JERZY SZUMSKI

PAN SAMOCHODZIK I...

KINDA HASAN-BEJA

OFICYNA WYDAWNICZA WARMIA

* * *

Chmury odpyny i nisko nad szczytami sosen rozjarzy si ogromny, jakby krwi

opity ksiyc. Moda noc pojaniaa, a gadk znieruchomia tafl ukrytego wrd lasu

jeziora przeci czerwony szlak ksiycowego blasku, sigajcy dryfujcej na podwodnych

prdach dki. Siedzcy w niej mczyzna powoli wypuszcza za burt sznur na wgorze,

ktrego wiele jeszcze zwoi leao na dnie odzi. Kusownik nawleka na haki roswki i mae

aby; pomrukiwa z zadowoleniem, mylc, ile to zarobi na dzisiejszym wypadzie.

Od mrocznej ciany trzcin oderway si dwa czarne punkty i bezgonie, zostawiajc

za sob maleki odkos fali, zaczy zblia si ku odzi od strony, ku ktrej siedzcy w niej

czowiek odwrcony by plecami.

Przy przeciwlegym brzegu obwoay si terkoccym zapiewem trzciniaki, pisn

przelatujcy nietoperz. Pasmo mgy, w ktre dka powoli wsuna si, zapachniao

tatarakiem...

I nagle d przechylia si mocno, rzucajc kusownika plecami na awk. Padajc

obejrza si i zobaczy cztery kosmate apy wpite pazurami w krawd burty, przez ktr z

szumem laa si woda. Krzykn. Nad apami unis si ociekajcy wod podwojony czarny

eb o czworgu zielono byszczcych lepi. Pod nimi krwi czy ksiycowym wiatem

zabysy potne ky. Poderwa si, zachwia i run tu obok potwora w wod. Zachysn si.

Strach paraliowa ruchy, gumowy paszcz opltywa rce, wysokie rybackie buty, wypenione

wod, niczym kotwice cigny za nogi w d, w zimn ciemno, grzzy w mule. Poderwa

si resztk si, resztk pozostaego w pucach powietrza - by przecie niezym pywakiem.

Poczu, e uderza gow w dno odzi; szarpn si w bok, chwyci rk zbawcz burt,

zacisn na niej drug do (na szczcie wpzatopiona d ledwo wystawaa nad wod),

wpez do rodka i nie prbujc nawet wyczerpa wody jak oszalay napar na wiosa, byle

szybciej, byle bliej ku zbawczemu brzegowi. Wok nikogo, tylko ciemnooowiana gad.

Plusna ryba, znw odezway si trzciniaki; od awicy wodorostw niosa si sodkomdlca

wo...

ROZDZIA PIERWSZY

MAZURSKA NESSIE NOWY WEHIKU PANA TOMASZA

NIESPODZIEWANY DAR SAMOTNIK ZNAD JEZIORA LISUNIE

TAJEMNICA KINDAU HASAN-BEJA WYPRZEDZONY PRZEZ

ZODZIEI POTWR Z LISU RAZ JESZCZE

- Tak wic, drogi Pawle, Mazury pozazdrociy sawy Loch Ness i maj swego

potwora. Co prawda, nie przyciga jeszcze turystw, a wrcz przeciwnie, przegania ich. Ale to

kwestia czasu... - koczy sw opowie mj przyjaciel Zbyszek, ktry po powrocie znad

Wielkich Jezior odwiedzi moje mieszkanko na Ursynowie. - A e mazurski potwr istnieje,

masz tu dowd... - podsun mi zdjcie. - Co prawda, jest nie najwyszej jakoci, bo

fotografowano w nocy i marnym aparatem, ale wyranie dostrzec mona dwa by czy te

garby polskiej Nessie...

Przyjrzaem si fotce. Rzeczywicie: co niby dwa czarne garby wystawao na rodku

spokojnej wody zatoki.

- Jak nazywa si to jezioro? Lisu...?

- Lisunie. A co, chciaby si tam wybra?

- Czemu nie? Jad wanie na jeziora, spotka si z moim szefem, panem Tomaszem,

mgbym wic cho jedn nock popolowa na potwora.

- To ju ci pokazuj, jak tam dojecha! Dawaj map...

I pojechaem... Czym, zapytacie, skoro w pocigu za zbirami, udanym zreszt,

rozbiem sw ukochan syren?

A pojechaem... Nie, to trzeba dokadnie wyjani!

Ot rwnie pozbawiony swego ulubionego i jedynego w swoim rodzaju samochodu

pan Tomasz, od niedawna mj przeoony, otrzyma od Polonii amerykaskiej list, w ktrym

obiecano mu wzruszajcy a drogi prezent: nowy, specjalnie wyposaony samochd. Godny,

jak napisano, tak znakomitego pogromcy zodziei dzie sztuki, jakim jest Pan Samochodzik. I

nie mino wiele czasu, a stalimy wraz z mym szefem w porcie gdyskim przed wielkim

byszczcym kontenerem oklejonym mnstwem napisw w rodzaju: Ostronie! Szko!,

Nie przewraca!. Opiecztowanym i zaplombowanym.

Trzeba byo widzie miny celnikw, gdy wreszcie otwarto wrota pojemnika i wytoczy

si z nich cakiem zwyczajny kryty samochd terenowy, o z lekka zmatowiaym lakierze.

Wydawao mi si, e sysz za plecami parsknicia tumionego miechu! My natomiast z

Panem Tomaszem pokiwalimy z uznaniem gowami. Ten wz nie bdzie si rzuca w oczy!

A ju balimy si, e amerykanie, cho polonijni, to jednak Amerykanie, przysali tu jakie

lnice chromem cacko. Reszt tajemnic wehikuu II krya na razie przed nami gruba Ksiga

obsugi, ktr pan Tomasz trzyma pod pach.

Czym prdzej dokonalimy wszystkich formalnoci, przykrcilimy prbne tablice,

zatankowalimy i ruszylimy gazem... na najbliszy parking, by tam zagbi si we

wspomnianej ksidze i porwnywaniu jej z rzeczywistoci jeepa. A oto, czego, wrd

pomrukw aprobaty pana Tomasza i mych gwizdni zachwytu, dowiedzielimy si o

pojedzie.

Podwozie: przeduone wzmocnione jeep grand cherokee.

Silnik: chrysler V-8, turbo-diesel, osiem cylindrw, po dwa ganiki na cylinder, moc

180 KM.

Napd na dwie lub jedn o. W wodzie dwumigowa ruba tunelowa.

Osigi: 250 km/h, od 0 do 100 km/h - 7,5 sekundy.

Wyposaenie dodatkowe:

- chowany obrotowy reflektor szperacz - halogen duej mocy,

- wycigarka na wypadek ugrznicia,

- noktowizor,

- komputer do cznoci z nawigacj satelitarn,

- moliwo zmiany koloru czci nadwozia w czasie jazdy,

- wtrysk do kabiny gazu obezwadniajcego ( na przykad przy prbie kradziey),

- uzupenianie (w czasie jazdy) powietrza w przebitym kole,

- tylne siedzenie byskawicznie unieruchamiajce niepodanych pasaerw,

- dodatkowe uszczelnienie drzwi przy wykorzystaniu auta jako amfibii,

- ciemnione szyby,

- szyberdach,

- wytwornica zasony dymnej,

- nadajnik wskazujcy stale miejsce przebywania (na przykad skradzionego) auta, tak

zwany GPS,

- zdalna blokada pracy silnika i kierownicy.

- Uff! - westchn szef, gdy dokoczylimy przegldu. - Ach, ci Amerykanie! To

rzeczywicie wz dla Jamesa Bonda!

- Przecie nie musi pan tego wszystkiego uywa! - zamiaem si. - Czasem jednak...

- Masz racj - kiwn gow pan Tomasz. - Czy Jerzy Batura nie zapowiedzia, e

gra z nim to ju zupenie inne klocki? - milcza przez chwil. - Dobrze, e gwny ciar

tej gry nie bdzie ju spoczywa na mnie...

- A na kim? - achnem si.

Spojrza mi w oczy:

- Na tobie - wycign kluczyki ze stacyjki i podrzuci w moj stron. - ap. S twoje.

- Ale!... - krzyknem.

Pooy mi rk na ramieniu:

- Daj spokj, Pawle. Czy mylisz, e nie zdaj sobie sprawy z mego wieku? Owszem,

obiecuj czuwa nad tob. I mam nadziej, e jeszcze dugo... Ale dziaa?... Bd gotw sam

i to jak najszybciej! - wysiad z samochodu i cicho zamkn za sob drzwiczki. Patrzyem, jak

lekko przygarbiony idzie wzdu trawnika. Zatrzyma si, przypali papierosa i odwracajc

twarz ku mnie podnis kciuk w gecie zwycistwa...

Tak wic jechaem Rosynantem (bo tak omieliem si nazwa na cze rumaka don

Kichota z La Manczy podarowany mi czy tylko poyczony samochd). Rosynant by

wierzchowcem ostatniego bdnego rycerza, a ja, co tu ukrywa, postanowiem sobie by

rycerzem nie bdnym, ale bezbdnym! Przez Olsztyn, ktry mign mi skrawkiem jeziora

Skanda, a weselej zrobio mi si na duszy, cho warszawskiej, ale przecie kochajcej wod,

skierowaem si ku Szczytnu. A gdy za nim zbiegy si ku mnie w Starych Kiejkutach jeziora

Ochodzienik i czek, poczuem si na swoim miejscu! Fakt, e takich swoich miejsc mam

kilka, a kade z nich jednakowo kocham!

Prawda, e droga, ktra wioda mnie do Mikoajek, gdzie oczekiwa pan Tomasz wraz

z odremontowan Krasul - jak oryginalnie zwa si jego jacht - oraz znamienit park

siostrzecw: Zosi i Jackiem, prowadzia nieco pokrtnie do celu. Ale jak tu si oprze

widokom tak rozmaitych jezior i jeziorek: jak nie zatrzymywa si nad rzeczuk w

towarzystwie bociana spogldajcego nieco z pogard na mieszczucha? A gdy jeszcze doda,

e tam, w dali, czeka w tajemnej gbi lisuskiego jeziora mazurska Nessie?! Noga sama

zwalnia peda gazu, by jak najszybciej smakowa t drog, wzorem mijanych wanie

harcerzy w penym wczgowskim rynsztunku, ktrym patronuje powiewajcy nad nimi

misternie wyhaftowany proporzec.

Ale c, miny rozsiade na przecudnym szlaku Krutyni (kajakarz-turysta, ktry nim

nie przepyn chocia raz, moe uwaa si za uprawiajcego kajakarstwo w domowej

wannie) Babita, prboway zatrzyma swym urokliwym jeziorem Nawiady; jeszcze Piecki i

ju trzeba pyta, ktrdy do nadlenictwa Strzaowo u zatoki jeziora Majcz; tamtdy wiedzie

bowiem prosta droda do jeziora Lisunie.

Lisunie...

Dojedajc, ju po miniciu sympatycznej leniczwki o teje nazwie, dostrzegem

chyba w lesie dach samotnej chatki. Ale... Wreszcie jezioro! Okolony trzcin i starodrzewiem

uk dziwnej, jakby szmaragdowej barwy z malek wysepk trzcin u podstawy, rezerwat -

wedug mapy stanowisko koci wiechowatej. A po prawdzie, to sporo ladw, e nie wszyscy

szanuj jego wyjtkowo.

Mieszkacy dwu nadjeziornych zagrd, pastwo Abramek i Buwienko rozkadaj

rce:

- C moemy zrobi?!

Skoro tak pouczam, to i sam powinienem biwakowa poza granicami ostoi. Ale

powoujc si na konieczno wyszego rzdu, jak jest tropienie, a moe i pochwycenie

jeziornego potwora, zaszyem Rosynanta w gszcz u podmokej nadbrzenej polanki,

rozbiem swj, moe nie na miejscu, bo grski - ale za to stuprocentowo nieprzemakalny -

namiocik, wrzuciem do karimat oraz piwr i... zastanowiem si nad kolacj. Powody do

zastanowienia byy dwa.

Pierwszy powd: jakiej wody uy do przyrzdzenia wieczornej herbatki? Przyznam

si ze wstydem, e wiozem ze sob dwa plastikowe kanistry z wod. O nie, nie napenione

warszawsk trucizn, ktr pijam na co dzie! Czerpaem do nich z wiejskiego wodocigu w

Zielonce, a ta woda ma smak wyborny! Powie kto: Z wod nad wod? A czy to ja jestem

winny, e do tego doprowadzilimy skarb nasz, Wielkie Jeziora Mazurskie, e zanurzy w

nich spragnione usta, to nabawi si - sorry - biegunki? Kanister wic czy zaufanie do

rdlenego jeziorka? A niech tam! Zaufam, cho przegotuj dokadnie.

Drugi powd do zastanowienia: na czym gotowa wod?

Obszerny baganik Rosynanta niesie w swym wntrzu i butl z gazem, i kuchenk -

dwupalnikow nawet... ale mieci te trzy dugie gwodzie i ostr siekierk... zapaek te mi

nie brakuje, a tu obok widz dwie uschnite brzzki... I sysz gos ojca: Wielki Manitou

da swym dzieciom brzoz, by mogy si ogrza, gdy inne drzewa mokre...

Wic?

Gwodzie w ziemi. Gazki, pnie brzzek pod siekierk. Drobina suszu z jaowca na

rozpak... Od pierwszej zapaki... O, to ju byoby za dobrze! Od czwartej zapono ognisko

w lesie...

Przydaby si pieniek, eby przysi, bo nieco mokro, ale nie ma. Wywlokem wic

karimat, usiadem, pokroiem chleb i nadziaem ptko zwyczajnej na patyk, nasypaem do

kubka moj ulubion zielon herbat i odrobin cukru. Czajnik na gwodziach zacz gada.

Wycignem si wygodnie i zaczekaem, a, rozzoszczony, zagwizda na mnie. Ju. Zdjem

go z ognia, wlaem wrztek w kubek, po brzegi, zapach herbaty cudownie poczy si z

zapachem lasu i jeziora. Opodal odezwa si spniony drozd - pie usypiajcego lasu.

Poczekaem, w radoci wielkiej, a moe gupiej, a pie si skoczy. Dopiero wtedy

dorzuciem drewek do ognia i wycignem nad nim patyk z kiebask.

Ach, zapomniabym! Skok do samochodu po dwunastokrotn, rozjaniajc lornetk i

Exakt z teleobiektywem. W aparacie czeka na potwora z Lisu bona o najwyszej czuoci.

Ale tafla jeziora jest pusta, spokojnie obracam wic mj szaszyk nad jasnym

pomieniem brzozy...

- Dobry wieczr!

Tu za moimi plecami! A przecie nie syszaem ni szelestu!

Wysoki mczyzna. Przy jego nodze wielki czarny pies. Chyba sznaucer, ale o dobre

dziesi centymetrw wyszy ni najwiksze, ktre widziaem.

Leniczy! Ten da mi potwory i biwaki w rezerwacie! Mandat jak drut! Ale nie ma

na sobie munduru lenika...

- Dobry wieczr, hm - odchrzknem - Prosz do ognia - przesunem si na

karimacie. - Herbaty czy moe ks zwyczajnej?

- Herbaty - mczyzna usadowi si obok. Pies przypad jego boku.

Postawiem czajnik na gwodzie, a drugi kubek przed obcym.

- Wybaczy pan, pijam zielon...

- Ale oczywicie - umiechn si spod dopiero teraz widocznego opadajcego w d

wsika - tylko bez cukru.

- Bardzo prosz...

- Aleksander Azbijewicz - wycign rk.

- Pawe Daniec.

Milczelimy. Po chwili podsunem psu ks kiebasy. Wyszczerzy ky.

- Swj - powiedzia mczyzna, kadc mi rk na kolanie.

Moe wydawao mi si, ale to kudate czarne bydl skino aprobujco bem! W

kadym bd razie ykno kiebas ze smakiem.

Czajnik znw si odezwa. Napeniem kubek przybysza. Nie czeka a ostygnie, tylko

podnis go do ust. Dmucha. Te wydte wargi, wp przysonite powiekami oczy, opadajce

w d wsy... jakbym twarz ju gdzie widzia... Gdzie? Kiedy? Starszy mczyzna... Nie, nie

znam go...

- Co pana sprowadza w nasze zacisze? - sign do kieszeni bluzy i wycign z niej

zmitoszon paczk popularnych i drewnian lufk. - Zapali pan?

- Nie, dzikuj. Ja tylko fajk, czasem.

- Przy wyjtkowej okazji! - zamia si cicho. - A potwr z Lisu tak okazj nie

jest?...

- Skoro pan wie, e sprowadzia mnie tu plotka o mazurskiej Nessie, to czemu pan

pyta?

Spojrza spod oka:

- Bo czasem warszawici przyjedaj tu szuka czego innego. Na darmo

przyjedaj! - podnis gronie gow.

Wzruszyem ramionami. Moe by wreszcie sobie poszed? - pomylaem.

Zapragnem by sam. Przy ledwo tlcym si ogieku, naprzeciw zapadajcego w noc

jeziora. Wycign si na karimacie twarz ku gwiazdom. Potem, gdy ognisko zganie,

rozebra si, wej w wod i pyn, pyn... A tu trzeba byo rozmawia:

- A pan co sdzi, jako tubylec, o postrachu waszego jeziora?

- Co w nim jest! - parskn niespodziewanym miechem. - Ale chyba nie to, o czym

inni myl.

- Wic?

Ziewn:

- Ee, lepiej niech pan mi opowie, jak si yje w stolicy. To te na swj sposb

potwr...

- Ale...

I nie wiem, jak to si stao, e z opowieci o stoecznym yciu przeszedem na

opowie o sobie - kim jestem, co robi...

- Pracuje pan wic w Ministerstwie Kultury i Sztuki? - oywi si nagle. - A jest tam u

was taki jeden... miesznie na niego mwi: Pan Samochodzik?

- To mj przeoony - odparem z dum. - Wanie jad do Mikoajek, eby si z nim

spotka.

- No, no... e te tak si dziwnie skada - zacign si i cisn papierosa w ledwo ju

tlejcy ar. Niespodziewanie lekko podnis si z karimaty, obcign kurt. Kosmaty pies

poderwa si i stan przy jego lewej nodze. Go wycign rk:

- Dobranoc panu. ycz owocnego polowania na potwora. Cho co mi si widzi, e

tej nocy pan go nie zobaczy.

Wstaem i ucisnem podan mi do. Oj, jakbym woy rk w imado! Ale go

zaraz zwolni ucisk.

- Dobranoc - ruszyem ciek obok przybysza.

Mijalimy wanie Rosynanta, gdy go zatrzyma si nagle:

- Czy... wybaczy mi pan, przepraszam... Czy mgbym zobaczy pask legitymacj...

jaki papierek z ministerstwa?...

- Nie ma za co przeprasza! - otworzyem drzwiczki auta i signem do schowka. -

Prosz tutaj. W wietle dokadniej pan j obejrzy - skoniem si zoliwie.

- Ale nie, nie, ju nie trzeba! - cofn si. - Wierz, naprawd wierz panu. Czasem

tylko... Prosz wybaczy zdziwaczaemu samotnikowi... A jutro zapraszam do siebie. Ta

chaupka przed lenictwem... Jak soce dojdzie wieczorem do tamtej sosny... Moe to dziwne

okrelenie czasu, ale przywykem y tu bez zegarka... Prosz, to wane dla mnie...

Nie drgn listek, nie trzasna gazka. Czowiek i pies bezgonie wtopili si w

ciemno.

Do witu bezskutecznie oczekiwaem pojawienia si Nessie z mazurskiego jeziora.

Spaem po tym czuwaniu dugo. prawie do poudnia. Gdy zmywaem z siebie resztki snu

przepyniciem jeziora tam i z powrotem najbardziej nie lubianym przeze mnie stylem - kryt

abk, wydao mi si, e sysz od strony lasu, dwa guche strzay. Ale moe mi si tylko

wydawao.

Przez reszt dnia nad Lisunam panowaa cisza. Dopiero pod wieczr po przeciwnej

stronie jeziora na ce opodal zagrd zapono ognisko i day si sysze gone piewy. Nie

zwracaem na nie uwagi. Pilnowaem, aby, gdy tylko soce dojdzie do tamtej sosny, stan

na progu chatki samotnika. Oprcz ciekawoci, dlaczego moja wizyta ma by wana dla

niego, czuem te prawie pewno, e w sprawie Nessie wie on co wicej!

Domek pana Azbijewicza przycupn na skraju polany pod wiekow, zabkan wrd

sosen lip. Zbudowano go z tak zwanej papierwki, czyli grubych na ptorej doni bali, dach

kryy dranice. A pod okap wspinay si rnobarwne malwy i groszki, oplatajce te pot z

nieokorowanej brzeziny. Ogrodzenie ku tyowi domku stawao si coraz gstsze i wysze,

przechodzc w co w rodzaju zagrody. Cztery ule, jak wartownicy, ustawiy si po obu

stronach furtki. Jednym sowem sielsko i anielsko! Ale gdy tylko wycignem rk do

klamki, midzy biaymi pniakami potu mign czarny cie i zadudni guchy warkot.

Cofnem si odruchowo.

- miao, miao, prosz! - usyszaem nieco rozbawiony gos gospodarza. - Azba nie

ruszy bez rozkazu!

Otworzyem furtk. Siedzcy na wysypanej piaskiem ciece Azba popatrzy na mnie

przekrzywiajc eb. Popatrzy tak jako ze smakiem, jakbym by chodzcym pociem misa, w

ktrym z ochot zatopiby ky; ale skoczyo si tylko na gonym przekniciu liny, gdy go

mijaem. Pan Aleksander podnis si z aweczki pod lip i umiechn szeroko, cho w jego

lekko skonych oczach dostrzegem niepokj:

- Witam, witam! W tak pikny wieczr chtnie przyjbym pana pod mym ukochanym

drzewkiem, ale s sprawy, o ktrych lepiej mwi w czterech cianach... Prosz wic do

rodka!

Ruszyem przodem, ale w moim ruchu musiao by co podejrzanego, bo cho Azba

lea cicho usyszaem podobny do jego gosu warkot od strony zagrody i co cikiego

uderzyo o jej cian, a zatrzeszczaa.

Gospodarz uspokajajco machn rk:

- Ot, pieski tam trzymam rne. Raz wiksze, raz mniejsze. Ukadam je, jak to si

mwi, czyli tresuj. I z tego yj. Sawne moje pieski! Jak myliwy potrzebuje czy aportera na

ptactwo, czy citego dzikarza, albo posokowca takiego, by tropu postrzaka nie zgubi, to jak

w dym ze szczeniakiem do mnie! A i obroc, jak baranek dla niewinnych, a jak mier dla

napastnika, wyucz. No, ale prosz w moje skromne progi!

Przez sionk weszlimy do niskiej obszernej izby. Na rodku st, nad ktrym

zwieszaa si ozdobna lampa naftowa; dwa foteliki przy kominku z polnych kamieni, rega z

ksikami, wskie ko przykryte owick narzut, nad nim kilim z wyhaftowanymi

wersetami pisma, tureckiego chyba. Niej, na srebrnym acuszku, wschodni sztylet - kinda.

Podog zacielay dzicze skry, a na kominku potrzaskiwa wesoo ogie. Wzorzysta zasona

oddzielaa izb od kuchni.

Usadowiwszy mnie w foteliku pan Azbijewicz przynis niski stolik i rozstawi na nim

dwa srebrne pucharki i taki brzuchaty dzbanek o dugiej wskiej szyjce oraz dwie czarki.

Pstrykn palcem w dzbanek:

- Prawda, e to pikna robota? Nie do trunkw jednak, bo Allach zabrania. Ale my z

niego miodku si napijemy. Nie najgorszego, bo sam go syciem z tego nektaru, co go moje

pszczki nazbieray - la w puchary zoty napj. - Herbaty, cho w czareczkach, to te si

napijemy tutejszej - zawiesi nad ogniem kominka kocioek. - Lubi, jak woda jaowcowym

dymkiem przejdzie...

Dostrzeg, e popatruj to na pucharki, to na kilim i umiechn si:

- Bo widzi pan, polskim Tatarem jestem. Od Jana Kazimierza, od XVII wieku rd nasz

w Polsce osiady. A pocztek da jemu murza (co po tatarsku ksi znaczy) Hasan. Zwany

te Hasan-bejem, jako e ju w modych latach w armii (wstyd przyzna) tureckiej suc ten

zaszczytny tytu otrzyma. Dlaczego Polsce swe suby ofiarowa i wiernie nowej ojczynie

suy, nie wiem. Wiadomo mi tylko, e w 1651 roku w zwyciskiej dla Polakw bitwie pod

Beresteczkiem przeciw Bohdanowi Chmielnickiemu stawa w chorgwi Murzy

Bohdanowicza. I za swe mstwo wie Rastowice w starostwie biaocerkiewnym z rk

krlewskich otrzyma... Pozwoli pan, e zacytuj fragment dokumentu nadania. Nie

przetrwao to pismo do dzi, ale matka od maego mnie jego treci uczya, ebym pamita

kim jestem... My w osobliwej consideracjej Naszej Krlewskiej majc wiar i cnot ludzi

narodu tatarskiego pod ten czas rebeliej kozackiej i buntw chopskich Nam i

Rzeczypospolitej owiadczona, a nadto krwawe ich odwagi, ktre mnie czynili chodzc na

podjazdy pod nieprzyjaciela, a w samej potrzebie pod Beresteczkiem w oczach naszych

stawajc, umylilimy im takie ich zasugi usk Nasza nagrodzi... - zaduma si pan

Azbijewicz, przetar oczy i mwi dalej: - Gdy w 1654 roku trzy armie rosyjskie i jedna

kozacka wkroczyy do Rzeczypospolitej, drog zagrodzia im jedynie szczupa armia pod

hetmanem wielkim Januszem Radziwiem. Hasan Azbijewicz by w jej szeregach, a gdy w

Hoowczynie do ksicia Radziwia doczy puk hetmana polnego Wincentego

Gosiewskiego, chorgiew, w ktrej Hasan-bej buczuk nosi, zostaa do niego

odkomenderowana. I dobrze, bo po klsce pod Szepielewiczami 24 sierpnia jedynie

trzytysiczny puk Gosiewskiego zdoa si wycofa w jak najlepszym porzdku, I tak to ju

Hasan-bej przy hetmanie polnym pozosta...

- Dlaczego tytuuje pan swego prapradziada wci bejem, a nazwiska Azbijewicz

jakby unika?

Gospodarz zamia si:

- Ot, honoruj kaprys jego! Cho w polskim wojsku bi si, to lubi pono, by jego

dawn tureck rang szanowano. Gdy nasta potop, to najprawdopodobniej jak jego

dowdca przeszed - oj, wstyd mi - na stron Szwedw. Wkrtce jednak Gosiewski

opowiedzia si znw po stronie Jana Kazimierza. A po zdobyciu przez Polakw Warszawy

wyruszy ze swym korpusem na Prusy Ksice aby pokara elektora pruskiego za jego

przyczenie si do Szwedw. I Hasan-bej by z nim, a w zwyciskiej bitwie pod Prostkami, 8

padziernika, pono nalea do tych, co zdrajc ksicia Bogusawa Radziwia ujli. Wanie

podczas wypadu na Prusy Ksice przodek mj skarb jakowy zdoby. Ledwo ma cz,

ktr przywiz, reszt ukrywszy, starczya, by znaczn majtno, Mijale, w

Nowogrodczynie kupi i rodzin w niej osadzi, bo Rastowice rebelia kozacka pochona.

Ledwo rok si Mijalami cieszy, gdy dawne rany znw mu si otworzyy i w gorczce zmar

12 lipca 1657 roku - gospodarz zamilk i dopiero po chwili odezwa si:

- Cho na tym kilimie wypisane jest: La illaha illa-I-Lahu wa Muhammad rasul-I-

Lahi co si tumaczy: Nie ma Boga oprcz Allacha, a Muhammad jest wysannikiem

Allacha, to nie szczdzilimy i ez, i potu, i krwi dla naszej nowej ojczyzny. Koci mego ojca

gdzie w piaskach Tobruku; ja, chocia maleki wtedy, poznaem z matk, co to Sybir.

Wystrzpiony kilim i kinda to wszystko, co zostao z mienia wietnego kiedy rodu. No i ja

te ju ostatni... - wsta, zdj kinda ze ciany i pooy mi go na kolanach. - Niech pan jako

historyk obejrzy i jako czowiek uszanuje, bo stara, zacna to bro. Kinda Hasan-beja...

Ze wzruszeniem ujem hebanow rkoje...

Zwiecza j rubin o zotej osadzie na ksztat patkw lilii, otoczony niej turkusami.

Obe boki zdobia intarsja z drzewa ranego, w ktr wpleciono pery, powtarzajce si w

misternie plecionej srebrnej siatce oku pochwy z koci soniowej. W poowie jej znw rubin

z turkusami wyobraa soce, a rwny jemu wartoci pochw zakacza.

Pan Azbijewicz zapali lamp.

Wska klinga zalnia bkitnawo, pogbiajc cieniem wygrawerowane na niej

arabskie litery.

- Damasceska stal.

Potomek Hasan-beja skin gow:

- Szesnasty wiek. Wykonano go w Stambule, w warsztacie sawnego patnerza Jusufa

ben Ibrahima. Tu, u nasady rkojeci jest jego znak: gwiazda wrysowana w pksiyc.

- A co wypisano na klindze? Nie wie pan?

- Tutaj: Tobie ycie, wrogom mier! A po drugiej stronie ostrza: Jestem! Prosz

te zwrci uwag na drobne literki inkrustowane wok obsady rubinu. Mwi one:

Jedynemu socu najostrzejszy promie. Pewno darowaa kinda swemu ukochanemu

mowi turecka ona. Ciekawe, jakie byy jego losy, nim po stu latach trafi do rk

czcigodnego przodka...

Pocignem ostrzem po przegubie. Nic nie poczuem, a ju na skrze zalnia

kropelka krwi.

- Brzytwa!

Gospodarz zamia si:

- Damasceska stal! Ale do rzeczy!

Popatrzyem zdumiony tym zawoaniem, tymczasem pan Aleksander cign dalej:

- Rzecz nie jest powiem w samej urodzie, czy cenie tej zabytkowej broni, ale w

przekazie, po dzi dzie nie odczytanym, jaki w sobie pono zawiera: ot jest w nim

wskazwka, gdzie szuka skarbu Hasan-beja, ktry zdoby on na Szwedach i gdzie ukry, ale

odzyska, nie wiemy dlaczego, nie zdoa. Moe to tylko rodzinna legenda, ale wiem, e od

czasu do czasu kto spord nas prbowa rozwiza zagadk kindau. Bez skutku. Cho ju

sama myl o niej ratowa ycie. Tak, naprawd uratowaa moj matk i mnie. Tu przed

wywiezieniem na Sybir mama, jakby tknita przeczuciem, daa na przechowanie kinda i ten

kilim zaufanym przyjacioom. Tam, na pnocy, przemarznici, wygodniali marzylimy, jak

to bdzie cudowni, gdy wrcimy, gdy odnajdzie si ojciec i wsplnie rozwiemy zagadk

kindau, odnajdziemy skarb i... Tak, myl ta nas ogrzewaa, sycia, koia bl i strach... -

przerwa, widocznie wzruszony.

- I przez tyle lat prbuje pan rozszyfrowa przesanie Hasan-beja?...

Pokrci gow:

- Dopiero teraz, na stare lata, pragnc tego skarbu ju nie dla siebie, ale dla innych...

Tylu jest potrzebujcych - podnis kinda. - Ale on milczy. Cho zrobiem wszystko, co

mogem. Rozebraem pochw, rkoje... O, wtedy mylaem, e znalazem! Wzdu

trzpienia, na ktrym jest zmontowana, owinita bya ta jedwabna wsteczka z ledwo

czytelnym napisem. Popdziem di znawcy. Przetumaczy: Zrobi mnie Jusuf ben Ibrahim.

Chwaa Allachowi! Uznaem zagadk kindau za czcigodn rodzinn legend, ktrej tropem

przywdrowaem w te strony, gdzie wojowa przed wiekami mj prapradziad. Cho nie daa

mi skarbu, mam dziki niej schronienie na staro! A o kindale zaczem opowiada,

pokazywa go ciekawym turystom. Ktry poleci mi pana Tomasza, zainteresowa jego

sukcesami. Mylaem, czy nie napisa, nie pojecha do Warszawy, ale jako zeszo... I tu

nagle zjawia si jego nastpca!

Z zaenowaniem obrciem w doniach pucharek:

- Nie wiem, czy bd mg pomc...

Pan Azbijewicz wbi kinda w blat stolika.

- Od niedawna znw wierz, e to nie bajka, lecz prawda! A od dzisiaj jestem pewien!

Musicie panowie wyty swoje umysy i pieszy si, bo skarb Hasan-beja trafi w obce rec.

Ze rce!

Rozjarzyy si skone oczy. Poczuem dreszczyk emocji:

- Skd pan to wie?!

- Ju mwi: zwykli turyci ogldali kinda, podziwiali, fotografowali si z nim,

czasem prbowali kupi. Nawet pisali w tej sprawie, ale ich oferty nie przekraczay aukcyjnej

ceny podobnej mu broni, zreszt przypomnienie, e jest to rodzinna pamitka i nie ma mowy

o sprzeday, koczyo wszystko. Ostatnio jednak ten sam mczyzna by u mnie a trzy razy,

wci podnoszc cen. I to znacznie. Musia co zauway w kindale, czego nikt przed nim

nie odkry!

- Przedstawi si? Zostawi numer telefonu, adres?

- Co tam mrukn, nie zwrciem uwagi. Nic nie zostawi, tylko mwi: To ja mimo

wszystko jeszcze wpadn.

- Jak wyglda?

- Blondyn, jakby w pana wieku. Ciemne okulary, opita skrzana kurtka. Przyjeda

czerwonym wozem. Rejestracja chyba warszawska. A dzi to!... - znw wbi w stolik

damasceskie ostrze.

- Co si stao?! - prbowaem uspokoi mego rozmwc. - Przecie trzyma pan

kinda w rku! Czyby go ten go podmieni?!

- Ale skd! Cwaniak wymyli lepszy numer: by tu, kiedy pojechaem rowerem na

poczt w Zewgach. A zrobi to tak, e nikt by nie pomyla, e kto tu si dosta!

- A paski Azba?

- O, moje pieski sawne! Azba nie da si podej nikomu!

- Wic?

- Zaraz mwi. Tylko yknijmy miodku. W paskie rce!

Umoczyem wargi w miodzie.

Pan Aleksander mwi ju spokojniej, ale wida byo, e z trudem panuje nad sob:

- Pojechaem, zaatwiem co trzeba, pogadaem ze znajomkami. Wracam. Cisza,

spokj. Wszystko na miejscu. Oprcz jednej rzeczy: patyczek, ktry wetknem za drzwi

wychodzc, ley na progu. Znak, e kto mnie odwiedzi! Sprawdzam kinda i te par groszy,

co trzymam na czarn godzin. Wszystko w porzdku. No i Azba by na stray. A wej

wtedy, to tylko po jego trupie! Przekupi si nie da, od obcego nic nie wemie.

- A patyczek nie mg sam wypa?

- Prosz pana!

- Przepraszam.

- No nic. Myl sobie: obejd potek dookoa... Patrz, w jednym miejscu trawa

zgnieciona, jakby kto tu sta duej, i od niej wziuteki lad do lasu. To mniej wane na

razie, ale jak ten go pieski, to znaczy Azb, podszed? Obejrzaem pot w tym miejscu - nic.

Nachylam si nad traw... i prosz, co widz moje oczy! - wzburzony sign do kieszeni i

ustawi na stoliku dwie uski.

Signem po nie raczej przez grzeczno, bo ju zrozumiaem, co wymyli

tajemniczy go:

- Agram. Od pistoletu gazowego. Upi Azb. Tylko dlaczego dwa razy strzela?

- A czort go wie - machn rk pan Azbijewicz. - Moe pierwszy by niedobry? Albo

bydlak nie wycelowa jak trzeba? Niech pan pomyli raczej: po co zodziejowi tyle stara,

kiedy nic nie kradnie. Czemu tak zaley mu, eby nikt nie wiedzia o jego skoku?

- A lad do lasu? Zamek w drzwiach?

- Puciem Azb po ladzie. Doprowadzi, gdzie tamten wz schowa. Ale na suchym

igliwiu to tylko wida, e samochd wjecha. Mylaem, e na drodze lad opony znajd.

Gdzie tam, cigniki z drewnem rozjedziy. A zamek? Drucikiem otworzysz. Jak si ma

takich obrocw jak Azba, to po co zamek?

Milczaem przez chwil.

Gospodarz ypn ironicznie okiem:

- To co? Mam podpowiedzie, co si tu dziao?

Teraz ja wzniosem pucharek:

- Oby klisza si nawietlia temu, ktry obfotografowa dokadnie kinda Hasan-beja!

Pan Aleksander popatrzy na mnie z szacunkiem:

- Dobrego nastpc wypatrzy sobie Pan Samochodzik!

Ukoniem si:

- Dzikuj. Ale dobry bd wtedy, gdy szybciej ni paski go dotr do skarbu.

Zreszt, powinno mi pj atwiej, bo i pan Tomasz pomocy nie odmwi. Prosz tylko zaufa

i poyczy t cenn pamitk. Musimy j dokadnie obejrze.

- Ale bierz, kochanieki, bierz! - pan Azbijewicz odzyskiwa humor. - Tylko zwr mi

i nie poniszcz przypadkiem. Do grobu zabra go chciabym, bo jaki to ze mnie tatar byby,

gdybym bez broni przed Allachem stan? A i prapradziada Hasan-beja ucieszy nim

chciabym.

- Ciemno ju. Ale co mi tam spakowa namiocik. Jad do Mikoajek! - jednym

haustem dopiem herbat i poderwaem si z fotelika.

Pan Azbijewicz zerkn z dou:

- A co z tutejsz Nessie?

Strzepnem palcami:

- Nie czas na arty! A jeli istnieje naprawd, niech poczeka. To pono dugowieczne

stwory; jeszcze zd si z ni zobaczy!

Gospodarz pokrci gow:

- Kilka godzin pana nie zbawi. A co mi si wydaje, e dzi Nessie moe si pokaza -

wyjrza przez okno na obniajcy si nad las ksiyc.

Pjdzie pan do siebie, spakuje manatki i posiedzi nad brzegiem z lornetk... Jak raz

moe si uda. Na ce Buwienki ognisko si pali...

- Ognisko?... Nie rozumiem?

- Zrozumie pan... Wszystko we waciwym czasie... Latark pan ma?

Teraz ja pokrciem gow:

- A po co?

Przygadzi wsa:

- Skoro latarka niepotrzebna, to i moja asysta take. A jak raz musz pieski nakarmi.

Nie egnam si, bo moe przed odjazdem pana jeszcze si zobaczymy. Prosz tylko idc nie

zgubi kindau. A zreszt, gdyby nawet pan zgubi, to i tak Azba go znajdzie...

Niezbyt mile poegna mnie potomek Hasan-beja, ale niech tam! W samotnoci ludzie

dziwaczej.

Poprawiem zawieszony na acuszku przy pasku kinda i egnany przyjaznym, jak

mi si wydao, pomrukiem Azby wszedem w las cieynk, ktr upatrzyem sobie ju

wczeniej. Upalna noc zdawaa si okleja ciao gstym zapachem ywicy, gorzkaw woni

uschego igliwia. Bezruch powietrza sprawia, e poszczeglne zapachy nie mieszay si ze

sob w, jak to nazywaem, bukiet lasu. Idc przecinao si jedn wonn smug po drugiej.

Kwany, wrcy blisk niepogod, zapach grzybni... O, teraz duszca wo bagna... Czyby w

sosnowym borze kryo si bagienko? Chyba tak, bo przecinajcy ciek przesmyk wydeptany

przez zwierzyn ostro zapachnia dzikami, ktre musiay tdy i. Na przesiece, w ktr

skrciem, zaomotao przede mn w jeynach; haas oddali si, ucich i wtedy z jego strony

dobiego ostre charakterystyczne poszczekiwanie - to kozio sarny zoci si, e naruszyem

jego rewir.

Wreszcie po coraz wikszej puszystoci mchu pod stopami, po ledwo wyczuwalnej

domieszce wilgi w suchej woni boru poznaem blisko jeziora. A nawet gdybym nie zwrci

uwagi na te oznaki, to z dala dobiegy unoszone echem piewy.

- Ognisko, psia ko! - zaklem.

Ale zaraz przypomniaem sobie, e pan Azbijewicz w jaki sposb czy to ognisko z

moliwoci ujrzenia potwora. W zasadzie powinien obyczajem swego rodu szuka

spokoju, a on jakby wanie haasu szuka! Nawet ta odrobina niepokoju, jak wznosiy w

cisz nocnego jeziora wypady kusownikw wystarczaa, by Nessie wypywaa na

powierzchni. Ciekawe...

Dotarem do swego obozowiska, ale postanowiem na razie nie zwija go. Wolaem

si nad brzegiem z lornetk i wiern Exakt w pogotowiu. Jeli potwr pokae si - byem

gotw go przywita. Jeli nie... tajemnica kindau a prosia si o jak najszybsze jej

przemylenie! wiadomo, e kto ju dostrzeg pocztek nici prowadzcej do skarbu Hasan-

beja zmuszaa do popiechu.

Ledwo zajem swj posterunek obserwacyjny, gdy od ogniska usyszaem wrzaski:

- Zawody! Ja wam poka, kto tu pywak! Ty topielcu?! Mistrz po warszawsku,

brzuchem po piasku! Tak! cigaj dres, pyniemy! Wa, Zbyszek, w ponton i od brzegu! Ale

wzdu jeziora, bdzie dalej! Jak staniesz, gwizdnij! Kto pierwszy opynie Zbyszka i wrci

wygrywa szampana!

Spojrzaem przez lornetk. ty ponton wypywa na jezioro. Zachwia si, zatrzyma.

- Startujcie!

Na brzegu zachlupotao. I wtedy zobaczyem, ze nie tylko zawodnicy pyn ku

pontonowi. Od zakola jeziora suny szybko dwa czarne punkty. Jeden tu za drugim. Nie

zanurzay si wowym ruchem; wci ciy gadk tafl, zostawiajc za sob podwjny

odkos fali. Poprawiem ostro. Nie, to nie byy garby, a raczej dwa ostro cite by, niczym

gowy smokw z odzi wikingw... C to takiego? Szczkna migawka Exakty.

Sapicy gono pywacy zbliali si ju z jednej strony do pontonu, z drugiej za

bezgony stwr. Krzyk:

- Zbyszek! Za tob! Chodu! Potwr!

Ufajcy widocznie bardziej swym miniom ni powolnemu pontonowi Zbyszek

chlapn w wod, wyprzedzi kumpli i na ich czele gna ku brzegowi rozpryskujc wod tak

zwanym kozackim stylem.

- O Jezu! Pomocy! - stkali pieszcy za nim. Postrach Lisu pyn jeszcze jaki czas

za uciekajcymi, a potem zawrci ku porzuconemu pontonowi i znik w jego cieniu. ty

gumiak zacz powoli odpywa pod przeciwlegy brzeg. Dryfowa przez chwil. Co w nim

strzelio, zasyczao... Przeama si w p, sflacza i poszed na dno. Dwa garby czy te by

odpyway z opustoszaego miejsca. Znw signem po aparat, ale gsta chmura przysonia

w tej chwili ksiyc, a ostry szkwa, pierwsza zapowied niepogody, zburzy tafl Lisu

krtk falk. Mimo rozjaniajcej zeissowskiej lornetki ledwo dostrzegaem oddalajc si w

mrok mazursk Nessie...

C, jak na jeden dzie i noc wrae wystarczajco! Teraz liczy si tylko kinda. A

do ciebie, licznotko, jeszcze wrc!

Zebraem moje klamoty. Nie miaem oczywicie zamiaru budzi pana Tomasza po

nocy, ale chciaem dojecha do Mikoajek i tam, w porcie, oczekiwa bliskiego ju witu.

Lubi patrze, jak budzi si dzie nad jeziorem w strzpach rowiejcych mgie,

pokrzykiwaniu perkozw i pik! pik! malekich ysek. A jeli do tego doda kubek gorcej

herbaty wprost z maszynki, to ju prawie penia szczcia! I jak dobrze, jasno wtedy si myli.

A wanie tego potrzebowaem teraz najbardziej...

- No i jak tam potwr, pokaza si panu? - usyszaem za plecami Pomimo, e

oczekiwaem tej wizyty, wzdrygnem si. Bez sowa pokazaem palcem w kierunku

wschodniego brzegu, skd nioso si:

- Natychmiast! Ani chwili duej tutaj! Zwijaj ten namiot, niewiaro! Nie bd tu spaa!

To bydl jeszcze wylezie na brzeg!

Zawarczay silniki dwch maluchw; cisza wrcia nad Lisunie.

- No i pojechali! - zamia si cicho Azbijewicz.

- Po pijaku! - pokrciem gow.

Niedaleko. Stan na kempingu w Inulcu - podrapa za uchem przytulonego do nogi

Azb. - Grunt, e si wynieli. Dla takich nie ma tu miejsca - gos stwardnia.

- Zgadzam si - przytaknem.

- To dobrze - skin mi gow potomek Hasan-beja. - I dobrze, e pan zabiera si do

sprawy kindau ju teraz. Boj si tamtego od gazowych pistoletw. Zreszt jaki sawny

sportowiec powiedzia: Gdy ty pisz, twj przeciwnik trenuje.

- To koszykarz Magie Johnson.

- No widzi pan. To nie jest za myl.

- I mnie si ona podoba - przytaknem.

- To dobrze - powtrzy. - Do widzenia. Czekam szybkich i dobrych wieci.

Mocny ucisk rki, trcenie wilgotnym kufiastym nosem Azby i nierozczna dwjka

znikna w ciemnoci.

Dopiero po chwili zdaem sobie spraw, e pies by mokry, jakby przed chwil

wyszed z wody! Azba i Nessie? Bzdura! Skd wziby drugi eb? A poza tym dobrze

nadmuchanego pontonu pies nie przegryzie, wylizgnie mu si z zbw! No i ciganie,

zawracanie, holowanie pontonu czy te popychanie go... Przecie kto musiaby nim

kierowa! Ee! W drog!

ROZDZIA DRUGI

CZTERY KONIE OD WARSZAWY CAKIEM JAK W POTOPIE

LICIE DBU ZNAD ZATOKI ROMINEK PYNIEMY NA RYSKIE!

NIE KPIJ Z WIELKICH JEZIOR MACIEK I ZENEK Z

WYKRYWACZEM METALI PO SKARB KTO NAS WYPRZEDZI

CZY KUCHNIA W GOBIEWSKIM UKOI NASZ SMUTEK

Przyjechawszy do Mikoajek zaparkowaem Rosynanta na parkingu Wioski

eglarskiej i ruszyem a na koniec nabrzea, bo tam przy pomocie pana Jzefa

Samarskiego, przed ktrym silniki odzi nie maj tajemnic, zwyk cumowa sw Krasul

pan Tomasz. I rzeczywicie staa pogrona we nie jak dziesitki innych jachtw. C, bya

dopiero pita rano. Tylko gdzieniegdzie na kei samotny rybak garbi si nad wdkami w

nadziei na spotkanie z wdrujcym stadkiem okoni lub zapnionym wgorzem, ktry noc

buszowa tu wrd wyrzucanych przez niechlujnych eglarzy odpadkw. Poogldaem sobie

jachty, ale nic ciekawego oprcz kilku nowych plastikowych skorup, podrajcowanych

pseudoregatowo, nie zobaczyem. Raz tylko westchnem z zazdroci przed star znajom,

Biegnc po Falach. Wedug mnie to najpikniejszy jacht Wielkich Jezior, brygantyna

godna mrz Poudnia!

Wycignem z baganika sprzt kawowo-herbaciany i wrciem na molo przy

Krasuli. Orze czy reszka? Reszka, wic peen po brzegi plitrowy kubek mocnej kawy.

Moment to wany, wyruszaem bowiem w drog ku skarbowi Hasan-beja. Najpierw wie

miaa mnie pokrtnymi szlakami inkrustacji wzorw misternie wyobionych na powierzchni

pochwy z koci soniowej. Kawa styga, a ja milimetr po milimetrze przegldaem zawie

rysunki zkej przez kilkaset lat powierzchni... Teraz przysza kolej na rkoje kindau, na

jego damascesk kling. Jeszcze raz pochwa... I?! Spokojnie! Obejrzymy j sobie z panem

Tomaszem... Poczekam.

A czeka przyszo mi jeszcze dugo, bo dopiero okoo smej odsuna si z cichym

zgrzytem suwklapa kabiny na Krasuli i ukaza si, smacznie ziewajcy, mj przeoony.

Ucieszyem si, widzc Pawa na kei. Tym bardziej, e jego tajemniczo rozradowana

mina wiadczya, e przywozi rewelacje (mia tam sprawdzi cudowne rozmnoenie w

sklepach jubilerskich i antykwariatach siedemnastowiecznej szwedzkiej biuterii).

Tymczasem Pawe zby spraw krtkim Na wybrzeu cisza; na stoliku w kabinie pooy

przepikny kinda i doda do niego tak opowie, e a Zosia i Jacek zapiszczeli z

zachwytu. Niby legenda, a przecie kto znalaz w niej ziarnko prawdy! Mielibymy by

gorsi?!

Mycie, zaciem si przy goleniu, byle prdko i omioro oczu niczym osiem kindaw

wbio si w pamitk po przodku pana Azbijewicza...

Patrzymy, zgadujemy, wyrywamy sobie z rk, a tu Pawe mwi cicho:

- Azbijewicz szuka pomocy u ekspertw i nie znalaz. Byli to znawcy Wschodu,

Tatarszczyzny, obyczajw wyznawcw Allacha. A gdyby tak sprbowa z innej strony,

przeciwko ich prawom i zwyczajom?...

- No, no... - mruknem z uznaniem - ale od czego zacz?

- Religia muzumaska zabraniu przedstawiania w sztuce postaci ludzkich i

zwierzcych. Powiedzia bowiem Muhammad, czyli Mahomet: Biada temu, kto namalowa

istot yw!... Std pochw bogato zdobi motywy rolinne, fantazyjnc ornamenty, czyli

arabeski.

- A ja tu widz czowieczka! - krzykna Zosia. - Nawet dwch ludzi!

Pawe zamia si i skin z uznaniem gow:

- Dobra jeste!

Zmieniem okulary na mocniejsze... Rzeczywicie! Midzy limi akantu wida

dwch ludzikw: jeden stoi na drugim, lecym. Zwycizca trzyma w rku chyba buczuk

(odznak tatarskich i tureckich dowdcw), lecy ma na gowie kapelusz z szerokim rondem

(szwedzki?).

- Dobrze - mwi. - Hasan-bej upamitni tu jakie zwycistwo Tatarw nad

Szwedami. Ale ktre, gdzie?

- Azbijewicz, przypomn - wtrci Pawe - mwi, te Hasan-bej wielce zasuy si

podczas wyprawy hetmana Gosiewskiego na Prusy Ksice. Moe to wic zwycistwo

odniesione wtedy?

- Prostki! W tej bitwie Tatarzy ujli ksicia Bogusawa Radziwia! Tylko czy to na

pewno Prostki? Nie oznaczy tu Hasan-bej ukrycia skarbu. No i gdzie wskazwki, jak

poszukujcy go ma trafi do tej mieciny lub wioski?...

- Nie wiem czy to wskazwka - szepn Jacek - ale tu, u gry, na drugiej stronie jest

wyryta korona...

- Warszawa! Odbita wtedy Szwedom na krtko stolica Jana Kazimierza! Pocztek

drogi do skarbu! - krzykn Pawe.

Pochwyciem pochw kindau:

- Dwie powki soca, a midzy nimi troch zatarty, ale to chyba ko... dalej drugi...

- Powki soca... ko... - mrukn Pawe - trzeba jecha na pnoc... Od korony dwie

faliste linie i ryba. Wisa!

- Tak wic wzdu Wisy! Jak dugo? - podskoczy Jacek.

- Nie wzdu Wisy. Konik stoi na ukos midzy socem po prawej a Wis. Na

pnocny wschd...

- Konik chyba oznacza, jak daleko dojedzie si komi przez dzie - oywiem si. -

Tatarzy byli szybcy, a ich konie wytrzymae. Moe tak okoo pidziesiciu kilometrw? e

te nie mam na jachcie mapy Polski!

- Pidziesit? To niewiele wicej ni przejdzie piechur!

- Ale jeli wemiemy pod uwag, e wyprawiajcy si po skarb nie mg zwraca na

siebie podejrze. Czasem kluczy, niespodziewanie przedua postoje...

- A tu znw ryba, w poprzek... i znw konik, a w zawijasach trzeci... o, dwa domki! -

zawoaa Zosia.

- Mam map samochodow w Rosynancie! - Pawe wyskoczy na pokad.

Rosynant? - pomylaem. - Zdy ju nazwa nasz pojazd. Ech, don Kichot!

Pochylalimy si nad map...

Czterdzieci, pidziesit kilometrw na pnocny wschd, ryba w poprzek... -

monologowaem. - Zgadza, si! Jest rzeka. Bug!

- Hura! - krzykno rodzestwo.

- A teraz dwa koniki i dwa domki...

- oma - sapn radonie Pawe. - Hasan-bej prowadzi jak po sznurku!

- Chyba raczej, skoro to Tatar, jak z bicza strzeli! - zamiaem si.

- A moe na arkanie? Jak niewolnikw? Niewolnikw skarbu - odpowiedzia

miechem podwadny. - Ale do koni! Prostki ju blisko, byle na drug stron pochwy

kindau. I zaczynamy znw od gry...

- Przecie wiemy, gdzie zaznaczono Prostki - wtrcia Zosia..

- Nie zawadzi sprawdzi - uciszyem siostrzenic. - Taak, mamy! Konik i koski

ogonek midzy dwoma psoneczkami. Ruszamy wic na pnoc. Ten ogonek, to chyba p

dnia drogi... i prosz: Prostki przed pastwem! Hasan-bej wskazujc kierunek pomyli si

zaledwie o par kilometrw!

- Ale tu nic nie wskazuje na skarb - zmartwi si Jacek.

- Przegapie w tych ozdobach, e koniki biegn dalej - odezwa si Pawe i

rodzestwo rzucio si wyszarpywa sobie pochw kindau.

- Ptora konika na zachd!

- Kreseczka i... chyba maa rybka!

- Rzeczka! W ogle tych falistych kreseczek i rybek...

- Jeziora, kochani! - mia si Pawe. - Zapominacie, gdzie was koniki zaprowadziy!

- To ta kreseczka moe by Krutynia! - triumfalnie oznajmi Jacek. - O, zamek nad

falist lini...

- Wujku, to chyba Ryn! - zapiszczaa Zosia.

- Ale ty zdolna! - pokrciem gow. - Tylko, cho Tatarzy posikujcy hetmana

Gosiewskiego faktycznie miasteczko zupili, to zamku jednak nie zdobyli. Szukaj dalej!

- Ale, ale tu ju nic nie ma... - odezwaa si po chwili aosnym gosem.

- Mie ju skarb w rczkach i nagle puff! Pusto! - zakpi z siostry Jacek, ale po jego

minie wida byo, e te przeywa niespodziewan klsk. Mnie samemu zrobio si nijako,

bo nie przywykem przegrywa. Spojrzaem na Pawa. Ten z dziwnym spokojem gapi si na

dwie wyszarpujce sobie ryb mewy nad jachtem. Ziewn nawet. Tym doprawdy mnie

zirytowa:

- A ty si tak zachowujesz, jakby skarb mia w kieszeni!

- Tak dobrze to nie jest - odpar powoli. - Ale moe jeszcze raz obejrzymy to dzieo

sztuki patnerskiej i snycerskiej? Moe kryje si na nim jeszcze jeden znak, o ktrym nie

pomylaby mistrz Jusuf w dalekim Stambule?...

Przetarem okulary i podniosem pochw kindau ku wiatu, uwanie lustrujc jej

zawia a delikatn ornamentyk.

- Szpakami karmiony! - mruknem po chwili odkadajc cacko na stolik.

Mj pracownik ukoni si z galanteri.

- Co to znaczy: Szpakami...? - zacza Zosia.

- W tym wypadku, e widzi to, czego inni nie widz! - przerwa jej brat i schwyci

pochw. Przyglda si jej dugo.

- Poddaj si - owiadczy ze wstydem.

Po nim poddaa si i Zosia.

- Widzicie, tam, u skwki koczcej pochw? - Pawe by uosobieniem grzecznoci. -

Dwa listki wyrastajce z jednej odyki. Listki, o ile mnie wzrok nie myli, dbu. Ten motyw

nie powtarza si w adnym z ornamentw. Pozwalam sobie wic sdzi, e to witej pamici

Hasan-bej w ten sposb zwraca uwag na rozdwojony lub te dwupienny db. Ciekawe, czy

drzewko to dotrwao do naszych czasw...

- Dotrwao? - oywia si Zosia. - Ale gdzie?

Spjrzcie, e tu pod listkami cieniutka linia zatacza ostry uk, rysujc co w rodzaju

dugiej kiszki. W niej pluszcze si, o ile w kiszce mona si pluska, rybka; a na lewym

brzegu zachodzi soneczko. Ni ladu konika przy niej, tak wic sdz, e nie jest to miejsce

odlege od ostatniego spotkania ze wskazwkami czcigodnego Tatara, tylko bardziej ukryte.

Poczcie wic zdolnoci kulinarne z geograficznymi i znajdcie mi kiszk nafaszerowan

rybk w pobliu Rynu...

Jak nie zaszeleci mapa w niecierpliwych rkach moich pomocnikw! Jak nie

zawrzasn:

- Jest! Jest kiszka! To ta zatoka!

Tak to Hasan-bej, w trzysta lat po swym chwalebnym ywocie, doprowadzi

niewiernych do zatoki Rominek w gbi Jeziora Ryskiego...

Jednak mimo przepeniajcej kabin Krasuli radoci popatrzylimy z Pawem na

siebie z uwag: Czy nie doprowadzi te tam przodek Azbijewicza gocia od usypiajcych

naboi?

- Na co czekamy? Pymy! - gorczkowaa si nie zwracajc uwagi na nasze

spojrzenia Zosia.

- Po co si wlec jachtem? - wtrowa jej brat. - Samochodem pana Pawa bdziemy w

p godziny!

Pawe klepn go w rami:

A ty mylisz, e podwjny db czeka wytrwale nad zatok? Nie zrbano go, nie

spalono, nie zalao go jezioro... Od czasw Hasan-beja poziom jezior mazurskich kilkakro to

opada to podnosi si. Choby te jeziora, ktre obecnie skadaj si na tak zwane mamry

Wielkie, jeszcze w ubiegym wieku byy poczone ze sob wziutkimi przesmykami. Jeli

tak podniosa si woda w Ryskim, to nie mamy szans na odszukanie skarbu Hasan-beja!

Nawet petwonurkowie nie pomog... Pomyl, jak gruba warstwa muu nagromadzia si

przez stulecia na dnie...

- Prosz pana odezwaa si Zosia niemiao - ja tu, poniej tego podwojonego licia

widz jakby deczki... Jedna... dwie... dziesi.

Pawe nieoczekiwanie rozemia sie.

- Brawo! Wlaa mi otuch w serce, dziewczyno! To nie deczki, a pantofle na

wschodni mod! Albo oznaczaj, e dby rosy dziesi stp od wody; albo, co wydaje si

bardziej prawdopodobne, jako e db nie lubi nadmiaru wilgoci, e dzieli je dziesi krokw!

- Ostatni tatarski paputek celuje noskiem w sam koniec zatoki. atwo bdzie trafi! -

ucieszy si Jacek.

- Ee... - machna rk Zosia patrzc na map. - To prawie przy samej szosie... I biwak

obok.

- A ty mylisz, e podczas najazdu Tatarw byy tu szosa i biwak? - ofukn j brat.

- Wtedy nie, ale teraz akurat na miejscu, gdzie Hasan-bej zakopa skarb moe sta

jaki namiot - nie dawaa za wygran dziwczyna.

- Tfu, tfu! - odpukaem na wszelki wypadek.

- Tak czy inaczej, o ile db ju wyzion zielonego ducha - wtrci Pawe - to czeka

nas przeszukanie stu, stu pidziesiciu metrw brzegu. I to tak na pidziesit metrw.

- To to bdzie kopalnia odkrywkowa! - zoliwie ucieszya si Zoka.

- A kto ci kae kopa? Czy taka ksztacona niewiasta nie wie, e istniej wykrywacze

metali? - odci si Pawe.

- Tylko gdzie szuka takiego wykrywacza w Mikoajkach? - spytaem. - I to szuka

szybko, bo tamten niesympatyczny blondynek dziaa! Zreszt, jak zaczniemy wypytywa o w

przyrzd, to kogo moe zainteresowa, po co on nam. I przybdzie konkurentw do skarbu

Hasan-beja...

- Spoko - mrukn Pawe - Znam jednego gocia w Mrgowie, ktry ma podobne

cudeka, bo tropi Bursztynow Komnat. W wolnych od jej poszukiwa chwilach pilnuje

play i amfiteatru. Zblia si Piknik Country, to pewnie przygotowuje amfiteatr, a wic bdzie

na miejscu. Jad!

- Jed - wyjrzaem z kabiny na niebo. - A my ruszamy na Ryskie Krasul.

Rozdmuchuje si adnie od poudniowego wschodu (rzadko na Wielkich Jeziorach), to

polecimy sobie baksztagiem i penym. Przed wieczorn flaut bdziemy na miejscu. Pawe do

Rosynanta, a my do kadzenia masztu!

- Teraz mwi si paki - zauway Jacek, eglarz od miesica, kiedy to pobiera

nauki na obozie eglarskim w Kiekrzu, skd przywiz stosowny Patent na stopie eglarza

i jeszcze wiksz pewno siebie.

- Znw szarpa si z tym elastwem?! - jkna Zosia.

- A jak chcesz przepyn pod mostami, ktre zagradzaj drog do skarbu? -

zamiaem si.

- To moe ja z panem Pawem, samochodem?

- O nie, kochana, przypisana jeste do jachtu!

- Ech... - westchna z alem siostrzenica, patrzc za odchodzcym nabrzeem

Pawem.

Ale co tu wzdycha? Jako e czsto pywaem Krasul sam, przystosowaem jej,

zreszt nienajciszy, maszt do kadzenia i stawiania dosownie jedn rk. Tak wic

elastwo czy paka po chwili spokojnie oparo si o kozioek. I tylko Zosia masowaa

sobie nos, ale wiadomo, e nie ma miejsca, gdzie by kobieta go nie wetkna...

Nagle spokojna raczej o tej porze Wioska eglarska rozbrzmiaa chrem gosw:

- Rb zwrot! Szmaty, rzu szmaty! (chodzio o agle). Kotwicy nie masz?! Gdzie

leziesz?!

Wyskoczyem na pokad.

Od penego jeziora, skonie ku brzegowi, pdzi wielki, ty jak cytryna chora na

taczk, jacht pod penymi aglami, z ktrych grot i szyty by z niebieskich i czerwonych

pasw, fok natomiast z rowych i zielonych. W innym wypadku rozbolayby mnie zby od

tej przecudnej gry kolorw, ale teraz nie byo na to czasu; dzib jachtu wyranie celowa w

bezbronn ruf Krasuli!

- Sprbuj chocia wyostrzy! Ster od siebie! - wrzasnem w kierunku miotajcej si

po pokadzie kanarka zaogi. Dowdca jej - poznaem jego wysok rang po kapitaskiej

czapce, ktr straci w teje chwili, gdy jacht z wasnej woli wykona wdziczny zwrot przez

ruf, a przelatujcy nad pokadem bom z cichym stukiem zawadzi o czoo wodza, strcajc

jego nakrycie gowy do wody wisia uczepiony fau grota i targa nim rozpaczliwie, zawodzc:

- Mocniej! Mooocniej!

- Mocniej! W drug stron! - odkrzykiwao mu dwoje modych ludzi pocigajcych to

za t, to za ow lin. Jedyn nieruchom postaci bya godna, obfitych ksztatw niewiasta,

trzymajca oburcz rumpel, czyli ster. Znieruchomiaa z przeraenia lub te z rezygnacj

postanowia podda si nieubaganemu losowi, ktry pcha jacht ku katastrofie?

Na szczcie wiatr, odbijajcy od brzegu, sam sprawi, e podlegy jego mocy jacht

zmieni kurs i gna teraz wzdu kei. Jednak wci coraz bliej zacumowanych jachtw,

ktrych zaogi nie zaprzestajc krzykw zbroiy si w bosaki, borny, kapoki i odbijacze, by

uchroni swe jednostki od ciosu dziobu Victory. Tak nazw dostrzegem, gdy tek

przelatywa tu za wystajcym za nasz ruf lecym masztem. Ju mylaem, e go zamie,

ale skoczyo si na szczcie tylko na zerwaniu z jego topu wimpelka, czyli chorgiewki z

przeciwwag, wskazujcej kierunek wiatru.

Niektrzy jachtmeni, wida waciciele cumujcych w Wiosce odzi, apali si za

serca, inni za gowy. Jeden z caych si szarpa za cum swej Vegi, jakby mia zamiar wywlec

jacht na brzeg i uchroni przed gnan wiatrem t groz.

- Uff! - odetchnem, gdy Victory z szumem pomkna dalej, cho kapitanowie

innych jachtw mieli o wiele mniej szczcia ode mnie...

Rozleg si jeden trzask, drugi... guchy stuk... omot! agle Victory zatrzepotay i

opady.

- Wyrn w pomost! - z zachwytem szepn Jacek.

- Szczciem, e nie w czyj d. Ale co po drodze narozrabia!... - pokrciem

gow.

- Mg rbn czarnego Nefryta - mrukna Zosia.

- A czemu tak le temu Nefrytowi yczysz? - spytaem.

Nie odpowiedziaa. Za to Jacek odezwa si penym gosem:

- Bo w jego zaodze jest laska...

- Laska w zaodze? Nie rozumiem... - przerwaem.

- No, laska, dziewczyna, za ktr cigle azi jeden spec od wyczynowych

katamaranw, za ktrym z kolei aziaby chtnie Zoka.

- winia! - krzykna siostra, ale Jacek by znw mylami przy kapitanie Victory.

- Ile to go bdzie kosztowa?! Godzina pracy szkutnika kosztuje tu dwadziecia pi

zotych! Widziaem cennik.

- Jego strata - wzruszyem ramionami... - A my tymczasem tracimy czas! Odcumowa

i za pagaje!

Ale nie dane byo nam ruszy, nabrzeem pdzi bowiem w nasz stron m w sile

wieku i rozwianej czerwonej koszuli oraz niebieskich bermudach... Na czole guz, w rku co,

co wygldao na wypchany portfel. Czybym widzia go przed chwil na pokadzie tragicznej

Victory?

- No, no Nelson si zblia! - potwierdzia moje przypuszczenia Zosia.

- Przepraszam, przepraszam! - krzycza ju z daleka Nelson. Nazywam si January

Grzelak! Victory! Nieszczcie! Wszystko si zacio! Superpatenty! Gwarantowane! Pana

d pierwsz... Ile jestem winien?! - ju sta na pokadzie, ju ciska mi do drc rk, ju

siga do portfela...

- Ale to drobiazg! - zdobyem si na umiech. - Sam naprawi.

- Drogi panie! eby tak inni! Stopy wody! Do zobaczenia na szlaku! eby tak inni!.. - i

ju pdzi ku innym, ktrych szybko rosncy na kei tumek i miny wiadczyy dobitnie, e

portfel pana Grzelaka szybko schudnie...

No c, ja te yczyem Victory stopy wody pod kilem i pomylnych wiatrw, ale co

do spotkania na szlaku, to moe nie...

Odcumowalimy.

- Pamitasz ten barek, gdzie do pizzy to tyle ketchupu, ile dusza zapragnie?...

- Albo te fryty U Kuby... Zoty pidziesit, jak za darmo...

Moja zaoga tsknie poszeptywaa wiosujc pod mostami.

- niadanie? - przerwaem tumic miech. - Jak tylko postawimy maszt i agle, to

Jacek do steru, a Zosia do kambuza. Ketchupu moesz wzi, ile dusza zapragnie! -

zakoczyem niewinnie.

Jacek napry minie, Zosia spucia gow. Wpywalimy na Taty, ktre wraz z

Jeziorem Ryskim wypeniaj cz polodowcowej rynny mikoajskiej; powierzchnia 1160

ha, dugo 12,7 km, szeroko 1,8 km, gboko 44 m; niebezpieczne przy wiatrach

pnocnych i poudniowych.

Maszt stan. Kilka ruchw pagajami, by nabra prdkoci, o stawiajc jacht dziobem

do wiatru zakomenderowaem:

- Grot staw!

Tylko zaopotao.

- Fok staw!

Tylko furkno

- Niele - mruknem pgbkiem, eby zbytnio nie rozpieci zaogi.

Ju d, ledwo odpadszy od wiatru, zacza nabiera prdkoci. Zachlupotaa

rozcinana dziobem woda. Odepchnem lekko rumpel i poluzowaem szoty. Przeszlimy na

peny wiatr. Jeszcze tylko klar czyli po ldowemu porzdek na pokadzie i oddaem ster

Jackowi. Z kabiny mieszczcej kambuz dolatyway nas gniewne pomruki Zosi zmagajcej si

z blach konserw.

- A moe zerknby na map - spytaem Jacka.

- Podebra foka! - odpowiedzia nasz sternik. Jako szotman, czyli po prostu ten gorszy,

tylko od obsugi agli wedle sternikowego rozkazu, odpowiedziaem potulnie:

- Tak jest. Wybra foka.

- Wystarczy - skin askawie gow dowdca i doda uprzejmie: - Iii z map! To t

rynn... - splun za burt...

Oj nie lubi, jak kto tak pogardliwie traktuje Wielkie Jeziora! Zwaszcza, gdy jest na

nich pierwszy raz! No, poczekaj! - pomylaem.

- Tym korytem dopyniemy jak po sznurku! - cign nasz nieustraszony sternik,

pewnie dlatego taki odwany, bo wiaa zaledwie mocna dwjka w skali Beauforta (dla

eglarzy to tyle, co kichnicie zasmarkanego kotka).

- Na sznurku mona te wisie - szepnem.

- Co wujek mwi?

- Nic, nic. Pytam tylko Zosi kiedy niadanie...

I tak pynlimy sobie leniwie.

eby nie rozleniwi si do koca poprosiem Zok:

- Moe zajrzaaby do przewodnika po Wielkich Jeziorach i odczytaa nam co

ciekawsze fragmenty z historii Rynu? Wypadaoby wiedzie cho troch o miasteczku, ktre

dao nazw jezioru co przed nami? Poza tym martwi mnie myl, e czcigodny przodek pana

Azbijewicza by jednym z jego upiecw. Moe szczypta wiedzy o biednej miecinie uspokoi

mnie?

Cichy jk wiadczy, e Zoka nie podziela mego zdania. Ale po chwili ju syszaem:

- Miasteczko mazurskie Ryn siga pocztkami swych dziejw okresu najbardziej

zacitych walk midzy Krzyakami a Litwinami, czasw, gdy Zakon przeywa pod rzdami

Winricha von Kniprodego chwile najwyszej potgi. Budow zamku w Rynie rozpoczto w

1376 roku. W rok pniej gocili tu Krzyacy ksin Ann, on ksicia Witolda, ktry

zbieg do Zakonu, bojc si, e skoczy tragicznie, jak jego ojciec, Kiejstut...

- Witold pod rk z wielkim mistrzem! - zawrzasn od steru Jacek.

Pogroziem mu pici, na co niewzruszenie odpar:

- Czy nie mona podziwia naszej historii?

- To ja moe tylko co ciekawsze... bo tu pisz, e Ryn straci na znaczeniu?... -

bagalnie spojrzaa na mnie Zosia.

- Niech bdzie - zamiaem si askawie.

- W latach 1412-1420 bya tu huta elaza, a myn zamkowy, rwny mu wiekiem,

zasila kana dugoci 175 metrw, czciowo obmurowany i ukryty pod ziemi - istne cacko

inynierii. Przy drodze do Ora wzniesiono sztuczny pagrek, wysoki na 5 metrw, 90 metrw

obwodu u podstawy, 41 metrw na szczycie. Wida ze 12 jezior: Wersmin, Iawki, Guber,

Oro, Ow, awki, Jagodne, Ryskie, Szymon, Kotek, Tatowisko i niardwy...

- Zlituj si! - pisn Jacek.

- Ju si lituj, tym bardziej e dalej nic ciekawego... A tu co mamy? Rok 1656 i

Tatarw! I jest nawet fragment pieni O wtargniciu tatarskim do Prus roku 1656 niejakiego

Tomasza Molitora. Ju piewam:

Nard nieznajomy jak orze przylecia

Z pogaskich krainw, wszystko pozrze zechcia.

W niewinne granice niespodzianie wkroczy,

Bystrym koniem na nie gromnie przyskoczy.

Tam wsie, domy, zboa i gumna palili,

Poniekd kocioy w popi obrcili,

Szaty, konie i pienidze zbiwszy

Tylko szczer ndz w Prusiech zostawiwszy.

Okrutnie natenczas Tatar postpowa...

- Zlituj si! - teraz ja zapiszczaem.

Zoka obrazia si i milczaa a do informacji dotyczcej 1817 roku, kiedy to Ryn

odwiedzi Julian Ursyn Niemcewicz, ktry zanotowa: Lud mwi po polsku, dokadnie

bardzo... Nastpnie wrzasnea:

- Jacek, ty wodniaku za dych! Tu, gdzie si puszysz, sterniczyno, ju w 1379 roku

pywa wielki mistrz Winrich von Kniprode! Ty Krasulo, te suchaj: W 1850 roku Ryn

sta si portem macierzystym statku Masovia, pierwszego paroca na Wielkich Jeziorach.

Pod dowdztwem - to co dla wujka - kapitana Jankowskiego. 18 czerwca 1854 roku

Masovia dostpia zaszczytu przewiezienia krla Prus, Fryderyka Wilhelma IV, z Rynu

przez Mikoajki do Guzianki pod Rucianem. A tu co dla wszystkich: Masovia rozbia si

w 1856 roku pod Rynem, zastpi j mniejszy stateczek o wdzicznej nazwie Guzianka.

- Ale przede wszystkim chodzi o to, ebycie uwaali, gdzie i jak pyniecie! - w

haasie ktni utona reszta historii mazurskiego miasteczka.

Gdy po prawej burcie zosta za nami wylot kanau Tackiego, ku ktremu i z ktrego

pyna i wypywaa wikszo jachtw, jezioro jakby zrobio si pustsze i szersze...

Ksztacony na jeziorku Kiekrz sternik rodem z odzi chrzkn:

- Hm, jeszcze tylko do tamtego cypelka i jestemy na Ryskim.

- Cypelka? - zainteresowaem si yczliwie. - Mwisz o pwyspie Pazdur, po lewej

od kursu?

- Jak go zwa, tak go zwa - powtrnie splun za burt Jacek. - Odpadn od wiatru

nieco, eby przej jak najbliej niego. Po co nadkada drogi... Moe sprbujemy na motylka,

wujku? (Znaczyo to, e chce, abym posugujc si pagajem jako namiastk spinaker-bomu

wystawi fok na wiatr po przeciwnej burcie ni grot. W ten sposb wykorzystalibymy przy

kursie z wiatrem ca powierzchni oaglowania, co prawie podwoioby nasz prdko.)

Ochoczo popieszyem wykona roka?. Tym radoniej e, jak to po poudniu przy

ustalonej pogodzie, wiatr osab nieco. Dlaczego radoniej? Zaraz si dowiecie...

Weszlimy na trawers, czyli mijalimy pwysep. Przed dziobem, ju blisko, zwao

si przejcie na Jezioro Ryskie. Tymczasem spod dna Krasuli dobiego mnie ciche

szurgnicie. Spojrzaem na Jacka. O, ten by ju mylami co najmniej w poowic Ryskiego,

ktrego powierzchnia 672 ha, dugo 7,3 km, szeroko 1,3 km, gboko 50,8 m. S tam

ciekawe wyspy, na ktre jednak - jak na wszystkie wyspy Wielkich Jezior - wstp

wzbroniony.

Drugie szurgnicie. Nagle Krasula zadraa i zatrzymaa si, jakby dziobem

natrafiwszy na mikk, lecz nieustpliw przeszkod...

- Co jest? Wujku! - zakrzykn rozpaczliwie Jacek, mocujc si z szotami i sterem.

- Mielizna - odpowiedziaem puszczajc szot foka, by sobie poopota na postrach

dzielnemu sternikowi.

- Mielizna?! - krzycza w ku mej, przyznaj, niecnej radoci, pobladszy nieco. - Tak

daleko od brzegu?

- A nie mwiem, eby przejrza map? - staraem si zluzowa fa foka. - Zrzucaj

grot. A potem... Ty te, Zosiu. Wszyscy do wody! Musimy zepchn kryp z piaseczku, w

ktry nas Jacek zapcha...

- Wujek specjalnie! - krzycza siostrzeniec posusznie napierajc na dzib Krasuli,

ktra powoli wycofywaa si z puapki.

- Specjalnie? - chichotaem. - Ech, eglarzu, nie chcesz czy nie umiesz czyta mapy?!

Siostra eglarza te pchaa dzielnie. I nic nie mwia, tylko zanosia si triumfalnym

miechem. Raz tylko zapytaa:

- Jak nazywa si statek, ktry zaton na Ryskim?

Jacek nie odpowiedzia, tylko tak napar na kadub, e wyrwa go i z piasku, i z

naszych rk. Bylimy uratowani!

Jasne chyba jest teraz, dlaczego cieszy mnie sabncy wiatr; gdyby zapdzi nas na

ach porzdny szkwa, to eby nas uwolni potrzebna byaby pomoc. A i moe nie obyoby

si bez uszkodze niewinnej Krasuli. Tak ucierpia tylko honor Jacka, a takie cierpienie

czasem si w yciu przydaje...

Spraw wykrywacza zaatwiem szybciutko. A e mj znajomek Zyga naley do tego

cudownego rodzaju ludzi, ktrzy, gdy zwrci si do nich o pomoc, nie pytaj dlaczego ani

po co, uniknem zbdnych tumacze i stawiem si nad Rominkiem dugo przed czasem,

w jakim najszybszy jacht dotarby na miejsce. Postanowiem wic wyskoczy do Rynu na

dobr herbat.

A co do kempingu, to zaczem podziela obaw Zosi, czy nasz skarb nie tkwi

gboko pod jednym z namiotw lub przyczep. Ale c robi?

Ruszyem wic. Kilka mimu i byem w Rynie, to znaczy nadal w Rosynancie,

zastanawiajc si, ktry z lokali i lokalikw tego szlachetnego grodu wybra. Staranie

sprawdziem zamknicie baganika, w ktrym spoczywa wykrywacz metali Prospector,

peofesjonalne cudo firmy Armand z Pruszkowa, oczko w gowie mego przyjaciela. Piwa

wszdzie reklamuj, ale kawa?... Moe w tawernie jachtowego portu? C, zobaczymy!

Przynajmniej odetchn zapachem wody, bo samochd... Wybacz, Rosynancie!

W tawernie tok, przysiadem wic sobie ma nadbrzenej awce i patrzyem, kogo

ciekawego przyniesie Jezioro Ryskie...

Od Zatoki Jorskiej sun baksztagiem maleki agielek. Szarawy taki, jake inny od

bieli i jaskrawych kolorw pysznicych si na jachtach dakronowych agli! Szmata, czyli z

bawenianego ptna. Oj, rzadko teraz! Zblia si. To to kajak aglowy! I to nie nowinka

firmy Kepler przywieziona na dachu przyczepy kempingowej czy w baganiku mercedesa

przez ssiadw zza Odry. Pod lugrowym aglem zobaczyem kadub, cho dugi, ale szeroki,

zdolny zmierzy si z Wielkimi Jeziorami. Znam go z opisw, starych ksiek. Tylko raz

miaem przyjemno eglugi na takim weteranie!

I teraz tu, na Ryskim...

A na przeciciu jego kursu pikny jacht w barwach jednej z wielkich a drogich

wypoyczalni. Kajak pyn ju penym wiatrem, prawym halsem, czyli mia podwjne

pierwszestwo... Jacht by coraz bliej...

- Prawy! - usyszaem okrzyk z kajaka.

- A wsad se prawy w... traw! - odpowiedzia mu chralny wrzask.

Kajak, prbujc unikn zderzenia, ostrzy, kad si na burt, ale przy dugim

kadubie i braku miecza niechtnie sucha sternika! Zobaczyem, e ten prbowa dopomc

sobie byskawicznie wycignitym z kokpitu wiosem... Trzask. Radosny rechot z

odpywajcego jachtu. Przy wypoyczeniu sprawdza si tylko patent sternika i liczy pienidze.

Kto sprawdzaby kultur eglarsk?

Kajak przez chwil koysa si bezwadnie z opoczcym agielkiem, ale ju ptno

wypeni wiatr i dka pomkna ku portowi. Czy nie za szybko? Nie. Naprzeciw mnie

pyncy zrzuci agiel. Ku swemu zdumieniu ujrzaem, e to nie staruszek, jakiego

spodziewabym si po archaicznym kajaku, ale chopak, jakie gra pitnacie lat.

Rozpoznaem kajak. To Maciek! Konstrukcja Pluciskiego, zwanego ojcem polskich

szkutnikw i konstruktorw. Maciek. Co najmniej trzy razy starszy od swego sternika...

Podszedem do nabrzea, by uchroni kajak przed zderzeniem. Niepotrzebnie. Mikko

niesiony fal zatrzyma si o centymetry przed kej. Chopak wyskoczy z kokpitu na brzeg,

oplt pachoek wzem cumowniczym.

- Dziki za ch pomocy - umiechn si do mnie. - A tamtym - pogrozi pici w

kierunku dalekiego ju przeciwnika - nie podaruj! Znajd ich. Wypynli teraz, to jak drut

bd nocowa w Mikoajkach!

Przyjrzaem mu si spod oka. Opalony, prawie czarny. Podkoszulek i wystrzpione

dinsy do kolan. Cho bardziej czternasto- ni pitnastolatek, to muskuy, e daj Boe! I ten

bysk w oczach! Zaoga tamtej ajby moe mie z nim kopoty!

- Patrzy pan - wycign z kajaka strzaskane wioso - tak mnie urzdzili! Przecie nie

bd halsowa kajakiem! A dzi musz wrci do Mikoajek!

Fakt. Kajak bez miecza nie popynie nawet pwiatrem, a co dopiero pod wiatr?

Pozostaj tylko wioso...

- Ii... - machn rk chopak - nie ma co si rozczula. Poycz jakie od kumpli w

Rynie. Acha, Zenek jestem - wycign rk.

- Pawe - ucisnem ma tward do. - Tak wic Zenek i Maciek?

A cofn si:

- Pan wie, czym pywam?

- Tak si zoyo - zamiaem si. - A e ciekawi mnie, skd masz to cudo... mwi

bez artw! - zawoaem widzc, jak mroczniej oczy chopaka - to zanim wykombinujesz

drugie wioso, zapraszam do tawerny. Moe opowiesz o swoim kajaku.

- Dobra! - rozjani si. - Moemy i.

- A nie boisz si zostawi kajak bez opieki?

- Mojego Maka nikt w Rynie nie ruszy - odpar spokojnie.

Akurat zwolni si kt przy stole w tawernie.

- Co powiesz na szaszyk, podwjne frytki i col?

- Woda daje apetyt - skin gow.

Gdy po zjedzeniu ostatniej frytki zaproponowaem kaw, mody go rozemia si

bez drwiny:

- Za mody jestem. Jeszcze raz cola.

- No to c - zagadnem po chwili - wakacje teraz?

Zamia si znw:

- Dla kogo wakacje, dla tego wakacje. Dla mnie urlop.

- Przepraszam, e obraziem klas pracujc! - sprbowaem dostosowa si do jego

miechu. - Ciko pracujc!

- Ciko? - zawiesi gos. - A bywa, e ciko popatrzy na swe donie. - Rybacz.

- Kusujesz? - wyrwao mi si mimo woli.

- Haruj - odpowiedzia spokojnie, bez obrazy.

- Dugo ju, mody czowieku? - staraem si by wesoy.

- Drugi rok. Rok przy starym, przy ojcu - poprawi si z nagym wzruszeniem. - A

teraz to ju u Mietka. Krtkim go nazywaj.

- Chyba nie pokcie si z ojcem, skoro pywasz jego kajakiem?

- Pywam, bo ojciec ju nie popynie - spojrza ku jezioru. - Nie yje.

- A co si stao?

- Daje pan Spokj - achn si, opad na aw. - Przepraszam... Uton. Poszli w

dwie odzie, jak to zwykle z niewodem - gos spowolnia. - Na niardwisko. W padzierniku,

Tamci byli wieutcy jak szczypiorek. Z jakiego bajora pod Piszem. No i nagle przyduo, jak

ju byli za Pajcz. Taka wyspa. Jak przyduo? Panie, starzy fachmani nie wiedz, co mnie

tumaczy! A na niardwichu kwadrans duj i fala o p metra w gr. Od zawietrznej mieli

gazowisko. Ojciec ci sie, eby pryska pki co, ale tamci si zapltali. ruba w liny i silnik

nie da rady, zgas. Oni w krzyk i stary, gupi, zacz do nich zawraca. Jedn lin przeci i

jeszcze... Ale le by burt do fali, jak od drugiej do kamieni tylko splun. A jeszcze gorzej,

kiedy krypa tonie, sprbowa pyn w tym caym rybackim uniformie. Jak kotwica cignie to

na dno! No i pocigno staruszka. A tamci boczkiem, chykiem, po uszy w wodzie, ale jako

dodryfowali do brzegu. Matce renta si zostaa, mieszny grosz, a mnie Maciek. Ojciec go

lubi. Nawet jak nie rybaczy, to chcia by blisko wody. Pamitam, jak tak mwi.

Milczaem.

- No, to tyle - Zenek wsta. Otrzsn si, jakby z tej wody, ktrej wci tak blisko

chcia by jego ojciec. - Gdybym by panu do czego potrzebny, to niech pan pyta w

rybaczwce Nad Szyb albo zostawi kartk Pod Zamanym Pagajem. Moe zdarzy si

okazja odwdziczy za poczstunek.

Ucisnlimy sobie rce. Kady ruszy w swoj stron. On do Maka, ja do

Rosynanta.

Gdy dojechaem nad zatok Rominek Krasula wanie rzucaa kotwic. Przywitaem

jej zaog tylko uniesieniem rki, wci jeszcze przytoczony groz niardwiska w jesiennym

sztormie. A i oni nie byli zbyt gadatliwi. Uszy Jacka pony podejrzan jak na jego wiek

czerwieni. Ale nie chciao mi si dochodzi, co zaszo. Rozpakowaem wykrywacz metali,

przyjty yczliwie, cho - co dziwne - bez entuzjazmu. I wyruszylimy... A db? - zapytacie.

Wystarczyo si rozejrze, by stwierdzi, e w zasigu wzroku, a wic i planu Hasan-beja, nie

rs aden pretendujcy do tak powanego wieku. C, dbina rzecz akoma. Dziwne by byo,

gdyby ostaa si przez trzy stulecia siekierom i piom. Tak wic wyruszylimy poprzedzani

przez trzymany przeze mnie wykrywacz oraz wskazwki pana Tomasza. Jacek nis opat... I

znalelimy!

Za pierwszym razem kup puszek po konserwach, zakopanych przez szanujcych

przyrod turystw.

Za drugim razem, tu ju Jacek musia napoci si nad opat, niemiecki hem z drugiej

wojny wiatowej.

Jak owiadczya z kamienn twarz Zosia odkrycia te wiadczyy, e posuwamy si

nie tylko w gb ziemi, ale i w gb wiekw. Jeszcze, jak sdzia, pitnacie kopa i

osigniemy wiek siedemnasty, czasy Hasan-beja.

Jacek cisn swym narzdziem, pan Tomasz nazwa Zosi przemdrza dziecin, ja

gwizdnem przez zby i... caa nasza czwrka ruszya dalej, nasuchujc popiskiwa

wykrywacza i wpatrujc si we wskanik.

Chodzilibymy tak zapewne dugo, gdyby nie stan na naszej drodze pan z

brzuszkiem i cygarem w ustach:

- Przepraszam - sapn przez kby wonnego dymu. - Czy nie grozi nam tu jakie

niebezpieczestwo?

- Niebezpieczestwo? - zdumia si pan Tomasz.

- No, na przykad bomba - brzuchacz wyj cygaro z ust. - Bo, widz pastwo, ja tu

mieszkam - wskaza eleganck przyczep kempingow przytroczon do nowiutkiego volvo. -

A dzi ju widz drugi taki aparat - strzsn popi na mj wykrywacz.

- A kto mia pierwszy?! - wrzasn Jacek, a cenne cygaro wypado z przeraonej doni

turysty.

- Pierwszy?... Taki mody pan... mody jak ten oskarycielsko wskaza mnie pulchnym

palcem. - Ale...

- Prosz si nie niepokoi - usyszaem zdumiewajco o agodny gos pana Tomasza,

gdy tymczasem jego oczy miotay zza szkie gniewne byski - to na pewno wyprzedzi nas

przyjaciel. Bawimy si w poszukiwaczy skarbw. Widz, e tym razem - gos mego szefa

zazgrzyta jak elazo po szkle - rzeczywicie nas pokona... A nie przypomina pan sobie, jak

wyglda?

- Te mi gra, naszym kosztem! - sykn ze zoci grubas odwracajc si. - Szukajcie

w tamtych krzakach swego blondasa, bo w nie mi prysn, kiedy tylko chciaem zapyta,

czego szuka. Ale widocznie znalaz, bo co taszczy pod pach do wozu; a saperk, cakiem

nowiutk, to mi pod nogi rzuci!

Sekunda i bylimy we wskazanych przez tuciocha krzakach.

- No tak - powiedzia wolno pan Tomasz przecierajc zapocone szka okularw i

odwracajc si od wieo wykopanego dou. Rodzestwo westchno na dwa wyjtkowo

zgodne gosy.

Nie chciaem si tak podda! Poza tym nie bya to sprawa tylko moja, ale i poczciwego

pana Azbijewicza, ktry w swej chatce marzy o tym, e poprzez skarb Hasan-beja da rado

innym. Pobiegem za wacicielem cygara, ktry tymczasem zdy zapali ju drugie,

rozparty wygodnie na leaku przed przyczep.

Wiedzc, e ludzie tej postury co on szybko i gwatownie wybuchaj, ale i prdko

odzyskuj spokj, ukoniem si najuprzejmiej, jak mogem:

- Serdecznie pana przepraszam, ale chciabym si zwrci z jeszcze jednym pytaniem,

na ktre odpowied pomoe nam, przegranym - sama prawda przemawiaa przeze mnie w tym

sowie - Czy przypadkiem nie wie pan, dokd uda si nasz przyjaciel?

Cygaro pykno raz i drugi, przez co zrozumiaem, e jegomo jest ju

ustosunkowany do nas przychylniej, a ponadto co wie!

- Nno, dokd pojecha swym czerwonym wozem nie wiem... Ale ona syszaa, e

przed odjazdem rozmawia przez telefon z jakim Gobiewskim.

- Dzikuj panu serdecznie. Ju wiem, gdzie szuka naszego druha!

Jeszcze jeden ukon i, pogwizdujc z cicha, wrciem do wci stojcych nad pustym

doem towarzyszy, ktrzy mieli takie miny, jakby ich miano tam zakopa.

- A c tak poweselae, Pawle? - spyta szef. - Czyby blondyn zgubi skarb po

drodze, a ty go znalaz?

- To ju byby nadmiar szczcia. Znalazem tylko dwie informacje. Pierwsza, niezbyt

wana, e to ten sam go co u Azbijewicza; chyba e mno si na naszej drodze blondyni w

czerwonych wozach. Druga to fakt, e rozmawia przez komrkowiec z Gobiewskim...

- A co? Zna pan tego Gobiewskiego? - zaciekawia si Zosia.

- e te Pan Bg pokara mnie tak siostr! - jkn Jacek.

Pan Tomasz natomiast ojcowskim ruchem przytuli stropion dziewczyn:

- Zapomniaa, drogie dziecko, e Gobiewski to nazwa luksusowego hotelu w

Mikoajkach. Blondyn nie wie, e kto go ledzi, moe wic duej bdzie tam witowa

odnalezienie skarbu Hasan-beja. Czy go spotkamy, czy nie, gwarantuj wam smakowity

obiadek w tej syncej z wybornej kuchni firmie!

No, no - pomylaem - szef naprawd jest w dobrym humorze, skoro, tak zawsze

oszczdny, ma zamiar sypn groszem!

Do Gobiewskiego wic!

ROZDZIA TRZECI

O RANY, VICTORY! OBIADEK W GOBIEWSKIM CZY

JEST SUCHY CHLEB DLA KONIA? BATURA! JUNAKI I JUNACY

PAN TOMASZ I AUSTRIACCY ZNAJOMI BATURY A TY CZUWAJ,

BIEDNY PODWADNY NOC TO WRG SAMOTNYCH NA

RATUNEK TYM RAZEM MANDATU NIE BDZIE NIE ZAPOMN

TEGO DO KOCA YCIA! BRUDERSZAFT Z WROGIEM

Nastpnego dnia przyjaciele wod, a ja ldem, pospieszylimy do Mikoajek.

Zauwayem, e nikt nie mia apetytu przy niadaniu. Ostrzylimy zbki na przyrzeczony

przez mego szefa obiadek w Gobiewskim.

Zrzucilimy agle, pooylimy, omijajc obolaa gow Zoki, maszt i

popagajowalimy pod mostami, suchajc monologu Jacka o wyszoci silnika przyczepnego

nad wiosem. Czyme jednak bya ta cicha napa na mnie wobec faktu, e im bliej bylimy

naszego ulubionego pomostu, tym bardziej ci si on w naszych oczach!

- Victory... - jknem.

- Jakim prawem tu dobili, wujku?! - piekli si Jacek

- Postawny maszt, pki jeszcze mamy siy - zwiesiem gow.

Postawilimy. Victory bya tu, tu... Dobrze, e chocia nie zaanektowaa naszej

bjki. Powitalno-przepraszalne okrzyki kapitana Januarego szybko wyjaniy powd najcia

jego jachtu na nasz cichy zaktek. Ot, podczas pamitnego dobijania do nabrzea, ktre

kosztowao Krasul wimpel, pord osprztu Victory, ktry odmwi posuszestwa, by

te i niezawodny zazwyczaj silnik firmy Yamaha. A e najlepszym specem od silnikw jest

pan Jzef Samarski, std obecno Victory przy jego pomocie. Poznalimy te on pana

Grzelaka, imieniem Eleonora, oraz dwoje ich szesnastoletnich pociech: Jamesa (jak sam

podkreli: od Bonda) i Bell, ktr zapytaem, czy imi jej wywodzi si od piknoci czy

dzwoneczka.

- A jak pan sdzi? - przecigna si w skpym bikini.

Zaczlimy przygotowywa si do wystpu w ekskluzywnym hotelu. Zoka od razu

zadaa dodatkowych funduszy na podwjny prysznic (10 minut - 5 zotych). Ju to

wryo mej kieszeni nie najlepiej, ale trudno...

Grunt, e bylimy gotowi, gdy na kei pokaza si Pawe, ktry mia zawie nas

Rosynantem na uczt.

Byli gotowi?... Byli odpaleniu do granic dobrego eglarskiego smaku!

Jacek i Zoka woyli pasiaste biao-niebieskie podkoszulki, a na szyjach zawizali w

niedbae wzy krawaty (nie, nie te ldowe, tylko kawaki linki). Krawat dziewczyny zdobia

maleka niklowana szekla, a jej brata taka kausza. Do tego fantazyjnie postrzpione i sprane

do biaoci dinsy po kolana. Pan Tomasz przywdzia kurtk z cieniutkiego aglowego ptna,

z wyhaftowan na kieszonce kotwic, i granatowe spodnie. Caa trjka miaa na nogach

nienobiae teniswki York na przeciwlizgowej podeszwie. Gdy tak szli kej, dreptaem o

krok z tyu, by nie psu swym wygldem pikna widoku...

Tak samo cicho wsunem si za nimi do zielonej sali restauracyjnej hotelu. Sale

czerwon i row Zosia zlekcewaya, twierdzc, e w zielonym jest jej szczeglnie do

twarzy.

- Fakt - mrukn Jacek - zwaszcza, jak zieleniejesz na jeziorze, gdy przywieje...

- Dzie dobry pastwu! - bezszelestny elegancki kelner by szybciej przy stoliku ni

my. - Najuprzejmiej prosz - poda, zaczynajc od Zosi, menu. Gustowne oprawy jakby

chciay uspokoi nasze oczy przed widokiem czekajcych wewntrz cen.

Otworzylimy karty...

Rodzestwo ypno na siebie porozumiewawczo. Pan Tomasz zdawa si blednc w

miar jak zagbia si w spis da.

- No c... - umiechna si jego siostrzenica.

Kelner ju czeka. Zosia zachowywaa si jak dama:

- Na pocztek przeksimy co zimnego. Mam ochot na koktajl z krewetek. A ty,

Jacku?

- Kawior?... - wymamrota jej brat. - No nie. Wystarczy wdzony oso!

Skromnie wybraem tatara. Podobnie pan Tomasz, cho jego mina wiadczya, e

najchtniej, niczym Jarema Stpowski w telewizyjnym serialu Wojna domowa, poprosiby o

suchy chleb dla konia. Ciekawe, czy jest on w menu, Gobiewski posiada bowiem take i

stajnie.

Potem przysza kolej na zupki... Drobiazg. Wszyscy zgodzilimy si na bunbollaise

(francuska, cebulowa) i... wydao mi si, e stolik zadra ze strony mego szefa, kiedy wci

uroczo umiechnita Zoka podniosa na kelnera pytajce oczta i rzeka uroczycie:

- A co ze specjalnoci poleciby nam pan na danie gwne?

Opatrznociowy m zdoa ju widocznie, szstym zmysem kelnerw, zorientowa

si w naszych moliwociach patniczych, nie poleci bowiem pieczonego prosicia ani indyka

po krlewsku czy zapiekanego homara.

- Dzi w karcie mamy przepyszn poldwic a la tropical! Sekret szefa naszej kuchni!

Za przykadem dziewczyny aprobujco skinlimy gowami. Pan Tomasz zerkn do

menu ku cenom i odetchn z widoczn ulg. Nie wzruszyo go ju nawet zaordynowane na

deser szalestwo lodowo-koktajlowe. Zadba nawet o to, by kawa bya najprzedniejszego

gatunku, a take zaproponowa mi lampk ,,Napoleona. Grzecznie odmwiem, poniewa

jeszcze dzi czekaa mnie jazda Rosynantem.

Tak to Hotel Goebiewski schwyta nas w swe kulinarne sieci i mocno zacisn je na

kieszeni pana Tomasza!

Wanie podnosiem filiank z kaw do ust, gdy usyszaem lodowaty gos szefa:

- Pawe!

W uamku sekundy ukadanka: skarb Hasan-beja, nie kradncy wamywacz, blondyn

w moim wieku, zoya si w jedno.

- Batura!

- Tylko spokojnie. Nie dostrzeg nas. Szed w stron hotelowego sklepu. Zoka!

Tamten blondyn w czarnej koszuli!

- Widz!

- To zostaw te lody i id za nim! Nie zna ciebie. Sprbuj si dowiedzie, czy tu

mieszka, numer pokoju i w ogle, co si da... My, jak tylko Batura wyjdzie z holu, do

Rosynanta! No, nie oblizuj yeczki, tylko le!

- Robi si, wujciu! - Zoka wstaa, obcigna podkoszulek, poprawia wosy i lekko

koyszc biodrami poleciaa.

- Podrywaczka! - parskn Jacek.

- Cicho! - sykn pan Tomasz. - Masz tu pienidze, bo my z panem Pawem musimy

znika; a te wszystkie ceregiele z rachunkami, napiwkami... Tylko nie przepa, bo sprawdz i

uszy poobrywam!

Cay szef! Tu wrg, ucieczka, ledzenie, a on grosika nie daruje!

Zdy jednak zapaci sam, bo Batura nie mia zamiaru wynie si z holu. Zoka jak

cie snua si za nim. Nam pozostao tylko czeka i modli si, by nie wpado mu do gowy

zajrze do restauracji.

Wreszcie znikn na duej. Zoka nie wracaa.

- Idziemy! - zakomenderowa pan Tomasz.

- Uff!! - odetchnlimy z ulg, zatrzaskujc za sob drzwiczki Rosynanta.

Bogosawiony, kto wymyli przymione szyby! O tym, e Pan Samochodzik dysponowa

wehikuem II, nasz przeciwnik nie mg wiedzie! Moglimy w spokoju czeka na Zosi.

Wrcia po dobrej pgodzinie, potargana, w towarzystwie odzianego w skr

modzieca. Skina mu rk, ale ten rozsiad si wygodnie na awce opodal.

- Zosia!... - krzykn pan Tomasz.

- Ech te junaki - odpowiedziaa ni w pi ni w dziewi.

- Junak? Ten, co ci wosy potarga?!

- Wujku! - wtrci si Jacek. - Ona mwi o motocyklu marki Junak. Wanie jest zjazd

tych staroci i skrzasty pewno j przewiz.

- To tak ma wyglda ledzenie Batury! - wykrzykn szef z pretensj w gosie.

- A tak! - przekornie umiechna si Zoka. - Dowiedzie si, czy tutaj i w ktrym

pokoju mieszka ten go, to pestka. Pokj 491. Sprawa si troch skomplikowaa, kiedy

wujka znajomy wyszed na parking i wsiad do czerwonej alfy romeo. Na szczcie

zobaczyam Wojtka przy motocyklu...

- To ten wci czekajcy! - mrukn wskazujc awk brat. - Wierny!

- ...starczyo grzecznie poprosi - przygadzia wosy - i ju gnalimy za blondynkiem.

Na szczcie nie mia zamiaru jecha na koniec wiata, a tylko do najbliszego telefonu na

karty. Ciekawe, dlaczego nie dzwoni z pokoju ani z aparatw w holu? Niewane. Rozmawia

krtko i z powrotem do hotelu. A wy nawet nie zauwaylicie, jak zajecha! No, ale kiedy

wasz blondynek ruszy spod budki, to ja do niej. Nacisnam co trzeba i aparacik wywietli

mi numer, pod ktry dzwoni Batura. Prosz!

- Zosiu! Jeste wspaniaa! - zawoaem.

- Nie ja, tylko Wojtek. Mia dugopis i notes! - odpowiedziaa z niekamanym

entuzjazmem. - Tylko teraz trzeba bdzie co z nim zrobi - posmutniaa. - Powiedzia, e si

nie odczepi.

- Zaraz... - podniosem si z fotela.

- Tak, zaraz, Pawle - wszed mi w sowo szef. - Znam ten numer telefonu... Austria,

Wiede, sklep jubilerski Artura Stockhausena...

Opadem na siedzenie:

- Tak wic skarb Hasan-beja istnieje! I jest gdzie tutaj! Tylko dlaczego Batura siedzi

z nim w Mikoajkach? Wiede odpada, bo istnieje ewentualno wpadki na granicy. Ale nie

zamelinowa go choby w Warszawie?

Pan Tomasz wzruszy ramionami:

- Mikoajki rwnie dobre miejsce na transakcje, a moe nawet lepsze ni stolica. Tam

jest paru ludzi, a moe nawet wicej ni paru, ktrym nazwisko wiedeskiego jubilera nie jest

obce i na pewno zainteresowaliby si, co go te sprowadza do dusznej Warszawy w taki upa.

A tutaj woda, las - raj dla przemczonego jubilerskiego oka... Tylko co nam pozostaje robi?

Umiechnem si:

- Na pocztek poprosz pana Wojtka, eby zapomnia o Zosi, bo na c nam taki

haaliwy ogon. Oczywicie, oczywicie, ma mnstwo innych zalet! - zawoaem, widzc,

e dziewczyna wydyma gniewnie usta.

- A jeli Wojtu nie posucha? - zerkna na mnie Jacek.

- Pawe ma silny dar perswazji - ziewn szef.

Faktycznie, skrzasty z pocztku nie mia zamiaru sucha dobrej rady! Nie

syszelimy argumentw Pawa, ale musiay by nie do odparcia, skoro Wojtek - cho z

pewnym ociganiem - podnis si z awki i, pomachawszy Zosi rk, dosiad swojej

maszyny. I tyle go widzielimy...

- Faktycznie, ma pan silny dar przekonywania! - przywita mnie Jacek w aucie udajc,

e sprawdza moje muskuy.

- Co dalej proponujesz, Pawle? - spyta pan Tomasz.

- C, noc zsya dobre rady. Nawet przez sen. Wracajcie wic na Krasul, a ja

odjad kawaeczek i przez wieczr i noc zabawi si w Anioa Stra Jerzego Batury. Moe

go kto odwiedzi? Moe sam jeszcze wybierze si na przejadk? Ju widz, jak wyciga z

ukrycia skarb Hasan-beja i pieci go w wietle ksiyca!

- Na policj z nim! - zakrzykna Zosia gromko.

- A o co go oskarysz, dziecko? - odpowiedzia cichutko jej wuj. - Przecie nawet na

to, e dzwoni do wiedeskiego pasera nie masz dowodw!

Zdyem zauway, e nic tak nie zoci naszej przemiej szesnastolatki, jak

nazwanie jej dzieckiem lub malek. Tak wic dzisiejszy wieczr na pokadzie Krasuli

zapowiada si interesujco! Chwaa Bogu, e mnie tam nie bdzie!

Cofnem Rosynanta w ustronne miejsce parkingu, gdzie nie traciem jednak z oczu

czerwonej alfy romeo i pogryem si w snuciu planw przeciwko Baturze.

Ciemniao powoli. Od Tat i Mikoajskiego podniosa si mga. Jeszcze godzina i