1315410959-Manuali i Procesit Te Integrimit Europian

7/30/2019 1315410959-Manuali i Procesit Te Integrimit Europian

http://slidepdf.com/reader/full/1315410959-manuali-i-procesit-te-integrimit-europian 1/47

1

Të, Shkt 2009

EuropEan MovEMEnT in albania

Manuali i Procesit tëIntegrimit Europian

Roli dhe rëndësia e

institucioneve



2

Ky botim u mundësua në kuadër të projektit “Forcimi i Rrjetittë Qendrave të Informimit mbi Bashkimin Europian në qytetetuniversitare të Shqipërisë”, nancuar nga Delegacioni i KomisionitEuropian në Shqipëri dhe zbatuar nga Lëvizja Europiane nëShqipëri.

Informacionet dhe mendimet e shprehura në këtë botim nuk përfaqësojnë domosdoshmërish mendimin e Delegacionit tëKomisionit Europian në Shqipëri.

iSbn:

Shty ë Shtyshkjë e Shtësë btese FlESH

Të, Te/fx: 04 2 248 664

© Ee Memet aTë, Shkt 2009

European Movement-AlbaniaRr. Brigada VIII, Godina 1/3, Ap.8, Tiranë 1001, AlbaniaTel/Fax: +355 4 [email protected]



3

Pasqyra e lëndës

1. Hyrje ............................................................................. 5

2. BE, organizata së cilës duam t’i bashkëngjitemi ............ 7

2.1 Struktura ......................................................................... 72.2 Simbolet dhe vlerat .......................................................... 9

2.3 Zgjerimi i BE-së ............................................................ 10

3. Institucionet kryesore të BE-së .................................... 13

3.1 Komisioni ..................................................................... 133.2 Këshilli i Bashkimit Europian ........................................ 173.3 Këshilli Europian ........................................................... 20

3.4 Parlamenti Europian...................................................... 213.5 Gjykata Europiane e Drejtësisë dhe Gjykata e Shkallës së Parë ..253.6 Institucione të tjera të BE .............................................. 26

4. Integrimi Europian i Shqipërisë .................................. 29

4.1 Strukturat kryesore të procesit të integrimit të

Shqipërisë ..................................................................... 294.2 Struktura e parashikuara nga MSA ................................ 33

Aneksi I: Glosari i termave .............................................. 34

Aneksi II: Data Historike ................................................ 39

Aneksi III: Faqe interneti të rëndësishme ........................................45



4



5

1. Hyrje

Bashkimi Europian (BE) sot përballet me sda të mëdha qëkanë të bëjnë me reormat e brendshme institucionale të cilatmund t’i japin një rymëmarrje më të madhe në vendimarrje.Reormat institucionale do të mundësojnë gjithashtuvazhdimin e procesit të zgjerimit të kësaj organizate meqëllim përundimin e procesit të ribashkimit të kontinentit.

Shqipëria është përshirë në procesin e integrimit europianmenjëherë pas rënies së rregjimit monist në vitin 1990. Menënshkrimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit tashmëajo ndodhet në grupin e shteteve që aspirojnë të anëtarësohennë Bashkimin Europian.

Procesi i integrimit europian përmbledh në vetvete pothuajsetë gjitha aspektet e veprimtarisë së një shteti që nga ligjbërja e deri tek standardet e punës apo trakut në rrugë.Megjithatë, është e udhës që shpjegimi i procesit të llojënga institucionet kryesore të përshira në manaxhimin ekëtij procesi. Ndërkohë që kuadri institucional nuk mundtë kuptohet pa një panoramë të shkurtër të asaj se çarë ështëBE-ja sot dhe si ka evoluar ajo. Mbetet pjesë e kërshërisë sëçdo lexuesi akti se si unksionon kjo organizatë dhe si ështëzgjeruar ajo ndër vite. Të gjitha këto pyetje do të marrin njëpërgjigje të shkurtër dhe orientuese në këtë manual.

Në manual shpjegohen institucionet kryesore të BashkimitEuropian; simbolet dhe vlerat mbi të cilat qëndron nëkëmbë BE-ja; procesi i zgjerimit dhe instrumentet kryesoretë tij; institucionet kryesore Shqiptare të përshira nëadministrimin e procesit të integrimit europian; strukturat



6

që do të krijohen si pasojë e hyrjes në uqi të Marrëveshjessë Stabilizim Asociimit. Gjithashtu manuali shoqërohet edheme tri anekse. Në aneksin e parë jepet një përshkrim i termave

më të përdorura në manual në ormën e një glosari. Nëaneksin e dytë janë përshirë momentet më të rëndësishme tëevolucionit historik të BE-së. Ndërsa në aneksin e tretë jependisa nga aqet e internetit të institucioneve kryesore të BE-sëdhe organizatave që punojnë në lëmin e integrimit europian.



7

2. BE, organizata së cilës duam t’i bashkëngjitemi

2.1 Struktura

Bashkimi Europian (BE) është një nga organizmat mëinteresantë dhe më të rëndësishëm që ka njohur historia e njerëzimit. Ai është një simbiozë unike ku shtetet dheorganizata jetojnë së bashku, në unksion të një prosperitetitë përgjithshëm për kontinentin europian dhe qytetarët e tij.BE-ja u krijua me Traktatin e Mastrihtit në vitin 1993 mbiKomunitetet Europiane, të cilat e kanë zanallën e tyre pasLutës së Dytë Botërore. Komuniteti Europian i Qymyrit dhe Çelikut (KEQC) u krijua me Traktatin e Parisit më1952. Ky Komunitet kishte një aat 50-vjecar dhe pushoi sëekzistuari në vitin 2002. Ndërkohë, në vitin 1957 me Traktatin

e Romës u krijuan Komuniteti Ekonomik Europian (KEE) dhe Komuniteti i Energjisë Atomike (EUROAOM).Komunitet mblodhën shtetet europiane të prekura rëndë nga eetet e Lutërave Botërore të cilët nëpërmjet bashkëpunimitkryesisht ekonomik e më pas politik synonin të siguroninpaqen e munguar prej kohësh.

Sot BE-ja ka në gjirin e saj 27 shtete. Ajo ngrihet mbi treshtylla kryesore të cilat përaqësojnë ushat e veprimit sipasskemës së mëposhtme:



8

Shtylla e parë: Komuniteti Europian (KE) dhe iEUROAOMI simbol i bashkimit të suksesshëm ekonomik dhe monetar në themel të të cilit është tregu i brendshëm,(lëvizja e lirë e mallrave, personave, shërbimeve dhekapitaleve) dhe politikat e përbashkëta që përshijnëmbrojtjen e ambientit, konkurrencën, bujqësinë, politikatsociale, edukimin, monedhën e përbashkët dhe politikat e

lidhura me të.

Shtylla e dytë: Politika e përbashkët e jashtme dhe e sigurisë ,simbol i përpjekjeve për bashkimin politik europian. Shtetetanëtare të BE-së vazhdojnë të luajnë një rol të rëndësishëm dhetë infuencojnë individualisht qëndrimet e BE-së në arenënndërkombëtare. Por, shtylla e dytë synon të bashkërendojë

qëndrimet e shteteve anëtare të BE-së, duke tentuar në rritjene kohezionit në arenën ndërkombëtare.



9

Shtylla e tretë: Bashkëpunimi gjyqësor dhe policor në çështjet penale që së bashku me një pjesë të politikave tashmëkomunitare që lidhen me migracionin, vizat apo kontrollin e

kujve sigurojnë një hapësirë të drejtësisë, sigurisë e lirisë aq shumë të dëshiruar për të gjithë: Europën pa kuj kuqytetarët e saj lëvizin të lirë e të mbrojtur jo vetëm nga ligjetdhe institucionet e brendshme kombëtare, por dhe nga ligjetdhe institucionet europiane.

2.2 Simbolet dhe vlerat

BE-ja ka simbolet e saj, famurin me ushën blu dhe yjete verdha, monedhën e përbashkët Euro, himnin Oda eGëzimit melodia e të cilit është marrë nga simonia e nëntëe Beethovenit (1823) dhe 9 Majin ditën e Europës që lidhetme prezantimin e projektit të Europës nga ministri i punëvetë jashtme të Francës, Robert Schuman, i cili më 9 Maj 1950deklaronte se: “Europa nuk mund të bëhet me një të goditur, as edhe në një ngrehinë të vetme. Ajo do të bëhet me anë realizimeshkonkrete duke krijuar më së pari një solidaritet real”.

BE-ja mbështetet në disa vlera të përbashkëta të cilat lidhenme shtetin e së drejtës, ekonominë e tregut, respektimin e

të drejtave dhe lirive themelore, solidaritetin shoqëror, vlera këto që gjendet të sanksionuara në kushtetuta apo aktet etjera ligjore të shteteve anëtare dhe që duhet t’i demonstrojëçdo shtet që është gjeograkisht në Europë dhe dëshiron tëbëhet pjesë e bashkimit.



10

2.3 Zgjerimi i BE-së

Në llim ishin vetëm gjashtë shtete europiane Franca,

Gjermania, Italia, Holanda, Belgjika dhe Luksemburgu qëkrijuan Komunitetet Europiane. Më pas ky numër erdhi nërritje, duke shënuar sot 27 shtete anëtare. Në vitin 1973 vala eparë e zgjerimit përshiu Mbretërinë e Bashkuar, Danimarkëndhe Irlandën. Vala e dytë e zgjerimit përshiu Greqinë e cila uanëtarësua në vitin 1981. Ndërkohë që Spanja dhe Portugalia u anëtarësuan në vitin 1986. Vala e katërt e zgjerimit përkon

me anëtarësimin e Austrisë, Finlandës dhe Suedisë në vitin1995. Por zgjerimi më i hovshëm ndodhi me valën e pestëe cila përshiu Qipron, Maltën, Poloninë, Republikën Ceke,Sllovakinë, Hungarinë, Slloveninë, Lituaninë, Letoninë,Estoninë në vitin 2004 dhe Bullgarinë e Rumaninë në vitin 2007.

Arsyet e procesit të zgjerimit kanë qenë të ndryshme. Ato

variojnë që nga mundësitë për të gjeneruar stabilitet dheshmangie të konfikteve, tek infuencat për shtetet përtejBashkimit Europian dhe aksesi në tregjet ekonomike.Ndërkohë që një pjesë e mirë e shteteve përshirë edhe dhjetëvendet e bllokut ish komunist shikuan tek procesi i integrimitnë BE mundësinë e konsolidimit të shtetit demokratik dhekrijimit të një ekonomie tregu unksionale.

Ndër instrumentet më të rëndësishëm të përdorur përzgjerimin e BE-së kanë qenë Marrëveshjet e Asociimit .Marrëveshjet e asociimit nënshkruhen nga tre palë të cilat

janë: Komuniteti, shtetet anëtare të BE-së dhe shteti që do tëasociohet. Ndërkohë që për të përshpejtuar procesin dhe përtë përcaktuar më qartë përparësitë e secilit vend të asociuar

janë hartuar nga ana e BE-së, Dokumentet e Partneritetit Europian.



11

Për të përmbushur standardet europiane BE-ja oron asistencëteknike dhe nanciare për të ndihmuar në rritjen e kapaciteteadministrative dhe gjyqësore për shtetet e asociuara. Për sa i

përket asistencës teknike ajo realizohet në ormën e transerimittë know-how dhe nëpërmjet investimeve. Tek orma e parëuten programe të tilla si AIEX (Instrumenti i Asistencëseknike dhe Shkëmbimit të Inormacionit), Programet eBinjakëzimit dhe SIGMA , ndërsa tek e dyta uten investimetzike, të cilat kanë si qëllim të përmirësojnë inrastrukturëne institucioneve të vendeve të asociuara. Asistenca nanciare

jepet nëpërmjet një ondi të veçantë që njihet ndryshe dhesi ondi i IPA (instrumenti i para aderimit) i cili është bërëoperacional në vitin 2007.

Shteti që lidh një marrëveshje asociimi me BE-në duhettë ndajë të njëjtat vlera dhe objektiva me Bashkimin ashtusiç është parashikuar në Traktatet e BE-së. Përmbushja e

kritereve politike të sanksionuara në Këshillin Europiantë Kopenhagenit (dhjetor 1993) të njohura si “Kriteret eKopenhagenit ” përbën pikën e nisjes për anëtarësimin nëBE.

Sot BE-ja bën një ndarje midis vendeve kandidate, dhe atyrepotenciale kandidate për sa i përket vendeve të Ballkanit

Perëndimor dhe Turqisë. Vendet kandidate janë ato që kanëbërë aplikimin për anëtarësim dhe ky i undit është pranuardhe/ose kanë nisur negociatat për anëtarësim, (Kroacia, Turqia dhe Maqedonia). Ndërkohë që vendet potenciale kandidate

janë vendet e mbetura të Ballkanit Perëndimor (Shqipëria,Serbia, Kosova, Mali i Zi, Bosnje Hercegovina).

Për të matur progresin e çdo vendi në kuadër të procesittë integrimit, Komisioni i Bashkimit Europian publikonraportin vjetor i cilit quhet Raport Progresi. Së bashku me



12

raportin publikohet edhe Strategjia e Zgjerimit e BE-së, ecila në mënyrë të përmbledhur përcakton sdat me të cilatndeshet BE-ja dhe vendet e asociuara. Bazuar në Strategjinë e

Zgjerimit, procesi udhëhiqet nga tre parime të rëndësishme:• Konsolidimi - konsolidimi i arritjeve në këtë proces.

• Kushtëzimi - çdo hap i hedhur nga shtetet aspiranteduhet shqyrtuar dhe kushtëzuar në përputhje mearritjen e standardeve të kërkuara nga procesi i

anëtarësimit.• Komunikimi - procesi i zgjerimit duhet komunikuar

me qytetarët dhe me grupet brenda shoqërisë nëmënyrë që të gëzojë mbështetje në publik.

Megjithatë vlen të theksohet se procesi i zgjerimit ështëvështirësuar deri diku nga ngërçi institucional dhe ligjor

me të cilën përballet BE-ja. raktati i Nicës i cili është nëuqi ngrurtëson një BE me 27 anëtarë. Për pasojë, hyrja nëuqi e raktatit të Lisbonës krijon një feksibilitet edhe përprocesin e zgjerimit. Pjesa tjetër mbetet në dorë të reormavetë vetë shteteve të asociuara dhe mbështetjes që ato sigurojnënga shtetet anëtare të BE-së për t’u bërë sa më parë pjesë e saj.

Procesi i integrimit menaxhohet nga shumë aktorë ku secilika rolin dhe detyrat e përcaktuara në këtë proces. Aktorët nëkëtë proces janë institucionet europiane, shtetet e asociuara,shtetet anëtare dhe strukturat e përbashkëta që ngrihenme përaqësues të palëve të përmendura. Shtetet anëtare sëbashku me Komunitetin Europian janë palë në negocimetqë bëhen ndërmjet shtetit të asociuar dhe BE-së . Roli i tyre

bëhet edhe më i rëndësishëm gjatë drejtimit të presidencës.



13

3. Institucionet kryesore të BE-së

Struktura institucionale e BE-së paraqitet sipas skemëssë mëposhtme ku tregohen qartë lidhjet e varësisë dhe tëkompetencave që institucionet kanë më njëra tjetrën dheraporti i tyre me qytetarët europianë.

Komisioni Europian

Takimet

Këshilli i Ministrave

Qeveritë

Kombëtare

Supervizimet

Parlament

Europian

QytetarëtEuropianë

Propozimet

legjislatve dhe

buxhet

Bashkë -vendimi

Ligji i BE Buxhet i BE

Gjyqtarët Supervizorët

Gjykata e Drejtësisë Gjykata e Auditorëve

3.1 Komisioni

Përbërja dhe zgjedhja e komisionerëve

Me hyrjen në uqi të Traktatit të Komunitetit Europian tëQymyrit e Çelikut u krijua Autoriteti i Lartë si institucioniekzekutiv i këtij Traktati, i cili shërbeu si i tillë edhe përTraktatin e Komunitetit Ekonomik Europian dhe Traktatin e



14

Euroatomit. Autoriteti i Lartë me kalimin e viteve u shndërrua në atë që sot njihet si Komisioni Europian. Komisioni ështëi përbërë nga 27 komisionerë, ku çdo shtet përaqësohet me

një komisioner.Presidenti i Komisionit propozohet nga Këshilli (takim ikrerëve të shtetit) përmes votimit me shumicë të cilësuar. Mepas Këshilli më një marrëveshje të përbashkët me Presidentinmiraton më shumicë të cilësuar listën e komisionerëve tëpropozuar nga qeveritë e shteteve anëtare. Presidenti dhe

trupa e komisionerëve i nënshtrohen votimit në ParlamentinEuropian dhe më pas emërohen ormalisht nga Këshilli meshumicë të cilësuar.

Roli i Komisionit në BE

• Gardian i Traktatit : Komisioni mbikëqyr zbatimine neneve të traktatit si edhe të akteve ligjore të nxjerra në zbatim të tyre. Për të realizuar këtë atij i është dhënëkompetencë investiguese, parandaluese, sanksionuesedhe autorizuese.

• Propozues i iniciativave ligjore : Traktati i ka

dhënë kompetencë Komisionit të bëjë propozimeligjore të cilat më pas miratohen nga Këshilli ose/dhe Parlamenti. Gjatë përgatitjes së këtyre akteveKomisioni mban parasysh mbrojtjen e interesavekomunitare përkundrejt atyre të shteteve të veçanta.

• Organ ekzekutiv : Komisioni zbaton/ekzekuton

detyrat e dhëna nga Këshilli nëpërmjet një proceduretë caktuar në zbatim të rregullave të adoptuara nga



15

vetë Këshilli. Brenda kompetencave ekzekutive ështëdhe zbatimi i buxhetit si edhe administrimi i ondevekomunitare.

• Negociator dhe përaqësues i Komuniteti:Komisioni pajiset me mandat negociues nga Këshillipër të gjitha marrëveshjet ndërkombëtare të lidhura me shtetet e treta apo me organizata ndërkombëtare.Gjithashtu Komisioni përaqëson Komunitetin nëorganizatat ndërkombëtare dhe shtetet si për shembull:

Organizatën e Kombeve të Bashkuara, OrganizatënBotërore të Tregtisë.

• Roli për shtyllën e dytë dhe të tretë: Komisioniasociohet plotësisht me Këshillin për çështjet e shtyllëssë dytë (Politika e Përbashkët e Jashtme dhe e Sigurisë)si edhe është përgjegjës për zbatimin e vendimeve të

marra në kuadër të kësaj shtylle. Për sa i përket shtyllëssë tretë (Bashkëpunimi gjyqësor dhe policor në çështjetpenale) Komisioni ndan me shtetet anëtare të drejtënpër të propozuar akte ligjore dhe ai është plotësisht iasociuar me punën e kryer brenda kësaj ushe.

Struktura e Komisionit

Komisioni është i përbërë nga 27 komisionerë ku secilimbulon nga një ushë përkatëse. Struktura e tij i ngjan njëqeverie ku secili nga komisionerët ka ushën e vet të veprimitsi edhe organikën e brendshme të përbërë nga Drejtori tëPërgjithshme, Drejtori të veçanta dhe Sektorë.



16

Roli i Komisionit në procesin e zgjerimit të BE-së

Zgjerimi konsiderohet një histori suksesi për BE-në. Pa dyshim

që Komisioni luan një rol të rëndësishëm në këtë proces dhebrenda tij peshën kryesore e mban Komisioneri i Zgjerimit, icili është përgjegjës për procesin e para aderimit, negociatat eanëtarësimit dhe marrëveshjet dypalëshe me vendet kandidatedhe potencial kandidate. Komisioneri i Zgjerimit ndihmohetnë punën e tij nga Drejtoria e Përgjithshme e Zgjerimit dhedelegacionet e Komisionit në vendet përkatëse.

Komisioni ndjek nga aër zhvillimet e vendit që kërkontë bëhet anëtarë i BE-së. Ai mund të konsiderohet si ltrii procesit përpara se të merren vendimet në Këshill. Mëkonkretisht, Komisioni përgatit raporte ose opinione përpara llimit të negocimit të Marrëveshjes së Stabilizim Asociimitsi edhe përpara hapjes së negociatave për anëtarësim në BE.

Komisioni pajiset me mandat negocimi nga Këshilli dhenegocion me përaqësues të shteteve që aspirojnë anëtarësiminnë BE. Ai është përgjegjës për procesin e screening dhe hartonpozicionet negociuese të vendeve anëtare.

Komisioni është monitorues i përhershëm i reormave tëvendeve aspirante. Çdo nëntor të çdo viti Komisioni përgatitraporte vjetore progresi dhe aty jep në mënyrë të përmbledhurecurinë e çdo vendi në zbatim të angazhimeve të MSA-së.Komisioni komunikon vazhdimisht me vendet e asociuara nëpërmjet komunikatave dhe strategjive në të cilat paraqitenplatormat dhe idetë për rrugën që duhet të ndjekë zgjerimisi dhe detyrat që dalin si për BE-në ashtu edhe për vendet easociuara.



17

3.2. Këshilli i Bashkimit Europian

Përbërja dhe struktura

Këshilli i Bashkimit Europian dhe Këshilli Europian janë dy struktura të ndryshme, të cilat luajnë një rol të rëndësishëmnë politikë bërjen dhe vendimmarrjen e BE-së. Këshillii Bashkimit Europian është orumi ku ulen ministrat evendeve anëtare të BE-së, kongurimi i të cilit bëhet në bazëtë çështjeve që do të diskutohen në Këshilli sipas një axhendetë përcaktuar. Për shembull, kur Këshilli duhet të diskutojëe të miratojë një çështje që ka të bëjë me ekonominë atëherënë këshill do të ulën për të diskutuar e votuar Ministrat eEkonomisë së vendeve anëtare. Shpesh axhendat përplasenme njëra tjetrën dhe për pasojë kongurimi i Këshillitështë tashmë i përcaktuar në një listë më të përmbledhur:ku përshihen Këshilli i çështjeve të përgjithshme; Këshillii çështjeve ekonomike; Këshilli i drejtësisë dhe punëve tëbrendshme, etj.

Kompetencat

• Koordinimi i politikave ekonomike: Një nga

unksionet parësore të Këshillit të përcaktuara nga Traktati është koordinimi i politikave dhe veprimeveekonomike të vendeve anëtare. Këshilli është iautorizuar të hartojë instruksione të përgjithshmepër politikat ekonomike të BE-së si edhe të përgatisëraporte të cilat më pas ia paraqet Këshillit Europian.

• Vendimmarrja: Këshilli është organi i ngarkuar nga Traktati i Bashkimit Europian për të miratuar të gjitha



18

aktet ligjore detyruese dhe jo detyruese në kuadër tështyllës së parë siç janë rregulloret, direktivat, vendimetsi edhe rekomandimet, opinionet, deklaratat, etj.

Këshilli i BE-së gjithashtu miraton edhe instrumentetligjore që dalin në kuadër të shtyllës së dytë ( veprimete përbashkëta dhe qëndrimet e përbashkëta dhe tështyllës së tretë vendimet, vendimet kuadër, konventat.Këshilli merr vendime me shumicë të thjeshtë, shumicëtë cilësuar dhe unanimitet.

•

Kompetenca ekzekutive: Në përgjithësi Këshilli i BE-së ia delegon kompetencat ekzekutive Komisionit, pornë disa raste ai mund të ushtrojë vetë këto kompetenca.Delegimi i kompetencave ekzekutive për zbatimin erregullave të parashikuara në traktat dhe aktet ligjorenë zbatim të traktatit nga Këshilli i BE-së të Komisionitbëhet nëpërmjet një procedure komplekse ku dhe

vendet anëtare luajnë rol të rëndësishëm. Ndërhyrja e shteteve anëtare në këtë proces bëhet nëpërmjetkomiteteve të përbërë nga përaqësues të shteteveanëtare të cilët asistojë komisionin. Kjo procedurëquhet procedura e komitologjisë. Në punën e tijKëshilli i BE-së asistohet nga COREPER (Komiteti ipëraqësuesve të përhershëm).

• Diplomacia e BE-së: Këshilli i BE-së luan një rol tëveçantë në menaxhimin e marrëdhënieve me jashtëdhe politikave ndërkombëtare të Komunitetit dheBE-së. Së pari, Këshilli është përgjegjës për nalizimine marrëveshjeve ndërkombëtare si për shtyllënkomunitare ashtu edhe për ato ndërqeveritare. Së

dyti, është përgjegjës për menaxhimin e marrëveshjevendërkombëtare dhe përaqësimin e BE-së nëarenën ndërkombëtare. Këshilli dhe Sekretari i tij i



19

Përgjithshëm kanë një strukturë të veçantë për politikëne përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE-së.

•

Buxheti: Këshilli është një nga dy krahët e buxhetit tëBE-së. Së bashku me Parlamentin çdo vit ai përcaktontë ardhurat dhe shpenzimet e BE-së.

Roli i Këshillit të BE-së për zgjerimin

Këshilli BE-së është organ shumë i rëndësishëm përunksionimin e Bashkimit e për pasojë roli i tij në procesine zgjerimit është i padiskutueshëm. Brenda Këshillit,Presidenca dhe Këshilli në kongurimin e Këshillit tëÇështjeve të Përgjithshme dhe Marrëdhënieve me Jashtëkanë një rol të veçantë për procesin e zgjerimit. Këshilliështë organi vendimmarrës dhe kalimi nga një azë në një

azë tjetër të procesit të integrimit të një vendi në BE bëhetnëpërmjet vendimeve që merr Këshilli. Shtyrja përpara e procesit të integrimit të vendeve në BE varet shumë nga prioritet që vende të veçanta vendosin gjatë presidencës nëKëshill. Zakonisht për vendime kaq të rëndësishme Këshillimerr vendim me unanimitet.

COWEB (Grupi i punës së Këshillit për BallkaninPerëndimor)

COWEB është grupi i punës së Këshillit, i cili monitoron nëmënyrë të vazhdueshme dhe të shpejtë procesin e zgjerimit

të Ballkanit Perëndimor. Grupi i punës mblidhet të paktënnjëherë në javë për të diskutuar çështjet e rajonit dhe politikate BE-së për rajonin.



20

3.3 Këshilli Europian

Përbërja

Këshilli Europian është orumi ku ulen kryetarët e shteteveanëtare të BE-së. Në mbledhjen e Këshillit merr pjesë edhePresidenti i Komisionit Europian dhe Ministri i Jashtëm ivendit që mban presidencën. Ndërrimi i presidencës nëKëshillin e BE-së shoqërohet edhe me ndërrimin e Presidencësnë Këshillin Europian.

Kompetencat

Këshilli Europian është organi që i jep impetus zhvillimit tëBE-së si edhe përcakton instruksionet e përgjithshme politiketë BE-së. Këshilli miraton rekomandime dhe konkluzione

të përgjithshme për ushat kryesore të zhvillimit të BE-së. Mbështetur në raportet e Këshillit të BE-së, KëshilliEuropian harton rekomandime dhe konkluzione për politikatekonomike të Komunitetit dhe shteteve anëtare, për politikate punësimit si edhe për politikën e jashtme. Një rol të veçantëKëshilli luan në politikën e zgjerimit të BE-së.

Këshilli mblidhet tre herë në vit, por zakonisht mbledhjet etij mbahen në qershor dhe në dhjetor të çdo viti.

Roli i Këshillit në zgjerimin e BE-së

Këshilli Europian ka rol të padiskutueshëm në këtë proces.

Në mbledhjet e tij merren vendime të karakterit historik,të cilat më pas përkthehen në axhenda konkrete pune për



21

institucionet e BE-së. Janë pikërisht mbledhjet e KëshillitEuropian të cilat mbajnë dhe emrat e qyteteve ku zhvillohenmbledhjet ku paraqiten ide të mëdha. Për shembull Këshilli

Europian i Selanikut 2003 ishte vendimtar në armimin eperspektivës europiane të vendeve të Ballkanit Perëndimor nëBE. Këshilli vendos me unanimitet për llimin e negociatavepër anëtarësim të një vendi me BE.

3.4 Parlamenti EuropianParlamenti Europian është e vetmja strukturë përaqësuese eBE-së e cila zgjidhet me votim të drejtpërdrejt nga qytetarëteuropiane që prej vitit 1979. Shpërndarja e vendeve nëParlament bëhet duke patur parasysh numrin e popullsisë.Zgjedhja e deputetëve bëhet mbi bazën e disa rregullave tëpërcaktuara të cilat parashikojnë sistemin proporcional tëpëraqësimit. Pavarësisht ndryshimeve të ligjeve elektoraltë çdo vendi parimet e përbashkëta për përzgjedhjen edeputetëve janë si më poshtë:

• Sistem votimi proporcional;

• Votimi i drejtpërdrejtë i lirë dhe i shehtë;

• Pragu minimal nuk duhet kalojë 5% të votave në nivelkombëtar për shpërndarjen e vendeve.

Grupimi i deputetëve bëhet mbi bazën e ormacionevepolitike që ato përaqësojnë dhe jo mbi bazën e shteteve.

Kompetencat e Parlamentit

• Kompetencat legjislative: Parlamenti Europian ka qenë pjesë e procesit ligjvënës në BE por roli i tij



22

ka ardhur në rritje duke lluar që nga konsultimi,roli ndërmjetës, asenti , bashkëpunimi dhe bashkë-vendimmarrja. Bashkë-vendimmarrja iu njoh për

herë të parë në vitin 1993 me Traktatin e Mastrihtitdhe në themel të saj është rritja e kompetencavelegjislative të parlamentit. Roli i Parlamentit Europiannë procesin ligjvënës të BE-së ka ardhur duke u rritur.Sot Parlamenti miraton instrumentet ligjor të BE-sëbashkë me Këshillin për një numër të konsideruarushash.

• Kompetenca mbi buxhetin: Parlamenti luan një roltë rëndësishëm për buxhetin, ai e prezanton projektbuxhetin e BE-së dhe merr pjesë në miratimin e tij.

• Kompetencat e monitorimit të ekzekutivit: Parlamenti diskuton raportin vjetor të përgjithshëmmbi aktivitetin e Komisionit. Përveç monitorimit dhemocionit të censurës (e drejta e Parlamentit për tëshkarkuar trupën e komisionerëve), ai posedon edheinstrumente të tjerë të garantuara:

- miratimin e të nominuarit për President Komisioninga qeveritë e shteteve anëtare dhe miratimin eKomisionit si një i tërë (President + Komisionerë).

- pyetje me shkrim ose me gojë për Komisionin nga Parlamenti dhe anëtarët e tij.

- Presidenca e Këshillit i prezanton Parlamentitprogramin e saj në llim si edhe i bën njëpërmbledhje të arritjeve në und.

- Komisionet hetimore të cilat ngrihen për akuza qëlidhen me keqadministrimin dhe keqzbatimin elegjislacionit komunitar.



23

Roli i Parlamentit në procesin e zgjerimit

Parlamenti Europian luan një rol të rëndësishëm duke lluar

që nga hapja e negociatave për nënshkrimin e Marrëveshjeve të Asociimit deri tek momenti i anëtarësimit të vendit të asociuarnë BE. Brenda Parlamentit është Komiteti i Punëve të Jashtme,i cili luan rolin kryesor në ndjekjen dhe bashkërendimin eprocesit të zgjerimit si edhe bashkërendimin e qëndrimevetë mbajtura nga komitetet speciale të Parlamentit dheKomiteteve të Përbashkëta.

Kompetenca më e rëndësishme e Parlamentin në procesin ezgjerimit është që të japë miratimin e tij përpara se një vendtë bëhet anëtar i BE-së. Kjo e drejtë e Parlamentit realizohetnë momentin nal, atëherë kur janë mbyllur negociatat përanëtarësim. Por gjithashtu Parlamenti luan dhe një rol të madhnë aspektet nanciare që preken nga zgjerimi, kompetencë

kjo e lidhur me një nga unksionet kryesore të tij që ështëpërgatitja dhe miratimi i buxhetit.

Përveç miratimit të rezolutave për procesin e zgjerimit,progresit të vendit kandidat dhe përgatitja e konkluzionevenga Këshilli Europian, Parlamenti është përshirë në procesine zgjerimit nëpërmjet:

- Konerencave të kryetarëve të Parlamentit Europianme kryetarët e parlamenteve të vendeve kandidate dheaktivitetet e tjera në kuadër të zgjerimit. Konerencat

janë mbajtur dy herë në vit që nga 1995 dhe nëto diskutohen aspekte të ndryshme të procesit tëzgjerimit dhe sda të tjera të lidhura me të, ndërkohëqë vizitat reciproke të krerëve të shteteve kandidate meKryetarin e Parlamentit dhe anasjelltas janë një tjetërtregues i rolit aktiv të Parlamentit në këtë proces.



24

- Komitetit të Punëve të Jashtme, i cili së bashku meKomitetin për Sigurinë dhe Mbrojtjen e Përbashkët,mbajnë përgjegjësi politike për punën e institucioneve

në procesin e zgjerimit. Komiteti i Punëve të Jashtmecakton një reporter të përgjithshëm dhe një reporter tëveçantë për secilin nga vendet kandidate. Përpara se aitë miratojë raportet e procesit të zgjerimit shkëmbehenmendime me krye-negociatorin e vendit kandidat dheKomisionin Europian. Gjithashtu ai merr inormaciontë vazhdueshëm nga Komisioneri i Zgjerimit.

- Komitetet e ngritura me përaqësues nga ParlamentiEuropian dhe përaqësues të parlamenteve të vendevekandidate: deputetët zhvillojnë takime të përbashkëta me përaqësuesit e parlamenteve të vendeve kandidatenëpërmjet komiteteve të përbashkëta. Takimet ekomiteteve të përbashkëta zhvillohen dy herë në vit

dhe në to merr pjesë dhe reporteri i veçantë për secilinshtet kandidat sipas rastit. Që nga 2000 kjo e drejtëpër të marrë pjesë i është njohur edhe hartuesve tëopinioneve dhe përaqësuesve të komiteteve speciale.

- Komitetet speciale janë të përbërë nga deputetë tëcilët ndjekin çështje të veçanta të zgjerimit. Opinionet

e tyre përshihen në rezolutat e zgjerimit. Sa mëaër procesit të anëtarësimit të jetë vendi aq më erëndësishme bëhet puna e komiteteve të cilat ndjekinnga aër procesin e negocimit të kapitujve të veçantë tëacquis në bazë të ushën për të cilën ato janë përgjegjës,si dhe kapacitetin administrativ të vendit kandidat përtë zbatuar acquis .

- Bashkëpunimi i përhershëm me parlamentet e vendeve kandidate: brenda sekretariatit të



25

Parlamentit ekziston një seksion i veçantë që merretme bashkëpunimin me Parlamentet e vendevekandidate, i cili përgjigjet për: mbledhjen e përbashkët

të komiteteve të përbashkëta dy herë në vit, asistencënpër delegacionin e Parlamentit Europian, përgatitjen embledhjeve të rradhës së Sekretarit të Përgjithshëm tëParlamentit Europian, të parlamenteve kombëtare tëvendeve anëtare dhe atyre kandidate.

3.5 Gjykata Europiane e Drejtësisë dhe Gjykata e Shkallëssë Parë

Gjykata Europiane e Drejtësisë (GJED) përbëhet nga njëgjyqtar për çdo shtet anëtar të emëruar me konsensus nga qeveritë e shteteve anëtare për një periudhë gjashtë vjeçare,me të drejtë riemërimi. GJED-ja organizohet në dhoma

dhe asistohet nga tetë Avokatë të Përgjithshëm, detyra e tëcilëve është të paraqesin opinione të arsyetuara në mënyrë tëpaanshme për çështjet që shqyrtohen nga GJED-ja.

Gjykata e Shkallës së Parë (GJSHP) lehtëson ngarkesëne GJED-së dhe garanton mbrojtje ligjore më të mirë përqytetarët. Kjo gjykatë u krijua në vitin 1989. Ajo gjykon

kryesisht çështjet ku palë paditëse janë personat zikë dhe juridikë, si dhe çështjet që lidhen me konkurrencën, ndihmënshtetërore dhe atë të dumping-ut. Vendimet e GJSHP-sëapelohen për çështje të ligjit në GJED.

Funksioni i GJED-së është të garantojë interpretimin dhezbatimin e ligjit komunitar të cilën e realizon nëpërmjet:

· Juridiksionit llestar - shqyrtimi i padive tëdrejtpërdrejta ku përshihen paditë për mospërmbushje



26

të detyrimeve nga shtetet anëtare sipas ligjit komunitar;paditë për anulim të akteve të Komunitetit; paditëpër mosnxjerrjen e një akti nga ana e institucioneve

komunitare; si dhe paditë për shpërblim dëmi jashtëkontraktor, të shkaktuar nga institucionet osenëpunësit gjatë ushtrimit të detyrave të tyre.

• Jurdiksion rishikues - shqyrtimi i padive që vijnë sirezultat i vendimeve që ka dhënë Gjykata e Shkallës sëParë.

• Juridiksion paragjykimor - GJED-ja gjithashtushqyrton dhe jep vendime paraprake për pyetje qëi janë reeruar asaj nga gjykatat kombëtare, lidhurme interpretimin dhe vleshmërinë e legjislacionitkomunitar kur kjo nuk është e qartë për gjykatësinkombëtar. GJED dhe GJSHP nuk kanë juridiksion

mbi vendet e asociuara, megjithatë vendimet dhe jurisprudenca e tyre në interpretim të normavekomunitare dhe Marrëveshjeve të Asociimit është enjë rëndësie të veçantë për procesin e zgjerimit dhepërgatitjen e vendeve të asociuara në këtë proces.

3.6 Institucione të tjera të BE

Gjykata e Llogarive

Gjykata e Llogarive është krijuar me Traktatin e BE-së përtë bërë auditimin e nancave të BE-së. Ajo ndihmon nëmenaxhimin më të mirë të nancave të BE-së dhe operon

si një mbrojtës i pavarur i interesave nanciare të qytetarëveeuropian.



27

Avokati i Popullit

Avokati i Popullit i BE-së është zgjedhur për herë të parë

nga Parlamenti Europian në vitin 1995. Ky institucionheton ankesat për shkeljet e administratës në institucioneteuropiane që përshijnë parregullsitë administrative, aktetdiskriminuese dhe të padrejta, mos dhënie inormacioni,vonesat e pajustikuara etj.

Autoriteti europian i mbrojtjes së të dhënave personale

Autoriteti është një institucion i pavarur mbikëqyrës i ngriturpër të mbrojtur të dhënat personale dhe të privatësisë dhepromovimin e praktikave të mira në BE. Ai monitoronadministratën e BE-së që përpunon të dhënat personale,këshillon për aktet legjislative të kësaj ushe dhe bashkëpunonme autoritete të ngjashme për të siguruar vazhdimësinë në

këtë ushë.

Banka Qendrore Europiane

Banka Qendrore Europiane është banka e monedhës sevetme Euro, detyra kryesore e së cilës është të mbaj të ortë

euron dhe stabilitetin nanciar të zonës së euros. Eurozona sot përbëhet nga 16 shtete anëtare të BE.

Banka Europiane e Investimeve

Banka Europiane e Investimeve u krijua me Traktatin eRomës, e cila ka si qëllim të kontribuojë drejt një zhvillimi

ekonomik dhe social të integruar dhe të balancuar të vendevetë BE-së.



28

Komiteti i Rajoneve

Komiteti i Rajoneve u krijua me Traktatin e Mastrihtit. Ai

është një orum politik që ndihmon autoritet lokale të kenëzërin e tyre në BE. Me anë të krijimit të Komitetit të RajoneveBE-ja adreson një nga të “metat” e saj, aërsinë me qytetarin,pasi përaqësuesit e zgjedhur në autoritet lokale janë zgjedhurnga populli.

Kolegji Europian i Policisë

CEPOL (European Police College ) është krijuar më vendimtë Këshillit të BE-së, në vitin 2000. Qëllimi i saj është që tëndihmojë në trajnimin e punonjësve të policisë për optimizmindhe riormimin e bashkëpunimit të institucioneve kombëtarepërkatëse.

Njësia e Bashkëpunimit Gjyqësor Europian

EUROJUST (European Judicial Cooperation Unit ) është krijuarsi një agjenci e përhershme në vitin 2002, për të ndihmuarshtetet anëtare në lutën kundër krimit të organizuar dheme qëllim hetimin e procedimin e këtyre çështjeve më meeektivitet. EUROJUST shërben dhe si një interlokutor për

institucionet europiane si Këshilli, Parlamenti dhe Komisionii BE-së.

Zyra e Policisë Europiane

EUROPOL (European Police Ofce ) është agjencia e parë ekrijuar në kuadër të shtyllës së tretë të BE-së me Traktatin eBE-së. Kjo agjenci ndihmon shtetet anëtare të BE-së në disa drejtime.



29

4. Integrimi Europian i Shqipërisë

Pas vendosjes së marrëdhënieve diplomatike me Shqipërinënë llimin e viteve ‘90, Komuniteti Europian nënshkroiMarrëveshjen e Bashkëpunimit Ekonomik e regtar e cila kishte si qëllim të rregullonte marrëdhëniet ekonomike tregtaremidis Shqipërisë dhe BE-së dhe përarimin e legjislacionitekonomik shqiptar me atë komunitar. Shqipëria ashtu sikurse

dhe vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor u bë pjesë e planevekonkrete të BE-së të cilat ravijëzuan perspektivën europianetë rajonit pas vitit 1997. Megjithatë hapja e negociatave përMSA-në me Shqipërinë u bë e mundur vetëm në janar tëvitit 2003, ndërkohë që nënshkrimi i saj u bë më 12 Qershor2006.

Pjesa ekonomike tregtare e MSA-së ka hyrë në uqi që nga 1 dhjetor 2006 me anë të Marrëveshjes së Përkohshme.Pjesë e paketës ligjore të procesit të integrimit janë dhedy marrëveshje të rëndësishme, të cilat janë Marrëveshja e Lehtësimit të Vizave dhe Marrëveshja e Ripranimit .Shqipëria përton nga ndihma e BE-së në kuadër të IPA-s.

4.1 Strukturat kryesore të procesit të integrimit tëShqipërisë

Komiteti Ndërministror për Integrimin

Komiteti Ndërministror për Integrimin është struktura

më e lartë institucionale, përgjegjëse për drejtimin dhemonitorimin e të gjithë procesit të integrimit në Shqipëri.



30

Ky Komitet drejtohet nga Kryeministri dhe përbëhetnga ministrat dhe zyrtarë të lartë të institucioneve të tjera qendrore. Komiteti diskuton mbi Strategjinë për Integrimin

Europian dhe Euroatlantik dhe ndjek zbatimin e tyre duke ipropozuar Këshillit të Ministrave ndërhyrjet përkatëse.

Ministria e Integrimit Europian (MIE)

MIE ushtron këto veprimtari:

Bashkërendon dhe monitoron:• Përgatitjet e institucioneve shqiptare dhe angazhimet e

ndërmarra prej tyre, në kuadër të procesit të Stabilizim- Asociimit.

• Punën ndërmjet ministrive të linjës dhe institucionevetë tjera qendrore për hartimin e planeve kombëtarepër Partneritetin Europian, me qëllim realizimin eobjektivave të përcaktuara në kuadër të procesit tëintegrimit europian.

• Ecurinë e procesit të përarimit të legjislacionit vendasme atë të Bashkimit Europian, duke mbajtur lidhjetë rregullta institucionale me ministritë e linjës dhe

institucionet e tjera qendrore. Gjithashtu, ndihmonministritë e linjës dhe institucionet e tjera qendrorepër hartimin e legjislacionit të nevojshëm, me qëllimpërmbushjen e detyrimeve, që rrjedhin nga marrëveshja e Stabilizim-Asociimit.

• Ndihmën komunitare për Republikën e Shqipërisë

(Programi IPA, TAIEX, si dhe programe të tjera ndihmë, që mund t’i orohen Republikës së Shqipërisë),



31

sipas përparësive të vendit tonë, në kuadër të procesittë integrimit europian. Gjithashtu, MIE ndjek nënshkrimin e marrëveshjeve të ndihmave nanciare

të Bashkimit Europian për Republikën e Shqipërisë,në kuadër të këtyre programeve.

Përgatit:

• Mekanizmat metodologjikë në unksion të lehtësimittë zbatimit të reormave sektoriale, që rrjedhin nga

zbatimi i marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit.• Harton, në bashkëpunim me ministritë e linjës dhe

institucionet e tjera qendrore, Planin Kombëtar përZbatimin e Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit, sidhe kontrollon zbatimin e këtij plani dhe të programevetë tjera të lidhura me Partneritetin Europian.

Vlerëson:

• Përputhshmërinë e projekt-akteve normative tëpropozuara nga ministritë e linjës dhe institucionet etjera qendrore me legjislacionin e Bashkimit Europian,të cilat duhet të pasqyrojnë në relacionin shoqërues,tabelat e përputhshmërisë, shkallën e përarimit

dhe reerencat mbi legjislacionin përkatës si dhe jurisprudencën e Komunitetit Europian.

• Realizon përkthimin e Acquis Communautaire dhedokumentacionit bazë, të nevojshëm për procesin epërarimit të legjislacionit vendas me atë të BE-së.

Merr pjesë:• Në veprimtaritë e grupeve të punës, të ngritura



32

nga institucione të tjera shtetërore, për hartimin eprogrameve të ndryshme për integrimin e Republikëssë Shqipërisë në BE.

• Shkëmben të dhëna dhe organizon takime periodike,në nivel kombëtar, rajonal dhe ndërkombëtar, nëunksion të procesit të integrimit europian.

• Monitoron dhe raporton për zbatimin e rekoma-ndimeve të Komisionit Europian, të dala nga takimet

e përbashkëta me BE-në, në nivele të ndryshme.Komiteti eknik i Punës për Zbatimin e Marrëveshjes sëMSA-së.

Komiteti Teknik për zbatimin e MSA-së orienton dhebashkërendon politikat për zbatimin e detyrimeve që rrjedhinnga procesi i integrimit europian, drejton dhe bashkërendonprocesin e përditësimit të Planit Kombëtar të Zbatimit tëMarrëveshjes së Stabilizim Asociimit, vlerëson dhe miratondokumentet e përgatitura nga pala shqiptare; vlerësondhe miraton pozicionin negociues të palës Shqiptare gjatënegociatave me palën komunitare në procesin e përarimit tëlegjislacionit.

Njësitë e Integrimit Europian

Njësitë e Integrimit Europian në ministritë e linjës, janëstruktura të brendshme të Ministrive të linjës, të dizenjuara përbashkërendimin e procesit të integrimit europian në ushën eveprimit të Ministrisë ku ato bëjnë pjesë, duke shërbyer si ura lidhëse dhe bashkërenduese me Njësitë e Integrimit Europian

në ministritë e tjera të linjës dhe Ministrinë e IntegrimitEuropian.



33

Komisioni Parlamentar i Integrimit Europian

Komisioni Parlamentar i Integrimit Europian ka në okusin e

punës së tij çështjet e integrimit Europian kryesisht nëpërmjetmonitorimit të përputhshmërisë së projektligjeve me acquis communautaire dhe hartimit të raporteve në lidhje me këtoprojektligje për komisionet e tjera parlamentare.

4.2 Struktura e parashikuara nga MSA

Këshilli i Stabilizim Asociimit - i cili përbëhet nga përaqësuestë dy palëve. Vendimet e këtij Këshilli janë të detyrueshme përpalët. Palët mund t’i drejtohen Këshillit për mosmarrëveshjetqë mund të lindin nga zbatimi i MSA-së, si edhe mund tëkërkojnë interpretimin e dispozitave të saj.

Komiteti i Stabilizim Asociimit - Këshilli i Stabilizimit Asociimit në veprimtarinë e tij, asistohet nga Komiteti iStabilizim Asociimit, i cili përbëhet nga përaqësues të Këshillitdhe Komisionit të Bashkimit Europian dhe përaqësues tështetit të asociuar. Komiteti i Stabilizim Asociimit mund tëkrijojë nënkomitete dhe organe të tjera për të ndihmuar atëgjatë përmbushjes së detyrave.

Komiteti Parlamentar për Stabilizim Asociimin - i cilipërbëhet nga deputetë të Kuvendit të Shqipërisë dhe tëParlamentit Europian.



34

Aneksi I: Glosari i termave

Bashkimi Europian (BE)

Bashkimi Europian u krijua më 1993 me Traktatin eMastrihtit në ormën e një projekti politik dhe një organizateligjore.

Komuniteti Europian (KE)Komuniteti Europian përbën themelin e procesit të integrimiteuropian, u krijua më 1957 dhe kishte si qëllim krijimin e njëtregu të përbashkët pa kuj të brendshëm.

Shtyllat e BE

Janë simbol i strukturës së BE-së dhe ato përshijnë: Shtylla e komuniteteve: Komuniteti Europian, Komuniteti iEUROATOMIT, ish Komuniteti i Qymyrit dhe Çelikut.Shtylla e dytë: Politika e përbashkët e jashtme dhe e sigurisëdhe Shtylla e tretë: Bashkëpunimi gjyqësor dhe policor nëçështjet penale.

Marrëveshjet e Stabilizim Asociimit

Përbëjnë kuadrin ligjor të marrëdhënieve të BE-së dhevendeve të Ballkanit Perëndimor për zbatimin e Procesit tëStabilizim Asociimit.

Procesi i Stabilizim Asociimit

Përbën politikën e BE-së për Ballkanin Perëndimor me qëllim



35

integrimin e tij në BE. Vendet e Ballkanit janë pjesë e njëpartneritet progresiv me qëllim ruajtjen e stabilitetit në rajondhe krijimin e një zone të tregtisë së lirë.

Dokumentet e Partneritetit Europian

Janë dokumente të procesit të Stabilizim Asociimit të cilatparashikojnë kushtet prioritet dhe parimet e marrëdhënievetë BE-së me vendet e Ballkanit Perëndimor. Ato hartohensipas kushteve dhe prioriteteve individuale të çdo shteti.

Negociatat për anëtarësim

Janë shumë të rëndësishme për të ndihmuar vendet kandidatedhe për ti treguar sesa gati janë për të avancuar në këtë proces.Negociatat lidhen me adoptimin dhe zbatimin e acquis dhemonitorohen nga Komisioni. Ato zhvillohen në nivel bilateral

midis shteteve anëtare dhe vendit kandidat.

Screening

Ekzaminimi analitik i acquis , azë përpara negociatave përanëtarësim. Ai realizohet bashkarishit midis Komisionit dhevendit kandidat.

AIEX (Instrumenti i Asistencës eknike dhe Shkëmbimit të Inormacionit)

TAIEX është instrument i përdorur nga BE-ja në procesine adoptimit dhe zbatimit të acquis nëpërmjet asistencaveteknike aatshkurtra. Ky instrument përdoret për vendet

kandidate dhe potenciale kandidate si edhe për vendet qësapo janë bërë pjesë e BE-së.



36

IPA (Instrumenti i Para Aderimit)

Ndihma nanciare e oruar nga BE-ja nëpërmjet njëinstrumenti të vetëm për vendet e kandidate dhe potencialekandidate për vitin 2007-2013.

Kriteret e Kopenhagenit

Kriteri politik : stabiliteti institucional, shteti i së drejtës,respektimi i të drejtave të njeriut dhe minoriteteve.

Kriteri ekonomik : ekonomi tregu unksionale, kapaciteti përtë përballuar konkurrencën e tregut europian.Kriteri i ligjor : pranimi i detyrimeve që burojnë nga acquis communitaire.

Zona e lirisë sigurisë dhe drejtësisë

Të gjitha çështjet e shtyllës së parë dhe të tretë që lidhen medrejtësinë dhe punët e brendshme krijojnë zonën e lëvizjessë lirë dhe të sigurt për qytetarët europian dhe aksione mëekase në lutën kundër krimit të organizuar.

Vend kandidat

Është statusi që jepet nga Këshilli Europian bazuar në opinionqë jep Komisioni pasi vendi ka bërë kërkesën për anëtarësim.Statusi i vendit kandidat nuk do të thotë automatikishtanëtarësim. Procesi i anëtarësimit llon kur Këshilli Europianvendos të hapë negociatat për anëtarësim me vendin kandidat.

Vend potencial kandidat

Vend i cili mund të aplikojë për anëtarësim. Një pjesë e



37

vendeve të Ballkanit Perëndimor pjesë e procesit të Stabilizim Asociimit uten në këtë grup.

Raport Progresi

Raporti është pjesë e procesit të integrimit i cili përdoret përtë dhënë inormacion mbi progresin që ka bërë çdo vend nëkuadër të procesit të integrimit.

SIGMA

Mbështetja për përmirësimin e qeverisjes në vendet e EuropësQendrore dhe Lindore, është një bashkëpunim i BE-së dheOrganizatës Europiane për Bashkëpunim Ekonomik dheZhvillim (OECD) e cila oron asistencë për administratënpublike dhe menaxhimin e ondeve publike.

Marrëveshja e Lehtësimit të Vizave

Është Marrëveshja e lidhur midis KE-së dhe vendeve tëBallkanit Perëndimor e cila synon lehtësimin e proceduravetë marrjes së vizave shengen për një kategori të caktuarpersonash.

Marrëveshja e Ripranimit

Është marrëveshja e lidhur midis BE-së dhe vendeve tëBallkanit Perëndimor që parashikon kushtet e kthimit tëdetyruar të personave që qëndrojnë apo kalojnë në mënyrë tëpaligjshme në territorin e BE-së dhe anasjelltas.



38

Procedura e komitologjisë

Komisioni në veprimtarinë e përditshme asistohet nga një komitet i përbërë nga përaqësues të vendeve anëtare.Procedura e bashkëveprimit midis Komisionit dhe komitetitnjihet si procedura e komitologjisë.

COREPER (Komiteti i Përaqësuesve të Përhershëm)

Është përgjegjës për përgatitjen e punës së Këshillit të BE-

së. Në të ulen përaqësues të vendeve anëtare në niveldiplomatësh. Ai kryesohet nga përaqësuesi i shtetit që mbanpresidencën e Këshillit.

Pesha e votës

Votimi me shumicë të cilësuar në Këshill mbështet tek pesha

e votës e cila llogaritet bazuar në numrin e popullsisë për çdoshtet. Shtetet me numër më të madh popullsie kanë peshëvote më të madhe.



39

Aneksi II: Data Historike

Marrëdhëniet KE/BE- Shqipëri

1992: Marrëveshja e Tregtisë dhe Bashkëpunimit. Shqipëria mund të përtonte nga nancimet e programit EU PHARE.

1997: Qasja Rajonale. Këshilli i BE-së vendosi kushtet politikedhe ekonomike për të realizuar marrëdhëniet dypalëshe.

Shtator 1999: BE-ia propozon Procesin e ri të Stabilizim Asociimit për vendet e Europës Juglindore përshirë dheShqipërinë.

Shator 1999: Filloi të përgatitej raporti i zibilitetit përMSA-në.

Nëntor 1999: Raporti i zibilitetit miratohet nga Komisioni.1999: Shqipëria përton nga trajtimi autonom preerencialtregtar i BE-së.

Janar 2000: Miratimi i raportit të zibilitetit nga Këshilli iÇështjeve të Përgjithshme të BE-së.

Qershor 2000: Këshilli Europian i Feira deklaron se tëgjitha vendet e procesit të Stabilizim Asociimit ishin vendekandidate potenciale për anëtarësim në BE.

2001: Viti i parë i programit CARDS asistenca nanciare përvendet e PSA-së.

Qershor 2001: Komisioni konkludon se tashmë është koha për të negociuar një MSA me Shqipërinë.



40

Qershor 2001: Këshilli Europian i Göteborg ton Komisionintë paraqesë drat direktivën e negociatave për negocimin eMSA-së më Shqipërinë.

2002: Këshilli miraton direktivën e negociatave.

Dhjetor 2002: Këshilli Europian i Kopenhagenit konrmonobjektivin e integrimit të plotë të Ballkanit Perëndimor nërrjedhën normale politike dhe ekonomike të BE-së dhe i njehkëto vende si vende kandidate potenciale për anëtarësim në

BE.

Janar 2003: Hapja zyrtare e negociatave për MSA-në meShqipërinë.

Shkurt 2003: Raundi i parë i negociatave për MSA-në.

Mars 2003: Këshilli Europian i Brukselit parashikoi se“e ardhmja e Ballkanit Perëndimor është në BE” dhe tonKëshillin dhe Komisionin që të gjejnë rrugët dhe mënyratduke u bazuar edhe në eksperiencat e mëparshme që tëorcojnë më tej politikat e Bashkimit drejt rajonit”.

Maj 2003: Raundi i parë i negociatave për Marrëveshjen e

Ripranimit.

Maj 2003: Komunikata e Komisionit drejtuar Këshillitdhe Parlamentit për Ballkanin Perëndimor dhe procesit tëIntegrimit Europian propozon hartimin e disa elementëve tërinj të rymëzuara nga procesi i para aderimit që do t’i jepninnjë shtysë më të madhe procesit të Stabilizim Asociimit.

Qershor 2003: Takimi i Këshillit të Selanikut riarmon



41

perspektivën e Integrimit Europian për vendet e BallkanitPerëndimor dhe konrmon prioritetin e lartë të BallkanitPerëndimor në Axhendën e BE-së për rajonin.

Dhjetor 2003: Parami i Marrëveshjes së Ripranimit.

Prill 2005: Ratikimi nga Parlamenti Shqiptar i Marrëveshjessë Ripranimit.

12 Qershor 2006: Nënshkrimi i Marrëveshjes së Stabilizim

Asociimit.

Janar 2008: Marrëveshja e Lehtësimit të Vizave hyn në uqi.

3 qershor 2008: Udhërrëyesi i Vizave i dorëzohet qeverisëshqiptare nga Komisioni Europian.

Janar 2009: Përundimi i procesit të ratikimit të MSA nga Parlamentet e shteteve anëtare të BE.

Integrimi europian (KE-BE)

9 Maj 1950: Deklarata e Schuman-it Ministri i Jashtëmi rymëzuar nga Jean Monnet i cili propozon se Franca,

Gjermania dhe çdo vend tjetër që dëshiron t’i bashkëngjitet dotë bashkojnë burimet e tyre të qymyrit dhe çelikut. 3 qershorBelgjika, Franca, Luksemburgu, Holanda dhe Gjermania nënshkruan deklaratën e Schuman-it.

18 Prill 1951: gjashtë shtete (Belgjika, Franca, Gjermania,Italia, Luksemburgu, Holanda) nënshkruan Traktatin eParisit që themeloi Komunitetin Europian të Qymyrit dhetë Çelikut.



42

27 Maj 1952: gjashtë shtete nënshkruan Traktatin eKomunitetit Europian të Mbrojtjes.

25 Mars 1957: Traktati i Komunitetit Ekonomik Europian unënshkrua nga gjashtë shtete në Romë dhe që nga ajo ditë ainjihet si “Traktati i Romës”.

Janar 1958: Walter Hallstein u zgjodh president i Komisionittë KEE-së. Krijohet Komiteti i Përaqësuesve të Përhershëm.Robert Schuman zgjidhet President i Asamblesë.

8 Qershor 1959: Greqia aplikon për t’u asociuar me KEE-në.

Korrik 1961: Irlanda, Mbretëria e Bashkuar dhe Danimarka aplikuan ormalisht për t’iu bashkangjitur KEE-së.

1962: Asambleja Parlamentare ndryshon emrin në Parlament

Europian, Norvegjia aplikon ormalisht për t’u bërë pjesë eKEE-së.

Dhjetor 1964: Hyn në uqi Marrëveshja e Asociimit meTurqinë.

8 Prill 1965: Traktati i Shkrirjes së tre komuniteteve i cili

hyn në uqi më 1 korrik 1967.

Janar 1966: Pakti i Luksemburgut.

22 Janar 1972: Danimarka, Irlanda, Norvegjia, Mbretëria eBashkuar nënshkruajnë Traktatin e KEE-së.

1 Janar 1973: Danimarka, Irlanda dhe Mbretëria e Bashkuarbëhen pjesë e KEE-së.



43

1-2 Prill 1976: Këshilli Europian mblidhet në Luksemburg për të shkëmbyer mendime për Raportin e Tindemans-it.

28 Mars 1977: Portugalia aplikoi ormalisht për t’u bërëpjesë e Komunitetit.

Qershor 1979: Mbahen zgjedhjet e para të drejtpërdrejta përParlamentin Europian. Të dhjetët bien dakord të ndryshojnëTraktatin e Romës.

1 Janar, 1986: Spanja dhe Portugalia i bashkohen KEE-së.Nënshkruhet Akti Unik Europian.

7 Shkurt 1992: Nënshkruhet Traktati i Mastrihtit.

1 Janar 1993: Hyn në uqi tregu unik europian.

1 Janar 1995: Austria, Finlanda dhe Suedia bëhen pjesë eBashkimit Europian.

26 Mars 1995: Hyn në uqi Marrëveshja e Shengenit.Romania, Sllovakia, Letonia, Lituania, Estonia dhe Bullgaria aplikojnë ormalisht për anëtarësimin në BE.

1996: Republika Çeke, Sllovenia aplikojnë ormalisht për t’uanëtarësuar në BE.

2 Qershor 1997: Nënshkruhet Traktati i Amsterdamit.Krijohet Banka Qendrore Europiane.

1 Janar 1999: lançohet zyrtarisht monedha e BE-së, Euro.

2001: Nënshkruhet Traktati i Nicës.



44

1 Janar 2002: Hyn në qarkullim monedha e përbashkët Euro.Seanca e hapjes për Konventën e Kushtetutës Europiane.Skadon aati i KEQÇ-së.

2003: Samiti i Selanikut konrmon perspektivën europianetë vendeve të Ballkanit Perëndimor.

1 Maj 2004: Zgjerimi më i madh i BE-së me 10 anëtar tërinj – Qipro, Republika Çeke, Estonia, Hungaria, Letonia,Lituania, Sllovakia, Sllovenia. 100 milion qytetarë të rinj të

Europës së bashkuar.

29 etor 2004: Nënshkruhet Traktati Kushtetues i BE-së

29 Maj 2005: Reerendumi kundër Kushtetutës së BE-së, 2qershor vota kundër e reerendumit popullor në Holandë,Maqedonisë i jepet statusi i vendit kandidat.

1 Janar 2007: Bullgaria dhe Rumania bëhen anëtarë të BE-sëduke e çuar numrin në 27. Sllovenia bëhet pjesë e eurozonës.



45

Aneksi III: Faqe interneti të rëndësishme

Komisioni Europian (European Commission)http://www.europa.eu.int/comm./index.htm

Parlamenti Europianhttp://www.europarl.eu.int

Këshilli i BEhttp://www.consilium.europa.eu/showPage.ASP?lang=en

Gjykata Europiane e Drejtësisë (European Court o Justice)http://europa.eu.int/cj/en/index.htm

Gjykata Europiane e Llogarive (European Court o

Auditors)http://www.eca.eu.int/

Komiteti Ekonomik e Social (Economic and SocialCommittee)http://www.esc.eu.int/

Banka Qendrore Europiane (European Central Bank )http://www.ecb.int/

Banka e Investimeve Europiane (European Investment Bank )http://www.eib.eu.int/

Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim EBRDhttp:/www.ebrd.com



46

raktati i Lisbonështtp://europa.eu/lisbon_treaty/index_en.htm

Euro - Valuta në Europëhttp://europa.eu.int/euro/html/entry.html

Gazeta Zyrtare (Ofcial Journal)http://europa.eu.int/eur-lex/en/index.html

Legjislacioni Europian në pregatitje

http://europa.eu.int/prelex/apcnet.cm?CL=en

Legjislacioni i të Drejtave Temelorehttp//ue.eu.int/d/deault.asp?lang=en

Kolegji i Europës (College o Europe)http://mars.coleurop.be/

Programi i BE-së (Program o EU)www.ecu-notes.org/atoz997/atozset.html

raktati i bashkimit Europian (reaty on European Union)http://europa.eu.int/eur-lex/en/treatis/dat/eu_cons_treaty_en.pd

www.iue.it/LAW/ELJ/

Akademia Europiane Ligjore (Europian Law Academy,rier)http://www.era.int/

Guidë mbi kërkimet ligjore

http://www.law.duke.edu/lib/libser/publicat/researchGuides/eu/eurame.html



European Integration Journals Contentshttp://www.jeanmonnetprogram.org/toc/journals.html

European Legal Inormation Network Http://www.euroli.net/

Documents

1315410959-Manuali i Procesit Te Integrimit Europian