1

Soá thöù 12töø 1-12-08 ñeán 1-1

2009

92

2 3

4 5

Giaùm ñoác ñieàu haønh (CEO) Edward Liddy cuûa haõng baûo hieåm khoång loà cuûa Myõ AIG ñaõ chaáp nhaän möùc löông 1 USD trong naêm nay vaø naêm sau. Ñoàng thôøi, oâng cuõng seõ khoâng nhaän ñöôïc moät ñoàng tieàn thöôûng naøo trong thôøi gian naøy.

Ñoäng thaùi noùi treân cuûa CEO AIG naèm trong loaït haïn cheá löông thöôûng töï nguyeän cuûa quan chöùc AIG nhö moät

nhöõng khoù khaên nghieâm troïng maø heä thoáng ngaân haøng ôû neàn kinh teá lôùn nhaát theá giôùi ñang phaûi ñoái ñaàu.

Soá 171 ngaân haøng naèm trong “danh saùch ñen” naøy cuûa FDIC chæ chieám khoaûng 2% trong toång soá 8.500 ngaân haøng maø taäp ñoaøn naøy ñöùng ra baûo hieåm. Tuy nhieân, con soá 171 naøy ñaõ taêng maïnh so vôùi 117 ngaân haøng trong “danh saùch ñen” ôû thôøi ñieåm cuoái quyù 2.

Ñaây cuõng laø soá ngaân haøng coù khaû naêng ñoå vôõ cao nhaát ôû Myõ tính töø cuoái naêm 1995 trôû laïi ñaây. Nhö thöôøng leä, FDIC khoâng tieát loä danh tính cuûa caùc ngaân haøng naøy.

Töø ñaàu naêm tôùi nay, ñaõ coù 22 ngaân haøng ôû Myõ bò ñoùng cöûa. Rieâng trong quyù 3, coù 9 ngaân haøng phaûi giaûi theå, khieán quyõ baûo hieåm tieàn göûi cuûa FDIC suït töø möùc 45,2 tyû USD xuoáng coøn coù 34,6 tyû USD. Trong quyù 4, toác ñoä vôõ nôï cuûa caùc ngaân haøng Myõ xem ra ñang taêng maïnh, vì môùi chæ töø cuoái thaùng 9 tôùi nay ñaõ coù tôùi 9 ngaân haøng bò caùc nhaø chöùc traùch cho ngöøng hoaït ñoäng.

Tôùi thôøi ñieåm naøy, Chính phuû Myõ ñaõ khoâng töø moät noã löïc naøo trong vieäc cöùu heä thoáng ngaân haøng cuûa nöôùc naøy, töø choã bôm tieàn, haï laõi suaát, tôùi mua vaøo coå phaàn vaø baûo laõnh nôï cho caùc ngaân haøng.

Trung Quoác seõ giaûm thueá ñeå thuùc ñaåy tieâu duøng

Theo Xinhua ngaøy 25/11, UÛy ban Phaùt trieån vaø Caûi caùch Quoác gia Trung Quoác (NDRC) ñang nghieân cöùu goùi kích thích kinh teá cuûa Chính phuû. Theo ñoù, coù theå nöôùc naøy seõ giaûm thu nhaäp töø thueá vaø taêng löông cho coâng nhaân nhaø nöôùc, giaûm leä phí moät soá dòch vuï coâng coäng, trong ñoù coù böu chính vieãn thoâng vaø phí ñoã xe.

NDRC cho hay goùi kích thích kinh teá naøy seõ ñöôïc coâng boá taïi hoäi nghò coâng taùc kinh teá cuûa chính phuû vaøo thaùng 12 tôùi.

Thoáng keâ chính thöùc cho thaáy taêng tröôûng saûn löôïng coâng nghieäp cuûa Trung Quoác ñaõ giaûm xuoáng coøn 8,2% trong thaùng 10/08 - möùc thaáp nhaát trong 7 naêm qua. Thu nhaäp taøi chính trong thaùng 10/08 cuõng giaûm 0,3% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi.

Maëc duø chính phuû cam keát caûi thieän phuùc lôïi xaõ hoäi qua vieäc cung caáp caùc dòch vuï y teá toát hôn vaø taïo cho ngöôøi daân coù thu nhaäp cao hôn, nhöng cho tôùi nay vaãn chöa ñöa ra caùc bieän phaùp cuï theå.

Goùi kích thích kinh teá seõ giuùp taêng möùc trôï caáp sinh hoaït cho ngöôøi ng-heøo vaø trôï caáp nhaø ôû ñeå giuùp nhieàu ngöôøi coù theå tieáp caän vôùi thò tröôøng nhaø ñaát hôn.

Tyû phuù giaøu nhaát Trung Quoác “bieán maát”

Tyû phuù giaøu nhaát Trung Quoác Huang

Guangyu, chuû tòch taäp ñoaøn baùn leû haøng ñieän töû haøng ñaàu cuûa nöôùc naøy laø Gome Electrical Appliances, vöøa “bieán maát” maø khoâng ñeå laïi moät daáu veát naøo. Hieän vieäc oâng Huang ñang ôû ñaâu vaø ñieàu gì ñaõ xaûy ra vôùi oâng hieän vaãn coøn laø moät daáu hoûi lôùn.

Moät trong nhöõng baøi baùo ñaàu tieân veà vuï baét giöõ vò tyû phuù 39 naøy xuaát hieän hoâm Chuû nhaät vöøa roài treân web-site cuûa moät taïp chí kinh teá ñaùng tin caäy laø Caijing, voán noåi tieáng vôùi caùc baøi ñieàu tra.

Tôø baùo naøy cho raèng, oâng Huang bò cô quan chöùc naêng baét giöõ töø hoâm 19/11 do coù dính líu tôùi moät vuï thao tuùng giaù coå phieáu cuûa coâng ty döôïc phaåm vaø thieát bò y teá Shangdong Jintai Group do em trai Huang Junqin cuûa oâng laøm chuû.

Ngaøy 24/11, sau khi nhöõng thoâng tin naøy ñöôïc phaùt ñi, coå phieáu cuûa haõng Gome ñaõ bò ngöøng giao dòch taïi Hoàng Koâng.

FED tung 800 tyû USD ñeå “phaù baêng” thò tröôøng tín duïng

Cuïc Döï tröõ Lieân bang Myõ (FED) vöøa tuyeân boá seõ chi 800 tyû USD ñeå giaûi quyeát tình traïng thaét chaët tín duïng ñang heát söùc caêng thaúng ôû nöôùc naøy.

Ñoäng thaùi naøy nhaèm muïc ñích “haï nhieät” laõi suaát ñoái vôùi caùc khoaûn vay ñòa oác vaø tieâu duøng, buø ñaép cho vieäc ruùt voán cuûa khu vöïc tö nhaân khoûi hoaït ñoäng ñaàu tö cho vay naøy. Nhö theá, ngöôøi mua nhaø, ngöôøi tieâu duøng vaø caùc doanh nghieäp nhoû môùi coù theå tieáp caän trôû laïi vôùi voán vay ngaân haøng - “nguoàn nhöïa soáng” cuûa kinh teá Myõ.

Caùch ñaâu chöa laâu, FED cuõng ñaõ noã löïc “phaù baêng” treân thò tröôøng tín duïng baèng caùch leân chöông trình mua laïi thöông phieáu (commercial paper) do caùc doanh nghieäp phaùt haønh. Tuy nhieân, noã löïc naøy cuõng chöa ñem laïi nhieàu keát quaû.

Kieám soáng thôøi cöôùp bieånVì caùc chuû taøu traùnh cöôùp bieån maø

ñaõ xuaát hieän caùc dòch vuï coù theå goïi noâm na laø... “aên theo” thôøi haûi taëc.

Theo baùo Nga Gazeta.ru, taïi caùc cô quan haûi quaân Nga, vaán ñeà baûo veä caùc taøu haøng treân cô sôû caùc hôïp ñoàng thöông maïi ñang ñöôïc thaûo luaän.

Moät nguoàn tin töø haïm ñoäi haûi quaân Nga cho bieát hieän ñaõ coù moät soá nöôùc keâu goïi Nga baûo veä giuùp caùc taøu haøng cuûa mình, trong ñoù coù nhöõng nöôùc ôû Trung Ñoâng.

Hôïp ñoàng baûo veäHieän nay ñaõ coù moät soá taøu ñöôïc

taøu chieán Neustrashimy cuûa Nga hoä toáng ñi qua vuøng “bieån ñen” ôû vònh Aden. Tuy nhieân, giaù caû nhöõng chuyeán hoä toáng cuõng nhö nhöõng quoác gia ñaët haøng naøy ñang laø bí maät vaø Nga töø

hoâm 24/11, Trieàu Tieân ñaõ thoâng baùo raèng, hoï seõ caám caùc hoaït ñoäng qua laïi taïi khu vöïc bieân giôùi ñöôøng boä, nôi voán dieãn ra caùc hoaït ñoäng giao löu hôïp taùc vaø kinh doanh giöõa hai mieàn.

Theo soá lieäu chính thöùc cuûa Boä Thoáng nhaát Haøn Quoác, trao ñoåi thöông maïi giöõa Haøn Quoác vaø Trieàu Tieân trong thaùng 10 chæ ñaït 160 trieäu USD, giaûm tôùi 23,2% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi.

Nguyeân nhaân chính daãn ñeán caêng thaúng quan heä hai mieàn Trieàu Tieân gaàn ñaây laø do sau moät thaäp kyû thöïc hieän chính saùch “AÙnh döông” cuûa cöïu Toång thoáng Roh Moo-hyun vôùi chuû tröông caûi thieän quan heä hai mieàn, Toång thoáng Haøn Quoác Lee Myung-bak nhaäm chöùc thaùng 2/2008 ñaõ ñöa ra caùc tuyeân boá cöùng raén ñoái vôùi Trieàu Tieân.

Caêng thaúng caøng leo thang sau vuï moät nöõ du khaùch Haøn Quoác bò baén cheát taïi khu du lòch nuùi Kumgang cuûa Trieàu Tieân hoài thaùng 7 vöøa qua, khieán Seoul ñình chæ caùc tuyeán du lòch tôùi ñòa ñieåm naøy.

UÛy ban Vì söï taùi thoáng nhaát hoøa bình cuûa Trieàu Tieân ngaøy 22/11 ñaõ caùo buoäc Toång thoáng Haøn Quoác Lee Myung-bak ñang theo ñuoåi “ñöôøng loái ñoái ñaàu heát söùc nguy hieåm”. Ñoàng thôøi nhaéc laïi phaùt bieåu môùi ñaây cuûa Toång thoáng Lee taïi Washington trong chuyeán thaêm

ñieàu kieän ñeå coù ñöôïc goùi giaûi cöùu khoång loà maø Chính phuû Myõ ñaõ daønh cho taäp ñoaøn naøy. Vôùi quyeát ñònh noùi treân, thu nhaäp cuûa CEO Liddy trong naêm 2008 - 2009 töø AIG seõ chæ laø thu nhaäp töø coå phaàn cuûa oâng taïi taäp ñoaøn. Theâm nhieàu ngaân haøng Myõ ñöùng

beân mieäng vöïcTaäp ñoaøn Baûo hieåm tieàn göûi Lieân

bang Myõ (FDIC) cho bieát, soá ngaân haøng “coù vaán ñeà” ôû nöôùc naøy tính tôùi quyù 4 vöøa qua ñaõ taêng gaàn 50% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi, leân möùc 171 ngaân haøng.

Ñaây laø moät daáu hieäu nöõa khaúng ñònh

choái cung caáp theâm chi tieát. Ngöôøi phaùt ngoân cuûa löïc löôïng haûi

quaân Nga, ñaïi taù Igor Dygalo, cho bieát haûi quaân Nga hoaït ñoäng ñuùng theo luaät leä cuûa Lieân hieäp quoác vaø trong moät soá tröôøng hôïp coù theå söû duïng vuõ löïc.

Tö nhaân vaøo cuoäcBieát haønh ñoäng phoái hôïp cuûa NATO,

EU hay cuûa caùc quoác gia seõ khoâng theå dieãn ra trong moät sôùm moät chieàu, caùc coâng ty baûo veä tö nhaân ñaõ nhanh choùng töï giôùi thieäu.

Giaù baûo veä ngaát trôøiTheo Lloyd s List, möùc giaù

bình quaân hieän nay laø 8.000 baûng Anh cho ba ngaøy, 15.000 baûng cho naêm ngaøy ñeå moät taøu ñi qua vònh Aden, ñöôïc hoä toáng bôûi ba baûo veä khoâng vuõ trang. Giaù thaønh seõ taêng gaáp ñoâi neáu khaùch haøng muoán ngöôøi hoä toáng phaûi coù vuõ khí.

Ngoaøi ra, caùc coâng ty coøn cho thueâ moät soá thieát bò chuyeân duïng nhö oáng nhoøm ban ñeâm giaù 150 baûng/ngaøy hoaëc heä thoáng theo doõi taøu qua veä tinh giaù 500 baûng/ngaøy.

Hôïp taùc kinh teá Haøn Quoác - Trieàu Tieân sa suùt

Hôïp taùc kinh teá lieân Trieàu ñang xaáu ñi, vôùi söï suït giaûm cuûa kim nga-ïch thöông maïi, do quan heä hai mieàn caêng thaúng.

Kim ngaïch thöông maïi song phöông thaùng 10 ñaõ giaûm 23,2% so cuøng kyø naêm ngoaùi vaø Trieàu Tieân tuyeân boá seõ ñình chæ hoaït ñoäng cuûa tuyeán ñöôøng saét lieân Trieàu, truïc xuaát coâng nhaân Haøn Quoác khoûi 83 nhaø maùy taïi Khu coâng nghieäp Kaesong...

Maáy ngaøy qua, Trieàu Tieân tieáp tuïc theå hieän thaùi ñoä cöùng raén vôùi Haøn Quoác. Ngöôøi phaùt ngoân Boä Thoáng nhaát Haøn Quoác Kim Ho-nyeon cho bieát,

caùc nöôùc chaâu Myõ vöøa qua, raèng: muïc tieâu chính trò cuoái cuøng cuûa chính phuû oâng laø thoáng nhaát hai mieàn trong moät cheá ñoä töï do daân chuû.

Phía Trieàu Tieân cho raèng, vôùi phaùt bieåu naøy, oâng Lee ñaõ “tuyeân chieán vôùi mieàn Baéc”, vaø caûnh baùo Bình Nhöôõng seõ coù haønh ñoäng cöùng raén ñaùp traû.

Chính phuû döï kieán saép ñeán thôøi ñieåm ñeå 2 beân ñoái thoaïi vaø Haøn Quoác seõ chôø ñôïi thôøi ñieåm naøy. Toång thoáng Lee Myung-bak khaúng ñònh, Chính phuû Haøn Quoác seõ vaãn duy trì caùc nguyeân taéc veà chính saùch ñoái vôùi Trieàu Tieân.Giaáy chöùng nhaän giaûm phaùt thaûi

khí “leân ñôøi”Myõ vaø Trung Quoác trong tuaàn qua

ñaõ ñoàng loaït ñöa ra cam keát vaø haønh ñoäng cuï theå trong vieäc thuùc ñaåy söï phaùt trieån thò tröôøng giaáy chöùng nhaän giaûm phaùt thaûi khí nhaø kính.

Vieäc naøy môû ra hy voïng cho nhöõng noã löïc quoác teá maïnh hôn trong vieäc ñoái phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu.

Toång thoáng ñaéc cöû cuûa Myõ, Barack Obama, ñaõ göûi moät baøi phaùt bieåu ñeán hoäi nghò caùc thoáng ñoác bang cuûa Myõ vaø ñaïi dieän nhieàu nöôùc treân theá giôùi veà vaán ñeà khí haäu ñöôïc khai maïc taïi Los Angeles, Myõ ngaøy 18/11/2008.

OÂng vieát: “Hieám coù thaùch thöùc naøo maø nöôùc Myõ vaø theá giôùi ñang phaûi ñoái maët laïi khaån caáp hôn vieäc ñoái phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu. Töø tröôùc ñeán nay, Washington thöôøng thaát baïi trong vieäc theå hieän vai troø laõnh ñaïo cuûa mình trong vaán ñeà naøy. Nhöng ñieàu ñoù seõ thay ñoåi moät khi toâi leân caàm quyeàn. Nhieäm kyø toång thoáng cuûa toâi seõ ñaùnh daáu moät chöông môùi trong vai troø laõnh

ñaïo cuûa nöôùc Myõ trong caùc vaán ñeà veà bieán ñoåi khí haäu. Vai troø naøy seõ khoâng chæ taêng cöôøng an ninh quoác gia cuûa nöôùc Myõ maø coøn taïo ra haøng trieäu vieäc laøm môùi”.

OÂng cuõng cho bieát seõ phaùt trieån heä thoáng veà haïn möùc phaùt thaûi khí nhaø kính vaø buoân baùn haïn möùc naøy treân toaøn nöôùc Myõ trong nhieäm kyø cuûa mình.

“Chuùng ta ñaët muïc tieâu laø seõ giaûm toång löôïng khí phaùt thaûi cuûa nöôùc Myõ vaøo naêm 2020 xuoáng möùc cuûa nhöõng naêm 1990 vaø giaûm theâm 80% nöõa vaøo naêm 2050”, oâng Obama vieát. OÂng neâu roõ Myõ seõ saün saøng tham gia laïi vaøo nhöõng ñaøm phaùn quoác teá veà vaán ñeà moâi tröôøng. “Baát kyø quoác gia naøo muoán tham gia vaøo noã löïc choáng bieán ñoåi khí haäu seõ tìm thaáy moät ñoàng minh ôû nöôùc Myõ”.

Moät ñoäng thaùi ñaùng möøng khaùc ñöôïc Trung Quoác thöïc hieän baèng vieäc chính thöùc khôûi ñoäng heä thoáng ñònh möùc vaø buoân baùn chöùng nhaän phaùt thaûi taïi 3 thaønh phoá lôùn laø Baéc Kinh, Thöôïng Haûi vaø Thieân Taân.

Thoûa öôùc naøy coù theå seõ ñöôïc thaûo luaän vaø kyù keát taïi Hoäi nghò thöôïng ñænh toaøn caàu veà khí haäu taïi Copenhagen vaøo thaùng 12 naêm sau. Thoûa öôùc naøy seõ thay theá cho Nghò ñònh thö Kyoto keå töø khi Nghò ñònh thö heát hieäu löïc vaøo naêm 2012.

DNÑS toång hôïp

6 7

Nhöõng gì lieân tieáp xaûy ra töø ñaàu naêm 2008 cho ñeán ngaøy

toång tuyeån cöû taïi Hoa Kyø, vaø nhaát laø trong suoát thaùng 10, ñaõ vaø seõ ñaùnh daáu moät bieán chuyeån raát lôùn cuûa toaøn caàu. Nhöõng bieán chuyeån cöïc lôùn xaûy ra trong vaøi thaùng cuoái naêm 2008 ñaõ keát thuùc moät kyû nguyeân cuõ, baét ñaàu baèng cuoäc chieán tranh laïnh sau theá chieán thöù 2, vaø chieán tranh Trieàu Tieân, söï vöôn leân cuûa caùc nöôùc Nhaät vaø Ñöùc, roài ñeán söï thaéng theá cuûa Hoa Kyø sau xuïp ñoå cuûa khoái Coäng saûn, daãn ñeán moät thôøi gian khaù ngaén nguûi cuûa moät theá giôùi ñôn cöïc. Bieán chuyeån 2008 ñoù cuõng ñaõ môû maøn cho moät thôøi ñaïi môùi maø ít ai coù theå tieân ñoaùn ñöôïc “hình thaùi” cuûa noù ngoaøi chuyeän chuyeån höôùng ñeán moät theá giôùi ña cöïc, vôùi nhieàu trung taâm quyeàn löïc vaø kinh teá traûi daøi töø Taây sang Ñoâng, cuõng nhö chuyeän cöû tri Hoa Kyø ñaõ baàu vò toång thoáng thöù 44 ngöôøi goác Phi Chaâu laø oâng Barack Obama, thuoäc ñaûng Daân Chuû vaøo ngaøy 4 thaùng 11 naêm 2008.

Baøi baùo kyø naøy do ñoù seõ thöû coá gaéng phaân tích moät vaøi ñieåm chính ñaõ daãn ñeán, vaø chung quanh, cuoäc ñoåi ñôøi heát söùc to lôùn, hieän ñang xaûy ra maø khoâng ai coù theå tieân ñoaùn chính xaùc traät töï (hay voâ-traät-töï) môùi cuûa theá giôùi seõ ra sao.

Nhö baát cöù moät bieán chuyeån to taùt naøo mang taàm voùc lòch söû, luoân luoân coù nhöõng nguyeân nhaân gaàn vaø caùc nguyeân nhaân xa, maø muoán thaáu ñaùo chuùng coù leõ chuùng ta phaûi chôø ñôïi ít laém laø 5-10 naêm nöõa, môùi coù ñaày ñuû, xin taïm goïi ñaày ñuû, caùc saùch baùo nghieân cöùu töôøng taän nhieàu khía caïnh thaät guùt maét cuûa vaán ñeà. ÔÛ ñaây chæ xin maïn pheùp toùm taét sô sô.

Cuoäc baàu cöû toång thoáng thöù 44 cuûa Hoa Kyø vaøo ñaàu thaùng 11 naêm 2008 mang nhieàu ñieåm baát ngôø vaø phaù kyû luïc veà chuyeän baàu cöû nguyeân thuû quoác gia toaøn caàu. Tröôùc heát noù keùo daøi laâu vaø moûi meät nhaát. Moûi meät ñeán ñoä cöû tri Myõ vaøo giôø choùt quyeát lieät ñua nhau xuoáng ñöôøng xeáp haøng caû ngaøy ñeå ñi ñaàu phieáu maëc duø raèng laø baàu cöû ôû Myõ khoâng bò cöôõng baùch baét buoäc nhö ôû UÙc. Moät vaøi gia ñình ngöôøi Myõ goác nöôùc ngoaøi, nhö moät gia ñình noï goác AÁn chaúng haïn, ñaõ boû dôû nöûa chöøng chuyeán veà “thaêm nhaø” ñaùp maùy bay trôû laïi Myõ chæ ñeå ñi baàu.

Thaät ra thì caû 3 ngöôøi daãn ñaàu hoài ñaàu naêm 2008, laø baø Hillary Clinton, oâng Barack Obama, vaø oâng John Mc-Cain ñeàu ñaõ doøm ngoù chieác gheá toång thoáng Myõ caùch ñaây ít laém laø 2 naêm. Baø Clinton coøn laâu hôn nöõa, bôûi luùc baø ra öùng cöû thöôïng nghò só taïi New York, tröôùc ñaây 8 naêm, ai ai cuõng coù theå tieân ñoaùn laø baø oâm moäng laøm nöõ toång thoáng ñaàu tieân cuûa Hoa Kyø. OÂng Obama thì hôi khaùc. Coù veû oâng nhö laø ngöôøi anh huøng do thôøi theá taïo neân.

Vaø thôøi theá ñoù, theo thieån yù, chính laø traän baõo Katrina laøm tieâu hao thieät haïi raát nhieàu ôû caùc tieåu bang phía Nam nöôùc Myõ, maø ngöôøi Myõ da ñen höùng laõnh tai öông cuûa traän baõo naøy nhieàu nhaát. Traän baõo Katrina cuõng cho thaáy caùi baát löïc cuûa chính quyeàn moät nöôùc giaøu coù nhaát theá giôùi tröôùc tai öông rôi vaøo daân thieåu soá goác Phi Chaâu. Noù cuõng gioáng nhö naïn ñoùi nhieàu naêm vaøo theá kyû 18, nhaát laø vaøo caùc naêm 1752 vaø 1774, ôû Ñaøng Trong, ñaõ ñöa ñeán phong traøo khôûi nghóa Taây Sôn, vaø naïn ñoùi naêm AÁt Daäu 1945, ñöa ñeàn lôùn maïnh cuûa phong traøo Vieät Minh ôû Baéc Vieät. Rieâng oâng John McCain cuûa ñaûng Coäng Hoaø, oâng naøy laø moät nhaø chính trò gia laõo thaønh cuûa ñaûng Republican, cuõng nhö laø moät cöïu quaân nhaân Myõ ñaõ töøng laø tuø binh ôû Baéc Vieät trong thôøi chieán tranh töø 1967 ñeán 1973. Tröôùc ñaây oâng cuõng ñaõ vaøi laàn thöû ra tranh cöû toång thoáng nhöng

oâng thöôïng nghò só Barack Obama vaøo chöùc vuï toång thoáng Hieäp Chuûng Quoác Hoa Kyø thöù 44, hoï ñaõ voâ hình chung ghi daáu vaøo laù phieáu nhöõng söï vieäc heát söùc noåi baät nhö sau:

1. Chaám döùt aûnh höôûng theá heä sinh sung, töùc theá heä sinh ra ñôøi (thaät nhieàu) sau theá chieán thöù hai, keùo daøi khoaûng 10-15 naêm. Ñoù laø theá heä cuûa caùc oâng baø Bill vaø Hillary Clinton vaø George W. Bush. Moät theá heä ñang bò nhieàu theá heä ñi sau (X vaø Y) ghen gheùt. Maø theá heä X thöôøng ñöôïc xem nhö theá heä nhöõng ngöôøi sinh ra ñôøi trong khoaûng 1961-76; theá heä Y trong khoaûng 1976-91. Bôûi theá heä sinh sung ñöôïc höôûng thaùi bình (tröø chieán tranh Vietnam) vaø ñuû thöù vui buoàn cuoäc ñôøi. Hoï chöùng kieán dieãn vaên nhaäm chöùc cuûa toång thoáng Kennedy, theo doõi chieán tranh laïnh, chöùng kieán phi thuyeàn khoâng gian ñaàu tieân, roài loaøi ngöôøi ñaët chaân leân maët traêng, phong

hoï ñaõ thuyeát phuïc ñöôïc caùc phuï huynh cuûa hoï, haõy vì thöông con maø baàu cho lieân danh Obama-Biden.

2. Hieän thöïc cuûa nhöõng giaác mô lyù töôûng cuûa thôøi thaäp nieân naùo ñoäng 1960-70. Trong ñoù coù nhieàu nhöõng giaác mô cuûa caùc danh nhaân thôøi ñaïi nhö anh em nhaø Kennedy, muïc sö Martin Luther King, vaø toång thoáng Lyndon Baines Johnson vôùi chöông trình Xaõ Hoäi Vó Ñaïi Great Society, v.v. Noùi traéng ra, ñoù laø haøn gaén veát thöông daân toäc Myõ qua söï kì thò chuûng toäc ñaõ nhieàu laàn ñe doïa xeù naùt nöôùc Myõ. Noåi baät nhaát trong chuyeän naøy phaûi keå ñeán vieäc thöôïng nghò só Obama ñaõ thaéng cöû veû vang caùc tieåu bang heát söùc baûo thuû töø tröôùc nhö: Ohio, Florida, Virginia vaø Iowa. Ñaëc bieät taïi Virginia, chæ 40 naêm tröôùc coøn coù luaät caám hoân nhaân dò chuûng giöõa da traéng vaø da ñen.

3. Vieäc ñaéc cöû toång thoáng cuûa oâng Obama, cuõng nhö vieäc choïn löïa baø thoáng ñoác Sarah Palin laøm öùng cöû vieân phoù toång thoáng phe Coäng Hoaø cuûa oâng John McCain, cuõng cho thaáy ñaây laø laàn ñaàu tieân, cöû tri Hoa Kyø baét ñaàu phaûi nghó ñeán giaûi phaùp Tröông Voâ Kî, töùc baàu leân nhöõng chöùc vuï quan troïng nhaát quoác gia nhöõng ngöôøi chöa coù ñaày thaønh tích hay kinh nghieäm ôû chính tröôøng. OÂng Obama môùi laøm thöôïng nghò só chæ treân döôùi 4 naêm trong nhieäm kyø ñaàu, trong khi baø Palin môùi laøm thoáng ñoác moät tieåu bang raát nhoû laø Alaska, chæ môùi coù 2 naêm. Caû hai ñeàu khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi coù oâ duø ôû Washington, hoaëc thuoäc hay döïa vaøo nhöõng gia ñình trieàu ñaïi coù theá löïc trong ñaûng ôû taïi ñoù. Söï kieän naøy cho thaáy moät maët nöôùc Myõ baét ñaàu thaáy theá giôùi ñaõ thay ñoåi, vaø ôû maët khaùc thôøi môùi phaûi coù ngöôøi môùi. Khoâng theå döïa vaøo nhöõng khuoân maët xöa cuõ, bôûi theá naøo hoï cuõng khoâng theå ñeà ra giaûi phaùp naøo môùi caû. Ñoù laø moät trong nhöõng lí do maø baø Hill-ary Clinton, sau cuøng phaûi ngaõ ñaïn, bôûi ai cuõng bieát neáu baø trôû thaønh nöõ toång thoáng ñaàu tieân, phu quaân cuûa baø laø oâng cöïu toång thoáng Bill Clinton theá naøo cuõng trôû laïi toaø Baïch OÁc nhöng laïi ñöùng sau haäu tröôøng saân khaáu, roài ñaâu seõ laïi trôû vaøo ñoù maø thoâi.

4. Ai cuõng phaûi nhìn nhaän oâng Obama laø moät ngöôøi heát söùc thoâng minh, hay ít laém oâng coù moät eâ kíp quaân sö raát gioûi. Töø ñaàu ñeán cuoái, oâng laø moät kòch só raát taøi ba. OÂng luoân luoân giöõ vöõng phong thaùi cuûa moät ngöôøi da traéng, vaø luoân luoân traùnh kieåu noùi chuyeän lôùn tieáng, hay noùng giaän cuûa ngöôøi Myõ goác Phi Chaâu. Hay nhaát laø: (a) oâng khoâng noùng giaän khi oâng Mc-Cain noùi xoû raèng oâng Obama khoâng hieåu gì heát trong luùc tranh bieän; (b) khi oâng leân Tivi (chöông trình Ellen Degeneres) ñeå nhaûy ñaàm thöû cho daân

Myõ xem, oâng Obama cuõng nhaûy ñaàm nhöng oâng nhaûy dôû theo kieåu ngöôøi da traéng, chöù hoaøn toaøn khoâng nhaûy theo kieåu “ngheà cuûa chaøng” cuûa ngöôøi Phi Chaâu; vaø (c) oâng Obama ñaõ heát söùc traùnh neù vieäc coäng ñoàng taøi töû da ñen xi neâ hay Tivi ra maët uûng hoä oâng, nhö Oprah Winfrey maø oâng töøng töø choái leân show cuûa baø trong khi vaän ñoäng tranh cöû. OÂng ñaët chuù taâm vaøo khioá ñoâng ñaûo cöû tri da traéng ôû moïi taàng lôùp xaõ hoäi. Phe ñoái laäp cuõng nhieàu laàn tính chôi Obama, nhöng khoâng thaønh coâng bôûi luùc naøo oâng cuõng traùnh noùng giaän vaø cho ngöôøi Myõ bieát oâng chæ maëc vaøo moät lôùp da maøu maø thoâi. Cô theå vaø ñaàu oùc oâng laø gioáng y nhö moät ngöôøi da traéng. Cao ñieåm cuûa vieäc “chôi” oâng Obama xaûy ra khi moät tôø baùo lôùn Myõ ñaêng tranh hí hoïa oâng Barack vaø baø Michelle Obama maëc quaàn aùo daõ chieán, mang suùng oáng chaïm baøn tay naém vaøo nhau theo kieåu ngöôøi Phi Chaâu “bonjour” vôùi nhau taïi phoøng baàu duïc cuûa toaø Baïch OÁc, treân vaùch coù treo aûnh cuûa Osama Bin Laden nhìn xuoáng. Nhöng cuõng khoâng hieäu quaû gì heát, maø ngöôïc laïi noù ñaõ thuùc ñaåy nhöõng cöû tri thaàm laëng quyeát lieät xuoáng ñöôøng ñi baàu hôn vaøo ngaøy 4 thaùng 11, vaø baàu cho phe Daân Chuû

thaéng nöõa hoï seõ di cö sang Canada sinh soáng. Nhöng phe uûng hoä oâng John “My friends” McCain thuoäc giôùi Hol-lywood cuõng khoâng ít, vaø trong ñoù coù cöïu taøi töû vaø ñöông kieâm thoáng ñoác tieåu Bang California laø oâng Arnold Schwarzennegger, ngöôøi thuoäc ñaûng Coäng Hoaø ñaõ uûng hoä lieân danh cuûa McCain-Palin heát mình.

6. Baàu cöû toång thoáng Hoa Kyø laàn naøy cuõng phaù heát kyû luïc veà gaây quyõ cho vieäc vaän ñoäng tranh cöû. Phe oâng Barack Obama ñaõ gaây ñöôïc moät moùn tieàn keách xuø gaàn ñeán $500 trieäu Myõ Kim. Tieàn dö ñeán noãi vaøo giôø choùt phe Daân Chuû thaû tieàn ra mua thôøi löôïng ñeå quaûng caùo treân caùc keânh Tivi lôùn ôû Myõ. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng lí do ñaõ khieán baø Hillary Clinton thua cuoäc trong chaëng ñöôøng giaønh chöùc öùng cöû vieân cho ñaûng Daân Chuû. Ñeán giôø choùt baø Clinton thieáu nôï treân $20 trieäu ñoâ la, vaø nghe ñaâu oâng Obama ñaõ gíuùp baø Clinton traû moùn nôï naøy, xem nhö moùn nôï chung cuûa phe Daân Chuû. Trong khi ñoù tieàn vaän ñoäng tranh cöû cuûa oâng McCain khi leân khi xuoáng, khoâng ñeàu, raát ngheøo khi baét ñaàu, nhöng sau khi baàu cöû coøn dö ñoä $60 trieäu.

7. Coù theå noùi haàu heát nhöõng quoác gia lôùn treân theá giôùi coù veû thích phe oâng Obama ñaéc cöû hôn. Khoâng phaûi vì oâng Obama laø ngöôøi ñöa giaûi phaùp hoaø bình toát ñeïp cho toaøn caàu - nhöng bôûi laäp tröôøng oâng Obama coù veû seõ traùnh vieäc aên hieáp, hay beû tay, caùc quoác gia cöùng ñaàu (thuoäc theá giôùi “Töï Do”) khoâng chòu theo saùt ñöôøng loái cuûa Hoa Kyø nhö thôøi oâng toång thoáng George W. Bush. Tuy nhieân, nhö ñaõ noùi ôû treân, khoâng ai bieát ñöôïc taân toång thoáng Obama seõ haønh xöû ra sao ñoái vôùi vaán ñeà giao thöông maäu dòch. Lieäu oâng seõ baét ñaàu chính saùch beá quan toaû caûng, laøm khoù deã chuyeän nhaäp khaåu haøng hoaù vaøo nöôùc Myõ ñeå baûo veä coâng aên vieäc laøm cuûa ngöôøi Myõ hay khoâng. Chuyeän naøy, khoâng ai coù theå tieân ñoaùn ñöôïc nhöng ñaõ nghe oâng noùi ñeán nhieàu laàn khi vaän ñoäng tranh cöû.

8. Nhöng ai cuõng phaûi nhìn nhaän - oâng Obama chaéc khoâng deã thaéng oâng McCain neáu cuoäc khuûng hoaûng kinh teá toaøn caàu - baét ñaàu töø noäi ñòa nöôùc Myõ - ñaõ khoâng xaûy ra trong suoát hai thaùng 9 vaø 10, tröôùc ngaøy baàu cöû vaøo ñaàu thaùng 11. Cuoäc khuûng hoaûng kinh teá naøy coù theå noùi laø khoâng tieàn khoaùng haäu keå töø cuoäc khuûng hoaûng kinh teá 1929-30, daãn ñeán theá chieán thöù 2. Toaøn caàu thaát thoaùt gaàn ñeán $2 öùc Myõ kim töùc $2000 tyû ñoâ la Myõ. Maø taâm lyù ngöôøi daân luoân luoân keát noái kinh teá suïp ñoå vôùi cô cheá töï do thò tröôøng cuûa phe cöïc höõu thöôøng xuyeân ñöôïc ñaïi dieän baèng ñaûng Coäng Hoaø.

Moät trang lòch söû môùi ñang baét ñaàu.

chöa ñaït ñeán möùc ñaïi dieän cho ñaûng Republican nhö trong laàn naøy. Hôi xui cho oâng McCain laàn naøy laø giôø ñaây oâng ñaõ lôùn tuoåi (72 tuoåi), vaø ñaõ töøng vaøo ra beänh vieän nhieàu laàn vì bònh ung thö (da). Thænh thoaûng oâng cho thaáy oâng baét ñaàu bò queân tröôùc queân sau, nhaát laø trong maáy laàn tranh bieän vôùi oâng Obama, oâng ñi loän ñöôøng khi muoán rôøi khoûi buïc “saân khaáu” tranh bieän. Tuy vaäy ai cuõng meán phuïc oâng John McCain laø moät ngöôøi suoát ñôøi ñaõ hieán thaân phuïc vuï cho nöôùc Myõ, moät oâng giaø gaân, moät chieán só can tröôøng raát xöùng ñaùng ñöôïc trôû thaønh “toång tö leänh” quaân ñoäi. Chæ tieác moät ñieàu laø hieän daân Myõ ñaõ vaø ñang baét ñaàu chaùn ngaùn chieán tranh.

Khi ngöôøi Myõ ñoàng taâm baàu cho

traøo phaûn chieán, roài giôùi Hippies ñeå toùc daøi, coù nhöõng thieân taøi aâm nhaïc nhö Elvis Presley, the Beatles, ABBA, v.v. Mua ñöôïc nhaø khi giaù coøn reû so vôùi ñoàng löông. Vaø quan troïng nhaát, suoát cuoäc ñôøi cuûa hoï - hoï toaøn thaáy nöôùc Myõ moät ngaøy moät lôùn maïnh theâm ra, ñi ñeán laõnh ñaïo theá giôùi, cuõng nhö ñaõ laøm ñaûo loän caùc heä giaù trò xaõ hoäi coå truyeàn do oâng cha ñeå laïi. OÂng Obama, sinh ra ñôøi vaøo naêm 1961, töùc ôû khoaûng saép baét ñaàu theá heä X, chöù khoâng phaûi thuoäc theá heä sinh sung. Vaø giôùi uûng hoä vaän ñoäng vieân cho oâng, trong nhöõng luùc quan troïng, toaøn laø nhöõng ngöôøi thuoäc theá heä X vaø Y (ña soá da traéng) naém vai chuû choát, ngoaøi khoái ngöôøi Myõ da ñen goác Phi Chaâu. Vai troø cuûa theá heä Y cuõng raát quan troïng bôûi chính

cuûa Obama. Nhieàu taøi töû aên khaùch goác Phi Chaâu

nhö James Earl Jones, Morgan Free-man, Dennis Haysbert, v.v. ñaõ ñöôïc giao ñoùng vai toång thoáng Myõ, ngay töø ñaàu thaäp nieân 1970’s. Veà phía toång thoáng vai nöõ cuõng vaäy. Hollywood ñaõ chuaån bò töø naêm 1964 vôùi phim Kisses for My President (Nuï hoân daønh cho toång thnoág cuûa toâi), vôùi Polly Bergen vaø Fred MacMurray, vaø gaàn ñaây phim loaït chieáu Tivi Commander-in-Chief vôùi Geena Davis. Vaø trong kyø baàu cöû vöøa qua coù theå noùi haàu heát caùc minh tinh ôû Hollywood hay giôùi kòch ngheä ñieän aûnh noùi chung ñeàu uûng hoä lieân danh Obama-Biden cuûa ñaûng Daân Chuû. Nhieàu taøi töû hay ca só noåi tieáng ñaõ tuyeân boá neáu kyø naøy phe Coäng Hoaø

Phaïm Laâm

8 9

K inh teá toaøn caàu trong thaùng qua vaãn haõy coøn beát baùt maëc

duø baàu cöû toång thoáng Hoa Kyø ñaõ keát thuùc quyeát lieät vaø chaéc nòch laø oâng thöôïng nghò só Barack Obama (moät ngöôøi Myõ lai Kenya ôû Phi Chaâu) ñaõ ñaéc cöû vaøo chöùc vuï toång thoáng thöù 44 vôùi moät soá phieáu 365:162 ñaïi bieåu cöû tri, aên ñöùt ñoái thuû thöôïng nghò só John McCain thuoäc ñaûng Coäng Hoaø.

Chæ 10 ngaøy sau cuoäc baàu cöû toång thoáng, ñaïi bieåu cuûa 20 neàn kinh teá lôùn nhaát hoaøn caàu, goïi noâm na laø nhoùm G20, ñeán Hoa Thònh Ñoán ñeå nhoùm hoïp, haàu tìm ra giaûi phaùp cöùu nguy toaøn caàu. Thoâng thöôøng ñaïi hoäi G20 chæ bao goàm caùc vò toång tröôûng taøi chaùnh hay ngaân khoá, keøm theo thoáng ñoác caùc ngaân haøng quoác gia, nhöng bôûi kyø naøy taàm quan troïng heát söùc to taùt vôùi laïi toång thoáng George W. Bush chæ coøn taïi chöùc chöøng 2 thaùng tröôùc khi veà höu, cho neân ña soá caùc nguyeân thuû quoác gia ñeàu ñeán döï hoäi nghò G20, trong ñoù coù thuû töôùng UÙc laø oâng Kevin Rudd.

Tröôùc phieân hoïp G20 chöøng 1 tuaàn, Trung Quoác loan baùo seõ ñeå ra RMB 4 tyû nhaân daân teä, töùc khoaûng $580 trieäu ñoâ la Myõ, ñeå kích thích thò tröôøng kyõ sö, xaây döïng cô sôû haï taàng vaø haàm moû trong nöôùc, vaø nhö vaäy seõ coøn caàn nhaäp khaåu haøng hoaù cuõng nhö khoaùng saûn khaép nôi treân theá giôùi. Trung Quoác seõ tieáp tuïc nhaäp khaåu maùy moùc noâng nghieäp töø Nhaät, quaëng saét, theùp hay than ñaù töø Ba Taây (Brazil), UÙc, duïng cuï maùy moùc töø Hoa Kyø vaø AÂu Chaâu cuõng nhö caùc thöù haøng hoaù thaäp caåm khaùc töø caùc nöôùc AÙ Chaâu. Töôûng caàn nhaéc laïi laø taïi UÙc chính phuû oâng Rudd cuõng ñaõ ñeå ra $10.4 tyû UÙc kim ñeå kích thích kinh teá quoác gia. Tieàn kích thích naøy laáy töø soá tieàn thaëng dö cuûa taøi khoaù naêm nay. Moät trong nhöõng khoaûn chi cuûa soá tieàn naøy laø trôï caáp cho giôùi ngheøo coù con daïi, moät moùn tieàn maët laø $1000 cho moãi ñöùa con tröôùc Giaùng Sinh naêm nay. Giôùi cao nieân cuõng ñöôïc moät khoaûn laø $1400 neáu ñoäc than, hay $2100 theo dieän vôï choàng. Nhöõng ngöôøi mua nhaø ñaàu tieân seõ ñöôïc trôï caáp $14000, taêng leân töø $7000 trong nhieàu naêm döôùi thôøi Howard, vaø ai mua nhaø môùi xaây seõ ñöôïc $24000 (thay ñoåi töø con soá ban ñaàu laø $21000). Ngoaøi ra chính phuû oâng Rudd cuõng seõ daønh ra $300 trieäu trôï caáp cho caùc hoäi ñoàng thaønh phoá khaép nöôùc cho caùc coâng trình xaây döïng taàm nhoû, ñöôïc chi tieâu ngay vaø tröôùc thaùng 9 naêm 2009.

Tröôùc phieân hoïp G20 taïi Myõ, chính phuû UÙc ñaët raát nhieàu kyø voïng laø theá giôùi seõ chuù yù ñeán loái quaûn lyù kinh teá cuûa UÙc, vaø ít laém seõ thöû nghieân cöùu nhöõng ñieàu leä quaûn lyù kinh teá cuõng nhö thò tröôøng tín duïng vaø ñieàu haønh caùc coâng ty. Nhöng tieác laø neàn kinh teá

UÙc so vôùi raát nhieàu nöôùc treân theá giôùi hieän ñöùng haøng khieâm nhöôøng thöù 15 (toång saûn löôïng quoác gia khoaûng $900 tyû), sau löng Haøn quoác, vaø treân Haø Lan vôùi Inñoâneâxia. Theâm vaøo ñoù coù moät xì-caêng-ñan nhoû ñaõ xaûy ra tröôùc ñoù vaøi tuaàn, giöõa toång thoáng Bush cuûa

Baøi baùo tai haïi naøy ñaõ laøm oâng Rudd nhaø ta maát ñieåm vôùi toaø Baïch OÁc khaù nhieàu maëc duø caû hai beân ñeàu ra söùc ñính chaùnh keùo daøi suoát caû tuaàn. Do ñoù, traùi vôùi öôùc mong cuûa nhieàu ngöôøi trong chính quyeàn Lao Ñoäng ôû UÙc, chuyeán ñi kyø naøy cuûa ngaøi thuû töôùng

theo theå cheá Westminster kieåu AÊng-Leâ. Ñieån hình theo kieåu Westminster laø beân nöôùc Taân Taây Lan, oâng John Key thuoäc ñaûng National ñöôïc ñaéc cöû vaøo gheá thuû töôùng, thay baø Helen Clark (Lao Ñoäng) tröôùc ñoù coù 6 ngaøy. Nhöng baø cöïu thuû töôùng Helen Clark phaûi baøn giao chöùc vuï vaø noäi caùc laïi cho oâng John Key vaø ñaûng National thaät sôùm, ñeå taân thuû töôùng Key coù dòp bay sang nöôùc Peru tham döï hoäi nghò APEC baét ñaàu vaøo ngaøy 22 thaùng 11, cho ñuùng giôø ñuùng ngaøy.

Bôûi oâng Barack Obama hay caùc ñaïi dieän cuûa oâng khoâng tham döï hoäi nghò G20, neân hoäi nghò naøy laïi heïn gaëp nhau trôû laïi vaøo ngaøy 20 thaùng 4 naêm tôùi (2009). Trong khi chôø ñôïi taát caû ñeàu nhaát trí seõ: (a) Xem xeùt laïi loái vaän haønh cuûa thò tröôøng tín duïng, caùc thöù vaên baûn saûn phaåm tín duïng, vaø coá gaéng laøm cho noù ñöôïc minh baïch hôn; (b) Sieát chaët hôn veà heä thoáng caùc thöù ñieàu leä kieåm soaùt caùc vaên baûn hay saûn phaåm tín duïng heát söùc phöùc taïp, maø nhieàu ngöôøi ñaõ töøng noùi laø chính caùc toång tröôûng kinh teá hay ngaân khoá cuõng khoâng taøi naøo hieåu noãi; (c) Xem xeùt laïi möùc löông phaïn cuûa caùc ngaøi CEO töùc toång giaùm ñoác caùc coâng ty thöù böï, thöôøng leân ñeán haøng chuïc trieäu ñoâ la moät naêm, ngoaøi nhöõng khoaûn “trôï caáp” heát söùc roäng raõi laáy töø tieàn lôøi cuûa coâng ty trong naêm. Möùc löông CEO seõ ñöôïc xem xeùt tæ mæ ñeå truy ra xem coù moái lieân heä naøo khoâng giöõa nhöõng möùc löông cao keách xuø vôùi nhöõng chuyeän laøm lieàu lónh cuûa caùc vò naøy aûnh höôûng ñeán tình traïng söùc khoeû taøi chaùnh cuûa quoác gia vaø hoaøn caàu; vaø (d) Keâu goïi chính quyeàn caùc quoác gia trong nhoùm haõy tieáp tuïc xaøi tieàn ñeå kích ñoäng ñöøng cho boä maùy kinh teá chaïy chaäm laïi hay ngöøng hoaït ñoäng.

Trong khi ñoù, laàn löôït caùc baùo chí taøi chaùnh Hoa Kyø baét ñaàu nhìn nhaän raèng Hoa Kyø thaät söï ñaõ laâm vaøo naïn kinh teá thoaùi traøo, maø theo ñònh nghóa thoâng thöôøng laø neàn kinh teá quoác gia lieân tieáp luøi trong voøng 2 quyù keá nhau. Hoa Kyø do ñoù ñaõ theo ñuoâi Ñöùc, Nhaät vaø nhieàu neàn kinh teá khaùc ôû AÂu Chaâu ñi vaøo caûnh kinh teá thoaùi traøo, maø ngaøy ra hieän coøn raát mô hoà.

Caûnh töôïng deã sôï nhaát cuûa kinh teá thoaùi traøo chính laø söï hoaønh haønh cuûa naïn thaát nghieäp. Trong tình theá naøy, chöa gì nhoùm Citigroup cuûa Myõ ñaõ loan baùo seõ caét bôùt khoaûng 50000 jobs trong vaøi thaùng tôùi, vaø theo thoáng keâ cho ñeán nay taïi Myõ treân 160000 jobs ñaõ bò maát chæ trong ngaønh ngaân haøng vaø tín duïng maø thoâi. ÔÛ Myõ cuõng nhö ôû UÙc coøn moät nan ñeà heát söùc laâm li bi ñaùt. Ñoù laø ngaønh saûn xuaát hay ñoùng raùp xe hôi. Ngaønh naøy hieän bò xuoáng döõ doäi, bôûi nhieàu nguyeân nhaân. Chính yeáu laø giaù caû xaêng daàu leân cao hoài maáy

thaùng tröôùc, roài keùo ñeán khuûng hoaûng tín duïng. Tín duïng raát quan troïng vôùi kyõ ngheä xe hôi. Thöù nhaát coù vay tieàn, môùi coù tieàn saûn xuaát theâm xe hôi. Nhieàu ngöôøi mua xe phaûi möôïn tieàn ñeå mua xe. Roài giôùi baùn xe phaûi vay tieàn ñeå traû tieàn thueâ choã, traû tieàn theá chaân ñem xe veà tröng baøy cho khaùch haøng xem. Phaûi möôïn tieàn ñeå traû löông coâng nhaân vieân, v.v. Tình hình 3 haõng saûn xuaát xe ôû Detroit (General Motors, Ford Motor, vaø Chrysler) heát söùc bi ñaùt vaø ñaõ nhieàu laàn ñöôïc oâng Obama ñeà caäp ñeán trong caùc baøi dieãn vaên tranh cöû cuûa oâng. Hieän tình hình chính trò ôû Myõ cuõng heát söùc cam go. Bôûi nöôùc Myõ ñang baét ñaàu kieät queä veà taøi chaùnh. Tieàn thì khoâng coøn bao nhieâu, nhöng tieàn nôï thì nhieàu. Trong khi quoác hoäi mang nhieàu yù thöùc heä khaùc nhau trong vieäc chi tieàn ñeå cöùu nguy. Coù nhieàu ñeà nghò duøng moät khoaûn trong soá tieàn $700 tyû maø chính quyeàn oâng Bush ñaõ ñeà ra hoài thaùng 10 ñeå cöùu nguy kinh teá. Nhöng cuõng coù nhöõng daân bieåu hay thöôïng nghò só choáng ñoái bôûi tieàn khoâng ñöôïc chi thaúng cho daân. Cuõng trong chuyeän xaøi moùn tieàn cöùu nguy $700 tyû, vaøo khoaûng trung tuaàn thaùng 11, oâng boä tröôûng ngaân khoá Myõ Henry Paulson tuyeân boá laø seõ ngöøng mua laïi caùc thöù theá chaáp taïi caùc ngaân haøng hay cô quan tín duïng bò laâm nguy, maø seõ duøng tieàn ñeå ñaàu tö thaúng vaøo caùc cô vieän taøi chaùnh. Trong khi ñoù nhieàu coâng ty taøi chaùnh vaø ngaân haøng thay ñoåi chính saùch thu hoài laïi nhaø cöûa nhöõng ngöôøi khoâng ñuû tieàn traû nôï mua nhaø. Caùc cô quan tín duïng hay ngaân haøng seõ goàng mình, vaø moät phaàn nhaän tieàn taøi trôï cuûa nhaø nöôùc, tieáp tuïc giuùp ngöôøi möôïn tieàn mua nhaø theâm moät thôøi gian nöõa, töùc taïm ngöng thi haønh thuû tuïc ñaàu tieân laø sieát nhaø khi con nôï khoâng ñuû tieàn traû.

Taïi UÙc, daân chuùng coù veû raát tin töôûng ôû nhöõng giaûi phaùp ngöøa beänh hôn laø chöõa beänh cuûa thuû töôùng Rudd vaø eâ-kíp cuûa oâng. Trong moät baøi dieãn vaên, tieán só Ken Henry, thöù tröôûng boä Ngaân Khoá traán an daân UÙc raèng kinh teá UÙc chöa vaøo ñeán coång cuûa kinh teá thoaùi traøo bôûi caùc lyù do sau: (1) Caùc coâng ty UÙc hieän coøn ñang höôûng möùc lôøi khaù cao; (2) Naïn thaát nghieäp taïi UÙc haõy coøn thaáp, khoaûng 4.3%; (3) Coøn nhieàu ñôn ñaët haøng veà caùc saûn phaåm haàm moû, xaây döïng, vaø kyõ sö coâng ngheä noùi chung; (4) chính phuû ñaõ ban haønh nhieàu bieän phaùp xaøi tieàn taøi khoùa ñeå kích ñoäng kinh teá, leân ñeán 1.5% toång saûn löôïng quoác gia; (5) giaù ñoàng ñoâ-la xuoáng (hieän lôøn vôøn trong khoaûng 64-69 cents Myõ) seõ keùo theo xuaát khaåu taêng, vaø thu huùt du khaùch; (6) giaù xaêng giaûm ñeán 30%, neân laïm phaùt cuõng xuoáng; (7) caùc nöôùc khaùc cuõng bôm tieàn vaøo neàn kinh teá, neân maäu dòch quoác teá coù theå seõ khoâng

ñeán noãi naøo; vaø (8) khaùc vôùi nöôùc Myõ - UÙc choïn löïa caån thaän hôn khi nhaø baêng hay cô quan tín duïng cho daân chuùng möôïn tieàn mua nhaø. Töùc ngöôøi mua nhaø coù khaû naêng traû nôï nhieàu hôn daân Myõ. Cuõng caàn nhaéc laïi laø noäi trong maáy thaùng vöøa qua, coù hôn 30 ngaân haøng lôùn nhoû ñuû thöù ñaõ laâm nguy, hoaëc xaäp tieäm, hoaëc bò caùc ngaân haøng to khoeû hôn mua ñöùt, hoaëc ñöôïc chính phuû cöùu nguy, hay quoác höõu hoaù.

Noùi chung caû theá giôùi hieän raát phaân vaân khoâng bieát neàn thöông maïi maäu dòch quoác teá seõ ñi veà ñaâu. Bôûi vaán ñeà vaãn naèm giöõa kieåm soaùt cuûa nhaø nöôùc vaø neàn kinh teá töï do (tö baûn). Thôøi toång thoáng Franklin Delano Roosevelt (1933-45), nöôùc Myõ ñaõ bieát ñeán giaûi phaùp New Deal (thöông thaûo môùi), trong ñoù chính phuû ñöa ra nhieàu chöông trình xaõ hoäi, kieåm soaùt ngaân haøng, ñaùnh thueá giôùi giaøu coù raát naëng, khuyeán khích caùc nghieäp ñoaøn lao ñoäng. Khaù thaønh coâng vaø giaûi quyeát ñöôïc khuûng hoaûng kinh teá ôû thaäp nieân 1930’s. Ñeán thôøi oâng Ronald Reagan (ñaûng Coäng Hoaø), song song vôùi baø thuû töôùng Margaret Thatcher ôû Anh quoác, trong suoát thaäp kyû 1980’s, chính saùch kinh teá baét ñaàu ñaûo ngöôïc, vaø caùi ñinh cuûa neàn kinh teá tö baûn trong nhöõng naêm qua laø tieát giaûm vai troø cuûa chính phuû, phaù boû haøng raøo ñieàu leä quy ñònh vaän haønh cuûa ngaân haøng, vaø thò tröôøng tín duïng laãn chöùng khoaùn. Löông phaïn cuûa caùc toång giaùm ñoác coâng ty - thöôøng goïi taét laø CEO - töï nhieân vuøn vuït leân cao. Löông haèng chuïc trieäu ñoâ-la moät naêm laø thöôøng, trong khi löông thuû töôùng hay toång thoáng chæ voûn veïn treân döôùi $300000 (3 traêm nghìn) moät naêm. Taát nhieân, khi chính phuû thu heïp taàm hoaït ñoäng, caùc chöông trình an sinh xaõ hoäi cuõng bò xao nhaõng, bôûi caùc nguyeân taéc ñaàu tieân ñaõ bò thuùc thuû. Vaø ñeán ngaøy nay, khi daân chuùng toaøn caàu baét ñaàu quen vôùi loái laøm aên “kinh teá thò tröôøng” thì chính thò tröôøng bò leân côn tim, vaø daõy duïa saép cheát.

Moät trong nhöõng ñieåm thöôøng ñöôïc baùo chí ñeà caäp ñeán nhö nguyeân nhaân chính cuûa khuûng hoaûng kinh teá hieän nay laø caùc thöù vaên kieän tín duïng ñöôïc caùc tay phuø thuûy taøi chaùnh uoán naén nhieàu naêm qua ñaõ trôû neân heát söùc phöùc taïp, maø nhieàu ngöôøi ñeàu ñoàng yù nhau raèng chính caùc toång tröôûng taøi chaùnh hay kinh teá cuûa caùc quoác gia tieân tieán cuõng khoâng taøi naøo thaáu ñaùo ñöôïc heát.

Taïi UÙc rieâng tieåu bang New South Wales bò côn soát naëng gaáp ñoâi caùc nôi khaùc. Bôûi maàm moáng ñaõ coù saün töø laâu. Ngay töø thôøi oâng Bob Carr. Nguyeân do chính laø chính phuû luoân bò chi phoái

Myõ vaø thuû töôùng Rudd cuûa UÙc. Soá laø trong moät party taïi dinh thuû töôùng ôû Sydney caùch ñaây chöøng 1 thaùng, oâng Rudd nhaän ñöôïc cuù ñieän thoaïi töø toaø Baïch OÁc vaø ngöôøi goïi ñaàu daây beân kia chính laø tonton Bush. Hai ngöôøi noùi gì vôùi nhau khoâng quan troïng nhöng baùo chí ngaøy hoâm sau coù baøi töôøng thuaät noùi raèng khi oâng Rudd nhaø ta noùi vôùi oâng Bush laø seõ gaëp laïi oâng Bush vaøo phieân hoïp G20 saép ñeán, oâng Bush söûng soát hoûi oâng Rudd, G20 laø caùi gioáng gì.

UÙc sang Hueâ Kyø thaät ra khoâng ñöôïc saùng choùi cho laém. Vaø thaät söï tonton Bush xöa nay vaãn hôïp rô vôùi ngaøi cöïu thuû töôùng John Howard hôn.

Theá hoäi nghò G20 ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng gì? Thaät ra khoâng coù gì ñaùng keå bôûi caùc nguyeân thuû quoác gia khoâng ñöôïc gaëp toång thoáng ñaéc cöû Obama, cuõng nhö oâng Obama hay ñaïi dieän khoâng coù tham döï hoäi nghò, bôûi luaät leä Hoa Kyø veà baøn giao toång thoáng khaùc vôùi kieåu baøn giao thuû töôùng ôû caùc nöôùc

10 11

Chính phuû Rudd vöøa loan baùo taêng gaáp ñoâi tieàn cho ngöôøi

mua nhaø laàn ñaàu, töø $7,000 nay thaønh $14,000 ñoàng. Chuyeân gia döï ñoaùn trong thôøi gian tôùi nhaø seõ taêng giaù. Chuû tòch Hoäi baát ñoäng saûn Nam UÙc, Robin Turner, noùi chính saùch môùi cuûa chính phuû Rudd seõ taêng con soá ngöôøi mua nhaø laàn ñaàu, thuùc ñaåy nhu caàu caàn mua nhaø gia taêng. Vaø khi chính phuû cho theâm $7,000 ñoàng, giaù nhaø cuõng seõ taêng baèng töøng ñoù, oâng Turner noùi.

Theo chính saùch môùi loan baùo cuûa chính phuû, nhuõng ngöôøi mua nhaø ñaàu tieân, loaïi nhaø coù saün seõ ñöôïc cho $14,000 ñoàng. Nhöõng ai mua nhaø môùi xaây seõ ñöôïc cho $21,000 ñoàng. Neáu coäng caû tieàn cuûa chính phuû tieåu bang cho $4,000 ñoàng ñoái vôùi caên nhaø trò

trong thôøi gian qua baây giôø ñuû khaû naêng mua nhaø.Rudd phaùt cho daân ngheøo $10 tyû

ñoàng xaøi Giaùng sinhCaùc gia ñình thu nhaäp thaáp, hoaëc

trung bình taïi UÙc seõ nhaän ñöôïc tieàn xaøi Giaùng sinh cuûa chính phuû Rudd. Moãi con nhoû seõ ñöôïc $1000 ñoàng. Höu trí ñoäc thaân $1400 ñoàng, vôï choàng höu trí nhaän $2100 ñoàng. Ñaây laø caùc khoaûn giuùp ñôõ daân ngheøo ñoái phoù vôùi chi phí cuoäc soáng gia taêng, ñoàng thôøi thuùc ñaåy vieäc saém söûa, qua ñoù duy trì taêng tröôûng kinh teá, nhaèm caùch ly nöôùc UÙc khoûi cuoäc suy thoaùi kinh teá theá giôùi. OÂng Rudd noùi caùc khoaûn “phaùt chaån” moät laàn daønh cho ngöôøi cao nieân, vaø gia ñình seõ vaøo taøi khoaûn trong ngaøy 8/12. Loan baùo keá hoaïch

trieäu treû em taïi nöôùc UÙc seõ ñuû tö caùch moãi em ñöôïc cho $1000 ñoàng.

Buoân vaøng baùn baïc ñang phaát leân taïi UÙc

Baõo toá treân thò tröôøng tín duïng theá giôùi boãng döng giuùp cho moät lónh vöïc kinh doanh taïi UÙc chaâu khaám khaù hôn. Ñoù laø caùc haõng baùn vaøng khoái, hay vaøng roøng.

Caùc vaên phoøng kinh doanh vaøng

ngaøy coâng ty baø baùn ra töø 500 cho ñeán 1000 ounce vaøng (moãi ounce naëng 31 gram). 1000 ounce vaøng coù giaù $1.3 trieäu UÙc kim. Ford giaûm 450 vieäc laøm taïi Mel-

bourneGiaùm ñoác ñieàu haønh Ford Australia,

Marin Burela noùi coâng ty cuûa oâng seõ giaûm 450 coâng vieäc töø nay ñeán cuoái naêm. Tính ra trong 15 thaùng qua, coäng caû loan baùo môùi nhaát naøy, soá ngöôøi phaûi rôøi Ford ñeå kieám coâng vieäc khaùc seõ leân tôùi 1400. OÂng Burela noùi coâng vieäc bò caét giaûm chuû yeáu xaûy ra trong hoaït ñoäng cuûa coâng ty taïi Victoria, vaø ñöôïc chia ñeàu giöõa hai cô xöôûng taïi Geelong vaø Broadmeadows. Giaùm ñoác Ford noùi moâi tröôøng kinh teá toaøn caàu suy traàm vaø löôïng xe tieâu thuï chaäm laïi laø lyù do khieán coâng ty phaûi giaûm bôùt nhaân coâng. OÂng noùi theâm caét giaûm coâng vieäc laø “ñieàu caàn phaûi laøm” ñeå ñöa Ford vaøo vò trí tieân phong trong moâi tröôøng kinh teá hieän taïi. Vaø “caét giaûm nhaân coâng laø caùch phaûn öùng phuø hôïp nhaát ñoái vôùi ñoøi hoûi cuûa thò tröôøng hieän giôø.” Theo oâng Burela, chuyeän cho coâng nhaân thoâi vieäc seõ ñöôïc thöïc hieän moät caùch töï nguyeän, nhöõng ngöôøi chaáp nhaän nghæ vieäc seõ nhaän ñaày ñuû caùc loaïi trôï caáp vaø tieàn keát thuùc hôïp ñoàng cuûa coâng ty. Hoï seõ ñöôïc tö vaán veà caùch ñi kieám vieäc laøm, cuõng nhö caùc daøn xeáp veà taøi chaùnh cho sau naøy. OÂng noùi: “Chuùng toâi khoâng coi chuyeän caét giaûm nhaân vieân laø vieäc laøm deã daøng. Chuùng toâi cam keát laøm vieäc cuøng nhöõng ngöôøi bò aûnh höôûng, cuøng vôùi nghieäp ñoaøn ñeå mang laïi quaù trình chuyeån ñoåi yeâm thaém cho nnhöõng ngöôøi rôøi Ford, ñeå coâng ty tieáp tuïc phuïc vuï khaùch haøng toát hôn.” OÂng noùi tieáp: “Raát buoàn khi ñöa ra quyeát ñònh naøy nhöng phaûi noùi raèng tröôùc bieán ñoäng cuûa kinh teá theá giôùi vaø thay ñoåi trong sôû thích mua xe cuûa ngöôøi UÙc, chuùng toâi buoäc phaûi laøm. Chuùng toâi seõ duy trì soá nhaân coâng vöøa ñuû cho quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình, vaø saün saøng chuaån bò cho giai ñoaïn tôùi, khi thò tröôøng khôûi saéc trôû laïi.” Thaùng Taùm vöøa qua Ford Australia loan baùo coâng ty caét giaûm 350 coâng vieäc taïi hai nhaø maùy Geelong vaø Broadmeadows, daõn thôï ñöôïc thöïc hieän trong ba thaùng. Trong khi ñoù tính ñeán naêm 2010, Ford noùi theâm khoaûng 600 coâng vieäc nöõa seõ ra ñi vì xöôûng saûn xuaát ñoäng cô taïi Geelong ñoùng cöûa.

Xe maéc tieàn ra phoøng ñaáu giaù nhieàu hôn vì chuû phaù saûn

Thò tröôøng coå phieáu suïp ñoå, caùc khoaûn nôï ngaân haøng gia taêng, tieàn nhaø luoân ñeø naëng leân vai, vaø vaät duïng ñaàu tieân daân “giaøu soåi” phaûi baám buïng baùn ñi laø chieác xe hôi, khoâng nhöõng ñôøi môùi, maø coøn laø loaïi ñaét tieàn. Nhieàu ngöôøi noùi luùc naøy ñang laø thôøi ñieåm nhoän nhòp nhaát cuûa caùc trung taâm ñaáu giaù xe hôi taïi UÙc chaâu. Thôøi vaän kinh

teá ñoåi thay cuõng mang laïi cô hoäi cho nhoùm ngöôøi chuyeân tröng duïng ñoà töø caùc con nôï ñang ngaéc ngoaûi. Noùi caùch khaùc, hoï laøm ngheà xieát nôï. Nhöõng ngöôøi naøy noùi raèng saép tôùi xe hôi loaïi sang bò thu hoài ñeå baùn ñaáu giaù (laáy tieàn traû ngaân haøng) seõ gia taêng. Steve Anstas, giaùm ñoác coâng ty xieát nôï NCR Group, noùi moãi tuaàn ngöôøi cuûa oâng laáy ñi khoaûng 20 chieác xe haïng sang. Duø ñang ñaäu boùng loaùng ôû garage, tuy nhieân do chuû xe thieáu tieàn traû ngaân haøng, xe ñöôïc ñöa thaúng veà saøn ñaáu giaù. OÂng noùi: “Raát nhieàu ngöôøi khoâng tính tröôùc raèng kinh teá coù chu kyø, vaø kinh teá traàm laéng laø chuyeän hoaøn toaøn

vôùi giaù bieåu cao hôn. Neáu ai ñoù tin raèng ñoà ñieän töû ngaøy caøng reû hôn, coù leõ ñaây laø dòp caàn phaûi nghó laïi. Ña soá ñôn haøng nhaäp caûng ñöôïc traû baèng Myõ kim, vaø neáu nhö ñoàng UÙc kim maát giaù, raát ít shop sale ñoà, hoaëc haï giaù nhö muøa leã naêm xöa. Giôùi kinh doanh ñoà ñieän töû cho hay duø kinh teá UÙc ñang “phaäp phoàng” vaø coù veû ngöôøi tieâu duøng khoâng haêng haùi saém ñoà nhö xöa, hoï khoâng theå naøo ñöa ra chieâu baøi haï giaù ñeå keùo ngöôøi mua ñeán tieäm. Trong nhieàu tröôøng hôïp haøng hoùa coù theå coøn maéc hôn tröôùc chuùt ñænh. Sieâu thò ñieän töû Binglee xaùc nhaän laptop ñôøi môùi loaïi nhoû (hay notebook), moát

giaù $400,000 ñoàng trôû leân, ngöôøi ñi mua nhaø laàn ñaàu tieân nay coù theå ñöôïc cho caû thaûy $25,000 ñoàng.

Theo oâng Turner ñieàu naøy seõ giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ñang muoán mua nhaø, nhöng do döï chôø ñôïi thôøi cô ñeán vôùi hoï. Giaùm ñoác Hoäi coâng ngheä Gia cö, Housing Industry Association, Kent Hopkins, döï ñoaùn saùng kieán môùi cuûa chính phuû Rudd seõ thuùc ñaåy caùc hoà sô xin xaây nhaø môùi taêng 15 phaàn traêm. Tuy nhieân oâng nhaán maïnh ñeán vieäc thaùo khoaùn caùc loâ ñaát kòp thôøi ñeå daân muoán xaây nhaø môùi coù choã xaây. An-thony Toop laø nhaân vieân cuûa moät vaên phoøng ñòa oác. Anh noùi soá ngöôøi mua nhaø laàn ñaàu tieân seõ taêng töø 20 cho ñeán 30 phaàn traêm. “Ñeà nghò naøy cuûa chính phuû Rudd thöïc söï giuùp nhöõng ngöôøi caàn mua nhaø böôùc ra ngoaøi vaø ñi “saên” baát ñoäng saûn nhieät tình hôn”. OÂng Toop noùi giaù ñòa oác coù theå taêng nheï nhöng quan ngaïi chính laø caàn coù ñuû soá nhaø hay caên hoä vöøa tuùi tieàn cuûa nhoùm ngöôøi mua caên nhaø ñaàu tieân. Giaùm ñoác ñieàu haønh coâng ty taøi chaùnh HomeStart Finance, Gary Storkey, noùi hôn 40 phaàn traêm nhöõng ngöôøi suy tính mua caên nhaø ñaàu tieân oâng gaëp

chi tieâu quy moâ lôùn taïi moät cuoäc hoïp baùo ôû Canberra thöù Ba (14/10) oâng Rudd noùi cuoäc khuûng hoaûng taøi chính toaøn caàu ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn môùi, nguy hieåm, gaây ra nhieàu thieät haïi, vaø chính phuû caàn phaûi haønh ñoäng sôùm ñeå baûo veä coâng aên vieäc laøm vaø gia ñình UÙc. Ñeà nghò caû goùi nhaèm hoã trôï ngöôøi cao nieân, höu trí trò giaù $4.8 tyû ñoàng, vaø seõ cho tieàn thaân chuû hay nhöõng ngöôøi chaêm soùc hoï. Nhöõng ngöôøi aên trôï caáp cao nieân cuûa chính phuû seõ ñöôïc oâng Rudd cho moät laàn $1400 ñoàng daønh cho ngöôøi ñoäc thaân, $2100 daønh cho caëp vôï choàng. Ngöôøi saên soùc cho cao nieân seõ nhaän $1000 ñoàng, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñuû tö caùch nhaän trôï caáp. OÂng Rudd noùi soá tieàn chính phuû höùa cho töông ñöông vôùi taêng trôï caáp $35 ñoàng moät tuaàn cho cao nieân ñoäc thaân, vaø $26 ñoàng cho caëp vôï choàng. Soá tieàn daønh cho gia ñình seõ toán $3.9 tyû ñoàng, vaø moãi moät em nhoû trong gia ñình hieän ñang ñoùng möùc thueá haïng A seõ nhaän $1000 ñoàng. Con em cuûa nhöõng ngöôøi nhaän trôï caáp thanh thieáu nieân (youth allowance) hay trôï caáp daønh cho ngöôøi thoå daân cuõng seõ ñöôïc cho tieàn. Caû thaûy, theo oâng Rudd, 3.8

coù theå xaûy ra. Hoï seõ bò “sao quaû taï” chieáu döõ doäi vaøo ñaàu naêm tôùi.” OÂng Anstas noùi theâm gaàn ñaây coù moät lôùp ngöôøi môùi giaøu, cuûa caûi chuû yeáu hieän treân giaáy, ví duï nhö chöùng khoaùn, hay buoân baùn coå phieáu khoáng, tính ra hoï raát giaøu nhöng nay tieàn ñaâu coøn trong tay, “vì haõy nhìm xem, thò tröôøng chöùng khoaùn ñang rôùt giaù theâ thaûm”. Theo oâng trong thôøi buoåi khoù khaên, coâng aên vieäc laøm lung lay, tieàn khoâng kieám ñuû ñeå traû nôï, haønh ñoäng buoäc phaûi laøm ngay ñaàu tieân ñoù laø caùc oâng chuû “giaøu xoåi” buoäc phaûi ñaåy xe haïng sang, thöôøng ñöôïc mua baèng tín duïng ngaân haøng, ñi tröôùc. Trong tuaàn, taïi saøn ñaáu giaù ôû Sunshine, ngöôøi ta thaáy hôn 50 xe ñaét tieàn, nhö Mercedes, Porsches, Maseratis vaø BMW ñöôïc mang ra tröng cho thieân haï doøm ngoù, vaø baùn theo leänh caùn buùa. Phaàn lôùn chuùng bò coâng ty taøi chaùnh tröng thu vaø chuû buoäc “kyù leänh” cho ñi.Ñoà ngoaïi nhaäp seõ maéc hôn vì UÙc

kim maát giaù Ñoâ la UÙc giaûm giaù chaéc chaén laøm

cho ñoà ngoaïi nhaäp maéc hôn. Giaùng sinh laø dòp saém ñoà cuûa nhieàu gia ñình, vaø khoâng ít ngöôøi ngaïc nhieân khi thaáy tivi, tuû laïnh, compter, laptop, baøy baùn

ñang thònh, coù theå seõ maéc hôn trong naêm vì ñoàng UÙc kim xuoáng giaù quaù maïnh. Giaùm ñoác Binglee, Phil Mou-jaes, cho hay ngöôøi tieâu duøng ñöøng hy voïng haøng ñieän töû seõ deã mua nhö thaùng Baûy, thaùng Taùm tröôùc ñaây, khi aáy moät UÙc kim aên ñöôïc 95 xu Myõ. OÂng noùi: “Haõy chaáp nhaän ñoù laø nhöõng ngaøy ñeïp nhaát cuûa giôùi kinh doanh ñieän töû UÙc chaâu. Giôø thì chuùng toâi khoâng theå naøo nhaäp noåi haøng vôùi giaù nhö vaäy ñöôïc nöõa”. Trong maáy tuaàn nay, moät UÙc kim chæ ñoåi ñöôïc khoaûng 69 hay 70 xu Myõ. Ñaõ khoâng haï giaù ñeå cho daân mæm cöôøi, oâng Moujaes noùi, giaù coù theå coøn taêng chuùt ñænh. Theo oâng, thaùng tôùi khi caùc haõng ñieän töû baét ñaàu chaøo haøng Giaùng sinh, vôùi caùc model môùi nhaát tung ra thò tröôøng, coù theå giaù baùn buoân seõ bò ñaåy leân chuùt ñænh, ñeå buø vaøo tyû giaù hoái ñoaùi giöõa ñoàng UÙc kim vaø Myõ kim, ñöôïc cho laø thaáp nhaát trong boán naêm qua.

Khu vöïc naøo giaøu, ngheøo ôû Melbourne?

Döïa treân soá lieäu do chính phuû lieân bang môùi coâng boá, ngöôøi ta coù theå tìm thaáy khu bò laõng queân, hay nôi coù nhieàu ngöôøi ngheøo nhaát taïi Melbourne. Hoäi ñoàng thaønh phoá Dandenong, naèm

taïi nhieàu tieåu bang nöôùc UÙc ghi nhaän löôïng haøng baùn ra taêng voït khi giôùi ñaàu tö thay phieân keùo ñeán tìm caùch mua vaøng, baïc ñeå bieán noù thaønh vaät tích tröõ, vì hoï quaù ngaùn vôùi coå phieáu. Taïi moät vaên phoøng giao dòch vaøng khoái ôû Sydney, ngöôøi ta keå laïi moät giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa ngaân haøng Westpac boû ra $300,000 ñoàng ñeå mua vaøng theû. Soá tieàn naøy seõ mua cho oâng troïng löôïng vaøng töông ñöông vôùi 6.5kg. Giaùm ñoác naøy noùi oâng quyeát ñònh mua vaøng khi thaáy nhaân vieân vaø caùc coá vaán ñaàu tö khaùc chuyeån tieàn, hoaëc doác toaøn boä taøi khoaûn tieát kieäm ra mua vaøng. Vaøng, cuõng gioáng nhö coå phieáu vaø traùi phieáu, ñoâi khi leân xuoáng thaát thöôøng khoù ñoaùn. Tuy nhieân, khaùc vôùi coå phieáu, tích tröõ vaøng bao giôø cuõng chaéc aên. Trong khi ngöôøi chôi coå phieáu coù theå traéng tay, nhaát laø trong boái caûnh hieän nay, thò tröôøng chöùng khoaùn ñang leân xuoáng moät caùch “man rôï”. Loaïi boû caùc ruûi ro thöôøng ñi keøm vôùi ñaàu tö kim loaïi quyù, trong thaùng vöøa roài giaù vaøng ñaõ taêng töø $US740 Myõ kim thaønh $US900 Myõ kim. Theo moät soá ngöôøi vaøng hieän ñang trôû thaønh maët haøng ñaàu tö thôøi thöôïng. Lisa Casagrande laø giaùm ñoác coâng ty Matildas chuyeân kinh doanh vaøng, baïc loaïi khoái, truï sôû ñaët taïi Gold Coast, Queensland. Baø noùi trong tuaàn qua thöông vuï cuûa coâng ty taêng khoaûng 60 phaàn traêm, vì daân ruùt tieàn ra khoûi nhaø baêng vaø ñi mua vaøng ñeå tröõ. Hieän trong moät

Chính phuû taêng gaáp ñoâi tieàn

cho ngöôøi mua caên nhaø ñaàu

tieân

Thò tröôøng nhaø ñaát taïi Sydney hy voïng seõ “böøng tænh” sau cuù taêng gaáp ñoâi tieàn cuûa chính phuû cho daân mua caên nhaø ñaàu tieân

Thôøi ñieåm khuûng hoaûng, buoân baùn khoù khaên, Ford buoäc phaûi giaûm bôùt nhaân vieân

12 13

ôû phía Ñoâng Nam cuûa Melbourne, laø nôi coù nhieàu ngöôøi thu nhaäp thaáp, tyû leä thaát nghieäp cao, vaø dòch vuï xaõ hoäi coøn nhieàu thieáu thoán. Theo baûng chæ soá phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi do Nha Thoáng keâ UÙc (ABS) toång hôïp, caùc nôi coù ñoâng di daân - nhö Dandenong, Springvale vaø Noble Park - ñöôïc coi laø nhöõng vuøng bò thua thieät nhaát taïi Melbourne. Boä Keá hoaïch Victoria ñaõ duøng soá lieäu cuûa baûng thoáng keâ ñeå hình thaønh baûn ñoà möùc soáng vaø trình ñoä phaùt trieån cuûa caùc quaän daân cö taïi Melbourne. Vuøng coù nhieàu ngöôøi ngheøo coù maøu ñoû trong khi vuøng giaøu sang vaø dòch vuï phaùt trieån coù maøu xanh laït. Trong caùc oâ maøu ñoû coù thaønh phoá Brimbank, goàm caùc khu phoá nhö St Albans, Sunshine North vaø Kings Park. Phía Baéc cuûa Melbourne coù hai vuøng maøu ñoû, ñoù laø Reservoir vaø Preston, nôi coù nhieàu ngöôøi thu nhaäp thaáp vaø tyû leä thaát nghieäp cao. Caùc chuyeân gia thoáng keâ ñaõ duøng caùc soá lieäu veà thu nhaäp, giaùo duïc, thaát nghieäp, nhaø ôû, heä thoáng giao thoâng, oâ nhieãm, vaø caùc khoaûn ñaàu tö vaøo tröôøng sôû, coâng vieân, hay thö vieän ñeå tính ñieåm. Maøu ñoû treân baûn ñoà noùi ñeán trình ñoä phaùt trieån cuûa caû vuøng chöù khoâng nhaém ñeán caù nhaân naøo. Caùc khu vöïc khaùc ñang coù vaán ñeà veà thu nhaäp vaø coâng aên vieäc laøm bao goàm: Baéc Franston, hay coøn goïi laø “the Pines” (Raëng thoâng xanh?). Phaàn lôùn vuøng Maidstone, phaïm vi naèm trong caùc con ñöôøng nhö Ashley, Mitchell, Suffolk vaø Rosamond. Vaø moät phaàn cuûa Glenroy, chuû yeáu vuøng ñöôïc bao boïc bôûi caùc con ñöôøng loä nhö Western Ring Rd, Hartington, Hilton vaø May street. Chuyeân gia veà keá hoaïch cuûa tröôøng ñaïi hoïc RMIT, giaùo sö Tony Dalton, noùi baûn ñoà chæ ra raèng neàn kinh teá Melbourne ñaõ thay ñoåi vôùi moät quy moâ lôùn. Sau theá chieán thöù hai, Dandenong trôû thaønh nôi ñaët nhieàu

chi phí möôïn tieàn ngaân haøng seõ maéc hôn ñaùng keå trong naêm 2009. Theâm thaát nghieäp laø theâm gia ñình gaëp khoù khaên trong vieäc traû nôï nhaø. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi may maén coù vieäc laøm, vaø caàn maãn goùp tieàn haøng thaùng cho quyõ höu (superannuation) soùng gioù treân thò tröôøng chöùng khoaùn ñaõ baøo moûng goùi tieàn höu boång cuûa hoï. Trong luùc tröông muïc ñaàu tö höu boång ña ngaønh maát khoaûng 6 phaàn traêm, quyõ höu chæ ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn maát tôùi 30 phaàn traêm. Tröôùc tình hình baát oån cuûa thò tröôøng coå phieáu, moät soá quyõ löông höu ñaõ trôû neân caån thaän hôn, vaø chuyeån sang “oâm” tieàn maët. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi saép veà höu, “cuïc” höu boång cuûa hoï chaéc chaén seõ nhoû hôn moät naêm tröôùc ñaây. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coøn phaûi caøy nhieàu naêm nöõa, hy voïng thò tröôøng chöùng khoaùn seõ khôûi saéc trôû laïi vaø quyõ höu cuûa hoï khi aáy trôû neân ñaày ñaën hôn.

CON CHOÙ QUYÙ HIEÁMMoät phuï nöõ treû ñi ngang qua phoá

chôït ñeå yù ñeán moät ñaùm tang raát kyø laï. Hai chieác quan taøi maøu ñen noái ñuoâi caùch nhau khoaûng 15m. Ngay theo sau coã quan taøi thöù hai laø moät goaù phuï maëc ñoà tang ñi caïnh moät con choù beït geâ to troâng raát hung döõ. Goùa phuï vaø con choù naøy ñang daãn ñaàu moät ñoaøn ngöôøi phía sau khoaûng 200 ngöôøi toaøn laø phuï nöõ, lôùn nhoû ñuû haïng tuoåi.

Khoâng theå ngaên noåi trí toø moø, ngöôøi phuï nöõ xaùp laïi beân goùa phuï vaø hoûi: - Toâi bieát ñaây laø luùc khoâng neân hoûi, nhöng toâi chöa bao giôø nhìn thaáy moät ñaùm tang kyø laï nhö theá naøy. Baø coù theå cho toâi bieát ñaùm tang naøy laø cuûa ai khoâng aï ?”

- Quan taøi thöù nhaát laø cuûa choàng toâi.

- Ñieàu gì ñaõ xaûy ra vôùi oâng nhaø aï ?

- Con choù cuûa toâi ñaõ taán coâng vaø gieát cheát anh aáy - Goùa phuï thôû daøi traû lôøi.

- Theá quan taøi thöù hai laø cuûa ai?

- Cuûa meï choàng toâi. Baø aáy ñang coá keùo choàng toâi ra thì con choù quay sang taán coâng baø aáy.

Sau moät hoài im laëng ra veû caûm thoâng, ngöôøi phuï nöõ treû chôït leân tieáng:

- Baø coù theå cho toâi möôïn con choù khoâng aï ?

Nghe vaäy phía döôùi chôït nhao nhao:

- Neø coâ em., boä khoâng thaáy maáy chò ñaõ ñeán tröôùc hay sao? Chòu khoù xeáp haøng ñi cöng !

nhaø maùy, cô xöôûng, thu huùt nhieàu coâng aên vieäc laøm. Tuy nhieân ñeán nay vuøng naøy ñang chòu nhieàu thieät thoøi. Nhieàu vuøng ngheøo cuûa Melbourne thu huùt nhieàu di daân ñeán laäp nghieäp vì hoï coù moái lieân heä coäng ñoàng ôû ñoù. Phaàn lôùn caùc di daân naøy ñeán UÙc theo dieän nhaân ñaïo, vaø khoâng coù kieán thöùc veà ngoaïi ngöõ hay tay ngheà ñeå ñi kieám vieäc laøm. Trong khi vuøng phía Ñoâng, vaø caùc thò traán ven bieån cuûa Melbourne, nôi coù nhieàu caây xanh vaø bieät thöï ñaét tieàn nhìn ra bieån laø nhöõng vuøng coù thu nhaäp cao, dòch vuï xaõ hoäi ñaày ñuû. Chuùng xuaát hieän trong caùc veät maøu xanh treân baûn ñoà.

Khuûng hoaûng tín duïng laøm cho ngöôøi UÙc thaän troïng chi tieâu

Thôøi gian qua laø gian ñoaïn maát aên maát nguû cho nhöõng ngöôøi sôû höõu coå phieáu. Vôùi chöùng khoaùn rôùt giaù gaàn moät nöûa, 12 thaùng qua laø thôøi gian nhöùc ñaàu cho nhöõng ai choân tieàn vaøo coá phieáu, duø laø nghieäp dö hay chuyeân nghieäp. Ñau ñôùn cuûa nhöõng ngöôøi naøy hieän ñang lan xa hôn, tôùi caùc taàng lôùp daân cö khaùc ngoaøi xaõ hoäi. Quyõ tieàn teä Quoác teá döï ñoaùn naêm tôùi caùc nöôùc kyõ ngheä hoùa haøng ñaàu seõ ñi vaøo suy traàm, taêng tröôûng taïi UÙc chaâu theá naøo cuõng chaäm laïi. Chuyeân gia noùi ñeán caùc lónh vöïc kinh teá ngöôøi UÙc bò keùo theo traøo löu suy thoaùi cuûa theá giôùi bao goàm nhaân duïng, höu boång, ñoàng UÙc kim, tieàn nôï nhaø, haøng nhaäp caûng. Moät trong nhöõng bieåu hieän haøng ñaàu cuûa suy thoaùi laø soá ngöôøi thaát nghieäp gia taêng. Taïi UÙc tyû leä thaát nghieäp hieän ñang nhích leân daàn daàn, töø 4.1 leân 4.3 phaàn traêm. Chuyeân gia nhaân duïng döï ñoaùn naêm sau thaát nghieäp seõ taêng thaønh 5.5 phaàn traêm. Trong khi moät soá ñaïi coâng ty ñaõ baét ñaàu giaõn thôï, nôi sa thaûi nhaân coâng nhieàu nhaát seõ laø caùc doanh nghieäp tö nhaân. Moät trong caùc lyù do khieán hoï phaûi giaûm thôï laø

Nhöõng di daân môùi taïi caùc khu “nhaø ngheøo” cuûa UÙc

Phaïm Khieâm

Cuoäc khuûng hoaûng toaøn caàu ñaõ lan roäng töø lónh vöïc taøi chính

sang nhieàu lónh vöïc kinh teá, ñaåy theâm moät soá neàn kinh teá lôùn laâm vaøo suy thoaùi, hoaëc maáp meù bôø vöïc suy thoaùi. Maët khaùc, kinh teá toaøn caàu ít coù cô hoäi phuïc hoài vaøo naêm 2009.

Ñoù laø nhaän ñònh maø Toå chöùc Hôïp taùc vaø Phaùt trieån kinh teá (OECD) vöøa ñöa ra, trong boái caûnh kinh teá khu vöïc söû duïng ñoàng Euro laàn ñaàu tieân rôi vaøo suy thoaùi, Toång thoáng ñaéc cöû Obama thöøa nhaän tình traïng suy thoaùi cuûa kinh teá Myõ vaø caùc neàn kinh teá lôùn khaùc ñang raát khoù khaên.Taêng tröôûng caùc neàn kinh teá lôùn

suy giaûm maïnhTheo döï baùo môùi nhaát cuûa OECD,

kinh teá cuûa 30 nöôùc thaønh vieân toå chöùc naøy naêm 2009 seõ giaûm 0,3% sau khi

Kinh teá Nhaät Baûn ñaõ suy thoaùi vaø döï baùo möùc taêng tröôûng cuõng seõ giaûm 0,1% naêm 2009 sau möùc taêng döï kieán 0,5% naêm 2008. Caû Myõ vaø Nhaät ñeàu khoâng coøn cô hoäi caét giaûm laõi suaát vaø caàn phaûi thöïc hieän kích thích taøi chính.

Ñöùc, neàn kinh teá lôùn nhaát chaâu AÂu vaø thöù ba theá giôùi, ñaõ taêng tröôûng aâm trong quyù 3/2008, laøm cho nöôùc naøy chính thöùc rôi vaøo cuoäc suy thoaùi toài teä nhaát trong voøng 12 naêm qua.

Theo soá lieäu Lieân minh chaâu AÂu (EU) coâng boá ngaøy 14/11, neàn kinh teá cuûa 15 nöôùc söû duïng ñoàng Euro laàn ñaàu tieân keå töø khi ñöôïc thaønh laäp naêm 1999 ñaõ rôi vaøo giai ñoaïn suy thoaùi, do taêng tröôûng aâm (GDP ñeàu giaûm 0,2%) trong hai quyù lieân tieáp.

Theo OECD, kinh teá cuûa khu vöïc

Thöïc teá cho thaáy, khuûng hoaûng taøi chính ñaõ lan roäng sang nhieàu lónh vöïc kinh teá khaùc nhö saûn xuaát coâng nghieäp, noâng nghieäp, tieâu duøng, xuaát khaåu... Thuû töôùng Trung Quoác OÂn Gia Baûo vöøa caûnh baùo cuoäc khuûng hoaûng taøi chính theá giôùi taùc ñoäng ñeán kinh teá Trung Quoác “nghieâm troïng hôn döï tính”.

Caûnh baùo naøy ñöa ra sau khi UÛy ban thoáng keâ quoác gia Trung Quoác cho bieát, toác ñoä taêng tröôûng coâng nghieäp cuûa nöôùc naøy ñaõ giaûm suùt lieân tuïc töø 16% hoài thaùng 6 xuoáng coøn 11,4% trong thaùng 9 vaø xuoáng tieáp 8,2% trong thaùng 10, thaáp nhaát trong 7 naêm qua.

Ngaønh xuaát khaåu ñaõ bò ñieâu ñöùng do khuûng hoaûng taøi chính vaø döï baùo khoù khaên hôn nöõa trong naêm 2009, keùo theo söï suït giaûm cuûa nhieàu ngaønh saûn xuaát khaùc vaø laøm taêng tyû leä thaát nghieäp. Taäp ñoaøn taøi chính Nomura döï baùo kim ngaïch xuaát khaåu cuûa caùc neàn kinh teá môùi noåi ôû chaâu AÙ coù theå giaûm 20% trong naêm 2009 do taùc ñoäng cuûa tình traïng suy giaûm kinh teá toaøn caàu.

Theo chuyeân gia kinh teá cuûa Nomura ôû Hoàng Koâng, sôû dó kim ngaïch xuaát khaåu cuûa caùc neàn kinh teá môùi noåi ôû chaâu AÙ thôøi gian gaàn ñaây vaãn ñöôïc giöõ vöõng laø do caùc nöôùc chuyeån höôùng xuaát khaåu sang caùc thò tröôøng khaùc trong khi söùc mua taïi thò tröôøng Myõ giaûm suùt.

Xuaát khaåu cuûa Trung Quoác trong thaùng 10 vöøa qua chæ taêng 19,2% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi, möùc thaáp nhaát trong voøng 4 thaùng qua. Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Haøn Quoác, chieám hôn 50% GDP cuûa nöôùc naøy, laø möùc thaáp nhaát trong voøng 13 thaùng qua.

Trong khi ñoù, thò tröôøng nhaø ñaát ôû

chæ taêng 1,4% naêm 2008. OECD laø toå chöùc quoác teá môùi nhaát thöøa nhaän khuûng hoaûng toaøn caàu ñaõ lan roäng töø lónh vöïc taøi chính sang caùc lónh vöïc kinh teá.

Baùo caùo cuûa OECD cho thaáy neàn kinh teá lôùn nhaát theá giôùi laø Myõ ñang böôùc vaøo suy thoaùi seõ chæ ñaït möùc taêng tröôûng 0,9% vaøo naêm tôùi so vôùi möùc taêng döï baùo taêng 1,4% naêm nay. Toång thoáng ñaéc cöû Myõ Barack Obama ngaøy 15/11 ñaõ keâu goïi quoác hoäi thöïc hieän nhöõng bieän phaùp khaån caáp giuùp haøng trieäu ngöôøi lao ñoäng Myõ ñoái phoù vôùi tình traïng “suy thoaùi” cuûa kinh teá nöôùc naøy.

söû duïng ñoàng Euro seõ giaûm 0,5% vaøo naêm 2009 sau khi chæ taêng 1,1% naêm 2008. Kinh teá Trung Quoác voán ñöôïc coi laø moät ñoäng löïc taêng tröôûng kinh teá theá giôùi, sau nhieàu naêm taêng tröôûng ôû möùc 2 con soá, cuõng ñaõ giaûm chæ coøn 9% trong quyù 3 vöøa qua.

Giaùm ñoác boä phaän nghieân cöùu chính saùch kinh teá thuoäc OECD, J.Elmeskov, khaúng ñònh “tình traïng hoãn loaïn” maø neàn kinh teá theá giôùi ñang phaûi gaùnh chòu do khuûng hoaûng taøi chính ñaõ taùc ñoäng maïnh ñeán caùc nöôùc giaøu cuõng nhö caùc nöôùc ngheøo.

Kinh teá toaøn caàu khoù phuïc hoài trong naêm 2009

Myõ vaø nhieàu nöôùc khaùc cuõng raát aûm ñaïm. Ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát xe hôi ñang thua loã, sa thaûi coâng nhaân haøng loaït vaø caùc nöôùc giaøu khoâng hy voïng xuaát khaåu seõ giaûi cöùu khuûng hoaûng kinh teá, trong boái caûnh kinh doanh toaøn caàu coù theå giaûm saâu hôn trong vaøi thaùng tôùi.

Caùc chuyeân gia cuûa OECD cho raèng, cuøng vôùi trieån voïng khoâng chaéc chaén, kinh teá toaøn caàu ít coù cô hoäi phuïc hoài cho ñeán nöûa cuoái naêm 2009.

Toå chöùc naøy cuõng nhaán maïnh raèng tyû leä thaát nghieäp seõ gia taêng vaø khuûng hoaûng taøi chính coù theå tieáp tuïc keùo daøi moät thôøi gian. [ ]

14 15

Tình hình caêng thaúng cuûa kinh teá Myõ hieän nay ñang khieán soá ngöôøi noäp ñôn xin phaù saûn ôû nöôùc naøy taêng voït.

Ñaùng chuù yù, soá nôï bình quaân maø nhöõng ngöôøi Myõ phaù saûn laàn naøy ñang gaùnh cao hôn raát nhieàu so vôùi nhöõng ngöôøi phaù saûn trong nhöõng laàn suy thoaùi tröôùc ôû Myõ.

Giaù nhaø suït giaûm, thu nhaäp co laïi vaø nguoàn tín duïng gaàn nhö caïn kieät ñang laø nhöõng thaùch thöùc khoác lieät maø ngöôøi tieâu duøng Myõ phaûi ñoái maët. Maëc duø nhöõng lyù do thöôøng gaëp khieán nhöõng con nôï gaëp khoù ôû Myõ phaûi noäp ñôn xin phaù saûn nhö maát vieäc, chi phí y teá cao, ly dò... vaãn laø nhöõng lyù do quan troïng, nhöõng aùp löïc töø söï ñi xuoáng cuûa neàn kinh teá ñang goùp phaàn phaân loaïi nhöõng ai coù theå vaø khoâng theå vöôït qua côn soùng gioù hieän nay.

Soá ñôn xin phaù saûn taêng maïnhTheo oâng Mike Bickford, Chuû tòch

Coâng ty Automated Access to Court Electronic Records chuyeân veà döõ lieäu phaù saûn ôû Myõ, soá vuï caù nhaân noäp ñôn xin phaù saûn ôû Myõ trong thaùng 10 ñaõ taêng gaàn 8% so vôùi thaùng 9. Hai naêm trôû laïi ñaây, soá ngöôøi phaù saûn ôû Myõ taêng lieân tuïc.

Trong thaùng 10, soá ngöôøi Myõ noäp ñôn xin phaù saûn leân tôùi 108.595 ngöôøi, laàn ñaàu tieân vöôït möùc 100.000 ngöôøi keå töø khi Luaät phaù saûn ôû Myõ trôû neân ngaët ngheøo hôn vaøo naêm 2005, vôùi

Daân Myõ thi nhau xin phaù saûnKIEÀU OANH17/11/2008 16:22 (GMT+7)Phaûn hoài (0) | In baøi vieát naøy | [+] Côõ chöõ [-]

soá nôï maø moät ngöôøi coù theå ñöôïc coi laø phaù saûn phaûi cao gaáp ñoâi. Con soá treân ñoàng nghóa vôùi vieäc, cöù moãi ngaøy laøm vieäc ôû Myõ trong thaùng 10, laïi coù 4.936 ñôn xin phaù saûn ñöôïc noäp leân cô quan chöùc naêng, taêng 34% so vôùi cuøng kyø naêm 2007.

Giaùo sö Robert Lawless thuoäc Tröôøng Luaät, Ñaïi hoïc Illinois, cho raèng, vieäc caùc ngaân haøng thaét chaët hoaït ñoäng tín duïng laø moät lyù do quan troïng khieán soá ñôn xin phaù saûn cuûa daân Myõ taêng maïnh trong thaùng 10. OÂng Lawless cho raèng, vieäc caùc ngaân haøng giaûm maïnh hoaït ñoäng cho vay khieán ngöôøi tieâu duøng khoù hoaëc thaäm chí khoâng theå söû duïng theû tín duïng vaø ñaûo nôï khoaûn vay theá chaáp nhaø, trong khi giaù trò ngoâi nhaø ñaõ suït quaù möùc giaù trò khoaûn vay.

“Vôùi tình traïng caêng thaúng tín duïng vaø kinh teá khoù khaên nhö hieän nay, soá vuï vôõ nôï seõ coøn vöôït xa con soá tröôùc khi Luaät phaù saûn ñöôïc ñieàu chænh vaøo naêm 2005”, oâng noùi.

Caùc luaät sö veà phaù saûn cho bieát, khoâng chæ soá ñôn xin phaù saûn taêng leân, soá tieàn nôï trong theû tín duïng maø nhöõng ngöôøi noäp ñôn ñang mang cuõng taêng maïnh do nhöõng con nôï naøy phaûi vaät loän vôùi khoaûn phaûi traû haøng thaùng cho khoaûn vay theá chaáp nhaø. Khoâng ít ngöôøi ñang phaûi gaùnh khoaûn nôï theá chaáp lôùn hôn giaù trò caên nhaø maø hoï mua baèng khoaûn vay ñoù do söï suït giaûm cuûa giaù nhaø ôû Myõ.

Moät nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy, moät gia ñình ñieån hình noäp ñôn xin phaù saûn naêm 2007 coù khoaûn vay nôï ñöôïc theá chaáp nhö nôï ñòa oác vaø nôï mua xe cao hôn 21%, vaø nôï khoâng ñöôïc theá chaáp nhö nôï theû tín duïng, nôï y teá, nôï mua ñoà gia duïng... cao hôn 44% so vôùi moät hoä gia ñình ñieån hình noäp ñôn xin phaù saûn naêm 2001. Trong khi ñoù, cuõng theo nghieân cöùu naøy, trong voøng 6 naêm trôû laïi ñaây, thu nhaäp cuûa ngöôøi Myõ haàu nhö khoâng taêng.

“Nhöõng laàn suy thoaùi tröôùc ñaây ñeàu dieãn ra sau nhöõng giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá maïnh meõ, do ñoù, caùc hoä gia ñình böôùc vaøo caùc thôøi kyø suy thoaùi ñoù vôùi möùc thu nhaäp cao hôn vaø ít nôï hôn”, baø Elizabeth Warren, moät giaùo sö taïi Tröôøng Luaät cuûa Ñaïi hoïc Havard, cho bieát. Baø noùi theâm: “Tuy nhieân, laàn naøy, nhöõng yeáu toá kinh teá cô baûn naøy ñaõ xaáu ñi ñoái vôùi caùc hoä gia ñình thaäm chí tröôùc khi suy thoaùi xaûy ra, do ñoù, soá ñôn xin phaù saûn coù khaû naêng seõ coøn taêng maïnh hôn”.

Chuyeän nhaø ForsythTaïi nhöõng bang maø tröôùc ñaây giaù

nhaø taêng vôùi toác ñoä cuûa teân löûa vaø sau ñoù rôi töï do nhö Nevada, California vaø Florida, soá ñôn xin phaù saûn taêng maïnh nhaát. Taïi bang Nevada, soá ñôn xin phaù saûn trong thaùng 10 vöøa qua taêng 70% so vôùi cuøng kyø naêm ngoaùi. Toác ñoä taêng taïi bang California vaø Florida laàn löôït laø 80% vaø 62%.

ÔÛ nhöõng khu vöïc naøy, nhieàu ngöôøi coá gaéng giöõ laïi ngoâi nhaø cuûa mình baèng caùch xin phaù saûn theo Chöông 13 cuûa Luaät phaù saûn Myõ. Nhöng cuõng coù nhieàu ngöôøi xin phaù saûn theo Chöông 7 cuûa luaät naøy, ñoàng nghóa vôùi vieäc hoï maát luoân ngoâi nhaø cuûa mình vaø “taïm

bieät” luoân ñoáng nôï maø neáu khoâng xin phaù saûn, hoï seõ maát nhieàu naêm môùi traû xong.

Caëp vôï choàng Tony vaø Carrie For-syth cuøng 30 tuoåi ñaõ choïn con ñöôøng giöõ laïi ngoâi nhaø cuûa mình ôû Florida. Hoï cho bieát, tröôùc ñaây hoï hi voïng tình hình taøi chính cuûa mình seõ ñöôïc caûi thieän trong naêm 2006, thôøi ñieåm maø anh Forsyth ñöôïc thaêng chöùc trong moät coâng ty phaân phoái thöïc phaåm ôû Michigan vaø phaûi chuyeån tôùi Florida ñeå laøm vieäc. Tuy nhieân, hoï khoâng baùn ñöôïc ngoâi nhaø mua baèng tieàn vay theá chaáp ôû bang Michigan neân ñaõ cho thueâ ngoâi nhaø ñoù.

Tôùi thaùng 6/2006, anh chò Forsyth tôùi bang Florida vaø mua moät ngoâi nhaø trò giaù 220.000 USD ôû ñaây baèng tieàn ñi vay hoaøn toaøn. 5 thaùng sau, ngöôøi thueâ ngoâi nhaø cuûa hoï ôû Michigan khoâng thueâ nöõa, khieán hai vôï choàng hoï cuøng luùc phaûi traû hai khoaûn nôï caàm coá, ñuùng luùc khoaûn vay caàm coá nhaø ôû Michigan ñöôïc ñieàu chænh taêng laõi suaát. Ñeán thaùng 2/2007, hoï bò ngaân haøng tòch bieân ngoâi nhaø ôû Michigan.

Tôùi luùc ñoù, caëp vôï choàng coù hai coâ con gaùi nhoû naøy phaûi söû duïng theû tín duïng ñeå traû tieàn mua thöùc aên, ñoà duøng vaø quaàn aùo. Sau khi nôï trong theû tín duïng leân tôùi 20.000 USD, hoï nhaän thaáy xin phaù saûn laø caùch duy nhaát ñeå hoï coù theå ñöôïc ôû laïi trong ngoâi nhaø ôû bang Florida. Khi ñoù cuõng laø luùc maø giaù ngoâi nhaø naøy ñaõ giaûm maát 25%. Naêm 2008 naøy, hoï noäp ñôn xin phaù saûn theo Chöông 13 cuûa Luaät phaù saûn vaø theo quy ñònh, hoï ñöôïc pheùp giöõ laïi ngoâi nhaø cuûa mình vaø phaûi traû moät phaàn nôï trong voøng 3 naêm tôùi.

Ngöôïc laïi, theo Chöông 7 cuûa Luaät phaù saûn Myõ, ngöôøi noäp ñôn xin phaù saûn seõ coù ñöôïc moät “khôûi ñaàu môùi” (fresh start) vì chöông naøy quy ñònh, con nôï seõ ñöôïc xoùa nôï. Trong tröôøng hôïp naøy, moïi taøi saûn seõ ñöôïc thanh lyù, maëc duø moät soá bang ôû Myõ cho pheùp moät soá tröôøng hôïp baõi mieãn. Ñeå ñöôïc phaù saûn theo Chöông naøy, con nôï phaûi traûi qua moät ñôït kieåm tra taøi saûn ñeå xaùc ñònh xem lieäu coù ñuùng laø hoï khoâng theå traû noåi nôï hay khoâng.

Nhöõng con nôï ñöôïc cho laø coù khaû naêng traû ñöôïc moät phaàn nôï seõ phaûi tuaân thuû ñieàu khoaûn phaù saûn theo Chöông 13 cuûa Luaät phaù saûn.

Tuy nhieân, moät soá con nôï vaãn choïn hình thöùc phaù saûn theo Chöông 13 ñeå khoûi bò tòch bieân nhaø, maëc duø hoï seõ phaûi tieáp tuïc traû nôï caàm coá nhaø.

Anh Forsyth cho bieát, vieäc tuyeân boá phaù saûn laø moät böôùc ñi khoù khaên. “Chuùng toâi laø nhöõng ngöôøi theo ñaïo Thieân chuùa, thaät laø khoâng phaûi khi laøm theá naøy. Nhöng chuùng toâi khoâng coøn caùch naøo khaùc ñeå soáng vaø nuoâi soáng gia ñình mình, tröø phi ñi theo con ñöôøng ñoù”, anh noùi.

Caàm cöï baèng theû tín duïngTröôøng hôïp gia ñình nhaø Forsyth

cho thaáy roõ nhöõng lyù do môùi daãn tôùi söï gia taêng maïnh meõ cuûa soá ñôn xin phaù saûn ôû Myõ.

“Thöôøng thì moät ngöôøi khoâng traû noåi nôï caàm coá nhaø vì nhöõng “tai naïn” taøi chính taïm thôøi nhö maát vieäc, ly dò, oám ñau... Tuy nhieân, khi laõi suaát thaû noå ñöôïc ñieàu chænh taêng vaø con nôï khoâng theå tìm kieám ñöôïc nhöõng khoaûn vay môùi ñeå quay voøng nôï, hoï seõ gaëp khoù khaên ngay laäp töùc maëc duø chaúng gaëp söï coá taøi chính naøo”, luaät sö chuyeân veà phaù saûn Chip Parker ôû bang Florida cho bieát.

Caùc luaät sö veà phaù saûn ôû Myõ cho bieát, hoï ñang tö vaán cho moät soá löôïng ngaøy caøng taêng caùc hoä gia ñình trung löu coù thu nhaäp haøng naêm ôû möùc 6 con soá - trong ñoù coù caû nhöõng hoä gia

khoâng theå traû noåi nôï nöõa. Hoï khoâng coù tieàn ñeå traû nôï theû tín duïng neân khoâng ñöôïc söû duïng theû nöõa. Hoï cuõng khoâng coù tieàn tieát kieäm do ñaõ duøng heát cho vieäc traû tieàn mua nhaø”, luaät sö Roger Croteau ôû Las Vegas cho bieát.

Baø Ellen Stoebling, moät luaät sö veà phaù saûn khaùc ôû Las Vegas thì noùi theâm: “Moïi ngöôøi ñang coá duøng theû tín duïng ñeå chi tieâu vaø duøng tieàn thu nhaäp ñeå traû nôï caàm coá ñeå giöõ nhaø ôû möùc laâu nhaát coù theå. Hoï hy voïng seõ ñaøm phaùn ñöôïc vôùi chuû nôï ñeå ñöôïc ôû laïi trong caên nhaø cuûa mình”.

Chuyeän nhaø MarquisKhoâng chæ nhöõng ngöôøi vay theá chaáp

nhaø vôùi laõi suaát thaû noåi vaø ñang sôû höõu caên nhaø coù giaù trò thaáp hôn giaù trò khoaûn vay môùi “gaëp haïn”. Nhöõng ngöôøi maát vieäc cuõng ñang ñieâu ñöùng vôùi vaán ñeà taøi chính. Soá löôïng ngöôøi xin phaù saûn ôû caùc bang Delaware, Rhode Island vaø Indiana, nôi tyû leä thaát nghieäp leo thang maïnh nhaát, cuõng ñang taêng voït.

Beân caïnh ñoù, cuõng coù khoâng ít ngöôøi xin phaù saûn vì nhöõng lyù do “truyeàn thoáng”.

Chò Lisa Marquis, moät baø meï 35 tuoåi coù 5 ñöùa con ôû bang Indiana, khoâng coù baûo hieåm y teá, nhöng ñaõ phaûi traûi qua 21 laàn phaãu thuaät do caùc beänh veà ñöôøng hoâ haáp, tai naïn, xaûy thai... trong 9 naêm qua. Choàng chò - moät laùi xe taûi - laïi kieám ñöôïc 13,5 USD moãi giôø laøm vieäc, khieán hoï khoâng ñuû tieâu chuaån ñeå ñöôïc hoã trôï y teá theo chöông trình Medicaid. Tuy nhieân, chò Marquis khoâng theå laøm vieäc vaø gia ñình hoï khoâng ñuû tieàn ñeå thanh toaùn cho caùc hoùa ñôn y teá cuûa chò.

Ñaàu naêm nay, gia ñình naøy ñaõ phaûi töø boû ngoâi nhaø di ñoäng cuûa hoï vì reâu moác ôû ñoù khieán beänh ñöôøng hoâ haáp cuûa chò Marquis theâm toài teä. Thay vaøo ñoù, hoï tôùi soáng trong moät ngoâi nhaø thueâ vôùi giaù 600 USD/thaùng. Moãi ngaøy anh Marquis phaûi tôùi toøa aùn 3 laàn moät ngaøy ñeå giaûi quyeát caùc ñôn kieän cuûa chuû nôï, khieán soá giôø laøm vieäc cuûa anh caøng giaûm xuoáng.

Thaùng 4 vöøa qua, vôùi soá nôï tieàn vieän phí vaø thuoác men leân tôùi 114.000 USD vaø soá giôø laøm vieäc bò caét giaûm, nhaø Marquis ñaõ noäp ñôn xin phaù saûn theo Chöông 13 cuûa Luaät phaù saûn Myõ. Nhö vaäy, chæ trong voøng chöa ñaày 10 naêm, nhaø Marquis ñaõ noäp ñôn xin phaù saûn tôùi 3 laàn vì khoâng traû noåi tieàn vieän phí. Do xin phaù saûn theo Chöông 13, hoï seõ phaûi traû moät phaàn soá tieàn hoï nôï.

“Leõ ra chuùng toâi ñaõ chôø ñeå xin phaù saûn theo Chöông 7. Nhöng toâi muoán ñöôïc traû nôï. Toâi khoâng muoán löøa doái nhöõng ngöôøi ñaõ giuùp cöùu soáng toâi”, chò Marquis noùi.

Maëc duø soá ngöôøi noäp ñôn xin phaù saûn ôû Myõ ñang taêng maïnh, caùc chuyeân gia vaø caùc luaät sö cho raèng, nhieàu ngöôøi

Tony vaø Carrie Forsyth, vôùi ñöùa con gaùi 4 tuoåi cuûa hoï, Samantha, ñang xem hoùa ñôn. Sau khi nôï trong theû tín duïng leân tôùi 20.000 USD, hoï nhaän thaáy xin phaù saûn laø caùch duy nhaát

ñeå hoï coù theå ñöôïc ôû laïi trong ngoâi nhaø ôû bang Florida.

ñình vay tieàn mua nhaø ñuùng luùc giaù nhaø ñang ôû ñænh, hoaëc theá chaáp nhaø ñeå vay tieàn trang traûi chi phí sinh hoaït. Trong soá nhöõng ngöôøi noäp ñôn xin phaù saûn coøn coù caùc nhaø ñaàu tö ñòa oác mua nhaø ngay giöõa luùc thôøi kyø thò tröôøng nhaø ñaát ôû Myõ ñang ôû thôøi kyø hoaøng kim nhaát vôùi hy voïng giaù nhaø taêng theâm ñeå kieám lôøi.

“Vaãn coøn raát nhieàu nhöõng vuï tòch bieân nhaø coøn chöa xaûy ra vì chuû nhaø vaãn coøn söû duïng ñöôïc theû tín duïng. Moïi chuyeän seõ vôõ lôû khi nhöõng ngöôøi naøy khoâng theå duøng ñöôïc theû tín duïng cuûa hoï nöõa”, oâng Jeffrey Tromberg, moät luaät sö veà phaù saûn ôû bang Florida, cho bieát.

Tình hình ôû Las Vegas, “thuû phuû” baøi baïc cuûa Myõ vaø theá giôùi, cuõng aûm ñaïm khoâng keùm. Ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi ôû ñaây noäp ñôn xin phaù saûn ñeå ñöôïc phaùp luaät hoã trôï theo Chöông 7 cuûa Luaät phaù saûn vì hoï cho raèng, maát nhaø nhöng thoaùt nôï coøn deã chòu hôn. Giaù nhaø ñaát ôû ñaây vaãn rôi töï do vaø neàn kinh teá ñòa phöông ñang raát khoù khaên. Caùc nhaân vieân kinh doanh xe hôi vaø nhaân vieân laøm vieäc trong caùc soøng baïc ñang bò sa thaûi haøng loaït. Nhöõng ngöôøi coøn giöõ ñöôïc vieäc laøm thì cuõng khoâng nhaän ñöôïc möùc tieàn boa haäu hónh nhö tröôùc ñaây.

“Khaùch haøng cuûa toâi cô baûn laø nhöõng ngöôøi thu nhaäp khaù tröôùc ñaây, nhöng hieän nay, do thu nhaäp ñi xuoáng, hoï

16 17

Myõ khaùc ngaïi haønh ñoäng nhö vaäy do quy ñònh ngaët ngheøo hôn cuûa Luaät phaù saûn 2005. Theo Giaùo sö Warren cuûa Ñaïi hoïc Harvard, nhieàu ngöôøi vaãn töôûng laàm raèng, hoï khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå phaù saûn.

“YÙ nghó raèng vieäc xin phaù saûn ñeå ñöôïc trôï giuùp khoâng coøn deã daøng nhö tröôùc kia ñang khieán cuoäc khuûng hoaûng kinh teá hieän nay toài teä theâm”, baø noùi. (New York Times)

Ngaøy 11/11, chính quyeàn cuûa Toång thoáng Myõ saép maõn

nhieäm George W. Bush ñaõ coâng boá moät chöông trình môùi nhaèm giaûi cöùu ngöôøi theá chaáp nhaø vay tieàn ôû nöôùc naøy.

Keá hoaïch naøy ñöôïc ñöa ra trong boái caûnh soá löôïng ngöôøi coù nguy cô maát nhaø vì khoâng traû noåi nôï ngaân haøng ôû Myõ taêng voït.

Tuy nhieân, keá hoaïch laïi ít nhieàu gaây thaát voïng vì Chính phuû Myõ khoâng cung caáp hoã trôï taøi chính tröïc tieáp cho nhöõng ngöôøi vay tieàn mua nhaø ñang coù nguy cô bò ngaân haøng tòch bieân nhaø.

Keá hoaïch noùi treân seõ ñöôïc thöïc hieän thoâng qua hai “ñaïi gia” cho vay ñòa oác khoång loà môùi ñöôïc Chính phuû Myõ tieáp quaûn vaøo thaùng 9 vöøa qua laø Fannie Mae vaø Freddie Mac. Theo ñoù, vieäc ñieàu chænh caùc khoaûn vay seõ ñöôïc thöïc hieän ñoái vôùi caùc khaùch haøng coù khoaûn nôï do hai taäp ñoaøn naøy sôû höõu hoaëc

baûo laõnh.Thoáng keâ cho thaáy, Fannie vaø Fred-

die hieän ñang naém giöõ hoaëc ñaàu tö tôùi 31 trieäu khoaûn vay caàm coá nhaø, vôùi toång trò giaù 5.000 tyû USD.

Ngöôøi vay tieàn mua nhaø muoán tham gia vaøo chöông trình naøy phaûi ñaûm baûo nhieàu ñieàu kieän: Ñaõ quaù haïn traû nôï töø 90 ngaøy trôû leân, nôï ít nhaát 90% giaù trò ngoâi nhaø hieän taïi; ñang soáng trong ngoâi nhaø mua baèng khoaûn vay caàm coá ñoù vaø chöa noäp ñôn xin phaù saûn.

Neáu ñaùp öùng ñöôïc nhöõng ñieàu kieän naøy, khoaûn vay ñoù seõ ñöôïc ñieàu chænh baèng caùch haï thaáp laõi suaát hoaëc ñöôïc keùo daøi thôøi gian traû nôï. Muïc ñích cuûa vieäc ñieàu chænh naøy laø nhaèm ñöa soá tieàn maø ngöôøi vay phaûi traû haøng thaùng xuoáng döôùi möùc 38% thu nhaäp haøng thaùng cuûa hoä gia ñình. Laõi suaát coù theå ñöôïc haï thaáp trong voøng 5 naêm, sau ñoù taêng trôû laïi leân moät möùc nhaát ñònh. Thôøi haïn traû nôï coù theå keùo daøi

leân 40 naêm.Vieäc ñieàu chænh naøy seõ ñöôïc aùp

duïng cho caùc khoaûn vay do Fannie vaø Freddie sôû höõu hoaëc baûo laõnh. Tuy nhieân, caùc nhaø chöùc traùch cho bieát, hoï hy voïng vieäc ñieàu chænh naøy seõ ñöôïc aùp duïng trong toaøn ngaønh ngaân haøng ôû Myõ, ñoàng thôøi seõ nhanh choùng taïo ra thay ñoåi tích cöïc trong vieäc chi traû cuûa ngöôøi vay tieàn mua nhaø.

Hieän vaãn chöa coù thoáng keâ naøo veà vieäc bao nhieâu khoaûn vay töø Fannie vaø Freddie ñuû tieâu chuaån ñeå ñöôïc chöông trình naøy hoã trôï. Môùi ñaây, Fannie cho bieát, 1,7% trong soá caùc khoaûn vay caàm coá nhaø cuûa taäp ñoaøn naøy ñaõ quaù haïn töø 90 ngaøy trôû leân. Soá lieäu cuûa ngaân haøng naøy cho thaáy, hieän Fannie coù khoaûng 18 trieäu khoaûn vay caàm coá nhaø, do ñoù, coù theå soá khoaûn vay ñuû ñieàu kieän tham gia chöông trình leân tôùi 300.000 khoaûn vay.

Ñaàu tuaàn naøy, Fannie baùo loã 29 tyû

khoaûng 200.000 ngaøn ngöôøi sôû höõu nhaø ôû Myõ”, baø noùi.Tuy nhieân, ñieåm haïn cheá cuûa keá hoaïch naøy laø, thaäm chí trong tröôøng hôïp

giaù nhaø giaûm khieán giaù trò cuûa ngoâi nhaø thaáp hôn giaù trò khoaûn vay ñöôïc theá chaáp bôûi ngoâi nhaø ñoù, giaù trò khoaûn vay cuõng khoâng ñöôïc ñieàu chænh giaûm. Do ñoù, theo yù kieán cuûa moät soá chuyeân gia cho raèng, chöông trình hoã trôï ngöôøi nôï caàm coá nhaø naøy seõ chæ coù aûnh höôûng haïn cheá.

Cuøng vôùi noã löïc cuûa Chính phuû Myõ, trong voøng maáy tuaàn trôû laïi ñaây, nhieàu ngaân haøng lôùn cuûa nöôùc naøy, bao goàm Citigroup, JPMorgan Chase vaø Bank of America cuõng ñaõ coâng boá caùc chöông trình ñieàu chænh caùc khoaûn nôï ñòa oác. Tuy nhieân, löôïng nôï ñòa oác maø caùc ngaân haøng naøy naém giöõ chæ baèng moät phaàn nhoû so vôùi löôïng nôï ñòa oác cuûa Fannie vaø Freddie. Môùi ñaây nhaát, Citigroup tuyeân boá seõ ñieàu chænh löôïng nôï ñòa oác leân tôùi 20 tyû USD.

Phaàn lôùn caùc chöông trình ñieàu chænh nôï ñòa oác cuûa caùc ngaân haøng Myõ hieän haï soá tieàn maø ngöôøi vay phaûi traû veà möùc 34 - 40% thu nhaäp haøng thaùng cuûa hoï, thoâng qua vieäc haï laõi suaát, keùo daøi thôøi haïn traû nôï hoaëc giaûm dö nôï. Ñieåm khaùc bieät giöõa chöông trình cuûa caùc ngaân haøng naøy vaø chöông trình maø Chính phuû Myõ vöøa coâng boá laø ôû choã, chöông trình cuûa caùc ngaân haøng coù giaûm dö nôï cho ngöôøi vay, coøn chöông trình cuûa Chính phuû thì khoâng.

Theo giôùi quan saùt, caùc ngaân haøng vaø caùc coâng ty taøi chính ñòa oác ôû Myõ raát quan taâm tôùi chuyeän ngaên chaën laøn soùng tòch bieân nhaø taïi nöôùc naøy. Lyù do laø hieän thò tröôøng nhaø ñaát ôû Myõ quaù dö thöøa cung, vaø caùc vuï tòch bieân nhaø chæ khieán giaù nhaø giaûm saâu hôn, khieán caøng coù theâm nhieàu vuï tòch bieân nöõa.

Theo soá lieäu cuûa haõng xeáp haïng tín nhieäm Moody’s, maëc duø nhöõng chöông trình ñieàu chænh nôï ñòa oác ñaõ ñöôïc ñöa ra, seõ vaãn coù khoaûng 1,6 trieäu ngöôøi Myõ maát nhaø trong naêm nay. Naêm tôùi, con soá naøy thaäm chí seõ taêng leân 1,9 trieäu ngöôøi. (CNN)

USD trong quyù 3 vöøa qua vaø cho bieát, tyû leä vôõ nôï cuûa khaùch haøng ñang taêng maïnh.

Veà phaàn mình, Freddie chöa coâng boá keát quaû kinh doanh quyù 3, nhöng tính tôùi cuoái quyù 2 vöøa qua, soá khoaûn nôï quaù haïn taïi taäp ñoaøn naøy laø 115.000 khoaûn vay, chieám 1% trong toång soá khoaûn vay.

Baø Faith Schwartz, Giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa Hope Now, moät lieân minh caùc toå chöùc cho vay vaø caùc toå chöùc nhaø ñaát phi lôïi nhuaän, cho bieát, vieäc ñaët ñieàu kieän ñeå ñieàu chænh caùc khoaûn vay laø moät böôùc tieán quan troïng vaø baø tin raèng, caùc ngaân haøng cuõng nhö caùc toå chöùc ñaàu tö cho vay khaùc cuõng seõ aùp duïng caùc ñieàu kieän töông töï.

“Coù theå vieäc ñieàu chænh naøy seõ khoâng dieãn ra trong toaøn ngaønh ngaân haøng, nhöng ñaây laø moät böôùc tieán quan troïng. Chuùng toâi cho raèng, theo thôøi gian, bieän phaùp naøy seõ aûnh höôûng tôùi

G iaù daàu theá giôùi ñang lieân tuïc dieãn bieán theo chieàu ñi

xuoáng, ñoùng cöûa ôû möùc 54,95 USD/thuøng trong phieân giao dòch ngaøy 17/11 taïi thò tröôøng New York. So vôùi möùc ñænh 147,27 USD/thuøng ngaøy 11/7, giaù daàu hieän ñaõ giaûm 63%.

Nhieàu ngöôøi vaãn cho raèng, söï giaûm toác cuûa kinh teá theá giôùi laø lyù do khieán giaù daàu ñi xuoáng nhanh tôùi möùc naøy.

Nhöng treân thöïc teá, caâu chuyeän coù leõ khoâng phaûi laø nhö vaäy.

Vuï phaù saûn cuûa moät coâng ty baùn khoáng daàu

Vaøo ngaøy 11/7, khi giaù daàu ñaït ñænh cao lòch söû 147,27 USD/thuøng, SemGroup, moät coâng ty phaân phoái xaêng daàu lôùn coù truï sôû ôû Tulsa, bang Oklahoma cuûa Myõ, chæ caàn caàm cöï theâm khoaûng moät tuaàn nöõa laø kieám

ñöôïc 5 tyû USD tieàn lôøi nhôø chieán thuaät baùn khoáng, hay coøn goïi laø ñaàu cô giaù xuoáng. Tuy nhieân, chæ vaøi ngaøy sau ñoù, SemGroup ñaõ phaù saûn.

Caâu chuyeän cuûa SemGroup coù theå ñöôïc toùm taét nhö sau:

Vaøo cuoái thaùng 6 vaø ñaàu thaùng 7, caùc nhaø ñaàu cô daàu löûa kyø haïn ôû Myõ vaø London vaãn tranh nhau mua vaøo vì khoâng tin raèng giaù daàu saép ñaït ñænh. ÔÛ thôøi ñieåm ñoù, thaäm chí coù nhieàu döï baùo cho raèng giaù daàu seõ ñaït 200 USD/thuøng trong naêm nay.

Tuy nhieân, SemGroup döï baùo, giaù daàu saép ñaït ñænh. Do ñoù, hoï ñaõ thöïc hieän chieán thuaät baùn khoáng vôùi khoái löôïng lôùn.

Chieán thuaät naøy coù theå lyù giaûi nhö sau: SemGroup ñaët leänh baùn ra haøng trieäu thuøng daàu giao kyø haïn maø coâng ty naøy khoâng heà coù trong tay. Sau ñoù, neáu giaù daàu giaûm thaät, SemGroup seõ mua daàu vaøo vôùi möùc giaù reû hôn ñoù ñeå giao haøng, ñoàng thôøi boû tuùi phaàn cheânh leäch giöõa möùc giaù thaáp naøy vôùi möùc giaù cao maø hoï baùn khoáng daàu tröôùc ñoù.

Sau khi SemGroup ñaët leänh baùn khoáng, giaù daàu vaãn taêng. 3 ngaøy sau khi giaù daàu ñaït ñænh vaø vaãn coù khaû naêng seõ laäp theâm kyû luïc môùi, Sôû Giao

dòch Haøng hoaù New York (NYMEX) yeâu caàu SemGroup phaûi noäp theâm tieàn kyù quyõ buø vaøo phaàn thua loã ñeå giöõ hôïp ñoàng.

Khoâng theå huy ñoäng ñöôïc voán, chæ moät ngaøy sau ñoù, SemGroup phaûi baùn laïi toaøn boä hôïp ñoàng baùn khoáng daàu cuûa mình cho boä phaän ngaân haøng ñaàu tö cuûa Barclays. Thua loã 2,4 tyû USD trong vuï naøy, SemGroup rôi vaøo caûnh phaù saûn.

Ngay sau khi SemGroup phaûi baùn laïi hôïp ñoàng, giaù daàu baét ñaàu “rôi töï do” do caùc nhaø giao dòch daàu löûa ôû

Ngöôøi bieåu tình mang bieåu ngöõ “WB laø thuû phaïm giaù daàu taêng” beân ngoaøi Sôû Giao dòch Chöùng khoaùn Indonesia, ngaøy 19/6/2008, giöõa luùc giaù daàu theá giôùi ñaõ vöôït qua ngöôõng

100 USD/thuøng - AÛnh: Reuters.

18 19

khaép nôi, bao goàm caùc quyõ ñaàu cô, caùc ngaân haøng vaø caùc quyõ löông höu, baùn thaùo caùc hôïp ñoàng kyø haïn. Tröôøng hôïp cuûa SemGroup cho thaáy, tính toaùn sai thôøi ñieåm trong vieäc baùn ra seõ gaây thaûm hoaï.

Vôùi soá tieàn thua loã keå treân, coù leõ SemGroup ñaõ baùn khoáng ít nhaát 100 trieäu thuøng daàu thoâ, gaáp 5 laàn löôïng daàu thoâ saün coù treân thò tröôøng Myõ ôû baát kyø thôøi ñieåm naøo. Neáu SemGroup mua laïi löôïng daàu maø hoï ñaõ baùn khoáng treân thò tröôøng môû ñeå traû cho NY-MEX, giaù daàu coù leõ ñaõ tieáp tuïc taêng vôùi toác ñoä teân löûa, khieán côn soát daàu coøn taêng nhieät theâm nöõa. Nhöng thaät may cho ngöôøi tieâu duøng laø Barclays ñaõ mua laïi hôïp ñoàng baùn khoáng cuûa SemGroup.

Vôùi söï “ra ñi” cuûa SemGroup vaø nhöõng vuï baùn khoáng quy moâ lôùn töông töï cuõng khoâng coøn ñöôïc thöïc hieän ôû caùc coâng ty khaùc, thò tröôøng daàu maát haún moät nguoàn löïc ñaåy taêng giaù. Tuy nhieân, söï maát giaù cuûa daàu coøn baét nguoàn töø nhieàu lyù do khaùc.

“Thuû phaïm” USDNhö treân ñaõ noùi, giaù daàu hieän ñaõ

giaûm tôùi 63% so vôùi kyû luïc hoài thaùng 7. Nhöng roõ raøng, nhu caàu daàu cuûa theá giôùi khoâng giaûm nhieàu ñeán theá.

Thöïc teá cho thaáy, giaù daàu khoâng chæ phuï thuoäc vaøo nhu caàu. Giaù daàu laø saûn

kieåm soaùt treân phaïm vi toaøn caàu, thò tröôøng laïi chuyeån sang “öu aùi” ñoàng tieàn naøy. Do daàu ñöôïc giao dòch baèng ñoàng USD, khi tyû giaù USD taêng, giaù daàu phaûi giaûm xuoáng vaø ngöôïc laïi.

Tuy nhieân, cho tôùi nay, ñoàng Euro môùi chæ maát giaù 20% so vôùi USD, nhöng giaù daàu laïi maát giaù tôùi 63%. Nhö vaäy coù nghóa laø, ñoàng USD cuõng phaûi laø “thuû phaïm” cuûa toaøn boä söï tröôït doác cuûa giaù daàu thoâ, maø môùi chæ laø moät phaàn cuûa caâu chuyeän.

“Thuû phaïm” chöùng khoaùnThò tröôøng chöùng khoaùn toaøn caàu ñaõ

chao ñaûo maïnh khi nhöõng thoâng tin veà caùc vuï giaûi cöùu caùc toå chöùc taøi chính vaø ngaân haøng xuaát hieän nhan nhaûn treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng.

Khi giaù daàu baét ñaàu giaûm, caùc nhaø ñaàu cô phaûi noäp theâm tieàn kyù quyõ cho sôû giao dòch ñeå giöõ hôïp ñoàng. Nhöng ñuùng luùc naøy, taát caû caùc danh muïc ñaàu tö cuûa giôùi ñaàu tö cuøng ñoàng loaït co laïi vì moïi caùc thò tröôøng cuøng ñi xuoáng. Do ñoù, caùc nhaø ñaàu cô daàu löûa giaù leân buoäc loøng phaûi phaûi baùn ra hôïp ñoàng.

Maët khaùc, do ñeå ñaàu tö vaøo thò tröôøng haøng hoaù, trong ñoù coù daàu, giôùi ñaàu tö ñeàu vay nôï nhieàu vaø chæ thöïc sôû höõu moät phaàn giaù trò khoái löôïng daàu maø hoï mua, neân khi thua loã, caùc nhaø ñaàu cô phaûi xoay sôû moïi caùch ñeå

ñeå ñeà phoøng laïm phaùt cuõng phaûi baùn ra nhöõng hôïp ñoàng naøy.

Coù nhaø quan saùt ví von, cuoäc khuûng hoaûng taøi chính laø moài löûa, coøn nhöõng noã löïc baùn ra ñeå buø loã laø nguoàn xaêng tieáp cho moài löûa naøy. Moät phaûn öùng daây chuyeàn ñaõ xaûy ra khi giôùi ñaàu tö treân thò tröôøng daàu chöùng kieán tieàn cuûa hoï bieán maát trong danh muïc ñaàu tö “vaøng ñen” vaø taát caû caùc danh muïc khaùc.

Vaán ñeà cung - caàu?Vôùi söï xuaát hieän cuûa khuûng hoaûng

tín duïng, caùc ngaân haøng thaét chaët cho vay, khieán nhöõng nhaø ñaàu tö lôùn quan taâm tôùi vieäc giöõ caùc hôïp ñoàng ñaàu cô giaù leân cuõng khoâng theå huy ñoäng ñöôïc voán ñeå noäp tieàn kyù quyõ.

Thaäm chí caû caùc ngaân haøng ñaàu tö cuõng thöïc hieän baùn ra caùc hôïp ñoàng daàu löûa kyø haïn ñeå thoaùt nôï. Söï ñoå vôõ cuûa caùc toå chöùc taøi chính lôùn cuõng ñoùng goùp tröïc tieáp vaøo söï tröôït doác cuûa giaù daàu.

Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, nhieàu quyõ giao dòch haøng hoaù cuûa moät soá ngaân haøng lôùn nhö quyõ Phibro cuûa Citi-group ñaõ “gaët haùi” lôùn töø hoaït ñoäng ñaàu tö treân thò tröôøng haøng hoaù. Ñieàu naøy cho thaáy, caùc ngaân haøng chính laø nhöõng toå chöùc ñaàu cô daàu giaù leân vaø coù theå chính hoï ñaõ goùp phaàn taïo ra giaù daàu cao.

Tuy nhieân, vôùi söï ñoå vôõ cuûa nhöõng ngaân haøng naøy, cuøng vôùi vieäc giaù daàu voán ñaõ giaûm, caùc ngaân haøng buoäc phaûi thanh lyù caùc hôïp ñoàng naøy, khieán giaù daàu caøng giaûm saâu hôn.

Maët khaùc, tröôùc ñaây, giaù daàu coù theå ñaõ taêng vì noãi lo ngaïi laïm phaùt vaø nhu caàu daàu gia taêng cuûa theá giôùi, thì nay, giaù daàu giaûm cuõng vì noãi sôï haõi veà söï haõm phanh ñoät ngoät cuûa kinh teá toaøn caàu. Töïu chung, cô cheá cuûa söï suït giaûm giaù daàu naøy vaãn laø hoaït ñoäng baùn thaùo oà aït cuûa giôùi ñaàu cô.

Ai ñoù coù theå ñaët caâu hoûi: Vaäy vaán ñeà cung caàu ñoùng vai troø gì ñoái vôùi söï suït giaûm cuûa giaù daàu? Caâu traû lôøi cho caâu hoûi naøy coù theå chæ coù ôû trong nhöõng cuoán saùch giaùo khoa veà kinh teá.

Coù leõ cuoäc khuûng hoaûng tín duïng seõ phaàn naøo laøm giaûm nhu caàu daàu cuûa theá giôùi ôû moät möùc ñoä naøo ñoù, nhöng khoâng ñuû söùc ñeå khieán giaù daàu giaûm quaù nöûa nhö vaäy. Ñuùng laø suy thoaùi ñang goõ cöûa kinh teá theá giôùi, vaø thöïc teá naøy coù theå khieán giaù daàu coøn giaûm saâu hôn, nhöng noãi lo ngaïi naøy khoâng phaûi laø toaøn boä caâu chuyeän phía sau söï suït giaûm cuûa giaù daàu.

Tôùi ñaây, caàn ghi chuù theâm raèng, khoâng phaûi vì kinh teá theá giôùi thònh vöôïng maø giaù daàu taêng gaáp ñoâi trong voøng moät naêm, ñeå ñaït möùc ñænh 147,27 USD/thuøng ngaøy 11/7 vöøa qua. (Time)

phaåm cuûa moät söï pha troän phöùc taïp vaø lieân tuïc bieán ñoäng giöõa hoaït ñoäng cuûa giôùi ñaàu cô, saûn löôïng daàu, thôøi tieát, chính saùch cuûa caùc chính phuû, kinh teá toaøn caàu, thaäm chí caû quaõng ñöôøng maø ngöôøi Myõ laùi xe trong moät khoaûng thôøi gian naøo ñoù...

Cuoäc khuûng hoaûng taøi chính toaøn caàu hieän nay cuõng laø moät “ñoøn cheát ngöôøi” ñoái vôùi giaù daàu.

Trong giai ñoaïn ñaàu cuûa khuûng hoaûng, ñoàng USD suy yeáu so vôùi Euro, nhöng khi khuûng hoaûng vöôït ngoaøi taàm

traû nôï. Giaù daàu caøng giaûm, giôùi ñaàu cô caøng phaûi baùn ra maïnh ñeå buø ñaép nhöõng thua loã naøy hoaëc ñeå caét loã, vì cuøng luùc, caùc danh muïc ñaàu tö khaùc cuûa hoï cuõng tröôït doác theo.

Khi söï suït giaûm treân taát caû caùc thò tröôøng vöôït quaù taàm kieåm soaùt, nhaø ñaàu tö naøo cuõng muoán laøm moät vieäc duy nhaát: thanh lyù taát caû caùc hôïp ñoàng. Thua loã treân thò tröôøng chöùng khoaùn thaäm chí coøn buoäc caû nhöõng nhaø ñaàu tö coù danh muïc ña daïng vaø muoán giöõ caùc hôïp ñoàng haøng hoaù ñaàu cô giaù leân

Nhaø ñaàu tö (ngöôøi mua chöùng khoaùn) caàn phaûi “töï baûo veä

mình” (tìm caùch ruùt lui) tröôùc khi coâng ty chöùng khoaùn nôi môû taøi khoaûn coù khaû naêng phaù saûn.

Hieäp hoäi kinh doanh chöùng khoaùn cho bieát, khoaûng 70-80% caùc coâng ty chöùng khoaùn taïi VN ñang hoaït ñoäng caàm chöøng. Nhö vaäy, chuyeän phaù saûn cuûa nhieàu coâng ty chöùng khoaùn laø ñieàu hoaøn toaøn coù theå xaûy ra trong thôøi gian tôùi.

Vieät Nam ñaõ ban haønh Nghò ñònh 114/2008/NÑ-CP ñeå höôùng daãn thi haønh moät soá ñieàu cuûa Luaät phaù saûn ñoái vôùi doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh trong lónh vöïc baûo hieåm, chöùng khoaùn vaø taøi chính khaùc. Tuy nhieân, nhieàu yù kieán cho raèng, khung phaùp lyù nhö vaäy chöa ñuû thuyeát phuïc ñeå baûo veä quyeàn lôïi cuûa nhaø ñaàu tö.

Nhaø ñaàu tö laø ai khi coâng ty chöùng khoaùn phaù saûn?

Luaät phaù saûn hieän haønh vaø Nghò ñònh 114 khoâng xem xeùt caùc nguyeân nhaân daãn ñeán tình traïng phaù saûn cuûa coâng ty chöùng khoaùn cuõng nhö xaùc ñònh nguyeân nhaân coâng ty chöùng khoaùn laøm thaát thoaùt taøi saûn laø chöùng khoaùn vaø tieàn cuûa nhaø ñaàu tö.

Vieäc bò thaát thoaùt taøi saûn naøy coù theå laø haäu quaû cuûa nhieàu nguyeân nhaân. Vieäc laøm roõ caùc nguyeân nhaân naøy laø do caùc cô quan coù thaåm quyeàn khaùc ngoaøi Boä Taøi chính vaø UÛy ban Chöùng khoaùn xem xeùt vaø xöû lyù theo caùc quy ñònh cuûa caùc luaät chuyeân ngaønh khaùc.

Trong tröôøng hôïp naøy, tuyø thuoäc vaøo yeáu toá loãi coá yù hay voâ yù cuûa coâng ty chöùng khoaùn maø ngöôøi quaûn lyù vaø/hoaëc nhaân vieân cuûa coâng ty chöùng khoaùn coù theå bò truy cöùu traùch nhieäm hình söï veà caùc haønh vi phaïm toäi töông öùng.

Luaät phaù saûn 2004 vaø Nghò ñònh 114 chæ ñöa ra bieän phaùp ñeå thöïc hieän thuû tuïc phaù saûn coâng ty chöùng khoaùn nhaèm muïc ñích giaûi quyeát quyeàn lôïi cuûa chuû nôï.

Veà nguyeân taéc, khi nhaø ñaàu tö môû taøi khoaûn vaø thöïc hieän caùc giao dòch taïi coâng ty chöùng khoaùn thì coâng ty chöùng khoaùn coù nghóa vuï quaûn lyù taøi saûn cuûa nhaø ñaàu tö vaø thöïc hieän caùc giao dòch theo leänh cuûa nhaø ñaàu tö thoâng qua taøi khoaûn ñoù theo caùc hôïp ñoàng môû taøi khoaûn ñeå thöïc hieän caùc giao dòch mua, baùn chöùng khoaùn ñaõ kyù giöõa coâng ty chöùng khoaùn vaø nhaø ñaàu tö.

Trong tröôøng hôïp coâng ty chöùng khoaùn rôi vaøo tình traïng phaù saûn ñoàng thôøi laøm thaát thoaùt taøi saûn cuûa nhaø ñaàu tö, veà nguyeân taéc coâng ty chöùng khoaùn ñaõ khoâng thöïc hieän ñuùng caùc cam keát veà nghóa vuï quaûn lyù taøi saûn cho nhaø ñaàu tö vaø veà maët phaùp lyù seõ phaûi chòu traùch nhieäm hoaøn traû laïi taøi saûn hoaëc boài thöôøng thieät haïi cho

nhaø ñaàu tö.Neáu khoâng theå hoaøn traû laïi ñöôïc

baèng hieän vaät, thì hoaøn traû baèng tieàn coù giaù trò töông ñöông. Khi ñoù, nhaø ñaàu tö seõ trôû thaønh chuû nôï coù baûo ñaûm (coù taøi saûn caàm coá, theá chaáp trong coâng ty chöùng khoaùn), chuû nôï khoâng coù ñaûm baûo (khoâng coù taøi saûn caàm coá, theá chaáp trong coâng ty chöùng khoaùn) hoaëc chuû nôï coù baûo ñaûm moät phaàn (coù moät phaàn taøi saûn caàm coá, theá chaáp taïi coâng ty chöùng khoaùn), tuyø thuoäc vaøo töøng tröôøng hôïp cuï theå giöõa coâng ty chöùng khoaùn vaø nhaø ñaàu tö.

Vieäc phaân loaïi chuû nôï nhö vaäy seõ keùo theo vieäc caùc nhaø ñaàu tö ñöôïc phaùp luaät ñoái xöû khaùc nhau theo nguyeân taéc chuû nôï coù ñaûm baûo, ngöôøi lao ñoäng roài môùi ñeán caùc chuû nôï khoâng coù ñaûm baûo.

Thöïc teá vaán ñeà boài thöôøng thieät haïi do loãi cuûa coâng ty chöùng khoaùn trong vieäc laøm thaát thoaùt taøi saûn cuûa nhaø ñaàu tö trong thöïc teá raát khoù xaùc ñònh do ñaëc thuø cuûa chöùng khoaùn laø thay ñoåi töøng ngaøy töøng giôø.

Theâm vaøo ñoù cuõng caàn xem xeùt ñeán vieäc coâng ty chöùng khoaùn coù laäp quyõ baûo veä nhaø ñaàu tö hay mua baûo hieåm ngheà nghieäp cho nghieäp vuï kinh do-anh chöùng khoaùn ñeå boài thöôøng cho nhaø ñaàu tö hoaëc coù thoûa thuaän khaùc hay khoâng.

Theo Coâng ty luaät hôïp danh Luaät

Vieät, caùc nhaø ñaàu tö cuõng caàn phaûi töï baûo veä quyeàn lôïi cuûa mình baèng caùch raø soaùt laïi caùc giaáy tôø, thoûa thuaän, hôïp ñoàng ñaõ kyù vôùi caùc coâng ty chöùng khoaùn khi ñaêng kyù môû taøi khoaûn giao dòch chöùng khoaùn.

“Trong tröôøng hôïp caàn thieát neân coù nhöõng thoûa thuaän boå sung vaø chi tieát veà vieäc boài thöôøng thieät haïi ñoái vôùi tieàn vaø chöùng khoaùn trong taøi khoaûn cuûa nhaø ñaàu tö môû taïi coâng ty chöùng khoaùn khi coù daáu hieäu cho thaáy coâng ty chöùng khoaùn ñoù lieân tuïc thua loã, coù daáu hieäu laâm vaøo tình traïng maát khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn nôï ñeán haïn”.Löïa choïn doanh nghieäp chuyeån

giaoVeà quyeàn haïn cuûa cô qua quaûn lyù

thuoäc nhaø nöôùc, chuû sôû höõu trong vieäc yeâu caàu doanh nghieäp thöïc hieän caùc bieän phaùp khoâi phuïc khaû naêng thanh toaùn, khoaûn 2 Ñieàu 9 Nghò ñònh naøy coù quy ñònh: “UÛy ban Chöùng khoaùn coù quyeàn yeâu caàu doanh nghieäp chöùng khoaùn baøn giao quyeàn vaø nghóa vuï ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö môû taøi khoaûn giao dòch chöùng khoaùn cuûa doanh nghieäp cho caùc doanh nghieäp khaùc thay theá.

Vieäc löïa choïn ñoái taùc ñeå baøn giao quyeàn vaø nghóa vuï do doanh nghieäp töï thoûa thuaän vaø phaûi ñöôïc UÛy ban Chöùng khoaùn chaáp thuaän hoaëc UÛy ban Chöùng khoaùn seõ chæ ñònh doanh nghieäp

20 21

nhaän chuyeån giao neáu coâng ty chöùng khoaùn khoâng töï thoûa thuaän ñöôïc vôùi ñoái taùc nhaän baøn giao”.

Ñieàu 12 Nghò ñònh 114 quy ñònh moïi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp baûo hieåm, chöùng khoaùn vaø taøi chính khaùc, sau khi coù quyeát ñònh môû thuû tuïc phaù saûn phaûi chòu söï giaùm saùt, kieåm tra cuûa Thaåm phaùn vaø Toå quaûn lyù, Thanh lyù taøi saûn.

Ñaây laø quy ñònh nhaèm baûo veä quyeàn lôïi cuûa nhaø ñaàu tö, buoäc coâng ty chöùng khoaùn phaûi chòu söï giaùm saùt ñoái vôùi caùc giao dòch kinh doanh cuûa mình sau khi coù quyeát ñònh môû thuû tuïc phaù saûn.

Maëc duø vaäy, Nghò ñònh 114 ngoaøi vieäc quy ñònh raøng buoäc söï can thieäp vaø chaáp thuaän cuûa UÛy ban Chöùng khoaùn ñoái vôùi thoûa thuaän hoaëc hôïp ñoàng chuyeån giao nhöng laïi khoâng coù moät quy ñònh naøo cho thaáy vieäc chuyeån giao nhöõng quyeàn, nghóa vuï cuûa coâng ty chöùng khoaùn ñaõ cam keát vôùi nhaø ñaàu tö cho doanh nghieäp khaùc phaûi thoâng baùo hay ñöôïc söï ñoàng yù cuûa nhaø ñaàu tö tröôùc khi tieán haønh chuyeån giao, ñaëc bieät laø khi coâng ty chöùng khoaùn laâm vaøo tình traïng phaù saûn nhöng chöa coù quyeát ñònh môû thuû tuïc phaù saûn.

Theo phaân tích cuûa Coâng ty Luaät hôïp danh Luaät Vieät, ñieàu naøy chöa thöïc söï baûo veä ñöôïc quyeàn lôïi cho nhaø ñaàu tö, bôûi leõ khi nhaø ñaàu tö môû taøi khoaûn vaø thöïc hieän caùc giao dòch taïi coâng ty chöùng khoaùn laø hoï ñaõ quan taâm ñeán khaû naêng taøi chính, khaû naêng chòu ñöïng ruûi ro cuõng nhö cô hoäi thu ñöôïc lôïi nhuaän cuûa coâng ty chöùng khoaùn trong vieäc laøm gia taêng giaù trò taøi saûn cuûa nhaø ñaàu tö vaø baûo toaøn khoái taøi saûn ñoù.

Vaäy, lieäu doanh nghieäp nhaän chuyeån giao ñeå thöïc hieän caùc nghóa vuï ñoái vôùi nhaø ñaàu tö coù ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu vaø mong muoán cuûa nhaø ñaàu tö hay khoâng, trong khi nhaø ñaàu tö khoâng heà ñöôïc thoâng baùo hay coù baát kyø quyeàn gì ñoái vôùi vieäc chuyeån giao ñoù, maëc duø ñaõ ñöôïc UÛy ban Chöùng khoaùn chaáp thuaän?

“Vieät Nam ñaõ böôùc vaøo naêm 2008 vôùi nhieàu baát oån, maëc duø caùc vaán ñeà chöa ñeán möùc khuûng hoaûng nhö ôû Thaùi Lan naêm 1997 nhöng caùc trieäu chöùng ñaõ cho thaáy moät töông lai nguy hieåm”.

Ñoù laø nhaän ñònh cuûa caùc chuyeân gia Thaùi Lan taïi hoäi thaûo quoác teá “Taêng cöôøng, chuyeån ñoåi cô caáu vaø chính saùch kinh teá ôû Vieät Nam - Thôøi kyø ñoåi môùi” do Trung taâm Kinh teá phaùt trieån vaø Chính saùch coâng Vieät Nam (Ñaïi hoïc

Kinh teá Quoác daân) phoái hôïp vôùi Ñaïi hoïc Thammasat (Thaùi Lan) toå chöùc theo nghò ñònh thö giöõa hai chính phuû Vieät Nam vaø Thaùi Lan.

GS.TS Praipol Koomsup, Ñaïi hoïc Thammasat, moät chuyeân gia haøng ñaàu cuûa Thaùi Lan trong vieäc phaân tích taøi chính vó moâ ñaõ coù nhöõng nhaän ñònh veà söï töông ñoàng giöõa kinh teá Thaùi Lan giai ñoaïn hoaøng kim (1987-1997) vaø nhöõng thaønh töïu cuûa kinh teá Vieät Nam

thôøi kyø 2002-2007, cuõng nhö moät soá ñieåm chung giöõa cuoäc khuûng hoaûng taøi chính naêm 1997 cuûa Thaùi Lan vaø nhöõng khoù khaên maø kinh teá Vieät Nam ñang gaëp phaûi hieän nay.

5 nguy cô töông ñoàng?Theo GS.TS Praipol Koomsup, söï

taêng tröôûng raát cao vaø lieân tuïc cuûa Thaùi Lan, keát hôïp vôùi nguoàn cung tín duïng môû roäng cuûa caùc ñònh cheá taøi chính ñaõ taïo ra moät tình huoáng “deã mua, deã baùn” maø roát cuoäc ñaõ daãn ñeán ñaàu cô traøn lan vaøo nhieàu loaïi taøi saûn, ñaëc bieät laø baát ñoäng saûn vaø chöùng khoaùn.

Do vaäy, giaù caùc loaïi taøi saûn naøy taêng raát nhanh, leân ñeán möùc cao vaø khoâng beàn vöõng. GS.TS Praipol Koomsup ñaõ ví noù gioáng nhö moät bong boùng ñöôïc thoåi hôi quaù nhieàu vaø luoân saün saøng noå.

Naêm 1997, neàn kinh teá “bong boùng” cuûa Thaùi Lan ñaõ bò noå tung do nhieàu yeáu toá, maø moät nöûa trong soá nhöõng nguyeân nhaân laø do taùc ñoäng xaáu cuûa tình hình theá giôùi, phaàn coøn laïi thuoäc veà nhöõng ñieåm yeáu trong chính saùch maø Chính phuû Thaùi Lan ñaõ aùp duïng.

Theo GS.TS Praipol Koomsup, kinh teá Vieät Nam giai ñoaïn 2004-2007 ñaõ coù nhöõng thaønh töïu ñaùng möøng nhöng cuõng ñaày tieàm aån. OÂng ñaõ chæ ra 5 nguy cô töông ñoàng gioáng nhö Thaùi Lan nhöõng naêm tröôùc 1997.

Thöù nhaát, neàn kinh teá ñaõ quaù noùng. Möùc taêng tröôûng bình quaân haøng naêm cuûa Vieät Nam ñaõ ñöôïc duy trì ôû möùc 7-8%/naêm. Lónh vöïc coâng nghieäp vaø xaây döïng taêng 10%, dòch vuï (bao goàm caû dòch vuï taøi chính) taêng 8%, trong khi lónh vöïc noâng, laâm, ngö nghieäp chæ taêng 3,4% ñaõ cho thaáy möùc ñoä ñaàu cô trong lónh vöïc baát ñoäng saûn.

Thöù hai, thaâm huït taøi khoaûn vaõng lai. Do neàn kinh teá ñöôïc môû roäng, trong thôøi gian qua ñaõ gaây ra caàu nhaäp khaåu cao hôn voán vaø haøng hoùa trung gian. Trong 2 naêm 2005-2006, kinh ngaïch nhaäp khaåu taêng töø 34,9 tyû USD leân 42,6 tyû USD (taêng 22,1%); naêm 2007 ñaït 58,9 tyû USD (taêng 38,3%); 9 thaùng ñaàu naêm 2008 öôùc ñaït 64,4 tyû USD.

Trong khi ñoù, kim ngaïch xuaát khaåu naèm ôû möùc thaáp hôn, ñeán 9 thaùng ñaàu naêm 2008 öôùc ñaït 48,6 tyû USD ñaõ daãn ñeán thaâm huït thöông maïi lieân tuïc gia taêng qua caùc naêm.

Tính ñeán thaùng 9/2008, thaâm huït thöông maïi ñaõ leân ñeán 15,8 tyû USD, töông ñöông 12% GDP. Moät tyû leä lôùn hôn so vôùi Thaùi Lan thôøi kyø “buøng noå” vaø lôùn hôn nhieàu so vôùi tieâu chuaån toái thieåu cuûa Quyõ Tieàn teä Quoác teá (IMF) laø 3-4%.

Thöù ba, laïm phaùt cao. Tyû leä laïm phaùt giai ñoaïn 2004-2007 laø 7-8%, ñeán thaùng 5/2008 laø 25,3%. Beân caïnh ñoù, vieäc ñaàu cô ñaõ daãn ñeán giaù nhaø, baát ñoäng saûn hay chöùng khoaùn lieân tuïc

taêng giaù, ñaëc bieät laø trong naêm 2007. Tyû leä laïm phaùt cuûa Vieät Nam cuõng cao hôn nhieàu so vôùi Thaùi Lan trong cuoäc khuûng hoaûng naêm 1997 (trung bình ôû möùc 10%/naêm).

Thöù tö, duy trì tyû giaù hoái ñoaùi coá ñònh. Ñieàu naøy ñaõ laøm taêng döï tröõ ngoaïi teä, taêng cung tieàn vaø caùc khoaûn tín duïng.

Thöù naêm, thu huùt ngaân saùch cuõng ñang laø moät nguy cô. Theo GS.TS Praipol Koomsup, vôùi vieäc toång chi tieâu cuûa Chính phuû Vieät Nam trong naêm 2007 öôùc tính taêng khoaûng 17,9% so vôùi naêm 2006 ñaõ daãn ñeán thaâm huït ngaân saùch taêng cao hôn (4,9%) trong naêm 2007.

Cuøng vôùi thaâm huït taøi khoaûn vaõng lai, ñieàu naøy ñaõ daãn ñeán caùc tình traïng thaâm huït keùp cuøng vôùi möùc tieát kieäm quoác daân thaáp coù theå laøm giaûm loøng tin cuûa caùc nhaø ñaàu tö quoác teá.

Beân caïnh ñoù moät nguy cô laø trong naêm 2008, ñaàu tö chöùng khoaùn öôùc seõ giaûm 2 tyû USD. Söï giaûm suùt veà voán trong loaïi hình ñaàu tö naøy dieãn ra gioáng vôùi tröôøng hôïp cuûa Thaùi Lan trong naêm 1996-1997.

Vaãn coù daáu hieäu tích cöïcTuy nhieân, GS.TS Praipol Koomsup

cuõng cho raèng, kinh teá Vieät Nam hieän nay tích cöïc hôn so vôùi kinh teá Thaùi Lan naêm 1997. Vieät Nam vaãn kieåm soaùt ñöôïc nôï nöôùc ngoaøi.

Nhöõng naêm tröôùc nôï nöôùc ngoaøi cuûa Thaùi Lan chieám khoaûng 70% GDP thì nôï nöôùc ngoaøi cuûa Vieät Nam hieän chæ vaøo khoaûng 30% GDP. Maëc duø thaâm huït taøi khoaûn vaõng lai cuûa Vieät Nam laø 12% (cao hôn möùc 8% cuûa Thaùi Lan tröôùc naêm 1997), tuy nhieân theo GS.TS Praipol Koomsup, caùc thaâm huït naøy chuû yeáu ñöôïc gaây neân bôûi FDI vaø ñaàu tö danh muïc.

Nhöõng doøng voán naøy coù tính daøi haïn, neân khaû naêng ruùt voán “boác hôi” nhö Thaùi Lan laø khoâng cao.

Laïm phaùt cuûa Vieät Nam trong nhöõng thaùng ñaàu naêm 2008 ôû möùc cao, tuy nhieân theo nhaän ñònh cuûa GS.TS Praipol Koomsup, Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ñaõ haønh ñoäng nhanh trong caùc noã löïc kieàm cheá laïm phaùt vaø ñaàu cô.

GS.TS Praipol Koomsup ñaùnh giaù cao vieäc ñieàu chænh muïc tieâu taêng tröôûng kinh teá trong naêm 2008 cuûa Chính phuû Vieät Nam (töø 8,5% - 9% xuoáng 7%) laøm haï nhieät söï taêng tröôûng baèng vieäc thaét chaët chính saùch taøi khoùa, giaûm chi tieâu chính phuû, taïm döøng moät soá döï aùn ñaàu tö vaø giaûm chi tieâu hieän haønh seõ taïo cho neàn kinh teá laéng xuoáng vaø coù theå bình oån.

Vieäc neàn kinh teá phuï thuoäc vaøo caùc hoaït ñoäng xuaát khaåu chaéc chaén seõ chòu nhöõng taùc ñoäng baát lôïi. FDI seõ giaûm, doanh nghieäp trong nöôùc gaëp khoù khaên, giaù daàu vaø caùc loaïi haøng

hoùa ñaõ giaûm vaø döï baùo seõ ôû möùc thaáp trong thôøi gian daøi, taát caû nhöõng ñieàu ñoù coù theå laøm giaûm söùc eùp veà laïm phaùt cuûa Vieät Nam nhöng ñoàng thôøi cuõng laøm giaûm xuaát khaåu vaø daãn ñeán taêng tröôûng seõ giaûm.

Ñieàu ñaùng quan taâm laø Vieät Namû seõ coù chính saùch môùi theá naøo trong kòch baûn môùi vaø thaùch thöùc “taêng tröôûng thaáp, laïm phaùt thaáp”... [ ]

Tyû leä laïm phaùt cuûa Vieät Nam hieän cao hôn nhieàu so vôùi Thaùi Lan trong cuoäc khuûng hoaûng naêm 1997 - trung bình ôû

möùc 10%/naêm Keå töø khi Vieät Nam tham gia xuaát

khaåu gaïo, coù leõ khoâng coù naêm naøo ngöôøi troàng luùa laïi ñieâu ñöùng nhö naêm nay.

Giaù luùa vuï heø thu 2007 taïi ñoàng baèngsoâng Cöûu Long (ÑBSCL) cöïc ñieåm coù luùc leân ñeán 6.000-6.2000 ñoàng/kg, nhöng töø khi coù leänh taïm ngöøng xuaát khaåu gaïo giaù luùa treân thò tröôøng trong nöôùc baét ñaàu giaûm daàn.

Ñaàu vuï heø thu 2008, giaù luùa treân thò tröôøng dao ñoäng 4.700-4.800 ñoàng/kg, luùc ñoù nhaø nöôùc VN keâu goïi doanh nghieäp kinh doanh luùa gaïo coá gaéng mua luùa giuùp noâng daân cho coù laõi töø 40% trôû leân, tính ra cuõng töông ñöông 5.000 ñoàng/kg.

Noâng daân tin töôûng doanh nghieäp thu mua (cuõng laø quoác doanh) seõ “nghe lôøi” lôøi nhaø nöôùc, coù raát nhieàu ngöôøi ñaõ khoâng baùn ra, maëc duø luùc ñoù treân thò tröôøng giaù luùa ñang giao ñoäng ôû möùc 4.500-4.600 ñoàng/kg.

Vôùi hy voïng giaù luùa seõ trôû laïi thôøi hoaøng kim nhö cuoái vuï xuaân heø 2007/2008, theá nhöng giaù luùa treân thò tröôøng cöù theá rôi daàn, nhöng khi coù chæ ñaïo mua gaïo taïm tröõ cuûa chính phuû thì

giaù luùa coù nhích leân vaøi traêm ñoàng, nhöng sau ñoù laïi tieáp tuïc rôùt.

Cho ñeán nay giaù luùa töø 5.800-6.000 ñoàng/kg cuoái vuï xuaân heø ñaõ rôi “töï do” ñeán vuï thu ñoâng chæ coøn 2.700 ñoàng/kg ñoái vôùi luùa thöôøng vaø 3.200 ñoàng/kg ñoái vôùi luùa chaát löôïng cao.

Giaù luùa thaáp, thò tröôøng luùa gaïo cöù lieân tuïc ñoùng baêng khieán cho nhieàu noâng daân muoán baùn luùa heø thu cuõng khoâng baùn ñöôïc.

Ñeán nay khi ÑBSCL thu hoaïch luùa thu ñoâng, thì luùa heø thu vaãn coøn toàn ñoïng moät löôïng khaù lôùn maø khoâng thöông laùi thu mua naøo daùm mua vì sôï “coi” khoâng tôùi, mua nhaàm luùa aåm vaøng thì loã to, ñeå giaûi phoùng kho nhieàu noâng daân chaáp nhaän baùn luùa heø thu vôùi giaù 2.400-2.500 ñoàng/kg ñeå nghieàn thöùc aên gia suùc.

Theo daân troàng luùa tænh An Giang, ñeå giaûi quyeát baøi toaùn luùa, gaïo toàn ñoïng trong nöôùc, nhaø nöôùc caàn phaûi ñaåy maïnh mua gaïo taïm tröõ quoác gia vaø döï tröõ löu thoâng, taêng cöôøng xuùc tieán thöông maïi, taêng cöôøng ñaøm phaùn ñeå kyù caùc hôïp ñoàng ôû caáp Chính phuû.

Maëc duø vöøa qua nhaø nöôùc VNû ñaõ

Giaù thaønh saûn xuaát 1 kg luùa töø 3.000-3.200 ñoàng/kg, baùn luùa vôùi giaù 2.700

ñoàng/kg, maø (nhaø nöôùc) vaãn noùikhoâng loã môùi laï.

22 23

chæ ñaïo cho caùc doanh nghieäp thu mua (quoác doanh), mua 300 ngaøn taán gaïo taïm tröõ, nhöng neáu khoâng coù chính saùch cuï theå ñi keøm thì raát khoù cho doanh nghieäp, trong khi kho cuûa caùc doanh nghieäp ñang toàn hôn 800 ngaøn taán.

Hieän taïi, baø con noâng daân ôû khu vöïc ÑBSCL ñang tranh thuû thu hoaïch luùa thu ñoâng ñeå kòp laøm ñaát xuoáng gioáng vuï ñoâng xuaân theo lòch thôøi vuï cuûa ngaønh noâng nghieäp.

Naêng suaát luùa vuï thu ñoâng naêm nay bình quaân 5-5,5 taán/ha, naêng suaát naøy ñöôïc xem laø khaù toát, theá nhöng haàu heát noâng daân ñeàu ngaùn ngaåm bôûi giaù luùa treân thò tröôøng ñang xuoáng quaù thaáp. Giaù thaønh saûn xuaát 1 kg luùa töø 3.000-3.200 ñoàng/kg, baùn luùa vôùi giaù 2.700 ñoàng/kg, maø (nhaø nöôùc) vaãn noùi khoâng loã môùi laï. [ ]

Nhìn töø goùc ñoä choáng luït, ñoâ thò coù ba ñaëc ñieåm cô baûn: laø nôi taäp trung daân cö phi noâng nghieäp, coù nhaø cöûa kieân coá vaø maët ñaát ñöôïc cöùng hoùa phaàn lôùn.

Ba ñaëc ñieåm naøy daãn ñeán caùc ñaëc thuø cuûa uùng ngaäp ñoâ thò so vôùi luõ luït noâng thoân, ñoøi hoûi caùc öu tieân vaø giaûi phaùp raát khaùc bieät.

Theo doõi dieãn bieán öùng phoù vôùi möa luït ôû Haø Noäi, ngöôøi ta coù theå nhaän thaáy söï luùng tuùng cuûa nhaø chöùc traùch chuû yeáu xuaát phaùt töø vieäc chöa phaân bieät roõ nhöõng ñaëc thuø cuûa ngaäp luït ñoâ thò.

Khaû naêng thoaùt uùng vaø baûn ñoà ngaäp luït

Do maët ñaát ñaõ bò cöùng hoùa vì xaây ñöôøng saù, nhaø cöûa, khaû naêng thoaùt uùng töï nhieân cuûa ñaát taïi caùc ñoâ thò thaáp hôn haún so vôùi noâng thoân. Caùc ñoâ thò vôùi beà maët ñaát bò cöùng hoùa töø 75-100% chæ coù khaû naêng töï thoaùt baèng 1/5 so vôùi ñaát töï nhieân. Hôn moät nöûa

löôïng nöôùc möa seõ bieán thaønh nöôùc ngaäp (khoâng thoaùt ñöôïc).

Chính vì theá, ñoâ thò coù dieän tích xaây döïng caøng daøy ñaëc (nhö noäi thaønh Haø Noäi) thì nguy cô uùng ngaäp caøng cao vaø khaû naêng töï thoaùt luït caøng chaäm.

Ñaëc thuø naøy daãn tôùi baát ngôø thöù nhaát cho chính quyeàn Haø Noäi: khoâng löôøng tröôùc ñöôïc quy moâ uùng ngaäp, keå caû sau khi ñaõ nhaän ra löôïng möa baát thöôøng. Chính vì theá, Haø Noäi ñaõ phaûn öùng khaù chaäm chaïp trong ba ngaøy ngaäp luït ñaàu tieân. Söï baát ngôø naøy cuõng khieán traïm bôm Yeân Sôû, chuû löïc thoaùt luït cuûa thaønh phoá, suyùt phaûi ngöøng hoaït ñoäng vì ngaäp trong nöôùc.

Ñeå traùnh bò baát ngôø, caùc ñoâ thò coù nguy cô luït loäi cao (coù nghóa laø haàu heát ñoâ thò cuûa Vieät Nam) caàn laäp baûn ñoà nguy cô ngaäp luït cuûa thaønh phoá töông öùng vôùi löôïng möa vaø möùc luït khaùc nhau. Caùc baûn ñoà naøy seõ laøm cô sôû ñeå xaùc ñònh thôøi ñieåm vaø khu vöïc caàn cöùu trôï, cuõng nhö vieäc boá trí caùc kho

nhu yeáu phaåm phoøng luït vaø caùc tuyeán ñöôøng huyeát maïch caàn baûo veä.

Nhu caàu haøng ñaàu: Nöôùc saïch, giao thoâng vaø dòch vuï coâng íchKhaùc vôùi noâng thoân, tính maïng cuûa

ña soá ngöôøi daân thaønh phoá khoâng bò ñe doïa tröïc tieáp khi coù luït. Hoï coù nhaø cöûa kieân coá hôn, vì theá coù saün moät choã truù cao raùo traùnh bò kieät söùc do daàm mình trong möa baõo. Chính lôïi theá naøy cuûa thò daân ñaõ laøm caùc nhaø quaûn lyù do döï khi ñaët vaán ñeà coù caàn cöùu trôï cho Haø Noäi maáy ngaøy ñaàu traän luït.

Nhöng chính söï an toaøn töông ñoái cuûa nhaø ôû vaø coâng trình ñoâ thò laïi che khuaát moät ñieåm yeáu caên baûn cuûa noù, laø söï phuï thuoäc vaøo heä thoáng phaân phoái phöùc taïp. Khaùc vôùi noâng thoân, nôi ngöôøi daân thöôøng töï giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà nöôùc saïch, thoaùt nöôùc, raùc thaûi, chöõa chaùy..., ngöôøi daân thaønh phoá hoaøn toaøn phaûi döïa vaøo caùc coâng ty dòch vuï coâng. Khi caùc coâng ty naøy teâ lieät do giao thoâng aùch taéc, ngöôøi daân buoäc phaûi boù tay nhìn cuoäc soáng cuûa mình ñaûo loän.

Ñaëc thuø naøy daãn ñeán caûm nhaän sai leäch laø ngöôøi daân yû laïi vaøo chính quyeàn. Leõ ra hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty coâng ích naøy phaûi ñöôïc öu tieân haøng ñaàu trong nhöõng ngaøy luït. Chaúng haïn, hoï phaûi ñöôïc daønh quyeàn öu tieân trong giao thoâng, ñöôïc duøng caùc baõi taäp trung xe taïm thôøi ôû vò trí thuaän lôïi...

Nhu caàu veà nöôùc saïch cuûa ngöôøi daân thaønh phoá ñaëc bieät khaån caáp trong ngaøy luït. Hoï khoâng theå duøng taïm nöôùc sinh hoaït baèng nöôùc luït, voán bò oâ nhieãm naëng neà hôn nhieàu so vôùi noâng thoân.

Ñieàu naøy daãn tôùi baát caäp thöù ba trong öùng phoù cuûa Haø Noäi: khi quyeát ñòng “cöùu trôï” chính quyeàn laïi aùp duïng maùy moùc coâng thöùc “mì goùi” voán chæ phuø hôïp vôùi cöùu trôï baõo luït noâng thoân, cô quan cöùu trôï ñaõ khoâng chuù yù ñuùng möùc ñeán nöôùc saïch cho caùc vuøng bò ngaäp naëng.

Nhieàu ngöôøi daân Haø Noäi ñaõ phaûi gaøo leân: “Chuùng toâi khoâng ñoùi ñeán möùc caàn mì goùi, chæ caàn cho thuyeàn ñi bôm moãi nhaø vaøi gaøo nöôùc laø xong. Chuùng toâi caàn nöôùc saïch”.

Thò tröôøng vaø chính quyeàn: Ai laøm gì trong luõ luït

Khaùc vôùi noâng daân bò maát muøa maøng hay vaät nuoâi, nguoàn thu nhaäp cuûa ngöôøi daân thaønh phoá khoâng bò aûnh höôûng naëng bôûi luõ luït. Ngöôøi daân ñoâ thò chæ caàn chôï buùa môû cöûa vaø ñi laïi ñöôïc laø coù theå töï xoay xôû. Vì theá, hoaït ñoäng cöùu trôï khoâng caàn nhaém vaøo trôï caáp tieàn baïc maø phaûi nhanh choùng thieát laäp caùc chôï taïm vaø xe baùn haøng löu ñoäng.

Maët khaùc, trong tình traïng chæ ngaäp luït töøng phaàn nhö ôû Haø Noäi vöøa qua, phaàn lôùn caùc coâng ty thöông maïi vaø sieâu thò khoâng bò aûnh höôûng. Hoï hoaøn

theå chia caét vaø giaûm thieåu caùc vuøng ngaäp luït, ñaûm baûo giao thoâng huyeát maïch baèng caùc keø, bôø bao taïm thôøi nhö ñaõ ñöôïc thöïc hieän ôû nhieàu thaønh phoá treân theá giôùi.

Caùc thieát bò nhö theá hoaøn toaøn vaéng boùng trong traän luït vöøa qua. Keát quaû laø Haø Noäi ñaõ khoâng theå choáng luït ôû baát kyø tuyeán ñöôøng quan troïng naøo, khieán caùc dòch vuï cho vuøng luït bò ngöng treä nghieâm troïng.

Chuaån bò cho nhöõng tình huoáng xaáu hônToån thaát raát naëng neà nhöng Haø Noäi vöøa qua vaãn may maén laø traän möa lòch

söû ñaõ khoâng ñi keøm vôùi nöôùc luõ treân soâng Hoàng. Nhöõng thaûm hoïa doàn daäp do söï noùng leân cuûa khí haäu toaøn caàu vaø söï xaâm phaïm thoâ baïo cuûa con ngöôøi vaøo ñeâ soâng Hoàng khoâng theå khieán ta yeân taâm veà soá phaän cuûa noù.

Khai thaùc caùt böøa baõi treân soâng Hoàng, caùc ñaïi döï aùn ñoøi naén doøng hay thu heïp soâng Hoàng, caùc caàu môùi vöôït soâng laøm daâng nöôùc vaãn ñöôïc gôïi yù hay tieán haønh ngaøy ñeâm. Ngay trong ñôït möa vöøa roài, duø khoâng coù söùc eùp töø luõ soâng Hoàng, moät soá keø (Lieân Trì, Gia Thöôïng, Thuïy Phöông) ñaõ bò saït lôû, suït maïch.

Löôïng möa 50-60 trieäu m3 nöôùc ñoå xuoáng Haø Noäi tuy lôùn, vaãn chæ laø con soá leû so vôùi löu löôïng nöôùc treân soâng Hoàng vaøo nhöõng ngaøy luõ lôùn (coù theå leân tôùi haøng tæ meùt khoái nöôùc/ngaøy).

Cuõng xin nhaéc laïi ñoä cao trung bình cuûa Haø Noäi laø 7-8m so vôùi maët bieån, thaáp hôn 7m so vôùi ñænh luõ treân soâng Hoàng ñoaïn qua Haø Noäi trong côn luõ lòch söû naêm 1971. Phöông tieän vaø löïc löôïng cöùu hoä cuûa Haø Noäi luùc ñoù seõ theá naøo, trong khi caùc dòch vuï coâng cuûa thaønh phoá bò teâ lieät bôûi traän möa to, vaø ngay caû traïm bôm Yeân Sôû laø nôi duy nhaát ñeå thaùo nöôùc ngaäp cuõng ñöôïc ñeán ñaáy baèng... thuyeàn?

Heä thoáng beänh vieän, taûi thöông lieäu coù theå hoaït ñoäng vôùi möùc ngaäp cao hôn nhieàu so vôùi traän luït vöøa qua?

Baøi hoïc cuoái cuøngKinh teá hoïc haønh vi ñaõ chöùng minh: con ngöôøi luoân coù xu höôùng ñaùnh giaù

quaù thaáp xaùc suaát cuûa nhöõng thaûm hoïa lôùn vaø hieám. Trong hoïa möa luït vaø söï thaát voïng veà öùng phoù cuûa chính quyeàn, ngöôøi

daân vaø chính quyeàn Haø Noäi laïi coù moät cô hoäi nhìn laïi naêng löïc choáng luõ cuûa mình.

Caâu hoûi sau ñaây coù leõ coøn nhöùc nhoái raát laâu sau khi nöôùc möa ñaõ ruùt: chæ môùi möa luït maø ñaõ luùng tuùng trong nöôùc möa, Haø Noäi seõ ñöông ñaàu theá naøo vôùi luõ lôùn töông ñöông côn luõ naêm 1971? [ ]

Toån thaát raát naëng neà nhöng Haø Noäi vöøa qua vaãn may maén laø traän möa lòch

söû ñaõ khoâng ñi keøm vôùi nöôùc luõ treân soâng Hoàng.

toaøn coù khaû naêng cung caáp nhu yeáu phaåm cho ngöôøi daân mieãn giao thoâng ñöôïc ñaûm baûo, vaø trong tröôøng hôïp ñaëc bieät khoù khaên, caàn theâm söï hoã trôï veà phöông tieän vaän taûi töø phía caùc uûy ban cöùu trôï.

Vì theá, baûo ñaûm cho ngöôøi mua gaëp ñöôïc ngöôøi baùn nhu yeáu phaåm trong luõ luït laø then choát cuûa cöùu trôï ñoâ thò. Ñieàu naøy daãn ñeán baát caäp thöù tö laø chính quyeàn Haø Noäi, thay vì hoã trôï caùc coâng ty thöông maïi baùn haøng ñeán ngöôøi daân, laïi töï mình “daønh” chuyeän ñi caáp phaùt löông thöïc.

Trong ñôït luït vöøa qua, chæ ñeán ngaøy 3/11 môùi coù ba ñieåm baùn gaïo löu ñoäng cuûa Toång coâng ty Löông thöïc mieàn Baéc. Heä thoáng sieâu thò maëc duø ñaõ noã löïc chuyeån thöïc phaåm ra Haø Noäi nhöng khoâng coù hoã trôï töø chính quyeàn (caáp giaáy pheùp) neân khoâng theå laäp caùc ñieåm baùn thöïc phaåm löu ñoäng.

Caäp nhaät tình hình luït döïa vaøo maïng löôùi thoâng tin ñoâ thò

Ñoâ thò cuõng coù nhöõng yeáu toá ñaëc bieät thuaän lôïi ñeå haïn cheá aûnh höôûng cuûa luït loäi. Heä thoáng thoâng tin ôû ñoâ thò daøy ñaëc hôn nhieàu so vôùi noâng thoân. Haø Noäi coù caùc baêng taàng truyeàn hình, truyeàn thanh, baùo chí ñòa phöông lôùn nhaát nhì caû nöôùc, heä thoáng loa phöôøng daøy ñaëc, bieån hieäu ñieän töû treân ñöôøng phoá khaù nhieàu. Ngöôøi daân Haø Noäi coù tæ leä duøng ñieän thoaïi coá ñònh, di ñoäng vaø tivi nhieàu nhaát nhì caû nöôùc. Quan heä xaõ hoäi chaèng chòt (caû thöïc vaø qua Internet) giöõa hoï seõ laø keânh lan truyeàn thoâng tin raát hieäu quaû vaø kòp thôøi.

Khoâng taän duïng ñöôïc lôïi theá naøy ñaõ daãn ñeán baát caäp thöù naêm: trong maáy ngaøy ñaàu cuûa möa luït, treân caùc keânh thoâng tin cuûa chính quyeàn thaønh phoá, thoâng tin vaø caûnh baùo veà tình traïng ngaäp luït ôû caùc tuyeán ñöôøng, höôùng daãn giao thoâng haàu nhö thieáu vaéng vaø xa laï. Coù leõ hoäi chöùng “chôø laõnh ñaïo quyeát ñònh” vaãn mang naëng trong heä thoáng thoâng tin chính quy. Baùo ñaøi chæ thoâng tin nhöõng gì ñöôïc “treân” cho pheùp.

Trong luùc ñoù, caùc dieãn ñaøn Internet quaàn chuùng laïi ñaày ngaäp thaønh vieân töï caäp nhaät tin töùc tình hình luït loäi vôùi nhau. Caùc tröôøng hoïc cuõng hoaøn toaøn coù theå duøng Internet ñeå thoâng baùo quyeát ñònh nghæ hoïc vaø ñeå thoâng tin töï lan truyeàn trong maïng löôùi hoïc sinh sinh vieân.

Neáu nhö caùc maïng löôùi vaø keânh thoâng tin naøy ñöôïc taän duïng, seõ khoâng coù haøng trieäu löôït ngöôøi Haø Noäi daàm mình trong nöôùc luït vaø caùi cheát thöông taâm cuûa caùc em hoïc sinh khi ñeán tröôøng.

Chia caét luït ñeå baûo veä huyeát maïch giao thoâng

Thoâng thöôøng caùc uùng ngaäp ñoâ thò ñöôïc gaây ra bôûi löôïng nöôùc nhoû hôn nhieàu so vôùi luõ. Vì theá hoaøn toaøn coù

Coâng nhaân thôï haøn ñang trôû neân “coù giaù” khi caùc nöôùc nhaäp khaåu coâng nhaân coù nhu caàu lôùn vôùi coâng nhaân ngheà naøy.

Ñoái töôïng öu tieânKhoâng phaûi ngaãu nhieân maø trong

ñeà aùn thí ñieåm ñaøo taïo ngheà cho coâng

nhaân ñi laøm vieäc ôû nöôùc ngoaøi theo cô cheá ñaët haøng ñaáu thaàu (ñaõ ñöôïc Boä Lao ñoäng - Thöông binh vaø Xaõ hoäi VN pheâ duyeät) laïi ñöa ra ñònh höôùng cho doanh nghieäp xuaát khaåu coâng nhaân vaø caùc cô sôû daïy ngheà laø ñaøo taïo thôï haøn trong 2 naêm tôùi.

24 25

Theo moät caùn boä cuûa Cuïc Quaûn lyù coâng nhaân ngoaøi nöôùc, trong naêm 2008, caùc nöôùc nhaäp khaåu coâng nhaân coù nhu caàu raát lôùn veà coâng nhaân thôï haøn. Trong khi ñoù, ngheà haøn laïi laø theá maïnh, sôû tröôøng cuûa coâng nhaân Vieät Nam (?).

Taïi caùc doanh nghieäp xuaát khaåu coâng nhaân, thôï haøn cuõng ñang ñöôïc xem laø ñoái töôïng “coù giaù” ñeå ñöa ñi laøm vieäc taïi nöôùc ngoaøi.

Theo Coâng ty cung öùng nhaân duïng Simco Soâng Ñaø cho bieát, hieän nay, coù raát nhieàu thò tröôøng ñang caàn haøng nghìn coâng nhaân laøm vieäc trong lónh vöïc cô khí, nhaát laø caùc loaïi thôï haøn 3G, 6G, tieän, phay, cô khí cheá taïo, ñaëc bieät laø caùc thò tröôøng môùi nhö Saudi Arabia vaø Chaâu AÂu.

Laáy ví duï thò tröôøng Ba Lan ñang caàn soá löôïng lôùn coâng nhaân laø thôï haøn coù tay ngheà cao ñeå phuïc vuï vieäc xaây döïng haï taàng cô sôû cho Giaûi voâ ñòch boùng ñaù caùc quoác gia chaâu AÂu, seõ dieãn ra taïi nöôùc naøy vaøo naêm 2012.

Ngoaøi ra, caùc coâng tröôøng xaây döïng ôû Trung Ñoâng, caùc xöôûng ñoùng taøu taïi Ñaøi Loan, thôï haøn laø ñoái töôïng öu tieân soá moät.

“Vôùi coâng nhaân coù tay ngheà laø thôï haøn thì bao nhieâu cuõng heát, thaäm chí löông raát cao vaø chi phí moâi giôùi luoân ñöôïc öu tieân”, Giaùm ñoác Simco khaúng ñònh.

Tuy nhieân, cuõng theo caùc doanh nghieäp, hieän raát khoù ñeå coù theå “khai thaùc” ñuû ñôn haøng coâng nhaân laø thôï haøn noùi rieâng vaø coâng nhaân coù ngheà noùi chung cho ñoái taùc. Doanh nghieäp naøo laøm toát phaàn taïo nguoàn cuõng chæ ñaùp öùng ñöôïc khoaûng 30% ñôn haøng cho caùc thò tröôøng.

Ñaøo taïo caáp toácTöôûng cuõng neân bieát, ñöôïc ñi laøm

vôùi nöôùc ngoaøi vôùi ñoàng löông cao hôn, laø moät ham muoán chính ñaùng cho caùc coâng nhaân VN trong nöôùc, nhöng döïa vaøo ñaây ñaõ nhieàu coâng ty dòch vuï tuyeån duïng vaø ñaøo taïo ñaõ caét xeùn bôùt tieàn löông lao ñoäng cuûa coâng nhaân, qua phí moâi giôùi vaø ñaøo taïo. Ngaønh thôï haøn laø moät “hot” ôû VN luùc naøy cuõng khoâng laø moät ngoaïi leä.

Nhieàu doanh nghieäp vaø trung taâm ñaøo taïo ngheà cho bieát, nhaèm ñaùp öùng nhu caàu veà coâng nhaân haøn cho caùc nöôùc, cuõng nhö söï thieáu huït cuûa nguoàn cung trong nöôùc, hoï ñaõ tìm ñeán vôùi “khoa hoïc hieän ñaïi” vôùi nhöõng khoùa ñaøo taïo thôï haøn “caáp toác”.

Cuï theå, chæ vôùi khoaù hoïc khoaûng 45 ngaøy, moät coâng nhaân phoå thoâng coù theå trôû thaønh thôï haøn kyõ thuaät cao ñöôïc caáp... “chöùng chæ quoác teá”. Vôùi chöùng chæ naøy, ngöôøi coâng nhaân hoaøn toaøn ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu tuyeån duïng khaét khe cuûa chuû söû duïng nöôùc ngoaøi.

Ñieån hình laø Coâng ty Coå phaàn Ñaøo

taïo kyõ thuaät PVD Training (Khu coâng nghieäp Ñoâng Xuyeân - Vuõng Taøu), ñaõ ñaàu tö khoaûng 1 trieäu USD ñeå mua saém trang thieát bò, ñaàu tö cho chöông trình ñaøo taïo thôï haøn 6G ôû Vieät Nam, thi laáy chöùng chæ quoác teá.

Haøng thaùng, coâng ty naøy cho “ra loø” nhöõng thôï haøn 3G, 6G ñaùp öùng theo ñôn haøng cuûa caùc doanh nghieäp xuaát khaåu coâng nhaân.

Thaäm chí, khoâng ít caùc doanh nghieäp xuaát khaåu coâng nhaân cuõng baét ñaàu “chòu khoù” ñaàu tö cho loaïi hình ñaøo taïo naøy.

OÂng Coâng ty Coå phaàn Dòch vuï vaø Thöông maïi haøng khoâng - Airseco cho bieát, môùi ñaây doanh nghieäp hoï ñaõ ñaàu tö gaàn 3 tæ ñoàng thaønh laäp xöôûng haøn coâng ngheä cao vôùi 18 maùy haøn TIG, MIG, 3G, 6G cuûa Italia.

Vôùi coâng ngheä haøn 6G, chæ trong 45 ngaøy hoïc vieân coù theå haøn ñöôïc 6 tö theá.

Lyù do maø caùc trung taâm ñaøo taïo boû voán ra ñaàu tö thieát bò daïy thôï haøn laø vì con soá haáp daãn veà tieàn löông ñöôïc

löông maø coâng nhaân ñoù nhaän ñöôïc cuõng ñöôïc quyeát ñònh ngay laø 9 trieäu ñoàng/thaùng.

Ñaëc bieät taïi Saudi Arabia, möùc löông ñöôïc thoûa thuaän cho moät thôï haøn laø khoaûng 1.000 USD/thaùng. Vôùi möùc löông haáp daãn nhö vaäy caùc trung taâm tuyeån duïng vaøo ñaøo taïo coâng nhaân lao ñoäng nöôùc ngoaøi tha hoà moi tieàn töø caùc öùng vieân lao ñoäng. [ ]

LÖÔNG GIAÙO VIEÂN COØN THAÉP HÔN NGÖÔØI GIUÙP VIEÄCNaêm hoïc 2008-2009 môùi tính rieâng

ôû huyeän Taân Kyø tænh Ngheä An vaãn coù chöøng 200 thaày - coâ giaùo moãi thaùng lónh löông 500 nghìn ñoàng, laïi coøn khoâng ñöôïc quyeàn ñoùng baûo hieåm.

Theo baø Nguyeãn Thò Kim Thanh, Tröôûng phoøng Giaùo duïc maàm non, Sôû Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo SG, ñaõ töøng so saùnh: “Hieän nay giaùo vieân maàm non trình ñoä cao ñaúng môùi ra tröôøng coù möùc löông 1-1,5 trieäu ñoàng/thaùng. Teát chæ ñöôïc vaøi traêm ngaøn ñoàng tieàn thöôûng. Giaùo vieân trình ñoä trung caáp môùi ra tröôøng thu nhaäp coøn thaáp hôn. Trong

höùa heïn, vaø cuõng laø con soá haáp daãn veà hoïc phí ñaøo taïo maø caùc trung taâm daïy ngheà seõ thu. Chæ moât lôùp hoïc tieáng Haøn quoác daêm caâu chaøo hoûi ñaõ caû ngaøn ñoâ la roài (xem DNDS soá thaùng 10), huoáng gì vöøa hoïc ngoaûi ngöõ, vöøa hoïc theâm ngheà haøn theo... “khoa hoïc hieän ñaïi” thì toán keùm seõ cao nhieàu.

“Sôû dó chuùng toâi phaûi ñaàu tö heä thoáng naøy vì phaàn lôùn coâng nhaân maø chuùng toâi tuyeån duïng töø caùc tröôøng cao ñaúng ngheà khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa chuû söû duïng nöôùc ngoaøi”, chuû tòch hoäi ñoàng quaûn trò Airseco noùi. Do ñoù duø laø toát nghieäp cao ñaüng kyõ thuaät vôùi haøn, nhöng vaãn phaûi “hoïc laïi” thì môùi ñöôïc tuyeån ñi lao ñoâng ôû nöôùc ngoaøi ñöôïc

Taïi nhieàu thò tröôøng, coâng nhaân ñöôïc chuû söû duïng chaáp nhaän ngay sau khi kieåm tra thöû moái haøn thöïc ñòa, möùc

khi ñoù moät ngöôøi giuùp vieäc (chæ hoïc qua lôùp ñaøo taïo hai thaùng) coù möùc löông 1,2-1,5 trieäu ñoàng/thaùng coäng vôùi chi phí aên, ôû taïi gia ñình chuû nhaø, coù löông thaùng 13 trong dòp Teát, ñöôïc may quaàn aùo môùi trong dòp leã, thuoác men khi oám ñau... Tính ra, thu nhaäp cuûa giaùo vieân maàm non coøn thua caû ngöôøi giuùp vieäc”.

Khoâng chæ giaùo vieân maàm non maø ngay caû ôû ñaïi hoïc, löông cuõng vaäy. Theo daãn chöùng cuûa moät giaûng vieân tröôøng ñaïi hoïc ôû Haø Noäi thì löông cuûa moät giaûng vieân khoa cô baûn taïi tröôøng ñaïi hoïc maø anh - moät thaïc só coù thaâm nieân 6 naêm bao goàm: löông cô baûn, tieàn giaûng daïy (20 nghìn/giôø, moãi tuaàn daïy töø 15-20 tieát), aên tröa, chaám thi... thì toång thu nhaäp haøng thaùng khoaûng hôn 3 trieäu ñoàng. [ ]

Laøm vieäc di ñoäng, bao goàm caû laøm vieäc töø xa, khoâng chæ giuùp coâng ty tieát kieäm chi phí maø coøn coù theå giuùp nhaân vieân laøm vieäc coù hieäu quaû hôn.

Tuy nhieân, xu höôùng naøy cuõng ñaët ra moät vaán ñeà khaùc: phong caùch laøm vieäc, vaên hoùa doanh nghieäp coù theå thay ñoåi.

Trong nhöõng ngaønh coâng nghieäp töø coâng ngheä, taøi chính cho ñeán thöông maïi, nhöõng khoâng gian laøm vieäc khoâng coá ñònh ñang ngaøy caøng trôû neân phoå bieán hôn.

Taïi moät soá boä phaän cuûa Ngaân haøng Bank of America (Myõ), caùc nhaân vieân coù theå choïn söû duïng nhöõng khoâng gian laøm vieäc hay phoøng hoïp khoâng coá ñònh ôû nhieàu choã khaùc nhau trong ngaân haøng.

Trong khi ñoù, caùc nhoùm nhaân vieân cuûa coâng ty du lòch Sabre Holdings (Myõ) ñöôïc daønh cho nhöõng khoâng gian laøm vieäc khaùc nhau vaø hoï töï tìm choã ngoài khi ñeán nôi laøm vieäc (ai ñeán tröôùc coù theå ngoài gaàn cöûa soå).

Haøng ngaøn nhaân vieân cuûa haõng Cisco Systems ñöôïc pheùp ngoài töï do trong nhöõng phoøng laøm vieäc theo nhoùm naèm xen laãn vôùi nhöõng khu vöïc nghæ ngôi chung.

Taïi moät soá boä phaän cuûa IBM, chæ coù moät tyû leä nhoû nhaân vieân thöôøng laø nhöõng ngöôøi quaûn lyù cao caáp vaø trôï lyù cuûa hoï coù baøn laøm vieäc hay vaên phoøng coá ñònh.

Tieát kieäm Söùc haáp daãn cuûa moät khoâng gian

laøm vieäc di ñoäng laø khaù roõ raøng vaø söï xuaát hieän cuûa nhieàu coâng ngheä môùi giuùp nhaân vieân laøm vieäc moïi luùc moïi nôi deã daøng hôn. Ñöôïc trang bò ñieän thoaïi di ñoäng vaø maùy tính xaùch tay, moät nhaân vieân baát kyø coù theå laøm vieäc ôû baát kyø nôi ñaâu, töø trong xe hôi, quaùn caø-pheâ cho ñeán moät choã troáng trong phoøng khaùm cuûa baùc só.

Giôùi doanh nghieäp cuõng ngaøy caøng quan taâm ñeán xu höôùng môùi naøy do nhöõng lôïi ích noù mang laïi, nhö giaûm bôùt ñöôïc chi phí vaên phoøng ñoàng thôøi thu huùt ñöôïc nhöõng nhaân vieân treû tuoåi thích laøm vieäc moïi luùc moïi nôi.

OÂng Joseph Brancato, moät nhaø quaûn lyù taïi coâng ty kieán truùc Gensler, cho bieát soá löôïng yeâu caàu veà vieäc thieát keá khoâng gian laøm vieäc linh hoaït maø oâng nhaän ñöôïc taêng 60% trong saùu thaùng qua.

Paul Rostron, Phoù chuû tòch Sabre Holdings, cho bieát coâng ty oâng ñaõ taïo ra khoâng gian laøm vieäc khoâng coá ñònh trong noã löïc tieát kieäm chi phí vaên phoøng vaø thuùc ñaåy nhaân vieân laøm vieäc theo nhoùm.

Ban ñaàu, khoâng ít nhaân vieân coù caûm giaùc e deø vaø lo laéng. Tuy nhieân, hoï ñaõ thích öùng ñöôïc vôùi kieåu laøm vieäc môùi vaø coøn ñeà ra nhöõng quy ñònh môùi nhö noùi chuyeän ñieän thoaïi di ñoäng nhoû nheï hôn vaø duøng tai nghe. Loaïi hình laøm vieäc môùi naøy giuùp coâng ty tieát kieäm 10 trieäu Ñoâ la Myõ moãi naêm.

Thay ñoåi vaø thaùch thöùc Duø vaäy, khoâng phaûi ai cuõng phuø hôïp

vôùi khoâng gian laøm vieäc di ñoäng vì vaên phoøng laøm vieäc truyeàn thoáng cuõng coù nhöõng lôïi theá rieâng. Chaúng haïn nhö nhaân vieân khoâng laøm vieäc moät mình maø coù ñoàng nghieäp ôû gaàn, nhôø vaäy luoân caûm nhaän ñöôïc moâi tröôøng laøm vieäc taäp theå.

Ñieàu naøy ñaët ra cho caùc nhaø quaûn lyù khoâng ít thaùch thöùc trong vieäc laøm sao vöøa taïo ñöôïc söï linh hoaït vöøa giuùp caùc nhaân vieân coù caûm giaùc gaén keát vôùi nhau trong quaù trình laøm vieäc.

OÂng Brancato nhaän ñònh: “Ñieàu quan troïng nhaát laø duy trì ñöôïc vaên hoùa doanh nghieäp. Caâu hoûi ñaët ra laø lieäu chuùng ta coù theå toái öu hoùa naêng suaát laøm vieäc cuûa nhaân vieân trong luùc söû duïng dieän tích vaên phoøng ít nhaát. Vieäc caét giaûm quaù nhieàu dieän tích vaên phoøng coù theå aûnh höôûng ñeán hieäu quaû cuûa coâng vieäc. Vì theá, baïn phaûi tìm ñöôïc ñieåm trung hoøa”.

Rieâng oâng Mark Golan, Phoù chuû tòch nhoùm giaûi phaùp kinh doanh Internet cuûa Cisco, cho raèng khoâng gian laøm vieäc khoâng coá ñònh mang laïi hieäu quaû toát nhaát khi ñöôïc thieát keá ñeå phuø hôïp vôùi phong caùch laøm vieäc cuûa nhaân vieân. OÂng noùi: “Muïc ñích cuûa moâi tröôøng laøm vieäc ngaøy nay laø ñeå coäng taùc. Moät vaên phoøng bò ngaên chia nhieàu quaù seõ ñi ngöôïc laïi muïc ñích naøy”.

Khoaûng 40% nhaân vieân cuûa IBM ñaõ chuyeån sang lòch trình laøm vieäc di ñoäng. Taïi boä phaän chaêm soùc söùc khoûe vaø khoa hoïc ñôøi soáng cuûa haõng, 1.600 nhaân vieân laøm vieäc taïi nhaø, 1.700 ngöôøi thænh thoaûng môùi gheù nôi laøm vieäc vaø chæ coù 600 ngöôøi thöôøng xuyeân coù maët taïi vaên phoøng. Nhöõng nhaân vieân di ñoäng noùi treân chia nhau 120 baøn laøm vieäc vaø moät soá phoøng kính duøng cho hoäi hoïp.

OÂng Dan Pelino, toång quaûn lyù boä phaän naøy, cho bieát oâng vaø caùc nhaø quaûn lyù khaùc thöôøng xuyeân kieåm tra coâng vieäc cuûa nhaân vieân qua ñieän tho-aïi di ñoäng ñeå baûo ñaûm cho hoï khoâng coù caûm giaùc bò coâ laäp.

OÂng noùi: “Chuùng toâi bieát roõ caûm giaùc naøy, nhaát laø vaøo nhöõng dòp hoïp haønh. Tuy nhieân, khoâng maáy ngöôøi thích trôû laïi phong caùch laøm vieäc tröôùc ñaây, vôùi vieäc ngaøy ngaøy phaûi ñeán vaên phoøng, nôi hoï bò vaây kín bôûi caùc böùc töôøng, vaø tranh giaønh choã ñaäu xe toát nhaát”. [ ]

Söùc haáp daãn cuûa moät khoâng gian laøm vieäc di ñoäng laø khaù roõ raøng vaø söï xuaát hieän cuûa nhieàu kyõ thuaät môùi giuùp nhaân vieân laøm vieäc moïi luùc moïi nôi deã daøng hôn.

Chöùc vuïMuïc sö ñi truyeàn ñaïo taän chaâu

Phi xa xoâi. Doïc ñöôøng, oâng ñuïng phaûi moät teân trong boä laïc aên thòt ngöôøi taïi ñaây.

*”Taïi sao cöù nhìn toâi chaêm chaêm theá?” muïc sö hoûi.

*Thoå daân traû lôøi: “Toâi coù nhieäm vuï kieåm soaùt löông thöïc trong boä laïc”.

26 27

Khi anh em nhaø Mc Donald, Dick vaø Mac khai tröông cöûa

haøng ñaàu tieân vaøo naêm 1940 ôû San Bernardino, California, hoï khoâng theå töôûng töôïng ra söï phaùt trieån kyø tích cuûa heä thoáng nhaø haøng naøy. Töø moät söï khôûi ñaàu khaù khieâm toán, hoï tình côø phaùt hieän ra moät theå thöùc baùn saûn phaåm chaát löôïng cao maø giaù thaønh reû vaø nhanh choùng.

Tuy nhieân, chæ ñeán khi Ray Kroc moät ngöôøi baùn haøng goác Chicago coù naêng khieáu marketing - cuøng hôïp taùc thì coâng vieäc kinh doanh môùi baét ñaàu tieán trieån. Anh ta nhaän ra raèng söï thaønh coâng töông töï vôùi moâ hình cuûa McDonalds coù theå aùp duïng treân toaøn nöôùc Myõ vaø caùc vuøng laân caän.

Hieän nay coù hôn 30000 cöûa haøng McDonalds treân 119 quoác gia. Trung bình moãi naêm, McDon ñaõ phuïc vuï cho hôn 16 tæ khaùch haøng, töông ñöông moät böõa aên tröa vaø moät böõa aên toái cho moïi ngöôøi treân toaøn theá giôùi. Vôùi doanh thu 40 tæ dollar treân toaøn caàu, McDonalds trôû thaønh coâng ty cung caáp thöïc phaåm lôùn nhaát theá giôùi.

Naêm 1955, Ray Kroc nhaän ra raèng chìa khoùa ñeå thaønh coâng laø nhanh choùng môû roäng kinh doanh. Caùch toát nhaát ñeå ñaït ñöôïc laø thoâng qua hình thöùc nhöôïng quyeàn thöông hieäu Ngaøy nay, hôn 70 % cöûa haøng McDonalds ñöôïc ñieàu haønh theo phöông thöùc naøy. Taïi Anh Quoác, nhaø haøng ñöôïc chuyeån nhöôïng ñaàu tieân môû vaøo naêm 1986. Hieän nay ñaõ coù treân 1200 nhaø haøng cuøng vôùi hôn 70000 nhaân coâng, trong ñoù coù 36 % ñöôïc quaûn lyù baèng hình thöùc nhöôïng quyeàn,

Nhöôïng quyeàn laø gì?Mc Donalds laø moät ví duï ñieån

hình veà nhöôïng quyeàn thöông hieäu, cho pheùp baùn nhöõng maët haøng mang nhaõn hieäu Mc Donalds cho nhöõng ngöôøi muoán kinh doanh tö nhaân, hay coøn goïi laø ngöôøi nhaän quyeàn. Nhöõng thoûa thuaän trong giaáy pheùp cho pheùp McDonalds ñoøi hoûi hình thöùc saûn xuaåt hoaëc nhöõng phöông thöùc quaûn lyù vaø chaát löôïng cuûa saûn phaåm. Ñaây laø moät thoûa thuaän maø coù theå laøm haøi loøng cho caû hai beân.

Thoâng qua vieäc nhöôïng quyeàn, Mc Donalds coù theå sôû höõu hoaëc kyù hôïp ñoàng thueâ vò trí hoaëc moät nhaø haøng. Nhöõng ngöôøi nhaän quyeàn seõ mua nhöõng vaät duïng, thieát bò vaø quyeàn söû duïng söï chuyeån nhöôïng naøy trong voøng 20 naêm. Ñeå ñaûm baûo söï ñoàng boä treân toaøn theá giôùi, taát caû nhöõng ngöôøi ñöôïc chuyeån nhöôïng phaûi duøng nhaõn hieäu McDonalds ñaõ ñöôïc tieâu chuaån hoùa, caùc thöïc ñôn, caùch boá trí thieát keá vaø heä thoáng quaûn trò.

Nhöõng thuaän lôïi cuûa phía nhaän quyeàn

a. Töï mình laøm chuûÑeå ñaùp laïi, phía nhaän quyeàn ñoàng yù

ñieàu khieån nhaø haøng cuûa hoï theo tieâu chuaån veà chaát löôïng, veà dòch vuï, veà veä sinh, veà giaù trò cuûa McDonalds. Mc-Donalds thöôøng xuyeân kieåm tra chaát löôïng ñaàu ra cuûa beân nhöôïng quyeàn, neáu nhöõng tieâu chuaån khoâng ñöôïc duy trì, hoï coù theå bò ruùt giaáy pheùp. Beân nhaän quyeàn cuõng mong muoán söï quan taâm cuûa phía ñòa phöông. Ray Kroc tin töôûng raèng moät doanh nghieäp phaûi kinh doanh döïa vaøo coäng ñoàng trong moïi hoaït ñoäng cuûa noù.

Phía nhaän quyeàn, döôùi söï huaán luyeän vaø uûng hoä cuûa Mc Donalds, seõ ñieàu haønh vieäc kinh doanh cuûa mình. Coâng ty nhaän quyeàn töï hoaïch toaùn loã laõi cho chính hoï.Vieäc naøy khieán hoï kinh doanh moät caùch tích cöïc hôn vaø seõ töï quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa mình.

b. Baùn nhöõng saûn phaåm chaát löôïng cao vaø oån ñònh

Trong tröôøng hôïp naøy, saûn phaåm ñöôïc coâng nhaän treân toaøn caàu. Phaàn lôùn nhöõng doanh nghieäp vaø nhöõng saûn phaåm môùi bò thaát baïi thöôøng laø do phaûi chi phí nhieàu cho vieäc nghieân cöùu vaø phaùt trieån caàn thieát. Tuy nhieân theå thöùc cuûa Mc Donalds ñaõ ñöôïc thöû nghieäm vaø kieåm tra thaønh coâng. Ray

haøng Mc Donalds ñöôïc phaân nhoû, laøm vieäc theo quy trình giuùp cho nhaân vieân laøm vieäc coù hieäu quaû cao vaø thích nghi vôùi taát caû coâng vieäc.

Söï phaân chia lao ñoäng vaø tæ leä quay voøng cao cuûa moät cöûa haøng nhaát ñònh seõ lieân quan ñeán lôïi theá kinh teá theo qui moâ. Ñoái vôùi phía nhöôïng quyeàn, vieäc naøy coù theå ruùt ngaén moät caùch ñaùng keå khoù khaên cuûa vieäc thaønh laäp nhöõng doanh nghieäp tö nhaân. Baûn thaân ngöôøi nhöôïng quyeàn khoâng caàn thieát phaûi phaùt trieån saûn phaåm hay toå chöùc nghieân cöùu thò tröôøng vôùi chi phí khaù cao. Vaø hoï seõ khoâng phaûi lo laéng nhieàu veà thaùi ñoä ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi saûn phaåm cuûa mình. McDonalds ñaõ hoã trôï hoï veà nghieân cöùu thò tröôøng.

c. Söï huaán luyeän ban ñaàu kyõ löôõng

Moãi ngöôøi nhaän quyeàn phaûi hoaøn thaønh moät chöông trình huaán luyeän ñaày ñuû thôøi gian, keùo daøi khoaûng 9 thaùng, maø hoï phaûi töï traû hoïc phí. Khoùa huaán luyeän naøy raát caàn thieát. Noù baét ñaàu vôùi coâng vieäc trong nhaø haøng, maëc ñoàng phuïc vaø hoïc veà moïi thöù töø beáp nuùc cho ñeán vieäc chuaån bò thöùc aên ñeå phuïc vuï khaùch haøng vaø lau doïn.

thuùc ñaåy löïc löôïng lao ñoäng rieâng cuûa hoï, neân hoï phaûi hoïc taát caû nhöõng kyõ naêng cuûa vieäc quaûn lyù nhaân söï. Trong suoát khoaûng thôøi gian cuoái, hoïc vieân hoïc caùch saép xeáp vaø kieåm soaùt haøng hoùa, lôïi nhuaän, nhöõng taøi khoaûn bò loã voán vaø söï hôïp phaùp cuûa vieäc thueâ vaø söû duïng coâng nhaân. Thöôøng thì khoâng coù söï chuyeån nhöôïng naøo cuûa coâng ty Mc Donalds phaûi yeâu caàu moät coâng nhaân naøo laøm nhöõng vieäc maø hoï khoâng muoán. Ñieàu naøy coù theå seõ laø moät söï khích leä lôùn cho coâng nhaân.

d. Vieäc hoã trôï laâu daøiMc Donalds cam keát raèng vieäc

nhöôïng quyeàn khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc ñaøo taïo. Söï thaønh coâng vaø lôïi nhuaän cuûa Mc Donalds lieân keát chaët cheõ vôùi söï thaønh coâng cuûa nhöõng chi nhaùnh. Moät nhoùm coá vaán veà chuyeân nghieäp cao caáp seõ hoã trôï tö vaán cho baïn moïi thöù töø nguoàn nhaân löïc ñeán kieåm toaùn vaø maùy tính. Nhöõng nhaø tö vaán ñoù coù theå trôû thaønh ñoái taùc kinh doan giaù trò cuûa ngöôøi nhaän quyeàn vaø laø ngöôøi ñöa ra caùc yù töôûng.

e. Lôïi nhuaän töø vieäc thöïc hieän tieáp thò toaøn caàu cuûa Mc Donalds

Moät thöông hieäu bao goàm teân, giaù caû, bieåu töôïng hoaëc maãu thieát keá (hay nhöõng thöù lieân quan) ñeå coù theå nhaän ra saûn phaåm cuûa moät toå chöùc naøo ñoù vôùi nhöõng saûn phaåm khaùc cuûa ñoái thuû. Söï phaùt trieån kyø laï cuûa Mc Donalds vaãn ñöôïc coi laø nhôø vaøo söï taïo thaønh thöông hieäu ñoàng nhaát. Thöông hieäu cuûa Mc Donalds, The Gorden Arches, vaø teân nhaõn hieäu cuûa noù ñaõ trôû thaønh moät trong nhöõng bieåu töôïng phoå bieán nhaát treân theá giôùi.

Taïi Anh, Mc Donalds ñaõ thaáy ñöôïc söï caàn thieát cuûa moät chính saùch mar-keting phuø hôïp. Ñeå ñaït ñöôïc thaønh coâng, moät toå chöùc phaûi bieát ñöôïc yù muoán cuûa khaùch haøng, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm ñeå laøm haøi loøng hoï, ñieàu chænh giaù hôïp lyù vaø laøm cho saûn phaåm ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát thoâng qua quaûng caùo. Quaûng caùo treân ñieän aûnh vaø truyeàn hình ñoùng moät vai troø voâ cuøng quan troïng trong söï tieáp thò hoøa hôïp cuûa Mc Donalds .

Hieän nay maãu quaûng caùo lôùn nhaát cuûa Mc Donalds ñöôïc phaùt treân truyeàn hình Anh. Ñaøi phaùt thanh vaø nhöõng maãu quaûng caùo treân baùo thöôøng ñöa ra nhöõng thoâng tin nhaán maïnh chaát löôïng cuûa thaønh phaàn saûn phaåm. Nhöõng hoaït ñoäng quaûng caùo, ñaëc bieät beân trong nhaø haøng, coù vai troø ñaëc bieät ñeå loâi keùo khaùch haøng thöôøng xuyeân quay trôû laïi nhaø haøng. Taát caû nhöõng lôïi nhuaän cuûa caùc chi nhaùnh thu ñöôïc töø vieäc tieáp thò quoác gia vaø goùp vaøo chi phí cuûa noù, moät khoaûn phí chieám 4,5 % giaù thaønh saûn phaåm.

Ngoaøi ra lôïi nhuaän cuûa caùc chi nhaùnh töø nhöõng chöông trình nghieân cöùu thò tröôøng ñeå ñaùnh giaù thaùi ñoä vaø nhaän

thöùc cuûa khaùch haøng. Hoï muoán mua nhöõng saûn phaåm gì vaø vôùi giaù caû nhö theá naøo? Hoï so saùnh theá naøo vôùi saûn phaåm cuûa ñoái thuû caïnh tranh?

Baát cöù moät saûn phaåm môùi naøo khi ñöa ra thò tröôøng cuõng ñöôïc kieåm tra voâ cuøng nghieâm khaéc neân chi nhaùnh seõ ñöa ra moät yù kieán phuø hôïp coù khaû naêng thöïc hieän tröôùc khi noù ñöôïc theâm vaøo thöïc ñôn. Vieäc giôùi thieäu saûn phaåm ñöôïc nghieân cöùu vaø kieåm tra , ruùt ngaén ñaùng keå nhöõng khoù khaên cho caùc chi nhaùnh.

Ñaàu tö vaøo taøi trôï cuõng laø moät phaàn

ñaùp öùng ñoøi hoûi cuûa khaùch haøng. Phaùt trieån saûn phaåm môùi laø thieát yeáu ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, ngay caû doanh nghieäp ñaõ ñöa vaøo thaønh coâng moät thöïc ñôn coù haïn cheá trong nhieàu naêm. Khaåu vò cuûa khaùch haøng thay ñoåi theo thôøi gian vaø moät coâng ty caàn ñaùp öùng nhöõng thay ñoåi ñoù. Ñoåi môùi seõ giuùp taïo neân nhöõng ñoäng löïc vaø cho pheùp coâng ty löïa choïn khai thaùc hoaëc töø choái caùc thò tröôøng tieàm naêng. Vieäc giôùi thieäu saûn phaåm Egg McMuffin naêm 1971 laø 1 ví duï, cho pheùp McDonald s chieám lónh thò tröôøng thöùc aên buoåi saùng.. Filet-o-fish, Drive-thru s vaø Playhands laø nhöõng saûn phaåm maø yù töôûng thöïc hieän laø cuûa nhöõng ngöôøi nhaän quyeàn.

Kieàng 3 chaân nhaø cung caápNhoùm thöù 3 trong soá nhöõng ñoái taùc

cuûa McDonald s laø nhaø cung caáp, coù vai troø thieát yeáu ñoái vôùi 1 heä thoáng nhöôïng quyeàn. McDonalds luoân xem troïng chaát löôïng saûn phaåm nhö laø nhaân toá coát loõi cuûa thaønh coâng, vaø vì vaäy hoï ñaõ ñaët ra nhöõng tieâu chuaån khaét khe cho nhaø cung caáp phaûi ñaûm baûo chaát löôïng cao nhaát. McDonalds tin raèng cuøng vôùi söï phaùt trieån moái quan heä beàn vöõng vôùi nhaø cung caáp moïi thöù seõ ñöôïc toå chöùc vaø thöïc hieän toát .

Nhaø cung caáp thaét chaët quan heä vôùi McDonalds ñeå ñaûm baûo cung caáp nhöõng saûn phaåm vaø coâng ngheä saûn phaåm ñuùng chuaån. Moái quan heä ñöôïc xaây döïng vöõng chaéc nhö theá kieàng 3 chaân giöõa nhaø cung caáp, McDonalds vaø ngöôøi nhaän quyeàn. Nhaø cung caáp luoân saün saøng cho nhöõng tieâu chuaån chaát löôïng ñöôïc thieát laäp bôûi McDonalds vaø seõ cuøng chia seû söï phaùt trieån vaø thaønh coâng vôùi thöông hieäu naøy.

Keát luaänMcDonalds xem moái quan heä giöõa

ngöôøi nhöôïng quyeàn, nhaø cung caáp vaø ngöôøi nhaän quyeàn coù vai troø toái quan troïng trong vieäc kinh doanh thaønh coâng. Ray Kroc cho raèng vieäc ñaùp öùng nhu caàu cho ngöôøi nhaän quyeàn seõ giuùp hoï coáng hieán cho thöông hieäu McDonalds nhö laø sôû höõu cuûa mình. OÂng muoán raèng nhöõng ngöôøi ñaõ töø boû caùc cô hoäi khaùc ñeå tham gia vaøo cuoäc chôi nhöôïng quyeàn cuûa McDonalds phaûi tin töôûng vaøo söï phaùt trieån, thaønh coâng vaø lôïi nhuaän maø McDonalds seõ ñem laïi cho hoï. Do ñoù, McDonalds seõ khoâng xem ngöôøi nhaän quyeàn chæ laø ñoái taùc, hay ngöôøi ñaàu tö giaáu maët. Nguoàn voán cuûa nhöõng ngöôøi tham gia nhöôïng quyeàn ñöôïc ñaûm baûo baèng söï cam keát cuûa McDonalds. Qui trình tuyeån choïn cuõng seõ raát khaét khe ñeå chaéc chaén raèng McDonalds choïn ñuùng nhöõng ngöôøi thích hôïp. [ ]

Kroc khaúng ñònh raèng taát caû nhöõng ñaïi lyù cuûa Mc Donalds baùn ra nhöõng saûn phaåm nhö nhau vaø ñaït ñöôïc chaát löôïng töông ñoàng, ñieàu naøy ñaõ daãn tôùi söï tieâu chuaån hoùa cuûa quy trình vaø söï chuù yù lôùn vaøo chi tieát.

Quy trình cheá bieán trong nhöõng nhaø

Khoùa huaán luyeän naâng cao hôn taïi trung taâm huaán luyeän ñòa phöông taäp trung vaøo nhöõng lónh vöïc nhö quaûn trò kinh doanh, kyõ naêng laõnh ñaïo, laøm vieäc theo ñoäi, nhoùm vaø hoã trôï thoâng tin khaùch haøng. Phía ñöôïc chuyeån nhöôïng seõ phaûi tuyeån choïn, huaán luyeän vaø

troïng taâm cuûa quy trình xaây döïng thöông hieäu. Vieäc taøi trôï goùp phaàn laøm taêng theâm söï noåi tieáng cuûa nhaõn hieäu Mc Donalds. Tuy nhieân, ngaøy nay Mc Donalds vaãn ñi theo söï tin töôûng cuûa Ray Kroc, uûng hoä Tidy Group Britian vaø Ground World Trust vaø caû nhöõng hoïat ñoäng coäng ñoàng ñòa phöông.

f. Döï baùoMoät vaán ñeà lôùn khaùc nöõa cho nhöõng

doanh nhaân môùi laø döï ñoaùn bao nhieâu doanh nghieäp seõ höôûng öùng vaø giaûi quyeát khoù khaên cuûa vaán ñeà chi thu hoaëc nhöõng khoù khaên lieân quan vieäc buoân baùn quaù möùc tieâu thuï. Doanh thu vaø lôïi nhuaän töø ñaàu ra seõ nhieàu, phuï thuoäc vaøo phaïm vi quoác teá roäng lôùn vaø nhöõng bieán ñoäng beân ngoaøi. Ngöôøi nhaän quyeàn ñoøi hoûi coù nhöõng döï baùo veà doanh soá, vaø lôïi nhuaän trung bình cuûa McDonald s thöôøng treân 20% doanh thu.

g. Nhöõng ñoåi môùi:Trong khi caùc chi nhaùnh phaûi ñoàng yù

ñieàu khieån nhaø haøng cuûa hoï theo caùch cuûa Mc Donald s, thaät ra vaãn coøn toàn taïi nhöõng vaán ñeà caàn ñoåi môùi. Nhieàu yù töôûng cho nhöõng moùn môùi trong thöïc ñôn ñeán töø nhöõng chi nhaùnh

28 29

30 31

Caäp nhaät ngaøy 28/11

Cuïc Haøng khoâng Vieät Nam bò toá laøm khoù Jetstar Pacific

Haõng haøng khoâng Jetstar Pacific Air-lines vöøa ñeà nghò Boä Giao thoâng Vaän taûi xem xeùt vieäc Cuïc Haøng khoâng Vieät Nam töø choái chæ ñònh thöông quyeàn bay tôùi 10 ñieåm quoác teá cuûa haõng.

Jetstar cho raèng vieäc laøm naøy laø thieáu cô sôû, traùi vôùi giaáy pheùp kinh doanh vaän chuyeån maø haõng ñöôïc caáp tröôùc ñoù.

Cuõng taïi vaên baûn naøy, Cuïc Haøng khoâng Vieät Nam tuyeân boá: “Khoâng cho pheùp Jetstar söû duïng caùc bieåu töôïng “chöõ JET vaø ngoâi sao maøu vaøng cam”

rong khai thaùc vaø vaän chuyeån haøng khoâng. Lyù do laø giaáy pheùp kinh doanh vaän chuyeån haøng khoâng cho Jetstar chöa coù quy ñònh veà bieåu töôïng.

Phía Jetstar cho raèng Cuïc Haøng khoâng khoâng coù chöùc naêng quaûn lyù veà nhaõn hieäu haøng hoùa vaø sôû höõu trí tueä, vaø vieäc cho pheùp hay ngaên caám moät doanh nghieäp söû duïng nhaõn hieäu phaûi ñöôïc caên cöù theo Luaät Sôû höõu trí tueä vaø bôûi caùc cô quan coù thaåm quyeàn. Hôn nöõa caùc quy ñònh veà nhaõn hieäu cuõng ñöôïc quy ñònh bôûi Luaät Sôû höõu trí tueä chöù khoâng phaûi Luaät Haøng khoâng.

Cuõng trong ngaøy 20/11, Toång coâng ty Ñaàu tö vaø Kinh doanh voán Nhaø nöôùc (SCIC) - ñôn vò chieám coå phaàn chi phoái (81%) trong Jetstar laø coå ñoâng naém giöõ 81% - coù vaên baûn göûi Boä Giao thoâng Vaän taûi ñeà nghò xem laïi quyeát ñònh khoâng xem xeùt chæ ñònh vaø caáp

quyeàn môû ñöôøng bay quoác teá môùi ñoái vôùi Jetstar.

“Vieäc ñaët leänh caám bay ñoái vôùi Jetstar ñaõ khieán cho nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi quan ngaïi veà moâi tröôøng kinh doanh taïi Vieät Nam vaø nghieâm troïng hôn coù theå daãn ñeán nguy cô ruùt voán, gaây thieät haïi vaø toån thaát lôùn vôùi Jet-star, caùc coå ñoâng vaø SCIC”, SCIC nhaán maïnh.

Ngaønh haøng khoâng Vieät Nam tieáng laø coù tôùi 6 doanh nghieäp cuøng tham gia kinh doanh song Vietnam Airlines vaãn chieám vò trí thoáng lónh vôùi treân 80% thò phaàn taïi thò tröôøng noäi ñòa. Coøn thò tröôøng quoác teá thì oâng lôùn naøy gaàn nhö ñoäc quyeàn.

Hieän Nhaø nöôùc chæ kieåm soaùt giaù veù haïng phoå thoâng treân caùc chaëng bay noäi ñòa coøn chieàu ñi quoác teá do caùc haõng haøng khoâng töï caân ñoái treân cô sôû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình neân giaù veù ñi quoác teá cuûa Vieät Nam ñöôïc xeáp vaøo haøng cao ngaát ngöôûng.

Treân thöïc teá, caùc nöôùc maø Jetstar ñang xin chæ ñònh khai thaùc thöông quyeàn ñaõ coù nhieàu haõng haøng khoâng ñöôïc bay vaøo Vieät Nam. Trong khi ñoù treân caùc ñöôøng bay naøy, phía Vieät Nam môùi chæ coù moät haõng khai thaùc laø Vietnam Airlines.

Rau Trung Quoác oà aït nhaäp noâiTheo Chi cuïc Haûi quan cöûa khaåu

Laøo Cai phía VN, trung bình moãi ngaøy hieän coù khoaûng 100 taán rau xanh vaø treân 300 taán cuû, quaû thöïc phaåm caùc loaïi ñöôïc nhaäp khaåu vaøo Vieät Nam qua cöûa khaåu naøy.

Hieän coù 5 doanh nghieäp môû tôø khai nhaäp khaåu rau Trung Quoác taïi cöûa khaåu Laøo Cai. Do thueá suaát 0%, neân caùc doanh nghieäp chæ phaûi ñoùng leä phí tôø khai haûi quan.

Beân caïnh ñoù, coù haøng traêm ngöôøi daân, döïa theo chính saùch bieân maäu ñaõ ñöôïc thoaû thuaän giöõa hai nöôùc

bieân maäu. Rau nhaäp ít, chæ tieâu duøng taïi ñòa phöông.

Nhöng keå töø sau traän möa luõ lòch söû xaûy ra taïi Haø Noäi vaø caùc tænh ñoàng baèng Baéc Boä, khieán saûn löôïng rau giaûm suùt maïnh, maát cung caàu thò tröôøng, rau cuû Trung Quoác coù thôøi cô traøn qua bieân giôùi phía Baéc nöôùc ta.

Theo Boä Coâng Thöông VN, ñieàu ñaùng lo ngaïi laø vaán ñeà kieåm ñònh chaát löôïng veä sinh an toaøn rau cuû nhaäp khaåu noùi treân hieän coøn bò boû ngoû.

Haøng xa xæ vaãn vaøo Vieät NamNhieàu maët haøng xa xæ, khoâng khuyeán

khích tieâu duøng vaãn ñöôïc nhaäp khaåu nhö myõ phaåm, quaàn aùo, giaày deùp ñaét tieàn.

Boä Coâng Thöông VN vöøa coù ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa chính saùch caáp pheùp nhaäp khaåu töï ñoäng nhaèm haïn cheá nhaäp sieâu.

Theo ñaùnh giaù naøy thì nhieàu maët haøng xa xæ, khoâng khuyeán khích tieâu duøng vaãn ñöôïc nhaäp khaåu nhö myõ

Vieät-Trung, haøng ngaøy laøm soå thoâng haønh theo quy ñònh, qua laïi cöûa khaåu quoác teá Laøo Cai buoân baùn rau, cuû, quaû Trung Quoác.

Tröôùc ñaây, rau Trung Quoác cuõng nhaäp khaåu vaøo Vieät Nam nhöng chuû yeáu qua ñöôøng tieåu ngaïch, do cö daân bieân giôùi nhaäp vaøo theo chính saùch

phaåm, quaàn aùo, giaày deùp ñaét tieàn.Neáu thaùng 9, toång trò giaù nhaäp khaåu

cuûa 4 nhoùm haøng caàn haïn cheá (ñieän, ñieän töû gia duïng; ñieän thoaïi di ñoäng; trang thieát bò noäi thaát vaø oâtoâ, xe maùy, xe ñaïp) laø 148 trieäu USD thì thaùng 10 laø 204,2 trieäu USD, taêng tôùi 38%.

Ñieän thoaïi di ñoäng taêng maïnhnhaát töø 38 trieäu USD leân 71,9 trieäu USD, taêng 89,2%. Nguoàn nhaäp haøng chuû yeáu töø Trung Quoác, chieám 47,6% toång kim ngaïch nhaäp khaåu.

Nhoùm ñieän, ñieän töû gia duïng, haøng trang thieát bò noäi thaát, ñieän thoaïi di ñoäng nhaäp töø Trung Quoác chieám töø 50% ñeán 70%.

Vinamilk seõ mua söõa tröïc tieáp cuûa noâng daân

Coâng ty Coå phaàn Söõa Vieät Nam (Vinamilk), nhaø cheá bieán söõa lôùn nhaát Vieät Nam, ñaõ coâng boá chuû tröông kyù hôïp ñoàng mua söõa tröïc tieáp vôùi caùc hoä chaên nuoâi boø söõa vaøo ñaàu naêm tôùi.

Theo Vinamilk thì ñaây laø chuû tröông gaén keát chaët cheõ giöõa Vinamilk vaø caùc hoä chaên nuoâi boø söõa ñang tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp giao söõa töôi nguyeân lieäu cho caùc nhaø maùy cuûa Vinamilk, cuõng nhö khuyeán khích noâng daân kyù hôïp ñoàng tröïc tieáp vôùi coâng ty ñeå coù

theå nhaän caùc khoaûn hoã trôï phaùt trieån chaên nuoâi boø söõa.

Keå töø ngaøy 1/1/2009, Vinamilk chæ kyù hôïp ñoàng mua baùn söõa boø töôi nguyeân lieäu vôùi caùc hoä chaên nuoâi boø söõa. Vôùi caùc hoä ñang baùn söõa giaùn tieáp (laâu nay khoâng coù hôïp ñoàng) cho coâng ty seõ ñöôïc khuyeán khích chuyeån sang kyù hôïp ñoàng, ñöôïc hoã trôï tín duïng, kyõ thuaät vaø mua maùy vaét söõa ñeå töï vaét söõa giao tröïc tieáp cho coâng ty.

Hoài giöõa naêm nay, sau khi coù haøng loaït thoâng tin noâng daân phaûn öùng vôùi caùch thu mua vaø tính toaùn chaát löôïng

söõa boø cuûa caùc hoä chaên nuoâi, thoâng qua baùo chí, nhieàu hoä noâng daân nuoâi boø ñaõ cho raèng Vinamilk dung tuùng löïc löôïng vaét söõa thueâ, thay vì kyù hôïp ñoàng mua söõa tröïc tieáp cuûa noâng daân thì nhieàu hoä noâng daân phaûi baùn söõa cho Vinamilk giaùn tieáp thoâng qua löïc löôïng vaét söõa thueâ.

Theo thoáng keâ , hieän vaãn coøn 30% soá hoä chaên nuoâi boø söõa baùn cho Vinamilk phaûi qua ñoäi nguõ trung gian laø nhöõng ngöôøi vaét söõa thueâ.

Cô quan naøy coøn cho raèng ñoäi nguõ trung gian vaét söõa thueâ coù theå vaét khoâng ñuùng caùch, vaét khoâng heát söõa, gaây maát veä sinh, giaûm chaát löôïng söõa vaø quan troïng laø noâng daân baùn söõa toát hay xaáu ñoâi khi coù giaù tieàn nhö nhau, khoâng khuyeán khích noâng daân taêng chaát löôïng söõa.Giaù xaêng giaûm laàn thöù 8 lieân tieáp

Neáu tính töø 21/7/2008 - thôøi ñieåm taêng giaù xaêng gaàn nhaát - ñaây ñaõ laø laàn giaù xaêng trong nöôùc giaûm laàn thöù 8 lieân tieáp, moät kyû luïc.

Töø ngaøy 15/11, giaù xaêng vaø daàu hoûa tieáp tuïc giaûm theâm 1.000 ñoàng/lít, rieâng daàu mazut giaûm 1.500 ñoàng/kg.

Cuï theå, giaù xaêng A95 giaûm xuoáng coøn 13.500 ñoàng/lít, xaêng A92 coøn 13.000 ñoàng/lít, daàu hoûa coøn 13.500 ñoàng/lít, daàu mazut coøn 9.000 ñoàng/kg; rieâng daàu diesel loaïi 0,05S vaãn giöõ nguyeân möùc 13.000 ñoàng/lít.

Caùc möùc giaûm giaù noùi treân thöïc hieän theo phöông aùn ñaêng kyù giaûm giaù baùn leû cuûa caùc doanh nghieäp kinh doanh xaêng daàu ñaàu moái vaø ñaõ ñöôïc toå giaùm saùt lieân boä Taøi chính - Coâng Thöông

chaáp thuaän, ngaøy 14/11.Nhö vaäy, giaù xaêng A92 ñaõ trôû laïi

ngang baèng vôùi möùc caùch ñaây gaàn moät naêm, khi giaù maët haøng naøy ñöôïc ñieàu chænh leân möùc 13.000 ñoàng/lít töø ngaøy 22/11/2007.

Neáu tính töø 21/7/2008 - thôøi ñieåm taêng giaù xaêng gaàn nhaát - ñaây ñaõ laø laàn giaù xaêng trong nöôùc giaûm laàn thöù 8 lieân tieáp, moät kyû luïc.

Theo Boä Taøi chính VN, vieäc ñieàu chænh giaù baùn leû vaø thueá nhaäp khaåu laø nhaèm tieáp tuïc thöïc hieän ñieàu haønh giaù xaêng, daàu theo cô cheá thò tröôøng, Beân caïnh ñoù, vieäc tieáp tuïc giaûm giaù baùn leû xaêng daàu cuõng laø moät yeâu caàu thöïc teá khi giaù daàu theá giôùi ñaõ giaûm maïnh.

Cuï theå, ngaøy 13/11 giaù daàu thoâ WTI ñaõ giaûm xuoáng möùc 58,24 USD/thuøng, daàu thoâ Baïch Hoå coøn 52,66 USD/thuøng, giaù xaêng taïi R92 taïi thò tröôøng Singa-pore coøn 47,89 USD/thuøng, daàu diesel thò tröôøng Singapore (0.25S) coøn 67,50 USD/thuøng vaø daàu mazut thò tröôøng Singapore coøn 225,28 USD/taán.

Theo ñoù, keå töø ngaøy 18/11, thueá suaát thueá nhaäp khaåu caùc maët haøng xaêng, daàu hoûa, daàu mazut vaø nhieân lieäu tuoác-bin daønh cho haøng khoâng seõ taêng leân möùc 25%; thueá suaát töông öùng aùp duïng cho maët haøng daàu diesel leân möùc 20%.

Tröôùc ñoù, ngaøy 8/11, giaù baùn leû xaêng daàu cuõng ñaõ ñöôïc ñieàu chænh giaûm ñoàng loaït vôùi möùc 1.000 ñoàng/lít ñoàng thôøi vôùi quyeát ñònh taêng theâm 5% thueá suaát thueá nhaäp khaåu caùc maët haøng xaêng, daàu.

Caáp pheùp haõng haøng khoâng tö nhaân thöù ba

Thò phaàn cuûa Vietnam Airlines taïi thò tröôøng noäi ñòa seõ giaûm ñi khi caùc haõng haøng khoâng môùi ñi vaøo hoaït ñoäng -

Mekong Air ñaõ chính thöùc trôû thaønh haõng haøng khoâng tö nhaân thöù ba taïi Vieät Nam, sau khi ñöôïc Boä Giao thoâng

chuyeån haøng khoâng cho Coâng ty Coå phaàn Haøng khoâng Mekong (Mekong Air), sau hôn moät tuaàn haõng nhaän ñöôïc söï ñoàng yù chính thöùc cuûa Thuû töôùng hoài cuoái thaùng 10.

OÂng Cöôøng noùi raèng Mekong Air ñöôïc caáp pheùp vôùi voán ñieàu leä laø 200 tæ ñoàng, ñaây laø soá voán toái thieåu cuûa Luaät Haøng khoâng quy ñònh cho caùc haõng haøng khoâng muoán ñöôïc caáp pheùp ñeå thöïc hieän caùc chuyeán bay noäi ñòa.

Theo oâng Cöôøng, Mekong Air ñang löïa choïn söû duïng moät trong ba loaïi maùy bay laø Embraer, Bombadier hoaëc ATR 72 coù soá gheá khoaûng 70 choã, vaø haõng coù theå choïn Embraer. Haõng döï kieán seõ söû duïng 10 maùy bay cho caùc chuyeán bay noäi ñòa treân caùc ñöôøng bay töø Haø Noäi ñi Phuù Quoác, Nha Trang, Caàn Thô... vaø ngöôïc laïi.

Mekong Air seõ laáy Noäi Baøi laøm saân bay caên cöù vaø döï kieán seõ thöïc hieän caùc chuyeán bay thöông maïi ñaàu tieân töø naêm 2010.

Mekong Air laø haõng haøng khoâng tö nhaân ñöôïc caáp pheùp sau khi Chính phuû coù yù kieán chæ ñaïo taïm ngöøng caáp pheùp caùc haõng haøng khoâng tö nhaân chôû khaùch vaøo thaùng 5-2008.

OÂng Cöôøng giaûi thích Mekong Air ñöôïc caáp pheùp vì haõng ñaõ nhaän ñöôïc söï ñoàng yù veà nguyeân taéc cuûa Chính phuû tröôùc khi coù yù kieán chæ ñaïo taïm ngöøng caáp pheùp caùc haõng haøng khoâng tö nhaân.

Tröôùc ñoù, Boä Giao thoâng Vaän taûi ñaõ caáp pheùp hai haõng haøng khoâng tö nhaân ñaàu tieân cuûa Vieät Nam laø Vietjet Air vaø Coâng ty Coå phaàn Haøng khoâng Taêng Toác (AirSpeedUp) - nay ñoåi teân thaønh Coâng ty Coå phaàn Haøng khoâng Ñoâng Döông (Indochina Airlines).

Döï kieán, haõng haøng khoâng tö nhaân ñaàu tieân ñöôïc caáp pheùp laø Vietjet Air baét ñaàu khai thaùc caùc chuyeán bay thöông maïi vaøo thaùng 4/2009, sau khi coâng boá hoaõn keá hoaïch bay do giaù nhieân lieäu taêng cao.

Quaø Teát thôøi khoù khaênNhieàu coâng ty vaãn coi quaø Teát laø

moät trong nhöõng caùch theå hieän söï quan taâm ñoái vôùi khaùch haøng, ñoái taùc trong boái caûnh caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét.

Thôøi buoåi laøm aên khoù khaên nhö hieän nay ñaõ buoäc nhieàu coâng ty phaûi caân nhaéc ñieàu chænh caùc khoaûn chi, trong ñoù coù khoaûn quaø taëng cho khaùch haøng vaø ñoái taùc vaøo dòp cuoái naêm.

Moãi nôi moãi caùchTrong naêm qua, do coù nhieàu khoaûn

chi phí gia taêng ñeø naëng leân ngaân saùch neân nhieàu doanh nghieäp ñaõ tính ñeán vieäc ñieàu chænh khoaûn tieàn daønh cho quaø Teát ñöôïc ñöa ra hoài ñaàu naêm sao cho phuø hôïp vôùi tình hình hieän nay

“Vôùi 500.000 ñoàng, chaéc chaén khoâng theå mua ñöôïc moät gioû quaø nhö naêm ngoaùi, chaát löôïng thì khoâng theå giaûm,

Vaän taûi caáp pheùp.OÂng Voõ Huy Cöôøng, Tröôûng ban

Khoâng taûi cuûa Cuïc Haøng khoâng daân duïng Vieät Nam (CAAV), xaùc nhaän raèng Boä tröôûng Boä Giao thoâng vaän taûi ñaõ kyù giaáy pheùp kinh doanh vaän

32 33

coù leõ coâng ty seõ sieát laïi danh saùch ñoái taùc, ñaïi lyù, khaùch haøng thaân thuoäc, chöù khoâng taëng ñaïi traø nhö nhöõng naêm tröôùc.

Trong tình hình khoù khaên naøy, nhieàu coâng ty ñaõ thöïc hieän chính saùch “khoâng taëng, khoâng nhaän”. Coâng ty Thieân AÂn, chuyeân xuaát khaåu haøng thuû coâng myõ ngheä, cho bieát coâng ty ñaõ göûi thö thoâng baùo vieäc khoâng nhaän quaø bieáu ñeán caùc ñoái taùc vaø nhaän ñöôïc moät soá phaûn hoài tích cöïc.

“Tröôùc ñoù, chuùng toâi ñaõ nhaän ñöôïc thö caûm ôn cuûa caùc nhaø nhaäp khaåu chaâu AÂu vaø Baéc Myõ cho bieát coâng ty cuûa hoï khoâng coù chính saùch nhaän quaø Teát. Thieát nghó ñaây cuõng laø moät caùch chia seû khoù khaên vaø theå hieän vaên hoùa doanh nghieäp neân Thieân AÂn quyeát ñònh aùp duïng chính saùch naøy ngay töø naêm nay”, oâng Hieàn giaûi thích.

Thò tröôøng quaø TeátTrong nhöõng naêm gaàn ñaây, thò

tröôøng kinh doanh quaø bieáu, quaø taëng dòp Teát ñöôïc môû roäng veà quy moâ, ña daïng veà chuûng loaïi vaø coù chu kyø kinh doanh ngaøy caøng daøi. Noù môû ra cho giôùi kinh doanh cô hoäi baùn haøng khaù toát, lôùn hôn thò tröôøng quaø bieáu dòp Trung thu caû veà toång giaù trò laãn soá löôïng maët haøng.

Tuy nhieân, do tình hình laøm aên naêm

melamine, khaùch haøng toû ra deø daët hôn vôùi nhöõng loaïi baùnh keïo nhaäp khaåu vaø ñaây seõ laø cô hoäi cho saûn phaåm baùnh keïo trong nöôùc, nhaát laø nhöõng saûn phaåm giaù trung bình cuûa caùc coâng ty coù teân tuoåi.

Cho ñeán nay vaãn chöa coù con soá thoáng keâ chính thöùc veà doanh soá cuûa thò tröôøng quaø bieáu Teát, nhöng theo soá lieäu cuûa moät soá sieâu thò, thò tröôøng naøy chieám khoaûng 30%/toång doanh thu cuûa thaùng baùn haøng Teát, ôû caùc cöûa haøng thöïc phaåm con soá naøy leân tôùi 50%.

Sieâu thò Big C, cho bieát nhôø quaø bieáu Teát, caùc sieâu thò coù theå taêng theâm lôïi nhuaän nhôø taêng doanh soá vaø doanh thu töø dòch vuï naøy. Ñoái vôùi khaùch haøng, ngoaøi vieäc tieát kieäm thôøi gian vaø coâng söùc trong dòp cuoái naêm baän roän, hoï coøn ñöôïc höôûng möùc giaù öu ñaõi (giaù khuyeán maõi treân nhöõng saûn phaåm ñoùng goùi), giaûm giaù neáu mua vôùi soá löôïng lôùn vaø ñöôïc giao haøng taän nôi.

“Nhieàu khaùch haøng toû ra boái roái khi giaù caû nhieàu maët haøng quaø Teát taêng maïnh vaø ngaân saùch coâng ty khoù kham noåi. Vì vaäy, Golmart taêng cöôøng nhaân vieân giôùi thieäu vaø tö vaán caùc gioû quaø vôùi giaù caû phaûi chaêng sao cho vaãn ñaûm baûo tính trang troïng vaø ñaëc tröng cuûa quaø Teát”,

Thay vì choïn nhöõng loaïi saûn phaåm “aên chôi” nhö röôïu, baùnh möùt, nhieàu coâng ty ñaõ chuyeån sang taëng nhöõng maët haøng “aên thieät” nhö gaïo ñoùng goùi saün, thöïc phaåm cheá bieán, daàu aên... cho caùc ñoái taùc thaân quen

Caùc tuyeán xe löûa ñeàu ñaõ hoaït ñoäng bình thöôøng trôû laïi

Toái 5/11, taøu Thoáng Nhaát SE6 ñaõ veà tôùi ga Haø Noäi. Nhö vaäy, töø ngaøy 6/1, moïi chuyeán taøu ñeàu ñaõ hoaït ñoäng bình thöôøng trôû laïi.

Toång coâng ty Ñöôøng saét Vieät Nam cho bieát: möa to nhöõng ngaøy qua ñaõ gaây ngaäp saâu ôû ñoaïn ñöôøng saét daãn vaøo ga Haø Noäi. Vì vaäy töø 2/11, taát caû caùc ñoaøn taøu Thoáng Nhaát ñeàu phaûi khôûi haønh vaø traû khaùch taïi ga Vaên Ñieån. Haønh khaùch ñöôïc vaän chuyeån töø ga Vaên Ñieån veà ga Haø Noäi vaø ngöôïc laïi baèng xe hôi.

Toaøn boä chi phí ñi laïi noùi treân cuûa

khaùch haøng ñeàu do ga Haø Noäi thanh toaùn. Ngoaøi ra, caùc chuyeán taøu ñòa phöông töø Haø Noäi ñi Vinh cuõng bò huûy boû.

Hoâm qua (5/11), khi nöôùc ngaäp ñaõ ruùt nhieàu, ñoaøn taøu Thoáng Nhaát Baéc- Nam SE6 ñaõ veà tôùi ga Haø Noäi vaøo luùc 22h.

“Khi taøu Baéc - Nam veà tôùi ga cuoái cuøng, caùc ñoaøn taøu ñòa phöông chaïy tuyeán Haø Noäi - Vinh cuõng seõ ñöôïc noái laïi ngay sau ñoù. Nhö vaäy, ñeán hoâm nay (6/11), taát caû caùc chuyeán taøu ñeàu ñaõ hoaït ñoäng bình thöôøng trôû laïi”,

42/45 maãu muõ baûo hieåm thôøi trang khoâng ñaït chaát löôïng

Caû nöôùc coù 82 doanh nghieäp saûn xuaát vaø 67 doanh nghieäp ñaêng kyù nhaäp khaåu muõ baûo hieåm. Môùi coù 42 doanh nghieäp ñaêng kyù chöùng nhaän phuø hôïp vaø chæ coù 7 doanh nghieäp ñöôïc chöùng nhaän hôïp quy vôùi toång soá 28 loaïi muõ baûo hieåm.

Ñaây laø coâng boá ngaøy 7/11 cuûa Boä Khoa hoïc & Coâng ngheä, sau khi kieåm ñònh chaát löôïng muõ baûo hieåm thôøi trang.

Ñaïi dieän cô quan naøy cho bieát: Töø ngaøy 15/11, taát caû muõ baûo hieåm saûn xuaát trong nöôùc, nhaäp khaåu chæ ñöôïc

löu thoâng treân thò tröôøng khi ñaït chaát löôïng vaø ñöôïc chöùng nhaän hôïp quy.

Tuy nhieân, keát quaû kieåm tra thôøi gian qua cho thaáy, gaàn 100% muõ baûo hieåm thôøi trang khoâng ñaït chaát löôïng yeâu caàu. Cuï theå veà ñoä beàn va ñaäp vaø haáp thuï xung ñoäng, ñoä beàn ñaâm xuyeân, phaïm vi baûo veä, goùc nhìn... qua ñôït kieåm tra vöøa qua coù tôùi 42/45 maãu khoâng ñaït chaát löôïng (chieám 93%), 66,2% khoâng ñaït yeâu caàu veà ghi nhaõn.

Ñaïi dieän cô quan naøy cuõng coâng boá: Caû nöôùc coù 82 doanh nghieäp saûn xuaát vaø 67 doanh nghieäp ñaêng kyù nhaäp khaåu muõ baûo hieåm. Môùi coù 42 doanh nghieäp ñaêng kyù chöùng nhaän phuø hôïp vaø chæ coù 7 doanh nghieäp ñöôïc chöùng nhaän hôïp quy vôùi toång soá 28 loaïi muõ baûo hieåm. Qua kieåm tra 1.809 cô sôû saûn xuaát, kinh doanh muõ baûo hieåm caû nöôùc, ñaõ phaùt hieän vaø xöû lyù vi phaïm 950 cô sôû.

Cho pheùp 247 maët haøng thuoác

taêng giaù Tin töø Cuïc quaûn lyù döôïc (Boä Y teá),

cho bieát, Toå coâng taùc lieân ngaønh Trung öông ñaõ xem xeùt ñeà nghò ñieàu chænh giaù cuûa 1.223 maët haøng thuoác

nhaäp khaåu cuûa 93 doanh nghieäp.Trong ñoù cho pheùp 247 maët haøng

taêng giaù, chieám 1,23% soá löôïng maët haøng löu haønh treân thò tröôøng vôùi tyû leä taêng trung bình 6,51% vaø 41 maët haøng ñieàu chænh giaûm giaù vôùi tyû leä giaûm 30,75%.

Khaûo saùt tình hình thò tröôøng döôïc phaåm taïi Haø Noäi, Saøi Goøn vaø Ñaø Naüng cho thaáy, trong soá 3.000 maët haøng thuoác saûn xuaát trong nöôùc ñöôïc khaûo saùt coù 3,07% soá löôïng maët haøng taêng giaù vôùi tyû leä trung bình 12,97%.

Thuoác nhaäp khaåu, vôùi 2.600 maët haøng ñöôïc khaûo saùt coù 3,69% maët haøng taêng giaù vôùi tyû leä trung bình 9,78% vaø 0,12% maët haøng giaûm giaù vôùi tyû leä trung bình 13,12%.

Tröôùc “giôø G” môû cöûa thò tröôøng baùn leû

Caùc nhaø baùn leû trong nöôùc laøm sao coù theå caïnh tranh vôùi caùc taäp ñoaøn baùn leû nöôùc ngoaøi ñeå khoâng bò thua ngay treân saân nhaø?

Baét ñaàu töø naêm 2009, nghóa laø chöa ñaày 2 thaùng nöõa, Vieät Nam seõ môû cöûa hoaøn toaøn ngaønh thöông maïi baùn leû cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi theo cam keát WTO.

Hôn 400.000 cöûa haøng baùn leû truyeàn thoáng cuûa caû nöôùc laøm sao coù theå vaøo caïnh tranh ñöôïc vôùi caùc taäp ñoaøn baùn leû vôùi söùc maïnh huøng haäu treân theá giôùi ñang baét ñaàu ñoå boä aøo aït vaøo thò tröôøng trong nöôùc?

Cuoäc khuûng hoaûng taøi chính vaø suy thoaùi toaøn caàu ñang laøm cho ngöôøi tieâu duøng cuûa caùc nöôùc khoâng coøn taêng vôùi toác ñoä nhö cuõ, thaäm chí ñoái vôùi moät soá nöôùc, moät soá boä phaän daân cö, moät soá chuûng loaïi haøng hoùa, dòch vuï (nhö haøng hoùa cao caáp, hoùa myõ phaåm cao caáp, du lòch nöôùc ngoaøi,...) coøn bò giaûm.

Trong khi Vieät Nam taêng tröôûng kinh teá vaãn thuoäc loaïi cao so vôùi caùc nöôùc, toác ñoä taêng toång möùc baùn leû haøng hoùa vaø doanh thu dòch vuï tieâu duøng tuy thaáp hôn caùc naêm tröôùc nhöng tính chung 10 thaùng qua vaãn coøn taêng 6,1%..., thì thò tröôøng Vieät Nam vaãn coøn raát haáp daãn.

Cô caáu toång möùc baùn leû haøng hoùa vaø doanh thu dòch vuï tieâu duøng cuõng coù moät soá ñieåm ñaùng löu yù.

Theo ngaønh hoaït ñoäng, chieám tyû troïng lôùn nhaát vaãn laø ngaønh thöông nghieäp (töùc laø thöông maïi thuaàn tuùy)! Naêm 2007 coøn 77%, naêm 2008 cao hôn chuû yeáu do giaù taêng cao hôn.

Lónh vöïc thöông maïi dòch vuï (khaùch saïn nhaø haøng, du lòch, dòch vuï) maëc duø taêng leân, nhöng hieän vaãn coøn chieám tyû troïng nhoû (khaùch saïn nhaø

haøng 2007 chieám 11,8%, 10 thaùng naøy giaûm coøn 11,3%; du lòch, dòch vuï naêm 2007 chieám 11,2%, 10 thaùng naøy coøn 6,3%).

Kinh teá ngoaøi nhaø nöôùc chieám tyû troïng cao (naêm 2007 laø 85,9%, 10 thaùng naøy laø 86,2%). Kinh teá taäp theå chieám tyû troïng khoâng ñaùng keå (1%).

Kinh teá caù theå chuû yeáu laø chôï vaø caùc cöûa haøng nhoû leû vaãn coøn chieám tyû troïng khaù lôùn (56,1%) - ñaây chính laø thò phaàn seõ coù nhieàu thay ñoåi tôùi ñaây do caû kinh teá tö nhaân vaø kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi muoán “thu phuïc”.

Kinh teá tö nhaân (doanh nghieäp) môùi hình thaønh töø möôøi laêm naêm nay, ñaëc bieät trong baûy taùm naêm nay, nhöng hieän ñaõ chieám tôùi 29,1%, phaàn lôùn caùc sieâu thò, caùc trung taâm thöông maïi, caùc cöûa haøng tieän lôïi ñeàu do khu vöïc naøy quaûn lyù hoaëc lieân keát vôùi hôïp taùc xaõ hay caù theå ñeå hình thaønh.

Rieâng khu vöïc kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hieän coøn chieám tyû troïng thaáp (chieám 3,9%), nhöng chaéc chaén seõ

taêng maïnh trong thôøi gian tôùi. Coù theå döï ñoaùn raèng, do tieâu duøng trong nöôùc ñang taêng chaäm laïi, nhöng cuõng phuø hôïp vôùi thôøi gian löïa choïn ñòa ñieåm, ñaàu tö xaây döïng, thaêm doø thò hieáu,... ñeå caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coù choã ñöùng vöõng chaéc taïi thò tröôøng, neân thò phaàn vaøo naêm 2009 cuûa khu vöïc naøy cuõng chæ vaøo khoaûng 5%, sau ñoù seõ taêng nhanh töø naêm 2010.

Vaán ñeà ñaët ra laø caùc nhaø baùn leû trong nöôùc laøm sao coù theå caïnh tranh vôùi caùc taäp ñoaøn baùn leû nöôùc ngoaøi ñeå khoâng bò thua ngay treân saân nhaø?

Toå chöùc Y teá Theá giôùi (WHO) phuû nhaän thoâng tin 24,5% hoa quaû ngoaïi nhaäp treân thò tröôøng Vieät Nam coù chaát baûo quaûn ñoäc

haïi. Theo thoâng baùo môùi ñaây göûi caùc

cô quan truyeàn thoâng, ñaïi dieän WHO taïi Vieät Nam cho raèng, caùc thoâng tin khaúng ñònh “moät baûn baùo caùo cuûa WHO ñaõ caûnh baùo 24,5% hoa quaû ngoaïi nhaäp treân thò tröôøng Vieät Nam coù chaát baûo quaûn ñoäc haïi” laø khoâng chính xaùc.

WHO cho bieát, vieäc löu truyeàn thoâng

nay khoù khaên, nhieàu coâng ty saûn xuaát vaø nhaäp khaåu caùc saûn phaåm phuïc vuï Teát nhaän ñònh dòp Teát 2009 khoâng phaûi laø muøa tieâu thuï “noùng” cuûa caùc loaïi röôïu ngoaïi, nöôùc giaûi khaùt ñoùng lon, thöïc phaåm ñaét tieàn.

Coâng ty Minh Anh, chuyeân nhaäp khaåu röôïu, cho bieát coâng ty vöøa ñieàu chænh danh muïc haøng nhaäp cho muøa Teát naøy sau khi coù keát quaû khaûo saùt sô boä cuûa phoøng kinh doanh. Coâng ty chæ nhaäp soá löôïng khieâm toán caùc loaïi röôïu cao caáp, phaàn nhieàu laø theo ñôn ñaët haøng cuûa khaùch haøng quen maëc duø chính saùch daønh cho caùc ñaïi lyù, nhaø phaân phoái cuûa caùc haõng röôïu cao caáp khaù haáp daãn.

Thay vaøo ñoù, coâng ty ñaåy maïnh vieäc nhaäp caùc loaïi röôïu giaù trung bình, töø vaøi traêm ngaøn ñeán döôùi moät trieäu ñoàng, töø Chileâ, Boà Ñaøo Nha, Thaùi Lan...

Sau vuï söõa cuûa Trung Quoác nhieãm

tin sai laïc naøy baét ñaàu töø ngaøy 11/11 treân moät tôø baùo, sau ñoù ñaõ ñöôïc moät soá baùo laáy laïi vaø tieáp tuïc ñöa tin.

Khoâng nhöõng theá, thoâng tin khoâng xaùc thöïc naøy coøn ñöôïc söû duïng ñeå

chaát vaán Boä tröôûng Boä Y teá Nguyeãn Quoác Trieäu trong kyø hoïp Quoác hoäi veà luaät veä sinh an toaøn thöïc phaåm cuûa Vieät Nam.

WHO cuõng khaúng ñònh khoâng heà nhaän ñöôïc baát cöù moät yeâu caàu naøo veà vieäc cung caáp thoâng tin hoaëc xaùc nhaän söï toàn taïi cuûa baûn baùo caùo töø caùc phoùng vieân vaø yeâu caàu caùc cô quan baùo chí döøng ngay vieäc söû duïng thoâng tin naøy.

Leä phí ñaêng kyù nhöôïng quyeàn thöông maïi

Boä Taøi chính VN vöøa ban haønh Quyeát ñònh veà vieäc quy ñònh möùc thu, cheá ñoä thu, noäp, quaûn lyù vaø söû duïng leä phí ñaêng kyù hoaït ñoäng nhöôïng quyeàn thöông maïi.

Thöông nhaân nöôùc ngoaøi nhöôïng quyeàn thöông maïi vaøo Vieät Nam chòu leä phí ñaêng kyù hoaït ñoäng caáp môùi thoâng baùo laø: 16.500.000 ñoàng/giaáy; söûa ñoåi, boå sung thoâng baùo laø: 6.000.000 ñoàng/giaáy; caáp laïi thoâng baùo laø: 500.000 ñoàng/giaáy.

Tröôøng hôïp, thöông nhaân Vieät Nam nhöôïng quyeàn thöông maïi ra nöôùc ngoaøi, leä phí caáp môùi thoâng baùo laø: 4.000.000 ñoàng/giaáy; söûa ñoåi, boå sung vaø caáp laïi thoâng baùo laø: 500.000 ñoàng/giaáy.

Tröôøng hôïp, thöông nhaân nhöôïng quyeàn thöông maïi trong nöôùc, leä phí caáp môùi thoâng baùo laø: 4.000.000 ñoàng/giaáy; söûa ñoåi, boå sung vaø caáp laïi thoâng baùo laø: 500.000 ñoàng/giaáy.

Nhôù ngaøy traêng löôõi lieàmTrong quaùn röôïu, moät anh keå

chuyeän : ”Naøy, caùc nhaø khoa hoïc tính toaùn raèng, treân maët traêng coù theå soáng ñöôïc haøng trieäu ngöôì ñaáy”

Thaáy anh baïn nhaäu tuûm tæm cöôøi, anh ta hoûi : “Taïi sao caäu laïi cöôøi?” “AØ, mình nghó ñeán caùi caûnh hoï chen chuùc nhau, xoâ ñaåy nhau vaøo nhöõng ngaøy traêng löôõi lieàm aáy maø .

“ÖØ nhæ !”

34 35

(4) Tröông Vaên Beàn, sinh naêm 1883, trong moät gia ñình ngöôøi Hoa goác Trieàu Chaâu ñeán Vieät Nam laäp nghieäp töø ñaàu theá kyû 19. Tröông Vaên Beàn coù dòp sang Phaùp du hoïc vaø ñaõ hoïc ñöôïc ngheà saûn xuaát xaø boâng. Naêm 1918, oâng duøng döøa coù saün raát nhieàu ôû mieàn Taây mieàn Nam ñeå thaønh laäp xöôûng eùp daàu döøa vaø töø ñoù saûn xuaát xaø boâng cuïc ñaùp öùng nhu caàu röûa raùy, giaët giuõ cuûa daân chuùng haèng ngaøy. Khi cô sôû phaùt trieån, naêm 1932, oâng cho xaây moät haõng lôùn hôn vaø laøm chuû nhaân haõng xaø boâng “Tröông Vaên Beàn”. Saûn phaåm noåi tieáng nhaát cuûa haõng oâng laø xaø boâng thôm Vieät Nam hieäu Coâ Ba, raát thònh haønh ôû mieàn Nam vaø sau ñoù treân khaép thò tröôøng Ñoâng Döông. Coâ Ba töôïng tröng cho moät phuï nöõ ñeïp, giaûn dò, trong traéng cuûa coâ gaùi mieàn Nam trong huyeàn thoaïi. Xaø boâng Coâ Ba caïnh tranh veà chaát löôïng vaø giaù thaønh reõ ñaõ ñaùnh baït ñöôïc xaø boâng nöôùc ngoaøi, nhaäp töø Phaùp (17). OÂng laø ngöôøi Hoa Trieàu Chaâu ñi tröôùc trong thöông maïi vaø laøm göông cho nhöõng ngöôøi sau naøy nhö Traàn Thaønh. OÂng Tröông Vaên Beàn noåi tieáng nhö Ba-ïch Thaùi Böôûi cuøng thôøi ôû mieàn Baéc vaø trôû thaønh giaøu coù, coù haïng ôû Nam kyø. Gia saûn cuûa oâng töông ñöông vôùi oâng Phuû Kieång ôû Beán Tre, oâng Kho Gressier Remy ôû Soùc Traêng, hay gia ñình Laâm Quang ôû Traø Vinh. OÂng Beàn cuõng chính laø ngöôøi xuaát tieàn caát moät daõy phoá 50 caên, gaàn Ngaõ Saùu Chôï Lôùn, naèm goùc ñöôøng Armans Rousseau vaø Geùneùral Lizeù (nay laø ñöôøng Ngoâ Gia Töï vaø Huøng Vöông) (17).

Coøn nhieàu caâu truyeän cuûa caùc doanh

nhaân ngöôøi Hoa ôû Chôï Lôùn ñaõ phaùt trieån kinh doanh ñoùng goùp vaøo neàn kinh teá Vieät Nam töø caùc naêm xöa. Toâi tröôùc ñaây coù ñoïc moät baøi trong taïp chí nghieân cöùu lòch söû hoài naêm khoaûng naêm 1977 ñaõ lieät keâ nhieàu nhaø kinh doanh ngöôøi Hoa, nhöng hoài aáy laø ñaû phaù hoï, cho hoï laø tö baûn boùc loät. Nay thì ñaõ khaùc haún roài, hoï laø nhöõng nhöõng ngöôøi ñaõ giuùp cho neàn kinh teá phaùt trieån vaø coù ích cho ñaát nöôùc, xaõ hoäi. Tröôùc 1975, coù nhöõng tö saûn Vieät goác Hoa côû lôùn, keå sô löôïc nhö sau (2):

trong moät xöôûng cheá bieán daàu thöïc vaät cuûa moät chuû ngöôøi Hoa hoï Trònh, caïo röõa caùc thuøng chöùa. Ñöôïc söï tín nhieäm cuûa chuû, oâng ñöôïc giao troïng traùch ñi mua nguyeân lieäu chuû yeáu laø ñaäu naønh vaø ñaäu phoïng cho xöôûng. Vôùi uy tín cuûa oâng vôùi noâng daân vaø ñoái taùc ôû noâng thoân mieàn Nam vaø caû ôû Cao Mieân (Cambodia), oâng khoâng nhöõng cung caáp hieäu quaû kinh teá cho cô sôû xöôûng chuû oâng maø sau naøy khi ñöôïc chuû giuùp ñôõ cho voán ra rieâng coøn cung caáp cho caùc xöôûng khaùc nöõa.

Trong coâng vieäc laøm aên, oâng coi troïng nhaát laø chöõ tín. OÂng noùi: “Chöõ TÍN. Laøm ngheà gì cuõng phaûi giöõ cho ñöôïc chöõ TÍN môùi coù theå thaønh coâng

“chaø vaø” da ñen cöôøi töôi vôùi haøm raêng traéng ñeàu vaø ñeïp cuûa kem ñaùnh raêng hieäu Hynos. Luùc ñaàu, vaøo môùi hôn 20 tuoåi, oâng laøm cho haõng kem nhoû ít bieát tieáng Hynos do moät ngöôøi Myõ goác Do Thaùi coù vôï Vieät Nam môû haõng saûn xuaát kem ñaùnh raêng ôû Vieät Nam. Sau naøy khi ngöôøi vôï maát, oâng chuû buoàn raàu boû ñi giao laïi cho oâng vì oâng ñöôïc tieáng laø trung thaønh, caàn cuø laøm aên.

Vöông Ñaïo Nghóa laø ngöôøi Vieät goác Hoa tieân phong trong laõnh vöïc tieáp thò laøm aên kieåu Taây Phöông. OÂng laø ngöôøi bieát ñöôïc giaù trò cuûa thöông hieäu vaø söï quan troïng cuûa tieáp thò trong kinh doanh thöông maïi. Quaûng caùo kem Hynos cuûa oâng xuaát hieän ôû khaép nôi töø thaønh thò ñeán noâng thoân treân moïi phöông tieän, ôû caùc cöûa haøng aên uoáng, loa phoùng thanh, doïc ñöôøng, chôï buùa, baùo chí, heä thoáng truyeàn thanh vaø truyeàn hình, ngay caû treân caùc thuøng xe vaän taûi chaïy khaép mieàn Nam. OÂng cuõng laø ngöôøi ñaàu tieân bieát vaän duïng phim voõ hieäp vaø tình baùo kieåu Trung Hoa vaøo quaûng caùo, sau khi gaëp laïi ngöôøi anh hoï (con oâng baùc) ôû Hong Kong laø taøi töû Vöông Vuõ vaø ñöôïc oâng môøi ñeán Vieät nam nhieàu laàn trong caùc dòp nghó heø. Ngöôøi daân mieàn Nam khoù coù theå queân hình aûnh taøi töû Vöông Vuõ giaûi thoaùt caùc xe haøng do ñoaøn baûo tieâu hoä toáng thoaùt khoûi quaân cöôùp nhöng taát caû baûo tieâu ñaõ bò cheát, chæ coøn Vöông Vuõ vaø khi “ñoäc thuû ñaïi hieäp” Vöông Vuõ môû xe haøng thì trong ñoù khoâng phaûi laø vaøng baïc chaâu baùo maø laø caùc hoäp kem ñaùnh raêng Hynos hay anh Baûy Chaø cöôøi toe toeùt vôùi haøm raêng traéng saùng choùi coù maët khaép nôi treân caùc hang cuøng ngoõ heûm. Thöông hieäu Hynos gaén lieàn vôùi

hieäu noåi tieáng nöôùc ngoaøi nhö Coca Cola, Seiko, Adidas...

(7) Tröông Vó Nhieân,”vua cineù”: Xuaát thaân töø moät gia ñình ngöôøi Hoa, anh em hoï Tröông ñöôïc aên hoïc vaø giaùo duïc theo phong caùch quyù phaùi ngöôøi Hoa. Tröông Vó Nhieân thaám nhuaàn ñaïo Phaät vaø say meâ trieát lyù Ñoâng phöông (11), coù ñaàu oùc phoùng khoaùng vaø nhaïy caûm hieåu bieát veà taâm lyù quaàn chuùng vaø thò tröôøng. OÂng laø chuû nhaân haõng xuaát nhaäp caûng phim Vieãn Ñoâng, ñaïi lyù ñoäc quyeàn caùc phim cuûa haûng phim noåi tieáng Shaw Brothers (Ñaøi Loan) vaø Golden Harvest (Hoàng Koâng). Ñieän aûnh Hong Kong vaø Ñaøi Loan cuoái thaäp nieân 1960, ñöôïc coi laø thôøi vaøng son, ñaõ saûn xuaát caùc phim daõ söû kieám hieäp thu huùt khaùn giaû nhieàu nôi ôû Ñoâng Nam AÙ caïnh tranh vaø laøm caùc haûng phim AÂu Myõ neå sôï vaø khaâm phuïc. ÔÛ mieàn Nam thôøi baáy giôø, caùc taøi töû Lyù Thanh, Trònh Phoái Phoái, Khöông Ñaïi Veä, Vöông Vuõ, Ñòch Long, Haø Lôïi Lôïi... vôùi caùc phim Ñoäc Long

moùc nhö maùy chieáu, aâm thanh, aùnh saùng nhieàu maøu trong raïp, caû buvette (quaày giaûi khaùt) phuïc vuï ngay trong raïp, cuøng caùc phöông tieän quaûng caùo ña daïng vaø quy moâ. Baét ñaàu töø naêm 1966, Tröông Vó Nhieân nhaäp caûng caùc

Toâi ñi moät saùng xuaân laønhSaøi Goøn ñeå laïi mình anh ñôn leû

Vaø anh coù traùch hôøn keûSaøi Goøn boû laïi muoân veû neân thô

Chuyeän tình ta töôûng nhö môNgöôøi ñi keû ôû troâng môø maét nhau

Saøi Goøn ñeå laïi phía sauÑeå tim thoån thöùc ñôùn ñau suoát ñôøi

Doøng ñôøi thì vaãn cöù troâiMaø loøng coøn nhôù khoù vôi noãi buoàn

Tha höông loøng daï boàn choàn Thöông anh baát haïnh leä tuoân ñeâm

tröôøng

Saøi Goøn anh maõi nhôù thöôngXin tha thöù keõ tha phöông laïc loaøi

Loøng em mang naëng u hoaøi Nôi xa em maõi ñeâm daøi tô vöông

Caùi thôøi toâi coøn ôû Saøi GoønToâi naøo coù bieát nhôù laø chi

Rong ruoåi treân ñöôøng ñoâi luùc böïcNgay giôø ñi hoïc laïi keït xe

Laïi coù ngöõng luùc trôøi vaøo möaBaùnh xe ngaäp nöôùc toâi thaàm nghó

Öôùc gì mình ôû moät nôi khaùcKhoâng coù trôøi möa vôùi keït xe

Ai coù ngôø ñaâu moäng öôùc thaønhToâi giôø phaûi xa caùch queâ höôngCaùch xa Saøi Goøn nhö ñaõ mô

Nghìn truøng toâi nhôù laïi chuyeän xöa

Toâi theøm thaáy laïi caûnh keït xeNoùng böùc ñoaøn ngöôøi ñaày haøng hoùa

Thaáy luùc trôøi möa xe toâi ñaåyCoù moät anh chaøng söõa hoä toâi

Saøi Goøn ôi cho toâi xin loãiVì treû con neân mô öôùc vuïng veà

Toâi hoái tieác vaø mong ngöôøi tha thöùCho moät ngöôøi ñaõ lôõ ra ñi.

ñöôïc”. OÂng laäp ra haõng boät ngoït Vò Höông Toá. Ñöôïc coi laø “vua boät ngoït vaø vua meã coác”, oâng ñöôïc baàu vaøo chöùc vuï bang tröôûng Trieàu Chaâu, khi tuoåi chæ môùi xaáp xæ 40. OÂng ñaïi dieän cho ngöôøi Hoa lieân heä vôùi chính quyeàn mieàn Nam Ngoâ Ñình Dieäm vaø sau naøy trong thaäp nieân 1960 1970 vaø ñöôïc chính quyeàn kieâng neã. OÂng giuùp ñôõ nhieàu ngöôøi coù chí möôïn voán. Nhaø oâng luùc naøo cuõng coù ngöôøi ñeán xin yù kieán laøm aên. OÂng ñi thaêm caùc nhaø maùy, xí nghieäp lôùn ôû Ñaøi Loan, Nhaät Baûn ñeå hoïc hoûi kinh nghieäm toå chöùc, ñieàu haønh caùc xí nghieäp côõ lôùn vaø nghieân cöùu thò tröôøng.

(6) Vöông Ñaïo Nghóa, chuû haõng kem ñaùnh raêng hieäu Hynos caïnh tranh vôùi caùc haõng kem Vieät Nam hieäu Per-lon vaø Leyna ôû mieàn Nam vaø kem ngoaïi quoác nhö Colgate (Myõ), C’est it (Phaùp). Vaøo thaäp nieân 1960, hoài toâi coøn nhoû khi ñöôïc baùc toâi daãn ra Saigon vaø baây giôø vaãn coøn nhôù laø hình aûnh raát lôùn treân cöûa chính cuûa chôï Beán Thaønh ñöôøng Nguyeãn Hueä moät anh

Saøi Goøn em xuoáng phoá

choã choã maây haït huyeàn

Saøi Goøn em laøm duyeân

chín thuyeàn quyeân, anh ñôïi!Saøi Goøn em vôøi vôïivaêng vaéng

lôøi truøng khôi...

chìa baøn tayta chia ñoâi noãi nhôù

Saøi Goøn ôi!coù thô ñeán theá cuøng...

laø dung dòlaø bình yeânlaø... laï!!!

laø naéng ñaøoleân trong maét

xoân xaolaø hoâm nao

trong ngaøy ñi raát voäimoät bôø moâichoâi choái bôø moâi!

Ñaøm, Hieäp Khaùch Haønh, Ñoäc Thuû Ñaïi Hieäp, Nhaát kieám traán aûi, Long hoå quyeát ñaáu... ñaõ chinh phuïc khaùn giaû vôùi doanh thu vöôït kyû luïc hôn caû caùc phim AÂu Myõ thôøi ñoù nhö Cleopatre, Love Story, Romeo Juliet, Deux hom-mes dans la ville.. cuûa caùc taøi töû Liz Taylor, Ali Mc Graw, Steve McQueen, Alain Delon, Jean Belmondo..

Tröông Vaên Vó ñaõ nhìn thaáy tröôùc qua söï say meâ cuûa ngöôøi daân vôùi caùc truyeän voõ hieäp Kim Dung vaø sau naøy Quyønh Dao ôû caùc nöôùc AÙ chaâu vaø oâng ñaõ mua laïi caùc raïp laøm aên eá aåm, taân trang laïi vaø laøm chuû caùc raïp haùt cineù ôû nhieàu nôi vuøng Saøi Goøn Chôï Lôùn: Eden, Ñaïi Nam, Palace, Opeùra, Oscar, Leä Thanh, Hoaøng Cung, Ñaïi Quang, Thuû Ñoâ... (ngoaøi caùc raïp Rex, Vaên Hoa Dakao, Vaên Hoa Saøi Goøn, Mini Rex A, B, C cuûa oâng Öng Thi, trong hoaøng gia nhaø Nguyeãn, chuyeân chieáu phim cao caáp). Taát caû caùc raïp cuûa Tröông Vaên Vó ñeàu ñöôïc söûa sang xaây döïng môùi meû, vôùi heä thoáng maùy laïnh toát, gheá ngoài boïc da, trang hoaøng ñeïp maét vaø haáp daãn khaùch haøng vôùi heä thoáng maùy

Saigoøn khoâng coù nuùitröôùc maët chæ thaáy ngöôøi

Saigoøn khoâng coù trôøiTreân vai toaøn cao oác

Em ñi tìm eo doácem ñi tìm khe ñeøo

nhôù daùng naèm cong queonhôù taám löng thoâ moäc

Traû ôn ngöôøi coác röôïuEm nôï taùch capheâ

ñoùn chuyeán xe ñeâm veàuoáng buoåi chieàu thaát theåu

Saigoøn khoâng coù muøachæ boán maøu toùc nhuoämSaigoøn khoâng coøn böôùmchæ nhöõng con chim boâng

loaïi phim voõ hieäp, kieám hieäp daõ söõ Hoàng Koâng vaø Ñaøi Loan, sau laø phim tình caûm phoûng theo truyeän cuûa caùc taùc giaû noåi tieáng nhö Kim Dung, Ngoïa Long tieân sinh, Quyønh Dao.... OÂng trôû thaønh tæ phuù giaøu coù khi chæ môùi hôn 30 tuoåi. OÂng coù aûnh höôûng raát lôùn veà ngheä thuaät vaø vaên hoùa ñieän aûnh trong cuoái thaäp nieân 1960 vaø ñaàu 1970.

8) L.N (“vua boät mì”): L.N giaøu coù baèng “cho vay luùa”,, nhaäp caûng thoùc gaïo mieàn Taây, kinh doanh boät mì . L.N xaây döïng “Saigon kyõ ngheä boät mì coâng ty” (Sakybomi), huøn voán vaøo coâng ty boät mì khaùc Viflomico. Ñeå naém ñoäc quyeàn hai nhaø maùy côû lôùn nhaát ôû Ñoâng Nam AÙ naøy, L.N ñaõ ñoùng coå phaàn vaøo 3 ngaân haøng: Trung Nam ngaân haøng (100 trieäu), Ñoàng Nai ngaân haøng (40% coå phaàn), Noâng Doanh ngaân haøng vaø vaøo hai coâng ty xuaát nhaäp caûng Myõ Lieân (21 %), Höùa Nhuaän Chaân (70%), ñoàng thôøi laäp hai coâng ty nhaäp khaåu 18 maët haøng khaùc (3).

(9) Taäp ñoaøn ñaïi gia toäc hoï OÂng, chuû daàu cuø laø hieäu Con Coïp, ñöôïc goïi laø Coïp Saigon (OÂng Nghieäp Huøng, OÂng Nghieäp Sô, OÂng Nghieäp Kyø, laø con cuûa OÂng Tích). Ngoaøi ra taäp ñoaøn naøy khoáng cheá moät nhaø maùy deät lôùn, moät coâng ty vaän taûi ñöôøng boä, ñöôøng soâng, coâng ty xuaát nhaäp caûng, moät xöôûng ñoùng taøu, moät coâng ty boác dôû haøng ôû Thöông caûng Saigon, moät ngaân haøng vaø nhieàu nhaø cho thueâ. Trong thôøi naøy cuõng coù nhieàu taäp ñoaøn vaø caùc nhaân vaät khaùc nhö caùc taäp ñoaøn tö baûn hoï Tröông, hoï Maõ, vua “xaêng daàu” Lyù Hôùn, “vua caø pheâ” Traàn Thieän Töù, “vua vaûi sôï” Löu Tuù Daân, “vua thuoác laù” Siou Phong ....

(5) Traàn Thaønh: OÂng xuaát thaân töø gia ñình ngheøo qua Vieät Nam ñaàu theá kyû 20. Thöôû coøn thanh nieân tìm vieäc ôû Chôï Lôùn, oâng ñöôïc vaøo laøm coâng

kem ñaùnh raêng trong taâm trí ngöôøi daân. Saûn phaåm cuûa haõng kem ñaùnh raêng Hynos coù maët khaép nôi taïi Vieät Nam, vaø sau ñoù ôû thò tröôøng Ñoâng Nam AÙ vaø Hong Kong. Khaùc vôùi caùc haõng vaø doanh nghieäp Vieät Nam thôøi baáy giôø, oâng ñaõ trích ra nhieàu hôn töø lôïi nhuaän vaøo quaûng caùo thöông hieäu, giôùi thieäu saûn phaåm vôùi taàm côû quoác teá, töông ñöông vôùi quaûng caùo cuûa caùc thöông

36 37

38 39

(b) Thôøi kyø ñoåi môùi sau 1975Ñaát nöôùc Vieät Nam coù nhieàu ngöôøi

Hoa vaø Minh Höông gioûi, nhöng do nhöõng chính saùch sai laàm, chính quyeàn ñaõ ñaùnh ñoå hoï qua maáy chieán dòch ñaùnh tö saûn sau 1975: vua theùp, vua gaïo, vua boät giaët, vua saø boâng, vua boät mì ... ñeàu bò ñaùnh tan hoang baïi saûn. Trong khi trong thôøi gian aáy maáy ngöôøi Hoa chuû caùc coâng ty lôùn ôû caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ nhö Temasek cuûa Singapore, St Miguel cuûa Philippines..) vaãn coøn khoâng baèng moät goùc caùc coâng ty Hoa ôû Vietnam.

Ngaøy nay coù moät ngöôøi Minh höông

Nam hieän taïi troïng voïng, coâng ty oâng coù gaàn 2000 coâng nhaân laøm vieäc vaø thöông hieäu goám Minh Long xuaát khaåu qua nhieàu nöôùc laøm caùc coâng ty Nhaät, Haøn, AÂu Myõ gôøm vì caïnh tranh vaø qua maët hoï.

Chính TròTöø luùc Traàn Thöôïng Xuyeân vaø

Döông Ngaïn Ñòch ñöôïc chuùa Nguyeãn cho vaøo mieàn Nam môû ñaát, laäp nghieäp, ngöôøi Minh höông tieân phong cuøng löu daân ngöôøi Vieät vaø daân baûn söù Khmer ñaõ khai hoang môû mang bôø coûi laøm vuøng ñaát Gia Ñònh Ñoàng Nai (töùc caû mieàn Nam thuôû ñoù) trôû neân truø phuù. Mieàn Nam trôû thaønh mieàn ñaát höùa cuûa nhieàu daân ngheøo töø mieàn Trung vaøo laäp cuoäc ñôøi môùi. Ngöôøi Minh höông ñaõ tham gia bình ñaúng trung thaønh nhôù ôn phuïc vuï phoø chuùa Nguyeãn ngay caû luùc Nguyeãn AÙnh phaûi troán chaïy Taây Sôn boân ba khaép nôi ôû vuøng ñaát môùi. Caùc töôùng Minh höông nhö Chaâu Vaên Tieáp, Ñoã Thaønh Nhaân, Voõ Taùnh.. laø nhöõng töôùng ñaõ ra giuùp Nguyeãn AÙnh trong cuoäc tranh huøng vôùi Taây Sôn. Vì söï giuùp ñôõ chuùa Nguyeãn, quaân Taây Sôn naêm 1783 ñaõ gieát raát nhieàu ngöôøi Hoa, huûy hoaïi hoaøn toaøn Cuø lao phoá, vaø naêm 1785 laàn nöõa vaøo cöôùp gieát, phaù huûy cô nghieäp ngöôøi Hoa vuøng Chôï Lôùn, Myõ Tho.

Khi Gia Long (Nguyeãn AÙnh) laáy ñöôïc giang sôn, trong haøng coâng thaàn phuïc vuï trieàu ñình coù raát nhieàu ngöôøi

ngöôøi Phaùp. Sau cuoäc khôûi nghóa cuûa Leâ Vaên Khoâi bò deïp maø trong haøng nguõ giuùp Leâ Vaên Khoâi coù nhieàu ngöôøi Hoa, chính saùch cuûa Minh Maïng caøng ngaøy caøng khaéc khe vôùi ngöôøi Hoa vaø ngöôøi Minh höông. Trong taùc phaåm thô “Boán Bang thö” cuûa moät ngöôøi Hoa goïi laø Boán Bang (thöïc söï teân hieäu ñaïi dieän cho boán bang Quaûng Ñoâng, Trieàu Chaâu, Phuùc Kieán vaø Haûi Nam) bò baét vaø laøm ra baøi thô daøi 308 caâu luïc baùt tröôùc khi bò haønh hình, coù keå roõ veà söï tình mieàn Nam trong cuoäc khôûi nghóa Leâ Vaên Khoâi.

Töø ñoù ngöôøi Minh Höông vaø Hoa ít

Ngoïc Du coâng chuùa.Ngay töø buoåi ñaàu, Voõ Taùnh ñaõ giuùp

Nguyeãn Phuùc AÙnh nhieàu coâng traïng: vaây ñaùnh vaø baét ñöôïc töôùng cuûa Taây Sôn teân Phaïm Vaên Tham (1789), ñaùnh baïi töôùng Ñaøo Vaên Hoå vaø thu phuïc thaønh Dieân khaùnh (1790). Khi traán thuû thaønh Dieân Khaùnh, Voõ Taùnh duøng möu ñuoåi quaân Taây Sôn ñeán vaây thaønh (1794). Sau ñoù veà laïi Gia Ñònh, oâng ñöôïc phong töôùc Quaän Coâng kieâm laõnh chöùc Ñaïi Töôùng Quaân. Naêm 1797, oâng theo Nguyeãn AÙnh ra ñaùnh Quaûng Nam, thaéng ñöôïc töôùng Nguyeãn Vaên Nguï taïi cöûa Ñaïi Chieâm (Cöûa Ñaïi), quaân só Taây Sôn veà haøng raát ñoâng. Thöøa thaéng, oâng vöôït soâng Myõ Kheâ (Quaûng Ngaõi), ñaùnh baïi Ñoâ ñoác Nguyeãn Vaên Giaùp.

Naêm 1799, Voõ Taùnh laïi theo Nguyeãn Phuùc AÙnh ra ñaùnh Qui Nhôn. Cuøng vôùi töôùng Nguyeãn Huyønh Ñöùc ñaùnh thaéng nhieàu traän taïi Thò Giaû vaø caàu Taân An, gieát ñöôïc Ñoâ ñoác Nguyeãn Thieät vaø chieâu haøng Ñoâ ñoác Leâ Chaát. Thaønh Qui Nhôn ñöôïc ñoåi teân laø thaønh Bình Ñònh vaø giao cho Voõ Taùnh vaø Ngoâ Tuøng Chaâu ôû laïi traán giöõ. Luùc Voõ Taùnh caàm chaân quaân Taây Sôn taïi thaønh Bình Ñònh, Nguyeãn AÙnh ñaùnh chieám thaønh Phuù Yeân raát deã daøng.

Khoâng laâu, quaân ñoäi Taây Sôn döôùi quyeàn chæ huy cuûa Thaùi Phoù Traàn Quang Dieäu, töôùng gioûi cuûa Taây Sôn phaûn coâng vaây thaønh Bình Ñònh.

suùng roài töï ñoát maø cheát. Quan Hieäp traán Ngoâ Tuøng Chaâu cuõng uoáng thuoác ñoäc töï töû. Traàn Quang Dieäu ñem quaân vaøo thaønh, xuùc ñoäng tröôùc taám göông tieát lieät cuûa Voõ Taùnh, sai ngöôøi laøm leã lieäm tang töû teá vaø khoâng laøm toäi hay gieát haïi moät ai.

Vua Gia Long, sau khi leân ngoâi Hoaøng ñeá, töôûng nhôù ñeán coâng lao cuûa Voõ Taùnh cho laäp ñeàn thôø ôû neàn cuõ laàu Baùt Giaùc, sai ngöôøi ñöa di coát cuûa oâng veà choân taïi Phuù Nhuaän, Gia Ñònh (nay naèm trong moät heûm ôû ñöôøng Hoà Vaên Hueâ, Saigon) vaø truy taëng töôùc Döïc vaän Coâng thaàn, Phuï quoác Thöôïng töôùng coâng, Truï quoác uùy Thaùi trung lieät. Vua Minh Maïng truy phong laøm

An hoäi (nay laø laøng Taân Long Hoäi), tænh Vónh Long vaø ñöôïc thôø nôi mieáu Hieån Trung cuûa nhaø Nguyeãn ôû Hueá.

Tröông Minh GiaûngTröông Minh Giaûng, sinh ôû Bình

Döông, thuoäc traán Gia Ñònh. Ñoã cöû nhaân naêm 1819, ñöôïc boå nhieàu chöùc vuï, sau leân chöùc Thöôïng thö boä Hoä. OÂng laø ngöôøi vaên voõ song taøi. Luùc Leâ Vaên Khoâi noåi loaïn ôû Gia Ñònh, vua Minh Maïng sai oâng vaø töôùng Phan Vaên Thuùy mang quaân vaøo deïp loaïn. Sau ñoù, oâng caàm quaân ñaùnh vôùi quaân Xieâm xaâm nhaäp nöôùc ta ôû maët traän Haø Tieân theo ñöôøng thuûy vaø Chaâu Ñoác vaø An Giang qua ngaõ Chaân Laïp (Cao Mieân). Luùc baáy giôø Xieâm ñaõ chieám ñoùng vaø cai trò Chaân Laïp

ÔÛ maët traän An Giang, taïi soâng Coå Caéng Tröông Minh Giaûng vaø Nguyeãn Vaên Xuaân ñaïi phaù quaân Xieâm. Thaéng theá tieán thaúng leân Nam Vang (Phnom Penh), ñöa vua nöôùc naày laø Naëc OÂng Chaân veà nöôùc. Sau ñoù, Tröông Minh Giaûng cho laäp ñoàn ôû gaàn Nam Vang ñeå baûo hoä Chaân Laïp. Khi Naëc OÂng Chaân maát (1843), Tröông Minh Giaûng xin laäp ngöôøi con gaùi cuûa OÂng Chaân laø Ang Mey, tuïc goïi laø Ngoïc Vaên coâng chuùa leân laøm Quaän Chuùa, roài ñoåi nöôùc Chaân Laïp ra Traán Taây Thaønh, chia laøm 34 phuû huyeän vaø caét ñaët ngöôøi lo vieäc chính trò, kinh lyù, thanh saùt caùc vieäc buoân baùn, ño ruoäng ñaát vaø ñaët

Ly cafeâ muøa ñoângSaigoøn

khoâng chuùt laïnhKhi

chaúng theøm hôi aámLaø ñaõ chaùn tình nguôøi

Nhö capheâ laém muøinhö con ñöôøng cöù hoûinhö gioøng soâng cöù choái

Em ...laïi laéc ñaàu thoâi . . .

noåi tieáng khoâng keùm chuù Hoûa, Traàn Thaønh xöa kia. Ñoù laø “vua goám” Lyù Ngoïc Minh, chuû coâng ty goám Minh Long ôû Bình Döông. Keá thöøa truyeàn thoáng ngheà goám cuûa ngöôøi Minh höông ôû Gia Ñònh Ñoàng Nai, ngaøy nay caùc cô xöôûng laøm goám (ña soá ôû Bieân Hoøa vaø Bình Döông) tieáp tuïc phaùt trieån laøm goám, nhaát laø sau giai ñoaïn Ñoåi môùi, vôùi caùc saûn phaåm ñaëc saéc xuaát khaåu ñi nhieàu nôi treân theá giôùi. OÂng ñaõ taïo nhöõng boä goám noåi tieáng Caåm Tuù, Sôn Haø, Hoàn Vieät ..Tröôùc ñaây oâng coù nhôø giaùo sö Cao Xuaân Phoå vaø Traàn Quoác Vöôïng coá vaán ñeå oâng taïo con roàng Vieät Nam theo kieåu trieàu ñaïi Lyù Traàn, luùc coå thaønh Thaêng Long vöøa ñöôïc khaùm phaù, treân saûn phaåm goám cuûa oâng. Coâng ty oâng cuõng laø nôi laøm caùc “cup” goám laøm quaø taëng cho caùc nguyeân thuû quoác gia tham gia Hoäi nghò APEC hoài thaùng 11-07 ôû Vieät Nam.

Cuoäc ñôøi cuûa oâng Minh tröôùc 1975 ñeán nay ñaõ ñöôïc döïng thaønh phim “Mieàn ñaát phuùc” laøm nhieàu taäp chieáu treân truyeàn hình Saøi Goøn. Xuaát phaùt töø moät gia ñình coù truyeàn thoáng laøm goám söù ôû Taân Phöôùc Khaùnh (Taân Uyeân Bình Döông), gia toäc Lyù Ngoïc Minh ñaõ coù ba ñôøi theo ngheà goám söù. Naêm 1975, duø ñaát nöôùc thoáng nhaát nhöng thöông maïi tö nhaân bò caám vaø haïn cheá. Traõi qua bao khoù khaên, oâng vaãn kieân trì saûn xuaát vaø ñeán khoaûng nhöõng giöõa thaäp nieân 1980 vaø ñaàu 1990 saûn phaåm cuûa oâng baét ñaàu coù maët taïi thò tröôøng caùc nöôùc Ñoâng AÂu vaø tö baûn. Nay thì oâng Lyù Ngoïc Minh laø ngöôøi chính phuû trì vaø ñöôïc chính phuû Vieät

Nhôù Saigon tröa Heø oi böùcMaây ñen veà môø mòt goùc xaGioù aøo ñoâi caùnh löôùt qua

Möa rôi vaøi haït chaân qua phoá buoàn

Nhanh nhanh Möa naëng haït tuoân

Laù hoa run raåy bôø töôøng gioù layTrong möa nheï môû baøn tay

Thuûy tinh vuïn vôõ Möa bay ngôõ ngaøng

goác Minh höông vaø nhaø vua ñaõ nhôù ôn vaø ñaõi ngoä xöùng ñaùng. Nhaân taøi goác Minh höông, töø Voõ Tröôøng Toaûn, Trònh Hoaøi Ñöùc ñeán Tröông Minh Giaûng.. ra phuïc vuï trieàu ñình vaø ñaát nöôùc khoâng phaân bieät Vieät hay Minh höông

Tuy nhieân sau khi Gia Long maát, vua Minh Maïng khoâng haøi loøng vôùi quyeàn töï chuû cuûa toång traán Gia Ñònh Leâ Vaên Duyeät. Leâ Vaên Duyeät vaãn theo chính saùch cuûa Gia Long cho ngöôøi Hoa caùc bang ñöôïc töï trò, vaø khoâng coù thueá thaân. Sau khi toång traán Gia Ñònh maát, chính saùch haø khaéc cuûa Minh Maïng ñoái vôùi Leâ Vaên Duyeät, vaø trung öông taäp quyeàn baõi boû heát chính saùch nhu hoøa ngaøy tröôùc gaây baát bình vôùi nhieàu ngöôøi ôû Gia Ñònh tröôùc ñaây ñaõ phoø Gia Long keå caû ngöôøi Minh höông, goác Hoa, ngöôøi Chaêm, giaùo só truyeàn ñaïo

Saøi goøn coù nhöõng chieàu chaân naùt phoáNhöõng hoaøng hoân sau cao oác nghieâng

doømLy caø pheâ ngoài uùp maët maøu ñen

Soi kín maët dung nhan naøo hö aûoNhöõng voøng tay baïn beø thôm thaûoTaâm söï Saøi goøn traéng xuoáng ñeâm

saâuSaøi goøn

thöùc khuya ñeøn nhaáp nhaùy traêm maøuVai raát ñoû

nghieâng qua ñôøi thaêm thaúm

coù tham gia vaøo trieàu ñình chính quyeàn cho ñeán thôøi Phaùp thuoäc, hoï chæ chaêm chuù laøm aên vì ñoái vôùi hoï chaùnh quyeàn Vieät vaø Phaùp cuõng khoâng khaùc qua söï ñoái xöû, phaân bieät.

Voõ Taùnh Moät trong “Gia Ñònh tam huøng”

(Chaâu Vaên Tieáp, Ñoã Thaønh Nhaân, Voõ Taùnh). ngöôøi Minh Höông, toå tieân tröôùc kia ôû laøng Phöôùc An (Bieân Hoøa) sau dôøi veà Bình Döông, Gia Ñònh. Thuôû coøn thanh nieân, oâng luyeän taäp voõ ngheä, noåi tieáng laø moät voõ sö cao cöôøng coù söùc maïnh hôn ngöôøi, moät mình Voõ Taùnh ñaõ duøng tay khoâng ñaùnh coïp taïi 18 thoân Vöôøn Traàu . Ñöông thôøi, oâng cuøng vôùi Ñoã Thaønh Nhaân vaø Chaâu Vaên Tieáp hoïp thaønh Gia Ñònh tam huøng. Quaân Taây Sôn thöôøng noùi raèng: “Trong boïn tam huøng ñaát Gia Ñònh, Voõ Taùnh laø anh huøng baäc nhaát, khoâng neân phaïm ñeán”.

Vì khoâng chòu khuaát phuïc Taây Sôn, Voõ Taùnh chieâu taäp nghóa binh cuøng vôùi anh laø Voõ Nhaân phaát côø khôûi nghóa taïi 18 thoân Vöôøn Traàu (Gia Ñònh), roài keùo binh chieám giöõ caû vuøng ñaát Goø Coâng. Sau khi ngöôøi anh maát, oâng ruùt quaân veà aùn giöõ thoân Vöôøn Traàu. Nghóa quaân cuûa Voõ Taùnh coù ñeán maáy vaïn ngöôøi, chia thaønh 5 ñoaøn, ñöôïc ñaët hieäu laø ñaïo quaân Kieán Haï.

Khi Nguyeãn Phuùc AÙnh töø Xieâm La trôû veà nöôùc coù môøi Voõ Taùnh veà gi-uùp. Naêm 1788, Voõ Taùnh cuøng caùc boä töôùng ñeán baùi kieán Nguyeãn vöông. Nguyeãn Phuùc AÙnh möøng rôõ, phong cho Voõ Taùnh laøm Tieàn phong dinh Khaâm sai Chöôûng cô vaø gaû em gaùi laø

Saøi Goøn roáiñeâm trong nghìn sôïi toùc

Ñôøi thieân thu caây moïc nhaùnh hoâm qua

Giaù maø nghe ñöôïc tieáng khoùc cuûa hoa

Vaø caû trôøi maây xöa trong aùo traéng

Nguyeãn AÙnh ñöa binh ra giaûi cöùu khoâng noåi, cuoäc bao vaây maêi keùo daøi ñeán 14 thaùng. Laâu ngaøy, trong thaønh binh só thieáu löông thöïc raát nguy ngaäp. Ngaøy 7 7 1801, trong luùc bò vaây ngaët, coù ngöôøi khuyeân Voõ Taùnh boû thaønh maø chaïy nhöng oâng khoâng chòu. Voõ Taùnh noùi: “Khoâng theå ñöôïc. Ta phuïng maïng giöõ thaønh naøy, neân theà vôùi thaønh cuøng soáng cheát. Neáu boû thaønh maø heøn nhaùt troán laáy moät mình, thôøi sau naøy coøn maët muõi naøo troâng thaáy Chuùa thöôïng”. Sau ñoù oâng trao cho töôùng Taây Sôn Traàn Quang Dieäu moät böùc thö ñaïi yù noùi raèng: “Phaän söï ta laøm chuû töôùng thì ñaønh lieàu cheát ôû döôùi côø, ta ñaâu coù ngaïi. Coøn nhö caùc quaân só khoâng coù toäi tình gì, xin chôù neân gieát haïi”. Tieáp theo oâng laáy rôm coû chaát döôùi laàu Baùt Giaùc (Bình Ñònh), ñoå thuoác

cho caây moät muøa laù

cho ñaù moät baày reâu

cho thuyû trieàu leân soùngcho boùng

ñoái muøa xöacho em chöa? -

nieàm nhôùSaøi Goøn ngôõ... chieâm bao

Hoaøi quoác coâng.Ngaøy nay, ngöôøi Bình Ñònh vaãn

coøn löu truyeàn caâu haùt noùi leân caûm tình cuûa daân vôùi Voõ Taùnh:

Ngoù leân ngoïn thaùp Caùnh Tieân Caûm thöông quan Haäu thuû thieàng

ba naêm !Chaâu Vaên Tieáp Chaâu Vaên Tieáp sinh naêm 1738,

teân toäc laø Chaâu Doaõn Ngaïnh, queâ huyeän Phuø Myõ, Quy Nhôn. Khi Taây Sôn ñaùnh chieám thaønh Quy Nhôn, gia ñình oâng dôøi veà Phuù Yeân. OÂng thoâng thaïo 2 ngoaïi ngöõ Xieâm vaø Mieân. Sau oâng chieâu moä ngöôøi, döïng côø khôûi nghóa choáng Taây Sôn. Côø theâu boán chöõ lôùn Löông Sôn Baù Quoác. Ñöôïc Nguyeãn Nhaïc chieâu haøng nhöng sau ñoù taùch ra theo chuùa Nguyeãn AÙnh ôû Gia Ñònh. Naêm Canh Tyù (1780) Nguyeãn Phuùc aùnh xöng vöông taøi Saøi Coân (Saøi goøn) phong oâng laøm khaâm sai ñaïi ñoâ ñoác, noåi tieáng trong gia ñình tam huøng. Naêm 1781, oâng ñaùnh ra Dieân Khaùnh, nhöng thua ruùt veà Phuù Yeân. Khoâng laâu sau ñoù, Gia Ñònh cuõng thaát thuû, oâng theo Chuùa Nguyeãn sang Xieâm. Naêm Giaùp Thìn (1784), Chuùa Nguyeãn ñöa binh Xieâm veà choáng nhau vôùi Taây Sôn. OÂng laøm Bình taây ñaïi ñoâ ñoác chöôûng quaûn caùc ñaïo quaân Xieâm treân soâng Mang Thít (Vónh Long). Trong traän thuûy chieán, oâng bò töôùng cuûa nghóa quaân Taây Sôn laø chöôûng tieàn Baûo gieát cheát. Naêm 1802, Nguyeãn AÙnh leân ngoâi vua, saéc sai Ñaëng Ñöùc Sieâu soaïn vaên teá vaø truy phong oâng Taû laø quaân ñoâ ñoác töôùc quaän coâng, laäp ñeàn thôø taïi thoân

Khaép neûo daâng ñaày hoa coû may

AÙo em sô yù coû gaêm daøy

Lôøi yeâu moûng manh nhö maøu khoùi

Ai bieát Saøi Goøn coù ñoåi thay

caùc thöù thueá ñinh, ñieàn, thuyeàn beø... ____________________

Tham khaûo:(2) Vöông Hoàng Seån, Hôn nöõa

ñôøi hö, Nxb Treû, 2003.(3) Cao Vaên Löông, “Vaøi neùt veà

giai caáp tö saûn maïi baûn ôû mieàn Nam... “, Nghieân cöùu lòch söû, soá 2, thaùng 3 vaø 4, 1976

(11) Döông Ñöùc Duõng, Nhöõng göông maët tyû phuù Saigon tröôùc naêm 1975, Nxb Treû

(17) Höùa Hoaønh, Nhöõng phuù hoä löøng danh Nam Kyø: Tröông Vaên Beàn: nhaø kyõ ngheä khoâng baèng caáp kyõ sö, http://vnthuquan.net/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237n4nnntn1n31n343tq83a3q3m3237nnn0n

40 41

Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, moät soá ñoâng ca só Vieät Nam ôû Hoa

Kyø ñaõ veà trong nöôùc ñeå ca haùt. Coù ngöôøi ôû luoân, coù ngöôøi ñi qua ñi laïi, hoaëc laáy Vieät Nam laøm thôøi gian chính cuûa sinh hoaït chæ thænh thoaûng trôû veà Myõ cho coù maët.

Hai trong soá nhöõng ca só haûi ngoaïi veà sôùm nhaát laø Höông Lan vaø Elvis Phöông hôn moät thaäp nieân qua thì ai cuõng ñaõ bieát heát roài. Coâng cuoäc laøm aên cuûa Höông Lan vaø Elvis Phöông ôû “queâ höông” khoâng bieát coù khaám khaù khoâng maø caû hai ñeàu coâng khai tuyeân boá treân baùo chí trong nöôùc laãn beân ngoaøi laø hoï choïn “ôû luoân” laïi Vieät Nam, chæ ra ngoaøi khi coù show môøi

moät laàn ñi moå tim roài. Laàn naøy tim vôõ nhö xaùc hoa tigone laø cheát chaéc. Elvis Phöông ñang cö nguï trong moät ngoâi bieät thöï ôû laøng Vieät Kieàu trong khu vöïc An Phuù Ñoâng (ñöôøng xa loä ra Thuû Ñöùc phía beân traùi) Haøng xoùm cuûa Phöông coù ca só Anh Quyù, Höông Lan vaø AÙi Vaân.

Höông Lan vöøa ñi haùt vöøa troâng coi moät nhaø haøng ôû quaän Bình Tha-ïnh. Ngoaøi ra naøng coøn môû theâm traïi nuoâi caù, vöôøn caây aên traùi ôû tænh Bình Phöôùc (töùc Bình Long vaø Phöôùc Long cuõ nhaäp moät). Coù tin cho raèng, khi veà giaø, Höông Lan seõ veà soáng ôû ñaáy.

Phaûi nhìn nhaän laø nhöõng ca só haûi ngoaïi veà Vieät Nam ña soá thuoäc veà theá

laïi moät trong vaøi danh ngoân xanh dôøn maø boá ñeå laïi cho ñôøi laø “Toâi coù choáng coäng ñaâu, toâi chæ choáng gaäy thoâi!”.

Boá giaø Phaïm Duy ñi veà ñaõ ñaønh, boá coøn keùo theo caû moät loâ moät loác con caùi nhaø boá theo. Naøo laø Duy Quang, Duy Cöôøng, roài Duy Minh. Naøo Thaùi Thaûo, Thaùi Hieàn. Thaäm chí coâ cöïu con daâu lai AÁn cuûa nhaø hoï Phaïm laø Julie cuõng xaùch goùi theo boá choàng (cuõ)... veà.

OÂi, ngöôøi ngöôøi cuøng veà, nhaø nhaø cuøng veà. Duy Quang ñaõ tìm thaáy ha-ïnh phuùc vôùi moät ngöôøi vôï treû ôû queâ nhaø. Troâng taám hình Duy Quang ñöùng beân coâ daâu, laøm gôïi nhôù ñeán keùp laõo Michael Douglas beân naøng Catherine Zeta-Jones, coøn nöôùc noâi gì nöõa.

Moät nhaân vaät thuoäc daïng quaùi chieâu khoâng theå khoâng nhaéc ñeán laø Cheá Linh. Anh ta ñaõ veà Vieät Nam cuøng phaùi ñoaøn vaên hoùa UNICEF trong chöông trình vaên hoùa theá giôùi vaø trình dieãn ôû Haø Noäi. Danh chính ngoân thuaän nhö theá, töôûng laø Cheá Linh sôï gì caùi cuïc bieåu dieãn trong nöôùc. Theá maø anh vaãn xun xoe noùi nhöõng lôøi maø nhieàu ngöôøi cho laø bôï ñôõ. Döôøng nhö ñaây laø moät “öôùc leä” baát thaønh vaên cuûa nhöõng ca nhaïc só ñaõ veà vaø muoán coù moät caùi beït mít (permit) ñeå böôùc leân saân khaáu.

Leâ Uyeân, caùi teân gôïi ñeán cuoäc tình thô moäng vaø laõng maïn cuûa ñoâi taøi danh Leâ Uyeân-Phöông cuõng ñaõ veà haùt trong chöông trình Duyeân Daùng Vieät Nam cuûa baùo Thanh Nieân trong nöôùc. Ngaøy xöa ñoâi uyeân öông naøy raát thích traàm mình trong nhöõng coõi tình aùi rong reâu. Leâ Uyeân ñaõ cho bieát raèng naøng seõ veà nöôùc sinh soáng luoân, seõ mua nhaø ôû Ñaø Laït, moät nôi choán gôïi nhieàu kyû nieäm eâm ñeàm cuûa moät thôøi vang boùng. Leâ Uyeân cuõng döï ñònh môû moät nhaø haøng, laø sôû tröôøng laøm aên cuûa naøng.

Noùi ñeán nhaø haøng aên vôùi uoáng thì khoâng theå nhaéc ñeán “nöõ hoaøng saàu muoän” Giao Linh. Naøng voán laø daân Gia Naõ Ñaïi hieän cö nguï ôû thaønh phoá Toronto. Chaúng roõ ngaøy xöa, Giao Linh ñaõ mang caùi bieät hieäu kyø dò naøy laø töø caùi chuyeän gì, quyù ñoäc giaû kính meán coù bieát thì xin noùi cho, thaät caûm taï.

Noù cuõng töông ñöông vôùi caùi danh hieäu “saàu nöõ” cuûa baø UÙt Baïch Lan, bôûi gioïng ca theâ thieát nöùc nôû vaø cuoäc ñôøi tình aùi ñaày tan vôõ cuûa naøng. Veà Vieät Nam, Giao Linh thöôøng theo caùc ñoaøn löu dieãn haùt ôû nhöõng tænh, bò baàu show quòt tieàn show oâm tieàn veù laën maát sau khi caùc ngheä só haùt xong. Vaø nöõ hoaøng saàu muoän cuõng coù goùp maët trong nhöõng chöông trình Böôùc Chaân Hoaøn Vuõ. Hieän nay thì Giao Linh ñang laøm chuû nhaân cuûa moät quaùn côm taám kieâm luoân quaùn phôû ôû ñöôøng Leâ Vaên Duyeät cuõ, coâng vieäc laøm aên cuõng phaùt ñaït. Coù leõ neân caûi danh cho naøng thaønh “nöõ hoaøng côm phôû” luoân hôùn hôû, thì ñuùng hôn.

Cuõng chuyeän aên uoáng, Duy Quang ñang troâng coi quaùn Phôû 24, laø moät thöông hieäu nhöôïng quyeàn (franchise) cuûa doanh nhaân Lyù Quyù Chung trong nöôùc, ñoàng thôøi Duy Quang cuõng haùch xì xaèng môû luoân phoøng traø Tình Ca ôû Traàn Höng Ñaïo, Saøi Goøn, laø nôi trình dieãn haèng ñeûm cuûa haàu heát caùc ca nhaïc só haûi ngoaïi ñang coù maët trong nöôùc. Ngoaøi ra, Duy Quang cuõng laø moät trong nhöõng coät truï cuûa nhöõng buoåi nhaïc hoäi Duyeân Daùng Vieät Nam haøng naêm.

Leä Thu, tieáng haùt cuøng thôøi vôùi nhöõng Giao Linh, Thanh Thuùy, moät gioïng haùt quyù coøn hôn caû vaøng, thöôøng laøm chuùng ta ngaát ngaây vôùi nhöõng baøi nhaïc nhaéc nhôù veà Haø Noäi vaø Mieàn Baéc thôøi tieàn chieán, thôøi gian qua naøng ñaõ coù maët trong nhöõng nhaïc hoäi Böôùc Chaân Hoaøn Vuõ ôû Vieät Nam.

Ñöùc Huy coù moät phoøng thu aâm vaø haøi loøng vôùi nhöõng show trình dieãn ngöôøi ta môøi.

Nhaïc só kieâm dieãn vieân ñieän aûnh Tuøng Giang naêm, baûy naêm tröôùc ñaây di taûn veà Vieät Nam, anh ñaõ tìm thaáy ñöôïc moät tình yeâu ñích thöïc vôùi moät coâ gaùi raát treû. Naøng töøng höùa seõ troïn ñôøi chaêm soùc ngöôøi choàng giaø nay ñau mai oám. Nhöng gaàn ñaây, tình yeâu aáy ñaõ voã caùnh bay xa, Tuøng Giang ngaäm nguøi trôû qua Myõ vôùi ñöùa con thô vaø caên beänh ngaët ngheøo ñang haønh haï thaân theå anh. Luùc tình ñôøi ñi xuoáng nhö theá thì Tuøng Giang môùi nhaän thaáy caùi taám loøng cuûa tình ngöôøi haûi ngoaïi trong moät söï aáp uû vaø bao dung. Nhieàu baïn beø, thaân höõu, khaùn giaû aùi moä anh ñaõ tìm ñeán aân caàn giuùp ñôõ anh, Tuøng Giang laïi leân tinh thaàn vaø nuoâi döôõng moät hy voïng ñeå soáng.

Nhöõng gioïng ca haøng ñaàu vöôït thôøi gian nhö Khaùnh Haø vaø Tuaán Ngoïc cuõng tìm thaáy nhöõng cô hoäi laøm aên ôû Vieät Nam, neân cuõng nhanh chaân xaùch goùi chaïy veà. Keûo thoâi boïn ñi tröôùc

CA NHAÏC SÓ NÖÔÙC NGOAØI ÑANG ôû Vieät Nam

chuùng noù cöôøi vaøo muõi. Hai con ngöôøi thuoäc moät gia ñình doøng doõi vaên ngheä goäc naøy naêm 2007 ñaõ xuaát hieän trong moät ñaïi nhaïc hoäi Noái Voøng Tay Lôùn. Nhöõng tay kyù giaû kòch tröôøng quoác noäi ñaõ vieát nhöõng haøng veà Khaùnh Haø nhö sau: “Khoâng ai nghó, sau ngaàn aáy naêm Khaùnh Haø vaãn coøn coù nhieàu khaùn giaû, ñaëc bieät laø nhöõng khaùn giaû treû. Söùc huùt gioïng ca ñaõ thöïc söï chinh phuïc khaùn giaû boû tieàn ra mua veù xem coâ dieãn”.

Troâng thaáy nhöõng ca nhaïc só ñaõ veà tröôùc ñang sinh hoaït ca haùt töng böøng, nhoän nhòp hôn ôû Cali nhieàu, nhöõng ngheä só chöa veà Vieät Nam noân nao xoán xang quaù ñi. Coù nguoàn tin cho raèng, gioïng ca vaøng YÙ Lan cuõng coù yù ñònh veà nöôùc trình dieãn, naøng “heùt” veù vaøo xem ñeán $300 ñoâ/veù ñeå gaây quyõ töø thieän. Tieác thay muïc ñích thì cao caû nhöng khoù coù nhaø laøm baàu naøo kham noãi, neân “ñaønh” hoaõn vieäc aáy laïi moät thôøi gian.

Nguyeãn Höng, moät khuoân maët thuoäc theá heä tröôùc 1975 ñöôïc baø Thu Dung,

Kim ñöôïc cho veà nöôùc. Kim Anh ñi vaøo loøng khaùn giaû haûi ngoaïi vôùi nhöõng baûn tình ca laõng maïn Trung Hoa, ñaëc bieät teân naøng gaén lieàn vôùi Muøa Thu Laù Bay. Carol Kim, moät ca só nhaïc tình caûm kieâm nhaïc kích ñoäng quen thuoäc cuûa thaäp nieân 1960, 1970, moät caùi teân cuøng thôøi vôùi nhöõng Phöông Taâm, Mai Leä Huyeàn trong theå loaïi nhaïc vui vaø kích ñoäng. Nhöõng caùi teân quen thuoäc nhö Phöông Dung, Trang Thanh Lan, Phöông Hoàng Ngoïc vaø caû nhaïc só Töø Coâng Phuïng ñang chôø ñôïi söï “duyeät xeùt” cuûa giaáy pheùp hoaït ñoäng töø Cuïc Ngheä Thuaät Bieåu Dieãn ôû Vieät Nam. Ñaây laø moät nguoàn tin do caùc dieãn ñaøn internet trong baûn tin nhaïc Vieät, möùc ñoä khaû tín coøn ñang trong voøng ñöôïc nghieân cöùu vaø phoái... kieåm.

Theá heä ngheä só sau thôøi ñieåm 1975 maø ñaõ thaønh danh ôû haûi ngoaïi nhôø vaøo loøng thöông meán cuûa coâng chuùng nhö Hoaøi Linh, Maïnh Ñình, Gia Huy, Phi Nhung, Thaønh Leã, Nhaät Haï cuõng ñaõ veà Vieät Nam trong nhieàu naêm qua, vaø

maø thoâi. Theo Elvis Phöông, thì neáu nhöõng ca só veà Vieät Nam chòu chaêm chæ ñi haùt ôû caùc phoøng traø thì seõ coù cuoäc soáng dö daû. Nguoàn tin trong nöôùc cho bieát raèng, haøng ca só coù teân tuoåi cöù moãi moät ñeâm haùt ôû phoøng traø, moãi ca só bôï nheï moät ngaøn ñoâ la. Neáu haùt treân live show, thì cöù hai baûn cuõng ñöôïc moät nghìn.

Phöông cho bieát baûn thaân Elvis Phöông luoân coù moät lòch trình ñi haùt ñaày kín, ñeán noãi baø vôï cuûa Phöông cuõng keâu trôøi, coù leõ sôï choàng ñi haùt nhieàu quaù coù ngaøy ngaõ laên ñuøng ra baát ñaéc kyø töû chaêng, bôûi anh ta ñaõ

heä “nöûa chöøng xuaân” coù... coäng theâm. Caùi theá heä boân taåu ra nöôùc ngoaøi trong nhöõng ngaøy löûa loaïn cuoái cuøng ôû Saøi Goøn, hay trong nhöõng laàn vöôït bieån soùng gioù ñi tìm töï do. Thôøi gian troâi qua, nhöõng gioïng ca goïi laø haøng ñaàu, nhöõng gì goïi laø vöôït khoâng gian vaø thôøi gian nhö Leä Thu, Khaùnh Haø, Tuaán Ngoïc, Duy Quang, Leâ Uyeân, Thaùi Chaâu, Julie, Giao Linh, v.v.. ñeàu ñaõ coù maët ôû queâ nhaø.

Ñoù laø chöa noùi ñeán oâng “boá giaø” Phaïm Duy, bôûi nhieàu ngöôøi ñaõ noùi nhieàu veà boá roài neân baøi vieát naøy khoâng coù yù “trích ñoaïn” theâm nöõa. Chæ nhaéc

giaùm ñoác cuûa trung taâm baêng nhaïc Raïng Ñoâng ôû Vieät Nam thöïc hieän moät chöông trình live show trong thaùng 12.2007 vöøa qua. Nguyeãn Höng, moät ngheä só thuoäc loø Thuùy Nga, chæ chuyeân nhaûy nhoùt vaø haùt nhöõng baûn tình ca voâ thöôûng voâ phaït, neân (chaéc laø) cuïc bieåu dieãn chaúng laøm khoù deã gì anh, chaúng thaáy anh coù nhöõng lôøi tuyeân boá luùc ngöôïc luùc xuoâi nhö Phaïm Duy, nhö Cheá Linh, hay nhieàu ca nhaïc só khaùc maø vaãn ñöôïc leân saân khaáu nhaûy nhoùt cho baø con coâng chuùng xem.

Cuõng thuoäc daïng nhaûy nhoùt, ñoâi vôï choàng Linda Trang Ñaøi-Tommy Ngoâ ñaõ veà nöôùc töø khuya. Nhaïc nhaûy vaø gaøo ôû trong nöôùc hieän nay khaù nhieàu, neân Trang Ñaøi vaø Tommy Ngoâ tha hoà maø nhaûy muùa vaø theùt gaøo.

Nhöõng ngheä só nhö Kim Anh, Carol

danh saùch naøy moãi ngaøy caøng ñöôïc boå xung cho daøi ra theâm...

Tin môùi nhaát laø ca só Phaïm Quyønh Anh cuûa “Bonjour Vieät Nam” vöøa môùi xuoáng phi tröôøng Taân Sôn Nhaát trong thaùng qua. Moät baøi baùo treân maïng Vietnamnet trong nöôùc thì cho laø coâ ca só naøy “chaûnh” vaø heùt giaù khi muoán “Bonjour Vieät Nam” ngay treân ñaát Vieät Nam ($500 ñoâ/veù). Tuy nhieân sau ñoù thì moät baøi khaùc treân maïng vnexpress laïi töôøng thuaät ñeâm trình dieãn vôùi tính caùch noäi boä (chöa chính thöùc) do khaùch saïn Sofitel nôi coâ cö ngöï toå chöùc. Phaïm Quyønh Anh ñaõ xuùc ñoäng ñeán khoùc hu hu giöõa chöøng phaûi boû ngang khoâng theå theå hieän heát baøi ca vì ñaây laø laàn ñaàu tieân coâ “Chaøo Vieät Nam” ngay treân ñaát Vieät Nam.

42 43

Toøa nhaø toïa laïc taïi soá 97, ñöôøng Phoù Ñöùc Chính, Q1, Saøi Goøn

traûi qua bao thôøi gian nhöng vaãn söøng söõng vôùi daùng daáp coå kính, tónh laëng, thaâm u, caøng laøm cho nhöõng giai thoaïi veà chuû nhaân vaø ngoâi nhaø theâm phaàn huyeàn hoaëc. Duø hieän nay ñaõ laø truï sôû Baûo taøng Myõ thuaät thaønh phoá nhöng ngoâi nhaø vaãn chaát chöùa raát nhieàu ñieàu bí aån, gôïi toø moø bôûi noù gaén lieàn vôùi nhieàu huyeàn thoaïi cuøng teân tuoåi moät ñaïi phuù ngöôøi Hoa löøng laãy cuûa Saøi Goøn traêm naêm veà tröôùc.

Chuù Hoûa - Hui Bon Hoa, hay nhö nhieàu ngöôøi Saøi Goøn cuõ vaãn goïi thaân maät laø chuù cheät Höùa Boån Hoøa, goác ngöôøi Minh Höông - nhoùm ngöôøi Hoa rôøi boû Trung Quoác di cö sang Vieät Nam khi trieàu ñình Maõn Thanh tieâu dieät nhaø Minh - ñöôïc chuùa Nguyeãn cho ñònh cö ôû Nam boä töø theá kyû 17. Töông truyeàn, töø hai baøn tay traéng vôùi moät gaùnh ve chai treân vai, chuù ñaõ taïo döïng neân söï nghieäp löøng laãy khieán cho ngöôøi ñôøi sau coøn nhaéc. Laø moät trong töù ñaïi haøo phuù löøng laãy cuûa Saøi Goøn xöa maø daân gian töøng toân vinh: “Nhaát Syõ, nhì Phöông, tam Xöôøng, töù Hoûa” (Huyeän Syõ - Leâ Phaùt Ñaït; Toång ñoác Phöông - Ñoã Höõu Phöông; Baù hoä Xöôøng - Lyù Töôøng Quan vaø chuù Hoûa - Hui Bon Hoa). Tuy xeáp thöù tö nhöng chuù Hoûa laø ngöôøi coù nhieàu huyeàn thoaïi vaø ñeå laïi nhieàu daáu aán nhaát, trong ñoù phaûi keå ñeán taám loøng khoâng chæ thu veùn cho rieâng mình maø coøn bieát höôùng tôùi coäng ñoàng cuûa oâng, theo saùch ghi cheùp laïi: “tuy laøm giaøu cho mình ñaõ ñaønh, nhöng cuõng giuùp ích raát nhieàu cho söï môû mang thònh vöôïng kinh teá mieàn Nam”.

Mua ve chai nhaët ñöôïc vaøngSinh thôøi chuù Hoûa laøm ngheà mua

baùn ve chai, theo nhieàu ngöôøi keå trong moät laàn thu mua ve chai, chuù Hoûa nhaët ñöôïc caû tuùi vaøng naèm giaáu trong moät chieác gheá neäm cuõ; ngöôøi khaùc noùi chuù mua ñöôïc böùc töôïng ñuùc ñoàng nhöng beân trong ñaày vaøng. Coøn theo moät soá ngöôøi khaùc, khi leâ la haàu nhö khaép Saøi Goøn - Chôï Lôùn ñeå thu mua nhöõng thöù boû ñi cuûa thieân haï, chuù Hoûa ñaõ mua truùng ñoà coå, “chuù thaïo chöõ Haùn neân bieát trong ñaùm ñoà ngöôøi ta vöùt ra coù ñoà coå töø thôøi Nguyeân, ñôøi Thanh, thaäm chí töø ñôøi Haùn”. Nhöng coù moät thöïc teá ít ai ñeà caäp ñeán ñoù laø ngoaøi söï caàn maãn laøm aên, chòu khoù, chuù Hoûa coøn coù moät ñaàu oùc kinh doanh sieâu haïng.

Khoâng chæ noåi tieáng trong nöôùc, baáy giôø, chuù Hoûa coøn löøng laãy khaép Ñoâng Döông khoâng chæ bôûi gia saûn keách suø maø coøn bôûi söï thöùc thôøi. Chuù coù hôn chuïc ngöôøi con thì haàu heát ñöôïc cho ñi du hoïc taïi caùc nöôùc lôùn nhö Anh, Phaùp, Ñöùc, Nhaät... Ñöôïc bieát, caùc con chuù ai naáy ñeàu hoïc haønh thaønh ñaït, moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc nhaäp quoác tòch, ñöôïc löu laïi laøm vieäc ôû nöôùc sôû taïi.

Theo nhieàu ngöôøi keå, neáu ai coù dòp vaøo nhaø chuù Hoûa luùc tröôùc giaûi phoùng seõ nhìn thaáy ñoâi quang gaùnh ñaët trong tuû kính, tröng giöõa nhaø nhö vaät vöøa trang trí, vöøa laø kyû nieäm thuôû haøn vi.

Truøm nhaø ñaátÑi taøu chuù Hyû, ôû nhaø chuù Hoûa laø

caâu truyeàn khaåu noåi tieáng cuûa ngöôøi Saøi Goøn xöa. Neáu nhö chuù Hyû laø oâng “vua taøu beø” coù taøu Thoâng Hieäp chaïy khaép Nam kyø - Luïc tænh luùc baáy giôø thì chuù Hoûa laø oâng “vua nhaø ñaát” vôùi gia saûn öôùc treân 20.000 caên nhaø phoá khaép khu vöïc Saøi Goøn - Gia Ñònh - Chôï Lôùn. OÂng thaønh laäp Coâng ty Hui Bon Hoa vaø caùc con, cöïc thònh vaøo khoaûng cuoái theá kyû 19 ñaàu theá kyû 20, coù nhöõng ñoùng goùp raát quan troïng trong vieäc xaây döïng thaønh phoá Saøi Goøn.

Theo nhaø nghieân cöùu Vöông Hoàng Seån: “Hui Bon Hoa coù nhieàu con chaùu luoân luoân hoøa thuaän, gia taøi giöõ nguyeân veïn khoâng chia phaàn manh muùn, chæ cuøng nhau chia lôïi töùc, vaø moãi khi caàn duøng soá tieàn to taùt thì ngöôøi trong hoï phaûi xin chöõ kyù cuûa ngöôøi tröôûng huynh, khi aáy ngaân haøng môùi phaùt baïc. Nhôø giöõ gìn coù phöông phaùp cho neân söï nghieäp Hui Bon Hoa ngaøy caøng ñoà soä theâm maõi, khoâng söùt meû maûy may naøo. Sô khôûi, chuù Hoûa nghe ñaâu huøn hieäp vôùi moät ngöôøi Phaùp bao thaàu khuyeách tröông caùc tieäm caàm ñoà (Mont de pieùteù) trong Nam Kyø.. Hieän nay phoá xaù Saøi Goøn moät phaàn lôùn laø cuûa Coâng ty Hui Bon Hoa laøm chuû.

Nhöng coâng ty naøy ñöôïc tieáng laø “raát bieát ñieàu vaø khoâng eo xaùch, laøm khoù ngöôøi möôùn phoá”.

Khoâng chæ xaây caùc dinh thöï hoaønh traùng cho gia ñình mình, chuù Hoûa coøn xaây nhöõng daõy phoá, cuøng haøng loaït caùc coâng trình daân duïng daønh cho coäng ñoàng nhö beänh vieän, chuøa chieàn... Trong soá caùc coâng trình tieâu bieåu vaãn ñöôïc söû duïng cho ñeán ngaøy nay coù Baûo taøng Myõ thuaät thaønh phoá, khaùch saïn Majestic, Beänh vieän Töø Duõ, Trung taâm caáp cöùu Saøi Goøn, Nhaø khaùch Chính phuû, chuøa Kyø Vieân, khaùch saïn Palace - Long Haûi... Majestic laø khaùch saïn ñoà soä baäc nhaát thôøi aáy, ñöôïc thieát keá theo ñoà aùn cuûa moät kieán truùc sö ngöôøi Phaùp. Cuõng nhö Baûo taøng Myõ thuaät hay Nhaø khaùch Chính phuû, Majestic xaây döïng theo phong caùch Baroque raát ñöôïc öa chuoäng thôøi baáy giôø vaø ngay caû hieän nay, noù mang daùng veû kieán truùc coå chaâu AÂu thôøi phuïc höng, coå kính vaø sang troïng baäc nhaát Saøi Goøn ngay khi xaây xong vaøo naêm 1925.

Dinh thöï coù 99 cöûaNaèm ôû khu töù giaùc ñaéc ñòa cuûa Saøi

Goøn laø Phoù Ñöùc Chính - Leâ Thò Hoàng Gaám - Calmette - Nguyeãn Thaùi Bình, hieän toøa nhaø ñöôïc duøng laøm Baûo taøng Myõ thuaät thaønh phoá. Töø tröôùc 1975 ñaõ coù raát nhieàu lôøi ñoàn ñaïi, cho raèng ngoâi nhaø naøy coù... ma! Nhieàu ngöôøi keå ñaõ nhieàu laàn nhìn thaáy boùng traéng thaáp thoaùng löôùt ñi qua caùc daõy haønh lang trong ñeâm khuya, ngöôøi khaùc khaúng ñònh ñaõ nghe hoàn ma ñeâm ñeâm hieän

veà gaøo khoùc. Giai thoaïi ngaøy caøng nhieàu, ñeán noãi

tröôùc 1975 coù caû moät boä phim töïa ñeà “Con ma nhaø hoï Höùa” (haõng phim Daï Lyù Höông, ñaïo dieãn Leâ Moäng Hoaøng), gaén lieàn vôùi teân tuoåi cuûa caùc ngoâi sao maøn baïc VN thôøi baáy giôø nhö Baïch Tuyeát, Thanh Tuù, Duõng Thanh Laâm, Thanh Vieät, Tuøng Laâm, Naêm Sa Ñeùc...

nay soá hieän vaät ñöôïc tröng baøy taïi Baûo taøng Myõ thuaät TP ñaõ leân ñeán gaàn 20.000, treân dieän tích hôn 4.000m2, ñaây laø nôi lyù töôûng ñeå toå chöùc caùc hoaït ñoäng trieån laõm vaø sinh hoaït vaên hoùa ngheä thuaät.

“Hoàn ma” trong ngoâi nhaø coåChuù Hoûa coù haøng chuïc ngöôøi con

trai nhöng con gaùi thì chæ coù moät, laïi raát xinh ñeïp neân chuù ñaëc bieät cöng chieàu. Boãng nhieân, khoâng coøn ai thaáy coâ con gaùi aáy xuaát hieän nöõa. Töø ñoù, vaøo nhöõng ñeâm khuya thanh vaéng, töø trong toøa nhaø vaúng ra tieáng keâu khoùc thaûm thieát. Roài moät saùng, ngöôøi Saøi Goøn giôû nhaät trình ra, ngôõ ngaøng thaáy coù maåu tin chuù Hoûa ñaêng caùo phoù baùo con gaùi maát. Maåu tin coøn cho bieát do con gaùi bò baïo beänh ra ñi baát ñaéc kyø töû, laïi nhaèm vaøo giôø truøng neân tang leã chæ laøm sô saøi, thi haøi seõ ñöôïc ñöa ñi an taùng taïi khu ñaát thuoäc Long Haûi, caïnh ngoâi bieät thöï nghæ maùt cuûa gia ñình.

Töø ñoù, dö luaän baét ñaàu ñoàn ñaïi döõ doäi, khoâng ít ngöôøi quaû quyeát ñaõ taän maét thaáy “hoàn ma” con gaùi chuù Hoûa ñeâm ñeâm xuaát hieän trong khu nhaø gaøo ruù, khoùc than. Ngöôøi khaùc baûo thaáy coù boùng aùo traéng, toùc xoõa, phaát phô löôùt ñi trong ñeâm, doïc haønh lang, qua nhöõng cöûa soå ñeå ngoû (dinh thöï chuù Hoûa ñaëc bieät coù raát nhieàu cöûa soå).

vaøng gì keå caû thaây ma.Moät quyeån saùch coù töïa ñeà “Ngoâi

moä coå nhaø hoï Höùa” khaù phoå bieán treân vaên ñaøn ngöôøi VN taïi haûi ngoaïi, cuûa taùc giaû Phaïm Phong Dinh laïi vieát: coâ con gaùi chuù Hoûa teân thaät laø Höùa Tieåu Lan, maát vì beänh nan y, ñöôïc choân caát trong ngoâi moä coå caïnh nghóa trang Bieân Hoøa. Moät hoâm coù anh thöông binh teân Tính, tình côø ñi laïc vaøo khu nghóa trang. Ñoaïn naøy, saùch moâ taû: “Döôùi aùnh traêng môø, Tính troâng thaáy moät caùi boùng traéng ñang ñi voøng quanh nhöõng naám moà, taø aùo daøi bay phaát phôùi theo töøng côn gioù ñuøa. Moät con cuù ñang ñaäu treân choøm caây cao su ruùc leân moät traøng daøi kinh dò. Coù leõ noù ñaõ troâng thaáy chieác aùo traéng ma quaùi chaäp chôøn giöõa nhöõng naám moà hoang...”.

Söï thaät ?Vaøo caùi thôøi kyø aáy neàn Y hoïc Taây

Phöông theo böôùc chaân ngöôøi Phaùp du nhaäp vaøo Vieät Nam, Saøi Goøn laø nôi Taây y phaùt trieån nhaát.... Nhöng caùi beänh ñoäc aùc nhaát vaãn chöa coù thuoác chöõa ñoù laø “Phong Cuøi” gioáng nhö beänh AIDS hieän nay... Coâ con gaùi röôïu cuûa chuù Hoûa maø oâng cöng nhaát ñaõ maéc phaûi caên beänh hieåm ngheøo naøy, oâng chaïy chöõa raát nhieàu nôi Taây Y coù baùc só rieâng Ñoâng Y cuõng chaúng ñöôïc vì maáy oâng naøy nghe nhaéc tôùi Phong Cuøi laø boù tay chaïy laøng ñaâu daùm thí maïng maø ngoài chuaån ñoaùn (bôûi vì Phong Cuøi möùc ñoä laây lan noù raát lôùn) neân ngöôøi nhaø ngöôøi haàu trong nhaø cuõng phaûi caùch ly. Neân nhoát coâ vaøo 1 caên phoøng haèng ngaøy coù ngöôøi lo côm nöôùc qua caùi khe cöû soå , moïi caùnh cöûa ra vaøo caên phoøng bi khoùa chaët haønh lang ñoù cuõng bi caùch ly ko ai qua laïi ôû phía maët sau ngoâi nhaø treân ñöôøng Phoù Ñöùc Chính hieän nay. Töø 1 coâ gaùi xinh ñeïp ñaõ trôû neân cuøi lôû toùc tai roái bôøi roài xaáu xí ñeán gheâ rôïn, coâ gaùi tuoåi coøn thanh xuaân bi beänh nan y naøy quaû laø 1 cuù soác raát lôùn laïi bò ngöôøi nhaø caùch ly giam caàm cho duø hieàn caùch maáy cuõng trôû neân “Haän ñôøi” vaø laâu laâu la heùt vaø chöûi ruûa nhöng khoâng ai quan taâm... Hoï chæ sôï duy nhaát 1 ñieàu laø laây beänh.

Roài caùi gì tôùi noù cuõng tôùi coâ beù khoâng coøn söùc choáng choïi ñöôïc caên beänh ra ñi trong söï im laëng cuûa bao ngöôøi . Ngöôøi ñau ñôùn nhaát laø chuù Hoûa, maëc duø oâng taøi saûn voâ soá cuõng ñaønh baát löïc nhìn con gaùi ra ñi trong söï chòu ñau ñôùn veà theå xaùc vaø tinh thaàn. Vì quaù thöông con neân chuù Hoûa khoâng an taùn choân con lieàn maø oâng lieäm ñöùa con gaùi voâ 1 caùi hoøm baèng ñaù “loaïi ñaù gioáng Granic hieän nay” beân treân ñaäy kín baèng 1 taám kính daøy 5 phaân, vaø ñeå maõi ôû giöõa ngoâi nhaø cuûa mình maø khoâng choân caát. Vaø cuõng töø ñoù laâu laâu ngöôøi ta laïi nghe tieáng reân ró hôøn gheùt traùch moùc voïng ra töø caên phoøng ñoù....

Lôøi nguyeàn 100 naêm

Boä phim gaây tieáng vang lôùn, laø moät trong nhöõng boä phim ma ñaàu tieân cuûa ñieän aûnh VN, duø kyõ thuaät “nhaùt ma” cuûa ta luùc aáy ñöôïc xeáp vaøo haïng... thoâ sô.

Toøa nhaø voán laø dinh thöï chính cuûa chuù Hoûa, ñöôïc thieát keá raát ñeïp vaø ñoäc ñaùo theo phong caùch Art - deùco, kieåu daùng kieán truùc coå hoøa hôïp giöõa hai tröôøng phaùi xaây döïng AÙ-AÂu, töôøng nhaø ñöôïc ñuùc kieân coá, daøy töø 40-60cm. Ngoâi nhaø hieän ñaõ treân traêm tuoåi, ñöôïc xaây döïng vaøo nhöõng naêm 20 cuûa theá kyû tröôùc. Töông truyeàn khi thieát keá, dinh thöï naøy coù moät traêm cöûa lôùn, cöûa nhoû vaø cöûa soå. Theá nhöng, Toaøn quyeàn Ñoâng Döông khi duyeät thieát keá ñaõ baét chuû nhaân boû ñi moät cöûa vaø khoâng ñöôïc môû coång chính vôùi lyù do coång naøy to hôn coång Dinh toaøn quyeàn, vaäy neân hieän nay dinh thöï chæ coù chín möôi chín cöûa.

Maët baèng toång theå khoái nhaø hình chöõ U, caáu truùc beân trong toøa nhaø hieän bao goàm: taàng haàm daønh cho khoái vaên phoøng laøm vieäc; taàng treät daønh cho caùc gallery hoaït ñoäng trieån laõm vaø kinh doanh tranh nhö Khoâng Gian Xanh, Laïc Hoàng, Nhaät Leä, Spring...; laàu 1 laø nôi tröng baøy tranh töôïng myõ thuaät; laàu 2 tröng baøy caùc ñoà goám söù, thuû coâng myõ ngheä truyeàn thoáng. Chính thöùc thaønh laäp töø naêm 1987, vaø ñöa vaøo hoaït ñoäng naêm 1992, cho ñeán

Moät hoâm, ñaùm ngöôøi hieáu kyø voà laáy moät anh thôï ñöôïc thueâ vaøo dinh thöï söûa chöõa ñieän, roài cuøng toaùt moà hoâi laïnh khi nghe anh naøy keå veà moät caên phoøng raát ñaëc bieät treân taàng cao nhaát. Phoøng raát ñeïp vaø ñaày ñuû tieän nghi nhöng laïi raát gioáng moät phoøng giam bôûi söï kieân coá vaø bí hieåm bao truøm. Cöûa ra vaøo phoøng naøy coù khoeùt moät oâ nhoû vaø anh thôï ñieän quaû quyeát ñaõ nhìn thaáy ngöôøi laøm roùn reùn truyeàn khay thöùc aên qua oâ cöûa nhoû ñoù...

Caùc caâu chuyeän ñöôïc dòp buøng noå. Ngöôøi baûo con gaùi chuù Hoûa coøn soáng, ngöôøi baûo ñaõ cheát, ngöôøi noùi coâ con gaùi aáy coøn soáng nhöng cuõng nhö ñaõ cheát vì bò taâm thaàn...

Thôøi gian sau, caùc tôø baùo laù caûi Saøi Goøn luùc ñoù laïi ñöa tin: vì haùm cuûa (theo taäp tuïc ngöôøi Hoa thöôøng choân theo ngöôøi cheát nhieàu cuûa caûi), neân vaøo moät ñeâm, hai teân troäm leûn vaøo quaät moà con gaùi chuù Hoûa vaø hoï thaáy quan taøi troáng roãng... khoâng coù tieàn

Hoa vaên phuø ñieâu coù teân cuûa chuù Hoûa coøn löu giöõ ñeán ngaøy nay

Phoøng naøy laø phoøng nguû con gaùi chuù Hoûa

44 45

“Con ma nhaø hoï Höùa” trôû laïi ?Hoâm ñoù ñuùng troøn vaøo ngaøy gioã 1 naêm cuûa ñöùa con gaùi baát haïnh nhaø cuõng

toå chöùc cuùng kieán vaø môøi baø con ngöôi quen baïn laøm aên tôùi döï, Chuù Hoûa ñaët may 1 boä aùo ñaàm traéng, mua 1 con Buùp beâ nhaùy maét “coù nghóa laø naèm xuoáng noù nhaém maét ñöùng daäy noù môû maét” vaø 1 ñóa côm gaø, chuù Hoûa sai coâ ngöôøi haàu ñem leân taän phoøng vaø luoàn voâ khe cöûa ñaët 1 hoäp ñöïng aùo ñaàm, 1 con buùp beâ, 1 ñóa côm ñeå cuùng coâ chuû xaáu soá...... Khi khaùch ñaõ ra veà heát luùc ñoù taàm côû 2 - 3 giôø tröa, coâ ngöôøi haàu leân phoøng doïn ñóa côm xuoáng khi môû cöûa loøn tay cöûa soå thì chôït baát ngôø: “Ñóa côm ai ñaõ aên heát phaân nöûa”. Khi trong caên phoøng moïi cöûa soå cöûa ra vaøo ñeàu ñöôïc khoùa chaët töø laâu, theo aùnh saùng leo loeùt töø oâ cöûa choå coâ ngöôøi haàu doäi vaøo nhìn vaøo chieác hoøm kính ñaõ môû hôn phaân nöõa con buùp beâ ñöùng söõng treân loàng kính maét chôùp lia lia lieân tuïc.. xa xa coù 1 boùng ngöôøi con gaùi thoaùt aån hieän sau chieác vaùy ñaàm treo lô löõng phía cuoái phoøng.... Coâ ngöôøi haàu baät ra tung chaïy xuoáng vaø bò teù ñeán treïo gioø maët traéng beäch y nhö ma aùm “Gioáng nhö ngöôøi ta noùi laáy löôõi lam caét khoâng ra mieáng maùu”, maõi 1 luùc sau môùi noùi neân lôøi “Coâ chuû veà.... Coâ chuû veà !!” vaø söï vieäc naøy cuõng xaûy ra töông töï ñoái nhöõng coâ haàu khaùc. Veà sau moïi ngöôøi nhaän ra coù ñieàu khoâng toát xaûy ra neân ñaõ phaù xaùc quaán vaûi lieäm maáy lôùp cuûa coâ vaø chuyeån voâ quan taøi baøng goã vaø ñöa ñi an taùng choân caát trong eâm xui vaø bí maät!

Vaø, trong voâ soá caùc maåu chuyeän huyeãn hoaëc, caâu chuyeän treân coù leõ gaàn söï thaät hôn caû. Theá nhöng, söï thaät nhö theá naøo veà chuù Hoûa vaø con gaùi chuù thì cuõng ñaõ theo chuù xuoáng moà.

Ngoâi nhaø coù “hoàn ma” con gaùi chuù Hoûa nay ñaõ ñöôïc duøng laøm nôi trieån laõm, tröng baøy caùc taùc phaåm ngheä thuaät, haøng ngaøy môû cöûa ñoùn khaùch ñeán xem caùc coå vaät. Dieän maïo môùi cuøng söï ngaên naép, sang troïng vaø khoâng khí ngheä thuaät ngaäp traøn ñaõ ñaåy luøi veû thaâm u cuûa dinh thöï vaø phaàn naøo ñaåy luøi nhöõng giai thoaïi huyeàn hoaëc chaát chöùa ñaày maøu saéc meâ tín vaøo quaù khöù..

Ñoù laø ngoâi nhaø maët tieàn soá 24 ñöôøng Lyù Thaùi Toå, P2, Q3, Saøi Goøn, nôi hieän nay neáu coù dòp ñi ngang qua, nhieàu ngöôøi seõ khoâng khoûi chaïnh loøng khi

bieát raèng tröôùc kia, ñaây laø moät cöûa haøng lôùn chuyeân kinh doanh xe gaén maùy vôùi töøng daõy xe boùng loaùng xeáp haøng. AÁy vaäy maø chæ trong voøng hôn 1

giôø ñoàng hoà, vuï hoûa hoaïn thaûm khoác ñaõ bieán taát caû ra tro buïi, keå caû 7 thaønh vieân trong ngoâi nhaø. Hôn 6 naêm troâi qua, ngoâi nhaø vaãn coøn nguyeân nhöõng veät khoùi aùm ñen ñuûi, maëc cho ñôøi soáng nhoän nhòp moãi ngaøy vaãn dieãn ra xung quanh...

Raïng saùng ngaøy 11-12-2001, moät ngoïn löûa phaùt ra töø taàng treät ngoâi nhaø, boác leân döõ doäi vaø lan raát nhanh. Cao su töø voû ruoät xe chaùy taïo ra töøng luoàng khoùi ñen ñaëc, muø mòt, trong khi moïi ngöôøi ñang ngon giaác, ñeán khi phaùt hieän thì ñaõ quaù treã.

Do buoân baùn, laøm aên neân nhaø coù 2 lôùp cöûa saét kieân coá vaø cuõng nhö nhieàu nhaø phoá khaùc ngoâi nhaø naøy khoâng coù loái thoaùt haäu, ban coâng vaø cöûa soå laø nôi duy nhaát moïi ngöôøi coù theå lao ra nhöng khoâng phaûi ai cuõng ñuû bình tónh tìm loái thoaùt khi nguy caáp. Nhieàu ngöôøi chöùng kieán luùc ñoù vaãn coøn nhôù nhö in hình aûnh moät baø meï treû buïng mang baàu, tay oâm con laåy baåy ôû lan can, ñöùa beù treân tay chò khoùc theùt. Vì taàng moät khaù thaáp neân moïi ngöôøi heùt baûo chò quaêng con xuoáng hoï ñôõ giuøm, nhöõng ngöôøi khaùc tìm ñöôïc taám baït, caêng ra baûo chò nhaûy xuoáng, theá nhöng khoâng hieåu sao chò cöù oâm con chaïy ra chaïy vaøo, vaøi laàn roài khoâng thaáy ra nöõa...

Ngöôøi meï aáy laø chò La Thò Thanh L. Ñöôïc bieát, choàng chò vöøa ñi coâng taùc nöôùc ngoaøi thì thaûm caûnh xaûy ra.

Vôï choàng ngöôøi haøng xoùm nhaø soá 34 gaàn ñoù nhôù keå laïi: “Buïng mang daï chöûa khoâng daùm nhaûy xuoáng ñaõ ñaønh. Chaúng hieåu sao khoâng chòu quaêng con xuoáng...”. Nhieàu ngöôøi ñoaùn do coâ ta quaù hoaûng loaïn neân quaãn trí. Ngöôøi khaùc laïi baûo thaáy coâ ta bình thaûn ñi trôû vaøo döôøng nhö muoán töï töû vì nghó cha meï, anh chò ñaõ cheát heát... Vaø haún nhieân khoâng ai bieát nguyeân nhaân thöïc söï, tröø ngöôøi ñaõ maát.

Khi löïc löôïng cöùu hoä traán aùp ñöôïc ngoïn löûa, baéc thang leo leân thì thaáy vaøi ngöôøi chöa kòp chaïy ra ban-coâng ñaõ ngaõ quî giöõa loái ñi do ngaït khoùi. Vuï chaùy ñaõ quy tuï khoâng chæ löïc löôïng Phoøng chaùy chöõa chaùy TP maø coøn caû Caûnh saùt 113, Coâng an phöôøng vaø Coâng an quaän 3. Hôn 90 phuùt sau, khi ngoïn löûa ñöôïc daäp taét, ngoaøi 4 ngöôøi ñöôïc ñöa ñi caáp cöùu, nhöõng ngöôøi chöùng kieán baøng hoaøng vì thaáy soá ngöôøi thieät maïng quaù lôùn: 7 ngöôøi, trong ñoù coù ñöùa beù 3 tuoåi vaø moät baøo thai.

Nhöõng ngöôøi thieät maïng ñeàu laø con vaø chaùu ruoät cuûa chuû hoä: oâng La Vaên T. vaø baø Löõ Thò N. OÂng baø may maén thoaùt cheát cuøng vôùi ngöôøi con La Haønh T. - bò beänh taâm thaàn vaø moät ngöôøi laøm ñaõ tìm caùch nhaûy sang noùc nhaø beân caïnh, chæ bò gaõy chaân.

Theo lôøi khai vaø keát luaän cuûa cô quan ñieàu tra, ngöôøi baát ngôø phoùng hoûa chính laø ngöôøi con trai taâm thaàn cuûa chuû nhaø, töøng ñöôïc ñieàu trò taïi Beänh

vieän Bieân Hoøa nhöng do oâng baø T. thöông con neân baûo laõnh veà. Ñeán taän giôø, nhöõng ngöôøi töøng laáy lôøi khai cuûa thuû phaïm vaãn khoâng khoûi ngôõ ngaøng, ñau xoùt khi nhôù laïi hình aûnh ngöôøi gaây ra tai naïn thaûm khoác traû lôøi lô ngô: “Do xin tieàn cha meï khoâng cho”, “Do cöù bò eùp uoáng thuoác maõi”...

Boùng traéng vaø tieáng choåi queùt trong ngoâi nhaø vaéng

Töø sau vuï chaùy, khoâng ai thaáy nhöõng ngöôøi coøn laïi trong ngoâi nhaø xuaát hieän nöõa. Cöûa nhaø ñöôïc ai ñoù haøn 2 thanh saét chaén ngang. Tang toùc vaø hoang pheá bao truøm ngoâi nhaø maët tieàn ñoà soä, ít nhieàu laø cô hoäi cho nhöõng tin ñoàn veà nhöõng hình aûnh vaø aâm thanh laï phaùt ra töø ñaây.

“Moãi saùng, khi chuùng toâi ñi taäp theå duïc, cöù lieác nhìn veà phía caên nhaø trô truïi, laïnh leõo ñoù ñeàu khoâng khoûi ôùn laïnh vaø buoàn” - chò V. tieåu thöông chôï Vöôøn Chuoái, nguï Nguyeãn Thieän Thuaät, P2, keå. “Caøng buoàn hôn khi khoâng ít ngöôøi chuyeàn tai nhau veà caùi boùng traéng oâm con ñöùng vaãy hoï ôû ban coâng, laøm con nít sôï troái cheát, cöù caém ñaàu chaïy moãi khi ñi ngang” - baùc M. caùn boä veà höu, nguï ôû phöôøng 2 noùi.

Vaø cuõng nhö coù bao nhieâu laø giai thoaïi ñöôïc truyeàn khaåu veà nhöõng ngoâi nhaø boû hoang khaùc trong thaønh phoá, nhieàu ngöôøi daân quanh ñaáy keå raèng hoï ñaõ “taän maét” nhìn thaáy, nhieàu ngöôøi khaùc coøn khaúng ñònh ñaõ nghe aâm thanh soät soaït nhö tieáng choåi queùt, cuøng vôùi tieáng lòch kòch, roån reûng töø trong nhaø phaùt ra nhö ai ñoù ñang doïn deïp, queùt töôùc, chuaån bò baøy haøng moãi raïng saùng...

“Hoï bò aùm aûnh ñaáy thoâi, ngoâi nhaø boû khoâng laâu ngaøy chuoät boï ruû nhau laøm oå trong ñoù, haún nhieân laø laøm phaùt sinh aâm thanh roài. Vò trí aáy tieàn khoâng, neáu coù ai ñöùng ra baùn hoaëc cho thueâ seõ coù ngöôøi laáy ngay” - vôï choàng chuû nhaø soá 34 aáy naùy.

Pheá tích ñeán bao giôø ?Ngöôøi beänh taâm thaàn haún nhieân

ñöôïc ñöa trôû vaøo beänh vieän. OÂng baø chuû nhaø vaãn coøn nhöng haàu nhö loái xoùm khoâng ai bieát hieän giôø hoï ôû ñaâu. Chæ nghe noùi sau vuï chaùy hoï bò thöông raát naëng veà theå chaát laãn tinh thaàn. Ngöôøi con reå sau khi trôû veà maát heát vôï con cuõng laúng laëng bieán maát. Ngöôøi ñòa phöông haøng xoùm hai beân cho bieát caên nhaø bò boû hoang suoát töø baáy ñeán nay:

“Vöøa qua, khi coù ñôït keâ khai trong toaøn phöôøng, chôø maõi cuõng khoâng thaáy ai xuaát hieän, chuùng toâi ñaønh phaûi töï keâ khai giuøm hoï” - Moät ngöôøi haøng xoùm noùi. “Maát maùt quaù lôùn, toâi ñoaùn hoï vaãn chöa vöôït qua ñöôïc cuù soác tinh thaàn, coøn maøng gì taøi saûn” Anh haøng xoùm cho bieát theâm anh laø ngöôøi ñaõ phaù cöûa lao vaøo cöùu ngöôøi, hieän treân tay anh vaãn coøn veát seïo khaù daøi)- gioïng

chöa heát xuùc ñoäng moãi khi nhôù laïi: “Daïo môùi chaùy raát nhieàu ngöôøi tìm tôùi hoûi thaêm. Coù khi laø thaân nhaân, baïn beø

xa chöa kòp hay tin, khi laø baùc ñöa thö cöù caàm nhöõng laù thö khoâng coøn ngöôøi nhaän, loay hoay khoâng bieát chuyeån cho ai. Nhieàu nhaát laø nhöõng ngöôøi tôùi hoûi... giaáy tôø xe. Hoï mua xe ôû cöûa haøng naøy tröôùc ñoù vaø ñöôïc heïn trôû laïi ñeå laáy giaáy”; “Ñeán baây giôø khoâng thaáy nhöõng ngöôøi ñoù tôùi nöõa. Chæ thænh thoaûng vaøi ngöôøi tôùi hoûi thueâ nhaø ñeå môû tieäm, nhöng nghe maáy ngöôøi raûnh roãi xuùm laïi keå chuyeän boùng ngöôøi ñöùng treân lan can vaø tieáng choåi queùt doïn, hoï laúng laëng boû ñi maát

Ngoâi nhaø gaàn chôï Hoaøng Hoa Thaùm Q.TB (Ngöôøi vöøa ñeán thueâ chöa ñöôïc 1 tuaàn ñaõ doïn ñi, cöûa laïi ñöôïc sôn môùi vaø daùn theâm buøa)

Vaøo moät buoåi tröa cuoái naêm 2000, khi ngöôøi ngöôøi taát baät, nhaø nhaø noâ nöùc chuaån bò ñoùn teát Canh Thìn thì tröïc ban Coâng an phöôøng 13, quaän Taân Bình, baát ngôø nhaän ñöôïc moät cuù ñieän thoaïi laï luøng cuûa moät ngöôøi thôï hoà nguï cuøng phöôøng, gioïng ruït reø, nghi hoaëc: “Toâi ñöôïc thueâ ñaøo moät caùi hoá vöøa to, vöøa saâu, laïi gaàn nhö ngay giöõa nhaø, caïnh loái cöûa ra vaøo, chuû nhaø noùi laø ñaøo haàm phaân töï hoaïi. Vöøa böôùc vaøo nhaø toâi ñaõ nghe muøi tanh hoâi raát khoù chòu, chuû nhaø baûo do coáng ngheït nhöng toâi quan saùt thaáy phía chieác giöôøng ñöôïc che chaén nhieàu muøng maøn, coù moät veät nöôùc ñen chaûy ra... Toâi ngôø coù moät vuï gieát ngöôøi vaø hình nhö ngöôøi ta ñang ñònh thuû tieâu xaùc, caùc anh cho ngöôøi tôùi ñaøo chieác hoá naøy leân coi thöû”.

Thoâng tin laäp töùc ñöôïc baùo caùo, xaùc minh. Taïi khu vöïc treân, nhieàu baø con cuõng phaûn aùnh raèng vaøi ngaøy qua nghe coù muøi khaên khaún maø khoâng bieát xuaát phaùt töø ñaâu. Ñeán gaàn caên nhaø “coù chieác hoá laï luøng”, muøi hoâi caøng noàng.

Nhaø vaéng. Coâng an phöôøng phoái hôïp vôùi caûnh saùt hình söï, ban ñieàu haønh khu phoá vaø toå daân phoá phaù khoùa böôùc vaøo. Treân neàn gaïch coù daáu veát moät chieác hoá to, hình chöõ nhaät vöøa môùi traùng xi-maêng. Caên nhaø laäp töùc ñöôïc nieâm phong chôø quyeát ñònh.

Saùng sôùm hoâm sau, moät thanh nieân ñeán coâng an phöôøng cöï nöï: “Taïi sao

nieâm phong nhaø coù chuû?”. Anh ta laäp töùc bò giöõ laïi. Tra vaán ñeán heát ngaøy, anh ta cuõng chæ loanh quanh “khoâng bieát”, cho ñeán khi moät caûnh saùt hình söï noùi thaúng: “Chuùng toâi seõ cho ñaøo chieác hoá ôû nhaø anh leân xem coù gì”. Anh thanh nieân lieàn taùi maët...

Maâu thuaãn töø anh em Thuaän, Hoøa

Chuû nhaân ngoâi nhaø ñoù laø oâng baø Nguyeãn Thieáp, Nguyeãn Thò Tuyeát Lan - caùn boä höu trí, queâ quaùn Quy Nhôn, Bình Ñònh, taïm truù Saøi Goøn dieän KT3 - vaø 2 con trai “treân Thuaän, döôùi Hoøa”.

Anh con tröôûng Nguyeãn Minh Thu-aän ñöôïc cha meï cho aên hoïc ñeán nôi ñeán choán, toát nghieäp ÑH Taøi chính-Keá toaùn nhöng chöa tìm ñöôïc vieäc laøm. Nguyeãn Minh Hoøa chæ hoïc heát lôùp 12 vaø ñaõ ñi laøm veä só taïi Coâng ty Baûo veä Long Haûi. “Hoøa ngöôøi cao, to nhöng tính tình hieàn laønh, chòu khoù, sieâng naêng. Daïo ñoù, Hoøa ñang ñöôïc phaân coâng baûo veä toøa nhaø Sun Wah thì ñöôïc tin anh bò gieát” - Giaùm ñoác Keá hoaïch Coâng ty Baûo veä Long Haûi, baø Buøi Thò Hoøa, nhôù laïi.

“Caû nhaø chæ troâng caäy vaøo ñoàng löông cuûa Hoøa, baø Lan bò tai bieán maïch maùu naõo neân thöôøng xuyeân ra vaøo beänh vieän. Khoâng coù vieäc laøm, Thuaän laïi laø ngöôøi thích aên chôi, tieâu xaøi, neân thöôøng “thoù” tieàn trong tuùi cuûa em trai, vì theá anh em Thuaän, Hoøa lieân tuïc caõi vaõ. OÂng

Ngoâi nhaø soá 24 Lyù Thaùi Toå Q.3 hieän nay

46 47

Thieáp, baø Lan thöôøng beânh vöïc Hoøa hôn. Vôùi chuùt tieàn höu trí, oâng baø coù laàn tieát loä vôùi haøng xoùm “ñeå daønh lo cho thaèng uùt laáy vôï”. Thuaän bieát ñöôïc ñieàu ñoù neân caøng nuoâi loøng thuø gheùt em” anh Q., ngöôøi haøng xoùm nhaø ôû ngay ñaàu heûm, keå.Lôøi khai ban ñaàu - Keát quaû khaùm

nghieämThuaän khai Hoøa ñeå meï teù neân la

maéng, Hoøa caõi laïi, Thuaän laáy thanh ma traéc vuït vaøo maët Hoøa, Hoøa quî xuoáng, töôûng Hoøa giaû boä, Thuaän ñaùnh tieáp vaøo ñaàu cho ñeán khi Hoøa cheát. Baø Lan troâng thaáy caûnh aáy neân ngaõ baät ngöûa ñaäp ñaàu vaøo caïnh beáp, taét thôû. OÂng Thieáp töø queâ vaøo hoûi meï vaø em ñaâu, Thuaän thuù nhaän ñaõ lôõ tay gieát vaø quyø laïy, xin cha ñöøng toá giaùc, oâng Thieáp nghe theá ñaäp ñaàu vaøo caïnh giöôøng, maùu ra nhieàu neân cuõng cheát ngay...

Caû 3 ngöôøi ñeàu bò ñaùnh vaøo vuøng ñaàu nhieàu nhaùt baèng ma traéc vaø coân nhò khuùc ñeán luùn, nöùt, vôõ soï. Taïi hieän tröôøng, coâng an tìm thaáy 2 hung khí naøy vôùi nhöõng veät maùu khoâ ñen. Caùc naïn nhaân bò vuøi xuoáng hoá ngay giöõa nhaø, laáp caùt vaø traùng xi-maêng, xaùc chaûy nöôùc, phaân huûy, muøi hoâi phuû truøm leân caû khu xoùm...Toäi aùc vaø Söï tröøng phaït nghieâm

minhTröôùc khi xaûy ra vuï aùn vaøi ngaøy, baø

Lan xuaát vieän veà troâng nhaø, coøn oâng Thieáp trôû veà queâ ñeå “chuyeån hoà sô baûo hieåm y teá cho baø Lan” - oâng cho baïn beø bieát. Vaøo moät buoåi toái, Thuaän vaø Hoøa laïi tieáp tuïc caõi vaõ chuyeän tieàn baïc, maùu noùng boác leân cuøng vôùi bao nhieâu tî hieàm chaát chöùa, Thuaän duøng thanh ma traéc baát ngôø ñaùnh vaøo ñaàu Hoøa töø phía sau. Baø Lan thaáy theá boå nhaøo voâ oâm laáy Thuaän, Thuaän duøng coân nhò khuùc vuït vaøo ñaàu baø, Hoøa maát khaû naêng choáng cöï neân caû hai tieáp tuïc bò Thuaän ñaùnh cho ñeán cheát trong côn cuoàng saùt.

OÂng Thieáp töø queâ leân cuõng bò Thuaän xoâ vaøo trong, gieát noát nhaèm bòt ñaàu moái. Thuaän chaát xaùc caû gia ñình mình leân chieác giöôøng, laáy muøng meàn ñaäy laïi. Vaøi hoâm, xaùc boác muøi, Thuaän thueâ ngöôøi ñeán ñaøo chieác hoá...

Thaùng 9-2000, phieân sô thaåm Toøa aùn Nhaân daân toái cao (TANDTC) tuyeân aùn Nguyeãn Minh Thuaän toäi gieát ngöôøi: Töû hình. Ñöông söï laøm ñôn thuù toäi, xin Nhaø nöôùc khoan hoàng, cho ñöôïc soáng ñeå... thôø cuùng boá meï(!). Thaùng 2-2001, phieân phuùc thaåm tuyeân Nguyeãn Minh Thuaän phaïm toäi gieát ngöôøi daõ man, ñoäng cô ñeâ heøn, khoâng coøn nhaân tính, tuyeân y aùn sô thaåm: Töû hình.

Ngoâi nhaø... khoâng ngöôøi ôûBao nhieâu naêm qua, nhöõng thoâng

tin veà ngoâi nhaø luoân ñöôïc caäp nhaät, laø ñeà taøi thôøi söï taïi caùc quaùn caø pheâ quanh khu vöïc naøy. Caâu chuyeän veà

caùc nöõ sinh vieân ñeán troï hoïc, roài laàn löôït keû tröôùc ngöôøi sau... boû chaïy luoân luoân ñöôïc ngöôøi ta keå ñi, keå laïi khoâng bieát bao nhieâu laàn. “Ngöôøi ôû laâu nhaát chöa ñöôïc ñaày thaùng, coøn ngöôøi mau nhaát chöa tôùi 1 tuaàn” nhöõng ngöôøi haøng xoùm keå. “Nöûa ñeâm, chôït thaáy moät coâ sinh vieân tung cöûa lao baén ra khoûi nhaø, vöøa chaïy vöøa khoùc” moät ngöôøi daân phuï hoïa. “Buoåi tröa coù anh sinh vieân ñeán tìm baïn gaùi. Goõ, goïi roài ñaäp cöûa maõi moät luùc sau môùi thaáy coâ baïn xuaát hieän, maët muõi thaát thaàn, coâ aáy noùi khoâng ra môû cöûa ñöôïc vì bò ñeán... 3 caùi boùng ñeø” - moät ngöôøi khaùc theâm. Ñöôïc bieát, caùch ñaây 1 tuaàn laïi coù ngöôøi doïn ñeán roài cuõng voäi vaõ doïn ñi. Ngoâi nhaø laïi ñöôïc queùt sôn môùi vaø cöûa laïi daùn theâm laù buøa môùi chôø ngöôøi keá tieáp ñeán thueâ.

Vaéng chuû nhaân, khoâng ngöôøi thöøa keá, ngoâi nhaø hoang taøn vôùi chieác hoá ñöôïc khai quaät, ñaøo xôùi lôû loùi, caùt ñaù vöông vaõi... tieáp tuïc gaây kinh haõi cho baø con loái xoùm raát laâu sau ñoù.

Moät hoâm, coù ngöôøi baø con ñeán laáp hoá, queùt voâi, sôn söûa, ñoåi soá nhaø. Tuy nhieân, nhaø khoâng coù giaáy chuû quyeàn neân khoâng sang baùn ñöôïc, chæ coù ngöôøi xa laï ñeán thueâ.

AÙm aûnh vì nhöõng lôøi ñoàn ñaõi, laàn löôït heát ngöôøi naøy, keû noï ñeán roài ñi. Hieän ngoâi nhaø vaãn tieáp tuïc hoang vaéng, laïi chìm noåi trong nhöõng caâu chuyeän buoàn veà caû moät gia ñình trong phuùt choác chaúng coøn ai.

Neáu ôø Saøi Goøn coù nhöõng ngoâi nhaø ma oan khuaát thì beân trôøi Taây Paris laïi coù moät ca khuùc oan hoàn khoâng lyù giaûi ñöôïc.

Glommy Sunday laø teân cuûa moät baøi haùt keå veà 1 tình yeâu ñaõ maát. Thaät ñuùng nhö töïa ñeà cuûa noù, baøi haùt ñöôïc vieát vaøo moät ngaøy Chuû Nhaät thaät aûm ñaïm cuûa thaùng 12 naêm 1932 bôûi 1 nhaø soaïn nhaïc teân laø Reszo Seress ngöôøi Hungarian.

ñöôïc ñöa vaøo ñóa nhaïc thôøi baáy giôø (ca só Nguyeãn Hoàng Nhung ñaõ ca baøi naøy trong baêng Asia)

Moät nhaø saûn xuaát ñaõ vieát raèng: “ Coù caû moät moái tuyeät voïng bò cöôõng eùp thaät kinh khuûng trong baøi haùt aáî Toâi khoâng nghó raèng noù seõ ñem laïi ñieàu gì hay ho cho ngöôøi naøo nghe baøi haùt naøy”

Nhöng khoâng vì theá maø Reszo ngöøng coá gaéng ñeå tìm moái tieâu thuï. Cuoái cuøng, anh ta ñaõ tìm ñöôïc 1 nhaø saûn xuaát chòu phaùt haønh nhaïc cuûa anh. Khi baøi haùt ñöôïc tung ra thò tröôøng cuõng laø luùc nhieàu söï vieäc laï luøng baét ñaàu xaûy ra.

Moät ngöôøi ñaøn oâng ñang ngoài trong 1 quaùn cafeù ñoâng ñuùc taïi Budapest ñoøi ban nhaïc chôi baûn “Gloomy Sundaî” Taïi baøn anh ta vöøa nhaáp röôïu cham-pagne vöøa laéng nghe baøi nhaïc. Khi baûn nhaïc chaám döùt, anh vaãy haàu baøn traû tieàn xong anh ta lieàn loâi ra 1 khaåu suùng vaø töï keát lieãu ñôøi mình.

Vaøi ngaøy sau ñoù, moät coâ gaùi baùn haøng thaät treû ñaõ töï treo coå taïi Berlin. Naèm phía döôùi chaân cuûa coâ gaùi laø tôø nhaïc cuûa baøi “Gloomy Sunday” .

Moät coâ thö kyù xinh ñeïp taïi New York töï töû trong caên apartment baèng hôi ga ñaõ ñeå laïi moät maåu giaáy nhoû xin yeâu caàu baûn nhaïc “Gloomy Sunday” ñöôïc chôi vaøo buoåi leã an taùng coâ.

Khaép theá giôùi, coù nhieàu baøi töôøng trình veà nhöõng caùi cheát lieân quan ñeán baøi haùt aây. Ca só cheát trong luùc haùt. Ngöôøi ta cheát trong luùc nghe.

Cuoái cuøng thì coâng ty truyeàn thoâng Anh Quoác phaûi caám haún baøi “Gloomy Sunday” vaøo nhöõng buoåi phaùt thanh thöôøng leä treân laøn soùng. Coâng ty naøy khoâng theå laøm ngô tröôùc nhöõng lôøi phieàn haø ñeán töø “ca khuùc töû thaàn” naøy.

Nhieàu heä thoáng vieãn thoâng Hoa Kyø cuõng nhanh choùng laøm gioáng vaäy. Möôøi laêm quoác gia khaùc ñaõ ñaâm ñôn kieän baøi haùt. Caùc luaät sö quanh theá giôùi ñaõ tranh luaän raèng ngöôøi soaïn nhaïc cuûa baøi haùt coù neân chòu traùch nhieäm cho haøng loaït caùi cheát laø haäu quaû cuûa söï saùng taïo cuûa anh ta hay khoâng. Nhöng khi caùc ñaøi radio coá gaéng huûy boû baøi haùt thì noù caøng trôû neân phoå bieán hôn. Ngöôøi ta coøn caûm thaáy haøo höùng hôn khi nghe baøi haùt “oan hoàn” naøy (suicide song).

Baøi haùt döôøng nhö aûnh höôûng moïi ngöôøi khoâng phaân bieät gì ñeán tuoåi taùc hay taàng lôùp. Moät ngöôøi ñaøn oâng 80 tuoåi töï huûy dieät ñôøi mình baèng caùch nhaûy töø caùnh cöûa soå laàu baûy xuoáng trong khi baøi nhaïc ñang haùt. Moät coâ gaùi 14 tuoåi cheát ñuoái khi trong tay coøn caàm moät baûn copy cuûa baøi “Gloomy Sunday”.

Moät naïn nhaân treû tuoåi khaùc, moät caäu beù sai vaët ngöôøi YÙ, ñang ñi ngang moät ngöôøi aên xin treân leà ñöôøng ñang haùt baûn nhaïc “Gloomy Sunday” ñoät nhieân

döøng laïi, ñeå chieác xe ñaïp cuûa caäu sang moät beân, tieán daàn ñeán choã ngöôøi aên xin vaø cho oâng ta heát soá tieàn maø caäu ñang coù. Sau ñoù chaúng moät lôøi naøo, caäu beù ñi ñeán moät caây caàu gaàn ñaáy vaø töï nhaûy xuoáng tìm laáy caùi cheát.

Baùo chí löôïm laët heát taát caû nhöõng caâu chuyeän vaø göûi phoùng vieân ñeán phoûng vaán Reszo vaø hoûi anh ta nghó gì veà ñieàu aáy. Nhöng Reszo cuõng baøng hoaøng nhö bao ngöôøi khaùc. Anh ta cuõng chaúng hieåu vì sao baøi haùt cuûa mình ñaõ gaây ra nhieàu ñieàu baát thöôøng ñeán vaäy.

Töø ñoù, ngöôøi soaïn nhaïc döôøng nhö bò truyeàn nhieãm nhöõng ñieàu baát laønh theo sau baøi nhaïc baát cöù khi naøo vaø nôi ñaâu khi baûn nhaïc ñöôïc chôi leân. Khi baøi “Gloomy Sunday” trôû thaønh moät “top hit” trong tuaàn, Reszo ñaõ vieát

baét ñaàu queân ñi baøi haùt aáy. Daàn daàn, côn soát baøi haùt ñöôïc laéng dòu xuoáng.

Vaøo thôøi ñieåm naøy Cô Quan Truyeàn Thoâng Anh Quoác quyeát ñònh nôùi loûng leänh caám baøi haùt. Ñaøi BBC cho phaùt thanh “Gloomy Sunday” treân laøn soùng ñieän, nhöng baáy giôø baøi nhaïc chæ coøn laø moät hôïp taáu khuùc (orchestral piece). Töø aáy baøi haùt ñöôïc söûa laïi theo loái hoaø aâm hôïp khuùc naøî

Cuõng baøi nhaïc ñöôïc söûa laïi theo kieåu version môùi naøy ñöôïc phaùt ra vaø cöù laäp ñi laäp laïi haøng giôø trong moät caên apartment nhoû. Ngöôøi caûnh saùt ñi tuaàn gaàn ñaáy cöù phaûi nghe maõi moät baøi haùt vaø laáy laøm laï. Tieáng aâm nhaïc phaùt ra töø caùnh cöûa soå cuûa moät caên apartment treân con phoá maø ngöôøi caûnh saùt tuaàn tieãu. Caûm thaáy laï vì ngöôøi naøo coù theå nghe maõi moät baøi haùt cöù haùt ñi haùt laïi maõi thaät nhieàu laàn maø khoâng ngöøng nghæ, ngöôøi caûnh saùt cuoái cuøng quyeát ñònh ñieàu tra.

Khi vieân caûnh saùt böôùc vaøo caên nhaø, “Gloomy Sunday” ñang ñöôïc haùt treân daøn maùy haùt xoay troøn töï ñoäng. Thaân theå cuûa moät thieáu phuï ñang naèm caïnh chieác baøn nôi ñeå chieác maùy haùt ñang chaïî .Ngöôøi thieáu phuï ñaõ cheát vôùi moät lieàu thuoác nguû cöïc maïnh.

Ñaây môùi chæ laø moät baét ñaàu cuûa haøng loaït cuoäc töï töû khaùc noái tieáp. Moät laàn nöõa, Cô Quan Truyeàn Thoâng Anh Quoác phaûi ra caám leänh ñoái vôùi baøi haùt.

Giôø ñaây thì Reszo Seress ñaõ trôû thaønh moät ngöôøi luoân bò aùm aûnh bôûi nhöõng caùi cheát do baøi haùt cuûa anh ta gaây neân.

Coù hôn 100 ngöôøi cheát sau khi nghe baøi haùt “Gloomy Sunday”. Baøi haùt vaãn coù theå ñöôïc nghe töø thôøi naøy sang thôøi khaùc. Gaàn ñaây, soá töôøng trình veà nhöõng caùi cheát lieân quan ñeán baøi haùt aáy khoâng coøn nöõa. Coù leõ lôøi nguyeàn naêm xöa ñaõ heát linh nghieäm chaêng? Coù theå laø vaäy. Nhöng neáu baïn ñang ôû trong moät quaùn bar naøo ñoù vaø khi nghe ngöôøi disc jockey baûo raèng baøi nhaïc cuõ kyø laï “Gloomy Sunday” saép ñöôïc chôi, toâi thaønh thaät khuyeân baïn neân böôùc ra ngoaøi vaø tham gia nhöõng troø chôi khaùc thì toát hôn.

Coøn moät vaán ñeà maø baïn cuõng neân bieát laø oâng Rezso Seress, ngöôøi vieát ra baøi nhaïc naày ñaõ khoâng thoaùt khoûi “tieáng ma goïi hoàn” cuûa noù vaø ñaõ töï töû vaøo naêm 1968.

Cuoái cuøng cuûa baøi vieát naøy xin môøi baïn ñoïc naøo chöa nghe coù theå vaøo Youtube, search vôùi teân cuûa baøi haùt vaø choïn ca só mình thích. Hoaëc coù theå tìm trong Asia 56 Muøa Heø Röïc Rôõ, qua tieáng haùt Nguyeãn Hoàng Nhung & Thuøy Höông (cuõng coù trong Youtube), nhöng xin baùo tröôùc laø ngöôøi vieát khoâng chòu traùch nhieäm neáu nhö coù ñieàu gì xaûy ra cho ai nghe baøi naøy.

Mai DJ

moät laù thö göûi cho ngöôøi yeâu cuõ cuûa chaøng vaø xin theâm moät cô hoäi nöõa ñeå noái laïi moái duyeân xöa.

Ngaøy hoâm sau, ngöôøi ta tìm thaáy thi haøi cuûa coâ gaùi treû ñaõ cheát vì uoáng thuoác quaù lieàu löôïng. Beân caïnh coâ ta laø moät tôø giaáy vôùi neùt chöõ ngheäch ngoaïc treân aáy nhöng coøn coù theå ñoïc ñöôïc. Ñoù laø teân cuûa baøi nhaïc “Gloomy Sunday”.

Ñeán luùc naøy thì Reszo chaúng coøn nghi ngôø gì veà baøi haùt mang ñaày tính nguyeàn ruûa cuûa chính mình. Laàn ñaàu tieân trong ñôøi, Reszo coá gaéng thu hoài laïi baøi nhaïc ñeå noù khoûi bò lan ra nhieàu theâm. Nhöng taát caû moïi noã löïc cuûa anh ñeàu khoâng thaønh. Baøi haùt caøng bò caám, noù laïi caøng trôû neân phoå bieán hôn. Nhöõng baûn copy laäu ñöôïc baøy baùn treân ñöôøng phoá nhö moät loaïi traùi caám.

Trong moãi quoác gia, soá ngöôøi cheát laïi caøng gia taêng. Baøi haùt ñaõ ñem laïi nhieàu lôøi ñoàn ñaïi cheát ngöôøi ñeán noãi caùc nhaïc só khoâng daùm chôi baøi aáy hay thaäm chí caùc ca só cuõng sôï khoâng daùm haùt.

Thôøi gian troâi quaï Chieán tranh theá giôùi laàn thöù 2 buøng noå vaø ngöôøi ta cuõng

Reszo thöôøng naèm nguyeân ngaøy trong caên phoøng cuûa mình ôû kinh ñoâ Paris. Ngöôøi phuï nöõ anh yeâu vöøa cöï tuyeät tình yeâu töø ñaùy loøng cuûa anh. Trong noãi thaát voïng, anh ñaõ saùng taùc ra baøi haùt saàu thaûm nhaát trong ñôøi. Khi baøi nhaïc ñöôïc hoaøn thaønh, Reszo caûm thaáy nheï nhaøng hôn ñoâi chuùt trong loøng. Tuy noù khoâng buø vaøo noãi maát maùt tình yeâu to lôùn kia, nhöng baøi haùt cuûa anh ta thaät hay - ñuû hay ñeå

48 49

Chuïp hình khoûa thaân ñeå löu laïi nhöõng neùt ñeïp cuûa tuoåi thanh xuaân, töï laøm moät album aûnh

“ngheä thuaät” roài coá tình chuyeàn tay nhau xem, hoaëc töï mình tung phim sex vôùi baïn trai hay hình khoûa thaân cuûa mình leân maïng... Döôøng nhö ñoù ñaõ laø moät caùch maø nhieàu ngöôøi ñeïp trong nöôùc choïn löïa. Chæ caàn chòu buùa rìu dö luaän moät chuùt xíu roài sau ñoù seõù ñöôïc bay xa hôn, cao hôn...

Töøng loït vaøo tôùi chung keát toaøn quoác cuoäc thi Sao Mai Ñieåm Heïn 2007, Hoaøng Thò Thuyø Dung vôùi hình aûnh khaù aán töôïng trong phong caùch trình dieãn vaø chaát gioïng cuûa gioøng nhaïc treû... laïi boãng nhieân chuyeån höôùng ñi laøm bieân taäp vieân cho ñaøi truyeàn hình.

Moïi vieäc coù leõ cuõng seõ khoâng coù gì aàm yõ, chæ vì moïi ngöôøi ai cuõng ñeàu coù quyeàn choïn rieâng cho mình moät ngheà nghieäp vaø höôùng ñi cuûa töông lai, neáu Thuyø Dung khoâng töï post nhöõng böùc hình nude cuûa mình leân internet ngay chính trong blog caù nhaân cuûa coâ.

Treân maïng Hoaøng Thò Thuyø Dung moät ngoâi sao töông lai cuûa Sao Mai Ñieåm Heïn ñaõ töï theå hieän nhöõng ñöôøng cong treân thaân theà mình qua caùc nhöõng böùc hình “nöûa kín, nöûa hôû”, vaø ñaët teân cho nhoùm hình aûnh naøy laø “Naøo thì nude...”.

Ngay laäp töùc, nhöõng böùc hình ñaõ taïo söùc maïnh vaø söùc lan toaû nhanh choùng trong theá giôùi maïng. Dö luaän ñang xoân xao vôùi nhieàu yù kieán ña chieàu veà nhöõng böùc aûnh nude cuûa Thuøy Dung...

Môøi baïn ñoïc xem vaøi böùc hình Thuøy Dung coù teân “Naøo thì nude” ñöôïc ñaêng taûi treân maïng qua blog caù nhaân cuûa coâ bieân taäp vieân xinh ñeïp ñaõ töøng vaøo chung keát cuûa Sao Mai Ñieåm Heïn . Caûm nhaän ñeïp xaáu nhö theá naøo, ngheä thuaät, hay phoâ tröông... xin nhöôøng quyeàn bình phaåm cho baïn ñoïc.

50 51

Ñeán khaùch saïn S, hoûi Phöông boä phaän tieáp taân thì khoâng

ai khoâng bieát. Ngöôøi ta bieát khoâng phaûi vì Phöông gioûi xuaát saéc, hay coù vai troø gì gheâ gôùm trong khaùch saïn. Theá thì nguyeân nhaân gì ñeå Phöông ñöôïc caû maáy traêm nhaân vieân trong moät khaùch saïn lôùn nhö theá nhôù maët, thuoäc teân? Ñieàu naøy thì coù leõ chæ coù ñoàng nghieäp cuûa Phöông môùi coù theå traû lôøi noåi.

Phöông laøm taïi boä phaän tieáp taân ñöôïc vaøi naêm. Caäu soáng khaù kín tieáng neân cuõng khoâng ai bieát ñöôïc cuoäc soáng cuûa Phöông theá naøo. Luùc môùi ñeán, Phöông raát nhuùt nhaùt vaø ruït reø, aên maëc bình thöôøng, moïi vaät duïng cuõng khoâng quaù khaùc bieät vôùi moïi ngöôøi. Noùi chung, ñi laøm maáy naêm maø caäu khoâng gaây ñöôïc aán töôïng ñaëc bieät gì vôùi ñoàng nghieäp.

Moïi chuyeän chæ trôû neân khaùc thöôøng töø caùch ñaây nöûa naêm. Phöông thay ñoåi raát nhanh. Caäu aên maëc chaûi chuoát hôn, ñaàu toùc luùc naøo cuõng ñöôïc vuoát keo boùng loän. Chieác xe Wave vaãn laø ngöôøi baïn ñoàng haønh vôùi Phöông trong maáy naêm cuõng ñöôïc “thanh lyù” vaø thay baèng moät chieác Dylan ñoû boùng loaùng.

Ñieän thoaïi di ñoäng ñöôïc Phöông thay nhanh nhö thay aùo. “Deá” cuûa Phöông duøng toaøn laø loaïi ñaét tieàn, maãu maõ phaûi laø loaïi maãu môùi nhaát treân thò tröôøng, toaøn ñoá “baù chaáy” (heát xaûy) ñeán möùc, anh em cuøng boä phaän ñaõ khaùo nhau: muoán bieát treân thò tröôøng loaïi “deá” naøo ñang “moát”, coù nhöõng tính naêng gì noåi troäi thì cöù ñeán hoûi Phöông khaéc roõ.

Söï thay ñoåi cuûa Phöông khoâng traùnh khoûi söï xì xaàm baøn taùn cuûa caùc ñoàng nghieäp. Coù ngöôøi ñoaùn giaø ñoaùn non Phöông môùi truùng soá ñoäc ñaéc; ngöôøi khaùc laïi noùi coù theå nhaø Phöông ôû queâ môùi baùn ñaát; keû am hieåu hoaøn caûnh nhaø Phöông hôn thì cho raèng, nhaø caäu khoâng theå coù ñöôïc ngaàn aáy tieàn cho caäu saém söûa nhöõng thöù ñoà xa xæ ñoù vaø chæ coù theå coù moät lyù do laø caäu ta ñaõ “ñaøo” ñöôïc moät “moû vaøng”. Moïi vieäc chæ saùng toû khi coù moät ngöôøi ñaøn baø daùng daáp meänh phuï phu nhaân ñeán tìm Phöông trong giôø laøm.

Tröôùc ñoù, vieän lyù do söùc khoûe, Phöông ñaõ xin nghæ pheùp maáy hoâm. Khoâng gaëp ñöôïc ngöôøi caàn tìm, ngöôøi ñaøn baø trong côn töùc giaän ñaõ tuoân ra nhöõng bí maät ñoäng trôøi, heù loä moät cuoäc soáng “khoâng bình thöôøng” cuûa ngöôøi thanh nieân naøy.

Thì ra, Phöông ñaõ caëp vôùi ngöôøi ñaøn baø naï doøng naøy ñöôïc gaàn nöûa naêm. Caäu ñöôïc baø ta mua saém cho moïi thöù: xe coä, ñieän thoaïi, quaàn aùo haøng hieäu... chæ vôùi ñieàu kieän phaûi saün saøng “phuïc vuï” khi ñöôïc yeâu caàu. Cöng chieàu boà treû, vò goùa phuï phu nhaân naøy khoâng ngaàn ngaïi ñöa Phöông ñi cuøng mình

trong nhöõng chuyeán du lòch cuoái tu-aàn hay nhöõng kì nghæ giaùng sinh, teát döông lòch taïi Chaâu AÂu, Hoàng Koâng hay Thaùi Lan.

Taïi nhöõng thieân ñöôøng mua saém naøy, Phöông ñöôïc thoûa thích tieâu xaøi, mua baùn. Khoâng nhöõng vaäy, caäu coøn ñöôïc ngöôøi tình giaø cho ñeán nhöõng nôi maø ngöôøi ngheøo khoâng bao giôø ñöôïc ñaët chaân ñeán nhö soøng baøi Macau, caùc khu nghæ döôõng sang troïng.

Neáu Phöông “ngoan ngoaõn” nghe lôøi, coù leõ caäu coøn ñöôïc “troïng ñaõi” nhieàu hôn nöõa. Khoán noãi, baø ta ñaõ phaùt hieän caäu “khoâng chung thuûy” khi cuøng

thôøi gian caëp keø vôùi baø, Phöông vaãn “leùn luùt” heïn hoø vôùi moät “con ranh” ñang hoïc tröôøng Ñaïi hoïc Sö Phaïm. Maáy ngaøy goïi ñieän cho Phöông khoâng ñöôïc, “quyù phu nhaân” quyeát ñònh ñeán taän nôi boà treû laøm vieäc ñeå laøm aàm leân cho “boõ töùc”.

Moät caâu chuyeän cuûa chaøng trai vaên phoøng khaùc laø Khaûi. Laø moät nhaân vieân khaù maãn caùn. Vôùi chöùc vuï trôï lyù kinh doanh, moïi coâng vieâc lieân quan ñeán chuyeân moân ñeàu ñöôïc Khaûi giaûi quyeát khaù oån thoûa. Ñoàng nghieäp chæ coù moät thaéc maéc laø thænh thoaûng anh chaøng naøy laïi bieán maát moät vaøi hoâm vôùi lôøi

xin pheùp qua ñieän thoaïi caùo oám heát söùc voâ traùch nhieäm. Khoâng ai bieát raèng, ngoaøi ngheà trôï lyù kinh doanh, Khaûi coøn “caûi thieän thu nhaäp” vôùi ngheà tay traùi laø... trai goïi.

Tuy chæ laø nhaân vieân kinh doanh queøn, thu nhaäp khoâng cao tuy khoâng ñeán noãi quaù ñoùi nhöng Khaûi thöôøng xuyeân coù maët taïi caùc tuï ñieåm aên chôi trong thaønh phoá: vuõ tröôøng, quaùn bar... Luùc ñaàu chæ laø ñeán cho bieát, cho khoûi laïc “moát” vôùi thieân haï nhöng laâu daàn thaønh “nghieän”, maáy ngaøy khoâng ñeán nhöõng nôi ñoù thì Khaûi böùt röùt, khoù chòu trong loøng.

Trong moät laàn ñeán vuõ tröôøng, Khaûi baét quen vôùi moät nhoùm phuï nöõ trung nieân. Ñaây ñeàu laø phu nhaân cuûa caùc seáp lôùn. Choàng ñi coâng taùc lieân mieân, con caùi haàu heát ñaõ tröôûng thaønh, oån ñònh, caùc quyù baø hoïp nhau laïi thaønh nhoùm vaø ñi vuõ tröôøng gieát thôøi gian. Ñeïp trai, treû trung laïi kheùo aên noùi, Khaûi nhanh choùng trôû thaønh taâm ñieåm chuù yù cuûa nhöõng ngöôøi ñaøn baø ñang tuoåi hoài xuaân. Nhöõng moùn quaø ñaét tieàn töø nhöõng ngöôøi phuï nöõ ñaùng tuoåi meï mình ñaõ khieán Khaûi môø maét, khoâng coøn ñuû tænh taùo ñeå suy tính thieät hôn.

Luùc ñaàu, chæ laø nhöõng lôøi taùn tænh, nònh bôï laøm ñeïp loøng caùc “quyù phu nhaân” sau Khaûi ñoàng yù trôû thaønh “boà chung” cuûa maáy ngöôøi ñaøn baø naøy. Toái toái, “quyù phu nhaân” naøo caûm thaáy “troáng vaéng” vì choàng ñi coâng taùc nöôùc ngoaøi thì goïi cho Khaûi, seõ ñöôïc anh “phuïc vuï” chu ñaùo. Moãi buoåi nhö theá, Khaûi ñöôïc “thöôûng” haäu hónh baèng tieàn caû thaùng löông caäu laên loän laøm vieäc taïi vaên phoøng.

Thænh thoaûng, Khaûi laïi bò “baét coùc” ñoät ngoät moät vaøi hoâm ñeå caùc baø, caùc coâ trong nhöõng chuyeán ñi du lòch ngaén ngaøy. Vaø ñoù chính laø nguyeân nhaân taïi sao anh hay “bieán maát” khoâng taêm tích treân coâng ty.

Voøng xoaùy nghieät ngaõ cuûa tieàn - tình

Nhöõng chaøng trai nhö Phöông, nhö Khaûi haàu nhö khoâng coù chuùt tình caûm naøo vôùi nhöõng ngöôøi ñaøn baø maø hoï ñang “caëp keø”. Moät beân thöøa tieàn nhöng thieáu ngöôøi “seû chia, taâm söï” coøn moät beân thì thieáu tieàn nhöng thöøa thôøi gian vaø saün saøng “ñoàng caûm”. Hoï ñeán vôùi nhau töï nhieân nhö quy luaät cung caàu cuûa thò tröôøng.

Tình giaû nhöng tieàn laø thaät. Voøng xoaùy nghieät ngaõ cuûa ñoàng tieàn ñaõ quaät ñoå khoâng ít nhöõng thanh nieân, voán coù coâng aên vieäc laøm ñaøng hoaøng töû teá vaø vaãn ñöôïc xaõ hoäi nhìn nhaän laø trí thöùc. Ñeå coù tieàn, nhöõng con ngöôøi naøy saün saøng laøm taát caû thaäm chí baùn reû caû nhaân caùch, trí tueä cuûa mình.

Khoâng moät ai trong soá nhöõng con ngöôøi naøy coù moät caùi keát coù haäu: Caû Khaûi vaø Phöông ñeàu bò ñuoåi vieäc khi söï thaät bò baïi loä; Phöông bò ngöôøi “vôï

hôø” ñaùnh daèn maët moät traän neân thaân vì daùm “qua maët” baø ta ñeå heïn hoø vôùi gaùi treû. Caùi toäi ñaõ xeø tay nhaän “hieän kim laãn hieän vaät” roài cheâ maùy bay baø giaø khoâng chòu laùi chæ khoaùi ñaïp gaø maùi non thì bò ñoøn laø phaûi. Khaûi khoâng khaù hôn, caäu trôû neân “thaân taøn ma daïi” vôùi caûnh “göôm laïc giöõa röøng hoa” vì moät mình khoâng theå chieàu noåi “nhu caàu thaùi quaù” caùc quyù baø ñang tuoåi hoài xuaân. Ñoù chính laø keát cuïc maø hoï ñaõ löïa choïn cho loái soáng thöïc duïng buoâng thaû cuûa mình.

Trai bao Nhaät BaûnCaùc caâu laïc boä keùp daønh cho giôùi nöõ

ñaõ toàn taïi ôû Nhaät nhieàu naêm, nhöng thôøi gian gaàn ñaây chuùng laø taâm ñieåm cuûa caùc baùo chí, vaø trôû thaønh thôøi thöôïng vaø thaäm chí keùp coøn ñöôïc toân vinh.

naøy quaù roõ raøng.“Toâi khoâng thoâng minh laém, vì theá ñaây

laø caùch duy nhaát ñeå kieám ñöôïc nhieàu tieàn”, chaøng thanh nieân coù maùi toùc nhuoäm vaøng vaø chaûi raát ñieäu, cuøng moät chuùt son treân moâi, noùi.

Keùp ôû caâu laïc boä haïng nhoû nhö clb Raphael kieám ñöôïc chöøng 25.000 ñoâla moãi thaùng, coøn ôû haïng sang hôn nhö Ai Club thì ñöôïc khoaûng 45.000 - haàu heát laø tieàn hoa hoàng töø röôïu maø hoï thuyeát phuïc caùc khaùch nöõ mua cuûa caâu laïc boä.

“Thaùng tröôùc toâi kieám khaù, baèng 3 naêm ñi laøm ngheà cuõ”, moät keùp teân laø Kiyomaru 19 tuoåi cho bieát. Chaøng trai maûnh khaûnh naøy töøng boû hoïc phoå thoâng, vöøa môùi vaøo caâu laïc boä laøm ñöôïc 10 thaùng vaø ñang laø “keùp nhaát” ôû Ai Club.

Vieäc keùp coù ñi dòch vuï cho quyù baø ngoaøi giôø laøm hay khoâng laø tuøy yù hoï.

“Neáu khaùch haøng coù tieàn, hoï coù theå coù baát kyø ñieàu gì hoï muoán: heïn hoø aên toái, keå caû leân giöôøng”, Kiyomaru cho bieát.

Haàu heát caùc chaøng trai vaøo ngheà keùp laø do tình côø. Moät soá khaùc thì chuû ñònh laøm ngheà naøy ñeå kieám moät khoaûn tieàn sau naøy töï kinh doanh. Moät vaøi ngöôøi cho bieát hoï thích laøm keùp bôûi thích ñöôïc chuù yù, nhöng cuõng khoâng coù yù ñònh haønh ngheà laâu.

Yeâu tìnhNhöng ngheà laøm keùp khoâng chæ toaøn

nhung luïa. Nhieàu chaøng thöû vieäc ñaõ phaûi ngöûi muøi cay ñaéng, töø vieäc ñi coï toilet cho ñeán luùc raõ chaân ñaåy xe haøng trong sieâu thò ñeå taùn tænh hoaëc “baét khaùch”.

Thaäm chí nhöõng keùp nhaát cuõng muoán boû ngheà chæ sau vaøi naêm, bôûi hoï quaù meät moûi vôùi vieäc phaûi uoáng nhieàu vaø thöùc thaâu ñeâm.

Coøn vôùi caùc khaùch nöõ, lyù do hoï ñeán caâu laïc boä keùp thöôøng laø ñieàu bí maät.

“Toâi ñeán ñaây ñeå thay ñoåi khoâng khí. Coù nhieàu ngöôøi ôû ñaây muoán giaû vôø chieàu chuoäng toâi, nhöng chöøng naøo toâi bieát mình ñang laøm gì, toâi vaãn thaáy thích”, baø Reika 56 tuoåi, khaùch haøng laâu naêm cuûa Ai Club ñoàng thôøi laø chuû moät caâu laïc boä keùp khaùc, cho bieát.

Nhöõng keùp laø sinh vieân hay nhaân vieân vaên phoøng thöôøng saên nhöõng nöõ khaùch trung tuoåi hoaëc nöõ doanh nhaân giaøu coù, nhieàu tieàn.

“Cuõng gioáng nhö ôû caùc caâu laïc boä maø khaùch laø nam thoâi”, John Clammer, giaùo sö xaõ hoäi hoïc ôû Sophia University (Tokyo), phaân tích. “Trong xaõ hoäi coù raát nhieàu phuï nöõ ñi laøm, coâ ñôn, hôi giaø moät chuùt vaø coù theå laø seõ khoâng laáy choàng. Hoï chi tieàn ñeå coù thöù hoï muoán”.

Khaùch Saøi Goøn

Taïi Vieät Nam, bi kòch gia ñình, nhöõng quan

nieäm ñaïo ñöùc leäch laïc ñaõ laøm naûy sinh moät

teä naïn môùi laø maïi daâm nam. Ban ngaøy, caùc “ca ve” nam ñeàu laø nhöõng coâng chöùc, nhaân vieân

caàn maãn trong caùc cô quan, vaên phoøng. Ñeâm veà, nhöõng chaøng trai

naøy loät xaùc thaønh moät con ngöôøi khaùc, vôùi

cuoäc soáng hoaøn toaøn khaùc...

Boä phim truyeàn hình “Yaoh” chieáu treân TV Nhaät hoài thaùng 3 ñaõ ñaït soá löôïng ngöôøi xem ñoâng baát ngôø, moät phaàn laø vì noù moâ taû caâu chuyeän cuûa moät chaøng keùp ñieâu luyeän, anh coù theå “khieán moïi quyù baø sung söôùng”.

Caùc website vaø taïp chí daønh nhieàu chuû ñeà cung caáp ty tyû maåu thoâng tin veà caùc chaøng muoán laøm keùp vaø nhöõng naøng khaùch boái roái chöa coù nhieàu kinh nghieäm.

“Tröôùc ñaây, phuï nöõ töøng sôï haõi neáu bò baét gaëp ñeán caâu laïc boä keùp, hoï phaûi leùn luùt. Baây giôø thì khoûi”, Takashi Aida, 66 tuoåi, ngöôøi ñaõ laäp ra Ai Club vaøo naêm 1971, cho bieát. Hieän giôø oâng coù trong tay tôùi 5 thieân ñöôøng daønh cho quyù baø nhö theá.

Yeâu tieànÑoái vôùi nhöõng keùp nhö Manato, voán

ñaõ phaûi traûi nhieàu ngheà ít tieàn tröôùc khi laøm keùp, thì söùc haáp daãn cuûa ngheà

52 53

Nhö caùc baïn ñoïc ñaõ bieát, Thuûy Top (sinh 1989), moät dieãn vieân treû trong phim “Caên Phoøng

Troáng” vaø laø ngöôøi maãu quaûng caùo coøn Thuøy Linh (sinh 1988), nhaân vaät ñình ñaùm nhaát naêm roài vôùi 25 phuùt phim laøm tình cuøng baïn trai laø Vieät Dart ñöôïc tung leân maïng. Thuûy Top vaø Thuøy Linh laø ñoâi baïn thaân vôùi nhau. Coøn nhôù daïo tröôùc chöa ai bieát Thuûy Top laø ai, coøn Thuøy Linh tai tieáng coù thöøa vaø ñang vaät loän vôùi buùa rìu dö luaän qua scandal phim sex... Vuï naøy “noå” ñeán noåi caùc quan chöùc lôùn cuûa caû nöôùc phaûi vaøo cuoäc.

Vaø roài, cuøng luùc naøy Thuûy Top daàn khaúng ñònh mình vôùi nhöõng boä aûnh töôi maùt vaø nhanh choùng

trôû thaønh bieåu töôïng sexy trong giôùi teen trong nöôùc. Cuõng trong thôøi gian ñoù, Thuøy Linh ñaõ chöùng toû nhôø scandal sex, coâ coù theå bay cao hôn, xa hôn... Cöù nhö vaäy, ñoâi baïn vöøa khích leä, vöøa an uûi nhau, cuøng nhau vaøo Saøi Goøn khi thì du lòch, khi thì ... chieán ñaáu, giôùi thieäu cho nhau nhöõng thôï chuïp aûnh, chia seû cho nhau moái laøm aên, thaäm chí coøn thænh thoaûng cuøng laøm chung moät vuï aûnh quaûng caùo.

Vaäy maø, giôø ñaây, chöa ñaày 3 thaùng phuïc hoài phong ñoä vaø naâng cao ñaúng caáp cuûa mình, tình baïn giöõa Thuûy Top vaø Thuøy Linh ñaõ raïn nöùt... Thöôøng thì khi khoâng chôi vôùi nhau nöõa thì ñöôøng ai naáy ñi, moãi ngöôøi moät nôi... nhöng laø nhöõng ngöôøi noåi tieáng, duø laø chæ noåi tieáng trongñaùm nhoùc, thì caùch thöùc chia tay cuõng phaûi khaùc...

Toâi coù caùi toâi cuûa moät ngöôøi laøm styl-ist vaø loøng töï troïng cuûa baûn thaân neân khi thaáy moïi ngöôøi hieåu sai vieäc toâi phaûi ñi baét chöôùc ai ñoù laøm toâi thaáy raát baát bình.

Sau khi “noå suùng” tröôùc, Thuûy Top nhaán maïnh: “Quan troïng laø mình phaûi luoân soáng thaät ñeïp”

Sau vuï vieäc, nhöõng töôûng Thuøy

Linh seõ coù phaûn öùng gay gaét treân baùo nhö hoài ñaáu khaåu vôùi Thanh Vaân Hugo nhöng thaät ngaïc nhieân, Thuøy Linh vaãn “ngaäm boø hoøn laøm ngoït” treân caùc maët baùo... nhöng trong blog caù nhaân Thuøy Linh ñaõ ñaùp traû baèng “Moät caâu chuyeän” heát söùc nheï nhaøng nhöng ñaåy aån yù moät caùch thaâm thuùy... maø neáu khoâng ñoïc kyõ, seõ chaúng ai nghó ñaây laø “phaûn hoài” cuûa Thuøy Linh daønh cho Thuûy Top. Phaûi chaêng qua bao soùng gioù, Thuøy Linh ñaõ trôû neân chöõng chaïc hôn?

Thuøy Linh nheï nhaøng ñaùp laïi baèng caùch “baén” leân ma-ïng moät entry ñaày aån yù. Caâu chuyeän ñaïi yù nhö sau:

Moät laàn, Phaät ñi giaùo hoùa vuøng Baø La Moân. Caùc tu só Baø La Moân thaáy ñeä töû cuûa mình ñi theo Phaät nhieàu quaù neân ra ñoùn ñöôøng Phaät chöûi. Phaät vaãn ñi thong thaû, hoï ñi theo sau chöûi. Thaáy Phaät thaûn nhieân laøm thinh, hoï töùc giaän, chaën Phaät laïi hoûi:

- Cuø-ñaøm coù ñieác khoâng?- Ta khoâng ñieác.- Ngaøi khoâng ñieác sao khoâng

nghe toâi chöûi?- Naøy Baø la moân, neáu nhaø

oâng coù ñaùm tieäc, thaân nhaân tôùi döï, maõn tieäc hoï ra veà, oâng laáy quaø taëng hoï khoâng nhaän thì quaø ñaáy veà tay ai?

- Quaø aáy veà toâi chöù ai.- Cuõng vaäy, oâng chöûi ta, ta

khoâng nhaän thì lôøi chöûi thuoäc veà ai...Caâu chuyeän cuûa hai ngöôøi ñeïp daønh nhau traùi taùo ñoû chæ laø chuyeän thöôøng

ngaøy nôi xöù huyeän cuûa nhöõng göông maët mang beänh ngoâi sao ôû trong nöôùc. Taùo vôùi leâ laø thöù ñeå cho ñaøn oâng daønh, baûn thaân caùc naøng, naøng naøo cuõng coù coøn tranh nhau laøm chi cho maát tình chò em.

Vaø baây giôø môøi baïn ñoïc chieâm ngöôõng thieät kyõ hình aûnh cuûa hai ngöôøi ñeïp ñang laø baïn thaân tình chæ vì daønh nhau hai traùi taùo maø thaønh hai keû khoâng ñoäi trôøi chung.

Boä aûnh “Perfect Magican” cuûa Thuûy Top Vaãn gôïi caûm nhöng khoâng ‘phoâ tröông’ nhö nhöõng boä aûnh laàn tröôùc, Thuûy

Top taïo cho mình söùc cuoán huùt töø ñoâi maét vaø bôø moâi nhoû xinh. Cuøng chieác ñaàm ñoû, taùo ñoû ton-sur-ton, coâ naøng stylist mang ñeán moät hình aûnh môùi meû vôùi veû ñeïp trong treûo.

Boä aûnh “Be the Red” cuûa Thuøy Linh Vôùi boä aûnh naøy, Thuøy Linh troâng thaät sexy, quyeán ruõ trong chieác vaùy ñoû

röïc vkhi “laøm duyeân” vôùi moät traùi taùo ñoû... Ñaây laø boä aûnh khoâng coù stylist hay make up, Thuøy Linh töï laøm heát moïi vieäc, töø möôïn ñoà tôùi trang ñieåm, cho tôùi baøn baïc vôùi photographer ñeå döïng style cho boä aûnh.

Chuïp xong, trong luùc ngaém nghía boä aûnh, Thuøy Linh coù nhaéc ñeán tích “Traùi taùo baát hoaø” cuûa thaàn thoaïi Hy Laïp, veà traùi taùo vaøng ñöôïc mang ñeán trong moät böõa tieäc vôùi söù meänh “For the Fairest one” (Daønh taëng ngöôøi ñeïp nhaát). Thuøy Linh noùi “Em ñaõ nghó ñeán caùi teân ñoù cho boä aûnh, nhöng chæ sôï...”, coâ beù ngaäp ngöøng. “Coù sao ñaâu, em ñuû töï tin thì cöù ñeå”. Thuøy Linh cöôøi: “Töï tin thì em coù thöøa, coù ñieàu coù leõ baây giôø chöa phaûi laø luùc theå hieän söï töï tin cuûa mình baèng moät tuyeân ngoân naøo ñoù”.

Lôøi baøn cuûa baù taùnhVeà Thuûy Top vaø Thuøy Linh ñôït

naøy, ngöôøi ta thaáy beân cöông - beân nhu, keû ñaám - ngöôøi xoa... thaät kheùo leùo vaø taøi tình nhö phim Hong Kong vaäy. Coù leõ moïi bình luaän hay xin daønh cho caùc baïn ñoïc trong vaø ngoaøi nöôùc. Ngöôøi vieát chæ xin pheùp ñöôïc “ñaïo” moät caâu baát huû cuûa ngöôøi xöa: “Trôøi

Laø moät ngöôøi thaúng thaén, daùm noùi, daùm laøm, Thuûy Top ñaõ cho moät loaït series baøi veà söï ñoå vôõ naøy, vôùi ñaïi yù mình laø göôøi ñaõ töøng baûo veä Thuøy Linh, khích leä Thuøy Linh vaø giuùp Thuøy Linh trôû laïi con ñöôøng con ñöôøng ngay cuûa ngheä thuaät thaønh coâng nhanh hôn mong ñôïi...

ñaõ sinh Linh, sao coøn sinh ra Top?”. Thaät ñaùng tieác laø hai ngöôøi hieåu nhau nhöng “hình nhö” khoâng theå chôi thaân ñöôïc vôùi nhau... nhöng cuõng ñuùng thoâi, moät chuoàng laøm sao chöùa ñöôïc hai con coïp... caùi. [ ]

nhöng Thuøy Linh ñaõ coù nhöõng haønh ñoäng gian doái, giaû taïo, chôi xaáu, ñaâm sau löng... “chieán só “ Toùm laïi, Thuûy Top cho raèng Thuøy Linh laø moät keû “vong ôn boäi nghóa”, “laáy oaùn baùo

aân”, “aên chaùo xong roài ñaùi xeø xeø vaøo baùt”...Thuûy Top coâng khai baát bình vôùi Thuøy Linh treân

maët baùoTrong moät cuoäc phoûng vaán cuûa baùo chí trong nöôùc, vaøi

caâu hoûi ñaùng ñöôïc ghi nhaän nhö sau: Chò vaø Hoaøng Thuøy Linh chôi khaù thaân vôùi nhau sau

scandal cuûa Linh. Nhöng thôøi gian gaàn ñaây, nhieàu ngöôøi noùi raèng hai ngöôøi ñaõ... caïch maët nhau. Ñieàu naøy thöïc hö ra sao?

- Toâi gheùt söï giaû taïo, giaû vôø ngoït ngaøo roài ñaâm sau löng. Toâi khoâng chôi vôùi Hoaøng Thuøy Linh nöõa.

Hoaøng Thuøy Linh vöøa coù moät boä aûnh môùi khaù caù tính trong chieác ñaàm ñoû vaø treân tay caàm traùi taùo ñoû. Nhöng chò cuõng ñaõ post moät vaøi taám aûnh cuõng vôùi vaùy ñoû vaø taùo ñoû treân avatar ôû blog. ÔÛ ñaây coù söï truøng laëp naøo veà yù töôûng?

- Ai cuõng bieát toâi post böùc hình ñoù treân blog töø raát laâu roài. Style ñoù laø 1 trong 8 style hình toâi chuïp cho albumn vol.1 saép phaùt haønh cuûa toâi. Boä hình naøy ñöôïc ñaàu tö raát kyõ löôõng. chuùng toâi ñaõ phaûi mua heát hôn 2 trieäu ñoàng tieàn taùo ñeå thöïc hieän boä hình naøy.

54 55

Em, moät ngöôøi meï treû vôùi coâ con gaùi ñoû hoûn trong tay,

laëng leõ giöõa Saøi Goøn, soáng caûnh nhaø thueâ. Vaø ñaùng buoàn hôn, em lieân tuïc troán chaïy nhöõng traän ñoøn thöøa soáng thieáu cheát cuûa ngöôøi laø cha cuûa ñöùa con em...

Tuoåi thô cuûa Nhung khoâng coù baøn tay daét cuûa caû cha laãn meï. Nhö bao ñöùa treû khaùc mô veà moät buoåi saùng cuoái tuaàn trong laønh, Tuyeát Nhung töøng mô moät ngaøy ñi coâng vieân nhö nhöõng baïn hoïc cuøng maãu giaùo; töøng mô moät böõa côm coù meï naâng niu, coù boá voã veà. Nhöõng cuoäc caõi coï trieàn mieân ñaõ ñaåy boá meï em ra hai goùc rieâng. Roài töø hai goùc ñoù, moãi ngöôøi ñaõ tìm cho mình moät haïnh phuùc khaùc. Vaø coâ beù trôû thaønh moà coâi duø coù ñaày ñuû caû boá laãn meï. Coâ beù bô vô giöõa nhöõng khoùc cöôøi cuûa ngöôøi lôùn vaø trôû veà trong söï chaêm baüm cuûa baø ngoaïi.

Nhung lôùn leân nhö moät maûnh traêng, troøn ñaáy maø khuyeát ñaáy. Thôøi thieáu nöõ ñi qua cuõng raát voäi. Tuoåi daäy thì bieán Nhung thaønh moät coâ gaùi ñeïp, voùc daùng cao raùo, caêng traøn söùc soáng. Nhieàu ngöôøi khuyeân ñi thi hoa haäu nhöng em laïi mô öôùc laøm phoùng vieân. Theá nhöng cô hoäi khoâng mæm cöôøi, em thi tröôït. 20 tuoåi, em khaên goùi vaøo Saøi Goøn laäp nghieäp, vôùi döï ñònh trôû thaønh moät nhaân vieân vaên phoøng.

tình caûm töø beù. Moät thôøi gian sau, em khoâng laøm ôû nhaø haøng aáy nöõa vaø thoâi khoâng coøn gaëp M.

Ñeán khi vuït saùng thaønh ngöôøi maãu qua giaûi AÁn töôïng cuûa cuoäc thi Sieâu maãu Vieät Nam 2004, em cuõng laø ngöôøi maãu khoâng gia ñình. Soáng vôùi haøo quang cuûa saéc ñeïp, em coâ ñôn giöõa nhöõng vuïng daïi cuûa chính mình, sau nhöõng böôùc ñi laïnh luøng treân saøn dieãn, yeáu ñuoái giöõa Saøi Goøn naùo nhieät.

23 tuoåi, khi Nhung giaønh giaûi aán töôïng cuûa moät cuoäc thi sieâu maãu, söï thaønh coâng coù theå hôi muoän vôùi ngheà ngöôøi maãu. Nhöõng toái ñi dieãn, em ñi baèng xe ñaïp. Khi voäi vaøng thì baét xe oâm.

Nhung khoâng ñeïp, nhöng öa nhìn, daùng cao raùo, noùi naêng kheùo leùo. Khoâng phaûi khoâng coù ngöôøi ñöa keû ñoùn maø thöïc söï em thaáy hoang mang neáu phaûi taøm taïm chaáp nhaän moái quan heä luøng nhuøng tình tieàn nhö moät soá chaân daøi thöôøng tình khaùc.

Saøi Goøn vaãn ñoâng nhöng laïi khoâng ñieåm döøng. Nhö moät ñònh meänh, em

gaëp laïi Tieâu Hoàng M. Coù leõ caâu chuyeän thöông taâm cuûa em baét ñaàu töø ñaây. Söï xuaát hieän cuûa M cuõng laø moät phaàn nguyeân nhaân vì sao em laïi töø choái caùc moái tình khaùc. Trong Nhung chæ coù ngöôøi khaùch quen thuoäc nôi nhaø haøng naêm tröôùc vaø traùi tim coâ rung leân caûm giaùc yeâu thöông. Traùi tim si daïi khoâng maùch baûo vôùi em ñieàu gì ngoaøi noãi khaùt khao yeâu thöông.

Tình yeâu ñeán, caûm xuùc haân hoan, loøng em roäng môû. Em chæ bieát heát mình cho tình yeâu, hieán thaân cuûa ngöôøi yeâu.

Taïi caên nhaø nhoû em thueâ ôû Q. Phuù Nhuaän, haøng tuaàn, M. vaãn gheù thaêm. Nhöõng böõa côm laõng maïn, chuyeán ñi du lòch cuoái tuaàn, nhöõng toái ñoùn ñöa nhau... Tình yeâu ngôõ ñeïp nhö mô roài boãng nhaït daàn. Lôøi theà heïn cöôùi nhau töø ngaøy ñaàu môùi yeâu ruïng daàn theo söï moøn nhaït tình caûm. Em ñaõ baét ñaàu nhaän ra, M. ñeán vôùi mình khoâng vì tình yeâu.

Thaùng 8/2004, em phaùt hieän mình coù thai. Vui möøng baùo tin naøy cho ngöôøi

yeâu thì ñoät nhieân M. thay ñoåi haún thaùi ñoä. Em ngôõ ngaøng, khaùc vôùi suy nghó cuûa em raèng, ngöôøi ñaøn oâng cuûa mình seõ troâng chôø tin vui naøy, ñeå sôùm cuøng nhau xaây döïng toå aám coù tieáng khoùc cöôøi cuûa treû thô. Nhöng M. taït cho em gaùo nöôùc laïnh: “Em phaù thai ñi! Anh khoâng muoán em giöõ”. Giaän vaø buoàn, em ñaõ khoùc raát nhieàu. Heát yeâu caàu sang naøi næ, raèng thoâng caûm cho anh hieän laøm giaùm ñoác, raèng hieåu cho gia ñình anh raát thaân theá, boá laøm toång giaùm ñoác, meï laø baùc só tröôûng khoa moät beänh vieän... Nhöõng lôøi noùi ngoït ngaøo ñoù ñaõ thuyeát phuïc ñöôïc em. Nhöng laï thay, 5 laàn ñeán beänh vieän, caû 5 laàn em ñeàu quay trôû veà. Laàn thöù 6, caùi thai ñaõ lôùn, khoâng theå boû.

Töø ñoù, M. cao chaïy xa bay ñeå em moät mình vôùi maàm soáng ñang lôùn daàn. Thai lôùn, em nghæ laøm, phaàn ñeå nghæ ngôi, phaàn ñeå troán traùnh dö luaän. May maén thay, khi ñoù ñaõ coù moät ngöôøi baïn hieåu, khích leä vaø giuùp ñôõ neân nhöõng coâ ñôn, moøn moûi cuõng phaàn naøo nguoâi ngoai. Ngaøy sinh con, taøi saûn chæ coøn laø sôïi daây chuyeàn vaøng traéng mua ñöôïc töø giaûi thöôûng sieâu maãu, em baùn vôùi giaù 900 nghìn ñoàng ñeå lo cho con gaùi.

Con ñaày thaùng, Nhung ñaõ phaûi ñi dieãn ñeå kieám tieàn. Hai meï con chuyeån sang thueâ moät phoøng nhoû ôû ñöôøng Huyønh Vaên Baùnh, Q. Phuù Nhuaän. Nhöõng luùc ñi dieãn, em phaûi göûi con cho moät ngöôøi baïn. Coù nhöõng ñeâm raát khuya, nhìn con nguû say, Nhung thaàm khoùc roài caûm ôn trôøi ñaõ cho con gaùi khoâng oám ñau, beänh taät. Nhöõng ngaøy thaùng cô cöïc doàn daäp ñeán roài naëng neà ñi. Nhöõng show dieãn nhoû gioït cuõng ñuû ñeå hai meï con trang traûi tieàn aên, tieàn nhaø, tieàm chaêm chuùt con gaùi moät

caùch khieâm toán.Giôø ñaây, ngoài ñoái dieän vôùi toâi khoâng

coøn laø sieâu maãu Phaïm Thò Tuyeát Nhung naêm naøo caêng traøn söùc soáng treân saøn catwalk. Em laø naïn nhaân cuûa nhöõng côn baïo haønh cuûa M., vôùi khuoân maët baàm tím, gaõy 1 chieác raêng haøm döôùi, daùng veû gaày goø, nheách nhaùc. Anh ta ñaõ ñoái xöû taøn teä vôùi em suoát moät naêm qua, maëc duø vôï choàng thì khoâng chính thöùc, maø traùch nhieäm cha con, cuõng chaúng ñöôïc phaùp lyù nhìn. Anhta chæ vòn vaøo caùi quyeàn “töøng laø” ngöôøi yeâu cuõ.

Nhung ñaéng cay keå laïi, khi con hôn 1 tuoåi, M. boãng döng goïi ñieän thoaïi naên næ em cho pheùp ñeán thaêm con. Duø raát caêm giaän keû baïc tình, nhöng nghó ñeán tuoåi thô thieáu thoán tình caûm cuûa mình, em ñoàng yù vì muoán con gaùi bieát cha.

Lui tôùi nhaø troï, thaáy meï con em soáng thieáu thoán, M. coù yù giuùp ñôõ baèng caùch mua saém ñoà ñaïc, traû tieàn thueâ nhaø. Nghó ñôn giaûn laø M. khoâng muoán con thieáu thoán neân Nhung ñaõ nhaän söï quan taâm ñoù. Nhöõng ngaøy cuoái tuaàn, M. thöôøng ñeán ñöa em vaø con gaùi ñi aên.

Thôøi gian taïm goïi eâm ñeàm vôùi nhöõng quan taâm thöïc söï keát thuùc töø thaùng 7/2007. M. laáy lyù do quan taâm con nhöng laïi kieåm soaùt cuoäc soáng rieâng cuûa Nhung moät caùch voâ lyù. M. boùng gioù raèng, em laáy tieàn cuûa anh ta ñeå... ñi vôùi ngöôøi khaùc. Vì ñaõ chia tay töø laâu neân em noùi raèng, vieäc yeâu ai hay ñeán vôùi ai, ñoù laø quyeàn cuûa em. Neáu M. quan taâm ñeán con, haõy buø ñaép chöù ñöøng gaây toån haïi tinh thaàn cho noù baèng nhöõng caõi coï khoâng ñaùng coù cuûa ngöôøi lôùn. Nhöõng laàn nhö vaäy, em thöôøng

xuyeân ñöôïc nhaän baït tai.Nhöõng traän haønh hung cuûa M. giôø

vaãn coøn trong em nhö ñoaïn phim kinh dò. Hoài thaùng 5/2008, trong moät laàn caõi vaõ, M. ñaõ duøng noùn an toaøn ñaùnh thaúng vaøo maët Nhung ñeán ngaát xæu. Sau ñoù, anh ta duøng nöôùc laïnh doäi cho em tænh daäy roài ñaùnh tieáp. Maëc cho con gaùi nhoû ngoài ñoù, M. vaãn khoâng ngöøng tay. Maëc cho em maùu chaûy öôùt goái, ngöôøi ñaøn oâng ñoù vaãn tieáp tuïc haønh hung cho ñeán khi thoûa maõn haønh vi thuù tính.

Khoâng chòu noåi nhöõng traän ñoøn chí töû, meï con em phaûi chuyeån veà Thuû Ñöùc ñeå troán keû coân ñoà, vuõ phu. M. goïi ñieän naên næ, xin loãi, mong em cho gaëp con gaùi ñeå söûa chöõa sai laàm. Thöông con, em cho anh ta bieát ñòa chæ. Ñeán ñaây, M. tieáp tuïc haønh haï em 2 traän nöõa vaøo thaùng 7/2008. Em coù trình baùo coâng an P. Linh Chieåu, Q. Thuû Ñöùc, nhöng moïi vieäc chæ döøng laïi ôû... laáy lôøi khai cuûa ngöôøi bò haïi.

Moät laàn nöõa, meï con em phaûi veà Q.4 laùnh naïn, ñoù laø cuoái thaùng 7/2008. Laân la doø hoûi, cuoái cuøng M. cuõng tìm ñöôïc choã môùi. Taïi ñaây, anh ta ñaùnh ñaäp Nhung moät caùch daõ man hôn 1 tieáng ñoàng hoà. Traän ñoøn chí töû aáy khieán maët muõi em söng naëng, maét tuï maùu, khoâng môû ñöôïc vaø haøm döôùi bò gaõy 1 raêng. Nhung phaûi tìm veà nhaø moät ngöôøi baïn taïm laùnh...

Coøn moät ñieàu Nhung chöa nghó ñeán, duø ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi khuyeân, ñoù laø kieän teân vuõ phu ñoù, vì toäi xuùc phaïm tính maïng, danh döï, nhaân phaåm phuï nöõ. Nhöng em khoâng laøm. Em vaãn nghó ñeán con, muoán con lôùn leân khoâng bieát veà nhöõng gì hoâm nay meï noù phaûi chòu ñöïng. Em chæ muoán ñaøo saâu choân chaët taát caû, ñeå lôùn leân, con gaùi em khoâng bieát gì.

Nhìn boùng ñeâm traøn ngaäp loøng em, veû maët thaát thaàn trong caên phoøng môùi thueâ khoaûng hôn 10 meùt vuoâng, toâi caûm thaáy ñau loøng vì khoâng theå laøm gì hôn ñeå giuùp ñôõ em. Khoâng bieát, coøn chuùt löông taâm naøo trong M. ñeå nghó ñieàu naøy cho em?

Döôøng nhö chaëng ñöôøng ñôøi cuûa Tuyeát Nhung ngay töø khi sinh ra voán dó cuõng ñaõ khoâng baèng phaúng... Vaø coù leõ, böôùc ngoaëc cuûa em khoâng phaûi laø khi laàn ñaàu gaëp M. hay laàn gaëp sau khi em ñaõ coù “danh hieäu” maø ñoù chính laø vieäc em ñoaït giaûi trong cuoäc thi Sieâu maãu Vieät Nam 2004. Vì neáu khoâng coù “danh hieäu”, chaéc haún M. khoâng coù lyù do hay ham muoán gaëp laïi em.

Chaû bieát noùi gì nöõa, Nhöõng ngöôøi chung quanh em tin raèng keû “gieo gioù” roài seõ “gaët baõo” maø thoâi, em khoâng phaûi baän taâm laøm gì.

Ñieàu em caàn laøm laø haõy buø ñaép nhöõng thieät thoøi cuûa em cho ñöùa con cuûa em. Mong beù soáng vaø lôùn leân bình yeân trong tình yeâu cuûa em...[ ]

Ñeå möu sinh vaø coù tieàn trang traûi cho vieäc hoïc haønh ôû Saøi Goøn, em ñi laøm theâm ôû moät nhaø haøng ôû Q.1. Taïi ñaây, em gaëp Tieáu Hoàng M., hôn em 3 tuoåi, môùi tu nghieäp nöôùc ngoaøi veà. Anh thöôøng ñi cuøng gia ñình ñeán nhaø haøng aên toái. Göông maët khaù hieàn laønh vaø caùch cö xöû lòch söï cuûa M. ñaõ gaây aán töôïng vôùi coâ gaùi voán thieáu thoán

Hai maét söng tím baàm vì bò baïo haønh

Haïnh phuùc beân con gaùi nhoû

56 57

Nhöõng ngaøy ñaàu naêm, moät boä phaän khoâng ít baïn treû vaãn

tin “saùi coå” vaøo vaän soá (?!). Nhöng khaùc vôùi moïi naêm, caùc ñeä töû “nghieän” boùi coøn sa vaøo caùc kieåu boùi coù veû @ hôn: töï “xuû queû” treân Internet, trong ñoù “moát” nhaát laø “boùi... chat”. Boùi “sieâu hình”, queû moâng lung

Ñaêng kyù laøm thaønh vieân CLB hay hoäi vieân naøo ñaáy vôùi moät nickname (vôùi ñòa chæ, ngaøy sinh thaùng ñeû “töï choïn”) laø baïn coù ngay moät “thaày boùi sieâu hình” treân töøng caây soá. “Baø thaày” töø chieác maùy vi tính môøi goïi nhö... phim thaàn thoaïi: “Naøo noùi mau cho ta hay, naêm sinh thaùng ñeû vôùi ngaøy thaät to ñeå ta phaùn xeùt giuøm cho, töông lai quaù khöù hieän giôø ra sao...”.

Boùi töø A-Z, hoaønh traùng nhö boùi troïn ñôøi, troïn naêm, boùi haïn, boùi sinh con hay chuyeän nhoû nhaát laø boùi noát ruoài, boùi loâng taøi, boùi vieäc laøm... “Thaày” cuõng raát deã chòu, boùi thöû, boùi nhaùp ñeàu ñöôïc, coù sai thaày vaãn vui veû boùi tieáp. “Xin haõy nhaáp chuoät vaøo hình thaày ñang ngoài. Mau mau goõ teân baïn, goõ xong roài thì ñöa tay ra..., coøn sai thì... giô chaân ra laøm laïi” (!).

18g, chuùng toâi ñeán khu vöïc Internet ñöôøng Traàn Quang Khaûi (TP.HCM), phe “aùo daøi” taáp vaøo khaù nhoän nhòp. Vöøa vaøo cöûa, chuùng toâi ñaõ ñöôïc môøi chaøo: “Hoâm nay treân maïng coù moät oâng thaày Canada tinh thoâng laém. Nghe noùi oång töøng phaùn chuyeän ñoäng ñaát, soùng thaàn töø naêm ngoaùi laän, caû chuyeän nöôùc Myõ bò khuûng boá, Toång thoáng Bush ñaéc cöû nhieäm kyø môùi”.

Moät nhoùm hoïc sinh Tröôøng Phuù Nhuaän ñeo baûng teân: M.Haïnh, T.Duyeân, T. Vaân “cöï” ngöôøi höôùng daãn: “Sao cuøng moät maùy, moät ngöôøi xem maø hai laàn hai laù soá khaùc nhau?”. Ngöôøi höôùng daãn coù veû thaønh thaïo giaûi thích y chang moät oâng thaày boùi: “Chaéc quy coâ khoâng thanh tònh roài. Tröôùc khi xem coù röûa maët, röûa tay chöa? Maø lôõ aên boø bía, buùn boø... roài thì cuõng khoù linh nghieäm. Hoâm nay coi thöû ruùt kinh nghieäm vaäy.

“Moät tuaàn lieàn ruùt kinh nghieäm laø nghieän boùi luùc naøo khoâng hay” - baïn T.Vaân coù veû maët nhanh nheïn nhaát nhoùm baûo theá.

Chuùng toâi vaøo phaàn chat boùi “tuvilyso”, soá meänh ñöôïc giaûi ñoaùn raát... tröøu töôïng: “Nhìn theo toaùn hoïc, cuoäc ñôøi nhö moät haøm soá coù n bieán soá. Trong khi töû vi chæ coù naêm bieán soá maø thoâi (can naêm sinh, chi naêm sinh, thaùng sinh, ngaøy sinh vaø giôø sinh); ñieåm lyù thuù laø naêm bieán soá naøy vaãn cho ta moät hình aûnh cuï theå veà con ngöôøi, gioáng nhau moïi maët maø coù theå khaùc nhau raát xa, moät trôøi moät vöïc”.

Cuøng chat room, nickname teân Taythi... thaéc maéc: “Em coù hai ngöôøi baïn coù ngaøy giôø sinh khaùc nhau, soá phaän khaùc nhau maø khi xem soá, caùc

“thaày” ñoaùn toaøn moät kieåu?”. Thaày thuyeát lyù “nghìn xöa ñeán nay nhaân loaïi chæ coù ngaàn aáy laù soá, bôûi theá khoâng ai coi soá cho mình toát baèng mình töï coi cho mình”.

Vaäy ñoù nhöng treân moät trang web chuyeân veà boùi, chuùng toâi ñoïc doøng thoâng tin noùng: “Ñaõ coù 5.042 hoäi vieân tham gia vaøo 3.876 muïc vôùi 37 dieãn ñaøn “chuyeân trò” töû vi töôùng soá vôùi caùc kieåu thuaät boùi Ñoâng Taây”.

5.000 ñoàng boùi ñöôïc noäi taâm?!Chieác loa phaùt oang oang khaép phoá

“5.000 ñoàng moät queû, tình duyeân, söï nghieäp, haäu vaän, töông lai... dzoâ... dzoâ”. Ñaáy laø nhöõng “oâng thaày” boùi daïo coù veû raát khoa hoïc: khaùch haøng khai döõ kieän ngaøy thaùng naêm sinh (aâm hoaëc döông ñeàu ñöôïc), ñöôïc chuïp moät taám hình vaø ñöa baøn tay (tay naøo thaày cuõng OK tuoát) ñeå “queùt chæ tay” vaø khaâu cuoái laø ño taàm cao, caân naëng.

Chæ vaøi phuùt, chieác maùy ñaõ ra “queû” toång hôïp vôùi raát nhieàu oâ ñöôïc goïi laø “giaûi maõ lyù thuù veà cuoäc ñôøi”, vôùi hình caù nhaân beân caïnh, coù chaám ñieåm... ngoaïi hình (!) vaø caû ñieåm noäi taâm cuøng

lôøi khuyeân nhö baùc só daønh cho “con beänh”.

Coù baïn thaéc maéc: sao gioáng caùi caân ñieän töû ñi caân daïo quaù. Chuû nhaân moät “oâng thaày boùi” - Nguyeãn V. Minh (queâ ôû Baéc Ninh), chuyeân boùi cho caùc nöõ coâng nhaân Khu coâng nghieäp Taân Bình - baûo: “Thì ñuùng laø chieác caân ñieän töû xuaát xöù töø Trung Quoác ñöôïc saùng cheá moät boä oùc khoa hoïc, boùi truùng nhö maùy”. Queû thaày ra cuõng nhö daây chuyeàn saûn xuaát haøng loaït. Coù nhoùm baïn ñi 5-7 ngöôøi cuøng moät queû y chang. Chuû nhaân choáng cheá “queû noùi vaäy maø khoâng phaûi hoaøn toaøn vaäy, caøng ngaãm caøng thaáy khaùc nhau laém”.

Moät nhoùm baïn coâng nhaân khaùc cuûa Coâng ty deät Ñoâng Nam: P.Vinh, H.Hieàn, V. Khoâi vaø T.Bình ñi chôi ngaøy chuû nhaät trong khu Ñaàm Sen cuõng ruû nhau “boùi caân 5.000” nhö treân vaø khoe vôùi chuùng toâi: “Ñieåm hình thöùc vaø noäi taâm cuûa tuïi em ñeàu khaù trôû leân”. Ra theá! Maùy cuõng bieát... nònh ñaàm nhæ?!

Nguyeân Bay

Chæ môùi trong voøng 6 thaùng nhöng chuùng toâi ñaõ ñöôïc

chöùng kieán hôn 10 ñaùm ma coù söï tham gia haùt cuûa nhoùm peâ ñeâ nhaèm muïc ñích cho “vui nhaø vui cöûa” vaø ñôõ hiu quaïnh.

Ñaùm ma, ñaùm cöôùi sinh nhaät, chuùc thoï... phaûi coù peâ ñeâ

Khi nhöõng ngöôøi ñi vieáng ngöôøi quaù coá ñaõ ra veà heát, khoâng khí baét ñaàu soâi ñoäng vôùi moät ñaùm peâ ñeâ “chuyeân nghieäp” bieåu dieãn.

Saân khaáu chæ laø maùi hieân cuûa moät nhaø haøng xoùm ñoái dieän vôùi dieän tích chöa ñaày 3m2 nhöng coù ñeán 3-4 “ca só” chen chuùc muùa haùt quay cuoàng, vôùi nhöõng caâu maøo ñaàu giôùi thieäu gaây soác, vôùi boä caùnh ngaén cuõn côõn, soá vaûi dính treân ngöôøi “coâ” chæ baèng 1/10 boä quaàn aùo bình thöôøng.

Ñaùm thanh nieân choai choai la où, cöôøi saûng khoaùi, roài ruùt nhöõng tôø tieàn polymer nheùt thaúng vaøo nhöõng boä ngöïc ñaãy ñaø.

Caùc nhoùm ñeàu baét ñaàu baèng baøi “Ba neùn höông traàm” nhö moät lôøi chia ly, ñau buoàn khi maát ñi ngöôøi ruoät thòt.

Keát thuùc ñeâm “chia buoàn”, moät trích ñoaïn caûi löông vôùi ñaày ñuû “aùo xoáng, muõ maõ” ñöôïc trình dieãn.

Chò H keå veà moät buoåi möøng thoï maø chò ñaõ ñöôïc döï cho chuùng toâi nghe. Nghi thöùc möøng thoï daønh cho cuï chæ dieãn ra choùng vaùnh, taát caû thôøi gian coøn laïi thì nhöôøng choã cho ban nhaïc peâ ñeâ quy tuï hôn 20 “dieãn vieân, ngöôøi maãu”.

Sau nhöõng baøi haùt raát... hot laø phaàn bieåu dieãn aùo taém, thôøi trang vaø thoaùt y. Moïi ngöôøi vöøa ñöôïc chieâm ngöôõng

troáng, trombone, saxophone, trumpet... Daøn baùt aâm ñaõ lui vaøo dó vaõng nhöôøng böôùc cho nhöõng taáu khuùc thôøi thöôïng.

Thoåi keøn ñaùm ma cuõng coù thöù töï, lôùp lang. Chuaån bò di quan thì taáu khuùc Loøng meï, Tình cha, Ôn nghóa sinh thaønh... Lieàn ñoù laø Caùt buïi roài Moät coõi ñi veà theo böôùc quan taøi ra linh xa xe tang. Baøi Caùt buïi chaéc chaén laïi vang leân moät laàn nöõa khi haï huyeät.

Tuy nhieân, ñoù laø nhöõng baûn nhaïc phoå bieán neân ôû nhieàu ñaùm tang, ñoäi keøn Taây phaûi chôi meät nghæ, muoân aâm saéc, muoân cung ñieäu, tuøy ñoä “thaêng giaùng” veà vaên hoùa cuûa gia chuû. Khoâng coøn ai laï laãm khi nghe ñieäu lambada noùng boûng hay nhaïc khuùc shalala roän raøng troãi leân giöõa caùc ñaùm tang! “Ñôøi thay ñoåi khi thu nhaäp ñoåi thay!”, moät ngöôøi Saøi Goøn baûo theá vaø coøn chua theâm caâu luïc baùt theo kieåu “buùt reø” sau khi ñi vieáng moät ngöôøi baïn: “Nghieâng tai nghe nhaïc ñaùm ma/Lam-ba noùng boûng, sa-la roän raøng”.

Ñeâm tröôùc ngaøy ñöa tang, coù khi ñoäi keøn phaûi thoåi thaâu ñeâm. Chöa keå thoåi theo yeâu caàu cuûa khaùn, thính giaû laø nhöõng ngöôøi thaân quen ñeán phuùng vieáng vaø ôû laïi ñeâm vôùi tang gia cho troïn tình, troïn nghóa.

Thoåi theo yeâu caàu thöôøng coù thöôûng, coøn thuø lao chính thöùc thì cao, thaáp tuøy theo show daøi, ngaén. Thoâng thöôøng moät show, töø khi ñoäng quan ñeán luùc haï huyeät, trung bình moãi nhaïc coâng ñöôïc 50.000 ñoàng thuø lao. Caùc ñoäi keøn ít khi “ñoäc laäp taùc chieán” maø thöôøng choïn moät vaøi traïi hoøm (nhaø ñoøn) naøo ñoù ñeå hôïp taùc. “Nhieàu khi, moät ngaøy maáy show nhöng cuõng coù luùc ôû khoâng. Cuõng ñuû soáng qua ngaøy thoâi...”, Thaønh, moät nhaïc coâng keøn Taây ôû Thuû Ñöùc, 28

ngöôøi ñeïp vöøa ñöôïc “sôø vaøo hieän vaät” khi ñaõ bo ñaày ñuû cho caùc em. Chò H. cöôøi ngaùn ngaåm: “Khoâng bieát oâng cuï coù vui vôùi lôøi chuùc thoï cuûa con chaùu khoâng hay laïi bò ñau tim baát ñaéc dó”.

Teä naïn phaùt sinhMai Dung (ñaõ ñoåi teân), moät ngöôøi

trong ñaùm peâ-ñeâ ñoù cho bieát, ñeå coù moät thaân hình nhö theá naøy coâ ñaõ phaûi maát 1.700 USD cho voøng moät, coøn ñeå laøm phaàn döôùi cho gioáng nhö thaät thì maát ñöùt 2.500 USD. Trong khi ñoù, moãi

ñeâm ñi haùt ñaùm ma coäng caû tieàn bo luoân cuõng chæ ñöôïc treân 200 ngaøn ñoàng.

Coâ cuõng taâm söï raèng ñeán vôùi ñaùm ma chuû yeáu laø haùt cho thoûa maõn nieàm ñam meâ, coøn ngoaøi ra chuû yeáu laø tìm khaùch.

“Neáu ñaùm ma maø khoâng coù peâ ñeâ haùt hoø thì ñaùm ñoù ñöôïc coi laø laï thöôøng trong nhöõng xoùm lao ñoäng naøy”- chuù Saùu (ngöôøi coù tuoåi trong xoùm) cho bieát. Duø ngheøo khoù côõ naøo, khi ngöôøi thaân maát ñi hoï cuõng coá keùo ñöôïc moät nhoùm peâ ñeâ veà nhaø mình.

Ban nhaïc keøn ñaùm ma

Baây giôø, nhieàu ñaùm tang ôû Saøi Goøn chaúng coù chuùt gì ai oaùn thaûm saàu, thaäm chí coøn vui nhö hoäi... Ngöôøi Saøi Goøn ñaõ quaù quen vôùi hình aûnh ñoäi nhaïc keøn ñaùm ma vôùi keøn ñoàng saùng choang, Moät peâ ñeâ ñang trình dieãn muùa löûa taïi... ñaùm ma

58 59

kinh doanh giuùp vui ngöôøi cheát naøy ñang lan roäng hôn, ra caû mieàn Baéc, nôi moät soá nôi vaãn coù truyeàn thoùng thueâ ngöôøi khoùc giuøm ñeå toû loøng thöông tieác.

Trong khi ñoù, taäp tính xöa nay cuûa daân Saøi Goøn, duø soáng chui ruùc trong ngoõ heûm nhöng raát nhieàu gia ñình raát chòu toán hao cho caùi khoaûn “nhaïc soáng” khi trong nhaø coù ñaùm ma.

Khaùc vôùi caùc ban nhaïc hieáu coå nhaïc chæ coù ñôøn coø, luïc huyeàn caàm, thanh la, troáng caùi..., caùc ban nhaïc Taây coù y trang, ñoàng phuïc rieâng vaø trong daøn nhaïc thì noåi baät laø boä hôi (trumpet, trombone, xaso...) raát xoâm troø.

Theo ñuoâi quan taøi di chuyeån khoù khaên trong moät con heûm nhoû heïp nhöng caùc nhaïc coâng naøy vaãn taän tuïy chôi nhöõng baûn nhaïc raát gaây aán töôïng toaøn laø nhaïc vaøng, tröôùc 30/4 nhö: Besame Mucho, Coâng ñöùc sinh thaønh, Soáng treân ñôøi naøy, Rong reâu, Phaät giaùo Vieät Nam.v.v... Hay “Anh naèm xuoáng, khi moät laàn, ñaõ ñeán ñaây, ñaõ rong chôi trong cuoäc ñôøi naøy...”, caùc anh coøn hoøa gioïng raát traàm buoàn trong ca khuùc thieát tha cuûa Trònh Coâng Sôn...

Trong khi con chaùu khoùc tieãn ñöa, thì ban nhaïc töng böøng.... Ñoù laø neáp “vaên hoùa môùi” cuûa Saøi Goøn vaäy.

Saün ñang noùi ñeán ñaùm ma thì khoâng theå khoâng keå theâm moät sinh hoaït khaùc cuõng raát khaám khaù nhôø “aên theo” caùc ñaùm ma, nhaát laø caùc ñaùm ma maø tang chuû laø ngöôøi goác Baéc xöa, hay caùc ñaùm tang vuøng phía Baéc. Neáu phía Nam coù ban nhaïc peâ ñeâ vôùi muùa löûa, hoaïc ban keøn taây nhaûy lambada vui nhoän trong ñaùm ma thì phía baéc coù caùc ban cheøo cung öùng dòch vuï bieåu dieãn tieáng khoùc duøm cho tang chuû maéc... baän thuø tieáp khaùch döï tang qua caùc lon bia hoäp hay röôïu ngoaïi XO

Keøn taây taáu baøi vui nhoän trong ñaùm ma

tuoåi ñôøi nhöng ñaõ coù 6 naêm tuoåi ngheà, cho bieát.

Ngöôøi Saøi Goøn hoâm nay khoâng laï vôùi caùc ñaùm ma maø maáy vò sö vôùi aùo caø sa ngoài treân chieác jeep quaân söï daãn ñaàu, theo sau laø xe tang, roài ñeán moät ñoäi keøn Taây hoä toáng. Maëc cho caùc vò sö nieäm kinh caàu sieâu, ñoäi keøn Taây cöù “taùc nghieäp” vui töôi theo kieåu cuûa mình.

Tröôøng hoïc khoâng daïy hoïc sinh ngaû noùn khi gaëp xe tang thì chuyeän ñaùm ma maø taáu nhaïc quaùn bar cuõng laø ñieàu deã hieåu.

Caùc ñaùm ma Vieät Nam baây giôø töng böøng ñuû thöù nhaïc, vaø hieän töôïng naøy ñang giuùp cho ngaønh kinh doanh toáng tieãn ngöôøi cheát ñöôïc oàn aøo vui veû.

Tuy caùc ban nhaïc ñaùm ma khoâng phuø hôïp vôùi nhieàu toân giaùo öa thích söï traàm laéng trang nghieâm ñeå tieãn ñöa ngöôøi ñaõ khuaát, nhöng tính phoå bieán cuûa loaïi

Coù quaù nhieàu ngheà ñeå löïa keá sinh nhai nhöng chaéc chaén raát ít ngöôøi daùm choïn caùi ngheà quanh naêm “nöôùc maét löng troøng”: ngheà khoùc thueâ. Theá nhöng ôû Haø Taây coù moät gia ñình suoát 5 ñôøi keá nghieäp caùi ngheà ñaëc bieät naøy....Töø keùp cheøo thaønh keùp nhaø ñaùm

ÔÛ xaõ Ñoâng Yeân (huyeän Quoác Oai-Haø Taây) coù haún moät doøng hoï 5 ñôøi keá nghieäp kieám tieàn baèng nhaïc “baùt aâm”. OÂng Kieàu Vaên Haøo môùi 53 tuoåi khoe lai lòch: Cuï 5 ñôøi cuûa toâi voán laø keùp cheøo coå, quen bieát khaép trong laøng ngoaøi toång. Nhaø naøo coù ñaùm hieáu oâng cuõng ñeán haùt caàu cho vong hoàn maùt meû, sieâu sinh tònh ñoä. Ngöôøi ta thích oâng haùt trong ñaùm tang hôn khi oâng haùt cheøo neân oâng boû quaùch nghieäp keùp cheøo xoay sang ngheà keøn troáng.” Khoùc möôùn cuõng laø ngheà neân phaûi coù toå ngheà. Toå ngheà truyeàn daïy con chaùu khoùc sao cho ngöôøi soáng phaûi xoùt xa ñoå leä nhôù thöông ngöôøi ñaõ vöøa khuaát boùng, coù nhö theá ngöôøi ta môùi möôùn, môùi soáng ñöôïc!

Goïi laø ngheà nghóa laø cuõng phaûi ñuû leä boä, theo caùch hieåu cuûa oâng Haøo thì: Baùt aâm nghóa laø coù 8 thöù nhaïc cuï goàm: troáng, keøn, saùo, nhò, thanh la, ñaøn tam, ñaøn nguyeät vaø...ghi ta ñieän! Baây giôø laø thôøi hieän ñaïi neân ngöôøi ta caàn tieáng aâm thanh “laâm khoác” phaûi vang to cho thieân haï bieát neân dó nhieân phaûi boå sung theâm thieát bò ñieän töû: loa, ñaøi, taêng aâm, micro...Ñeå hoaøn chænh moät phöôøng baùt aâm khoùc möôùn coøn phaûi may theâm vaøi boä trang phuïc saëc sôõ theo loái coå nöõa.

Toång coäng voán ñaàu tö cho moät phöôøng khoùc thueâ vaøo khoaûng 4-6 trieäu ñoàng. Tieàn thu moãi ñaùm bình quaân ñöôïc 800.000 ñoàng, moãi thaùng kieám ñöôïc chöøng möôi möôøi laêm trieäu ñoàng. So vôùi löïc ñieàn canh noâng thì giaøu to. Vì coù quaù nhieàu ñaùm chuoäng môøi phöôøng baùt aâm ôû xaõ Ñoâng Yeân neân hai anh em ruoät Kieàu Vaên Haøo vaø Kieàu Vaên Thaø taùch ra laøm 2 ñoaøn laøm aên cho tieän. Ñaõ soáng ôû ñôøi haún ai cuõng nghó “sinh coù heïn, töû baát kyø” neân moät thaùng coù 30 ngaøy thì gaàn nhö ngaøy naøo ñoaøn cuõng phaûi haønh ngheà. Coù thaùng khoùc raùt caû hoïng 27-28 ngaøy, thaùng ít cuõng phaûi khoùc 15-16 ñaùm.

taøi laøm rôi nöôùc maét thieân haïThôøi naøo cuõng vaäy, kieám ñöôïc ñoàng

tieàn cuûa thieân haï ñaâu coù deã. Ñoaøn baùt aâm cuûa oâng Haøo, oâng Thaø phaûi hoïc ngheä thaät tinh: Thuoäc pheùp taéc, quy cuû cuûa moät ñaùm tang truyeàn thoáng trong saùch Thoï Mai gia leã, thuoäc tích cheøo Muïc Kieàn Lieân phaù nguïc tìm meï, thuoäc caùch khoùc goïi hoàn, daãn hoàn, bieát caùch vöøa khoùc vöøa keå coâng döôõng duïc sinh thaønh maø ngöôøi ta quen goïi laø “khoác thaäp aân”, bieát caùch muùa sinh tieàn vv...

Caùc laøn ñieäu ñöôïc söû duïng nhieàu thöôøng laø: haùt söû saàu, haùt laøn thaûm, khuùc laâm khoác. Khi ngöôøi quaù coá tuoåi ñaõ cao thì coù theå haùt ñieäu söû xuaân coù

hôi töôi vui moät chuùt. Tuy laø khoùc trong ñaùm ma nhöng phaûi khoùc thaät hay, thaät ñuùng, khoùc nhö veõ chaân dung ngöôøi quaù coá thì môùi ñöôïc moïi ngöôøi coâng nhaän.

Vaøi naêm trôû laïi ñaây, vôû “Muïc Lieân taàm maãu” ñöôïc moïi gia chuû chuoäng nhö chuoäng cuûa laï. Moãi khi dieãn vôû naøy, taát caû gia ñình, anh em hoï haøng ngöôøi quaù coá ñeàu vaây xung quanh xem vaø taùn thöôûng nhö moät loaïi hình ngheä thuaät bieåu dieãn. Ñieàu ñoù ñaõ khích leä raát lôùn cho caùc anh em trong ñoaøn vaø laøm

Laøng Ñoâng Hoà thuoäc xaõ Song Hoà, Thuaän Thaønh - Baéc Ninh ñöôïc bieát tôùi laø nôi cung öùng löôïng haøng maõ lôùn cho Haø Noäi vaø caùc tænh phía Baéc. Nhöõng ngaøy giaùp Teát, caû laøng soáng trong khoâng khí hoái haû, khaån tröông.

Ñoâng Hoà voán noåi tieáng vôùi tranh daân gian, nhöng tranh Ñoâng Hoà giôø trong laøng

khoâng coøn maáy ai laøm. Thôøi buoåi kinh teá thò tröôøng thôøi “hoäi nhaäp”, laøm saûn phaåm phaûi baùn ñöôïc môùi soáng ñöôïc. Caû laøng, töø laâu ñaõ “chuyeån ngang” sang laøm haøng maõ. Nguyeân vaät lieäu chæ coù giaáy, tre, hoà.

Chò Haø Thò Cheøng vöøa thoaên thoaét ñaåy chieác choåi ñaày phaåm ñoû leân maët giaáy boài, vöøa noùi nhö phaân bua: “Ngheà tranh ngaøy tröôùc caû daân caû laøng laøm nhöng baây giôø haàu nhö ngöôøi ta chæ coøn laøm haøng maõ thoâi, boû heát tranh aûnh roài. Moãi nhaø laøm moät “moùn” rieâng: nhaø chuyeân quaàn aùo, giaøy deùp, nhaø thì xe maùy, nhaø chuyeân laøm ngöïa, oâ toâ..., nhaø thì caùc coâ hoa haäu, ngöôøi maãu, röôïu ngoaïi, Ti Vi, giaøn maùy haùt v.v...” Nhö nhaø chò Cheøng, chæ chuyeân laøm giaáy maøu baùn cho caùc nhaø khaùc hoaëc baùn ra thò tröôøng.

Daân Ñoâng Hoà laøm haøng maõ quanh naêm. Ngöôøi ta cuõng khoâng nhôù ngheà haøng maõ coù töø bao giôø, chæ bieát raèng caû naêm coù hai dòp nhoän nhòp hôn caû, laø Raèm thaùng Baûy xaù toäi vong nhaân vôùi ngaøy oâng Coâng oâng Taùo. Coøn thì trong naêm nhöõng ngöôøi thôï kheùo vaãn coù “ñôn ñaët haøng” rieâng theo yeâu caàu cuûa caùc tang gia coù moát soáng môùi ngaøy hoâm nay. Cuûng chò Cheøng cho bieát, haøng cho caùc ñaùm tang ña soá laø nhöõng tieän nghi vaät chaát ôû traàn gian nhö xe maùy, oâ toâ ñôøi môùi, TV, röôïu ngoaïi. Coù ngöôøi coøn ñem theo caû maáy coâ ngöôøi maãu hoa haäu nöõa cô!

Gaëp ñaùm taùng to, hay vaøo dòp leã Raèm thaùng Baûy haøng nhaän ñaët nhieàu, nhaø naøo nhaø naáy ñeàu traøn ngaäp giaáy maøu xanh ñoû, tre, hoà... Ai ai cuõng tíu tít ñeå laøm haøng cho kòp heïn vôùi khaùch.

Nhaø Thao Keát laø moät trong nhöõng nhaø laøm haøng maõ nhieàu nhaát laøng. Chò Tuyeân em gaùi chò Keát cöù ñeán cuoái naêm laø luoân phaûi coù maët tham gia laøm giuùp vì haøng nhieàu quaù. Chò Tuyeân keå, coù nhöõng ngöôøi ñaët haøng chuïc trieäu tieàn vaøng maõ caùc loaïi. “Ngöôøi ta cöù ñaët haøng laø mình coù vieäc laøm, coøn caùc “cuï” (ñaïi gia, thieáu gia) ôû döôùi kia coù nhaän ñöôïc caû hay khoâng thì mình chòu”, chò Tuyeân cöôøi.

Coøn anh Thao thì noùi nhoû: Caùch ñaây ñoä chuïc naêm, ngheà laøm haøng maõ bò huyeän caám tieät vì cho raèng ñoù laø meâ tín dò ñoan. Nhöng nay thì nhaø nhaø, ngöôøi ngöôøi ôû ñaây ñeàu coi ñoù nhö moät ngheà thôøi vuï, giuùp hoï coù ñoàng ra ñoàng vaøo. Chính vì coù coâng aên vieäc laøm neân caû laøng khoâng coù teä naïn gì, khoâng ngöôøi nghieän huùt, khoâng troäm caép...

Ñi boä loøng voøng trong laøng Ñoâng Hoà ñoä vaøi ba tieáng, daân tình ôû ñaây nhö chaïy ñua vôùi thôøi gian, töøng phuùt. Caû ngöôøi, caû thôøi gian ñeàu hoái haû vaø gaáp gaùp - khaùc haún khoâng khí thöôøng ngaøy ôû moät laøng queâ chaâu thoå baéc Boä.

Ngöôøi daân coi laøm haøng maõ laø moät ngheà phuï luùc noâng nhaøn. [ ]

hoï khoùc moät caùch say meâ hôn.Ñieàu ñaëc bieät gaây toø moø vaø khieán thieân haï taùn thöôûng chính laø söï öùng taùc mau

leï vaø nhaïy beùn cuûa nhöõng ngöôøi haønh ngheà khoùc möôùn ôû xaõ Ñoâng Yeân. Moãi lôøi khoùc cuûa hoï laø moät baøi thô coù vaàn, coù ñieäu. Giaûi thích cho ñieàu naøy, anh Kieàu Vaên Thanh- con trai caû cuûa oâng Kieàu Vaên Haøo cho bieát: “khoâng coù söï chuaån bò saün cho baát kì baøi khoùc naøo maø phaûi khoùc tuyø theo yeâu caàu cuûa gia chuû. Ngöôøi thueâ khoùc seõ cho caâu khoùc ñaàu tieân. Sau ñoù chuùng toâi phaûi öùng bieán thaønh baøi khoùc hôïp caûnh”. Raát nhieàu ngöôøi ñaõ ñoå leä khi nghe nhöõng baøi khoùc thueâ nhö theá duø ñaáy khoâng phaûi khoùc cho cha meï hoï. Caùi ñöùc cuûa ngheà khoùc möôùn laø ôû choã khoâng voâ taâm, khoâng voâ caûm maø hoï luoân coù loøng thaønh vôùi ngöôøi quaù coá.

OÂng Haøo baûo: khoùc thueâ khoâng phaûi laø ngheà ñeå kieám soáng, caøng khoâng phaûi laø ngheà ñeå laøm giaøu. Chaúng ai baûo ai, moãi ngöôøi ñeàu töï noái nghieäp cha oâng. Chaùu noäi, chaùu ngoaïi cuûa toâi (chaùu Kieàu Vaên Tuaán vaø chaùu Mai Vaên Duaån) môùi 5- 6 tuoåi ñaõ baét ñaàu theo anh, theo boá ñeán caùc ñaùm tang. Caùc chaùu cuõng bieát ñaùnh phaùch, bieát muùa sinh tieàn, bieát caàm micro ñeå ñeäm cho nhöõng caâu khoùc. Anh Kieàu Vaên Thanh cho bieát: chöa moät laàn tieác nuoái vì quyeát ñònh theo ngheà khoùc möôùn...

Vaø sau heát coù leõ phaûi noùi ñeán moät hieän töôïng khaù ñình ñaùm trong caùc caùc ñaùm ma ngaøy hoâm nay ôû mieàn baéc. Nhaát laø caùc ñaùm tang cuûa gia ñình caùc “ñaïi gia, thieáu gia”. Ñoù laø:

Caùc em nhaäp ngheà luùc môùi leân 5

60 61

Nhaéc laïi thôøi “töøng phaûi laø ñaøn oâng”, maét Cindy Thaùi

Taøi hoe hoe ñoû. Coâ ñaõ coù moät tuoåi thô khoâng bình yeân, bò gia ñình, ngöôøi thaân maéng chöûi khi thaáy con trai maø suoát ngaøy chæ chôi toaøn buùp beâ, ñoà haøng vaø thích dieän vaùy ñaàm.

Duø coù cô theå hoaøn toaøn laø nam nhöng Thaùi Taøi yù thöùc roõ mình laø ai. Coâ ñau ñôùn vì caùi cô theå aáy khoâng gioáng nhö coâ ao öôùc. Buø laïi, Thaùi Taøi ñaõ thaønh danh vaø noåi tieáng trong laøng chuyeân gia make-up trong caû nöôùc.

Khi bieát yeâu, coâ may maén gaëp ñöôïc ngöôøi ñaøn oâng yeâu thöông mình, bieát chaáp nhaän caùi cô theå “kinh dò” cuûa mình. Khoâng muoán cöù phaûi soáng trong moät thaân xaùc “vay möôïn”, Thaùi Taøi quyeát ñònh ñi phaãu thuaät chuyeån ñoåi giôùi tính.

Taïi Saøi Goøn hoâm nay hieän coù gaàn 20 ngöôøi ñaõ chuyeån ñoåi giôùi tính töø nam sang nöõ. Taát caû hoï ñeàu sang Thaùi Lan phaãu thuaät vì Vieät Nam chöa cho pheùp thöïc hieän loaïi giaûi phaãu naøy.

Ngöôøi ñaàu tieân phaãu thuaät chuyeån giôùi caùch ñaây 10 naêm laø coâ Thaûo (teân treân giaáy tôø laø Leâ Taán Höng). Ngöôøi chòu phaãu thuaät treû nhaát laø 17 tuoåi.

Gaàn 3 naêm uoáng, tieâm thuoác noäi tieát nöõ roài leân baøn moå, coâ haïnh phuùc vì ngöôøi ñaøn oâng yeâu thöông mình luoân ôû ngay caïnh beân. Ñoái maët vôùi ñau ñôùn nhöng coâ vaãn chòu ñöôïc vì coù moät thöù lôùn hôn noãi ñau seõ laøm cho mình haïnh phuùc: Ñöôïc veà vôùi chính hình haøi maø mình mong öôùc.

Laøng vaên ngheä xoân xao khi muïc sôû thò moät Cindy duyeân daùng, xinh ñeïp thay cho anh Thaùi Taøi ñoâ con ngaøy xöa. Maùi toùc möôït maø, cöû chæ e aáp, phong thaùi töï tin laø nhöõng gì ngöôøi ngoaøi nhìn thaáy ôû coâ.

Coøn ca só Caùt Tuyeàn (teân thaät Ngoâ Haûi Vaân) töø nhoû ñaõ muùa gioûi, haùt hay, yeåu ñieäu nhö con gaùi. Khi coøn ñi hoïc, trong caëp saùch luùc Tuyeàn naøo cuõng coù göông, löôïc. Thôøi tham gia ñoaøn Ñoàng AÁu cuûa tænh Tieàn Giang, Tuyeàn chæ thuû vai con gaùi nhö: Taøo Thò, Thò Heán, Cuùc Hoa...

Ñeán naêm caáp 2, Tuyeàn caøng buoàn khi “thaáy mình laøm con gaùi khoâng ñöôïc, con trai thì khoâng ñuùng, bò baïn beø treâu gheïo laø caùi thaèng “peâ ñeâ” neân xaáu hoå boû hoïc.

Ra Vuõng Taøu moät thôøi gian, ban ngaøy Tuyeàn ñi baùn noùn, toái haùt ôû quaùn bar. May maén Tuyeàn gaëp ñöôïc moät phuï nöõ toát buïng, ñöa veà Saøi Goøn dìu daét vaøo con ñöôøng ca haùt. Coù tieàn, Caùt Tuyeàn nghó ngay ñeán vieäc phaãu thuaät thay ñoåi giôùi tính.

Töø khi “chuyeån heä”, Tuyeàn thaáy cuoäc ñôøi mình baét ñaàu böôùc sang moät trang môùi toát ñeïp hôn. “Haïnh phuùc nhaát laø sau khi phaãu thuaät, em raát töï tin khi gaëp baïn beø, xaõ giao ngoaøi xaõ hoäi, gaëp baïn trai, ngöôøi yeâu” - Tuyeàn noùi. Coâ

töøng soáng vôùi moät ngöôøi ñaøn oâng 10 naêm nhöng sau phaûi chia tay vì moät lyù do ñôn giaûn: Laø ñaøn baø nhöng coâ khoâng theå coù con. Ngöôøi choàng sau laø moät vuõ coâng ngöôøi Thaùi Lan. Do quaù ghen tuoâng, hai ngöôøi chia tay. Cuoái thaùng 12 naøy, coâ seõ leân xe hoa vôùi moät ngheä só.

AÙi Xuaân (teân thaät Voõ Thanh Troïng)

cuõng töøng chòu nhieàu ñau khoå vì caùi söï “xaùc trai hoàn gaùi”. Töø nhoû, Xuaân ñaõ bieát mình khoâng phaûi laø con trai, nhöng heã ñeå toùc daøi laø bò cha ñaùnh ñoøn, roài coøn caïo ñaàu troïc loùc, khieán Xuaân xaáu hoå phaûi boû hoïc.

Khoâng ñöôïc söï chia seû cuûa gia ñình, AÙi Xuaân tìm caùch töï töû, roài boû ñi... buïi. Troâi giaït veà mieàn Taây ñi haùt ñaùm ma,

ñaùm cöôùi, Xuaân gaëp ñöôïc ngöôøi ñaøn oâng cuûa ñôøi mình. Hoï ñaõ soáng vôùi nhau ñeán nay ñöôïc 17 naêm vaø töø choã khoâng nhìn nhaän, nay AÙi Xuaân ñaõ ñöôïc gia ñình che chôû, ñuøm boïc.

Daønh duïm ñöôïc moät soá tieàn, AÙi Xuaân sang Thaùi Lan phaãu thuaät thay ñoåi giôùi tính. Ca phaãu thuaät keùo daøi hôn 4 tieáng ñeå caét xöông quai haøm, naâng ngöïc vaø phaãu thuaät boä phaän sinh duïc.

Hai tuaàn sau phaãu thuaät, ñoái maët vôùi ñau ñôùn toät cuøng, suït 7 kg nhöng AÙi Xuaân caûm thaáy voâ cuøng haïnh phuùc khi nhìn thaáy cô theå mình ñuùng laø moät ngöôøi phuï nöõ hoaøn haûo. Ñoùn coâ ôû saân bay laø meï vaø ngöôøi ñaøn oâng ñaõ soáng vôùi coâ töø baáy laâu nay.

Baây giôø AÙi Xuaân raát töï tin khi xuaát hieän, giao tieáp ôû choã ñoâng ngöôøi. Coâ baûo, nhieàu ngöôøi gioáng nhö mình, nhöng sau khi chuyeån ñoåi giôùi tính roài vaãn khoâng daùm ra ngoaøi, soáng kheùp kín; ngöôøi môû tieäm uoán toùc, ngöôøi lo kinh doanh buoân baùn. Bôûi leõ, hoï khoâng thích ngöôøi khaùc doøm ngoù, xeùt neùt, xì xaøo veà mình.

Vôùi AÙi Xuaân, ñoåi giôùi tính xong, cuoäc ñôøi coâ cuõng ñoåi chieàu tích cöïc: soáng haïnh phuùc vôùi gia ñình, moïi ngöôøi xung quanh. Coâ taâm söï: “Toâi coù hai nguyeän öôùc trong ñôøi. Moät laø ñöôïc phaãu thuaät chuyeån giôùi tính. Hai laø ñöôïc leân xe hoa ñaøng hoaøng nhö moïi phuï nöõ”. Xuaân ñaõ coù theå laøm ñaùm cöôùi vaøo cuoái naêm nay, nhöng gia ñình beân choàng muoán coâ phaûi ñöôïc coâng nhaän laø nöõ giôùi trong hoä khaåu. Ñieàu ñoù thì coøn phaûi chôø.Cindy Thaùi Taøi: ‘30.000 USD cho

haønh trình tìm laïi mình’Trôû laïi Cindy Thaùi Taøi, laø ngöôøi

coù ñöôïc moät göông maët vaø thaân hình phaûi noùi laø xuaát saéc sau phaãu thuaät. Vaø töø ñoù Cindy böôùc vaøo giôùi ngheä só vôùi gioïng ca khaù möôït maø. Laø moät

nhaát ñeå coù keát quaû toát nhaát. Hôn 30.000 ñoâla laø toång chi phí toâi ñaõ boû ra.

- Coù raát nhieàu khuyeán caùo veà söï toån thoï cho nhöõng ngöôøi chuyeån ñoåi giôùi tính, baïn nhaän thöùc veà ñieàu naøy theá naøo?

- Toâi cuõng ñaõ hoûi ñieàu naøy vaø baùc só traû lôøi laø chöa bao giôø thaáy beänh nhaân cuûa hoï nhö theá neáu nhö ngöôøi ñoù soáng laønh maïnh, aên uoáng ñuùng möïc, taäp luyeän theå duïc vöøa phaûi. Nhöng neáu phaûi giaûm thoï 10 naêm, 20 naêm ñi nöõa toâi saün saøng chaáp nhaän. Coøn hôn laø soáng 200 naêm maø khoâng phaûi laø mình.

- Ñeå thoaùt khoûi voùc daùng ñaøn oâng, baïn ñaõ laøm gì?

- Toâi taäp theå duïc. Noùi ra thì ngöôïng. Ngaøy xöa toâi laø moät ngöôøi ñaøn oâng raát beùo, buïng raát to. Coøn baây giôø, toâi chæ naëng 60 kg, saép tôùi seõ coøn giaûm nöõa. Ñoù laø keát quaû cuûa vieäc taäp theå duïc “ñieân cuoàng” ñeå laáy heát löôïng calo dö thöøa. Toâi taäp ñeán möùc chæ muoán ngaát thoâi. Ngoaøi taäp luyeän laø aên kieâng. Moãi thaùng toâi giaûm ñöôïc 5 kg. Ñoái vôùi toâi, thaùng ñaàu laø moät cöïc hình, toâi töï nhuû mình phaûi ñeïp ñeå xua tan cöïc hình ñoù.

- Baïn nghó sao khi ngöôøi ñaøn oâng thöïc söï khoâng daùm yeâu ngöôøi chuyeån ñoåi giôùi tính, coøn ngöôøi ñoàng tính taát nhieân chæ thích yeâu ñaøn oâng?

- Chöa bao giôø toâi yeâu ngöôøi ñoàng giôùi vì toâi khoâng phaûi laø gay. Toâi laø ngöôøi ñaøn baø ñuùng nghóa, maëc duø theå xaùc khoâng phaûi laø mình. Coù theå ñoù laø troø ñuøa cuûa Thöôïng ñeá neân neáu muoán trôû laïi mình thì phaûi coù nghò löïc. Ñaõ coù moät ngöôøi ñaøn oâng thöïc söï yeâu toâi. Luùc ñaàu, anh ñeán vôùi toâi khoâng phaûi deã daøng. Nhöng anh ñaõ thaáy ñöôïc moät ngöôøi ñaøn baø trong toâi. Sau khi chuyeån ñoåi giôùi tính, chuùng toâi vaãn soáng vôùi nhau 2 naêm. Coøn baây giôø ñaõ chia tay. Vì toâi vôùi anh maõi maõi khoâng coù giaáy hoân thuù, toâi khoâng theå sinh con cho anh. Anh coù theå vöôït qua raøo caûn xaõ hoäi nhöng toâi khoâng muoán taùch rôøi anh vôùi ngöôøi thaân trong gia ñình. Ñeán giôø, ñoù laø moái tình ñeïp nhaát cuûa toâi vaø ñoù cuõng laø ngöôøi ñaøn oâng toâi yeâu nhaát. Con ngöôøi ai chaúng coù moät tình yeâu. Toâi thöôøng xuyeân ñöôïc yeâu thöông neân toâi luoân haïnh phuùc.

- Vaäy coù ai ñeán vôùi baïn vì tieàn vaø söï haøo phoùng cuûa baïn?

- Ñaõ coù, vaø ñaõ “leân ñöôøng”. Maëc duø khoâng giaøu coù gì, nhöng toâi khoâng chaáp nhaän mình laø moùn haøng, laø maùy ruùt tieàn cuûa ai ñoù. Tình yeâu phaûi do söï töï nguyeän vaø coâng baèng, bôûi toâi laø ngöôøi raát thích coâng baèng.

- Baïn töøng noùi, baïn ñaøn baø hôn caû ñaøn baø, ñieàu naøy coù nghóa gì?

- Khoâng phaûi toâi noùi maø ñoù laø nhaän xeùt cuûa ngöôøi yeâu toâi - moät ngöôøi ñaøn oâng thöïc söï. Toâi chæ bieát mình laø ngöôøi ñaøn baø raát nhaïy caûm.

Caùm ôn baïn ñaõ cho ñoäc giaû DNÑS moät buoåi troø chuyeän lyù thuù. [ ]

teân tuoåi quen thuoäc cuûa caùc phoøng traø ca nhaïc taïi Saøi Goøn, vaø coù nhieàu hôïp ñoàng trình dieãn taïi Hoa kyø AÂu Chaâu. Môøi baïn ñoïc DNÑS tham döï vaøi lkôøi troø chuyeän cuøng Cindy Thaùi Taøi:

“Toâi muoán chuyeån giôùi tính töø khi coøn beù, nhöng khoâng bieát laøm ôû ñaâu, laøm ra sao, nhaát laø khi coøn phaûi giaáu mình. Cho ñeán thôøi baây giôø, deã ñi nöôùc ngoaøi hôn, toâi quyeát ñònh phaûi tìm laïi mình. Luùc ñoù, raát nhieàu baïn beø ôû nöôùc ngoaøi tö vaán, khuyeân toâi neân sang Thaùi Lan”, Cindy Thaùi Taøi taâm söï.

- Baïn ñaõ chuaån bò taâm lyù nhö theá naøo tröôùc khi böôùc vaøo cuoäc phaãu thuaät?

- Noùi thaúng ra, ñuïng ñeán dao keùo ai cuõng sôï cheát hôn sôï ñau. Nhöng ñoäng löïc muoán trôû laïi baûn thaân mình lôùn quaù ñi. Toâi khoâng muoán ñeo maët naï vaø maëc quaàn aùo cuûa ngöôøi khaùc ra ñöôøng nöõa, toâi khoâng muoán nhoát mình trong moät caùi “nhaø tuø” nöõa. Vaø toâi ñaõ laøm ñöôïc ñieàu ñoù. Baây giôø thì toâi ñaõ raát haïnh phuùc, moãi buoåi saùng nguû daäy, vieäc ñaàu tieân cuûa toâi laø ngaém nhìn mình trong göông.

- Thôøi gian, nhöõng ñau ñôùn, taùc duïng phuï vaø toång chi phí maø baïn phaûi chòu trong cuoäc haønh trình “toâi ñi tìm toâi” cuï theå theá naøo?

- Toâi boû ra 2 naêm, chæ rieâng cho vieäc ñieàu trò baèng hormone. Sau ñoù, toâi chuyeån ñoåi dung nhan 3-4 laàn. Nhöng

caùi quan troïng nhaát laø beân trong chöù nhöõng phaàn chænh hình thì caàn thieát toâi môùi laøm. Khi tieán haønh phaãu thuaät, toâi ñöôïc tieâm thuoác meâ, luùc nguû daäy chæ meät vaø khoù chòu. Khi naøo ñau thì coù thuoác giaûm ñau. Hieän taïi, toâi khoâng gaëp phaûi taùc duïng phuï naøo. Nhöng sau 7 ngaøy (khi thaùo baêng) toâi suït 7 kg, 1 thaùng sau bình phuïc, 6 thaùng sau bình thöôøng vaø 1 naêm sau laø myõ maõn. Taát nhieân, phuï nöõ khoâng theå khoûe nhö ñaøn oâng nhöng toâi khoûe maïnh hôn trong tinh thaàn. Theo toâi ñöôïc bieát thì 2-3 nghìn ñoâ cuõng laøm ñöôïc, nhöng “tieàn naøo cuûa ñoù”. Toâi coù khaû naêng taøi chaùnh, neân laøm choã toát

Thaùi Taøi tröôùc giaûi phaãu

Ca só Cindy sau phaãu thuaät

62 63

Moät buoåi saùng ñaàu thaùng 7/2008, gaàn ngaõ tö

Phöôùc Töôøng (Hoøa Phaùt, Caåm Leä, TP Ñaø Naüng) tieáng coøi taøu ñoå doàn, haõm phanh keâu ken keùt xuoáng hai thanh ray laøm oâng Huøng ruøng mình, mieäng laåm nhaåm caàu khaán: “Laïy trôøi, mong ñöøng xaûy ra chuyeän gì!”.

Ngöôøi daân hai beân ñöôøng heùt leân thaûng thoát: “Taøu! Taøu!...” nhöng ñaõ

leân che ñaäy noãi ñau.47 tuoåi, nhöng oâng Huøng thaàm laëng

laøm coâng vieäc ñaëc bieät ñoù ñaõ hai möôi naêm nay. Hôn 150 laàn nhaët xaùc, trong ñaàu oâng nhö coù moät “nghóa ñòa” maø moãi laàn nhaéc ñeán nöôùc maét oâng laïi tuoân chaûy ngheïn ngaøo vôùi noãi ñau sinh töû. Ngoài trong caên nhaø xaäp xeä ôû xoùm ñöôøng taøu, aùnh maét oâng raàu raàu thoå loä: “Cheát khoâng toaøn veïn ñaõ khoå roài,

ñöôïc, caùi taâm baét tui phaûi laøm theá” - OÂng Huøng thôû daøi.

OÂng daãn toâi ñeán ñoaïn ñöôøng ngang baêng qua ñöôøng saét khoâng coù raøo chaén, keå toâi nghe veà moät vuï tai naïn khieán oâng ... “möøng” nhaát. Saùng ñoù, moät sinh vieân nöõ ñi xe ñaïp qua ñöôøng bò taøu Baéc - Nam gaït vaêng xuoáng oáng coáng ñen ngoøm.

Thaáy naïn nhaân khoâng cöû ñoäng ai cuõng baûo cheát roài, khoâng daùm laïi gaàn. OÂng loäi xuoáng coáng beá coâ gaùi aùo quaàn dính maùu beâ beát laãn vôùi nöôùc coáng noàng naëc. Kieåm tra thaáy naïn nhaân vaãn coøn noùng beøn goïi xe caáp cöùu ñöa ñi beänh vieän. Ngöôøi thaân ôû taän Quaûng Nam chöa ra kòp, oâng phaûi chaïy theo chaêm soùc, noäp tieàn nhaäp vieän...

Coâ gaùi ñöôïc cöùu soáng, baây giôø ñaõ ñi laøm thænh thoaûng vaãn gheù thaêm oâng. Ñang noùi chuyeän boãng oâng naém tay toâi keùo saùt vaøo beân ñöôøng traùnh ñoaøn taøu saép chaïy ñeán, gioïng oâng nhoû laïi: “Laïy trôøi cho ñoaøn taøu suoân seû”.

Caûnh ñôøi chaúng gioáng aiNgoài noùi chuyeän vôùi toâi, thænh thoaûng

aùnh maét oâng nhìn veà xa xaêm tróu naëng noãi buoàn. OÂng laáy vôï töø naêm 26 tuoåi, laø moät phuï nöõ bò taät baåm sinh ñi ñöùng phaûi vòn vaøo caây naïng goã. Nhaø baø ngheøo laém, maëc duø bò taät nhöng phaûi ñi laøm thueâ ôû moät quaùn aên ñeå kieám soáng, daønh duïm ñöôïc bao nhieâu thì göûi veà phuï giuùp gia ñình lo cho maáy ñöùa em aên hoïc.

Ñoàng caûm vôùi hoaøn caûnh cuûa nhau, hai ngöôøi ñeán vôùi nhau trong söï phaûn ñoái cuûa hai beân gia ñình. Boán ñöùa con laàn löôït ra ñôøi, oâng phaûi taát taû chaïy xe thoà caû ngaøy laãn ñeâm nhöng vaãn khoâng lo noåi cho 6 mieäng aên.

Ñoùi raùch, thieáu thoán. Naêm 2002, sau 14 naêm chung soáng, vôï oâng ñeå laïi 4 ñöùa con, ñöùa nhoû nhaát chöa ñaày 1 tuoåi laëng leõ ñi theo ngöôøi ñaøn oâng khaùc khaù giaû hôn. Moät mình oâng oaèn löng lo cho maáy ñöùa nhoû, ñau oám cuõng phaûi nghieán raêng chòu ñöïng khoâng daùm mua thuoác ñeå daønh tieàn ñoù mua saùch vôû cho con.

OÂng quay maët vuïng veà che giaáu caûm xuùc: “Tui cuõng khoâng traùch baø aáy, mình khoâng lo noåi cho ngöôøi ta thì giöõ laïi laøm gì cho khoå, chæ toäi cho maáy ñöùa nhoû”, gioïng oâng ngheïn laïi khoâng noùi ñöôïc nöõa. Trong caên nhaø 17m2, chieác xe maùy caø taøng laøm phöông tieän “kieám côm” chieám maát moät goùc, phaàn coøn laïi 5 cha con chen chuùc chaät choäi nhöng vaãn thaáy thieáu thoán caùi gì ñoù.

Toâi cuøng oâng ñi ra quaùn nöôùc tröôùc nhaø nhöôøng choã cho tuïi nhoû aên côm. Caûnh trôøi ñaõ chaäp choaïng toái, nhìn doøng ngöôøi böôùc voäi treân ñöôøng gioïng oâng raàu raàu: “Thaèng uùt cöù hoûi tui meï ñaâu ba, tui chæ bieát xoa ñaàu noù chöù bieát traû lôøi raêng ñöôïc ? Caàu trôøi cho tui ñöôïc söùc khoûe ñeå chaïy xe ñöa tuïi noù hoïc haønh ñeán nôi ñeán choán”. [ ]

muoän, moät vaøi phuï nöõ khoâng daùm nhìn xuoáng ñöôøng taøu, ñoâi maét ñoû hoe taùch ra khoûi ñaùm ñoâng. Möôøi phuùt sau, xe cöùu thöông 115 chaïy ñeán.

Moät thanh nieân bò thöông ñöôïc chôû veà höôùng beänh vieän ña khoa, coøn moät ngöôøi naèm laïi vôùi thi theå khoâng nguyeân veïn.

OÂng Huyønh Phöôùc Huøng goïi baø Buøi Thò Phöôùc (60 tuoåi, nhaø soá 290 Tröôøng Chinh) vaøo nhaø laäp thuøng quyeân goùp giuùp ñôõ gia ñình naïn nhaân roài laëng leõ böôùc xuoáng ñöôøng taøu, laøm coâng vieäc maø khoâng moät ai daùm laøm.

20 naêm, hôn 150 laàn nhaët xaùcNgöôøi ñaøn oâng ñöùng beân chaïy voäi

vaøo nhaø laáy ra ñoâi gaêng tay nilon moûng manh luoàn vaøo baøn tay xöông xaåu cuûa oâng Huøng, tay kia oâng caàm chieác bao maøu ñen. Phía döôùi ñöôøng taøu, naïn nhaân bò caùn naùt thaønh nhieàu ñoaïn, naèm raûi raùc khoaûng ba chuïc meùt ray. OÂng khom ngöôøi caån thaän nhaët töøng maûnh cho vaøo chieác tuùi, khoùe maét nhoû xuoáng gioït nöôùc ñuïc thaám vaøo nhöõng vieân ñaù ñöôøng taøu.

Hôn nöûa tieáng phôi mình döôùi caùi naéng heø haàm haäp, taám löng gaày coøm ñaõ öôùt ñaãm moà hoâi oâng vaãn kieân nhaãn luïc loïi töøng vieân ñaù. Baø Phöôùc thuùt thít goïi oâng: “Chuù Huøng, löôïm luoân maáy thanh cuûi dính maùu ñoù ñeå tui mua xaêng veà nhôø chuù ñoát cho ngöôøi ta, ñeå röùa tui chòu khoâng noåi” - tieáng noùi ngheïn ngaøo laãn trong tieáng khoùc laøm quaën loøng nhöõng ngöôøi chöùng kieán, hoï keùo vaït aùo

nhöng ñeå thi theå naèm laïi doïc ñöôøng thì ngöôøi nhaø ñau ñôùn laém” OÂng baëm moâi ñeå ngaên doøng caûm xuùc.“Caùi taâm baét tui phaûi laøm theá !”

Naêm 1988, treân ñöôøng ñi laøm oâng gaëp chieác xe container toâng moät ngöôøi thi theå giaäp naùt giöõa ñöôøng. Ngöôøi daân ñöùng quanh nhìn sôï haõi, coøn oâng khoâng bieát ai xui khieán maø laïi chaïy vaøo gom nhaët thi theå naïn nhaân, vaø ñoù chính laø laàn ñaàu tieân oâng “tieáp xuùc” vôùi ngöôøi cheát.

Caùch ñaây maáy naêm, oâng ñang chaïy xe thoà (xe oâm) chôû haøng cho chuû thì gaëp hai meï con bò tai naïn giöõa ñöôøng, taøi xeá laùi xe chaïy maát. OÂng phaûi sang haøng cho ngöôøi khaùc chôû ñeå lo cho hai meï con. Ngöôøi meï bò gaõy xöông vai ñöôïc chôû vaøo beänh vieän caáp cöùu, coøn ñöùa con bò giaäp ñaàu khoâng cöùu ñöôïc.

OÂng oâm ñöùa beù thueâ xe chôû veà gia ñình naïn nhaân caùch Ñaø Naüng maáy chuïc caây soá, ñeán toái mòt môùi veà ñeán nhaø. Caû ngaøy khoâng kieám ñöôïc ñoàng naøo, oâng phaûi sang haøng xoùm möôïn gaïo naáu côm cho 4 ñöùa con ñang ngoài meáu maùo vì ñoùi.

Coù laàn treân ñöôøng vaøo chaêm soùc meï ñang caáp cöùu ôû beänh vieän ña khoa, ñeán phöôøng An Kheâ oâng gaëp vuï tai naïn khieán ngöôøi ñaøn oâng cheát ngay taïi choã. OÂng goïi ñieän nhôø em trai vaøo chaêm soùc meï, coøn mình ôû laïi ñeå giuùp ñôõ ngöôøi nhaø naïn nhaân.

“Nghó laïi tui thaáy mình mang toäi baát hieáu nhöng cuõng chaúng bieát laøm sao

1 giôø saùng. Trôøi toái ñen nhö möïc. Daân chaøi cuûa aáp 1B, 1C xaõ Phöôùc

Thaùi, huyeän Long Thaønh (Ñoàng Nai) luïc ñuïc khôûi ñoäng ghe ñi ñaùnh baét caù treân soâng Thò Vaûi. Soâng baån, caù toâm hieám, coù ñeâm giaêng löôùi cuõng chæ thu ñöôïc vaøi con caù cheát... Baáp beânh treân doøng “soâng cheát”

Vaän chieác quaàn xaø loûn, ñeå loä thaân hình gaày guoäc, seùm naéng, ngö daân teân Hoøa daãn chuùng toâi ra baõi ñaäu ghe chuaån bò rôøi aáp 1C cho moät ngaøy kieám soáng môùi.

Giaät noå maùy chieác ghe cuõ naùt, anh Hoøa baûo chuùng toâi: “Töø ñaây leân ngaõ tö Baøn Thaïch ngoùt 50km ñöôøng soâng, anh chò maëc aùo aám keûo laïnh. Phaûi bòt khaåu trang vì ñoaïn soâng naøy thoái laém. Ghe ñi nhanh, nöôùc baén vaøo maët muõi, taéc thôû nhö chôi”.

Hai beân bôø Thò Vaûi, nhöõng raëng ñöôùc xanh rôøn nhaáp nhoâ. Hôn möôøi naêm tröôùc, khi Thò Vaûi coøn laø vöïa toâm caù giaøu coù, thì nhöõng khoùm ñöôùc kia chính laø “laù phoåi xanh”.

Coøn baây giôø, caây ñöôùc nhö ñang cuùi ñaàu hoå theïn, baát löïc vì duø coù xanh ñeán maáy cuõng khoâng theå “nuoát” heát khí carbonic cuûa doøng soâng naøy.

Maát 3 tieáng ñoàng hoà, chuùng toâi ñeán Ngaõ tö Baøn Thaïch, ñoaïn Caûng Caùi Meùp thuoäc ñòa phaän tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu - nôi taäp trung nhieàu daân chaøi töø khaép nôi ñoå veà. Trôøi höûng saùng, caû nhaø coâ Mai neo ghe ôû Ngaõ tö Baøn Thaïch ñaõ thöùc daäy ñeå naáu côm. Hôn hai chuïc naêm, keå töø khi coâ rôøi ñaát Haø Taây ñeå vaøo ñaây laøm aên, chieác ghe cuõ kyõ naøy trôû thaønh maùi nhaø che thaân cho caû 5 ngöôøi.

Coâ keå: “Ngaøy tröôùc caù, möïc, toâm suù... nhieàu voâ keå. Giaêng löôùi chæ moät luùc ñaõ ñöôïc hôn hai chuïc kyù. Dö aên. Giôø soâng baån, caù cheát traéng soâng nhö traùi muø u ruïng. Caû nhaø toâi giôø chæ coøn bieát baùm vaøo röøng ñöôùc, baét nha”.

Coâ Mai tieáp: “1 kyù nha - 6.000 ñoàng. Raùng heát söùc, caû nhaø cuõng kieám ñöôïc gaàn 70.000ñoàng/ngaøy. Nhöng 5 ñöùa con toâi chaúng ñöùa naøo bieát chöõ. Hoûi teân cha laø gì chuùng cuõng khoâng ñaùnh vaàn noåi. Thaèng con lôùn 29 tuoåi laø lao ñoäng chính nhöng bò hôû van tim, ñau oám suoát. Ñöùa con gaùi gaàn 20 tuoåi ñang mang baàu, saép ñeû maø vaãn phaûi vaùc buïng leân loäi soâng möu sinh”.

Maét coâ ngaán nöôùc: “Nhöõng hoâm baõo lôùn, maïng soáng phaäp phuø. Thaáy taøu lôùn maø khoâng chaïy kòp laø soùng ñaùnh uùp ghe, cheát luùc naøo khoâng bieát. Ñeâm gioâng, ghe laéc lö, troøng traønh laøm tim muoán nhaûy ra ngoaøi. Maáy meï con troán xuoáng khoang ghe, oâm chaët laáy nhau. Thaùng tröôùc, coù vuï laät ghe, hai ngöôøi cheát ñaõ tìm thaáy xaùc ñaâu!”.

Noùi xong, coâ böng toâ côm nhai treäu traïo. Ngöôøi con trai lôùn cuûa coâ khoâng aên, ra mom thuyeàn ngoài moät mình. Ñaõ gaàn 30 naêm roài, anh göûi tuoåi thô vaø mô

öôùc cuûa mình ôû ñaây. Nhöng giôø, doøng Thò Vaûi ñang haáp hoái!

Rôøi “nhaø” coâ Mai, chuùng toâi leân ghe cuûa vôï choàng anh Nguyeãn Vaên UÙt queâ ôû Goø Coâng, Tieàn Giang. Hoï ñang caém cuùi bôùi nhöõng con caù ñoái, caù naâu... laãn loän vôùi raùc röôûi trong taám löôùi vaù chaèng chòt. Ñöùa con trai 3 tuoåi ngô ngaùc xoøe nhöõng ngoùn tay nhoû xíu, suïc bôùi trong meû caù öôn, maët muõi dính ñaày vaåy caù.

Anh UÙt noùi: “Tröôùc ñaây, soâng Thò Vaûi “ñaõ” laém! Nöôùc trong vaét, daân chaøi chuùng toâi aên uoáng, taém röûa toát. Baây giôø daân chaøi phaûi mua nöôùc saïch ñeå duøng vôùi giaù 2.000 ñoàng/can, chæ ñuû aên uoáng, röûa maët... Moïi sinh hoaït khaùc ñeàu phaûi taèn tieän. Nöôùc cuõng laø... tieàn caû”. Anh traàm gioïng: “Raùng “caøy” cuõng ñuû aên rau muoái”.

Ngöøng caâu chuyeän, anh UÙt chæ sang chieác ghe beân caïnh cuûa gia ñình anh Trí “maäp” ñaõ coù thaâm nieân ba ñôøi baùm soâng. Ghe cuûa anh coù tuoåi thoï gaàn 40 naêm, töø ñôøi oâng noäi ñeå laïi. Vôï anh vaø ngöôøi chuù ruoät cuõng ñang löôïm caù.

Nhìn nhöõng con caù tröông phình buïng, anh raàu ró: “Tröôùc ñaây toâm caù hieám theá naøy chaéc toâi boû ngheà roài. Nay thöùc daäy töø 2 giôø saùng, giaêng löôùi hôn 3 tieáng ñoàng hoà ñöôïc vaøi con caù cheát. Nhieàu luùc chaùn, muoán veà queâ nhöng veà chaúng bieát laøm gì. Khoâng coù chöõ, laïi ngheøo. Giôø ñeán moät taác ñaát caém duøi cuõng khoâng”.

Caïnh meùp ghe, ngöôøi chuù ruoät cuûa anh ñang chaêm chuù bôùi tìm toâm, möïc, ngaång leân goùp chuyeän: “Tui 50 tuoåi roài, chaân yeáu, nhöng cuõng raùng phuï noù keùo löôùi, nhaët caù, kieám mieáng côm”. Thaân hình gaày goø cuûa oâng cöù laéc lö moãi khi con thuyeàn chao ñaûo vì soùng.

Cheát moøn cuøng oâ nhieãm!Treân ñöôøng trôû veà aáp 1C, qua ñoaïn

Taéc OÂng Trònh, gaàn caûng Phuù Myõ boït noåi leân traéng xoùa caû moät khoaûng soâng.

Muøi hoâi thoái noàng naëc phaû vaøo maët, muõi cay seø.

Anh Hoøa chæ tay: “Noù thaûi ngaàm ñaáy, khoâng thaáy coáng ñaâu nhöng boït noåi daøy ñaëc, traéng xoùa. Choã naøo coù oáng daãn thaûi tröïc tieáp xuoáng soâng coøn kinh khuûng hôn”. Ñi giöõa ñaùm boït daøy, nhieàu luùc chuùng toâi phaûi nín thôû vì muøi khoù chòu.

OÂng Leâ Vaên Vieân - moät ngöôøi daân xaõ Phöôùc Thaùi cho bieát: “Möôøi naêm tröôùc, 100% daân cö cuûa aáp ñaùnh baét caù treân soâng Thò Vaûi. 60% daân cö cuûa caùc huyeän Long Thaønh, Vónh Cöûu, Nhôn Traïch, Long Phuù theo ngheà naøy. Rieâng xaõ Phöôùc Thaùi coù moät laøng löôùi vaø moät laøng chaøi. Ngaøy ñoù, daân chaøi soáng khoûe! Moät ngaøy keùo ñöôïc caû traêm kyù. Vaäy maø...”.

OÂng Vieân thôû daøi roài tieáp: “Daân laøng chaøi löôùi boû ngheà. Caû aáp chæ coøn gaàn 60 hoä haøng ngaøy vaãn coá baùm soâng. Coù ngöôøi ñi nhaët raùc, thu gom pheá lieäu, chôû haøng. Caû moät vuøng thuoäc ñòa phaän xaõ Phöôùc Thaùi haøng traêm maãu ñuøng toâm bò oâ nhieãm naëng. Nhieàu hoä daân ôû aáp Ngoïc Haø, xaõ Myõ Xuaân, Taân Thaønh, Baø Ròa - Vuõng Taøu cuõng phaûi boû ñuøng troáng khoâng”.

Theo oâng Vieân, ngöôøi daân ôû ñaây laâu nay phaûi soáng chung vôùi oâ nhieãm, nöôùc baån, buïi khoùi vaø hoùa chaát. Möôøi nhaø lôïp toân thì caû möôøi maùi bò buïc, chæ sau 3 naêm. Gaëp hoâm trôøi gioâng, muøi hoâi thoái bay khaép caû vuøng. Trong aáp, 90% ngöôøi daân bò vieâm hoïng.

OÂ nhieãm, beänh taät ñang khieán cuoäc soáng cuûa haøng traêm ngöôøi daân ôû treân löu vöïc soâng Thò Vaûi cuûa caùc huyeän Long Thaønh, tænh Ñoàng Nai vaø Taân Thaønh, tænh Baø Ròa- Vuõng Taøu “cheát moøn”. Hoï raát mong muoán caùc ngaønh vaøo cuoäc ñeå khaûo saùt tình hình beänh taät ôû ñaây. [ ]

64 65

Môû moät website vôùi teân goïi “nhöõng vuøng giôùi ñaàu tö ñòa oác mua voâ chæ coù loã”, www.hotspotting.com.au, chuyeân gia ñòa oác Terry Ryder lieät keâ 13 vuøng coù vaán ñeà veà an ninh vaø an toaøn taïi nöôùc UÙc. Theo oâng giôùi ñaàu tö ñòa oác khoâng neân mua nhaø taïi nhöõng nôi naøy, vì chuùng coù nhieàu vaán ñeà “noåi coäm” nhö toäi aùc, ngaäp luït, oâ nhieãm, vaø baàn haøn. Ba vuøng taïi Sydney vôùi lôøi khuyeân “chôù coù mua” goàm Bankstown, Blacktown, vaø Parramatta. Boä tam ñoâ nhuoám chaøm naøy laø nhöõng vuøng nhaø cöûa bò ngaân haøng xieát nôï nhieàu, phaù phaùch vaø troäm caép xaûy ra nhö côm böõa. Laäp ra danh saùch nhöõng vuøng “daøy vaán naïn” taïi UÙc chaâu oâng Ryder muoán caûnh baùo giuøm giôùi ñaàu tö ñòa oác nhöõng vuøng thieáu an toaøn, nhieàu ruûi ro. OÂng muoán döï baùo nhöõng vuøng coù vaán ñeà tröôùc khi noù trôû thaønh moät ñieåm “nhöùc nhoái” veà sau.

Theo oâng nguyeân taéc vaøng trong ñaàu tö ñòa oác laø ngöôøi ta chæ kieám ñöôïc tieàn khi “mua nhaø ôû khu ñeïp vaøo luùc thôøi ñieåm ñang leân” vaø seõ bò maát tieàn khi “ñaàu tö sai choã, sai thôøi ñieåm.” Sau ñaây laø 13 khu vöïc theo oâng Ryder khoâng neân mua nhaø ñeå ñaàu tö, theo thöù töï ABC

-Bankstown, phía Taây Sydney, NSW

-Blacktown, vuøng Taây Sydney, NSW

-Darwin, goàm caùc quaän phía Baéc thaønh phoá, Laõnh thoå Baéc UÙc

-Dinmore, Brisbane, Queensland -Esperance, vuøng ñoâng nam cuûa tieåu

bang Taây UÙc -Giru, baéc Queensland-Kalgoorlie, naèm trong mieàn sôn

cöôùc cuûa tieåu bang Taây UÙc -Katherine, ñòa baøn xa xoâi cuûa Laõnh

thoå Baéc UÙc-Lyndhurst, thuoäc Melbourne, Vic-

toria -Mount Isa, mieàn Taây tieåu bang

Queensland -Parramatta, phía Taây Sydney,

NSW -Shepparton, vuøng phía Baéc cuûa tieåu

bang Victoria -Vuøng nghæ maùt ven bieån Sunshine

Coast, tieåu bang Queensland *Ñaát roäng, nhaø reû, ñoà aên ngon khoâng

ñaâu saùnh baèngXin môû ñaàu vôùi email cuûa nhöõng

ngöôøi Bankstown tröôùc. Thô cuûa Duffy Barnes ngöôøi soáng beân doøng soâng Cooks noùi ñeán tính ña vaên hoùa vaø loái soáng bình daân reû, tieän taïi Bankstown. Theo anh noù phuø hôïp cho nhöõng ngöôøi khoâng nhieàu tieàn, nhöng coù theå mong öôùc ñaày ñuû tieän nghi vaät chaát:

“Toâi ñaõ soáng taïi Bankstown trong boán naêm vaø khoâng bao giôø gaëp vaán deà gì caû. Khu shopping cuûa Bankstown thaät laø soáng ñoäng vôùi ñuû saûn vaät ña vaên hoùa. Toâi raát thích ñi mua saém vaø aên nhaø haøng taïi khu naøy vì toâi coù theå mua ñöôïc ñoà aên cuûa nhieàu nöôùc.

Ña soá ngöôøi daân hieàn hoøa, deã thöông, laøm luïng ñeâm ngaøy ñeå ñoùng goùp cho xaõ hoäi UÙc. Giaù thöïc phaåm, quaàn aùo taïi Bankstown thì reû hôn nôi khaùc raát nhieàu. Neáu chuùng toâi coù nhieàu tieàn thì ñaõ doïn leân Baéc Sydney roài. Hieän giôø toâi coù theå noùi soáng ôû vuøng naøy khaù

deã chòu.”Coøn moät ñoäc giaû khaùc, Kevin of Bass

Hill, noùi muoán bieát söùc haáp daãn cuûa Bankstown naèm ôû ñaâu ö? Haõy nhìn toâi ñaây, saép thaønh trieäu trieäu phuù ñeán nôi roài:

“Khoâng mua nhaø ñaàu tö taïi Bank-stown? Boä giôõn haû? Toâi saép thaønh trieäu phuù ñeán nôi roài, vaø chæ coù mua baùn nhaø ñaát taïi Bankstown thoâi. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi soáng ôû phía Ñoâng Sydney, hay Bondi (chaéc gaàn bieån ñeå hoùng gioù cho tieän chaêng) thaéc maéc cuûa toâi laø taïi sao phaûi soáng trong caên apartment chaät nhö toå chuoät. Roài suoát ngaøy than thôû taïi sao “ñöôøng” nhaø cöûa cuûa mình khoâng ñöôïc khaù. Toâi raát muoán ôû Bankstown laâu daøi vaø tieáp tuïc ñaàu tö.”

Cuõng chuû ñeà ñaàu tö, tay vieát Georgie Bast töø Hurstville nhaän ñònh khoâng ôû ñaâu cho möôùn nhaø deã vaø laïi ñöôïc giaù cao nhö ôû Bankstown. Vaø oâng keâu neáu goïi coù tieàn cöù mua theâm, “nhaèm vaøo Bankstown maø ñaùnh”:

“Neáu baïn laø moät nhaø ñaàu tö khoân ngoan vaø muoán coù tieàn lôøi xöùng ñaùng cho khoaûn ñaàu tö mình boû ra thì ngay trong luùc naøy khoâng ñaâu “ngon” nhö Bankstown. Ngöôøi ta coù theå mua moät caên apartment khaù ñeïp vôùi giaù chöa tôùi $250,000 ñoàng vaø neáu cho möôùn, haøng tuaàn thu ñöôïc ít nhaát $300 ñoàng tieàn thueâ nhaø.

Ñoäc giaû David Croft töø Chapel Road, ngöôøi soáng ôû Bankstown hôn 10 naêm nhöng khoâng gaëp truïc traëc gì. Theo oâng thì ôû ñaâu cuõng coù choã xaáu vaø toát, vaø ôû vuøng naøo cuõng coù nhöõng con ñöôøng taäp trung ñaøy ñaëc di daân. Nhö theá môùi laø ña vaên hoùa. OÂng noùi theâm: “Nöôùc UÙc ngaøy nay töï tin hôn nhieàu chöù khoâng nhö thôøi 200 naêm tröôùc ñaây, khi ñoù xöù naøy laø nhaø tuø cuûa nöõ hoaøng Anh Quoác.”

Theo oâng William Peel, moät cö daân chính toâng Bankstown thì duø thaønh phoá khoâng phaûi laø hoaøn haûo, nhöng coù nhöõng lôïi theá nhaát ñònh cuûa noù. OÂng noùi: “Ví duï nhö nhaø cöûa khaù reû.

Moät caên apartment khaù môùi, roäng, hai phoøng nguû chæ coù giaù töø $200,000 ñeán $250,000. Moät caên apartment ba phoøng nguû vôùi hai choã ñaäu xe khoaûng $250,000 cho ñeán $300,000. Giaù ñòa oác nhö vaäy laø quaù hay ñoái vôùi nhöõng ai muoán sôû höõu caên nhaø ñaàu tieân.”

Moät ñoäc giaû khaùc nhaán maïnh ñeán yù Bankstown laø nôi coù nhieàu hoïc sinh ñaäu tuù taøi cao. Tính treân ñaàu ngöôøi coù theå coøn treân cô nhöõng vuøng giaøu coù taïi Sydney. Caây vieát duøng buùt hieäu khaù keâu “Daân da maøu vuøng Cabra-matta” noùi theâm di daân ñeán UÙc ñeå hoïc haønh vaø thaêng tieán ngheà nghieäp chöù khoâng ñua ñoøi loái soáng höôûng thuï cuûa ngöôøi UÙc

“Bankstown laø moät trong nhöõng quaän coù nhieàu sinh vieân ñaït ñieåm cao nhaát

thoâi nhöng bò troäm beû khoùa hoûi thaêm tôùi boán laàn. Laàn cuoái caùch ñaây hai thaùng khoâng chòu ñöôïc nöõa phaûi boû ñi luoân. Caùi vuøng troäm caép nhö röôi naøy chæ toaøn laø nhöõng luõ queâ muøa soáng cuøng vôùi boïn troäm caép vaët. Haõy nhìn vaøo thoáng keâ toäi aùc vaø soá ngöôøi thaát nghieäp thì seõ thaáy.

Moät ngöôøi khaùc teân laø Jo vieát khaù maïnh veà tình hình “ñaïo chích” taïi Bankstown nhö sau: “Ñöa Bankstown voâ danh saùch nhöõng nôi khoâng sinh lôïi cho giôùi ñaàu tö laø raát ñuùng. Vuøng naøy khoâng an toaøn chuùt naøo. Baïn toâi mua nhaø taïi Bankstown (vì noù reû) bò cöôùp ba laàn trong naêm, xe hôi vaø ñoà nöõ trang cuõng bò maát caép. May maén laø coâ aáy khoâng dính thöông tích, nhöng luùc naøo cuõng soáng trong söï sôï haõi. Ñöøng

Ñoäc giaû Sean of Sydney noùi veà tình hình baïo löïc taïi Bankstown leân ñeán möùc baùo ñoäng, caûnh saùt boù tay vì hoï khoâng ñuû nhaân löïc:

“Toâi ñoàng yù hoaøn toaøn vôùi taùc giaû Peter Ryder khi oâng xeáp Bankstown vaø Parramatta vaøo nhöõng vuøng khoâng coù trieån voïng laâu daøi veà ñaàu tö ñòa oác. Toâi töøng soáng taïi caû hai vuøng naøy, toâi töøng coù nhaø taïi Bankstown nhöng cuoái cuøng muoán doïn ra khoûi vuøng ñoù caøng sôùm caøng toát. Ñaùnh loän giöõa caùc nhoùm thanh thieáu nieân saéc toäc xaûy ra nhö côm böõa taïi khu shopping vuøng Bass Hill. Nhieàu ngöôøi daân noùi vôùi toâi caùch an toaøn nhaát laø ngoài trong nhaø khoùa kín cöûa laïi. Söï coá cuoái cuøng laøm cho gia ñình toâi phaûi “baät baõi” khoûi Bankstown laø vuï thanh nieân duøng suùng “choaûng nhau” beân ngoaøi nhaø toâi. Khi goïi ñieän cho caûnh saùt, hoï traû lôøi chuùng toâi nhö sau: “Vuøng ñoù quaù nguy hieåm cho caûnh saùt, neân khoâng ñeán ñöôïc. Vaû laïi chuùng toâi cuõng khoâng coù ñuû nhaân löïc.” Thöa quyù vò neáu ai ñoù coù öôùc mô soáng ôû mieàn Taây (hoang daïi) cuûa Sydney, haõy doïn ñeán Bankstown vaø Fairfield....ñaûm baûo quyù vò seõ khoâng thaát voïng!”

Lyù do khoâng mua nhaø ñaàu tö taïi Bankstown, theo ñoäc giaû Aaron Hayes, thaät ñôn giaûn. Do caùc vaán ñeà veà xaõ hoäi “nan giaûi” taïi vuøng naøy. Ñoù laø tình traïng ñoâng ngöôøi thaát nghieäp, di daân thieáu kyõ naêng hoäi nhaäp, khoù kieám vieäc laøm, nhieàu ngöôøi phaûi döïa voâ trôï caáp cuûa chính phuû. Theo oâng nhaø taïi nhöõng khu nhö vaäy giaù chæ coù giaûm maø thoâi:

“Toâi ñaõ soáng qua taïi Bankstown vaø toâi seõ khoâng bao giôø mua nhaø taïi vuøng naøy nöõa. Lyù do laø coù quaù nhieàu vuï phaù phaùch, phaùt hoûa nhaém voâ nhaø cöûa hay xe coä. Taùc giaû cuûa baøi vieát hoaøn toaøn ñuùng khi ñöa Bankstown vaøo danh saùch caùc vuøng “khoâng neân ñaàu tö”. Taïi vuøng naøy tyû leä ngöôøi thaát nghieäp cao, nhieàu ngöôøi phaûi möôùn nhaø cuûa Boä Xaõ hoäi, nhieàu di daân khoâng coù kyõ naêng caàn thieát ñeå kieám vieäc laøm. Nhöõng nhaân toá naøy ñaõ ñaåy giaù nhaø taïi vuøng naøy ñi xuoáng. Toâi coù theå noùi theâm nhieàu thöù nöõa nhöng theá chaéc laø ñuû roài.” *Bankstown chaúng khaùc gì vuøng

khaùcTheo nhieàu ñoäc giaû tham gia dieãn

ñaøn baøn veà nhöõng vuøng khoâng neân ñaàu tö ñòa oác taïi UÙc chaâu, trong ñoù coù Bankstown, nôi ñoâng ngöôøi Vieät sinh soáng, thì chuyeän ñaâu coù gì phaûi aàm ó, vì taùc giaû cuûa baûn töôøng trình muoán noùi ñeán nhöõng vuøng khoâng neân ñaàu tö, coøn mua ñeå ôû thì vaãn bình thöôøng, tuøy theo quyeát ñònh cuûa moãi gia ñình. Caây vieát David töø Yagoona noùi ñeán yù nhö sau:

“Baøi vieát naøy noùi veà nhöõng vuøng khoâng neân ñaàu tö chöù khoâng phaûi vuøng ñeán ôû.

moân tieáng Anh trong kyø thi tuù taøi tieåu bang (HSC) vaø phaàn lôùn hoï xuaát thaân töø nhöõng gia ñình di daân nôi tieáng Anh khoâng phaûi laø ngoân ngöõ chính. Caùc quaän khaùc coù nhieàu sinh vieân khaù gioûi laø Chatswood, Auburn, Cabramatta, vaø Hurstville. Noùi thaät vôùi quyù vò khoâng phaûi di daân naøo ñeán UÙc cuõng tìm caùch taåy da cho thaät traéng nhö ngöôøi UÙc, nhuoäm toùc sao cho ñuùng maøu “göøng”, vaø ngaøy naøo cuõng nhai ngaáu nghieán baùnh nhaân thòt (meat pies) ñeå ñöôïc khen laø soáng hoøa nhaäp vôùi daân baûn ñòa!”

*Bankstown baïo löïc, thieáu thanh bình

Nhoùm khen tìm caùch “taâng boác” Bankstown bao nhieàu thì nhoùm cheâ cuõng tìm moïi caùch dìm thaønh phoá coù ñoâng di daân ngöôøi Vieät xuoáng baáy nhieâu. Theo ñoäc giaû Kate Smith ôû tp Sydney thì chôù coù mua nhaø taïi vuøng Bankstown vì haõy nhìn vaøo nhöõng kinh nghieäm cuûa coâ, ngöôøi töøng bò ñaäp cöûa naïy khoùa tôùi boán laàn:

“Toâi soáng ôû Bansktown coù 18 thaùng

neân mua nhaø taïi nhöõng vuøng “noåi coäm” vì bieát ñaâu ngaøy naøo ñoù chính baïn trôû thaønh naïn nhaân. Nhöõng ñieàu gheâ ghôùm chöa xaûy ra ñoái vôùi baïn ñoù khoâng coù nghóa laø chuùng seõ khoâng xaûy ra. Taùc giaû baûn töôøng trình laø ngöôøi hieåu vaán ñeà ñaáy chöù.”

Thanh nieân Michael O’Hare nhaän xeùt veà nhöõng ngoâi nhaø vôùi caùc loaïi raøo saét kieân coá taïi vuøng Bankstown. Anh ñaët daáu hoûi: “Taïi sao ngöôøi ta goïi Bankstown laø vuøng coù vaán ñeà veà an ninh? Quyù vò cöù nhìn ñeán caùc loaïi raøo saét khaù kieân coá bao quanh nhaø cöûa trong vuøng. Neáu an ninh toát thì ngöôøi ta ñaõ khoâng phaûi soáng trong caùc khu nhaø “loâ coát” nhö vaäy. Vuøng naøo caøng nhieàu raøo saét hay cöûa löôùi an ninh, vuøng ñoù caøng coù vaán ñeà veà troäm cöôùp. Raát buoàn ñeå noùi raèng taïi Bankstown coù raát nhieàu ngoâi nhaø “boïc theùp” kieåu nhö vaäy. Tröôùc ñaây khi chöa coù nhieàu di daân ngöôøi UÙc soáng gaàn vôùi thieân nhieân vaø khoâng coù nhaø naøo coù haøng raøo caû.”

Choïn nôi ñeå ôû khaùc vôùi choïn nôi ñaàu tö sinh lôøi

An ninh vaø ñoä haáp daãn cuûa thaønh phoá Bankstown bò aûnh höôûng khi coù nhieàu xe bò phaùt hoûa nhö xe naøy

Sinh hoaït cuûa di daân trong vuøng Bankstown - Khoâng neân ñaàu tö hay khoâng neân ôû?

66 67

Ñua nhau ñeû ñeå cuoái cuøng thieáu nôi saên soùc treû sô sinh

Treû em taïi moät soá quaän ôû Melbourne hieän ñang phaûi xeáp haøng ñeå ñöôïc kieåm tra söùc khoûe ñònh kyø. Buøng noå veà sanh ñeû taïi Victoria ñaõ laøm cho dòch vuï chaêm soùc baø meï vaø treû sô sinh trôû tay khoâng kòp. Ñaõ theá moät soá hoäi ñoàng thaønh phoá taïi Melbourne laïi thu heïp quy moâ hoaït ñoäng cuûa phoøng khaùm meï con, khieán moät soá trung taâm phaûi vaát vaû ñoái phoù vôùi nhu caàu taêng voït. Hoäi ñoàng thaønh phoá Moreland, truï sôû ñaït taïi Brunswick, laø nôi khoù kieám heïn khaùm söùc khoûe thöôøng nieân cho caùc chaùu nhaát. Hoäi ñoàng ñaõ boû vieäc caân vaø khaùm dònh kyø treû nhoû luùc hai vaø ba tuoåi röôõi. Hieän nay caùc em ñang ñôïi, vaø hy voïng seõ coù y taù ñeán khaùm vaøo thaùng 12 naøy.

Taïi thaønh phoá caûng Port Phillip, baø meï gaëp khoù khaên khi cho con buù söõa meï phaûi ñôïi hai tuaàn môùi gaëp ñöôïc yù taù. Hoäi ñoàng thaønh phoá Darebin noùi rung taâm saên soùc treû sô sinh cuûa hoï hoaït ñoäng “khaù caêng” tuy nhieân hoï coá gaéng duy trì ñuû dòch vuï. Hoäi ñoàng quaän Melton noùi tyû leä treû chaøo ñôøi taêng voït ñaõ khieán hoï phaûi ñaêng baùo quaûng caùo tìm theâm y taù vaø chuyeân vieân tö vaán söõa meï. Taïi Glen Eira, nôi soá ca sanh nôû taêng 21% keå töø 2001, hoäi ñoàng ñòa phöông raùng duy trì dòch vuï treû thô baèng tieàn thueá cuûa daân ñòa phöông. Paul Burke, giaùm ñoác quan heä coäng ñoàng taïi Glen Eira City Council, keâu goïi chính phuû tieåu bang chi theâm ngaân khoaûn cho dòch vuï söùc khoûe baø meï vaø treû em. Vì, nhö oâng noùi, laõnh vöïc naøy thuoäc traùch nhieäm cuûa tieåu bang. OÂng noùi:

“Chuùng toâi tìm moïi caùch duy trì hoaït ñoäng cuûa trung taâm y teá nhö moïi khi, tuy nhieân chuùng toâi khoâng tin raèng chính phuû tieåu bang ñaõ laøm ñuû veà phaàn hoï trong vieäc taêng ngaân khoaûn hoaït doäng cho chuùng toâi ñeå dòch vuï hoaït ñoäng thöôøng xuyeân.”

“Trong boái caûnh chính phuû töø lieân bang cho ñeán tieåu bang ñeàu coi taêng tyû leä sanh laø ñieàu caàn laøm cho töông lai cuûa nöôùc nhaø, coù leõ seõ coøn hay hôn nöõa neáu nhö hoï boû tieàn ra theo ñuùng ñieàu hoï ñang noùi.”

Taïi thaønh phoá Maribyrnong, treû em trong tuoåi 3½ tuoåi kieåm tra söùc khoûe theo nhoùm, thay vì töøng em rieâng reõ. Taát caû caùc ñôït trích ngöøa cho treû boán tuoåi hieän ñöôïc gom voâ töøng ñôït. Hoäi ñoàng thaønh phoá noùi hoï ñang tieán haønh thöû nghieäm moät moâ hình saên soùc môùi. Ngöôøi meï Jennifer Jackson ôû vuøng Brunswick vôùi ñöùa con gaùi Eleanor, 2 tuoåi, noùi khi con baø ñeán löôït khaùm söùc khoûe ñònh kyø, hoäi ñoàng thaønh phoá Moreland gôûi thô noùi hoaõn. Baø noùi raèng chính phuû tieåu bang neân taêng ngaân khoaûn cho dòch vuï söùc khoûe baø meï vaø treû em ñeå duy trì chaát löôïng coâng daân cho ñaát nöôùc veà sau naøy. Theo baø Jackson neáu

ngay töø nhoû baùc só phaùt hieän ra ñöôïc beänh taät, chöõa bao giôø cuõng deã hôn vaø ñôõ toán keùm hôn.

Daân Taây UÙc ham ñeû khieán nhaø thöông quaù taûi

Döïa treân soá lieäu môùi nhaát ngöôøi ta coù theå noùi raèng Canning Vale hieän trôû thaønh thuû ñoâ cuûa treû sô sinh taïi Taây UÙc. Theo danh saùch 20 quaän coù treû sô sinh chaøo ñôøi nhieàu nhaát, ñaêng taûi treân baùo The Sunday Times, ngöôøi ta thaáy rieâng trong naêm ngoaùi coù tôùi 353 treû em ra ñôøi taïi Canning Vale.

Gosnells veà thöù nhì vôùi 316 ca sanh. Thornlie coù 310 ca. Port Kennedy xeáp thöù saùu vôùi 271 ca sanh. Ñieàu naøy cho thaáy vuøng Peel Region ñang taêng tröôûngveà daân soá. Veà phía caùc vuøng noâng thoân, Kalgoorlie ñöùng ñaàu danh saùch vôùi 191 em nhoû chaøo ñôøi. Tracy Martin, tröôûng nhoùm nöõ hoä sinh saûn khoa taïi nhaø thöông King Edward Memorial Hospital (KEMH) cho bieát raát coù theå naêm nay seõ trôû thaønh laàn ñaàu tieân khi troøn 30,000 treû sô sanh ñöôïc sanh ra taïi Taây UÙc. Caùc soá lieäu thoáng keâ

môùi nhaát töø Phoøng ñaêng kyù sanh, töû vaø hoân nhaân cho thaáy “buøng noå” veà treû sô sanh taïi Taây UÙc chöa coù daáu hieäu ngöøng laïi. Thaùng Chín tieåu bang chöùng kieán soá sanh cao nhaát trong nhieàu naêm, ñöôïc 2451 em beù, taêng nhieàu so vôùi 2133 em sanh ra trong cuøng thôøi naêm ngoaùi. Tính ñeán cuoái thaùng Chín, caû thaûy coù 24,448 treû em sanh ra taïi WA, nhö theá nhieàu hôn soá 22,550 em hoài naêm ngoaùi. Baø Martin cho hay tyû suaát sanh cao khieán cho nhaø thöông King Edward Memorial Hospital trôû nen baän roän. Baø khuyeân nhöõng ngöôøi meï mang baàu maïnh khoûe, sanh nôû khoâng coù gì phöùc taïp neân ñeán beänh vieän ñòa phöông ñeå sanh con, traùnh ñôïi chôø khoâng caàn thieát. Baø noùi: “Trong ba naêm qua soá löôïng beù chaøo ñôøi taïi nhaø thöông taêng

goïi neân môû choã giöõ treû taïi caùc boát caûnh saùt nhaèm giuùp ñôõ caùc thaønh vieân cuûa hoï, nhöõng ngöôøi ñang tìm caùch caân baèng giöõa traùch nhieäm laøm meï vaø theo ñuoåi coâng vieäc sôû laøm. Chuû tòch nghieäp ñoaøn Mike Dean noùi caàn phaûi laøm ngay moät soá thöù ñeå haäu thuaãn cho caûnh saùt tuyeán ñaàu, trong ñoù coù thôøi gian coâng vieäc uyeån chuyeån vaø khaû naêng göûi treû deã daøng hôn. Theo oâng Dean cöù moät trong naêm caûnh saùt taïi taây UÙc laø phuï nöõ, trong khi nhieàu ngöôøi khaùc cuõng phaûi caân baèng giöõa coâng vieäc vaø traùch nhieäm laøm cha meï. Trong 10 naêm trôû laïi ñaây ngöôøi ta ñaõ gôõ boû phaàn lôùn caùc choã chôi cho treû taïi boát caûnh saùt. YÙ töôûng taïo ñieàu kieän cho caûnh saùt vieân ñeå yù ñeán con nhoû trong giôø laøm vieäc ñang ñöôïc caùc xeáp lôùn cuûa ngaønh haäu thuaãn, tuy

SANH ÑEÛtaïi Victoria

buøng noå

24 phaàn traêm.” Baø Martin noùi kinh teá Taây UÙc phaùt trieån khaù vaø khoaûn tieàn thöôûng sanh con $5,000 cuûa chính phuû lieân bang ñaõ giuùp cho soá treû em ra ñôøi gia taêng. Caïnh ñoù laø soá treû em sanh nhieàu cuõng phuø hôïp vôùi thôøi höng thònh veà khai moû cuûa tieåu bang. Nhöõng naêm khaùc coù löôïng treû em chaøo ñôøi taêng voït coù theå keå ñeán 1983, 1990, 2006 vaø 2007. “Trong luùc cuoäc soáng sung tuùc, daân tình coù veû thích sanh con. Thôøi gian kinh teá khuûng hoaûng, daân tình ñeû ít con hôn.” Baø noùi theâm trong thaùng Taùm vöøa qua löôïng treû em sanh ra taïi nhaø thöông KEMH suït xuoáng moät chuùt. Tuy nhieân töø thaùng 10 sang thaùng 12 ñoù laø thôøi gian baän roän nhaát trong naêm cho khoa saûn cuûa nhaø thöông. Baø noùi: “Chuyeän sanh con cuõng thay ñoåi theo muøa. Muøa xuaân laø thôøi gian coù nhieàu ca sanh hôn nhöõng luùc khaùc.” Ngöôøi meï Pimprapa Lower, 36 tuoåi, hình chuïp ñính keøm, chaøo ñoùn ñöùa con thöù ba ra ñôøi taïi nhaø thöông Bentley Hospital. Baø Lower noùi trong ba ñöùa con, chæ coù chaùu uùt sanh taïi Taây UÙc. Taây UÙc: Keâu goïi môû ñieåm giöõ treû

taïi boát caûnh saùt Nghieäp ñoaøn caûnh saùt Taây UÙc keâu

nhieân chöa coù haønh ñoäng cuï theå naøo ñeå thöïc hieän noù trong naêm nay. OÂng Dean noùi theâm: “Toâi muoán UÛy Vieân Caûnh saùt tieåu bang (chöùc vuï lôùn nhaát trong ngaønh caûnh saùt) ñöa ra cam keát roõ raøng veà chuyeän naøy. Taát caû nhöõng ngöôøi tieàn nhieäm cuûa oâng coù noùi ñeán ñieåm naøy, tuy nhieân chöa coù ai xaén tay aùo laøm noù moät caùch cuï theå.” OÂng noùi: “Chuùng ta coù tôùi 1000 nöõ caûnh saùt trong löïc löôïng vaø nhöõng ngöôøi naøy phaûi laøm ca ñeâm, phaûi tröïc haøng ngaøy, cho neân hoï gaëp moät soá khoù khaên trong caân baèng giöõa gia ñình vaø coâng vieäc.” Trong khi ñoù UÛy hoäi Quan heä Lao tö vaø Nhaân Duïng Lieân bang hieän ñang ñieàu tra veà nöõ caûnh saùt vieân trong moät soá lónh vöïc cuûa caûnh saùt, chuû yeáu lieân quan ñeán nhöõng ngöôøi chöùc töôùc nhoû. Chuû tòch cuûa UÛy hoäi, baø Sharryn Jackson cho hay UÛy hoäi seõ tìm hieåu taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá vöøa keå tôùi möùc löông hoï nhaän ñöôïc - treân cô sôû so saùnh noù vôùi ñoàng nghieäp nam giôùi. Nghieäp ñoaøn caûnh saùt UÙc chaâu, The Police Federation of Australia, noùi hoï thaáy nöõ caûnh saùt vieân ít khi ñöôïc ñieàu vaøo coâng vieäc baùn thôøi nhö phuï nöõ laøm vieäc trong moät soá laõnh vöïc khaùc [ ]

Keâu goïi môû ñieåm giöõ treû taïi boát caûnh saùt

(tieáp theo trang 11 Ñöôøng haàm...)

bôûi caùc nghieäp ñoaøn. Khuûng hoaûng noå buøng ra lôùn tröôùc kinh teá toaøn caàu chöøng vaøi tuaàn. Ñoù laø vuï chính phuû oâng Morris Iemma ñaõ thaát baïi trong vieäc lo baùn cô quan ñieän löïc ñeå laáy tieàn xaây döïng hay taùi thieát cô sôû haï taàng. Chính phuû Lao Ñoäng ñaõ ngoài gheá chính phuû khaù laâu (töø naêm 1995) neân mang nhieàu chöùng beänh traàm kha khoù chöõa. Maëc duø ñaûng Töï Do (ñoái laäp) cuõng khoâng coù gì saùng choùi, nhöng ai ôû New South Wales cuõng ñeàu bieát, ngaøy taøn cuûa ñaûng Lao Ñoäng ñaõ gaàn keà (2011) vaø khoâng theå naøo cöùu vaõn ñöôïc. Ñaûng Liberal trong theá ñoái laäp cuõng khoâng khaù, vaø nhieàu ngöôøi vaãn khoâng bieát teân oâng laõnh tuï ñoái laäp laø gì (Barry O’Farrell). Nhöng muoán chaéc aên, phe Liberal (Töï Do) giöõ vöõng theá “ngaäm mieäng aên tieàn”, coù leõ suoát luoân cho ñeán muøa baàu cöû tôùi.

Vôùi khuûng hoaûng taøi chaùnh, thieáu huït ngaân quyõ, chính phuû oâng Nathan Rees môùi ñeà ra moät taøi khoaûn môùi vôùi taàm mini (mini-budget) vôùi caùc tieâu ñieåm chính sau ñaây, nhaèm cöùu vaõn chuyeän thieáu nôï cuûa Bang: (a) taêng thueá ñaát; (b) taêng tieàn thu qua caàu Har-bour Bridge vaøo giôø cao ñieåm; (c) deïp bôùt moät soá giöôøng beänh taïi caùc beänh vieän coâng bôûi thieáu tieàn hoaït ñoäng cho bình thöôøng; (d) deïp boû chöông trình xaây xe ñieän veà höôùng Taây Baéc; (e) deïp trôï caáp tieàn phí xe bus cho hoïc sinh; (f) khoâng thöïc hieän vieäc nôùi roäng hay taân trang khu Darling Harbour vaø khu Sydney Showground ñeå thu huùt du khaùch; v.v.

Nhöng taát caû nhöõng bieän phaùp taøi khoùa mini ñoù cuûa oâng thuû hieán NSW ñeàu bò daân chuùng phaûn ñoái aàm æ. Chuùng cuõng ñi ngöôïc vôùi tình hình kinh teá toaøn caàu laø nhaø nöôùc phaûi chòu chi ñòa, chòu xaøi tieàn. Nhieàu thuû hieán caùc bang khaùc cuõng nhaûy vaøo aên coù, vaø yeâu caàu chính phuû Lieân Bang ñöøng daønh tieàn ñeå cöùu caáp cho New South Wales maø haõy chia ra ñoàng ñeàu cho caùc bang khaùc.

Khuûng hoaûng kinh teá thaät ra vaãn chöa ñeán ñaùy cuûa vöïc thaúm.

Nguyeân Cung Coù haïi khoâng

“Thöa baùc só, xin oâng haõy cho toâi moät lôøi khuyeân. Vôï toâi thöôøng xuyeân ñi ngoaïi tình, theá nhöng cöù moãi khi toâi chuaån bò daïy cho coâ ta bieát theá naøo phaûn boâi choàng thì laø coâ ta laïi noùi “Anh cöù bình tónh, uoáng caø pheâ ñi caùi ñaõ“

Vò baùc só aùi ngaïi nhìn beänh nhaân cuûa mình thöông caûm “Lieäu toâi coù theå khuyeân anh ñieàu gì ñaây” Baùc só hoûi.

“Chæ moät ñieàu thoâi, xin baùc só cho bieát toâi uoáng caø pheâ nhieàu nhö vaäy coù haïi cho söùc khoûe laém khoâng ?

68 69

Em hay noùi vôùi ngöôøi yeâu raèng thaät may maén khi ta coøn coù

ñöôïc nhöõng ngaøy cuoái tuaàn, vaø coøn nhaän ra ñöôïc moãi khi cuoái tuaàn ñeán ñeå mæm cöôøi chaøo noù.

Chuùng ta hoái haû ñuû roài, vaø cuõng thöøa taát baät roài, trong cuoäc soáng rieâng hay cuoán theo nhòp ñôøi khoâng ngöng nghæ. Nhaát laø nhöõng ngöôøi treû ôû ñoâ thò. Bôûi theá em quyù troïng töøng khoaûnh khaéc thö nhaøn, ñöôïc döøng laïi vôùi bình yeân, ñeå nhìn ngaém vaø taän höôûng cuoäc soáng.

Em vaãn haïnh phuùc khi nghe anh noùi raèng anh yeâu em töøng ngaøy, nhöng em bieát trong töøng ngaøy moãi chuùng ta ñeàu phaûi chia naêm xeû baûy mình cho haøng traêm moái quan taâm khaùc nhau, neân em naâng niu nhöõng luùc ta coù theå taùch mình ra khoûi nhöõng doøng chaûy mieät maøi ngoaøi kia ñeå ñaém chìm trong theá giôùi rieâng mình.

Vaø anh cöôøi khi em chæ cho anh nhöõng ngaøy ñöôïc in baèng moät maøu möïc khaùc treân tôø lòch, duø vaãn chæ laø moät ngaøy vôùi 24 giôø thoâi. Ñôn giaûn vì ñoù laø ngaøy daønh rieâng cho thöông yeâu.

Ngaøy cuoái tuaàn cuûa em, laø thôøi gian troâi thaät chaäm, laø khoâng gian quyeän ñaãm höông thôm ngoït ngaøo cuûa taùch cafeù boác khoùi, laø aùnh saùng nhaûy muùa cuûa ngoïn neán loùe leân treân thaønh coác thuûy tinh, laø nuï cöôøi nheï nhoõm vaø aùnh maét trìu meán nhìn nhau khi trao nhau moät caùi naém tay döôùi khaên traûi baøn theâu hoa cuùc, vaø laø nhöõng noát nhaïc vaây phuû quanh mình gieo maõi nhöõng eâm aùi mieân man töø nhöõng baûn tình ca.

Bryan Adams ñang haùt raèng “vaãn ngôõ nhö ñeâm ñaàu tieân ta beân nhau”, vaø anh naém tay em chaët hôn. Vaãn nhö ñeâm ñaàu tieân, vì caûm giaùc vaãn long lanh töôi môùi, vaø nhöõng rung ñoäng maõnh lieät aån sau nhöõng ngaäp ngöøng cuûa thuôû ban sô coù bao giôø laø cuõ ñaâu, anh.

Still feels like our first night to-gether

Feels like the first kiss Coù nhöõng baûn nhaïc maø phaûi nghe

cuøng ngöôøi mình thöông yeâu môùi khoâng laõng phí maát söï ngoït ngaøo cuûa noù, vaø Please Forgive Me laø moät baûn nhaïc nhö theá.

Em khoâng ñònh “muùa rìu qua maét thôï” ñeå thuyeát giaûng daøi doøng veà aâm nhaïc vôùi anh, em chæ muoán thì thaàm raèng sao nhöõng note guitar aám aùp tan hoøa trong tieáng piano nheï nhaøng kia laïi tình caûm quaù theá, laïi thích hôïp laï luøng vôùi chaát gioïng ngoït lòm ngöôøi vaø ñaày meâ ñaém cuûa Bryan ñeán vaäy.

Bryan caát gioïng nhö queân caû theá gian, chæ daâng lôøi aâu yeám cho ngöôøi thöông vôùi moät tình caûm noàng naøn khoâng caàn che giaáu.

“Vaãn caûm thaáy nhö ñeâm ñaàu ta gaàn guõi. Vaãn nhö vöøa trao nhau nuï hoân ñaàu”. Traùi tim ta laïi nhö tan ra trong nieàm thöông yeâu boàng boät luùc tình

yeâu vöøa chôùm. Vaø hôn nöõa, loøng ta thoâi quay cuoàng vôùi moät caâu hoûi maø nhöõng ngöôøi yeâu nhau thöôøng nghó nhöng hieám khi hoûi “anh/em coù coøn yeâu em/anh nhö luùc ñaàu khoâng?”

Phaûi, khoâng chæ nhö luùc ñaàu, khoâng chæ veïn nguyeân nhöõng caûm xuùc töôi roùi uøa ñeán trong tim ta, maø thaäm chí anh coøn yeâu em hôn xöa. Caây tình yeâu maø hai ta cuøng öôm maàm nay ñaõ lôùn theâm leân. Neáu anh khoâng theå yeâu em nhö tröôùc nöõa, thì ñoù haún laø do nhöõng thöông yeâu nay ñaõ saâu ñaäm hôn nhieàu roài. Vaø em vaãn laø ngöôøi duy nhaát maø anh gaén boù, nhö tình ta vaãn laø moái tình ñeïp nhaát khi ta thuoäc veà nhau:

It”s getting better babyNo one can better thisStill holding on, you”re still the

oneEm noùi vôùi anh, söùc chòu ñöïng cuûa

con ngöôøi thaät kì laï. Ngöôøi ta coù theå choáng choïi vôùi soá phaän, ngöôøi ta coù

theå chòu ñöôïc bao nhieâu ñieàu cay ñaéng treân ñôøi, nhöng laïi khoù theå cöôõng laïi söùc maïnh cuûa söï dòu daøng vaø chaân thaønh. Söï quy phuïc eâm aùi aáy ñeán töø giaây phuùt ñaàu tieân aùnh maét ta gaëp nhau, phaûi khoâng anh?

First time our eyes metSame feeling I getOnly feels much strongerWanna love you longerYou still turn the fire onVaø anh hoûi em, sao em laïi mæm cöôøi,

sao aùnh maét em laïi mô maøng theá kia. Em traû lôøi raát kheõ, vì baøi haùt deã thöông quaù. Cöù nhö nhöõng lôøi öôùp maät kia laø ñeå roùt vaøo tai em, nhö theå ñöôïc vieát ra ñeå haùt cho rieâng em vaäy. Em khoâng bieát anh coù ghen khoâng, khi em daønh cho aâm nhaïc moät tình yeâu cuõng say ñaém vaø beàn chaët nhö moái tình cuûa em vaø anh vaäy. Em ña tình, anh nhæ? Nhöng coù coâ gaùi naøo laïi khoâng xieâu loøng, laïi khoâng caûm ñoäng vì nhöõng lôøi leõ nhö theá.

Thoâng thöôøng nhöõng baûn nhaïc vieát veà tình yeâu ñaõ qua seõ deã laøm ngöôøi nghe rung ñoäng vì noù gôïi laïi veà moät thôøi khoâng theå naøo quay laïi ñöôïc nöõa. Noãi tieác nhôù, vaø ñau ñôùn raát deã tìm ñöôïc söï ñoàng caûm. Raát hieám hoi môùi gaëp laïi nhöõng baûn nhaïc tình thuaàn khieát vôùi nhöõng caûm xuùc trong treûo nhö Please Forgive Me.

Neáu anh xem Bryan dieãn live, vaø nhìn neùt maët cuûa nhöõng coâ gaùi ñang say söa nhìn leân saân khaáu, thì anh seõ hieåu taïi sao chieâu quen thuoäc maø hieäu quaû nhaát caùc chaøng vaãn duøng ñeå “cöa caåm chò em” laø vaùc ñaøn daïo qua cöûa soå nhaø naøng vaø ngheâu ngao nhöõng baûn tình ca.

Anh seõ baûo em raèng troø aáy xöa nhö traùi ñaát roài, öø em bieát noù xöa ñaáy, nhöng phuï nöõ yeâu baèng tai, anh bieát khoâng nhæ?

So if I love you a little more than I should

Please forgive me I know not what I do

Please forgive me I can”t stop lov-ing you

Anh coù töøng nghe moät lôøi xin loãi naøo duyeân daùng vaø ñaùng yeâu ñeán theá chöa, ngöôøi yeâu daáu? “Vì theá, neáu anh yeâu em nhieàu hôn möùc caàn thieát moät chuùt, thì xin thöù loãi cho anh, bôûi anh khoâng bieát mình ñang laøm gì. Xin thöù loãi cho anh, bôûi anh khoâng theå ngöøng yeâu em!”

Vaø boãng nhieân em nhôù Chicago vôùi Hard to Say I’m Sorry, cuõng nhöõng lôøi dòu daøng coù theå laøm vôõ tim baát kyø coâ gaùi nhaïy caûm naøo “Thaät khoù ñeå noùi cuøng em lôøi xin loãi, vì anh khoâng theå naøo ñeå em rôøi xa anh ñöôïc, duø anh bieát ngay caû tình nhaân cuõng thænh thoaûng caàn phaûi xa nhau ñeå coù nhöõng khoaûng thôøi gian traàm laéng cuøng hình boùng cuûa ngöôøi mình yeâu”.

Ca khuùc: PLEASE FORGIVE MEdo Bryan Adams haùtCho ñieåm: Raát hay *****

Lyù do thì nhieàu, nhöng lyù do lôùn nhaát, vaø duy nhaát ñöôïc chaáp nhaän moät caùch deã daøng, laø vì yeâu. Anh yeâu em töø aùnh nhìn ñaàu tieân, vaø anh giöõ laïi nhöõng rung caûm cuûa ngaøy aáy cho ñeán taän baây giôø. Neáu coù bao giôø em queân, neáu coù bao giôø em phaân vaân nghi hoaëc hay coù khi em lo sôï, anh seõ laïi nhaéc em veà nhöõng nieàm löu luyeán aáy, ñeå em bieát raèng tình yeâu anh daønh cho em vaãn traøn ñaày, vaø ngaøy moät theâm tha thieát.

Em ñoïc ñaâu ñoù, hay nghe ai ñoù noùi raèng tình yeâu ñeán khi naøo ta khoù bieát, nhöng ta seõ bieát ngay khi noù ra ñi. Anh cuõng baûo em ñieàu ta nhôù nhaát laø ñieàu ta ñaõ ñaùnh maát vónh vieãn. Nhöng anh bieát khoâng, em nhôù anh nhaát chính laø khi ta coøn beân nhau.

Noãi nhôù cuûa ngöôøi ñang yeâu thaät kì laï. Vaø caâu “chöa xa ñaõ nhôù” döôøng nhö khoâng theå chính xaùc hôn nöõa, noù theå hieän söï gaén boù vaø hoøa hôïp ôû möùc ñoä cao nhaát, khi gaàn nhö moïi ñieàu duø nhoû nhaët nhaát, giaûn ñôn nhaát veà nhau ta ñeàu laøm ta xao xuyeán nhôù nhung:

I remember the smell of your skinI remember everythingI remember all your movesI remember you, yeah“Anh nhôù muøi höông thoaûng qua treân

laøn da em, anh nhôù heát moïi ñieàu, anh nhôù töøng cöû ñoäng cuûa em. Anh nhôù em, theá ñaáy.”

Vaø anh, aùnh maét ngaäp traøn yeâu thöông nhìn em qua laøn khoùi moûng manh vôøn treân taùch cafeù em naâng leân vôø nhö ñang uoáng ñeå che ñi nuï cöôøi boái roái. Trong anh nhìn aáy, anh coù tìm laïi ñöôïc moät Em cuûa phuùt ban ñaàu?

Vaø anh nheù, neáu trong moät ngaøy khoâng voäi vaõ naøo ñoù, anh thöùc daäy vôùi moät tin nhaén chôø beân goái “Em xin loãi,...” thì cuõng ñöøng ngaïc nhieân. Coù theå ñaáy chæ laø moät nöûa thoâng ñieäp thoâi. Phaàn coøn laïi chaéc anh bieát roài.

Anh coù thöù loãi cho em chaêng, neáu tình yeâu cuûa em daønh cho anh laø quaù nhieàu hoaëc, chæ hôn möùc neân coù moät chuùt?

So if I love you a little more than I should

Please forgive me I know not what I do

Please forgive me I can’t stop loving you...

Crimson Mai

Haõy laøm baùo cuøng DNÑSLan man giai ñieäu laø phaàn vieát veà

caùc ca khuùc maø mình yeâu thích. Quyù baïn ñoïc yeâu thích baøi ca naøo, haõy vieát ra caûm xuùc cuûa mình veà baøi ca ñoù vaø göûi veà cho DNÑS. Toøa soaïn seõ choïn ñaêng nhöõng baøi hay ñeå giôùi thieäu cuøng caùc baïn ñoïc yeâu nhaïc khaùc.

Hai giôø röôõi tröa ngaøy Thöù Ba 11/11/2008 vôùi thôøi tieát hôi se laïnh taïi phi tröôøng heo huùt mieàn röøng nuùi Tænh Ñieän Bieân, tröôùc maët 51 thaønh vieân hieän dieän cuûa chuyeán coâng taùc töø thieän thaùp tuøng Phaùi Ñoaøn HOPE AVHWA (Australian Vietnamese Health &Welfare Association), Linh muïc Buøi Ñöùc Tieán, Tröôûng phaùi ñoaøn ñaõ khai maøo nhöõng lôøi töø bieät vôùi toaøn theå vaø töøng thaønh vieân tham döï baèng moät caâu noùi quen thuoäc trong tieáng Latin: “Consum-matum est!” Chuùng ta ñaõ hoaøn thaønh nhieäm vuï!

Trong tieáng voã tay vui möøng vì coâng taùc ñaõ ñöôïc chu toaøn, ngöôøi ta thaáy coù moät vaøi baøn tay ñöa leân lau nöôùc maét... Coâng taùc töø thieän laø nhö theá! Loøng nhaân ñaïo xuaát phaùt töø traùi tim laø nhö vaäy: Nhìn thaáy ngöôøi taät nguyeàn thì rôùt nöôùc maét thöông taâm vaø khi giuùp ñöôïc moïi ngöôøi thoaùt caûnh baát haïnh thì laïi rôi nöôùc maét vì vui möøng...

Linh muïc Buøi Ñöùc Tieán cuõng khoâng queân caùm ôn nhöõng taám loøng vaøng töø UÙc (ñaëc bieät laø töø Tieåu bang Victoria) vaø nhieàu nôi khaùc treân theá giôùi ñaõ quyeân goùp, uûng hoä vaø caàu nguyeän cho chuyeán ñi ñöôïc an toaøn vaø thaønh coâng. Neáu khoâng coù nhöõng “taám loøng vaøng” naøy, thì chuyeán ñi seõ chaúng bao giôø ñöôïc thöïc hieän.

Sau taùm ngaøy haêng say vôùi coâng vieäc vaø meät nhoïc vôùi di chuyeån, Phaùi ñoaøn ñaõ hoaøn thaønh chuyeán coâng taùc moät caùch myõ maõn.

Thaønh vieân tham döï chuyeán coâng taùc ñöùng ñaàu do Nhoùm thieän nguyeän HOPE AVHWA (31) töø UÙc Chaâu (Victoria vaø South Australia), vôùi söï goùp söùc cuûa Beänh Vieän Maét Thaønh phoá (13); Coâng ty Du lòch Cuïc Ñöôøng Saét Vieät Nam (5) vaø Coâng ty Thöông maïi Asia Pacific (2).

Khôûi söï töø thaùng 5/2008, HOPE AVHWA ñaõ quyeát ñònh chuyeán coâng taùc seõ ñöôïc thöïc hieän taïi hai tænh phía Baéc Vieät Nam (Thanh Hoùa vaø Ñieän Bieân) vaøo ñaàu thaùng 11/2008.

Chuyeán coâng taùc khôûi ñaàu töø Haø Noäi saùng ngaøy 5/11, Nhoùm Xaõ hoäi (Social Team) ñaõ thaêm vieáng vaø uûy laïo Beänh vieän Nhi Ñoàng Haø Noäi vaø Laøng Coâ Nhi HIV Boà Ñeà (65 treû bò nhieãm HIV bò boû rôi ñaõ ñöôïc gom goùp laïi töø nhieàu nôi chung quanh Haø Noäi. Phaùi ñoaøn ñaõ trao cho moãi nôi 320kgs söõa töôi vaø söõa ñaëc coù ñöôøng cuõng nhö nhöõng thuøng mì tình nghóa.

Ñoaøn baùc só UÙc + Vieät vaø caùc thieän nguyeän vieân xaõ hoäi ñeán töø Melbourne, trong coâng taùc chöõa muø cöôøm VN 2008

(xem tieáp trang 96)

Phoùng söï coâng taùc töø thieän vaø chöõa muø cöôøm cho ñoàng baøo ngheøo ôû VN do ñoaøn Y Teá Xaõ Hoäi UÙc Vieät HOPE - AVHWA thöïc hieän 11/2008

70 71

Quaàn ñaûo Novaya Zemlya (hay vuøng ñaát môùi) laø phaàn môû roäng veà phía baéc cuûa daõy nuùi Ural, goàm hai hoøn ñaûo taùch bieät vôùi eo bieån Matochkin Shar. Caû hai ñaûo naøy daøi 900km vaø coù dieän tích gaàn 83.000km2.

Moät dieän tích lôùn cuûa hai ñaûo bò che phuû bôûi caùc doøng soâng baêng. Trong thôøi kyø töø 21/9/1955 ñeán 24/10/1990, Lieân bang Xoâ Vieát ñaõ tieán haønh 132 vuï noå haït nhaân taïi ñaây: 87 vuï noå treân khoâng, 1 treân maët ñaát, 2 treân maët nöôùc, 3 vuï döôùi nöôùc vaø 42 vuï noå döôùi loøng ñaát.

Caùc nhaø nghieân cöùu vaät theå bay khoâng xaùc ñònh (UFO) noùi raèng, moät vaät theå treân Novaya Zemlya töông töï vaät theå S-4/Area-51 cuûa Myõ taïi vuøng Nevada. Naêm 1985, caên cöù treân quaàn ñaûo naøy ñöôïc naâng caáp vaø chuyeán thaønh nôi löu giöõ vaø nghieân cöùu caùc UFO. Luùc ñoù, coù 4 vaät theå hình ñóa ñang ñöôïc giöõ taïi caên cöù Novaya

Zemlya.Ba trong soá ñoù laø caùc UFO bò rôi

vaøo naêm 1978, 1972 vaø 1984. Ngoaøi ra, coøn coù moät chieác maùy bay “Rus” ñöôïc cheá taïo baèng caùch söû duïng coâng ngheä UFO.

45 naêm bí maätVieäc ra vaøo quaàn ñaûo naøy bò haïn

cheá. Chæ coù vaøi nhaân chöùng nhieàu laàn quan saùt ñöôïc caùc chuyeán bay thöû ng-hieäm UFO. Gaàn ñaây, nhöõng chuyeán bay naøy hieám hôn. Do thieáu kinh phí neân quaân ñoäi Nga chaéc coù ít cô hoäi thöïc hieän caùc cuoäc thöû nghieäm huyeàn bí nhö vaäy.

Tröôùc ngaøy 27/2/1992, Novaya Zem-lya chöa ñöôïc goïi laø moät ña giaùc. Naêm 1992, Toång thoáng Nga luùc baáy Giôø laø Boris Yeltsin ñaõ kyù saéc leänh “Ña giaùc Novaya Zemlya”. Ban ñaàu, ña giaùc naøy ñöôïc ñaët teân laø “Vaät theå-700”. Hoäi ñoàng Boä tröôûng Lieân bang Xoâ Vieát ñaõ ra saéc leänh xaây döïng moät trung taâm haït nhaân ôû ñoù vaøo naêm 1954.

Ñeå ñaùnh laïc höôùng caùc giaùn ñieäp, hoøn ñaûo haït nhaân naøy ñöôïc goïi theo teân moät khu ñònh cö maø treân thöïc teá naèm caùch ña giaùc 300km veà phía ñoâng.

Treân thöïc teá, moät trung ñoaøn maùy bay Su-27 cuûa Xoâ Vieát laø UFO duy nhaát ñöôïc duy trì treân quaàn ñaûo haït nhaân naøy. Caùc vaät theå bay khaùc ngay laäp töùc bò nhaän daïng vaø xua ñuoåi (chaúng haïn nhö caùc maùy bay do thaùm nöôùc ngoaøi) hoaëc bò baén haï.

Nhöõng ngöôøi taän maét nhìn vaø ñöùng treân Su-27 thaáy raèng hình daùng cuûa noù khaù khaùc thöôøng. Ñöùng treân ñoù gioáng nhö ñöùng treân moät thöù gì ñoù ngoaøi traùi ñaát.

Söï bí maät cuûa Novaya Zemlya cuõng ñöôïc söû duïng cho caùc muïc ñích khaùc. Khi chính quyeàn Xoâ Vieát khoâng muoán ai ñoù ra nöôùc ngoaøi, hoï coù theå ñieàu ngöôøi ñoù tôùi vuøng Novaya Zemlya ñeå laøm vieäc. Coâng vieäc bí maät coù nghóa

raèng ngöôøi ñoù vaãn khoâng theå rôøi Lieân bang Xoâ Vieát ra nöôùc ngoaøi, thaäm chí trong voøng 5 naêm sau khi thôøi kyø laøm vieäc treân ñaûo keát thuùc.

Ngaøy nay, tình hình ñaõ hoaøn toaøn khaùc tröôùc. Ngöôøi tôùi töø quaàn ñaûo naøy khoâng coù nhöõng vaán ñeà nhö caùch ñaây nhieàu naêm. Daân soá cuûa quaàn ñaûo hieän coù khoaûng 1.000 ngöôøi.

Ngöôøi ta tin raèng 132 cuoäc thöû nghieäm haït nhaân treân quaàn ñaûo khoâng ñeå laïi naïn nhaân naøo. Tuy nhieân, ñieàu ñoù khoâng ñuùng vì nhieàu ñoäng vaät thí nghieäm ñaõ cheát trong suoát caùc vuï thöû vaø ngöôøi daân töû vong nhieàu naêm sau ñoù.

Thieáu töôùng I.Pargamon keå laïi raèng, naêm 1955 oâng laø chæ huy taøu ngaàm S-19. Nhöõng con taøu trong löõ ñoaøn cuûa oâng ôû caùch xa taâm cuûa moät vuï noå haït nhaân. Khoaûng caùch naøy ñöôïc öôùc tính bôûi caùc nhaø nghieân cöùu.

Caùc nhaân chöùng quan saùt thaáy moät ñaùm maây hình naám khoång loà boác leân tröôùc maét. Caùc maûnh vuïn boác chaùy cuûa con taøu ôû taâm vuï noå baén voït leân khoâng trung.

Tuy nhieân, chaúng maáy choác ñaùm maây gôùm ghieác bieán maát vaø toaøn boä nôi naøy rôi vaøo tónh laëng. Sau ñoù, khi caùc thuûy thuû tieán gaàn tôùi bôø, hoï nhìn thaáy moät voû taøu bieán daïng naèm treân bôø bieån - moät caûnh töôûng khaù ngoät

ngaït ñoái vôùi hoï. Theo Thieáu töôùng I.Pargamon, moät cuoäc thöû nghieäm

nöõa trong voøng hai naêm. Chieác taøu ngaàm döôùi söï chæ huy cuûa oâng ñöôïc leänh laën xuoáng ñaùy, ôû ñoä saâu 60m, caùch taâm vuï noå 600m. Ñieàu ñoù coù nghóa laø con taøu vaø caùc ñoäng vaät thí nghieäm - choù vaø cöøu - treân taøu phaûi traûi qua taùc ñoäng cuûa vuï noå haït nhaân.

Maëc nöôùc ôû khu vöïc thöû nghieäm ñoät ngoät baén voït leân, tieáp theo laø tieáng saám vang leân vaø con taøu phaù loâi Grozny noå tung vaø daàn chìm xuoáng. Moät taøu phaù loâi khaùc nhanh choùng chìm theo con taøu thöù nhaát.

Nhieàu taøu ngaàm vaø caùc taøu khaùc cuõng bò phaù huûy hoaëc hö haïi nghieâm troïng. Taøu ngaàm do Pargamon chæ huy vaãn an toaøn vaø ñoäng vaät thí nghieäm treân boong cuõng vaäy. Nhaân vieân cöùu naïn ngay laäp töùc boû nhöõng ñoäng vaät naøy vaøo bao taûi vaø ñöa chuùng vaøo bôø. “Vuï noå chaán ñoäng tôùi möùc khoâng ai öôùc tính ñöôïc möùc phoùng xaï treân boong”, Thieáu töôùng Pargamon noùi.

Vuï thöû thöù ba döôùi nöôùc vaøo muøa thu naêm 1961, tröôùc caùc vuï thöû bom H 50 mega taán cuûa Andrei Sakharov.

Caùc nhaân chöùng ñaõ nhìn thaáy moät caûnh töôïng haõi huøng. Ban ñaàu, moät muõ naám nhoû, vôùi ñöôøng kính chöøng 10m xuaát hieän treân maët nöôùc vaø baét ñaàu lôùn nhanh. Sau ñoù, ñoät ngoät moät coät nöôùc hình naám xuaát hieän vaø boác cao tôùi 30m.

Töø 20/9 tôùi 25/10/1958, 15 quaû bom ñaõ ñöôïc phaùt noå treân baàu trôøi Novaya Zemlya. Töø 10/9 tôùi 4/11/1961, 24 quaû bom ñöôïc thöû nghieäm treân khoâng, nghóa laø hai ngaøy thöû moät quaû.

Vaøo ngaøy 5/8/1963, Myõ, Anh vaø Lieân bang Xoâ Vieát ñaõ kyù hieäp öôùc ñaàu tieân caám caùc vuï thöû haït nhaân trong khí quyeån, döôùi nöôùc vaø ngoaøi khoâng gian. Vieäc kyù keát dieãn ra sau khi keát quaû nghieân cöùu cho thaáy buïi phoùng xaï töø caùc vuï thöû nhö vaäy gaây haïi nghieâm troïng tôùi moâi tröôøng vaø con ngöôøi. Hieäp öôùc Moscow 1963 cuõng caám caùc vuï noå haït nhaân phaùt taùn buïi phoùng xaï ra beân ngoaøi ñöôøng bieân giôùi cuûa chính nöôùc thöû nghieäm.

Vuï thöû ñaàu tieân döôùi loøng ñaát Novaya Zemlya dieãn ra vaøo ngaøy 15/9/1964. Cho tôùi ngaøy 24/10/1990, 42 vuï noå döôùi loøng ñaát ñaõ dieãn ra treân quaàn ñaûo naøy.

Söï tónh laëng trôû laïi AÂm thanh cuûa caùc vuï noå haït nhaân ngaøy nay raát hieám

treân quaàn ñaûo Novaya Zemlya. Neáu coù thì ñoù chæ laø caùc cuoäc thöû nghieäm nhoû, an toaøn vôùi con ngöôøi vaø moâi tröôøng. Noùi caùch khaùc, ñoù laø nhöõng moâ hình caùc vuï noå haït nhaân.

Nhöõng ngöôøi ñaõ töøng tham gia vaøo caùc vuï thöû haït nhaân

treân quaàn ñaûo soáng theo caùch rieâng cuûa hoï. Moät soá ñaõ löïa choïn ñeå queân ñi nhöõng traûi nghieäm ñaùng sôï trong khi nhöõng ngöôøi khaùc ñang coá giaønh quyeàn laø naïn nhaân caùc vuï thöû nghieäm haït nhaân.

Cho tôùi nay, Novaya Zemlya ñaõ ñöôïc taùi môû cöûa trôû laïi cho caùc nghieân cöùu khoa hoïc. Giôùi nghieân cöùu hy voïng tieán haønh caùc nghieân cöùu taïi nhöõng khu vöïc haït nhaân treân quaàn ñaûo ñeå xaùc ñònh möùc chaát thaûi phoùng xaï coøn laïi. [ ]

Moät trong nhöõng vuï thöû haït nhaân treân quaàn ñaûo Novaya Zemlya. (AÛnh: Atomicforum)

Andrei Sakharov. maùy bay Su-27 cuûa Xoâ Vieát

moät vaät theå treân Novaya Zemlya töông töï vaät theå S-4/Area-51 cuûa Myõ taïi vuøng Nevada. Naêm 1985,

Chieác taøu ngaàm döôùi söï chæ huy cuûa oâng ñöôïc leänh laën xuoáng ñaùy, ôû ñoä saâu 60m,

Quaàn ñaûo Novaya Zemlya

72 73

Neáu nhöõng ngöôøi laøm ngheà muùa thoaùt y khoâng ñöôïc xaõ

hoäi coi troïng maáy thì vuõ nöõ Dita Von Teese coù theå ñöôïc xem laø moät hieän töôïng traùi ngöôïc. Böôùc sang tuoåi 36, Dita vaãn laøm möa laøm gioù treân buïc dieãn, ñoát chaùy moïi caùi nhìn cuûa ñaøn oâng treân toaøn theá giôùi, vaø ñöôøng hoaøng saùnh vai cuøng caùc ngoâi sao haøng ñaàu khaùc.

Dita Von Teese sôû höõu nhan saéc huyeàn bí trôøi ban, moät cô theå tuyeät ñeïp vôùi voøng eo nhoû nhaát Hollywood: chöa ñaày 56 cm! Tröôùc khi trôû thaønh vuõ nöõ thoaùt y noåi tieáng nhaát nöôùc Myõ, Dita Von Teese ñaõ töøng aáp uû öôùc mô trôû thaønh moät nhaø thieát keá thôøi trang vaø vì theá coâ ñaõ quyeát taâm theo hoïc ngaønh lòch söû thôøi trang taïi moät tröôøng Ñaïi hoïc ngheä thuaät danh tieáng. Nhöng vì nhieàu vaán ñeà khaùc ñaõ xaûy ra trong cuoäc soáng neân Dita ñaõ quyeát ñònh trôû thaønh ngöôøi maãu khoûa thaân cho caùc caâu laïc boä nhoû khi coâ troøn 19 tuoåi.

Neáu chæ trình dieãn nhöõng maøn truùt boû xieâm y ñôn thuaàn ñeå phoâ dieãn veû ñeïp cô theå thì chaéc chaén Dita chæ kieám ñöôïc tieàn vaø chaáp nhaän soá phaän long ñong nhö bao coâ gaùi haønh ngheà vuõ thoaùt y khaùc. Nhöng nhôø söï say meâ lao ñoäng saùng taïo thaät söï coäng vôùi naêng khieáu baåm sinh veà thôøi trang, nhöõng maøn muùa thoaùt y gôïi duïc taàm thöôøng ñaõ ñöôïc Dita naâng leân taàm ngheä thu-aät thaät söï. Coâ hieän ñöôïc coi laø moät ngheä só burlesque (moät theå loaïi saân khaáu haøi pha nhöõng caûnh sexy cuûa Myõ) noåi tieáng.

Dita Von Teese ñaõ trôû thaønh “quaû bom sex” cuûa giôùi showbiz nhôø xuaát hieän treân trang bìa cuûa Playboy trong 3 naêm lieân tieáp. Sôû dó taïp chí Playboy

ñôøi Dita laïi thích xuaát hieän tröôùc coâng chuùng trong nhöõng boä trang phuïc sang troïng cuûa thaäp nieân 50, 60.

Vôùi nhöõng boä trang phuïc sang troïng cuûa quí baø, nhöõng chieác vaùy ñaàm maøu xanh, ñoû, tím hay nhöõng chieác muõ vaønh roäng coù ren, muõ noài, nhöõng boä vest coå ñieån, nhöõng chieác vaùy ñaàm satin keát hôïp gaêng tay... phaûi coâng nhaän laø Dita ñaõ bieát taän duïng lôïi theá cuûa moät göông maët ñeïp theo tröôøng phaùi coå ñieån cuûa mình ñeå ñònh vò moät hình aûnh sang troïng vaø ñoan trang trong maét coâng chuùng.

Gôïi tình moät caùch ñoan trang, quyeán ruõ moät caùch coå ñieån hay kheâu gôïi moät

caùch sang troïng chính laø phong caùch ñoäc ñaùo giuùp Dita taïo döïng moät hình aûnh rieâng. Trong nhöõng chuyeán coâng dieãn keùo daøi ôû Myõ, Anh, Phaùp... Dita töï tin thoûa söùc coáng hieán nhöõng maøn trình dieãn töï tin boác löûa, moät phong caùch sexy nhöng ñoan trang vaø coå ñieån.

Tôø Los Angeles Times ñaõ khoâng tieác lôøi ca ngôïi vaø phong taëng danh hieäu “nöõ hoaøng cuûa thôøi kyø phuïc höng ngheä thuaät thoaùt y” cho phong caùch ñoäc nhaát voâ nhò cuûa coâ ngöôøi maãu coù thaân hình veä nöõ naøy. Tôø Esquire (Anh) thì khoâng tieác lôøi ca ngôïi “Vuõ coâng - ngöôøi maãu gôïi tình Dita Von Teese khoâng chæ laø

baäc thaày thoaùt y vuõ maø coøn ñaày taøi naêng trong kinh doanh”.

Trong khi ñoù tôø Grazia thì cho raèng Dita coøn noùng boûng hôn caû Kate Moss vaø xöùng ñaùng ñöôïc meänh danh laø “Chuù chim thieân ñöôøng” loäng laãy, gioáng vôùi teân cuûa moät trong nhöõng maøn bieåu dieãn noåi tieáng cuûa Dita.

Maëc duø caùt-seâ cho moãi show dieãn cuûa Dita taêng ñeán möùc choùng maët (treân 70.000 USD) tôùi möùc coâ trôû thaønh “vuõ nöõ thoaùt y cao giaù nhaát theá giôùi”, nhöng döôøng nhö Dita chæ laáy bieåu dieãn thoaùt y laøm baøn ñaïp ñeå laán saân sang caùc lónh vöïc khaùc ví duï nhö thieát keá noäi y vaø trang söùc, nieàm ñam meâ ñaõ theo ñuoåi coâ töø 5 tuoåi.

Vôùi khaåu ngöõ ñaày thuyeát phuïc “Ñoà loùt ñeïp khoâng chæ daønh cho ngöôøi tình cuûa baïn, cuõng khoâng chæ duøng ñeå quyeán ruõ ñaøn oâng maø noù coøn giuùp baïn theå hieän nöõ tính cuûa mình”, caùc chieán dòch quaûng caùo raàm roä veà ñoà noäi y cuûa Dita böôùc ñaàu cuõng ñaõ gaây ñöôïc söï chuù yù cuûa phaùi ñeïp. Diata Von Teese trong aùp phích

cuûa PETA. Dita giôø ñaây coøn kieâm theâm vai troø

nhaø thieát keá cho nhöõng saûn phaåm ñoà loùt môùi nhaát cuûa nhaõn hieäu thôøi trang Wonderbra, tieáp tuïc cho ra ñôøi nhöõng boä söu taäp thôøi trang do chính tay mình thieát keá vaø xuaát baûn moät trong nhöõng cuoán saùch best-seller veà ñôøi tö cuûa mình: Burlesque and the art of the Teese.

Vôùi vai dieãn trong boä phim ñaàu tay “Girlfriends 2” (1999) vuõ nöõ sieâu gôïi tình Dita ñaõ nhaän ñöôïc khoâng ít lôøi khen töø giôùi chuyeân moân cho tham voïng taán coâng sang ñieän aûnh cuûa coâ. Vaø döôøng nhö coâ ñang muoán trôû thaønh moät dieãn vieân chuyeân nghieäp vôùi caùc vai dieãn haøng loaït nhö Romancing Sara, Matter of Trust, Pin Ups 2, Decadence, The Death of Salvador Dali vaø moät soá video clip ca nhaïc. Vai dieãn nöõ tình baùo gôïi caûm saép tôùi cuûa Dita trong boä phim keå veà theá cheá laàn thöù nhaát cuûa Martha Fiennes ñang trôû thaønh taâm ñieåm baøn taùn vaø “caàn xem” cuûa caû theá giôùi.

Loät xaùc ngoaïn muïc töø moät loï lem heø phoá, Dita khoâng nhöõng trôû thaønh moät hình maãu cuûa giôùi vuõ coâng maø coøn laø nieàm töï haøo cuûa haøng trieäu coâ gaùi treû treân theá giôùi, luoân mô öôùc sôû höõu moät veû ñeïp quyeán ruõ ñaèm thaém nhö Dita. Ñoái vôùi giôùi maøy raâu thì khoûi phaûi noùi, töø laâu Dita ñaõ trôû thaønh mô öôùc cuûa haøng trieäu ñaøn oâng treân haønh tinh, keå caû nhöõng anh taøi noåi tieáng khoâng thieáu gì gaùi ñeïp beân mình nhö David Beckham cuõng ngoan ngoaõn ñöùng trong haøng nguõ fan haâm moä Dita.

Coù leõ ñaây cuõng chính laø lyù do nhieàu haõng thôøi trang nhö Moschino, Marc Jacobs, myõ phaåm MAC vaø taïp chí thôøi trang lôùn treân theá giôùi nhö Vanity Fair, Vogue, Elle... quyeát ñònh choïn Dita laøm göông maët ñaïi dieän.

Khoâng chæ sôû höõu moät nhan saéc tuyeät vôøi, Dita Von Teese coøn ñöôïc theá giôùi bieát ñeán bôûi coâ raát tích cöïc tham gia caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi. Ñaëc bieät laø vieäc coâ ñaõ kheùo leùo söû duïng danh tieáng cuûa mình vaøo nhöõng vieäc raát coù ích nhö tuyeân truyeàn phoøng choáng AIDS treân toaøn theá giôùi vaø laø ngöôøi phaùt ngoân cho hieäp hoäi baûo veä ñoäng vaät PETA.

Dita cho raèng coù theå moïi ngöôøi coi coâ laø moät “bieåu töôïng sex nhöng baûn thaân coâ khoâng quan taâm laém tôùi chuyeän ñoù. Dita yeâu thích coâng vieäc tuyeân truyeàn veà moái nguy hieåm cuûa caên beänh AIDS hôn.

Xinh ñeïp, gôïi caûm vôùi phong caùch ñoäc ñaùo, ñaày söùc saùng taïo trong ngheä thuaät, yù chí khoâng ngöøng vöôn leân vaø moät tinh thaàn traùch nhieäm cao vôùi coäng ñoàng chính laø nhöõng lyù do khieán theá giôùi phaûi nghieâng mình kính neå Dita Von Teese, moät taøi naêng xuaát thaân töø vuõ nöõ thoaùt y.

Haïnh Phöông keå

choïn Dita laø vì hoï “keát” göông maët vôùi maùi toùc löôïn soùng vaø ñoâi moâi ñoû gôïi tình gôïi laïi neùt ñeïp coå ñieån. Vôùi maùi toùc luùc naøo cuõng ñen nhaùnh vaø ñöôïc saáy loïn oâm vaøo maët, Dita nhö böôùc ra töø nhöõng naêm maø Marylin Monroe töøng laøm möa laøm gioù.

Vieäc trung thaønh vôùi phong caùch aên maëc vaø trang ñieåm theo phong caùch coå ñieån cuõng chính laø thoâng ñieäp cuûa Dita raèng thaät ra coâ hoaøn toaøn “khoâng phaûi laø ngöôøi thích phoâ tröông thaân theå”. Traùi ngöôïc vôùi nhöõng hình aûnh noùng boûng trong nhöõng boä ñoà sexy nhaát theá giôùi treân buïc dieãn hay treân caùc taïp chí daønh cho ñaøn oâng, ngoaøi

Daáu aán thôøi gian vôùi Haø Traàn coù leõ lôùn nhaát laø bieán “coâ Haø” ngaøy naøo trôû thaønh moät ngöôøi-phuï-nöõ-coù-gia-ñình. Cuoäc hoân nhaân baát ngôø thay ñoåi Haø Traàn (teân cuûa Traàn Thu Haø ôû Vieät Nam tröôùc khi ñònh cö taïi Myõ), tröôùc heát laø veà... choã ôû. Diva nhieàu caù tính naøy boãng choác coù nhieàu ñoåi thay vôùi xu höôùng hieàn hoøa hôn ít nhaát laø veû beà ngoaøi. Söï chöõng chaïc, döôøng nhö töï nhieân ñeán vôùi nhöõng ngöôøi phuï nöõ, khi beân caïnh hoï ñaõ coù nhöõng ngöôøi ñaøn

74 75

oâng tin caäy. Môøi baïn ñoïc nghe moät vaøi caâu hoûi ñaùp vôùi Traàn Thu Haø

Ñang laø moät ca só noåi tieáng trong nöôùc, Haø Traàn quyeát ñònh tieán ñeán hoân nhaân. Ñieàu ñoù coù maâu thuaãn vôùi moät caù tính ca só thích töï do vaø coù phaàn “ñôn ñoäc”?

Coù gì maâu thuaãn ñaâu nhæ? Moïi sinh vaät ñeàu caàn coù ñoâi coù caëp, coù caùi oå rieâng ñeå sinh con caùi, hoaøn thaønh caùi chu kyø sinh hoïc cuûa noù. Toâi khoâng ngoaïi leä vaø dò thöôøng ñeán möùc choáng laïi töï nhieân.

Giaù trò tinh thaàn cuûa hoân nhaân ñoái vôùi chò?

Hoân nhaân laø tìm söï caân baèng. Loaøi thuù hoang daõ nhaát cuõng toàn taïi baày ñaøn. Anh khoâng thaáy nhöõng ngoâi sao thaønh ñaït khi tieán xa hôn nöõa trong söï nghieäp ñeàu coù gia ñình vöõng chaéc ñoù sao.

Choàng chò - moät thanh nieân Myõ goác Vieät... raát “sö phaïm tính”. Ñoù coù phaûi laø moät söï töông phaûn cho “ngheä só tính” cuûa Haø Traàn?

Khoâng coù chuyeän cöù laøm trong ngaønh giaùo duïc chaéc chaén phaûi “sö phaïm tính”. Choàng toâi laøm quaûn lyù vaø laäp chöông trình ñaøo taïo cho moät tröôøng ñaïi hoïc. Anh aáy khoâng phaûi laø giaùo vieân. Ngheà nghieäp cuûa anh aáy cuõng nhö toâi, xaùc laäp cho moãi ngöôøi tìm choã ñöùng trong xaõ hoäi vaø sinh nhai. Toâi khoâng cho raèng ngheà nghieäp taïo neân tính caùch con ngöôøi, maø chæ coù tính caùch quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa ngheà nghieäp. Toâi tuy laø ngheä só, nhöng vaãn phaûi soáng ngaên naép vaø kyû luaät. Döôøng nhö noù phuø hôïp vôùi cuoäc soáng gia ñình hôn laø soáng moät mình, ñuùng khoâng?

Hoân nhaân coù phaûi laø moät söï laép gheùp hai maûnh tính caùch ñoái laäp nhau?

Neáu cöù “quy hoaïch” hoân nhaân laø “laép gheùp nhöõng maûng ñoái laäp” thì thaät phuø phieám cöûa mieäng. Ngöôøi töøng traûi ñeàu hieåu vôï choàng laáy nhau 90% laø duyeân soá, 10% coøn laïi yeáu toá “töông phaûn” naøo ñoù chæ laø hình thöùc. Vôï choàng phaûi gioáng nhau môùi soáng chung ñöôïc. Khoâng gioáng nhau coù soáng chung roài seõ thaáy coïc caïch.

Nhöõng cuoäc ly hoân toâi thaáy nguyeân nhaân ñeàu töø hai phía chöù khoâng bao giôø töø moät ngöôøi caû, baát keå lyù do hoaøn caûnh naøo. Ngöôøi cuøng moät loaïi, cuøng tính caùch, cuøng lyù töôûng soáng, cuøng sôû thích... thöôøng töï ñoäng tìm nhau, töï nguyeän gaén boù vôùi nhau. Trong hoân nhaân, nhaø naøo bieát nhaø naáy. Thaém thieát chöa chaéc ñaõ yeân oån, maø caõi loän suoát ngaøy chaû chaéc ñaõ khoâng hay. Vì cuõng coù nhöõng ngöôøi thích bieåu hieän tình caûm theo kieåu quaùt naït.

Lieäu ngheä só laáy ngheä só thì deã haïnh phuùc cao traøo nhöng deã ñoå vôõ bôûi söï maãn caûm voán coù cuûa hoï. Coøn ngheä só laäp gia ñình vôùi ngöôøi thöôøng thì beàn chaéc hôn nhöng laïi tieát cheá söï saùng taïo cuûa nhau?

Toâi coù quan heä coâng vieäc raát toát vôùi

maät” vaø caàn “refresh” roài chaêng?OÂi, cöù soáng theo tieâu chuaån hay leà

thoùi theá thì chaùn cheát. Thöïc tình, quyeát ñònh sinh con caùi vì chuùng toâi ñaõ saün saøng laøm cha meï, ñaõ saün saøng chuaån bò hai cô theå khoûe maïnh vaø vaät chaát ñaày ñuû ñeå chaøo ñoùn chuùng ra ñôøi. Ñôn giaûn theá thoâi.

Chò chuaån bò gì cho moät sinh linh seõ ra ñôøi - laø con cuûa moät phuï nöõ noåi tieáng mang teân Traàn Thu Haø?

Khoâng chuaån bò gì caû ngoaøi söùc khoûe. Con caùi chuùng toâi seõ phaùt trieån töï nhieân nhö con ngöôøi khaùc. Chuùng seõ ñöôïc thöøa höôûng nhöõng kinh nghieäm soáng vaø tình yeâu cuûa cha meï. Vaäy laø quaù ñuû ñeå chuùng lôùn leân, tröôûng thaønh vaø töï löïa choïn töông lai roài.

Caûm ôn vaø chuùc chò luoân haïnh phuùc!

Baøi: Vó ThanhAÛnh: Samuel HoangTrang phuïc: Kelly Buøi

caùc ñoàng nghieäp vaø luoân chæ döøng laïi ôû möùc ñoä ñoù. Ñaëc bieät, toâi chaû thaáy laõng maïn gì neáu yeâu moät ngöôøi cuøng ngheà, cuõng khoâng thuû thöôøng theo kieåu xaùc ñònh hoân nhaân laø thaû neo. Toâi laáy choàng phuø hôïp vôùi mình. Chuùng toâi thöông nhau vì giaù trò cuûa moãi ngöôøi. Khi quen nhau anh aáy khoâng bieát toâi laø ca só noåi tieáng. Toâi cuõng chaû bieát doøng doõi nhaø anh aáy nhö theá naøo. Chæ thaáy hôïp thì chôi vôùi nhau. Baây giôø toâi thaáy caû cuoäc soáng laãn söï nghieäp cuûa mình oån ñònh vöõng vaøng hôn luùc chöa laäp gia ñình.

Chò coù caùch noùi chuyeän khoâng coøn “huøng hoå” nhö tröôùc. Coù veû thôøi gian ñaõ taïo neân moät Haø Traàn chín chaén vaø ñieàm tónh hôn nhieàu...

Roõ raøng hoân nhaân laø moät ñieåm moác cuûa ñôøi ngöôøi, nhaát laø vôùi phuï nöõ. Vôùi rieâng toâi, noù laø söï sang trang caû cuoäc ñôøi vaø söï nghieäp.

Raát rieâng tö, vôùi moät phuï nöõ-ngheä só nhö Haø, coù khi naøo oâng choàng bò ñöa leân baøn caân so vôùi nhöõng ngöôøi ñaøn oâng khaùc, nhöõng ngöôøi cuõ ñaõ qua cuûa mình?

Gioáng caùi sinh ra ñaõ coù thieân chöùc xaây toå, sinh con, giöõ nhaø. Coøn gioáng ñöïc lo chuyeän saên baén, môû roäng laõnh thoå, baûo veä nhöõng taøi saûn cuûa hoï. Ngöôøi ta laáy nhau vì tìm thaáy ôû ngöôøi kia khaû naêng thöïc hieän thieân chöùc cuûa mình. Yeâu ñöông vôùi laäp gia ñình laø hai chuyeän khaùc haún. Laáy nhau laø caû hai beân ñeàu phaûi caân nhaéc, khoâng chæ rieâng ngöôøi ñaøn baø.

Vaø söï caân nhaéc cuûa ngöôøi ñaøn baø thoâng minh vaø chín chaén seõ mang laïi ñieàu gì?

Söï beàn vöõng. Toâi thaáy ngöôøi thoâng minh luoân laø ngöôøi raát baûn naêng. Thoâng minh töùc laø hieåu loøng daï mình. Tính toaùn baèng caùi ñaàu môùi chæ laø khoân ngoan kieåu khoân loûi thoâi.

Toâi coù ngöôøi baïn gaùi coù choàng roài ñaøn oâng coøn theo ñuoåi nhieàu hôn. Trong ñoù cuõng coù nhieàu ngöôøi hôn choàng coâ aáy, nhöng chöa bao giôø coâ aáy caân nhaéc laïi hay ñeå aûnh höôûng tôùi haïnh phuùc gia ñình. Phuï nöõ chín chaén caàn hieåu giaù trò cuûa söï oån ñònh, hieåu caùi gì mình caàn cho baûn thaân laâu daøi vaø cho con caùi. Moïi söï saép ñaët chæ mang tính taïm thôøi. Hoân nhaân ñeán töï nhieân thì beàn vöõng hôn, nhöng caû hai ngöôøi cuõng phaûi bieát xaây döïng nöõa.

Taïi sao chò laïi quyeát ñònh coù con trong naêm tôùi?

Toâi ñeán tuoåi thích coù con roài. Noùi caùch khaùc, toâi ñaõ qua giai ñoaïn caân baèng vaø hoøa nhaäp vôùi cuoäc soáng môùi, gia ñình môùi. Giôø laø luùc nghó ñeán chuyeän con caùi.

Trong suy nghó cuûa chò, lieäu con caùi ra ñôøi coù phaûi laø moät böôùc tieán khaùc cuûa hoân nhaân. Chò ñaõ qua “naêm traêng

Nhaø vaên gioûi baùn haøngNhaø vaên YY coù cuoán saùch teân XX

baùn eá beøn ñaêng moät muïc quaûng caùo rao vaët tìm baïn boán phöông “Nöõ 22 tuoåi, ñeïp nhö tieân, ñöôïc thöøa keá nhieàu trieäu ñoâ + nhaø cöûa taøi saûn lôùn lao, khoâng coù traùch nhieäm vöôùng víu, caàn tìm hieåu ñeå ñi ñeân hoân nhaân. Ñoái töôïng phaûi gioáng nhö nhö nhaân vaät chính trong tieåu thuyeát XX cuûa nhaø vaên YY”.

Ngaøy hoâm sau cuoán tieåu thuyeát ñoù ñaõ ñöôïc ngöôøi ta luøng mua saïch trong caû nöôùc.

Vôï choàng caõi nhau, anh choàng xoâng ra khoûi nhaø

quaøy tay waát caùnh cuûa aäp maïnh caùi raàm ñeán muoán saäp nhaø roài toït leân xe nhaán ga moät leøo “giaû töø chieán ñòa” ñeán vaøi ngaøy. Hoaëc laø ñi laøm veà, thaáy vôï maët naèng naëng, choàng moùc hand phone goïi vaøi “chieán höõu” roài löôïn luoân moät maïch, nhanh thì ñeâm môùi moø veà, chaäm thì cuõng... vaøi ngaøy.

Traùnh maët nhau khi caû hai cuøng böïc töùc laø moät giaûi phaùp höõu hieäu. Tuy nhieân, nhieàu oâng choàng ñaõ vin vaøo caùi côù caõi coï, ñeå raûnh chaân löôïn lôø, buø khuù moät vaøi ngaøy. Taét phone, caét lieân laïc ñeå maëc vôï ôû nhaø oâm moái böïc töùc vaø lo laéng suoát nhöõng ngaøy choàng ñi.

Noãi lo laéng, aám öùc nhaát cuûa ngöôøi phuï nöõ khi choàng boû nhaø ñi vaøi ngaøy laø sôï choàng ñi vôùi gaùi. Nhieàu chò em goïi ñieän taâm söï, nhieàu khi böïc choàng laém, nhöng khoâng daùm to tieáng vì sôï choàng boû nhaø ñi, maø toaøn ñi qua ñeâm. Chò An ôû Noble Park (Vic) keå, hoài môùi laáy nhau, ñoäng caõi nhau laø anh xaùch xe ñi caû moät ngaøy moät ñeâm. Goïi phone cho anh thì chæ nghe “out of radial range” toaøn “ngoaøi vuøng phuû soùng” Chò moät mình vôùi caên nhaø roäng, vöøa öùc vöøa sôï.

Ñang mang baàu maø naèm khoùc caû ñeâm, nghó choàng nhaãn taâm vôùi mình, boû mình buïng mang daï chöûa, khoâng bieát ñi ñaâu, laøm gì vôùi con naøo maø khoâng theøm goïi veà cho vôï. Giôø, ôû vôùi nhau coù hai maët con, anh vaãn tieáp dieãn thoùi quen ñoù. Coù ñieàu, taàn soá “leân ñöôøng” cuûa anh ngaøy caøng daøi, môùi ñaàu chæ moät ngaøy, giôø keùo daøi daêm ba ngaøy, coù khi caû tuaàn.

Vieäc nhaø, vieäc chaêm hai ñöùa con, anh phoù maëc. Môùi ñaàu chò coøn thaáy ñau khoå vì choàng voâ traùch nhieäm vôùi vôï con, sau thì quen daàn. Khoán noãi, vôï choàng chò khaéc khaåu, tuaàn naøo chaû caõi nhau, thaønh ra, soá ngaøy choàng chò boû ñi nhieàu hôn soá ngaøy ôû nhaø.

Giôø, chò An chaúng bao giôø quan taâm choàng ñi ñaâu, bao giôø veà. Vì quaù chaùn vaø quaù quen vôùi caûnh anh huøng duõng doïng baøn ñaù gheá, hay ñoùng hoäc tuû beáp raàm raàm , chaû caàn nhìn, chò cuõng bieát anh chuaån bò “leân ñöôøng”. Roài tieáng maùy xe noå vaø tieáng ruù ga giaän döõ phoùng ñi. Roài chò löõng thöõng ñi laøm vieäc nhaø nhö chöa töøng coù chuyeän gì xaûy ra.

Caû tuaàn anh ñi, chò hoaøn toaøn queân raèng mình coù moät oâng choàng cho ñeán luùc anh xuaát hieän ôû cöûa nhaø. Nhìn thaáy maët anh, chò laïi thaûn nhieân nhö nhìn moät ngöôøi xa laï. Chò An baét ñaàu lo laéng veà söï söùt meû trong tình caûm vôï choàng khieán chò khoâng coøn quan taâm ñeán anh nöõa, vì nhöõng cuoäc ñi cuûa choàng thöôøng keùo daøi vaø chò khoâng bieát ñòa ñieåm döøng chaân cuûa caùc cuoäc “lang thang” aáy, coù theå laø ôû nhaø moät coâ gaùi hay moät baø “maãu ñôn” (single

mom naøo ñoù).Theo caùc chuyeân gia thì haàu heát

phuï nöõ ñeàu ñaùnh giaù thaáp nhöõng oâng choàng thuoäc loaïi - ñoäng caõi nhau laø boû nhaø ñi. Hoï thöôøng cho ñoù laø haønh ñoäng treû con, hoaëc laø kieám côù. Ngöôøi ñaøn oâng boû nhaø ñi ñöôïc xeáp vaøo loaïi “ly thaân ñoät xuaát”. Hoï thöôøng ñi tìm baïn beø ñeå gaëp gôõ, baøy ra bia röôïu

Ñeán vôùi nhöõng ngöôøi baïn coù gia ñình thì khoâng muoán ñeán vì ngaïi ngaàn ngöôøi vô cuûa baïnï, vì chaúng coù baïn naøo ñaõ coù gia ñình rieâng laïi chöùa chaáp vaø tieáp ñaõi “côn saàu” cuûa hoï ñeán maáy ngaøy trôøi. Vaäy neân hoï thöôøng buoäc phaûi choïn nhöõng choã “vui veû” ñeå giaûi khuaây. Khi cuoäc soáng gia ñình ngoät ngaït, phoùng ñöôïc ra beân ngoaøi laïi quaù vui. Töø ñoù chuyeän boû nhaø ñi hoang vaøi hoâm boãng trôû neân haáp daãn vì söï töï do, thoaûi maùi. Thoùi quen boû ñi cuõng hình thaønh töø ñaáy.

Vì sao neân noãi khoâng nhaø?Chaøng hay boû nhaø ra ngoaøi tìm söï

bình yeân cho rieâng mình - Ñoù laø moät phaûn öùng töï veä tieâu cöïc thöôøng hay xuaát hieän ôû nhöõng ngöôøi ñaøn oâng keùm baûn lónh khi “gioâng baõo gia ñình” baét ñaàu xuaát hieän. Theo toång keát cuûa caùc chuyeân gia tö vaán Taâm lyù nhaän thaáy coù moät soá maâu thuaãn thöôøng taïo neân phaûn öùng tieâu cöïc cuûa “Phaùi maïnh” nhö sau:

- Khi giöõa vôï vaø choàng khoâng coøn tieáng noùi chung, khoâng coù söï chia seû,å ñoàng caûm: Ngöôøi ñaøn oâng deã rôi vaøo traïng thaùi coâ ñôn, hoï traàm maëc, raàu ró vaø sau cuøng hoï ñi tìm thuù vui nôi baïn beø, quaùn röôïu. Coù ngöôøi lao vaøo coâng vieäc, hoï khoâng muoán veà nhaø ñeå traùnh xa caûm giaùc troáng traûi beân vôï con, hoï tìm thaáy söï bình yeân trong coâng vieäc. Coù ngöôøi baét ñöôïc tín hieäu ñoàng caûm cuûa moät ngöôøi phuï nöõ khaùc, hoï lao vaøo cuoäc tình vuïng troäm vaø tìm thaáy söï aám aùp trong... khoå ñau.

- Khi vôï hay lyù söï, chì chieát, laøm traàm troïng hoùa vaán ñeà: Ngöôøi ñaøn oâng thaáy meät moûi, maát caûm giaùc an toaøn. Hoï thöôøng rôi vaøo traïng thaùi lo aâu khoâng bieát luùc naøo “chieán tranh seõ ñoå uïp xuoáng ñaàu”. Hoï tìm thaáy söï bình yeân khi khoâng coù söï xuaát hieän cuûa “noäi töôùng phu nhaân”. Theá laø, hoï rong ruoåi treân ñöôøng phoá, nhaø baïn beø, trong bub bia coi table dance muùa sexy, vaøo club baám maùy, côø baïc casino... ñeå caøng ít phaûi “giaùp laù caø” vôùi vôï chöøng naøo hay chöøng aáy.

- Khi vôï luoân khaúng ñònh uy quyeàn cuûa mình, coi thöôøng choàng: Ngöôøi ñaøn oâng caûm thaáy bò xuùc phaïm, hoï rôi vaøo maëc caûm töï ti vaø mong muoán nhanh choùng thoaùt ra khoûi cuoäc soáng “thieáu nhaân quyeàn” ñoù. Hoï khoâng chæ ñi tìm thuù vui ñeå giaûi toûa taâm lyù maø hoï muoán höôùng tôùi moät cuoäc hoân nhaân môùi

- Khi vôï duøng chieán thuaät “caám vaän” ñeå tröøng phaït choàng: Ngöôøi ñaøn oâng seõ tìm laïc thuù nôi nhöõng ngöôøi ñaøn baø khaùc ñang saün saøng daâng hieán môøi chaøo vaø laøm hoï thoûa maõn, keå caû gaùi maõi daâm. Ngöôøi ñaøn oâng ra ñi tìm laïc thuù vaø chæ veà nhaø khi tieäc ñaõ taøn canh. Ñuùng laø ñaøn oâng “saûy nhaø” chæ ra choã “toái”?

Thu Nga

laøm vaøi ve ñeå giaûi toûa noãi buoàn hoaëc söï böïc mình...

Tuy nhieân, phaàn lôùn thöôøng tìm ñeán nhöõng ngöôøi baïn ñoäc thaân vaø voâ hình chung, anh ta cuõng trôû thaønh ngöôøi ñoäc thaân trong voøng vaøi ngaøy, sinh hoaït, aên uoáng, chôi bôøi cuøng nhöõng ngöôøi baïn ñoäc thaân. Töø ñaây deã bò xuaát hieän nhöõng moái quan heä môùi cuûa ngöôøi ñaøn oâng trong taâm traïng chaùn vôï, chaùn gia ñình. Neáu gaëp phaûi ñoái töôïng khaùc giôùi an uûi, voã veà, ngöôøi ñaøn oâng raát deã sa ngaõ.

Haønh ñoäng ban ñaàu khi ngöôøi ñaøn oâng ra khoûi nhaø ñoâi khi chæ laø haønh ñoäng boät phaùt, ñi cho khuaát maét, cho khoûi phaûi nhìn maët “con meï” vôï ñang phoàng mang trôïn maét, toùc tai roái muø. Nhöng khi ra ñeán ñöôøng, hoï môùi nhaän ra laø mình khoâng bieát ñi ñaâu.

Muùa

sexy

taïi S

efto

n

76 77

Sinh ra trong moät gia ñình trung löu ôû Hertfordshire, nöôùc Anh, cuoäc soáng cuûa Victoria ñaõ thay ñoåi hoaøn toaøn khi coâ trôû thaønh moät Posh Spice trong nhoùm Spice Girls ñình ñaùm, töøng laø hình maãu cuûa caû moät theá heä girl-band treân theá giôùi. Vaø söï nghieäp cuûa coâ coù leõ cuõng seõ gioáng nhö caùc thaønh vieân khaùc trong nhoùm neáu nhö coâ khoâng tình côø gaëp David Beckham.

1997 coù leõ laø naêm ñaùng nhôù nhaát trong ñôøi Vic khi traùi tim cuûa coâ thöïc söï guïc ngaõ tröôùc chaøng caàu thuû ñeïp trai David Beckham trong moät böõa tieäc sau traän ñaáu cuûa MU. Cho duø nhieàu ngöôøi tin raèng Vic ñöa ñaõ ñöa Becks “vaøo taàm ngaém”, taïo söùc baät môùi cho naác thang danh voïng cuûa mình thì soá ñoâng vaãn nhìn nhaän hoï nhö moät caëp tình nhaân laõng maïn nhaát cuûa xöù sôû söông muø.

Gaàn 10 naêm sau chung soáng, cuoäc soáng vôï choàng cuûa Beck vaø Posh ñaõ traûi qua nhieàu soùng gioù, song hieän taïi, gia ñình hoï vaãn raát haïnh phuùc, eâm aám. Döôøng nhö Vic khoâng chæ coù taøi maø thöïc söï laø moät phuï nöõ khoân ngoan coù boä oùc kinh doanh nhaïy beùn, laém chieâu, ñaëc bieät trong vieäc laêng xeâ danh tieáng cuûa hai vôï choàng thì phaûi noùi laø khoù coù ai baèng.

Vic luoân bieát caùch laøm oâng xaõ caûm thaáy haõnh dieän vôùi nhöõng lôøi khen “coù caùnh”. Nhöõng caâu maø Vic thoû theû vôùi caùnh nhaø baùo nhö “Choàng toâi laø thaùnh!”, hay coâ toân thôø ñöùc lang quaân nhö Nhaät hoaøng hoaëc toû yù muoán xaây döïng moät ngoâi ñeàn rieâng ñeå caàu nguyeän cho choàng... laø moät

trong nhöõng caùch khaù höõu hieäu giuùp Vic kìm giöõ traùi tim luoân xao ñoäng cuûa Becks beân mình.

Maëc duø coù raát nhieàu tin ñoàn veà söï thieáu chung thuûy cuûa Beckham trong thôøi gian khaù daøi nhöng hieän taïi, gia

moïi bieán coá trong cuoäc soáng. Döôøng nhö coâ coøn cöôøi nhieàu hôn bôûi coâ haõnh dieän vaø haïnh phuùc vôùi nhöõng gì mình ñaõ ñaït ñöôïc. Ngöôøi ta luoân nhìn thaáy nuï cöôøi cong moâi mang ñaäm phong caùch Vic treân bìa caùc taïp chí, poster,

muoán truyeàn taûi trong laàn taùi hôïp naøy laø tinh thaàn cuûa Nöõ quyeàn - Thieân chöùc laøm meï.

Vic vaø caùc thaønh vieân cuûa nhoùm muoán con caùi cuûa hoï ñöôïc nhìn thaáy hoï moät laàn nöõa toûa saùng treân saân khaáu. Coøn gì haïnh phuùc hôn khi moät laàn nöõa trôû thaønh taâm ñieåm trong gia ñình vaø ñöôïc nghe caùc thieân thaàn trong nhaø töï haøo noùi raèng “Meï tôù laø moät Spice Girl”.

Vôùi baûn lónh vaø danh tieáng cuûa mình, Victoria ñaõ vöôït ra khoûi haøo quang cuõ

Caâu chuyeän veà moät bieåu töôïng thôøi trang

ñình cuûa coâ vaãn raát eâm aám vaø haïnh phuùc. Vic ñaõ coá gaéng heát söùc ñeå cö xöû vaø toû thaùi ñoä laø mình chaúng coù gì phaûi phieàn loøng veà chuyeän ñaõ xaûy ra. Bôûi Vic tin raèng soùng gioù khoâng theå ñaùnh guïc maø chæ laøm coâ maïnh meõ hôn. Cuõng nhö tình yeâu cuûa coâ daønh cho Beckham seõ tha thöù cho moïi loãi laàm cuûa anh. Vaø thieân thaàn thöù 3 ñaõ ra ñôøi nhö moät minh chöùng raèng Vic luoân muoán coù moät gia ñình gaén boù haïnh phuùc vaø maõi thöông yeâu nhau.

Vaø cuõng sau vuï vieäc naøy, Vic ngaøy caøng trôû neân chín chaén, ñieàm tónh tröôùc

boä söu taäp thôøi trang. Moät nuï cöôøi maø Vic ñaõ khoå coâng luyeän taäp vaø noù ñaõ thöïc söï mang ñeán cho Vic moät hình aûnh môùi, ñaày töï tin vaø quyeán ruõ.

Khi coøn trong nhoùm Spice Girls ngaøy tröôùc, ngöôøi ta ít thaáy Posh phaùt ngoân tröôùc baùo chí maø thöôøng nhöôøng cho nhöõng coâ gaùi coøn laïi. Nhöng baây giôø, trong nhöõng laàn taùi hôïp cuûa nhoùm, Vic thöôøng xuyeân xuaát hieän trong vai troø cuûa moät Spice ñaàu ñaøn trong caùc cuoäc hoïp baùo vaø baét ñaàu coù nhöõng tuyeân ngoân veà nöõ quyeàn khaù maïnh meõ.

Moät trong nhöõng thoâng ñieäp maø Vic

caû theá giôùi, ñeán noãi ngöôøi ta ñaët cho noù caùi teân laø kieåu toùc “Pob”. Giôùi thôøi trang Naêm 2007 cuõng ñaõ phaûi nghieâng mình coâng nhaän ñoùng goùp lôùn lao cuûa Vic trong vieäc laøm soáng laïi traøo löu toùc Bob vôùi danh hieäu “Ngöôøi phuï nöõ cuûa naêm 2007”, do taïp chí Glamour (Anh quoác) bình choïn.

Ñaàu naêm 2008 naøy, Vic laïi gaây chaán ñoäng dö luaän khi coâ quyeát ñònh seõ khoûa thaân trong boä söu taäp môùi nhaát cuûa nhaø thieát keá Marc Jacobs cho muïc ñích töø thieän. Ngöôøi ta laïi ñöôïc thaáy

cuûa Spice Girls thuôû xöa. Giôø ñaây Vic khoâng chæ laøm chuû cuoäc soáng cuûa mình, maø coøn coù aûnh höôûng lôùn ñeán choàng vaø gia ñình nhoû cuûa coâ. Ngay khi caû gia ñình quyeát ñònh chuyeån sang Myõ, coâ ñaõ chuû ñoäng keát baïn vôùi caùc ngoâi sao haïng A ôû Hollywood nhö Tom Cruise, Katie Homes, Jennifer Lopez... cuõng nhö caùc nhaø taïo maãu noåi tieáng trong laøng thôøi trang.

Taát caû nhöõng vieäc Vic ñaõ quyeát taâm laøm thì phaûi hoaøn haûo, nhaát laø vieäc taïo döïng hình aûnh tröôùc coâng chuùng. Coøn nhôù khoaûnh khaéc maø caëp ñoâi nhaø Beckham xuaát hieän beân nhau khi ñaët chaân tôùi nöôùc Myõ ñaõ laøm giôùi truyeàn thoâng ôû nöôùc naøy thaät söï aán töôïng ñeán noãi caëp ñoâi laõng maïn naøy coøn daãn ñaàu danh saùch Nhöõng ngöôøi aên maëc ñeïp nhaát do taïp chí Vanity Fair bình choïn. Phong caùch aên maëc cuûa caû hai vôï choàng ñöôïc raát nhieàu ngoâi sao noi theo.

Phaûi coâng nhaän raèng Vic raát khoân kheùo trong coá gaéng luoân laøm môùi hình aûnh cuûa mình vaø taïo aûnh höôûng cho ñaïi chuùng. Khi ñoät ngoät caét phaêng maùi toùc daøi cuûa mình, Vic tuyeân boá raèng coâ khoâng heà chuû taâm khôûi ñoäng moät traøo löu môùi maø chæ vì muoán giöõ cho toùc khoûi loøa xoøa trong nhöõng phuùt ñam meâ cuøng choàng. Nhöng hình nhö cuõng chính vì lyù do ñoù maø soá ñoâng phuï nöõ treân toaøn theá giôùi laäp töùc baét chöôùc kieåu ñaàu môùi cuûa coâ.

Kieåu toùc Bob cuûa Victoria Beckham vôùi phaàn gaùy caét cao ñaõ laøm chao ñaûo

moät hình aûnh hoaøn toaøn môùi cuûa Vic trong caùc boä aûnh kheâu gôïi vaø trang nhaõ, gaàn nhö chaúng maëc gì do Marc Jacobs taïo maãu vaø hôn heát laø toaøn boä soá tieàn hôn 40 nghìn USD thu ñöôïc töø chieán dòch naøy seõ ñöôïc sung vaøo quyõ hoã trôï caùc beänh nhaân ung thö da.

Luoân ñöôïc bieát ñeán vôùi daùng hình maûnh khaûnh vaø moät boä oùc khoân ngoan, cuøng caùc quyeát ñònh taùo baïo ñuùng luùc, baø Becks thaät söï gaët haùi ñöôïc nhieàu thaønh coâng hôn trong söï nghieäp cuõng nhö trong haïnh phuùc gia ñình. Vaø döôøng nhö coâ khoâng heà coù yù ñònh döøng laïi ôû ñoù, coù ñieàu gì ñoù thuùc ñaåy coâ khoâng ngöøng laøm môùi baûn thaân mình.

Coù theå noùi Victoria Beckham chính laø hình maãu thaønh ñaït cuûa phuï nöõ ôû löùa tuoåi 30. Bieát chaêm soùc vaø giöõ gìn saéc ñeïp, bieát haøi hoøa caùc moái quan heä trong cuoäc soáng, hoân nhaân, gia ñình, vaø söï nghieäp baèng söï kheùo leùo vaø hieåu ñôøi. Vic vaø nhöõng phuï nöõ ôû löùa tuoåi 30 ñaõ coù ñöôïc phong thaùi maën maø, haáp daãn cuûa ngöôøi phuï nöõ chín chaén maø caùc coâ gaùi treû khoâng coù ñöôïc.

Qua nhöõng traûi nghieäm cuûa cuoäc soáng, phuï nöõ tuoåi naøy khoâng coøn nhöõng mong öôùc vieån voâng, hoï bieát neân laøm theá naøo ñeå ñoái maët vôùi cuoäc soáng, bieát töï baûo veä, chaêm soùc mình, kieân trì theo ñuoåi hoaøi baõo, coá gaéng trôû thaønh moät con ngöôøi coù söùc cuoán huùt vaø theå hieän ñöôïc giaù trò cuûa mình.

Phöôïng Haø

Trong caùc cuoäc thi saéc ñeïp, tuoåi treû luoân laø lôïi theá, nhöng “xinh” vaø “ñeïp” laø hai khaùi nieäm hoaøn toaøn khaùc nhau.

Thöïc teá laø cho ñeán hieän nay con ngöôøi môùi chæ nhaän bieát veà thôøi gian, chöù khoâng theå hieåu vaø laøm chuû ñöôïc noù. Thôøi gian bao truøm caû vuõ truï bao la, leân vaïn vaät treân Traùi ñaát, vaø dó nhieân cuoán loaøi ngöôøi troâi theo doøng chaûy

Thaùng 9 vöøa qua, caùc nhaø khoa hoïc quoác teá ñaõ môû ñaàu moät thí nghieäm

sieâu cao caáp vaø thuoäc haøng ñoäc nhaát voâ nhò trong lòch söû loaøi ngöôøi - khôûi ñoäng moät coã maùy gia toác aùnh saùng coù chu vi daøi 27km ngaàm saâu haøng traêm meùt döôùi loøng ñaát Chaâu AÂu,

maø moät trong nhöõng muïc tieâu lôùn caû ngaøn naêm nay loaøi ngöôøi khao khaùt tìm caâu traû lôøi, chính laø “thôøi

gian” Thôøi gian laø gì? Taïi sao coù thôøi gian?

Vaø taïi sao thôøi gian troâi...

78 79

moät chieàu - sinh ra, lôùn leân, giaø ñi...Môùi ngaøy naøo coøn beù theo meï vaø chò

ñi ñaùm cöôùi moät coâ chuù naøo ñoù, ñeán nôi ñöôïc caùc baùc chaêm soùc voã veà tha hoà chaïy nhaûy tung taêng vôùi ñaùm treû con cuøng löùa cho ñeán luùc voâ tình vaáp ngaõ laøm laám lem boä ñoà môùi mua. Chæ ít laâu sau ñoù ñaõ laø moät nöõ sinh dòu daøng baét ñaàu bieát... gheùt ñaùm con trai trong lôùp hay oàn aøo vaø hoáng haùch. Roài yeâu, vaø seõ ñeán ngaøy taát baät lo ñaùm cöôùi cuûa chính mình. Moät thôøi gian nöõa, nhöõng vui, buoàn, thöông... thôøi treû daàn laéng laïi, traàm hôn, chôït khi naøo ñoù nhôù nhöõng kyû nieäm moät thôøi ñaïp xe döôùi haøng caây muøa thu nôi laù vaøng rôi raøo raït.

Ngaøy treû giaän nhau coù khi (vì theá maø) boû hoïc, ñaïp xe lang thang, chieàu veà nhaø baät maùy tính chaùt vaøi caâu vu vô vôùi ñöùa baïn gaùi ñang du hoïc ôû xa, hay tung moät baøi thaät daøi leân blog nhan ñeà “oâi moät ngaøy... chaùn”, hoaëc ruû coâ baïn haøng xoùm ñi... aên quaø vaët (maø khoâng heà bieát raèng chæ vaøi naêm sau ñoù, thoùi quen tuy laø vaët naøy coù theå seõ laø nguyeân nhaân tröïc tieáp gaây hieäu öùng... taêng caân).

Theá nhöng nhieàu naêm troâi, nhöõng thoaûng giaän doãi roài cuõng ñi qua, tôùi möùc thaät khoù maø tìm laïi ñöôïc caûm giaùc tuy laø “giaän” nhöng thaät ñaùng yeâu aáy. Khi ñoù, tuoåi mình cuõng ñaõ taêng leân, vaø baûn thaân ñaõ chöõng laïi nhieàu roài.

Ñoù laø bôûi, thôøi gian ñang troâi...Coù moät soá (nhieàu nhöõng) quí coâ aâm

möu kìm haõm thôøi gian, nheï nhaát baèng caùch ñi chuïp aûnh studio (caùch naøy ñaùng yeâu nhöng toán nhieàu thôøi gian trang ñieåm), vaø toát nhaát laø chaêm taäp theå duïc (caùch naøy raát ñaùng hoan ngheânh vì vöøa khoûe vöøa giöõ veû ngöôøi treû trung), maïnh nhaát laø haøng ngaøy taêng cöôøng

toâ (nhieàu loaïi maøu) leân khuoân maët, beân khoùe maét, vaø söu taàm ñuû thöù kem döôõng da (caùch naøy ñoâi khi coù haïi keøm heä quaû tröïc tieáp laø hao nhanh tuùi tieàn), nhöng naëng nhaát (vaø teä nhaát) laïi laø ñi laøm myõ vieän maø phaàn lôùn ñeå laïi haäu quaû ngöôïc chieàu khoâng bao giôø quay laïi ñöôïc nöõa.

Theá nhöng ñaõ coù ai ñaët caâu hoûi raèng, taïi sao cöù phaûi lo laéng ñeå choáng laïi vaø giaáu ñi veát thôøi gian, trong khi ñaùng ra thaät caàn (vaø raát neân) taän höôûng ngay caùi thôøi cuûa hieän taïi, roài vöôn leân hôn nöõa vôùi chính lôïi theá tuoåi taùc cuûa mình.

Tuoåi caøng nhieàu hôn (thoâng thöôøng) ñi cuøng vôùi kinh nghieäm ñaày hôn, vaø noùi chung khi baïn hieåu vaø roõ ñöôïc tuoåi thaät cuûa mình - moät ñieàu töôûng nhö deã nhöng thöïc teá khoâng heà ñôn giaûn chuùt naøo - thì chaéc chaén raèng baïn seõ töï tin hôn, hoøa hôïp hôn, vaø haáp daãn hôn raát nhieàu.

Lôïi theá cuûa thôøi treû laø söï hoàn nhieân vaø neùt xinh trôøi cho, thì öu ñieåm cuûa tuoåi... heát treû laïi laø chieàu saâu, söï haáp daãn meàm maïi, vaø nhöõng veû ñeïp quyeán ruõ.

Ngöôøi ta thöôøng noùi raèng, moät coâ gaùi xinh khi coâ aáy coøn treû, vaø moät ngöôøi phuï nöõ ñeïp khi coâ aáy nhieàu tuoåi hôn. Söï haáp daãn vaø veû ñeïp chính laø lôïi theá cuûa thôøi khoâng coøn treû, thay cho neùt xinh cuûa nhöõng ngaøy thieáu nöõ xa xöa. Vaø “veû ñeïp” chaéc chaén seõ laø ñieåm maïnh cuûa ngöôøi phuï nöõ, thay cho thôøi coøn laø moät coâ gaùi “xinh”. Bôûi vaäy, thay vì coá coâng vaø quaù ñaø trang ñieåm, thaäm chí duøng ñeán phaãu thuaät thaåm myõ, thì taïi sao baïn khoâng daønh theâm thôøi gian cho theå duïc vaø bieát khai thaùc chính lôïi theá caû veà tuoåi taùc laãn beà daøy kinh nghieäm

trong cuoäc soáng cuûa mình?Tuoåi taùc vaø kinh nghieäm seõ giuùp

baïn ñeïp hôn, chöù khoâng phaûi laø xinh hôn. Chaéc haún giôø ñaây baïn hieåu nhieàu hôn veà caâu noùi “khoâng coù ngöôøi ñaøn baø xaáu, chæ coù ngöôøi phuï nöõ khoâng bieát laøm ñeïp”. Bôûi vì chæ khi laø phuï nöõ, baïn môùi soáng ñuû thôøi gian vaø hieåu mình saâu hôn, töø ñoù bieát caùch giöõ cho mình moät veû ñeïp beàn bæ hôn.

“Veû ñeïp” quan troïng hôn laø “neùt xinh”. Neáu noùi moät coâ gaùi xinh, töùc laø môùi keå ñeán neùt maët coâ aáy. Coøn khi gaëp ngöôøi phuï nöõ ñeïp, nghóa laø khoâng chæ khuoân maët, daùng hình, maø coøn caû noäi taâm nöõa. Vaäy neáu baïn “ñeïp”, töùc laø baïn ñaõ hôn haún luùc “xinh”, vaø chaéc chaén raèng veû ñeïp seõ toàn taïi laâu hôn, saâu saéc hôn, vaø quyeán ruõ hôn nhieàu laàn neáu so vôùi neùt xinh thôøi coøn treû...

Nhieàu tuoåi hôn, ngöôøi phuï nöõ daàn söû duïng thôøi gian hôïp lyù hôn khi söï chia seû giöõa gia ñình, coâng vieäc, vaø sôû thích caù nhaân ñöôïc ñieàu hoøa hôn. Baïn cuõng seõ maïnh meõ hôn theo höôùng ñoäc laäp hôn ñi ñoâi vôùi khaû naêng dung hoøa toát hôn. Ñoâi khi vaø chôït luùc naøo ñoù nhôù laïi caùi thôøi vöøa tuùm taø aùo daøi traéng vöøa coá chaïy nhanh cho khoûi vöôùng vaønh xe, laïi baûo “öø sao ngaøy aáy mình coøn daïi nhæ, nhöng maø hoài ñoù mình... xinh”.

Thì baây giôø mình... ñeïp. Vaø chaéc chaén vôùi baïn raèng, neáu baïn töï tin ñi cuøng thôøi gian vaø hieåu ñöôïc veû ñeïp cuûa chính mình, thì baïn ñaõ töï coäng theâm cho mình voâ vaøn ñieåm toát roài ñoù.

Bôûi vì, xinh + thôøi gian = ñeïp Nhaät Taân

Trong caùc cuoäc thi saéc ñeïp, tuoåi treû luoân laø lôïi theá, nhöng “xinh” vaø “ñeïp” laø hai khaùi nieäm hoaøn toaøn khaùc nhau.

Maët laïnh baây giôø ñang laø moát. Kieåu maët cuûa söï voâ

caûm, voâ hoàn, söï laïnh nhö baêng khoâng toû roõ thaùi ñoä. Moät söï laïnh luøng nhö hoá ngaên caùch saâu thaúm. Moät söï phaân caáp roõ raøng, giöõa hai keû ñoái thoaïi. Manô-canh voán laø moät hình töôïng cuûa ngöôøi ñöôïc laøm ra ñeå khoaùc leân ñoù nhöõng boä quaàn aùo thôøi trang. Ñaëc tröng ñaàu tieân cuûa khuoân maët manôcanh, ñoù laø söï voâ hoàn. Kieåu phaûi theá, neân theá!

Caùc ngöôøi maãu cuõng theo tieâu chí, moät cuoäc trình dieãn thôøi trang, quaàn aùo laø chuùa teå, ñeán ngöôøi maãu cuõng chæ

neân theá!Tröôùc kia, baïn ñoïc naøo coøn ôû trong

nöôùc vaøo caùi thôøi thôøi maäu dòch vaø nhöõng ngöôøi baùn haøng maäu dòch cuûa Vieät Nam, nhaát laø ôû mieàn Baéc (baùn haøng maäu dòch ñöôïc ñaùnh giaù laø moät ngheà cöïc oaùch thôøi ñoù), vaø trong nhöõng aùng vaên chöông, phim aûnh baát huû cuûa Vieät Nam, ñaõ coù nhöõng “tröôøng ñoaïn” moâ taû boä maët vaø caùch baùn haøng cuûa caùc coâ maäu dòch vieân thôøi ñoù. Laøm sao maø cöôøi ñöôïc vôùi caùi ñaùm ñoâng ñang xeáp haøng kia, cöôøi ngöôøi ta laïi cho laø mình quen bieát, öu tieân; cöôøi ngöôøi ta laïi cho

ngheà “phuïc vuï nhaân daân” cuûa theá kyû 21, ñaõ coù boä maët ñôõ naëng hôn theá kyû 20. Duø sao, hoï cuõng coi hoï laø nhöõng ngöôøi coù quyeàn haønh ñòa vò moät chuùt so vôùi daân lao ñoäng thoâng thöôøng. Maø quyeàn, thì ñi ñoâi vôùi haønh.

Khoâng haønh ñöôïc, thì cöù ñôïi chôø ñi. “Sôï maát coâng maát vieäc, maát thôøi gian aø? Chuùng toâi cuõng ñang phaûi laøm ñaây, sao hoûi nhieàu theá, moûi caû moàm, khoâng traû lôøi nöõa ñaâu, ñöøng coù baûo laø khinh ngöôøi!” Ñaáy, moûi moàm roài, laáy ñaâu ra söùc maø ñeå hoï cöôøi vôùi chuùng ta, thoâi, thoâng caûm nheù.

Noùi chung, ñeå hoï laøm ñuùng theo moïi chuyeän thì coù leõ laø coøn khuya. Ñaønh chôø ñeán theá kyû 22, khi maùy moùc heä thoáng hoùa toaøn boä maïng löôùi laøm vieäc haønh chính vaäy. OÂi nhöõng luùc aáy maø toaøn maùy vôùi moùc, khoâng thaáy maët ngöôøi ñaâu thì kinh hoaøng laém. Luùc aáy, kheùo chæ caàn nhìn thaáy boùng ngöôøi thoâi chöù ñaâu daùm mong öôùc chi moät nuï cöôøi aám aùp.

Cöôøi “pöø roà” “Pöø roà”, töùc professional, coù nghóa

laø chuyeân nghieäp. Cöôøi chuyeân nghieäp thôøi nay cuõng caàn laém. Tröôùc, coù chöông trình truyeàn hình bò loãi, nhôø ñoù maø khaùn giaû ñöôïc xem caûnh haäu tröôøng coù ñoaïn caùc phaùt thanh vieân, MC taäp cô mieäng. Hoï taäp cho mieäng noù deûo, khoâng bò cöùng haøm, noùi cho nhuyeãn. Coù ngöôøi coøn taäp cöôøi, toe ra, roài chuïm mieäng laïi. Khaùn giaû voâ tình chöùng kieán, thaáy lyù thuù quaù! Cöôøi noùi, taäp luyeän vaát vaû laém, khoâng döng maø laïi coù duyeân vaäy ñaâu!

Baây giôø, coù ñoäi coå ñoäng chuyeân nghieäp, toaøn gaùi ñeïp giai saùng suûa, tay caàm hai cuïc boâng xoøe röïc rôõ, coå ñoäng cho moïi chöông trình, moïi khaùch haøng, trong moïi tình huoáng. Huù heùt, nhaûy muùa, voã tay hoan hoâ, cöôøi phaûi heát côõ. Caøng “pöø roà” bao nhieâu, caøng ñöôïc chuoäng baáy nhieâu. Ngheà theá, cöôøi coù gì laø khoù!

Cöôøi khi tieáp khaùch giao dòch, cöôøi khi haàu chuyeän caáp treân, cöôøi khi kyù keát vaên baûn hôïp ñoàng, noù khaùc nuï cöôøi cuûa caùc em beù ñöôïc keïo, hay caùc em beù khi gaëp meï. Nuï cöôøi bia, cöôøi röôïu, cöôøi ñaõi boâi tieáp khaùch, cöôøi nònh bôï... quan troïng laém, thôøi nay, caøng phaûi “pöø roà”. Coù moät truyeän ngaén keå veà moät anh chaøng toà ñöôïc nhaän vaøo laøm chaân ñöùng ñoùn khaùch ñeán khaùch saïn.

Thôøi gian ñaàu anh laøm khaù toát, sau ñoù, thì khaùch thöa daàn ñi. Ngöôøi quaûn lyù tìm hieåu, vaø nhaän ra moät ñieàu, ñoù laø vì anh toà naøy cöôøi noùi xôûi lôûi quaù möùc neân khaùch... khoâng quay laïi.

Anh chaøng toà bò thoâi vieäc, lyù do vì sao bò ñuoåi, ngöôøi quaûn lyù khoâng giaûi thích. Baûn thaân anh thì toà, neân ñeán taän sau naøy, anh toà vaãn chöa theå hieåu nguyeân nhaân thaát nghieäp.

Chai saïn caûm xuùcMoät caùi ngheà nöõa thöôøng bò ngöôøi ta

hôn caùi giaù treo moät tí thoâi. Chính vì theá, cho duø ñöôïc trang ñieåm naøy phaán naøy son, naøy mi cong rôïn ngôïp, naøy toùc xoøe toùc cuïp, toùc xæa xóa toùc cuoán loâ ñeán man daõ, thì khuoân maët khi ra saøn, vaãn phaûi laø voâ caûm. Kieåu dieãn phaûi theá, neân theá!

Nhöõng tay ñieäp vieân, boá giaø trong ñieän aûnh, nhöõng tay veä syõ ñeo kính ñen, che ñi ñoâi maét cöûa soå taâm hoàn. Ñeå cho ñoái phöông khoù loøng nhaän dieän ñöôïc haønh tung bí aån pha chuùt ly kyø cuûa caùc tay aáy. Kieåu dieãn phaûi nhö theá,

laø mình deã daõi, a-loâ-xoâ vaøo nhôø vôùi chaû vaû, meät laém.

Phuïc vuï ñaõ meät thì chôù, thoâi, cöù nghieâm nghò, taûng lôø, trô trô moät tí. Dó nhieân, caùi gì chaû coù thôøi kyø vaø haäu quaû. Ñeán baây giôø laø theá kyû 21, nhöng ôû ta vaãn coøn löu giöõ hieän traïng moät soá ngaønh ngheà dòch vuï mang boä maët cuûa caùc coâ maäu dòch vieân keânh kieäu voâ caûm vaø ñöông nhieân laø hieám nuï cöôøi. Ngheà aáy, thôøi aáy phaûi theá, neân theá!

Nhöõng ngöôøi laøm coâng sôû baøn giaáy, nhaát laø nhöõng ngöôøi laøm nhöõng ngaønh

80 81

ñaùnh giaù moät caùch “oan öùc” veà söï voâ caûm, ñoù laø baùc syõ. Chöa coù maáy coâng trình nghieân cöùu toång hôïp xem laøm theá naøo ñeå caùc baùc syõ cheá ngöï ñöôïc nhöõng noãi sôï thoâng thöôøng, nhöõng noãi ñau thoâng thöôøng ñeå phuïc vuï cho coâng vieäc cuûa mình.

Söï tieáp xuùc, töøng traûi, ngaøy naøo cuõng ñoái maët vôùi beänh taät maùu me, vôùi nhöõng söï ñau ñôùn, khieán cho phaàn naøo cô cheá caûm xuùc bình thöôøng cuûa hoï ñaõ ñöôïc “neùn” hoaëc ñöôïc söï bieåu loä caûm xuùc qua khuoân maët? Chöù caùi gì cuõng xoùt thöông run raåy thì laøm sao traán tónh ñöôïc beänh nhaân vaø ngöôøi nhaø. Neân ñoâi khi, caùc baùc syõ, y taù coù bò aên maéng (coù lyù do, hoaëc bò oan öùc) thì hoï cuõng phaûi xaùc ñònh taâm lyù: “Thöôøng thoâi!”.

Löông y nhö töø maãu, töø maãu laø meï hieàn. Baùc syõ maø nhö meï cuûa ta, thì oâi thoâi, an taâm vaø kính troïng vaø voâ cuøng bieát ôn! Nhöng thoâi, thoâng caûm, meï

sôùm muoän gì noù cuõng vì bo bo cuûa caûi maø kheùo baø cuõng laø naïn nhaân cuûa söï keo bo aáy.

Baø laø baø gheùt nhaát coâ naøo cöôøi nheách meùp, maët laïnh nhö tieàn, aø, khinh nhaø baø aø? Cöù coâ naøo cöôøi raêng haït löïu (chaéc laø khoâng laáy tieâu chí raêng haït na nöõa), cöôøi maø yù töù, laïi töôi roi roùi, hoàn haäu aám aùp thì baø duyeät. Noùi vaäy thoâi chöù thôøi nay, ñeå yù thì cöù ñeå yù, coøn caám ñoaùn thuoäc dó vaõng roài. Coù maø raêng baø chìa, cöôøi suoát ngaøy maø phaûi duyeân phaûi soá thì raêng cuõng voà laáy nhau. Bao giôø giaøu coù thì ñi nha syõ xòn maø thaåm myõ laïi raêng. Raêng ñeïp, cöôøi coù ñeïp ñöôïc khoâng laïi laø chuyeän khaùc. Maø lo gì chöù, ai laïi keùn quaù - laáy ñaâu ra!

Coù chaøng trai yeâu moät coâ gaùi. Chaøng luoân baên khoaên, sao naøng khoâng cöôøi. Sao aùnh maét naøng luoân nhìn veà nôi naøo xa xoâi vaäy. Chaøng ôû tröôùc maét ñaây, sao khoâng nhìn nhau maø aâu yeám nhau, maø cöôøi tình vôùi nhau cho noù daáu yeâu. Maët naøng luùc naøo cuõng ñaêm chieâu, coù khi trieát gia Platon soáng laïi hay caùi tay Nietzsche ñieân khuøng thôøi coå lai hy coù leõ cuõng khoâng khoù hieåu baèng naøng.

Chaøng kheõ... seán: “Anh muoán bieát em suy nghó gì. Anh bieát ta coøn nhieàu khoù khaên, nhöng cuoäc soáng laø vaäy. Coù thaêng traàm, coù vaát vaû, coù ñau khoå, thì ta môùi phaûi soáng. Bôûi con ñöôøng cuûa ta ñi, khoâng coù nhieàu hoa hoàng, thì ta haõy phaùt quang nhöõng chöôùng ngaïi vaät maø ñeán vôùi hoa hoàng. Sao em khoâng nheï nhaøng ñi, cho deã soáng! Anh xin thoâ loã moät chuùt, caùc cuï ta ñaõ baûo: “Chuyeän ñaâu coù ñoù, thòt choù ñaõ coù maém toâm”.

Anh cuõng chaúng phaûi laø ngöôøi voâ duïng voâ tình maø ñeå cho em gaùnh chòu moät mình ñaâu, nhöng em phaûi noùi, phaûi xaû, thì nhöõng gaùnh naëng trong loøng môùi heát ñöôïc”. Hoï chia seû vôùi nhau nhö vaäy, vaø roát cuoäc, chaøng trai ñaõ laøm cho coâ gaùi baét ñaàu bieát mæm cöôøi. Ñieàu quan troïng, chaøng mang laïi cho naøng, ñoù laø nieàm tin cuoäc soáng. Vaø khi coù nieàm tin, nghóa laø nieàm vui troïn nghóa nhaát.

Ñoù laø nhöõng caùi eùo le trong cuoäc ñôøi. Ngöôøi vì ngheà nghieäp maø maët caàn phaûi laïnh, roài queân baüng ñi khi hoï ñang soáng ngoaøi ñôøi thöôøng. Hoï vaãn mang khuoân maët vaø thaùi ñoä laïnh luøng voâ caûm quaù quen thuoäc cuûa coâng vieäc.

Roài ngöôøi ta hay cuõng cöôøi, dôû cuõng cöôøi, khen cuõng cöôøi, cheâ cuõng cöôøi. Cöôøi ñaõ ñöôïc choïn laøm caùch xöû theá. Cöôøi taïo söï thaân thieän, haøn gaén maâu thuaãn, baát hoøa, cöôøi giuùp soáng laïc quan vaø taâm tính hieàn hoøa vui veû. Tieáng cöôøi coù ích, cuõng laø moät söï sung söôùng ñeán xa xæ thôøi nay. Noùi nhö anh Chu Vaên Queành trong phim “Ñaát vaø ngöôøi” thì: “Khoâng neân trì hoaõn caùi söï sung söôùng ñoù laïi!”.

Tueä Thö

D ieãn vieân, ñaïo dieãn Charlie Chaplin töï dieãn xuaát, vieát

kòch baûn, aâm nhaïc vaø saûn xuaát nhöõng boä phim haøi cuûa mình.

Xöa giaù ñaùng ngaøn vaøngTröôùc kia, caùc anh huøng myõ nhaân

thöôøng ñöôïc toâ ñieåm keøm theo vôùi tieáng cöôøi. Tieáng cöôøi ñoù moâ taû tính caùch anh huøng hay gian xaûo, cöôøi ngaây thô hay deâ giaø, cöôøi mæa mai hay thoaùng ñaït... Myõ nhaân trong cung caám chæ caàn nôû nuï cöôøi “nghieâng nöôùc nghieâng thaønh” thì kieåu gì mai ñaây vua cuõng truyeàn ngoâi cho con trai cuûa myõ nhaân. Vua Chu vaø naøng Bao Töï saéc ñeïp laãy löøng, vua Chu ñaõ ñaønh loøng löøa caùc chö haàu chæ hoøng kieám nuï cöôøi myõ nhaân.

ÔÛ Vieät Nam ta, cuõng coù moät caâu chuyeän löu truyeàn veà tieáng cöôøi, ñoù laø chuyeän “Loï nöôùc thaàn”. Coù oâng vua phaûi loøng moät ngöôøi ñeïp ñaõ coù choàng beøn laäp möu chieám naøng laøm vôï, nhöng khoâng chieám ñöôïc taâm hoàn naøng. Naøng khoâng cöôøi, khoâng noùi, aâu saàu uû ruõ suoát ngaøy.

Moät ngaøy kia, coù anh chaøng baùn haønh rao leân: “Cuû baèng ñoøn gaùnh/ Doïc baèng bình voâi/ Ai mua haønh toâi/ Thì thöông toâi vôùi...”. Ngöôøi ñeïp nhaän ra ñoù laø choàng mình beøn töôi cöôøi hôùn hôû sai ngöôøi vôøi vaøo. OÂng vua thaáy nuï cöôøi hoài sinh töø ngöôøi ñeïp beøn maëc boä quaàn aùo raùch cuûa anh chaøng baùn haønh ñeå nhaûy muùa vaø laøm troø mua vui cho ngöôøi ñeïp. Dó nhieân laø oâng maát caû giang sôn vì bò toáng coå ra khoûi cung ñieän.

Ñoïc truyeän thôøi xöa, thaáy caùc ñaáng nam nhi saün saøng daâng hieán cô ñoà ñòa vò, danh voïng, danh döï vaø loøng töï troïng cuûa mình chæ vì nuï cöôøi ngöôøi ñeïp. Caû giang san naèm cheát döôùi chaân ngöôøi ñeïp, Lyù Baïch coù caâu: “Ngöôøi ñeïp nôû moät nuï cöôøi ñaùng ñoåi laáy nghìn laïng vaøng”.

Giôø rôùt giaù...Tieáng cöôøi, nguyeân baûn muoân ñôøi

vaãn laø noù vôùi nhöõng giaù trò nguyeân baûn, vaø nhaân ñaïo, nhö moät thaønh phaàn khoâng

theå thieáu ñöôïc cuûa con ngöôøi. Nhöng ngaøy nay, thôøi cuûa quaù nhieàu stress aâu lo, aùp löïc vaø söï ganh ñua nhau choùng maët, khoác lieät vaø daãm beïp leân nhau ñeå soáng, laøm cho con ngöôøi theâm nhieàu keá hoaïch ñoái phoù vaø choáng traû, laøm sao ñeå toàn taïi, hoaëc chieán thaéng.

Nuï cöôøi chaân thöïc hoàn nhieân, töï do, vaø ñaày baûn naêng boãng trôû neân cöïc kyø quyù hieám. Maø caùi gì quyù giaù, thì cuõng ñeàu coù haøng... nhaùi. Ngöôøi ta phaûi töï taïo neân nhöõng troø mua vui giaûi trí, nhöõng nieàm vui sao cho mang laïi nuï cöôøi moät caùch tích cöïc nhaát. Chính vì vaäy, nhöõng troø mua vui reû tieàn xuaát hieän, taïo neân nhöõng tieáng cöôøi raát ñaùng lo veà söï deã daõi, reû tieàn cuûa chuùng.

Danh haøi Charlie Chaplin - danh haøi ñoaït giaûi Oscar troïn ñôøi, vua heà (Saùc - loâ) cuûa moïi theá kyû vôùi nhöõng boä phim caâm ñaõ phaûn aùnh ñöôïc toaøn boä xaõ hoäi ñöông thôøi, laøm rung ñoäng bieát bao con

vaãn bieåu dieãn. Chò ñoùng vai Hoà Nguyeät Coâ hoùa caùo, ñeán ñoaïn bò cöôùp ngoïc vaø nhaän ra mình ñaõ bò phaûn boäi, tieáng cöôøi ñau khoå cuûa Hoà Nguyeät Coâ giaèng xeù, nhö thaáu taän taâm can. Vaäy maø hôõi ôi, tuaàn 3 buoåi, moãi buoåi leøo teøo khaùch nhö vaäy, toâi chôït xoùt xa cho tieáng cöôøi noäi taâm ñaày ngheä thuaät cuûa chò.

Ngöôøi ngheä syõ vaãn phaûi khoùc cöôøi cho duø saân khaáu coù vaéng hay ñoâng khaùch, traùi ngöôïc vôùi keùp Tö Beàn (trong truyeän ngaén cuûa Nguyeãn Coâng Hoan), anh dieãn ñaét khaùch ñeán noãi phaûi ñi dieãn khi boá anh ñang oám thaäp töû nhaát sinh, nhöng vì moùn nôï tieàn maø buoäc ngöôøi ngheä syõ vaãn phaûi cöôøi, khi trong loøng ñang khoùc.

Söï coá gaéng xaây döïng caùc chöông trình giaûi trí haøi höôùc, mang laïi söï thö giaõn hay nieàm vui, tieáng cöôøi boå ích cho khaùn giaû vaãn laø muïc tieâu chöa tôùi. Nhöõng tieáng loùng, ngoân töø soáng söôïng,

caùc nhaân vaät baèng nhöõng lôøi leõ voâ vaên hoùa. Coù nhieàu ngöôøi ñaõ phaøn naøn veà moät danh haøi khi thaáy trong dòp Teát, haàu nhö caùc nhaø ñeàu coù baêng ñóa cuûa anh. Söï aûnh höôûng cuûa anh laø khaù lôùn, neân mong laøm sao, khi daøn döïng kòch baûn, moïi ngöôøi neân yù thöùc laøm sao ñeå tieáng cöôøi coù neùt chaân thaät vaø coù yù nghóa nhaát.

Phía sau tieáng cöôøiTröôùc kia, coù oâng Azit Nexin, vieát

truyeän naøo, vöøa phì cöôøi vöøa thaáy chua cay maø ñuùng ñeán taän ngaøy nay. ÔÛ Vieät Nam cuõng coù nhaø vaên traøo phuùng Vuõ Troïng Phuïng, nhöng tieác laø nhaø vaên maát quaù sôùm naêm 27 tuoåi. Giaù maø cuï coøn soáng ñeán giôø, haún laø seõ ra ñôøi nhieàu taùc phaåm cöïc oaùch. Bôûi xaõ hoäi, nhaát laø trrong nöôùc luoân coù quaù nhieàu chaát lieäu ñaäm ñaø, ví nhö: dö luaän chöa heát baên khoaên vôùi vieäc quy ñònh nhöõng ngöôøi khoâng ñuû chieàu cao 1m50, khoâng naëng ñuû 40 kg seõ khoâng ñöôïc ñi xe maùy treân 50 cc.

Ngay tieáp theo, laïi coù moät quy ñònh ñuùng laø coù moät khoâng hai veà boä ngöïc, (do boä Y Teá kyù) ngöôøi naøo phaûi coù soá ño voøng ngöïc töø 72 cm trôû leân môùi ñöôïc ñi xe treân 50 cc. Nhöõng ai khoâng ñuû tieâu chuaån treân, seõ phaûi ñi xe bus hoaëc xe ñaïp. Laäp töùc nhöõng quy ñònh naøy ñöôïc bieán chieâu thaønh nhöõng caâu chuyeän tieáu laâm töùc cöôøi. Naøo laø caùc quyù coâ ngöïc leùp seõ phaûi tích cöïc ñi bôm ngöïc, mua aùo con loaïi coù ñeäm muùt, caùc chuù caûnh saùt giao thoâng phaûi ñi hoïc nghieäp vuï kieåm tra ngöïc vaø chieàu cao.

Chuyeän xaûy ra, chæ vì muoán haïn cheá giao thoâng trong thaønh phoá, gioáng nhö vieäc thôøi gian tröôùc, suyùt coù quy ñònh ngaøy chaün, bieån soá xe chaün ñi; ngaøy leû, bieån soá leû ñi, hoaëc xe bieån soá ngoaïi tænh thì caám tieät khoâng ñöôïc pheùp lai vaõng trong thaønh phoá. Ñeå giaûi toûa leà ñöôøng treân phoá coå thì caám tieät buoân baùn haøng rong, maø khoâng heà nghó caùch sao cho hoï kinh doanh moät caùch coù traät töï vaên hoùa.

Cô sôû vaät chaát caàu ñöôøng laøm ñaøo leân ñaøo xuoáng roõ laâu; xe bus thì ai phaûi vöøa khoûe nhö Su-moâ, vöøa deûo dai môùi coù khaû naêng baùm ñuoåi khi leân xe bus, vì caùc oâng laùi xe sôï treã giôø neân khoâng thích döøng laïi chôø khaùch. Ai khoûe thì chen laán xoâ ñaåy maø leân, ai yeáu thì ñöùng nguyeân caêm hôøn chôø xe sau. Maø khuyeán caùo khaùch haøng cuûa xe bus, neân luyeän taäp thieàn treân ñoâi chaân cuûa mình, bôûi khi chôø xe bus, coù theå ñoâi chaân baïn seõ bò teâ (lieät), hoaëc coù bò caùnh cöûa bus keïp phaûi, thì baïn nhôù chaïy laøm sao song song cuøng xe bus, keûo tay baïn seõ lìa khoûi ngöôøi.

Thoâi, khoâng noùi nöõa, keûo khoâng coøn tieáng cöôøi nöõa, maø laïi laø “Nhöõng ngöôøi thích khoùc” nhö Azit Nexin ñaõ coøm men (comment) theá!

Nguyeãn Vuõ Haï Lam

tim bôûi nhöõng boä phim haøi nhöng saâu saéc. Ñieàu ñoù khaùc vôùi thôøi nay, khi Mr Bean tuy cuõng raát thu huùt ñöôïc löôïng khaùn giaû coâng chuùng ñoùn xem nhöng veà tính nhaân ñaïo cao vaø söï giaûi trí thì khoù coù theå saùnh ngang ñöôïc vôùi vua heà Saùc - loâ.

Moät laàn xem ôû raïp Hoàng Haø, khaùch chæ coù 3 ngöôøi, nhöng ngöôøi ngheä syõ

göôïng eùp, nhaït nheõo vaø voâ duyeân ñeán thaûm haïi. Chuùng khoâng theå gaây cöôøi chöù ñöøng noùi gì veà chaát löôïng.

Quyù vò ñoäc giaû coù xem nhöõng baêng ñóa haøi aét seõ thaáy coù vaøi ñieàu ñaùng lo ngaïi, khi chæ vì aûnh höôûng cuûa moät soá chöông trình haøi maø tình traïng baét chöôùc tieáng nhaø queâ, hoaëc tieáng loùng, nhaïi nhöõng baøi haùt hoaëc ñoái thoaïi cuûa

laém con quaù, sao chaêm soùc vaø quan taâm heát ñöôïc. Thoâng caûm ñi!

Nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong caùc nhaø xaùc beänh vieän, laøm coâng vieäc khaâm lieäm, keøn troáng ñaùm ma, xeùt nghieäm cô theå, ngaøy naøo cuõng ñoái maët vôùi caùc töû thi. Cô hoäi nôû nuï cöôøi vôùi hoï, lieäu coù phaûi laø seõ ít so vôùi ngöôøi bình thöôøng khoâng? Coøn nhôù moät coâ gaùi laøm ngheà trang ñieåm cho ngöôøi cheát, coâ coù moät tình yeâu môùi chôùm vôùi moät ngöôøi ñaøn oâng. Nhöng coâ khoâng ñuû can ñaûm keå cho ngöôøi yeâu mình bieát coâ laøm ngheà gì.

Cho ñeán moät buoåi heïn hoø, coâ kinh hoaøng khi nhaän ra raèng, treân cô theå mình, khoâng theå naøo xoùa ñi muøi vò cuûa nhöõng ngöôøi cheát. Vaø neáu nhö coâ phaûi ñöôïc haïnh phuùc, phaûi ñöôïc mæm cöôøi beân ngöôøi coâ yeâu moät caùch chaùy boûng, thì coâ laïi ñau khoå khoâng daùm laïi gaàn anh ta.

Cöôøi neân chaân thaønhCaùc baø meï choàng xöa chaám con daâu,

ngoaøi moâng vaø daùng, tính tình aên ôû theá naøo laø nhöõng tieâu chuaån, coøn coù tieát muïc ñeå yù xem con daâu cöôøi theá naøo. Cöôøi, xem lôïi, xem raêng. (Thôøi trung coå, ngöôøi ta cuõng xeùt tieâu chuaån noâ leä coù söùc khoûe toát qua raêng). Cöôøi maø maét tít laïi, ñuoâi maét cöù laø roõ moàn moät, “ñó nong ñó nanh” thì baø phaûi daën con giai baø laø coâ naøy sôùm muoán roài cuõng... ngoaïi tình; hoaëc cöôøi maø loä caùi haøm raêng xít xìn xòt, quaëp caû vaøo trong, thì

82 83

Lôøi caàu hoân thöù 2

Baïn ñoïc muoán ñaêng taûi caâu chuyeän taâm tình cuûa mình treân trang baùo naøy xin göûi veà toøa soaïn qua ñòa chæ P.O.Box 794 Cabramatta 2166 hoaëc eMail: DoanhNghiepDoiSong@gmail.com Baøi ñöôïc choïn ñaêng seõ ñöôïc taëng baùo bieáu göûi ñeán taän nhaø.

Ngaøy cöôùi, Thuïy chôø ñoùn minh chöùng cuûa lôøi höùa heïn theà thoát ngaøy

naøo töïa nhö ngoùng troâng ñieàu gì thieâng lieâng laém. Tuaàn traêng maät luøi xa, caû hai ñoái dieän vôùi nhöõng khoaûn nôï troùt “vung tay quaù traùn”, maâu thuaãn nho nhoû baét ñaàu nhen nhoùm roài cöù theá lôùn daàn.

Thuî cuøng choàng coá gaéng caøy ñaàu traû nôï, moïi vieäc roài cuõng oån. Thaùng ngaøy vôï choàng son phaàn nhieàu laø bình yeân, haïnh phuùc.

Ñöùa baïn thaân “boû nhoû”: “Ñang ñeïp, ñang huy hoaøng, coù con, chuoác baän roän laøm gì sôùm”. Thuïy khoâng ñoàng tình, ñaâu theå ích kyû chæ bieát höôûng thuï cho rieâng mình. Vôùi laïi ñöôïc nuoâi naáng con, chaêm soùc gia ñình cuõng laø nieàm vui vaø haïnh phuùc. Coù em beù sôùm ngaøy naøo seõ naâng cao ñöôïc tinh thaàn traùch nhieäm cuûa caû hai vôï choàng ngaøy ñoù. Vaäy laø khi traû xong heát nôï cuõng laø luùc Thuïy coù baàu.

Thuïy oám ngheùn, ngöôøi luùc naøo cuõng ueå oaûi. Thôøi gian ñaàu choàng coøn ñi chôï, naáu nöôùng. Sau thì keä, coù sao aên vaäy, hoaëc goõ baøn phím order vaøi caùi pizza giao tôùi nhaø. Coù hoâm anh ñi nhaäu vôùi baïn, boû Thuïy laïi moät mình baát keå “baø baàu” khoâng ñöôïc gì vaøo buïng, laàn ñaàu tieân Thuïy thaáu hieåu caûm giaùc coâ ñôn, troáng traûi khoân cuøng.

Coâ gaït nöôùc maét, laáy bình tónh khuyeân nhuû anh ñöøng ñi uoáng röôïu veà khuya haïi söùc khoûe, say maø laùi xe seõ gaëp raéc roái vôùi police vaø coù khi nguy hieåm ñeán tính maïng, chöa keå Thuïy buïng mang daï chöûa luoân caàn coù ngöôøi tuùc tröïc ôû beân.

Anh vaèn maét, quaùt: “Caâm moàm, khoâng cho phaùt ñaïp giôø”. Thuïy söõng sôø, im laëng maø öùa nöôùc maét. Nhôù caûnh ñöùa baïn coù baàu phaûi vaøo hopital do choàng ñieân tieát ñaïp vaøo buïng nhöng khi ñeán beänh vieän chæ khai laø sô yù bò ngaõ,

Thuî ruøng mình, laëng leõ boû vaøo giöôøng naèm. Thaân Thuïy, Thuïy chaúng tieác, chæ thöông con. Thuïy soáng im lìm, ñôn ñoäc cho qua ngaøy, neáu khoâng vì con coù leõ Thuïy ñaõ boû anh, boû ñi thaät xa.

Nhöõng töôûng tìm hieåu, yeâu ñöông thaém thieát trong töøng aáy thôøi gian, ñaõ töôøng taän caû. Loøng daï con ngöôøi ai ño cho noåi. Thuïy vaãn yeâu cuoäc soáng, yeâu caây yeâu hoa, yeâu caû maàm soáng ñang hình thaønh trong cô theå. Chæ coù tình yeâu vôùi ngöôøi baïn ñôøi thì ñaõ giaûm suùt ñaùng keå. Noùi ñuùng hôn, Thuïy thöïc söï thaát voïng vôùi con ngöôøi thaät cuûa anh, vôùi nhöõng gì anh theå hieän vaø coá toû ra cho Thuïy nhìn thaáy nhöõng ngaøy quen nhau.

Ngoaøi coâng vieäc Thuïy chæ coøn bieát troàng hoa, ngaém caûnh vaø troø chuyeän vôùi ñöùa con yeâu quyù ñang ngaøy moät lôùn. Coøn anh hình nhö chöa moät laàn xoa vaøo buïng Thuïy vaø thì thaàm, nhaùy nhuû nhö hoài heïn hoø, anh töôûng töôïng mình seõ laøm theá. Anh ñaõ queân heát, chæ nhôù baïn beø vôùi caùc buoåi tieäc tuøng, lieân tu baát taän.

Keå caû ñeán giôø, khi con ñaõ laãm chaãm bieát ñi, anh vaãn vaéng nhaø thöôøng xuyeân. Moät ngöôøi ñaøn oâng ham vui, coù toå aám vaø maàm non caàn vun ñaép maø khoâng theå gaït nhöõng thuù rieâng maø thu veùn thì khoâng theå laø ngöôøi boá toát.

Tình yeâu theo naêm thaùng coù theå seõ daàn phai nhaït, song caù theå trong gia ñình vaãn ñöôïc keát noái vôùi nhau baèng caùi ngöôøi ta goïi laø traùch nhieäm. Khi moät ngöôøi thieáu traùch nhieäm, thöôøng xuyeân khoâng tham döï vôùi tö caùch laø

thaønh vieân cuûa gia ñình, thì cuoái cuøng moïi ngöôøi cuõng seõ nhaän ra, söï coù maët cuûa ngöôøi ñoù laø thöøa.

Ngaøy Thuïy sinh anh khoâng coù maët, ngaøy con beänh anh cuõng khoâng ôû nhaø, khi caû hai meï con boø leâ, boø caøng trong nhaø vì soát thì anh vaãn ñaâu ñoù nôi caùc baøn nhaäu.

Giôø Thuî ñaõ hieåu taïi sao coù ngöôøi thaäm chí quyeát ñònh sinh vaø nuoâi con moät mình, coù nhöõng ngöôøi, con thô maø cuõng ñaønh phaûi buoâng tay cho haïnh phuùc troâi xa. Hoï laáy choàng vaø mô öôùc cuoäc soáng vui vaày, vôï choàng, con caùi quaây quaàn beân nhau. Theá nhöng khoâng maáy khi choàng ôû nhaø. Vaäy thì tôø hoân thuù raøng buoäc moûng manh ñaâu coøn nghóa lyù. Thuïy quyeát ñònh chia tay.

Coù haøng traêm hoaøn caûnh, haøng nghìn lyù do ñeå hai ngöôøi töø hai phöông trôøi xa, gaén keát ñôøi laïi vôùi nhau vaø cuõng coù ngaàn aáy nguyeân côù ñeå hoï khoâng theå böôùc chung moät con ñöôøng. Ngöôøi phuï nöõ moät khi phaûi coâ ñôn quaù laâu, seõ maïnh meõ vaø laøm ñöôïc raát nhieàu thöù. Thuïy tin mình coù ñuû nghò löïc ñeå vöôït qua khoù khaên. Khi con lôùn Thuïy seõ phaân tích ñeå con hieåu. Thuïy ñaõ raát coá gaéng ñeå nhaø coù noùc nhöng vì maùi quaù doät, coù cuõng nhö khoâng neân ñaønh... Thuïy mong con seõ hieåu.

Thieàu San Ly, Ringwood Vic

Taâm söï ngoû

Taïi sao em töø choái?

Caûnh moät: Sau moät ngaøy laøm vieäc cöïc nhoïc trong haõng loác gaø ôû Liverpool, em lao veà naáu côm, taém röûa, cho con aên. Anh chöa veà, hoaëc veà roài thì baät maùy computer, em khoâng bieát anh laøm gì, thænh thoaûng thaáy anh khuùc khích, em gheù laïi gaàn hoùa ra anh ñang “chaùt hichic, hehe...”. Luùc thì anh löôùt web xem ngöôøi ñeïp vaø xe hôi coù em naøo hot khoâng. Roài anh öôùc, giaù maø ñöôïc moät baày caùc tieân nöõ naøy vaây quanh thì ñôøi anh... leân tieân.

Caûnh hai: 8 giôø toái em giuùp con laøm homework, khi con ñi nguû môùi laø luùc em ñöôïc thaûnh thôi. Luùc ñoù, anh xem

hoaëc Foxtel, chaùn anh laïi löôùt web. Caûnh ba: 11 giôø ñeâm anh môùi trôû

vaøo giöôøng “ñoøi quyeàn lôïi” (anh noùi theá), sau khi ñaõ löôùt web chaùn, xem phim chaùn, hoaëc ñaõ ñi caø pheâ chaùn. Coøn em thì ñaõ raát meät vaø buoàn nguû. Thöôøng thì em luoân coá gaéng chieàu anh, ñoâi luùc buoàn nguû quaù maét nhaém maét môû, laø anh caùu, anh caên vaën tra hoûi sao em thôø ô...

Em cuõng maét nhaém maét môû traû lôøi, coù khi luùc ñoù em ñang mô nguû roài. Töùc em, anh baät tivi leân xem boùng ñaù aàm aàm khoâng caàn bieát ñaõ nöûa ñeâm, khoâng caàn bieát con caàn ngon giaác (anh thöôøng

Giôø Thuî ñaõ hieåu taïi sao coù ngöôøi thaäm chí quyeát ñònh sinh vaø nuoâi con moät mình, coù nhöõng ngöôøi, con thô maø cuõng ñaønh phaûi buoâng tay cho haïnh phuùc troâi xa.

xuyeân laøm theá naøy khi anh khoâng ñöôïc vöøa yù).

Em luoân nhôù, ngoaøi con, em coøn coù choàng. Chæ mong anh ñöøng coá keùo daøi chuyeän “quyeàn lôïi” khi em ñaõ raát meät. Anh khoâng chòu, anh muoán phaûi luoân luoân hoaøn haûo khi naøo anh caûm thaáy ñaõ ñuû môùi thoâi.

Anh thöôøng xuyeân “queân” ñaùnh raêng tröôùc khi ñi nguû, duø em luoân laáy saün kem ñaùnh raêng cho anh, em khoâng theå chòu noåi muøi bia, muøi thuoác laù, hay muøi thöùc aên coøn quanh quaån beân caïnh, maát heát caûm giaùc, chaúng taïo ñöôïc tyù ñam meâ naøo... Em ñaõ phoøng tröø mua caû keïo cao su cho anh ñaáy, nhöng anh vaãn ngaïi...

Anh ngaïi taém, em khoâng theå coù höùng thuù khi ngöôøi anh dính ñaày moà hoâi... Anh khoâng thaáy treân tivi quaûng caùo (coù leõ anh luoân chuyeån ñaøi khaùc khi coù quaûng caùo), höông thôm seõ khieán caûm xuùc thaêng hoa, muøi thôm giuùp ngöôøi ta xích laïi gaàn nhau... Anh baûo, vôï choàng quaù quen thuoäc vôùi nhau roài, caàn gì phaûi “khaùch saùo”.

Anh raát hay leân maïng ñoïc nhöõng chuyeän sex khieâu daâm vaø noùi vôùi em raèng: Chuyeän tình duïc aûnh höôûng raát lôùn ñeán haïnh phuùc cuûa gia ñình, nhieàu caëp vôï choàng chia tay nhau chæ vì khoâng hoøa hôïp chuyeän aáy. Em giaät mình, coá gaéng saép xeáp coâng vieäc vaø coá taïo höùng thuù cho mình.

Em cuõng raát lo laéng neáu tình traïng naøy keùo daøi thì thaät nguy hieåm. Em muoán anh daønh chuùt thôøi gian giuùp em vieäc nhaø thay vì sau moät ngaøy laøm anh chæ löôùt web, xem foxtel. Ñöôïc nhö vaäy em seõ coù nhieàu thôøi gian quan taâm ñeán chuùng mình hôn. Anh maëc caû, em cöù quan taâm ñeán anh, em baûo gì anh cuõng laøm...

Anh coi chuyeän naøy nhö moät cuoäc trao ñoåi vaäy. Em thaáy caùc chuyeân gia taâm lyù noùi raèng, ñaøn oâng khoâng caàn tình yeâu hoï cuõng coù theå quan heä theå xaùc vôùi ngöôøi khaùc giôùi, nhöng vôùi phuï nöõ, chæ khi coù tình yeâu hoï môùi coù caûm xuùc trong “chuyeän aáy”.

Em thaáy nhö laø anh chaúng yeâu thöông gì em, anh chæ luoân nhôù ñeán “quyeàn lôïi” cuûa anh maø queân nghó raèng, ñoù cuõng chính laø quyeàn lôïi cuûa em. Em muoán chuyeän ñoù theo ñuùng nghóa laø tình yeâu chöù khoâng phaûi trao ñoåi. Daàn daàn em caûm thaáy chaùn ngaùn, coøn anh thì vaãn coá tình khoâng hieåu ñöôïc lyù do vì sao.

Hoàng Lan , Liverpool NSW

84 85

Moät ngöôøi baø con xa cuûa Dieäp Anh (loaïi suùng ñaïi baùc baén khoâng tôùi) ñang soáng ôû UÙc vuøng Bankstown, Sydney phaûi nhôø ñeán baùc só chuyeân khoa tö vaán veà giôùi tính ñeå can thieäp vaøo ñôøi soáng tình duïc cuûa hai vôï choàng chò. Chò laø moät phuï nöõ ñoan trang, thuøy mò, nhöng anh choàng luoân luoân ghen tuoâng voâ côù. Ghen ñeán ñoä bieán thaùi hoang töôûng. Bao nhieâu naêm trôøi, chò aâm thaàm soáng trong caûnh chòu ñöïng chöùng ghen tuoâng cuûa choàng. Cöù moãi laàn leân côn ghen (ghieàn) thì anh ta “ñoå heát” leân ngöôøi chò baèng nhöõng traän “vuøi hoa daäp lieãu “ ñeán kinh hoaøng. Anh choàng cho raèng, baét vôï phaûi “phuïc vuï” anh cho ñeán “oaûi cheø ñaäu” luoân thì vôï seõ khoâng coøn hôi söùc ñaâu maø laøm “chuyeän ñoù” vôùi trai khaùc nöõa.

Haøng ñeâm, haøng ngaøy, cöù nhìn thaáy vôï laø anh ta lao vaøo, huøng huïc cho ñeán luùc chính anh ta cuõng raõ rôøi chöù ñöøng noùi chò. Nhöng anh ta vaãn coá, coá ñeå vôï “no xoâi chaùn cheø” khoâng coøn tí ham muoán naøo ñeå “ñi nguû vôùi thaèng khaùc” nöõa, nhö lôøi anh ta noùi.

Coù laàn, anh ta coøn ñuoåi con ra khoûi nhaø, troùi tay troùi chaân vôï vaøo caàu thang ñeå “laøm tình” theo kieåu baét coùc haõm hieáp y nhö trong phim. Chò cöù aâm thaàm chòu ñöïng ngaøy nay qua thaùng khaùc cho ñeán khi ngöôøi gaày roäc, chò phaûi vaøo beänh vieän vì bò nhieãm truøng ñöôøng sinh duïc quaù naëng, coù leõ laø do anh ñoå beänh sang, ñeán möùc phaûi naïo muû töû cung.

Ñieàu trò chöa kòp khoûi, veà nhaø, chò laïi bò choàng “tra taán”. Ngöôøi phuï nöõ aáy ñaõ kieät queä ñeán möùc, chò ñoøi ly dò vì khoâng chòu noåi choàng duø raát thöông con vaø duø, chò ñaõ phaûi chòu ñöïng choàng gaàn 10 naêm trôøi.

Moät tröôøng hôïp khaùc cuûa moät phuï nöõ trung nieân. Chò coù choàng laøm aên gioûi. Tieàn baïc dö thöøa nhöng luoân luoân khoâng thoûa maõn vôùi choàng trong chuyeän goái chaên. Ngöôøi choàng quaù baän roän, khoâng coøn coù thôøi gian chaêm soùc vôï, chuyeän giöôøng chieáu thì caøng boû beâ vì naêng löïc “laâm traän” cuûa oâng cuõng ñaõ thuoäc loaïi “töôùng veà höu”.

OÂng cuõng cöù nghó, vôï mình ñaõ “maõn kinh” roài, coøn ham hoá gì ba caùi chuyeän aáy. OÂng maûi meâ chaïy theo heát cuoäc laøm aên noï ñeán cuoäc nhaäu kia, boû löûng baø vôï phôi phôùi hoài xuaân, tieàn nhieàu, chæ maûi saém sanh aên maëc, nay Hongkong, Haøn Quoác traùnh noùng, mai veà Vieät Nam troán laïnh. Roài baø theo chò theo em trong nöôùc, ra saøn naøy bar kia ñeå relax, vaø theå hieän ñaúng caáp “quyù baø” baèng vieäc “saém” cho mình moät anh boà treû chæ ñaùng tuoåi con. Hoäi cuûa baø ôû ñaây coù ñeán naêm, baûy ngöôøi, ai cuõng coù boà treû ñeå ôû... queâ nhaø. Baø bao “thaèng beù” töø aên uoáng, nhaø cöûa, xe coä, ñieän thoaïi di ñoäng xieän.

“Thaèng beù” coù moãi vieäc ñi hoïc vaø... “chieàu” baø khi baø veà nöôùc. Chính caäu thanh nieân noï ñaõ nhôø baïn beø vaø ngöôøi

ñieàu toát nhaát cho gia ñình... Söï côûi môû vaø kheùo leùo cuûa ngöôøi phuï nöõ laø giaûi phaùp hieäu quaû cho nhieàu tröôøng hôïp vôï choàng khoâng phuø hôïp trong quan heä tình duïc.

Khi naøo naøng coù höùng?Ñeå ñaït ñöôïc khoaùi caûm trong chaên

goái vôï choàng, quyù oâng choàng cuõng caàn neân hieåu la khoâng phaûi luùc naøo phuï nöõ cuõng töï ñoäng vaø ñôn giaûn nhö moät chieác coâng taéc ñeøn, cöù baät leân laø höùng

thöôøng “thaàn döôïc” naøy dao ñoäng tuøy thuoäc vaøo thôøi ñieåm trong ngaøy, trong thaùng.

Tình caûm chi phoái: Caùc baùc só vaø chuyeân gia taâm sinh lyù

ñeàu ñoàng yù khaû naêng cuûa phuï nöõ khoâng ñôn giaûn nhö vieäc baät taét coâng taéc ñeøn. Haàu heát chò em ñeàu ñoøi hoûi moät chuùt laõng maïn ñeå taïo höng phaán, ví duï nhö aùnh neán lung linh, muøi höông töø caùnh hoa hoàng, moät baûn nhaïc nheï nhaøng, nhöõng caùi vuoát ve aâu yeám hay nhöõng lôøi thì thaàm ngoït ngaøo. Vaø thaäm chí khi ñaõ coù “chaát kích thích” thì cuõng phaûi töø töø môùi “ruù ga” ñöôïc.

Moät soá phuï nöõ khoù tính hôn laïi ñoøi hoûi nhöõng caûm nhaän toát töø phía ñoái taùc tröôùc khi böôùc vaøo cuoäc. Ñoâi khi tình traïng cuûa moái quan heä seõ aûnh höôûng tôùi höùng thuù. Ví duï, khi phuï nöõ giaän doãi vôùi choàng thì khaû naêng “laøm noùng” raát thaáp, bôûi vì cô theå hoï seõ chæ phaûn öùng laïi khi caûm thaáy thöïc söï “kích thích”.

Theo caùc baùc só thì phuï nöõ chòu chi phoái nhieàu bôûi boái caûnh, hoï caàn phaûi caûm thaáy thoaûi maùi vaø thöïc söï yeân taâm thì môùi saün saøng nhaäp cuoäc.

Nhaân ñoâi ham muoán: Caûm xuùc cuûa phuï nöõ laø yeáu toá chuû

quan, tuy nhieân neáu trong moät khoaûng thôøi gian daøi, thuaät ngöõ “höùng thuù” khoâng coøn toàn taïi, hay noùi caùch khaùc laø phuï nöõ bò maéc chöùng beänh suy giaûm ham muoán tình duïc thì caàn thieát phaûi ñeán khaùm baùc só.

Nguyeân nhaân baét nguoàn töø nhieàu yeáu toá, nhö vieäc söû duïng thuoác chöõa beänh, hooùcmoân khoâng ñöôïc saûn xuaát ñuû, hay nhöõng yeáu toá tình caûm nhö maéc chöùng beänh traàm uaát, meät moûi hoaëc do luïc ñuïc vôùi ngöôøi yeâu. Hieän nay ñaõ coù loaïi thuoác ñieàu trò giuùp caân baèng hooùcmoân. Tuy vaäy, tröôùc khi söû duïng (döôùi söï chæ daãn cuûa baùc só), seõ caàn thieát khi chò em nhìn nhaän laïi xem mình coù vaán ñeà lieân quan tôùi tình caûm hay khoâng.

Theå thao mang tôùi söï töï tin: Caùc baøi taäp theå thao khoâng chæ laøm

taêng löôïng hormone noäi sinh giuùp cô theå vaø trí naõo saûng khoaùi, maø coøn giaûi toûa stress vaø giuùp baïn nguû deã hôn.

Moät giaác nguû ñaày ñuû ñoàng nghóa vôùi taêng theâm söùc treû cho cô theå vaø choáng laïi nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc töø cuoäc soáng hieän ñaïi. Neáu ñaõ meät moûi ñeán noãi chaúng muoán nhaác chaân nhaác tay thì chaúng ai coøn söùc löïc ñeå aâu yeám ngöôøi yeâu cuûa mình nöõa.

Haïn cheá nhöõng thoùi quen xaáu: Moät ly wine traéng hay ñoû vaøo giöõa

böõa aên toái seõ giuùp baïn caûm thaáy saûng khoaùi, theá nhöng uoáng hôn moät ly vaø uoáng suoát caû buoåi thì laïi gaây ra söï meät moûi vaø traàm uaát.

Huùt thuoác cuõng laø moät thoùi quen chaúng hay ho gì. Vôùi phuï nöõ, huùt thuoác seõ giaûm löôïng maùu löu thoâng tôùi “ngaõ ba sung söôùng” thaäm chí laø xoùa tan nhöõng ham muoán.

cheát maát”. Phuï nöõ khoâng thoûa maõn chuyeän tình

duïc ña phaàn thöôøng im laëng, töï daäp taét nhu caàu baûn thaân ñeå giöõ gìn hoøa khí trong nhaø. Tuy nhieân, soá ít nhöõng ngöôøi phuï nöõ coù ñieàu kieän seõ lao ra ngoaøi ñeå tìm kieám nhöõng caûm xuùc môùi ngoaøi choàng ngoaøi vôï. Thôøi gian gaàn ñaây, ôû trong nöôùc ñaõ xuaát hieän nhieàu tröôøng hôïp bao trai nhö moät hieän töôïng xaõ hoäi ñieån hình (Xem phoùng söï Trai Bao trang 52).

Duø theo chieàu höôùng naøo thì haïnh phuùc gia ñình, haïnh phuùc cuûa ngöôøi phuï nöõ cuõng bò ñe doïa. Moät soá chuyeân gia tö vaán cho raèng, veà caên baûn, ñieàu quan troïng nhaát laø ngöôøi phuï nöõ phaûi bieát caùch noùi chuyeän vôùi choàng, laøm cho choàng hieåu vì sao mình khoâng muoán, baøy toû nhöõng ñieàu mình mong muoán, muoán choàng laøm gì ñeå ñaït ñöôïc

vaø taét laø ngöng. Bôûi vaäy seõ raát quan troïng khi ngöôøi ñaøn oâng thöïc söï hieåu ñöôïc taâm lyù, tình caûm cuõng nhö yù thích cuûa vôï mình. Dieäp Anh xin môøi quyù ñoäc giaû xem qua vaøi yeáu toá maø quyù oâng caàn bieát do caùc chuyeân gia khuyeân baûo döôùi ñaây

Löôïng testosterone: Ñöôïc saûn xuaát bôûi tuyeán thöôïng thaän,

testosterone ñöôïc xem laø hormone tình yeâu, bôûi noù khieán phuï nöõ caûm thaáy söï hieän dieän cuûa söï gôïi caûm. Löôïng testosterone doài daøo ñoàng nghóa vôùi nhöõng côn höng phaán troãi daäy. Ñieàu naøy cuõng giaûi thích taïi sao nhöõng phuï nöõ khoûe maïnh thöôøng deã “baät ñeøn xanh” hôn.

Tuy nhieân, cuõng caàn phaûi löu yù cô theå ngöôøi phuï nöõ khoâng phaûi luùc naøo cuõng traøn treà löôïng hormone tình yeâu naøy suoát 24 giôø trong 7 ngaøy, maø thoâng

Nhöõng vaán ñeà thuoäc veà hoïc thuaät * Thôøi ñieåm “vui veû” phoå bieán

nhaát laø vaøo luùc 11 giôø ñeâm, ñaëc bieät laø nhöõng ngaøy cuoái tuaàn.

* Moät nuï hoân ngoït ngaøo ñoøi hoûi khuoân maët phaûi vaän ñoäng tôùi 34 cô. Phaûi chaêng hoân laø hình thöùc theå duïc meät moûi nhaát?

* 30% phuï nöõ trôû neân “tích cöïc” hôn vaøo “tuaàn traêng troøn”.

* Ñieåm G gôïi caûm ñöôïc xem laø ñeà taøi tranh caõi huøng hoå nhaát cuûa caùc chuyeân gia veà tình duïc hoïc töø tröôùc tôùi nay. Maëc duø chöa ai ñöôïc chieâm ngöôõng ñieåm G nhöng nhieàu phuï nöõ quaû quyeát laø “noù” thaät söï toàn taïi.

* Taém nöôùc laïnh thöïc söï taùc ñoäng tôùi ñôøi soáng löùa ñoâi. Nguyeân nhaân lyù giaûi laø bôûi vì nöôùc laïnh laøm taêng löôïng hormone testosterone trong cô theå

töông lai. Vaø canh giôø ñeå “yeâu” laø moät söï ñuùc keát coù lyù:

6: 00. Baïn vaãn ñang ngon giaác, nhöng cô theå laïi raát sung maõn qua moät ñeâm nghæ ngôi vaø ñaõ saün saøng cho moät ngaøy laøm vieäc môùi, hormone sinh duïc traøn ñaày.

Tuy nhieân baïn ñöøng queân “morning meeting” baèng nhöõng nuï hoân (duø chöa ñaùnh raêng), nhöõng caùi vuoát ve aâu yeám nhaèm giuùp ñoái taùc ra khoûi traïng thaùi ngaùi nguû, taïo caûm giaùc vaø höng phaán cho caû hai cuøng ñaït tôùi haïnh phuùc troïn veïn.

8: 00. Baïn coøn nhôù khaåu hieäu theå thao Olympic “Maïnh hôn, nhanh hôn, cao hôn”? Ñieàu naøy raát phuø hôïp cho caû hai vaøo thôøi khaéc naøy.

Löôïng hormone sinh duïc trong maùu ngöôøi ñaøn oâng vaøo luùc naøy ôû möùc ñænh ñieåm, nhieàu hôn 20% so vôùi nhöõng thôøi ñieåm khaùc trong ngaøy. Vaø ôû ngöôøi phuï nöõ, löôïng hocmon khoaùi caûm tình duïc cuõng leân ñeán möùc “baùo ñoäng”.

Tuy nhieân, “saùng taïo” trong luùc naøy laïi khoâng neân chuùt naøo, vì cô theå vöøa ôû traïng thaùi tónh sau moät ñeâm neân caùc khôùp xöông chöa ñöôïc linh hoaït cho laém. Ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy, tröôùc khi “vaøo cuoäc”, caû hai neân laøm vaøi ñoäng taùc theå duïc vaø veä sinh caù nhaân.

13: 00. Ñaây chính laø thôøi ñieåm baát lôïi nhaát cho chuyeän yeâu ñöông.

Laøm vieäc lieân tuïc töø saùng, luùc naøy cô theå caàn nghæ ngôi, thö giaõn ñeå naïp theâm naêng löôïng. Khaû naêng tö duy cuõng bò haïn cheá, do löôïng maùu ñöôïc cung caáp leân naõo ít hôn luùc bình thöôøng.

Caùc cô baép cuõng khoâng ñuû naêng löôïng ñeå hoaït ñoäng, vì sau khi aên, gan caàn tích luõy caùc khoaùng chaát vaø nhaát ñònh khoâng chia seû cho baát cöù cô quan naøo.

17: 00. Ñaây laø thôøi ñieåm thuaän lôïi cho vieäc thuï thai. Coù hai lyù do. Thöù nhaát, ñaây laø luùc cô theå ngöôøi phuï nöõ ôû traïng thaùi toát nhaát cho vieäc tieáp nhaän “vaät theå laï”. Thöù hai, cuõng laø luùc maø nhöõng chieán binh cuûa ñaøn oâng ôû möùc sung maõn nhaát caû veà chaát löôïng laãn soá löôïng.

21: 00. Khi caùc vì sao nhaáp nhaùy treân baàu trôøi, xung quanh trôû neân yeân tónh, laéng ñoïng hôn sau moät ngaøy nhoän nhòp. Moät böõa aên toái döôùi aùnh saùng cuûa ngoïn neán, nhöõng lôøi taâm tình côûi môû trong khoâng gian ngaäp traøn nhöõng thanh aâm eâm aùi.

Luùc naøy moät loaïi hormone ñaëc bieät taïo caûm giaùc buoàn nguû seõ ñöôïc tieát ra vaø baïn seõ chìm vaøo giaác nguû say. Vaø ñieàu naøy coøn tuyeät vôøi hôn caû “chuyeän aáy”!

Xin heïn gaëp laïi quyù baïn ñoïc ôû soá baùo sao.

Dieäp Anh

thaân giuùp ñôõ vaán keá ñeå sôùm “thoaùt” khoûi ngöôøi ñaøn baø nhieàu ñam meâ. Caäu bò baø doïa, neáu boû baø, baø seõ caét heát moïi chu caáp, vaø baùo cho moïi ngöôøi bieát tröôùc ñaây caäu ñaõ “cuôõi” maùy bay baø giaø cuøng ba nhö theá naøo... thì caäu chæ coù nöôùc veà queâ chaên gaø. Chaøng trai treû ñang hoïc ñaïi hoïc hoaûng sôï vì khoâng muoán tieáp tuïc moái tình vì - tieàn - nöõa nhöng khoâng daùm chaáp nhaän chuyeän tai tieáng aàm ó vì sôï “boá meï xaáu hoå maø

ngöôøi ñaøn oâng vaø oestrogen trong cô theå phuï nöõ.

* Caûm giaùc sung söôùng khi “leân ñænh” vinh quang chæ keùo daøi coù veûn veïn 20 giaây.

* 20 phuùt “chieán ñaáu” coù theå giuùp baïn ñoát chaùy 200 calo (Chôi moät traän tennis chæ tieâu toán coù 140 calo).

Vaø sau heát trong baøi vieát hoâm nay Dieäp Anh xin göûi ñeán baïn ñoïc moät “bonus” veà

What time is better? Giôø naøo neân laøm... chuyeän ñoù

Chuyeän yeâu ñöông cuûa baïn chöa thöïc söï thoûa maõn? Baïn caàu cöùu baùc só? Baáu víu vaøo caùc loaïi ngaâm taåm, oâng uoáng baø khen, hay baø uoáng xong oâng bò röôït v.v... Nhöng tình hình vaãn khoâng maáy khaû quan.

Coù moät yeáu toá maø coù theå baïn cho qua, ñoù chính laø caùch laéng nghe ñoàng hoà sinh hoïc trong cô theå ñeå tìm ra thôøi ñieåm thích hôïp nhaát cho chuyeän tình tính tang...

“Chuyeän aáy” ñaõ trôû thaønh thuù tieâu khieån duy nhaát. Vaø roài nhöõng ñöùa treû sinh vaøo muøa haï aám aùp, traøn ñaày aùnh saùng maët trôøi seõ phaùt trieån toát hôn.

Hieåu bieát ñaày ñuû, khoa hoïc veà cuoäc soáng tình duïc seõ coù nhöõng aûnh höôûng tích cöïc ñeán moãi ngöôøi, ñeán theá heä

86 87

Chuyeän oâng Huøng chuû tòch xaõ ly dò vaø caäu Nam con trai duy nhaát cuûa vôï choàng oâng boû nhaø leân thaønh phoá lang thang ñang laøm cho caû xaõ V xoân xao.

OÂng Huøng laøm chuû ttòch xaõ V hôn 4 naêm nay. Maëc duø ñaõ ngoaïi nguõ tuaàn, coù moät vôï vaø moät con trai, nhöng oâng troâng vaãn raát “phong ñoä”. Thôøi gian gaàn ñaây, oâng thöôøng sang xaõ beân vôùi lyù do ñi hoïp vaø tìm hieåu caùch phaùt trieån kinh teá cuûa xaõ baïn. Coøn thöïc chaát coâng vieäc cuûa oâng laø gì thì khoâng maáy ngöôøi bieát roõ.

Nam laø con trai oâng Huøng, vöøa hoïc xong khoùa hoïc trung caáp treân tænh, ñang coâng taùc ôû xaõ. Sau hôn hai naêm hoïc ôû tænh veà, Nam vaãn chöa yeâu ai. Trong moät laàn ñi chôi cuøng baïn beø, Nam vaøo quaùn caø pheâ coâ Vaân ôû xaõ beân. Laàn ñaàu gaëp gôõ Nam ñaõ bò huùt hoàn bôûi veû ñeïp daân daõ maø kieâu sa cuûa coâ Vaân. Nam quyeát ñònh theo ñuoåi Vaân.

Vaân laø moät coâ gaùi vöøa troøn ñoâi möôi, hoïc heát caáp 3 khoâng thi ñoã ñaïi hoïc neân ôû nhaø môû quaùn caø pheâ gaàn hai naêm nay. Vôùi veû ñeïp trôøi phuù, coäng theâm chuùt deã daõi Vaân chaáp nhaän tình caûm cuûa nhieàu ngöôøi ñaøn oâng. Ñoái vôùi Nam cuõng theá.

Hai thaùng sau, Nam quyeát ñònh ñem Vaân veà ra maét boá meï. Khi Nam vaø Vaân veà ñeán nhaø, vôï choàng oâng Huøng ñaõ chuaån bò ñaày ñuû cho böõa côm thaân maät, chaøo ñoùn con daâu töông lai.

Nhöng luùc Vaân vöøa böôùc vaøo nhaø, nhìn thaáy oâng Huøng coâ giaät baén ngöôøi, maët taùi meùt. Coâ ñöùng söõng tröôùc theàm nhaø, coøn oâng Huøng thì khoâng che ñöôïc söï lo laéng. OÂng thaãn ngöôøi, maët caét khoâng coøn gioït maùu. Tay oâng beâ choàng baùt boãng döng bò rôi vôõ tung toùe. Nam vaø meï khoâng hieåu chuyeän gì ñang xaûy ra. Hai ngöôøi ñang ngô ngaùc thì Vaân vuøng chaïy.

Tuy raát khoù khaên, song oâng Huøng

roài cuõng khai nhaän taát caû. Vaân chính laø... coâ boà cuûa oâng maø thôøi gian gaàn ñaây oâng ñaõ laáy côù ñi hoïp ñeå ñeán “aên naèm” vôùi coâ.

Saùng hoâm sau, Nam khaên goùi rôøi nhaø leân thaønh phoá lang thang vôùi mong muoán tìm ñöôïc moät vieäc laøm naøo ñoù ñeå coá queân nhanh chuyeän cuõ.

mieäng ra veû theïn thuøng: “Chaùu thaáy baùc ôû moät mình neân thöông thöông... muoán laøm moái cho baùc moät chò coøn treû laém”.

Caâu noùi nöûa naïc nöûa môõ cuûa coâ gaùi laøm ngöôøi ñaøn oâng ôû tuoåi gaàn 60 boãng noùng ran: “Ai maø coøn treû laïi laáy toâi?”. “Chò aáy cuõng lôõ duyeân nhö chaùu, baùc coù ñoàng yù thì ñeå chaùu lo?”.

Döôøng nhö oâng Ngaân chôït hieåu ñieàu gì ñoù trong lôøi noùi ôõm ôø cuûa coâ gaùi. OÂng voàn vaõ: “Tröa nay coâ aên côm vôùi toâi nheù”. Chæ chôø coù vaäy, Kieàu lieàn ñöùng daäy ñi chôï, roài sau ñoù ôû laïi luoân nhaø oâng Ngaân.

Cuoäc tình moät giaø moät treû dieãn ra nhanh hôn ñieän xeït. Chæ ít böõa sau, maëc moïi ngöôøi ngaên caûn, oâng Ngaân tuyeân boá vôùi hoï haøng, laøng xoùm seõ cöôùi coâ gaùi buoân ñoàng naùt laøm vôï hai.

Ngaøy vui cuûa oâng Ngaân ñaõ ñeán. Khi daêm maâm röôïu thòt vöøa doïn ra cuõng vöøa luùc anh Ngaõi, con trai oâng Ngaân, cuøng vôùi vôï treân thaønh phoá bim bim oâ toâ veà ñeán ñaàu ngoõ. Vöøa oâm boù hoa böôùc xuoáng xe, anh Ngaõi nieàm nôû: “Chaøo taát caû laøng xoùm, chaøo boá, coøn dì... aø meï hai cuûa con ñaâu roài?”. Ñuùng luùc naøy, coâ gaùi töø trong nhaø ñi ra: “Toâi

Trôøi saùng baïch, oâng Ngaân vöøa ñi ra ngoõ thì gaëp moät coâ gaùi nhö ñaõ ñôïi saün “Baùc Ngaân, coù saét nhöïa gì baùn cho chaùu vôùi”. OÂng Ngaân ngaïc nhieân: Coâ teân gì, ôû ñaâu maø bieát teân toâi”. “Daï chaùu teân laø Kieàu, queâ Quyønh Löu, caùch ñaây vaøi chuïc caây soá. Chaùu coøn bieát vôï baùc maát sôùm, baùc ôû vaäy nuoâi con. Anh Ngaõi con baùc ñang coâng taùc treân thaønh phoá vöøa cöôùi vôï mua nhaø roài ôû treân ñoù, ñuùng khoâng” Vöøa noùi coâ gaùi vöøa luùng lieáng maét cöôøi.

OÂng Ngaân môøi coâ gaùi vaøo nhaø uoáng nöôùc, hoûi han gia caûnh. Nghe Kieàu noùi ñaõ lôõ duyeân moät laàn neân buoàn chaùn ñi buoân pheá lieäu, oâng Ngaân thaáy thöông caûm: “Sao coâ bieát gia caûnh toâi?”. Coâ gaùi tieáp tuïc neù caâu hoûi, gôõ noùn che

ñaây, toâi tröôùc ñaây ñaõ coù thôøi gian laø “vôï” anh, baây giôø laø meï anh”.

Anh Ngaõi troøn maét, ñöùng im nhö trôøi troàng. Moïi ngöôøi ñang uoáng nöôùc, cöôøi noùi boãng nhieân im phaêng phaéc. Coù tieáng coác cheùn rôi loaûng xoaûng. Coâ gaùi tieáp: “Thöa caùc chuù, caùc baùc, thöa taát caû moïi ngöôøi, tröôùc ñaây toâi baùn quaùn ôû coång tröôøng ñaïi hoïc anh Ngaõi hoïc.

Sau moät thôøi gian, anh Ngaõi toû loøng yeâu toâi. Nghó sôùm muoän cuõng thaønh vôï choàng, toâi ñaõ doác tieàn chu caáp cho anh Ngaõi aên hoïc, ñaõ trao ñôøi con gaùi cho anh. Nhöng sau ñoù, khi ñoã ñaït ra tröôøng anh ñaõ boû toâi ñeå cöôùi coâ con gaùi oâng giaùm ñoác nôi anh coâng taùc.

Ñieàu ñau ñôùn laø cuøng luùc ñoù, gia

ñình toâi khoâng may laâm vaøo caûnh nôï naàn, phaù saûn; baûn thaân toâi bò voâ sinh sau laàn nghe anh phaù boû gioït maùu chung... Do anh Ngaõi traùnh maët, baát ñaéc dó toâi phaûi tìm ñöôøng ñeán nhaø boá anh, döïng maøn kòch naøy ñeå coù dòp vaïch maët keû boäi baïc tröôùc daân laøng...”.

Khuoân maët Ngaõi lieân tieáp chuyeån maøu ñoû roài tím taùi. Hoài laâu, Ngaõi môùi uù ôù: “Coâng an xaõ, xoùm ñaâu baét... baét... con vu khoáng, laøm nhuïc ngöôøi khaùc”. Chôø Ngaõi noùi xong, coâ Kieàu môùi ruùt trong tuùi xaùch ra moät naém giaáy tôø: “Ñaây laø toaøn boä giaáy tôø maø baïn beø anh ñaõ laøm chöùng cho toâi vaø anh moät thôøi yeâu nhau, coù caû giaáy anh ñöa toâi ñi phaù thai chui ôû oâng baùc só Quyeàn, toâi ñaõ phoâ toâ laïi. Giôø thì xin chaøo moïi ngöôøi, toâi coøn phaûi ñi kieám tieàn nuoâi meï vaø caùc em toâi”.

Noùi roài, Kieàu nhaát quyeát boû ñi khoâng ngoaùi ñaàu. Daân laøng moãi ngöôøi moät tôø giaáy vöøa ñoïc vöøa baøn taùn, bình luaän. Anh Ngaõi hoài naõy nghe to tieáng theá maø giôø nhö caám khaåu.

Anh ngoài phòch xuoáng gheá, chieác gheá nhöïa bò gaõy laøm anh rôi xuoáng neàn gaïch. Beân caïnh, ngöôøi vôï môùi cöôùi cuûa Ngaõi cuõng ngaõ ra ngaát xæu. Coù ai ñoù tìm goïi oâng Ngaân maõi maø khoâng thaáy. OÂng ñaõ troán ñaâu bieät taêm.

haïn haùn naëng, nhieàu thaùng nay chaúng coù laáy moät gioït möa neân caây luùa caáy xong phaûi ñi muùc töøng gaøu nöôùc choáng haïn.

Moät hoâm khi trôøi nhaù nhem toái, em gaùi chò Haèng laø Nga naêm nay saép söûa laáy choàng leân thaêm chò sinh nôû vaø xem maët ñöùa chaùu mình. Ñuùng luùc anh Bình chuaån bò möôùn ngöôøi ñi taùt nöôùc cho maáy thöûa ruoäng ñang thôøi kyø laøm ñoøng maø khoâng coù laáy moät gioït nöôùc naøo.

Trong luùc anh Bình ñang “bí” thì Nga xung phong ra ñoàng cuøng anh reå daãn nöôùc vaøo ruoäng. Ñeâm raèm, gioù maùt traêng thanh, trong luùc hai ngöôøi ñang taùt nöôùc thì hai cuùc aùo ngöïc Nga baät ra luùc naøo khoâng hay. AÙnh traêng raèm chieáu roõ töøng veät saùng loä khuoân ngöïc troøn trónh.

Voâ tình aùnh maét Bình bò huùt theo aùnh traêng, nhìn vaàng traêng ñang nhuù cuûa Nga ngöôøi anh ñôø ñaãn. Khoâng kieàm cheá noåi mình, anh Bình thaû gaøu nöôùc ñang muùc dôû leân thöûa ruoäng oâm chaàm laáy Nga. Chò Haèng ôû nhaø moät mình thaáy ñaõ hôn 12 giôø, traêng raèm ñaõ xuoáng sau luyõ tre ñaàu laøng maø chöa thaáy 2 anh em veà.

Soát ruoät chò göûi con cho nhaø haøng xoùm, caàm ñeøn pin ra ñoàng ñi tìm. Ñeán ruoäng mình thaáy nöôùc ñaõ xaêm xaép ruoäng maø chaúng thaáy choàng vaø em gaùi ñaâu, chò roïi ñeøn xung quanh xem sao thì... trôøi ôi!. Em gaùi mình ñang naèm trong voøng tay choàng mình.

Chuyeän vôõ lôû ñeán tai laøng treân xoùm döôùi, khieán cho chò Haèng khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc, vôï choàng trôû neân baát hoaø. Coøn phaàn Nga thì xaáu hoå vì nhöõng lôøi dò nghò neân ñaõ boû ñi mieàn Nam sau hoâm ñoù maø khoâng ñeå laïi moät lôøi nhaén naøo.

Lan vaø Hoa laø baïn thaân cuûa nhau töø nhöõng ngaøy ñaàu caép saùch ñeán tröôøng, nhöng khi ñang hoïc lôùp 9 thì Hoa thoâi hoïc theo gia ñình leân Haø Noäi kieám soáng, töø ñoù khoâng lieân laïc ñöôïc vôùi nhau nöõa.

Tình côø trong buoåi lieân hoan gaëp baïn beø ôû nhaø haøng, Lan gaëp Hoa ñang say bí tyû vaø coøn gaây loän vôùi ñaùm thanh nieân baøn beân caïnh. Lan vöøa baát ngôø tröôùc söï thay ñoåi cuûa coâ baïn hieàn laønh naêm xöa vöøa thaáy thöông baïn. Lan ñaõ ñöa Hoa veà queâ traùnh xa caûnh hoãn loaïn ñoù.

Khoâng coøn nhaø ñeå ôû, Hoa ôû taïm nhaø Lan, tuy caên nhaø ñôn sô nhöng aám cuùng. Hoa keå vôùi Lan veà soá phaän long ñong cuûa mình khi rôøi queâ ra thaønh phoá: Boá meï maát trong moät tai naïn giao thoâng, töø ñoù Hoa phaûi vaát vöôûng treân ñöôøng phoá, laøm trong caùc quaùn aên, nhaø haøng chòu nhuïc nhaõ ñeå kieám mieáng côm, manh aùo qua ngaøy.

Thöông hoaøn caûnh cuûa Hoa, Lan khuyeân baïn ôû laïi vaø coi ñaây nhö nhaø cuûa mình. Vì boá meï Lan cuõng ñaõ maát, giôø chæ coøn laïi hai oâng chaùu. Lan thì

phaûi leân Haø Noäi laøm, chæ thöù 7, chuû nhaät môùi veà ñöôïc. Vaû laïi oâng cuûa Lan ñaõ gaàn 70 tuoåi roài, tuy coøn khoûe nhöng vaãn caàn coù ngöôøi chaêm soùc.

Töø ngaøy coù coâ gaùi treû trong nhaø lo côm nöôùc, oâng thaáy vui veû haún leân vaø luoân ñeå yù ñeán Hoa. “Löûa gaàn rôm laâu ngaøy cuõng beùn”, theá roài moät buoåi tröa heø, thaáy Hoa ñang naèm nguû giöõa phaûn, ñeå loä roõ boä ngöïc nôû nang cuûa tuoåi 20 vaø caëp ñuøi traéng noõn.

OÂng ñaõ thoûa maõn côn theøm khaùt coøn Hoa duø coù coá gaéng nhöng cuõng khoâng choáng cöï ñöôïc. Khoâng theå che giaáu söï thaät khi buïng ngaøy caøng to daàn, Hoa ñaønh thuù thaät vôùi Lan.

Lan vöøa thöông baïn, vöøa giaän oâng nhöng nghó mình cuõng coù phaàn traùch nhieäm neân duø phaûi nghe baø con haøng xoùm xì xaøo Lan vaãn quyeát ñònh taùn thaønh cho ñaùm cöôùi cuûa oâng vaø Hoa.

Vaäy laø vì khoâng muoán soá phaän troâi daït vaø ñeå ñöôïc an phaän, Hoa ñaõ chaáp nhaän laøm vôï ngöôøi ñaùng tuoåi oâng mình roài trôû thaønh baø cuûa baïn khi môùi ôû tuoåi 20.

ÔÛ laøng Hoøn Chieâng nhaéc ñeán anh Bình chò Haèng thì ai cuõng bieát. Ñoâi vôï choàng treû laáy nhau chaúng ñöôïc bao laâu nhöng laøm aên raát coù tieáng trong vuøng queâ “baùn sôn ñòa”, khieán nhöõng gia ñình khaùc phaûi khaâm phuïc.

Anh Bình voán hay lam hay laøm, laïi yeâu thöông vôï, moïi vieäc trong nhaø töø naáu côm, giaët giuõ cho ñeán laøm ñoàng anh ñeàu chaêm chæ. Phaàn chò Haèng cuõng laø ngöôøi lanh lôïi trong vieäc laøm aên buoân baùn, chaên nuoâi. Naêm ñoù Haèng sinh chaùu ñaàu thì ôû vuøng naøy trôøi laïi

88 89

Khoùi Soùng Giang Hoà laø töïa ñeà cuûa moät phoùng söï tieåu thuyeát döïa treân moät vuï aùn hình söï coù thaät taïi Vieät Nam.

Caâu chuyeän voøng quanh chuyeân aùn lôùn nhaát trong lòch söû ngaønh tö phaùp keùo daøi roøng raõ 90 ngaøy xeùt xöû xuyeân qua 155 bò caùo bò truy toá, vôùi 6 aùn baûn aùn töû hình, 5 aùn chung thaân, haøng loaït töø 1 ñeán 20 naêm tuø... 18 giôùi chöùc quan troïng trong chính quyeàn ñöông thôøi luùc baáy giôø cuõng bò truy toá coù lieân quan maø caáp cao caáp nhaát laø ñöông nhieäm Thöù Tröôûng Boä Coâng An, Vieän Tröôûng vieän kieåm saùt toái cao...

Taát caû 155 bò caùo goàm daân söï vaø chöùc saéc nhaø nöôùc bò mang aùn chæ vì toäi coù lieân quan ñeán moät nhaân vaät vôùi teân goïi laø “Nam Cam”.

Khoùi Soùng Giang Hoà seõ ñöa baïn ñoïc ñi saâu vaøo theá giôùi ngaàm cuûa Saøi Goøn, vaø nhöõng bí maät beân trong cuoäc soáng anh chò thö huøng, caùc traän ñuïng ñoä naåy löûa giöõa baêng nhoùm ñeå tranh giaønh laõnh ñòa cuøng nhöõng quyeàn löïc vaø möu chöôùc cuûa oâng Truøm nhaèm khuaát phuïc caùc caùnh luïc laâm traø Baéc ñeán töø Haø Noäi vaø Haûi Phoøng...

Khoùi Soùng Giang Hoà ñöôïc chaáp buùt bôûi taùc giaû laø moät trong nhöõng “ngöôøi trong cuoäc” vaãn coøn trong voøng “keàm toûa” vôùi naéng möa giang hoà trong nöôùc, vaø theå theo lôøi yeâu caàu cuûa taùc giaû, Doanh Nghieäp Ñôøi Soáng xin ñöôïc aån danh ngöôøi vieát qua buùt hieäu “Yeân Ba Giang Vuõ” trong tröôøng thieân phoùng söï tieåu thuyeát naøy.

Khoùi Soùng Giang Hoà, qua ngoøi buùt cuûa Yeân Ba Giang Vuõ, moät nhaân chöùng thaät vaø soáng ñoäng nhaát, seõ mang ñeán cho baïn ñoïc nhöõng giaây phuùt ngheït thôû, ñöùng tim, hoài hoäp, gay caán, soâi ñoäng... qua töøng doøng chöõ, töøng trang giaáy töø ñaàu ñeán cuoái caâu chuyeän.

Môøi baïn ñoïc theo taùc giaû böôùc voâ cuoäc soáng bí maät cuûa giôùi phong ba giang hoà trong nöôùc ñöôïc khôûi ñaêng töø soá baùo hoâm nay.

Chöông 1 Töø moät böõa tieäc

Trong maét Minh Söùt, oâng Truøm Maên Cam cuûa phía Nam chæ mang giaù trò ñoùng khung cuûa moät teân bòp kyø beûo ñang veânh vaùo ñaéc thôøi. Thöù trôû ngaïi maø Minh Söùt phaûi döøng laïi e deø trong keá hoaïch “doïn baõi” ñeå ñöa quaân vaøo vuøng ñaát Saøi Goøn, laø söùc maïnh töø giaøn chöùc saéc maø oâng Truøm ñang coù trong tay.

Trong böõa tieäc giaûng hoøa do oâng Truøm Naêm Cam ñích thaân toå chöùc ñeå haøn gaén moái xích mích giöõa Sôn Baïch Taïng vaø Dung Haø taïi nhaø haøng Maxim do Naêm Cam laøm chuû trì. Minh Söùt laø khaùch môøi danh döï, mang danh nghóa laø “oâng anh giang hoà” cuûa nöõ quaùi Dung Haø, ñeán ñeå chöùng kieán moái giao haûo quy thuaän döôùi tröôùng cuûa hai caùnh giang hoà Haûi Phoøng vaø Haø Noäi cuøng vôùi oâng Truøm.

Coâng baèng maø noùi chaúng phaûi oâng Truøm Naêm Cam maën moøi gì vôùi ñaùm luïc laâm phöông Baéc maø vaán ñeà laø oâng Truøm khoâng muoán maùu me ñoå ra lai laùng treân vuøng ñaát maøu môõ ñang laøm aên haïnh thoâng cuûa mình. Duø ñang coù vò theá laø moät Truøm cuûa moïi Truøm trong theá giôùi ngaàm töø Nam ra Baéc, vaø nhieàu “tình saâu nghóa naëng” vôùi giaøn chöùc saéc cuûa chính quyeàn ñeán theá naøo thì Naêm Cam vaãn ñuû khoân ngoan ñeå hieåu laø “giaøn giaùo” cuûa maáy VIP beân Sôû Coâng An thaønh phoá luoân muoán guoàng maùy vaän haønh ñaâm cheùm cuûa “oâng Naêm” luoân trong tình traïng nghæ xaõ hôi. Laâu chöøng naøo, aùn binh baát ñoäâng, hoøa bình höõu nghò nhieàu chöøng naøo toát chöøng, coù nhö vaäy thì maáy seáp môùi maét nhaém maét môû maø nhaän “tình nghóa” laâu daøi vôùi oâng Truøm ñöôïc. Coi! Con soá thu nhaäp moãi ngaøy caû chuïc tyû ñoàng, gaàn trieäu ñoâ la chöù ñaâu phaûi ít. OÂng Truøm ñaâu theå ñeå maáy caùi baát hoøa loaïi “aên caùm lôïn” naøy cuûa hai ñaùm luïc laâm Haø Noäi vaø Haûi Phoøng laïi xaûy ra ngay treân vuøng ñaát thuoäc laõnh ñòa cuûa mình ñeå laøm hö boät hö ñöôøng heát caùc moái laøm aên. Vaø treân heát laø “anh Naêm” muoán theå hieän caùi theá oâng Truøm cuûa mình vôùi ñaùm ñaøn em quy naïp töø phöông Baéc. Ñaát laønh chim ñaäu noåi tieáng cuûa xöù Saøi Goøn phoàn thònh naøy ñaâu theå ñaûo loän traät töï neà neáp giang hoà.

Nhaát cöû löôõng tieän, Naêm Cam nhaán phím ñieän thoaïi ra leänh cho caän thaàn Thaûo Ma saép xeáp moät phoøng rieâng taïi nhaø haøng Maxim, soá thöïc khaùch chæ giôùi haïn 10 ngöôøi. Sau ñoù Naêm Cam keâu taøi xeá chuaån bò xe ñích thaân ñeán gaëp Dung Haø taïi quaùn bar cuûa Minh Söùt treân ñöôøng Buøi Thò Xuaân. Trong giai ñoaïn nghóa tình huynh muoäi naøy, Dung Haø ngoan ngoaûn vaâng daï vôùi anh Naêm. Minh Söùt cuõng ñöôïc “anh Naêm” lòch söï môøi döï tieäc ñeå chöùng kieán söï haøn gaén moái giao tình. Sôn Baïch Taïng vaø Thaéng Taøi Daäu cuõng thuoäc haøng khaùch quyù cuûa anh Naêm.

Cuoäc troø chuyeän coù phaàn thoaùng hôn. OÂng Truøm Naêm Cam coù dòp thuyeát giaûng cho maáy coâ caäu em veà tình nghóa huynh ñeä trong giôùi giang hoà baèng nhöõng lôøi phaûi traùi ñeå cuoái cuøng laø söï nghieäp chính cuûa giang hoà phöông Nam trong muïc ñích baønh tröôùng heä thoáng in giaáy baïc qua caùc soøng baøi cuûa anh Naêm seõ ñöôïc môû roäng treân toaøn coõi laõnh thoå Vieät Nam. Ñoù laø soá thu nhaäp tieàn tyû khoâng bao giôø caïn ñöôïc laáp löûng höùa chia phaàn cho nhöõng huynh ñeä Nam Baéc naøo chòu naèm trong “tình anh em” cuûa “anh Naêm”.

Sôn Baïch Taïng, Thaéng Taøi Daäu hai ñaïi ca daït voøm töø Haø Noäi chìm ngaäp trong hình aûnh huy hoaøng maø anh Naêm ñang veõ neân. Giôùi giang hoà chæ coù “tình nghóa cöu mang” vaø chia seû ngoït buøi cay ñaéng vôùi nhau môùi laø boån phaän anh em. Caû Sôn vaø Thaéng ngaây ngaát tröôùc nhöõng lôøi noùi cuûa anh Naêm. Baèng tieäc ñaõi naøy oâng Truøm ñaït hai muïc ñích. Ñoù laøø ngaên chaën ñöôïc caûnh töông taøn trong giôùi giang hoà ñeå phoâ tröông thanh theá cuûa mình ñoái vôùi ñaùm luïc laâm phöông Baéc, vaø quan troïng hôn heát laø chöùng minh moät caùch huøng hoàn vôùi caùc VIP trong giaøn chöùc saéc ñang bao che, laø oâng Truøm coù theå ñieàu khieån ñöôïc tình

hình chieán tranh hay hoøa bình theo yù muoán vôùi caû hai caùnh “traø Baéc” laãn “caø pheâ Nam”.

Böõa tieäc ñöôïc quaân sö Thaûo Ma kheùo leùo saép xeáp trong moät phoøng karaoke rieâng naèm khuaát cuoái daõy haønh lang. Hieäp Phoø Maõ, anh chaøng con reå heát loøng moät daï trung thaønh vôùi giang sôn cuûa “hoaøng thöôïng” boá vôï, vaø laø caùnh tay maët trong giaøn quaân ñaâm cheùm cuûa oâng Truøm ñích thaân ñieàu caùnh quaân cuûa mình phuï

nhö moät thöù löïc löôïng caät ruoät, saün saøng xoâng traän vôùi ñoà chôi noùng, “noå” moät caùch hôïp leä khi caàn.

Sau vaøi thuû tuïc an ninh caàn thieát, caùc ñaïi ca söøng soû cuûa hai nhoùm ñeàu ñaõ hieän dieän taïi baøn tieäc. Dó nhieân oâng Truøm ngoài vaøo gheá chuû toïa, thaùp tuøng hai beân laø nhöõng quaàn thaàn ruoät nhö Hoà Vieät Söû, Lyù Ñoâi. Ngoïc Soï Naõo... Nhoùm ñaàu gaáu phía Baéc goàm laø Sôn Baïch Taïng, Thaéng Taøi Daäu, Huøng con ñaày töÏ tin vaø khoâng caàn daáu veû ngaïo

nhau, moâi mím laïi nhö coá kìm giöõ côn ñieân ñang buøng vôõ. Ñoái vôùi giang hoà traø Baéc, chuyeän tieäc tuøng giaûng hoøa laø thöù xa xæ chæ laøm toån thöông theâm só dieäân. Neáu ñaõ ñuïng thì phaûi chaïm cho toùe löûa. Giaûi quyeát hôn thua ñeán kyø cuøng, keû thaéng ñöông nhieân chieám choã vaø ngöôøi thua thì neân bieát phaän maø aâm thaàm cuoán xeùo. Luaät ñen ñaát Baéc coù phaàn baïo lieät vaø taøn nhaãn hôn. Toân ti, thöù baäc theo truyeàn thoáng giang hoà chaúng ai coi ra caùi nghóa ñòa gì chöù ñöøng noùi laø vôù vaån ñi toân troïng noù. Moät teân tieåu yeâu coù theå haï beä ñaøn anh ñeå ngoi leân chieám choã laø leõ taát nhieân trong xöû theá cuûa giang hoà phöông Baéc. Vì vaäy baàu khoâng khí öôùp laïnh vaø khung caûnh sang troïng trong böõa tieäc vôùi Louis 13 theo kieåu xaõ hoäi ñen Hongkong naøy laøm cho hai nhaân vaät chính luùng tuùng vaø maát töï tin.

Ngay khi Lyù Ñoâi ñöôïc xem laø moät MC kheùo aên noùi nhaát cuûa “caäu Naêm” vöøa döùt lôøi maøo ñaàu vaø ñang chuyeån gioïng sang phaàn phaân giaûi thì coïp caùi Dung Haø ñöùng baät daäy, quaéc maét nhìn xoaùy vaøo Sôn Baïch Taïng. OÂng Truøm Naêm Cam voäi keâu leân: “Coâ Dung! Sao kyø vaäy!” .

Sôn Baïch Taïng laïnh luøng nheách moâi cöôøi, chaàm chaäm gôõ tuøng ngoùn tay cuûa Thaéng Taøi Daäu ñang giöõ chaët treân vai mình. Minh Söùt caát gioïng “Dung! Bình tónh naøo!”. Moïi ngöôøi ñeàu bò haãng, rieâng oâng Truøm Naêm Cam thì soác thaät söï. “Con naëc noâ naøy khoâng bieát kieâng neå ai laø gì heát!”. Coøn Minh Söùt chæ vôùi caâu phaùn ngaén goïn ñaõ toû roõ vò theá beà treân cuûa Dung Haø. Caùi ñaàu quyeàn bieán cuûa oâng Truøm baét ñaàu tung chieâu.

Röôïu ñaét tieàn laïi tieáp tuïc roùt traøn nhöõng coác pha leâ. Naêm Cam yeâu caàu moïi ngöôøi cuøng naâng ly, nuï cöôøi nôû roäng töø ñoâi moâi ñang aån daáu moät neùt suy tính rieâng cuûa oâng Truøm höôùng veà Sôn Baïch Taïng vaø Dung Ha, gioïng traøn ñaày thöông yeâu tình nghóa: “Baây giôø ba anh em mình uoáng caïn nhöõõng khuùc maéc giaän hôøn hieåu laàm voâ... buïng cho noù maát luoân”. Caû ba cuøng caïn ly trong tieáng voã tay cuûa moïi ngöôøi.

Baàu khoâng khí baét ñaàu dòu xuoáng. Minh Söùt kín ñaùo quan saùt töøng khuoân maët trong nhoùm Naêm Cam. Nhaát laø daùng veû laác caác cuûa Hoà Vieät Söû coäng vôùi tieáng taêm haøng VIP cuûa y beân ngaønh Coâng An cuûa thaønh phoá. Minh Söùt chôït hieåu ra vai troø “nhòp caàu” cuûa teân “coâng töû” ñang laøm vieäc trong chính quyeàn naøy. Theá löïc cuûa Naêm Cam theâm phaàn naëng kyù laø chính nhôù söï tieán cöû cuûa teân Hoà Vieät Söû vôùi giaøn chöùc saéc coâng an. Nghóa laø Naêm Cam bieát söû duïng caùch “chuyeån tieáp cuoäc goïi” giao cho Hoà Vieät Söû phaàn “aên noùi” laøm moät con thoi trong caùc moái giao dòch “nhaïy caûm” khoâng theå noùi thaúng vôùi chöùc saéc chính quyeàn...

Caâu chuyeän trong baøn ñaõ baét ñaàu

traùch phaàn an ninh. Chôù coøn gì nöõa! YÙ cuûa “boá giaø” ñaõ noùi roõ laø laøm gì thì laøm, khoâng theå ñeå ra söï vieäc hai ñaùm giang hoà Haø Noäi vaø Haûi Phoøng coù theå “tính vieäc rieâng” vôùi nhau ngay trong böõa tieäc naøy ñöôïc. Ñích thaân Hieäp Phoø Maõ leã pheùp “xin” ñöôïc “taùc nghieäp vì hoøa bình” baèng caùch vuoát nheï löng quaàn, vai, naùch töøng khaùch môøi tröôùc khi böôùc vaøo phoøng. Moïi thöù ñoà chôi noùng laïnh ñeàu ñöôïc Hieäp Phoø Maõ ngoït ngaøo vui cöôøi nhoû nheï nhöng cöông quyeát “xin” caùc anh chò, chuù baùc ñeå ôû ngoaøi cho thaèng em naøy traùch nhieäm, vaø seõ giao traû laïi nguyeân veïn khi ra veà. Ñaõ vaäy Phoø Maõ Hieäp coøn caån thaän ñoùng ngay maët tieàn baèng caëp Lai Anh, Lai Em ñeå taêng cöôøng phoøng thuû phía ngoaøi ñöôøng. Hai tay suùng naøy aên maëc daân daân söï nhöng coù giaáy tôø hôïp phaùp ñöôïc ñeo vaø söû duïng vuõ khí caù nhaân cuûa binh chuûng quaân baùo luoân laûng vaûng choã cöûa ra vaøo nhaø haøng ñeå ñeà phoøng baát traéc. Anh em nhaø hoï Lai töø laâu ñöôïc oâng Truøm tin duøng giao cho traán thuû soøng kyø beûo mieät Caàu OÂng Laõnh vaø söû duïng

hoaëc ñích tay oâng khui trong nhöõng böõa tieäc ñaõi quyù taân...

Hoâm nay trong moái giaûng hoøa cho coâ em Dung Haø moät nöõ chuùa cuûa ñaùm gaáu bieån Haûi Phoøng vaø chuù Sôn Baïch Taïng, tay ñaïi ca haøng ñaàu cuûa Haø Noäi ngaøn naêm vaên vaät, anh Naêm laïi ñích tay môû caùi hoäp goã caån sa cöø cho moïi ngöôøi laùt maét nhìn thaáy chai Cognac ñöôïc laøm töø thôøi vua Louis thöù 13 cuûa Phaùp naèm moät caùch naâng niu caån troïng trong loøng hoäp boïc nhung gaám tuyeät haûo. Chai röôïu tuyeät quyù coù giaù gaàn naêm ngaøn ñoâ la Myõ ñöôïc anh Naêm laáy ra laøm tieäc nhaäu giaûng hoøa cho hai ñöùa em keát nghóa, ñuû thaáy anh Naêm coi troïng chuùng bieát chöøng naøo.

Anh Naêm ñích thaân roùt vaø trao töøng coác röôïu ñeán tay moïi ngöôøi. Traàm gioïng noùi lyù do cuûa buoåi tieäc vaø öôùc mong giaûi quyeát ñöôïc nhöõng baát hoøa ñeå trôû laïi nhöõng ngaøy “hoøa bình trong tình höõu nghò” giöõa hai nhoùm Haø Noäi Haûi Phoøng.

Hai nhaân vaät kình ñòch ngoài baát ñoäng, maét laïnh luøng nhìn thaúng vaøo

maïn. Dung Haø ñaøn chò cuûa ñaùm gaáu bieån Haûi Phoøng laüng laëng ngoài vaøo baøn sau caùi gaät ñaàu chaøo hoûi vôùi möùc lòch söï vöøa phaûi. Caïnh beân laø Quaân Beùo vaø Haûi Haáp laø caùnh Haûi Phoøng caëp caän veä ruoät cuûa Dung Haø. Rieâng Minh Söùt, oâng anh ñaëc bieät cuûa Dung Haø ñöôïc oâng Truøm ñích thaân ra taän cöûa ñoùn tieáp ñöa vaøo baøn ngoài caïnh nhö moät vò khaùch danh döï cuûa buoåi tieäc.

Chai röôïu Louis 13 loaïi lôùn ñeïp loäng laãy ñöôïc “order” töø maáy ñöùa em laøm vieäc beân caùnh haøng khoâng. Ñaùm nhoû naøy chuyeân ñi haøng ngoaïi loaïi quyù hieám vöôït raøo haûi quan mang veà cho oâng Truøm. Chai naøy ñöôïc mua töø nguoàn DFS cuûa beân Hongkong, oâng Truøm tröõ trong nhaø laàn caû chuïc thuøng daønh ñeå bieáu xeùn cho khaùch VIP,

90 91

raêm rang nheï gioïng, Naêm Cam oân toàn voå veà coâ em naëc noâ beán caûng. “Neáu coâ coøn giaän vaø muoán cheùm chuù Sôn thì haõy cöù cheùm anh cho coâ vöøa loøng. Chuù Sôn vaø coâ ñeàu laø em keát nghóa cuûa anh. Thoâi thì bao nhieâu thuø gheùt oaùn hôøn gì cuûa coâ chuù xin truùt leân ngöôøi oâng anh naøy heát ñi”. Sôn Baïch Taïng chôùp maét xuùc ñoäng. Dung Haø quay maët daáu ñi neùt myõ caûm vôùi anh Naêm ñang daâng traøo. Quaû laø chaát gioïng caûi löông cuûa oâng Truøm mieàn Nam ñaõ laøm meàm loøng daân anh chò traø Baéc, mieäng löôõi deûo queïo cuøng ngheä thuaät luoàn laùch ñi giaây giöõa hai beân laø moät vuõ khí lôïi haïi ñöôïc Naêm Cam söû duïng nhuaàn nhuyeãn. Ngoâi baäc vò trí soá moät trong theá giôùi ngaàm cuûa oâng Truøm vaø nhöõng lôøi noùi coù söùc thuyeát phuïc laø moùn hieän kim haøo phoùng nhö moät baûo ñaûm cho söï chaân thaønh trao göûi. Trong thuû thuaät chinh phuïc oâng Truøm laø baäc thaày cuûa cuûa caùch bieát chi tieàn vaø tieâu phí ôû möùc ñoä naøo ñeå mua troïn hoàn laãn xaùc cuûa ñoái phöông.

Rieâng Minh Söùt thì vaãn giöõ thaùi ñoä khieâm toán trong böõa tieäc. Beà gì Minh cuõng töøng ñöôïc ñaøo taïo trong tröôøng chính quy caûnh saùt, vaø môù kinh nghieäm tích luõy trong thôøi gian laøm só quan cao caáp trong Sôû Coâng An Haûi Phoøng beân ngaønh Caûnh Saùt Kinh Teá. Duø hoâm nay ñaõ ôû tuø vì lôïi duïng chöùc quyeàn cuûa Caûnh Saùt Kinh Teá ñeå moùc ngoaëc buoân laäu, vaø ñaõ bò ñaù vaêng ra khoûi ngaønh nhöng Minh Söùt vaãn töï cho mình caùi quyeàn ñöùng treân vaø xem khinh “luõ caën baõ xaõ hoäi” ñang cheùn taïc cheùn thuø tình nghóa huynh ñeä vôù vaån vôùi oâng Truøm côø baïc laäu ñang ngoài kia.

Böõa tieäc giaûng hoøa duø khoâng coù caùi baét tay cuûa hai nhaân vaät chính laø Dung Haø vaø Sôn Baïch Taïng, nhöng taát caû ñeàu heå haû vì moùn Louis 13 thöôïng haïng, uoáng thaû giaøn, vaø maøn hai tieáp theo laø ôû nhaø haøng Thanh Vy cuûa tay chôi Nghóa Ñieác, noåi tieáng vôùi giaøn em uùt töôi maùt vaø taùo baïo. Rieâng Naêm

Cam, oâng Truøm hoaøn toaøn yeân loøng khi Minh Söùt höùa laø moïi söï seõ toát ñeïp, baûo ñaõm laø: “Dung Haø seõ vaâng lôøi ñuùng nhö yù muoán cuûa anh Naêm”

Chaúng caàn phaûi gioùng troáng khua chieâng, phoâ tröông giaøu sang theá löïc, Minh Söùt vaãn taïo ñöôïc aán töôïng saâu saéc vaø vò neå ñoái vôùi oâng Truøm theá giôùi ngaàm Saøi Goøn. Ñöa tieãn “oâng baïn vaøng” ra taän meùp ñöôøng Ñoàng Khôûi tröôùc cöûa nhaø haøng, sieát chaët tay khi Minh Söùt chui vaøo baêng sau chieác Mercedes S300 L ñen truõi. Naêm Cam khoâng khoûi gôïn leân moät chuùt baøng

Naêm 1974, sau khi toát nghieäp phoå thoâng, giöõa luùc cuoäc chieán Nam Baéc ñang hoài khoác lieät cuûa nhöõng ngaøy cuoái cuøng, khoâng muoán choân thaây treân daõy Tröôøng Sôn nhö nhöõng ngöôøi ñi B ñaõ laøm, Ngoâ Minh Ñöùc, töùc Minh Söùt ñöôïc gia ñình chaïy cho vaøo tröôøng coâng an vaø ñi hoïc ñaøo taïo taïi Haûi Phoøng ñeå khoûi phaûi ñi B (vöôït Tröôøng Sôn vaøo Nam)

Thuï huaán xong, Minh ñöôïc ñieàu ñoäng veà phuïc vuï ñoäi boùng ñaù coâng an Haûi Phoøng roài chuyeån qua löïc löôïng Caûnh saùt vaø cuoái cuøng veà quaän Leâ

ñaày hoan hó cuûa moät thöù ham tieàn ñeán beänh hoaïn. Minh Söùt ñaõ thöïc söï böôùc leân haøng ñaïi gia chæ sau vaøi naêm thu toùm toaøn boä haøng kim khí ñieän maùy loaïi second hand ñang buoân laäu cuûa ñaùm thuûy thuû vieãn döông taïi caûng Haûi Phoøng. Bò tuø veà toäi buoân laäu, vaø bò sa thaûi ra khoûi ngaønh coâng an, nhöng khoâng heà gì, baây giôø ñaõ coù voán Minh Söùt tìm ñöôøng vaøo Quy Nhôn chôø cô hoäi thöïc hieän giaác moäng cuûa mình. Chính taïi ñaát naøy Minh Söùt nhanh choùng vuùt leân thaønh nhaân vaät soá moät cuûa theá löïc tieàn taøi trong chieác voû boïc cuûa moät Giaùm Ñoác Coâng Ty Ñaïi Döông laø moät coâng ty vaän taûi bieån

Töø ñoù, söï caïnh tranh veà thò phaàn nguoàn haøng nhaäp laäu giöõa Minh Söùt vôùi Laâm Ñen moät baïn haøng buoân laäu chung cuõng gia taêng, nhieàu luùc maâu thuaãn ñaõ phaûi giaûi quyeát baèng... maùu. Chính luùc naøy, Minh Söùt ñaõ nghó ñeán chuyeän phaûi baét tay vôùi xaõ hoäi ñen.

Laø moät coâng an, duø laø beân kinh teá, nhöng Minh Söùt cuõng deã daøng vaøo Sôû nghieân cöùu hoà sô caùc tay giang hoà thaûo khaáu coäm caùn nhaát vuøng beán caûng ñang löu danh trong soå ñen cuûa nhaân vieân caùc ban ngaønh coâng an. Loån ngoån caùc teân tuoåi ñaàu gaáu ñöôïc khoanh voøng trong soå ñen cuûa Coâng An Haûi Phoøng, moät nhaân vaät ñaõ gaây “aán töôïng” nhieàu nhaát cho Minh Söùt vaø ñöôïc Minh Söùt chuù yù nhaát laïi laø moät giang hoà nöõ löu quaàn hoàng ñaõ coù soá maù vaøo haøng “ñaïi tyû” laø Vuõ Hoaøng Dung, töùc Dung Haø. Dung Haø ñang noåi coäm leân vôùi bieät danh nöõ quaùi, ñaøn chò cuûa ñaùm gaáu bieån beán caûng.

Döôùi tay Dung Haø laø baày ñeä töû tay dao, tay suùng cheùm ngöôøi khoâng sôøn gôùm nhö Haûi Haáp coøn goïi laø Haûi Choù Ngao, Ñaéc Xoáp, hay Ñaêc Ngoãng, Duõng Baéc Caïn, Duõng Beùo v.v...

hoaøng luùc nhìn thaáy giaøn gioù cuûa Minh Söùt. Ngoaøi chieác Mercedes coù taøi xeá daønh rieâng cho moät mình oâng anh Minh Söùt, chieác Toyota Camry Grande chôû Dung Haø vaø hai teân caän veä ruoät Quaân Beùo - Haûi Haáp. Quaân baêng treân, Haûi ngoài cuøng vôùi nöõ chuû soaùi. Phaàn phuï hoïa taêng cöôøng coøn chieác Land Cruiser 7 choã loá nhoá nhöõng caùi ñaàu ñinh beân trong ñang nheï nhaøng laên baùnh, daãn theo vaøi chieác Spacy 125, vaø Su 150, laø nhöõng oâng hoaøng toác ñoä cuûa caùc loaïi xe hai baùnh, cuõng taùch leà ñöôøng baùm saùt theo hai xe ñaàu.

Trong moät phuùt giaây söõng sôø treân vóa heø Ñoàng Khôûi, vôùi baûn naêng thöôøng tröïc phaûi luoân ñoái phoù vaø töï baûo veä tröôùc nhöõng baát traéc cuûa soùng gioù giang hoà chôït böøng saùng leân aùnh chôùp baùo ñoäng trong Naêm Cam. OÂng Truøm lôø môø hieåu ra raèng trôû ngaïi saép ñeán töø caùnh Haûi Phoøng naøy khoâng phaûi laø Dung Haø maø chính laø Minh Söùt, gaõ giaùm ñoác moät coâng ty vaän taûi bieån coù gioïng Baéc dòu daøng vaø lòch söï ñeán rôïn toùc gaùy, moät ngöôøi khaùch “ngoaøi luoàng” ñaõ tham döï böõa tieäc Louis 13 hoâm nay.

Moät ñieàu khaùc maø oâng Truøm thaáy hôi laán caán laø mình chöa bieát gì nhieàu veà “nhaân thaân” cuûa thaèng cha taøu bieån, “oâng anh keát nghóa” naøy cuûa Dung Haø.

Chöông 2Huynh muoäi giang hoà

Chaân. Töø ñoù Minh Söùt baùm truï ngaønh Caûnh Saùt vaø khoâng bieát do cô may naøo maø laïi ñöôïc ñieàu qua ban ñaëc traùch veà kinh teá.

Ñeán naêm 1981, khi ñaát nöôùc rôi vaøo thôøi toái taêm cuûa bao caáp. Moïi loaïi haøng hoùa ñeàu khan hieám thì Minh laïi nhö chuoät sa huõ gaïo khi ñöôïc chuyeån coâng taùc veà laøm vieäc taïi Xí nghieäp Vaän taûi taøu bieån Haûi Phoøng. Cuõng ôû thôøi ñieåm naøy, oâng boá ruoät cuûa Minh cuõng ñöôïc Coâng an Haûi Phoøng bieät phaùi sang coâng taùc taïi Toång cuïc Ñöôøng bieån. Töø ñaây, Minh hình thaønh vaø tieán saâu vaøo con ñöôøng ñaùnh haøng laäu töø caùc taøu vieãn döông veà tieâu thuï baèng ñöôøng bieån.

Minh Söùt laø moät ngöôøi maéc beänh ñieân tieàn, khao khaùt giaøu sang ñeán voâ ñoä, laïi theâm tính giaûo hoaït vaø thuû ñoaïn baåm sinh. Duø Minh Söùt sinh tröôûng trong moät gia ñình khaù giaû coù chöùc quyeàn noåi tieáng ôû xöù beán caûng, nhöng nhö meï Minh Söùt thöôøng noùi vôùi moïi ngöôøi laø phaàn ma quyû beân trong ñaõ ñaùnh baïi phaàn ngöôøi cuûa moät vieân chöùc só quan ngaønh coâng an ñeå hình thaønh ra moät teân toäi phaïm loaïi coå coàn, aùo veùt caø vaït nhö caùc doanh nhaân thôøi ñaïi.

Minh Söùt bieát söû duïng caùi ñaàu coù hoïc vaø kieán thöùc coâng an cuûa mình ñeå ñi treân con ñöôøng ngaén nhaát ñöa ñeán laøm giaøu. Baát chaáp nhöõng raøo caûn cuûa toäi aùc vôùi taát caû nhöõng yù thöùc

Dung Haø raát caàn tieàn ñeå nuoâi ñaùm ñaøn em vaø ñeå nöôùng vaøo nhöõng soøng ñoû ñen. Coøn Minh caàn moái giao dòch vôùi boïn xaõ hoäi ñen ñeå phuïc vuï vieäc ñaùnh haøng laäu, vì theá “keû caép, baø giaø” deã daøng ñeán vôùi nhau.

Caàn noùi theâm, tröôùc ñaây Minh töøng laø ngöôøi baét Dung Haø xoä khaùm vaøi laàn, nhöng nhö ñaõ noùi “keû cöôùp meán moä cuù xaûo quyeät cuûa baø giaø”, ngöôøi cuøng “moät heä” vôùi nhau raát deã töông thaân. Töø baûn chaát saâu xa, Minh Söùt töï thaáy mình coù moät gioøng chaûy phi chính thoáng vaøo con ñöôøng laøm aên baát chính, neân söï ngöôõng phuïc caùc toäi phaïm coù nhöõng loái chôi ñaëc bieät cuõng laø ñieàu thöôøng tình. Dung Haø coù vaøi laàn bò “anh Minh” toùm, vaø cuõng vaøi laàn ñöôïc oâng anh coâng an naøy buoâng nheï ra khoâng caàn lyù do hay ñieàu kieän gì heát. Vì theá moái giao tình “huynh muoäi” giang hoà ñaát caûng cuõng hình thaønh töø ñaây.

Coù theå noùi khôûi ñaàu “lieân doanh” laøm aên cuûa caëp huynh muoäi naøy hình thaønh treân sôùi baïc cuûa Dung Haø naêm treân ñöôøng Traïng Trình, Haûi Phoøng. Minh Söùt thaû moät ít tieàn buoân laäu goùp coå phaàn vaøo nôi ñaây.

Ngay taïi sôùi baïc naøy, moät oâng chuû cuûa garage Vieät Toaøn coù tieáng ôû thaønh phoá hoa phöôïng ñoû, ñaõ phaûi ngaäm ñaéng nuoát cay khi khoâng kòp ghìm côn khaùt côø baïc vaø phaûi traû giaù ñaét, maát traéng caên nhaø ngoùt ngheùt caû 200 caây vaøng. Chính Minh Söùt vaø Dung Haø ñaõ giaêng baãy cho con moøng Vieät Toaøn naøy rôi.

Hai huynh muoäi cuûa truïc “ma quyû” naøy ñaõ môøi oâng Vieät Toaøn tham gia chieáu baïc coù ñaët maùy camera. ÔÛ chieáu baïc naøy, Dung Haø gaøi moät tay thôï veùt caïn tuùi tay chôi non haùo thaéng laø nhaø garage Vieät Toaøn, vaø Minh Söùt ñaõ cho oâng Vieät vay tieàn haàu mong gôõ hueà.

Ngöôïc laïi, oâng Toaøn phaûi duøng boä soå ñoû chuû quyeàn maûnh ñaát cuøng caên bieät thöï treân phoá Ñaø Naüng, phöôøng Vaïn Myõ, quaän Ngoâ Quyeàn laøm vaät theá chaáp vôùi laõi cao, vaø haïn trong 3 thaùng neáu khoâng chuoäc noåi thì coi nhö “cuûa ñi thay ngöôøi”

Garage Vieät khoâng phaûi laø ngöôøi duy nhaát trôû thaønh naïn nhaân cuûa troø baïc bòp keå treân. Tröôùc ñoù, Phöông Troäm Traâu moät tay Vieät kieàu Nhaät cuõng bò phôi aùo. Khoâng bieát baây giôø ngoài trong traïi giam, Phöông Troäm Traâu coù bieát, chính “boä ba” Minh Söùt, Dung Haø vaø Lyù Toeùt ñaõ cho Phöông saäp baãy ngay treân chieáu baïc maø chính Lyù Toeùt laø moät thôï bòp chuyeân nghieäp veà soùc ñóa ñaõ khieán Phöông chaùy tuùi, cho ñeán khi Minh Söùt kòp xuaát hieän cho haén vay 200.000 ñoâ la traû nôï baèng caùch theá chaáp nhaø ñaát thì Dung Haø môùi cho Phöông “ngöôøi ra ñi, cuûa ñeå laïi” an laønh rôøi khoûi chieáu baïc.

Maùu tham cuûa Minh Söùt coù theå noùi laø khoân cuøng. Khi ñaõ baét tay vôùi Dung Haø, nhö où röøng chaáp theâm caùnh, Minh môû roäng ñòa baøn laøm aên, trong ñoù coù buoân laäu, khieán maâu thuaãn giöõa Minh vaø Laâm Ñen ngaøy moät quyeát lieät hôn.

Laâm Ñen thöôøng xuyeân “tia” vieäc laøm cuûa Minh vaø toá caùo chuyeän laøm aên phi phaùp vôùi caùc cô quan chöùc naêng. Vì vaäy Minh Söùt ñaõ loït vaøo taàm ngaém cuûa coâng an. Naêm 1986, phía coâng an beân boä Noäi Vuï ñaõ laäp danh saùch ñöa Minh ñi caûi taïo vaø giao veà cho CA Haûi Phoøng thi haønh.

Trong luùc chôø ñöa ñi caûi taïo thì naêm 1987, Minh ñaùnh moät quaû lôùn haøng ñieän töû, Laâm Ñen bieát ñöôïc lieàn toá caùo vôùi coâng an, Minh bò baét giam trong vuï aùn “Con taøu Ba Ñình” vaø bò phaùn 2 naêm tuø veà toäi “Buoân laäu hoaëc vaän chuyeån traùi pheùp haøng hoùa tieàn teä qua bieân giôùi” .

Hai tuaàn sau ñoù, Ñaëng Vaên Rôi cuõng bò Haø Noäi xöû 4 naêm tuø cuøng toäi danh vôùi “ñaïi ca” Minh. Rôi laø bò aùn trong ñöôøng daây ma tuùy maø Phöông Troäm Traâu ñaõ cuøng Minh Söùt thieát keá, vaø haén trôû thaønh con thoi vaän chuyeån ma tuùy tích cöïc treân caùc chuyeán taøu töø Vieät Nam sang Nhaät maø haén giöõ vai troø chæ laø ñaàu beáp, haøng ñeán Nhaät Rôi giao cho nhoùm Vieät kieàu vuøng Kobe nhö Phöông Troäm Traâu, Phöông Taøu Ñaåy laõnh phaàn tieâu thuï.

_______________Xin xem tieáp kyø sau:Dung Haø teá ñoä Laâm Ñen tröøng trò

toäi chæ ñieåm. Minh Söùt veà ñaâu khi ra tuø. Ai ñöùng ñaøng sau löng ñöôøng daây ma tuùy xuyeân quoác gia do Minh Söùt vaän haønh?

Caâu chuyeän haáp daãn gay caán ngheït thôû qua töøng gioøng chöõ seõ ñöôïc tieáp tuïc töôøng thuaät treân trang baùo naøy vaøo soá baùo kyø sau.

92 93

Möôøi moät giôø tröa cuøng ngaøy 5/11/2008, Phaùi ñoaøn baét ñaàu cuoäc haønh trình höôùng veà phía Nam Haø Noäi ñeå ñi Thanh Hoùa. Sau boán tieáng ñoàng hoà di chuyeån, phaùi ñoaøn nghæ ñeâm taïi Khaùch saïn Sao Mai vaø moïi thaønh vieân haùo höùc saün saøng cho nhöõng ngaøy laøm vieäc.

Thanh Hoùa laø thaønh phoá lôùn vaøo baäc thöù hai cuûa quoác gia xeùt veà dieän tích (sau Ngheä An) vaø laø thaønh phoá coù soá ñoâng daân cö vaøo baäc thöù ba vôùi gaàn boán trieäu daân (sau Saigon vaø Haø Noäi). Thanh Hoùa caùch Haø Noäi 160kms veà phía Nam. Ñöôøng ñi töông ñoái thuaän lôïi vaø an toaøn. Daân cö traûi daøi trong suoát moät dieän tích bao la vôùi 200kms bôø bieån vôùi baõi taém noåi tieáng Saàm Sôn, moät kyø tích thieân nhieân ñöôïc goïi laø suoái Caù Thaàn vaø 192 kms ñöôøng bieân giôùi vôùi quoác gia Laøo. Gaàn boán trieäu cö daân ñöôïc chia thaønh 27 Huyeän lî (coù nhöõng Huyeän caùch trung taâm thaønh phoá 250kms). Trong ñôït coâng taùc moå ñuïc thuûy tinh theå vaø khaùm chöõa raêng cuûa HOPE AVHWA naêm nay, chæ coù nhöõng beänh nhaân cuûa 4 Huyeän lî ñöôïc trieäu taäp. Ngöôøi ta öôùc löôïng coù ñeán caû traêm ngaøn ngöôøi bò ñuïc thuûy tinh theå trong toaøn tænh Thanh Hoaù.

Vôùi Nhoùm Ñieàu haønh haønh chaùnh (3 ngöôøi), Nhoùm GP (3 ngöôøi), Nhoùm Optom. (2 ngöôøi), Nhoùm Phaãu Thuaät vaø caùc phuï taù vaø caùc nhoùm lieân heä trong coâng taùc tieáp ñoùn, chuaån bò vaø di chuyeån beänh nhaân, sau hai ngaøy daøi haêng say laøm vieäc ñaõ giuùp cho 197 ngöôøi ñöôïc nhìn laïi aùnh saùng sau moät thôøi gian daøi muø loøa vì ñuïc thuûy tinh theå.

Nhöõng beänh nhaân ñöôïc chöõa trò goàm ñuû moïi thaønh phaàn, nhöng coù moät vaøi tröôøng hôïp ñaëc bieät ñaùng ñöôïc löu yù nhö tröôøng hôïp cuûa moät em beù 25 thaùng tuoåi ñaõ ñöôïc moå caû hai maét (vieäc hai maét em bò ñuïc thuûy theå laø keát quaû cuûa beänh Sôûi Ñöùc khi em coøn laø baøo thai trong buïng meï) vaø hai cuï giaø ñaõ böôùc vaøo tuoåi 98.

Ñoaøn Nha khoa cuûa HOPE AVHWA cuõng laøm vieäc taän löïc, nhöng vì beänh vieän ñòa phöông taïi Thanh Hoùa khoâng chuyeân veà khoa Nha, neân hai Nha só chuyeân nghieäp cuûa HOPE - AVHWA cuõng nhö nhöõng “phuï taù” coi nhö “bò nhoát” trong moät goùc phoøng noùng naûy vaø chaät choäi. Tuy nhieân, duø trong hoaøn caûnh khoù khaên, caùc Nha só cuõng ñaõ “thanh toaùn” ñöôïc 91 ngöôøi bò ñau raêng vaø hö raêng.

Phaùi ñoaøn rôøi Thanh Hoùa vaøo buoåi saùng sôùm ngaøy 8/11/2008 höôùng veà Saân Bay Noäi Baøi, Haø Noäi ñeå kòp ñaùp chuyeán bay duy nhaát trong ngaøy töø Haø Noäi ñi Ñieän Bieân vaøo luùc 1 giôø 30 tröa. Thaønh phoá Ñieän Bieân caùch Haø Noäi 600 kms ñöôøng boä veà höôùng

Baéc (300kms ñöôøng chim bay) vaø laø moät trong hai thaønh phoá taïi Vieät Nam coù saân bay trong noäi thaønh (Ñaø Naüng vaø Ñieän Bieân).

Thanh Hoùa vaø Ñieän Bieân laø hai tænh lî coù nhöõng neùt ñaëc thuø gaàn nhö traùi ngöôïc nhau: Trong khi Thanh Hoùa laø moät tænh lî ñaõ coù töø laâu ñôøi (ngay töø thôøi Hoà Quyù Ly - theá kyû thöù 15 - traûi qua nhöõng thaêng traàm lòch söû cuûa Leâ Lai, Leâ Lôïi cho ñeán thôøi lòch söû caän ñaïi thì Ñieän Bieân laïi laø moät thaønh phoá môùi ñöôïc thaønh laäp caùch nay 6 naêm (Ñieän Bieân ñöôïc taùch ra khoûi tænh Lai Chaâu naêm 2002). Vôùi soá daân khoaûng nöûa trieäu ngöôøi, nhöng chæ coù 25% laø ngöôøi Kinh (noùi tieáng Vieät Nam thaønh thaïo), coøn laïi laø 75% daân soá thuoäc nhöõng nhoùm daân toäc ñòa phöông nhö Möôøng, Thaùi ñen hay Thaùi traéng vôùi nhöõng thoå ngöõ rieâng, vì ñoù, beân caïnh caùc thoâng dòch vieân Anh - Vieät, Phaùi

hoäi cuûa Ñoaøn ñeán thaêm Laøng Phong Naäm Yìn caùch trung taâm thaønh phoá Ñieän Bieân 130 caây soá.

Caùch ñaây hôn hai möôi naêm, nhöõng ngöôøi vöôùng vaøo chöùng beän nan y naøy ñaõ ñöôïc nhaø nöôùc giao leân vuøng saâu vuøng xa vôùi 8 heùcta ñaát röøng hoang daõ. Maëc duø chæ vôùi 130 caây soá, nhöng nhoùm ñaõ phaûi maát 4 giôø ñoàng hoà ñeå nuoát troâi ñoaïn ñöôøng “thaäp giaù” naøy. Tröôùc khi leân ñöôøng, Ñoaøn ñaõ phaûi coù hai chieác xe hai caàu (4 wheels drive), moät chieác chôû quaø vaø moät chieác chôû 6 thaønh vieân trong nhoùm Xaõ hoäi cuûa Ñoaøn. Ñeå cho vieäc laøm ñöôïc mang theâm yù nghóa, Linh muïc Tröôûng Ñoaøn vaø Tröôûng Nhoùm ñaõ chæ ñònh 5 thaønh vieân cuøng ñi thaêm laøng Phong Naäm Yìn. Nöûa ñoaïn ñöôøng “thaäp giaù” chieác xe “hai caàu” ñaõ hai laàn bò taéc ngheõn: moät laàn do söôøn ñoài saït lôû vaø laàn thöù hai do ñoaïn ñöôøng ñaày “soâng nöôùc”

toån laø hai möôi laêm trieäu ñoàng. Phaàn quaø taëng (trò giaù möôøi trieäu ñoàng), phaùi ñoaøn cuõng ñaõ trao taän tay caùch beänh nhaân döôùi hình thöùc 620 kgs söõa töôi vaø söõa ñaëc coù ñöôøng vaø nhöõng thuøng mì goùi tình nghóa. Nhaø veä sinh vaø nhöõng moùn quaø naøy ñöôïc trao taëng vaø mua do chính soá tieàn cuûa nhöõng nhaø haûo taâm taïi Melbourne ñoùng goùp trong nhöõng laàn gaây quyõ taïi Ringwood, Springvale, Richmond vaø Ascot Vale trong nhöõng tuaàn leã tröôùc khi Phaùi ñoaøn leân ñöôøng.

Nhìn nhöõng em beù voâ tö hoàn nhieân vui chôi trong caûnh trôøi tónh mòch caùch bieät toaøn dieän vôùi theá giôùi beân ngoaøi, ai cuõng phaûi ngaäm nguøi rôi leä.

Phaùi ñoaøn cuõng ñaõ “thaân maät trong ngaàn ngaïi” duøng côm chung vôùi moät vaøi ngöôøi trong nhoùm tröôùc coång traïi Phong vaø gaëp gôõ troø chuyeän vôùi caùc beänh nhaân trong laøng.

Ba giôø chieàu, Phaùi ñoaøn laïi leân ñöôøng trôû veà Ñieän Bieân baèng con ñöôøng “thaäp giaù” ñaõ ñi qua, boû laïi sau löng nhöõng con ngöôøi ñaõ bò aán ñònh vaøo moät ñònh meänh baát haïnh.

Vaãn laø vuøng trôøi ñoù, vaãn laø vuøng nuùi ñoài ñoù, vaãn laø soâng laø nöôùc laø meânh moâng cuûa nuùi ñoài... nhöng trong nhöõng caùi “vaãn” naøy ñang coù nhöõng con ngöôøi aâm thaàm nhaãn nhòn chòu ñöïng moät ñònh meänh khaéc nghieät cuûa caên beänh maø ai nghe noùi ñeán cuõng ngaïi ngaàn e sôï.

Phaùi ñoaøn HOPE AVHWA ñaõ hoaøn thaønh nhieäm vuï moät caùch toát ñeïp nhö ñaõ höùa vôùi caùc aân nhaân, caùc nhaø haûo taâm khi keâu goïi uûng hoä taøi chaùnh cho chuyeán coâng taùc. Phaàn taøi chaùnh ñoùng goùp cuûa caùc aân nhaân vaø caùc nhaø haûo taâm ñaõ ñöôïc söû duïng caùch hôïp lyù vaø ñaày tình ngöôøi.

Ñaïi dieän cho HOPE AVHWA vaø cuõng xin maïn pheùp ñöôïc ñaïi dieän cho nhöõng ngöôøi ñaõ nhaän nhöõng trôï giuùp

caùch naøy hay caùch khaùc qua chuyeán coâng taùc naøy, Linh muïc Buøi Ñöùc Tieán xin göûi ñeán caùc aân nhaân, caùc nhaø haûo taâm vaø töøng thaønh vieân cuûa chính HOPE AVHWA lôøi caùm ôn chaân thaønh vaø loøng bieát ôn saâu xa.

Xin Ôn Treân phuø hoä cho moïi ngöôøi ôû moïi nôi vaø moïi luùc.

Linh muïc Buøi Ñöùc Tieán,Tröôûng ñoaøn HOPE - AVHWAGhi chuù: Toång keát keát quaû cuûa chuyeán coâng

taùc:* 359 ngöôøi muø vì cöôøm maét ñaõ ñöôïc

giaûi phaãu thaønh coâng.* 154 ngöôøi ñaõ ñöôïc khaùm vaø chöõa

raêng.* Ñoaøn ñaõ thaêm moät Beänh vieän Nhi

Ñoàng* Ñoaøn ñaõ thaêm moät laøng Coâ nhi vôùi

caùc em coâ nhi bò nhieãm HIV* Ñoaøn ñaõ thaêm laøng Phong Naäm

Yìn, caùch Trung taâm thaønh phoá Ñieän Bieân 130 caây soá.

BSB: 013-481Account number: 48769 5237(xin ghi roõ teân vaø ñòa chæ ñeå HOPE

seõ göûi bieân nhaän Tax Deductible)“Mission compli!”With the Leadership of Fr. Joe Bui

Duc Tien, HOPE AVHWA has com-pleted its mission namely 2008 Trip (in 8 days of hard work and transport):

In Ha Noi, HOPE AVHWA visited the local Children hospital and a HIV Positive Orphan Village. 320 kgs of milk (fresh and condensed) and in-stant noodle boxes were given to each place.

In Thanh Hoa Province, 197 blind persons have seen again. The youngest patient was only 25 months old (both eyes) and the oldest person was 98 years old. Dental services were given to 91 cases.

In Dien Bien Province, 169 blind persons have seen again! The abso-lute majority of those are from near

(tieáp theo trang 73 ...Nhöõng ngöôøi muø...)

ñoaøn caàn theâm thoâng dòch vieân töø thoå ngöõ baûn xöù.

Vieäc coù ñöôïc ñuû soá beänh nhaân nhö ñaõ döï ñònh ôû con soá 200 nhö luùc ban ñaàu laø moät thöû thaùch heát söùc khoù khaên vôùi beänh vieän ñòa phöông. Coù nhöõng nôi, beänh vieän ñaõ phaûi söû duïng ñeán ngöïa ñeå taûi beänh nhaân töø bieân giôùi Vieät Hoa hay Vieät Laøo veà Beänh vieän. Duø vaäy, con soá nhöõng ngöôøi muø ñöôïc phaãu thuaät ñeå nhìn laïi aùnh saùng cuõng ñaõ ñeán con soá 162 ngöôøi.

Taïi Beänh vieän Ñieän Bieân, vì laø moät thaønh phoá môùi, neân thieát bò veà Nha khoa töông ñoái ñaày ñuû hôn so vôùi Thanh Hoaù: Hai phoøng chöõa raêng ñaõ ñöôïc daønh rieâng cho hai Nha Só cuûa Ñoaøn. Keát quaû ñaõ coù 69 ngöôøi ñöôïc caùc Nha só saên soùc caùch taän tình.

Trong khi caùc Baùc só, Nha só vaø caùc thaønh vieân thuoäc nhoùm Y teá cuûa Ñoaøn laøm vieäc taïi Beänh vieän, Linh muïc Buøi Ñöùc Tieán ñaõ höôùng daãn moät nhoùm Xaõ

vaø buøn ñaát chaén ngang.Toïa laïc treân 8 heùcta ñaát cuûa vuøng

ñoài nuùi, nhöõng ngöôøi Phong Naäm Yìn soáng laãn loän vôùi daân cö ñòa phöông, laäp gia ñình vôùi hoï vaø sinh con caùi. Coù nhöõng caëp vôï choàng ñaõ sinh ñöôïc caû ba boán ngöôøi con.

Toå chöùc Chaân Phöôùc Damien ñaõ hieán taëng cho hoï 10 caên nhaø caùch nay gaàn möôøi naêm. Hai toå chöùc töø thieän khaùc moät töø Hoøa Lan vaø moät töø Ñöùc cuõng ñaõ “khai hoang” xaây giuùp ba phoøng hoïc nhöng khi thieát keá caùc “kieán truùc sö ñòa phöông” ñaõ queân khoâng ñaët vaøo baûn veõ nhaø veä sinh, neân caùc em hoïc sinh ñaõ phaûi söû duïng caùc “goùc khuaát” sau tröôøng hoïc trong suoát thôøi gian cuûa nhöõng naêm vöøa qua.

Ñoaøn HOPE AVHWA ñaõ hieán taëng tröôøng hoïc hai nhaø veä sinh vaø heä thoáng nöôùc cho caùc em vaø coâ giaùo (caû tröôøng chæ coù moät coâ giaùo duy nhaát, cuõng laø ngöôøi bò nhieãm beänh Phong) vôùi phí

Nha só Hoà Thanh Lieâm & Nha só Traàn Kim Oanh ñeán töø Melbourne

* Moät taán söõa vaø 200 thuøng mì goùi ñaõ ñöôïc chuyeån ñeán taän tay nhöõng ngöôøi ngheøo, coâ nhi vaø nhöõng ngöôøi Phong Cuøi.

Chuyeán coâng taùc cuûa naêm 2009 seõ ñöôïc thöïc hieän vaøo thaùng 11/2009 (döï ñònh seõ laø hai tænh Mieàn Nam Vieät Nam, vuøng ñoàng baèng song Cöûu Long). Nhöõng ai muoán ghi teân thaùp tuøng hay trôû thaønh hoäi vieân cuûa HOPE AVH-WA xin lieân laïc vôùi Linh Muïc Buøi Ñöùc Tieán, 14 Bedford Road, Ringwood, Vic 3134 hay soá ñieän thoaïi (03) 9870 6056 (trong giôø laøm vieäc)

Moïi ñoùng goùp xin göûi veà ñòa chæ treân hay deposit tröïc tieáp vaøo:

Tröông muïc nhaø Bank ANZ, Name of Account: HOPE AVHWA

(Australian Vietnamese Health &Wel-fare Association)

the borders of Vietnam and China and Laos. HOPE AVHWA also visited an abandoned Lepers Camp in 8 hectares of land near these borders. 620kgs of milk (fresh and condensed) and boxes of instant noodle were given to those. Dental services were offered to 69 persons.

The Group consists of HOPE AVH-WA from Melbourne; Eye Hospital personnel and ViraTour Services. In total were 51 members (3 from Our Lady s, Ringwood)

Thank you for your financial support and prayers!

Fr. Joe will be back before Christ the King Weekend.

Praise the Lord! Fr. Joe Buøi Ñöùc Tieán

Anh Höng vaø Ms Angela Wright ñang ñöa moät beänh nhaân giaø vaøo phoøng moå

Hai GS baùc só nhaõn khoa Ñaëng Minh Trung & Kuong Chang cuûa ñaïi hoïc RMIT Melbourne