Co koniecznie musisz wiedzieć, kiedykupujesz szczeniaka

Kompletujemy wyprawkę

Pies (nie)jedno ma imię

Pierwszy spacer z psem — wszystko, co musisz wiedzieć

Etapy wzrostu i rozwoju szcznięcia

Profilaktyka zdrowotna u szczenięcia

Kalendarz szczepień

Kwarantanna szczeniaka

Szczeniak u weterynarza — wszystko o pierwszej wizycie

Pierwsza wizyta krok po kroku

Gdy szczeniak choruje. Właściwa diagnoza i zapobieganie

Najgroźniejsze oraz najczęstsze chorobywieku szczenięcego

Pielęgnacja

Kiedy i od czego rozpocząć szkolenie psa

Szkolenie psów — 5 zasad behawiorysty

Jak nauczyć szczeniaka czystości

Jak nauczyć psa zostawać samemu w domu

Problem separacyjny — 5 najczęstszych błędów

Karać czy nie? Metody pozytywnego wychowania i szkolenia psa oraz płynące z nich korzyści

Socjalizacja, czyli ważny etap w życiu szczeniaka

Socjalizacja szczeniaka krok po kroku

Socjalizacja a etapy rozwoju psa

Nie taki odkurzacz straszny. Zapoznajemy szczeniaka ze sprzętami domowymi

Pies idzie do szkoły

Karmienie szczeniaka. Wszystko, co musisz wiedzieć

Wybieramy karmę dla szczeniaka. O czym warto pamiętać

Przypadkowe zatrucie.Problem ciekawskiego szczeniaka

Bibliografia

14 15

na pierwsze tygodnie bądź miesiące. Oczywiście może się okazać, że pierwsze legowisko zostanie rozszarpane przez ciekawskie szczenię, ale też, że nasz maluch tak pokocha swoje pierwsze „spanie”, że nawet gdy już z  niego wyrośnie, nadal będzie próbował się w nim ułożyć.

Wybierając obrożę dla szczeniaka, powinniśmy zwrócić uwagę na jej szerokość, wagę i  materiał, z którego jest wykonana. Obroża po wyregulowaniu powinna mieć stały obwód, który nie zmieni się po jej zapięciu. Unikaj takich, które zaciskają się na szyi psa lub boleśnie wbijają się w jego skórę. Ponieważ szczeniak szybko rośnie, najlepiej wybrać model re-gulowany, który będzie „rósł” razem z psem.Właściciele psów o  krótkiej sierści powinni pamię-tać, że potrzebują one miękkiej obroży z delikatniej-szych materiałów, które nie będą wycierać sierści na szyi zwierzaka. Dla szczeniaka dużej i silnej rasy wy-bierzmy szeroką obrożę. Cienka podczas ciągnięcia za smycz spowoduje ucisk na krtań, co z pewnością będzie dla pieska źródłem silnego dyskomfortu. Szczególną uwagę zwróćmy też na wagę obroży, żeby nie była za ciężka dla naszego psiaka.

Psy mają różną budowę i  wielkość, dlatego zakup tych akcesoriów warto skonsultować z  hodowcą, który doradzi, co będzie najodpowiedniejsze dla naszego szczeniaka.

Przygotowaniom na przyjęcie szczeniaka cza-sami towarzyszy małe szaleństwo podobne do tego, które panuje podczas szykowania się na narodziny potomka. Pierwszy kocyk, drugi, piąty… Ostatecznie i  tak korzystamy z  jed-nego, dwóch ulubionych. Właśnie tak kończy się wybieranie wyprawki dla szczeniaka pod wpływem impulsu i  bez wcześniejszego przy-gotowania. Dlatego warto znaleźć złoty śro-dek w tworzeniu listy zakupów i zakupy zrobić z postanowieniem, że nie kupimy więcej, niż my i nasz psiak potrzebujemy. Dobrą opcją jest zakupienie oferowanej przez wiele firm wypraw-ki dla szczeniaka, a następnie sprawdzenie, czy nie trzeba jej uzupełnić o dodatkowe akcesoria, dobrane pod kątem potrzeb naszego psiaka.

Na naszej liście powinny znaleźć się: legowisko, obroża, najlepiej z adresówką, szelki i smycz, gry-zaki, zabawki, miski, karma, nagrody w  postaci smakołyków i pojemnik na nie, środki i  akcesoria do pielęgnacji szczeniaka, jak np. szczotka, szam-pon itd.

Wiedząc, jaką wielkość osiągnie nasz pies, trzeba wybrać: czy decydujemy się na legowisko w  roz-miarze docelowym, czy kupujemy małe legowisko

Zabawki to bardzo ważna część świata każdego maluszka, także i psiego dziecka. Dlatego zadbaj-my, żeby były dla psiaka nie tylko ciekawe, ale też bezpieczne. Wybierzmy takie bez małych elemen-tów, które łatwo odgryźć i  połknąć. Najlepiej po prostu pytać w  sklepie o  zabawki przeznaczone dla szczeniaków. Nasz psiak będzie się o  wiele lepiej bawił i  poznawał świat, jeśli zapewnimy mu różnorodne zabawki. Dlatego warto próbo-wać różnych kształtów, rozmiarów, faktur, ale też dźwięków. Wybór jest wielki: piszczałki, gumowe kaczuszki, pluszowe zwierzaki, piłki, sznurki, szar-paki… Pamiętajmy jednak, że zabawki przezna-czone dla dzieci nie zawsze nadają się dla szcze-niaka. I bardzo ważne: nie zostawiajmy psiaka bawiącego się zabawką bez nadzoru.

Nieco starszym szczeniakom, u  których nastę-puje wymiana ząbków, można podawać gryzaki. Takiej wymianie uzębienia towarzyszy przeważnie spory ból, który zwierzę próbuje ukoić poprzez gryzienie różnych przedmiotów. Zwykle jego ofia-rą padają buty i meble. Dlatego warto kupić psu gryzaki, które nie tylko masują obolałe dziąsła, ale też działają uspokajająco i wyciszająco.

Wystarczą dwie – na karmę i na wodę. Powinny być jednak dość ciężkie i  nie ślizgać się po podłodze, inaczej maluch będzie je przewracał. Ważne też, żeby były dopasowane do rasy psa – inna miska będzie odpowiednia dla długouchego spaniela, inna natomiast dla buldożka z krótkim pyszczkiem. Warto zaopatrzyć się również w podkładkę ochron-ną pod miski, aby zapobiec zabrudzeniom podłogi.

Smakołyki to nie karma – pamiętajmy, że ich ilość podana szczeniakowi nie powinna przekra-czać 10-15% dziennej dawki żywieniowej. Stawiaj-my na naturalne przysmaki – takie, które w składzie nie mają sztucznych konserwantów ani barwników, dzięki czemu są bezpieczne dla naszego pupila. Przy wyborze pamiętajmy też, że smakołyki dla młodego pieska powinny być drobne i  miękkie, i  koniecznie przeznaczone dla szczeniaków. Małe psiaki mają de-likatny przewód pokarmowy, więc mogą źle znieść pokarm niedostosowany do ich wieku. Przysmaki do psiej diety wprowadzaj stopniowo i  najlepiej poje-dynczo, jeden rodzaj i smak naraz.

Szczegółowe informacje o tym, jak wybrać karmę dla szczeniaka, znajdziesz w rozdziale 4. Żywienie.

W zależności od Twojego trybu życia, rasy psiaka oraz jego usposobienia i  potrzeb przyda Ci się jeszcze kilka rzeczy. Należą do nich transporter lub specjalny pas bezpieczeństwa do samocho-du, które pomogą Ci przewozić psa i zabierać go w podróż. Warto rozważyć zakup kojca, zwłaszcza gdy pupil musi zostawać sam w  domu, a  należy do małych niszczycieli. Nie dość, że zapewni on psu bezpieczeństwo podczas Twojej nieobecno-ści, to jeszcze zapobiegnie zdemolowaniu miesz-kania. Podczas kompletowania wyprawki nie można zapomnieć także o  woreczkach na psie odchody (najlepiej, jeśli będą biodegradowalne) oraz nerce na spacery, która pomieści przysmaki, klucze, telefon.

35

Wykonanie szczepienia u  psa, podobnie jak u człowieka, może skutkować pojawieniem się tzw. niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Powikłania poszczepienne występują w  formie miejscowej lub ogólnoustrojowej. Te pierwsze to reakcja ściśle w  miejscu podania szczepionki. Może to być stan zapalny, ropień, obrzęk, zaczerwienienie lub swędzenie. Zazwyczaj objawy te mijają samoistnie w ciągu kilku dni. Lepiej jednak zasięgnąć porady weterynarza i  omówić z  nim zaistniałą sytuację. O wiele groźniejsze są reakcje ogólnoustrojowe, do których należą wymioty, luźny stolec czy też objawy wstrząsu anafilaktycznego, takie jak obrzęk pyska i krtani, duszność, zaburzenia pracy serca czy nawet utrata świadomości. W przypadku stwierdzenia takich objawów należy niezwłocznie udać się do najbliższej placówki weterynaryjnej, by pies jak najszybciej otrzymał pomoc.

Reakcje poszczepienne zdarzają się niezwykle rzadko. Najczęściej jednak dotyczą właśnie szczeniąt. Po wykonaniu pierwszych szczepień u  szczenięcia warto pozostać w  poczekalni około 30  minut. W  przypadku jakichkolwiek komplikacji, które

będą zagrażały zdrowiu małego psiaka, weterynarz będzie mógł mu udzielić natychmiastowej pomocy.

Program odrobaczania szczeniaka według ESCCAP (European Scientific Counseul Companion Animal Parasites) obejmuje kilka zabiegów przeprowadzanych co 2 tygodnie, w  okresie od 2  tygodnia życia do 2 tygodni po odsadzeniu. Kolejne odrobaczenia powinny odbywać się co 4 tygodnie, do ukończenia przez psa 6  miesiąca życia. Po tym czasie odrobacza się szczeniaka jak dorosłego psa – jeśli trudno określić ryzyko zarażenia, minimum 4 razy do roku. Środki przeciwpasożytnicze dla szczeniąt dobiera lekarz weterynarii w zależności od masy ciała psa. Nie każdy szczeniak wymaga zastosowania środków przeciwko ektopasożytom. Należy je podać w  przypadku stwierdzenia pasożytów zewnętrznych na skórze szczeniaka lub też wtedy, gdy chcemy zastosować je jako profilaktykę. Z racji kwarantanny szczenięta nie mają wielu okazji do złapania pcheł czy kleszczy, jednak w sezonie letnim warto zaaplikować im odpowiednie preparaty. Pamiętajmy, że choroby odkleszczowe są bardzo niebezpieczne, a kleszcza do domu może przynieść inne zwierzę, a nawet człowiek.

Kwarantannę szczeniaka należy przeprowadzić w  okresie szczepień ochronnych – powinna ona trwać do 7-14 dni od ostatniego szczepienia prze-ciwko chorobom zakaźnym. Jest to konieczne, po-nieważ szczepienia te to nic innego jak podanie małej dawki choroby, przez co odporność Twojego pupila chwilowo spada.

Omijaj szerokim łukiem miejskie parki, skwery i traw-niki, gdzie okoliczni mieszkańcy wyprowadzają swo-je psy. Nawet jeżeli Twój milusiński nie będzie miał styczności z innym zwierzakiem, to pamiętaj, że nie wszyscy właściciele sprzątają po swoich pupilach. Takie miejsca są największym źródłem zagrożenia, zakaźne patogeny bowiem znajdują się w  odcho-dach leżących w trawie. Puszczanie tam szczeniaka jest więc absolutnie zabronione!

Najlepiej pierwsze spacery ograniczyć do wła-snego ogródka – o  ile mamy taką możliwość i pewność, że nie wałęsają się tam dzikie koty lub lisy. Nie można też zapominać o  zarazkach, któ-re w  niezliczonej ilości znajdują się w  lecznicach, psich hotelach, sklepach zoologicznych, czyli wszę-dzie tam, gdzie przebywają zwierzęta. Udając się z  pupilem do weterynarza, trzymaj go na rękach i  nie pozwól, by miał kontakt z  innymi zwierza-kami. Przecież większość z  nich trafiła do lecznicy z powodu choroby!

Wycieraj dokładnie buty, zanim wejdziesz do miesz-kania. Jeżeli wdepnąłeś w psią kupę, koniecznie do-kładnie umyj obuwie! Każdorazowo wyszoruj ręce po głaskaniu innego psa lub po powrocie do domu, zanim przywitasz się ze szczeniakiem. Wydawać by się mogło, że przecież skoro nie dotykasz psich odchodów, to nie stanowisz zagrożenia. Jaką masz jednak pewność, że głaskany przez Ciebie chwilę wcześniej na klatce schodowej pies sąsiada nie ta-rzał się po trawniku i nie przenosi czegoś na sierści? Systematyczne mycie rąk powinno być nawykiem każdego, ale opiekun szczeniaka szczególnie musi o tym pamiętać. Równocześnie miej na uwadze, że obce osoby, które ulegną urokowi Twojego psiaka, również mogą mieć zarazki na dłoniach. Nie pozwól więc przypadkowym przechodniom głaskać pupila. Po powrocie z przychodni, kontakcie z chorym zwie-rzęciem zmień ubranie i zdezynfekuj dłonie. W tym wypadku lepiej dmuchać na zimne, niż ryzykować zdrowiem psiaka.

Wprowadzenie nowego szczenięcia do domu, w którym przebywają inne zwierzęta, może się wią-zać z przyniesieniem nowej choroby do stada. Kwa-rantanna powinna więc działać w obie strony. Wirus parwowirozy czy kaszlu kenelowego bardzo szybko się rozprzestrzenia i  może zaatakować inne nasze zwierzęta. Dlatego też przez pierwsze dni nowy szczeniak powinien być izolowany, w  szczególno-ści od innych szczeniąt, psów starszych czy chorych z  osłabioną odpornością. Okres inkubacji chorób zakaźnych jest różny, najczęściej zaleca się izolację nowego psa przez okres około 2 tygodni.

40

Kolejny cel wizyty to sprawdzenie, czy pies jest zdrowy i  czy prawidłowo się rozwija. Tylko lekarz weterynarii jest w stanie bezbłędnie zdiagnozować pierwsze symptomy choroby oraz ocenić, czy szcze-niak właściwie przybiera na wadze. Gdy psi maluch trafia do nowego domu, wszystko się dla niego zmienia, a nowy właściciel nie zawsze jest wprawiony i wystarczająco czujny, by zauważyć niepokojące objawy. Trudno mu ocenić, czy psiak spożywa wystarczającą ilość karmy, czy przypadkiem nie jest przekarmiany lub czy oddaje prawidłowe ilości moczu. Oczywiście zawsze może i  powinien wykonać telefon do hodowcy, jeśli coś go niepokoi. Takie wątpliwości rozwiewa na dobre pierwsza wi-zyta u lekarza weterynarii, podczas której warto za-pytać o kwestie sprawiające właścicielom problemy.

Ostatnia sprawa to kwestia przyzwyczajania psa do gabinetu oraz do lekarza weterynarii. To bardzo istotne, aby pies w gabinecie czuł się jak w domu. Od małego powinniśmy uczyć szczeniaka komendy „badanie”, przyzwyczajać do procedur w gabinecie (np. do mierzenia temperatury rektalnej w odbycie czy obcinania pazurków) oraz pokazywać, że lekarz to też kumpel – pogłaszcze, da przysmak, pochwali. Pozytywny obraz lekarza weterynarii dobrze jest utrwalać już od pierwszej wizyty, by szczeniak wie-dział, że człowiek w fartuchu może kojarzyć się do-brze, nie tylko z bólem, stresem i zastrzykami stoso-wanymi, gdy pies jest chory.

Bardzo dobrą praktyką jest uprzedzenie rejestratora lub lekarza, że zjawimy się z małym psiakiem. Moż-na wówczas wybrać wizytę poranną bądź zjawić się w godzinach, w których przyjmowane są tylko zdro-we psy – to bardzo ważne ze względu na kwaran-tannę. Niektóre placówki weterynaryjne umożliwia-ją właścicielom szczeniaków skorzystanie z  takich udogodnień. Nie rezygnuj z pierwszej wizyty, nawet jeśli hodow-ca zapewniał, że pies przeszedł wszystkie badania i zabiegi profilaktyczne. Zabierz ze sobą książeczkę zdrowia i porozmawiaj z lekarzem, by upewnić się, że szczeniakowi nie brakuje żadnych badań – jego zdrowie jest przecież najważniejsze!

42 43

Choć na co dzień podczas spacerów i zabaw na po-dwórku pilnujemy, by szczeniak nie podchodził do innych psów, w oczekiwaniu na wizytę u lekarza zda-rza nam się o tym zapomnieć. Warto mieć na uwa-dze to, że czworonogi zjawiające się w gabinetach w około 80% są chore – nawet jeśli obcy pies chce się bawić i  czuje się doskonale, może być w  trak-cie leczenia i wciąż rozsiewać zarazki. W poczekalni trzymaj szczeniaka na kolanach i nie pozwalaj na ob-wąchiwanie go przez inne psy. Grzecznie poinformuj właścicieli o kwarantannie. Staraj się nie kłaść ma-lucha na blat w recepcji, na parapet czy na trawnik przed lecznicą. Ważenie szczeniaka na wadze dla psów w poczekal-ni także nie jest dobrym rozwiązaniem. Choć w przy-chodni powierzchnie są regularnie dezynfekowane, należy zachować szczególną ostrożność.

Lekarz poprosi Cię o postawienie szczeniaka na sto-le do badania. Zadbaj o to, by pies przyzwyczajał się do niego od pierwszej wizyty – lekarz zawsze będzie badał psa w tym miejscu, zarówno podczas rutyno-wych kontroli, jak i wtedy, gdy Twój pupil będzie po-trzebował szybkiej pomocy.

Gabinet weterynaryjny nie jest miejscem na nerwy – nawet jeśli sam się trochę denerwujesz, staraj się dodawać psu otuchy i nie dzielić się z nim własnym niepokojem. Twoje pozytywne nastawienie sprawi, że szczeniak się zrelaksuje i rozluźni. Jeśli boisz się widoku igieł, fartucha czy krwi – poinformuj o tym lekarza. Najprawdopodobniej poprosi technika lub stażystę o pomoc w trakcie wizyty.

Podczas badania lekarz dokładnie obejrzy psa, zbada go i zapozna się ze swoim nowym małym pacjentem. Przede wszystkim zajrzy do uszu, obejrzy oczy, błony śluzowe, sprawdzi zgryz i skontroluje stan uzębienia, oceni skórę, zbada węzły chłonne, zmierzy tempera-turę, osłucha tony serca. Sprawdzi także, czy piesek nie ma przepukliny pępkowej, a u samców, czy jądra zeszły już do moszny. Dodatkowo, jeśli pies ma chip, lekarz sprawdzi, czy jego numer zgadza się z tym po-danym w książeczce lub w metryce. Jeśli szczeniak nie jest zarejestrowany w bazie, pamiętaj, aby to zrobić właśnie podczas pierwszej wizyty w lecznicy!

W gabinecie to Ty odpowiadasz za psa: trzymasz go podczas badania, gdy jest taka potrzeba, podnosisz i  kładziesz na stół, zabierasz, kiedy jest po badaniu, a gdy nabrudzi – sprzątasz po nim. Staraj się, by piesek zachowywał się grzecznie i nie drapał podłogi ani nie gryzł mebli czy stetoskopu podczas badania.

1. Nie rezygnuj z pierwszej wizyty u lekarza weteryna-rii – dzięki niej sprawdzisz zapisy w książeczce zdro-wia, zaplanujesz profilaktykę oraz chipowanie, skon-trolujesz rozwój szczeniaka i  zaczniesz oswajać go z przestrzenią gabinetu oraz widokiem specjalisty.

2. Do pierwszej wizyty można (i warto!) odpowiednio się przygotować. Umów dogodny termin, przygo-tuj książeczkę zdrowia i  metrykę urodzenia psa, a w  trakcie badania i  tuż przed nim stosuj się do zasad panujących w lecznicy i w gabinecie.

3. Szczepienia i odrobaczanie to ważny element profi-laktyki. Poznaj mechanizmy szczenięcej odporności i kalendarz szczepień, by lepiej przygotować się do dbania o zdrowie psiego malucha.

Czy na pewno powinien tyle spać? Nie ma ape-tytu czy po prostu je mniej? Czy jego brzuszek wygląda prawidłowo? Opieka nad szczeniakiem przynosi wiele pytań, na które nie zawsze znaj-dziemy odpowiedź bez pomocy lekarza wetery-narii. Niektóre zachowania są dla psich maluchów normą, inne mogą zwiastować początek groźnej choroby. Jak odnaleźć się w sygnałach wysyłanych przez młody psi organizm?

Między 8 a 10 tygodniem życia szczenię potrzebuje wyjątkowo dużo snu. Kiedy trafia do nowego domu, jego dzień składa się głównie z jedzenia, spania, za-bawy i… kolejnych drzemek! Mały psiak przypomina więc niemowlę i tak jak dziecko dostarcza nam do-datkowych zajęć, załatwiając w międzyczasie swoje potrzeby fizjologiczne. Jeśli Twój szczeniak zacho-wuje się w  ten sposób, możesz mieć pewność, że rozwija się prawidłowo. Stan, w  którym wystarczy zaspokajanie podstawowych psich potrzeb, trwa krótko, bo do około 12 tygodnia życia, a później… zaczynamy za nim tęsknić. Szczególnie wtedy, gdy nasze mieszkanie zamienia się w małe pobojowisko, a pies wyje po nocach, nie pozwalając nam spać.

62 63

Kiedy rozpocząć treningi z psem? Im wcześniej, tym lepiej! Szkolenie najlepiej rozpocząć około 8 tygodnia życia psiaka, czyli wtedy, kiedy z reguły szczeniak tra-fia w ręce nowych opiekunów. Dlaczego? Badania na-ukowe wykazują, że pies, który skończył 49 dni (czyli 7 tygodni), jest w stanie uczyć się tak samo skutecz-nie jak dorosły. Szczeniaki rozpoczynające szkolenie już w pierwszych tygodniach swojego życia mają zde-cydowanie mniej problemów behawioralnych w wie-ku dorosłym niż psy, które zostały poddane szkoleniu w późniejszym okresie. Uczenie szczeniaka prawi-dłowych nawyków sprawia, że nie utrwala on niepo-żądanych zachowań, dlatego właśnie podczas pra-cy z młodymi psami osiąga się najlepsze efekty. Na przykład, jeżeli od początku będziemy treno-wać ze szczeniakiem chodzenie przy nodze, będzie to o wiele łatwiejsze niż oduczanie dorosłego psia-ka szarpania smyczy.

Skąd więc wziął się mit szkolenia psa od 6 miesiąca życia? Tradycyjne metody zakładały szkolenie opar-te na technikach awersyjnych. Polegały one na tym, że psiak odczuwał bodziec negatywny, np. moc-

Podczas szkolenia warto przede wszystkim pamiętać, aby pupil był odpowiednio zmotywowany do wyko-nywania zadań. W przeciwnym wypadku trening nie przyniesie żadnego efektu. Jeżeli widzimy, że np. je-dzenie ma dla naszego psiaka małą wartość, to od-powiednim rozwiązaniem może być odebranie mu stałego dostępu do miski z pożywieniem i wprowa-dzenie zabawy polegającej na zdobywaniu pokarmu. Taki trik sprawi, że po pewnym czasie motywacja psa do pozyskiwania jedzenia powinna wzrosnąć. Jeśli natomiast pupil nie chce bawić się zabawkami, warto w takiej sytuacji wybrać jedną z nich – taką, która jest dla niego niedostępna – i udostępniać mu ją tylko na krótki czas. W ten sposób zbudujemy odpowiednią motywację czworonoga.

Kolejnym elementem szkolenia czworonoga powin-no być wybranie odpowiedniego miejsca na pierw-sze treningi. Najlepiej, aby była to lokalizacja, w której nie występuje zbyt wiele rozpraszaczy, np. mieszkanie pod nieobecność innych domowników czy zwierząt. Z czasem zmieniamy miejsce i stopniowo utrudniamy psu zadanie – możemy zacząć np. od miejsc niedaleko domu, które pies zna i w których również nie pojawiają się czynniki rozpraszające. Później, stopniowo można przenosić treningi na coraz trudniejsze obszary, np. na spokojny parking pod blokiem, na trawnik obok chod-nika, na którym jest dużo przechodniów, aż do przy-stanku autobusowego, gdzie czeka na psa wiele roz-praszaczy.

ne szarpnięcie smyczy, i aby go uniknąć, wykonywał polecenie. Uważano, że skoro podstawą tych me-tod jest strach, to nie powinno się ich stosować wo-bec szczeniaków, ponieważ pies do 6 miesiąca życia przechodzi różne fazy lęku. Dodatkowe serwowanie bodźców awersyjnych byłoby zatem bardzo nieko-rzystne dla jego rozwoju emocjonalnego.

Od czego rozpocząć szkolenie psa? Będziemy uży-wać metody opartej na nagradzaniu, dlatego na sa-mym początku należy ustalić, co najbardziej ucieszy naszego pupila! Dla jednego czworonoga najlep-szą nagrodą będzie przysmak, dla drugiego gry-zak lub zabawka do lizania, dla trzeciego zabawka do przeciągania lub aport, a dla jeszcze innego – piesz-czoty, przytulanie i pochwały słowne.

Warto zatem rozpoznać, co najlepiej sprawdza się w przypadku naszego pupila, i zaopatrzyć się w ga-dżety, które pies uwielbia i na które najlepiej reagu-je. Dzięki temu będziemy mieli pewność, że szkole-nie będzie sprawiało mu radość.

68

Choć trudno to przyznać, są psy, które po prostu lubią niszczyć. Zwierzak, który jest w domu bardzo aktywny, ale wychowany przez opiekunów tak, że przy nich nie niszczy przedmiotów ani nie woka-lizuje, bo mówili „nie” i każdorazowo przerywali złe zachowanie, po ich wyjściu może zdemolować mieszkanie niczym tornado. Takie psiaki można porównać do nastolatków, którzy organizują im-prezę, gdy tylko rodzice wyjadą na wakacje. Kota nie ma, myszy harcują.

Lęk separacyjny to jeden z problemów najczęściej występujących u psów żyjących w mieście. Zwie-rzak nie może się pogodzić z tym, że zostaje sam w domu, i zaczyna to uzewnętrzniać. W ten sposób psi problem odbija się nie tylko na pupilu, ale rów-nież na jego otoczeniu. Wycie psa przypomina płacz, więc wielu sąsiadów podejrzewa maltretowanie czy krzywdzenie zwierzęcia. Wtedy nadmierna troska paradoksalnie utrudnia rozwiązanie problemu – ude-rza w osoby, które pracują nad wychowaniem psa, gdyż presja otoczenia nie pozwala na stopniowe przyzwyczajenie zwierzaka do samotności.

Najczęstsze objawy lęku separacyjnego to: niszcze-nie przedmiotów, wokalizacja i załatwianie potrzeb podczas zostawania w domu. Rozrzucone śmieci czy obgryzione klapki możemy uznać za niewielkie straty. Gorzej, jeżeli pupil niszczy meble czy ubrania oraz notorycznie wyje ile sił, co doprowadza do sza-łu sąsiadów…

75

Szkolenie psa można rozpocząć już w pierwszych miesiącach jego życia, w  wieku około 8  tygodni. Należy jednak pamiętać, że praca ze szczeniakiem powinna odbywać się na zasadzie małych kroków. Oznacza to, że nie możemy stawiać psu zbyt wyso-kich wymagań i oczekiwać od niego wykonywania trudnych ćwiczeń już na początku szkolenia. Takie zachowanie wywoła bowiem u niego zdenerwowa-nie i frustrację, doprowadzając do sytuacji, w której szczeniak po prostu nie poradzi sobie z zadaniem. Nie oczekuj na przykład od młodego psiaka, że bę-dzie spokojnie siedział, kiedy dokoła biegają inne czworonogi, a Ty dodatkowo rozrzucasz wokół nie-go smakołyki – takie zadanie na początku przygo-dy ze szkoleniem jest dla niego ekstremalnie trud-ne i szczeniak nie jest emocjonalnie gotowy na tego typu wyzwania. Naukę rozpocznij od czegoś prost-szego, np. w pierwszej kolejności naucz psa komen-dy „siad”, następnie popracuj nad tym, aby wytrzy-mał w pozycji siedzącej kilkanaście sekund. Dopiero wtedy stopniowo dodawaj kolejne rozpraszacze. Pa-miętaj również o wzmacnianiu prawidłowych zacho-wań poprzez nagradzanie swojego pupila!

Jak już wspomnieliśmy, wychowanie psa to w dużym stopniu zasady, które towarzyszą Wam każdego dnia, dlatego tak ważne jest, aby pojawiły się one w Waszym życiu, i to jak najwcześniej! Pamiętaj, że podczas wprowadzania reguł dotyczących danego zachowania musisz być konsekwentny. Na przykład jeśli nie chcesz, aby pies wpychał się pierwszy, wcho-dząc przez drzwi, otwieraj je dopiero wtedy, kiedy pupil się uspokoi. Jeśli nie chcesz, aby szczeniak ska-kał na gości, za każdym razem konsekwentnie prze-rywaj takie zachowanie, np. odgradzając go ręką od ludzi i dopuszczając do nich tylko wtedy, kiedy jest

Przede wszystkim na początku należy rozróż-nić pojęcie szkolenia od wychowania – są to bo-wiem dwa różne elementy. Wychowanie to: za-sady, które ustalamy i  wprowadzamy podczas wspólnego życia z  psem, nasze wsparcie, któ-re okazujemy czworonogowi w  różnych sy-tuacjach, a  także wyznaczanie pewnych, nie-przekraczalnych granic. Wychowanie to reguły i sposoby postępowania, które towarzyszą nam każdego dnia, np. uniemożliwienie psu prezen-towania niechcianych zachowań, zaspokajanie potrzeb behawioralnych czworonoga, przewi-dywanie niektórych sytuacji czy nagradzanie szczeniaka za poprawne zachowania. Do ele-mentów wychowania zaliczamy również wyko-rzystywanie utrwalonych zachowań. Aby jednak nauczyć psa zachowań przydatnych w codzien-nym życiu, należy go odpowiednio wyszkolić. Szkolenie natomiast jest nauką pewnych umie-jętności, sposobem pracy z psem i jednym z ele-mentów składających się na jego wychowanie.

92

Specyficzne problemy wychowawcze można roz-wiązać w trakcie indywidualnych konsultacji. Zda-rza się przecież, że pies jest ułożony, zna psie ma-niery i tak dalej, ale ma kłopot w jakiejś konkretnej sytuacji (np. czegoś się boi). Warto wtedy pomy-śleć nad zgłoszeniem się po pomoc do specjalisty. Komfort psychiczny psa przekłada się na komfort psychiczny jego opiekuna.

Przed zapisaniem pupila na szkolenie warto się upewnić, jakie metody stosuje dany trener. Jeśli prze-glądaliście kiedyś oferty psich przedszkoli i szkół, na pewno natknęliście się na termin „szkolenie pozy-tywne”. Czy oznacza to, że jest coś takiego jak szko-lenie negatywne? Więcej na temat pozytywnych me-tod szkolenia przeczytasz na stronach 78-80.

Nauka w psim przedszkolu trwa kilka tygodni i naj-częściej odbywa się w grupach. Zazwyczaj wystar-czy 6-8 spotkań, trwających w sumie około 15 go-dzin. W przypadku szkolenia w psim przedszkolu musimy się liczyć z wydatkiem 300-600 złotych.

Psia szkoła oferuje różne typy szkoleń. Podstawo-we szkolenie, skierowane do psów powyżej 6 mie-siąca życia, obejmuje zazwyczaj najważniejsze komendy i ma służyć wypracowaniu u psa pożą-danych reakcji i odruchów. W ofertach psich szkół można ponadto znaleźć kursy sztuczek, szkolenia dla psów obronnych albo tropiących i różnego ro-dzaju warsztaty. Wszystko zależy od predyspozycji naszego psa i tego, co chcielibyśmy z nim robić. Podstawowy kurs trwa – w zależności od szkoły – od 15 do 20 godzin i kosztuje 250-600 złotych. Szkolenia indywidualne są oczywiście droższe.

112 113

Psy domowe jedzą też trawę i  inne rośliny, a chęć znalezienia przyczyny nierzadko absorbuje uwagę ich właścicieli. Wydaje się, że w większości przypad-ków zjadanie trawy jest normalnym zachowaniem. Co więcej, występuje ono stosunkowo często. Istnieje kilka teorii na temat przyczyn jedzenia trawy przez dorosłe psy. Natomiast w  przypadku szcze-niąt sugeruje się, że jest to zachowanie wrodzone. Przeprowadzono badania mające na celu określe-nie wpływu zachowania matki i wieku psów na je-dzenie przez nie trawy. Eksperyment rozpoczęto, gdy szczenięta miały 5 tygodni, a zakończono, gdy miały 7 tygodni. Psy podzielono na dwie grupy.

Pierwsza miała kontakt z trawą w obecności swoich matek, a druga – bez matek. Trawę jadły szczenię-ta z obu grup. Poświęcały znacznie więcej czasu na jedzenie naturalnej trawy niż na żucie sztucznej. Ponadto zaobserwowano, że potomstwo matek poświęcających na jedzenie trawy więcej czasu ja-dło ją dłużej niż potomstwo matek poświęcających na tę czynność mniej czasu oraz szczenięta, które kontakt z  trawą miały pod nieobecność matek. Wraz z dojrzewaniem szczenięta poświęcały coraz więcej czasu na jedzenie trawy. W doświadczeniu tym wymioty po jej spożyciu obserwowano nie-zmiernie rzadko. W innych badaniach stwierdzono, że jedzenie trawy przez szczenięta jest uzależnione od odczuwania przez nie sytości. Współczesna hi-poteza zakłada, że zjadanie roślin jest normalnym zachowaniem, występującym u zdrowych psów. Generalnie zjawisko to nie jest związane z chorobą czy niedoborem pokarmowym, a stanowi odzwier-ciedlenie wrodzonej predyspozycji odziedziczonej po dzikich przodkach. Najprawdopodobniej zjada-nie roślin ma swój biologiczny cel. Warto pamiętać, że jeżeli nasz szczeniak, a potem dorosły pies ma skłonności do spożywania trawy, powinniśmy pil-nować, by nie przebywał na trawnikach opryskiwa-nych substancjami chemicznymi ani nie miał stycz-ności z roślinami, które są dla niego trujące.

Czasami właściciel szczeniaka zastanawia się, dla-czego jego czworonożny przyjaciel uważa np. zie-mię, odchody czy inne napotkane na spacerze (i nie tylko) rzeczy za smakowite delicje. Nawet czujny opiekun nie zawsze jest w stanie zapobiec takiemu zachowaniu. Przyczyny tych zaburzeń nie są dobrze poznane. Jeżeli wykluczymy u naszego szczeniaka problemy żołądkowo-jelitowe czy pasożyty, to co powoduje takie zachowanie? Istnieje teoria, że po-wodem są niedobory żywieniowe (zwłaszcza żelaza

Czy istnieje idealna karma dla szczeniaka? Nieste-ty nie, choć z pewnością takie rozwiązanie ucie-szyłoby właścicieli. Zbyt wiele czynników należy wziąć pod uwagę podczas wyboru pokarmu dla młodego psa, by móc stworzyć jedną definicję dobrej karmy dla szczenięcia każdej rasy i o do-wolnej masie ciała, odpowiedniej na każdym eta-pie rozwoju. Istnieje jednak lista zasad, o których warto pamiętać, nim ruszymy na zakupy. Jaka po-winna być zatem karma dla szczeniąt?

Podstawowym kryterium wyboru karmy powinno być odpowiednie zbilansowanie zawartych w  niej składników odżywczych i energii. Młode psy potrze-bują znacznie więcej energii, białka, witamin, mine-rałów i innych składników odżywczych niż psy doro-słe. Szczenięta mają inną niż psy dorosłe zdolność wykorzystywania składników karmy, dlatego aby pokryć wysokie zapotrzebowanie na energię i skład-niki pokarmowe, należy stosować tylko komponenty o wysokiej strawności i wartości biologicznej.

Szczenięta, psy dorosłe i  starsze (psy seniorzy) to grupy wiekowe, dla których przeznaczone są spe-cjalnie zbilansowane karmy, odpowiadające po-trzebom zwierzęcia na każdym etapie życia. Można znaleźć karmy dla szczeniąt w  okresie wczesnego wzrostu i dla takich po 14 tygodniu życia. W żywie-niu młodych psów możemy zatem zastosować kar-mę przeznaczoną dla danej grupy wiekowej. Są to produkty typu „puppy” lub „junior”.

Dawkowanie karmy odpowiednie do masy ciała szczeniaka jest podawane przez producenta, ale warto dodatkowo obserwować wygląd zwierzęcia, gdyż w zależności od rasy, temperamentu czy indy-widualnych cech zapotrzebowanie na pokarm bywa różne. Poza tym możemy sami wyliczyć zapotrzebo-wanie energetyczne swojego szczeniaka przy jego masie ciała, znając wartość energetyczną karmy i  zalecenia dotyczące zapotrzebowania na energię