1|20 Wat gebeurt er in N157B? Door: Jeroen Röhner

1|20

Wat gebeurt er in N157B?

Door: Jeroen Röhner

2|20

Overzicht

1. Eigenschappen van N157B

2. Onderzoeksvraag

3. Waarnemingen en resultaten

4. Conclusie

3|20

1. Eigenschappen van N157B

• Supernova overblijfsel:– Röntgen- en radiostraling– 5000 jaar oud

• Compact, helder object

• OB-associatie

• Moleculaire wolk Composietbeeld van 30 Doradus in röntgen-, Hα- en mid-IRstraling (© Townsley et al. 2006)

4|20

2. Onderzoeksvraag

• Dominant opwarmingsmechanisme?• Schokexcitatie• Heldere sterren

• Nodig:• Structuur van N157B

Röntgenafbeelding van het schokfront van de overblijfselen van supernova Kepler (©NASA)

5|20

3. Waarnemingen en Resultaten

• Waarnemingen met Spitzer Space Telescope

• Infrarood afbeeldingen:– 3,6 μm– 4,5 μm– 5,8 μm– 8,0 μm

• Spectograaf: 5-37 μm

Spitzer Space Telescope (©NASA)

6|20


Positie van meetinstrument

Röntgenstraling contourlijnen

X

O3 sterren

7|20

Bron röntgenstraling

Compact object


8|20

Compact object

X

O3 sterren


9|20

• Helderheid compact object:– Bevat minimaal B1-O9 ster

• Meeste emissie van warm stof:– Overeenkomstig met 180 K tot 350 K

• Ster dichtbij stof:– Geïoniseerd gas (HII) verwacht


10|20


11|20

• SIII-ratio gerelateerd aan elektronendichtheid (Tielens 2005):– ~100-250 e-/cm3

• SIV/SIII en NeIII/NeII ratio’s geven hardheid straling:– Lage waarde vergeleken met LMC HII gebieden

• Minder hete ster:– O7.5-O9


12|20


13|20

• FeII en SiII lijnen indicatie voor schokexcitatie

• FeII lijnen zeer zwak

• SiII lijn wel sterk: fotodissociatie

• Compact object is fotogeïoniseerd gas door O7.5-O9 ster


14|20

• NeII/SIV ratio geeft hardheid stralingsveld

• PAK pieken waar deze ratio daalt

• Rand van ionisatiegebied 20 boogsec van bron


15|20

• FeII piekt rond 50 boogsec

• Grens supernova overblijfselen en stofwolk


16|20

• Warme stofwolk niet door schokexcitatie:– Verwarmt door sterren uit OB associatie

• Twee componenten:– 29 K– 230 K

• Vrijwel geen radiostraling in stofwolk:– Bevestigd contact supernova overblijfselen en

stofwolk


17|20

• Supernova schokexcitatie lijkt niet aanwezig, maar toch is er een moleculaire wolk dichtbij

• Radius supernova overblijfselen:

• Met huidige afmetingen (15 pc) en leeftijd (5000 jaar) zou

• Dus: supernova voorgangster blies holte


1 52 50

013 pcS

ER tn

30 0.12n e cm

18|20

• Voortplanting wind van ster:

• Voor dichtheid 100-250 e-/cm3:– Massa voorggangster beperkt tot 20-25 MZon

• Zwaardere ster zou ondertussen wel schokgolven vertonen


1 5 1 5 3 5027sR L n t

19|20

4. Conclusie

• N157B bevat een O7.5-O9 ster omhult door een laag geïoniseerd HII met daaromheen een stofwolk

• Schokexcitatie is niet waarneembaar, foto-ionisatie is de drijvende kracht

• De voorgangster van N157B was 20 tot 25 zonsmassa's zwaar

20|20

Gebaseerd op:

Spitzer observations of the N157B supernova remnant and its surroundings

• Elisabetta Micelotta, MSc.• Dr. Bernhard Brandl• Prof. dr. Frank Israel

• Astronomy & Astrophysics, volume 500 (2009); pagina’s 807-815

Documents

1|20 Wat gebeurt er in N157B? Door: Jeroen Röhner