1.2 De computer: betekenis en mogelijkheden van · PDF fileWat moet je na afloop van deze les kennen? ... Bij een nieuwe computer zit al een toetsenbord. Als je naderhand een toetsenbord

1.2 De computer: betekenis en mogelijkheden van randapparatuur

43

De zijkant van een laptop. De aansluitingmet het geopende (rechthoekige) klepje iseen USB-aansluiting.

1.2 De computer: betekenis enmogelijkheden van randapparatuur

Wat moet je na afloop van deze les kennen?Een randapparaat is een apparaat dat je aan de computerkunt koppelen. Na afloop van deze les ken je debelangrijkste eigenschappen van randapparaten. Je weetook hoe je die apparaten aan de computer kunt koppelen.We bespreken de volgende onderwerpen.:

- invoerapparaten- uitvoerapparaten- externe geheugens- aansluitmogelijkheden- communicatie (o.a. Internet)

1 Wat is in de praktijk van belang?Zelf problemen kunnen oplossenWe zijn ervan uitgegaan, dat je in een klein bedrijfmet een computer moet kunnen werken. Bij eenklein bedrijf kun je niet zomaar op anderenterugvallen. Als er problemen zijn, moet je die zelfoplossen. Eenvoudige klussen, zoals het koppelenvan standaardapparaten aan de computer, moet jezelf kunnen doen. En als het te ingewikkeld is, moetje weten wanneer je anderen moet inschakelen.

Wat betekent dat voor je kennis?Je moet in ieder geval de meest gebruikte aansluitmogelijkheden van de computer kennen.

Maar je moet ook weten hoe je apparaten,zoals bijvoorbeeld een printer of een muis,aan de computer kunt koppelen. Dus welkekabel in welke aansluiting past.

Bij randapparaten horen ook programma’s. Dieprogramma’s moeten op je computer komen testaan. Dat noemen we ‘installeren’.

Ieder randapparaat wordt via een programma vanuitde computer bestuurd. Zo’n programma noemt mendaarom ook wel stuurprogramma. De Engelse naamis driver (= bestuurder).


44

Over connectoren en poorten...Een apparaat sluit je aan decomputer aan via een kabel. Diekabel heeft een aansluiting. Dezeaansluiting noemen we ‘connector’(= verbin-der). De computer bevatverschil-lendeaansluitmogelijkheden. Ook dezeaansluitingen noemt men connec-toren. Meestal gebruikt men determ ‘poorten’.

Wat zijn de meest gebruikte randapparaten?Als je voor het beeldscherm van de computer zit,gebruik je vrijwel altijd de muis en het toetsenbord.Met de muis kun je een pijltje over het beeldschermverplaatsen. Dat pijltje noemen we de ‘muisaan-wijzer’. Een muis heeft ook knoppen.

Door het indrukken van een muisknop kun jeeen bepaalde actie starten.

Je moet in ieder geval weten hoe je het toetsenborden de muis aansluit.

Op het toetsenbord kun je teksten en commando’sintypen. Het grootste gedeelte van het toetsenbordbestaat uit de bekende lettertoetsen. Daarnaast zijner bijzondere toetsen. Met deze toetsen geef je decomputer bepaalde commando’s.


45

Alle fabrikanten hebben websites. Als jebijvoorbeeld wilt weten wat HP heeft,gebruik je www.hp.nlAndere adressen zijn:

www.canon.nl Canon www.ibm.nl IBM www.dell.nl Dell www.compaq.nl Compaq

Gewoon een tip...

Links: de CD wordt aan de zijkantvastgepakt (goed). Rechts: de CD wordtmet de duim op het oppervlakvastgehouden (fout!).

Wat zijn de apparaten om gegevens uit te voeren?Iedere PC beschikt over een monitor om informatiete laten zien. Tegenwoordig gaat het altijd om kleu-ren-monitoren. Nog niet zo lang geleden werdenmonochrome monitoren gebruikt. Deze kunnenslechts één kleur weergeven.

Je moet weten hoe je met een monitoromgaat. Het is belangrijk dat je weet hoe jehet beeld kunt bijstellen als het te veelvervormd is.

Op de meeste computers is ook een printer aange-sloten. Hiermee kun je afdrukken op papier maken.

Je moet weten hoe je met een printer omgaat.Hoe je de printer aan- en uitzet. Hoe je papierin de printer legt. Hoe je de printer kuntopenmaken als deze is ‘vastgelopen’.

Natuurlijk kunnen we in een leerboek niet de bedie-ning van ‘alle’ monitoren en printers uitleggen.

Hiervoor moet je naar de bijbehorendegebruiksaanwijzingen kijken.

Hoe worden gegevens opgeslagen?Er zijn verschillende mogelijkheden.Allereerst moet je weten dat gegevens vanuit hetinterne geheugen op de harde schijf wordenopgeslagen.

Daarnaast willen we gegevens van de hardeschijf naar diskette, CD of tape kopiëren.

We spreken dan van het maken van een back-up. Er zijn verschillende mogelijkheden voor het makenvan zo’n back-up. Voor de opslag van kleine be-standen gebruik je de diskette. Bij groterebestanden kun je gebruik maken van de ZIP-schijf.En bij nog grotere bestanden gebruik je beschrijf-bare CD’s. Bij zeer grote bestanden wordt eentape-streamer gebruikt. Dat is een soort cassette-recorder.


46

Je kunt ook internetten via de kabel. Hetis dus niet nodig om het telefoonnetwerkte gebruiken. Er zijn verschillendeaanbieders. Chello bijvoorbeeld. Viawww.chello.nl kom je meer te weten.

Indeling randapparaten

a: Invoerapparatentoetsenbord, muis, scanner, leespen

b: Uitvoerapparatenmonitor, printer (matrix,inkjet, laser),plotter

c: Externe geheugensMagnetisch: diskette, ZIP, harde schijf,bandenFotografisch (optisch):CD, CD-R, CD-rewritable,DVD

d: Communicatieapparatuurmodem, ISDN-kaartnetwerkkaart

Nog meer apparaten?Hebben we alle apparaten genoemd? Nee, vrijweliedere computer heeft ook een modem.

Een modem is een apparaat waarmee je decomputer aan bijvoorbeeld het telefoon-net-werk kunt koppelen.

Die koppeling is nodig voor Internet. Er zijn interneen externe modems. Een extern modem is eenapparaat in een afzonderlijke kast. Tegenwoordigzijn modems meestal ingebouwd. Een ingebouwdmodem heet een intern modem. Maar ook eenintern modem moet je via een kabel aan het tele-foonnet koppelen.

Een extern modem

2 De invoerapparatenEen aantal apparaten zijn voor het invoeren vangegevens. We behandelen de volgende:

- toetsenbord- muis- scanner

En ook de minder gebruikte invoerapparaten:barcodelezer, leespen en touch screen.


47

Bij een ergonomisch vormgegeventoetsenbord is rekening gehouden met denatuurlijke stand van de handen. Het isdaardoor tamelijk afwijkend van vorm.

Rechter gedeelte van het toetsenbord.

De betekenis van de meeste toetsengaat pas leven als we Windows entekstverwerking zullen behandelen. Debetekenis van veel toetsen hangt af vande toepassing die je uitvoert.

2.1 ToetsenbordIedere computer heeft een toetsenbord.Toetsenborden zijn ook los te koop. Waarop moet jeletten als je een toetsenbord koopt?

Als je veel typt, kan het gebruik van een ‘ergonomisch vormgegeven’ toetsenbordplezierig zijn.

Dat betekent dat er rekening is gehouden met eennatuurlijke stand van de handen bij het typen.

Bijzondere toetsenOm veel getallen in te toetsen heeft ieder toetsen-bord een afzonderlijk gedeelte met de cijfers 0 t/m9. Dit gedeelte noemen we ‘het numeriek toetsen-bord’. Daarnaast is er nog een aantal bijzonderetoetsen:

NumLockDeze toets zit in de linker bovenhoek van hetnumeriek toetsenbord. Als je deze toetsindrukt, kun je de cijfertoetsen gebruiken omcijfers in te typen. Als je deze toets nogmaalsindrukt, hebben de toetsen een anderebetekenis.

PijltjestoetsenDeze pijltjes zie je op de toetsen 4, 8, 6 en 2.Maar ook links van het numeriek toetsenbordzie je pijltjestoetsen. Met behulp van dezetoetsen kun je de cursor verplaatsen.

Kijk eens of je de volgende toetsen op hettoetsenbord kunt vinden:Home: verplaatst de cursor naar het begin.End: verplaatst de cursor naar het eind.PageUp: ga naar vorige scherm.PageDown: ga naar volgende scherm.Insert (Ins) : zet tekst tussen de reeds aanwezigetekst.Delete (Del): wist het teken rechts van de cursor.Backspace (BkSp): wist het teken links van decursor.


48

Linker gedeelte van het toetsenbord.

Via www.toetsenbord.comkom je bij een firma dieallerlei computermeubelsmaakt. Zo kun je eenouderwets meubel krijgenvoor je nieuwe computer!

FunctietoetsenEr zijn nog meer bijzondere toetsen. Zo zie jeop de bovenste rij de toetsen F1 t/m F12. Dieheten functietoetsen. De functie hangt af vanhet programma waarmee je werkt. Ze kunnendus een verschillende betekenis hebben.

Linker gedeelte van het toetsenbordOp de foto zie je het linker gedeelte van hettoetsenbord.

Kijk eens of je nu de volgende toetsen op hettoetsenbord kunt vinden:Esc: als je op deze toets drukt, stopt de handelingwaarmee je bezig bent.Caps Lock: druk je op deze toets, dan worden alleletters als hoofdletters ingetoetst.Shift: druk je op deze toets en een letter, dan krijgje de hoofdletter. Druk je op deze toets en eencijfer, dan krijg je het teken dat er boven staat.Tab: als je op deze toets drukt, ga je een vasteafstand naar rechts. Samen met de Shift-toets gaje naar links.Ctrl en Alt: Control- en Alt-toets. Deze gebruikt jein combinatie met andere toetsen. Dit soort‘toetscombinaties’ wordt ook wel sneltoetsengenoemd.

De betekenis van de bijzondere toetsen gaat pasleven als je met de computer gaat werken!


49

PS-2

Achterkant van een PC (foto)Je ziet een aan/uit-schakelaar (0 - ). Daaronder zit de 220V-aansluting. Daaronder zien we 2 rondeconnectoren. Dat zijn PS/2-aansluitingen. Bij deze computer wordt de eerste PS/2-aansluiting voor hettoetsenbord gebruikt. De tweede is voor de muis. Daaronder zie je twee USB-connectoren. Dezeconnectoren hebben de vorm van een kleine rechthoek. We komen er nog op terug.

Voorbeeld van een muis met een fraaie vormgeving. Het bovenste gedeelte bestaat uit 2 drukknoppen.Daartussen zit een wieltje (mousewheel).

AansluitingHet toetsenbord is via een snoer aan decomputer verbonden. Er zijn tweeaansluitmogelijkheden: - de PS/2-aansluitmogelijkheid - de USB-aansluitmogelijkheid

De meeste computers maken gebruik vande PS/2-aansluitmogelijkheid. Het gebruikvan USB komt steeds meer voor. Wekomen er nog op terug.

Wanneer is de aansluitmogelijkheid vanbelang?Bij een nieuwe computer zit al eentoetsenbord. Als je naderhand eentoetsenbord koopt, moet je rekeninghouden met de aansluitmogelijkheden vanje computer. Als je computer geen USB-aansluiting heeft en je koopt eentoetsenbord met USB-aansluiting..... jadan heb je een probleem.

2.2 MuisVerschillende muizenJe werkt bijna altijd met de muis. Met behulp van demuis verplaats je een pijltje over het beeldscherm.Je kunt bepaalde opdrachten geven door op eenvan de knoppen te klikken. Er zijn verschillende soorten muizen. Bij de MAC-computer heeft de muis maar één knop. Bij de PCheeft de muis in ieder geval een linker- en eenrechterknop.


50

Via games.pc-computers.nl verteltWehkamp je meer over randapparaten.Zie ook: www.wehkamp.nl

Voorbeeld van een trackball. De vingersbewegen een bal. Het pijltje wordt nu overhet scherm bewogen door de bal rond tedraaien. Dat gebeurt nu niet meer vanuitde pols, zoals bij de gewone muis, maarmet de duim.

Waar moet je op letten als je een muis koopt?Allereerst is het belangrijk, dat de muis plezierig inje hand ligt. En je moet gemakkelijk op de knoppenkunnen drukken. Dan zijn er handige extra mogelijkheden zoals eenmouse-wheel. Dat is een wieltje dat tussen de beideknoppen zit. Dit wieltje kun je bij tekstverwerkersgebruiken om snel van pagina naar pagina te sprin-gen.

Er zijn verschillende aansluitmogelijkheden. Wenoemen: seriële poort, PS/2 en USB. Er zijn zelfsmogelijkheden om met een draadloze muis en eendraadloos toetsenbord te werken!

Afwijkende vormen van de muisDoor het optreden van de zogenaamde muisarmheeft de muis bijzondere aandacht gekregen. Inplaats van ‘muisarm’ spreken we ook van ‘RSI’. De oorzaak van RSI zou volgens sommigen liggenin het krampachtig werken met de muis. In les 1.4gaan we erop in.

De bekendste andere soorten muizen zijn:- de optische (zeer aan te bevelen!)- de trackball- de pen

2.3 LeespenBij de leespen schrijven we met een soort balpen.De plaats van de punt van de balpen komt overeenmet de plaats van het pijltje op het scherm.

2.4 ScannerWe denken hierbij vooral aan de flatbed-scanners.Dat zijn scanners met een vlakke plaat. Je legt opdeze plaat een afbeelding en vervolgens wordt dieafbeelding gescand. Scannen wil zeggen aftasten.Zo kun je foto’s en teksten in je computer overne-men.

Om die plaatjes daarna te kunnen bewerken,maak je gebruik van speciale beeldbewer-kingsprogramma’s.


51

Voorbeeld van een touch screen in eenboekwinkel

Waar moet je bij de aanschaf van een scannerrekening mee houden? Allereerst moet je er op letten hoe nauwkeurigplaatjes kunnen worden gescand.

De nauwkeurigheid geeft men aan in ‘puntjesper inch’. Of zoals in folders staat: dots perinch afgekort tot dpi.

Zo spreek je van ‘een resolutie van zoveel dpi’. Delaagste resolutie is 300 dpi.

Een tweede punt waar je bij de aanschaf op moetletten, is de snelheid. Als je veel plaatjes moetscannen, zal een snelle scanner extra welkom zijn.Tenslotte moet je weer letten op de aansluitmoge-lijkheden. Bij moderne computers kies je voor eenUSB-aansluiting.

2.5 OverigeBarcode-lezerOp vrijwel alle artikelen in de supermarkt tref je eenstreepjescode aan. De Engelse benaming is bar-code. Met een speciale barcode-lezer kun je destreepjescode direct lezen. Bij de supermarkt ge-beurt dat aan de kassa. Zo hoeft de persoon achterde kassa niet meer het artikelnummer of de prijs inte toetsen. Met die streepjescode gebeurt dat auto-matisch.

LeespenMet een leespen kun je vormen inlezen. Als je eentekening maakt, worden de lijnen automatisch aande computer doorgegeven.

Touch screenEen touch screen lijkt op een gewone monitor. Hetbijzondere is dat we het beeldscherm met de vingerkunnen aanraken. De plaats van aanraken wordtaan de computer doorgegeven. Dit soort scher-menzie je bijvoorbeeld in informatiezuilen bij super-markten en warenhuizen. Met behulp van zo’nscherm kun je op gemakkelijke wijze informa-tieopvragen. Je vinger krijgt dan de functie van demuis.Nu ga je weer enkele vragen beantwoorden. Deantwoorden op die vragen moet je in je schrift


52

Opgave1.2-1

Opgave1.2-2

Opgave1.2-3

Opgave1.2-4

Opgave1.2-5

Opgave1.2-6

noteren. Noteer ook het nummer van de opgave inje schrift.

Vul de ontbrekende woorden in:Om gegevens in te voeren gebruiken we:________________________________Om gegevens uit te voeren gebruiken we:________________________________De belangrijkste externe geheugens zijn:________________________________

Om een computer aan het telefoon-netwerk tekoppelen, gebruiken we een _____.

Geef aan wat de volgende toetsen doen:NumLock: ___________________________________________________________Home: ______________________________________________________________Caps Lock: __________________________________________________________Esc: ________________________________________________________________Tab: ________________________________________________________________

De bekendste soorten muizen zijn:1:________________________________2:________________________________3:________________________________

Waarom kun je met een barcode-lezer geengewone tekst inlezen?__________________________________________________________________

Onder dpi verstaan we:_________________________________


53

LCD-monitor

3 De uitvoerapparatenEen uitvoerapparaat is een apparaat om gegevenszichtbaar te maken. Er zijn drie belangrijke soorten:

- beeldscherm (monitor)- printer- plotter

In een kantoor tref je meestal beeldscherm enprinter aan.

3.1 Beeldscherm (de monitor)Iedere computer heeft een beeldscherm. Hetbeeldscherm kun je vergelijken met een TV. Descherpte is veel hoger dan die van een TV!

Er zijn verschillende beeldgroottes. Deafmeting van het scherm is in inchesopgegeven.

Bekende formaten zijn: 14, 15, 17 en 21 inch. Hetgaat steeds om de afstand schuin over hetbeeldscherm. In het algemeen geldt: hoe groter hoeduurder. Op het kantoor zie je meestal 17 inchschermen.

Waarop moet je letten als je een monitor koopt?Niet alleen de grootte van het scherm is belangrijk.Ook de grootte waarmee één puntje wordtweergegeven telt mee. Die grootte wordt dotpitchgenoemd. Het woord dot komt van punt en pitchkomt van plaats of plekje. Hoe kleiner het puntje,hoe scherper het beeld.

CRT of LCD?De monitoren die op een TV lijken, heten CRT-monitoren. De term CTR betekent ‘Cathode RayTube”. Daarnaast zijn er platte beeldschermen. Wespreken ook wel van LCD-schermen. De term LCDbetekent Liquid Cristal Display. De vertaling is:Vloeibaar Kristal Scherm. Het voordeel van dezeplatte schermen is, dat ze minder plaats innemen.Het nadeel is, dat het beeld snel onduidelijker wordtals je er niet recht voor zit.


54

Een inkjetprinter

Ink-cartridge van eeninkjetpinter

De prijs is voorlopig nog veel hoger dan die van deCRT-schermen.

3.2 PrinterMet een printer druk je gegevens af op papier.Papier heeft nu eenmaal het voordeel dat je hetmee kunt nemen.

Zo kun je achteraf nog eens rustig degegevens doornemen.

Er zijn verschillende soorten printers. We noemen: - matrixprinters- inkjetprinters- laserprinters

MatrixprintersBij de matrixprinter wordt ieder teken als eenverzameling puntjes afgedrukt. In folders zie je deuitdrukking NLQ. Dit betekent Near Letter Quality.Met NLQ geven we aan dat een afdruk zo goed is,dat het lijkt of die ‘gedrukt’ is. Matrixprinters zijn vanbelang als je een doorslag wilt hebben. Denk maareens aan een winkelkassa.

InkjetprintersBij een inkjetprinter wordt ieder teken door middelvan zeer kleine inktdruppeltjes ‘afgedrukt’.Inkjetprinters zijn goedkoop en de kwaliteit isverrassend goed. De moderne inkjetprinter is eenkleurenprinter. Belangrijke kenmerken zijn: - resolutie (de scherpte) - snelheid (aantal pagina’s per minuut)

Om de zoveel tijd moet je een inktvulling kopen.Zo’n vulling heet een inkcartridge.

LaserprinterBij de laserprinter worden zeer fijne deeltjes op hetpapier gebrand. De kwaliteit is zeer goed. Je kunthet resultaat met dat van drukwerk vergelijken.Laserprinters zijn duurder in aanschaf. Om dezoveel tijd moet je een vulling kopen. Zo’n vullingheet ‘toner-cartridge’.


55

aansluiting = connector = poortMisschien merkte je het al. Somsgebruiken we het woord aansluiting.Maar ook de woorden connector enpoort kom je tegen. Bedenk dat hetsteeds om hetzelfde gaat.

Het schuifje bij een diskette (links boven). Als je het schuifje zodanig verschuift, dat jedoor het vierkante gaatje kunt kijken, is dediskette tegen overschrijven beveiligd. Danspreken we van een diskette dieschrijfbeveiligd is.

TIP

Je kunt een harde schijf ook opdelenzodat het net is alsof er twee hardeschijven zijn (partitioneren).Voortdurend wordt er nieuweinformatie op de harde schijfgeplaatst en oude informatie wordtweer gewist. Dat betekent dat je vantijd tot tijd de harde schijfzogenaamd moet defragmenteren;d.w.z. alle gegevens op de hardeschijf moet ordenen.

AansluitingenModerne printers sluit je via een USB-poort aan. Bijvrijwel alle printers bestaat ook de mogelijkheid omde parallelle poort van de computer te gebruiken.Daarom wordt de parallelle poort ook wel ‘printer-poort’ genoemd.

3.3 PlotterOver de plotter kunnen we kort zijn. Het is een doorde computer aangestuurde tekentafel. Plotters komje bijvoorbeeld tegen op ontwerpbureaus.

4 De externe geheugensIn de vorige les heb je met externe geheugenskennisgemaakt. Nu geven we enkele details.We bespreken achtereenvolgens:

- diskette- harde schijf- ZIP-schijf- CD-ROM-schrijver- tapestreamer

4.1 DisketteOp vrijwel iedere computer tref je een diskette-station aan. Diskettes zijn enorm handig voor deopslag van programma’s en gegevens. Het nadeelvan de diskette is de beperkte geheugen-capaciteitvan 1,4 Mbyte.

4.2 Harde schijfIn les 1.1 hebben we uitvoerig over de harde schijfgesproken. De geheugencapaciteit is erg groot...vele Gbytes! Het is ook mogelijk om de computermet meer harde schijven uit te breiden. Dat is vooralvan belang als je met veel informatie te maken hebt.Bijvoorbeeld bij het werken met video-beelden.

Als er iets mis gaat met de harde schijf, spreektmen van ‘crashen’. Hierbij kan veel belangrijkeinformatie verloren gaan. In feite kan er zelfsonherstelbaar verlies optreden.


56

Het verschil tussen drive en schijf

Soms zie je ZIP-drive en soms ZIP-schijf. Wat is nu het verschil?Een schijf is steeds een losse schijf.De drive is het apparaat waarin weeen schijf plaatsen om er informatieop te zetten of vanaf te lezen. Zo kunje ook spreken van een diskette-schijf(je) en een diskette-drive. Inplaats van drive wordt ook het woord‘station’ gebruikt.

Een ZIP-schijf.

Een CD-ROM in de CD-ROM-houder.

Opgave1.2-7

Dat is de reden dat belangrijke gegevens altijddubbel opgeslagen moeten worden. Bijvoorbeeld opCD, ZIP of tape.

4.3 ZIP-schijfEen ZIP-schijf lijkt op een grote diskette. Deopslagcapaciteit is ook veel groter (100 - 250Mbyte). ZIP’s zijn goedkoop in aanschaf.

4.4 CD-ROM-schrijverOp duurdere PC’s zie je vaak een CD-ROM-schrijver. Hierbij kun je 2 soorten CD’s gebruiken:

- CD-writable: een lege CD kan eenmalig worden beschreven- CD-rewritable: een eenmaal beschreven CD kan weer worden gewist om er opnieuw informatie op te plaatsen.

CD’s hebben een grote opslagcapaciteit: 600 - 800Mbyte. Naast de CD komt de DVD (Digitale VideoDisc) steeds meer in. De capaciteit is vele malengroter dan die van de CD ( 4,7 tot 17 Gbyte). Opeen DVD kun je een hele speelfilm opslaan!CD’s zijn betrouwbaar en niet duur.

4.5 Tape-streamerOp een enkele CD kun je normaal gesproken nietde hele inhoud van een harde schijf kopiëren(maken van een back up van de harde schijf).Indien je dat wel wilt, is de tape-streamer eengeschikt extern geheugen.

Vul de ontbrekende woorden in:


57

Opgave1.2-8

Opgave1.2-9

Opgave1.2-10

Opgave1.2-11

Opgave1.2-12

Opgave1.2-13

Opgave1.2-14

Opgave1.2-15

Helaas kan mijn _____ printer geen kleuren plaatjesafdrukken.

De belangrijkste kenmerken van inkjetprinters zijn:1: ___________________________2: ___________________________

De inhoud van een harde schijf kun je wel/niet_____ op een diskette kopiëren.

Helaas heb ik op mijn bureau niet veel ruimte. Alsgeld geen rol speelt, koop ik graag een ____ -monitor.

Het woord partitioneren wil zeggen:__________

Een CD die je meer keren kunt beschrijven, noemenwe een __________.Deze CD zal wel ______ kosten dan een CD die jemaar één keer kunt beschrijven.

Hoeveel diskettes passen op een ZIP-schijf van 100Mbyte: _______

Kijk eens naar de afbeelding hiernaast. Is dezediskette schrijfbeveiligd? ________ (ja/nee).

Kijk eens naar de afbeelding hiernaast. Met welkeprinter is die tekst afgedrukt?___________________

5 CommunicatieBij bedrijven zijn computers vaak in een netwerkgezet. Dat betekent dat gegevens eenvoudig van de


58

1

2

34

Foto met verschillende aansluitingen:1: PS/22: USB3: Serieel4: Centronics-printer-aansluiting

ene naar andere computer verzonden kunnenworden.

Om computers binnen een kantoor in een netwerkop te nemen, bestaan speciale kaarten en aansluit-mogelijkmogelijkheden. Het gaat dan om een LAN.

Bij een LAN zie je meestal één kabel waaropalle computers zijn aangesloten.

InternetHet belangrijkste netwerk voor het kleine kantoor isongetwijfeld Internet. Er zijn verschillende moge-lijkheden om op Internet te worden aangesloten:

- via afzonderlijke snelle verbindingen met de telefoon (bijvoorbeeld via ISDN).

In dat geval moet men gebruik maken van een modem.

- via de kabel waarop ook de televisie is aangesloten.

Er is veel concurrentie tussen aanbieders vanverbindingsmogelijkheden. Het voordeel van dekabel is dat je een vast bedrag per maand betaalt.

6 Connectoren (aansluitmogelijkheden)Aansluitmogelijkheden worden ook wel connectorenof poorten genoemd. Je moet de belangrijksteaansluitmogelijkheden kennen. Op de foto zie je deachterkant van een computer. Hierop zie je eenaantal connectoren.


59

PS/2-connectorenDeze connectoren worden vooral gebruikt voor hettoetsenbord en de muis. Het gaat hierbij omzogenaamde ‘seriële poorten’. Schrik maar niet vandie term. Er wordt mee aangegeven dat deinformatie bit voor bit wordt doorgegeven. Als er eenaantal bits tegelijkertijd wordt doorgegeven, sprekenwe van een parallelle poort.

USB-connectoren USB betekent Universele Seriële Bus. Het gaat hierdus weer om een seriële verbinding. Vrijwel alle computers beschikken tegenwoordigover deze USB-aansluitingen. Moderne randappa-raten, zoals scanners, printers en digitale foto-camera’s, maken van deze connector gebruik. Erzijn hulpstukken waarmee je het aantal USB-poor-ten kunt uitbreiden.

Seriële poortenDe seriële poort werd vroeger vooral gebruikt voorhet aansluiten van de muis. In feite is dit eenalgemene verbindings-mogelijkheid met de compu-ter.

Parallelle poortDe brede connector (zie je hiernaast) is de parallellepoort. Vrijwel alle printers gebruiken deze poort.Maar ook andere apparaten kunnen deze parallellepoort gebruiken. De parallelle poort wordt ook wel‘Centronics of printerpoort’ genoemd.

Connectoren voor geluidDe meeste computers zijn uitgerust met eenzogenaamde geluidskaart. Die kaart is via driekleine ronde connectoren aan de ‘buitenwereld’verbonden. Deze connectoren duidt men aan met:

- line in: algemene ingang, bijvoorbeeld om geluid van een CD op te nemen.- out: uitgang voor afzonderlijke speakers. Deze zijn vaak voorzien van een eigen

220V-voeding.- micro: microfoon-ingang.


60

Aansluiting voor de monitor

Voorbeeld van een uitbreidingskaart

Binnenkant computer. Er zijn brede gleuven waarin men deuitbreidingskaarten kan schuiven.

Connectoren voor beeldWe noemen hier alleen de zogenaamde fire wire-aansluiting. Liefhebbers voor de montage van videoop de computer maken hiervan o.a. gebruik.

MonitorDe connector die je hier ziet, gebruik je om demonitor aan te sluiten.

OverigeEr bestaan nog meer soorten connectoren. Vooreen beginnende computergebruiker zijn die minderinteressant.

7 UitbreidingskaartenWat zijn uitbreidingskaarten?Als je de computer van binnen bekijkt, zie je eengrote platte plaat met elektronische onderdelen. Dieplaat wordt ‘print’ of ‘moederbord’ genoemd. Op dieprint zitten een aantal gleuven waar afzonderlijkekaarten in kunnen worden geschoven. Het gaat omde uitbreidingskaarten.

Sommige randapparaten zijn verkrijgbaar alsafzonderlijke apparaat, maar ook als afzon-derlijke kaart.

VoorbeeldenBekende voorbeelden van uitbreidingskaarten zijn:

- geluidskaarten: voor een betere weergave of voor het beter kunnen opnemen van ge-

luid- grafische kaarten: voor een fraaie weergave van het beeld. Deze kaarten zijn vooral van belang bij spelletjes. Voor normaal gebruik in het kantoor zijn grafische kaarten onbelangrijk.- netwerk-kaarten: voor het aansluiten van een computer aan een speciaal netwerk

8 Aanschaf van nieuwe randapparaten


61

Opgave1.2-16

Opgave1.2-17

Opgave1.2-18

Waar moet je bij de aanschaf van randapparatenrekening mee houden?Je moet letten op:

1: BesturingssysteemWerkt het randapparaat onder het besturings-systeem (Windows) van jouw computer? In depraktijk zijn vrijwel alle randapparaten voorWindows ontwikkeld. Er kunnen wel problemen optreden met de versievan Windows. Als je bijvoorbeeld met Windows95 werkt en je koopt een CD-schrijver voorWindows 98... ja dan weet je haast zeker dat hetmis gaat.

2: ConnectorenIs jouw computer voorzien van de connector dienodig is? En bovendien, is deze connector nogvrij d.w.z. wordt deze connector niet door eenander apparaat gebruikt?

Plug and playPlug and play is een bekend begrip. Het betekentdat als je een randapparaat aansluit via deopgegeven connector (= plug), daarna allesautomatisch goed gaat ( = play). Bij ouderecomputers gaat het nog weleens mis. Men spreektdan van ‘plug and pray’... (aansluiten en bidden...).

Vul de ontbrekende woorden in:Voor ‘aansluitmogelijkheden’ gebruiken we ook dewoorden:1: __________________________2: __________________________

Welke aansluiting zie je op het plaatje hiernaast?_____________________________

Op een connector staat het woord ‘line in’. Het gaatom:___________________________________


62

Opgave1.2-19

Opgave1.2-20

Een andere naam voor ‘printerpoort’ is:_________________________________

Op het plaatje hiernaast zie je de connector voorde:_________________________________

Om je antwoorden te controleren, is het nodig dat je docent hier een paraaf zet. Als je in eenschrift werkt, laat dan je schrift aftekenen. De docent maakt ook een aantekening in zijn administratie hoe ver je bent. Voortgangscontrolepunt

Datum:_____________________Paraaf docent:_______________

Advies/opmerkingen:________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Nog meer vragen en opdrachten. Je docent geeft aan watje moet doen.

1. Welke uitvoerapparaten ken je? Geef een korte beschrijving per apparaat. 2. Welke invoerapparaten ken je? Geef een korte beschrijving per apparaat.3. Welke externe geheugens ken je? Geef een korte beschrijving per apparaat.4. Wat is het verschil tussen een intern en een extern modem?5. Waarvoor wordt de PS/2-aansluiting doorgaans gebruikt?6. Wat is een ergonomisch vormgegeven toetsenbord?7. Waarom is de track ball ingevoerd?8. Waarom wordt het LCD-scherm nog niet zoveel gebruikt?9. Wat betekenen de letters NLQ?

10. Wanneer wordt de tape-streamer gebruikt? 11. Wat bedoelt men met de uitdrukking ‘plug and play’? 12. Ga eens naar een computerwinkel en bekijk de bekende randapparaten. Geef specificaties van de modernste apparaten.


63

Meerkeuzevragen

Welke uitspraak is juist?1. Iedere computer beschikt standaard over een: a. monitor en ZIP-drive b. printer en CD-ROM-schrijver c. monitor en scanner d. harde schijf en monitor

2. De letters DPI hebben betrekking op: a. default per inch b. disc per inch c. dots per inch d. dots per interface

3. Welke uitspraak is juist? a. om beeld uit te voeren gebruiken we een monitor b. om beeld uit te voeren gebruiken we een TV c. om beeld uit te voeren gebruiken we een netwerkkaart d. om beeld uit te voeren gebruiken we een modem

4. Een muis bij een PC: a. heeft altijd 2 knoppen b. heeft altijd een mousewheel c. heeft tenminste één knop d. heeft altijd 2 knoppen en een mousewheel

5. De kwaliteit van de printer wordt bepaald door: a. het aantal DPI en de snelheid b. de NLQ en de snelheid c. de NLQ en het aantal DPI d. de NLQ

6. De gegevensdragers zijn geplaatst in volgorde van capaciteit. Welk rijtje is juist? a. diskette, tape streamer, ZIP b. ZIP, CD-ROM, tape-streamer c. CD-ROM, ZIP, tape streamer d. diskette, CD-ROM, ZIP

7. Voor het werken met Internet moet je beschikken over: a. een modem b. een uitbreidingskaart c. een scanner d. een driver

Documents

1.2 De computer: betekenis en mogelijkheden van · PDF fileWat moet je na afloop van deze les kennen? ... Bij een nieuwe computer zit al een toetsenbord. Als je naderhand een toetsenbord