Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

1Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı

1. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Fermanı’nın ilan edilme nedenlerinden biri değildir?

A) Nizam-ı Cedit adıyla bilinen ve yaklaşık yüz yıl önce başlamış olan Batılılaşma projesinin resmî devlet görüşüne dönüştürülmek istenmesi

B) Hukuk alanında çağdaş düzenlemelere gidilerek devlet yapısının çağdaşlaşmasının amaçlanması

C) Mısır ve Boğazlar konusunda Avrupalı devletlerin desteğinin alınmak istenmesi

D) Fransız İhtilali’nin milliyetçi etkisinin azaltılarak gay-rimüslimlerin Osmanlı Devleti’ne bağlamaya çalışıl-ması

E) Avrupa’yı yakından gören aydınların Osmanlı devlet yönetiminden memnun olmaması

2. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Osmanlı toplumunda sosyal düzen merkezi otorite çevresinde sağlanmıştır.

B) Padişah, Allah’ın gölgesi kabul edilmiş (zıllullah) ve toplumu temsil eden piramidin en üst noktasında yer almıştır.

C) Osmanlı devlet yönetiminde padişahtan sonra halk tabakası, zanaatçılar, askerler ve en son da ilim adamları söz sahibidir.

D) Osmanlı Devleti’nin gerilemesi devlet yapısındaki bozulmadan, sosyal düzendeki çözülmeden kay-naklanmıştır.

E) Osmanlı Devleti merkeziyetçi bir yapıya sahip ol-muş; toplum, yönetenler ve yönetilenler olarak ikiye ayrılmıştır.

3. Tanzimat öncesi zihniyet yapısıyla ilgili aşağıdaki-lerden hangisi yanlıştır?

A) Avrupa ile ilişkilerin artmasıyla farklı bir anlayışa sa-hip yeni bir nesil ortaya çıkmıştır.

B) Hem yönetimde hem toplumsal yaşamda din belirle-yici öge olmuştur.

C) Padişahın belirli kararlarında şeyhülislam etkili ol-muştur.

D) Aile düzeni, inanç ve geleneklere göre şekillenmiş-tir.

E) İslam dininin kuralları toplumsal yaşamda kendini göstermiştir.

4. Skolastik zihniyet, tanrı merkezli düşünce sisteminin ürünüdür. Buna göre doğrunun ve bilginin tek kaynağı Tanrı’dır. Orta Çağ’a hâkim olan bu zihniyet, Rönesans ile yerini ilmî zihniyete bırakmıştır. Avrupa’daki teknolojik ilerlemenin kaynağında kiliseden kopularak gerçekleşti-rilen bu zihniyet vardır. Avrupa, Rönesans ile başlayan bir gelişme süreci yaşarken Osmanlı İmparatorluğu’nda sosyal yapı bozulmaya başlamış ve dinî düşünceyi benimseyen medreseler kendini yenileyemediği için Batı’daki gelişmeler takip edilememiştir. Böylece top-luma hâkim olan skolastik zihniyetin baskısıyla sosyal çözülme süreci hızlanmıştır.Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme-miştir?

A) Skolastik zihniyetin Osmanlı Devleti’ni geriye götür-düğüne

B) Avrupa’nın skolastik zihniyetten Rönesans’la kurtul-duğuna

C) Osmanlı’nın skolastik düşünceden kurtulamadığınaD) Avrupa’da skolastik düşüncenin yerini ilmî zihniyetin

aldığınaE) Osmanlıda skolastik zihniyetin kuruluştan bu yana

devam ettiğine

5. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’ni güçlü kılan sosyal ve siyasi düzenin bozulma nedenleri arasında yer almaz?

A) Şehzadelerin, sancaklara gönderilme geleneği kal-dırıldığı için, bilgisiz ve deneyimsiz olarak devletin başına geçmeleri

B) Saray kadınlarının, saray ağalarının ve ulemanın yönetimde etkili olması

C) Batı düşüncesine, yaşama biçimine ve Batı’da ger-çekleşen bilimsel gelişmelere ilgi duyulması

D) Ordunun, devlet adamlarının ve ulemanın yozlaş-ması

E) Coğrafi keşiflerin etkisiyle Osmanlı Devleti’nin elin-deki ticaret yollarının yön değiştirmesi

6. Aşağıdakilerden hangisi Yenileşme Dönemi’ni ha-zırlayan etkenlerden değildir?

A) Merkezî yönetimin bozulmasıB) Osmanlı topraklarının genişlemesiC) Ekonominin bozulmasıD) Sosyal alandaki bozulmalarE) Askerî alandaki bozulmalar

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 1

Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı7. Osmanlı Devleti hukuk sisteminin millet esasına dayalı

olması nedeniyle hukuk önünde eşitlik tam olarak ger-çekleşmiyordu. Osmanlı Devleti’nde asıl olan, her mil-letin, daha doğrusu her din mensubu kesimin ayrı bir hukuksal statüye sahip olmasıydı. Bu durum, 19. yy.da Batı Avrupa ve Amerika’daki insanların doğuştan hukuk önünde eşit olduğu fikriyle çelişiyordu. Bu nedenle işe, hukuk önündeki eşitsizlikleri ortadan kaldırarak başla-mak gerekmekteydi. Osmanlı devlet adamları Tanzimat ile hem Batılılaşmayı hem de ülkede yaşayanları bir Osmanlılık ruhu etrafında birleştirerek devletin bütün-lüğünü korumayı amaçlamaktaydılar. Hukuk önünde eşitliğin sağlanmasının Osmanlı Devleti açısından önemini Mustafa Reşit Paşa Londra’da büyükelçi ola-rak çalışırken kavramıştı. Yapılması gereken Osmanlı tebaasını hukuk önünde eşit hâle getirmekti. Bu durum hem Avrupa devletlerinin Osmanlı Devleti üzerindeki baskılarını hafifletecek hem de Batı ile ittifakı kolaylaş-tıracaktı. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme-miştir?

A) Hukuk alanındaki yeniliklerin, siyasi anlamda Osmanlı Devleti’ne yarar sağlayacağına

B) Eşitlik ilkesiyle Batı’nın desteğinin kazanılacağınaC) Batılaşma sürecindeki en büyük engelin hukuk ala-

nındaki eşitsizlikler olduğunaD) Osmanlı’da birden çok hukuk sisteminin olduğunaE) Hukuk sistemindeki değişiklikle Osmanlı tebaasının

bütünleşeceğine

8. 19. yüzyılda Osmanlı hukukunda önemli değişiklikler oldu. Tanzimat Fermanı’yla birlikte herkesin temel hakları güvenceye alındı. Birden çok hukuk sisteminin uygulandığı Osmanlı Devleti’nde Islahat Fermanı’yla müslüman olan olmayan herkes, her alanda eşit sayıl-dı. Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tanzimat Fermanı’nın önemiB) Islahat Fermanı’nın önemiC) Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyıldaki hukuk sistemiD) Osmanlı hukukundaki yanlışlarE) Osmanlı Devleti’nde eşitliğin önemi

9. 19. yy. Osmanlı aydını, Batılılaşma konusundaki bilgi eksiğini daha çok Fransız toplumunu gözlemleyerek ve fikir adamlarının bu alandaki öğretilerini yorumlayarak çalışmıştır. Paris’i üst edinen Türk aydınları, Avrupa’nın her sorununun tartışıldığı, çözümlerin üretildiği bu baş-kentte kendi sosyal ve siyasi sorunlarının çözümünde yararlanabilecekleri ileri bir model ile karşı karşıya kaldılar. Yaratmaktan çok, alıcı ve taşıyıcı rolünü üst-lendiler.Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?

A) Batı’yı tanıyan aydınlar, oradaki sosyal düzene ve hayata ilgi duymuşlardır.

B) Batılılaşma, Osmanlı aydınları tarafından yanlış an-laşılmıştır.

C) Fransız aydınlar, Osmanlı aydınlarıyla bilgi ve biri-kimlerini paylaşmışlardır.

D) Fransız toplumunun sorunları, Osmanlı toplumunun sorunlarıyla paralellik arz etmektedir.

E) Tüm dünyaya bir yenileşme, modernleşme düşün-cesi hâkim olmuştur.

10. 18. yy.da Avrupa’daki, siyasi, teknolojik, ekonomik ve fikrî değişim, aydınların zihinlerinde derin izler bırak-maya başlar. Ordunun başarısızlığının belirginleşmesi, sanayi ve tarımda yaşanan kaos, değişimin kaçınıl-mazlığını gösterir. 19. yüzyıl aydınlarının çoğunun Batı’yı tanıyan kimseler olması ilgi çekicidir. Bu şahsi-yetlerin tercüme odasında ve büyükelçiliklerde görev yapmaları, onların fikir yapılarında etkili olur. Bu dönem reformları, yukarıdan aşağıya doğru gerçekleştirilen ve eğitimden sağlığa, vergiden askerliğe, bürokrasiden gündelik hayatın tanzimine kadar pek çok alana mü-dahele eden, toplumun tüm katmanlarını etkileyen bir niteliğe sahip olur.Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A) Osmanlı aydınlarının reform yapmak istemelerinin nedeni devletin pek çok alanında sorun yaşanması-dır.

B) Devlet yönetiminde etkin olan aydınlar, Batı’yı ya-kından tanımaktadır.

C) Osmanlı Devleti’nde pek çok alanda reform hare-ketleri yapılmıştır.

D) Osmanlı aydınları, Osmanlı Devleti’nin üst kademe-sinde çalışan memurlardır.

E) Osmanlı aydınları, devletin eski gücünü kazanma-sında etkili olmuşlardır.

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

2Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın Oluşumu

1. Tanzimat Dönemi’nde edebiyatımıza giren yeni türle-rin içinde gazetenin önemi büyüktür. Çünkü gazete; makale, fıkra, haber yazısı, röportaj, sohbet, anı, gezi, inceleme gibi türlerin gelişmesinde ve yaygınlaşmasın-da etkili olmuştur. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın dediği gibi “Bu devirde gazete tüm yeniliği ifade eder.” Gazete, her gün bir toplumdan, herhangi bir sorun üzerinde fikir ve görüşleri olan ikinci bir toplum çıkarabilecek kudret-te bir çözümleme ve birleştirme organıdır. Gazete, biz-de diğer toplumlara göre farklı bir yere sahiptir. Hiçbir yerde gazete bizdeki role benzer bir rol oynamamıştır. Bütün işaretler ondan gelir, kalabalık onun etrafında toplanır. Mekteplerin uzak bir gelecek için hazırladığı ocağı o tutuşturur.Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?

A) Gazete, pek çok insanı bir düşünce etrafında topla-maya yardımcı olur.

B) Günümüzdeki birçok edebî türün temelleri gazete yoluyla Tanzimat Dönemi’nde atılmıştır.

C) Gazetenin bizim toplumumuzda üstlendiği görev diğer toplumlardan çok farklıdır.

D) Makale, fıkra, anı gibi türler ilk olarak gazete aracılı-ğıyla halka ulaşmıştır.

E) Gazetecilik, toplumumuzda oldukça gelişmiş ve Batı gazeteciliğini geride bırakmıştır.

2. Ali Suavi, Tanzimat Dönemi’nde gazete ile ilgili şunları söylemiştir: “Gazete sayesinde iyi şeyler takdir edilir, kötülükler ortaya çıkar. Güçsüzün hakkı yenmez, dev-letin haksızlıklara müdahalesi zorunlu olur. Bu nedenle gazete ‘güzel ilimler’ okunan ve ‘okuyanları uyandıran’ bir mekteptir.”Bu parçada anlatılanlarla ilgili olarak aşağıdakiler-den hangisi söylenebilir?

A) Gazetenin diğer türlere göre daha faydalı olduğuB) Tanzimat Dönemi’nde sosyal fayda gazete aracılı-

ğıyla gerçekleştirilmiştir.C) Gazete toplumun aydın çevresine seslenen bir tür-

dür.D) Tanzimat’a kadar gazetelerin önemi ve değeri bilin-

memiştir.E) Gazetenin işlevi dönemlere göre farklılık göstermiş-

tir.

3. Aşağıdakilerden hangisinde Tanzimat I. Dönemi’yle ilgili bilgi yanlışı vardır?

A) Tercüme odalarında Fransızcadan çeviriler yapıl-mıştır.

B) Fransızca kelimelerin kullanıldığı ortamda divan edebiyatına ilgi azalmıştır.

C) Eski-yeni, Doğu-Batı arasında bocalama dönemi yaşanmıştır.

D) Özgürlük, eşitlik söylemlerinin yaygınlaştığı bir or-tamdır.

E) II. Abdülhamit’in siyasi baskılarını artırdığı yönetimi devam etmektedir.

4. “Şiir ve İnşa” adlı eser - - - -, “Celâlettin Harzemşah” - - - -, “Avrupa’da Bir Cevelan” - - - -, “Seyahat Jurnali” - - - - türünde yazılmıştır.Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda-kilerden hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) makale-tiyatro-gezi-günlükB) şiir-tiyatro-gezi-günlükC) şiir-roman-anı-günlükD) deneme-roman-gezi-anıE) makale-roman-günlük-gezi

5. Şinasi’ye göre gazete, bilimin ve eğitimin gelişmesiy-le ilgili sorunları ele alacak ve halkın anlayacağı dille yayımlanacaktır. Şinasi, bu amaçla bilim ve eğitimle ilgili haberlere önem vermiş, hatta bunlarla ilgili ilanları parasız basmıştır. Tasvir-i Efkâr’ı haftada iki gün çıkart-mış, iç ve dış haberler için ayrı ayrı sütunlar ayırmış ve bunları “Havadis-i Dahiliye ve Havadis-i Hariciye” diye süslü başlıklarla vermiştir. Kamuoyu ve düşünce özgür-lüğü gibi konularda uyarıcı başyazılar yazmıştır.Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi’ndeki gazetelerin işlevlerinden biri değil-dir?

A) Toplumda sanat ve edebiyat zevki uyandırmakB) Özgürlük düşüncesini halka yaymakC) Batı basınından halkı haberdar etmekD) Halkın kendi yararına düşünmesini sağlamakE) Halkı siyasi ve güncel olaylar hakkında bilgilendir-

mek

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 2

Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın Oluşumu6. Osmanlı Devleti’nde ilk gazete Tanzimat’tan önce

çıkmıştır. 1831’de yayımlanmaya başlanan “- - - -” ya-yımlanan resmî gazetedir. Tanzimat’ın ilanından sonra ilk gazete (1840) olan “- - - -” yarı resmî bir gazetedir. Şinasi’nin Agâh Efendi ile birlikte çıkardığı ilk özel gazete olan “- - - -” 1860’ta yayımlanmıştır. Ardından 1862’de Şinasi tek başına “- - - -” adlı gazeteyi çıkarır. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada boş bırakılan yerlerden herhangi birine getirilemez?

A) Hürriyet B) Tasvir-i EfkârC) Tercüman-ı Ahvâl D) Ceride-i Havadis E) Takvim-i Vekâyi

7. Tanzimat Dönemi gazetesiyle ilgili olarak aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?

A) Halkı bilgilendirme ve eğitmede en etkili araç olmuş-tur.

B) Roman ve tiyatro eserlerinin yazı dizisi (tefrika) hâlinde yayımlanmasını sağlamıştır.

C) Dilin sadeleşmesinde katkıları olmuştur.D) İç ve dış basından haberlere yer verilmiştir.E) Siyasi konular değil, kültürel konular ele alınmıştır.

8. Tanzimat Fermanı’nda ifade edilen yenilikler toplum hayatını kapsamaktadır. Çünkü yapılan bütün yeni-likler bir şekilde toplumu da etkilemektedir. Fermanın içerdiği yenilikler, halkın hayatta karşılaştığı sorunlara çözüm yolları sunar. Namus, can ve mal güvenliğinin devlet güvencesine alınması, halkın hayatını kolaylaş-tırmıştır. Devletin maliyesi halktan toplanan vergilerden oluşuyordu. Vergi sistemindeki düzenlemelerle askerlik sisteminde yapılan değişiklikler halkı dolayısıyla toplum hayatını etkilemiştir. Devlet yönetiminde bazı düzenle-meler yapılmış, sistemde büyük ve köklü bir değişime gidilmemiştir.Bu parçada Tanzimat Fermanı ile ilgili olarak aşağı-dakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Hukuksal alandaki değişikliğeB) Mali alandaki değişikliğeC) Eğitim şeklindeki değişikliğeD) Askerî alandaki değişikliğeE) İdari alandaki değişikliğe

9. Gazetenin Batılı devletlerdeki işlevi ve gücü Tanzimat Dönemi’nde anlaşılmıştır. Gazetenin ticari bakımdan kitaba göre daha avantajlı olması ve pazarlanması-nın daha kolay olması tercih edilmesini sağlamıştır. Toplumsal konulardan söz etmesi basılan kitaplarla ve oynanan oyunlarla ilgili bilgi vermesi, toplumu aydınlat-ma görevi üstlenmesi gazeteyi Tanzimat Dönemi’nde ön plana çıkarmıştır.Bu parçada neden söz edilmektedir?

A) Tanzimat Dönemi’nde gazeteciliğe önem verilmesi-nin nedenlerinden

B) İlk tiyatro eserinin gazetede yayımlandığındanC) Tanzimat toplumunun gazeteye ilgi duyduğundanD) Gazetenin dilin sadeleştirilmesinde etkili olduğun-

danE) Millî değerlerin gazete aracılığıyla verildiğinden

10. Roman, eski meddah hikâyelerimizden Hançerli Hanım’dan esinlenerek kaleme alınmıştır. Ayrıca bu eserde Alexander Dumas Pere’in “Kamelyalı Kadın” romanının da etkisi görülmektedir. Bir töre romanı olan eserde, mirasyedi delikanlıların içkiye ve sefahate kapılarak kendilerini kaybetmeleri ibret verici bir dille anlatılmış, kitabın sonunda “Son pişmanlık fayda ver-mez.” denilerek kıssadan hisse çıkarılmıştır. Romantik akımın etkisindeki bu edebî romanda, gençleri yetişti-rirken toplumu ve toplumun şartlarını tanımak gerektiği vurgulanmak istenmiştir.Bu parçadan sözü edilen romanla ilgili aşağıdaki-lerden hangisi çıkarılabilir?

A) Başka bir yazardan esinlenerek yazıldığı için beğe-nilmemiştir.

B) Sosyal fayda gözetilerek toplumu eğitmek ve geliş-tirmek için bir araç olarak kullanılmıştır.

C) Batı tekniğinin kullanıldığı başarılı bir romandır.D) Kültür çatışması ve yanlış Batılılaşmanın etkileri ro-

manın ana düşüncesidir.E) Dönemin edebiyat dünyasını çok etkilemiştir.

11. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Fermanı ile geti-rilmek istenen yeniliklerden biri değildir?

A) Müslüman olsun olmasın bütün halk, kanun önünde eşit sayılacaktır.

B) Vergiler, düzenli bir şekilde ve mükelleflerin parasal gücüne göre alınacaktır.

C) Devlet görevlerine gelmek için Müslüman olma şartı kaldırılacaktır.

D) Bir mahkemenin kararı olmadan hiç kimse ceza görmeyecek; idam edilenlerin mallarına el konulma-yacaktır.

E) Bütün medreseler kapatılacak, modern eğitim ku-rumları açılacaktır.

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

3Tanzimat Dönemi / Öğretici Metinler

1. On beş, yirmi sene evvel çıkan bir gazeteyi, mün-dericatında ne kadar ehemmiyet olsa beş yüz kişi okuyamazdı. Bugün neşrolunan Evrâk-ı Havâdis’in her nüshası hanelerde, kıraathanalerde, şehirlerde, kasabalarda lâakal on beş bin elden geçiyor. Yeni yazı-lan kitapları efrâd-ı milletin on üçer, on dörder yaşında nur-ı dideleri lezzetli lezzetli okuyor, eğlene eğlene müstefit oluyor. On beş seneden beri, kadınlarımız-da erkeklerimizde, ashab-ı mütâlâa bire yüz tezayüd etti. İstanbul’da dükkâncılar, uşaklar gazete okuyor. Hiç olmazsa dinliyor. Hukuk-ı devlete, istiklal-i millete, muhabbet-i vatana, feyz-i hamiyyete dair velev mücmel olsun malumat hasıl ediyor.Bu parçada sözü edilen dönemle ilgili aşağıdakiler-den hangisine değinilmemiştir?

A) Her kesimden insanın gazete okuduğunaB) Toplumun kültür düzeyinin arttığınaC) Okuma yaşının düşürülmesi gerektiğineD) Gazetenin öneminin anlaşıldığınaE) Toplumu ilgilendiren pek çok konunun gazetelere

konu olduğuna

2. Tanzimat sanatçısı - - - - 1868’de “Hürriyet” gazetesin-de yayımlanan - - - - adlı makalesinde divan edebiyatı-nın millî bir edebiyat olmadığını savunur. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Şinasi-Tercüman-ı Ahvâl MukaddimesiB) Namık Kemal- Lisan-ı Osmani’nin Edebiyatı

Hakkında Bazı Mülahazatı ŞamildirC) Ziya Paşa-Şiir ve İnşaD) Ali Suavi-TürkE) Recaizade Mahmut Ekrem-Zemzeme Mukaddimesi

3. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat Dönemi öğretici metinlerinin özelliklerinden biri değildir?

A) Bilgi verme ve halkı eğitme amacı güdülmüştür.B) Sanatsal anlamda edebiyatın gelişmesi amaçlan-

mıştır.C) Kötülüğün yerilmesine, iyiliğin övülmesine hizmet

etmiştir.D) Vatan, hürriyet, eşitlik gibi yeni söylemlere yer veril-

miştir.E) Bir fikrin, bir ideolojinin aşılanması için araç olarak

kullanılmıştır.

4. ŞİİR VE İNŞA Şiir her kavimde tabidir. Ruy-ı arza ne kadar milel ü ak-vam gelmişse cümlesinin kendine mahsus şiirleri var-dır. Osmanlıların şiiri acaba nedir? Necati ve Baki ve Nef’i divanlarında gördüğümüz bahr-ı remel ve hezec-den mahbun ve muhbis kasaid ü gazeliyat ve kıt’aat ü mesneviyat mıdır? Yoksa Hace ve Itri gibi musikişinas-ların rabt-ı makamat eyledikleri Nedim ve Vasıf şarkı-ları mıdır? Hayır bunların hiçbiri Osmanlı şiiri değildir. Zira görülüyor ki bu nazımda Osmanlı şairleri şura-yı İran’ı ve Arapları taklid ile melez bir şey yapılmıştır. Bu metnin yazılış amacı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) Divan edebiyatının millî bir edebiyat olmadığını açıklamak

B) Türk edebiyatının halk edebiyatına bağlanmasıyla yeni bir edebiyatın ortaya çıkacağını belirtmek

C) Divan edebiyatında kullanılan dilin halk tarafından anlaşılmadığını ifade etmek

D) Eski edebiyatla Batı edebiyatının harmanlanmasıyla yeni bir edebiyat oluşturulması gerektiğini vurgula-mak

E) Divan edebiyatı örnek alınarak yeni bir edebiyat oluşturulması gerektiğini savunmak

5. AVRUPA’DA BİR CEVELAN Bu sabah âdeta şafaktan evvel uyanmış idim. Arkada- şımın alaturka kahve takımı bil’iltizam(özel olarak) benim odadaki dolaba konulmuş olduğundan ispirto lambasını yakıp kahveyi sürerek Paris planını önüme yaydım. İlk ve ikinci günü geçmiş olduğum sokakları plan üzerinde mürekkeple çizmiştim. Bunlardan kaçar defa geçmiş olduğumu da işaret etmek istedim ise de her defası için birer çizgi çizmenin yolların planı üzerin-deki arazına (işaret) sığdırılamayacak bir şey olduğunu düşünerek vazgeçtim. Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) AnıB) DenemeC) MakaleD) Gezi yazısıE) Günlük

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 3

Tanzimat Dönemi / Öğretici Metinler6. TERCÜMAN-I AHVAL MUKADDİMESİ’NDEN

Mademki bir sosyal toplulukta yaşayan halkın bunca kanuni yükümlülükleri vardır, elbette ki sözle ve kalem-le kendi vatanının çıkarlarına dair fikirler belirtmeyi ka-zanılmış haklardan sayar. Eğer bu iddiayı ispat edecek bir senet aranacak olursa maarif kuvvetiyle zihni açıl-mış olan, medenileşmiş milletlerin yalnız politika gaze-telerini göstermek yeterli olur. Bu konu Devlet-i Aliyye tarafından bir bakıma doğrulanmıştır ki Tanzimat’ın yüce meclisinin teşekkülü sırasında kanun ve nizamla-ra ait tasarıların yazılı olarak arz olunması için umuma resmî izin verilmişti...Bu metin için aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A) Makale türünde yazılmıştır.B) İdeolojik söylemlere yer verilmiştir.C) Medenileşmiş ülkelerin örnek alınması gerektiği be-

lirtilmiştir.D) Tanzimat Fermanı ile sosyal topluluk ilişkilendiril-

miştir.E) Merkezî otorite ile Osmanlı halkı karşı karşıya geti-

rilmiştir.

7. Memlekette esbab-ı mamuriyet yok denilecek... Yapmamışız ki olsun. Avrupa, caddeleriyle, limanlarıy-la, şehirleriyle, kasabalarıyla halk olmadı ya! Bir iki yüz sene evvel oranın da bizim memleketten hiçbir farkı yoktu. Say ile orada vücuda gelen şeyler burada niçin yapılmasın? Halkımızda servet yok denilecek. İbret’te birkaç kere beyan etmiş idik ki sayi, servet vücuda ge-tirmez; serveti say vücuda getirir. Tanzimat Dönemi metinlerinden alınan bu parçanın dil ve anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?

A) O döneme göre sade bir dil kullanılmıştır.B) Sanat kaygısıyla değil, bilgi verme amaçlı yazılmış-

tır.C) Karşılaştırma yapılarak anlatım güçlendirilmiştir.D) Soru sorularak anlatıma canlılık kazandırılmıştır.E) Divan edebiyatı nesrinin anlatım özelliklerinden ya-

rarlanılmıştır.

8. Ah, bir zamanlar ben de böyle değil miydim? Vani- köy’de yalının hamam dairesi tutuşup yandığı gün her-kes telaş içinde kederli bir hâldeyken ben ne kadar se-vinmiştim! Çünkü bizim yangında da İcadiye’den toplar atılmıştı. Yani o yalıdayken tufanı andırırcasına yağan yağmurda her tarafı seller basarak, umum ev halkı bü-yük korku ve telaş içinde olduğunda ben de ne derece bahtiyar olmuştum! Çünkü harem dairesi avlusunu bir geniş havuz hâline getiren sular üzerinde kayık yüz-dürmek benim için kolay olmuştu.Bu parçanın türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) BiyografiB) AnıC) GünlükD) Gezi yazısıE) Deneme

9. Şevketlü Efendim, Hristiyan’ın başka Müslüman’ın başka politikası yoktur. Zira adalet dünyada bir nev’idir. Politika dediğimiz de adalet-i sahihadır. Biz eski usulü-müz sebebiyle telef oluyoruz. Bu eski usul devletimizin memurlarını bozmuş ve berbat etmiştir. Bunlar da bozulduklarından eski usulü bir kat daha bozup berbat etmişlerdir. Artık bu usulü terk edelim ve hükûmeti mu-hafaza edemedikten başka, ezip harap eden yıllanmış eski kaideleri bırakalım; sair devletlerde yerleşmiş, onlara ba’is-i saadet olmuş olan yeni nizamat ittihaz edelim... (Fazıl Mustafa Paşa)Bu metnin ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Padişahın otoritesi halk tarafından önemsenme-mektedir.

B) Osmanlı Devleti’nin dış politikada saygınlığı azal-mıştır.

C) Osmanlı Devleti değişime ihtiyaç duymaktadır.D) Eşitlik düşüncesi çok önemlidir.E) İlim her sınıftan insanın hizmetine sunulmalıdır.

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

4Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir)

1. Duruyorken hareketsiz, sessiz Yere inmiş göğe benzerdi deniz Aksi tekbir ile dolmuş dereler Secde ederdi bütün meşcereler Şeb-i mehtab doğar aynı şafak Her taraf nura olur müstağrakBu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Ahenkli olduğu için aruz ölçüsü tercih edilmiştir.B) Romantizmin etkisi altında yazılan şiirde tema tabi-

attır.C) Şiir, II. Dönem Tanzimat Edebiyatı’nın sanat anlayı-

şıyla yazılmıştır.D) Sanat için sanat anlayışı hâkimdir.E) Divan edebiyatı geleneği ile yazılmıştır.

2. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat şiirinin özellikle-rinden biri değildir?

A) Aruz savunulmuş ancak daha çok hece ölçüsü kul-lanılmıştır.

B) Kulak için kafiye anlayışı benimsenmiştir.C) Şiirin konusu genişletilmiş ve yeni kavramlar şiire

girmiştir.D) Parça güzelliği yerine bütün güzelliğine önem veril-

miştir.E) Özellikle ilk dönemde eski nazım biçimleri kullanıl-

mıştır.

3. Divan şiiri ile tanzimat şiirinin karşılaştırılmasına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Divan şiirinde tabiat, aşk, tasavvuf gibi temalar iş-lenirken Tanzimat şiirinde eşitlik, hak, adalet, gibi temalar işlenmiştir.

B) Divan şiirinde söz sanatları kullanılırken Tanzimat şiirinde süssüz, sanatsız bir anlatım kullanılmıştır.

C) Divan şiirinde Arapça ve Farsça kelime ve tamla-malardan oluşan ağır bir dil kullanılırken Tanzimat şiirinde daha sade bir dil tercih edilmiş ancak tam anlamıyla başarılı olmamıştır.

D) Divan şiirinde klasik nazım şekilleri kullanılırken Tanzimat şiirinde yeni nazım şekilleri de kullanılma-ya başlanmıştır.

E) Divan şiirinde “sanat için sanat” anlayışı benimse-nirken Tanzimat şiirinde “toplum için sanat” anlayışı benimsenmiştir.

4. Şiirdeki kafiyenin kulak için mi yoksa göz için mi olduğu üzerine yapılan çok ciddi bir tartışmadır. Tartışma ga-zete sayfasında başlar ve sanatçıların birbirlerine karşı yazdıkları “Zemzeme” ve “Demdeme” adlı eserlerle devam eder.Bu parçada sözü edilen tartışma hangi sanatçılar arasında olmuştur?

A) Samipaşazade Sezai-Abdülhak Hamit TarhanB) Recaizade Mahmut Ekrem-Muallim NaciC) Muallim Naci-ŞinasiD) Şinasi-Namık KemalE) Şemsettin Sami-Muallim Naci

5. Aşağıdakilerin hangisinde Abdülhak Hamit Tarhan’la ilgili bilgi yanlışı vardır?

A) Aruz ölçüsünü kullanmıştır.B) Halk söyleyişlerine yer vermiştir.C) Arapça ve Farsça tamlamalar kullanmıştır.D) İlk pastoral şiir olan “Sahra”yı yazmıştır.E) Metafizik düşünceler, ölüm gibi konuları ele almıştır.

6. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat şairlerinin özel-liklerinden biri değildir?

A) Sanat toplum içindir, anlayışıyla eser vermişlerdir.B) Şekilden içeriğe kadar yeni bir arayış içine girmiş-

lerdir.C) Eski nazım şekilleriyle yeni kavramları anlatmışlar-

dır.D) Düşüncelerini aktarmak için şiiri bir araç olarak gör-

müşlerdir.E) Sembolizm ve parnasizm akımlarından etkilenmiş-

lerdir.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 4

Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir)7. Eyvah! Ne yer, ne yâr kaldı,

Gönlüm dolu âhu zâr kaldı Şimdi buradaydı, gitti elden Gitti ebede gelip ezelden Ben gittim, o hâksâr kaldı Bir gûşede tarmâr kaldı Bâki o enis-i dilden, eyvâh! Beyrut’ta bir mezâr kaldı.Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Tezatlı söyleyişlere yer verilmiştir.B) Yabancı sözcük ve tamlamalar kullanılmıştır.C) Zengin kafiye kullanılmıştır.D) Ölümden söz edilmiştir.E) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

8. Divan edebiyatını millî bir edebiyat olarak görmemiş, halk edebiyatının gerçek Türk edebiyatı olduğunu sa-vunmuştur. Sonra fikir değiştirmiş ve halk edebiyatını ilkellikle suçlamış, divan edebiyatını övmüştür. Bu konudaki görüşlerini “Harabat” adlı eserin ön sözünde açıklamıştır.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ziya PaşaB) ŞinasiC) Namık KemalD) Abdülhak Hamit TarhanE) Muallim Naci

9. Recaizade Mahmut Ekrem ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) “Sanat sanat içindir” anlayışına bağlı kalarak birey-sel konuları ele almıştır.

B) Şiiri duygu, düşünce ve dünya görüşlerini aktarmak için bir araç olarak görmüştür.

C) “Zemzeme” adlı eserinin mukaddimesi devrin teori kitaplarındandır.

D) Mekteb-i Mülkiye’de hocayken kaleme aldığı “Talim-i Edebiyat” adlı eserinde sanat ve edebiyatla ilgili dü-şüncelerini ortaya koymuştur.

E) Mensur şiir düşüncesini ortaya koyarak divan şiiri geleneğini kökünden sarsmış, eski-yeni tartışmasını başlatmıştır.

10. Pek rengine aldanma felek eski felektir Zira feleğin meşreb-i nâ-sazı dönektir Ya bister-i kemhâda ya viranede can ver Çün bây u gedâ hâke beraber girecektir Allah’a sığın şahs-ı halîmin gazabından Zira yumuşak huylu atın çiftesi pektir.Tanzimat şairlerinden Ziya Paşa’ya ait bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A) Biçim olarak eski edebiyatın devamı niteliğindedir.B) Uyak, redif gibi ahenk unsurları kullanılmamıştır.C) Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir.D) Aruz ölçüsü ve beyit nazım birimi kullanılmıştır.E) Düşünce ağırlıklı, öğretici bir şiirdir.

11. Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşâneler gördüm Dolaştım mülk-i İslâm’ı bütün viraneler gördüm Ziya PaşaBu beyitle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-lenemez?

A) Doğu ile Batı’nın karşılaştırılması yapılmıştır.B) “Sanat sanat içindir” anlayışıyla yazılmıştır.C) Tanzimat Dönemi’nin zihniyetini yansıtmaktadır.D) İçerik olarak yeni konular ele alınmıştır.E) Uyak ve redifle ahenk sağlanmıştır.

12. Beni candan usandırdı, cefadan yar usanmaz mı Felekler yandı ahımdan muradım şem’i yanmazmı Fuzuli Ne efsunkar imişsin ah ey dîdâr-ı hürriyet Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten Namık Kemal

Bu beyitlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Her ikisi de aruz ölçüsüyle yazılmıştır.B) Konu bakımından I. şiir divan, II. şiir Tanzimat şiiri-

nin özelliğini taşımaktadır.C) Her ikisinde de söz sanatları kullanılmıştır.D) İkisinde de aşkın verdiği acıdan duyulan mutluluk

anlatılmıştır.E) İkisi de biçim bakımından divan şiirine uygundur.

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

5Tanzimat Edebiyatı / Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Roman, Hikâye)

1. Mamafih insan kısmı hürriyet hürriyet der de hürriyetin ne olduğunu bilmez. Saadet-i hâl, saadet-i hâl diye arar arar da bulamaz. Biraz tatlıca lokmayı ve beş on kuruş ziyadece akçeyi görünce saadet bu imiş, hürriyet dahi ancak bununla hâsıl olurmuş, diye kapılır gider ve kendini bir kere bu suretle mesut addettikten sonra bu saadeti muhafaza edeyim diye her türlü sefaleti ihtiyar eder de haberi bile olmaz.Tanzimat Dönemi’nden alınan bu parçanın teması aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Toplum, hürriyet kavramını Batı’dan öğrenmiştir. B) Toplum hürriyet fikrini benimsememiştir.C) Hürriyet kavramına toplum yabancı kalmıştır.D) Hürriyet teması toplum tarafından tam anlaşılama-

mıştır.E) Hürriyet kavramı, her toplumda değişik algılanmıştır.

2. Esirci, zavallı Dilaşup’u arkasına alarak konaktan çıktığı gibi doğruca Mahpeyker’in yalısına götürdü. Kapıdan girildiği sırada esirci, Dilaşup’a hitaben bir tarz-ı mütehakkimane ile : “Etek öp kız!” deyince, biçare o zamana kadar hakika-i hâli teferrüs ettirecek hiçbir alamet görmediğinden neye uğradığını anlayamadı.Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A) Metinde Tanzimat Dönemi’nde sıkça işlenen esirlik konusu, ilahi bakış açısıyla anlatılmıştır.

B) Metinde romantizm akımının etkisi görülmektedir.C) Olay, kişi, yer ve zaman birliği vardır.D) Kullanılan dil ve seçilen konu bakımından dönemin

özelliklerini yansıtmaktadır.E) Divan nesrinin özellikleri görülmektedir.

3. Tanzimat romanları toplumu eğitme amacı güttüğü için roman konuları, sosyal mesajlar vermektedir. “Araba Sevdası” ve “Eflatun Bey’le Rakım Efendi”de yanlış Batılılaşma; “Sergüzeşt”te esaret; “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”ta ise görücü usulü ile evliliğin sakıncaları konu olarak alınır.Bu parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisinin eserinden söz edilmemiştir?

A) Sami Paşazade SezaiB) Namık KemalC) Ahmet Mithat EfendiD) Recaizade Mahmut EkremE) Şemsettin Sami

4. Bir gün Rakım Efendi’nin ahibbasından bir matbaacı kendisine Fransızca bir kitap getirdi. Bunu Türkçe’ye tercüme ederse yirmi altın kadar verebileceğini arz eyledi. Kitap yüz elli, iki yüz büyücek sahifeli olduğun-dan koca Rakım bunu bir haftada çırpmak suretiyle kabul eyledi. Vakıa bir hafta değil ama on iki günde kitabı bitirip götürdü. Matbaacı da yekten yirmi altını verdi. Haydi bakalım şu parayı aldığı zaman şu Rakım Efendi’nin ne kadar sevinmiş olduğunu kim hesap ede-bilir? Nafile, kimse edemez. Biçare Rakım o zamana kadar bu miktar parayı Galata’da sarraf kutularından başka yerde görmemişti. Şimdi bu serveti avucunda görünce gözlerinden dolu tanesi gibi sirişk-i süruru cereyandan men edememişti. Ne o, şaştınız mı? Hey kardeşim hey! İçinizde Rakım halinde büyümüş adam varsa düşünsün baksın, sa’y-i dest olarak ilk kazandığı paraya ne kadar sevinmiştir?Bu parçadan Tanzimat Dönemi romanlarının özel-likleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıka-rılamaz?

A) Olayın akışı kesilerek okura sorular sorulması ve bunları yazarın cevaplaması meddah tekniğinden yararlanıldığını göstermektedir.

B) Toplumun o dönemdeki değer yargılarına, hayat gö-rüşlerine uygun tipler yaratılmıştır.

C) Romantizm akımının etkileri görülür.D) Yazar kişiliğini gizlemez, olaylara 3. kişi olarak ka-

rışır.E) İnsanın ruh hâli tasvirlerle ayrıntılı olarak ele alınır.

5. I. Araba Sevdası II. Eflatun Bey’le Rakım EfendiBu eserlerin ortak özelliğiyle ilgili olarak aşağıdaki-lerden hangisi yanlıştır?

A) Romantizm akımının etkisiyle yazılmalarıB) Tanzimat Dönemi eseri olmalarıC) Dönemin zihniyetini yansıtmalarıD) Yanlış Batılılaşmayı ele almalarıE) Roman türünde yazılmaları

6. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat romanının özel-liklerinden biri değildir?

A) Halkı eğitmeyi amaçlamasıB) Kişilerin tek boyutlu ele alınmasıC) Çevre ve doğa betimlemelerinin ustalıkla verilmesiD) Sosyal hayatla ilgili sorunlar üzerinde durulmasıE) Konuların yaşanmış ya da yaşanabilir günlük olay-

lardan alınması

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 5

Tanzimat Edebiyatı / Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Roman, Hikâye)7. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi yay ayraç içinde

belirtilen eserle ilgili değildir?

A) Nabizade Nazım’ın gözlemlere yer verdiği, psikolojik unsurlardan kıskançlıkla ilgili çözümlemelerde bu-lunduğu bir romanıdır.(Zehra)

B) Sami Paşazade Sezai’nin kölelik konusunu işlediği romantizmden realizme geçişi örnekleyen romanı-dır.(Sergüzeşt)

C) Recaizade Mahmut Ekrem’in Batılılaşmayı yanlış anlayan, kendi kültürüne yabancılaşmış bir genci anlattığı romanıdır.(Hasan Mellah, Hüseyin Fellah)

D) Ahmet Mithat Efendi’nin Rodos Adasında sürgün olduğu yıllarda yazdığı, iki tipin çatışmasını anlattığı bir romandır.(Eflatun Bey’le Rakım Efendi)

E) Şemsettin Sami’nin görücü usulü evlilik ve bunun sakıncalarını anlattığı romanıdır.(Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat)

8. Türk edebiyatındaki ilk tarihi roman - - - - ve ilk edebî roman - - - - Namık Kemal tarafından yazılmıştır.Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda-kilerden hangisi getirilmelidir?

A) Cezmi - İntibahB) Zavallı Çocuk - Akif BeyC) Gülnihal - Celalettin HarzemşahD) Karabela - CezmiE) İntibah - Zavallı Çocuk

9. Tanzimat romanlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Romancılar eserlerinde kişilik ve görüşlerini gizler.B) I. Tanzimat romanlarında idealize edilmiş tipler var-

dır.C) Olayların merkezinde aşk ve entrika vardır.D) İstanbul’da Beyoğlu ve Çamlıca gibi yerler ön plana

çıkar.E) Yanlış Batılılaşmanın yol açtığı komik durumlar ele

alınır.

10. SERGÜZEŞT Esirci; küçük bir sokak, tenha bir mahallenin içinde bir evin kapısını çalıyordu. Evin kapısını açan bir hizmetçi “Safa geldiniz Hacı Ömer Efendi, buyurun!” dedikten ve hanımına haber verdikten sonra bunları hanımın odasına götürdü. Bir başörtüsüyle köşede duran hanım şişman, esmer, kaşlarına bir parmak ge-nişliğinde boya sürmüştü. Kaba bir yaratılış, çirkin bir kıyafete girmişti. Odaya girip de esirci: − Git hanımının eteğini öp! dediği zaman küçük esir, gidip kadına sarılmak isteyince hanım gayet sert bir tavırla kızı geriye doğru itti. Kız mahzun mahzun geri çekilerek mindere oturdu. Hacı Ömer şiddetle: − Senin mindere oturmak haddin mi? Sen esirsin! Kalk ayakta dur! dedikten sonra hanıma doğru döne-rek − Kusura bakmayın, daha acemidir. Geleli birkaç gün oldu. Siz istediğiniz gibi terbiye edersiniz.“Sergüzeşt” romanından alınan bu metinle ilgili ola-rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Tanzimat Dönemi’nin sosyal yaşamını konu almıştır.B) Metindeki temel çatışma masum insanlar ile zulme-

den insanların karşılaşmasıdır.C) Gözlemci anlatıcının bakış açısı kullanılmıştır.D) Mekânla ilgili ayrıntılı betimleme yapılmıştır.E) Tanzimat Dönemi toplumunun sosyal gerçeği ile

metin arasında ilişki vardır.

11. Romanın kahramanı 20 yaşlarında bir genç olan Ali Bey, zengin bir ailenin çocuğudur ve iyi bir öğrenim görmüştür. Ancak hayat tecrübesi azdır. Gösteriş yap-mayı, para harcamayı seven Ali Bey, babası ölünce bu-nalıma düşer. Annesi onu teselli bulsun diye Çamlıca gezintilerine gönderir. Bu gezintilerin birinde Ali Bey Mahpeyker adında bir kadınla tanışır. Bu kötü ahlaklı bir kadındır. Ali Bey’in annesi oğlunun Mahpeyker ile arkadaşlık kurmasından rahatsızdır. Sonrasında ro-manda Ali Bey’in annesinin onu bu durumdan kurtarma çabalarını ve Mahpeyker’in buna karşılık vermesini anlatır. Roman Ali Bey’in ölümüyle trajik bir biçimde son bulur.Yukarıda özeti verilen roman aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat B) İntibahC) Araba SevdasıD) SergüzeştE) Zehra

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

6Tanzimat Edebiyatı / Göstermeye Bağlı Edebî Metinler (Tiyatro Metinleri)

1. ŞairEvlenmesi’nden(SonSahne) MüştakBey:(Kumru’nunyanınaoturmuş,hayranhay-ranseyrederken)Senmahalleliylegitmiyormusun?Seninburadabirişinkaldımı? HikmetEfendi:Hayır.Sanaikiçiftlafımvar. MüştakBey:Sabahleyingeldeikibinçiftinisöyle. Bakozamannasılcankulağıiledinlerim. HikmetEfendi:Yok,ya!Şimdisöyleyeceğim ... HikmetEfendi:Benimgibibirdostunadanışmadanev-lendiğinetövbemi? MüştakBey:Amaansendegünahmıçıkarıyorsunne-dirbu? HikmetEfendi:Senveeşinbirbiriniziheryöndentanı-dığınızhalde,evlenirkenbaşınızanelergeldi. ... HikmetEfendi:Yagörücüusulüevlenenlerinhalinasılolur?Ötesinivarsendüşün.Yukarıdaki tiyatro metniyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)Göstermeyebağlıbirmetindenalınmıştır.B)Halkıeğitmekamacıylayazılmıştır.C)Görücüusulüevlenmeninsakıncasıifadeedilmiştir.D)Konuşmaüslubuylayazılmıştır.E)GelenekselTürktiyatrosuörneğidir.

2. ZavallıÇocuk(İkinciFasıl) HalilBey:Değil,ikigözüm,Şefikasağolsun,rahatol-sundanereyegidersegitsin.Benorasınıdüşünmem.Çocuknekadariçlidirbilirsin,evlenmeklakırdısınısöylediğimizvakit“Benistemem.”dediğine,ağladığınabakmadım;fakatbilmemdikkatetmedinmi,seninısra-rınıgördü,mahzunmahzunbanabaktı.Bendendeyüzbulamadı,çehresinebirkaranlıkrenkgeldi,gözlerinehafifdumançöktü.Halaorenkgitmiyor,halaodumangeçmedi.Çocuğungönlündebirsevdahissediyorum.Bu tiyatro metninin teması aşağıdakilerden hangi-sinde verilmiştir?

A)Erkenyaştaevlenmeninsakıncalarıdilegetirilmiştir.B)Annevebaba,çocuğununevlenipmutluolmasını

istemektedir.C)Görücüusulüevlilikmutsuzlukgetirmektedir.D)Odönemtoplumundagörücüusulüevlilikyaygındır.E)Toplumdeğiştikçegeleneklerdedeğişir.

3. TürktiyatrosuTanzimat’adekKaragözveortaoyunu- nunağırlıklıolduğuoluşmuşbirhalktiyatrosubiçimin I dedir. Tanzimat’labirlikteAvrupaibiçimlertanınmaya II başlanmıştır. İlkTürktiyatrosu1867’dekurulan III Darulbedai’dir.İlkyerlioyunumuzŞinasi’nin“Şair Evlenmesi”adlıgüldürüsüdür.OyundahemBatıtiyat rosununetkisihemdeortaoyunununizlerigörülür. IV SahnelenenilktiyatroeseriiseNamıkKemal’inyazdığı V “VatanYahutSilistre”adlıoyundur.Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A)I. B)II. C)III.D)IV.E)V.

4. Aşağıdakilerden hangisi Namık Kemal’in tiyatro tü-rüne bakışı ile ilgili doğru bir bilgidir?

A)Tiyatroyufaydalıbireğlencearacıolarakgörmüş,sosyalvesiyasidüşünceleritoplumaaktarmakiçinbiraraçolarakkullanmıştır.

B)Tiyatrolarındasanatiçinsanatanlayışınıbenimse-miş,teknikyöndenkusursuztiyatrolaryazmıştır.

C)Tiyatroeserlerinioynansındiyedeğil,okunsundiyeyazmıştır.

D)Tiyatroyubireyselleştirmiş,karakterleriönplanaçı-karmışvesosyalkonularaduyarsızkalmıştır.

E)Tiyatrolarındakarakterlerinpsikolojikanalizlerineönemvermiştir.

5. Geleneksel Türk tiyatrosu ile modern Türk tiyat-rosunun karşılaştırılması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)GelenekselTürktiyatrosundayazılıbirmetinyok-kenmodernTürktiyatrosuyazılımetnedayanır.

B)GelenekselTürktiyatrosundataklitveyanlışanla-malarönemliyertutarkenmodernTürktiyatrosundakonuyagöredilkullanılır.

C)GelenekselTürktiyatrosundaçeşitlikaraktervetiplervarkenmodernTürktiyatrosundabelirlitipvekarakterlervardır.

D)GelenekselTürktiyatrosuhalkçevresinde,modernTürktiyatrosuiseaydınçevresindeortayaçıkmıştır.

E)GelenekselTürktiyatrosundateknolojikullanımıyokkenmodernTürktiyatrosundateknolojikullanımıvardır.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 6

Tanzimat Edebiyatı / Göstermeye Bağlı Edebî Metinler (Tiyatro Metinleri)6. Moliere’dençevirdiğiveuyarladığıoyunlarıylatanın-

mıştır.Buoyunlararasında“ZorakiTakip,YorgakiDandini,Dekbazlık,Meraki”sayılabilir.BursavalisiikenBursa’dakurduğutiyatroylahalkımızdatiyatrokül-türününgelişmesinekatkıdabulunmuştur.Milliyetçibiranlayışladilçalışmalarıyapmış,“Lehçe-iOsmanî”ve“Şecere-iTürkî”adlıeserleriyazmıştır.Bu parçada sözü edilen yazarımız aşağıdakilerden hangisidir?

A)YusufKamilPaşaB)AhmetCevdetPaşaC)SamipaşazadeSezaiD)AhmetVefikPaşaE)ZiyaPaşa

7. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat tiyatrosunun özelliklerinden değildir?

A)Komedilerdeklasisizmin,dramlardaiseromantizminetkisigörülür.

B)TanzimatİkinciDönemi’ndeoynanmakiçindeğil,okunmakiçinyazılmıştır.

C)Toplumueğlendirirkenaynızamandaeğitmeamacıgüdülmüştür.

D)Temelögesigüldürüolupdoğaçlamayadayanmak-tadır.

E)Aile,gelenek,görenek,vatansevgisigibikonularişlenmiştir.

8. Abdülhak Hamit Tarhan’ın tiyatroları ile ilgili aşağı-da verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)Şiirşeklindekimanzumtiyatrolarınınbazılarınıaruz,bazılarınıheceölçüsüyleyazmıştır.

B)Tiyatrolarındaklasisizminetkilerigörülürvetümünütrajeditüründeyazmıştır.

C)“SabruSebat”ve“İçliKız”adlıtiyatroeserlerindekonuyugünlükhayattan,diğerleriniisetarihtenyadayabancıtoplumlardanalmıştır.

D)Karaktertahlillerindebireyinçeşitlitutkularınıelealmıştır.

E)Yerlihayatıkonualanbireserinbilinenitekrarla-maktanbaşkaişlevininolmadığıgörüşündedir.

9. VatanyahutSilistre’den İslamBeyvatansevgisiyledoluyiğitvegözüpekbirgençtir.Silistre’ninsavunulmasıiçingönüllülerinöncülüğünüyapmaktadır.BuvatantutkusuyanındaZekiyeadlıbirdesevgilisivardır.Cepheyegiderken“Benisevenarkamdangelsin.”der.Zekiyeerkekkı-lığınagirerekİslamBey’inardındancepheyegider.Silistre’debüyükçarpışmalarolmaktadır.İslamBeycephede,Zekiyecephegerisindekahramancasavaşır-lar.Düşmancephaneliğininimhaedilmesihareketineodakatılır.OradayaralananİslamBey’indurumukarşı-sındaduygularınıgizleyemezvegerçekkimliğiortayaçıkar.İkisevgilihembaşarınınhemdebirlikteolmanınmutluluğuiçindeykenbunaZekiye’ninöldüdiyebildiğibabasınınAlbaySıtkıBeyolduğununanlaşılmasıekle-nir.DüşmanbuamansızsavaştangerikaçarkenİslamBey,ZekiyeveAlbaySıtkıBeybirbirlerinitanımavekavuşmanınmutluluğuiçindedir.Bu eserle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A)İlktemsili1Nisan1873tarihindeGediklipaşaTiyatrosu’ndaGüllüAgopkumpanyasıtarafındanyapıldı.

B)Osmanlı-Balkansavaşlarınıkonualaneser,TanzimatDönemi’ninilktiyatroeseridir.

C)Eserinsahnelenmesindensonraizleyicilerinheye-canagelerekbaşlattıklarıgösteriveolaylaryazarıntutuklanarakMagosa’yasürülmesinenedenoldu.

D)EserinasıladıVatan’dırfakateseryayımlandıktansonrauygulananyasaklarvesansürlernedeniyleSilistreadıylaoynanmışveyayımlanmıştır.

E)Vatanseverlikvekahramanlıkduygularınıişleyeneser,Avrupa’dailgiuyandırmış,Rusça’yavebaşkadilleretercümeedilmiştir.

10. Aşağıdaki yapıtlardan hangisi tür bakımından öte-kilerden farklıdır?

A)AfifeAnjelikB)Macera-yıAşkC)Duhter-iHinduD)Letaif-iRivayetE)ZavallıÇocuk

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

7Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın Genel Özellikleri

1. Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti siyasi alanda da birtakım yenilikler yapma yoluna gitmiştir. Ancak ne yapılırsa yapılsın çöküşten bir türlü kurtulamamıştır. Savaşlar başarısızlıklarla sonuçlanmış, yapılan barış anlaşmaları kısa süreli olmuş, devlet her geçen yıl bi-raz daha Batılı devletlerin boyunduruğuna girerek onla-rın talepleri doğrultusunda hareket etmeye başlamıştır. Sonunda Balkanlarda azınlıklar birer birer bağımsız-lıklarını ilan etmiş; devlet hızla parçalanmaya doğru gitmiştir. Bu olaylar Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın şiirden tiyatroya kadar bütün edebi türlerinde konu edinmiştir.Bu parçaya göre Tanzimat Dönemi Edebiyatı’yla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Tanzimat Fermanı ile sosyal yapıda değişiklikler edebiyata hemen yansımıştır.

B) Dönemin siyasal ortamı gelen edebi eserler üzerin-de etkili olmuştur.

C) Tanzimat Fermanı ile insan hak ve özgürlükleri sa-nat anlayışında da etkili olmuştur.

D) Azınlıkların belli haklara sahip olması tarihsel geliş-melere yön vermiştir.

E) Tanzimat Fermanı ile sanat anlayışı Avrupai bir nite-lik kazanmıştır.

2. Tanzimat Dönemi’nde karşılaşılan yeni kültür ve yaşam biçimi, var olan Doğu kültür dairesindeki yaşam biçimi ve geleneklerle gelişmiş, hayatın her alanında ikilik ve karşıtlık yaratmıştır. Bu durum da eserlere “alaturka” ve “alafranga” olarak yansımış, dönemin eserlerinin büyük bir kısmında bunların karşılaştırılması ele alınmıştır.Bu parçadan Tanzimat Dönemi ile ilgili aşağıdaki-lerden hangisi çıkarılamaz?

A) Tanzimat romanlarında Doğu-Batı çalışması ana temayı oluşturur.

B) Tanzimat Fermanı’yla düşününce yapısındaki değiş-meler sanatta kendini göstermiştir.

C) Eski yaşam tarzı bırakılmış, tamamen Batılı yaşam tarzı benimsenmiştir.

D) Toplum Batı kültürünü kolayca benimsememiştir.E) Tanzimat Fermanı Osmanlı Devleti’nin her alanında

etkili olmuştur.

3. Tanzimat nesrinde düşünce önemsenmiş üslup ikinci plana atılmıştır. Seciler az kullanılmış, cümleler ge-reksiz yere uzatılmamıştır. Halk diline yönelme eğilimi başlamıştır.Bu parçadan hareketle Tanzimat nesri ile ilgili aşa-ğıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Dil sadedir.B) Öğretici niteliktedir.C) Yazı dili konuşma diline yaklaştırılmıştır.D) Mecazlı, süslü ifadelere rastlanır.E) Sosyal faydayı esas almıştır.

4. Dilde sadeleşme anlayışını benimsediler ama bunda pek başarılı olamadılar. Romantizmin ve realizmin etki-sinde eserler verdiler. Bir kısmı toplum için sanat görü-şünü savunurken bir kısmı sanat için sanat görüşünde eser verdi. Birçok tür, edebiyatımıza bu dönemdeki çalışmalarla girdi.Bu parçada özellikleri verilen edebî dönem aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Divan EdebiyatıB) Tanzimat EdebiyatıC) Servetifünun EdebiyatıD) İslami Dönem Türk EdebiyatıE) Fecriati Edebiyatı

5. Namık Kemal ile ilgili aşağıdaki yagılardan hangisi yanlıştır?

A) Makalelerinde siyasal ve toplumsal olayları ele al-mış ve bu konuların dışına çıkmamıştır.

B) Şinasi ile tanışıncaya kadar divan şiiri çizgisinde yazmış, Şinasi ile tanıştıktan sonra divan şirinden uzaklaşarak Batı şiiri çizgisine yaklaşmıştır.

C) Tiyatro yapıtlarının konularını günlük hayattan ve tarihten almıştır.

D) Yazıda konuşma dilinin kullanılmasından yana ol-muş ve özellikle tiyatrolarını sade bir dille yazmıştır.

E) Şiirlerini düşüncelerini aktarmak için bir araç olarak kullanmış ve şiirlerinde sosyal konulara ağırlık ver-miştir.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 7

Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın Genel Özellikleri6. Divan Edebiyatı ile Tanzimat Edebiyatı’nın karşı-

laştırılmasına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Divan Edebiyatı bireysel, Tanzimat Edebiyatı top-lumsal konuları ele almıştır.

B) Divan Edebiyatı’nda kullanılan aşk, şarap, sevgilinin güzelliği gibi konular yerini Tanzimat Edebiyatı’nda sosyal, kültürel, siyasal konulara bırakmıştır.

C) Divan Edebiyatı’nda Arapça ve Farsça kelimelerle yüklü olan dil, Tanzimat Dönemi’nde halkın anlaya-cağı bir hale getirilmeye çalışılmıştır.

D) Divan Edebiyatı’nda sadece aruz vezni kullanılır-ken, Tanzimat Edebiyatı’nda aruz ve hece birlikte kullanılmıştır.

E) Tanzimat Edebiyatı’nda Divan Edebiyatı’ndaki klasik nazım şekilleri tamamen terk edilmiş, Batı’dan alı-nan nazım şekilleri kullanılmaya başlanmıştır.

7. I. 1. Dönem Tanzimat romanlarında tesadüflere yer verilmiştir.

II. Kahramanlar tek yönlü ele alınmıştır.III. Yazar kişiliğini gizlememiş, olaylar okuyucuyla ko-

nuşa konuşa yürütüldüğünden toplumu ve bireyi eğitme amacı güdülmüştür.

IV. Sırası geldikçe olayın akışı durdurulmuş, okuyucu bilgilendirilmiştir.

Yukarıda verilen bilgilere göre 1. Dönem Tanzimat romanı aşağıdaki edebî akımların hangisinden etki-lenmiştir?

A) Romantizm B) RealizmC) Naturalizm D) Klasisizm E) Parnasizm

8. (I) Muallim Naci, edebiyatımızdaki aşırı değişme döne-mi içinde tutumu iyi anlaşılmamış yeni sanata düşman, eskiye sıkı sıkıya bağlı olarak görülmüştür. (II) Göz için kafiye ilkesini benimsemiş, bu konuda Recaizade Mahmut Ekrem ile tartışmalarda bulunmuştur. (III) Recaizade Mahmut Ekrem’in “Demdeme”sine karşı-lık “Zemzeme”yi kaleme almıştır. (IV) Şiirin yanında eleştiri, anı, tiyatro, tarih alanında eserler vermiştir. (V) Arapça, Farsça ve Fransızca’dan çeviriler yapmıştır.Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. Halk Edebiyatı’nı, milli bir edebiyat olarak görmemiş, halk edebiyatının gerçek Türk edebiyatı olduğunu sa-vunmuştur. Sonradan fikir değiştirmiş, halk edebiyatını ilkellikle suçlamış, divan edebiyatını övmüştür. Bu ko-nudaki görüşlerini “Harabat” isimli eserinin ön sözünde açıklamıştır.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ziya PaşaB) Namık KemalC) ŞinasiD) Abdülhak Hamit TarhanE) Recaizade Mahmut Ekrem

10. Aşağıdakilerden hangisi Şinasi’nin Türk edebiyatı-na getirdiği yeniliklerden değildir?

A) Batılı tarzda tiyatro eseri yazmasıB) Noktalama işaretlerini kullanmasıC) Mesnevi türündeki manzumeyi dar kalıplardan çı-

karmasıD) Şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmasıE) Halk, vatan, millet kavramlarına yer vermesi

11. Tanzimat gazeteciliği için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Makale, fıkra, haber, röportaj, sohbet, mülakat, anı, gezi, şiir gibi pek çok türün gelişmesine ve yaygın-laşmasına hizmet etmiştir.

B) Halkın dünya görüşünü değiştirmesinin yanında Türk edebiyatının çevresini de değiştirmiştir.

C) Tanzimat Dönemi toplumunun siyasi, sosyal, kültü-rel yeniliklerini ifade eder.

D) Sanatsal metinlere değil öğretici metinlere yer veril-miştir.

E) Batı’daki yeni dünya görüşünün halka tanıtılmasın-da, halkın ufkunun açılmasında etkili olmuştur.

12. Tanzimat gazeteleri ile ilgili aşağıda verilen bilgiler-den hangisi doğru değildir?

A) Devir ve Bedir gazeteleri Ahmet Mithat Efendi tara-fından çıkarılmıştır.

B) 1860’ta Agah Efendi ile Şinasi’nin birlikte çıkardıkları ilk özel Türkçe gazete Tercüman-ı Ahval’dir.

C) 1867’de Şinasi’nin tek başına çıkardığı, noktalama işaretlerinin ilk olarak kullanıldığı gazete Tasvir-i Efkâr’dır.

D) 1867’de Ali Bey tarafından çıkarılan iç ve dış basın-dan haber veren gazete Basiret’tir.

E) 1867’de çıkarılan ve kültürel ağırlıklı haber yapan gazete Muhbir’dir.

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

8Servetifünun Edebiyatı’nın Oluşumu

1. Recaizade Mahmut Ekrem, yüzyıllardır süregelen ede-biyat geleneklerinden kesinlikle vazgeçilmesi gerektiği-ni savunurken, Muallim Naci edebiyatımızın süregelen geleneklerden büsbütün kopmasını reddediyor, bazı yenilikleri kabul etmekle birlikte bunları edebiyat gele-neğimiz içinde eritmek gerektiğini düşünüyordu.Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılabi-lir?

A) Eski-yeni çatışmasında Muallim Naci ılımlı, Recaizade Mahmut Ekrem yenilikçi bir rol üstlen-miştir.

B) Edebiyattaki kökleşmiş gelenekler, sanatın gelişme-sini engellemiştir.

C) Recaizade Mahmut Ekrem ve Muallim Naci Türk edebiyatına yön veren sanatçılardır.

D) Eski ile yeniyi harmanlayarak yeni bir sanat anlayışı getirmek edebiyat camiasında kabul görmemiştir.

E) Toplumsal değişim edebiyatta etkisini göstermemiş-tir.

2. Recaizade Mahmut Ekrem’in Mekteb-i Mülkiye’den öğ-rencisi olan Ahmet İhsan Tokgöz, birkaç yıldır “Servet-i Fünun” adlı bir dergi çıkarıyordu. Ekrem Bey, eski öğrencilerine, bu dergiyi bir sanat-edebiyat organı ha-line getirmeyi teklif etti. Bu önerinin kabul edilmesiyle Recaizade Mahmut Ekrem, etrafındaki yenilik yanlısı sanatçıları bu derginin çevresinde toplayarak derginin sanat ve edebiyat alanındaki yönetimini yine eski bir öğrencisi olan genç şairlerden Tevfik Fikret’e verdi. Böylece Servetifünun Edebiyatı’nın temelleri atılmış oldu.Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme-miştir?

A) Yeniyi savunanların Servet-i Fünun dergisi etrafında birleştiğine

B) Servet-i Fünun dergisinde birleşen sanatçıların nite-liklerine

C) Edebi yazıların Tevfik Fikret’in öncülüğünde gerçek-leştiğine

D) Servet-i Fünun dergisinin sanat dergisi olarak çıka-rılmadığına

E) Recaizade Mahmut Ekrem’in Servetifünun Edebiyatı’na zemin hazırladığına

3. Aşağıdakilerden hangisi Servetifünun sanatçıları-nın özelliklerinden biri değildir?

A) Osmanlı devletinin çöküş dönemini yaşamışlardır.B) Batı edebiyatını yakından tanımışlardır.C) Batı uygarlığını halka tanıtmak istemişlerdir. D) Batılı bir eğitim almışlardır.E) Sanatçıların eserlerinde II.Abdülhamit Dönemi’nin

izleri görülür.

4. Aşağıdakilerden hangisi Servetifünun sanatçıları-nın özelliklerindendir?

A) Batı kültürü içinde yetişmişlerdir.B) Teknik bakımdan kusurlu eserler vermişlerdir.C) Eserlerinde sade bir dil kullanmışlardır.D) Doğu kültürünün etkilerinden kopamamışlardır.E) Yurtdışında memuriyetlerde bulunmuşlardır.

5. Servetifünun Edebiyatı 1860’tan sonra başlayan Batılılaşma hareketinin bir uzantısıdır. Tanzimat Edebiyatı’nın Batılılaşma çabalarını yürütmüşlerdir. 1896’dan 1901’e kadar süren dönemi kapsar. Türk edebiyatında bu döneme Servetifünun denmesinin nedeni Servet-i Fünun dergisinde hayat bulmasıyla Servetifünun Edebiyatı’na Edebiyatıcedide denilmesi ise Avrupai Türk edebiyatını temsil etmesi ile ilgilidir.Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmiş-tir?

A) Servetifünunun ne anlama geldiğineB) Servet-i Fünun dergisinin önemineC) Servetifünun Edebiyatı’na niçin Edebiyatıcedide

denildiğineD) Servet-i Fünun dergisinde ele alınan konularaE) Servetifünun Edebiyatı’nın Tanzimat Dönemi ile

benzerliğine

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 8

Servetifünun Edebiyatı’nın Oluşumu6. Tanzimat Dönemi’nde Şinasi ve Namık Kemal’le baş-

layan yenileşme hareketi II. Abdülhamit Dönemi’nde yavaşlamıştı. 1876’da Meclis-i Mebusan’ı kapatarak bütün yetkileri kendisinde toplayan Abdülhamit za-manında yeni bir edebiyat meydana gelmişti. Namık Kemal gibi sesi çıkacak olan edebiyat ve düşünce adamlarını ceza vermeden İstanbul’dan uzaklaştırmak Abdülhamit’in siyasetiydi. Edebiyat ve düşünce adam-ları İstanbul ve olaylardan uzakta dağınık haldeydiler. Önceden çıkmakta olan gazete ve dergiler, edebiyat dışı konulara yönelmişti. 1891’de Servet-i Fünun der-gisi çıkmaya başladığı zaman Türk yayın hayatı bu durumdaydı.Bu parçadan aşağdakilerden hangisi çıkarılabilir?

A) II. Abdülhamit sanattan önce bilime önem vermiştir.B) Dönemin siyasi yapısı sanatçılar üzerinde etkili ol-

muştur.C) Toplumsal konularda yazmak sanatın değerini dü-

şürmektedir.D) Yeni bir edebiyat oluşumu için Batı edebiyatı örnek

alınmalıdır.E) Servetifünun Edebiyatı II.Abdülhamit’e tepki olarak

ortaya çıkmıştır.

7. Yeni şiirin sorunlarını bir bütün halinde ele alan Recai- zade Mahmut Ekrem’dir. Edebiyatımızdaki Batılılaşma hareketinin etkinleşmesinde etkili olmuştur. Yeniliğin savunucusu olan sanatçı söyleyişte güzelliğe, inceli-ğe, ahenge önem vermiştir. Kendisinden öncekiler ede-bi- yatımıza toplumsal yarar açısından baktıkları halde Recaizade Mahmut Ekrem sanatı toplumsal araç ol-maktan çıkarmıştır.Bu paragrafta “kendisinden öncekiler” ile anlatılmak istenen edebiyatçılar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Abdülhak Hamit Tarhan - Sami Paşazade SezaiB) Şinasi - Muallim NaciC) Halit Ziya Uşaklıgil - Cenap ŞehabettinD) Nabizade Nazım - Ahmet Mithat EfendiE) Namık Kemal - Ahmet Mithat Efendi

8. Tanzimat sonrası Türk edebiyatında Recaizade Mahmut Ekrem ve onun etrafında bir araya gelenler yeniyi savunmuşlardır. Yani servetifünun sanatçıları yeniyi savunanları temsil etmektedir. Yeniyi savunanlar, Fransızca başta olmak üzere çocukluk yıllarında Batı dillerini öğrenmişler, Batı edebiyatı zevkiyle yetişmiş-lerdir. İstanbul’da Batılı bir yaşam biçimi sürdürmeye eğilimli olup edebî yazı ve etkinliklerini Tevfik Fikret’in öncülüğünde gerçekleştirmişlerdir.Bu parçada “yeniyi savunanlar” ile ilgili olarak aşağı-dakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) Etkilendikleri kültüreB) Kimden etkilendiklerineC) Nasıl yetiştiklerineD) Niçin yeniyi savunduklarınaE) Sanat anlayışlarına

9. - - - - Fransız edebiyatını taklit etmiş ve eserlerini bu doğrultuda meydana getirmişlerdir. Çağdaş Fransız edebiyatından hareketle hikâye ve roman türlerinde realizm, natüralizm; şiirde parnasizm ve sembolizm akımlarından etkilenmişlerdir. Sanat anlayışlarında amaç halka ulaşmak değil sanatsal değerlere ulaşmak-tır.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Tanzimatçılar B) Genç KalemlerC) Fecriaticiler D) Yedi Meşaleciler E) Servetifünuncular

10. Servetifünun sanatçılarının bireysel bir edebiyat anlayışına sahip olmalarının nedenleri, aşağıdaki-lerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) Baskıcı, sansüre dayanan bir rejim - Batı edebiyatı-nın örnek alınması

B) Fransız edebiyatını örnek alma - Batılı tarzda yaşa-ma isteği

C) Batı dillerini öğrenmeleri - Genç sanatçıların bir ara-ya gelmesi

D) Divan edebiyatını yaşatma isteği - Eski-yeni tartış-maları

E) Tanzimat sanatçılarına tepki göstermeleri - Edebi- yata yeni bir soluk getirme isteği

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

9Öğretici Metinler

1. Sabaha karşı Plevne civarından geçiyorduk. Plevne Ovası’nı görmek, arz üzerinde hakir bir mezarı bile kalmayan zavallı babamın ruhunu biraz teneffüs etmek istiyordum. Eyvah! Yüksek ve zengin ekinleri okşayan gece rüzgârı -madde ve hakikat gibi insafsız- dedi ki: “Babanın kanını emen bu toprak şimdi babanın cisim ve ruhundan yabancı açıklara sünbüle-i gıda hazırlı-yor.” Şimdi ufk-ı şarkî kızarıyor, kızarıyordu. Osmanlı bayrağı gibi al, kan gibi al olmuştu: Bir ruh-ı şehid için bu ufk-ı sabah ne güzel kefendi: Baba, seni bu ağustos ayının son seherinde Plevne ufkunun bu geniş, kanlı mendili içinde kokladım.Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gezi yazısı B) OtobiyografiC) Fıkra D) Edebî tenkit E) Makale

2. BİRAZ DAHA HAKİKAT Servetifünun Edebiyatı’na ne kusurlar bulunuyordu? İlk itiraz bu eserlerin anlaşılamaması idi. Dikkat olununca bu “anlaşılmamak” tabirinin iki mevkide icmal olunduğu (toplandığı) görülüyordu. Ya bir mana istihrak edileme-mek ya bir zevk alınmamak kasdolunuyordu. Evet, bu itirazın iki ciheti de haklıdır. Servetifünun Edebiyatı’nı anlamayan ve ondan bir zevk almayan vardır. Fakat bu böyle bir kaziyye (hüküm) ki eski ve de sabittir. Çünkü anlayan ve zevk alan da vardır. Bu parçadan hareketle Servetifünun Dönemi tenkit yazılarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebi-lir?

A) Servetifünuncular tenkit yazılarını edebiyat ve dil anlayışlarına yöneltilen eleştirilere karşı cevap ola-rak kullanmış, daha çok dil ve edebiyat anlayışlarını duyurmak için yazmışlardır.

B) Servetifünuncular, tenkit yazılarını Divan Edebiyatı’nın ulusallıktan uzak, yapay bir edebiyat olduğunu, halk edebiyatına öncelik verilmesi gerektiğini açıklamak için yazmışlardır.

C) Servetifünuncular, tenkit yazılarını toplumsal fayda-yı ön plana çıkarmak, topluma bir yarar sağlamak amacıyla yazmışlardır.

D) Servetifünuncular, tenkit yazılarını topluma yön vermek ve dilde sadeleşme çabalarının nedenlerini topluma anlatmak için araç olarak kullanmışlardır.

E) Servetifünuncular, tenkit yazılarına sosyal konuları ele alarak toplumu değiştirme ve yenileştirme görevi yüklemişlerdir.

3. Servetifünun Dönemi’nde dergi türü daha çok gelişme göstermiş, gazete türü gerilemişti. Çünkü dönemin si-yasi ortamı gazete için müsait değildi. Dergilerde ise sosyal ve siyasi konular değil, sanatsal konular ele alı-nıyordu. Dergiler toplumun edebiyata bakış açısını de-ğiştirmek istiyordu. Edebiyatı sosyal fayda ilkesine göre değil, estetik bir varlık olarak ele almışlardı. Dergileri, kendilerine yöneltilen eleştirileri yanıtlamak edebiyatla ilgili görüşlerini açıklamak, Batı edebiyatını yorumlamak için kullanmışlardı. Arapça ve Farsça tamlamalarla yük-lü bir dil kullanılmıştı.Bu parçadan hareketle Servetifünun dergiciliğinde-ki öğretici metinlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Batı’nın ilim ve teknolojisi anlatılmıştır. B) Faydayı değil, estetik zevki ön plana çıkarmışlardır.C) Divan edebiyatı nesir geleneğinin etkileri görülür.D) Halkı aydınlatmak ve eğitmek amacı vardır.E) Kullanılan dil oldukça açık, anlaşılır ve sadedir.

4. Servetifünun sanatçıları ve bunların yazdığı eserlerde Abdülhamit döneminin izleri görülür. Bu dönemde sa-natçıların Meşrutiyet ve Batı dünyasına açılmayla ilgili tüm umutları kurumuş, uzun süren baskı ve sansür uy-gulamaları bu dönem sanatçılarında derin yaralar oluş-turmuştur. Böyle bir mutsuzluğun ve yalnızlığın yaşan-dığı ortamda da sanatçılar toplumsal konulardan uzak durmayı tercih etmişlerdir. Kuşku yaratacak hiçbir ey-leme kalkışmamışlar, yeteneklerini sakıncası olmayan, zararsız bir edebiyat oluşturmak için kullanmışlardır.Bu paragrafın ana düşüncesi aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Geniş halk kiteleleri Servetifünun sanatçılarını anla-yamamıştır.

B) Servetifünun sanatçıları Türk edebiyatının gelişme-sinde önemli bir yere sahiptir.

C) Dönemin siyasi ortamı, Servetifünun sanatçılarının sanat anlayışının şekillenmesinde belirleyici olmuş-tur.

D) Servetifünun sanatçıları eski edebiyatın nazım şe-killerini kullanmayıp yeni şekiller denemişlerdir.

E) Servetifünun sanatçıları bireysel konularla sanat an-layışının ve zevkinin oluşacağını düşünmüşlerdir.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 9

Öğretici Metinler5. Aşağıdakilerden hangisinde Tanzimat Dönemi öğ-

retici metinleri ile Servetifünun Dönemi öğretici metinlerinin karşılaştırmasıyla ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A) Tanzimat Dönemi yazarları sanat toplum içindir an-layışıyla yazarken Servetifünun Dönemi yazarları sanat sanat içindir anlayışını benimsemiştir.

B) Tanzimat Dönemi sanatçıları halkı bilinçlendirmek anlayışıyla yazarken Servetifünuncular sanat anla-yışlarıyla ilgili yazmışlardır.

C) Tanzimat Döneminde toplumsal konular, Servetifünun döneminde bireysel konular ele alınmıştır.

D) Tanzimat Dönemi’nde öğretici metinler dergi etra-fında gelişirken Servetifünun Dönemi’nde gazete etrafında gelişmiştir.

E) Tanzimat Dönemi’nde makale, fıkra gibi türler yapıyı belirlemiş; Servetifünun Dönemi’nde ise öğretici metinler, eleştiri, gezi yazısı ve hatıra olarak kaleme alınmıştır.

6. Servetifünun’da “sahir, zahir, fair” gibi namlarla bazı manzumecikler neşreden nev hevesler de şairliğe oldukça istidad gösteriyorlar. Hayfa ki inhimak-i te-ceddütle yazdıkları şiir değil, oyuncak oluyor. Onlara şimdiye kadar kimse bir itiraz etmemiş hatta eserle-rine daima asar-ı deha namı verilegelmiştir. Bir kere “yeni” denilen ve manalı manasız, lüzumlu lüzumsuz birkaç kelime veya terkip yazmakla husulüne kanaat olunan tavr-ı beyan edildi mi yazılan şiir mutlaka güzel, mutlaka pek güzel addolunuyor. İşte bu böyle kabul olunmuş, tekerrür etmiş bir meslek. Art Poetigue (Şiir Sanatı) unvanlı eser-i mefhurunda “Boileau” ne diyor:” Asarınızı tenkitten çekinmez udeba (edebiyatçılar) bu-lunuz, bunlar yazdığınız şeylerin samimi dostları, hata-larınızın gavur düşmanları olsunlar. Ali Ekrem Bolayır’ın “Şiirimiz” başlıklı yazısından alınan bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy-lenemez?

A) Metinde Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir.B) Şairliğe heveslenenlerle onları yanlış yönlendirenle-

rin eleştirisi yapılmıştır.C) Metinde anlatılanlar devrin sanat anlayışıyla ilgilidir.D) Metinde tanık göstermeden yararlanılmıştır.E) Şiirde biçim kusursuzluğunun vazgeçilmez olduğu

vurgulanmıştır.

7. - Dönemin siyasi şartlarının etkisiyle toplumsal konular bırakılarak bireysel konular işlenmiştir. - Divan edebiyatı gelenekleri yıkılarak Fransız edebiya-tı örnek alınmıştır.Yukarıda özellikleri verilen dönem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tanzimat I. DönemB) Tanzimat II. DönemC) Servetifünun DönemiD) Fecriati DönemiE) Milli Edebiyat Dönemi

8. Tıkıştığımız arabada Veliaht Reşat Efendi’nin en büyük oğlu varmış. Reşat Efendi’ye, onun şehzade ve belki adamlarına rastlamak, onlarla selamlaşmak! Onlarla yan yana gelmenin ne demek olduğu konusunda uzun uzun bilgi veren ve o gün beni aşırı bir kuruntuyla ko-nuştuğu sanısına düşüren Saffet-i Ziya ancak benimle eve girdikten ve bir kahve içtikten sonra yatışabildi. Ben zaten İstanbul’u kuşatmış tehlike ağı içinde, Reşat Efendi tehlikesinin ne önemli bir düğüm olduğuna iliş-kin pek çok şey dinlemiştim. Saffeti Ziya’nın kattığı bil-gilerle bu tehlikenin önemini büsbütün anlamış oldum. Reşat Efendi’nin arabası geçerken, geçtiği yolda ona rastladınız da bir yan sokağa sapmadıysanız ya da bir dükkana girdiniz de orada bu adamın hizmetlilerinden birini buldunuz, hele onun hekimlerinden, onun ma-ğazalarından biriyle ilişkiye girdiniz mi artık haftalarca bunun sonuçlarını bekleyerek yaşamanız, uykunuzda sıçramanız gerekirdi.

Halit Ziya Uşaklıgil’in “Kırk Yıl” adlı eserinden alınan bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A) Metin anı türüne örnektir.B) Dönemin siyasi ve sosyal şartlarını yansıtmaktadır.C) Konuşma havası içinde yazılmıştır.D) Metindeki olaylar 3. kişi ağzından anlatılmıştır.E) Öğretici metin geleneğine göre yazılmıştır.

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

10Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir) ve Mensur Şiir

1. Şafak sökerken o yalnız, eski bir tekneciğin Düğümlü, ekli, çürük ipleriyle uğraşarak İlerliyordu; deniz aynı şiddetiyle şırak Şırak dövüp eziyor köhne teknenin şişkin Siyah kaburgasını... Ah açlık, ah ümit!Tevfik Fikret’in “Balıkçılar” adlı şiirinden alınan bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır.B) Her dize diğerinden bağımsız olarak oluşturulmuş-

tur.C) Divan edebiyatı geleneğine bağlı kalınmıştır.D) Göz için kafiye anlayışı görülür.E) Şiirde parça güzelliği ön plandadır.

2. Koşan elbet varır, düşen kalkar; Kara taştan su damla damla akar, Birikir sonra bir gümüş göl olur. Arayan hakkı en sonunda bulur.Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Dönemin zihniyetini yansıtır. B) Bireysel konu işlenmiştir.C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.D) Uyak kullanılmamıştır.E) Sanat yapma kaygısıyla yazılmıştır.

3. YAKARIŞ Ulu Tanrı! Gün batıyor; sevgili korkun gönlümde doğuyor. Kumral akşam bana sensizlikler içinde büyüklüğünü fısıldıyor... Bu alacakaranlıklar arasında bir kulun, dilmaç kullan-madan, öz bilgisiyle sana diller dökmek istiyor... Ödünç giyim almadan, kendi çaputlarıyla karşına çıkmak dili-yor...Bu şiirin yapısıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Mensur şiir tarzında yazılmıştır.B) Ölçü, uyak, redif gibi ahenk ögeler kullanılmıştır.C) Sözcüklerin yan yana getirilmesi ile ahenk sağlan-

mıştır.D) Düzyazı ile şiirsel bir söyleyiş benimsenmiştir.E) Nida ve kişileştirme sanatlarına yer verilmiştir.

4. YAĞMUR Küçük, muttarid, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür ihtizaz Olur dembedem nevhager, nağmesaz Kafeslerde, camlarda pür ihtizaz Küçük, muttarid, muhteriz darbeler Sokaklarda seylabeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerrata bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir;Bu şiirin dil ve anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Yabancı kökenli sözcük ve tamlamalara yer veril-miştir.

B) Yağmur damlacıklarının tekdüze sesini yansıtabil-mek için “t” seslerinden oluşan alliterasyona yer verilmiştir.

C) Beyitler cümlelerden oluşmakta ve anlamca birbiri-ne bağlı bulunmaktadır.

D) Anlatım lirik, konunun işlenişi melankoliktir.E) Dramatik şiir özelliği göstermektedir.

5. Bir ömr-i muhayyel... Hani gülbinler içinde Bir kuşcağızın ömr-i baharisi kadar hoş; Bir ömr-i muhayyel... hani göllerde yeşil, boş Göllerde, o safiyet-i vecd-aver içinde Bir damlacığın ömrü kadar zaîl ü mugfel Bir ömr-i muhayyel Tevfik FikretBu şiirin oluşmasına imkan sağlayan zihniyetle ilgi-li aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Şiirde dönemin siyasi ortamının baskısından kurtul-mak için gerçeğe değil, hayale yönelme vardır.

B) Şiirin toplumdan soyutlanmış, içe kapanık bir anlamı vardır.

C) Şiirin yabancı tamlamalarla yüklü bir dili vardır.D) Şiir biçim ve konu yönünden divan edebiyatının de-

vamıdır.E) Şiirde nazım, nesre yaklaştırılmıştır.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 10

Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir) ve Mensur Şiir

6. ve 7. sorular bu şiire göre cevaplanacaktır.

ELHAN-I ŞİTA Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş Eşini gâib eyleyen bir kuş gibi kar Gibi kar Geçen eyyâm-ı nevbahârı arar... Ey kulûbün sürûd-i şeydası Ey kebûterlerin neşîdeleri O bahârın bu işte ferdâsı Kapladı bir derin sükûta yeri Karlar Ki hamûşâne dem-be-dem ağlar Ey uçarken düşüp ölen kelebek Bir beyaz rîşe-i cenâh-ı melek Gibi kar Seni solgun hadikalarda arar ...

6. Bu şiirin teması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Şiirdeki birimler kar yağışı teması etrafında birleş-miştir.

B) Bahar mevsiminin kış mevsimine üstünlüğü anlatıl-mıştır.

C) Kış mevsiminin zorluğu anlatılmıştır.D) Kış ayının kişide uyandırdığı mutluluk dile getirilmiş-

tir.E) Kış mevsiminin herkeste farklı duygular oluşturduğu

anlatılmıştır.

7. Bu şiir ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A) Psikolojik intiba, imajların içinde gizlidir, saadet ile hüzün duygusu birbirine karışmıştır.

B) Bahar mevsimine ait unsurlar saadeti, kış mevsimi-ne ait unsurlar da hüznü temsil etmiştir.

C) Şiirde tasvir edilen doğal çevre, bir resmi adırmak-tadır.

D) Kar, eşini kaybeden bir kuşa benzetilmiştir.E) Şiirde anlatılanlar, düzyazıyla anlatılamaz.

8. TEMÂŞÂ-YI LEYÂL Gel bu akşam da ser-be-ser güzelim Levhâ-i kâinâtı seyredelim Gölge, hep gölge, her taraf gölge Gölgelerde bütün zemîn mestûr Asman yalnızca nîm ma’zûr Görülen başlıyor görülmemeğe Bir dumandan kefenle cism-i cihân Kalıyor ka’r-ı leyl için de nihân Cenab Şehabettin Ah yaktık şu mübarek vatanın her yerini Saçtık eflâke kadar dûdunu âteşlerini Kapadı gözde olanlar çıkacak gözlerini Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini Namık KemalBu iki şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A) Metinlerdeki konu ve içerik farkının Tanzimat şiiri ile Servetifünun şiiri arasındaki farkları yansıttığı

B) Uyak ve rediflere yer verildiğiC) Her iki şiirde de Arapça veya Farsça sözcükler kul-

lanıldığıD) Her iki şiirde de dönemin sosyal ve siyasi olaylarına

değinildiğiE) Her iki şiirin de nazım biçiminin farklı olduğu

9. SARI GÜL Gözlerin elindeki güle merkuz idi parmakların aheste aheste yaprakları koparıp rüzgâra bahş ediyordu. Seni seyrettikçe kalbimde hüzünler hissediyordum. Şu anda hayalhanenin acı acı fikirlerle meşgul oldu-ğundan emin idim. Yapraklar bitinceye kadar hiç tavrını, vaziyyetini de-ğiştirmeyecek hazin hazin sükut ediyordun. Lakin sarı yaprak metanetini mahvetti; birdenbire bir tuğyân-ı sirişk hasıl oldu.Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Şiirde sanat eseri yaratma kaygısı yoktur, düşünce esas alınmıştır.

B) Şiirde nazmı birimi yoktur, anlatımın temel birimi cümledir.

C) Ölçü, kafiye, redif gibi unsurlara yer verilmemiştir.D) Şiirde iç ahenge, ses uyumuna, şiirselliğe ve söyle-

yişte güzellik yaratmaya dikkat edilmiştir.E) Sözcüklerin yan yana gelişindeki ses uyumu göz

önüne alınmıştır.

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

11Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Hikâye-Roman)

1. SEFİLE ...Izdırapsız,acısız,korkusuzhuzurdolubiruykudanbaşkabirşeyveremeyeceğimidüşünerekbiryandanüzüntüyekapılmaklaberaberbirtaraftandatesadüfengözümünönündeaçtığışumüthiş,şuhertürlükötülük-lerledoluuçurumunkenarındaürkekveçekingenboy-nunubüküpduranşuzavallıçiçeğin,buanüçyaşındadüşkünçocuğunelindentutarakbakışlarınıbirkaçsaatiçinolsunomüthiş,ogözyaşıdolu,okorkudoluman-zaradankurtarmayıbaşarmayamuvaffakolduğumudüşündükçehiçbirşeyeyaramayan,hiçbirbelavefela-ketinacılarınıdindirilmesineyardımetmemiş,gösterişdoluhayatımınenhayırlıişiniyapıyorumsandımvebütünbirkış,balolarda,gösterilerde,tiyatrolardahar-cananparalarınküçükbirkısmıbugibihayırişlerineayrılsainsanlıknebüyükfacialardan,kötülüklerdenkurtulurdudüşüylebiraniçinoyalandım. (HalitZiyaUşaklıgil)Bu metnin temasıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemz?A)Romankahramanıkendidünyasındanfarklıolarak

sefaletinhükümsürdüğübaşkabirdünyanınvarlı-ğındanbahseder.

B)Hayatşartlarınıntoplumvekişiilişkisibazındakidengesizliğiüzerindedurulur.

C)Gelenekselaileyapısının,modernşeklebürünme-siylemeydanagelensorunlaranlatılır.

D)Aşağılanmışvealçaltılmışolanbirkızınkurgulan-mışhayatıanlatılır.

E)Batılılaşmayavekendiözdeğerlerindenkopmayabaşlayanbirtoplumelealınır.

2. AhmetCemilşimdikendisiniunutmuş,yalnızgöğsünüşişirendimağındadarabat-ıgayr-ımuntakaileduranbirfikr-isabitlemüteharriksanidaran-ıdehaşeklindekimseyebakmayarak,hattasöylediklerinevakıfolma-yarakdevamediyor,bütünetrafındabulunanlar,güyabugençnatuktannefes-imıknasiyetilebirnokta-yıfevkattabiyeyemüncenapolmuşbirhâlde,hareketet-meyerekgözleridolaraknefeslerinizaptetmekisteye-rekbirvaizinkarşısındamebhut-ıteesürduranlargibidinliyorlardı.Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-mez?

A)Servetifünunsanatanlayışınıyansıtmaktadır.B)Anlatmayabağlıedebimetinörneğidir.C)Döneminsosyalgerçeğiniyansıtmaktadır.D)Sanatiçinsanatanlayışıylayazılmıştır.E)Ruhsalçözümlemelereyerverilmiştir.

3. ...kalbiolanadamlarçıkarıyor,yaşatıyor,insanoğlunundurumunu,insankalbininenseçkinduyguları,insanlı-ğınenönemlihâllerihikâyelerdeincelemeterazisindengeçiriliyor.Hikâyeleröylebirinsanhayatınınaynasıolarakgörü-lüyorkipsikolojiilmininsorunlarındanenönemlilerinearaştırmakonusuoluyor.Ortayagerçekinsanlarbirerkalbiolanadamlarçıkıyor,yaşatıyor,insanoğlunundu-rumunuherhâliyleherşekildeanlatıyor. HaliZiyaUşaklıgilBu parçadan yazarın hikâyeleriyle ilgili aşağıdaki-lerden hangisine ulaşılabilir.A)Gerçekhayattakarşılaşılabilecekinsanları,onların

psikolojilerinianlatıyor.B)Konuşmacümleleridahadoğalveakıcıdır.C)Toplumunherkesimindeninsanıeserlerindeele

almıştır.D)Olaylardatesadüflerinönemliyerivardır.E)Sosyalolaylarhikayelerininçıkışnoktasıdır.

4. I.Şık,Şıpsevdi,Mürebbiyeadlıromanlarıylayanlış Batılılaşmanıneleştirisiniyapmıştır.

II.EdebiyataServetifünunyazarıolarakbaşlamış, dahasonramilliedebiyatıbenimsemiştir.Tekroma- nı“GönülHanım”dır.

III.Konuşmadiliyleveİstanbulağzıylakalemealdığı İstanbulhalkınınyaşamtarzınıanlattığısohbet,anı, fıkra,türündekieserleriyletanınmıştır.

IV.ServetifünunDönemi’nde“Kavgalarım”adlıeseriyle eleştiritüründekieseriyletanınmıştır.Numaralı cümlelerde aşağıdaki yazarlardan hangi-siyle ilgili bir bilgi verilmemiştir?

A)HüseyinRahmiGürpınarB)AhmetHikmetMüftüoğluC)AhmetRasimD)HalitZiyaUşaklıgilE)HüseyinCahitYalçın

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 11

Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Hikâye-Roman)5. ‘‘Birgünevvelmuayeneedentabipartıkbirkaçgün

sonrahastahanedentamameniade-isıhhatetmişolarakçıkabileceğiniteminederkenonundudaklarınakadarbirsualgelmiş,’’Lakingözlerim!Gözlerimitekrarbanavermeyecekmisin?’’demekistemişidi (Sadaka-ıGiranisimliöykünün1867 yılındakiilkbaskısından)

‘‘Birgünevvelmuayeneedendoktorartıkbirkaçgünsonrahastanedentamamiyleiyileşerekçıkabileceğiniteminederkenonundudaklarınabirsualgelmiş.“Lakingözlerim,gözlerimitekrarbanavermeyecekmisin?” demekistemişti. (Sadaka-ıGiranisimliöykünün1967 yılındakiilkbaskısından)Aynı hikâyeye ait iki metnin karşılaştırılmasıyla ilgi-li aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)‘‘Tamameniade-isıhhatetmişolarak’’sözgrubu‘‘tamamiyleiyileşerek’’biçimindesadeleştirilmiştir.

B)İlkmetindöneminsanatanlayışınınizlerinitaşımak-tadır.

C)‘‘İade-isıhhat’’tamlamasınınişlevi‘‘iyileşerek’’zarfı-nayüklenmiştir.

D)Cümleyapısıkorunmuş,uzuncümlekurmaanlayı-şındanvazgeçilmiştir.

E)İkincimetinsosyalfaydaönplanaçıkarılaraksade-leştirilmiştir.

6. KIRIKHAYATLARÜçüncükuşağaikisidemuhalifti.Onlarınüçüncüço-cuklarıevleriolacaktı.(...) Birevonunnazarındahayatdenilenşeyibirmüsafe-retmahiyetindençıkaracakonunlakendisiarasındamünasebetiteyitedecekbirperçinhükmündeydi.“Bubenimdir,bubenim,yalnızbenim!”diyecekbiravuçtoprağamalikolmakonunnazarındaöylehaz,öylezevkinepayanolmayanbirsaadettikibutahakkuket-meyecekolsahayatınınakıskalmışbirrüya,mevcudi-yetinisakatdoğmuşbirceninzavallılığınaindirecekti. HalitZiyaUşaklıgil

Yukarıdaki metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)Evcanlıbirvarlıkolarakalgılatılmaktadır.B)Sosyalsınıflar,evlerinegöredeğerlendirilmektedir.C)Eveilişkindüşüncelerinkahramanlarınaidiyetduy-

gusuylailgilidir.D)Evbatılılaşmanıngöstergesiolarakimgeleştirilmiş-

tir.E)ServetifununDönemievlerininözellikleriverilmiştir.

7. Bizeyükletilenkusurlardanbaşlıcasıgarbçeşnisindeolmasıydı.(...)‘‘Milli’’sözününyanlışanlayışvetatbikiozamandansonrabaşlamıştı.Yetişirdikibiröyküya-zankimsekişilerinibirkerecikolsunTürkolmayanbiryerdenalmışolsun,buaffolunamazgünahıoişleyinceartıkokalemiyalnızcakendimemleketininâdetlerineveinsanörneklerineversebileonunhatırasınısile-mezdi.Servetifünun Dönemi yazarına ait bu parçada yaza-rın zihniyetiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?A)Yabancıkişilereveunsurlaraeserlerindeyerver-

miştir.B)EserlerdeBatı’nınanlatılmasınıbirkusurolarakgör-

memiştir.C)Yabancıunsurlarınedebiyatagirmesindebirsakın-

cagörmemiştir.D)Millîbirsanatanlayışıgelişmemiştir.E)Döneminsanatçılarınınzihniyetinieleştirengörüşleri

deolmuştur.

8. ----tarafındanyazılanBatıromantekniğineuygunilkmodernTürkromanıdır.YapıttaRomankahramanıAhmetCemil’inkişiliğindeBabıali’debasınhayatındayokolupgidensanatçılarınanlatıldığıbirromandır.Buromanısanatçı----adıylayayımlamıştır.Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerde han-gisi getirilebilir?

A)HaliZiyaUşaklıgil-MaiveSiyahB)MehmetRauf-EylülC)HüseyinRahmiGürpınar-MürebbiyeD)HaliZiyaUşaklıgil-KırıkHayatlarE)HüseyinRahmiGürpınar-Şık

9. Sanatçı Eser TürI.MehmetRauf---RomanII.HüseyinCahitYalçınHayat-ıMuhayyel----III.---- GönülHanım RomanYukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki-lerden hangisi getirilmelidir?A)KırıkHayatlar-Öykü-HüseyinRahmiGürpınarB)Eylül-Roman-HalitZiyaUşaklıgilC)GençKızKalbi-Öykü-AhmetHikmetMüftüoğluD)KaranfilveYasemin-Öykü-HüseyinRahmi

GürpınarE)Ferdâ-yiGaram-Roman-AhmetHikmet

Müftüoğlu

Î

T

KA

ZANIM KAVRAMA TEST11.

SINIF

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST

12Servetifünun Edebiyatı’nın Genel Özellikleri

1. Tanzimat ve Servetifünun romanının karşılaştırıl-masıyla ilgili aşağıda yapıların hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

A) Tanzimat Dönemi’nde toplumsal konular, Serveti- fünun Dönemi’nde bireysel konular ele alınmıştır.

B) Tanzimat Dönemi’nde klasisizm ve romantizm, Servetifünun Dönemi’nde parnasizm ve realizm et-kileri görülür.

C) Tanzimat Dönemi romanları Servetifünun Dönemi romanlarına göre teknik yönden daha sağlamdır.

D) Tanzimat Dönemi’nde gazete tür olarak ön plana çıkmış, gazetenin işlevi Servetifünun Dönemi’nde azalmıştır.

E) Tanzimat Dönemi’nde eski nazım şekilleri, Servetifü- nun’da ise yeni nazım şekilleri kullanılmıştır.

2. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimatçıların Serveti- fünun sanatçılarından farklı yönlerinden biri değil-dir?

A) Romandaki olayların çoğunlukla İstanbul çevresin-den seçilmiş olması.

B) Gazeteyi, düşünceleri topluma yaymanın bir aracı olarak görülmesi.

C) Romandaki kişilerin tek yönlü ele alınmasıD) Sade bir dil kullanmanın amaçlanmasıE) Toplum sorunlarına değinmeleri.

3. Servetifünun Dönemi edebiyatı, Fransız edebiyatını örnek almıştır. Şiirde - - - - ve - - - - akımlarının etki-sindedir. Cenap Şehabettin sanat için sanat anlayışını benimsemiş, - - - - ölçüsünü başarıyla kullanmıştır. Fransız şiirinden - - - - biçimini almıştır.Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Parnasizm - sembolizm - aruz - soneB) Romantizm - klasisizm - sanat - hece - soneC) Parnasizm - romantizm - hece - soneD) Romantizm - realizm - aruz - soneE) Parnasizm - sembolizm - aruz - terci-i bent

4. Ülkede siyasi şartların ağır olduğu bir dönemde, Batılı tarzda bir eğitim alan Edebiyatıcedide sanatçıları ...Bu parça aşağıdakilerin hangisiyle sürdürülemez?

A) toplumsal kaygı yerine estetik zevki hedeflediler.B) şiirlerinde anlaşılması zor, ağır bir dil kullandılar.C) bireysel konulara yöneldiler.D) toplumun belli bir kesimine seslendiler.E) yönetimin yarattığı siyasi sıkıntıları anlattılar.

5. Servetifünun romanı, Tanzimat romanına göre daha dar bir çevreyi anlattığı hâlde daha başarılıdır.Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bireysel konuların ele alınmasıB) Sosyal ve siyasi konulara değinmesiC) Sade br dil ve anlatımın benimsenmesiD) Batı tekniğine uygun olarak yazılmasıE) Tasvirlerin gerçeğe yakın olması

6. Servetifünun devrinin yazarları, Tanzimat devri gibi sık olmasa da hikâyelerinde kölelerden ve bunların hayat maceralarından bahsederler. Ama bu bahsedişlerinin bir kısmı geçmişi hatırlama, anma bağlamındadır. Kadın artık bir fert olarak varlığını kabul ettirmiştir. Bu dönemde eserlerin temalarında önemli gelişmeler gö-rülmeye başlamıştır. Hikayelerde kadın erkek ilişkileri büyük ölçüde farklılaşmış, aşk konusu daha belirgin ele alınmıştır. Kadınlar Batılı hemcinslerinin nitelikle-rine sahip olmaya başlamışlardır. Ayrıca bu dönemde giyinme, eğlenme alışkanlıkları da değişime uğramıştır. Böyle bir değişim doğal olarak esaret temasının işleni-lebilirliğini azaltmıştır.Bu parçadan hareketle Servetifünun Dönemi’ni etkileyen sosyal ve kültürel ortamla ilgili aşağıdaki-lerden hangisi söylenemez?

A) Kadınların sosyal statüsü güçlenmiştir.B) Toplumun Batı’ya açılmasıyla birlikte yaşam tarzı

değişmiştir.C) Kadın erkek ilişkilerinde değişiklikler olmuştur.D) Tema dönemlere göre değişiklik göstermektedir.E) Esirlik teması toplumsal sorun olarak irdelenmiştir.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Puan : ..............

KAZA

NIM KAVRAMA TEST

Adı :.............................................

Soyadı :.............................................

Sınıf :.............................................

NO : .............................................

ÖLÇ

ME

, DE

ĞE

RLE

ND

İRM

E V

E S

INAV

HİZ

ME

TLE

Rİ G

EN

EL

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

TEST 12

Servetifünun Edebiyatı’nın Genel Özellikleri7. O gece Beyoğlu’ndaki Pera Palas Oteli’nde büyük bir

balo vardı. Kış aylarının en erken ve en görkemli balo-larından biri olduğu için Beyoğlunun aristokrat aileleri bu fırsatı kaçırmamışlardı. Saat ondan sonra o büyük binanın muhteşem kapısı önünde insanlar toplanmaya başlamışlardı ve araçlarda hızla inerek vals salonlarına doğru gidiyorlardı.Bu parçadan hareketle Servetifünun romanlarını etkileyen sosyal ortamla ilgili aşağıdakilerin hangi-sine ulaşılamaz?

A) Beyoğlu bir eğlence mekânıdır.B) Batılı tarzda yaşam benimsenmiştir.C) Sosyal statüsü yüksek insanlar eserlere konu olarak

alınmıştır.D) Toplumdan kopuk bir kısım vardır.E) Toplumdaki eşitsizlik eserlere de yansımıştır.

8. Tanzimat dönemi ile II. Abdulhamit’in saltanat seneleri arasında şöyle bir zıtlık vardır: Tanzimat döneminde bazı aydınlar sorunları ortaya koymuş, çareler aramış, ümit verici girişimlerde bulunmuşlardır. Halkın inandığı kahramanlar ve idealler ortaya çıkmıştır. II. Abdulhamit devresinde önemli kişiler siyasi gerekçelerle sürgün edilmiştir. Kısa bir süre açılan Meclis-i Mebusan ka-patılmıştır. Elçileri Avrupa’yı dört dolaşan paşaları sü-rekli bir araya gelerek memleketin sorunlarını tartışan Babıali sönük, miskin bir ocak haline gelmiştir. Toplum; gelişim, hareket ve ümit etme kabiliyetini yitirmiştir. Kısacası dönemin şartları Servetifünuncuların halktan uzaklaşmalarında, kendi içlerine dönmelerine ve ka-ramsar bir üslup takınmalarına neden olmuştur.Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme-miştir?

A) Servetifünun dönemi siyasi ortamınaB) Servetifünun sanatçılarının halktan uzaklaştıklarınaC) Avrupa’nın Osmanlı Devleti’ne bakış açısınaD) Tanzimat ve Servetifünun döneminin karşılaştırılma-

sınaE) Dönemin siyasi ortamlarının edebiyat üzerindeki

etkilerine

9. Kapı açılır açılmaz gözlerinin önünde uzanan bu geniş mermer avlu, çevreyi yer yer tutan sütunlar üzerine konulmuş büyük teflon saksıları; iki dikey mermer üze-rine kıvrılarak, dönerek çıkan bu hoş mahun merdiven, avlunun karşısını sınırlayan cam kapıların yeşil bir tablo gibi gösterdiği bahçe, bütün bu şanlı görünüş ve zenginlik görünümü Saniha’ya şimdiye dek tasarlaya-madığı bir şey göreceğini anlatıyordu.Bu parçada aşağıdaki sanat akımlarından hangisi-nin etkileri görülmektedir?

A) Romantizm B) RealizmC) Klasisizm D) NaturalizmE) Parnasizm

10. Servetifünuncular, şiirde farklı bir yol izlemişlerdir. Onlar resim yapar gibi şiir yazmak istemişlerdir. Bu şiiri resim gibi algılamak demektir. Şiirle resim onlarda iç içedir. çok sıfat kullanmalarının yeni sıfatlar icat etme-lerinin sebebi budur.Bu parçadan Servetifünuncuların şiirde etkilerndik-leri edebi akımın özellikleriyle ilgili aşağıdakilerin hangisi yanlıştır?

A) Şiiri sert biçim olarak görülmüş, biçim güzelliği her şeyin üstünde tutulmuştur.

B) Dizelerin dış yapısı, sözcüklerin sıralanışı, seslerin uyumu, ritim ön plana çıkarılmıştır.

C) Ayrıntılı ve canlı betimlemeler kullanılır.D) Şiirde anlam kapalılığı ön plandadır, şiirden herkes

kendine göre bir anlam çıkarmalıdır.E) Bütün güzelliği yerine parça güzelliği benimsenmiştir.

11. Birden sustu. Kapı mı çalınmıştı? Evet Selma da öyle zannetmişti. Yeni evlerinin kapısını işte birinci defa olarak işitiyordu. Bu evin içinde mühim bir vaka ehem-miyetini aldı... Çocuklar mütehayyir, hatta biraz korkarak babaları-nın yüzüne bakıyorlardı. Kapı bir ikinci defa, bu sefer kuvvetlice, bu yerleşmemiş evin içinde fazla bir irtidad ile öterek çalındı. Bu, üçüncü çocuklarının hayatta ki âvazesi gibiydi.Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden han-gisi söylenemez?

A) Kapı unsuru romanda bir süs olarak ele alınmıştır.B) Kapı nesnesinin ailede yarattığı duygusal yoğunluk

dile getirilmiştir.C) Çok sıradan bir eylem önem kazanmıştır.D) Kapı bulunduğu mekanın anlamını değiştirmiştir.E) Heyecan ve merak unsuru katılmıştır.