Upload
vanmien
View
213
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Biuletyn InformacyjnyKuratorium Oświaty w Warszawie
ISSN1896-2521
ww
w.o
swia
tam
azow
ieck
a.pl
Nr 04 [14] 12 2012/01 2013
16
„Chcemy promować bezpieczne zachowania” wywiad z Rafałem BatkowskimMazowieckim Komendantem Wojewódzkim Policji
7
Polityka równościowa w szkołachfot.
Arch
iwum
MKO
Społeczna integracja uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
18
mŁodzież i filantropia
postępowanie dyscyplinarne
oŚrodki socjoterapii i wychowawcze
5 9 29
3nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
Grudzień/Styczeń
Rok 1989 przyniósł dzieciom pełny zakres praw zawarty w Konwencji Praw Dziecka, która jest największym dotychczasowym osiągnięciem społeczności międzynarodowej w zakresie ochrony praw dziecka. Jako Polacy mamy w tym znaczący udział, bowiem nasz projekt złożony w 1978 roku do Komisji Praw Człowieka ONZ, był podstawą wszystkich prac nad uzgodnieniem ostatecznego tekstu Konwencji.
Konwencja wyznacza uniwersalne normy prawne ochrony dzieci przed zaniedbaniem, złym traktowaniem i wyzyskiem, jednocześnie dając dzieciom gwarancje podstawowych praw człowieka jako przyrodzonych, powszechnych i niezbywalnych. Prawa przysługują dziecku z racji jego urodzenia, co oznacza, że nie zależą od wykonywanych przez nie obowiązków. Praw nie można pozbawić, nie można praw zawiesić. Jeżeli dziecko nie wykonuje swoich obowiązków można je pozbawić nagród lub przywilejów, ale nie można pozbawiać je praw.
Wśród wielu praw zawartych w Konwencji jest zapis o prawie dziecka do nauki, która powinna być ukierunkowana na rozwijanie w jak najpełniejszym zakresie jego osobowości, talentów oraz zdolności umysłowych i fizycznych.
Prawo do edukacji ma podstawowe znaczenie dla rozwoju każdego człowieka i jego świadomego funkcjonowania w społeczeństwie. W Polsce konstytucyjne prawo do nauki zostało powiązane z obowiązkowym jej pobieraniem do 18 roku życia, zaadresowane do jednostek, ale również do władz publicznych, które są zobligowane do podejmowania działań zabezpieczających właściwe korzystanie z tego prawa.
Podstawowym aktem prawnym regulującym kształcenie na każdym poziomie edukacji jest ustawa o systemie oświaty. Preambuła tej ustawy stanowi, że nauczanie i wychowanie, respektując chrześcijański
system wartości, za podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki, zaś szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.
Warto podkreślić, że mijający właśnie Rok Korczakowski dał możliwość głęb-szej refleksji nad realizacją praw dziecka. Był to dobry czas, aby przypomnieć wszystkim, nie tylko rodzicom, wychowawcom i nauczycielom o obowiązku respektowania tych praw, a także potrzebie upowszechniania wiedzy w tym zakresie. Znajomość szczegółowych uregulowań prawnych umożliwia świadome skorzystanie z przysługujących praw do kształcenia się, wychowania i opieki odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju, a także wykorzystanie przewidzianych możliwości pomocy materialnej ze strony państwa.
Idee Janusza Korczaka, któremu współcześni nadają tytuł Obrońcy Praw Dziecka, wciąż zyskują na aktualności, są ważnym elementem ciągłej debaty nad teraźniejszością i przyszłością polskiej edukacji. W pedagogice „starego doktora” odnajdujemy fundament mądrego wychowania. Jego postulaty dotyczące podmiotowości dziecka, prawa do godności, szacunku i własnego rozwoju są w pełni aprobowane przez obecne nauki o rozwoju i wychowaniu dziecka.
04 [14] 12/2012/01/2013
fot.
Arch
iwum
MKO
Prawo dzieci do edukacji
Wydawca: Mazowieckie SamorządoweCentrum Doskonalenia NauczycieliWspółwydawca: Ośrodek Edukacji Informatyczneji Zastosowań Komputerówwww.oswiatamazowiecka.plRedaktor naczelny: Mariusz Dobijańskitel. 22 551 24 00 wew. 2081Redaktor prowadzący: Andrzej Kulmatycki [email protected] redakcji: Kornelia WoźniakRedakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych materiałów.Skład: Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczykwww.grzeg.com.pl
Biuletyn Informacyjny Kuratorium Oświaty w Warszawie
Karol SemiK
Mazowiecki kurator oświaty
5 |publikacja Prawo do miłości – młodzieżowe ośrodki
7 |wielokulturowoœæ Jak przeciwdziałać dyskryminacji?
9 |wolontariat „Młodzież i filantropia” – dobra społeczna inwestycja...
11 |publikacja Edukacyjna Wartość Dodana w projekcie Połowa drogi... 2010–2012
14 |prawo w szkole Przyjmowanie uczniów przyjeżdżających z zagranicy do szkół publicznych
16 |primum docere „Chcemy promować bezpieczne zachowania” Wywiad z mł. insp. Rafałem Batkowskim, Mazowieckim Komendantem Wojewódzkim Policji
18 |specjalne potrzeby edukacyjne Społeczna integracja uczniów ze SPE
22 |bezpieczny internet
Bezpieczeństwo młodych internautów w sieci
25 |dobra praktyka
Program zajęć z informatyki oparty na ECDL
26 |publikacja
Aplikacja „EKSPERT” 28 |kwalifikacje nauczyciela Zmiany w prawie oświatowym
29 |publikacja
Postępowanie dyscyplinarne w rzeczywistości szkolnej
30 |profilaktyka „Nie warto ryzykować”
4 www.oswiatamazowiecka.pl
aktualności
4
Dziecko stanowi szczególny byt w społeczności ludzkiej. Ze względu na swoją niedoj rzałość fizyczną, psychiczną i intelektualną, w niektórych aspektach ma prawem ograni czoną zdolność do korzystania z pełni przysługujących człowiekowi dorosłemu praw i wolności, a w niektórych aspektach jego prawa i wolności są szczególnie chronione. Do ukończenia 18 lat dziecko zdane jest całkowicie na opiekę i kontrolę swoich rodziców/opiekunów bądź w szczególnych przypadkach państwa.
Od drugiej połowy dwudziestego wieku obserwuje się podejmowanie wielu intensywnych zabiegów instytucji międzynarodowych mających na celu zapewnienie systemowej ochrony praw i wolności dziecka, w tym również (a może przede wszystkim?) w instytucjach opiekuńczowychowaw czych i edukacyjnych. Czy przyniosły one oczekiwane rezultaty? W świetle choćby ostatnich wyjątkowo drastycznych wydarzeń – uduszonej Madzi z Sosnowca, utopionego Szymka z Cieszyna czy spalonego noworodka z Gorzyc – można jednoznacznie stwierdzić, iż starania te są niewystarczające, choć nie można nie zauważyć wielu działań o charakterze prawnym i instytucjonalnym.
W dalszym ciągu w systemie edukacji nie ma jednego aktu normatywnego regulującego prawa dziecka w szkole. Sytuacja ta wymaga od nauczycieli i wychowawców znajomości różnorodnych dokumentów, a także ko nieczności poszukiwania rozwiązań ochrony praw w szkole lub placówce w sposób indywidu alny dla każdej z nich. Dziś można stwierdzić, że po ponad dwudziestu latach obowiązywania w Polsce Konwencji o pra-wach dziecka posia dane doświadczenia nie pozwalają nam na wysoką
ocenę poziomu realizacji praw dziecka w edukacji, a priorytety MEN w zakresie dbałości o bezpieczeństwo nadal muszą dopingować nas do wzmacniania efektywności podejmowanych działań. Warto także – w kontekście różnorodnych badań prowadzonych zarówno przez pedagogów i różnego rodzaju insty tucje – przypomnieć o konieczności ciągłej edukacji w zakresie znaczenia i roli realizacji praw dziecka w szkole wśród samych uczniów, jak i ich rodziców i nauczycieli.
Rolą państwa jest taka organizacja systemu edukacji, która umożliwi dziecku rozwój jego osobowości, talen tów, zdolności umysłowych i fizycznych, szacunku dla praw i wolności człowieka, szacunku dla ojczyzny, rodziców, tożsamości kulturowej, języka, kultur innych narodów oraz poszanowania środowiska na turalnego. Edukacja winna przygotować dziecko do życia w wolnym społe czeństwie, w duchu zrozumienia, pokoju, tolerancji, równo ści płci oraz przy jaźni pomiędzy wszystkimi narodami, grupami etnicznymi, narodowymi i religijnymi. System kształcenia musi zatem pozwalać w pełni realizować się osobom o różnych możliwościach edukacyjnych i zapobiegać społecz nej marginalizacji bądź wykluczeniu osób, których umiejętności edukacyjne wymagają reali zacji specjalnych potrzeb.
Pamiętając, że prawa człowieka zaczynają się od praw dziecka musimy zdawać sobie sprawę z tego, że to jak dziecko będzie realizowało się jako osoba dorosła, jako człowiek i obywatel, zależy od tego w jakich warunkach wzrastało i jakich doświadczeń miało okazję nabyć w kontakcie z drugim człowiekiem, w tym szczególnie z osobami dorosłymi, znaczącymi wychowawczo – swoimi rodzicami i nauczycielami.
moimzdaniem
Prawa człowieka zaczynają się od praw dziecka
M a r i u s z d o b i j a ń s k i
Mazowiecki wicekurator oświaty
Kiedy jesteście zmęczeni i źli, wtedy kiedy dzieci są nieznośne i wyprowadzają was z równowagi, wtedy kiedy gniewacie się i krzyczycie, wtedy, kiedy chcecie karać w uniesieniu – pamiętajcie o zalęknionym, szybko bijącym sercu dziecka. Janusz Korczak
Trwa II edycja konkursu
„Mam 6 lat”W listopadzie ruszyła kolejna edycja konkursu „Mam 6 lat”, ogło-szona przez Ministra Edukacji Narodowej Krystynę Szumilas. Ce-lem konkursu jest upowszechnianie najciekawszych form aktyw-ności rad rodziców umożliwiających przyjazną adaptację dzieci 6-letnich do edukacji szkolnej oraz wsparcie współpracy między radami. Organizowany już po raz drugi konkurs „Mam 6 lat” ma na celu wyłonienie i wypromowanie najciekawszych działań wspiera-jących adaptację dzieci sześcioletnich do edukacji szkolnej.
W tym roku – oprócz rad rodziców – udział w konkursie mogą wziąć też uczniowie klas I–III, którzy poszli do szkoły jako sześcio-latki. Przewidziano dla nich specjalną kategorię konkursową pod tytułem „Mam 6 lat i potrafię...”. W formie listów, rysunków, filmi-ków dzieci będą mogły zaprezentować umiejętności, jakie naby-wają w szkole.
Prace konkursowe należy przesyłać wraz z wypełnionym arkuszem zgłoszenia na adres Kuratorium Oświaty w Warszawie (Al. Jerozo-limskie 32, 00-024 Warszawa, z dopiskiem konkurs „Mam 6 lat”) do dnia 22 lutego 2013 roku.
Prace oceniane będą w II etapach – regionalnym i krajowym. Naj-lepsze prace na poziomie regionalnym wybiorą Kuratorzy Oświaty a krajowym – kapituła powołana przez Ministra Edukacji Narodo-wej. W ramach konkursu Minister Edukacji Narodowej przyzna też wyróżnienia „Samorząd na 6” tym samorządom, z których najwię-cej sześciolatków rozpocznie we wrześniu 2013 naukę w I klasie.
Na stronie MEN, w zakładce www.men.gov.pl/mam6lat będą się też pojawiały opisy dobrych praktyk, wyniki badań i artykuły eks-pertów dotyczące funkcjonowania sześciolatka w szkole.
Najważniejsze daty w II edycji konkursu „Mam 6 lat”:21 listopada 2012 – ogłoszenie konkursu, rozpoczęcie zbierania
prac konkursowych na poziomie regionalnym;22 lutego 2013 – zakończenie zbierania prac na poziomie regio-
nalnym;25 lutego – 11 marca 2013 – ocena prac na poziomie regionalnym
oraz wyłonienie laureatów regionalnych podczas Regional-nych Gal Konkursu;
11–29 marca 2013 – wybór najlepszych prac na poziomie ogólno-polskim
11 kwietnia 2013 – uroczysta Ogólnopolska Gala Konkursu.
Więcej informacji na stronach: www.men.gov.pl oraz www.kuratorium.waw.pl
5nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
publikacja
Prawo do miłościmłodzieżowe ośrodki socjoterapii i wychowawcze
Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z dnia 23 grudnia 1991 r.) wskazuje, że dziecko dla pełnego i harmonijnego rozwoju swojej osobowości powinno wychowywać się w środowisku rodzinnym, w atmosferze szczęścia, miłości i zrozumienia oraz być w pełni przygotowane do życia w społeczeństwie jako indywidualnie ukształtowana jednostka, wychowana w duchu ideałów zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych, a w szczególności w duchu pokoju, godności, tolerancji, wolności, równości i solidarności.
Dziecko, zanim dorośnie, wymaga ochrony prawnej i opieki ze strony dorosłych. Rodzina jako podstawowa komórka społeczna powinna zapewnić mu naturalne środowisko wychowawcze. Od przebiegu procesu wychowania i uczenia się zależy dalsze życie jednostki. Człowiek kochany i kochający jest szczęśliwy, zachowuje się prospołecznie. Natomiast kiedy proces ten jest zaburzony lub wpływają na niego czynniki wewnętrzne, niezależne od człowieka – fizyczne lub psychiczne, zachowania są antyspołeczne. Niezaspokojenie podstawowych potrzeb: fizjologicznych, miłości, bezpieczeństwa, samorealizacji prowadzi do zaburzeń. Brak wsparcia w rodzinie, odrzucenie autorytetów przez dzieci i młodzież powoduje pustkę i poczucie samotności. Skutkuje poszukiwaniem grupy, która ich przyjmie i zaakceptuje. Od oddziaływań tej grupy zależą zachowania nastolatków. Niewłaściwe wzorce osobowe czerpane z otoczenia przyczyniają się do negacji pryncypiów moralnych, a nawet odwrócenia znaczenia pojęć: zło jest dobrem, dobro jest złem. Wpływa to na nasilenie się zachowań antyspołecznych: trudności w nauce, wagary, nieprzestrzeganie przyjętych
marzenna zaleSKa
p.o. zastępca dyrektora wydziału zwiększania szans edukacyjnych kuratoriuM oświaty w warszawie
fot.
Arch
iwum
MKO
Erich Fromm pisa³, ¿e „mi³oœæ jest aktywn¹ si³¹ w cz³owieku, si³¹ jednocz¹c¹ go z innymi. Bez mi³oœci ludzkoœæ nie mog³aby istnieæ ani jednego dnia. Dziêki mi³oœci cz³owiek przezwyciê¿a uczucie izolacji i osamotnienia”.
norm, sięganie po używki, prostytucja, próby samobójcze i samobójstwa oraz skutkuje wzrostem przestępczości: akty wandalizmu, przemoc, rabunki. Im bardziej pęd ku życiu zostaje zablokowany, tym silniejszy jest pęd ku zniszczeniu. To wołanie o pomoc… W takich przypadkach, kiedy oddziaływania wychowawcze i profilaktyczne domu rodzinnego i szkoły nie przynoszą efektów, pomocne powinny być instytucje zajmujące się procesem resocjalizacji dzieci i młodzieży.
Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami) zapewnia w szczególności: wspomaganie przez szko
łę wychowawczej roli rodziny, dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwości korzystania z pomocy psychologicznopedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej, możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami, opiekę uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej, upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych. Obejmuje, m.in.: młodzieżowe
6 www.oswiatamazowiecka.pl
publikacjaośrodki wychowawcze i młodzieżowe ośrodki socjoterapii.
Młodzieżowe ośrodki socjoterapii (MOS) prowadzone są dla dzieci i młodzieży, które z powodu zaburzeń rozwojowych, trudności w uczeniu się i zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym są zagrożone niedostosowaniem społecznym i wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i socjoterapii. Do MOS przyjmowani są wychowankowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, na wniosek rodziców, skierowany do starosty, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania małoletniego. Starosta kieruje ucznia do ośrodka, jeśli posiada go na swoim terenie lub zgłasza potrzebę umieszczenia wychowanka do Centralnego Systemu Kierowania w Ośrodku Rozwoju Edukacji (ORE). Natomiast młodzieżowe ośrodki wychowawcze (MOW) są prowadzone dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i resocjalizacji jako resocjalizacyjnowychowawcze, a dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim jako resocjalizacyjnorewalidacyjne. Nieletni, wobec którego sąd rodzinny orzekł o umieszczeniu w MOW, kierowany jest do ośrodka wskazanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji, przez starostę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nieletniego, w przypadku braku miejsca zamieszkania – starostę właściwego ze względu na miejsce pobytu nieletniego. Do priorytetowych zadań ośrodków należy eliminowanie przyczyn i przejawów zaburzeń zachowania oraz niedostosowania społecznego, przygotowanie wychowanków do życia zgodnego z obowiązującymi normami społecznymi i prawnymi, a także opracowanie dla każdego z nich i konsekwentne realizowanie Indywidualnego Programu EdukacyjnoTerapeutycznego (IPET).
Młodzież przebywająca w ośrodkach najczęściej pochodzi z rodzin niepełnych, patologicznych, niewydolnych wychowawczo, ubogich, niepracujących zawodowo rodziców. Wychowankowie mają za sobą najczęściej drugoroczność i kolizję z prawem. W związku z tym w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii i młodzieżowych ośrodkach wychowawczych mają miejsce niepokojące zdarzenia z udziałem nieletnich, tzw. wypadki nadzwyczajne: śmierć nieletniego lub innej osoby, ciężkie uszkodzenia ciała wychowanka lub pracownika, próby samobójcze, znęcanie się nad nieletnim, pobicia, poniżające lub nieludzkie traktowanie, gwałty oraz ucieczki indywidualne lub zbiorowe.
lizacji w dużej mierze zależeć będą od stanu psychicznego wychowanka, postawy nauczyciela, skuteczności stosowanych metod, przebiegu procesu terapeutycznego, a także współpracy z rodzicami.
Proces modyfikacji osobowości jednostki jest trudny, długotrwały, wymaga określenia przyczyn antyspołecznych zachowań małoletnich oraz podjęcia stosownych działań zgodnie z zasadami akceptacji ucznia, indywidualizacji i współpracy ze środowiskiem. Zachowanie każdego człowieka modelują wzmocnienia: pozytywne, to konsekwencje zachowań pożądanych, korzystnych, dobrych oraz negatywne (kary), to bodźce awersyjne: zagrożenie, przymus, przemoc, dezaprobata grupy, czyli złe dla jednostki. Skuteczność sterowania negatywnego jest zawsze mniejsza niż efektywność sterowania pozytywnego. Uznanie społeczne, miłość wywierają większy wpływ na reakcje ludzkie, niż nagana. Kara nie eliminuje zachowań aspołecznych, tylko je tłumi. Proces karania bywa jednocześnie procesem uczenia się, w którym jednostka zapoznaje się z negatywnymi wzorcami zachowań i utrwala je w dalszym działaniu. System karania może również wywołać zaburzenia emocjonalne. Jego skuteczność zależy od tego, czy nauczyciel potrafi wskazać wychowankom nowe alternatywy działań, które zawierają źródło wzmocnień pozytywnych. Jednak, aby osiągnąć zamierzony cel modyfikując zachowanie nastolatków, należy zastanowić się, jakie wzmocnienia są odpowiednie w danej sytuacji. Czy w procesie socjalizacji i resocjalizacji można zastosować metody pracy z dziećmi, w których dominuje nagroda?. Powinno preferować się taki system wychowawczy, w którym nastolatkom przekazuje się dobre wzorce zachowań, zapewnia poczucie bezpieczeństwa, daje możliwość samorealizacji oraz nie pozbawia się ich godności, miłości i szacunku. Wychowankowie muszą wiedzieć, że traktowani są poważnie i ważne są dla nas ich uczucia i potrzeby. Należy stworzyć im lepszy świat, by mogli uwierzyć w siebie, czuć się kochani i potrzebni.
Byłoby nieszczęściem, gdyby nauczyciele w swojej pracy nie wykorzystywali osiągnięć naukowych w dziedzinach pedagogiki i psychologii, a także zapomnieli o swoich ustawowych obowiązkach i nie przestrzegali praw człowieka, dziecka i ucznia.
Rozsądny, oparty na miłości, empatii i szacunku stosunek do dzieci i młodzieży to podstawa sukcesu w procesie socjalizacji i resocjalizacji. Miłość jest ponadczasową wartością nadającą sens każdemu istnieniu ludzkiemu. Nie pozbawiajmy miłości naszych podopiecznych. Oni mają do niej prawo.
❑
W roku szkolnym 2011/2012 odnotowano w MOS i MOW 434 ucieczki indywidualne i 120 ucieczek zbiorowych. Uczestniczyło w nich ogółem 701 wychowanków. Najczęstszymi przyczynami zdarzeń była tęsknota za domem, wolnością, sympatią, środowiskiem rówieśniczym, narastająca niechęć do realizowania obowiązku szkolnego oraz trudności adaptacyjne. W dokumentacji regulującej pracę ośrodków zauważa się nieprawidłowości, dotyczące umieszczania praw wychowanków, wypływających z niezbywalnych praw człowieka, w katalogach nagród, stosowanie form pracy jako kar dyscyplinarnych, gdzie praca powinna być wartością. W niektórych placówkach niezapewniane są wystarczające warunki do upowszechniania wiedzy o prawach i obowiązkach nieletnich wynikających z obowiązujących statutów i regulaminów, a także nieupowszechniane są informacje o instytucjach i organizacjach zewnętrznych, do których wychowanek może się zwrócić w sytuacji naruszenia jego praw, czyli do: Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Sędziego Rodzinnego.
Niepokojącym zjawiskiem jest stosowanie wobec wychowanków przemocy fizycznej i werbalnej, publicznej krytyki oraz krytyki osób, a nie czynów, zbiorowej formy odpowiedzialności, kilku kar za to samo przewinienie, pozaregulaminowych środków dyscyplinarnych, praktyki ograniczania przepustek jako głównej metody wywierania wpływu na małoletnich. Takie zachowania kadry pedagogicznej są niedopuszczalne i uchybiają godności zawodu nauczyciela.
Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ucznia. Jednocześnie obowiązany jest wspierać każdego ucznia w jego rozwoju, dbać o kształtowanie postaw moralnych i obywatelskich. Ma również prawo do swobody stosowania takich metod nauczania i wychowania, jakie uważa za najwłaściwsze spośród uznanych przez współczesne nauki pedagogiczne. Dlatego też efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej w procesie resocja
Niepokojącym zjawiskiem jest stosowanie wobec
wychowanków przemocy fizycznej i werbalnej
7nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
wielokulturowość
Od kliku lat, szczególnie w kontekście wejścia w życie tzw. ustawy o równym traktowaniu, podnosi się w Polsce kwestie związane z polityką równości i przeciwdziałania dyskryminacji. Problematyka ta w coraz szerszym stopniu upowszechniana jest także na poziomie szkół, aczkolwiek konieczne jest również świadome i zaplanowane wprowadzenie polityki równościowej do placówek oświatowych. Zasada równego traktowania i zakaz dyskryminacji wynikają z przepisów prawa. W szczególności przywołać należy zapisy artykułu 32 Konstytucji RP, który stanowi, iż wszyscy są wobec prawa równi i wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Z kolei tzw. ustawa antydyskryminacyjna, czyli ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. Nr 254, poz. 1700), określa obszary i sposoby przeciwdziałania naruszeniom zasady równego traktowania m. in. ze względu na rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię oraz wyznanie. Stanowi ona implementację dyrektywy Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne.
Obecnie trwają prace nad Krajowym Programem na Rzecz Równego Traktowania. W dokumencie zawierającym propozycję diagnozy problemów i rekomendacji do tego programu z maja 2012 r. w obszarze edukacji, w związku z przesłanką pochodzenie etniczne, narodowe i wyznaniowe, zdiagnozowano szereg problemów, co wskazuje na potrzebę podejmowania działań mających na celu przeciwdziałanie nierównemu traktowaniu. Ważne jest zatem rozpowszechnianie wiedzy na temat
fot.
Arch
iwum
MKO
Jak przeciwdziałać dyskryminacji ze względu na rasę, pochodzenie etniczne lub narodowość?– czyli o wprowadzaniu polityki równościowej do szkółewa pogorzała, katarzyna kubin
fundacja na rzecz różnorodności społecznej (frs)
8
wielokulturowośćsposobów wprowadzania antydyskrymina cyjnych standardów w instytucjach publicznych oraz instrumentów i metod wprowadzania polityki równościowej. Przede wszystkim należy podejmować działania z zakresu edukacji antydyskryminacyjnej. Już sam tytuł raportu opracowanego w 2011 r. przez Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej (Wiela nieobecna – o eduka-cji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań, red. M. Abramowicz, Warszawa 2011), wskazuje że sytuacja w tym zakresie nie jest zadowalająca. W 2011 r. nakładem Związku Nauczycielstwa Polskiego ukazała się publikacja Czytanki o edukacji. Dyskryminacja (red. D. Obidniak), w której podkreśla się uderzający brak, zarówno wśród nauczycieli, jak również uczniów i rodziców, głębszej refleksji nad istotą szkolnej dyskryminacji, jak również niezdolność do rozpoznawania jej przejawów i w związku z tym brak gotowości do przeciwdziałania jej.
Możliwości wprowadzania polityki równościowej do szkół
Podstawową formą wprowadzania polityki równościowej i antydyskryminacyjnej do szkół jest organizowanie szkoleń i warsztatów dla nauczycieli i nauczycielek i – co równie ważne – dla personelu niepedagogicznego. Szkolenia i warsztaty umożliwiają nie tylko zdobycie wiedzy dotyczącej problematyki antydyskryminacji i polityki równościowej, ale poprzez aktywne formy pracy z zakresu edukacji nieformalnej, uświadamiają, czym są uprzedzenia i stereotypy, etnocentryzm i etnorelatywizm, przestępstwa i incydenty motywowane uprzedzeniami. Przede wszystkim jednak uwrażliwiają uczestników i uczestniczki na osoby wywodzące się z innych kultur. Możliwe jest skierowanie nauczycieli na organizowane przez różne podmioty szkolenia zewnętrzne lub też nawiązanie współpracy z organizacjami pozarządowymi, które przeprowadzą szkolenia dedykowane konkretnej placówce, uwzględniające jej specyfikę i lokalne uwarunko wania.
Wprowadzanie polityki równościowej i antydyskryminacyjnej do szkół powinno mieć trwały charakter i nie powinno się ograniczać się tylko do jednorazowych szkoleń. Należy wypracować kodeksy postępowania, regulaminy, strategie i inne dokumenty o charakterze wewnętrznym, ustalające standardy dla danej instytucji, zapewniające monitoring ich przestrzegania i wskazujące na sposób postępowania w sytuacjach, gdy dochodzi do nierównego traktowania. Możliwie jest tworzenie wspomnianych już kodeksów postępo
wań (ang. Codes of Conduct). W sieci Internet wyszukać można przykłady opracowanych kodeksów postępowań dla nauczycieli z innych państw. Z rozwiązań wprowadzanych w Polsce warto przyjrzeć się tym wprowadzanym na poziomie samorządów, w szczególności w projekcie „Równość standardem dobrego samorządu”, w ramach którego wypracowano narzędzia – „Standard Równości” i „Indeks Równości”, służące wspieraniu urzędów administracji samorządowej w realizacji polityki równości i antydyskryminacji (http://rownoscwsamorzadzie.pl/).
Badania Fundacji na rzecz Różnorodności Społecznej dotyczące integracji i wykluczenia uczniów cudzoziemskich w szkołach w Polsce
Jesienią tego roku Fundacja na rzecz Różnorodności Społecznej, w ramach projektu „Opracowanie i wdrażanie narzędzi pomocnych dla pracowników administracji publicznej pracujących z uchodźcami i rodzinami uchodźczymi w systemie edukacji w Polsce” (współfinansowanego ze środków z Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców oraz budżetu państwa), prowadzi badanie dotyczące integracji i wykluczenia dzieci i rodzin z doświadczeniem migracji w systemie edukacji w Polsce. Celem badania jest zdiagnozowanie i opisanie sytuacji oraz procesu przyjmowania dzieci cudzoziemskich w szkołach, w tym sposobów organizacji pracy szkoły w kontekście obecności dzieci cudzoziemskich, specjalnych form wsparcia oferowanego przez szkoły dla takich dzieci oraz wiedzy i umiejętności, jaką kadra nauczycielska posiada w kwestii pracy z dziećmi cudzoziemskimi. Celem prowadzonego badania jest również udokumentowanie ewentualnych działań szkół zmierzających do przeciwdziałania wykluczeniu oraz wspierania procesu integracji, jak również ocena ich efektywności. Efektem badania ma być określenie konkretnych rekomendacji, praktycznych wskazówek i rozwiązań, zarówno na poziomie systemowym, jak i na poziomie szkół. Rekomendacje i praktyczne wskazówki dla szkół będą służyły temu, aby pomóc szkołom w zidentyfikowaniu przejawów wykluczenia i integracji dzieci cudzoziemskich. Projekt przewiduje także stworzenie standardów przeciwdziałania wykluczeniu oraz przestrzegania zasady równego traktowania w szkole.
❑
www.oswiatamazowiecka.pl
aktualności
W 2012 roku Mazowiecki Kurator
Oświaty objął honorowym patronatem
oraz przyznał rekomendację ponad 190
różnego rodzaju przedsięwzięciom ta
kim jak konkursy, projekty, publikacje
oraz konferencje. Zgodnie z procedu
rą zamieszczoną na stronie Kuratorium
Oświaty w Warszawie (zakładka „Patro
naty i rekomendacje”) podmiot ubiegają
cy się o otrzymanie rekomendacji lub pa
tronatu Mazowieckiego Kuratora Oświa
ty powinien złożyć wniosek według usta
lonego wzoru i inne wymagane dokumen
ty do Kuratorium Oświaty w Warszawie
co najmniej na 1 miesiąc przed terminem
planowanego przedsięwzięcia.
Podczas rozpatrywania wniosku bra
ne są pod uwagę w szczególności nastę
pujące kryteria: dorobek merytorycz
ny instytucji ubiegającej się o patronat
lub rekomendację w obszarze działań na
rzecz dzieci i młodzieży oraz nauczycie
li, realizacja celów priorytetowych okre
ślonych w programie współpracy Wo
jewody Mazowieckiego z organizacja
mi pozarządowymi, realizacja celów Ku
ratorium Oświaty w Warszawie, warto
ści merytoryczne i wychowawcze, inno
wacyjne i nowatorskie rozwiązania słu
żące podniesieniu jakości pracy szkoły
lub placówki, przedsięwzięcie skierowa
ne do dzieci i młodzieży, imprezy i uro
czystości szkolne o szczególnym znacze
niu dla przeżywających je społeczności,
niekomercyjny charakter przedsięwzię
cia, zasięg terytorialny przedsięwzię
cia, udział przedstawicieli różnych śro
dowisk w przedstawionym przedsięwzię
ciu.
Dodatkowe informacje dostępne na
stronie Kuratorium Oświaty w Warsza
wie. [>]
Rekomendacje i Honorowe Patronaty Mazowieckiego Kuratora Oświaty
9nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
wolontariat
Kształtowanie postaw społecznych u młodzieży jest jednym z najważniejszych celów wychowania. Okres nauki w szkole gimnazjalnej i średniej to czas, w którym budzą się w młodych ludziach społeczne instynkty. Warto wtedy zaangażować ich w działania, dzięki którym przekonają się, że wcale nie jest trudno zmieniać świat wokół siebie i przy okazji można zdobyć umiejętności, które przydadzą się później w życiu i karierze zawodowej. Projekt Fundacji dla Polski „Młodzież i filantropia” wychodzi naprzeciw tym edukacyjnym potrzebom.
– Szkoła jest najlepszym miejscem do budowania kapitału społecznego, gdzie kładzie się nacisk na wychowanie obywatelskie i kształtowanie poczucia wśród młodych ludzi, że są częścią różnorodnego środowiska. Jeżeli chcemy mieć świadomych obywateli, potrzebujemy świadomej młodzieży. Dlatego powstał program „Młodzież i filantropia”, który poprzez aktywne i ciekawe zajęcia dostarcza nastolatkom różnorodnej wiedzy i umiejętności, pobudza kreatywność, zachęca do przełamywania stereotypów, współpracy i szukania najbardziej skutecznych rozwiązań problemów społecznych – mówi Agnieszka Sawczuk, Prezes Zarządu Fundacji dla Polski.
Przygotowanie i przeprowadzenie projektu edukacyjnego w gimnazjum to wymóg określony w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 20 sierpnia 2010 r. Z kolei Rozporządzenie MEN z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru edukacyjnego wymienia cztery obszary oceny w ewaluacji zewnętrznej – jednym z nich jest funkcjonowanie szkoły w środowisku lokalnym. Także w liceum edukacja obywatelska odgrywa ważną rolę. Projekt „Młodzież i filantropia” idealnie wpisuje się w te założenia. Ma charakter interdyscyplinarny i wykorzystuje treści ustalone dla różnych przedmio
9
fot.
Arch
iwum
Fun
dacj
i
nauczyciele, liderzy lokalnej społeczności, przedsiębiorcy, przedstawiciele środowisk naukowych, kulturalnych i instytucji publicznych. Grupa uczniów, która przygotuje najlepszą prezentację, zdobywa nagrodę finansową w wysokości 5 tys. zł, a następnie przekazuje ją lokalnej organizacji pozarządowej – bohaterowi swojej prezentacji – wyjaśnia Artur Ptak, koordynator projektu z Fundacji dla Polski.
W trakcie działań projektowych młodzież zdobywa również wiedzę i umiejętności, które przydadzą się w przyszłości – uczy się pracy metodą projektu i współpracy w grupie, pozyskiwania informacji, rozwiązywania problemów i przewidywania konsekwencji podejmowanych decyzji, przygotowywania prezentacji i wystąpień publicznych. Można powiedzieć, że nastolatek biorący udział w projekcie nie tylko realnie zmienia rzeczywistość wokół siebie, ale też rozwija swój indywidualny potencjał. A przede wszystkim dowiaduje się, że nowoczesna filantropia to nie
tów w podstawie programowej. Co ważne – udział w projekcie nie wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Projekt, który zmienia rzeczywistośćProjekt „Młodzież i filantropia” jest reali
zowany w kilku etapach. Na początku, podczas zajęć lekcyjnych uczniowie zapoznają się z pojęciem filantropii, dowiadują się, czym są i jak działają organizacje pozarządowe, a także rozpoznają potrzeby swojego lokalnego środowiska.
– W drugiej fazie projektu gimnazjaliści lub licealiści przystępują do działania na rzecz innych. Podzieleni na grupy odwiedzają wybraną przez siebie lokalną organizację pozarządową, która według nich najskuteczniej rozwiązuje dany problem społeczny i gromadzą informacje na temat jej działalności. Zdobyte w ten sposób dane wykorzystują do przygotowania prezentacji, którą przedstawiają na forum szkoły podczas Wielkiego Finału. Prezentacje są oceniane przez jury, w którego skład wchodzą
„Młodzież i filantropia”– dobra społeczna inwestycja…dariusz Mieczysław Mól
fundacja dla polSKi
Uczniowie Społecznego Liceum Ogólnokształcącego z Maturą Międzynarodową w Warszawie (ISLO)
10 www.oswiatamazowiecka.pl
wolontariat
10 www.oswiatamazowiecka.pl
zbieranie datków dla biednych czy organizowanie balów charytatywnych, tylko zaplanowana, przemyślana i systematyczna pomoc, która przynosi pozytywną zmianę społeczną i pomaga w rozwiązaniu konkretnych problemów. Jest także dopasowana do oczekiwań, zainteresowań i aspiracji darczyńców.
– Przedsięwzięcie jest niezwykle cenne, gdyż wyrabia wrażliwość i umiejętności działania na rzecz lokalnej społeczności. Dzięki takim projektom szkoła może lepiej realizować swoją misję wychowawczą. Cieszymy się, że projekt został zapoczątkowany na Mazowszu – mówi Katarzyna Góralska, Mazowiecki Wicekurator Oświaty.
Najważniejsza jest współpracaKorzyści płynące z udziału w projekcie są
oczywiste, ale...– Problemem może być znalezienie chęt
nych uczniów do udziału w projekcie, nie ze względu na jego temat, ale z prozaicznego powodu, że nowość budzi niepokój o to, czy sobie poradzimy z danym działaniem. Pamiętam także, jak po jednym z zebrań uczeń skierował do mnie zarzut, z pewnością zasłyszany od rodziców, że za dużo czasu poświęcam na mówienie o działaniach charytatywnych. Wtedy zrozumiałam, że w przypadku jego rodziców było już za późno na edukację, że trzeba zacząć rozpalać iskrę wśród młodych, a ogień, wiem to z mojego doświadczenia, na pewno zapłonie – twierdzi Katarzyna Łaziuk, nauczycielka z Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Polskiej Macierzy Szkolnej w Mińsku Mazowieckim.Fundacja dla Polski kładzie więc du
ży nacisk na przygotowanie nauczycieli do prowadzenia zajęć w ramach projektu i wyposażenie ich w odpowiednie narzędzia, gdyż zaangażowanie uczniów zależy w dużej mierze właśnie od nauczycieli, którzy rozpalą w nich wspomnianą iskrę.
– Pedagodzy, którzy biorą udział w projekcie otrzymują scenariusze lekcji zebrane w specjalnie przygotowanym „Poradniku dla nauczyciela”. Dodatkowo znajdą w nim także rozdziały dotyczące, np. promocji, zorganizowania w szkole Wielkiego Finału czy ewaluacji projektu. Po zalogowaniu się ze strony internetowej www.mlodziezifilantropia.pl można będzie również pobrać gotowe prezentacje PP do każdej lekcji z komentarzami dla nauczycieli, a także materiały pomocnicze, np. ciekawe artykuły związane z tematem filantropii i organizacji pozarządowych, wzory dyplomów dla uczniów, plakat, materiały multimedialne – zapewnia Artur Ptak.
Projekt „Młodzież i filantropia” potwierdza, że aktywne, ciekawe i mądrze opracowane zajęcia to skuteczna edukacja. Nauczy
ciele otrzymują merytorycznie przygotowane konspekty do prowadzenia lekcji, a młodzież poznaje trzeci sektor i uczy się jak skutecznie pomagać – nie z podręczników, ale w konkretnym działaniu w lokalnej społeczności. Ponadto dzięki zaangażowaniu i współpracy uczniów, nauczycieli, liderów organizacji pozarządowych i mieszkańców, następuje integracja i zacieśnienie lokalnych więzów.
– To niezwykle inspirujący projekt do zmieniania świata wokół siebie. Przede wszystkim ważne jest w nim to, że młodzi ludzie uczą się bycia dla innych i czerpania z tego radości – zauważa Izabela Saganowska, nauczycielka języka polskiego w Gimnazjum Miejskim nr 2 im. Jana Pawła II w Mińsku Mazowieckim.
Ważne są autorytetyProjekt „Młodzież i filantropia” daje rów
nież młodym ludziom możliwość poznania organizacji, uczelni, firm i instytucji (są one np. sponsorami nagród w Wielkim Finale), które od wielu lat starają się rozwiązywać problemy społeczne. A ludzie w nich pracujący mogą być autorytetami dla uczniów – co we współczesnym świecie, gdy autorytety są na wagę złota, wydaje się istotną kwestią w działaniach edukacyjnych. Nikt nie ma też wątpliwości, że od wielu lat trzeci sektor spełnia rolę swoistego barometru społecznego – pokazując, że w życiu liczy się nie tylko kariera zawodowa, ale również otwarcie na problemy innych.
– Jednym z celów Praskiej Fundacji Nauki i Kultury im. Leona Koźmińskiego jest promowanie i wspieranie lokalnych, ogólnopolskich oraz międzynarodowych przedsięwzięć artystycznych i edukacyjnych. Projekt „Młodzież i filantropia” od razu wydał się nam ciekawy ze względu na to, że daje możliwość kształtowania pozytywnych postaw społecznych wśród młodych ludzi, tak często zagubionych w świecie informacji, który ich otacza w dzisiejszych czasach – nadmiernej konsumpcji czy niezauważaniu drugiego człowieka w pędzie dnia. Istotne jest także to, że projekt daje możliwość uświadomienia młodzieży, że w przyszłości w ich CV, obok informacji o znajomości języków obcych czy ukończonych studiach, równie ważna będzie informacja o działalności na rzecz organizacji pozarządowych. Jako fundacja istniejąca przy uczelni wyższej, mająca stały kontakt z młodzieżą wchodzącą na rynek pracy, doskonale to wiemy – mówi Sylwia Rogalska, Prezes Praskiej Fundacji Nauki i Kultury im. Leona Koźmińskiego.
Będziemy się rozwijaćPilotażowa edycja projektu „Młodzież
i filantropia” (2011/2012) była realizowana na terenie miasta stołecznego Warszawy.
Wzięły w nim udział dwa licea z Zespołu Szkół „Bednarska”. Jego kolejna odsłona obejmuje już swym zasięgiem Mazowsze. W drugiej edycji (2012/2013) udział bierze 10 szkół: Gimnazjum nr 4 im. Książąt Mazowieckich w Ciechanowie, Liceum Ogólnokształcące im. Piotra Skargi w Grójcu, Publiczne Liceum Ogólnokształcące im. Orła Białego w Kosowie Lackim, Liceum Ogólnokształcące im. Polskiej Macierzy Szkolnej w Mińsku Mazowieckim, Zespół Szkół nr 3 w Płocku, Gimnazjum nr 6 im. prof. Wł. Szafera w Płocku, Publiczne Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Pawła II w Pułtusku, Publiczne Gimnazjum nr 13 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Polskich Noblistów w Radomiu, Społeczne Liceum z Maturą Międzynarodową im. Ingmara Bergmana w Warszawie, Wielokulturowe Liceum Humanistyczne im. Jacka Kuronia w Warszawie. Fundacja dla Polski podpisała również porozumienie o współpracy dotyczącej prealizacji rojektu z Wojewodą Mazowieckim, Mazowieckim Kuratorem Oświaty i Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli.
– Chcemy, aby w kolejnych latach projekt miał charakter ogólnopolski. Zakładamy wypracowanie modelu edukacyjnego z zakresu wychowania obywatelskiego dla gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych, podręcznika oraz warsztatów przygotowawczych dla nauczycieli. Wierzymy, że dzięki takim zintegrowanym działaniom projekt „Młodzież i filantropia” stanie się ważnym elementem edukacji w polskich szkołach, a młodzi ludzie nauczą się, że warto i trzeba wychodzić do ludzi, warto kreować prospołeczne działania, poszukać autentycznych potrzeb, a potem podejmować konkretne i przemyślane działania na rzecz innych – zapewnia Agnieszka Sawczuk.
Więcej informacji o projekcie na stronie: www.mlodziezifilantropia.pl
Projekt pilotażowy „Młodzież i filantropia” był realizowany od października 2011 r. w dwóch warszawskich szkołach średnich w partnerstwie z Institute for Philanthropy w Londynie i Towarzystwem Przyjaciół ISLO w Warszawie. Projekt jest współfinansowany przez Szwajcarię, w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.
11nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
publikacja
11
Nie wierzyłem stojąc nad brzegiem rzeki,Która była szeroka i rwista,Że przejdę ten most,Spleciony z cienkiej, kruchej trzciny powiązanej łykiem.Szedłem lekko jak motyl i ciężko jak słoń,Szedłem pewnie jak tancerz i chwiejnie jak ślepiec.Nie wierzyłem, że przejdę ten most. I gdy stoję już na drugim brzegu,Nie wierzę, że przeszedłem.
Leopold Staff Most
Od kilku lat w szkołach ponadgimnazjalnych województwa mazowieckiego realizowany jest projekt edukacyjny Połowa dro-gi…, którego celem jest między innymi diagnozowanie osiągnięć matematycznych uczniów na wstępie oraz na półmetku nauki oraz wskazywanie uczniom kierunku rozwoju poprzez tworzenie komentarzy dydaktycznych. Badanie w projekcie jest dwuetapowe – uczniowie klas pierwszych we wrześniu rozwiązują zadania sprawdzianu Potęga matematyki, a w klasie drugiej przystępują do kolejnego sprawdzianu Matematyka do potę-gi P albo Matematyka do potęgi R.
Udział w projekcie Połowa drogi… wzbogaca diagnostycznie nauczycieli matematyki w informacje o poziomie badanych kompetencji kluczowych w odniesieniu do klasy i w stosunku do poszczególnych uczniów, daje także możliwość badania rozwoju umiejętności matematycznych uczniów danej klasy poprzez wyznaczenie wskaźnika edukacyjnej wartości dodanej.
Zastosowanie edukacyjnej wartości dodanej w projekcie Połowa drogi… ukazuje dynamikę jakości nauczania matematyki w szkole ponadgimnazjalnej. Wskaźniki EWD uzupełniają informację płynącą z innych wskaźników obrazujących pracę szkoły.
W projekcie Połowa drogi… do wyznaczenia modeli regresji, czyli zależności opisujących przewidywane wyniki, zastosowano metodę najmniejszych kwadratów. Na tej podstawie obliczono wartości wskaźników EWD dla badanych klas. Model regresji liniowej1 wyjaśnia zależność wyników sprawdzianu Mate-matyka do potęgi R 2012 od wyników wcześniejszego sprawdzianu Po gimnazjum 2010.
Model regresji logarytmicznej2 opisuje związek między wynikami sprawdzianu Po gim-nazjum 2010 i wynikami sprawdzianu Ma-tematyka do potęgi R 2012. To znaczy, w zależności od poziomu nauczania matematyki opracowano dwa modele regresji – dla po
ziomu podstawowego i rozszerzonego. Modele wyznaczono na podstawie par wyników uzyskanych ze sprawdzianów przez uczniów mazowieckich szkół. Ilustrację danych i przewidywań wynikających z modeli regresji przedstawiono w tab. 1 i na rys. 12.
elżbieta ostaficzuk , grażyna Śleszyńska
Mazowieckie saMorządowe centruM doskonalenia nauczycieli, realizatorki projektu połowa drogi...
Edukacyjna Wartość Dodanaw projekcie Połowa drogi... 2010–2012
fot.
Arch
iwum
MKO
Tabela 1. Uczestnicy badania EWD 2012
Wydział MSCDN
Region Mazowsza
Model Podstawowy
Matematykado potęgi P 2012
Model Rozszerzony
Matematykado potęgi R 2012
CiechanówOstrołękaPłockRadomSiedlceWarszawa
90 46 124 219 50 489
0 0 1 59 99248
Liczba uczniów ogółem: 1018 407
publikacja
12 www.oswiatamazowiecka.pl
(w modelu podstawowym i rozszerzonym) oraz dla każdej klasy wyznaczono 95% przedział ufności3 wskaźnika EWD. Wyznaczenie przedziału ufności dla określonej wartości EWD oznacza, że prawdziwa wartość wskaźnika EWD znajduje się w tym przedziale z 95% prawdopodobieństwem; a tylko w 5% przypadków przedział ufności może nie zawierać wartości EWD. Gdy przedziały ufności dla kilku klas częściowo pokrywają się, nie można wnioskować o zdecydowanie różnej efektywności nauczania matematyki w tych klasach.
Ilustrację rozwoju umiejętności matematycznych za pomocą wyznaczonych wskaźników EWD w przykładowych szkołach przedstawiono na rys. 36.
Na rysunkach 3 i 4 przedstawiono wyniki sprawdzianów i przedziały ufności ilustrujące wyznaczone wskaźniki EWD dla trzech klas z tego samego mazowieckiego liceum. Wyniki wykazują duże zróżnicowanie. Większość wyników jednej klasy (II D) wypadła powyżej wartości przewidywanych, to znaczy na wykresie (na rys. 3) jest zaznaczona powyżej linii regresji. Dlatego poziom wskaźnika EWD tej klasy jest bardzo wysoki – w VIII staninie. Pozostałe klasy otrzymały wyniki bliższe przewidywaniom; ich przedziały ufności częściowo pokrywają się (rys. 4), co oznacza, że nie można wnioskować o wyższym poziomie umiejętności matematycznych w jednej z tych klas, mimo iż wartości wskaźników EWD są na różnych poziomach – w III oraz V staninie.
Na rysunkach 5 i 6 przedstawiono rozrzut wyników sprawdzianów oraz przedziały ufności ilustrujące wyznaczone wskaźniki EWD dla czterech klas z jednego z mazowieckich liceów. Wyniki sprawdzianów wykazują zróżnicowanie: większość wyników z dwóch klas znajduje się powyżej krzywej regresji, co implikuje wysoki poziom wskaźników EWD dla obu klas z VIII stanin. Wyniki pozostałych dwóch klas plasują się bliżej przewidywanej krzywej regresji, a wyznaczone wskaźniki EWD są na poziomie IV oraz V stanin. Przedziały ufności dla każdej z opisanych par klas częściowo pokrywają się, co pozwala wnioskować o porównywalnym, wyższym poziomie umiejętności matematycznych w jednej parze klas i nieco niższym, ale także porównywalnym poziomie umiejętności dla następnej pary z opisywanych klas.
Analiza efektywności nauczania matematyki na podstawie wskaźników EWD, wzbogacona analizą nauczycielskich metod pracy, metod dostosowania wymagań do indywidualnych możliwości uczniów, stwarza realne szanse, że w przyszłości uczniowie będą umieli „…dojrzeć baranki poprzez drewniane skrzynki”4.
1213141516171819202122232425
matykado
potgiP'20
12
0123456789
1011
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
SprawdzianMatem
Sprawdzian z matematyki'2010
Rysunek 1. Rozkład wyników i regresja liniowa w modelu podstawowymŹródło: opracowanie własne
1213141516171819202122232425
matykado
potgiR'20
12
0123456789
1011
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
SprawdzianMatem
Sprawdzian z matematyki'2010
Rysunek 2. Rozkład wyników i regresja logarytmiczna w modelu rozszerzonymŹródło: opracowanie własne
Na podstawie przyjętego modelu regresji wyznaczono wartości przewidywanych wyników. Następnie dla każdego ucznia wyznaczono resztę – różnicę między wynikiem rzeczywistym, uzyskanym na sprawdzianie Matematyka do potęgi R albo Matematy-ka do potęgi R a wynikiem przewidywanym. Jeżeli reszta miała wartość dodatnią, oznaczało to, że uczeń przez trzy semestry
nauki w szkole ponadgimnazjalnej zrobił relatywny postęp, czyli osiągnął wynik wyższy niż inni uczniowie o identycznym wyniku ze sprawdzianu Po gimnazjum 2010. Średnia arytmetyczna wyznaczona z reszt całej klasy stanowi wartość wskaźnika EWD dla tej klasy.
Do interpretowania wartości wskaźników EWD 2012 skonstruowano skale staninowe
nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
publikacja
13
15
20
25
um20
10
kl.IIB, EWD=5,02, VIII stanin
kl.IID, EWD=0,25, V stanin
kl.IIN, EWD=2,61, III stanin
0
5
10
0 5 10 15 20 25
Pogimna
zju
Matematyka do pot gi P 2012
15
20
25
gimna
zjum
2010
kl.2f, EWD=4,882,VIII stanin
kl.2g, EWD=0,517,V stanin
kl.2i, EWD=1,396, IV stanin
0
5
10
0 5 10 15 20 25
Pog
Matematyka do pot gi R 2012
5,034 4,882
22,53
3,54
4,55
5,56
6,57
7,58
8,5
0,517
1,396
3,53
2,52
1,51
0,50
0,51
1,5
kl. 2d; 29 kl. 2f; 27 kl. 2g; 29 kl. 2i; 14
5,0212
0 5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
0,2541
2,6092
5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
0,5
kl. II B; 29 kl. II D; 17 kl. II N; 23Rysunek 3. Rozkład wyników trzech klas liceum (kod 940) – model podstawowyŹródło: opracowanie własne Rysunek 4. Przedziały ufności wskaźników EWD trzech
klas liceum (kod 940) – model podstawowy*
*Przedziały ufności opisano nazwą klasy i liczbą uczniów, np. w klasie II D badano wyniki 29 uczniów.Źródło: opracowanie własne
Rysunek 5. Rozkład wyników czterech klas liceum (kod 876) - model rozszerzonyŹródło: opracowanie własne
Rysunek 6. Przedziały ufności wskaźników EWD czterech klas liceum (kod 876) – model rozszerzony*
*Przedziały ufności opisano nazwą klasy i liczbą uczniów, np. w klasie 2f badano wyniki 27 uczniów.Źródło: opracowanie własne
1 Zygmunta Barańska, 1999, Podstawy metod statystycznych dla psychologów. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 221 i nast.2 Paweł Tatarzycki 2007, Statystyka po ludzku. Internetowe Wydawnictwo „Złote Myśli”, Gliwice, s. 228 i nast.3 Maciej Jakubowski, 2006, Metody szacowania edukacyjnej wartości dodanej, (w:) Edukacyjne wartość dodana. Biule-tyn Badawczy CKE, Nr 8, s. 67 i nast.4 Antoine de Saint Exupery, Mały Książę, op. cit., s. 16.
prawo w szkole
14 www.oswiatamazowiecka.pl
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o syste
mie oświaty art. 94 a (Dz. U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zmianami) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej I Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. Nr 26, poz. 232 oraz z 2009 r. Nr 31, poz. 208),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. z 2004 r. Nr 26, poz. 232 ze zmianami),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie przyjmowania osób niebędących obywatelami polskimi do publicznych przedszkoli, szkół, zakładów kształcenia nauczycieli i placówek oraz organizacji dodatkowej nauki języka polskiego dodatkowych zajęć wyrównawczych oraz nauki języka i kultury kraju pochodzenia (Dz. U. z 2010 r. Nr 57, poz. 361),
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie nostryfikacji świadectw szkolnych i maturalnych uzyskanych za granicą (Dz. U. z 2006 r. Nr 63, poz. 443).
Rodzice powracający lub przyjeżdżający do Polski po okresie pobytu za granicą mają obowiązek zapisać dzieci do szkoły, jeśli są to dzieci podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki.
Dyrektor szkoły przyjmuje i kwalifikuje ucznia do odpowiedniej klasy. 1. Uczeń przyjeżdżający z zagranicy jest
przyjmowany do szkoły:• z początkiem roku szkolnego lub w tak
cie jego trwania,• do szkoły podstawowej i gimnazjal
nej zgodnie z rejonizacją wynikającą z miejsca zamieszkania ucznia i jego ro
dziców, lub do wybranej szkoły publiczne, o ile dysponuje ona wolnymi miejscami, lub szkoły niepublicznej,
2. Świadectwa promocyjne lub inne dokumenty świadczące o promocji dziecka z kla sy do klasy nie podlegają nostryfikacji.
3. Dokumenty sporządzone w języku obcym, należy złożyć wraz z tłumaczeniem na język polski sporządzonym lub poświadczonym przez:– tłumacza przysięgłego wpisanego na li
stę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości albo
– konsula Rzeczypospolitej Polskiej urzędującego w państwie, w którym został wydany dokument.
4. Różnice programowe z zajęć edukacyjnych realizowanych w klasie, do której uczeń przechodzi, są uzupełniane na warunkach ustalonych przez nauczycieli prowadzących dane zajęcia.
5. Jeżeli w klasie do której uczeń lub słuchacz przechodzi, naucza się, jako przedmiotu obowiązkowego, języka obcego innego niż język obcy, którego uczeń uczył się w poprzedniej szkole może:• uczyć się danego języka obcego, wyrów
nując we własnym zakresie braki programowe do końca roku szkolnego,
• kontynuować we własnym zakresie naukę języka obcego, którego uczył się w poprzedniej szkole,
• uczęszczać do klasy z nauką danego języka obcego w innej szkole,
• uczęszczać na zajęcia innego oddziału lub grupy w tej samej szkole.
Dla ucznia, który kontynuuje we własnym zakresie naukę języka obcego, jako przedmiotu obowiązkowego, przeprowadza się egzamin klasyfikacyjny. Egzamin klasyfikacyjny przeprowadza nauczyciel danego języka obcego z tej
Przyjmowanie uczniów przyjeżdżających z zagranicy do szkół publicznychjoanna jałosińska
st. wizytator w wydziale kształcenia ogólnego kuratoriuM oświaty w warszawie
fot.
Arch
iwum
MKO
prawo w szkole
15nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
Informacje uzupełniająceZa równorzędne świadectwu ukończe-
nia polskiej publicznej szkoły podstawo-wej uznaje się świadectwo uzyskane za granicą, jeżeli przewidziany planem nauczania okres nauki w szkołach za granicą niezbędny do uzyskania tego świadectwa wynosi łącznie co najmniej 6 lat i na pierwszy rok nauki przyjmuje się kandydatów nie wcześniej niż w 6 roku życia.
Za równorzędne świadectwu ukończe-nia polskiego publicznego gimnazjum uznaje się świadectwo uzyskane za granicą, jeżeli przewidziany planem nauczania okres nauki w szkołach za granicą niezbędny do uzyskania tego świadectwa wynosi łącznie co najmniej 9 lat i na pierwszy rok nauki przyjmuje się kandydatów nie wcześniej niż w 6 roku życia.
Za równorzędne świadectwu ukończe-nia polskiego publicznego liceum ogólno-kształcącego uznaje się świadectwo ukończenia szkoły za granicą, jeżeli:
1) przewidziany planem okres nauki w szkołach za granicą niezbędny do uzyskania tego świadectwa wynosi łącznie co najmniej 11 lat i na pierwszy rok nauki przyjmuje się kandydatów nie wcześniej niż w 6 roku życia oraz
2) zajęcia edukacyjne zrealizowane w szkole za granicą odpowiadają wiodącym zajęciom edukacyjnym kształcenia ogólnego odpowiedniego polskiego publicznego liceum ogólnokształcącego.
Za równorzędne polskiemu świadec-twu dojrzałości uznaje się świadectwo ukończenia szkoły lub świadectwo maturalne uzyskane za granicą, jeżeli uprawnia do ubiegania się o przyjęcie na studia wyższe do każdego typu szkół wyższych w państwie, w którego systemie edukacji działa instytucja wydająca świadectwo
Nostryfikacji świadectw uzyskanych za granicą dokonuje kurator oświaty, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o nostryfikację. Nostryfikacja nie jest warunkiem niezbędnym do przyjęcia dziecka do szkoły w Polsce.
Kilka refleksji:• Przyjęcie do szkoły ucznia przyjeżdżające
go z zagranicy powinno być poprzedzone przygotowaniami, w których uczestniczą dyrektor szkoły, rodzice ucznia, pedagog, psycholog oraz zespół uczący. Dobrze jest, kiedy proces ten zachodzi bez pośpiechu.
• Kontakt rodziców ze szkołą daje uczniowi poczucie bezpieczeństwa, w tym trudnym dla niego okresie. Współpraca z rodzicami oparta powinna być na szczerości i konsekwencji.
• Integracji dziecka z nowym otoczeniem będzie sprzyjało przygotowanie zespołu klasowego na przyjęcie nowego ucznia oraz m.in. wykorzystanie jego zdolności, wiedzy i umiejętności (np. podczas zajęć pozalekcyjnych, imprez klasowych i szkolnych).
• Nauczyciele wszystkich przedmiotów muszą mieć świadomość różnic programowych i uwzględnić je, stosując indywidualizację pracy z uczniem.
❑
samej szkoły, wyznaczony przez dyrektora szkoły, a w przypadku gdy dyrektor szkoły nie może zapewnić nauczyciela danego języka obcego – nauczyciel wyznaczony przez dyrektora innej szkoły.
6. Jeżeli uczeń zostaje przyjęty do szkoły w trakcie roku szkolnego, należy wyznaczyć uczniowi czas na wyrównanie różnic programowych.
Przyjmowanie osób będących obywatelami polskimi
Przyjmowanie osób niebędących obywatelami polskimi
Do klasy programowo wyższej w szkole podstawowej, gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej na podstawie świadectwa (zaświadczenia) wydanego przez szkołę za granicą i ostatniego świadectwa szkolnego wydanego w Polsce, na podstawie sumy lat nauki szkolnej ucznia.
– do publicznych przedszkoli, klas pierwszych szkół podstawowych i do szkół artystycznych na warunkach i w trybie dotyczącym obywateli polskich
– do klas II – VI publicznych szkół podstawowych oraz do publicznych gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych na podstawie:
a) świadectwa lub innego dokumentu stwierdzającego ukończenie za granicą szkoły lub kolejnego etapu edukacji, uznanego, zgodnie z odrębnymi przepisami, za równorzędne świadectwu ukończenia odpowiedniej szkoły publicznej lub świadectwa dojrzałości, lub
b) świadectwa, zaświadczenia lub innego dokumentu wydanego przez szkołę za granicą, potwierdzającego uczęszczanie cudzoziemca do szkoły za granicą i wskazującego klasę lub etap edukacji, który cudzoziemiec ukończył za granicą, oraz dokumentu potwierdzającego sumę lat nauki szkolnej cudzoziemca.
– Jeżeli na podstawie dokumentów, o których mowa powyżej, nie jest możliwe ustalenie sumy lat nauki szkolnej cudzoziemca, rodzic lub jego opiekun albo pełnoletni cudzoziemiec składają pisemne oświadczenie dotyczące sumy lat nauki szkolnej cudzoziemca.
– Jeżeli cudzoziemiec nie może przedłużyć dokumentów, o których mowa powyżej, zostaje przyjęty i zakwalifikowany do odpowiedniej klasy lub na odpowiedni semestr na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej. Rozmowę kwalifikacyjną przeprowadza dyrektor publicznej szkoły z udziałem, w razie potrzeby, nauczyciela lub nauczycieli.
– W przypadku cudzoziemca, który nie zna języka polskiego, rozmowę kwalifikacyjną przeprowadza się w języku obcym, którym posługuje się cudzoziemiec. W razie potrzeby należy zapewnić udział w rozmowie kwalifikacyjnej osoby władającej językiem obcym, którym posługuje się cudzoziemiec.
– Osoby będące obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego. Dodatkową naukę języka polskiego dla tych osób organizuje organ prowadzący szkołę nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy.
– Osoby te mogą korzystać również z dodatkowych zajęć wyrównawczych w zakresie przedmiotów nauczania organizowanych przez organ prowadzący szkołę, nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy.
– Osoby niebędące obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego. Dodatkową naukę języka polskiego dla tych osób organizuje organ prowadzący szkołę.
– Osoby te mogą korzystać również z dodatkowych zajęć wyrównawczych w zakresie przedmiotów nauczania organizowanych przez organ prowadzący szkołę, nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy.
– Osoby, o których mowa powyżej mają prawo do pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia, zatrudnioną w charakterze pomocy nauczyciela przez dyrektora szkoły. Pomocy tej udziela się nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy.
fot.
arch
iwum
Kom
endy
Woj
ewód
zkie
j Pol
icji
w R
adom
iu
„Chcemy promować bezpieczne zachowania”
Wywiad z Mazowieckim Komendantem Wojewódzkim Policji mł. insp. Rafałem Batkowskim
17nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
primum docere
Wywiad z Mazowieckim Komendantem Wojewódzkim Policji mł. insp. Rafałem Batkowskim
Mazowiecka Policja jest gotowa do wzmacniania współpracy z placówkami edukacyjnymi – wiele naszych inicjatyw spotkało się z zainteresowaniem dyrektorów szkół, kolejne będą stanowiły propozycje wspólnych działań w nowym roku. Pragnę jednocześnie zaznaczyć, że nie jest naszym celem zastępowanie nauczycieli, chcemy inicjować procesy służące poprawie bezpieczeństwa w szkole i wzbogacać treści nauczania, przeznaczone dla profesjonalistów, pedagogów, do wykorzystania na lekcji. Nawiązując do słów Pani Minister K. Szumilas: „(…) szkoła polska to nie tylko miejsce, w którym uczniowie poznają język ojczysty czy zdobywają wiedzę z historii, geografii i kultury. Wokół szkoły koncentruje się życie całej polskiej społeczności”, Mazowiecka Policja zwraca uwagę na współpracę z każdym komu drogie jest bezpieczeństwo.
Dobrą podstawą do współpracy jest Rządowy program „Razem bezpieczniej”, którego założenia realizujemy szeroko na Mazowszu. W te założenia wpisuje się nasz program „Edukacja dla bezpieczeństwa” przygotowany w 2009 r. na terenie Mazowsza przez Policję, Komendę Miejską Państwowej Straży Pożarnej w Radomiu, Urząd Miasta Radom i Radomski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, przy akceptacji ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz Mazowieckiego Kuratora Oświaty. Program zawierający bogaty materiał poznawczy dotyczący bezpieczeństwa w środowisku lokalnym, w tym w odniesieniu do bezpieczeństwa ruchu drogowego jest ofertą dla każdego poziomu nauczania mam nadzieję, że dla wielu z Państwa nasza oferta jest dobrze znana. Nauczyciele szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych w ramach tego projektu otrzymują konspekty wraz ze scenariuszami zajęć, które są swoistym przewodnikiem w omawianej tematyce. Kolejną policyjną inicjatywą, która już od lat jest znana w całej Polsce i cieszy się ogromnym zainteresowaniem młodzieży jest program Komendy Głównej Policji „Profilaktyka – a Ty”. Ta atrakcyjna forma profilaktyki rówieśniczej czerpiąca przede wszystkim ze sztuki (teatr, drama, muzyka, śpiew, malarstwo) angażująca policjantów, samorządowców, nauczycieli, artystów i wiele innych środowisk, stanowi wartościowy i niezwykły pomysł na budowanie pożądanych postaw, tworzy ogólnopolski ruch społeczny mogący na nowo definiować standardy przeciwdziałania zagrożeniom dla młodych ludzi.
Z ust wielu osób pada bardzo ogólne sfor-mułowanie, że dzisiejsza młodzież jest zła. Często nie jest to niczym uzasad-nione i krzywdzące dla młodych ludzi. Jak Pan w oparciu o doświadczenie za-wodowe określiłby dzisiejsze pokolenie uczniów ? W ostatnim czasie miałem osobiście wie
le okazji do bezpośrednich spotkań z młodzieżą w trakcie cyklu debat o bezpieczeństwie na Mazowszu. Wspólnie z Wojewodą Ma
zowieckim od września do grudnia ubiegłego roku uczestniczyłem (ja lub mój zastępca) w każdym mieście powiatowym w spotkaniach z mieszkańcami. Praktycznie na każdą z tych debat przyszło wiele młodych osób, które nie tylko z zainteresowaniem słuchały, ale co mnie bardzo cieszy, zabierały konstruktywny głos. Zdecydowanie będę podkreślał, wbrew temu co często możemy dzisiaj słyszeć, że powinniśmy traktować młodych ludzi jak partnerów, przeciwdziałać wykluczeniu, anomii, starać się o kontakt, dialog, który powinien zapewnić zrozumienie dla praktyki policyjnej i akceptację dla naszej misji służenia drugiemu człowiekowi. Służba porządku publicznego, jaką jest Policja, nie może pozwolić sobie na budowanie „muru” pomiędzy funkcjonariuszami a społecznością lokalną. Równolegle wdrażane strategie służące efektywnemu procesowi wykrywczemu muszą być uzupełnione o dobrą komunikację z każdym środowiskiem, w tym uczniowskim, promowanie bezpiecznych zachowań i szacunku dla prawa. Brak zorientowania na podstawowe aspekty życia społecznego, problemy socjalizacyjne, potrzeby młodego człowieka, m.in. afiliacji, zagadnienia ról społecznych w środowisku rówieśniczym, nie pozwoli nam na stosowanie skutecznych działań ograniczających przestępne zachowania młodzieży i pogłębi niezrozumienie postaw naszych dzieci.
Podkreślam – Policja w ramach swoich zadań związanych ze ściganiem sprawców przestępstw nie koncentruje się na konkretnej grupie społecznej czy wiekowej – przestępcy są w każdej z nich i co warte podkreślenia stanowią tam margines.
Jak w przyszłości Policja może w dal-szym ciągu wpływać na poprawę bez-pieczeństwa, także w obszarach związa-nych ze środowiskiem szkolnym ?
Zadania Policji są jasno zdefiniowane przez ustawodawcę i zwracamy uwagę, aby każde z nich było realizowane możliwie najlepiej; ale jest także obszar poszukiwań skutecznych praktyk zapobiegawczych, kreowania nowych pomysłów, taktyk radzenia sobie z problemami kryminalnymi. Jestem zwolennikiem Policji blisko współpracującej ze społeczeństwem i oczywiście ze środowiskiem nauczycieli, pedagogów, uczniów.
Widzimy ogromną szansę w podejmowaniu działań proaktywnych i prospołecznych, takich które nie są wyczekiwaniem na zagrożenie, ale stanowią system organizacji własnych sił oraz zasobów będących w dyspozycji innych, uwzględniając potencjał społeczności lokalnej, do przeciwdziałania problemom kryminalnym. Bez udziału wszystkich odpowiedzialnych za bezpieczeństwa w szkole oraz rodziców uczniów i ich samych, nigdy nie osiągniemy sukcesu.
Bardzo dziękuję środowisku związanemu z oświatą, edukacją za dotychczasową współpracę i deklaruję pełną gotowość do dalszego współdziałania na rzecz bezpieczeństwa.
Dziękuję za rozmowę.
Panie Komendancie, placówki edukacyj-ne, realizując swoje zadania, powinny uwzględniać kwestie wiązane z bezpie-czeństwem, stąd naturalna wydaje się bieżąca współpraca z Policją. Co w tym obszarze może być najistotniejsze ?
Policja, również na Mazowszu, od lat podejmuje liczne starania, aby być jak najbliżej szkoły. Mam tutaj przede wszystkim na myśli kontakt z dyrektorem placówki, nauczycielem, a w konsekwencji z każdym uczniem. Wypracowane relacje pomiędzy Policją i sferą edukacji pozwalają sprawnie definiować zagrożenia i skutecznie im przeciwdziałać. Widząc potrzeby naszych partnerów, znając środowisko lokalne i posługując się obiektywną oceną zagrożeń możemy opracowywać najlepsze metody zapewnienia bezpieczeństwa szkole oraz zapewnić dotarcie do młodych osób z informacją profilaktyczną. Naszym celem jest uświadamianie zagrożeń, przekazywanie wiedzy o sposobach ich uniknięcia, a w przypadku wystąpienia niepożądanej sytuacji wskazywanie właściwych zachowań. Zawsze jesteśmy gotowi do interweniowania w przypadku niebezpieczeństwa dla szkoły, stale prowadzimy także rozpoznanie zagrożeń i czynności zmierzające do ujawniania przestępstw, wykroczeń i ich sprawców. W tym zakresie funkcjonują sprawdzone procedury postępowania nauczycieli dotyczące współpracy z Policją w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością oraz demoralizacją.
Proszę powiedzieć jaka jest skala prze-stępczości nieletnich na Mazowszu i jak Policja może jej przeciwdziałać?
Na przestrzeni kilku ostatnich lat utrzymywała się niewielka tendencja wzrostowa ujawnianych czynów karalnych popełnianych przez nieletnich. Nie jest to dowód na to, że młodzież częściej niż przed laty wchodzi w konflikt z prawem, a raczej zdecydowanie wynik aktywności Policji w obszarze zwalczania patologii i przestępczości. Po prostu jesteśmy bliżej młodych osób, bliżej szkoły i bliżej informacji o tym, co się w tym środowisku dzieje.
Z danych statystycznych za dziewięć miesięcy 2012 r. wynika, że na terenie garnizonu mazowieckiego policjanci ujawnili 1143 nieletnich, którzy popełnili 1676 czynów karalnych. W porównaniu do analogicznego okresu w roku 2011 ujawniono o 15 % mniej nieletnich wchodzących w konflikt z prawem oraz o prawie 17 % mniej czynów karalnych. To zdecydowanie dobra informacja.
Na potrzeby realizacji zadań w tak określonym obszarze zagadnieniowym Policja dysponuje systemem doskonalenia zawodowego, stosownymi procedurami, a co najważniejsze profesjonalnymi policjantami przygotowanymi do służby na rzecz wymagającego środowiska uczniowskiego.
Jesteśmy w trakcie roku szkolnego 2012/2013 ogłoszonym przez Minister-stwo Edukacji Narodowej Rokiem Bez-piecznej Szkoły, czy to będzie także im-puls do kolejnych policyjnych inicjatyw?
18 www.oswiatamazowiecka.pl
specjalne potrzeby edukacyjne
„Żadna rodzina, żadne dziecko nie żyje w pełnej izolacji społecznej, lecz funkcjonuje w całokształcie swoich powiązań ze społeczeństwem na zasadzie styczności przelotnych lub trwałych”
F. Znaniecki
W Polsce system edukacyjny wyznaczył sobie określone cele kształcenia i wychowania, które definiuje się jako najogólniejszą wizję pożądanych właściwości fizycznych, umysłowych, społecznych, kulturowych i duchowych jednostki ludzkiej, które chce się uzyskać poprzez tworzenie odpowiednich warunków indywidualnego rozwoju i jego stymulowanie, zwłaszcza w systemie oświatowowychowawczym zarówno na lekcji szkolnej, jak i przez inne formy kształcenia oraz zabiegi mające na celu przyswojenie uczniowi i wychowankowi nie tylko wiedzy i związanych z nią umiejętności, ale też poglądów, przekonań, orientacji i motywacji.1
Przygotowanie młodego człowieka do pełnienia określonych ról społecznych, m.in. obywatela, pracownika, rodzica to wyzwanie dla nauczycieli uczących na wszystkich etapach kształcenia, a zwłaszcza w szkole ponadgimnazjalnej. Zgodnie z zapisem w Podstawie programowej kształcenia ogólnego celem kształcenia ogólnego na IV etapie jest:1) przyswojenie przez uczniów określonego
zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyk;
2) zdobycie przez uczniów umiejętności posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów;
3) kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i funkcjonalne działanie we współczesnym świecie.
Społeczna integracja uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymikatarzyna łupińska, agnieszka soroczyńska
pedagodzy szkolni w zespole szkół ponadgiMnazjalnych nr 3 z oddziałaMi integracyjnyMi iM. st. staszica w siedlcach
fot.
Arch
iwum
MKO
1 Encyklopedia Pedagogiczna, red. W. Pomykało, Warszawa 1993, s. 54.
19nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013 19
specjalne potrzeby edukacyjne
2 D. Goleman , Inteligencja emocjonalna, Poznań 1997, s.69.3 http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/rozporzadzenie_20081223_zal_4.pdf4 Cyt. za: M Łobocki, W trosce o wychowanie w szkole, Kraków 2007, s. 37.5 H. R. Schaffer, Psychologia dziecka, Warszawa 2009, s. 109.6 B. Niemierko, Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, Warszawa 2008, s. 239240.7 Tamże, s. 40.8 Tamże, s. 83.
Zatem istotne są zasoby intelektualne młodego człowieka, ale niemniej ważne jest rozwijanie inteligencji emocjonalnej. Rozwój intelektualny, który ilustrują pozytywne oceny w szkole, praktycznie nie przygotowuje do odpierania przeciwności ani do korzystania z szans, które stawiają przed młodzieżą zmienne koleje losu. A jednak mimo tego, że wysoki iloraz inteligencji nie gwarantuje ani dostatku, ani prestiżu, ani szczęścia w życiu, szkoły koncentrują się na osiągnięciach intelektu, w mniejszym stopniu zwracają uwagę na rozwój inteligencji emocjonalnej jako zespołu cech popularnie nazwanych charakterem – mający wielkie znaczenie dla ukształtowania osobowości i indywidualnych losów wychowanków.2 A jednak szkoła na etapie ponadgimnazjalnym, zgodnie z zapisem w podstawie programowej powinna kształtować u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak:
Uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz pracy zespołowej. W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, poszanowanie kultury i tradycji własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji.3
Z powyższych rozważań wynika, że niezbędna do prawidłowego rozwoju młodego człowieka jest właściwa socjalizacja, rozumiana jako
• proces nabywania przez jednostkę wiedzy, systemu wartości, biegłości językowej, umiejętności społecznej i społecznej wrażliwości, który pozwala jej zintegrować się ze społeczeństwem i zachować w nim przystosowawczo.4
Z chwilą nabywania nowych doświadczeń dziecko skłania się do kierowania własnym postępowaniem w zgodzie z powszechnie obowiązującymi normami. W kolejnych etapach życia proces ten ulega zmianom w zależności od rodzajów aktywności społecznej, do których należą kontakty interpersonalne związane z przynależnością i uczestnictwem w działalności różnych grup. Niezmiernie ważne są przede wszystkim relacje z członkami rodziny.
Pierwsze relacje dziecka w znakomitej większości zawiązują się w obrębie rodziny. Ta mała, intymna grupa stanowi podstawowy układ i scenerie wprowadzania dziecka w życie społeczne. Tutaj uczy się ono reguł zachowań międzyludzkich i to rodzina będzie mu służyć jako bezpieczna baza, do
której można powrócić, gdy dziecko będzie zbyt zmęczone światem zewnętrznym.5
Następnie dziecko w momencie rozpoczęcia nauki w szkole wchodzi w relacje z coraz większą liczbą rówieśników, natomiast zainteresowanie życiem rodzinnym zaczyna stopniowo słabnąć i zanikać. W sposób naturalny uczy się współżycia z rówieśnikami. Grupa coraz silniej wpływa na jego egzystencję. Wynika to z faktu, iż coraz więcej czasu młody człowiek przebywa z grupą,a tym samym oczekuje akceptacji jej członków. Każdy człowiek pragnie przynależeć do określonej grupy społecznej, mieć bezpośredni kontakt z osobami w swoim wieku, dzięki którym ma także możliwość prawidłowego rozwoju społecznego. Nauczyciele muszą dołożyć wszelkich starań, by zbudować właściwe relacje wśród swoich wychowanków. Jak podaje B. Niemierko:
• grupa zdrowa jest nastawiona na osiąganie swoich celów własną pracą oraz na uznanie pracy innych osób. Takim normom sprzyjają przyjazne stosunki zewnętrzne oraz zadania, których wykonanie wymaga współpracy wewnątrz grupy. Stosunki panujące w grupie zdrowej są zwykle demokratyczne, inicjatywa wszystkich członków jest dobrze wykorzystana, ich aspiracje i kompetencje rozwijają się przez kolejno wykonywane zadania, a to zapewnia grupie długofalową skuteczność.6
gogów czy też rodziców. Ostatecznie ta-ki model integracji społecznej nie osiągnąłby oczekiwanych efektów, a wręcz przeciwnie w ten sposób realizowana, spowodowałaby większe bariery w nawiązywaniu kontaktów, wyizolowanie, podział. Niezaprzeczalnym jest fakt, iż funkcjonowanie klas integracyjnych w szkołach masowych pełni dużą rolę w rozwoju społecznym uczniów sprawnych, jak i niepełnosprawnych. Oni to poprzez sam fakt współistnienia w środowisku szkolnym i rówieśniczym
Integracja społeczna, to jedna z przesłanek
decydująca o stworzeniu klas integracyjnych
Istotne są zasoby intelektualne młodego
człowieka, ale niemniej ważne jest rozwijanie inteligencji
emocjonalnej
Istotną rolę w procesie kształcenia i wychowania młodzieży pełni nauczyciel. To on ocenia zasoby intelektualne swoich uczniów, ich rozwój społeczny a także współtworzy atmosferę pracy, zabawy w grupie rówieśników. Budowanie porozumienia w kontaktach nauczyciel – uczeń, uczeń – nauczyciel rozpoczyna się od momentu wzajemnego poznawania. Podobnie dzieje się w szkołach, klasach, gdzie kształci się młodzież niepełnosprawna. Przez wiele lat młodzież z dysfunkcjami miała ograniczony kontakt z rówieśnikami, wręcz była izolowana i wyłączana z życia w społeczeństwie.
Integracja społeczna, to jedna z przesłanek decydująca o stworzeniu klas integracyjnych, która przebiega w sposób naturalny, autentyczny, a nie sztucznie podsycany przez dorosłych, czyli nauczycieli, peda-
nabywają umiejętności społecznych. Dodatkowo wspierani przez swoich zdrowych rówieśników odnoszą sukcesy i wiele korzyści w sferze życia społecznego, jak i emocjonalnego. Społeczny aspekt szkoły dla tych uczniów jest najbardziej interesujący i potrzebny.7 W tym rozumieniu klasy integracyjne dają szansę przede wszystkim dziecku o szczególnych potrzebach edukacyjnych, które to właśnie w szkole wszechstronnie rozwija się w sferze edukacyjnej i jednocześnie na płaszczyźnie społecznej, co jest równie ważne także w terapii czy rehabilitacji. Jednym z celów kształcenia integracyjnego jest
• „kształtowanie postaw prospołecznych w stosunku do osób słabszych, młodszych, niepełnosprawnych oraz kształtowanie postaw prospołecznych osób niepełnosprawnych w stosunku do osób zdrowych”8.
Zadaniem nauczycieli pracujących z grupą integracyjną jest przede wszystkim wspieranie każdego ucznia w rozwijaniu jego osobistego potencjału, a także koordynacja i integracja pracy wychowawczej klasy ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych potrzeb edukacyjnych .
W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 od dziesięciu lat kształcą się osoby niepełnosprawne przede wszystkim z Siedlec. Nauczyciele i pedagodzy wspierający pra
2020
specjalne potrzeby edukacyjne
www.oswiatamazowiecka.pl
cujący w tej placówce wypracowali model kształcenia uwzględniający specjalne potrzeby uczniów. Można mówić o etapach pracy indywidualnej i z grupą.
Rozpoznawanie potrzeb uczniów odbywa się poprzez:1) analizę dokumentów: orzeczeń o kształ
ceniu specjalnym, opinii wydawanych przez poradnię psychologiczno – pedagogiczną,
2) wywiad z rodzicami,3) rozmowę z uczniem nowo przyjętym do
szkoły integracyjnej,4) obserwację,5) przygotowanie indywidualnych progra
mów,6) ewaluację działań.
Mając na uwadze indywidualny rozwój każdego ucznia nauczyciele dostosowują treści nauczania i metody pracy do ich możliwości psychofizycznych. W takim samym zakresie dbają o rozwój społeczny młodych ludzi.
Jak już wspomniano, w kształceniu integracyjnym ogromną rolę odgrywa nie tylko rozwój intelektualny, ale przede wszystkim rozwój społeczny. Młodzież potrzebuje pomocy w przygotowaniu się do dorosłego życia poprzez pozytywne budowanie obrazu siebie, wiarę we własne możliwości, samodyscyplinę, a także umiejętności w zakresie inteligencji emocjonalnej i społecznej, a zwłaszcza odpowiedzialności, która jest niezbędna w realizacji zamierzonych celów.9 Nabywanie ważnych umiejętności współistnienia w środowisku rówieśniczym wymaga treningu i świadomej samooceny.
Na przełomie kwietnia i maja 2012 roku przeprowadzono sondaż, który miał na celu uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy jest możliwa integracja społeczna młodzieży niepełnosprawnej z innymi członkami społeczności szkolnej, w tym grupy rówieśniczej.
W tym celu posłużono się ankietą skierowaną do 50 nauczycieli oraz wywiadem z ankietowanymi.
Interpretacja uzyskanych wynikówWszyscy ankietowani uznali, że kształce
nie integracyjne umożliwia młodzieży niepełnosprawnej naukę w gronie zdrowych rówieśników oraz że są respektowane prawa niepełnosprawnych do uczestnictwa w życiu społecznym.
Nauczyciel: Okrągłe rocznice to dobry czas na podsumowania. Z pewnością to-warzyszył mi niepokój, gdy pierwszy raz tuż po dzwonku musiałam poprowa-dzić lekcję w klasie integracyjnej. Myśla-łam o uczniu, jego potrzebach, oczekiwa-niach, o jego niepełnosprawności także. Obecnie jest to oczywiste, że współpracu-ję z nauczycielem wspierającym i wspól-nie tworzymy atmosferę codziennych spotkań młodzieży niepełnosprawnej z rówieśnikami.
Zdecydowana większość nauczycieli ocenia pozytywnie atmosferę wzajemnych kontaktów zarówno na zajęciach w szkole, jak i po lekcjach młodzieży uczącej się w klasie integracyjnej. Dowodem są liczne przyjaźnie i znajomości, które przetrwały nawet wśród absolwentów. Następnie twierdzą, że
nauka w klasie integracyjnej ma znaczący wpływ na kształtowanie postawy empatii i tolerancji zdrowych wobec niepełnosprawnych kolegów.
Nauczyciel: Niezwykłe jest to, że młodzi ludzie, uczący się w naszej szkole, spę-dzający wspólnie wolny czas, nie są za-skoczeni nietypowymi zachowaniami ucznia z dysfunkcją. Akceptują to i nie zwracają szczególnej uwagi, chętnie słu-żą radą i pomocą. Czego chcieć więcej!
Nauczyciele dodają również, że ich decyzja o podjęciu pracy w klasie integracyjnej przyniosła pozytywne zmiany w organizacji, planowaniu przedsięwzięć dydaktycznych. Ponadto nauczyciele uzupełnili kwalifikacje, studiowali literaturę przedmiotu, uczestniczyli w kursach doskonalących oraz prowadzili systematyczną współpracę z nauczycielami pracującymi w szkołach integracyjnych na różnym etapie kształcenia. Wraz z indywidualizacją nauczania wszyscy nauczyciele dostosowali wymagania programowe do możliwości psychofizycznych niepełnosprawnego ucznia, uwzględniając między innymi zapis w orzeczeniu o kształceniu specjalnym.
9 M.J. Elias, S.E. Tobias, B.S. Friedlander, Dziecko emocjonalnie inteligentne, Poznań 1998, s. 19.
fot.
Arch
iwum
MKO
Wspierani przez swoich zdrowych rówieśników
odnoszą sukcesy
Nauczyciel: Po wspólnej analizie doku-mentów, wywiadzie z rodzicami, tworzy-my wspólnie z nauczycielem wspierają-cym charakterystykę ucznia, którą uzu-pełniamy obserwując młodego człowie-ka w różnych sytuacjach. Współpraca z rodzicami jest bardzo ważna, budowa-nie właściwych relacji daje gwarancję sukcesów w karierze szkolnej ucznia nie-pełnosprawnego.
Wszyscy ankietowani nauczyciele indywidualizują ocenianie uczniów z dysfunkcjami, z uwzględnieniem wkładu pracy młodzieży włożonej w przygotowanie do zajęć. Podobną ilość czasu lub nieco więcej poświęcają na indywidualne konsultacje oraz dodatkowe zajęcia wyrównujące szanse edukacyjne.
Nauczyciel: Konsultacje zaplanowane dla ucznia o specjalnych potrzebach edu-kacyjnych to czas maksymalnie wyko-rzystany nie tyko do omawiania treści programowych, przygotowania do ma-tury, to także dłuższe lub krótsze rozmo-wy, np. o muzyce, której słuchają młodzi
nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
specjalne potrzeby edukacyjne
21
ludzie, co nie budzi sprzeciwu typowych uczniów.
Ponadto nauczyciele angażują niepełnosprawnych wychowanków w życie klasy i szkoły w różnych formach, tj. akademie, apele, koła zainteresowań, samorząd klasowy czy szkolny. Wielokrotnie młodzież z dysfunkcjami uczestniczy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, odnosząc często sukcesy.
Nauczyciel: Od lat nasze dzieci reali-zują się artystycznie. W szkolnym chó-rze, zespole pięknie śpiewają wszyscy uczniowie, niektórzy z racji swoich dys-funkcji rezerwują sobie drugi lub trzeci rząd, twierdzą, że czują się bezpieczniej. Przy pierwszych występach drżą z emo-cji, a kiedy rozstają się z nami po ma-turze, płyną po ich policzkach łzy rado-ści, ale i smutku, że zakończyli pewien etap. Z pewnością występy na mniejszej szkolnej scenie i tej większej, np. w cen-trum kultury, powodują, że młodzi lu-dzie ,,chętniej wychodzą z cienia swojej niepełnosprawności”, która, jak twier-dzą, przytłacza ich. Z czasem dostrzega-ją, że widownia przedkłada walory arty-styczne ich występów ponad ich wygląd, sposób bycia.
Nauczyciele wskazują także na potrzebę konsultacji z doradcą zawodowym, by w przyszłości zwiększyć szansę ucznia z dysfunkcją na znalezienie pracy. Zaobserwowali też pozytywny stosunek pełnosprawnych uczniów do ich niepełnosprawnych kolegów.
Nauczyciel: Od kilku lat organizowa-ne są w naszej szkole targi edukacyj-ne. Wszyscy uczniowie mają możliwość uczestniczenia w zajęciach z preorienta-cji zawodowej, mogą zapoznać się z ofer-tą edukacyjną szkół wyższych. To poma-ga młodym ludziom w wyborze dalszej drogi związanej z edukacją czy poszuki-waniem pracy.
Nauczyciele i wychowawcy klas podejmują liczne działania, mające na celu budowanie właściwych relacji społecznych w klasach integracyjnych. Są to: dobór tematyki godzin wychowawczych; wspólne rozwiązywanie problemów; organizowanie wyjazdów integracyjnych; wspólne wyjścia do kina, teatru; budowanie atmosfery empatii i zrozumienia. Wszyscy uczniowie uczestniczą w uroczystościach i imprezach szkolnych, a także w wycieczkach, wyjściach fakultatywnych, wynikających z treści nauczanego przedmiotu, warsztatach o różnorodnej tematyce. Ponadto korzystają z opieki pedagoga i psychologa szkolnego, uczestniczą w zajęciach rehabilitacyjnych i rewalidacyjnych. Tradycją szkoły stały się organizowane jesienią: piknik integracyjny, Dzień Inte
gracji. Podczas tych uroczystości w szczególny sposób uczniowie sprawni i niepełnosprawni integrują się, poznają, uczą się współdziałania w grupie, czy też mają okazję na zaprezentowanie własnych, nieprzeciętnych umiejętności, co wzbudza uznanie pełnosprawnych rówieśników.
ną integrację uczniów. Prowadzą lekcje o tolerancji, dyskutują, rozmawiają z młodzieżą, a pojawiające się konflikty i problemy starają się rozwiązywać na bieżąco.
Obecnie, zgodnie z zaleceniami poradni psychologicznopedagogicznej, nauczyciele indywidualizują programy nauczania uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dostosowują metody i formy pracy na lekcjach, nie sprawia im trudności interpretacja i analiza orzeczeń, opinii wydanych przez zespoły orzekające w poradni psychologicznopedagogicznej. Zgodnie z najnowszym Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, nauczyciele w zespołach tworzą Indywidualne Programy EdukacyjnoTerapeutyczne, Plan Działań Wspierających i Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia dla uczniów o specjal
BibliografiaCzajkowska A., Nauczyciel – doradca, przyjaciel, terapeuta w: Podstawy psychologii – podręcznik dla studen-tów, Kraków 2005.
Hurlock E.B., Rozwój dziecka, PWN, Warszawa 1985.Goleman D. , Inteligencja emocjonalna, Poznań 1997.Krymow M., Pawelski L. (red.), Teoretyczne i praktyczne aspekty nauczania integracyjnego w szkole samorządo-wej, Słupsk – Szczecinek 2004.
Bayliss P., Amerykański sposób integracji uczniów-przegląd stanowisk, w: Wychowa1nie i nauczanie integra-cyjne-nowe doświadczenia, red .J. Bogucka, M. Kościeliska, Warszawa 1998.
Elias M.J., Tobias S.E., Friedlander B.S., Dziecko emocjonalnie inteligentne, Poznań 1998.Hulek A., (red.) Integracja społeczna ludzi niepełnosprawnych – zadania pedagoga, Warszawa 1987.Maciarz A., Integracja społeczna dzieci niepełnosprawnych, wyd. WSiP, Warszawa 1987Pomykało W., Encyklopedia Pedagogiczna, Warszawa 1993.Łobocki M., W trosce o wychowanie w szkole, Kraków 2007.Schaffer H. R., Psychologia dziecka, Warszawa 2009.Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, Warszawa 2008.
młodzież z dysfunkcjami uczestniczy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych,
odnosząc sukcesy
Nabywanie ważnych umiejętności współistnienia
w środowisku rówieśniczym wymaga treningu
i świadomej samooceny
Z analizy badań ankietowych przeprowadzonych wśród nauczycieli w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Siedlcach wynika, że społeczna integracja młodzieży jest możliwa i przebiega zgodnie z założonym planem. Wiele zależy od naboru uczniów do danego zespołu klasowego. O relacjach interpersonalnych młodych ludzi decydują także cechy osobowościowe, temperament, empatia. Dziesięcioletnia praktyka i doświadczenie w kształceniu integracyjnym zaowocowały sukcesami uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Absolwenci zdają maturę, podejmują pracę lub studiują. Zdobyte wykształcenie daje im poczucie bezpieczeństwa, zwiększa szansę podjęcia pracy zgodnie z kwalifikacjami zawodowymi, predyspozycjami. Możliwość nauki w szkole integracyjnej daje szansę na wszechstronny rozwój uczniów niepełnosprawnych. Kontakty z rówieśnikami przebiegają w naturalnej formie, dzięki czemu nie odczuwają inności i własnych słabości. Wszyscy uczniowie uczestniczą w różnorodnych imprezach szkolnych, klasowych, kołach zainteresowań i zajęciach pozaszkolnych, jak wycieczki, wyjazdy, projekty unijne. Nauczyciele, wychowawcy starają się budować społecz
nych potrzebach edukacyjnych, a także dla uczniów wskazanych przez zespół do spraw pomocy psychologicznopedagogicznej. Na podstawie analizy dokumentów, obserwacji ucznia decyzją zespołów organizowane są różnorodne zajęcia dostosowane do indywidualnych potrzeb uczniów, tj. zajęcia dydaktycznowyrównawcze, rewalidacyjne, rehabilitacyjne, ale także zajęcia uspołeczniające, terapia pedagogiczna i psychologiczna. Praca z uczniem w szkole, klasie integracyjnej nie sprowadza się tylko do przekazywania informacji, oceniania, przeciwnie prowokuje do zmiany stylu nauczania, a nauczyciel występuje także w roli przyjaciela, doradcy, diagnosty, a czasem terapeuty.
22 www.oswiatamazowiecka.pl
bezpieczny internet
Fundacja Dzieci Niczyje istnieje od 1991 roku, jest organizacją pozarządową o charakterze nonprofit, której celem jest ochrona dzieci przed krzywdzeniem oraz pomoc dzieciom krzywdzonym, ich rodzinom i opiekunom. Fundacja prowadzi programy profilaktyki krzywdzenia dzieci przez dorosłych oraz rówieśników. Jednym z aspektów jej działalności jest prowadzony od 2004 roku program „Dziecko w sieci”.
Celem programu jest zwrócenie uwagi dorosłych i dzieci na problem bezpieczeństwa online, nauczenie najmłodszych bezpiecznego poruszania się po Internecie oraz pomoc im w sytu acjach zagrożenia w sieci. Aby to osiągnąć prowadzone są kompleksowe działania – m.in. serwis internetowy www.dzieckowsieci.fdn.pl, serwis edukacyjny dla dzieci Sieciaki.pl oraz projekt pomocowy dla najmłodszych narażonych na internetowe zagrożenia – Helpline.org.pl. Większość aktywności programu realizowana jest we współpracy z Fundacją Orange.
Poza tym Fundacja tworząca (razem z NASK) Polskie Centrum Programu Safer Internet jest odpowiedzialna za organizację międzynarodowej konferencji „Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w Internecie” oraz narodowe obchody Dnia Bezpiecznego Internetu.
Dzień Bezpiecznego Internetu (DBI) obchodzony jest z inicjatywy Komisji Europejskiej od 2004 roku i ma na celu promocję bezpiecznego i odpowiedzialnego korzystania z nowych technologii głównie wśród dzieci i młodzieży.
Głównym założeniem DBI jest przede wszystkim inicjowanie i promocję działań na rzecz bezpiecznego dostępu młodych ludzi do zasobów internetowych, zapoznanie rodziców, nauczycieli i wychowawców z problematyką bezpieczeństwa dzieci w Internecie oraz nagłośnienie tematyki dotyczącej bezpieczeństwa online.
W roku 2013 DBI będzie obchodzony 5 lutego. Tematem przewodnim międzynarodowego Dnia Bezpiecznego Internetu są prawa i obowiązki internautów. Wszystkie działania będą realizowane pod hasłem „Serfuję. Respektuję”. Ideą tegorocznych obchodów jest pokazanie młodym ludziom, że w Internecie, tak jak w każdej dziedzinie życia obowiązują pewne prawa, którymi należy się kierować, jak również zwrócenie uwagi, że na korzystających z najnowszych technologii, ciążą konkretne obowiązki.
Podczas obchodów DBI w Polsce organizatorzy zachęcają szkoły, przedszkola i inne placówki oświatowe do wspierania tego przedsięwzięcia przez organizację lokalnych inicjatyw na rzecz bezpieczeństwa młodych internautów (m.in. zajęć edukacyjnych, happeningów, imprez edukacyjnych, pikników, kampanii informacyjnych, konkursów). Organizatorzy, chcąc jak najszerzej promować obchody tego święta w Polsce oraz zachęcić do zaangażowania w działania na rzecz bezpieczeństwa, online udostępniają w Internecie szeroką ofertę materiałów edukacyjnych takich, jak: scenariusze zajęć, kursy elearning oraz materiały multimedialne. Materiały zostały podzielone na cztery poziomy edukacji:• przedszkola,• klasy IIII szkół podstawowych,• klasy IVVI szkół podstawowych,• szkoły gimnazjalne.
Dla osób dorosłych (nauczycieli, psychologów, pedagogów) przygotowany został kurs w postaci elearningu, stanowiący kompendium wiedzy o zagrożeniach dzieci i młodzieży w Internecie oraz ich zapobieganiu. Kurs jest doskonałym przygotowaniem do przeprowadzenia zajęć.
Oferta dla przedszkoli
Necio.pl Necio.pl to projekt edukacyjny skiero
wany do dzieci w wieku 46 lat, którego celem jest nauka bezpieczeństwa w Internecie. Bohaterem projektu jest przyjazny robocik Necio, który zaprasza najmłodszych do wspólnej „zabawy w Internet”. Integralną częścią projektu oprócz serwisu edukacyjnego www.necio.pl jest scenariusz zajęć zaplanowanych na pięć 30minutowych spotkań, których celem jest zapoznanie dzieci z pojęciami „komputer” oraz „Internet”, a także oswojenie ich z klawiaturą i zasadami bezpieczeństwa online.
Owce w SieciCelem kreskówek „Owce w Sieci” jest
edukacja na temat zagrożeń związanych z korzystaniem przez dzieci z Internetu, telefonów komórkowych i innych nowych technologii. Założeniem autorów było, by cykl kreskówek dla najmłodszych internau
katarzyna zygMunt-hernandezspecjalista w fundacji dzieci niczyje
Bezpieczeństwo młodych internautów w sieci
nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
bezpieczny internet
23
Zajęcia lekcyjne W SieciPrzeznaczone są dla uczniów klas II i III
szkół gimnazjalnych oraz klas I i II szkół ponadgimnazjalnych. Do przeprowadzenia zajęć “W Sieci” opartych o proponowany scenariusz, potrzeba dwóch (rozwiązanie rekomendowane) lub jednej godziny dydaktycznej. Mogą one być realizowane w ramach zajęć lekcyjnych lub pozalekcyjnych. Głównym elementem zajęć według proponowanego scenariusza jest projekcja materiału, który w konwencji programu talkshow pokazuje m.in. dwa przypadki niebezpiecznych sytuacji, z jakimi mogą mieć do czynienia młodzi ludzie w Internecie – cyberprzemoc oraz uwodzenie. Gospodarzem programu jest piosenkarka Ewa Farna. Na podstawie zajęć został również przygotowany kurs elearning.
Scenariusz zajęć Dzień z życiaPoświęcony jest problemowi nadmierne
go korzystania z Internetu. Zajęcia te opracowano z myślą o uczniach szkół gimnazjalnych. Ich celem jest przekazanie wiedzy na temat zagrożeń płynących z nadużywania Internetu i komputera (w tym również gier, zarówno online, jak i offline).
Zajęcia mogą być dla uczniów okazją do autorefleksji na temat czasu spędzanego w sieci. Uczestnicy mają okazję przyjrzeć się temu, jak korzystają z Internetu oraz nauczyć się reagować na związane z nimi zagrożenia.
Kurs e-learning Znajomi-nieznajomi.plUżytkownik kursu wciela się w rolę ad
ministratora serwisu społecznościowego i rozwiązuje problemy jego użytkowni
Zajęcia lekcyjne Zuzia i Tunio poznają Internet
Zajęcia przygotowane z inicjatywy Fundacji Orange i adresowane są do uczniów klas IIIV szkół podstawowych. Ideą zajęć jest zapoznanie dzieci z podstawowymi mechanizmami funkcjonowania sieci oraz propagowanie bezpiecznego i efektywnego korzystania z Internetu. W tym celu odwołano się do metody edukacji przez zabawę, wykorzystując m.in. lubiane przez dzieci kreskówki i łamigłówki. Głównym elementem scenariusza są kreskówki, prezentujące przygody Zuźki i Tunia – dwójki młodych internautów.
Kurs e-learning Bezpieczna przygoda z Internetem
Kurs składa się z 7 modułów. W trakcie ich realizacji dzieci poznają zasady bezpieczeństwa w sieci oraz konsekwencje ryzykownych zachowań. Zadaniem użytkownika jest przejście przez 7 komnat, zdobycie 7 dysków wiedzy i dołączenie do drużyny Sieciaków. Kurs przewidziany jest na trzy jednostki lekcyjne.
Oferta edukacyjna dla klas I-III szkół gimnazjalnych
Zajęcia lekcyjne Stop cyberprzemocy!Zajęcia poświęcone problemowi przemo
cy rówieśniczej w sieci. Ich celem jest zaprezentowanie uczniom zjawiska cyberprzemocy oraz uwrażliwienie ich na możliwe poważne konsekwencje tego typu działań – zarówno dla ich ofiary, jak i sprawców. Bazą do przeprowadzenia zajęć jest prezentacja krótkiego filmu, przedstawiającego przypadek cyberprzemocy w szkole. W scenariuszu proponowana jest burza mózgów, praca w grupach oraz dyskusja moderowana przez nauczyciela. Zajęcia przewidziane są na dwie jednostki lekcyjne.
tów stał się okazją do nauki, natomiast młodzieży pokazał ich internetowe zachowania w krzywym zwierciadle.
Oferta edukacyjna dla klas I-III szkół podstawowych
Zajęcia lekcyjne SieciakiPodczas lekcji dzieci oglądają trzy kre
skówki, w których przez pryzmat przygód Sieciaków – grupy dzieci zwalczających w Internecie złe Sieciuchy – poznają podstawowe zagrożenia internetowe oraz zasady bezpiecznego korzystania z sieci. Proponowane w scenariuszu formy aktywności dzieci to burza mózgów, konkursy, ćwiczenia. Scenariusz zajęć jest dostępny w dwóch wersjach: pełnej (dwie jednostki lekcyjne) oraz skróconej (jedna jednostka lekcyjna).
Kurs e-learning Poznaj bezpieczny Internet
Kurs składa się z 8 modułów, w których dzieci poznają podstawowe zasady bezpieczeństwa w Internecie. Zadaniem użytkownika kursu jest zdobycie 7 stopni wtajemniczenia i dołączenie do drużyny Sieciaków. Kurs przewidziany jest na trzy jednostki lekcyjne.
Oferta edukacyjna dla klas IV-VI szkół podstawowych
Zajęcia lekcyjne 3… 2… 1… Internet! Zajęcia dotyczą szerokiego spektrum za
grożeń internetowych, m.in. przemocy rówieśniczej, kontaktów z obcymi i nadużywania komputera. W ich trakcie dzieci oglądają pięć odcinków kreskówki, przedstawiającej przygody grupy uczniów szkoły podstawowej. Każdy z odcinków ma alternatywne zakończenie – bezpieczne i ryzykowne. Wybór należy do uczniów. W trakcie zajęć dzieci biorą udział w ćwiczeniach indywidualnych i grupowych. W prezentacji będącej uzupełnieniem scenariusza występuje Krzysztof Hołowczyc, który zapowiada i podsumowuje prezentowane filmy. Zajęcia przewidziane są na dwie jednostki lekcyjne. W oparciu o scenariusz zajęć oraz kreskówki przygotowano również kurs elearning. Projekt został opracowany wspólnie z firmą Microsoft.
24 www.oswiatamazowiecka.pl
bezpieczny internet
24
ków. Jest w stałym kontakcie ze swoim szefem, który przekazuje mu polecenia i pomaga w trudnych sytuacjach. Kurs składa się z 10 modułów. W trakcie ich realizacji użytkownik zapoznaje się z najważniejszymi zagrożeniami internetowymi, ze szczególnym uwzględnieniem niebezpieczeństw związanych z serwisami społecznościowymi. Kurs przewidziany jest na trzy jednostki lekcyjne.
Materiały niezbędne do przeprowadzenia zajęć dostępne są w serwisie www.fdn.dzieckowsieci.pl oraz na stronie www.dbi.pl. Istnieje możliwość bezpłatnego pobrania scenariuszy zajęć w wersji PDF oraz wszelkich potrzebnych do realizacji zajęć materiałów multimedialnych: prezentacji, filmów, kreskówek. Kursy elearning dostępne są pod adresem www.fdn.pl/kursy/. Dla szkół, które aktywnie włączą się w obchody Dnia Bezpiecznego Internetu i zorganizują inicjatywę na rzecz bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w Internecie, organizatorzy przewidzieli wysyłkę bezpłatnych pakietów edukacyjnych zawierających większość z powyższych materiałów.
Tradycyjnie już dla lokalnych organi
zatorów obchodów tego dnia przewidziany został konkurs z nagrodami, przygotowanym przez organizatorów i partnerów DBI w Polsce. Konkurs polega na zorganizowaniu lokalnej inicjatywy, napisanie i przesłanie do organizatorów raportu z jej przebiegu. Więcej szczegółów o konkursie i warunkach zgłaszania inicjatyw na stronie www.dbi.pl.
Wszelkie informacje o przebiegu Dnia Bezpiecznego Internetu 2013 publikowane są w serwisie www.dbi.pl oraz www.fdn.dzieckowsieci.pl. Dzieci znajdą też informacje o DBI na stronie www.sieciaki.pl.
Dodatkowo z okazji Dnia Bezpiecznego Internetu 19 października ruszył konkurs ”Moje pr@wa i oboWWWiązki”. Konkurs jest skierowany do młodzieży w wielki 1418 lat oraz do nauczycieli. Jego celem jest zachęcenie młodzieży do refleksji nad znaczeniem praw i obowiązków w Internecie, a nauczycieli do uwzględnienia tej tematyki w zajęciach dydaktycznych. Uczniowie mają za zadanie przygotowanie nowatorskiego filmu pokazującego, jak rozumieją swoje prawa i obowiązki w Internecie, natomiast nauczyciele – scenariusza zajęć poświęconych prawom i obowiązkom internautów. Do wygrania atrakcyjne nagrody! Więcej informacji na stronie: www.konkurs.saferinternet.pl.
❑
Badania PIRLS i TIMSS 2011
aktualności
W grudniu zostały opublikowane wyniki międzynarodowych badań PIRLS i TIMSS, realizowanych przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Mierzenia Osiągnięć Szkolnych (IEA), mierzących kompetencje młodszych uczniów szkół podstawowych. Obok prowadzonego przez OECD badania PISA, które dotyczy 15latków, badania PIRLS i TIMSS stanowią główne źródło międzynarodowych porównań umiejętności uczniów. Badano uczniów z 69 krajów; oba badania przeprowadziło 39 krajów. W Polsce pomiarem objęto próbkę losową uczniów z 257 oddziałów klasy trzeciej 150 szkół podsta wowych.
PIRLS to badanie umiejętności czytania (rozumienia czytanego tekstu) i pisania na pierwszym etapie edukacji szkolnej. Realizowane jest co 5 lat począwszy od 2001 r., Polska uczestniczyła w nim po raz pierwszy w 2006 r.
TIMSS to badanie kompetencji w dziedzinie matematyki i nauk przyrodniczych. Przeprowadzane jest co 4 lata począwszy od roku 1995. Polska uczestniczyła w nim po raz pierwszy w roku 2011.
Badanie PIRSL 2011 pokazuje, że jakość edukacji polskich trzecioklasistów w zakresie czytania poprawia się. W porównaniu z poprzednią edycją badania z 2006 roku, wynik naszych uczniów w rozumieniu pisanego tekstu poprawił się o sześć punktów. Obecnie Polska plasuje się istotnie powyżej średniej międzynarodowej. Ogólna poprawa osiągnięć trzecioklasistów to przede wszystkim skutek zmniejszenia się odsetka uczniów, którzy osiągnęli słabe wyniki. Równocześnie zmniejszyła się luka pomiędzy średnimi osiągnięciami chłopców i dziewcząt.
W badaniu TIMSS w zakresie przyrody polscy uczniowie uzyskali wynik bliski średniej międzynarodowej; w badaniu umiejętności matematycznych polscy uczniowie uzyskali nieco słabszy wynik, mieszczący się poniżej średniej międzynarodowej. Jednak warto podkreślić, że nasi uczniowie lepiej wypadli w zadaniach matematycznych wymagających podejścia problemowego niż w zadaniach typowych.
Opinie uczniów na temat ich poczucia bezpieczeństwa w szkole dają Polsce 79 miejsce (razem z Chorwacją i Finlandią) wśród 50 krajów. Większość naszych uczniów uważa, że prawie nigdy nie spotkali się z: przypadkami przezywania, naśmiewania się, wykluczania ze wspólnych gier, rozpowiadania kłamstw, kradzieży, rękoczynów, bójek, zmuszania do niechcianych zachowań.
Prezentowane badania potwierdziły w skali międzynarodowej po raz kolejny prawidłowość, że wyższe wyniki osiągają ci uczniowie, którzy mają za sobą dłuższą edukację przedszkolną.
W Polsce mniejsze szanse na uczęszczanie do przedszkoli mają dzieci mieszkające poza dużymi miastami lub z rodzin o mniejszych dochodach. Aby upowszechnić wychowanie przedszkolne przygotowano założenia tzw. ustawy przedszkolnej, dzięki której samorządy uzyskają z budżetu państwa dodatkowe środki na rozwój edukacji przedszkolnej. Zmniejszenie opłat rodziców oraz wprowadzaniu prawa dziecka 4letniego, a następnie 3letniego do wychowania przedszkolnego umożliwi każdemu dziecku udział w edukacji przedszkolnej.
Lepsze wyniki w zakresie umiejętności matematycznych i przyrodniczych osiągają uczniowie 10letni w tych krajach, w których edukacja w szkole rozpoczyna się w wieku sześciu lat, a zatem badane dzieci mają za sobą ciągłą czteroletnią edukację w szkole. Polscy uczniowie mieli za sobą tylko 3 lata edukacji szkolnej. Zaważyło to na ocenie umiejętności matematycznych i przyrodniczych, ponieważ wiele badanych zagadnień pojawia się dopiero w nauczaniu przedmiotowym w klasie IV.
Badania PIRLS i TIMSS obejmują uczniów w wieku około 10 lat, którzy zwykle mają za sobą czteroletni okres obowiązkowej nauki szkolnej (w większości badanych krajów obowiązkiem szkolnym objęte były już dzieci sześcioletnie i młodsze). W Polsce badane dzieci kończyły trzecią klasę, mające za sobą jedynie trzy lata systematycznej nauki w szkole. Wiele badanych zagadnień zwłaszcza z zakresu edukacji matematycznej i przyrodniczej wprowadzanych jest w szkole po okresie nauczania wczesnoszkolnego, w Polsce od klasy IV.
Polscy uczniowie uczestniczący w badaniach PIRLS i TIMSS uczyli się według starej podstawy programowej. Badanie pokazuje osiągnięcia uczniów przed wprowadzeniem reformy programowej i będzie stanowić dobry punkt odniesienia dla oceny efektów wprowadzonych zmian.
Źródło: www.men.gov.pl
25nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
dobra praktyka
fot.
Arch
iwum
Gim
nazj
um n
r 49
w W
arsz
awie
ECDL (European Computer Driving Licence) czyli Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych jest międzynarodowym certyfikatem, którego kształt – na podstawie doświadczeń wielu krajów członkowskich – został określony (i jest stale aktualizowany) przez Fundację ECDL w Dublinie (Irlandia). Zakres umiejętności, wymaganych do zdania egzaminu i uzyskania certyfikatu, określają sylabusy, opisujące dla poszczególnych modułów wymagane treści w języku efektów uczenia się. Te sylabusy są ogólnie dostępne (można je pobrać ze strony internetowej www.ecdl.pl) i mogą być legalnie wykorzystane do tworzenia programu nauczania. A obszar wiedzy i umiejętności, objętych modułami ECDL jest imponujący. Podstawowym obszarem jest ECDL CORE, w skład którego wchodzą następujące moduły:1. Podstawy technik informatycznych i ko
munikacyjnych2. Użytkowanie komputerów i zarządzanie
plikami3. Przetwarzanie tekstów4. Arkusze kalkulacyjne5. Użytkowanie baz danych6. Grafika menedżerska i prezentacyjna7. Przeglądanie stron internetowych i komu
nikacjaIstnieje uproszczona wersja tzw. ECDL
START, w skład którego wchodzą cztery dowolne moduły z wyżej wymienionych (zazwyczaj moduły 1,2,3,7). W ramach przewidzianych programem standardowych dwóch godzin zajęć z informatyki w całym trzyletnim cyklu nauki w gimnazjum, można rozpocząć realizować obszar ECDL START.
Realizacja programu ECDL CORE wymaga większej ilości czasu, np. dwóch godzin tygodniowo przez cały okres edukacji w gimnazjum. Istnieją w Polsce gimnazja z rozszerzonym programem informatyki, które realizują pełny program w oparciu o ECDL CORE, a uczniowie po 3 latach nauki mają możliwość zdania egzaminów i uzyskania certyfikatu ECDL CORE. Taką szkołą jest np. Gimnazjum nr 34 w Szczecinie, które już po raz czwarty zorganizowa
ło w tym roku nabór do klasy ECDL. Także w tym roku zakończyła naukę w tym gimnazjum pierwsza, utworzona 3 lata wcześniej, klasa ECDL a spośród 27 uczniów, którzy przeszli przez 3letnią edukację, 25 podeszło do egzaminu i wszyscy uzyskali Certyfikat ECDL. Program nauczania informatyki oparty na standardzie ECDL realizuje wiele gimnazjów w Polsce, dla przykładu: Gimnazjum nr 12 w Tychach, Gimnazjum nr 16 w Krakowie, czy Gimnazjum nr 49 im. S. Starzyńskiego w Warszawie, w którym mam przyjemność uczyć tego przedmiotu.
W ramach zajęć lekcyjnych, moi uczniowie klasy pierwszej poznają podstawy technik informatycznych i komunikacyjnych i przygotowują się do podejścia do pierwszego egzaminu certyfikatu ECDL, a tym samym rozpoczynają swoją przygodę z ECDLem. Oni już wiedzą, że to da im większe szanse w przyszłości, na starcie w dorosłe życie.
Może warto byłoby szerzej upowszechnić tę ideę w środowiskach szkolnych. W dzisiejszych czasach młody człowiek ma utrudniony start zawodowy. Sytuacja na rynku pracy wymusza na nim już teraz zadbanie o silne atuty swojej edukacji, które dadzą możliwość nie tylko dostania się do lepszej, wymarzonej szkoły, ale w przyszłości otworzą także drzwi lepszej, wymarzonej pracy.
Standardy certyfikatów ECDL można realizować nie tylko w ramach programu nauczania przedmiotu informatyka. Można je wprowadzać także podczas pracy pozalekcyjnej z uczniem. Jest to ciekawa propozycja dla tych nauczycieli, którzy chcieliby dać szanse swoim uczniom w przygotowaniu się do zmierzenia się z certyfikacją ECDL w krótszej formie pracy, czyli np. realizując kółko pozalekcyjne z ECDLem czy też w ramach pracy z uczniem zdolnym. Chciałabym zwrócić uwagę na jeszcze jeden ważny element, a mianowicie na znaczenie uświadomienia rodzicom uczniów korzyści, jakie niesie ze sobą nauka informatyki według standardów ECDL, a następnie certyfikacja ECDL. Świadomość ta wzmacnia starania nauczyciela i efekty pracy ucznia.
ECDL jako podstawa programowa nauki informatyki bywa też stosowany w starszych klasach szkoły podstawowej (program ECDL START) i szkołach ponadgimnazjalnych (ECDL ADVANCED i moduły specjalistyczne).
Od 2009 roku w polskich szkołach zaczęły powstawać laboratoria edukacyjne ECDL, miejsca w których uczniowie poza codziennymi zajęciami z informatyki, mogą zdawać egzaminy ECDL. Dzisiaj w Polsce jest około 400 takich laboratoriów. Mieszczą się one w szkołach różnych poziomów. Opiekunami laboratoriów ECDL są zazwyczaj nauczyciele informatyki, którzy zdobyli licencję egzaminatora ECDL. Warto zwrócić uwagę na fakt, że ECDL jest standardem międzynarodowym, obecnym w 148 krajach (poza Europą nosi nazwę ICDL). W niektórych krajach europejskich (Włochy, Szwajcaria) na podstawie umów rządowych ECDL jest standardem w programach edukacyjnych. Tak więc oparcie się na standardach ECDL daje uczniom możliwość poznawania informatyki według wzorców uznanych na całym świecie, a następnie walidowanie tak zdobytej kwalifikacji za pomocą cenionego na rynku pracy certyfikatu, choć nie jest to oczywiście konieczne.
Warto wprowadzać uczniów w informatykę ścieżkami ECDLa, bo to dobry start w przyszłość, oparty na uznanych, międzynarodowych standardach.
❑
elżbieta buknauczyciel inforMatyki w giMnazjuM nr 49 iM. s. starzyńskiego w warszawie
Program zajęć z informatyki oparty na ECDL
26
publikacja
W szkołach i placówkach województwa mazowieckiego zatrudnionych jest 39 267 nauczycieli dyplomowanych. Corocznie stopień ten uzyskuje ponad 2000 nauczycieli. W 2011 roku przeprowadzono w Kuratorium Oświaty w Warszawie 1040, w Delegaturach 1200 postępowań kwalifikacyjnych w sprawie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego. Każde
i ocena komisji są bardzo ważnym elementem przeprowadzanego postępowania kwalifikacyjnego. Dla każdego nauczyciela ustalany jest skład komisji zapewniający udział trzech ekspertów, w tym co najmniej jednego posiadającego kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole tego samego typu i rodzaju co szkoła, w której nauczyciel jest zatrudniony i nauczającego tego samego przedmiotu lub prowadzącego ten sam rodzaj zajęć, co awansujący nauczyciel. Ekspertem może być nauczyciel dyplomowany, który po ukończeniu szkolenia i spełnieniu określonych warunków jest wpisany przez Ministra Edukacji Narodowej na listę ekspertów. Lista ta jest dostępna na stronie www.men.gov.pl w zakładce Kształcenie i kadra, Komisje kwalifikacyjne. W każdym roku w pracach komisji powoływanych przez Mazowieckiego Kuratora Oświaty bierze udział ok. 200 ekspertów spośród 850 wpisanych na listę MEN.
Powołanie do komisji kwalifikacyjnej nie jest wezwaniem do osobistego stawienia się w charakterze strony, świadka lub biegłego
przez komisję kwalifikacyjną po przeprowadzonej rozmowie i analizie dorobku zawodowego.
W skład komisji wchodzą:1) przedstawiciel Mazowieckiego Kuratora
Oświaty jako przewodniczący,2) dyrektor szkoły lub przedstawiciel or
ganu prowadzącego w przypadku, gdy o awans ubiega się dyrektor,
3) trzej eksperci z listy ekspertów ustalonej przez Ministra Edukacji Narodowej.W pracach komisji, na wniosek nauczy
ciela, może uczestniczyć przedstawiciel związku zawodowego. Dorobek zawodowy nauczyciela oceniają wszyscy członkowie komisji.
Komisja kwalifikacyjna nie nadaje stopnia, udziela akceptacji potwierdzając to stosownym zaświadczeniem. Na podstawie tej akceptacji stopień dyplomowanego nauczycielom z województwa mazowieckiego nadaje Mazowiecki Kurator Oświaty. W przypadku braku akceptacji komisji wydawana jest decyzja o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego. Zatem czynności
Aplikacja „EKSPERT” anna kalińskadyrektor wydziału strategii i nadzoru pedagogicznego kuratoriuM oświaty w warszawie
www.oswiatamazowiecka.pl
aplik
acja
„Ek
sper
t”
W 2011 roku przeprowadzono
w Kuratorium Oświaty w Warszawie 1040,
w Delegaturach 1200 postępowań kwalifikacyjnych
z tych postępowań rozpoczyna się na wniosek nauczyciela, który odpowiednio wcześniej zaplanował swój rozwój zawodowy, odbył staż i uzyskał pozytywną ocenę dorobku zawodowego ustaloną przez dyrektora szkoły lub placówki. Do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego nauczyciel dołącza dokumenty określone w § 9 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. Nr 260, poz. 2593 ze zm.) potwierdzające kwalifikacje, stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego, sytuację zawodową (zaświadczenie dyrektora) oraz opis i analizę podejmowanych i zrealizowanych działań. Poza wymienionymi nie są wymagane inne dokumenty potwierdzające lub zaświadczające o przeprowadzonych działaniach. Pracownicy Kuratorium Oświaty w Warszawie analizują pod względem formalnym złożoną przez nauczyciela dokumentację i w przypadku, gdy nauczyciel nie załączy wymaganych rozporządzeniem dokumentów informują pisemnie o stwierdzonych brakach wyznaczając 14–dniowy termin do uzupełnienia wniosku. Ocena merytoryczna działań zrealizowanych przez nauczyciela jest dokonywana
27nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
publikacja
27
wystosowanym przez organ administracji. Eksperci za pracę w komisjach otrzymują wynagrodzenie uwarunkowane wysokością dotacji celowej przekazanej Mazowieckiemu Kuratorowi Oświaty w danym roku.
Aby wszystkim ekspertom przekazać informacje o powoływanych komisjach w Kuratorium Oświaty w Warszawie opracowano aplikację umożliwiającą ekspertom zgłaszanie się do udziału w pracach komisji kwalifikacyjnych. Ekspert z listy MEN, poprzez zalogowanie na stronie internetowej, ma możliwość w każdym czasie pozyskania informacji o komisjach powoływanych w Kuratorium Oświaty w Warszawie. Adres strony internetowej i zasady logowania zostały przekazane ekspertom na spotkaniu w dniu 26 czerwca 2012 r. Eksperci, którzy nie uczestniczyli w spotkaniu mogą otrzymać informacje o zasadach logowania przesyłając zapytanie w tej sprawie na adres: snp@kuratorium.waw.pl.
Logowanie:Po zalogowaniu ekspert uzyska informa
cje o komisjach: dacie posiedzenia, liczbie rozpatrywanych wniosków, miejscu posiedzenia a także o przedmiotach nauczanych przez nauczycieli ubiegających się o awans.
Z przedstawionego przykładu wynika, że w Kuratorium Oświaty w Warszawie będą powołane w dniu 17 grudnia 2012 r. dwie komisje (sala 109 i 506) oraz dwie komisje w dniu 18 grudnia 2012 r. (sala 109 i 506). W dniu 17 grudnia 2012 r. w sali 109 komisja kwalifikacyjna będzie rozpatrywała wnioski 6 nauczycieli. Są to nauczyciele: języka angielskiego, francuskiego i polskiego. Mając do dyspozycji te informacje ekspert, który naucza jednego z wymienionych przedmio
tów może zgłosić udział do pracy w komisji dokonując „rejestracji”. Zgłoszenie nie jest gwarancją udziału w pracy komisji. Ostatecznego doboru ekspertów do danej komisji dokonuje pracownik Wydziału Strategii i Nadzoru Pedagogicznego Kuratorium Oświaty w Warszawie po przeprowadzonej analizie zgodności specjalizacji ekspertów z przedmiotami nauczanymi przez awansujących nauczycieli.
aplik
acja
„Ek
sper
t”
Powołanie do komisji kwalifikacyjnej nie jest
wezwaniem do osobistego stawienia się w charakterze strony, świadka lub biegłego wystosowanym przez organ
administracji
Ekspert może otrzymać informację, że zostanie powołany do składu komisji. Może również otrzymać informację, że nie zostanie powołany do składu danej komisji, ale może zgłosić udział do pracy w innej komisji.
Funkcjonowanie aplikacji od czerwca tego roku potwierdziło zasadność wprowadzenia takiego sposobu przekazywania informacji i możliwości zgłaszania udziału w pracach komisji. W najbliższym czasie aplikacja będzie dostępna dla ekspertów, którzy będą chcieli uczestniczyć w posiedzeniach komisji powoływanych w Delegaturach Kuratorium Oświaty w Warszawie.
❑
aktualności
Międzynarodowa Organizacja do spraw Migracji (IOM) dystrybuuje bezpłatny „Pakiet powitalny dla uczniów i rodziców”, dostępny w pięciu wersjach językowych – angielskiej, czeczeńskiej, rosyjskiej, ukraińskiej i wietnamskiej. Jest on przeznaczony dla dzieci cudzoziemskich rozpoczynających naukę w polskich szkołach i ich rodziców, w szczególności tych, którzy nie znają dobrze języka polskiego. Zawiera m.in. podstawowe informacje na temat polskiego systemu edukacji i zasad funkcjonowania szkoły, słowniczek oraz dwujęzyczne formularze dotyczące usprawiedliwienia nieobecności dziecka w szkole, prośby o zwolnienie go ze szkoły, zgody na jego uczestnictwo w wycieczce itp.
Pakiet został opracowany przez Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy w ramach międzynarodowego projektu realizowanego w latach 2009–2011 we współpracy z Radą Hrabstwa Cardiff (Wiel-ka Brytania) ze środków programu „Uczenie się przez całe życie”, komponent: Comenius Regio. Broszurę wydrukowano w ramach projektu „Międzykulturowa szkoła w wielokulturowej społeczności”, realizowanego przez IOM w partnerstwie z Urzędem m.st. Warszawy i Kuratorium Oświaty w Warszawie, a współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich (EFI).
Zainteresowane szkoły, w których uczą się dzieci migrantów, prosimy o kontakt z IOM. Liczba egzemplarzy ograniczona. Szczegóły: tel.: 22 538 91 70 lub mail: [email protected]
„Pakiet powitalny dla uczniów i rodziców” – dzieci cudzoziemskie
Towarzystwo Szkół Zjednoczonego Świata od 1991r. prowadzi konkurs, którego nagrodami są 2letnie stypendia do międzynarodowych Szkół Zjednoczonego Świata we Włoszech, Norwegii, Bośni, USA i Indiach oraz do kilkunastu prywatnych szkół brytyjskich.
Konkurs adresowany jest do uczniów pierwszych klas liceów ogólnokształcących, wyróżniających się dobrymi wynikami w nauce i znaczącymi osiągnięciami pozaszkolnymi oraz posiadających dobrą znajomość języka angielskiego.
Stypendia przyznawane są na dwa ostatnie lata nauki w szkole średniej. Nauka kończy się maturą międzynarodową International Baccalaureate (IB) w szkołach UWC oraz maturą „ALevels” w szkołach brytyjskich.
W konkursie 2013 Towarzystwo Szkół Zjednoczonego Świata prowadzi dwa osobne konkursy kwalifikacyjne do szkół UWC oraz do brytyjskich szkół prywatnych. Kandydaci mogą składać aplikacje do obydwu typów szkół.
Kandydaci powinni spełniać następujące warunki:• uczeń/uczennica I klasy liceum ogólnokształcącego średnia ocen minimum 4,5 • wynik testu gimnazjalnego (średnia z trzech części) minimum 80%• dobra znajomość języka angielskiego • udokumentowane szerokie zainteresowania i osiągnięcia• doświadczenie w pracy charytatywnej, społecznej
Termin nadsyłania zgłoszeń upływa 15 stycznia 2013 r.
Szczegółowe zasady konkursu zostały umieszczone na stronie Towarzystwa Szkół Zjednoczonego Świata im. prof. Pawła Czartoryskiego: www.uwc.org.pl.
Nabór kandydatów na miejsca stypendialne na lata szkolne 2013–2015
28 www.oswiatamazowiecka.pl
kwalifikacje nauczyciela
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 400 ze zm.), określa szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli, wskazując w szczególności poziom wykształcenia i jego zakres w odniesieniu do poszczególnych typów szkół i placówek.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 kwietnia 2012 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 426) wprowadziło zmiany w obowiązującym rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r., wynikające między innymi z potrzeby określenia wymagań kwalifikacyjnych wobec nauczycieli przedmiotów uzupełniających w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych.
Podstawa programowa, określona w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r., poz. 977), definiuje m. in. cele i treści nauczania przedmiotów uzupełniających realizowanych w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych.
W gimnazjach, począwszy od roku szkolnego 2009/2010, są realizowane fakultatywne przedmioty uzupełniające, tj. zajęcia artystyczne i zajęcia techniczne, a w szkołach ponadgimnazjalnych od roku szkolnego 2012/2013 dla uczniów wybierających kształcenie w zakresie rozszerzonym z przedmiotów matematycznoprzyrodniczych został przewidziany dodatkowy przedmiot uzupełniający „historia i społeczeństwo”. Natomiast dla uczniów, którzy wybierają kształcenie w zakresie rozszerzonym z przedmiotów humanistycznych został przewidziany dodatkowo przedmiot uzupełniający „przyroda”, który poszerza ich wiedzę w zakresie nauk matematycznoprzyrodniczych.
W § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 kwietnia 2012 r.
dodano nowy przepis § 3a, który określa kwalifikacje do nauczania przedmiotów uzupełniających w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych.
Z brzmienia § 3a ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, iż kwalifikacje do nauczania przedmiotów uzupełniających:1) w gimnazjach posiada osoba, która
ukończyła;• studia magisterskie / studia pierwsze
go stopnia na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne,
• studia magisterskie / studia pierwszego stopnia na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne,
• studia magisterskie / studia pierwszego stopnia na innym kierunku (specjalności) i studia podyplomowe / kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne,
2) w szkołach ponadgimnazjalnych posiada osoba, która ukończyła;• studia magisterskie na kierunku (spe
cjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne,
• studia magisterskie na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne,
• studia magisterskie na innym kierunku (specjalności) i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.
Ponadto, w § 3a ust. 2 i 3 rozporządzenia z dnia 17 kwietnia 2012 r. dodano odrębne regulacje, dotyczące wymaganych kwalifi
kacji do nauczania „przyrody” oraz „historii i społeczeństwa”, jako przedmiotów uzupełniających w szkołach ponadgimnazjalnych.
Zgodnie z § 3a ust. 2 ww. rozporządzenia, kwalifikacje do nauczania przyrody posiada także osoba spełniająca wymagania kwalifikacyjne do nauczania biologii, geografii, fizyki lub chemii, określone w § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 12 marca 2009 r., co oznacza, że kwalifikacje do nauczania „przyrody” posiada każdy nauczyciel wymienionych wyżej przedmiotów.
Wprowadzone regulacje w rozporządzeniu dają również możliwość prowadzenia zajęć z przyrody jako przedmiotu uzupełniającego przez zespół dwóch lub więcej nauczycieli posiadających kwalifikacje do nauczania biologii, geografii, fizyki lub chemii.
Natomiast, w myśl § 3a ust. 3 ww. rozporządzenia, kwalifikacje do nauczania histo-rii i społeczeństwa, jako przedmiotu uzupełniającego w szkołach ponadgimnazjalnych posiada także osoba spełniająca wymagania kwalifikacyjne do nauczania historii, określone w § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 12 marca 2009 r. tzn., że kwalifikacje do nauczania tego przedmiotu posiada nauczyciel historii.
Zajęcia z tego przedmiotu uzupełniającego mogą być również prowadzone przez zespół dwóch lub więcej osób, z których jedna posiada kwalifikacje do nauczania historii, a pozostałe osoby posiadają kwalifikacje do nauczania wiedzy o społeczeństwie, wiedzy o kulturze, filologii klasycznej lub filozofii.
W odniesieniu do osób nauczających przedmiotów uzupełniających w gimnazjach, tj. zajęć artystycznych i zajęć technicznych, a w szkołach ponadgimnazjalnych – zajęć artystycznych i ekonomii w praktyce, przepisy rozporządzenia nie wprowadziły dodatkowych uregulowań.
Kwalifikacje do nauczania przedmiotów uzupełniających niewymienionych w § 3a ust. 2 i 3 ww. rozporządzenia, a określonych w podstawie programowej, reguluje przepis § 3a ust. 1 rozporządzenia z dnia 17 kwietnia 2012 r.
❑
Zmiany w prawie oświatowym – kwalifikacje do nauczania przedmiotów uzupełniających danuta wrotKowSKa
starszy wizytator wydziału strategii i nadzoru pedagogicznego kuratoriuM oświaty w warszawie
29nr 04 [14] grudzień 2012/styczeń 2013
publikacja
Na podstawie art. 75 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674z późn. zm.) przepisom rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 1998 r. w sprawie komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli i trybu postępowania dyscyplinarnego (Dz. U. Nr 15, poz. 64), czyli odpowiedzialności dyscyplinarnej, podlegają od 1 września 2009 r. wszyscy nauczyciele – bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy, a nie tylko nauczyciele zatrudnieni na podstawie mianowania (mianowani i dyplomowani).
Nauczyciel, który uchybia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, czyli łamie prawo i nie respektuje tym samym przepisów art. 6 Karty Nauczyciela, musi liczyć się z odpowiedzialnością dyscyplinarną.
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów apelacyjnych rozpatrujących odwołania od prawomocnych orzeczeń odwoławczych komisji dyscyplinarnych, m.in. w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 lutego 2002 r. (III A Po 15/01 (LEX 81879).
Decyzją uchwały poszerzonego składu Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2011 r. „przepisy w sprawie postępowania dyscyplinarnego dla nauczycieli nie straciły mocy w 2000 r. po nowelizacji Karty Nauczyciela. Rozporządzenie nadal obowiązuje, tak jak wszystkie kary dyscyplinarne wydane przez ostatnie dziesięć lat”.
Aby przeprowadzić czynności mające na celu ustalenie zasadności zarzutu uchybienia godności zawodu lub obowiązkom oraz sytuacji, w jakich miało to miejsce, organ, przy którym działa komisja (Wojewoda), wyznacza Rzecznika Dyscyplinarnego i jego zastępców. Rzecznik Dyscyplinarny na polecenie Wojewody wykonuje m.in. zadania: 1/ wszczyna postępowanie wyjaśniające;1/ prowadzi postępowanie wyjaśniające;2/ składa wniosek o wszczęcie postępowa
nia dyscyplinarnego lub o umorzenie postępowania wyjaśniającego;
3/ wnosi zażalenie na postanowienia lub odwołania od orzeczeń komisji dyscyplinarnej.
Wszystkie te działania wymagają zatwierdzenia przez organ, który wyznaczył Rzecznika Dyscyplinarnego w sprawie.
Postępowanie wyjaśniające prowadzone jest na wniosek osoby skarżącej, należy je przeprowadzić bez nie uzasadnionej zwłoki. Rzecznik Dyscyplinarny wszczyna (na polecenie organu, który go powołał) postępowanie wyjaśniające w przypadku powzięcia informacji o popełnieniu czynu rodzącego odpowiedzialność dyscyplinarną.
Jeżeli postawione zarzuty nie znajdą potwierdzenia w przeprowadzanym postępowaniu wyjaśniającym, sprawę umarza się. Postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego przekazuje się osobie obwinionej, dyrektorowi szkoły (w przypadku obwinienia nauczyciela ) oraz organowi prowadzącemu szkołę (jeżeli obwinionym jest dyrektor szkoły).
W przypadku, kiedy zarzuty potwierdzą się, Rzecznik Dyscyplinarny przekazuje wniosek do Komisji Dyscyplinarnej dla Nauczycieli przy Wojewodzie Mazowieckim o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.
Wszczęcie takiego postępowania może być podstawą do zawieszenia nauczyciela (dyrektor szkoły) lub dyrektora szkoły (organ prowadzący) w pełnieniu obowiązków służbowych. W okresie, w którym nauczyciel/dyrektor jest zawieszony, otrzymuje zmniejszone wynagrodzenie zasadnicze (od pierwszego dnia miesiąca, który następuje po miesiącu, w którym został zawieszony). Za godziny ponadwymiarowe i dodatki nie otrzymuje wynagrodzenia.
Karta Nauczyciela podaje dwa rodzaje zawieszenia:– obligatoryjne;– fakultatywne.
Obligatoryjnie – odsunięcie nauczyciela lub dyrektora szkoły od prowadzenia zajęć w sytuacji, kiedy został tymczasowo aresztowany lub pozbawiony wolności – postępowanie karne (czyn nauczyciela godzi w podstawowe prawa i dobro dziecka).
Fakultatywne – toczy się postępowanie dyscyplinarne lub karne, ale wiarygodność i powaga zarzutów zobowiązują dy
rektora do zawieszenia nauczyciela (dyrektora organ prowadzący) w pełnieniu obowiązków.
W uzasadnionych przypadkach zawieszenie w pełnieniu obowiązków może nastąpić przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.
Zawieszenie nie może być dłuższe niż 6 miesięcy. Termin ten może zostać przedłużony, gdy nie zakończono jeszcze toczącego się przeciwko nauczycielowi postępowania karnego lub dyscyplinarnego, w związku z którym nauczyciel został zawieszony.
Każda kara nałożona na nauczyciela ulega przedawnieniu, a odpis orzeczenia o ukaraniu jest wtedy niszczony. Za to odpowiedzialny jest dyrektor szkoły/placówki lub organ prowadzący szkołę. Kara ulega zatarciu w okresie od trzech lat od dnia doręczenia nauczycielowi orzeczenia o prawomocnym ukaraniu. Jeżeli nauczyciel został wydalony z zawodu może się ubiegać o wymazanie kary, ale wówczas ten czas wydłuża się do sześciu lat.
❑
elżbieta woszczyk
starszy wizytator kuratoriuM oświaty w warszawie, rzecznik dyscyplinarny dla koMisji dyscyplinarnej dla nauczycieli przy wojewodzie MazowieckiM
Postępowanie dyscyplinarne w rzeczywistości szkolnej
fot.
RzE
czn
IK D
ySc
yPLI
nAR
ny
ELżB
IEtA
WO
LSzc
zyK
30 www.oswiatamazowiecka.pl
profilaktyka
30 www.oswiatamazowiecka.pl
Pod tym wspólnym tytułem do placó-wek oświatowych trafiło już sześć fil-mów edukacyjnych traktujących o spra-wach młodzieży, mających ogromny wpływ na ich zdrowie, przyszłość, a na-wet życie. Zajęcia prowadzone z udzia-łem m.in. policjantów mają sprowokować młodych ludzi do dyskusji, analizy przy-czyn wielu zjawisk, a przede wszystkim konsekwencji działań.
Warto edukowaćWspólna inicjatywa Biura Bezpieczeń
stwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu m. st. Warszawy oraz Komendy Stołecznej Policji ma na celu edukację oraz upowszechnienie prawidłowych zachowań, gwarantujących bezpieczeństwo w różnych sytuacjach życiowych. Kilkunastominutowe projekcje filmowe są punktem wyjściowym do dyskusji uczniów z wychowawcą klasy, pedagogiem szkolnym lub funkcjonariuszem Policji czy Straży Miejskiej na temat problematyki ujętej w danym odcinku. Uznano, że będzie to najlepsza forma komunikacji z młodzieżą, a przy tym gwarancja na przeprowadzenie ciekawej lekcji. W ramach cyklu edukacyjnego „Nie warto ryzykować” powstały filmy: „Cyberprzemoc”, „Kradzież”, „Ryzykowny napój”, „Kibic”, „Przemoc rówieśnicza” oraz „Jazda samochodem”. Wszystkie są rekomendowane przez miejskie Biuro Edukacji oraz Warszawskie Centrum Innowacji EdukacyjnoSpołecznej i Szkoleń.
Warto słuchać i rozmawiaćZałożeniem inicjatorów pomysłu jest prze
stroga przed zachowaniem, mogącym skutkować konsekwencjami prawnymi i nie tylko. Filmy na pewno nie dają gotowej recepty na życie, a jedynie pobudzają do refleksji. Dają możliwość zastanowienia się nad postępowaniem własnym, ale także swoich rówieśników. Pozwalają również bliżej przyjrzeć się reakcjom stron zaangażowanych w daną sytuację, a także towarzyszącym im emocjom. Obejrzenie tych krótkich filmów ma być prowokacją do „burzy mózgów”, swobodnych opinii, wrażeń, refleksji. Stwarza okazję do pokazania różnych dróg życiowych, jest jednocześnie przestrogą przed wyborem tej złej. Młody człowiek nie zawsze ma świadomość tego, że jedna niefortunna decyzja może go drogo koszto
wać – utratą marzeń, zdrowia, a co najgorsze życia. Najważniejszym elementem projektu jest wyciągnięcie przez uczestników prawidłowych wniosków ze wspólnych dyskusji i przełożenie ich na prawdziwe, własne życie.
Warto przewidywaćTragiczne wydarzenia ostatnich miesię
cy pokazują, jak emocjonalny szantaż, plotka czy film w internecie może skłonić młodych ludzi do targnięcia się na swoje życie. 15letnia gimnazjalistka z Trąbek Wielkich przed popełnieniem samobójstwa napisała na portalu społecznościowym: „sytuacja oddaje, jak to ludzie na wsi nie mają własnego życia”. Czuła się zaszczuta informacją o rzekomym romansie ze szkolnym nauczycielem. W takich sytuacjach zawsze powstaje pytanie: gdzie byli rodzice, wychowawcy, opiekunowie?
Zabrakło szczerej rozmowy, wspólnego kontaktu i wzajemnego porozumienia. Największa odpowiedzialność spoczywa oczywiście na rodzicach, ale szkoła ma również swoją misję do spełnienia. Pomocą dydaktyczną, która może to ułatwić, są filmy z serii „Nie warto ryzykować”, stanowiące pierwszy krok w życiowej edukacji młodzieży. Nie ulega wątpliwości, że każda inicjatywa we wspólnej drodze do wychowania przyszłych pokoleń jest godna uwagi.
Filmy adresowane są do młodzieży gimnazjalnej oraz ponadgimnazjalnej. Do płyty dołączone są scenariusze zajęć edukacyjnych wraz z wybranymi artykułami Postępowania Karnego i Kodeksu Karnego.
Pod koniec wakacji zakończono zdjęcia do najnowszego filmu, który tym razem będzie dotyczył zagrożeń czyhających na wypoczywających nad wodą. Podobnie jak we wszystkich innych częściach cyklu w główne role wcielili się uczniowie warszawskich szkół, a także policjanci. We wspomnianym odcinku występują również strażacy oraz ratownicy WOPR. Film znajduje się w postprodukcji, premiera planowana jest w pierwszej połowie 2013 r.
W ramach cyklu edukacyjnego na trzech płytach ukazały się następujące filmy:
„CYBERPRZEMOC” – podejmuje problem cyberprzemocy, przyczyn i sposobów obrony przed nią. Może ona przybrać for
mę prześladowania, zastraszania, nękania, wyśmiewania poprzez wykorzystanie internetu (witryny internetowe, fora dyskusyjne, portale społecznościowe) oraz telefonów komórkowych. Film uświadamia, jakie zagrożenia są związane z internetem. Pozwala zastanowić się, jak ich unikać i jak szukać pomocy.
„KRADZIEŻ” – podejmuje temat kradzieży i odpowiedzialności osoby nieletniej oraz stosowanych środków wychowawczych lub poprawczych za czyn karalny. Film prowokuje do dyskusji, jak skutecznie prowadzić rozmowę w sytuacji, gdy ktoś namawia nas do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia oraz konsekwencji z tego wynikających.
„RYZYKOWNY NAPÓJ” – podejmuje ważny temat narkotyku GHB zwanego „pigułką gwałtu” lub „śpiochem”. Ze względu na trudne wykrycie środka, zazwyczaj podawanego nieświadomej ofierze wraz z napojem, film uwypukla takie aspekty, jak: zaufanie, unikanie znajomych z przypadku oraz współodpowiedzialność.
„PRZEMOC RÓWIEŚNICZA” – podejmuje problem przemocy, zarówno słownej, jak i fizycznej. Obie najczęściej mają charakter grupowy. Dręczenie ofiary przenosi się do świata wirtualnego i przyjmuje postać tzw. cyberprzemocy. Film ukazuje, jakie rany psychiczne ponoszą ofiary przemocy oraz co grozi jej sprawcom.
„JAZDA SAMOCHODEM” – podejmuje temat odpowiedzialności podczas jazdy samochodem nie tylko za swoje życie, ale również innych uczestników ruchu. Film pokazuje, jak chwila dobrej zabawy może w jednej sekundzie przekreślić wszystko. Ujawnia również niebezpieczeństwa wynikające z wsiadania za kierownicę po spożyciu alkoholu oraz skutki drogowej brawury.
„KIBIC” podejmuje ważny problem bycia prawdziwym kibicem. Przedstawia uczniom problem pseudokibicowania, przyczyn oraz konsekwencji wstępowania młodych ludzi do grup kibicowskich o charakterze przestępczym. Film uświadamia, jakie zachowania pseudokibiców są karalne w świetle prawa, pokazuje różnicę między kibicowaniem a pseudokibicowaniem.
❑
elżbieta sandecka-pultowicz
wydział koMunikacji społecznej koMendy stołecznej policji
„Nie warto ryzykować”
Przypominamy podstawowe zasady dotyczące organizacji i bezpiecznego przebiegu wypoczynku dzieci i młodzieży:1. Zgodnie z art. 92a. ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) w czasie wolnym od zajęć szkolnych dla uczniów mogą być organizowane kolonie, obozy i inne formy wypoczynku. Czas wolny od zajęć szkolnych określa Minister Edukacji Narodowej w kalendarzu organizacji roku szkolnego. Wymienione formy wypoczynku dzieci i młodzieży powinny być organizowane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypo-czynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowa-nia (Dz. U. z 1997 r. Nr 12, poz. 67 ze zm.).
2. Wypoczynek dzieci i młodzieży winien być zgłoszony kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na siedzibę lub adres zamieszkania organizatora wypoczynku. Taki obowiązek spoczywa także na dyrektorach szkół i placówek organizujących wypoczynek w miejscu zamieszkania dzieci i młodzieży w formach takich jak: „Zima w mieście”.
3. Wypoczynek zgłasza się w elektronicznej bazie pod adresem www.wypoczynek.men.gov.pl., a wersję papierową przesyła się do kuratorium oświaty wraz z kopią opinii lub protokołu wydanych przez właściwą miejscowo Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w zakresie spełnienia przez obiekt, w którym będą przebywać dzieci, wymagań przepisów przeciwpożarowych. Zakładka „baza wypoczynku” pozwala również zainteresowanym sprawdzić, czy organizator dokonał jego zgłoszenia.
4. Zapewnienie bezpiecznych warunków wypoczynku spoczywa na organizatorze. Szczególne środki bezpieczeństwa należy zachować na stokach narciarskich oraz zamarzniętych zbiornikach i akwenach wodnych.
5. Organizator winien zatrudnić wykwalifikowana kadrę pedagogiczną zgodnie z wymaganiami określonymi w §11 i § 12 ww. rozporządzenia.
6. Kierownik wypoczynku nie może równocześnie pełnić funkcji wychowawcy. Niedopuszczalne jest zatrudnianie kierownika wypoczynku równocześnie na kilku turnusach, w tym samym czasie.
7. Obowiązkiem kierownika wypoczynku jest posiadanie potwierdzonych kserokopii dokumentów potwierdzających kwalifikacje zatrudnionej kadry, w miejscu zakwaterowania uczestników.
8. Obowiązkiem organizatora wypoczynku jest informowanie kuratora oświaty o zmianach w organizacji wypoczynku.
9. W przypadku organizowania wypoczynku poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, kierownik lub przynajmniej jeden z wychowawców powinni znać język obcy w stopniu umożliwiającym porozumienie się w kraju pobytu.
Życzymy wszystkim bezpiecznych i udanych ferii.
materiał oprac. Czesław Ziemniak wizytator w Wydziale Zwiększania Szans Edukacyjnych Kuratorium Oświaty w Warszawie
„Bezpieczne ferie”
Nazwa: A d r e s : Osoba u powa¿niona:
MazowieckieSamorz¹dowe Centrum Doskonalenia Nauczycieliul. Œwiêtojerska 9, 00-236 Warszawatel. (22) 635 32 89, fax (22) 887 78 28e-mail: [email protected]
Zamówienie na prenumeratê Mazowieckiego Kwartalnika EdukacyjnegoWraz z dodatkiem, Biuletynem Informacyjnym Kuratorium Oœwiaty w Warszawie
Koszt rocznej prenumeraty 1 egzemplarza kwartalnika + dodatek wynosi 50,00 z³ (12,50 z³ za wydanie + dodatek – w tym koszty przesy³ki).
Zamawiam prenumeratê MERITUM oraz dodatek OŒWIATA MAZOWIECKA na rok 2012, w iloœci ...... egz. kwartalnie
Oœwiadczenie.
Zamawiaj¹cy oœwiadcza, ¿e jest uprawniony do z³o¿enia powy¿szego zamówienia i przyjêcia faktury VAT. Zamawiaj¹cy upowa¿-nia do wystawienia faktur VAT bez podpisu Zamawiaj¹cego.
Zamawiaj¹cy:
NIP Telefon Podpis i pieczêæ
PRENUMERATA