17de eeuw (1.3)

Politieke rechtenDe Republiek was een Statenbond

zondersterk centraal gezagDat leidde tot -moeizame besluitvorming (tijdrovend)-een overlegcultuur (compromissen)De macht lag bij de regenten (adel enrijke burgers)Er was geen sprake van politieke

rechtenvoor het volk

vervolgVrijheidsrechtenEr was een algemeen klimaat van

tolerantie-Calvinistische kerk de officiële kerk (geen openbare functies voor niet-

protes- tanten)-gewetensvrijheid (geen vervolging)-geen vrijheid van

godsdienst(uitoefening) (boetes,schuilkerken)-veel vervolgden vanwege het geloof

naar de Republiek

vervolg

Vrijheid van drukpers (geen censuur) →

veel buitenlandse boeken in de Republiek

gedrukt, maarrust en veiligheid mochten niet

verstoordwordenTheorie(blz 18)Spinoza publiceert “Tractatus politicus”-eerste moderne denker (voorloper van

de Verlichting)-is voorstander van vrijheid en

gelijkheid

vervolg

Geen standenstaat, maar wel een gelaagde

samenleving-rijken-middenstand-armenVrouwen veel zelfstandiger dan elders

inEuropa

Frankrijk

AbsolutismeTheorieBossuet ontwikkelt de Droit Divin

theorie→Koning heeft de macht van God

gekregenen is alleen aan Hem verantwoordingschuldigHet volk heeft niets te vertellen.Kritiek op de koning is kritiek op God

Engeland (2.2 en 2.3)Strijd om de macht tussen koning enParlementTheorieKoning beroept zich op de ideeën vanHobbes Die beschrijft in zijn boek “Leviathan’ deNatuurrechttheorie-ieder mens is van nature vrij en gelijk-bij het bevredigen van hun behoeftes raken mensen met elkaar in strijd (oorlog van allen tegen allen)

vervolg

-om een eind aan die strijd te maken moeten mensen hun vrijheid afstaan aan een vorst in ruil voor bescherming en rust (Sociaal Contract tussen individuen = soort ongeschreven afspraak tussen de

mensen)-macht van de vorst is absoluut, maar-alleen als een vorst verslagen wordt en zijn gezag verliest, hoef je niet meer te gehoorzamenEngelse koning verloor van het parlement→ werd afgezet en onthoofd (na een burgeroorlog)

vervolg

Engeland werd een republiek onderCromwellNa de dood van Cromwell kwam Karel IIop de troon→strijd koning- parlement gaatdoorIn 1688 wordt de koning verdreven doorWillem III die koning werdHij moest de Bill of Rights ondertekenenDaarin werden de rechten van hetparlement vastgelegd (vervolg op de Magna Carta)

vervolgTheorieJohn Locke bouwt in zijn “Two treatises ofgovernment” voort op de ideeën vanHobbes-macht ligt bij het volk-zij kiezen vertegenwoordigers die de wil van het volk moeten uitvoeren (wetgevende macht)-vorst heeft alleen de uitvoerende macht-er is een Sociaal Contract tussen vorst en volk

vervolg

-de natuurlijke rechten van het volk (recht

op leven, vrijheid en bezit) moeten worden beschermd-als dat niet gebeurt mag het volk zich

verzettenLocke een voorloper van Montesqieu

Schuilkerk

Spinoza

Bossuet en het Droit Divin

Hobbes en Leviathan

Locke en Two treatises of government

Magna Carta en Bill of Rights

Verschillen en overeenkomstHobbes en Bossuet

BOSSUET HOBBES

-macht van de vorst komt van

God-verzet tegen de vorst is verzet tegen God (nooit toegestaan)-macht van de vorst is absoluut

-macht van de vorst komt van

de mensen-verzet tegen de vorst mag niet, maar alleen als hij

zijn gezag is kwijtgeraakt-macht van de vorst is absoluut

Verschillen en overeenkomst Hobbes-Locke

HOBBES LOCKE

-autocraat→ macht van de vorst absoluut

-alleen als de vorst zijn gezag verliest hoef je niet meer naar hem te luisteren-Sociaal Contract = afspraak tussen individuen-natuurrechtdenken de basis (volk staat natuurlijke

rechten onvoorwaardelijk af)

-aristocraat→ vorst alleen uitvoerende macht,parlement

wetgevende-vorst mag afgezet worden als hij zich niet aan de af- spraak houdt-Sociaal contract = afspraak tussen vorst en volk-natuurrechtdenken de basis(volk staat natuurlijke rechten niet af,vorst moet die

respecteren)