102

14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³
Page 2: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³
Page 3: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

14qñaMEsVgrkkarBitedIm,IkarcgcaMnigyutþiFm’ ³ 1997-2011

mCÄmNÐlÉksarkm<úCa

RbGb;sMbuRtelx1110/ PñMeBj RBHraCaNacRkkm<úCa

TUrs½BÞ ³ ¬855¦ 23 211 875

TUrsar ³ ¬855¦ 23 210 358

GuIEm:l ³ [email protected]

eKhTMB½r ³ www.dccam.org b¤ www.cambodiatribunal.org

Rbvtþisa®sþkm<úCaRbCaFibetyü ¬1975-1979¦

1¦ DI xaMbUlI 2¦ edvId eqndl½r 3¦ evnI xkehÁól

ERbsRmÜlCaPasaExμreday epg BgSr:asuI

CMnYyRTRTg;EpñkhirBaØvtßúsRmab;KeRmagenHRtÚv)anpþl;[edaysb,úrs BImUlniFisUr:Us énviTüasßansgÁmesrI nigGgÁkar

eTyüTanCatiedIm,IlT§iRbCaFibetyü. CMnYyRTRTg;cMeBaHRbtibtþikarrbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCaRtÚv)anpþl;[edayTIPñak;gar

GPivDÆn_GnþrCatirbs;shrdæGaemrik nigTIPñak;garGPivDÆn_GnþrCatirbs;s‘uyEGt.

GGMMNNHHGGMMNNaagg ³³ TsSn³enAkñúgesovePAenHKWCarbs;GñkniBn§pÞal;.

rkSasiT§iRKb;Ebby:ag qñaM2007 edaymCÄmNÐlÉksarkm<úCa.

rkSasiT§iRKb;Ebby:ag minmanEpñkNamYyénesovePAenHRtÚv)anykeTAsresreLIgvij b¤eRbIR)as;kñúgTRmg; b¤meFüa)ay

EbbNak¾eday EdlrYmmankarftcmøg karkt;Rta b¤karftTukenAkñúgRbB½n§pÞúkB½t’manepSg²eTot edayKμankarGnuBaØatCalay

lkçN_GkSrBImCÄmNÐlÉksarkm<úCa)aneLIy.

KMnitrcnaesovePAeday esÞsuI m:aeqLÚs/ GuIvn vug nig qaMg yu

cMNgeCIgrUbft ³ Ekv dasuIl nig qaMg yu

rUbftTMB½rmun ³ ERBketñat extþkMBg;s<W bNÑsardæanrbs;sarmnÞIrRbl½yBUCsasn_TYlEsøg

rUbftTMB½rTI1 ³ rUbRcv:ak;enAKukPñMeRkal kñúgXuMERssgÁm RsukekaHEjk extþmNÐlKirI

ee))aaHHBBuumm<<eennAAkkmm<<úúCCaa eellIIkkTTII11 qqññaaMM22000077 ccMMnnYYnn33EEssnnkk,,aall

ee))aaHHBBuumm<<eennAAkkmm<<úúCCaa eellIIkkTTII22 qqññaaMM22001111 ccMMnnYYnn22EEssnnkk,,aall

Page 4: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

RRbbCCaaCCnnkkmm<<úúCCaakkMMBBuuggeeFFVVIIkkaarreennAAkkññúúggKKeeRRmmaaggssaaggssgg;;RRbbBB½½nn§§RRbbLLaayyTTwwkk.. TTMMnnbb;; {{11mmkkrraa}} eennAAssÞÞwwggCCIInniitt eexxttþþkkMMBBgg;;FFMM qqññaaMM11997766..

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

Rbvtþisa®sþkm<úCaRbCaFibetyü ¬1975-1979¦

Page 5: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

matika

kfamux

esckþIEføgGMNrKuN

CMBUk1 esckþIsegçb 1

CMBUk2 etIExμrRkhmCaGñkNa? etIExμrRkhmeLIgkan;GMNacedayrebobNa? 6

1¦ clnakumμúynIsþdMbUgbMput 6

2¦ karbegáItbkSRbCaCnbdivtþn_Exμr 7

3¦ bkSBlkrkm<úCa 10

4¦ bkSkumμúynIsþkm<úCa 13

CMBUk3 kareLIgkan;GMNacrbs;ExμrRkhm 16

1¦ karcUlkan;kab;TIRkúgPñMeBj 16

2¦ karCemøósRbCaCnecjBITIRkúgnigTIRbCuMCn 18

CMBUk4 karbegáItrdæaPi)alkm<úCaRbCaFibetyü 22

1¦ GgÁkar 22

2¦ karyagnivtþn_mkkm<úCarbs;semþcRBH neratþm sIhnu 23

3¦ rdæFmμnuBaØ 25

4¦ semþcRBH neratþm sIhnu laElgBItMENgRbmuxrdæ 26

5¦ rcnasm<½n§cat;taMgrbs;km<úCaRbCaFibetyü 26

6¦ karpøas;bþÚréf¶kMeNItbkS 27

CMBUk5 PUmisa®sþrdæ)alkm<úCaRbCaFibetyü 28

CMBUk6 KeRmagEpnkarbYnqñaM ¬1977-1980¦ 32

CMBUk7 CIvitrs;enARbcaMéf¶kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü 36

1¦ karbegáItshkrN_ 36

2¦ vNѳsgÁmfμIBIr 37

3¦ BiFIerobmgÁlkar 40

Page 6: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

4¦ karrMelaPelIsiT§inigBlkmμrbs;kumar 42

5¦ karbgçM[eFVIkarCaTm¶n; 46

6¦ bnSúT§kmμnigkarsmøab;rgÁal 47

CMBUk8 RbB½n§snþisux 50

1¦ mnÞIrsnþisux 50

2¦ xμaMgrbs;GgÁkar 51

3¦ karcab;xøÜnnigkarXuMXaMg 55

4¦ karsYrcemøIynigkareFVITaruNkmμ 56

5¦ karsmøab; 57

CMBUk9 mnÞIrs-21 ¬KukTYlEsøg¦ 59

1¦ GKarenAmnÞIrs-21 60

2¦ GñkeTas 60

3¦ bTbBaØtiþsRmab;GñkeTas 61

4¦ sßanPaBenAkñúgmnÞIrs-21 62

5¦ karsYrcemøIy 63

6¦ rcnasm<½n§cat;taMgenAkñúgmnÞIrs-21 65

7¦ fñak;dwknaMmnÞIrs-21 67

8¦ karsmøab;enAmnÞIrs-21 67

CMBUk10 TMnak;TMngkarbreTs 69

CMBUk11 kardYlrlMénrbbkm<úCaRbCaFibetyü 72

1¦ mUlehtubIy:agénkardYlrlM 72

2¦ km<úCaRbCaFibetyüeRkayqñaM1979 75

esckþIbBa©b; 79

]bsm<½n§ vin½ysRmab;GñkyamenAmnÞIrs-21 80

KnßnieTÞs 82

sTÞanuRkm 85

GñkniBn§ 90

Page 7: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

kfamux

GgÁTUtcin CIv takVan; )anerobrab;[BiPBelak)andwgGMBIerOgr:avCIvitrbs;Kat;enAR)asaTGgÁr

vtþkalBI800qñaMmun. cab;taMgBIeBlenaHmk GñkRsavRCavCaeRcInepSgeTot )ansresrRbvtþisa®sþ

RbeTsrbs;eyIgsRmab;[eyIgsikSa. GñkRsavRCavCan;x<s;CaeRcIn)ansikSaRsavRCavBIsm,tþivb,Fm’

d¾mantémørbs;eyIg ehIykñúgeBlfμI²enH)ansikSaBIGMeBIRbl½yBUCsasn_enAkm<úCa cenøaHqñaM1975 nig

qñaM1979.b:uEnþ esovePA {Rbvtþisa®sþkm<úCaRbCaFibetyü} EdlCasñaédniBn§rbs;GñkRsavRCavDI xaMbUlI

)anbgðaj[eXIjfa enATIbMputRbCaCnkm<úCa)ancab;epþImkargarRsavRCavnigkt;RtaerOgr:avBIGtItkal

énRbeTsCatirbs;xøÜn. esovePARbvtþisa®sþenHbgðajGMBIkarsikSaRsavRCavmYy Edlmanry³eBlBIrqñaM

nigbgðajGMBIGtßbTRbvtþisa®sþEbbenHCaelIkTImYyEdlsresredayCnCatiExμr.

sRmab;CnrgeRKaHénrbbkm<úCaRbCaFibetyü karsresrGMBIerOgr:avRbvtþisa®sþenAkñúgsm½y

kald¾exμAggwtenH sRmab;ekμgCMnan;eRkay GacCakarRbfuyRbfaneTAnwgkarerIeLIgvijnUvsñamrbYscas;.

RbCaCnkm<úCaCaeRcInBüayambMePøcbTBiesaFn_QWcab;EdlxøÜn)anCYbRbTHenAkñúgrbbenH ehIy)aneFVIdMeNIr

eTAmux.b:uEnþ eyIgminGaceFVIdMeNIreTAmux)aneT ¬RbsinebIKμankarpSHpSaCamYyxøÜnÉgnigCamYyGñkdéT¦drab

NaeyIgminTan;RbQmmuxnwgGtItkal edIm,IEsVgyl;GMBIGVIEdl)anekIteLIg nigmUlehtuEdlnaM[ekItman

erOgr:avEbbenaH.luHRtaNaeyIgEsVgyl;GMBIRbvtþiBIGtItkal[)anc,as; eTIbeyIgGaccab;epþImdMeNIrkar

pSHpSaBitR)akdmYy)an.

karsresresovePARbvtþisa®sþenHKWkñúgeKalbMNgbeRmI[karsikSarbs;sisSfñak;viTüal½y.eTaHCa

y:agenHkþI esovePAenHk¾Gac[mnusSRKb;v½ysikSaEsVgyl;)anEdr. eyIgTaMgGs;KñaGaceronsURtBI

Rbvtþisa®sþrbs;eyIg. edayRbQmmuxnwgsm½ykald¾exμAggwtenH eyIgGaceFVIkarsikSaGMBIRBwtþikarN_

GtItkalTaMgenH nigERbkøayRbeTseyIg[eTACaRbCaCatimYy EdlRbCaCn)ancUlrYmkñúgkarTb;sáat;kar

ekItmaneLIgnUvGMeBIRbl½yBUCsasn_naeBlGnaKt TaMgenAkñúgRbeTsrbs;eyIg TaMgenAkñúgRbeTsepSg²

CaeRcIneTot EdlkMBugEtRbQmmuxnwgkarrMelaPsiT§imnusSy:agF¶n;F¶r. tamry³karTTYlxusRtÚvkñúgkar

bgðat;beRgónkUnecArbs;eyIg nUvGtßbTRbvtþisa®sþdUcCaesovePAenH km<úCaGace)aHCMhaneTAmux nig

bNþúHbNþalkUnExμrCMnan;eRkayEdlCaGñkFanafaRKab;BUCénGMeBIRbl½yBUCsasn_nwgminGaccak;b£senAkñúg

RbeTsrbs;eyIgsaCafμImþgeTot)aneT.

qaMg yu

naykmCÄmNÐlÉksarkm<úCa

Page 8: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

esckþIEføgGMNrKuN

´sUmsEmþgnUvGMNrKuNy:agesμaHs½μRK cMeBaHGgÁkareTyüTanCatiedIm,IlT§iRbCaFibetyü nig

viTüasßansgÁmesrI cMeBaHkarCYyRTRTg;EpñkhirBaØvtßúd¾sb,úrsdl;KeRmagsikSaRbvtþisa®sþkm<úCaRbCaFib

etyürbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa.sßab½nTaMgBIrxagelI)annigkMBugeFVIkargaredIm,IFanalT§iRbCaFibetyü

enAelIBiPBelak EdlCaktþamYyeFVI[kare)aHBum<pSayesovePAenHGacdMeNIrkareTA)an.

´sUmsEmþgnUvkardwgKuNy:agRCaleRCAcMeBaHelak qaMg yu naykmCÄmNÐlÉksarkm<úCa

viTüasßansøwkrwt Edl)anENnaM nigbeRgón´ elIkTwkcitþdl;´ nigpþl;»kas[´sresrRbvtþisa®sþkm<úCa

RbCaFibetyüenH. elaknayk )andwknaMKeRmagnig)anBinitüepÞógpÞat;edIm,I[GtßbTmanPaBRbtükS

nig\tlem¥óg. dUcKñaenHEdr elakRsI evnI xkehÁól EdlCaTIRbwkSaKeRmagnigCaGñkBinitüepÞógpÞat;)anCYy

´y:ageRcInkñúgry³kalénkarbMeBjkargarrbs;elakRsIenAmCÄmNÐlÉksarkm<úCa. elakRsI)anpþl;

nUvGnusasn_l¥²CaeRcIn edIm,IeFVI[GtßbTenHkan;EtmanlkçN³RbesIreLIg.

GtßbTRbvtþisa®sþenHGacKYrTukcitþ)an edaymankarCYyBinitüepÞógpÞat;y:agmF½ütBIRbvtþiviTUCati

nigGnþrCatiEdlCaGñkCMnajxagRbvtþisa®sþExμr. ´sUmsEmþgnUvkardwgKuNcMeBaHelaksa®sþacarü edvId

eqndl½r Edl)anBinitüepÞógpÞat;nigpþl;eyabl;Eklm¥GtßbTenHCaeRcIndg.´sUmsEmþgnUvkardwgKuNcMeBaH

elaksa®sþacarü E®hVg qk GñkCMnajxagkarsikSaBIGMeBIRbl½yBUCsasn_ enAsaklviTüal½y kugxdedor

Edl)anCYyBinitüepÞógpÞat;GtßbT nigCYy[´TTYl)annUvcMeNHdwgBIGMeBIRbl½yBUCsasn_enAeBlEdl

´eTAsikSamuxviC¢aenHCamYyelak kñúgGMLúgeBlsñak;enAeronsURtry³eBlbIExrbs;´enARbeTskaNada.

´sUmsEmþgnUvkardwgKuNcMeBaHelakÉkGKÁrdæTUtshrdæGaemrikRbcaMenAkm<úCa cUeshV eGmUsUemlI Edl)an

CYysresrlixitKaMRTdl;´ edIm,IeFVIkmμsikSaenAsarmnÞIrRbl½yBUCsasn_ enATIRkúgv:asuInetan DIsuI nigviTüú

sMeLgshrdæGaemrik. kmμsikSaenH)anCYy[´yl;dwgeRcInGMBIkareRbóbeFobGMeBIRbl½yBUCsasn_nig

dMeNIrkarTUeTAénsarmnÞIr.

CagenHeTAeTot´sUmsEmþgnUvkardwgKuNcMeBaHRbvtþiviTUExμrmYyrUbKWelaksa®sþacarüsMbUrmaNÑar:a

éned):atWm:g;Rbvtþisa®sþrbs;sklviTüal½yPUminÞPñMeBj Edl)anRtÜtBinitüEklm¥nigpþl;eyabl;l¥²

CaeRcIneTAelIesckþIRBagGtßbTRbvtþisa®sþenH.

´sUmGrKuNmitþrYmkargarenAmCÄmNÐlÉksarkm<úCarbs;´BIrrUbKW kBaØasan; klüaNnig elak rs;

smeBA EdlCaGñkrYmviPaKTany:agsMxan;enAkñúgesovePAenH. klüaN )anRbEmRbmUlerOgr:avrbs;

mnusSEdlFøab;rs;enAqøgkat;ry³kalénkm<úCaRbCaFibetyünigBaküesøakExμrRkhmEdlRtÚv)andak;bBa©Úl

kñúgGtßbTenH.cMENksmeBA)andwknaMdMeNIrTsSnkic©rbs;sisSviTüal½yeTAkan;sarmnÞIrRbl½lBUCsasn_

TYlEsøg edIm,IeFVIkarvas;sÞg;cMeNHdwgrbs;sisSeTAelIrbbkm<úCaRbCaFibetyü nig\riyabfrbs;sisS

cMeBaHkarsikSabEnßmGMBIrbbenH.viPaKTanrbs;GñkTaMgBIreFVI[GtßbTkan;EtmantémønigmanlkçN³smRsb

Page 9: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

sRmab;karsikSaRsavRCavTUeTA nigCaBiesssRmab;kRmitsikSafñak;viTüal½yenATUTaMgRBHraCaNacRkkm<úCa.

´sUmsEmþgnUvesckþIGMNrGrKuNpgEdrcMeBaHmitþrYmkargarTaMgGs;rbs;´enAmCÄmNÐlÉksarkm<úCa

Edl)anCYy´y:ageRcInkñúgkareFVI[seRmc)anGtßbTRbvtþisa®sþenH.

DI xaMbUlI

GñkniBn§

Page 10: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmmCCaammYYyynnwwggEEppøøeeQQIIeennAAkkññúúggRRkkmmaa ¬¬RRkkmmaaKKWWCCaassMMBBtt;;RRbbééBBNNIIEExxμμrrEEddllGGaaccyykkmmkk

eeRRbbIIRR))aass;;))aanneeRRccIInnyy::aagg¦¦.. ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

Page 11: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUk1

esckþIsegçb

{{EExxμμrrRRkkhhmm}} KWCaeQμaHEdlsemþcRBH neratþm sIhnu manRBHraCbnÞÚlsMedAeTAelIRkúmkumμúynIsþEdl

RbqaMgnwgRBHGgÁenATsvtSr_601. eQμaHpøÚvkarrbs;RkúmenHKWbkSkumμúynIsþkm<úCaEdlcUlkan;kab;RbeTs

km<úCaenAéf¶TI17 Exemsa qñaM1975.

bkSkumμúynIsþkm<úCa)anbegáItrdækm<úCaRbCaFibetyüenAqñaM1976 nigRKb;RKgRbeTsrhUtdl;

Exmkra qñaM1979. vtþmanrbs;bkSRtÚv)anrkSaCakarsm¶at;rhUtdl;qñaM1977 ehIyminmanGñkNamñak;

enAeRkAbkSkumμúynIsþkm<úCadwgfaGñkNaCaGñkdwknaMbkSenaHeT ¬emdwknaMbkSTaMgenaH)anehAxøÜnÉgfa

{{GGggÁÁkkaarrbbddiivvttþþnn__}}¦.

1

RRkkúúmmyyuuvvCCnnnniiggyyuuvvnnaarrII eennAAkkññúúggssnnññiissIITTmmYYyykkññúúggeexxttþþeessoommrraabb ééff¶¶TTII2233 EExxmmIInnaa qqññaaMM11997733

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

Page 12: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

BIrbIéf¶bnÞab;BIkareLIgkan;kab;GMNacenAqñaM1975 ExμrRkhm)anbgçMRbCaCnenATIRkúgPñMeBjTaMgGs;

RbEhlBIrlannak;nigTIRbCuMCnepSg²eTot [ecjeTAtMbn;CnbTedIm,IeFVIkargarERscmáar. RbCaCn

rab;Ban;nak;)ansøab;enAkñúgGMLúgeBlCemøósenH.

kñúgeBlenaHEdr ExμrRkhm)ancab;epþImGnuvtþkmμviFIEkTRmg;rbs;xøÜntamlT§iem:AniglT§im:akSelnInd¾

RCúlhYsehtu. ExμrRkhmcg;ERbkøayRbeTskm<úCa[eTACasgÁmCnbTmYyEdlminmanvNѳsgÁm eBalKWBuM

manGñkman BuMmanGñkRk nigKμankarekgRbv½Ba©. edIm,IseRmc[)annUveKalbMNgenH ExμrRkhm)anlub

bM)at;rUbiyvtßú pSarepSa karGb;rM RTBüsm,tþiÉkCn m:UtsemøókbMBak;suIvil½yBIbreTs kareKarBCMenOsasna

nigRbéBNIvb,Fm’Exμr nigCnCatiPaKticdéTeTot. salaeron vtþGaram viharsasnaGuIsøam viharsasna

RKisþ saklviTüal½y haglk;TMnij nigGKarrdæaPi)alRtÚvbiTTVar b¤k¾ERbkøayeTACaKuk eRkaleKa CMrMGb;rMEk

ERb nigCRgúkRsUv. kñúgsgÁmenHKμanmeFüa)aydwkCBa¢ÚnÉkCnb¤saFarN³ KμanRTBüsm,tþiÉkCn nigKμan

sil,³kmSanþNaEdl minmanlkçN³bdivtþn_eT ehIykarlEmðkmSanþRtÚvGgÁkarhamXat;y:agtwgruwgbMput.

RbCaCnenATUTaMgRbeTs rYmTaMgfñak;dwknaMbkSkumμúynIsþkm<úCapg RtÚv)antRmÚv[esøóksemøókbMBak;BN’exμA

EdlCasemøókbMBak;RbéBNIbdivtþn_rbs;xøÜn.

enAeRkamrbbkm<úCaRbCaFibetyü mnusSRKb;rUbRtÚv)andk

hUtGs;nUvsiT§iCamUldæanrbs;xøÜn. RbCaCnTaMgGs;minRtÚv)anGnuBaØat

[edIrecjeRkAshkrN_rbs;xøÜneT. ExμrRkhmminGnuBaØat[RbCaCn

RbmUlpþúMnigBiPakSaKñaeLIy. RbsinebImnusSbInak;CYbCMuKñaehIy

niyayKñaelg GñkTaMgenaHGacRtÚv)anecaTRbkan;faCaxμaMgehIy

GacRtÚvcab;xøÜnb¤ykeTAsmøab;ecal.

TMnak;TMngkñúgRKÜsark¾RtÚvTTYlrgkarriHKn;y:agxøaMgkøaEdr. RbCaCnRKb;rUbRtÚvGgÁkarhamXat;min[

sEmþgecjnUvkarRsLaj; esckþIsb,ayrIkray b¤esckþIGaNitGasUr sUm,IEtbnþicbnþÜck¾eday. ExμrRkhm

)anbgÁab;[RbCaCnExμrRKb;rUbeCO eFVItam nigeKarBGgÁkarbdivtþn_EtmYyKt; EdlExμrRkhmGHGagfa KWCa

{«Bukmþay}rbs;RbCaCnRKb;rUb.

ExμrRkhm)anGHGagfa manEtmnusSs¥ats¥Mb:ueNÑaH eTIbmanKuNsm,tþiRKb;RKan;kñúgkarksagbdivtþn_.

bnÞab;BIdeNþIm)anGMNacPøam ExμrRkhm)aneFVIkarcab;xøÜnnigsmøab;ecalGs;rab;Ban;nak;nUvBlTahan nay

Tahan nigm®nþIrdækarrbbsaFarNrdæExμr dwknaMedayelakesnaRbmux ln; nl; EdlxøÜncat;Tukfa mins¥ats¥M.

kñúgry³kalCagbIqñaMbnÞab;mkeTot RkúmExμrRkhm)aneFVIkarkab;smøab;bBaØvnþ Gñkrs;enATIRkúg CnCatiPaKtic

dUcCa cam evotNam nigcinGs;rab;Esnnak;. ExμrRkhmk¾)ansmøab;eyaFanigsmaCikbkSrbs;xøÜnGs;

CaeRcInnak;EdredayecaTfa CaCnk,t;Cati nigk,t;bdivtþn_.

enAkñúgKeRmagEpnkarbYnqñaMrbs;bkSkumμúynIsþkm<úCaEdl)anbegáIteLIgenAqñaM1976 RbCaCn

km<úCaenATUTaMgRbeTs RtÚv)andak;kRmit[eFVIkarbgábegáInplRsUv[)anbIetankñúgmYyhiktasRmab;dIERsFmμta

nig6hiktasRmab;dIERselx1. enAtamtMbn;PaKeRcIn ExμrRkhm)anbgçM[RbCaCneFVIkarelIsBIdb;BIr

karsm¶at;KWCaeKalkarN_RKwHén

dMeNIrkarrbs;rbbkm<úCaRbCaFib

etyü. ExμrRkhmmanBaküesøak

mYyfa {lak;karN_CaktþaC½y

CmñH. lak;karN_x<s; rs;)an

yUr}.

2

Page 13: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

em:agkñúgmYyéf¶edayminmaneBlsRmak nigmðÚbGaharRKb;RKan;.

rhUtmkdl;cugqñaM1977 karb:HTgÁicCamYyRbeTsevotNam)anpÞúHeLIg. RbCaCnrab;muWnnak;RtÚv

GgÁkarbBa¢ÚneTAsmrPUmiehIyRtÚvsøab;rab;Ban;nak;.

enAExFñÚ qñaM1978 kgT½BevotNamnigkgkmøaMgrbs;rNsirSsamKÁIse®gÁaHCatikm<úCa )aneFVIkar

vaysRmúkcUlRbeTskm<úCa ehIydeNþImkan;kab;)anTIRkúgPñMeBjenAéf¶TI7 Exmkra qñaM1979.

enAeBlenaH emdwknaMExμrRkhm)anePosxøÜneTAPaKxaglicRbeTs ehIy)anerobcMbegáItkgkmøaMg

rbs;xøÜneLIgvijenAkñúgTwkdIéf edaymanCMnYyBIRbeTscinnigéf. mhasnñi)atGgÁkarshRbCaCati )an

e)aHeqñatpþl;Gasn³enAGgÁkarshRbCaCati [eTARkúmGñkts‘URbqaMgnwgkumμúynIsþ EdlmanExμrRkhm enAkñúg

enaHEdr. BIqñaM1979dl;qñaM1990 GgÁkarshRbCaCati)anTTYlsÁal;rdæaPi)alkm<úCaRbCaFibetyü fa

CatMNagRsbc,ab;EtmYyKt;rbs;km<úCa.

enAqñaM1982 ExμrRkhm)ancgsm<½n§PaBCamYysemþc RBHneratþm sIhnu nigemdwknaMminEmnkumμúynIsþ

sWn san edIm,IbegáItrdæaPi)alcRmúHRtIPaKI. enAPñMeBjÉeNHvij evotNam)anCYybegáItrdæaPi)alfμImYy

eexxoovv ssMMppnn ¬¬rrUUbbkkNNþþaall¦¦ eennAAeexxttþþssÞÞwwggEERRttgg EEkk,,rrRRBBMMEEddnnLLaavv kkññúúggqqññaaMM11997733.. ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

3

Page 14: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

KW {saFarNrdæRbCamanitkm<úCa} EdldwknaMedaysmmitþ ehg sMrin.

ExμrRkhm)anbnþnirnþrPaBrbs;xøÜnrhUtdl;qñaM1999 KWenAeBlEdlemdwknaMExμrRkhmTaMgGs;cuHcUl

CamYyraCrdæaPi)alkm<úCa b¤RtÚvcab;xøÜn b¤TTYlmrNPaB. b:uEnþrbbExμrRkhm)anbnSl;TuknUvPaBeRbHRsaM

kñúgsgÁmCatirhUtdl;sBVéf¶enH. enAeRkamrbbkm<úCaRbCaFibetyüRbCaCnExμrRbmaNBIrlannak;)ansøab;

edaysarCMgW EdlbNþalmkBIkarxVHxatfñaMsgáÚvnigesvasuxaPi)al karGt;Gahar karsmøab; b¤kareFVIBlkmμ

hYskmøaMg2. GñkEdlFøab;rs;enAqøgkat;rbbenH)anTTYlrgnUvkarb:HTgÁicxagpøÚvcitþy:agF¶n;F¶r edaysarEt

bTBiesaFn_EdlxøÜn)anCYbRbTH.

4

Page 15: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

vvaallBBiiXXaatteennAAkkmm<<úúCCaa ³³ mCÄmNÐlÉksarkm<úCa)aneRbIR)as;]bkrN_kMNt;TItaMgPUmisa®sþkñúgkarEsVgrknigKUEpnTIreNþAsaksBrYm

CamYynwgkarcuHeTARsavRCavdl;TIkEnøg edIm,IkMNt;TItaMgreNþAsaksB Kuk ¬mnÞIrsnþisux¦ nigmnÞIrrbUCnIydæan enATUTaMgRbeTs.

rhUtmkdl;eBlenH mCÄmNÐlÉksarkm<úCa)anrkeXIjvalBiXatcMnYn388kEnøg EdlrYmman19733reNþA ¬reNþAmYycMnYnman

saksB4nak;b¤eRcInCagenH ehIymYycMnYnepSgeTotmansaksBrhUtdl;eTACagmYyBan;nak;¦. TItaMgKukcMnYn196 nigTItaMg

bUCnIydæanEdlsagsg;eLIgeRkayrbbkm<úCaRbCaFibetyücMnYn81.

5

Page 16: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUkTI2

etIExμrRkhmCaGñkNa? etIExμrRkhmeLIgkan;GMNacedayrebobNa?

1> clnakumμúynIsþdMbUgbMput

clnakumμúynIsþenAkm<úCaekItecjBIclnats‘URbqaMgnwgGaNaniKm)araMg kñúgGMLúgTsvtSr_qñaM

1940. enAExemsa qñaM1950 KWkñúgGMLúgeBléns®gÁam\NÐÚcinelIkTImYy3KN³RbtiPUcMnYnBIrrynak;

)anmkCYbCuMKñaenAextþkMBt ehIy)anbegáItrNsirSÉkPaB\sSr³ ¬Exμr\sSr³¦ EdldwknaMedayRkúm

kumμúynIsþ. RkúmenHshkarCamYyevotNamedIm,IeFVIkarts‘URbqaMgnwgGaNaniKm)araMg.

eemmddwwkknnaaMMEExxμμrrRRkkhhmmCCiiHHkkññúúggrrffeePPøøIIgg ¬rUbxageqVg¦ ³ b:ul Bt nig nYn Ca ¬xagsþaM¦ ³ vn ev:t nig tam:uk

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

6

Page 17: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

rNsirSenHdwknaMeday sWg g:ukmij ¬Gacarüemon¦EdlCaGacarüenAvtþ]NÑaelam. can; sm½y

mannaTICaGnuRbFanrNsirS nig suIv ehg CaelxaFikar. smaCikrNsirSesÞIrEtTaMgGs;KWCaCnCatiExμrEdl

ecHniyayPasaevotNam. smaCikmYycMnYnrbs;rNsirS)ankøayCasmaCikbkSkumμúynIsþ\NÐÚcin begáIt

eLIgenAevotNam4. smaCikfμIénrNsirSPaK

eRcInCaksikrEdlRtÚv)anGUsTajedIm,IbuBVehtu

bdivtþn_. smaCikepSg²eTotCaRkúmnisSit Gñk

CatiniymEdl)ankøayeTACaCnkumμúynIsþkñúg

eBlsñak;GaRs½yeronsURtenAbreTs.

nisSitmYycMnYnkñúgcMeNamnisSitTaMgenH

eRkaymk)ankøayeTACaemdwknaMbkSkumμúynIsþ

km<úCa. GñkTaMgenHrYmman saLút s ¬b:ul Bt¦/

sun esn/ exov sMpn/ nig eGog sarI. Cn

TaMgenH yl;eXIjfa ksikrnigRbCaCnRkIRkenA

TUTaMgBiPBelakRtÚv)anERbkøayeTACaTaskr nig

RtÚv)anCiHCan;sgát;sgáinedayBYkmUlFnniym

nigBYkskþiPUminiym ehIyfabdivtþn_tamEbbm:akS

elnIn KWCapøÚvEtmYyKt;Edlkm<úCaGacTTYl)an

nUvÉkraCüPaB nigPaBesμIKñaenAkñúgsgÁm.

2> karbegáItbkSRbCaCnbdivtþn_Exμr

enAqñaM1951 enAeBlkarvayRbyuT§

RbqaMgnwg)araMgkan;EtmansPaBxøaMgkøaeLIgenA

kñúg]bTVIb\NÐÚcin CnkumμúynIsþevotNam)anpþÜc

epþIm[mankarbegáIteLIgnUvbkSRbCaCnbdivtþn_

Exμr5. smaCikrbs;KN³kmμaFikarmCÄimbkS

sm¶at;enH rYmman ³

sWg g:ukmij kan;tMENgkMBUl

suIv ehg TTYlbnÞúkkic©karkgT½B

TU samut ¬RtÚv)ansÁal;faCaGacarü

sux mkBIkm<úCaeRkam¦ TTYlbnÞúkGb;rMmenaKmn_viC¢a

can; sm½y TTYlbnÞúkEpñkesdækic©

b:ul Bt

¬eQμaHedIm saLút s¦

b:ul Bt ekItqñaM1925 RtÚvnwgqñaMqøÚvenAextþkMBg;FM.

«Bukrbs; b:ul Bt KWCam©as;dIsþúksþmÖmñak;. b:ul Bt

)aneTArs;enACamYybgRbúsEdlCam®nþIeFVIkarenAkñúg

RBHbrmraCvaMgenAeBlGayu)anR)aMmYyqñaM. enAPñMeBj

b:ul Bt )ansikSaeronsURtenAtamsala)araMgCaeRcIn

ehIy)anbYsCaelakenn.

enAqñaM1949 b:ul Bt )anTTYlGaharUbkrN_eTA

sikSaenARbeTs)araMg b:uEnþmin)anTTYlsBaØab½RteT.

kñúgGMLúgeBlsñak;enAeronsURtenARkúg):arIs b:ul Bt

)ankøayeTACasmaCikbkSkumμúynIsþ)araMg ehIy)an

cMNayeBly:ageRcIneTAelIskmμPaBneya)ay. enA

eBl b:ul Bt RtLb;mkRbeTskm<úCavijenAqñaM1953

b:ul Bt )anbeRgónRbvtþiviTüanigPUmiviTüaenAsalaÉkCn

ehIy)ancUlrYmCamYyclnakumμúynIsþxusc,ab;mYy.

b:ul Bt erobkarCamYy exov b:uNÑarI enAqñaM1956.

enAqñaM 1960 b:ul Bt manzan³TIbIenAkñúgbkSBlkr

km<úCa. b:ul Bt RtÚv)ancat;taMgCaGnuelxabkSTIBIr

kñúgqñaM1961 nigCaelxabkSkñúgqñaM1963. eRkay

mk b:ul Bt )andwknaMkgT½BExμrRkhmeFVIs®gÁamRbqaMg

nwgrbbsaFarNrdæExμrrbs;elakesnaRbmux ln; nl;.

b:ul Bt )ankøayCanaykrdæm®nþIrbs;km<úCaRbCaFib

etyükñúgqñaM1976 ehIy)anbBa©b;tMENgenHenAqñaM

1979 b:uEnþ)anbnþsßitenACaemdwknaMd¾man\T§iBlrbs;

ExμrRkhmdEdl. b:ul Bt rs;enAnireTsxøÜnPaKeRcIn

enAtamRBMRbTl;Exμr-éf rhUtdl;éf¶TTYlmrNPaBenA

éf¶TI15 Exemsa qñaM1998. saksBrbs; b:ul

Bt RtÚv)anbUCaenAéf¶TI17 Exemsa qñaM1998.7

Page 18: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

enAeBlEdls®gÁam\NÐÚcinelIkTImYyRtÚvbBa©b;enAqñaM1954 kgT½Brbs;)araMg)andkecjBI\NÐÚcin

ehIykgkmøaMgrbs;evotmij6k¾dkecjBIkm<úCaEdr. eTaHCay:agNak¾eday k¾smaCikkgT½BevotNammYy

cMnYn bnþsñak;enAkm<úCateTAeTot. edaymankar)armÖBIsuvtßiPaBbdivtþn__enAeBlEdlrbbneya)aymankar

pøas;bþÚr suIv ehg/ can; sm½y RBmTaMgkmμaPi)al nigskmμCnbkSRbCaCnbdivtþn_ExμrCagmYyBan;nak;eTot

)anePosxøÜneTAevotNamxageCIg EdlenATIenaH GñkTaMgenH)ancUlrYmCamYy sWg g:ukmij nigskmμCn

déTeTotEdlePosxøÜneTAdl;TIenaHmunbnþic.

minyUrb:unμan suIv ehg )anvilRtLb;mkkm<úCavij GmdMeNIreday nYn Ca ¬smaCikbkSkumμúynIsþ

\NÐÚcin Edl)aneTAhVwkhVWnenARbeTséfnigevotNam¦ nigkmμaPi)alCan;x<s;epSgeTot. edaysarembkS

sWg g:ukmij sñak;enAnireTsxøÜnÉTIRkúghaNUy bkSRbCaCnbdivtþn_ExμrRtÚv)andwknaMedayKN³kmμaFikarmCÄim

beNþaHGasnñmYy Edlman suIv ehg Caelxa nig TU samut CaGnuelxa. nYn Ca manzan³TIbIkñúgbkS.

esa Pwm ¬elxaPUmiPaKbUBa’kñúgry³ kalkm<úCaRbCaFibetyü¦CasmaCiklMdab;TIbYn. karRKb;RKgTUeTAenA

kñúgbkSsßitkñúgédkmμaPi)alevotNam paM v:an;)a EdlFøab;rs;enAkñúgRbeTskm<úCa ehIyEdl)anGHGagfa

evotNamKYrbnþRKb;RKgelIclnakumμúynIsþenAkm<úCabnþeTAeTot.

eeyyaaFFaaEExxμμrrRRkkhhmmkkMMBBuuggppwwkkTTwwkkddUUgg ¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

8

Page 19: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

TU samut TTYlxusRtÚvelIskmμPaB kargarrbs;bkSenATIRkúgedaymanCMnYyBI nYn Ca nig saLút s

¬eRkaymkRtÚv)ansÁal;fa b:ul Bt¦ Edl

eTIbEtRtLb;mkBIsikSaenARbeTs)araMg.

RkúmkumμúynIsþenAPñMeBj)aneRbIR)as; b:ul

Bt CaGñkTak;TgkñúgkarbegáItKNbkSRsb

c,ab;mYyehAfa {{bbkkSSRRbbCCaaCCnn}}. KNbkS

enH)ancUlrYmRbkYtRbECgkñúgkare)aHeqñat

Cati qñaM1955 RsbtamesckþIseRmc

énkic©RBmeRBógTRkúghSWENv7. KNbkS

enHdwknaMeday Ek mas EdlCamnusSsßit

enAeRkamkarbgÁab;bBa¢arbs; TU samut.

b:ul Bt )anCYybegáItlkçnþik³nig

kmμviFIneya)ayrbs;bkS. b:ul Bt k¾

)aneFVITMnak;TMngCamYyKNbkSRbCaFib

etyü EdlnwgcUlrYmRbkYtRbECgCamYy

KNbkSsgÁmra®sþniymeTIbbegáItfμIrbs;

semþcRBH neratþm sIhnu kñúgkare)aHeqñat

qñaM1955Edr. b:ul Bt eCOCak;fa

KNbkS RbCaFibetyüEdlmanninñakar

RbqaMgnwgBYkskþiPUmi nigmUlFnniymenaH

nwgQñH enAkñúgkare)aHeqñatenH ehIynwg

pþl;\T§iBlneya)ayxøH²mk[Rkúmkumμúy

nIsþkm<úCa.

eTaHCay:agenHkþI b:ul Bt )aneFVI

karBüakrN_xusTaMgRsug. KNbkSsgÁm

ra®sþniym)anQñHekAGITaMgGs;enAkñ úg

rdæsPaCati cMENkbkSRbCaCnTTYlsMeLg

eqñatEtbIPaKryb:ueNÑaH. Pøam²enaH suIv

ehg eCOCak;fa buBVehturbs;RkúmkumμúynIsþ

enAkm<úCasßitkñúgPaBGs;sgÇwm eRBaHfa

RbCaCnesÞIrEtTaMgGs;)anKaMRTkmμviFI

neya)ayrbs;semþcRBH neratþm sIhnu

nYn Ca ¬eQμaHedIm rugLWt LavDI ¦

nYn Ca ekItqñaM1926 enAextþ)at;dMbg. enAqñaM1942

nYn Ca )aneTAbnþfñak;mFümsikSakRmit2enATIRkúg)agkk

edayrs;enAvtþbiNÐcam:abUBit. enAqñaM1944 nYn Ca sikSa

Epñkc,ab;enAsklviTüal½yFmμsat EdlenATIenaH nYn Ca

)ancUlCasmaCikbkSkumμúynIsþéf.

nYn Ca vilRtLb;mkRbeTskm<úCaenAqñaM 1950 ehIy

)anbþÚrsmaCikPaBrbs;xøÜnmkCasmaCikbkSkumμúynIsþ\NÐÚcin.

nYn Ca )ancUlsikSavKÁhVwkhVWnenATIRkúghaNUykñúgqñaM1954

ehIy)anvilRtLb;mkkm<úCavij enAqñaM1955. nYn Ca

RtÚv)aneRCIserIsCaGnuelxabkSBlkrkm<úCaenAqñaM1960.

kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü nYn Ca RtÚv)aneRCIstaMg

CaRbFansPatMNagRbCaCnkm<úCa. nYn Ca k¾mantMENgCa

GnuelxaKN³kmμaFikarmCÄim nigKN³kmμaFikarGcié®nþy_bkS

pgEdr. nYn Ca edIrtYnaTIsMxan;kñúgbBaðasnþisux ehIykñúgnam

CakmμaPi)alCan;x<s;lMdab;TIBIr nYn Ca

TTYlxusRtÚvkñúgkarGnuvtþ eKalneya)ayeXareXACaeRcIn

Edl)anGnum½t[Gnuvtþeday KN³kmμaFikarGcié®nþy_bkS.

nYn Ca )annireTsxøÜneTARBMEdnExμr-éf enAqñaM1979.

nYn Ca nig exov sMpn )ancuHcUlCamYyraCrdæaPi)alkm<úCa

enAéf¶TI25 ExFñÚ qñaM1998 bnÞab;BImrNPaBrbs; b:ul Bt.

nYn Ca RtÚv)ancab;xøÜn nigXuMxøÜnbeNþaHGasnñenAéf¶TI19

ExkBaØa qñaM2007 edayGgÁCMnuMCRmHvisamBaØkñúgtulakar

km<úCa ¬G>v>t>k¦. nYn Ca RtÚv)anecaTRbkan;BIbT]Rkidækmμ

RbqaMgnwgmnusSCati GMeBIbMBarbMBany:agF¶n;F¶reTAelIGnusBaØa

TIRkúghSWENv cuHéf¶TI12 ExsIha qñaM1949 GMeBIRbl½y

BUCsasn_ kareFVImnusSXat kareFVITaruNkmμ nigkareFVITukçbuk

emñjelIsasna.

G>v>t>k )anecaTRbkan; nYn Ca dak;XuMXaMgGs;mYy

CIvit. rhUtmkdl;cugqñaM2015enH nYn Ca enAEtminRBm

TTYlkMhus ehIyesñIrsuM[mansavnakarbnþelIsMNuMerOgKat;.

9

Page 20: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CagKMniteFVIbdivtþn_. CagenHeTAeTot clnaExμr\sSr³mYycMnYn)ane)aHbg;ecalkarts‘Urbs;xøÜn ehIycuHcUl

CamYyraCrdæaPi)alrbs;semþc RBHneratþm sIhnu. enAqñaM1956 suIv ehg )aneFVIkarTak;TgCasm¶at;CamYy

]tþmesnIy_ ln; nl; EdlCaGKÁbBa¢akarkgT½Brbs;semþcRBH neratþm sIhnu ehIyEdl)anpþl;CUn suIv ehg

nUvkarFanasnþisuxsuvtßiPaBpÞal;xøÜn. enAqñaM1959 suIv ehg )ancuHcUlCamYyraCrdæaPi)alsgÁmra®sþniymrbs;

semþcRBH neratþm sIhnu EdleFVI[GaCJaFrrdæaPi)almanlT§PaBcg¥úlnigcab;xøÜnkmμaPi)albkSlYclak;xusc,ab;

CaeRcInrUb. eyagtamsmþIrbs; b:ul Bt BIqñaM1955dl;qñaM1959 smaCikbkSRbCaCnbdivtþn_ExμrRbEhl

90PaKryRtÚv)ancab;xøÜn nigsmøab;. rhUtmkdl;edImqñaM1960 manEtkmμaPi)albkS RbEhl800nak;

nigsaxabkSBIrenACnbTb:ueNÑaH EdlenAmanskmμPaB nigdMeNIrkareBjelj. saxaTaMgBIrenaHrYmman ³

PUmiPaKbUBa’ manmUldæanenAextþkMBg;cam ¬dwknaMeday esa Pwm¦nig

PUmiPaKnirtI manmUldæanenAextþtaEkv ¬dwknaMeday Qit eCOn ehA tam:uk¦.

TU samut/ b:ul Bt/ nig nYn Ca )anbnþdwknaMskmμPaBbkSenATIRkúgPñMeBj edaymanCMnYyBI eGog

sarI nig sun esn CabBaØvnþmkBIRbeTs)araMg.

3> bkSBlkrkm<úCa

mhasnñi)at;bkSRbCaCnbdivtþn_Exμr)anR)arB§eFVIeLIgCasm¶at; enAkñúgsßanIyrfePøIgnaTIRkúgPñMeBj

BIéf¶TI28dl;éf¶TI30 ExkBaØa qñaM1960. mhasnñi)atenHRtÚv)ancUlrYmedaysmaCikR)aMBIrrUbBIsaxabkS

mmhhaassnnññii))aattbbkkSSkkuummμμúúyynnIIssþþkkmm<<úúCCaa ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

10

Page 21: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

enATIRkúgnigdb;bYnrUbBIsaxabkSenACnbT. mhasnñi)at)anseRmcerobcMbkSsaCafμI begáItmaKa’neya)ayfμI

nigbþÚreQμaHbkSeTACabkSBlkrkm<úCa. TU samut )anTTYltMENgCaelxabkS ehIy nYn Ca CaGnuelxa.

enAeBlenaH b:ul Bt manzan³lMdab;TIIbIkñúgbkSehIyTTYltMENgCaGnuelxaTIBIrenAqñaM1961.

bnÞab;BI TU samut )an)at;xøÜn8enAqñaM1962 mhasnñi)atbkSCabnÞan;mYyRtÚv)anR)arB§eFVIeLIg

enAExkumÖ³qñaM1963. mhasnñi)at)aneRCIstaMg b:ul Bt CaelxabkS. nYn Ca EdlmantMENgx<s;

Cag b:ul Bt enAkñúgbkSminRtÚv)aneRCIserIseT edayehtufa nYn Ca manCab;sac;jatiCamYyCnk,t;bkS

ttMMbbnn;;rrMMeeddaaHHrrbbss;;EExxμμrrRRkkhhmmkkññúúggEExx]]ssPPaaqqññaaMM11997722 ¬tMbn;EdlmanépÞBN’páaQUkcas;bgðajBItMbn;Edlkan;kab;edayExμrRkhm

ehIytMbn;EdlmanépÞBN’páaQUkRsalbgðajBItMbn;RKb;RKgedayrdæaPi)alénrbbsaFarNrdæExμr¦ ¬mCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

11

Page 22: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

suIv ehg. mü:ageTot nYn Ca KWCaCnkumμúynIsþesμaHRtg;mñak; Edlcg;[bkSBlkrkm<úCakan;EtrwgmaMeLIg

dUecñH nYn Ca mineFVIkarRbkYtRbECgCamYy b:ul Bt sRmab;tMENgenHeT. nYn Ca )anbnþsßitenACaGnuelxa

bkSnigCaCnd¾man\T§iBlmñak;enAkñúgclnakumμúynIsþGs;ry³eBlCagsamsibqñaM.

bnÞab;BITTYltMENgCaelxabkSPøam b:ul Bt )aneTARCkekanenAÉmUldæanT½Brbs;evotNamenA

PaK|sanRbeTseQμaHfa {mnÞIr100}. enAqñaM1965 b:ul Bt )aneFVIdMeNIrtampøÚvlMhUCImij9eTATIRkúg

haNUy edIm,IeFVIkarBiPakSaCamYyevotNamxageCIg. b:ul Bt )aneTAeFVITsSnkic©enARbeTscin nigkUer:

ttMMbbnn;;rrMMeeddaaHHrrbbss;;EExxμμrrRRkkhhmmkkññúúggEExx]]ssPPaaqqññaaMM11997733 ¬tMbn;EdlmanépÞBN’páaQUkcas;bgðajBItMbn;Edlkan;kab;edayExμrRkhm

ehIytMbn;EdlmanépÞBN’páaQUkRsalbgðajBItMbn;RKb;RKgedayrdæaPi)alénrbbsaFarNrdæExμr¦ ¬mCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

12

Page 23: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

xageCIg. b:ul Bt RtÚv)anTTYlsVaKmn_enARbeTscin

Rbkbeday PaBrak;Tak;CagenAevotNam ehIy b:ul

Bt mankarmineBjcitþcMeBaHKMnitEdlfa clnakumμúy

nIsþenAkm<úCaRtÚvEtbnþsßitenAeRkamkaremIlkarxusRtÚv

rbs;evotNamteTAeTot.

4> bkSkumμúynIsþkm<úCa

enAExkBaØa qñaM1966 bnÞab;BIdMeNIrbMeBj

TsSnkic©eRkARbeTs b:ul Bt )anbþÚreQμaHbkSeTACa

bkSkumμúynIsþkm<úCa edayehtufa b:ul Bt cg;bnßy

\T§iBlrbs;evotNam nigrwtcMNgmitþPaBCamYycin.

KN³kmμaFikarmCÄimbkSenAeBlenaHrYmman ³ b:ul Bt/

nYn Ca/ eGog sarI/ vn ev:t ¬GtItRKÚbeRgónenA

viTüal½yceRmInviC¢a enAPñMeBj¦ nig sun esn.

kñúgGMLúgTsvtSr_60 smaCikfμI²rbs;ExμrRkhm

)anekIneLIgEfmeTot. PaKeRcInénRkúmenHrs;enARRkkbbTTssSSnnaavvddþþII{{kkmm<<úúCCaa}}rrbbss;;kkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüü eellxx33 EExxmmIInnaa

qqññaaMM11997788 ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

kkaarrssEEmmþþggssiill,,³³kkññúúggttMMbbnn;;rrMMeeddaaHHrrbbss;;EExxμμrrRRkkhhmmkkññúúggeexxttþþRRkkeeccHH ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

13

Page 24: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

tambeNþayRBMEdnevotNam EdlCatMbn;dac;Rsyal q¶ayBIkgkmøaMgeyaFarbs;semþcRBH neratþm

sIhnu. mUldæanFMrbs;bkSBIqñaM1966eTAqñaM1970sßitenAextþrtnKIrI.

enAExmIna qñaM1970 ]tþmesnIy_ ln; nl; nigshkarIrbs;Kat;EdlniymshrdæGaemrik)aneFVIrdæ

RbharTmøak;semþcRBH neratþm sIhnu ecjBIRBHRbmuxrdæedayeCaKC½y. minyUrb:unμanbnÞab;BIenaH kgkmøaMg

evotmij evotkug nigExμrRkhm)ankan;kab;tMbn;CaeRcInenAkñúgRbeTs. RbCaCnrab;muWnnak;)anbdiesF

minKaMRTrdæaPi)alsaFarNrdæExμrrbs;elakesnaRbmux ln; nl; ehIyEbrCacUlrYmCamYyExμrRkhm edIm,I

naMyksemþcRBH neratþm sIhnu mkRKb;RKgGMNacvij. kñúgeBlenaHEdr semþcRBH neratþm sIhnu

)annireTsRBHkayeTARbeTscin. edaymankarelIkTwkcitþ nigkarCYyeRCamERCgBIsMNak;rdæaPi)alcin

rdæaPi)alevotNamxageCIg nigbkSkumμúynIsþkm<úCa RBHGgÁ)anbegáIt{rNsirSrYbrYmCatikm<úCa} nigrdæaPi)al

nireTsmYyEdlmaneQμaHfa {raCrdæaPi)alrYbrYmCatikm<úCa}10. smaCikbkSkumμúynIsþkm<úCak¾CasmaCik

rbs;raCrdæaPi)alrYbrYmCatikm<úCaEdr.

sPaBkarN_vivtþn_TaMgenH)anpþl;»kasy:ageRcIndl;RkúmExμrRkhm. evotNamxageCIg nigcin

KaMRTRkúmExμrRkhm ehIysemþcRBH neratþm sIhnu )anGMBavnav[RbCaCnrt;cUléRBm:aKI¬éRBEdlGñkts‘UeFVI

bdivtþn_lak;xøÜn¦ CYypþÜlrMlMrdæaPi)alsaFarNrdæExμrrbs;elakesnaRbmux ln; nl;. CagenHeTAeTot

karTmøak;RKab;Ebkd¾sn§wksn§ab;rbs;rbbsaFarNrdæExμr eRkamkarCYyeRCamERCgrbs;shrdæGaemrikeTAelI

pøÚvpÁt;pÁg;smÖar³ nigmUldæannanarbs;RkúmkumμúynIsþ )aneFVI[mankarKaMRTExμrRkhmBIsMNak;RbCaCnkan;Et

eRcIneLIg ehIykmøaMgT½Brbs;ExμrRkhmmancMnYnkan;EtekIneLIgCalMdab;.

kgkmøaMgkumμúynIsþevotNam )ancak;b¤skan;EteRCAeTAkñúgRbeTskm<úCaenAqñaM1970 ehIy)aneFVI

karCamYyExμrRkhmedIm,IerIsnighVwkhVWnT½BsRmab;kgkmøaMgts‘U Edl)anekIneLIgBIcMnYnRbEhl3Ban;nak;

enAqñaM1970 eTAcMnYn4muWnnak;kñúgqñaM1973. enAelIsmrPUmi edaymanCMnYyBIevotNam ExμrRkhm)an

TTYlC½yCmñHelIkgT½Brbs;elakesnaRbmux ln; nl; CabnþbnÞab;. cugqñaM1972 kgT½BevotNam)andk

ecjBIkm<úCa ehIy)anRbKl;bnÞúksMxan;²éns®gÁamenHmk[bkSkumμúynIsþkm<úCaRKb;RKgvij. eTaHCay:ag

enHkþI TIRbwkSaevotNam 2 b¤3Ban;nak; )anbnþsñak;enAeFVICaTIRbwkSaEpñkbec©keTs.

cab;BIExmkradl;ExsIha qñaM1973 rbbsaFarNrdæExμrEdlmanshrdæGaemrikCaGñkpÁt;pÁg;eRKÓg

sBVavuF )anTmøak;RKab;EbkRbmaNknøHlanetanelIkm<úCa ehIyeFVI[RbCaCnExμrRbEhlbIEsnnak;søab;

)at;bg;CIvit. karTmøak;RKab;EbkenH)anBnüWtdl;dMeNIreq<aHeTArkC½yCmñHrbs;ExμrRkhm ehIyenAkñúgeBl

CamYyKñaenaH mnusSCaeRcInEdlxwgsm,anwgkarTmøak;RKab;Ebk ehIyEdlman)at;bg;smaCikRKÜsarxøÜn

enaH )ancUlrYmCamYybdivtþn_ExμrRkhm.11

kgT½BExμrRkhmmanPaBsVahab; nigeKarBvin½yCagkgT½Brbs;rdæaPi)alsaFarNrdæExμr ehIyRkúm

ExμrRkhmGacRTaMRTnwgkarxVHxatmðÚbGaharnigfñaMsgáÚv)an. CagenHeTAeTot {ExμrhaNUy}12mYycMnYn)an

RtLb;cUlmkkñúgRbeTsvij edIm,ICYyclnabdivtþn_rbs;ExμrRkhm. GñkTaMgGs;enHRtÚv)andak;[kan;tMENg

fñak;TabenATUTaMgRbeTs b:uEnþrhUtmkdl;qñaM1973 KWbnÞab;BITIRbwkSaevotNamPaKeRcInRtLb;eTARbeTsxøÜnvij

14

Page 25: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

GñkTaMgenaHRtÚv)aneFVIXatCasm¶at; eRkambBa¢arbs;fñak;dwknaMbkSkumμúynIsþkm<úCaEdlcg;[bkSecjputBI

\T§iBlrbs;evotNam.

enAedImqñaM1973 85PaKryénTwkdIRbeTskm<úCa)anFøak;eRkamkarRtÜtRtarbs;ExμrRkhm ehIy

kgT½Brbs;elakesnaRbmux ln; nl; esÞIrEtKμanlT§PaBeFVIkarRbyuT§bnþeTAeToteT. eTaHCay:agenHkþI

edaysarmanCMnYyBIshrdæGaemrik kgT½BelakesnaRbmux ln; nl; manlT§PaBbnþkarRbyuT§CamYyExμr

RkhmGs;ry³eBlCagBIrqñaMbnþmkeTot.

15

ssUU vvNNÑÑaa eehhAA eessaa PPwwmm ¬¬rrUUbbkkNNþþaall kkññúúggsseemmøøóókkbbMMBBaakk;;BBNN’’eexxμμAA¦¦ nniiggkkggTT½½BBEExxμμrrRRkkhhmmeeFFVVIIddMMeeNNIIrrTTssSSnnkkiicc©©eeTTAAkkaann;;kkggmmYYyyéénnkkggkkmmøøaaMMggRRbbyyuuTT§§

ssμμ½½RRKKcciittþþkkuummμμúúyynnIIssþþrrbbss;;eevvoottNNaamm kkññúúggqqññaaMM11997733.. rrUUbbfftteennHHRRttÚÚvv))aannffttPPøøaamm²²bbnnÞÞaabb;;BBIIkkggTT½½BB]]TTÞÞaammssmm<<½½nn§§mmiittþþccaabb;;eeppþþIImmeeFFVVIIkkaarrvvaayyRRbbhhaarreeTTAA

eellIImmUUllddææaannTT½½BB XXuuMMRRkkee))AA kkññúúggeexxttþþkkMMBBgg;;ccaamm EEddllCCaaEEppññkkmmYYyyéénnss®®ggÁÁaammssuuIIvviillRRbbqqaaMMggnnwwggrrddææaaPPii))aalléénnrrbbbbssaaFFaarrNNrrddææEExxμμrrddwwkknnaaMMeeddaayyeellaakk

eessnnaaRRbbmmuuxx llnn;; nnll;;.. eeRRkkaayymmkk eessaa PPwwmm ))aannkkøøaayyeeTTAACCaaeellxxaabbkkSSkkuummμμúúyynnIIssþþkkmm<<úúCCaaRRbbccaaMMPPUUmmiiPPaaKKbbUUBBaa’’éénnkkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüü..

eessaa PPwwmm ))aanneeFFVVIIGGttþþXXaatteennAAééff¶¶TTII33 EExxmmiiffuunnaa qqññaaMM11997788.. ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa nigTIPñak;garsarB½t’manrbs;evotNam¦

Page 26: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

Adobe Illustrator CS2.lnk

CMBUk3

kareLIgkan;GMNacrbs;ExμrRkhm

1> karcUlkan;kab;TIRkúgPñMeBj

éf¶TI17 Exemsa qñaM1975)anbBa©b;nUvkareRCótERCkBIsMNak;breTs karTmøak;RKab;Ebk nigkar

RbQmGavuFdak;Kñaéns®gÁamsuIvilExμrry³eBl5qñaMenAkm<úCa. k¾b:uEnþenAéf¶dEdlenH TIRkúgPñMeBj)anFøak;eTA

kñúgkarRKb;RKgrbs;kgkmøaMg]TÞamkumμúynIsþTaMgRsug.

kgkmøaMg]TÞamEdlRbkbedayÉksNæanBN’exμAnigBN’Gacm_esH )aneFVIdMeNIrcUlTIRkúgPñMeBjBIRKb;

TisTI. RbCaCnkñúgTIRkúgTaMgGs;)annaMKñaecjmkQreRtóbRtatamdgpøÚv ehIyERskGbGrsaTrnigRKvITg;

RkNat;s. eTaHCay:agenHkþI k¾manmnusSCaeRcInnak;)ansm¶Mlak;xøÜnenAkñúgpÞH edayRBÜy)armÖfa xøÜnGac

RtÚvcab;xøÜn b¤)aj;smøab; eRBaHPøam²enaH ExμrRkhm)anRbkastamviTüúCatifaxøÜnminEmnmkedIm,Icrca

CamYynrNaTaMgGs; ehIynwgeFVIkarRbharCIvitEtm®nþICan;x<s; nigembBa¢akarkgT½Brbs;rdæaPi)alcas;

b:ueNÑaH13.

kkmmμμaaPPii))aallCCaann;;xx<<ss;;EExxμμrrRRkkhhmmnniiggKKNN³³RRbbttiiPPUUCCaann;;xx<<ss;;PPUUmmaa ddwwkknnaaMMeeddaayyRRbbFFaannaaFFiibbttII eenn vviinn eennAAkkññúúggRRBBHHbbrrmmrraaCCvvaaMMgg

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

16

Page 27: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CnbreTsrab;rynak;nigCnCatiExμrmYycMnYn)anrt;eTARCkekanenAsNæaKarLWPñM ¬bc©úb,nñsNæaKar

LWr:Uy:al;¦ Edlkak)aTRkhmGnþrCati)anRbkasfaCatMbn;GBüaRkwt. b:uEnþenAeBlEdlExμrRkhmcUl

Binitüe)assm¥atsNæaKarenH CnbreTs GñkkaEst nigCnCatiExμrRbEhlmYyrynak;epSgeTot)anrt;eTA

RCkekankñúgbrievNsßanTUt)araMgvij. ExμrRkhm)anbBa¢a[CnCatiExμrTaMgGs;enAkñúgsßanTUteFVIdMeNIreTAkan;TI

CnbTedIm,IeFVIkargarksikmμ. CnbreTsRbmaN610nak;)anbnþsñak;enAkñúgsßanTUt Gs;ry³eBlBIrs)þah_

eTot munnwgRtÚvdwkCBa¢ÚntamLaneTAkan;RBMEdnéf.

Pøam²bnÞab;BIrMedaH)anTIRkúgPñMeBj ExμrRkhm)anRbharCIvitemdwknaMCan;x<s;bIrUb m®nþIraCkar nig

nayTahanrab;rynak;rbs;rdæaPi)al

saFarNrdæExμr. emdwknaMCan;x<s;TaMgbI

rUbenHrYmmannaykrdæm®nþI Lúg bUer:t

RBHGgÁm©as;suIsuvtiß sirimt³ nig ln;

Nun ¬b¥ÚnRbúsrbs;elakesnaRbmux

ln; nl;¦. elakesnaRbmux)ancak

ecjBIRbeTsmunenHbnþicCamYynwgR)ak;

esaFnnivtþn_cMnYn1landuløarGaemrik.

rdæaPi)alshrdæGaemrik)anyl;RBm

CemøósGñkTaMgbIeTAkan;shrdæGaemrik

b:uEnþGñkTaMgenH)anbdiesFminRBmcak

ecj. RBHGgÁm©as; suIsuvtßi sirimt³

)ansresrsMbuRtmYyc,ab;epJIeTAsßan

TUtshrdæGaemrik EdlmanesckþIfa ³

´sUmsEmþgnUvkardwgKuNy:agesμaHsμ½RKcMeBaHsMbuRt nigkarpþl;CUnrbs;elakedIm,InaM´eTAkan;

esrIPaB. b:uEnþBueT§aeGIy ´minGaccakecjkñúgsPaBd¾kMsakEbbenH)aneT. cMeBaHelak

ehIyCaBiesscMeBaHRbeTsd¾Gs©arürbs;elak minEdleCOmYyvinaTINaeLIyfa elakdac;citþ

e)aHbg;ecalmnusSEdl)aneRCIserIsykesrIPaB. elak)anbdiesFminpþl;karkarBardl;

eyIg´ ehIyeyIg´minGaceFVIGVI)anTaMgGs;. elak)ancakecj ehIyvaKWCaesckþIR)afñarbs;

EdlfaelaknigRbeTsrbs;elaknwgrkeXIjsuPmgÁlenAeRkamemX. b:uEnþsUmkt;cMNaM[)an

l¥fa RbsinebI RtÚvsøab;enATIenH enAnwgkEnøg KWenAkñúgRbeTsrbs; Edl´RsLaj; k¾mindwg

eFVIem:cEdr BIeRBaHmnusSeyIgRKb;rUbekItmkehIyRtÚvEtsøab;eTAvijenAéf¶NamYyminxan.

´)anRbRBwtþkMhusEtmYyKt; KWkareCOCak;eTAelIshrdæGaemrik. sUmTTYlnUvmenaseBa©tna

rab;GanGMBI´ Ék]tþm mitþCaTIRsLaj; mitþd¾esμaHRtg;nigrYsrayrak;Tak;rbs;´. ssiirriimmtt³³14

kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmmnniiggTTIIRRbbwwkkSSaacciinnQQrreennAABBIImmuuxxssNNææaaKKaarrLLWWPPññMM ¬bc©úb,nñsNæaKarLWr:Uy:al;¦

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

17

Page 28: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

2> karCemøósRbCaCnecjBITIRkúgnigTIRbCuMCn

RbCaCnenAtamTIRkúgnigTIRbCuMCnPaKeRcIneCOCak;fa xøÜnnwgrs;enARbkbedaysuxsnþiPaBeRkamkar

RKb;RKgrbs;emdwknaMfμIrbs;xøÜn ehIyfaRbCaCnRKb;rUbnwgBYtédKñaeFVIkaredIm,IbRgÜbbRgÜmCati. pÞúyeTAvij

BIrb¤bIem:agbnÞab;BIkan;kab;TIRkúgPñMeBj kgT½BExμrRkhm)ancab;epþIm)aj;rHeTAelIGakasCasBaØabgçM[RbCaCn

cakecjBITIRkúg.

ExμrRkhm)anbgçMGñkrs;enATIRkúgPñMeBjRbEhlBIrlannak; EdlkñúgenaHrYmbBa©ÚlTaMgGñkePosxøÜnkñúg

GMLúgeBls®gÁamCagmYylannak;pg[eTACnbT. kñúgry³eBlmYys)þah_ RbCaCnkñúgTIRkúgPñMeBjnig

TIRbCuMCnepSg²eTot EdlFøab;RKb;RKgedayrbbsaFarNrdæExμrRtÚv)anbeNþjecjeTAeFIVkargarksikmμenA

tMbn;CnbT.

suwm sut ehA kuy EdlCaGñkFak;suIkøÚenATIRkúgPñMeBj)anrMB£keLIgvijnUvehtukarN_EdlKat;)an

eXIjkñúgGMLúgeBlCemøós ³

enAéf¶TI17 Exemsa qñaM1975 )anecjdMeNIreTARbkbrbrdUcFmμta. BIr-bIem:ag

eRkaymk eXIjkgT½BExμrRkhmeFVIdMeNIrmkPñMeBj. RbCaCn)anecjmkeRkAehIy

eemmddwwkknnaaMMkkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüüCCYYbbCCaammYYyyKKNN³³RRbbttiiPPUUbbrreeTTss ¬rab;BIeqVgeTAsþaM ³ KN³RbtiPUbreTs/ b:ul Bt/ nYn Ca/ Duc nig eGogsarI¦

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

18

Page 29: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

RKvIRkNat;snigGavssVaKmn_ExμrRkhm. Pøam²enaH BYkeK)an)aj;kaMePøIgeTAelI

Gakas bBa¢aRbCaCn[cakecjBITIRkúgedayGHGagfaGaemrikaMgnwgmkTmøak;RKab;Ebk.

dUcGñkÉeTotEdr ´)anRbjab;Rbjal;eFVIdMeNIrcakecjenAem:agdb;CamYybgRbus´

mitþPkþienAvtþCamYy´ nigelaksgÇ. enAelIpøÚvd¾ENnNan;tan;tab; B¤sUrsMeLgmnusS

mñaERskehArk«Bukmþaynigbgb¥Ún nigsERmkekμg²yMTarrk)ay. ExμrRkhm)anrwb

GUsykrbs;rbrRbCaCn. GñkEdlCMTas;minRBm[nwgRtÚvsmøab; b¤k¾cab;xøÜnykeTA

)at;. enAeBlEdl´kMBugEtedIr T½BExμrRkhmRsImñak;)anTajkGav´ ehIysYr´fa

CaGtItTahanb¤? Kat;ruj´fyeRkayvij enAeBlEdl´R)ab;Kat;fa´CakUnsisS.

´k¾)anbnþdMeNIrrbs;´eTARkúgtaexμA. enAtampøÚv ´)aneXIjsaksBEdleTIbEt

ehImfμI²CaeRcIn. bnÞab; BI)aneFVIdMeNIrGs;ry³eBlbIéf¶ ´)anmkdl;extþtaEkv.

minmankarelIkElgNa

mYyeTenAkñúgkarCemøósenH. Gñk

CMgWRtÚv)anbeNþjecjBImnÞ Ir

eBTü. GñkePosxøÜnrab;Ban;nak;

CaBiess kUnekμg cas;Cra nigGñk

CMgW)ansøab;enAtampøÚv. ®sþIman

épÞeBaH CaeRcIn)ansøab;enAeBl

sRmalkUn edaysarKμanfñaM nig

esvasuxaPi)al. kUnekμg)an

vegVg)at;BI«Bukmþay ehIyRbCa

CnPaKeRcIn mindwgfaetImanGVI

kMBugEtekIteLIgenaHeT.

sU rI RbCaCnrs;enAextþ

taEkvk ¾)anr MB £kB IRB wt þ ikarN_

CemøósRbCaCnecjBITIRkúgPñMeBj

Edr. bþIrbs; sU rI KWCaTahan

rbs;rbbsaFarNrdæExμrEdlRtÚv

rbYsRtg;ePøAkñúgeBlRbyuT§CamYy

kgT½BExμrRkhm ehIyRtÚvbBa¢Ún

mkBüa)alenAmnÞIreBTüPñMeBj.

sU rI )anerob rab;fa ³GGaakkaassyyaannddææaannGGnnþþrrCCaattiieeBBaaFFiicciinnttuugg¬¬PPññMMeeBBjj¦¦ EExxeemmssaa qqññaaMM11997755

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

19

Page 30: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

kgT½BExμrRkhm)anbBa¢a[BYkeyIgecjBITIRkúg. niyayfa {´minGaceTA)aneT eRBaH

´kMBugmanépÞeBaH ehIybþI manrbYsF¶n;}. BYkeKenAEtbgçM[eyIgcakecj. BYkeyIgyM

eGIyyMeRBaHbþI´edIrminrYc. bnÞab;mk eyIgrk)anreTHmYy. ´RKah_bþI´dak;elIreTH

ehIy)andak;RkmaTak;kGUsbþI bnþeTot. eyIgcg;eTAtaEkv EtExμrRkhm)anbgçM[eyIg

eFVIdMeNIreTAmuxbnþeTottampøÚvCatielx5. eyIgqøgkat;ERBkkþam ehIyk¾Qb;daM)ay

hUb. eBlhUb)ayehIyeKR)ab;eyIg[eTAmuxeTot. GUsreTHeLIgrlakRkelonGs;

ehIy. enAtampøÚv bþI´RtÚveKcab;ykeTAsmøab;ecal. ´yMxøaMgNas; b:uEnþmindwgeFVI

y:agem:c. ´)aneTAdl;RsukcmáarelI extþkMBg;cam. mYyExeRkaymk ´qøgTenø)an

kUnRsImYy.

ExμrRkhm)anBnül;ehtuplCaeRcInGMBImUlehtu EdlGgÁkarRtÚvbeNþjRbCaCnTaMgGs;[ecjBI

TIRkúg. kñúgGMLúgeBlCemøós ExμrRkhm)anR)ab;RbCaCnfa shrdæGaemriknwgmkTmøak;RKab;EbkenAPñMeBj

ehIyfa RbCaCnmincaM)ac;cak;esapÞHeT eRBaHfaRbCaCnTaMgGs;nwgGacRtLb;mkvijkñúgry³eBlBIr-

bIéf¶eTot.

eGog sarI ]bnaykrdæm®nþITTYlbnÞúkkic©karbreTsrbs;km<úCaRbCaFibetyü eRkaymk)anBnül;

ehtuplénkarCemøósfa bNþalmkBIkgVHxatsmÖar³nigmeFüa)aydwkCBa¢ÚnmðÚbGaharmkkan;TIRkúg. b:ul

kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmmeennAAvvaallEERRss ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

20

Page 31: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

Bt enAkñúgeBlbMeBjTsSnkic©enARbeTscinenAExtula qñaM1977 )anniyayfa mUlehtuénkarCemøós

RbCaCnKWedIm,IbMEbkRkúmcarkic©rbs;xμaMg.

RbvtþiviTUPaKeRcIn)anyl;Rsbfa ExμrRkhmmankarebþCJacitþy:agmutmaMedIm,IERbkøaykm<úCa[eTACa

RbeTsrbs;ksikrnigBlkrEdlkñúgenaHGMeBIBukrlYy skþiPUminiym nigmUlFnniym nwgRtÚvlubbM)at;ecal

TaMgRsug. ExμrRkhmyl;eXIjfaRbCaCnenATIRkúgnigTIRbCuMCnnanaCamnusSmins¥ats¥M ehIymanEtksikr

enAtamTICnbTb:ueNÑaHEdls¥ats¥MRKb;RKan;sRmab;bdivtþn_rbs;xøÜn.

bnÞab;BIkarCemøós)anbBa©b; TIRkúgPñMeBj)ankøayeTACa {TIRkúgexμac} EdlmanmnusSrs;enARbEhl

4muWnnak;b:ueNÑaH. GñkEdlbnþsßitenAkñúgTIRkúgKWsuT§EtCakmμaPi)alCan;x<s;ExμrRkhm kgT½B nigkmμkrerag

cRk. manhaglk;TMnijEtmYyKt;enAkñúgTIRkúg¬pSarFMfμI¦ EdlebIklk;sRmab;GñkkarTUt. ExμrRkhm)anÉeka

RbeTsBIBiPBelakxageRkA. ExμrRkhmminebIkTUlay[CnbreTscUlmkkñúgRbeTseT ehIyk¾minebIkTUlay

[RbCaCnExμrcakecjBIRbeTsEdr.

BIr-bIéf¶bnÞab;BI b:ul Bt nigkmμaPi)alCan;x<s;rbs;bkSkumμúynIsþkm<úCa)aneFVIdMeNIrcUlmkTIRkúg

d¾s¶at;RCgMenH RkúmExμrRkhm)anerobcMBiFIbuNürMB£kviBaØaNkçn§cMeBaHGñkEdl)anBlICIvitkñúgGMLúgeBl

s®gÁam. enATIRkúgeb:kaMgÉeNaHvij manmnusSCagmYymuWnnak;nigm®nþICan;x<s;cinCaeRcInrUb)anR)arB§BiFI

C½yCmñHrbs;kgT½BkumμúynIsþkm<úCa elIrdæaPi)alsaFarNrdæExμrEdlKaMRTedayshrdæGaemrik.

eTaHCay:agNak¾eday k¾semþcRBH neratþm sIhnu emdwknaMmanEteQμaHrbs;kgT½Bbdivtþn_min)an

cUlrYmkñúgBiFIenHeT. RBHGgÁKg;enAEk,rRBHmatarbs;RBHGgÁ KWRBHmhakSRtiyanI suIsuvtiß kusum³narIrtn_

sirIvDÆna EdlkMBugEtRbQYnCaTm¶n;enATIRkúgeb:kaMg. kñúgGMLúgeBlKg;enAnireTsxøÜnenATIRkúgeb:kaMgtaMgBI

qñaM1970 rdæaPi)alkumμúynIsþcin)anfVayRBHGgÁnUvkarKaMRTTaMgpøÚvneya)aynigpøÚvcitþ RBmTaMgPUmiRKwHRbkb

edaypasukmYyeTotpg. eRkaymk RBHGgÁ)aneFVIesckþIEføgkarN_mYyekatsresIrBIC½yCmñHrbs;Exμr

Rkhm.

21

Page 32: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUk4

karbegáItrdæaPi)alkm<úCaRbCaFibetyü

1> GgÁkar15

eTaHbICaExμrRkhm)aneFVIs®gÁamRbqaMgnwgrbbsaFarNrdæExμrrbs;elakesnaRbmux ln; nl; Gs;

ry³eBl5qñaMk¾eday k¾clnanigemdwknaMsMxan;²rbs;ExμrRkhmminRtÚv)anpSBVpSayCasaFarN³Edr.

bkSkumμúynIsþkm<úCa)anrkSakarsm¶at;enHesÞIrEteBjry³eBlEdlxøÜnRKb;RKgRbeTskm<úCa.

GgÁkarbdivtþn_RtÚv)anbegáIteLIgedaysmaCikbkSkumμúynIsþkm<úCa. GñkTaMgenHRtÚv)andwknaMCasm¶at;

BIsMNak; b:ul Bt.

enAExkBaØa qñaM1975 KN³kmμaFikarmCÄimbkSkumμúynIsþkm<úCarYmman ³ b:ul Bt/ nYn Ca/ esa

Pwm/ eGog sarI/ sun esn/ tam:uk nig vn ev:t.16

enAqñaM1977 smaCikbInak;eTotKW jwm rs;/ exov

sMpn nig Ek Bk RtÚv)anbBa©ÚleTAkñúgKN³kmμaFikarenH. b:ul Bt/ eGog sarI/ sun esn nig exov

eemmddwwkknnaaMMkkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüü nniiggssmmaaCCiikkKKNN³³GGcciiéé®®nnþþyy__éénnKKNN³³kkmmμμaaFFiikkaarrmmCCÄÄiimmbbkkSSkkuummμμúúyynnIIssþþkkmm<<úúCCaa ¬BIeqVgeTAsþaMrYmman ³ b:ul Bt ¬elxabkS

kumμúynIsþkm<úCanigCanaykrdæm®nþIénkm<úCaRbCaFibetyü¦/ nYn Ca ¬GnuelxabkSkumμúynIsþkm<úCanigCaRbFansPatMNagRbCaCnkm<úCa¦/ eGog sarI

¬]bnaykrdæm®nþITTYlbnÞúkkic©karbreTs¦/ sun esn ¬]bnaykrdæm®nþITTYlbnÞúkkarBarCati¦/ vn ev:t ¬]bnaykrdæm®nþITTYlbnÞúkEpñkesdækic©¦¦

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

22

Page 33: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

sMpn )anTTYlkarGb;rMenARbeTs)araMg cMENk nYn Ca Føab;)ansikSaeronsURtenARbeTséfnigevotNam.

smaCikepSgeToténKN³kmμaFikarmCÄimbkSmancMeNHdwgbnþicbnþÜcb:ueNÑaH.

fñak;dwknaMbkSkumμúynIsþkm<úCaBIqñaM1976-1978

2> karyagnivtþn_mkkm<úCarbs; semþcRBH neratþm sIhnu

rhUtdl;cugqñaM1975 ExμrRkhmenAEtehAxøÜnÉgfa CaraC

rdæaPi)alrYbrYmCatikm<úCa EdlRtÚv)anbegáIteLIgenATIRkúgeb:kaMgenA

qñaM1970 EdlmansemþcRBH neratþm sIhnu CaRBHRbFan. mkdl;

qñaM1972 ExμrRkhm)anRtÜtRtaelIclnats‘UesÞIrEtTaMgRsugeTAehIy

b:uEnþedIm,I)ankarTTYlsÁal;BIGnþrCatinigkarKaMRTBIRbCaCnenAkñúgRbeTs

clnaenHenAbnþsßiteRkamGFibtIPaBrbs;semþcRBH neratþm sIhnu

nigraCrdæaPi)alnireTsrbs;RBHGgÁdEdl.

enAExkkáda qñaM1975 ExμrRkhm)ansuMyagsemþcRBH neratþm

sIhnu EdlkMBugKg;nireTsenATIRkúgBüúgy:ag RbeTskUer:xageCIg mk

km<úCa. munyagnivtþn_mkkm<úCa RBHGgÁ)anyagmkkan;TIRkúgeb:kaMg

edIm,IsuMlaRbFanaFibtIcin em:A esTug nignaykrdæm®nþIcin CU eGnLay

EdlkMBugsRmakBüa)alenAmnÞIreBTü. eRkaymkRBHGgÁ)anmanRBH

b:ul Bt¬elxabkS¦

esa Pwm* eGog sarI sun esn* tam:uk* vn ev:t* Ek Bk*

exov sMpn

jwm rs;*

nYn Ca¬GnuelxabkS¦

*vn ev:t nig jwm rs; RtÚv)ansmøab;enAqñaM1978. esa Pwm eFVIGtþXatenAqñaM

1978. sun esn RtÚv)ansmøab;kñúgqñaM1997. Ek Bk søab;edaysarCMgWenA

qñaM2002. tam:uk søab;edaysarCMgWenAqñaM2006.

KKRRmmbbTTssSSnnaavvddþþII{{TTgg;;bbddiivvttþþnn__}}rrbbss;;kkmm<<úúCCaaRRbbCCaa

FFiibbeettyyüü eellxx44 EExxeemmssaa qqññaaMM11997788

¬sarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

23

Page 34: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

bnÞÚlfa ³ {karseRmcRBHT½yrbs; kñúgkarvilRtLb;mkkm<úCavij minmann½yfa yl;RBmTTYlsÁal;Exμr

RkhmTaMgenaHeT b:uEnþ RtÚvEteFVIBlikmμedIm,ICakitþiysdl;RbeTscin ehIyCaBiessdl;elaknaykrdæm®nþI

cin CU eGnLay Edl)anCYyRbeTs

km<úCa nigxøÜn´y:ageRcInelIslb;}17.

RBHGgÁ)anyagRtLb;CamYyRBHmehsI

enAedIm ExkBaØa qñaM1975 edayman

semþc Eb:n nut ¬naykrdæm®nþIénraCrdæa

Pi)alrYbrYmCatikm<úCa¦ exov sMpn/ eGog

FIriT§ ¬søab;edayCMgWenAéf¶TI22 ExmIna

qñaM2015¦ nigraCvgSanuvgSmYycMnYn

GmRBHraCdMeNIreTotpg.

bnÞab;BIyagnivtþn_mkdl;km<úCaPøam

RBHGgÁ)aneFVICaGFibtIkñúgsm½yRbCuMKN³

rdæm®nþImYy b:uEnþminRtÚv)anGnuBaØat[man

RBHbnÞÚlGVITaMgGs;. tMENgCaRBHRbmux

rdæ EdlRkúmemdwknaMkumμúynIsþfVayRBHGgÁ

enaHminmanGMNaceT. bIs)þah_eRkay

kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmmRRbbCCuuMMCCaammYYyy TTWW kkaamm ssmmaaCCiikkKKNN³³mmCCÄÄiimmbbkkSSkkuummμμúúyynniissþþeevvoottNNaamm ¬¬rrUUbbeeqqVVgg¦¦ ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

ceRmógCatikm<úCaRbCaFibetyü

17 emsa mhaeCaKC½y

QamRkhmRcal eRsacRsBRkúgvalkm<úCa matuPUmi

Qamkmμkrksikrd¾]tþm QamyuT§Cn yuT§narIbdivtþn_.

QamERbkøayCakMhwgxøaMgkøa ts‘UemaHmut 17emsa

eRkamTg;bdivtþn_ QamrMedaHputBIPaB´eK.

Ceya¡ Ceya 17emsaeCaKC½y mhaGs©arü mann½y

FMeFgelIssm½yGgÁr. eyIgrYbrYmKñaksagkm<úCanigsgÁmfμI

bvr RbCaFibetyü smPaB nigyutþiFm’ tammaKa’m©as;kar

ÉkraCürwgmaM ebþCJadac;xat karBarCatimatuPUmi TwkdI]tþm

bdivtþn_d¾rugerOg.

Ceya¡ Ceya¡ Ceya km<úCafμI RbCaFibetyü sm,Úr

fáúMefáIg ebþCJaeRCagRKvITg;bdivtþn_Rkhmx<s;eLIg sagmatuPUmi

eyIg[ceRmInelatepøaH mharugerOg mhaGs©arü.

24

Page 35: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

karyagRtLb;mkdl;km<úCa RBHGgÁRtÚv)anbBa¢ÚneTA

GgÁkarshRbCaCatiedIm,ITamTarykGasn³rbs;km<úCa

enAmhasnñi)atGgÁkarshRbCaCati. enAkñúgRbeTs

ÉeNHvij RkúmGñkKaMRTRBHGgÁCaeRcInnak;)an)at;xøÜn

edayKμandMNwg. smaCikraCvgSanuvgSRbEhl20

GgÁ)ancUlTivgÁtkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü ehIy

y:agticmanRBHraCvgSanuvgS 7GgÁepSgeTotRtÚv)an

eFVIKutenAKukTYlEsøg.

3> rdæFmμnuBaØkm<úCaRbCaFibetyü

mhasnñi)atCatielIkTI3EdlRtÚv)anR)arB§eFVI

eLIgenAéf¶TI14 ExFñÚ qñaM1975 )anGnum½t[mankar

begáItrdæFmμnuBaØfμImYyEdlRtÚv)anRbkasCapøÚvkarenA

éf¶TI5 Exmkra qñaM1976.18

RbeTskm<úCaRtÚv)an

bþÚreQμaHCapøÚvkarfa {km<úCaRbCaFibetyü}. rdæFmμnuBaØ

)anbegáItsPatMNagRbCaCncMnYn250Gasn³ Edl

kñúgenaH150rUbtMNag[vNѳksikr 50rUbtMNag[

vNѳkmμkrnigBlkr nig50rUbeTottMNag[kgT½B

bdivtþn_km<úCa. rdæFmμnuBaØminmanEcgGVITaMgGs;Tak;TgnwgbkSkumμúynIsþkm<úCa ehIyrdæsPa)anebIksm½yRbCuM

EtmþgKt;enAExemsa qñaM1976.

ceRmógCatifμImaneQμaHfa {{1177eemmssaa mmhhaaeeCCaaKKCC½½yy}}. bTceRmógenHniBn§eday b:ul Bt.

Tg;CatifμImanépÞBN’RkhmehIymanrUbR)asaTGgÁrvtþkMBUlbIBN’elOgenAcMkNþal.

Tg;Catikm<úCaRbCaFibetyü

mmaaRRttaa1166éénnrrddææFFmmμμnnuuBBaaØØkkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüü))aannEEccgg

GGMMBBIIrrUUbbPPaaBBnniiggxxøøwwmmssaarréénnTTgg;;CCaattiieennHHmmaannddUUcctteeTTAA ³³

{{ééppÞÞRRkkhhmmmmaannrrUUbbRR))aassaaTTkkMMBBUUllbbIIBBNN’’eellOOggeennAAccMM

kkNNþþaall.. ééppÞÞRRkkhhmmCCaanniimmiittþþrrUUbbéénnccllnnaabbddiivvttþþnn__ kkaarr

RRbbyyuuTT§§eemmaaHHmmuutt GGgg;;GGaacckkøøaahhaannkkññúúggkkaarrrrMMeeddaaHHCCaattii

kkaarrBBaarrCCaattii nniiggkkssaaggCCaattiikkmm<<úúCCaarrbbss;;RRbbCCaaCCnn

kkmm<<úúCCaa.. RR))aassaaTTBBNN’’eellOOggCCaanniimmiittþþrrUUbbéénnRRbbééBBNNII

CCaattii nniiggRRbbCCaaCCnnkkmm<<úúCCaaEEddllCCaaGGññkkkkaarrBBaarrRRbbeeTTss

CCaaGGññkkssßßaabbnnaaRRbbeeTTss[[))aannffááúúMMeeffááIIgg rruuggeerrOOgg}}..

sBaØaCati mmaaRRttaa1177éénnrrddææFFmmμμnnuuBBaaØØkkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüüEEccgg

ffaa {{ssBBaaØØaaCCaattiiKKWWmmaannRRbbBB½½nn§§EERRss nniiggRRbbLLaayyTTwwkkCCaanniimmiittþþrrUUbbéénn

kkssiikkmmμμeeCCOOnneellOOnn mmaanneerraaggccRRkkCCaanniimmiittþþrrUUbbéénn]]ssSSaahhkkmmμμ

mmaannkkRRmmggkkYYrrRRssUUvv CCaaEEssññggRRkkbbIIBB½½TT§§BBIIeeRRkkAA eehhIIyymmaannGGkkSSrr

{{kkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüü}} eennAABBIIeeRRkkaamm}}..

25

Page 36: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

4> semþcRBH neratþm sIhnu laElgBItMENgRbmuxrdæ

enAéf¶TI11 ExmIna qñaM1976 KN³Gcié®nþy_bkSkumμúynIskm<úCa)anCYbBiPakSaKñaGMBIbBaðasuMlaElgBI

tMENgrbs;semþcRBH neratþm sIhnu. KN³Gcié®nþy_)anRBmeRBógTTYlyksMeNIsuMyagcUlnivtþn_rbs;RBHGgÁ

b:uEnþnwgminGnuBaØat[RBHGgÁcakecjBIRbeTs eFVIesckþIEføgkarN_ b¤CYbBiPakSaCamYyGgÁTUtbreTsNamYy

eLIy. rbbraCaniymenAkm<úCaEdlekItmaneLIgGs;ry³eBlCit2Ban;qñaMmkehIyenaHRtÚv)anbBa©b;.

enAExemsa qñaM1976 sPatMNagRbCaCnkm<úCa)anebIksm½yRbCuMelIkTImYynigEtmþgKt;rbs;

xøÜn. GgÁRbCuM)anRBmeRBógKñaCaÉkcänÞeTAelIsMeNIsuMyagcUlnivtþn_rbs; semþcRBH neratþm sIhnu eday

pþl;fVayRBHGgÁnUvR)ak;esaFnnivtþn_cMnYn8Ban;duløarshrdæGaemrikkñúgmYyqñaM EdlminEdlebIkfVayRBHGgÁ

Tal;EtesaH. RBHGgÁnigRBHraCvgSanuvgSRtÚv)anXuMXaMgenAkñúgRBHbrmraCvaMg. RBHGgÁ)anCab;XuMenATIenaH

rhUtdl;Exmkra qñaM1979 KWrhUtdl;éf¶dYlrlMénrbbkm<úCaRbCaFibetyü19.

5> rcnasm<½n§cat;taMgrbs;km<úCaRbCaFibetyü

bkSkumμúynIsþkm<úCaKWCaGgÁkarEtmYyKt; EdlmanGMNacenAkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü. RksYg

EdlmanskmμPaBkargareRcIn RtÚv)anbegáIteLIgenATIRkúgPñMeBjrYmmanRksYgkarbreTs dwknaMeday eGog

sarI RksYgkarBarCati dwknaMeday sun esn RksYg]sSahkmμdwknaMeday ecg Gn nigRksYgesdækic©

dwknaMeday vn ev:t. KN³kmμaFikarEtmYyKt;EdlmansiT§iGMNackñúgkareFVIesckþIseRmccitþ nigGnum½teKal

neya)ayrdæaPi)alniglkçnþik³epSg² KWKN³kmμaFikarGcié®nþy_bkSkumμúynIsþkm<úCaEdlman b:ul Bt

Caelxa nig nYn Ca CaGnuelxa. emdwknaMbkSkumμúynIsþkm<úCaminEdlykcitþTukdak;eKarBrdæFmμnuBaØ nigbT

bBaØtþinana EdlemdwknaMTaMgenHCaGñkGnum½tbegáIteLIgedayxøÜnÉgmþgNaeT. smaCikénKN³kmμaFikar

Gcié®nþy_ nigKN³kmμaFikarmCÄimbkSk¾mantMENgenAkñúgrdæaPi)alEdr20.

26

Page 37: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

6> karpøas;bþÚréf¶kMeNItbkS

enAExmIna qñaM1976 KN³kmμaFikarmCÄimbkS)an

seRmcykqñaM1960 ¬minykqñaM1951¦ CaqñaM

kMeNItbkSkumμúynIsþkm<úCa. emdwknaMTaMgenaH)an

seRmcfa GñkTaMgLayNaEdlcUlCasmaCikmunqñaM

1960nwgminRtÚv)ancat;TukfaCasmaCikbkSeTot

eT. mCÄimbkSmincg;TTYlsÁal;sarsMxan;énkarCYy

eRCamERCgrbs;evotNammunqñaM1960eLIy ehIy

cg;bdiesFecal\T§iBlrbs;evotNammkelIbkS

kumμúynIsþkm<úCa nigcg;kat;pþac;TMnak;TMngTaMgLayEdl

Føab;manCamYyevotNampg.

bkSkumμúynIsþkm<úCa)anbnþdwknaMRbeTsCasm¶at;

enAeRkameQμaHfa{GgÁkar}. eTaHCay:agenHkþI enAEx

kBaØa qñaM1977 KWmundMeNIrTsSnkic©eTARbeTscin

bnþic b:ul Bt )anRbkasCasaFarN³nUvGtßiPaB

rbs;bkSkumμúynIsþkm<úCa nigtYnaTIrbs;xøÜnCanayk

rdæm®nþIénkm<úCaRbCaFibetyü.

exov sMpn ¬smmitþEhm¦

exov sMpn ekItqñaM1931enAextþsVayerog.

bnÞab;BITTYl)anGaharUbkrN_eTAsikSaenARbeTs

)araMg exov sMpn )anbBa©b;sBaØab½Rtfñak;bNÐit

viTüasa®sþesdækic© ehIy)anvilRtLb;mkkm<úCa

vijkñúgqñaM1959. bnÞab;mk semþcRBHneratþm

sIhnu )anEtgtaMg exov sMpn CardæelxaFikar

RksYgBaNiC¢kmμ. enAqñaM1964 exov sMpn

)anlaElgBImuxtMENg b:uEnþbnþsßitenACasmaCik

sPary³eBlbYnqñaMeTot.

qñaM1967 edayRtÚvecaTRbkan;faCaPñak;gar

rbs;RkúmkumμúynIsþ exov sMpn )anrt;eTAlak;xøÜn

enAkñúgéRB. qñaM1976bnÞab;BIkarsuMlaElgrbs;

semþcRBH neratþmsIhnu exov sMpn RtÚv)anEtgtaMg

CaRbFanKN³RbFanrdærbs;km<úCaRbCaFibetyü.

exov sMpn )ancUlrYmCamYyrdæaPi)alnireTsrbs;

b:ul Bt BIqñaM1979 dl;qñaM1998 ehIybnÞab;mk

exov sMpn )ancuHcUlCamYyraCrdæaPi)alkm<úCa.

exov sMpn RtÚv)anGgÁCMnuMCRmHvisamBaØkñúg

tulakarkm<úCa ¬G>v>t>k¦ cab;nigXuMxøÜnCabeNþaH

GasnñenAExvicäika qñaM2007. exov sMpn RtÚv

)anecaTRbkan;BIbT]RkidækmμRbqaMgnwgmnusSCati

GMeBIbMBarbMBany:agF¶n;F¶reTAelIGnusBaØaTIRkúg

hSWENv cuHéf¶TI12 ExsIha qñaM1949 GMeBI

Rbl½yBUCsasn_ kareFVImnusSXat kareFVITaruN

kmμ nigkareFVITukçbukemñjxagEpñksasna.

exov sMpn RtÚv)ankat;eTaseday G>v>t>k

[Cab;eTasGs;mYyCIvit. b:uEnþrhUtmkdl;cugqñaM

2015enH exov sMpn enAEtminRBmTTYleTas

kMhus ehIysMNuMerOgrbs;Kat;enAEtbnþeTAeTot.

27

Page 38: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUk5

PUmisa®sþrdæ)alkm<úCaRbCaFibetyü

enAqñaM1976 bkSkumμúynIsþkm<úCa)anEbgEckkm<úCaRbCaFibetyüeTACa6PUmiPaK EdlrYmman

32tMbn;. PUmiPaKnImYy²KWykextþBIrb¤eRcInmkbBa©ÚlKña b¤kat;Rsuk1 b¤eRcInecjBIextþenHxøHb¤extþenaHxøH

mkbBa©ÚlKña. PUmiPaKnigtMbn;TaMgGs;suT§EtRtÚv)andak;kMNt;smÁal;Caelx. PUmiPaKnImYy²Eckecj

CaeRcIntMbn; ehIytMbn;nImYy²EckecjCaRsuk XuM nigshkrN_.

PPUUmmiiPPaaKKbbUUBBaa’’ ¬PUmiPaK203¦ dwknaMeday esa Pwm EdleFVIGtþXatenAEx]sPa qñaM1978.

PUmiPaKenHrYmmanextþéRBEvgnigextþsVayerogTaMgmUl EpñkxøHénextþkMBg;camEdlsßitenAeRtIyxagekItTenø

emKgÁTaMgGs; nigkat;ecjBIRsukmYykñúgextþRkecHKWRsukqøÚg nigkat;ykRsukxøHBIextþkNþalEdlrYmmanRsuk

kkmmμμaaPPii))aallCCaann;;xx<<ss;;EExxμμrrRRkkhhmmeeFFVVIITTssSSnnkkiicc©©eennAACCnnbbTT ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

28

Page 39: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

xSac;kNþal lVaÉm nigmuxkMBUl. PUmiPaKenHEckecjCaR)aMtMbn;EdlrYmmantMbn;20 tMbn;21 tMbn;22

tMbn;23 nig tMbn;24.

PPUUmmiiPPaaKKnniirrttII ¬PUmiPaK405¦ dwknaM

eday Qit eCOn ehAtam:uk. PUmiPaKenH

rYmmanextþkMBtnigextþtaEkvTaMgmUl RsukBIr

kñúgextþkMBg;s<W ¬RsuksMeragTg nigRsukKgBisI¦

nigRsukR)aMkñúgextþkNþal ¬RsukkNþalsÞwg

s¥ag ekaHFM ekonsVay nigRsukelIkEdk¦.

PUmiPaKenHEckecjCabYn tMbn; KWtMbn;13

tMbn;33 tMbn;35 nig tMbn;25.

PPUUmmiiPPaaKK]]ttþþrr ¬PUmiPaK303¦ dwknaM

eday kuy FYn ehA Fuc BIqñaM1970dl;

edImqñaM1976. bnÞab;BI kuy FYn RtÚv)an

cab;xøÜn nigsmøab;enAKukTYlEsøg enAqñaM1977 Ek Bk RtÚv)ancat;taMgCaelxaPUmiPaK. enAqñaM1977

dEdl Ek Bk RtÚv)ancat;taMg[eFVICaelxaPUmiPaKkNþalEdleTIbbegáItfμI ehIyelxafμIrbs;PUmiPaK]tþrKW

kg cab. PUmiPaKenHrYmmanextþkMBg;FMTaMgmUl EpñkxaglicTenøemKgÁTaMgGs;énextþkMBg;cam nigRsukmYykñúg

extþRkecH ¬RsukERBkRbsb;¦ ehIyEckecjCabItMbn;KW tMbn;41 tMbn;42 nig tMbn;43.

TTII kkaamm ¬¬rrUUbbTTII22rraabb;;BBIIssþþaaMM¦¦ CCaammYYyykkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmm

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

eemmddwwkknnaaMMCCaann;;xx<<ss;;EExxμμrrRRkkhhmmeeFFVVIITTssSSkkiicc©©eennAACCnnbbTT ¬BIeqVgeTAsþaM eGog sarI nig nYn Ca¦ ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

29

Page 40: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

PPUUmmiiPPaaKKBBaayy½½BBüü ¬PUmiPaK560¦ dwknaMeday jwm rs;. PUmiPaKenHrYmmanextþeBaF×sat; nigextþ)at;dMbg

TaMgmUl EdlEckecjCaR)aMBIrtMbn;rYmmantMbn;1 tMbn;2 tMbn;3 tMbn;4 tMbn;5 tMbn;6 nigtMbn;7.

PPUUmmiiPPaaKKbbss©©iimm ¬PUmiPaK401¦ dwknaMedayCU eCt.PUmiPaKenHrYmman extþekaHkug nigextþkMBg;qñaMgTaMgmUl

nigEpñkxøHénextþkMBg;s<W ehIyEckecjCaR)aMtMbn;KW tMbn;31 tMbn;32 tMbn;37 tMbn;15 nigtMbn;11.

PPUUmmiiPPaaKK||ssaann ¬PUmiPaK108¦ dwknaMeday éN sar:an; ehA y:a ¬smøab;enAqñaM1976¦.

PUmiPaKenH rYmman extþrtnKIrITaMgmUl extþmNÐlKIrITaMgmUl EpñkxøHénextþRkecH nigEpñkxøHénextþsÞwgERtg

EdlsßitenA eRtIyxaglicTenøemKgÁ. PUmiPaKenHEckecjCaR)aMmYytMbn; KW tMbn;101 tMbn;102

tMbn;104 tMbn; 105 tMbn;107 nigtMbn;505.

PPUUmmiiPPaaKKnniiggttMMbbnn;;kkññúúggrrbbbbkkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüüqqññaaMM11997766

e)aHBum<pSayedayRksYgsikSaFikarkm<úCaRbCaFibetyüqñaM1976 ¬mCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

30

Page 41: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

kñúgqñaM1976enH km<úCaRbCaFibetyü)anbegáIttMbn;sVy½tcMnYnBIrepSgeTotEdlmincMNuH[PUmiPaK

NamYyeLiy ehIyeFVIkarTak;TgkargarpÞal;CamYyKN³kmμaFikarmCÄimbkS. tMbn;TaMgenHrYmmantMbn;

esomrab ]tþrmanC½y ¬tMbn;106¦ nigtMbn;RBHvihar¬tMbn;103¦. RkúgkMBg;esam ¬bc©úb,nñextþRBHsIhnu¦

k¾RtÚv)ancat;taMgedayELkBIPUmiPaKEdr.

enAqñaM1977 PUmiPaKfμImYyeTot KWPUmiPaKkNþalRtÚv)anbegáIteLIg. PUmiPaKenHmanTItaMgsßitenA

Rtg;GtItPUmiPaK]tþr cMENkPUmiPaK]tþrfμIRtÚv)anbþÚrTItaMgeTAtMbn;esomrab-]tþrmanC½ynigtMbn;RBHvihar.

tMbn;RkecH¬b¤tMbn;505¦ nigtMbn;mNÐlKIrI¬b¤tMbn;105¦ RtÚv)anbMEbkecjBIPUmiPaK|sannigcat;taMgCa

tMbn;sVy½t.

31

Page 42: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUk6

KeRmagEpnkarbYnqñaM ¬1977-1980¦

ExμrRkhm)aneFVIkare)assm¥atTIRkúgnigTIRbCuMCnnana edIm,IlubbM)at;ecalkarrs;enAtamTIRkúg

nigksagkm<úCamYyfμIedayBwgEp¥kelIkarBRgIkplitkmμRsUv. edImqñaM1976 bkSkumμúynIsþkm<úCa)anRbjab;

Rbjal;erobcMEpnkarbYnqñaMelIkTImYy ¬1977-1980¦ EdltRmÚv[eFVIkarRbmUlpþúMRBTüsm,tþiÉkCn

TaMgGs; nigdak;kardaMduHRsUvCaGaTiPaBcm,grbs;Cati. bnÞab;BIbBaðasnþisuxCati smUhPavUbnIykmμKWCaeKal

neya)ayd¾sMxan;bMputrbs;km<úCaRbCaFibetyü.

RbCaCnkm<úCaminEdlCYbRbTHkarRbmUlpþúMEbbenHeTtaMgBImunmk. b:uEnþkñúgqñaM1976 RbCaCnRKb;rUb

RtÚv)antRmÚv[RbmUlRTBüsm,tþiÉkCnTaMgGs;rbs;xøÜn¬rYmTaMgsmÖar³pÞH)aypg¦edIm,IeRbIR)as;rYm. CaEpñk

mYyéndMeNIrkarenHEdr RKÜsarExμrTaMgGs;RtÚv)anbMEbkecjBIKña ehIyRbCaCnRKb;rUbRtÚv)ancat;taMg[eTA

eFVIkartamRkúmerog²xøÜn. bþIRbBn§RtÚv)anbMEbk[rs;enAepSgBIKña ehIykUn²RtÚv)anbMEbkecjBI«Bukmþay.

EpnkarbYnqñaMmaneKaledAseRmc[)annUvplitplRsUvbIetankñúgmYyhiktaCamFüm. enHCakic©kar

kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmmeeFFVVIIkkaarrRRbbmmUUllppllRRssUUvv ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

32

Page 43: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

mYyEdlminGaceFVIeTAekIt edayehtufaRbCaCnkm<úCaminEdlRtÚv)anbgçM[eFVIkardaMduHRsUvy:agsem,Imkñúg

TUTaMgRbeTsEbbenHeTBImunmk. CagenHeTAeTot RbeTsCatiRtÚv)anbMpøicbMpøajedays®gÁam ehIymankar

xVHxat]bkrN_ stVBahn³ nigkmøaMgBlkmμmaMmYny:ageRcIn.

EpnkarbYnqñaMmanrYmbBa©ÚlTaMgKeRmagdaMbEnøbgáar ehIysgÇwmfanwgGacTajykR)ak;cMNUlBIGnupl

éRBeQI karensaT karciBa©wmstV nigkardaMedImeQI. emdwknaMkm<úCaRbCaFibetyüsgÇwmfanwgeFVI[km<úCaman

ÉkraCüeBjbribUrN_TaMgvis½yesdækic© k¾dUcCavis½yneya)ay nigmanbMNgERbkøaykm<úCaBIRbeTsksikmμ

»nfy[eTACaksikmμeCOnelOnmYy.

eTaHCay:agenHkþI emdwknaMTaMgenHmin)anKit

dl;plvi)akénkarGnuvtþEpnkarenH nigTukç

evTnarbs;RbCaCnbNþalmkBIkareFVIkarhYs

kmøaMg lkçxNÐrs;enAminl¥ karTTYlTanGahar

minRKb;RKan; karxVHxatesrIPaBnigsiT§iCamUldæan

nigCMgWEdlKμankarBüa)al. kñúgry³kalén

km<úCaRbCaFibetyü lkçxNÐrs;enArbs;RbCa

CnmansPaBy:ab;yuWny:agxøaMg. rbbenH)an

bMpøajsuPmgÁlnigesckþIéføfñÚrrbs;mnusS esÞIr

Kμansl;cenøaH. RbCaCnPaKeRcIndwgfaRbeTs

mYyRtÚvkarGñkecHdwgedIm,IGPivDÆn_RbeTs.

b:uEnþExμrRkhm)ansmøab;bBaØvnþnig Gñkbec©k

eTsGs;CaeRcIn ehIy)anbiTsaklviTüal½y

salaeron nigmCÄmNÐlGb;rMdéTeTotenATUTaMgRbeTs. ExμrRkhm)anbBa¢ÚnksikrBICnbT EdlBuMman

bTBiesaFn_[mkeFVIkarenAtameragcRkmYYycMnYntUcenATIRkúgPñMeBj.

km<úCaRbCaFibetyü)anEckdIERsCadIERsRbePTelxmYy nigdIERsFmμta. TinñplRsUvsRmab;dIERs

FmμtaKWbIetankñúgmYyhikta cMENkdIERselxmYy ksikrRtÚveFVI[)anBI6eTA7etankñúgmYyhikta. CagenH

eTAeTot TinñplRsUvRtÚvEtekIneLigCaerogral;qñaM.

enAkñúgRTwsþIEdl)anEcgkñúgEpnkarbYnqñaMenH TinñplRsUvRtÚv)anEbgEckCabYncMENk. mYycMENk

TuksRmab;Caes,ógrbs;RbCaCnEdlmñak;²TTYl)an312KILÚRkamRsUvkñúgmYyqñaM b¤0/85KILÚRkamRsUvkñúg

mYyéf¶. mYycMENkeTotTuksRmab;eFVIBUC ehIymYycMENkeTotTuksRmab;es,ógbRmúg. cMENkcugeRkay

ehIyk¾CacMENkFMCageKenaH RtÚv)annaMykeTAlk;enAÉbreTsedIm,IbþÚryksac;R)ak; EdlGaceRbIR)as;

edIm,ITijm:asuInsRmab;eFVIERscmáar eRKÓg sBVavuF nigTMnijepSg²eTot.

edaysarEtTinñplesÞIrEtminRKb;tamEpnkarEdl)ankMNt;enaH manRsUvtictYcNas; EdlrkSaTuk

sRmab;ciBa©wmRbCaCnnigsRmab;eFVIBUC. pÞúyeTAvij RsUvPaKeRcInRtÚv)anykeTApÁt;pÁg;kgT½BnigkmμkreragcRk

kkggccll½½ttnnaarrIIEExxμμrrRRkkhhmmeeFFVVIIkkaarrRRbbmmUUllppllRRssUUvv

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

33

Page 44: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

nignaMecjeTARbeTscin nigRbeTssgÁmniymdéTeTot.

kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü esÞIrEtKμannNamñak;

Føab;TTYl)anrbbGaharRKb;RKan;eT. RbCaCnPaKeRcInhUb

EtbbrlayeBat edImeck nigedImlðúg ehIyTTYl)anrbb

GgárticCagknøHkMb:ugTwkedaHeKakñúgmYyéf¶. manEtkmμaPi)al

nigkgT½BExμrRkhmb:ueNÑaHEdlman)ayhUbRKb;RKan;. Gñk

EdlenArs;ranmanCIvitTaMgGs;BIrbbenH yl;Rsbfa GVIEdl

Kat;cgcaMbMputeRkABIkarbgçM[eFVIkarhYskmøaMgnigkarkab;smøab;

enaH KWkarxVHxatGahary:agxøaMg.

G‘u¿ saer:t Gayu57qñaM RbCaBlrdærs;enAraCFanI

PñMeBj)anerobrab;BICIvitQWcab;rbs;RKÜsarKat; edaysar

karhUbminRKb;RKan;fa ³

kkaarrssEEmmþþggssiill,,³³rrbbss;;kkggyyuuvvCCnnyyuuvvnnaarrII

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

sskkmmμμPPaaBBCCBBaa¢¢ÚÚnnddIIeennAAkkññúúggKKeeRRmmaaggeellIIkkTTMMnnbb;;CCIIkkRRbbLLaayy ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

34

Page 45: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

enAqñaM1976 edayRTaMmin)annwgkareRskXøan «Buk´)andYskUnk¥úkmkes¶arhUb

edayKat;KitfaenaHKWCakUnRtI. éf¶mYy kmμaPi)alExμrRkhmmñak;)ansmøab;Bs;manBis

mYyehIyykmkTukecalenAelIrbg. Kat;dwgEdrfaBs;enaHmanBis b:uEnþKat;enAEt

BisaeTotrhUteFVI[Kat;søab;. b¥ÚnRsI nigkUn²søab;edaysarEtkarGt;Xøan. RKÜsar

rbs; k¾sßitenAkñúgsßanPaBdUcKñaEdr. eyIg)anxitxMeFVIERscmáary:ageRcIn b:uEnþeyIg

minEdl)anhUbRKb;RKan;eT. edayXøanxøaMgeBk eBlxøH´kat;edImRtavéRBmkes¶ar

hUb. eBlhUbehIyrmas;eBjxøÜn. kUn²´yMRThwgeBjpÞH. éf¶mYy´eTAsÞÚcRtI.

RbFankgKMram´fa {eFVIb£kefakTabeTAGgÁúysÞÚcRtI

Rby½tñGgÁkarykeTAsmøab;ecal}. edaykarxVHGahar

kUnrbs; mñak;Føak;xøÜnQWCaTm¶n;. )anykExSk eTAdUrykGgármk daM)ay[kUn´hUb.

kUn´hUb)ayeRcInNas; EtCMgWrbs;vakan;EtF¶n;F¶reLIgCalMdab; ehIyk¾søab;)at;eTA.

kUn´BIrnak;eTotnigbþIrbs;´k¾Føak;xøÜnQWEdr edaysarEthUbmin RKb;RKan;.

eTaHCay:agenHkþI ´ bþI ehIynigkUn )anRbwgERbgrs;y:agevTnaCaTIbMput.

35

Page 46: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUk7

CIvitrs;enARbcaMéf¶kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü

1> karbegáItshkrN_

kñúgGMLúgs®gÁamsuIvilBIqñaM1970dl;1975 RbCaCnPaKeRcInEdlrs;enAtamtMbn;rMedaHrbs;ExμrRkhm

RtÚv)anerobcM[eTACa{RkúmRbvas;éd} EdlmansmaCikBI10eTA30RKÜsarkñúgmYyRkúm. eTaHCay:agenHkþI

cab;BIqñaM1973 nigCaBiessbnÞab;BIC½yCmñHqñaM1975 RkúmRbvas;édRtÚv)anerobcM[eTACa{shkrN_kRmit

Tab}EdlmansmaCik3-4rynak; b¤k¾PUmimYyTaMgmUl. rhUtdl;qñaM1977 shkrN_kRmitTabRtÚv)an

erobcMeLIgvij[eTACa{shkrN_kRmitx<s;} EdlrYmman1Ban;RKÜsarkñúgshkrN_nImYy² b¤k¾XuMmYyTaMgmUl.

RRbbCCaaCCnnmmUUllddææaann ³³ mmþþaayynniiggkkUUnn ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

36

Page 47: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

emdwknaMbkSkumμúynIsþkm<úCa)anbegáItshkrN_TaMgenHeLIg EdlCaEpñkmYyéndMeNIrrbs;xøÜneq<aHeTA

rkkarlubbM)at;ecalkmμsiT§iÉkCnnigrbbmUlFnniym nigedIm,IBRgwgvNѳkmμkrnigksikr. cMeBaHExμrRkhm

shkrN_mann½yfaRbCaCnrs;enACamYyKña eFVIkarCamYyKña hUbcukCamYyKña nigEckrMElkkarkmSanþCa

smUhPaB. eKalkarN_enHeFVI[mankardak;kMhity:agtwgrwugeTAelIkarrs;enACabuKÁl. RKÜsarExμrFøab;rs;enA

hUbcukCYbCuMKñarab;Ban;qñaMmkehIy dUecñHkarbgçMRbCaCn[hUbrYmKñaenAkñúgshkrN_ CaBiessenAeBlEdl

mankarxVHxatGahary:agxøaMgEbbenH KWCaTegVImYyeXareXAxøaMgNas;. CagenHeTAeTot RbCaCnRtÚvRbKl;

RTBüsm,tþirbs;xøÜn EdlCameFüa)ayplitkmμsMxan;²dak;Casm,tþirYmrbs;shkrN_TaMgGs; EdlmandUcCa

]bkrN_eRbIR)as; eKaRkbI ngÁ½l rnas; RKab;BUC nigdIERsCaedIm.

shkrN_RtÚv)anerobcMeLIgedIm,IeFVIy:agNaGac[xøÜn]btßmÖxøÜnedayxøÜnÉg)an. emdwknaMExμrRkhm

)anBN’nashkrN_faCa {kmøaMgFMeFgxøaMgkøa} kñúgkarksagRbeTsnigCa {kMEpgEdkEfby:agrwgmaMbMput}

sRmab;karBarkm<úCaRbCaFibetyüTb;Tl;nwgsRtÚv.

2> vNѳsgÁmfμIBIr

eTaHCaExμrRkhm)anGHGagfa xøÜnkMBugEtksagRbeTsmYyRbkbedaysmPaBniglubbM)at;ecal

vNѳsgÁmy:agNak¾eday b:uEnþFatuBitExμrRkhm)an

begáIteLIgnUvvNѳfμIBIrenAkñúgRbeTsKW {RbCaCn

mUldæan} nig{RbCaCnfμI} .

RRbbCCaaCCnnmmUUllddææaann b¤RbCaCncas;KWGñkTaMg

LayNaEdlrs;enAtamtMbn;CnbT RKb;RKgeday

bkSkumμúynIsþkm<úCamunéf¶17 Exemsa qñaM1975.

ExμrRkhm)anEbgEckGñkTaMgenHCaRbCaCneBjsiT§i

b¤RbCaCneRtóm. RbCaCneBjsiT§iKWGñkTaMgLay

NaEdlminmanbgb¥ÚnFøab;eFVIkarkñúgrbbsaFarNrdæ

Exμr ehIyCasmaCikRKÜsarksikrRk b¤ksikrkNþal

fñak;eRkam¬ksikrnigkmμkr¦. RbCaCnRbePTenHRtÚv

)anGnuBaØat[eFVIkare)aHeqñat b¤QreQμaH[eK

e)aHeqñat eTaHbICakare)aHeqñatmanEtmþgKt;enAéf¶

TI20 ExmIna qñaM1976 kñúgry³kalkm<úCaRbCaFib

etyük¾eday. ¬kare)aHeqñatenHminGnuelamtam

bTdæanGnþrCatieT ehIyeQμaHsmaCiksPatMNag

RbCaCnk¾minRtÚv)anRbkas[RbCaCndwgEdr¦.

RbCaCnmUldæanGackøayCaRbFanshkrN_ nig GGññkkssiill,,³³EExxμμrrRRkkhhmm

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

37

Page 48: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

RbFankgepSg². RbCaCneRtómKWGñkTaMgLayEdlmanbgb¥ÚnFøab;eFVIkarCamYyrbbsaFarNrdæExμr.

RbCaCnTaMgenHnwgRtÚv)anRtaRbNI drabNaGñkTaMgenaHxitxMeFVIkargaredayx¢ab;x¢Ün.

RRbbCCaaCCnnffμμII b¤RbCaCn17emsaKWGñkEdlRtÚvCemøósecjBITIRkúg b¤TIRbCuMCnnanaenAExemsa qñaM

1975. eTaHCay:agenHkþI mYycMnYnFMénGñkTaMgenHKWCaGñkmkBICnbT ehIy)anrt;eTATIRkúgedIm,IeKcBI

s®gÁam. RbCaCnfμIRtÚv)ancat;TukfaCamnusSEdlminGaceCOTukcitþ)an ehIyTTYlkars¥b;ex<ImnigkarsgS½yBI

sMNak;GgÁkar. RbCaCnTaMgenHRtÚv)anGgÁkarcat;TukfaCa{CnbeBaØIEk¥k} ehIyKμansiT§iGVITaMgGs;dUcEdlBakü

esøakExμrRkhmmYy)anGHGagfa {BYk17emsaCaCnbeBaØIEk¥k. BYkvaCaGñkcaj;s®gÁamnigCaeQøIyswk}.

BaküesøakmYyeTot EdlGñkrs;ranmanCIvitPaKeRcIncgcaMenaHKW {Tukk¾mincMeNj dkecjk¾minxat}.

RbCaCnfμITTYlrgkareFVITukçbukemñjxøaMgCagRbCaCncas;. b:uEnþTMhMénGMeBIeXareXAmankRmitxus²KñaBItMbn;

mYyeTAtMbn;mYyeTot. ]TahrN_ RbCaCnenAextþsVayerognigéRBEvgkñúgPUmiPaKbUBa’ )anTTYlkarKaMBarBI

bdivtþn_RbesIrCagGñkEdlRtÚv)anCemøóseTAextþeBaF×sat;nig)at;dMbgénPUmiPaKBay½Bü.

cab suIfa Gayu65qñaM rs;enATIRkúgPñMeBj)anerobrab;BICIvitrbs;Kat;EdlkaleNaHCaGñk17

emsa fa ³

RRkkúúmmssiill,,³³EExxμμrrRRkkhhmmeennAARR))aassaaTTbbnnÞÞaayyRRssII ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

38

Page 49: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

enAeBlCemøósqñaM1975 RkúmRKÜsar´EdlmansmaCikTaMgGs;14nak;RtÚv)anCemøós

eTArs;enARsukekaHFM extþkNþal. enATIenaH GgÁkarcat;taMg[daMbEnøbgáar nigeFVIERs.

éf¶mYyevlaem:agR)aMbYnyb; bþIrbs; RtÚvGgÁkaresñI[eTAeronsURtmYyry³. rg;caMbþI

b:uEnþmineXIjKat;RtLb;mkvijesaH. ®sþImñak;enAkñúgPUmi)anR)ab;kUnrbs; fa {mincaM)ac;

emIlpøÚv«BukÉgeT ehIyRby½tñRbEygmat;pg kuMniyayGVIepþspþas[esaHRby½tñeK

ykeTAmYyBUC eRBaH«BukÉgmanRbvtþiFMNas;}. dwgfaGgÁkar)anykbþI eTAsmøab;ecal

eRBaHKat;CaGtItecAhVayextþkNþal. BIrExeRkaymk GgÁkar)anR)ab;´[pøas;eTA

rs;enATIRkúgPñMeBj. tamBit ExμrRkhmnaMBYkeyIgeTAextþ)at;dMbg. GgÁkar)anEckkUn

xÞmmYy[RkúmRKÜsar´rs;enA. RKÜsar´RtÚv)anbMEbk[eTArs;enAkñúgkgepSg²Kña.

manEtkUnRsIeBArbs;´GayuR)aMmYyqñaMb:ueNÑaH rs;enACamYy´. CIvitenA)at;dMbgKWCa

erOgr:avmYyEdlminGacbMePøc)aneTsRmab; . kñúgry³eBlEtdb;éf¶ b:ueNÑaHkUnRbús

´bYnnak;nigkUnRsImñak;)ansøab;bnþbnÞab;Kña. xøHsøab;edaysarGt;GaharnigCMgW xøHeTot

kkaarrssEEmmþþggssiill,,³³rrbbss;;EExxμμrrRRkkhhmmeennAAkkññúúggttMMbbnn;;rrMMeeddaaHH ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

39

Page 50: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

RtÚv)ansmøab; edayGgÁkarecaTRbkan;famanCab;Bak;B½n§CamYyxμaMg. mYyry³eRkaymk

mþayekμkrbs;´Gayu70qñaM)ansøab;edayCMgWxVHGaharbriePaK. CIviteBareBjeday

PaBP½yxøac. Caerogral;yb; ´minEdledk)anRsYleT. RbCaCnenAkñúgPUmirbs;´

CaeRcInRtÚvGgÁkarehAeTA ehIy)at;xøÜnrhUt.

3> BiFIerobmgÁlkar

mgÁlkar¬b¤BiFIebIkvKÁ¦kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyüxusKñaTaMgRsugBImgÁlkartamTMenomTmøab;RbéBNI

Exμr. kUnkemøaHRkmuMTaMgGs;RtÚv)anerobcMkñúgBiFIrYmEtmYy EdlmancMnYn BI3eTA10KU kñúgBiFItUc ehIyBiFIFM

manBI30eTA50KU b¤rhUtdl;Cag100KUkñúgBiFInImYy². bursnarIPaKeRcInminRtÚv)anGnuBaØat[eRCIserIs

KURskrrbs;xøÜneT. KUnImYy²)anRtÚvcat;taMgeLIgedayGgÁkar EdlGHGagfaCa«Bukmþayrbs;mnusS

RKb;rUb. GñkxøHminTaMgsÁal;eQμaHnigmuxmat;GnaKtKURskrrbs;xøÜnpgeT rhUtdl;eBlR)arB§BiFIEtmþg.

BBiiFFIIeerroobbkkaarrrrbbss;;EExxμμrrRRkkhhmm ¬nun hu‘y ehA h‘uy ERs ¬rUbxageqVg¦ CamYynwgRbBn§eQμaH Rbúk samut ehA Rbúk exOn. hu‘y

CaRbFanmnÞIrs-24 EdlCasaxamYyrbs;mnÞIrs-21. hu‘ynigRbBn§RtÚv)ancab;xøÜnbBa¢ÚnmkmnÞIrs-21kñúgéf¶CamYyKña KWéf¶

TI5 ExFñÚ qñaM1978. ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

40

Page 51: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

bgb¥Únsac;jati minGnuBaØat[cUlrYmkñúgBiFImgÁlkar b¤cUlrYmkñúgkareFVIesckþIseRmccitþNamYyeLIy.

semøókbMBak;RbéBNI BiFIraMErk ceRmógRbéBNI nigBiFItamEbbsasnaRtÚv)anhamXat;.

narImYycMnYnRtÚv)anbgçM[erobkarCamYyyuT§CnBikar EdlrgrbYskñúgeBls®gÁam ehIyRtÚvdac;éd

b¤dac;eCIgmçag. narIEdlCMTas;minTTYlykbursBikarTaMgenHGacRtÚvcab;XuMXaMg TTYlrgTNÐkmμCaTm¶n; b¤RtÚv

bBa¢Ún[eTAeFVIkarenAtMbn;dac;Rsyalq¶ay²BIpÞH. narIxøHEdlCYbRbTHehtukarN_bgçMEbbenH)aneFVIGtþXat.

mUsa suxa CnCaticamrs;enAextþRkecH CaGtItRbFansmaKm®sþIXuMkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü

)anrMB£kGMBIkarerobkarrbs;Kat;kalBIsm½yenaHdUecñHfa ³

enAqñaM1974 eBl´manGayu15qñaM ´)anerobkarCamYyGñklIEsgeRKÓgsBVavuF

mñak;eQμaH NuH las;. BYkeyIgsMNagl¥Nas;Edl)anerobkarmYyExmunkarGnum½t

c,ab;fμI EdlhamR)amRbCaCnmin[tubEtgxøÜnnwgeRKÓgGlgáarcRkBtþi. GVIk¾edayEdl

eRbIsRmab;tubEtgkayRtÚv)ancat;TukCarbs;cRkBtþiTaMgGs; sUm,IEteRKÓgGlgáar

Ekøgkøayk¾eday. mkRtwmeBlenaH manburs®sþI BI5eTA10KU RtÚv)anbgçM[erobkar

CarYmrYceRsceTAehIy. RbsinebIKUNamYyCMTas;minRBmkarCamYyKña BYkeKnwgRtÚv

ehA[eTAeronsURt. bþIRbBn§EdleTIbkarehIyfμIefμagRtÚvbMEbkecjBIKña. kñúgBiFImgÁl

karrbs; manGñkkMdrnigmanBak;eRKÓgGlgáar b:uEnþ esøókBak;exμAnigBak;Es,keCIg

BBiiFFIIeerroobbkkaarrrrbbss;;EExxμμrrRRkkhhmm ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

41

Page 52: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

kg;Lan. bnÞab;BIkarehIy)anbIéf¶ GgÁkar)anehAbþI [eTAsmrPUmi eRBaHGgÁkarRtÚv

karkmøaMgbEnßmedIm,IvayrMlMrdæaPi)alRkúgPñMeBj. )anGgVrRbFanPUmi[bþI sñak;enAkñúg

PUmi b:uEnþKat;)anbdiesF. enAqñaM1976 sRmal)ankUnRbúsmñak; b:uEnþ)ansøab;eTA

vijmYys)þah_eRkaymkedaysarCMgW.

GaBah_BiBah_edaybgçMkan;EtmansPaBtwgEtgeLIg bnÞab;BIC½yCmñHrbs;ExμrRkhmqñaM1975.

burs®sþICaeRcInKURtÚv)anbgçM[erobkarkñúgeBlEtmYy. epg hgS RbCaCnmkBIextþkMBg;cam)anerobrab;BI

mgÁlkarrbs;Kat;dUecñHfa ³

enAqñaM1978 KWmYyExmunkardYlrlMénrbbenH GgÁkarcat;taMg[´erobkar. Es¥keLIg

´GgÁúyelIekAGIenAkñúgBiFIerobkar edaytaMgcitþfanwgeFVItamGVIEdlGgÁkarbBa¢a. BiFIenaH

manyuvCnyuvnarIEdlRtÚverobkarsrub160KU. ´nigRbBn§´)ansc©afanwgrYmrs;

CamYyKñanigmankUnmYykñúgeBlmYyqñaM. ExμrRkhm)anEckexaGavexμAmYykMebønigRkma

mYy ehIymanerobcMmðÚbGahar[hUb. eRkaybdivtþn_ ´nigRbBn§´vilmkpÞHvij.

\LÚvenHeyIgmankUnR)aMnak;.

enAéf¶erobkarbursnarITaMgGs;RtÚvQrCaBIrCYr. bnÞab;mkRbFanPUmibBa¢a[GñkTaMgenHcab;édKña

ehIyeFVIkarebþCJafanwgrYmrs;CamYyKñaGs;mYyCIvit. enHbBa¢ak;fa bursnarITaMgGs;enaH)anerobkarrYcehIy.

BiFId¾xøIenHnwgRtÚvbBa©b;bnÞab;BImankarhUbGaharbnþicbnþÜc.

bnÞab;BIerobkarehIy bþIRbBn§)anTTYlkarGnuBaØat[rs;enACamYyKñaEtBIr-bIéf¶b:ueNÑaH ehIybnÞab;mk

RtÚveTAeFVIkartamRkúmerog²xøÜnvij. bþIRbBn§mYycMnYnk¾)anTTYlkarGnuBaØat[mkCYbmuxKñakñúgrvagBIR)aMBIr

eTAdb;éf¶mþgEdr.

ExμrRkhmemIleXIjBiFIerobkartamRbéBNIExμr dUcEdlxøÜnemIleXIjkareKarBRbNib½tn_CMenO

sasna nigkarsikSaenAtamsalab¤mhaviTüal½yEdr. ExμrRkhmyl;favaCakarcMNayeBl\tRbeyaCn_

nigKμan)anCYyGVITal;EtesaHkñúgkarbgábegáInplRsUv. mgÁlkarrYmRtÚvbegáIteLIg edaysarEtvacMNayeBl

tic ehIyeBlevlaEdlenAsl;nwgRtÚvcMNayeTAelIkargarshkrN_ nigGVIEdlExμrRkhmehAfa {bdivtþn_

mhaelatepøaH mhaGs©arü} EdlCaBaküesøakcmøgecjmkBIkumμúynIsþcin. emdwknaMkm<úCaRbCaFibetyü

cg;bBa¢ak;[c,as;fa nwgmanekμg²cab;kMeNItEdlGacbnþbdivtþn_rbs;xøÜn)an. sRmab;ExμrRkhm eKalbMNg

cm,génkarerobkarminEmnedIm,IbegáItsgÁmRKÜsarenaHeT bu:EnþedIm,IbegáItmnusSEdlGacbeRmIbdivtþn_)an.

4> karrMelaPelIsiT§inigBlkmμrbs;kumar

kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyüminmansalaeronCapøÚvkareT. kumarRtÚv)anbBa¢Ún[eTAeronenAeRkamedIm

eQI b¤enAeRkampÞHRbCaCn. RKÚPaKeRcInCaksikrRkEdlGacGan nigsresrEtbnþicbnþÜcb:ueNÑaH. eTaHCa

42

Page 53: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

karGb;rMenAtamtMbn;mYycMnYnmankarrIkceRmInkñúgqñaM1978k¾eday ¬kumarTTYl)an

karsikSafñak;bzmBI2eTA3em:agkñúgmYyéf¶¦ k¾enAEtminTan;mansalaeronEdlman

dMeNIrkareBjeljEdr. ExμrRkhmniyayfa {GgÁkarKμaneTsBaØab½Rt manEt

sBaØaeXIj ebIcg;)an)ak;Gg )ak;Dub RtÚveTAykenATMnb;RbLay} ehIyfa

{kareronGkSreronelxminsMxan;eT karsMxan;KWkargarnigclnabdivtþn_}.

enAeBlEdlkumarRtÚv)anbgðat;beRgón[ecHGan nigsresrGkSrbnþic

bnþÜcenaH PaKeRcInénkarsikSaKWepþateTAelIkarGb;rMneya)ay. ekμg²CaeRcInRtÚv

)anykecjBIpÞH[eTAcUlrYmvKÁhVwkhVWnmenaKmn_viC¢aedIm,IGacbeRmIkñúgCYrkgT½B

kgkarBar b¤nirsar.

kUnekμgk¾RtÚv)ancat;taMg[eFVIkargarEdrenAkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü. kargarrbs;kumarKWedIrerIs

Gacm_eKa kab;T®nÞanExRt RbmUllamkmnusSedIm,IeFVICI nigCBa¢ÚnGavuFeTAsmrPUmi EdlenATIenaHCYnkalkumar

RtÚvTTYlrgrbYs b¤k¾RtÚvRKab;kaMePøIgsøab;k¾man. CagenHeTAeTot kumarakumarITaMgenH RtÚvbMEbkecjBI

«Bukmþay ehIyminEdlsÁal;PaBkk;ekþAenAkñúgRKÜsareLIy.

Pin rdæa Gayu40qñaM RbCaBlrdærs;enAraCFanIPñMeBj)anrMB£kBIerOgr:avrbs;Kat; EdlCakUnekμg

Gayudb;qñaMmñak; kñúgqñaM1975fa ³

ExμrRkhm)anbegáItBakü

esøak Tak;TgnwgkarGb;rM

fa {GgÁkarykmøb;eQI

eFVICasalaeronnigkEnøg

eFVImITÞIg. eFVIbeNþIreron

beNþIr eFVIkan;EteRcIn

ecHkan;EteRcIn}.

kkUUnnkkmmμμaaPPii))aallCCaann;;xx<<ss;;EExxμμrrRRkkhhmm ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

43

Page 54: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

RKÜsar´RtÚv)anCemøóseTARsukKIrIvgSextþtaEkv. enATIenaHGgÁkarEckpÞH[mYyxñgkñúg

RKÜsarnImYy². RkúmRKÜsar´rs;enAedayBwgelIkaredIrrkkþam-xügeFVICamðÚb. bnÞab;BI

RbCuMneya)ayCamYYyRbFanPUmiehIy eyIgRtÚv)ancat;taMg[hUbrYm ehIy´minGac

rkkþam-xüg)aneToteT. edaysarEtXøanxøaMgeBk ]sSah_lYcebHbEnøEdleyIg)an

daMenACuMvijpÞHhUbNas;. ´RtÚv)ancat;taMg[eTAeFVIkarenAkgcl½tkumarEdlsßitenA

q¶ayBIpÞH. ry³eBlbI-bYnEx eTIbGgÁkarGnuBaØat[´mkelgpÞHmþg. kargarrbs; KW

EsgkNþab;kñúgERs. eBlxøH mincg;cuHeFVIkargarkñúgERseT BIeRBaH´xøaceQøIgTam.

RbFankgenATIenaHEtgEtvayeFVI)ab´. ´)anrt;eTApÞHCaeRcIndgedIm,I[«Bukmþay´

CYy b:uEnþKμanGñkNaGacCYy´)aneLIy. bnÞab;mk´)aneTABYnkñúgéRBGs;mYyry³.

´rs;enAedayebHsøwkeQIéRB nigEpøeQIéRBhUbniglYcmðÚbGñkPUmi. edayminGacRTaM)an

nwgsßanPaBrs;enAEbbenaH rt;mkenApÞH´vij. edayxøacGgÁkar «Bukmþay´)anbBa¢Ún

´[eTAkgcl½tvij. eBleTAdl;kgvij RbFankg)aneFVITaruNkmμ nigRBman´kuM[rt;

eTot. RtÚv)ancat;taMg[eRsacbEnønigekIbGacm_RCÚk. éf¶mYy edaysar´mankar

Gs;kmøaMgxøaMgnigTn;CgÁg;pg dYl ehIyeFVI[kMBb;Gacm_RCÚkBIGERmk. RbFankgykrMBat;

ExSeKamkvay´ ehIyrMBat;enaHxÞatRtÚvEPñkrbs; . cab;BIeBlenaHmk´ecHEtehor

kkuummaarreerroonnGGMMBBIIkkaarrddaaMMdduuHHRRssUUvv ¬rUbPaBeday ec> x½sem:n nigrUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

44

Page 55: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

TwkEPñk ehIyEPñk´eLIgRkhmQWcab;y:agxøaMg. TIbMput RtÚvggwtemIlGVIElgeXIj.

rs; smeBA RbCaBlrdærs;enATIRkúgPñMeBj )an)at;bg;smaCikRKÜsarTaMgGs;kñúgsm½yExμrRkhm.

smeBA )anerobrab;fa ³

RKÜsarrbs;´EdlmansmaCikR)aMnak;RtÚv)andwkeTAPñMRteLak EdlsßitkñúgRsukRBH

enRtRBH extþ)at;dMbg. ´nigkumarepSgeTotRtÚv)ancat;taMg[eTACIkdI elIkTMnb;

XValeKa nigedIrkab;edImT®nÞanExRt. eyIgRtÚvEteFVI[ehIytamkarkMNt;. RbsinebI

minehIy eyIgnwgRtÚvkat;rbbGaharnigTTYlTaruNkmμ. «Bukrbs;´søab;edayCMgW

RKúncaj; cMENkbgRsI´søab;edaysarCMgWehImeBaH. RKamYybnÞab;BIeFVIkarehIy

eyIg)anmkCYbCuMKñaehIyR)ab;KñaeTAvijeTAmkGMBIRbvtþiRKÜsarrbs;eyIg. bnþiceRkay

mkbgRbúsmñak;)anedIrcUlmkehIyR)ab; famþayrbs; RtÚvGgÁkarykeTAsmøab;ecal

)at;eTAehIy. eRkayBITTYl)andMNwgenHPøam TwkEPñk´hUrFøak;mkedaymindwgxøÜn.

´manGarmμN_fa Gs;ehIy Kμanesssl;GVIeToteT sUm,IEtrUbxøÜnÉgk¾BuMdwgfaGacman

CIvitrs;)anyUrb:unNaEdr. smaCikcugeRkayEtmñak;Kt;rbs;RKÜsar´ KWbgRbusrbs;

Edl)an)at;xøÜnedayKμandMNwgGVIbnþic

bnþÜcesaH rhUtmkTl;sBVéf¶enH.

kumarTaMgLayRtÚv)anbgðat;beRgónfa

{GgÁkarCa«Bukmþayrbs;kumarakumarInigyuvCn

yuvnarI. ebIEm:«vaykUn mann½yfaemIlgay

GgÁkar dUecñHGgÁkarminRbNIeLIy}. kmμaPi)al

ExμrRkhm)an[kumaresuIbkarN_BI«Bukmþayrbs;

xøÜn ehIyCYnkalkumarTaMgenHh‘anTaMgsmøab;«Buk

mþaybegáItrbs;xøÜneTotpg RbsinebITTYl)an

bBa¢aBIGgÁkar. mYyry³kalknøgputeTA kumar

TaMgLayeCOEteTAelIGVIEdlGgÁkar)anR)ab; nig

eKarBtamEtbBa¢arbs;GgÁkarb:ueNÑaH.

kñúgGMLúgeBls®gÁamCamYyevotNam

kñúgqñaM1977-1978 kgT½BExμrRkhmCaeRcIn

)ansøab;b¤rgrbYsCaTm¶n;. ExμrRkhm)anbBa¢Ún

kumar[eTAsmrPUmimux EdlenATIenaHkumarrab;Ban;

nak;)anRtÚvrbYsnigsøab;)at;bg;CIvit. kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmm ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

45

Page 56: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

5> karbgçM[eFVIkarCaTm¶n;

RbCaCnRKb;rUbkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyüRtÚv)ancat;taMg[eFVIkargarTaMgGs;. kumarRtÚv)an

dak;[eFVIkargarRsal² cMENkmnusScas;²mannaTIemIlEfTaMkumartUc²nigstVBahn³nigt,ajkE®Ba©gl¥I.

mnusSEdlmanGayuelIsBI14qñaM ¬kumarv½yCMTg;¦ RtÚvTTYlkargarF¶n;²niglM)ak. kumarCMTg;²TaMgenHRtÚv

CIkRbLay b¤GagsþúkTwk elIkTMnb; kab;eQIeFVIpÞH randIedIm,IeFVIERscmáar nigdaMRsUv. burs®sþIRbEhl

BIr-bIBan;nak; EdlbkSTukcitþRtÚv)anbBa¢Ún[eTAeFVIkarenAeragcRkÉTIRkúgPñMeBj.

RbCaCnesÞIrRKb;rUbeFVIkareRcInCagdb;BIrem:agkñúgmYyéf¶ nigR)aMBIréf¶kñúgmYys)þah_ edayminmaneBl

sRmaknigTTYlTanGahartictYcbMput. CYnkalRbCaCneFVIkartaMgBIRBlwmRsag²rhUtdl;Bak;kNþalyb;

ebIsinCaExPøW. éf¶NaEdlminmanBnøWEx eKGucePøIgbMPøWvalERsedIm,IeFVIkarbnþ. RbsinebIRbCaCntv:anwg

kargarEdlkMNt;[edayRbFanshkrN_ RbCaCnTaMgenHnwgRtÚvecaTRbkan;faCaxμaMgrbs;bdivtþn_ ehIynwg

RtÚvbBa¢ÚneTAGb;rM. GñkEdlRbRBwtþkMhusdEdl² b¤kMhusF¶n;F¶rnwgRtÚvykeTAsmøab;ecal. karRbRBwtþEbb

enH KWpÞúyTaMgRsugeTAnwgmaRta12énrdæFmμnuBaØkm<úCaRbCaFibetyüEdlmanesckþICaGaT×fa ³

kkaarrRR))aarrBB§§BBiiFFIIGGbbGGrrssaaTTccMMeeBBaaHHkkaarrbbBBaa©©bb;;eeddaayyeeCCaaKKCC½½yynnUUvvKKeeRRmmaaggRRbbBB½½nn§§RRbbLLaayyTTwwkk

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

46

Page 57: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

RbCaCnkm<úCaRKb;rUbmansiT§iCIvPaBeBjTIxagsmÖar³ xagsμartI nigxagvb,Fm’ EdlRtÚv)an

EkERb[rIkceRmInkan;Etx<s;eLIgCanic©. RbCaCnkm<úCaRKb;rUbsuT§EtRtÚvFanaGHGagxagCIvPaB

TaMgGs;.

kmμkrRKb;rUbCam©as;eragcRk.

ksikrRKb;rUbCam©as;ERscmáar.

BlkrepSgeTotmansiT§imankargareFVITaMgGs;.

PaBKμankargareFVIminmandac;xatkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü.

6> bnSúT§kmμnigkarsmøab;rgÁal

ExμrRkhmEtgEtRsavRCavrkcab;xμaMg ehIyeCOCak;faxμaMgmanenARKb;TIkEnøgTaMgGs;kñúgTUTaMgRbeTs.

CnsgS½yCaeRcInRtÚv)anecaTRbkan;TaMgRcLMfaCaPñak;garsm¶at;rbs;shrdæGaemrik¬es-GuI-Ga¦ Pñak;gar

sm¶at;rbs;sUevot¬ka-ehS-eb¦ b¤k¾Pñak;garsm¶at;rbs;evotNam.

karb:HTgÁicCamYyevotNamkñúgqñaM1977 nigqñaM1978 )annaMeTAdl;kareFVIvisuT§kmμd¾FMeFgmYy.

enAcugqñaM1977 bnÞab;BI b:ul Bt vilRtLb;mkBIRbeTscinvij kgT½BevotNam)anvaycUlPUmiPaKbUBa’én

RbeTskm<úCa. bI-bYnExeRkaymk kgT½BevotNam)andkfyeTAvij eday)anekorykRbCaCnsuIvilExμr

rab;rynak;eTACamYypg. enAeBlenaH ExμrRkhm)anecaTRbCaCn nigkmμaPi)alPUmiPaKbUBa’fa )an

KKeeRRmmaaggeellIIkkTTMMnnbb;; ¬ftenAeBlEdlkmμaPi)alCan;x<s;ExμrRkhmeFVIdMeNIrTsSnkic©eTAkan;tMbn;enH¦

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

47

Page 58: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

cUlédcUleCIg CamYyevotNam. ehtukarN_enH)annaMeTAdl;karcab;xøÜn nigsmøab;mnusSCaeRcInnak; rYmTaMg

GñkEdlesμaHRtg;nwgExμrRkhm nigédKUneya)ayeCIgcas;rbs;xøÜnd¾yUrlg; dUcCa esa Pwm eTotpg.

visuT§kmμd¾sahavyg;XñgbMputenAkñúgPUmiPaKenHekIteLIgenAqñaM1978 bnÞab;BIkgBlmYycMnYnén

PUmiPaKenH)aneFVIkarbHe)arRbqaMgnwgrdæaPi)alkm<úCaRbCaFibetyü. cab;taMgBIExmifunadl;ExkBaØa enAeBl

Edlkarb:HTgÁicCamYyevotNamkMBugEtbnþ tMbn;PaKeRcInenAkñúgPUmiPaKenH)ankøayeTACasmrPUmirvagkgT½B

rbs;rdæaPi)alkm<úCaRbCaFibetyünigkgT½BbHe)ar. rdæaPi)alkm<úCaRbCaFibetyü)anbBa¢ÚnT½BBIPUmiPaKnirtI

eTAb®gáabRkúmbHe)ar. mnusSRbEhlmYyEsnnak;kñúgPUmiPaKbUBa’)ansøab;kñúg smrPUmi nigedaysarkar

smøab;rgÁal. RbCaCnrab;Ban;nak;)anrt;eTARBMEdnevotNam edIm,IeKcBIkarsmøab;rgÁalEdlpÞúHeLIg bnÞab;BI

karmkdl;énkgT½BTaMgenH.

visuT§kmμk¾ekItmaneLIgEdrenAPUmiPaK]tþrkñúgqñaM1977. visuT§kmμenHepþateTAelIbBaØvnþ nigGñkEdl

manCab;Bak;B½n§nwg kuy FYn elxaPUmiPaK]tþrdl;edImqñaM1976. GMLúgeBleFVIvisuT§kmμenH GgÁkar)ancab;xøÜn

rdæm®nþIRksYgB½t’man h‘U nwm/ TIv Gul ¬RKÚrbs; kuy FYn¦ nigmitþPkþiCaeRcInnak;eTotEdlrYmman ePaK qay

nig eDOn CaedIm. manKeRmageFVIrdæRbharbI-bYnelIk nigmankarbHe)arCaeRcIndg ¬CaBiess karbHe)ar

rbs;CnCaticam¦ kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü21. b:uEnþEpnkarTaMgenHsuT§EtbraC½y ehIy)aneFVI[karRsav

RCavrkxμaMgbgáb;suIrUgépÞkñúgmansPaBkan;EtxøaMgkøaeLIg EdlnaMeTAdl;kareFVIvisuT§kmμenATUTaMgRbeTs.

kkggccll½½ttnnaarrIIrrbbss;;EExxμμrrRRkkhhmm))aaccTTwwkkbbBBaa©©ÚÚllEERRss ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

48

Page 59: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

san; tIm:aNas; Gayu74qñaM rs;enAkñúgextþkMBg;cam )anrMB£kBIkarsmøab;rgÁalCnCatiPaKticcam

edayExμrRkhmkñúgGMLúgeBlénkarbHe)ar CaBiesskarsmøab;RkúmRKÜsarrbs;Kat;pÞal;.

enAsm½ysgÁmra®sþniym manRKÜsarCnCaticamrab;Ban;RKÜsarrs;enAkñúgPUmi

rbs; . BYkExμrRkhm)ansmøab;BYkeKesÞIrTaMgGs;. RbCaCnenAkñúgPUmi nigPUmiekaHpl

TTYlrgnUvGMeBIéRBépSenHeRcInCageK BIeRBaHBYkeyIgbHe)arRbqaMgnwgBYkExμrRkhm.

cMeBaHRKÜsar´vij BYkvasmøab;«Bukmþay´ kUn´BIrnak; ecABIrnak; nigbgb¥ÚnbegáItrbs;

TaMgGs;. kUnRbúsrbs; eQμaH mUsa RtÚvExμrRkhmnaMykeTAbnÞab;BIkarbHe)ar ehIy

k¾)at;xøÜnrhUt. ´B¤BaküccamGar:amfa vaRtÚv)ansmøab;enAeBlvatamrk´. kUnRsI

rbs;´eQμaH r:hVIGH RBmTaMgbþInigkUnBIrnak;eTotRtÚv)ansmøab;edayminmanmUlehtu

GVITaMgGs;.

bnÞab;mk BYkExμrRkhm)anbBa¢ÚnRKÜsarrbs; eTAPUmiERsvalkñúgRsuksÞwgRtg;.

mundMbUg BYkvacat;taMg´[eTAkab;edImeQICamYyGñkCemøósmkBIPñMeBj. mnusSCaeRcIn

RtÚv)ansmøab;edaysarEtBYkeKeFVIkarmin)anl¥ b¤RtÚvedImeQIdYlrlMsgát;elI. bnÞab;

mk´RtÚv)ancat;taMg[ciBa©wmRCÚk. ´)anRbEkkedayGHGagfa ´xøacRCÚkNas;.

bu:Enþ BYkvabgçM [eFVI ehIyKMramkMEhg´fa GgÁkarnwgbBa¢Ún´eTAeronsURt RbsinebI min

eFVI. BYkExμrRkhmEfmTaMgbgçM[´hUbsac;RCÚkeTotpg b:uEnþ´RbEkkedayniyayfa

´minEdlhUbsac;stVeTtaMgBItUcmk. taMgBIeBlenaHmk BYkva)anbdiesFmin[Gahar

GVITaMgGs;mk´. ´)ansMuGMbilxøH b:uEnþBYkvaniyayfarbbGMbil)andak;enAkñúgsmø

sac;RCÚkGs;ehIy. xøÜnrbs; eLIgehIm. CasMNagl¥ )anrYcrs;CIvitBIrbbenH.

´)anvilRtLb;mkRsukkMeNItrbs;´vijenAqñaM1979.

49

Page 60: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUk8

RbB½n§snþisux1> mnÞIrsnþisux

eTaHbICavisuT§kmμenAPUmiPaKbUBa’kñúgqñaM1978 CaRBwtþikarN_éRBépSbMputkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü

k¾eday k¾RbCaCnrab;Esnnak;epSgeTotRtÚv)ancab;xøÜn ehIykñúgkrNICaeRcIn RtÚv)ansmøab;ecalenAtam

tMbn;epSg²eTotTUTaMgRbeTs. RbB½n§snþisuxrbs;ExμrRkhm EdlrYmmanCitBIrryKukRtÚv)anbegáIteLIgesÞIr

RKb;kEnøgTaMgGs;elIépÞRbeTs. ExμrRkhm)anehAKukTaMgenHfa {mnÞIrsnþisux} CaCagkareRbIBakü {Kuk}22.

RRkkúúmmkkuummaarr ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

50

Page 61: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

mnÞIrsnþisuxkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü RtÚv)anerobcMeLIgCaR)aMfñak;. mnÞIrsnþisuxTaMgenHRtÚv)an

eRbIR)as;CakEnøgXuMXaMg kEnøgsYrcemøIy nigkEnøgsmøab;. GñkeTasEdlCab;XuMkñúgKukbIfñak;dMbUg ¬fñak;tMbn;

fñak;Rsuk nigfñak;XuM¦ PaKeRcInCaGtItTahan nigm®nþIrdækarsuIvilrbs;rdæaPi)alsaFarNrdæExμr ehIyGñkeTas

epSgeTotKWCaRbCaCnsamBaØ EdlRtÚv)anecaTRbkan;BIbTlYcrbs;rbrb¤cMNIGahar rt;ecalkEnøg b¤niyay

GaRkk;BIGgÁkar. mnÞIrsnþisuxfñak;PUmiPaKmanXuMXaMgGñkeTasrab;Ban;nak;. mnÞIrsnþisuxTaMgenHeRbIsRmab;

XuMXaMgyuT§CnExμrRkhmnigRkúmRKÜsar ehIynigGñkEdlCab;ecaTBIbT]RkidæEdl)anRbRBwtþenAkñúgPUmiPaK.

mnÞIrsnþisuxfñak;x<s;bMputKWCamnÞIrsnþisuxmCÄimenAPñMeBjEdlmaneQμaHsm¶at;fa{mnÞIrs-21}. GñkeTasenA

kñúgmnÞIrs-21esÞIrEtTaMgGs;KWCakmμaPi)al nigkgT½BExμrRkhmEdlCab;ecaTBIbTk,t;bdivtþn_.

enAmnÞIrsnþisuxfñak;eRkam kareFVITNÐkmμminsUvCaF¶n;F¶rb:unμaneT edaysarEtCaTUeTAGñkeTasRtÚv)an

bBa¢ÚnBImnÞIrsnþisuxeTACMrMBlkmμ EdlenATIenaHGñkeTasRtÚv)ancat;taMg[sagsg;pÞH daMbEnøbgáar nigcm¥in

mðÚbGahar. GñkeTasCaeRcInEdlCab;XuMkñúgmnÞIrsnþisuxTaMgenHRtÚv)anedaHElgvijenAmunqñaM1976. b:uEnþ

cab;taMgBIqñaMenaHmk esÞIrEtKμanGñkeTasNamñak;RtÚv)anedaHElgecjBImnÞIrsnþisuxfñak;Rsuk nigfñak;tMbn;eLIy

ehIymanGñkeTastictYcNas;EdlGacrs;CIvitBImnÞIrs-21Edr.

2> xμaMgrbs;GgÁkar

ExμrRkhmcg;[bdivtþn_rbs;xøÜnnigRbCaCnkm<úCaTaMgGs;manPaB

s¥ats¥M. RbCaCnTaMgGs;RtÚvEts¥ats¥MTaMgstiGarmμN_nigRbvtþirUb.

ksikrRkIRkRtÚvExμrRkhmcat;TukfaCaGñkbdivtþn_Edls¥ats¥MbMput.

ExμrRkhmminTukcitþGñkepSgeRkABIksikrRkTaMgenHeLIy. RbCaCnEdl

)anRbRBwtþkMhustUctac dUcCakarrGU‘rTaMGMBIkareFVIkarlM)akb¤k¾kar

lYcmðÚbGahar RtÚv)ancat;TukfaCaxμaMgrbs;GgÁkar nigCajwkjy)an

køayeTACamuxsBaØaEdlRtÚvykeTAsmøab;ecal. emdwknaMExμrRkhm

)anEbgEcksRtÚvrbs;xøÜnCaBIrRbePTKW {sRtÚvxagkñúg} nig {sRtÚv

xageRkA}.

ssRRttÚÚvvxxaaggkkññúúgg KWCa{RbCaCnfμI} b¤ {RbCaCn17emsa} nig

GñkEdlFøab;eFVIkarkñúgrbbcas;. GñkTaMgenHRtÚvExμrRkhmcat;bBa©ÚlCaBYkmUlFnniym nigBYkskþiPUminiym.

CMBUkRbCaCnTaMgenHk¾rYmbBa©ÚlTaMgGñkEdlminmanedImkMeNItCaCnCatiExμrpgEdr. sRtÚvxagkñúgTaMgenHeFVI[

mCÄimbkS23

mankarxVl;xVayCagGVI²TaMgGs;. RkúmEdlExμrRkhmcat;TukfaCasRtÚvxagkñúgrYmman ³

GGññkkrrddæækkaarrrrbbss;;rrddææaaPPii))aallssaaFFaarrNNrrddææEExxμμrr ³³ kñúgqñaM1975 ExμrRkhm)aneFVIkarsmøab;rgÁalGñkrdækar

rbbsaFarNrdæExμrCaeRcInBan;nak;. ExμrRkhmeFVIkarsmøab;cab;BIfñak;dwknaMCan;x<s;rhUtdl;kUnTahan.

GñkEdlFøab;beRmI[rdæaPi)alsaFarNrdæExμrTaMgb:unμansuT§EtCamuxsBaØaEdlRtÚvsmøab;. CaTUeTA sUm,IEt

smaCikRKÜsarnigsac;jatirbs;GñkrdækarTaMgenHk¾RtÚvsmøab;Edr. eTaHCay:agenHkþI CasMNagl¥ GtItTahan

ssmmmmiittþþ ffaa nniirrssaarrrrbbss;; hh‘‘ nniigg DDuucc

eennAAmmnnÞÞIIrrss--2211

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

51

Page 62: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

nigGñkrdækarrab;Ban;nak;)anBüayamlak;GtþsBaØaNrbs;xøÜn ehIy)anrYcrs;CIvitmYyRKa b¤rYcrs;CIvitrhUt

dl;éf¶dYlrlMrbs;rbbkm<úCaRbCaFibetyü.

RRkkúúmmCCnnCCaattiiPPaaKKttiicc ³³ ExμrRkhmcg;)anCnCatiExμrEdlminmanCab;Bak;B½n§CamYyrdæaPi)alcas;kñúg

karGnuvtþn_Epnkarbdivtþn_rbs;xøÜn. CnCatiPaKticepSgeTotEdlminTTYl)ankarTukcitþ b¤mankarsgS½yBI

bkSRtÚv)aneFVITukçbukemñj.

kk¦¦ CCnnCCaattiiPPaaKKttiiccttMMbbnn;;PPññMM ³³ muneBleLIgkan;GMNacenAqñaM1975 emdwknaMExμrRkhmPaKeRcInFøab;)an

rs;enAkñúgcMeNamCnCatiPaKtictMbn;PñMkñúgPUmiPaK|san. emdwknaMExμrRkhmTaMgenHmankareCOTukcitþelI

CnCatiPaKtictMbn;PñMTaMgenHNas; edayyl;eXIjfa CnCatiTaMgenHmancitþesμaHRtg;. CnCatiPaKticmYy

cMnYn)ankøayCakgkarBarrbs; b:ul Bt eTotpg. b:uEnþ eTaHbICarbbenH)anGHGagfaRsLaj;esμaHsμ½RKnig

eCOTukcitþelICnCatiPaKtictMbn;PñMy:agNak¾eday k¾ExμrRkhm)ancab;epþImeFVIkarpøas;TIlMenACnCatiPaKtickñúg

extþmNÐlKIrI[eTArs;enApþúMKñakñúgRsukekaHEjk enAedImqñaM1972 EdlbNþal[RbCaCnsøab;CaeRcIn.

GñkEdlCMTas;minRBmpøas;bþÚr RtÚv)ansmøab;ecal.

pSús éRb CnCatiBñgrs;enAkñúgextþmNÐlKIrI erobrab;BIsßanPaBRKÜsarrbs;Kat;bnÞab;BIRtÚvbgçM[pøas;

bþÚrTIlMenAkñúgrbbExμrRkhmfa ³

eeyyaaFFaaEExxμμrrRRkkhhmmeennAAvviimmaannÉÉkkrraaCCüü TTIIRRkkúúggPPññMMeeBBjj ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

52

Page 63: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

kμÜyRsIrbs;´Gayu15qñaMRtÚvExμrRkhm)aj;smøab; edaysarEtvaERskfavamincg;

eTArs;enAkEnøgepSg. RtÚv)anbMEbkecjBIRKÜsar[eTAeFVIERscmáarenAkEnøgCaeRcIn.

enAkñúgRsukekaHEjk RbCaCneFVIkarTaMgéf¶TaMgyb; edayTTYl)anrbbGahartictYcnig

mankarht;ehvGs;kmøaMgCaxøaMg. kUnRsIrbs;´EdleTIbEtqøgTenøehIyminmanGVIhUb

eRkAEtBIkþÜcenaHeT dUecñHehIybþIrbs;vaeTArkGgár)anR)aMbIkMb:ugnigman;mYyBIPUmiepSg.

RbFanXuM)anecaTkUnRbsa´fahUbÉkCn. smaCikRKÜsarkUnRsI´TaMgGs;RtÚvGgÁkar

cab;xøÜn. kñúgPUmiLaMTwk RbCaCnBIrnak;RtÚv)ancab;ykeTAsmøab;ecal eRBaHBYkeK)anhUb

pøitXμúMedayminEckGñkPUmi.

xx¦¦ CCnnCCaattiiPPaaKKttiiccccaamm ³³ ExμrRkhm)anbgçM[

CnCaticamcakecjBIlMenAzanrbs;xøÜn ehIyeTA

rs;enAlayLMKñaCamYyshKmn_CnCatiExμr. CnCati

camRtÚv)anhamR)ammin[niyayPasacam b¤eKarB

bUCasasnaGuIsøam. ExμrRkhm)ansmøab;emdwknaM

sasnaGuIsøam ¬hakwm/ TYn/ muITYn nig GuImuaM¦ nigCnCati

camTaMgLayNaEdlRtÚv)ansgS½yfa eFVIkarRbqaMg

nwgeKalneya)ayrbs;rdæaPi)alGs;CaeRcIn. Cag

enHeTAeTot ExμrRkhm)anbgçM[CnCaticamhUbsac;RCÚk

EdlpÞúyeTAnwgkarhamR)amrbs;sasnaGuIsøam.

eRkamrbbkm<úCaRbCaFibetyü CnCaticamrab;muWnnak;

)ansøab;edaykarsmøab; CMgW karGt;Xøan nigeFVIkar hYskmøaMg24.

KK¦¦ CCnnCCaattiiPPaaKKttiicceevvoottNNaamm ³³ CnCatievotNamTaMgGs;RtÚv)anbeNþjecjBIRbeTskm<úCakñúg

qñaM1975. CnCatievotNammYycMnYnEdl)anerobkarCamYyCnCatiExμr)anrs;enAkñúgRbeTskm<úCabnþeTA

eTot. kñúgqñaM1977nigqñaM1978 ExμrRkhm)ancab;epþIme)assm¥at nigsmøab;CnCatievotNam Edl

esssl;TaMgenHy:agrgÁal ehIymanEtmYycMnYntUcb:ueNÑaHEdl)anrYcrs;CIvit.

XX¦¦ CCnnCCaattiiPPaaKKttiicccciinn ³³ smaCikénshKmn_enHEdlCaGñkCMnYjnigCashRKinRkúmh‘unk¾RtÚv)anbgçM

[eFVIdMeNIreTACnbTeTAeFVIkargarksikmμEdr. CnCatiPaKticcinRtÚvExμrRkhmRbRBwtþmkelIy:ageXareXA

enAeBlEdlGñkTaMgenHminGacRTaMRTnwgkargarlM)ak)an. b:uEnþCnCaticinminRtÚv)ansRmaMgeRCIserIsedIm,I

ykeTAsmøab;ecaleT.

bbBBaaØØvvnnþþ ³³ emdwknaMExμrRkhmEdlmYycMnYnCabBaØvnþ )ancat;TukbBaØvnþdéTeTotfaCasRtÚvcm,grbs;

RbeTs nigCaCMBUkCnBukrlYyEdlemdwknaMTaMgenHyl;faCaGñkEdleFVI[RbeTsCatikøayeTACaGay:g

rbs;breTs. bBaØvnþCaeRcIn)ankøayCamuxsBaØasRmab;karsmøab;. GñkEdlGacRtÚvcat;bBa©ÚlkñúgCMBUk

kkaarrhhUUbbccuukkeennAAkkññúúggppÞÞHH))aayyrrYYmm

¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

53

Page 64: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

GñkecHdwgRtÚvEteFVIButCamnusSl¶g;exøA. bBaØvnþGacrYcrs;CIvit)an luHRtaNaEtGñkTaMgenaHGaclak;)aMg

cMeNHviC¢anigGaCIBkargarrbs;xøÜn. sa®sþacarünignisSitmhaviTüal½yrab;Ban;nak;RtÚv)ansmøab;kñúgrbb

km<úCaRbCaFibetyü.

enAkñúgesovePA {CIvitkUnéfø kUnRtÚvEtrs;} visVkr Bin

y:aéf )anerobrab;BIbTBiesaFn_Edlelak)anCYbRbTHkñúg

rbbExμrRkhm. kñúgGMLúgeBlCemøósqñaM1975 RKÜsarrbs;

elak EdlmansmaCikdb;R)aMbInak; RtÚv)anbgçM[pøas;TItaMg

CaeRcIndg EdlenAcugeRkayRtÚv)anbBa¢ÚneTAextþeBaF×sat;.

elak Bin y:aéf CamnusSEtmñak;Kt;kñúgRKÜsarEdlenArs;ran

manCIvit ehIy)anrt;eKceTARbeTséfnaedImqñaM1977.

mUlehtumYyEdleFVI[ Bin y:aéf rYcrs;CIvit)anenaHKW

edaysarelakGaclak;)aMgviC¢aCIv³rbs;elak. elak)an

erobrab;dUecñHfa ³

éf¶mYy enAPUmivalvg;kñúgextþeBaF×sat; RbFanPUmi)anerobcMRbCuMneya)ayd¾KYr[

FujRTan;mþgeTot. Kat;)anRbkasfasemþcRBH neratþm sIhnu )anyagnivtþcUl

RbeTsvijehIy ehIykMBugEterobcMrdæaPi)alfμImYy dUecñHGgÁkarsUmesñI[GñkÉkeTs

bBaØvnþ GtItnay Tahan evC¢bNÐit visVkr nignisSit GeBa¢IjmkcuHeQμaHkñúgbBa¢I

BiessmYy. mnusSRbEhl40nak;)anelIkéd edayrYmTaMgGtItTahanEdl)anxitxM

lak;GtþsBaØaNrbs;xøÜntaMgBIyUrmkehIy. ´mankarraErkkñúgcitþ b:uEnþ´GacTb;

GarmμN_xøÜnÉg)anehIymin)anelIkédnwgeKeT. cab;taMgBIeBlenaHmk eyIgminEdl

)anTTYldMNwgGVIBIGñkTaMgenaHeT. GñkPUmi)anxSwbexSóvR)ab;Kñafa {GtItm®nþICan;x<s;

nigGñkÉkeTsTaMgenaHRtÚvExμrRkhmsmøab;Gs;eTAehIy}25.

GGññkkEEddllEExxμμrrRRkkhhmmeeccaaTTffaaCCaaCCnnkk,,tt;;CCaattii ³³ kmμaPi)alExμrRkhmCaeRcInnak;RtÚv)anecaTfak,t;bdivtþn_

nigcUlédCamYyevotNam. RbCaCnsamBaØEdleFVIxusbnþicbnþÜck¾RtÚvecaTfaCaCnk,t;bdivtþn_Edr. CaTUeTA

bT]RkidæEdlkmμaPi)alnigRbCaCnTaMgenH)ansarPaBrYmman lYcmkelgpÞHedaymin)anR)ab;RbFanRkúm

eFVI[Ebk)ak;]bkrN_pÞH)ay lYccMNIGahar niyayriHKn;GgÁkar mkeFVIkaryWty:avminTan;eBlevla eFVIkar

min)anl¥ t¥ÚjEt¥rBIlkçxNÐrs;enA Bak;eRKÓgGlgáar manTMnak;TMngesñhaxusvin½ybkS yMesaksþay

RseNaHbgb¥Únb¤mitþPkþiEdl)ansøab; b¤bgðajTwkcitþkñúgkareKarBCMenOsasnaCaedIm. RbCaCnmYycMnYnEdl

Føak;xøÜnQWedaysareFVIkarF¶n;F¶r b¤hUbminRKb;RKan; RtÚv)anecaTfaeFVIButCaQW nigRtÚv)ancat;TukfaCamnusS

x¢ilRcGUs b¤QWstiGarmμN_. GñkTaMgenHCajwkjab;RtÚv)at;xøÜnedayminmandanGVITaMgGs;. kñúgrbbkm<úCa

kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmmvviillttLLbb;;mmkkBBIIeeFFVVIIkkaarreennAAvvaallEERRss

¬rUbxagmux m:m éN GnuRbFanmnÞIrs-21¦

¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

54

Page 65: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

RbCaFibetyü eFVIeRcInCag b¤ticCagkarkMNt;rbs;GgÁkarmann½yesμIesckþIsøab; dUcBaküesøakExμrRkhm

niyayfa {GgÁkar faem:c RtÚveFVIy:aghñwg¡ GgÁkardak;Tis RtÚvGnuvtþ[)anseRmc¡ mitþmin)ac;téføeT¡}.

ssRRttÚÚvvxxaaggeeRRkkAA sMedAeTAelIshrdæGaemriknigsm<½n§mitþdUcCaRbeTséf nigRbeTssgÁmniymmYycMnYn

CaBiessRbeTsevotNamnigGtItshPaBsUevot. ExμrRkhmyl;faRbeTsTaMgGs;enHmaneKalbMNg

QøanBan nigb:unb:gcg;ykkm<úCadak;eRkamGaNaniKm. ExμrRkhm)anecaTRbkan;mnusSCaeRcInrYmTaMg

kmμaPi)alnigkgT½Brbs;xøÜnpgfa)anbeRmI[menaKmn_viC¢arbs;RbeTsTaMgenH. ExμrRkhm)anehAGñkTaMgenH

faCa {xμaMgbgáb;suIrUgépÞkñúg}. GñkTaMgenaHrYmmanGñkEdlmkBIRbeTsEdlRbqaMgnwgrbbsgÁmniymdwknaM

edayshrdæGaemrik nigRbeTsesIerIniym b¤RbeTsGnutþrPaBniym dUcCaGtItshPaBsUevot evotNam

nigsm<½n§mitþdéTeTot. mnusSPaKeRcInEdlRtÚv)ancat;TukfaCaxμaMgbgáb;suIrUgépÞkñúgRtÚv)anecaTRbkan;eday

RcLMfa)aneFVIkar[Pñak;garsm¶at;es-GuI-Garbs;shrdæGaemrik Pñak;garsm¶at;ka-ehS-ebrbs;GtItshPaB

sUevot nigPñak;garsm¶at;rbs;evotNam. ExμrRkhmk¾)ancat;TukGñkEdlGacniyayPasabreTsfaCa

Pñak;garsm¶at;pgEdr. karecaTRbkan;enH)ankøayeTACaviFImYyd¾manRbsiT§PaBsRmab;kmμaPi)almUldæan

ykeFVICaelssmøab;RbCaCnNamñak;EdlxøÜns¥b;ex<Im.

3> karcab;xøÜnnigkarXuMXaMg

enAcugqñaM1976nigedImqñaM1977 karRsavRCavrkxμaMgbgáb;suIrUgépÞkñúg)ankøayCakic©karcm,grbs;

ExμrRkhm. ExμrRkhm)aneFVI[GñkPUmiesuIbkarN_BIKñaeTAvijeTAmk edayeRbIR)as;BaküesøakmYy {RtÚvecH

tamdanKñaeTAvijeTAmk. RtÚvraykarN_CUnGgÁkar}. meFüa)ayepSg²eTotEdlExμrRkhmeRbIkñúgkarEsVgrk

kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmmeennAAkkññúúggppÞÞHH))aayyrrYYmm ¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

55

Page 66: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

cab;xøÜnxμaMgbgáb; rYmman karQøbykkarN_ r)aykarN_BIGñkykkarN_ kareFVIRbvtþirUbpÞal;xøÜnjwkjab;

nigcemøIysarPaB.

enAeBlEdlxμaMgRtÚv)anrkeXIj eQμaHrbs;GñkTaMgenHnwgRtÚvraykarN_eTAKN³kmμaFikarXuM b¤KN³

kmμaFikarRsuk ehIybnÞab;mkGñkTaMgenHnwgRtÚvcab;xøÜn. GgÁkarkRmcab;xøÜnGñkNamñak;CasaFarN³Nas;.

RbsinebImansmaCikNamñak;enAkñúgshkrN_mYyRtÚv)ansgS½y kmμaPi)alshkrN_enaHnwgR)ab;GñkenaHfa

{GgÁkarGeBa¢IjsmmitþeTAeronsURt}. eRkamelsGeBa¢IjenH CnrgeRKaHCaeRcInRtÚv)ancab;bBa¢ÚneTAmnÞIr

XuMXaMg nigsmøab;ecalCajwkjab; edayminmankarkat;esckþIb¤RsavRCav[)anhμt;ct;fa etIGñkTaMgenaH

BitCa)anRbRBwtþbT]RkidæEbbenaHEmnb¤k¾minEmneT. ExμrRkhmniyayfa {suxcitþcab;xus10 min[Elg

xus1}.

4> karsYrcemøIynigkareFVITaruNkmμ

GñkEdlCab;ecaTBIbTelμIsRsal² b¤Cab;XuMenAmnÞIrsnþisuxfñak;Tab CaTUeTAeRcInTTYlrgnUvkarTTYlTan

GaharminRKb;RKan; CMgWKμankarBüa)al nigkarRbRBwtþGMeBIyg;XñgepSg²eTot. eTaHCamanmnusSCaeRcInsøab;

kñúgsßanPaBEbbenHk¾eday k¾manmYycMnYneTot)anrYcputBITaruNkmμnigkarsmøab;Edr. b:uEnþenAmnÞIrsnþisux

fñak;x<s;rbs;ExμrRkhmdUcCamnÞIrs-21 karsYrcemøIynigkareFVITaruNkmμKWCaskmμPaBFmμtaRbcaMéf¶.

CU sUPa rs;enAkñúgextþkMBg;camkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü. sUPa RtÚv)ancab;xøÜnenAEx]sPa

qñaM1977 edaymindwgmUlehtuGVITaMgGs;. sUPa )anerobrab;BIkarcab;xøÜnnigsßanPaBrbs;Kat;kalenAkñúgKuk

Rsukt,ÚgXμúMy:agdUecñHfa ³

kkggkkuummaarr ¬rUbPaBeday eGlIhSaEbt eb‘kx½r kñúgqñaM1978 nigrUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

56

Page 67: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

éf¶mYy kgsnþisuxbYnnak;)anmkdl;kgrbs; ehIy)anesñI kñúgsmþIsuPaBrabsafa[

eTACYytExSePøIg. enAeBl´ecjmkdl;eRkA snþisuxsÞúHmkP¢g;kaMePøIgtRmg;rk´ ehIy

cgéd´. ExμrRkhm)ancab;´ykeTAdak;Kuk. bnÞab;BIsñak;enAkñúgKukGs;ry³eBl

Essibéf¶ ExμrRkhmbBa¢Ún´mksYrcemøIyEdlmansPaBeXareXACagmuneTAeTot.

kgsnþisux )anykExSePøIgmkqk; edIm,IsYrcemøIy. CYnkaleKvay´y:agxøaMg eFVI[´

snøb;CaeRcInsa. eTaHCaeFVITNÐkmμ´xøaMgy:agNak¾eday k¾´enAEteqøIyfamindwg.

bnÞab;mk ExμrRkhmbBa¢Ún´eTAmnÞIrsYrcemøIyfμImYyeTot. enATIenaHry³eBldb;BIréf¶.

cab;BIeBlenaHmk ExμrRkhmElgsYrcemøIyb¤eFVITaruNkmμ eTotehIy. xøÜnR)aN´cuH

sÁmy:agxøaMg. bIéf¶eRkaymk ExμrRkhmedaHElg´ edayniyayfaGgÁkarmankarP½nþ

RcLM. b:uEnþ RtÚvsnüafanwgminR)ab;GñkNaTaMgGs;GMBIsßanPaBenAkñúgKuk. RbsinebI

manGñkNamñak;sYr´ cemøIyrbs;´KW {mindwg minB¤ mineXIj}26.

5> karsmøab;

eRkamrbbkm<úCaRbCaFibetyü RbCaCnRbEhlR)aMEsnnak;RtÚv)ansmøab;eRkambTRbRBwtþGMeBI]Rkidæ

RbqaMgbdivtþn_nigrdæ. RbCaCnfμIrab;Ban;nak;EdlminmanbTBiesaFn_b¤CMnajkñúgkareFVIERscmáar)an)at;xøÜn.

RbCaCnRtÚv)annaMykeTAéRBeRCAb¤TIvalq¶ayBIPUmiRsukedIm,Ismøab; bnÞab;BIRbCaCnTaMgenaH)anRbRBwtþnUv

GMeBIEdlExμrRkhmcat;TukfaCakMhus b¤)anbeBa©jkayvikarxwgsm,anwgfñak;dwknaMrbs;xøÜn. CnrgeRKaHxøHRtÚv

)ankb;TaMgrs;ehIysøab;edayfb;degðIm.

mnusSesÞIrRKb;rUbEdlRtÚv)anrkeXIjfa CaGñkFøab;mankareronsURteRCARCHRtÚv)anykeTAsmøab;

ecal. CaTUeTAKμanGñkNamñak;h‘anBak;Ev:ntab¤niyayPasabreTseLIy eRBaHvaCasBaØabgðajfaCnenaHCa

GñkecHdwg. CaBiess GñkEdlmkBITIRkúgRtÚvEtlak;RbvtþinigcMeNHviC¢arbs;xøÜnehIyeFVIButCamnusSl¶g;exøA.

karsmøab;RtÚv)aneFVIeLIgeRcInEbbeRcInsNæan. GñkxøHRtÚvExμrRkhmecaTfak,t;bdivtþn_ b¤CaxμaMg

ehIyRtÚv)anbBa¢ÚneTAmnÞIrsYrcemøIy. bnÞab;BIenATIenaH)anry³eBlBIr-bIEx GñkeTasnwgRtÚvykeTAval

BiXat EdlGñkTaMgenaHRtÚv)anbgçM[lutCgÁg;enAmat;reNþA. bnÞab;mk GñkeTasTaMgenHnwgRtÚvsmøab;eday

vaycMEpñkxageRkayénk,alCamYynwgEb:l cbkab; b¤dMbg. CYnkal mnusSrhUtdl;eTAmYyrynak; b¤dl;

eTABan;nak;RtÚv)an)aj;smøab;kñúgeBlEtmYy ehIykb;kñúgreNþAEtmYy. GñkxøHeTotRtÚv)aneFVI[fb;degðImsøab;

edayykfg;pøasÞikRckk,al. enACnbTEdlmanGNþÚgCaeRcInenAkñúgéRB GñkeTasRtÚv)andwktamLanFM²

eTAdl;mat;GNþÚg ehIybnÞab;mkkgQøbk¾rujb¤vayTmøak;eTAkñúgenaHEtmþg.

eBlxøH smaCikRKÜsarTaMgGs;RtÚv)anykeTAsmøab;ecal edaysarEtkMhusEdl)anRbRBwtþeday

smaCikmñak;. ExμrRkhm)anEsVgrkcab;xøÜnsmaCikTaMgGs;ykeTAsmøab;eRkamRTwsþIfa {CIkesμARtÚvCIkTaMg

b£s}.57

Page 68: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

m:m épb‘Un RbCaBlrdærs;enAextþekaHkug )anerobrab;GMBIsmaCikRKÜsarrbs;Kat; EdlRtÚv)anyk

eTAsmøab;ecalfa ³

b¥ÚnRsIrbs;´mñak;GayuR)aMBIrqñaMRtÚv)anGgÁkarsmøab;ecal eRBaHvalYceBatx©ImYyEpø

hUb. GgÁkarvaynwgt,ÚgcbehIykb;Ek,rcmáareBat. resolmYy eBl´kMBugedjeKa

kat;éRB FuMkøins¥úysaksBrlYy. edIrrkemIlERkgRbTHCaGñkFøab;sÁal;Kña. minnwk

sμanfaenaHCasaksB«Buk´esaH. Kat;RtÚvkab;nwgkaMbitCitdac;kecjBIsμa. enAEk,r

sB«Buk´ mansaksBBIrnak;eTotEdlRtÚvsmøab;edaykat;pþac;kdUcKña. rMlgBIenaH

)anRbEhlCagBIrEx CIdUn´GayuCagcitsibqñaM)ansøab;. Kat;RtÚv)anecaTfalYcbbr

ekμghUb ehIyRtÚvemkgvayBIrdMbg. sBrbs;Kat;RtÚv)anrMunwg)avykeTAkb;ecal.

eRkayBImrNPaBrbs;CIdUn´Etb:unμanéf¶ mþay´k¾søab;eTot. Kat;søab;edaysarkargar

lM)aknigKμanGaharhUbRKb;RKan;. ´»bKat;CamYysERmkyMesaksþay27.

58

Page 69: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUk9

mnÞIrs-21 ¬KukTYlEsøg¦

KuksMxan;bMputkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyüRtÚv)ansÁal;faCa {mnÞIrsnþisuxs-21}. GkSr {s}

tMNag[Bakü{snþi)al} ehIyelx{21} CaknÞúyelxGaykUmBIrxÞg;cugeRkayrbs;smmitþ Nat GtIt

RbFanmnÞIr s-21. KukenHmanTItaMgsßitenAEb:kxagt,ÚgTIRkúgPñMeBj ¬sgáat;TYlsVayéRB¦.

mnÞIrs-21CaKuksm¶at;sRmab;XuMXaMg sYrcemøIy eFVITaruNkmμ nigsmøab;GñkeTasEdlRtÚv)ancab;

bBa¢Únmkdak;enATIenH. eTaHbICamnÞIrs-21 KWCamnÞIrsnþisuxd¾sm¶at; nigeXareXA rbs;km<úCaRbCaFibetyü

y:agNak¾eday k¾manGñkeTasRbmaN179nak;RtÚv)anedaHElgmkvijenArvagqñaM1975dl;1978.

bbrriieevvNNKKuukkTTYYllEEssøøgg ¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

59

Page 70: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

kñúgcMeNamGñkeTasRbEhlmYymuWnbYnBan;nak; manGñkeTasRbEhl23nak; EdlenArs;ranmanCIvitbnÞab;BIkar

dYlrlMénrbbkm<úCaRbCaFibetyü.28

GñkTaMgenHRtÚv)anTukCIvit eRBaHmanCMnajBiessEdlmanRbeyaCn_

dl;mnÞIrs-21. mYycMnYnénGñkTaMgenH CaCagKMnUr CagCYsCulnaLika nigCagcmøak;.

1> GKarenAmnÞIrs-21

mnÞIrs-21CaGtItviTüal½yecABja

y:at Edlsagsg;eLIgkñúgqñaM1962. KukenH

sßitenAelIépÞdIEdlmanbeNþay600Em:Rt

nigTTwg400Em:Rt. enABIeRkayrbgsala

enH manGKareFVIBIeQIRbk;s,ÚvBIrxñg EdlCa

GtItsalabzmsikSaTYlEsøg. GKarTaMgGs;

enHbegáIt)aneTACamnÞIrs-21.

kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü mnÞIrs-

21 hu‘mB½T§edayrbgs½gásI niglYsbnøaEdl

manP¢ab;crnþGKÁisnI. enAkñúgbrievNKuk man

GKarFM²bYn. bnÞb;eronCan;eRkamRtÚv)anEbgEckeTACabnÞb;tUc²EdlmanTMhM0/8KuNnwg2Em:Rt Edl

bnÞb;mYysRmab;dak;GñkeTasmñak;. bnÞb;eronCan;TImYyEdlmanTMhM8KuNnwg6Em:RteRbIsRmab;dak;GñkeTas

rYm. enACan;TIBIr bnÞb;nImYy²manTMhMFMCagehIydak;GñkeTas BI40eTA50nak;. bnÞb;mYyRtÚv)aneRbI

Cakariyal½y eFVIkarrbs; Duc EdlCaRbFanKuk ehIybnÞb;mYyeTotRtÚv)aneRbIR)as;Cakariyal½yÉksar

nigkariyal½yrdæ)alTUeTA. pÞHmYycMnYnEdlenAEk,rKukRtÚv)aneRbIeFVICakEnøgsYrcemøIynigkEnøgeFVITaruNkmμ.

2> GñkeTas

GñkeTasPaKeRcInenAmnÞIrs-21RtÚv)anecaTRbkan;BIbTk,t;bkSb¤k,t;bdivtþn_ b¤Føab;)aneFVIkar[

kmμaPi)alk,t;EdlRtÚvcab;xøÜnrYcehIy. mYyry³kalknøgeTA emdwknaMbkSkumμúynIsþkm<úCamankarsgS½y

nigmankarminTukcitþkan;EtxøaMgeLIg²cMeBaHkmμaPi)alnigkgT½Brbs;xøÜn. ]TahrN_ enAExtula qñaM1976

enAkñúgdMeNIrkarrwtbnþwgsnþisuxCati b:ul Bt )aneFVIkarcab;xøÜnkmμaPi)alCan;x<s;bkSCaeRcInrUb ehIyykmk

XuMenAmnÞIrs-21. fñak;dwknaMExμrRkhmyl;fa sRtÚvmanenARKb;TIkEnøgTaMgGs;kñúgépÞRbeTs ehIy)aneFVIkar

cab;xøÜnsmaCikkumμúynIsþrbs;xøÜnCaeRcInnak;kñúgmYyEx². GñkeTasenAmnÞIrs-21rYmmanTaMgCnbreTs

RbEhlbYnrynak;EdlPaKeRcInCaCnCatievotNam.

kmμaPi)alEdlbeRmIkargarkñúgKukmYycMnYn)ankøayCaGñkeTasenATIenaHEdr. kmμaPi)alTaMgenaH)an

sarPaBBIkarx¢ilRcGUskñúgkarerobcMÉksar eFVI[xUcm:asuInnig]bkrN_déTeTot b¤vayGñkeTasrhUtdl;søab;

kñúgeBlsYrcemøIyedayKμankarGnuBaØat. cemøIysarPaBPaKeRcInenAmnÞIrs-21CacemøIyminBit BIeRBaH

kkmmμμaaPPii))aallbbeeRRmmIIkkaarreennAAmmnnÞÞIIrrss--2211nniiggRRkkúúmmRRKKÜÜssaarr ¬rUbxageRkayBIeqVgeTA

sþaM ³ m:m éN/ sux/ Duc nig fa¦ ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

60

Page 71: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

GñkeTasPaKeRcInmin)anRbRBwtþkMhusGVIF¶n;F¶reT ehIyGñkeTas)ansarPaBedIm,I[EtrYcxøÜnBITaruNkmμb:ueNÑaH.

exov ecs ehA eBA RbCaBlrdæmkBIextþkMBg;qñaMg CaGtItGñkyamenAmnÞIrs-21. eBA

)anerobrab; BIRbvtþirbs;Kat;enAeBlenaHfa ³

enAqñaM1977 mitþPkþirbs; BIrnak;eQμaH hug nig emOn )anRbRBwtþkMhus ehIy

RtÚv)anykeTAsmøab;ecal. bnÞab;BIenaHmk GgÁkarcab;xøÜn´eRBaH´CamitþPkþirbs;Gñk

TaMgBIr ehIybBa¢Ún´eTAéRBs. BYkeK)ansYrcemøIy´ERkgela´ manCab;Bak;B½n§CamYy

GñkTaMgBIr b:uEnþ eqøIyfa {Gt;maneT}. GñksYrcemøIyeQμaH Esm pl. Kat;)andwg

c,as;Nas;fa´xMeFVIkarnigesμaHRtg;. dUecñHehIy´RtÚv)anedaHElg ehIyRtÚv)anbBa¢Ún

eTAkgBl502 ehIyebIkLandwkRKab;eTAtaynij eTAév:CamYyevotNam.

CIvitenAmnÞIrs-21eBareBjeTAedayPaBP½yxøac. eyIgminh‘anniyayesIcelg

rkKñaeT. eyIgminTukcitþGñkNaTaMgGs; sUm,ImitþPkþiCitsñiT§rbs;eyIgk¾eday. RKb;Kña

RtÚvxitxMeFVIkar. eRkABIkaryamkam eyIgRtÚvdaMbEnønigciBa©wmRCÚk. eyIgRtÚvRbúgRby½tñ

bMputeBleFVIkar. kMhusbnþicbnþÜcdUcCaegak b¤Ep¥knwgCBa¢aMgGaceFVI[eyIgsøab;)an.

3> bTbBaØtisRmab;GñkeTas

bTbBaØtienHRtÚv)anbiTenAelICBa¢aMgkñúgbrievNKuk.

vin½ysnþi)al ¬nKr)alsnþisux¦ enAmnÞIrs-2129

1¦ sYrGIeqøIyhñwg minbEgVrsMNYrrbs;Gj.

2¦ min[edaHRsay ykelsenHelsenaHtamKMnitÉglak;b¤RbEkk tmat;min

)andac;xat.

3¦ min[eFVIl¶g; minyl;bBaða eRBaHÉgCamnusSh‘anRbqaMgnwgbdivtþn_.

4¦ sYrPøam eqøIyPøam min[dMGk;mYynaTIeLIy.

5¦ erOgxVHxat kMhusbnþicbnþÜc dUcCasIlFm’ xUcenHxUcenaH k¾min[niyay

erOgxøwmsarbdivtþn_ k¾min[niyay.

6¦ év:b¤qk;ExSePøIgmin[ERskdac;xat.

7¦ min[eFVIGVITaMgGs; KWGgÁúyes¶ómrg;caMbBa¢aGj Gt;bBa¢akuMeFVI GjbBa¢aGIeFVI

hñwgPøam RbEkkRcimRcúmmin)aneT.

8¦ kuMykelskm<úCaeRkam )aMgmuxmat;k,t;rbs;GaÉg[esaH.

9¦ RKb;bBa¢axagelI mineFVItam KWmYyéf¶rgrMBat; ExSePøIgqk;rab;minQñHeT.

10¦ RbqaMgvin½yGjmYycMNuc RtÚvrgrMBat;db;rMBat; b¤qk;ExSePøIgR)aMqac;.

61

Page 72: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

bTbBaØtimYyeTotsRmab;GñkeTasRtÚv)anbiTenAGKar {x-K-X}.

4> sßanPaBenAkñúgmnÞIrs-21

enAeBlbBa¢ÚneTAdl;mnÞIrs-21 GñkeTasTaMgGs;RtÚv)anftrUbnigtRmÚv[sresrRbvtþirUblm¥itcab;

taMgBIkumarPaBrhUtdl;éf¶cab;xøÜn. GñkeTasRtÚvedaHsemøókbMBak;ecjTukEtexakñúgmYy ehIysmÖar³Cab;xøÜn

TaMgb:unμanRtÚv)anrwbGUsyk. bnÞab;mkGñkeTasnwgRtÚvnaMykeTAXuMkñúgbnÞb; EdlenATIenaHGñkeTasTaMgenHRtÚv

dak;exñaHeCIgEdlmancgP¢ab;edayRcvak;eTAnwgCBa¢aMgb¤\dæ. cMENkGñkeTasEdlXuMenAbnÞb;FMRtÚv)andak;exñaH

eCIgedayrnukEdkEvgmYyrYmKña. exñaHeCIgTaMgenHRtÚvP¢ab;eTAnwgrnukEdkqøas;Kña dUecñHGñkeTasRtÚvedkdak;k,al

Tl;Kña. GñkeTasRtÚvedkpÞal;nwg\dæ edayKμankenÞl mug b¤PYyeT. GñkeTasRtÚv)anhamR)ammin[niyay

rkKña.

v:an; Nat GñkenArs;ranmanCIvitmñak;)anerobrab;BICIvitrbs;Kat;enAkñúgmnÞIrs-21fa ³

enAkñúgmnÞIrs-21 RtÚv)andak;exñaHeCIgP¢ab;eTAnwgrnukEdkEvgmYyCamYyGñkeTasCag

samsibnak;eTot. ExμrRkhm[eyIghUbBIrdgkñúgmYyéf¶. GñkeTasRKb;rUbTTYl)an

rbbbbrbYnsøabRBatUc nigsmølaysøwkeQIxøH. karniyayKñaRtÚv)anhamXat;

dac;xat. RbsinebIGñkNamñak;cg;eRkakGgÁúyb¤pwkTwk eKRtÚvsuMkarGnuBaØatBIGñkyam

Camunsin. kareFVIGVImYyEdlminmankarGnuBaØatBIGñkyam nwgRtÚvTTYlkarvaydMCa

Tm¶n;. eK[eyIgmuCTwkerogral;bYnéf¶mþg. eKykTuyy:Umk)aj;CHBImat;TVar. Rbsin

ebIeyIgenAq¶ayBImat;TVar eyIgnwgmin)anTTwkRKb;RKan;eT. Caerogral;éf¶ GñkeTasRtÚv

)annaMykeTAsYrcemøIy ehIymYycMnYnminEdleXIjRtLb;mkvijeT b:uEnþeyIgeXIj

GñkeTasfμI²RtÚv)annaMcUlmkCMnYsvij30.

bRmamenAGKar{x-K-X}

1¦ min[niyayTak;TgKñadac;xat eTaHCasÁal; b¤minsÁal;.

2¦ ebIcg;eFIVGVI RtÚvmankarGnuBaØatBIGñkyam.

3¦ min[B¤r:Ugr:agTIkEnøgenA.

4¦ eBlGñkyamb¤GñkepSg²cUl RtÚvedkTaMgGs;.

5¦ eBlEqk RtÚvdak;édeRkayxñg. kuMesrI.

62

Page 73: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

enAem:agbYnknøHRBwk GñkeTasRtÚvRsatexaedIm,I[GñkyamRtÜtBinitü. GñkyamRtÚvBinitüemIlERkg

elaexñaHeCIgrlug b¤ERkgelaGñkeTasmanlak;vtßúGVIEdleKGaceRbIedIm,IeFVIGtþXat. mYyry³kalknøgmk

manGñkeTasxøH)ansmøab;xøÜnÉg dUecñHGñkyammankarRbúgRby½tñNas;kñúgkarRtÜtBinitüemIlexñaHeCIgnigbnÞb;.

sßanPaBrs;enAkñúgmnÞIrs-21manPaBkxVk; EdleFVI[GñkeTasPaKeRcInekItERsg kmrmas; nigéc.

BuMmanfñaMBüa)aleTenAkñúgKuk. kmμaPi)aleBTüenAmnÞIrs-21suT§Etmin)anTTYlkarhat;eronRtwmRtÚv ehIyeFVI

karBüa)alRKan;EtedIm,IBnüarkarsøab;rbs;GñkeTas bnÞab;BIrgrbYsF¶n;kñúgGMLúgeBlsYrcemøIyb:ueNÑaH.

GñkeTasRtÚv)anbiTmuxCit eBlRtÚvnaMBIkEnøgXuMXaMgeTAkEnøgsYrcemøIy. GñkyamnigGñkeTasminGnuBaØat

[niyayKñaeLIy. CagenHeTAeTot kmμaPi)alEdlenARkúmepSgKñak¾minRtÚv)anGnuBaØat[eFVIkarTak;TgKñaEdr.

5> karsYrcemøIy

viFIsa®sþéRBépSCaeRcInRtÚv)aneRbIedIm,IsYrcemøIyenAmnÞIrs-21. GñkeTasRtÚv)anvayedayéd

dMbg b¤EmkeQI. CYnkal GñksYrcemøIyvayGñkeTasnwgExSePøIgb¤qk;ExSePøIg. viFIsa®sþeFVITaruNkmμ

epSgeTotEdleRbIenAmnÞIrs-21manGucePøIg)arI bgçM[suIlamk b¤pwkTwkenam ykm¢úlcak;cUlsac; nigBüÜréd

eLIgelIeBjmYyéf¶ b¤BüÜreCIgeLIgelIdaMk,alcuHeRkam. GñkeTasxøHeTotRtÚv)anqUtsac;nwgkaMbit b¤ykfg;

xÞb;RcmuH. viFIsa®sþmYycMnYneTotEdleRbIsRmab;cRmaj;ykcemøIysarPaB rYmmandkRkckédehIycak;

Gakul BIelI b¤RCmuCTwk. GñkeTasmYycMnYnRtÚvsøab;kñúgGMLúgeBleFVITaruNkmμ.

kkmmμμaaPPii))aallbbeeRRmmIIkkaarreennAAkkññúúggmmnnÞÞIIrrssnnþþiissuuxxhhUUbbGGaahhaarrrrYYmmKKññaa ¬Xwm v:ak ehA h‘ rUbxageqVg GnuRbFanmnÞIr s-21¦

¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

63

Page 74: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

GñkeTas®sþIRtÚv)aneFVITaruNkmμedaykat;edaH b¤bgçM[GñkTaMgenaHedaHexaGavecj. GñkeTas®sþImYy

cMnYnRtÚvGñksYrcemøIycab;rMelaP eTaHCakarrMelaPpøÚvePTpÞúynwgeKalneya)ayrbs;km<úCaRbCaFibetyü

k¾eday. GñksYrcemøIyEdlRtÚvrkeXIjfa)anRbRBwtþGMeBIenHRtÚv)ansmøab;ecal.

enAkñúgcemøIysarPaB GñkeTasRtÚverobrab;BIRbvtþirUbpÞal;xøÜn. RbsinebICasmaCikbkS GñkeTasRtÚv

bgðajéf¶EdlxøÜncUlbdivtþn_ nigerobrab;BIkic©karEdlxøÜn)aneFVI. bnÞab;mkGñkeTasRtÚverobrab;BIskmμPaBk,t;

rbs;xøÜntamlMdab;lMeday. kñúgEpñkTIbIéncemøIysarPaB

GñkeTas )anerobrab;BIkarrYmKMnitk,t;min)anseRmcrbs;

xøÜn b¤kic©snÞnak,t;epSg². enAcugbBa©b;éncemøIysarPaB

GñkeTasnwgrayeQμaHCnk,t;EdlRtÚvCamitþPkþi mitþrYmkargar

b¤mnusSEdlGñkeTasFøab;sÁal;. bBa¢IxøHmanrayeQμaH

mnusSEdlBak;B½n§rhUtdl;eTACagmYyrynak;. GñkEdl

maneQμaHkñúgbBa¢IPaKeRcInRtÚv)ancab;ykmksYrcemøIy.

edaysarEtTaruNkmμenAmnÞ Irs-21sahav

éRBépSeBk GñkeTasEtgEtsarPaBnUvGVIEdlxøÜnGacKit

eXIj eTaHCacemøIyenaHxusk¾eday. G‘¿ sMNag kmμkr

reTHePøIg )ansarPaBBIkic©snÞnak,t;rbs; tun kmμkr

CYsCulreTHePøIgfa ³

tun Cakmμkrcas;. vamineBjcitþnwgbdivtþn_dUc

KñavaÉeTotEdr. ral;éf¶vaEtgeXasna dUcteTAenH ³

BYkGaGs;enH dl;ÉgbeRgónbec©keTsvaecH

eRcIncg;edjk,alÉgecj.

[Ety:agenHcuH éf¶NamYy BYkEh¥gRtÚv

rlaydUcGMbilRtÚvTwk.

sBVéf¶ kmμkrcas;eRbóbdUcsMrameRkam)ateCIgva vacg;Can;eBlNak¾)aneRscEtnwgcitþva.

BYkvaBUEkxagGMnYtnigRTwsþI Etx¢ileFVIkar.

eFVIkarRKan;EtdUr)aysuI)anehIy xUcs¥Ik¾xUceTA.

eRkABIenH vaBRgwgxøÜneRtomvaybdivtþn_ eBlNamanT½BmkBIeRkA31.

Ca ehOg sa®sþacarüCemøóseTARsuk)arayN_ extþkMBg;FM )ansarPaBBIskmμPaBk,t;rbs; taMg

Lúj GtItGñkeFVIkarenARksYgéRbsNIy_ eRkaymkeFVITahanBak;s½kþiBIrfa ³

CemøóseTAdl;PUmikMeNItvij taMg Lúj edIrRbmUleCIgedIm,IRbqaMgbdivtþn_. va)an

eFVIviecäTkmμRbqaMgeyIgCabnþbnÞab;.

kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmm

¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

64

Page 75: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

ENnaM[bkSBYkElgeKa[suIRsUv.

ENnaM[bkSBYkkemÞccantic²CabeNþIr².

ENnaM[smøab;TamþgmYyb¤BIr ehIyraykarN_fagab;.

ykpÞHxøÜnCakEnøgsresrRtak; ehIy)anykRtak;eTA)actamkardæan32.

6> rcnasm<½n§cat;taMgenAkñúgmnÞIrs-21

buKÁlikRbEhlmYyBan;nak;enAbeRmIkarkñúgmnÞIrs-21. kñúgenaHmnusSRbEhlbI-bYnrynak;beRmIkar

CabuKÁlikTUeTA edayrYmTaMgGñkdaMbEnøbgáarsRmab;beRmIesckþIRtÚvkarkñúgmnÞIrpg. eRkABIenH CakgkmøaMgeFVIkar

kñúgbrievNKuk EdleFVIkarenAkñúgGgÁPaBmYykñúgcMeNamGgÁPaBTaMgbIrbs;mnÞIr nigrYmTaMgbuKÁlikkariyal½ypg.

GgÁPaBenAmnÞIrs-21rYmman GgÁPaBerobcMÉksar GgÁPaBkarBar nigGgÁPaBsYrcemøIy. GgÁPaB

erobcMÉksarmannaTIcmøgcemøIysarPaBecjBIkaEsSt vayGtßbTcemøIysarPaBrbs;GñkeTas segçbGtßbT

cemøIysarPaB nigerobcMTukdak;Éksar. buKÁlikenAkñúgGgÁPaBrgEpñkftrUbmannaTIftrUbGñkeTasBak;kNþal

xøÜneBlGñkeTasmkdl;Pøam ftrUbGñkeTasEdlsøab;kñúgbnÞb;XuMXaMg nigftrUbGñkeTassMxan;²eRkayeBl

smøab;ehIy. rUbftrab;Ban;snøwkenAesssl;rhUtmkdl;sBVéf¶ b:uEnþrab;Ban;snøwkepSgeTot)an)at;bg;.

kkmmμμaaPPii))aallbbeeRRmmIIkkaarreennAAkkññúúggmmnnÞÞIIrrss--2211hhUUbbGGaahhaarrrrYYmmKKññaa ¬Duc QrenAxagsþaM¦ ¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

65

Page 76: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

GgÁPaBkarBarKWCaGgÁPaBFMbMputenAmnÞIrs-21. kgsnþisux

kñúgGgÁPaBenHPaKeRcInCaekμgCMTg;. kgsnþisuxPaKeRcInmankarlM)ak

kñúgkareKarBbTbBa¢ad¾twgEtgrbs;GgÁPaB. kgsnþisuxminGnuBaØat[

niyayCamYyGñkeTas sYreQμaH b¤vaytb;GñkeTaseLIy. kg

snþisuxRtÚv)anhamXat;min[lYcemIlb¤lYcsþab;karsYrcemøIy ehIy

RtÚveKarB[)anx¢ab;x¢ÜnnUvbTbBa¢asamsibcMNucEdlhamR)am min[

lYc edk GgÁúyelg b¤Ep¥kCBa¢aMgkñúgeBleFVIkargar. kgsnþisux

RtÚvedIreTAedIrmk eFVIkaryaml,at nigBinitüBic½yGVI²RKb;y:ageday

RbúgRby½tñbMput. kgsnþisux

NaEdl)anRbRBwtþkMhusF¶n;F¶r

nwgRtÚvcab;xøÜnsYrcemøIy yk

eTAXuMXaMg nigykeTAsmøab;

ecal. mnusSPaKeRcIneFVIkar

enAmnÞIrs-21 mankarP½y

xøacy:agxøaMgcMeBaHkMhusepSg²

EdlGacekIteLIg nigP½yxøac

cMeBaHTaruNkmμ nigkarsmøab;.

GgÁPaBsYrcemøIyEckecj

CaRkúmrgekþA RkúmrgRtCak; nig

RkúmrgGegáóm. RkúmrgekþA ¬CYn

kalehA kgkac¦ GaceFVITaruN

kmμkñ úgeBlsYrcemø Iy)an.

pÞúyeTAvij RkúmrgRtCak; ¬CYn

kalehA kgsøÚt¦ minRtÚv)an

GnuBaØat[eFVITaruNkmμeBlsYr

cemøIyeT. RbsinebIRkúmenH

minGaceFVI[GñkeTassarPaBeK

nwgbBa¢ÚnGñkeTaseTARkúmrgekþA.

RkúmrgGegáóm eFVIkarCamYy

krNIF¶n;F¶r nigkrNIsMxan;².

karsYrcemøIymanry³eBl

Evg. CYnkaldMeNIrkarenHbnþ

sun esn ¬smmitþexov¦

sun esn ekItenAéf¶TI12 Ex

mifuna qñaM1930 enAextþRtavij

RbeTsevotNamxagt,Úg. RbBn§

rbs; sun esn eQμaH yun y:at

¬ehAsmmitþnarI Gat¦ Cardæm®nþI

RksYgGb;rMnigvb,Fm’kñúgrbbkm<úCa

RbCaFibetyü. sun esn )an

eTAsikSaenARbeTs)araMg cenøaHqñaM

1950nigqñaM1956 ehIy)an

cUlCasmaCibkSkumμúynIsþ)araMg.

qñaM1963 sun esn )anrt;cUl

éRB eKcBIkartamcab;rbs;b:Ulis.

sun esn )ankøayeTACaGKÁbBa¢a

karkgkmøaMgrMedaHCatiRbCaCnkm<úCa

kñúgqñaM1971.

kñúgry³kalkm<úCaRbCaFib etyü

sun esn Ca]bnayk rdæm®nþITIbI

TTYlbnÞúkkarBarCatinig

RKb;RKgpÞal;eTAelImnÞIrs-21.

sun esn nigRkúmRKÜsarRtÚv)an

smøab;tambBa¢arbs; b:ul Bt enA

éf¶TI10 Exmifuna qñaM1997.

Duc ¬eQμaHedIm kaMg ehákG‘av¦

Duc ekItqñaM1942 enAextþ

kMBg;FM. Duc eronenAviTüal½y

RBHsuIsuvtßi nig)anCab;cMNat;fñak;

CasisSBUEkKNitviTüaelxBIrTUTaMg

RbeTs. Duc eFVICaRKÚbeRgon

KNitviTüaenAsalaeronmYykñúgextþ

kMBg;FM. enAqñaM1964 Duc eFVIkar

enAsalaKruekaslübnÞab;BI sun

esn )anrt;cUléRB. Duc cUlCa

smaCikbkSkumμúynIsþkm<úCaenAqñaM

1970.

Duc )anrt;ecjBIRkúmExμrRkhm

kñúgTsvtSr_qñaM1980 ehIy)an

køayxøÜnCaRKisþbris½T. Duc RtÚv)an

cab;xøÜnenAEx]sPa qñaM1999.

cab;BIeBlenaHmk Duc RtÚvCab;XuM

kñúgKukrhUtrg;caMkarkat;kþI. kñúgEx

kumÖ³ qñaM2005 Duc RtÚv)anecaT

Rbkan;BIbT]Rkidækmμs®gÁamnigkar

eFVITukçbukemñjeTAelICnbreTskñúg

ry³kalénrbbkm<úCaRbCaFibetyü.

Duc RtÚv)anXuMxøÜnCabeNþaHGasnñ

edayGgÁCMnuMCRmHvisamBaØkñúgtulakar

km<úCa ¬G>v>t>k¦ enAExkkáda qñaM

2007. enAéf¶TI26 Exkkáda

qñaM2010 G>v>t>k )anRbkas

salRkmCasaFarN³fa {Duc

manBiruT§PaBBIbT]RkidækmμRbqaMgnwg

mnusSCati nigkarbMBarbMBany:ag

F¶n;F¶relIGnusBaØaTIRkúghSWENv

qñaM1949 nigRtÚv)anpþnÞaeTas

dak;Bn§naKarGs;mYyCIvit.

66

Page 77: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

eFVIrhUtdl;yb;GRFaRt. GñksYrcemøIyTaMgenaHecHGan nigecHsresr ehIyCaTUeTAmanGayuRbEhlCa

CagémÖqñaM.

7> fñak;dwknaMmnÞIrs-21

mnÞIrs-21sßiteRkamkarRKb;RKgrbs;RksYgkarBarCatidwknaMeday sun esn ¬ehA smmitþexov¦.

muneBlcUlCasmaCikbkSkumμúynIsþkm<úCa sun esn Føab;)aneTAsikSaenARbeTs)araMgnigFøab;eFVICa

RKÚbeRgón.

emdwknaMCan;x<s;enAmnÞIrs-21rYmman Duc ¬RbFanmnÞIrs-21¦/ Xwm v:ak ehA h‘ ¬GnuRbFanmnÞIr

s-21¦/ m:m éN ¬GnuRbFanmnÞIrs-21¦/ eb:g ¬bBa¢akarelIGñkyam¦/ can; ¬RbFanGgÁPaBsYrcemøIy¦

nig b:un ¬GñksYrcemøIy¦. b:un CaGñksYrcemøIyGñkeTassMxan;²CaeRcInrUbrYmman Ekv mas/ éN sar:an;/

h‘U nwm/ TIv Gul nig ePaK qay. emdwknaMKukTaMgenHsuT§EtCaGtItRKÚbeRgón.

8> karsmøab;enAmnÞIrs-21

GñkeTasPaKeRcInenAmnÞIrs-21Cab;XuMXaMgenATIenaHry³eBlBIreTAbIEx. eTaHCay:agenHkþI

kmμaPi)alExμrRkhmCan;x<s;mYycMnYnCab;XuMXaMgenATIenaHrab;Ex ehIycemøIysarPaBEvgrab;ryTMB½r.

bnÞab;BIRtÚvnaMxøÜnmkdl;mnÞIrs-21)anBIr-bIéf¶ GñkeTasTaMgGs;nwgRtÚvnaMykeTAsYrcemøIyedayKμanxVl;xVay

kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmm ¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

67

Page 78: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

KitKUrBIkarBitGVIeLIy. GñkeTasTaMgGs;RtÚvEtsarPaBfaxøÜnKWCaCnk,t;bdivtþn_ nigFøab;)anRbRBwtþbTelμIs

TaMgLayEdlGñksYrcemøIysURt[fatam. bnÞab;BIkarsYrcemøIycb;sBVRKb;ehIy GñkeTasnwgRtÚvnaMykeTA

{kemÞcecal} EdlCaBaküeRbIkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyüCMnYs[Bakü {smøab;}.

enAqñaMTImYyénRbtibtþikarrbs;mnÞIrs-21 saksBGñkeTasRtÚv)ankb;enAEk,rmnÞIr. b:uEnþ cab;taMgBI

cugqñaM1976mk minmandITMenrsRmab;kb;exμacenAEk,rmnÞIreToteT ehtudUecñHehIyGñkeTasRtÚv)andwktamLan

enAeBlyb;ykeTAkan;bwgeCIgÉk ¬sßitenAcm¶ay13KILÚEm:Rt PaKnirtITIRkúgPñMeBj¦ EdlenAkEnøgenaH

GñkeTasRtÚv)anvaynwgt,Úgcb xñgBUefA b¤dMbg b¤)aj;smøab;ecalEtmþg. CaTUeTA enAeBlEdlGñkeTasRtÚv

)ansmøab;ehIy kgT½BEdldwkGñkeTasBImnÞIrs-21eTA )ankb;saksBTaMgenHenAkñúgreNþAsaksBrYm

Edl reNþAtUcmansaksBRbEhl6nak; ehIyreNþAFMmansaksBrhUtdl;eTACag100nak;.

mnÞIrs-21 nig bwgeCIgÉk RtÚv)anERbkøayeTACasarmnÞIrRbl½yBUCsasn_edayrdæaPi)alén

saFarNrdæRbCamanitkm<úCa eRkamCMnYy]btßmÖrbs;evotNamkñúgqñaM1979.

68

Page 79: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUk10

TMnak;TMngkarbreTs

km<úCaRbCaFibetyü)aneFVITMnak;TMngkarTUtCamYyRbeTscin kUer:xageCIg evotNam Lav Kuy)a

rUm:anI yUehÁasøavI Gal;)anI nigeGhSúIb. RbeTsTaMgGs;enHmansßanTUtkñúgTIRkúgPñMeBj. kñúgry³kalkm<úCa

RbCaFibetyü ÉkGKÁrdæTUtTaMgGs; elIkElgEtÉkGKÁrdæTUtcin RtÚv)anbgçaMg[enAEtkñúgsßanTUterog²xøÜn.

km<úCaRbCaFibetyü)anebIksßanTUtrbs;xøÜnenARbeTscin kUer:xageCIg evotNam ¬rhUtdl;ExFñÚqñaM

1977¦ nigLav. kñúgcMeNamRbeTsTaMgenH TMnak;TMngCamYycinnigkUer:xageCIgmanlkçN³l¥RbesIr ehIy

TMnak;TMngCamYyLavmanlkçN³l¥bgÁÜr. b:uEnþTMnak;TMngCamYyevotNamkan;EtmanlkçN³GaRkk;eTA² edaysar

Etkarb:HTgÁicKñaenAtambeNþayRBMEdn nigkarExVgKMnitKñaxagmenaKmn_viC¢a. emdwknaMbkSkumμúynIsþkm<úCa

KKNN³³RRbbttiiPPUUPPUUmmaa ddwwkknnaaMMeeddaayyRRbbFFaannaaFFiibbttII eenn vviinn eeFFVVIIddMMeeNNIIrrTTssSSnnkkiicc©©mmkkkkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüü qqññaaMM11997777.. ¬BIeqVgeTAsþaM ³

eGog sarI/ en vin/ CYn RbsiT§ nig exov sMpn¦ ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

69

Page 80: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

PaKeRcInCaGñkRbqaMgnwg

evotNam ehIyemdwknaMNa

EdlFøab;rs;enA b¤Føab;man

TMnak;TMngCamYyevotNam

nwgRtÚveFVIvisuT§kmμ ¬elIk

ElgEt sun esn nig

eGog sarI¦. GñkTaMgGs;

enHRtÚv)anecaTRbkan;fa

CamnusS {k,alyYn xøÜn

Exμr}. RbeTsTaMgBIrk¾man

karExVgKMnitKñapgEdreTAelI

bBaðafa etIGñkNaCaGñkkan;

kab;Er: eRbgkatenAkñúgEdn

smuRTExμr.

bkSkumμúynIsþkm<úCa

manbMNgcg;deNþ Imyk

km<úCaeRkam33BIevotNam

mkvij. bkSk¾mineBjcitþ

cMeBaHKMnitrbs;evotNam

Edlcg;begáItshB½n§\NÐÚ

cinEdr.

karb:HTgÁicKñarvagkm<úCaRbCaFibetyü nig

evotNam)ancab;epþImeLIgenAcugqñaM1975.

bnÞab;BIenaH karRbyuT§Kñad¾xøaMgkøa)anpÞúHeLIgenA

ekaHRtl; ¬b¤PUkuk CaPasaevotNam¦. enA

Bak;kNþalqñaM1976 km<úCaRbCaFibetyü

)anbegáInTMnak;TMngkan;EtCitsñiT§CamYyRbeTs

cin ehIyCemøaHrvagkm<úCaRbCaFibetyünig

evotNam)ankøayeTACaEpñkmYyénCemøaHrvag

cinnigsUevot EdlenAeBlenaHrdæaPi)alRkúg

mUsÁÚKaMRTevotNam ehIyrdæaPi)alRkúgeb:kaMg

eGog sarI ¬smmitþv:an;¦

eGog sarI ekItqñaM1925 enAextþRtavij RbeTsevotNamxag

t,Úg. eGog sarI )anerobkarCamYy exov FIriT§. qñaM1950 eGog sarI

)anTTYlGaharUbkrN_eTAsikSaenARbeTs)araMg ehIy)ankøayeTACa

smaCikbkSkumμúynIsþ)araMg. eGog sarI )anvilRtLb;mkRbeTskm<úCa

vijenAqñaM1957 ehIy)ancUlCasmaCikbkSRbCaCnbdivtþn_Exμr.

eGog sarI beRgónenAviTüal½ykm<úCbuRtrhUtdl;qñaM1963 EdlenA

eBlenaH)anrt;cUléRBts‘U. eRkaymk eGog sarI )ankøayCaembBa¢a

karkgT½BenAPUmiPaK|san.

qñaM1976 eGog sarI RtÚv)anEtgtaMgCa]bnaykrdæm®nþITImYy

TTYlbnÞúkkic©karbreTs. eGog sarI k¾CasmaCikKN³kmμaFikarmCÄim

nigKN³kmμaFikarGcié®nþy_bkSpgEdr. eGog sarI )ancuHcUlCamYyraC

rdæaPi)alkm<úCaenAqñaM1996. eGog sarI RtÚv)ancab;nigXuMxøÜneday

GgÁCMnuMCRmHvisamBaØkñúgtulakarkm<úCa enAExvicäika qñaM2007. eGog

sarI RtÚv)anecaTRbkan;BIbT]RkidækmμRbqaMgnwgmnusSCati GMeBIbMBarbMBan

y:agF¶n;F¶reTAelIGnusBaØaTIRkúghSWENv cuHéf¶TI12 ExsIha qñaM1949

GMeBIRbl½yBUCsasn_ kareFVImnusSXat kareFVITaruNkmμ kareFVITukçbuk

emñjEpñksasna. eGog sarI )anTTYlmrNPaBenAéf¶TI14 ExmIna qñaM

2013 edayCMgWcas;Cra kñúgeBldMeNIrkarkat;kþIsMNuMerOgrbs;Kat;min

Tan;RtÚv)anbBa©b;enAeLIy.

eemmddwwkknnaaMMCCaann;;xx<<ss;;EExxμμrrRRkkhhmmnniiggKKNN³³RRbbttiiPPUUcciinn ¬BIeqVgeTAsþaM ³ vn ev:t nig

eGog sarI¦ ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

70

Page 81: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

KaMRTkm<úCaRbCaFibetyü. enAcugqñaM1976 km<úCaRbCaFibetyüTTYl)anCMnYyeyaFay:ageRcInsn§wk

sn§ab;BIcin. kñúgqñaM1977 kgT½Bkm<úCaRbCaFibetyü)anebIkkarvayRbhareTAelIPUmimYycMnYnrbs;

evotNamEdlsßitenAtambeNþayRBMEdnCamYykm<úCa nig)ansmøab;RbCaCnsøÚtRtg;rab;rynak;. TMnak;TMng

karTUtrvagRbeTsTaMgBIrRtÚv)ankat;pþac;TaMgRsugenAExFñÚ qñaM1977.

kñúgqñaM1978 km<úCaRbCaFibetyü)anxitxMBRgIkTMnak;TMngkarTUtrbs;xøÜn ehIyBaNiC¢kmμeRkARbeTs

enAeBlenaH)anQandl;kRmitkMBUl. RbeTsEdlFøab;eFVITMnak;TMngBaNiC¢kmμCamYykm<úCaRbCaFibetyüman

RbeTscin kUer:xageCIg éf Cb:un hugkug m:adahÁasáa bg;køaEds nigsigðburI. TMnijnaMecjsMxan;²rbs;km<úCa

RbCaFibetyürYmman ³ RsUv C½rekAs‘U eQI nigsrIrragÁstVd¾kRm ¬Es,k/ Pøúk/ sñÚk¦. cMENkTMnijnaMcUl

vijrYmman eRKÓgsBVavuF rfeRkaH kaMePøIgFM m:asuInsRmab;eFVIERscmáar plitplKImI nigRkNat;.

TMnijnaMecjPaKeRcInrbs;km<úCaRbCaFibetyümancMnYntictYcxøaMgNas; ebIeRbóbeFobeTAnwgkarnaM

ecjenAmunqñaM1970 ehIyRtÚv)annaMykeTARbeTscin EdlCaRbeTsEtmYyKt;Edlman\T§iBlmkelIkm<úCa

RbCaFibetyü. BIqñaM1977dl;cugqñaM1978 cin)anpþl;[km<úCaRbCaFibetyünUvrfeRkaHrab;ryeRKÓg

rfynþ GavuFFunF¶n; RKab;epøagnigRKab;kaMePøIgrab;Ban;etan nigynþehaHRbtikmμcMnYnR)aMmYyeRKÓg.

rdæaPi)alcin k¾)anpþl;[nUvkarCYsCulpøÚvrfePøIgmYyExSP¢ab;RkúgPñMeBjeTARkúgkMBg;esam nigRBlanynþehaH

fμImYyeTotenAextþkMBg;qñaMg. eRkABITMnak;TMngBaNiC¢kmμ CMnYyeyaFa nigCMnYyhirBaØvtßú cin)anbBa¢ÚnGñkCMnaj

karrab;Ban;nak;[mkeFVICaGñkbec©keTs nigCaTIRbwkSarbs;km<úCaRbCaFibetyü. GñkCMnajkarTaMgenH)anCYy

bgðat;beRgónk,ÜneyaFa bec©keTseBTü nigbec©keTskñúgeragcRkdl;kmμaPi)alExμrRkhm. km<úCaRbCaFib

etyü)anesñI[cinbBa¢ÚnT½BmkCYyc,aMgCamYyevotNam b:uEnþcin)anBnüareBl ehIyesñI[manbTQb;)aj;Kña

nigeFVIkarcrca. km<úCaRbCaFibetyü)anTat;ecalsMeNIenH.

71

Page 82: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CMBUk11

kardYlrlMénrbbkm<úCaRbCaFibetyü

1> mUlehtubIy:agénkardYlrlMrbs;km<úCaRbCaFibetyü

ssPPaaBBRRTTúúDDeeRRTTaammrrbbss;;RRbbCCaaCCnn ³³ EpnkarbYnqñaMrbs;km<úCaRbCaFibetyübBa¢ak;fa km<úCaRtÚvplitRsUv

[)anbIetankñúgmYyhiktaerogral;qñaM. tYelxenHmancMnYneRcInelIsTinñplmunsm½ybdivtþn_. enAeBlTinñpl

RsUvmin)anRKb;EpnkarkMNt; kmμaPi)alenATUTaMgRbeTs)aneFVIr)aykarN_Ekøgkøay. bnÞab;mkkmμaPi)al

TaMgenHnwgbBa¢ÚnRsUvy:ageRcIneTAtamcMnYnEpnkarkMNt; edayTuk[RbCaCnTTYlrgkarGt;Xøan.

kkggccll½½ttkkuummaarr ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

72

Page 83: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

edaysarEtRbtibtþikarTUTaMgRbeTsCakarsm¶at;enaH eFVI[EpnkarkñúgkarRbmUlTinñplRsUv[)an

bIetankñúgmYyhiktaminGacGnuvtþ)an. tMbn;TaMgGs;TUTaMgRbeTsminRtÚv)anGnuBaØat[EckrMElkB½t’manKña

eTAvijeTAmk b¤RtÜtBinitüemIlfaetImanbBaðaGVIxøHkMBugekItmaneLIgeT. mCÄimbkSkRmcuHmkemIlsßanPaB

rs;enArbs;RbCaCn b¤erobcMEpnkar[kmμaPi)alfñak;eRkamrbs;xøÜnGnuvtþNas;. emdwknaMfñak;elIhak;dUcCaeCO

TaMgRsugnUvGVIEdlfñak;eRkam)anraykarN_ cMENkfñak;eRkamminh‘anraykarN_B½t’manminl¥NamYyeTAfñak;elI

eLIy. m®nþICan;x<s;bkSkumμúynIsþkm<úCaeCOCak;fa bkSminEdlRbRBwtþkMhusnigminEdlseRmccitþxusTal;Et

esaH. ral;bBaðaEdlekItmaneLIgRtÚv)anemdwknaMTaMgenaHecaTRbkan;faCakMhusrbs;CnbreTsb¤Cnk,t;.

edaysarEtlkçxNÐrs;enAkan;EtmansPaBy:ab;yuWneTA² RbCaCnrab;Esnnak;)ansøab;CabnþbnÞab; edaykar

eFVIkarhYskmøaMg nigKμanGaharbriePaKRKb;RKan;.

bbnnSSúúTT§§kkmmμμ ³³ enABak;kNþalqñaM1976 smaCiksMxan;²CaeRcInrUbrbs;bkSkumμúynIsþkm<úCa RtÚv)aneFVI

visuT§kmμ. cab;taMgBIeBlenaHmk b:ul Bt nigshkarIeCOfakarbHe)arRbqaMgnwgfñak;dwknaMbkSkan;EtekItman

eRcIneLIg². fñak;dwknaMTaMgenHeCOfasRtÚvrbs;xøÜnmanenARKb;TIkEnøg. KN³PUmiPaK KN³tMbn; nigembBa¢aka

rkgT½BCaeRcInrUbRtÚv)ancab;xøÜnnigsmøab;ecal. sPaBkarN_kan;EtmansPaBF¶n;F¶reTA²kñúgqñaM1977

enAeBlEdl b:ul Bt bBa¢a[eFVIkarsmøab;kmμaPi)alPUmiPaKbUBa’ nigeFVIvisuT§kmμeTAelIRbCaCnEdlrs;enAkñúg

PUmiPaKenHesÞIrKμansl;. enAeBlevotNamvaycUlPUmiPaKenHenAcugqñaM1977 RbCaCnesssl;RtÚv)an

kkggkkuummaarr ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

73

Page 84: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

ecaTfa )ancUlédCamYyevotNam ehIyRtÚv)anmCÄimbkScat;TukfaCamnusS{k,alyYn xøÜnExμr}.

ehtudUecñHehIy mCÄimbkS)anbBa¢ÚnkgT½BCaeRcInmkvayRbharPUmiPaKbUBa’ Edl)ansmøab;RbCaCnrab;muWn

nak;. RbCaCnrab;Ban;nak;)anrt;ePosxøÜneTAevotNam EdlenATIenaH rdæaPi)alevotNam)anCYybegáIt

kgkmøaMgeyaFamYy.

kkaarrbb::HHTTggÁÁiiccCCaammYYyyeevvoottNNaamm ³³ enHKWCa

mUlehtuFMbMputénkardYlrlMrbs;km<úCaRbCaFib

etyü. enAqñaM1975 km<úCaRbCaFibetyü

cab;epþImbgábBaðaenAtamRBMEdnbeNþIr²CamYy

evotNam. karRbyuT§Kñad¾xøaMgkøa)anpÞúHeLIgenA

Bak;kNþalqñaM1977 KWenAeBlEdlExμrRkhm

)an)aj;epøageTAelITIrYmextþcUvduk RsukhaeTog

nigextþmYycMnYneTotrbs;evotNamEdlbNþal

[eRKaHfñak;dl;RbCaCnsuIvil nigkgT½Bevot

NamCaeRcInnak; edaymin)aneRtómxøÜnCamun.

RbCaCnevotNamrab;Ban;nak;)anrt;cUleTAkñúgépÞ

RbeTs. kñúgGMLúgeBlEtBIr-bIéf¶énkarvay

Rbhar RbCaCnsuIvilevotNamRbEhlmYy

Ban;nak;)anrgrbYsnigsøab;.

enAExFñÚ qñaM1977 evotNam)aneRbI

ynþehaHnigkaMePøIgFMebIkkarvayRbharRTg;RTay

FMmYymkelIkm<úCaRbCaFibetyü edaydeNþIm

kan;kab;)antMbn;cMBuHTa ¬cMBuHesk¦ kñúgextþ

sVayerog. kgT½BevotNam)anvaysRmúk

cUlCagémÖKILÚEm:RtmkkñúgTwkdIkm<úCaRbCaFib

etyü ehIykan;kab;)anTIrYmextþsVayerog.

eqøIytbeTAvij km<úCaRbCaFibetyü)ankat;pþac;cMNgkarTUtCamYyRbeTsevotNam ehIy)anbBa¢a[

GñkkarTUtevotNamTaMgGs;enATIRkúgPñMeBjcakecjBIRbeTskm<úCa. ExμrRkhmyl;RBmeFVIkarcrca luHRta

NaEtkgT½BevotNamTaMgGs;dkecjBITwkdIkm<úCaRbCaFibetyüCamunsin. mYyry³kaleRkaymkeTot

evotNam)andkT½BecjBIRbeTskm<úCa edayekorGñkeTasnig RbCaCnsuIvilrab;Ban;nak;ykeTACamYypg.

KμankarcrcaNamYyRtÚv)aneFVIeLIgeT.

evotNam)anecaTExμrRkhmfa )aneFIVkarvayRbhareTAelIextþTaMgR)aMbIrbs;xøÜnEdlsßitenAtam

beNþayRBMEdnCab;km<úCa. evotNam)anCMruj[mankarbegáItkmøaMgbdibkçmYyedIm,IeFVIkarbHe)arRbqaMgnwg

rrUUbbffttnnaarrIIssiill,,³³EExxμμrrRRkkhhmmBBIIrrrrUUbbEEddllRRttÚÚvv))aannfftteennAAkkññúúggbbnnÞÞbb;;ffttrrUUbbmmYYyy

eennAAkkññúúggttMMbbnn;;rrMMeeddaaHH// eexxttþþRRkkeeccHH kkññúúggqqññaaMM11997733 ¬BIeqVgeTAsþaM ³ mUsa

suxa nig m:at; rkIy:as;¦ ¬rUbftÉksarmCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

74

Page 85: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

ExμrRkhm. evotNamk¾)ancab;epþImhVwkhVWnRbCaCnkm<úCa

Edlrs;enAkñúgRbeTsevotNam [cUlrYmkñúgRbtibtþikar

eyaFa nigbegáItkmøaMgsñÚlsRmab;rbbfμImYy. RbeTsTaMgBIr

)anRbyuT§KñaeBjmYyry³kalénqñaM1978.

enAéf¶TI3 Exemsa qñaM1978 viTüúRkúghaNUyEdl

pSayCaPasaExμr)anGMBavnav[RbCaCnkm<úCaTaMgGs;eRkak

QreLIgRbqaMgnwgrbbkm<úCaRbCaFibetyü. evotNam)an

eRCIserIsRbCaCnkm<úCamYycMnYnEdl)anePosxøÜneTAevot

Nam[cUlbeRmIkñúgCYrkgT½BdwknaMedayevotNam. PaKeRcIn

énCnCatiExμrTaMgenHKWCakmμaPi)al kgT½B nigRbCaCnmkBI

PUmiPaKbUBa’. mkRtwmeBlenHmYyEpñkénPUmiPaKbUBa’sßitenA

eRkamkarRKb;RKgrbs;evotNam ehIymYyEpñkeTotsßitenA

eRkam karRKb;RKgrbs;kgkmøaMgbHe)arEdlRbqaMgnwgExμr

Rkhm.

enAéf¶TI3 ExFñÚ qñaM1978 viTüúRkúghaNUy)anpSBV

pSayBIkarbegáIteLIgnUvrNsirSsamKÁIse®gÁaHCatikm<úCa34.

rNsirSenHdwknaMedaysmmitþ ehg sMrin Edl)anePosxøÜn

eTAevotNamenAcugqñaM1978.

embBa¢akarT½BevotNam v:an; eTonyug )andwknaMeFVIkar

vayRbhary:agxøaMgkøamkelIkm<úCaRbCaFibetyü enAéf¶TI25

ExFñÚ qñaM1978. kgT½Brbs; v:an; eTonyug )anvaykan;kab;

extþRkecH kñúgry³eBlR)aMéf¶ nigextþkMBg;camkñúgry³eBl

mYys)þah_. bnÞab;mkenAéf¶TI7 Exmkra qñaM1979 kgT½BevotNamnigkgT½Brbs;rNsirSsamKÁIse®gÁaH

Catikm<úCa vaydeNþIm)anrdæFanIPñMeBj nigesÞIrEtépÞRbeTsTaMgmUlkñúgeBlbnþbnÞab;mkeTot. kgT½BTaMgBIr

)anerobcMmhasnñi)atmYy edIm,IbegáItRkúmRbwkSaRbCaCnbdivtþn_km<úCa[eFVICardæaPi)albeNþaHGasnñeRkam

kardwknaMrbs;smmitþ ehg sMrin.

2> km<úCaRbCaFibetyüeRkayqñaM1979

edImqñaM1979 evotNam)anCYyerobcMbegáItrbbfμImYyenATIRkúgPñMeBjEdlmaneQμaHfa {saFa

rNrdæRbCamanitkm<úCa}. rbbenHRKb;RKgRbeTskm<úCarhUtdl;kgT½BevotNamdkT½BecjmYyTsvtSr_

eRkaymkeTot KWenAqñaM1990. emdwknaMnigkgT½Brbs;km<úCaRbCaFibetyü)anrt;ePosxøÜnBITIRkúgPñMeBjeTA

PaKBay½BüRbeTsedayefμIreCIg rfynþ nigreTHePøIg. ExμrRkhm)anekorRbCaCnrab;muWnnak;edaybgçM[eTA

tam:uk ¬eQμaHedIm Qit eCOn¦

tam:ukekItqñaM1926 enAextþtaEkv.

tam:uk )anbYseronGs;CaeRcInqñaM ehIy

)anerobkarCamYyb¥ÚnCIdUnmYyeQμaH G‘uk

Xwm ehIymankUnbYnnak;. qñaM1949

tam:uk eFVICaRbFan\sSr³Rsuk kñúgextþ

taEkv. tam:uk )ancUlCasmaCikRkúm

kumμúynIsþenAqñaM1963. BIqñaM1968

dl;edImqñaM1979 tam:uk CaelxaPUmiPaK

nirtI.

enAExvicäika qñaM1978 tam:uk RtÚv

)anEtgtaMgCaGnuelxaTIBIrbkSkumμúynIsþ

km<úCa. bnÞab;BIkardYlrlMrbs;km<úCa

RbCaFibetyü tam:uk minEdlesñIsuMkar

elIkElgeTas ehIyminEdlmanbMNg

cuHcUlCamYyrdæaPi)aleT. tam:uk RtÚv)an

cab;xøÜn edaykgT½BraCrdæaPi)alenAEk,r

RBMEdnéf enAExmIna qñaM1999 ehIy

dak;kñúgmnÞIrXuMXaMg. tam:uk søab;eday

sarCMgWenAéf¶TI21 Exkkáda qñaM2006.

75

Page 86: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

CamYyxøÜn. kñúgGMLúgeBlénkarCemøóselIkcugeRkayenH RbCaCnCaeRcIn)ansøab;edaysarGt;Gahar

CMgW nigrbYs.

RbCaCnCaeRcIn)ansVHEsVgrkpøÚvRtLb;mkPUmikMeNItrbs;xøÜnvij. semþcRBH neratþm sIhnu nig

RBHraCvgSanuvgSRtÚv)anCemøóstamynþehaHeTARbeTscin.

ExμrRkhm)anerobcMGgÁkarcat;taMgrbs;xøÜneLIgvijenAtambeNþayRBMEdnéf edaymanCMnYyeyaFa

BIbreTs rYmmanRbeTscin nigRbeTséf. rhUtdl;qñaM1990 mhasnñi)atGgÁkarshRbCaCati)an

GnuBaØat[tMNagrbs;km<úCaRbCaFibetyübnþkan;kab;Gasn³rbs;km<úCaenAGgÁkarshRbCaCati ebIeTaHbICa

mankarCMTas;BIsaFarNrdæRbCamanitkm<úCanigsm<½n§mitþsgÁmniymrbs;xøÜnmYYycMnYnk¾eday.

qñaM1979 ExμrRkhm)anRbkasBIkarbegáIt {rNsirSmhasamKÁICati esñhaCati nigRbCaFibetyü}

b:uEnþmin)anTTYlkarKaMRTBIRbCaCneLIy. enAeBlCamYyKñaenaHEdr clnats‘UminEmnkumμúynIsþdMbUgmYyeQμaH

{rNsirSCatirMedaHRbCaBlrdæExμr} RtÚv)anbegáIteLIgdwknaMedaysemþc sWn san EdlCaGtItnaykrdæm®nþI

kñúgsm½ysgÁmra®sþniym¬1955-1970¦35.

kkaarrvviillRRttLLbb;;rrbbss;;GGññkkEEddlleennAArrss;;rraannmmaannCCIIvviittbbnnÞÞaabb;;BBIIkkaarrddYYllrrllMMrrbbss;;EExxμμrrRRkkhhmmeennAAEExxmmkkrraa qqññaaMM11997799

¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

76

Page 87: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

RkúmGñkts‘UraCaniymmYy EdlmaneQμaHfa {rNsirSrYbrYmCatiedIm,Ikm<úCamYyÉkraCü GBüaRkwt

snþi nigshRbtibtþi} ehAkat;fa {hVúnsuInbuic} k¾RtÚv)anbegáItEdr kñúgeBlbnþbnÞab;KñaenaH eRkamRBHraCkic©

dwknaMrbs;semþcRBH neratþm sIhnu. enAqñaM1982 RkúmraCaniymhVúnsuInbuic RkúmrNsirSCatirMedaH

RbCaBlrdæExμr nigRkúmExμrRkhm)anrYbrYmKñabegáIt{rdæaPi)alcRmúHRtIPaKI} EdlmansemþcRBH neratþm

sIhnu CaRbFan exov sMpn CaGnuRbFan nig semþc sWn san Canaykrdæm®nþI. eKalbMNgrYmrbs;

rdæaPi)alenH KWedIm,IRbmUlkmøaMgeFVIkarts‘UrMedaHRbeTskm<úCaBIkareRCótERCkrbs;evotNam. rdæaPi)al

cRmúHRtIPaKIEdlmanRkúmExμrRkhmCaRkúmFMCageKenaH )ankan;kab;Gasn³rbs;km<úCaenAGgÁkarshRbCa

Cati.

bnÞab;BIkarcrcaGs;ry³eBlCaeRcInqñaM PaKICemøaHkm<úCaTaMgGs;)anyl;RBmcuHhtßelxaelIkic©

RBmeRBógsnþiPaBenATIRkúg)a:rIsenAéf¶TI23 Extula qñaM1991 ehIyyl;RBm[mankarerobcMkare)aHeqñat

CatimYy eRkamkarRtÜtBinitürbs;GaCJaFrbeNþaHGasnñGgÁkarshRbCaCatienAkm<úCa ehAkat;fa{G‘untak;}.

RkúmExμrRkhm)aneFVIBhikarmincUlrYmkare)aHeqñatCatiEdlerobcMeLIgedayG‘untak; ehIybdiesFminRBm

rMsaykgT½Brbs;xøÜneLIy. eRkaykare)aHeqñatCasklqñaM1993 kgT½BExμrRkhm)anbnþRbyuT§RbqaMgnwg

kgkmøaMgrbs;raCrdæaPi)alkm<úCaEdldwknaMedayRBHGgÁm©as; neratþm rNb£T§i Canaykrdæm®nþITImYy nigsemþc

h‘un Esn Canaykrdæm®nþITIBIr Gs;CaeRcInqñaMbnþeTot.

enAExsIha qñaM1996 eGog sarI )ancuHcUlCamYyraCrdæaPi)alkm<úCa edaynaMTaMgkgT½BmYycMnYn

mkCamYypg. emdwknaMCan;x<s;ExμrRkhmmYycMnYneTotdUcCa Ek Bk nYn Ca nig exov sMpn )ancuHcUl

CamYyraCrdæaPi)alkm<úCakñúgqñaM1998. bnÞab;BI b:ul Bt TTYlmrNPaB enAéf¶TI15 Exemsa qñaM1998

tam:uk CaemExμrRkhm Etmñak;Kt;EdlbdiesFminRBmcuHcUlCamYyraCrdæaPi)alkm<úCa ehIyRtÚv)ancab;xøÜnenA

ExmIna qñaM1999. RtwmdMNak;kalenH emdwknaMExμrRkhmEdlenArs;TaMgGs;)ansarPaBcuHcaj; b¤RtÚv)an

cab;xøÜn ehIyclnaExμrRkhmTaMgmUl)andYlrlMCasßaBr. RbCaBlrdæExμrEdlrs;enAtamtMbn;RtÜtRta

rbs;ExμrRkhmTaMgGs;)aneFVImatuPUminivtþn_ nigrYbrYmCamYyraCrdæaPi)alkm<úCavij.

77

Page 88: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

ÉÉkkssaarrmmYYyyeennHH nniiggÉÉkkssaarrEEddlleennAAeessssssll;;ddééTTeeTToottbbggððaajjGGMMBBIIBB½½tt’’mmaannCCaaeeRRccIInnGGMMBBIIrrbbbbkkmm<<úúCCaaRRbbCCaaFFiibbeettyyüü.. ÉÉkkssaarr

TTaaMMggeennHH))aannqqøøúúHHbbBBaa©©aaMMggyy::aaggcc,,aass;;GGMMBBIIrreebboobb nniiggmmUUlleehhttuuEEddllRRbbCCaaCCnnCCaaeeRRccIInn))aannssøøaabb;;))aatt;;bbgg;;CCIIvviitt.. eennAAkkññúúggnn½½yyeennHH ÉÉkkssaarr

nnIImmYYyy²²ttMMNNaagg[[CCIIvviittrrbbss;;RRbbCCaaCCnnkkmm<<úúCCaammññaakk;;EEddllssøøaabb;;eennAAkkññúúggrrbbbbEExxμμrrRRkkhhmm.. mmaannÉÉkkssaarrrreebboobbeennHHrraabb;;llaannssnnøøwwkk..

¬mCÄmNÐlÉksarkm<úCa¦

78

Page 89: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

esckþIbBa©b;

]Rkidækmμkñúgry³kalkm<úCaRbCaFibetyü KWCaesaknadkmμrbs;mnusSCatid¾GaRkk;bMputmYykñúg

cMeNamesaknadkmμTaMgLaynastvtSr_TI20. rbbenH)ansmøab;CIvitmnusS Gs;RbmaNBIrlannak;ehIy

bnSl;TuknUv®sþIemm:aynigkumarkMRBarab;ryrab;Ban;nak;. RbCaCnExμrrab;Esnnak;)anrt;ecjBIRbeTs ehIy

)ankøayCaCnePosxøÜn. RKab;mInrab;lanRKab;EdlRtÚv)anbgáb;edaykgT½BExμrRkhm nigkgkmøaMgrbs;rdæa

Pi)al )anbNþal[RbCaCnrab;Ban;nak;søab;nigBikar cab;taMgBITsvtSr_qñaM1980rhUtmk. RbCaBlrdæExμr

CaeRcInmanbBaðaCMgWpøÚvcitþ edaysarEtkar)at;bg;smaCikRKÜsar EdleFVI[b:HTgÁicdl;pøÚvcitþy:agxøaMg. ktþa

TaMgGs;enHehIyCamUlehtucm,gmYyEdlnaM[manPaBRkIRkkñúgRbeTskm<úCanaeBlbc©úb,nñ.

emdwknaMExμrRkhmTaMgGs;manKMnitRCúlniymhYsehtu EdlxøÜnTTYlykBImenaKmn_viC¢akumμúynIsþ

rbs;cin GtItshPaBsUevot nigevotNam. emdwknaMTaMgenH)anbegáIteLIgnUveKalneya)ayCaeRcInEdl

RbmafCIvitmnusS nig)aneFVITukbukemñjnigsmøab;rgÁalRbCaCny:ageRcInsn§wksn§ab;. emdwknaMExμrRkhm

TaMgenHyl;eXIjfa bdivtþn_rbs;xøÜnKWCapøÚvEtmYyKt;EdlGacnaMkm<úCaeTAkan;ÉkraCüPaBnigsmPaBsgÁm.

emdwknaMExμrRkhmTaMgenH)anGHGagfabdivtþn_rbs;xøÜnmin)anykKMrUtammenaKmn_viC¢axageRkANamYyeT

eTaHbICa xøÜnBitCa)ancmøgtammenaKmn_viC¢arbs;GtItshPaBsUevotnigcin dUcCasmUhPavUbnIykmμ

karCemøós RbCaCnecjBITIRkúgnigTIRbCuMCn EpnkarbYnqñaM nigbdivtþn_mhaelatepøaHmhaGs©arük¾eday.

ExμrRkhmmin[témøeTAelIkarsikSaenAtamsalaeT. manEtemdwknaMExμrRkhmmYycMnYntUcb:ueNÑaH

EdlmankRmitvb,Fm’x<s; ehIyeRkABIenHsuT§EtCamnusSEdlKμanbTBiesaFn_kñúgkardwknaMrdæ. kmμaPi)alfñak;

eRkamPaKeRcInCamnusSminecHGkSr b¤ecHGannigsresrbnþicbnþÜc. eTaHCaman]bsKÁy:agenHkþI k¾ExμrRkhm

EtgEtmanmhicätacg;seRmckic©karFMkñúgry³eBld¾xøIedaymin)anBicarNaGMBIFnFanEdlman b¤lT§pl

EdlecjmkBIeKalneya)ayTaMgenHeLIy. kñúgn½yenH ExμrRkhm)anERbkøayRbeTsTaMgmUleTACa

valERs ehIyERbkøayRbCaCnTaMgGs;[eTACaksikrnigCaGñkeTasrbs;GgÁkar.

siT§inigtRmÚvkarCamUldæanrbs;RbCaCnminRtÚv)anykcitþTukdak;. RTBüsm,tþiÉkCnRtÚv)anrwbGUs.

sasna rUbIyvtßú nigRbéBNITMenomTmøab;)ankøayeTACarbs;\tRbeyaCn_. TMnak;TMngCamYyGnþrCatiesÞIrEt

RtÚv)ankat;pþac;TaMgRsug. rbbenHminGnuBaØat[mankarriHKn;cMeBaHfñak;dwknaM b¤eKalneya)ayrbs;Cati

sUm,IEtbnþicbnþÜck¾eday. ExμrRkhm)ancat;TukGñkecHdwg Gñkrdækarrbs;rbbcas; nigGñkEdlRbqaMgnwg

neya)ayrbs;xøÜnfaCasRtÚvrbs;rdæ b¤CaCnk,t;bdivtþn_EdlRtÚvEtkemÞcecal. minmankarelIkElgeTas

ehIyk¾minmankarpSHpSaCatiEdrenAkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü. ExμrRkhm)anERbkøayRbeTs[eTACaCMrM

XuMXaMgd¾FMmYy EdleRkaymk)ankøayeTACapñÚrrbs;RbCaCnExμrCitBIrlannak; EdlrYmbBa©ÚlTaMgkmμaPi)alnig

fñak;dwknaMCan;x<s;rbs;xøÜnmYycMnYnpg.

79

Page 90: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

]bsm<½n§

vin½ysRmab;GñkyamenAmnÞIrs-21

1> GMBIvin½ykarBarxμaMg

eBlyam min[GgÁúyb¤Ep¥k nigmin[sresrGVITaMgGs; RtÚvedIrcuHeLIgtammuxsBaØarbs;xøÜn.

eBlyam min[sYreQμaHxμaMgdac;xat enAkñúgbnÞb;b¤kñúgpÞH.

eBlyam mitþNamanParkic©yam min[edIrecalkEnøgyam. eBlyam min[mitþNaKμanParkic©

yamcUllukluy ebIkTVarb¤bg¥ÜcemIlGñkeTasdac;xat.

cMeBaHGñkeTasEdlCab;XuMXaMg ebIeTaHsÁal;b¤minsÁal; min[saksYrCadac;xat.

cMeBaHxμaMgEdlCab;enAkEnøgeyIg minGnuBaØat[smøútb¤vaydac;xat. ebIxμaMgesrI Gñkyamniyay

minsþab; esñIraykarN_CabnÞan;[GñkTTYlxusRtÚvCapÞal;b¤CaRkdas.

ebIxμaMgvamanskmμPaBvayesa cak;esa cgk Gar k Garéd bRmúgnwgelbex©A nigmanRbtikmμ

epSg²RtÚvmanviFankarCabnÞan; dak;exñaHédmkeRkay ehIyraykarN_[GñkTTYlxusRtÚvCabnÞan;

Edr.

eBlxμaMgrt;rYc RtÚvraykarN_CabnÞan; RtÚvtamcab;Pøam manviFankarPøam.

eBlyaml,atkarBar kmμaPi)alRkúmkgha RtÚvmanmuxenAkEnøgyamtammuxsBaØarbs;xøÜn

EdlbkSRbKl;[.

eBlyam kmμaPi)almin[lYcedkb¤GgÁúyEp¥k RtÚvedIrRtÜtBinitü[Cab;CaRbcaM.

eBlyam kmμaPi)alnigyuT§CnRtÚvEqkeqrRKb;eBlevla tamkarkMNt;[)andac;xat KW24

em:ag EqkbYndgCakMhitKW ³ RBwkeBlem:ag6mþg em:ag11éf¶Rtg;mþgeTot l¶acem:ag6mþg

nigyb;em:ag11 mþgeTot.

eBlEqkedaHexaGavvaehIy RtÚv[vaesøókBak;vij eTIbGñkEqkecjBIbnÞb;.

cMeBaHexaGavxμaMg RtÚv[vaesøókBak;TaMgGs; min[edaHecjBIxøÜneLIy.

eBlyaml,at kmμaPi)alRtÚvkan;kUnesaedayxøÜnÉg minbENþtbeNþaytamcitþxøÜnx¢il.

dac;xat min[)at;kUnesa ebI)at;kUnesaminRtÚvGareT RtÚvrkkUn[eXIj ehIyRtÚvraykarN_

GñkeTasrt;rYc kEnøg)at;kUnesa RtÚvTTYlxusRtÚvcMeBaHsmUhPaB.

eBlyam RtÚvesøókBak;CaÉksNæaneyaFa minGnuBaØat[esøókexaxøIb¤edaHGav.

2> GMBIesaexñaH

cak;esaxμaMgRtÚvBinitüesa kg rng [)anl¥itl¥n; eTIbedaHexñaHéd Rsaymux.

eBlcak;esaxμaMg kg rng RtÚvykecjBIkñúgbnÞb;mkTukxageRkA minRtÚv[TukxagkñúgeT.

cak;esaxμaMgykmkcak;Gacm_ RtÚvdak;Rcvak;édmçagnigeCIgmçageTot eyIgminRtÚvedIrq¶ayBIxμaMg

eT.

80

Page 91: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

xμaMgEdlykmkBIkEnøgsYrcemøIyvij RtÚvEqkeqrxøÜnva[)anmFü½tnigenAeBlbþÚryam TaMgkg

rng.

Rcvak;RtÚvcak;[xøI y:agEvgknøHEm:Rt ebIkrNIBiess RtÚvxagelIseRmc.

3> xagviFankar

xμaMgvaenAtampÞH min[vaTak;TgKña)aneT.

xμaMgEdlenAkEnøgeyIg KWdac;xatmin[vaniyayKña.

cMeBaHGñkEdlmanParkic©xagkñúg KWdac;xatminGnuBaØat[edIrecjmkeRkAeT Rby½tñxμaMg vaTak;TgKña

)anb¤xμaMgvamanRbtikmμepSg².

enAtampÞHnImYy² RtÚvmanbBa¢IeQμaHxμaMgnigelxbnÞb;.

cMeBaHGavuF eBlyamRtÚvedaHRKab;ecjBIbg;EdlCab;GavuF EtcMeBaHbg;EdlCab;nwgkaest

¬bg;RKab;kaMePøIg¦ RtÚvmanRKab;eBj.

GñkyamCab;CamYyxμaMgxagkñúg min[kan;GavuF GnuBaØat[kan;dMbg.

GavuFRtÚvmanGñkkan;c,as;las;.

minRtÚvTukGavuFecal RtÚvkan;Cab;nwgxøÜn.

minRtÚvTukGavuFenAEk,rxμaMgb¤s<ayGavuFeTAQrCitxμaMg.

bþÚryamRtÚvRbKl;Parkic©c,as;las; nigraykarN_BIsPaBkarN_GñkeTasnigsPaBkarN_epSg²

eTot[eTAGñkyamfμI.

eBlbþÚryam eTIbGnuBaØat[ykFugGacm_nigFugenam nigEqkeqr. Parkic©enH GñkbþÚryambMeBj

ehIyGñkyamcas;minTan;[eTANaeT Tal;EtGñkbþÚryambMeBjParkic©xøÜnCadMbUgenHehIy.

81

Page 92: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

KnßnieTÞs

ÉksarbNÑsardæan

ÉksarPaKeRcInEdlRtÚv)anykmkeRbIkñúgkarsresrGtßbTenH KWykecjBIbNÑsardæan nig

bNÑal½yrbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa EdlCaXøaMgtmál;ÉksaredImBIrbbkm<úCaRbCaFibetyüFMCageKbg¥s;

enAelIBiPBelak. ÉksarEdlRtÚv)aneRCIserIsykmkeFVICaÉksareyag rYmman ³

RbvtþirUbrbs;GtItkmμaPi)alExμrRkhm

cemøIysarPaBnigbBa¢IraynamGñkeTasEdlRtÚv)ansmøab;enAmnÞIrs-21

rdæFmμnuBaØnigeKalneya)ayrbs;km<úCaRbCaFibetyü

esovePATg;bdivtþn_nigyuvCnyuvnarIbdivtþn_ ¬TsSnavdþIrbs;km<úCaRbCaFibetyü¦

kMNt;ehtusþIBIkic©RbCuMKN³Gcié®nþy_bkSkumμúynIsþkm<úCa

BaküesøaknigceRmógrbs;km<úCaRbCaFibetyü

EpnTIkm<úCaRbCaFibetyü

rUbftedImrbs;km<úCaRbCaFibetyü nig

esovePAsikSaBIrbbmun².

bEnßmBIelIenH B½t’manmYycMnYneTotRtÚv)andkRsg;ecjBITsSnavdþIRbcaMExrbs;mCÄmNÐlÉksar

km<úCa {TsSnavdþIEsVgrkkarBit} kalRbvtþikm<úCaRbCaFibetyü sarB½t’man nigGtßbTEtgesckþIEdl)an

cUlrYmkarRbkYtRbECgkñúgkmμviFI {evTikaEfrkSaRbvtþisa®sþkm<úCaRbCaFibetyü} EdlerobcMedaymCÄmNÐl

Éksarkm<úCashkarCamYysmaKmGñkniBn§Exμr RBmTaMgGtßbTsmÖasn_.

esovePAe)aHBum<nigGtßbT

eGlIhSaEbt eb‘kx½r/ {enAeBlEdls®gÁamrlt;eTA ³ km<úCanigbdivtþn_ExμrRkhm} ¬bkERbCaPasa

Exμr¦ PñMeBj/ mCÄmNÐlÉksarkm<úCa/ e)aHBum<qñaM2005.

Nay:an; can;da/ {sRtÚvbgb¥ÚnÉg ³ s®gÁambnÞab;BIs®gÁam} e)aHBum<enAjÚvy:k edayeragBum<

Macmillan qñaM1986.

edvId eqndl½r/ {bgFMTImYy ³ RbvtþirUbneya)ayrbs; b:ul Bt} Boulder, CO: Westview

Press, e)aHBum<qñaM1992.

___ {esaknadkmμénRbvtþisa®sþExμr ³ neya)ay s®gÁam nigbdivtþn_ BIqñaM1945} New

Haven and London: Yale University Press, e)aHBum<qñaM1991.82

Page 93: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

___ {sMeLgBImnÞIrs-21 ³ PaBRBWxøacnigRbvtþikñúgKuksm¶at;rbs; b:ul Bt} GtßbTbkERbTI3/

PñMeBj/ mCÄmNÐlÉksarkm<úCa/ e)aHBum<qñaM2003.

qaMg yu {etI rs;ranmanCIvitBIrbbExμrRkhmedayrebobNa?} GtßbTecjpSaykñúgkaEstPñMeBj

b:usþ×/ elxecjpSayéf¶TI8-21 Exemsa qñaM2005.

___ {TYlBisBulEdlCaKukTYlEsøg} GtßbTcuHpSaykñúgkaEstPñMeBjb:usþ×/ elxecjpSay

éf¶TI3-15 ExmIna qñaM1997.

___ {tYnaTIrbs;Gas‘anenAkñúgdMeNIrkartulakarkat;eTasExμrRkhm} sunÞrkfaenAviTüasßansikSa

RsavRCavGasuIGaeKñy_/ sigðburI/ éf¶TI1 Exkkáda qñaM2005.

evnI xkehÁól/ ):ag BIv½n/ r:a éqr:an;/ nig suwm suP½®kþ/ {CIvitkñúgPaBnwgfál; ³ rUbftesssl;BIGMeBI

Rbl½yBUCsasn_enAkm<úCa} GtßbTe)aHBum<pSayTI6rbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa/ e)aHBum<enAPñMeBj

qñaM2004.

eGo em:gRTI/ {cMNg]Rkidækmμ ³ RbB½n§snþisuxPUmiPaKnirtIrbs;ExμrRkhm} esovePAe)aHBum<pSayTI7

rbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa/ e)aHBum<enAPñMeBj/ qñaM2005.

eGo em:gRTI nig swm suriya/ {CnrgeRKaHnigCnéddl;? ³ ksiNsakSIkmμaPi)alExμrRkhmv½y

ekμg} esovePAe)aHBum<pSayelIkTI1rbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa/ e)aHBum<enAPñMeBj/ qñaM2001.

Heder, Stephen & Brian D. Tittemore. {ebkçCnR)aMBIrnak;sRmab;karkat;esckþI} GtßbTe)aHBum<

pSayelIkTI4rbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa/ e)aHBum<enAPñMeBj qñaM2004.

h‘un Esn/ {10qñaMéndMeNIrkm<úCa 1979-1989} rdæaPi)alsaFarNrdæRbCamanitkm<úCa/

e)aHBum<enAPñMeBj qñaM1989.

___ {13TsvtSr_éndMeNIrkm<úCa} karpSayrbs;kaEstRbCaCn/ e)aHBum<enAPñMeBj

qñaM1991.

h‘uy vNѳ/ {kgBlExμrRkhmelx703 ³ BIC½yCmñHeq<aHeTAkarbMpøajxøÜnÉg} GtßbTe)aHBum<pSay

elIkTI3rbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa/ e)aHBum<enAPñMeBj qñaM2003.

Eb‘n eXonin {etI b:ul Bt eLIgkan;GMNacedayrebobNa ³ RbvtþiclnakumμúynIsþenAkm<úCa

1930- 1975} e)aHBum<enATIRkúgjÚvehvinnigLúgdug/ kare)aHBum<pSayrbs;saklviTüal½yey:l/

83

Page 94: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

e)aHBum<qñaM1996.

___ {rbb b:ul Bt ³ Catisasn_ GMNac nigGMeBIRbl½yBUCsasn_enAkm<úCaeRkamrbbExμrRkhm

1975-1979} e)aHBum<enATIRkúgjÚvehvinnigLúgdug/ kare)aHBum<pSayrbs;saklviTüal½yey:l/

e)aHBum<qñaM1996.

___ {GMeBIRbl½yBUCsasn_ nigRbCaFibetyüenAkm<úCa ³ ExμrRkhm GgÁkarshRbCaCati

nigshKmn_GnþrCati} e)aHBum<enATIRkúgjÚvehvinnigLúgdug/ kare)aHBum<pSayrbs;saklviTüal½yey:l/

e)aHBum<enAqñaM1993.

Locard, Henri. {kUnesovePARkhmrbs; b:ul Bt ³ BaküGgÁkar} Bangkok: Silkworm Books,

e)aHBum<qñaM2004.

Pñak;garesuIbkarN_sm¶at;rbs;shrdæGaemrik {km<úCa ³ kar)at;bg;cMnYnRbCaCn} ecjpSayEx]sPa

qñaM1980.

v:an; Nat/ {rUbKMnUrGñkeTasmñak;enAkñúgKuk ³ mYyqñaMkñúgmnÞIrs-21rbs;ExμrRkhm} Bangkok:

White Lotus, e)aHBum<qñaM1998.

ém:eXIl vIkxWrI {km<úCaBIqñaM1975dl;qñaM1982} e)aHBum<enA)agkk edayeragBum< O.S./ e)aHBum<

qñaM1984.

Bin y:aéf/ {CIvitkUnéfø kUnRtÚvEtrs; ³ esaknadkmμd¾Cak;EsþgkñúgrbbExμrRkhm} ¬GtßbTbkERb¦

kare)aHBum<pSayrbs;RKwHsßane)aHBum<pSay SIPAR e)aHBum<enAPñMeBj qñaM2003.

GuIsa ]sμan {G‘UKUbH ³ yutþiFm’rbs;CnCaticameRkamrbbkm<úCaRbCaFibetyü} GtßbTe)aHBum<

elIkTI2rbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa/ e)aHBum<enAPñMeBj qñaM2002.

___{karbHe)arrbs;CnCaticam ³ CnCaticamnigCnCatiExμreRkamenAkñúgrbbExμrRkhm} esovePA

e)aHBum<pSayelIkTI9rbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa/ e)aHBum<enAPñMeBj qñaM2006.

vIelom s½rRkÚs/ {XIssuIgC½r niksun nigkarbMpøicbMpøajRbeTskm<úCa} e)aHBum<enATIRkúgLúgdun

edaykare)aHBum<pSay rbs; The Hogarth Press/ e)aHBum<enAqñaM1991.

84

Page 95: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

sTÞanuRkm

1semþcRBH neratþm sIhnu )aneFVIesckþIEføgkarN_mYycMnYnTak;TgeTAnwgvtþmanrbs;RkúmExμrRkhmenAkñúgRbeTskm<úCa.

kñúgcMeNamesckþIEføgkarN_TaMgenaH esckþIEføgkarN_mYymancMNgeCIgfa {RBHsarlixiténsemþcshCIvin RBHRbmuxrdæ

RTg;EføgeTAkan;sPaTaMgBIr} EdlenAkñúgesckþIEføgkarN_enH RBHGgÁ)aneRbIBakü {ExμrRkhm} sMedAeTARkúmkumμúynIsþEdl

RbqaMgnwgRBHGgÁ. esckþIEføgkarN_enHecjpSayedayTsSnavdþIGñkCatiniym elxecjpSayéf¶TI23 tula 1967.

ÉksarbNÑsardæan mCÄmNÐlÉksarkm<úCa elx D42188.2

karkMNt;tYelxGMBIcMnYnRbCaCnkm<úCa Edl)ansøab;kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyümanPaBxus²Kña. rbbsaFarNrdæRbCa

manitkm<úCa ¬1979-1989¦ tamry³karRsg;sßititamRKÜsarTUTaMgRbeTs)anGHGagfa RbCaCnkm<úCaCag3lan

3Esnnak;)ansøab;kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü. enAkñúgesovePA{rbb b:ul Bt ³ Catisasn_ GMNac nigGMeBIRbl½y

BUCsasn_enAkm<úCa eRkamrbbExμrRkhm 1975-1979} ¬e)aHBum<enATIRkúgjÚvehvinnigLúgdug/ kare)aHBum<pSay

rbs;saklviTüal½yey:l qñaM1996¦ RbvtþiviTU Eb‘n eXonin )an)a:n;sμanfamanmnusScMnYnmYylanR)aMEsnnak;)ansøab;

kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü. karkMNt;cMnYnmnusSsøab;rbs;RbvtþiviTU Eb‘n eXonin Ep¥keTAelIbTsmÖasn_CamYyRbCaCn

500nak;kñúgqñaM1980 Edl100nak;CaCnePosxøÜn enARbeTs)araMgkñúgqñaM1979 ehIyeRkABIenHCaGñkrs;enAkñúg

RbeTs. eRkaymkRbvtþiviTU Eb‘n eXonin )anniyayfa eyagtamkarKNnarbs;GñkRbCasa®sþ cMnYnRbCaCnEdlsøab;KW

mankñúgrgVg;mYylanR)aMBIrEsnnak;. TIPñak;gar es-GuI-Ga enAkñúgr)aykarN_mYyEdlmancMNgeCIgfa {km<úCa ³ kar

)at;bg;cMnYnRbCaCn} ¬elxecjpSayEx]sPa qñaM1980¦ )ansnñidæanfa RbCaCnkm<úCaRbmaNmYylanbYnEsnnak;)an

søab;kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü. RbvtþiviTU ém:eXIl vIkxWrI )anGHGagfa RbCaCnExμrEdlsøab;kñúgrbbkm<úCaRbCaFib

etyümancMnYnRbEhlR)aMBIrEsnbYnmuWnnak;. karsikSarbs;elakEp¥keTAelIkarRsg;sßiticMnYnRbCaCneLIgvij eday

eRbóbeFobcMnYnRbCaCnmunqñaM1975 nigcMnYnRbCaCneRkayqñaM1979 ehIydkcMnYnmnusSsøab;tamFmμCatiBIcMnYnmnusS

søab;srub. ¬km<úCaBIqñaM1975dl;qñaM1982/ Bangkok: O.S. Printing House, e)aHBum< qñaM1984¦.3

shB½n§\NÐÚcinKWCaeQμaHEdlGaNaniKm)araMgdak;[RbeTsbIEdlxøÜnRtÜtRta rYmmanRbeTsevotNam RbeTsLav

nigRbeTskm<úCa. s®gÁam\NÐÚcinelIkTImYy)ancab;epþImBIqñaM1946dl;qñaM1954 rvag)araMgnigclnats‘UevotNam

¬evotmij¦ dwknaMeday hU CImij. CemøaHenH)anrIkraldalelIépÞRbeTsTaMgmUl ehIy)anraldaldl;RbeTskm<úCa

nigRbeTsLav.4

bkSenHRtÚv)anbegáIteLIgeday hU CImij enAeBlEdlelakkMBugrs;enATIRkúghugkug. mundMbUgbkSenHmaneQμaHfa

bkSkumμúynIsþevotNam ehIyeQμaHenHRtÚv)anbþÚrmkCabkSkumμúynIsþ\NÐÚcinenAExkumÖ³ qñaM1930.5

edIm,IBRgwgclnats‘URbqaMgnwgGaNaniKm)araMg[kan;EtxøaMgkøaEfmeTot nigTTYl)ankarKaMRTBIRbCaCn enAqñaM1951

evotNam )anbMEbkbkSkumμúynIsþ\NÐÚcinCabIbkS EdltMNag[RbeTsTaMgbIkñúg]bTVIb\NÐÚcin ³ bkSBlkrevotNam

bkSRbCaCnbdivtþn_Exμr nigbkSRbCaCnbdivtþn_Lav. eTaHCay:agenHkþI clnats‘UkñúgRbeTsTaMgbIsßiteRkamkarRKb;RKg

rbs;evotNamdEdl.6

sm<½n§edIm,IÉkraCüevotNam ehAkat;fa{evotmij} RtÚv)anbegáIteLIgeday hU CImij enAqñaM1941 edIm,ITamTarÉkraCü

BIGaNaniKm)araMg. 7

kic©RBmeRBógenHRtÚv)aneFVIeLIgenAÉsnñisITTIRkúghSWENvqñaM1954 kñúgkarbBa©b;CemøaHnignaMmkvijnUvsnþiPaBkñúg]bTVIb

\NÐÚcin.8

minTan;manÉksarNamYybBa¢ak;[)anc,as;GMBImUlehtuénkar)at;xøÜnrbs; TU samut enAeLIyeT.9

edvId eqndl½r/ {bgFMTImYy ³ RbvtþirUbneya)ayrbs; b:ul Bt} Boulder, CO: Westview Press, e)aHBum<qñaM1992/

85

Page 96: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

TMB½r69-73.10

smasPaBsmaCikKN³rdæm®nþIénraCrdæaPi)alrYbrYmCatikm<úCarYmman ³ semþc Eb:n nut ¬naykrdæm®nþI¦ exov sMpn

¬]bnaykrdæm®nþI nigCardæm®nþIRksYgkarBarCati¦ sarin qak ¬rdæm®nþIRksYgkarbreTs¦ h‘U yn; ¬rdæm®nþIRksYgmhaépÞTTYl

bnÞúkerobcMCnbTnigshkrN_¦ h‘U nwm ¬rdæm®nþIRksYgB½t’mannigeXasnakar¦ ecA esg ¬rdæm®nþITTYlbnÞúkebskkmμBiess¦

can; yUr:an; ¬rdæm®nþIRksYgGb;rMCatinigyuvCn¦ eg:a h‘U ¬rdæm®nþIRksYgsuxaPi)al kic©karsasna nigsgÁmkic©¦ CYn muM

¬rdæm®nþI RksYgesdækic©nighirBaØvtßú¦ ]tþmesnIy_ dYg sMGul ¬rdæm®nþITTYlbnÞúkPsþúPareyaFa nigeRKÓgsBVavuF¦ hYt

sm,tþi ¬rdæm®nþIRksYgsaFarNkar TUrKmnaKmn_ nigsagsg;¦ Ca san ¬rdæm®nþIRksYgyutþiFm’ nigkMENTRmg;tulakar¦

Kat Qn; ¬rdæm®nþITIsþIkarKN³rdæm®nþI¦ CYn RbsiT§ ¬rdæm®nþITTYlbnÞúksRmbsRmÜlkarxitxMRbwgERbgts‘UedIm,IrMedaHCati¦

RBHGgÁm©as; neratþm PUrisSra ¬rdæm®nþIkitþiys¦ Kg; supl ¬Gnurdæm®nþIRksYgkarBarCati¦ b:uk dWskumar ¬Gnurdæm®nþIRksYg

karbreTs¦ v:an; BInI ¬Gnurdæm®nþIRksYgkarbreTs¦ suk FYk ¬Gnurdæm®nþIRksYgmhaépÞTTYlbnÞúkerobcMCnbTnigshkrN_¦

TIv Gul ¬Gnurdæm®nþIRksYgB½t’mannigeXasnakar¦ eGog FIriT§ ¬Gnurdæm®nþIRksYgGb;rMCatinigyuvCn¦ CU eCt ¬Gnurdæm®nþI

RksYgsuxaPi)al kic©karsasna nigsgÁmkic©¦ nig kuy FYn ¬Gnurdæm®nþIRksYgesdækic©nighirBaØvtßú¦. esÞIrEtRKb;smaCik

KN³rdæm®nþITaMgenHmanEteQμaHb:ueNÑaH. GñkEdlmansiT§iseRmc kic©karRKb;Ebby:ag KWKN³Gcié®nþy_bkSkumμúynIsþkm<úCa

Edlman b:ul Bt Caelxa nig nYn Ca CaGnuelxa. Éksarelx D24008 kñúgbNÑsardæanrbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa.11

Éksar {RbvtþiénkarTmøak;RKab;Ebkrbs;shrdæGaemrikmkelIRbeTskm<úCa} sresreday fayl½r GUevn nig Eb‘n

eXonin. enAkñúgÉksarenH fayl½r nig eXonin )anerobrab;fa RbFanaFibtIshrdæGaemrik b‘Íl KøIntun )anbeBa©j

Éksary:ageRcInTak;TgnwgkarTmøak;RKab;Ebkrbs;shrdæGaemrik mkelI]bTVIb\NÐÚcinBIqñaM1964dl;qñaM1973.

fayl½r nig eXonin )anGHGagfa shrdæGaemrik)ancab;epþImTmøak;RKab;EbkmkelIRbeTskm<úCacab;taMgBIqñaM1965.

BIéf¶TI4 Extula qñaM1965 dl;éf¶TI15 ExsIha qñaM1973 shrdæGaemrik)anTmøak;RKab;EbkcMnYn 2/756/941etan

mkelIRbeTskm<úCa. tYelxfμIenHbgðajfa cMnYnRbCaCnkm<úCaEdlsøab;edaysarkarTmøak;RKab;EbkGacmaneRcInCagcMnYn

):an;sμancas; EdlmancMnYnEtBI5MmuWneTA1Esn5muWnnak;. sRmab;B½t’man bEnßmGMBIkarTmøak;RKab;Ebkrbs;shrdæGaemrik

mkelIRbeTskm<úCa sUmemIleKhTMB½rrbs;kmμviFIsikSaBIGMeBIRbl½yBUCsasn_enAkm<úCa rbs;saklviTüal½yey:l

www.yale.edu/cgp/.12

ExμrhaNUyKWCaCnCatiExμrEdlFøab;rs;enARbeTsevotNamtaMgBITsvtSr_50. GñkTaMgenH)anvilRtLb;mkkm<úCavijkñúg

GMLúgeBls®gÁam¬1970-1975¦ edIm,ICYyExμrRkhmRbyuT§RbqaMgnwgrdæaPi)alsaFarNrdæExμr.13

munTTYl)anC½yCmñH ExμrRkhm)anRbkasfaxøÜnnwgeFVIkarRbharCIvitm®nþICan;x<s;rbs;rdæaPi)alsaFarNrdæExμrrbs;elak

esnaRbmux ln; nl; EtR)aMBIrrUbb:ueNÑaH EdlExμrRkhmehAfa {mhaCnk,t;}. GñkTaMgenHrYmmanRbFanaFibtI ln; nl;/

RBHGgÁm©as; suIsuvtiß sirimt³/ naykrdæm®nþI Lúg bUer:t/ ecg ehg/ Guin taM/ sUEsþn EhVNg;eds/ nig sWg g:ukfaj;.14

vIelom s½rRkÚs/ {XIssuIgC½r niksun nigkarbMpøicbMpøajRbeTskm<úCa} e)aHBum<enATIRkúgLúgdun edaykare)aHBum<pSay

rbs; The Hogarth Press/ e)aHBum<enAqñaM1991/ TMB½r362.15

Éksar D01266 enAkñúgbNÑsardæanrbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa {esckþIENnaMGMBIkareRbIBaküGgÁkarnigBakübkS}.

esckþIENnaMenHecjpSayBIKN³870 EdlCakariyal½yeFVIkarrbs; b:ul Bt enAéf¶TI11 Exkkáda qñaM1977 Edl

manesckþIfa {BaküGgÁkarb¤BakübkSeRbIEtcMeBaHGgÁkarcat;taMg minRtÚveRbIsRmab;buKÁleLIy. cMeBaHbuKÁlRtÚveRbIBakü

smmitþeQμaHenH b¤smmitþtMENgenH b¤smmitþtMNagGgÁkarfñak;enH. ]TahrN_ smmitþ etg smmitþelxa smmitþ

tMNagGgÁkar.l.}16

sa®sþacarü Eb‘n eXonin )anGHGagfa smaCikKN³mCÄimbkSkumμúynIsþkm<úCamancMnYn20nak; EdlrYmman ³ b:ul Bt/

nYn Ca/ esa Pwm/ eGog sarI/ sun esn/ tam:uk/ vn ev:t/ jwm rs;/ exov sMpn/ ekI/ eGog FIriT§/ y:un y:at/ Ek Bk/

eDOn/ ePaK qay/ éN sar:an;/ PYg/ esg hug ehA can;/ kg cab nig CU eCt. Eb‘n eXonin {GMeBIRbl½yBUCsasn_

86

Page 97: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

nigRbCaFibetyüenAkm<úCa ³ ExμrRkhm GgÁkarshRbCaCati nigshKmn_GnþrCati} e)aHBum<enATIRkúgjÚvehvinnigLúgdug/

kare)aHBum<pSayrbs;saklviTüal½yey:l/ e)aHBum<enAqñaM1993/ TMB½r13-14.17

Nay:an; can;da/ {sRtÚvbgb¥ÚnÉg ³ s®gÁambnÞab;BIs®gÁam} j:Úvy:k/ e)aHBum<edayeragBum< Macmillan qñaM1986.18

ÉksarrdæFmμnuBaØkm<úCaRbCaFibetyü bNÑsardæanmCÄmNÐlÉksarkm<úCa.19

Nay:an; can;da )anGHGagfaenAéf¶TI2 Exmkra qñaM1979 kgkum:μg;dUevotNam)anqøgkat;TenøctumuxEk,rRBHbrmraCvaMg

edIm,Icab;BRgt;semþcRBH neratþm sIhnu ykeTAevotNamkñúgeKalbMNg[RBHGgÁdwknaMclnats‘UmYyeRkamkarCYyTMnuk

bRmúgrbs;evotNamRbqaMgnwgrbbkm<úCaRbCaFibetyü b:uEnþEpnkarenHRtÚvbraC½y. enAéf¶enaHEdr edaysarsPaBkarN_

EdlevotNamvaycUlkm<úCakan;EtmansPaBF¶n;F¶renaH exov sMpn )anCemøósRBHGgÁeTAkan;RsuksuIsupunEk,rRBMEdnExμr-

éf. BIréf¶eRkaymk exov sMpn )aneTAyagRBHGgÁcUlmkTIRkúgPñMeBjvijedayniyayfaevotNam)andkfyvij

ehIy. éf¶TI5 Exmkra b:ul Bt )anyagRBHGgÁeTACYbRbCuMkñúgeKalbMNgesñIsuM[RBHGgÁeFVICatMNagrbs;km<úCaRbCaFib

etyüenAGgÁkarshRbCaCati edIm,ITamTarkarKaMRTrbs;RkúmRbwkSasnþisuxGgÁkarshRbCaCati RbqaMgnwgkarlukluyrbs;

evotNam. CafñÚrnwgkic©kard¾mansarsMxan;enH b:ul Bt yl;RBmGnuBaØat[RBHraCvgSanuvgSTaMgGs;cakecjBIkm<úCaCamYy

RBHGgÁEdr eTaHbICamankarCMTas;BI eGog sarI Edlcg;TukRBHraCvgSanuvgSTaMgGs;enAkñúgRbeTsCacMNab;xμaMgk¾eday.

RBHGgÁ nigRBHraCvgSanuvgS)anyagcakecjeTARbeTscintameCIgynþehaHcinmYyeRKÓg enAéf¶TI6 Exmkra. Nay:an;

can;da/ {sRtÚvbgb¥ÚnÉg ³ s®gÁambnÞab;BIs®gÁam} j:Úvy:k/ e)aHBum<edayragBum< Macmillan qñaM1986.20

KN³kmμaFikarGcié®nþy_énsPatMNagRbCaCnkm<úCarYmman nYn Ca ¬RbFan¦ gYn kg ¬GnuRbFanTI1¦ eBA s‘U ¬GnuRbFan

TI2¦ nig rs; nwm/ s s‘an/ muI qaM/ exg sux/ m:at; lI/ fg suI/ nig rs; RBab ¬CasmaCik¦. KN³RbFanrdækm<úCaRbCa

FibetyürYmman ³ exov sMpn ¬RbFan¦ esa Pwm ¬GnuRbFanTI1¦ nig jwm rs; ¬GnuRbFanTI2¦. smasPaBsmaCik

rdæaPi)alkm<úCa RbCaFibetyürYmman b:ul Bt ¬naykrdæm®nþI¦ eGog sarI ¬]bnaykrdæm®nþITI1 nigCardæm®nþIRksYg

karbreTs¦ vn ev:t ¬]bnaykrdæm®nþITI2nigCardæm®nþIRksYgesdækic©¦ sun esn ¬]bnaykrdæm®nþITI3 nigCardæm®nþIRksYg

karBarCati¦ h‘U nwm ¬rdæm®nþIRksYgeXasnakarnigB½t’man¦ CYn eCOn ¬rdæm®nþIRksYgsuxaPi)al¦ eGog FIriT§ ¬rdæm®nþIRksYg

sgÁmkic©¦ tUc ePOn ¬rdæm®nþIRksYgsaFarNkar¦ yun y:at ¬rdæm®nþIRksYgvb,Fm’ Gb;rM nigsikSaFikar¦. eRkABIenH

km<úCaRbCaFibetyümancat;taMgKN³kmμaFikarmYycMnYndUcCaKN³kmμaFikarksikmμdwknaMeday C½y sYn KN³kmμaFikar

]sSahkmμdwknaMeday ecg Gn KN³kmμaFikarBaNiCkmμdwknaMeday kuy FYn KN³kmμaFikarcmáarekAs‘U dwknaMedaysmmitþ

PYg KN³kmμaFikarKmnaKmn_dwknaMeday muI R)ag nigKN³kmμaFikarfamBl. KN³kmμaFikarTaMgR)aMmYyenHsßiteRkamkar

RKb;RKgrbs;]bnaykrdæm®nþITTYlbnÞúkxagesdækic© ehIyRbFanKN³kmμaFikarnImYy²manzan³esμInwgrdæm®nþI. eTaHCay:ag

enHkþI sßab½nxagelIenHminmandMeNIrkareBjeljc,as;las;eT. ¬dkRsg;ecjBIÉksarelx D21227 enAkñúgbNÑsar

dæanrbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa sþIGMBI{GgÁRbCuM snñi)atelIkTI1 kñúgsm½ykalTI1 rbs;sPatMNagRbCaCnkm<úCa

éf¶11-13 emsa 1976}.21

GuIsa ]sμan {karbHe)arrbs;CnCaticam} esovePAe)aHBum<pSayTI9rbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa qñaM2006.22

enAéf¶TI5 ExsIha qñaM1978 b:ul Bt )anCYbsnÞnaCamYyKN³RbtiPUsmaKmEblhSIk-km<úCa. b:ul Bt )anGHGagfa

{eyIg´minmanKukeT ehIyeyIg´k¾mineRbIBaküKukenHpg. GgÁehtuBit ³ b:ul Bt nigGñkeTasenAmnÞIrs-21

nigÉksarbNÑsardæanmCÄmNÐlÉksarkm<úCa ¬D00108¦. 23

mCÄimbkSKWCaBaküEdlbkSkumμúynIsþkm<úCaeRbIsMedAeTAelIfñak;dwknaMkMBUlrbs;rdæaPi)al nigRksYgEdlmanGMNac

TaMgLay. sßab½nTaMgenHGacCaKN³kmμaFikarmCÄimKN³kmμaFikarGcié®nþy_ b¤kgT½B.24

GñkRsavRCavrbs;mCÄmNÐlÉksarkm<úCa GuIsa ]sμan )an[tYelxCnCaticamEdlsøab;kñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyücMnYn

BI4EsneTA5Esnnak;. GuIsa ]sμan )anGHGagfa tYelxenH)anmkBIbTsmÖasn_rbs;elakCamYyfñak;dwknaMCan;x<s;

87

Page 98: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

GuIsøamCaeRcInrUb EdlFøab;dwgnig)anRbmUlsßitiCnCaticamenAkm<úCa. fñak;dwknaMGuIsøamTaMgenaH)anniyayfa CnCaticammun

qñaM1975mancMnYnRbEhl7Esnnak; ehIyenAqñaM1979 manCnCaticamenAesssl;EtRbmaNBI2EsneTA3Esnnak;

b:ueNÑaH. ¬{G‘UKUbH ³ yutþiFm’rbs;CnCaticameRkamrbbkm<úCaRbCaFibetyü} esovePAe)aHBum<TI2rbs;mCÄmNÐlÉksar

km<úCa/ PñMeBj/ e)aHBum<qñaM2002¦. RbvtþiviTU Eb‘n eXonin )an[tYelxTabCagenH. eXonin )anGHGagfa cMnYn

CnCaticamkñúgqñaM1975man2Esn5muWnnak; ehIyeyagtamGRtakMeNInCnCaticam cMnYnenHGacekIneLIgdl;2Esn6muWn

nak;kñúgqñaM1979. eXonin )anTajesckþIsnñidæanfa cMnYnCnCaticameRkayqñaM1979manRbEhl1Esn7muWn3Ban;nak;

mann½yfaCnCaticam Edlsøab;kñúgrbbkm<úCaRbCaFiibetyümancMnYnRbEhl8muWn7Ban;nak;. ¬Eb‘n eXonin {etI b:ul

Bt eLIgkan;GMNaceday rebobNa ³ RbvtþiclnakumμúynIsþenAkm<úCa1930-1975} e)aHBum<enATIRkúgjÚvehvin nig

Lúgdug/ kare)aHBum<pSayrbs;saklviTüal½yey:l/ e)aHBum<qñaM1996¦.25

Bin y:aéf/ {CIvitkUnéfø kUnRtÚvEtrs; ³ esaknadkmμd¾Cak;EsþgkñúgrbbExμrRkhm} ¬GtßbTbkERb¦ kare)aHBum<pSayrbs;

RKwHsßane)aHBum<pSay SIPAR e)aHBum<enAPñMeBj qñaM2003. 26

CU sUPa {maneTaseRBaHGVI?} dkRsg;ecjBIGtßbTEtgesckþIcMNat;fñak;C½ylaPIelxBIr enAkñúgkarRbkYtRbECgkñúgkmμviFI

EfrkSaRbvtþisa®sþkm<úCaRbCaFibetyü EdlerobcMeLIgeRkamkic©shRbtibtþikarrvagmCÄmNÐlÉksarkm<úCanigsmaKm

GñkniBn§Exμr enAExemsa qñaM2004. 27

m:m épb‘Un/ {sMNl;CIvitnigRsemalGtItkal} C½ylaPITIbYnkñúgkarRbkYtRbECgsMeNrEtgesckþIEdl]btßmÖeday

smaKmGñkniBn§ExμrnigmCÄmNÐlÉksarkm<úCa enAExemsa qñaM2004.28

{GgÁehtuBit ³ b:ul Bt nigGñkeTasenAmnÞIrs-21} eday yin nan nig Ekv dasuIl. ÉksarbNÑsardæanrbs;

mCÄmNÐlÉksarkm<úCa.29

enAkñúgkareFVIskçIkmμenAcMeBaHmuxGgÁCMnuMCRmHvisamBaØkñúgtulakarkm<úCa Duc )anniyayfaxøÜnminEmnCaGñksresrvin½y

snþi)alenAkñúgmnÞIrs-21eT.sRmab;B½t’manbEnßmsUmemIleKhTMB½rXøaMemIltulakarExμrRkhmwww.cambodiatribunal.org.30

v:an; Nat {rUbKMnUrGñkeTasmñak;enAkñúgKuk ³ mYyqñaMkñúgmnÞIrs-21rbs;ExμrRkhm} e)aHBum<enATIRkúg)agkk edayRkúmh‘un

White Lotus enAqñaM1998.31

mCÄmNÐlÉksarkm<úCa {GMBIeQμaH tun kmμkrCYsCulreTHePøIg} ÉksarcemøIysarPaBelx D02831. 32

mCÄmNÐlÉksarkm<úCa {taMg Lúj GtItGñkeFVIkarenARksYgéRbsNIy_ eRkaymkeFVITahanBak;skþiBIr \LÚveFVIkar

enAPUmiCIeGak Rsuk)arayN_} ÉksarcemøIysarPaBelx D02845.33

km<úCaeRkamCaTwkdIPaKxagt,Úgrbs;GaNacRkExμr. TwkdIenHRtÚv)andak;eQμaHfa kUsaMgsuIn enAkñúgCMnan;GaNaniKm)araMg.

rdæaPi)alGaNaniKm)araMg)anRbKl;km<úCaeRkameTA[evotNamkñúgqñaM1949. RbCaCnExμrCaeRcInmanrs;enAEpñkxøHén

TwkdIenH b:uEnþRbCaCnPaKeRcInCaCnCatievotNam.34

enAéf¶TI2 ExFñÚ qñaM1978 clnats‘URbqaMgnwgrbbkm<úCaRbCaFibetyü)anR)arB§miTÞig enARsuksñÜl extþRkecH edIm,IbegáIt

{rNsirSsamKÁIse®gÁaHCatikm<úCa} EdleRkaymkkøayeTACa{rNsirSsamKÁIksagkarBarmatuPUmikm<úCa}. smaCikBIrry

nak;)ancUlrYmenAkñúgGgÁmiTÞigenH edIm,ITTYlsÁal;KN³kmμaFikarmCÄimrbs;rNsirSdb;bYnrYb Edlmansmmitþ ehg sMrin

CaRbFan smmitþ Ca suIm CaGnuRbFan nigsmmitþ rs; sm½y CaGKÁelxaFikar.35

semþcbvresdæa sWn san ekItenAqñaM1911 enAkm<úCaeRkam. semþcCanaykrdæm®nþIkñúgsm½ysgÁmra®sþniym BIEx

]sPa qñaM1967 dl;Exmkra qñaM1968. kñúgTsvtSr_qñaM1980 semþc sWn san )andwknaM {rNsirSCatirMedaH

RbCaBlrdæExμr}. bnÞab;BIkarcrcasnþiPaBRkúg):arIs semþc sWn san )anbegáItnigdwknaM{KNbkSRbCaFibetyüesrI

niymRBHBuT§sasna}cUlrYmkñúgkare)aHeqñatCatiqñaM1993. semþc sWn san )anTTYlmrNPaBedayeraKaBaFenARbeTs

)araMg enAéf¶TI19 ExFñÚ qñaM2000 kñúgCnμayu89qñaM.

88

Page 99: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

89

Page 100: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

GñkniBn§

DI xaMbUlI ekItenAqñaM1981 enAextþRkecH. DI xaMbUlI cab;epþImbMeBjkargarenAmCÄmNÐlÉksar

km<úCa taMgBIqñaM2003. bUlI )ansresrGtßbTCaeRcInEdl)ancuHpSayenAkñúgTMB½rTsSnavdþI{EsVgrkkarBit}

nigCaGñksRmbsRmÜlKeRmagénkarsikSaBIGMeBIRbl½yBUCsasn_enAkñúgrbbkm<úCaRbCaFibetyü. bUlI

TTYl )ansBaØab½RtbriBaØab½RtEpñkPasaGg;eKøsBIsklviTüal½yPUminÞPñMeBj nigbriBaØab½RtBaNiC¢kmμBIviTüasßan

CatiRKb;RKg. bUlI Føab;)aneTAsikSamuxviC¢aBIGMeBIRbl½yBUCsasn_ enAsaklviTüal½ykugxdedorRbeTs

kaNada nigFøab;)aneTAeFVIkmμsikSaenAsarmnÞIrRbl½yBUCsasn_ nigviTüúsMeLgshrdæGaemrik enATIRkúgv:asuIn

etanDIsuI shrdæGaemrik. bUlI )anbBa©b;karsikSafñak;GnubNÐit nigbNÐitEpñkkic©karsakl enAsakl

viTüal½yr:at;há½r shrdæGaemrik.90

Page 101: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³

kkaarrrraaMMkkmmSSaannþþrrbbss;;kkmmμμaaPPii))aallEExxμμrrRRkkhhmm ¬rUbftÉksarsarmnÞIr]RkidækmμRbl½yBUCsasn_TYlEsøg¦

Page 102: 14qñaMEs VgrkkarB ited Im, Ikarcgca Mn igy ut þiFm ’ ³