ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΓΕΝΙΚΑ

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ Οι παρακάτω συµβολισµοί έχουν την ακόλουθη έννοια.

28f : Συµβατική αντοχή σε θλίψη δοκιµίου ή αντοχή συµβατικού δοκιµίου σε θλίψη, σε ηλικία 28 ηµερών.

ckf : Χαρακτηριστική αντοχή σκυροδέµατος σε θλίψη.

mf : Μέση αντοχή σκυροδέµατος σε θλίψη.

af : Απαιτούµενη αντοχή σε θλίψη.

iX : Μέσος όρος αντοχής συµβατικών δοκιµίων µιας δειγµατοληψίας

S : Τυπική απόκλιση των αντοχών ενός αριθµού συµβατικών δοκιµίων.

iX : Αντοχή ενός συµβατικού δοκιµίου µίας δειγµατοληψίας.

ΜΟΝΑ∆ΕΣ

1 Pα 1Ν/m2 1 MPα 1Ν/mm2 = 10.2 kp/cm2 1 kp/cm2 = 0.98 MPα

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ Για την µελέτη και κατασκευή των έργων χρησιµοποιούνται οι κατηγορίες σκυροδέµατος του πίνακα 4.1.1 όπου ο πρώτος αριθµός κάθε κατηγορίας ορίζει την χαρακτηριστική αντοχή κυλίνδρου και ο δεύτερος ορίζει την χαρακτηριστική αντοχή κύβου σε ΜPα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1.1 – ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ

Κατηγορία σκυροδέµατος fck, κυλ. (MPα) fck, κύβου (Μpα) C8/10 8 10

C12/15 12 15 C16/20 16 20 C20/25 20 25 C25/30 25 30 C30/37 30 37 C35/45 35 45 C40/50 40 50 C45/55 45 55

ΟΡΙΣΜΟΙ

Για την εφαρµογή του Κανονισµού αυτού δίνονται οι ακόλουθοι ορισµοί : 1. Συµβατικό δοκίµιο είναι το δοκίµιο που έχει τις διαστάσεις και τη µορφή που προβλέπονται στον Κανονισµό αυτό

και του οποίου η λήψη γίνεται σύµφωνα µε την Μέθοδο Ελέγχου ΣΚ – 350. Η παρασκευή και η συντήρηση σύµφωνα µε την Μέθοδο Ελέγχου ΣΚ – 303, και ο έλεγχος σύµφωνα µε την Μέθοδο Ελέγχου ΣΚ – 304 σε ηλικία 28 ηµερών. Η αντοχή αυτού του δοκιµίου στις 28 ηµέρες ορίζεται ως συµβατική αντοχή σε θλίψη δοκιµίου ή αντοχή συµβατικού δοκιµίου σε θλίψη, f28.

2. Χαρακτηριστική αντοχή σκυροδέµατος σε θλίψη fck, θεωρείται εκείνη η τιµή αντοχής κάτω της οποίας υπάρχει 5% πιθανότητα να βρεθεί η τιµή αντοχής ενός τυχαίου δοκιµίου.

3. Μέση αντοχή σκυροδέµατος σε θλίψη, fm είναι ο µέσος όρος αντοχής όλων των συµβατικών δοκιµίων που θα µπορούσαν να παρασκευασθούν από µία σηµαντικά µεγάλη ποσότητα σκυροδέµατος αν ολόκληρη αυτή η

ποσότητα µετατρεπόταν σε δοκίµια. Το σκυρόδεµα της σηµαντικά µεγάλης ποσότητας πρέπει να έχει παρασκευασθεί µε τα ίδια υλικά, τις ίδιες αναλογίες και τα ίδια µηχανικά µέσα.

4. Απαιτούµενη ανοχή σκυροδέµατος σε θλίψη, fα είναι η τιµή της µέσης αντοχής fm για την οποία το σκυρόδεµα του έργου έχει µια ορισµένη πιθανότητα αποδοχής, όταν εξετάζεται µε τα Κριτήρια συµµορφώσεως του Κανονισµού αυτού. Οι αναλογίες υλικών της Μελέτης Συνθέσεως πρέπει να εξασφαλίζουν µέση αντοχή fm τουλάχιστον ίση µε την απαιτούµενη fα.

5. Ανάµιγµα είναι η ποσότητα σκυροδέµατος που προκύπτει από µια φόρτωση, ανάµιξη και αποφόρτωση του αναµικτήρα. Η ποσότητα αυτή πρέπει να είναι µικρότερη ή το πολύ ίση από εκείνη που επιτρέπουν οι Προδιαγραφές λειτουργίας του αναµικτήρα.

6. Παρτίδα είναι η ποσότητα του σκυροδέµατος που αξιολογείται από τα δοκίµια µίας δειγµατοληψίας. Η ποσότητα αυτή πρέπει να έχει παρασκευασθεί µε τα ίδια υλικά, τις ίδιες αναλογίες και τα ίδια µηχανικά µέσα.

7. Εργοταξιακό σκυρόδεµα λέγεται το σκυρόδεµα στο οποίο ο κύριος του έργου ή η Υπηρεσία ή ο Επιβλέπων έχει πλήρη παρακολούθηση και έλεγχο της παραγωγής σε όλες της φάσεις της, δηλαδή όταν µπορεί να ελέγχει τα υλικά του σκυροδέµατος, τα µηχανήµατα παραγωγής, µπορεί να µεταβάλλει τις αναλογίες συνθέσεως και τη διαδικασία αναµίξεως και µπορεί να ελέγχει το έτοιµο προϊόν σε οποιαδήποτε θέση (µέσα στον αναµικτήρα, µετά την αποφόρτωση, µετά τη µεταφορά κλπ). Το εργοταξιακό σκυρόδεµα µπορεί να παρασκευάζεται δίπλα στο έργο ή σε µεγαλύτερη απόσταση, οπότε και µεταφέρεται µε αυτοκίνητα αναδευτήρες. Μπορεί ακόµα να παρασκευάζεται σε εργοστάσιο έτοιµου σκυροδέµατος όταν, µετά από συµφωνία εξασφαλίζονται οι διευκολύνσεις για της εκτέλεση των προηγουµένων ελέγχων. Το εργοταξιακό σκυρόδεµα θεωρείται «σκυρόδεµα µικρών έργων» όταν παρασκευάζεται µε τις αναλογίες υλικών που δίνονται από τη Μελέτη συνθέσεως χωρίς να έχει προηγηθέι η παρασκευή στο εργοτάξιο δοκιµαστικών αναµιγµάτων για τον προσδιορισµό της τυπικής απόκλισης. Το εργοτάξιακο σκυρόδεµα θεωρείται «σκυρόδεµα µεγάλων έργων» αν η σπουδαιότητα του και λιγότερο ο όγκος του το χαρακτηρίζουν µεγάλο.

8. Εργοστασιακό σκυρόδεµα λέγεται το σκυρόδεµα στο οποίο ο κύριος του έργου ή η Υπηρεσία ή ο Επιβλέπων ή ο κατασκευαστής δεν έχει δικές του πληροφορίες για τα υλικά, τις αναλογίες συνθέσεως και τη διαδικασία παραγωγής ελέγχει µόνο το έτοιµο προϊόν στη θέση παραδόσεως του. Το εργοστασιακό σκυρόδεµα είναι κατά κανόνα έτοιµο.

9. Έτοιµο σκυρόδεµα λέγεται το σκυρόδεµα που παρασκευάζεται σε απόσταση από το έργο και µεταφέρεται σε αυτό : α) µετά από πλήρη ανάµιξη µε φορτηγά αυτοκίνητα ή αυτοκίνητα – αναδευτήρες β) µετά από µερική ανάµιξη ή χωρίς να έχει γίνει εισαγωγή νερού µε αυτοκίνητα – αναδευτήρες.

10. Μέγιστος κόκκος αδρανούς είναι η διάσταση του µικρότερου κόσκινου µίας σειράς από το οποίο διέρχεται το 95% τουλάχιστον της ποσότητας αδρανούς.

11. Πρόσθετα σκυροδέµατος είναι τα υλικά που προστίθενται στο νωπό µίγµα, σε µικρές ποσότητες, για να προσδώσουν σε αυτό ορισµένες ιδιότητες, ή για να βελτιώσουν άλλες.

12. Υφυγρο σκυρόδεµα είναι το σκυρόδεµα µε σχεδόν µηδενική κάθιση δηλαδή µε πολύ µικρή εργασιµότητα. 13. Ρευστό σκυρόδεµα είναι το σκυρόδεµα µε µεγάλη εργασιµότητα (συνήθως µε κάθιση µεγαλύτερη από 19 cm) και

εσωτερική συνοχή που δεν αποµιγνύεται. Επιτυγχάνεται µε την προσθήκη υπερρευστοποιητικού και διαστρώνεται µε ελάχιστη δόνηση ή χωρίς δόνηση.

14. Πλαστικότητα είναι η ιδιότητα του νωπού σκυροδέµατος που καθορίζει την αντίσταση του σε παραµόρφωση ή την ευκολία µε την οποία µορφοποιείται στους ξυλότυπους.

15. Εργασιµότητα είναι η ιδιότητα του νωπού σκυροδέµατος που χαρακτηρίζει την ευκολία µε την οποία ατό µεταφέρεται, διαστρώνεται και συµµπυκνώνεται.

16. Αντλησιµότητα είναι η ικανότητα του νωπού σκυροδέµατος να µεταφέρεται µέσα από σωλήνες, ωθούµενο µε κατάλληλη πίεση, χωρίς να χάνει την οµοιογένεια του και την εργασιµότητα του.

17. Απόµιξη είναι ο διαχωρισµός των χονδρόκοκκων συστατικών του νωπού σκυροδέµατος από το σύνολο του µίγµατος.

18. Εξίδρωση είναι η ανάδυση νερού στην επιφάνεια του µόλις διαστρωµένου σκυροδέµατος ή της τσιµεντοκονίας. 19. Εξάπλωση είναι ένα µέτρο εργασιµότητας που εκφράζεται µε την µέση διάµετρο σε cm που αποκτά µια κωνική

στήλη νωπού σκυροδέµατος, η οποία µορφώθηκε πάνω στην τράπεζα εξαπλώσεως, έπειτα από ορισµένο αριθµό αναπηδήσεων της τράπεζας.

20. Κάθιση είναι ένα µέτρο εργασιµότητας που εκφράζεται µε την απώλεια ύψους, σε cm που παρουσιάζει µια κωνική στήλη νωπού σκυροδέµατος, όταν ανασυρθεί η κωνική µήτρα (κώνος καθίσεως) µε την οποία µορφώθηκε.

Ορισµοί : Συµβατικό δοκίµιο σκυροδέµατος είναι το α) κυλινδρικό, διαµέτρου 15 cm και ύψους 30 cm β) Το κυβικό δοκίµιο ακµής 15 cm. Αντίθετα το κυβικό δοκίµιο ακµής 20 cm δεν χρησιµοποιείται στους ελέγχους συµµόρφωσης, αλλά σε άλλους ελέγχους. Υπάρχουν πίνακες µε συντελεστές αναγωγής όπου οι αντοχές των κυβικών δοκιµίων πολλαπλασιάζονται µε τους συντελεστές και δίδουν τις αντοχές των κυλινδρικών δοκιµίων. Η λήψη των δοκιµίων γίνεται σύµφωνα µε κανονισµούς. Η παρασκευή και η συντήρηση των δοκιµίων γίνεται σύµφωνα µε κανονισµούς που θα παρατεθούν παρακάτω. Σε ηλικία δοκιµίου 28 ηµερών γίνεται ο έλεγχος σύµφωνα µε τον κανονισµό για να βρεθεί η αντοχή του σε θλίψη. Ονοµάζουµε τότε το αποτέλεσµα ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ ΣΕ ΘΛΙΨΗ ∆ΟΚΙΜΙΟΥ ή ΑΝΤΟΧΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΥ ∆ΟΚΙΜΙΟΥ ΣΕ ΘΛΙΨΗ f28. Σηµείωση : Θυµίζουµε ότι τα Γερµανικά κόσκινα θα συµβολίζονται µε το σύµβολο που θα γράφεται πριν τον αριθµό του κόσκινου. Τα Αµερικάνικα κόσκινα θα συµβολίζονται µε το σύµβολο Νο που θα γράφεται πριν από τον αριθµό του

κόσκινου µέχρι και το κόσκινο Νο 4, ενώ τα κόσκινα µεγαλύτερου ανοίγµατος συµβολίζονται µε το µέγεθος της τρύπας (βροχίδας) σε ίντσες. ΠΙΝΑΚΑΣ 2 – ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΓΩΓΗΣ ΑΝΤΟΧΩΝ ΚΥΛΙΝ∆ΙΚΩΝ ∆ΟΚΙΜΙΩΝ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ 15cm x 30cm σε αντοχές κυβικών δοκιµίων ακµής 20cm (στις ενδιάµεσες τιµές γίνεται γραµµική παρεµβολή).

Αντοχές κυλινδρικών δοκιµίων σκυροδέµατος 15cm x 30cm σε Μpa.

≤9.2

12.8

18.4

25.4

≥39.5

Συντελεστές πολλαπλα- σιασµού για αναγωγή αντοχής κυλίνδρου σε αντοχή κύβου 20 x 20 x 20cm.

1.30

1.25

1.22

1.18

1.14

4.1 ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ

4.1.1 ΕΛΕΓΧΟΣ ΥΛΙΚΟΥ – ΛΗΨΗ ∆ΟΚΙΜΙΩΝ

Πριν την παραλαβή του έτοιµου σκυροδέµατος που γίνεται επί τόπου στο εργοτάξιο κατασκευής του έργου, όπου θα χρησιµοποιηθεί το σκυρόδεµα, έχει προηγηθεί η παραγγελία του σκυροδέµατος. Ανάλογα µε την ιδιοκτησία του έργου, την κατηγορία του έργου εάν είναι δηλαδή έργο δηµόσιο, ή έργο επιβλεπόµενο από την τοπική αυτοδιοίκηση ή από οργανισµό π.χ. ∆ΕΗ, ή ιδιωτικό κλπ. διαφέρει το αρµόδιο άτοµο που έχει την ευθύνη της παραγγελίας του σκυροδέµατος. Μπορεί να είναι ο επιβλέπων µηχανικός του έργου, η υπηρεσία, ο ιδιοκτήτης µε τη συνεργασία του µελετητή ή του επιβλέποντα. Στην παραγγελία πρέπει να προδιαγράφεται : 1. Την κατηγορία του σκυροδέµατος. 2. Την ποσότητα εκφρασµένη σε τόνους και κυβικά µέτρα νωπού συµπυκνωµένου σκυροδέµατος. 3. Την κατηγορία της κάθισης σύµφωνα µε τον πίνακα 4.1.2.1 4. Την ελάχιστη περιεκτικότητα τσιµέντου, το µέγιστο λόγο Ν/Τ . 5. Τη θέση της κοκκοµετρικής γραµµής του µίγµατος για τα σκυροδέµατα µε ειδικές απαιτήσεις, σύµφωνα µε τον

πίνακα 4.1.1.1 6. Τις αναλογίες σκυροδέµατος που πιθανώς έχουν συµφωνηθεί. 7. Τη µορφή των δοκιµίων ελέγχου (κυβικά ή κυλινδρικά). 8. αν η συνολική ποσότητα της παραγγελίας δεν υπερβαίνει τα 20 m3 οπότε θα ελέγχεται µε το κριτήριο Ε. 9. Άλλες απαιτήσεις που προκύπτουν από ειδικές χρήση του σκυροδέµατος.

ΠΙΝΑΚΑ 4.1.1.1 - Απαιτήσεις για τα σκυροδέµατα που καλύπτονται από τον Κ.Τ.Σ.

Μόλις έρθει το αυτοκίνητο µεταφοράς µε το έτοιµο εργοστασιακό σκυρόδεµα, στο έργο γίνεται : Έλεγχος του ∆ελτίου Αποστολής και ελέγχεται αν συµφωνεί µε το δελτίο παραγγελίας, αν όλα δηλαδή τα στοιχεία της παραγγελίας έχουν τηρηθεί ακριβώς ως προς τα ακόλουθα : 1. Κατηγορία σκυροδέµατος

2. Ποσότητα σε m3 3. Λόγος N/T, νερού/τσιµέντου 4. Κατηγορία κάθισης S 5. Μορφή των δοκιµίων του ελέγχου κυβικά ή κυλινδρικά 6. Κοκκοµετρική καµπύλη αδρανών όπως έχει συµφωνηθεί 7. Τύπος τσιµέντου 8. Χρόνος παραγωγής του σκυροδέµατος, χρόνο παραλαβής του στο έργο (δεδοµένου ότι εντός 1 ώρας και 30 λεπτών

πρέπει να έχει γίνει η παραγωγή – ανάµειξη, µεταφορά και η εκφόρτωση). 9. Πολύ σπουδαίο να ελεγχθεί αν έχει µπει η υπογραφή του υπευθύνου του εργοστασίου στο ∆ελτίο αποστολής. ∆εδοµένου ότι η δειγµατοληψία πρέπει να γίνει όπως περιγράφεται παρά κάτω από το αυτοκίνητο – αναδευτήρα καθώς ξεφορτώνει ή από το στόµιο του σωλήνα της αντλίας, όταν έχουν αντλία πρέπει ήδη να έχει γίνει η προετοιµασία, δηλαδή να υπάρχουν έτοιµα και καθαρά τα καλούπια των δοκιµίων. Έχει ορισθεί ειδικευµένος εργαζόµενος από το έργο που θα κάνει την δειγµατοληψία αυτή, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει η σκυροδέτηση. Για το λόγο αυτό χρειάζεται οργάνωση και προετοιµασία των ενεργειών µέσω χρονοδιαγράµµατος, καθώς η σκυροδέτηση που συµπίπτει µε τον έλεγχο του σκυροδέµατος χρονικά είναι µία πολύ σηµαντική εργασία που γίνεται µε πίεση χρόνου όπως θα δούµε στο ειδικό κεφάλαιο. Πρώτα γίνεται η δειγµατοληψία και η δοκιµή κάθισης όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο της διάστρωσης και της δοκιµής κάθισης. Η δοκιµή αυτή είναι υποχρεωτική. Σηµειώνουµε ότι και το εργοστάσιο κρατάει ένα δοκίµιο για κάθε κατηγορία σκυροδέµατος και κάθε µέρα παραγωγής και τηρεί µητρώα του σκυροδέµατος που παράγει. Επίσης τηρεί διαγράµµατα µε τα στοιχεία των δοκιµίων του. Από την άλλη πλευρά στο έργο κάθε φορά που παίρνουν ένα δοκίµιο από ένα αυτοκίνητο µεταφοράς για τον έλεγχο συµµορφώσεως, που είναι υποχρεωτικός πρέπει να αναγραφούν στο ∆ελτίο αποστολής που προαναφέραµε η λήψη του δοκιµίου και η ώρα λήψης. Τα στοιχεία αυτά τα υπογράφει ο εκπρόσωπος του εργοστασίου. Στα επίσηµα βιβλία που τηρούνται στο έργο αναγράφεται ο αριθµός µητρώου του δοκιµίου, ο αριθµός του αυτοκινήτου – µεταφοράς απ’ όπου πήραν το δοκίµιο και η περιοχή του έργου όπου σκυροδετήθηκε το περιεχόµενο του αυτοκινήτου. Σε περίπτωση αστοχίας στην αντοχή του δοκιµίου που θα σηµαίνει µε τις προϋποθέσεις που θέτει ο Κ.Τ.Σ. (Κανονισµός Τεχνολογίας Σκυροδέµατος), ότι η παρτίδα του σκυροδέµατος ήταν ελλατωµατική, τότε πληρώνεται αποζηµίωση, όπως προβλέπεται, από το εργοστάσιο και ανάλογα µε την περίπτωση, λαµβάνονται µέτρα σύµφωνα µε των Κ.Τ.Σ.

4.1.2 ∆ΟΚΙΜΗ ΚΑΘΙΣΗΣ ΚΑΙ ∆ΟΚΙΜΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ

∆ΟΚΙΜΗ ΚΑΘΙΣΗΣ Με την παραγγελία του σκυροδέµατος είχε καθοριστεί η τιµή της κάθισης σύµφωνα µε τις ειδικές απαιτήσεις του έργου. Η κάθιση του σκυροδέµατος πρέπει να µετριέται πριν από την διάστρωση σε δείγµα που θα παίρνεται µετά την αποφόρτωση του ενός τρίτου (1/3) του αναµίγµατος ή του ενός τρίτου (1/3) του φορτίου του αυτοκινήτου µεταφοράς, αν πρόκειται για έτοιµο σκυρόδεµα (εργοταξιακό ή εργοστασιακό). Η τιµή της καθίσεως θα προκύπτει ως µέσος όρος των µετρήσεων δύο δοκιµών που θα γίνονται σε ποσότητες σκυροδέµατος προερχόµενες από το ίδιο αρχικό δείγµα. Η τιµή αυτή, προκειµένου περί εργοταξιακού σκυροδέµατος, δεν πρέπει να διαφέρει από την κάθιση της Μελέτης Συνθέσεως ή την κάθιση πού έχει διαµορφώσει επιτόπου του έργου ο Επιβλέπων µε κατάλληλη προσαρµογή των αναλογιών της µελέτης συνθέσεως περισσότερο από το ένα τέταρτό της. Η κάθιση του έτοιµου εργοστασιακού σκυροδέµατος πρέπει να βρίσκεται µέσα στα όρια του Πίνακα 4.1.2.1 Αν η τιµή που µετρήθηκε βρίσκεται έξω από αυτά τα όρια, γίνονται ακόµη δύο δοκιµές σε νέο δείγµα και υπολογίζεται ο µέσος όρος των τεσσάρων µετρήσεων. Οι τέσσερις µετρήσεις πρέπει να γίνουν σε διάστηµα 15 λεπτών από την αρχή µέχρι το τέλος. Αν πρόκειται για έτοιµο σκυρόδεµα, του οποίου η αποφόρτωση καθυστέρησε, από υπαιτιότητα του αγοραστή. περισσότερο από µισή ώρα το εργοστάσιο δεν ευθύνεται για τη µειωµένη κάθιση. • Ο επιβλέπων ή η Υπηρεσία έχει το δικαίωµα να µη δεχθεί ανάµιγµα ή φορτίο έτοιµου σκυροδέµατος, το οποίο έχει

κάθιση µεγαλύτερη από εκείνη που αναφέρεται στον σχετικό Πίνακα του Κ.Τ.Σ. • Ο επιβλέπων ή η Υπηρεσία µπορεί να δεχθεί ανάµιγµα ή φορτίο έτοιµου σκυροδέµατος µε κάθιση µικρότερη από

εκείνη που αναφέρεται στον Πίνακα του Κ.Τ.Σ. αν αυτή αποκατασταθεί επίτόπου µε την προσθήκη υπερρευστοποιητικού. Η δαπάνη του υπερρευστοποιητικού βαρύνει το εργοστάσιο.

• Ο επιβλέπων ή η Υπηρεσία έχει το δικαίωµα να µη δεχθεί ανάµιγµα ή φορτίο σκυροδέµατος το οποίο έχει κάθιση µεγαλύτερη από εκείνη που αναφέρεται στον Πίνακα 4.1.1.

• Θυµίζουµε ότι σύµφωνα µε τον Κ.Τ.Σ. σκυρόδεµα που συµπυκνώνεται µε συνήθη δονητικά µέσα στο εργοτάξιο για την µόρφωση φορέων πρέπει να έχει κάθιση τουλάχιστον 5 cm αν παρασκευάζεται µε θραυστά υλικά και τουλάχιστον 3 cm αν παρασκευάζεται µε φυσικά υλικά. Σκυρόδεµα µε µικρότερη κάθιση µπορεί να χρησιµοποιηθεί µόνο για την µόρφωση προκατασκευασµένων στοιχείων, δαπέδων, ογκωδών έργων ή άλλων ειδικών κατασκευών.

• Επίσης ο επιβλέπων ή η υπηρεσία, µπορεί να απαιτήσει την επιτόπου αύξηση της εργασιµότητας του φορτίου, πέραν της τιµής της παραγγελίας µόνο µε υπερρευστοποιητικό. Η δαπάνη του υπερρευστοποιητικού βαρύνει τον αγοραστή.

• Όταν η αύξηση της εργασιµότητας φορτίου εργοστασιακού σκυροδέµατος γίνεται µε υπερρευστοποιητικό, η λήψη του δοκιµίου θα γίνεται µετά την προσθήκη του υπερρευστοποιητικού.

Η κάθιση για την οποία θα συντάσσεται η µελέτη σύνθεσης πρέπει να καθορίζεται από τον µελετητή ή τον επιβλέποντα σύµφωνα µε τις ειδικές απαιτήσεις του έργου. Το σκυρόδεµα που συµπυκνώνεται µε συνήθη δονητικά µέσα στο εργοτάξιο για την µόρφωση φορέων, πρέπει να έχει κάθιση 5 cm αν παρασκευάζεται µε θραυστά υλικά και τουλάχιστον 3 cm αν παρασκευάζεται µε φυσικά υλικά.

Σύµφωνα µε τον Κ.Τ.Σ. σκυρόδεµα µε µικρότερη κάθιση µπορεί να χρησιµοποιηθεί µόνο για την µόρφωση προκατασκευασµένων στοιχείων, δαπέδων, ογκωδών έργων, ή άλλων ειδικών κατασκευών. Για το οπλισµένο σκυρόδεµα ισχύει ο παρακάτω πίνακας κάθισης

ΜΕΘΟ∆ΟΣ ∆ΟΚΙΜΗΣ ΚΑΘΙΣΗΣ Slump test ΕΛΟΤ 521

Η δοκιµή κάθισης γίνεται σύµφωνα µε το πρότυπο ΕΛΟΤ 521/1981 η οποία εγκρίθηκε από τον υπουργό του ΥΠΕΧΩ∆Ε το 1986. Με τη µέθοδο κάθισης, στο εργαστήριο και στο εργοτάξιο, µετράµε την εργασιµότητα του σκυροδέµατος. Η µέθοδος αυτή εφαρµόζεται σε σκυροδέµατα που ο µέγιστος κόκκος αδρανούς είναι µεγαλύτερος από 40 mm. Το δείγµα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικό της παρτίδας πρέπει να λαµβάνεται σύµφωνα µε την προδιαγραφή ΕΛΟΤ 516 που αφορά τη δειγµατοληψία του νωπού σκυροδέµατος, και να ελέγχεται µέσα σε 5 min από τη δειγµατοληψία.

ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΩΝΟΙ ΚΑΘΙΣΗΣ

Είναι ένα µεταλλικό χωνί σε σχήµα ορθού κανονικού κόλουρου κώνου. Το µέταλλο πρέπει να έχει πάχος τουλάχιστο 1.5 mm. Η εσωτερική επιφάνεια του χωνιού να είναι λεία και το µέταλλο να µην προσβάλλεται από το σκυρόδεµα.

Οι δύο βάσεις να είναι ανοιχτές. Έχει δύο χερούλια και δύο πτερύγια στη βάση ώστε να στηρίζεται.

ΡΑΒ∆ΟΙ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗΣ

Από χάλυβα ∅16 και µήκος 60 cm.

∆ΟΚΙΜΗ

Ο κώνος βρέχεται και τοποθετείται ακίνητος σε βρεγµένη µη απορροφητική επίπεδη βάση. Γεµίζουµε τον κώνο σε 3 στρώσεις µε το δείγµα. Κάθε στρώση έχει το 1/3 του ύψους αφού συµπυκνωθεί. Κάθε στρώση συµπυκνώνεται µε 25 ραβδισµούς µε το ραβδί, οµοιόµορφα σ’ όλη την επιφάνεια του σκυροδέµατος. Στην κάτω στρώση το ραβδί πρέπει να βυθίζεται σ’ όλο το ύψος. Στην 2η και 3η στρώση το ραβδί βυθίζεται σ’ όλη τη στρώση και λίγο στην από κάτω στρώση. Την κάτω στρώση προσέχουµε ιδιαίτερα να συµπυκνωθεί το σκυρόδεµα στην περίµετρο και τους 12 ραβδισµούς τους κάνουµε µε κλίση προς τον κώνο τους υπόλοιπους 13 στην υπόλοιπη µάζα του σκυροδέµατος και σιγά – σιγά κατακορυφώνουµε το ραβδί ακολουθώντας σπειροειδή κίνηση προς το κέντρο. Στην ανώτερη στρώση ο κώνος πρέπει πάντοτε να είναι υπερπλήρης από σκυρόδεµα κατά τη διάρκεια των ραβδισµών. Μετά 25 ραβδισµούς της 3ης στρώσης το σκυρόδεµα που πλεονάζει κόβεται και η επιφάνεια του επιπεδώνεται µε κινήσεις του ραβδιού συµπύκνωσης. Μετά καθαρίζεται η περιοχή της βάσης από το σκυρόδεµα που έπεσε και ανασύρεται ο κώνος κατακόρυφα. Η ανάσυρση του κώνου συντελείται σε 5 – 10 sec µε κατακόρυφη οµαλή κίνηση προς τα πάνω.

Όλη η δοκιµή από την αρχή ως το τέλος πρέπει να γίνεται χωρίς διακοπή µέσα σε δύο και µισό λεπτά (212 min).

ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΘΙΣΗΣ

Μετριέται η διαφορά ύψους του υψηλότερου σηµείου του σκυροδέµατος, όπως κάθισε, µετά το πείραµα από το ύψος του αρχικού κώνου. Η προσέγγιση είναι 5 mm. Αν το δείγµα καταρρεύσει η δοκιµή δεν υπολογίζεται και πρέπει να επαναληφθεί µε νέο τµήµα του δείγµατος. Αν δύο διαδοχικές δοκιµές έχουν το αποτέλεσµα της κατάρρευσης του σκυροδέµατος, τότε θεωρείται ότι το σκυρόδεµα δεν έχει την απαιτούµενη πλαστικότητα και συνοχή για την εφαρµογή της δοκιµής της κάθισης. Αν η κάθιση είναι µικρότερα από 10 mm (10 mm) το σκυρόδεµα θεωρείται ύφυγρο και η µέθοδος αυτή είναι ακατάλληλη για το συγκεκριµένο σκυρόδεµα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ∆ΟΚΙΜΗΣ ΚΑΘΙΣΗΣ

Κάθιση ονοµάζεται η διαφορά ύψους του υψηλότερου σηµείου του σκυροδέµατος (όπως βρέθηκε µετά την αφαίρεση του κώνου µέσα στον χρόνο που απαιτείται) από το ύψος του κώνου κάθισης.

ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ

Η έκθεση πρέπει να περιλαµβάνει τα παρακάτω : • ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ της δοκιµής • ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ • ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ • ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ (ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ) • ΤΙΜΗ ΚΑΘΙΣΗΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΜΕΤΡΗΣΗ

• Αν η κάθιση είναι < 10 mm δεν δίνεται τιµή κάθισης αλλά αναγράφεται, στην έκθεση, «κάθιση < 10 mm» • Αν καταρρεύσουν δύο διαδοχικές δοκιµές δεν δίνεται τιµή κάθισης. Στην έκθεση αναγράφεται «χωρίς πλαστικότητα

σκυροδέµατος, κάθιση ανώµαλη».

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1.2.1 – Κατηγορίες καθίσεως

Κατηγορία Κάθιση σε mm S1 10 – 40 S2 50 – 90 S3 100 – 150 S4 ≥ 160

Η µετρούµενη κάθιση πρέπει να στρογγυλεύεται στα πλησιέστερα 10 mm

∆ΟΚΙΜΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ

Η µέθοδος αυτή ελέγχει το νωπό σκυρόδεµα. Επειδή δεν έχει εγκριθεί πρότυπο του ΕΛΟΤ ή σχέδιο του ΕΛΟΤ για τη δοκιµή εξάπλωσης, σύµφωνα µε τις οδηγίες του Κ.Ε.∆.Ε. χρησιµοποιείται για ορισµένα σκυροδέµατος, µε ειδικό τσιµέντο, η µέθοδος δοκιµής εξάπλωσης κατά WEBE και σε άλλες περιπτώσεις η µέθοδος µε τα ∆ιεθνή πρότυπα Ι.Ε.Ν. , αριθµός 12358. Γενικά µε τη δοκιµή εξάπλωσης ελέγχεται το µέτρο εργασιµότητας «εξάπλωση». Η δοκιµή εκτελείται σε «τράπεζα εξάπλωσης» της οποίας η επιφάνεια καλύπτεται µε πλάκα λαµαρίνας. Επάνω στην τράπεζα είναι χαραγµένος ένας κύκλος διαµέτρου 20 cm και δύο άξονες αριθµηµένοι, µε γωνία 90°, που διέρχονται από το κέντρο του κύκλου. Χρησιµοποιείται ένας κώνος µεταλλικός του τύπου που χρησιµοποιείται στη δοκιµή κάθισης. ∆ηλαδή µε ανοικτή την επάνω και κάτω βάση του, και δύο χερούλια. Η άνω βάση έχει διάµετρο 10 cm και η κάτω βάση 20 cm. Το χωνί αυτό τοποθετείται ακριβώς επάνω στον κύκλο της τράπεζας. Το χωνί πληρούται µε το υπό δοκιµή σκυρόδεµα, µε τρόπο που προδιαγράφει η µέθοδος, τηµηµατικα. Το χωνί «κοπανίζεται» εξωτερικά µε ξύλινο κόπανο ειδικό βάσει οδηγιών της µεθόδου ώστε το σκυρόδεµα να σηµπυκνωθεί. Ισοπεδώνεται το σκυρόδεµα στην επάνω επιφάνεια του κώνου, και αµέσως ανασύρεται το χωνί αργά και κατακόρυφα. Το σκυρόδεµα (µπετόν) εξαπλώνεται γύρω από τον κύκλο ανάλογα µε την συνεκτικότητα του περισσότερο ή λιγότερο επάνω στην τράπεζα. Μετά από αυτό, η τράπεζα ανασηκώνεται από το χερούλι που έχει στο πλάι και αφήνεται να πέσει ελεύθερα 15 φορές οπότε πραγµατοποιείται η κυρίως εξάπλωση του σκυροδέµατος.

Το µέτρο εξάπλωσης είναι ο µέσος όρος 2

21 αα + σε ακέραια εκατοστά, των αποστάσεων εξάπλωσης του

σκυροδέµατος όπως µετριούνται επάνω στους άξονες. ∆ηλαδή το α1 είναι η µία διάµετρος της επιφάνειας όπου απλώθηκε το σκυρόδεµα και α2 είναι η κάθετη διάµετρος. Καθώς το σκυρόδεµα απλώνεται σε ένα σχήµα που προσεγγίζει τον κύκλο. Η συνολική δοκιµή εκτελείται 3 φορές από τρία χαρµάνια και σαν τελικό αποτέλεσµα θεωρείται ο µέσος όρος του αποτελέσµατος των 3 δοκιµών. Μία πρώτη εκτίµηση της αξιολόγησης του αποτελέσµατος είναι όταν το µπετόν σχηµατίζει µετά την εξάπλωση του, οµοιόµορφο σχήµα επάνω στη τράπεζα.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΥΛΙΚΟΥ

∆ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Η δειγµατοληψία για την διαµόρφωση των δοκιµίων γίνεται από σκυρόδεµα ορισµένης κατηγορίας αντοχής. Αν στο ίδιο έργο διαστρώνεται σκυρόδεµα δύο κατηγοριών θα γίνονται δειγµατοληψίες ξεχωριστά για κάθε κατηγορία.

ΘΕΣΗ ΛΗΨΗΣ ∆ΟΚΙΜΙΩΝ (ΝΩΠΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ)

Το σκυρόδεµα για τα δοκίµια θα λαµβάνεται : για το εργοταξιακό σκυρόδεµα στην έξοδο του αναµικτήρα, για το εργοστασιακό στην έξοδο του αυτοκινήτου – µεταφοράς, στην θέση εκκένωσης του. Για την αντλία – πρέσσα στο στόµιο εκροής του σωλήνα της αντλίας.

ΤΥΠΟΣ ∆ΟΚΙΜΙΩΝ

Για τους ελέγχους συµµόρφωσης χρησιµοποιούµε συµβατικά δοκίµια. Όπως έχει αναφερθεί για τους έλεγχους συµµόρφωσης χρησιµοποιούµε κυλινδρικά δοκίµια. ∆ιαµέτρου 15cm και ύψους 30cm. Επίσης χρησιµοποιούµε κυβικά δοκίµια ακµής 15cm. Τα κυβικά δοκίµια ακµής 20cm δεν χρησιµοποιούνται για έλεγχο συµµόρφωσης. Γενικά ισχύει ο παρακάτω περιορισµός :

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ Για το ίδιο έργο πρέπει να λαµβάνονται ίδιου τύπου δοκίµια και ίδιας µορφής και διαστάσεων µε εκείνα που χρησιµοποιήθηκαν στην µελέτη σύνθεσης. Στην παραγγελία σε εργοστάσιο, καθορίζεται ο τύπος των δοκιµίων. Για το ίδιο έργο απαγορεύεται η χρήση διαφορετικών δοκιµίων και η σύγκριση της αντοχής τους µετά από πολλαπλασιασµό µε συντελεστές αναγωγής.

ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Εκτός από τα συµβατικά δοκίµια, ο επιβλέπων µπορεί να πάρει κι άλλα δοκίµια για να παρακολουθεί την αντοχή σε θλίψη του σκυροδέµατος όπως διαµορφώνεται σταδιακά σε µικρότερη ηλικία των 28 ηµερών. ∆ηλαδή σε µεγάλα έργα στην 1η, 2η,3η, 4η, 5η, 6η και 7η µέρα ή και στις επόµενες µέρες από τη διάστρωση. Για τις περιπτώσεις αυτές µπορεί να χρησιµοποιηθούν κυβικά δοκίµια 20 x 20 x 20 cm και επειδή η αντοχή του σκυροδέµατος βγαίνει µικρότερη από τα δοκίµια αυτά κατά 5% από την αντοχή των κυβικών δοκιµίων ακµής 15 cm, χρησιµοποιείται ένας πίνακας αναγωγής της αντοχής κυβικών δοκιµίων 20 x 20 x 20 cm σε αντοχή κυλινδρικού δοκιµίου 15 x 30 cm (πίνακας 4.1.2.2). ∆οκίµια που δεν έχουν βγει σωστά, µετά το ξεκαλούπωµα, λόγω κακής συµπύκνωσης ή έχουν χτυπηθεί, δεν λαµβάνονται υπόψη, σε κανένα έλεγχο. Γι αυτό ο αριθµός των δοκιµίων έχει ένα επί πλέον αναπληρωµατικό και στους ελέγχους συµµόρφωσης και στους υπόλοιπους. Αν µετά την αφαίρεση των δοκιµίων από τις µήτρες τους, διαπιστωθεί ότι κανένα από αυτά δεν είναι ελαττωµατικά το υπεράριθµο δοκίµιο δεν θα λαµβάνεται υπόψη στους ελέγχους συµµόρφωσης, µπορεί όµως να χρησιµοποιηθεί για έλεγχο της αντοχής τους σε µικρή ηλικία.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1.2.2 – Συντελεστές αναγωγής αντοχών κυλινδρικών δοκιµίων σκυροδέµατος 15 cm x 30 cm σε αντοχές κυβικών δοκιµίων ακµής 30 cm *

Αντοχές κυλινδρικών δοκιµίων σκυροδέµατος

15 cm x 30 m σε Μpα ≤9.2 12.8 18.4 25.4 ≥39.5

Συντελεστές πολλαπλασιασµού για αναγωγή αντοχής κυλίνδρου σε αντοχή

κύβου 20 x 20 x 20 cm 1.30 1.25 1.22 1.18 1.14

* Για ενδιάµεσες τιµές γίνεται γραµµική παρεµβολή. .

∆ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΜΙΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ

Για τον έλεγχο του εργοστασιακού σκυροδέµατος διακρίνουµε 3 περιπτώσεις : (α) ∆ιάστρωση σε µία µέρα ποσότητας < 20 m3 (β) ∆ιάστρωση σε µία µέρα ποανάµεσα σε 20 m3 και 150 m3 (γ) ∆ιάστρωση σε µία µέρα >150 m3 Α. ∆ΙΑΣΤΡΩΣΗ ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ ΤΩΝ 20 m3 ΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ∆ιακρίνουµε δύο περιπτώσεις : (α) Όταν η ποσότητα του σκυροδέµατος είναι µικρή ώστε να µεταφέρεται σε ένα αυτοκίνητο θεωρούµε ότι το περιεχόµενο του αυτοκινήτου αποτελεί µία παρτίδα. Γίνεται : Έλεγχος µε 3 δοκίµια που παίρνουν ως εξής : Το πρώτο δοκίµιο µετά την αποφόρτωση του 15% του φορτίου ( ή µετά την αποφόρτωση 1 m3. Το δεύτερο από το µέσον του φορτίου και το τρίτο το παίρνουν πριν από την εκφόρτωση του τελευταίου τρίτου του φορτίου (ή του τελευταίου κυβικού µέτρου). (β) Αν η ποσότητα µεταφέρεται µε περισσότερα από ένα αυτοκίνητα, το σκυρόδεµα κάθε αυτοκινήτου αποτελεί µία παρτίδα. Τότε γίνεται ο : Έλεγχος µε 6 δοκίµια Αρκεί τρία δοκίµια να είναι από ένα αυτοκίνητο και τα υπόλοιπα τρία από άλλο αυτοκίνητο, τα οποία αυτοκίνητα επιλέγονται τυχαία από τον αγοραστή (αν έχουµε πάνω από δύο). Εννοείται ότι ο τρόπος που παίρνουµε τα τρία δοκίµια από τα αυτοκίνητα είναι ο ίδιος µε την (α) περίπτωση. Β. ∆ΙΑΣΤΡΩΣΗ ΜΕΤΑΞΥ 20 ΚΑΙ 150 m3 ΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ Θα αποτελεί µία παρτίδα και θα γίνεται : Έλεγχος µε 6 δοκίµια.

Εδώ έχουν το δικαίωµα οι επιβλέποντες µηχανικοί καθώς και το εργοστάσιο να πάρουν αντί για 6 δοκίµια 12 αν πρόκειται να διαστρωθούν περισσότερα από 11 φορτία αυτοκινήτων. Η επιπλέον δαπάνη βαρύνει αυτόν που ζήτησε τον επιπλέον έλεγχο. Γ. ∆ΙΑΣΤΡΩΣΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΤΩΝ 150 m3 ΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ Το σκυρόδεµα που διαστρώνεται σε µία µέρα αποτελεί µία παρτίδα. Στην περίπτωση αυτή γίνεται : Έλεγχος µε 12 δοκίµια τα οποία δεν παίρνουµε αν είναι δυνατόν από διαδοχικά αυτοκίνητα. ∆. ΑΝ Η ΣΚΥΡΟ∆ΕΤΗΣΗ ∆ΙΑΡΚΕΣΕΙ ∆ΥΟ ∆ΙΑ∆ΟΧΙΚΕΣ ΜΕΡΕΣ Θεωρείται το σκυρόδεµα του διηµέρου µία παρτίδα. Τότε λαµβάνονται : 12 δοκίµια το διήµερο : 6 δοκίµια την πρώτη µέρα 6 δοκίµια την δεύτερη µέρα E. ΑΝ ΣΚΥΡΟ∆ΕΤΗΣΗ ∆ΙΑΡΚΕΣΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ∆ΥΟ ∆ΙΑ∆ΟΧΙΚΕΣ ΜΕΡΕΣ Η παρτίδα κάθε διηµέρου θα αντιπροσωπεύεται από την εξής δειγµατοληψία : 12 δοκίµια ανά διήµερο (6 την πρώτη µέρα και 6 την δεύτερη µέρα) ΣΤ’. ΑΝ ΤΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ∆ΙΑΣΤΡΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟ ΗΜΕΡΩΝ ΜΟΝΟ (ΠΕΡΙΤΤΟ) 12 δοκίµια ανά διήµερο όπως εξετέθη παραπάνω Η παρτίδα της τελευταίας µέρας αντιπροσωπεύεται µε : 6 δοκίµια για την τελευταία (µονή) µέρα Ζ. ΑΝ Η ∆ΙΑΣΤΡΩΣΗ ΕΝΟΣ ∆ΙΗΜΕΡΟΥ ∆ΙΑΚΟΠΕΙ ΠΡΙΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΟΥΝ ΤΑ 12 ∆ΟΚΙΜΙΑ Λαµβάνουµε υπόψη µόνο τα 6 δοκίµια της πρώτης µέρας. Όσα δοκίµια έγιναν την δεύτερη µέρα δεν λαµβάνονται υπόψη. Η. ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΠΟΥ ∆ΙΑΣΤΡΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ∆ΥΟ ΜΗ ∆ΙΑ∆ΟΧΙΚΕΣ ΜΕΡΕΣ Θεωρείται ότι αποτελεί δύο παρτίδες και αντιπροσωπεύεται από δύο δειγµατοληψίες κατά τα γνωστά, δηλαδή : 12 δοκίµια τη µέρα Θ. ΑΝ ΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΑΙΤΕΙ ∆ΙΑΣΤΡΩΣΗ ΧΩΡΙΣ ∆ΙΑΚΟΠΗ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΜΙΑ ΗΜΕΡΕΣ όπως συµβαίνει σε κατασκευές µε ολισθαίνοντα ξυλότυπο, το σκυρόδεµα θα χωρίζεται σε νοητές παρτίδες ανάλογα µε τις φάσεις της κατασκευής (π.χ. διάστρωση ηµέρας, διάστρωση νύχτας). Ι. Στην λήψη των δοκιµίων έχει δικαίωµα να παραβρίσκεται εκπρόσωπος του εργοστασίου, τον οποίο µάλιστα καλεί µε έγγραφό του ο επιβλέπων µηχανικός. Κ. Από ένα αυτοκίνητο µεταφοράς σκυροδέµατος θα παίρνεται το πολύ ένα δοκίµιο για τον έλεγχο συµµόρφωση (εκτός της Α περίπτωσης). Η λήψη του δοκιµίου και η ώρα λήψης θα αναγράφονται στο δελτίο αποστολής, το οποίο θα υπογράφεται από τον εκπρόσωπο του εργοστασίου. Αν η σκυροδέτηση συµπληρώνεται µε λιγότερα από έξι (6) αυτοκίνητα, αλλά περισσότερα από δύο (2) τότε επιτρέπεται η λήψη µέχρι και δύο δοκιµίων από το ίδιο αυτοκίνητο, αλλά κάθε δοκίµιο θα παίρνεται αφού έχει εκφορτωθεί περίπου 1 m3 σκυροδέµατος µετά τη λήψη του προηγουµένου δοκιµίου. Το δοκίµιο (ή τα δοκίµια) , ο αριθµός του αυτοκίνητο από το οποίο έγινε η δειγµατοληψία και η περιοχή του έργου στην οποία διαστρώθηκε το φορτίο του αυτοκινήτου θα σηµειώνεται.

ΕΡΓΟΤΑΞΙΑΚΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΜΙΚΡΩΝ ΕΡΓΩΝ Ένα έργο από σκυρόδεµα χαρακτηρίζεται, στη µελέτη του ή την σύµβασή του, ως «µικρό» αν η σπουδαιότητα του – και λιγότερο ο όγκος του – δεν απαιτεί λεπτοµερή έλεγχο µέσω δοκιµών που προβλέπονται για µεγάλα έργα. Στην περίπτωση αυτή θεωρείται παρτίδα το σκυρόδεµα που διαστρώνεται σε µια µέρα. Κάθε παρτίδα αν αφορά (α) όγκο σκυροδέµατος < 150 m3 ελέγχεται µε 6 δοκίµια εκτός αν ο επιβλέπων και ο κατασκευαστής κρίνουν σκόπιµο να λάβουν 12 δοκίµια.

(β) όγκο σκυροδέµατος > 150 m3 ελέγχεται µε 12 δοκίµια. Για τους ελέγχους συµµόρφωσης παίρνεται ένα δοκίµιο από διαφορετικό ανάµιγµα. Το δοκίµιο, καθώς και η περιοχή του έργου στην οποία διαστρώνεται το ανάµιγµα, θα σηµειώνονται. ∆εν πρέπει να γίνεται επιλογή καλών ή κακών αναµιγµάτων. Τα αναµίγµατα, από τα οποία θα γίνει δειγµατοληψία, πρέπει να είναι τυχαία, η εκλογή τους αποφασίζεται από τον Επιβλέποντα πρίν ολοκληρωθεί η ανάµιξη. Αν ο 2ος κανόνας αποδοχής ή ο 4ος κανόνας αποδοχής δεν ικανοποιείται από ένα µόνο δοκίµιο µίας δειγµατοληψίας, τότε η αντοχή του αναµίγµατος, από το οποίο έγινε η λήψη του δοκιµίου, αµφισβητείται και ακολουθεί η διαδικασία της φάσης 1 των επανελέγχων που ακολουθούν. Σε κάθε άλλη περίπτωση κατά την οποία ένας ή και οι δύο κανόνες αποδοχής δεν ικανοποιούνται, αµφισβητείται ολόκληρη η παρτίδα σκυροδέµατος ατής της δειγµατοληψίας και ακολουθεί ο επανέλεγχος της φάσης 2 και 3.

ΕΡΓΟΤΑΞΙΑΚΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΡΓΩΝ Ένα έργο από σκυρόδεµα χαρακτηρίζεται από την µελέτη του ή την σύµβαση του ως «µεγάλο» αν η σπουδαιότητα του και λιγότερο ο όγκος του απαιτεί την διαδικασία ελέγχου που ακολουθεί και που εξασφαλίζει σταθερότερη ποιότητα σκυροδέµατος και περισσότερο αξιόπιστα αποτελέσµατα ελέγχων.

Τουλάχιστον έναν µήνα πριν από την έναρξη κατασκευής του έργου πρέπει να έχουν συγκεντρωθεί επιτόπου ικανές ποσότητες αδρανών υλικών. Από τα αδρανή αυτά θα κατασκευαστούν σε διαφορετικές ηµέρες, 15 ως 60 δοκιµαστικά αναµίγµατα µε τις αναλογίες υλικών που προβλέπονται στη Μελέτη Συνθέσεως. Ο ακριβής αριθµός αναµιγµάτων πρέπει να συµφωνεί µε έναν από τους «Αριθµούς δοκιµίων» του πίνακα 4.1.5. Κάθε ανάµιγµα µπορεί να περιέχει µικρότερη ποσότητα σκυροδέµατος από εκείνη που θα περιέχει κατά την κατασκευή του έργου, όχι όµως µικρότερη από το µισό της τελευταίας. Από κάθε τέτοιο ανάµιγµα (το οποίο µπορεί µετά να διαστρωθεί σε βοηθητικές κατασκευές του έργου)θα κατασκευάζονται δύο δίδυµα δοκίµια για τον έλεγχο αντοχής σε θλίψη. Αν προδιαγράφονται και άλλοι έλεγχοι (κάµψεως, διαρρήξεως κλπ.) για κάθε έλεγχο θα κατασκευάζεται διαφορετικό ζευγάρι δοκιµίων. Θα συγκεντρωρηθούν έτσι δύο οµάδες 15 ως 60 δοκιµίων για θλίψη, που θα συντηρηθούν όπως τα συµβατικά δοκίµια. Η µία οµάδα θα ελεγχθεί σε ηλικία 7 ηµερών και η άλλη σε ηλικία 28 ηµερών. Από την αντοχή αυτών των δοκιµίων θα υπολογιστούν :

(α) Ο λόγος αντοχής 7/28 ηµερών. (β) Η τυπική απόκλιση s’ των δοκιµίων 28 ηµερών και η τυπική απόκλιση sπ που προκύπτει από τον

πολλαπλασιασµό της s’ επί τον συντελεστή που δίνεται στον Πίνακα 4.1.5 για τον αντίστοιχο αριθµό δοκιµίων. (γ) Πιθανώς άλλα στατιστικά στοιχεία (π.χ. η τυπική απόκλιση αντοχής 7 ηµερών).

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1.5 – Συντελεστής διορθώσεως της τυπικής αποκλίσεως.

Αριθµός δοκιµίων Συντελεστής πολλαπλασιασµού

15 20 30 40 50

60 ή περισσότερα

1.27 1.18 1.09 1.05 1.02 1.00

Αν η sπ είναι διαφορετική από την τυπική απόκλιση s, µε την οποία έγινε ο υπολογισµός της απαιτούµενης αντοχής της Μελέτης Συνθέσεως τότε η απαιτούµενη αντοχή θα διορθώνεται από τη Σχέση (1) για s =sπ. Αν η sπ είναι µικρότερη από 3 ΜPα στη Σχέση (1) θα εισάγεται η τιµή s= 3 Μpα. Συγχρόνως, από την καµπύλη λόγου νερό/τσιµέντο (Ν/Τ) και αντοχής που θα δίνεται στη Μελέτη Συνθέσεως θα αναπροσαρµόζονται οι αναλογίες των υλικών, έτσι ώστε να προκύπτει µέση τιµή fm ίση µε τη νέα απαιτούµενη. Με τη διορθωµένη αυτή τιµή fα (ή µε την παλιά, αν η τυπική απόκλιση των δοκιµαστικών αναµιγµάτων που αναφέρθηκε προηγουµένως είναι ίση µε εκείνη της Μελέτης Συνθέσεως) θα αρχίσει η κατασκευή του έργου. Σχέση (1) :

fα = fck + 2.01s

Το σκυρόδεµα που διαστρώνεται σε µία µέρα θα αποτελεί µία παρτίδα και θα αντιπροσωπεύεται από µία δειγµατοληψία. Για τα έργα µε διάστρωση χωρίς διακοπή ισχύουν όσα αναφέραµε στην περίπτωση Θ. στην 4.1.3

Οι δειγµατοληψίες των τριών πρώτων ηµερών διαστρώσεις θα αποτελούνται από 12 δοκίµια η κάθε µία, οι δε

δειγµατοληψίες των επόµενων ηµερών από 3 δοκίµια. Αν το σκυρόδεµα είναι έτοιµο, οι δειγµατοληψίες θα γίνονται στο συγκρότηµα παραγωγής. Τα δοκίµια θα έχουν συνεχή αρίθµηση. Κάθε δοκίµιο θα παίρνεται από διαφορετικό ανάµιγµα. Το δοκίµιο καθώς και η περιοχή του έργου στην οποία διαστρώνεται το ανάµιγα, θα σηµειώνονται. ∆εν πρέπει να γίνεται επιλογή καλών ή κακών αναµιγµάτων. Τα αναµίγµατα από τα οποία θα γίνει δειγµατοληψία πρέπει να είναι τυχαία, η εκλογή τους αποφασίζεται από τον επιβλέποντα πριν ολοκληρωθεί η ανάµιξη. Στη σύµβαση του έργου πρέπει να προβλέπεται ικανός αριθµός δοκιµίων που θα ελέγχονται σε µικρές ηλικίες, ώστε να είναι δυνατόν να προβλέπεται µε ικανοποιητική προσέγγιση η αντοχή 28 ηµερών.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Κριτήρια συµµόρφωσης ονοµάζονται ορισµένες συνθήκες που πρέπει να ισχύουν, ώστε το σκυρόδεµα που ελέγχθηκε κατά τα ισχύοντα να γίνει δεκτό. Σηµειώνεται ότι η δειγµατοληψία πρέπει να γίνεται µε τη µέθοδο ελέγχου ΣΚ – 350 στο εργοτάξιο και η παρασκευή και συντήρηση του δοκιµίου µε τη µέθοδο ελέγχου ΣΚ – 303, κατ αρχάς στο εργοτάξιο και µετά την µεταφορά τους στο νόµιµο εργαστήριο όπου γίνονται οι δοκιµές. ∆ηλαδή όσον αφορά τα δοκίµια συµµόρφωσης η δειγµατοληψία γίνεται στο έργο όταν το σκυρόδεµα είναι νωπό, µόλις έρθουν τα αυτοκίνητα όπως περιγράφηκε παρά πάνω ενώ ο έλεγχος γίνεται στα αναγνωρισµένα νόµιµα εργαστήρια ελέγχων. Ο έλεγχος συµβατικής αντοχής σε θλίψη των δοκιµίων γίνεται µε τη µέθοδο ΣΚ – 350 σε νόµιµα εργαστήρια σε δοκίµια ηλικίας 28 ηµερών. Τη δειγµατοληψία µπορεί να την κάνει άνθρωπος του έργου. Έχει όµως κληθεί αντιπρόσωπος του εργοστασίου εγγράφως να παραστεί, για να είναι κατοχυρωµένος ο επιβλέπων ότι η δειγµατοληψία έγινε σωστά και αφορά το σκυρόδεµα του εργοστασίου. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι δοκιµές γίνονται µετά 28 µέρες από τη διάστρωση του σκυροδέµατος. Σε όλα τα κριτήρια συµµόρφωσης, εκτός από το κριτήριο συµµόρφωσης Ε’, επαναλαµβάνεται ο όρος s’ τυπική απόκλιση. Ο όρος αυτός είναι στατιστικός όρος και προκύπτει βάσει τύπου που δίδεται παρά κάτω και δείχνει το µέτρο της διασποράς στα δοκίµια, δηλαδή πόσο απέχουν οι αντοχές των δοκιµίων από τον µέσο όρο της αντοχής των δοκιµίων. Όσον αφορά την επιλογή των δοκιµίων βασίζεται σε στατιστικές µεθόδους, που έχουν σκοπό να ληφθούν αντιπροσωπευτικά δείγµατα του σκυροδέµατος που ελέγχουµε κάθε φορά. Είναι απαραίτητη η σχολαστική τήρηση των διαδικασιών, στην παραµικρή λεπτοµέρεια ώστε να πλησιάζουµε µε ικανοποιητική προσέγγιση τις τιµές της πραγµατικής αντοχής και να περιορίσουµε τα σφάλµατα. Με τα κριτήρια συµµόρφωσης θα βγει το συµπέρασµα αν η παρτίδα θα γίνει αποδεκτή ή θα ακολουθήσουν οι διαδικασίες που περιγράφονται παρά κάτω. Αν κάποιο κριτήριο συµµόρφωσης δεν ισχύει σύµφωνα µε τον Κ.Τ.Σ. (κανονισµό τεχνολογίας σκυροδέµατος) τον οποίο ακολουθούµε κατά γράµµα εφαρµόζουµε τους επανέλεγχους στο κεφάλαιο 4.1.11. Παρακάτω παρατίθενται αναλυτικά τα πέντε κριτήρια συµµόρφωσης όπως τα αναφέρει ο νέος Κ.Τ.Σ. τα οποία ισχύουν για έλεγχο σκυροδέµατος ανάλογα µε την προέλευση του, ή την ποσότητα του και κάθε κριτήριο συµµόρφωσης ελέγχεται µε συγκεκριµένο αριθµό δοκιµίων.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΕΩΣ Α Αφορά εργοστασιακό σκυρόδεµα και εργοταξιακό σκυρόδεµα µικρών έργων. ∆οκιµή µε 6 δοκίµια. Εδώ έχουµε δύο κανόνες αποδοχής τον 1ο και τον 2ο οι οποίοι προκύπτουν από την εφαρµογή των τύπων :

60.16 +≥ ckfX s 1ος Κανόνας αποδοχής

−≥ cki fX 2 MPα 2ος Κανόνας αποδοχής

=6X Μέσος όρος αντοχής σε θλίψη των 6 συµβατικών δοκιµίων της δειγµατοληψίας, όπως προέκυψαν οι τιµές για κάθε ένα δοκίµιο από το εργαστήριο όπου έγινε η δοκιµή τους. ∆ηλαδή παίρνουµε τις έξι τιµές και βγάζουµε τον µέσο όρο. S = Η τυπική απόκλιση της δειγµατοληψίας που προκύπτει από τον παρακάτω τύπο.

=iX Η αντοχή κάθε συµβατικού δοκιµίου της δειγµατοληψίας από τα έξι που έχουµε πάρει . Το σύµβολο i σηµαίνει ένα τυχαίο, οποιοδήποτε από τα έξι.

5

)(6

1

26∑

=

=

−=

i

ii XX

s και 5.1≥s Μpα

Θυµίζουµε ότι το Σ σηµαίνει άθροισµα εδώ δηλαδή µέσα στην παρένθεση έχουµε στον αριθµητή

( )261 XX − + ( )262 XX − + ( )263 XX − + ( )264 XX − + ( )265 XX − + ( )266 XX − = α

οπότε 5as =

∆ηλαδή το άθροισµα ονοµάστηκε α και τότε αντικαταστάθηκε στον τύπο και πλέον συνεχίζουµε κατά τα γνωστά.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΕΩΣ Β Αφορά εργοστασιακό σκυρόδεµα, και εργοταξιακό σκυρόδεµα µικρών έργων. H δοκιµή γίνεται µε 12 δοκίµια. Εδώ έχουµε άλλους δύο κανόνες που ονοµάζονται 3ος και 4ος κανόνας για να µην συγχέονται µε τους δύο προηγούµενους.

57.112 +≥ ckfX s 3ος Κανόνας αποδοχής

−≥ cki fX 3 MPα 4ος Κανόνας αποδοχής όπου :

=12X Μέσος όρος αντοχής 12 συµβατικών δοκιµίων της δειγµατοληψίας.

=iX Η αντοχή κάθε συµβατικού δοκιµίου, =s Η τυπικά απόκλιση της δειγµατοληψίας που προκύπτει από τη σχέση :

11

)(12

1

212∑

=

=

−=

i

ii XX

s και 2.2≥s Μpα

Εδώ δηλαδή µέσα στην παρένθεση έχουµε 12 διαφορές.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΕΩΣ Γ Ισχύει για εργοταξιακό σκυρόδεµα µεγάλων έργων.

57.112 +≥ ckfX s 5ος Κανόνας αποδοχής

−≥ cki fX 3 MPα 6ος Κανόνας αποδοχής όπου :

=12X Μέσος όρος αντοχής 12 συµβατικών δοκιµίων της δειγµατοληψίας.

=iX Η αντοχή κάθε συµβατικού δοκιµίου της δειγµατοληψίας. =s Η τυπική απόκλιση της δειγµατοληψίας που προκύπτει από τη σχέση

11

)(12

1

212∑

=

=

−=

i

ii XX

s

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ∆

Ισχύει για εργοταξιακό σκυρόδεµα µεγάλων έργων.

70.136 +≥ ckfX s 7ος Κανόνας αποδοχής

+≥ ckfX 3 1.83s 8ος Κανόνας αποδοχής όπου :

=36X Μέσος όρος αντοχής 3 συµβατικών δοκιµίων της δειγµατοληψίας και των αµέσως προηγούµενων 33 συµβατικών δοκιµίων.

=3X Μέσος όρος αντοχής 3 συµβατικών όρων της δειγµατοληψίας. =s Η τυπική απόκλιση της τελευταία οµάδας 60 δοκιµίων ή (αν ακόµη δεν έχει σχηµατιστεί η πρώτη οµάδα 60

δοκιµίων) η τυπική απόκλιση των δοκιµίων που έχουν ήδη συγκεντρωθεί συµπληρούµενων µε τον απαιτούµενο αριθµό των δοκιµίων των τελευταίων δοκιµαστικών αναµιγµάτων, ώστε να αποτελέσουν ένα σύνολο 60 δοκιµίων. Αν τα δοκίµια των δοκιµαστικών αναµιγµάτων είναι λιγότερα από 24, τότε η τυπική απόκλιση θα υπολογίζεται από τα 36 δοκίµια που έχουν ήδη συγκεντρωθεί και τα δοκίµια όλων των δοκιµαστικών αναµιγµάτων παρ’ ότι ο συνολικός αριθµός των δοκιµίων είναι µικρότερος από 60.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΕΩΣ Ε’

Ισχύει για εργοστασιακό σκυρόδεµα µέχρι 20m3.

MPafX ck <+≥ 7.33

cki fX ≥ όπου :

=3X Μέσος όρος αντοχής των τριών συµβατικών δοκιµίων του ίδιου αυτοκινήτου.

=iX Η αντοχή κάθε συµβατικού δοκιµίου της τριάδας. Εδώ παρατηρούµε ότι στο κριτήριο συµµόρφωσης Ε δεν βρίσκούµε την τυπική απόκλιση s.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1.8 – ΜΝΗΜΟΝΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΡΓΟΤΑΞΙΑΚΟ

ΕΙ∆ΟΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟ ΜΙΚΡΩΝ

ΕΡΓΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ∆ΟΚΙΜΙΩΝ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ Α ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟ Ναι Οχι 6*

ΚΡΙΤΗΡΙΟ Β ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟ Ναι Όχι 12**

ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ Όχι Όχι Ναι 12

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ∆ Όχι Οχι Ναι 36

ΚΡΙΤΗΡΙΟ Ε ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟ ΜΕΧΡΙ 20m3 *** Οχι Όχι 3

* Ένα έργο χαρακτηρίζεται “µεγάλο» εξ αιτίας της σπουδαιότητας του και λιγότερο από τον όγκο του. * *∆εν επιτρέπεται η δειγµατοληψία του Β κριτηρίου να γίνει δύο φορές από 6 δοκίµια και να γίνει έλεγχος µε το Α κριτήριο. ***∆ιαστρώνεται σε µία µέρα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΤΟΧΩΝ f28 ΤΩΝ ∆ΟΚΙΜΩΝ

∆ΟΚΙΜΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΕ ΘΛΙΨΗ Όταν τα δοκίµια που πήραν στο έργο για τις δοκιµές συµµόρφωσης έχουν ηλικία 28 ηµερών τότε γίνονται οι δοκιµές σε αντοχή σε θλίψη κάθε δοκιµίου. Οι δοκιµές γίνονται ή σε δηµόσια εργαστήρια, του ΥΠΕΧΩ∆Ε, όπως το ΚΕ∆Ε* στην Αθήνα και των Α.Ε.Ι. (ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυµάτων) ή σε ιδιωτικά εργαστήρια που έχουν πάρει νόµιµη εξουσιοδότηση λειτουργίας (επειδή τηρούν της προϋποθέσεις και υπόκειται σαν εργαστήρια σε έλεγχο από το κράτος). Τα εργαστήρια τα ιδιωτικά ονοµάζονται ∆ιαπιστευµένα εργαστήρια, επειδή έχουν τύχει διαπίστευσης, πιστοποιητικού δηλαδή από το νόµιµο φορέα Κάθε δοκίµιο έχει τον αριθµό του µητρώο του και, ορίζεται η αντοχή του σε θραύση από τη δοκιµή ή αντοχή ενός τυχαίου δοκιµίου είναι iX όταν όµως ένα συγκεκριµένο δοκίµιο, π.χ. το τρίτο µίας δειγµατοληψίας ελεγχθεί και έχει

αντοχή MPaX 203 = τότε στους τύπους στη θέση του εισάγεται η τιµή : MPa20 . Θυµίζουµε η δοκιµή γίνεται βάσει του κανονισµού µε τη Μέθοδο Ελέγχου ΣΚ – 304 (σχέδιο κανονισµού 304). • Όσον αφορά το κριτήριο συµµόρφωσης Α, οι αντοχές 28 ηµερών του τύπου, δίνουν την τιµή της τυπικής

απόκλισης s αν βρεθεί MPas 5.1≤ τότε όπου s µπαίνει η τιµή MPas 5.1≤ στον 1ο κανόνα αποδοχής και όχι η µικρότερη τιµή που βρέθηκε.

• Όσον αφορά το κριτήριο συµµόρφωσης Β, αν βρεθεί MPas 2.2< τότε τον 3ο κανόνα εισάγεται MPas 2.2< . Με τη δοκιµή αντοχής σε θλίψη, φορτίζεται σε ειδική συσκευή κάθε δοκίµιο ηλικίας 28 ηµερών µίας δειγµατοληψίας σταδιακά µε βάρος που αυξάνεται µέχρι να θραυστεί το δοκίµιο. Από το βάρος που θραύει το δοκίµιο δια

του εµβαδού του δοκιµίου, προσδιορίζεται η αντοχή iX του δοκιµίου σε θλίψη (28 ηµερών). Οι τιµές αυτές της αντοχής δίδονται από το εργαστήριο για κάθε ένα δοκίµιο για το οποίο έγινε η δοκιµή, σε ένα έντυπο µε υπογραφές των υπευθύνων και σφραγίδα. Επιλέγεται το κριτήριο συµµόρφωσης Α ή Β ή Γ ή ∆ ή Ε που πρέπει να εξετασθεί. Σε κάθε κριτήριο από τα 4 πρώτα κριτήρια, ισχύουν δύο κανόνες και η τυπική απόκλιση s. Στο κριτήριο Ε ισχύουν δύο τύποι χωρίς την απόκλιση. Στο µνηµονικό πίνακα για τα κριτήρια 4.1.7 φαίνεται αµέσως πιο κριτήριο επιλέγεται ανάλογα µε τον αριθµό των δοκιµίων, αν είναι το σκυρόδεµα εργοστασιακό ή εργοταξιακό, µικρών έργων και το κριτήριο Ε για εργοστασιακό που διαστρώνεται λιγότερο από 20m3 σε µία µέρα. Οι τιµές των αντοχών που βρέθηκαν στο εργαστήριο για κάθε δοκίµιο, αντικαθιστούν στους τύπους τους αγνώστους και βρίσκεται εποµένως εάν η απόκλιση βρίσκεται µέσα στα όρια τιµών που ορίζονται και εάν ισχύουν οι δύο κανόνες αποδοχής του συγκεκριµένου κριτηρίου.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Κατ΄ αρχήν • Για δειγµατοληψία 6 δοκιµίων και για κριτήριο συµµόρφωσης Α από τις αντοχές των 28 ηµερών πρέπει να

ικανοποιούν το κριτήριο συµµόρφωσης A. Αν η τιµή της τυπικής απόκλισης της δειγµατοληψίας είναι µικρότερη από 1.5 Μpα, τότε στο κριτήριο συµµόρφωσης Α πρέπει να εισάγεται τιµή s = 1.5 MPα.

• Για δειγµατοληψία 12 δοκιµίων και για κριτήριο συµµόρφωσης Β οι αντοχές 28 ηµερών κάθε δειγµατοληψίας

δώδεκα (12) δοκιµίων πρέπει να ικανοποιούν το κριτήριο συµµόρφωσης Β. Αν η τιµή της τυπικής απόκλισης της δειγµατοληψίας είναι µικρότερη από 2.2 ΜPα τότε στο κριτήριο συµµόρφωσης Β πρέπει να εισάγεται s = 2.2 MPα.

ΠΟΤΕ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ Η ΑΝΤΟΧΗ ΤΟΥ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ ΕΝΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

Αν ο 2ος κανόνας ή ο 4ος κανόνας αποδοχής δεν ικανοποιείται από ένα δοκίµιο µία δειγµατοληψίας, τότε η αντοχή του σκυροδέµατος του αυτοκινήτου από το οποίο έγινε η λήψη αµφισβητείται και ακολουθεί η διαδικασία επανελέγχων από τη φάση 1.

ΠΟΤΕ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΠΑΡΤΙ∆Α ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ

Σε κάθε άλλη περίπτωση κατά την οποία ένας ή δύο κανόνες αποδοχής δεν ικανοποιούνται, αµφισβητείται ολόκληρη η παρτίδα σκυροδέµατος αυτής της δειγµατοληψίας και ακολουθεί επανέλεγχος από τις φάσεις 2 και 3.

ΠΟΤΕ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ Η ΠΑΡΤΙ∆Α ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΕΙ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΠΟΥ ∆ΙΑΣΤΡΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ΠΟΣΟΤΗΤΑ < 20 m3 ΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ

Οι αντοχές των 28 ηµερών των τριών δοκιµίων κάθε αυτοκινήτου πρέπει να ικανοποιούν το κριτήριο συµµόρφωσης Ε. Αν ένας ή δύο κανόνες αποδοχής του κριτηρίου Ε δεν ικανοποιούνται, αµφισβητείται η αντοχή της παρτίδας του αντίστοιχου αυτοκινήτου και ακολουθεί επανέλεγχος, φάσεις 2 και 3. Θυµίζουµε ότι στη λήψη των δοκιµίων µπορεί να παρευρίσκεται εξουσιοδοτηµένος εκπρόσωπος του εργοστασίου. Συµπέρασµα Στο εργοστασιακό και εργοταξιακό σκυρόδεµα εξετάζουµε τα κριτήρια συµµόρφωσης Α και Β. Αν δεν ισχύει ο 2ος και 4ος κανόνας αποδοχής για ένα µόνο δοκίµιο µίας δειγµατοληψίας για το εργοστασιακό σκυρόδεµα αµφισβητείται η αντοχή της παρτίδας αυτοκινήτου απ’ όπου ελήφθη το δοκίµιο, για το εργοταξιακό σκυρόδεµα πρέπει να τονισθεί ότι αµφισβητείται η αντοχή του αναµίγµατος από οποίο έγινε η λήψη του αυτοκινήτου. Στις άλλες περιπτώσεις αµφισβητείται ολόκληρη η παρτίδα σκυροδέµατος της δειγµατοληψίας για το σκυρόδεµα το εργοστασιακό και το εργοταξιακό των µικρών έργων.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΑΚΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΡΓΩΝ

Οι αντοχές των δειγµατοληψιών 12 δοκιµίων, όπως αναφέραµε στο 4.1.7, πρέπει να ικανοποιούν το κριτήριο συµµόρφωσης Γ, οι δε αντοχές δειγµατοληψιών 3 δοκιµίων της ίδιας παραγράφου πρέπει να ικανοποιούν ένα τουλάχιστον από τους κανόνες 7 και 8 του κριτηρίου συµµόρφωσης ∆.

ΠΟΤΕ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ Η ΑΝΤΟΧΗ ΑΝΑΜΙΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ Η ΑΝΤΟΧΗ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΠΑΡΤΙ∆ΑΣ

Αν ένα µόνο δοκίµιο µίας δειγµατοληψίας 12 δοκιµίων δεν ικανοποιήσει τον 6ο κανόνα αποδοχής τότε η αντοχή του αντιστοίχου αναµίγµατος αµφισβητείται και ακολουθεί ο επανέλεγχος της φάσης 1. Σε κάθε άλλη περίπτωση που δεν ικανοποιούνται και οι δύο κανόνες του κριτηρίου Γ (δειγµατοληψίας 12 δοκιµίων) ή που δεν ικανοποιείται ένας από τους κανόνες 7 και 8 του κριτηρίου ∆ (δειγµατοληψίας 3 δοκιµίων) η αντίστοιχη παρτίδα σκυροδέµατος αµφισβητείται και ακολουθεί η διαδικασία των άρθρων της φάσης 2 και 3.

4.1.10 Μετά από κάθε συγκέντρωση 60 αποτελεσµάτων αντοχής δοκιµίων συνεχών δειγµατοληψιών που ικανοποίησαν

τα αντίστοιχα κριτήρια συµµορφώσεως θα υπολογίζεται ο µέσος όρος αντοχής 60X , που θα θεωρείται συµβατικά ίσος

µε mf (υπάρχει στους ορισµούς), και η τυπική απόκλιση s60 αυτών των δοκιµίων. Αν η s60 διαφέρει από την τυπική απόκλιση s, που ήδη χρησιµοποιείται, περισσότερο από ±0.5 ΜPα, τότε θα υπολογίζεται από τη σχέση 1, νέα απαιτούµενη αντοχή για την τιµή s60. Αν η s60 βρεθεί µικρότερη από 3 ΜPα στην σχέση (1) θα εισάγεται η τιµή 3 ΜPα. Τη µεταβολή της απαιτούµενης

αντοχής θα ακολουθεί τροποποίηση των αναλογιών σύνθεσης όπως στο 4.1.6 ώστε να προκύπτει αντοχή 60X τουλάχιστον ίση µε την απαιτούµενη.

Στην περίπτωση που η 60X βρεθεί µεγαλύτερη από την απαιτούµενη αντοχή af ο κατασκευαστής µπορεί να ζητήσει µε δική του ευθύνη, τον υπολογισµό νέας απαιτούµενης αντοχής από τη σχέση :

6064.1 sff cka ⋅+= µε τον περιορισµό για την τιµή s60 που αναφέρθηκε παραπάνω. Αν δύο συνεχόµενες δειγµατοληψίες δεν ικανοποίησαν το κριτήριο συµµόρφωσης οι αναλογίες σύνθεσης αναπροσαρµόζεται, έτσι ώστε η απαιτούµενη αντοχή να επανέλθει στην τιµή της σχέσης (1). Αν είναι ήδη ίση προς αυτή, θα αυξηθεί κατά 0.41s όπου s η τυπική απόκλιση για την οποία συνέβησαν οι προηγούµενες αστοχίες. Η επαναφορά της

af σε χαµηλότερες τιµές θα γίνεται µετά τη συµπλήρωση 60 δοκιµίων σύµφωνα µε το 4.1.10. Οι αστοχίες στην ικανοποίηση κριτηρίων συµµόρφωσης είναι δυνατόν να προβλέπονται από τα δοκίµια µικρής ηλικίας. Στην περίπτωση αυτή ο κατασκευαστής µπορεί να ζητήσεις την αναπροσαρµογή των αναλογιών σύνθεσης αµέσως µετά τον έλεγχο αυτών των δοκιµίων. Κάθε φορά που αλλάζουν οι αναλογίες σύνθεσης σύµφωνα µε το 4.1.10 οι δειγµατοληψίες θα ακολουθούν τη διαδικασία του 4.1.7 µε επανάληψη της αρίθµησης από την αρχή. Ο αύξων αριθµός κάθε δοκιµίου, η ηµεροµηνία λήψης, η αντοχή του καθώς και ο µέσος όρος κάθε δειγµατοληψίας θα σηµειώνονται σε κατάλληλα διαγράµµατα, έτσι ώστε να υπάρχει εποπτεία της µεταβολής της ποιότητας του σκυροδέµατος. Τα αδρανή θα συγκεντρώνονται σε µεγάλους σωρούς (στο µέγεθος και την έκταση που επιτρέπει ο χώρος του εργοταξίου) µετά δε τον έλεγχο στους σωρούς θα µεταφέρονται στον αστέρα του συγκροτήµατος παραγωγής. Η µεταφορά αδρανών κατευθείαν από το λατοµείο στον αστέρα κατά τη διάρκεια της σκυροδέτησης δεν επιτρέπεται παρά µόνο σε ειδικές περιπτώσεις περιορισµένου χώρου. Για τις εγκαταστάσεις ζύγισης των υλικών και ανάµειξης του σκυροδέµατος ισχύουν όσα αναφέρονται στο Νέο Κανονισµό Τεχνολογίας Σκυροδέµατος. Όταν η παραγωγή είναι συνεχής, τα ζυγιστήρια και γενικά η καλή λειτουργία του συγκροτήµατος θα ελέγχονται µία φορά την εβδοµάδα. Όταν η παραγωγή δεν είναι συνεχής, ο έλεγχος θα γίνεται σε µεγαλύτερα χρονικά διαστήµατα κατά την κρίση του επιβλέποντα. Η αρµόδια υπηρεσία ή ο επιβλέπων µηχανικός θα ασκεί πλήρη έλεγχο σε όλα τα στάδια κατασκευής του έργου (συγκέντρωση των υλικών, έλεγχος των δελτίων ποιότητας των υλικών, εργαστηριακός έλεγχος των υλικών, επίβλεψη στο συγκρότηµα παραγωγής, στη λήψη δοκιµίων, στη µεταφορά, τη διάστρωση και τη συντήρηση σκυροδέµατος στον πιθανό επανέλεγχο της κατασκευής κλπ.) Η παρακολούθηση αυτή δεν απαλλάσσει τον κατασκευαστή από την ευθύνη της ποιότητας των υλικών και του σκυροδέµατος. Τα αποτελέσµατα των ελέγχων θα φυλάγονται από τον κύριο του έργου και θα αποτελούν τα «Πιστοποιητικά αντοχής σκυροδέµατος» του έργου. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας (οριζόντιας ή κατακόρυφης), αντίγραφα των πιστοποιητικών αυτών θα έχουν όλοι οι συνιδιοκτήτες. Ο αγοραστής έτοιµου διαµερίσµατος ή οικοδοµής είναι υποχρεωµένος να ελέγχει ότι τα προηγούµενα πιστοποιητικά συνοδεύουν τους τίτλους κυριότητας της οικοδοµής.

ΕΠΑΝΕΛΕΓΧΟΙ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με τους επανελέγχους αποκόβονται από το διαστρωµένο σκυρόδεµα που είναι πλέον, άνω των 28 ηµερών και έχει σκληρυνθεί, πυρήνες σκυροδέµατος, τα λεγόµενα καρότα λόγω του σχήµατος τους. Σε αυτούς τους πυρήνες γίνονται πλέον δοκιµές αντοχής σε θλίψη στα αναγνωρισµένα αρµόδια εργαστήρια ελέγχων. Αυτός είναι ο επανέλεγχος σύµφωνα µε την Εγκύκλιο Ε7 του ΥΠΕΧΩ∆Ε. Βάσει των αποτελεσµάτων αυτών των δοκιµών αξιολογείται τελικά το σκυρόδεµα και κρίνεται η περαιτέρω πορεία στο έργο όπως περιγράφεται πιο κάτω δηλαδή αν θα χαρακτηριστεί το σκυρόδεµα ως αξιόπιστο ή αν αµφισβητείται η παρτίδα ή το περιεχόµενο του αυτοκινήτου. Σε αυτή την περίπτωση γίνονται επανέλεγχοι. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα, οδηγούµαστε στις εξής επιλογές : • Το σκυρόδεµα θα παραµείνει όπως έχει στο έργο. • Η κατασκευή θα βελτιωθεί υπό προϋποθέσεις. • Η κατασκευή θα καθαιρεθεί σε ένα τµήµα της, ή ολόκληρη.

Σε όλες τις περιπτώσεις που αµφισβητείται το σκυρόδεµα, πληρώνονται αποζηµιώσεις, όπως περιγράφεται λεπτοµερώς στη συνέχεια.

ΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΦΟΡΑ Ο ΕΠΑΝΕΛΕΓΧΟΣ Ο επανέλεγχος που αναφέρεται στις παρακάτω παραγράφους µε τους πυρήνες (καρότα) αφορούν τον επανέλεγχο πρόσφατου σκυροδέµατος, του οποίου τα συµβατικά δοκίµια δεν ικανοποίησαν τα αντίστοιχα κριτήρια συµµόρφωσης και όχι την αποδοχή ή απόρριψη πρόσφατου σκυροδέµατος, στο οποίο δεν έγιναν έλεγχοι συµµόρφωσης µε συµβατικά δοκίµια. Επίσης δεν αφορούν την αποδοχή ή απόρριψη παλαιού σκυροδέµατος αγνώστων στοιχείων όπως και την εκτίµηση της αντοχής του. Μετά το τέλος των ελέγχων, οι τρύπες που δηµιουργήθηκαν από τους πυρήνες θα γεµίζονται από τον κατασκευαστή του έργου µε κατάλληλο σκυρόδεµα (ρητινικό ή όχι) µειωµένου συντελεστή συστολής πήξεως και αυξηµένης ικανότητας πρόσφυσης στο παλιό σκυρόδεµα.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΛΕΓΧΩΝ

ΦΑΣΗ 1

Αν ο 2ος ή ο 4ος κανόνας αποδοχής δεν ικανοποιείται από ένα µόνο δοκίµιο µίας δειγµατοληψίας τότε η αντοχή του σκυροδέµατος του αυτοκινήτου αµφισβητείται και καταβάλλεται η αποζηµίωση Α. Η περιοχή του έργου στην οποία διαστρώθηκε αυτό το ανάµιγµα ή το φορτίο αυτοκινήτου υποβάλλεται σε εντατική συντήρηση για 14 ως 28 ηµέρες. Η συντήρηση αυτή γίνεται µε πληµµύρισµα στα οριζόντια στοιχεία επάνω σε λινάτσες µε τις οποίες διαστρώνονται όλες οι ελεύθερες επιφάνειες του σκυροδέµατος. Οι λινάτσες θα διατηρούνται υγρές όλο το 24ωρο. Σ’ αυτό το διάστηµα η κυκλοφορία του προσωπικού και κάθε άλλη εργασία αναγκαία για τη συνέχιση του έργου θα γίνεται πάνω σε λινάτσες. Η συντήρηση γίνεται και στα κατακόρυφα στοιχεία όπου βρέχουµε κατά τον ίδιο τρόπο τις λινάτσες µε τις οποίες περιβάλλουµε τα στοιχεία. Όταν περάσουν οι 14 – 28 µέρες, από τυχαίες θέσεις του αµφισβητούµενου σκυροδέµατος που εξετάζεται, κόβονται 3 πυρήνες (καρότα) διαµέτρου 10± 0.5 cm και ύψος 12.5 cm. ∆εν γίνεται πυρηνοληψία κοντά σε ακµές και αρµούς διαστολής ή αρµούς εργασίας ή σε θέσεις µε ρηγµατώσεις ή σε θέσεις που το σκυρόδεµα παρουσιάζει ανωµαλίες ιστού (µεγάλα κενά, απόµιξη, συγκέντρωση υλικού). Πυρήνες µε τµήµατα σιδηροπλισµού διαµέτρου µεγαλύτερες από 8 mm απορρίπτονται. Η κοπή και προετοιµασία των πυρήνων γίνεται σύµφωνα µε το Σχέδιο Προτύπου ΕΛΟΤ 344. Το ύψος όµως κάθε πυρήνα πριν από την επίστρωση της κονίας επιπεδώσεως (καπέλωµα) δεν πρέπει να είναι µικρότερο από 9,5 cm.

Ο µέσος όρος των ανοιγµένων αντοχών των τριών πυρήνων αντικαθιστά την αντοχή του δοκιµίου το οποίο προκάλεσε τον επανέλεγχο αυτής της παραγράφου. Αν µε αυτή την αντικατάσταση ικανοποιούνται και οι δύο κανόνες αποδοχής του αντίστοιχου κριτηρίου συµµόρφωσης, η αντοχή του αναµίγµατος ή του φορτίου που αµφισβητήθηκε κρίνεται ικανοποιητική, διαφορετικά ολόκληρη η παρτίδα σκυροδέµατος αµφισβητείται και ακολουθεί η εξής διαδικασία :

ΦΑΣΗ 2

Στην περίπτωση που αµφισβητείται η αντοχή µίας παρτίδας σκυροδέµατος πρώτον καταβάλλεται η αποζηµίωση Α και ακολουθεί δεύτερον η παρακάτω διαδικασία επανελέγχου. Γίνεται εντατική συντήρηση όπως αναφέραµε προηγούµενα, εκτός αν έχει ήδη γίνει, κατόπιν κόβονται 6 πυρήνες, από την περιοχή που υπάρχει το πρόβληµα. Μετά την αναγωγή των αντοχών των πυρήνων σε αντοχές συµβατικών δοκιµίων σύµφωνα µε τον Ν.Κ.Τ.Σ. υπολογίζεται ο µέσος όρος

6X και η τυπική απόκλιση s6 των δοκιµίων σύµφωνα µε το κριτήριο Α. Τα δύο αυτά στοιχεία πρέπει να ικανοποιούν τον 1ο κανόνα αποδοχής του κριτηρίου Α µε επί πλέον αντοχή Ο.5 MPα. Αν αυτό δεν συµβαίνει προχωράµε σε νέο έλεγχο.

ΦΑΣΗ 3

Κόβονται (6) έξι επί πλέον πυρήνες από τυχαίες θέσεις της παρτίδας. Τώρα υπάρχουν (12) δώδεκα συνολικά πυρήνες. Μετά την αναγωγή των αντοχών των πυρήνων σε αντοχές συµβατικών δοκιµίων σύµφωνα µε τον Ν.Κ.Τ.Σ. εξετάζεται αν ισχύει η σχέση :

28.2min12 >−sXX

όπου Xmin η µικρότερη αντοχή από τις 12. Η τυπική απόκλιση υπολογίζεται :

11

)(12

1

212

12

∑=

=

−=

i

ii XX

s

Σχέση 1

Αν ισχύει η σχέση 1 θεωρείται ως µέσος όρος αντοχής της δειγµατοληψίας ο µέσος όρος 11X των πυρήνων που έχουν αντοχή µεγαλύτερη από Xmin. Αν η σχέση δεν ισχύει τότε µέσος όρος της αντοχής αυτής θεωρείται ο µέσος όρος των 12 πυρήνων.

Ο µέσος όρος 11X ή 12X πρέπει να ικανοποιεί τον 3ο κανόνα αποδοχής όπου η τυπική απόκλιση s θα

υπολογίζεται από τη σχέση 4.1.11.1 σαν s12 για µέσο όρο 12X ή για µέσο όρο 11X για τον τύπο της s µε έντεκα όρους.

10

)(11

1

211

11

∑=

=

−=

i

ii XX

s

Σχέση 2

Αν ο 3ος κανόνας αποδοχής δεν ικανοποιείται από τον µέσο όρο 11X ή 12X θεωρείται ότι η αντίστοιχη παρτίδα σκυροδέµατος δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του κανονισµού. Τότε ακολουθεί το παρακάτω στάδιο.

ΦΑΣΗ 4 Όταν προκύψει µε τον έλεγχο ότι µία παρτίδα σκυροδέµατος δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του κανονισµού καταβάλλεται η αποζηµίωση Β και γίνεται εντατική συντήρηση της παρτίδας (εκτός αν έχει ήδη γίνει). Κατόπιν εκτιµάται η αντοχή του σκυροδέµατος αυτής της παρτίδας από ένα συµπληρωµένο αριθµό πυρήνων σε συνδυασµό και µε έµµεσες µεθόδους ελέγχου, ακολουθεί υπολογισµός του στοιχείου ή του φορέα µε περισσότερο ακριβείς µεθόδους και πιθανώς µε ελάττωση των φορτίων, όπου η λειτουργία του έργου το επιτρέπει. Σε όσους φορείς κρίνεται σκόπιµο διενεργείται δοκιµαστική φόρτιση. Αν οι έλεγχοι οι προηγούµενοι αποδείξουν ότι το στοιχείο ή ο φορέας δεν έχει την απαιτούµενη φέρουσα ικανότητα (ή αν κατάλληλοι έλεγχοι αποδείξουν ότι το στοιχείο ή ο φορέας δεν έχει την απαιτούµενη ανθεκτικότητα στο χρόνο ή σε επιρροές του περιβάλλοντος) τότε καταβάλλεται η αποζηµίωση Γ και ενισχύεται ο φορέας στην έκταση που απαιτεί η ασφάλεια του έργου. Όταν η ενίσχυση που αναφέρθηκα µόλις προηγούµενα δεν εξασφαλίζει την ασφάλεια του έργου καταβάλλεται η αποζηµίωση ∆ και γίνεται καθαίρεση και επανακατασκευή του αντίστοιχου στοιχείου ή τµήµατος του έργου. • Αποζηµίωση Α σηµαίνει καταβολή των δαπανών των ελέγχων. • Αποζηµίωση Β σηµαίνει καταβολή των δαπανών των ελέγχων και των µελετών. • Αποζηµίωση Γ σηµαίνει επιστροφή – εφόσον έχει εισπραχθεί του αντίτιµου της παρτίδας σκυροδέµατος που

κρίθηκε ακατάλληλη, καταβολή της δαπάνης των ελέγχων, των µελετών και των δαπανών ενίσχυσης του έργου. • Αποζηµίωση ∆ Εκτός από τις δαπάνες που προβλέπονται στην αποζηµίωση Β καταβάλλεται και κάθε δαπάνη για

την καθαίρεση του ακατάλληλου σκυροδέµατος και την επανακατασκευή του φορέα ή του αναγκαίου τµήµατος του έργου.

Οι πυρήνες θα ελέγχονται αφού παραµείνουν για δύο µέρες σε περιβάλλον δωµατίου. Αν για οποιονδήποτε λόγο ο έλεγχος γίνεται µετά τη συµπλήρωση δύο µηνών από τη σκυροδέτηση, η αντοχή των πυρήνων θα διαιρείται µε 1.10 αν ο έλεγχος γίνεται µετά τη συµπλήρωση 3 ή περισσότερων µηνών από τη σκυροδέτηση η ανοχή των πυρήνων θα διαιρείται µε 1.15. Η αναγωγή της αντοχής των πυρήνων σε αντοχή συµβατικών δοκιµίων (κυβικών ή κυλινδρικών) θα γίνεται ως εξής : (α) Έλεγχος του σκυροδέµατος µε κυβικά δοκίµια και επανέλεγχος µε 3 ή 6 πυρήνες. Το µήκος των πυρήνων θα στρογγυλεύεται σε 0.5 cm (αν το πρώτο δεκαδικό είναι µεγαλύτερο από 2 ή µικρότερο από 8 θα γίνεται 5 και αν είναι µικρότερο από 3 ή µεγαλύτερο από 7 θα γίνεται 0) και η αντοχή τους θα ανάγεται σε αντοχή συµβατικού κυβικού δοκιµίου σύµφωνα µε τον πίνακα 13.7.9 µε γραµµική παρεµβολή όπου χρειάζεται. (β) Έλεγχος του σκυροδέµατος µε κυβικά δοκίµια και επανέλεγχος µε 12 πυρήνες. Η αναγωγή σε συµβατικό κυβικό δοκίµιο θα γίνει µε το ακριβές µήκος των πυρήνων και µε τους συντελεστές που αναφέρονται στο Σ.Π. ΕΛΟΤ 344 µε τη διαφορά ότι ο συντελεστής Κφ που προβλέπεται σ’ αυτόν τον κανονισµό και ο συντελεστής συντήρησης kc θα είναι ίσος µε 0.97 που αντιστοιχεί σε καλή συντήρηση. (γ) Έλεγχος του σκυροδέµατος σε κυλινδρικά δοκίµια. Ανεξάρτητα του αριθµού των πυρήνων (3, 6 ή 12), οι πυρήνες θα ανάγονται σε συµβατικά κυλινδρικά δοκίµια µε τους συντελεστές που αναφέρονται στο Σχέδιο Προτύπου ΕΛΟΤ 344, όπως διαµορφώνονται στην προηγούµενη παράγραφο και για λ3 = 1. Αν ο έλεγχος της φάσης 3 δώσει αρνητικά αποτελέσµατα ο κύριος του έργου έχει το δικαίωµα να µη δεχθεί την ενίσχυση της κατασκευής αλλά να απαιτήσει την καθαίρεση της ελαττωµατικής παρτίδας και την αντικατάσταση της µε υγιές σκυρόδεµα αν αυτό είναι τεχνικώς δυνατό.

Πίνακας 4.1.11 – Αντοχές συµβατικών κυβικών δοκιµίων (σε Μpα)

Μήκος πυρήνα

Αντοχή πυρήνα (ΜPα)

9.5 10.0 10.5 11.0 11.5 12.0 12.5

10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0

12.1 17.3 22.6 27.6 32.6 37.6 42.5 47.4

12.2 17.5 22.9 28.1 33.2 38.2 42.2 48.3

12.4 17.8 23.2 28.4 33.6 38.7 43.7 49.0

12.5 18.0 23.6 28.7 34.0 39.2 44.2 49.7

12.7 18.2 23.8 29.0 34.5 39.7 44.8 50.4

12.9 18.5 24.1 29.5 34.9 40.2 45.4 51.1

13.0 18.7 24.4 29.8 35.3 40.7 45.9 51.8

Όσον αφορά το σκυρόδεµα < 20m2 που διαστρώνεται σε µία µέρα. Οι αντοχές 28 ηµερών των τριών δοκιµίων κάθε αυτοκινήτου πρέπει να ικανοποιούν το κριτήριο συµµορφώσεως Ε. Αν ο ένας ή και δύο κανόνες αποδοχής του κριτηρίου Ε δεν ικανοποιούνται, αµφισβητείται η αντοχή της παρτίδας του αντιστοίχου αυτοκινήτου και ακολουθεί επανέλεγχος της φάσης 2 και της φάσης 3.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΕΠΑΝΕΛΕΓΧΟΣ

Για λόγους διδακτικούς, δίνεται παρακάτω µία περίληψη των επανελέγχων. Στα εργαστηριακά µαθήµατα, στις ασκήσεις, µπορεί να χρησιµοποιηθούν στοιχεία από την αναλυτική περιγραφή.

ΦΑΣΗ 1

Όσον αφορά το εργοταξιακό σκυρόδεµα µικρών έργων και το εργοστασιακό διάστρωσης < 20m3 ανά ηµέρα, αν ο 2ος κανόνας αποδοχής ή ο 4ος κανόνας αποδοχής δεν ικανοποιείται από ένα µόνο δοκίµιο µίας δειγµατοληψίας, τότε η αντοχή αναµίγµατος από το οποίο έγινε λήψη του δοκιµίου αµφισβητείται και ακολουθεί όλη η διαδικασία της φάσης 1 που ακολουθήθηκε προηγουµένως όταν δεν ικανοποιείται ο 2ος ή 4ος κανόνας αποδοχής και καταβάλλεται η Αποζηµίωση Α. Για να πετύχει ο δικαιούχος να κερδίσει τις αποζηµιώσεις Α, Β, Γ, ∆ πρέπει να τηρηθούν σχολαστικά όλες οι διαδικασίες που αναφέρει ο Κ.Τ.Σ. σχετικά µε τους ελέγχους, συντήρηση σκυροδέµατος κ.λ.π. Ο υπεύθυνος , επιβλέπων µηχανικός πρέπει να δίνει γραπτές εντολές για τη διενέργεια των ελέγχων. Έτσι κατοχυρώνεται έναντι του κυρίου του έργου, του ιδιοκτήτη, αν υπάρχει αστοχία στο σκυρόδεµα. Ακόµη στη λήψη των δοκιµίων καλείται εκπρόσωπος του εργοστασίου. Αν δεν έλθει παρόλο που κλήθηκε η δειγµατοληψία είναι έγκυρη. Στους επανέλεγχους χρησιµοποιούµε :

ΠΥΡΗΝΕΣ

Οι πυρήνες (καρότα) έχουν διάµετρο 5.010 ±εκ και ύψος 12.5 cm. Οι πυρήνες κόβονται και προετοιµάζονται σύµφωνα µε το Σχέδιο Προτύπου ΕΛΟΤ 344 από το σκληρό πλέον σκυρόδεµα το οποίο αµφισβητείται. Αφού ο πρώτος έλεγχος έγινε σε ηλικία σκυροδέµατος 28 ηµερών το σκυρόδεµα που ελέγχεται µε πυρήνες, είναι πλέον σκληρό. Υπενθυµίζουµε ότι στο ηµερολόγιο του έργου, έχουµε σηµειώσει την αντιστοιχία των δοκιµίων και της περιοχής που διαστρώθηκε κάθε φορτίο σκυροδέµατος. Οι επανέλεγχοι γίνονται µε δύο διαδροµές – διαδικασίες, τη ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ Α και τη ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ Β τις οποίες ονοµάζουµε εδώ έτσι για λόγους παρουσίασης. Για λόγους σύνδεσης µε το Κ.Τ.Σ. η διαδικασία Α αφορά το 13.7.1 και η διαδικασία Β το 13.7.2, το 13.7.3 και το 13.7.4.

Α ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΕΠΑΝΕΛΕΓΧΟΥ (ΦΑΣΗ 1)

Σε αυτή την διαδικασία επανέλεγχου υποβάλλεται το σκυρόδεµα, το οποίο στον αρχικό έλεγχο των συµβατικών δοκιµίων συµµόρφωης σε ηλικία 28 ηµερών είχε ελεγχθεί και δεν ικανοποιήθηκε : ή ο 2ος κανόνας αποδοχής σκυροδέµατος ή ο 4ος κανόνας αποδοχής σκυροδέµατος έστω και από ένα δοκίµιο συµµόρφωσης.

Σε αυτή την διαδικασία παίρνουµε 3 πυρήνες (καρότα) από το σκληρό πλέον σκυρόδεµα που αµφισβητείται. Αν το αποτέλεσµα των µετρήσεων της αντοχής των πυρήνων σύµφωνα µε τους κανονισµούς γίνει δεκτό, τότε θεωρείται ότι το σκυρόδεµα είναι ικανοποιητικό, και γίνεται δεκτό, η διαδικασία τελειώνει εδώ. Αν δεν γίνει δεκτό προχωράµε στη διαδικασία Β.

∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ Β (ΦΑΣΗ 2, 3 και 4)

Κατά αυτή την διαδικασία πρώτον καταβάλλεται η αποζηµίωση Α, δεύτερον τηρείται µια λεπτοµερής σειρά ενεργειών σύµφωνα µε το Κ.Τ.Σ. την οποία παρουσιάζουµε εντελώς συνοπτικά. Εδώ λαµβάνονται (αποκόβονται) 6 πυρήνες από το αµφισβητούµενο σκυρόδεµα, γίνεται µέτρηση της αντοχής τους σε θλίψη και γίνονται υπολογισµοί. Αν ικανοποιηθούν κάποιοι όροι το σκυρόδεµα γίνεται δεκτό. Αν δεν ικανοποιηθούν αποκόβονται επιπλέον 6 πυρήνες. Στο σύνολο των δώδεκα (12) πυρήνων που έχουν πλέον ληφθεί εξετάζεται αν ισχύουν οι σχέσεις που καθορίζει ο Κ.Τ.Σ. Εάν ισχύουν το σκυρόδεµα γίνεται δεκτό. Αν δεν ισχύουν τότε αποκόβεται : • Συµπληρωµατικός αριθµός πυρήνων • καταβάλλεται η αποζηµίωση Β και γίνονται έµµεσες µέθοδοι ελέγχου και ενδεχοµένως γίνεται δοκιµαστική φόρτιση. Τότε αν όλα πάνε καλά το σκυρόδεµα γίνεται δεκτό. Αν δεν γίνει δεκτό τότε καταβάλλεται η αποζηµίωση Γ και ενισχύεται ο φορέας.

• όταν η ενίσχυση δεν είναι δυνατή καταβάλλεται η αποζηµίωση ∆, γίνεται καθαίρεση (γκρέµισµα) και

επανακατασκευή του έργου ή τµήµατος. Οι προηγούµενοι έλεγχοι γίνονται από τα εργαστήρια του ΥΠΕΧΩ∆Ε (Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ∆ηµοσίων Έργων), τα εργαστήρια των Α.Ε.Ι. (Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων) και αναγνωρισµένα δηλαδή διαπιστευµένα εργαστήρια που έχουν νόµιµη άδεια λειτουργίας από το ΥΠΕΧΩ∆Ε. Αυτά όλα τα εργαστήρια εποπτεύονται από τις υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩ∆Ε.

ΜΝΗΜΟΝΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΕΛΕΓΧΟΙ

ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ

ΜΕΡΕΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΥΡΟ∆ΕΤΗΣΗΣ

ΑΡΙΘΜΟΣ ∆ΟΚΙΜΙΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ

∆ιάστρωση σε µία µέρα 20 m3 < ποσότητα σκυροδέµατος < 150 m3

Μία µέρα σκυροδέτησης 6

Μία µέρα σκυροδέτησης > 11 αυτόκίνητα 6 ή 12 προαιρετικά

Ποσότητα σκυροδέµατος > 150 m3

Μία µέρα σκυροδέτηση 12 δοκίµια από µη διαδοχικά αυτοκίνητα

Σκυροδέτηση σε περισσότερες µέρες

6 την 1η µέρα ∆ύο διαδοχικές µέρες

6 τη 2η µέρα 1η και 2η µέρα 12 δοκίµια

Τρεις διαδοχικές µέρες 3η µέρα 6 δοκίµια

1η και 2η µέρα 12 δοκίµια 4 διαδοχικές µέρες

3η και 4η µέρα 12 δοκίµια 1η και 2η µέρα 12 δοκίµια 3η και 4η µέρα 12 δοκίµια 5 διαδοχικές µέρες

5η µέρα 6 δοκίµια

Από ένα αυτοκίνητο 1 δοκίµιο συµµόρφωσης

2 < αριθµός αυτοκινήτων < 6 ενδεχοµένως 2 δοκίµια ανά αυτοκίνητα

∆οκίµιο Αυτοκίνητο Περιοχή έργου που διαστρώθηκε Τηρείται στο αρχείο του έργου, ηµερολόγιο κλπ.

∆ιάστρωση σε µία µέρα < 20m3

Ένα αυτοκίνητο 3 δοκίµια

3 από ένα αυτοκίνητο ∆ύο ή περισσότερα αυτοκίνητα 6

3 από άλλο αυτοκίνητο

∆ΙΑΣΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ

∆ιάστρωση είναι η πλήρωση των ξυλοτύπων µε το νωπό πλαστικό σκυρόδεµα. Η διάστρωση περιλαµβάνει και την συµπύκνωση του σκυροδέµατος η οποία γίνεται µε διάφορους τρόπους, µε δόνηση, αναµόχλευση, «κοπάνισµα», χτυπήµατα επάνω στους ξυλοτύπους κλπ. Η διάστρωση πρέπει να γίνεται µε προσοχή σε µικρές ποσότητες και σε οριζόντιες στρώσεις.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

Πριν τη διάστρωση, έχουν διαµορφωθεί οι ξυλότυποι στο έργο, όπως αναφέρεται στο σχετικό κεφάλαιο, και έχει τοποθετηθεί ο οπλισµός του σκυροδέµατος, καλά στερεωµένος και µε τις σωστές αποστάσεις από τους ξυλοτύπους. Επίσης έχει γίνει η παραλαβή του οπλισµού από τον επιβλέποντα µηχανικό, δηλαδή έχει γίνει ο έλεγχος αν η στατική µελέτη και τα σχέδια οπλισµού, εφαρµόστηκαν ακριβώς στο έργο, στην τοποθέτηση, στις διατοµές και στην διάταξη του οπλισµού.

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ

Ακριβώς πριν την διάστρωση γίνεται ένας προσεκτικός καθαρισµός των ξυλοτύπων µε µεγάλη προσοχή ώστε να µην προκληθεί ζηµιά στον οπλισµό. Αφαιρούνται όλα τα σκουπίδια που έχουν πέσει µέσα στους ξυλοτύπους, ροκανίδια, κοµµάτια ξύλου, αποτσίγαρα, κοµµάτια φελιζόλ, καρφιά κλπ. γιατί αν παραµείνουν θα προκαλέσουν κενά στο σκυρόδεµα και θα µειώσουν την αντοχή του. Στις βάσεις των υποστυλωµάτων, τοιχείων, ο καθαρισµός γίνεται από τα ειδικά µικρά ανοίγµατα που έχουν προβλεφθεί, τα οποία πρέπει να κλείσουν µετά. Ακόµη σε επιφάνειες σκληρού σκυροδέµατος που θα καλυφθεί µε το νέο σκυρόδεµα, αφαιρείται ότι σκουπίδι υπάρχει.

∆ΙΑΒΡΟΧΗ

Λίγο πριν έρθουν τα πρώτα αυτοκίνητα γίνεται ένα καλό κατάβρεγµα των ξύλινων ξυλοτύπων µέχρι σηµείου κορεσµού. Το κατάβρεγµα συντηρείται µέχρι να διαστρωθεί το σκυρόδεµα. Η διαβροχή είναι απαραίτητη για να µην απορροφηθεί το νερό του σκυροδέµατος από τους ξυλοτύπους. Το νερό πρέπει να είναι όµοιο µε το νερό της συντήρησης του σκυροδέµατος. ∆ηλαδή καθαρό νερό, όχι θαλάσσιο, σύµφωνα µε τις προδιαγραφές του ΕΛΟΤ. Επίσης βρέχονται οι επιφάνειες του σκληρυµένου σκυροδέµατος που θα καλυφθούν µε νέο σκυρόδεµα. Σ’ αυτές τις επιφάνειες απαγορεύεται η διάστρωση τσιµεντοκονίας. Στους ξυλότυπους µπορεί να γίνει επάλειψη µε ειδικές ουσίες, που βοηθούν στην αποκόλληση του σκυροδέµατος κατά την αφαίρεση των ξυλοτύπων. Στην περίπτωση αυτή δεν γίνεται διαβροχή. Το θέµα αυτό αναπτύσσεται στο ειδικό κεφάλαιο των ξυλοτύπων υπ’ αριθµών 1. Μετά τη διαβροχή ο ξυλότυπος είναι έτοιµος για τη διάστρωση.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ, ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ∆ΙΑΣΤΡΩΣΗΣ

Για άλλη µία φορά εδώ θα επισηµάνουµε τον ρόλο του προγραµµατισµού, της οργάνωσης και της σωστής διαχείρισης (management) του έργου. Ειδικά στην φάση αυτή πρέπει να γίνει σωστή οργάνωση, καθώς οι εργασίες γίνονται υπό πίεση χρόνου. Το σκυρόδεµα αµέσως µόλις παραληφθεί πρέπει να διαστρωθεί. • Ταυτόχρονα δηλαδή γίνεται η παραλαβή του σκυροδέµατος και πρέπει να γίνουν η δειγµατοληψία και η δοκιµή

κάθισης η οποία είναι υποχρεωτική. • Η δειγµατοληψία και η δοκιµή περιεκτικότητας σε αερακτικό, εάν έχει γίνει παραγγελία σκυροδέµατος µε αερακτικό. • Γίνεται παραλαβή και έλεγχος του δελτίου αποστολής από τον επιβλέποντα µηχανικό (βλ. παρ/γµα ∆ελτίου

Αποστολής), όπου ελέγχεται αφ’ ενός η συµφωνία των στοιχείων της παραγγελίας µε τα στοιχεία της παραλαβής, όπως αναφέρεται µε λεπτοµέρειες στο κεφάλαιο των ελέγχων του βιβλίου αυτού. Σε περίπτωση ακαταλληλότητας του σκυροδέµατος δεν γίνεται η παραλαβή. Όταν δεν υπάρχει διαφωνία, ο επιβλέπων παραλαµβάνει το σκυρόδεµα και υπογράφει το δελτίο αποστολής. Σηµειώνουµε όµως εδώ, για να µην γίνει παρεξήγηση ότι στην Ελλάδα έχουµε πολύ καλά εργοστάσια σκυροδέµατος και η ποιότητα του Ελληνικού τσιµέντου είναι εξαιρετική. Πάντα υπάρχει όµως η περίπτωση λάθους και ο αστάθµητος παράγοντας.

• Επίσης στην φάση αυτή θα γίνει η δειγµατοληψία για τον υποχρεωτικό έλεγχο των δοκιµίων συµµόρφωσης σύµφωνα µε τους κανονισµούς του ΕΛΟΤ όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο των ελέγχων του βιβλίου.

• Επί πλέον θα ληφθούν όσα επί πλέον δοκίµια έργου αντοχής 7 ηµερών, δοκίµια παρακολούθησης της σκλήρυνσης του σκυροδέµατος ή όσα άλλα δοκίµια ορίσει ο επιβλέπων, ή η επιβλέπουσα υπηρεσία, ή το ∆ηµόσιο. Τα δοκίµια αυτά είναι προαιρετικά, αν όµως δοθεί εντολή από τους αρµόδιους, η δοκιµή τους καθίσταται υποχρεωτική. Η εργασία της διάστρωσης και της συµπύκνωσης που γίνεται αµέσως µετά, είναι πολύ σηµαντικές, γιατί από την

άρτια εκτέλεσή τους, καθορίζεται ο βαθµός τελικής αντοχής του σκυροδέµατος. Αν αντίθετα η εργασίες αυτές γίνουν πληµµελώς, θα έχουµε µείωση της τελικής αντοχής και δευτερογενή προβλήµατα που µπορεί να εµφανίσουν την επιρροή τους µετά από χρόνια, όπως παραδείγµατος χάριν, η επιρροή κακής συµπύκνωσης σε ένα σκυρόδεµα µεγάλης αντοχής, µη υδροπερατό.

Επειδή η εργασία της διάστρωσης και της συµπύκνωσης στα σχετικά µεγάλα έργα γίνεται ταυτόχρονα, δηλαδή άλλοι τεχνίτες διαστρώνουν και άλλοι τεχνίτες συµπυκνώνουν το σκυρόδεµα που, µόλις διαστρώθηκε, υπάρχει θέµα σωστής επίβλεψης και σωστής εργασίας ώστε να υπάρχει εγγύηση του αποτελέσµατος. ∆ηλαδή στην περίπτωση αυτή δεν µπορούµε να ξέρουµε αν το σκυρόδεµα έχει διαστρωθεί ή συµπυκνωθεί επαρκώς βλέποντας, απλώς µακροσκοπικά, το σκυρόδεµα. Γιατί µπορεί να φαίνονται όλα, εντάξει, σε µία περιοχή όµως πυκνού οπλισµού, µπορεί να έχει µείνει κενό(φωλιά) µέσα στη µάζα του µείγµατος ή το σκυρόδεµα να περιέχει φυσαλίδες λόγω κακής συµπύκνωσης. Γι αυτό το λόγο πρέπει να γίνεται η σωστή οργάνωση εκ των προτέρων, η οποία θα προβλέπει και θα προγραµµατίζει την εργασία της διάστρωσης – συµπύκνωσης.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ – ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Η οργάνωση και ο προγραµµατισµός περιλαµβάνουν : (α) Την σωστή και σύµφωνη µε τους ισχύοντες κανονισµούς και την τέχνη και τεχνική εργασία της διάστρωσης και συµπύκνωσης. (β) Πρόβλεψη καιρού ώστε να διαµορφωθεί ανάλογα η σύνθεση του σκυροδέµατος π.χ. χαµηλές – υψηλές θερµοκρασίες, καταρρακτώδεις βροχές κλπ. (γ) Κατάλογος εργαλείων, συσκευών, µηχανηµάτων που απαιτούνται, χρέωση τους στις οµάδες – συνεργεία, και ενδεχοµένως χρονοδιάγραµµα χρήσης τους. Σε αυτή την φάση θα χρειαστούν δονητές, ράβδοι, συµπύκνωσης, καρφιά – σφυριά, µυστριά, πήχεις, αεροστάθµες, αλφάδια συσκευές για ειδικές περιπτώσεις κλπ. (δ) Ένα λεπτοµερές διάγραµµα των φάσεων εργασίας όπου πρέπει να έχουν καθορισθεί : • Οι οµάδες των τεχνιτών – εργατών – προσωπικού, επίβλεψης, εργοδηγοί. • Η εργασία κάθε οµάδας λεπτοµερώς (καταµερισµός, περιγραφή εργασίας). • Ο χρόνος κάθε φάσης εργασίας, αναλυτικά και συνολικά. • Ο προσδιορισµός των ορίων των χώρων στο έργο όπου κάθε οµάδα θα εργασθεί ώστε να µην υπάρχει σύγχιση την

ώρα του έργου. • Καθορισµός, ανάλυση της επίβλεψης από το προσωπικό επίβλεψης, από τους εργοδηγούς, τους µηχανικούς, τους

υπεύθυνους µηχανικούς στα µεγάλα έργα κλπ. • Προµέτρηση ώστε να είναι γνωστός ο όγκος του σκυροδέµατος που απαιτείται για κάθε στοιχείο, και να

προγραµµατίζεται η διάστρωση του περιεχοµένου κάθε αυτοκινήτου – µεταφοράς, γνωστού όγκου. Στο έργο πρέπει να υπάρχει ιεραρχία µεταξύ του προσωπικού, ο κάθε ένας να ξέρει τις αρµοδιότητες του, και να υπακούει στις οδηγίες και εντολές του ανωτέρου του, ώστε όλοι µαζί να εργάζονται συντονισµένα, χωρίς αµφιβολίες για το τι ακριβώς πρέπει να κάνουν. Στην Ελλάδα έχουµε πρόβληµα εκπαίδευσης των τεχνιτών, των ειδικοτήτων οικοδοµής, των οποίων η εκπαίδευση γίνεται ως τώρα εµπειρικά, µέσω µαθητείας πάνω στη δουλεία. ∆εν µπορεί να γνωρίζει κανείς το επίπεδο των γνώσεων του κάθε τεχνίτη. Πολλές φορές οι τεχνίτες δεν δέχονται την ορθή άποψη του υπεύθυνου εργοδηγού και του επιβλέποντα µηχανικού. ∆ηλαδή οι τεχνίτες που θα κάνουν αυτή την σηµαντική εργασία στην οποία αναφέρεται αυτό το κεφάλαιο, δεν έχουν φοιτήσει σε τεχνική σχολή κανενός επιπέδου. Για το λόγο αυτό, για τους αναδόχους των έργων είναι σηµαντικό να εργάζονται µε δικά τους συνεργεία και είναι σηµαντικό εάν συνεργάζονται για πρώτη φορά µε προσωπικό, να το εκπαιδεύουν. Εποµένως πριν την εργασία της διάστρωσης καλό είναι να γίνει µία καθοδήγηση των µαστόρων και των βοηθών τους, σχετικά µε την εργασία που θα εκτελέσουν. Επίσης επισηµαίνουµε ότι οι χρόνοι πού διαρκεί η διάστρωση είναι πολύ σηµαντικοί. Το χρονικό διάστηµα που µετράει από την τελευταία προσθήκη νερού στο µίγµα του σκυροδέµατος στο εργοστάσιο και περιλαµβάνει τον χρόνο µεταφοράς και τελειώνει στον χρόνο εκφόρτωσης στο έργο ή στην σκυροδέτηση απ’ ευθείας µε την σωλήνα της αντλίας, πρέπει να είναι το πολύ 90 λεπτά (µία ώρα και µισή). Εάν έχει µπεί επιβραδυντής προστίθενται άλλα 20 λεπτά, δηλαδή το χρονικό διάστηµα τότε γίνεται µία ώρα και 50 λεπτά (110’). Επίσης σηµειώνουµε ότι αν το σκυρόδεµα µε την δοκιµή κάθισης βρεθεί να έχει µειωµένη εργασιµότητα, στην φάση αυτή, θα προστεθεί υπερρευστοποιητής στο σκυρόδεµα µε εντολή του επιβλέποντα στο έργο. Οπότε γίνεται ανάµειξη του υπερρευστοποιητή στο σκυρόδεµα µέσα στο αυτοκίνητο για 3 λεπτά στην µεγάλη ταχύτητα στροφών. Πρέπει να έχει γίνει πρόβλεψη να υπάρχει υπερρευστοποιητής στο εργοτάξιο για να µην υπάρχουν καθυστερήσεις. Η ποσότητα του πρόσθετου αυτού εκτιµάται µε ευθύνη του εργοστασίου παραγωγής σκυροδέµατος, το οποίο έχει δώσει οδηγίες εκ των προτέρων. Τονίζουµε εδώ ότι σε καµία περίπτωση δεν προστίθεται νερό στο σκυρόδεµα µετά την έξοδο του από το εργοστάσιο. Η ενέργεια αυτή απαγορεύεται ρητά. Η προσθήκη νερού προκαλεί µείωση της αντοχής ή και ανεπανόρθωτη ζηµιά (Μόνο προσθήκη υπερρευστοποιητή επιτρέπεται). Γενικά στο έτοιµο σκυρόδεµα που µεταφέρεται µε αυτοκίνητο – αναδευτήρα, απαγορεύεται η προσθήκη υλικών στο µίγµα (όπως στεγανοποιητικών ή άλλων πρόσθετων) µετά την αποµάκρυνση του από τον αναµικτήρα. Επιτρέπεται µόνο η προσθήκη υπερρευστοποιητή. Είναι όµως µία πρακτική που συνηθίζουν ακόµη κάποιοι µπετατζήδες στα αυθαίρετα κτίσµατα. Είναι εντελώς λανθασµένη. Εξ άλλου, όπως είναι γνωστό στην µελέτη σύνθεσης έχει βρεθεί η αναλογία Νερού/Τσιµέντου (Ν/Τ) η οποία δεν πρέπει να αλλοιωθεί, µε προσθήκη επιπλέον νερού. Η διάστρωση γίνεται αµέσως µόλις παραληφθεί επίσηµα το σκυρόδεµα. Η συµπύκνωση διαρκεί όσο αναφέρεται στο σχετικό κεφάλαιο. Στα µεγαλύτερα έργα έχουν γίνει σχέδια διάστρωσης όπου υπολογίζονται, οι αρµοί εργασίας, τα σηµεία λήψης νερού, λεπτοµερώς πόσα αυτοκίνητα µεταφοράς χρειάζονται και η σειρά διάστρωσης στο έργο. Τονίζουµε ότι στις θερµές µέρες η θερµοκρασία του σκυροδέµατος πρέπει να είναι < 32° κατά την παρασκευή, µεταφορά και παράδοση. Τις ψυχρές µέρες η θερµοκρασία του σκυροδέµατος φαίνεται στον παρακάτω πίνακα :

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 – ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Ελάχιςτες θερµοκρασίες του σκυροδέµατος όταν παραδίδεται

στο εργοταξιο Θερµοκρασία περιβάλλοντος C°

Λεπτές διατοµές Μεγάλου ύψους διατοµή

-1 ~ +17 16 10

κάτω των -1 18 13

Τέλος στο ηµερολόγιο του έργου καταγράφεται ακριβώς η εργασία που έγινε, η θερµοκρασία του περιβάλλοντος, βροχή, καθυστερήσεις, βλάβες, ατυχήµατα, θερµοκρασία σκυροδέµατος. Κρατείται το µητρώο δοκιµίου και σηµειώνεται κάθε φορτίο αυτοκινήτου που διαστρώθηκε σε συνδιασµό µε το δοκίµιο συµµόρφωσης που ελήφθη από το αυτοκίνητο αυτό. Συµπέρασµα Για να πετύχει η συµπύκνωση – διάστρωση χρειάζεται καλός προγραµµατισµός – διαχείριση, εξοπλισµός, καλά υλικά, εκπαιδευµένο ανθρώπινο δυναµικό, καλή συνεργασία και συµφωνία µε τους ισχύοντες κανόνες, την επιστήµη και την τεχνική. Η διάστρωση παρ’ όλο που δεν είναι τεχνικά η δυσκολότερη εργασία, εξαρτάται πολύ από την δράση και συµπεριφορά του ανθρώπινου δυναµικού, από απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες, γι’ αυτό πρέπει να γίνει µε πολύ προσοχή, µε προηγούµενη καθοδήγηση και ενηµέρωση των τεχνιτών, οι οποίοι µπορεί να έχουν εσφαλµένες γνώσεις για τον τρόπο εργασίας. Πρέπει να ενηµερωθούν για το πώς, πού και πόσο χρόνο θα εργαστούν. Εάν γίνουν λάθη κατά την διάστρωση και την συµπύκνωση, οι κακοτεχνίες είναι δύσκολο να διορθωθούν. Εάν αργότερα τα δοκίµια συµµόρφωσης στις 28 µέρες δείξουν µειωµένη αντοχή του σκυροδέµατος, δεν είναι πάντα εύκολο να αποδειχθεί το ποσοστό σφάλµατος που οφείλεται στο εργοστάσιο, στους υπεύθυνους του έργου, στην αβλεψία των τεχνιτών και των αµέσως επιβλεπόντων, στις συνθήκες που επικράτησαν, όπως µη αναµενόµενες ακραίες θερµοκρασίες του περιβάλλοντος, βροχή κλπ. Γι αυτό το λόγο και το εργοστάσιο και ο επιβλέπων και ο κατασκευαστής παίρνουν δοκίµια του σκυροδέµατος όπως φαίνεται στα σχετικά κεφάλαια του βιβλίου. Σε µεγάλα έργα υπάρχει οµάδα επιβλεπόντων, εργοδηγών, µηχανικών, διευθύνοντος επιβλέποντα µηχανικού.

ΚΑΝΟΝΕΣ ∆ΙΑΣΤΡΩΣΗΣ Σύµφωνα µε τον Κ.Τ.Σ. ισχύουν µερικοί κανόνες για τη διάστρωση που οδηγούν σε υψηλή αντοχή του σκυροδέµατος και καλή επιφάνεια των φορέων, όταν αφαιρεθούν οι ξυλότυποι. • Η εκφόρτωση πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν πλησιέστερα στη θέση της τελικής διάστρωσης. • Πρέπει να αποφεύγεται η µετακίνηση του σκυροδέµατος µε φτυάρια ή τσουγκράνες . • Απαγορεύεται η µετακίνηση του σκυροδέµατος µε τον δονητή. • Αν η εκφόρτωση δεν είναι δυνατόν να γίνει µε τον σωλήνα της αντλίας στην θέση διάστρωσης η ενδιάµεση

µεταφορά θα γίνεται µε άλλες αντλίες, κεκλιµένα επίπεδα, µεταφορικές ταινίες ή µέσα που δεν προκαλούν απόµιξη του µίγµατος.

• Απαγορεύεται η ελεύθερη πτώση του σκυροδέµατος από ύψος µεγαλύτερο των 2,5 µέτρων. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να χρησιµοποιούνται κατάλληλοι σωλήνες που θα κατεβάζουν το σκυρόδεµα µέχρι την θέση διάστρωσης ή θα ανοίγονται παράθυρα στον ξυλότυπο σε ενδιάµεσα ύψη.

Το σκυρόδεµα θα διαστρώνεται στο έργο µε κάθιση που προβλέπεται στη Μελέτη Σύνθεσης. Όταν οι ανάγκες του έργου το απαιτούν ο Επιβλέπων, ή η επιβλέπουσα υπηρεσία, µπορούν να µεταβάλλουν την κάθιση προσαρµόζοντας τις αναλογίες των υλικών, σύµφωνα µε τις οδηγίες που δίνονται στη Μελέτη Σύνθεσης. Η κάθιση του σκυροδέµατος πρέπει να µετριέται πριν από τη διάστρωση µε δείγµα που θα παίρνεται µετά την αποφόρτωση του ενός τρίτου περίπου του αναµίγµατος ή του ενός τρίτου του φορτίου του αυτοκινήτου, αν πρόκειται για έτοιµο σκυρόδεµα (εργοστασιακό ή εργοταξιακό). Η τιµή της κάθισης θα προκύπτει ως Μέσος Όρος των µετρήσεων δύο δοκιµών που θα γίνονται σε ποσότητες σκυροδέµατος προερχόµενες από το ίδιο αρχικό δείγµα. Η τιµή αυτή προκειµένου περί εργοταξιακού σκυροδέµατος δεν πρέπει να διαφέρει από την κάθιση της Μελέτης Σύνθεσης ή την κάθιση που έχει διαµορφώσει επιτόπου στο έργο ο Επιβλέπων µε κατάλληλη προσαρµογή των αναλογιών της Μελέτης Σύνθεσης περισσότερο από το ένα τέταρτο. Η κάθιση του έτοιµου εργοστασιακού σκυροδέµατος πρέπει να βρίσκεται µέσα στα όρια της κατηγορίας κάθισης του παρακάτω Πίνακα :

ΠΙΝΑΚΑΣ 2 – ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΘΙΣΗΣ

Κατηγορία Κάθιση σε mm

S1 S2 S3 S4

10 – 40 50 – 90

100 – 150 ≥ 160

Η µετρούµενη κάθιση πρέπει να στρογγυλεύεται στα πλησιέστερα 10 mm

Αν η τιµή κάθισης που µετρήθηκε βρίσκεται έξω από τα όρια αυτά γίνονται ακόµη δύο δοκιµές σε νέο δείγµα και υπολογίζεται ο µέσος όρος των τεσσάρων µετρήσεων. Οι τέσσερις µετρήσεις πρέπει να γίνουν σε διάστηµα 15 λεπτών. Αν πρόκειται για έτοιµο σκυρόδεµα του οποίου η αποφόρτωση καθυστέρησε από υπαιτιότητα του αγοραστή, περισσότερο από µισή ώρα, το εργοστάσιο δεν ευθύνεται για τη µειωµένη κάθιση. Ο επιβλέπων ή η υπηρεσία έχει το δικαίωµα να µη δεχθεί ανάµιγµα ή φορτίο έτοιµου σκυροδέµατος το οποίο έχει κάθιση µεγαλύτερη από εκείνη του παραπάνω Πίνακα. Μπορεί όµως να ζητήσει να αυξηθεί επιτόπου η εργασιµότητα µε την προσθήκη υπερρευστοποιητικού, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Στην περίπτωση αυτή η δαπάνη του υπερρευστοποιητικού βαρύνει το εργοστάσιο. Αν όµως η κάθιση είναι µέσα στα όρια που προβλέπονται και αποφασίσει ο µηχανικός να προσθέσει υπερρευστοποιητικό για να αυξήση την εργασιµότητα, η δαπάνη του τότε βαρύνει τον αγοραστή. Αν στο µίγµα υπάρχει αερακτικό, το ποσοστό αέρα δεν πρέπει να διαφέρει από το αντίστοιχο της Μελέτης Σύνθεσης ή το ποσοσό της παραγγελίας αν πρόκειται για έτοιµο σκυρόδεµα περισσότερο από ±1 %. Ο έλεγχος του ποσοστού του αέρα θα γίνει σύµφωνα µε τη Μέθοδο ελέγχου ΣΚ – 311 και µε την ίδια διαδικασία που γίνεται ο έλεγχος κάθισης. Παρακάτω δίδονται οδηγίες για τις παρακάτω περιπτώσεις :

ΥΠΟΣΤΥΛΩΜΑΤΑ – ΤΟΙΧΩΜΑΤΑ

∆ιάστρωση-συµπύκνωση υποστυλώµατος - τοιχείου Η διάστρωση του υποστυλώµατος απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα. Ο περιορισµένος χώρος δεν αφήνει να χρησιµοποιηθούν δονητές µάζας παντού, και η συµπύκνωση γίνεται µε δυσκολία. Το νωπό σκυρόδεµα ασκεί στα πλευρικά τοιχώµατα του ξυλοτύπου πιέσεις εν είδει υδροστατικής πίεσης που αυξάνονται στις θέσεις µεγαλύτερου βάθους. Οι πιέσεις αυτές µπορεί να προκαλέσουν παραµορφώσεις στα καλούπια που φαίνονται µεταγενέστερα στο υποστύλωµα. Το σκυρόδεµα µπορεί να διαστρώνεται κατά στρώσεις µικρότερες των 60 εκατοστών σύµφωνα µε το Κ.Τ.Σ. Τότε επιτυγχάνεται καλή συµπύκνωση των στρώσεων. Η συµπύκνωση µπορεί να γίνεται µε εξωτερικούς δονητές, οι οποίοι τοποθετούνται ανά αποστάσεις περί το 1 µέτρο, οι οποίοι δρούν από 2 λεπτά και άνω, µε την προϋπόθεση σταθερής κατασκευής ξυλοτύπου υποστυλώµατος. Η διάστρωση γίνεται κατά στρώσεις µικρότερες των 60 εκατοστών σύµφωνα µε τον Κ.Τ.Σ. Τότε επιτυγχάνεται καλή συµπύκνωση των στρώσεων. Ο χρόνος διάστρωσης πρέπει να είναι δύο µέτρα ύψος διάστρωσης την ώρα περίπου, σύµφωνα µε εµπειρικό κανόνα ώστε να στερεοποιούνται κάπως τα κάτω στρώµατα και να µην γίνεται κατακάθιση των σκύρων λόγω βάρους. Επίσης µε αυτό τον τρόπο το στερεοποιήµενο σκυρόδεµα συµπεριφέρεται σαν στερεό και παύει να ασκεί κάθετες πιέσεις στα πλευρικά τοιχώµατα. Είναι σωστό το ύψος, από το οποίο πέφτει το σκυρόδεµα, να µην υπερβαίνει το 1 το πολύ 1,5 µέτρο για να µην γίνεται απόµειξη. Η διάστρωση καλό είναι να γίνεται µε τον εύκαµπτο σωλήνα της αντλίας. Σε πολύτµητους συνδετήρες που δεν χωράει ο σωλήνας, αναγκαστικά χρησιµοποιούνται τα παράθυρα των ξυλότυπων απ’ όπου µπαίνουν οι δονητές µάζας ή βέργες συµπύκνωσης. Στο επάνω µέρος του υποστυλώµατος χρησιµοποιείται δονητής µάζας, µάλιστα πρέπει να επιδειχθεί ιδιαίτερη επιµέλεια καθώς στους κόµβους µε τις δοκούς υπάρχει συσσώρευση οπλισµού. Εφ’ όσον το εγκρίνει ο επιβλέπων, µπορούν να χρησιµοποιηθούν δονητές οπλισµού. Η δόνηση αυτή γίνεται µόνο όταν το σκυρόδεµα, είναι ακόµη νωπό. Αν το σκυρόδεµα έχει αρχίσει να πήζει καταστρέφεται η συνοχή του και αποκολλάται και ο οπλισµός. Γι αυτό απαγορεύεται από τον Κ.Τ.Σ. Κάποιοι κατασκευαστές σε ξύλινους ξυλότυπους καλουπώνουν µόνο τις τρείς πλευρές του υποστυλώµατος και στην 4η πλευρά προσθέτουν επιτόπου το καλούπι της τµηµατικά καθώς διαστρώνεται και συµπυκνώνεται το σκυρόδεµα. Ακόµη τότε αντί να χρησιµοποιήσουν εξωτερικό δονητή, χτυπούν τα καλούπια απ έξω µε σκεπάρνι ή σφυρί για να καθίσει το σκυρόδεµα.

∆ΙΑΣΤΡΩΣΗ - ΠΛΑΚΕΣ – ∆ΟΚΟΙ

Σχήµα – Πήχεις

Απαγορεύεται η διάστρωση ολόσωµων πλακών σε δύο στρώσεις (στάρωµα), εφ’ όσον το πάχος των πλακών δεν υπερβαίνει τα 60 εκατοστά. Όταν όµως το πάχος της πλάκας υπερβαίνει τα 60 εκατοστά ή διάστρωση γίνεται σε στρώσεις όχι µεγαλύτερες από 60 εκατοστά. Αυτός ο κανόνας ισχύει για όλα τα οριζόντια στοιχεία µε πάχος > 60 εκατοστών. Η επιφάνεια των στρώσεων πρέπει να διαµορφώνεται κατά την διάστρωση οριζόντια και όχι να οριζοντιώνεται µε τον δονητή. Κάθε στρώση πρέπει να διαστρώνεται όσο το σκυρόδεµα της προηγούµενης είναι πλαστικό, ώστε να αποφεύγεται η δηµιουργία αρµού εργασίας. Αυτός ο διαχωρισµός των στρώσεων όταν έχουµε µεγάλο πάχος σκυροδέµατος, γίνεται για να πετύχουν καλή συµπύκνωση µέσω των δονητών. Για να επιτύχουµε σταθερό πάχος στις πλάκες και οµαλή επάνω επιφάνεια του σκυροδέµατος εφαρµόζεται µια παλιά τεχνική. Στον ξυλότυπο έχουν στερεωθεί ξύλινα τακάκια ή µικρού µεγέθους οδηγοί των οποίων οι επάνω επιφάνειες ορίζουν την επάνω στάθµη της πλάκας. Τα τακάκια µπαίνουν στις κορυφές ενός νοητού κάνναβου, που χωρίζει την πλάκα σε ορθογώνια, µε πλευρές από 2 ως 4 µέτρα περίπου. Πριν γίνει η τελευταία στρώση της πλάκας, πρώτα διαστρώνεται σκυρόδεµα µεταξύ δύο τάκων ώστε να σχηµατίσει µία λωρίδα πλάτους 10 ως 20 εκατοστά. Το ύψος της λωρίδας είναι το ίδιο µε των τάκων. Η λωρίδα οριζοντιώνεται από επάνω µε ένα ξύλινο ή αλουµινένιο οδηγό (πήχυ) που πατάει στα δύο τακάκια και µετακινείται λίγο πάνω στο φάρδος της λωρίδας, ενώ εφάπτεται µόνιµα πάνω στα τακάκια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο σχηµατίζονται παράλληλες λωρίδες ανά 2 – 4 µέτρα, οι οποίες συµπυκνώνονται τη στιγµή της διαµόρφωσης τους, µε κτυπήµατα του πήχυ και κυρίως του µυστριού. Μετά αφαιρούνται τα τακάκια και ο κενός χώρος που προέκυψε γεµίζεται προσεκτικά µε σκυρόδεµα. Μόλις γίνουν οι οδηγοί, γεµίζεται ο ενδιάµεσος χώρος µεταξύ δύο οδηγών µε σκυρόδεµα το οποίο συµπυκνώνεται και οριζοντιώνεται από πάνω µε τον πήχυ, ο οποίος τώρα έχει κατεύθυνση κάθετη στις λωρίδες – οδηγούς, και πατάει επάνω στις γειτονικές λωρίδες. Μετακινείται πάλι µε µικροκινήσεις σε όλο το µήκος των λωρίδων. Έτσι διαστρώνεται το πρώτο φάτνωµα του νοητού καννάβου. Η εργασία αυτή γίνεται από έµπειρο τεχνίτη. Υπάρχουν και βελτιωµένα συστήµατα. Η βασική ιδέα όµως είναι αυτή που περιγράφηκε πιο πάνω. Για µια καλύτερη ισοπέδωση η πάνω επιφάνεια της πλάκας πιέζεται µε το µυστρί. Η εργασία αυτή γίνεται µε την σειρά που έχει προγραµµατισθεί γιατί οι τεχνίτες πατάνε µέσα στο σκυρόδεµα και δεν πρέπει να ξαναπατήσουν στην επιφάνεια που διαµόρφωσαν. (σηµειώνουµε εδώ ότι µία ανάλογη τεχνική χρησιµοποιείται για να γίνουν σταθερού πάχους επιχρίσµατα στους τοίχους. Κι εκεί γίνονται τάκοι από κονίαµα, οδηγοί κλπ. και µετά ο πήχης δουλεύει κάθετα στους οδηγούς. Εκεί η εργασία γίνεται σε κατακόρυφο επίπεδο). Σε κεκλιµένες πλάκες σε στέγες, ράµπες, εάν η κλίση είναι µεγάλη, ο ξυλότυπος έχει και στην επάνω επιφάνεια καλούπι, οπότε διαµορφώνεται κλειστό καλούπι. Σε µικρότερες κλίσεις πλάκας, το καλούπι είναι ανοιχτό επάνω. Τότε χρησιµοποιείται σκυρόδεµα µειωµένης κάθισης και η διάστρωση γίνεται µε οδηγούς όπως αναπτύχθηκε παραπάνω αλλά για να µην ρέει το σκυρόδεµα προς τα κάτω χρησιµοποιείται η διάταξη του σχήµατος 4.2.2.1. Εδώ επισηµαίνουµε ότι όπως είναι φυσικό η διάστρωση αρχίζει από τα θεµέλια. Εάν το έργο είναι µικρό όλα τα στοιχεία ενός ορόφου υποστυλώµατα, δοκοί, πλάκες διαστρώνονται σε µία µέρα. Αν είναι µεγάλο έργο, τη µία µέρα διαστρώνονται τα υποστυλώµατα και τα τοιχεία και την εποµένη αρχίζουν τη διάστρωση από τον πυθµένα των δοκών. Έτσι οι δοκοί και οι πλάκες διαστρώνονται ταυτόχρονα, ώστε να εξασφαλισθεί η µονολιθικότητα της κατασκευής. Ο επόµενος όροφος όταν πρόκειται για πολυώροφες κατασκευές, καλουπώνεται αφού ο προηγούµενος σκληρυνθεί και αποκτήσει αποχή ώστε να δεχθεί τα φορτία των υλικών, του προσωπικού, των µηχανηµάτων των κρούσεων και διαστρώνεται στη συνέχεια. Οι ανεστραµµένες δοκοί, επειδή προεξέχουν επάνω από την πλάκα, θέλουν ειδικό τρόπο διάστρωσης. ∆ιαστρώνεται η πλάκα και στη συνέχεια αφού πήξει κάπως το σκυρόδεµα της πλάκας, διαστρώνεται η υπόλοιπη δοκός. Ήδη έχουν προβλεφθεί οι αναµονές των υποστυλωµάτων να προεξέχουν όσο χρειάζεται από την ανεστραµµένη δοκό.

Σχήµα – Λοξές επιφάνειες σκυροδέτησης

ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ

∆ΙΑΣΤΡΩΣΗ ΘΕΜΕΛΙΩΝ

Εφ’ όσον πρόκειται να διαστρωθεί στο έδαφος ένα οπλισµένο δοµικό στοιχείο µε οπλισµό στην κάτω επιφάνεια του (π.χ. µία πλάκα θεµελίωσης), το έδαφος, θα πρέπει να καλύπτεται µε µία ισοπεδωτική στρώση σκυροδέµατος µέσου πάχους τουλάχιστον 50 χιλιοστά. Στα θεµέλια λόγω του πάχους των στοιχείων η δόνηση πρέπει να διαρκεί περισσότερο. Όταν διαστρώνονται θεµέλια, επειδή έχουν µεγάλο ύψος η διάστρωση πρέπει να γίνεται σε στρώσεις µε πάχος που δεν υπερβαίνει τα 60 cm σύµφωνα µε τη γενική αρχή του Ν.Κ.Τ.Σ. Η επικάλυψη του οπλισµού που προβλέπεται πρέπει να εξασφαλίζεται, για την αποφυγή διάβρωσης, οποιασδήποτε προέλευσης. Η ταχύτης διάστρωσης πρέπει να είναι πολύ χαµηλή. Μπορεί να χρησιµοποιηθούν και εξωτερικοί δονητές καλουπιών.

Η ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ

Η συµπύκνωση είναι η εργασία που γίνεται µε τη βοήθεια µηχανικών µέσων µόλις διαστρωθεί ένα τµήµα του σκυροδέµατος. Η συµπύκνωση έχει σκοπό να εκδιώξει τον αέρα που υπάρχει εγκλωβισµένος µέσα στο σκυρόδεµα, καθώς όπως παραδίδεται το σκυρόδεµα µετά την ανάµειξή του είναι πορώδες. Με µετρήσεις που έχουν γίνει έχει αποδειχθεί ότι όσο λιγότερη είναι η συµπύκνωση του σκυροδέµατος, τόσο µικρότερη είναι η αντοχή. Τα κενά ελαττώνουν την αντοχή και τη σκληρότητα του σκυροδέµατος. Για κάθε 1 % εγκλωβισµένου αέρα η αντοχή του σκυροδέµατος µειώνεται περίπου 5 %. Ο βαθµός συµπύκνωσης µπορεί να µετρηθεί εκ των υστέρων µε το ποσοστό πόρων στη µάζα του σκληρυµένου σκυροδέµατος. Αποδεικνύεται λοιπόν η σηµασία της αποτελεσµατικής συµπύκνωσης. Με τη δόνηση που υφίσταται το σκυρόδεµα απλώνεται σε όλες τις θέσεις του ξυλοτύπου που είχαν µείνει κενές, στις γωνίες του ξυλοτύπου, γύρω από τον οπλισµό κλπ. Με τη συµπύκνωση προσπαθούµε επίσης να έλθει ο οπλισµός σε πλήρη επαφή µε το σκυρόδεµα ώστε να λειτουργήσει αποτελεσµατικά η προβλεπόµενη τάση συνάφειας µεταξύ του οπλισµού και του σκυροδέµατος.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗΣ

Για την συµπύκνωση χρησιµοποιούµε δονητές. Υπάρχουν 5 είδη δονητών 1. ∆ονητές εσωτερικής δόνησης (µάζας). Ανάλογα µε την ενέργεια που καταναλώνουν χωρίζονται σε :

• ∆ονητές πετρελαίου, οι πλέον συνηθισµένοι. • Ηλεκτρικούς δονητές. • ∆ονητές µε πεπιεσµένο αέρα. Οι πλέον συνηθισµένοι έχουν διάµετρο στελέχους από 2.5 ως 7 εκατοστά. Κάθε τύπος δονητή έχει την ακτίνα δράσης του.

2. ∆ονητές επιφανείας (εξωτερικός δονητής για µικρό πάχος σκυροδέµατος). 3. ∆ονητές ξυλότυπων (εξωτερικός δονητής).

4. ∆ονητές Τράπεζας (στα εργοστάσια προκατασκευασµένων στοιχείων). 5. ∆ονητές οπλισµού. Οι δονητές έχουν στροφές από 3.000 ως 18.000 cycles/min συνήθως.

ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗΣ

Γενικά σε όλα τα έργα χρησιµοποιούνται δονητές. Μόνο σε µικρά έργα χρησιµοποιούνται παλιές µέθοδοι συµπύκνωσης, που είναι η συµπύκνωση µε χαλύβδινους ράβδους, οι οποίες διαµορφώνονται από κοµµάτια του οπλισµού, έχουν ορθογωνικό άγκιστρο στην κορυφή, και µε αυτές µόλις διαστρωθεί το σκυρόδεµα το χτυπούν τοποθετώντας τη ράβδο µέσα στη µάζα του. Η µέθοδος αυτή χρησιµοποιείται ακόµη όταν το σκυρόδεµα έχει µεγάλη κάθιση µεγαλύτερη από 20 εκατοστά, και το πάχος του στοιχείου που διαστρώνεται είναι µικρό. Οι δονητές µάζας τοποθετούνται µέσα στη µάζα του σκυροδέµατος σε ίσες αποστάσεις, µεθοδικά, ώστε να δονηθεί όλο το σκυρόδεµα. Ο κύκλος επιρροής της δόνησης που δηµιουργείται από κάθε θέση του δονητή θα πρέπει να επικαλύπτεται µε τον γειτονικό κύκλο επιρροής του δονητή που δηµιουργήθηκε από την προηγούµενη θέση. Οι αποστάσεις δηλαδή δύο διαδοχικών θέσεων του δονητή θα είναι µικρότερες από το άθροισµα των ακτίνων ενέργειας του, ώστε αν η ακτίνα επιρροής του είναι Α, οι αποστάσεις των δύο διαδοχικών θέσεων θα είναι 1.5 Α. Ο δονητής εισέρχεται όσο το δυνατόν κατακόρυφα σε αποστάσεις όπως προηγουµένως ορίσθηκαν. Ο δονητής πρέπει να βγαίνει αργά 8 εκατοστά/δευτερόλεπτο. Ιδιαιτέρως κοντά στις επιφάνειες των φορέων. Μεγάλη επιµέλεια, και πυκνώτερη δόνηση πρέπει να γίνει στις επιφάνειες των φορέων που θα µείνουν ορατές (γυµνό µπετόν) ιδίως όταν έχουµε µεταλλότυπους και πλαστικότυπους. Η συµπύκνωση σε µία θέση θεωρούµε ότι τελείωσε όταν παύουν να εµφανίζονται φυσαλίδες στην εξωτερική επιφάνεια του σκυροδέµατος και εµφανίζεται τσιµεντοπολτός. Τότε πρέπει να σταµατήσει η δόνηση γιατί προξενεί πλέον απόµιξη. Όταν το σκυρόδεµα διαστρώνεται σε στρώσεις, η κάθε στρώση συµπυκνώνεται. Η υπερκείµενη στρώση διαστρώνεται ενώ η από κάτω στρώση είναι ακόµη νωπή. Το στέλεχος του δονητή πρέπει να εισέρχεται από 5 ως 15 εκατοστά στην υποκείµενη στρώση.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ

Η εξωτερική συµπύκνωση γίνεται µε εξωτερικούς δονητές ξυλότυπων. Αυτή χρησιµοποιείται σε προκατασκευασµένα στοιχεία και σε στοιχεία όπου δεν υπάρχει χώρος για εσωτερική δόνηση, όπως επενδύσεις υπογείων στοών κλπ. Οι ξυλότυποι δέχονται µεγάλες πιέσεις µε την εξωτερική δόνηση και πρέπει οι ξυλότυποι αυτοί να είναι πολύ ανθεκτικοί. Η διάρκεια της δόνησης ποικίλει ανάλογα µε το πάχος του στοιχείου που δονείται. Στην εξωτερική δόνηση µε δονητές επιφανείας το πάχος της διάστρωσης είναι πολύ λεπτό από 4 ως 15 εκατοστά. Το είδος του δονητή (εσωτερικός δονητής ξυλότυπου, δονητής επιφανείας κλπ.) και ο αριθµός των δονητών που θα χρησιµοποιηθούν εξαρτάται από τη µορφή του στοιχείου που σκυροδετείται και τη διαδικασία διάστρωσης. Ορίζεται µάλιστα στη σύµβαση του έργου. Πρέπει να σηµειώσουµε ότι η επιφάνειες των στρώσεων πρέπει να διαµορφώνονται κατά τη διάστρωση οριζόντια και όχι να οριζοντιοποιείται µε το δονητή.

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ Η συντήρηση είναι η δηµιουργία κατάλληλων συνθηκών γύρω απόό το σκυρόδεµα που µόλις διαστρώθηκε, µέχρι να αποκτήσει ικανοποιητική αντοχή. Η συντήρηση είναι υποχρεωτική για κάθε έργο. Αρχίζει αµέσως µετά την διάστρωση – συµπύκνωση και πρέπει να διαρκεί για χρονικό διάστηµα που εξαρτάται : 1. Από τις κλιµατολογικές συνθήκες και 2. Από τις ειδικές απαιτήσεις του έργου. Το χρονικό αυτό διάστηµα δεν επιτρέπεται να είναι µικρότερο από (7) µέρες για την πρώτη φάση της συντήρησης. Η συντήρηση πρέπει να δηµιουργεί τις συνθήκες θερµοκρασίας που θα επιτρέψουν να ενυδατωθεί το µεγαλύτερο ποσοστό τσιµέντου του µίγµατος. Για να εξασφαλισθεί η απαραίτητη υγρασία συντήρησης, πρέπει να ληφθούν ορισµένα µέτρα όπως ψεκασµός µε ειδικά υγρά που σχηµατίζουν επιφανειακή µεµβράνη, επικάλυψη µε λινάτσες (τσουβάλια), άµµο, αδιάβροχα φύλλα κλπ. Γενικά δηλαδή, µέθοδοι που απαγορεύουν, ή επιβραδύνουν την εξάτµιση του νερού του σκυροδέµατος. Άλλος τρόπος υπάρχει, αν αντικαθίσταται συνεχώς το νερό που εξατµίζεται, µέσω καταβρέγµατος, πληµµυρίσµατος. Αν στην σύµβαση του έργου δεν αναφέρεται διαφορετικά και αν δεν προβλέπεται παγετός, η συντήρηση θα γίνεται ως εξής : Αµέσως µετά το τέλος της διάστρωσης όλες οι ελεύθερες επιφάνειες του σκυροδέµατος θα σκεπάζονται µε λινάτσες. Οι λινάτσες θα διατηρούνται υγρές ολόκληρο το 24ώρο και για επτά τουλάχιστον ηµέρες. Σ’ αυτό το διάστηµα η κυκλοφορία του προσωπικού και κάθε άλλη εργασία αναγκαία για τη συνέχιση του έργου, θα γίνεται πάνω στις λινάτσες. Η ίδια µέθοδος και για το ίδιο χρονικό διάστηµα θα εφαρµόζεται και στις κατακόρυφες επιφάνειες του έργου, µετά την αποµάκρυνση του ξυλοτύπου τους. Αν οι λινάτσες αποµακρυνθούν πριν από την συµπλήρωση 14 ηµερών από την διάστρωση, για το χρονικό διάστηµά από τις 7µέχρι τις 14 µέρες, το σκυρόδεµα θα διαβρέχεται µέχρι κορεσµού της επιφάνειας του, δύο φορές την ηµέρα και από τις 14 µέχρι τις 28 ηµέρες µία φορά την ηµέρα. Η αποτελεσµατικότητα της µεθόδου συντήρησης και η εν γένει πρόοδος της σκλήρυνσης ελέγχεται µε δοκίµια, τα οποία παραµένουν δίπλα στο έργο και συντηρούνται όπως αυτό (δοκίµια του έργου). Οι αντοχές αυτών των δοκιµίων

δεν λαµβάνονται υπόψη στους ελέγχους συµµόρφωσης. Τα δοκίµια αυτά επιβάλλονται µόνο στην περίπτωση προεντεταµένου σκυροδέµατος ή όταν οι κλιµατολογικές συνθήκες είναι δυσµενείς. Η αρµόδια υπηρεσία, ή ο επιβλέπων µηχανικός µπορεί να ζητήσει τη λήψη αυτών των δοκιµίων και σε άλλες περιπτώσεις αν θέλει να ελέγξει την αποδοτικότητα µίας µεθόδου συντήρησης. Τα δοκίµια αυτά θα κατασκευάζονται ως δίδυµα των δοκιµίων των 7 ή 28 ηµερών, σύµφωνα µε τη µέθοδο ελέγχου ΣΚ – 304 (σχέδιο κανονισµού 304). Αν η συντήρηση γίνει µε µεµβράνη που σχηµατίζεται στην επιφάνεια του σκυροδέµατος µε ψεκασµό υγρού, το υγρό πρέπει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της προδιαγραφής ΣΚ – 314. Εφιστούµε την προσοχή ότι η διαβροχή που διαρκεί λίγη ώρα, ή γενικά η διαβροχή που δεν συνεχίζεται ολόκληρο 24ώρο, δεν θεωρείται ικανοποιητική συντήρηση για τις πρώτες 7 ηµέρες της συντήρησης του σκυροδέµατος. Εφαρµόζεται µόνο από την όγδοη (8η) ως την δέκατη πέµπτη (15η) µέρα, δύο φορές τη µέρα. Από τη 15η µέρα ως την 28η µία φορά τη µέρα. Γενικά µε την συντήρηση επιτυγχάνουµε µεγαλύτερη τελική αντοχή του σκυροδέµατος, καθώς και µείωση των µικρορηγµάτων.

ΕΙ∆ΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ∆ΙΑΣΤΡΩΣΕΩΝ, ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΝ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ

ΜΕ ΥΨΗΛΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Πρέπει να είµαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν η θερµοκρασία είναι υψηλή και η σχετική υγρασία είναι χαµηλή, καθώς και όταν η ταχύτητα του ανέµου είναι µεγάλη, καθώς αυτοί είναι παράγοντες που ευνοούν την εξάτµιση του νερού. Εξ άλλου γι’ αυτό το λόγο δεν επιτρέπεται η θερµοκρασία του σκυροδέµατος που διαστρώνεται να είναι µεγαλύτερη των 32° για να µην εξατµίζεται το νερό του, λόγω υψηλής θερµοκρασίας. Για την διάστρωση σε υψηλές θερµοκρασίες περιβάλλοντος δίνονται οδηγίες στο Σχέδιο Προτύπου ΕΛΟΤ 517.

ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ Υ∆ΑΤΟΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑΣ

Στα σκυροδέµατα αυτά όπου το τσιµέντο είναι τουλάχιστον 350 kg/m3, η συµπύκνωση πρέπει να γίνεται µε µεγάλη προσοχή και η εντατική συντήρηση να αρχίζει αµέσως µετά τη διάστρωση και να διαρκεί τουλάχιστον 14 µέρες αντί 7. Εδώ η σωστή συντήρηση θα συντελέσει στην στεγανότητα του σκυροδέµατος. Γενικά η συντήρηση πρέπει να αρχίζει µετά τη διάστρωση και να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες συντήρησης που αναφέρθηκαν πιο πάνω.

ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟ ΣΕ ΧΗΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ

Στο σκυρόδεµα που έχει ειδική σύνθεση ώστε να αντέχει στην προσβολή χηµικών ουσιών που βρίσκονται στο νερό, ή στο έδαφος, πρέπει να ικανοποιεί ειδικές απαιτήσεις. Η συµπύκνωση πρέπει να γίνεται µε µεγάλη προσοχή και η συντήρηση να διαρκεί 14 µέρες.

ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΜΕΣΑ ΣΕ ΝΕΡΟ

Όταν διαστρώνεται σκυρόδεµα κάτω από την επιφάνεια του νερού λαµβάνονται ιδιαίτερα µέτρα Βάθος νερού > 1 µέτρου • Το σκυρόδεµα κατεβαίνει στη θέση διάστρωσης µέσα σε κάδο µε κινητό πυθµένα, ο οποίος θα ανοίγει µόνο όταν ο

κάδος έρθει σε επαφή µε την επιφάνεια διάστρωσης. • Άλλος τρόπος είναι να χρησιµοποιούνται κατακόρυφοι σωλήνες µε κατάλληλη διάµετρο, ώστε να υπάρχει συνεχής

ροή του σκυροδέµατος. Το κάτω µέρος των σωλήνων θα παραµείνει βυθισµένο στο σκυρόδεµα και το υλικό που κατεβαίνει µέσα από τους σωλήνες θα εκτοπίζει το ήδη διαστρωµένο σκυρόδεµα µετακινώντας την ελεύθερη επιφάνεια πλευρικά.

• Άλλη λύση είναι να χρησιµοποιηθεί αντλία της οποίας ο σωλήνας εξόδου θα έχει κινητό πώµα που δεν θα επιτρέπει την έξοδο του σκυροδέµατος, παρά µόνο όταν πιεσθεί.

• Για τα έργα µικρών απαιτήσεων τοποθετείται πλαστικό σκυρόδεµα σε υφασµάτινους σάκους έτσι ώστε να είναι µισογεµάτοι. Οι σάκοι τοποθετούνται ο ένας µετά τον άλλο όπως οι τσιµεντόλιθοι στη δόµηση των τοίχων. Η σύνδεση των σάκων µεταξύ τους γίνεται µέσω της κονίας που διαφεύγει από την πλέξη του υφάσµατος.

• Ανάλογα µε τις περιπτώσεις, µπορεί να γίνει συνδιασµός των προηγούµενων µεθόδων διάστρωσης. Στις περιπτώσεις αυτές το σκυρόδεµα δεν µετακινείται από την θέση που πήρε µετά την έξοδο του από τον κάδο ή το σωλήνα.

ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Στην περίπτωση διάστρωσης σκυροδέµατος µέσα στη θάλασσα, κατ’ αρχήν το σκυρόδεµα έχει τουλάχιστον 400 kg/m3, και ακολουθούνται οι κανόνες που ισχύουν για την διάστρωση µέσα στο νερό. Το σκυρόδεµα θα είναι µειωµένης υδατοπερατότητας, µε ειδική σύνθεση.

ΑΝΤΛΗΤΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ

Αν η παροχή της αντλίας λόγω βλάβης ή εµπλοκής, διακοπεί για χρονικό διάστηµα τόσο ώστε το σκυρόδεµα που βρίσκεται µέσα σ’ αυτή να µην έχει πια την προδιαγραφόµενη κάθιση, αυτό το σκυρόδεµα πρέπει ν’ απορριφθεί. Απαγορεύεται η προσθήκη νερού, τσιµεντοκονίας ή υπερρευστοποιητικού στον κάδο της αντλίας για την βελτίωση της ρευστότητας του σκυροδέµατος. Στην περίπτωση που το τελευταίο στέλεχος ή τα τελευταία στελέχη των σωλήνων της αντλίας είναι κατακόρυφα µε κατεύθυνση ροής του σκυροδέµατος προς τα κάτω, το δε συνολικό µήκος αυτών (συµπεριλαµβανοµένου και του εύκαµπτου τελευταίου τµήµατος που πιθανών να υπάρχει) υπερβαίνει τα 3 m, τότε το στόµιο εκροής του σκυροδέµατος δεν επιτρέπεται να απέχει από την επιφάνεια διάστρωσης περισσότερο από 0.50 m. ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΕΚΤΕΘΕΙΜΕΝΟ ΣΕ ΑΕΡΑ ΚΟΡΕΣΜΕΝΟ ΜΕ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΑΛΑΤΑ (ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ)

Η περιεκτικότητα του τσιµέντου πρέπει να είναι τουλάχιστον 330 kg/m3. Η σύνθεση του να ικανοποιεί ορισµένες απαιτήσεις. Πρέπει να γίνεται ικανοποιητική συµπύκνωση και σωστή συντήρηση.

ΣΚΥΡΟ∆ΕΤΗΣΗ ΜΕ ΧΑΜΗΛΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Κατ’ αρχήν απαγορεύεται η διάστρωση σε θερµοκρασίες περιβάλλοντος µικρότερες από – 15 °C. Σε θερµοκρασία περιβάλλοντος κάτω από 0 °C, η σκυροδέτηση πρέπει να αναβάλλεται. Αν δεν είναι δυνατόν να αναβληθεί και αν πρόκειται το σκυρόδεµα να βρεθεί σε θερµοκρασία παγετού, τότε θα γίνεται η χρήση αερακτικού πρόσθετου. Για την περιεκτικότητα σε αέρα που παρέχει το αερακτικό, ισχυέι ο παρακάτω πίνακας.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.31 – ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΕΡΑ ΣΕ ΝΩΠΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ

ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ ΜΕΓΙΣΤΟΥ ΚΟΚΚΟΥ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΕΡΑ %

8 ή 3/8" 16 ή ½"

31.5 ή 1" 63 ή 1/12"

6.0 4.5 3.5 3.0

Θερµοκρασία < +5 °C Κατά τη διάρκεια του χειµώνα όταν η θερµοκρασία του περιβάλλοντος παραµένει µικρότερη από +5 °C, το σκυρόδεµα που διαστρώνεται πρέπει να έχει ελάχιστη θερµοκρασία 13 °C όταν έχει µέγιστο κόκκο 16, ή ½" (σκυρόδεµα λεπτών διατοµών), και πρέπει να έχει θερµοκρασία 10 °C όταν είναι µέγιστου κόκκου 31,5, ή 1", σκυρόδεµα κανονικών διαστάσεων. και θερµοκρασία > 7 °C, όταν είναι µέγιστου κόκκου 63, ή 1 ½" (σκυρόδεµα µεγάλων διατοµών). Στα έργα που διαστρώνονται σε µικρές θερµοκρασίες, τηρούνται ενδιάµεσα δοκίµια αντοχής του σκυροδέµατος, εκτός από αυτά των 28 ηµερών, και παρακολουθείται η αντοχή του έργου. Μετά την αφαίρεση των ξυλότυπων παραµένουν περισσότερα υποστυλώµατα ασφαλείας από τις συνηθισµένες περιπτώσεις. Η θερµοκρασία του σκυροδέµατος διατηρείται στα επιβαλλόµενα επίπεδα µε µέτρα θερµικής προστασίας. • Στο Σχέδιο Προτύπου ΕΛΟΤ 515 καθορίζεται ακριβώς η διαδικασία σκυροδέτησης σε χαµηλές θερµοκρασίες, καθώς

και ο χρόνος αφαίρεσης ξυλοτύπων, ο οποίος παρατείνεται στη περίπτωση αυτή. Σηµαντικό είναι, ότι στη περίπτωση αυτή όταν το σκυρόδεµα θα παραµείνει ανεπίχριστο πρέπει να έχει ελάχιστη επικάλυψη του οπλισµού 50 χιλιοστά. Ακόµη ότι η θερµοκρασία του σκυροδέµατος όταν θερµανθεί, πριν τη σκυροδέτηση του, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους 32 °C. Από την άλλη πλευρά όταν η θερµοκρασία του περιβάλλοντος είναι πολύ χαµηλή, µικρότερη των +5 °C (θ < + 5 °C), δηµιουργείται το πρόβληµα ότι ελαττώνεται σηµαντικά η ταχύτητα σκλήρυνσης του σκυροδέµατος. Θερµοκρασίες περιβάλλοντος κάτω του –3 °C, του σηµείου όπου πήζει το νερό του νωπού σκυροδέµατος, οδηγούν σε σηµαντική µείωση της τελικής αντοχής του σκυροδέµατος, καθώς το νερό που παγώνει µέσα στο σκυρόδεµα, διαστέλλεται και προκαλεί ζηµία στη εσωτερική δοµή του σκυροδέµατος. Σε χώρες που έχουν πρόβληµα χαµηλών θερµοκρασιών, προσθέτουν αντιψυκτικά πρόσθετα, και παίρνουν διάφορα µέτρα όπως αύξηση της αναλογίας τσιµέντου, θερµαίνουν το νερό κατά την παρασκευή του σκυροδέµατος, τοποθετούν µονώσεις εσωτερικά και εξωτερικά στους ξυλοτύπους, σκεπάζουν το εργοτάξιο µε τέντες, θερµαίνουν τα αδρανή κλπ.

ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ Το νερό της συντήρησης του σκυροδέµατος που διαστρώθηκε, πρέπει να συµφωνεί µε το σχέδιο κανονισµού του ΕΛΟΤ 345, όπου παραθέτουν τις προϋποθέσεις και τους περιορισµούς για το νερό που χρησιµοποιείται στην παρασκευή και την συντήρηση του σκυροδέµατος. Το θαλάσσιο νερό δεν µπαίνει σε εξέταση. Γενικά βγαίνουν τα εξής συµπεράσµατα.

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΠΑΙΤΗΣΗ

Το νερό ανάµιξης και συντήρησης του σκυροδέµατος οφείλει να είναι καθαρό και να µην περιέχει συστατικά τα οποία µπορούν να προκαλέσουν δυσµενείς επιρροές στην αντοχή και ανθεκτικότητα του σκυροδέµατος σε διάρκεια, ή να µπορούν να παραβλάψουν την προστασία του οπλισµού έναντι διάβρωσης. Επιφανειακά ή υπόγεια νερά που χρησιµοποιούνται ενδεχοµένως, δεν πρέπει να προέρχονται από τέλµατα ή από βιοµηχανικά απόβλητα, ούτε να περιέχουν ζωικά απορρίµατα, σάκχαρα, ελαιώδεις ή λιπαρές ουσίες ή ανθρακικό κάλιο. Ειδικότερο το νερό που εξετάζεται πρέπει να είναι αναγνωρισµένα πόσιµο, δηλαδή κοινοτικού δικτύου ή πηγής πόσιµου νερού, που χρησιµοποιείται για αρκετό χρονικό διάστηµα. Στις άλλες περιπτώσεις πρέπει να ισχύουν οι παρακάτω προϋποθέσεις. Το νερό του (α) προεντεταµένου σκυροδέµατος (β) των τσιµεντενέσεων (γ) σιδηροπαγούς σκυροδέµατος (Ο.Σ.) (δ) άοπλου σκυροδέµατος ειδικών απαιτήσεων (ε) άοπλου σκυροδέµατος χωρίς ειδικές απαιτήσεις, πρέπει να συµφωνεί µε τους περιορισµούς του πίνακα που αναφέρει η προδιαγραφή του ΕΛΟΤ. Στον πίνακα αναφέρονται οι κατηγορίες βλαπτικών ουσιών που µπορεί να περιέχει το νερό, το pH του νερού, που για να προσδιορισθούν πρέπει να προηγηθεί χηµική ανάλυση.

ΑΡΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Αρµοί εργασίας είναι αρµοί στο σκυρόδεµα ανάµεσα στη διάστρωση που έγινε και στη διάστρωση που ακολουθεί µετά από µία διακοπή. Λίγη ώρα µετά τη σκυροδέτηση οι αρµοί εργασίας θα τρίβονται µε συρµατόβουρτσα έτσι ώστε να αποµακρύνεται η τσιµεντοκονία και να απογυµνώνονται οι κόκκοι των αδρανών. Πριν από τη νέα σκυροδέτηση οι αρµοί θα καθαρίζονται από κάθε ξένο σώµα και θα πλένονται µε νερό υπό πίεση. Κατά τη στιγµή της σκυροδέτησης οι αρµοί θα είναι κορεσµένοι από νερό, δεν θα έχουν όµως ελεύθερο νερό που να περισσεύει στις κοιλότητες της επιφάνειας τους. Το νερό αυτό πρέπει να αποµακρυνθέι. Απαγορεύεται η επάλειψη των αρµών µε τσιµεντοκονία. Αν υπάρχει κατακόρυφος αρµός η σκυροδέτηση θ’ αρχίσει από τη θέση του αρµού. Σε οριζόντιους αρµούς τοιχίων θα διαστρώνεται πρώτα µία στρώση µικρού πάχους σε ολόκληρο το µήκος του αρµού η οποία και θα δονείται προσεκτικά. Σε έργα µε απαιτήσεις στεγανότητας, πρέπει να αποφεύγεται η δηµιουργία αρµών εργασίας. Σε περίπτωση που υπάρχουν όµως αρµοί, αυτοί επαλείφονται µε εποξειδική ρητίνη πριν τη νέα διάστρωση.

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ Στο σκυρόδεµα µπορούν να ενσωµατώνονται σωλήνες ή άλλα εξαρτήµατα, αν τα υλικά τους δεν παραβλάπτουν το σκυρόδεµα. Το αλουµίνιο πρέπει να βάφεται µε ειδικές ουσίες που εµποδίζουν την αντίδραση αλουµινίου µε το σκυρόδεµα και την ηλεκτρολυτική αντίδραση χάλυβα – αλουµινίου. Από τον Κ.Τ.Σ. απαγορεύεται η ενσωµάτωση σωλήνων παροχετεύσεων υγρών σε υποστυλώµατα ή τοιχώµατα. Η αφαίρεση των ξυλότυπων γίνεται µε εντολή του επιβλέπονται µηχανικού. Αυτός θα αποφασίσει αν το σκυρόδεµα έχει αποκτήσει την αντοχή που του επιτρέπει να µεταφέρει, να αναλάβει τα φορτία τα οποία επιβάλλονται σ’ αυτό. Ο Κ.Τ.Σ. ορίζει τους ελάχιστους χρόνους αφαίρεσης των ξυλότυπων στα διάφορα στοιχεία.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 – Χρόνοι αφαιρέσεως ξυλότυπων

Στοιχεία κατασκευής Τύπος τσιµέντου Ι ΙΙ

Πλευρικά δοκών, πλακών, υποστυλωµάτων και τοίχων 2 ηµ. 3 ηµ.

Ξυλότυποι πλακών και δοκών 5 ηµ. 8 ηµ. Ξυλότυποι πλακών και δοκών ανοίγµατος µεγαλύτερου των

5m 10 ηµ. 16 ηµ.

Υποστυλώµατα ασφάλειας δοκών, πλαισίων και πλακών ανοίγµατος µεγαλύτερου των

5m 28 ηµ. 28 ηµ.

Αν σ’ αυτά τα χρονικά διαστήµατα η θερµοκρασία του περιβάλλοντος κατέβηκε κάτω από + 5 °C για περισσότερο από 2 ώρες και µέχρι 24 ώρες οι χρόνοι του πίνακα αυξάνονται κατά µία µέρα. Αν η θερµοκρασία κατέβηκε κάτω των 5 °C για µεγαλύτερο διάστηµα παρατείνεται ανάλογα η διατήρηση του ξυλότυπου. Η αφαίρεση των ξυλότυπων πρέπει να γίνεται χωρίς κρούσεις και δονήσεις. Γι’ αυτό τον λόγο τοποθετούνται σφήνες κάτω από στοιχεία των ξυλότυπων ώστε να διευκολυνθεί η αφαίρεση, ή χρησιµοποιούνται κοχλίες ή ειδικού σύνδεσµοι µελών των ξυλότυπων ή λαµβάνονται διάφορα άλλα µέτρα. Πρώτα αφαιρούνται οι ξυλότυποι των κατακόρυφων στοιχείων, των υποστυλωµάτων και των τοιχείων και µετά οι ξυλότυποι των οριζόντιων στοιχείων των πλακών και των δοκών. Τα πατώµατα δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται αµέσως µετά την αφαίρεση των ξυλότυπων. Όπως φαίνεται και στον πίνακα αφήνουµε υποστυλώµατα ασφαλείας µέχρι τις 28 ηµέρες για ανοίγµατα δοκών, πλαισίων και πλακών µεγαλύτερα των 5 m. Αυτό σηµαίνει ότι παραµένουν τα κατακόρυφα φέροντα στοιχεία του ξυλότυπου που στήριζαν την πλάκα ή την δοκό σε αποστάσεις το πολύ 5 m µεταξύ τους και επί πλέον στις θέσεις που προσδιορίζει ο επιβλέπων µηχανικός. Τα υποστυλώµατα ασφαλείας υποστηρίζουν τα φέροντα στοιχεία καθώς τα τελευταία δεν έχουν αποκτήσει ακόµη την αντοχή των 28 ηµερών. Τα φορτία όµως που δέχονται είναι σε αρκετές περιπτώσεις δυσµενή. Τα φορτία είναι κατά κύριο λόγο το ίδιο βάρος m κατασκευής, η ανεµοπίεση, το βάρος των υπερκείµενων ορόφων που στηρίζονται σ’ αυτά, το βάρος των τεχνιτών και εργαλείων που βρίσκονται στο έργο κλπ. Λαµβάνεται µέριµνα τα υποστυλώµατα ασφαλείας των υπερκείµενων ορόφων να βρίσκονται στον ίδιο κατακόρυφο άξονα για να µεταβιβάζουν τα φορτία ευχερώς.

Η ανθεκτικότητα (Purability) ενός έργου ή ενός δοµήµατος –κατασκευής- προσδιορίζεται από την ικανότητα του να ανθίσταται στις επιδράσεις του περιβάλλοντος (φυσικές – χηµικές) διατηρώντας σε ανεκτό όριο τις ιδιότητες αντοχής και λειτουργίας του. Η ανθεκτικότητα εξαρτάται από τους παρακάτω τρεις παράγοντες.

1. Τον σχεδιασµό της κατασκευής κατά τον οποίο εκτός από τα φορτία και τις παραµορφώσεις οι οποίες θεωρούνται (µηχανικές δράσεις) λαµβάνονται υπόψη και οι επιδράσεις της έκθεσης της στο συγκεκριµένο περιβάλλον.

Συστηµατικές επιδράσεις ιδιαιτέρων συνθηκών όπως υγρασίας, θερµοκρασίας, διαβρωτικών ουσιών, µηχανικών δράσεων κλπ. επιβάλλουν να ληφθεί υπόψη κατά τον σχεδιασµό το είδος του τσιµέντου που θα χρησιµοποιηθεί στο έργο, η ποιότητα του σκυροδέµατος, όχι µόνον ως προς την αντοχή αλλά και τη διαπερατότητα και λοιπές ιδιότητες του, την επικάλυψη του οπλισµού κλπ.

2. Την εκτέλεσης του έργου, της οποίας η σηµασία είναι καθοριστική για την µετέπειτα ζωή του έργου και την επιβράδυνση της γήρανσης του. Η πιστή τήρηση όλων των παραδοχών και λεπτοµερειών που προβλέφθηκαν στον σχεδιασµό, η ορθή εφαρµογή των τεχνικών κανονισµών που αναπτύχθηκαν και αναφέρονται στη διάστρωση, συµπύκνωση και συντήρηση του σκυροδέµατος συµβάλλουν εξαιρετικά σηµαντικά στην ανθεκτικότητα του έργου. Η σχολαστική τήρηση των κανονισµών σε κάθε επί µέρους φάση, προσδίδει την επιζητούµενη αυξηµένη πυκνότητα της µάζας του σκυροδέµατος, επιτυγχάνει τον περιορισµό σε µεγάλο βαθµό της δηµιουργίας ρωγµών. Έτσι αποτρέπεται η διείσδυση χηµικών ουσιών του περιβάλλοντος, βλαπτικών για το σκυρόδεµα και τον οπλισµό και εξασφαλίζεται η προστασία τους από την διάβρωση.

3. Την επιθεώρηση και συντήρηση του έργου για την έγκαιρη λήψη των αναγκαίων µέτρων προς αποκατάσταση των τυχόν φθορών.

ΑΝΤΙ∆ΙΑΒΡΩΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ - ΟΠΛΙΣΜΟΥ

Το σκυρόδεµα που περιβάλλει τις χαλύβδινες ράβδους του οπλισµού εξασφαλίζει στα συνηθισµένα δοµικά έργα επαρκή προστασία αυτών από τη διάβρωση. Θα πρέπει εποµένως η επικάλυψη του οπλισµού µε σκυρόδεµα να είναι αρκετού πάχους και συµπαγής δηλαδή χωρίς πόρους, φωλιές, αρµούς κλπ. Η διάβρωση του οπλισµού γίνεται συνήθως αντιληπτή από τις εµφανιζόµενες συνέπειες στην επιφάνεια του σκυροδέµατος (κηλίδες σκουριάς, αποφλοίωση, διόγκωση, ρηγµάτωση.) Η χηµική αντίδραση της οξείδωσης είναι :

4 Fe + 3O2 + 2H2O 4FeOOH

Το οξυγόνο του αέρα µαζί µε το νερό, που γίνεται ηλεκτρολύτης, και η ύπαρξη διαφοράς δυναµικού προκαλούν την οξείδωση. Το νερό υπάρχει οπωσδήποτε στους πόρους του σκυροδέµατος ενώ η διαφορά δυναµικού προκαλείται από ανοµοιογένεια στη σύνθεση του χάλυβα όπως και του σκυροδέµατος, από διαφορετικές µηχανικές επιπονήσεις κλπ. Η αντιδιαβρωτική προστασία που παρέχει το σκυρόδεµα στις ράβδους του οπλισµού είναι κυρίως χηµική και επιτυγχάνεται µε τη δηµιουργία προστατευτικής µεµβράνης από υδροξείδιο του ασβεστίου Cα(OH)2 που έχει pH περίπου 12 και περιβάλλει τις ράβδους. Στο αλκαλικό αυτό περιβάλλον του Cα(OH)2 που δηµιουργείται από το ελεύθερο Cα κατά την πήξη του τσιµέντου και το υπάρχον νερό των πόρων δεν είναι δυνατόν να προχωρήσει η οξείδωση του οπλισµού. Η επικάλυψη εποµένως του οπλισµού µε σκυρόδεµα αποβλέπει στη δηµιουργία αυτής της προστατευτικής στρώσης και επιπρόσθετα βέβαια στη µηχανική προστασία του από φθορές. Σηµειώνουµε ότι ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται σε ουσίες που προστίθενται στο σκυρόδεµα κατά την παρασκευή του ως ανασταλτικά της διάβρωσης του οπλισµού διότι µπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τις φυσικές ιδιότητες του σκυροδέµατος (µείωση αντοχής σε θλίψη, επιβράδυνση σκλήρυνσης κλπ.)

∆ΙΕΡΓΑΣΙΑ ΕΝΑΝΘΡΑΚΩΣΗΣ Ενανθράκωση (Carbonization) ονοµάζεται η διεργασία κατά τη χηµική αντίδραση :

Cα(OH)2 + CO2 CαCO3 + H2O

κατά την οποία µε την πάροδο του χρόνου υπό την επίδραση του CO2 της ατµόσφαιρας, το πάχος της προστατευτικής στρώσης του οπλισµού Cα(OH)2 µειώνεται και το pH φθάνει στην τιµή περίπου 8 οπότε παύει να υπάρχει το αλκαλικό περιβάλλον που προσέφερε αντιδιαβρωτική προστασία. Το νερό που κατά την αντίδραση της ενανθράκωσης δηµιουργείται, διαχέεται προς το εσωτερικό του σκυροδέµατος και η διαδικασία συνεχίζεται σε µεγαλύτερα βάθη. Το µεγαλύτερο ποσοστό ενανθράκωσης παρατηρείται σε αέρα µε σχετική υγρασία 50% το πολύ 70%. Το ξηρό σκυρόδεµα λόγω απουσίας της υγρασίας δεν ενανθρακώνεται, ενώ σε κορεσµένο µε νερό σκυρόδεµα που φυσικά δεν περιέχει διαβρωτικές ουσίες επειδή εµποδίζεται η διάχυση του αερίου CO2 στους πόρους του σκυροδέµατος η εξέλιξη της ενανθάκωσης είναι αργή και η διάβρωση καθυστερεί. Μετρήσεις έδειξαν ότι όσο αυξάνεται η ηλικία του σκυροδέµατος µειώνεται η ταχύτητα ενανθράκωσης και ότι για σχετικώς καλό σκυρόδεµα το βάθος ενανθράκωσης είναι 5 ως 8 mm µετά 10 έτη από την κατασκευή και σε 10 ως 15 mm µετά 50 έτη. Συνεπώς για πάχος επικαλύψεων που προδιαγράφει ο σχεδιασµός του έργου, κατά τους ισχύοντες κανονισµούς και για την συνήθη διάρκεια ζωής του, εξασφαλίζεται η αντιδιαβρωτική προστασία του.