1.1 ความส าคญโดยทวไป

เนองจากทรพยากรทมอยอยางจ ากดเปนเงอนไขส าคญ ดงนนการตดสนใจจดสรรทรพยากรไปยงโครงการใดนนสมควรทจะตองพจารณาวา โครงการประสบความส าเรจใหผลประโยชนตองแทนคมคากบเงนลงทน

ความส าเรจของโครงการยอมตองอาศยวธการคดเลอกทมประสทธภาพ วธการคดเลอกประกอบดวยการวเคราะหโครงการ ( project analysis) และการประเมนโครงการ ( project appraisal) ซงการอธบายความส าเรจของโครงการดงกลาวจะมขอสมมตวา โครงการไมมปญหาเรองน าไปปฏบต ( operation) แตอยางใด วธการคดเลอกโครงการโดยท าการวเคราะหและประเมนโครงการนเปนการวเคราะหผลเสย – ผลประโยชน (cost-benefit analysis) ของโครงการ

ตอ

1.2 แนวคดขนพนฐาน

“ก าไร” เปนสงจงใจ ราคาทผบรโภคจายซอสนคาเปนเครองวดความพอใจทไดรบจากสนคานน การทผผลตมก าไรแสดงวาความพงพอใจทผบรโภคไดรบจากสนคาปละบรการทจายซอนนมากกวาตนทนในการผลตสนคาและบรการ ดงนน เราสามารถหาก าไรดวยการวเคราะหตนทน-ผลประโยชนของโครงการ

1.3 การวเคราะหเชงเปรยบเทยบระหวางโครงการของภาคเอกชนและภาครฐ

ความแตกตางนนอยทวตถประสงคหรอเปาหมายในการด าเนนโครงการ ในขณะทผลประโยชนสงสดทตกอยกบสงคมสวนรวมเปนเปาหมายของการด าเนนโครงการของภาครฐบาล ธรกจเอกชนกลบมเปาหมายในการด าเนนโครงการเพอแสวงหาก าไรสงสดแกผเปนเจาของโครงการ

1.4 การวเคราะหทางการเงน ( Financial Analysis)

การวเคราะหทางการเงนเปนการวเคราะหผลประโยชนและคาใชจายทอยในรปตวเงนของโครงการเทานน โดยผลประโยชนอยในรปกระแสเงนสดของรายไดทโครงการกอใหเกด และคาใชจาย หรอตนทนอยในรปของการลงทนเรมแรกและคาใชจายด าเนนการทเสยไปเมอไดด าเนนโครงการ

หมายถงกจกรรมทด าเนนการขนเพอใหบรรลวตถประสงคของแผนงานทก าหนดไว ทงยงตองเปนกจกรรมทผายการอนมตจากผเปนเจาของโครงการ และมระยะเวลาในการด าเนนงานใหส าเรจภายใตระยะเวลาทก าหนด

“โครงการ”

องคประกอบทส าคญของโครงการ ทส าคญ 5 ประการดงน

1. วตถประสงค

2. มการจดกระบวนการด าเนนงานและบรหารงาน

3. การก าหนดอ านาจหนาท - ความรบผดชอบชดเจน

4. ท าเลทตงของโครงการ

5. ระยะเวลาของโครงการ

วงจรของโครงการ ( Project Cycle) ในทนจะน าเสนอกระบวนการวางแผนหรอวงจรของโครงการตามทธนาคารโลก ( World Bank) ใชเปนแนวทาง ดงน

ขนท 1 ขนการก าหนดโครงการ ( Project Identification )

ขนท 2 ขนเตรยมการ ( Project Preparation )

ขนท 3 ขนประเมนและอนมตโครงการ ( Project Appraisal and Approval)

ขนท 4 ขนน าโครงการไปปฏบต ( Project Implementation )

ขนท 5 ขนตดตามและประเมนผล ( Monitoring and Evaluation)

ขนท 1 ขนการก าหนดโครงการ ( Project Identification )

1.1 ความคดทจะท าโครงการอะไร

1.2 พฒนาโครงการเปนรปราง

ขนท 2 ขนเตรยมการ ( Project Preparation )

2.1 การวเคราะหดานการตลาด ( Market Analysis)

2.2 การวเคราะหดานเทคนค ( Technical Analysis) 2.3 การวเคราะหดานการเงน ( Financial Analysis)

2.5 การวเคราะหดานการบรหาร ( Managerial and Organization Analysis)

ตอ

2.6 การวเคราะห( Environmental Analysis)

2.4 การวเคราะหทางเศรษฐกจ ( Economic Analysis)

ขนท 3 ขนประเมนและอนมตโครงการ ( Project Appraisal and Approval)

โครงการทน าเสนอมานนเปนโครงการทมความเปนไปไดในแตละดานมากนอยเพยงใด โครงการนเมอด าเนนการแลวสามารถบรรลวตถประสงคตามทวางไวหรอไมผลประโยชนคมกบคาใชจายทเสยไปหรอไม โครงการมความสามารถท าก าไรเพอจายคนเงนตนและดอกเบยอยางไร

ขนท 4 ขนน าโครงการไปปฏบต ( Project Implementation )

4.1 ขนปฏบตตามโครงการ ( Implementation)

ประกอบดวยการด าเนน 2 ชวง

4.1.1 ชวงกอนปฏบตงานจรง

4.1.2 ชวงปฏบตงานจรง

4.2 ขนด าเนนการ ( Operation)

ขนท 5 ขนตดตามและประเมนผล ( Monitoring and Evaluation)

วตถประสงคในการด าเนนงานเพอทราบถงผลสะทอนกลบตาง ๆ จากการด าเนนการตามโครงการ

5.1 การตดตามผล ( Monitoring)

5.2 การประเมนผล ( Evaluation)

แผนผงแสดงขนตอนการวเคราะหโครงการ

ระดมขอมลและขอเสนอแนะ

รปแบบโครงการตางๆ

เลอกโครงการทมล าดบความส าคญมากทสดไปวเคราะห

ศกษาความเปนไปไดของโครงการในเบองตน

ศกษาความเปนไปไดในรายละเอยด 6 ดาน

ความเปนไปไดดานการตลาด

ความเปนไปไดดานเทคนค

ยตโครงการ

ไมม

ไมม

ไมม

ความเปนไปไดดานการบรหาร

ความเปนไปไดดานการเงน

โครงการรฐบาล โครงการเอกชนทอยในขายตองศกษาดานสงแวดลอม

ตอ

ความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตร

ยตโครงการ

ความเปนไปไดดานสงแวดลอม

น าโครงการไปปฏบตได

โครงการเอกชนทไมอยในขายตองศกษาสงแวดลอม

โครงการสามารถฟนฟสงแวดลอมใหไดดงเดมหรอไม

ยตโครงการ

ม

ม

ไมสามารถ

ได

ไมม

ไมม

2.1 ลกษณะรปแบบของโครงการ ( Types of Project)

1. โครงการลงทนใหม ( new investments)

2. โครงการขยาย ( expansion investments)

3. โครงการปรบปรง ( updating projects)

2.2 งบกระแสไหลเวยนทรพยากรของโครงการ ( Resource Flow Statement)

ตอ 2.2.1 ตนทนของโครงการ ( Cost)

1. คาใชจายในการลงทน

1.1 คาใชจายเพอการลงทนเรมแรก ( Initial Expenditures)

1.2 คาใชจายลงทนทดแทน ( Replace Expenditures)

1.3 มลคาคงเหลอ ( Residual Values)

2. คาใชจายด าเนนการ ประกอบดวยคาใชจายคงท ( fixed cost) และคาใชจายผนแปร ( variable cost)

3. เงนทนหมนเวยน มองคประกอบส ำคญ 3 สวนไดแก

1. สตอกของวตถดบตนป ( initial stocks of material)

2. สตอกของผลผลตปลายป ( final stocks of output)

3. งานระหวางผลต ( work in progress)

4. คาใชจายดานผลกระทบภายนอก ( External Cost)

ซงผลเสยตางๆ ผวเคราะหโครงหารตองประเมนคาใชจายออกมาใหได เพอประกอบการพจารณาในหารตดสนใจ

2.2.2 ผลประโยชนของโครงการ ( Benefits)

ก. ผลประโยชนทางตรง (Direct Benefits

ข. ผลประโยชนทางออม ( Indirect Benefits)

2.3 ปญหาการนบรายการบางอยางเปนตนทนและผลประโยชนในการวเคราะหโครงการทางเศรษฐกจ

1. ปญหาการนบซ า ( Double Counting)

2. ผลกระทบภายนอกและผลเชอมโยง ( Externalities and Linkages)

3. การวางงาน ( Employment)

4. ตนทนรวม ( Joint Cost)

5. ตนทนจม ( Sunk Cost)

6. เงนส ารองจาย ( Contingency Allowances)

ตอ

7. ผลกระทบทวคณ ( Multiplier Effects)

8. ผลกระทบดานตางประเทศ ( International Effects)

9.รายจายประเภทเงนโอน ( Transfer Payments)

9.1 ดอกเบยระหวางกอสราง ( Interest during Construction)

9.2 เงนกยมระหวางประเทศ ( Foreign Loans)

9.3 คาภาษ ( Tax Payments)

9.4 เงนอดหนน ( Subsides)

10 คาเสอมราคา ( Depreciation)

11. มลคาซากของทรพยสน ( Salvage Values)

ตอ

12. ขอบเขตของโครงการ ( Scope of the Project)

13. สวนเกนผบรโภค ( Consumer Surplus)

เกณฑการตดสนใจเพอการลงทน

เกณฑการตดสนใจเพอการลงทนม 2 ประเภท

1. เกณฑแบบไมปรบคาเวลา

2. เกณฑแบบปรบคาเวลา

3.1 เกณฑการตดสนใจเพอการลงทนแบบไมปรบคาของเวลา

เปนเกณฑทไมน าเวลาเขามาเปนปจจยส าคญในการก าหนดมลคาของเงนตรา ( value of money) อนจะมผลใหมลคาของเงนในอนาคต ( future value) เทากบมลคาของเงนในปจจบน (present value)

3.1.1 วธตรวจสอบดวยการจดเรยงล าดบ ( Ranking by Inspection)

เกณฑนเปนการจดเรยงล าดบความส าคญของโครงการ โดยเราเพยงทราบปรมาณการลงทนและผลประโยชนของโครงการ

3.1.2 ระยะคนทน ( Payback Period) เกณฑระยะคนทนเหนเกณฑทค านงระยะเวลาทมผลประโยชนสทธจากการด าเนนงาน เทากบคาใชจายในการลงทนเรมแรกของโครงการ

3.1.3 อตราผลตอบแทนจากการลงทน ( Rate of Return on Investment)

ตอ

เกณฑอตราผลตอบแทนจากการลงทนนจะวดคาของโครงการในรปอตราสวนซงคดเปนเปอรเซนตของผลประโยชนสทธจากการด าเนนงานตอการลงทน

ROI = ผลประโยชนสทธเฉลยจากการด าเนนการ x 100 คาใชจายในการลงทนเรมแรก

3.2 เกณฑตดสนใจเพอการลงทนแบบปรบคาเวลา

เปนกระบวนการซงมลคาทคดเปนเงนของตนทนผลประโยชน และผลประโยชนสทธของโครงการทเกดขนในระยะเวลาตาง ๆ กนในอนาคตถกปรบใหมาอยในเวลาปจจบน เราเรยกวามลคาปจจบน (present value : PV )

3.2.1 การปรบคาของเวลา

3.2.2 กรณคาใชจายตอปเทากน

3.2.3 การหามลคาปจจบน ( Present Value : PV )

3.2.4 กรณคาใชจายหรอผลประโยชนเกดขนเทากนทกป

3.2.5 ความส าคญของอตราสวนลด

ตอ

3.3 รปแบบของเกณฑการตดสนใจเพอการลงทนแบบปรบคาของเวลา

3.3.1 มลคาปจจบนของผลประโยชนสทธ ( Net Present Value : NPV )

3.3.2 อตราผลตอบแทนภายในจากการลงทน ( Internal Rate of Return : IRR )

3.3.3อตราสวนผลประโยชนตอตนทน ( Benefit-Cost Ratio : BCR )

ตอ

3.3.4 หลกคาใชจายต าสดหรอความมประสทธผลของตนทน ( Least Cost Method or Cost Effectiveness )

เปนการวเคราะหแบบยอยของการวเคราะหผลประโยชนและผลเสย ซงเกณฑนมกน ามาใชกบโครงการทไดมการก าหนดผลประโยชนในรปตาง ๆ ไวแลว ( identical benefit)

3.4 เงนเฟอ

3.4.1 ผลกระทบของเงนเฟอทมตอการค านวณความสมมล ( Equivalence)

ผลกระทบของเงนเฟอ (F) กคอการลดของกระแสผลประโยชนในอนาคต

3.4.2 อตราผลตอบแทนทปรากฏ ( Apparent Rate of Return)

อตราผลตอบแทนทปรากฏกคอผลลพธของการรวมผลกระทบจากอตราเงนเฟอและมลคาของเงนตามเวลา

การประเมนคา NPV จรง โดยใชการแสผลประโยชนสทธ ณ ราคาคงทของปฐานนน ไมจ าเปนตองพจารณาผลกระทบทงหมดของเงนเฟอ

3.5 มลคาเพมทางเศรษฐศาสตร ( Economic Value Added :EVA )

ในปจจบน องคกรธรกจทก าลงเตบโตและมชอเสยงหลายแหงไมวาจะเปน AT&T , Kellog , Philip Morris , General Motor , Coca-Cola , Quaker Oats และอกหลายธรกจชนน ามากกวา 250 แหงทวโลกไดน าวธวดผลการด าเนนงานทางการเงนอกรปแบบหนงทเรยกวา มลคาเพมทางเศรษฐศาสตร ( EVA ) เขามาใชบรหารจดการโครงการ

EVA เปนวธการทไดคดขนมาในป 1982 โดย Joel Stem และG.B Stewart ซงไดกอตงบรษททปรกษาทางการเงนภายใตชอ Stem Stewart & Company เพอใชเปนเครองมอวดเปรยบเทยบผลก าไรจากการด าเนนงานขององคกรธรกจตอตนทนของเงนทนทใชไป

3.5.1 แนวคดพนฐานของ EVA เปนแนวคดเดยวกนกบการผลก าไรทางเศรษฐศาสตร ( economic profit ) รายไดสวนเหลอ ( residual income :RI ) และการจดการคาทางเศรษฐกจ ( economic value management ) การคดค านวณ EVA จงมรากฐานมาจากมลคาทางบญชของ RI

EVA= NOPAT – WACC * ( invested capital )

โดยท NOPAT = ผลก าไรจากการด าเนนงานสทธหลงหกภาษ ( Net operating profit after tax )

WACC = คาเฉลยถวงน าหนกของตนทนสวนทน ( Weighted average cost of capital )

3.5.2 ความเทยบเทาของมลคาปจจบนสทธและมลคาเพมของตลาดในฐานะเครองวดคาทางเศรษฐกจของโครงการ ( The Equivalence of Net Present Value Market Value Added as Measures of a Project’ Economic Worth )

ตอ

4.สาระส าคญเบองหลงของเกณฑการตดสนใจ

เพอการลงทน

4.1 ระยะคนทน ( Payback period )

เกณฑระยะคนทนเปนเกณฑทมจดออน ผตดสนใจลงทนบางรายจงใชวธหกลดคาของเงนส าหรบเกณฑระยะคนทน( discounted payback period ) โดยท าการคดหกลดกระแสเงนสดทเกดขนจากโครงการ จากนนน ากระแสเงนสดทหกลดแลวมาเปรยบเทยบกบคาใชจายในการลงทนเรมแรก

ปญหาส าคญของเกณฑระยะคนทน

ปญหาท 1 ระยะเวลาของการไดมาซงกระแสเงนสดของโครงการ

ปญหาท 2 เกณฑกระแสคนทนใหความส าคญกบกระแสเงนทเขามาหลงระยะคนทน

ปญหาท 3 มลคาของเงนตามเวลา

ปญหาท 4 เกณฑระยะคนทนเหมาะสมกบโครงการปกต

4.2 มลคาปจจบนของผลประโยชนสทธ (Net Present Value :NPV )

หลกการตดสนใจเพอการลงทน

NPV > 0 คมคาแกการลงทน ซงแสดงนยวา โครงการกอใหเกดผลตอบแทนมากกวาอตราผลตอบแทนขนต าทเรยกวา hurdle rate : r hurdle rate กคออตราผลตอบแทนขนต าทยอมรบไดเพอตดสนใจลงทนในโครงการ

ขอสมมตฐานทส าคญของเกณฑ NPV 1.NPV ของโครงการหนงเปนผลมาจากการรวม NPV แบบสะสมในแตละปตลอดอายของโครงการ คณลกษณะเชนนไมปรากฏในเกณฑการตดสนใจแบบอน

2. ผลประโยชนสทธทเกดขนในปหนงๆ ในชวงอายของโครงการ ( intermediate cash flows) จะถกน าไปลงทนใหม ณ ระดบ hurdle rate

3. การค านวณหาคา NPV ขนกบการคาดคะเนการเปลยนแปลงอตราดอกเบย

อตราสวนลด ( r) อาจมการเปลยนแปลงดวยเหตผล 3 ประการ (1) ระดบอตราดอกเบยอาจมการเปลยนแปลงไดตลอดเวลา และจากโครงสรางของการก าหนดขนเปนอตราดอกเบยอาจท าใหพอทจะคาดคะเนอตราดอกเบยในอนาคตได

(2) การคาดคะเนความเสยงของโครงการทอาจเกดขนไดตลอดอายโครงการ มผลใหอตราสวนมการเปลยนแปลงได

(3) ความสบสนทางการเงนของโครงการอาจมการเปลยนตลอดเวลาผลคอเกดการเปลยนแปลงทงตนทนของเงนทนและตนทนของสวนผเปนเจาของ

ถงแมวา NPV จะเปนเกณฑทดกตาม แตมประเดนพงพจารณาดงน

1. ขนาดโครงการ ( project scale )

2. การกะจงหวะเวลาของโครงการ ( project timing )

3. การประเมนโครงการซ าใหม ( project re-appraisal )

4. เกณฑ NPV ไมไดควบคมอายของโครงการ

4.2.1 การจ าลองโครงการ ( Project Replication ) ปญหา การจ าลองโครงการเปนการจ าลองโครงการในเทอมของคาทแทจรง ( real terms ) ถาเปนรปทเปนตวเงน ( nominal terms ) และมภาวะเงนเฟอเกดขนในระบบเศรษฐกจการวเคราะหจะมความแตกตางอยางไร

4.2.2 เงนปสมมล ( Equivalent Annuity ) เงนปสมมลเปนลกษณะของรายรบหรอรายจายแบบรายปในจ านวนทเทากน

คา NPV ในบรรดาโครงการทมอายตางกน สามารถน ามาเปรยบเทยบกบไดอกวธหนงในรปกระแสผลประโยชนสทธเปนรายปทเทากน ( equivalent annuity)

4.3 อตราผลตอบแทนภายในจากการลงทน ( Internal Rate of Return :IRR)

IRR เปนคำทแสดงใหนกลงทนทรำบถงสงตอไปน

1. IRR คออตราสวนลด (R) ทท าให NPV เทากบศนย โดยเปนอตราทบอกใหนกลงทนทราบวาเมอเขาลงทนในโครงการนแลว ตองไดรบอตราผลตอบแทนจากการลงทนเทาใดจงจะคมคากบคาเสยโอกาสของทน

2. IRR เปนอตราทบอกใหทราบวา เราคมทน นนคอ ถา IRR มคาเทากบ 20% 20% นท าใหมลคาปจจบนของผลประโยชนทากบมลคาปจจบนของตนทน

ตอ

3. IRR บอกใหทราบถงประสทธภาพการผลตอนเกดจากการใชปจจยการผลตในการลงทน

4. IRR บอกใหทราบวา เงนทนทถกน าไปลงทนใหม ( reinvestment ) จะไดอตราผลตอบแทนทบตนตามคา IRR ทค านวณไดตลอดอายคงเหลอของโครงการ

4.3.1โครงการอสระ ( Independent Project ) และโครงการเดยว ( Mutually Exclusive Project)

โครงการอสระ ( Independent Project )

โครงการอสระเปนโครงการทเราแยกการพจารณาแตละโครงการเปนอสระตอกนการยอมรบหรอปฏเสธโครงการหนงยอมไมขนกบการยอมรบหรอปฏเสธโครงการอน

หลกเกณฑทใชเลอกโครงการอสระมดงน

1. กรณเปนโครงการอสระและมเงนทนไมจ ากด

2. กรณเปนโครงการอสระและมเงนทนจ ากด

โครงการเดยว ( Mutually Exclusive Project)

เปนโครงการทเราตองตองเลอกด าเนนการเพยงโครงการใดโครงการหนงเทานนหรอปฏเสธทกโครงการกได แตไมสามารถเลอกท าทกโครงการ

หลกเกณฑทใชในการเลอกโครงการเดยวมดงน

1. กรณเปนโครงการเดยวและมเงนทนเพยงพอทจะท าโครงการใดโครงการหนงกได 1.1ถาใชเกณฑ NPV จะเลอกลงทนในโครงการทใหคา NPV เปนบวกและมคาสงสด 1.1ถาใชเกณฑ IRR จะเลอกลงทนในโครงการทใหคา IRR สงสดและมคามากกวา r

1.1 ถาใชเกณฑ PI จะเลอกลงทนในโครงการทใหคา PI สงสดและมคามากกวา หรอเทากบหนง

2. กรณเปนโครงการเดยวและมเงนลงทนจ ากด

4.3.2 ปญหาของการใชเกณฑ IRR ประเมนโครงการอสระ

ปญหาท 1 โครงการมความเหมาะสมแกการลงทนหรอเหมาะสมทางการเงน( investing or financing )

ยอมรบโครงการเมอ IRR มคานอยกวา r

ปฏเสธโครงการเมอ IRR มคามากกวา r

ปญหาท 2 IRR อาจมคาเปนลบได โครงการใด ๆ ทมลกษณะดงกลาวควรถกปฏเสธ

ปญหาท 3 โครงการใหคา IRR มากกวา 1 คา ( multiple internal rate of returns multi IRRS) โครงการทวไปจะมการลงทนในปเรมแรก ( initial cost ) หลงจากนน กระแสเงนสดของผลประโยชนจะเขามาเรอย ๆ ตลอดอายโครงการ โครงการลกษณะเชนนจะใหคา IRR เพยงหนงคา

4.3.3 ปญหาของการใชเกณฑ IRR ประเมนโครงการเดยว

เกณฑ NPV และ IRR มกจะใหผลการตดสนใจสอดคลองกน ความขดแยงของการใชเกณฑ NPฮ และ IRR เกดจากลกษณะเฉพาะของโครงการทน ามาเปรยบเทยบกนเพอตดสนใจเลอกลงทน อนไดแก

1. ปญหาดานขนาดของโครงการทแตกตางกน

คา NPV ของโครงการหนงจะปรากฏในเทมอของหนวยเงนตรา คา IRR จะปรากฏในรปเปอรเซนตของอตราผลตอบแทน ซงไดมการจดขนดของโครงการแลว

2. ปญหาดานจงหวะเวลาของโครงการแตกตางกน โครงการตาง ๆ มจงหวะเวลาของการไดมาซงกระแสเงนสดแตกตางกนขณะเดยวกน คาของเงนไมเทากนในแตละปเมอเวลาผานไป

สรปไดวาม 3 วธส าหรบการตดสนใจ 1. เปรยบเทยบ NPV ของสองโครงการ 2. เปรยบเทยบ IRR สวนเพมกบอตราสวนลดทสมเหตสมผล 3. ค านวณ NPV ของกระแสเงนสดสวนเพม

นอกจากการประเมนโครงการเดยวตามวธขางตนแลวยงมอก 2 วธทนาสนใจ และใหผลลพธสอดคลองกน โดยทงสองวธมขอสมมตวา การน าผลประโยชนไปลงทนใหมไมเกยวพนกบอตราผลตอบแทนทโครงการก าหนดไวแตอยางใด วธใหมนไดแก

วธมลคาสดทาย ( Terminal Value )

วธนเปนการหาคากระแสเงนสดของผลประโยชนทโครงการไดรบในแตละปส าหรบทกโครงการเฉพาะ ณ ปสดทายของโครงการทมอายนานทสด โดยพจารณาวาโครงการทดทสดเหมาะสมแกการลงทนจะตองเปนโครงการทมมลคาของกระแสผลประโยชน ณ ปสดทายมากทสด

วธอตราผลตอบแทน ( Rate of Return )

เปนการค านวณหาอตราผลตอบแทนเฉลยจากอตราผลตอบแทนภายใน ( IRR ) และอตราผลตอบแทนทไดรบจากการลงทนใหม โดยโครงการทเหมาะสมแกการเลอกลงทนหรอโครงการทดทสดจะเปนโครงการทกอใหเกดอตราผลตอบแทนสงสด

4.4 อตราสวนผลประโยชนตอตนทน ( Benefit - Cost Ratio : BCR)

ผวเคราะหตองพงระวงและสมควรใชเกณฑอนควบคกนไปในการตดสนใจคดเลอกโครงการ ดวยเหต 3 ประการ

1. การตความขอมลตนทนและผลประโยชน

2. การเปรยบเทยบโครงการ

3. ขนาดและจงหวะเวลาทเหมาะสม

4.5 ดชนความสามารถท าก าไร ( Profitability Index : PI ) PI เปนอกเกณฑหนงทน ามาใชประเมนความสามารถในการท าก าไรของโครงการ

PI = ผลรวมของมลคาปจจบนของผลประโยชนสทธทเกดขนหลงจาทมการลงทนเรมแรก มลคาปจจบนของเงนทนเรมแรก

ขอจ ากดของเกณฑ PI

1.เกณฑ PI มขอสมมตวา ขอจ ากดดานการปนสวนเงนทนนนจะเกดขนในเวลาปจจบนเทานน

2. ปญหาหนงทสมพนธกบเกณฑ PI กคอการแยกกระแสเงนสดออกเปนคาใชจายในการลงทนเรมแรก ซงจะเกดในปจจบน และคาใชจายในการด าเนนการ ซงเกดขนในอนาคต

ตอ 3. เกณฑ PI นไมประกนวาเงนลงทนเรมแรกจะเปนขอจ ากดดานการปนสวนเงนทน

ขนตอนตางๆ ในการใช PI เลอกโครงการมดงน

1. เงนทนทสามารถหามาไดเพอน ามาลงทนในปแรกนนตองถกก าหนดมาให ซงแสดงถงขอจ ากดดานงบประมาณของเงนทน

2. ท าการค านวณคาNPV และประเมนคาใชจายในการลงทนเรมแรกของแตละโครงการ

3. ค านวณหาคา PI ทกโครงการ

4. จดล าดบโครงการตามคา PI

ตอ

5. เลอกโครงการทมคา PI สงสดเปนอนดบแรกและลดลนกนลงมา ขณะเดยวกนกเปรยบเทยบเงนลงทนทใชในปเรมแรกของแตละโครงการกบจ านวนเงนทนทหามาได

6. เมอเงนลงทนเรมแรกของโครงการหนงมจ านวนเทากบเงนทนทเหลออยพอดจะยตการลงทนและไมลงทนในโครงการอนใดอกตอไป

4.6 เกณฑใดทผวเคราะหควรใชในการประเมนการลงทน

สงหนงทผวเคราะหโครงการตองตระหนกในการประเมนการลงทนกคอ

1. ควรใชเกณฑหรอเทคนคมากกวาหนงเกณฑในการวเคราะหโครงการ

2. โครงการเดยวมความแตกตางอยางมากในการเลอกใชเกณฑทแตกตาง

4.7 การวเคราะหโครงการทมผลกระทบซงกนและกน( Project Interactions)

โครงการซงเราก าลงพจารณาอยนนมความเกยวพนกบผลประโยชนหรอกระแสเงนสดของโครงการอน ๆทก าลงพจารณาในระยะเวลาเดยวกนและอาจเกยวพนกบโครงการอนทด าเนนการอยแลว อาจเปนไปในทางทเสรมกน ในทางตรงกนขามผลกระทบระหวางโครงการอาจเปนไปในเชงลบ

5.1 เหตผลและความจ าเปน

การวเคราะหโครงการเอกชนเปนการวเคราะหถงความเปนไปไดทางดานการเงนของโครงการทมผลโดยตรงตอผเปนเจาของโครงการ มงเนนทผลประโยชนทไดรบจากการลงทนหรอผลก าไรทเปนตวเงนจากการด าเนนการ แตการวเคราะหโครงการทางการเงนยอมไมเพยงพอตอการตดสนใจในการลงทน

การวเคราะหความเปนไปไดของโครงการจงจ าเปนตองพจารณาถงผลของโครงการทมตอระบบเศรษฐกจโดยสวนรวม ซงกคอการวเคราะหโครงการทางเศรษฐกจความแตกตางระหวางการวเคราะหโครงการทางเศรษฐกจกบการวเคราะหทางการเงน จงอยทการมงเนนผลของโครงการระหวางผลตอระบบเศรษฐกจสวนรวมและผลตอผเปนเจาของโครงการ

ตอ

5.2 ขนตอนในการวเคราะหทางเศรษฐกจ 1. แตละโครงการตองจ าแนกและระบรายละเอยดอยางชดเจน

2. ในทางปฏบตตองพยายามประเมนตนทนและผลประโยชนทกรายการออกมาเปนตวเงน

3. ใชเครองมอการวเคราะหทเหมาะสมเพอตดสนใจเลอกลงทนในโครงการทด

4. การตดสนใจเลอกลงทนในโครงการทเหมาะสมจ าเปนตองค านงถงตนทนและผลประโยชนบางประการทเราไมสามารถประเมนคาเปนรปตวเงน

การวเคราะหโครงการทางเศรษฐศาสตรยงมความยงยากในเรองตอไปน

1. ผลประโยชนจากการลงทนทคดค านวณเปนคาตวเลข เราไมอาจถอคาใดเปนมาตรฐานส าหรบทกโครงการ

2. มตนทนและผลประโยชนบางอยางของโครงการทเราไมสามารถตคาเปนตวเงนได

3. ปจจยทางการเมองมอทธผลตอการตดสนใจด าเนนโครงการ

4. โครงการของรฐบาลมขอบงคบหรอกฎเกณฑทมผลตอความคลองตวในการปฏบตงาน

5. โครงการของรฐบาลสวนใหญท าเพอสาธรณชน ไมหวงผลก าไร

5.3 ลกษณะการวเคราะหทางเศรษฐกจ

ตนทนทางเศรษฐกจของโครงการ ( Economic Cost)

หมายถงตนทนคาใชจายอนเกดจากการใชทรพยากรอยางแทจรง ซงแสดงคาเสยโอกาสของทรพยากรทสญเสยไปในการน าทรพยากรมาใชในโครงการ นอกจากนน ตนทนทางเศรษฐกจยงครอบคลมถงคาใชจายหรอผลเสยโดยออมจากโครงการตอบคคลอนทไมมสวนเกยวของกบโครงการโดยตรง ( third parties) ซงผเปนเจาของโครงการไมไดแบกรบภาระผลเสยดงกลาว

ผลประโยชนทางเศรษฐกจของโครงการ ( Economic Benefit )

หมายถง ผลประโยชนหรอผลดโดยตรงในรปตวเงนอนเกดจากการจ าหนายผลผลตตามราคาเศรษฐกจ (economic price ) รวมถงผลประโยชนโดยออมทบคคลอนไดรบจากโครงการโดยไมมสวนรเหนกบการมโครงการโดยตรง และไมตองเสยคาใชจายใด ๆ ในการไดรบประโยชนจากโครงการ

ขอดของการวเคราะหโครงการโดยใชราคาคงทมดงน

1. จากงบกระแสเงนสดของโครงการ เราสามารถหาคาอตราผลตอบแทนจากการลงทนทแทจรง ( real IRR ) ไดทนท 2. เราสามารถเปลยนคาทางการเงนในงบกระแสเงนสด เปนคาทางเศรษฐกจไดโดยใชคาแปรราคาเงา ( conversion factor :CF)

3. ชวยใหการวเคราะหความออนไหวของโครงการงายขน โดยเฉพาะการหาคาเปลยนการตดสนใจ ( switching value ) งายขน

5.4 หลกการวเคราะหทางเศรษฐกจ 5.4.1 ประเภทของรายการทางการเงนทปรบคาทางเศรษฐกจ (economic value ) ตองจ าแนกเปนรายการไป โดยอาศยหลกการทางเศรษฐศาสตรดงน

1. รายการประเภทเงนโอน ( Transfer Payments) เปนคาใชจายหรอรายไดทางการเงนทตกอยกบผเปนเจาของโครงการโดยตรง

2. รายการประเภทกลมสนคาและบรการทมการซอขายระหวางประเทศหรอในตลาดโลก ( Traded Goods and Services) ไดแกสนคาทมการน าเขาและสงออก ทงทเปนผลผลตจากการโครงการ หรอปจจยการผลตทใชในโครงการ

ตอ รายการเหลานตองถกปรบจากราคาตลาดมาเปนราคาทแทจรงทางเศรษฐศาสตร โดยหาราคาทแทจรงทางเศรษฐกจ ( real economic prices ) ซงกคอราคาสนคา ณ ทาเรอของประเทศ ( c.i.f or f.o.b prices ) หรอราคาผานแดน ( border price ) หรอราคาระหวางประเทศ ( international price ) ปรบดวยคาขนยายภายในประเทศ ซงประกอบดวยคาขนสง ( transport cost ) และคาขนถาย ( handling charges ) ทอาจเกดขน

3. รายการประเภทกลมสนคาและบรการทไมมการซอขายระหวางประเทศหรอในตลาดโลก ( Non- Traded Goods and services ) ไดแกสนคาทไมไดจดอยในกลมสนคาทมการซอขายกนในตลาดโลก หรอเปนบรการทมการซอขายเฉพาะภายในประเทศเทานน การตคาของกลมสนคาเหลานเปนการตจากคาเสยโอกาสซงกคอ ราคาเงา ( shadow prices )

5.4.2 ราคาตลาดแลราคาเงา ( Market Price and Shadow Price)

ราคาตลาด เปนราคาหรออตราแลกเปลยนทถกก าหนดขนโดยกลไกลตลาดอยางเปดเผย เปนไปตามอปสงคและอปทานตลาด

ราคาเงา เปนราคาหรออตราแลกเปลยนของสนคาและบรการ หรอปจจยการผลตทถกค านวณขนเพอใหสะทอนถงคาเสยโอกาสทแทจรงของสนคาและบรการหรอปจจยการผลตในโครงการโดยถอวาราคาตลาดของสงดงกลาถกบดเบอนจากคาทแทจรง

ส าหรบปจจยการผลตและผลผลตแตละประเภทนน คาแปรราคาเงา ( conversion factor : CF ) สามารถถกค านวณขนได โดยคา CF เปนอตราสวนระหวางราคาเงาและราคาตลาดส าหรบรายการนน ๆ ของโครงการ

CF = ราคาเงา ราคาตลาด

คา CF นสามารถน ามาใชประเมนคาทรพยากรจากราคาตลาดใหเปนราคาเงา ดงนน

มลคาของราคาเงา = CF x มลคาของราคาตลาด

ภาวะผกขาดในตลาด เกดขนในตลาดสนคาหรอปจจยการผลต ราคาขายตอหนวยของสนคาหรอปจจยการผลตจะเปนราคาทสงกวาตนทนหนวยทายสด ( P > MC )

ผลกระทบภายนอก ตลาดทท าการผลตผลผลตใดมกจะปลดปลอยสงทตนไมตองการจากกระบวนการผลตและมผลกระทบตอบคคลทสามซงไมมสวนเกยวของกบโครงการ ผลกระทบดงกลาวอาจอยในรปของผลกระทบภายนอกในแงด ( external benefit, positive externality or external economy ) หรอ/ และผลกระทบภายนอกเชงลบหรอในแงเสย (external cost , negative externality or external diseconomy)

5.4.3 ราคาเงาและหนวยมาตรฐาน เราสามารถแสดงราคาเงาไดสองวธ

วธแรก ราคาเงาแสดงในหนวยเงนตราตางประเทศโดยตรง ท าการประเมนคาผลกระทบของโครงการทงหมด ณ ราคาตลาดโลก นนคอใชราคาโลกเปนหนวยมาตรฐาน ( World price numeraire)

วธทสอง ราคาเงาแสดงในหนวยของราคาตลาดภายในประเทศ นนคอ ใชราคาภายในประเทศเปนหนวยมาตรฐาน ( domestic price numeraire)

หนวยมำตรฐำนทแทจรงในกำรค ำนวณรำคำเงำจะอยในเทอมของมลคำปจจบน คอรำยไดทแทจรงในปจจบน ณ รำคำทในรปของอตรำแลกเปลยนเงนตรำตำงประเทศรำคำ ณ ทำเรอของสนคำแตละประเภทถกค ำนวณในรปน

5.4.4 การตดสนใจกบทางเลอกของหนวยราคา การตดสนใจทแตกตางกนส าหรบกรณทราคาตลาดและราคาเงา ณ อตราสวนลดทเหมาะสม โครงการเปนทยอมรบจากแงคดของสวนรวมในกรณราคาเงา ในทางทฤษฎแลวมความเปนไปไดถง 4 case

ตอ

ตอ Case 1 การค านวณตามราคาตลาดและราคาเงาของโครงการเปนทยอมรบ

Case 2 การค านวณตามราคาตลาดใหผลของโครงการเปนทยอมรบ แตการค านวณตามราคาเงาใหผลปฏเสธโครงการ

Case 3 เกดสงตรงกนขาม โครงการซงเปนทยอมรบของสวนรวมไมแสดงผลลพธทเพยงพอ ณ ราคาตลาด

Case 4 การค านวณตามราคาตาดและราคาเงาชใหเหนวา โครงการไมเปนทยอมรบไดของสวนรวม

5.5การวเคราะหทางเศรษฐกจ : ระบบราคาโลก ( World Price System or L-M and S-T Approach ) วตถประสงคหลกม 3 ประการ

1. การใชประโยชนของทรพยากรทมอยในระบบเศรษฐกจอยางมประสทธภาพ

2. การเจรญเตบโตของทรพยากรเมอเวลาผานไป

3. ความเทาเทยมกนในการกระจายการบรโภคระหวางชนสงคมทมความแตกตางกน และกลมชนรายได

L-M หมายถง Litlle and Mirless S-T หมายถง Squire andvan der Tak

5.5.1 สนคาทมการซอขายกนไดและไมมการซอขายกนในตลาดโลก ( Traded and Non- Traded Goods )

สนคาทมการซอขายกนในตลาดโลกเปนสนคาทถกลตหรอถกน ามาใชในโครงการ จะมผลกระทบตอดลการช าระเงนของประเทศ สนคาทไมมการซอขายในตลาดโลก จะไมมรายการในการคาระหวางประเทศ สนคาเหลานทโครงการผลตขนหรอน าเขามาใชจะสงผลกระทบตอการหามาไดซงอปทานในระบบเศรษฐกจเทานน

5.5.2 การตราคาสนคาและบรการทมการซอขายในตลาดโลก( Valuation of Traded Goods and Services)

ความส าคญของการแบงแยกประเภทสนคาตาง ๆ กเพอใหสนคาและบรการทซอขายกนในตลาดนนมราคาเงาทองอยกบราคาในตลาดโลก โดยไมองอยกบกบมลคาของการใชหรออปทานภายในประเทศแตอยางใด ราคาในตลาดโลกสะทอนถงเงอนไขทมอยในตลาดระหวางประเทศ

5.5.3 ราคาเสมอภาค ณ ทาเรอ ( Border Parity : BPP)

โดยปกตแลว ราคาตลาดโลกจะถกตคาเปนราคา ณ ทาเรอเพอสะทอนถงมลคาของสนคาทซอขายกน ณ ชายแดนหรอทาเรอทผานเขาในประเทศทมโครงการ

ตามหลกเศรษฐศาสตร การน าการผลตและการใชสนคาทซอขายกนมาใชในการวเคราะหนนจะมผลกระทบสองประการ

ประการแรก อยในรปของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศโดยตรงทก าหนดโดยราคา ณ ทาเรอของสนคา

ประการทสอง อยในเทอมของทรพยากรซงตองน ารายการคาขนสงและการกระจายทรพยากรปรอสนคาไประหวางทตงของโครงการและทาเรอเขามาพจารณา

5.5.4 การตราคาสนคาและบรการทไมมการซอขายในตลาดโลก ( Valuation of Non-Traded Goods and Services ) การประเมนมลคาของกลมสนคานจะตองใชวธประมลคาเทยบเทากนของเงนตราตางประเทศ ซงเทากบเปนการพจารณาผลกระทบในแงเงนตราตางประเทศทางออม การศกษากลมสนคานเราจะพจารณาวาเปนปจจยการผลตของโครงการนน

ก. ปจจยการผลตทไมมการซอขายในตลาดโลก : อปทานผนแปร

ประเดนแรก ภาคเศรษฐกจทไมมการซอขายกนเลยจะใชปจจยทผลตจากภาคเศรษฐกจอนทไมมการซอขายกน

ประเดนทสอง รายละเอยดขอมลดานตนทนของภาคเศรษฐกจทไมมการซอขาย ควรอยในรปของตนทนหนวยทายสด ไมใชตนทนเฉลยและนาอางองถงแหลงอปทานทเพมขนดวย

ข. ปจจยการผลตทไมมการซอขายกนในตลาดโลก : กรณอปทานคงท

การประเมนราคาปจจยจงขนอยกบวา อปสงคจากโครงการมขนาดใหญพอทจะผลกดนใหราคาตลาดของปจจยเพมขนไดหรอไม

5.5.5 คาแปรราคาเงามาตรฐานหรอคาแปรราคาเงาเฉลย ( Standard or Average Conversion Factor )

ACF = M + X ( M + Tm - Sm) ( X – Tx + Sx )

สมประสทธตวปรบราคาสนคาอปโภค

บรโภค (ACF)

ผลรวมของมลคาสนคาน าเขาและสงออก ณ ราคาทาเรอ

ผลรวมของมลคาสนคาน าเขา ณ ราคาภายในประเทศ

โดยท M และ X : มลคาทงหมดของการน าเขาและสงออกในปทก าหนด ซงจะถกดดแปลง คาเปนเงนในประเทศดวยอตรา แลกเปลยนทางการ ( OER)

Tm และ Tx : ภาษการคาทงการน าเขาและสงออกตามล าดบ

Sm และ Sx : เงนอดหนนดานการคาทงหมดทงการน าเขาและสงออกตามล าดบ คา ACF จะมประโยชนเฉพาะกรณทเราสามารถหาตวแปรตาง ๆ ในสตรไดพรอมเทานน

5.5.6 การประเมนคาแรงงานตามระบบราคาตลาดโลก การแบงประเภทแรงงานจะถอเอาความสามารถของแรงงานเปนเกณฑแรงงานจงมสองประเภทไดแก แรงงานมทกษะ และแรงงานไรทกษะ

แรงงานประเภทนหมายถงบคคลทไดรบการศกษาตามททางการก าหนด คอ ศกษาระดบมธยมศกษาสองป หรอสงกวา หรอจบการศกษาระดบประถมศกษาและไดฝกอบรมวชาชพเฉพาะในสองปหรอมากกวา

แรงงานในสภาพอปทานสวนเกน

ประเดนส าคญในทนอยทวา คาจางแรงงานซงโครงการหนงจะจายใหแกแรงงานในสภาพตลาดทมอปทานสวนเกน ซงอาจเปนการท างานเตมเวลาหรอท างานต ากวาระดบ

แรงงานในสภาพอปสงคสวนเกน ความเปนไปไดทจะเกดขนกคอ

(1) อปสงคทเพมขนจากโครงการจะดงดดแรงงานจากกจกรรมอน ๆ ทท างานเตมเวลา

(2) อปสงคทเพมขนจะท าใหมการฝกอบรมหรอการโยกยายแรงงาน

5.5.7 การประเมนคาทดนตามระบบราคาตลาดโลก

ในตลาดซอขายทดนทมการแขงขนกนนน ราคาจะเทากบผลประโยชนในอนาคตทคาดวาจะไดรบการซอขายหรอการเชาพนทดนเพมขน

การค านวณคาทางเศรษฐกจ

ราคาเงาของทดนถกก าหนดโดยคาเสยโอกาสของทดน ซงกคอรายไดสทธ ณ ราคาตลาดโลกทไดรบจากทดนในกรณททดนไมไดถกน ามาใชในทางเลอกซงมการเกงก าไร แตกรณททดนเปนตนทนขนาดใหญของโครงการ การประเมนมลคาทดนตองพจารณาสถานการณในบรเวณพนทโครงการ และการใชพนทโดยสวนใหญของโครงการ

ตอ

การประเมนคาทดนยงอาจแยกพจารณาไดดงน

ก. กรณเชาทดน พจารณาในรปของผลประโยชนสงสดทสญเสยไปอนเนองจากน าทดนดงกลาวมาใชในโครงการ

ข. กรณซอทดน เราจะกระจายมลคาทดนเปนรายป ( annual) ตลอดอายของโครงการ

ค. กรณมการปรบปรงทดน จดเปนบรการภายในประเทศทไมอาจซอขายกนไดในตลาดโลก (nontradable goods)

5.5.8 อตราสวนลด : แนวคดในการเลอก อตราสวนลดทใชในการวเคราะหทางเศรษฐศาสตรจงมงไปทการใชเงนทนของโครงการและวดการลดลงในมลคาของเงนลงทนเมอเวลาผานไป สามารถพจารณาสถานการณหลกทเกดขนได 3 สถานการณ

(1) กรณงบประมาณทใชในโครงการลงทนสาธารฯถกก าหนดใหคงทตลอดระยะเวลาทก าหนดให

(2) กรณการลงทนทงหมดของระบบเศรษฐกจคงทตลอดระยะเวลาทก าหนดให แตงบประมาณการลงทนของรฐบาลสามารถเพมขนไดโดยเกบภาษหรอกยมจากภาคเอกชน

(3) กรณอปทานของแหลงเงนทนแปรผนได งบประมาณการลงทนสามารถเพมขนไดโดยดงจากการออมภายในประเทศและตางประเทศเพมขน

วธการใชราคาตลาดภายในประเทศเปนหนวยมาตรฐานในการวดคาเสยโอกาสทางการคา อกนยหนง คอศกษาในเทมอของระบบราคาภายในประเทศตามวธของ UNIDO ยอมาจาก United Nations Industrial Development Organization ( domestic price or UNIDO approach) เราจะเรมศกษาเงอนไขภายใตระบบราคาตลาดโลกและระบบราคาภายในประเทศทใหผลลพธเทยบเทากน จากนนพจารณาอตราแลกเปลยนเงา ซงเปนพารามเตอรส าคญของระบบราคาภายในประเทศ ศกษาถงรายละเอยดของวธการไดมาซงคาแปรราคาเงาส าหรบสนคาทมการซอขายกนและไมมการซอขายกนในตลาดโลก

6.1 การเลอกหนวยของราคา

ความแตกตางระหวางหนวยมาตรฐานทเปนราคาตลาดโลกและราคาภายในประเทศเกดขนเพราะในระบบเศรษฐกจโดยสวนใหญนน สนคาทซอขายกนในตลาดโลกจะมราคาภายในประเทศแตกตางจากราคาตลาดโลก โดยสวนเพมของตนทนคาขนสง แลการจดจ าหนายตามระบบราคาภายในประเทศจะมคามากกวา นโยบายดานภาษ เงนอดหนน โควตาหรอใบอนญาตทควบคมการคาตางประเทศและการผกขาดในตลาด ฯลฯ นโยบายเหลานจะสรางความแตกตางระหวางวธการปรบตนทนคาขนสงและการจดจ าหนายตามราคาตลาดโลกและราคาภายในประเทศ

6.2 อตราแลกเปลยนเงา ( Shadow Exchange Rate : SER)

อตราแลกเปลยนทางการ ( official exchange rate :OER) ยอมเปนอตราแลกเปลยนตามราคาตลาดทเหมาะสม เพราะแสดงถงราคาทผบรโภคเตมใจจายซอเงนตราตางประเทศ เพอใหไดมาซงปจจยการผลตจากตางประเทศ ตลอดจนรายไดในรปเงนตราตางประเทศอนเกดจากการผลตผลผลตสงออกของโครงการ โดยปกตแลวรฐบาลในประเทศก าลงพฒนาสวนใหญ มกเขาแทรกแซงตลาดเงนตราตางประเทศโดยมบทบาทควบคมปรวรรตเงนตราตางประเทศโดยก าหนด OER สงเกนความเปนจรง อนแสดงวา อตราแลกเปลยนทปรากฏอยในตลาดถกบดเบอนไปจากอตราทแทจรง ไมสะทอนถงความขาดแคลนในมลคาของเงนตราตางแระเทศทเหมาะสม

เมอเปนเชนน กลไกลดานภาษและโควตาการน าเขาจะถกน ามาใชรกษาความสมดลระหวางอปสงคและอปทานของเงนตราตางประเทศ ดงนนจงมความจ าเปนตองประเมนหาอตราแลกเปลยนราคาเงาซงสะทอนถงความขาดแคลนในมลคาของเงนตราตางประเทศโดยปรบคาอตราแลกเปลยนในตลาดดวยสมประสทธตวปรบราคา ( consumption conversion factor : CCf ) ทแสดงถงคาพรเมยมเงนตราตางประเทศ ( premium on foreign exchange )

ตอ

คาพรเมยมเงนตราตางประเทศ = ( M+Tm – Sm ) + (X+ Sx – Tx ) ( M + X )

6.3 ความเทยบเทากนของระบบราคาตลาดโลกและระบบ ราคาในประเทศ โดยสมมตวา อตราสวนของราคาตลาดโลกตอราคาภายในประเทศ (ACF) ทใชอยางกวางขวางในระบบเศรษฐกจจะถกน ามาใชกบรายการทไมมการซอขายในตลาดโลกแตละรายการได สงนเปรยบเทยบไดโดยตรงกบกระบวนการของระบบราคาภายในประเทศในการประเมนคาสนคาเหลาน ณ ราคาตลาดภายในประเทศเพราะการแปลงราคาตลาดโลกส าหรบสนคาทซอขายไดในตลาดโลกทงหมด เปนราคาในประเทศดวย SER จะไดมาซงอตราสวนของราคาภายในประเทศตอราคาตลาดโลกทใชกนอยางกวางขวางในระบบเศรษฐกจ

6.4 การประมาณคาในระบบราคาตลาดโลกและระบบ ราคาในประเทศ

จากแงคดใหมนเราจะจ าแนกรายการทรพยากรตาง ๆ ออกมาดงน

1. เงนตราตางประเทศ ( foreign exchange : F )

2. ทรพยากรในประเทศ ( domestic resources : N )

3. แรงงานไรทกษะ ( unskilled labor : LU )

4. แรงงานมทกษะ ( skilled labor : LS )

5. รายการเงนโอน ( transfer payments : T )

เงนตราตางประเทศจะครอบคลมถงสนคาทซอขายในตลาดโลก (ประเมนคาตามราคาตลาดโลกโดย OER) และทรพยากรในประเทศจะครอบคลมถงสนคาทไมมการซอขายในตลาดโลกทงทเปนปจจยการผลตและผลผลตของโครงการ (ประเมนคาตามราคาตลาดในประเทศ)

ตอ

สามารถแสดงคา NPV ของโครงการ ณ ราคาตลาดไดวา

NPV = F + N + LU + LS + T

โดยทรายการตางๆ ของทรพยากรทงหมดจะอยในรปของมลคาปจจบน ณ ราคาตลาด และสญลกษณของผลผลตมคาเปนบวก และปจจยการผลตมคาเปนลบ

ตอ มลคาปจจบนสทธทางเศรษฐกจ( economic net present value : ENPV ) ของโครงการหาไดโดยการประยกตคาแปรราคาเงาเขากบประเภททรพยากรทแตกตางกนดงน

ENPV = F. CFF + N.CFN + LU.CFLU + LS.CFLS

CFF , CFN , CFLU และ CFLS เปนคาแปรราคาเงาส าหรบเงนตราตางประเทศสนคาทไมมการซอขายในตลาดโลก แรงงานไรทกษะและแรงงานมทกษะตามล าดบ โดยทรายจายเงนโอนมคา CF เปนศนย และ T ไมไดรวมอยใน ENPV

6.5 สนคาทมการซอขายในตลาดโลก ณ ระบบราคา ภายในประเทศ สมมตวา i เปนสนคาทมการซอขายในตลาดโลก และ DP เปนอกษรทอางถงระบบราคาภายในประเทศ

DPSPi = (WPi x OER) x CFF + (Ti DPCFT + Di DPCFD )

DPSPi : ราคาเงาของ i ณ ระบบราคาภายในประเทศ

WPi : ราคา ณ ทาเรอหรอราคาผานแดน

OER : อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศทเปนทางการ

CFF : คาแปรราคาเงาส าหรบเงนตราตางประเทศ ( SER/OER )

ตอ Ti และ Di : คาขนสงและคาจดจ าหนายตอหนวยของ i จากทาเรอสโครงการ ณ ราคาภายในประเทศ

DPCFT และ DPCFD : คาแปรราคาเงาส าหรบคาขนสงและการจดจ าหนาย ณ ระบบราคาภายในประเทศ

เนองจำก CFF = SER/OER สมกำรขำงตน ( ) จงเขยนไดใหมวำ

DPSPi = (WPi x SER) + (Ti.DPCFT + Di.DPCFD)

ตอ สงนหมายความวา ส าหรบสนคา i แลว ราคาเงากคอราคาตลาดโลกทแปลงคาดวยอตราแลกเปลยนเงา บวก หรอ ลบ ดวยตนทนคาขนสงและการจดจ าหนายตอหนวย ณ ราคาเงาในหนวยมาตรฐานของราคาภายในประเทศ

คา CF ส าหรบสนคา i ในกรณนกคอ

DPCFi = DPSPi

DPi

โดยท DPi : ราคาตลาดภายในประเทศของสนคา i ของโครงการ

DPCFi : คาแปรราคาเงา ณ ระบบราคาภายในประเทศ

6.6 สนคาทไมมการซอขายในตลาดโลก ณ ระบบราคา ภายในประเทศ ในทางทฤษฎ ตามระบบราคาตลาดโลกนน ปจจยการผลตทไมมการซอขายในตลาดโลกและมอปทานผนแปรจะถกประเมนคาดวยตนทนหนวยทายสดของการผลตในระยะยาว (ยกเวนแตวาขณะนตนทนอยในหนวยมาตรฐานของราคาภายในประเทศไมใชหนวยมาตรฐานของราคาตลาดโลก)

วธการกะประมาณคาโดยสวนใหญ ราคาตลาดภายในประทศของกจกรรมทไมมการซอขายในตลาดโลกถกใชเปนตวแทนส าหรบราคาเงาของกจกรรมเหลาน ในระบบราคาตลาดโลก สงนเทยบเทากบการใช ACF เพอแปลงคารายการดงกลาวเปนราคาตลาดโลก อกทางเลอกหนงคอใชราคาเงาประเมนคาปจจยการผลตบางชนดหรอทงหมดในกจกรรมทไมมการซอขายในตลาดโลก

6.6.1 แรงงาน

แรงงานไรทกษะในระบบราคาภายในประเทศ

คาจางเงาของแรงงานกคอมลคาของผลผลตทสญเสยไปเพราะในระบบราคาภายในประเทศนน คาจางเงาตองถกวดคาในหนวยของราคาภายในประเทศไมใชราคาตลาดโลก

แรงงานมทกษะในระบบราคาภายในประเทศ แรงงานมทกษะซงอยในสภาพตลาดทเกดอปสงคสวนเกนจะถกปรบคาดวยACF ซงเปนคาแปรราคาเงาเฉลยของแรงงาน คาจางตามราคาตลาดของแรงงานเหลานสะทอนถงผลผลตภาพของแรงงาน การประเมนคาผลผลตทสญเสยไปโดยตรงส าหรบแรงงานมทกษะกระท าโดยใชคาแปรราคาเงาส าหรบสนคาตาง ๆ เพอใหไดมลคา ณ ราคาเงา

6.6.2 ทดนและอตราสวนลด ณ ระบบราคาในประเทศ

การวเคราะหดวยระบบราคาตลาดโลก ถาผลผลตและปจจยการผลตทงหมดถกน ามาซอขายในตลาดโลกได ผลตอบแทนโดยสทธทตกกบทดนในหนวยมาตรฐานของราคาภายในประเทศ การเปลยนแปลงหนวยมาตรฐานจะไมมผลกระทบตออตราสวนลด ดงนนจะไดคาอตราสวนลด

6.7 การลดคาในอนาคตของเงนตราในประเทศ

เมอใดกตามทมการลดคาเงนทแทจรงยอมบงชวาคา CCF จะลดลง ความเตมใจจาย ณ ราคาตลาดภายในประเทศจะมมลคานอยกวาในเทอมของเงนตราตางประเทศ ผลกระทบของภาวะเงนฝดทมตออปสงคมวลรวม ซงความสมพนธกบการลงคาเงนจะน าไปสการทดแทนกนระหวางปจจยการผลตในสวนของสนคาทไมมการซอขายในตลาดโลก และจะท าใหเกดการเปลยนแปลง ในคาสมประสทธของปจจยการผลต ดงนน ตนทนผนแปรของกจกรรเหลานเทานนควรจะถกน ามารวมไวในราคาเงาของกจกรรมดงกลาว

สรปไดวา ระบบราคาภายในประเทศสามารถน ามาเปรยบเทยบกนไดกบระบบราคาตลาดโลกโดยก าหนดขอสมมตทเทยบเทากน ในทางปฏบต ระบบราคาภายในประเทศจะน ามาใชกบสนคาทไมมการซอขายในตลาดโลก เพราะไดคาถกตองกวาและประหยดเวลา

6.8 อตราสวนของตนทนการใชทรพยากรภายในประเทศ ( Domestic Resource Cost Ratio : DRC )

DRC เปนดชนชวดประสทธภาพทางเศรษฐกจทมความเกยวพนอยางมากกบระบบราคาภายในประเทศ ส าหรบโครงการทท าการผลตสนคาทมการซอขายในตลาดโลกนน คา DRC จะเปนสงทใชประเมนทรพยากรภายในประเทศทเราตองการเพอใหไดมาหรอประหยดเงนตราตางประเทศ

1. การวเคราะหดวยระบบราคาภายในประเทศนนจะแสดง DRC ไดดงน

การแสดงคา DRC กระท าไดสองวธ

PV : มลคาปจจบน

j, L, n : ปจจยทไมมการซอขายในตลาดโลก , แรงงานและปจจยทมการซอขาย ในตลาดโลกตามล าดบ ส าหรบกจกรรมทมการซอขายในตลาดโลก : i

aji : จ านวนหนวยของปจจยทไมมการซอขายในตลาดโลก j ตอหนวยของ i

aLi : จ านวนแรงงานประเภท L ตอหนวยของ i

DRCi = PV( ) ยงไมเสรจ หนาท 370 PV( Wpi - )

โดยท

Ani : จ านวนหนวยขอปจจยทมการซอขายในตลาดโลก n ตอหนวยของ i

DPSPj : ราคาเงาของปจจยทไมมการซอขายในตลาดโลก j

DPSWRL : คาเงาส าหรบแรงงานประเภท L

WPi , WPn : ราคาตลาดโลกในรปเงนตราตางประเทศของผลผลต i และปจจย n

ตอ

ประสทธภาพจะเกดขนเมอกจกรรม i ตองม DRCi < SER

2. ทรพยากรภายในประเทศและเงนตราตางประเทศสทธถกก าหนดใหอยในรปเงนตราภายในประเทศ ดงนน จะเปนอตราสวนของตนทนตอผลประโยชน

ตอ

DRCi = PV ( ) ยงไมเสรจ หนาท 370 PV(WPi - ) SER

ประสทธภาพจะเกดขนเมอ

DRC < 1.0 โดยท OER ถกใชเปนตวหารหรอตวสวน ( denominator )

6.9 การประเมนมลคาของสนคาและบรการทไมผานตลาด สนคาและบรการบางชนดทรฐบาลจดหาบรการใหแกประชาชน อาท สวนธารณะ สวนพกผอนหยอนใจ ฯลฯ เปนสนคาและบรการทไมถกก าหนดโดยผานกลไกลตลาด เพราะไมมการซอขายเกดขนในตลาด การประเมนมลคาของสนคาและบรการเหลาน กระท าโดยพจารณาจ านวนเงนทผบรโภคเตมใจจายซอเพอใหไดมาซงสนคาและบรการ

แหลงนนทนาการ ( Recreational Facilities)

วธการประเมนมลคาของสนคาและบรการประเภทแหลงนนทนาการทจะกลาวถงในทนพอสงเขป ไดแก CVM และ TCM

ตอ 1. วธประเมนคาจากเหตการณสมมต ( Contingent Valuation Method : CVM)

เปนวธการส ารวจโดยการออกแบบสอบถามเพอทราบถงทศนคตของผใชบรการแหลงนนทนาการ ขอมลทรวบรวมไดจะสะทอนถงมลคาทสงคมสวนใหญพงใหความส าคญ วธการนเรยกวา dephi technique

2. วธตนทนการเดนทาง ( Travel – Cost Method : TCM )

เปนวธการประเมนมลคาแหลงนนทนาการโดยอาศยฐานการวเคราะหทางเศรษฐศาสตรวาดวยทฤษฎพฤตกรรมผบรโภค โดยถอคฤณคาของเวลาเปนสงส าคญ ขอมลดงกลาวน ามาสรางฟงกชนแสดงความสมพนธระหวางจ านวนครงของการมาใชบรการกบคาใชจายตอครงของการใชบรการกจะไดเสนอปสงคของการมาใชบรการพนทภายใตเสนอปสงคจะแสดงถงมลคาความเตมใจจายของผใชบรการ

มลคาชวต ( Value of Life )

ในการวเคราะหผลเสย – ผลประโยชนของโครงการรฐบาลมกจะใหความส าคญกบผลกระทบของโครงการทมผลตอมลคาของชวต โดยเฉพาะการลดอตราการสญเสยชวต ของคนในสงคม นกเศรษฐศาสตรไดน าเสนอวธการประเมนมลคาชวตดงน

1. วธพจารณาจากความสามารถในการผลต ( productivity ) หรอมลคาทนมนษย ( human capital value ) โดยพจารณาวา การตายกอใหเกดการสญเสยประโยชน ไมมโอกาสสรางขนมาไดอก ซงกคอมลคาปจจบนสทธของกระแสเงนรายไดของผตายทแสดงประสทธภาพในการผลตทเขาจะไดรบในอนาคตตลอดชวงชวตทคาดวาจะมชวตอย

2. วธพจารณามลคาของเงนประกนทผตายท าประกนไวกอนเสยชวต ซงสะทอนถงความส าคญทผตายมตอบคคลในครอบครวของเขา

3. วธพจารณาความยนดจายเงนของบคคลเพอลดโอกาสการเกดอบตเหตถงชวตหรอทพพลภาพตลอดชพ

มลคาของเวลา ( Value of Time )

เปนเวลาของการไดพกผอน ( leisure time) หรอเวลาทออมไดอนเกดจากโครงการ โดยใชหลกเศรษฐศาสตรวาดวยทฤษฎอปทานแรงงานทวา มลคาทแรงงานไดรบจากการพกผอนเพมขนหนงชวโมงจะเทากบมลคาของการท างานอนเกดจาการท างานเพมขนอกหนงชวโมง

6.10 ประเดนขอสงเกตเกยวกบการวเคราะหโครงการทางเศรษฐกจ 1. การคดหกลดตนทนและผลประโยชน ( Discounting Costs and Benefits)

“อตรำสวนลด” จะสะทอนถงคำเสยโอกำสของกำรใชทรพยำกรมำใชในโครงกำร หรอ ผลประโยชนทโครงกำรอนสญเสยไปอนเนองมำจำกมกำรน ำทรพยำกรมำใชในโครงกำรทเรำตองกำรแลว

2. การเปรยบเทยบเกณฑตดสนใจเพอการลงทน ( Method of Comparison )

เกณฑพนฐานทใชเปรยบเทยบตนทนและผลประโยชนทส าคญม 4 เกณฑ อนไดแก NPV IRR BCR และระยะคนทน ( payback period) การเลอกใชเกณฑใดขนอยกบวตถประสงคของโครงการ

เกณฑนมกใชกบโครงกำรท

Payback period มควำมเสยงสงในอนำคต

มโอกำสในกำรลงทนทเหนผลเรว

ไมสำมำรถหำเงนทนไดในระยะยำว

ตอ

หลกคาใชจายต าสด ( Cost Minimization )

ท าการเลอกโครงการทใหคาปจจบนของคาใชจายต าสด ซงคาใชจายนถกหกดวยอตราดอกเบยทเหาะสม

3. ความเสยงและความไมแนนอน ( Risk and Uncertainty )

ความไมแนนอนของโครงการกคอการวเคราะหความไวหรอความออนไหวและการวเคราะหความเสยง

3.1 การวเคราะหความออนไหว

เปนการวเคราะหดวยวธงาย ๆ โดยท าการทดสอบผลกระทบทมตอคา IRR หรอคา NPV อนเนองจากการผนแปรในมลคาของตวแปร ผลลทธของการวเคราะหความออนไหว

วธท 1 การก าหนดมลคาของปจจยทส าคญหลาย ๆ ตวซงพจารณาแลววามผลกระทบตอความส าเรจของโครงการ จากนน ค านวณหา IRR และ NPV เพอดการเปลยนแปลงจากเดม

วธท 2 โดยพจารณาการเปลยนแปลงในในมลคาของตวแปรจากระดบหนงเปนอกระดบหนงในรปของเปอรเซนตการเปลยนแปลงในมลคาของตวแปรทท าใหอตราผลตอบแทนของโครงการเทากบคาเสยโอกาสของทน ( IRR = r ) หรอ NPV เทากบศนย วธการดงกลาวท าใหทราบวา ตวแปรใดมความส าคญตอขนวกฤตของโครงการ

ตอ

3.2 การวเคราะหความเสยง เราสามารถหาคาความนาจะเปนส าหรบเหตการณทมความเสยง แตไมสามารถกระท าไดกบเหตการณทมความไมแนนอน ความละเอยดในการวเคราะหความเสยงและความไมแนนอนขนกบวาผวเคราะหใหความส าคญมากนอยเพยงใด ถาผลประโยชนของโครงการระบบขนสงขนกบตวแปรอสระหลายตว ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบของโครงการเปนสงทตองตระหนกยงขน ถาโครงการทก าลงพจารณาเปนโครงการทมความส าคญ

4. การประเมนผลทางเศรษฐศาสตรและทางการเงน ( Economic Versus)

มความแตกตางในการประเมนตนทนและผลประโยชนของโครงการอนจะน าไปสผลของการตดสนใจในการลงทนทขดแยงกนได ซงในกรณของโครงการสาธารณะแลว รฐบาลจะไมอนมตใหด าเนนโครงการทใหผลประโยชนทางเศรษฐกจต ากวาตนทน การวเคราะหทางการเงนจะเปนพนฐานส าคญของการตดสนใจด าเนนโครงการ

5. เวลาทเหมาะสมของโครงการ ( Optimum Timing of Projects)

ชวงเวลาทเหมาะสมของการด าเนนโครงการใด ๆ ตองพจารณาวา ความแตกตางของมลคาปจจบนของผลประโยชนและมลคาปจจบนของตนทนนนจะตองต าทสด ผลประโยชนทสญเสยไปจากความลาชาหรอเลอนเวลาด าเนนโครงการออกไปควรจะเทากบการลดลงในมลคำปจจบนของตนทนทเรำยอมรบได

7.1 ความส าคญและความหมายของอตราสวนลด

การประเมนตนทนและผลประโยชนอนเกดจากโครงการนน เปนเรองทเกยวพนกบชวงเวลาของการไดมาซงตนทนและผลประโยชนทมกเกดขนตางเวลากน มลคาทแทจรงของเงน 1 บาท ในปจจบนจะมความลดลงเรอย ๆ เมอเวลาผานไป เมอการด าเนนโครงการใดกอใหเกดกระแสผลประโยชนและคาใชจายตางวาระกน กระแสผลประโยชนและคาใชจายทเกดขนในอนาคตยอมมคานอยกวาทเกดขนในปจจบน ดงนน ความสนใจในการก าหนดคาของเวลาจงเปนสงส าคญ และมผลกระทบตอมลคาของตนทนและผลประโยชนของโครงการคาของเวลาและมลคาของตนทนและผลประโยชนดงกลาวถกเชอมโยชนดวย “อตราสวนลด” โดยผานกระบวนการหกลด ( discounting)

อตราสวนลด ( discount rate : r ) เปนคาทแสดงในรปรอยละซงเปนองคประกอบส าคญในการท าแฟกเตอรสวนลด( discount factor : 1 สตร หนา 406 ) โดยแฟกเตอรสวนลดเปนสงทใชปรบลดคาของเงนในอนาคตเปนคาปจจบน

ตอ

ผลประโยชนทเกดขนตลอดอายของโครงการหรอโปรแกรม ผลลทธสทธขนอยอยางส าคญกบอตราสวนลดทถกเลอกมา อตราสวนลดคาสงบงชวา หนงบาทในอนาคตอนใกลยอมมคามากวาหนงบาทในอนาคตอนไกล เมอเปนเชนน อตราสวนลดคาสงจงสนบสนนใหเราน าทรพยากรไปใชในโปรแกรมซงใหผลคมคาโดยเปรยบเทยบสง ในระยะสน ในทางตรงกนขาม อตราสวนลดคาต ากวา จะสนบสนนใหเราเลอกโปรแกรมซงมผลประโยชนสทธสงในอนาคตอนยาวไกล

ปญหาเกยวกบการใชอตราสวนลดคาบวกส าหรบโปรแกรมสงแวดลอม ซงมผลกระทบระยาวนนเปนเรอล าบากตอการหาขอยต นกวชาการหลายทานมความเหนวา ส าหรบโครงการสงแวดลอมในระยะยาวแลว คาอตราสวนลดทเหมาะสมจะเทากบศนย ทวามประเดนทเราตองพงระวง เพราะอาจเกดความเสยหายตอทรพยากรธรรมชาตและวงแวดลอมได ถาหากเราใชอตราสวนลดคาต าในการประเมนโครงการพฒนา การใชอตราสวนลดคาต า ท าใหมความเปนไปไดมากในการสนบสนนโครงการขนพนฐานทไมคมคา ทงนเพราะความไมแนนอนและระยะเวลาอนยาวนานท าใหผลประโยชนถกสะสมจนมมลคามากกวาคาใชจายทเกดขนในระยะแรก ๆ

ตอ

คาอตราสวนลด : r มความส าคญตอการวเคราะหผลประโยชนและตนทนของโครงหารอยางมาก เพราะเปนสงทก าหนดวา โครงการมประสทธภาพเพยงใด ดวยเหตผลทวา

1. ความพงใจทจะเลอกบรโภคในปจจบนมากกวารอไปบรโภคในอนาคต

2. บคคลคาดคะเนอตราเงนเฟอแตกตางกน

3. ดกรของการไมชอบความเลยงอาจแปรผนระหวางบคคล

การทจะตดสนใจเลอกลงทนในโครงการใดนนโครงการใดนนจะตองพจารณาผลตอบแทนทคมคากบคาใชจายทเสยไป อาจค านวณเปนอตราผลตอบแทนจากการลงทน( rate of return on investment) ในรปของเปอรเซนต

7.2 การประเมนคาอตราสวนลดทเหมาะสม

การเลอกอตราสวนลดคาใดมาใชในกระแสทรพยากรหรองบทางการเงนของโครงการนนยอมขนอยกบความหมายทใหกบอตราสวนลดและเปาหมายของโครงการทก าลงพจารณา กระแสทรพยากรหรองบทางการเงนของโครงการจะถกประเมนคาโดยใชราคาคงท( constant prices) ดงนน อตราสวนลดทน ามาใชท าแฟกเตอรสวนลดตองเปนอตราสวนลดทแทจรง เมอเปนเชนน จงตองมการปรบลดคาอตราดอกเบยในตลาดดวยอตราเงนเฟอ

อตราสวนลดทแทจรง = ( 1+r) / (1+ พาย หนา 415)

โดยท r คออตราสวนลดตลาดในปจจบน พาย คออตราการเพมของราคาโดยเฉลยรายป

เงอนไขขนต าของผเปนเจาของโครงการกคอโครงการควรกอใหเกดทรพยากรในอนาคตในอตราทสามารถจายคนเงนทนทกยมมาทงหมด ตนทนของเงนทนทกยมมทนตองแสดงในรปคาทแทจรง

ตวอยาง เชน ผเปนเจาของโครงการใชเงนทนของตนเองสวนหนงสวนทเหลอกยมจากสถาบนการเงน การค านวณหาอตราสวนลดเปนดงน

อตราสวนลด = (เงนทนของผเปนเจาของโครงการ x อตราผลตอบแทนสวนผเปนเจาของ) เงนทนทงหมดทตองใชในโครงการ

+ (เงนทนจากการกยม x อตราดอกเบยเงนก) เงนทนทงหมดทตองใชในโครงการ

ตอ

7.3 แนวคดพนฐานในการก าหนดอตราสวนลดของสงคมและอตราสวนลดของเอกชน ( Social Discount Rate and Private Discount Rate )

7.3.1 แนวคดอตราคาเสยโอกาสของเอกชน ( Private Opportunity Cost Rate)

ในระบบเศรษฐกจทตลาดมการแขงขนสมบรณ อตราผลตอบแทนทเอกชนไดรบจะเทากนหมดในแตละหนวยธรกจ หนวยธรกจใดไดรบอตราผลตอบแทนจากการลงทนต ากวาหนวยธรกจอนกจะออกจากตลาดไปหรอโยกยายทรพยากรหรอปจจยการผลตไปลงทนในทางอนทใหอตราผลตอบแทนสงกวา การทรฐบาลดงทรพยากรจากเอกชนมาใชในโครงการของตนกจ าเปนตองปรบอตราผลตอบแทนของเอกชนเสยกอน เพอใหไดอตราสวนลดทเหมาะสมในการน ามาประเมนโครงการของรฐบาล

ตอ กรณท 1 การก าหนดอตราสวนลดของโครงการรฐบาลเมอการลงทนของภาคเอกชนไมตองเสยภาษและปราศจากความเลยง

กรณท 2 การก าหนดอตราสาวนลดของโครงการรฐบาล เมอการลงทนของภาคเอกชนตองเสยภาษและไมเผชญความเลยง

ก าหนดให r = อตราผลตอบแทนจากการลงทนทปราศจากความเลยงและไมตองเสยภาษ g = อตราผลตอบแทนจากการลงทนกอนเสยภาษ (กรณตองเสยภาษ) t = อตราภาษ g - tg = r g = r 1 – t G กคออตราสวนลดทใชในการวเคราะหโครงการรฐบาล

กรณท 3 การก าหนดอตราสวนลดของโครงการรฐบาล กรณการลงทนของเอกชนมความเลยงและตองเสยภาษในอตราทแตกตางกน

วธค านวณหาอตราสวนลดเงา ( shadow discount rate : SDR )

SDR = K + NDI โดยท K : คาเสยโอกาสหรอผลตภาพเพมของทน( opportunity cost of capital or marginal productivity of capital ) NDI : ผลกระทบจากการกระจายรายไดโดยสทธ( net distribution impact )

แตเนองจากผลกระทบของการด าเนนโครงการเรองการกระจายรายไดนน ในทางปฏบตนอกจากจะหาขอมลไดยากแลวยงมความยงยากในการวดอกดวย ประกอบกบการกระจายรายไดไมใชวตถประสงคหลกของการวเคราะหโครงการ ดงนน จะไมน าคา NDI เขามาพจารณา จงไดวา SDR = K

ตอ หลกการค านวณคา K ม 4 วธ

วธท 1 หาคา K ทท าใหอปสงคของทนเทากบอปทานของทน (demand of capital = supply of capital )

อปทานของเงนทน หมายถง เงนทรฐบาลจะน ามาใชด าเนนโครงการทประเมนแลววาคมคาทจะลงทน ตองค านวณหาคา NPV ของโครงการทพจารณาดวยคา K ทงนจะก าหนดคา K เรอยไปจนไดวา K ทท าใหอปสงคของทนเทากบอปทานของทน

การหาคา K ดวยวธน รฐบาลมกน ามาใชในกรณมขอจ ากดดานงบประมาณในการลงทนเฉพาะในชวงระยะเวลาทก าลงตดสนใจเลอกโครงการ

วธท 2 หาคา K จากอตราผลตอบแทนจากการลงทนหนวยทายสดของโครงการรฐบาล ( marginal rate of public investment ) หรออกนยหนงคอคาประสทธภาพของทนหนวยทายสด ( marginal efficiency of capital : MEC ) ในทางปฏบตจะท าการประเมนอตราผลตอบแทนจากการลงทนของโครงการรฐบาลหลาย ๆโครงการทไดลงทนไปแลว ซงวธนมขอเสยคอคา K ทไดไมทนสมย

วธท 3 การใชคาอตราผลตอบแทนจากการลงทนทธนาคารโลกก าหนด โดยพจารณาจากโครงการทธนาคารโลกปลอยก ซงจะเปนโครงการทด อตรานจงเปนอตราเพดานทประเทศก าลงพฒนาใชเปน SDR ได

วธท 4 การใชอตราดอกเบยเงนกทประเทศก าลงพฒนาขอกจากตางประเทศเพอมาลงทนในโครงการ อตรานเปนอตราขนต าสดทใชเปน SDR เพอใหคา SDR ทเปนมาตรฐานในการวเคราะหโครงการทกโครงการหนวยงานระดบชาตจงมหนาทค านวณหาคา SDR ทถกตอง

ตอ

การเลอกใชอตราสวนลดภายใตความเลยงและความไมแนนอน ( Risk and Uncertainty)

หมายถง สถานการณทอาจมเหตการณเกดขนไดมากกวาหนงเหตการณ โดยแตละเหตการณมโอกาสเกดขน ซงเราอาจประมาณความนาจะเปนของเหตการณทจะเกดขนได ขณะทความไมแนนอนนน เราไมสามารถคาดหมายเหตการณทจะเกดขนไดเลย

ความเสยงและความไมแนนอนจะมความแตกตางกนระหวางโครงการลงทน โครงการทมความเสยงและความไมแนนอนสงยอมตองพจารณาอตราผลตอบแทนจากการลงทนในอตราสง เพอจงใจใหมการลงทน

7.3.2 แนวคดความพอใจดานเวลาของสงคม ( Social Time Preference ) ในกรณทตลาดมการแขงขนสมบรณ อตราความพอใจดานเวลาของสงคมจะเทากบอตราคาเสยโอกาสหรออตราผลตอบแทนในการลงทนของสงคม ณ ดลยภาพ นนคอ ตองน าผลประโยชนของภาคเอกชนทลดลงไปหกออกจากผลประโยชนของโครงการรฐบาลอนเกดจากการดงทรพยากรมาลงทน

ประเดนขอสงเกตเกยวกบแนวคดความพอใจดานเวลาของสงคม คนรนปจจบนมความพอใจบรโภคในปจจบนมากกวารอบรโภคใจอนาคต เพราะผลประโยชนทคาดวาจะไดในอนาคตต ากวาผลประโยชนทไดรบในปจจบน

Kenneth Arrow เปนนกเศรษฐศาสตรผหนงทใหขอคดเกยวกบแนวคดดงกลาววา สงคมใหความพอใจดานเวลาในปจจบนต ากวาภาคเอกชน

8.1 ความส าคญของการประเมนผลกระทบดานสงแวดลอม

คณภาพของสงแวดลอมเปนทรพยสนทมผลตภาพ ( productive asset) ความมผลตภาพของสงแวดลอมทางธรรมชาตเปนเรองของความสามารถทสงแวดลอมจะสนบสนนและท าใหชวตมนษยดขน คณภาพของทรพยสนสงแวดลอมจงไดรบผลกระทบโดยตรงจากปรมาณและรปแบบของกากของเสยซงไมใชแลวจากการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจของหนวยเศรษฐกจ

แหลงก ำเนด 1

กำรผลต

กำกเหลอ

กำรจดกำรกำกเหลอ(จดกำร,จดเกบ น ำมำเวยนใช ....)

แหลงก ำเนด 2................

(ผผลต, ครวเรอน)

กำรผลต กำรผลต

กำกเหลอ กำกเหลอ

แหลงก ำเนด n ผผลต ,ครวเรอน ผผลต,ครวเรอน

กำรจดกำรกำกเหลอ(จดกำร,จดเกบ น ำมำเวยนใช ....)

กำรจดกำรกำกเหลอ(จดกำร,จดเกบ น ำมำเวยนใช ....)

ยงไมเสรจ หนำ 433

ศพทเฉพาะ *คณภาพอากาศโดยรอบ (ambient quality) ปรมาณมลพษทอยในสงแวดลอม

*คณภาพสงแวดลอม(environment quality) สภาพของสงแวดลอมทางธรรมชาต

*กากเหลอ(residual) วตถทเหลอทงจากการผลต *การแพร(emission) สวนของกากเหลอทกระจายอยในสงแวดลอม *การเวยนกลบมาผลตใหม(recycling) กระบวนการน ากากเหลอน ากลบมาใชในการผลตอกครง

*มลพษ(pollutant) สะสารทปะปนอยในสงแวดลอมทางธรรมชาตมผลใหระดบคณภาพสงแวดลอมลดลง

*การปลอยมลพษ(effluent)มลพษทถกท าใหกระจายสสงแวดลอม

*ภาวะมลพษ(pollution) มบางสงทเกดขน แลวท าใหคณภาพสงแวดลอมนนเลวลง จนท าใหเกดความเสยหารแกสงมชวตและไมมชวต

*ความเสยหาย(damages) ผลกระทบเชงลบอนเกดจากภาวะมลพษในสงแวดลอม

*สอกลางของสงแวดลอม(environmental medium) มตทางธรรมชาตทจ าแนกไดเปน ดน น า และอากาศ

*แหลงก าเนด(source) แหลงทท าใหเกดมลพษ

8.1.1 การเปลยนแปลงนโยบาย (Policy Changes)

โครงการลงทนสวนใหญมกกระทบตอสงแวดลอม ตองน าผลกระทบมาประกอบการตดสนใจวาจะด าเนนโครงการหรอไม โครงการทด าเนนการแลวเกดผลกระทบในเชงลบกจ าเปนตองยตโครงการ นอกเสยจากวาโครงการจะกอใหเกดผลประโยชนมหาศาลในระยะยาวคมกบคาใชจายหรอตนทนระยะยาว ซงไดรวมถงผลกระทบในเชงลบคอตนทนของสงแวดลอม(environmental costs) ในการวเคราะหโครงการ เราจ าเปนตองท าการประเมนสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตทจ าสยเสยไปจากการท าโครงการ โดยผวางแผนโครงการตองจดเตรยมความพรอมของจ านวนทรพยยากรทใช ตลอดจนเครองชวดสงแวดลอม(environmental indicators) ซงจะแสดงแนวโนมการใชทรพยากรทงแงของการใชเกนปรมาณทเหมาะสมหรการฟนฟทรพยากรใหม

8.1.2 เกราะปองกนสงแวดลอม (Environmental Safeguards)

เกราะปองกนสงแวดลอมรวมถงการปองกน การลดความสญเสย หรอการจายชดเชยผลกระทบตอสงแวดลอมอนเกดจากการมโครงการ ตนทนหรอคาใชจายทสญเสยไปในการปกปองสงแวดลอมจะรวมถงองคประกอบขนพนฐานทางเทคโนโลย จงท าใหการคดค านวณตนทนของโครงการใหชดแจงมความยงยากมากขน เพอใหมประสทธผลสงสดความหวงใยใสใจตอสงแวดลอมควรถกก าหนดในขนแรกของการศกษาความเปนไปไดของโครงการขนตน และควรจะไดมการตดตามผลกระทบทมตอสงแวดลอมในชวงทน าโครงการไปปฏบตจรง พรอมตรวจสอบและประเมนผลเมอเสรจสนโครงการ

โครงการทปราศจากผลกระทบดานสงแวดลอม การใชอตราสวนลด (คาสง) จะชวยจดสรรทรพยากรอยางมประสทธภาพ โดยขจดโครงการลงทนทใหผลประโยชนต าออกไปและคงไวซงโครงการทใหผลประโยชนสง

8.2 ผลกระทบภายนอก (Externality)

8.2.1 ผลประโยชนภายนอก (External Benefit)

ผลกระทบภายนอกเปนผลประโยชนซงเกดขนกบบคคลหรอกลมบคคลภายนอกโครงการหรออยนอกเหนอการตดสนใจเกยวกบการบรโภค หรอการใชสนคาหรอทรพยากรอนเปนสาเหตของผลกระทบภายนอก เมอการใชสงใดกตามทน าไปสผลประโยชนภายนอก ความเตมใจจายตามราคาตลาดของของสงนนจะนอยกวาความเตมใจจายของสงคม

8.2.2 สนคาสาธารณะ (Public Goods)

สนคาสาธารณะเปนสนคาทการบรโภคหรอการใชประโยชนมลกษณะเปน nonrival และ nonexcludable ลกษณะทงสองเปนลกษณะความซบซอน โดยเฉพาะของทรพยากรธรรมชาต โดยท nonrival หมายถง การบรโภคหรอการใชประโยชนของบคคลหนงไมไดท าใหการบรโภคของอกบคคลหนงลดลง nonexcludable เปนกรณทบคคลนงเฉยทจะจายเงนใหกบการใชประโยชน เพราะไมสามารถระบไดวา ตนใชประโยชนสนคาไปกหนวย

8.2.3 ผลกระทบภายนอกเชงลบ

ผเปนเจาของธรกจหรอโครงการคอผแสวงก าไรสงสด พวกเขากจะพยายามลดตนทนการผลตใหต าลงเทาทจะเปนไปได สงนถอเปนผลประโยชนอนคมคาในแงของธรกจและสงคม เพราะปจจยการผลตมคาเสยโอกาสเสมอ ความพยายามของธรกจทจะหาทางลดตนทนดงกลาวมกจะกอใหเกดผลกระทบภายนอกเชงลบหรอตนทนภายนอก ( external cost ) ทเรยกวา “ ภายนอก” กเพราะถงแมจะเปนตนทนแทจรงทตกอยกบสมาชกบางคนในสงคม ธรกจจะไมน าตนทนเหลานมาพจารณาเมอท าการตดสนใจเกยวกบปรมาณการผลต บางครงเรยกวาตนทนภายนอกวา “ตนทนบคคลทสาม” ( third-party costs )

ตนทนของสงคม = ตนทนภายในโครงการ + ตนทนภายนอก

ราคาปจจยการผลตและผลผลตทจะน ามาก าหนดตนทนและผลประโยชนของโครงการตองเปนราคาทสะทอนถงมลคาทแทจรงของคาเสยโอกาสของปจจยและผลผลต ซงเทากบวา โครงการไดจดสรรทรพยากรอยามประสทธภาพ โดยผลผลตทเหมาะสมของโครงการ ( optimal output ) จะถกก าหนด ณ ระดบทราคาสนคาตอหนวยเทากบตนทนหนวยทายสด นนคอ P=MC

8.3 ระดบทเหมาะสมของผลกระทบภายนอกเชงลบ มลพษเปนสงทเกดขนแลวยากทจะก าจดใหหมดสน ดงนน สงทกระท าไดกคอการก าหนดระดบทเหมาะสมของมลพษทสรางความเสยหายแกสงคมโดยรวมใหนอยทสด อาท กรมควบคมมลพษมการก าหนดระดบสารตะกว ฝนละออง เสยงจากยานพาหนะหรอการกอสราง ฯลฯ ทยอมรบได ผลประโยชนสทธหนวยทายสดของเอกชน ( marginal net private benefit : MNPB )

MNPB = P - MC

โดยท P คอ ราคาผลผลตตอหนวยหรอผลประโยชนหนวยทายสด MC คอ ตนทนหนวยทายสดของธรกจเอกชน

8.4 การควบคมและมาตรการแกไขผลกระทบภายนอกเชงลบ

ความพยามทจะควบคมมลพษมความสมเหตสมผลในทางเศรษฐศาสตรเพยงใดนน นกเศรษฐศาสตรไดเสนอใหใชการวเคราะหตนทน - ผลประโยชนมาประเมนความพยายามทจะควบคมมลพษ ผลประโยชนทไดรบจากการควบคมมลพษคมคากบตนทนหรอไม

รายการตนทนสามารถระบไดสองสวน สวนแรกเปนตนทนของสนคา และบรการทมคาสงขนเพราะตนทนของการตดตง การด าเนนการ และการบ ารงรกษาเครองมออปกรณควบคมมลพษถกสงผานผบรโภคในรปของราคาทสงขน สวนทสองเปนตนทนทเกยวพนกบการรางและการสงเสรมสนบสนนกฎระเบยบขอบงคบ อกทงการตดตามผลและการบงคบใหปฏบตตามกฎหมาย

มาตรการแกไขปญหาผลกระทบภายนอกดานมลพษ

*มาตรการทางภาษ

*การคดคาปรบจาการปลอยมลพษ (Effluent Charges)

*เงนอดหนน (Subsidies)

*กฎขอบงคบ มาตรฐาน และใบอนญาต (Regulation Standards and Licenses)

9 การวเคราะหดานสงแวดลอม

: วธการวเคราะห

9.1 EIA ( environmental impact assessment : EIA ) คอการวเคราะหผลกระทบดานสงแวดลอม ซงเปนการศกษาเพอคาดการณผลทเกดขนตอสงแวดลอมทงทางบวกและทางลบจากผลการพฒนาโครงการหรอกจกรรมทส าคญเพอก าหนดมาตรการปองกนและแกไขผลกระทบสงแวดลอมและใชประกอบการตดสนใจพฒนาโครงการ / กจการ ผลการศกษาจดท าเปนเอกสารเรยกวา รายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ส าหรบประเทศไทยมส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) เปนหนวยงานรบผดชอบ และมคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต พจารณารายงานการวเคราะห

ขนกลนกรองโครงกำร หนำท 489

ขนกลนกรองโครงกำร

9.2 มลคาทางเศรษฐกจทงหมด ( Total Economic Value : TEV )

สงแวดลอมทางธรรมชาตเปนสนคาและบรการทไมมราคา เพราะไมมตลาดรองรบ ( non-market goods ) นอกจากนน สนคาและบรการเหลานไมอาจน ากลบคนมาใชได ( irreversibility ) เมอถกท าลายไป และทส าคญคอไมสามารถผลตทดแทนหรอเพมขนจากเดมไดความกาวหนาทางเทคโนโลย มลคาทางเศรษฐกจเปนมลคาในหนวยของเงนตรา การวดมลคาทางเศรษฐกจถกน ามาใชประเมนผลเสย – ผลประโยชนของโครงการ นกเศรษฐศาสตรจงไดจ าแนกมลคารวมทางเศรษฐกจของสงแวดลอมออกเปน 3 ประเภท อนไดแก มลคาการใช ( use value ) มลคาเผอใช ( option value ) และมลคาทไมไดใช ( nonuse value )

Total economic value = actual use value + option value + nonuse value

มลคาการใชแทจรง ( actual use value ) เปนมลคาอนเกดจากการใชประโยชนหรอสวสดการทบคคลไดรบจากสงแวดลอมทางธรรมชาต ถารบประโยชนโดยตรงเรยกวา direct use value

มลคาเผอใช option value ) เปนมลคาเผอใชในอนาคตของบคคล โดยบคคลเตมใจจายในปจจบนเพอใหตวเองหรออนชนรนหลงมโอกาสใชสงแวดลอมในอนาคตไดถาตองการ

มลคาทไมไดใช ( nonuse value ) เปนการททรพยากรสงแวดลอมใหประโยชนตอบคคลในลกษณะของบคคลทมความรรสกทดเมอรบร สงแวดลอมยงอยในสภาพทดโดยทไมมโอกาสใชประโยชนทงในแง direct หรอ indirect use value

9.3 การประเมนคาผลประโยชน ( Valuing Benefits ) กำรด ำเนนกจกรรมของโครงกำรหรอกจกรรมใดทกอใหเกดควำมเสยหำยตอทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม ผวเครำะหยอมมหนำทประเมนควำมเสยหำยออกมำในรปตวเงน (money term) โดยแสดงเปนคำของ 1. มลคำของทรพยำกรทสญเสยไป 2. มลคำของกำรฟนฟทรพยำกรใหกลบสสภำพเดม

แนวคดของ “ผลประโยชน” (benefit) มรำกฐำนมำจำก “สงทบคคลตองกำร” หรอ “ควำมพอใจของบคคล” จะแสดงในรปของควำมเตมใจทจะจำยส ำหรบสงนน (willingness to pay : WTP) และเตมใจยอมรบกำรชดเชย (WTA) ม 2 วธทใชวดผลเสยอนเกดจำกกำรท ำลำยสงแวดลอม ไดแก 1. WTP เพอรกษำผลประโยชน 2. WTAเพอน ำมำซงผลประโยชน 3. WTPเพอปกปองควำมสญเสย 4. WTAเพอใหทนตอควำมสญเสย

9.3.1 ฟงกชนความเสยหาย : ลกษณะทางการภาพ เพอกะประมำณฟงกชนควำมเสยหำยของกำรปลอยมลพษ จ ำเปนตองด ำเนนตำมขนตอนตอไปน 1. วดขนำดกำรแพรของมลพษ 2. วดระดบผลลพธทเกดขนกบคณภำพอำกำศโดนใชแบบจ ำลองกำรแพรกระจำย (diffusion models) 3. ประเมนคำกำรเปดรบมลพษ 4. ประเมนคำผลลพธทำงกำรภำพของระดบกำรเปดรบมลพษ 5. วดมลคำของผลกระทบทำงกำยภำพ 9.3.2 การประเมนคาความเสยหารของสงแวดลอม : วธทางตรง ในรปของคำใชจำยทเปนตวเงน 9.3.3 ความเตมใจทจะจาย : วธทางออม ผจำยและผรบสนคำ-บรกำรไมใชบคคลคนเดยวกน

มลคาของสขภาพมนษยในรปของตนทนหรอคาใชจายในการ “ปองกน” (Advertising Costs) ยงประกอบไปดวยวธกำรพจำรณำจำก 1. มลคำของชวต (Value of Life) 2. มลคำของเวลำ (Value of Time) 3. ควำมสญเสยในทรพยสน 4. กำรบำดเจบของบคคล 5. กำรเสยชวต 6. มลคำของชวตมนษยทแสดงในรปอตรำจำง

9.3.4 การประเมนมลคาสงแวดลอมโดยใชมลคาทรพยสน ขนตอนกำรประเมนมลคำสงแวดลอม HPM (Hedonic Price Method)

ขนนท ำกำรเลอกตวแปรทเปนองคประกอบของมลคำบำน จำกนนสรำงควำมสมพนธ ในรปฟงกชน คอ PP = f(PROP,NHOOD,ACCESS,ENV)

PP = รำคำอสงหำรมทรพย PROP = องคประกอบทำงกำรภำพของบำน NHOOD= ลกษณะเพอนบำนและสงคม ACCESS = ควำมสำมำรถเขำถงธรกจใจกลำงเมอง E,ENV = สภำพสงแวดลอมโดยรอบในท ำเลทตงของบำน 9.3.5 การประเมนมลคาสงแวดลอมและความแตกตางของคาจาง ระหวางเมอง 9.3.6 การประเมนมลคาของสงแวดลอมโดยวธคาใชจายในการเดนทาง (Travel Cost Method : TCM) ขนตอนหลกของวธ TCM 1. กำรแบงเขตพนทโดยรอบแหลงนนทนำกำรและคดคำใชจำยในกำรเดนทำง 2. หำคำใชจำยในกำรเดนทำง 3. หำควำมสมพนธของฟงกชนกำรเดนทำง (trip generating function : TGF)

ขอจ ากดในการน าวธ TCM มาประเมนมลคาสงแวดลอม 1. กำรก ำหนดวตถประสงคในกำรทองเทยว 2. กำรค ำนวรคำใชจำยตำมระยะทำงจำกทพกถงแหลงนนทนำกำร 3. กำรก ำหนดตวแปรตำมเกยวกบกำรมำแหลงทองเทยว 4. กำรคดคำเสยโอกำส 5. กำรเลอกรปแบบสมกำรของอปสงคกำรเดนทำง 6. วธ TCM น ำมำใชไดเฉพำะ Direct use values เทำนน มใช nonuse values

9.3.7 การประเมนมลคาสงแวดลอมโดยวธสมมตเหตการณ (Contingent Valuation Method : CVM) มวธกำรวเครำะหดงน 1.ระบและใหรำยละเอยดเกยวกบลกษณะของคณภำพสงแวดลอมทจะท ำกำรประเมน 2. ระบกลมตวอยำงทจะท ำกำรสอบถำม 3. ออกแบบสอบถำมทจะใชส ำรวจ 4. วเครำะหผลลพธและสรปกำรตอบสนองของบคคลเพอประเมนมลคำส ำหรบกลมท ไดรบผลกระทบจำกกำรเปลยนแปลงสงแวดลอม

ขอจ ำกดในกำรน ำวธ CVM มำประเมนมลคำสงแวดลอม 1. ควำมเอนเอยงจำกกลยทธ(stratergic bias) หรอพฤตกรรมของผตอบ (behavious bias) 2. ควำมเอนเอยงของค ำถำม (design bias) 3. ควำมเอนเอยงจำกเครองมอ (vehicle bias or payment bias) 4. ควำมเอนเอยงจำกขอมล (information bias) 5. ควำมเอนเอยงในรำยละเอยดของสถำนกำรณทสมมตขน (hypotheticle bias) 6. ควำมเอนเอยงดำนกำรด ำเนนกำร (operational bias)

ปญหาการประเมนผลประโยชน มดงน 1. กำรคดหกลด (Discounting) 2. ควำมเตมใจทจะจำยและควำมเตมใจทจะรบ 3. มลคำทไมไดใชประโยชน (Nonuse Values)

9.4 การประเมนคาตนทน (Valuing Costs) มกำรพจำรณำอยหลำยดำนดงน 9.4.1 แนวคดเรองตนทน ประกอบไปดวย 1. คำเสยโอกำส 2.ตนทนดำนสงแวดลอม 3. ตนทนกำรบงคบใหปฏบตตำมกฎระเบยบ 9.4.2 การวเคราะหตนทน แบงได 3 ระดบไดแก 1. ระดบชมชนเดยวหรอระดบหนวยผลต 2. ระดบอตสำหกรรมหรอระดบภำค 3. ระดบชำต 9.4.3 ประเดนขอสงเกตของการวเคราะหตนทน มดงน 1. แหลงขอมลดำนตนทน 1.1 วธส ำรวจ (Survey Approach) 1.2 วธทำงวศวกรรม (Engineering Approach) 1.3 วธผนวก (Combines Approach)

2. ม/ไมม กฎขอบงคบ (With/Without Principle) 3.ไมมตนทนในกำรปรบปรงคณภำพของสงแวดลอม 4. กำรกระจำยภำระตนทน 5. กำรเปลยนแปลงเทคโนโลยในระยะยำวและตนทนของกำรควบคมมลพษ

9.5 การวเคราะหตนทน-ผลประโยชน (Cost-Benefit Analysis : CBA) 9.5.1 สรปกำรวเครำะหตนทน-ผลประโยชน (CBA) - เปนเครองมอหนงทใชในกำรตดสนใจดำนนโยบำยสำธำรณะ - ใชประเมนวำผลประโยชนของสงคมอนเกดจำกกำรใชนโยบำยหรอโครงกำรทน ำเสนอมำนนมน ำหนกมำกกวำผลเสยของสงคมหรอไม - ท ำใหมกำรจดสรรทรพยำกรไปสกำรใชประโยชนทมคำมำกทสด - เพอประเมนกำรแทรกแซงและเปนแนวทำงในกำรแทรกแซงดำนนโยบำยของภำครฐ - มควำมแตกตำงอยำงส ำคญโดยสนเชงจำกกำรวเครำะหทำงกำรเงน

- กำรวเครำะหทำงกำรเงนเปนเครองมอของธรกจ ซงมงควำมส ำคญไปยงรำยจำยและรำยรบทำงกำรเงนทมควำมสมพนธกบกำรลงทน -ใหควำมสนใจกบผลเสยและผลประโยชนของสงคม -ผลกระทบดำนสงแวดลอม - ไมมบคคลใดมสภำพทเลวลงกวำเดม

ขนตอนกำรวเครำะห CBA มดงน 1. ระบกลมผเกยวของ 2. คดเลอกโครงกำรในหมโครงกำร 3. แจกแจงผลกระทบทสำมำรถเปนไปไดและเลอกดชนทใชชวดผลกระทบ 4. ท ำนำยหรอคำดคะเนผลกระทบเชงปรมำณตลอดอำยโครงกำร 5. ประเมนคำผลกระทบทงหมดเปนรปตวเงน 6. ค ำนวณหำมลคำปจจบนสทธ 7. ระบรำยกำรตนทนและผลประโยชนทส ำคญตอควำมส ำเรจของโครงกำร 8. ด ำเนนกำรทดสอบควำมออนไหวของโครงกำร 9. ท ำกำรรบรองผลของ CBA