсдийгєє тушаал дэвшсэн хїний байр

сууринд тавьж, хэрхэн яаж удирдах талаар шинэ зїйл мэдэж авахыг їнэхээр хїссэн байлгах

зорилгоор дохиур болон талст бємбєлєг ашиглаж болно. Ажил мэргэжил дээрээ ахиж дэвших

талаар ярилцаж байхдаа азтай тохиолдлоор, илбэдсэн юм шиг гэнэт тушаал дэвших цаг мєчийг

мєрєєдєн хїлээхийн оронд хяналт тавьж ажлаа тєлєвлєж сурах нь хичнээн их ач холбогдолтой

болохыг сурагчдад ойлгуулахыг хичээгээрэй.

4. НЭГИЙГ НЬ АВ: Кино найруулагчийн дохиурыг дїрийн тоглолт бэлтгэх їед ашиглаж болнго.

Їїнийг та гарын доорхи материал ашиглан хийж, эсвэл худалдан авч болно. Энэхїї дохиурыг та

сурагчдаа бэлтгэж, дасгалжуулж байх їед эсвэл дїрийн

5. ТОГЛООМ: Хїїхдийн жирийн тоглоомуудыг янз бїрийн зориулалтаар ашиглаж болно;

* Сурагчдыг хэсгийн зохион байгуулалтад хуваах зорилгоор тоглоомуудаа дугаарлан, тэдгээрийг

сугалуулж болно.

* Олон янзын тоглоомноос аль нэгийг /нэг хэсгийг/ сонгон, тэдгээр нь тухайн сэдэв, сурагчдын

явуулж буй їйл ажиллагаа, тїїний зохион байгуулалт, мєн сурагчдыг єєрсдийг нь хэр зэрэг тєлєєлж

байгааг тайлбарлуулж болно.

*Арилжаа наймааны сургуулилтын нєхцєлд тоглоомыг ашиглаж болно. Чингэхэд, сурагчид эдгээр

тоглоомын євєрмєц онцлог, ашиг тусыг дїрслэн сурталчилж, хичээлийн завсарлагаар зарж

борлуулахыг оролдох хэлбэртэй даалгавар гїйцэтгэж болох юм. Ийнхїї тоглоом нь завсарлагааг

зугаатай єнгєрєєх хэрэгсэл болж ч юу магад.

6. МАЛГАЙ: Дїрд тоглох гэж байх їед малгайг сурагчдыг дїрд нь итгїїлэх зорилгоор ашигладаг тал

бий. Жишээ нь багийг бїрдїїлэхэд багийн бїх гишїїдэд тусгай таних тэмдэгтэй малгай ємсгєдєг. Энэ

нь багийн эв нэгдэл, цог хийморийн бэлгэдэл болдог. Харин бэлтгэл сургуулилалт удирдаж байгаа

хїн онцгойвто, тухайлбал монгол їндэсний "жанжин" малгай ємсч болох юм.

7. НИЙТЭД ЗАРЛА: Алдар цуутай хїмїїсийн хэлсэн їгнээс ишлэл авч, эсвэл тэдний зурагт хуудсаар

ангидаа жижиг їзэсгэлэн байгууїж болно. Та ярилцлагаа эхлэхээс ємнє эдгээр зїйлсээс єєрт

таалагдсаныг сонгон авахыг сурагчдаас хїснэ. Дараа нь уг ишлэл /эсвэл зурагт хуудас/ тухайн

сэдэвтэй хэрхэн холбогдож байгааг тайлбарлуулна.

8. ДЇР ЇЗЇЇЛЭХ: Та багшийн хувьд хичээлээ сайн бэлтгэж орж ирэх нь мэдээж. Гэхдээ заримдаа

хичээлийг улам їр єгєєжтэй болгох їїднээс хувийн бэлтгэлээ сэайтар хангах хэрэгцээ ч гардаг.

Тухайлбал, хичээлийн гол агуулга, їндсэн санааг биеэр илэрхийлэх зорилгоор заримдаа сэдэвт

тохируулан хувцаслаж болно. Жишээ нь, єндєр настай євчтєнийг асарч сувилах талаар ярилцах

гэж байгаа бол та ангид настай євєє /эмээ/ шиг хувцаслан орж болох юм . Хэрэв тарир дуту

хїмїїстэй асуудлаар ярилцах гэж байгаа бол та тїрдэг тэрэг эсвэл суга таягтай ирж болно. Эл

їйлдэл нь сурагчид їнэхээрийн тахир дутуу хїнтэй харьцаж байгаа юам шиг ярилцлаганд оролцох

боломжийг олгоно. Та сурагчдаасаа тахир дутуу хїмїїсийн дїр бїтээхийг хїссэн ч болно. Жишээ нь,

сонсголын аппарат, харааны шил зїїсэн эсвэл гар, хєлєндєє чиг тавьж боосон байх жишээтэй.

Дараа нь ийм дїрийг бїтээхэд ямар хїндрэл бэрхшээл учирч байсан талаар ярилцаж болно .

9. САЙН ХАРИУЛТ: Юуны ємнє та "Сайн хариулт" гэсэн бичиг бїхий плакат бэлтгэнэ. Ярилцлага

эхлэнгїїт энэхїї плакатаа хамгийн урд эгнээний хїнд єгнє. Ярилцлагын явцад хэн нэг нь асуултад

їнэхээр сайн хариулахад, та плакат баригч руу дохино. Тэрээр "сайн хариулт" плакатыг хариултын

эзэнд шилжїїлэн єгнє. Ийнхїї сайн хариултын эзнийг тодруулах замаар ярицлага цаашид

їргэлжилнэ.

10. БАГИЙН СЭДЭВ: Та урьдаар ямар сэдэвт їйл ажиллагаа явуулахаа сонго. Тухайлбал,

сурагчдын амралт, удахгїй болох гэж байгаа ямар нэгэн баяртай холбоотой сэдэв байж болно.

Дараа нь тухайн сэдвийн утга санааг нь аль болохоор илэрхийлсэн байдлаар анги танхимаа

чимэглэнэ. Жишээ нь, та "Аялал" сэдвийг сонгон авсан байж болох юм. Тэгвэл та зїг чигт олох

луужин, аяны хєнжил, майхны загвар зураг, аяллыл хїнсний зїйл гэх мэтийн зїйлээр ангиа

чимэглэнэ. Дараа нь "Аялал"-ын їед дээрх зїйлсийг хэрхэн яаж ашиглах талаар ярилцаж болно.

Хяналт тавих зорилгоор хэсгийн їйл ажиллагаанд хєндлєнгєєс оролцох 10 арга

Идэвхтэй сургалтын арга барилууд нь багшид тохиолдож болзошгїй бэрхшээлїїдээс /ангийн бїх

сурагчтай асуудлыг хэлэлцэх, лекцийг хїн бїрд ойлгомжтой хїргэхэд хэцїї байх г.м/ аль болохоор

урьдчилан сэргийлэхэд чиглэгддэг. Сургалтын явцад ганц багшийн їйл ажиллагаа давамгайлах,

сонсогчдын анхаарал сарниж, идэвхгїй болох г.м-ийн бэрхшээл ч тохолдож болзошгїй. Иймд та

сурагчдын їйл ажиллагаанд хєндлєнгєєс оролцохдоо дараах аргудыг хэрэглэж болно. Эдгээр

аргын зарим нь хувь сурагчтай ажиллахад, зарим нь хэсгїїдийн ажлыг эхлїїлэхэд тань хэрэг болно

гэдэгт найдаж байна.

1. ДОХИО ЗАНГАА ХЄДЄЛГЄЄН: Хэрэв сурагчид сэдвээсээ хазайн, хувийн чанартай єєр зїйл ярих

юмуу, хичээл дээр унтах, эсвэл їйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцохоос зайлсхийвэл та тэдэн рїї

огцом харж, эсвэл дєхєж очиж болно. Бас этгээд байдлыг зогсоохын тулд хуруугаар зангаж ч

болно.

2. ИДЭВХТЭЙ СОНС: Зарим сурагч ярилцлаганд хэт давуу байр суурь эзлэн, бусаддаа ярих

боломж олголгїй тантай марган, шєргєєлцвєл тэдний ярьсан зїйлийн санааг товч дїгнээд, бусад

сурагчдыг ярилцлагад идэвхтэй оролцохыг хїсээрэй. Мєн тэрхїї маргасан сурагчийн дэвшїїлсэн

зарим їнэ цэнэтэй санааг хїлээн зєвшєєрч байгаагаа илэрхийлээд тэднийг завсарлагаар єєрсдийн

їзэл бодлыг хуваалцахыг хїсч болох юм.

3. ШИНЭЭР ОРОЛЦОЖ БАЙГАА СУРАГЧДЫГ УРАМШУУЛАХ: Цєєн тооны сурагч л ярилцлаганд

оролцоод бусад нь биеэ барих хандлагатай байвал бїгдэд хандсан асуулт тавьж асуудал дэвшїїлж

болно. Дараа нь та хэдэн хїн энэ асуултад хариулахад бэлэн байна вэ? гэж асуу. Ємнє нь

ярилцлаганд идэвхтэй оролцоогїй сурагчдаас гар єргєв її гэдгийг сайтар аж. Аль болохоор тэднээс

асуухыг хичээгээрэй.

4. ДЇРЭМД ЗАХИРАГДАХЫГ УРИАЛ: Сургалтын аливаа їйл ажиллагаанд оролцож байхдаа

сурагчид ямар нэгэн дїрэмд захирагдаж байгаа гэдгийг сануулах хэрэгтэй.

Їїнд:

Дїрд тоглож байх явцад нэг ч хїн инээж болохгїй.

Зєвхєн тоглолтод оролцож буй сурагчид л оролцоно.

Шинэ санаа бїр нь ємнєхєє баяжуулах замаар бїрээгдэх ёстой.

Бусдад сэтгэгдэл тєрїїлэхийн тулд бус єєрийнхєє їзэл бодлыг илэрхийлэх їїднээс ярь.

5. ДОНЖ НЬ ТААРСАН ХОШИГНОЛЫГ ХЭРЭГЛЭ: Хошигнол нь заримдаа хатуу чанд сахилга бат

шаардсан хэт албархаг уур амьсгалыг зєєлрїїлдэг. Гэхдээ энэ нь егєєдєж, ёжилсон, эсвэл

єєгшїїлсэн биш, ямар нэгэн байдлаар анхаарал тавьсан байх хэрэгтэй. Бусдад саад болсон, этгээд

байдлыг эвтэйхэн эсэргїїцэж /За боллоо шїї дээ, ханалттай боллоо г.м/ болно.

6. ХУВЬ ХЇНИЙ ТЇВШИНД ХОЛБОО ТОГТОО:

Хэрэв сурагчид бие биеээ їл ойлголцон, нэгийгээ унтраасан єнгє аястай харьцаж байвал та

завсарлагаанаар тэдэнд учир байдлыг зєв ойлгуулж, ухаалхам хийвэл хийвэл зохино. Та тэдэнтэй

байх сонирхолтой байсан ч гэсэн тэд зай барьж, хєнздий харьцаад байвал энэ нь сайн їр дїнд

хїргэхгїй.

7. ОРОЛЦООНЫ АРГЫГ СОЛЬ:

Сурагчдын оролцоог идэвхжїїлэх зорилгоор та сургалтыг арай єєр байдлаар зохион байгуулж

болно. Тухайлбал, ангийн бїх сурагчдг хамарсан їйл ажилллагаа явуулахын оронд сурагчдыг

хосоор нь юм уу хэсгээр ажиллуулах нь илїї їр дїнтэй байж ч болох юм.

8. САХИЛГА БАТГЇЙ БАЙДЛЫГ ЇЛ ОЙШООХ:

Сахилга алдаж дэггїйтээд байгаа (гэхдээ бага зэргийн) зарим сурагчдад тэр бїр шаардлага тавьж,

їглэлгїйгээр, анзаараагїй дїр їзїїлэн хэрэгсэлгїй орхихыг хичээ. Та їйл ажиллагаагаа юу ч болоогїй

юм шиг тайван їргэлжлїїлбэл бусдын анхаарлыг єєр дээрээ татахыг хичээсэн тэрхїї дэггїй сурагчын

оролдлого ч талаар єнгєрч юу магад.

9. САХИЛГА БАТААР СУЛ СУРАГЧТАЙ ГАНЦААРЧЛАН ЯРИЛЦ:

Сурах їйл ажиллагаанд саад учруулж болзошгїй эмх журамгїй байдлыг та тэр дор нь зогсоох

хэрэгтэй та яриагаа тїр зогсоон, ангид замбараагїй байдал бий болгосон тэдгээр сурагчдад

шаардлага тавь. Ингээд хувь сурагчын асуудлыг тїр орхин хэсгийн їйл ажиллагаагаа эхэл. Хэрэв

хэсгийн сурагчид дээрх замбараагїй байдалд бїгдээрээ татагдан орсон бол уг їйл ажиллагааг тїр

зогсоон сургалтыг їр дїнтэй явуулахын тулд бїх сурагч хичээлд анхааралтай, идэвхтэй оролцох

шаардлагатай байгааг сануул.

10. УЧИРСАН БЭРХШЭЭЛИЙГ СУРАГЧИДТАЙГАА ХАМТ ДАВАН ТУУЛ:

Сахилга батын элдэв зєрчлїїд нь заавал таньтай холбоотой байх албагїй. Харин асуудлыг тухайн

нєхцєл байдалд дэггїйтсэн тэдгээр хїїхдїїдийн хувийн зан чанартай холбон авч їзэж болно. Тухайн

зєрчил чухам юунаас болж гарсныг тогтоохыг хичээх хэрэгтэй. Сурагчдаас тухайн асуудлыг

(сахилга батын зєрчилтэй холбоотой) тїр хойш тавиад, хичээлтэй орцгоох уу гэдгийг асууж,

асуудлыг аль болохоор хамтран шийдэхийг хичээгээрэй.

СУРГАЛТЫН ЭХНЭЭС СУРАЛЦАГЧДЫГ ИДЭВХИЖЇЇЛЭХ НЬ

НАЙМАААЛЦАХ

Товч агуулга

Суралцагчид хоорондоо танилцах, санал бодлоо солилцох, шинэлэг їзэл бодлыг хїлээн авч, шїїн

тунгаах, асуудал шийдвэрлэх, мэдээлэл солилцоход чиглэнэ.

Энэ нь їзэл бодлоо чєлєєтэй илэрхийлэх, єєрийгєє нээн илрїїлэх чухал арга зам юм.

Заавар

1. Суралцагчдад нэг буюу хэд хэдэн цаас тарааж єгнє. /Хэдэн цаас єгєх нь тэдний їзэл бодлыг

хичнээн чиглэлээр авахаас хамаарна./2. 2. Тухайлбал суралцагчдаар дараах сэдбїїдээс

сонгуулж,тэдний їзэл бодол, сагалыг цаасан дээр бичїїлнэ.

Боловсролын тогтолцоо

Ур чадвар

Улс тєр

Аялал жуулчлал

Сургалтын сэдэв

Сургалтын хєтєлбєр гэх мэт

3. Суралцагсад цаасаа хувцсандаа тогтоон єрєєн дотор зах дээр байгаа мэт чєлєєтэй явж бусдын

цаасан дээрхи мэдээллийг харилцан уншицгаана.

4. Дахин нэг тойрч уншсаны дараа мэдээллээ наймалцан солилцохоор тохиролцоно. Солилцооны

зорилго нь тухайн хїн єєрийнхєє сонирхсон, сурч эзэмшихийг хїсэж буй їнэт зїйлс, туршлага,

баримтуудыг богино хугацаанд Олж авахад чишлэнэ. Мэдээллийн наймаа хоёр хїний хооронд

хийгдэнэ.

5. Суралцагчдаар ямар мэдээллийг яагаад наймаалцсан тухай яриулна. Жишээ нь: "Би Дулмаагийн

мэдээллийг авлаа.Тэр Европт жуулчилсан юм байна.Би хєгшин Европтой танилцахыг їнэхээр хїсч

байгаа.Тэгээд ч миний хамаатан садангууд Унгар, Украйнд оршин суудаг "

Хувилбар:

1. Суралцагчид солилцсон мэдээллээ баг багаараа ярилцана.

2. Суралцагчид мэдээллийнхээ ялгаатай ба тєсєєтэй талуудын тухай ярилцаж болно. Жишээ нь

Энэ їйл ажиллагааг сургалт семинарын соёлын арга хэмжээнд ашиглаж болно.Багийн гишїїд

хоорондоо танилцах,хувь хїн єєрийгєє нээх,їзэл бодлоочєлєєтэй илэрхийлэх,сургалтад идэвхитэй

оролцоход дэмжлэг їзїїлнэ.

1. Хїн бїрт 6ширхэг цаас єгнє.Тэд цаасан дннрхи асуултад хариулж бичнэ. Асуултын жишээ Ґ

нийгмийн байдал, овог, сонирхдог зїйл,шашин,тєрсєн газар,боловсрол гэх мэт.

2. Цаасаа хувцсандаа тогтоогоод єрєєн дотор зах дээр байгаа мэт чєлєєтэй явцгаан онцгой,ер

бусын хїнийг илрїїлэхээр хайцгаана.

3. Їїний дараа мэдээлэл худалдан авсан суралцагчийг худалдсан суралцагчтай нь хамт нийтийн

ємнє гаргаж ирнэ.Мэдээлэл худалдан авсан суралцагчаар ямар учраас тїїнийг авсан тухай товч

яриулна. Ингэхдээ мэдээлэл худалдан авсан суралцагчаар эхэлж яриулна.

Мэдээлэл хайх

Товч агуулга

Ямар ч бїрэлдэхїїнтэй анги хамт олны хувьд хэрэглэх бололцоотой нилээд тїгээмэл хэрэглэгддэг

нїїр хагалах арга юм.Суралцагсад идэвхитэй хєдєлгєєн хийж эхлэн сургалтанд оролцоно.

Заавар:

1. 6-10 даалгавартай "... хїнийг ол" буюу "Энэ хэн бэ?" гэсэн гарчигтай мэдээлэл бїхий цаас

бэлтгэнэ. Цаасан дээрхи мэдээлэл хувь хїний тухай эсвэл сургалт-семенарын агуулгын

тодорхой сэдвээр байж болно.

Уран зохиолын ном унших дуртай Бурханд итгэдэг Дуу чимээнд дургїй

Гарын їсэг ............. Гарын їсэг ............... Гарын їсэг ...............

Хамгийн хол цэгээс ирсэн нэгэн ...салбарт хамгийн олон жил ажилласан Дуу хєгжим сонирхдог

Гарын їсэг............. Гарын їсэг ............... Гарын їсэг .................

2. Суралцагчдад цаасыг тараахын ємнє дїрмээ сайн танилцуулна. Та зорилгоо сайн

ойлгуулахын тулд энэ їйл ажиллагаа ан агнахтай адил тухайн мэдээлэлд тохирсон хїнийг

олох юм гэж хэлж болно. "Эхлээд" гэж хэлэнгїїт суралцагчид єрєєн дотуур цаасан дээр буй

мэдээлэлд нийцсэн хїнйг хайж олохоор явцгаан. Нэг хїнд зєвхєн нэг мэдээлэл єгнє.

Мэдээллээ олж авсан хїн мэдээлэл єгсєн тэр хїнээрээ гарын їсэг зуруулна.

Ихэнх суралцагчид єєрийнхєє мэдээлэлд тохирох хїнийг олсны дараа їйл ажиллагааг

зогсооно.

3. Хамгийн тїрїїнд дууссан хїнд шагнал єгч болно. Мэдээллийг сургалтын тодорхой сэдвээр

сэдэл тэмїїлэл тєрїїлэхїйц мєн бага зэрэг санал солилцон ярилцахуйцаар бэлтгэж болно.

Цаасан дээрхи мэдээллийн багтаамжийг та багийн гишїїдийн тоо болон энэ їйл ажиллагааг

їргэлжлїїлэх хугацаанаас хамааруулан зохицуулна.

Хувилбар:

1. Суралцагчид яаран єрсєлдєхєєс зайлсхийхийн тулд хангалттай хугацаа тєлєвлєєрэй.

2. Хїн бїрээс хэдэн хїнтэй уулзаж ярилцан гарын їсэг зуруулсныг нь асууж болно.

Жишээ:"Зайны сургалт" сэдэвт сургалт-семенараар дараах асуултыг бэлтгэж болно.

· Нэрний нь эхний їсэг таныхтай адил

· Тантай нэг сард тєрсєн

· Танаас єєр аймаг, орон нутагт амьдардаг

· Дїрд тоглох дургїй

· "Зайны сургалт" семенарт оролцож байсан

· Зайны сургалтын хэлбэрїїдийг мэддэг хїн хэн бэ? Нийтээрээ цугласны дараа нэрний їсгийн

дарааллаар эсвэл суудлын дарааллаар хїн бїрийг урьж "Нэрний чинь эхний їсэгтэй адил

нэртэй хїн хэн бэ?" гэхэд тэр хїнийг олсон хїн нэрийг нь хэлнэ. Гарын їсэг зурсан хїн босож

єєрийгєє танилцуулна. Дараа нь "Хэний тєрсєн сар давхцсан бэ?" гэх мэтээр асууна. Дїрд

тоглох дургїй суралцагчаар "Яагаад?" асуултад товч хариулуулж, семинараас юу сурч

мэдсэнийг нь товч яриулж болно. Зайны сургалтын хэлбэрїїдийг мэддэг хїнээр тїїнийг нь

яриулна. Хэрэв хэн ч мэдэхгїй бол сургалт-семинарын тєгсгєлд тэдэнд бататгал маягаар

тайлбарлуулж болно. Хэсгээр мэдээлэх. Суралцагчдын зарим хэсэг нь бие биенийгээ

таньдаг тохиолдолд Тэрхїї хамт олныг тун хєгжилтэй хэлбэрээр нєгєє хэсэгт нь танилцуу-

лах болон тухайн хэсгийн сургалтын сэдвийн талаархи мэдлэг,чадварыг Бусдад

мэдрїїлэхэд хэрэглэдэг арга юм.

Заавар:

1. Суралцагчдыг 3-6 хїнтэй хэсэг болгон хуваана.

2. Суралцагчид єєрсдийнхєє мэдлэг,чадвар,авьяас,туршлага,дадлагын тухай хэсгээрээ ярилцана.

3. Сжуралцагчид гишїїдийнхээ оюуны чадавхи,ур чадвар,нєєц боломжийг таньж,мэдэн хэсгийнхээ

тухай мэдээллийг гаргана. Магадгїй єєрсдийн чадавхитаа тулгуурлан хэсгээрээ ямар нэг,тєсєл

боловсруулан ажиллаж болох юм.

4. Хэсэг бїрт цаас їзэг єгч тэдний хийсэн зїйлийг бїчїїлнэ. Бїх хэсэг танилцуулгадаа дараах

мэдээлийг оруулж болно.

· боловсрол

· сургалтын ашуулгын тухай мэдэж буй зїйл

· ажилласан жил

· эрхэлдэг ажил

· мэргэжлийн чадвар

· яс їндэс

· хобби авьяас,жуулчлал,гэр бїл гэх мэт

5. Хэсэг бїр танилцуулгаа тайлагнана.

Хувилбар:

1. Танилцуулгыг богино хугацаанд хайх хэрэгтэй.

2. Хэсгїїд суралцагчдын танилцуулгаас гадна зохион байгуулагчийн санал болгосон тодорхой

сэдвээр ярилцаж бусаддаа мэдээлж болно. Жишээ нь: "Судалгааны арга зїй" сэдэвт сургалтад

суралцагчдаар хэсгийн ажлаар дараах мэдээлгийг хийлгэж болох юм. Хэсгийн гишїїд: Туяа,

Баатар, Цэдэн, Алтай Судалгааны арга зїйн талаарх бидний мэдлэг:

· Судалгааны ажлын онол, арга зїй

· Бичиг баримт боловсруулах арга зїй

Чадвар:

· 3-10 жил судалгааны ажил хийсэн · Бїгд дээд боловсролтой

· Мэргэжлийн чиглэлээр реферат, курсын ажил болон магистрын ажил бичсэн

· 3 гижїїн тєслийн судалгааны ажил хийдэг · Орос, Англи хэлтэй

· Судалгааны баримт мэдээлэлд дїн шинжилгээ хийх аргуудыг эзэмшсэн

· Компьютераар бичиг баримтыг єндєр тївшинд боловсруулдаг

Хобби: Хоол хийх, сонгодог хєгжим, яруу найраг

Таалцах

Товч агуулга

Сургалтад оролцогчдод єєр хоорондоо танилцаж, бие биенийгээ ойлгож мэдэхэд тусалдаг арга.

Єєрєєр хэлбэл суралцагчдын сургалтад оролцох анхны сэтгэгдлийг єндєр болгож, тэдний идэвхийг

єрнїїлэн нєхєрсєг хамт олныг бїрдїїлнэ.

Заавар:

1. Суралцагчдыг 3-4 хїнтэй хэсэг болгоно. ( бие биенээ танихгїй хїмїїс байвал зохимжтой)

2. Хэсгийн гишїїдийн тоогоор хэсэг тїс бїрт адил асуулт єгєхєєр бэлтгэнэ.

Асуултын жишээ.

· Тєрж єсєн газар

· Хїїхэд ахуйдаа болон оюутан байхдаа юу сонирхдог байсан бэ?

· Эцэг, эх тань таныг хатуу гараар хїмїїжїїлсэн її? эсвэл зєєлєн гараар хїмїїжїїлсэн її?

· Дуртай хєгжим

· Чєлєєт цагаараа юу хийдэг вэ?

· Шєнє хэдэн цаг унтдаг вэ? гэх мэт.

Тайлбар: Хэсгийн гишїїдийн онцлогоос шалтгаалан єєр асуулт нэмэх буюу эсвэл хасч болно. 3.

Гишїїд асуулттайгаа танилцсаны дараа хэсгийнхээ нэгэн гишїїнийг сонгоно. Бусад нь єєртєє

оногдсон асуултын дагуу сонгогдсон хїнд хандаж таамаглал дэвшїїлж хэлнэ. Жишээ нь: "Тєрж

єссєн газар" асуултад сонгосон хїнийхээ тєрсєн газрыг тааж хэлнэ. Тэднийг таамаглалаа хэлж

байхад сонгогдсон хїн таамаглал їнэн эсвэл худал болохын алиныг нь ч гадаад шинж тєрхєндєє

илрїїлэхгїй байхыг хичээх хэрэгтэй. Цаг хэмнэхийн їїднээс таамаглалаа бичээд сонгогдсон хїндээ

єгсєн ч болно. Эцэст нь сонгогдсон хїн маань зєв таасан хїнд урамшлын їг хэлж, буруу дэвшїїлсэн

таавар дээр тогтож ярилцан хэсгийн гишїїддээ єєрийнхєє зєв хариултыг товч тайлагнана. Дараа нь

їлдсэн гишїїдийг бусад нь тааж їргэлжилїїлнэ. Та суралцагчдад нїїрэмгий, зоригтой байхын

сануулаарай.

Хувилбар:

1. Тааврын асуултыг суралцачдын гадаад тєрх байдал, тэдний їзэл бодол, итгэл їнэмшлийн тухай

аль болох бодит байдалд нийцэхїйцээр бэлтгэнэ.

2. Суралцагчдыг нэг нэгээр нь оногдсон асуултынхаа тааврыг хурдан хэлэхийг хїснэ. Эцэст нь

хэсэг дотроо хэний таавар гайхмаар, хєгжилтэй, їнэмшилтэй байсан тухай анхны сэтгэгдлээ

ярилцацгаана.

Сурталчлах

Товч агуулга

Суралцагчид богино хугацаанд танилцаж, бие биенийхээ мэдлэг чадварыг илрїїлэн бїсдаасаа

суралцах боломжтой арга.

Заавар:

1. Суралчагчдыг 6-аас илїїгїй хїнтэй хэсгїїдэд хуваана.

2. Зохион байгуулагч хэсгїїдэд гишїїдийнхээ мэргэжил, авьяас чадварын талаар 1 минутын

сурталчилгаа хий гэж хэлнэ.

3. Сурталчилгаанд уриа лоозон, їзїїлэх материалыг ашиглаж болно. Жишээ нь: "Математик-

шинжлэх ухааны хаан" гэх мэтээр.

4. Зохион байгуулагч суралцагчдад сурталчилгааны ерєнхий чиг тоймыг гаргасан байхад

хангалттай гэдгийг хэлнэ. Гэвч зарим хэсэг сїрталчилгаагаа нягт нямбай хийхийг хїсвэл обїр в

сайн байх болно.

5. Эхлээд хэсгїїд сурталчилгааныхаа агуулга, хэлбэрийн талаар ярилцаж тохирно.

6. Хэсгїїд сурталчилгаагаа танилцуулна. Зохион байгуулагч суралцагч бїрийн бїтээлч їйлийг тагтан

сайшааж байх нь зїйтэй.

Хувилбар:

1. Сурталчилгааг бичгээр їйлдэж болно. Хэрэв боломжтой бол видео бичлэг хийн їзїїлж болно.

2. Хэсгийн гишїїдээс зєвхєн хїний сонирхол, итгэл їнэмшил, аливаа зїйлийн утга учрын талаар

сурталчилахыг хїснэ. Сурталчилгааны сэдэв нь сургалтын агуулгатай холбоотой байж болно.

Їзэл бодлоо уралдуулах

Товч агуулга

Суралцагчид сургалтын эхэнд шилжилт хєдєлгєєн хийх ядлаа

Танилцахын хамт їзэл бодлоо цах боломжтой арга чєлєєтэй

Илэрхийлдэг арга

Заавар:

1. Та дараах їзїїлэлтїїдийг цаасан дээр бичиж харагдахуйцаар хананд тогтооно. Жишээ нь: ·

шинжлэх ухааны,компьютерийн,яруу найргийн,дїрд тоглохын болон тодорхой нэгэн зїйлийн сайн

ба муу талын харилцан нєлєєлєл

/Компьютер хїний эрїїл мэндэд хоргїй гэх мэт/

· унтдаг цаг/8 цаг унтдаг, 5 цаг унтдаг гэн мэт

· дуртай зїйл/ном,дуу,кино,хоол гэх мэт/

· баруун ба солгой гараар бичигчид

· гутлбн єнгє

· аливаа зїйлийн тодорхойлолт,їзэл бодлыг зєвшєєрєх эс зєвшєєрєх

/"Эрїїл мэндийн даатгал олон талын ач холбогдолтой "тодорхойлолтыг" зєвшєєрнє".

"Зєвшєєрєхгїй"/

2.Зохион байгуулагч эхлээд аль нэг їзїїлэлтийг сонгож хананд харагдахуйцаар тогтооно.

3.Суралцагчид чєлєєтэй явах талбайтай байна. Суралцагчид хананд буй їзїїлэлтїїдийг хараад

богино хугацаанд сонгосон їзїїлэлтийнхээ дор зогсоно. Жишээ нь: Суралцагчид "Баруун гараар

бичигчид" "Зїїн гараар бичигчид"їзїїлэлтїїдийн дор хоёр хэсэг болон зогсоно. Зохион

байгуулагч"Эрїїл мэндийн даатгалолон талын ач холбогдолтой"їзїїлэлтийг сонгосон тохиолдолд

суралцагчид тїїнийг зєвшєєрсєн їгїйгээрээ хоёр хэсэг болно.Хэрэв їзїїлэлтїїд хоёроос дээш

сонголттой бол /жишээ нь:Суралцагчдын тєрсєн єдрєєр/суралцагчид саналаараа дахин нэгдэж

цєєн хэсэг болж болно.

4.Суралцагчид хэсгийнхээ гишїїдийг сайтар нїдэлж авна.

5.Суралцагчид нєгєє хэсэг рїїочин яагаад тэр їзїїлэлтийг сонгосон тухай сурвалжлага хийхээр явна.

6.Сурвалжлага хийсний дараа хэсэг дотроо мэдээллээ солилцож яриилцана.

7.Зохион байгуулагч дахин єєр їзїїлэлт бичсэн цаасыг хананд байрлуулж дээрх дээрх зааврын

л)дагуу їйл ажиллагааг їргэлжлїїлнэ.Хичнээн їзїїлэлтээр суралцагчдынїзэл бодлыг уралдуулахаа

цаг хугацаанаас хамруулан та єєрєє шийднэ.

Хувилбар:

1.Зохион байгуулагч хэсэг бїрээс 2-3 хїнийг сонгон яагаад чухам тэр їзїїлэлтийг сонгосон тухай

асууж ярилцаж болно.

Танилцах

Товч агуулга

Урт хугацааны сургалтын эхэнд суралцагчдыг хооронд нь танилцуулжУлмаар бусдынхаа ажил,

мэргэжил,ур чадварыг мэдэж, бие биенээсээ суралцахБоломжийг бїрдїїлдэг арга.

Заавар:

1.Сургалт зохион байгуулагч дараахь шалгуурыг їндэслэн суралцагчдыг хос хосоор нь хуваана.

*бие биенийгээ огт таньдаггїй

· єєр газар,єєр байгууллагат ажилладаг

· ажлын турїлага,боловсролын тївшин єєр Хосууд хоорондоо танилцах 30-60минутын хугацаа

єгнє.Тэгэхдээ явган явж ярилцах, цай ууцгаах боломжтой бол бие биенийхээ ажлын газар,єрєєнд

нь Уулзаж болохыг зєвлє.

3.Бие биетэйгээ танилцах зарим асуултаар тусалж болно

4.Тэднийг эргэж ирэхэд сургалтын хєтєлбєрийн тодорхой зїйл дээр хамтарч ажиллах даалгавар

єгч болно.

5.Энэ аргыг удаан хугацааны сургалтын баг буюу хамт олныг бїрдїїлэхэд ашиглана.

Хувилбар:

1. Суралцагчид хосоос гадна 3 ба дєрвїїлээ байж болно

2. Суралцагчип хамтран зїтгэгчээ багийнхаа ємнє танилцуулна .

Жишээ нь: 1. Удирдлагад зориулсан сургалт-семинарын эхэнд суралцагчдыг єєр єєр

мэргэжил,салбараар нь хэсэг болгон хуваасны дараа хамтран зїтгэгч хоёртдараах асуултуудыг

санал болгон ярилцуулж болно.

· Сїїлийн жилїїдэд сургалтын зохион байгуулалт хэрхэн єєрчлєгдєж байна вэ?

· Таны ололт амжилт болон тохиолдож буй бэрхшээл

· Удирдах ажилтны тухай та юу гэж боддог вэ

· Таны удирдлагад ажилладаг ажилчдын тоо

· Та сургалтын хугацаанд хэсгээр ажиллаж байсан уу?

· Ємнє нь єєр байгууллагад ажиллаж байсан уу?

Тийм бол одоогийн ажиллаж буй байгууллагаас тань ялгаатай зїйл бий юу? Хамтран бїтээх Та урт

хугацааны сургалтын эхэнд суралцагчдыг хэрхэн идэвхижїїлснээс

Сургалтын явц, їр дїн ихээхэн хамаарна.Энэ арга суралцагчдыг хамтран Ажиллуулж тодорхой

бїтээл хийлгэх замаар тэднийг танилцуулж,бусдаасаа Суралцах бололцоог бий болгодог.

Заавар:

1. Зохион байгуулагч їйл ажиллагааны їргэлжлэх хугацаа,нєєц бололцоогооїндэслэн суралцагчдыг

хэсэгт хуваана.

2. Хэсэг бїрт цаас єгнє.Цаасны хэмжээ єєр єєр байвал тохиромжтой.

3. Цаасаараа зєвхєн майхан,асар хэлбэрийн сайн"оромж" болон єєр ямар нэг бїтээл хийснээрээ

тэргїїний хэсэг болно гэдгийг тайлбарлана. Оромж хийхдээ цаасаа нугалах болон урж болно,харин

єєр багаж ашиглахгїй.Хэсэг бїрт бїтээлээ чимэглэх харандаа,їзэг єгнє.

4. Бїтээлийг ядаж 15 минутын хугацаанд хийнэ.Тэднийг хєт яаруулж,шахаж болохгїй.Ингэвэл

тэдний бїтээлийн амжилтад муугаар нєлєєлж болзошгїй.

5. Хэсгїїд бусдынхаа бїтээлийг їзэж сонирхоно.Тэд сонирхох явцдаа бїтээлийн тухай санал бодлоо

хэлж,тайлбар авч їнэлгээ єгнє.Хэсэг бїрийн бїтээлд алга ташиж баяр хїргэнэ.Гэхдээ бїтээлийг

уралдаан тэмцээн мэт шалгаруулан шагнаж урамшуулах хэрэггїй

Хувилбар:

1. Хэсгїїдийн хийх бїтээл нь хєшєє дурсгал байыж болно.Харин тэдний бїтээх хєшєє дурсгал

харьцангуй бат бєх,гоо зїйн зохих тївшинд хийгдэхийг сануулна.

2. Анги нийтийн хїрээнд саяын їйл ажиллагааныхаа туршлагад їндэслэн дараах асуултад

хариулахыг хїснэ. Ганцаараа болон багаараа ажиллахад сайн тал нь юу байв,муу зїйл нь юу байв?

Сэргээн санах

Товч агуулга

Суралцагчдад ємнєх сургалтын агуулгыг сэргээн сануулж, дараагийн шатны Сургалтад идэвхитэй

оролцуулах арга

Заавар:

1. Та сургалтаа эхлэхийн ємнє суралцагчдаас дараах асуултуудаас асууна.

· Сїїлийн сургалтаас таны сэтгэлд ямар зїйл тод їлдсэн бэ?Та юу сурч мэдэв?

· Та сїїлийн сургалтын зарим сэдвийг сэргээж харсан уу?,эргэцїїлж бодсон уу?

· Хоёр сургалтын хооронд танд сонирхолтой ямар зїйл тохиолдсон бэ?

· Єнєєдрийн сургалтад бїх анхаарлаа тєвлєрїїлэн суралцахад бэлэн її? Саад болох зїйл байна уу?

2. Хэн нэгнээс эсвэл хэд хэдэн хїнээс хариулт авсны ярилцлага маягаар їргэлжлїїлж болно.

3. Энд сургалтынхаа сэдвээр голлон ярилцана

Хувилбар:

1. Асуулт тавихын оронд суралцагчдаас ємнєх сургалтын товч агуулгыг сонсож болно.

2. Ємнєх сургалтын ерєнхий санааг уу,эсвэл тодорхой мэдээллийн талаар ярилцах уу? Гэдгээ

суралцагчдаас асууж шийднэ.

Нэг нь илїїдэх

Товч агуулга

Суралцагчдаар хєгжилтэй шилжилт хєдєлгєєн хийлгэж,богино хугацаанд Тэднийг танилцуулдаг

арга юм.

Заавар:

1. Суралцагчдын тоогоор сандлуудыг тойргоор тавьж тэднийг суулгана.

2. Таны хэлсэн зїйлийг зєвшєєрсєн суралцагчид сандлаасаа босон єєр сандал руу очно. Удирдагч

тойргийн тєвд зогсож байгаад"Миний нэр-----" хэмээн хэлж"Мєхєєлдсєнд дуртай" гэж хэлснийхээ

дараа огцом "Шуурга" гэж хэлнэ.

3. Таныг "Шуурга"гэж хэлэнгїїт мєхєєлдсєнд дуртай хїн бїр босон харайж суудлаа сольж

сууна.Суралцагчдыг суудлаа сольж суух їеэр та єєрєє нэгэн хоосон сандалд сууна.Хэрэв та сууж

ам жвал нэг суралцагч сандалд сууж чадахгїй їлдэнэ.Энэ хїн тойргийн тєвд орж їйл ажиллагааг

їргэлжлїїлнэ.

4. Шинэ хїн тойргийн тєвд зогсон "Миний нэр-------" хэмээн нэрээ хэлж хєгжилтэй,сонирхолтой

єгїїлбэр хэлнэ.Жишээлбэл: "Шєнє гэрэлтэй унтдаг""Боловсролын тєлєє санаа зовдог"гэх мэт

єгїїлбэрийг хэлж їйл ажиллагаагдээрхийн адил їргэлжлїїлнэ.5. Їйл ажиллагааг бїх хїн хамрагдаж

дуустал їргэлжлїїлэн явуулна.

Хувилбар:

1. Хугацаа хожих зорилгоор суралцагчдын хэлж болох єгїїлбэрийг жагсааж єгч болно. Ингэхдээ

сургалтынхаа агуулгатай холбоотой зїйл мєн тэдний ажил,амьдралын туршлагын тухай сэдвээр

бэлтгэж болно.Жишээлбэл: "Бага ангийн багш нар" гэх мэт.

2. Тойргийн тєвд нэгээс гадна хоёр хїн зогсож болно.Тэд ээлжлэн хэлэх зїйлээ хэлж сандалд

суугаагїй нэг нь сандалгїй хоцорсон шинэ хїнтэй тойргийн тєвд їлдэн їйл ажиллагааг їргэлжлїїлнэ.

Дэг боловсруулах

Товч агуулга

Суралцагчид хэсгээр ажиллах журмаа єєрсдєє шийдэн боловсруулж ажиллана.

Заавар:

1. Суралцагчдыг хэсгээр хувааж,хэсэг бїрээс сурвалжлага авах 1 суралцагчийг сонгоно.

2. Сурвалжлагчид хэсгээсээ єєр аль нэгэн хэсэг дээр очиж 10-15 минутын Хугацаанд дараах

сэдвээр ярилцана.Сургалтын хугацаанд ямар дэг баримталбал сургалтад тустай болон,тусгїй гэж

боддог вэ? /Єєр энгийн асуултууд бэлтгэж болно/

3. Ярилцах хугацаа дууссаны дараа сурвалжлагчид цуглан хэсгїїдийн мэдээллийг цаасан дээр

нэгтгэн бичиж бїгдэд харагдахаар байрлуулна.

4. Ихэвчлэн энэ нь суралцагчдын хїсэл сонирхолд нийцсэн "Хэсгээр ажиллах Дэг" болдог.

Хувилбар:

1. Хэсгээр ажиллах дэгд дараах їзїїлэлтїїд байж болно.

· Бусадтай эелдэг боловсон харьцах

· Хэсгээр ажиллахад хїн бїр идэвхи чармайлттай ажиллах

· Сургалт эхлэх хугацааг зєвлєн ярилцах

· Бусдын яриаг таслахгїй байх

· Бусдад саад болохгїй байх

· товч тодорхой ярих

· шїїмжлэлийг хїлээн авсаны дараа санал бодлоо илэрхийлэх

· хїн бїрт ярих боломж олгох

· Бусдыг шїїмжлэхийг урьтал болголгїй тїїний їзэл бодлыг эргэцїїлэн бодох. Эцэст нь багш та "

Сургалтын явцад баримтлах журмаа боловсруулцгаая" хэмээн хэлж суралцагчдын хэлсэн

саналуудыг самбарт бичин олонхийн саналыг авч нэгтгээд дараа нь цаасан дээр буулгаж цаасны

доод талд"Олонхийн шийдвэр" гэж бичин нийтэд харагдах газар байрлуулна. Жишээ нь: Хэдэн 7

хоног їргэлжлэх урт хугацааны сургалтад нийтээр баримтлах журмаа тогтож болно.

· Гишїїд хэсгийн їйл ажиллагаанд тогтмол оролцоно.

· 2 буюу тїїнээс дээш удаа хэсгийн ажилд оролцоогїй суралцагчийг багийнбїрэлдэхїїнээс хасна.

· Хэсгїїд 7 хоног тутамд тайлангаа бичнэ.

· Хэсгїїд бичсэн тайлангаа эмхэтгэж сургалт дуусахаас нэг 7 хоногийн ємнє бусад хэсгїїддээ

танилцуулна. Шуурхай їнэлгээний аргууд Та энэ аргуудыг баг бїрдїїлэх аргатай хослон хэрэглэвэл

сургалтын эхэнд болон тодорхой хугацааны турш нэгэн зорилготой эвсэг хамт олон бїрдїїлэхийн

хамт суралцагчдыг хамтарч ажиллахад нь тусална. Шуурхай їнэлгээний аргууд нь сургалтын

тухайн сэдвээрхи суралцагчдын мэдлэг,чадварын тївшинг тогтоох зорилготой. Ингэж їнэлснээр та

суралцагчдын хэрэгцээ сонирхолд тохирсон сургалт явуулах боломжтой болно.Мєн эдгээр аргыг

сургалтын тєгсгєлийн їнэлгээнд ашиглаж болно.

Сэдвээр їнэлэх

Товч агуулга

Суралцагдыг богино хугацаанд зэрэг їнэлэх сонирхолтой арга тєдийгїй сургалтын эхнээс бие

биенийгээ таньж мэдэн,хамтарч ажиллах бололцоогоор хангана.

Заавар:

1. Суралцагчдад зориулан їнэлгээний 3-4 асуултыг дараах байдлаар бэлтгэнэ

· Сургалтын сэдвийн тухай ойлголт,їзэл баримтлал

· Сургалтын сэдвийн хїрээнд эзэмшсэн туршлага

· Сэдэв суралцагчдын ажил байдалтай хэрхэн холбогдох вэ?

· Энэ сургалтанд хамрагдах хэрэгцээ шаардлага гэх мэт тодорхой хариулт шаардагдах асуулт

бэлтгэнэ.Нээлттэй асуултаас аль болох зайлсхий

2. Суралцагчдыг 3-4 хїнтэй хэсэг болгон хуваана.Суралцагч бїрт їнэлгээний нэг асуулт

єгнє.Суралцагчид хэсэг дотроо асуулт бїр дээр ярилцана.

3. Ижил асуулт таарсан суралцагчид дахин дэд хэсэг болно.Жишээ нь:18 суралцагчтай

тохиолдолд 3 хїнтэй 6 хэсэг болно.Дараа нь ижил асуулт таарсан 6 хїнтэй 3 дэд хэсэг болно.Дэд

хэсэг дотроо тухайн асуудлаарааярилцаж санал бодлоо солилцоно.

4. Дэд хэсэг ярилцсаны дараа буцаад ємнєх хэсгээрээ цугларч авсан мэдээллээ нэгтгэж ярилцана.

Дараа нь хэсгїїд нийтээрээ хэнээс юу сурсанаа ярилцана.

Хувилбар

:1. Суралцагчид єєрсдєє асуулт бэлтгэж болно.

2. Суралцагчдыг хоёр хоёроор нь хувааж болно. Хос тус бїрт їнэлгээний асуултуудыг єгнє. Хос бїр

їнэлгээний асуудлаар харилцан ярилцахаар бэлтгэнэ.Дараа нь хамтарч ярилцана.Олон

суралцагчтай тохиолдолд ч энэ хувилбарыг ашиглаж болно.

Сурах хэрэгцээг илрїїлэх

Товч агуулга

Суралцагчдын сурах эрэлт,хэрэгцээг картын аргаар тодорхойлно

Заавар:

1. Суралцагч бїрт карт/цаас/ єгнє

2. Суралцагчдаар картан дээр сургалтын сэдэв,зориултын талаар хэд хэдэн асуулт бичїїлнэ.Харин

нэрийг бичїїлэхгїй

3. Цаасаа цагийн зїїний дагуу чиглэлээр нийт багаараа дамжуулна. Суралцагчид картыг ирэнгїїт

уншиж їзээд єєрт нь таалагдсан ач холбогдол бїхий агуулгатай асуулт байвал тїїний ард"

"тэмдэглэгээ хийж дараагийн хїндээ шилжїїлнэ.

4. Суралцагчийн єєрийнх дамжуулсан карт єєрт нь эргэж ирэхэд хїн бїр Багийнхаа бїх гишїїдийн

асуулттай танилцсан байна. Дараа нь картан дээрОлон удаа тэмдэглэгдсэн асуултуудыг ялгана.

Эдгээр асуултуудыг

· эн тэргїїний ач холбогдол бїхий,товчхон хариулах боломжтой

· хариултыг сургалтын явцад єгєх боломжтой

· хувь хїнтэй холбогдолтой хариултыг хаягаар эсвэл сургалтын тєгсгєлд

єгєх боломжтой гэсэн їзїїлэлтээр ангилж эн тэргїїний ач холбогдолтой

товчхон хариулах боломжтой асуултад хариулж бусдыг тухайн нєхцєлд нь

тохируулан хариулна.

5. Картан дээр цєєн тэмдэглэгдсэн асуултуудыг ялгаж зарим суралцагчаар хариулуулна.

6. Суралцагчдын цаасыг хожим хэрэглэх зорилгоор хурааж авна.

Хувилбар:

1. Олон суралцагчидтай сургалт-семинарт цаас дамжуулахад цаг алдаж Болзошгїй тул багийг

боломжит хэсгїїдэд хувааж їйл ажиллагааг дээрхийн адил дїрмээр явуулна. Энэ нь асуултыг

ангилах болон цаасыг хурааж авахад Хялбар болно.

2. Цаасан дээр асуулт бичїїлэхээс гадна,сургалтын тухай суралцагчдынїзэл бодол,хїсэлт,санал

бодлоо солилцох тодорхой сэдвїїд бичїїлж болно. Жишээ нь:1.ДОХ-оос урьдчилан сэргийлье"

сэдэвт сургалт-семинарт суралцагчид дараах асуултыг тавьсан байж болно.

- Дэлхий нийтэд хэдэн хїн ДОХ-ын халдвар авсан бэ?

- ДОХ-ын халдвар хїнд ямар замаар єргєн тархаэ байна бэ?

- ДОХ-ын вирусийн эсрэг сїїлийн їеийн эмчилгээний ололт,амжилт

- Кондом ДОХ-оос найдвартай хамгаалах уу?

- Єртємтгий бїлгийнхэн ДОХ-ын халдвар авах магадлал ихтэй байх уу?

ШУУРХАЙ ЇНЭЛЭХ

Товч агуулга

Энэ аргаар суралцагчдыг танилцуулахаас гадна тэдний мэргэжил, туршлага, їзэл, бодол,

баримталдаг зарчим зэргийг мэдэж улмаар сургалтын сэдвийн талаархи тэдний мэдлэг чадварын

тївшинг богино хугацаанд їнэлэх боломжтой.

Заавар:

1. Суралцагч бїрт сонголттой хариулт бїхий асуулт бичсэн цаас єгнє. Єєрєєр хэлбэл A, B, C гурван

хариултын нэгийг сонгох, эсвэл Y/їнэн/, X /худал/ гэсэн хариултын сонголттой байна. Мєн

хариултын сонголт нь цифр ч байж болох юм.

2. Цаасан дээрх асуултуудаас зєвхєн нэгийг нь хариулна. Жишээлбэл:

· Би энэ сургалт-семенарт дараах нєхцєл байдлыг їндэслэн суралцаж байна.

А. Манай удирдлага санал болгосон

Б. Би їнэхээр энэ сэдвийг сонирхдог

В. Миний хувьд ажлын бус єдєр тул

· Би "Энэ сургалт миний хувьд хэцїї байх болов уу" хэмээн санаа зовж байна. Сонгосон їсгээ

дугуйлна уу? Ї /їнэн/ Х /худал/

· Энэ сургалтаас эзэмшсэн мэдлэг чадвар ирээдїйд надад хэрэгэй. Ач холбогдлыг цифрийн єсєх

дараалалд харгалзуулан зохих цифрийг дугуйлна уу? 1 2 3 4 5ямар ч хэрэггїй їнэхээр хэрэггїй

3. Багш цаасыг хурааж авна.4. Хариултын їр дїнг богино хугацаанд гаргах хэрэгтэй. Суралцагчдыг

адил хариулт сонгосноор нь хэсэг болгож хэсэг бїрээс 1 юм уу эсвэл цєєн хэдэн суралцагчийг урьж

хариултад товч тайлбар авна.

Хувилбар:

1. Хариултыг авахад цаас ашиглахаас гадна багш боломжтой хариултыг амаар хэлж уг хариултыг

сонгосон хїмїїсийг суудлаас нь босгож болох юм.

2. Гар єргїїлэх уламжлалт аргаа хэрэглэж болно эсвэл асуултын хариултанзд бїрэн дїїрэн итгэлтэй

хїлээн зєвшєєрсєн хїний хоёр гарыг зэрэг єргїїлж ч болно . Жишээ: 1. Семенарт хамт олноо

тєлєєлєн оролцож буй учир шалтгаалныг тодруулахд дараах мэдээллийг ашиглаж болно. · Би

їнэхээр онцгой тєлєєлєгч 1 2 3 4 5 огт зєвшєєрєхгїй їнэхээр зєвшєєрнє

· Хамт олны тєлєєлєгч сургалтад идэвхитэй хариуцлагатай хандах ёстой.Ї /їнэн/ Х /худал/

· Би сургалтад тогтмол оролцохыг хїсч байна. Гэвч

А. Энэ асуудлыг шийдэх эрх мэдэлгїйБ. Манай ажиллагчид бїгд л аливаа сургалтанд оролцохыг

чухалчилдаг.

В. Би ажиллагчаддаа сургалтынхаа зорилго, агуулгыг ойлгуулахыг хичээнэ.

ТЇЇВЭРЛЭХ

Товч агуулга

Заавар:

1. Зохион байгуулагч суралцагчдад хандаж: "Та бїхэнтэй нэг бїрчлэн танилцахыг хїсч буй боловч

цаг их зарцуулах болж байна. Иймээс цєєн тооны суралцагчдыг тїївэрлэн танилцуулна. " гэж

тайлбарлана.

2. Суралцагчдаас багийн гишїїдтэй хамгийн тїрїїнд танилцах хїнийг саналаар нь гаргаж тїїний нэр

усыг хэлїїлж танилцсаны дараа ажил амьдрал, їзэл бодол, ур чадварын тухай цєєн асуулт асууна.

3. Эхний суралцагчтай танилцсаны дараа хоёр дахь хїнийг урина. Гэхдээ ємнєх суралцагчаас арай

єєр хїнийг урьж танилцуулах нь тохиромжтой.

4. Хэдэн суралцагчийг танилцуулахаа та єєрєє шийднэ.

Хувилбар:

1. Танхимын гол хэсэгт тїївэрлэн сонгох суралцагчдын тоогоор сандал тойруулан тавиад тїївэрт

орсон хїн бїр нэг нэгээрээ энэ сандалд сууж єєрийгєє нийтэд танилцуулна. Бїх сандалд тїївэрт

орсон хїмїїс суусны дараа їлдсан нь тэдэнд нэмэлт асуулт тавьж болно.

2. Таны сургалт урт хугацаанд їргэлжлэх бол танилцах їйл ажиллагаанд хугацаа алдахгїйгээр

сургалтын явцад танилцаж болно. Хэрэв та боломжтой бол єєрєє тойрч яваад бїх суралцагчдтай

товчхон танилцаж болно.

НИЙТЭЭРЭЭ ТАНИЛЦАХ

Товч агуулга

Аливаа сургалтын явцад суралцагчид сонирхсон зїйлээ сурч мэдэхийг чухалчилдаг. Сургалтын явц

євєрмєц, сонирхолтой, эрчимтэй байвал тэд илїї анхааралтай ханддаг. Сургалтыг суралцагчдын

сонирхол хэрэгцээнд нийцїїлэн євєрмєцєєр зохион байгуулахад тэднийг санал бодлоо чєлєєтэй

илэрхийлэх боломжийг бїрдїїлэх нь чухал.

Заавар:

1. Суралцагчид сургалтын ач холбогдол, їр єгєєжийн тухай сэдвээр ярилцана. Та асуултыг дараах

жишээгээр бэлтгэж болно.· Сургалтад хэрхэн чєлєєтэй оролцох вэ?· Гишїїд хэсгийн ажилд яаж

оролцвол илїї їр дїнтэй вэ?· Сургалт-семенар зохион байгуулагч, суралцагчид хоорондын

харьцааны тухай та юу гэж боддог вэ?· Сургалтын цагийг яаж зохицуулбал зохистой вэ?

2. Дээрхи асуултуудыг самбарт бичих, эсвэл цаасан дээр бичиж хананд тогтооно. Суралцагчид єєр

асуулт нэмж болно.

3. Суралцагчдын саналаар 3-4 асуултыг сонгож авна. Асуултын тоогоор суралцагчдыг хэсгээр

хувааж тус бїр нэг асуултанд хамтран ярилцаж санал бодлоо солилцоон бусдадаа тайлагнахаар

бэлтгэнэ.

4. Хэсгїїд тайлангаа тавьж эцэст нь багаараа ярилцаж тухайн асуултуудын талаар нэгдсэн

ойлголттой болно.

Хувилбар:

1. Хэсгїїд нєхдийнхєє санал болгосон асуултаар харилцан ярилцаж болно.

2. Хэсгїїдийн тайлан дууссаны дараа чєлєєт ярилцлага хийх нь зїйтэй.

Богино хугацаанд сургалтад оролцогчдыг идэвхжїїлэх аргууд

Сургалтын эхэнд суралцагчдыг идэвхижїїлэх олон арга, хэлбэр байдаг. Їїнээс богино хугацааны

сургалтын аргын онцлог нь суралцагчдын идэвхийг єрнїїлэх тєдийгїй тэдэнд сургалтын сэдэв,

агуулгаар санал бодлоо солилцох боломж хомс байдаг. Зарим сургалт зохион байгуулагчид

суралцагчид сургалтын сэдэв, агуулгын талаар тодорхой мэдээлэлгїй єєрєєр хэлбэл, сургалтын

хєтєлбєр, ямар ч сэтгэл зїйн бэлтгэлгїй байхад нь сургалтаа эхэлж алддаг. Харин та сургалтынхаа

эхэнд эдгээр аргыг хэрэглэснээр дээрхи алдааг давтахгїй.

МЭДЛЭГИЙН ТЇВШИН ТОГТООХ

Товч агуулга Суралцагчдыг сургалтанд идэвхитэй оролцуулахад тусалдаг арга. Энэ аргыг

суралцагчдын ерєнхий мэдлэгийн тївшинг тогтоох болон баг бїрдїїлэх зорилгоор ч ашиглаж болно.

Заавар:

1. Таны бэлтгэсэн асуултууд сургалт- семенарын сэдвийн агуулгатай холбоотой байна. Та

асуултыг дараах байдлаар бэлтгэж болно.

· Юмс їзэгдийг тодорхойлуулах /... юуг илэрхийлдэг вэ? /

· Хувь хїний шинж чанарыг тодорхойлох /Эйнштейн гэж хэн бэ?/

· Тєрєл бїрийн хувилбар бїхий хариулттай байж болох асуулт тавих /Нэг суралцагч сургалтаас удаа

дараа хоцорч ирвэл та їїнийг яаж шийдвэрлэх вэ?/

· Аливаа їйлийн ач холбогдол, чиг хандлага, дїрэм журам, бодлогын талаар олон сонголттой асуулт

журам, бодлогын талаар олон сонголттой асуулт

Боловсрол судлал нь

а. Сурган хїмїїжїїлэх ухаан, сэтгэл судлал, мэргэжлийн заах аргын интеграц мєн.

б. Сургах, сурах, хїмїїжихийг судалдаг ухаан

в. Орчин їеийн нєхцєл дэхь сурган хїмїїжїїлэх ухаан· Єгїїлбэр гїйцээлгэж болно. /Компьютерын

программаар гїйцэтгэж болох командуудын жагсаалтыг /цэс/ гэнэ./

Хувилбар:

1. Суралцагч бїрт цаас єгнє. Тэд сургалт-семенарын агуулгын ач холбогдолтой гэж їзэж буй

мэдээллийг цаасан дээр бичнэ. Дараа нь єрєєн дотор чєлєєтэй явж бусдын бичсэн зїйлтэй

танилцана. Та тэдэнд бусад суралцагчдаас цуглуулсан мэдээллийг цаасан дээрээ тэмдэглэж

авахыг сануулна. Дараа нь нийтээрээ цуглаж мэдээллийг нэгтгэж ярилцана.

2. Суралцагчдаар мэдээлэл бичїїлэхээс гадна тэдний їзэл бодлоо илэрхийлж санал солилцох

сэдвийг бичїїлнэ. Эсвэл мэдээлэл болон їзэл бодлоо илэрхийлэх сэдвийг авь алинийг нь бичїїлж

болно. Жишээ: "Цаг ашиглаж сурцгаая" сэдэвт сургалт- семенар зохион байгуулж буй удирдагч

дараах асуултын дагуу суралцагчдын їзэл бодлыг мэдэж болно.

1. Єнєєгийн нийгэмд хїмїїс цагаа хамгийн їргїй зарцуулж буй зїйл юу вэ?

· утсаар ярих

· дэмий хоосон чалчих

· бусдад сонирхолгїй зїйлийг нь тулгах

2. Цагаа їр ашигтай зарцуулах талаар таны уншдаг, танд тусалдаг ямар ном байна вэ?

МЭДЭЭЛЭЛ СОЛИЛЦОХ

Товч агуулга

Суралцагчид хэсэг бїлгээрээ сургалтын тодорхой сэдвээр ярилцаж маргаантай асуудлыг

шийдвэрлэдэг арга юм.

Заавар:

1. Та эхлээд сургалтын агуулгаар ярилцах сэдвийг бэлтгэж суралцагчдад тусална.

2. Суралцагчдыг гурав, гурван хїнтэй хэсэгт хуваана. Хэсгїїд бусдыгаа чєлєєтэй харж байхаар

суудлаа эзэлнэ. Тойрч суувал нэн тохиромжтой.

3. Хэсэг бїрт адл нээлттэй асуулт єгнє. Хэсгийн гишїїд уг асуултын талаар хоорондоо ярилцаж їзэл

бодлоо нэгтгэнэ. Зохион байгуулагч нэгэн хэсгийг сонгож хэсгийн гишїїдийн хоорондын солилцоог

эхэлнэ.

4. Ингэхдээ хэсгийн гишїїдийг 1,2,3 гэж дугаарлана. Зохион байгуулагчийн сонгосон хэсгийн 2

дугаарын суралцагч баруун гар талынхаа нєгєє хэсгийн 2 дугаартай хїнтэй суудлаа сольж сууна.

Суудлаа тавьж єгсєн 2 дугаартай суралцагч мєн баруун гар талынхаа хэсгийн 2 дугаартай хїний

суудал дээр сууна гэх мэт бїх "2" дугаартай хїмїїс суудлаа сольж сууна. "3" дугаартай суралцагчид

мєн "2" дугаартай суралцагчдын адил суудлаа сольж сууна. "1" дугаартай суралцагсад суудал

дээрээ їлдэнэ. Суудлаа сольж дууссаны дараа буюу шинэ хэсэг нэгдсэний тэмдэг болгож гишїїд

гараа єргєнє.

5. Хэсэг бїрт дахин шинэ асуулт єгнє.6. Хэрэв танд бэлтгэсэн асуулт тань хїрэлцээтэй бас цаг

хангалттай бол гишїїдийн солилцоог хэдэн ч удаа давтан явуулж болно. Энэ їед суудал солих

дїрэм адил мєрдєгдєнє. Жишээлбэл: Хэсгийн гишїїд 3 удаа тойроход хїн бїр нийт 6 суралцагчидтай

уулзана гэсэн їг.

Хувилбар:

1. Гишїїдийн солилцоо дууссаны дараа богино хугацаанд асуултын талаархи тэдний їзэл бодлын

ялгааг сонсож ярилцана.

2. Хэсгийг хоёр эсвэл дєрвєн гишїїнтэй зохион байгуулж болно. Жишээ: Удирдлагын сургалт-

семенарт багш дараах асуултуудыг бэлтгэж болох юм.· Танай байгууллагын удирдлагын їйл

ажиллагаа танд таалагддаг уу?· Ажилаж байх їед тань тохиолдсон бэрхшээлтэй зїйл юу вэ?· Та энэ

сургалтаас юу сурч мэдэхийг хїсч байна вэ?

ЯРИЛЦАХ

Товч агуулга

Заавар:

1. Єрєєний эргэн тойронд цаасан дээр бичсэн мэдээллийг хананд тогтоосон байна. Та мэдээллийг

бичихдээ єєр єєр єнгєєр агуулга нь сонголттой байхаар бэлтгэнэ. Жишээ нь:

· суралцагчдын сонирхлыг тєрїїлэхїйц сэдвїїд

· їнэ цэнтэй зїйлїїд

· сургалтын агуулгын тухай асуултууд

· ямар нэг асуудлыг шийдвэрлэсэн шийдвэрїїд

· хувь хїний шинж чанар, арга барилын тухай· тухайн салбарын хїн бїхний танил хїмїїс

· зїйр цэцэн їг, яруу найраг гэх мэт

2. Суралцагчид єрєєн дотор явж сонгож авсан мэдээллийнхээ хажууд очиж зогсоцгооно. Ингэж

зогссон байдлаар нь тэднийг хэсэг болгоно.

3. Хэсгийн гишїїн бїр яагаад энэ мэдээллийг сонгосноо ярилцсаны дараа хэсгийнхээ мэдээллийг

гаргана.

Хувилбар:

1. Хоёр єєр мэдээллийг сонгож авсан хоёр суралцагчийн санал бодлыг нь солилцуулж ярилцуулна.

Эсвэл мэдээлэл сонголтооор хуваагдсан хэсэг бїрээс нэг хїний санал бодлыг нь сонсож

ярилцацгаана.

2. Хэсэг бїр мэдээллийнхээ агуулгаар їзїїлэх тоглолт, сурталчилгаа бэлтгэн їзїїлж болно.

Жишээ:

1. Сургалтын 3 єєр тєрлийн аргын тухай мэдээллийг єрєєний хананд хоорондоо зайтай

байрлуулна.

2. Суралцагчдыг эдээр аргуудтай сайн танилцуулсны дараа аль нэгийг нь сонгуулна.

3. Хїн бїр хэсэг дотроо яагаад энэ сургалтын арга хэлбэрийг сонгосон тухайгаа ярилцана. Хэрэв

хїний тоо олон байвал дахин дэд хэсэгт хуваагдаж болно.

4. Мєн хэсгээрээ єєрсдийн мэддэг сургалтын аргын тухай санал бодлоо солилцоно.

5. Хэсэг бїрээс 1 хїнийг урьж санал бодлыг нь сонсоно.

6. Удирдагч ярилцлагыг дїгнэнэ.

ХЄГЖИЛДЄХ

Товч агуулга

Сургалтын агуулгын талаархи мэдлэг, чадварыг хєгжилтэй, тоглоомын хэлбэрээр эзэмшїїлж, хамт

олны дунд нєхєрсєг уур амьсгалыг бїрдїїлнэ.

Заавар:

1. Суралцагчдыг хэсэг болгон хуваана. Тэдэнд сургалтын агуулгын тодорхой сэдэв єгч тїїний

агуулгаар хєгжилтэй хошин їзїїлэх тоглолт хийлгэнэ.

2. Сэдвийн жишээ:

· Зохион байгуулалт: Тєсєєлєхийн аргагїй дарамтад, ямарч ажиллах боломцоогїй нєхцєл байдал

· Математикийн бодлого: Математикийн тооцоог хамгийн тойруу, хол замаар хийх

· Зєв бичгийн дїрэм: Хамгийн олон дїрмийн алдаатай єгїїлбэр бичих· Баг бїрдїїлэх: Суралцагчдыг

танилцуулж буй зохион байгуулагчийн їйл ажиллагаа нь бїтэлгїй болж буйг элэглэн їзїїлэх

3. Хэсгїїдийг урьж тоглолтыг їзэж сайшаана.

Хувилбар:

1. Суралцагчдад сургалтын агуулгаас єєр сэдэв єгч тухайн сэдэв сургалтын хєтєлбєрт тусгагдсан

мэтээр тэдэнд ойлгуулж, єєрєєр хэлбэл тэднийг <мэхлэн> хєгжилдєж болно. Сургалтын агуулгын

талаар олон сонголттой сэдэв бэлтгэж болно. Гэхдээ сэдэв бїр хєгжилтэй, хошин аястай байхаар

бэлтгэнэ. Харин та суралцагчдаас сэдвийн агуулгыг заавал їнэн зєв боловсруулж їзїїлэхийг

шаардаж шахсаны хэрэггїй. Учир нь сэдэв маань хошин, шог аястай шїї дээ.

САНАЛ БОДЛОО СОЛИЛЦОХ

Товч агуулга

Суралцагчдад богино хугацаанд сурах сэдэл тэмїїлэл бий болгож сургалтад идэвхитэй

оролцуулдаг арга. Мєн тэднийг нєхдийгєє сонсож їзэл бодлоо чєлєєтэй илэрхийлэх боломжоор

хангана.

Заавар:

1. Суралцагчдад цаас єгч нэрсийг нь бичїїлнэ. Цаасаа хувцсандаа тогтооно.

2. Суралцагчдыг зєвхєн хос хосоор нь танилцуулна. Дараа нь хосуудыг сургалтын агуулгатай

холбоотой бэрхшээлтэй, тївэгтэй нэгэн асуудлаар санал бодлоо солилцохыг урина. Жишээ нь:

"Сургалтын арга зїйн шинэчлэл", "Сургалтын їнэлгээний шинэ журам" гэх мэт.

3. Дараа нь танилцсан хоёр суралцагч нэрийн хуудсаа сольж зїїгээд бусад суралцагчидтай

танилцахаар явна. Тухайн хїн єєрийгєє танилцуулахдаа ємнє танилцсан хосынхоо нэрийн ємнєєс

єєрийгєє танилцуулж санал бодлоо ч мєн тэр хїний санал бодлын агуулгаар солилцоно. Єєрєєр

хэлбэл, шинээр сольж зїїсэн нэрийн хуудсын нэрээр єєрийгээ танилцуулна.

4. Їїний дараа танилцаж буй хїнтэйгээ дахин нэрийнхээ хуудсыг сольж дараагийнхаа танилцах

хїнтэй дээрхийн адил зїїж буй нэрээрээ єєрийгєє танилцуулж уг хїний санал бодлыг нєгєє хїндээ

дамжуулж ярилцана. Єєрєєр хэлбэл, хэний нэрийг зїїж байна тэр нэрээрээ танилцаж тїїний санаа

бодлыг илэрхийлнэ гэсэн їг.

5. Їйл ажиллагааг бїх суралцагч хоорондоо уулзаж дуустал їргэлжлїїлнэ. Дараа нь єєрийнхєє

нэрийн хуудсыг олж авцгаана.

Хувилбар:

1. Нэрийн хуудас солилцох аргыг сургалтын агуулгын тївэгтэй асуудлаар санал бодлыг нь

солилцуулахаас гадна суралцагчдыг зєвхєн хооронд нь танилцуулахад илїї єргєн ашиглаж болно.

2. Суралцагчид нэрийн хуудсаа солихгїйгээр хїмїїстэй танилцан санал бодлоо солилцож болно.

ЇНЭН ХУДЛЫГ ТОГТООХ

Товч агуулга

Суралцагчдыг хамтран ажиллуулах энэ арга тэднийг богино хугацаанд сургалтад идэвхитэй

оролцуулахад туслана.Мєн богино хугацааны сургалтад баг бїрдїїлэх болон суралцагчдын

мэдлэгийн тївшинг тогтооход ашиглаж болно.

Заавар:

1. Та сургалтын агуулгатай холбоотой мэдээллийн заримыг нь їнэн, бусдыг нь худал байхаар

бэлтгэнэ. Мэдээлэл бїрийг нэг нэг цаасан дээр бичнэ. Бэлтгэсэн цаас суралцагчийн тоотой тэнцїї

байна.

2. Суралцагчдад цаасаа тарааж єгнє. Тэдний зорилго мэдээллийн їнэн худлыг тогтоох юм.

3. Суралцагчид їнэн худлыг тогтоосны дараа мэдээллийг тухайн суралцагчаар уншуулж нийтийн

санал бодлыг сонсож худал їнэнийг магадлана.

4. Дараа нь цаасыг худал їнэнээр нь ялгаж тавиулна.

5. Энэ аргыг та сургалтынхаа дунд їеэр эсвэл сургалтынхаа явцад ч хэрэглэж болно.

Хувилбар:

1. Їйл ажиллагаа эхлэхийн ємнє хэсэг суралцагчийн урьж дээрхи їйл ажиллагааг суралцагчид

хэрхэн гїйцэтгэхийн жишээ болгон їзїїлж болно.

2. Мэдээллийн оронд аливаа їзэл бодлын жагсаалтыг бэлтгэж болно.

3. Дээрхийн адил нийтийн ємнє санал солилцоно.

Жишээ:"Байгууллагын нєєцийг зїй зохистой ашиглацгаая" сургалт-семенарт зориулан дараах їнэн

ба худал мэдээллийг бэлтгэжээ.

1. Їнэн мэдээлэл:

· Албан байгууллагын дотоод журмын 50% нь байгууллагын нєєцийг зїй зохистой ашиглах тухай

заалт байдаг.

· Архи ба мансууруулах бодисыг зохисгїй хэрэглэвэл хєдєлмєрийн чадвар алдагдана.

· Кокойны їйлчилгээ хїнийг зоригжуулах мэдрэмжийг идэвхижїїлж сэргээдэг.

· Хар тамхи нїдний харах талбайг аажмаар багасгадаг.

· Архи ба мансууруулах бодисыг хэрэглэдэггїй хїн байгууллагын нєєцийг нэмэгдїїлж байна гэсэн їг.

2. Худал мэдээлэл.· Архи бол согтууруулах ундаа биш.

· Архи бол сэргээш юм.

· Удирдагч хїн ажилчдадаа архи болон мансууруулах бодис хэрэглэж чаддаг бай хэмээн сургах нь

чухал.

· Нєєцєє огт шамшигдуулаагїй байгууллагууд байдаг.

· Дэлхий нийтэд мансууруулах бодисын хэрэглээ эрчимтэй буурч байна.

ГЭРЭЭЛЭХ

Товч агуулга

Сургалтын агуулгаар суралцагчдын санал бодол, хїсэлтийг хїлээн авч ярилцана.

Заавар:

1. Дараах гэрээг суралцагчдын тоогоор бэлтгэнэ. Би энэ сургалт-семенараас зїйлийг мэдэж авна

гэж ойлгож байна. Сургалт-семенарын зорилт нь· --------· --------· --------Би эдгээр зорилтыг

биелїїлэхэд дараах зїйлийг хийж гїйцэтгэн мэрийж суралцана.

· Сургалт-семенарт идэвхитэй оролцож цагаа зєв ашиглана.

· Биеэ дааж бїх бололцоогоо дайчлан суралцана. Хэн нэгнийг туслаасай хэмээн хїлээхгїй.

· Би нєхдийнхєє сурах арга барил болон санаа бодлоо илэрхийлж буй арга барилаас суралцаж,

мэдээлэл болж авахыг бусдын тус дэмжлэг гэж ойлгоно.

· Сургалт-семенараас юу сурч мэдсэн тухай тайлан бичнэ.

2. Суралцагчдыг хэсгээр хуваана. Тэдэнд сургалтынхаа хєтєлбєрийг тарааж єгнє.

3. Суралцагчидтай хийх гэрээг мєн тарааж єгєн, уншиж танилцахыг хїснэ. Та тэдэнд "Энэ зорилтот

хїрэхийн тулд та бидний хамтын ажиллагааны хїчин чармайлт их шаардагдана" гэдгийг

ухааруулна.

4. Сургалтын хєтєлбєр болон гэрээний талаар санал бодлоо солилцож ярилцах хангалттай цаг

гаргана. Дараа нь та гэрээгээ байгуулж гарын їсгийг нь зуруулна. Та тэдэнд сургалтын явцад

гэрээгээ хадгалж байхыг сануулаарай. Сургалтын тєгсгєлд гэрээгээ тэдэнд їлдээсэн ч болно.

Хувилбар

: Та дараах жишээгээр ярилцлагын сэдэв бэлтгэж болно.

· "Идэвхтэй сонсогч байх" гэдгийг та юу гэж ойлгож байна вэ?

· Сургалтын аргууд· Сургалт цагтаа эхэлж цагтаа дуусах тухай

· Гарын авлага материал

· Суралцагчдын їзэл бодол нээлттэй байх

· Їзїїлэн таниулах материалын хангалт

МЭДЛЭГ, ЧАДВАР ДАДЛЫГ ИДЭВХТЭЙ СУРГАЛТААР ХЭРХЭН ЭЗЭМШЇЇЛЭХ ВЭ?

Ангиараа хичээллэх

Энэ бїлэгт байгаа арга замууд нь ангиараа хичээллэх їеийн сургалтыг сайжруулахад чиглэгдсэн

юм.

Энэ бїлгээс та уламжлалт лекцээ дор дурдсан арга замуудыг бїтээлчээр хэрэглэн идэвхитэй

сургалт болгож болохыг уншиж мэдэх болно. Магадгїй манай орны нєхцєлд сургалтыг идэвхитэй

байдлаар зохион байгуулахад илїї тохиромжтой ч байж болох юм. Тїїнчлэн видео бичлэг болон

радио, телевизийн нэвртрїїлгийг їр дїнтэй ашиглах арга замуудтай танилцана.

Эцэст нь хїнд сэдэв, ухагдахуунуудыг суралцагчид сайн ойлгосон байхаар заах шинэ арга

замуудыг олж авах болно.

СУРАЛЦАХ СЭДЭЛ ТЄРЇЇЛЭХ

Товч агуулга

Энэ арга нь ямар нэг сэдэв юм уу асуултын талаар суралцагчдын санаж, бодож байгааг дэмжих

замаар тэдний сониуч занг єдєєхєд чиглэдэг.

Суралцагчид сургалтад ангиараа эхнээс оролцож байсан бол ємнє їзсэн сэдвїїдийн талаарх

мэдлэгээ хадгалан їлдэх илїї их сонирхолтой байдаг.

Заавар:

1. Та хэлэлцэхийг хїссэн сэдэвтээ сурагчдынхаа сониуч занг татахын тулд ямар нэг сонирхолтой

асуулт тавиарай. Энэ нь оролцогчдын хэн нь ч хаиулахааргїй тийм л асуулт байх юм шїї.

Таны асуулт дараах сэдэвтэй байж болно:

ажил, мэргэжлийн холбогдолтой

онолын шинжилгээ, судалгааны талаарх

нэр томъёо, тодорхойлолт

техникийн болон тусгайлсан туршилтын талаар

2. Бодол эргэцїїлэл, таамаглалыг нь тухайн їед нь сайшааж байгаарай. Ингэхдээ "Їнэхээр сайхан

таамаглал байна", "Дахиад жаахан тодруул" зэрэг хэллэгїїдийг хэрэглээрэй.

3. Їнэлгээ єгєх гэж бїї яараарай. Бїх таамаглалыг хїлээн ав. "Бодит хариулт" юу байгаа бол гэсэн

сониуч занг нь хєдєлгєж єгєєрэй.

4. Тавьсан асуултдаа тодорхой хариулт болж чадахаар лекцээ унш. Сонсогчид ердийнхєєсєє илїї

анхааралтай сонсож байгааг та мэдрэх болно.

Хувилбар:

1. Сурагчдаа хэсэглэн хувааж, хамтран таамаглал дэвшїїлэхийг санал болгож болох юм.

2. Асуултынхаа оронд, тэдэнд юун тухай заах гэж байгааг болон энэ нь тэдэнд яагаад сонирхолтой

болохыг хэлж єгч болох юм. Зураг, слайд, кино, бичлэг зэргийг ашиглан энэ танилцуулгаа амт

шимт орууллахыг хичээгээрэй.

ХАМТРАН СОНСОХ

Товч агуулга

Энэ арга нь суралцагчдын анхаарлыг лекцэнд бїрэн чиглїїлэхэд тусалдаг. Анги хамт олныг

лекцийн явцад материалыг тодорхой болгох їїрэгтэй баг, хэсгїїдэд хуваан ажилллуулна.

Заавар:

1. Суралцагчыг дєрвєн багт хувааж, баг бїрт дараах їїргийг хариуцуулна:

Багуу

д Дїр Хїлээх їїрэг

1 Асуугчид Декцийн дараа, декцийн материалтай холбоотой дор хаяж хоёр асуулт асуух

2 Зєвшєєрєгчид Лекцийн дараа, юутай санао нэг байгаа (эсвэл ямар ашигтай зїйл олсон) талаараа

багийнхаа їзэл, бодлыг хэлж, яагаад гэдгээ тайлбарлах

3 Татгалзагчид Лекцийн дараа, юуг хїлээн зєвшєєрєхгїй байгаа (эсвэл ямар ашиггїй зїйл олсон)

талаар єєрийн багийн їзэл, бодлыг хэлж, яагаад гэдгээ тайлбарлах

4Жишээ

гаргагчид

Лекцийн дараа, декцийн материалтай холбогдох тодорхой жишээ, баримт гарган

тайлбарлах

2. Лекцийн дараа багуудад хїлээсэн їїргээ биелїїлэхэд нь зориулж хэсэг хугацаа єгєєрэй.

3. Баг бїрээс асуулт, тайлбар, жишээгий нь сонс.

Хувилбар:

1. Єєр їїрэгтэй баг нэмж болох юм. Жишээлбэл, лекцийг ерєнхийд нь дїгнэх, эсвэл суралцагчдын

ойлгосныг хянах асуултууд бэлтгэх баг байж болох юм.

2. Лекцээр хариу нь тодорхой болох асуултуудыг (лекцийн тєлєвлєгєєг) урьдчилан єгсєн байж

болно. Сурагчид багаараа хариулт єгч єрсєлдєнє. Лекцийн дараа ихэнх асуултад хариулж чадсан

баг нь тэргїїлэх юм.

ЗАГВАРЧИЛСАН ТЭМДЭГЛЭЛ ХЄТЛЇЇЛЭХ

Товч агуулга

Лекцийн їед тїгээмэл хэрэглэгддэг нэг технолог нь сурагчид тїргэн хугацаанд тэмдэглэл хєтлєхєд

нь зориулж урьдчилэн бэлтгэсэн маягт єгєх арга юм. Ийм байдлаар бага зэрэг дєхїїлж єгєх нь

бэлэн гарын авлага єгєхєєс илїї сурагчдын сонирхлыг татдаг. Тэмдэглэл хєтлїїлэх олон арга

байдаг. Тэмдэглэл хєтлїїлэх олон арга байдаг. Хамгийн энгийн нь "маягт бєглїїлэх" арга юм.

Заавар:

1. Лекцийнхээ гол агуулгыг нэгтлэн дїгнэсэн гарын авлага хамтарч бэлтгэнэ.

2. Гарын авлага эхийг бэлнээр нь єгєлгїйгээр, зарим хэсгий нь гїйцээн нєхєх байдалтай болгоно.

Ийм болгосон зарим нэг жишээг дор їзїїлье:

тодорхой нэр томъёонууд, тэдгээрийн тодорхойлолтыг орхигдуулах, эсвэл тэдгээрийн

тодорхойлолтыг орхигдуулах, эсвэл тэдгээрийн тэдгээрийгээ маягтад їлдээх ..............: ямар

нэг юм буюу їзэгдлийг тїїний голлох шинж тэмдгээр, далд утгатай, ихэвчлэн асуултын

хэлбэртэй дїрслэн єгїїлсэн богино хэмжээний шїлэг:

Зїйр їг:...................................................

жагсаалтаас нэг буюу хэд хэдэн зїйлсийг орхигдуулан єгєх

Монголын їндэсний наадгайнууд

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

богино хэмжээний параграфад гол гол їгнїїдийг орхигдуулах

Ард тїмний аж амьдрал, ажил хєдєлмєрийн аль нэг ............................ їйл явдалд зориулан

хэлдэг, ........................................................... утгатай зан їйлийн.............................. зохиолыг ерєєл

гэнэ.

3. Гарын авлагаа сурагчдадаа тарааж єгнє. Тэгээд єєрийнхєє яриаг идэвхитэй сайн сонсоход нь

туслах зорилгоор тэдэнд зориулж ийм маягт хийснээ тайлбарлаад, тэдэнд идэвхитэй-сонсох

чадвараа ашиглаад энэ гарын авлагыг гїйцээн бєглєж авахыг зєвшєєрєєрэй.

Хувилбар:

1. Хичээлийнхээ гол гол сэдвїїдийг жагсаан бичсэн ажлын хуудас єгч болох юм. Тэмдэглэл хийх

нилээд зай їлдээнэ. Тухайлбал, дараах байдалтай байж болно:

Адууны нас, шїд:

Унага: ........................................

Даага: ........................................

Шїдлэн: .......................................

Хязаалан: .....................................

Соёолон: ......................................

Хавчиг соёолон: ...............................

Их насны адуу: ................................

Жич: Хичээлээ заасны дараа, загварчилсан маягтаа тарааж єгєєд, тэмдэглэлээ харалгїйгээр

маягтыг бєглєхийг сурагчдадаа уриалж болох юм.

2. Лекцээ олон жижиг хэсэгт хуваана. Сурагчдадаа намайг ярьж байхад юу ч бичиж тэмдэглэлгїй,

зєвхєн маш анхааралтай сонсож байгаарай гэж хэлнэ. Дараа нь хэсэг бїрийн эцэст тїр завсарлаж,

сурагчдадаа сонссон зїйлсээ тэмдэглэж авахыг уриалав.

"БИНГО" ЛЕКЦ

Товч агуулга

Хэрвээ лекцийг тоглоомын хэлбэрт оруулж єгвєл лекц уйтгартай биш, сурагчид илїї идэвхитэй

болдог. Сурагчдаар бинго тоглуулах явцад нь гол гол ойлголтуудыг танилцуулж болдог.

Заавар:

1. Лекцээ есєєс илїїгїй гол хэсгїїдэд хуваана.

2. Энэ гол хэсгїїдээ 3*3 хэмжээний хїснэгтэд байрлуулж, бинго карт бэлтгэнэ. Нїд бїхэнд єєр єєр

хэсгийг байрлуулна. Хэрэв есєєс цєєн гол хэсэгт хуваасан бол зарим нїдийг хоосон орхиж болно.

3. Гол хэсгїїдээ тїрїїчийнхээс єєр єєр нїдэнд байрлуулсан нэмэлт бинго картуудыг хийнэ.

4. Бинго картуудыг сурагчдад тарааж єгнє. Мєн есєн ширхэг, єнгєтэй зїйл (дардаг хадаас эсвэл

наалддаг цаас) тарааж єгнє. Сурагчдад, лекцийн явцад дээрх гол хэсгїїд яригдангуут картын

зохих байранд єгсєн зїйлїїдийг байрлуулахыг хэлж єгнє.

5. Босоо, хєндлєн, эсвэл диагоналийн дагуу зэрэгцээ гурван цэг хамгийн тїрїїнд байрлуулсан

сурагч "бинго" гэж хашгирна.

6. Лекцээ їргэлжлїїлэн дуусгана. Аль болох олон бинго авахыг сурагчдадаа зєвлєєрэй.

Хувилбар:

1. Лекцэндээ дурдагдах їндсэн нэр томъёонуудыг бинго картанд бичиж(энэ нь зарим їед лекцийн

гол хэсгїїдийг байрлуулснаас илїї) болох юм. Нэр томъёо дурдагдмагц сурагчид єгсєн зїйлийг зохих

байранд нь байрлуулна.

2. 2*2 хэмжээтэй бинго карт бэлтгэ. Лекцээсээ нилээд олон гол хэсгїїд, нэр томъёог авч їз.

Тэдгээрээс зєвхєн дєрвийг нь нэг л бинго картад бичнэ гэдгээ санаарай. Карт бїхэнд ялгаатай

мэдээлэл оруулах замаар адилхан зарт цєєхєн байлгахыг хичээгээрэй.

ХОСОЛСОН АРГА

Товч агуулга

Энэ арга нь нэг ижил материалыг єєр єєр аргаар судалсан сурагчид санал бодоо солилцох

боломжтой болгодог.

Заавар:

1. Сурагчдаа хоёр тэнцїї дэд бїлэг болгон хуваана.

2. Нэг дэд бїлгийг єєр єрєєнд оруулаад, заах сэдвээ уншуулна. Унших материал нь маш сайн

боловсрогдсон уншихад хялбар байх ёстой.

3. Энэ хугацаанд, нагаа дэд бїлэгт тухайн материалаар лекц уншина.

4. Дараа нь энэ туршилтаа эсрэгээр нь гїйцэтгэнэ. Унших материалыг тїрїїнд лекц сонссон дэд

бїлэгт єгч, харин уншсан дэд бїлэгт лекцээ уншина.

5. Дэд бїлэг бїрээс нэг гишїїн оруулан хос хосоор нь хувааж юу сурсныг нь хос дотор дїгнэлт

хийлгэнэ.

Хувилбар:

1. Суралцагчдын хагасын нїдийг таглаад, зєвхєн сонсуулж, нєгєє хагасын чихийг бєглєєд лекцийн

їед ашиглаж байгаа кодоскопоор їзїїлэх материалыг харуулна. Лекцийн дараа юу сонсож, юу

харсныг нь харьцуулан ярилцуул.

2. Сурагчдын нэг хагаст нь заах гэж байгаа ойлголт болон онолын талаар тодорхой жишээнїїд єг.

Єєрєє битгий тайлбарлаж єгєєрэй. Нєгєє хагаст тэрхїї ойлголт, онолооо ямар ч баримтгїйгээр

тайлбарлана. Хоёр бїлгээс хосууд їїсгэн, хичээлийг шїїмжлэн ярилцахыг даалга.

УДИРДАН ЧИГЛЇЇЛЭХ АРГА

Товч агуулга

Энэ аргыг хэрэглэх їед багш сурагчдынхаа мэдлэгийг тандах, эсвэл тэдний таамаглал, дїгнэлтийг

мэдэж авах, тэгснээрээ тэдний хариултыг ангилан їзэх зорилгоор нэг буюу хэд хэдэн асуулт

тавина. Энэ арга нь їргэлжилсэн лекцийн їед хамгийн сайн завсарлага болдог бєгєєд ємнє їзсэн

зїйлсээс сурагчид юу ойлгож, мэдсэнийг судлахад нь багшид тусалдаг онцлогтой. Ялангуяа

хийсвэр ухагдахууныг заах їед хэрэглэхэд тохиромжтой арга юм.

Заавар:

1. Сурагчдынхаа бодож байгааг болон мэдэж байгааг тандан мэдэх зорилгоор нэг буюу хэд хэдэн

асуулт асуу. Аль болох олон янзаар хариулж болох асуулт байх хэрэгтэй. Тухайлбал, Хїнд эрдэм

боловсрол ямар хэрэгтэй вэ?

2. Сурагчид хосоороо юм уу хэсэг бїлгээрээ хэлэлцээд, хариулах хэсэг хугацаа єгєєрэй.

3. Нийт ангиар нь дахин хэлэлцїїлж, сурагчдын санаа бодлыг тэмдэглэж авна. Боломж байвал,

єєрийн тєлєвлєсєн дэс дараалал, ерєнхий ухагдахуунуудад нийцїїлэн тус тусад нь ангилан

жагсаавал зїгээр. Дээр жишээ болгож авсан асуултын хувьд, "ямар нэг техник зохион бїтээхэд

мэдлэг, чадвар хэрэгтэй" гэсэн санааг техникийн мэдлэг,чадвар гэсэн ангилалд оруулж бичих

жишээтэй.

4. Хичээлийнхээ гол гол ойлголтуудыг танилцуул.

Сурагчид єєрсдийн хариулт нь таны бодсонтой хир дєхїї байгааг эргэцїїлэн бодож їзэг. Сурагчдын

бодол санаанаас хичээлдээ нэмэрлэчих зїйлс байна уу гэдгийг анхаараарай.

Хувилбар:

1. Сурагчдын хариултыг ангилалгїйгээр нэг їргэлжилсэн жагсаалт болгож бичээд, харин

сурагчдаар єєрсдєєр нь ангилуулж болно.

2. Хичээлийн ємнє урьдчилан ангилал хийлгїй, сурагчидтайгаа хамтран тэдний санаа бодлыг

ангилалд оруулж болох юм.

"ПРОФЕССОРУУД"-тай уулзах

Товч агуулга

Энэ арга нь хичээлдээ хєндлєнгийн зочин урьж яриа хийлгэх, тухайн чиглэлийн мэргэжилтнийг

урьж оролцуулахад сайн тохирдог. Энэ нь сурагчдын хувьд мэргэжлийн хїнтэй хамтран ажиллах,

зочны сонирхолтой ярианд идэвхитэй оролцох сайхан боломж єгнє.

Заавар:

1. Тухайн хичээлийн салбарт мэргэшсэн зочныг ярилцлага хийлгэх зорилгоор урина. (Тухайлбал,

биологийн хичээл дээр энэ хичээлийн агуулга, арга зїйг хариуцсан арга зїйчийг, эсвэл биологийн

мэргэжлийн эрдэмтэнг, эсвэл эрїїл мэндийн болон байгаль орчны яамны мэргэжилтэнг урьж болох

юм).

2. Урьсан зочиндооо та энэ хичээлийг нэгэн хэвлэлийн бага хурал байдлаар явуулах юм гэдгийг

ойлгуулан хэлж бэлтгїїлнэ. Ийм хэлбэрээр явуулахад зочин хэдхэн товч тайлбар, эсвэл нилээд

албаны ганц нэг мэдээлэл бэлтгэх бєгєєд гол нь "хэвлэлийнхний" асуултад хариулахад л бэлэн

байх хэрэгтэй.

3. Зочныг орж ирэхийн ємнє, хэвлэлийн бага хурлыг хэрхэн явуулахыг сурагчидтайгаа хэлэлцэж,

тэднийг бэлтгэсэн байх ба яриа хийх хїнд тавих олон янзын асуулт бэлтгэх бололцоогоор хангасан

байх шаарлагатай.

Хувилбар:

1. Нэг хичээл дээр хэд хэдэн зочин урьж, дугуй ширээний ярилцлага зохиож болох юм. Зочин бїр

ширээ тойруулан, эсвэл дугуйруулж тавьсан сандалд нэгэн жижиг бїлэгтэй хамт сууж мэдээлэл

солилцож, дасгал ажил гїйцэтгэх юм. Энэ нь илїї албаны байдалтай орчинд, ярицагчтайгаа сууж,

хариулах замаар хамтран ажиллах боломжийг сурагчдад олгодог. Хичээлээ хэд хэдэн їед хуваана.

Хичээлийн нийт їргэлжлэх хугацаа, зочны тооноос хамаарч нэг їе хир хугацаанд їргэлжлэхийг

тогтооно. Ер нь арваас арван таван минут байхад тохиромжтой. Жижиг бїлэг бїр їе єсєх тутам нэг

ярилцагчаас нєгєєд шилжих байдлаар зохион байгуулагдсан байна.

2. Ємнє нь суралцаж єнгєрсєн суралцагчдаас зочноор урьж болно (Тухайлбал дунд сургуулийн

хувьд ахлах ангийн сурагчдаас, эсвэл сургуулийн тєгсєгчдєєс гэх мэт).

ДЇРСЛЭН ЇЗЇЇЛЭХ АРГА

Товч агуулга

Зарим їед лекцийг хичнээн сайн уншаад, їзїїлэн, туслах материал дээр хичнээн сайн тайлбарлаад ч

зарим нэг ойлголт, эсвэл ямар нэг дїрмийг ойлгуулж чадахгїйд хїрэх явдал байдаг. Тэгвэл

суралцагчдаасаа єєрийн тайлбарлахыг оролдоод байгаа тэр ойлголтыг дїрслэн їзїїлэх, тэр дїрмийн

дагуу їйл ажиллагаа гїйцэтгэхийг хїсэх нь тухайн материалыг тодорхой болгох нэг арга юм.

Заавар:

1. Дїрслэн їзїїлэх замаар ойлгуулж болохоор ямар нэг ойлголт (эсвэл хоорондоо холбоотой

ойлголтууд) юм уу дїрмийг сонгон ав.

2. Доорх аргуудыг хэрэглээд, тухайн ойлголт, дїрмийг дїрслэн їзїїл.

Хэдэн сурагчийг нийтийн ємнє гаргаад, хїн бїр тухайн ойлголт, дїрмийнмєн чанарыг биеэр дїрслэн

їзїїлэхийг санал болгох

Дїрмийн хэсгїїдийг бичсэн хэсэг карт бэлтгэ. Тэдгээрийг зарим сурагчдад тарааж єгч, ярилцаж

байгаад, байх ёстой дэс дарааллаар нь байрлуул гэж хэлэх

Тухайн ойлголтыг жїжигчлэн тоглож їзїїлэхийг сурагчдаасаа хїсэх

Ямар нэг дїрмийг дїрслэн їзїїлэх, олон хїнийг хамарсан тоглолтод сайн дураараа оролцохыг

сурагчдадаа уриалах

3. Сурагчдынхаа гїйцэтгэснийг хамтран ярилц

Хувилбар:

1. Хэсэг хїн тухайн ойлголт, дїрмийг дїрслэн їзїїлж байгааг харуулсан видео бичлэг хийж,

сурагчдадаа їзїїлж болно.

2. Тухайн ойлголт, дїрмийг багшийн оролцоогїйгээр дїрслэн їзїїлэх аргыг олохыг сурагчдадаа

даалгаж болох юм.

НУУЦ НОЁНТОН ТОДРУУЛАХ

Товч агуулга

Энэ арга нь танин мэдэхїйн материалыг судлахад нь сурагчдад тусалдаг шинэ арга юм. Сурагчид

дєнгєж заалгасан материалаа дахин сэргээж, нэг нь нєгєєгєє шалгах замаар таны заасан

хичээлийг бататгах боломжтой байдгаараа телевизийн танин мэдэхїйн нэвтрїїлгээс давуу талтай

юм.

Заавар:

1. Ангийг хоёр юмуу тїїнээс олон баг бологон хуваана.

2. Жижигхэн цаасан дээр дараах хэлбэрийн єгїїлбэрїїдийг нэг нэгээр нь бичсэн байна:

Би ямар нэг хїнийг тєлєєлнє

Би ямар нэг їзэгдлийг тєлєєлнє

Би ямар онолыг тєлєєлнє

Би ямар нэг їзэл баримтлалыг тєлєєлнє

Би ямар нэг ур чадварыг тєлєєлнє.

3. Цааснуудаа хайрцагт хийж баг бїрт нэгийг сугалуулна. Сугалсан сугалаагаар "Нууц ноён"

хэмээгдэх хїнийг тодорхойлно.

4. Таван минутын хугацаанд бїлгїїд:

Єєрийн багийн нууц ноёныг сонгоно.

Тїїнд ямар асуултууд тавигдахыг таамаглаж, хариултанд нь бэлтгэнэ.

5. Хамгийн эхэнд нь аль багийн нууц ноён гарч ирэхийг шийдвэрлэнэ.

6. Бусад багуудын сурагчдаас шинжээчдийн хэсгийг байгуулна(ямар ч аргаар болно).

7. Тоглоомоо эхэлнэ. Нууц ноёны ямар ангилалд багтах хїн (єєрєєр хэлбэл, ямар агуулгатай цаас

авсан) болохыг илрїїлэх ёстой. Їїний тулд шинжээчийн хэсгийнхэн ээлж дараалан зєвхєн "тийм",

"їгїй" гэсэн хариулт авах асуултуудыг тавина. Шинжээчийн аль нэг нь тїїнийг таних хїртэл

їргэлжилнэ.

8. Їлдсэн багуудаас нууц ноёноо гаргахыг урина. Шинэээр шинжээч хэсэг байгуулан їргэлжлїїлнэ.

Хувилбар:

1. Нууц ноёдод шинжээчдийн тавьсан асуултад хариулж чадахгїй тохиолдолд єєрийн багийн

гишїїдтэй зєвєлдєж болохыг зєвшєєрч болох юм.

2. Нууц ноёны яаж жїжиглэхийг та урьдчилан хэлж єгч болох юм. Тухайлбал, нууц ноёнтон ямар

нэг алдартай хїнийг дууриан жїжиглэх болно.

ВИДЕО ШЇЇМЖЛЭЛ

Товч агуулга

Сургалтын видео їзїїлж байх їед идэвхигїй байдал їргэлж ажиглагдаж байдаг. Сурагчид хєгжилтэй

юм гарахыг хїлээгээд л сууж байдаг. Їїнээс зайлсхийх нэгэн аргыг толилуулж байна.

Заавар:

1. Сурагчдад їзїїлэх нэг видео хичээл сонгон авна.

2. Видео їзїїлэхийн ємнє, сурагчдадаа энэ бичлэгт шїїлжлэлтэй хандахыг хїсч байгаагаа хэлээрэй.

Доорх зїйлсийг сайн ажиглахыг санал болго:

нєхцєл, байдал їнэмшилтэй эсэх

тухайн зїйл амьдралд байдаг эсэх

хамгийн сонирхолтой зїйлс, їл мартагдах агшин

агуулга, утга санааны зохион байгуулалт

ажиллах орчны тохиромжтой байдал

3. Видеогоо їзїїл.

4. "Шїїмжлэгчдийн булан" гэж нэрлээд, маргаан зохион байгуулна.

5. (Жич) Таван баллын, эсвэл зєвшєєрнє, зєвшєєрєхгїй гэсэн нийтийн їнэлгээний системийг

ашиглан ангийн саналыг авна.

Хувилбар:

1. Видео шїїмжлэгчдийн тєлєєлєх хэсгийг байгуулж болох юм.

2. Видеогоо дахиад їзїїл. Хоёрдахь їзэлгээр тэдний шїїмжлэл єєрчлєгдєж болох юм шїї

Мэтгэлцээнийг хєгжєєх

Ер нь маргаан, мэтгэлцээний їед ямагт тохиолдож байдаг нэг бэрхшээл бол эхлэн дуугарах хїн

олдохгїй, бие биеэ хїлээн, таг болчих явдал шїї дээ. Маргаан эхлэх нь лекц эхлэхээс нэг их ялгаа

байхгїй. Ялгаагїй багш та л санаачлагыг гартаа авч, сонирхлыг тєрїїлэх ёстой. Хойно авч їзэх

аргууд танд энэ талаар тусална. Зарим нь ч бухимдал тєрїїлэх л байх, гэвч сурагчдыг чинь єєр

болгоно. Энэ аргууд бїгд л хїн бїхний оролцоонд тулгуурлана гэдгийг ямагт санаж байгаарай.

ИДЭВХИТЭЙ МЭТГЭЛЦЭЭН

Товч агуулга

Мэтгэлцэх нь сурагчдын санаа, бодлыг дэмжих, ялангуяа тэднийг єєрийн эсрэг байр суурийг

хїлээн авч сурахад ихээхэн ашигтай арга билээ. Сургалтын энэ хэлбэр нь цєєн тооны маргагчдыг

биш бїх суралцагчийг идэвхитэй хамруулдагаараа онцлог юм.

Заавар:

1. Хичээлийнхээ сэдэвтэй холбоотой, нилээд саргаантай байхаар нэгэн єгїїлбэрийг сонгож аваарай.

Жишээ нь, "Сїїлийн їед шинэ эм хэтэрхий их гарч байна" гэх мэт.

2. Ангийн сурагчдыг маргалдагч хоёр хэсэг болгон хуваана. Самамсаргїйгээр, нэг багий нь

"нотлогч" байр суурь нєгєєгий нь "няцаагч" байр суурь баримтлахад оноож єгнє.

3. Хэсэг тус бїрийг дотор нь хоёроос дєрвєн дэд баг болгон дахин хуваагаад, тухайлбал, хорин

дєрвєн сурагчтай ангийг тус бїр нь дєрвєн гишїїнтэй гурван нотлогч баг, гурван няцаагч багт

хуваана. Дэд баг дотроо оногдсон байр сууриа хамгаалах нотолгоог эхлээд хэлэлцэнэ. Дараа нь

дэд баг дотроосоо нэгэн илтгэгчийг сонгоно.

4. Илтгэгчдийн тооноос хамааруулж хоёроос дєрвєн сандалтай хоёр эгнээг урд урдаас нь (нэг

ижил байр суурьтай илтгэгчид нэг эгнээнд суухаар) харуулж тавиад илтгэгчдийг суулгана. Бусад

оролцогчид єєр єєрийн илтгэгчийн ард байрласан байна.

Жишээлбэл, хорин дєрвєн сурагчийг дээрх байдлаар хуваасан бол байрлал нь дараах байдалтай

харагдах юм.

Х     Х

Х Нотлогч Няцаагч Х

Х Нотлогч Няцаагч Х

Х Нотлогч Няцаагч Х

Х     Х

Илтгэхэд єєр єєрийн їзэл бодлыг танилцуулахаас эхэлнэ. Энэ їйл явцыг "анхны нотолгоо" гэж

нэрлэнэ.

5. Бїх анхны нотолгоог сонссоны дараа маргааныг зогсоож, яаж нйцаах талаар л ярилцана. Дэд

багууд дахин илтгэгчээ (єєр хїн байвал зїгээр) сонгоно.

6. Маргаанаа дахин эхлїїлнэ. Няцаагч-илтгэгчид "эсрэг нотолгоогоо" хэлнэ. Маргааны явцад

єєрийн илтгэгчдээ ямар нэг нотолгоо, эсвэл няцаалтыг санал болгосон тэмдэглэлийг дамжуулахыг

зєвшєєрєх хэрэгтэй. Мєн єєрийн талын амжилтыг уухайлах, алга ташиж сайшаах зэргээр

урамшуулж єгєхийг шаардах хэрэгтэй.

7. Та хангалттай гэж їзсэн їедээ маргааныг зогсоогоорой. Хэн нэг ялагчийг зарлахын оронд, нийт

ангид нь дугуй ширээний ярилцлага хий. Эсрэг талуудад байсан сурагчдыг салаавчлуулан суулгах

нь тэднийг нэгдэн нягтрахад хэрэгтэй нь мэдээж. Ангиараа ярилцахдаа маргаанаас юу мэдэж

сурав гэдэгт ярилцлагаа чиглїїлэх нь зїйтэй. Мєн хоёр талын хамгийн сайн нотолгоо юу байсан гэж

бодож байгааг сурагчдаасаа асуугаарай.

Хувилбар:

1. Илтгэгчдийн эгнээнд нэг юм уу хэдэн хоосон сандал тавиад, сурагчдад маргаанд оролцохыг

хїссэн їедээ суухыг зєвшєєрч болох юм.

2. Анхны нотолгооноос эхлээд маргагчдыг ойр ойрхон солиод ердийн маргаан байдлаар явуулж

болох юм.

БУУХИА ЯРИЛЦЛАГА

Товч агуулга

Ярилцлагын энэ хэлбэр олон хїнтэй бїлэгт илїї тохиромжтой. "Буухиалах" маягийн нєхцєл, байдал

буй болгосноор нийт суралцагчдыг маргаанд татан оролцуулж болно.

Заавар:

1. Хичээлийн холбогдолтой нэгэн сонирхолтой сэдэв, эсвэл тодорхой нэг асуудлыг сонгон ав.

Тїїнийгээ янз бїрийн мэдээ баримт, їзэл баримтлал ашиглаад, аль болох бодитойгоор, гэхдээ товч

тайлбарлаж єг. Хэрэв хїсвэл, тэр сэдэв асуудлаа улам тодотгосон баримтуудыг урьдчилан

бэлтгээрэй.

2. Тухайн сэдвээр суралцагчдын санаа бодлыг гаргуулахад илїї анхаарал тавина. Тэгэхдээ бїгдийг

нэр цохохын оронд дараагийнхаа хїнийг сонгох эрхийг сурагчдад агах нь зїйтэй. Єєрийнхєє санаа

бодлыг яриад дууссан сурагч бусдаасаа хэн нэгнийг ярихыг хїсэж нэг цохно(тухайлбал, гар єргєж

байгаа сурагчийг).

3. Бусад олон сурагч оролцохг хїсэж байгааг сануулаад, аль болох товч тайлбарлахыг шаардана.

Хэрэв хїсвэл хугацааны хязгаар тогтоож болох юм. Єєрєє ярьж дуусаад хэнийг дараа нь дуудахаа

урьдчилаад сонгочихсон байхыг сануулахад илїїдэхгїй.

4. Ярилцлагыг тодорхой їр дїн гартал їргэлжлїїлэх хэрэгтэй.

Хувилбар

1. Хуралдааныг маргаан хэлбэрээр явуулж болно. Суралцагчдыг тэдний байр сууриас нь

хамааруулан, єрєєний хоёр талаар суулгана. Мєн дараагийнхаа яригчийг сонгохдоо эсрэг

этгээдээс дуудах зарчмыг баримтлана. Маргааны явцад хэн нэгний їзэл бодол єєрчлєгдвєл нєгєє

талд орж суухыг зєвшєєрєх хэрэгтэй.

2. Хуралдааныг тєлєєлєх хэсгийн маргаанаас эхэлж болно. Тєлєєлєх хэсгийн гишїїд єєрсдийн бодол

санааг тайлбарлаад, дараа нь сонсогчдоо нэгнийг нь дуудаж яриулна.

ГУРВАН ШАТТАЙ МЭТГЭЛЦЭЭН

Товч агуулга

Энэ арга мэтгэлцээний нэг хэлбэр бєгєєд сурагчдын зарим хэсгийг маргалдагч тойрогт, бусдыг нь

согсогчдын тойрогт суулгадаг. Гурван шаттай мэтгэлцээний нэг сонирхолтой хэлбэрийг

толилуулж байна.

Заавар:

1. Тухайн хичээлийн сэдэвтэй холбоотой гурван асуулт бэлтгэ. Тэдгээр нь харилцан уялдаатай

асуултууд байвал зїгээр, гэвч заавал тийс байх шаардлагагїй. Ямар дарааллаар асуултуудаа

хэлэлбэхийг шийдсэн байна.

2. Суудлыг нэг тєвтэй хоёр тойрог хэлбэрээр засна. Сурагчдыг 1, 2, 3-аар тоолуулж 1-р бїлгийг

доторх тойрогт буюу маргалдагч-тойрогт, 2 ба 3-р бїлгийг гаднах тойрогт буюу сонсогчдын-

тойрогт, 2 ба 3-р бїлгийг гаднах тойрогт буюу сонсогчдын-тойрогт суухыг урина. Эхнийхээ

асуултыг хэлэлцїїлнэ. Хугацаа арван минут орчим байна.

3. Дараагийн удаад, 2-р бїлгийг дотор талын суудалд суулгаж, 1-р бїлгийг гаднах суудалд

шилжїїлнэ. 2-р бїлгийн гишїїдээс нэгдїгээр асуудлаар товч тодруулах зїйл байгаа эсэхийг асуугаад,

хоёрдугаар асуултаа тавина.

4. Гурав дахь маргалдагч бїлгийг мєн ийм байдлаар оролцуулна.

5. Гурван бїлгийг хэлэлцїїлж дуусаад нийтээрээ дахин хэлэлцїїлнэ. Нийтийн хэлэлцїїлгийн талаар

суралцагчдын бодол санааг сонсоорой.

Хувилбар:

1. Хэрэв суудлыг дугуйруулж болохгїй бол тєлєєлєх хэсгийн саргааныг ээлж дараалан хийж болно.

Ангийн гуравны нэг нь хэлэлцэх асуулт бїрт тєлєєлєгч болж оролцох юм. Тєлєєлєгчид їлдсэн

сурагчдын ємнєєс харан єрєєний урд сууна. Хэрэв та П хэлбэрийн эсвэл хурлын ширээ ашиглах бол

тєлєвлєх хэсгийн сандлын заагийг тогтоож єгєєрэй.

2. Гурав биш зєвхєн ганц асуулт тавьж болох юм. Дараагийнх нь ємнєх бїлгийнн бїлгийн хэлэлцсэн

асуудлыг гїнзгийрїїлэх хариу єгєх замаар явуулна.

ХЄГЖЄЄХ ХЭСЭГ

Товч агуулга

Энэ нь маргааныг явуулах, сурагчдад асуудлыг таних, адлтгах, тайларлах, тодруулах боломж

олгосноор, тэднийг идэвхижїїлдэг шилдэг аргуудын нэг юм.

Заавар:

1. Сурагчдын сонирхлыг татахуйц ямар нэг асуудал сонгон авна. Энэ асуулаар сурагчид санаа

бодлоо уралдуулан мэтгэлцэнэ гэдгийг сайтар тайлбарлаж єгнє. Тухайн асуудлаа тодруулсан тав

хїртэл дэд асуулт болгон задалж ярицвал зїгээр.

2. Дєрвєєс зургаан хїнтэй тєлєєлєн мэтгэлцэх хэсэг байгуулна. Тэднийг сурагчдын ємнє хагас

дугуй хэлбэрээр суулгана.

3. Їлдсэн сурагчдыг мэтгэлцэх хэсгийн гурван талд єєрсдєє очиж байраа эзлэхийг хїс.

4. Нээлттэй, єдсєн байдалтай асуултаас эхэлнэ. Тєлєєлєн мэтгэлцэх хэсэг ярилцаж байхад

ажиглагчид мэтгэлцээнд бэлтгэн єєрсдийн бодол мєнєєг тэмдэглэж байх хэрэгтэй.

5. Мэтгэлцэхээр тогтсон хугацаа дуусангуут, нийт сурагчдыг дэд бїлгїїдэд хувааж, їлдсэн

асуултуудаар мэтгэлцээнийг їргэлжлїїлнэ.

Хувилбарууд:

1. Бїр эсрэг дарааллаар явж болох юм; жижиг дэд бїлгїїдийн мэтгэлцээнээс эхлээд, дараа нь

тєлєєлєн мэтгэлцэх хэсэг байгуулах байдлаар

2. Мэтгэлцээний асуултуудыг ерєнхийлєхийг суралцагчдаас хїсч болно.

ЇЗЭЛ БОДОЛ-ЭСРЭГ БАЙР СУУРЬ

Товч агуулга

Энэ нь хоорондоо уялдаатай, нийлмэл асуудлуудыг ойлгох нєхцєо бий болгох, мэтгэлцээнийг

хєгжєєх онцгой сайн технологиудын нэг юм. Мэтгэлцээнтэй тєстэй боловч илїї уян хатан

Заавар:

1. Хоёр болон тїїнээс ч олон талт асуудлыг сонгон авна.

2. Сурагчдын ямар байр суурьтай байгааг та таамаглаж байгаа бол тїїнээсээ хамааруулаад хэд

хэдэн дэд бїлгїїдэд хуваана. Дэд бїлэг бїрийг єєрсдийн байр сууриа хамгаалах нотолгоо бэлтгэхийг

даалгана. Дэд бїлэгт ойр дотноороо нэгдэн ажиллахыг дэмжих хэрэгтэй.

3. Дэд бїлэг бїрийг хооронд нь тодорхой зайтайгаар суулгаад нэгтсэн ярилцлага хийнэ.

4. Хэн нэг сурагч маргааныг эхэлнэ. Тэр сурагчийн дараа тїїнийг дэмжсэн нэг нотолгоо гаргуулаад,

дараа нь єєр дэд бїлгийн гишїїд тїїнээс ялгаатай юм уу эсрэг нотолгоог гаргах зэргээр явагдана.

Бїх нотолгоог гаргаж дуустал маргааныг їргэлжлїїлнэ.

5. Ялгаатай байр сууриудыг харьцуулан ярилцах замаар їйл ажиллагааг дуусгана. Маргаантай,

эсрэг тэсрэг їзэл бодолтой їлдэж болно.

Хувилбар:

1. Ангиараа маргалдахын оронд дэд бїлэг бїрээс нэг сурагч орсон хэсгїїдийг байгуулж, тэдгээр нь

хоорондоо маргалдаж болох юм. Энэ нь нэгэн зэрэг явагдах тул сурагч бїр нэг л ижил хугацаанд

маргаанд оролцох болно.

2. Эсрэг бодолтой хоёр дэд бїлгийг єєд єєдєєс нь харуулж эгнїїлэн суулга. Хэн нэг нь єєрийн

нотолгоогоо хэлээд ямар нэг зїйлийг (бємбєг, алчуур зэргийг) эсрэг талын нэг гишїїн рїї шиднэ.

Шидсэн зїйлийг авсан хїн єєрийнхєє нотолгоог хэлэх ёстой.

ЧАНГААР УНШИХ

Товч агуулга

Гайхалтай нь, текстийг чанга дуугаар унших нь суралцагчдыг ухаан санаагаа тєвлєрїїлэх, асуулт

дэвшїїлэхэд нь болон маргаан єрнїїлэхэд нь тусалдаг. Энэ аргыг библи судрын сургалтад

ашигладаг. Энэ арга анхаарал тєвлєрїїлэх, ангийг нэгтгэхэд чухал нєлєєтэй.

Заавар:

1. Чанга дуугаар нийтэд уншихад ихээхэн сонирхолтой нэгэн сэдэв сонгож авна. Таван зуун їгнээс

хэтрэхгїй байвал зїгээр.

2. Сэдвийг сурагчдад уншиж єгєхдєє гол гол хэсгїїдэд нь илїї анхаарал тавьж, єргєлт хийж єгнє.

3. Сэдлийг бїлэг бїлгээр, эсвэл агуулгаар нь хувааж унш. Єєр хэсгийг дуудаж єгєх туслагч урьж

болох юм.

4. Уншиж байх явцдаа, тодорхой онцгойлж їзэх хэсгїїдэд зогсож, асуулт тавих юм уу жишээ гаргаж

єгнє. Хэрэв сурагчид тодорхой хэсэгт их сонирхож байгаа нь харагдвал бїсчилсэн мэтгэлцээн

хийхийг дэмжиж єгєєрэй. Дараа нь уншилтаа їргэлжлїїлэх байдлаар явна.

Хувилбар:

1. Хэрэв та єєрєє уншсан нь дээр гэж бодож байгаа, эсвэл сурагчдынхаа унших чадварт эргэлзэж

байгаа бол єєрєє л унших нь дээр.

2. Сурагчдыг хос хосоор нь суулгаад, нэгээр нь нєгєєд нь уншуулж єгч болох юм. Тодруулах,

ярилцах, маргалдах зїйл байвал уншихаа зогсоод хийж болно.

ШЇЇН ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГАА

Товч агуулга

Энэ арга нь гэрч, ємгєєлєгч, яллагч, шїїгч болон бусад хїмїїсийг томилоод зохиомошор шїїх хурал

зохион байгуулах байдлаар хэрэглэгдэнэ. Энэ нь "мэтгэлцэж сурах" сайн арга бєгєєд їзэл бодлоо

хамгаалах, эсрэг їзэл бодолтой маргалдах идэвхитэй їйл ажиллагаа юм.

Заавар:

1. Сурагчдад асуудлыг олон талаас нь харахад нь туслахуйц "зэм" тулгана.

2. Суралцагчдад їїрэг онооно. Хїний тооноос хамаарч, хэрэгтэн, ємгєєлєгч, эерэг гэрч, яллагч, эсрэг

гэрч, шїїхийн шїїгч, хєндлєнгийн шїїгчдийн гишїїд зэрэг дїрїїдээс бїгдийг, эсвэл заримыг нь

ашиглаж болно. Дїр бїрд нэг хїн, эсвэл баг томилогдсон байна. Хєндлєнгийн шїїгчээр хэд хэдэн хїн

байх шаардлагатай.

3. Бэлтгэх хугацаа єгєх хэрэгтэй. Энэ нь асуудлын хир тєвєгтэй байдлаас хамаарч хэдэн минутаас

нэг цаг хїртэл байж болно.

4. Шїїх ажиллагааг удирдан явуулна. Эхний нотолгоо зэрэг їйл ажиллагаануудыг гїйцэтгэнэ.

5. Хєндлєнгийн шїїгчдийн бїрэлдэхїїнээр їр дїнг хэлэлцїїлнэ. Эдгээр нь нээлттэй байж, хїн бїр шїїн

таслах ажиллагаа хэрхэн явагдсаныг сонсож байх ёстой. Хєндлєнгийн шїїгчдийн гишїїн биш

оролцогчид ч хэргийн олон талт байдлыг сонсох їїрэгтэй.

Хувилбар:

1. Хэргийг дахин шїїх замаар їйл ажиллагааг їргэлжлїїлж болно.

2. Хєндлєнгийн шїїгчидгїйгээр зєвхєн шїїхийн шїїгчээр хэрэг таслуулж болох юм.

Асуулт тавихыг хєхїїлэн дэмжих

"Асуулт байна уу?" гэж багш їргэлж асууж байдаг. Гэвч сурагчид нам гїм байдалд шилжих нь

байнга тохиолддог. Зарим багш сурагчид сонирхолгїй болоод тэр гэж бодож байдаг бол зарим нь

бїх зїйл тодорхой болж дээ гэж бодно. Харамсалтай нь, їнэн байдал нь сурагчид асуулт асуухад

бэлэн биш байдагт байгаа юм.

Энэ бїлэгт авч їзэх аргууд нь энэ байдлыг єєрчлєхєд тань тусална. Сурагчид тухайн материалын

талаар тунгаан бодох боломжтой болсноор асуулт тавихад илїї бэлтгэлтэй болдог.

АСУУЖ СУРГАХ

Товч агуулга

Идэвхитэй хандлага їлбэгэр байдлаас хол дээр гэдгийг сурагчид ухамсарлаад, идэвхитэй байж

чадвал суралцах їйл ажиллагааны аливаа шинэ хэлбэрїїд нь илїї їр дїнд хїрдэг. Суралцах їйл

ажиллагааг идэвхитэй болгох нэг арга нь сурагчдыг урьдын адил таны амыг хараад байдаггїй,

єєрсдєє судлах зїйлдээ эрэл хайгуул хийж сурахад нь дэмжлэг їзїїлэх явдал юм. Энд суралцах

нэгэн тїлхїїр болох асуулт тавихыг хэрхэн урамшуулах аргыг толилуулж байна.

Заавар:

1. Сурагчдадаа єєрєє бэлтгэсэн зааварчилгааны гарын авлагаа тарааж єгєєрэй. Энэ гарын авлага

нь асуулт асуухад нь сурагчдад дэмжлэг їзїїлэхэд чиглэгдсэн байна. Гарын авлага нь нилээд єргєн

мэдээлэл агуулсан байхаас биш хэтэрхий нарийн тайлбарласан байх шаардлагагїй. Зарим

мэдээллийг сонирхолтой график, зураг, диаграмм ашиглан єгєх ь илїї сайн болдог. Сэдвийг

тайлбарлахад дєхємтэй байдлаар бичих нь зїйтэй. Зорилго нь сониуч занг нь тєрїїлэхэд оршиж

байгаа гэдгийг анхаараарай.

2. Гарын авлагаа хоёр хоёроороо хамтраад судлахаар сурагчдадаа тарааж єг. Тэднийг гарын

авлагын утга санааг аль болох ойлгож авах, ойлгохгїй байгаа мэдээллийн талаар дараа нь асуух

асуултаа бэлтгэж байхыг хїсээрэй. Аль болох ойлгож авах, ойлгохгїй байгаа мэдээллийн талаар

дараа нь асуух асуултаа бэлтгэж байхыг хїсээрэй. Аль болох олон асуулт тавихыг дэмжиж єг.

Хэрэв хугацаа байвал хосуудыг дєрвєєрєє болоод, нэг хос нь нєгєє хосдоо туслах байдлаар

ажиллуулж болно.

3. Дахин ангиараа нийлж, сурачдын тавьсан асуултад хариул. Гол нь, хичээл тань урьдчилсан

тєлєвлєгєєгєєр биш сурагчдын тавьсан асуултад захирагдаж явна гэдгийг санаарай. Эсвэл та

хїсвэл, эхлээд бїх асуултуудыг сонсоод дараа нь урьдчилсан тєлєвлєгєєнийхєє дагуу сурагчдын

асуултад хариулж болох юм.

Хувилбар:

1. Суаргчид материалыг судлахдаа хойрго байгаа байдал ажиглагдвал тэдний сонирхлыг нь татах

нэмэлт мэдээллїїдийг єг. Тэгээд анги хамт олноороо судлахаар їргэлжлїїл.

2. Зааврын эхэнд байгаа хосоороо судлахын оронд бие даагаад судлахыг санал болгож болно.

ТОХИРОЛЦОН АСУУЛГАХ

Товч агуулга

Энэ нь урьдчилан сонгож авч "тохиролцоо" хийсэн сурагчдын асуултад хариулах замаар мэдээлэл

єгєх арга юм. Хэдийгээр та урьдчилан бэлтгэчихсэн хичээл явуулаад байгаа боловч бусдад асуулт-

хариултын хичээл явагдаж байгаа юм шиг л харагдах ёстой.

Заавар:

1. Хичээлийнхээ хєтєлбєр болохуйц, тїїнийг логик дэс дараалалд оруулж чадахуйц гурваас зургаан

асуулт сонгож авна.

2. Асуулт бїрээ, энэ асуултыг асуух їед таны єгєх дохионы хамт нэг нэг цаасан дээр бичсэн байна.

Дараах маягийн дохионууд ашиглаж болно:

Хамраа маажих

Нїдний шилээ засах

Хуруугаа хєдєлгєх

Ханиах зэрэг

3. Асуулт асуух сурагчийг сонгоход илїї сайн анхаараарай. Тэдэнд асуулт, дохио бичсэн цаасаа єг.

Тэр сурагчид тантай "хуйвалдсан" гэдгээ єєр хэнд ч мэдэгдэж болохгїй шїї.

Жишээлбэл, тохиролцоо хийсэн цаас дараах байдалтай байж болох юм:

Їїнийг хэнд ч їзїїлж болохгїй!

Завсарлааны дараа би рационал тоо, тїїнийг дїрслэх, жиших дїрмїїдийн талаар тайлбарлаж яриад,

ямар нэг асуулт байна уу? гэж асууна. Намайг хамраа маажих їед:

Энгийн бутархай, рационал тоо хоёрын ялгаа юу юм бэ?гэсэн асуулт тавиарай. Асуултыг їгчлэн

уншиж болохгїй. Єєрийн їгээр цээжээрээ хэлээрэй.

4. Тайлбарлан ярих хэсгээ дуусгаад асуулт-хариултын шатандаа, орж эхнийхээ дохиог єг.

Эхнийхээ "тохиролцогчийг" дуудаж асуултад нь хариул. Дараа дараачийн дохиог єгч асуултад

хариул.

5. Эцэст нь жинхэнээр, ямар нэг асуулт байгаа эсэхийг асуугаад їз. Олон гар гозогнож байхыг

харах нь танд таатай байх болно.

Хувилбар:

1. Хариултуудаа урьдчилан їзїлэн таниулах, кодоскоп, бусад материалуудаар бэлтгэсэн байж

болно. Асуулт бїрийн хариултыг аль болох уран сайхнаар єгєєрэй.

2. Тохиролцсон асуултуудыг хамгийн идэвхигїй, хичээлд дургїй сурагчдадаа єгєєд їзээрэй.

ЇЇРГЭЭ СОЛЬЖ АСУУЛТ ТАВИХ

Товч агуулга

Хичээлийн тєгсгєлд биш, хичээлийн явцад асуух асуултаа бодож байгаарай гэж та сурагчдадаа

сануулсан байлаа ч "ямар нэг асуулт байна уу" гэж асуух їед ялгаагїй л таг чиг байх явдал бишгїй

байдаг. Ийм їед ялгаагїй л таг чиг байх явдал бишгїй байдаг. Ийм їед та єєрийнхєє їїргийг солиод,

та асуугаад, сурагчид хариулахыг оролдоод їзэж болохгїй юу?

Заавар:

1. Хэрэв та єєрєє сурагч айсан бол хичээлийн явцыг єрнїїлэхийн тулд тавьж болох асуултуудыг

бэлтгэнэ. Тэдгээр нь дараах хэлбэрийн асуултууд байж болно:

o Хїнд, ээдрээтэй материалуудыг тодруулахыг эрмэлзсэн

o Тухайн материалыг єєр мэдээлэлтэй харьцуулсан

o Лекцийн материалыг єєр байр сурьнаас харсан

o Тодорхой жишээ баримт шаардсан

o Тухайн материалын їнэн бодитой эсэхийг шалгасан гэх мэт

2. Асууж эхлэхээсээ ємнє би та нарт хандана, харин та нар хамтаараа надад хандаарай гэдгийг

сурагчдадаа зарлана. Тэгээд асуултаа тавьж эхэлнэ.

3. Сурагчынхаа эргэлзээ, биеэ барьсан байдлыг арилгахын тулд хошигнох, маргалдах, ер нь ямар ч

аргыг хэрэглээд асуултаар бємбєгдєєд їзээрэй.

4. Хэсэг хугацаанд та єєрєє асуух їїргийг хїлээж сурагчдаа бэлэн байдалд оруулаад, дараа нь

тэднийг асуулт тавихыг санал болгоорой.

Хувилбар:

1. Энэ аргыг асуулт-хариултын шатны эхэнд хэрэглэхийн оронд сурагчид асуулт тавих сонирхол нь

тєрєєд ирэх їед ч хэрэглэж болно.

2. Тєрєл бїрийн мэдээллийн хэрэгсэл ашиглаад, хэвлэлийн бага хурал маягтай болгож, асуулт-

хариулт явуулбал илїї сонирхолтой болно.

БАГААРАА СУРАЛЦАХ

Жижиг бїлэг, багаар хамтран суралцах хэвшилд сурагчдыг дасгах нь идэвхитэй сургалтыг дэмжих

шилдэг арга замуудын нэг нь юм.

Идэвхитэй сургалтын чухал хэсэг болсон багийн сургалтаар сурагчдад жигд туслах, олон янзын

санаа бодол, мэдлэг, чадварыг олж авахад нь тусалдаг. Гэхдээ багийн сургалттыг ямагт їр дїнтэй

байдаг гэж хэлж болохгїй юм. Жигд биш оролцоо, харилцааны сул байдал, эмх замбараагїй байдал

зэрэг нь сургалтын їр дїнд муугаар нєлєєлж болох юм.

Дор єгїїлэх аргууд нь багийн сургалтыг аль болох їр єгєєжтэй, эстдэл багатай байхаар зохион

байгуулахад туслах болно.

МЭДЭЭЛЭЛ ХАЙЖ ОЛОХ

Товч агуулга

Тухайн сэдвийн хїрээнд багууд тавигдсан асуултуудад хариулахын тулд мэдээлэл хайна. Энэхїї

арга нь ялангуяа материалыг баяжуулж єєрийн болгоход ихээхэн ашиг тустай

Заавар:

1. Хариултыг нь таны сурагчид бэлтгэж єгсєн нєєц сатериалаас хайж олж болохоор бїлэг асуултыг

боловсруулна. Тэрхїї нєєц материалд:

Гарын авлага

Баримт бичиг

Сурах бичиг

Лавлах зєвлємж

Компьютерийн хялбар мэдээлэл

Баримтат єгїїлэл

Тоног тєхєєрємжийн загвар гэх мэт зїйлїїдийг сонгох болно.

2. Тухайн сэдэвтэй холбоотой асуултуудаа тарааж єгнє.

3. Сурагчдыг хэсгїїдэд хувааж, хариултуудыг хайж олох даалгавар єгнє. Сурагчдыг урамшуулахын

тулд нєхєрсєг тэмцээн зохиож болох юм.

4. Ангиараа дахин цугларч, хариултаа тоймлон ярилцана. Сургалтын хїрээг нэмэгдїїлэх зорилгоор

хариултуудаа дэлгэрїїлэн ярилцаарай.

Хувилбар:

1. Материалаас шууд хариуг нь ол гэсэн даалгавраас нєєц материал дахь хариултуудад дїгнэлт

хийх даалгавар байх нь илїї байж болох юм.

2. Сурагчдаар асуултын хариуг хайлгаж байхын оронд бодлого бодуулах, янз бїрийн санаа бодлыг

харьцуулах, эмх замбараагїй їгнїїд дотроос утгатай єгїїлбэр бїтээх, нєєц мэдээлэл дэх гол чухал нэр

томъёонуудыг нэрлэх зэрэг олон янзын даалгаврууд гїйцэтгїїлж болох талтай.

ХЭСГЭЭР СУДЛУУЛАХ

Товч агуулга

Энэ арга сурагчдад сургалтын материалыг судлах, тїїний агуулгыг багшийн оролцоогїйгээр

тодруулж авах бололцоо олгодог. Судалгаа хийснээр хичээлийн їр дїн дээшлэх, хэсэг болж

ажилласнаар сурагчдын оролцоо нэмэгдэх зэрэг сайн талтай.

Заавар:

1. Дэд хэсгїїдийг зохион байгуулна.

2. Хэсэг бїрт лекцийн материалтай холбоотой жижиг тест сонирхолтой зураг, диаграмм бїхий

сайтар боловсруулсан товч гарын євлєгє єгч, дор бїрдээ судлах даавгавар тодорхой хугацаанд

гїйцэтгэхийг санал болгоно. Єгсєн даалгавар хэдий маргаантай, олон янзын тайлбар єгч болохуйц

байвал хэсгийн ажил тєдийчинээ сайн болдог.

3. Материалыг нарийвчлан судлах, тайлбар єгєх талаар тодорхой удирдамж гаргаж єгнє. Энэхїї

удирдамждаа дараах зїйлсийг тусгах нь зїйтэй:

Агуулгыг тодруулж ойлгох.

Жишээ, баримт, дїрслэл, мэдээлэл болон тодотгол хийх

Эргэлзээтэй, санаа бодол нийлэхгїй байгаа зїйлсээ тодруулах

Текстэд єєрийн байр сууринаас хандаж, їзэл бодлоо илэрхийлэх

Материалыг хи ройлгосноо їнэлж дїгнэх гэх мэт

4. Дэд хэсгийн гишїїдийг зохицуулагч, цаг баригч, тэмдэглэл хєтлєгч, илтгэгч зэрэг тодорхой їїргээ

хувиарлаж авахыг зєвлєнє.

5. Бїрэн бїрэлдэхїїнээрээ дахин цугларч дараах їйл ажиллагаануудаас нэгийг юм уу хэд хэдийг

сонгон гїйцэтгэнэ:

Материалыг хамтран шїїн ярилцах

Сурагчдаас асуух

Сурагчдаар асуулт гаргуулах

Материалыг хир ойлгосон талаар нь дїгнэлт хийлгэх

Асуудал шийдвэрлэх дасгал ажил гїйцэтгїїлэх.

Хувилбарууд:

1. Дэд хэсгїїд байгуулалгїй, ангиараа судалгааны нэг хэсэг болоод ажиллаж болох юм. Материалыг

чангаар уншиж єгнє. Унших явцдаа сурагчдаар асуулт гаргуулах, єєрєє асуулт асуух, текстийг

тодруулан тайлбарлах зэргээр тїр зогсолтууд хийж байх хэрэгтэй.

2. Хэрэв анги дїїргэлт их бол 4 юм уу 6 хэсэгт хувааж болно. Тэгээд хэсгїїдийг хос хосоор болгоод,

тэмдэглэлээ харьцуулж їзэх, нэг нь нєгєєдєє туслах даалгавар єгч болох юм.

КАРТ АШИГЛАХ

Товч агуулга

Энэ аргыг ерєнхий тєсєєлєл олгох, шинж чанараар нь ангилах, мэдлэг шалгах, мэдээлэл хїргэх

зэрэгт тохиромжтой бїлгээр ажллухад єргєн хэрэглэдэг. энэ аргын їед сурагчид байнгын

хєдєлгєєнд байх бєгєєд энэ нь ядарч, уйдах боломж олгодоггїй онцлогтой.

Заавар:

1. Суралцагч бїрд тодорхой тєрлийн сэдэвт хамаарахмэдээлэл болон жишээ агуулсан дугаартай

нэг юм уу хэд хэдэн карт тарааж єгєєрэй.

2. Сурагчдад єєртэйгєє ижил тєрлийн сэдэвт холбоотой карт авсан сурагчдыг олж авахыг зєвлєнє.

Ямар ямар тєрлийн сэдвїїд байгааг та урьдчилан мэдээлж болох юм. Эсвэл сурагчдад тїїнийг

илрїїлэхийг санал болгож болно.

3. Ижил тєрлийн карт авсан сурагчид бусдадаа єєрсдийнхєє мэдээллийг танилцуулна.

4. Тухайн тєрлийн карт танилцуулагдах бїрд та зайлшгїй шаардлагатай гэж їзсэн бїхнээ нэмж

хэлж, зааж єгнє.

Хувилбарууд:

1. Бїлэг бїрийг єєр єєрсдийн сэдвээр хичээл заахыг даалгаж болно.

2. Їйл ажиллагааны эхэнд баг бїрдїїлсэн байж болох юм. Баг бїрт багц карт єгч болно. Мэдээж

картууд тодорхойгїй байдлаар холилдсон байж болно. Тэдгээрийг, логик дарааллаар ангилахыг

баг бїрт даалгана. Багуудад зєв ангилсан картны тоогоор оноо єгч болно.

ТЭМЦЭЭН ЗОХИОХ

Товч агуулга

Энэ ага нь хэсгээр судлуулахыг багийн тэмцээнтэй хослуулдаг. Тїїнийг янз бїрийн, єргєн хїрээний

баримт, тєсєєлєл, чадвар олж авахад нь сурагчдад туслах зорилгоор хэрэглэж болно.

Заавар:

1. Сурагчдаа хоёроос найман хїнтэй багуудад хуваана. Баг бїр тэнцїї тооны гишїїнтэй байх нь

тохиромжтой.

2. Багуудад лекцийн тэмдэглэл, богино текст, эсвэл сонирхолтой график, диаграмм бїхий

материалыг єгч, хамтран судлахыг хїснэ.

3. Судалсан материалаа хир ойлгосныг шалгах тєрєл бїрийн асуутууд бэлтгээрэй. Тэдгээрийг олон

хариултаас сонгох, маягт бєглєх, їнэн/худлыг сонгох, эсвэл нэр томъёог тодорхойлох зэрэг аль ч

хэлбэрээр оноо єгч болохоор бэлтгэх нь чухал.

4. Сурагчдад асуултуудыг тарааж єгнє. Энэ нь тэмцээний нэгийн даваа болно. Сурагч бїр

асуултандаа бие даан хариулах ёстой.

5. Сурагчдыг асуултууддаа хариулж дууссаны дараа хариуултыг тараан єгч, хичнээн асуултад зєв

хариулснаа тоолохыг хїснэ. Хїїхэд бїрийн оноог болон багийн нийт оноог гаргана. Баг бїрийн авсан

нийт оноог нийтэд зарлана.

6. Багуудыг тэмцээнийхээ хоёрын даваанд шилжихийг уриалаад, єєр асуултууд асууна. Баг бїр

нийт оноогоо гаргаад нэгийн давааны оноо дээр нэмнэ.

7. Энэ мэтчилэнгээр дараа дараачийн даваануудыг явуулж болох ба гагцхїї тэмцээний даваа

бїрийн хооронд багуудад судлах хугацаа олгохоо мартуузай.

Хувилбарууд:

1. Асуултад худлаа хариулсан сурагчийг -2, -3 зэрэг оноогоор торгож болно. Харин хариулаагїй

їлдсэн асуулт байвал 0 оноо єгнє.

2. Тэмцээнийг олон янзын чадвар тєлєвшїїлэхэд ашиглаж болох юм.

ХАМТЫН ХЇЧ

Товч агуулга

Энэ аргыг хамтран суралцахыг дэмжих, нэг толгойноос хоёр толгой илїї гэсэн зарчмын ашиг тусыг

ойлгуулах зорилгоор хэрэглэнэ.

Заавар:

1. Цаг їеийн эсвэл тухайн сэдэвтэй холбоотой асуултуудын жагсаалтыг зураг бїдїївч, кодоскоп,

самбар-шохой эсвэл сурагчийн ажлын ном ашиглан єгнє.

2. Сурагчдыг асуултуудад бие даан хариулахыг даалгана.

3. Сурагчид хариулж дуусахаар хос хосоороо нэгдэхийг хїснэ. Хосын гишїїн бїр єєрийн хариултыг

нєгєє нєхєртєє танилцуулна.

4. Асуулт бїрд хоёулаа нийлээд єєрсдийнхєє ганцаараа хариулснаа сайжруулж, шинэ хариулт

єгєхийг дааалгана.

5. Бїх хос хариултаа бичсэний дараа хос бїрийн хариултыг бусад хосуудын хариуттай жишиж їзэх

боломж олгоорой.

Хувилбарууд:

1. Асуулт бїрийн хамгийн сайн хариулт шалгаруулж болох юм.

2. Бїх хос бїх асуултад хариулж байснаас хос бїрд тодорхой асуултуудыг єгвєл цаг хэмнэж болох

талтай.

АСУУЛТ-ХАРИУЛТЫН ТЭМЦЭЭН

Товч агуулга

Энэ арга нь суралцагчид сурч байгаа зїйлийнхээ тєлєє харицлага хїлээх чадварыг дээшлїїлэхэд нэн

тохиромжтой.

Заавар:

1. Гурван хэсэгт хувааж танилцуулж болохоор сэдэв сонгож аваарай.

2. Сурагчдыг гурван багт хуваана.

3. Хичээлийнхээ зохион байгуулалтыг танилцуулаад, лекцээ эхэлнэ. Лекцийн хэсгийн хугацаа

арван минутаас хэтрэх хэрэггїй.

4. А багийн гишїїїд лекцийн нэгдїгээр хэсэгтэй холбоотой товч хариулах асуултууд бэлтгэнэ.

Бэлтгэх хугацаа таван минутаас хэтрэхгїй энэ хугацаанд Б ба В багийнхан товч тэмдэглэл хєтєлж

байх юм.

5. А багаас Б багийн нэгэн гишїїнд асуулт тавина. Хэрэв Б баг хариулж чадахгїй бол В багт тухайн

асуултад хариулах боломж олдоно.

6. А баг дараачийн асуултыг В багийн нэгэн гишїїнд хандаж тавих ба дээрх їйл явц давтагдана. А

баг бэлтгэсэн асуултуудаа дуустал нєгєє хоёр багийн гишїїдэд асуултаа тавина.

7. Асуулт дууссаны дараа таны лекцийн хоёр дахь хэсэг рїї шилжиж, энэ удаад Б багийн асуулт

тавих юм.

8. Б багийнхан асуултаа дууссаны дараа лекцийн гуравдугаар хэсэгт шилжиж, В багийнхан асуух

ээлж ирнэ.

Хувилбарууд:

1. Багуудад урьчилан бэлтгэсэн асуултууд єгєєд тэд єєрсдєє асуух асуултуудаа сонгож авч болох

юм.

2. Нэг їргэлжилсэн хичээл зааж болох юм. Энэ їед сурагчдыг хоёр багт хуваана. Хичээлийн

тєгсгєлд баг бїр нєгєє багтаа асуулт тавьж, хариулт авахаар ч байж болно.

Мэдлэг, чадвар дадлыг идэвхтэй сургалтаар хэрхэн эзэмшїїлэх вэ?

Сурах-сургахыг хослуулах арга зїй

Зарим судлаачид суралцагчид хэн нэгэнд зааж чадаж байх юм бол тухайн сэдвийг сайн сурсан

байна гэж їздэг.

Сурах, сургахыг хослуулах аргазїй нь оролцогчдод тухайн зїйлийг сайн сурах боломж олгохын

зэрэгцээ бусдад заах нєєц бололцоотой болгодог.

Энэ хэсэгт тухайн сэдвийг судлахын зэрэгцээ бусдад заах замаар идэвхжїїлэх практик аргуудыг та

бїхэнд танилцуулж байна.

Тїїнчлэн сургагч багш та боломжтой їедээ суралцагчдаараа хичээл заалган єєрийн туслагчаа

болгон тэднийг сургалтад идэвхитэй оролцуулж сургахад тань тус болно гэдэгт найдаж байна.

Хэсэг бїлгээрээ санал солилцох

Товч агуулга

Дэд бїлэгт тус бїрт єєр єєр даалгавар єгч гїйцэтгїїлнэ. Дараа нь дэд бїлэгт тус бїр юу судалснаа

танилцуулж ярилцана. Энэ їйл ажиллагаа нь аливаа сэдвийн тухай ерєнхий тєсєєлєл хандлага,

арга барилын талаарх санаа бодлоо идэвхитэй, чєлєєтэй солилцох їйл ажиллагаанд сургадаг нь

энэ аргын онцлог юм.

Заавар:

1. Їзэл бодлоо чєлєєтэй солилцох боломжтой сэдэв сонгоно. Сонгож авсан сэдвїїд дараах зїйлийг

агуулсан байж болно:

худалдааг дуусгаж хаах 2 арга зам

албан ажил їїргийн биелэлтийг дээшлїїлэх арга замууд

тєслийн удирдлагын аргууд

2 ба тїїнээс дээш зохиолчдын їзэл бодол

2. Сэдвийн тоогоор оролцогчдын аль болох олон дэд бїлэгт хуваана. Ихэнх тохиолдолд 2,4 дэд

бїлэгт хуваах нь тохиромжтой. Дэд бїлэг тус бїрийн сонгосон сэдэвтэй холбоотой шаардлагатай

мэдээллээр хангана. Дараа нь тэдэнд їзэл бодлоо ирэлтийлж танилцуулахад 30 хїртэл минутын

хугацаа єгнє.

3. Бэлтгэх хугацаа дуусмагц дэд бїлэг тус бїрээс сонгогдсон хїн бїр ажлаа танилцуулна.

4. Танилцуулга дууссаны дараа бусад оролцогчид нь асуулт асуулт асуух буюу єєрсдийн їзэл

бодлоо илэрхийлнэ. Асуултад хариулах їед багийн бусад гишїїд тусалж болно.

5. Дэд бїлэг тус бїр єєрсдийн їзэл бодлоо илэрхийлж дуустлаа танилцуулгаа їргэлжлїїлнэ.

Хувилбар:

1. Бэлтгэх хугацааг уртасгах. Дэд бїлгїїдийг танилцуулга хийхээс ємнє тодорхой хїрээнд судалгаа

хийхийг зєвлєх

2. Бїлгїїд тайлбар хийхдээ їзїїлэн, бэлтгэсэн материал ашиглах

Эвлїїлэн суралцах

Товч агуулга

Эвлїїлэн суралцах нь ємнєх аргатай бараг адилхан. Гол ялгаа оролцогч хїн бїр тухайн сэдвийн аль

нэг хэсгийг бусдадаа заана. Судлах материалыг логик дэс дарааллын нь дагуу суралцагчийн

тоотой тэнцїї жижиг хэсгїїд болгон хїваана. Суралцагчид хїн бїрийн судалж заасан зїйлийг нэгтгэн

ойлгож, нэгдмэл тодорхой дэс дараа, холбоо бїхий мэдлэг олж авах ёстой.

Заавар:

1. Олон хэсгїїдэд хувааж болох материал сонгож авна. Хэсэгчилсэн материал нь нэг єгїїлбэр шиг

богинохон, эсвэл хэд хэдэн хуудас байж болно. Хэрвээ материал ихтэй бол оролцогчид нь

єєрсдєдєє оногдсон хэсгээ хичээлээс ємнє уншсан байж болно.Судлах материалын жишээ нь: ·

олон санаа агуулсан мэдээлэл · олон ялгаатай хэсгїїд ба дэд гарчигтай сэдэв

· тодорхойлолтуудын жагсаалт

· уртавтар єгїїллэг, эсвэл бусад тєрлийн унших материал гэх мэт байж болно.

2. Судлах материалын хэсгийн тоо оролцогчдыг хуваасан дэд бїлгийн тоотой тэнцїї байна. Дэд

бїлэг бїрт єєр єєр даалгавар єгнє. Жишээ нь: Англид 12 оролцогч байхад судлах материалаа 3

хэсэг болголоо гэж бодьё. Тэгээд "дєрвєл" хэлбэрийн дэд бїлгїїддээ 1,2,3 даалгавраа хуваарлан

єгнє. Їїнийн дараа "дєрвєл" буюу "суралцагч бїлэг" тус бїрийг материалаа уншаад хэрхэн ойлгосноо

ярилцах даалгавар єгнє (Хэрвээ та хїсвэл "хосоороо ажиллах хэлбэр" буюу "хамтран судлаач бїлэг"

болгож болох юм).

3. Хэсэг хугацааны дараа "хамтран суралцагч" буюу "гурвал" бїлэг болгоно. Ийм "гурвал" бїлэг бїрт

ангид байгаа "дєрвєл" бїлэг бїрээс тєлєєлєгч орсон байх ёстой. Дээр авсан жишээн дээр "дєрвєл"

багийн гишїїд бїр 1,2,3,4 гэж тоолоод баг бїрийн ижил дугаартай хїмїїс нийлж "гурвал" буюу

"хамтран суралцагч дэд бїлгийг їїсгэнэ. Єєрєєр хэлбэл энэ тохиолдолд 4 ширхэг "гурвал" бїлэг їїснэ

гэсэн їг."Гурвал" багийн 3 гишїїн нь судлах материалын 1,2,3 хэсгїїдийг тєлєєлнє. Дараах зураг нь

энд яригдсан дэс дарааллыг харуулах бєгєєд хялбар ойлгоход тань тус болно гэж найдаж байна.

4. "Гурвал" бїлгийн гишїїн бїр юу сурснаа "дєрвєл" бїлэгтээ ирж заана.5. Нэгдсэн бїлгээ дахин

цуглуулаад материалыг давтах, асуултад хариулах, зєв ойлголтод хїрэх чиглэлээр ажилуулна.

Хувилбар:

1. Зарим тохиолдолд суралцагчдын тоо судлах материалын хэсгїїдийн тоонд таарахгїй байдаг.

Ийм тохиолдолд дэд бїлгїїдийн оронд "хамтран суралцагч хосууд" болгон зохион байгуулж болно.

Їїний тулд судлах материалаа зєвхєн 2 хэсэгт хуваана. Эхний хэсгийг хосын 1-р хїнд, дараах

хэсгийг нєгєє хїнд нь єгнє. Жишээ нь: 7 санаа бїхий мэдээллийн 1-4-р хэсгийг эхний хїн, 5-7-р

хэсгийн дараагийн хїн авах жишээтэй. Энэ тохиолдолд "хамтран суралцагч" багийг ижил

даалгавар авсан хос гишїїдийг оролцуулан байгуулна. Дараа нь їндсэн хосоороо дахин цуглаад

сурсан сурсан нєгєєдєє заана.

2. Янз бїрийн оролцогчдод танин мэдэхїйн мэдээлэл олж авахаас илїї сурах чадвартай болох нь

чухал гэдгийг ойлгуулах хэрэгтэй. Єєрсдийн сурсан чадвараа нєгєєдєє заах бололцоо олгох

хэрэгтэй.

Энд хїн бїр багш

Товч агуулга

Энэ арга нь анги нийтийг бїхэлд нь хамарсан идэвхитэй оролцоог бий болгохоос гадна бие даасан

бїтээлч їйл ажиллагааг бий болгодог. Энэ арга нь оролцогч бїрт бусдадаа багшлах бололцоо

олгоно.

Заавар:

1. Оролцогч бїрт хуудас цаас тарааж єгнє. Тэднийг уг цаасан дээр хэлэлцэхийг хїссэн, сонирхол

бїхий тусгай сэдэв, эсвэл судлах материалын талаарх асуулт байвал бичихийг хїс.

2. Мэдээлэл бїхий цаасаа цуглуулаад хїн бїрт нэгийг тарааж єгнє. Дараа нь тїїнд бичигдсэн асуулт

болон сэдвийг їншаад єєрєє хариултын талаар бодох даалгавар єгнє.

3. Сайн дурын оролцогчийг єєрт оногдсон асуултаа чанга дуугаар уншаад хариулт єгєхийг хїс.

4. Хариулт єгсний дараа бусад оролцогчоос нєгєє хїндээ туслахаар нэмэх зїйл байгаа эсэх талаар

асуу.

5. Аль болох олон хїнийг оролцуулж хариулт авахыг бод.

Хувилбар:

1. Цуглуулсан цааснаасаа сугалж ав. Хариуцагчийн хэсэг байгуулна. Хуудас бїрийг уншаад

хэлэлцїїлнэ. Энэ хэсгийн гишїїд хоорондоо чєлєєтэй солигдох боломжтой.

2. Оролцогчдоос судалсан материалынхаа талаар юу ажигласан, эсвэл ямар бодолтой байгааг нь

бичїїлж авна. Сайн дураараа єєрийнхєє санааг хуваалцах хїн байгаа эсэх, мєн гаргаж ирсэн санааг

хуваалцах хїн байгаа эсэх, мєн гаргаж ирсэн санаа, ажиглалттай санал нэгтэй буюу эсрэг

бодолтой хїн байгаа эсэхийг асуу.

Сурах, сургахыг хослуулсан хичээл

Товч агуулга

Энэ арга нь сурах, сургах аргазїйг хичээлийн явцад зарим оролцогчдоор бусад хэсэгт нь сэдвийг

заалгахын хамт зэрэгцэн сургах боломжоор зэрэг хангаж болдгийг харуулна.

Заавар:

1. Оролцогчдыг заагдах дэд сэдвийнхээ тоогоор дэд бїлгїїдэд хїваана.

2. Дэд бїлгїїдэд зарим мэдээлэл, ойлголт, бусдадаа заах аргазїйгээр тусална. Заах сэдвїїд нь:· Їр

ашигтай дэд сэдвийн бїтэц· Хэрхэн сайн сонсогч болох вэ? · Албан хаагчийн ажлын гїйцэтгэлийг

їнэлэх · Хэрхэн зєвшилцєлд хїрэх тухай гэх мэт байж болно.

3. Дэд бїлгїїд бусдадаа тухайн сэдвийг хэрхэн заах загвараа гаргана. Тэднийг аль болох лекцийн

аргаас зайлсхийж, бололцоогоороо оролцогц тєвтэй, идэвхитэй сургалтын аргуудыг сонгохыг

зєвлєв.

4. Дараах аргуудаас сонгож болохыг тэдэнд санал болго.

· Харуулах їзїїлэн

· Хошийн шогийн їзїїлбэр

· Ижил тєстэй жишээ

· Маргаан, мэтгэлцээн, хошин шог дїрийн тоглолт, сэтгэлзїйн тєсєєлєл· Асуул, хариулт, мєн

идэвхитэй сургалтын 101 аргаас заримыг нь санал болгож болно.

5. Тєлєвлєх болон бэлтгэх ажилд хангалттай цаг олгох хэрэгтэй. Дараа нь дэд бїлгїїд хичээлээ

заана. Бїлгїїдийн ололт амжилтыг алга ташин урамшуулах хэрэгтэй.

Хувилбар:

1. Дэд бїлгээрээ заахын оронд зарим хїмїїсээр бие даалгаж заалгаж болно.

2. Тайлбарлахаасаа ємнє оролцогчдоор уншуулах даалгавар хийлгэхийг дэд бїлгїїдэд сануулах

хэрэгтэй. Ойлгомжтой болгох їїднээс дараах жишээг авья:

Сургагч багш нь ангиа 5 дэд бїлэгт хуваагаад, дараах даалгавруудаас оноож єгнє:

· єєрийн ололт амжилтаа їнэлэх чадвар

· сулжээ бєглєх чадвар

· дахин сэргээх їыл ажиллагаанд бэлтгэх ажил хайх боломж

· ярилцлага єгєх чадвар

Дэд бїлгїїд дараах байдлаар сэдвїїдээ їзїїлнэ:

· єєрийгєє їнэлэх чадварыг їзїїлэх дэд бїлэг нь єєрийгєє їнэлэх асуулга бэлтгээд оролцогчдыг

хичээлийн явцад гїйцээхийг хїснэ.

· Сїлжээний чадварыг илэрхийлэхэд бїлэг нь сїлжээний чадвараа хєгжїїлэхэд хэрэглэдэг єєрсдийн

туршлага, арга барилаа хуваалцаж їндсэн санаагаа илэрхийлнэ.

· Дахин сэргээх їйл ажиллагааг їзїїлэх дэд бїлэг нь сайн жишээнїїд цуглуулж, анализ хийх замаар

їзїїлнэ.

· Ажил хайх єргєн боломжийг илэрхийлэхийн тулд дэд бїлэг нь сэдэвтэй холбоотой їгийн сїлжээ

бєглїїлнэ.

· Ярилцлагын чадвар їзїїлэх дэд бїлэг нь ярилцлага хийх ба хийхгїйг харуулсан хошин шог їзїїлбэр

бэлдэнэ.

Оролцогчдоор тодорхой бодит судалгаа хийлгэх

Товч агуулга

Тодорхой бодит судалгаа нь нийгмийн хєгжил, холбоо хамаарлыг нарийвчлан авч їздэгээрээ

сургалтын хамгийн идэвхитэй аргуудын нэг юм. Тодорхой хэлэлцїїлэг нь тодорхой нєхцєлд їїсч бий

болсон жишээлбэл, хичээлийн явцад єрнєсєн буюу урган гарч ирсэн їйл явдал, тэдгээрийн яг тийм

нєхцєлд хийж болох эсвэл тїїнээс зайлсхийх арга замууд гэх мэт асуудлыг тодорхой бодит нєхцєлд

шийдэхэд чиглэгддэг.Энэ арга нь оролцогчдын єєрсдийнхєє тодорхой бодит судалгааг бїтээн

шийдвэрлэхэд нь тусалдаг.

Заавар:

1. Оролцогчдыг хосоор нь эсвэл гурваар нь нэг бїлэг болгоно. Тэднийг тодорхой бодит судалгаа

хийх санаа гаргаж ирэхийг урина.Бїлгийн їлдсэн хїмїїс нь тїїнд анализ хийж, авч хэлэлцэх їїрэгтэйг

тайлбарлана.

2. Тодорхой бодит судалгааны зорилго нь тухайн сэдвийг ойлгон дїрсэлж, тїїнд тохирох жишээ

болон тодорхой нєхцєлийг шалгах замаар сэдвийг судлахад оршино. Жишээ нь:

· Албан хаагчдын хэрхэн їр дїнтэй ажилласныг тїїний бичсэн тайланд анализ хийх замаар тогтоох

· Бодлогын хїрээнд тухайн байгууллагын хїрээнд тухайн байгууллагын їйл ажиллагааны

тєлєвлєгєєг хамгийн їр дїнтэй хийх аргачлал боловсруулах гэх мэт.

3. Хос буюу гурвал бїлэгт 100-200 їгтэй богино хэмжээний тодорхой бодит тохиолдлыг илэрхийлж

бичих хангалттай хугацаа єгєх. Энэ нь судалж байгаа сэдэвтэй холбоотой шийдвэрлэх буюу

маргаантай асуудал байх нь зїйтэй.

Оролцогчдод дараах зєвлєгєєг єгєєрэй:

· Тодорхой бодит судалгаа нь бодит жишээ юмуу эсвэл зохиож сэдэж гаргасанБодит зїйл байх

ёстой.

· Маргаанд уриалсан,тээнэгэлзсэн,нарийн боловсруулсан материал бэлдэх ёстой. Илэрхий зєв

буруу байх зїйл сонгосны хэрэггїй.

· Янз бїрийн санаа бодол гарахуйцаар байх ёстой.

4. Тодорхой бодит судалгааг хийж дууссаны дараа дэд бїлгїїд хийсэн зїйлээОролцогчдод

танилцуулна. Дэд бїлгийн гишїїдэд бодит маргааны удирдамжийг Хэлж єгєх.

Хувилбар:

1. Аль болох цєєхєн тооны єєрсдєє зєвшєєрсєн хїнээр тодорхой бодит Судалгааг эртнээс бэлдїїлж

болно.

2. Тэгш тоотой дэд бїлгїїд байгуул.Дэд бїлгїїдийг 2,2-оор нь болгоодТодорхой бодит судалгааг

ярилцуулж санаа бодлыг нь солилцуул.

МЭДЭЭЛЛЭЭ АШИГЛАХ.

Товч агуулга.

Энэ нь оролцогчдод сургалтаас ємнє сэдвийн таллаар сонирхол тєрїїлжСургалтын їйл

ажилллагаанд татан оролцуулдаг сонирхолтой арга юм. Энэхїї Сурах,сургахыг хосолсон сургалтын

арга нь оролцогч бїх хїнтэй єєрийн Олж авсан мэдээлэл,материалын талаар санал бодлоо чєлєєтэй

солилцох боломж олгодгоороо онцлог юм.

ЗААВАР:

1. Оролцогчдыг сургалтын сэдэвтэй холбоотой шог зураг,тэргїїн єгїїлэл,мэдээ баримт,єгїїлэл

авчрахыг хїснэ.

2. Тэднийг дэд бїлэгт хуваагаад,дэд бїлэг дотроо єєрёдийнхєє олж ирсэн мэдээлэл баримтыг

бусадтайгаа солилцоод,эцэст нь дэд бїлэг бїрийг хоёр юмуу гурван хамгийн сонирхолтой гэсэн

мэдээг сонгохыг зєвлєнє.

3. Хамт олноороо буцаж цуглаад дэд бїлэг бїрээс 1 тєлєєлєгч гарч єєрсдийн сонгосон зїйлээ

бусдадаа тайлбарлана.

4. Тєлєєлєгчдийн илтгэхийг анхааралтай сонсоод,хамгийн чухал санааг сонгож,тїїнийг хамт

олноор хэлэлцїїлнэ.

ХУВИЛБАР:

1. Бїх мэдээг цуглуулж хувилаад сургалтаас ємнє оролцогчдод тараагаад Хичээл эхлэхээс ємнє

бэлэн болгож єгєхийг хїснэ.

2. Мэдээг тодорхой бодит судалгааны болон дїр бїтээх гэх мэт олон аргаар Бэлтгэж болно.

ЗУРАГТ ХУУДАС

Товч агуулга

Энэхїї оновчтой асуудал танилцуулах арга нь уран сэтгэмж бий болгох,оролцогчдыг їзэл бодлоо

солилцох,товчхон мэдээлэхэд сургах,сурахад нь тусалдаг.Тїїнчлэн энэ арга нь оролцогчдыг тухайн

сэдвийн талаар мэдрэмж,ойлгоцоо тодорхой дїрслэлийн болон бичгийн хэлбэрээр илэрхийлж

сурахад нь тусалдаг.

ЗААВАР:

1. Оролцогч бїр сургалтын ерєнхий сэдэвтэй холбоотой сэдэв сонгоно

2. Оролцогч бїр єєрийн їзэл санааг зурагт хуудас дээр харагдахуйцаар Бэлтгэнэ./ хэмжээг єєрсдєє

сонгоно/ Энэхїї зурагт їзїїлэн нь єєрийн тайлбартай байх ба тїїний утга санаа нь ажиглагчдад ямар

ч нэмэлт аман тайлбар,урт,бичвэргїйгээр ойлгогдохоор байх ёстой.Хэдий тийм боловч оролцогч

нилээд их тайлбар материалыг орлохуйц 1 хуудас хиртэй тайлбар материалыг дагалдуулж болно.

3. Зохиомжлох хэсгийн явцад оролцогчид тайлбараа єрєєний эргэн тойронд харагдахуйцаар

байрлуулж хэлэлцїїлнэ.

4. Сургалтын нэг хэсэг дуусахаас 15 минутын ємнє бїх оролцогчдыг цуглуулж, энэ їйл

ажиллагаанаас ямар хэрэгтэй зїйл олж авав гэдгийг ярилцана.

Хувилбар

1. Сэдвийн цар хїрээ хязгаартай бол хїн бїр бие даасан даалгавар авахын оронд 2, 3-аараа нэг баг

болж болох юм.

2. Маргааны хэсэгт самбарын оронд хананд байрлуулсан зурагт хуудаснуудаас ашиглаж болно.

БИЕ ДААН СУРАХ АРГА ЗЇЙ

Бїтэн бїлгээрээ болон багаараа хамтарч суралцах нь бие даан суралцах їйл ажиллагаанд дэмжлэг

болдог. Оролцогч нь бие даан суралцах явцдаа аливааг эргэцїїлэн бодож, шїїн тунгааж тєлєвлєж

байдаг. Тїїнчлэн тэд єєрчсдийн сурах їйл ажиллагаанд тодорхой хариуцлага хїлээх боломжтой

болдог. Дараах аргуудыг та бїхэн сургалтын явцад болон сургалтаас гадуур ашиглан бие даан

суралцаж болно.

УРГУУЛАН БОДОЖ, САНААНДАА ТЄСЄЄЛЄХ

Товч агуулга

Харааны тєсєєллєєрєє оролцогчид нь єєрсдийн тєлєвлєгєє, санаа бодлоо хєгжїїлж чаддаг. Энэ арга

нь багаараа суралцахад бїтээлчээр їр єгєєжтэй тусалдаг. Тїїнчлэн уг арга нь оролцогчдын хувьд

эхний удаад дааж давшгїй юм шиг бие даасан тєслийг трамплинаас їсэрч байгаа мэт даван туулах

боломжийг олгодог.

Заавар:

1. Сэдвээ танилцуулна. Хичээлийг бїтээлч болгох їїднээс тэдний чармайлт, санаандаа тєсєєлєх їйл

ажиллагаагаар дэмжинэ гэдгийг тайлбарлана.

2. Оролцогчдыг нїдээ аниад тайван байдлаар болж буй їйл явцыг бодохыг зєвлє. Їр дїнд хїрэхийн

тулд бїдэг гэрэл, намуухан хєгжим тавих хэрэгтэй.

3. Дараа нь тэднийг нїдээ аньсан хэвээрээ сарнай цэцгийн цоморлиг, єєрсдийн унтлагын єрєє,

гэрлэн дохионы єєрчлєлт, эсвэл борооны дуслын дуу чимээ зэргийг дїрслэн, санаандаа тєсєєлєхийг

хїс.

4. Тэднийг ийнхїї алжаалаа тайлсны дараа дараах асуудлуудаар єєрсдийн тєсєєллийг дїрслэн

бїтээхийг хїс:

· Ирээдїйн учрал

· Гэр бїлийн бус хїрээ

· Шийдвэрлэх асуудал

· Ажил дээрх амжилт

· Ажиллахыг хамгийн их хїсч буй газар

5. Эдгээр дїрслэлийг гаргахын тулд оролцогчид єєрсдийн санааны тєсєєллийг ашиглах

бололцоотой нам гїм орчинг бий болгох хэрэгтэй.Энэ їед бїхий л мэдрэхїйг ашиглах дараах

асуултыг тавь:· Тєсєєлєл юутай адилхан бэ?· Та хэнийг харсан бэ? Тэд юу хийж байна?· Та юу

мэдэрч байна?

6. Тєсєєлєн дїрсэлж дууссаны дара багийн гишїїд єєрсдийн дїрслэлээ эргэж санах даалгавар єгєх

хэрэгтэй.

7. Оролцогчдыг жижиг бїлэг болгоод хоорондоо дїрслэл бий болгосон туршлагаа солилцохыг хїс.

Бїхий л боломжтой санаа мэдрэмжээ ашиглаад аль нэг тєсєєллийг дїрслэхийг асуу.

Хувилбар:

1. Оролцогчид оюун ухааны "бэлтгэл хийх" їедээ онцгой тохиолдлыг яаж гїйцэтгэх, мєн тэд

ажилдаа эргэж орох їедээ єєрсдийн бодлоо хэрхэн гїйцэлдїїлэх талаар тєлєвлєгєє гаргахыг хїс.

2. Оролцогчдын туршлага дутагдсан дїрслэн бодох тєсєєллийн їйл ажиллагааг удирдах. Тэгвэл

тэдний тєсєєлєл амжилттай болно.

ЭНД, ОДОО БИЧИХ

Товч агуулга

Бичлэг нь оролцогчдоос єєртєє тохиолдсон учралыг эргэцїлэн бодохыг шаарддаг. Бие даасан

ухаарлыг дэмжих хамгийн сайн арга нь оролцогчдоос яг одоо болж байгаа тухайн їйл явдлын

талаар єєрсдийн хуримтлуулсан туршлагыг тооцон бичихийг хїсэх явдал юм.

Заавар:

1. Оролцогчдоор бичїїлэхийг хїссэн їйл явдлыг (ажил тєрлийн холбоотой зїйл) сонгох. Энэ нь

єнгрсєн ба ирээдїйд боох їйл явдал байж болно.Їйл явдлын жишээнїїд:· єнєєгийн зєрчилдєєнтэй

асуудал· багийн хурал цуглаан, уулзалт· албан хаагчдад тохиолдсон онцлог їйл явдал

· шинэ ажлын эхний єдєр танилцуулга

· захиалагч эсвэл худалдан авагчтай тохиолдсон явдал

· сургалтын явц гэх мэт байж болно.

2. Эргэцїїлэн бичих зорилгоор єєрийнхєє сонгосон тохиолдлыг оролцогчдод мэдээлэх. Єєртєє

тохиолдсон учралыг эргэцїїлэн бодох хамгийн сайн арга бол тїїнийг эргэн санах "Энд, одоо бичих"

аргыг туршиж їзэх явдал гэдгийг сануулах. Энэ нь "Алсад ба ирээдїйн" ямар нэг юмны тухай

бичсэнээс илїї сайн нєлєєтэй байдаг.

3. Оролцогчдод бичих боломжтой тэгш, бат бэх гадаргууг бэлтгэж єгєх. Ганцаараа, тайван тогтуун

байх орчинг бїрдїїлэх.

4. Сонгож авсан їйл явдлын талаар одоо цаг дээр бичихийг зєвлє. Тэд єєрсдєє болон бусад нь юу

хийж, юу мэдэрч байгаа талаар дараах байдлаар бичиж болно:"Би одоогоор менежерийн бїлэг

хїмїїсийн ємнє анхныхаа худалдааны тайлбарыг хийгээд зогсож байна. Їнэн хэрэгтээ би їїнийг хийж

байна гэдэгтээ итгэхэд хэцїї л байлаа".Їйл явдлын талаар санаандаа орсноо мєн тєрж гарч ирэх

мэдрэмжийн талаар хїсч байгаагаа аль болох ихээр бичихийг хїс.

5. Оролцогчдод бичих цагийг хангалттай єгєх хэрэгтэй, тэд яарах ёсгїй. Тэднийг бичээд дуусмагц

єєрсдийнхєє хийсэн зїйлээ дахин хянахыг хїс.

6. Ирээдїйд хийх ёстой шинэ зїйлийн талаар ярилц.

Хувилбар:

1. Бодож бичих байдалтай болоход нь тэдэнд тусал. Таны товлосон сэдэвтэй холбоотой

ярилцлагыг бїлгээр явуулах эсвэл оюун ухааны тєсєєллийн їйл ажиллагааг удирдах.

2. Оролцогчдоос юу бичсэнээ хамтран ярилцахыг хїс. Эхлээд цєєн тооны хїнийг єєсдийн бичсэнээ

уншихыг урь. Дараа нь єєр нэг хїнийг сонгоод єєрсдийнхєє бичсэн зїйлийг хамтран ярилцахыг

зєвлє.

ОЮУН УХААНДАА ЗУРАГЛАХ

Товч агуулга

Оюун ухаандаа зураглах нь оролцогч єєрєє санаа бодлоо илэрхийлэх, сурах арга барилаа тогтоох,

шинэ ажил хийнх, хуучин ажлаа сайжруулах санаа гаргах асуудлуудад бїтээлчээр хандахад

тусалдаг арга юм. Оролцогчдод юу сурсан, юу тєлєвлєж байгаагаа сургалтын явцад идэвхитэй

оюун ухааны зураглал хийх замаар бїтээлчээр тодорхой гаргах боломжтой гэдгийг ойлгуулах

хэрэгтэй.

Заавар:

1. Сэдвээ сонгохдооо дараах зїйлсийн талаар байж болохыг сануулах

· Оролцогчдыг гаргаж ирээсэй гэж таны хїсч байгаа шийдвэрлэх асуудал

· Таны заах гэж байгаа їзэл баримтлал чадвар

· Оролцогчдын хийхээр тєлєвлєж байгаа ажил

2. Єнгє, билэг тэмдэг, дїрс ашиглан энгийн зураглал гаргах. Жишээ нь, хїнсний дэлгїїр явах їедээ

тєрєлжсєн тасгуудаас худалдан авч болох эд юмын тухай оюун ухаандаа зураглал хийнэ.

Тухайлбал, сїї цагаан идээ, хєлдєєсєн бїтээгдэхїїн гэх мэт.Та бїхний оюун ухааны зураглал нь бїх

зїйлийн єнгє, дїрс билэг тэмдгийг єєрийн оюун ухаандаа бїхэлд нь багтааж бодох чадварыг

дээшлїїлнэ. Тэднээс єдєр тутмын амьдралаасаа оюун ухааны зураглал хийж чадах энгийн жишээ

иш татан нэрлэхийг хїс.

3. Єнгє дїрсээр оюун ухааны зураглал хийж болохуйц єнгийн цаас, їзэг бусад зїйлсээр хангаж єгєх.

Оролцогчдод оюун ухааны зурєаглал хийх хуваарь гаргаж єгєх хэрэгтэй. Эхлээд зургийн тєвийг

тогтоон єєрсдийн зураглалаа эхлэхийг зєвлє. Дараа нь бїхэл хэсгэ олон жхижиг хэсгїїдэд

хуваагаад, єнгє дїрс ашиглан зургийнха жижиг хэсгийн зах хязгаарыг ялган зурна. Аль болох

цєєхєн їг хэллэг ашиглан, єєрсдийн їзэл санааг зургаар дїрслэн їзїїлэхийг тэднээс хїс. Тїїний дара

тэднийг жижиг хэсгїїдийн талаар санаандаа тунгаан бодохыг зєвлє.

4. Оюун ухаандаа зураглал хийх хангалттай хугацаа єг. Бусдын хийсэн ажлыг харж їзэл санааг нь

урамшуулахад нь тусал. 5. Хїн бїр єєрийн хийсэн оюун ухааны зураглалынхаа талаа рсанаа бодлоо

бусадтай хуваалцах боломж олго. Їзэл санааныхаа їндэс тоймыг харуулах энэхїї арга замын ач

холбогдлын талаар ярилцуул.

Хувилбар:

1. Бие даан хийсэн ажлын оронд багаарааа оюун ухааны зураглал хийх боломжтой.2. Оюун ухааны

зураглал гаргахад компьютер ашиглаж болно.

ЇЙЛ ЯВДЛААС СУРАХ

Товч агуулга

Уг арга нь оролцогчдод сургалтын явцад судлах, хэлэлцэх асуудал буюу сэдвийг бодит амьдралын

хїрээнд хэрэглэгдэж байгаа байдлаас нь эхлэн судлах боломж олгодог.

Заавар:

1. Сэдвийн зарим мэдээллийн цаад утгыг нь богинохон лекц ба хэлэлцїїлэг маягаар оролцогчдод

танилцуулах.

2. Тахайн сургалттай холбоотой бодит амьдралын хїрээнд "Танилцах аялал" хийж сэдвийг судалж

эхлэх боломж олгох гэж байгаагаа тэдэнд тайлбарла.

3. Ангийг 4 юм уу 5 дэд бїлэгт хуваагаад асуултын жагсаалт гарга. Эсвэл "Танилцах аялал" хийх

явцдаа эрж хайх тусгай зїйлсийг гаргах.

4. Дэд бїлгїїд єєрсдйн асуултуудаа болон эрж олсон зїйлсээ цаасан дээр бичээд санаа бодлоо

бусадтайгаа солилцоно.

5. Дараа нь нийтээрээ ярилцаад хїн бїр ашиглаж болох хамтын жагсаалт гаргана.

6. Оролцогчдод хугацааг (жишээ нь нэг долоо хоног) товлож єгнє. Асуултуудын жагсаалт ашиглан

ярилцлага, ажиглалт хийх газарт нь очуулна. Тэд єєрсдийнхєє очих газрыг сонгож болно.

Хуулбарлан дуурайхгїйгээр тэд єєсдєє тусгай хуваарь хийж ажиллахыг хїсвэл мєн зєвшєєрєх

хэрэгтэй. Жишээ нь: Хэрвээ сэдэв нь худалдаа їйлчилгээний асуудал байгаа бол оролцогчид нь

жижиглэн худалдаа, тїргэн хоол, ресторан, эрїїлийг хамгаалах газар, зочид буудал, машин засвар

гэх мэтээр байгууллага бизнесийн олон тєрлийг харьцуулан жиших бололцоотой юм. Тїїнчлэн тэд

эдгээр газраар явж жагсаалтаа ашиглан учрал тохиолдлуудаа тэмдэглэж авна.

7. Асуултууд нь онцлог байх ба харьцуулалт хийхэд нь туслахуйц байх ёстой. Худалдаа

їйлчилгээний сэдвийн хувьд дараах асуултууд байж болох юм: · Албан хаагч хир хугацааны дараа

таньд талархлаа илэрхийлсэн бэ?· Тэр инээмсэглэж байсан уу?· Тэр ажилтан эелдэг боловсон

харилцаатай байсан уу?· Танд хэрэгтэй зїйлийг мэдэж авахын тулд тэр товчхон асуултууд асуусан

уу?· Тэр идэвхитэй сонсох аргыг ашиглаж байсан уу? Жишээ хэлнэ її.· Тэр ажилтан ямар нэг

асуудлыг шийдвэрлэж байв уу?· Їйлчлїїлэгч таны сэтгэлд тань нийцэж байв уу? Яагаад? Яагаад їгїй

гэж?

8. Єєсдийнхєє олж мэдсэн зїйлийг бусадтайгаа харилцан хуваалцахдаа бїтээлч, идэвхитэй

аргуудыг ашиглахыг зєвлє. Жишээ нь: хошин шог, ярилцлага, дїрээр нь дуурайх, тоглоомын арга

гэх мэт.

Хувилбар:

1. Бие даасан даалгавар єгєхийн оронд 2 юм уу 3 хїнтэй баг зохион байгуулж болно.

2. Бїлгээрээ хамтарч асуултын жагсаалт гаргах, эсвэл ажиглалат хийхийн оронд хїн бїр єєрсдийн

жагсаалт гаргаж болно.

ТЭМДЭГЛЭЛ ХЄТЛЇЇЛЭХ

Товч агуулга

Оролцогчдоос єєрсдийнх нь хуримтлуулсан сурах арга барилын талаар бичихийг хїсвэл тэдний

єєрсдєдєє юу тохиолдож байсныг бичгээр илэрхийлэх мэдрэмж нь сайжирч байдаг. Їїнтэй

холбоотойгоор хамгийн єргєн хэрэглэгддэг аргууд боло тэмдэглэл хєтлїїлэх болон оролцогчдын

єдрийн тэмдэглэлийг тогтмолжуулах зэрэг болно.

Заавар:

1. Оролцогчдод та бїхэн тодорхой туршлага хуримтлуулахад чинь заавал сайн багш хэрэгггїй,

зєвхєн єєрсдєє бие даан судалсан зїйлээ туршлага болгон хуримтлуулах нь чухал гэдгийг

ойлгуулах

2. Тэдний єєрсдийн эргэцїлэл, сурсан зїйлээрээ тэмдэглэл хєтлєхийг зєвлє.

3. Тэд юу сурсан, юу бодсон тухайгаа зарим зїйлсээ 7 хоногт 2 удаа бичиж тэмдэглэл хєтєлж

байхыг санал болго. Бичихдээ, хувь хїний єдрийн тэмдэглэл байдлаар ямар нэг їг їсэг, дїрмийн

алдааг харгалзахгїй байх хэрэгтэй гэж хэл.

4. Дараах зїйлїїд эсвэл зарим дээр нь анхаарлаа тєвлєрїїлэхийг хїс.

· Тэдэнд ойлгомжгїй байсан зїйл

· Тэд санал нийлэхгїй байгаа зїйл

· Сурах арга барилаа єєрийнхєє хувийн амьдралтай хэрхэн холбох

· Сурах арга барил нь тэдний уншиж сонсож хийсэн бусад зїйлс дээр хэрхэн тусгалаа олсон

· Сурах арга барил сайжирснаас болж єєрсдийнхєє болон бусад зїйлсийн талаар ямар зїйл нэмж

ажигласан.

· Сурах арга барилаас юуг гїйцэд эзэмшсэн

· Сурах арга барилын їр дїнд тэд юу хийж чадах болсон

5. Оролцогчдын бичсэн зїйлийг тогтмол цуглуулж, уншиж, тайлбар сануулга єгєхийн зэрэгцээ,

тэдгээрийг хадгалан оролцогчдын сурах арга барил хир зэрэг сайжирч байгаад хамтран їнэлгээ

єгч байх хэрэгтэй.

Хувилбар:

1. Бэлэн тэмдэглэлийн дэвтэр ашиглахын оронд оролцогч бїр тэмдэглэл хийх загвар гаргахыг

зєвлєж болно.

2. Гэртээ бичсэнээс сургалтын їеэр бичих нь дээр гэж оролцогчдод сануул.

ХЭЛЦЛИЙН ДАГУУ СУРАХ

Товч агуулга

Суралцагч тєвтэй сургалт нь агш тєвтэй сургалтаас илїї їлдэц сайтай байдаг. Иймд та бїхэн ямар

зїйлийг яаж сайн сурах талаар харилцан тохиролцох ёстой. Энэ тохиролцоо нь сурах хэлцэлд,

тусгагдах хэрэгтэй.

Заавар:

1. Оролцогч бїрээр бие дааж судлах сонирхолтой сэдвийг нь сонгуул.

2. Судлах тєлєвлєгєєний талаар анхааралтай сайн бодоход нь хїн бїрт тусал

3. Дараах зїйлсийг агуулсан хэлцлийг боловсруулж танилцуулахыг оролцогч бїрт санал болго:

· Хїрэх зорилт

· Заавал эзэмших ёстой мэдлэг, чадвар· Шаардагдах сургалтын їйл ажиллагаа

· Хїрэх зорилтыг харуулах їндэслэл нотолгоог илэрхийлэх зїйлс

· Дуусгах хугацаа

4. Оролцогч бїртэй уулзаж, санал болгож буй хэлцлийг ярилцана. Оролцогчдод ашигтай сурах

боломж нєєцийг санал болго. Єєрийнхєє хийж чадах аливаа єєрчлєлтийг тохиролцох

Хувилбар:

1. Бие даасан сургалтын оронд бїлгээрээ гэрээ хийж сурах аргад суралцах

2. Сонголтын эрх чєлєє єгєхийн оронд сэдэв зорилгыг л сонгуулж болно. Эсвэл хязгаартай

сонголтыг санал болгох. Хэдий тийм боловч сэдэв хэрхэн судлагдах талаарх сонголтыг хїлээн

зєвшєєрєх хэрэгтэй.

Хєгжєєх сургалт

Хєгжєєх сургалт нь оролцогчдод єєрсдийнхєє мэдрэмж, їнэ цэнэтэй зїйл, хандлага судалж

шинжлэхэд нь тусалдаг. Тэрч байтугай техникийн сэдвийг ч энэ аргаар сурч болно.

Жишээ нь: Ажил хєдєлмєрийн аюулгїй найдвартай байдлын чухлыг їнэлж чадаагїй сургалт гэж юу

байх вэ? Хэрвээ оролцогч сандарсан, єєртєє итгэлгїй, тээнэгэлсэн байдалтай байх юм бол

компьютер сургалтын юу нь сайн болох вэ?

Цаашид яригдах сургалтын аргууд нь єнєєдрийн сургалтын олон сэдвїїдтэй уялдаатай

оролцогчдын мэдрэмж, їнэ цэнэ, хандлагыг дээшлїїлэхэд туслах болно.

Дараах аргууд нь оролцогчдыг єєрсдийнхєє итгэл, санаа бодлыг шалгах, хийж байгаа зїйлийнхээ

талаарх шинэ арга замуудыг олж чадаж байгаа эсэхийг тунгаан бодоход аажмаар татан оруулж

єгнє.

ЭНЭ ГЭДГИЙГ ХАРУУЛАХ

Товч агуулга

Ихэнхдээ сургалтын хєтєлбєр нь оролцогчдод тэдэнд танил биш хїмїїсийн тухай мэдрэмж нєхцєл

байдлын талаарх ойлголтыг батжуулахад чиглэдэг. Энэхїї зорилтыг хэрэгжїїлэх сайн аргуудын нэг

бол танихгїй хїн, танил биш їйлийг хуурамчаар дїрслэн їзїїлж хєгжєєх їйл ажиллагаа юм.

Заавар:

1. Оролцогчдын судлах соонирхолтой хїн ба їйлийг сонго. Та оролцогчдын туршагын байдалд

тохируулан дараах зїйлїїдтэй аль болох тєстэй байж болох тохиолдлуудыг шилж сонгуулах, туслах

хэрэгтэй. Їїнд:

· "цєєнх" байх· янз бїрийн дїр ба ажил їїргийн хуваарь єєр єєр соёл иргэншлээс

· тусгай асуудал, зорилготой хїн

2. Хїн ба нєхцєл байдлыг дїрслэн харуулах арга замыг бий болго. Їїнийг дараах аргуудын

тусламжтайгаар хийж болно: · Тухайн хїнийгээ болон нєхцєл байлыг илэрхийлэх хувцас хунар,

гоёл чимэглэлийг ємсч зїїх, эсвэл тухайн хїнийхэ ямар нэг гол буюу нэмэлт багаж хэрэгсэл болон

бусад ямар нэг эд хогшлыг нь барих, эсвэл тэдгээрийг онцлог їйл ажиллагаагаар нь харуулах

· Тэдэнд єгєгдсєн дїрийг гаргахыг шаардсан тийм нєхцєлд тэднийг оруулах

· Хувь хїний дїрийг дїрслэн гаргах їед бусад оролцогчид тїїнээс туршлага, їзэл бодол, мэдрэмжийн

талаар ярилцлага авах хэрэгтэй

· Дїрийг їзїїлэх ижил тєстэй жишээ ашигла. Танил биш нєхцєл байдлыг їзїїлэх иж бїрэн зураглал

бїтээлгэж болно.

Жишээ нь: солгой гартай бїх оролцоогчдод хїмїїсийн хєргийг зурах даалгавар єгч болох юм. Хєрєг

нь бусад оролцогчдоос соёл иргэншлийн хувьд ялгаатай байхыг сануул.

3. Оролцогчдоос дїрслэн їзїїлэх ямар байсныг асууж ярилц

Хувилбар:

1. Хэрвээ боломжтой бол танил биш їйл, эсвэл хїнтэй тааралдах бодит нєхцєлийг бїрдїїлэх.

2. Тэдэнд танил биш їйл, хїнийг санаанд нь тєсєєлєн бодуулж хэн нь хамгийн ойролцоо бодсоныг

олох.

ЗАРЛАЛЫН САМБАРЫН АНГИЛАЛ

Янз бїрийн сургалтууд нь зєв буюу буруу хариултуудыг агуулж байдаг. Та сэдвийн утга учир,їзэл

баримтлал,ач холбогдол,давуу талыг зааж байх

САМБАРЫН АНГИЛАЛ

Янз бїрийн сургалтууд нь зєв буюу буруу хариултуудыг агуулж байдаг. Та сэдвийн утга учир,їзэл

баримтлал,ач холбогдол,давуу талыг зааж байх їедїйл ажиллагаанд эргэцїїлэл,маргааныг єрнїїлж

чаддаг байх ёстой.

ЗААВАР:

1. 4 юмуу 6 хїнтэй дэд бїлгїїд байгуул.

2. Дараах зїйлїїдийн жагсаалтын аль нэгийг харуулсан дугаартай хуудсыг тэдэнд єг

· ач холбогдол /амжилт гэх мэт/

· санаа бодол/ жишээ нь:”Холбооны засгийн газрын хомсдол нь манай ихэнх їндэстний оролцоог

тэнцїїлж чадаагїй/· тусгай нєхцєлд хийгдэх їйлдэл/ жишээ нь: амьсгал нь зогссон хїнийг сэхээ

оруулах арга бол 3,4 удаа амнаас аманд хиймэл амьсгал хурдан хийх арга юм”/· асуудал

шийдвэрлэх / жишээ нь: эмнэлгийн їйлчилгээг дээшлїїлэхийн тулд їйлчлїїлэгч эргэн тойрондоо

замаа олж чадах таних тэмдэг хийх/· шийдвэр сонгох/жишээ нь: суут ухаан/

3. Дэд бїлэг бїрт жижиг наадаг цааснууд єг.Тэдгээр дээр хэлэлцэх асуудал бїрийнхээ дугаарыг нэг

нэгээр нь бичихийг зєвлє

4. Дараа нь дэд бїлгїїдийг ач холбогдол,санаа бодол,їйлдэл їйл ажиллагаа,хариу шийдвэр,онцгой

шинж чанар зэрэг тус бїрд юм бичсэн цааснуудыг тохирох байдлаар нь ангилахыг зєвлє. Гэхдээ

хамгийн чухал гэснээ дээр нь тавиад бусдыг тодорхой эрэмбээр дарааллуулан байрлуулна.5. Дэд

бїлэг бїр асуудлыг давуу талаар нь харуулсан самбар бїтээнэ./наадаг цаасыг самбар,эсвэл том

цаасан дээр байрлуулж болно/.6. Ємнє чинь харагдаж буй жагсаалтыг ашиглан

харьцуулж,сєргїїлэн авч їзэхийг сануул.

ХУВИЛБАР:

1. Бїх бїлгийг зєвшилцєлд хїргэхийг оролд

2. Єєрсдийнхєєс нь ялгаатай жагсаалт гаргасан дэд бїлгїїдийн гишїїдээс ярилцлага авах.

ЯАСАН БЭ?, ТЭГЭЭД ЯАСАН БЭ?, ЦААШИД ЯАХ БЭ?

Товч агуулга

Ямарваа туршлагаас суралцах їйл ажиллагааны ач холбогдол нь суралцагчид єєрсдєє олж авсан

туршлагаа эргэцїїлэн бодох,мєн тїїний цаад гїнзгий утга санааг олох асуудалд тус нэмэр болдог.

Ийнхїї эргэцїїлэн бодох їе нь ихэнхдээ “боловсруулалт”,эсвэл” нэгтгэн дїгнэлт”-ийн асуудалтай

холбоотой байдаг.Зарим туршлагатай сурагчид єнєєдєр їр дїнг нь їзэх”ургац хураалт” гэсэн нэр

томъёог хэрэглэж байна.”Ургац хураалт”-ыг бїрдїїлэхэд буюу сурах баялаг туршлагатай болоход 3

їе шат шаардлагатай.

ЗААВАР:

1. Тухайн сэдэвтэй холбоотой туршлагыг тооцон хэсэгт хуваах

Туршлагад доорх зїйлсийг оруулж болно.

· Тоглоом,эсвэл дїр їзїїлэх

· Танилцах аялал

· Видео

· Їйл явдлаас сурах ажил

· Мэтгэлцээн

· Дїрд тоглох

· Оюун ухаандаа дїрслэн бодох їйл ажиллагаа гэх мэт

2. Оролцогдоос туршилтын явцад юу тохиолдож байсныг асуу.· Тэд юу хийсэн бэ?· Тэд юу

ажигласан бэ?· Туршилтын явцад тэд юу мэдэрч байсан бэ?

3. Дараа нь оролцогчдыг єєрєєсєє “Тэгээд яасан бэ?” гэж асуухыг зєвлє

· Туршилтаас ямар ашиг олж авсан бэ?

· Тэд юу сурсан бэ?.Бататгаж авсан зїйл байна уу?

· Їйл ажиллагааны цаад утга нь юу байв?

· Туршилт нь/хэрвээ энэ нь дуурайх юмуу дїрд тоглох байсан бол/амьдралтай хэр холбоотой байсан

бэ?

4.Эцэст нь тэднийг” Цаашид яах вэ?” гэдгийг анхаарч їзэхийг хїс.

· Тэд цаашдаа ямар нэг зїйлийг яаж єєрєєр хийхийгг хїсч байна вэ?

· Тэд сурах їйл явцаа хэрхэн сайжруулж чадах вэ?

· Тэд юу сурснаа ямар їе шатаар хэрэгжїїлж чадах вэ?

ХУВИЛБАР:

1. Хэлэлцїїлэг” Яасан бэ?_Тэгээд яасан бэ?” гэдгээр хязгаарла

2. Эдгээр асуултуудыг тэмдэглэл бичихдээ сэргээж ашигла.

ЄЄРИЙН ЇНЭЛГЭЭ

Товч агуулга

Энэ їйл ажиллагаа нь ороцогчдыг єєрийн їнэлгээгээр судлах зїйлсийн талаарх єєрийн хандлагаа

бусадтайгаа хуваалцах боломжоор хангадаг.Энэ їйл ажиллагаа нь сурагчид оролцогчдын итгэл

їнэмшил хандлагыг тааж мэдэх бололцоо олгохын зэрэгцээ хэсгийн доторх маргааныг єрнїїлж

эхлэхэд тусалдаг

ЗААВАР:

1. Судлах сэдвийн талаарх оролцогчдын хандлага мэдрэмжийг їнэлж болох шалгуурын

жагсаалтыг бэлтгэн тэдэнд уншиж єгєх. Жишээ нь:

· Би “боловсронгуй болгох нь тасралтгїй їйл явц” гэдэгт итгэдэг

· Хїїхдийнхээ зан тєлєвийг эцэг эх нь їндсэнд нь хариуцдаг

· Би нийтийн дунд аятайхан ярихыг хичээдэг.

2.Оролцогчдыг ангийн арт талд зогсоод сандал ширээг ангийн нэг тал руу шахаж байрлуулахыг

хїс.

3. Ангийн урд хэсэгт самбар юм уу ханан дээр 1-5 хїртэлх тоог бичиж хадна.

4. Мэдээллийг уншихад оролцогч бїр єєрийн зєв гэж їзсэн зїйлд тохирох тооны харалдаа очиж

байрлуулаад ангийн хойт тал руу харж зогсоно. Энэ нь тэдний тухайн судалж буй зїйлийн талаарх

мэдлэг хандлагыг харуулах болно.Судалж буй сэдвээс хамааран 1-ийн тооноос “санал нэгтэй”

эсвэл “гїйцэд ойлгосон” гэж эхлээд 5-ийн тоо хїртэл “санал нийлэхгїй”, “ойлгоогїй” хїртэл бусад

тоог харгалзуулна.

5. Єєрийнхєє бодсоноор тоонуудын ємнє зогсоно.Эгнээ болоод зогссоны дараа заримаас нь яагаад

ингэж сонгосон талаарх санал сэтгэгдлийг нь хуваалц.

6. Бусдынхаа саналыг сонссоны дараа єєрийнхєє бодлыг єєрчлєх хїн байгаа эсэхийг лавла.

7. Мэдээллийг їргэлжлїїлэн уншина.

8. Бїх мэдээллийг уншиж дуусаад оролцогчдыг дэд бїлгїїдэд хуваана.Тэдэнд мэдээлийг бичсэн

цаасыг хувилж єгєєд хэлэлцїїл.

9. Одоо тэднийг зїйл тус бїр дээр єєрийнхєє сонголтыг хувиараа дахин авч їзэхийг хэл. Мэдээлэл

тус бїрт тохирох дугаарыг тэдэнд єгч єєрсдийнхєє шийдвэрийн тївшинг эргэцїїлэх боломж олго.

ХУВИЛБАР:

1. Олон хїнтэй тохиолдолд шалгуурын хариултыг нууцаар аваад тэдний санааг дугаар наасан

цаасны харалдаа шилжїїлэн байрлуулна.

2. Жижиг бїлгээр хэлэлцэж эхлээд дараа нь єєрийн їнэлгээг їргэлжлїїлэх нь Зїйтэй байдаг.

ДЇРМИЙН ЗАГВАРУУД

Товч агуулга

Энэ їйл ажиллагаа нь хандлага ач холбогдлын талаарх ярилцлагыг єрнїїлдэг сонирхолтой арга юм.

Сургалтын сэдэвтэй ямар нэг талаараа холбоотой олны танил хувь хїнийг дїрийн жишээ болгон

нэр дэвшїїлэхийг оролцогчдоос хїснэ.

ЗААВАР:

1. 5 юмуу . хїнтэй дэд бїлгїїдэд хуваагаад тус бїрт хуудас сонингийн цаас,фламастер єг.

2. Дэд бїлэг тус бїр тухайн асуудлыг тєлєєлж чадах 3 хїнийг олж тогтооно.Жишээ болгон олны

танил удирдагчид бїтээлч хїмїїс,нэрд гарсан зохион байгуулагчид зэргийг сонгож болно.

3. Хэсэг бїр олны танил 3 хїнээ сонгосны дараа тэднээс дїрийн загвар буюу жишээг бїтээж чадах

гурав гурван хїний шинж чанарыг тодруулахыг хїс.Дэд хэсэг хїмїїсийн нэр, шинж чанарын

жагсаалтыг хананд байрлуулна.

4. Нэгдсэн бїлгээрээ дахин цуглаад,жагсаалтуудаа харьцуулан,дэд бїлэг бїр яагаад энэ хїнийг

сонгосноо тайлбарлана.

5. Оролцогчдын дундах єєр єєр ойлгоцыг хамт олноор нь дахин хэлэлцїїл

ХУВИЛБАР:

1. Бодит хїнээр жишээ татахын оронд зохиолын баатрыг сонгож болно.

2. Дэд бїлэг тус бїрээс тухайн сэдвийг тєлєєлж чадах хїмїїсийн тусгай жагсаалт гаргахыг хїс.

ЧАДВАР ХЄГЖЇЇЛЭХ

Сургалтын ихэнх хєтєлбєрїїдийн їндсэн хэсэг нь чадвар эзэмшихїй байдаг.

Оролцогчид техникийн юмуу техникийн болон шинэлэг чадвар эзэмшихээр хичээж чармайхын

тулд їр дїнтэй дадлага хийж чадвараа хєгжїїлэх шаардлагатай.

Дараарх аргууд нь чадвар хєгжїїлэх арга замуудын тєлєєлєл юм. Зарим арга нь идэвхитэй,зарим

нь хєгжилтэй.Нэн ялангуяа янз бїрийн дїрийн тоглолтуудын загвар нь євєрмєц онцлогтой байдаг.

ХАЛУУН ШУГАМ (ГАЛЫН ШУГАМ)

Товч агуулга

Энэ нь дїрд тоглох буюу сорил зэрэг тєрєл бїрийн зорилгоор хэрэглэж болох хєгжилтэй,хурдан

єєрчилж болдог арга хэлбэр юм. Энд хосууд байнга солигдож байдаг онцлогтой. Оролцогчид дэс

дараагаар маш хурдан гарч ирж байгаа асуултууд болон олон янзын хїнд асуултад хариулт єгєх

боломжтой болдог.

1.Ямар зорилгоор”галын шугам” ашиглахаа шийд. Жишээ нь: хэрвээ таны зорилго чадвар

хєгжїїлэх бол та дараах зїйлїїдээс аль нэгийг нь хийж,їйл ажиллагаандаа ашиглаж чаддаг

оролцогчидтой байх хэрэгтэй.Їїнд:

· Нэг нь нєгєєгєє шалгах, эсвэл дасгал сургууль хийлгэх

· Їйл явдлыг тэдэнд ойлгуулахаар дїрийн тоглолт хийх

· Нэг нь нєгєєдєє заах

Та мєн энэ аргыг єєр бусад зорилгоор хэрэглэдэг оролцогчидтой байж болно.

· Бусдын їзэл санаа,бодлыг олж авахын тулд тэдэнтэй ярилцлага хийх

· Богино текст юмуу иш татсан зїйлийг хэлэлцэх

2. Сандлыг урд урдаасаа харсан 2 эгнээ болгон зас /бїх хїнд хїрэлцэх сандал байх ёстой/

3. Эгнээ юмуу тал бїрт 3-5 сандлыг багцалж тусгаарлах сандлыг дараах байдлаар байрлуулж

болно.

4. “х” оролцогч бїрт даалгавар бичсэн цаасаа тарааж єгнє.Тэд єєрийнхєє эсрэг талд суугаа “у”

хїндээ даалгаварт хариулахыг зааж єгнє. Дараах зїйлсээс нэгийг ашигла.

· Шалгах асуулт /жишээ нь: єєрийнхєє эсрэг талд суугаа хїнээс галыг нїїлгэн шилжїїлэх аюулгїй

ажиллагааны зєв зааврыг надад хэлж єгнє її? гэж асуух/

· Дїрд тоглох шинж тэмдэг /жишээ нь: эсрэг талынхаа хїнийг дахин шинээр тайлан хийх тушаал

єгч байгаа хянагчийг яаж дїрслэхийг асуу/

· Багшлах даалгавар /жишээ нь: эсрэг талын хїнээсээ гурвын холбоо хийхийг зааж єгєхийг хїс/

· Ярилцах сэдэв /жишээ нь: эсрэг талын хїнээсээ дараах асуултыг асуу” Бидний саяхан хийсэн

дїрэм журмын єєрчлєлтийн талаар та ямар бодолтой байна? /

· Богинохон сэдэв,эсвэл иш татсан /жишээ нь:”ихэвчлэн энэ їйлчлїїлэгчийн зєв байдаг” гэсэн

мэдээллийн талаарх эсрэг талын хїнийхээ бодлыг асуу/ Нэг багц “х” бїлгийн оролцогч бїрт єєр єєр

даалгавар єгнє. Єєрєєр хэлбэл 4 хїнтэй 1 багаас 4 янзын дїрд тоглох боломжийг харна гэсэн їг.5.

Эхнийхээ даалгаварыг эхэл.Хэсэгхэн хугацааны дараа бїх “у” –т багц дотроо зїїн эсвэл баруун

тийш нэг нэг сандал шилжин суух цаг болсоныг мэдэгдэх “х”-їїд сандал шилжин суухгїй.”гал”

болох”х” хїн єєрийнхєє эсрэг талд суусан дараагийн “у” хїндээ даалгавар єгнє.Хичнээн даалггавар

л байна тїїний тоогоор сандал шилжиж їйл ажиллагааг давтан їргэлжлїїлнэ.

ХУВИЛБАР:

1. Дїрээ солих”х” “у” хїн болж тоглорх,эсвэл эсрэгээр

2. Зарим тохиолдолд нэг бїлгийн гишїїдэд ижил даалгавар єгвєл сонин байдаг. Ийм тохиолдолд “у”

гишїїн єєрийн бїлгийн гишїїн бїртэй ижил даалгаварт хариулах болдог.

ИДЭВХИТЭЙ АЖИГЛАЛТ БА ХАРИУ ЇЙЛДЭЛ.

Товч агуулга

Дїрд тоглорх їйл ажиллагаа болон чадвар олгох сургалтын їед ажиглагчдыг оролцуулахыг асуулт

хариулт зєвлєгєє єгєх ажил эхлэхийн ємнє їзїїлбэр дуусах хїртэл хїлээдэг арга хэлбэр юм. Нєгєє

талаар энэ їйл ажиллагааны арга хэлбэр нь гїйцэтгэгчдэд богино хугацаанд тэдний їйл

ажиллагааны талаарх хариу їйлдэл єгдєг. Мєн ажиглагчдыг їзїїлбэрийн явцадїргэлж анхааралтай

байлгаж чаддаг.

ЗААВАР:

1. Зарим оролцогчид нь чадвараа илрїїлэх дадлага хийж байхад зарим нь Ажиглаж байхаар дїрд

тоглох їйл ажиллагааг зохион байгуул.

2. Ажиглагчдад дїрийн эщрэг ба сєрєг талыг нь бичсэн цаас тарааж єгнє.Ажиглагчдад дїрд

тоглогч та бїхний хїсч байсан зан тєрхийг илэрхийлж байвал нэг тєрлийн дохио,харин илэрхийлж

чадахгїй бол єєр тєрлийн дохио єгнє гэдгийг зєвлє. Дохио єгєхдєє дараах аргуудыг ашиглаж

болно.

· Гараа єгєх

· Исгэрэх

· Хуруугаа инчдэх/дуугаргах /

· Алга таших

3. Дохио єгєхийн зорилго нь дїрд тоглогчийн їзїїлбэртэй холбоотой хариу їйлдлийг богино

хугацаанд єгєх бололцоог олгож байгаа юм гэдгийг оролцогчдод тайлбарлаж єгєх.

4. Дїрийн тоглолт дууссаны дараа дїрд тоглогчдод тохиолдсон зїйлсийн талаар ярилц.

Ажиглагчдын зїгээс тэдэнд їзїїлсэн хариу їйлдэл нь дїрд тоглогчдод тусалсан эсвэл саад болсон

эсэхийг ярилц.

ХУВИЛБАР:

1. Ажиглагчдад дїрд тоглох явцад шїгэлдэх мэтээр дохиоо єгч,їйлдлийг тїр зогсоон асуулт

асуух,эсвэл дїрд тоглогчдод илїї нарийн зєвлєгєє єгєхийг зєвшєєрєх.

2. Дїрд тоглогчийн видео бичлэг хийх.Бичлэг хийхээр шийдвэл хариу їйлдэл хэрэглэхгїй байх нь

зїгээр. Бичлэгээ їзээд дахин тоглохдоо тогтсон дохиогоо ашиглахыг зєвлє. ЖИШЭЭ : Худалдах

чадварт сургах їед сургагч багш ажиглагчдад дараах хуудсыг єгнє. Эерэг /таалагдсан/байдал:

· їйлчлїїлэгчийн нэрийг ашиглах· харцаараа ойлголцохыг дэмжих

· нээлт- хаалттай асуулт асуух· ойлгомжтой болгох ба баталгаа єгєх

· инээмсэглэх

Сєрєг /тааламжгїй /байдал:· хэтэрхий эрт/яаравчлан/худалдахыг оролдох· хэт хурдан ярих

· этгээд їг хэллэг ашиглах

· анхаарал сарниулах дохио зангаа ашиглахгїй байх

· ээрч тїгдрэхгїй байх

Таалагдсан байдлыг дохиогоор илэрхийлэхдээ хонх ч юмуу,таалагдаагїй байдлыг єєр нэг зїйлээр

илэрхийлэх.Ажиглагчийг дохио єгєхєд тоглолтын їйл явдлыг зогсооно. Тэд 1-4 тооны карт єргєж

їнэлгээ єгнє./4-хамгийн єндєр оноо1-хамгийн бага оноо байх болно/

АЙДАСГЇЙГЭЭР ДЇРД ТОГЛОХ

Товч агуулга

Энэ арга нь багшийг дїрийн тоглолтын гол дїрд тоглуулан,оролцогчдыг тайзны зїгт суулган

хариулан туслагчаар ажиллуулах байдлаар оролцуулснаар Дїрд тоглогчийн айдасыг багасгадаг.

ЗААВАР:

1.Їйлчилгээний байгууллагын тєлєєлєгчид тїїнд гомдол гаргаж,ууртай байгаа їйлчлїїлэгчтэй їг

хэлээ ололцох тааламжтай хэвшил зан аашийг їзїїлэх дїрд тоглох даалгаврыг гїйцээж їзїїлэх.

2.Дїрд та єєрєє тоглоно гэдгээ оролцогчдод хэл.Оролцогчдын їїрэг нь тухайн нєхцєл байдалд

тохируулан танд туслах явдал юм.

3.Дїрийн тоглолтоо эхэл Гэхдээ їе їе зогсож оролцогчдоос зєвлєгєє,чиглэл ав.Оролцогчдоор тусгай

“зїйл”-ийг хийлгэн туслалцаа хїсэхээсээ бїї эмээгээрэй.Жишээ нь: “Дараа нь би юу гэж хэлэх нь

зїйтэй вэ?Гэж асуу.Тэгээд тэдний саналыг сонсоод тэдгээрээс аль нэгийг туршаад їз. 4.Оролцогчид

танд янз бїрээр тусалсаар байгаад дээрх нєхцєл байдлыг зохицуулж чадах хїртэл та дїрийн

тоглолтоо їргэлжлїїл.Та єєрєє бодит дїрдтоглосноороо оролцогчдыг чадвараа хєгжїїлэх дадлага

хийх боломж олшгож байгаа юм.

ХУВИЛБАР:

1.Дээрх загварын дагуу багшийн оронд чадвар сайтай оролцогчиийг дїрд тоглуул.

2.Дїрийн тоглолтын явцад видео бичлэг хийх.Бичлэгээ їзээд тухайн нєхцєлбайдалд тоглолтын

явцад хэрэглэж болох ямар хэлбэрийн тусгай “зїйл”байж болохыг ярилц.

ГУРВАН ХЇН НЭГ ДЇРД ТОГЛОХ

Товч агуулга

Энэ арга нь уламжлалт дїрийн тоглолтыг дэлгэрїїлж нэг ижил дїрд 3 єєр Хїн тоглох боломж

олгодог.Энэ нь тухайн нєхцєл байдлыг илэрхийлэхэд хувь хїний арга барил ямар нєлєєтэй болохыг

гаргаж єгдєг.

ЗААВАР:

1. Удирдлагаа шїїмжлэн эсэргїїцэж байгаа ажилтны талаарх нєхцєл байдлыг дїрээр илэрхийлэх

їндсэн арга замыг сайн дурын оролцогчдын тусламжтайгаар їзїїлэх.

2. Дїр бїтээх їйл явцыг зохиогоод тїїнийгээ оролцогчдод танилцуул.

3. Дєрвєн оролцогчоос дїрд тоглогчийн дїрийн зан чанарыг єєрсдєє хариуцан авахыг хїс. Нэг хїнийг

їндсэн дїрд /удирдагч/ томилж,їлдсэн 3 хїнд бусад дїрїїдэд /ажилтан/ ээлжлэн тоглохыг зааж єгєх.

4. Ээлжлэн тоглох 3 оролцогчийг єрєєнєєс гарч,дїрийг хэрхэн бїтээхээ шийдэхийг зєвлє.Бэлэн

болонгуутаа эхний хїн єрєєнд орж ирэн дїрд тоглоно.

5. Гурван минутын дараа цаг боллоо гээд хоёр дахь хїнийг єрєєнд орж Ирэхийг урьж,ємнєх хїний

бїтээсэн дїрийг дахин бїтээхийг хїс.Эхний хїн єрєєнд їлдэнэ.Дахиад 3 минутын дараа,3 дахь хїнийг

оруулж дахин дээрх дїрийг бїтээхийг хїс.Энэ їед 2 дахь оролцогч мєн єрєєнд байх ёстой.

6. Эцэст нь дїрд тоглосон 3 хїний їйл ажиллагаа,арга барилыг харьцуулан дїгнэж,аль нь илїї їр

єгєєжтэй болсоныг тодруулж ярилцах.

ХУВИЛБАР:

1. Нийт бїлгээрээ хэлэлцэхийн оронд тэднийг 3 дэд бїлэг болгоно.Дїрээ сольж тоглох 3 хїнийг

тєлєєлєєд хэсэг тус бїрээс нь нэг хїнийг сонго.Дэд бїлгийн гишїїн бїрийг єєрсдийн тєлєєлєгчдєє

дэмжлэг їзїїлэхийг хїс.Дїрд тоглогчдыг нийтээрээ харьцуулан жишихэд бэрхшээлтэй тохиолдолд

энэхїї хувилбарыг ашиглахад тохиромжтой байдаг.

2. Олон хїнтэй хамт олны хувьп тэднийг 3 хэсэгт хуваана. Хэсэг тус бїр гурван дїрд тоглох їйл

ажиллагааг хийнэ.Гэхдээ хэсэг тус бїрээс нэгОролцогч удирдагчийн,нєгєє нь ажилтны дїрд

тоглохоор томилогдсон байна.Хэсэг тус бїрээс томилогдсон ажилтны дїрийг бїтээж байгаа

оролцогч 3 хэсэг тус бїрт очиж дїрд тоглож їзїїлнэ. Хэсгийн удирдагч яг л хэсэгтээ суужж байна.

Эцэст нь хамт олон тэдний їзїїлбэрийг харьцуулан жишьиж ярилцана.

ДЇРЭЭ СОЛИХ (ДЇР СОЛИЛЦОХ)

Товч агуулга

Энэ їйл ажиллагаа нь болсон явдлыг харьцуулсан дїрд тоглох замаар оролцогч бїрт чадвараа

хэрэглэж їзэх бололцоо олгодог хамгийн сайн арга юм.

ЗААВАР:

1. 3 хїнтэй дэд бїлэг байгуулаад єрєєн дотор хооронд нь аль болох хол зайтайгаар бїлгїїдийг

суулгана.

2. Дэд бїлэг/гурвал бїлэг/бїрийг хэлэлцэн сэдэвтэй холбоотой амьдрал дээр тохиолдсон 3 їйл

явдлын зохиомжийг бэлтгэхийг хїс.Зохиомж бїр нь гол болон туслах дїрийг багтаасан байна гэдгээ

тохиролцох.”гурвал”бїлгийн 3 дахь хїн нь “ажиглагч” байх болно.

3. “Гурвал” баг бїр 3 зохиомжоо салангид цаасан дээр бичсэний дараа багийн аль нэг гиишїїн нь

бичсэн зохиомжоо дараагийн “гурвал” багт хїргэж єгєєд хэрвээ шаардлагатай бол тэд нэмэлт

мэдээллээр баяжуулж,улам ойлгомжтой болгож болно.Тэгээд уг гишїїн”гурвал” багтаа буцаж

ирнэ.

4. “Гурвал” багийн гишїїн бїр дээрх маягаар ээлжлэн гэрван єєр зохиомжийн гурван єєр дїрд

тоглох бололцоогоор хангагдаж байна.

5. Нэг їе тус бїр 10 хїртэл минутын дїрийн тоглолт 5-10 хїртэл минутынАжиглагчийн зєвлєгєєг

багтаана.Їе тус бїрийн їргэлжлэх хугацааг хичээлийн сэдэв,ноогдох хугацаа,оролцогчдын

чадварын хэмжээ зэргийгХаргалзан тодорхойлно.

6. Їе тус бїрт ажиглагч нь їндсэн тоглогч бїр сургалтаас олж авсан чадвар,еранхий ойлголтоо

хэрхэн ашиглаэ байгаа,чадвараа дээшлїїлэхийн тулд юу хийж байгааг олж мэдэхэд анхаарлаа

тєвлєрїїлэх ёстой.

7. 3 їе дууссаны дараа бїх бїлгээрээ цуглаад сургалтын гол гол санаанууд їйл ажиллагааны ач

холбогдлын талаар ярилцана.

ХУВИЛБАР:

1. Дэд бїлэг бїрээр бичїїлэхийн оронд та єєрєє зохиомжийг бичиж бэлдэж болно.

2. Ажиглагчийн олж харах ёстой онцгой чадвар,арга барилыг тэмдэглэх ажиглагчдад зориулсан

тусгай хуудсыг бэлдэх.

АРГА ЗАМЫГ ЗАГВАРЧЛАХ

Товч агуулга

Энэ арга нь тухайн хичээлээр олж авсан тусгай чадварыг їзїїлэх дадлага хийх боломжийг

оролцогчдод олгодог. Айж эмээх явдал бага байдгаараа їзїїлбэр нь дїрийн тоглолтыг бодвол

тохиромжтой хэлбэр юм. Оролцогчдоод єєрсдийнхєє зохиомжийг бїтээх болон євєрмєц чадвар,арга

зїйгээ яаж харуулахыг тодорхойлох хангалттай цаг хугацаатай байдаг.

ЗААВАР:

1. Єгєгдсєн сэдвийн дагуух сургалтын дараах їйл ажиллагаа нь оролцогчдоос яг одоо ярилцаж

байгаа чадвараа хэрэглэх ёстой хэд хэдэн еранхий нєхцєл байдлыг олж тогтоодог .

2. Єгєгдсєн зохиомжийг їзїїлэхэд шаардлагаиай хїмїїсийн тоогоор оролцогчдыг дэд бїлгїїдэд

хуваах. Ихэнх тохиолдолд 2 юмуу 3 хїн шаардагддаг.

3. Дэд бїлэг тус бїррт 10-15 минутын жїжгээ бэлдэх хугацаа єг.

4. Дэд бїлгїїд бусад бїлэгтээ єєрёдийн чадвараа хэрхэн їзїїлэх талаар шитйдэж тогтох

ёстой.Давтахад нь 5-7 минутын хугацаа єг .

5. Дэд бїлэг тус бїр єєрийн жїжгээ бусдадаа ээлжлэн їзїїлнэ.Їзїїлбэр бїрийн дараа тїїнийгээ ярилцах

бололцоо олго.

ХУВИЛБАР:

1. Дэд бїлгээ байгуулахдаа їзїїлбэр їзїїлэх шаардлагатай хїмїїсээс илїї хїн авч болно.Тэднийг

зохиогч,найруулагч зєвлєгч болгож болно.

2. Та жїжгийн зохиолыг бичээд тусгай дэд бїлэгт хуваарилан єг.

ЧИМЭЭГЇЙ (ЇГГЇЙ) ЇЗЇЇЛБЭР

Товч агуулга

Энэ арга нь ялангуяа та аливаа тогтсон чиглэлийн дагуу явагддаг сургалт зохион байгуулж

байхад чухал хэрэгтэй байдаг. Їзїїлбэрээ аль болох чимээгїй їзїїлснээр та оролцогчдынхоо оюун

ухааныг сургалт руу аль болох бїрэн чиглїїлэхэд тусалж чадна.

Заавар:

1. Та ороцогчдыг сургая гэж бодож байгаа олон шаттай їйл явцаа шийд. Та дараах зїйлээс алийг нь

ч сонгож болно:

Компьютерийн программуудыг ашиглах

Албан байгууллагын шаардах хуудас бєглєх

Їйлчлїїлэгчдийн хїсэлтийг авах

Биеийн хїч шаардсан ажил тєрєлтэй холбоотой ямар нэг їйлдлийг гїйцэтгэх

2. Та оролцогчдоо єєрийнхєє гїйцэтгэж байгаа бїхий л їйл явцыг харахыг хїс. Юуг яагаад та хийж

байгаа, та юу хийдэг тухайгаа ямар ч тайлбаргїйгээр, эсвэл бага зэрэг тайлбарлан шууд хийж

гїйцэтгэ. (Та юу хийж байгаагаа тэдэнд хэлэх нь тэдний оюун ухаанаа дайчлах байдлыг нь

багасгаж болох юм).

Оролцогчдод "том зураг" эсвэл ажлыг бїхэлд нь хальт харуул. Тїїнийг удаан харуулах хэрэггїй. Энэ

нь оролцогчдыг сурах їйл ажиллагаанд їргэлж бэлэн байлгах боломжтой болдог.

3. Оролцогчдыг хос хосоор нь зохион байгуул. Їйл явцынхаа эхний хэсгийг ямар ч тайлбаргїйгээр

(эсвэл бага зэрэг тайлбартай) їзїїл.

"Хосуудыг таны хийж буй зїйлээс юу ажигласнаа хоорондоо ярилц" гэсэн даалгавар єг. Таны юу

хийснийг сайн дураараа тайлбарлах хїнийг ол. Хэрвээ оролцогчдод їйл явцыг даган дууриахад

бэрхшээлтэй байгаа їзїїлбэрээ дахин давт.

4. Хосууд бие биедээ їйл явцын эхний хэсгийг давтахыг хїс. Їїнийгээ дууссаны дараа їйл явцын

їлдсэн хэсгийн їггїй їзїїлбэрийг хос хосоороо давтан їргэлжлїїлэх.

Хувилбар:

1. Хэрвээ боломжтой бол їзїїлбэрээс ємнє їйл явцын тухай тєсєєлєхийг оролд, Алдаа хийхээс

айлгїйгээр тааварлах явдлыг дэмж. Їїнийг хийснээр та оролцогчдод оюун ухаанаа бїрэн дайчлах

боломж олгодог. Дараа нь тэд таны їзїїлбэрийг харах болно.

2. Хэрвээ зарим нь бусдаасаа тїрїїлж ажлаа дуусвал тэднийг "їггїй їзїїлэгчид" эгнээнд элсїїл.

ХОСООРОО ДАДЛАГА ХИЙХ

Товч агуулга

Энэ нь суралцагч хос ямар нэг чадвар їйл явцын талаар дадлага хийх, давтан сурахад чиглэгдсэн

энгийн арга юм. Зорилго нь тэр хїн чадвар, їйл явцыг їзїїлж чаддаг гэдгийг баталгаажуулдаг.

Заавар:

1. Оролцогчдод эзэмшїїлэхийг хїссэн чадвар, їйл явцыг сонгох. Оролцогчдыг хос болгож хуваа. Хос

бїрд 2 дїр єгнє.

(1)-тайлбарлагч буюу їзїїлэгч

(2)-шалгагч

2. Тайлбарлагч буюу їзїїлэгч нь ямар нэгэн євєрмєц чадвар, їйл явцыг хэрхэн гїйцэтгэх талаар

тайлбарлаж (эсвэл їзїїлнэ).

3. Хосууд дїрээ солино. Шинээр тайларлагч (їзїїлэгч болсон хїнд єєр чадвар, їйл явцыг їзїїлэх

даалгавар єгнє).

4. Бїхий л чадварыг давтаж дуустал энэ їйл ажиллагааг їргэлжлїїл.

Хувилбар:

1. Хэд хэдэн салангид зїйлийн оронд олон шат бїхий чадвар, їйл явцыг ашигла.

Эхний хїн эхний шатыг, 2 дахь хїн дараагийн шатыг гїйцэтгэх мэтээр їргэлжлїїлэн дуусгана.

2. Хосууд ажлаа дууссаны дараа бїлгийн ємнє їзїїлбэрээ їзїїлнэ.

3. Хосууд дїрээ солино. Шинээр тайлбарлагч (їзїїлэгч болсон хїнд єєр чадвар, їйл явцыг їзїїлэх

даавгавар єгнє).

4. Бїхий л чадварыг давтаж дуустал энэ їйл ажиллагааг їргэлжлїїл

Хувилбар:

1. Хэд хэдэн салангид зїйлийн оронд олон шат бїхий чадвар, їйл явцыг ашигла.

Эхний хїн эхний шатыг, 2 дахь хїн дараагийн шатыг гїйцэтгэх гэх мэтээр їргэлжлїїлэн дуусгана.

2. Хосууд ажлаа дууссаны дараа бїлгийн ємнє їзїїлбэрээ їзїїлнэ.

БИ БОЛ ...

Товч агуулга

Энэ аргын їед оролцогчид єєрсдийгєє тэдний сурах гээд байгаа тухайн ажлыг хийдэг хїний дїр гэж

ойлгож байх хэрэгтэй. Оролцогчдод богино хэмжээний тайлбартай тодорхой ажил тєрєлтэй

холбоотой даалгавар єгч, єєрсдєєр нь хийлгэж суралцуулна.

Заавар:

1. Та оролцогчдоор хийлгэх гэж байгаа дїрээ сонго.

Жишээ нь:

Би банкны мєнгє хураагч

Би шїїмжлэгч

Би їйлчилгээний байгууллагын тєлєєлєгч

Би багийн ахлагч

Би захиалга хїлээн авагч

Би худалдааны менежер

Би барааны агуулахын нярав

Би тєслийн зохицуулагч

2. Тухайн дїрийг бїтээхэд хэрэг болох нэг юм уу хэд хэдэн даавгаврыг тайлбарласан заавар

бэлдэнэ. Жишээ нь: банкны мєнгєний няраваас хадгаламжийн хїїгийн талаар асууж болно.

3. Оролцогчдыг хос хосоорнь болгоод даалгавар єг. Хийж гїйцэтгэх хугацааг тогтоож єг.

Даалгавраа гїйцэтгэхэд нь туслах зорилгоор тайлбар, лавлах материалаар ханга.

4. Бїлгээрээ дахин цуглаад даалгавраа ярилц

Хувилбар:

1. Оролцогчдыг єрєєнєєс гарч яг тухайн ажлыг хидэг хїн шиг болтлоо бэлтгэл хийхийг зєвшєєрєх.

2. Даалгавраа хамтран зїтгэгчийн дэмжлэггїйгээр бие даан гїйцэтгїїл.

БЄМБЄГ ШИДЭХ

Товч агуулга

Энэ нь хэн нэгний ажил мэргэжилтэй холбоотой чадварыг хэрэглэж сурах арга юм. Уг арга

оролцогчдыг асуудлаас хэрхэн зайлсхийх эсвэл шийдвэр гаргахаа тооцоолох гарцаагїй

шаардлагатай тийм бэрхшээлтэй нєхцєл байдалд оруулж єгдєг.

Заавар:

1. Оролцогчдын хийдэг ажил тєрєлтэй шууд холбоотой нєхцєл байдлыг сонгох. Жишээ нь:

Хурал удирдах

Ажилтандаа їїрэг даавгавар авах

Менежерээс даалгавар авах

Илтгэл хэлэлцїїлэх

Менежертээ тайлангаа єгєх

Їйлчлїїлэгчтэй ярилцах

2. Євєрмєц нєхцєл байдлыг дїрээр илэрхийлэх хїнийг сайн дураар нь сонгох, нєхцєл байдлыг

нарийвчлан тайлбарлаж єг.

2. Бусад оролцогчдод тэднийг сайн дурын дїрд тоглогч руу "бємбєг шидэх"-д чиглїїлсэн заавар

тарааж єгнє. Ингэхдээ сайн дурын тоглогчид нєхцєл байдалд тохируулахад бэрхшээлтэй байх

зарим їеийг онцлон зааж єгєх хэрэгтэй. Харин сайн дурын хїнд "бємбєг шидэх" талаарх зааврыг

їзїїлж болохгїй.

3. Нєхцєл байдлаа давтан хийж їзїїлэхийн сайн дурын тоглогчид зєвшєєр. Тэдний амжилт

чармайлтыг сайшаа. Урьдаас таамаглаагїй тохиолдлуудыг хийх арга замыг хамтаараа ярилц.

4. Шинээр сайн дурын тоглогчдыг элсїїлж тэдэнд єєр даалгавар єг.

Хувилбар:

1. Оролцогчдоос сайн дурын тоглогч руу "бємбєг шидэх" аргыг єєрсдєєр нь сонгуул

2. Сайн дурын тоглогчийн їїргийг єєрєє гїйцэтгэн, оролдогчдоос "бємбєг шидэх"-д яаж учрыг нь

олж хариулт єгєхийг їзїїлэх

ЗЄВЛЄЛДЄХ БЇЛЭГ

Товч агуулга

Энэ арга нь чадвар дээр суурилсан сургалтын хєтєлбєрийн турш зєвлєгєє тайлбар єгч байдаг сайн

талтай. Ихэнхдээ сургагч нар сургалт дууссаны дараа оролцогчдоос зєвлєгєє тайлбар єгєхийг

шаарддаг. Энэ нь ямар нэг нэмэлт тайлбар єгєхєд дэндїї оройтсон байдаг.

Заавар:

1. Зєвлєгєє тайлбар авах боломжтой хугацаагаа товлох. Тухайлбал, завсарлагааны болон їдийн

цайны їеэр, нэг єдрийн дараа гэх мэт.

2. Сайн дурын жижиг хэсгийг єєртэйгээ уулзахыг хїс. Тэдний їїрэг нь сургалт эхлэхийн ємнє бусад

оролцогчдод тодорхой хэмжээний нєлєєлєл їзїїлэх явдал юм гэдгийг нь хэл.

3. Сайн дураар ажиллаж байгаа хїмїїст дараах асуултуудыг ашиглахыг зааварла:

Ямар чадвар нь ашигтай байсан бэ? Ашиггїй нь юу байв?

Ямар чадвар нь илїї тайлбарлахыг шаардаж байсан бэ?

Чадвараа сайн эзэмшихэд юу тус болсон бэ?

Чадварууд нь таны ажилтай их холбоотой байсан уу?

Та юуг хасахыг хїсч байна вэ?

Та юуг їргэлжлїїлмээр байна?

Хувилбар:

1. Бїхэл бїлэгтээ ашиглахаар тєлєвлєж буй чадвар хєгжїїлэх їйл ажиллагааг "зєвлєлдєх бїлэг"-тэй

хамт хийж їз.

2. Зєвлєлгєє тайлбар єгч болох бусад арга хэлбэрийг эрэлхийлэх. Тухайбал, захидлаар харилцах,

тодорхой судалгаа хийх гэх мэт.

СУРГАЛТЫН ЇР ДЇНГ ХЭРХЭН МАРТАХДАХААРГЇЙ БОЛГОХ

БАТАТГАХ АРГУУД

Сургалтыг амжилттай болгох нэг арга зам бол оролцолгчдод тухайн сэдвээр їзсэн материалаа

бататгах цаг гаргаж єгєх явдал юм.

Їнэндээ оролцогчдын дахин бататгаж авсан материал нь эргэн давтаагїй материалаасаа тав дахин

илїї их їлдэцтэй байдаг. Бататгал ньоролцогчдод мэдээллийг оюун ухаандаа удаан "хадгалах"

Боломжийг олгодог. Энд єгєгдсєн олон аргууд нь суралцагчдад материалаа Бататгаж авахад тус

дэмжлэг болно.

КАРТ ТОХИРУУЛАХ

Товч агуулга

Энэ нь тухайн сургалтын материалыг тоймлон їзїїлдэг нилээд хєгжилтэй

Идэвхитэй арга юм. Оролцогчдыг хос болон, їлдсэн хэсэгтэйгээ ярилцах Боломж олгодог энэ аргын

їндсэн агуулга юм.

ЗААВАР:

1. Оролцогчдын хагастай тэнцїї тооны карт /жижиг цаас/ тус бїр дээр хичээлийн явцад гарч байсан

арга болон їзэл баримтлалын нэрсийг

давхардуулахгїйгээр бичнэ!

2. Єєр хэсэг цаасан дээр/карт/ дээрх картад бичигдсэн арга болон їзэл баримтлалын

тодорхойлолт,эсвэл тэдгээрийг илэрхийлэх тодорхой жишээг бичнэ.

3. Энэ хоёр хэсэг картаа нийлїїлээд сайтар холино

4. Оролцогч бїр нэгнэг карт сугалан авна. Нэг хэсэг нь арга болон їзэл баримтлалын нэр бїхий карт,

нєгєє хэсэг нь тэдгээрийн тодорхойлолт болон жишээ бїхий карт сугалсан байх нь ойлгомжтой.

5. Картаа тохируулах талаар тайлбарлаж, оролцогчдоос шууд їйл ажиллагаагаа эхлэхийг хїс.

Картаа тохируулсан хос хамт сууна. Харин картандюу бичсэнийг бусдад хэлэх хэрэггїй гэдгийг

тэдэнд сануулна.

6. Бїх тохирлын дараа аль нэг хос єєрсдийн картан дахь тодорхойлолт жишээг чангаар уншиж,

їїнтэй холбогдох арга барил, їзэл баримтлалын талаар бусдадаа асуудал тавина.

ХУВИЛБАР:

1. Картанд зарим їг нь орхигдсон єгїїлбэр байж болох бєгєєд уг орхигдсон їш нєгєє картанд

бичигдсэн байж болно.Жишээ нь: нэгэн картанд "Худалдаа наймаа эрхлэгчид хямдралын

дараа............сульддаг" гэж байхад нєгєє картанд "тїїнээс болж" гэж байж болох юм.

2. Нэг хэсэг карт нь хэд хэдэн хувилбартай хариулт бїхий асуулт байж болох юм. Жишээ нь

"Зєрчлийг намжаах ямар арга зам байж болох вэ?"гэсэн асуулт байж болох юм. Энэхїї асуултын

хариулт болж чадах хариу бїхий картыг сугалсан сурагч дээрх асуултыг сугалсан хїнтэй хос болох

юм. Энэхїї хос нь бусдаасаа уг асуултын хариултын талаар асууж ярилцана.

ДАХИН НЯГТЛАХ

Товч агуулга

Энэ арга нь сургалтын явцад тана ашигласан хуудас цаасыг эргїїлдэг

Самбарт бэхэлсэн, эсвэл кодоскопоор харуулсан материал дээр оролцог- чид санал бодлоо хэлж

ярилцахад тохиромжтой. Энэхїї арга нь суралцагчдын урьд ємнє їзсэн зїйлийг сэргээн сануулах

болон бататгах хамгийн шилдэг аргын нэгд тооцогддог.

ЗААВАР:

1. Та сургалтынхаа тєгсгєлд тухайн хичээлд ашигласан цаасан самбарын хуудас эсвэл кодоскопын

эхний хуудаснаас эхлэн эргэж нэг харуулаарай.

2. Урьд ємнє хичээлд хэрэглэж байсан цаасан самбарын хуудас эсвэл кодоскопын хуудаснаа чухам

юуны тухай єгїїлж байгааг суралцагчдаас

суралцагчдаас асуу? Гэхдээ ємнєх мэдлэг, чадварыг сэргээн сануулах байдлаар асуух нь зїйтэй Та

доорхи хэлбэрээр асуухыг зориорой

· Та нарт энэ хуудсанд їзїїлсэн зїйл яг юуны тухай сануулж байна? Энэ нь юунд хамааралтай вэ?

Жич: Ялангуяа эрээчсэн, сараачсан зїйл гарч ирвэл их хєгжєєнтэй, тааварлахад ч сонирхолтой

байх болно.

· Энийг яагаад чухал гэж їзэж байгаа юм бэ?· Яг їїндээр хэн бодитой жишээ татаж чадах вэ?

· Та нарт энэ їзїїлэн юугаараа ач холбогдолтой вэ?

3. Тухайн хичээлийн бїх материалаа бїрэн гїйцэд дахин нягтлаж дуустлаа їргэлжлїїлээрэй.

/Иймэрхїї хичээлд аль болох их цагийг зориулах нь сайн бєгєєд гэхдээ та сурагчдын сонирхлыг

харгалзахаа

бїї мартаарай/

4. Їзэж єнгєрсєн бїх хичээлээ туушид нь нэвт, товч байдлаар ярилцсаны дараа їнэлэлт єгєх болон

дїн тавих гэсний хэрэггїй.

ХУВИЛБАР:

1. Ангиараа ярилцаж болохоос гадна хоёр хоёроороо юмуу хэсэг хэсгээрээ ярилцаж болно.

2. Хэрэв танай анги 10 юмуу тїїнээс цєєн суралцагчидтай бол том цаасан їзїїлэн юмуу

кодоскопныхоо ойролцоо тойрог хэлбэрээр сууцгааж

хїн бїрийн санаа бодлыг хуваалцаж ярилцаж болно шїї. Урьд ємнє їзсэн зїйлээ сэргээн санаж,

тоймлон ярилцах энэ ажиллагаа нь шалгалт шїїлэг биш гэдгийг ойлгуулаарай. Мєн тїїнчлэн

суралцагчид ярилцлагын їед ангийг тїр хугацаагаар орхиж дахин ярилцлагаа їргэлжлїїлж болно

гэдгийг сануулаарай. Энэ нь суралцагчид цагаа зєв зохицуулах, хуваарь- тай ажиллаж сурахад

сайн нєлєєтэй байдаг.

АСУУЖ ЯРИЛЦАХ

Товч агуулга

Энэ арга нь суралцагчид багаараа ємнєх хичээлээр їзсэн зїйлээ

Ерєнхийд нь дахин нягтлах юмуу эсвэл семинарын тєгсгєлд сурч мэдсэн

Зїйлээ ярилцах ажиллагаанд тэднийг идэвхитэй татан оролцуулахад

Хэрэглэгдэг

ЗААВАР:

1. Оролцогч тус бїрд хоёр карт олго.

2. Карт авсан оролцогчоор дор бичигдсэн єгїїлбэрийг гїйцээлгэнэ:1-р карт Би...........................

асуудалд хариулж чадна

3. Оролцогчдыг багуудад хуваа.Баг болгоноор тухайн багт хамгийн их таалагдсан асуулт, тэрхїї

асуултад хамгийн сонирхолтой, гойд нийцсэн хариултыг тухайн багийн картнуудаас сонгуулна.

4. Сонгосон асуултуудаа ба тус бїр танилцуулна. Танилцуулсан асуултуудад бусад оролцогчдоос

хэн нэг нь хариулах ёстой Хэрэв зарим асуултыг оролцогчид хариулж чадахгїйд хїрвэл багш

хариулж

Болно гэдгийг санаарай

5. Баг болгон сонгож авсан хариултаа танидцуулна.Яг энэ їед уг хариунуудыг нэг багийн гишїїд

нєгєє багийн гишїїдтэйгээ хуваалцаж

байгаа эсэхий нь ажиж мэдээрэй.

ХУВИЛБАР:

1. Асуулт бичсэн хэд хэдэн картуудыг урьдчилан бэлтгээд багуудад тарааж єг. Багууд єєрсдийн

хариуллж чадах нэг буюу тїїнээс дээш асуултуудыгсонгон авна.

2.Багуудад илїї хїндэвтэр цуврал хариулт бїхий картуудыг бэлдэж тараа. Їїнийхээ дараагаар "Та

нар хичээлээр їзсэн зїйлээ сэргээн санаж дахин нягтлахад тань туслахуйц хариултуудыг сонгож

олно уу?" гэж даалгавар єг. Хариултын хувилбар олон байх тусмаа сайн. Суралцагчид хэд хэдэн

хариултыг сонгон авч болно.

ЇГИЙН СЇЛЖЭЭ

Товч агуулга

Їгийн сїлжээ маягаар шалгах тестийг зохиомжлох нь сурагчдын санаа- чилга, оролцоог

идэвхижїїлдэг. Суралцагчид їгийн сїлжээг ганцаараа болон баг хэсгээрээ хийж гїйцэтгэж болно.

ЗААВАР:

1.Їгийн сїлжээнд орох їгс нь хичээлийн явцад їзсэн ойлголт,тодор- хойлолтын нэрс болон тїїний

тїлхїїр їгс байна.

2.Та эдгэрээс аль болох олон зїйлийг багтааж энгийн їгийн сїлжээг бїтээ.Гэхдээ їгийн сїлжээ нь

суралцагчдын чадал,боломжид нийцсэн байхыг бодолцоорой.Хэрэв эдгээр ойлголт,нэрсийг

багтаасан їгийн сїлжээ бїтээхэд хїндрэлтэй байвал,хичээлтэй холбоогїй зїйлийг оруулсан ч болно.

3.Їгийн сїлжээг тайлах тїлхїїрийг бїтээ. Та дор дурьдсан їгийн сїлжээг тайлах тїлхїїрээс

ашиглаарай.

· Тодорхойлолтууд

· Сэдвийн тєрєл,ангилал,шинж чанар

· Тодорхой жишээ

· Тэдгээрийн эсрэг зїйл

4.Суралцагчдад їгийн сїлжээг тарааж,бєглїїлнэ. Суралцагчид ганцаараа бие дааж эсвэл баг

хэсгээрээ ажиллаж болно

5.Сїлжээг бєглєх хугацаагаа тогтоо.Зєв сайн бєглєсєн хувь хїн буюу багт шагнал єгєєрэй.

ХУВИЛБАР:

1. Бїх суралцагчид бїгдээрээ їгийн сїлжээн дээрээ хамтран ажиллажБолно.

2. Тухайн хичээлийн тїлхїїр болох нэг їгийг сонгох замаар сїлжээг Хялбаршуулж болно.Їїнийг

хєндлєн дєрвєлжинд бич.Хичээл дээр їзсэн Бусад зїйлийг дїгнэн хэлж болох їгсийг сонгоод

тэдгээгрийг босоогоор

Нь тїлхїїр їгэнд тохируул.

ХЄГЖЄЄНТЭЙ БАЙДЛААР ДАХИН НЯГТЛАХ

Товч агуулга

Энэ арга нь єгєгдсєн хариултад тохирох зєв асуултыг телевизийн їзїїлбэр-хариултын хєгжєєнт

нэвтрїїлгийн замаар сонгуулдаг. Энэ аргыг тухайн хичээлийн материалыг дахин нягтлахад

ашиглахад тохиромжтой.

Заавар:

1. Дахин нягтлах 3-6 тєрлийн асуудлыг сонгож ав. Тухалбал, дор дурьдсан асуудлуудын аль

нэгнээс нь сонгож ашиглаж болно.

· Тєсєєлєл

· Мэдээ баримт

· Чадвар

· Нэрс

Эсвэл тодорхой сэдвийг сонгож болно.Жишээлбэл: Удирдах ажилтны уулзалтын талаарх семинарт

зарлах сэдвїїдийг оруулж болно."Уулзалтын ємнє""Уулзалтын їеэр ""уулзалтын дараа.

2. Та тухайн нэг асуудалд дор хаяж гурван хариултыг тїїнд дїйх асуулттай нь боловсруулах ёстой.

Гэхдээ асуултыг нь суралцагчид нилээн эрэдл хайлт хийж байж олохуйцаар байхыг анхаарна уу.

Жишээлбэл : " Ямарваа уулзалтын ємнє байнга хєндєгдєж байдаг зїйл" гэдэг хариулт нь "Уулзалт

ямар хєтєлбєртэй байгаа вэ?" гэдэг асуулттай дїйх жишээтэй.Асуудал тус бїрийн асуульт,

хариултын тоо ижил байх албагїй. Та асуулт хариултаа хєнгєнєєс эхлэн хїнд болгох байдлаар

боловсруулах нь чухал.

3. Энэ тоглоомыг ангийн самбарт юмуу том цаасан дээр эсвэл кодоскоп ашиглан явуулаарай.

Хариулт тус бїрийн ангилал, онооны хэмжээг зарлахаа мартуузай

Уулзалтын

ємнє

Уулзалтын

їеэр

Уулзалтын

дараа

10 оноо 10 оноо 10 оноо

20 оноо 20 оноо 20 оноо

30 оноо 30 оноо 30 оноо

4.Багуудыг 3-6 гишїїнтэй бїрдїїлээд баг болгонд хариулт бїхий картуудыг олго. Та багуудыг

бїрдїїлэхдээ нэг багт орж байгаа суралцагчдын мэдлэг, чадвар, туршлага болон тухайн баг

доторхи зохион байгуулалт, їїрэг хариуцлагыг давхар бодолцоорой.

5. баг бїрт багийн ахлагч, оноо хариуцах хєлийн цэц сонгохыг даалгана уу?

· Багийн ахлагчид багаа тєлєєлнє.

· Багаа бусад багууддаа танилцуулна.

· Хариулт бїхий картуудыг зєвхєн багийн ахлагч аваад тїїнд хариулт єгнє. Гэхдээ багийн ахлагч

хариулахынхаа ємнє багийнхантайгаа заавал зєвшилцєнє. Оноо хариуцагч буюу хєлийн цэц нь:

· Багийнхаа оноог нэмэх, хасах ажиллагааг хариуцна

· Тоглоомыг ерєнхийд нь зохицуулж байгаа хїний хувьд та ямар асуултууд тавигдаж

хариулагдсаныг хянана, тооцно. Хэрэв энэ удаагийн тоглоомд бїх асуулт асуугдсан тохиолдолд

тэдгээр асуултыг самбараас авах хэрэгтэй.

· Оролцогчид хариулахад хїндрэлтэй байсан асуултуудад тэмдэг тавиарай. Тоглоом дууссаны

дараа та эдгээр асуултууд дээр эргэж нэг ажиллаарай.

6. Тоглоомын дїрмийг яаж мєрдєж байгааг тогтмол шалгаж яв.

· Хариулт бїхий картыг эзэмшигч буюу багийн ахлагч нар асуултад хамгийн тїрїїнд хариулах

эрхтэй.

· Бїх хариулт нь асуултын хэлбэрээр єгєгдєх ёстой· Зєв хариулсан тохиолдолд багийн нийт оноо

нэмэгдэх ба буруу хариулсан тохиолдолд оноо хасагдана.Улмаар бусад багууд хариулах эрхтэй

болно.· Багуудын оноо, асуулт хариулт зэргийг самбарт давхар хянаж явахыг анхаараарай.

ХУВИЛБАР:

1. Багийн ахлагчийг сонгохгїйгээр багийн гишїїд тоглоомд ээлж ээлжээр оролцож болно. Харин энэ

тохиолдолд хэн нэг нь асуултад хариулахдаа бусадтайгаа зєвшилцєх боломжгїй.

2. Оролцогчдын дунд шинэ асуулт зохиох тоглоомыг явуулж болно.

ТЄЛЄЄЛЄГЧ БОЛОХ

Товч агуулга

Энэ арга нь суралцагчдын хичээл дээр їзсэн мэдлэгийг нягтлан хянахад чиглэгдэх агаад багшид

аль суралцагч илїї сайн сурч байна, хэнтэй нь илїї их ажиллах шаардлагатай байгааг тогтоох,

дїгнэлт хийх, їнэлгээ єгєх боломжийг олгодог.

ЗААВАР:

1.Эхлээд 3-4 гишїїнтэй багуудыг бїрдїїлнэ.Баг тус бїр ямар колледж / спортын баг, компани, машин

гэх мэт/ -ийн тєлєєлєгч болжэнэ тэмцээнд оролцохоо шиийднэ.

2.Дараа нь оролцогч бїрд дугаартай карт олгоорой.Оролцогчид асуултад хариулах хїсэлтэй

байгаагийнхаа илэрхийлэл болгож картаа єргєх юм.Энэ нь таны асуулт асуух болгонд аль нэг

багийн хэн нэгэн хїн хариулахыг хїсч байгааг мэдїїлж єгнє гэсэн їг.

3. Оролцогчдод дараах дїрмийг тайлбарлаж єгєєрэй.

· Хэн нэг нь асуултад хариулах болвол картаа дээш єргєнє

· Хэрэв та хариултыг нь мэдэж байгаа гэж бодож байвал асуулт уншиж дуусахаас ємнє картаа

єргєж болох ба карт єргєсєн тэр даруйд асуулт уншихыг зогсооно.

· Зєв хариу тутамд багт нэг нэг оноог нэмнэ.

· Буруу хариулсан тохиолдолд асуулт бусад баг руу шилжинэ. /Хэрэв ємнєх баг нь асуулт унших

явцад зогсоон буруу хариулсан бол дараагийн ба уг асуултыг бїтнээр нь сонсох боломжтой/

4. Асуулт хариулт явагдаж дууссаны дараа онооны нийлбэрийг бодож, хэн ялсныг тодруулна.

5. Та тоглоомын явцад оролцогчдод ойлгомжгїй зїйл байгаа эсэх болон нэмэлт ажиллагаа

шаардлагатай байна уу,їгїй юу гэдэгт дїгнэлт хийгээрэй.

ХУВИЛБАР:

1. "Зоос шидэж шодох" тоглоомын оронд багуудаас ээлж ээлжээр асуулт асууж болно.

3. Оролцогчид хэдийгээр бїрэн зєв гїйцэтгэж чадахгїй, танин мэдэхїйнИлїї тєвєгтэй хїнд асуулгыг

энэхїї тоглоомд ашиглаж болно.

ОРОЛЦОГЧИД ДАВТАН ХИЙХ

Товч агуулга

Энэ арга нь суралцагчдаар сурч,мэдсэн зїйлд нь дїгнэлт хийлгэх, хийсэн дїгнэлтээ бусдадаа

танилцуулах боломжийг олгодог.Энэ нь суралцагчдад сургалтыг єєрсдийнхєєрєє дахин давтан

хийх бололцоог олгодог сайн арга зам юм.

ЗААВАР:

1. Єєрєє дїгнэлт хийж сурах энэхїї хичээл нв идэвхитэй суралцахаас єєр байна гэдгийг та

суралцагчиддаа сайн тайлбарла.

2. Суралцагчдаа 2-4 гишїїнтэй багуудад хуваа

3. Уг хичээлээр їзсэн зїйл дээр баг болгоноор єєрсдийн нь дїгнэлтийг хийлгїїл.Баг бїр єєрсдийн

хийсэн дїгнэлтээ бусдадаа танилцуулахдаа їндсэн гол санаа болон товч утгыг нягталж гаргах

юмуу эсвэл єєр арга замаар тайлбарлах боломжийг хэлж єгєєрэй.

4. Суралцагчдыг чиглїїлэх зорилгоор дараах асуултуудыг ашигла· Бид єнєєдєр ямар їндсэн сэдэв

їзэв?· Єнєєдрийн їзсэн хичээлийн гол їндсэн санаанууд юу байв· Та нар єнєєдрийн хичээлээс олж

мэдсэн зїйл юу вэ,?, юу хийж сурав· Танд єнєєдрийн хичээлээс онцын шаардлагагїй ямар зїйлийг

хасах санал байна вэ?

5. Баг тус бїрийн хийсэн їнэлгээ дїгнэлтийг нєгєє багуудтай Нь хэлэлцїїлэх ажиллагаанд оруул.

Тэдний хичээл зїтгэлийг урамшуулж явахаа мартуузай.

ХУВИЛБАР:

1. Суралцагчдаар тухайн нэг хичээлээр їзсэн сэдвийн гол утга санаа, юу єгїїлээд байгааг

нарийвчлан гаргуулж болно. Тухайлбал суралцагчдад тухайн хичээлийн гол санааг єгєєд тїїнийг

дэлгэрїїлэн бичихийг даалга.

2. Суралцагчдаас хєгжмийг сонсоод давтан аялахыг хїс. Гэхдээхїмїїс нийтлэг, танил болсон

хєгжмийн аяыг сонсгох хэрэгтэй.

ЄЄРИЙГЄЄ ЇНЭЛЭХ

Сургалтын буюу хєтєлбєрийн тєгсгєл нь тїїний талаар эргэцїїлэн бодохын эхлэл болдог. Тухайлбал,

Би юу сурав?, Юунд итгэх болов?, Би юугаа сайжруулах хэрэгтэй вэ? зэрэг асуулт гарч ирнэ.

Єєрсдийгєє їнэлэх хугацаа єгєх нь оролцогчдод тухайн сургалтын чухам сурсаныг нь мэдїїлэх

бололцоог олгодог. Энэ хэсэгт бид тэрхїї єєрийгєє їнэлэх тєрлїїдийг дэмжих аргуудаас та бїхэнд

танилцуулахыг зорьсон.

ДАХИН АВЧ ЇЗЭХ

Товч агуулга

Дахин сэргээн нягталж їзэх,дїгнэлт хийх хэд хэдэн арга зам байдаг.Хичээл зохион байгуулах

хамгийн їр бїтээлтэй аргуудын нэг нь хичээлийн эхэнд сурагчдаар єєрёдєд нь хичээлийн сэдвийн

талаарх санал бодлыг нь хэлїїлж, дараа нь хичээлийн тєгсгєлд эдгээр санал бодлыг дахин дїгнэж

цэгнїїлэх арга юм.

ЗААВАР:

1. Та хичээлийн эхэнд тухайн хичээлийнхээ сэдвийн талаархи суралцагчдынхаа санал бодлыг нь

сонсТа дор єгїїлсэн зїйлсийн тухай асууж ч болох

· Єндєх їр бїтээлтэй ажилладаг удирдагч /зохицуулагч, худалдагч, менежер гэх мэт/ онцлог

шинжийг хэлнэ її· Ажлын шаардлага, сахилга батыг мєрдєх хамгийн сайн арга замуудын тухай

ярина уу? / Товлосон ажлаа ягштал амжуулдаг, ямагт цагаа барьдаг байх гэх мэт /

· Суралцагчид єєрсдєдєє сэтгэлийн дарамтаас салах, ажлын хэт их ачааллыг бууруулах/ илїї їр

бїтээлтэй ажиллах гэх мэт/ талаар зєвлєлгєє єг.

· Суралцагчдын шийдвэр нь аливаа бэрхшээлийг арилгахын тулд чиглэгдсэн байх ёстой. Дор

дурдагдсан хэлбэрїїдээс аль нэгийг нь хэрэглэ:

· Багаараа ярилцах

· Нээлттэй хэлэлцэх

· Бичгээр тайлагнах

· Асуулгын судалгаа авах

2.Хичээлийн тєгсгєлд суралцагчдыг їзэл бодлоо дахин илэрхийлэхийг хїс.

3. Тэдний їзэл бодол єєр хоорондоо ойролцоо байсан эсэхийн талаар асууж ярилц.

ХУВИЛБАР:

1. Тэдний їзэл бодол яагаад єєрчлєгдсєн бэ? Гэдэг дээр ярилцлага хийж болно.Гол нь єєрчлєгдсєн

учрыг хєндєж ярилцаарай.

2. Хичээлийн эхэн їед суралцагчдаар ойрын їед амжилтгїй болсон їйл явдлынх нь тухай бичїїл.

Харин эдгээр бїтэлгїй болсон тохиолдлоо цаашид яаж їр дїнтэй болгох талаар суралцагчдаар

єєрсдєєр нь яриулан бичїїлж хичээлээ тєгсгє

ОЛЖ АВСАН ОЮУНЫ ХЄРЄНГЄ ОРУУЛАЛТАА ТОГТООХ

Товч агуулга

Энэхїї сургалтын арга нь оролцогчдоор тэдний хичээлээр эзэмшсэн мэдлэг, чадвар хэр зэрэг ашиг

тустай байна гэдэгт їнэлгээ єгїїлэх арга юм.

ЗААВАР:

1. Та хичээлийн эхэнд, уг хичээлээр сурч мэдсэн зїйлээ оролцогчид єєрсдийн ажил, амьдралд яаж,

хэрхэн ашиглаж чадна гэж бодож байгааг нь бичїїл.Энэ ажлыг явуулахдаа дор дурьдсан арга

замыг мєрдлєг болгож болох юм.

· Уг хичээлээр юуг сурч мэдэх зорилготой байгааг нь оролцогчдоор бичїїл

· Оролцогчдоор ойрын їед амжилттай болсон мєн амжилтгїй болсон ямар нэг зїйл байвал бичїїлнэ.

· Мєн оролцогчдын ажил дээр одоо тохиолдож буй бэрхшээлтэй асуудлуудыг бичїїл.

2.Оролцогчдын бичсэн эхний мэдээллийг уншуулах боломж, цагийг хичээлийн турш байнга

гаргаж, хичээлийн ач холбогдлын талаар тунгаан ярилц.

3. Хичээлийн тєгсгєлд та оролцогчдоос энэ хичээлд зарцуулсан цаг, хїч, чармайлт чинь їр

бїтээлтэй, ашигтай єнгєрєв її гэдгийг асуун, шїїн хэлэлцээрэй.

4. Таны хичээл хтр ач холбогдолтой болсныг оролцогчдоор хэлэлцїїлэн хариулт ав.

ХУВИЛБАР:

1. Оролцогчдын зорилгыг бичсэн материалыг їзїїлэн болгон сургалтандаа ашигла.

2. Суралцагчдаас" Чиний суралцсан зїйлийн хичнээн Хувь нь чамд хэрэг болно гэж чи їзэж байна ?"

гэж асууж болно.Тухайн сэдэв Хэрэгцээний нь 75 хувийг хангахуйцаар тїїнд овуны хєрєнгє оруулж

чадсан тохиолдолд уг оролцогч хичээлийг маш ач тустай боллоо гэж бодож болно.

СУРСАН ЗЇЙЛИЙН ЇЗЭСГЭЛЭН

Товч агуулга

Энэ їйл ажиллагаа нь тухайн хичээлээр оролцогчид юу сурч мэдсэнийг їнэлэн дїгнэх арга зам юм.

ЗААВАР:

1. Оролцогчдыг 2-4 гишїїнтэй баг болгон хуваа.

2. Дэд хэсэг тус бїрийг тухайн сургалтаас ямар зїйлийг сурснаа хамтран ярилцахыг хїс.Ярилцлагад

хувь хїний болон мэргэжлийн хоёулангийнх нь їр дїн авч їзэх хэрэгтэй. Ярилцлага дуусахад хэсэг

тус бїр " Бид юуг сурч авсан бэ?" гэсэн гарчиг бїххий" сурсан зїйл"-ийн жагсаалтаа том цаасан дээр

бичиж бэлтгэсэн байхыг сануул.

3. Жагсаалт бїхий цаасуудаа хананд єлгїїлээрэй.

4. Оролцогчдыг хана уруу очиж жагсаалт тус бїрийг їзэж танилцаж шалгаад бусдын сурсан

зїйлийн жагсаалт болох юм.Мєн ер нь бодож байгаагїй, ердийн бус зїйлийг дурьдах хэрэгтэй

.ХУВИЛБАР:

1. Оролцогчдын зорилгыг бичсэн материалыг їзїїлэн болгон сургалтандаа ашигла.Ингэснээр тэд

бїхий л хичээлийн турш тэр їзїїлэн дээрээ ярилцахад хялбархан болно.

2. Суралцагчдаас "Чиний суралцсан зїйлийн хичнээн хувь нь чамд хэрэг болно гэж чи їзэж байна?"

гэж асууж болно.Тухайн сэдэв хэрэгцээний нь 75 хувийг хангахуйцаар тїїнд оюуны хєрєнгє оруулж

чадсан тохиолдолд уг оролцогч хичээлийг маш ач тустай боллоо гэж бодож байна.

СУРСАН ЗЇЙЛИЙН ЇЗЭСГЭЛЭН

Товч агуулга

Энэ їйл ажиллагаа нь тухайн хичээлээр оролцогчид юу сурч мэдсэнийг їнэлэн дїгнэх арга зам юм.

ЗААВАР:

1. Оролцогчдыг 2-4 гишїїнтэй баг болгон хуваа

2. Дэд хэсэг тус бїрийг тухайн сургалтаас ямар зїйлийг сурснаа хамтран ярилцахыг хїс.

Ярилцлагад хувь хїний болон мэргэжлийн хоёулангийнх нь їр дїнг авч їзэх хэрэгтэй.Ярилцлага

дуусахад хэсэг тус бїр" Бид юуг сурч авсан бэ?" гэсэн гарчиг бїхий" сурсан зїйлийн"-ийн

жагсаалтаа том цаасан дээр бичиж бэлтгэсэн байхыг сануул.

3. Жагсаалт бїхий цаасуудаа хананд єлгїїлээрэй

4. Оролцогчдыг хана уруу очиж жагсаалт тус бїрийг їзэж танилцаж шалгаад бусдыг сурсан

зїйлийн жагсаалтанд єєрийн чинь жагсаалтанд ороогїй зїйлийг ажиглан тэмдэглэхийг зєвлє.

5. Хэсгїїд ажилласны дараа їр дїнг хэлэлц.Їр дїн нь тэдний хамгийн чухал гэж їзсэн сурсан зїйлийн

жагсаалт болох юм. Мєн ер нь бодож байгаагїй, ердийн бус зїйлийг дурьдах хэрэгтэй.

ХУВИЛБАР:

1. Жижиг хэсгийн хувьд суралцагч бїрээс єєр єєрсдийн хувийн жагсаалтыг хийлгїїлж болно.

2. Оролцогчдоос сурсан зїйлийн жагсаалтын оронд тогтоосон зїйлийг гаргахыг хїсч

болно.Тогтоосон зїйл гэдэгт сургалтын явцад олж авсан оролцогчид єєрсдийн нь цаашдын ажилд

зайлшгїй, тогтмол ашиглагдах болно гэж бодож байгаа санаа бодлыг ойлгож болно.

ШУУД БИШ БАЙДЛААР ЄЄРИЙГЄЄ ДЇГНЭХ

Товч агуулга

Энэ арга нь 66-р аргатай ижил бєгєєд хичээлийн тєгсгєлийн їе шатанд хэрэглэх нь илїї

тохиромжтой.Энэ арга нь оролцогчид уг хичээлээс хир ихийг сурч мэдсэнийгээ эсвэл тэд урьд ємнє

олж авсан мэдлэг, чадвараа хир сайжруулсныг тодорхойлох боломж олгодог.

ЗААВАР:

1. Та оролцогчдод гарч буй єєрчлєлт дэвшлийг шнэлж, дїгнэсэн мэдээлэл бїхий нэг буюу хэд хэдэн

єгїїлбэрийг бэлтгэ.Хэлбэр агуулгын хувьд ямар байхыг дор єгїїлсэн жишээнээс санаа авч болно.

· Би энэ сургалтад хамрагдсанаар ............................................................тухай миний їзнл

бодолєєрчлєгдлєє. Би .............................................................................зїйлийг чаддаг боллоо!

Би ..............................................шинэ мэдлэг, їзэл баримтлалаас суралцлаа.

2.Ангийн аль нэг ханын дагуух сандал ширээг чєлєєлж сурагчдыг хана уруу Харуулж зогсооно.

3.Ангийн самбарт юмуу хананд 1-5 гэсэн оноо бїхий дугааруудыг тогтоошоорой.

4.Їнэлэх єгїїлбэрїїдийг чангаар унших болно.Оролцогчид нэг єгїїлбэрсонсоод л єєртєє єгсєн

їнэлгээнд тохирч буй дугаарын ємнє очиж зогсоно гэдгийг оролцогчдод тайлбарла.

5. Єгїїлбэр бїрийг уншиж дууссаны дараа оролцогчид єєрсдийгєє їнэлэхэд нь тохирч буй дугаарын

дэргэд очиж зогсоно.Єєрєє єєрсдийгєє бодитой їнэлэхэд нь та дэмжлэг їзїїлээрэй. Зарим хїчин зїйлс

нь маш бага юмуу огт єєрчлєлтєд хїргэхгїй байж болохыг хэлж єгєєрэй. Энэ нь урьд олж авсан

мэдлэг, чадварын талаар ч юмуу эсвэл тэдэнд илїї дадлага, цаг хугацаа хэрэгтэй байгааг

харуулна.

6. Суралцагчид янз бїрийн тооны ємнє эгнэн зогссоны дараа та зарим нэг оролцогчдоос яагаад энэ

дугаарыг сонгосныг асууж ярилцаж, зєвлєгєє єгєєрэй. Магадгїй тэр єєрийгєє хэт доогуур їнэлсэн ч

байж болно.

7. Бусдын санал бодлыг сонсоод їзэл бодлоо єєрчлєхийг хїсч буй хїн байгаа эсэхийг тодруул.

ХУВИЛБАР:

1. Ангийн хамт олныг хамарсан їйл ажиллагааны оронд ганцаарчилан бие даалгах маягаар

єєрийнх нь цаас харандааг ашиглан єєрийн їнэлгээг єгїїлж

болно.

2.Эсвэл оролцогчид санал бїртэй хир санал нийлж байгаагаараа їнэлгээнийхээ ємнє дэс дараалан

зогсож болно. Шугаман байдлаар ийнхїї зогсохыг " Шууд бус їргэлжлэл" гэж нэрлэдэг байна. Энэ

тохиолдолд тэд єєр хоорондоо санаа бодлоо солилцох, єєр єєрийнхєє хєгжиж єєрчлєгдєж байгаа

тухайд ярилцах, бие биенээсээ санаа авах, їлгэрлэн дууриах, тухайн тохиолдолд єєрийн давуу

чанарыг хошин байдлаар илэрхийлэх зэрэг боломжийг олгодог.

ЗУРАГ БЇТЭЭН ЇНЭЛЭХ

Товч агуулга

Энэ арга нь янз бїрийн бэлэн зїйл/ хїн бїрийн зурсан зураг, фото, даавуу болон бусад материал

ашиглан зураг бїтээх їйл ажиллагааг хэрэглэдэг оролцогчдын єєрийгєє їнэллэх їйл ажиллагааг аль

болох сонирхолтой, зугаатай илэрхийлэх боломжийг бїрдїїлнэ.

ЗААВАР:

1.Нилээд хэдэн сэтгїїлийг цуглуулан бэлд.Мєн хайч, фламастер, цавуу, скоч, зэргийг оролцогчдын

тооноос хамаарч бэлдэх хэрэгтэй.

2.Оролцогчид хичээл сургалтын явцад юу сурч мэдсэн, мєн тэд хир зэрэг єєрчлєгдєн шинэчлэгдсэн

зэргийг харуулахуйц дїр зургийг єєрсдєєр нь бїтээлгэ.

3. Оролцогчдод дараах зааврыг єг* Сэтгїїлийн зар, сурталчилгаанаас та нарын одоогийн їзэл

бодол, чадвар, мэдлэгийг дїрслэн харуулж буй їгсийг хайчлан ав.· Таны авъяас чадварыг харуулж

буй дїрсїїдийг наа.· Цаасан дээр наасан эдгээр цуглуулга зурагтаа нэр єгєєд /фламастер ашигла/,

мєн єєрсдєє їг, дїрсийг нэм.

4. Їнэлгээ бїхий зургийн їзэсгэлэнгээ гарга. Оролцогчдын гаргасан энэ їзнсгэлэнг бусад нь тойрон

явж їзээд єєрсдийн санал дїгнэлтийг хэлнэ.

ХУВИЛБАР:

1. Иймэрхїї їйл ажиллагааг ганц ганцаараа хийхийн оронд хамт олноорооБїтээж болно.

2. Зураг бїтээхийн оронд оролцогч бїрээс тэдгээрийн хїрсэн тївшинг Илэрхийлж чадах "

Хамгаалалтын бамбай " эсвэл " Цэргийн цол" бїтээхийгХїсч болно.

СУРСАН ЗЇЙЛЭЭ АЖИЛ, АМЬДРАЛДАА ХЭРЭГЛЭХ ТЄЛЄВЛЄГЄЄ

Ямарваа сургалтын тєгсгєлд " Одоо юу хийх вэ" гэсэн асуулт оролцогчдын ємнє тавигддаг. Ямар

нэгэн идэвхитэй сургалтын амжилт нь оролцогчид сургалтаас олж авсан мэдлэг, чадвараа єєрийн

ажил хєдєлмєртєє хэрхэн хэрэгжїїлж чадаж байгаагаар хэмжигддэг. Энэ хэсэгт єгєгдсєн аргууд нь

сургалтаас олж авсан зїйлээ хэрэгжїїлэх Тєлєвлєгєєг яаж хийх вэ, гэдэгт дэмжлэг їзїїлэх

зорилготой.Маш богино Хугацаанд хэрэгжїїлж болох аргыг та цаг хугацаагаар хомс їедээ хэрэглэж

Болно. Зарим аргуудыг хэрэглэхэд нилээд их хугацаа шаардагдах боловч Илїї їр дїнтэй байх болно.

ЄЄРИЙГЄЄ ХЯНАХ

Товч агуулга

Энэ арга нь оролцогчдыг ажил дээрээ эргэж очоод єєрийнхєє хєгжлийг шалгажж, тодорхой

тєлєвлєгєє боловсруулах боломжоор хангадаг.

ЗААВАР:

1. Зан байдлын єєрчлєлтийг зааж харуулдаг нийтлэг болсон арга нь їйлчлїїлэгчээрээ єєрсдєєр нь

зан харьцааг нь хянуулж байх явдал байдаг. Жишээ нь: жин хасах хичээлийн їед їйлчлїїлэгчээр

єєрийнх нь идэж уудаг бїх зїйлийг бичїїлж, тїїнд нь єєрсдєєр нь хяналт тавиулж болно.

2.олцогчдоос сургалтын дараа ажилдаа эргэж очсон хойноо уг сургалтын їр ашгийг тэр даруйд нь

хэрэгжїїлж, єєрийн зан байдлаа хянаж тавиулж болно.

3. Їїнийг хийх нэг арга зам нь оролцогчид уг сургалтаас юу сурсныг нь ашиглан энэ талаар хийх їйл

ажиллагааны тєлєвлєгєєг хїн бїрээр хийлгїїлэх явдал юм.

4. Оролцогчдоор ажил дээрээ эргэж очоод ашиглах " санамж"-ийг хэлэлцїїлэнХшн бїрийн санааг

жагсаан хийлгэ. Їїнд: ............................................ээ мартуузай! .............................................-ийг

санаарай! Гэх мэт єгїїлбэрийг ашиглаарай.

5. Дараа нь оролцогчдын хийсэн санамжуудаас хїн бїрээр єєрсдийнх нь ажилдТохирох зїйлсийг

сонгуул.

ХУВИЛБАР:

1. Оролцогчдод зориулж санамжуудыг урьдчилан бэлтгэ. Таны бэлдсэн санамжууд тэдэнд тохирч

байгаа эсэхийг асуу. Тэд картуудаа єєрсдийн ширээн дээр тавих юмуу, ажлынхаа байранд єлгєж

болох юм.Тэднээр санамж бїхий картыг хїний шїдэнд єртєхєєр сайхан хийлгэхийн тулд та картны

цаас болон

фламастерууд єгєєрэй.

БИЕ БИЕНДЭЭ ЗЄВЛЄГЄЄ ЄГЄХ

Товч агуулга

Энэ арга нь оролцогчдод ажил дээр тохиолддог бэрхшээлтэй асуудлуудыг

Зохицуулах талаар бие биендээ туслахаас гадна тэдэнд хичээл семинараар

Сурсан зїйлээ эргэн давтах, хэрэглэх боломжийг олгодог.

ЗААВАР:

1. Оролцогчдыг хэсгїїдэд хуваа.Энэ нь оролцогч бїрт сургалтын дараа ажил дээрээ очиход тулгарч

болох ямар нэг бэрхшээлтэй асуудлуудынхаа талаар

бусадтайгаа хамтран хэлэлцэх боломжийг олгох зорилготой.

2. Хэсэг бїрээс хэн нэг нь єєрийн ажилд тулгарч болох хїндрэлтэй гэсэн асуудлыг дэвшїїлнэ. Энэ

асуудал нь хичээлийн сэдэвтэй холбоотой байна. Уг асуудлууд нь доорхи агуулгын хїрээнд байж

болно.· бэрхшээлтэй тєсєл· Тєвєг учруулсан ажилчинтай ажиллах байдал

· Цаг заваа зохицуулах асуудал

· Шїїмжлэлд єртсєн борлуулалтын тайлан

3. Єєрийн ажлын бэрхшээлтэй асуудлыг хэлэлцїїлж буй хїнд хэсгийн бусад оролцогчид

тусална.Туслахдаа хичээлээс олж авсан мэдлэг, чадвараа ашиглахыг оролцогчдоос шаардд.

5. Цаг байвал хичнээн ч асужудал дээр ажиллаж болохыг хэсэг бїрд анхааруул.

ХУВИЛБАР:

1.Аль нэг оролцогчдоор хїндрэлтэй асуудлын нь талаар хамт олны ємнє яриул. Нилээд олон

оролцогчдын єєрсдийн хичээлээр олж авсан мэдлэг, чадвараа Ашиглан мєн мэрэгжлийн шинэ ур

чадвараа туршиж, хэрэглэж їзэх байдлаар џрилцлагыг єрнїїлэхэд оролцуул.

2.Тусламж хэрэгтэй байгаа оролцогчид зєвлєлгєє єгєх, туслан дэмжих їйл ажиллагааг зохион

байгуул.

БЭРХШЭЭЛИЙГ ТООЦОХ

Товч агуулга

Хэрэгжїїлэх тєлєвлєгєєнд оролцогчийн бодож санасан зїйлийг ажил хэрэг

Болгох чадварт нєлєєлж болох хїчин зїйлїїдийн тооцоог тусгах нь чухал

Байдаг. Энэ арга нь оролцогчдод сургалтаас олж авсан мэдлэг, чадвараа Хэрэгжїїлэхэд тохиолдож

болох саад бэрхшээлийн тухай бодуулах боломжийг

Олгодог.

ЗААВАР:

1.Та суралцагчдадаа хичээлээр эзэмшсэн мэдлэг, чадвараа цаашдаа байнга хэрэглэнэ гэдэгт

найдаж байгаагаа тайлбарлаж хэлэх ёстой.

2.Суралцагчдаар хичээлээр сурсан зїйлээ хэрэглэх їед тохиолдож болзошгїй бэрхшээл, саадыг

урьдчилан таамаглуул. Їйл ажиллагааны явцад итгэл алдарч, хїч нь суларсан анхны мєчид урьд нь

їр бїтээлтэй зохицуулдаг байсанарга зам руугаа, эсвэл їйл ажиллагааныхаа тєлєвлєгєєг хэрэгжїїлж

эхлэх єєрсдийнх нь шийдвэр цаашид їргэлжлэх боломжгїй гэдэг уруу дахин эргэж орох

талаар тэднийг бодож байхыг зєвлєх хэрэгтэй. Їйл явдлыг нарийвчлан тєсєєлїїлж бодуул.

3.Тэдэнд тулгарч болох бэрхшээлийн хуулбарыг бодитоор дїрслэн тєсєєлєхєд оролцогчдыг чиглїїл.

4.Хэрвээ їнэхээр бодит биш зїйлийг нь урьдчилан харж илрїїлэх чадвар бодитоор дїрслэсэн

тєсєєллийг бий болгож болно гэдгийг оролцогчдод

ойлгуулах хэрэгтэй.

ХУВИЛБАР:

1.Суралцагчдаар хийсвэрлэн тєсєєлїїлэх энэхїї аргын оронд тэдэнд учирч болзошгїй бэрхшээлийг

дэс дараалуулан бичїїлж болно. Тэгэхдээ та тэдгээр бэрхшээлийг" Дотоод" ба " Гадаад" гэсэн хоёр

хэсэгт хуваан бичихииг санал болгох хэрэгтэй. Суралцагчийн єєрийн ажил хэрэг, хариуцлагатай

холбоотой хэсгийг дотоод бэрхшээл гэж їзэх ба бусадтай хамтарч хийх ажил

їїрэг нь гадаад бэрхшээл гэдэгт хамарна. Гадаад бэрхшээл гэдгийг хєндлєнгийн хэн нэгний

оролцоотой хийх ажил гэж ойлгож болно.

2.Хэрэв та уг бэрхшээлийн талаар мэддэг бол оролцогчдод тїїнийг їнэлэх, даван туулахад нь

тухайн нєхцєл тїїнтэй тохиолдсон суралцагчдын їйл ажиллагаанд задлан шинжлэл хийх аргыг

хэрэглэн туслаж болох юм.

НААХ ЇЗЇЇЛЭН

Товч агуулга

Энэ арга нь суралцагчдыг єєрийн ажил хэрэгтээ тусламж болох зїйлийг

Хийхэд чиглїїлдэг. Магадгїй эдгээр нь дохио, жагсаалт байх бєгєєд їїнийг Ажлын байрныхаа

ойролцоо байрлуулан, суралцагчдад онцгой чухал зїйл Хийхийг сануулах зорилготой.

ЗААВАР:

1.Суралцагчдаар доорхи зїйлсийг задлан мэдээлэх зориулалттай їзїїлэн бэлтгїїл.· Хичээлээр сурч

мэдсэн нэг зїйл· Цаашдаа тэдэнд чиглэл болохуйц санаандаа байнга хадгалж байх

ёстой зєвлєгєєний нэг хэсэг буюу чухал бодол санаа

· Цаашид суралцагчдад тохиолдож болзошгїй агшин / Та бїхэн ямарНэг зєрчилтэй хэзээ тулгарах

бол гэж асуу/· Тунгаан бодох асуулт / Би ямар зорилт тавьсан бэ?

2.Єєрсдийгєє аль болох товч тодорхой илэрхийлэхийг суралцагчдаас шаард Тэднийг ямар нэг

сонголт хийхээс ємнє асуудлыг идэвхи хэлэлцїїлэл аргыг

Хэрэглэх боломжтойг хїндэтгэн хїлээж авахыг зєвлє,дэмж!

3.Наах їзїїлэнг сэтгэл татам,сайхан хийхэд хэрэгцээтэй материал хэрэглэгдэхїїнээр аль болох

ханга.

4.Уран зургийн наах їзїїлэнгээ єєрийнхєє ажлын байранд байрлуулахыг санал болго!

ХУВИЛБАР:

1.Єєрийнх нь хийсэн їзїїлэнг бусад суралцагчид авах бололцоогоор ханга.

2.Суралцагчид наамал їзїїлэнгийн энэ санааг тарааж єгдєг картын аргатай хослуулан карт нэг

бїрийг ангийн бїх хїїхдэд дамжуулна. Оролцогч бїр бусдын бичсэн зїйлээс аль єєртєє таалагдсан

гурван санааг сонгож авна.

БИ ИЙМ МАЯГААР ШИЙДВЭРЛЭЖ БАЙНА

Товч агуулга

Энэ нь суралцагчдад сургалтын хєтєлбєрєєр олж эзэмшин хэрэглэх итгэлтэй

Болсон зїйлийг амьдрал, практикт ашиглах єргєн бололцоог олгодог арга юм. Энэ нь мєн

оролцогчдод сургалтын хєтєлбєр дууссаны дараа нилээд хугацаанд Эргэн сануулах бололцоог

олгодог.

ЗААВАР:

1. Суралцагчдаас хичээлийн хєтєлбєрєєс чухам юуг сурч авсан гэдгээ хэлэхийг хїс. Тэдний бодол

саналыг нэг бїрчлэн тэмдэглэж аваад нэгдсэн жагсаалт гаргаж оролцогчдод їзїїл.

2. Суралцагчдад хуудас цаасыг дугтуйн хамт єг.

3. Оролцогчдыг єєрсдєдєє єєрєє юу сурч авсан, сурсан зїйлээ ямар дэс дараатайгаар хэрэглэж

ажил хэрэг болгох гэж байгаагаа илэрхийлсэн

захидал бичихийг санал болго..Захидал нь " Би ийм маягаар шийдвэрлэж байна " гэсэн єгїїлбэрээр

эхлэхийг зєвлє.

4. захидлын нууцыг сайн хадгалах ёстой гэдгийг оролцогчдод сануул Оролцогчдыг захидлуудаа

дугтуйнд хийж єєрийнхєє хаягаар илгээхээр битїїмжлэн бэлтгэхийг зєвлє.

5. Оролцогч бїрт уг захидлыг яг хэдийд илгээвэл тохиромжтойы гэдгээ /он, сар, єдєхр / тусгай

цаасан дээр бичин дугтуйн дээр тогтоохыг хїс.Захидлыг яг єєрсдийн чинь хїссэн тэр хугацаанд

илгээнэ гэдгээ хэл.

ХУВИЛБАР:

1. Оролцогчдыг єєрсдєд нь бичїїлэхийн оронд тэдний шийдлийг буюу бусдаас дэмжлэг хїссэн

байдлыг илэрхийлж, єєр бусдад захидал бичихийг санал болго.

2. Сїїлийн сургалтаас сарын дараа оролцогчдод сургалтын хєтєлбєрийн їндсэн гол асуудлыг

нэгтгэн дїгнэсэн захидал явуул.Тэдний сурсан зїйлээ хэрэглэхийг нгь дэмжсэн байх хэрэгтэй.

Асуудлыг хэрэглэх явцад гарсан бэрхшээлийг арилгахад єєрєє туслана гэдгээ сануул.

АСУУЛГА БЄГЛЄХ

Товч агуулга

Энэ нь сургалт дуусч нилээд хугацаа єнгєрсний дараа сургалтын хєтєлбєрийн тухай оролцогчдын

ухамсарыг сэргээх маш ухаалаг арга юм.Энэ арга нь оролцогчидтой їргэлж бичгээр харьцаж

їйлчлэх бололцоог бий болгодог.

ЗААВАР:

1. Оролцогчдод та одоогоос нэг сарын ємнє хариулт авахаар асуултууд илгээсэн гэдгээ тайлбарла.

Асуулт нь доорхи зїйлд чиглэгдсэн· Чухам юу сурсан гэдгээ болон сурч мэдсэн зїйлээ хир сайн

ажил

хэрэг болгож байгаа зэргийг їнэлэхэд туслах.· Оролцогчдоос хариу мэдээлэл авах

2. Оролцогчид зєвхєн єєрийн ашиг тусын тєлєє асуултыг бєглєж байгааг сануул Асуултыг

хариулахыг їнэхээр хзсэхгїй байгаа тохиолдолд уг оролцогчоос

асуултыг буцаан авч болно.

3. Асуултыг боловсруулахдаа дараах зїйлийг анхаарах хэрэгтэй. Їїнд:

· Нєхєрсєг албан бус єнгє аястай байх

· Асуултыг анхан эхлээд бєглєхєд амархан байхаар зохион байгуул.

· Дугуйлах, оноо тавих, єгїїлбэр гшйцээх,богино хэмжээниий нийтлэл бичих гэх мэт тєрлїїдийг

ашиглаж болно.

· Суралцагчид хамгаас илїї юуг дурсан санаж байна, ямар авъяас чадваруудыг одоо хэрэглэж

байна. Мєн ямар амжилт гаргасан бэ? гэдэг талаар асуу.

· Хэрэв асуулгад хариулах явцад бэрхшээл гарвал єєртэйгээ холбообарих боломжийг олго.

ХУВИЛБАР:

1. Оролцогчдод тэдний сонирхолыг татахуйцаар мэдээллийг тогтмол илгээж байх.

2. Асуулгын оронд утсаар юмуу хоёулахнаа нїїр тулж ярилцлага хийж болно.Хэрвээ суралцагчдын

тоо их бол тэднийг жижиг тєлєєлєлийг сонгон авч болно.

ХИЙХЭЭР ТОХИРСОН ЗЇЙЛ

Товч агуулга

Энэ нь оролцогчид сургалт семинараас сурсан зїйлээ хэрэглэн, тєвєгтэй їїрэг даалгаврыг гїйцэтгэх

арга зам юм. Гол нь оролцогчийн їйл ажиллагааны тєлєвлєгєє, тїїний удирдлагын саналыг авч їзэх

асуудал юм.

ЗААВАР:

1. Сургалтын тєгсгєлєєр сурч мэдсэн зїйлээ яаж тєлєвлєн хэрэгжїїлэх гэжбайгаагаа илэрхийлэх

хїснэгт бїхий хуудас бєглєхийг суралцагчдаас хїс./Їїний жишиг, хэлбэр нь єгєгдсєн болно.

2. Суралцагсалыг хїснэгтээ бєглєж дууссаны дараа тэдний энэ ажлын талаархиЗааварчилгааг

гурваас дєрвєн долоо хоногийн дараа тэдэнд явуулах болно

Гэдгийг хэлээрэй. Та дараах зааварчилгааг илгээж болно. Ажил байдлынхаа мэдээлэл бїхий

асуулгын хуудсыг хянаж їзнэ її. Єєєрийнхєє тєлєвлєгєєний амжилттай биелїїлсэн зїйлийн ард "А"

захиаг тавина уу.Тєлєвлєгєєнийхєє одоог болтол хэрэгжїїлж дуусаагїй байгаа зїйлийн ард"В"

захиаг тавина уу. Тєлєвлєгєєнийхєє єєрийн хийсэн хэрэгжїїлж чадахгїй байгаа зїйлийн ард "С"

захиаг тавина уу. Мєн та тєлєвлєсєнтєлєвлєгєєгєє бїрэн хэрэгжїїлэхэд болгоомжлох, сэрэмжлэхїйц

ямар бэрхшээлтэй тулгарснаа тайлбарлана уу.

3. Та суралцагч бїрийнхээ хїсэлтийг харгалзан, тэдний ажлын тєлєвлєгєє бїхий хуудсыг дарга нар

луу нь хариу мэдээлэл авах зорилгоор явуулж болно. Суралцагчийнхаа дарга руу юуны тухай

бичиж явуулж болохыг дараахЖишээнээс хар. /Нэр / нь /Сэдэв/-иин талаарх сургалтад оролцсон

юм. /Нэр/ нь сїїлийн гурваас дєрвєн долоо хоногийн турш сурсан дадал, чадвар, шинэ санаагаа

єєрийн ажил їйлсдээ хэрэгжїїлэн чармайж байж болно. Тїїний бичсэн зїйлийг нягтлан їзнэ її.Та ямар

нэгэн єєрчлєлтийг Олж харав уу? Сурснаа ажил хэрэг болгохыг хичээн зїтгэж буй энэ Хїнд та

єєрийн дэмжлэг туслалцааг їзїїлэв її?

АЖИЛ ХЭРГИЙН МЭДЭЭЛЭЛ

Энэ удаагийн сургалтаас сурсан зїйлээ хэрэглэх тєлєвлєгєєндєє тусгасан шийдвэрлэх асуудлуудыг

тодорхойлж, хэзээ, хэрхэн хэрэгжїїлэхээ тєлєвлє.

1. Шийдвэрлэх асуудал..................................................................................................

Миний

тєлєвлєгєє..................................................................................................

2. Шийдвэрлэх асуудал..................................................................................................

Миний тєлєвлєгєє..........................................

3. Шийдвэрлэх асуудал .......................................Миний тєлєвлєгєє ....................................

4. Шийдвэрлэх асуудал .......................................Миний тєлєвлєгєє.................

ЇСГЭЭР ЇГ БЇТЭЭН НЭГТГЭН ДЇГНЭХ

Товч агуулга

Энэ нь оролцогчид сургалт-семинарын тєгсгєлд бїгдээрээ цуглан сурсан Зїйлээ албаны бус

байдлаар хєгжилтэйгээр, чєлєєтэй ярилцаж,зєвлєлдєх боломж олгодог арга юм.Энэ нь їр дїнд

оролцогчид маш том їсгээр їг бїтээсэн самбарыг бий болгоно.

ЗААВАР:

1. Сургалт курсийн нэр бїхий том самбарыг бэлтгэ.Нэрэнд байгаа їгс нь нэгээс дээш байвал

хооронд нь нийлїїл. Жишээлбэл: " Удирдлагын єєрчлєлт" гэдгийг Удирдлагын єєрчлєлт гэх мэт.

2. Оролцогчдод єнгийн харандаа буюу фламастерууд єг. Шаардлагатай Бол самбарт бичигдсэн энэ

їгнээс яаж їг бїтээж болохыг тайлбарлаж єгєєрэй.Їгийг яаж жагсааж болох.· мєрєєр эсвэл баганаар·

эхний эсвэл тєгсгєлийн їсгээр буюу дурын їсгїїдийн хослолоор гэх

мэт арга замыг зааж єгєєрэй. Хоёр їгс хоорондоо нийлж нэг їг болохгїй тул тэдгээр їгсийн хооронд

ямар нэг орон зай заавал байх учиртайг сурагчдад сануул. Тохирох нэрсийг їг бїтээсэнд

тооцохыгзєвшєєр.

3. єгєгдсєн хугацааны дотор оролцогчдыг боломжийнхоо хирээр олон їг бїтээхийг санал болго. Тэр

їгс нь тухайн хичээлийн сэдэв, агуулга, їйл ажиллагаа эсвэл оролцогчидтой холбоотой байх ёстой.

4. Оролцогчдод ажил їїргээ хуваахыг зєвлє. Зарим оролцогчид шинэ їг эрж Хайн бїтээж байхад

нєгєє хэсэг нь тїїнийг нь тэмдэглэж байх жишээтэй.

5. Тэгээд хугацаа дууссаныг мэдэгдээд бїтээсэн їгсийг тоолж, их зїйлсурч амжилт гаргасанд нь

алга ташин баяр хїргэ.

ХУВИЛБАР:

1. Энэ їйл ажиллагааг явуулахад оролцогчдын тоо хэт олон байвал тэднийгХэсгїїдэд хуваа. Хэсэг

тус бїрээр бїтээсэн їг бїхий самбарыг бий болгуул. Хэсгїїдийн ажлын їр дїнг бусдад нь танилцуулан,

хичнээн їг бїтээсэн болохыг тогтоо.

2. Хичээлийн сэдвийг босоо баганан хэлбэрээр бичїїлж, уг хичээлтэйХолбоотой їйл їг, тэмдэг

нэр,нэр їгсийг хєндлєнгєєр бичїїлэхдээ багана дахь нэрний харгалзах їсгїїдээр эхэлж дээрх їгнїїд

байхыг

зєвлє. Жишээлбэл: С- сургах, судлах, санал, сонголт, соргог У- уул, урамшуулах, уян хатан Р-

рашаан А- алим, арга зїй, анхаарал Х- хїнс,хэрэгжїїлэх, хамтрах, хїсэл, хэрэгцээ, хайх Ч- чанар,

чухал, чадах А- ажиглалт, асуулт,авъяас Д- дадал, давтах, дэмжлэг В- ваар А- арга барил, ашиглах

Р- Равдан

ХОЛБООС

Товч агуулга

Энэ їйл ажиллагаа нь сургалт тєгсгєх дєхєж буйг бэлэгдэн їзїїлдэг. Энэ нь ялангуяа оролцогч єєр

хоорондоо маш ойр дотно холбоотой болсон їед хамгийн сайн нийцдэг.

ЗААВАР:

1. Суралцагчдаар нэхмэлийн бєєрєнхий утас шидїїлж, утас шидсэн Суралцагч утас авсан

оролцогчдод єєрийн тухайн зїйлийг эзэмшсэнийг

Хэлээд талархлаа илэрхийлэх хувилбар байж болно.!

2. Нэхмэлийн утасны оронд жижиг бємбєг авсан суралцагчаа єєрийн тухайнзїйлд хийж буй дїгнэлт

илэрхийлэхийг хїс.

ХАМТ ОЛНЫ ФОТО ЗУРАГ

Товч агуулга

ЗААВАР:

1. Суралцагчдыг ангиараа зураг авхуулахаар цуглуул. СуралцангчдыгХамгийн багадаа гурван

эгнээгээр зогсох нь тохиромжтой. Нэг эгнээ ньШалан дээр сууцгаана, нєгєє эгнээ нь сандал дээр

сууцгаана, їлдсэн хэсэг нь сандлын хойно зогсох хэрэгтэй. Зураг авхуулах тухай ярихдаа та

єєрийнхєє тєгсгєлийн нэгдсэн дїгнэнлтийг хэлэх хэрэгтэй. Хичээл Сургалт нь суралцагчдын

дэмжлэг оролцооноос ямар их хамаардгийг онцлон хэлээрэй. Эцэст нь энэ сургалтыг амжилттай

дуусгахад тэд маш их хувь нэмэр оруулсанд нь талархалаа илэрхийл.

2. Нэг суралцагчийг гаргаж фото зурагчин болго./Суралцагчид хаана хэнтэй хамт зогсож зургаа

татуулах болон ангийнзураг ямаршуухан байх, яаж харагдвал зохистойг сайн дураар нь шийдїїл /.

3. Хэрэв тухайн анги нь цєєн суралцагчтай бол тэднийг єєр хоорондооСургалтын дараах эцсийн

сэтгэгдэл, бодол санаагаа хуваалцахыг хїс.Энэ їйл ажиллагаанд єєрийн хувь нэмрээ оруулсан

оролцогч бїрийгТалархан сайшаахыг хамт олноос хїс.

4. Зураг угаагдсаны дараа суралцагч ту бїрт фото зургийг илгээ.

ХУВИЛБАР

1. Сургалт болон хичээлийн хєтєлбєрийн зарим нэг гол зїйлийг нягтланїзэхэд фото зураг авахуулах

їйл ажиллагааг ашигла.

2. Оролцогчид єєрсдийн бодол санаа, сэтгэгдлээ ангидаа нээлттэй Илэрхийлэхийн оронд тэднээр

хананд тогтоосон цаасан дээр сургалтаас тєрсєн сэтгэгдэл, бодлыг нь бичїїл.

ЭЦСИЙН ШАЛГАЛТ

Товч агуулга

Энэ нь сургалтын хєтєлбєрийг дор хаяж нэг єдрийн їйл ажиллагааг эргэн сануулах хамгийн таатай

арга зам юм.

ЗААВАР:

1. Хїснэгт бїхий хуудсуудыг суралцагчдад тараагаад" эцсийн шалгалт"Авах цаг боллоо гэж

хэлээрэй . Харин яг шалгалтын тухайд тодорхойЗїйл хэлэхийн шаардлагагїй.

2. сургалтын явцад туршлага, олж авсан бїх тєрлийн їйл ажиллагаануудыгжагсааж бичихийг

суралцагчдад даалга./Энэ нь дїн тавих зориулалттайбус гэдгийг суралцагчдад тайлбарла/

3. Суралцагчдыг бичиж дууссаны дараа бїгдээрээ нийлж жагсаалт бичихийг Даалга.

4. Жагсаалт бїхий хуудсыг хараад суралцагчдыг тэдгээр їйл ажиллагаагаа болон хєгжилтэй

байсан їе, ухаан санаа ихэд зарж хамтран ажилласанЗїйл зэргийг эргэж дурсан санахыг хїс.

5. Сургалтын хєтєлбєртэй холбоотой сэтгэл хєдєлгєсєн дурсамжийг Солилцуулсан ярилцалагыг

єрнїїл.

ХУВИЛБАР:

1. Їйл ажиллагааны жагсаан бичсэн хуудсыг оролцогч тус бїрт тараа.Ингээд їїн дээр суурилж эргэн

дурсан санах їйл ажиллагааг эхлїїл.

2. Хичээл сургалтаар явагдсан їйл ажиллагаан дээр тєвлєрїїлэхийн оронд" Дурсан санах мєчїїд"

гэсэн сэдвийн хїрээнд тєвлєрч ажиллах боломжтой. Тэгээд энэ єгїїлбэрийг суралцагчид дэлгэрїїлэн

тайлбарлахаар нээлттэй орхи. Энэ нь суралцагчдад сургалтынхаа їйлявцаас хєгжилдэн санан

дурсах боломж бїрдэнэ