Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
10 NUMARALI SİVRİHİSAR KADI SİCİLİ
ÇEVİRİ YAZISI VE TAHLİLİ
İsmail KALAYCI
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Tarih Anabilim Dalı
Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Eskişehir
Eylül, 2013
T.C.
ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTİSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE İsmail Kalaycı tarafından hazırlanan 10 Numaralı Sivrihisar Şer’iye Sicilinin Türkçe-Yazı
ve Tahlili başlıklı bu çalışma ../../…. tarihinde Eskişehir Sosyal Bilimler Enstitüsü Lisansüstü
Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin ilgili maddesi uyarınca yapılan savunma sınavı sonucunda
başarılı bulunarak, Jürimiz tarafından (Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Bilim Dalında Yüksek Lisans
tezi olarak kabul edilmiştir.
Başkan …………………………………….
Üye ……………………………………….
Üye ……………………………………….
Üye ……………………………………….
Üye ……………………………………….
ONAY
…/ …/ 200…
(İmza)
Enstitü Müdürü
ÖZET
10 NUMARALI SİVRİHİSAR KADI SİCİLİ ÇEVİRİ YAZISI VE TAHLİLİ
(H.1287-1294 / M.1870-1878)
KALAYCI, İsmail
Yüksek Lisans -2013
Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Selahattin Önder
Bu çalışma Osmanlı Devleti'nin mahkeme kayıtlarını kapsayan şer'iye
sicillerinden Sivrihisar'a ait on numaralı defterin transkribe edilmesi ve
değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu sayede çok değerli bir materyal istifadeye
sunulmuş olacaktır. Defterin bu günkü alfabe ile yazımı sırasında basit transkripsiyon
kuralları uygulanmıştır. Transkripsiyonu yapılan metindeki hükümler, tarihsel bakış
açısı ile değerlendirilmiştir. Konuyu tamamlamak bakımından Osmanlı hukuk
sistemi ile ilgili bir takım kavramlar tanıtılmış ve Sivrihisar'ın tarihi hakkında kısaca
bilgi verilmiştir.
Çeşitli konularda üç yüz yirmi adet hükmün yer aldığı defter, dönemin siyasi,
sosyo-ekonomik, askeri ve kültürel yönleri hakkında fikir vermektedir. Bu bilgiler
ışığında Osmanlı Devleti'nin merkez dışındaki uygulamaları ve Sivrihisar şehrinin
Osmanlı tarihindeki önemi de ortaya çıkmaktadır.
ABSTRACT
TRANSCRİPTİON AND ANALYSIS OF SİVRİHİSAR JUDGE JUDİCAL
RECORD NO:10
(Muslim Calendar: 1287-1294 / Gregorian Calendar:1870-1878)
İSMAİL KALAYCI
Master-2013
Contemporary History
TUTOR: Asistant Profesor Selehattin ÖNDER
This study aims to transcribe and evaluate the notbook no: 10 which contains
sheriah judical records of Sivrihisar City of Ottoman Empire. Transcription and
evaluation of this material may present a valuable source for further resarches.
Simple transcription rules were used during the rewriting of the material with
current Turkısh alphabeth. Verdicts in the text were evaluated by a historical we point.
Some concepts considering Ottoman Legal System were explained and a short
history of Sivrihisar City was included to make the subject more clear.
The notbook which contains 290 verdicts gives some idea about politics,
sosyo- economics, military and culturel aspects of the era. Through these information,
social implementations of the Ottoman Empire apart from the center may be
comprehended better and importance of the city can be seen.
İÇİNDEKİLER
ÖZET……………………………………………………………………………........ i
ABSTRACT………………………………………………………………………… ii
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………....................iii
KISALTMALAR ……….……………....………………………………………….. iv
EKLER LİSTESİ……………………………………………………………………..v
ÖNSÖZ………………………………………………………………… …………. vi
GİRİŞ…………………….........……………………………………………………...1
I.BÖLÜM
ŞER’İYE SİCİLLERİ, KADILAR VE SİVRİHİSAR TARİHİ
1.1. Osmanlı Devleti’nde Şer’iye Mahkemeleri ve Kadılar……...……....…............3
1.2. Şer’iye Sicilleri………...…....…………………………………………..……….8
1.2.1. Şer’iye Sicillerindeki Belge Çeşitleri……………………………………..11
1.2.1.1. Kadı Tarafından Yazılan Belgeler………………………………….11
1.2.1.2. Diğer Makamlardan Gelen Belgeler……………………………….12
1.3. Dünden Bugüne Sivrihisar……………………………………………………...14
II.BÖLÜM
10 NUMARALI SİVRİHİSAR ŞER’İYE SİCİLİNİN TANITIMI
VE SONUCU
2.1. Defterin Fiziksel Özellikleri, İçeriği, Değerlendirme ve Sonuç………...……...21
2.2. Sicilin Konularına Göre Tasnifi…..…………………………………………….29
2.3. 10 Numaralı Sivrihisar Şer’iye Sicilinin Konularının Özetleri…………..…….35
iv
III.BÖLÜM
SİCİLİN ÇEVİRİ YAZISI
SİCİLİN ÇEVİRİ YAZISI …………….………….……………………………..…92
KAYNAKÇA………………………………………………………………………346
EKLER……………………………………………………………………………..348
KISALTMALAR
H. : hicri
M. : miladi
MEB : Milli Eğitim Bakanlığı
No’lu : numaralı
s. : sayfa
vb. : ve benzeri
vs. : ve saire
a.g.e. : adı geçen eser
EKLER LİSTESİ
Ek-1: Kayıtların Nevi ve İktisap Sütununda Geçen Hisse Oranları/ Arapça Bayağı
Kesirler
Ek-2: Eski Kayıtlarda Bulunan ve Değişik Yörelerde Kullanılan Mahalli Ölçüler
Ek-3: Kayıtlarda Yer Alan Takvimler ve Bunların Bugünkü Karşılıkları
ÖNSÖZ
Hukuk sistemini ve adli teşkilat yapısını İslam hukuku üzerine kuran Osmanlı
Devleti'nde Şer'iye Mahkemeleri, yargı faaliyetlerinin önemli kısmını kapsar.
15,yy'ın ikinci yarısından, devletin sona ermesine kadar geçen yaklaşık beş asırlık
süre içerisinde insanlar arasında meydana gelen hukuki uyuşmazlıklar dil, din ve
renk ayrımı yapılmaksızın çözüme kavuşturulurken, yapılan yargılama belli usul ve
prensipler çerçevesinde kayıt altına alınmıştır. Osmanlı yargı sisteminde ve şer'iye
mahkemelerinde önemli bir yeri olan kadıların vermiş oldukları i'lam, hüccet ve
görevleri gereği tuttukları çeşitli kayıtlatı içeren bu belgelere, “Şer'iye Sicili”
denilmektedir.
Şer'iye Sicilleri, yalnız Osmanlı hukuk tarihi açısından değil ekonomik,
sosyal, siyasi, dini ve askeri tarih açısında da birinci derecede kaynak durumundadır.
Bunun yanında her il ve ilçe merkezindeki Şer'iye Sicilleri, yerel tarihlerin yazılması
için en güvenilir tarih kaynaklarıdır. Şer'iye Sicilleri ait oldukları devrin tarih
aynasıdır.
Ülkemizde ve komşularımızın arşivlerinde halen el atılmamış binlerce şer'iye
sicili bulunmaktadır. Gerek genel tarih, gerekse hukuk tarihimizin sağlam bir zemine
oturabilmesi için bu defterlerin akademik düzeyde ele alınıp gün ışığına çıkarılması
gerekmektedir. Bu yüksek lisans tezi çalışması ile bu defterlerden biri gün ışığına
çıkarıldı. Elde ettiğimiz veriler, bilinenleri teyit ettiği gibi yerel açıdan pek çok
değerli bilgiyi de ortaya koymuştur.
Çalışmalarımda yönlendirici desteğinden faydalandığım kıymetli hocam Yrd.
Doç. Dr. Selahattin Önder'e ve Yrd. Doç. Dr Mehmet Topal'a; teşekkür ederim.
01.08.2013 İsmail KALAYCI
1
GİRİŞ
Tarih, ancak belgelere dayandığında bilimsel bilgi ortaya çıkar dolayısıyla bu
belgeler ışığında tarih yazmak, geleceğe karşı sorumluluk isteyen bir görevdir.
Nitekim Mustafa Kemal Atatürk'ün de dediği gibi; “ Tarih yazmak, tarih yapmak
kadar mühimdir. Yazan, yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat insanlığı
şaşırtacak bir mahiyet alır.” Hatırlatmaya gerek yoktur ki, tarihçi bu esaslar
çerçevesinde tarafsız olmalı ve kişisel önyargılarını tarihe yansıtmamalıdır. Olay ve
olguları incelediği zamanın koşullarını göz önüne alarak değerlendirmelidir.
Arşivlerimizde yer alan Şer'iye Sicilleri tarihe çok yönlü ışık tutması bakımından
oldukça önemlidir. Bu kıymet sadece bizim için değil, halen o bölgelerde yaşayan
insanlar için de geçerlidir. Sosyal ve ekonomik tarihin önemli kaynaklarından olan
Şer'iye Sicilleri taşra teşkilatının işleyişi, taşrada meydana gelen ve gelişen olaylar,
toplumsal yapı, devlet-halk ilişkileri hakkında ayrıntılı bilgi vermektedir. Dolayısıyla
sadece genel Osmanlı tarihi için değil yerel şehir tarihleri için de Şer'iye Sicillerinin
çok önemli bir bilgi kaynağı olduğundan şüphe yoktur.
Defterin ait olduğu Sivrihisar, Ankara vilayetine bağlı durumda idi. Şu anda
ise Eskişehir'e bağlı bulunmaktadır. 10 numaralı Sivrihisar Şer'iye Sicili, H.1287-
1294/ M.1870- 1878 yıllarına aittir. Sultan Abdülaziz’in tahtta bulunduğu ve
devamında Sultan Abdülhamit’in tahta geçişiyle devam eden o yıllar, Osmanlı
devletinin çöküş dönemine rast gelmektedir.
Sicil 67 varaktan ( yani bazı sayfaları boş olduğundan dolayı 131 sayfa) ibaret
olup içinde 290 adet hüküm kaydedilmiş bulunmaktadır. Baş sayfalarda mal alım
satım davalarının çok olduğu görülen sicilin sonlarına doğru ise emirnâme,
nizamnâme, şukka, verâset davaları, nikâh akdi ve nafaka davaları gibi davalar
bulunmaktadır.
2
Sicilin sayfalarının numaralandırılmasında defter mikrofilmden A3 kâğıdına
fotokopi çekildiği için her bir varak iki sayfa olarak addedilmiştir.
Metnin bugünkü alfabe ile yazımı sırasında basit Türkçe çeviri kuralları
uygulanmış, ayın, hemze, uzun sesli harfler, apostrof işaretleri ile ses değerleri
verilmeye çalışılmıştır. Okunamayan kelimeler (silik) şeklinde gösterilmiştir. Yeni
harflere çevrilmiş metin hazırlanırken aslına müdahale edilmemiş, okuyucuya
yardımcı olmak amacıyla sayfa ve hüküm numarası ile hükmün tarihi ve hükmün
geniş özeti ve konusu yazılmıştır.
Çalışmamız giriş, üç ana bölümden oluşmaktadır. Sonuç metin
değerlendirmesinin içinde yer almaktadır. Girişten sonra yer alan birinci bölümde,
Osmanlı hukuk sistemi içinde Şer'iye Mahkemeleri ve kadılar, Şer'iye Sicilleri ile
Sivrihisar'ın tarihçesi hakkında genel bir bilgi verilmiştir. İkinci bölümde sicilin
tanıtımı değerlendirilmesi ve içerdiği hükümlerin özetleri ve konuları ile sicilin
konularına göre tasnifi yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise metnin çeviri yazısı yer
almaktadır.
3
I.BÖLÜM
ŞER’İYE SİCİLLERİ, KADILAR VE SİVRİHİSAR TARİHİ
1.1. OSMANLI DEVLETİN’DE ŞERʿİYE MAHKEMELERİ VE KADILAR
Osmanlı Devleti, İslamiyet'i kabul etmiş ve benimsemiş teokratik bir devletti.
Bu bakımdan diğer İslam devletlerinde olduğu gibi, Osmanlılarda da yöneticiler
adalet dağılımını en önde gelen görevlerinden birisi olarak kabul etmişlerdi. Osmanlı
Devleti'nin adalet konusunda gösterdiği hassasiyet ve adaletsiz bir devletin var
olamayacağı düşüncesi devletin kurulduğu yıllardan itibaren yargı örgütünün
oluşturulmasına yol açmıştır.1 Bu yüzden, Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi,
1300 tarihinde kendi adına hutbe okuttuğu Karacaşehir'e Dursun Fakih'i kadı olarak
atamıştır. Bundan sonra Osmanlılar fethettikleri her kasaba ve kente hemen kadı
atamışlar ve adaletin teminini sağlamaya çalışmışlardır.
Kadılar her ne kadar hukuki işlerle ilgili görevli olarak görünse de, onlar aynı
zamanda bulundukları yerde (kaza) yürütme görevini de üzerlerine almışlardır. Belli
bir köy grubunun merkezi durumunda olan, siyasi, ekonomik ve kültürel yönlerden
de sosyal bir yönetim merkezi anlamına gelen kazalar, aynı zamanda birer kadılık
merkezi oluşturuyorlardı.2
Kadılar medrese eğitimi görüp diploma alanlardan tayin edilirlerdi.
Derecelerine göre kadı atamaları da değişik biçimlerde olmuştur. Kadılık atamaları
16. yüzyılın ortalarına kadar kazaskerler ile sadrazama ait iken sonraları yüksek
rütbeli müderrisler ile kadılar şeyhülislamca, kaza kadıları ile ufak rütbeli
müderrisler kazaskerlerce atanmışlardır. Ancak Anadolu ve Rumeli kazaskerleri
kendi yetki alanları dışındaki yerlere kadı ataması yapamamıştır. Osmanlı
Devleti’nin son zamanlarında kazaskerlerin kadı tayin yetkisi tamamen ellerinden
alınmış ve kadılar şeyhülislamın arzı ve padişahın irade-i seniyesiyle tayin edilmeye
1Yaşar Şahin Anıl, Osmanlı'da Kadılık, İletişim Yayınları, İstanbul 1993, s.11.
2Yaşar Şahin Anıl, A.g.e, s.33-34.
4
başlanmıştır. Bir kazaya tayin edilen kadıya, memuriyete uygun ve izinli olduğuna
dair padişah tuğrasını içeren bir berat verilir ve aynı zamanda mensup olduğuu
kazaskerden de mühürlü bir mektup alarak görevine giderdi.3
Kaza kadılarının görev süreleri iki yıldı. Daha sonra bu süre 4 ay kısaltılarak
20 aya indirilmişti. Görev süresini dolduran kadı, İstanbul'a gelerek her çarşamba
günü mensup olduğu kazaskerin dairesine devam ederdi. Bu süre iki yıl kadar olup
“zaman-ı infisâl” olarak adlandırılmıştır. Süresini doldurup sırası geldiğinde tayin
edilmesine de “zaman-ı ittisal” denilmiştir.4
Her kadı kendi kadılığındaki davalara bakabilmekteydi. Yargılamayı Hanefi
mezhebinin kurallarına göre yapmasına rağmen taraflara dört mezhepten hangisine
göre davaya bakılmasını istediklerini sorup cevaba göre bu isteğe uymak zorundaydı.
Osmanlı şehirlerinde resmi bir mahkeme binası mevcut değildir. Genellikle
kadının evi mahkeme olarak kullanılmıştır. Halk davayı serbestçe izleyebildiği için
bir evden çok mahkeme binası niteliği kazanmıştır. 19. yüzyıl ortalarına kadar
İstanbul kadısının bile belli bir binası olmamıştır. Kadının konağı mahkeme olarak
kullanılmıştır. 1836 da İstanbul Kadılığı Mahkemesi Edirnekapı'da iken, ertesi yıl
kadının değişmesiyle mahkeme binası bu kadının Ayasofya'daki konağı olmuştur. II.
Mahmut döneminde Şer'iye Mahkemeleri ve kadılar ile ilgili bir takım düzenlemeler
yapılmıştır. 1837'de İstanbul kadısının makamı Bâb-ı Meşihât'taki boş odalara
taşınmış ve ilk kez resmi bir mahkeme binasında yargı görevi devam ettirilmiştir. Her
ne kadar kadının kendi evi de olsa, resmi bir bina özelliği de kazansa, mahkemelerin
dokunulmazlığı her dönemde öne çıkmıştır. Örneğin 16. yüzyılda Manisa'da bir
kısım halk ayaklanıp da kadının mahkemesini bastıklarında, baskının haksızlıktan
ileri gelip gelmediğine bakılmaksızın şiddetle cezalandırılmışlardır.5
3İ.H. Uzunçarşılı, Osmanlı Devleti'nin İlmiye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1984, s.
87-105 4Ahmet Akgündüz, Şer'iye Sicilleri, Türk Dünyası Araştırma Vakfı Yayınları, İstanbul, 1988, s. 70.
5 İlber Ortaylı Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı, Turhan Kitapevi, Ankara
1995,s. 50-51.
5
Osmanlılarda da diğer İslam devletlerinde olduğu gibi şer'i ve örfi davaların
görüldüğü yere Şer'iye Mahkemesi denilmiştir. Bir yerde bu mahkemelerin kurulması,
padişah beratıyla tayin edilmiş bir kadının ya da onun atadığı bir naibin bulunmasına
bağlıdır. Her sancak çeşitli kadılıklara ayrılmış olup mahkemeler şehir ve
kasabalarda kurulmuştur. Kadının mahkeme merkezini keyfi olarak değiştirme hakkı
yoktur.
Şer'iye Mahkemeleri, şer'i hukuk alanına giren her türlü davayı görüp hükme
bağladığı gibi, noterlik görevi, vasiyetlerin düzenlenip yerine getirilmesi,
vakfiyelerle ilgili düzenlemeler, sözleşme ve senetlerin hazırlanması vb. işleri de
yapmıştır. Bunun yanında kadı örfi hukukun uygulanmasından da sorumlu
olduğundan, mali işler, kişiler ve devlet arasındaki taahhüt ve iltizam işlerinin
düzenlenmesi, vergi mükelleflerinin belirlenmesi, vergi kanunlarının ve her türlü
yasak namenin uygulanmasını sağlamak da mahkemelerin görevleri arasında yer
almıştır. 6
Şer'iye Mahkemeleri’nde açıklık, yani dinleyicilerin hazır bulunması temel
prensipti. Nitekim İslam hukukuna göre açıkta meydana gelmeyen duruşmalar
şaibeliydi. Mahkemelerdeki zabıt defterlerine şahitlerin yani takip edenlerin isimleri
de yazılırdı. Bu kişilerin niteliği davaya göre değişirdi. Bazı davalarda şehir
kethüdası, müderrisler, yeniçeri ihtiyarları ve esnaf ileri gelenleri bu üyeler arasında
yer almıştır.7
Kadı taraftarlar arasında din, dil ve renk farkı gözetmeksizin eşit davranmak
zorundaydı. Babasının ve birinci derecede yakınlarının taraf olduğu davada hüküm
veremezdi. Hasta, aç ve aşırı yorgun olmadıkça hiçbir dava müracaatı geri
çevrilmezdi. Tarafların öneri, ifade ve cümlelerini dinlemekten ve dikkate almaktan
çekinilmezdi. Kadı kimseye kaba davranamaz, taraflarla kişisel yakınlık kuramaz,
onlarla gizlice konuşamazdı. Celse sırasında espri, jest, mimik ve işaret yapamazdı.
Celse hiçbir kuvvet tarafından engellenemezdi ve ihlal edilemezdi, hatta padişahın
6 Halil İnalcık, “Mahkeme”, İslam Ansiklopedisi, C. VII, MEB, İstanbul,1993, s. 149-151.
7İlber Ortaylı, a.g.e, s. 53.
6
kendisi bile celseye müdahale edemezdi.8
Kadı, celsede hazır olmayan taraf aleyhine hüküm veremezdi. Ancak
tarafların vekil ile temsili mümkün idi. Batı hukukunda benzer görevleri üstlenen
avukatlık kurumu, Osmanlı hukukunda bulunmamakla beraber vekillik yaygın bir
uygulama alanına sahipti. Özellikle kadınların taraf olduğu davalarda bir yakınının
onun vekili olarak mahkemede davayı takip ettiği sıklıkla görülmüştür.9
Kadı, yargılama esnasında önce davacının ve davalının iddialarını dinlerdi.
Daha sonra davalıya, davacının iddiasıyla ilgili sorular sorardı. Eğer davalı davacının
iddiasını kabul ederse karar aşamasına geçilirdi. Hem ceza, hem de özel hukuk
alanına giren davalarda, davalının itirafı çok önemliydi, bu nedenle hemen zapta
geçirilmesi gerekliydi. Eğer davalı iddiayı reddederse bu durumda kadı davacıdan
iddiasını ispatlamasını ister. Davalarda yazılı belgeler ispat aracı olarak makbul
değildi. Nitekim bu belgeler üzerinde tahrifat ve sahtekârlık yapılmış olabilirdi. Bu
nedenle yazılı belgelerin iki şahit tarafından onaylanması gerekirdi. Davacı iddiasını
kanıtlayamazsa, onun talebi üzerine kadı davalıya yemin etmesini emrederdi. Eğer
davalı yemin ederse dava düşer, yemin etmeyi reddederse bu durumda karar davacı
lehine verilirdi. İslam hukukunda en çok başvurulan ispat aracı, şahitlik ve davalının
itirafıdır. Kadı, şahitlerin getirdiği kanıta hiçbir şart ve sınır koymaksızın inanmak
zorundaydı. Bu durum özellikle taşrada belirli nüfuz gruplarının yalancı şahitlik ile
davayı saptırmalarına ve adaleti yanıltmalarına sebep olmuştur.10
Kadılar yargı görevinin yanı sıra idari, askeri, mülki görevleri de
üstlenmişlerdir. Çarşı pazarı, satılan malları, bu malların özelliklerini ve fiyatlarını
denetleyen, narh koyan ve bugün belediyeler tarafından yapılan her türlü görevi
yerine getiren bir yerel yönetici konumundaydı. Aynı zamanda vakıfların şartlarına
uygun yönetilmesini, vergilerin kanunnamede belirtildiği gibi toplanmasını
denetleyen, imam, hatip, vaiz gibi görevlileri tayin eden, paranın ayarını kontrol eden,
8Ahmet Akgündüz, a.g.e, s. 70-71.
9M.A. Aydın, Türk Hukuk Tarihi, Beta Basım-Yaıncılık, İstanbul 1996, s. 89-90.
10İlber Ortaylı, a.g.e, s. 56-59
7
has ve tımarları teftiş eden bir kamu görevlisiydi. Bunun yanında ordunun sefer
sırasında ihtiyaç duyduğu malzemelerin temini konusunda lojistik bir görev
üstlenilmiştir. Kadı, bütün bu yaptığı işlerle yargı ve yürütmeyi bünyesinde
birleştirmiş durumdaydı. Bu durum tanzimat dönemine kadar devam etmiş, bu
dönemden sonra kadıların idari görevleri vali, kaymakam gibi görevlilere
devredilerek sadece kazai görevleri sürdürülmüştür.
Kadıların yargı görevlerini yerine getirirken birtakım yardımcılara ihtiyacı
vardı. Bunları nâib denilirdi. Şahitler bir tür bilir kişi ve imza ile onay yetkisi olan
memurlar olarak “şuhûdu'l – hâl” adıyla tanımlanmaktaydı. Bu görev sürekli resmi
bir görev olarak sayılmazdı. O kaza bölgesinin ileri gelenlerinden seçilir, davanın
işleyişine ve karara hiçbir şekilde müdahale etmez, sadece kadıların adil karar
vermelerinde varlıkları dolayısıyla etkili olurlardı.11
Tanzimat dönemi ile birlikte Osmanlı hukukî yapısı önemli ölçüde değişti.
1840'ta Ticaret Mahkemeleri, 1864'te Nizamiye Mahkemeleri kuruldu. Nizamiye
Mahkemeleri, Ticaret Mahkemelerinin yetkisine giren davalar ile Şer'iye
Mahkemelerine bırakılan aile, vakıf, miras davaları ile kısas ve diyet işleri hariç
medeni hukuk ve ceza davalarına bakmakla görevlendirilirdi. Bu durum kadıların
yetkilerinin azalmasına yol açmıştır. 1850'de ticaret kanunu, 1867'de ceza kanunu ve
1869-1876 yılları arasında İslam dünyasının ilk medeni kanun ve borçlar kanunu
olan “Mecelle” hazırlandı. 1917'de Şer'iye Mahkemeleri, Adliye Nezaretine bağlandı.
Türkiye Cumhuriyeti, 3 Mart 1924'te halifelik ile beraber Şer'iye Mahkemelerini de
kaldırdı ve 1926'da İsviçre Medeni ve Borçlar Kanunu ile İtalyan Ceza Kanunu kabul
edildi.12
11
M.A. Aydın, a.g.e, s. 90-92. 12
Ç. Üçok, A. Mumcu, G. Bozkurt, Türk Hukuk Tarihi, Savaş Yayınevi, Ankara 1996, s. 276-306.
8
1.2. ŞERʿİYE SİCİLLERİ
Şer'iye Sicilleri, mahkeme kararlarının tutanak defterleri demek olup hukukun
bütün alanlarına ilişkin ve şer'i hükümlere uygun olarak verilmiş mahkeme
kararlarını içeren belgelerdir. Bu siciller yalnızca birer mahkeme defteri olmaktan
çok, ait oldukları devrin aynasıdır. 15. yüzyıldan başlayarak 20. yüzyılın ilk
çeyreğine kadar geçen süreçte Şer'iye Sicilleri, Türk kültürünün bütün öğelerini
kapsayan: tarih, siyaset, askeriye, hukuk, sosyo-ekonomik yapı açısından birinci
derecede kaynak görevi görmektedir.13
Kişilerin, toplulukların veya kurumların gerek kendi aralarında, gerekse biri
ile öteki arasında meydana gelen her türlü anlaşmazlıkların çözülmesine hukuk
dilinde “kaza” denmektedir. Osmanlılarda olduğu gibi, Ortaçağda Yakın Doğu'da
kurulan bütün Türk- İslam devletlerinde de merkezi idare tarafından atanan kadılar,
kaza faaliyetlerini yürütmüşlerdir. Ancak bunların büyük bir çoğunluğu günümüze
intikal etmemiştir. Selçuklu ve Anadolu Selçuklu dönemini kapsayan defterler
tamamen yok olmuştur. Bu devletlerde sicillerin ne şekilde muhafaza edildiği
hakkında herhangi bir bilgi mevcut değildir. Osmanlı Devleti'nde ise bu belgelerin
bir kısmı muhafaza edilmiş ve zamanımıza ulaşabilmiştir. Ancak savaş, yangın, su
baskını ve iyi muhafaza edilmemesi gibi durumlardan kaynaklanan durumlardan
ötürü bazıları kullanılamaz hale gelmiştir.14
Şer'iye Sicilleri kadıların devlet merkeziyle yaptıkları resmi yazışmaları,
halkın şikâyet ve dileklerini yerel idarelere ait hukuki düzenlemeler olarak kabul
edilen ferman ve hükümleri, en önemlisi de ait olduğu yerin sosyal ve ekonomik
hayatını yansıtan mahkeme kararlarını içermektedir.15
13
İ.H.Uzunçarşılı, ”Şer'i Mahkeme Sicilleri', Ülkü Halk Evleri Mecmuası, Cilt; V, Sayı; 29, 1935, s.
365-368 14
İbrahim Yılmazçelik,” Şer'iye Sicillerinin Bir Merkezde Toplanması Üzerine Bazı Mülahazalar”, 1.
Milli Arşiv Şurası, Tebliğler-Tartışmalar, 20-21 Nisan 1998, s. 159-173. 15
Ahmet Akgündüz, a.g.e, s. 12
9
Şer'iye Sicilleri’nde bulunan kayıtlar şöyle listelenebilir:
• Merkezden gönderilen her türlü ferman, berat ve mektuplar.
• Beylerbeyi, sancakbeyi gibi görevlilerin çeşitli konularda sancak ve şehir
sorunlarını çözmek için yayınladıkları buyruklar.
• Kadıların çeşitli konularda merkeze gönderdikleri i'lâmlar ile şehir
yönetimindeki kişi veya kurumlar arasında doğan anlaşmazlıkları çözmek için
verdikleri hüccetler.
• Şehrin mahalle listeleri, dinî ve sosyal yapıların inşası, bakım ve tamirlerin
yapılması, şehirde yürütülen imar faaliyetleri, imar işlerinde kullanılan malzeme ve
fiyatları.
• Şehir nüfusunu, nüfusun etnik ve dinî yönden ayrımını, salgın hastalık ve
doğal afetleri anlatan belgeler.
• Evlenme, boşanma, kız kaçırma, mehir bağlama, alım-satım, sözleşme ve
kefalet senetleri, hırsızlık, kalpazanlık, yaralama ve öldürme ile ilgili belgeler,
• Şehirdeki esnaf grupları, bunların meslekleri, ürettikleri malların çeşitleri,
çarşı ve pazarda satılan malların narh listesi, usta ve çırakların yevmiyeleriyle ilgili
kayıtlar.
• Sancak ve şehir halkından toplanan vergi miktarları ve bu vergilerin
toplanmasında kullanılan avarız hanesi ile ilgili listeler
• Ölen kişilerin meslekleriyle mal varlıklarını gösteren tereke kayıtları, bu
kayıtlarda yer alan etnografik eşya listesi.
• İftâ' makamından alınan bazı fetva suretleri.16
Görüldüğü üzere Şer'iye Sicilleri yalnızca birinci elden mahkeme kayıtları
değil. O merkezin kalbinde atan çoğu şeyin birinci elden belgesidir. Çoğu kez
ayrıntıya inmeden gerçek nedenler açıklanarak bildirilir. Merkezin herhangi bir
yerinde meydana gelmiş, mahkemeye aksetmiş küçük ya da büyük her olayın kaydını
içeren bu belgeler tarihimiz açısından çok önemli bir yere sahiptir. Şer'iye Sicillerinin
genel tarihe olan katkılarının yanında, hukuk tarihi bakımından aile, miras, kamu ve
özel hukuka dair veriler elde edilmesini sağlamaktadır. Örneğin aile hukuku ile ilgili
16
İbrahim Yılmazçelik, a.g.e, s.161-162.
10
kayıtlardan, Osmanlı' da aile yapısını, nişanlanma, evlenme, boşanma, mal ayrılığı,
ebeveynlerin çocuklar üzerindeki hak ve görevleri, boşanma sonrası kadının nafaka,
mehir, süknâ, hidâne gibi bir takım haklara sahip olduğunu öğrenmekteyiz. Miras
hukukuna ilişkin kayıtlardan, halkın refah seviyesi, kullanılan eşyalar ve sahip
olunan malvarlığı, tereke taksimi ve vasiyetler sayesinde ortaya çıkmaktadır. Fıkıh
kitaplarında “mu’âmelât” başlığı altında toplanan borçlar, eşya ve ticaret hukukunun
uygulamada birbirinden ayrılmadığı, kamu hukuku ve özel hukuka ait bazı
sınırlamalar dışında mülkiyet hakkı gibi bir konuda din, dil ve ırk farkı
gözetilmeksizin herkese eşit davranıldığı anlaşılmaktadır. Ceza hukuku gibi önemli
bir alanda had, kıyas, tazir, suç ve cezaların nasıl ve ne şekilde uygulandığı,
müslümanlar ve gayrimüslimlerin ceza hâkimi karşısındaki durumları Şer'iye
Sicilleri’nden öğrenilmektedir. Dolayısıyla Osmanlı hukukunun menşei, İslam
hukukunun ne derece uygulandığı, padişahların yasama yetkilerinin sınırları ve örfi
hukukun uygulama alanları da Şer'iye Sicillerinin incelenmesiyle ortaya
çıkmaktadır,17
Söz konusu sicillerin ekonomik ve askerî tarih açısından da önemi vardır.
Halkın geçim kaynağı, ithal ve ihraç edilen malların niteliği, yetiştirilen tarım
ürünleri, üretilen sanayi mamulleri, mevcut sanat ve meslek kolları, halktan toplanan
vergiler, paranın enflasyon, devalüasyon seyri doğru olarak yansıtılmıştır. Askeri
konularda da ordunun sefere çıktığında konaklaması, erzak ve levâzım gibi
ihtiyaçlarının karşılanması, savaşa katılacak dirlik sahipleri ve seferlerle ilgili
merkezden eyaletlere gönderilen emirler siyasî ve harp tarihimiz açısından önemli
bilgiler vermektedir.18
Toplumların sosyal tarihlerini aydınlatan ana kaynak da Şer'iye Sicilleridir.
Bölgede yaşayan insanların aile yapılarını, evlilik geleneklerini, çocuk sayılarını,
sosyal güvenlik kurumlarını, zengin-fakir, müslüman ve zımmî ailelerin sosyal
özelliklerini ayrı ayrı sicillere bakarak tesbit etmek mümkündür. Sicillerde yer alan
vakfiye kayıtları ve tamirleri dolayısıyla çıkarılan izinnâmelerde adı geçen cami,
17
Ahmet Akgündüz, a.g.e, s. 13-15 18
Ahmet Akgündüz, a.g.e, s. 15-16
11
medrese, han, kale, bedesten, türbe, kervansaray ve hamam gibi birçok imaretin o
zamanki varlığı ve durumları, sanat tarihi açısından oldukça önemlidir.19
Kısaca,
tarihten coğrafyaya, dilden edebiyata, sanattan folklora çok geniş alanlarda sonsuz ve
önemli bilgiler içeren bu defterlerin araştırmalarda kullanılabilmesi için kataloglama,
metin yayın ve değerlendirme çalışmalarının yapılması geleceğe karşı bir zarurettir.
Şer'iye Sicilleri belli bir usule göre, dikdörtgen şeklinde boylu ve dar enli
olmaktadır. Örneğin 40 cm. boyunda olan defterlerin yaklaşık 16-17 cm. eni
bulunmaktadır. Yazı şekilleri çoğunlukla talik kırmasıdır. Kâğıdı çok sağlam, parlak
ve âharlı olup mürekkepleri bugün bile parlaklığını korumaktadır. Genellikle
defterlerin üzerinde kadıların adlarını bulmak mümkündür.20
Sicillerin yazı dili ilk dönemlerde Arapça ve Türkçe karışıktır. XVII. yüzyılın
sonlarından itibaren dil tamamen Türkçeleşmiş ve Şer'iye Sicilleri’nde bir üslup
birliği sağlanmıştır. Sicillerdeki kayıtlar genellikle bir sahifenin yarısını geçmediği
gibi, bir sahifeye en fazla sekiz kaydın yapıldığı da görülmektedir.21
1.2.1. ŞER'İYE SİCİLLERİNDEKİ BELGE ÇEŞİTLERİ
1.2.1.1. Kadı Tarafından Yazılan Belgeler
Hüccetler: Şer'iye Sicilleri’nde kadının kararını kapsamayan, taraflardan birinin
ifadesini ve diğerlerinin de bu ifadeyi onayladığını gösteren ve üst tarafında bunu
düzenleyen kadının mühür ve imzasını taşıyan belgelerdir. Bir mahkemenin hüccet
belgesi düzenleyip ilgilinin eline vermesi ve bir örneğini de deftere kaydetmesi, o
konuda hukuki bir anlaşmazlığın meydana gelmeyeceğini, gelse bile mahkemenin
hücceti elinde bulunduranın lehine karar vereceğini gösterir.22
19
İbrahim Yılmazçelik, a.g.e, s. 164 20
İ.H. Uzunçarşılı, a.g.e, 1935, s. 366 21
Ahmet Akgündüz, a.g.e, s. 18. 22
Ahmet Akgündüz, a.g.e, s. 21.
12
İ'lâmlar: Şer'i bir hükmü ve altında kararı veren kadının imza ve mührünü taşıyan
belgedir. Her i'lâm belgesi, davacının iddiasını, dayandığı delilleri, davalının
cevabını, def'i söz konusu ise nedenlerini, son kısmında da verilen kararın
gerekçelerini ve ne şekilde verildiğine dair kararları kapsamaktadır.23
Şer'iye Sicilleri’nde yer alan bir terim, tarihi seyir içerisinde farklı anlamlar
yüklenebilmiştir. Örneğin hüccet, önceleri hem davalar ile ilgili hükümleri içeren,
hem de noterlik alanındaki işlemleri içine alan belgeler için kullanılırken, sonraları
sadece noterlik alanındaki hukuki işleri kapsamıştır. İ'lâm ise, ilk dönemlerde bazı
sorunların alt makamdan üst makama arz edilerek bildirilmesi için kullanılırken,
sonraları sonuçlanan davalarla ilgili verilen hükümleri içeren bir belgeye
dönüşmüştür.
Mürâseleler: Kadının kendisine denk veya daha aşağı rütbedeki kişi ya da
makamlara hitaben kaleme aldığı belgelerdir. Örneğin, merkezden gelen bir ferman
ya da buyruldu üzerine herhangi bir sanığın yakalanması için o bölgenin voyvodasına
veya kathüdâsına yazılan yazılar mürâsele cinsindendir. Aynı zamanda tayin
edildikleri kadılık görevini bir nâibe devretmek için de mürâsele yazılmaktadır.24
1.2.1.2. Diğer Makamlardan Gelen Belgeler
Kadılar, şer'î işlerde görevli oldukları gibi bulundukları bölgede yürütme
gücünü de temsil etmektedirler. Bu nedenle kendisine padişah tarafından gönderilen
belgelere, beratları; sadrazam, beylerbeyi ve kazaskerkerden gelen buyrulduları ve
ilgili devlet teşkilatlarından gönderilen diğer belgeleri sicillere kaydetmişlerdir.25
Osmanlı Devleti'nde Ebussuud'un fetvasına dayanarak geliştirdiği ve temelde
şer'-i şerife uymakla beraber ayrıntılarında örfî hukuku esas alan hükümler
bulunmaktadır.26
Genellikle tek tanrıya dayalı ilahî dinlerde inançların kaynağı
23
Ahmen Akgündüz, a.g.e, s. 29 24
Ahmet Akgündüz, a.g.e, s. 38 25
İ.H. Uzunçarşılı, a.g.e, 1984, s. 109. 26
Ahmet Akgündüz, Mukayeseli İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı, Dicle Üniversitesi Hukuk
13
Allah'tır. Bu yüzden toplumu düzenleyen kurallar sadece hukuk kurallarından ibaret
değildir. Hukuk kurallarının yanında din, örf, adet ve görenek gibi kurallar da
vardır.27
İslam tarihinde Suriye'nin fethinden önce fıkıh ve fakîh tabirleri mevcut
değildi. Hicâz için Kur'an hükümleri kâfi geliyordu; bunun için hukukçuya kurrâ,
yani Kur'an'ı hıfz eden deniliyordu.28
Şer'iye sicillerine suret olarak kaydedilen merkezden gelen her türlü resmi
belge, eski düzenlemelerin gerçek yönlerini ortaya koyan en doğru vesikalardır. Bu
belgelerin asılları, bugün Başbakanlık Arşivi'nde bulunan Mühimme, Şikâyet,
Tevcihât, Mâliye gibi çeşitli defterlerde kayıtlı olsa da, bu defterler arasında bazı
eksiklikler görülmüştür. Dolayısıyla saraydan sâdır olan hükümlerin eksikliklerini
şer'iye sicilleri tamamlanacaktır.
Sonuç olarak incelediğimiz Şer'iye Sicilleri ele alınmadıkça Osmanlı
Devleti'nin siyasî, sosyal, askeri, ekonomik ve kültürel yapısını bütün gerçekliği ile
aydınlatılabilmesi mümkün değildir. Bu nedenle Şer'iye Sicillerine, tarihçilerimiz
tarafından önem verilmesi gerektiği aşikârdır.
Fakültesi Yayınları, Diyarbakır, 1986, s. 143.
27 Faruk Andaç, Ömer Adil Atasoy, Hukukun Temel Kavramları, Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve
İdari Bilimler Fakültesi, Eskişehir, 1997 s. 9. 28
Abdulkadir Altınsu, Osmanlı Şeyhülislamları, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1972, s. 27
14
1.3.DÜNDEN BUGÜNE SİVRİHİSAR
Sivrihisar'ın ne zaman kurulduğu belli değildir. Sivrihisar'ın geçmişten
günümüze gelen adları ise şu şekildedir; Etiler devrinde Sallpa, Yunan ve Roma
devrinde Spalya, klasik devirde Abrustula, Bizanslılar devrinde Jusyinyanus, Kazvini
tarihinde Sibrihisar, daha sonra Seferihisar ve daha sonra Sivrihisar olmuştur.
Amuriye tahrip edildikten sonra Amuriye-Mamuriye adlarını almıştır.29
Sivrihisar'a gelen ilk Oğuz boyları şöyledir:
1. Karkın Aşireti: Sivrihisar'a 20 kilometre mesafedeki köyde yerleştirilmiştir.
Aynı adı taşıyan Günyüzü köylerinden Beydilli ile Yörme Köyü arasında Karkın
denilen bir yer vardır.
2. Kınık Aşireti: Sivrihisar'a 10 kilometredir. Aynı adı taşıyan köy vardır.
3. İğdir Aşireti: Kınık ve Aktaş arasında bu adı taşıyan bir mevki ve büyük bir
harabe vardır.
4. Alaçat veya Alaçoi: Çandır Köyünde bu adı taşıyan bir mevki vardır.
5. İğdeönü- İğdeli: İğdevik Köyü adını bu aşiretden almıştır.
6. İmralı- İmur ve Yölemir
7. Beydilli Aşireti: Günyüzü'nde Yazır denilen yerde oturmuşlardır.
8. Yazır Aşireti: Günyüzü'nde Yazır denilen yerde oturmuşlardır.
9. Büğdüz Aşireti: Günyüzü'nde oturmuşlardır. Halen Ayvalı Köyünün
yaylasıdır.30
İlk İslam muhacirleri ise şöyle sıralanabilir:
1. İlk muhacirler Kırım'dan gelmişlerdir.1306-1316 yılları arasında yeniden
teşkil edilen Reşadiye, Paşakadın, Karakaya, Yaverviran, Zaferhamit, Ortaklar’a
yerleştirilmiştir. Reşadiye köyü dağılmıştır. Diğerleri mevcuttur.
2. 1316 dan 1318 senesine kadar Romanya ve Bulgaristan'dan gelen muhacirler
yeniden teşkil edilen İmraniye, Benli kuyu, Benli Yaverviran, Bağçacık, Hamidiyye,
29
Tahsin Özalp, Sivrihisar Tarihi, Tam – İş Matbaası, Eskişehir, 1961, s.7. 30
Tahsin Özalp, a.g.e., s.8.
15
Nasırıyye, Kaymaz yaylası köylerine yerleştirilmiştir. Köylerin hepsi de şu anda
mecvuttur.
3. Kafkasya'dan 1320-1321 senelerinde muhacirler gelmiştir. Yakapınar,
Süleymaniye köylerine yerleştirilmişlerdir. Konuştukları dil hakiki Türkçedir.
4. Kosova'dan gelen muhacirler 1316-1319 senelerinde gelmişlerdir. Bunlar da
Hamid'ü-l Asar mahallesine yerleştirilmişlerdir.
5. XVI. yüzyılda Karaman, Konya, Sivrihisar bölgesine Ermeniler de
yerleştirilmişlerdir.31
6. Rusya'dan Kigurk Papasivanüs kabileleri gelmiştir. Onlar Memik ve İlcik
dolaylarına yerleşmişlerdir. Daha sonra gelen iki Hıristiyan kabile Hıristiyan köyü
denilen yere iskân edilmişler ve Memik ve İlcik taraflarında olan Ermeniler de
bunlarla birleşmişlerdir.
7. Yahudiler Kıran Harmanı denilen yerde (Sakarya'nın Porsuk'la birleştiği yer)
Tan'ın başmuharririnin yazdığına göre Romanya'dan geldikleri ve 10 Temmuz 1339
tarihli vakıf yazısında da Almanya' dan geldikleri, bunların 93 erkek ve aynı miktar
kadından ibaret olduğu ve Almanya'ya geri gittikleri söylenmiştir.32
O zamanın adetlerine göre Müslümanlar şehrin içine Müslüman olmayanlar
şehrin dışında otururlardı.
Sivrihisar ve çevresi Frigya döneminden beri bilinen en eski yerleşim
yerlerindendir. Doğu Roma İmparatorluğu döneminde en önemli yolların kavşak
noktasındadır. Pessinus'a yakın olarak kurulan Justinianapolis, Bizans askeri
güzergâhlarından biri olmuştur.33
Sivrihisar XI. yüzyılda Türklerin eline geçmiştir (1086). Kısa süre sonra
yeniden Bizans egemenliğine katılan Sivrihisar'ı Anadolu Selçuklu Hükümdarı I.
31
Tahsin Özalp, a.g.e., s.12. 32
Tahsin Özalp, a.g.e., s. 13. 33
I. Uluslar Arası Dünden Bugüne Eskişehir Sempozyumu, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları,
Eskişehir 2005, s. 437
16
İzzettin Mesut (1116-1155) yeniden geri almıştır.34
Siyah kayalarından dolayı bir
zamanlar Karahisar adını alan yer daha sonra Sivrihisar adını almıştır35
Sivrihisar II. Kılıçarslan (1155-1192) zamanında Bizans sınırında hızla
gelişen Türkmen yerleşmesi sırasında Türk nüfusu artmıştır. Selçuklu kültür
düzeyinin zengin olduğu Sivrihisar’ın hangi tarihte kesin olarak Selçuklu sınırı içine
alındığı tespit edilememektedir. Bu dönemde Sivrihisar kalesinin etrafında kurulmuş
yeni mahallelerde Türklerin iskânına açılmıştır. 1415 yılında Çelebi Sultan Mehmet
devrinde Osmanlılar tarafından ele geçirilmiştir. Sivrihisar 15. yüzyıldan itibaren
gelişmiş bir yerleşim merkezi özelliğini göstermiştir. 1486 yılında Sivrihisar'da 24
Müslüman, 1 Ermeni mahallesi bulunuyordu. Eski mahallelerin bir mescit etrafında
geliştiği görülmektedir. XV. yüzyılda Sivrihisar kale, han, kervansaray, hamam,
pazaryeri, çarşı, kapan, medrese ve ibadethaneleriyle fiziki ve sosyal olarak tam bir
kent niteliğinde idi. Esnaf örgütleri de kentin vazgeçilmez parçalarıydı.36
Sivrihisar ilçesi ünlü kral yolunda bulunan bir kent olması nedeniyle ilk
çağdan beri önemini korumuştur. Önceleri ana tanrıça – Kybele (Magna Mater)
kültünün bulunduğu Sivrihisar yakınındaki Pessinus (Ballıhisar) merkez durumunda
idi. M.Ö. 204 yılında Ana Tanrıça Roma'ya taşınınca kült merkezi yavaş yavaş
önemini kaybetti. Buna rağmen Anadolu'da yerli tanrıça olan Kybele'ye ibadet
devam etti. Anadolu yaylasında Ana Tanrıça için tahtlar ve sunaklar yapıldı, günün
erken saatlerinde buralarda törenler düzenlendi. Roma yolculuğundan sonra Ana
Tanrıça'nın ünü imparatorluğa yayıldı. Ayrıca Roma, Ana Tanrıça'yı ülkesinde
bulundurduğu için Anadolu halkları üzerinde manevi bir üstünlük kazanmış oldu.
Hristiyanlığın ortaya çıkışından sonra, yeni dini yaymak üzere Anadolu'yu dolaşan
havari Saint Paul'ün tüm çabalarına rağmen Kibele kültü Eskişehir ve çevresinde
ününü korudu. IV. Yüzyılda Hristiyanlık yörede kesin olarak yerleşince Kybele kültü
yasaklanmış, Pessinus'taki tapınak yıkılmıştır. Böylece geçmişi yüzyıllar öncesine
dayanan Anadolu'nun Ana Tanrıça geleneği sona ermiştir. Bizans döneminde kent
34
Mükremin Halil Yinanç, Selçuklu Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, Ankara 1965, s. 199. 35
Besim Darkot, “Sivrihisar”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1966, C.X s. 726-727. Ve Ayrıca Türkiye
Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.XXXVII S.289-290 36
I. Uluslararası Dünden Bugüne Eskişehir Sempozyumu, a.g.e, s. 437-438.
17
tamamen önemini yitirmiştir.
Pessinus M.Ö. 204’te parlak durumunu kaybetti. Kent M.Ö. 25’te Roma
egemenliğine geçti ve Roma'nın Gatalya eyaleti sınırlarına alındı. VI. yüzyıla kadar
kent Abrustula adı ile anıldı. VI. yüzyılda Bizans İmparatoru Justinianus (527-565)
kenti yeniden canlandırmak istemiş yeni kurduğu kente kendi adını (Justinianopolis)
vermiş, fakat yeni kenti, Pessinus'un olduğu yere değil bu günkü Sivrihisar'ın
bulunduğu yere kurmuştur. Kenti kuran imparator Eskişehir yöresine büyük önem
vermiş Eskişehir (Dorilaion) kentini de aynı tarihte onarmıştır.37
İmparator kenti kurarken Hititlerin Paila ve Spalşa adındaki yerleşim birimini
seçmiş Sivrihisar'ın 16 km. güney doğusunda bulunan Pessinus kentindeki mâbed,
tiyatro ve yapıların mermerlerini taş ocağı şeklinde kullanmıştır. Hatta yaptırılan
kalede dahi antik kentin taşlarını kullanmıştır. Burası 6 kapılı korunaklı bir kaledir.
Günümüzde ancak kale içindeki su sarnıcı, tahıl ambarı ve yer altı depolarının
kalıntıları görülebilmektedir.
Sivrihisar'ın başka yerleşim birimlerinin de Bizans döneminde nüfus artışı
gösterdiği anlaşılmaktadır. Buna rağmen Sivrihisar, bölgenin ekonomik merkezi
olduğu gibi Bizans askeri yolundaki istihkâm silsilesinin de bir unsuru olmuştur.
Sivrihisar ve dolaylarında Selçuklu sanatının özgün yapıtları da
bulunmaktadır. Özellikle Sivrihisar Ulucami (kitâbesine göre yapılışı M. 673/1274)
sadece bu yörede değil, Anadolu Selçuklu sanatının bile en seçkin örneklerinden
sayılmaktadır. Alemşah Kümbeti ise Selçuklu türbe mimarisinin bütün özelliklerini
göstermektedir. Sultanönü sancağının stratejik önemi göz önünde bulundurulursa yol
kavşağında bulunan Sivrihisar'ında Selçuklunun önemli kasabalarından olduğu
açıktır.38
37
Halime Doğru, XV. ve XVI. Yüzyılda Sivrihisar Nahiyesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara,
1997, s.7. 38
Halime Doğru, a.g.e., s.8.
18
Özellikle II. Kılıç Arslan zamanında Bizans sınırında hızla gelişen Türkmen
yerleşmesi sırasında Türk nüfusunda artış görülmüştür. Yerleşim birimlerinde
ibadethaneler yaptırılmıştır. Örneğin Sivrihisar'ın Gecek köyünde bulunan caminin
Selçuklu dönemine ait olduğu düşünülmektedir. Yine Selçuklulardan kaldığı
anlaşılan mülk kayıtları ve ahi zaviyeleri de XIII. yüzyılın yarısından sonra bölgenin
öneminin arttığının kanıtıdır.
1261 yılına kadar Eskişehir valisi olan Cacaoğlu Nurettin Bey Eskişehir'de
yaptırdığı cami için 1272 de Kırşehir’de düzenlediği vakfiyesinde bazı mülk ve
çiftliklerini vakıf haline getirdiğini belirtmiştir. Arapça ve Moğolca hazırlanan
vakfiyeye göre Sivrihisar'ın Dinekli, Sarıkavak köyleri ile Kaymazda İlyas, Ebi Emre,
Emir İlyas ve Sevindik mülklerinin geliri Eskişehir’deki camiye vakfedilmiştir.
Anadolu Selçuklu Devletinin yıkılması üzerine kurulan Karamanoğlu Beyliği
Bahadır Han'ın ölümünden sonra, İran Moğol İlhanlılarının fiilen parçalanmış olması
üzerine Sivrihisar'ı kendi sınırlarına dâhil etti. Osmanlı Devleti'nin kuruluş
yıllarındaki olaylarda Sivrihisar ve Beypazarı hep Karamanlı mülkü sayıldı.39
Osmanlı Devleti ile Karamanoğlu Beyliği Anadolu iktidarı için uzun yıllar
çarpışmışlardır. Sivrihisar sınırda bulunan bir kent olduğu için sık sık el değiştirmek
durumu ile yüz yüze kalmıştır. Orhan Beyin oğlu Süleyman Paşa 1354 de Ankara'yı
aldığı zaman coğrafi bağlantısı nedeniyle Sivrihisar'ı da Osmanlı beyliğine dahil
etmiştir. Orhan Bey'in (1326-1362) ölümü üzerine Ankara'da büyük etkinliği olan
Ahiler, Karamanoğlu’ndan aldıkları destekle Osmanlı Beyliğinden ayrıldılar. Sultan I.
Murat (1362-1389) tahta geçer geçmez bu sorunu çözümlemek üzere Ankara üzerine
yürüdü. Karşı koyamayacağını anlayan ahiler Ankara'yı teslim ettiler. (H.763/ 1362)
Sivrihisar nahiyesine ait vakıf defterlerinde çok sayıda ahinin adı geçmesi onların
burada da güçlü olduklarını göstermektedir.40
39
Halime Doğru, a.g.e., s.8. 40
Halime Doğru, a.g.e, s.9.
19
Osmanlı Devleti’nde Orhan Bey zamanında başlayan genişleme siyaseti,
Yıldırım Bayezid zamanında doruk noktasına ulaştı. Anadolu'da toprak kaybına
uğramış olan beyler doğuda kurulmuş olan Timur Devleti'nin hizmetine girerek
kaybettikleri yerleri geri alma çabasında idiler. Yıldırım Bayezid Ankara Savaşı’nda
yenilince Timur söz verdiği gibi Anadolu beylerine topraklarını geri verdi. O sırada
Bursa'da nezaret altında bulunan Karamanoğlu Alâeddin Bey'in oğulları Mehmed ve
Ali Beyler de beylik merkezine gönderildiler. Timur kendilerine ittifak ederek
babalarının mülklerinden başka Beypazarı, Sivrihisar ve Akşehir'i de onlara verdi.
Böylece tam bir bölünmüşlük ve beylik sistemi oluştu.41
Osmanlı tarihçileri ve Bizans kaynakları Timur'a esir düşen Yıldırım
Bayezid'i esaretten kurtarıp kaçırmak için oğlu Mehmet Çelebi’nin bir girişimde
bulunduğundan söz ederler. Neşri olayın Timur'un karargâhının Sivrihisar'ın
Yakapınar mevkiinde bulunduğu sırada olduğunu açıklamaktadır. Fakat bu girişim
başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Sivrihisar halkı Karamanoğlu topraklarına dâhil
edildikten sonra yeni durumdan memnun olmayarak Yıldırım'ın oğlu Süleyman'a
başvurup kaleyi teslim edeceklerini haber vermişlerdir. Bunun üzerine Süleyman o
tarafa gitti ise de kale teslim olmadı. O da bir taraftan burasını kurtarıp askerlerinin
bir kısmını da Çelebi Mehmet'in elindeki yerleri vurmağa göndermiştir.
Karamanoğlu Mehmet Bey, Emir Süleyman'ın az bir kuvvetle Sivrihisar
kuşatmasında bulunduğunu haber alarak onu zor durumda bırakmak istedi ise de
başarılı olamadı.42
I. Mehmet tahta geçtiği zaman Sivrihisar halâ Karamanoğlu'nun elinde idi.
Kendilerini Konya Sultanı II. Alâeddin varisi ilan eden Karamanoğulları burayı terk
etmek niyetinde değildi. Hatta Mehmet Çelebi'nin kardeşleri ile olan mücadelesini
fırsat bilen Karamanoğulları Sivrihisar'ı üs olarak kullanıp Bursa'ya akın yaptı, kenti
kuşattı, ulaşabildiği mahalleleri ateşe vererek önemli hasar meydana getirdi.
Mehmet Çelebi ertesi sene yaptığı hazırlıkla önce kuzeye yöneldi. Tam bu sırada
Karamanoğlu Mehmet Bey tekrar tecavüz etme hatasında bulundu. 1415 te Konya'ya
41
Halime Doğru, a.g.e., s.9. 42
Halime Doğru, a.g.e., s,10
20
yönelen Mehmet Çelebi Karamanoğullarını yendi ve Sivrihisar'ı aldı.43
Sivrihisar daha önce Ankara vilayetine bağlıdır. Osmanlı İmparatorluğu’nun
son yıllarında Eskişehir'e bağlanmıştır. Bu yılların salnamelerinde adı Seyitgazi ve
Mihalıçık ile birlikte Eskişehir'in kazası olarak geçmiştir. Eskişehir'e uzaklığı 98 km.
dir. 77 köyü ve merkezde 33 mahallesi vardır. Nüfusu yaklaşık bucak ve köyler
26.000, merkez 10.000 toplam 36.000 dir.44
Sivrihisar’da bulunan Ulu Cami önemli tarihi bir eserdir. Selçuklu
döneminden günümüze ulaşan ahşap direkli camilerin nadir örneklerinden biridir.
Şehrin merkezinde kapladığı alan ve diğer özellikleri ile ulu kelimesi bu eserde tam
anlamını bulur. Dış mekân: 1.394 metre kare, iç mekân 1.240 metre karedir. Kıble
duvarına paralel ve 67 ağaç direk üzerine uzanan kirişlerle altı nefli bir yapıdır.
Ortadaki 3, ve 4. nefin tavanları en yüksek olmak üzere 1,2 ve 5,6 neflerin tavanları
uzayan konsollar üzerinde ortaya doğru yükseliş meyli arz eder. Tümü Orta Asya
çadır mimarisi görünümündedir. 45
43
Halime Doğru, a.g.e., s,11 44
Suzan Albek, Dorylaıon'dan Eskişehir'e, Dizgi Baskı Anadolu Üniversitesi Basımevi, Eskişehir
1991, s. 25. 45
Orhan Keskin, Bütün Yönleri ile Sivrihisar, Bayrak Matbaası, İstanbul 2001, s. 131.
21
II. BÖLÜM
10 NUMARALI SİVRİHİSAR ŞER'İYE SİCİLİNİN
TANITIMI VE SONUCU
2.1.DEFTERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ, İÇERİĞİ, DEĞERLENDİRME VE
SONUÇ
Sivrihisar 10 Numaralı Şer’iye Sicili Ankara Milli Kütüphanesi’nde
bulunmaktadır. H. 1287-1294 / M.1870-1878 tarihleri arasını kapsar. Sultan
Abdülaziz ve Sultan Abdülhamit dönemlerinin bir kısmını içerir. Elimizdeki
fotokopiler A3 kâğıdına mikrofilmden çekilmiştir. Bundan dolayı defterin gerçek
ebatları farklılık gösterebilir.
Defter 67 varak ve boş varaklarla birlikte 131 sayfadan oluşmaktadır. Bu
sicilde daha çok alım satım hüccetleri, alacak verecek davaları ve verâset davaları yer
almaktadır. Bunun yanı sıra emirnâme, ferman, nikâh akdi gibi davalar
bulunmaktadır.
Miras hukukunun İslam hukukundaki adı da mirastır.46
Miras bırakana mûris
mirası almaya hak kazanana da vâris denilmektedir. Tereke vefat eden kişinin geride
bıraktığı malvarlığıdır.
İslam Hukukunda mirasçı olmak için üç şartın bulunması gerekmektedir.
I. Miras bırakanın ölümü veya hükmen kayıp olması
II. Miras bırakan öldüğü zaman hayatta mirasçılarının bulunması
III. Mirasçıların kimler olduğunun bilinmesi.47
46
Miras: Sözlükte “kök, temel; birinin diğerinden devr aldığı eski durum, bakiye” anlamlarındaki irs
(virâse) kökünden türeyen miras kelimesi, çok defa irs ile eş anlamlı olmak üzere “bir şeyin bir
kişi veya topluluktan diğerine geçmesi, başkasından kalan, tevaruz edilen şey” manalarında
kullanılır. Fıkıh terimi olarak irs ve miras, ölen bir kimsenin mal varlığının âkıbetini düzenleyen
kuralların bütününü ifade eder... Müslümanlar, konu hakkında kur'an ve sünnette yer alan
açıklamalar ve oluşan icmâlar yanında sahâbe ve tâbiînden gelen rivayetleri de dikkate alarak kısa
zamanda ferâiz ilmini meydana getirdiler. Türkiye diyanet vakfı islam ansiklopedisi C.XXX, s.148. 47
A. İ. Özuğur, Medeni Yasadan Önce ve Sonra Türk Miras Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara 2001, s.
41.
22
Terekenin vârislere taksiminden önce, cenaze ve defin masrafları ( teçyîz ve
tekfîn) terekeden çıkarılırdı. Mûrisin kul hakları denen şahsi borçları yine terekeden
ödenirdi. Vasiyetleri yerine getirilirdi ve bütün bu hak ve borçların çıkarılmasından
sonra kalan tereke mevcut mirasçılar arasında paylaştırılırdı.48
Defterde de 62 adet miras davası bulunmaktadır. Bu davaların bazılarında
miras üzerine anlaşmazlıklar, bazılarında vefat eden kişiden alacaklı olanların açtığı
davalar ve verasetler bulunmaktadır. Zımmîlerin kendi dini cemaat hukuklarına tabi
olmakta serbest olmalarına rağmen kendi aralarındaki bazı anlaşmazlıklarda Şer'iye
Mahkemelerine başvurdukları görülmektedir. Tüm bu davaların özet ve içeriği
tezimizin içinde mevcuttur.
Osmanlı Devleti’nde kadılar nikâh akdini kıymakla görevlendirilmiştir. Kadı,
nikâhı kıyarak akdi Şer'iye Siciline kaydeder ve nikâh hücceti denilen bir belge
düzenlerdi. Ancak nikâh için kadıya başvurmak imkânı her zaman mümkün
olmadığından bir süre sonra kadıdan evlendirme izni alan imamlar resmî bir şekilde
nikâhta hazır bulunmuşlardır. Bu tamamen örfi hukuktan doğan bir uygulamadır.
Defterde nikâh akdi ile ilgili sadece bir kayıt bulunmaktadır o da 106/1 dir. Bunun
sebebi de nikâhın kadılardan çok imamlar tarafından yapıldığının bir kanıtıdır.
Evlenme ile erkeğin kadın üzerinde elde ettiği haklara karşılık olarak, erkeğin
kadına bir şey vermesi gerekir ki, buna “mehr” adı verilir. Erkek mehrin bir kısmını
evlenme akdi sırasında veya düğünden önce verir. Buna “mehr-i mu’accel” denir.
Geri kalanını da düğünden sonra ya da daha çok evlilik sona erdiğinde verirdi. Buna
da “mehr-i mü’eccel” adı verilir.49
Sicilde iki adet boşanma davası (108/3, 124/2) bulunmaktadır. Görüldüğü
üzere Osmanlı Devletinde boşanma olayları çok azdır. Ve sicilde de bulunan nafaka
48
H. Cin- A. Akgündüz, Türk Hukuk Tarihi, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya, 1989, s. 121. 49
Ç. Üçok, A. Mumcu, G. Bozkurt, Türk Hukuk Tarihi, Savaş Yayınevi, Ankara, 1996, s. 94.
23
ve mehr davalarında kadınların aciz durumda kalmamasına çok önem gösterilmiştir.
Osmanlı adalet sisteminde kadın erkek ayrımı yapılmamıştır. Kadınlarda
kendi haklarını özgür bir şekilde savunmuş ve sistem herkese adaletli ve eşit
davranmıştır. Kadınlarda mirastan hak almışlardır. Sadece incelediğimiz defterde
değil, mahkeme sicillerine genel olarak göz atıldığında, Osmanlı toplumunda çok
eşle evlilik ve boşanmaların çok olmadığı görülmektedir. Sadece kadınların değil
erkeklerinde hakkı bulunmaktadır. Örneğin, kadınlar erkeğe yapması gereken
görevlerini yapmazlarsa erkekler de kadınlara dava açabilmektedirler. Örneğin 14/1
de böyle bir dava bulunmaktadır.
Sicilde sadece bir adet cinayet davası bulunmaktadır (54/2). Buradan da
anlayacağımız üzere Osmanlı Devleti’nde bu tür olaylara da çok rastlanmamaktadır.
Davaların çoğu alacak, miras, tarla sınırı gibi davalardan oluşmaktadır.
Tarla sınırı ve su ihlali ile ilgili beş adet hüküm bulunmaktadır ( 15/2, 16/1,
52/2, 78/1, 125/3). Fuzuli gasp ve hakkı olmadan mal tasarrufu ile ilgili de on adet
hüküm bulunmaktadır. Bunlar genelde davacının lehine sonuçlanmıştır. Osmanlı
Devleti’nin hukuk sisteminde sicilden de anlaşıldığı üzere şahit ve yemin çok
önemlidir.
İslam hukukunda borca deyn, alacaklı dâin, borçluya da medîn ya da medyûn
denilmiştir. Borç, bir akid veya haksız fiil nedeniyle borçlu zimmetinde sabit olan
şeydir. Osmanlı hukukunda alacaklı konumunda bulunan kimselerin hakkının
korunması ve alacağının kendisine ödenmesi konusunda devletin yapıcı müdahalesi
söz konusudur.50
Bu durumu sicilimizde bulunan borçlu alacaklı davalarında
görmekteyiz.
Sicilde 46 adet borçlu alacaklı davası bulunmaktadır. Bunların bazıları mal
satımından almaları gereken parayı alamamaları, bazıları vefat eden kişinin kendisine
50
H. Cin, A. Akgündüz. a.g.e, s. 163.
24
borcu olduğunu iddia eden davalar, bazıları iş karşılığı alması gereken parayı
almaması üzerine açılan davalar, bazıları da direk borç verme üzerinedir. Sicilde
görülen davalarda bu hususta da senet ve şahit çok önemlidir. Davalarda paranın
hemen ödenmesi kararının yanı sıra takside bağlanması kararları da görülmektedir.
Eğer ölen bir kimsenin borcu var ise sicilde bu borç vefat edenin terekesinden
kesilmiştir.
Sicilde gayri müslimlerin miraslarını istedikleri şekilde tasarruf
edebildiklerini görüyoruz. Örneğin 130/1 de Hıristiyanların miraslarını istedikleri
gibi özgürce kullanabilecekleri ile ilgili bir hüküm bulunmaktadır.
Sicilde iki adet hırsızlık davası bulunmaktadır. Bunlardan 111/3 de bulunan
davada kendi kardeşinin kocasıyla abisinin mallarıyla birlikte kaçması davası
bulunmaktadır. Diğeri ise bir adamın dört nefer tarafından yağmalandığını gösteren
92/1 deki davadır. Görüldüğü üzere hırsızlık ve yağmalamada Osmanlı Devleti’nde
çok az görülmektedir.
Sicildeki tereke ve alımın satım davalarından görüleceği üzere bölgede tiftik
keçisi yetiştiriciliğinin çok olduğu görülmektedir. Tarımın ve hayvancılığın da
ekonominin temelinde olduğu görülmektedir.
Sicilde görülen önemli şeylerden bir tanesi de yetimlere eytam sandıkları
kurulduğu ve yetimlerin gelecek ve bakımlarına devletin nasıl önem verdiğini
gösteren 5/1 ve 73/1 deki hükümledir. Sahipsiz malların yetim sandıklarına kaldığı
görülmektedir. Yetim sandıklarına kayıtlı çocukların takibine de önem verilmiştir.
Buradan da Osmanlı Devleti’nin sosyal bir devlet olduğunu anlayabiliriz.
Osmanlı Devleti'nde vakıflara da çok önem verilmektedir. Vakıf mallarının
nasıl kullanılacağına ve kimlerin yönetiminde olduğuna çok önem verilmiştir.
Vakıflar ile ilgili sicilde sekiz hüküm bulunmaktadır.
25
Vakıf karşılıklı yardımlaşma esasına dayanan medeni bir müessesedir.
Toplum hayatı ise, karşılıklı yardımlaşmadan doğar. Müslümanlar, İslamiyet’in ilk
yıllarından itibaren Kur'an ve Sünnet’in emirlerine uyarak yardımlaşmaya başlamıştır.
Vakfın ifâ ettiği fonksiyon, sadece ferdî hayırseverlik değildir. Ayrıca devletin ifa
etmekle yükümlü olduğu birçok kamu hizmeti de, özellikle Osmanlı Devleti'nde,
vakıf yoluyla ifâ edilmiştir.51
23/1 de Habâbe Medresesi’nin vakıf parasının neması
ve bir mütevelli tayin ettirilerek vakfın devamının sağlanmasına çalışılmıştı. 27/1 de
Hacı Ashap mescidine ait vakıf mülkün kiraya verilerek gelirin mescidin giderlerine
harcanarak mescidin ve vakfın devamı sağlanmaya çalışılmıştır. 57/1 de vakıf
mülkün arazisinin kiraya verilerek bina inşâsı giderlerine harcanması ve vakfın
devamı sağlanmıştır. Görüldüğü üzere Osmanlı Devleti vakıflara önem vermiştir. Ve
vakıfların devamı sağlanmaya çalışılarak halka hizmet eden yerlerin masrafları
giderilerek ve mütevelli atanarak bu döngü sağlanmaya çalışılmıştır.
Osmanlı devletinde duraklama ve gerileme dönemlerinde bazı kadı ve
nâiblerin kendi çıkarlarını gözeterek, görevleri sırasında servet edinmek için halkın
ezilmesine göz yumdukları bir gerçektir. Merkezden gelen 105/1 deki emirnâmede
halkın tahammül edemeyeceği masraflardan uzak tutulması bildirilmiştir.
Osmanlı Devleti’nden günümüze kadar gelen bir kanun da dikkat çekmektedir.
62/1 de arazisinden eski zamanlardan kalan değerli eşyalar bulanların ne yapması
gerektiği emri bulunmaktadır. Bu zamanki kanuna çok yakın olan üçte biri devlete,
üçte biri arazi sahibine ve üçte biride bulana kalmalıdır kararı alınmıştır.
Sicilde en çok bulunan davalardan biri de hüccetlerdir. Hüccetler bir nevi
senet manasına gelmektedir. İnsanlar, taşınır-taşınmaz mallarını, alım satım işlerini
bu kayıtlarla belgelerler.
51
Ahmet Akgündüz, İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müesseseleri, Cihan Matbaası,
İstanbul, 1996 s. 41-42.
26
Sicilde de 59 adet alım satım akdi bulunmaktadır. Bunların o günkü yer-fiyat-
mal dengesini göstermesi açısından önemi vardır. Bu hükümlerde önce malın cinsi,
yeri, ne amaçla kullanılacağı, senelik gelirleri ve ne kadar fiyata kime nasıl bir
ödeme sistemi ile verildiğinin kayıtları bulunmaktadır. Sicilde Müslüman,
Gayrimüslim ve Ermeniler arasında birçok alım satım işlemi görülmektedir. Kendi
aralarında da birçok alım satım hücceti bulunmaktadır. Bu da göstermektedir ki
gayrimüslim ve Müslümanlar sosyal olarak etkileşim içinde birlikte huzur içinde
yaşamışlardır. Sivrihisar ve etrafında birçok Ermeni'nin yaşadığını da anlamaktayız.
Ve rahat bir şekilde ticaret, tarım ve hayvancılık yaptıklarını, istedikleri şekilde
mallarının tasarruflarını yaptıklarını ve alım satım yaparken veyahut diğer
davalarında Şer'iye Mahkemelerine başvurdukları ve adil bir şekilde yargılandıklarını
açıkça görebilmekteyiz. Osmanlı Devleti’nin çok milletli yapısıyla nasıl o kadar yıl
hüküm sürdüğünü buradan anlayabiliriz.
Sicilde merkezden gelen veyahut bir alt veya üst makama yazılan belgeler ve
kararlar bulunmaktadır. Bunlar 41 adettir. Bu emirnameler askeri siyasi veyahut
kamu düzeni ile ilgilidir.
Resm-i kısmet alımı ile ilgili olan bir emirde (103/2) vârislere dağıtılacak
olan akçelerden kuruşta bir para ve yüz kuruşta altmış para resm-i kısmet alınmasına
dair emir bulunmaktadır. Ayrıca bazı konularda uygulanacak usuller ile ilgilide
bilgiler verilmiştir. Örneğin dikkat çeken emirlerde harman arazilerinin ihtiyaç
duyulduğunda nasıl kiralanacağına dair 66/1 deki nizamname, 63/1 de bulunan
zaviyelerin boşalan zaviyedarlıklarının nasıl tayin edileceğine dair usul gibi emirler
vardır. Ayrıca taşralarda bulunan vârisi olmayan malların Eytam Sandıklarına
bırakılması gerekirken bazı yerlerde Meclis Sandıklarına konduğu ve bunun
engellenmesini içeren emir 73/1 de bulunmaktadır. En çok dikkat edilen şeylerden
biriside asayiş ve düzenin sağlanması ile ilgili emirlerdir 86/3 ve 86/4 te bunu
görmekteyiz. O dönemde arazi ve hudut çekişmelerinin çok olduğu ve bunun
merkezi rahatsız ettiğini de 94/2 deki bu durumun önlenmesini içeren emirde
görebiliyoruz. Ayrıca görevlendirmeler ile ilgili de emirler bulunmaktadır bunları da
86/1 ve 120/3 ‘te görmekteyiz. Mütevellâ ( kadılar tarafından bazı davalar için atanan
salâhiyyetli kimse) tayini hakkındaki nizamnâmeyi de 67/1 de görmekteyiz. 112/3 te
27
vesika ve tutanaklardan alınacak harcın mîri ile beşlik ve altılık şeklinde alınmasını
bildiren emirnâme bulunmaktadır.
Ayrıca Sultan Abdülhamit’in tahta çıkışından dolayı cülus, fetva ve onun
adına hutbe okutulması ile ilgili emirnâmelerde 111/1, 111/2, 104/2, 104/3, 104/4,
104/5’ te bulunmaktadır.
Muhtevası oldukça zengin olan defterde yukarıda değindiklerimizin dışında
muhtelif konulara dair hükümlere de rastlanmaktadır. Bunlar konuların özeti ve
konuların tasnifi bölümünde yer almaktadır.
Bu sicilde birçok alım satım hüccetleri bulunmaktadır. Bu hüccetlerde müslim
ve gayrimüslimler arasında da satış işlemleri görülmektedir. Örneğin; 2/1, 2/2, 2/3,
3/3, 8/1, 12/3, 17/2, 26/2, 30/2, 33/1, 44/1, 44/2, 47/2, 50/2, 53/2, 58/1 ‘de böyle
hükümler bulunmaktadır. Dikkati çeken hiç Müslümanların gayrimüslimlerden bir
şey almamaları fakat birçok mal satmalarıdır.
Sonuç yerine şunları sıralayabiliriz: 10 numaralı Sivrihisar Şer’iye Sicili’nden
Osmanlı Devleti’nin sosyal bir devlet olduğu anlaşılmaktadır. Bunu yukarıda
belirttiğim yetim sandıklarına ve vakıflara verilen önemden anlamaktayız. Devletin,
vatandaşın hakkını koruduğu ve hakkını alması konusunda gerekli yaptırımlarda
bulunduğu görülmektedir. Bu da Osmanlı Devleti’nin eşitlik ve adalete ne kadar
önem verdiğini göstermektedir.
Sicilde dikkati çeken durumlardan bir diğeri ise Müslümanların gayri
Müslimlere mal satışında bulunup hiç mal almamasıdır. Bu da devrin durumunu
ortaya koymaktadır. Azınlıklara verilen haklar ile gayrimüslimlerin zenginleştiği ve
sermaye biriktirdiği anlaşılmaktadır. Müslümanların ise mallarını ellerinden çıkardığı
ve bu malları gayrimüslimlerin aldığı görülmektedir. Bu durumdan Müslümanların
28
fakirleşirken gayrimüslimlerin zenginleştiği anlaşılmaktadır.
Defterde ayrıca gayrimüslimlerin mallarını ve miraslarını istedikleri şekilde
kullanabildikleri görülmektedir. Bu da din, dil, ırk farkı olmadan herkese nasıl eşit
davranıldığının bir göstergesidir. Bu sicilden devletin nizam ve intizama çok önem
verdiği ve merkezi otoritenin sağlam tutulmaya çalışıldığı sonucu da çıkarılmıştır.
Osmanlı Devleti’nin çok uluslu yapısıyla onca yıl ayakta nasıl kaldığının bir
göstergesi de eşitlik ve özgürlüğe dikkat etmesidir. Bu durum defterden de
anlaşılmaktadır. Defterden çıkarılan bir diğer sonuç ise defterin yazıldığı tarihte
Sivrihisar halkının daha çok tarım ve hayvancılıkla geçindiğidir.
Hazine değerindeki Şer'iye Sicilleri'nin ele alınması, incelenmesi ve onlardan
yararlanılması tarih, sosyoloji, etnoğrafya, hukuk ve hukuk tarihi gibi alanlarda
kıymetli bilgileri gözler önüne koymaktadır. İlgili ve araştırıcıların merakı ve bunlara
yoğunlaşması oranında akademik dünyanın kazanımları da artabilecektir ve bunların
araştırmalar için sağlam bir dayanak ve zemin oluşturabileceği aşikârdır.
29
2.2 SİCİLİN KONULARINA GÖRE TASNİFİ
Sicilin konularının özeti tek tek yazıldığından dolayı, hükümlerin konu ulaşımında
kolaylık sağlanması için bu tasnifte sadece sayfa ve hüküm numaraları belirtilmiştir.
VERÂSET VE MİRAS DAVALARI
SAYFA / HÜKÜM SAYFA / HÜKÜM
1. 3/1 39.59/1
2. 6/1 40.60/1
3. 8/3 41.61/1
4. 11/1 42.77/1
5. 13/1 43.77/2
6. 17/3 44.78/2
7. 18/1 45.80/2
8. 18/2 46.81/3
9. 18/3 48.82/3
10. 20/2 49.83/1
11. 21/1 50.93/1
12. 21/2 51.95/1
13. 22/1 52.98/2
14. 22/2 53.100/2
15. 24/1 54.102/2
16. 24/2 55.105/2
17. 25/1 56.106/3
18. 25/2 57.108/2
19. 27/2 58.109/1
20. 30/1 59.113/1
21. 31/2 60.114/2
22. 41/1 61.127/1
23. 42/2 62.82/2
24. 43/1
25. 44/3
26. 47/1
27. 47/2
28. 48/1
29. 49/1
30. 49/2
31. 50/1
32. 52/1
33. 53/1
34. 53/2
35. 54/1
36. 55/1
37. 55/2
38. 56/1
30
MAL ALIM SATIM HÜCCETLERİ
SAYFA / HÜKÜM SAYFA/ HÜKÜM
1. 1/1 39.40/3
2. 1/ 2 40.44/1
3. 1/3 41.45/1
4. 2/1 42.46/1
5. 2/2 43.46/2
6. 2/3 44.50/2
7. 3/2 45.51/1
8. 6/2 46.51/2
9. 6/3 47.58/3
10. 7/1 48.80/1
11. 7/2 49.83/2
12. 7/3 50.84/1
13. 7/4 51.90/2
14. 8/1 52.92/3
15. 8/2 53.114/1
16. 9/2 54.116/1
17. 9/3 55.119/3
18. 10/1 56.120/1
19. 10/3 57.124/3
20. 11/2 58.125/1
21. 11/3 59. 126/2
22. 12/1
23. 12/2
24. 12/3
25. 13/2
26. 16/2
27. 19/2
28. 19/3
29. 20/1
30. 23/2
31. 26/2
32. 30/2
33. 30/3
34. 31/1
35. 32/1
36. 32/2
37. 40/1
38. 40/2
31
MAL VE BORÇLU ALACAKLI DAVALARI
SAYFA/ HÜKÜM SAYFA/HÜKÜM
1. 9/1 41.119/2
2. 14/1 42.122/4
3. 14/2 43.123/2
4. 14/3 44.125/2
5. 26/1 45.126/3
6. 35/1 46.129/1
7. 36/1
8. 37/1
9. 38/1
10. 38/2
11. 39/1
12. 43/2
13. 74/2
14. 85/2
15. 90/1
16. 91/1
17. 91/2
18. 94/3
19. 96/1
20. 97/1
21. 97/2
22. 99/1
23. 99/2
24. 101/1
25. 101/2
26. 102/1
27. 107/1
28. 107/2
29. 107/3
30. 108/1
31. 108/4
32. 110/1
33. 111/4
34. 112/1
35. 112/2
36. 115/2
37. 116/2
38. 117/1
39. 117/2
40. 119/1
32
MALLARA FUZULİ ZAPT VE HAKSIZ TASARRUF DAVALARI
SAYFA / HÜKÜM
1. 33/2
2. 34/1
3. 36/2
4. 85/1
5. 106/2
6. 111/3
7. 117/3
8. 118/1
9. 123/1
10. 128/1
TARLA SINIRI VE SU İHLÂLİ DAVALARI
SAYFA / HÜKÜM
1. 15/2
2. 16/1
3. 52/2
4. 78/1
5. 109/2
6. 125/3
CİNAYET DAVALARI
SAYFA/ HÜKÜM
1. 54/2
NAFAKA, NİKÂH AKDİ, MEHİR VE TALAK DAVALARI
SAYFA/ HÜKÜM
1. 40/2 12. 126/1
2. 41/2
3. 42/1
4. 76/2
5. 81/1
6. 106/1
7. 108/3
8. 115/3
9. 118/2
10. 124/1
11. 124/
33
EMİRNÂME, FERMAN, BUYRULDU VE NİZAMNÂMELER
SAYFA / HÜKÜM
1. 4/1
2. 5/1
3. 46/3
4. 62/1
5. 62/2
6. 63/1
7. 65/1
8. 65/2
9. 65/3
10. 66/1
11. 66/2
12. 66/3
13. 67/1
14. 71/2
15. 72/1
16. 73/1
17. 86/1
18. 86/2
19. 86/3
20. 86/4
21. 88/1
22. 88/2
23. 90/4
24. 90/5
25. 94/1
26. 94/2
27. 103/2
28. 103/3
29. 104/2
30. 104/3
31. 104/4
32. 104/5
33. 105/1
34. 111/1
35. 111/2
36. 112/3
37. 112/4
38. 120/2
39. 120/3
40. 122/2
41. 130/1
34
VAKIF MÜLKLERİ VAKIFLARLA İLGİLİ EMİRNÂMELER
SAYFA/HÜKÜM
1. 23/1
2. 27/1
3. 29/1
4. 57/1
5. 89/1
6. 89/2
7. 89/3
8. 122/1
DİĞER DAVALAR
SAYFA / HÜKÜM DAVA KONUSU
1. 5/3 Tayin
2. 10/2 Vâsî ta'yini
3. 74/1 Senedat-ı şer'iye kaydı
4. 113/2 Vekil ataması
5. 116/3 Ölmüş askerlerin mallarının gelmiş olduğu
i'lâm
6. 121/1 Vakfiye sûreti
35
2.3. 10 NUMARALI SİVRİHİSAR ŞER’İYE SİCİLİNİN KONULARININ
ÖZETLERİ
Not: Bu listedeki numaralandırma, sicilin Türkçe yazıya çevirilmemiş orijinal
halindeki sayfa ve o sayfadaki hüküm sayıları baz alınarak listelenmiştir.
7681-0001/2
Sayfa 1
1/1
Seferihisar Kutbettin Mahallesi sâkinlerinden Pehlivan oğlu Hasan Bin
Hüseyin’in Ermeni asıllı Osmanlı vatandaşı Sultan Oğlu Kifork veledi Makaryosa bir
mülkü (oda) bin beş yüz kuruşa sattığını gösteren hüccet.
1/2
Sultan Oğlu Kifork'un Pehlivanoğlu Hasan bin Hüseyin’den mülkü bin beş
yüz kuruşa aldığını belirten hüküm.
1/3
Seferihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden Ermeni asıllı Osmanlı
vatandaşlarından Kirkor veledi Murad ile Markos veledi Abraham arasında
mahallenin kasır sokağında bulunan 3 odalı evin elli bin elli kuruşa satıldığını
gösteren hüccet.
7681-0002-1
Sayfa 2
2/1
Seferihisar'ın Hanlı Mahallesi’nde ikâmet eden Bacı oğlu Hacı Ömer Osman
bin Hacı Ali'nin şehir çarşısındaki Yeni Han'da bulunan Sultan Çarşısı’yla
sınırlandırılmış ve 2 yıl icâreteyn ( icârelerle kiralanmış vakıf emlakı) Hacı Ali'nin
elinde bulundurduğu dükkânı on bin kuruşa gayrimüslim mahallesi olan Akdoğan
Mahallesi sakinlerinden Hacı Agop Hacı Artin ve Hacı Kalos adlı Ermeni milletinden
kişilere teslim ettiğini gösteren hüccet.
36
2/2
Seferihisar'ın Hacı Hasan Mahallesi sâkinlerinden Şerife binti Ahmet
Efendi’nin Karabab adlı mevkide bulunan ağnam ağılını (koyun ahırı) hissesini
Ohannes ve Kirkor'a bin sekiz yüz kuruşa teslim ettiğini gösteren hüccet.
Sayfa 2/3
Yenice Mahallesi sâkinlerinden Sarızade Aga ibni El- hacc Mustafa'nın Benli
Mahallesi’nin Kişi Sokağı’nda bir numaralı ve altlı üstlü dokuz göz oda ve bir avlulu
mülkünü Benli Mahallesi ahalilerinden ve Ermeni Milleti’nden Toros veledi Hacı
Agop'a otuz iki bin beş yüz kuruşa teslim ettiğini gösteren hüccet.
7681-0002-2
Sayfa 3
3/1
Seferihisar'ın Hacı Eskici Mahallesi sakinlerinden iken vefat eden Süleyman
Aga ibni Süleyman’ın veraseti.
3/2
Seferihisar'ın Benli Mahallesi'nin Ermeni sakinlerinden Hacı Ohannes bin
Agop'un Hıristiyan köyündeki Gül mevkiinde bulunan Papas oğlu Karbet ve Bağosi
oğlu Artin’in bağları ile sınır olan bağını Hacı Artin'e iki bin beş yüz kuruşa sattığını
gösteren hüccet.
3/3
Karacaviran Köyü’nden Deli Mehmet oğlu Hüseyin'in aynı köydeki Dilber
Deresi mevkiindeki Bestan zaviyesi vakfı arazisinde bir parça ağnam ağılının yarı
hissesini Markodoçi ve Agop ve Mirodosi ve Ohannesi’ye üç bin beş yüz kuruşa
teslim ettiğini gösteren hüküm.
37
7681-0003-1
Sayfa 4
4/1
Bazı borçlu mutasarrıfların alacaklılarının, mülklerinin işleyiş ve nizamını
bozması üzerine bu mülklerin tertip ve nizâmının suistimallere sebep
oldurulmayacak şekilde emniyetinin sağlanmasını bildiren bir emirnâme.
4/3
Emlak tertipleri hakkında nizamiye kaideleri.
7681-0003-2
Sayfa 5
5/1
Başka bir yere göç eden yetimlerin alacakları mirasın nasıl bir yöntemle ve
hangi yetim sandığınca verileceği ve işlemlerinin hangi usulle nasıl yapılacağına dair
ve cevaben göç ettikleri yerin sandığınca ve buluğ çağlarına erip ermedikleri ve akıl
sağlıkları kontrol edilerek gittikleri yerde ki mahkemelerce işlem görülmesi ve
varislikleri ispat edildikten sonra gereğinin yapılmasını bildiren emirnâme.
5/2
Merkezden gelen bir emirnâmenin sancak mutasarrıfı tarafından Sivrihisar
kazası kaymakamlığına birer kıtasının irsal edildiğini ve halin icrası konusunda
yardım istediğini belirten belge.
5/3
Sivrihisar kazası müdürlüğüne Ankara valiliğinden gelen, Sivrihisar kazası
eytâm (yetimler) müdürlüğüne Kalloç Zâde Hacı Hafız Efendi’nin atandığını belirten
tayin belgesi.
38
7681-0004-1
Sayfa 6
6/1
Sivrihisar'ın Mescid-i Seyf Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Halil bin
Halil bin İbrahim'in veraseti.
6/2
Sivrihisar kazasının Benli Mahallesi sâkinlerinden Ermeni milletinden
Hoçotor veledi Karabetin, Kebter sokağı otuz iki numaradaki beş oda ve bir miktar
havluyu on yedi bin kuruşa sattığını belirten hüccet.
6/3
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden Ermeni milletinden Hoçotor'un bir
miktar üzüm kütüğünü beş yüz kuruşa ve üç dönüm miktarı bağ arsasını beş yüz
kuruşa oğluna verdiğini gösteren hüccet.
7681-0004-2
Sayfa 7
7/1
Sivrihisar kazasının Hacı Hasan Mahallesi sâkinlerinden Bayram Ali zevcesi
Mehmet kızı Fatma'nın Hacı Ali Efendi sokağında 5 numaralı 1 oda ve bir miktar
havluyu oğlu Mustafa'ya üç bin kuruşa teslim ettiğini belirten hüccet.
7/2
Sivrihisar kazasının Cangöz Köyü sâkinlerinden el-Hacc Osman Aga ibni
Salih'in Karaköy mevkiindeki arazinin yarı hissesini üç bin altı yüz kuruşa ve ve bir
oda ve bir miktar havluyu altı yüz kuruşa Oda Mahallesi sâkinlerinden olup Ermeni
milletinden olan Niri veledi Toras'a sattığını gösteren hüccet.
7/3
Seferihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden Ermeni milletinden Hacı Kifork
bin Meydoros'un Kebeş Sokağı’ndaki sekiz numaralı 7 oda bir havlulu mülkü
39
Ermeni milletinden Kirkor, Artin ve Karnik'e on iki bin beş yüz kuruşa teslim ettiğini
belirten hüccet.
7/4
Seferihisar'ın Yenice Mahallesi’nde oturan Kahveci Cafer Bin Mustafa'nın
Hacı Osman Sokağı Yedi numarada bulunan alt kat ve üst katta bulunan 4 göz oda ve
bir havlulu mülkünü altı bin kuruşa Ermeni milletinden Kifork'a teslim ettiğini
gösteren hüccet.
7681-0005-1
Sayfa 8
8/1
Sivrihisar'ın Hacı Hasan Mahallesi sâkinlerinden Kalaycı Osman bin Hasan'ın
Hristiyan köyünde bulunan dokuz dönümlük araziyi bin üç yüz kuruşa Ermeni
Milletinden Artin Bey'e verdiğini ve parasını aldığına dair hüccet.
8/2
Sivrihisar'ın Günyüzü Mahallâtı’nın Kethüda Mahallesi’nde oturan Hasan
Hüsnü Bey Efendi'nin Hristiyan Köyü mevkiinde Süleyman oğlu Dede Süleyman
Yeşil oğlu Mehmet Çavuş ve bir dereyle hudutlu olan altı dönüm miktarı araziyi üç
bin kuruşa sattığını gösteren hüccet.
8/3
Sivrihisar'ın Kabuli Köyü sâkinlerinden iken belirtilen tarihten üç sene evvel
vefat eden Hüseyin Bin Abdullah'ın veraseti.
7681-0005-2
Sayfa 9
9/1
Sivrihisar'ın Oğlakçı Köyü ahalisinden Çerçi oğlu Osman Bin Mehmet'in
babasının verdiği büyükbaş, küçükbaş. Ev, ağıl, merkepler, kap kacak ve yorgan gibi
40
taşınır taşınmaz malların verildiğinin inkâr edildiğini bildiren i'lâm.
9/2
Sivrihisar'ın Oğlakçı Köyü ahalisinden Çerçi oğlu Osman Bin Mehmet'in (9/1)
deki i'lâm da kendisine verildiğini belirten taşınır taşınmaz malların kendisine teslim
edildiğine dair hüccet.
Şahitler: Mehmet Ali Efendi
Sancaktar Mehmet Ağa
Dellal Hasan Ağa
9/3
Sivrihisar'ın Ay Mahallesi’nde ikâmet ediyor iken vefat eden Ermeni
milletinden Hâkim Kirkor bin Abraham Bin Kifork verâsetini zevcesi Meryem ve
Kardeşi İskender'e sekiz sehimi zevcesine ve 3 sehimi kardeşine verdiği, kardeşi
İskender'in kendi payına düşeni oğulluğu Kifork’a bin beş yüz kuruşa sattığını
gösteren hüccet.
Şahitler: Saatçi Mehmed Efendi
Boyacızâde el-Hâcc Hâfız Mehmed Efendi
Bonuzzâde el-Hâcc Mustafâ Ağâ
Na´lbend Ahmed Ağâ
Hâcîzâde el-Hâcc Ömer Osmân Ağâ
Madrabaz zâde Hasan Ağâ
İbrak oğlu Haci Artin
Barak oğlu Kebise Kus
Zopa oğlu İstefan
7681-0006-1
Sayfa 10
10/1
(9/3) de bahsi geçen Ermeni milletinden İskender'in payına düşen mallarla
ilişkisi kalmadığına dair belge.
41
Sayfa 10/2
Şeyh Mahallesi ahalisinden Hafız Mustafa bin Ahmet bin Abdullah
mülklerinin görüşülmesi ve küçük oğlu Mustafa ve küçük kızı Kezban’a vasî tayini.
Sayfa 10/3
Sivrihisar'ın Ay Mahallesi sakinlerinden Ermeni milletinden Mumci oğlu
Agoğ bin Karabet'in Abdulvahhap Efendi vakfiyesinde bulunan ve mutasarrıfı
olduğu dükkânının üç bin kuruşa Hacı Artin Bey'e teslimini içeren hüccet.
7681-0006-2
Sayfa 11
11/1
Sivrihisar'ın Karabaşlı Mahallesi’nde sakin iken vefat eden Mehmet bin Ali
bin Mehmet'in veraseti.
11/2
Sivrihisar'ın Yenice Mahallesi’nde oturan Zülfikar oğlu Ali Osman'ın bu
mahalledeki Hacı Osman Sokağı bir numarada bulunan üç oda bir havlulu mülkü on
bir bin üç yüz otuz kuruşa Yusuf Aga'ya sattığını gösteren hüccet.
11/3
Sivrihisar'ın Câmi-i Kebîr Mahallesi’nde oturan Süleyman bin Ali'nin Derin
Dere mevkiinde bulunan ve yarı hissesinin sahibi olduğu ağnam ağılından üç bin
kuruş karşılığı vazgeçtiğini belirten hüccet.
7681-0007-1
Sayfa 12
12/1
Sivrihisar'ın Hazinedar Mahallesi’nde oturan Horz oğlu el-Hacc Süleyman
bin Hüseyin'in Araste Sokak elli dört numarada bulunan dikici dükkânını Karabaşlı
Mahallesi sakinlerinden Ahmet Bey'e bin yedi yüz kuruşa verdiğini gösteren hüccet.
42
12/2
Sivrihisar'ın zımmi olan Akdoğan Mahallesi’nden Ermeni milletinden
Mideros bin Artin'in aynı mahallede bulunan Mescid Sokak on bir numarada bulunan
beş oda bir havlulu evini oğlu Artin'e yedi bin kuruşa verdiğini gösteren hüccet.
12/3
Sivrihar'ın Kılınç Mahallesi sakinlerinden Silahtar oğlu Osman ağa ibni
Hüseyin'in zımmi olan Akdoğan Mahallesinden Hacı Agop'a Kuyunci Sokak yirmi
beş numarada bulunan iş yeri ve bir havluyu yirmi bin kuruşa sattığını gösteren
hüccet.
Şahitler:
Melek oğlu Hâcî Mehmed Ağâ birâderi Bekir Ağâ Elviran oğlu Hâcî Süleymân Ağâ
Eskici Mustafâ Ağâ Ameldâr oğlu Ahmed Ağâ ve Edhem Palaz oğlu İsmâîl Efendi
Mukayyid Abdullâh Efendi
7681-0007-2
Sayfa 13
13/1
Sivrihisar'ın Yenice Mahallesi’nde oturuyor iken vefat eden Fatma binti
Abdullah bin Ali'nin veraseti.
13/2
Sivrihisar'ın Cami-i Kebir Mahallesi’nde oturan İsmail bin Mustafa'nın Kadı
Mahmut Efendi vakfında bulunan Kasaplar Sokağı kırk sekiz numaradaki dükkânını
İbrahim bin Hüseyin'e bin dokuz yüz kuruşa verdiğini gösteren hüccet.
7681-0008-1
Sayfa 14
14/1
Sivrihisar'ın Günyüzü Nahiyesi’nin Ayvalı Köyü’nden Mehmet bin
Mahmut’un şahitler huzurunda Emine binti İsmail'e yüz kuruş mehir vermesi ve
43
hatunun bunu kabul etmesine rağmen nefsini teslim etmediğini bildiren i'lâm.
14/2
Akşehir Kaymakamlığı’na dâhil olan Canik Nahiyesi’nden Cihat Benli
Aşireti’nden Ahmet Ağa ibni Hacı Mehmet'in, aynı yerin Borilçe Köyü’nden Molla
Hüseyin'in Bursa vilayetinde bulunan malı olan 700 re's ağnamı her biri 91 kuruşa
ücretini üç güne getirmesi şartıyla verdiğini lakin üç gün sonra dört yüz seksen beş
re'sini verip iki yüz on beşinin kaldığı ile ilgili verilen i'lâm.
7681-0008-2
Sayfa 15
15/1
Sivrihisar'ın zımmî olan Akdoğan Köyü’nde oturan Hacı Kalos bin Hacı
Ohannesin Celip çeşmesi mevkiinde bulunan üzerinde bina bulunan bir parça bahçe
ve miri arsayı oğulları Kifork ve Kızıl Vadini'ye dört bin kuruşa sattığını gösteren
hüccet.
15/2
Sivrihisar'ın Sırıkçı Köyü’nde oturan Mehmet bin Hasan'ın ile Hüseyin bin
İbrahim arasındaki tarla sınırı ve tarla ihlali hakkındaki i'lâm
7681-0009-1
Sayfa 16
16/1
Sivrihisar'ın Sığırcık Köyü’nde oturan Molla Oğlu Ömer bin İbrahim'in
ağılın keşfi ile ile ilgili i'lam.
16/2
Sivrihisar'ın Oda Mahallesi sakinlerinden ve Ermeni milletinden olan Çerçi
oğlu Dunir veledi Ohannesin zevcesi Meryem binti Karabet'in Ay Mahallesi
sakinlerinden Hacı Agop binti Bali'ye Orta Mahallesi Küçük Sokak’ta kırk yedi
numarada bulunan alt kat ve üst katlı 6 oda, bir ahır, bir zemin, bir örtme ve bir
44
avlulu mülkü otuz iki bin beş yüz kuruşa verdiğini bildiren hüccet.
7681-0009-2
Sayfa 17
17/1
Sivrihisar'ın Ay Mahallesi sakinlerinden Hacı Agop binti Bali'nin Oda
Mahallesi sakinlerinden Çerçi oğlu Dunir ibni Ohannes'in zevcesi olan Meryem binti
Karabet'e Ay Mahallesi Çatal Kaba Sokağı iki numaralı alt kat ve üst katlı 3 oda bir
ahır ve bir havlulu mülkü on iki bin kuruşa verdiğini gösteren hüccet.
17/2
Sivrihisar'ın Çubuklu Mahallesi’nde oturan Raziye binti İbrahim'in Hisar
arkası mevkiinde bulunan elli dönümlük araziyi Ermeni milletinden Asvator'a bin
beş yüz kuruşa teslim ettiğini gösteren hüccet.
17/3
Sivrihisar'ın Günyüzü Mahallatı’nın Benli Mahallesi Sakinlerinden iken
vefat eden Ermeni milletinden Hacı Agop bin Toros bin Sergiz'in Veraseti.
7681-0010-1
Sayfa 18
18/1
17/3 'de bahsedilen şahsın veraseti ile ilgili bilgilerin devamı.
18/2
17/3 de bahsedilen şahsın miras davası.
18/3
17/3 de bahsedilen şahsın miras davası.
45
7681-0010-2
Sayfa 19
19/1
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Ermeni
milletinden Artin'in veraset davası.
19/2
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden Nikohi binti Haçator'un sekiz
göz odalı evin yarı hissesini oğulları Artin ve Karpet'e sekiz bin kuruşa verdiğini
gösteren hüccet.
19/3
Sivrihisar'ın Ay Mahallesi sâkinlerinden Kalpakçı oğlu Ağop bin Kifork'un 3
oda bir havlulu mülkünü Hacı Sergiz'e dört bin kuruşa verdiğini gösteren hüccet.
7681-0011-1
sayfa 20
20/1
Sivrihisar'ın Akdoğan Mahallesi’nde oturan Döşemeci oğlu Agop bin
Karbetin Tahtalı Mahallesi’nde oturan Agop'a, Akdoğan Mahallesi Kari Dibek Sokak
on altı numarada bulunan beş oda bir ahır bir zemin ve bir havlulu mülkü yedi bin
kuruşa sattığını gösteren hüccet.
20/2
Sivrihisar'ın Kayalı Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Köse Mustafa
bin Süleyman bin Abdullah'ın veraset davası.
7681-0011-2
Sayfa 21
21/1
(20/2) de belirtilen şahsın veraset davasının devamı.
46
21/2
Sivrihisar'ın Oda Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Ermeni milletinden
Balyoz oğlu Hacı Karbet bin Agop'un veraset davası.
7681-0012-1
Sayfa 22
22/1
(21/2) de adı geçen merhumun veraset davası devamı.
22/2
(21/2) de adı geçen merhumun veraset davası sonu
7681-0012-2
Sayfa 23
23/1
Hababe Medresesinin vakıf parasının nem’ası ve bir mütevelli tayin edilerek
vakfın devamının sağlanması.
23/2
Sivrihisar'ın Karabaşlı Mahallesi'nde yaşayan Ümmühan binti Hasan ve Bekir
kızı Emine'nin Osman bin Hacı Ali ve Kebire kızı Hüsniye'nin şahitlikleri ile
Karabaşlı Mahallesi Hacı Ümit Sokak yirmi numarada bulunan dört oda bir avlulu
evin ortaklar arasında taksim olunmamış müşterek hissesini Mustafa bin Hüseyin'e
iki bin altı yüz yirmi kuruşa sattığını gösteren hüccet.
7681-0013-1
Sayfa 24
24/1
Sivrihisar'ın Ay Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Ermeni milletinden
Hacı Vartan bin Vartan 'ın veraseti.
47
24/2
Sivrihisar'ın Benam Mahallesi’nde sâkin iken vefat eden Ermeni milletinden
Barak oğlu Agop bin Karbet 'in veraset davası.
7681-0013-2
Sayfa 25
25/1
Seferihisâr'ın Günyüzü Mahâllâtı’ndan Hâcî Eşkinci mahallesinde sâkin iken
bundan akdem vefât iden Süleymân Ağâ ibni Süleymân bin Mehmed' in verâseti.
25/2
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Ermeni
milletinden Akıbet binti Mideros'un veraseti.
7681-0014-1
Sayfa 26
26/1
Alacak verecek davası.
26/2
Sivrihisar'ın Karacivan Köyü’nde oturan Hüseyin bin Abdullah'ın aynı köyde
bulunan iki oda bir avlulu evi Ermeni milletinden Makrıdic, Artin, Pedros, Ohannes
ve Agop'a beş yüz kuruşa sattığını gösteren hüccet.
7681-0014-2
Sayfa 27
27/1
Hacı Ashap Mescidine ait vakıf mülkün kiraya verilerek gelirlerinin mescidin
giderlerine harcanması emri.
48
27/2
Sivrihisar'ın Ay Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Ermeni Milletinden
Karbet bin Pedros'un verasetinin dağılımı.
7681-0015-1
sayfa 28
28/1 :BOŞ
7681-0015-2
Sayfa 29
29/1
Vakıf mülkün vakfiye sureti kaydı
7681-0016-1
Sayfa 30
30/1
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Ermeni
milletinden Artin bin Nebat'ın veraseti.
30/2
Sivrihisar'ın Kılıç Mahallesi sâkinlerinden Alemdar oğlu Osman bin
Süleyman'ın otuz bir numaradaki dükkânını Ermeni milletinden Hacı Karbet'e iki bin
yedi yüz elli kuruşa sattığını gösteren hüccet.
30/3
Sivrihisar'ın Günyüzü Mahallâtı’nın Ay Mahallesi sâkinlerinden ve Ermeni
milletinden Hacı Abraham, Sergiz ve Nikos bin Kirkor'un Atak yaylağında tarafında
bulunan yaylalarının sekiz sehiminden üç sehimini üç bin kuruşa, ve yine aynı
yaylakta bulunan bir kıta ağnam ağılının sekiz sehimden üç sehimini 1000 kuruşa,
Söğütlü mevkiinde bulunan bir kıta ağnam ağılının sekiz sehiminden üç sehimini bin
kuruşa Hacı Agop, Haçator ve Gartek'e sattığını gösteren hüccet.
49
7681-0016-2
Sayfa 31
31/1
Sivrihisar'ın Günyüzü Mahallâtı’nın Kethüda Mahallesi sâkinlerinden
Necime binti müteveffa İbrahim Aga isimli hatunun, babasından miras kalan Horti
Köyü’ndeki Burun Değirmeni’nin otuz hissesinden on hissesine sahip olup bunun
sekiz hissesini Mehmet Ali ibni el-Hacc Hüseyin'e altı bin iki yüz elli kuruşa sattığını
gösteren hüccet.
31/2
Sivrihisar'ın Günyüzü Mahallâtı’nın Benli Mahallesi’nde otururken vefat
eden Ermeni milletinden Karabet bin Ohannes bin Nursis'in veraseti.
7681-0017-1
Sayfa 32
32/1
Sivrihisar'ın Karıklar Mahallesi’nde sâkin iken vefat eden Hamza bin
Mehmet bin Abdullah'ın verasetinde on beş sehimden onunu kardeşi Mustafa'ya ve
beşini de kardeşi Fatma'ya verdiği aynı mahalledeki altı oda bir avlulu evi, yukarıda
adı geçen vârislerin Elmalı Mahallesi’nde oturan Mehmet Efendi'ye beş bin iki yüz
elli kuruşa sattığını gösteren hüccet.
Şahitler:
Bey Efendi birâderi Osmân Efendi
Bandırma İbiş Ağâ
Debbâğ Yahyâ oğlu Mehmed
32/2
Sivrihisar'ın Hacı Ashap Mahallesi sâkinlerinden Zeynep binti müteveffa
İbrahim bin Hüsni isimli hatunun babasından kalan Yenice Mahallesi’ndeki mülkü,
tüm eşyaları ve Devletşah Yaylağı’ndaki Amcası Ali Ağa ile müşterek çayırı ve yine
amcası ile müşterek dükkân ile aylık sekiz kuruş maaşını Amcası Ali Ağa'dan
aldığına dair hüccet.
50
7681-0017-2
Sayfa 33
33/1
Sivrihisar’ın Akdoğan Mahallesi sâkinlerinden Mehmet Emin'in Kanlı Pazarı
Sokak altmış yedi numarada bulunan ve senelik on beş kuruş kira geliri olan bakkal
dükkânını Ermeni milletinden Hacı Agop ve Ohannes'e on üç bin kuruşa verdiğini
gösteren hüccet.
Şahitler:Şa´bânzâde Haci Süleymân Ağâ
Mukayyid Hâfız Süleymân Efendi
Sarızâde Hâcî Süleymân Ağâ
33/2
Sivrihisar'ın Şeyh Baba Yusuf Mahallesi sâkinlerinden el- Hacc Hasan ibni el
Hacc İsmail'in, Yanses Sokak yirmi bir numarada bulunan ve babasının 7 sehimden 3
ünü buna bıraktığını dört oda bir avlulu evin Ali bin Süleyman ve İsmail bin İsmail'in
şahitlikleri ile diğer kardeşi tarafından zabt edildiğini içeren i'lam.
7681-0018-1
Sayfa 34
34/1
Sivrihisar'ın Divriği Köyü’nden Sarı Hasan oğulları İbrahim bin Hüseyin ve
Halil bin İbrahim'in Dirce ve Sarı Kaya Köyü sınırı dâhilindeki iki kıta ağnam
ağılının babaları tarafından kendilerine intikal edecek iken zapt olunduğunu içeren
i'lâm
7681-0018-2
Sayfa 35
35/1
Sivrihisar'ın Tahtalı Mahallesi’nde oturan Hacı Manik kızı Akibet binti Hacı
Karamanik'in i’lâmı.
51
7681-0019-1
Sayfa 36
36/1
Sivrihisar'ın Tahtalı Mahallesi’nden Agop veledi Nersis'in miras ile ilgili
i'lâmı.
36/2
Sivrihisar'ın Ay Mahallesi sakinlerinden Ermeni milletinden Ohannes veledi
Ohannes'in i'lâmı.
7681-0019-2
Sayfa 37
37/1
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sakinlerinden olan Ermeni milletinden Anabet
veledi Veli'nin arsa paylaşımı ile ilgili i'lâmı.
7681_0020_1
Sayfa 37 ‘nin mükerreri ( tekrarı).
7681-0021-1
Sayfa 38
38/1
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sakinlerinden Ermeni milletinden Agop'un
i'lâmı.
38/2
Sivrihisar'ın Bulurdenk Köyü sakinlerinden Yusuf oğlu Mustafa bin Veli
Mehmet’in Bendirekler mevkiinde bulunan bağının, babası Mehmet tarafından
kendisinden izinsiz Küçük Köyü sakinlerinden Ali bin Süleyman’a iki bin kuruşa
satılmasından sonra davacı kişinin bunu Ali'den geri talep ettiğini bildiren i'lâmı.
52
7681-0021-2
Sayfa 39
39/1
Sivrihisar'ın Koz Köyü ahalisinden olan İşir oğlu Mehmet bin İbrahim'in iki
dönüm bir kıta bağını amcası Kör Hüseyin bin Ahmet'e dört baş koyun ve kuzu
karşılığı icara (ekim izni) verip, amcası ölünce Mustafa Onbaşı isimli şahsın bağı
Salih Oğlu İsmail'e kendisinden izinsiz ve habersiz Salih oğlu İsmail'e beş yüz
kuruşa verdiğini ve bunu davacının geri istediği i'lâmı.
39/2
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sakinlerinden Ermeni milletinden Agop'un i'lâmı
7681-0022-1
Sayfa 40
40/1
Sivrihisar'ın Kesil Sokakta bulunan alt kat dört üst kat 3 oda ve bir avlulu
evini Kasap oğlu Ömer'e sattığını gösteren hüccet.
40/2
Sivrihisar'ın Yenice Mahallesi’nde oturan Zeynep binti Hüseyin'in nafaka
Hücceti.
Şahitler:De´âvî a´zâsından el-Hâcc Süleymân Ağâ
Ve de´âvî Kâtibi Osmân Efendi
Ve muhzır Hüseyin Velî
Ve gayruhum
40/3
Sivrihisar'ın Mektep Sokağı’nda bulunan iki oda bir avlulu harabe mülkü
Sarracoğlu Mehmet bin Hüseyin'e iki bin yedi yüz kuruşa verildiğini ve iki bin beş
yüzünü teslim ettiğini gösteren hüccet.
53
7681-0022-2
Sayfa 41
41/1
Sivrihisar'ın Mescid-i Şerif Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Hacı
Hasan Efendi bin Abdurrahman bin Abdurrahman'ın veraset davası.
41/2
Sivrihisar'ın Kılın Mescidi Mahallesi sâkinlerinden Raziye Hatun isimli
şahsın nafaka davası.
Şahitler: kirâmdan Mehmed Ali Efendi
Ve Muhzır Hüseyin Ağâ
Ve Dellâl-i mardabâz Hasan Ağâ
7681-0023-1
Sayfa 42
42/1
Sivrihisar'ın Zımmi Köyü’nden Nail binti İbrahim'in Mihr-i müeccel ve
nafaka-i iddet akdi.
Şahitler: Muhzır Hüseyin Dâniş
Kâtib Matrabâz zaden Mollâ Bekir
Ve birâderi Matrabâz Dellâl Hüsnî
Ve gayruhum
42/2
Sivrihisar'ın Araklı Mahallesi sâkinlerinden iken vefat eden Kara Burak oğlu
Hüseyin bin Ali'nin veraseti.
Şahitler: Hâcî Hamzâ oğlu Hâcî Mehmed Efendi
Divât oğlu Hâcî Ahmed Efendi
Kaymazlı Mehmed Usta
Ağâ oğlu Mûsâ Usta
Ve gayruhum mine'l-hâzirîn
54
7681-0023-2
Sayfa 43
43/1
Mısır'ın Berdisi kazasından olup Günyüzü Mahâllatı’nın Kethüda
Mahallesi’ne muhaciren göç edip burada sâkin iken vefat eden Hacı Halil bin
Süleyman bin Abdullah'ın veraseti.
Şahitler: Sancakdâr Mehmed Ağa
Kâtib Hüsnî Efendi
Madrabâz Mollâ Bekir
43/2
Sivrihisar'ın Ay Mahallesi sâkinlerinden Salhak oğlu Hacı Ohannes veledi
Rus'un Dumrul Köyü ahalisinden Dulan oğlu Mustafa bin Hüsni den üç bin yüz
yirmi dört kuruş alacağını istediği i'lam.
7681-0024-1
Sayfa 44
44/1
Sivrihisar'ın Yenice Mahallesi ahalisinden Barutçu oğlu Mustafa bin İsa'nın,
Oda Mahallesi sâkinlerinden Papaz oğlu İstefan'a üç oda bir avlulu mülkü beş bin
beş yüz kuruşa verdiğini gösteren hüccet.
Şahitler:
De´âvî a´zâsından Mütevellîzade Hasan Ağa
De´âvî Kâtibi Mansûb Süleymân Efendi
Mahkeme Kâtibi Hüseyin Efendi
Ve gayrihum mine’l-hâzirîn
44/2
Sivrihisar'ın Çaykoz Köyü ahalisinden Okçu oğlu Yusuf ibni İbrahim'in, Oda
Mahallesi sâkinlerinden Ermeni milletinden Kasap oğlu Hacı Petri ve Hacı
Mardoros'a aynı köyde bulunan bir oda bir ahır ve bir avlulu evi iki bin altı yüz
kuruşa sattığını gösteren hüccet.
55
Şahitler:
Veli Efendi Çakurli Hâcî Osmân ve birâderi Hâcî Mustafâ ve karye-i İmâm Mehmed
Efendi
Ve Hâcî Osmân Yûsûf ve gayrihum mine’l-hâzirîn
44/3
Sivrihisar ahalisinden olup vefat eden Hacı Artin veledi Hacı Begosi veledi
Kiragos'un veraseti davası.
Şahitler: Kâtib Hüseynî Efendi
Bekir Efendi
Muhzır Hüseyinzade
7681-0024-2
Sayfa 45
45/1
Sivrihisar'ın Kayalı Mahallesi sâkinlerinden Ümmühan binti Hacı Hacı
Hüsni Efendi'nin Hacı Hasan Sokağı iki numarada bulunan dükkânın yarı hissesini
Hüseyin Aga’ya sekiz bin üç yüz kuruşa sattığını gösteren hüccet.
7681-0025-1
Sayfa 46
46/1
Sivrihisar'ın Çubuk Mahallesi sâkinlerinden olan Şeyh Ali ve Kardeşi İbrahim
ibni Hacı Halil'in Kılınç Mahallesi Hacı Hasan Sokağın iki numarada bulunan
müşterek dükkânlarını Benli Mahallesi sâkinlerinden Ermeni milletinden Hacı Sergis
veledi Kirekos'a on bin beş yüz kuruşa sattığını ve bunun üç bin beş yüzünü aldığını
belirten hüccet.
46/2
Sivrihisar'ın Kayalı Mahallesi’nde sâkin Fatma binti Hacı Hasan Efendi'nin
dükkanının yarı hissesini Hüseyin Agaya sattığını ve bin beş yüz kuruşunu da
56
aldığını gösteren hüccet.
46/3
Mahkemelerde alınacak olan meblağın miri fiyat hesabıyla beşlik beş kuruş
olarak alınması ve gümüş sikkelerin ödemelerde kabul edilmemesi emri.
7681-0025-2
Sayfa 47
47/1
Sivrihisar'ın İğdecik Köyü’nde sâkin iken vefât eden Kürt Bekir zevcesi
Fatma binti İsmail bin Abdullah'ın verâset davası.
47/2
Sivrihisar'ın Hacı Hüsni Mahallesi Sandık Emini Hacı Ali Efendi bin
Mehmet'in İstisabhâne Sokakta bulunan biri senelik on kuruş diğeri senelik altı kuruş
gelirli iki dükkânını Hacı Kifork ve Hacı El Hubi'ye onarbin beş yüz kuruşa teslim
ettiğini gösteren hüccet.
7681-0026-1
Sayfa 48
48/1
Sivrihisar'ın Gedik Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Aynacı oğlu
Ahmet bin Ali bin Hacı İbrahim'in eşi Fatıma’nın daha sonra ölmesi üzerine
çocukları arasındaki verâset davası.
7681-0026-2
Sayfa 49
49/1
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Ermeni
milletinden Subuye Kumbaz oğlu Kuyumcu Artin veledi Kasba veledi Ladakam'ın
verâset davası.
Şahitler: Mütevellî zâde Hüsnî Ağâ
57
Sarı zâde Hâcî Süleymân Ağâ
Mukayyid Süleymân Efendi
Hazineci oğlu Hâcî Ömer Efendi
49/2
Sivrihisar'ın Çapaklı Mahallesi ahâlisinden iken hicri bin iki yüz altmış
senesinde vefât eden Hacı oğlu Ali bin Hasan bin Abdullah'ın verâset davası.
7681-0027-1
Sayfa 50
50/1
Sivrihisar'ın Tanlar Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Hatice binti Hacı
Yusuf bin Abdullah'ın mallarının iki sehimini anneden kardeşi Topçu oğlu Ali ibni
Hüseyin ile kocası Köse oğlu Hacı Halil bin Mustafa'ya verdiği fakat kocasının
terekeyi zapt ettiğini bildiren kardeşi arasındaki miras davası.
50/2
Sivrihisar'ın Kılınç Mescit Mahallesi sâkinlerinden olan Kara Sâcit oğlu
Mustafa bin Abdurrahman'ın, Orta Mahallesi ahâlisinden ve Ermeni milletinden
Hazineci oğlu Hacı Agop veledi Kifork'a fırıncı dükkânını üç bin kuruşa sattığını
gösteren hüccet.
7681-0027-2
Sayfa 51
51/1
Sivrihisar'ın Orta Mahallesi sâkinlerinden ve Ermeni milletinden olan Sefer
oğlu kızı Altısebet binti Kohas'ın, Ay Mahallesi sâkinlerinden ve Ermeni milletinden
olan Keylan oğlu Agop veledi Avadik'e, alt katta dört oda bir ahır ve bir avlu üst katta
bir oda bir kiler ve bir sofalı mülkü yirmi üç bin kuruşa sattığını gösteren hüccet.
51/2
Sivrihisar'ın Gedik Mahallesi sâkinlerinden Boşnak oğlu Osman bin Ahmet'in,
Sarı Marif oğlu Molla Halil bin El-Hacc Süleyman'a, aynı mahallede bulunan üst
58
katta bir oda bir kiler, alt katta iki oda bir avlulu evi dört bin beş yüz kuruşa verdiğini
gösteren hüccet.
7681-0028-1
Sayfa 52
52/1
Sivrihisar'ın Bereket Köyü sâkinlerinden iken hicri bin iki yüz altmış dokuz
senesinde vefât eden Mehmet Emin bin Mustafa bin Mehmet'in verâset davası.
52/2
Sivrihisar'ın Kuyulu Köyü ahâlisinden olan Topkıtal oğlu Mehmed bin
Hüseyin ve Halîl oğlu Hakkî Çâvûş Bin Hüseyin ve Hâcî Mahmûd oğlu Abdullâh bin
Hâcî Mahmûd ve Deveci oğlu Mollâ Süleymân bin Hasan 'ın Sakarya nehri
taraflarındaki çeltik tarlalarına Ahmet isimli şahsın tarlasının nehrin aşağısında
bulunduğu ve çeltik ektiği için bahsedilen kimselerin tarlalarının suyundan takviyeye
sebep olduğunu ve tarlalarına zarar verdiği sebebiyle Ahmet'in çeltik ekmemesi
talepli i'lâm.
7681-0028-2
Sayfa 53
53/1
Sivrihisar'ın Hacı Üveys Mahallesi sâkinlerinden şahsın Kadı oğlu Hâfız
Mehmet ibni Hacı Ahmet'e, altı dönümlük bağı iki bin üç yüz kuruşa verdiği bilgili
hüccet.
53/2
Sivrihisar'ın Kayalı Mahallesi’nden Sarı oğulları Hüseyin ve Mehmet Ali
ibni Mehmet'in Tahtalı Mahallesi sâkinlerinden Ermeni milletinden Derviş oğlu Hacı
Karabet veledi Kara Markos'a üç oda bir avlulu evi dört bin kuruşa verdiğini
gösteren hüccet.
59
7681-0029-1
Sayfa 54
54/1
Sivrihisar'ın Kayalı Mahallesi sâkinlerinden iken yazıda verilen tarihten (hicri
1291) otuz beş sene evvel ölen Dursun Paşa oğlu İbrahim bin İsmail bin Abdullah'ın
verâset davası.
54/2
Sivrihisar'ın Bey Mahallesi sâkinlerinden iken bin iki yüz doksan bir senesi
ramazan ayının on üçüncü cumartesi günü saat üçte aynı mahalle sâkinlerinden
Topçakal oğulları Habib ve Hüseyin ibni Hüseyin ve yeğenleri Mehmet ve diğer
Hüseyin ibni Mehmet tarafından bıçakla boynuna ve yüzüne darbelerle
öldürüldüğünü bildiren i'lâm.
7681_0029_2
Sayfa 55
55/1
Sivrihisar'ın Keçik Köyü sâkinlerinden iken vefât eden Yasin Aga İbni Ahmet
bin Abdullah'ın verâset davası.
55/2
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Ermeni
milletinden Varvara binti Ohannes'in verâset davası.
7681-0030-1
Sayfa 56
56/1
Sivrihisar'ın Kılınç Mescit Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Ali Aga
Veliyyüddin bin Abdullah'ın hayatta iken alacak vereceklerinin kaydı ve vârislerinin
verâset anlaşması.
60
7681-0030-2
Sayfa 57
57/1
Harap olan Vakıf mülkü olan Tutlu mektebinin arâzisinin bina inşası için
kiraya verilmesi.
57/2
Sivrihisar'ın Yenice Mahallesi sâkinlerinden Alime binti Mehmet'in arsa
davası.
7681-0031-1
Sayfa 58
58/1
Sivrihisar'ın Kethüda Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Yazıcızâde
Hüseyin Bey ibni İbrahim bin Abdullah'ın vârislerine bıraktığı mülkün vârisleri
tarafından Ermeni milletinden Kalpakçı oğulları Hacı Agop ve Hacı Kifork'a on altı
bin kuruşa satıldığını gösteren hüccet.
58/2
Sivrihisar ahâlisinden Mehmet ibni Hacı Mahmut'un Hz. Cafer Tayyar
Mahallesi’nde bulunan üst katta dört oda bir sofa ve altta iki oda bir ahır bir sofa ve
bir avlulu evi altı bin üç yüz kuruşa sattığını gösteren hüccet.
7681_0031_2
Sayfa 59
59/1
Sivrihisar'ın Kılınç Mescit Sokağı’nda oturuyor iken i'lâm tarihinden dört
sene evvet vefât eden tüccarlardan el-Hacc Mustafa Aga bin Veliyyüddin bin
Abdullah'ın verâset davası.
61
7681-0032-1
Sayfa 60/61
60/61/1
(59/1) de bahsi geçen rahmetlinin miras davasının devamı.
7681-0033-1
Sayfa 62
62/1
Arazisinde eski zamanlardan kalan eşyalar çıkanların ne yapması gerektiğini
bildiren üçte biri arazi sahibinin üçte biri devletin üçte biri de bulanın olması hükmü.
7681-0033-2
Sayfa 63
63/1
Zâviyelerde boşalan zâviyedârlıkların nasıl tayin edileceğini ve gelirlerinin
nasıl kullanılacağına dair nizamnâme.
63/2
Evkaf-ı Hümayun Nezâretinden gelen tahrîrâtın kaydı ve icrâsı husûsunda
Sivrihisar Kaymakamlığına gönderilen yazı.
63/3
Divan-i Ahkâm-i Adliye Nezâretinden gelen tahrîrât sûreti.
7681-0034-1
Sayfa 64
64/1
İkinci Ordû-yi Hümâyûn şer´îye-i celîlesinden gelen tahrîrâtın sûretidir fî 14
şevvâl sene 90
62
64/2
Emirnâme-i sâmi sûreti fî 2 rebi´u'l-evvel sene 91
64/3
Şer'iye Sicilleri ve dava zabıt defterleri hakkında tâlimatlar.
7681-0034-2
Sayfa 65
65/1
Eytâm (yetimler) sandıklarında bazı yolsuzluk ve nizamsızlıkların duyulduğu
ve bu konuda inceleme ve araştırma yapılıp düzenin sağlanmasını bildiren emirnâme.
65/2
Evrak nizamnâmelerinin ıslâhı ve kayıtların düzen ve icrâsı ile ilgili
emirnâme.
65/3
Sicillerde bulunan senetlerin kaydının ehemmiyetinden mütevellit sicillerin
dikkatle ve ehemmiyetli bir şekilde kaydının yapılmasını bildiren emirnâme.
7681-0035-1
Sayfa 66
66/1
Harman arazilerinin ihtiyaç duyulduğunda nasıl kullanılacağına dair
nizamnâme.
66/2
Suç işleyenlerle alakalı ihbarlarda bulunan kişilerin sorgulanmalarında kimlik
bilgilerinin nasıl kayıt olacağına dair şukka
63
66/3
Bazı şahısların kendilerini ispatsız ecnebi olduklarını söyleyerek vergilerden
kaçmaya çalıştıkları ve bunun ispat edilmedikçe kabul edilmemesi ve ona göre
muamele edilmesi gerektiğini bildiren emirnâme.
66/4
Emirnâme-i sâmî örneği.
7681-0035-2
Sayfa 67
67/1
Müvellâ (kadıların bir dava vb. durumlarda atadığı salahiyetli kimse) ta´yîni
hakkında nizâmnâme.
7681-0036-1
Sayfa 68
68/1 den 68/7 ye
Devlet içindeki görevli atamaları ve görevlendirmeleri, harçları,
görevlendirmelere dair mazbataların nizâmı, harçlarının nizâmı, uygulanacak usul ile
ilgili nizamnâme.
7681-0036-2
Sayfa 69
69/1
68/1 de belirtilen görevlendirme hususlarının devamı.
69/2'den 69/13'e
Görevlendirmelerde harçların nasıl uygulanacağı tarifi ve nizamnâmesi.
64
7681-0037-1
Sayfa 70
70/1'den 70/5'e
Görevlendirmelerde uygulanacak nizamnâme maddeleri.
7681-0037-2
Sayfa 71
71/1
Görevlendirmelerde uygulanacak nizamnâme maddeleri devamı.
71/2
Çocuğun ölü veyahut eksik doğması durumunda uygulanacak usuller ile ilgili
kararlar.
7681-0038-1
Sayfa 72
72/1
71/2 deki ölü çocuk doğumu ya da doğduktan sonra ölen çocuklar ile ilgili
usullerin devamı
7681-0038-2
Sayfa 73
73/1
Taşralarda bulunan vârisi olmayan malların eytâm sandıklarına bırakılması
gerekirken bazı yerlerde meclis sandıklarına konduğu ve bunun engellenmesini
içeren şukka.
73/2
Maliye Nezâretinden gönderilen tahrîrât sûreti.
73/3
İkinci Ordu-yı Hümâyûn’dan gelen ve vefât eden askerlerin vârislerinin
tespiti ve verese uygulamalarının nasıl olacağına ve vereselerin tespitinin dikkatli
65
yapılmasını içeren emir.
7681-0039-1
Sayfa 74
74/1
Şer'iyye senetleri kaydı ile ilgili yazı.
74/2
Sivrihisar'ın Araklı Mahallesi sâkinlerinden Fatma binti Hacı Osman'ın
boşandığı eşi Bekir bin Mehmet'in bazı mallarını zapt eylediği ve boşandığı halde
geri vermediğini bildiren i'lâm.
74/3
Sivrihisar'ın Orta Mahallesi sâkinlerinden Ermeni milletinden Kalender oğlu
Hacı Abram veledi Kirkor'un kendi mülkünü yıkıp yeniden inşa etmek istediği halde
kardeşi Kirkor'un kendi malına zarar vereceği iddiasıyla buna engel olduğunu
bildirdiği i'lâm.
7681-0039-2
Sayfa 75
75/1
Sivrihisar'ın Hac Ashap Mahallesi sâkinlerinden Bektaş oğlu Mustafa bin
Abdullah ile Tatlar Mahallesi sâkinlerinden Molla İbrahim bin Yusuf arasındaki
alacak verecek davası.
75/2
Sivrihisar'ın Şeyh Baba Yusuf ahâlisinden Ateş oğlu Hâcî Osmân bin Ömer
ve Kayalı Mahallesi ahâlîsinden Eskici oğlu Bekir bin İbrâhîm Ve Câmi´-i Kebîr
Mahallesi ahâlîsinden Mü'ezzîn Bekir bin Musatfa ve Hurus oğlu Mollâ İbrâhîm bin
Halîl'in, Gedik mahallesi ahâlîsinden Hâcî Hüseyin bin Abdullâh ve zikr olunan
Câmi´-i kebîr mahallesi ahâlîsinen Muhzır oğlu Süleymân Bin İbrâhîm'in
ağnamlarına gelirken bazı hayvanlarından ciğer hastalığı bulaştığı ve bu yüzden bir
daha malum şahısların bir daha kendi mevkilerine yaklaşmamalarını bildirdiği i'lâm.
66
7681-0040-1
Sayfa 76
76/1
Sivrihisar'ın Baba Zât karyesi ahâlîsinden olup bundan akdem vefât iden Hâcî
Hüseyin Ağâ ibni Ali bin Abdullâh' ın hayatında kefil olduğu bir şahısın öldükten
sonra vârislerinden gerekli meblayı talep ettiğini içeren i'lâm.
76/2
Sivrihisar'ın Kuyubi Köyü sâkinelerinden Ayşe binti el-müteveffa Koca
Hüseyin'in Hasan ile evlenmesi için Hasan'ın akrabalarından Molla Mehmet bin
Mehmet'in Hasan'ın babasından habersiz altı yüz iki kuruş nafaka vermesi üzerine
babasının bunu fesh ettiği ve Molla Mehmet'in bu işe müdahale etmemesini istediği
i'lâmı.
7681-0040-2
Sayfa 77
77/1
Sivrihisar'ın Kuyulu Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Züleyha binti
Mehmet bin Abdullah'ın verâset davası.
77/2
Sivrihisar'ın Yenice Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Çil oğlu Osman
Bin Mustafa bin Abdullah'ın verâset davası.
7681-0041-1
Sayfa 78
78/1
Sivrihisar'ın Domruk karyesi ahâlîsinden Sarı oğlu Mehmed bin Hüseyin'in,
Hüseyin bin İbrahim isimli şahsın, tarlasında kullandığı suya haksız müdahale etmesi
üzerine verdiği i'lâm
67
78/2
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden, Balı Paşa yokuşunda bulunan dört
numaralı hanede yaşar iken vefât eden Ermeni milletinden Turgud oğlu Haci
Ohannes Veledi Bekos veledi Asvador’un verâseti.
7681-0041-2
Sayfa 79
79/1
76/1 deki alacak verecek davasının Mezkûr üç bin dokuz yüz doksan guruş
müdde´î-i mezbûr Ali'ye edâ itmek üzere mezbûrân Deli Ahmed ve Mustafâ' ya
tenbîh olunduğu hükmü
79/2
Sivrihisar'ın Kethüda Mahallesi sâkinlerinden olan Helvacı oğlu Ahmet
Efendi ibni İsmail'in, Hazinedar Mahallesi sâkinlerinden iken i'lâm tarihinden bir
sene evvel vefât eden Mumcu oğlu Mustafa ibni Mehmet bin Abdullah'ın hayatında
kendisinden dört bin iki yüz altmış sekiz kuruş vereceği olduğunu ve bunu kalan
mallarından ve vârislerinden talep ettiği i'lâm.
7681-0042-1
Sayfa 80
80/1
Konya vilâyetinin Akşehir Kasabası’nda oturan Mehmet bin Abdurrahman'ın
borcunu Sivrihisar'ın Cami-i Kebir Mahallesi sâkinlerinden Sülük oğlu Süleyman bin
Ali'ye taahhüt eylediği tescil.
80/2
Sivrihisar'ın Hacı Hasan Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden
Murtazazâde Mehmet Efendi ibni İbrahim bin Abdullah'ın Verâset davası.
68
7681-0042-2
Sayfa 81
81/1
Sivrihisar'ın Hacı Hasan Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Sandık
Emini el-Hacc Ali Efendi ibni Mehmet bin Abdullah'ın yetmiş beş kuruş nafaka ve
kisveyi zevcesi Aişe Hatun'a bağlandığını bildiren hüküm.
81/2
Karahisar'ın Döker Köyü ahalisinden Topsıkar oğlu Mehmet'in kazara
kaybettiği elli baş kara sığırın Seferihisar ahâlisinden Beşe oğlu Hacı Mehmet
yedinde bulunduğu ve gereğinin yapılmasını bildirdiği arz-u hal.
81/3
Sivrihisar'ın Karabaşlı Mahallesi’nde sâkin iken vefât eden Osman oğlu kızı
Ayşe binti Hacı Mehmet bin Hacı İbrahim'in verâset davası.
7681-0043-1
Sayfa 82
82/1
Sivrihisar'ın Günyüzü Nahiyesi’nin Burma Köyü’nde sâkin iken i'lâm’dan
yedi ay evvel vefat eden Deli Hüseyin bin Hacı Ömer bin Abdullah'ın yaşar iken
Konya Vilayeti'nin Nevşehir kazasından Rum milletinden Firtekli oğlu Tedoraki
veledi Anaştaş'da iki çift kara öküz almış ve borcundan kalan üç bin yüz elli dokuz
kuruşu Tedoraki'nin tereksinden talep ettiği i'lâm
82/2
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr muzâfâtından
Günyüzi Nâhiyesi kurâsından Kabak karyesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkir-i
şâhânenin süvârî ikinci âlâyının Dördüncü bölüğünün altıncı neferi başı bundan
akdem vefât iden Dellâl Ahmed oğlu Hüseyin bin İbrahim bin Abdullâh' ın vârisleri
olduğunu iddia eden aynı köy ahâlisinden Mehmet Ali Hacı Halil ve Yusuf'un verâset
davası.
69
82/3
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr muzâfâtından
Günyüzi Nâhiyesi kurâsından Burma karyesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkir-i
şâhânenin süvârî ikinci alâyının Birinci bölüğünde beşine nefer iken bundan akdem
vefât iden sülbî oğlu İbrâhîm bin Ahmed bin Mustafâ'nın vârislerinin miras davası.
7681-0043-2
Sayfa 83
83/1
Sivrihisar'ın Hacı Eski Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Koçor oğlu
Mustafa bin Mustafa bin Ahmet'in vârislerinin miras anlaşması.
83/2
Sivrihisar'ın Günyüzü Nahiyesi’nin Yazar Köyü sâkinlerinden Şekerci
esnafından Mustafa ve anne baba kardeşi Fincancı Ahmet ibni Ahmet'in ölmeleri
üzerine vârislere kalan dükkânlarının satış akdi.
7681-0044-1
Sayfa 84
84/1
Sivrihisar'ın Kezir Mahallesi ahâlisinden Molla Mustafa bin Hacı İsmail
Efendi'nin Gedik Mahallesi’nde bulunan iki oda bir avlulu evinin satış hücceti
84/2
Sivrihisar'ın Orta Mahallesi sâkinlerinden Kifork veledi Ohannes'in i'lâm
tarihinden iki buçuk sene evvel sattığı dokuz yüz on çift çoraptan kalan bin dokuz
yüz altmış kuruşu, Akdoğan Mahallesi sâkinlerinden Küstan oğlu Mardoros'tan talep
ettiğini bildiren alacak verecek davası.
84/3
Tatlı Mahallesi sâkinlerinden Fındıkçı oğlu İsmail bin Ali Osman ile aynı
mahalleden Murat oğlu Memiş'in alacak verecek davası.
70
7681-0044-2
Sayfa 85
85/1
Sivrihisar'ın Kethüda Mahallesi sâkinlerinden Necibe binti müteveffa İbrahim
Aga namlı hatunun, babasının hayatta iken üstüne tapu ettiği tarlaları Tatlı Mahallesi
sâkinlerinden Saatçi Mahmut ibni Osman'ın zapt ettiğini bildirdiği ve Mahmut'un
bundan men edildiği i'lâm
85/2
Sivrihisar'ın Tatlar Mahallesi sâkinlerinden Halid oğlu Ömer bin Hüseyin'in
kardeşi Fatma binti Mahmut’a i'lâm tarihinden on sene önce Hacı Yakup mevkiinde
bulunan bir kıta bağı sattığını ve hala bin kuruş alacağını oğlundan istediği konulu
alacak verecek davası.
7681-0045-1
Sayfa 86
86/1
Memurların vâzifeleri ve tüm hükümlerin eksizsiz ve dikkatli yazılması ile
ilgili emirnâme.
86/2
Emr-i mezkûrun i'lâmı.
86/3
Asayiş ve emniyetle ilgili emirnâme sureti.
86/4
Asayiş ve emniyetle ilgili emirnâme suretinin devamı.
71
7681-0045-2
Sayfa 87
87/1
(diğer sayfanın devamı olduğu için diğer sayfadadır)
7681-0046-1
Sayfa 88
88/1
Emlak alım satımlarında özel deftere kayıt olması gereken şeyleri
kaydettirmeyip çeşitli yollarla harç ödemekten kaçmaya çalışanların olduğu ve bu
hususta dikkat edilmesi gerektiğini bildiren şukka.
88/2
Osmanlı devleti teba'asından olup evlatları ecnebi olan kadınların vefatlarında
mallarının çocuklarına ulaşmaması ve bu husustaki uygulamaları bildiren emirnâme
sûreti.
7681-0046-2
Sayfa 89
89/1
Evkâf-ı hümâyûn nezâret-i celîlesinden gelen tahrîrât sûretidir fî 17 zi'l-ka´de
sene 92
89/2
Bir mülkün kamulaştırılması ve bir vakfa bağlanması ile ilgili emir.
89/3
Maliye Nezaretinden gelen Gazze-i kirama mensup olan vakıfla ilgili tahrîrât
sûreti.
89/4
Sivrihisar'ın Domruk Köyü ahâlisinden Murat oğlu Hüseyin'in kardeşi Hasan
72
ile ortak hisseye sahip oldukları ağnam ağılından kardeşinin kendisinden daha fazla
nemalandığını bildiren i'lâm.
7681-0047-1
Sayfa 90
90/1
89/4’te adı geçen şahısların adı geçen ağılda yüzde elli yüzde elli hakları
olduğunun bildirildiği i'lâm.
90/2
Kocabaş Köyü ahâlisinden olan Hacı İbrahim bin Osman'ın bir dönüm
miktarı sulu tarlayı oğluna bıraktığını bildiren hüccet.
90/3
Vilâyet-i divân temyîzleri rü'esâsının hareket ve icraları hakkındaki talimatla-
rın neshi.
90/4
Sûret-i celîlesi bâlâda muharer emirnâme-i sâmîde gönderildiği iş´âr
buyurulan tahrîrât-i umûmiyenin meşîhat penâhînin bir sûreti.
90/5
Taraf-ı vâlâ-i meşihât-penâhîden vilâyet-i kavâniye yazılan tahrîrât sûreti.
90/6
Sivrihisar'ın Şeyh Baba Mahallesi’nde sâkin iken vefât eden Unber oğlu
Ali bin Hacı Süleyman bin Abdullah'ın yaşarken borcu olduğu ve vârislerinden
bunun tedarik edilmesinin istendiğini bildiren i'lâm
73
7681-0047-2
Sayfa 91
91/1
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden Supa Komiz oğlu Asvator veledi
Artin’in bin iki yüz kuruş parasını Ay Mahallesi sâkinlerinden Karabet veledi
Sergiz'den alamadığı konulu alacak verecek davası.
91/2
Sivrihisar'ın Akdoğan Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Agop veledi
Manik'in hayatta iken yani i'lâm tarihinden on iki sene evvel aldığı yedi bin üç yüz
altmış kuruşun vârislerinden alınması konulu alacak verecek davası.
7681-0048-1
Sayfa 92
92/1
Sivrihisar'ın Çiftle Çiftliği dahilinde bulunan Kabakçı Köyü'nün Çankar
Aşiretin’den olan Mustafa bin Hacı Ali’nin hayvanlarının ismini bilmediği dört nefer
tarafından yağmalandığını ve iki re's merkeb ve iki adet heybe ve bir kepeten ve bir
tenecere ve otuz dört kıyye tiftiğinin kaybolduğunu bildiren i'lâm.
92/2
Sivrihisar'ın Kılınç Mescit Mahallesi sâkinlerinden Kayançı kızı Fatma binti
Hasan'ın, ticaret için şehirde bulunan Rum milletinden Yani oğlu Harkam veledi
Abraham'a mülkünü kiralaması ve üç buçuk ay sonra mülkten çıkması üzerine bedel-
i sulh davası.
92/3
Sivrihisar'ın Orta Mahallesi sâkinlerinden Ermeni milletinden Kirkor oğlu
Agob veledi Karabet'in Kalpakçı oğlu Hacı Kifork veledi Hacı Ohannes'e yirmi iki
re's erkek tiftik keçisini dokuz bin dört yüz on beş kuruşa verdiğini gösteren hüccet.
74
7681-0048-2
Sayfa 93
93/1
Sivrihisar'ın Hacı Eskici Mahallesi’nde sâkin iken vefât eden Kuru Ömer bin
Bekir bin Abdullah'ın kızı Züleyha'nın bulûğ çağına girdiğini ve mirasından hakkına
düşen payı istediğini bildiren dava.
93/2
Sivrihisar'ın Domruk köyü ahâlisinden Sari oğlu Mehmet'in, aynı köyde
bulunan Kaçı oğlu Hüseyin'in tarlasına fuzuli su harcayıp kendi tarla suyuna engel
olduğuna dair i'lâmı.
7681-0049-1
Sayfa 94
94/1
Zabıtalarla ilgili düzenlemelerin tahrîrât sûreti.
94/2
Arâzi ve hudut çekişmelerinin önlenmesi ve düzenlenmesi için gönderilen
emirnâme sûreti.
94/3
Alacak verecek davası.
7681-0049-2
Sayfa 95
95/1
Hâcî Ekici mahallesi’nde sâkin iken bin iki yüz seksen altı senesi hilâlinde
vefât iden Hamamcızâde Ahmed Ağa ibni Abdurrahman bin Abdullâh’ın miras
davası.
75
7681-0050-1
Sayfa 96
96/1
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden Varvara binti Ohannes veledi
Atam'ın iki bin üç yüz kuruş borcu olduğunu ve bunun tereksinden alınması ile ilgili
dava.
96/2
Ebubekir Efendi ibni Hüseyin Aga'nın i'lâmı.
7681-0050-2
Sayfa 97
97/1
Sivrihisar'ın Tatlar Mahallesi sâkinlerinden Halid oğlu Ömer Aga ibni
Abdullah'ın, târîh-i i´lâmdan sekiz sene mukaddem merkûm Mahmûd Efendi' nin
malından ve yedinden gasp eylediği iki bin iki yüz elli beş guruş kıymetlu bir çitf
altın cebe ile iki yüz elli beş guruş kıymetli bir aded sim tepelik ile ilgili alacak
verecek davası.
97/2
Sivrihisar'ın Tatlar Mahallesi sâkinlerinden Halid oğlu Ömer Aga ibni
Abdullah'ın, aynı mahalleden Saatçi Mahmut Efendiye bir oda dükkânını sekiz bin
kuruşa sattığı ve paranın bir bölümünü alamadığına dair i'lâmı.
7681-0051-1
Sayfa 98
98/1
Miras akdi.
98/2
Mülk Karyesi’nde sâkin iken bundan akdem vefât eden İbiş oğlu İbrâhîm bin
Mehmed bin Abdullâh' ın vârislerinden bazılarının da vefat etmesi üzerine çıkan
76
miras davası.
7681-0051-2
Sayfa 99
99/1
Sivrihisar'ın Baba zât Köyü’nde sâkin olan Emir kızı Ayşe binti Ali'nin, Emir
oğlu Ali bin Ali bin Abdullah'ın yani babasının vefât etmesi üzerine li ebeveyn erkek
ve kız kardeşlerine kalması gereken tarlayı Öksüz oğlu Hacı Ömer bin Ali'nin fuzuli
zapt eylediği ile ilgili i'lâmı.
99/2
Sivrihisar'ın Tatlar Mahallesi sâkinlerinden Saatçi Mahmut ve Haymana
Kazası’nın Aniler Köyü sâkinlerinden Abdulhamit ibni Hacı Osman arasındaki
alacak verecek davası.
7681-0052-1
Sayfa 100
100/1
98/1’deki miras akdinin örneği.
100/2
Sivrihisar'ın Mülk Köyü’nde sâkin iken vefât eden İbiş oğlu İbrahim bin
Mehmet'in miras davası.
7681-0052-2
Sayfa 101
101/1
Sivrihisar'ın Babazat köyü sâkinlerinden Emir kızı Ayşe binti Ali'nin
babasından kalan beş dönüm tarlanın kardeşlerine kalması gerekirken Öksüz oğlu
Ömer bin Ali tarafından zapt edildiğini bildiren i'lâm.
77
101/2
Sivrihisar'ın Tatlar Mahallesi sâkinlerinden saatçi Mahmut Efendi ibni Osman
ile Haymana Kazasının Aniler Köyü ahâlisinden Abdulhamit ibni Hacı Osman’dan
alacağı olduğunu bildirdiği alacak verecek davası.
7681-0053-1
Sayfa 102
102/1
Peyker Ömer bin Hacı Osman bin Abdullah'ın vefât etmesi üzerine vârisleri,
Ali, Saime ve Ömer'e kalan tarlanın Ömer'in de ölmesi üzerine eşi Kezban Hatun'a
intikal etmesi gerekirken Ali'nin o hisseyi fuzuli gasp ettiğini bildiren i'lâm.
102/2
Sivrihisar'ın Akdoğan Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Kifork veledi
Kostan veledi Artin'in mirâs davası.
7681-0053-2
Sayfa 103
103/1
Meclis-i tedkîkât-i şer’iyenin bir üst makama yazdığı rüsum alımı hakkındaki
yazı.
103/2
Varislere dağıtılacak olan akçelerden kuruşta bir pare ve yüz kuruşta altmış
para resm-i kısmet alınmasına dair hüküm.
103/3
Vârislerden alınacak Resm-i kısmet alımının nasıl olacağı hakkında yazı.
103/4
103/1 deki evladını terkeden adam ve kardeşi ile ilgili rüsûm alımı
hakkındaki yazının devamı.
78
7681-0054-1
Sayfa 104
104
Sivrihisar Kaymakamlığını yazılan tahrîrât sûreti.
104/2
Cülûs ile ilgili Sûret-i fermân-i âlî
104/3
Cülûs ile ilgili emirnâme sûreti
104/4
Cülûs'un şer'en dayanağının olduğu fetvâsının olduğu ve cülûs ile ilgili emir.
104/5
Cülûsun fetfa ve îlânının ehemmiyeti ile ilgili emirnâme.
7681-0054-2
Sayfa 105
105/1
Müslüman olan orta kesim halktan tahammül edemeyeceği masraflar
hakkında fetvâ sûreti.
105/2
Sivrihisar'ın Tatla Mahallesi ahâlisinden iken vefât efen Salih usta ibni Ali bin
Süleyman'ın miras davası.
7681-0055-1
Sayfa 106
106/1
Sivrihisar'ın Kırkın Köyü sâkinlerinden Emine binti Ahmet'in nikah akdi.
79
106/2
Sivrihisar'ın Akköprü mevkiinde bulunan çiftlik ve çayırın devlet malı
olmasına rağmen tasarruf eden Kör Oğulları hacı Mehmed Ağâ ve karındâşı İbrâhîm
Edhem Ağâ ibni Hâcî Mehmed Ağâ'nın bunun devlet malı olduğunu ifade ettikleri
i'lâm.
106/3
Sivas'ın Tunus Kazası'nın Gedikçik Nahiyesinin Gümrük Köyü
sâkinlerinden iken Sivrihisar'da ticaret için bulunurken vefât eden Ermeni
milletinden, Arab oğlu Sergiz veledi Abram veledi Panos’un miras davası.
7681-0055-2
Sayfa 107
107/1
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Elmalı
Mahallesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkiri-şâhâneden olub altıncı Talî´a tabûrunın
sekizinci bölüğünde ikinci onbaşısınin ikinci neferi iken bundan akdem vefât iden
Durgûd oğlu Mustafâ bin Halîl bin Abdullâh' ın vârisleri olduklarını iddia eden
Yahya İbrahim ve Emine Hatun'un, merhum Berber Hasan Usta ibni Ahmet'ten
alacağı olduğunu ve vârislerinin onlar olduğu için kendilerine verilmesini talep
ettikleri i'lâm.
107/2
Medine-i Seferihisâr Günyüzi mahâllâtından Elmalı Mahallesi ahâlîsinden ve
efrâd-i asâkir-i şâhânenin birinci redîf alâyının dördünci tabûrunun altıncı bölüğünde
üçüncü Onbaşınsını ikinci neferi iken bundan akdem vefât iden Tombak oğlu
İbrâhîm bin Ahmed bin İbrâhim' in hayatında iken Ali bin Mustafa'dan alacağı
olduğunu bildiren vârislerinin alacak verecek davası.
107/3
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr Günyüzi kurâsından
80
Hurti karyesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkir-i şâhânenin süvârî birinci Ordû-yi
hümâyûnin ikinci alâyının beşinci haymesinde birinci neferi iken bundan akdem
vefât iden Dâi oğlı Ahmed bin Mustafâ bin diğer Mustafâ'nın hayatında iken Bekir
oğlu Ali Efendi ibni Süleyman'dan otuz altı kuruş alacağı olduğunu bildiren
vârislerinin bu meblağı talep ettiği i'lâm.
7681-0056-1
Sayfa 108
108/1
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde medine-i Seferihisâr muzâffatından
Günyüzi nâhiyesine merbût Karacık karyesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkir-i şâhânenin
ikinci Ordû-yi hümâyûnun süvârî ikinci alâyından olub bundan akdem vefât iden
Zula oğlu Mustafâ bin İbrâhîm bin Hüseyin' in varisleri olduklarını iddia eden Ahmet
ve Hüseyin ibni merkum İbrahim'in, merhum hayatta iken Kınız oğlu İbrahim bin
Musa'dan doksan altı kuruş alacağı olduğunu ve vârisleri olarak bunu talep ettiklerini
bildiren i'lâm.
108/2
Günyüzü nâhiyesinin Siroz Karyesinden vefiyât-i askeriyeden süvârî 12.
Ordû ikinci alayından Eski oğlu Ömer bin Hasan bin Memiş'in verâseti.
108/3
Sivrihisar'ın Yörük Nahiyesi'nin Çengi Köyü sâkinelerinden Meryem binti
Hacı Hasan adlı hatunun Kesikbaş oğlu İbrahim bin Ömer ile boşanması ve nafaka
ve mehir isteği
108/4
Sivrihisar'ın Horti Köyü sâkinlerinden Dai oğlu Ali bin Hacı Hüseyin'in
kendisinden aynı köy ahâlisinden Ali'nin yirmi üç adet sim mecidiye talep ettiğini
fakat bu mecidiyeleri arsa karşılığı ödendiği ve borcu olmadığını bildirdiği i'lâm.
81
7681-0056-2
Sayfa 109
109/1
Elgin kazâsı kurâsınadn İncik karyesi ahâlisinden olup Ankara vilâyet-i
celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisar Günyüzü’de zabita neferâtından iken bundan
akdem vefât iden Mustafâ bin Abdullâh bin Hâcî Abdullâh bin Hâcî Hasan' ın miras
davası.
109/2
Sivrihisar'ın Ay Mahallesi sâkinlerinden Beykarcı oğlu Hacı Agop veledi
Markoz'un, Kasparyan Ohannes veledi Artin'in bah ve bahçesine gelen suyu fuzuli
zapt eylediğini bildirdiği i'lâm
7681-0057-1
Sayfa 110
110/1
Sivrihisar'ın İbik Seydi Köyü ahâlisinden Züleyha binti Mehmet Ali'nin,
kendisine kalan iki kıta çayır ve dört kıta tarlanın yarı hissesinin kendisine ait
olmasına rağmen diğer hissenin sahibi olan kardeşi Ali'nin Züleyha’nın hissesindeki
malı da haksız yere zapt eylediğini bildirdiği i'lâm.
7681-0057-2
Sayfa 111
111/1
Abdülhamit Hân'ın taht-i Osmânî’ye cülûs-i hümâyûnleri münâsebetiyle
yazılan telgrafnâme sûreti.
111/2
Abdülhamit Han'ın tahta geçmesi münasebetiyle kendi adına hutbe
okutturması ile ilgili emirnâme.
82
111/3
Sivrihisar'ın Domaliçe Çiftliği mevkiinde Yörük Aşîretinden Nabi oğlu Nabi
bin Osman'ın i'lâm tarihinden bir buçuk ay evvel Sarı Mehmet oğlu Molla Mehmet
bin Ali'nin erkek kardeşi ve kendi kız kardeşinin, kendi rızası olmadan kaçması ve
kaçar iken de kendi malında olan yetmişer kuruş kıymetli yetmiş altı baş keçi, yüz
kırkar kuruş kıymetli tabanca ve bıçak ve altı davarını gasp ettiğini ve bu malları geri
talep ettiğini bildiren i'lâm.
111/4
Sivrihisar'ın Okçu Köyü sâkinlerinden Piyali oğlu Halil bin Ömer'in sığır
çobanlığından dolayı alacağı olan doksan beş kuruşu talep ettiği esnada ağzına taş ile
vurulmak suretiyle dövülmesi ve bunun üzerine kıssas istemesi fakat üç yüz altmış
beş kuruşa sulh olduğunu bildiren i'lâm.
7681-0058-1
Sayfa 112
112/1
Haymana Kazasının Tacir Köyünde sakin olan Veliyyüddin bin
Veliyyüddîn'in iki re's öküzünün kaybolması ile ilgili i'lâm
112/2
Aziziye Kazası dâhilindeki Hristiyan Hanı Köyü sâkinlerinden Davut oğlu
Bekir bin Halil'in Günyüzü Nahiyesi’nin Haltûne Köyü civarındaki Maslak Boğazı
mevkiinde kazara zayi ettiği bir re's kara sığır öküzü ile ilgili i'lâmı.
112/3
Maliye Nezâretinden gelen vesîkalar ve tutanaklardan alınacak harçlar ile
ilgili emirnâme.
112/4
Maliye Nezâretinden gelen harc alımı hakkındaki emirnâme ile ilgili şukka.
83
7681-0058-2
Sayfa 113
113/1
Sivrihisar'ın Hisar Mahallesi sâkinlerinden iken vefât eden Ahmet bin
Abdullah'ın mirasından bir kısım malı, kızlarından Aişe'nin kocası Yeşil oğlu Halil
çavuş bin Mustafa'nın haksız yere zapt ettiğini bildiren ve diğer vârislerin bunu talep
ettiği miras davası.
113/2
Sivrihisar'ın Orta Mahallesi sâkinlerinden iken ticaret için Söğüt kasabasına
gidip müstâciren kaldığı İpekhan'da vefât eden Çerçi oğlu Agop veledi Toros'un
vârislerinin Kablanoğlu Hacı Kabril Veledi Nikos'u mirasın alımı için vekil ataması.
7681-0059-1
Sayfa 114
114/1
Sivrihisar'ın Kızılviran Köyü sakinlerinden Şafaklı oğlu Hasan bin Osman'ın
aynı köyde bulunan iki oda bir sofalı mülkünü, Hacı Eskici Mahallesi sakinlerinden
Keçeci oğlu Mahmut bin Ali'ye yedi yüz on beş kuruşa verdiğini gösteren hüccet.
114/2
Sivrihisar'ın Çubuk Mahallesi sâkinlerinden Hacı Derviş oğlu Hüseyin Aga
ibni Ahmet Aga ibni Abdullah'ın vârislerinin miras akdi.
7681-0059-2
115_1
Sivrihisar'ın Mihalıçık Kazasının Babalar Köyü ahâlisinden Ahmet Nuri ibni
Ömer efendi'nin tanesi beş yüz kuruştan iki baş kısır ineğin kaybolması ve bunu Hacı
Ohannes'ten talep ettiği i'lâm
115/2
Sivrihisar'ın Kılınç Mescit Mahallesi sâkinlerinden Veliyyüddîn Efendi ibni
84
Mustafa Aga'nın, Kayalı Mahallesi ahâlisinden olup i'lâm tarihinden dört ay evvel
vefât eden Kiremitçi Mahmut bin Mehmet bin halil'den üç yüz yetmiş iki buçuk
kuruş alacağı olduğunu ve bunu vârislerinden talep ettiği i'lâm.
115/3
Sivrihisar'ın Günyüzü Nâhiyesinin Geçik Köyü ahâlisinden Habar Ali bin
Ebu Bekir'in Kezban binti Süleyman bin Mahmut ile nişanlı iken Kezban'ın nikâhtan
vazgeçmesi ve kendini teslim etmemesinden şikâyet etmesi üzerine Kezban'ın hala
nikâh gerçekleşmediğinden dolayı serbest kaldığını ve vermiş olduğu bin kuruşun
geri Kezban'a teslimi kararı alındığı hüküm.
7681-0060-1
Saya 116
116/1
Sivrihisar'ın İlyas Bey Köyü sâkinlerinden iken vefât eden Macar oğlu
Mehmet çavuş ibni Süleyman bin Mehmet'in mirasının vârisleri tarafından Hacı
Kifork'a bedelleri karşılığı verildiğini gösteren hüccet.
116/2
Sivrihisar'ın Tatar Köyü sâkinlerinden iken vefât eden Ali bin Halil bin
Abdullah'ın, Hacı Hüseyin bin Veysi'den alacağı olduğu ve vârislerinin bunu talep
ettiği i'lâm.
116/3
Kızılcavirân Köyü’nden asâkir-i redîfe efrâdından birinci alayın dördünci
taburundan olub vefât iden Hızır oğlu İbrâhîm bin Halîl' in ve birinci tabur altıncı
bölükte bulunan ve vefât eden Soluk oğlu Ahmet bin Mahmut'un mallarının geldiğini
bildiren i'lâm.
7681-0060-2
Sayfa 117
117/1
Sivrihisar ahâlisinden iken vefât eden Deli Mehmet bin Yusuf bin
85
Abdullah'ın mallarından olan yirmi üç koyun ve yirmi üç keçinin yarı hissesinin
kendisine ait olduğunu iddia eden, Ay Mahallesi sâkinlerinden Useb veledi Simon'un
vârisleri ile olan ve vârislerinin kazandığı mal davası.
117/2
Sivrihisar'ın Çapaklı Mahallesi sâkinlerinden Halil Efendi ibni Mehmet'in,
Tatar Köyü ahâlisinden Hacı Hüseyin bin Veysi'den bin yedi yüz elli dokuz kuruş
alacağını talep ettiği i'lâm.
117/3
Sivrihisar'ın Mülk Köyü sâkinlerinden Fatma binti Abdullah'ın, Havva binti
İbrahim'in, kendi malı olan aşağı çayır tarlası diye anılan yirmi altı dönüm tarlayı
fuzuli zapt ettiğini bildirdiği i'lâm.
7681-0061-1
Sayfa 118
118/1
Sivrihisar'ın Mülk Köyü sâkinlerinden Fatma binti Abdullah'ın kendi malı
olan çayır ve sulu tarlasını, Yaran Köyü sâkinlerinden Recep oğlu Molla Ali'nin
fuzuli zapt eylediğini bildirdiği i'lâm.
118/2
Sivrihisar'ın Horti Köyü sâkinlerinden Ayşe binti Süleyman'ın zevciyet
davası.
7681-0061-2
Sayfa 119
119/1
Sivrihisar'ın Akdoğan Mahallesi sâkinlerinden Hacı Agop veledi Hacı
Begos’un Arabi oğlu Agop veledi Sergiz'den alacağını talep ettiği alacak verecek
davası.
86
119/2
Sivrihisar'ın Benli Mahallesi sâkinlerinden Acem oğlu Hacı Kifork veledi
Artin'in iki sene önce bir çift karasığır öküz karşılığı alacağı olan sekiz yüz kuruşu
Recep oğlu Veli Mehmet'ten talep ettiği i'lâm.
119/3
Sivrihisar sâkinlerinden Ayşe binti Mehmet, Ahmet ve İbrahim, Fatma'nın
kendilerine kalan miraslarını beş bin yedi yüz kuruşa Kifork'a teslim ettiklerini
bildiren hüccet.
7681-0062-1
Sayfa 120
120/1
Sivrihisar'ın Hacı Eskici Mahallesi sâkinlerinden Kezban Hatun binti
Hüseyin'in aynı mahallede bulunan, Hacı Ümit çeşmesinden gelen suyun haftada altı
saat kullanım hakkı olan yarım dönüm bahçesini Karabaşlı Mahallesi’nden Mahmut
bin Ali'ye bin altı yüz kuruşa teslim ettiğini gösteren hüccet.
120/2
Vefât eden askerlerin vârislerinin bulunması ve mallarının taksimi gibi
konularla ilgili emirnâme.
120/3
Görevlendirmeler hakkında emirnâme sureti.
7681-0062-2
Sayfa 121
121/1
El-Hâcc Şeyh İbrâhîm Efendi'nin vakfiye sûreti.
87
7681-0063-1
Sayfa 122
122/1
Günyüzü’nün Geçik Karyesi’ndeki Ahi Evrân Zâviyesi vakfının zâviyedarlık
görevinde olan Mahmut'un vefâtı üzerine oğulları Hüseyin ve Ali'nin görevi almaları
ve bu i'lâm'ın tanzîmi emri.
122/2
Horti karyesinin nikâh maddesi hakkında emirnâme.
122/3
Ayşe adlı hatunun yanında kalabileceği babası, dedesi ve akrabası
olmadığından dolayı akıl bâlî olduğuna kanaat getirildiği için istediği mahallede
kalmasına izin verilmesi hükmü.
122/4
Sivrihisar'ın Emine binti Nasuh'un damadı olan Ali bin Mehmet'ten bin dört
yüz kuruş alacağını olduğunu bildirdiği alacak verecek davası.
7681-0063-2
Sayfa 123
123/1
Sivrihisar'ın Yörük Nahiyesi Göleler Köyü sâkinlerinden Tiftikçi oğlu
Mehmet bin Mahmut'un mallarına haksız yere müdahale edildiğini bildirdiği i'lâmı.
123/2
Alacak verecek davası.
88
7681-0064-1
Sayfa 124
124/1
Sivrihisar'ın Şeyh Baba Yusuf Mahallesi’nde sâkine olan Kezban binti
Ahmet'in iddet nafakası ve mehir alacağı davası.
124/2
Sivrihisar'ın Sarı Kolluk Köyü'nde sâkine Kezban binti Hacı Ali'nin talak
davası.
124/3
Sivrihisar'ın Dumruk Köyü sâkinlerinden Seferi oğlu İbrahim bin Hüseyin'in,
aynı mahallede bulunan beş oda bir ahır bir saman hane ve bir avlulu evinin bir
odasını kendisine ayırarak oğulları Halil ve Hüseyin'e bin beş yüz kuruşa verdiğini
gösteren hüccet.
7681-0064-2
Sayfa 125
125/1
Sivrihisar'ın Baba Yusuf Mahallesi sâkinlerinden Mısırlı oğlu Ahmet bin
Mehmet'in Dört oda bir ahır ve bir avlulu evini Mehmet Çavuş bin Hacı Süleyman'a
altı yüz altmış beş kuruşa teslim ettiğini gösteren hüccet.
125/2
Sivrihisar'ın Sarı Kavak Köyü sâkinlerinden Kara Malak oğlu Hüseyin bin
Hüseyin'in Yenice Mahallesi’nden Kara Hüseyin oğlu Mustafa bin Mehmet'ten üç
yüz yirmi iki kuruş alacağı olduğunu bildirdiği alacak verecek davası.
125/3
Sivrihisar'ın Mülk Köyü sâkinlerinden Süleyman bin Mutad ve Altılı
Mehmed oğlu Süleyman bin Ali ile Mehmet bin Abdullah'ın Porsuk kenarında
bulunan arazi davası.
89
7681-0065-1
Sayfa 126
126/1
Sivrihisar'ın Çapaklı Mahallesi sâkinelerinden Fatma binti Ömer'in eski eşi
Osman ile yaptığı iddet nafakası ve mehir akdi.
126/2
Çapaklı Mahallesi’nde sâkin iken bundan akdem vefât iden Memâlik oğlu
Mehmed Ali Efendi ibni Mustafâ bin Abdullâh'ın evinin vârisleri tarafından Pir
Asker oğlu Ali Osman Efendi'ye dört bin kuruşa verildiğini gösteren hüccet.
126/3
Sivrihisar'ın Kayalı Mahallesi sâkinlerinden Abail Efendi ibni Hacı Derviş'in
arsa ve bir mülk karşılığı alacağı olan sekiz yüz elli kuruşu bir müddet beklemesine
rağmen hala Molla Süleyman bin Hacı Hasan’dan alamadığını bildirdiği alacak
verecek davası.
7681-0065-2
Sayfa 127
127/1
Sivrihisar'ın Kara Zât Karyesi’nde sâkin iken bundan akdem vefât eden
Hâcî Abdullâh bin Hüseyin bin Abdullâh' ın miras davası.
7681_0066_1
Sayfa 128
128/1
Sivrihisar’ın Bükertilan Karyesi ahâlîsinden Kara Mehmed bin Hasan'ın
vefâtı üzerine vârislerine kalan evin İbrahim bin Hüseyin bin Abdullah tarafından
fuzûli işgal ve zapt edildiğini bildiren i'lâm.
90
7681-0066-2
Sayfa 129
129/1
Hâcî İsmâîl ve Emîn ve Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe ile Hâcî Osmân ve Hâcî
Ali arasındaki mal davası.
7381-0067-1
Sayfa 130
130/1
Hristiyan terekelerinin şer'i hükümlerle tahrîr olunup olunmayacağı ve
vârislerinin herhangi bir şikâyet olmadıkça malları istediği gibi kullanabileceğine
dâir i'lâm.
7681-0067-2
Sayfa 131
Boş.
91
III.BÖLÜM
SİCİLİN ÇEVİRİ YAZISI
Seferihisâr_7681_0001/1
Ş.S.D.
İli: Eskişehir
İlçe: Seferihisâr
Demirbaş No. 10
Mikrofilm no. 7681
Seferihisâr_7681_0001/2
Sayfa 1
1/1
Medîne-i Seferîhisâr Mahallâtı’ndan Kutbeddîn Mahallesi sâkinlerinden
Pehlivan oğlu Hasan bin Hüseyin nâm kimesne meclis-i şer-i şerif'il-enverde Ay
mahallesi mütemekkinlerinden ve Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermeni milletinden
Sultân oğlu Kifork veledi Makaryos mahzarında bi tav-‘ı ikrâr ve takrîr-i kelâm
idüp 'akd-i âtî'l-bey‘ın sudûrina değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub
Kürtün yaylağında vâkı´ bir taraftan karındâşım müteveffâ İbrâhîm Necmî
Hüseyin menzili ve bir taraftan Hasan oğlu Mehmed Ali menzili ve bir taraftan
Hâcî Tavid menzili ve taraf-i râbi´ tarîk-ı âmm ile mahdûd bir oda ve bir mikdâr
havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzilimi tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî ve
şurût-i bir oda ve bir mikdâr havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzilimi
tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i müfside ve muvâza‘a ve gabn-ı takrîrden
ârî bey´ı bât-i sahîh-i şer´iye ile merkûm Kikork’a bin beş yüz guruşe bey´ ve
temlîk ve teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer ve temlîk ve teslîm ve
kabz ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr bin beş yüz guruşi
merkûm Kifork yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d
menzil-i mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´â alâka ve medhalim kalmayup
merkûm Kifork’un mülk-i müşterâ-yi sahihi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe mâ
yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´i mâ vâka´ bi'-tâleb ketb olundı.
Fî 23 sene 87.
1/2
Medine-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Kudbeddîn Mahallesi sâkinlerinden
Pehlivan oğlu Hasan bin Hüseyin nâm kimesne meclis-i şer´-i şerîfi’l-enverde
medîne-i mezkûrde mâl müdîri bâ irâde-i seniyye müteferruat me'mûriyetinden
bulunan futuvvetlü Ahmed Hamdî Efendi hâzır olduğı hâlde Ay mahallesi
mütemekkinlerinden ve Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden işbu
ba´isu’-rakim Kifork veledi Makaryos mahzarında bâ tav‘ı ikrâr ve takrîr-i kelâm
idüp akd-i âtî'l-bey´ın ve ferâğ-ı mu´teberenin sudûrina değin arâzîsi bâ sened
taht-i tasarrufımda ve üzerinde binası silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub
Kürtün yaylâğında Eski Kürtün nâm mevkı‘de yeni ağıl dimek ile ma´rûf arâzî-i
92
emîriye üzerinde mebânî bir kıt´a ağnâm ağılında olan on altı sehimden bir
sehimi hisse-i şâyi´ası tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i müfside ve
mevâzia ve gabnı takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´i ile ve ferâğ-i kat´ı ile bin
beş yüz guruşe merkûm Kifork’a bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferağ ve tefviz
eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve teslim ve teferruğ
ve tefviz ve kabul eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkur bin beş yüz
guruşe merkûm Kifork yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ
bâ´d sihâm-i mezkûrde benim aslâ ve kat´â alâka ve medhalim kalmayub
merkûm Kifork’un mülkinde müşterâ-yi sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe
mâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t-tasdîkı’ş-şer´i mâ vâka´ bi'-tâleb ketb
ve imlâ olundı.
Fî 23 Safer sene 87
1/3
Medîne-i Seferihisâr’ın Benli Mahallesi mütemekkinlerinden ve Devlet-i
'Aliyyenin Ermenî milletinden Kirkor veledi Murâd meclis-i şer´-i şerîf’il-nverde
mahalle-i mezkûre mütemekkinlerinden teb´a-i müşârun-ileyhânın millet-i
merkûmesinden işbu ba´isu’r-rakîm Arab oğlu Markos veledi Abraham
mahzarında bi tav‘ı ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî'l-bey´ın sudûrine değin
silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i mezkûrenin Kasır zokağında
otuz yedi numara ile murakkam etrâf-ı erbâ´ası Melemmet zâde Mehmed Efendi
Merhûm Beşe oğlu Ahmed ve Patoron oğlu Haci Ağop menzilleri çıkmaz zokak
ile mahdûd ve üç oda ve bir mikdâr havlıyi müştemil bir bâb mülk-i menzilimi
tarafeynden îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i müfside ve muvaza‘a ve gabn-i
takrîrden ârî bey´-i bât-i sahîh-i şer´i ile elli bin elli guruşe merkûm Markos’a
bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk
ve teslîm eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri merkûm Markos’a
yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ bâ´d menzil-i mahdûd-i
mezkûrde benim aslâ ve kat´â alâka ve medhalim kalmayup merkûm Markos’un
mülk-i müşterâ-yi sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuştur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf
olsun didikde gıbbe't-tasdîkı’ş-şer´i mâ vâka´ bi'-tâleb ketb ve olundı.
Fî 3 Safer Sene 87
Sefer-i hisâr_7681_0002/1
Sayfa 2
2/1
Medine-i Seferihisar Mahallesi’nden Hunatlar Mahallesi’nden Bacı oğlu Hacı
Ali Ömer Osman bin Hacı Ali meclis-i şer-'ı şerifi’l-enverde zımmi Akdoğan
Mahallesi mütemekkinlerinden ve Devlet-i ´Aliyye teb´asının Ermeni
Milletinden bâ´isu'r-rakîm Hacı oğlu Hacı Artin Kulus veledi Hacı Ohannes
mahzarlarında bi tav´ı ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî’l-bey´ın sudurına
değin binası silk-i mülk-i sahîhimde münselik olan Abdulvahhap Efendi Vakfı
müstekilâtından medine-i mezkûre sûkının Bey Handa vâkı´ etraf-ı erba'adan
93
Veli oğlu İbrahim mağazası ve müşteri-yi merkûmuna vekâletleri ve hân-ı
mezkûr havlisi ve sûk-ı sultanî ile mahdût ve senevi cânibi vakfa sekiz kuruş ait
başında bi-l-icareteyn taht-ı tasarrufumda olan bir bab mağazamı tarafeynden
icap ve kabulü ve hâvî şurût-i müfside ve muvaza'a ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i
bâti sahîh-i şer´i ile ve ferâğ-i mu´tebere ile on bin kuruşa mekûmun Hacı Agop
ve Hacı Artin ve Hacı Kolos nam kimesnelere bey' ve ferâğ eylediğimde onlar
dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve tesellüm ve teferruğ ve kabul
eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûru merkûmuna Hacı Agop ve Hacı
artin ve Hacı Kalos yedlerinden tamamen ve ahz ve kabz eyledim fi mâ ba'd
mağaza-ı mahdudu mezkûrda benim aslâ ve kat’â alakam kalmayup merkumunun
mülk-i müşterâ-yi sahîh ve hakk-ı sarîhleri ve teferruğları olmuştur keyfe mâ
yeşâ mutasarrıf olsunlar didikte gıbbe’t-tasdîkı’ş-şer´i mâ vaka'a bi't-taleb ketb
olundı. Fî 23 Safer sene 87
2/2
Medîne-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Hacı Hasan Mahallesi sâkinelerinden Şerife
binti Ahmet Efendi Tarafından âtî’l-bey´ ve ferağ-ı ikrâra vekili olan zât-ı
mezbûre-yi ârifan Mehmet bin El-hacc Mustafa ve Hüseyin bin Hacı Münip nâm
kimesneler şehâdetleriyle sabit olan zevc-i dâhili Mehmet Efendi ibni Abdullah
meclis-i şer-i şerif’il-enverde zımmi Akdoğan Mahallesi mütemekkinlerinden
Devlet-i `Aliyye teb`asının Ermeni Milletinden Ohannes ve Kirkor veledi ve
Artin mahzarlarında bi'l- vekâle ikrâr ve takrîr-i kelâm idüb müvekkilem zevcem
mezbure Şerife akd-i ati'l bey' ve ferağ-ı meteberenin sudurına değin kız
karındaşlarım Ümmühan ve Ayişe ve karındaşım Ahmet ile me`an yedimizde
binası silk-i mülkümüz ve arazisi taht-ı tasarrufumuzda müşterek olup Devlet-şah
yaylakında Karabab nam mevkı`de kâin arazi-i emiriye üzerinde mebni etraf-ı
erba'ası hali mera ile mahdut bir kıt'a ağnam ağılının nısf hissesi benimle
karındaşlarım ve muzbûrûnun olup karındaşlarım Ahmet ve Ümmühan ve Ayşe
ağılı mezkurda olan hisselerini merkûmân Ohannes ve Kirkor'a bey' ve ferağ
etmeleriyle ben dahi tarafeynden icap ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve
muvâza´a ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´i ve ferâğ-i mu´tebere-i
kat-î ile bin sekiz yüz kuruşa hisse-i şâyi'amı merkûmân Ohannes ve Kirkor'a
bey' ve temlik teslim ve ferağ ve tefriz eylediyimde ve onlar dahi ber vech-i
muharrer iştirâ ve temellük ve tesellüm ve teferruğ ve tefevvuz ve kabul
eylediklerinden sonra fi mâ ba'd ağıl-ı mahdut-ı mezkûrda benim aslâ ve kat’â
alaka ve medhalim kalmayup merkûmân Ohannes ve Kirkor'un mülk-i
müşterâları ve hakk-ı teferruğları olmuştur mutasarrıf olsunlar dedi dedikte
gıbbe’t-tasdîkı’ş-şer´i mâ vaka'a bi't-taleb ketb olundı.
25 Safer 27
2/3
Medîne-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Yenice Mahallesi sâkinlerinden Sarızâde Ali
Ağa ibni El- Hacc Mustafa meclis-i şer-i şerifi’l-enverde Benli Mahallesi
mütemekkinlerinden ve Devlet-i `Aliyye teb'asının Ermeni Milletinden bâ´isu'r-
rakîm Toros veledi Hacı Agop Mahzarında bi tav'ı ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp
94
akd-i ati'l bey'ın sudurına değin silk-i mülk-i sahihimde münselik olup Benli
Mahallesi’nin Kişi Zokağında bir numro ile murakkam etraf-ı erba'ası Sarı zâde
hacı Süleyman Aga ve Arap oğlu Ohannes ile İstankö bey oğlu Hacı Ohannes
menzilinde ve tarafeynden tarik-ı 'amm ile mahdut fevkâni ve tahtâni dokuz göz
oda ve bir miktar havlı-yı müştemil bir bab mülk-i mezlilimi tarafeynden îcâb ve
kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bâti
sahîh-i şer´i ile otuz iki bin beşyüz kuruşa merkum Toros'a bey' ve temlik ve
teslim eylemede ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve tesellüm
eyledükte semeni olan meblağı mezkûr otuz iki bin beş yüz kuruş müştera-yı
merkum Toros yedinden tamamen ve kamilen ahz ve kabz eyledim fî mâ ba'd
menzili mahdud-ı mezkurda benim aslâ ve kat’â alaka ve medhalim kalmayup
mezbur Toros'un mülk-i müşterâ-yi sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuştur keyfe mâ
yeşâ mutasarrıf olsun didikte gıbbe’t-tasdîkı’ş-şer´i mâ vaka'a bi't-taleb ketb
olundı.
fi 27 Safer 87
Sefer-i hisâr_7681_0002/2
Sayfa 3
3/1
Medine-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Hâcî Eskici Mahallesi sâkinlerinden iken
bundan akdem vefât iden Süleymân Ağa ibni Süleymân’nın verâseti zevce-i
menkûha-i metrûkesi Ayişe binti Hüseyin ile sulbiyye-i kebîre kızları Emîne ve
Sâfiye ve sulb-i kebîr oğulları Süleymân ve Mehmed ve sagîr oğlu Hüsnî nâm
kimesnelere münhasıra olduğı ba´de't-tahukkuki’ş-şer´i verese-i mezbûreden
mezbûr Süleymân mecilis-i şer´-i şerîf’il-enverde zevce-i mezbûre Ayişe ile
mezbûretân Emîne ve Sâfiye ve ibni mezbûr Mehmed tarafından zikr-i âtî-l-
beyân ve ferâğı ikrara vekîl-i müseccele-i şer´ileri mezbûr ve Emîne ve ehiyân
Süleymân Efendi ibni el-Hâcc Abdullâh ile sagîr-i mezbûr Hüsnî’nin kıbel-i
şer´den vâsî-i mansûbi Mehmed Ali Efendi Hâcı ibni Ahmed hâzır olduğı halde
Orta mahallesi mütemekkinlerinden ve Devlet-i Aliyeyye teb´asının Ermenî
milletinden Barak Oğlu Haci Ağob veledi Haci Meburos mahzarında hâzirân
vekîl ve vâsî-i mezbûrâne ile mean her biri ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî’l-
beyân´ ve ferâğ-ı mu´teberenin sudûrına değin mevrûsumuz müteveffâ-yi
mezbûrden müntakil ve mevrûs olan Porsuk virân nâm mevkı´inde kâin bir
tarafdan Mantıcı zâde Mehmed Efendi ve bir tarafdan Kasâb Hüseyin bâğı ve bir
taraf Kassâb Hüseyin bâğı ve bir tarafdan Sel deresi ve tarafdan tarîk-i 'âmm ile
mahdûd ve arâzî-i mevkûfe üzerinde Ma´rûz-ı e bir kıt´a bâğı kürûmine ile
derûnınde mebnî üç göz odalı tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i müfsîde-i
vâhide ile on bin dokuz yüz guruşe merkûm Haci Agob’a bi'l-asâle ve bi'l-vesâye
ve bi'l-vekâle bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferâğ ve tevfîz eylediğimizde ol dahi
ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve teferruh ve tefevvuz ve kabûl ve
kabz eylediklerinden sonra semen ve bedeli olan meblağ-ı mezkûr on bin dokuz
yüz guruşe merkûm Haci Ağob yedinden bi'l-asâle ve bi'l-vekâle temâmen ve
kâmilen ahz ve kabz eyledikde fi mâ bâ´ad mahdûd-i mezkûrde bizim aslâ ve
95
kat´an alâka ve medhalim kalmayup merkûm Haci Ağob’un mülk-i müşterâ-yi
sahîh ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t-
tasdîkı’ş-şer´i mâ vaka'a bi't-taleb ketb olundı.
Fi Selh-i Safer sene 87
3/2
Medine-i Seferihisar Mahallâtı’ndan Benli Mahallesi mütemekkinlerinden ve
Devlet-i Âliye teb´asının Ermenî milletinden bâ'isü'r-rakim Haci Ohannes bin
Ağob meclis-i şer´-i şerîf-i enverde Oda mahallesi mütemekkinlerinden ve
Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden bâ´isu'r-rakîm Baliyon Oğlu Haci
Artin bin Kirkor mahzarında bi tav´ı ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî’l-bey´
ferâğ-i mu´teberenin sudûrine değin kürûmi silk-i mülk-i sahîhimde münselik ve
arâzî bâ senet taht-ı tasarrufımda olan Hiristiyân karyesi nâm mahallede Gül nâm
mevkı´de kâin etraf-ı erba´ası Papas oğlu Karbet ve Bağosi oğlu Artin ve Toto
oğlu Haci Karabet bâğları ve tarîk-i `âmm ile mahdûd ve bir kıt´a bâğım içun
mülk-i kürûmi tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve
gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´i ile merkûm Haci Artin’e iki bin üç
yüz guruş bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol daha ber vech-i muharrer iştirâ
ve temlîk ve teslîm ve kabz ve kabûl eyledikden sonra semeni olan semeni olan
meblağ-ı mezkûri müşterâ-yi merkûm Haci Artin yedinden temâmen ve kâmilen
ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d bâğ-ı mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an
alâka ve medhalim kalmayub merkûm Haci Artin’inin mülk-i müşterâ-yi sahîhi
ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe’t-
tasdîkı’ş-şer´i mâ vak´a bi't-taleb ketb ve olundı.
Fı Selh-i Rebi´u’l-evvel
3/3
Medine-i Seferihisâr kurâsından Karacavirân karyesi sâkinlerinden Deli Mehmed
oğlu Hüseyin ibni’l-mezbûr Mehmed meclis-i şer´-i şerîfi’l-enverde vilâyet-i
Ankara’da evkâf-ı hümâyûn mu´accelât müdîri fazîletlu Abdulkerîm Efendi
tarafından mürahhas vekîli bulunan Ebûbekir Efendi ibni Hüseyin Ağa hâzır
olduğı hâlde Oda Mahallesi mütemekkinlerinden ve Devlet-i 'Aliyye teb´asının
Ermenî milletinden bâ´isu'r-rakîm Kibyan oğulları Makyosi Karagob ve Artin ve
Ohannes Maydoros Nebo Ohannesi mahzarında bi tav´i ikrâr ve takrîr-i kelâm
idüp akd-i atî'l-bey´ ve ferâğ-i mu´teberenin Sudûrina değin binâsı silk-i mülk-i
sahîhimde ve arâzîsinde mebnî bir kıt´a ağnâm ağılın nısf hissesi millet-i
merkûmeden Çatal başı oğlu Haci Ağob zevcesi Hurisima bint-i Hoçotor’in taht-i
tasarrufında ve nısf-ı hissesi dahi bâ sened taht-ı tasarrufunda olmağla el-hâleti
hazihi nısf-ı hisse-i mezkûremin nısfını ki yani mezkûr ağılın mecmû´ ının rub´i
kendi taht-ı tasarrufımda olub rub´-i diğerini tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve
şurût-i mufsîde ve mevâzi´a ve gabn-i takrîrden ârî bey´-i bât-i sahîh-i şer´i ile ve
ferâğ-i mu´ayyene kat´i ile merkûmun Makrodiçi ve Ağob ve Midorosi ve Atin
ve Ohannes ve Nebo Ohannesi nâm kimesnelere üç bin beş yüz guruşe bey´ ve
temlîk ve teslîm ve ferâğ ve tefvîz eylediğimde anlar dahi ber vech-i muharrer
iştirâken ve seviyen iştirâ ve temlîk ve teslîm ve tefrîh ve tefevvüzi ve kabûl ve
96
kabz eyledikten sora meblağ-ı mezkûr üç bin beş yüz guruşe merkûmun
yedlerinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ ağıl-ı mezkûrun
rub´inde aslâ ve kat´ a alâka ve medhalim kalmayub merkûmun Makroyusi
olmayub ve Midosi ve Artin ve Ohannes’in iştirâken ve seviyen mülk-i
müşterâları ve hakk-ı taferruğleri olmuşdur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf olsun
didikde gıbbe’t-tasdîkı’ş-şer´i mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fi (silik)
Sefer-i hisâr_7681_0003/1
Sayfa 4
Huve
1)
Sûret-i Emirnâme-i Hazret-i Fetvâ-Penâhî
Bazı medyûn mutasarrıf olduğı yedi mülki birkaç alacaklıya rehin eylemekde ve
bundan dolayı envâ´ müşkilât ve münâza´ât tahaddüs itmekde bulunmuş
müstekillât ve musakkafât-ı mevkûfenin sûret-i istiklâli bir kâ´ide-i makbûza
tahtında cârî ise de emlâk-i sâirenin mu´âmelât-i tertibâtiyesinde intizâm ve
inzibat olmaması bir tâkım sû-i isti´mâli dâ´î olacağından bunun dahi mûcib-i
emniyet olacak bir kâ´ide tahtına va sa'i lâzimeden bulunmuş olduğı beyânıyla ol
babda şûrâ-yi devletden kaleme alınub bi'l-istizân icrâ-yi ahkâmına irâde-i
seniye-i hazret-i Padişâhi müte´allık ve şeref-sûdur buyurulmuş olan mevâd-i
nizâmiyenin bir nüshasının nakliyle îcâb iden hükkâm ve nüvvâb-i şer´iyeye
tebligât-i mü’essire icrâsı ba-tezkire-i sâmiye iş´âr buyurulmuş ve bu mevâd-i
nizâmiye-i mezkûrenin bir nüsha-i matbû´ası leffen irsâl kılınmış olmağla
mutlaka vilâyetde tâb´ıyle ahkâmının tenfîz ve icrâsı zınnında dâhil-i daire-i
vilâyet olan nüvvâb Efendilere birer nüshasinin irsâliyle tebliğ´-i keyfiyet
olunması sıyâkında şukka-i mahfûze-i senâveri terkîm kılındı.
Fi 19 Cemâziye’l-âhire sene 287
2)
Seferihisâr kazâsı niyabet-i şer´iyesine
Meveddetlu Efendi
Bâlâ-yi tahrîrât-i senâverîye ihrâc ittirilen suret-i emirnâme-i hazret-i feteva-i
penâhî ve'l-mutasarrıf nizâm-i âlî misâl-i sâmîsinin Kâm-i ahkâmının tenfîz ve
icrâsıyla hilâf-i emr-i âlî hâl ve hareket olunmamasına mezîd-i dikkat ve i´tinâ
eylemeleri siyâkında tahrîr-i nemîkaya ibtidâr kılındı.
Fî 19 C. sene 287
97
3)
Tertîb-i Emlâk Hakkında Mevâdd-i Nizâmiyedir
Birinci madde bir mülkün tertîbinde ibtidâ o mülkün başka yere rehin veyahut ve
sukûn ve tahtında bulunmak gibi ilişkisi olmadığı musaddak mahalle veya
karyesi Muhtârı ve ihtiyâr meclisi tarafından mühürli bir ilm-u haber ahz ile râsi
irâde-i meclis temyîze ve kazâda ise de‘âvi meclisine ibraz olunmak ve meclisde
bilâ te'hîr o mülkün senedâtı mu´ayene ve bir güna ilişkisi olmadığı tahkîk
olunduktan sonra ilm u haberi hıfz olunarak birer ruhsatnâme verilub o
ruhsatnâme mülkin bulunduğı kazâ-i mahkeme-i şer´iyesine bil irâ'e oradan
zaman hücceti alınmak lâzım gelecektir. İkinci madde De'âvi ve Temyîz
Mecâlisinde mu´amelât-ı tertîbiye içun bir defter tutulub bir mülk hakkında
tertibi ruhsatnâmesi verildiği anda o defdere kayd olunacağı zemânın hîn-i
fekkinde mecâlis-i mezbûreye bi'l-mürâca‘a kayd ve tashîh ittirilecekdir.Üçüncü
madde bu mu´amelâtın icrâsında ve de´âvî ve temyîz-i mecâlisden harc verse
alınmayup yalnız hüccet harcı alacakdır.
fî 21 Rebî u’l-âhir sene 287 fî 8 Temmuz sene 288
Sefer-i hisâr_7681_0003/2
Sayfa 5
1)
Sûret-i Emirnâme-i Sâmî
Ser-rişte vâsıl olmaksızin mahall-i âhâra nakl hâne eyleyenler hakkında Eytâm
Sandığınca ne makâmla idilmekde lâzım geleceği ve mevrûsleri diyar-i âhirede
irtihâl iden kesânın istîfâ-yi husûs-ı ırsıyesi içun dahi bazı kavâ‘id-i teshîliyle
vaz´ ve te‘sîsi bazı vilâyetlerden iş´âr olunduğından keyfiyet Şura-yi Devletin
mütâla‘asına havâle kılınmış idi eytâmın hisse-i mevrûsesini ahza kesb-i istihkâk
eylemesi mutlakâ vukû´ ve sübût ve rüşde mevkûf bulunduğından mahall-i âhara
hicret-i asl kâ‘ideyi tağyîr idemeyub hıfz-ı nizâmât îcâbınca her tarafda eytâm
sandıklarınca menâfi‘i-ahâlîye hizmet idecek vesâitde mü'essis ve mevcûd olması
lâzım geleceğinden sinn-i rüşde vusûlinden mukaddem mahal-i âhara hicreti
vukû´ bulan yetimin hisse-i irsiyesi gittiği mahalde isbât-ı vücûd ittikten sonra
vatan-i kadîm ve cedîdinde bulunan mahkemeler beyninde ketb ve tahrîr
olunarak akçesi mevcûd ise derhâl ve edâne olunmuş ise müddet-i mu´ayyenesi
hitâmında gitmiş olduğı mahallin mahkemesi sandığına nakl idilerek mu´âmele-i
şer´iyesinin orada icrâsı hem kâ‘ide-i şer´iye ve nizâmiyeden maksad-ı asl olan
hıfza hukuk maddesini câmi´ ve hem de o misillu nakl-ı hâne idenlerin vatan-ı
sâbıklarında kalacak akçelerden dolayı oranın eytâm sandığına mürâca´at-i
mütevâlilerini vâkı´ olacağından eytâm sandıkları hakkında mevcûd olan
nizâmnâmeye derc ve tenzîl olunması ve mevrûsleri diyâr-i ahara irtihâl idenlerin
istifâ-yi hukûk–ı ırsiyesi zimmetinde sahîh ve şuhûd istihâsiyle mevrûsun mahall-
i vefâtına azîmet veya vekîl irsâl itmeleri müşkilât ve ta‘bibâtı mûcib olacağından
98
o makule muhalefât esmânının hazîneye vürûdunden mahallinden vukû´ bulacak
iş'ara göre veresenin bulunduğı mahallin tâbi´ olduğı vilâyetle bi'l-muhâbere
tedkîkât-i müktaziye icrâsıyla bedel-i terekenin ve nakd-i mevcûdu var ise anı
resm-i nizâmisi bi't-tedkik üst tarafında sübût –i vârisine terteddüp idüp
Mu´âmele-i şer´iyesinin îfâsından sonra ashâbına verilmek üzre ol vilâyete irsâl
ile mebâliğ-i mersûmenin gönedilen mahallede şehriye şedvellerine masraf kayd-
ı mahsûsun kâ‘ide ittihâzı ve şâyed hukûk-ı vârisin 'adem-i sübûti veya vârisin
isbât-i verâset esnâsında bilâ veled vukû´-ı irtihâl gibi isbât-i ârizeye mebnî o
misillu mebâliğin i´tâsı terk idecek olur ise bunun dahi gittiği mahal defterlerinde
tekrar irâd-ı kayd idilerek 'ale’l-'umûm mebalığ-ı meb´ûse tarafına geçmiş ise
verese tarafından makbûz senedinin irâd tarafına menkûl ise vilâyetten zimmet-i
ilm u haberinin irsâli sûretleri Makam-i Sâmî-i Meşîhât-Penâhî ile bi'l-muhâbere
hey'et-i umûmede tezkir ve tensîb olunarak zikr olunan fıkra-i nizâmiye ile
beraber bi'l-istizân îfâ-yi mükteziyâtı makrûn müsâ´ade-i seniyye-i Hazret-i
Şehinşâhi buyurmuş olmasıyla keyfiyetin ta‘mimen vilâyâta iş´âr ve fıkra-i
mezkûrenin bir sûreti dahi leffen esbâl kılınmağın ber vech-i meşrûh
makbûzâtının îfâsı husûsına himmet buyurulması siyâkında şukka-i senâverî
terkîmine ibtidâ olundı.
fî 4 Zi'l-hicce sene 87 23 Nisan sene
45
2)
Seferihisâr kazâsı kâimmekâmlığına
Rif'atlü Efendim
Makâm-ı celîl-i cenâb-ı sadâret penâhîden taraf-i âlî vilâyet-penâhîye ve oradan
dahi bi't-tenzîl savb-i senâveriyı şeref sudûr iden Emirnâme-i sami sûreti bâlâya
ihrâc ve fıkra-i nizâmiye sûretinden birer kıt´ası irsâl kılınmış olmağla ber
mantûk-i emirnâme-i sâmî îcâb-i hâlin icrâsına himmet buyurulmaları beyân
kılınur.
Fî 8 Muharrem sene 87 ve fî 27 Nisan 86
Mutasarrıf-ı livâi el-kazâ
3)
Sivrihisâr kazâsı müdîrliğine
Rıf'atlü Bey
Ber mûceb-i usûl-i mütehadde ve neşr olunan ma´lûmât-ı seniyye mûcibince
Seferihisâr kazâsı eytâm müdîrliğine kazâ-i mezkûr ahâlîsinden Kalupçi Zâde
Hâcî Hâfız Efendi nasb ve ta´yîn vezîri meclis-i kazâ tarafından musaddak
keyfiyete rabz olunarak ol bâbda tanzîm olunan iki kıt´a kefâlet senedinden bir
nüshasının orada tevkîf ve diğirinin irsâl kılındığı ve mûma-ileyhin icrâ-i
me'mûriyeti husûsı hâvî vârid olan mazbata ve sened manzûrumuz oldukda
99
lede'l-havâle mezkûr senedin Ankara eytâm mâl sandığında hıfzıle mûmâ-ileyhin
müdîrliğ-i mezkûrde istihdâmı zimmetinde tarafınıza tahrîrât tastiri meclis-i kebîr
eyâletinden bâ i´lâm ifâde edilmiş ve ol vecihle sened-i mezbûr sandık-ı mezkûre
verdirilmiş olmakla mûmâ-ileyhin îfa-yi me'mûriyetiyle mugâyir-i nizâm-ı hâl ve
hareket vukû´a geturmemesine mübâşeret eylemek siyâkında şukka tahrîr ve
tesyîr kılındı.
Fî 13 Saferu'l-hayr sene 84 ve fî 4 Haziran sene 87
Ahmed Tevfîk vâlî-i evliye-i Ankara
Sefer-i hisâr_7681_0004/1
Sayfa 6
1)
Medîne-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Mesçid-i Seyf Mahallesi sâkinlerinden iken
bundan akdem vefât iden Halîl bin Halîl bin İbrâhîm’in verâseti zevce-i
menkûha-i metrûkesi Emîne binti Mustafâ ile vâlidesi Alîme binti Ali ve sülb-i
sagîr oğlu Mehmed Ârif ve sülbiye-i sagîre kızları Fatma ve Alîme nâm
kimesnelere münhasıra ve tashih-i mesele-i mirâsları dokuzardan altı sehimden
olub sihâm-i mezkûreden on iki sehimi zevce-i mezbûre Emîne’ye ve on altı
sehimi ümm-i mezbûre Alime’ye ve on yedişer sehimden otuz dört sehimi
mezbûretân Fatma ve Alime’ye ve otuz dört sehimi dahi mezbûr Mehmed ârif’e
isabeti ba´de't-tahakkukı’ş-şer´i sigâr-i mezbûrunun kıbel-i şer´den bâ hüccet-i
şer´iye vasî-i mansûbeleri vâlideleri zevce-i mezbûr Emîne tarafından zikr-i âtî'l-
beyân ikrâr ve vekîli olduğı zât-i mezbûreyi Ârifane mehmed Efendi İbni
Mehmed e el-Hâcc İbrâhîm bin Halîl şehâdetleriyle sâbit v sübut-i vekâletine
hükmm-i şer´i lâhık olan Osmân bin Mustafâ meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde
Kabalı mahallesi sâkinlerinden işbu ba´isu’l-vesîka el-Hâcc İsmâîl ibni Hüseyin
mahzarında bi'l-vekâle ikrâr ve takrîr-i kelâm idup Müvekkilim vasî-i mezbûre
Emîne vasîsi olduğım sigâr-i mezbûrun ile ümmm-i mezbûrenin ve benim
mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûr Halîl’in terekesinden alub Akviran nâm
yaylakda kâin Arâzî-i Emirirye üzerinde mebnî bir kıt´a ağnam ağılında nısf-i
hisse-i şâyi´ası ba´de vefâte ancak sigâr-i mezbûr hisselerine isâbet idüp lakin
nısf-i ağıl-ı mezkûr murûr-i eyyâm ile müşrif-i harab olub ta´mîrine sigâr-i
mezbûrunun vefat ider mâlı olmaduğından mâ´adâ gallesi mu’netine kifâyet
itmeyup te'hîr olunur ise külliyen münhetim olub mezbûrun gadr-i külli olmak
mukarrer olduğından başka sigâr-i mezbûrunun nafaka ve kisveye ihtiyâcları
olmakla nısf-ı ağıl-ı mezkûrun nısfını ki mecmû´-ı ağılın rub´ hissesini semen-i
misliyle âhara bey´ ve semeni istirbâh olunub sigâr-i mezbûrun infâve iksa
olunmak sigâr haklarında enfe‘ve evlâ olduğı bundan akdem hâkim-i
mevki‘ sadr-ı kitâb kitâb Efendi Hazretlerine cem´-i gafîr ile haber virildikde
bey´ine kıbel-i şer´den izn birle yedime hüccet-i şer´iye i´tâ olunmuş idi. El-
halet-ü hazihi ağıl-ı mezkûrun rub´ hissesini tarfından icrâ ve kabûli hâvî ve
şurût-i mufside ve mevâzı‘a ve gabn-i takrîrden Ârî bey´-i bati sahîh-i şer´-i ve
ferâğ-i mu´tebere-i kat ile mezbûr el-Hâcc İsmâîl’e beş bin sekiz yüz otuz guruşe
100
bey´ ve temlîk ve teslîm ve feram ve tefvîz eylediğimde ol daha ber vech-i
muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve teferruh ve tefevvuzi ve kabûl eyledikten
sonra semen ve bedeli olan meblağ-ı mezkûri mezbûr el-Hâcc İsmâîl yedinden
temâmen ve kâmilen ahz ve kabz ve deste-i bâc eyledim fi mâ bâ´d ağılı-
mezkûrun rub´inde sigâr-i mezbûrunun alâka ve medhalleri kalmayup mezbûr el-
Hâcc İsmâîl’in yedinde mülk-i müşterâ-yi sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe
mâ yeşâ mutasarrıfl olsun didi didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´i mâ vâka´ bi'l-tâleb
ketb ve olundı.
Fî 7 Rebî u’l-evvel sene 87
2)
Medîne-i Seferihisâr Mahallâtından Benli Mahallesi mütemekkinlerinden ve
Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermeni milletinden Hoçotor veledi Karabet meclis-i
şer´-i şerîf’il-enverde sülb-i kebîr ba´isu’l-vesîka Hoçotor mahzarında ikrâr ve
takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî'l-bey´ın sudûrına değin mülk-i sahîhimde münselik
olub mahalle-i mezkûrenin Kebter zokağında otuz iki numara ile murakkam
etraf-ı Cendereci oğlu Haci Kirkor veledi Ağopun ve Çatalbaşı oğlu Haci Ağop
veledi Kirkor ve Çıplak oğlu Abraham veledi Karbet ve Nimoci oğlu Artin veledi
Ağob menzilleri ve Çıkmaz zokak ile mahdûd beş göz oda ve bir mikdâr havluyi
müştemil bir bâb mülk-i menzilimi tarafından îcâb ve kabuli hâvî ve şurût-i
müfside ve muvâzâ‘a ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bati sahîh-i şer´i ile on yedi
bin guruşe oğlu merkûm Haçator’a bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol daha
ber vech-i muharre iştirâ ve temlîk ve tesellüb ve kabz ve kabûl eyledikten sonra
semeni olan meblağ-ı mezkûr on yedi bin guruşe omlum müşterâ-yi merkûm
Haçator Yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d menzil-i
mahdûd-i mezkûrde benim asla ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup oğlum
müşterây-i merkûm Haçator’un mülk-i müşterâ-yi sahîh ve hakk-ı sarîhi
olmuşdur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´i mâ vâka´
bi'l-tâleb ketb olundı.
Fî 17 R.a. sene 87
3)
Medîne-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Benli Mahallesi mütemekkinlerinden ve
Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermeni milletinden Haçator veledi Karbet kıbel-i şer´-
i şerîf’il-enverde Sülb-i kebîr oğlı ba´isu’r-rakîm Haçator mahzarında ikrâr ve
takrîr-i kelâm idüp akdi âtî'l-bey´ ve ferâğ-ı mu´teberenin sudûrına değin arâzî bâ
sene taht-ı tasarrufımda ve mülk-i kürümi silk-i mülk-i sahîhimde olan Hiristiyan
karyesi dimekle ma´rûf mevki‘de etrâf-ı erbâ´ası Martı oğlu Karbet veledi Karbet
ve Yani veledi Agob ve Girik oğlu Ohan veledi Artin Bâğları ve hânı ile mahdûd
ve kırk sekiz satır Çarkaca dimekle ma´rûf mahalde bir kıt´a bâğ-i kürümi beş
yüz guruşe mekığ-i mezkûrde kâin etrâf-ı erbâ´ası Gökçam oğlu Kifork veledi
artin ve Zebik Marbohi veledi Karbet ve Terzi Hame oğlu Haci Partih veledi
İstefan bâğları ve tarîk-i âmme ile mahdûd ve üç dönüm mikdârı bâğ arsası beş
yüz guruş ki tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şuut-i müfside ve muvâza‘adan ve
101
gabn-i takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´i ile ve ferâğ-ı kat´ı ile ve safka-i
vâhide ile cem´ân bin beş yüz guruşe oğlum merkûm Haçator’a bey´ ve temlîk ve
teslîm ve ferâğ ve tefvîz eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ-i mezbûr
teslîm ve ba´de't-tefrîğ ve teferruğ ve kabûl eyledikten sonra semen ve bedel olan
meblağ-ı mezkûr bin gureşe oğlun merkûm Haçator yedinden (silik) fi mâ bâ´d
menzil-i mahdûd-i mezkûr ve bâğlarda benim asla ve kat´an alâka ve medhalim
kalmabuy müşteri-i mefrûf oğlum merkûm Haçotor’un mülk-i müşterâ-i sahîhi
ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf olsun didikte gıbbe't-
tasdıkı’ş-şer´i mâ vâka´ bi'l-tâleb ketb olundı.
Fî 18 R.a sene 87
Sefer-i hisâr_7681_0004/2
Sayfa 7
1)
Medîne-i Seferihisar Mahallâtının Hâcî Hasan Mahallesi sâkinlerinden zât-i
takrîr-i şer´i ile ma´rûfe olan Bayram Ali zevcesi Fatma binti Mehmed nâm
Hâtûn meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde sadr-ı kebîr oğlu ba´isu’l-vesîka Mustafâ
bini’l-mezbûr Ali mahzarında bi tav‘ihâ ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akdi âtî'l-
bey´in sudûrinedeğin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i
mezkûrenin Hâcî Ali Efendi zokağında beş numarada ile murakkam birtarafdan
kendi sakini mülki menzilm ve bir tarfdan Hâcî Hamza oğlu Mehmed menzili ve
bir tarafdan Abdullâh Beş oğlu Hasan menzili ve taraf-ı râbi´i tarîk-ı âmme ile
mahdûd ve bir oda ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzilim
tarafında îcâb ve kabûli hâvî ve şuru-i müfside ve mevâzi´adan ve gabn-i
takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´-i ile oğlum mezbûr Mustafâ’ya üç bin guruşe
bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol daha ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk
ve teslîm ve kabz ve kabul eyledikten semeni olan meblağ-ı mezkûri olum
mezbûr Mustafâ yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ bâ´d
menzil-i mahdûd-i mezkûrde beim asla ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup
oğlum Müşterî-yi mezbur Mustafâ’nın mülk-i müşterâ-yı sahîh ve hakk-ı sarîhi
olmuşdur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´i mâ vâka´
bi'l-tâleb ketb olundı.
Fî 19 R.a sene 87
2)
Medîne-i Seferihisâr kurâsından Cangöz karyesi sâkinlerinden el-Hâcc Osmân
Ağa ibni Sâlih meclis-i şer´-i şerîf-i enverde medîne-i mezbûr mahallâtından Oda
mahallesi mütemekkinlerinden ve Devlet-i teba´a-i aliyyesinin Ermeni
milletinden ba´isu’r-rakîm Niri veledi Toras mahzarında bi tav‘i ikrâr ve takrîr-i
kelâm idüp akdi âtî'l-bey´ ve ferâğ-ı mu´teberenin sudûrına değin silk-i mülk-i
sahîhimde münselik ve arâzî bâ sened taht-i tasarrufumda olan karye-i mezkûre
hudûdında Karaköy nâm mevki‘de kâin bir tarafdan şerîkim Hâcî Mustafâ ve
etraef-ı selâsesi hâlî mer‘a ile mahdûd ve Dikili ağıl imekle ma´rûf ağılda olan
102
nısf-ı hisse-i şâyi´amı üç bin altı yüz guruşe ve karye-i mezkûrede vâkı´ etraf-ı
selâsesi kendi mülk-i menzilim ve taraf-ı raibi tarîk-i âmme ile mahdûd bir oda
ve bir mikdâr havluyi müştemil odamı altı yüz guruşe ki tarafından îcâb ve kabuli
hâvî ve şurût-i müfside ve mevâzi‘a ve gab-i takrîrden ârî Bey´-i bâti sahîh-i şer´i
ile ve ferâğ-ı mu´teber-i kat´ı ve safka-i vâhide ile cem´ân dört bin iki yüz guruşe
merkûm müşteriye bey´ ve teslîm ve temlik ve ferâğ ve tefvîz eylediğimde ol
daha ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve tesellüm ve teferruğ ve tefevvuzi ve
kabzi ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri müşterâ-yi ve
mefrûğ ve merkûm Niri yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi
mâ bâ´d ağıl-ı mahdûd-i mezkûrde ve oda-i mezkûrde benim asla ve kat´an alâka
ve medhalim kalmayub merkûm müşterinin mülk-i müşterâ-yi sahîhi ve hakk-ı
sarîhi olmuştur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde Gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´i mâ
vâka´ bi'l-tâleb ketb ve olundı.
Fî 21 R.a sene 87
3)
Medîne-i Seferihisar’ın Benli Mahallesi’nden ve Devlet-i teb´a-i Âliyyesinin
ermeni milletinden Haci Kifork bin Meydoros meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde
mahalle-i mezkûreden ve millet-i mezbûreden ba´isu’l-vesîka Kirkor ve şartin ve
Karbet’in mahzarınlarında bi tav‘-ı ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akti âtî'l-bey´in
sudûrına değin yedimde müstakilen ve serâ-i mülküm olan mahalle-i mezkûrenin
Kebeş sokağında sekiz numara ile murakkam bir tarafdan Nağlbend oğlu Karbet
bin Karbet ve Kebeş oğlu Asvador bin Asvador ve müşteri-i merkûmun
menzilleri ve tarîk-i âmme ile mahdûd ve fevkânî ve tahtahi yedi göz oda ve
derûnında birri’mâ ile bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzilimi
tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza‘a ve gab-ı takrîrden
ârî bey´ -i bât-i sahîh-i şer´i ile merkûmun Kirkor ve Artin ve Karnik’e on iki bin
beş yüz guruşe bey´ ve temlik ve teslîm eylediğimde ve anlar dahi ber vech-i
muharre iştirâ ve temlîk ve teslîm ve iştirâken ve savbin kabz ve kabûl
eylediklerinden sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri merkûmun Kirkor ve Artin
ve Karnik’in yedlerinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâba
menzil-i mahdûd –i mezkûrde benim asla ve kat´an alâka ve alâka ve medhalim
kalmayub merkûmun Kirkor ve Artin ve Karnik’in iştirâken ve savben mülk-i
müşterâ-yi sahîhleri ve hakk-ı sarîhleri olmuştur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf
olsunlar didikde gıbbe't-tasdîkı’ş-şer´i mâ vâka´ bi'l-tâleb ketb ve olundı.
Fî 21 Rebî u’l-ulâ sene 87
4
Medîne-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Yenice Mahallesi sâkinlerinden Kahveci
Cafer bin Mustafâ nâm kimesne meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde Orta
Mütemekkinlerinden ve Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden bâ´is-i
rakîm Kifork veledi Ohan mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî'l-
bey´in sudûrına değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i
mezkûrenin Hâcî Osmân Zokağında yedi numro ile murakkam bir tarafdan Halîl
İbrâhîm bin Hâcî İbrâhîm ve Kayyımı oğlu Mehmed Ali ve Mustafâ Efendiler ve
103
bir tarafdan tarîk-i amm ile mahdûd ve fevkânî ve tahtânî dört göz oday ve bir
mikdâr havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzilimin tarafından ica ve kabûli Hâvî
ve şurût-i müfside ve muvâza ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bati sahîh-i şer´-i ile
altı bin guruşe merkûm Kifork’a Bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol daha
ber vech-i muharre iştirâ ve temlîk ve teslîm eyledikden sonra (silik) mülk-i
mezkûri altı bin guruşe müşter-i merkûm Kiforr yedinden temâmen ve kâmilen
(silik) eylediğim menzil-i mahdûd-i mezkûrde benim asla ve kat´an alâka ve
medhalim kalmayub müşteri-i merkûm Kifork’un mülk-i müşterâ-yi sahîh ve
hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-
şer´i mâ vâka´ bi'l-tâleb ketb olundı.
Fî (silik) sene 87
Sefer-i hisâr_7681_0005/1
Sayfa 8
1
Medîne-i Seferîhisâr Mahallâtı’ndan Hâcî Hasan Mahallesi sâkinlerinden Kalaycı
Osmân bin Hasan meclis-i şer´-i şerîf-i enverde Orda Mahallesinde sâkin Devlet-
i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden ba´isu’l-vesîka Artin bin Ohan
mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî'l-bey´in ve ferâğ-ı mu´teberenin
sudûrinedeğin arâzî bâ sened taht-ı tasarrufımda ve kürûmi silk-i mülk-i
sahihimde münselik olan medîne-i mezkûre civârında Hiristiyân karyesinde
Çarkaca mevkı‘inde kâin taraından Aynacı Oğlu İbrâhîm ve Ömer ibni Mehmed
bâğları ve bir tarafdan Kapukçi Barak oğlu bâğaları ve taraf-i raibi tarîk-ı âmm
ile mahdûd dokuz dönüm mikdârı arâzî-i emîriye üzerinde mefrûs bâğ kürûmi
tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i müfside ve muvâzi‘a ve gabni-takrîrden
ârî bey´-i bat-i sahîh-i şer´i ile bin üç yüz guruşe bundan iki sene mukaddem
Artin’e bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferâğve tefvîz eylediğimde ol dahi ber vech-i
muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve teferrûğ ve tefevvüz ve kabz ve kabûl
eylediğinden sonra semen ve bedel olan meblağ-ı mezkûri merkûm Artin
yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eylememle bâğ-ı mahdûd-i mezkûrde
merkûm Artin’in mülk-i müşterâ-yı tefrî‘ olmuştur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf
olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´i mâ vâka´ bi'l-tâleb ketb ve olundı.
Fî 7 Rebî u’l-evvel sene 87
2
Medîne-i Seferîhisar Günyüzü Mahallâtı’ndan Kethûdâ Mahallesi sâkinlerinden
şeref- kayyum ref‘etlü Hasan Hüsnî Bey Efendi meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde
Gâzî Sibtân Mahallesi’nde sâkin ba´isu’l-vesîka Mehmed Ârif bin Ali
mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî'l-bey´ ve ferâğ-i mu´teberin
sudûrinedeğin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub ve arai bâ senet taht-ı
tasarrufımda ve gürümi dahi silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub Medîne-i
mezkûre kurbında Hiristiyâñ karyesi mevkı‘inde kâin bir tarafdan Sülümân oğlu
Dede Süleymân ve bir tarafdan Yeşil oğlu Mehmed Çâvûş bâğı ve bir taraefdan
104
dere ve taraf-ı râbi´ hâlî ile mahdûd ve altı dönüm mikdâri arâzî-yi emiriye
üzerinde mefrûs bir kıt´a bâğ kürûmi tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i
müfside ve muvâza‘a ve gabn-ı takrirden ârî beyi-bat-i sahîh-i şer´ ferâğ-ı
mu´tebere ile üç bin guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferâğ ve tefvîz
eylediğimde ol dahi ber vehci muharre iştirâ v etemlik ve teslîm ve kabz ve kabûl
eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr üç bin guruş mezbûr Ârif
yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim. fi mâ bâ´d bâğ-ı mandud-i
mezkûrde benim asla ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup mezbûr Ârif’in
mülk-i müşterâ-yi sahîh ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe mâ yeşâ mutasarrıf
olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´i mâ vâka´ bi'l-tâleb ketb ve olundı.
Fî 19 sene 87
3
Ma‘rûz-ı dâ´îleridir ki
Medîne-i Seferîhisâr kurâsından Kabûli karyesi sâkinlerinden olub bundan üç
sene mukaddem fevt olan Hüseyin bin Abdullâh’ın verâseti zevc-i metrûki Velî
bin Durmuş ile sadr-i kebîr oğlu Hüseyin ve sadriye kebîre kızı Meryem nâm
kimesnelere münhasıra ve mesele-i mirâları dört sehimden olub siham-i
mezkurden bir sehimi zevc-i mezbûr Velî’ye ve bir sehimi bint-i mezbûre
Meryem’e ve iki sehimi dahi ibni'l-mezbûr Hüseyin’e isâbeti vereseden mezbûre
Meryem tarafından zikr-i âtî da´vâsı ve sulh-i verâsiye vekîli oludğı varisi-
mezbûre-yi ârifâne Mehmed bin Receb ve Hasan bin Mustafâ şehâdetleriyle sâbit
ve sübût-i vekâlet hükm-i şer´i lâhık olan Hüseyin bin Hüseyin medîne-i mezkûre
mahkemesinde meclis-i şer´-i münîrde muvekkilem mezbûrenin pederi ve zikr-i
âtî tereke vaz´-ı yed mütehakkık olan mezbûr Velî müvâcehesinde bundan üç
sene mukaddem vefât iden muvekkilem mezbûrenin mevrûsi vâlidesi mezbûre
müvâcehelerinde terekesinden olub karye-i mezkûrede vâkı´ etraf-ı Erbâ´ası
beynimizde ma´lûm iki bim gur kıymetli bir bâb mülk-i menzilde ve müteveffâ-
yi mezbûrenin hayâtında taht-i tasarrufımda olan bir kıt´a Hasan’ın tarlasını ahara
ferâğ ve umûrine sarefla istihlâk eylediği bedel-i ferâğ olan dört bin guruşde ve
beheri altışar guruşden iki bin dört yüz guruşi kımetleri kırk re's keçide ve beher
kırkar guruşden iki bin dört yüz guruşi kıymeti altmış re's koyunda ki cem´ân on
bin sekiz yüz guruşluk mülk ve mâl ve nufûôde hisse-i irsiyesi var iken peder-i
mezbûr velî müstakilen zabt ve vaz´-ı yed ider olmakla sûal olunub hisse-i
irsiyenin bana teslîme mezbûr Velî’ye tenbil olunmak bil vekali matlûbumdur
diyü da´vâ eylediğimde mezbûr Velî cevâbında tarla-yi mezkûri ahara ferâğ ve
bedeli olan meblağ-ı mezkûri umûrine sarf e istihlâkini ikrâr mâ´ada menzil-i
mezkûri zevcem müteveffâ-yi mezbûrenin mâlından üç bin guruşi ahzıyla taksimi
içun ahara iştirâ itmemle mülk-i menzilimden ve yigirmi re's siyah keçisi olub
altmşı bir senesi henf? Enfe? Helâk olub ancak re's-i keçi (silik) itmiştir diyü baik
yigirmi re's keçi ile altmış re's koyuni külliyen inkâr yine makârrını ben ber vech-
i muahrer müdde´âmı isbât hudûdinde iken meyânımızda mıuslihûn tavassut idüp
mezbûr Velî muvekkilim mezbûre içun bana sekiz yüz guruş virmek üzre sulh
ittüğumde tarafından (silik) bi'l-asâle ve bi'l-vekâle sulh-i mezkûri ve bedel-i
suhl-i ba´de'l-ahz tereke-i mezkûre ve hukûk-ı erbâ´aya ve (silik) da´vâdan ben
bi'l-vekâle mezbûr Velî’nin zimmetini ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´i ile ibrâ ve
105
mezbûr Velî dahi bedel-i sulh-i mezkûre müte´allıka da´vâdan müvekkileme
izâfetle benim zimmetim ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´i ile ibrâ ve iskât ve ibhâ
bizim dahi âharin ber minvâl-i muharre ibrâsını kabûl eyledik didikde mezbûr
Velî dahi ber vech-i muharre tasdîk eylediği huzûr-i Âlîlerine i´lâm olundı.
Fî (silik) sene 87
Sefer-i hisâr_7681_0005/2
Sayfa 9
1
Ma‘rûz-ı dâ´îleridur ki
Medîne-i Seferihisâr’ın Oğlakçı kareysi ahâlîsinden sâhib-i arz-ı hâl Çerçi oğlu
Osmân bin Mehmed medîne-i mezkûre mahallesinde meclis-i şer´-i şerîfde
Pederi mezbûr Mehmed müvâcehesinde pederim mezbûr Mehmed’in yedinde
malı olub bundan beş sene mukaddem bana bat-i sahîh-i şer´iye ile bât ve temlîk
ve ben dahi meclis-i bâbda inhâb ve temlîk ve kabz ve kabûl eylediğim arz-u
hâlım bâlâsında efrâdi muharre iki bin guruşi kıymetli bir çift Çâmûs ve iki bin
guruş kıymetli yigirmi re's keçi ve sekiz yüz elli guruş kıymetli on yedi koyun ve
iki yüz altmış guruş kıymeti on kıyye avâni nühâsiye ve seksen guruş kıymetli bir
yorgan verile ve doksan guruş kıymetli iki çuval ve beş yüz guruşi kıymetli bir
hâne ve bir ahur ve nısf-ı hâne ve iki bin guruş kıymetli nısf-ı ağıl ve yüz guruş
kıymetli bir re merkep ki cema yedi bin dokuz yüz altmış guruş kıymetli emlâk
ve eşyâyı gasb ve yedimden ahz ve kabz eyledikten sûal olunub ayurılması
Matlûbumdur diüy ba´de'l-da´vâ ve'l-istintâk peder-i mezbûr Mehmed cevâbında
külliyân inkâr itmekle eylediği inkârına mukârrebini müdde‘-i mezbûr
Osmân’dan beyyine taleb olundukta mezbûr Osmân ber vech-i muharer
müdde´âsını usûl-i vecihle pederi bâ verese-i mestûre ve'l-iştirâ e ba´dehu
mahallerinde lede't-tezkiye makbûli’ş-şehâde iddükleri Habîb Efendi ibni Halîl
ve Ebûbekir Efendi İbni Hüseyin nâm müvekkil ihbârlarıyla mütehakkık olan
karye-i mezkûreden Mustafâ bin Mustafâ bin Eyyub nâm kimesneler
şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahç-i şer´i isbât itmeğin mucebicne emlâk ve
emvâl-i mezkûre Velî oğlu müdde´i-i mezbûr Osmân’a red ve teslîme Peder-i
mezbûr Mehmed’e tenbîh olunduğı huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı.
Fî selh-i Rebî u’l-evvel sene 87
2
Medîne-i Seferîhisâr kurâsından Oğlaçkı karyesinde sâkin Çerçi Mehmed bin
Halîl meclis-i şer´-i şerîf-i enverde sülb-i kebîr oğlu ba´isu’l-vesîka Urzî
mahzarınad bi tav‘ı ikrâr-i tâm ve ta´bîr ani'l-merâm idüp zikr-i âtî bey´in
sudûrına değin silk-i Mülk-i sahîhimde münselik olan karye-i mezkûrde vâkı´
etraf-ı erbâ´ası beyninde ma´lûm üç oda ve bir örtme ve bir mikdâr havluyi
müştemil bir bâb mülk-i menzil ile derûnında vâkı´ ağılın nısf hisse-i şâyi´asını
kezâlik ma´lûme hudûd ve'l-cîrân bir oda ve bir ahuri fâriğen ani'l-tevâğil olduğı
hâlde ve bir re's kara sığır öküzi ver bir re's merkeb ve yigirmi dört re's keçi ve
otuz üç re's kayun ve yigirmi üç kıyye avâni nühâsiye ve iki aded çuval ve iki
106
aded yele ve bir yorğan oğlum mezbûr İvaz’adet hibe-i sahîh-i şer´îye ile hibe ve
temlîk ve her birini ifrâz ve ta´yîn ve teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i
muharrer her birini istihâb ve temelluk ve tesellum ve kabz ve kabûl eyledikten
sonra fi mâ ba´d sâlifu'z-zikr emlâk ve emvâl ve eşyâda benim aslâ ve kat´an
alâka ve medhalim kalmayub oğlum mezbûr İvaz’ın mülk-i mevhûbi ve hakk-ı
sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-
tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb olundı fî selh-i Şehrî Rebi´u'l-âhir [olundı] sene
seb´i semânin ve min-el-teyn ve el-Şuhûdu'l-hâl Faziletlü Mehmed Ali Efendi
Sancâkdâr faziletlu Mehmed Ağâ Dellâl Hasan Ağâ
3
Medîne-i Seferihisar Mahallâtı’ndan Ay Mahallesi’nde sâkin Devlet-i 'Aliyye
teb´asının Ermenî milletinden olub bundan akdem fevt olan hâkim Kikor bin
Abraham bin Kifork’un verâseti zevce-i metrûkesi Maryam binti Asvador ile li
ebeveynt er karışdaşı İskender’e münhasra olduğı lede'ş-şer´i'l-evner bi'l-ihbâr
zâhir ve mütehakkık olduktan snora mesele-i mirâsları bi hükmi'l-ferâiz dört
sehimden olub sihâm-i mezkûre sekiz sehimi zevce-i merkûme Maryem’e ve
bâkî üç sehimi dahi ehi’l-merkûm İskender’e isâbet itmekle merkûm İskender
meclis-i şer´-i şerîf-i enverde oğulluğum ba´isu’l-rakîm Kifork bin Makrodiç
mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp mevrûsum karındâşım müteveffayi
merkûmun hayâtında ile'l-vefât yedinde müstakimlen mülküm olun mahalle-i
mezkûrede vâkı´ tarafından müstekilen mülki olub mahalle-i mezkûrede vâkı´
tarafından merkûm Kifork menzili ba´de vefâte benimle zevcesi merkûme
Maryem’e mevrûs olmağla beynimizde ma´rifet-i şer´le iktisal olunub dört
sehimden üç sehimi fevkânî iki oda ve tahtânî bir ahur ve bir izbe benim hisseme
isâbet itmekle hisse-i musibetm/i mezkûremi tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve
şurût-i mufside ve muvâza´adet ve gabn-i takrîrden Ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile
oğulluğum merkûm Kifork’a beş bin guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde
ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabz ve kabûl eyledikten
sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri merkûm Kifork’adet hibe-i sahîhe-i şer´îye
ile hibe ve temlîk eylediğimde ol dahi meclis-i hibede ber vech-i muharrer istihâb
ve kabûl eyledikten sonra fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrde ve semen-i
meblağ-ı mezbûrde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup merkûm
Kifork’un mülk-i müşterâ-yi sahîhi ve hakk-ı mevhûbi olmuştur keyfemâ yeşâ
mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
fî'l-yevmu'l-hâdî ve'l-işrîn min şehr-i Rebi´u'l-ulâ li sene seb´i ve semânîn ve
mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Saatçi Mehmed Efendi
Boyacızâde el-Hâcc Hâfız Mehmed Efendi
Bonuzâde el-Hâcc Mustafâ Ağâ
Na´lbend Ahmed Ağâ
Hâcîzâde el-Hâcc Ömer Osmân Ağâ
Madrabazzâde Hasan Ağâ
İbrak oğlu Haci Artin
107
Barak oğlu Kebise Kus
Zopa oğlu İstefan
Seferihisâr_7681_0006/1
Sayfa 10
1
Medinen-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Ay Mahallesi mütemekkinlerinden ermeni
milletinden olub bundan akdem fevt olan Hâkim Kirkor bin Gabraham bin
Kifork’un verâseti zevce-i metrûkesi Maryem binti Asvador ile li ebeveyn er
karındâşı İskender’e münhasıra ve mesele-i mirâsları bi hükmi'l-ferâiz dört
sehimden olub siham-i mezkûrden bir sehimi zevce-i merkûme Maryeme ve üç
sehimi ahi’l-merkûm İskender’e isâbeti ba´de'l-tahkîki’ş-şer´i zevce-i merkûme
Maryem meclis-i şer´-i şerîf-i enverde ahi’l-merkûm İskender mahzarında bi
tav‘iha ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûrun
sağlığında ile'l-vefât yedinde müstakilen mülki olub mahalle-i mezkûrde vâkı´
etrâfından Kifork bin Makrodiç menzili ve tarafından tarîk-i âmm ile mahdûd
fevkânî ve tahtânî üç oda ve bir ve bir izbe ve ahur ve bir samânhâneyi müştemil
bir bâb mülk-i menzil ba´de vefâte benimle merkum İskender’e müntakil ve
mevrûs olmağla menzil-i mezkûr beynimizde bi't-tirâzi ve ba ma´rifet-i şer´-i
şerîf iktisal olunub cümle kapûsi tarafında vâkı´ fevkânî bir oda ve tahtında bir
samânhâne benim rub´ hisseme isâbet idüp ve ben dahi ahz ve kabz ve istifâ-yi
hâk eylediğimden sonra fi mâ ba´d merkûm İskender hissesine isâbet iden
fevkânî iki oda ve bir örte ve tahtânî bir ahur ve bir izbede benim aslâ alâka ve
medhalim yokdur diyü mukırre-i merkûme Maryem’i merkûm İskender Cem´-i
kelimât-i meşrûhasında tasdîk eylediği mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 17 Rebi´u'l-evveli sene 87
2
Ma‘rûz-ı dâ´îleridir ki
Medine-i Seferihisar’ın Şeyh Mahallesi ahâlîsinden sâhib-i arz-ı hâl İbrâhîm Ali
tarafından zikr-i caii da´vâya vekîl-i müseccel-i şer´isi sülb-i kebîr oğlu Ömer
medîne-i mezkûre mahkemesinde meclis-i şer´-i münîrde Kedik mahallesi
ahâlîsinden müteveffâ Hâfız Mustafâ bin Ahmed bin Abdullâh’ın sülb-i sağir
oğlu Mustafâ ve sagîre kızı Kezbân’nın vâsî-i mansûbeleri ve zikr-i âtî menzile
vaz´-ı yedleri mutehakkık olan sagîrânın vâlideleri Emîne binti Süleymân ve
Kebir oğlu Ahmed taraflarından vekîlleri olduğı zât-i mezbûreyi ârifân Hamdi
Ağa ibni Ali ve İsmâîl Efendi ibni İbrâhîm Efendi şehâdetleriyle sâbit ve sübût
vekâletine hükmm-i şer´i lâhık olan Abdullâh bin Ömer müvâcehesinde Medine-i
mezkûreye muzâf Burhanlar nâm yaylakda kâin tarafı Erbâ´ası beyninde ma´lûm
bir oda ve bir tahta ve iki ahur ve bir samanhâneyi müştemil bir bâb yaylak
menzili muvekkilim pederim İbrâhîm’in babası Ali’den müntakilen yedinde iken
bundan on sekiz sene mukaddem yani bin iki yüz altmış dokuz senesi yaylak-i
mezkûrde Çandar yaylağına nakl itmekle menzil-i mezkûr hâlî kalub menzil-i
108
mezkuri müvekkilûn-i mezbûrunun mevrûsleri ve tasarruf ve müteveffâ Hâfız
Mustafâ ve müvekkilûn-i mezbûrunden [ile] pederim muvekkilim mezbûr
İbrâhîm sinîn-i mezkûrede işbu Medine-i mezkûrede sâkinler olub muvekkilim
pederim içun menzil-i mezkûri huzûr-i hâkimi'ş-şer´de mezbûr Hâfız
Mustafâ’dan ve ba´de vefât müvekkilûn-i mezbûrunden huzûr-i hâkimi'ş-şer´de
da´vâ mümkün iken sükût itmiş ise de el-hâlet-i hazihi mezil-i mezkûrde keff-i
yed birle bana teslîmee muvekkillerine izâfetle vekîl-i mezbûr Abdullâh’a tenbih
olunmak bil vekâle talebumdur diyü ba´de't-da´vâ ve'l-istintâk vekîl-i mezbûr
Abdullâh cevâbında menzil-i mezkûre muvekkillerinin Zabt ve vaz´-ı yedini ikrâr
müdde´î vekîl-i mezbûre Ömer’in mâ´adâ müdde´âsını inkârdan mâ´adâ bu
mekûle on beş sene bilâ gadr ve nizâ´ terk olunan da´vâların istimâ´ından
hükkâm-i kirâm memnû´ler olduğını vekili-i mezbûr Ömer’e müvekkili pederine
izâfetle ba´de't-tefhîm ve da´vâ-i mezkûresine iltifât olunmadğını huzûr-i
âlîlerine i´lâm olundı el-em li men lehu'l-emr.
Fî 14 Cemâziye'l-ulâ sene 87
3
Medîne-i Seferihisar Mahallâtı’ndan Ay Mahallesi mütemekkinlerinden ve
Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden Mumci oğlu Ağop bin Karabet
meclis-i şer´-i enverde Benli mahallesi mütemekkinlerinden millet-i merkûmeden
Baraklı oğlu bâ´isu'r-rakam Haci Artin bin Ağop mahzarında bi tav´ı ikrâr ve
takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî'l-bey´in ve ferâğ-ı mu´teberenin sudûrinedeğin ba
senet bi'l-icâreteyn taht-ı tasarrufımda olan Abdulvahhâb Efendi vakfından olub
bir tarafdan Berber Süleymân dükkânı ve ve bir tarfdan Çebi Ali Efendi dükkânı
ve tarafından tarîk-i âmme ile mahdûd bir bâb dükkânımı tarafından îcâb ve
kabûli hâvî ve şurût-i müfside ve muvâza´a ve gabn-i takrîrden ârî bey´-i bâti
sahîh-i şer´î ile ve ferâğ-ı mu´tebere-i kat´i ile üç bin guruşe merkûm Haci
Artin’e bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferâğ ve tefvîz eylediğimde ol dahi ber vech-i
muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve teferruğ ve tefvvuz ve kabz ve kabûl
eylediğinden sonra bedeli olan meblağ-ı mezkûri merkûm Haci Artin yedinden
temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledi fi mâ ba´d dükkân-i mahdûd-i mezkûrde
benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup müşteri-i merkûm Haci
Artin’inin mülk-i müşterâ-yı sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ
mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 87
Sefer-i hisâr_7681_0006/2
11/1
Medîne-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Karabaşlı Mahallesi’nde sâkin iken bundan
akdem vefât iden Mehmed bin Ali bin Mehmed’in verâseti zevce-i menkûhe-i
metrûkesi Hadîce binti Ca‘fere ile validesi Alîme binti Yûsûf ve li ebeveyn er
karındâşı İbrâhîm ve İsmâîl ve liebeveyn kız karındaşları Fatma ve Emîne’ye
münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları yetmiş iki sehimden olub sihâm-i
mezkureden on sekiz sehimi zevce-i mezbûre Hadîce’ye ve on iki sehimi ümm-i
109
mezbûre Alîme’ye on dördör sehimden yigirmi sekiz sehimi merkûmân İbrâhîm
ve İsmâîl’e ve yedişer sehimden on dört sehimi dahi mezbûretân Fatmâ ve
Emîne’ye isâbeti ba´de't-tahakkukı’ş-şer´î verese-i mezbûrunden ahi’l-mezbûr
İbrâhîm ve uht-i lehuma-l-mezbûretân her biri ma´rifetu’z-zât Fatmâ ve Emîne ve
ümm-i mezbûre Alîme’den her biri meclis-i şer´-i şerîf-i enverde mezbûr İsmâîl
mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûr
Mehmed’in hayâtından ile'l-vefât yedinde Mehmed'in hayâtında ile'l-vefât
yedinde müstakilen mülki olub ba´de vefâte ber vech-i tashîh-i mezkûr bize
mevrûs olan mahalle-i mezkûrede kâin Dinkledi zokâğında numero ile murakkam
tarafından Dinkledi oğlu Ahmed ve Tüfenkçi oğlu Mehmed ve mezbûre Alîme ile
mezbûr İbrâhîm menzilleri ve tarafından tarîk-ı âmm ile mahdûd ve fevkânî ve
tahtânî iki oda ve bir örtme ve nıfs-ı suyıni müştemil bir bâb mülk-i menzilde
olan hisse-i şâyi´âlarımızı tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve
muvâza´a ve gabn-i takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile iki bin guruş mezbûr
İsmâîl’e şâyi´en bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimizde ol dahi ber vech-i
muharrer iştirâ ve temellük ve teslîm ve kabz ve kabûl eyledikten sonra semen-i
olan meblağ-ı mezkûri mezbûr İsmâîl yedinden temâmen ve kâmilen ahz idup
beynimizde be kadri’l-tahsîs iktisâm iyledik fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i
mezkûrde bizim aslâ alâka ve medhalimiz kalmayub mezbûr İsmâîl’in mülk-i
müşterâsı ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde
gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 17 Cemâziye'l-âhir sene 87
2
Medîne-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Yenice Mahallesi’nde sâkin Zülfikâr oğlu
Ali Osman bin meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde mahalle-i mezkûrede sâkin Yûsûf
Ağa ibni el-Hâcc İsmâîl mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-Bey´in
sudûrinedeğin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i mezkûrenin Hâcî
Osman zokâğında bir numara ile murakkam tarafından Mustafâ Efendi ile Kulak
Hasan menzilleri ve tarafından tarîk-ı âmme ile mahdûd ve tahtânî üç oda ve bir
mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzilimi tarafından îcâb ve kabûli hâvî
ve şurût-i müfside ve muvâza´a ve gabn-i takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´îye
ile mezbûr Yûsûf Ağâ’ya on bir bin üç yüz otuz guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm
eylediğimde ol daha ber vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz
ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr on bir bin üç yüz otuz
guruş müşteri-i mezbûr Yûsûf Ağâ yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz
eyledum fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrde benim aslâ alâka ve medhalim
kalmayup müşteri-yi mezbûr Yûsûf Ağâ’nın mülk-i müşterâ-yı sahîh-i sarîhi
olmuşdur keyfemâ yeşâ ve'l-yahtâr mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î
mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî gurre-i min şehr-i Cemâziye'l-âhir li sene seb´i
ve semânin ve mieteyn ve elf.
3
Medinen-i Sivrihisar Mahallâtı’ndan Cami´-i kebîr Mahallesi’nde sâkin
Süleymân bin Ali meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde Ay karyesinde sâkinler İsmâîl
110
bin Hâcî Ahmed ve Mustafâ ve Mehmed ve Bekir ve Nebî ve karındâşları Osman
ve Osman bin Ahmed ve mehhmed bin Ahmed ve Mehmed bin Ömer ve (silik)
ve Mehmed Ali bin Mustafâ ve Mehmed Ali bin Hasan ve Emîn bin Ahmed ve
Hüseyin bin Ali ve karındâşı Mustafâ ve Mahmûd bin Süleymân ve Ali bin Hasan
ve Hâfız oğlu Ahmed (silik) bin Hamza ve Sarı (silik) Halil ve Mehmed Bin Ali
ve Hasan bin Ali ve karındaşı Halîl ve Eyyûb bin İbrâhîm ve (silik) ve Salih bin
Bekir ve Mehmed bir İbrâhîm ve Yûsûf Bin Osmân ve Ali bin Mehmed ve
mehmde ve Hasan Hüseyin bin (silik) ve Hâcî Mehmed bin Ahmed ve Ali bin
Osman ve İsmâîl bin Ali ve Mustafâ Bin Ömer ve Hasan bin Osmân ve Murtazâ
bin Hüseyin ve Halil bin Ali ve Mûsâ bin Halil ve İlyâs bin İlyâs ve Sülük bin
Eyyüb ve karındâşı Abdullâh ve Hasan bin Ahmed ve Mehmed bin Ali ve Zamir
oğlu Mehmed bin Ali ve Mehmed Ali bin Mehmed ve Bali Hüseyin bin Mehmed
ve Ahmed bin Ali ve Eyyûb Bin Ali nâm ahâlî mahzarlarında ikrâr-i tam ve
takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-Bey ve ferâğ-ı mu´teberenin sudûrine değin arız bâ
senet taht-ı tasarrufımda ve binâsı silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub Medine-
i mezkûre civârında Mişe ortası nâm mahallede Derin dere mevkı´inde kâin etrâf-
ı Erba´ası hâlî-i mer´i ile mahdûd bir kıt´a ağnâm ağılının nısfı hisse-i şâyi´âsi
Hâcî İbrâhîm zevcesi Fatmâ binti Abdullâh nâm Hâtûn'un ve nıfs-ı aharı benim
taht-ı tasarrufımda olmağla el-hâlet-i hazihi ben nıfs-ı hisse-i şâyi´â-i mezkûremi
tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve gabn-ı takrîrden
ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ve ferâğ-i mu´teber-i kat´i ile üç bin guruşe ahal-i
imezbure bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferâğ ve tasdîk eylediğimde ve anlar dahi
bâ şerîkihim ber vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum mve tefriğ ve
tasdîk ve kabz ve kabûl eylediklerinden sonar semeni ve bedeli olan meblağ-ı
mezkûr üç bin guruşi ahâlî-i mezbûrûnden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz
eyledum fi mâ ba´d nısf-ı ağıl-ı mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an alâka
ve medhalim kalmayup ahâlî-i karye-i mezbûrundun mülk-i müşterâ-yi sahîhleri
ve hakk-ı teferruğleri olmuşdur. keyfemâ yeşâ-i avn mutasarrıf olsunlar didikde
gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu'l-hâdî işrin şehrî.
Cemâziye'l-âhire li senete seb´i ve semânin ve mieteyn ve elf
Sefer-i hisâr_7681_0007/1
Sayfa 12
1
Medîne-i Seferihisar Mahallâtı’ndan Hazînedâr Mahallesi’nde sâkin Horz oğlu
el-Hâcc Süleymân bin Hüseyin meclis-i şer´-i şerîf-i enverde Karabaşlı
mahallesinden sâkin ba´isu’l-vesîka Ahmed mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm
idüp akd-i âti'l-bey´in Sudûrinedeğin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olan
Medine-i mezkûre sokağında Arâste zokâğında elli dört numara ile murakkam bir
tarafdan Melik oğlu Hüseyin dükkânı ve bir tareafdan Abdullâh Beşe oğlu Osman
dükkani ve bir tarafdan câmi´ sûkı ve taraf-ı râbi´ tarîk-ı âmme ile mahdûd bir
bâb Dikici dükkânımı tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i müfside ve
muvâza‘a ve gabnm-ı takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile bin yedi yüz guruş
mezbûr Ahmed’e bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol daha ber vechi iştirâ ve
temessül ve tesellum ve kabz ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı
mezkûri müşteri-i mezbûr Ahmed yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz
111
eyledim fi mâ ba´d dükkân-i Mahdûd-i mezkûrde benim benim aslâ ve kat´an
alâka ve medhalim kalmayup müşteri-yi mezbûr Ahmed’in mülk mülk-i müşterâ-
yı sahîh ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ ve yahtâr mutasarrıf olsun
didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu'l-hâdî
min aşere min şehr-i Şa´bânu’l-mu´azzam li senete seb´i ve semânin ve mieteyn
ve elf
2
Medîne-i Seferîhisâr mahallâtından zimmi Akdoğan Mahallesi’nde sâkin devlet-i
teba´asınnı Ermenî milletinden Mideros bin Artin meclis-i şer´-i şerîf-i enverde
sülb-i kebîr oğlu Artin mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idpü akd-i âtî'l-bey´in
sudûrinedeğin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mahalle-i mezkûrenin
Mescid zokâğında on bir numero ile murakkam tarafından Bolci oğlu Ohannes
veledi Limmioğlu Karabet menzilleri ve kendi silkini oğlum ve tarafı erba´ası
Tarîk-i âmme ile mahdûd vefevkani ve tahtânî mefrûz beş göz oda ve bir mikdâr
havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzilim tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-
i müfside ve şurût-i müfside ve muvâza´a ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bâti
sahîh-i şer´î ile yedi bun guruşe oğlum Mezbûr Artin’e bey´ ve temlîk ve teslîm
eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve tesellum ve kabz ve
kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri oğlum mezbûr Artin’e
hibe-i sahîhe-i şeiye ile hibe ve temlîk eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer
ittihâb ve kabûl ve temelluk eyledikten sonra fi mâ ba´d benzil-i mahdûd-i
mezkir ve semeni meblağ-ı mezbûrde enim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim
kalmayup oğlum mezbûr Artin’nin mülk-i müşterâsı ve hakk-ı mevhubesi
olumşudr keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a
bi't-taleb keltb olundı. fî'l-yevmu's-rabi vel işrîn bin Şehr-i Şa´bânu'l-mu´azzam li
senete seb´i e semânin ve mieteyn ve elf
3
Medîne-i Seferîhisâr Mahallâtı’ndan Kılınç Mahallesi’nde sâkin Silâhdâr oğlu
Osmân Ağâ ibni hüseyin meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde Zimmî Akdoğan
mahallesinde sâkin Devlet-i teb´a-ı nını Ermenî milletinden işbu bâ´isu'l-vesîka
Meh Papası oğlu Haci Agop Bin İstefan mahzarında ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm
idüp akd-i âti'l-bey´in sudûrına değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub
Medine-i mezkûre sûkınde Kuyunci zokâğında yigirmi beşinci numara ile
murakkam bir tarafdan Boşnâk oğlu Ahmed Esmer oğlu Mustafâ menzilleri bir
tarafdan bâyi´-i merkûm Osmân Ağâ dükkânı ve tarafından tarîk-i âmme ile
mahdûd bir bâb Desteci Karhânesi ve bir mikdâr havliyi müştemil bir bâb
karhânede tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i mufsite ve muvâza´a ve gabn-ı
takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile yigirmi bin guruşe Merkûm Haci Agop’a
bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol dahi ber vechi muharrer iştirâ ve
temelluk ve tesellüm eylediklerinden sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr yigirmi
bin guruşe müşteri-i merkûm Haci Agop’un yedinden temâmen ve kâmilen ahz
ve kabz eyledum fi mâ ba´d kerhâne-i mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an
alâka ve medhalim kalmayub müşteri-yi merkûm Haci Ağop’un mülk-i müşterâ-
yi sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsun didikte gıbbe't-
112
tasdîkı'ş-şer´-i mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 15 Ramazân sene 88
Şuhûdu'l-hâl
Melek oğlu Hâcî Mehmed Ağâ birâderi Bekir Ağâ Elviran oğlu Hâcî Süleymân Ağâ
Eskici Mustafâ Ağâ Ameldâr oğlu Ahmed Ağâ ve Edhem Palaz oğlu İsmâîl Efendi
Mukayyid Abdullâh Efendi
Sefer-i hisâr_7681_0007/2
Sayfa 13
1
Medîne-i Seferîhisâr’ın Yenice Mahallesi’nde sâkin iken bunan akdem vefât iden
Fatmâ binti Abdullâh bin Ali’nin verâseti Sadriye kebîre kızı Emîne binti İbrâhîm
ile kendüden mukaddem vefât iden oğlu Ahmed’in sülbiye kebire kızı
Ümmügülsüm ve li ebeveyn er karındaşı Mehmed ‘in sülbi oğulları İbrâhîm ve
Halîl ve Bekir li ebeveyn karındâşı Süleymân’nın Sülb-i oğlu Süleymân’a
münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları on sekiz sehimden olub sihâm-i
mezkûrede dokuz sehimi bint-i mezbûre Emîne ve üç sehimi oğlu Ahmed ve kızı
mezbûre Ümmügülsüm ve ikişer sehimden altı sehimi bâkî dahi ibni’l-ehi
Lehumu’l-mezbûr İbrâhîm ve Halîl ve Süleymân’a isâbeti tahakkukten sonra
vereseden bint-i mezbûre Emîne’nin zikr-i âti'l-bey´ ve ferâğı ikrâr ve vekîl
olduğı Halîl Efendi ibni İbrâhîm ve Yakûb bin Yakûb şehâdetleriyle sâbit ve
subut vekâlete hâkimi'ş-şer´î lâhik olan zevc-i dâhil Ahmed bin Mahmûd meclis-i
şer´-i şerîf-i enverde zimmi karyesinde sâkinler İsmâîl bin Hâcî Ahmed ve
Mustafâ ve Mehmed ibni Bekir ve karındaşları Osmân bin Ahmed ve Mehmed
bin Ahmed ve Mehmed Bin Ömer ve Mustafâ bin Bekir ve mehmetde Ali bin
Mustafâ ve Mehmed Ali bin Hasan ve Hâfız oğlu Ali ve Hasan bin Hamzâ ve
Sarı Bin halili ve Mehmed bin (silik) ve Hasan Ali ve karındâşı Halîl ve Eyyub
bin İbrâhîm ve İsmâîl bin İsmâîl ve Sâlih bin Bekir ve Mehmed bin (silik) ve
Yûsûf bin Osmân ve Süleymân bin Mehmed ve Hasan Hüseyin bin Sema ve Hâcî
Mehmed bin Ahmed ve Ali bin Osmân ve İsmâîl bin Ali ve mustafa bin Ömer ve
Hasan bin Osmân e Mustafâ bin Hüseyin ve Halîl bin Ali ve Mûsâ bin Halîl ve
ilyâs Bin İlyâs ve Süleymân bin Eyyûb ve karındâşı Abdullâh ve Hasan bin
Ahmed ve Mehmed bin Ali ve Emir oğlu Mehmed bin Ali ve Mehmed Ali bin
Mehmed ve Bal Hasan bin Mehmed ve Ahmed bin Ali ve Eyyûb bin Ali nâm
ahâlî mahzarınlarında bi'l-vekâle ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp müvekkilem
mezbûre akt-i âti'l-bey´ ve ferâğ-ı mu´teberenin sudûrinedeğin vâlidem
müteveffât-ı mezbûreden müntakil binası mülk-i mevrûsum ve arazisi taht-ı
tasarrıfumda olan Medine-i mezkûre civârlarında Mabet odası nâm mahallede
Derin dere mevkı´inde kâin bir kıt´a ağnâm ağılının nısf-ı Şâyi´ında olan ber
vechi tashîh mezkûr dokuz sehim ile mezbûre Ümmü gülsüm’den iştirâ ve
teferruğ itmemle malik olduğım ber vechi tashîh üç sehim ki cem´an on sehimin
sülüsânini bey´ini sekiz sehimini tarafından îcâb ve kabûli Hâvî ve şurût-i
mufside ve muvâza´a ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ve ferâğ-ı
mu´tebere kat´i ile iki bin iki yüz guruşe ahâlî-i mezbureye şâyi´en bey´ ve temlîk
113
ve teslîm ve ferâğ ve tefvîz eylediğimde ve anlar dahi ber vech-i muharrer
iştirâken ve savben iştirâ ve temelluk ve tesellum ve teferruğ ve tefevvuz ve
kabûl eylediklerinden sonra semen ve bedeli olan meblağ-ı mezkûri ahâlî-i
mezbûrin yedlerinden temâmen ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d ağıl-ı mezkûrun
nısfında olan on iki sehimin sekiz sehiminde benim aslâ alakam kalmayub ahâlî-i
mezbûrenin mülk-i müşterâ-yı sahîhleri ve hakk-ı sarîhleri olmuşdur keyfemâ
yeşâ mutasarrıf olsunlar didi ve didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb
ketb olundı. fî'l-yevmu'l-hâdî işrîn min Şehr-i Cemâziye'l-âhire li senete seb´i ve
semânîn ve mieteyn ve elf
2
Medîne-i Seferîhisâr Mahallâtı’ndan Cami´-i kebîr Mahallesi’nde sâkin İsmâîl
bin Mustafâ meclis-i şer´-i şerîfi'l-enverde Karabaşlı Mahallesi’nde sâkin
bâ´isu'l-vesîka İbrâhîm bin Hüseyin mahzarında vilâyet-i Ankara evkâf-ı
hümâyûn mu´accelât müdîri tarafından vekîli bulunan arâzî-i mîrîye ve mevkûf
Kâtib Ebûbekir Efendi hâzır olduğı hâlde ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-
bey´in ve ferâğ-ı mu´teberenin sudûrıns değin yedine Bâ hüccet-i şer şirâen
mülküm ve bâ senet taht-ı tasarrufımda olan Medine-i mezkûre sûkında Kâdî
Mahmûd Efendi vakfı muste´cilâtından Kassâblar Sokağı’nda kâin kırk sekiz
numara ile murakkam ma´lûmetu’l-hudûd vel cirân bi'l-icâreteyn bir bâb
dükkânımı tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufsite ve muvâza‘a ve
gabn-i takrîrden ârî bey´-i bâti sahihi-i şer´î ile bin dokuz yüz guruşe mezbûr
İbrâhîm’e bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferâğ ve tefvîz eylediğimde ol dahi ber
vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve tesellub ve teferruğ ve tefevvuz ve kabz ve
kabûl eylediğimden sonar semen ve bedeli olan meblağ-ı mezkûri müşteri-i
mezbûr İbrâhîm yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d
dükkân-i mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayub
mezbûr İbrâhîm’in mülk-i müşterâ-yı sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuştur keyfemâ
yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb
olundı fî'l-yevmu'l-hâmiş aşere min şehr-i Şa´bânu'l-Mu´azzam li senete seb´i ve
semânin ve mieteyn ve elf
Sefer-i hisâr_7681_0008/1
Sayfa 14
1
Ma‘rûz-ı dâ´îleridir
Medîne-i Seferihisâr’a müte´allık Günyüzi nâhiyesi kurâsından Ayvalı karyesi
ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm Mehmed bin Mahmûd medîne-i mezkûre
mahkemesinde meclis-i şer´-i münîrde karye-i mezkûrede ma´rifeti'z-zât Emîne
binti İsmâîl nâm bikr-i bâliğe-i âkile müvâcehesinde bundan sekiz mâh
mukaddem mezbûr emine mezkûr Ayvali karyesinde mazhar-ı şuhûde yüz guruş
mihr-i mü´[ecel] tesmiyesiyle nefsini bana tezvîc ve ben dahi ber vech-i muharrer
tezevvüc ve kabûl itmişken mezure Emîne nefsini bana teslîmden imtinâ´ ider
suâl olunubbana inkıyada mezbûre Emîne’ye tenbîh olunmak matlûbumdur diyü
ba´de'l-da´vâ ve'l-istintâk ve akîbu'l-inkâr müdde´î-i mezbûr Mehmed’den tenbîh
114
taleb olundukda müdde´î-i mezbûr Mehmed ber vech-i muharrer müdde´âsını
usûli vechiyle her biri bâ varaka-i mestûre olan sırren ve ba´dehu mahallerinde
alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri Kicak Karyesi ahâlîsinden
Mehmed Efendi ibni Süleymân ve Yûsûf Ağâ ibni Ömer nâm müvekkiller
ihbârlarıyla mütehakkık olan mezbûre Emîne’yi ta´rîf-i şer´î ile ârifân mezkûr
Ayvalı karyesinden Memiş Ağâ ibni Minnet ve İbrâhîm Ağâ ibni Hâcî Hasan nâm
kimesneler şehâdetleriyle ber vech-i müdde´â bil müvâcehe ve ber nahc-ı şehii
sebât itmeğin mûcebince müdde´î-i mezbûr Mehmed’e bi'l-inkiya nefsini teslîme
mezbûr Emîne’ye ba´de'l-hükm ve't-tenbîh huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı. el-emr
li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hâmiş min şehr-i Şa´bânu'l-Mu´azzam li senete
seb´i ve semânin ve mieteyn ve elf
2
Akşehir kâimmekâmlığı dâhilinde Canik nâhiyesi kurâsından Boname karyesi
ahâlîsinden ve Cihât Benli aşiretinden sahib-i arz-ı hâl Ahmed Ağa ibni Hâcî
Mehmed Ankara vilâyeti dâhilinde kâin medinen-i Seferihisâr’ın de´âvî odasında
ma´kûd-i şer´-i münîrde Medine-i mezkûreye mezbûreye merbût Borilce karyesi
ahâlîsinden aşiret-i mezbûreden Mollâ Hüseyin bin Hâcî İbrâhîm müvâcehesinde
mezbûr Mollâ Hüseyin işbu târîh-i i´lâmdan üç sene mukaddem vilâyet-i
Burusa’da yedinde mâlı olan 700 re's ağnâmını her birini 91 guruşe bana bey´ ve
ben dahi iştirâ ve bi't-ta´dâd râ´î teslîm idup lakin üç gün zarfında semenini
götürüp teslîm etmek üzre Der-aliyye'ye gittiğimde mezbûr Mollâ Hüseyin
ağnâm-ı mezkûreyi ahz birli gasba ahara bey´ idüp ben dahi müddet-i mezkûrede
gelub ağnâm-i mezbûrenin 485 re'sini zezâlide ahz ve semenini edâ idüp lakin iki
yüz on beş re's ağnâmın semenini teslîm itmediğimden 215 re'si kalmış olmağla
bâkî 215 re's ağnâmı Merkûm Mollâ Hüseyin ahara bey´le istihlâk idüp yedinde
gayr-i mevcûd olmadığından sâlifu'z-zikr 215 aded ağnâmın vakt-ı gasbinde olan
kıymetlerini merkûm Mollâ Hüseyin’den hala tazmîn taleb iderum diyü ba´de'l-
da´vâ ve'l-istintâk mezbûr Mollâ Hüseyin cevâbında ber vech-i muharrer beheri
91 guruşe 700 re's ağnâm müdde´î-i mezbûr Ahmed Ağâ'ya bey´i ikrâr lakin Üç
gün zarfında semenini temâmen bana teslîm iderum diyerek ağnâm-ı
mezkûresinden üç gün tarfında semenini eda idemez idersen yine mâl benimdur
diyü şart-ı fâsid ile bey´ idüp mezbûr Ahmed Ağâ semen-i mübeyyi´i yedi gün
kadar edâ idebileceğimden ve bey´in fesâdına binâen yedimde mülk-i sahîhim
içun aha bey´ itmiş idim diyü eylediği da´vâ def´ini mezbûr Ahmed Ağâ'nın
inkârına müsâdif mezmur Mollâ Hüseyin’den ber vech-i muharrer def´-i
müdde´âasına mutâbık beyine taleb olundukda usûl-i vechiyle her biri bâ varaka-i
mezture evvelen sırren ve ba´dehu mallerinde alenen lede't-tezkiye adli ve
makbûli'ş-şehâde idükleri Hamdî Ağâ ibni El-Hâcc Ali ve el-Hâcc sahil bin el-
Hâcc Hüseyin nâm tevkîl ihbârlarıyla mütehakkık olan aşîret-i mezkûrede Mollâ
Hüseyin Bin Ahmed ve Osmân Ağâ ibni İbrâhîm şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber
nahc-ı şer´-i isbât itmeğin mûcebince müdde´î-i mezbûr Ahmed Ağâ da´vâ-yi
meşrûhasıyla mezbûr Mollâ Hüseyin’e bir vech-i şer´î mu´ârazadan men´
olunduğı huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı. el-emr li men´ lehu'l-emr
Fî 5 Şa´bân sene 87
115
3
Medîne-i Seferihisar Mahallâtı’ndan Karabaşlı Mahallesi ahâlîsinden Cansız oğlu
Hasan ve Süleymân ibni Mustafâ taraflarından âtî'yyü-zikr da´vâya vekîl-i
müseccel-i şer´ileri İbrahim bin Mehmed Medine-i mezkûre mahkemesinde
meclis-i şer´-i münîrde müvekkilân-i mezbûrânın li ebeveyn emmileri bâ´isetu'l-
i´lâm Hüseyin bin Hasan müvâcehesinde mezbûr Hüseyin’in yedinde müstakilen
mülki olan mahalle-i mezkûrede vâkı´ tarafeynden Keçeci Ahmed bin Mustafâ ve
yeni zevcesi menzilleri ve Temurci Usta Mustafa dükkâni tarafeynden tarîk-i
âmm ile mahdûd beş göz oda ve bir mikdâr havlıyı müştemil bir bâb menzili
bundan yigirmi üç sene mukaddem yani bin iki yüz altmş dört senesi
müvekkillerim mezbûrânın babaları bezbûr Mustafâ’yı dört yüz guruş bey’ ve ol
dahi iştirâ idup ba´dehu babaları mezbûr Mustafa beş sene ba´idinde yani altmış
dokuz senesi vefât idüp menzil-i mezkûr muvekkillerim mezbûrâna müntakil ve
mevrûs olmuş iken menzil-i mezkur-ı mezbûr Hüseyin fuzûli zabt ider suâl
olunub menzil-i mezkûr bi hasebu’l-vekâle bana teslîme mezbûr Hüseyin’e
tenbih olunmak matlûbumdur diyü ba´de't-da´vâ ve'l-istintâk mezbûr Hüseyin
cevâbında menzil-i mezkûr zikr olunan altmış dört senesinde müvekkilân-i
mezbûranın babaları karındâşım mezbûr Mustafâ’ya on beş gün ecel-i ma’kut ve
akdiyle dört yüz guruş bey´ itmişdim lakin ecel-i mezkûr hulûlünden meblağ-ı
mezkûri bana edâya kudretyap olamayub bey´-i mezkûri bi tav´e itâle ve menzil-i
mezkûr bana red itmekle ben daha kabûl idüp yine yedimde müstakil mülküm
olmağla be hâk zabt iderum diyü eyleduğu def´-i müdde´âsın vekîl-i mezbûrun
bi'l-vekâle inkârına nazaran (silik) vâkı´-i mezbûr Hüseyin ber vech-i muharrer
vekîl-i müdde´âsını ahar vecihle her biri bâ varaka-i mestûre evvelen sırren ve
ba´dehu Mahallerinde lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ba´de'l-
ihbâr mutehakkık olan Hazînedâr mahalle-i (silik) bin Osmân ve Mehmed bin
Abdî şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahç-i şer´-i isbâ itmekle mûcebince
müdde´î-i vekîl-i mezbûr İbrâhîm ber vech-i muharrer bi'l-vekâle da´vâsıyla
müvekkillerine izâfetle mezbûr Hüseyin’e bir vech-i şer´î mu´ârazadan men´
olundı huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el emr li men´ lehu'l-emr
Fî 7 Ramazân sene 87
Seferihisar_1681_0008/2
Sayfa 15
1
Medîne-i Seferîhisâr Mahallâtı’ndan zimmî Akdoğan Mahallesi’nden ve Devlet-i
'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden Haci Kalos bin Haci Ohannes meclis-i
şer´-i şerîf’il-enverde sülbî oğulları Kifork ve Kızıl Vaveni müvâceheleinde akd-i
âti'l-bey´ ve ferâğ-ı Müfsidenin sudûrinedeğin arâzîsi bâ sened taht-i tasarrufında
ve üzerinde binâ ve ma´zûllini silk-i mülk-i sahîhimde olub Seferih hisar
civârında Celib çeşmesi nâm mevkı´de kâin etrağ-ı erba´ası Cendereci oğlu Haci
Kirkor ve Karaca oğlu Halîl ve Fazlı beşe oğlu Mollâ Süleymân ve Haci Ohannes
oğlu Haci Agob bâğları ile mahdûd bir kıt´a bağ kürûmi ve bir kıt´a bağçe ve bir
kıt´a mîri arsası derûnınde müstecâr oda ve bir ahur ve su havzı ve cereyân iden
116
sudan te´âmul-i kadîmi vechiyel bağçe arkâsında lezîz sakâ şürbi ile tarafından
îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i müfside muvâza´a ve gabn-i takrîrden ârî bey´-i
bâti sahîh-i şer´-i ve ferâğ-ı mu´teber-i kat´i ile ve safka-i vâhide ile oğullarım
merkûmûn Kifork ve Kızıl Vadini’ye dört bin guruş bey´ ve temlîk ve teslîm ve
ferâğ ve tefvîz eylediğimde ve anlar dahi ber vech-i muharre iştirâ ve temellük ve
teslîm ve teferruğ ve tefevvuz ve kabûl eylediklerinde semen ve bedeli olan
meblağ-ı mezkûr oğullarım merkûmûne hibe-i sahîh-i şer´îye ile hibe ve temlîk
idüp ve anlar dahi ber minvâli-muharrer ittihâb ve temelluk ve kabûl itmeleriyle
fi mâ ba´d bâğ ve bâğçe ve mîrî arsasında benim aslâ alâka ve medhalim
kalmayub oğullarım merkumunun mülk-i müşterâları ve hakk-ı teferruğleri
olmuşdur keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsunlar didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-Şer´î mâ
vak´a bi't-taeb ketb olundı. fî'l-yevmu’l-tâsi´ min Zi'l-ka´de'i'ş-şerîf li senete seb´i
ve semânîn ve mieteyn ve elf
2
Ma‘rûz-ı dâ´îleridur ki
Medîne-i Seferihisâr’a merbût Sırıkçı karyesi ahâlîsinden sâhib-i arz-ı hâl el-
Hâcc Mehmed bin Hasan' ın zikr-i câyi çayırın mahallinde keşf ve (silik) husûsı
takdîm eylediği arz-ı hâline binâen mahallinde li ecli'l-keşf (silik) cânib-i Hazreti
kâimmekâmdan şer´-i şerîfe lede’l-havâle cây-i isbâtın mahallinde keşf ve
faslıyçun kıbel-i şerden me’zûnen mürsel Kâtib Mehmed Fevzî Efendi ve arâzî
kaleminden Kâtib Ebûbekir Efendi karye-i mezkûre civârında vâkı´ Akgül nâm
münâzi´-i fih mahalle varup akt-i meclis-i şer´-i kadîm idenlere mezbûr Hâcî
Mehmed meclis-i ma´kûd-i mezkûrde Hüseyin bin İbrâhîm müvâcehesinde
yedimde olub işbu ibrâz eylediğim meclisde mu´âyene olunan iki kıt´a kocanım
ilm u haberi mûcebince taht-ı tasarrufumda olan (silik) keşf ve mu´âyene olunan
bir tarafdan Sarı kaya bir tarafdan Kayalı in ve bir tarafnadn Kürtük ahsan ağılı
ve tarîk-i âmme ile mahdûd ve tahminen otuz beş dönüm mikdârı bedel-i öşürli
çayır ile karîb-i ittisâlinden vâkı´ Köybaşı ile çay arası dimekle maruf iki tarafdan
peykâr ve bir tarafdan Kaya ve tarafı (silik) ile mahdûd on beş dönm mikdari
bedel-i öşürli çayırlara mezbûr Hüseyin bi gayr-i hâk müdâhele ve tasarrufuma
mümâna´at ider olmağla suâl olunub mümâna´at ve müdâhelesi men´ olunmak
matlûbumdur diyü ba´de'l-da´vâ ve'l-istintâk mezbûr Hüseyin cevâbında çayır-ı
mezkûre ber vech-i muharre müdâhele ve mümâna´atini ikrâr lakin çayır-ı
mezkûrler işbu yedimden ibrâz eylediğim bir kıt´a koçanım ilm u haberim
mûcebince mutasarrıf olduğım çayırımın hudûdinde olmağa ol vecihle müdâhele
iderum didikde Mezbûr Hüseyin' in senedinde ve hudûd-i (silik) sekiz dönüm
çayırı zikr onurub hudûd-i keşf ve misâ´a olundukda otuz iki dönüm zuhûr idüp
ve mezbûr Hâcî Mehmed’in senedinde otuz beş dönüm zikr olunub lede'l-keşf
ve'l-misâha yien otuz beş dönüm zuhûr idüp mezbûr Hüseyin' in hala mutasarrıf
olduğ çayır senedinde bulunan tahminen yigirmi dört dönüm ziyâde kalmşı iken
mezbûr Hâcî Mehmed’in bâ sened mutasarrıf olduğı zikr olunan çayırlara
müdâhelesi vâhî olduğını mezbûr Hüseyin' e ba´de't-tefhîm ol dahi tefhîm ve kânî
olub ilzâm olunduğında me'mûrin-i mûmâ ileyhimâ cani-i şer´le gelub tarafeyn
müvâcehesinde alâ vukû´a inhâ ve ihbâr itmeleriyle ba´de'l-ta´kîb ve't-tescîl bi'l-
iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı.
117
Fî 17 Şevvâl sene 87
Seferihisâr_7681_0009/1
Sayfa 16
1
Ma‘rûz-ı dâ´îleridur ki
Medîne-i Seferihisâr’a mertub Sığırcık karyesi ahâlîsinden Mollâ oğlu Ömer bin
İbrâhîm’in zikr-i âtî ağılın keşfiyçun takdîm eylediği arz-ı hâline binâen ağıl-ı
mezkûrun keşfi husûsına Cenâb-ı Hazreti kâimmekâmdan şer´-i şerîfe lede'l-
havâle cânibu’l-beyân ağılın mahallinde keş ve faslıyçun savbi şer´-i enverden
me'zûnen irsâl olunan Kâtib Mehmed Fevzî Efendi ve arâzî kaleminden Kâtib
Ebûbekir Efendi ile ma´an karye-i mezkûre civârında Ölçek (silik) Nâm
mahallede münâzi‘un fih ağnâm ağılıne varub akd-i meclsile takdîm iden mezbûr
Ömer meclis-i ma´kûd-i mezkûrde karye-i mezbûreden Süleymân bin Macar
İbrâhîm müvâcehesinde işbu keşf ve mu´âraza olunan etrâf-ı erba´ası Hâlî
mer‘ayla mahdûd bir kıt´a ağnâm ağılını peterim irabih hayâtında ile'l-vefât
mutasarrıf olub ba´dehu yetmiş bir senesi vefât-ı vukû´ıyla âdiyen bana intikâl
idüp ben dahi seksen dört senesi (silik) batâğ-ı mezkûre pederim misillü yedimde
mutasarrıf olmuş isemde karye-i mezkûreden Süleymân dört senesinde Medine-i
mezbûrede zabt ve ilhâk olduğından talebimle cânib-i mîrîden hâk karârı
olunarak nizâm-i seniyyeye tatbiken işbu yedimde ibrâz eylediğim bâlâsı tuğrâ-yı
garrâ-yi Hazreti şehenşâhî ile ma´nûn vemüzeyyen zikr olunan seksen dört sene-i
cemâziye'l-evvelisi beşi târîhiyle muverrah cânib-i mîrîden i´tâ olunan bir kıt´a
hâkâniden muhrec semedim mûcebince mutasarrıf olduğım ağılın kırk bir hatve
kadarına bilâ sened ve bilâ izn sâhibleri Mehmed ve oğul ve ehevâtiı (silik)
benim (silik) ağılıme (silik) olmağla suâl olunup benim ve (silik) mezbûretâna
tenbîh olunmak matlûbumdur diyü ba´de'l-da´vâ ve'l-istintâk mezbûr Süleymân
cevâbında ağıl-ı mezkuri bilâ izn sâhib ve bilâ senet (silik) itmeğin (silik) arâzî-i
kânûnnâme-i hümâyûnun otuzunci maddesie tatbîken ağıl-ı mezburi hemd ve
kal´ine mezbûr Süleymân’a tenbîh olunduğı mezbûretân-i müvekkilân meclis-i
şeree gelub (silik) müvâcehesinde alâ (silik) inhâ ve beyân itmekle ba´de't-tenkîz
ve't-tescîl bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı. el emr min lehu'l-emr fî'l-
yevmu'l-hâdî (silik) min Şevvâl sene seb´i ve semânin ve mieteyn ve elf
2
Medîne-i Seferihisar Mahallatı’ndan Oda Mahallesi mütemekkinlerinden ve
Devlet-i 'Aliyye-i teb´asının Ermenî milletinden Çerçi oğlu Dunir veledi Ohannes
ile zevce-i medhûl bâhâsı münhasır-ı ta´rîf-i şer´î ile bilinmiş olan Maryem binti
Karabet meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde Ay mahallesinden ve millet-i merkûmeden
Haci Ağob binti Bali mahzarında her biri ikrâr ve takrîr-/i kelâm ittükleri gibi
akd-i âti'l-bey´in sudûrine değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mezkûr
Orta mahalsinde Küçük zokâkda kırk yedinci numero ile murakkam etrâf-ı
erbâ‘ası Bali oğlu Haci Sergiz ile Çarık oğlu Ohannes ve Koton oğlu Sergiz ve
Tutli oğlu Haci Karbet ve Keçebe oğlu Markos menzili ve tarık-ı âmm ile
118
mahdûd fevkânî ve tahtânî altı göz oda ve bir ahur ve bir zîr-i zemin ve bir örtme
ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzili tarafından îcâb ve kabûli
hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i
şer´ ile merkûm Haci Agop’a otuz iki bin beş yüz guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm
eylediğimizde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz
ve kabûl eylediklerinden sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri müşteri-i merkûm
Haci Agop bundan temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledik fi mâ ba´d menzil-i
mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup merkûm
Haci Agop’un mülk-i müşterâ-yı sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ
mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 21 Zi'l-ka´de sene 87
Seferihisâr_7681_0009/2
Sayfa 17
1
Medîne-i Seferihisâr Mahallatı’ndan Ay Mahallesi’nde sâkin Devlet-i 'Aliyye
teb´asının Ermenî milletinden Haci Ağop ibni Bali meclis-i şer´-i şerîf-i
enverde Oda mahallesinden ve millet-i merkûmeden Çerçi oğlu Dunir ibni
Ohannes ile zevce-i medhûl bâhâsı münhasır-ı ta´rîf-i şer´î ile bilinmiş olan
Maryem binti Karabet mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idup akd-i âti'l-
bey´in sudûrinedeğin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mezkûr Ay
mahalsinde Çatal Kaba zokâğında iki numeroli hâne ittisâlinde birûn-i
kesîreli olan etrâf-ı erbâ‘ası Bali oğlu Haci Karabet ve kebîre Kavvas oğlu
Andon ve Gugu oğlu Agop ve Nulbaş oğlu Haci Agob menzilleri ve tarık-ı
âmme-i müntehi tarîk-ı hâs ile mahdûd fevkânî ve tahtânî üç oda ve bir ahur
ve cüz’iyeti havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzili tarafından îcâb ve
kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a Ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bâti
sahîh-i şer´ ile on iki bin guruşe merkûm Donir ile zevcesi merkûme
Maryem’e bey´ ve temlîk Ve teslîm eylediğimde onlar dahi ber vech-i
muharrer iştirâki’s-sevî iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz ve kabûl
eylediklerinden sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri on iki bin guruşi
Merkûm Donir ile zevcesi merkûme yedlerinden temâmen ve kâmilen ahz ve
kabz eyledik fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an
alâka ve medhalim kalmayup merkûmânın iştirâken ve seviyen mülk-i
müşterâ-yı sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur. Keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsun
didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 21 Zi'l-ka´de sene 87
2
Medîne-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Çubuklı Mahallesi’nde sâkin Râziye binti
İbrâhîm Efendi tarafından zikr-i âtî bey´ ve ferâğ ikrara vekîli olduğı zât-i
mezbûre-i ârifân bi’d-dîn ile sâbit olan zevc-i dâhili Hüseyin bin Habîb meclis-i
şer´-i şerîf’il-enverde arâzî kâtibi Ebubekir Efendi ibni Hüseyin hâzır olduğı
119
hâlde Benli mahallesinde ve Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermeni milletinden
Asvador bin Artin mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp muvekkilem zevcem
mezbûre Râziye akt-i âtî'l-bey´ ve ferâğ-ı mu´teberenin sudûrinedeğin bederim
müteveffâ-yi mûmâ ileyh İbrâhîm Efendi’den hisseme bi'l-irsi'ş-Şer´-i isâbet ve
intikâl iden Hisâr arkası mevkı´inde kâin bir tarafdan Karıkçı oğlu Karbet
Bâğı ve bir tarafdan Senân oğlu Haci Karbet Çehriliği ve bir tarafdan kayâlık ile
mahdûd tahminen elli dönüm mikdârı arâzî-i emiriye üzerinde mefrûs çehriliği
tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve gabn-i takrîrden
ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´i ve ferâğ-ı mu´tebere-i kat´i ile merkûm Asvador’a bin
yüz guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferâğ ve tefvîz eylediğimde ber vechi
muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîme ve teeferruğ ve tefevvuz ve kabûl
eylediklerinden sonra çehrilikde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim
kalmayup merkûm Asvador’un mülk-i müşterâsı ve hakk-ı sarihi olmuşdur
keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb
ketb olundı. fî gurre-i min şehr-i Muharremu’l-harâm li senetee semân ve
semânin ve mieteyn ve elf
3
Medîne-i Seferihisâr Günyüzi Mahallâtı’ndan Benli Mahallesi
mütemekkinlerinden ve Devlet-i 'Aliyyenin teb´asının Ermenî milletinden olub
bundan akdem vefât iden Haci Ağob bin Toros bin Sergiz’in verâseti zeve-i
metrukesi Marye binti Nursis ile sülbî kebîr oğulları Toros ve Sergiz ve Arakil ve
sülbiye-i kebire kızı Biyuri’ye münhasıra oluduğı lede'ş-Şer´i'l-Enver bi'l-ihbâr
zâhir ve mutehakkık olduktan sonra vereseden şahısları ta´rîf-i şer´î ile bilinmiş
olan zevce-i merkûme Maryem ve bint-i merkûme Biyuri meclis-i şer´-i şerîfi'l-
enverde merkûmun Sergiz ve Toros ve Arakil müvâcehelerinde her biri da´vâ ve
takrîr-i kelâm idüp mevrûsumuz mütevefa-yi merkûmden müntakil mülk-i menzil
deruninde mevcûd bi'l-cümle eşyâ ve çifteler çiftliği hümâyûnında râ´î oluna
ağnâm ve tüccâr mâlı ki yani mâl-i fatıre ve sermâye ve hayvânât-ı sâireed hisse-i
irsiye-i mevrûs iken merkûmun Seriz ve Toros ve Arakil müstekilen zabt ve ve
vaz´ idup hisse-i ırsiyemizi virmekden imtinâ´ iderler suâl olunub hisse-i
irsiyemizi ma´rifet-i şer´le bize teslîmlerine merkûmûne tenbil olunmak bi'l-
verese matlûbumdur diyü ba´de'l-da´vâ ve's-suâl merkûmun cevâblarında
müstakilen zabt ve vaz´-i yedlerini İkrârlar lakin mevrûsumuz müteveffâ-yi
merkûmun otuz aded mecidiye altunından mâ´adâ aslâ mâlı olmayup bil cümle
emvâl ve şeya ve hayvânât-ı müstakil mâlımız olub hatta bundan iki mâh
mukaddem babamız müteveffâ-yi merkûm hayatınad mehâzır-i şuhûd ve
uzerinde lâbes olduğım melbûsâtımdan ve otuz aded mecidiye altınında mâ´adâ
sâkin olduğım menzil ve derûnında mevcûd eşyâ ve ağnâm ve hayvânat-i sâire ve
sermâye ve mâl fatıre oğullarım mezkûrunene aslâ alakam yokdur diyü
eyledikleri ve kabz-ı merkûmenni inkârlarına mukârren usûl-i vechiyle her biri bâ
varaka-i mastûre evvelen sırren ve ahâlî-i meclisden alenen lede't-tezkiye
makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan Haci Artin bin Haci Ohonnes ve Haci
Ağop bin Haci Kifork şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe nahc-i erii isbât itmeğin
mûcebince müdde´îyân-i merkûmân da´vâ-yi meşrûhaları merkûmûn Sekgiz ve
Toros ve Arakil bir vech-i şer´î mu´ârazadan meni olundukları mâ vak´a bi't-taleb
120
ketb olundı. fî selh-i Muharremu'l-harâm li senete semân ve semânin ve mieteyn
ve elf
Seferihisâr_7681_0010/1
Sayfa 18
1
Medîne-i Seferihisâr Günyüzi Mahallâtı’ndan Benli Mahallesi’nden ve Devlet-i
'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden olub bundan akdemfevt olan haci Aoğub
bin Toros bin Sergiz’in verâseti zevcem-i metrûkesi Maryem binti Nursis ile sülb-
i kebîr oğulları Seriz ve Toros ve Arakil ve kebire kızı Boyori’ye münhasıra
olduğı lede'ş-şer´i'l-Enver Bi'l-ihbâr zâhir ve mütehakkik olduktan sonra
vereseden ma´rifeti’ş-şahs zevce-i merkûme Maryem bindi merkûme Peperi ile
ma´an meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde ibn-i merkûm Sergiz müvâcehesinde
mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmden mevrûs mahalle-i mezkûrede vâkı´ etraf-ı
erbâ´ası Burak oğlu Agob ve Himmet oğlu Hüsnî ve Avak oğlu Asvador
menzilleri ve tarîk-i âmme ile mahdûd fevkânî ve tahtânî on göz oda ve bir ahur
ve mikdâr havluyi müştemil mülk-i menzilde hisse-i irsiyemiz var iken merkûm
Sergiz müstakilen zabt ider suâl olunub ma´rifeti'ş-şer´le hisse-i irsiyemizin bize
teslîmine merkûm Sergiz’e tenbîh olunmak bi'l-verese matlûbumuzdur diyü her
biri ba´de'l-da´vâ ve'l-istintâk merkûm Sergiz cevâbında menzil-i mezkûre vaz´-ı
yedini ikrâr lakin babam müteveffâ-yi merkûm hayâtında bundan iki mâh
mukaddem Mazhar-i şuhûdda menzil-i mezkûri on üç bin guruşe bana bâten ve
sahîheh bey´ ve temlîk ve teslîm idüp Ben dahi ber vech-i muharre ba´de'l-iştirâ
ve't-temlîk ve't-teslîm vel kabûl semeni olan meblağ-ı mezkûri bana hibi ve
temlîk ve ben dahi kabûl itmemle mülk-i müşterâm içun zabt ider diyü
eyledikleri ka´t-ı merkûmânın inkârlarına mukârren usûl-i vechile her biri bâ
varaka-i mestûre evvelen sırren ve ba´dehu mahallerinde alenen lede't-tezkiye
makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan Haci Artin bin Haci Ohannes ve Haci
Ağob ve haciii Kifork şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´-i isbât itmeğin
mûcebince müdde´îyân-i mezbûretân Maryem ve Buyiri da´vâ-yi meşrûhalarıyla
merkûm Sergiz’e ber vech-i şer´-i mu´ârazadan meni olundukları mâ vak´a bi't-
taleb ketb olundı. Fî selh-i şehr-i Muharremu'l-harâm li senete semân ve semânin
ve mieteyn ve elf
2
Medîne-i Seferihisâr’ın Benli Mahallesi’nden ve Ermenî milletinden olub bundan
akdem fevt olan Haci Ağop bin Toros bin Sekiz’in verâseti zevce-i metrûkesi
Maryem binti Nursis ile sülbî kebîr oğulları Toros ve Seriz ve Arakil ve kibire
kızı Peperi’ye münhasıra olduğı ba´de't-tahakkukı'ş-şer´î vereseden zevce-i
merkûme Maryem ile bit-i mezbûre Peperi maan meclis-i şer´-i şerîf-i enverde
binûn-i merkûmun Torus ve Sergiz ve Arakil müvâcehelerinde mevrûsumuz
müteveffâ-yi merkûmden müntakil Hiristiyân karyesinde Çarkaca mevkı´inde
kâin etrâf-ı erba´ası beynimizde ma´lûm bir kıta ve yine Hiristiyan Karyesinde
121
İkideli derede vâkı´ etrâf-ı erba´ası beynimizde ma´lûm bir kıt´a ki cem´an iki
kıt´a bâğ-ı kürûmde hissemiz var iken merkûmun zabt iderler suâl olunub hisse-i
irsiyemizi teslîmlerine tenbîh olunmak bi'l-verese matlûbumuzdur diyü ba´de'l-
da´vâ ve's-suâl merkûmun cevâblarında zabt ve vaz´-ı yedlerini ikrârlar iken
babamız müteveffâ-yi merukm hayâtında bundan iki mah mukaddem mahzar-ı
şuhûdde bâğ-ı mezkûrleri iki bin yüz guruşe bize bey´ ve ferâğ ve biz dahi iştirâ
ve teferruğ ve semen ve bedeli olan meblağ-ımezkuri bize hibe ve temlîk ve biz
dahi ittihab ve kabûl itmemizle mülk-i müşteramız ve hakk-ı teferruğumuzdur ol
vecihle zabt ideruz diyü eyledikleri def´ilerini merkûmûn inkârlarına mukârren
usûl-i vecihle her biri bâ varaka-i mestûre evvelen sırren ve ba´dehu mahallerinde
alenen lede't-tezkiye makbûlı'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan Haci Artin bin Haci
Ohannes ve Haci Ağob bin Haci Kifork şehâdetleriyle bi'l-müvâcehele ber nahc-i
şer´î ba´de'l-isbât mûcebince müdde´îyân-i merkûmân Da´vâ-yi meşrûhalarına
merkûmûn Toros ve Sergiz ve Arakil bi vech-i şer´î mu´ârazadan men´
olundukları mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî selh-i Muharrem sene 88
3
Medîne-i Seferihisâr’ın Benli Mahallesi’nden ve Ermenî milletinden fevt olan
Haci Ağob bin Toros bin Sergiz’in verâseti zevce-i metrûkesi Maryem Binti
Nursis ile sülb-i kebîr oğulları Toros ve Sergiz ve Arakil ve kebire kızı Peperi’ye
münhasıra olduğı ba´de't-tahakkukı'ş-şer´î vereseden zevce-i merkûme Maryem
ve bint-i merkûme Peperi ma´an meclis-i şer´-i şerîf-i enverde merkûmân Toros
ve Arakil müvâcehelerinde Mevrûsumuz müteveffâ-i merkûmden müntakil
mahalle-i mezkûrede vâkı´ bir tarafdan Hâcî Süleymân Ağâ odası ve bir tarafdan
Arab oğulları menzilleri ve tarafından tarîk-i âmm ile mahdûd ve fevkânî ve
tahtânî alıt göz oda ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzilde
hissei-irsilemiz var iken merkûmân müstakilen zabt iderler suâl olunub hissemizi
bize teslîmlerine tenbil olunmak bi'l-verâse matlûbumuzdur diyü ba´de'l-da´vâ
ve's-suâl merkûmân cevâblarında menzil-i mezkûri zabt ve vaz´-ı yedlerini
ikrârlar lakin babamız müteveffâ-yi merkûm hayâtında bundan iki mah
mukaddem mahzar-ı şuhûdde menzil-i mezkûri bize otuz bin guruşe bey´ ve
temlîk ve biz daha iştirâ ve temlîk ve semeni olan meblağ-ı mezkiri bize hibe ve
biz dahi kabûl itmemizle mülk-i müşteramızdir be hâk zabt ideruz eyledikleri
def´ilerini merkûmetânın inkarlarına mukârren usûl-i vecihle her biri bâ varaka-i
mestûre evvellen sırren ve ba´dehu mahallerinde alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-
şehâde idükleri ihbâr olunan Haci Artin bin Haci Ohannes ve Haci Ağob bin Haci
Kifork şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´î ba´de'l-isbât mûcebince
müdde´îyân-i merkûmân Maryem ve Peperi da´vâ-i meşrûhalarıyla merkûmân
Toros ve Arakil bi vechi şer´î mu´ârazadan men´ olundukları mâ vak´a bi't-taleb
ketb olundı.
Fî selh-i Muharrem sene 88
122
Seferihisâr_7681_0010/2
Sayfa 19
1
Medîne-i Seferîhisâr Mahallâtı’ndan Benli Mahallesi ve Devlet-i 'Aliyye
teb´asının Ermenî milletinden olub bundan akdem fevt olan Artin ve sülbiye
kebire kızları Akibet ve Maryem ve Kazar ve Hurusima’ya münhasıra olub
ba´dehu merkûm Karpet dahi fevt olub verâseti zevce-i metrûkesi Vİbrohi binti
Kirkor ile sülbî kebîr oğulları Ağop ve Sergiz ve ve Nazar’a münhasıra olduğı
lede'ş-şerifi'l-Enver bi'l-ihbâr zâhir ve mutuhakkık olduktan sonra vereseden
zevce-i evvel merkûme ma´rifeti'ş-şahs Tekuhi ve binât-i merkûmât kezâlik
şahısları ta´rîf-i şer´-i ma´rifetleri olan akibet ve Maryem ve Kazar ve Hurisima
ve ibn-i merkûm Hoçotor’den her biri meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde İbn-i
merkûm artin ile müteveffâ Karbet’in vârisleri zevce-i merkûme Vibrohi ve binûn
Ağop ve Sergiz ve Nazar mahzarlarında bi tav´ihim ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm
ve ta´bîr ani'l-merâm iderler ki mevrûsumuz müteveffâ-yi evvel merkûmden
müntakil ve mevrûs olan mahalle-i mezkûrde vâkı´ etrâf-ı erba´ası beynimizde
ma´lûm fevkânî ve tahtânî yedi göz oda ve bir ahur ve bir mikdâr havluyi
müştemil bir bâb mülk-i menzilin anacak nısf-ı şâyi´i mevrûsumuzun olmağla
nısf-ı mülk ve menzilden ve Hiristiyân karyesinde vâkı´ beynimizde ma´lûmu'l-
hudûd ve'l-cirân bir kıt´a bâğ-ı kürûmden ve eşyâ-i sâireden ve'l-hâsıl bi'l-cümle
terekeden hisse-i irsiyelerimizi temâmen ve kâmilen ahz ve kabz ve istifâ-yi hâk
eyledik fi mâ ba´d merkûm Artin ve müteveffâ Karbet’in vâristleri merkûme
Virohi ve Ağop ve Sergiz ve Nazar cânib-i vâkı´lerinde aslâ hakkımız ve da´vâ ve
nizâ´ımız yokdur diyü yek diğirinin takrîr-i meşrûhalarını merkûm Artin ve
müteveffâ Karbet’in verâsetleri zevce-i merkûme Virohi ve binûn-i merkûmûn
Ağop ve Sergiz ve Nazar’dan her biri vicâhen ve şifâhen tasdîk eyledikleri mâ
vak´a bi't-taleb ketb olundı fî gurre-i min şehr-i Saferu'l-hayr li senete semân ve
semânîn ve mieteyn ve elf
2
Medîne-i Seferihisâr’ın Benli Mahallesi’nden ve Ermenî milleti nisvânından
şahs-i ta´rîf-i şer´i ile ma´rûfe olan Nikohi binti Haçator meclis-i şer´-i şerîfe-i
enverde sadr-ı kebîr oğlu Artim ve diğer oğlu müteveffâ Karbet’in vârisleri
zevcesi Vİrohi binti Kirkor ile Sülb-i kebîr oğulları Ağob ve Sergiz ve Nazar
mahzarlarında bi tav´ihâ ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp mahalle-i mezkûrede vâkı´
etrâf-ı erbâ´ası İbiş oğlu Ali ve ve Avak oğlu Asvador ve Ariz oğlu menzilleri ve
Tarik-ı hâss ile mahdûd ve fevkânî ve tahtânî sekiz göz mülk-i menzilin nısf
hissesi zevcem müteveffâ Artin’nin ve nısf-ı hisse-i şâyi´âsı dahi müstakileten
benim mülküm olmağla bundan sekiz sene mukadem oğullarım merkûmân Artin
ve Karpet’e bâten ve sahîhen beş bin guruşe Bey´ ve şahseten him itmemle
iştirâken mutasarrıfleri iken merkûm Karbet fevtiyle nısf-ı hissesi vârisleri
merkûmun ile baan mevrûs olmakla menzil-i mezkûr mülk-i müşterâları ve hakk-
ı mevrûsleri olub benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim ve hakkım yokdur
didikde merkûmun dahi tasdîk eyledikleri mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî gurre-i Safer sene 88
123
3
Medine-i Seferihisâr Mahallâtı’ndan Ay Mahallesi mütemekkinlerinden ve
Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinen Kalpakçı oğlu Ağop bin Kiforkk
meclis-i şer´-i şerîf-i enverde işbu işbu bâ´isetu'r-rakım Haci Sergiz bin Karabet
mahzarında ikarr ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âtî'l-bey´in sudûrine değin silk-i
mük-i sahîhimde münselik olub mahalle-i mezkûrede Çadır zokağında yedi
numara ile murakkam etrâf-ı erba´ası Keçiye oğlu Sergiz ve Semerci oğlu Kasbre
kızları ve tarîk-i âmm ile mahdûd fevkânî ve tahtânî üç oda ve hazirince havluyi
müştemil bir bâb mülk-i menzilim tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i
müfside ve muvâza´a ve semen-i takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´i ile dört bin
guruşe merkûm Haci Sergiz’e Bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol dahi ber
vech-i muharrer iştirâ ve temlîk e teslîm ve kabz ve kabûl eyledikten sonra
semeni olan meblağ-ı mezkûri merkûme Haci Sergiz yedinden temâmen ahz ve
kabz eyledim ba´demâ menzil-i mahdûd-i mezkûrde benim aslâ alakam
kalmayup merkûm Haci Sergiz’in mülk-i müşterâsı ve hakk-ı sarîhi olmuştur
keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb
ketb olundı fî'l-yevmu's-sâlis aşere min şehr-i Saferu'l-hayr li senete semân ve
semânîn ve mieteyn ve elf
Seferihisâr_7681_0011/1
Sayfa 20
1
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Zimmî Akdoğan Mahallesi’nden ve Devlet-i
Âliyye teb´asının Ermenî milletinden Döşemeci oğlu Ağob bin Karbet meclis-i
şer´-i şerîf’il-enverde Tahtali mahallesinden ve millet-i merkûmeden bâ´isu'r-
rakîm Dolaman oğlu Ağob bin Ohannes mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idpü
akd-i âti'l-bey´in sudûrine değin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub mezkûr
Akdoğan mahallesinin Kari dibek zokâğında on altı numara ile murakkam bir
tarafdan Nursis oğlu Ağop ve bir taraftan Mazan Oğul Asvador ve bir tarafdan
Papas Oğlu Karabet bir tarafdan Tarık-ı âmm ile mahdûd fevkânî ve tahtânî beş
göz oda ve ahur ve zîr-i zemîn ile bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i
menzilim tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i müfside ve muvâza´a ve gab-ı
takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile yedi bin guruşe merkûm Agob' a bey´ ve
temlîk ve teslîm eylediğimde ol daha ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve
teslîm ve kabz ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri merkûm
Agob yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d menzil-i
mahdûd-i mezkûrde benim aslâ alâka ve medhalim kalmayup müşteri-yi merkûm
Agob' un mül-i müşterâ-yı sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ ve
yahtâr mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb
olundı. Fî'l-yevmu'l-hâmiş aşere min şehr-i Saferu'l-hayr li senete semân ve
semânîn ve mieteyn ve elf
124
2
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Kayalı Mahallesi’nden olub bundan akdem
fevt Köse Mustafâ bin Süleymân bin Abdullâh’ın verâseti zevce-i menkuhe-i
metrûkesi Zeyt Binti Zülfikâr ile li ebeveyn er karındâşı müteveffâ Mehmed' in
sülb-i sagîr oğulları mefkûdi Süleymân ve Ahmed' e münhasır oladuğı lede'ş-
şer´i'l-Enver bi'l-ihbâr zâhir ve mutehakkık olduktan sonra husûs-i âti'l-beyânda
mahallindE istimâ´ ve faslıyçun bi'l-iltimâs savb-i şer´i'l-Enver mürsel Kâtib
Mehmed Fevzî Efendi ve ümenâdan Karihâ ve Ağâ müteveffâ-yi mezbûrun
mahalle-i mezkûrede vaik menziline varub cerîdede mastûru'l-esâmî-i müslimîn
huzûrlerinde Akd-i meclis-i şer-i kadîm ittikde mütveffa-yi mezbûrun hayâtında
ba´de vefâte mâlının tenzîlini ma´rifet-i şer´î ba´de'l-icrâ bi'l-techîz ve tekfîn ve
iskât-i salâtda vucûh yere sarfa vasiyetini tenkîde vâsî-i muhtâr nasb ve ta´yîn
eylediği ber nahc-ı şer´î sâbit olan Mehmed bin Ali Osmân ile mefkûdâna
mezbûrâna kayyum nasb ve ta´yîn olunan Süleymân Bin Mahmûd’dan her bir
imeclis-i ma´kûd-i mezkûrde zevce-i mezbûre ma´rifeti'z-zât Zeyneb
müvâcehesinde işbu derûnınde bulunduğumuz etrâf-ı erba´ası Kalaycı Mahmûd
oğlu Süleymân ve Eskici zâde Hâfız Ahmed ve Sekman oğlu Hüseyin ve Kalaycı
Süleymân menzilleri ve Tarık-ı âmme ile mahdûd fevkânî ve tahtânî beş oda ve
bir mikdâr havluyu müştemil bir bâb mülk-i menzil müteveffâ-yi mezbûrun
müstakilen mülk-i olub menzil-i mezkûrun sülüsi ba´de'l-ihrac rub´i zevce-/i
mezbûrenin kendüye ve selât-ı erba´ı mefkûdâne isâbet itmiş iken mezbûre
Zeyneb menzil-i mezkûrden mezbûrân Sekman oğlu Hüseyin ve Kalayci
Süleymân menzilleri taraflarından ve ittisâlinde vâkı´ garbi fevkânî ve tahtânî iki
oda ve rubi havluye müdâhele birle fuzûli vaz´-ı yed iderler suâl olunub
müdâhelesinde men´iyle ber vechi muharrer taksim olunmak matlûbumdur diyü
ba´de'l-da´vâ ve'l-istintâk mezbûre Zeyneb cevâbında ber vech-i muharrer oda-i
müfrezeye müdâhelesini ve vaz´-ı yedini ikrâr lakin bunan bir sene mukaddem
zevcim müteveffâ-i mezbûr oda-i müfreze-i mezkûreyi muhzır-ı şer´de baan
bâten ve sahîhen bin beş yüz guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm ve ben dahi ber
vech-i iştirâ ve temellük ve kabz idup ve semenin benden ahz ve kabz itmekle
mülk-i müşterâmdır ol vecihle be hâk müdâhele-i vaz´-ı yed iderdim diyü
eylediği def´ini ve kayyum-i mezbûrânın inkârlarına mukârren mezbûre Zeyneb
ber minvâl-i muharrer def´-i meşrûhini usûl-i vecihle her biri bâ varaka-i mestûre
evvelen sırren ve ba´dehu mahallerinde alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-
şehâde idükleri ihbâr olunan el-Hâcc Hasan Ağâ ibni el-Hâcc Ahmed Ağâ ve
Süleymân Ağâ ibni Ahmed nâm kimesneler iştihâdlarıyla bil müvâcehe ber nahc-
i şer´î isbât itmeğin mûcebince vâsî ve kayyum-i mezbûrân ber vech-i muharrer
da´vâ-yi mezkûre ile mezbûre Zeyneb bi vech-i şer´î mu´ârazadan meni
olunduklarını Kâtib-i mûmâ ileyh meclis-i şer´e gelub alâ vukû´a inhâ ve takrib
itmeğin ba´de'l-tenfîz ve't-tescîl mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 23 Safer sene 88
125
Seferihisâr_7681_0011/2
Sayfa 21
1
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Kayalı Mahallesi’nden olub bundan akdem
fevt olan Köse Mustafâ bin Süleymân bin Abdullâh’ın verâseti zevce-i menkûha-i
metrûkesi Zeyneb binti Zülfikâr ile li ebeyven karındâşı müteveffâ Mehmed' in
sülbî oğulları mefkûd Süleymân ve Ahmed' e münhasıra olduğı lede'ş-şer´i'l-
Enver bi'l-ihbâr zâhir ve mutehakkik olduktan sonra husûs-i âti'l-Beyânın
mahallinde istimâ´ ve fasılıyçun bi'l-iltimâs savb-i şerif’il-enverden mürsel Kâtib
Mehmed Fevzî Efendi ve ümenâdan Ferhâd Ağâ müteveffâ-yi mezbûrun
mahalle-i mezkûrede vâkı´ menziline varub cerîdede mastûru'l-esâmî Müslimîn
huzûrlerinde akd-i meclis-i şer´-i takdîm ittikde müteveffâ-yi mezbûrun
hayâtında ba´de vefât mâlının sülüsi ma´rifet-i şer´le ba´de'l-ihrac techîz tekfîn ve
iskât-i salâtına ve vucûh-i sâire sarfla vâsîyeti tenfîze vâsî-i muhtârı idüği ber
nahc-i şer´î sâbit olan Mollâ Mehmed bin Ali Osmân ile mefkûdân-i mezbûrâne
kıbel-i şerden kayyum nasb olunan Süleymân bin Mehmed ve meclis-i ma´kûd-i
mezkûrde müteveffânın ma´rifeti'z-zât Hadîce binti İsmâîl müvâcehesinde işbu
derûninde bulunduğumuz etrâf-ı erba´ası Kalaycı Mehmed ve oğlu Süleymân ve
Hâfız Ahmed ve Süleymân oğlu Hüseyin ve Kalaycı Süleymân menzilleri ve
tarîk-i âmm ile mahdûd fevkânî ve tahtânî beş oda ve bir mikdâr havliyi müştemil
bir bâb mülk-i mezbûrun müstekilen mülki olub sülüsi ba´de'l-ihrâc rub´i zevcesi
mezbûre Zeyneb' e ve selâs-i erbâ´i mefkûdân-i mezbûrâna isâbet itmişken
mezbûre Zeyneb' in kızı ve müteveffâ-yi mezbûrun rub´iyesi mezbûre Hadîce
binti İsmâîl ve menzil-i mezkured mezbûre hafıza Ahmed ile Kalaycı Mahmûd
oğlu Süleymân menzilleri taraf-ı ve ittisâlinde vâkı´ kiblevî fevkânî ve tahtânî iki
oda ve rub´ havluyi fuzûli müdâhele ve vaz´-ı yed ider suâl olunub
müdâhelesinin men´iyle ber vech-i muharrer tasim olunmak matlubumdur diyü
her biri ba´de'l-da´vâ ve'l-istintâk mezbûre Hadîce cevâbında oda-i müfreze-i
mezkûreye ber vech-i muharrer oda-i müfrezeleri muhzır-i şuhûdde bin guruş
semen vukû´ ve makbûlen bana bâten ve sahîhen bey´ ve temlîk ve teslîm ve ben
dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabûl itmemle mülk-i
müşterâdur ancak müdâhele ve vaz´-ı yed iderum diyü eylediği def´ini vâsî ve
kayyum-i mezbûrun inkârlarına mukârren mezbur Hadîce def´-i meşrûhını usûl-i
vecihle her biri bâ varaka-i mestûre evvelen siren ve ba'dehû mahallerinde alenen
lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan el-Hâcc Mehmed
Ağâ ibni Hasan Ağâ ve Mahmûd Ağâ ibni Ali Ağâ şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe
ber nahc-i şer´-i ba´de'l-isbât mucebicne vâsî ve kayyum-i mezbûrândan her biri
da´vâ-i meşrûheleriyle mezbûre Hadîce’ye bi vech-i şer´î mu´ârazadan men´
lunduğı Kâtib-i mûmâ ileyh meclis-i şer´e gelub alâ vukû´i’ş-şehâde takrîr
itmeğin ba´de't-tenfîz ve't-tescîl mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu's-salis
ve'l-işrîn min şehr-i Saferu'l-hayr li senete semân ve semânîn ve min-el-teyn ve
elf
126
2
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Orta Mahallesi’nden ve Devlet-i 'Aliyye
teb´asının Ermenî milletinden olub bundan akdem fevt olan Balyoz oğlu Haci
Karbet bin Agob' un verâseti zevce-i metrûkesi Serrpuhi binti Hacek ile sülb-i
kebîr oğlu Haci Karbet ve sülbiye Kebire kızı Maryem’e münhası olduğı ba´de't-
tahakkukı'ş-şer´î veresedn şahısları ta´rîf-i şer´î ile ma´rûf olan zevce-i merkûme
Serpuhi ile bint-i merkûme Maryem’in bâ arz-ı hâl istid´âlarını binâen âti'l-zikr
menzilin taksim e ikrâri husûs-i kıbel-i şerden mürsel Kâtib mehed Fevzî Efendi
ve ümenâdan Ferhâd Ağâ ve Mi´mâr kalfalarından el-Hâcc Ahmed Usta ve agop
Usta müteveffâ-i merkûmuns mahalle-i mezkûrede vâkı´ menziline varub akd-i
meclis-i şer´î kadîm ittikde müsted´iyân-i merkûmân her biri meclis-i ma´kûd-i
mezkûrde ibn-i merkûm haci Karbet müvâcehesined ibşbu derununde
bulunduğumz köpri altı zokâğında yigirmi üç numarada vâkı´ tarafından Marta
oğlu Haci agop ile Arab oğlu Artin menzili ve taraefından tarîk-i âmme ile
Mahdûd fevkânî e tahtânî on bir göz oda ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb
mülk-i menzi mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûrun hayâtında ile'l-vefât yedined
müstakilen mülki lub ba´de vefâte bize müntakil ve mevrûs olub taksim ve ifrâz
mümkün iken merkûm Haci Karbet taksîmi inkitâ´ ider suâl olunub ma´rifet-i
şer´le beynimizde iktisâm ve hisse-i irsiyelerimiz ifrâz olunmak matlûbumdur
diyü ba´de'l-da´vâ ve's-sula merkûm haci Karbet cevâbında ber vechi muharrer
odaların şâyi´âen yed-i hevâsına? Mani olur mülâhazam ile mümâna´at idersem
didiği ve mâlım mu´tebere olmağla Bâ ma´rifet-i şer´-i şerîf ve ehl-i vukûf
menzil-i mezkûr taksîm olunub birtarafdan merkûm Arab oğlu Artin menzili ve
bir tarafdan Marta oğlu Agop menzili ve bir tarafdan anası merkûme Serpühi ve
karındâşı merkûme Haci Karbet hisse-i müfrezeleri ve tarîk-i âmme ile mahdûd
fevkânî ve tahtânî şarkı üç odanın nasf-ı mefruzi ve nısf-ı havu ve zokâk kapuyi
müştemil odalar merkûme Maryem hissesine isâbet itmekle alâka (silik) vaz´
olunus bu vecihle her birlri râzı ve merkûm Meryem ba´de'l-kabûl menzil-i
mezkûrde hisse-i irsiyemi ahz ve kabz ve istifâ-yi hâk iderum menzil-imezkurun
cânib-i ahzında benim aslâ hakkım ve da´vâ ve nizâ´ım yokdur didiğini Kâtib-i
mûmâ ileyh mezbûrun kalfalar ile ma´ân meclis-i şer´e gelub alâ vukû´ tarafeyn
müvâcehesinde inhâ ve takrîr itmeleriyle ba´de'l-tenfîz ve't-tescîl mâ vak´a bi't-
taleb ketb olundı.
Fî 23 Safer sene 88
Sefer-i hisâr_7681_0012/1
Sayfa 22
1
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Oda Mahallesi’nde sâkin ve Devlet-i 'Aliyye
teb´asının Ermenî milltinden olub bundan akdem fevt olan Balyoz oğlu Karbet
bin Agob' un verâseti zevce-i metrûkesi Serpuhi binti hacek ile sülb-i berim oğlu
Karbet ve sülbiye-i kebire kızı Maryem’e münhasıra oluduğı ba´de't-tahakkukı'ş-
şer´î vereseden şahısları ta´rîf-i şer´î ile ma´rûfeler olan zevce-i merkûme Serpohi
ile bint-i merkûme Maryem’in bâ arz-ı hâl istid´âlarına binâen zikr-i at-i menzilin
127
taksîm ifrâzı husûsı kıbel-i şerden bi'l-iltimâs mürsel Kâtib Mehmed Fevzî Efendi
ve ümenâdan Ferhâd Ağâ ve mi´mârun el-Hâcc Ahmed ve ago kalfalar
müteveffâ-i merkûmun mahalle-i mezkûrede vâkı´ menziline varup akd-i meclis-i
şer´-i kadîm ittikde müsted´iyân-i merkûmân meclis-i ma´kûd-i mezkûrde ibn-i
merkûm Haci Karbet müvâcehesinde derunında buludğımız Köprü altı zokâğında
yigirmi üç numara ile murakkam bir tarafdan Marda oğlu Agop menzili ve bir
tarafdan Arab Oğlu Artin menzili ve tarafından tarîk-i âmme ile mahdûd fevkânî
ve tahtânî on bir göz oda ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzil
mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmun sağlığında ile'l-vefât yedinde mülki olub
ba´de vefâte bize mevrûs olub taksîm ve ifrat mümkün iken merkûm Haci Karbet
taksîmden imtinâ´ ider suâl olunub ma´rifet-i şer´le beyinimzde iktisal ve
hisselerimiz ifrâz olunmak matlûbumdur diyü ba´de'd-tava ve's-sula merkûm
Haci Karbet cevâbında ber vech-i muharrer imtinâ´ını ikar ve fakat taksîm ve
ikrâr olunudğı hâlde beynimizde alâka-i fâsıla vaz´ıyla hisseme isâbet idecek
odaların şâyed havâsına mani olur mülâhazam ile mümâna´at iderum didiği ve
hem gayr-i mu´tebere olmağla bâ ma´rifet-i şer´-i şerîf ve ehl-i vukûf menzil-i
mezkûr taksîm olunum. Bir tafradan Marda oğlu Agop ve bir taraedan anası
merkûme Serpohi’nin hisse-i müfrezesi ve tarafından tarîk-i âmme ile mahdûd
fevkânî ve tahtânî iki göz oda merkûm Serpohi hissesine isâbet itmekle alâka-i
fâsıla vaz´ olunub bu vecihle her biri razı ve merkûm Serpohi ba´de'l-kabûl
menzil-i mezkûrden hisse-i erba´amı ahz ve kabten ve istifâ-i hâk eyledum
menzil-i mezkûrun cânib-i ahzında benim aslâ alâkam ve hakkım yokdur didiğini
Kâtib-i mûmâ ileyh ile mezbûrâna kalfalar meclis-i şer´e gelub tarafeyn
müvâcehesinde alâ vukû´a inhâ ve takrîr eyledikleri ba´de't-tenfîz ve't-tescîl mâ
vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu's-sâlis ve'l-işrîn min şehr-i Saferu'l-hayr li
senete semân ve semânin ve mieteyn ve elf
2
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Orta Mahallesi’nden ve Devlet-i Âliyye
teb´asının Ermenî milletinden bundan akdem fevt olan Balyoz oğlu Haci Kabacık
Agob' un verâseti zevce-i metrûkesi Serpohi binti Haçak ile sülb-i kebîr oğlu
Haci Karbet ve sülbiye-i kebire kızı Maryem’e münhasıra olduğı ba´de't-
tahkîki’ş-şer´î vereseden şahısları ta´rîf-i şer´î ile ma´rûfeler olan mürsel Kâtib
Mehmed Fevzî Efendi ve ümenâdan Ferhâd Ağâ ve mi´mârdan el-Hâcc Ahmed
Ağâ ve Agop kalfalar müteveffâ-yi merkûmun mahlle-i mezkûrede vâkı´
menziline varub akd-i meclis-i şer-i şerîf-i kadîm ittikde müsted´iyân-i
merkûman altı zokâğında yigirmi üç numarada kâin etrâf-ı erba´ası Marta oğlu
Agob ve Arab oğlu Artin menzilleri ve tarafından tarîk-ı âmme ile mahdûd ve
fevkânî ve tahtânî on bir göz oda ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i
menzil mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmun sağlığında ile'l-vefât yedinde
müstakilen mülki olub ba´de vefât bize mevrûs olub taksîm ve ifrâz mümkün
iken merkûm haci Karbet taksîmiyçun imtinâ´ ider suâl olunub ma´rifet-i şer´le
beynimizde iktisâm ve hisselerimiz ifrâz olunmak matlûbumuzdur diyü ba´de'l-
da´vâ ve's-suâl merkûm Haci Karbet cevabında ber vechi muharrer imtinâ´ini
ikrâr fakat taksîm ve ifrâz olundukda beynimizde alâka-i fasıla hisseme isâbet
128
iedcek odanın şâyed havâsına mani olur mülâhazam ile mümâna´at iderum didiği
ve hem gayr-i mu´tebere olmağla ma´rifet-i şer´-i şerîf ve ehl-i vukûf menzil-i
mezkûr taksil olunub bir tarfdan Arab oğlu Artin ve tarafdan kızkarındaşı
merkûme Maryem’in hisse-i müfrezesi ve tarafından tarîk-ı âmme ile mahdûd
fevkannnnnnni ve tahtânî şarkı üç göz odaların nısfı ile fevkânî ve tahtânî kıblevî
altı göz oda ve nısf-ı havluyi müştemil olarak merkûm haci Karbez hissesine
isâbet iden ve alâka-i fâsıla vaz´ olundukda bu vecihle her biri razı ve merkûme
Haci Karbet ba´de'l-kabûl menzil-i mezkûrde hisse-i irsiyemi ahz ve kabz ve
istifâ-i hâk eyledum menzil-i mezkûrun cânib-i ahzda aslâ hakkım ve da´vâ ve
nizâ´ım yokdur didiği Kâtib-i mûmâ ileyh ile mezbûrân kalfalar meclis-i şer´e
gelub tarafeyn müvâcehesinde alâ vukû´a inhâ ve takrîr itmeğin ba´de't-taksîm
ve't-tescîl mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu's-salis ve'l-işrîn min şehr-i
Saferu'l-hayr hayr li senete semân ve mieteyn ve elf
Seferihisâr_7681_0012/2
Sayfa 23
1
Seferihisâr Mahallâtı’ndan Faruklar Mahallesi’nde vâkı´ Habbâbe Medresesi
derûnında ashâb-i hayrât bina ve ricâ eylediğim mescid-i şerîfinin mütevellîsi
olmadığndan nukûd-i mevkûfesi sâl be sâl irbâh ve istirbâh ve hâsıl olan
nemâsını kabz ve şurût-i vakfa adem-i ri´âyet birle îrâd ve mesârifini rüyet ve
tesviyesi bi'l-külliye mütehayyil ve menût olmağla ber-mucebi şurût-i vakf îrâd
ve mesârifi tanzîm ve tesviyeye muhtâc olmakdan nâşî vakf-ı mezkûrun nizâm-i
hâline esâs-ı kavî olacağına binaen medrese-i mezkûrede müderris bulunan
ulemâ-i kirâm zül-ihtirâm vesâir lâzimu’l-huzûr zevâtlar nezâret ve
huzûrlerıylabeher sene mescid-i mezkûrun hasebu’l- îcâb ta´mîre muhtâc olan
mahallerini ta´mîr ve îfâde olunan sarrâc mesâriflerini ba´de'l-muhâsebe ve't-
tenzîl fazladan murûrinda asıl mala zam iderek yine irbâh ve istirbâh olunmak
üzre mîr-i mütevellî nasb ve ta´yîn olunmak emelim ve lâzım olmağla diyânet ile
ma´rûf istikâmet ve siyânet ile mevsûf ve ez her cihet tesiyete ilkâ ve enseb
olduğı ve kıbel-i şer´den mütevellî nasb olunması medrese-i mezkûre
müderrisleri ve sâir ahâlî-i mahalle-i mezkûr taraflarından iltimâs ve ihbâr
olunmağın mütehakkık olan işbu bâ´isetu'l-kitâb Mûsâ Ağâ ibni İbrâhîm nâm
kimesneyi hâkim-i mevsûh sadru’l-vesikâya simât aklâmu’ş-enîkaEfendi
Hazretleri dahi mescid-i mezkûrun nukud-i mevkûfesini şer´-i şerîf ve nizâm-i
münîfe tatbîken irbâh ve istirbâh ve mesârif-i Lâzımesini bilâ tebzîr velâ teftîr
sarf ve râ’s-i sâlde ber vech-i muharrer lâzımu’l-huzûr zevâtlar mahzarlarında bir
bir karîn-i sıhhat ve istikâmet Îrâd ve mesârif kaziesini rü’yet ve nemâdan fazla
zuhûrinde asıl mâla zamla irbâh ve umûr husûs-i mezkûrde bir vecihle hâl-i
nisbiyede terk ve tekâsul itmemek üzre tenbil birle mütevellî nasb ve ta´yîn
buyurdukad ol daha tevliyet-i Mezkûreyi ber minvâl-i muharrer kabûl ve hizmet-i
lâzımesini kemâ yenbağı irâye ta´ahhüd ve'l-ilzâm itmeğin mâ vak´a bi't-taleb
ketb olundı.
Fî 5 Rebi´u'l-evel sene 88
129
2
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Karabaşlı Mahallesi’nde sâkinler Ümmühân
binti Hasan nâm Hâtûn ile Şadiye Kebîre kızı Emîne binti Bekir taraflarından
âti'l-zikr menzili bey´ ikrara vekîl olduğı zât-i mezbûreleri ârifân Halîl bin
Mustafâ ve İsmâîl bin Hasan şehâdetleriyle sâbit ve sübût vekâletlerine hükm-i
şer´-i lâhik olan mezubre Emîne' nin zevc-i dâhili Osmân bin Hâcî Ali ve
mezbûre Ümmühân' ın vekîli kebire kızı Hüsniye’nin zâtını ârifân şâhidin-i
mezbûrin şehâdetleriyle Kezâlik tarfndan âti'l-zikr bey´i ikrara vekîli olduğı sâbit
olan zevc-i dâhili Halîl İbrâhîm bin Ali nâm kimesneler meclis-i şer´-i şerîf-i
Enverde bâ´isetu'l-vesike Mustafâ bin Hüseyin mahzarından takrîr-i kelâm ve
ta´bîr ani'l-merâm idüp muvekkilelerimiz mezbûrun mevrûsumuz müteveffâ
zevcem ve babamız Bekir bin bekir’den müntakil ve mevrûs mezkûr Karabaşıl
mahallesined Hâcî Ümid zokâğında yigirmi numarada vâkı´ tarafnıdan Mahmûd
Bey oğlu mahdudu ve Kaş oğlu Ahmed menzilleri ve tarafından tarîk-ı âmme ile
mahdûd fevkânî ve tahtânî dört oda ve derunında bi’r-i mâ’ ile bir mikdâr havliyi
müştemil bir bâb mülk-i menzilimizi tarafından ica ve kabûli hâvî ve şurût-i
mufside ve muvâza´a ve semenin takrîrden ârî bey´ bâti sahîh-i şer´î ile her
binimizin şâyi´en mezbûr Mustafâ’ya iki bin altı yüz yigirmi guruş bey´ ve
temlîk ve teslîm eylediğimizde ol daha ber vech-i muharrer iştiar ve temlîk ve
teslîm ve kabz vekabul eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkuri müşteri-
yi mezbûr Mustafâ yedinden temâmen ahz ve kabz ve beynimizde bi kadri’l-
hassas iktisâm eyledik fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrde bizim aslâ alâka
ve medhalimiz kalmayup mezbûr Mustafâ' nın mülk-i müşterâsı ve hakk-ı sarîhi
olmudir keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsun didiler didiklerinde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î
mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu'l-hâmis aşere min şehr-i Rebi´u'l-ulâ li
senete semân ve semânın ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0013/1
Sayfa 24
1
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Ay Mahallesi’nden ve Devlet-i 'Aliyye
teb´asının Ermenî milletinden olub bundan akdem fevt olan Haci Vartan bin
Vartan’ın verâseti zevce-i metrûkesi Nikohi binti Karbet ile li ebeveyn kız
karındâşı Akıbet ve li ebeveynt er karındâşı Karbet’e münhasra olduğı lede'ş-
şer´i'l-Enver bi'l-ihbâr zâhir ve mütehakkıkk olduktan sonra vereseden âti'l-ahi'l-
humâ’i’l-merkûm Karbet meclis-i şer´-i şerîf-i enverde müteveffâ-yi merkûmun
oğulları ve bi'l-cümle terekesine vaz´u'l-yed olduğı mütehakkık olan Avedik bin
Sergiz Mahzarında bi tav´a ikrâr-i tam ve ta´bîr ani'l-merâm idüp mevrûsum
karındâşım müteveffâ-yi merkûmun terekesinden olan mahalle-i mezkûrede vâkı´
beynimizde ma´lûmetu’l-hudûd ve'l-cirân iki odayı hâvî nıfs-ı mülk-i menzilden
hisseme isâbet iden nasf-ı şâyi´ını iki bin guruşe ve Geçicek karyesinde vâkı´
kezâlik ma´lûmetu'l-hudûd bir kıt´a harâb bâğ kürûmunden hisse-i mübaya´am
olan nısf-ı şâyi´i elli guruşe ve yine Siroz karyesinde vâkı´ beynimizde
130
ma´lûmetu'l-huud bir kıt´a bâğ kürûminden nısf-ı hisse-i şâyi´amı üç yüzü ve iki
yüz yigirmi re's ağnâmdan hisseme isâbet iden yüz on re's ağnâmı üç bin altı yüz
elil guruş ki cem´an altı bin guruşe tarafından bi'l- îcâb ve'l-kabûl merkûme
avidik’e bâten ve sahîhi bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğmide ol daha ber vech-i
muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabz ve kabûl eyledikden sonra esmânı
mebâliğ-i mezkûre altı bin guruş ile karındâşım müteveffâ-yi merkûmun zimmet-
i nâsda bâ dfeter-i müfredât beynimizde ma´lûm ve mihânder ashâbından bi't-
tahsil zimmenidne mevcûd iken kelazilk beynimizde ma´lûm meblağ-ı
mevkûfeden merkûm Avadik’e mahkûmeye deyni olan dokuz bin guruş takâs ve
mahsûb ve emrimizle bono-i sâiresini dahi edâ ve îfâ eyledikten sonra bâkî
zimmetinde olan dört bin guruşden hisse-i musîbem iki bin guruş ki cem´an sezi
bin guruş ve merkûm Avadik vaz´u'l-yed bulunduğından karındâşım müteveffâ-yi
merkûmun bi'l-cümle tereke-i sâiresinden nısf-ı hissemi men´âmen ve kâmilen
ahz ve kabz ve istifâ-yi hâk eyledum ba´de mâ karındâşım müteveffâ-yi
merkûmun terekesine ve hukûk Erîne müte´allika merkûm Avadik cânib ve
kıbelinde aslâ hakkım ve da´vâ ve nizâ´ım yokdur didikde merkûm avadik dahi
merkûm Karbeti cem´-i kelimât-i meşrûhasında vicâhen ve şifâhen tasdîk itmeğin
mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu'l-hâmiş aşere min şehr-i Rebi´u'l-evvel
li senete semân ve semânîn ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı daileridur ki:
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Benâm Mahallesi’nde sâkin iken bundan
akdem fevt olan Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden Barak oğlu Ağop
bin Karbet’in verâseti zevce-i metrûkesi Hurisima binti Toros ile sülb-i kebîr
oğulları Pedros ve Kirekos ve Artim ve Serope’ye münhasıra olduğu ba´de't-
tahakkukı'ş-şer´î kıbeli't-taksîme merkûm Pedros dahi fevt olub verâseti zevce-i
metrûkesi Akibet binti Makrodiç ile sülb-i sagîr oğul Agop ve ol zemân sagîreler
ve hâlâ kebiretân sübiye kızı Kasar ve Kirohi ile anası merkûme Hurisima’ya
münhasıra olduğı lede'ş-şer´i'l-Enver bi'l-ihbâr zâhir ve mütehakkık olduktan
sonra vereseden müteveffâ-yi sânî-i merkûm Pedros’un sülb-i sagîr oğlu Agop’un
mansûbe vasisi ve zevcesi ma´rifeti'ş-şahs merkûme Akibet’in âti'l-zikr da´vâya
tarafından vekîl-i sâbitu’l-vekâlesi karındâşı Artin ibni'l-merkûm Makrodiç ve
kezâlik ma´rifeti'ş-şahs bintân-i merkûmetân Kasar ve Serpohi taraflarından câi’l-
beyân da´vâya vekîl-i sâbitu'l-vekâleleri hâlaları Adirek ibni'l-merkûm Makrodiç
ve Nemalriye meclis-i şer´-i münîrde verese-i merkûmûn kebîr e kızı ve Artin e
Serope taraflarından dahi âti'l-zikr da´vâda husûmet ve da´vâya vekîl-i
müseccelileri Haci Agop bin Mebrodis müvâcehesinde bâ emirnâme-i Hazret-i
mutasarrıf-i Ekremi be affihi’l-mâmûriye meb´ûs Karapeykârlı zâde meveddetlü
Mehmed Efendi hâzır olduğı hâlde Muvekkilelerimiz merkûmât Akibet ve Kasar
ve Serpohi ile sagîr-i merkûmun mevrûsler ibabaları müteveffâ-yi merkûm
Pedros ile karındaşları vâris-i evvel merkûmun kebîre kızı ve Serope ve Artin’nin
babaları müteveffâ-yi evvel merkûm Agob’den Müntakil ve mevrûs bi'l-cümle
tereke beynlerinde minsâ´-i müşterek iken sâlif-i zikr merkûm Pedros’un
vefâtından sonra hisse-i irsiyesini kismet-i âdile ile taksîm ve tereketde aynından
hisse-i irsiyesini muvekkilerimiz merkûmâna teslîm itmeyup ancak bilâ ma´rifet-i
131
şer´-i şerîf beynlerinde müzâyede iderek sigârin hisselerini akçeye iblâğ ve
emmileri Artın yedine teslîm itmişler iseler de şer´-i şerîf ma´rifetiyle
olmadığından el-hâlet-i hazihi ma´rifet-i şer´le tekrâr tahrîr ve taksîm olunub
hisselerini terekeden eynen bize teslîm olunmak bi'l-vekâle ve bi'l-veseaye
matlûbumuzdur diyü da´vâ eylediğimzde Vekîl-i merkûm Haci Agop cevâbında
merkûme Pedros’un vefâtından sonra kız karındaşları Tekohi ve İskohip Babaları
müteveffâ-yi evvelden müntakil terekeden hisse-i irsiyeleri muvekkile-i merkûme
Akibet dahi kendi hissesiyle sigâr-i merkûmun hisselerini mâlların mukaddem ve
muahhar da´vâ iderek ma´rifet-i şer´le tahrîr ve bi'l-müzâyede semen-i
misilleriyle bey´ olunub esmânından sigar-i merkûmun hisselerini kassâm-i
şer´iye mucebicne ez gayr-i mülk-i menzil ve bâğ kürûmi on bin yedi yüz altmış
altı guruşi dahi merkûm Artin’e teslîm olunub ancak mülk-i menzil ve bâğ
kürûmi beynlerinde mesâh-i müşterek kalmışdı diyü eylediği def´ini bizim ve
bi'l-vekâle ve bi'l-vesâye aşikârımız mukârren vekîl-i merkûm Haci Agop’dan
beyine taleb onumdukda isbât-i beyine mevâdında iken beynimizde muslihûn
tavassut idüp beynimiz islâh ve tanzim ve tereke-i mezkûreden mahalle-i
mezkûrede vaik etraef-ı erba´ası beyinimzde ma´lûm cedid menzil ve dimekmel
ma´rûf menzil on üç bin guruşe yigirmi beş keçi üç bin beş yüz guruşe ve otuz
kıyye avâni nühâsiye otuz guruşe cem´an on yedi bin beş yüz guruşi kıymeti ayni
tereke dört bin yüz doksan beş guruşi nakden mecidi ber mûceb
Sivrihisar_7681_0013/2
Sayfa 25
1
Medine-i Seferihisâr Günyüzi Mahâllâtından Hâcî Eşkinci Mahallesi’nde sâkin
iken bundan akdem vefât iden Süleymân Ağâ ibni Süleymân bin Mehmed' in
verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Ayişe binti Hüseyin ile sülb-i kebîr oğulları
Süleymân ve Mehmed ve sülb-i sagîr oğlı Hüsnî ve sülbiye kebîr e kızları Emîne
ve Sâfiye’ye münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları bi hükmi’l-ferâiz altmış
dört sehimden lub sihâm-i mezkurden sekiz sehimi zevcec-i mezbûre ayişe’ye ve
on dörder sehimden kırk iki sehimi binûn-i mezbûrûn Süleymân ve Mehmed ve
Hüsnî’ye ve yedişer sehimden on dörd sehimi dahi mezbûretân Sâfiye ve
Amineye isâbeti ba´de't-tahkîkı’ş-şer´î ve verese-i mezbûrûnden ibn-i mezbûr
Mehmed bil vesâye vârisleri ta´rîf-i şer´î ile ma´rûfe olan zevce-i mezbûre Ayişe
ile mezbûretân Emîne ve Sâfiye taraflarından zikr-i câyi bey´ e vekîl-i museccel-i
şer´îleri ibn-i mezbûr Süleymân ve bi'l-asâle ve bi'l-vekâle ve sagîr-i mezbûr
Hüsnî’nin vâsî-i mansûbi Mehmed Ali bin Ahmed bi'l-vesâye her biri meclisi
şer´-i şerîf-i enverde vilâyet-i Ankara’da sâkin Tüccârândan ve Devlet-i 'Aliyye
teb´asının Katolik milletinden bâ´isetu'r-rakîm Useb Çorbacı bin Petri tarafından
âti'l-zikr şirâya vekîl-i sâbitu'l-vekâlesi bulunan Medine-i mezkûrenin hazînedâr
Mahallesinden musatfa Efendi ibni Ali mahzarından bi'l-asâle ve bi'l-vekâle
ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-bey´in sudûrine değin mevrûsumuz
müteveffâ-yi mûmâ ileyhin hayâtında yedinde ve bâ sened taht-i tasarrufında
mülki olub ve ba´dehu vefâte bize müntakil ve mevrûs olan Medine-i
Mezkûrenin Tekk virâne karyesinde vâkı´ Yörük vakfından olan bir tarafdan
Hüseyin menzili ve etrâf-ı selâsesi tarîk-ı âmm ile mahdûd iki oda ve bir mikdâr
132
havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzil kezâlik bir taradan Hüseyin bâğı ve
etrâf-ı selâsesi hâlî ile mahdûd yigirmi üç satr bir kıt´a bâğ kürûmi ve kezâlik
etrağ-ı erba´ası beynimizde ma´lûm ve taşı divar ile muhât tetimme-i süknâdan
bulunan rub´ dönüm mikdârı hârem ve kırkdört aded gayr-i müsmire söğüt
ağacını tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve gabn-ı
takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ve safka-i vâhide ile üç bin beş yüz guruşe
muvekkil-i mezbûr Useb Çorbacı’ya bi'l-asâle ve bi'l-vesâye ve bi'l-vekâle Bey´
ve temlîk ve vekîl-i mezbûre teslîm eylediğimiz vekîl-i mezbûr dahi mu’eccel-i
mezbûr içun bi'l-vekâle iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabz ve kabûl eyledikten
sona Semeni olan meblağ-ı mezkûri mevrûsumuz müteveffâ-yi mûmâ ileyhin
muvekil-i mezbûr Useb’e bâ sened-i deyn olan üç bin beş yüz guruşe bi'l-asâle ve
bi'l-vesaeye ve bi'l-vekâle takâsa ve mahsûb eylediğimizde vekîl-i mezbûr dahi
ber vech-i muharrer bi'l-vekâle mukâsse ve kabûl eyledikten sonra fi mâ ba´d
menzil ve bâğ ve hârem ve eşcâr-i mezkûrde bizim ve muvekkillerimizin aslâ
alâkaları kalmayup muvekkil-i mezbûr Useb Çorbacı’nın Mülk-i müşterâsı ve
hakk-ı sarîhi olmuştur keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-
şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
F i gurre-i Rebi´u'l-ulâ sene 88
2
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtından Benli Mahallesi’nden ve Devlet-i Âliyye
teb´asının Ermenî milletinden olub bundan akdem fevt olan Akıbet binti
Mideros’un verâseti sadriye-i kebîre kızı Maryem ile li ebeveyn er karındâşı Haci
Kifork ve li ebeveyn kız karındâşı Serpohi’ye münhasıra ve tahsîs-i mesele-i
mirâsları altı sehimden olub sihâm-i mezkûreden iki sehimi bint-i merkûme
Maryem’e ve iki sehimi eh-i lehumâ-i el-merkûm Haci Kifork’a ve bir sehimi
dahi uht-i lehumâ-i el-merkûm serpohi’ye isâbeti ba´de't-tahakkukı'ş-şer´î
tahakkukı gadr-i şehâbe binâen âti'l-zikrin istimâ´ ve tahrîr içun bi'l-iltimâsı savb-
i şer´î enverden mürsel Kâtib Mehmed Fevzî Efendi ve ümenâdan Ferhâd Ağâ
müteveffât-ı merkûmenni menziline varub akd-i meclis-i şer´-i kayyub ittikde
vereseten şans-ı ta´rîf-i şer´î ile ma´rûfe olan uht-i lehumâ-i el-merkûme Serpohi
meclis-i ma´kûd-i mezkûrde müteveffâ-yi merkûmenin bi'l-cümle terekesine
vaz´-ı yedi mutehakkik olan kızı kezâlik ma´rifeti'ş-şahs merkûme Maryem
mahzarında mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmenin terekesinden olan Hiristiyân
kayseinde Kül mevkı´inde kâin beynimizde ma´lûmetu'l-hudûd ve'l-cirân yigirmi
satr bir kıta bâğ kürûm ve mahalle-i mezkûrede vâkı´ etrâf-ı erba´ası kezâlik
beynimizde ma´lûm bir bâb mülk-i menzil derûnında mevcûd avânî nühâsiye
esâs beyl ve bi'l-cümle tereke-i mevcûdesinden hisse-i irsiye-i ma´lûmem
mukâbelesinde şerâit-i sıhhat-ı sulhi hâvî alâ tarîku’t-tehârici’ş-şer´î merkûme
Serpohi baan ber vech-i tashîh-i mezkûr bir sehim hisse-i irsiyemden ez yed on
bin dokuz yüz on dört guruşi virmek üzre musâlaha olduktan sonra merkûme
Meryem Bedel-i sulh olan meblağ-ı mezkûri temâmen baan teslîm ve ben dahi
yedinden ba´de'l-ahz ve'l-kabz mâ´adâ tereke-i mezkûreden hisse-i irsiyeme
müte´allika âmme-i da´vâdan merkûme Maryem’in zimmetin ibrâ-i âmme ile ibrâ
ve iskât eyledim didikde merkûme Maryem dahi ibrâ-i mezkûri kabûl ve
merkûme serpuhi’yi tasdîk eylediklerini Kâtib-i mûmâ-ileyh meclis-i şer´e gelub
133
tarafeyn müvâcehesinde alâ vukû´a inhâ ve beyân itmeğin ba´de't-tenfîz ve't-
tescîl mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 7 Rebi´u'l-ahir sene 88
Sivrihisar_7681_0014/1
Sayfa 26
1
Medine-i Seferihisâr Mahallesi’nden ve Devlet-i Âliyye teb´asının Ermenî milleti
nisvânından Serpohi binti Tatyus tarafından zikr-i âtî da´vâya vekîli oludğı şahs-i
merkûmeyi ârifân kimesneler şehâdetleriyle olan zevc-i dâhili Ağob bin Toros
meclis-i şer´-i münîrde Benli mahallesinden kezâlik müddet-i merkûmeden
Ohannes beş bin Bekos müvâcehesinde müvekkilem zevcem merkûme Serpohi
mukaddemâ merkûm Ohannes’in karındâşıAğop bin Bekoçek zevcesi olub
bundan dört sene mukaddem vefât idüp verâseti zevcesi zevcesiMarko ile anası
Akibet binti Kifork ve sülbî sagîr oğlu Begos’a münhasıra kıbeli't-taksime
merkûm Bekos olub zevcem merkûmenin zevci müteveffâ-yi merkûmun Medine-
i mezkûrede ve Binzârın’da vâkı´ bir yük on bir bin guruşluk terekede hisse-i
irsiyesi kırk iki merkûme Ohannes virmekten imtinâ´ ider suâl olunub
alıverilmesini bi'l-vekâle matlûbumuzdur diyü ba´de'l-da´vâ ve'l-istintâk merkûm
Ohannes cevâbında karındâşım müteveffâ-yi merkûmun Binzârın’da mevcûd
olan bi'l-cümle terekesini yeniden hâkimi ve Medine-i mezkûrede buluna bin
sekiz yüz on bir guruşi temâmen ahz ve işbu yedindnen ibrâz eylediğim Sefer-i
hisâr hâkim mükerremetlu Osmân Çelebî Efendi' nin mühr ve imzâsını hâvîye bir
kıt´a hüccet-i şer´îye mantûkınca istifâ-yi hâk mahzar-ı şuhûdde ikrâr dahi itmişdi
diyü eylediği def´imi vekîl-i merkûm Ağop’un inkârına müntakillerin usûl-i
vechiyle her biri adl ve makbûli'ş-şehâde idükelri evvelen sırren ve ba´dehu
mahallerinde alenen lede't-tezkiye ihbâr olunan Ahmed Ağâ İbni Süleymân Ağâ
ve Hasan Ağâ ibni Ömer Ağâ şehâdetleriyle bi'l-muvecehe ber nahc-i şer´î isbât
itmeğin mûcebince müdde´î-i vekîl-i merkûm Ağop da´vâ-i meşrûhasıyla
merkûm Ohannes’ e bi vech-i şer´î mu´ârazadan men´ olundığı huzûr-i âlîlerine
i´lâm olundı el-emr li men´ lehu'l-emr
Fî 15 Receb sene 88
2
Medine-i Seferihisâr Mahallesi’nden Karacavirân karyesinde sâkin Hüseyin bin
Abdullâh’ın zikr-i Mali-i bey´i takrîre vekîli olduğı Süleymân Efendi ibni el-
Hâcc Hasan Efendi ve Hüseyin bin Mehmed nâm kimesneler şehâdetleriyle sâbit
ve sübût vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan Osmân bin Mustafâ meclis-i şer´-i
şerîf-i enverde Orta Mahallesinden Bican oğlu Agop ve Makaryos ve Artin ve
Miyoros ve Açanos Beto mahzarlarında muvekkilim mezbur Hüseyin akdi’l-
bey´in sudûrinadeğin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olan karye-i mezkûrede
vâkı´ bir tarafdan Bacaksız oğlu İsmâîl harîmi ve bir tarafdan Yerkinise oğlu
İbrâhîm’ın mülk menzili ile tarlası taraf-ı râbi´den Tarîk-i âmme ile mahdûd iki
134
oda ve bir örtme ve bir mikdâr havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzilim
tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve gabn-i takrîrden
ârî bey´-i bât-i sahîh-i şer´î ile merkûmdan Mıgırdiç ve Artin ve Pedros ve
Ohannes ve Agob Çârbâcılar’a beş yüz guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm
eylediğimde onlar dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabz ve
kabûl eyledketn sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri müşteri-i merkûmun
yedlerinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d menzil-i
mahdûd-i mezkûrde benim aslâ alâka ve medhalim kalmayup müşteri-i
merkûmenin mülk-i müşterâ-yi sahîh dahi hakk-ı sarîhleri olmuşdur keyfemâ
yeşâ mutasarrıf olsunlar didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb
olundı. fî'l-yevmu's-salis min şehr-i Recebu'l-ferd li senete semân ve semâninn ve
mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0014/2
Sayfa 27
1
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtından Hacî Ashâb Mahallesi’nde sûk-ı sultânide
Temurciler başında kâin Hâcî Ashâb mescidi dimekle ma´rûf ve meşhûr fevkânî
mescid-i şerîf tahtında ashâb-i hayrâtdan İbrâhîm bin Abdullâh nâm vâkıfın
bundan yüz dört sene akdem yani bin yüz seksen dört senesi Medine-i
mezkureden hâkimi’ş-şer´î bulunan mekremetlu Abdülkâdir Efendi mühr ve
imzâsı ve ol vakt derbar-i madelet kararda emînu’l-fetvâ-i müsned ve ala’ ile
arâmsâz faziletlü Mehmed Emîn Efendi' nin bi't-tasdîk hüccetini hâvîye meclis-i
şer´de mu´âyene olan bir kıt´a vakfiye-i ma´mûlün bahâ mantûkınca kendi
mâlından ber vech-i mülkiyet müceddeden binâ ve inşâ eylediği beş bâb
vekâletini hasbeten li’llâhi’l-ve's-samed vakf-i sahîh-i mû’ebbed ile vakf idüp
dekâkin-i mezkûreler icâre-i mu’ecceleleriyle icâr olunub hâsıl olan icâreti on bir
akçe i´tibârıyla üç akçesi mescid-i mezkûrde imam olan zât ve iki akçesi kanâdîl
revganına ve iki akçesi mahalle-i mezkûre hâne avârizına ve üç akçesi
mütevellîsine verile ve dekâkin-i mezkûr tevliyeti hayâtta olduğumca kendüm ve
ba´de vefâte batnen ba´de batn evvelen zukûrum mütevellî olalar eğer münkariz
olur ise batnen ba´de batn evvelen ve enâsım olalar ve anlar dahi münkarız olur
ise re'y-i hâkimi’ş-şer´le mütedeyyin bir kimesne mütevellî ola diyu şurût ve
takyîd olunmuş el-hâlet-i hazihi zukûr ve enâs olan vâkifdan kimesne olmayup
emr-i tevliyet hîle-i ? mertûbden ve mu´atala ve şurût-i vakfa âdem-i ri´âyet birle
mesâlik-i irâd ve mesârifi bilâ tesviye bi'l-vekâle muhtel ve müşevveş olduğından
hatvetu’l-hâl mescid-i mezkûr ta´mîre ve iraz ve mesârif-i kaziyesi tesviyeye
mutac ve ber vech-i şurût-i vakaf îrâd ve mesârif ve umûr-i sâiresi tesviye ve
tanzîme kıbel-i şerden bir mütevellî nasb vakfiye ma´mûl bahâsı mûcebince
ehem ve elzem ve işbu bâ´isetu'l-kitâb Ali Efendi ibni Ömer ve diyânet ile
mevsûf siyânet ve istikâmet ile ma´rûf olduğ ve tevliyet-i mezkûreye elyak ve
enseb olduğ mahal-i mezkûre ahâlîsi taraflarından alâ tarîkı’ş-şehâde ihbâr
itmeleriyle mütehakkık olmağın mûmâ ileyh Ali Efendi' yi hâkim-i mevşuh
sadru’l-vesîka pür sıhhât aklâmu'l-enîka Efendi Hazretleri dahi sâl be sâl icâre-
müsilleriyle icâr idüp hâsıl olan icâreden ber vech-i şart-ı vakf on bir kaçe
135
i´tibârıyla İmâm ve mü'ezzîn ve revgann-i kanâdîle sarf ve enfâz ve üç akçe
tevliyet vazîfesini kendi azz ve kabzı ve fazal iki kacçeyi ahz ve kabz birle
istirbâh ve istikşâr idüp mescid-i mezkûrun ta´mîre ihtiyâc kesb ve iktizâ eylediği
hâlden ta´mîrine sarf itmek ve umûr-i tevliyetde bir bir vecihle terk ve tekâsül
itmek üzre kendusine tenbîh birle mütevellî nasb ve ta´yîn buyuruldukda ol dahi
tevliyet-i mezkûreyi ber minvâl-i muharre kabûl ve hizmet-i lâzımesini kemâ
yenbağı edâya ta´ahhüd ve iltizâm itmeğin mâ vak´a bi't-talem ketb olundı fî'l-
hâmis aşere min şehr-i Rebi´u'l-âhir li senete semân ve semânin ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
İdâre-i emclis a´zâsından kıtvetlu Halîl Efendi
Velî zâde el-Hâcc Velî Efendi
Mahkeme Kâtibi Mehmed Fevzî Efendi
Kuyruk zâde el-Hâcc İsmâîl Ağâ
Tutlili Zâde Mehmed Efendi
Velî zâde İbrâhîm Ağâ
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Ay Mahallesi mütemekkinlerinen ve Devlet-i
Âliyye teb´asının Ermenî milletinden olub bundan akdem fevt olan Karbet bin
Pedros bin Tamın verâseti zevce-i metrûkesi Maryem’e münhasıra ve tashîh-i
mesele-i mirâsları kırk sehimden olub sihâm-i mezkûrede beş sehimi zevce-i
merkûme Maryem ve on dört sehimi ibn-i merkûm istefan’a yedişer sehimden
yigirmi bir sehimi dahi mezbûrât Zervar ve Maryem’e isâbeti ba´de't-tahakkukı'ş-
şer´î vereseden merkûmenân Zervar ve Maryem’den her biri takrîr-i kelâm ve
ta´bîr ani'l-merâm idüp mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûm Karbet' in
terekesinden olan mülk-i menzil ve Marul kavaığı mevkı´inde kâin bir kıt´a bâğ
kürûmi ve ağnâm ve tereke-i sâire ki ber mûceb-i defteri kassâm-i şer´î hisse-i
irsiyelerimiz olan altışar yüz on birer buçuk guruş ki cem´an bin iki yüz yigirmi
üç guruşi temâmen ve kâmilen ahz ve kabz ve istifâ-yi hâk eyledik fi mâ ba´d
mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmun terekesine vu hukûk-i irsiyete müte´allika
ve karındaşımız merkûm İstefan cânib-i vaz´iyete aslâ hakkımız ve da´vâmız ve
nizâ´ımız yokdur didiklerinden merkûm İstefan dahi ber vech-i muharrer tasdîk
eylediği mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu'l-hâmis ve'l-işrîn min şehr-i
Cemâziye'l-âhir li senete semân ve semânin ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0015/1 sayfa 28 (BOŞ)
Sivrihisar_7681_0015/2
Sayfa 29
1
Bâ zîr-i ferhendi’z-zîri’ş-şer´î min tertîb-i aslil vakf ve'ş-şurût ve ta´yînu’l-mesârif
alâ muhteraatu’y-mesbût vefi´ külli ledâ ve cerâ cem´iasın yedâ ve hikmet-i la´ht ve
lüzûme muvâfık alâ hilâfi’c-cârî beyne’l-eimme’i’l-eşrâf Abdulkâdir el-müvella-i
hilâfet-i Seferihisâr küsûri i nemika el-fakiru’llâh guremâ i gufire leh Yâ Muhammed
kıl şefâ´ât ümmet keder Abdulkâdir
136
Takdîm
Mutâbıkdur
Allâh hasbî abdehu Muhammed Emîn
Bismillâhirrahmanirrahîm
El-hamduli’llâh el-vâkıf alâ küll-i hâli’l-meserreten anhu el-ta´bîr ve'l-intikâl
ve's-selevatu ve's-selâm alâ Resûlullâh Muhammed el-mevsûfi’l-mekârimu’l-
ahlâk ve mehâsini’l-hisâl ve alâ alihi ve ashâbihi’l-âricîn ilâ me´ârici’-kemâl
ammâ ba´id işbu kitâb-i sıhhat nisâb hâl-i ani'l-irtibâbın? tahrîr ve tastîrine bâ´is
ve bâdî oldur ki işbu vesîka-i sahîhe-i ma´mûl bihâ ve cerîde-i sarîha-i
mu´temedun aleyhânın sutûrinde mastûru'l-ism sâhibu'l-hayrât ve'l-hasenât ve
râgıbu's-sadakatu'l-müberrât münselik bir sevâba sâlik ve şâri´ olub Medine-i
Sefer-i hisâr Günyüzi mahallesinden Hâcî Ashâb mahalleside sâkin İbrâhîm bin
Abdullâh nâm vâkıf meclis-i şer´-i şerîf-i Ahmedî ve mahfil-i dîn-i
Muhammedîde âti'l-beyân vakfına li ecli’t-tescîl vel emru’l-itmâm mütevellî
nasb ve ta´yîn eylediği es-Seyyid Emrullâh Çelebî ibni el-Hâcc Abdullâh
manzarında ikrâr-i sahîh-i şer´î ve i´tirâf-ı tam idüp hâlâ Medine-i mezbûre
mahâllâtından el-Hâcc Ashâb mahallesinde kâin Temurciler başında vâkı´
mescid El-Hâcc Ashâb tahtında kendi mâlımla mülküm olmak üzre müceddeden
binâ ve ihdâs eylediğim beş bâb dekâkîni huddu-i ma´lûmesiyle hasbeten
li’llâhi’l-farz ve's-Samet vakf-ı sahîh-i mû’ebbed ve hasb-i sarîh-i muhalled ile
vâkf idüp şöyle şart ve ta´yîn eyledim ki meclis-i şerîf tahtinda binâ eylediğmi
beş bâb dekâkîn-i mezkûreyi icâre-i misilleriyle vech-i şer´î üzre İcâr olunub
hâsıl olan icârelerinden küll-i yevm üç akçe mescid-i şerîfede İmâm olana ve iki
akçe dahi mescid-i şerîfde mü'ezzîn olana ve bir akçe dahi mescid-i şerifde
yanan kandîl revganına verilub ve icareden iki akçe dahi mahale’u’y-hâc
ashâbının hâne avârizine virilub ve üç akçe dahi icâreden mütevelliye şart
eyledum ve ben hayâtda oldukça mütevellî olub vefâtımdan sonra batnen ba´de
batn evvelen zukûrum mütevellî olub evlâd-ı zukûrum munkariz oldukda evlâd-ı
enâsım batnen ba´de batn mütevelliye olub evlâd-ı enâsım dahi munkarız
oldukda akreb-i asibe-i nesebiyelerim mütevellî olub anlar dahi munkariz
oldukda re'y-i hâkimi'ş-şer´le Medine-i mezkûre sükkânından bir mütedeyyin
kimesne mütevellî ola ve dekâkîn-i mezkûrelerin ta´mîri iktizâ ider ise asl-ı icâre
ve fazladan ta´mîr oluna ve dekâkîn-i mezkûrelerin ber vech-i şer´î icâre-i
misilleriyle icâr olunub çâr kıstı beher üç ay başında hâsıl olan icârelerinden ber
vech-i musarrah mescid-i mezkûrde İmâm olan üç akçe ve iki akçe mü'ezzîn
olana ve bir akçe kandîl-i revgana ve iki kaçe Hâcî Ashâb mahallesini hâne
avârizine ve üç akçe dahi tevliyetine vazîfe verile ve bu vakfıma Medine-i
mezkûre ulemâları ve mütedeyyin hâcîlar ı hasebi nâzır olalar sâlifu'z-zikr
dekâkîn-i mezkûreleri fâriğen ani'l-şevâğil müetvelli-i mezbûre teslîm ve ol dahi
mütevellî evkâf-ı sâireler gibi kabz ve teslîm eyledi didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î
vâkıf-i mezbûr vâkf-ı merkûmden rücû´ ve mütevellî-i merkûme ile hüsûmet ve
nizağına şurû´ idup hâkim-i mevkı-i sadr-i kitâb Efendi Hazretleri huzûrınad
terâfi´en ve mübtegâlarınca fasıla tâlibân olduklarında hâkim-i mûmâ ileyh dahi
vakf-ı sâbıkda ale't-tefağıl tahrîr olunan muhâkemeyi ba´de'l-ihrâc vakf-ı
mezbûrun sıhhât ve lüzûmına ve şurût-i cevâzına âlimen bi'l-hilâf icari beyne'l-
137
eimme’i’l-eşrâf hükm-i sahîh-i şer´î itmeğin vakf-ı mezbûr sahîh ve lazım olub
min ba´d nakt ve tahvîl ve tebdîlleri adîmu'l-ihtimâl olduğı cerâ zâlik ve harrere
fî evâsıt-i Zi'l-hicce li senete ve semânin ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Kayd-ı sicil târîhi
Fî 15 Rebi´u'l-âhir sene 88
Sivrihisar_7681_0016/1
Sayfa 30
1
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Benli Mahallesi’nden ve Devlet-i Âliyye
teb´asının Ermenî milletinden olub bundan akdem fevt olan Haci Artin bin
Nebot’un verâseti zevce-i metrûkesi Vibrohi binti Artın ile sülb-i kebîr oğulları
Ağop ve Nazari ve sülbiye-i kebire kızı Akıbet’e münhasıra olduğı ve tashîh-i
mesele-i mirâsları kırk sehimden olub sihâm-i mezkûreden beş sehimi zevce-i
merkûme Vİbrohi’ye ve on dörtder sehimden yigirmi sekiz sehimi merkûmân
Agob ve Nazari ve yedi sehimi dahi merkûme Akibet’e isâbeti ba´de't-
tahakkukı'ş-şer´î vereseden olub şahs-i ta´rîfi’ş-şer´î ile ma´rûfe olan merkûme
Akibet meclis-i şer´-i şerîf-i enverde merkûmân Agob ve Nazari mahzarlarında
mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmun bi'l-cümle terekesi urûzeler ve akâr
olmağla tashîh-i mezkûr üzre mecmû´-ı tereke-i mevcûdesinden hisse-i irsiye-i
ma´lûmem mukâbelesinde şerâit-i sıhhât sulhi hâvî alâ tarîkı't-tehârici’ş-şer´î
karındaşlarım merkûmân terekeden hisse-i irsiyemden işbu bana dört bin altı yüz
seksen guruş virmek üzer bi'l-ferâiz müsâlaha olduğımuzden sonra merkûmân
Ağop ve Nazari bedel-i sulh olan meblağ-ı mezkûri temâmen baan teslîm ve ben
dahi yedlerinden ba´de'l-ahz mâ´adâ terekeden hisse-i irsiyemde kadan
aammemm-i da´vâdan merkûmân Agob ve Nazari’nin zimmetlerini ibrâ-i âmme
sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât eyledum didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-
taleb ketb olundı. fî gurre-i min şehr-i Cemâziye'l-ulâ li senete semân ve semânin
ve mieteyn ve elf
2
Medinen-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Kılıç Mahallesi’nden Alemdâr oğul Osmân
bin Süleymân meclis-i şer´-i şerîf-i enverde ay mahallesinde Ermenî milletinden
bâ´isu'r-rakam Haci Karbet bin Kirkor mahzarında ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp
akd-i âti'l-bey´in sudûrinedeğin silk-i mülk-i sahîhimde münselik olub Medine-i
mezkûre (silik) otuz birinci numara ile murakkam bir tarafdan kendi taht-ı
tasarrufımda olan dükkânım ve bir tarafdan karındâşım Hâcî Süleymân dükkâni
ve bir tarafdan Dişçihanesi ve taraf-ı râbi´ tarîk-i âmme ile mahdûd bir bâb
dükkânımı tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve
gabn-i takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile merkûm Haci Karbet' e iki bin yedi
yüz elli guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer
138
iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz ve kabûl eyledikten sonra semeni olan
meblağ-ı mezkûr iki bin yedi yüz altı guruş müşteri-i merkûm Haci Karbet
yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d dükkân-i mahdûd-
i mezkûrde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup merkûm Haci
Karbet' in mülk-i müşterâ-i sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ
mutasarrıf losun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı
Fî 7 Receb sene 88
Şuhûdu'l-hâl
Alemdâr oğlu Ahmed (silik) mahdûmi Mehmed Arif Efendi
3
Medine-i Seferihisâr Günyüzi Mahâllâtı’ndan Ay Mahallesi’nden ve Devlet-i
Âliyye teb´asının Ermenî milletinden Haci Abrahamve Sergiz ve Nikos Bin
Kirkor’den her biri meclis-i şer´-i şerîf-i enverde Tahtalı mahallesinden kezâlik
Devlet-i 'Aliyye teba´asınnı millet-i merkûmesinden bâ´isu'r-rakam Haci Agop ve
Hacotor ve Garnekif ve Nipogolu’n mahzarlarında bi tav´ihim ikrâr ve takrîr-i
kelâm iderler ki akd-i âti'l-bey´in sudûrinedeğin silk-i mülk-i sahîhimde münselik
olan Medine-i mezkûre civârında Atak nâm yaylâğın etrâf-ı erba´ası beynimizde
ma´lûm yaylak menzillerini sekiz sehimde üç sehimi üç bin guruşe ve yine
yaylak-i mezkûrede vâkı´ tarafından şerîklerimiz Kabakçı oğlu Mehmed ve Haci
Kirkor sehimleri ve tarafından hâlî ile mahdûd bir kıt´a ağnâm ağılının sekiz
sehimden üç sehimini bin guruşe ve yine yaylak-i mezkûrun Söğütli mevkı´inde
tarafından şeriklerimiz mezbûrân sihâmları ve hâlî ile mahdûd ve bir kıt´a ağnâm
ağılının sekiz sehimde üç sehimini bin guruşe ki tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve
şurût-i mufside ve muvâza´a ve gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ve
ferâğ-ı mu´teber-i kat´i ve safka-i vâhide ile cem´an iki bin guruşe merkûmun
Haci ağop ve Haçator ve Gartek’e bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferâğ ve tefvîz
eyeliğimizde alar dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellüm ve ferâğ
ve kabûl eylediklerinden snora semeni ve bedeli olan meblağ-ı mezkûri müşteri-i
merkûmun yedlerinden temâmen ahz ve kabz eyledik ba´demâ emlâk-i
mezkûrenin ancak üç sehimde bizim aslâ alâkamız kalmadı ve merkûmun mülk-i
müşterâları ve hakk-ı sarîhleri olmuşdur keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsunlar
didiked gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu'l-hâdî
ve'l-işrîn min şehr-i Recebu'l-ferd ve li senete semân ve semânin ve mieteyn ve
elf
Sivrihisar_7681_0016/2
Sayfa 31
1
Medine-i Seferihisâr Günyüzi Mahâllâtı’ndan Kethüdâ Mahallesi’nde sâkin
Necîbe binti müteveffâ İbrâhîm Ağâ nâm Hâtûn tarafından zikr-i atii bey´i ikrâra
tarafından vekîli olduğı zât-i mezbûreyi ârifân İsmâîl Ağâ ibni Hasan ve Ali Ağâ
ibni Ali nâm kimesneler şehâdetleriyle ber nahc-i şer´î sâbit ve subut vekâleti
139
hükm-i şer´-i lâhik olan mezbûrenin emmisi Dervîş Ağâ ibni Halîl Ağâ meclis-i
şer´-i şerîf’il-enverde mahalle-i mezkûreden bâ´isu'l-vesîka Mehmed Ali ibni el-
Hâcc Hüseyin mahzarında bi'l-vekâle ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp muvekkilem
mezbûre Necîbe’ye akd-i âti'l-bey´in sudûrinedeğin silk-i mülk-i sahîhimde
pederim müteveffâ-yi mûmâ ileyhden mevrûsen müvekkilim olub Medine-i
mezkûre kurâsından Horti karyesinde kâin Burun değirmeni dimekle ma´rûf
tarafından şerîklerim Ziyâeddîn Efendi ile diğer emmim Osmân Efendi sehimleri
ve tarfından Hâlî ile mahdûd bir bâb değirmenin otuz günde on güni ki yani otuz
sehimde on sehimi olub ancak sekiz sehimini tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve
şurût-i mufside ve muvâza´a ve gabn-i takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile
mezbûr Mehmed Ali’ye altı bin beş yüz yigirmi guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm
eylediğimde ve ol dahi ber vech-i muharrre iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz
ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri müşteri-i mezbûr
Mehmed Ali’den temâmen ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d zikr lunan değirmenin
on sehimi hissemin sekiz sehimde benim aslâ alâkam kalmayub mezbûr Mehmed
Ali’nin mülk-i şâyi´-i müşterâsı ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ
mutasarrıf olsun didi didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı
fî'l-yevmu'l-hâmis ve'l-işrîn min şehr-i Recebu'l-ferd ve li senete semân ve
semânin ve mieteyn ve elf
2
Medine-i Seferihisâr Günyüzi Mahallat’ından Benli Mahallesi’nden Devlet-i
'Aliyye teb´asının Ermenî limmetinden olub bundan akdem veft olan Karabet bin
Ohannes bin Nursis’in verâseti zevce-i mezkûresi Akibet binti karabet ile anasi
Akibet binti Kirkor ve sülbiye sagîre kızları VArtohi ve Maryem’e ve li ebeveyn
er karındaşları Artin ve Ohannes ve li ebevyen kız karındâşı Maryem’e
münhasıra kıbeli't-taksîme bint-i merkûme Maryem dahi fevt olub verâseti anası
merkûme Akibet ile li ebeveyn kız karındâşı merkûme Vartohi ve li ebeveyn
emmileri merkûmân Artin ve Ohannes’e münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları
üç yüz altmış sehimden olub sihâm-i mezkûreden altmış beş sehimi ümm-i sâni
merkûme Akibet ve altmış senimi ümmm-i evveli merkûme Akibet’e ve yüz
seksen sehimi sagîre-i merkûme Vartohi’ye ve yigirmi altışar sehimden elli iki
sehimi merkûmân Artin ve Ohannes ve on üç sehimi dahi merkûme Maryem’e
isâbeti ba´de't-tahkîkı'ş-şer´î vereseden merkûm Artin dahi müte’ahhiren fevt
olub verâseti zevcesi Mame binti Agop ile anası ümm-i evvel-i merkûme Akibet
ve sülb-i sagîr oğlu Ohannes ve sagîre kızları Mame ve Maryem’e münhasıra
olmağla sigar-i merkûmun taraflarından vâsîleri anaları ma´rifeti'ş-şans merkûme
Mame bi'l-asâle ve bi'l-vesâye ve ümm-i merkûme Akibet ve ehi lehumâ’i’l-
merkûm Ohannes ve uht-i lehumâ’i’l-merkûm Maryem’den her biri meclis-i şer´-
i şerîf-i enverde sagîre-i Merkûme Vartohi’nin de mansûbe vâsîis anası merkûme
Akibet binti Karabet bi'l-asâle ve bi'l-vesâye hâzır oldukları hâlde mevrûsumuz
müteveffâ-yi merkûm Karbet' ten müntakil mahallem-i mezkûre de vâkı´ etrâf-ı
erba´a beynimizde ma´lûm fevkânî ve tahtânî dört oda ve bir zîr-i zemînden ve
bir örtme ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzili dahi birimizin
taleb ve istid´âmıza binâen ma´rifet-i şer´-i şerîf alâ tarîku’l-münâsaha ber
mûceb-i tashîh-i mezkûr ba´de’s-sihâm beynimizde bi't-tirâzi iktisâm olunub
140
bizim ber vech-i tashîh-i mezkûr Sihâm-i mecmû´muz olan yüz on beş
sehimimize sigâr-i merkûmenin babası müteveffâ-yi merkûm Artin Mentili
tarafından vâkı´ garbi tahtânî iki oda isâbet idüp ve merkûme Akibet’in kendi
sehimiyle kızı sagîre-i merkûmenni iki yüz kırk beş sehimlerine garbi tarafında
vâkı´ fevkânî ve tahtânî iki oda ve bir zîr-i zemîn ve bir örte ve bir mikdâr havlu
ve cümle kapusını muhtevi olarak isâbet idüp bu vecihle tarafından her birimiz
bi'l-asâle ve bi'l-vesâye menzil-i mezkûrden istifâ-yi hâk eyledikte fi mâ ba´d
tarafından dahi birimizin aharın mülk-i müfrezesinde aslâ hakkımız yokdur diyü
tarafından bi'l-asâle ve bi'l-vesâye takrîr ve tasdîk eyledikleri mâ vak´a bi't-taleb
ketb olundı.
Fî 17 Rebi´u'l-evvel sene 88
Sivrihisar_7681_0017/1
Sayfa 32
1
Medine-i Seferihisar Mahâllâtı’ndan Karıklar Mahallesi’nden olub bundan
akdem vefât iden Hamza bin Mehmed bin Abdullâh’ın verâseti sülbî kebîr
oğulları Mehmed ve Mustafâ ve sülbiye-i kebire kızı Fatmâ’ya münhasıra
kıbeli't-taksime mezbûr Mehmed dahi fevet olub verâseti li ebeveynt er karındâşı
mezbûr Mustafâ ile li ebeveyn kız karındâşı mezbûre Fatmâ’ya münhasıra
Tashîh-i mesele-i mirâsları on beş sehimden olub sihâm-i mezkureden on sehim
mezbûr Mustafâ' ya ve beş Sehimi dahi mezbûre Fatmâ’ya isâbeti ba´de't-
tahakkukı'ş-şer´î veraseden mezbûrân Mustafâ ile ma´rifeti'z-zât Fatmâ’dan her
biri meclis-i şer´-i şerîf-i enverde Elmalı mahallesinden Mehmed Efendi ibni
Osmân mahzarında takrîr-i kelâm iderler ki akdi âti'l-bey´in sudûrinedeğin
yedimizde ber vech-i muharrer mülk-i mevrûsumuz olan mahalle-i mezkûrede
vâkı´ etrâf-ı erba´ası Debbâğ Hasan Usta ve Hâcî Nûrî Efendi ve Bolulu Monlâ
İbrâhîm ve Yabalı oğlu Monlâ Osmân menzilleri ve Tarık-i âmme ile mahdûd ve
fevkânî ve tahtânî altı göz oda ve bir mikdâr havluyı müştemil bir bâb mülk-i
menzilimi tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve
gabn-ı takrîrden ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile beş bin iki yüz elli guruşe mezbûr
Mehmed Efendi' ye bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimzde ol dahi ber vech-i
muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabz ve kabûl eylediğimzden sonra semeni
olan meblağ-ı mezkûri mezbûr Mehmed Efendi yedinden temâmen ve kâmilen
ahz ve kabz ve beynimizde mukayyedu’ş-şahs iktisâm eyledik fi mâ ba´d menzil-
i mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup müşteri-
i mezbûr Efendi' nin mülk-i müşterâsı ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ
mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-Şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî gurre-i Rebi´u'l-ulâ sene 88
Şuhûdu'l-hâl
Bey Efendi birâderi Osmân Efendi
Bandırma İbiş Ağâ
Debbâğ Yahyâ oğlu Mehmed
141
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Hâcî Ashâb Mahallesi’nde sâkin zât-i ta´rîf-i
şer´î ile ma´rûfe olan Zeyneb binti El-müteveffâ İbrâhîm bin Hüsnî nâm Hâtûn
tarafından zikr-i âtî istifâ-yi hâk ikrâra vekîl-i müsecceli şer´îsi zevciEmîn bin
Mustafâ meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde mezbûrenin li ebeveyn emmi Ali Ağâ
mahzarında bi'l-vekâle ikrâr ve takrîr-i kelâm idüp muvekkilem zevcem mezbûre
Zeyneb bundan on yedi sene mukaddem yani bin iki yüz yetmiş bir senesi
muhârebede asâkir-i şâhânede vefât iden pederim İbrâhîm bi'l-cümle terekesi
Mahsûta emmim mezbûr Ali Ağâ vâsî-i mansûbum olmağla ben ol vakt sagîre ve
hâlâ kebîre olduğımdan Pederim müteveffâ-yi mezbûrden müntakil Yenice
mahallesinde vâkı´ mülk-i menzilden mecud bi'l-cümle eşyâ vesâireden ve
Devletşâh yaylağında vaik pederim mezbûr ile emmim mezbûr Ali Ağâ' nın
müşterek çâyırdan ile'l-ân sâbit olan hâsılâtından kezâlik pederim müteveffay-i
mezbûr ile emmim mezbûrun sûk-i sultânîde vâkı´ münâsefeten müşterek
dükkânından ve cânib-i Hazret-i meşâhâtdan ihsân olan şehriye sekiz guruş
maâşımı ve hâsıllerimi emmim mezbûr Ali Ağâ yedinden temâmen ve kâmilen
ahz ve kabz ve istifâ-yi hâkkı eyledim fi mâ ba´d pederim müteveffâ-yi mezbûrun
terekesine ve maâşıma müte´allika emmim mezbûr Ali Ağâ cânib ve kıbelinde
aslâ hakkım da´vâ ve nizâ´ım yokdur didi didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a
bi't-taleb ketb olundı. fî gurre-i Safer sene 88
Şuhûdu'l-hâl
Za´im zâde Mehmed Ağâ
Zâ´im zâde İsmâîl Ağâ
Sivrihisar_7681_0017/2
Sayfa 33
Medine-i Seferihisâr Mahâllâtı’ndan Müslim Akdoğan Mahallesi sâkinlerinden
Mehmed Emîn nâm kimsene meclisi şer´-i şerîf-i enverde işbu bâ´isu'r-rakım
Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden Papas oğlu Haci Agop ve
Ohannesi mahzarında evkâf müdîri vekili ebubekir Efendi hâzır olduğı hâlde bi
tav´i ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-bey´ ve ferâğ-i mu´teberenin
sudûrinedeğin arsası bâ sened taht-itasarrufımda ve üzerinde benâm silk-i mülk-i
sahîhimde münselik olub Medine-i mezbûre sûkınde Kanlı bâzârı zokâğında
altmış yedi numarasıyla murakkam bir tarafdan Pehlivân oğlu Serupe ve bir
tarafdan Pehlivân oğlu Haçator dükkânları ve bir taraf hâne ve bir taraf tarîk-i
âmme ile mahdûd ve senevî on beş guruş icâre-i mü´ecceleli bir bâb bakkâl
dükkânımı tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´a ve
gabn-ı takrîrden bey´-i bâti sahîh-i şer´î ve ferâğ-ı kat´i ile on üç bin guruşe
merkûmân Haci Agob ve Ohannes' e bey´ ve temlîk ve teslîm ve ferâğ ve tefviz
eylediğimde anlar dahi ber minvâl-i muharrer iştirâ ve temellük ve tesellum
eylediklerinden sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri on üç bin guruşe merkûmân
Haci ağop ve Ohannes yedlerinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz eyledim fi
mâ ba´d dükkân-i mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim
kalmayup merkûmân Haci ağop ve Ohannes' in mülk-i müşterâ-yi sahîhleri ve
142
hakk-ı sarîhleri olmuşdur keyfemâ yeşâ mutasarrıf olsunlar didikde gıbbe't-
tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 11 Şa´bân sene 88
Şuhûdu'l-hâl
Şa´bân zâde Haci Süleymân Ağâ
Mukayyid Hâfız Süleymân Efendi
Sarı zâde Hâcî Süleymân Ağâ
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Sefer-i hisâr’ın Şeyh Baba Yûsûf Mahallesi ahâlîsinden sâhib-i arz-ı hâl
el-Hâcc Hasan ibni el-Hâcc İsmâîl nâm kimesne meclis-i şer´-i şerîf-i enverde
zikr-i âtî menzile vaz´-ı yedi mutehakkık olan işbu i´lâm er karındaşları Mehmed
ve ibni'l-mezbûr müvâcehesinde mahalle-i mezbûrede Yanses zokağının yigrimi
birinci numarasıyla murakkam bir tarafdan Kezibân Hâtûn menzili ve bir
tarafdan Seyyid Mehmed Suzâdî ve tarafeyn tarîk-ı emmi ile mahdûd ve mümtâz
tahtânî dört göz oda ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzilin yedi
sehimde üç sehimi pederim müteveffâ-yi mezbûr haci İsmâîl’den bi'l-irs-i şer´î
hakkım olub sihâm-i mezkûrumuz karındâşım mezbûr Mahmûd fuzûli zabt ve
tasarruf ider lede's-suâl alıverilmesi matlûbumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve gıbbe's-
istintâk mezbu Mahmûd cevâbında vaz´-ı yedini ikrâr lakin târîhden iki mâh
mukaddem mezbûr Hâcî Hasan menzil-i mezkûrde olan üç sehimi hisse-i
mezkuresini bana iki bin beş yüz yetmiş bir guruşe bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile
şâyi´ân bey´ ve temlîk ve teslîm ben dahi ber minvâl-i muharre şâyi´en iştirâ ve
temelluk ve tesellum ve kabz ve kabûl idüp şirâen mülk-i müşterâmdur buçuk
vaz´-ı yedim diyü müdde-i mezbûr Hâcî Hasan' ın inkârına mukârren vâkı´
mezbûr Mahmûd’den ber vech-i muharrer müdde´âsını usûli vecihle her biri bâ
varaka-i mestûre olan ve ba´dehu mahkeme an lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-
şehâde idükleri ihbâr olunan Ali bin Süleymân ve İsmâîl bin el-Hâcc İsmâîl nâm
kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´î isbât itmeğin mucebicne
da´vâ-yi meşrûhasıyla mezbûr Mahmûd’a bi vech-i şer´î mu´ârazadan men´
olunduğı huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı. el emr min lehu'l-emr
Fî 15 Şa´bân sene 88
Sivrihisar_7681_0018/1
Sayfa 34
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki:
Medinen-i Seferihisâr’a tâbi´ Divriği karyesinde arz-ı hâlde isimleri muharrer
Sarın Hasan oğulları İbrâhîm bin Hüseyin ve Halîl Bin İbrâhîm medinen-i
mezbûrede bâb-i kâimmekâmide meclis-i idârede ma´kûd-i vekîli me´âlî-i akide
Medine-i mezbûre mâl müdîri ve sâhib-i arz vekili kıtvetlü Ahmed Hadî Efendi
ve Ankara sancağı evkâf müdîri Rif'atlü Mehmed Ali Efendi tarafından vekîli
143
olan Ebubekir Efendi hâzır oldukları karye-i mezbûre ahâlîlerinden zikr-i câyi
ağnâm ağıllarına vaz´-ı yedleri mütehakkık olan işbu bâ´isu'l-i´lâm Halîl ve
Mehmed mahzarlarında mezbûrân Halîl ve Mehmed Karaçâm civârında arz-ı
mîrîyede hudûdleri ma´lûm Dirce ve Sarı Karyesi hudûdi dâhilinde arz-ı
mevkûfede Ezanla bak dimekle ma´rûf iki kıt´a ağnâm ağılı babalarımızdan
merkûman bizlere intikâl idecek iken kendi hisselerine bir bizbizlerin?
Hisselerimizi dahi bi gayr-i hâk zabt ve tasarruf iderler şual olunub ağıl-i
mezkûrlerin üç hissede iki hissesinden ve keşf ve mu´âmele-i kânûniyesinin
icrâsı matlûbumuzdur diyü her biri ba´de'd-da´vâ ve gıbbe’l-istintâk merkûmân
Halîl ve Mehmed bin Mehmed cevâblarında vaz´-ı yedlerin ikrâr lakin ağıl-ı
mezkûrlerin arsası pepterimiz Mehmed' in mevkû´vefâtıyla müntakilen bizlere
ber mûceb-i ilm u haber ve arâzî-i medfû´dan kâidesine tatbîken nizâm-i seniyye
intikâl idüp altmış beş senesi mücedded ebniye enisâ ve ehavâtıyla işbu
yedimizde olub mu´âyene olunan arz-i mîrîyeden usûl-i vecihle verilen maktû´
bir kıt´a ilm u haber ve urûz-i mevkûfeden kâ´idesine tatbîken verilmiş olan
Ankara sancağı âvukât müdîr-i sâbık Rif'atlü Ahmed Edîb Efendi mühriyle
memhûr ve mumzâ vakfın musakkafâtın Hatm ve imzâsıyla mahtûm ma´mûlun
bih bir kıt´a sened mûcebince bâ izn vekîl sâhib-i arz ve mütevellî-i vakf-i
mezbûr altmış beş senesinden işbu seksen sekiz senesine değin yigirmi üç
seneden beru buçuk ağıl-ı mezkûrleri buçuk buçuk bi'l-istiklâl tasarruf ideruz
ağıl-ı mezkûrlerde hisseleri olduğı inkâr itmeleriyle on sene bilâ nizâ´ mutasarrıf
olunan arz-i mîrîye ve mevkûfeden hakk-ı karârları sâbit olub yigirmi üç seneden
beru itmiş olan da´vânın istimâ´ına hükkâm-i kirâm memnû´ler olmağla sâlifu'z-
zikr oğulları müdâhele itmeyecekleri müdde´îyân-i mezbûran ba´de't-tefhîm ber
vech-i meşrûh tasaddî eyledikleri bilâ sened ve bilâ beyân sâlifu'z-zikr ağıl-ı
mezkûrde mezkûrân-i mezbûrân İbrâhîm bin Hüseyin ve Halîl bin İbrâhîm’in
şirket da´vâsına iltifât olunmamakla mezbûrân Halîl bin Hüseyin tenbîh olunduğı
tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı. el emr min lehu'l-emr Fî 15
Şa´bân sene 1288
Sivrihisar_7681_0018/2
Sayfa 35
1
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki:
Ankara vilâyet-i celîlesine mülhak medinen-i Seferihisâr Mahâllâtından Tahtalı
Mahallesi’nde sâkin Haci Manik kızı Akıbet binti Haci Karamanik tarafından
husûs-i âti'l-beyânda vekîli olduğı şahs-i mezbûreyi bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye Ârifân
olub usûl-i mevzû´ına tatbîken evvelen varaka-i mestûre Hazîneci oğlu Haci
Ağob veledi Haci Kifork ve Kassâb Oğlu Haci Petri veledi Toros’dan sırren ve
ba´dehu merkûmândan alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve
iş´âr olunan zimmî Akdoğan Mahallesi ahâlîsinden Kösbân? Oğlu Seriz veledi
Agob ve Benli mahalelsi ahâlîsinedn Manik oğlu Makrodiçi veledi Haci Manik
144
şehâdetleriyle muhzır-ı hasm-ı câhide sâbit ve subût vekâletine hükm-i şer´î lâhik
olan sâlifu’l-beyân Tahtalı Mahallesi ahâlîsinden Haci Ohan oğlu Artin veledi
Ohan nâm kimesne Medine-i merkûmede de´âvî meclisinde ma´kûdun Huzûr-i
şer´î me´âlî-i ukûdde zikr-i âtî emlâk ve eşyâya vaz´-ı yedi mütehakkık olan
anifu’l-beyân zimmî Akdoğan mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm dağda Virân
oğlu Haci Kirork ile karnıdaşı gâib ani'l-beled Haci Sergiz’in sâkin oldukları
ma´lûmu'l-etrâf bir bâb mülk-i menzil ve derûnında mevcmudde olan eşyâ ve
sûk-ı Sultânide Kangı bâzârı Zokâğında vâkı´ ma´lûmu'l-hudûd bir bâb dükkân
ve derûnında mevcûde emti´â-i mütenevvi´a merkûmun Haci Kifork ve Haci
Sergiz ve ve sene-i sâbıka yani bin iki yüz seksen beş senesi hilâlinde vefât iden
li ebevyen karındaşları muvekkilem mezbûrenni zevci Ağob’un müştereken
mâlları ve mülkleri olub hatta târîh-i i´lâmdan iki sene akdem vefât iden babaları
merkûm Haci Artin veledi Ağop hayâtında sâlifu’l-beyâÎ emlâk ve eşyâ-i
ma´lûme hakkında oğulları diyü muhzır-ı şuhûdda tâlî´en ve katî´an ikrâr ve
i´tirâf ittikden altı sene sonra merkûm Agob daih vefât idüp verâseti zevcesi
muvekkilem mezbûre Akibet ile be tarîku’l-münâsaha merkûmâna mevrûs
olmuşken emlâk ve eşyâ-i merkûmeyi merkûmân Haci Sergiz ve Haci Kifork bi
gayr-i hâk zabt idüp el-yevm vaz´-ı yed iderler olmağla suâl olunub eşyâ ve
emlâk-i merkûmenin sülüs hisse-i şâyi´âsından vech-i lâyıkı ve mesele-i mirâsları
üzer hisse-i irsiyesini muvekkilem mezbûre içun bana def´ ve teslîme merkûm
Haci Kifork’a kıbel-i şerden tenbîh olunmak bi'l-vekâle matlûbumdur diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında müdde´î vekîl-i merkûmun ber vech-
i muharrer müdde´âsını inkârla emlâk ve eşyâ-i mezkûreye El-yevm vaz´-ı
yedlerini ikrâr lakin yedimde olub anifu'l-beyân bin iki yüz seksen beş senesi
şehr-i zi'l-ka´desindesiin yigirmi üçcünci güni târîhiyle müverrah ol târîhde
Medine-i merkûmede nâibu'ş-şer´î buluna Hasan Tâhir Efendi' nin Hatmini hâvî
bir kıt´a i´lâm-i şer´î nâtık olduğı üzre müvekkile-i mezbûrenin babası ve
tarafından mansûb vekîli gâib Ani'l-meclis Haci Manik nâib-i mûmâ ileyh
huzûrında ma´kûd-i meclis-i şer´de karındâşım gâib-i merkûm Haci Sergiz
tarafından dahi hüsûmet ve red ve cevâba tevkîl idilen Körü zâde kezâlik gâib
ani'l-meclis Ali Efendi ibni Ömer müvâcehesinde merkûm Haci Artin veledi
Agob bundan altı sene mukaddem kendi menzilinde muhzırı-şuhûdde mâlım her
neyum var ise oğullarımAgob ve Sergiz ve Kifork’undur diye ikrâr itmekle ol
vecihle bi'l-cümle mâl Agop ve Sergiz ve Kifork’un olmuş olur diyü merkûm
Agob' un mâl-ı mezkûrde olan hissesinden muvekkile-i mezbûrenin sehmini bi'l-
vekâle taleb ittikde gâib-i merkûm Haci Manik’ir eylediği ikrâr müdde´âsı vâhî
olmağla vekîl-i galib-i mezbûr Alemdâr Efendi' ye suâl tevcih itmeyup bi vech-i
şer´î mu´ârazadan meni olunduğından iki sene sonra gâib-i merkûm Haci Manik
tekrar muvekile-i mezbûre tarafından bi'l-vekâle vilâyet-i mezkûrede ol târîhde
nâibu'ş-şer´i'l-şerîf bulunan Mehmed Tâhir Zâde Halîl Efendi ibni Mehmed
müvâcehesinde husûs-i mezbûri bâ´îne da´vâ ve mazmûni i´lâm-i mezkûrenin
ikrâr ve i´tirâf iderek yine bi vech-i şer´î mu´ârazadan meni olundı diyü mazmûni
takrîrlerine mutâbık müşârun ileyh Mehmed Tâhir Efendi' nin imzâsıyla mümzâ
ve hatmi ile mahtûm ve fetvâhâne-i celîleden ibrâz ve irâe ile eylediği
def´lerinden müdde´î vekîl-i merkûm Artin Medine-i merkûmede mûmâ ileyh
Hasan Tâhir Efendi huzûrında vâkı´ olan muhâkemeyi ikrâr ve i´tirâf idüp ancak
gâib-i merkûm Haci Manik kızı müvekkile-i mezbûre tarafından vekîli olub âhari
145
tevkîle me'zûn vekîl iken ol dahi Tombay oğlu gâib-i ani'l-meclis Karabet' i vekîl
iderek merkûm Karabet' in ber vech-i muharrer ifâdesi üzre mu´ârazadan men´
olunmuş diyü def´´a tasaddî ve husûs-i mezkûrun aslından dinlemesini iddi´â ile
vilâyet-i mezkûrede mûmâ ileyh Mehmed Tâhir Efendi huzûrında vukû´ bulan
muhâkemeyi inkâr itmiş ise de vekîl-i merkûm Haci Manik merkûmân Haci
Sergiz ve Haci Kifork' dan vilâyet-i mezkûrede da´vâ ve taraflarından hüsûmete
vekîlleri olan merkûm Halîl Efendi'yi ihzâr ittirerek muhâkeme oldukları ve
i´lâm-i mezkûrde bulunan imzâ ve mührün râ´îye Mehmed Tâhir Efendi' nin
olduğı tahakkuk eylediğine ve keteb-i fıkhıye-i mu´teberâtda bir def´´a şer´le
fasıl olunub Âhar Kâdî tenfîz ve imzâ eylediği husûsı yine aslından dinlenmek
şer´î olur mi el-cevâb emr-i Sultâni olmayacak olmaz diyü müftîye olan fetvâ-yi
şerîfe dahi mastûr ve mukayyed bulunduğına binâen da´vâ-yi mezkûrenin
aslından dinlenilmesi bilâ emr-i âlî mesmû´a olmadığı muvekkile-i mezbûreye
izâfetle müdde´î-i vekîl-i mezbûr Artin’e tefhîm ve da´vâ-yi mezkûresiyle
mezbûr Haci Kifork bi vech-i şer´î mu´ârazadan men´ olunduğı tescîl ve
fekâhatlu müftî El-Hâcc Ali Niyâzî ve de´âvî mümeyyizlerinden Sarı zâde el-
Hâcc Süleymân Ağâ ve makayyid Süleymân Efendi ve HazîneciOğlu Haci Agob
hâzır oldukları hâlde bi'l-iltimâs huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm olundı el emr
min lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-âşere min şehr-i Zi'l-ka´de'i'ş-şerîfe li sene ehadî ve
tis´in ve mieteyn ve elf
Es-Seyyid Mehmed Emîn
İşbu i´lâm yukarıya kayd olunmuştur
Derkenâr:
İşbu kaydın i´lâmına vaz´-i imzâ ve mühür kılınıd 15 Zi'l-ka´de sene 93
Es-Seyyid Mehmed Hâlis
Es-Seyyid Mehmed Hâlis el-müvella-i hilâfet-i Sefer-i hisâr mahrûse-i nemaka el-
fakiru’llâh guremâ i gufire leh
Sivrihisar_7681_0019/1
Sayfa 36
1
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki:
Medine-i Sefer-i hisâr mahâllâtından Tahtalı Mahallesi ahâlîsinden bâ´isetu'l-
i´lâm Kırçıl oğlu Agob veledi Nersis Medine-i merkûme da´vâ meclisinde akd
olunan meclisisi şer´-i münîrde ve zikr-i âtî bâğa yedi beyine-i âdile ile şer´an
sâbit olan li ebeveyn karnıdaşı Haci Kifork müvâcehesinde Medine-i mezbûre
hudûdi dâhilinde Hiristiyân mevkı´inde kâin etrâfları Anderas oğlu Hafik ve
Papas oğlu Haci Karabet veledi Ohannes bâğları ve tarîk ve taşlık ile mahdûd
arsa-i mîrî üzerine mefrûs yigirmi birer satır kürûm-i mülki bir kıt´a bâğ târîh-i
i´lâmdan on beş sene akdem mu’ahharen vefât iden valdemiz Serpohi veledi
146
Ohannes veledi Alhamanda üç yüz guruş semeni medfû´ ve makbûza iştirâ e
temlîk ve kabz ve kabûl idüp ol vecihle zikr olunan bâğ-ı şirâen ve müstakilen
mülküm olub ba´dehu bir sene murûrinde valdemiz merkûme Serpohi dahi vefât
iderek ben taksîmi âhara icâr eylediğimde sâlifu’l-beyân bâğ hâsılâtından i´mâr
ve fazlasıyla intifâ´ itmek üzre karındâşım merkûm Haci Kifork' a ibda´ ve teslîm
ve hâsılâtından fazla bulanı kendüsine rübâ´e ve emsâl itmemle ol dahi ber vech-i
muharrer teslîm ve kabûl ve bu anadeğin bi'l-asâle zabt ve tasarruf itmekle el-
hâlet-i hazihi bâğ-ı mezkuri merkûm haciii Kifork' dan taleb eylediğimde mâru'l-
beyân bâğ vâlidemiz müteveffâ-yi mezbûrenin mülki olmak za´mıyla teslîminden
imtinâ´ idup bi gayr-i hâk yed ider olmağla suâl olunub kasr-i yedine tenbîh
olunmak matlûbumdur diyü da´vâ ittikde ol dahi cevâbında bâğ-ı mahdûd-i
mezkûr ve vâlidesi müteveffâ-yi mezbûrenin mülki olmak üzre vaz´-ı yedini ikrâr
lakin müdde´î-i merkûmun mâ´adâ müdde´âsını inkâr itmeğin müdde´î-i merkûm
Agob ber vech-i muharrer müdde´âsını kâ´ide-i mevzû´asına tatbîken evvelen
mahallinden bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye
makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan mahalle-i mezbûr ahâlîsinden Kassâb
oğlu Tâcır Artin veledi Artin ve Kabuğu Haci Kifork veledi Nikos nâm kimsenler
bâğ-ı mahdûd-i mezkûri mahallinde ba´de'l-izn şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber
nahc-i şer´-i isbât itmeğin mûcebince zikr olunan bâğdan kifâyed ve müdde´î-i
merkûm Agob' a red ve teslîme merkûm Haci Kifork'a tenbîh olunduğı bi'l-
iltimâs huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm olundı. fî'l-yevmu'l-hâdî min
Cemâziye's-sânî li sene seb´în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki:
Medine-i Sefer-i hisâr mahâllâtından Ay Mahallesi ahâlîsinden ve Devlet-i
'Aliyye teb´asının Ermenî mlilletinden Nersisi oğlu Ohannes veledi Ohannes
tarafından zikr-i âtî husûsde vekîl-i müseccel-i şer´îsi teba´a-i merkûmeden
Babucci Kirkor veledi Kifork nâm kimesne bu fakîrin zikr-i cây-i münâzi kayd
olun taşlık arsa üzerinde da´vâ Kâtibi Süleymân Efendi ve belediye a´zâsından
Şa´bân zâde el-Hâcc Mustafâ Ağâ ve Binbâşı oğlu Haci Sergiz ve da´vâ
a´zâsından Hazîneci Haci Agob vesâir harîdeden? mazbûtu'l-esâmî kimesneler
huzurlerinde akd eylediği meclis-i şer´de ve mahalle-i mezbûre ahâlîsinden zikr-i
câyi taşlık arsaya vaz´-ı yedi şer´an sâbit olan teba´a-i merkûmede Hafik Oğlu
Kirkor veledi Karabet tarafından ber vech-i âtî da´vâda hüsûmete red ve cevâba
vekîl olduğı usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen bâ vakara-i mestûre sırren ve
ba´dehu alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan mahale-i
mezbûr ahâlîsinden Tokatli oğlu Karabet veledi Karabet tarafından ber vech-i âtî
da´vâda hüsûmete red ve cevâba vekîl olduğı usûl-i mevzû´asına tatbîken o bâ
veraka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde
idükleri ihbâr olunan mahalle-i mezbûr ahâlîsinden Tutli oğlu Karabet veledi
Gabriyel ve Hacanik veledi Andreyas nâm kimsenler şehâdetleriyle sâbit ve
sübûti vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan bâ´isetu'l-i´lâm Çerçi Artini veledi diğer
Karabet müvâcehesinde mahalle-i mezbûrede vâkı´ bazen muvekkil-i merkûm
Ohannes menzili ve bi tarafdan benim menzilim ve bir tarafdan muvekkili-i
merkûm Kirkor menzili ve bazen tarîk-i âmme ile mahdûd işbu derûnında akd-i
147
meclis olunan tûlen on sekiz ve arzen sekizer zirâ´ taşlık arsayı muvekkilem
merkûmun babası olub budan on dört sen akdem vefât iden Ohannes künde
hânesine mülhâk ve idhâl itmek üzre sene-i sâbık yani bin iki yüz altmış bir
senesi hilâlinde yüz elli guruşini medfû´ ve makbûza iştirâ iderek ba´de virup red
vefât ittikde arsa-i mezkûre muhzır oğlu müvekilim merkûme sorun olmuşki el-
hâlet-i hazihi muvekkil-i merkûm Kirfork zikr olunan arsayı kendusi ve
menziline idhâl ile fuzûli zabt itmekle suâl olunub keff-i yedine tenbîh olunmak
bi'l-vekâle matlûbumdur diyü (silik) oldukda bi'l-vekâle cevâbında zikr olunan
arsaya muvekkil-i merkûm Kirfork vaz´-ı yedini ikrâr lakin müteveffâ-yi merkûm
Ohannes zikr olunan arziye ile muvekkilim merkûm ve karindaşların gâibân-i
ani'l-meclis Andreyas ve Artini üzerlerine binâ ve inşâ eyleyup müşâhede olunan
menâzil arsalarının mecra´ı elli dokuz senesi hilâlined ve hâl-i sagirlerinde
merkûmun Kirfork ve Adreyas ve Artini içun mesnû´-i şer´îye (silik) menzili ve
taraf-ı erba´ası tarîk ve divâr inşâsıyla havza-i ta´rîflerini alub ba´dehu on sene
murûrinde arsa-i mecmû´-i mezkûreye (silik) veledi Kirfork ve Andreyas ve Artin
beynlerinde taksîm iderek mu´âyene ve üzerlerine ebniye işna olunan menzil
arsasıyla işbu arsa-i mahdûde-i mezkûre müvekkilim merkûme Kirkor hissesini
(silik) ve ol vecihle muvekkilim merkûm Kirkor arsa-i mahdude-i mezkûreye on
altı sene müteveffâ-yi merkûm Ohannes ve (silik) mütecâviz oğlu müvekkilim
merkûm diğer Ohannes ve her birleri bi'l-iştirâk ve mu’ahharan bi'l-istiklâl ber
vech-i mâlikiyet mutasarrıf olmağla ancak (silik) vaik vekîl-i merkûm Artini ber
vech-i şer´î def´ini usûline tevfîken evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve
ba´dehu alenen mallerinden lede't-tezkiye makbûlı'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan
Benli Mahallesi ahâlîsinden ve teba´a-i merkûmeden Berbor oğlu Kifork veledi
Karabet ve Terzi agop veledi Uzun Kifork ve Semerci oğul Karabet veledi Sergiz
ve Andreyas oğlu Haçanik ve nâmûn kimesneler arsa-i mahdûde-i mezkûreyi
işâret ve ta´yîn iderek şehâdetleri bi'l-muteveccih ber nahc-i şer´î isbât itmeğin
mûcebiyle müdde´î vekîl-i merkûm Kirkor muvekkil-i merkûm Ohannes'e
izâfetle da´vâ-yi mezkûresiyle kezâlik mü´eccel-i merkûm Kirkor' a izâfetle
vekîl-i merkûm Artin ber vech-i şer´î mu´ârazadan men´ olundığı bi'l-iltimâs
huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm olundı. fî'l-yevmu'l-hâdî ve'l-işrîn bin
Cemâziye'l-ahir seb´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0019/2
Sayfa 37
1
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki:
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Benli Mahallesi ahâlîsinden ve Devlet-i
'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden Anabet veledi Velî nâm kimesne bu fakîrin
ber vech-i atî arsa üzerinde fekâhâtlu el-Hâcc Ali Efendi ve da´vâ katibi
Süleymân Efendi ve belediye a´zâsından Ali Ağâ ve da´vâ a´zâsından Hazîneci
Agob Ağâ ve esbak Milletbaşı Avidis ve Barak oğlu diğer Haci Agob vesâir
cerîdede mazbûtu'l-esâmî kimesneler huzurlerinde akd eylediği meclis-i şer´de
mahalle-i mezbûre ahâlîsinden ve teba´a-i merkûmeden nefsinden sülb ve li
ebeveyn karındâşı Agob tarafından zik-i âtî husûsde vekîl-i şer´isi olub ber vech-i
148
âtî arsaya bi'l-iştirâk vaz´-ı yedleri şeran tahakkuk iden bâ´isu'l-i´lâm Sandıkçı
oğlu Kifork veledi Ronbi müvâcehesinde kezâlik li ebevey karındâşı Rebabil
hâzır olduğı hâlde ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp işbu derûninde akd-i meclis-i
şer´-i âlî olunan bazen Tutli oğlu Karabet veledi Gabriyel menzili ve bazen
Simini Oğul Kuyumci diğer Karabet veledi Ohannes menzili ve bir tarafdan
Emmiz zâde Mizarakil ve Artini ve Bego ve Haci Kirkor Bino Karabet arsaları ve
tarafını tarîk-ı âmme ile mahdûd arzen kırk altı ve tûlen kırk zirağ arsanın iki
sehim i´tibârıyla bir sehimi hisse-i şâyi´âsı şirâ-i merkûmeden Kifork ve Rebabil
Agob' un yerimizde mülk-i hakkımız olmağla arsa-i mezkûrede ber vech-i
muharrer hisse-i şâyi´âlarımızı ifrâz ve her birimiz hissemizi müstekilen intifâ´
murad itmemizle arsa-i merkûmenni bazen Tutli oğlu beyti ve bazen merkûm
diğer Karabet menzilleri ve bir tarafdan üst cânibinden tarîk-i âmme ve bir
tarafdan merkûn? Arakil ve Artinb ve Nikos ve Haci Kirkor arsaları ve bir
tarafdan benim hisseme isâbet iden mahalle ile mahdûd arsen yigirmi üç ve tûlen
yigirmi zirâ´ mahalli alt cânibinni şarkt ve i´tibârına binâen merkûmunden Kifork
ve Rebabil ve Agob yigirmi lirâ-i Osmâni virmek ve hisse-i müfreze-i
mezkûrelerine inşâ olunacak menzilde rahmet-vefârdan hâsıl olan söğüdi
Gerziyle Benim hisseme isâbet iden ber vech-i âtî arsa derunından cereyân itmek
mukâvelesiyle merkûmun ber vech-i muharrer sihâm-i mezkûrelerine mukâbil
merkûmenden Kifork ve Rebabil ve Agob içun ta´yîn oluna mahal-i mefrûziyle
mahdûd arzen yigirmi üç ve tûlen yigirim zirâ´ mallade ber i´tibâr merkûm benim
bi sehim hissemi çun ifrâz kezâlik alamet-i fâsılasıyla imtiyâz olunarak her
birimiz ber vechi muharre ve mukâvele hisse-i mufreze-i mezkûrelerimizi bi'l-
asâle ve bi'l-vekâle rızâlarımızla ahz ve kabz eylediğmizden sonra ben mezkûr
yigirmi lirâyı merkûmune edâya ve sâlifu’l-beyân rahmet-i vekârdan hâsıl olan
suyun arsa-yi mûfrezemden cereyânına ta´ahhüd iderek her birimiz arsa-i
merkûmenni ber vech-i meşrûh taksîminde gabni ve takrîre müte´allik de´âvîden
âharın zimmetini bi'l-asâle ve bi'l-vekâle ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ve
iskât ve yine her birimiz ber minvâl-i muharrer âharın ibrâsını kabûl eyledik
didiğini merkûm Kifork ile hâzır-ı merkûmun her biri vicâhen tahkîk ve şifâhen
tasdîk eyledikleri tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm olundı fî'l-
yevmu'l-hâmiş ve'l-işrîn min Cemâziye's-sânî li sene seb´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0020 (19 un mükerreri)
Sivrihisar_7681_0021/1
Sayfa 38
1
Ma´rûz-ı muhallisileridur ki:
Medinen-i Seferîhisâr mahâllâtından Benli Mahallesi ahâlîsinden Devlet-i
'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden nefsimden asıl ve li ebeveyn karındâşı
Agop tarafından zikr-i âtî husûsde vekîl-i şer´isi Cendereci oğlu Kifork veledi
Ronil kezâlik karındâşı Rebayil hâzır olduğı bu fakîrin ber vech-i âtî arsa
üzerinde faziletlu Müftî el-Hâcc Ali Efendi ve de´âvî Kâtibi Süleymân Efendi ve
belediye a´zâsından Ali Ağâ ve de´âvî a´zâsından Hazîneci Haci Agob ve esbak
149
milletbaşı Ubodis ve Barak oğlu diğer Haci Agop Vesâir cerîdede mazbûtu'l-
esâmî kimesneler huzûrlerinde akd eylediği meclis-i şer´de mahalle-i mezbûre
ahâlîisnedn ve teba´a-i merkûmede bâ´isu'l-i´lâm Anatin veledi Seropi nâm
kimesne müvâcehesinde ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp işbu derûninde akd-i
meclis-i şer´-i Âlî oluna bazen Tutli oğlu Karabet veledi Gabriyel menzili ve
bazen Simini oğlu Kuyumci diğer Karabet veledi Ohannes menzili ve bir tarafdan
Emmi zâde Mazarakil ve Artini ve Beğos ve Haci Kirkor Bino Karabet arsaları
ve tarîk-i âmme ile mahdûd arzen kırk altı ve tûlen kırk zirâ´ arsanın iki sehim
i´tibârıyla bir sehim hisse-i şâyi´âsı bizim şirâen ve bir sehim hisse-i şâyi´âsı
merkûm Anatya’nın irsen ve şirâen yedimizde mülk ve hâzır olmağla arsa-i
mezkûreden ber vechi muharre hasise şâyi´âlarımızı ifrâz ve her birimiz
hissemile müstakilen intifâ´ murad itmemizle arsa-i merkûmenin bazen Tutli oğlu
Karabet ve bazen merkûm diğer Karabet ve bir tarafdan üst cânibinden Tarîk-i
âmme ve bir tarafdan merkûmun Arakil ve Artini ve Begos ve Haci Kirkor
arsaları ve bir tarafdan merkûm Anatya hissesine ifrâz olunan mahal ile mahdûd
arzen yigirmi üç ve tûlen yigirmi zirâ´ mahalli alt canibinin taraf ve i´tibârına
binâen merkûm Anatya biez yigirmi lira-i Osmânî virmek ve hisse-i müfreze-i
mezkuremi inşâ olunacak menzilde rahmet-vefârdan hâsıl olan soğüdi gerziyle
merkûm Anatya hissesine isâbet iden ber vechi âtî arsa derûninde cereyân itmek
mukâbelesiyle bizim ber vech-i muharrer sehim-i mezkûremiz mukâbili benimle
müvekkilim ve hâzır-ı merkûm içun ta´yîni ve ifrâzı ve alâmet-i fâsıla vaz´ıyla
imtiyâz ve yine arsa-i merkûmden bazen Tutli merkûm Karabet havlusi ve bir
tarafdan alt cânibinden tarîk-i âmme ve bir tarafdan merkûmun Haci Kirkor ve
Arakil ve Artini ve Begos arsaları ve bir tarafdan bizim içun ta´yîn olunan mahal-
i müfrez ile mahdûd arsen yigirmi üç mahal ve tûlen yigirmi zirağ merkûm
Anatya’nın ber i´tibâr-i merkûm bi'l-asâle ve bi'l-vekâle rızâlarımızla az ve kabz
ve kabûl eylediğimizden sonra merkûm Anatya mezkûr yigirmi lirâyi bize edâya
ve sâlifu’l-beyân rahmet vefâr sularının arsa-i mufrezesinden cereyânına
ta´ahhüd iderek her birimiz arsa-i merkûmenin ber vech-i meşrûh taksîminden
guruşan ve takrire müteallık de´âvîden aharın zimmetini bi'l-asâle ve bi'l-vekâle
ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât ve yine her birimiz ber minvâl-i
meşrûh Âharın ibrâsını kabûl ittiğini hâzır-ı merkûm ile mezbûr Anatya’dan her
biri vicahet tahkîk ve şifâhen tasdîk eyledikleri tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i
âlîlerine i´lâm olundı. fî'l-yevmu'l-hâmis ve'l-işrîn min Cemâziye's-sânî li sene
tis´in ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki:
Medine-i Seferihisâr’a merbûta Bulurdenk? Karyesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm
Yûsûf oğlu Mustafâ bin Velî Mehmed Medine-i mezkûre de´âvî meclisinde
ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî ma´kûdde babası merkûm Velî Mehmed hâzır
olduğı hâlde Medine-i merkûme mahâllâtından Küçük malellesi ahâlîsinden zikr-
i âtî bâğa vaz´-ı yedi tahakkuk iden Bâde oğlu ail bin Süleymân müvâcehesinde
karye-i mezbûre hudûdi dâhilinde hacı Yakûb mevkı´ınde Bendirekler cânibinde
vâkı´ tarlaları Çarçuk oğlu haci Ahmed ve Askarati oğlu Hüseyin ve Yakûb oğlu
Çil İbrâhîm ve tarîk-i âmme ile mahdûd arâzî-i mevkûfe üzerinde mefrûse
150
kürûmi mülki kırk satır bir kıt´a bâğın rub´i hisse-i şâyi´âsı babam hâzır-ı
merkûm Velî Mehmed’e irsen ve selâse erba´a hisse-i şâyi´âları kezâlik irsen
bizim yedimizde mülkümüz olmağla merkûm Mehmed zîr olunan rub´ hisse-i
şâyi´âsinin kürûmi bundan akdem bin yüz guruşe muhâsebesiyle maha bey´ ve
arsasını bâ izn-i mütevellî meccânen ferâğ ve teslîm ve ben dahi ber vehci
muharrer iştirâ ve teferruğ ve teslîm idüp semen-i mezkûrun muhâsebesine
müte´allik da´vâdan zimmetimi kabûlimi hâvî ibrâ ve iskât olduğu bâğ-i mahdûd-
i mezkûri müntakilen mülküm iken babam hâzır-ı merkûm Mehmed (silik) iki
gün akdem benim izn ve ne haberim olmaksızın zikr olunan bâğı fuzûli ve bi
gayr-i hâk iki bin guruş semeni misliyesiyle Ali' ye bey´ ve teslîm idüp lakin ben
bey´-i mezkûri mücerred râzı olmadığımi işbu târîh-i i´lâm güni sûk-i Sultâni’de
muhzir-i şuhûdde merkûm Ali' ye i´lâm eylediğimde ol dahi zikr olunan bâğ-ı
yine bana bey´ itmek şartıyla benen iştirâ ben dahi şart-i mezkûr üzre semen-i
mezkûr mukâbelesinde Bey´ ittum ise de ber vech-i muharrer şerâitle olan bey´i
dahi şart-ı fâsid olmağla el-hâlet-i hazihi bâğ-ı mahdûd-i mezkûrde (silik) ve
mahallinde bana teslîme mezbûr Ali’ye tenbîh olunmak murâdumdur diyü hâzır-ı
merkûmun tasdîkıyla da´vâ ittikde ol daha cevâbında kaziye minvâl-i muharrer
üzre olduğı encâmı bâ ikrâr ve tasik itmeğin mûcebince bâğ-i mahdûd-i
mezkûrde keff-i yed müdde´î-i merkûm Yûsûf ‘e teslîme mersûm Ali’ye tenbîh
olunduğı bi'l-iltimâs huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm olundı. el emr min lehu'l-
emr fî'l-yevmi's-sâbi´ve'l-işrîn min şehr-i (silik) seb´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0021/2
Sayfa 39
1
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki:
Medine-i Sefer-i hisâr’a muzâfe Koz karyesi ahâlîsinden İşir oğlu Mehmed bin
İbrâhîm nâm kimesne Medine-i merkûme de´âvî meclisinde ma´kûd-i huzûr-i
şer´-i me´âlî ma´kûdde karye-i mezbûre ahâlîsinden zikr-i cây-i bâğa vaz´-ı yedi
şer´an sâbit olan bâ´isu'l-i´lâm Sâlih oğlu İsmâîl bin el-Hâcc Osmân
muvacehesinde karye-i mezbûre ahâlîsinden Mustafâ Onbaşı bin Osmân hâzır
olduğı hâlde karye-i mezbûre civârında vâkı´ tarafları İmâm oğlu memiş bin
Yûnus ve Nâsûh oğlu Bekir ve Hasan Onbaşı bin Osmân bâğları ve nehr-i cârî ile
mahdûd kürûmi mülk-i iki dönüm bir kıt´a bâğ benim irsen yemidde mâlım ve
mülküm olub zikr olunan bâğ târîh-i i´lâmdan beş sene akdem iki sene müddet
zabt ve tasarruf itmek üzre üç re's koyun ve bir re's kuzi ücret tesmiyesiyle
emucam müteveffâ Kör Hüseyin bin Ahmed' e cânibinde icâr ve teslîm
eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer isticâr ve teslîm ve kabûl ve ecr-i
müsemmâ-yi mezkûr dört re's küyun ve kuziyi peşînen baan def´ ve teslîm ben
dahi yedinden ahz ve kabz idup esnâ-yi müddet-i mezkûrde merkûm Hüseyin
vefât iderek hâzır-ı merkûm Mustafâ Onbaşı benim izn ve haberim olmaksizin
bâğ-ı mahdûd-i mezkûri fuzili ve bi gayr-i hâk mezbûre İsmâîl’e beş yüz guruş
semen-i medfû´ ve makbûza bey´ ve teslîm idüp lakin ben Bey-i mezkûri mücîz
ve râzı olmamamla el-hâlet-i hazihi bâğ-ı mezkûrde keff-iyed ve baan teslîme
mezbûr İsmâîl tenbîh olunmak murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol
151
dahi cevâbında zikr olunan bâğa vaz´-ı yedin ikrâr lakin müdde´î-i merkûm
Mehmed sâlifu’l-beyân bâğı bundan bebş sene akdem îcâb itmeyup kabzini
mu´teref olduğı uç re's koyun ve birres kuzi mukâbelesinde müteveffâ-yi merkûm
Hüseyin bey´-i sahîh-i şer´-i ile Bey ve teslîm müteveffâ-yi mezbûrde ber vech-i
meşrûh iştirâ ve teslîm ve iki sene müdded ber vech-i mülkiyet zabt ve tasarruf
ittikten sonra ba´dehu vefât ittikde hâzır-ı merkûm Mustafâ müteveffâya
merkûmun verâsetine kibâri taraflarından ben dah iştira ve teslîm v esemen-i
mezkûr müteveffâ-yi merkûmun defter-i kassâmına idhâl olunub hatta merkûm
Mehmed sâlifu’l-beyân bâğı müteveffâ-yi merkûm Hüseyini bâten ve sahîhî bey´
eylediğini ikrâr-i kat´i ile ikrâr ve i´tirâf dahi itmekle ol vecihle bâğ-ı mahdûd-i
mezkûr içun vaz´-ı yed iderum diyu hâzır-ı vâsî-i merkûmun tasaddîsiyle ba´de'd-
def´ ve'l-inkâr dâfi´-i merkûm İsmâîl ber minvâl-i muharrer def´ evvelen bâ
varaka-i mestûre şirâen ve ba´dehu alenen mahellerinde lede't-Tezkiye ald ve
makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan karyei-mezbûre ahâlîlerinden İmâm oğlu
Yûnus bin Memiş ve Yûnus Dâi bin Osmân nâm kimsenleler Bâğ-ı mahdûd-i
mezkûri mahallide ba´de'l-irâe şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´î isbât
itmeğin mucebiyle müdde´î merkûm Mehmed da´vâ-yi mezkûre ile mezbûr
İsmâil' e bir vechi şer´î mu´ârazadan meni olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i
kâimmekâmilerine i´lâm olundı. fî'l-yevmu't-tâsî´ ve'l-işrîn min şehr-i
Cemâziye's-sânî senete tis´ini ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki:
Medine-i Sefer-i hisâr mahâllâtından Benli Mahallesi ahâlîsinden Devlet-i
'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden nefsinden asıl ve li ebeveyn karındâşı
Agob tarafında zikr-i âtî husûsde vekîl-i şer´îsi Cendereci oğlu Kifork veledi
Donbi kezâlik li ebeveyn karındâşı Rebabil ve emmi zâdesi Anatya veledi Gerobi
hâzır oldukları hâlde bu fakîrin ber vech-i âtî asra üzerinde fezâhatlu müftî el-
Hâcc ail Efendi ve de´âvî katibi Süleymân Efendi ve belediye a´zâsından Ali aağ
ve de´âvî a´zâsından hazîneci hici Agob Ağâ ve esbak-ı milletbaşı Avidis ve
Barak oğlu diğer Haci Agob vesâir cerîdede mazbûtu'l-esâmî kimesneler
huzûrlerinde akd eylidği meclis-i şer´de mahalle-i mezbûre ahâlîsinden ve teba´a-
i merkûmeden zîkr-i câyi arsa-i mefrûzeye vaz´-ı yedleri beyine ile şer´an tahkîk
iden nefsinden asıl ve karındaşları Arakil ve Artini ve Begos Bino Karabet
taraflarından ber vech-i âtî da´vâda hüsûmete red ve cevâba vekîl-i müseccel-i
şer´îleri bâ´isu'l-i´lâm Haci Kirfork bin el-merkûm karabet müvâcehesinde işbu
derûnında akd-i meclis-i şer´-i Ali olunan bazen Tutli oğlu Karabet veledi
Karabet veledi Gabriel ve bazen Simini oğlu Kuyumci diğer Karabet veledi
Ohannes menzilleri ve tarafını tarîk-i âmme ve bir tarafdan asıl ve muvekkil-i
merkûmun Haci Kirfor ve Arakil ve Artini ve Begos menzilleriyle mahdûd ve
tûlen ve arzen kırk üçer zirâ´ arsa-i hâlîyenin dört sehim i´tibârıyla iki sehimi
hisse-i şâyi´âsı asıl ve muvekkil-i merkûmun Haci Kirfor ve Arakil ve Artini ve
Begos’un ve bir sehimi hisse-i şâyi´âsı benimle karındaşlarım muvekkil ve Hâzır-
ı merkûmânan Ağob ve Rebabil’in şirâen ve bir sehim hisse-i şâyi´âsı kezâlik
hazir-i merkûm Anatya' nın irsen ve şirâen ve iştirâken yedimizde mülk ve
hakkımız olub arsa-i mezkûrden ber vech-i muharrer hisse-i şâyi´âlarımızı ifrâz
152
ve her birimiz hisselerimizle müstakilen intifâ´ murâd itmemizle merkûm Haci
Kirfor arsa-i merkûmenni menzilleri Cânibinden mu´âyene olunan arzen yigirmi
bir ve tûlen otuz sekiz zirağ maallini fuzûli ve bi gayr-i hâk müstakilen zabt ve
vaz´-i yed ider olmağla Müvekkilûn-i merkûmûne izâfetle asıl vekîl-i merkûm
Haci Kirfor’a suâl olunub keff-i yed ve beyne'l-şürekâ taksîm olunmasına tenbîh
olumak bi'l-asâle ve bi'l-vekâle matlûbumdur diyü hazıre-i merkûmânın
tasdîkleriyle da´vâ ittikde ol dahi bi'l-asâle ve bi'l-vekâle cevâbında arsa-i
mefruze-i merkûmeye vaz´-ı yedlerini ikrâr lakin târîh-i i´lâmdan iki sene akdem
mu’ahharen vefât iden hâzır-ı merkûm Anatya' nın babası Serupi ile şürekâ-i
merkûmun cümle hâzır oldukları hâlde her birlerimizin rızâlarıyla bir tarafdan
bizim menzilimiz ve tarafını tarik ve bir tarafdan müdde´îyûn-i merkûmun
hisselerine isâbet iden arsa-i mefruze ile mahdûd arzen iygirmi bir tûlen otuz
sekiz zia mahalli bizim ber vech-i muharrre iki sehim hissemiz içun ta´yîni ve
ifrâz ve alâmet-i fâsıla nasbıyla bi'l-imtiyâzında deft ve teslîm ettiklerinden ve
biz dahi ber vech-i muharrer tesellum ve kabûl ve her birimiz istifâyı hisse-i ikrâr
itmemizle ol vecihle arsa-i mufreze-i mezkûreye müstakile buçuk vaz´-ı yed
ideruz diyu ba´de'd-def´ vel inkâr dâfi´-i asıl ve vekîl-i merkûm Haci Kirfork
def´-i meşrûhini usûl-i mevzû´asına tatbîken her biri evvelen bâ varaka-i mestûre
sırren ve ba´dehu alenen mahallerinden lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde idükleri
ihbâr lunan Binbaşı oğlu Haci Sergiz veledi Karabet ve Tutli oğlu diğer Karabet
veledi Gabiyel nâm kimesneler arsa-i mufreze-i mezkûreyi alâmet-i fâsılalarıyla
işâret ve ta´yîn iderek bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´î isbât itmeğin mûcebince
muvekkil-i merkûm Agob izâfetle asıl ve vekîl-i merkûm Kifork ile hâzırân-i
mezbûran Rebabil ve Anatya' dan Her biri da´vâ-i mezkûreleriyle bi'l-asâle ve
bi'l-vekâle muvekkilûn-i merkûmun izâfetle asıl ve vekîl-i merkûm Haci Kifork
bi vech-i şer´-i mu´ârazadan men´ olundukları tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i
kâimmekâmilerine i´lâm olundı. el emr min lehu'l-emr fî'l-yevmu't-tâsi´ ve'l-işrîn
min Cemâziye's-sânî sene tis´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0022/1
Sayfa 40
1
Bâ´is-i tahrîr-i hurûf oldur ki:
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Gedik mahallesi ahâlîsinden Kassâb Ahmed
Ağâ ibni Feyzullâh nâm kimsene meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde bâ´isu'l-vesîka
oğlu Kassâb esnâfından Ömer mahzarında ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp akd-i
âti'l-zikrin sudûrinedeğin yedimde mu´alled? Olub bâ irâde-i seniyye umûmen
tahrîr olunan emlâkin me'mûri yedinde mahfûz defter husûsısnda birinci aded
defterinin iki bin üç yüz seksen aded umûmesinde muharrer ve dokuzuncı
numero ile murakkam olduğı emlâk komisyonu tarafından mevrûd işbu bir kıt´a
matbû´ ilm u haberde müşterek olan sene-i merkûmede Kesil? Zokâğında vâkı´
bir tarafdan Hâfız Ali Efendi ve bir tarafdan Topaz oğlu Çoban Ahmed menzilleri
ve bir tarafdan merkûm Ömer’in odası ve tarâf-ı râbi´ tarîk-i âmme ile mahdûd
fevkani dört oda ve tahtında üç oda ve bir bi’r-i mâ’ ve bir mikdâr havluyi şâmil
bir bâb mülk-i menzil ameletu’t-tevâbî´ve'l-luhûk ve kâfetu’l-hukûk ve'l-murâfık
153
tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i mufside ve mevazi´adan ârî bey´-i bâti
sahîh-i şer´î ile beş bin guruşe oğlum mezbûr Ömer ve bey´ ve temlîk ve teslîm
eylediğimde ol daha ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabz ve
kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr beş bin guruşi müşterî-i
merkûm Ömer yedinden bi't-temâm ve'l-Kemâl ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d
menzil-i mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayub
oğlum müşteri-i merkûm Ömer' in mülk-i müşterâ-yi sahîhi ve hakk-ı sarîh-i
olmuştur keyfemâ yeşâ ve hasbemâ yahtâr malik ve mutasarrıf olsun didikde
gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb ve imlâ olundı. fî'l-yevmu'l-hâdî
min şehr-i Recebu'l-ferd seb´în ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Haci Ahmed oğlu Hâcî Hüseyin
Bardâkçı Hâcî Mehmed Efendi
Debbâğ Hüsam Mehmed
Debbâğ mehed Usta
Kasâb Süleymân oğlu Mehmed
Dellâl Hasan
Asır Hüseyin Dâi
Ve gayruhum
2
Medine-i Sefer-i hisâr mahâllâtından Yenice mahallesinde sâkin olub zât-i zeyl-i
hüccetde muharrerul esâmî-i müslimîn tasarrufleriyle mütasarrıf olan bâ´isu'l-
kitâb Civciv oğlu kızı Zeyneb binti Hüseyin nâm Hâtûn meclis-i şer´-i münîr
vâcibu't-tevkîrde zevc-i sâbıkı mahlle-i mezbûre ahâlîsinden Zinkaldi oğlu
Osmân bin Ömer mahzarında takrîr-i kelâm ve ta´bîr ani'l-merâm idüp biz Osmân
ile bundan akdem hâl-i zevciyet Beynimizde kâime iken firâşından hâsıla ve
benden (...) mukaddem mütevellide hâlâ buçuk hidâne mücerred terbiyemde olan
işbu (silik) bi'l-meclis sülbiye kızı Ayişe' nin aslâ mâlı olmayup muhtâce olmağla
nafaka ve kisve bahâ vesâir levâzim-i mezbûresiyçun baba-i mezbûr Osmân
üzerine kibel-i şer´den mikdâr-i kifâye meblağ farz ve takdîr olunmak
matlûbumdur didikde ve gıbbe't-tasdîk-i hâkim-i mevkı´ ale'l-kitâb ref´-i kadre
mevlâhu’l-vehhâb Efendi Hazretleri dahi sagîre-i mezbûre içun babası mezbûr
Osmân üzerine bi'l-iştirâk işbu târîh-i kitâbdan her yevm otuz pare farz ve takdîr
buyurub meblağ-ı mefrûz-i mezkûri sagîre-i mezbûrenin nafaka ve kisve vesâir
levâzim-i zarûriyesine harc ve sarfa ve lede'l-iktizâ istidâneye ve inde’l-farz
mezbûr Osmân üzerine rücû´ mezbûre Zeyneb' e izn virmeğin mâ vak´a bi't-taleb
Ketb ve imlâ olundı. fî'l-yevmu'l-hâdî min şehr-i Recebu'l-ferd sene tis´in ve
mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
De´âvî a´zâsından el-Hâcc Süleymân Ağâ ve de´âvî Kâtibi Osmân Efendi ve muhzır
Hüseyin Velî ve gayruhum
3
154
Medine-i Sefer-i hisâr mahâllâtından Hâcî Eski Mahâllesi sâkineler zâtları ta´rîf-i
şer ile ma´rûf Selv? oğlu (silik) Aişe ve Kezbân ve Fatmâ binât-i Şâhin’den her
birinin zevci ve taraflarından zikr-i âtî bey´i takrîr ve iktizâ-i Hüccet vekîli
oldukları evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen mahallerinde
lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-Şehâde ihbâr olunan zevât-i mezbûrândan bi'l-
ma´rûfi’ş-şer´î ârifân olan Seferihisâr Oğlu Hâcî Süleymân bin Abdullâh ve Hâcî
Mustafâ oğlu Osmân bin Hâşim nâm kimesneler şehâdetleriyle sâbit olan
mezbûre ârifâneleriyle zevci Arif Efendi ibni Mehmed Emîn ve mezbûr
Kezibân’nın zevci olub evvelen mezbûr Abdullâh ve mezbûre Fatmâ’nın tezvîc
(silik) ibrâ ve Hasan bin Hâcî (silik) nâmûn kimesne meclis-i şer´-i şerîf’il-enver
ve’ş-şerîfden mahalle-i mezbûre ahâlîsinden bâ´isu'l-mezbûr Sarrâc oğlu
Mehmed bin Süleymân mahzarında her biri bi'l-vekâle ikrâr-i tam ve takrîr-i
kelâm idüp muvekileleri an mezbûrân Ayişe ve Kezibân ve Fatmâ akd-i âti'l-
zikrin sudûrine değin yedimizde bâ hüccet-i şer´îye irsen ve savben mâlımız ve
mülkümüz olub bâ irâde-i seniyye tahrîr olunan emlâk me'mûri yedinde mahfûz
defter-i mahsûsda birinci aded defterinin dokuz yüz altıncı aded-i umûminde
muharrer ve yigirmi ikinci numeroda murakkam olduğı emlâk komisyoni
tarafından (silik) işbu bir kıt´a matbû´ ilm u haber müsteban olan mahalle-i
mezkûren Mekteb zokâğında bir tarfadna Telli oğlu Ömer bin Süleymân ve bir
tarafdan müvekkilim mezbûrânnın li ebeveyn karındaşları Hüseyin menzilleri ve
bir tarafdan Kileci zâde Süleymân Ağâ arsası ve bir tarafdan tarîk-i hâss ile
mahdûd tahtânî iki oda ve bir miktar havluyi mütemil harâb mülk-i menzil (silik)
bi vech tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i mufside ve muvâza´adan Ârî
bey´ -i bâti sahîh-i şer´i ile mezbûr Mehmed' e iki bin yedi yüz guruşe bey´ ve
temlîk ve teslîm eylediğimizde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve kabûl ve
teslîm ve ahz kabz ve kabûl eyledikten sonra semen-i melhûzinden iki bin beş
yüz guruşi müşteri-i merkûm Mehmed yedinden bi't-temâm ahz ve kabz
eylediğinde fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrde bizim aslâ ve kat´an alâka ve
medhalimiz kalmayup müşterim-i mezbûr Mehmed' in mülk-i (silik) ve hakk-ı
sarîhi olmuşdur ve yahtâr mâlik ve mutasarrıf olsun didiklerinde gıbbe't-tasdîkı'ş-
Şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb ve imlâ olundı fî'l-yevmu's-sâmen min şehr-i
Recebu'l-ferd sene seb´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0022/2
Sayfa 41
1
Ma´rûz-ı muhassilleridur ki:
Ankara vilâyet-i celîle sin dâhilinde Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Mescid-i
şerîf mahallesi ahâlîsinden ile bundan akdem vefât iden haci Hasan Efendi bin
Abdurrahman bin Abdurrahman’ın verâseti zevcesi Kezbân binti Abdullâh ile
sülbî oğlu Mustafâ ve sübliye kızları Hadîce ve Râzıye ve Emîne ve Fatmâ ve
Ümmühân’a münhasır oldukda verese-i merkûmunden mezbûrun Mustafâ ve
Hadîce hisse-i irsiyelerine isâbet ideni alâ tarîkı't-tehâric ahz ve kabz ve istifâ
eylediklrinden ba´dehu kıbeli’ş-şer´îye mezbûre eminve vefât idüp verâseti
155
validesi mezbûre Kezbân ve sülbî oğlu Hasan ibni Halîl’e münhasıra ba´dehâ
merkûm Hasan bundan yigirmi sene akdem vefât idüp verâseti kibeli'l-üm
ceddesi mezbûre Kezbân’a ve li ebeveyn karındâşı Ali ve târîhde sagîre hâlen
yigirmi üç yaşınad kezâlik li eb karındâşı İbrâhîm’e münhasıra ba´dehu kıbel-i
taksîm mezbûre Kezbân vefât idüp verâseti kızları mezbûrât Râzıye ve Fatmâ ve
Ümmühân’a münhasıra ba´dehâ kibeli'l-fevt mezbûre Râzıye de vefât idüp
verâseti li ebeveyn kız karındaşları mezbûretân Fatmâ ve Ümmühân ve li eb
karındâşı oğlu memhed ve Ali Efendi bini’l-merkûm Mustafâ bini’l-merkûm
Hâcî Hasan Efendi’ye münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları bi hükmi'l-
muhâseme üç bin iki yüz kırk sehimden olub sihâm-i merkûmede bin iki yüz kırk
sehimden iki bin dört yüz seksen sehimi mezbûretân Fatmâ ve Ümmühaân ve iki
yüz beşer sehimden dört yüz elli sehimi merkûmân Ali ve İbrâhîm ve üç üz on
sehimi mûmâ ileyh Mehmed Ali Efendi' ye isâbeti lede'ş-şehir Enver tahakkuk
ittikden sonra bâ´isu'l-i´lâm merkûmân Ali ve İbrâhîm medinen-i merkûme
de´âvî meclisinde ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî ukûdde zikr-i âtî menziller
arsasına vaz´-ı yedleri mübeyyinen-i âdile şer´an tahakkuk iden zâtları mahalle-i
mezbûre ahâlîsinden Melek oğlu Ebûbekir bin ebu Ahmed Usta bin memhed nâm
kimesneler ta´rîfleriyle ma´rûfe mezbûretân Fatmâ ve Ümmühân taraflarınıdan
huzus-i âti'l-beyânda hüsûmet ve red ve cevâba vekîl oldukları evvelen bâ
varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen mahallerinde lede't-tezkiye ald ve
makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan ma´rûfân-i merkûmân şehâdetleriyle
muhzirm-ı hasm-ı câhidde ber nahc-i şehrî sâbit olan mezbûr Fatma' nın zevci a
Asker oğlu Süleymân bin Süleymân ve mezbûre Ümmühân’nın zevci Kâdî oğlu
İsmâîl bin Hasan müvâceheleride mahalle-i merkûmede vâkı´ bir taraf-ı mûmâ
ileyh Mehmed Ali Efendi ve etrâfı-selâsesi tarîk-ı âmme ile mahdûd tahtânî iki
oda ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzili müteveffâ olan
merukm haci Hasan Efendi hayâtında ile'l-vefât yedinde müstakilen mülki olub
ba´de vefâte ber tashîh-i mezkûr dört yüz elli sehim hisse-i şâyi´âsı bize mevrûs
olmuşken muvekkilân-i mezbûre Fatmâ ve Ümmühân menzil-i mezkûri
müstakilen kendülerini olmak za´mıyla bu esnâda fuzûli ve bi gayr-i hâk hadm
ider kıbel-i taksîm arsasına mücededden dükkân binâ ve ihdâs itmekde
olmalarıyla muvekkiletânn-i mezbûretâna izâfetle suâl olunub arsa-i müceddede-i
menâzilin bize ber vech-i tasaddî dört yüz elli sehim hisse-i şâyi´âsından keff-i
yed ve bize teslîme Merkûmân (silik) Süleymân ve (silik) tenbîh olunmak bil
verase matlûbumdur diyü da´vâ ittikleinde anlar dahi bi'l-vekâle cevâblarında
kaziye minvâl-i muharrer üzre olub arsa-i mahdude-i mezkûreye mezburetân
Fatmâ ve Ümmühân’nın vaz´-i yedlerini bi temâmihâ ikrâr ve i´tirâf idüp lakin
müteveffâ-yi salis-i merkûm Hasan' ın müde-i merkûmlerde mezbûr Ali menzil-i
mahdûd-i mezkûrre olan hisse-i şâyi´â-i merkûmesini bi'l-asâle merkûm
İbrâhîm’in hisse-i şâyi´â-i mezkuresini tesviye-i umûrine vâsî nasb olunan İsâ
gâib-i ani'l-meclis Habîb oğlu diğer Ali bi'l-vesâye iki yüz sehimi (silik)
tesmiyesiyle mütvefât-ı mezbûre Kezbân hayâtında bey´ ve teslîm ve semen-i
mezkûr iki yüz guruşiş yenide bi'l-asâle ve bi'l-vekâle ahz ve kabz idüp hatta
müdde´î-i merkûmlerden Ali sene-i sâbıka yani bin iki yüz seksen bir senesi
şevvâlinin on beşinci güni Medine-i merkûmede nâibi’ş-şer´î bulunan sâhib-i
atâullâh Efendi huzûrlerinde hisse-i şâyi´âsını müvekkilelerimiz mezbûretan
Fatmâ ve Ümmühân ve mu’ahharan vefât iden mezbûre Râzıye’den taleb ev
156
da´vâ itmemle mezbûretan dahi hisse-i mezkûresini ber vech-i sahîh bey´ ve
semenini ahzini iddi´â ile eyledikleri vekîllerini merkûm Ali tav´an ikrâr idup ve
mûcebiyle da´vâ-yi mezkûresiyle bi vech-i şer´î mu´ârazadan meni olunub
muvekkilelerimiz mezbûretân hisse-i şâyi´â-i mezkûrelerinin buçuk vaz´-ı
yedlerini târîh-i mezkûr ile müverrah ve nâib-i mûmâ ileyhih imzâ ve hatmini
hâvîye bir kita hüccet ibrâzıyla def´ tasaddî ittiklerinde gıbbe's-suâl müdde´îyân-i
merkûman cevâblarında müteveffâ-yi sâlis-imerkûm Hasan’nın tereke-i
menkûlesinin hisselerine isâbet iden iki yüz guruşi müteveffâ-yi mezbûr (silik)
yedlerinden vâsî-i merkûm diğer Ali' nin kabzını ikrâr idüp hisse-i şâyi´â-i
mezkûrelerin ber vech-i meşrûh bey´ ini ve mazmûn-i hüccet-i mezkûreyi
külliyen inkârlarına dâfi´ân-i vekilân-i merkûmânan def´-imeşrûhalarını mutâbık
beyine taleb olundukda lede'l-iştihâd vel imhâl kerâren merârren mihl-i şer´î
murûriyle isbât-i beyyineden bi'l-vekâle acizlerini izhâr (silik) dahi taleb olunub
kavl-i mücerredeleriyle nesne sâbit olmamağını mûcebince vekîlân-i
mezbûrandan her biri bi'l-vekâle def´-i mezbûr (silik) bilâ beyine müdde´îyân-i
merkûmân Ali ve İbrâhîm’e mu´ârazadan ba´de'l-men´ şâhidân-i mezbûrân bi'l-
vekâle ikrâr e i´tirâf itmeleriyle arsa-i mahdude-i mezkûrenin ber tashîhi-merkûm
dört yüz elli sehimi hisse-i şâyi´âsini (silik) ve müdde´îyân-i mezbûrân Ali ve
İbrâhîm’e teslîme müvekkiletân-i mezbûretân Fatmâ ve Ümmühân’a izâfetle
vekilân-i merkûman İsmâîl ve Hasan’a tenbîh olunduğı bi'l-iltisam huzûr-i
kâimmekâmilerine ilan olundı. fî'l-yevmi’s-sâlis min şehr-i Recebul fert ve sene
Tis´in ve mieteyn ve ba´de elf
2
Medine-i (silik) mahâllâtından Kılın mescidi mahallesinede sâkin olub zât-i zeyl-
i vesîkada muharreru'l-esâmî-i müslimîn ta´rîfleriyle ma´rûfe olan bâ´isetu'l-kitâb
Râzıye (silik) nâm Hâtûn meclis-i şer´-i şerîf’il-enverde Medine-i mezkûr
Mahâllâtından Yenice mahallesi ahâlîsinin sâbık olub ma´lûmu'l-atiyâ?
Muslihuddîn bin İsmâîl mahzarında takrîr-i kelâm ve ta´bîr ani'l-merâm idüp
mezbûr (silik) ile bundan akdem hâl-i zevciyet beynimizde kaim iken firâr (silik)
mütevellidleri hâlâ inhisârlarına (silik) olan işbu hâzırûn-i meclis sülb-i sagîr
oğlu mustafa ve sülbiye-i (silik) kızları Hadîce ve Fatmâ aslâ malları olmayub
muhtâce olmalarıyla nafaka ve kisve bahâ vesâir levazime-i zarûriyeleriyçun
babaları mezbûr Muslihiddîn üserine kıbel-i şer´den kadr-i kifyae meblağ-ı
mezbûr (silik) olunmak matlûbumdur didikde mezbûre Râzıye Hâtûn takrîr-i
meşrûhine vâfi´ (silik) dâfi´un-i mezbûrani meblağ-ı kadr-i ma´rûf (silik)
merkûm müslihiddin Efendi' in ikrâr e i´tirâfı mütehakkık olmağın olmağın
hâkim-i (silik) (silik) bi tevfîkiha râfi´i’l-müstedâb taveli ve hüsn meâb Efendi
Hazretleri sigâr-i mezbûrun Mustafâ ve Hadîce ve Fatma'nın nafaka ve kisve
bahâ vesâir levâzim-i zarûriyeleriyçun babaları mezbûr Müslihiddîn Efendi
üzerine işbu târîh-i kitâbdan sigar-i mezbûrûnun her biriyçun yevmi ellibeşer pare
farz ve takdîr idup meblağ-ı mefrûz-i mezkûr yevmi ellibeşer pareyi sigar-i
mezbûrunlere nafaka ve kisve vesâir leazim-i zarûriyelerine harc ve sarf ve lede'l-
hace istidâneye ve inde'l-zafer mezbûr Muslıhiddîn Efendi üzerine rücû´a
mezbûre râzıye Hâtûn’a izn verilmeği mâ vak´a bi't-taleb ketb olundi. fî'l-
yevmu'l-râbi´ aşere min Recebu'l-ferd sene seb´in ve mieteyn ba´de'l-efl
157
Şuhûdu'l-hâl
(silik) kirâmdan Mehmed Ali Efend ve Muhzır Hüseyin Ağâ ve Dellâl-i mardabâz
Hasan Ağâ
Sivrihisar_7681_0023/1
Sayfa 42
1
Medine-i Seferihisâr’a merbût Zimmî karyesi sâkinelerinden zât-i ta´rîf-i şer´î ile
ma´rûf olan Nâil binti İbrâhîm nâm Hâtûn meclis-i şer´-i hâtir lâzımu’t-tevkîrde
bâ´is-i hazâ mevsuka karye-i mezbûre ahâlîsinden İlyâs bin Hasan
müvâcehesinde bi tav´ihâ ikrar-i tam ve takrîr-i kelâm idüp mezbûr İlyâs zevc-i
dâhilim olub beynimizde şikâk olduğına binâen (silik) mutekarrır ve ma´kûd-i
aleyhiye mihr-i mü´eccel hakkım olan yigirmi beş guruş ile nafaka-i iddetimi
hem üzerlerine mev’unet süknâm kendi üzerine olmak ve mukaddemâ
mu´accelini bana irsâl eyleyup bir yoğran yüzin ve bir yemeni hâsır (silik) ve bir
(silik) yüzi ve bir organ yüzini dahi kendüye red ve teslîm itmek üzre zevcem
mezbûre İsmâîl ile muhâli´â-i sahîhe-i şer´îye ile hali´ olduğımda ol dahi hali´-i
mezburi ale'l-vücuh mezbûr kabûl eyledikten sonra kendüye red ve teslîm
eylediğim (silik) muharrer-i mezkûre yedimden kabz ve tesellüm idüp hukûk
rü'yetine ve işbu (silik) vesîkada (silik) gelinceye değin beyinmizide cereyân iden
ahz ve a´tâ ve mu´âmelât-i şeni´ ve (silik) ma´lûmeden (silik) müte´allik (silik)
de´âvîden ve mutâlibân ve kâfe-i eymân ve muhâsemâtdan mezbûr (silik)
zimmetini ibrâ-i âmme sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât ve her birimiz âharın ibrâsini
ber minvâl-i muharrer ba´de'l-kabûl fi mâ ba´d her birimizin âhar ile ve cerâ
mine’l-vucûh ve sebeben mine’l-(silik) da´vâ ve nizâ´ı ve hüsûmetimiz kalmadı
diyü gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu's-sâbi´ aşere
min Recebu'l-ferd sene seb´în ve mieteyn ve elf
şuhûdu'l-hâl
Muhzır Hüseyin Dâniş
Kâtib Matrabâz zaden Mollâ Bekir ve birâderi Matrabâz Dellâl Hüsnî ve gayruhum
2
Husûs-i âti'l-beyânda mahallinde ketb ve tahrîriyçun savb-i şeri´at-i garrâda bi'l-
iltimâs irsâl olunan Kâtib Hüseyin Efendi Medine-i Seferihisâr mahâllâtından
Araklı mahallesinde Hâcî Ahmed zokâğında vâkı´ zikr-i âtî varup zeyl-i vesîkada
muharreru’l-esâmî-i müslimîn huzûrlarında akd-i meclis-i şer´î âlî ittikde
mahalle-i merkûm ahâlîsinden iken bundan altı ay akdem vefât iden Kara Burak
oğlu Hüseyin bin Ali Efendi ibni Abdullâh' ın verâseti zevcesi Zeyneb binti
İbrâhîm ile li ebeveyn karındâşı Mustafâ' ya münhasıra ve tashîh-i mesele-i
mirâsları dört sehimden olub sihâm-i merkûmeden bir sehimi zevc-i mezbûre
158
Zeyneb' e ve bâkî üç sehimi ahi'l-merkûm Mustafâ' ya isâbeti ber nahc-i şer´î
sâbit ve mütehakkık olduktan sonra merkûm safta tarafından husûs-i âti'l-
beyânda vekîl-i müseccel-i şer´îsi Semerci Mehmed Usta bin Mustafâ meclis-i
ma´kûd-i mezkûrde zât-i ta´rîf-i şer´i ile ma´rûfe bâ´isetu'l-vesîka mezbûr
ezeyneb mahzarında bi'l-vekâle ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp işbu derûnında
akd-i meclis-i âlî olunan bir tarafdan Karaburâk dâmâdı Hâcî Halîl menzili ve bir
tarafdan Çarıklık oğlu Mehmed menzili ve bir taraefdan kaya ve bir tarafdan
tarîk-i âmme ile mahdûd üçünci numarada murakkam fevkânî iki bâb oda ve
tahtânî üç bâb oda ve arzen on dört ve tûlen on bir ayak havliyi müştemil bir bâb
mülki menzil müteveffâ-yi mezbûr Hüseyin' in hayâtında ile'l-vefâte yedimde
mülki ve hakkı olub ba´de vefâte ber tashîh-i mezkûr müvekkilim merkûm ile
mezbûre Zeyneb mevrûs olmağla menzil-i mahdûd-i mezkûrde bir tarafdan
merkûm hisse-i irsiye-i şâyi´âlarımızı İfrâz ve her birimiz bi'l-vekâle ve bi'l-asâle
hissemizi müstakilen intikâli murâd idup lakin mezbûre Zeyneb' in hissesine
intifâ´ı mümkün olmayacağından mezbûre Zeyneb akd-i âti'l-zikrin
sudûrinedeğin menzil-i mezkûrde ber tashîh merkûm mâlike olduğı bir sehim
hisse-i şâyi´â-i mezkûresini tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i müfside ve
muvâza´adan arı bey´-i bât-i sahîh-i şer´î ile muvekkilim merkûm Mustafâ için
bana bin iki yüz elli guruşe Bey´ ve teslîm eylediğinde ben dahi ber vech-i
muharrer bi'l-vekâle iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz ve kabûl
eylediğimden sonra zikr olunan menzilden bi'l-ifrâz bir tarfdan Çarıklık oğlu
Mehmed menzili ve bir tarfdan muvekkilim merkûm menzili ve bazen harîm ve
bir tarfdan tarîk ile mahdûd fevkânî bir bâb oda ve tahtânî bir bâb oda ve
havludan arzen yedi ve tûlen beş buçuk ayak mahalli ifrat e alâmet-i fâsıla
nisbeytiyle ba´de'l-imtiyâz tarafından îcâb ve kabûli Hâvî şurût-i mufside ve
muvâza´adan ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile bin dokuz yüz guruşe Mezbûre
Zeyneb' e bi'l-vekâle Bey ve teslîm ve temlîk eylediğimde ol dahi ber vech-i
muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabbz ve kabûl eyledikten sonra
semeni olan meblağ-ı mezkûrinin dokuz yüz guruşun bin iki yüz elli guruşeni
mezbûre Zeyneb'in müvekkilim merkûm Mustafâ zimmetine semen-i
mübeyyi´adan alacağı olan bin iki yüz elli guruşine takâs ve mahsûb eylediğimde
ol dahi mukâse ve kabûl ve bâkî altı yüz elli guruşini dahi muvekkilim merkûm
için def´ ve teslîm eylediğinde ben dahi bi'l-vekâle yedinden temâmen ve
kâmilen ahz ve kabz itmemle ol vecihle ben sâlifu'z-zikr fevkânî ve tahtânî iki
bâb oda ve yedi ayak havlının semenini mezbûreden olduğı hisse-i şâyi´-i
mezkûrenin semenini muvekkilim merkûmden her birimiz bi'l-vekâle ve bi'l-
asâle ahz ve istifâ ve bey´-i mezkûrlerimizi takrîr ve ayiyeten müte´allika
da´vâdan tarafından her birimiz âharın zimmetini ibrâ-i sahîh-i şer´îyle ibrâ ve
iskât ve her birimiz âharın ibrâsını kabûl itmemizle ba´de'l-yevm sâlifu’l-beyân
menzillin rub´ hisse-i şâyi´âsında mezbûre Zeyneb' in ve ma´rû’l-zikr bir bâb
fevkânî ve bir bâb tahtânî odalarla arzen yedi ve tûlen beş buçuk ayak müfrez
Havluda muvekkilim merkûm Mustafâ' nın aslâ alâka ve medhalleri kalmayup
her biri âharın mülk-i müşterâsı ve hakk-ı sari olmuşdur diyü ikrâr ve tasdîklerini
Kâtib-i mûmâ ileyh mahallinde ketb ve tahrîr ve ma´an meb´ûs ümenâ-i şer´le
meclis-i şer´e gelub alâ vukua inhâ ve takrîr itmeğin mâ huve'l-vâkı´ bi't-taleb
ketb olundı tahrîren fî yevmu'l-ehâdî ve işrîn min şehr-i Recebu'l-ferd li senete
tis´in ve mieteyn ve elf
159
Şuhûdu'l-hâl
Hâcî Hamzâ aolğu Hâcî Mehmed Efendi
Divât oğlu Hâcî Ahmed Efendi
Kaymazlı Mehmed Usta
Ağâ oğlu Mûsâ Usta ve gayruhum mine'l-hâzirîn
Sivrihisar_7681_0023/2
Sayfa 43
1
Fî'l-asl Arabistân kıt´asından vilâyet-i Mısır dâhilinde Berdisi? Kazası
ahâlîsinden olub Ankara vilâyetine mülhâk (silik) Günyüzi mahâllâtından
Kethüdâ mahallesinde muhâciren ve müstâciren sâkin iken bundan üç sene
akdem vefta iden elhac Halîl bin Süleymân bin Abdullâh' ın verâseti zevc-i
menkûha-i metrûkesi Emîne binti el-Hâcc Mehmed ile zevce-i mezbûreden
mütevellidler sülb-i sagîr oğlu Hâim ve sülbiyei-sagîre kızı Havvâ’ya münhasıra
olduğı lede'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve mütehakkık olduktan sonra zât-i ta´rîf-i şer´î
ile ma´rûfe bâ´isetu'l-itâb Emîne binti el-Hâcc Mehmed meclis-i şer´-i enverden
mürseller olan sagîrân-i mezbûrânın tesviye-i umûrlerine kıbel-i şer´den mansûb
vâsîleri Medine-i merkûme ahâlîsinden Keştalli oğlu el-Hâcc Süleymân Ağâ ibni
Süleymân mahzarında takriri-kelâm ve ta´bîr ani'l-merâm idüp ben fakîre ve
muhtâce olub sagîrân-i mezbûrândan gayri kimesnem olmayub kâr-i kisime
iktidârım olmadığı ecilden müztaribu’l-ahvâl olmamla kıbel-i Şer´den oğlum ve
kızım sagîrân-i mezbûrân Mehmed Hâşim ve Havvâ üzerlerine vâsîleri merkûm
el-Hâcc Süleymân Ağâ yedinde bulunan mallarından kadr-i kifâye nafaka farz ve
takdîr olunmak matlûbumdur didikde mezbûre Emîne’nin takrîr-i meşrûhde
vâkı´a mutâbık ve zikri âtî meblağı kadri masrûf olduğı sakât-i sahîhitu’l-kelimât
ihbârlarıyla zâhir ve mutehakkık olunmağın gıbbe’t-tasdîkı’ş-şer´i hakim-i
mevki´ sadri’l-vesîka bir şimât eflâkı’l-enîka Efendi Hazretleri dahi Sagîrân-i
mezbûrânın babaları müteveffâ-yi mezbûrden mevrûs vâsîleri merkûm el-Hâcc
Süleymân Ağa yedinde bulunan Mâllarından anaları mezbûre emînenin nafaka ve
kisve vesâir levâzim-i zarûriyesiyçun oğlu ve kızı mezbûrân üzerlerine işbu târîh-
i kitâbdan yevmi üçer guruş farz ve takrîr idüp meblağ-ı mefrûz-i mezkûri harc
ve sarfı ve lede’l-iktizâ istidâneye ve gıbbe’n-nazar sagîrân-i mezbûrânın mâl-i
mevrûsleri rucû´-i mezbûre Emîne bin izn virmeğin mâ vâkı´ bi't-taleb ketb
olundı fi'l-yevmu’r-râbi´ ve işrîn min şehr-i Recebu’l-ferd Li sene tis´în ve
mieteyn ve elf
Şuhûdu’l-hâl
Sancakdâr Mehmed Ağa
Kâtib Hüsnî Efendi
Madrabâz Mollâ Bekir ve gayruhum mine’l-hâzirîn
2
160
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Ay Mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm
Salhak oğlu Haci Ohannes veledi Rus meclis-i Şer´-i şerîf’il-enverde Medine-i
merkûme merbût Dumrul karyesi ahâlîsinden Dulan oğlu musatfa bin Hüsnî
müvâcehesinde merkûm Mustafâ zimmetinde bundan iik sene akdem yedimden
iştirave kabz ve umûrine sarfla istihlâk eylediği semen-i mu´ayyenden üç bin yüz
yigirmi dört guruş alacak hakkım olmağla meblağ-ı merkûmi hâlâ taleb iderum
diyü ba´de'd-da´vâ vel ikrâr alâ mûceb ikrâra meblağ-ı mezkûr üç bin yüz yigirmi
dört guruşun müdde´-i merkûm Haci Ohannes edâ ve teslimiyle mezbûr Mustafâ
ilzâm olunduğı huzûr-i kâimmekâmlerine i´lâm olundı. fi'l-yevmu’s-sâmini ve'l-
işrîn min şehr-i Recebu’l-fert li sene tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0024/1
Sayfa 44
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Yenice mahallesi ahâlîsinden Barutçi oğlu
Mustafâ bin İsâ nâm kimsene meclis-i şer´-i şerîfde Medine-i merkûme
mahâllâtından Orta mahallesi ahâlîsinden Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî
milletinden bâ´isetu'l-kitâb Papas oğlu İstefan veledi Haci Artini mahzarında
ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-zikrin sudûrine değil yedimde ve
irsen müstakilen malım ve mülküm olub zikr olunan Yenice mahallesinde haci
Osmân Ağâ zokâğında vâkı´ ve tahrîr-i emlâk me'mûrinin yedinde mahfûz defter-
i mahsûsda birinci aded defterinin dokuz yüz doksan üçünci adet-i umûmiyesined
muharrer ve birinci numara ile murakkam emlâk Komisyoni cânibinden mevrûs
bir kıt´a ilm u haberde müsteban olan bir tarafdan Ayvazlı Şen oğlu Ahmed bin
Halîl menzili ve bir tarafdan Kuzât oğlu zevcesi Fatmâ menzili ve bir tarafdan ve
bir tarafdan Çıkmaz zokak ve bir taradan tarîk-i âmme ile mahdûd ve tahtânî üç
bâb oda ve bir mikdar havliyi şâmil bir bâb mülk-i menzili bi'l-cümle mâ-i
müştemile ve ceviye tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i müfsîde ve
mu´ârazadan ari bey´-i bati sahîh-i şer´i ile beş bin beş yüz guruşe merkûm
İstefan’e bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ
ve temlîk ve kabz ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı Mezkûr beş
bin beş yüz guruş menzili merkûm İstefan yedinden bi't-temâm ve'l-kemâl ahz ve
kabz idüp bey´-i mezkûrde Takrîr ve gabn vukû´ına müteallik amme-i de´âvîden
taraıfndan her birimizi âharın zimmetini ibrâ-i sahîh-i şer´i ile kabûl hâvî ibrâ ve
iskât eyledik fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrde ebinm aslâ ve katan alâka
ve medhalim kalmayub müşteri-i merkûm İstefân’nın mülk-i müşterâ-yi sahîh ve
hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe mâ yeşâ ve hissemâ yahtâr mâlik ve mutasarrıf
olsun didikde gıbbe’t-tasdîkı’ş-şer´i mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fi'l-yevmu’s-
sâbık min şehr-i Şa´bânu’l-mu´azam li senete tis´in ve mieteyn ve elf
Şuhûdu’l-hâl
De´âvî a´zâsından Mütevellî zade Hasan Ağa
De´âvî Kâtibi Mansûb Süleymân Efendi
161
Mahmkeme Kâtibi Hüseyin Efendi ve gayruhum mine’l-hâzirîn
2
Medine-i Seferihisâr Günyüzi tâbi´ Çaykoz karyesi ahâlîsinden Okçu oğlu Yûsûf
ibni İbrâhîm nâm kimesne meclis-i şer´-i şerîf-i enverde Medine-i merkûm
Mahâllâtından Orta mahallesi ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin Ermenî
milletinden bâ´isu'l-kitâb Kassâb oğulları Haci Petri ve Haci Marderos İbni Toros
müvâcehelerinde ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp akt-i âti'l-zikrin sudûrine
değin yedimde münselik malım e mülküm olan karye-i metburede vâkı´ bir
tarafdan kendi mülküm ve etrâf-ı selâsesi araz-i metrûke ile mahdûd tahtânî bir
bâb oda ve bir bâb ahur ve bir civâne ve bir mikdâr havil müştemil bir bâb-i
mülk-i menzili bi'l-cümle et-tevâbi´u’l-levâhık ve kâfetu'l-hukûk vel mürâfik
tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i müfside ve ve mevâzi´adan ari bey´-i sahîh-
e şer´i ile iki bin altı yüz guruş merkûmân her biri ve Hacî Mardoros’a bey´ ve
temlîk ve teslîm eylediğimde anlar dahi ber vech-i muharer iştirâ ve temlîk ve
teslîm ve kabz ve kabûl etikden sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr iki bin altı
yüz guruş müşterî-i merkûmân Haci her biri ve Haci Mardoros yedlerinden bi't-
temâm ve'l-kemâl ahz ve kabz eylemdim fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrde
benim aslâ ve katan alâka ve medhalim kalmayup müşter-i merkûmân her biri ve
Haci Mardoros münâsefen mülk-i müşterâ-i sahîhi ve hak-ı sarîhleri olmuşdur
keyfe mâ yeşâ ve haysemâ yahtâr mâlik ve mutasarrıf olsunlar didikde gıbe’t-
tasdikı’ş-şer´i mâ vâkı´ bi't-taleb ketb ve imlâ olundı. fi'l-yevmu’l-hâmi aşere min
Şa´bânu’l-muazzam sene tis´îni ve mieteyn ve elf
Şuhûdu’l-hâl
Veli Efendi Çakurli Hâcî Osmân ve birâderi Hâcî Mustafâ ve karye-i İmâm Mehmed
Efendi ve Hâcî Osmân Yûsûf ve gayrihum mine’l-hâzirîn
3
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından (silik) mahallesi ahâlîsinden iken bundan üç
gün akdem vefât i den Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden Haci Artini
veledi Haci Begosi veledi Kirağos’un verâseti zevce-i metrûkesi Vardaresi binti
Serpo ile sülbiye/i kebîre kızı Nikohi ve sülbiye-i sagîre kızı Maryem ve li
ebeveyn karındnaşı Agob ve li ebeyven kız karındâşı diğer Maryem ve Astâne' de
sâkin diğer Nikohi’ye münhasıra olduğı inde'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve mütehakkık
oldukton sanra zevce-i mezbûre Vardane’nin karındâşı ve tarafından husûs-i âti'l-
beyânın vekîl-i şer´îsi bâ´isu'l-kitâb diğer Ağob veledi Serpohi emclis-i hatîrde
zirk-i âtî menzile bi'l-verâse ve bi'l-vesâye vaz´ı yedleri tahakkuk iden sagîre-i
mezbûre Maryem' in Tesviye-i umûrine bâ hüccet-i şer´îye vâsî ve gâibe-i
merkûme diğer Nikohi’inin zuhûrinedeğin hisse-i irsiyesini ahz ve zabt kezâlik
vâsî ve kayyum nasb olunan nefsinden asıl ve mezbûretân Nikohi ve diğer
Maryem' in taraflarından zikr-i âtî da´vâdan hüsûmetine vekîl-i müseccel-i
şer´îleri merkûm Agob’un müvâcehesinde bi'l-vekâle ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm
idüp mahalle-i mezbûrede vâkı´ bir tarafdan Tursun oğlu Haci Karaşet ve bir
tarafdan Tosun oğlu Mayşevi ve bazen Batârcı oğlu Agob ve bazen Kalpakço
162
oğlu Karabet menzilleri ve bir tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd ve tabaka-i gate
ile fevkânî üç bâb oda ve vasatında dört bâb oda v ebir bâb sayfie-i sofa oda ve
tahtında dört bâb oda ve bir bâb ahur ve bir bâb samânhâne ve bir bi’r-i mâ’yi ve
bir maşbahâne ve bir mikdâr avluyi şâmil muvekkilem mezbûrenin zevci
müteveffâ-yi Merkûm ile hayatınad ma´an sâkin olduklar mahallinde ma´rifet-i
şer´le mu´âyene lunan bir bâb mülk-i menzil müteveffâ-yi merkûmun hayâtında
müstakilen mülki iken târîh-i kitâbdan bir sene akdem menzil-i mezbûrun Haci
Karaşet ve Manitos’un tarîk-i hâss ve bazen karabet ve bazen Agob menzilleri
taraflarından kevkani üç oda ve vasatında sagîr bir sofa oda ile ittisâlinde bulunan
bir bam küçük oda ve tahtından bir bâb samânâneden ve bir bâb ahur ve ahura
muttasîl bir bâb oda ve havuludan tûlen altı ve arzen kırk ayak murûren yedecek
mahal ve zokâk kapusı küşâd olmak üzre maşbahâne mahallesini ifrâz ve alâmet-
i fâsıla vaz´ıyla imtiyâz iderek zimmetinde muvekilem mezbûre Varvare’ye cihet-
ikarzdan bâ sened deyni olan on yedi bin beş yüz guruş mukâbelesinde Bey´-i
sahîh-i şer´î ile bey´ ve temlîk ve vech-i lâyıkı üzre teslîm eylediğimde
muvekkilem mezbûre dahi ber vech-i muharre iştirâ ve temelluk ve tesellum
Ve kabûl idüp ol vecihle menzil-i mahdûd-i mezkûre altı bâb oda ve bir bâb ahur
ve bir bâb samânhâne ve havlusindan altı ayak mahalli ma´a maşbahâne
muvekkilem mezbûrenin mülk-i müşterâsı iken muvekkiletân-i mezbûretân
Nikohi ve diğre Maryem ve merkûm Agop menzil-i mahdûd-i mezkûr müstakilen
mevrûsleri müteveffâ-yi merkûmun mülki olmak za´mıyla mecmû´ına bi gayr-i
hâk vaz´-ı yed ider olmalarıyla muvekkilân-i merkûmâna izâfetle asıl ve vekîl ve
vâsî-i merkûm Agob' a suâl olunub muvekkilem mezbûrenin Mülk-i müşterâsına
kasr-ı yedlerine tenbîh olunmak matlûbumdur diyü da´vâ ittükde gıbbe's-suâl
Agob bi'l-asâle ve bi'l-vesayi ve bi'l-vekâle cevâbında menzil-i mahdûd-i
mezkûre mevrûsleri müteveffâ-yi merkûmun müstakilen mülki olmak üzre vaz´-ı
yedini ikrâr lakin müddei vekîli-merkûmun mâ´adâ müdde´âsını inkâr itmekğini
müdde´î vekîl-i merkûm diğer Agob ber vech-i muharre müdde´âsını her biri
mahallerinden evvelen bâ varaka-ı mestûre sırren ve ba´dehu alemem lede't-
tezkiye adel ve makbûlı'ş-şehâde üdekleri ihbâr olunan Kudbeddîn mahallesi
ahâlîsinden Kandilci zâde Mehmed Efendi ibni Hüseyin ve Kayalı mahallesinden
Çil oğlu Süleymân bin Süleymân nâm kimesneler menzil-i mahdûd-i mezkûri
mahallinde ba´de'l-edâ-i şehadetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´î isbât
itmeğini mûcebince menzil-i mahdûd-i mezkûrun zikr lunan altı bâb oda ve bir
bâb ahur ve bir bâb samânhâne ve altı ayak havlısıyla maşbahâneden keff-i yed
ve muvekkilem mezbûre Varvara içun vekîl-i merkûm diğer Agob' a teslîme
müvekkiletân-i mezbûretân izâfetle asıl ve vekîl ve vâsî-i merkûm Agob' a tenbîh
olunmağın mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu's-sâbi´ aşere min şehr-i
Şa´bânu'l-mu´azzam li sene Tis´in ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Kâtib Hüseynî eef
Bekir Efendi
Muhzır Hüseyin zade
163
Sivrihisar_7681_0024/2
Sayfa 45
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kayalı mahallesinde sâkin zât-i ta´rîf-i şer´î
ile ma´rûfe Ümmühân binti Hâcî Hüsnî Efendi tarafından zikr-i âdî bey´ takrîr ve
i´tâ-i haccet vekîl olduğı udûlden Çubuk mahallesi ahâlîsinden Hâcî İbrâhîm
Efendi ibni Ebûbekir ve Hazînedâr Mahallesi ahâlîsinden Hâcî Ali Efendi ibni
Ömer şehâdetleriyle alâ vech-i şer´î sâbit olan Berber Ahmed Usta bin Mehmed
meclis-i şer´-i şerîf-i lâzımu’t-teşrîfde Konya vilâyet-i celîlesi dâhilinde Akşehir
kazâsına tâbi´ Cihâtbeyli aşîretinin hâlî Hânlı karyesi ahâlîsinden bâ´isu's-kitâb
Odabaşı oğlu Hüseynî Ağâ ibni el-Hâcc Ali mahzarında bi'l-vekâle İkrâr-i tam ve
takrîr-i kelâm idüp muvekilem mezbûre Ümmühân Hâtûn Kılınç meclis
mahallesinde Hâcî Hasan zokâğında vâkı´ ve tahr-i emlâk me'mûrinin yedinde
mahfûz defter-i mahsûsda birinci adde defterinin iki bin iki yüz altmış birinci
aded-i umûmisinde muharrer ve ikinci numara ile murakkam olduğı emlâk
komisyonu cânibinden mevrûd bir kıt´a ilm u haberden müstebân olan bir
tarafdan Vİcvic oğlu Haci Sergiz dükkânı ve bir tarafdan kız karıdaşım Fatmâ
dükkâni ve tarafeyni tarık-ı âmme ile mahdûd ve bir mam dükkanın nısf-hisse-i
şâyi´âsını akd-i âti'l-zikrin sudûrinedeğin irsen yedimde Mülk ve hakkım olmağla
Ma´rûz-ı zikr nısf-ı hisse-i şâyi´âmız bi'l-cümle mâ-i müştemille ve haviye
tarafından îcâb ve kabûl hâvî şurût-i müfside ve mevazi´adan ârî bey´-i bât-i
sahîh-i şer´î ile sekiz bin beş yüz guruşu şerîkim mezbûr Hasan Ağâ' ya Bey´ ve
temlîk ve vech-i lâyıkı üzer teslîm eylediğimde ol daha ber vechi muharre iştirâ
ve temlîk ve teslîm ve kabz ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı
mezkûresinin beş yüz guruşuni müşteri-i mezbûr Hüseyin Ağâ yedinden
temâmen ve kâmilen ahz ve kabz v ekabul idüp bey´-i mezkûrde takrîr ve gabn
vukû´ına müte´allika âmme-i da´vâdan her birimiz âharın zimmetini ibrâ –i
sahîh-i şer´î ile kabûli hâvî ibrâ ve iskât iderek fi mâ ba´d sâlifu'z-zikr dükkânın
nısf hisse-i şeyiasında benim aslâ alâka ve medhalim kalmayub müşteri-imezbur
Hüseyin Ağâ' nin mülk-i müşterâsı ve hakk-ı sırfı olmuştur keyfemâ yeşâ ve
hasbemâ yahtâr malik ve mutasarrıf olsun didi didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ
vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmu's-sâbi´ve'l-işrîn min şehr-i Şa´bânu'l-
mu´azzam li senete tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0025/1
Sayfa 46
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Çubuk mahallesi ahâlîsinden Şeyh Ali ve
karınadşı İbrâhîm ibni Hâcî Halîl nâm kimesneler Meclis-i şer´î şerîf’il-enverde
Medine-i merkûme mahâllâtından Benli mahalleis ahâlîsinnden Devlet-i 'Aliyye
teb´asının Ermenî milletinden bâ´isu'l-Kitâb Vicvic oğlu Haci Sergiz veledi
Kirekos mahzarında ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-zikrin
164
sudûrinedeğin bi'l-irsi'ş-şer´î yedimized ber vech-i tasfiyeten müşterek mâlımız
ve mülkümüz olan Kılınç mahallesinde Hâcî Hasan zokâğında vâkı´ ve tahrîr-i
emlâk me'mûrinin yedimizde mahfûz defter-i mahsûsda birinci aded varakanın
iki bin iki yüz altmış birinci aded-i umûmiyesinde Muharrer ve ikinci numero ile
murakkam oludğı emlâk komisyonu cânibinden mevrûd bir kıt´a ilm u haberden
müsteman olan iki tarafdan Hâcî Hasan Efendi kızları Ümmühân ve Fatmâ
dükkânları ve bir tarafdan Mehmed ail Efendi menzili ve bir tarafdan tarîk-i
âmme ile mahdûd ve arzen dört ve tûlen on beş zirâ´ bir bâb dükkânımızı
tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i mufside ve muvâza´adan ârî bey´-i bâti-i
sahîh-i şer´i ile on bin beş yüz guruş merkûm Haci Sergiz’e bey´ ve temlîk ve
teslîm eylediğimizde ol adha ber vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve tesellum
ve kabz ve kabûl eyledikten sonar fi mâ ba´d meblağ-ı mezkûr üç bin beş yüz
guruşi müşteri-i merkûm Sergiz yedinden bi't-temâm ve'l-Kemâl ahz ve kabzu ve
münâsefe beynimizde iktisâm eyleyub bey´-i mezkûrde takrîr ve gabin vukû´ına
müte´allik de´âvîden tarafından her birimiz âharın zimmetini ibrâ-i sahîh-i şer´î
ile kabûli hâvî ibrâ ve iskât eyledik fi mâ ba´d dükkân-i mahdûd-i mezkûrde
bizim aslâ ve kat´an alâkamız ve medhalimiz kalmayup müşteri-i merkûm Haci
Sergiz’in mülk-i müştmera-i sahîh-i ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ ve
hasbemâ yahtâr mâlik ve mutasarrıf olsun didiklerinde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ
vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-yevmi'r-râbi´ ve'l-işrîn min şehr-i Şa´bânu'l-
mu´azzam li senete tis´în ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Duhâncı Ali Ağâ
Dervîş oğlu Süleymân Ağâ
Katırcı oğlu Mehmed Ali
Debbâğ Onbaşı Mehmed Ağâ ve gayruhum mine'l-hâzirîn
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kayalı mahallesined sâkin zât-i ta´rîf-i şer´î
ile ma´rûfe Fatmâ binti Haci Hasan Efendi' nin zevci ve tarafından zikr-i âtî bey´
takrîr ve i´tâ-i hüccet vekîli olduğı Câmi´-i kebîr mahallesi ahâlîsinden Hâcî
Hüsnî Ağâ bin Bin Hâcî Ahmed ve Kılınç mahallesi ahâlîsinden Berber Ahmed
Usta bin Mehmed nâm Şâhin bin Adinî şehâdetleriyle alâ vech-i şehir sâbit olan
Kayalı mahallesi ahâlîsinden Asker oğlu Süleymân bin Süleymân meclis-i şer´-i
şerîf-i lâzımu’t-teşrîfde Konya vilâyet-i celîlei dâhilinde Akşehir kazâsına tâbi´
Cihâtbeyli Aşiretinin hâlî Hânlı karyesi ahâlîsinden bâ´isu'l-vesîka Odabaşı oğlu
Hüseyin Ağâ ibni el-Hâcc Ali mahzarında bi'l-vekâle ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm
idüp muvekkilem mezbûre Fatmâ Hâtûn zikr olunan Kılınç mescid mahallesined
Hâcî Hasan zokâğında vâkı´ tahrîr-i emlâk me'mûrinin yedinde mahfuz olduğı
emlâk komisyonu cânibinden mevrûd bir kıt ilm u haberden müsteban olan bir
tarafdan Vicvic oğlu Haci Sergiz dükkâni ve tarafından benim dükkanım ve
tarafeyni Tarîk-i âmme ile mahdûd ve bir baba dükkânın nasıfı hisse-i şâyi´âsı
akd-i âti'l-zikrin sudûrinedeğin irsen yedimde mülk ve hakkım olmağla sâlifu'z-
zikr nısf hisse-i şâyi´âmız bi'l-cümle mâ-i müştemiliyle ve haviye tarafından îcâb
ve kabûli şurût-i mufside ve muvâza´adan ârî bey´-i bât-i sahihih şer´î ile bin beş
165
yüz guruş mezbûr Hüseyin Ağâ' ya bey´ ve temlîk ve vech-i lâyıkıy üzre teslîm
eylediğimde ol daha ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabz ve
kabûl eyledikden sonra semeni olan meblağ-ı mezkûri bin beş yüz guruşi
müşteri-i mezbûr Hüseyin Ağâ yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve kabz idüp
bey´-i mezkûrden takrîr ve gabnı vukû´ına müte´allika âmme-i da´vâdan her
birimiz âharın zimmetini ibrâ-i sahîh-i şer´i ile kabûli hâvî ibrâ ve iskât eyledik
ba´de'l-yevm sâlifu'z-zikr dükkânın nısfı hisse-i şâyi´âsında benim aslâ alâka ve
medhalim kalmayub müşteri-i mezbûr Hüseyin Ağâ' nın mülk-i müşterâsı ve
hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ ve hüsbemâ yahtâr mâlik ve mutasarrıf
olsun didi didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı. fî'l-
yevmu'l-hâmiş ve'l-işrîn min şehr-i Şa´bânu'l-mu´azzam li senete tis´în ve
mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Kassâb Ahmed Usta
Kasırcı oğlu Mehmed Ali Usta ve kassâb Hâcî Ali Ağâ
3
Fî gurre-i 306
Seferihisâr kâimmakâmlığına
Fî 8 Receb sene 91 ve fî 8 Ağustos sene 90
Rıf’atlü Bey
Mahkeme-i şer´îye meclis-i temyîz-i de´âvî hâsılâtından olarak ashâb-i de´âvî ve
hukûkdan istifâ kılınacak mebâliğin fiât-ı mîrî yani beşlik beş guruşe i´tibârıyla
istikâ olunub sikke-i nuhasiyyesinin kat´an kabûl olunmaması usûl ve nizâmı
iktizâsından iken bu usûle bazı mahallerda vakit bulunmayarak sikke-i nühâsiye
anılmakad olduğından ba´demâ kabûl olunmaması husûsının umûmen tavsiye ve
iş´ârın lüzûmi muhâsebeye haber verilen müzekkere üzerine meclis idâre-i
vilâyetden ifâde olunmuş ve keyfiyet sâir sancâk ve kazâlara bildirilmiş olmağla
oracada ber minvâl-i muharrer hâsılâtın beşlik beş guruş i´tibârıyla esmânı
husûsına itina ve vakit bulunması siyâkında şukka tahrîr kılındı
Sivrihisar_7681_0025/2
Sayfa 47
1
Medine-i Seferihisâr’a tâbi´ İğdecik karyesinde sâkin iken bundan sekiz sene
akdem vefât iden Kürd Bekir zevcesi Fatmâ binti İsmâîl Bin Abdullâh' ın verâseti
sülbî kebîr oğulları Hüseyin ve Süleymân ve Hüseyin ve kebîre kızı Elif ve hâlâ
sagîr oğulları Mustafâ Alice münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları on bir
sehimden olub sihâm-i merkûmden ikişer sehimi bini'l-merkûmun Hasan' a ve
Süleymân ve Hüseyin ve musatfa ve Alice ve bir sehimi binti’l-Elif’e isâbeti
inde'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve mutehakkık olduktan sonra mezbûrân Hüseyin ve
166
Elif'den her biri meclisi-i de´âvîde ma´kûd-i huzûr-i şer´î Me´âlî ukûde merkukm
Hasan hâzır olduğı hâlde zikr-i âtî menzil vaz´-ı yedi beyine-i âdile ile şer´an
sâbit olan karye-i mezbûre ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm Karaçamlı oğlu diğer Hasan
bin Ali müvâcehesinde kareyi-merkûmede vâkı´ bir tarafdan İbiş oğlu Hasan
menzili ve birtarafdan Tongazlı Osmân menzili ve ve bazen Mehmed hace oğlu
Dervîş menzil iv ebazen Hâcî Ali menzili ve bir tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd
tahtânî bir bâb oda ve bir dönüm mikdârı Havli müştemil bir bâb mülk-i menzil
müteveffâ-yi merkûm Fatma' nın hayâtından ile'l-vefâte yedinde müstakileten
mâlı ve mülki olub ba´de vefatihâ ber tashîh mezkûr her birimiz mevrûs
olmuşken târîh-i i´lâmdan beş sene mukaddem karındaşlarımız hâzır-ı mezbûr
Hasan ile gabi-i ani'l-meclis merkûm Süleymân tarafından zikr-i âtî husûs
vekâletleri olmaksızın menzil-imahdud-i mezkûrde olan üç sehim hisse-i
şâyi´alarımızı fuzûli kendü hisse-i şâyi´âlarıyla ma´an merkûm diğer Hasan' a
dokuz yüz elli guruşe semen-i medfû´ ve makbûzi bey´ bey´ teslîm idüp lakin biz
bey´-i mezkûri mucîz ve râzî olmamağla el-hâlet-i hazihi mahdûd-i mezkûrde ber
vech-i muharrer üç sehim hisse-i şâyi´âsından keff-i yed ve meclisde bize teslîme
merkûm diğer Hasan tenbîh olunmak matlûbumdur diyü hâzır-ı merkûm Hasan'
ın tasdîkıyle da´vâ ittiklerinde ol dahi cevâbında zikr olunan menzil-i müteveffâ-
yi mezbûrde verese-i murkumun mevrûs lduğı ve hâlâ vaz´-ı yedini ikrâr lakin
hâzır Hasan ile gâib-i merkûm İsmâîl târîh-i i´lâmdan beş sene akdem
nefslerinden asâleten ve müdde´îyân-i mezbûrân taraflarından vekâleten ve
sagîrân-i mezbûrân taraflarından vesâyeten menzil-i mezkûr meblağ-ı merkûm
dokuz yüz elli guruşe bana bey´ ve teslîm ittikden iki sene sonra mezbûrân
Hüseyin ve Elif Karye-i mezkûreey gelub menzil-i mezkûrde olan hisselerine
bey´e karındaşları merkûmân Hasan ve İsmâîl vekîl eylediğikleri muhzir-i
şuhûdde ikrâr itmeleriyle ol vecihle Menzili-mezkûri buçuk vazıı yed iderum
diyü müdde´îyânı merkûmânın inkârlarına mukârren eyledikleri her biri
mahallinden evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen ledez tezkiye
adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan karyei-merkûme ahâlîlerinden sarı
oğlu Habîb bin hsüeyin ve Nûşiz oglu Mehmed bin Ahmed nâm kimesneler
menzil-i mezkûri mahallini ba´de'l-irâe şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i
şer´î isbât itmeğin mucebiyle müdde´îyân-ı merkûmân Hüseyin ve Elif Da´vâ-yi
mezkûreleriyle mezbûr diğer Hasan' a bi vech-i şer´î mu´ârazadan men´
olundukları bi'l-iltimâs huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm olundi el-emr min lehu'l-
emrindir fî'l-yevmu's-sâmen min şehr-i Şevvâli’l-mükerrem li sene seb´în ve
mieteyn ve elf menzil-i mezkûrde sagîrân-i mezbûrân Mustafâ Ali taraflarından
Topçu oğul Hüseyin vâsî nasb olunanark sagîrân-i mezbûrânnın dört sehimi
hisse-i hakk-i Şâyi´âları içun bir göz dâm ile Hâcî Ali tarafından tûlen yigirmi ve
arzen on beş ayak arza ifrâz olunduğından sagîrân-i mezbûrân içun vâsî yedine
bir kıt´a hükm ve taksîm-i i´lâm olduğı işbu mahalle hulâsaten şehr verildi.
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Hâcî Hüsnî mahallesi ahâlîsinden sâbık
sandık Emîni Hâcî Ali Efendi bin Mehmed tarafından zikr-i âtî ferâğı takrîr ve
i´tâ ve Hüccet vekîli olduğı evvelen bâ varak-i mestûre siren ve ba´dehu alenen
167
lede't-tezkiye ald ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan emlâk-i mukayyedi
Abdullâh Efendi İbni Süleymân ve Hâcî Derubin oğlu Mehmed Nûrî bin İsmâîl
Efendi şehâdetleriyle sâbit olan Topal oğlu İbrâhîm Ağâ ibni Velîyüddîn nâm
kimesne meclis-i şer´î Hatırde Medine-e merkûmenin İktikan mahallesi
ahâlîsinden bâitu’l-sefer Kaynakçı oğulları Haci Kifork ve Haci Agob veledi
Ohannesi müvâcehelerinde bi'l-vekâle ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm muvekkilem
mezbûr haci Ali Efendi nezâret-i evkâf-ı hümâyûn-i mülûkâneye mülhâk
evkâfdan merhûm Abdülvehhâb Efendi sâhibu'l-hayrın vakfı musakkaffâtından
olub takvîz-i âti'l-beyânnın vukû´ına değin bâ temessük-i mütevellî bi'l-icâreteyn
taht-ı tasarrufında olan sûk-i Sultânide İhtisâbhâne zokâğında birinci aded-i
umûmimisned mastûr onunci nuro ile murakkam olduğı emlâk komisyonı
cânibinden mevrûd bir kıza ilm u haberden müsteban olan Eyi hânda vâkı´ bir
tarafdan Odabaşı oğlu Hüseyin Ağâ magâzası ve bir tarafdan Samur oğlu Ud Bey
Mağâzası ve bir tarafdan Çerçi Çakır oğlu Serpo dükkanı ve bazen Hâcî
Süleymân Efendi dükkâni ve bir tarafdan hân havlısıyla mahdûd senevi on guruş
İcâre-i mu´accilelu tahtânî bir bâb kezâlik etrâfları Hâcî Osmân Ağâ dâmadı
Yûsûf mağâzası ve bir tarafdan Hâcî Dervîş oğlu Hamza mağâzası ve bir tarafdan
merkûm Serpo dükkâni ile mahdûd ve senevi altı guruş icâre-i mu´ecelelu
fevkânî bir bâb ki cem´an tahtânî ve fevkânî iki bâb mağâzayi hüsn-i Rızâ ve
tayyıb ihtiyârım ve ferâğ-ı katı ta´bîr ile oner bin beşyüz guruşe bedel
mukâbelesinde merkûmân Haci Kifork ve Haci Elhub’e kâimmekâmi mütevellî
haci Ali Efendi re'yiyle ferave tefviz eylediğimde anlar dahi ber vech-i muharre
teferruğ ve tefevvüz ve kabz ve kabûl idüp mebağlı-e merkûm 11500guruşi
mefrûğ Haci kifark ve Haci Agob yedleriyen temâmen ve kâmilen ve kabz ve
emriyle umûrime sarfa istihlâkıkmdan sonra ferâğ-ı mezkûrde şurût-i mufside ve
takrîr ve gabnı vukû´ına müte´allika âmme-i de´âvîden mefrûg lehumâ
merkûmân Haci Kifork ve Haci Ağob’un zimmetleini anlardan zikr olunan
husûslara ve bana medfû´leri olan bedel-i müstahlek-i mezkûrun istirdâdına
müte´allika âmme-i da´vâdan benim zimmetimi tarafından her birimiz ibrâ-i
âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât v eher mirimiz dahi ber vech-i meşrûh
âharın ibrâsını kabûl eyledik fi mâ ba´d zikr olunan tahtânî ve fevkânî iki
mağâzadan benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayub mefrûğ lehumâ
merkûmân Haci Kifork ve Haci Ağob’un dahi-i Havza-i tasarrufları ve hakk-ı
makbûzleri olmuşdur keyfemâ yeşâ ve hasbemâ´yahtâr mutasarrıf olsunlar didi
didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu's-sâlis
şehrî Şevvâli-l-mükerrem fî 1290
Şuhûdu'l-hâl
Mukayyid Süleymân Efendi
Manik zâde Hasan Ağâ
Sarı zâde Hâcî Süleymân Ağâ
Emir Hüseynî oğlu İsmâîl Çâvûş
Hâcî oğlu Mehmed
Hazîneci oğlu Haci Agob
168
Sivrihisar_7681_0026/1
Sayfa 48
1
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Gedik mahallesi ahâlîsinden iken bundan
otuz sene akdem vefât iden Aynacı oğlu Ahmed Bin Ali bin Hâcî İbrâhim' in
verâseti zevcesi Fatmâ binti Abdullâh ile sülbî oğlu Halîl ve sülbiye kızları
Ümmü Gülsûm ve Cennet Ve Rabia’ya münhasıra ba´dehu zevce-i mezkûre
Fatmâ dahi vefât idüp verâseti oğlu merkûm Halîl kızları mezbûretân
Ümmgülsûm ve Cennet ve Rabia’ya münhasıra ba´dehâ merkûm halli bundan
sekiz sene akdem Akşehir kâimmekâmlığına Mülhâk Cihâtbeyli nâhiyesine tâbi´
Çetil karyesinde vefât idüp verâseti karye-i merkûmede sâkine asâleten nesebi
diğer Halîl ile sülb-i kebîr oğlu Ali ve sülbî sagîr oğlu Ahmed' e münhasıra
ba´dehu mezbûre Sâti? dahi vefât idüp verâseti karye-i mezbûrede sâkin
zevciTursun oğlu Abdullâh bin Abdurrahman ile oğulları merkûmân Ali ve
Ahmed' e münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları bi hükmi'l-münâsahatü’ş-
şer´îye yüz altmış sehimden olub sihâm-i merkûmeden otuz ikişer sehimden
doksan altı sehimi mezbûrât Ümmü Gülsüm ve Cennet ve Rabia' ya ve otuz bir
sehimden altmış iki sehimi mezbûrân Ali ve Ahmed' e ve ik isehimi zevci’l-
merkûm Abdurrahman' a isâbeti inde'ş-şerih Enver zâhir ve mütehakkık olduktan
sonra Zâtları ta´rîf-i şer´î ile ma´rûfe bâ´isetu'l-i´lâm mezbûrât Ümmü Gülsüm ve
Cenet ve Rabia' dan har biri meclis-i de´âvîde Ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî
ukûdde zevc-i merkûm abluddal tarafından husûs-ı âti'l-beyânda hüsûmetine ve
red ve cevâba ve lede'l-iktizâ sulh ve ibrâya vekîl olduğı karye-i merkûmeden
Kahveci oğlu Hüseyin bin mhmed ve Çolak oğlu Halîl bin Mustafâ nâm
kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i Şer´î sâbit olub ve ibn-i
merkûm Ali' nin dahi kezâlik husûs-i âti'l-beyânda hüsûmet ve red Cevâba ve
sulh ve ibrâya vekîl-i müseccel-i şer´isi ve sagîr-i merkûm Ahmed' in kıbel-i
şer´den mansûb vâsisi Hazînedâr mahallesinden Kürd oğlu Hâcî Ali Efendi ibni
Ömer müvâcehesinde sâlifu’l-beyân Gedik Mahallesinde vâkı´ tarafeyn Makrûh
oğulları Artini ve Ağob ve Sinan oğlu diğer Ardini menzilleri ve tarafeyni tarîk-i
âmme ile mahdûd fevkânî iki bâb oda ve bir mikdâr havliyu müştemil bir bâb
mülk-i menzil ile Çerçicci Nâm mevkı´de vâkı´ tarafeyni Haci Ohannes oğlu
Haci Artini ve tarafeyni kayalı ve tarîk-i âmme ile mahdûd yigirmi dört satır bir
kita bâğ bâb-i emr ve mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûm Ahmed' in hayatınad
ile'l-vefâte yedinde mülki ve hakkı olub ba´de vefâte ber tashîh-i mezkûr bizimle
merkûman abudllah ve Ali ve Ahmed' e mevrûs olmuşken vekîl ve vâsî-i merkûm
Hâcî Ali Efendi menzil ve bâğ-ı mezkuri müstakilen vekîl ve vâsî olduğı
merkûmunun mülkleri olmak üzre fuzûli zabt ve bi gayr-i hâk vaz´-ı yed ider
olmağla suâl olunub zikr olunan menzil ve bâğda olan cem´an doksan altı sehim
hisse-i irsîye-i şâyi´âlarımızdan keff-i yed ve muvekilleri merkûmâna izâfetle
Bize red ve teslîme vekîl ve vâsî-i merkûm Hâcî Ali Efendi' ye tenbîh olunmak
matlûbumuzdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istiknâ ol dahi cevâbında minvâl-i
muharrer üzre olduğını bi temâmihâ ikrâr ve i´tirâf idüp lakin mezbûrât
Ümmügülsüm ve Cennet ve Rabia müteveffâ-yi sâlis-i merkûm Halîl' in
169
hayâtında ve tereke-i müteveffay ola merkûmi beynlerinde taksîm ve her biri
hisse-i irsiyesini ahz ve kabz ve istifâ-yi hâk ikrâr idup hatta târîh-i i´lâmdan beş
sene akdem Menzil ve bâğ-i mahdûd-i mezkûrlered bizim alakamız yokdur diyü
müdeveffayi merkûm Halîl' in mülkidur diyü ikrâr dahi itmeleriyle ol vecihle
menzil ve bâğ-ı mezkûrlerden bi'l-vekâle ve bi'l-vesâye müstakilen buçuk vaz´-ı
yed iderum diyu def´e tasaddî eylediğinde bi ber minvâl-i muharrer müdde´âsını
ba´de'l-inkâr ber vech-i meşrûh isbât-i beyyineye kadir olamayub bizim dahi (...)
ideceğimize yakinen meczûmi olub olub ol vecihle zikr-i âtî sulh dahi sagîr-i
mezmur hakkında enfa´ve evlâ olduğı bil ihbâr inde'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve
mütehakkık olduktan sonra vâsî ve vekîl-i merkûm Hâcî Ali Efendi da´vâ-yi
mezkûrsinden bizimle an inzâr bi't-tav´ve’r-rizâ ol yüz guruşi üzerine Bi'l-vesâye
ve bi'l-vekâle sulh olduğından biz dahi sulh-i mezkûri kabûl ve bedel-i sulh olan
meblağ-ı mezkûr üç yüz guruşi müvekileri merkûmân ile sagîr-i mezbûr için
yedimizde bi'l-vekâle ve bi'l-vesâye ahz ve kabz eyledi diyü müdde´î-i
merkûmât-i mezbûratı ve vâsî ve vekîl-i merkûm Hâcî Ali Efendi vicâhen tahtik
ve şifâhen tasdîk itmeğin mûcebince sâlifu'z-zikr menzil ve bâğı doksan altı
sehim hisse-i şâyi´âsından keff-i yed ve Mezbûrât Ümmü gülsüm ve Cennet ve
Rabia' ya teslîme muvekilleri merkûmân Abdullâh ve Ali' ye izâfetle vâsî ve
vekîl-i merkûm haci Ali Efendi' ye tenbîh olunduğı bi'l-iltimâs huzûr-i
kâimmekâmilerine i´lâm olundı el emr li men´ lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-işrîni min
şehr-i zi'l-ka´de'i'ş-şerîfe li sene tis´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0026/2
Sayfa 49
1
Mâ fiye mine'l-sulh ve'l-ibrâ
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Benli mahalleis ahâlîsinden iken bundan
sekiz ay akdem vefât iden Subuye Kumbaz oğlu Kuyumci Artini veledi Kasba
veledi Ledakam’ın verâseti zevcesi Kesibet binti Asvador ile sülbî sağir oğulları
İstefan ve Asvador’a münhasıra olduğı bi'l-ihbâr zâhir ve nümâyân olduktan
sonra merkûm İstefan meclis-i şer´-i hatîrde zikr-i âtî emlâk ve eşyâya vaz´-ı
yedleri beyine-i âdile ile şer´an mütehakkık olan bâ´isu'r-rakîm merkûmân
Kasbar ve Asvador müvâcehelerinde ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp mahalle-i
mezbûrede vâkı´ ve beşinci numara ile murakkam etrâf-ı selasesi Âşık Süleymân
ve Haydâr kızı Ümmügülsüm ve Kazan Begosi oğulları Agob ve Begosi
menzilleri ve taraf-i râbi´ tarîk-i âmme ile mahdûd ve bir bâb mülk-i menzil ve
derûnında olub her biri mahallinde ma´rifet-i şer´le mu´âyene olunan bâ defter-i
müfredât eşyâ-i beytiye ve yüz kıyye avânî nühâsi ve Çarkacı am mevkı´de arâzî-
i emîriye üzerine mefrûs kürûmi dört dönüm ve hisâr arkası nâm mevkı´de
kezâlik kürûm-i mülki dört dönüm bâğ ve çeherlik? Ve yine Hisâr arkasında vâkı´
iki dönüm çeherlik ki cem´an üç kıt´a on dönüm ve çeherlik ve sûk-i Sultânide
kâin bir taraf-ı Sarı zâde Hâcî Süleymân Ağâ dükkânı ve bir tarafdan Zâim zâde
Hâcî Mustafâ arsası ve tarafeyni Tarîk-ı âmme ile mahdûd yüz yigirmi sekiznici
nurama ile murakkam ma´a âlât bir bâb Kuyumcı dükkânı babamız ve
mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûr irsinin hayâtında ile'l-vefât yedinde
170
müstakilen mâlı ve mülki olub ba´de vefâte her birimiz mevrûs olmuken
merkûmân Kasbar ve Asvador eşyâ ve emlâk-i Muharrere-i mezkûreyi
müstakilen kendülerinde olmak za´mıyla bi gayr-i hâk vazi yed iderler olmağla
emlâk ve eşyâ-i muharrere-i mezkûreden hisse-i irsiyesi karıdaşlarım
merkûmândan bi'l-verase tâlib iderum diyü inkârlarına mukârren tasaddî
eylediğim da´vâmdan bâ tavassut-i muslihûn kat´an lil nizâ´ ve't-tav´i ve’r-rızâ
bin guruş üzerine sulh olduğımda anlar dahi bedel-i sulh-i mezkûri ba´de'l-kabûl
bedel-i sulh olan meblağ-ı mezkûr bin guruşi karındaşlarım merkûmân Kasbar ve
Asvador bana temâmen ve kâmilen def´ ve teslîm eylediklerinde ben dahi bi't-
temâm ve'l-Kemâl ahz ve kabz idüp babamız ve mevrûsumuz müteveffâ-yi
merkûmun kalîl ve kesîr celîl ve sagîr bi'l-cümle resm-i mâl ıtlâk olunur terekei-
ma´lûm ve mechûlesine ve cem´-i hukûk-i mirâsa müte´allik amme-i da´vâi ve
kâfe-i mutâlibâtdan karındaşlarım merkûmân Kaspar ve Asvador' un zimmetlerini
ibrâ-i âmme ve sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât eyledugimde anlar dahi bana
medfû´leri olan bedel-i sulh-i merkûmun istirdâdına ve cem´-i hukûk-i mirâsa
müte´allik âmme-i de´âvîden benim zimmetimi Bi'l-verâse ibrâ ve iskât ve her
birimiz âharın ibrâsını ber minvâl-i muharrer kabûl eyledik didikte gıbbe't-
tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu'l-hâmiş aşere min şehr-i
Şa´bânu'l-mu´azzam li senete tis´in ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Mütevellî zâde Hüsnî Ağâ
Sarı zâde Hâcî Süleymân Ağâ
Mukayyid Süleymân Efendi
Hazineci oğlu Hâcî Ömer Efendi
Ve gayruhum mine'l-hâzirîn
2
Ma´rûz-ı muhallisaneleridur ki:
Medine-i Seferihisâr mahallatınan Çapaklı mahallesi ahâlîsinden iken sene-i
sâbık yani bin iki yüz altmış senesi evâilinde vefât iden Hancı oğlu Ali bin Hasan
bin Abdullâh' ın verâseti sülbî oğulları Mustafâ ve Hasan ve sülbiye-i sagîre kızı
Züleyhâ’ya münhasıra olduğı bi'l-ihbâr inde'ş-şerih Enver zâhir ve mütehakkık
olduktan sonra mezbûre Züleyhâ tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekîli olduğı
usûl-i mevzû´ına tatbîken her biri mahallerinden bâ varaka-i mestûre sırren ve
ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûlı'ş-şehâde idükleri ihbâr olunub zât-i
mezbûreyi bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân Zurak oğlu Hüseyin bin Ali ve Mirici
Oğlu Mustafâ bin İbrâhîm nâm kimesneler şehâdetleriyle muhzrı-ı hasm-i
câhidde sâbit olan bâ´isu'l-i´lâm Kapui oğlu Ali Ağâ ibni Mehmed meclisi
de´âvîde akd olunan huzûr-i şer´de Medine-i merkûme kâimmekâmı olub taraf-ı
saltanat-i senniyyede arâzî tefvîzine me'zûn olarak sâhib-i arâzî vekîl i´tibâr
olunan faziletlu Mehmed Bey tarafından mürsel arâzî Kâtibi Ebûbekir Efendi
hâzır olduğı hâlde merkukman Mustafâ ve Hasan taraflarından zikr-i âtî husûsde
hüsûmetine ve redd-i cevâba vekîl-i müsecceli şer´îleri Çubuk mahallesi
ahâlîsinden yine Kara oğlu Mustafâ Efendi ibni Hâcî Hasan müvâcehesinde
171
Medine-i merkûmeye merbût Keban karyesi hudûdi dâhilinde kâin etrâf-ı selase
Davulci oğlu Mustafâ ve Miçok oğlu Hüseyin ve Celeb oğlu Ahmed çayırları ve
taraf-ı râbi´ tarîk-ıamme ile mahdûd üç dönüm mikdâri bir kıt´a çayır diye Keban
başı nâm mevkı´de kâin etrâf-ı selasesi Olçum oğlu Efendi ve Kör Bekir oğlu
Bekir ve Subatarlı oğlu Ahmed tarlaları ve taraf-ı arbi değirmen harkı ile mahdûd
alt dönüm mikdârı bir kıt´a ve yine hudûd-i merkûmede ağac arâzî nâm mevkı´
de vâkı´ etrâf-ı erba´ası Mehundaz oğlu İsmâîl ve Seydi oğlu Eyyûb ve Akbara
oğlu Hâcî Ali ve Süleymân Efendi oğlu Monlâ Mehmed tarlaları ile mahdûd beş
dönüm mikdâri bir kıt´a ve yien hudûd-i merkûmede Çandar yolunda vâkı´ etrâf-ı
selasesi Kocabaşi oğlu Ali ve Davulcu oğlu musatfa Dili Kırık oğlu Monlâ
Osmân tarlaları ve taraf-i râbi´ Çandâr yoluyla mahdûd sekiz dönüm bir kıt´a ve
yine hudûd-i merkûmede Emirim acı nâm mevzi´de kâin etrâf-ı selalesi Hâcî
Memiş Ağâ ve Paşâ Bey Mustafâ ve Gülce Paşâ oğlu Ahmed tarlaları ve taraf-ı
râbi´ hâlî mahal-i mahdûd alt dönüm mikdâri bir kıt´a cem´an dört kita tarla ve
bir kıt´a çayır müteveffâ-yi merkûm Ali' nin hayâtında ile'l-vefâte müstakilen bâ
tapu Havza-i tasarrufumda olub ba´de vefât âdiyen ve asilânen muvekkilim
mezbûre ile müvekkilân-i merkûmân Mustafâ ve hasana intikâl ittikden sonra
müvekkilân-i merkûmân Mustafâ ve Hasan muvekkilem mezbûrenin zikr olunan
sülüs hisse-i şâyi´âsını isti´âre istiklerinde ol dahi i´âde ve teslîm ve târîh-i
i´lâmadeğin alâ tarîku’l-âriye mutasarrıf olmuşlar iken muvekkilem mezbûre
hisse-i mezkûresini bu esnada taleb ettikde anlar dahi def´ ve teslîmden imtinâ´
itmeleriyle suâl olunum sâlifu’l-beyân çayır ve tarlalarda keff-i yed ve Kâtib-i
mûmâ ileyh ma´rifetiyle mahallerinde muvekkilem merkûme içun bana red ve
teslîmine müvekkilân-i merkûmâne izâfetle vekîl-i merkûm Mustafâ Efendiye
tenbîh olunmak bi'l-vekâle murâdudmudr diyü da´vâ ittikde lede's-suâl ol dahi
bi'l-vekâle cevâbında sâlifu'z-zikr çayır ve tarlalar müteveffâ-yi merkukm Ali' nin
ile'l-vefât hayâtında bâ tabu havza-i tasarrufında olub ba´de vefât muvekkilleri
merkûmân Mustafâ ve Hasan ile muvekkile-i mezbûre Züleyha asilanen ve
âdiyen intikâl eylediğin ikrâr ve i´tirâf idup lakin muvekkile-i mezbûre Züleyha
zikr olunan sülüs hisse-i şâyi´âsını mâru'l-beyân altmış altı senesi bir receb-i
şerîfesinde ol tarihde medinen-i merkûme müdîri bulunan Mûsâ Ağâ huzûrında
muvekkillerim merkûmân Mustafâ ve Hasan' nın yedi yüz guruş bedel
mukâbelesinde ferâğ ve tefvîz eylediğinde merkûmân Mustafâ ve Hasan dahi ber
vech-i muharrer tefviz ve kabûl ve bedel-i mezkir hin-i ferâğın muvekkile-i
mezbûrenin zevci gâib-i ani'l-meclis Hâcî Ali oğlu Hüseyin' e teslîm
eylediklerined müdîr-i mûmâ ileyh tasdîkleriyle ruhsat virerek ol vecihle
muvekkile-i mezbûrenin sulus hisse-i şâyi´âsına muvekkilem merkûmân Mustafâ
ve Hasan müddet-i mezkûreden beru hâk ve tasarrulraı olmak üzre vaz´-ı yed
iderler diyü elediği def´-i meşrûhini mü müdde´î-i vekîl-i merkûm Ali Ağâ
inkârından mâ´adâ Ümmügülsüm mezbûre Züleyhâ zikr olunan altmış altı
senesinde mütezevvice olmayup mücerred olarak merkûmân Mustafâ ve Hasan
ile ma´an sâkin olduğı hâlde nefisini gâib-i merkûm Hüseyin' e altmşı sekiz
senesi hilâlinde tezvîc eylediğniden başka mâru'l-beyân çayır ve tarlaların
muvekkilem mezbûre ile müvekkilân-i mezbûrân Mustafâ ve Hasan uhdelerinde
mu´âmele-i intikâliyesi altmış yedi senesinde icrâ olunarak târîh-i i´lâmdan bir
sene akdem arâzî yoklama-i umûmiyesin sırasında merkûm Mustafâ celb ve
yedlerinde bulunan tapu senedleri mu´âyene olunduğı esnâda merkûm Mustafâ
172
sâlifu’l-beyân çayır ve tarlaralı el-yevm kedüsi muvekkilem mezbûre Züleyhâ ve
müvekkil-i merkûm Hüseyin' in müşterâ-i taht-ı sasarrufında bulunduğı yoklama
me'mûri müvâcehesinde muhzir-i şuhûdde tav´an ikrâr ve i´tirâf itmişdir diyü
eyledği def´ini vekîl-i mezbûr Mustafâ Efendi mutâlebe olunan tapu senedi
yoklama usûl icrâsından sonra ziyâ´ını beyân iderek ba´de'l-inkâr dâfi´-i müdde´î
vekîl-i mezbûr Ali Ağâ ber vech-i muharrer tasaddî eylediği defi ale'd-def´
müdde´âlarını her biri mahallerinden evvellen bâ varaka-i mestûre sırre ve
ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr
olunan Kayalı mahalleis ahâlîsinden Kalaycı Süleymân bin Mustafâ ve Gedik
mahallesi ahâlîsinden Mirici oğlu musatfa ibni İbrâhîm ve Yoklama
me'mûrlerinden Çapaklı mahallesi ahâlîsinden Halîl Efendi ibni Mehmed ve
Yenice mahallesi muhtârı Habîb Efendi ibni Halîl nâm kimesneler şehâdetleriyle
bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´î isbât itmeğin mûcebince mezbûr Mustafâ Efendi
mukaddem târîhiyle tasaddî eylediği da´vâ ve def´iyle mevukkile-i mezbûre
Züleyhâ izâfetle vekîl-i merkûm ahi'l-Ağâ' ya bi vech-i şer´î mu´ârazadan ba´de'l-
men´ zikr olunan çayır e atrlaarı sülüs hisse-i şâyi´âlarından keff-i yed ve
muvekkile-i mezbûre Züleyha içun Kâtib-i mûmâ ileyh ma´rifetiyle vekîl-i
merkûm Ali Ağâ' ya red ve teslîme müvekkilân-i mezbûrân Mustafâ ve Hasan' a
izâfetle vekîl-i merkûm Mustafâ Efendi' ye tenbîh olunub ve tapu nizâmnâmesi
mûcebince yedlerine sened verilmek i´tâsı iktizâ eylediği de´âvî
mümeyyizîlerinden Mütevellî zâde Hasan Ağâ ve Sarı zâde Hâcî Süleymân Ağâ
ve Mukayyid Süleymân Efendi hâzır oldukları hâlde bi'l-iltimâs huzûr-i
kâimmekâmilerine i´lâm olundı el emr limen lehu'l-emr fî'l-yevmu's-sâni
Muharremu'l-harâm sene ahari ve semânin ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0027/1
Sayfa 50
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Tanlar mahallesinde sâkin iken bundan beş
sene akdem vefât iden Köse oğlu Kızı Hadîce binti Hâcî Yûsûf bin Abdullâh nâm
Hâtûn' un verâseti zevce-i metrûkekis Köse oğlu Hâcî Halîl bin Mustafâ ile li
ümm karındâşı Topçı oğlu Ali ibni Hüseyin' e münhasıra tashîh-i mesele-i
mirâsları iki sehimden olub bir sehimi zevc-i merkûm Hâcî Halîl' e ve bir sehimi
mezbûr Ali Ağâ'ya isâbeti inde'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve nümâyân oldukton sonra
merkûm Ali de´âvî meclisinde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlîce ukûde müteveffâ-
yi merkûmenin terekesinde bi'l-verase vaz´-ı yedi mütehakık olan bâ´isu'l-i´lâm
zevc-i merkûm Hâcî Halîl müvâcehesinde mevrusemiz müteveffiye-i
merkûmenin kâfe-i terekesi nukûd-ve urûzi ve menkûl olub ve terekesini merkûm
Hâcî Halîl müstakilen zabt ve vaz´-ı yed ider olmağla müteveffiye-i merkûmenni
terekesinden hisse-i irsiyesi merkûm Hâcî Halîl' den hâlâ taeb iderum diyü
da´vâya tasaddî ve ol veihle beynimizde münâza´ât-i kesîre ve muhâsemâ-ı
şedîde cereyân itmişdi el-hâlet-i hazihi muslıhûn tavassutıyla beynimiz islâh ve
tanzîm olunub beni da´vâ-i mezkûremden şerâit-i sıhhât-ı sulhi hâvî mevâni´-i
müfsideden Ârî alâ tarîku’t-tehârici’ş-şer´î nukûd terekesinden hisse-i irsiyemden
ez yed vafir olan mukaddemâ terke-i müteveffiye-i merkûmden ve merkûm haci
173
Halîl yedinden ahz ve kabz eylediğim beş bin beş yüz yetmi beş guruşden mâ´adâ
dört bin yetmiş beş guruş dahi virmek üzer merkûm haci Halîl ile inşâ-i akd-i
sulh eylediklerinde ben dahi sulh-i merkûm bi'l-verase kabûl ve bedel-i sulh olum
makbûzum olan mezkûr beş bin beş yüz yetmiş guruş mâ´adâ dört bin yetmiş beş
guruş dahi merkûm haci Halîl ile meclis-i sulhdan Kibeli'l-mufâraka baan
temâmen ve kâmilen def´ ve teslîm eyeldiğinde ben dahi yedinden bi'l-verase
bi't-temamem ve'l-Kemâl ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d mevruse-i
müteveffiyem-i mezbûrenin kalîl ve kesîr celîl ve sagîr nukûd ve urûz ve akâr ve
menkûl ma´lûm ve meçhûl bi'l-cümle mâl itlâğ olunur terekesine ve hukûk-i
mirâsa v etarih-i´lâmadeğin cem´i hukûk-i şer´îyeye müte´allika âmme-i
de´âvîden ve mutâlibat ve kâfe-i eymân ve muhassemâtdan merkûm Hâcî Halîl'
in zimmetini ibrâ-i âmme sahîh-i şer´-i ile bi'l-verâset ibrâ ve iskât eylediğmide
ol dahi mukaddem ve mu'ahhar bana Medfû´ olan bedel-i sulh-i merkûm dokuz
bin alt ıyüz elli guruşun istirdâdına ve cem´-i hukûk ve mirâsa müte´allika âmme-
i da´vâdan benim zimmetimi ibrâ ve iskât ve tarafından her biri âharın ibrâısın
ber minvâl-i muharrer kabûl eyleyub ol vecihle kat´-i nizâ´ eyledik diyü müdde´î-
i mukır-ı mezbûr Ali Ağâ' yi sadır olan cem´i-i kelimât-i meşrûhasında merkûm
Hâcî Halîl vicâhen ve şifâhen tahakkuk eylediği tescîl ve Kandilci zâde Mehmed
Efendi ve Desteci zâde Hâcî Emîn Efendi ve YEmenizci Küçük Mehmed Usta ve
Kamaslı Mehmed Usta ve Söğüd Ali' nin Mehmed cavuş ve de´âvî
mümeyyizîlerinden mütevellî zâde Hakkî Ağâ ve Mukayyid Süleymân Efendi
hâzır oldukları hâlde bi'l-iltimâs huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm olundı. el emr li
men´ lehu'l-emr fî 7 Safer sene 1291
Mehmed Emîn
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kılınç mescid mahallesi ahâlîsinden Kara
Sacid oğlu Mustafâ bin Abdurrahman nâm kimesne meclisi-i şer´î şerîf-i enverde
Orta mahalleis ahâlîsinden Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden
bâ´isu'l-sefer Hazîneci oğlu Haci Agob veledi Kifork müvâcehesinde ikrâr-i tam
ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-zikrin Sudûrine değin yedimde irsen mâlım ve
mülküm olan sûk-i Sultânide vâkı´ tahrîr-i emlâk me'mûrinin yedined mahfûz
defter-i mahsûsda birinci aded defter iki bin altı yüz altmışinci aded-i umûmisned
muharrer ve yigirmi yedinci numero ile murakkam olduğı emlâk komisyoni
cânibinden mevrûd bir kıt´a ilm u haberde müstebân olan tarafını Tosun oğlu
Asvador dükkanları ve bir tarafdan kendü menzilim ve bir tarafdan tarîk-i âmme
ile hamdud bir bâb itmekçi furûnimin mezkûr tarîk-i Âmme cânibinden dulen ve
arzen sekiz ayak mahallini ifrâz ve i´lâmata fâsıla nasbiyle ba´de'l-imtiyâz cem´i-
i müştemilâtıyla tarafnıdan îcâb ve kabûli hâvî şurût-i mufside ve muvâza´adan
ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´-i ile üç bin guruş mezbûr Haci Agob' a bey´ ve temlîk
ve teslîm eylediğimde ol daha ber vech-i muharre iştirâ ve temlîk ve teslîm ve
kabz vekabul eyledikten sonra semeni olan meblağı-mezbûr üç bin guruşini
müşteri-i mezbûr Haci Agob yedinden bi't-temâm ve'l-Kemâl ahz ve kabz idüp
bey´-i mezkûrde takrîr ve gab vukû´ına müte´allika âmme-i de´âvîden tarafından
her birimiz âharın zimmitini ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´î ile kabûli hâvî ibrâ ve
174
iskât eyledik fi mâ ba´d mahal-i mefrûze-i mahdûde-i mezkûrede benim aslâ ve
kat´an alâka ve medhalim kalmayub müşterî-i mezbûr Haci Agob' un malk-i
müşterâ-yi sahîh ve Hakk-i sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ ve hasbema Yahtâr
malik ve mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb
olundı. fî 10 Safer sene 1291
Sivrihisar_7681_0027/2
Sayfa 51
1
Husûs-i âti'l-beyânda mahallinde ketb ve tahrîriyçun savb-i şer-i enverde bi'l-
iltimâs me'zûnen irsâl olunan Hâtib Hüseyin Efendi Medine-i seferihisâr
mahâllâtından Orta mahallesi mütemekkinlerinden Sefer oğlu kızı Altısebet binti
Kohas nâm şahsın sâkine olduğı menzile varub zeyl-i kitâbda muharreru'l-esâmî
Kesân huzûrlerinde akd-i adil meclis-i şer´-i Ali ittükde mezil-i mezkûrde sâkine
şahs-i kesân-i merkûmun ta´rîfleriyle ma´rûfe olan Aksid meclis-i ma´kûd-i
mezkûrde Ay mahallesi ahâlîisnen bâ´isetu'l-vesîka dâmâdı Keylan oğlu Agob
veledi Avadik mahzarında ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-zikrin
Sudûrinedeğin yedimde irsen ve müstakilem mâlım ve mülküm olan sâlifu'z-zikr
Orta mahallesined Barak zokâğında vâkı´ tahrîr-i emlâk me'mûrinin yedinde
mahfûz defter-i mahsûsda birinci aded defterinin bin iki yüz seksen sekizinci
aded-i umûmisinde tahrîr ve beşinci numara ile muarkkam olarak kırk iki bin beş
yüz kıymet ve mühimmiyesi olduğından mu´âmele-i kalemiyesi kıymet-i
mezbûre-i mezkûre üzerine icrâ idildiği emlâk komisyoni cânibinden mevrûd bir
kıt´a ilm u haberden müsteban olan bir tarafdan Mirâsyed iMarovis menzili ve bir
tarafdan bazen Çatalbaşı oğlu Haci Havid ve bazen Kalendar oğlu Haci Abram v
ebazen Çalık oğlu Haci Karabet menzilleri ve bir tarafdan Milsi Aksit’in harâb
menzili ve bir tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd fevkânî bir bâb oda ve bir kilâr
bir sofa ve tahtânî dört bâb odad ve bir ahur ve bir mikdâr havluyi müştemil işbu
bir bâb mülk-i menzilimi bi'l-cümle tevâbi´ ve'l-levâhik ve kâfetu’l-hukûk ve'l-
mürâfik tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i mufside ve muvâza´adan ârî bey´-i
bâti sahîh-i şer´-i ile yigirmi üç bin guruşe mezbûr Agob' a bey´ ve temlîk ve
teslîm eylediğimde ol daha ber vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve
kabz ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağı-mezkûr yigirmi üç bin
guruşun üç bin guruşini müşteri-i mezbûr Agob yedinden ahz ve kabz idüp bâkî
yigirmi bin guruşunun mutâlebesiyle bey´-i mezkûrde takrîr ve gabn ve tevdi´ine
müte´allika Âmme-i de´âvîden müşteri-i mezbûr Agob' un zimmetini kabûli hâvî
ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât eyledim fi mâ ba´d menzili-mahdûd-i
mezkûrde Ben mi aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayub dâmâdım mezbûr
Agob' un mülk-i mahzı ve hakk-ı sarîhi olmuşdir keyfemâ yeşâ ve hasbema
yahtâr malik ve mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î vâkı´-ı hâlî Kâtib-i
mûmâ ileyh mahallinde ketb ve tahrîr ve ma´an meb´ûs olan ümenâ-i şer´le
meclis-i şer´e gelub alâ vukû´a inhâ ve takrîr itmeğin mâ vak´a bi't-taleb ketb
olundı. fî 13 Muharrem sene 1291
Şuhûdu'l-hâl
175
Hâcî Halîl oğlu musatfa Usta
Arab Kerimî İbrâhîm Usta
Çıl oğlanın Mehmed
Barak oğlu Haci Agob
Lbuk oğlu Haci Karabet
Bektaşı oğlu Haci Sergiz
Manas oğlu Haci Artini
Homun oğlu Useb Usta
Keylan oğlu Artakesi
Çeşme oğlu Karabet ve gayruhum mine'l-hâzirîn
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Gedik mahallesi ahâlîsinden ve Boşnak oğlu
Osmân bin Ahmed nâm kimsene meclisi şer´-i şerîf-i enverde mahalle-i murkume
ahâlîsinden bâ´isu'l-kitâb Sarı Marif oğlu Mollâ Halîl bin el-Hâcc Süleymân
mahzarında ikrâr-i tam ve takrîr-i kelâm idpü akd-i âti'l-zikrin sudûrinedeğin
yedimde müstakilen malım ve mülküm olan mahale-i mezbûrede Gedik
zokâğında vâkı´ tahrîr-i emlâk me'mûrinin yedinde mahfûz defter-i mahsûsınhda
birinci aded defterinin ikin bin üç yüz yetmiş sekizinci aded-i umûmisinde
muharrer ve altıncı numara ile murakkam olduğı emlâk komisyoni cânibinden
mevrûd bir kıt´a ilm u haberden müsteban olan etrâf-ı selasesi Hubyâr oğlu
Süleymân ve Boşnak olğu Mollâ Mustafâ ve Boşnak oğlu Hâfız Ali menzilleri ve
taraf-i râbi´ tariki-âmme ile mahdûd fevkânî bir bâb oda ve bir kilar ve tahtânî iki
bâb oda ve bir mikdâr havliyi müştemil bir bâb mülki menzilim bi'l-cümle
müştemilâıyla ve behaviye tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i müfside ve
muvâza´adan ârî bey´-i bâti sahihi-i şer´-i ile dört bin beş yüz guruşe mezbûr
Mollâ Halîl' e bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer
İştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz ve kabûl eyledikten sonra semeni olan
meblağ-ı mezkûr dört bin beş yüz guruşi müşteri-i merkûm Mollâ Halîl yedinden
bi't-temamam ve'l-Kemâl ahz ve kabz idpü bey´-i mezkûrde takrîr ve gabn
vukû´ına müte´allika âmme-i de´âvîden tarafından her birimiz âharın zimmitini
ibrâ-i âmme sahîh-i şer´î ile kabûli hâvî ibrâ ve iskât eyledik fi mâ ba´d menzil-i
mahdûd-i mezkûrde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup müşteri-i
Mezbûr Mollâ Halîl’in mülki-müşterâ-yi sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur
keyfemâ yeşâ ve hasbemâ yahtâr malik ve mutasarrı flosun didikde gıbbe't-
tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı.
Fî 15 Rebi´u'l-evvel sene 1291
Şuhûdu'l-hâl
Yemenici Küçük Mehmed Usta
Haci İbiş zâde Halîl Efendi
Zâde Bekir Efendi
Budas oğlu Mehmed' in Ali ve gayruhum
176
Sivrihisar_7681_0028/1
Sayfa 52
1
Ma´rûz-ı muhallisaneleridur ki:
Medine-i Seferihisâr’a merbût Berekat karyesi ahâlîsinden iken sene-i sabıka
yani bin iki yüz altmı dokuz senesi ibtidasında vefât iden Berhoşi oğlu Mehmed
Emîn bin musatfa bin Mehmed' in verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Kezibân
binti İbrâhîm ile ol tarihde sagîre ve hâlâ kebîre kızı Zeyneb ve Fatmâ ve li
ebevyen kız karnıdaşı Aişe’ye münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları yigirmi
dört sehimden olub sihâm-i merkûmeden üç sehimi zevce-i mezbûre Ayişe'ye
isâbeti inde'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve mütehakkık olduktan sonra mezbûretân
Zeyneb ve Fatmâ Medine-i merkûme de´âvî meclisinde ma´kûd-i huzûr-i şer´-i
me´âlî ukûdde merkûmetân Kezibân ve Ayişe hâzır oldukları hâlde zimmî
Akdoğan mahallesi ahâlîsinden zikr-i âtî bir kita bâğa vaz´-ı yedi mütehakkık
olan bâ´isetu'l-ilan tüccârdan Haci Agob veledi Ohannes taraefından husûs-i âti'l-
beyânda hüsûmete ve red ve cevâba vekîl-i müseccel-i şer´îsi Tahtalı mahalelsi
ahâlîsinden Ohan oğlu Artin müvâcehesinde mevrûsumuz müteveffâ-yi
mezbûrun hayâtında ile'l-vefâte yedinde mülki ve Hakkî oldub ba´de'l-vefât ber
tashhi-i mezkûr bize mevrûs olan Hiristiyân mevkı´ınde Kâin tarafeyni Kassâb
oğlu Haci Artin ve Pehliyvan oğlu Ducâni bağlari ve bir taraftan Sil deresi ve bir
tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd otuz altı satirli kürûmi mülki bir kıt´a bâğda
olan hisse-i şâyi´â-i mezkûrelerini hâlî-i sagîrimizde vâsîmiz bulunan valdemiz
hazire-i mezbûre Kezbân ile emmetemiz kezâlik hazire-i mezbûre Ayişe' den her
bir iahara bey´ ve edâ itmeleriyle kendü hisseleriyle ma´an bizim hissemizin dahi
bey´i hakkımızdan haber olduğına binâen bâğ-ı mahdûd-i mezkûri sâlifu’l-beyân
altmış dokuz senesi saferu'l-hayrının evâili târîhleriyle mu’errihe oluna târîhde
nâibi’ş-bulunan Ahmed Nazîf Efendi' nin imzâ ve hatmini hâvîye muvekkili-i
merkûm yedinde bulunub işbu meclis-i şer´de irâe idilen iki kıt´a hüccet-i şer´îye
mantûkınca lede'l-müzâyede râgibât-i nâsu’l-kitâ´ında ol hînde semen-i misli
idüği ibah olunan beş yüz beş guruş semen-i medfû´ ve makbûza müteveffâ
Madrabâz oğlu Hüseyin Efendi'e bi'l-verase ve bi'l-vesâye bey´ ve teslîm ol dahi
semen-i mâ´lûm ve makbûza müteveffâ Ulemâbâz oğlu Hâcî Ahmed Ağâ' ya bey´
ve teslîm ol dahi muvekkili-merkûm Haci Agob' a bey´ ve teslîm ve her biri ber
vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz itmişler ise de biz vâsîmiz
vâlidemiz hâzıre-i mezbûrenin ber vech-i muharrer bey´ine râzıye olmamızla
izâfetle vekîl-i merkûm Artin’iye tenbil olunmak murâdumuzdur diüy
müdde´îyât-i mezbûretânın tarri-i meşrûh leri üzre hisse-i mezkûrelerinin bey´i
haklarında hayr olduğı hâlde semeni misli ile âhara bey´ olunduğnı mukırre ve
mu´terifeler iken meşrû´a ve iltifâta şâyân olmadığı kendülere tefhîm ve
mûcebince havâli-i mezkûreleriyle muvekkile-i merkûm Haci Agob' a bi vehc-i
şer´î mu´ârazadan men´ olundukları tescîl ve de´âvî meclislerinden Mütevellî
zâde Hakkî Ağâ ve Sarık zâde Hâcî Süleymân Ağâ ve Mukayyid Süleymân
Efendi hâzır oldukları haled bi'l-iltimâs huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm olundı.
el emr limen lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-aşere min şehr-i Rebi´u'l-evvel sene lisene
ehali ve tis´in ve mieyetn ve elf
177
2
Ma´rûz-ı -i muhallisaneleridur ki
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde kâin Seferihisâr kazası kurâsından Kuyuli
karyesi ahâlîlerinden bâ´isu'l-i´lâm Topkıtal oğ Mehmed bin Hüseyin ve Halîl
oğlu Hakkî Çâvûş Bin Hüseyin ve Hâcî Mahmûd oğlu Abdullâh bin Hâcî
Mahmûd ve Deveci oğlu Mollâ Süleymân bin Hasan ile sâir cerîdede mastûru'l-
esâmî kimesneler kaza-i mezkûr dâhilinde ve cihet-i kıblesinde şeksi yük nâm
mahallede vâkı´ bâ tapu mutasarrıf olduğımız ma´lûmu'l-kıta´aât ve'l-hudûd
çeltik tarlalarında mahalle-i mezkûreden cereyân idüp Sakarya ta´bîr olunan
nehr-i kebîrde harkla tefri´a ve alınan su bizimle merkûm Ahmed' in tarlalarına
bi't-taksîm her biri mukassemlerinden Bilâ münâdiye sıkma olunmakda iken
merkûm Ahmed' in tarlası mahal-i mezkûrun aşağı cihetinde bulunduğından
tarladan mezkûr Sakarya’ya mensub olan suyi bu esnâda nehr-i mezkûrun ve
vasatında kâin Ada ittihâz ve ihdâs eylediği bir kıt´a tarlasına dahi oluk vaz´ıyla
ve muhdes olan tarlasına zeri ve iş´âr murâd itmekde olub lakin merkûm Ahmed'
in tarlasına cereyân iden su fakat çubuk ve sisâm zer´ine kaifi olub çeltik zer´ine
kâfî bulunduğından bizim tarlamızın suyundan ilâvesine muhtâc ve ol vecihle
bize mazarratı olacağı Zâhir idüğinden merkûm Ahmed' in ber vech-i muharrer
ihdâs eylediği tarlasına çeltik zer´inden meni olunması matlûbumdur diyü
ba´de'd-da´vâ ve's-suâl ol dahi cevâbında kaziye minvâl-i muharrer üzer olduğını
temâmiha tâbi´en ikrâr ve i´tirâf idüp ancak ihdâs eylediği terlaya dahi çeltik
zer´i iderek Kadîmi tarlamın hissesi olub nehre mensub olan su ile kifâyet iderum
diyü sûret-i vâkı´ada îrâd eylediği kelâmı husûs-i mezkûre vukûf-i nâmın olub
civârında bulunan ehl-i Hayriye keşf ittirilerek merkûm Ahmed' in ancak kendü
tarlasından nehr-i mezkûre dökülen su ile ihdâs eylediği ma´rû’z-zikr vusta-i
nehirde olan tarlasını çeltik zer´iyle sakînınde müdde´ûn-i mezbûrunun çeltik
tarlalarının suyundan ilâveye muhtâc ve o sûretle mazarratı olacağını makâm-i
şehâdetinde ifâde ve ihbâr ittiklerinden vâkı´a Sâlih cevâb-i şer´î olmadığı
kendüye bi't-tefhîm ve mûcebince ihdâs eylediği tarlasına çubuk ve sisâm zer´i
idüp çeltik zer´i itmemek üzer tenbîh ve kendüsi dahi ol vecihle müte´ahhid ve
mülzem olduğı tescîl ve de´âvî meclislerinde Mütevellî zâde Hakkî Ağâ ve Sarı
zâde Hâcî Süleymân Ağâ ve Kulunç zâde Hâfız Mehmed Efendi hâzır oldukları
hâlde bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı fî gurre-i Cemâziye'l-ulâ sene 291
Sivrihisar_7681_0028/2
Sayfa 53
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Hâcî Üveys mahallesi ahâlîsinden zkir-i cây-i
bâ´isu'l-yevm malik olduğı mahale-i merkûme ahâlîsinden Hâcî Yakûb oğlu Haci
Hüseyin ve Iraklı Mahallesi ahâlîsinden Otçi zâde Hasan Efendi ibni İbrâhîm
nâm nikât-i sahîhetu-l-hükemât ihbârlarıyla mütehakkık olub kendüsi dahi
cunûn-i mutâbık ile mecnûn olduğı meclis-i de´âvîde ma´kûd-i huzûr-i şer´-i
me´âlî ukûde mübeyyin olan Bicir oğlu Ali bin Hasan' ın tesviye-i umûrine kıbel-
i şer´den vâsî nab olunan mahalle-i merkûme ahâlîsinden Kâdî oğlu Hâfız
178
Mehmed Efendi ibni Hâcî Ahmed Ağâ Mahzarında bi'l-vesâye ikrâr-i tam ve
takrîr-i kelâm idüp Medine-i merkûme hudûdi dâhilinde Harâca Yakûb nâm
mahallede vâkı´ etrâf-ı Selasesi Çankır oğlu kerîmesi Alîm ve Abdi kizi Ayişe ve
Turgûd oğlu kızı Fatmâ bâğları ve bir tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd
Ma´lûmu'l-müştemilât kürûmi mülki tahminen altı dönüm mikdârı ve doksan
satırlı bir kıt´a bâğ-ı akd-i âti'l-zikrin sudûrinede değim vâsîsi olduğım mecnûn-i
merkûm Ali' nin müstakilen mâlı olub ve mecnûn-i mezbûr Ali' nin dahi nafaka
ve kisveye eşedd-i ihtiyâcı olmağla bâğ-ı mahdûd-i mezkûri bey´ ve semen-i
istirbâh olunub hâsıl olan rıbhinden vefâ itmediği hâlde asıl mâldan mecnûn-i
merkûme infâk ve iksâ olunmak mecnûn-i merkûm hakkında her vecihle evlâ
enfâ´olduğı zeyl-i sahîfede muharreru'l-esâmî kimesneler ihbârlarıyla lede'ş-
şer´i'l-evner sâbit olmağın kebili'ş-serden me'zûnen bâğ-ı mezkûre sûk-i Sultâni
ve mecmû´in nâs olan mahalde yed-i münâdi ile ba´de'l-nidâ ve'l-müzâyede
rağıb-i ınkıtâ´ı'r-rağibe mezbûr Hâcî Mehmed Efendi üzerinde iki bin üç yüz
guruşde karâr ve ziyâde ile talebi âhari zuhûr itmeyub ve meblağ-ımezbûr bâğ-ı
mahdûd-i mezkûrun el-yevm semen-i misli idüği zeyl-i sahîfede muharreru'l-
esâmî-i müslimîn ihbârlarıyla mütehakkık olmağla ben bâğ-ı mahdûd-i mezkûrun
bi'l-cümle mâ yeştemile ve be haviye tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i
müfside ve muvâza´adan ar bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile mezbûr Hâcî Mehmed
Efendi' ye bi'l-vesâye iki bin üç yüz guruşe bey´ ve temlîk ve teslîm
eyyeldiğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabûl
eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr iki bin üç yüz guruş müşteri-i
merkûm Hâcî Mehmed Efendi yedinden bi'l-vesâye temâmen ve kâmilen ahz ve
kabz ve istifâ eyledim fi mâ ba´d bâğ-ı mahdûd-i mezkûr müşteri-i merkûm Hâcî
Mehmed Efendi' nin mülki-müşterâsı ve hakk-ı sarfı olub mecnûn-i merkûmun
kat´an alâka ve medhali kalmamiştur didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-
taleb ketb olundı.
Fî gurre-i Rebi´u'l-ahir sene 291
Şuhûdu'l-hâl
Mütevellî zâde Hasan Ağâ
Sarı zâde Hâcî Süleymân Ağâ
Mukayyid Süleymân Efendi
Muslıh oğlu Mahmûd
Melek oğlu Hâcî Osmân
Eytâm Dellâli Hasan Ağa ve gayruhum
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kayalı mahallesi ahâlîsinden Sarının oğuları
Hüseyin ve Mehmed ali ibni Mehmed nâm kimesneler meclis-i şer´î şerife-i
enverdeTahtalı mahallesi ahâlîsinden Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî
milletinden bâ´isu's-Dervîş oğlu Haci Karabet veledi Kara Markos
müvâcehesinde ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-zikrin sudûrinde değil
yedimizde bi'l-iştirâk münâsefeten malımız ve mülkümüz olub mahalle-i
merkûmede sûk-ı sultânide vâkı´ tahrîr emlâk me'mûrinin yedined mahfûz edfter-
i mahsûsında birinci aded defterin iki bin altı yüz on yedinci aded-i umûmisinde
179
muharre ve yigirminci numero ile murakkam olduğı emlâk komisyolani
cânibinden mevrûd bir kıt´a ilm u haberden müsteban olan bir tarafdan Fazlı Baş
oğlu Mollâ Süleymân ve bir tarafdan ŞamKülâh oğlu Süleymân ve bir tarafdan
Cingöz oğlu Süleymân menzilleri ve bir tarafdan tariki-âmme ile mahdûd tahtânî
üç bâb oda ve bir mikdâr havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzilinde zikr oluna
Mollâ Süleymân menzili cânibinden tûlen on iki ve arzen on ayak arsa mahallin
ifrâz ve i´lâmât-i fâsıla nasbıyla ba´de'l-imtiyâz cem´-i müştemilâıyla tarafından
îcâb ve kabûli hâvî şurud-i müfside ve muvâza´adan ârî bey´-i bati sahîh-i şer´i
ile dört bin guruşe mezbûr Haci Karabet' e bey´ ve temlîk ve teslîm
eylediğimizde ol daha ber vechi muharre iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz
ve kabûl ittikden sonar semeni olan meblağ-ı mezbûr dört bin guruşi müşteri-i
mezbûr Haci Karabet yedinden bi't-temâm ve'l-Kemâl ahz ve kabz ve beynimizde
iktisâm idüp bey´-i mezkûrde takrîr ve gabn vukû´ına müte´allika âmme-i
de´âvîden tarafından her birimizi âharın zimmetini kabûli hâvî ibrâ ve iskât
eyledikde fi mâ ba´d arsa-i mufreze-i mezkûrede bizim aslâ ve kat´an alâka ve
medhalimiz kalmuyub müşteri-i merkûm Haci Karabet' in mülk-i müşterâ-yi
sahîhi ve hakk-ı sarîhi olmuşdur iddiklerinde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-
taleb ketb olundı. fî'l-yevmu'l-işrîn min şehr-i Cemâziye'l-âhir li sene ehadi ve
tis´in ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Na´lbend Yakûb Usta
Şâmkülâh oğlu Süleymân
Eskici zâde Hâcî Hâfız Ahmed Efendi
Veliyüddîn Efendi oğlu Mollâ İzzet
Della Yûsûf’un Mollâ İbrâhîm
Satır Anzali Hâcî Sarı Osmân
Mü'ezzîn Bekir Efendi
Fazlî Baş oğlu Mollâ Süleymân
Barak oğlu Haci Agob
Kökre oğlu Haci Yûsûf ve gayruhum
Sivrihisar_7681_0029/1
Sayfa 54
1
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki:
Medine-i Sefer-i hisâr mahallâtından Kayalı mahallesi ahâlîsinden iken bundan
otuz beş sene akdem vefât iden Dursûn Paşa oğlu İbrâhîm bin İsmail bin
Abdullâh’ın verâseti zevcesi Ayişe bint-i Abdullâh ile sülbi oğlu Mehmed Hoca
ve sülbiye kızları Zeyneb ve Kezbân ve Asiye’ye münhasıra ba´dehu kıbeli't-
taksime ibni'l-merkûm Mehmet müte´akkıben vefât idüp temâmen vâlidesi
mezbûr Ayişe ve li ebeveyn kız karındaşları mezbûrât Zeyne ve Keziban ve
Asiye’ye münhasıra ve ba´dehu kılebi’l-taksime bundan on sekiz sene akdem
zevce-i mezbûre Ayişe ahi vefât idüp temâmen sadriye kızları mezbûrât Zeyneb
ve Keziban ve Asiye’ye münhasıra ve tashih-i mesele-i mirâsları bi hükmi’l-
180
münâsahati’ş-şer´îye üç yüz altmış sehimden olub sihâm-i merkûmeden mezbura
Zeyneb ve Kezbân ve Asiye' den her birien yüz yigirmişer sehim isâbeti bi'l-ihbâr
inde'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve nümâyân olduktan sonra mezbûre Zeyneb oğlu ve
tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekîli olduğı zât-i mezbûreyi bi'l-muvakkati’ş-
şer´îye ârifân olan evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-
tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Tacidârcı mahalelis
ahâlîsinden Sarı olğu Süleymân bin Osmân ve Çubuk mahallesi ahâlîsinden
Bostân İmâm oğlu Halîl İbrâhîm bin Osmân nâm kimesneler şehâdetleriyle
muhzır-ı hasm-ı câhidde sâbit ve sübût ve hâletine hükm-i şer´î lâhik olub ve
mezbûre Kezbân tarafından kezâlik zikr-i cây-i-i husûsde vekîli-müseccel-i şer´-i
bulunan Hâcî Halîl oğlu Çalık Halîl bin Hâcî Hasan nâm kimesne meclisi-i
de´âvîde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî bir bâb menzile bi'l-
iştirâk vaz´-ı yed ider beyine-i adile işe şer´an sâbit olan naksından? asıl ve li
ebeveynd karındâşı Mehmed Ali tarafında zikr-i âtî husûsun hüsûmete ve redd-i
cevâba vekîli-i şeriisi mezbûre Asiye' nin oğlun bâ´isetu'l-i´lâm Hüseyin bin
Mehmed bin Hüseyin nâm kimsene müvâcehesinde sâlifu’l-beyân Kayalı
mahallesined vâkı´ etrâf-ı selasesi Fazlı Beşe oğlu Mollâ Süleymân bin Hâcî
Hasan ve Şamkülâh oğlu Süleymân ve Cingöz oğlu süelyman menzilleri ve taraf-
ı râbi´ tarîk-i âmme ile mahdûd tahtânî üç bâ oda ve bir mikdâr havliyi müştemil
bir bâb mülk-i menzil müteveffâ olan merkûm İbrâhim' imn hayâtında ile'l-vefât
yedinde mülki ve Hakkî olub ba´de vefâte bi tarîku’l-münâsehetu’l-mezbûre ber
tashîh-i mezkûr-i mezburat Zeyneb ve Kezbân ve Asiye' ye mevrûs olmuşken
mukaddemâ mezbere Asiye ve hâlâ muvekkile-i merkûm Mehmed ile asıl ve
vekîl-i merkûm Hüseyin menzil-i mahdûd-i mezkûrun on sekiz seneden beru
müstekilen kendulerinin olmak za´mıyla fuzûli ve bi gayr-i hâk zatb ve vaz´-ı yed
iderler olmağla suâl olunub menzil-i mezkûrun iki yüz kırk sehim hisse-i
şâyi´âsından keff-i yed ve muvekkillerim mezbûretân içun bi'l-vekâle bana
teslîme muvekkil-i merkûm Mehmed' e izâfetle asıl ve vekîl-i merkûm Hüseyin' e
tenbîh olunmak murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında
menzil-i mahdûd-i mezkûr müteveffâ-yi merkûm İbrâhim' in olmayub zevcesi
müteveffiye-i mezbûre Ayişe' nin yedinde müstakilen mülki olduğı hâlde
mezbûre Ayişe sene-i sâbık yani bin iki yüz yetmiş bir senesi hilâlinde menzili-
mahdûd-i mezkûrun muvekkiletan-i mezbûreetân Zeyneb ve Kezbân
huzûrlerinde bey´-i bati sahîh-i şer´i ile alt ıyüz guruş semen-i medfû´ ve
makbûza kızı vâlidem mezbûre Asiye' ye bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğinde
mezbûre dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabûl ve
müstakileten mülki olmağla olmak üzre muvekkiletan-i merkûmetân huzûrlerinde
on sekiz sene müddet mutasarrıf oldukton sonra ol dahi menzil-i mahdûd-i
mezkûrden târîh-i i´lâmdan iki sene akdem tarafından bi'l- îcâb ve'l-kabûl iki bin
guruş semen-i medfû´ ve makbûza benimle müvekkilim karındâşım merkûm
Mehmed Ali'ye bey´ ve teslîm eylediğinde ben dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve
temelluk ve tesellum ve iki seneden beru kezâlik muvekkilatan-i merkûmetân
huzûrlerinde ber vechi mülkiyet mutasarrıf olmamızla ol vecihle menzili-
mahdûd-i mezkûr şirâen mülkümüz olmağın buçuk vaz´-ı yed ideruz diyü
ba´de'd-def´ ve's-suâl vekîl-i merkûm Çalık Halîl bi'l-vekâle cevâbında
müteveffiyei-mezbûre Ayişe vefâtından –ltı ay akdem menzil-i mahdûd-i
mezkûrun bey´-i bâti sahîh-i şer´-i ile altı yüz guruş semen-i medfû´ ve makbûza
181
mezbûre Asiye' ye bey´ ve temlîk ve semeni kendüsine hibe ve teslîm eylediğini
ve mezbûre Asiye' nin dahi ber vech-i iştirâ ve temebbuk ve tesellüm-i intihâb
kabz ve kabûl eylediğini ikrâr ve i´tirâf idüp ancak ol târîhde müteveffiye-i
mezbûre Ayişe ihtiyâre ve mu´âvezene-i muhtâce olub menzil-i mezkûrde
mezbûre Asiye ile ma´an sâkinler olduklarından kendüsine güzelci ri´âyet itsun
diyü mezbûre Asiye' nin haberi olmaksızın ben bir hîle ve desîse ile müteveffiye-i
mezbûre Ayişe' ye sâlifu’l-beyân menzili muhzir-i şuhûdde semen-i mezkûr
mukâbelesinde mezbere Asiye' ye bey´ itturdum isem de ber vech-i muharrer hîle
ve desîse muvâza´a dimek olduğından menzil-i mezkûrun yetmiş yedi senesi
hilâlinde mezbere Asiye' den bi'l-vekâle da´vâ eyelmişdum lakin da´vâmız fâsıl
olmayup hissemâ mezbûre Asiye bundan üç sene akdem da´vâ-yi mezkûreden alâ
tarîku’s-sulh yigirmi aded keçi virğe râzıye olub ve ben menzil-i mahdûd-i
mezkûrun târîh-i merkûmeden mezbûre Asiye' ye ber vech-i muharre muvâza´a
tarîkıyla bey´ itturmiş olduğıme binâen bey´-i mezkûr-i sahîh olmamağla emriyle
ol bey´-i mezbûre Asiye' nin semen nâmıyla müteveffâ-yi mezbûre Ayişe' ye
medfû´ı olan meblağ-ı merkûmun dört yüz guruşini yedimden ahz ve kabz ve
menzil-i mezkûrun iki yüz kark sehimi hisse-i şâyi´âsından keff-i yed ve bi'l-
vekâle bana red ve teslîme asıl ve vekîl-i merkûm Hüseyin' e tenbîh olunmak
murâdumdur diyü takrîr-i meşrûhı üzre sûret-i def´ aled def´de tasaddî eylediği
muvâza´a da´vâsı rub´-i mezbûr bâten ve sahîhen vâkı´ olduğı mukır ve
za´mımca muvâza´a ittiği hîle ve desîseden mezbere Asiye' nin haberi olmadığını
mu´teref iken meşrû´aya ve iltifâta şâyân olmayub husûs-i merkûm hakkında asıl
ve vekîl merkûm Hüseyin' e suâl dahi tevcih itmediği müdde´î vekîl-imerkûm
Çalık Halîl' e müvekkilan-i mezbûretân izâfetle tefhîm ve mûcebince da´vâ-i
mezkûresiyle asıl ve vekîl-i merkum Hüseyin' e bi vech-i şer´î mu´ârazadan men´
olunduğı tescîl ve fekâhatlu elahc Mütfi Ali Niyâzî Efendi ve de´âvî
mümeyyizlerinden Mütevellî Zâde Hasan Ağâ ve Sarı zâde el-Hâcc Süleymân
Ağâ ve Makayyid Süleymân Efendi hâzır oldukları hâlde bi't-timâs huzûr-i
kâimmekâmilerine ilan olundı. el emr limen lehu'l-emr fî gurre-i min şehr-i
Cemâziye'l-ulâ sene 1291
2
Ma´rûz-ı dâ´ileridur ki:
Zikr-i âtî Maktû´ Bey mahallesinde keşf ve mu´âyene ve tahkîkıyçun bi'l-iltimâs
cânib-i şeri´at-i garrâdan irsal olunan kâtib Ebûbekir Efendi dâ´ileri ve Ankara
Vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Sefer-i hisâr’a merbût Kapuli karye
civârında Ümmü gülsüm oğlu Ali’nin tanlasında karye-i merkûme ahâlîsinden
mehrûcen vefât iden Kocagöz oğlu Hasan bin Mehmed’in cenâzesi üzerine varub
Tabîb haci Mehmed Ağâ ve asâkir-i zabtiye neferâtından Abdülhakîm oğlu
Süleymân ve Yemenici oğlu İsmâîl Çâvûş ve Ateş oğlu İsmâîl ve karye-i
merkûme İmâmı Hâfız Ali Efendi ve Muhtârları Ali Osmân Ağâ ve Sarı oğlu
Mollâ Hüseyin ve karye-i mezbûre ahâlîsinden Mollâ Mehmed ve Sarı oğlu
Mollâ Mehmed ve mollal Süleymân ve hace oğlu Mustafâ ve Emîn ğlu Hasan
vesâir mazbûtu'l-esâmî-i müslimîn ile müteveffâ-yi mezbûrûn zevc-i menkûha-i
metrûkesi ma´rifeti'z-zât Emîne binti Hasan ve li ebeveyn kız karındaşları kezâlik
ma´rifeti'z-zât Ayişe ve Meryem ve yine Hâtûnlar hâzıre oldukları hâlde
182
müteveffâ-yi mezbûrun a´zâsını keşf ve nazar eylediklerinde cârihadan biçak ile
başının ve yüzünün sağ taraflarıyla kezâlik boynunun arka tarafaından darb ve
cehr olunduğıyla boynunun dahi içine göçüb ve vücüdunun belinden yukarusi
gök bere? olub ağzından siyah kan geldiğini ve kâtilleri karye-i merkûme
ahâlîlerinden Top çakal oğulları Habîb ve Hüseyin ibni Hüseyin ve yeğenleri
Topçakal oğulları Mehmed ve diğer Hüseyin ibni Mehmed olub müteveffâ-yi
mezbûri işbu bin iki yüz doksan bir senesi şehr-i ramazânu’l-mübârekinin on
üçüncü Cuma ertesi güni nehâren saat üç râddelerinde tarla-yi merkûmede
arkadan varub gördükleri anda müteveffâ-yi mezbûri darb ve cerh ve yigirmi dört
saat derûninde kalkadan ol eser ile müte’essiren vefât eylediğini hâzırûn-i
mezbûrundan Mollâ Süleymân ve Sarı oğlu Mehmed ve Hâce oğlu Mustafâ ve
Emîn oğlu Hasan haber verdiklerini katibi-mûmâ ileyh mahallinde ketb ve tahrîr
ve ma´an mürsel ümenâ-i şer´e gelub alâ vukû´a inhâ ve takrîr eylediğini huzûr-i
âlîlerine ilan olundı el-emr li men´ lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hâmis min şehr-i
Şevvâli’l-mükerrem li sene ehadi ve tis´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0029/2
Sayfa 55
1
Şuhûdu’l-hâl
İstihkâk kâtib Mukayyid Süleymân Efendi faziletlü Müftî Ali Niyâzî Efendi
Mahkeme kâtibi Hüseyin Nazîf e de´âvî kâtibi mümeyyizlerinden Sarı zâde İhtimâm
Süleymân Ağa eytâm Dellâli Hasan Ağa Hazîneci Agob Batarborun oğlu Haci
Nikohi Bâlâ oğulları Haci Karabet
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki:
Medine-i Şefer-i hisâr’a merbûta Menovize nâhiyesi tâbi´ Keçik karyesi
ahâlîsinden iken bundan yigirmi iki sene akdem vefât iden Karaca oğlu Yasin
Ağa ibni Ahmed bin Abdullâh’ın verâseti sülbiye kızları Meryem ve Kezibân ve
Fatma ve li ebeveyn karanıdaşı oğlu Ahmed bin Süleymân’a münhasıra ve tashîh-
i mesele-i mirâsları dokuz sehimden olub sihâm-i merkûmeden ikişer sehimden
altı sehimi mezbûrâta Meryem ve Kezibân ve Fatma’ya ve üç sehimi merkûm
Ahmed' e isâbeti tahkîkınden sonra mezbûrât Meryem ve Kezibân ve Fatma
taraflarından zikr-i âtî husûsde vekîl olduğı zât-i mezbûrâtı bi'l-ma´rîfeti’ş-şer´iye
ârifân olub usûl-i mevzû´ata tatbîken evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve
ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûlu'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr
olunan karye-i merkûme ahâlîinden Sülük oğlu Mehmed Ali bin Süleymân’nın ve
Fatma oğlu Mahmûd bin Mahmûd nâm kimesneler şehadetleriyle muhzır-ı
hassm-ı câhidde ber nahc-i şer´i sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şer´i lâhik olan
karye-i merkûme ahâlîsinden Sâlih Efendi ibni el-Hâcc İbrâhim nâm kimesne
medine-i merkûme de´âvî meclisinde makud-i huzûr-i şer´i me´âlî ukûdde
merkûme Ahmed hâzır olduğuı hâlde zikr-i âtî bir itmekçi fırınına vaz´-ı yedi
beyyine-i âdile ile sâbit olan karye-i merkûme ahâlîsinden Sâlih Usta bin Hâcî
Ahmed muvâcehesinde karye-i merkûmede vâkı´ tarafeyni merkûm Sâlih
Usta’nın zevcesi Cennet bint-i Mehmed bâğçesi ve tarafeyni tarîk-i âmme ile
183
mahdûd bir bâb İtmekçi Karabet’in Kepânları câniblerinde olub tûlen yigirmi iki
ve arzen on iki ayak kezalik urûsı müteveffâ-yi merkûm Hasan Ağa’nın
hayâtında ile’l-vefât müstakilen yenide mülk ve hakkı ve taht-ı tasarrufında olub
ba´de vefât ber tashîh merkûm muvekkilât-i mezbûrât ile hâzır-ı merkûm
Ahmed’e mevrûseolarak taht-ı tasarrufında iken merkûm Sâlih Usta târîh-i
i´lâmdan beş ay akdem arsa-i mahdûd-i mezkûri bi gayr-i hak ta´liben zabt ve
müvekkillerim mezbûrât ile hâzır-ı merkûmun izinleri olmaksızın nefsiyçun
kendi mâlından harc ve sarfa müceddeden bina ve ihdâs eylediği bir bâb itmeğini
karine lâhik ve evzâc idüp ancak dükkân-i mezkûrinin kolu arsa-i mezkûreye
mukırr olmağla ber vech-i muharrer bina ve ihdâs eylediği dükkânın arsa-i
mezkûreye isâbet iden mahalline kali´birle arsa-i mezkûreyi kâriğa ani'l-binâi
muvekkillerim mezbûrât için benimle hâzır-ı merkûmden her birimize mahallide
red ve teslîme itmek üzre merkûm Sâlih Usta' ya tenbih olunmak bi'l-vekâle
matlûbumdur diyü hâzır-i merkûm ile ma´an tasaddi eylediğimiz da´vâmızdan bâ
tavassut bâ muslıhun-i merkûme Sâlih Usta ile an inkâr bi't-tav´i ve’r-rızâ iki yüz
altmış guruş üzerine sulh olduğımızde ol dahi sulh-i mezkûri kabûl ve bedel-i
sulh mezkûr iki yüz altmış guruş meclis-i sulhde benimle hâzır-ı merkûm
Ahmed’e def´ ve teslîm eylediğinde biz daha ber tashîh-i mezkûr bi'l-vekâle ve
bi'l-verâse yedinden ahz ve kabz eylediğimizden sonra husus-i mezbûre
müte´allıka âmme-i da´vâdan ben muvekkilelerim mezbûrâta izâfetle bi'l-vekâle
ve hâzır-i merkûm Ahmed bi'l-asâle merkûm Sâlih Usta' nın zimmetini kabûlini
hâvî ibrâ ve iskât eyledik diyü hâzır-ı merkûm Ahmed ile mukır-i vekîl-i merkûm
Sâlih Efendi’yi sâdır olan cem´-i kelimât-i meşrûhalarında mezbûr Sâlih Usta
tasdîk ve tahkîk eylediği tescîl ve fekâhatlu Müftî el-Hâcc Ulemâbâzi Efendi ve
idâre a´zâlarından Yazıcı zâde Bekir Bey ve Zâim zâde Mehmed Ağa ve Dişçi
Zâde İsmâil Çâvûş hâzır olduğı hâlde bi'l-iltimâs huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm
olundı. el-emr limen lehu’l-emr
Fi 23 Safer sene 92
2
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahallâtından Benli mahallesinde sâkin iken bundan beş
sene akdem vefât iden Burak oğlu kızı Varvara bint-i Ohannes veledi Atam’ın
verâseti zevc-i metrûki İbikli Cavidane oğlu Kifork veledi Kirekos ile sadrı sagîr
oğlu Kalos’a münhasıra olduğı bi'l-ihbâri’ş-şer´i'l-Enver zâhir ve mütehakkkık
olduktan sonra merkûm Kifork nefsinden bi'l-asâle ve sagîr-i mezbûr tarafından
bi'l-velâye Medine-i merkûme de´âvî meclisinde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî
ukûdde bundan akdem verâseti zevcesi Marya binti Artini ile ol tarihde sagîr hâlâ
kebîr olan Nazar ve kızı Maryem' e münhasıra olduğı hâlde vefât iden İsture oğlu
Karabet veledi Boros veledi Atam’ın tereke-i vaz´ıasına vaz´-ı yedi mütehakkık
olan bâ´isu'l-i´lâm mezbûr Nazar müvâcehesinde zevcem müteveffati-mezbûre
Varvara’nın hâl-i sagirinide babası müteveffâ Ohannes' in mevrusetn mâlından
vâsî işbu hâzır bi'l-meclis Kizir oğlu Tersis Papas ma´rifetiyle müteveffâ-i sânî
merkum Karabet' e edâne olunan iki bin üç yüz guruş zevcesi müteveffât-i
mezbûre kibeli'l-ahz ve'l-istifâ vefât idüp meblağ-ı merkûm benimle oğlum
mezbûr Kalos’a mevsrun olmağla meblağı-merkûm iki bin üç yüz guruşi bi'l-
184
verâse vaz´u'l-yed olduğı Papas müteveffâ-yi merkûmun tereke-i vâfiyesinden
olmak üzre hâlâ bana edâ ve teslîme merkûm Nazar’a tenbuh olunmak bi'l-asâle
ve bi'l-vekâle murâdumdur diyü da´vâ ittikde ol dahi lede'l-istiknâfe cevâbında
kaziye-i minvâl-i muharrer üzre olduğı ve terek-i mütevefa-yi merkûme vaz´-ı
yedini ikrâr lakin babam müteveffâ-yi merkûm Karabet' in hîn-i vefâtında Bilecik
kâimmekâmlığına müte´allik Kübâzârı nâhiyesine tâbi´ Türkmân karyesi
ahâlîsinden Hancı oğlu Vartovan zimmetinde bin üç yüz elli Dimorçi Sergiz
zimmetined üç yüz ve Ezik oğlu Canparson zimmetinde üç yüz altı guruş ki
cem´an bin dokuz yüz elli altı guruş bâ sened alacak haklarını lede'l-havâle ve
dahi merkûm Papas Tersis kabûl ve medyûn-i merkûmlerden mebâliğ-i
mezkûreyi ahz ve kendüye İrsâl ve isâle tarafından akrabini-müteveffâ Haci
Abram oğlu Agob' i vekîl iderek merkûm Agob dahi zikr olunan Türkmân
mahallesine varub mezkûr bin dokuz yüz elli altı guruş mahallerinden temâmen
ahz ve kabz iderek meblağ-ı mezkûri kâmilen aldığı hayâtında ikrâr dahi itmişdi
diyü ba´de'l-defi ve'l-inkâr dâfi´-i merkûm Nazar be minvâl-i muharrer def´-i
meşrûhini her biri mahallerinden evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu
alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde idüpklir ihbâr olunan Ay mahallesi
ahâlîsinden Şerbetçi oğlu Karabet velei Ohannes ve Orda mahallesi ahâlîisnden
Marta oğlu Karabet veledi Artin nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-muvâcehe ber
nahc-i şer´i ispât itmeğin mûcebiyle müdde´î-i mezbûr Kifork meblağ-ı mezkûr
iki bin üç yüz guruşun bin dokuz yüz elli altı guruş mutâlebe ile mezbûr Nazar’a
bi vechi şer´î mu´ârazadan ba´de'l-men´ merkûm Nazar’ın mukır ve mutasarrıf
olduğı meblağ-ı mezkûrde bâkî olmayup (silik) ve dört guruş merkûm Nazar’ın
makbûzi olan hisse-i irsiyesinden müdde´î-i merkûm Kifork’a temâmen edâ ve
teslîme mezbûre Nazar’a tenbîh olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i
kâimmekâmilerine i´lâm olundı el emr li mine'l-emr fî yevmu'l-hamis aşere min
şehr-i Cemâziye'l-evvel li sene tis´in (silik) ve tis´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0030/1
Sayfa 56
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kılınç mesecid mahallesinde sâkin iken
bundan iki ay akdem vefât iden Duhânı esnâfından Ali Ağâ ibni Velîyüddîn Bin
Abdullâh' ın verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Fatmâ binti Hüseyin ile
sülbiye-ikebire kızları Hadîce ve Züleyhâ ve li ebeveyn er karındaşları İbrâhîm
ve Zeyneb' e münhasıra ve sahîh-i mesele-i mirâsları yetmiş iki sehimden olub
sihâm-i merkûmeden dokuz sehimi zevce-i mezbûre Fatma' ya ve yigirmi dörder
sehimdem kırk iki sehimi mezbûretân Hadîce ve Züleyhâ’ya ve on sehimi
merkûm İbrâhîm Ağâ' ya ve beş sehimi mezbûre Zeyneb' e isâbeti
tahakkukiınden sonra İbrâhîm Ağâ Medine-i merkûme de´âvî meclisinde
ma´kûd-i huzu-i şer´-i me´âlî ukûdde mezbûre Zeyneb' in zevci ve tarafından
husûs-i Âti'l-beyânda vekîli olduğı zât-i mezbureyi bil ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân
olub usûl-i mevzû´ası üzre evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen
185
lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükelri ihbâr ve iş´âr olunan Kayalı
mahallesi ahâlîsinden Kahveci oğlu Hüseyin bin Ahmed ve Hâcî Hasan mahallesi
ahâlîsinden Abdullâh Beşe oğlu Dervîş Ali bin Hasan nâm kimesneler
şehâdeteriyle muhzir-i hasm-ı câhidde sâbit ve sübût vekâletlerine hükm-i Şer´î
lâhik olan Zorak oğlu Hüseyin Ağâ ibni Ali hâzır olduğı hâlde nefsinden asıl ve
zikr-i âtî emlâk ve eşyâya vazi yedleri mutehakkik olan zât-i ta´rîf-i şer´î ile
ma´rûfe bâ´isu'l-vesîka mezbûre Züleyhâ tarafından zikr-i atii husûsde hüsûmete
ve redd-i cevâba ve lede'l-ikziza sulh ve ibrâya vekîl-i müseccel-i şerisi zevc-i
İsmâîl Ağâ bin Hasan Bey ile kezâlik nefsinden asıl ve zâtları ma´rûfe
mezbûretân Fatmâ ve Züleyhâ taraflarından zikr-i câyide husûsete ve red ve
cevâba ve inde'l-iktizâ sulh ve ibrâya vekîli-müseccel-i şer´îleri mezubre
Hadîce’nin zevci Debbâğ esnâfından Mehmed Onbaşı bin Abdullâh
müvâcehesinde muvekilât-i mezbûrât yedlerinde olub ma´rifet-i şer´le mahallinde
mu´âyene olunan yün memlu 16 aded fistân bezi ve kumaş ve şetâri minder ve
döşek ve y ün memlu on iki ve ot memlu dokuz basma ve leye yasdık ve 3 atlas
ve basma yorğan ve 11 ceddi ve musta´mel yele ve 7 cedid ve musta´mel sagîr e
kebîr kilim ve 4 zili ve 2 halı ve 4 Kûr kâri tüli ve 7 cedîd ve musta´mel namaz
seccâdesi ve sekiz cedîd ve musta´mel cuval ve bir musta´mel mâi çuka abdestlik
ve 4 cedîd ve musta´mel alaca ve kumaş ve kotoni bûyi entarisi ve 5 çuka ve
kotoni ve kumaş dilme ve bir mişlâk ve 49 kıyye avânî gâsiye ve 30 aded avâni
züccâciye ve 7 kebîr ve sagîr şam´dân ve 2 kimi ve kotoni serâvil ve 3 nühâs ve
cedîd terâzi ve 3 nühâs musta´mel ve bir Musta´mel acem kâri şâl ve bir cuka
salta ve bir kahve tâkımı ve iki tüfenk ve 1 sandâlye ve 1 şira oluğu ve 2
musta´mel sarık ve 53 aded avânî nuhasi matelife ve 5 keyl İstanbuli bulgur ve 3
keyl küce ve 28 key hınta ve 18 kile dakîk ve 5 kıyye mum ve 3 sevâb ve şetâri
ve kimî topları ve 2 araba kömür ve 3 araba hateb ve bir dizîd 5 ecnâs-i muhtelife
nısf ve bütün 60 aded mahmûdiye ve sandıklı altunleri ve müteveffâ-yi
merkûmun Sünbul oğlu Andon zimmetinde alacağı olub ahz olunan iki bin yedi
yüz yigirim guruşi nakd ve mevcûde ve sûk-ı Sultânide Boyacılar zokâğında kâin
ma´lûmu'l-etrâf bir bâb fî'l-asl Tütünci ve hâlâ bakkâl dükkâni ve Gedik
mahallesinde vâkı´ ma´lûmu'l-hudûd dört bâb oda ve bir mikdâr havluyi
müştemil birbab mülk-i menzil ve sâlifu’l-beyân Kılınç mescid mahallesinde
vâkı´ malumum cirân altı bâb oda ve bir mikdâr savliyi şâmil bir bâb mülk-i
menzil mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûm Ali Ağâ' nnı hayâtında ile'l-vefât
yedined müstakilen Mali ve mülki olub ba´de vefâte ber tashîh-i mezkûr benimle
müvekkilân-i mezbûrât Zeyneb Fatmâ ve Hadîce ve Züleyhâ' ya mevrûs
olmuşken sâlifu'z-zikr Kılınç mescid Mahallesinde vâkı´ mülk-i menzil ile
derûninde bulunan eşyâ-i muharrre-i merkûme ve dükkân-i mezkûrun
muvekkilât-i mezbûrât Fatmâ ve Hadîce ve Züleyhâ kendulerinin olmağla ve
anifu’l-beyân Gedik mahallesinde kâin bir bâb mülk-i menzili dahi asıl ve vekîl-i
merkûm Mehmed Onbaşı müstakilen kendusinin mülki olmağla ve mevrusumuz
mütevefayi mezbûr Ali Ağâ' nın kendüsinden iken bundan mukaddem verâseti
zevci merkûm İsmâîl Ağâ ile sadriye sagîre kızı diğer Fatmâ ve babası müteveffâ-
yi merkûm Ali Ağâ ve anası muvekkile-i mezbûre Fatma' ya münhasıra olduğı
hâlde vefât iden kızı başka Fatma' nın hayâtında ile'l-vefâte yedinde müstakileten
mâlı olub mahallined mu´âyene olunan bir çift acûni kolbağı bâğı ve bir polli
peştemâl ve 2 sim tepelik ve bir usluk ve bir işli (silik) ve bir işli moni ve 2
186
sırmalı salta ve bir canfes hırka ve 2 Trapolis kuşağı ve 2 sevabi entari ama dimi
ve 10 kotoni ve kumaşi entari ve 5 dime ve 2 minder ve 2 zeni ve 2 Seccâde ve
kilim ve bir mendil e bir leğen ma´a ibrik ve yün memlu 8 yasdık ve bir suf ve bir
ihrâm ve bir akçe peştemâ ve bir fota ve 2 kotoni ve kumaş saravil ve 2 çuka
seravil ve bir tâkım hama elbisesinde ba´de vefâtihâ 13 sehim i´tibârıyla iki
sehim Eşyâ-i mezkûreyi merkûm İsmâîl Ağâ müstakilen kendülerinden olmak
za´mıyla fuzûli ve bi gayr-i hâk zabt ve vaz´-ı yed eyledikleri misillu asıl ve vekîl
Merkûm Mehmed onbaşı mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûm Ali Ağâ' nın
hayâtında târîhden üç sene akdem mâlından ve yedinden iktirâzi ve kabz ve
umûrine sarfla istihlâk idüp zimmetinde aacakhakkı olan on bin guruş ile kezâlik
müteveffâ-yi merkûmun hayâtında târîhden altı sene akdem hîn-i vefâtınadeğin
mezbûr İsmâîl Ağâ zimmetinde mâlından ve yedinden ceste ceste iktirâz ve kab
ve umûrine sarfla istihlâk eylediği 3070 guruş alacak Hakkî olub meblağeyn-i
mezkûreni zimmetlerinden kibeli'l-ahz vel istifâ mezbûr Ali Ağâ fevt ve
meblağeyn-i muzkereyn ber vechi muharrer bize mevrûs olmağla suâl olunub
muvekkilât-i mezburât yedlerinde bulunan emlâk ve eşyâ-i mahdûd-i
mezkûreden ber tashîh-i mezkûr hise-i irsiyelerimizle merkûm İsmâîl Ağâ
yedinde bulunan eşyai-muharrere-i merkûmenin 13 sehim i´tibâriyle 2 sehim
hisse-i şâyi´asından mesele-i mirâsımız üzre hise-i irsiyemizi ve merkûmân
İsmâîl Ağâ ve Mehmed onbaşı zimmetlerinde bulunan meblağeyn-i mezkûreyn
kezâlik hise-i irsiyelerimizi müvekkilâ-i mezbûrâta izâfetle asıl ve vekîl
merkûmân İsmâîl Ağâ ve Mehmed Onbaşı’dan bi'l-verase ve bi'l-vekâle hâzır-i
veki-i merkûm Hüseyin Ağâ ile ma´an talebi der diyü tasaddî eylediğmiz
da´vâmızdan bâ tavassut-i muslihîn kat´an nizâ´ bi't-tav´i ve’r-rızâ ben bi'l-ihâle
ve bi'l-verâset 2012 guruş ve hâzır-ı merkûm Hüseyin Ağâ muvekile-i mezbûre
(silik) izâfetle bil vekâle 1006 guruş ki Cem´an 3018 guruş üzerine sulh
olduğımuz da anlar dahi kezâlik bi'l-asâle ve bi'l-vekâle sulh-i mezkûri ba´de'l-
kabûl bedel-i sulh-i mezkûr Cem´an 3018 guruşde 2012 guruşini mezbûrân
İsmâîl Ağâ ve Mehmed Onbaşı bi'l-asâle ve bi'l-vekâle meclis-i sulhdan kibeli’l-
mufâkara bi'l-asâle ve bi'l-vekâle temâmen ahz ve kabz itmemize merusumuz
mütvefayi merkûmanın kalîl ve kesîr celîl ve sagîr bi'l-cümle resm-i mâl ıtlâk
olunur tereke-i mâ´lûme ve mechûlelerine ve cem´ husûs-i mirâsa müte´allika
âmme-i de´âvî ve kâfe-i mutâbakattan muvekkilât-i mezbûrât Fatmâ ve Hadîce
ve Züleyhâ' ya izâfetle asıl ve vekîl-i merkûm İsmâîl Ağâ ve Mehmed
Onbaşı’dan her birinin zimmetlerini ibrâ-i âmme sahîh-i şer´î ile bi'l-asâle ve bi'l-
vekâle ibrâ ve iskât eylediğimizde anlar dahi kezâlik tasdîk-i mirâs ve bize
medfû´leri olan bedel-i sulh-i mezkûr 3018 guruşun istirdâdına müte´allika
âmme-i de´âvîden bizim zimmetlerimizi ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ibrâ
ve iskât ve tarafından her birimiz dahi ber minvâl-i muharrer âharır ibrâsını bi'l-
asâle ve bi'l-vekâle kabûl eyledik didiklerinde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-
taleb ketb olundı.
Fî gurre-i Zi'l-ka´de sene 1291
Şuhûdu'l-hâl
Fekâhatlu Müftî el-Hâcc Ali Efendi
Sarı zâde Hâcî Süleymân Ağâ
Mukayyid Süleymân Efendi
187
Kâtib-i mahkeme Hüseyin Efendi
Velî Göz zâde Halîl Efendi
Nazimi zâde Mehmed Efendi
Kassâb Hâcî Ali Ağâ
Kandilli karye Ahmed
Çerkesi Mollâ Ahmet ve gayruhum mine'l-hâzirîn
Sivrihisar_7681_0030/2
Sayfa 57
1
Medine-i Seferihisâr muhallatından Hacı Ashâb mahallesinde vâkı´ Tutli
mektebinin bi'l-meşrûta hâlâ mütevellîsi Medine-i merkûme mahâllâtından Hâcî
Üveys mahallesi ahâlîsinden Hâfız Mehmed Efendi ibni Mehmed Efendi meclis-i
şer´-i şerîf-i enverde Hazînedâr mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-vesîka Sâbık
Mukayyid Süleymân Şükrî Efendi ibni Osmân Efendi ve Kutbeddîn mahallesi
ahâlîsinden Halîl Efendi ibni Hâcî İbiş mahzarlarında bi't-tevliye takrîr-i kelâm
ve ta´bîr-i ani'l-merâm idüp zikr olunan Hâcî Ashâb mahallesinde vâkı´ garb
cânibinden bir tarafı mekteb-i mezkûr vakfı bakkâl dükkanı ve kıble cânibinden
bir tarafı Hâcî İbiş ve Kör Bekir' in itmekçi furûnleri ve yine Kör Bekir' in bakkâl
dükkânı ve bazen Mâi Usta oğlu Mollâ Mehmed' in dükkâni ve şark cânibinden
bir tarafı Yabân oğlu Mollâ Osmân' ın Debbâğ dükkânı ve taraf-ı râbi´ şimâl
cânibinden tarîk-i âmme ile mahdûd tûlen on dört buçuk ve arzen sekiz buçuk bi
hesâb-ı terbî´i yüz yigirmi üç ve rub´ arşun ta´bîr olunan zirâğ tüccâriye arsalu bir
bâb Harâb odunluk mekteb-i mezkûr merbûtâtından ve Boşnâk Sâlih Ağâ
merhûmun icâre-i misliye-i şer´îye ile icâri meşrûta musakkafâtından olarak işbu
târîh-i hüccete gelinceyedeğin senevî icâre-i vâhide-i misliye ile seksen guruş
mukâbilinde İcâr olunagelub lakin odunluk-i mezkûr el-yevm müşrif-i harâb ve
mâil-i türâb olmağla odunluk-i mezkûri müceddeden binâ ve inşâya taraf-ı
vakıfdan müsâ´ade olmayub ve arsasi üzerine kimesne vakf-i mûmâ ileyh içun
ebniye ihdâs itmeyub ve bu hâlde bundan böyle isticârına dahi tâlib
bulunmayacağı emr-i mukarre olmağla arsa-i merkûmeyi üzerine kendi
mâllarıyla mükleri olmak üzre nefisleriyçun müceddeden dükkân bina ve inşâ
itmek üzre nef´an muvakkıf İşbu târîh-i hüccet-i şehr-i zi'l-hicce gurresinden
i´tibâraren her vecihle vakfa enfa´ olub senevî ecr-i mislinden ekser ekser idüği
zeyl-i kitâbda muharerru’l-esâmî zevât ihbârlarıyla inde'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve
mütehakkık olan yüz elli guruşi mukâbelesinde bi't-tevliye mûmâ ileyhimâ
Süleymân ve Halîl Efendilere icâr ve teslîm ve üzerine kenid mâllarıyla mülkleri
olmamak üzre nefisleriyçun dükkân binâ ve inşâsina izin vermemle anlar dahi ber
minvâl-i muharrer isticâr ve tesellum ve kabz ve kabûl eylediler didiği gıbbe't-
tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî gurre-i min şehr-i Zi'l-hicce’i’ş-
şerîfe sene ehadi ve tis´in ve mieteyn ve efl
Şuhûdu'l-hâl
Müftî-i belde fekâhatlu el-Hâcc Ali Niyâzî Efendi
Mukayyid Efendi'nin birâderi Hüseyin Efendi
188
Yemenici Küçük Mehmed Usta
Emîn Efendi zâde Mollâ Arif
Kuçur zâde Hâfız Ahmed
Ve gayruhum
2
Ma´rûz-ı muhallisleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Yenice mahallesinde sâkine Kadan oğlu kızı
Alîme binti Mehmed tarafından husûs-i âti'l-beyanda vekîli olduğı zât-i mezbûre
bil ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen bâ varaka-i
mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde üdekleri
hibar ve iş´âr olunan Kayalı mahallesi ahâlîsinden Bıçak oğlu mehde Onbaşı ibni
Abdullâh ve Kilinç mescid mahallesi ahâlîsinden Kâdî oğlu Mollâ Mehmed bin
Hasan nâm kimesneler şehâdetleriyle muhzir-i hâss-i câhidde sâbit ve subût
vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan Şeyh Baba Yûsûf mahallesi ahâlîsinden Mısırlı
oğlu Ahmed bin nâm kimesne Medine-i merkûme de´âvî meclisinde ma´kûd-i
huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî bir kıt´a bâğa el-yevm vaz´-ı yedi beyine-i
âdile ile sâbit ve mütehakkık olan Karabaşlı mahallesi ahâlîsinden Zâvir oğlu
Hâcî İbrâhîm bin Hüseyin tarafından kezâlik ber vech-i câyi hüsûmete ve redd-i
cevâba vekîl-i müseccel-i şer´isi Tatar mahallesi ahâlîsinden Hâlid oğlu Ömer bin
Hâcî Hüseyin müvâcehesinde Medine-i merkûme civârında Pedersûk nâm
mevkı´de kâin etrâf-ı erba´ası Kassâb Hüseyin Ağâ oğlu Ali ve esbak sandık
emini merhûm haci ail Efendi oğulları Emîn veahmedm ve Kıdân oğlu kızı
Hadîce ve Kıdân Oğlu Hâcî Mustafâ bâğlaı ile mahdûd bir kıt´a bâğ muvekkile-i
mezbûre Alîme' nin yedinde müstakilen mâl ve mülki olub muvekkilem
mezbûrue Alîme Tâhir-i i´lâmdan beş sene akdem muhteletu’d-dimâ´ olub bi
nefsihâ umûrini rü'yete kâdire ve tasarrufâti câize ve zikr-i câi bey´i dahi sahîh ve
mu´teber vekîl iken ber vech-i muharrer mâlike olduğı kürûmi bâğ-i mezkûri üç
yüz elli guruş semen-i makbûza bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğinde ol dahi ber
vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabûl idüp bâğ-i mahdûd-i
mezkûr şirâen mülki olmak za´miyle el-yevm tasarrufında bulunmuş ise ed
muvekkilem mezbûre Alîme’nin ol hâled vâkı´ olan bey´-i mezkûri şer´an sahîh
ve mu´teber olmamağla el-hâlet-i hazihi semeni diyü medfû´ olan meblağ-ı
mezkûr üç yüz elli guruş bi'l-vekâle yedinden ahz ve bâğ-ı Mahdudi merkûmun
keff-i yed ve muvekkilem mezbûre içun baan teslîme muvekkili-merkûm Hâcî
İbrâhim' e izâfetle vekîl-i merkûm Ömer' e tenbîh olunmak bi'l-vekâle
murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi bi'l-vekâle cevâbında ve
bâğ-ı mahdûd-i mezkûr ve muvekile-i merkûm Hâcî İbrâhim' in el-yevm
müstakilen vaz´-ı yedini ikrâr lakin muvekile-i mezbûre Alîme târîh-i i´lâmdan
on iki sene akdem hîn-i bey´-i mezkûrde ihtilâl-i dimâğdan beriye olarak ikmâl-i
akl ve sıhhatde Cem´-i tasarrufâti câize ve nâfize olduğı hâlde bâğ-i mahdûd-i
mezkûri cem´-i müştemilâtıyla tarafından bi'l- îcâb ve'l-kabûl bâten ve sahîhen
dört yüz elli guruşe semen-i medfû´ ve makbûza müvekkilem merkûm Hâcî
İbrâhim' e bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde muvekkilim merkûm dahi ber
vech-i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz ve kabûl idup ol vecihle
bâğ-i mahdûd-i mezkûrde muvekkile-i mezbûre Alîme' nin aslâ ve kat´an alâkası
189
kalmayup muvekilem merkûm haci İbrâhim' in sinîn-i merkûmeden beru şirâen
ve müstakilem mâlı ve mülki olmağla buçuk vaz´-ı yed ider diyü müdde-i vekîli
merkûm Ahmed' in inkârına mukârren tasaddî eylediği Def´-i meşrûhini her biri
evvelen bâ varaka-i mestûre zikr ulounan Yenice mahallesi ahâlîsinden Kara
Biçak oğlu Mollâ Habîb bin Halîl ve Hâcî Üveys mahallesi ahâlîsinden Kâdî
Hâfız Mehmed bin Hâcî Ahmed' den siren ve ba´dehu mahalletân-i merkûmetâÎ
ahâlîsinden Hasan Bey oğlu Hüseyin ve İtmekçi oğlu Mollâ İbrâhîm bih Hâcî
Hasan' dan alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr
olunub bâğ-ı mahdûd-i mezkûri mahallined tahrîr ve irâe iden sâlifu’l-beyân
Yenice mahallesi ahâlîsinden Kemâğ olu Abdülbâkî bin Hüseyin ve sâbıku’l-
beyân Hâcî Üveys mahallesi mahallesi ahâlîsinden Kıdan oğlu Mehmed bin haci
Mustafâ nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe vech-i şer´î üzre isbât
itemğin mûcebince müdde´î-i vekîl-i merkûm Ahmed bi'l-vekâle da´vây-i
mezkûresiyle muvekkile-e mezbûreye izâfetle vekîl-i merkûm Ömer' e bi vech-i
şer´î mu´ârazadan ba´de'l-men´ bâğ-ı mahdûd-i mezkûri muvekile-i merkûm Hâcî
İbrâhim' in ke’l-evvel müstakilen zabt ve tasarrufı iktizâ eylediği de´âvî
mümeyyizlerinden Sarı zâde el-Hâcc Süleymân Ağâ ve sâbık Mukayyid
Süleymân Efendi hâzır olduğı hâlde bi'l-iltimâs huzûr-i kâimmekâmilerine i´lâm
olundı.
Fî 21 Zi'l-hicce sene 1291
Şuhûdu'l-hâl
Kâtib Hüseyin Efendi
Muhzir Efendi
(silik)
Sivrihisar_7681_0031/1
Sayfa 58
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtindan Kethüdâ mahallesi ahâlîsinden iken bundan
Akdem vefât iden Yazıcı zâde Hüseyin Bey ibni İbrâhîm bin Abdullâh' ın verâseti
zevce-i menkûha-i metrûkesi Emîne Hâtûn binti Hâcî Ali ve diğer zevcesi
Ümmügülsüm Hânım binti Mehmed ile sülbî kebîr oğulları Bekir Bey ve İzzet
Bey ve sülbiye-i kebîre kizi kezbat Hânım’a münhasıra ve tashîh-i mesele-i
mirâsları seksen sehimden olub sihâm-i merkûm sihâm-i merkûmeden beşer
sehimden on sehimi mezbûreteyn Emîne ve Ümmügülsüm Hânımlarıa ve on dört
sehimi mezbûr Kezbân Hânım ve Bekir sizer sehimden elli altı sehim mûmâ
ileyhâ Bekir ve İzzet Beylere isâbeti tahakkukınden sonra nefsinden asıl ve
merkûmun İzzet Bey ve Emîne ve Ümmügülsüm ve Kezbân Hânımlar
taraflarından husûs-i Atî'l-beyânda vekîl-i müseccel-i şer´ileri mûmâ ileyh Bekir
ben nâm kimesne meclis-i şer´-i şerîf-i enverde zimmî Akdoğan mahallesi
ahâlîsinden Devlet-i 'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden bâ´isu’l-musahhar
Kalpakçı oğulları Haci Agob ve Haci Kifork veledi Ohannes muvâcehelerinde
bi'l-asâle ve bi'l-vekâle İkrâr-i tâm ve takrîr-i tâm idüp medine-i merkûm de´âvî
meclisinden sâbit defter idilen ma´lûmu’l-esâmî kesânin baba-i mezbûr ve
190
mevrûsumuz müteveffâ-yi mûmâ ileyh zimmetinde tebeyyün iden alacak
haklarınının tesviye ve te’diyesiyçun akd-i atî'l-zikrin sudûrinedeğin bi'l-irsi’ş-
şer´iye bizin malımız ve mülkümüz olan sûk-ı Sultâni’de Kâsım Bâzârcı
zokağında vâkı´ tahrîr emlâk me'mûrinin yedinde mahsûs defter-i mahsûsında
birinci aded defterinin bin dört yüz altmış dördünci Oğlu Haci sergiz dükkâni ve
bir tarafdan ve bir tarafdan Hiristiyân milletiden vakf dükkânı ve bir tarafdan
kendi dükkanız ve bir tarafdan (silik) meydân ile mahdûd bir bâb mülk-i
dükkânlarımız bi'l-cümle mâ yeştemile ve bi haviye tarafından îcâb ve kabûli
hâvî şurût-i nefs ve muvâkı´ından ari bey´-i bati sahîh-i şer´i ile on altı bin guruş
mezbûrân Haci Agob ve Hâcî Kifork bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimizde ol
dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabz ve kabûl
eylediktensonra semeni olan meblağ-ı mezkûri on altı bin guruşişini müşteri-i
merkûmân Haci Agob ve Haci Kifork' a yedlerinden temâmen ve kâmilen bi'l-
asâle ve bi'l-vekâle ibrâ-i sahîh-i şeii ile kabûli Hâvî ibrâsı ve iskât eyledik fi mâ
ba´d dükkân-i mahdûd-i mezkûre benimle müvekilim merkûmunun aslâ ve kat´an
alâka ve medhalim kalmayub müşteri-i merkûmun Haci Agob ve Haci Kifork' un
mülk-i müşterâları ve hakk-ı sarîhleri olmuşdur keyfemâ yeşâ mâlen ve hasbema
yahtâran malik ve mutasarrıf olsunlar didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-
taleb ketb olundı. fî'l-yevmu'l-hâmiş ve'l-işrîn min şehr-i Ramazânu’l-mübârek
sene ehadû ve tis´in Ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Müftî-i belde fekâhetlu elahc Ali Niyâzî Efendi
De´âvî a´zâlarından Minderli zâde Hasan Ağâ
Sarı zâde el-Hâcc Süleymân Ağâ
Mukayyid Süleymân Efendi
Kâtib-i mahkemene Hüseyin Efendi ve gayruhum
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından (silik) oğulları Sâlih ve Mehmed ibni Hâcî
Mahmûd nâm kimesneler meclis-i şer´-i şerîf-i enverde mahalle-i Merkûme
ahâlîsinden bâ´isu'l-kitâb Yûsûf nâm (silik) Ahmed bin süyelman mahzarında
ikrâr –i tam ve takrîr-i kelâm idüp akd-i adil zikrin sudûrinedğin bil irsi'ş-şer´î
savben ve müştereken yedimizde mâlımız ve mülkümüz olan mahalle-i
merkûmede Hazreti Ca´fer Tayyâr kasddese’llâhu sırrehu Hazretleri zokâğında
vâkı´ tahrîr-i emlâk me'mûrinin yedinde mahfûz defter-i mahsûsda birinci aded
defterinin beş yüz otuz dokuzunci adedi-umûmisinde muharrer ve yedinci
numero ile murakkam olduğı emlâk komsiyoni cânibinden mevrûd bir kıt´a ilm u
haberden müstebân olan etrâf-i selase Kara Velî oğlu Temurci Ömer Usta ve ve
Katırcı Hâcî Halîl ve Tokmaka oğlu musatfa menzilleri ve taraf-ı râbi´ tarîk-ı
âmme ile mahdûd fevkânî dört bâb oda ve bir sofa ve tahtânî iki bâb oda ve bir
ahur ve bir sofa ve bi’r-i mâ’ ve bir mikdâr havil müştemil bir bâb mülk-i
menzilimizi benimle mâ yeştemile ve be haviye tarafından îcâb ve kabûli hâvî
şurût-i mufside ve muvâza´adan ârî bey´-i bati sahîh-i şer´î ile altı bin üç yüz
guruş mezbûr Ahmed' e bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimizde ol dahi ber vech-i
muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz ve kabûl ittikden sonar semeni
191
olan meblağı-mezkûr altı bin üç yüz guruşi müşteri-i mezbûr Ahmed yedinden
bi't-temâm ve'l-Kemâl ahz ve kabz ve münâsefeten beynimizde iktisâm idüp
bey´-i-mezkûrden takrîr ve gabn vukû´ına müte´allika âmme-i de´âvîden
taraından her birimiz âharın zimmetini ibrâ-i âmme-isahih-i şer´î ile kabûli hâvî
ibrâ ve iskât eyledik fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrde bizim aslâ ve kat´an
alâka ve medhâlimiz kalmayup müşteri-i mezbûr Ahmed' in mülk-i müşterâ-i
sahîh-i ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ ve hasbemâ yahtâr malik ve
mutasarrıf olsun didiklerinde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı
fî'l-yevmu'l-işrîn min şehr-i Saferu'l-hayr li sene isneyn ve tis´in ve mieteyn ve
elf 1292
Şuhûdu'l-hâl
Mütevellî zâde Hasan Ağâ
Sancakdâr Mehmed Ağâ
Kara Mahmûd Ali Ağâ
Sürici Ömer oğlu Ömer
Eytâm Dellâli Hasan Ağâ ve gayruhum
Sivrihisar_7681_0031/2
Sayfa 59
1
Ma´rûz-ı dâ´î kemîneleridur ki
Ankara vilâyeti dâhilinde Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kilinc mescid
mahallesi ahâlîsinden olub işbu târîh-i i´lâmdan dört sene mukaddem vefât iden
Tüccârdan el-Hâcc musatfa Ağâ bin Velîyüddîn bin Abdullâh' ın verâseti zevce-i
menkûha-i metrûkesi Emîne binit Mahmûd bin Abdurrahman nâm Hâtûn ile sülbî
kebîr oğlu el-Hâcc Velîyüddîn Efendi ve sülbiye-i kebîre kızları Râziye ve Fatmâ
ve Ayişe ve Kezbân Hâtûnlara münhasıra ba´dehu kıbeli't-taksime mezbûre
Kezbân Hâtûn dahi vefât idüp verâseti zevce-i metrûki el-Hâcc İsmâîl bin Ali bin
Abdullâh ile anası mezbûre Emîne Hâtûn ve li ebeveyn er karındâşı mezbûr el-
Hâcc Velîyüddîn Efendi ve li ebeveyn kız karındaşları mezburat Râziye ve Fatmâ
ve Ayişe Hâtûnlara münhasıra olduğı ve tashîh-i mesele-i mirâsları bi hükmi'l-
münâsaheti'ş-şer´îye bin dört yüz kırk sehimden olub sihâm-i mezkûreden iki yüz
on beş sehimi mezbûre Emîne Hâtûn' a ve dört yüz kırk sekiz sehimi mezbûr el-
Hâcc Velîyüddîn Efendi'ye ve iki yüz yigirmi dört sehimden cem´an altı yüz
yetmiş iki sehimi mezbûrât Râziye ve Fatmâ ve Ayişe Hâtûnlara ve yüz beş
sehimi mezbûr el-Hâcc İsmâil' e isâbeti şeah sâbit ve mütehakkık olduktan sonra
verese-i merkûmunden bâ´isetu'l-i´lâm merkûm elahc Velîyüddîn Efendi Medine-
i merkûme hükûmet konağında de´âvî meclisine mahsûs odada fekâhatlu müftî
elahc Ali Niyâzî Efendi ve idâre meclis a´zâsından Yazıcı zâde Ebûbekir Bey ibni
Hüseyin ve Zâ´im zâde mehed Ağâ ibn ihasan ve meclis-i de´âvî
mümeyyizlerinden mütevellî zâde Hasan Ağâ ve Sarı zâde el-Hâcc Süleymân
Ağâ vesâir cerîdede mazbûtu'l-esâmî kesân hâzır oldukları hâlde Akd olunan
meclis-i şer´-i münîrde zikr-i âtî bir bâb asyâbın sadis hisse-i şâyi´â sına vaz´-ı
yedleri beyine-i Âdile ile şer´an sâbit ve mütehakkık olan merkûm elahc üsmiali
192
le mezburat Emîne ve Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe Hâtûnlardan mezbûr el-Hâcc
İsmâîl tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekâlet-i amire-i mutlaka-i sahîh-i şer´îye
ile vekîlleri olduğı usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen bâ varaka-i mestûre
Medine-i mezbûre mahâllâtından Yenice mahallesi muhtârı Habîb Efendi ibni
Halîl ve ahâlîsinden Yakûb oğlu haci Hüseyin Ağâ' dan sırren ve ba´dehu yine
Mezbûrândan alenen lede't-tezkiye ald ve makbûli'ş-şehâde idükelri ihbâr olunan
zât-i mezbûrâtı bi'l-ma´rifeti'ş-Şer´îye ârifân mâru'l-beyân Yenice mahallesi
İmâmı İsmâîl Efendi ibni Mustafâ bin Abdullâh ve Kavak oğlu Mehmed Çâvûş
İbni Ali bin Abdurrahman şehâdetleriyle muhzir-i hasm-ı câhidde ber nahc-i şer´î
sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan mezbûre Râzıye Hâtûn' un zevci
el-Hâcc Osmân bin Ali ve mezbûretân Fatmâ ve Ayişe Hâtûnlar taraflarından
kezâlik zikr-i âtî husûsde vekâlet-i âmme-i mutlaka-i sahîh-i şer´îye ile vekîlleri
olduğı zât-i mezbûrâti bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân şâhidân-i mezbûrân
şehâdetleriyle mahzır-ı hasm-i câhinded vech-i şer´î üzre sâbit ve subût
vekâletine hükm-i şer´-i lâhik olan mezuber Fatmâ Hâtûn' un zevci Sarı zâde
elahc Ali bin el-Hâcc Mustafâ müvâcehelerinde Medine-i merkûme hudûdi
dâhilinde Yukaru Keban’da vâkı´ bir tarafdan Za´im oğlu Mehmed Ağâ ibni
Hasan Bey ibni Abdullâh tarlası ve bir tarafdan hark ve bir tarafdan Hâcî Yakûb
bin Battâl bin Abdullâh tarlası ve taraf-i râbi´ tarîk-i âmme ile mahdûd ve Baş
Değirmen dimekle arif yeri dahi mülki-bir kıt´a asyâbın altı sehim i´tibârıyla beş
sehim hisse-i şâyi´âsı aharın ve bir sehim hisse-i şâyi´âsı benim mülk-i mahzım
oğlub hatta pederim ve mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûr elahc musatfa Ağâ bin
iki yüz seksen senesi hilâlinde hâl-ı hayât ve Kemâl-i akl ve sıhhadde cem´-i
tasarrufât-i şer´î sahîh ve nâfız olduğı hâlde Medine-i mezbûreed Yeni an
kapûsında kâin dükkânımızda muhzir-i şuhûdde asyâb-i mahdûd-i mezkûrun
sadis hisse-i şâyi´âsı benimiçun oğlum el-Hâcc Velîyüddîn Efendi' nin mâlı ve
mülki olub benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim yokdur diyü tav´ian ve
katî´an ikrâr ve i´tirâf itmişken müvekkilûn-i merkûmun asyâb-ı mahdûd-i
mezkûrun sadis hisse-i şâyi´â sına pederim ve mevrûsumuz müteveffâ-yi
Mezbûrun hayâtında ile'l-veafat yedinde mülki ve ba´de vefâte ber tashîh-i
mezkûr benim ile kendülere mevrûs olmak za´mıyla fuzûli ve bi gayr-i hâk zabt
ve vaz´-ı yed ider olmalarıyla suâl olunub asyâb-i mahdûd-i mezkûrun sadis
hisse-i şâyi´â -i mezkûresinden Keff-i yed birle bana teslîme muvekkilem
merkûmune izâfetle vekilan-i mezbûrâne tenbîh olunmak murâdudmudr idyü
işbu târîh-i i´lâmdan iki buçuk sene mukaddem Medine-i mezkûrde nâibi’ş-şer´î
bulunan Mehmed Sâdık Efendi huzûrında vekîlân-i merkûmân yine müvekkilûn-i
merkûmun taraflarından vekîl-i müseccel-i şer´îleri oldukalrı hâlde
müvâcehelerinde da´vâ eylediğimde anlar dahi bi'l-vekâle cevâblarında Asyâb-i
mahdûd-i mezkûrun sadis hisse-i şâyi´â-i mezkûresine muvekkileri merkûmunun
vaz´u'l-yed olduklarını ikrâr idüp lakin asyâi-mahdûd-i mezkûrun sadis hisse-i
şaiyası müteveffâ-yi mezbûrun hayâtında ile'l-vefât yedinde mali ve mülki ve
ba´de vefâte ber tashîh-i mezkûr veresesi mezbûrune mevrûs olmağla bi hâk zabt
ve vayii yed iderler iyü benim ber minvâl-i muharrer müdde´âmı müvekkilleri
merkûmune izâfetle her biri bi'l-vekâle inkâr ve benim ber minvâl-i muharrer
şâhidlerim diyâr-i âharda bulunmağla davay-i mezkûrem isbâtdan izhâr-i acz
idüp talebimle muvekkilûn-i merkûmunden her birine bi'l-müvâcehe ber nahc-i
şer´î âdem-i ilm yemîn virmekle mûcebince nâib-i mûmâ ileyh beni da´vâ-i
193
mezkûren ile müvekkilûn-i merkûmune izâfetle vekilân-i merkûmâna bilâ beyine
mu´ârazadan men´ ve değirmen-i mahdûd-i mezkûre kıymet takdîr birle
mevrûsumuz müteveffâ-yi merkumun terekesi defterine idhâl olunmişid ancak el-
hâlet-i hazihi ben şâhidlerime zafer bulmağla asyâb-i mahdûd-i mezkûrun ber
i´tibâr-i mezkûr sadis hisse-i şâyi´â-i mezkûresinden keff-i yed ve bana teslîme
müvekkilûn-i mezbûrûn el-Hâcc İsmâîl ve Emîne ve Râzıye ve ayieş ve Fatmâ
Hâtûnlara izâfetle vekîlân-i mezbûrân el-Hâcc Osmân ve el-Hâcc Ayişe' ye tenbîh
olunmak murâdumdur diyü da´vâ ittikde anlar dahi bi'l-vekâle cevâblarında
asyâb-i mahdûd-i mezkûrun sadis hisse-i şâyi´âsı hakkında müdde´î-i merkûm ile
kendüleri beyninde ber vech-i muharre muhâkeme-i şer´îye sıbkat iderek hükm-i
hâkimle sadis hisse-i şâyi´â değirmen-i mezkûre kıymet takdîrile dâhil-i defter-i
kassâm idilmekle muvekkileri merkûmun taraflarından zabt ve vaz´-ı yed
olundığını bi'l-vekâle ikrâr ve değirme-i mahdûd-i mezkûrun sadis hisse-i
şâyi´âsı müteveffâ-yi mezbûrûn olub hatta müdde-i mezbûr el-Hâcc Velîyüddîn
Efendi asyâb-i muhdud-i mezkûrun sadis hisse-i şâyi´âsını babası ve mevrûsi
müteveffâ-yi mezbûrden bi'l-velâye istihâb eylediğinde hibeden imtinâ´ itmişdi
diyü müdde´î-i mezbûrun inkârına mukârren vekîlân-i merkûmân bi'l-vekâlee
eyledikleri def´ da´vâlarını bir vechile isbâta kâdirler olmabuy müvekkillerine
izâfetle bi'l-vekâle isbâtdan izhâr-i acz birle istihlâf ittüklerinde müdde´î-i
mezbûr el-Hâcc Velîyüddîn Efendi' ye bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´î yemin
verilmeğin mûcebince dâfi´ân-i mezbûrân bi'l-vekâlet eyledikleri def´-i
mezkûrleriyle muvekkileri merkûmûne izâfetle müdde´î-i mezbûr el-Hâcc
Velîyüddîn Efendi' ye bilâ beyine mu´ârazadan ba´de'l-men´ müdde-i mezbûr el-
Hâcc veliyüddin Efendi ber vech-i muharrer müdde´âsını Medine-i merkûme
mahallatınadn haci Veyis mahallesi ahâlîsinden diğer mümeyyiz Muslihiddîn
oğlu Mahmûd bin Halîl bin Abdullâh ve Talar mahallesi ahâlîsinden Köse Ömer
oğlu el-Hâcc Halîl bin Mustafâ bin Abdullâh nâm kimesnelelerin asyâb-i
mahdûd-i mezkuri mahallinde ma´rifet-i Şer´le irâe ve tahrîr iderek bi'l-müvâcehe
ber nahc-i şer´î eyledikelri şehâdetlerinyel isbât ittikde şâhidân-i mezbûrândan
merkûm Mahmûd usûl-i mevzuasına tatbîken evelen mâru'l-beyân Hâcî Veyis
mahallesi ahâlîsinden elahc Mehmed Ali Bin el-Hâcc Hasan ve Kâdî oğlu Hâfız
Mehmed Efendi ibni el-Hâcc Ahmed ve İtmekçi zâde Mollâ İbrâhîm bin el-Hâcc
Hasan' dan bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu Taı Mekteb hâcesi Hâfız
Mehmed Efendi ibni Mehmed ve Kâdî oğlu Sâlih Usta ibni el-Hâcc Ahmed' den
alenen ve mezbûr el-Hâcc Halîl dahi evvelen ma´ru'z-zikr Tarlar mahallesi
ahâlîisnden Topçi oğlu el-Hâcc Mehmed Ali Bin İsmâîl ve Hâlid oğlu Ömer bin
Hüseyin ve Bacı zâde Ömer Osmân bin el-Hâcc Ali' den kezâlik bâ varaka-i
mestûre Sırren ve ba´dehu Semerci oğlu Abdullâh bin Ebûbekir ve Kuyruk oğlu
el-Hâcc İsmâîl bin Mustafâ' dan alenen lede't-tezkiye Ald ve makbûli'ş-şehâde
idükleri zâhir olmağın mûcebince asyâb-i mahdûd-i mezkûrun sadis hisse-i
şâyi´â-i mezkûresinden keff-i yed ve müdde-i mezbûr el-Hâcc Velîyüddîn Efendi'
ye teslîmee müvekkilûn-i merkûmun el-Hâcc İsmâîl ve Emîne ve razie ve Fatmâ
ve Ayişe Hâtûnlara izâfetle vekîlân-i merkûmân el-Hâcc Osmân ve el-Hâcc Ali'
den her birine tenbil olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı.
el emr limen lehu'l-emr fî yevmu'l-hâmiş min şehr-i Rebi´u'l-evvel li sene isneyn
ve tis´in ve mieteyn ve elf
194
Şuhûdu'l-hâl
Sivrihisar_7681_0032/1
Sayfa 60/1
1
Ma´rûz-ı dâ´î kemîneleridur ki
Ankara vilâyeti dâhilinde Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kılınç mescid
mahallesi ahâlîsinden olub işbu târîh-i i´lâmdan dört sene mukaddem veadin iden
Tüccârdan elahc Mustafâ Ağâ ibni Velîyüddîn bin Abdullâh' ın verâset i zevce-i
menkûha-i metrûkesi Emîne Hâtûn İbneti Mahmûd ile sülbî kebîr oğlu el-Hâcc
Velîyüddîn Efendi ve sülbiye-i kebîre kızları Râzıye ve Fatmâ ve aişe ve Kezbân
Hâtûnlara münhasra ba´dehu kıbeli't-taksime mezbûre Kezbân Hâtûn dahi vefât
idüp verâseti zevc-i metrûki el-Hâcc İsmâîl bin Ali ile anası mezbûre Emîne ve li
ebeveyn er ve kız karındaşları mezbûrûn elahc Velî Efendi ve Fatmâ ve Râzıye ve
Ayişe Hâtûnlara münhasıra olduğı ve tashîh-i mesele-i mirâsları bi'l-cümle el-
münâsahati’-şer´îye bin dört yüz kırk sehimden olub sihâm-i merkûmeden iki yüz
on beş sehimi mezbûre Emîne Hâtûn' a v dört yüz kırk sekiz sehimi mezbûr el-
Hâcc Velîyüddîn Efendi' ye ve iki yüz yigirmi dörder sehimden cem´an altı yüz
yetmiş iki sehimi mezbûrât Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe Hâtûnlara ve yüz beş
sehimi mezbûr elahc İsmâil' e isâbeti şer´an sâbit ve mütehakkık olduktan sonra
verese-i mezbûrûnden mezbûr el-Hâcc Velîyüddîn Efendi Medine-i mezbûre
de´âvî meclisinde ma´kûd-i meclis-i şer´-i münîrde zikr-i âtî bey´ câmekân bir
bâb dükkâna vaz´-ı yedleri beyine ve âdile ile sâbit ve mütehakkık olan mezbûr
el-Hâcc İsmâîl ile mezbûrât Emîne ve Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe Hâtûnlardan
merkûm el-Hâcc ismali tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekâlet-i âmme-i mutlaka
sahîh-i şer´îye ile vekîl-i müsecceli-şer´îsi olub mezbûretân Emîne ve Râzıye
Hâtûnlar taraflarından dahi kezâlik husûs-i câyi’l-zikrde vekâlet Âmme-i mutlaka
sahîh-i şer´îye ile vekîlleri olduğı usûl-i mevzû´sına tatbîken evvelen bâ varaka-i
mestûre Medine-i mezbûre mahâllâtından Yenice mahallesi muhtarı Habib Efendi
ibni Halîl ve ahâlîinden Yakûb oğlu haci Hüseyin Ağâ' dan sırren ve badehi yine
mezbûrândan alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükelir ihbâr olunan
zât-i mezbûretân bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân ma´ru'z-zikr Yenice mahallesi
İmâmi İsmâîl Efendi ibin Mustafâ bin Abdullâh ve Kavâk olğu Mehmed Çâvûş
ibni Ali bin Abdurrahman nâm kimesneler şehâdetleriyle Muhzir-i hasm-ı
câhidde ber nahc-i şer´i sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan mezbûre
Râzıye Hâtûn' un zevci el-Hâcc Osmân bin Ali ve mezbûretân Fatmâ ve Ayişe
Hâtûnları taraflarından dahi kezâlik zikr-i cây-i husûsde vekâlet-i âmme-i
mutlaka-i Sahîh-i şer´îye ile vekîlleri olduğı zât-i mezbûretânı bi'l-ma´rifeti'ş-
şer´îye ârifân şâhidân-i mezbûrân şehâdetleriyle mahzır-ı hasm-ı câhidde vech-i
şer´î üzer sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan mezbûre Fatmâ Hâtûn'
un zevce Sarı zâde el-Hâcc ail bin Mustafâ müvâcehelerinde Medine-i mezbûre
sûkınde kâin bir tarafdan Emmi İbrâhîm Ağâ ibni'l-mezbûr Velîyüddîn bin
Abdullâh dükkânı ve bir tarafdan Yeni hân havlisi ve bir tarafdan hân-i mezkûr
kapusı ve taraf-ı Râbi´ tarîk-i âmme ile mahdûd ve bir tarafdan Abdülvehhâb
Efendi vakfına mukâta´a-i kadîme-i mâ´lûmlu vâkf ve üzerinde mevcûd ve bi'l-
195
cümle ebniyesi mülk-i ma´a câmekân bir bâb dükkân benim müstakilen mülk-i
hakkım olub hatta pederim mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûr el-Hâcc Mustafâ
bin iki yüz seksen senesi hilâlinde hâl-i hayât ve Kemâl-i akl ve sıhhât cem´-i
tasarrufâtı şer´an nâfız ve mu´teber olduğı hâlde ma´a câmekân dükkân-i
mahdûd-i mezkûr hakkında benim içun oğlum el-Hâcc Velîyüddin Efendi'inin
mâlı olub benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim yokdur diyü muhzir-i şuhûdde
tav´an ikrâr ve i´tirâf itmişken müvekkilûn-i merkûmun ma´a câmekân dükkân-i
mahdûd-i mezkûri pederim mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûrun hayâtında ile'l-
vefât yedinde mülki ve ba´de vefâte ber tashîh-i mezkûr benimle kendülere
mevrûs olmak Za´mıyla füzûlî ve bi gayr-i hâk zabt ve vaz´-ı yed ider olmalarıyla
suâl olunub ma´a câmekân dükkân-i mahdûd-i mezkûrden keff-i yed ve baan
teslîme muvekkileri merkûmune izâfetle vekîlân-i merkûmâna tenbîh olunmak
murâdumdur diyü işbu târîh-i i´lâmdan iki buçuk sene mukaddem Medine-i
mezbûrede nâibi’ş-şer´î bulunan Mehmed Sâdık Efendi huzûrlerinde vekîlân-i
merkûmân yine müvekkilân-i merkûmân taraflarından vekîl-i müsecceli-şer´îleri
oldukları hâlde müvâcehelerinde da´vâ eylediğimde anlar dahi bi'l-vekâle
cevâblarında ma´a câmekân dükkân-i mahdûd-i mezkûre müvekkillerim
merkûmûn vaz´-ı yed olduklarını ikrâr idüp lakin ma´a câmekân-i mezbûrune
mevrûs mezkûr müteveffâ-yi mezbûrun hayâtında ile'l-veafate yende mülk-i ve
ba´de vefât ber tashîhi mezkûr veresesi mezbûrûne mevrûs olmalğa ber minvâl-i
meşrûh müdde´ân şâhidlerim Medine-i mezbûreye müddet-i sefer-i ba´id olan
diyar-i âharda bulunmaağla da´vâ-i mezkûrumi İsbâtdan izhâr-i acz idüp
talebimle müvekkilûn-i merkûmûnden her birine bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i
âdem-ilme yemin verilmeğin mûcebince nâib-i Mûmâ ileyh beni da´vâ-yi
mezkûremle müvekkilûn-i merkûmune izâfetle vekîlân-i mezbûrâna bilâ beyine
mu´ârazadan men´ ve ma´a câmekân Dükkân-i mahdûd-i mezkûre kıymet
takdîriyle mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmun terekesi defter-i kassâmına idhâl
idimşidi ben el-hâlet-i hazihi şâhidlerime zafer bulmamla ma´a câmekân-i
dükkân-i mahdûd-i mezkûrden kefiye ve bana teslîme müvekkilûn-i merkûmûne
izâfetle mezkûr hakkında müdde´î-i merkûm ile kündeleri beyninde ber vech-i
muharrer muhâkeme-i şer´îye sıbkat iderek hükm-i hâkimle ma´a câmekân-
iMahdûd-i mezkûre kıymet takdîriyle dâhil-i defter-i kassâm idilmekle ol vcihle
müvekkilleri merkûmûn tarafından vaz´-ı yed ve müvâcehe olunduğı bi'l-vekalete
ikrâr ve ma´a câmekân-i dükkân-i mahdûd-i mezkûri müteveffâ-yi mezbûrun
olub hatta müdde´î-i mezbûr el-Hâcc Velîyüddîn Efendi ma´a câmekân-i dükkân-
i mahdûd-i mezkûri babası ve mütevellî müteveffâ-yi evvel-i mezbûrun
vefâtından üç gün mukaddem sülb-i sagîr Oğulları Mustafâ ve Sakîk içun
müteveffâ-i evvel mezbûr Mustafâ' dan bi'l-velâye istihâb eyledikte hibeden
imtinâ´ itmiş idi diyü müdde´î-i mezbûrûn inkârına mukârren vekîlân-i
mezbûrâne muvekkillerine izâfetle bi'l-vekalete eyledikleri def´ ve da´vâlarını
isbâtdan izhâr-i acz birle istihlâf eylediklerinde müdde-i mezbûr el-Hâcc
Velîyüddîn Efendi' ye bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i yemin evrilmeğin
mûcebince dâfi´ân-i vekîlân-i mezbûrân bi'l-vekâle def´-i mezkûrleriyle müdde´î-
i mezbûr el-Hâcc Velîyüddîn Efendi' ye müvekkillerine izâfetle kezâlik bilâ
beyine mu´ârazadan ba´de'l-men´ müdde´î-i mezbûr el-Hâcc Velîyüddîn Efendi
ber minvâl-i muharrer müdde´âsına Medine-i mezbûre mahâllâtından haci Eskici
mahallesi ahâlî sinden İmâm oğlu memed Ağâ ibni İsmâîl bin Abdullâh ve Tatlar
196
mahalleis ahâlîsinden Na´lbend Sâlih Usta ibni Ali bin Abdullâh nâm
Kimesnelerin ma´a câmekân-i dükkân-i mahdûd-i mezkûri mahallined ma´rifet-i
şer´le irâe ve tahrîr iderek bi'l-muvcehe ber nahc-i şer´i ittikleri şehâdetleriyle
isbât ittikde şâhidân-i mezbûrandan merkûm Mehmed Ağâ usûl-i mevzû´asına
tatbîken evvelen ma´ru'z-zikr Hâcî Eskici mahallesi İmâm Ali Efendi ibni
Mahmûd ve ahâlîsinden Ağâ oğlu el-Hâcc Ali Ağâ ibni Mehmed Ağâ ve Ca´fer
oğlu Yûsûf bin Ali ve Temurci esnafından El-Hâcc Osmân Usta ibni ebubekirden
bâ vakara-i mestûre sırren ve ba´dehu Buçuk oğlu Musatfa Usta ibni Hasan ve
Bakkalbaşı nâzır oğlu İbrâhîm Usta ibni el-Hâcc Ali ve Dizdâr oğlu elahc
Mehmed Ağâ ibni Halîl Ağâ' dan alenen ve merkûm Sâlih Usta dahi evvelen
sâlifu'z-zikr tatlar mahallesi ahâlîsinden Bacı zâde el-Hâcc Ömer Osmân bin Ali
ve Semerci Mollâ Abdullâh bin Ebûbekir ve Kuyruk oğlu elahc İsmâîl Mustafâ
ve Topçi oğlu el-Hâcc Mehmed Ali bin İsmâîl ve Hâlid oğlu Ömer bin el-Hâcc
Hüseyin Ağâ' dan bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu Fazlı beşe olu Mollâ
memed bin Mustafâ ve Dervîş oğlu Süleymân bin Süleymân ve merkûm Nâzır
oğlu İbrâhîm Usta' dan alenn lede't-tezkiye adl-i ve makbûli'ş-şehâde idükleri
ihbâr olunmağın mûcebince ma´a câmekân-i mahdûd-i mezkûrden kefiye ve
müdde´î-i mezbûr elhaac Velîyüddîn Efendi' ye teslîme müvekkilûn-i merkûmûne
izâfetle vekîlân-i mezbûrân elahc Osmân Ali' den her birine tenbîh olduğı tescîl
ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el emr limen lehu'l-emr fî'l-hamiş
min şehr-i Rebi´u'l-evvel li sene isneyn ve tis´in ve mieteyn ve elf
Es-Seyyid Mehmed Emîn el-muvella halifetu’l-medine-i Seferihisâr bi nûrî
nemekahu el-fakiru’llâh anhu gufire lehu
Temme-kelâm ve ceff-el-kalem
Sivrihisar_7681_0033/1
Sayfa 62
1
Birinci madde-Ezmine-i kadîmeden kalan dû nev´ eşyâ-i mevzû´a âsâr-ı atîkadan
beru ikinci madde âsâr-i atîka iki nev´iden nev´i-ula meskûkât ve nev´-i sânî
kâbil-i nakl olan ve yâhûd olmayan eşyâ-i sâiredir fasl-i evvel âsâr-i atîkanın
hakk-ı temellukine tevzî´ine dâirdir üçüncü madde gayr-i meskûkât olan âsâr-i
atîka devrinde de bulunur ise bulunsun devlete âiddir fakat me'zûnen icrâ-yi
taharriyât idenlerin bulacakların âsâr-i atîkanın sülüsi cânib-i mîrîye ve sülüsi
dahi bulan ve diğer sülüsi âsâr-i atîkanın zuhûr ittiği arâzînin sâhibine ve âsâr-i
atîkayı bulan âdem kendü arâzîsinde bulmuş ise sülüsâni kendüsine ve sülüsi
mîrîye âid olacakdır ve dördüncü madde âsâr-i atîka ve yahud ezmine-i
tahrîriyesi içun doğrudan doğrı ve yahud ve hükûmet-i mahalliye vâsıtasıyla
ma´ârif nezâretine mürâca´at olunur beşince madde âsâr-i atîkanın taksîmi
hükûmetin talebine göre aynen veyâhûd kıymetine icâr olunur altınci madde âsâr-
i sânîyeden sâhibli yerlerde bulunan ve mükemmel olan bazı mahal ve ebniye-i
sâirenin muhâfazası içun cânib-i hükûmetden mahalline îcâbına göre me'mûr
dahi ta´yîn olunacakdur fasl-i sânî âsâr-i atîkanın şerâit-i tahriyât ve sarfiyât-i
197
beyâniyedir yedinci madde ruhsat-i resmiye olmadıkça ve arâzî sâhibi irzâ
edilmedikçe âsâr-i atîka ve dekâyık taharrisiyçun hafriyât İcrâsı memnû´dur bu
memnû´iyet hilâfında haraket idenlerinin üç günden bir haftaya kadar habs
olunur harfiyât gayrinin mülkinde sâhibin rızâsı olmayarak icrâ olunmuş ise o
hâlde hasâr vâkı´ adhi sâhib-i mülkün iddi´âsı üzerine tazmîn ittirilur sekizinci
madde âsâr-i atîka veyâhûd defîne tahrîriyçun îcâb iden ruhsat Bâb-i âlîden
istidâne şarıtyal münhasıra ma´ârif nezâreti tarafından i´tâ kılınacakdır ve zuhûr
idecek âsâr-i atîkanın kaydı içun ittihad olunacak nümûnesine tevfîken matbû´ ve
koçanlanub kati´a-i defter dahi verilecekdir dokuzuncu madde sâir ruhsat
olanlarının hafriyât ve mu´âmelâtında şerâit-i nizâmiyeden mürâfa´-i harîk
itmedikçe Der-sa´âdet’de zabtiye nezâreti ve vilâyâtda hükûmet-i mahalliye
tarafından nezâret olunacakdır on birinci madde âsâr-i atîka veyâhûd defîne
tahrîriyçun tasdîk bir sened imdâdıyla sâhib-i mülk irzâ itmiş tahakkuk
ittirildiğinde ve mecâlis-i ma´ârifin tensîb ideceği mikdâr ve depozito veyâhûd
bir mu´teber kefil alındıktan sonra ruhsat veriecek ruhsat tehîye iki seneden
ziyâde olmayacakdur on ikinci madde müddet-i me'zûniyet nakziye olub da
hafriyâta devâm olunmak istediği hâlde tahdîd-i hâiz olacakdır on üçüncü madde
Âsâr-i atîka veyâhûd defîne tahrîriyçun verilecek ruhsat bir karye veyâhûd bir
kasaba hudûdi tecâvuz itmeyecekdir on dördüncü madde ma´an rükkâbin ve
medârisin ve makbere ve su yolı ve tarîkı-âmme misillü umûme muttâli olaca
yerlerde hafriyâtm icrâ câiz olmayacakdır on beşince madde ruhsat istihsâliyle
hafriyâta mübâşeret olunduktan sonra bir mahzûr görülürse ma´ârif nezâretiyle
bi'l-muhâbere hafriyât ta´tîl idilecekdir hafr iden kimesneni bu ta´tîlden dolâyı
marsa iddi´âsı Hakkî olmayacakdır on altıncı madde âsâr-i atîkat tahrîriyçun icrâ-
yi hafriyan olduğı esnâda bir mazarrat görüldüğüve amelîyâtın iktizâsına hafr
olunan mahallered hükûmet-i mahalliye ma´rifetiyle mu´âyene oluub hafriyâtı
vâkı´nın umûmen masrafı anlaşıldığı hâlde mesârif-i taharrî iden tarafdan tavsiye
olunmamk üzre mazarratta def´ idilmedikçe ve yedinde bâkî kalan âsârdar
cüssesine isâbet mikdârı tevkîf kılınacakdır on yedinci madde gerek Devlet-i
'Aliyye ve gerek duvel-i sâire me'mûrinin dâhilinde bulunan mahallerde kendü
mutasarrıf lodulkları emlâklarının hâmili tarafından şahs-i âhara terk ve sebebi
câiz olmayacakdır on sekizinci madde ruhsatnâmenin hâmili tarafından şahs-ı
aharak terk ve sebeb-i câiz olmayacakdır ondokuzunci madde şahs-i vâhide bir
zamanda iki muhtelik mevkı´de hafriyât icrâsına ruhsat verilmeyecekdir
yigirminci madde ruhsatname târîhinden i´tibâren üç ay zarfında hafriyâta
mübâşeret idilmez ise veyâhûd mübâşeret idilup da bilâ gadt iki ay terk idilur ise
ruhsatnamenin hükmi münkati´ olur yigirmi birini madde hafriyât icrâ olunacak
mevkı´ hükümetçe nezâretine mütemâdiye icrâsı müşkil olacak derece
ma´mûreden ba´id olur ise sâhib-i arz refâkatıyla mesârifının tarafından tesviye
kılınmak üzre bir me'mûr ta´yîn olunacakdır yigirmi ikinci madde hafriyât içun
vukû´ bulacak her dürlü mesârifi ruhsat olan kimesne tarafından tesviye
olunacakdir igirmi üçüncü madde mülk ve taht-i süknâ olmayan mahallerde âsâr-i
atîka zuhûri mantûkı olub da dört tarafdan icrâ-i hafriyât olunmak istenildiği
hâlde bu mekûle yerler bşakalarına verilmeyecektir yigirmi beşinci madde
tesâdüfen bulunmuş olan ve gerek me'zûnen taharri tarîkıyle bulunacak âsâr-i
atîkayi keşf idenlerin refâkatlerinde yigirmi birinci madde mûcebince terfik
olunmuş me'mûr yoksa nihâyet on gün zarfında hükûmet-i mahalliye haber
198
virmeye mecbûrduler müddet-i mu´ayyenede haber vermeyenlerden bulunduğı
âsârının Devlete âid hisseden mâ´adâ anın Rub´ kıymetine musâvî cezâ-yi nakdî
alınur yigirmi altını madde bend-i sâbık hükmince haber vilen âsâr-i atıkda cinsi
ve mikdârı ruhsâtnâme ile berâber maaref nezâretinden verilecek matbû´ koçanlı
deftere tahrîr olunarak zîr-i hükûmet ve kâşif tarafından imzâ veyâhûd temhir
olunduktan ve usûli vecihle tasdîk edildikten sonra biri kâşife virilub diğeri
mahal-i ma´ârif komisyonunda veyâhûd meclis-i idârede kayd olunduktan sonra
maaret nezaretine gönderelerecekdir yigirmi yedinci madde bend-i sâbık
mûcebince tanzîm olunan defter üzerine eşyanın aynen veyâhûd kıymeten
takyimi mukâbelesi icrâ kılınur sûret-i taksîm defterinin zeyline? Şerh verilur.
Yigirmi sekizinci madde taksîmin aynen veyâhûd kıymeten icrâısnad hükûmet-i
mahalliyece tereddu olunur ise bâ telgrâf nezâretinden istifsâd-ı re'y olunacakdır
yigirmi dokuzuncu madde tefrîk-i hâmil olunmayan âsâr-i atîkanın bedeli tahmin
kılınmak üzre taraf-ı hükûmetden ve kâşif cânibinden birer mühtemine ta´yîn
kılınacaktır bu iki muhtemen beyânlarında ihtilâf vukû´ bulur ise hükm olumak
orada taraf-ı hükûmetden ta´yîn kılınacak üçüncü mutemenin vericeği karâr kat´i
olacaktır otuzinci madde sâhib-i ruhsat iktizâ-yi müddetde veyâhûd da ol
hafriyâtı itmâm ettiğini haber verdiği ve şerâit-i nizâmiyeye temâmen Ri´âyeti
sâbit bulunduğı hâlde depozitosini makbûzasını almayarak i´âde kılınacakdır
fasl-ı râbi âsâr-i âtîkanın idhâl ve ictimâ´ına ve bey´ ve şirâsına ve mektûmâtına
müte´allik, imkân beyânındadir otuz birinci madde hâricden memâlik-i şâhânenin
sâir taraflarından Der-sa´âdet’e Gönderilecek âsâr-i atîka gerek meskûkât ve
gerek eşyâ-i sâire olsun gümrûk-i resmiden muaf olacakdır otuz ikinci madde
Memâlik-i şâhânenin her kangı tarafdan olur ise olsun memâliki-ecnebiyeye
çıkarılacak gerek meskûkât ve gerek sâir nev´-i âsâr-i atîkanın bir kıt´a defterinin
ma´ârif nezâretine irsâl ve îsâl oluann me'zûniyet-i resmiye olmadıkça
çıkarılamayacaktır Âsâr-i mezkûreden mûzeye lüzûmli olanların iştirâsına gabn
olunur ise zikr-i kıymette te’dîyesine sâhibi irzâ olunarak diğerlerine ruhsat
verilecekdir otuz üçüncü maded memâlik-i şâhâne' den bilâd-i ecnebiyeye
çıkarılacak âsâr-i atîka otuz ikinci madde ve muharrer-i mu´âmeleenni icrâsından
sonar gümrüği alınarak ruhsat verilecek ve bilâd-i ecnebiyeden geturilen âsâr-i
atîk yekân yekân gümrük ittihâz idilecek defter-i mahsûs-a kayd olunarak tekrar
ihrâcını kaydıyle bi't-tahkîk bir gûna resmı alınmaksızın Ruhsat tezkiresi
verilecektir otuz dördüncü madde âsâr-i atîk gümrüğüinden kaçırılur iken utulur
ise kâmile müsâdere olunur hâtime otuz beşince madde ebniye-i vesâire gibi
umûmi ve husûsi mahallerde mevcûd ve mezukr olan âsâr-i atîkadan yüz beşte
resmi dellâliye alınarak hâsılâtı ve âsâr-i atîka taksîmâtından hâsıl olacak bedelât
takdîmine ve cezâ-i nakdî ile harc ve ruhsatıyla musâderâtdan vâkı´ olcak hâsılât
mûze sanduğına â´id olacaktır.
Fî 21 Safer sene 291
199
Sivrihisar_7681_0033/2
Sayfa 63
1
Evlâda meşrûta olub mahlûl olan zâviyedârlıklarının evlâda ve gayr-i meşrûta ve
zâviyesi mevcûd mukâbilinde mahlûlenin dahi ta´lîm ve tedrisi kalmayub yalnız
nâm-ı mevcûd olan zâviyedârlıklardan mahlûl olanlarının ba´dezîn âhara
tevcihinden sarf-ı nazarla bunlara mahsûs vezâif-i tafsîlât vâkı´eyinin yine
mensûb olduğı mahallerde umûmen istifâdesiyçun mektebler inşâsı yolunda sarf
ve isti´mâli bu kere encamına mahsûs mensûratda tezkire tensîb idilmiş ve
keyfiyet ma´ârif nezâret-i celîlesine bildirilmiş olmağla ba´dez in o yolda vukû´
bulacak mahlûlâtı vezâif ve mahsûsât-i mertebesinin te'sîsi mekâtibe sarf ve
tahsîs zimmetinde iktizâ-i hâllin icrâsı bi't-tezkire sâmiye iş´âr buyurulmasun ve
o misillü mahlûlât vukû´ından îcâbı icrâ olunmak üzer keyfiyetin hazîne-i
merkûmeye iş´âri lâzım geleceği cihât kalelinde bâ ilm ve haber ifâde olunarak
sûret-i hâl bil cümle vülât-i a´zâm haderâtıyla evkâf-i muhâsebecilerine
bildirilmuş olmağın mûcebince îfa-yi müktezâsı husûsına himem-i aliyye-i
cenâb-i vâridileri derkâr buyurulmak bâbında
2
Seferihisâr kâimmekâmlığına
Rif'atlü Efendi
Evkâf-ı hümâyûn nezâret-i celîlesinden gelen tahrîratın meclis idâre ve evkâf
kalemince kaydı icrâ itturilub sûreti bâlâsına yazdırılmış olmağla oracada
kaydının icrâsıyla hükminin mer´i’l-icrâ tutulması husûsına himmet eylemeleri
siyâkında terkîm zeyle ibtidâr olundı
Fî 22 Rebi´u'l-evvel sene 91 ve fî 17 Nisan 90
3
Divan-i Ahkâm-i Adliye Nezâretinden mevrûd tahrîrât sûretidur fî Cemâziye'l-âhir
sene 90
Taşralarıyla muhâkeme-i nizâmiyede ruyet oluna de´âvîden dolayı müdde´un
aleyhin mahall-i âhardan celb ve ihzârı lâzım geleceği hâlde zarar ve ziyânın ve
mesârif-i seferiyenin te’essüf teshîl usûl-i vekâ´ideyi tevfîk olunmak iktizâ
idecekği bazı mahallerden istizâr olunmaktan nâşî keyfiyet divân-i ahkâm-i
adliye temyîz-i hukûk dâiresine lede'l-havâle mevâd-i hukûkıyenin eskirini
müdde´î aleyhâ ikâmetgâhğında bulunan mahkemede fasl ve rü'yet olundığına
nazaran müdde´îden kefîl ve sened gibi te'mînât ahzına mahal göstermezse de
usûl-i muhâkeme nizâmnâmesinde muharrer olduğı üzer bazı de´âvînin rü'yet ve
faslı müdde´înin ikâmetgâh ıında veyâhûd tarafının ikâmetgâhına
mahkememsinde dâireleri hâricinde bulunan mahkemeye âid olduğından gerek
bunların ve gerek taşra firâr kasabânından merkez kazâya ihzâr müdde´înin taleb
200
ve istid´âsı üzerien taşradan ihzâr oluacak müdde´î aleyhin mütemerrid usûle
tevfîken mesârif-i seferiye ve zahar ve ziyânını te’diye itmek üzre müdde´îden
sened ve kefîl alınmakda bulunudğına binâen ve bu kâ´ideye kıyâsen nizâmen
müdde´î aleyhin ikâmetgâhında bulunan mahkemeden başka bir mahkemeye celb
ve ihzârı hâlinde yani Der-sa´âdet’de taşraya ve taşralarladan bir sancâkdan idğer
sancâk veya diğer kaza mahkemesine celb lâzım geldikde mütemerrid usûline
tevfiken müdde´îden sened ve kefîl alınması ve bir karye veya kasabadan ol
kareynin va kazânın tâbi´ olduğı merkez kazanın celb ve ihzâr olunacak evler
tahtına gelince çünkü bunda gerek müdde´î ve gerek müdde´î aleyhiye bir
mahkeme tâbi´ olunacaklarından bir kazâ dâhilinde bir karye ve kasaba dârına ve
o kazânnı merkezine celb olunacak olanlar içun sened ve kefâlet alınması iktizâ
ideceğinin bi'l-cümle vilâyetlere ihzar-i ihâle ve keyfiyet-i lâzıme gelenlere isti´âr
ve hikâye olunmuş olmağla oraca dahi ol vecihle icrâ-yi mu´âmele olunması
husûsına himmet-i behiyeleri derkâr buyurulmak bâbında.
Sivrihisar_7681_0034/1
Sayfa 64
1
İkinci Ordû-yi Hümâyûn Şer´îye-i Celîlesinden Mevrûd Tahrîrâtın Sûretidir fî 14
Şevvâl sene 90
Uhdelerine cihât tevcihi inhâ ve istid´â olunacak kesânın kari´a bekâyâsından
olub olmadıklarına dâir kendüsine redîf-i zâzitâni tarafından tevcihle i´tâ
ittirilmesi ve bunların yedlerinde o misillü merbuta olmaksızın vukû´ bulacak
inhâ ve istid´âların kabûl ve (silik) idilmemesi mukaddemce usûl-i ittihâz oluarak
bi'l-cümle Ordû-yi hümâyûnler ile ve dâire-i tebligât zabita icrâsı olmaksızın
olduğı hâlde el-hâlet-i hazihi ol sûretle uhdelerine cihât tevcihi olucak kesânın
kari´a bekâyâsından olub olmadıklarını dâir mahalleri reîf-i zâbitâni tarafından
mazbata verilmekde olması cihetiyle bu usûle daima müstemiren dikkat olunması
zimmetinde redîf-i zâbitânına te’diye-i keyfiyet olunmasını makam-i âlî-i
seraskerinin irâde ve iş´âr buyurulmuş ve mûcebince keyfiyet zâbitân-i mûmâ
ileyh ile tebliği ve te’kîd kılınmış olmağla ikinci Ordû-yi hümâyûn ve dâire-i
askeriyesinden vilâyet-i celîleleri dâhilinde bu misillü uhdelerine cihât tevcih
olunacak kesânın kari´a bekâyâsından olub olmadıklarına dâir yedlerinde
mahalleri redîf-i zâbitâni tarafından mazbata olmadıkça inhâ olunması husûsının
lâzım gelenin imr ve iş´ârıni menût irâde-i 'aliyye-i vâridileridur ol bâbda
2
Emirnâme-i Sami Sûretidur fî 2 Rebi´u'l-evvel sene 91
Ma´rifet-i şer´le rü'yet olunan de´âvîde mehâkim-i şer´îyeden verilen hüccet için
nizâmi vechiyle istifâ olunduktan sonra bazı esbâb-i mâni´a-i ciyâdet iderek ol
201
da´vânnın defi´am-i te’eyyünede rü'yetiyle hüccet-i mezkûre mazmûnunun
ba´de's-sübût cânib-i şer´îden tahtîm ve imzâsında hacri alınması lâzım gelur ise
de bunun mikdârına dâir nizâmât-i mevcûdede sarâhat görülemediğinden ve
inde'l-muhâkeme mazmûnı sâbit olub hükkâm-i şer´î tarafdına imzâ ve tasdîk
olunan senedât harıce sâbık hükkâma âid olduğı zamânlara da bir mikdâr harc
olunmakad olduığı tahkîk kılınmış idüeğinden bu bâbda ne vecihle mu´âmele
olunmak lâzım geleceği bazı mahallerden istiksâr olunum bu mekûle hicec-i
şer´îyenin isbât isbât mazmûnın hükm-i siyâkının ta’yidi lüzûmına mebnî olacağı
cihetle usûl-i umûmeyi vekâyete hicec-i mezkûre içun tekrar harc istifâsı müsbet
olunarak bunun ta´yîn mikdârına muhâkeme-i şer´îye nizâmnâmesinin elli birinci
maddesinde musarrah ise de şu sûret mebhûse-i an olan harc-ı imzâya mukayese-
i aliyye olamayub işbu harcın cüz´i olması muvâfık-ı hüsn görüldüğine ba´dez in
ani'l-muhâkeme mazmûni isbât olunan hüccetlerin tasdîk ve imzâsında hazîne-i
celîleye âid olmak üzre bir çarîk sîm-i mecidiye harcı istiksârının usûl-i ittihâzı
şurây-yi devlet-i karârı mûcebince vilâyât ile sûret-i mahsûsede orada olunan
mutasarrıflıkde iş´âr ve hükkâm-i şer´îye icrâ-i tebligât olunması sarf-ı âlî fetvâ-
yi penâhîye ve sûret-i hâl divân-i ahkâm-i adliye nezâret-i celîlesine beyân ve
ezbâr idimşi olmağla oraca da usûl-i mutehazzenin mer´iyu’l-icrâ tutulmasına
himmet buyurulması lâzım geleceği beyânıyla şukka-i mahsûsa terkîm kılındı.
3
Sicilât-i Şer´îye ve Zabita-i De´âvî Cerîdeleri Haklarında Ta´lîmâtdır
Birinci madde gerek Astâne-i aliyey ve bilâdi-selaseed ve gerekse taşralarda
vâkı´ bi'l-cümle mehâkim-i şeriyede derdest kayd ve tahrîrat olan sicilâtın ibtidâ
sahîfesinden yed ile bir rakam vaz´ olunarak âhar sehâyife kadar sırasıyla erkâm
yazılacakdır ikinci madde: Mehâkim-i şer´îye cânibibinden verilen senedât ve
evrâk-i şer´îye bilâ istisnâ-i ehsâllerinden olmak üzre sicile kayd oluncak ve kayd
olunacaklarını müşir zuhûrleri mukayyid Efendi'nin mühri mümzâsıyla hatm
ilecekdir üçüncü madde.sicilât lede'l-hâce mürâca´at olunmakda bulunduğından
yazuları bi's-suhûle kiraet olunur derecede bulunacaktur dördüncü madde sutûr-i
kuyûdâtda hak vukû´ı ve sebtini ve satır arasına keliem ilâvesi bir vecihle câiz
olmayub şâhid hîn-i kayd ve tahrîrde sehv vukû´ bulur ise sahîhi sicilin kenânırda
açk olan mahalle yazılarak ve biri kâdî ve yâhûd nâib efendi tarafıdan bi't-tasdîk
tahrri idilecekdir beşinci madde kuyûdât aralarında boş mahalle bırakılub fakat
bir kaydının diğerinden fark edilir derecede cüzi fasîl idilmesi câiz olacakdır
altıncı madde sicile i´lâm yâhûd minnet kayd olundukda ve kayd aslıyla
mukâbele idildikten sonra kaydın aslı mutâbıkı zâhir olur ise yine mukayyîd
Efendi'nin ve mukayyed sırâsı anın hattıyla zeyl-i kayd mukâbele olunmuşdur ve
işâretle imlâ kalacakdır yedinci madde fasîl sened-i şer´î olur ise olsun inde'l-
iktizâ aslıyla tasdîk olundukda asıl ile kaydı beyninde fâhiş sûretde kelimât zâide
bâten farz bulunur ve (...) ta´bîrât ve mâ’lce külli ve cüzi mugâyirat görülür
yâhûd sicilâtdan evrâk kat´i ve kelime tay idilir ise anın hakkında ve cezâ-i
kânûnnâmem-i hümâyûni ahkâmınca mücâzât olunacakdır sekizinci madde
hükkâmı taraflarından verilub gerek kuyûdat-i şer´îyece noksândan hâlî ve
gerekse hâvî olduğı hükm veyâ metin esâsen meselesine muvâfakı olmayan her
202
nev´i senedât cânib-i fetvâhâneden cerh ve hatâlarına işâret oluanrak mahelline
geldikde Kâdî veyâ nâib Efendi'nin bi’n-nefs kendisi ve iktizâ itmiş ise de halefi
tarafından işâret-i mezkûre bi aynihâ o misillu senedâtın kaydları bi’r-rü'yet
yazılacak ve zîrleri bunlar taraflarından temhîr olunacakdır dokuzuncu madde
birinci ikinci v dördüncü ve beşinci ve altıncı maddelerden beyân kılındığı üzer
mukayyit efendiler taraflarından icrâ-yi vezâyif me'mûrelirnden tekâsül olunur ve
mevâd-i mezkûre hilâfına olarak hareket ittirilir ise bu misillüler ceza
olunacakdır onunci madde sicilât-i şer´îye mukayyid Efendilerinin eyâdi-i
emânetlerinde olmakla emn ve mu´temed zevâtlardan olmaları lâzım gelub
içlerinde emniyetsiz kimesne bulunur ise ve şu emniyetsizliğin lede't-tahkîk
meydâna çıkar ise Kâdî ve nâib Efendi tarafından azliyle erine emîn ve mu´temed
bir zât ta´yîn kılınacaktır.
Sivrihisar_7681_0034/2
Sayfa 65
On birinci madde sicilât bi'l- îcâb mahal-i mahfûzden gönderilub bazı kuyûdât
taharri olunduktan sonra me'mûrine teslimen bilâ tevkîf yine o mahalel
gönderilecekdir on ikinci madde sicilâtın fersûde olan mahalelri Kâdî veyâ nâib
Efendi tarafından sûret-i lâzıme ve cihle ta´mîr ittirilecekdir on ücüncü madde
bi'l-cümle mehâkim-i şer´îyede sicilât hıfzına tahsîs bir sandık olacak ve sicilât
hadd-i ihtimâm üzre bu sanduga kolınarak mezkûr Sâdık mukayyid Efendi
tarafından temhir kılındıktan sonra me’men´ bir mahallede hıfz iderecekdir on
dördüncü madde evrâk-i sicilât kuyûdâtla meşmûn olarak hitâm buldukda yâhûd
kazı veyâ nâib Efendi'nin infisâlleri vukû´a gelindikde hemân zeyl-i kuyûdâta
kazı ve nâib efendi tarafından imzâ ve tasdîk mühriyle hatm idilecekdir on
beşinci madde İstanbul ve bilâd-i selâsede bulunan hükkâm-i şer´îyenin
müddetleri munkazıye olarak müddetleri içinde taraflarından hükm ve rü'yet
olunub da hasebu’l-zarûre ashâbına i´lâm veya hüccet verile meyân-i husûsât
hakkında infisallerinden sonra senedât verilmesi îcâb ider ise bunlar ba´de't-
tahrîr ahar kuyûdât zeyl olmak üzre kayd ve kuyûdât yien temhir olunacakdır on
altıncı madde zabt-i da´vâyi mahsûsi cerîdelerinin birinci maddede beyân
olunduığı üzre ibtidâsi sahîfelerinden bedâ ile bir rakam konularak aharlarına
kadar tertîb üzre vaz´-ı erkam olacakdır ve suturda hak ve sebti câiz olmayub
şâyed sehv uku bulur ve sûret-i mazbata-i da´vâya ilâve ve andan tenkîz iktizâ
ider ise Der-sa´âdet’de sûret ve İstanbul Kâdîlığı müsteşârlığın ve taşralarda nâib
efendilerinin inzimâm-i re'y ve ma´rifetiyle sahîhi ilave ve tenkîsi maddeleri
cerîdenin açık olan mahalilne yazılacak ve sehv olan mahalline bir hakk-i keşîde
kılıacaktır on yedinci madde telâhık-ı efkâr ve taharriye ile işbu ta´lîmâtın
muhtâc-i ta´dîl ve ıslâh olan fıkrânın ıslâhı câiz olacakdır on sekizinci madde
işbu ta´lîmât târîhi neşre i´lânından mu´teber tutulacaktır.
Fî 15 Zi'l-hicce sene 90
1
Sûret-i Emirnâme-i Hazret-i Meşihât-Penâhî fî 17 Zi'l-ka´de sene 91 ve fî Kânûn-i
evvel sene 89
203
Emvâ-i eytâmın bundan akdem nizâmnâme-i mahsûs ile sûret-i idâre ve
mu´âmelât-i irâe ve ta´yîn ve ol vecihle ziyâ´ve telefden vekâye-i istihsâl ve
te'mîn kalındığı hâlde bazı kazâlardaki eytâm sandukları odasının gâyet yolsuz ve
nizâmsızlığı işidildiğinden bunların nizâmına Tevfiken ıslâh ve tanzîmi
lâzımeden olduğına ve ifâde-i iş´âr olundığı üzre hükkâm-i şer´îyenin taht-ı
nezâretlerinde bulunduğı cihetle merkûmun irâde ve erbâhı ve telef ve sırkatten
ve himâyesiyle muhâsebelerinin sûret-i sahîhede tevkîf ve rü'yeti ve'l-hâsıl
münâfi-i eytâmının husûli ez u bâdi içun her dürlü himmet ve mu´âvenetde
hâlisânenin icrâsi vezâif-i mühimme-i hükûmet-i şer´îyeden bulunduğına binâen
ber minvâl-i muharrer muhtâc-ı ıslâh olan eytan sanduklarının var ise mu´âmele-i
munkaziyenin îfâ ve nizâmnâme-i mezkûrinin temâmı icrâ-yi ahkâmiye dikkat ve
i´tinâ kılınması siyâkında tahrîrât-i umûmiye tastîr ve tesyîr olundı.
2
Diğer Sûret-i Emirnâme-i Hazret-i Meşihât-Penâhî fî 15 Zi'l-hicce sene 90 ve fî 22
[kânûn-i]sânî sene 89
Mu´âmelât-i umûmîyede te´âti içun mukaddemâ tertîb olunan evrâk-i sahîfe
nizâmnâmesinin ıslâh ve tesbi´iyle hernevi mu´âmelât-i şâmil olmak üzre damgâ
ve pul ihdâs ve icad ve evrâk-i sahîha dahi kemâkân bi'l-ibkâ isti´mâlâtının taht-i
mecbûriyetinde tututlamsı için de husûs-i vükelâda tensib olunmuş ve ol bâbda
kalame alınan nizâmnâmenin icrâsı ahkâmına irâde-i seniyei-cenâb-i Pâdişâhî
müte´allik ve şeref-sudûr buyurularak nizame-i mezkûr her tarafa neşr ve i´lân
olumdığı misillü üç nüshası dahi lefen tesyir bülend-i şerîfleri kılınmıdır meclis
ve muhâkeme-i vilâyetçi i´tâ oluancağı derkâr olunduğından ber mantûk-i irâde-i
seniyye doksan senesi martının duhûliyle berâber temâmen icrâsına Kemâl-i
ihtimam ile mübâşeret kılınmak üzre teblîgât-i lâzime-i icrâsı bâ tezkire-i sâmiye-
i beyân ve iş´âr buyurulmağla ber minvâl-i muharrer icrâ-yi iktizâsına ve dâhil-i
vilâyetin bulunan hükkâm-i şer´îyeye vesâyâya lâzıme-i îfâsına say´i ve gayret
eylemeniz bâbında şukka-i mahsûs-i şenâveri terkîm ve bendâr olundı.
3
Diğer Sûret-i Emirnâme-i Hazret-i Meşihât-Penâhî fî 15 Zi'l-hicce sene 90 ve fî 22
Kanun-i Sânî sene 89
Mehâkim-i şer´îyeden verilen kâfe-i vesâik ve senedâtın bi ibâreatihâ sicil-i
mahkemeye kaydı ba´de'l-kadîm taht-i ehemmiyetde bulunduğı hâlde bazı
senedât-i şer´îye bilâ kayd eshâmına verilmekde olduğı gibi sicilât emniyetsizği
mûceb bir halan ve irâdede bulundurıldığı istimâ´ olunduğına ve sâye-i islâhâ
vâye-i hazret-i hilâfet-penâhide bu hâlin islâhıyle istikbâl te'mîn ider sûretde
kâfe-i mehâkim-i şer´îye içun mestûr bir kâ´ide vaz´ ve te'sîsisen lüzûm
görüldüğine binâen ol bâbda mecâlis-i tevfîkât-i şer´îyede bi't-tasdîk kaleme
alıverilen ta´lîmâtın sur-i matbû´asından yigirmi nüsha lefen tesyîr bülend-i
şerîfleri kılındı merkûmenin temâmını icrâsına say´ve himmet ve dâhil-i
vilâyetde bulunan elviye ve kazâ nüvvâbi efendilere birer adedinin irsâliyle
204
ahkâmın recâsına tevfik-i mu´âmele idilmesi zimmetinde vesâyâ-yi lâzıme îfâ ve
icrâsına mübâdi buyurluması siyâkında şukka-i mahsûsa-i şenâveri terkîmine
ibtidâr kılındı.
Görülen eytâm-i umûmiyle
Sivrihisar_7681_0035/1
Sayfa 66
1
Memâlik-i mahruse-i şahanede kâin arâzî –i harmaniyenin lede'l-hâce tefvîzi ve
ihâlesi hâlinde taşralarca defterdârlar ile mâl ve kazâ müdîrlerinin sâhib-i arz
hükmide tutulması tâpu nizâmnâmesinin birinci maddesinde musarrah iken işbu
arâzî-i emîriye da´vâlarından sâhib-i arâzînın vücûdine lüzûm görünmeyen
husûsât içun şer´an verilen i´lâmında bir takım yerlerden vali ve mutasrrıf ve
kâimmekâm gibi mülkiye me'mûrlerinin ve bazı mahallerde defterdâr ve
muhâsebeci ve mâl müdîri ve katibler ve bazı mevkı´lerde defter-i hakani ve tabu
me'mûri ve ketebesi sâhib-i arz kâimmekâmı gösterilmekde ve binâen aleyh
fetvâhânce i´lâmât ve irâdenin tasdîk veyâ cerhinde? senede tereddüd hâsıl
olmakda bulunudğından bu bâbda bir kâ´ide-i matarrade vaz´ ve ta´yîni lüzûmına
dâir yazılan tezkere-i şenâverî üzerine keyfiyet-i encama mahsûs vükelâda lede'l-
mutâla´a bu mekûle arâzî-i emîriye işleri hasebu’l-kâ´ide tûpû me'mûrelirinin
makbûzi olmak lâzım geldiği hâlde mukaddem vilâyâtın her tarafına bu misillü
me'mûrler görilmediği cihetle şu vazîfe-i sâire idilen irâdeye ta´mîm olunmuş ise
de ol bâbda mu´âmelâtca teşvîsât ve müstekilât sebebini bi't-taharriye sâbit
olmakla buna bir tedbir ittihâzı ehem idüeğine ve şimdi ise sâye-i terâkkiyât-
vâye-i hazret-i şâhânede memâlik-i mahrûsenin katıât´-i mükteziyesine
defterhâne-i nezâret-i behiyesinden başa başka me'mûr ve Kâtibler ta´yîn ve irsâl
kılındığı mülâsebesiyle evvelki îcâb ve ihtiyâc ber tarafa olduğına mebnî ba´dez
in o gün arâzî-i emîriyeye müte´allik mesâil ve devâ´inin hîni-rü'yetinde anların
yani defterhâne me'mûrlerinin veya bizzât bulundukları takdîr vekîllerinin
makâmında olan tâbu kâtiblerinin ve bazı yerlerde henûz tâpû usûl-i te'sîs ve
heyetleri tertîb olunmadığından öyle bir ferde dahi husûl-i icrââta kadar
muvakkaten mutasarrıf ve defterdârı kâimmekâm ve mâl me'mûrlerinin sâhib-i
arz ad idilmemesi tenbîh idilmiş ve ya bi'l-istizân irâde-i seniye-i hazret-i
Pâdişâhî dahi ol merkezde müte´allik ve şeref sudûr buyurulduğı fî 26 zi'l-hicce
sene 90 ve fî 2 şubat sene 89 târîhlu tezkere-i sâmiye-i cenâb-i vekâlet penâhî ile
beyân ve iş´âr buyurulmuş olmağla ba´dezîn irâde-i seniye-i hükmine Tevfik-i
mu´âmeleye himmet ve işbu tahrîrât-i senâverinin sicil-i mahkemeye kaydına
mübaderet sıyâkında tahrîrat-i umûmiye tahrîr ve tesyir kılındı.
Fî 15 Muharrem sene 91 ve fî 20 Şubat sene 90
205
2
Rif'atlü Bey
Bazı sancakların temyîz mecâlisinde ve ekser neferlerini de´âvî meclislerinde
erbab-ı kabâhat ve cünhaca ve bunlar ve cinâyâtın ve bunlar aleyhinde ihbâr iden
muhbirlerinin icrâ idilen istintaklarında sâkin oldukları kaza ve kasaba ve kurânın
esâmileriyle sin ve şöhretle ve sıfatları suâl ve zabt olunmaksızın yalnız isimleri
sorulub kayd olunmakda ve bu dahi o madenin hin-i tedkîkinde sehbiyyeti iltizâm
itmeked olduğından ve mevâd-i mezkûrenni suâl-i zabta alınması istintâk
usûlinin birinci mesele-i mühillesinden olduğı gibi kangı devlet teb´asından
olduklarının suâl ve tahrîr dahi îcâb-i mashalatdan idüğinden ba´demâ bu bâbda
alınacak istintâklara müdde´î ve müdde´unaleyhin ve bunların hakkında
muhbirlik idecek kesânın dahi sâkin oldukları kazâ ve kasaba ve karyelerine
kündü isim ve şöhret-i vaziyetlerinin e kağnı devlet teba´asından olduklarıyla
babalarının isimlerinin derc olunması ve teba´a-i ecnebiyeden olanların
pasoportları olub olmadıklarının takdîm kılınması husûsında mukaddem isti´âr
lüzûmi divân-i temyîz-i vilâyetden bâ tezkere ifâde ve sûret-i hâl-i melahât beyân
ve tevcîh olunmuş olmağla oraca dahi vesâyâ-yi mebhûse dâiresinden hareket
olunması siyakında şukka tahrîr kılındı.
Fî 17 Cemâziye'l-evvel sene 91 ve fî Haziran sene 90
3
Emîrnâme-i Sâmî Sûretidir fî 16 Rebi´u'l-âhire sene 91
An asl yerluden ve teba´a-i Devlet-i 'Aliyyeden olan bazı eşhâsın mücerret
tekâlif-i mîrîye ve sâireden kurtulmak vesâir sûret-i istifâde iylemek üzre
ellerinin ecnebi oldukların isbât ider bir günâ evrâk-ı resmiye olmadığı hâlde
kündelerinin ecnebî tanıddırmak iddi´âsında blundukları ve bunların bu iddi´âları
icrâat-ı hükûmete bazı mertebe-i sekine-i ibrâsı itmek olduğı bazi vilâyet ve
devâireden vukû´ bulan iş´ârâtdan tefhîm olunmuş ve bu mekûlelerin usûlen
isbât-i müdde´â itmekidçe iddi´âları kabûl olamayub teba´a-i Devlet-i 'Aliyyeen
tanınacakları nezâreti-celîle-i hariciyeden bâ müzâkere-i umûmiye bi'l-cümle
suferânlara tebliğ idilmiş olmağla ba´demâ o mekûle iddi´âda bulunub da ibrâz-i
delâil idemeyenlerin teb´a-i Devlet-i 'Aliyyeden tanınub haklarında ana göre icrâ-
i mu´âmelât-i lâzimiye himmet.
4
Mâ´lûm-i sâmîleri buyulurduğı vecihle Devlet-i 'Aliyye teba´asıyla İrâÎ devleti
teba´ası beyninde mütevâliyen ve mütenevvi´an zuhûre gemekde olan ihtilâfât ve
müşkilâtın ber taraf edilmesi maksad-ı hayr marsadına mebnî cinâyâta müte´allik
da´vâlar ile hukûk-i şansiye de´âvîyede vesâir işlerde devleteynde yediğeri
memâlikinde bulunacak teba´ası haklarında kendi teba´aların misüllü mu´âmele
olunması husûsı mukaddemâ karârgîr olarak bi'l-cümle devâir-i vilâyât bildirilmiş
ve mu´âmelât-i vâkı´ca mucebi teshîlât olmak üzre teşrîh ve tefsîr-i mekâsid-i âdî
müte´âkıben kaleme alınan ta´lîmât fî 19 nisan sene 90 târîhinde her tarafa tebliğ
206
olundığı gibi savb-i vilâyetlerini dahi bir kıt´a tahrîrât-i mufâsala gönderimişm
idi esâs-i mahsûse halel gelmemek üzre mu’ahharan tarafınca bu bâbda bir
karârnâme akdi iktizâ eylediğinden hâriciye nezâret-i celîlesiyle İran sefâreti
beyninde müzâkerât-i lâzıme bi'l-icrâ karârnâme-i ahkâm-ı münderice hakkında
infâk olunub fakat bunun imzâsı devlet-i mu´âmele müşârun ileyh ile henûz akd
olunmamış olan ticâret ahdnâmesinde tanzîm ve imzâsına ve İran’a olan bazı
mesâlih-i mu´alaga-i saltanat-i seniyyenin pay ve kebvişebi pammıhra elhişek
oğmağla husûle ta´allîk olunmuş ise de bunlar hâsıl oluncayadeğin mesâlih ve
mu´âmelâtı teşvîş e te’hîrden vekâye-i mukâvelenâme-i mezkûre mevâd-i
mündericesinin muvakkaten mütevakkı icrâya konulması lâzım gelmiş ve
İranlılarla cereyân idecek mu´âmelâtımıza hükûmetçe ismiyu’l-harekât ittihâz
olunacak mevâd zîrde gösterilenlerden ibâret bulunmuşdur İran teba´ası cinâyet
ve câniha ve kabâhat müte´allik kâfe-i husûsâtda teba´a-i Devlet-i 'Aliyye misillü
doğrudan doğruya kavânin ve nizâmât-i Devlet-i 'Aliyyeye verilen vâsıta-i
hitâbete ve memâlik-i saltanat-i seniyeyey tâbi´ bulunancak ve teba´a-i merkûme
ile Devlet-i 'Aliyye teba´ası beyninde tecâvuz ve hukûk-i âdiyeye müte´allik
tekûn idecek bi'l-cümle de´âvî ve ihtilâfât-i mehâkem ve meclis ve Devlet-i
'Aliyyede fasil ve revâbit olunacak ve fakat bu misillu hukûk ve ticâret
da´vâlarının hin-i rü'yetinde öte tarafdan yerine cemmât-ı ? hatır bulunmasına
müsnedî gösterilecek ve hukûk ve ticârete dâir verilecek i´lâmâta şahbenderler
vâsıtasına mürâca´at ile icrâ olunacak ise de i´lâmât-i mezkûrenin icrâsıan
şahbenderler tarafından imtinâ´ ve muhâlefet ira idüp İran teba´ası esnâfıın
mükellef olduğı kâfe-i rûsûm-i te’diye marâzâtlığa müte´allik husûsât ve
mu´âmelâtda aynıyla teba´a-i Devlet-i 'Aliyye gibi doğrudan doğruya mehâkim
ve me'mûrin-i Devlet-i 'Aliyyeye tâbi´ olacaklardır İran şahbender ve şahbender
vekîlleri ve tercümân ve kavvâsları vesâir duvel-i mütehâbbe konsolmesi vekîl ve
tercümân ve kavvâslarının nâil oldukları imtiyâzâta mazhar idilecekdir memâlik-i
mahrûse-i şâhânede vekâye iden teba´a irâniye’nin terekelerine müte´allik
mu´âmelât-i tahrîrât vesâire ki fî’s-sâbık İrân şahbenderlerine âid olacak ve
teba´a-i Devlet-i 'Aliyye cânibinden berâber anlu? terekesi aleyhine ikâme
olunacak de´âvî-i sâir hukûk da´vâları kime âid olduğı mehâkim ve mcelis-i
mahallede nizâmı vecihle rü'yet kılınacakdır berâber anlu ? murâfık Devlet-i
'Aliyye teba´asına girecek istirâya teba´a-i Osmaniye nizâmnamesine tatbîken
iktizâ sına icrâ olunacak ve başkaca bir nizâmnâme yapılıncaya kadar teba´a-i
İrân’nın memâlik-i şâhânede emlâk tasarrufına selâhiyetleri olmayacakdır İrân
teb´asının teba´a-i Devlet-i 'Aliyyeden olan nisâ ile izdivâcları kat´an ve
kav´iyyen men´ olunmuş olduğından bu memnû´iyenin ve devâmı zimmetinde
hukümet-i seniyye tedâbir-i muhkem ittihâz olunacakdır ve teba´a-i İraniye ile
duvel-i ecnebiye-i sâire teba´ası beyninde ticâret ve sâireye dâir tekûn idecek bi'l-
cümle de´âvî ve münâza´at bu âna kadar mer´iyu’l-icrâ olan kaideye tatbîken
rü'yet ve tesviye idilecekdir işbu ta´dâd olan husûsâtdan mâ´adâ mevâd ve
mu´âmelâtda teba´a-i İrân' iyeni sâir duvel-i ecnebiye teb´asının mahzur ât ve
müsâ´adâta nâil olmayub umûr-i tabi´iden bulunum husûsât-i meşrûhada ol
vecihle amel ve harete olunmasına bi'l-istizân irâde-i seniyye Hazreti-hilâfet-
penâhye dahi şeref sadır olmuş olmağla ve keyfiyet sâire tarafından bildirilmekle
taraf-ı devlet-i âlîlerinden dahi ana göre mu´âmeleye himmet.
207
Sivrihisar_7681_0035/2
Sayfa 67
1
Müvellâ Ta´yîni Hakkında Nizâmnâmedur fî 14 Cemâziye'l-Evvel sene 91 ve fî
Birinci madde taşralarda emlâk sarf ve araz-i mîrîye ve mevkûf ve husûsâti-sâire-
i şer´îyeden vukû´ bulan da´vâların mahallinde fasl ve müvellâ ta´yîn ve irsâli
istid´âsına dâir gelecek arz-ı hâlde revâyişe müte´allik evrâk makâm-i meşîhat-i
ulyâdan meclis-i intihâb hükkâm-i şer´îyeye mahsûs olunacakdır ikinci madde
meclisce tedkîkât-i mükteziye icrâ olunarak müvellâ irsaline lüzûm görüldüği
hâlde ta´yîn olucak müvellâ İstanbul mehâkiminde müştehidininden veyâhûd
ma´zûlet-i fevâyidden ehliyet ve liyâkatı ve usûl-i mücerrebe olanlardan intihâb
olunub işinde ehemmiyet ve cesâmetinev emahallinde ba´id ve karnie göre
mesârifi-seferiyesi müvellâya istid´â iden tarafından verilemk üzre yine meclisci
kat´i ve ta´yîn olucak ve an mikdâr peşîn verileceği karârlaştırılacakdır üçüncü
madde ikinci madde beyân olunduğı üzer müvellâ ta´yînine görülen
lüzûmmmmmun esbâb-i mucibesi ve intihâb olunan zâtın ismi ve şöhreti ve
nerede mustahdem bulunudğı ve mesârif-i seferiyesinin mikdârı makâm-i
celîlele-i meşihat-i penâhiye bâ mazbata beyân idilecekdir.dördüncü madde
üçüncü maddede beyân olunan mazbata makam-i vilâyet fetvâ-yi penâhîden
kabûl ve tasdîk olunduğı hâlde yazılacak işâret-i aliyye üzerine emr-i âlîsi tasdir
iddirilecekdir beşinci madde ta´yîn olunan müvellâ hasil olduğı emr-i laii
mucebicne mahallinde hin-i murâfi´de mahal-i nizâ´ kazâ dahihilinde ise ol
kazânın de´âvî meclis ve livâ veyâhûd vilâyet merkezi olan kazâda ise meclis-i
temyîz ve divân-i temyîz ahdnâmesi ve da´vâ oluna n husûsı arâzî-i emîriyeden
ise shaib-i arz ve mevkûfden ise mütevellî veyâ mütevellî-i kâimmekâmi
huzûrında ol da´vâ şer´-i şerîf ve adl-i hakkâniyete Tevfiken ruyet ve hükm
ittirildiktne ve mürâfi´âtdan her kangı sened-i şeni ahzına taleb olur ise müvellâ
muvâzzaf olmadığı cihetle mehâkim-i şer´iye nizâmnâmesi mucebicne iktizâ iden
hacri müvellâ ahz idüp verceği sened-i şer´îye hemân tanzîm ve temhir iyledikten
sonra da´vânın müvellâ tarafında verilen sened-i şer´îyede muharrer olduğı üzer
hâsıl ve hasım hazm idildiği ber vech-i muharrer mürâfa´ada hâzır bulunan zevât
atrafından bâ mazbata tasdîk kılınacakdır ve işbu tasdîk mazbazası divân ve
meclis tahrîrlerinden verilmiş ise de doğrudan doğruya kazâ de´âvî mecâlisinde
i´tâ kılınmış ise de kazânın mülhâk bulunduğı merkezi vilâyet divân veyâhûd
sancâk meclis temyîzinden tasdîken verilecek mazbata ile berâber vali-i vilâyet
cânibinden posta ile bilâ tehir bâ inhâ makâm-i celîle meşîhat-penâhîye irsâl
kılınacakdır altıncı madde sened-i şer´î ve mazbatalarının makâm-i celîle meşihat
penâhiye veurud gerek fetvâhâne-i celîleye havâle olunarak oradan kabûl ve
tasdîk olunur ise makâm-i vâlâ-yi fetvâ penâhîden müvellâyı avdeti içun bâ
telgrâf ruhsat verildikten sonra avdet idecekdir ve mezkûr senedi sâhibine i´tâ
olunmak üzre gönderildiği tahrîrât-i mahsûsa posta ile iade olunacak ve sâhibi
İstanbul’da bulunduğı hâlde kendüsine verilecektir yedinci madmde fütühâtça
icrâ olunacak tedkîkâtda senedin usûline muvâfık olmadığı tahukkuk ider ise
ale'l-ve esbâbı tavsilen ve i´âdei-mürâfa´aya ve şuhûde muhtâc ise îzâhen usûli
vecihyle senedin zuhûrine isnâden ve tahyîr olunan makâm-i vâlâ-yi fetvâ-yi
208
penâhîye takdîm kılınacak ve oradanda senedin lefîyle tastîr olunacak tahrîrâta
tevfiken müvellâ mahallinde işi rü'yet ve hükm iedcek ve buna dehi beşinci ve
altıncı maddelerde muharrer mu´âmele temâmen bâdî olacakdır sekizinci madde
işbu nizâmnâme târîhi i´lâmdan itibaren mer´i icrâ olunacaktır.
Sivrihisar_7681_0036/1
Sayfa 68
1
Tevcihât-i Cihât ve Müteferri´ât Hakkında Ta´lîmâtdır
Der-sa´âdet’de ve bilâd-i selâseden ve nizâmât ve mu´âmelât-i mahsûssesi olan
harameyn-i şerîfeyden mâ´adâ memâlik-i mahrûse-i şâhânede kâin evkâf-i şerîfe
bir nokta olub mahlûlden veyâhûd ashâbının kasr-ı yedinden veyâ ref´inden veyâ
müceddeden ber mûceb-i nizâm tevcîhi inhâ olunacak cihât içun işbu ta´lîmât
zaynide mastûr ta´rîf ile mikdârı ta´dîl ve ta´biye olunan harcın yalnız bir rub´
sancâk idâre meclisleri ma´rifetiyle muvakkaten ahz ve istihsâl ve nümûnesi ve
nizâm-i ve kâ´idesine tatbîken mazbatalara bi't-tanzîm toğrudan doğruya hazîne-i
evkâf-i hümâyûne irsâl olunacak ve hazînece iktizâ iden berâtları bi't-tastîr
mahalline tesyîr olundukda ma´rifet-i sûretiyle mukaddem rub´i alınmış olan
harcın kusur üç rub´ dahi alinbu berâtları ashâbına teslîm kılınacakdır ve alınan
harçları zîr-i mazbatalu müfredât defteriyle berâber cedvellere idhâlen evka-i
hümâyûn hazînesine gönderilenecekdir tevcihi inhâ olunacak cihetlerinin rub´
harc alınub teslîm-/i sanduk olunduğı mutazammen evkâf-ı muhâsebecisi ve
sanduk Emîni mühürleriyle memhûr ilm u ve haber ibrâz olunduktan sonra ol
ücretlerin mazbataları meclis irâde-i livâ taraflarından tanzîm olunacak ve
nümûme gösterildiği vecihle mazbataları metninde cihât-i mezkûrenin hasbi ise
hasbi olduğı hasbi değil ise iki senelik varîdâtı cem´ ve tasnif ile bir seneliğine
isâbet iden mikdârı ber mûceb-i ta´rîf alınması lâzım gelen harcı nrub teslîm-i
sandur ittirildği dert ve tasrih kılınacakdir ve mazbatalarını zahurinden dahi
metin-i mazbatalarda murakkam şu kadar guruş rub´ harc teslîm-i sanduk
kılınmışdir ibâresi yazılarak ibâret-i mezkurenin birisi evkâf-i muhâsebecisi ve
sanduk emini mümhürleriyle mühürlenecekdur.
2
bi'l-umûm cihât-ı harçları re'is-i livâda meclsi idaresi ma´rifetiyle ahz olunmak
lâzım gelub fakat kazâlardan uhdelerine cihâta tevcihi inhâ olunacak kimselerden
bazlıra bizzât re'is-i livâya gelemediği ve celbine dahi lüzûm görmediği hâlde bu
misillülerden alınması lâzım geler rub´ hahc kazalar mecâlis idâresi ma´rifetiyle
ahz olunub cihat içun yapılan mazbata lar ile berâber livaya gönderilecekdir ve
kazâlardan gönderilen işbu rub´ harcın mikdârı ta´rîf ahkâmına tevâfı´a eylediği
meclis-i idâre-i livâdan tasdîk olunduktan sonra kalem-i sanduk ittirilub iktizâ
iden ilm ve haberi mahallerine irsâl kılınacaktır.
209
3
cihât içun sancâk meclis idâreleri tarafından tanzîm olunan mazbatalar evkâf-ı
hümâyûn hazînesince cihat kalemine ve îcâbı halinde varidât kalemine ve
muhakemem-i teftişiyede havâle lunarak bunların müdafa´a-i nizâm ve kuyûd
olduğı tasdîk idildiği hâlde iktizâ iden berâtları heman bi't-tastîr mahallerne
gönedirmekde ma´rifet sûretiyle mukadde rub´ alınmış olan harcın bakası yani üç
rubi ve berati zeyilnide münderic varak bahâsı dahi ahz ve istihsâl olunduktan
sonra işbu berâtlar ashâbına teslîm kılınacakdır ve bunlardan şâyed bekaya-i
hâric vermekden istinkâf iden bulunur ise bu misillulerin uhdelerine tevcîh
olunan cihetin vâridâtından bekaya Hâcî istifâ oluncaya değin berâti kendüsine
verimeyerek ol cihetin vâridâtı evkâf muhâsebecileri tarafından zabtt idilecekdir.
4
ashâb-i cihedten biri bizzât veyâhûd vekîl Der-sa´âdet’de bulunub berât tanzîm
olunan cihetin bekaya-i haricini hazîneye teslîm ider ise doğrudan doğruya
mahalline gönderilerek kedüsine verilmesi câiz olup fakat mahallince alınan rub´
harcın îrâd kaydıyla mu´âmele-i mükteziyesi icrâ kılınmak üzre hazînece
mahalline ma´lûmât verilecektir.
5
rub´ harcın alınarak mahallerine mazbataları gönderilen cihâtdan bazısının
hazîne-i kuyûdiye ve usûl ve nizâmına tevâfuk itmesinden ve esbâb-i sâireden
nâşî uhdesien tevcîhi inhâ olunan kimesneden sarf-ı nazarla âhara tevcîhi
veyâhûd kaydının terkîni lâzım gelur ise ed meclisce alınan rub´ harc bilâ te’hîr
kâmilen sahibine red olunub fakat cihet-i harcın yüzde beş nisbetinde kalemiye
nâmıyla me'mûrilerine verilmiş olan akçe red olunmayacaktır.
6
tevcîhi bâ işâret-i aliyye-i hazret-i fetvâhâne-i penâhî icâr oluna gelen müderrislik
ve meşîhat misillü cihât-i ilmiye ile müceddeden tevcîhi inhâ olunacak
hitâbetlerden ve tevcîhi şart-a vakf ve mukâbil-i müstenid veyâhûd mehâkim-i
şer´îyeye mebnî olan cihetlerden mâ´adâ bi'l-umûm cihât içun hükkâm ve evkâf
muhâsebecileri tarafından başkaca i´lâm ve inhâ tahrîrine hacet olmayub hükkâm
ve evkâf muhâsebecilerinin mühürleri dâhil olmak üzre yalnız livâ meclis
idâreleri mazbatalarıyla iktifa olunacakdır ve bâlâda istisnâ oluanna cihetler içun
evkâf muhâsebecisinin tarafından kezâlik inhâ yazilub yalnız hükkâm tarafından
i´lâm-i şer´î tanzîm ve meclis-i idâre-i livâdan yapılacak mazbataya merbûten
hazîneye takdîm kılınacaktır.
7
tevcih-i cihâta dâir kazâlardan gönderilen mazbataların nizâm ve kâ´idesine
muvâfık lduğı meclis-i irâde-i livâdan tasdîk olunduktan sonar işbu mazbalar
re'is-i livâda hıfz olunarak bunların musaddak meclis-i idâre-i livâ taraflarından
nümûmesi vecihle mazbatalar tanzîm ve hazîne-i evkâf-ı hümâyûne takdîm
210
kılınacakdır ve tevcîh-i şer´îye mütevakkıf olan cihetler içun kazâlardan gelen
mazbatalar ile kazâlar hükkâmı tarafından verilub gönderilen i´lâmât-i şer´îye
re'is-i livâda Tevfik idilemeyerek meclis-i idâre-i livâ mazbatalarına merbûten
hazîneye gönderilecekdir merkez vilâyetde olmayan sancaklarda kâin cihât içun
ol sancakların idâre meclislerinden tanzîm olunan mazbatalar mezker vilâyet
mürâca´at olunmaksızın doğrudan doruya hazîne-i evkâf-i hümâyûne gönderilup
fakat münâza´âlı bir cihet icçun taraf-ı mezkûr vilâyete mürâca´at ider ise ol
hâlde meclis-i irâde-i vilâyetden hükm ve karârı mutazammine tanzîm olunacak
mazbata toğruca hazîne-i evkâf-ı hümâyûne gönderilmekle berâber mahalline
dahi ma´lûmât verilecekdir.
Sivrihisar_7681_0036/2
Sayfa 69
1
tecdid-i berâtla zayi´den berât-i şerîf tastîri umûr-i evkâfa müte´allik evâmir-i
aliyye tastîri ve hazînece mukayyed olmayub atîk ve cedîd vakfiyelerin cihât
kalemine kaydı ve hazînede mükeyyid vakfiye sûretlerinin i´tâsı içun
mahallerinci istid´â vukû´ında cihât hakkınad mevad-ı sâbıka ile ta´yîn oluna
mu´âmelât temâmıyla icrâ kılınacaktır.
2
Harc-i Cihât Ta´rîfesidur
memâlik-i mahruse-i şâhânede kâin bi'l-umûm cihât içun mahallerince
alınmakta olan inhâ ve i´lâm hazîne-i hümâyûnce dahi ahz olunageler
mahkeme-i teftî ve aklâ cihetlerinin cümlesi birleştirilerek ve ta´dîlât-ı
mükteziye icrâ idilerek bundan böyle gay-i ez varak bahâ alınması lâzım glen
harcların mikdârları mevâdâtıye ile ta´yîn kılınmıştır
3
emanet ve mekâtib ve meşîhat ve müderrislik ve ders-i âmmlık ve mü'ezzînlik ve
kayyumluk ve virdhânlık cihetleriyle bunlara mümâsil hidemât-i (...) olan cihâtın
mahsûsâtın ve vâridâtı olmayub da hidmetleri hüsbi olduğı veyâhûd bir senelik
vâridâti elli guruşden dûn bulunudğı hâlde bu misillu cihât içun yalnız elli guruş
harc alıncakdır
4
cihât-i mezkûreyn maâş ve vazîfe ve fodûla ve hınta ve şi´r gibi maâşiyât ve
mahsûsâtı ve tarla ve bâğ ve bâğçe ve dekâkîn ve akârât-i sâire ve süknâsı
veyâhûd icârı meşrûta menâzil misillu merbûtâtı olduğı hâlde bunların iki senelik
münâfi´ve vâridâdi bi'l-hesâb her kaç guruşe bâliğ olur ise tansîf olunarak bir
seleğie isâbet iden mikdârının nısfı alınacakdır
211
5
tevliyet ve kitâbet ve cibâyet ve zâciyedârlık ve çiftlilik ve mezrâ´a ve mâlikâne
mutasarrıflığı misillü ciehtelerin ashâbına âid olacak iki senelik münâfi ve vâridât
ve mahsûsât ve mu´ayyenâtı bi'l-hesâb her sene mikdara bâliğ olur ise tansîf
olunaark bir seneliğe isâbet iden mikdâri alınacakdır aynen verilen duâ güni
fodulasının beher çiftinden otuz u ve yigirmi duâ güni vazîfesinin beher
akçesindne intikâlinde üç ve ferâğında dörder guruş harc alınacakdır
6
çiftlik mutasarrıflığının tamini mâliye-i hazîne-i celîlesinden bedel-i rabita
alınmış ise de mahsûs olan bedeline ve henûz bedel-i rabîta olunamşı ise bedele
rabt olunmuş olanlara nisbetten yüz elli guruş harc alınacakdır
7
zâyi´den olarak ahkâm inhâ olunack berevât ve evâmir-i aliyye içun tevcîhlerinin
alınagelen harcın rub´i alınacakdır ve cedîdi lâzım gelen berevât ve evâmir-i
aliyyenin hasbi olanlarından bir şey alınmabuy hasbi olmayanlardan ale'l-umûm
yigirmi guruş
harc alınacakdır
8
tekye ta´âmlariyçun tahsîs olunmuş olan erz ve hınta ve şi´r ve fotula misillu
mu´ayyenatın beher İstanbul keylinden beş ve fodulanın
beher çiftinden on guruş harç alınacaktır
9
fukâraya bahsus sanduk maâşından mâ´adâ evlâd-ı vakf vesâireye gerek tevliyet
beedli olarak ve gerek şart-i vâkıfe Tevfiken tahsîs olunan maâşın iki aylık
mikdârı harc alınacakdır
10
müceddeden tanzîm olunan vakfiyeler ile ma´mûl bahâ lan atîk vakfiyelerenin
hazîne-i evkâfiye kaydı inhâ olundukad kadiye harcı almak üzre yalnız elli guruş
alınacakdır
11
i´lâm ve mazbatalar hazîne-i evkâf-i hümâyûne gönderilmiş olan cihât ve
husûsât-i vakfiyeni hasebu’l- îcâb istiğlâmı lâzım gelenleri bulunur ise
mahallinden cevâb gönderlecek husûsat içun ashâbından tekrar harc
alınmayacağı misillü kaydiye-i vakfiye nâmıyla ve nâm-ı âharla dahi bir günâ
akçe alınmayacakdır
212
12
işbu ta´rîfde muharrer harcdan mâ´adâ gerek mahallicne evkâf muhâsebecileriyle
hükkâm-i şer´îye tarafından başkaca inhâ ve i´lâm hazîne-i evkâf-ı hümâyûnce
muhâkeme-i teftiş? Ve i´lâm ve nâm-ı âhar ile cihât ashâbından birkaç alınmayub
yalnız tasarrufe-i mezkûrde mikdâri ta´yîn olunan harc alınarak işbu harcla
ahsab-ı evkâfın berevât ve evâmir-i aliyyesi tanzîm ve ashâbıına teslîm olunmak
üzer mahallerine irsâl olunacakdır
13
madde-i sâbikada beyân olunduğı cihetle hükkâm tarafından i´lâm verilmesi lâzım
gelen cihetlerinninin harc i´lâm işbu ta´rîfede ne mikdârrı ta´yîn kılınan harcların
dâhilinde olmaya mâliye hazînesi hesâbına olarak başak i´lâm-ı harc alınmak îcâb
iden fakat muhakemem-i mşeriye me'mûrlerine âid olmak üzre uhdesine bâ i´lâm
cihet tevcîhi inhâ olunan kimesneden ol cihet içun ber mûceb-i ta´rîf alınması lâzım
gelen harcın nihayet yüzde beş nisbetinde kalemiye namıyla bir meblağ alınub
mahkeme me'mûrlerine i´tâ kılınacaktır meselâ ta´rîfe mûcebince yüz u harc alınması
îcâb iden bir cihet içun nihayet beş guruş kalemiye alınacaktır. Ashâbının vekâyetiyle
mahlûletinden veyâhûd kasrı-yedinden veyâ ref´inden veya müceddeden ber mûceb-i
nizâm tevcîhi inhâ olunanların Cihetlerinin bi'l-umûm nüsha-i vâhid üzre alınacaktır.
Fî 9 Rebi´u'l-evvel sene 90
Sivrihisar_7681_0037/1
Sayfa 70
1
Mûcebince Amel Olunan Tevfikat-i Cihât-i Nizâmnâmesidir
birinci madde meşrûtiyet vecihle tasarur folunan cihetler ile Der-sa´âdetden
bulunan tüccârı ve şifâ-i şerîf ve dersiye cihetlerinden mâ´adâ bi'l-umûm evkâf-i
mazbata ve mülhâka merbûta mazbata olan cihât-i mütenevvi´a ashâbından biri
vefât eylediğinde uhdesinde buluna cihet-i evvel cihetin hizmetin îfâya ehliyetve
iktidârı mütehakkık olan kebîr oğluna ve evlâd-ı kibârı müte´addid ise içinden
ehliyet ve iktidâri olan oğlana ve şâyed ve evlâd-i sigâri müte´addid olur ise
ekberine tevcîh olunur ve sagîr ve kebîr evlâd-ı evlâdı olmadğı veyâhûd yalnız
evlâd-i kibâri bulunub da o cihetin hizmetini îfâya ehliyeti ve iktidârlarlır
bulunmadığı hâlde ol cihet hâricden ehli ve erbâbına tevcîh edilur.İkinci madde
cihât-i müte´addideye mutasarrıf olanlardan biri yalnız bir nefer sagîr oğlunı terk
iderek vefât eyledikde uhdesinde Bulunan cihetler şans-ı vâhidde ictimâ´ câiz
olan cihetlerden olduğı hâlde cümlesi ana tevcîh olunur ve eğer şahs-i vâhidde
ictimâ´ câiz olmayan cihetlerden ise içinden en fâidelusi ana ve diğeri hâricden
ehli ve erbâbına tevcîh idilur.
2
üçüncü madde cihât-i müte´addide tasarruflerinden bir iyalnız müte´addid evlâd-i
213
sigari terk iderek vefât iylediğinde cihât-i mahlule bunlara fea´ile taksîm ve başka
başka tevcih olunur ve müte´addid evlat-i sigâriyle bir nefer kebîr oğlını terk
iderek vefât ieylediğinde cihât mahlûlinden kebîr oğlunun ehli ve müstehak
olduğı cihet ana didikleri evlâd-i sigarına ve kebîr oğlunun da cihât mahlûlinden
hiç birine ehliyet ve istihkâkı yoğise cümlesi evlâd-ı sigârına taksîm ve tevcih
kilinur ve bir nefer kebîr ve bir nefer sagîr oğlunu terk ile vefât idenlerin
uhdelerinden münhal olan cihât-i müte´addide kebîr oğlunun ahliyet ve istihkâkı
olduğı hâlde sagîr oğl ile beynlerinde münâsebeti vechile taksîm ve ikisinin
uhdesine başka başka tevcih edilur ve kebîr oğlunun ahliyet ve istihkâkı olmadığı
takdirde cihât mahlûle şahs-i vâhidee ictim caize olan citlerden ise mecâlisi ve
şahs-i vâhidde ictimâ´ câiz olmayan cihetlerden ise en ziyâde faidelusi sagîr
oğluna tevcih kilinub diğerleri hâricden ehl ve erbâbına tevcîh olunur.
3
dördüncü madde cihât müte´addide mutasarrıflerinden biri müte´addid evlâd-i
kibâri ve sigârini terk iderek vefât eylediğinde evlâd-i kibârının cümlesi cihât-ı
mahlûlenin cümlesine ehl ve müstehak ise cihât-i mahlûle evlâd-i kibâra ferâğe
ile taksîm ve tevcîh olunur ve evlâd-i kibârın birisi yani cihât-i mahlûleden birine
ve diğeri aharı ehli ve müstehak ise evlâd-i kibârin her birine müstehak olduğı
cihet tevcîhi kılınur ve şu iki sûretde evlet-i kibâra taksîm olunan cihât kâfî
oluduğu meretbe sigâra taksîm ve tevcîh olunur ve evlâd-i kibârın cümleis cihât-ı
mahlûlenin yalnız birine ehl ve müstehak olub diğerlerine istihkâkı olmaz ise
bunların müstehak olduğı cihât ekberine tevcîh olunub diğer cihetlerden evlâd-i
sigâra taksîm ve tevcîh ve evlâd-i kibârın içun yalnız biri cihât-i mahlûlenin
cümlesine veyâhûd yoğuse ehl ve müstehak olub diğerlerinin aslâ ehliyet ve
istihkâkkı bulunmaz ise cihât-i mahlûleden münâsibi ana ve diğerleri evlâd-i
sigâra tevcîh idilur.
4
beşince madde pederi mahlûlinden uhdesine cihet tevcîh olunanlardan biri vefât
eyleyup da ol cihet ehliyeti müstehak olan kebîr karındaşına ve kebîr karındâşı
müteka´id ise içinden ehliyet ve iktidarı olan karındaşına ve şâyed kırandaşının
ehliyet ve iktidâra müsâvî bulunur ise içinden ekberine tevcîh olunur ve kebîr
karnıdaşı olmadığı veyâhûd kebîr karındaşların ehliyet ve istihkâkı bulunmadığı
hlade sagîr karındaşına ve sagîr karındâşı mu´temed olur ise ekberine tevcîh
kılınur ve sagîr ve kebîr aslâ karındâş olmadığı veyâhûd yalnız kebîr karındâşı
olub da ol cihetin hizmetini îfâya iktidârı iktidârı bulunmadığı hâlde cihât-i
mahlûle birini maddenin ahkâmına tatbîken müteveffânın evlâdından ve
müteveffâ evlâdı yoğise veyâhûd yalnız evlâd-i kibârı olub da ta ehli bulunur ?
ise hâricden ehl ve erbâbına tevcîh olunur ve işbu maddenin li ebeveyn veyâhûd
li eb karındaşa mahsûs olub li üm karindaşdan hakkında cârî olmayacağı misillü
pederi mahlûlinden olmayarak âharinin mahlûlinden veyâhûd kasr-ı yedinden
veya ref´inden uhdesine cihet tevcîh olunduktansonra vefât idenlerinni cihât-i
mahlûlesi hakkınad dahi madde-i mezkûre ahkâmi cârî olmayub birinci maddenin
ahkâmi icrâ olunacaktır.
214
5
altıncı madde evlâd-i sigâra tevcîh olucak cihât mutlaka sarflarından bi’n-neyâbe
olan hizmet itturilmek şartıyla tevcîh oluancakdır diyü misillü evlâd-i sigâr
yigirmi yaşına bâliğ oluncaya kadar uhdesined bulunan cihetin hizmetini bi'n-
nefs îfâya iktidâr ve ehliyet kesbi demez ise veyâhûd hâl-i sagîrined vefât eyler
ise kebîr li eb ve li eb karindâş na ehil olduğı ve li ebeveyn ve li eb sagîr
karindâşı dahi bulunmadığı hâlde ol cihet bi'n-neyabe edâ-i hizmet (silik)
bulunan kimesneye asâlet sûretiyle tecih olunur şu kadar ki yigirmi yaşına kadar
müderrisliğe ehliyet kâbil olamayacağından uhdesinde müderrislik ciheti tevcîh
olunan evlâd-i sigâr eğer bulunur cihete vâsil olduklarında tarîkı-tahsîlde bulunur
ise ikmâl-i tahsîl içun kendülerine mühlet-i münâsibe verilecekdir. Yedinci madde
hizmetlerinin edâ ve îfâsı bir zamâna tesâdüf eyelyen eyahud birinin hizmeti
diğerinin hizmetini hakkıyla îfâya mâni´ olan iki cihet müstakile-i şahs-i vâhide
tevcîh olunmaz. Sekizinci madde hizmet-i müşterek ve mu´attal olan cihetler bir
kimesneye tevcîh olunmaz.
Sivrihisar_7681_0037/2
Sayfa 71
1
Dokuzuncu madde bir cihet ehliyet ve istihkâk ol cihet müderrislik ve hitâbet ve
imâmet gibi cihât-i ilmiyeden İse istihâk ile ve eğer kayyumbul ve firâluk misillü
cihetlerden ise vücûdce iktidâr ve erbâb-ı vukûf tarafından olunan İhbâr ile tahkık
ider onuncu maded meşrutiyet vecihle tasarruf olunan cihedlerden şart-ı vâkıf ve
mu´âmele-i kadîm herne vecihle İse ol vecihe mu´âmele ulunur on birinci madde
hâricden ehl ve erbâbına tevcîhi lâzım gelen bir cihet-i mahlûleye müte´addid
tâlibler zuhûr ider ise ol ciheti bezburun en ziyâde ehliyetlusine tevcîh olunur ve
şâyed talibler ehliyedde müsâvî Olurler ise birinci maddede müteveffaya
karâbiyeti olan ve ikinci deercede uhdesinde diğer cihet bulunanve ücüncü
deercede fakr-i hâli bulunan tercîh kılınur ve dördüncü derece (silik) farh medâr
tercih ittihâz idilur on ikinci madde tevcihat-i müstalike müceddeden yâhûd
mutasarrıfının vefâtıyla mahlûlinden fi mâ ba´d vereselere taksîm ile eşhâs-ı
müte´addideye tercih olunmayacakdır on üçüncü madde şimdiye kadar hisse-i
müte´addide ye taksîm olunarak tevcîh olunmuş olan cihetlerden bir cihetin nısfı
ve sülüs ve rub´i gibi hissesine mutasarrıf olan kimse vefât eyledikde hisse-i
mahlûle mevâd-i sâbık olunan nısfıyet müteveffânın evlâdına tevcîh olunur ve
müteveffânın evlâd yoğise veyâhûd yalnız evlâd-i kibârı olub nâ ehil bulunur ise
ol hisse hisse-i sâire ashâbından en ziyâde ehliyet ve iktidârı olan kimesneye ve
şâyed abhab hissesi ehliyed ve müsâvî ublunur ise kariha ile içinde biren ve
yâhûd hisselerine ilhâken kayyumine tevcîh olunur ve ger hisedârlarda aslâ
ehliyet ve iktidâr bulunmaz ise hissedârlarıın uhdelerine bulunan hisselerin refi´
ile gerek hisse-i ma´lûle ve gerek ref´ olunan hisse-i sâireye ittürilerek tobdan ehl
ve erbâbına tevcîh kılunur ve şâyed hisselerinin vâridâti derece-i kifâyede
olmayup başka başka tevcîhinde menfaat tahakkuk ider ise o alde husûs-i
215
mezkûre ayru ayra dahi ehil ve erbâbına tevcîh olunabilur on dördüncü madde bir
cihetin bir hissesine sarf olan kimesne uhdesinde bulunan hisseyi yalnız ehl ve
erbâbı olan müşterilerine kasr-ı yed idilub hâricden yoğsa kasr-ı yed
idemeyecekdir (silik) müştereklerinin ehl ve erbâbı bulunmaz ise karıhadan ehl
ve erbâbına kasr-ı yed idebilecekdir on beşinci madde henûz cihâtın gerek evlâda
ve gerek hâricden ehl ve erbâbına icrâ-i cihâtdan bundan böyle uhdesine tevcîh-i
cihet olan cihetlerin isnân-i askeriyeyi tecâvüz itmesi lâzım gelub îcâbi-cihât
hakkınad bu kere ta´dîl ve bâ irâde-i seniyye neşr ve i´lân kılınmiş olan kari´a
kânûnnâme-i hümâyûni ahkâmi icrâ kılınacakdur on beşinci madde işbu
nizâmnâme ahkâmi i´lânı târîhinden mu´teber ve mer´iyu’l-icrâ olacaktır.
Fî 10 Safer sene 9 ve 16 Mart sene 88
2
İbtidâ kânûnun (silik) olub olmadığını ve her kangı nev´iden olur ise bir
mahsûlun harcie mündefi´olub olmadğı ta´yîn itmek gerekdir işbu şekli hâl ve
îzâh itmek âhar vakti gelmek ibrâz ider olmuş olduğı meşrût olan cinsinin rahm-i
mâderden sukût ittiği vaktin ibtidâsi günlerinde mu´âyene idilecekdir ki ol vâkf
elan tenâsilyede iskât-i ebniye âsârı müşahede olunur iskata yakîn içun kânûn
gerek bizzât ve gerek bir âhar tarafından olan tenâsilyede bir tâkım nâ becâ i´mâl
müstebid icrâ idilor ise ol vâkf alenen tenâsilyenin mevazi´-i muhtelifesinde
inhâbât ve bu buna mümasil her tâkım asâr-ı müşâheed olunur eğer ba´de'l-sekât
Hâtûn vefât ider ise ol vakt anın rahmine ve rahme muzâf olan elan mütecâvizede
ve râportosunda ve (…)-i dûza´iyede? meşhûr ikâme-i maraziyeyi beyân itmek
ve anif-i rahmde bir veyâ müte´addid curûh i mu´tebereyi ve curûh-i mezkûrenin
dâhil-i rahme kadar mümted olub lmadğı veya cedârın rahmde nihâyet
bulduklarını mümkün mertebe müddekikât ve mu´âyene iderek kayd itmek
lâzımdir sânîyen eğer tabîbin yedine madde-i meskûta geçmemiş buluru ise
evvelen madde-i mezkûrenni nev´ini ta´yîn itmek gerekdir bunun için madde-i
mezkûreyi gâyet dikkatle suyla memlu bir leğen derûnında yıkamalı ve yıkar iken
madde-i mebhûsei parmaklar arasında şıkıştırılmaya cağı gibi bir değnek ile
karışdırılmamalıdır eğer yakılan madde pıhtılaşmış kan ise ol vâkf alefât demoya
müstehik olarak yalnız inkisâra kâbil birmadde kalur eğer madde-i mezkûre
akrâz-i revâcdan olmu cenîn ise ol vakt ani tefrik ve teşhîs idüp sinini ta´yîn
itmek pek kolay olduğı gibi tenkîb ağişe-i cenînin vucû ve âdem-i vücûdi ve
cenînin vücûdinde bulunması mümkün âsâr-i cerîhalar bulmak pek sehildir ale'l-
husûs cenînin halet-i umûmiyesi ve arâcık? Ayrılmış olan nukûz zabt ve kayd
itmek îcâb ider [i´dâm-i sabi vâkı´ası] katl-i sabî cinayetinden murâd zi’l-hayât
ve katl-i hayât bazı yaşâmaya kâbil bir zafer nevâz üzre idilen icrâ-i katl dimekdir
ve katl-i sabî cinâyet meselesinde nekâte-i selase-i atiyeyi isbât itmek beher hâl
lâzımdir her ne kadar tıfl nevzâdelik mevtâne zamâna kadar mümted olduğı
temâmen ta´yîn edilememiş.
216
Sivrihisar_7681_0038/1
Sayfa 72
ise de fakat katl-i sabî cinâyetinin beher vâkı´ısındaki hâlât-i müte´allikaya çeşm-
i im´ât olarak vâkı´a-i mezkûre içun ta´yîni mümkinedir ve tıfl nevzâdelik kâbil-i
hayât olduğı azıcık dereced-i kemale radde olmasına ve a´zâ ve âlâtının hakkıyle
ve temâmıyla müşkim ve memlûk olmasına merbût kâbiliyet-i hayât meselesi red
ve lef´i itmek içun çocuk doğduktan sonra sû-i eşkalde bulunan a´zâ ve
âlâtlarının yaşâmaya mâni´ bulunması veya iza ve âlâtın âlât-i Kemâl zübd
eolmadğı isbât itmek ile olur.
1
Şimdi çocuk doğduğu esnâda zâtu’l-hayât olub olmadığı ve cânlı doğduğı hâlde
neden vefât ettiği meselesini hâl itmek iktizâ iden cansız doğan çocukdan hayât-i
cenîniyeye lâzım a´zâ ve âlât-i sahîh ve sâlim bir hâlde bulunur iken hayât
ba´de'l-velâdet vâcib olan a´zâda amele başladıklarına velâdet idince hiçbir
kabilden ve ta´bîr müşahede olunmaz eğer bilâkis çocuk olarak doğurup bir
sâniye yaşamış olsa halât-i istisnâiyeden mâ´adâ âsâr-i hayât-i âlât-i
teneffusiyede bulunur bir kere tıfl-ı nevzâdin zi’l-hayât ve kâbil-i hâyat doğduğu
nı îzâh-ı tîb müfettiş tekâtesiyçun sî? Ta´yînine sây´ olunduğı hâlde icrâ idecek
tahkîkât ber vech-i âtî şurû´ itmeli evvelen çeşm-i mecrûmile-i aleyh bulunduğı
yerde evsâb ve câmeşûy ve âlat-i kat´a ve bazı kan esererlerin olmadığınını
tahkîk ve meyyitin vazi´âtî çıplâk veyâ üzürinin esvâbı olduğını beyân itmekle ve
kimsen olduğı hâlde câmeşûyinin ne hâlde bulunduğı ve markası ne idüği
üzerinde düğme var ise nasıl mevzû´ olduğı ve buna mümâsil hâlâtı beyân idüp
maahharar idilecek mübâhatân mu´ayyen olmak içun eşyâ-i mezkûre hfz
olunmalıdır eğer müfettiş cenâze kıldırıldıktan sonar glur ise bi'l-cümle tafsîlât-i
mezkûreyi teftîş ve tahkîk itmekle berâber teftişin hângi mevkı´de olub olmaduğı
veyâ suya marûk olduğını veya cenâzenin bulunduğı mahalden ne suretle irahc
idildiği dahi beyân itmek gerekdir ba´de ihrâc oluna ânun zekûr veyâ enâsdan
buludğı ve nümud ve münibe ve nısf ve havânın harâretini ve cüludinin önüni ve
tılâen ol muhât ile muhât olduğını ve tılâ-i mezkurenin kangı nâhiyesinde çokça
bulunudğı tarınraklarının parmaklarının üçlerine kadar nezâret idüp itmidğini ve
tüyleri ve kudâm ve sılâbenleri derecesini ve baş sağ ile mastûr olduğı ve
saçlarının rengi ne idüğun derece ince olduğı ve Beşire-i nefes itmeğile
başladığını ve nefes-i beşere bedenin kangı nâhiyesinde beden ittiği iş´âr itmek
gerekdir habda cesedin saçı ve şeklini ve tûlini ta´yîn lâzımdur ve göbek batnında
kağnı noktasında buluduğı iş´âr kılınur ve müfettiş çocuğun kazâsının? Şekli
mütegayyir olup olmadığı mu´âyene ile re's-i tıfılın gadâr-i cürmi misâha
itmelidur çocuğun başını traş ittikten sonra re's üzre hiçbir dehende yani cerabe-i
münîf çürük ve tamk? Olup olmadğı mu´âyene itmelidur ve tıflın res-i beden
bedâ ile cek-i re's-i dimâ´ına müvâzî olarak teşrîk itmeli sonra ânâs-i meşhûrdu
bulunduğı hâlde muhîtden merkeze ba´id temîrden ibâret bir vukû´-i cinâyet
esnâsında yetişilemeyup mu'ahhar idilecek tahkîkât ve tahkîkât şâyesti mümkün
olduğı sûretde li akl iki tabîb-i kânûn tarafından icrâ olunmasi lâzımdur işbu
tabîbler dahi teftiş idilecek maddenin tabî´âtî her ne dürlü ameliyât iktizâ ider ise
217
anda icrâ-iderek istihsâl-i netâyîci iderler müfettiş tahrîr idecekleri râporta
dâhiline netâyîc-i mezkûreye derch-i mezkûreyi derc ve kayd itmeridirler eğer
teftiş-i vâkı´a içun birkaç tabîb –i kânûn gemli ise ol vakt beheme hâl teftiş
olunan vâkı´nın lalnız tahrîr şifâhisi kifâyet itmeyub râpor tahrîriyle beyâna hâl-i
mercumdur çünkü tahrîr-i şifâhide tafsîlât-i ilmiyede bazılarını beyânda hemâ ve
noksân mümkün olub halbuki ilmî olan yani usûl-i fen üzre tahrîr luan bir
râportoda kusur itmek ihtimâli az olur teftîş-i râporti bi't-tâbi´ üç kısım taksîm
olunur birinci cism-i mecrûmî vukû´ât mahallini ta´yîn faslı ikincisi isbât-i vâkı´a
içun icrâ idilen tahkîkât ve teftîşât faslı üçüncüsi bunlardan istihsâl olunan
netâyîc faslıdır eğer mesele mühkemce mu´âyeneden ibâret ise ol vakt râporda
meclis-i mazbatası sûretinde olarak teftîşâtınnı akd-i mensûreti esnâsında tahrîr
ve terkîm olunmalıdır bilâkis tahrîr olunacak râporta teftîş ve tahkîk olunacakt
maddeye hâvî olacak ise tafsîlâtın veyâhûd yalnız netâyîc-i mustahsileye müfettiş
sâkin olduğı halvethânesinde tertîb ve tahrîr itmek lâzımdur zuhûre gelen
vâkı´anın muhât olduğı hâlâtın tâbi´âtı ve ânları teftîş içun icrâsı lâzım olan
tahkikat içun müfettiş kaç defa meşgûl olun ise her defasının bulunduğı mahalde
şuhûdâtını tahrîr-i zabt itmek lâzımdur ve mazbata mute´âkkıbe mu'ahharan tahrri
oluancak râportun tasdîknâmeleri ola cakdır mecelle-i mahkemeden kendüsine
havâle olunmuş olan mesâliki hakkıyla nazardan geçtireceğinden mâ´adâ kendü
taht-i idâresinde olarak mevâd-ı meskûkeye tahlîl ittirdub ve iddi´ânın iskân
dâiresine bâ´is olacak eşyâ-i defn mu´âyene iderek teftîf ve tahkîkin noksânını
itmâm ve ikmâl işte böyle mesâil-i kânûniyede müfettişinin sülûk itmek îcâb
iden tarîk bundan ibâretdir işbu ta´rîfât-i umûmiyede nâçâr birakılmış noksân
âtîde takirf ideceğimiz tıb kânûn-i mesâil-i muhtelifesinden bir meselede
gösterilece mübâyenet ile itmâm ve ikmâl olunacaktır.
Sivrihisar_7681_0038/2
Sayfa 73
1
Makâm-ı Cenabi-Meşihat-i Hirfet Şeref-Vârid Olan Emirnâne-i Sâmî
Taşralarda vukû´ bulan verese-i gâib hisselerinin evvel emirde nizâmıma tatbîken
eytâm sandıklarına teslîmât idilmesi lâzımeden olduğı hâlde bazı mahallerde
terekenin ikmâl-i mu´âmelâtınadeğin zılliyet bulunan tahsîlâtın meclis
sanduklarına konularak vekâhice râbd-i bezl me'mûriyete girerek zâyi´ olduğı
vücûde-i gâibin halkın vürûdini bekleyerek vürûd ve teslîm kâ´idesine ri´âyet
itmelerinden ileri geldiği rü'yet oluna bu cümleye mâ´lûm olduğı üzre usûl-i
kânûnun bidâyet teşkîl ve icrâsına nüvvâbın helefleri vürûdine intizâr ile devr ve
teslîm kâ´idesine ri´âyet idilmek lâzım geleceği ve ezbâr olunmuşken bir
müddetden beru bazı mahallerden alıan muharrerât mâ'iline nazaran bu kâ´ideye
ri´âyet olmadığı ve bunlar? Dolâyi bazı mertebe uygunsuz haller zuhûr eylediği
anlaşıldığından ve hilâf-i tenbîh hareket mütecâsir olan me'mûrin ise haklarında
davet-i mes’ûliye ideceği bedîhî bulunduğından fi mâ ba´d nüvvâbın haklarına
intizâr ile mukaddemâ dahi beyân ve îzâh olunduğı üzre kaife devr ve teslîm-i
ihvâya i´tinâ eylemek lâzım geleceği ve yine hilâf-i rizâ harekete mütecâsir
218
olanlar bulunduğı hâlde artık iktizâsına bakılacağı mesmum olmaya orada dahi
ber minvâl-i muharrer harekete mübâderetle keyfiyetin evliye ve kazâ nüvvâbına
taraf-i şer´-i şerifden beyân ve iş´âriye himmet buyurulması siyâkında tenbîhen
ve ihzâren işbu şukka-i mahsûse terkîm kılındı.
2
Mâliye Nezâretinden Muharrer Der-Tahrîrât Sûretidir fî 29 Şa´bân sene 91
Bakir ve salibe? mahsûs ve birisinin on ve ikincisinin beş guruş kıymeti olmaya
mahkeme-i şer´îye taraflarından sarf olunan izinnâmelerinin ba´dezin evrâk-i
sahîhe beyânında husûsâtıyla esmânının kâmilen evrâk-i mezkûre hâsılatı
meyanına idhâl olunmak üzre îcâbının icrâsı rüsûmât enamet-i celîlesi
mekâmında bâ tezkir iş´âr ve mezkûr izinnâmeler hakkında ne vecihle mu´âmele
olunmak iktizâ ideceği dahi bazı vilâyetlerde istifsâr olunmuş olub bu
izinnâmelerden nüvvâbi muvazzaf olmayan yerlerde sırâyet bilenler esmânının
bir guruş varak bahâsından mâ´adâsı nüvvâba ve me'mûriyeti muvazzaf bulunan
memleketlerde sarf idilenleriin itmâmından dahi varaka bahâsı olan bir
guruşundan mâ´adâsının za´m hademe-i mahkemeiye verilerek küsûri mâl
sanduğına teslîm ittirilmekde olan çünkü mezkûr izinnâmeler esâsen vesâi´â-i
şer´î yeden ma´dûd ve mu´âmele-i meşrûhileri dahi harc ve sâik hakkında
cereyân iden mu´âmeleye muvâfık bulunduğından ve eğerçe sâlifu'z-zikr
izinnâmlerin ba´dezîn beherinden tamgâyalı olmak üzre ale's-seviyye on guruş
alınması tezkire-i mezkûre mündericâtından ise de bunlardan gerek bakir ve
gerek salibe mahsûs mahsûs bulunanların her birinden mine'l-kadîm alına on ve
beşer guruşun yalnız birer guruş varaka bana ve küsûri harc-i izinnâme olarak
toptan yazılmış mezkûr izinnâme üzerinden alacak parenin mikdâri bilub
nüvvâbın fazla akçe alamamaları maksûdine mütebeyyini ve bakir ve salibenin
müsâvî olamaması mezkûre izinnâmelerin iki senedin de ale’s-seviye onar guruş
ahzı gayr-i melhuf olacağı bedîhî bulunmuş olduğından şu hâlde bunlardan yine
bakîre mahsûs bulunanların kıymeti on ve salib içun olanlarının beş guruş olmak
ve kemâ fî’s-sâbık me'mûriye-i şeiyesi muvazzaf olan mahallered sarf olunacak
izinnâmeler esmânından varaka bahâsı çıkdıktan sonra üst tarafının hams-i sâire
harc ve sâifin hamsi gibi hamede-i mahkemeye ve küsûri maâşât karşuluğı olarak
hazîne-i celîleye ve me'mûriye-i şer´îyesi muhafız olmayan mahallerde
izinnâmeler esmânından dahi varaka bahâsından mâ´adâsı kâmilen me'mûrin-/i
mûmâ ileyhime âid bulunmak üzre muhâkeme-i şer´îye cânibinden taleb iddikçe
mezkûr izinnameleri yalnız varaka bahâları olan birer guruşun ahziyle evrâk-i
sahîha me'mûrleri tarafından me'mûrin-i şer´îyeye teslîm ve i´tâ ve alınacak birer
guruşun izinnâmeler esmânının nüvvâb ve hazîneye âid mikdârından mâ´adâsı
ta´yîriyle defter-i hâsılâta idhâl ve imlâsı divâni muhâsebât karâr müzâkerâtından
olarak keyfiyet ve emânet-i müşârun ileyhâya cevâben bildirildiği gibi bi'l-cümle
vilâyâtda i´tâ-yi mu´âmelât idilmiş olmağla vilayeti-celîlelerince dahi ber
mahsûsusa icrâ-yi îcâb-i hâle himem-i aliyyeleri derkâr buyurulmak babıbnda
emr ve irâde hazreti min lehu'l-emridir.
219
3
Numara: 211
İkinci Ordû-yi Hümâyûni Müşîriyet-i Celîlesinden Gelen Tahrîrât Sûretidir fî
6 Cemâziye'l-evvel sene 92
seksen dokuz ve doksan seneleri zarfında vukû´ bulan vefiyât-i askeriyenin zuhûr
iden muhallefâtı esmânen gönderilmek üzre bunların memleketlerince vereseleri
olduğı hâlde alâ usûl isbât-i verâset ittirilerek lâzım gelen i´lâmât-i şer´îye ve
mazbata-i mahalliyenin irsâl verâsetin olmadğı hâlde keyfiyetin bâ mazbata
ezbârı mukaddemâ künye pusulalarının lefiyle bi’d-defa´ât yazılmış ise de
şimdiye kadar bir çoğunun ilami-şer´î ve mazbataları gönderilmediğine ve
bunların muhallefâtı esmânının dâr-i şürâ-yi askerî duyûniye gönderilmek zemânı
geldiğin emebni ilerude bir tâkım külfet dahi berâti mûceb olmamak üzre bu âna
kadar vârisin şual olunana ne mikdâr nefer var ise vereseleri olduğı hâlde isbât-i
verâset itilerek i´lâm-i şer´îlerinin vereseleri olmadığı takdîrde verelerin
bulundağını mübeyyin mazbatalarının seri´an ve âcilen tanzîm ittirilub hemân bu
tarfaa irsâli zimmetined lâzım gelenlere emr-i mantûk verilmesinin cânib-i âlî-i
harbiyûnlerine ? lüzûm-i arz ve inhâsı me'mûri tarafından verilen tezkere üzerine
meclis-i Ordû-yi hümâyûnden Bâ i´lâm ifâde kılınmış olmağın ber minvâl-i
muharrer müktezâsının îfâ ve necite-i keyfiyetin irâde ve enbâsı babında emr ve
fermân hazret-i min lehu'l-emrindir.
Sivrihisar_7681_0039/1
Sayfa 74
1
Nâib-i sâbık meveddetlu memed Emîn Efendi' nin müddeti münkaziye olub
eyyâm-i neyâbetinde kendi ma´rifetiyle i´tâ ve temhir eyledi senedât-i şer´îyenin
defter sicilini bundan on iki sahîfe yukarıda imzâ ve temhîr eyleyub halefi
bulunan mükerremetli es-Seyyid Mehmed halis Efendi' nin dahi kayd olunub bu
mahallin zeyline dahi i´tâ eyledikelri senadat-i şer´îyeleri kayd olunur.
Fî gurre-i Receb sene 92
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Araklı mahallesinde sakine ma´rifeti'z-zât
Turgût oğlu kerimesi Fatmâ binti haci Osmân nâm Hâtûn tarafından husûs-i âti'l-
beyânda vekîl-i olduğı zât-i mezbûreyi bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olub evvelen
sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve
iş´âr lunan Kethüdâ mahallesi ahâlîsinden Dülger oğlu Hüseyin bin Mustafâ ve
Şeyh Baba Yûsûf maahllesi ahâlîsinden tekye nîşîn oğlu Mehmed bin Hâcî Halîl
nâm ikmesneler şehâdetleriyle muhaz-i hassm-ı câhidde sâbit ve sübût vekâletine
hükm-i şer´î lâhik olan mezbûre Fatma' nın hâlâ zevc-i dâhili olan Apuci oğlu
220
Ulemâ Osmân bin Ali nâm kimesne medine-i merkûme de´âvî meclisinde
ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî ukûdde sâlifu'z-zikr Araklı mahallesi ahâlîsinden
mezbûre Fatma' nın zevc-i muhâli´i bâ´isetu'l-i´lâm çarıklık oğlu Bekir bin
Mehmed müvâcehesinde zecemb mevukkkile-i mezbûre Fatmâ ile merkûm Bekir
beynlerinde hâl-i zevciyet kâime iken hüsn-i müaşeretleri olmadığından nâşî
târîh-i i´lâmdan bir buçuk sene akdem mezbûre Fatma'yı hâlî´ eylediğinde
muvekkilem mezbûrenin bedel-i hali´inde dâhil olmayan bir kotoni entâri ve bir
yün memlu mendir ve bir zilî seccâde ve bir nühâs tabak ve bir çift siyah çizme
ve iki şilte ve iki sini? Hinta ve bir sim yüzük ve bir sof ve bir peşkir ve yetmiş
ber dirhem bir çift sim deste sini merkûm Bekir füzûli zabt ve bi gayr-i hâk vaz´-ı
yed ider olmağla suâl olunub eşyâ-i muharrere-i mezkureyi zevcesi muvekkile-i
mezbûre içun baan red ve teslîme merkûm Bekir' e tenbîh olunmak bi'l-vekâle
murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında eşyâ-i muharrere-i
mezkûreden bir çift çizmeden maaadya vaz´-ı yed inkârından başka hin-i
muhâla´ada müvekkile-i mezbûre Fatmâ tarafından vekîl-i şer´îsi bulunan Ayvâz
olu Ali bin Mustafâ ile hukûk-i zevciyete ve cem´i-i hukûk-i şer´îyeye
müte´allika âmme-i da´vâda tarafeından her birimiz âharın zimimtini kabûli hâvî
bi'l-asâle ve bi'l-vekâle ibrâ ve iskât itmişdik diyü vekîl-i merkûm Ali Osmân' ınn
inkârına mukârren tasaddî eylediği ihbâr ve iş´âr olunan sâbıku’l-zikr Araklı
mahallesi ahâlîsinden Otçu zâde Hasan Efendi ibni İbrâhîm ve Çoluk oğlu
Süleymân bin İbrâhîm nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i
şer´i isbât itmeğin mûcebiyle merkûm Bekir' in ber vech-i muharrer mukır ve
mu´teref olduğı mezkûr çizmenin müdde´â-i vekîl-i merkûm Ali Osmân' a red ve
teslimine ba´de't-tenbîh muvekkile-i mezbûre Fatma' ya izâfetle vekîl-i merkûm
Ali Osmân' da´vâ-yi mezkûresiyle mezbûr Bekir' e bi vech-i şer´î mu´ârazadan
men´ olundığı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i Âlîlerine i´lâm olundı. el emr li men´
lehu'l-emr fî'l-yevmu's-sânî şehr-i Şa´bânu'l-mu´azzam sene 1292
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Orta mahallesi ahâlîisnden Devlet-i
'Aliyye teb´asının Ermenî milletinden bâ´isu'l-i´lâm Kalender oğlu Haci
Abram veledi Kirkor nâm kimesne Medine-i merkûme de´âvî meclisinde
ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî ukûdde li ebeveyn er karındâşı Nikos veledi el-
merkûm Kirkor müvâcehesinde mahalle-i merkûmede vâkı´ ma´lûmu'l-etvâr
ve'l-müştemilât bir bâb mülk-i menzimini merkûm Nikos menzili beyninde
bulunan divârın müşri-i harâb ve mâ'il-i türâb muhtâcu’t-ta´bîr olmağla divâr-
i mezbûrimi müceddeden ta´mîr ve inşâ itmek murâd eylediğimde merkûm
Nikos seni divâr-ı mezbûruni müceddeden ta´mîr ve inşâ itmek üzre evvelen
hedm eyledikte benim divârıma ittisâli cihetiyle anın dahi münhedim olacağı
tahakkuk ve bu vecihle bana külliyen mazarratı olması mukarrer olduğından
ber vech-i muharrer divâr-ı mezkûrun ta´mîr ve inşâsını benim dahi sa´-ı
hâlim zemânınadeğin te’hîr eyle diyü ber vech-i mübeyyin divâr-i mezbûrini
ta´mîr ve inşâ itmekle mâni´ ve müzâheme olmakla suâl olunub mümâna´at
ve muzahemet itmemesine kıbel-i şer´den tenbîh olunmak murâdumdur diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında karındâşım merkûm haciii
221
Abram’ın takrîr-i meşrûhi üzre da´vâya tasaddî isede el-hâlet-i hazihi da´vâ-
yi mezkûremden rızâmla meccânen fâriğ olub husûs-i mezkûre müte´allik
âmme-i da´vâdan merkûm Haci Abram’ın zimmetini kabûlini hâvî ibrâ ve
iskât eyledum diyüb bu vecihle külliyen kat´-i nizâ´ ve ref´-i husûmet
eyledum didikde merkûm Haci Abram sadır olan cem´-i kelimât-i
meşrûhasında mezbûr Nikos şifâhen ve vicâhen tahkîk ve tasdîk eylediği
tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı.
Fî 3 Şa´bân sene 1292
Sivrihisar_7681_0039/2
Sayfa 75
1
Ma´rûz-ı -ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Hâcî Ashâb mahallesi ahâlîsinden Bektaş
oğlu Mustafâ bin Abdullâh nâm kimesne Medine-i merkûmede Hükûmet
konâğında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde de´âvî meclisinde akd olunan
huzûr-i şer´-i âlîde Tatlar Mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm Mollâ İbrâhîm
bin Yûsûf müvâcehesinde sene-i sâbıka yani iki yüz doksan birsenesi merkûm
Mollâ birahmi ile şirket-i inân cihi üzre şirket-i itiğimiz misillu işbu sene-i
mübârek saferu'l-hayrı gurresinden i´tibâren bu defa merkûm Mollâ İbrâhîm
mudâribe tarîkıyla mâlımdan mecmû´ lira-yi Osmâni olarak dokuz bin yedi
yüz elli guruş def´ ve teslîm ve meblağ-ı merkûm ile ticâret idüp re's-i
mâlımdan ziyâde her ne kadar afide-i hâmile olur ise nısfı benim ve nısf-ı
diğeri dahi ameli mukâbelesinde mezbûr Mollâ İbrâhim' in olmak üzer
ba´de'l-mukâvele akd-i mudârebe eylediğimizden sonra meblağ-ı merkûm
dokuz bin yedi yüz elil guruşi yedimden temâmen ahz ve kabz ve beş mâh
müddet kâmilen i´mâl ve ticâret itmişdi el-hâlet-i hazihi fesh-i akt-i mudârebe
birle hesâbını rü'yet eylediğimizde re's-i mâlım olan meblağ-ı mezkûr dokuz
bin yedi yüz elli guruşun altı bin altı yüz dksan dokuz guruşine mukâbil
olarak beher kıyyesi elli yedi guruş otuz pareye olmak üzre yüz on altı kıyye
tiftiğ-i sâfi bana edâ ve teslîm eylebu bâkî üç bin elli bir guruşini merkûm
olma İbrâhîm kendi umûrine sarfla istihlâk itmekle ol vecihle zimmetinde
zemâmnen alacak hakkım olan meblağ-ı merkûm üç bin elli yedi guruşei
mezbûr Mollâ İbrâhim' den be arâyiku’l-zemân hâlâ taleb iderum diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında târîh-i i´lâmdan beş ay
mukaddem hin-i muhâsebemizde sûk-i Sultâni’de muhzir-i şuhûdde rüsûmât-i
mîriye kantârıyla vezn-i kantar olunarak fî'l-hakika beher kıyesi elli yedi
guruş otuz pareye olmak üzre derûnleri memlu dört harar ve nafs-ı memlû bir
telisi? Mecmum on bin otuz dokuz u yigirmi beş pare kıymetlu yüz yetmiş üç
buçuk kıya sâf tiftiği merkûm Mustafâ' ya def´ ve teslîm idüp ve meblağ-ı
merkûm on bin on dokuz guruş yigirmi beş parenin dokuz bin yedi yüz elli
guruşini re's-i mâl-i merkûm takâs ve mahsûb olunub sahhu'l-bâkî iki yüz
altmış dokuz guruş iygirmi beş parenin nısf olan yüz otuz dört guruş otuz iki
paresi ber vech-i mukâvele fâide-i hâsıladan benim hissem ve nısf-ı aharı dahi
annı hissesine isâbet itmekle meblağ-ı merkûm yüz otuz dört guruş otuz iki
222
paresi merkûm Mustafâ' dan hâlâ taleb iderum diyü merkûm Mustafâ' nnı
mukır-i mu´teref olduğı yüz on altı kıyye tiftik yüz yetmiş üç buçuk kıyyeye
merâri-mefaliğına ziyâde tefâvuti olan elli yedi buçukkıyyeyi inkâr idincek
dâfi´i-merkûm Mollâ İbrâhim' den ber vech-i muharrer târîh-i merkûmeden
vezn-i kandar olunub derûnleri memlû dört harâr ve nısf-ı memlu bir telisi
sâfi yüz yetmi üç buçuk kıyye tiftik olub def´ ve teslîm eylediğni mübeyyin
beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Kılıc mescid
mahallesi ahâlîsinden Kusucu oğlu Ahmed bin Mehmed ve Tiridi oğlu Hâcî
Süleymân bin Mustafâ ve Şeyh Baba Yûsûf mahallesi ahâlîsinden Hamza
Beşe oğlu haci Hüseyin bin Abdurrahman ve Ateş oğlu Hâcî Osmân bin
Ömer nâm kimesnelerden bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alemen
lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Kılınç
mescid mahallesi ahâlîsinden Cimri oğlu Mustafâ bin Hasan ve Şeyh Baba
Yûsûf mahallesi ahâlîsinden Semerci oğlu Halîl İbrâhîm bin Mustafâ nâm
kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin
mûcebiyle müdde-i mezbûr Mustafâ da´vâ-yi mezkûresiyle mezbûr Mollâ
İbrâhîm’e bi vech-i şer´î mu´ârazadan ba´de'l-men´i fâide-i hâsıla-i
mezbûrenin nısfı olan meblağ-ı mezbûr otuz dört guruş otuz iki pareyi daf-i
merkûm Mollâ İbrâhim' e edâ ve teslîme mezbûr Mustafâ' ya tenbîh olunduğı
tescîl ve bi'l-iltimâs huzuri âlîlerine i´lâm.
Fî 18 Şa´bân sene 1292
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Şeyh Baba Yûsûf Mahallesi ahâlîsinden
Ateş oğlu Hâcî Osmân bin Ömer ve Kayalı mahallesi ahâlîsinden Eskici oğlu
Bekir bin İbrâhîm ve câmi´-i kebîr mahallesi ahâlîsinden Mü'ezzîn Bekir bin
musatfa ve Hurus oğlu Mollâ İbrâhîm bin Halîl nâm kimesneler Medine-i
merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde
ma´kûd-i meclis-i şer´-i âlîde Gedik mahallesi ahâlîsinden Hâcî Hüseyin bin
Abdullâh ve zikr olunan Câmi´-i kebîr mahallesi ahâlîsinen Muhzır oğlu
Süleymân bin İbrâhîm müvâcehelerinde bizimle merkûman Hâcî Hüseyin ve
Süleymân Medine/i merkûme civârında vâkı´u’l-külli ve Yeniköy nâm
Yaylakları mer´âlarında mine'l-kadîm ağnâmımızı ra´i ide gelurken
merkûmân Hâcî Hüseyin ve Süleymân bir mikdâr keçi hayvânları dahi
tedârik ve peydâ ve kendi hayvânlarına ilhâkla mer´â-i mezkûrde ra´i
ittirmekde iken ber vech-i muharrer tedârik eyledikleri hayvânlardan ciger
illeti ta´bîr olunan illet-i sâriye-i muhlike olmakla sâir hayvânlara dahi sirâyet
ve gün be gün tezâyüd itmekle bizim hayvânlarımıza dahi sirâyet ve bu
vechile mazarrat-i külliyesi olacağı mutehakkık olmağla suâl olunub illet-i
mezkûrenin vakt-i indifâ´ınadeğin hayvânların müstakilen zikr oluann
Yeniköy civârında ra´î itturdub Gedik peykâri ve Palade kıran çalır ve Otlu
burun nâm mahallerde tecâvuz itturmemelerine tenbîh olunmak
murâdumuzdur diyü ba´de'd-da´vâ ve gıbbe's-suâl anlar dahi cevâblarında
fî'l-hakika hayvânlarından illet-i mezkûrenin hâlâ mevcûd olmasıyla sâriye ve
muhlike olduğın tâli´an ve kat´i´an ikrâr ve i´tirâf idüp ancak mer´â-yi
223
mezkûrde kendülerinin dahi hakları olduğın serd ve beyân iylemişler ise de
araz-i kânûnnâme-i hümâyûnun yüzüncü maddesinde ahâlî-i kurânın
hayvânâtına muzâyaka ve zarar virecek olduğı hâlde hâricden ilâve iderek
hayvânın geturup ra´î ittürmeğe ahâlî-i karyeden bir kimesnenin selâhiye
olmadğı bendine tatbîken illeti Kıran Çalı ve Otlu burun nâm mahallerde
tecâvuz iderek şeklili yaylak civârına götürmemelerne tenbîh olunduğı tescîl
ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olunur.
Fî 15 Ramazan sene 1292
Sivrihisar_7681_0040/1
Sayfa 76
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Baba Zât karyesi ahâlîsinden olub bundan
akdem vefât iden Hâcî Hüseyin Ağâ ibni Ali bin Abdullâh' ın verâseti zevce-i
menkûha-i metrûkesi ebine binti Ömer ile sülbî kebîr oğulları Ali ve İbrâhîm ve
Ahmed ve Mahmûd ve sülbiye-i kebîre kızı Hânım ve sülbiye-i sagîre kızı
Emîne' ye münhasıra olduğı inde'ş- şer´i'l-Enver zâhir ve mütehakkık olduktan
sonra müteveffâ-yi merkûmun vârislerinden Medine-i merkûme mahâllâtından
Kethüdâ mahallesi ahâlîsinden Yazıcı zâde Bekir Bey ibni Hüseyin Bey nâm
kimesne Medine-i merkûmede hükûmet konağında ma´kûd-i huzûr-i şer´î ukûdde
müteveffâ-yi mezbûrun tereke-i vâfiyesine bi'l-verâse vaz´u'l-yed olan ibn-i
mezbûr Ali müvâcehesinde zikr olunan Baba Zat karyesi ahâlîsinden gâibân ani'l-
meclis Ahmed Paşa oğlu Velî Ahmed bin Süleymân ve Şirik Velî Baş oğlu
Mustafâ bin Mehmed nâm kimesneler zimmetlerinde buğday semeninden üç bin
dokuz yüz doksan guruş alacağımın edâsına tarafından bi'l-emr ve'l-kabûl
müteveffâ-yi merkûm Hâcî Hüseyin Ağâ kefîl ve zâmen olub meblağ-ı mezbûri
bana kibeli'l-edâ ve'l-îfâ vefât itmekle kefalet mahkemesine binâen el-hâlet-i
hazihi meblağı-merkûm üç bin dokuz yüz doksan guruş müteveffâ-yi mezbûrun
tereke-i vâfiyesinden olmak üzre hâlâ bana edâ ve teslîme merkûm Ali' ye tenbîh
olunmak murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ve'l-inkâr müdde´î-i mûmâ
ileyh Bekir Bey´ den ber vech-i muharrer müdde´âsına mutâbık beyine taleb
olundukda sırren ve alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr
ve iş´âr olununan Yenice mahallesi ahâlîsinden Zâim zâde Mehmed Ağâ ibni
Hasan Bey ve Kudbeddîn mahalleis ahâlîsinden Poko oğlu Hâcî Süleymân
Efendi Hâcî musatfa nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i
şer´i ba´de'l-isbât ve't-tahlif mûcebiyle meblağ-e merkûm üç bin dokuz yüz
doksan guruş bi'l-verâse vaz´u'l-yed olduğı müteveffâ-yi merkûm Hâcî Hüseyin
Ağâ' nın tereke-i vâfiyesinden olmak üzre müdde´î-i umam ileyh Bekir Bey´ hâlâ
edâ ve teslîme mezbûr Ali' ye tenbîh olundığı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i
âlîlerine i´lâm olundı el emr li men´ lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hâdî ve'l-işrîn min
şehr-i Şevvâli’l-mükerrem sene-i isneyn ve tis´in ve min-el-teyn ve elf
2
224
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Kuyubi karyesinde sâkin ma´rifet-i zât sâhib-i
arz-ı hâl Ayişe binti el-müteveffiye Koca Hüseyin nâm akile ve bâliğa bâkire
Medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında de´âvî odasında mümeyyizler
hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i meclis-i şer´-i âlîde li ebeveyn Kınali köse oğlu
Hüseyin bin Mehmed hâzır olduğı hâlde karye-i merkûme ahâlîsinden ve derûn-i
arzihalde mezkûru’l- esâmî bâ´isu'l-i´lâm Mollâ Mehmed bin Mehmed müvâcehe
sinde merkûm Mollâ Mehmed târîh-i i´lâmdan otuz beş gün mukaddem haberim
olmaksızın gıyâbından füzûli altu yüz iki guruş mihr-i mu´eccel ve yüz guruş
mihr-i mu´accel tesmiyeleriyle muhzir-i şuhûdde velisi olduğım sülb-i sagîr oğli
Hasan' a akd-i nikah itmiş olduğı haberi bana vasıl oluncak ben de nikahi-
mezkûri âdem-i kabûl ile fesh itmiş isem de el-hâlet-i hazihi emmim zâdem
mezbûr Mollâ Mehmed bana müdâhele ider olmağla suâl olunub vâkı´ olan
müdâhelesinin men´i matlûbumdur diyü ba´de'l-da´vâ ve'l-istintâk ol daha
cevâbında mezuber aişe âkile ve bâliğa bâkire on yedi yaşında bulundığı hâlde
karye-i merkûmede vâkı´ kendi menzilimde târîh-i i´lâmdan otuz beş gün
mukaddem yüz guruş mihr-i mu´accel makbûz ve altı yüz iki guruş mihr-i
mü´eccel tesmiye ile nesfihi lede'ş-şuhûd oğlum bagir-i mezbûr Hasan için akd
ve tezvîce tarafından işbu hâzır bi'l-meclis Ali Osmân Ağâ ibni Cebbâr Ağâ' yı
muhzur-i şuhûdde tevkîl idüp ol dahi ber vech-i mübeyyin vekâlet-i mezbûryi
ba´de'l-kabûl muvekkile-i mezbûre Ayişe bin sagîr-i mezbûr Hasan' a bi'l-vekâle
akd ve tezvîc eylediğinde ben dahi Velî-yi mümeyyizi olduğım oğlum sagîr-i
mezbûr Hasan (silik) bi'l-vesâye tezvîc ve kabûl itmemle ol vecihle mezbûre
Ayişe oğlum sagîr-i mezbûre Hasan' ı zevc-i mehkûhesi olmağla müdâhele
iderum diyü tasaddî eylediği def´-i meşrûhini inkâr idincek vâkı´-i merkûm
Mollâ Mehmed ber vech-i muharrer eylediği def´-i müdde´âlarına mutabir beyine
talib olundukda karye-i merkûme ahâlîsinden zât-i mezbûreli bi'l-mu’aveneti’ş-
şer´îye ârifân receb oğlu Ahmed bin Mustafâ ve Receb oğlu Receb bin Mehmed
ve Habîb oğlu Mehmed bin Abdullâh nâm kimesneler li ecli’ş-şuhûd meclisi-i
şer´î hâzırun olub eseru’l-iştihâd fî'l-hakika işbu mezber Ayişe târîh-i i´lâmdan
otuz beş gün mukaddem karye-i merkûmede vâkı´ merkûm Mollâ Mehmed' in
köhne menzilinde on yedi yaşında olub âkile bâliğa olduğı hâlde emmi zâdesi
Mollâ Mehmed' in sülbî siğir oğlu Hasan' a yüz guruş mihr-i mu´accel-i makbûz
ve altı yüz elli guruş mihr-i mü´eccel tesmiyeleriyle (silik) akd-i tezvîce merkûm
Ali Osmân Ağâ' yi tarafından vekîl idüp ol daha vekâlet-i (silik) kabul bittikde
bi'l-vekâle mezbûre Ayişe' nin nefsini bizim huzûrumuzda sagîr-i merkûm Hasan
için merkûm Mollâ Mehmed'e akd ve tezvîc idüp ol dahi ber vech-i muharrer bi'l-
vesâye tezevvüc ve kabûl eyledi biz bu husûsa bu vecih üzre şâhidleruz şehâdet
dahi ideruz diyü edâ-i şehâdet-i şer´îye ittirtmelerinde usûl-i mevzû´ına tatbîken
evvelen karye-i merkûme ahâlîsi Yeşil Eyyub ? oğlu Hâfız (silik) Efendi bin ahlil
ve Medine-i merkûme ahâlîsinden Sarrâc zâde Ebûbekir Efendi (silik) Velî Hasan
oğlu Ebûbekir Efendi ve Hüseyin ve Kâdî olu halli onbaşı ibni haci Ahmed Usta
ve Hamamcı oğlu Hâcî (silik) ve muhzır oğlu Mehmed bin (silik) ve bâ varaka-i
mestûre evvelen sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde
üdekleri ihbâr olunan (silik) şehâdetleriyle kabûl olmağın mûcebiyle müdde´îye-i
mezbûre Ayişe' yi (silik) Mollâ Mehmed (silik) sagîr-i merkûm Hasan' ın sinn-i
225
bulûğa ve sevâda değin (silik) ve't-tescîl bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm
olundu.(silik) fî (silik) Ramazan sene 92
Sivrihisar_7681_0040/2
Sayfa 77
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Kuyuli karyesinde sâkin iken bundan akdem
vefât iden Züleyhâ binti Mehmed bin Abdullâh' ın verâseti sadriye kebîre kızı
Ayişe nâm âkile ve bâliğa ile sadr-ı sagîr oğulları Mehmed ve Ali evlâdu’l-
müteveffâ Hüseyin bin Abdullâh’a münhasıra olduğı lede'ş-şer´i'l-Enver zâhir
ve mütehakıkk olduktan sonra sahibe-i arz-ı hâl ma´rifeti'z-zât mezbûre Ayişe
Medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında de´âvî odasında
mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´-i âlîde karye-i
merkûme ahâlîsinden sagîrân-i mezbûrânın li ebeveyn hâlaları ve husûs-i
âti'l-beyânda tashîmem lil hükm vâsî-i mansûbeleri Köse oğlu Hüseyin bin
Mehmed hâzır olduğı hâlde karye-i merkûme ahâlîsinden sagîrân-i
mezbûrânın tesviye-i umûrlerine bâ hüccet-i şer´îye vâsî-yi mansûbeleri
derûn-i arz-ı hâlde mezkûru’l-ism bâ´isu'l-i´lâm emmi zâdeleri Mollâ memed
bin Mehmed müvâcehesined vâlidem ve mevrûsumuz müteveffâ-yi
mezbûrenin zâhire ihrâc olunub ma´rifet-i şer´le tahrîr ve âhara bey´ ve
esmânı beyne'l-veresetaksimi derdest bulunan ber mûceb-i defter-i kassâm
tereke-i mâ´lûmesinden başka hâric ez defter-i kassâm olub dâhil-i kassâm
olmayan altı bin guruş ecnâs-i muhtelife nukûd-i mevcûdesini vâlidem
müteveffât-i mezbûrenin vefâtından sonar merkûm Mollâ Mehmed bi gayr-i
hâk ahz ve kabz ve ketm-i ihafa ve bu vecihle umûr-i vesâyâtında ayr-i
taksîm olunmğla suâl olunbu meblağ-ı merkûm alti bin guruşden hisse-i
irsiyem olan bin iki yüz guruşini baan ve dört bin sekiz yüz guruşini sagîrân-i
mezbûran Mehmed ve Ali içun hâzır-ı merkûm Hüseyin' e hâlâ edâ ve
teslîmime merkûm Mollâ Mehmed' e kıbel-i-i şer´den ba´de't-tenbîh ve
cenâbeti (uzaklık) sebebiyle umûr-i vesâyatdan azl olunub yerine vâsî-i âhar
nasb ve ta´yîn olunması matlûbumuzdur diyü hâzır-i merkûm ile ma´an
ba´de'd-da´vâ ve'l-inkâr müdde´îye-i mezbûre Ayişe' den ber vech-i muharrer
müdde´âsına mutâbık beyine taleb olundukda isbât-i beyyineden izhâr-i acz
iderek bi't-taleb mezbûr Mollâ Mehmed bi'l-müvâcehe ba´de't-tahkîkı'ş-şer´î
mûcebiyle müdde´îye-i mezbûre Ayişe bi'l-verâse meblağ-e murkum altı bin
guruşi mutâlebesiyle mezbûr Mollâ Mehmed' de bilâ beyine mu´ârazadan
men´i mahmûdu’l-hâl olan vâsînin dahi şer´an azli câiz olmadığı kendülerine
tefhîm olunudğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el-emr
limen lehu'l-emr fî'l-yevmu'r-râbi´ aşere min şehr-i Ramazânu’l-mübârek sene
isneyn ve tis´în ve mieteyn ve elf
226
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Yenice mahallesi ahâlîsinden olub bundan
akdem vefât iden Çil oğlu Osmân bin Mustafa bin Abdullâhın verâseti zevce-i
menkûha-i metrûkesi Zeyneb bin İbrâhîm ile sülb-i sagîr oğulları Halîl ve
musatfa ve Hasan ve sülbiye-i sagîre kızı Hadîce' ye ve münhasıra ve tashîh-i
mesele-i mirâsları sekiz sehimden olub sihâm-i mezkûreden bir sehimi zevce-
i mezbûre Zeyneb' e ve bir sehim-i sagîre-i mezbûre Hadîce' ye ve ikişer
sehimden cem´an altı sehimi sigâr-i mezbûrûn Halîl ve Mustafâ ve Hasan' a
isâbeti tahakkukinden sonra mahalle-i mezbûre ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm
Çalık oğlu Monlâ Mehmed bin İbrâhîm nâm kimesne Medine-i merkûmede
hükûmet-i şer´îye konağında de´âvî odasında ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî
ukûdde mümeyyizler hâzır olduğı hâlde zikr-i âtî bir bâb menzile bi'l-verase
ve bi'l-vesayi vaz´-ı yedi beyine-i âdile zeyneb müvâcehesinde Medine-i
merkûmede vâkı´ bir tarafdan Kazata Karabet ve bir tarafdan Çil oğlunun
Hüseyin ve bir tarafdan Ayvaz Beşe oğlu Halîl menzilleri ve bir tarafdan
tarîk-i âmme ile mahdûd fevkânî bir bâb oda ve tahtânî bir bâb oda ve bir sofa
ve bir mikdâr havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzil müteveffâ-yi merkûm
Osmân' ın hayâtında müstakilen mali olub târîh-i i´lâmdan iki ay mukaddem
marîz olub lakin ihtilâller dimâğdan hâlî ve mutasarrıfâtı câiz ve nâfız ve
zikr-i cây-i bey´-i sahîh ve müteber olduğı hâlen muhzir-i şuhûdde ber vech-i
muharrer malik olduğı menzil-i mahdûd-i mezkûri cem´ -i müştemilâtıyla
tarafından bil îcâb ve'l-kabûl bâten ve sahîhen on bin üç yüz guruşe bana
bey´ ve temlîk eylediğinde ben dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve
kabûl eylediğimden sonra semen-i mezkûrden (silik) alacağı olan meblağ-ı
mezkûr üç bin üç yüz guruşun üç bin yüz guruşini râyeti Himmet oğlu Monlâ
Mehmed eytâmı ve vâlidesi anaları ma´rifeti'z-taz Rabia binti Ömer nâm
Hâtûn tarafından me'zûnen vekîl-i müseccel-i şer´îisi işbu hâzır bi'l-meclis
Sarı zâde Hâcî Ali Ağâ ibni Hâcî Mustafâ Ağâ' ya Uçmaz mahallesinde hâzır
olduğımız hâlde rızâmız ile dâyinim merukm Osmân muvekkile-i vâsî-i
mezbûreye izâfetle vekîl-i merkûm Hâcî (silik) Ağâ üzerine havâle-i müfide-i
sahîh-i şer´îye ile havâle eyledikde bizler dahi havâle-i mezkûreyi ber vech-i
muharrer kabûl idüp bâkî iki yüz guruşini dahi yedinden kibeli'l-ahz ve'l-istifa
vefât itmekle ol vecihle menzil-i mezkûr iştirâ-i mâlım iken târîh-i
mezkûrden beru mezbûre Zeyneb fuzûli zabt ve bi gayr-i hâk vaz´-ı yed ider
olmakla suâl olunum menzil-i mezkûrden keff-i yed ve bana red ve teslîme
tenbîh olunmak murâdumdur diyü ba´de'd-dave ve'l-istintâk ve'l-inkâr
müdde´î-i merkûm Mollâ Mehmed' den ber minvâl-i muharrer müteveffâ-yi
merkûm Osmân Efendiler ve (...) hâlî ve tasarruf câiz ve nâfiz ve bey´-i sahîh
ve mu´teber olduğı haled menzil-i mahdûd-i mezkûrde üç bin üç yüz guruşe
bey´ ve temlîk ve merkûm Mollâ Mehmed dahi iştirâ ve temellük ve ba´dehu
minvâl-i muharrer üzre havâle-i mezkûreyi ikrâr ve icrâ eyleiğini mübeyyin
beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen sâlifu'z-zikr
Yenice mahallesi ahâlîsinden Habib Efendi ibni Halîl ve Hasan Bey oğlu
Hüseyin Bey ve Gedik mahallesi ahâlîsinden Tuzci zâde Mustafâ Efendi ibni
Hüseyin ve haci Mustafâ Mehmed Ağâ ibni Ahmed bâ varaka-i mestûre sırren
227
ve badehul alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve
iş´âr olunum menzil-i mahdûd ve mezkuri mahillinde keşf ve mu´âyene iden
Kethüdâ (silik) yenice mahalleis ahâlîsinden mevrûsunun Velîyüddîn Efendi
ibni Yûsûf ve Kassâb oğlu Hâcî Ali Ağâ ibni haci İbrâhîm ve Gedik mahallesi
ahâlîsinden Çovan oğlu abudllah bin Hüseyin nâm kimesneler şehâdetleriyle
bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebiyle menzil-i mahdûd-i
mezkûrden keff-i yed ve mahallinde müdde´î merkûm Mollâ Mehmed' e red
ve teslîme vâsî-i mezbûre Zeyneb' e tenbîhe bi'l-asâle ve bi'l-vesâye ve bi'l-
verase (silik) olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el
emr li men´ lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-işrîn min şehr-i Şevvâli'l-mükerrem sene
isneyn ve tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0041/1
Sayfa 78
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki Medine-i Seferihisâr Kurâlarından Domruk karyesi
ahâlîsinden Sarı oğlu Mehmed bin Hüseyin nâm kimesne Medine-i merkûmede
hükûmet-i şer´îye konâğında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i meclis-i
şer´-i âlîde karye-i merkûme ahâlîsinden Facir oğlu Hüseyin bin İbrâhîm
müvâcehesinde karye-i merkûmede vâkı´ Bunguldak nâm mahalleden nubû´ idüp
hakk-ı şerîfim olan su on seneden beru karye-i merkûme civârında mezkûr
Bonguldan mahallede vâkı´ el-yevm merkûm Hüseyin' in bâ tabu taht-ı
tasarrufında olan ma´lûmu'l-hudûd Peykarbaşı dimekle ma´rûf bir kıt´a tarlası
derûnından mezbûr Hüseyin' in izn ve icâzeti ve sâhib-i arz ma´rifetiyle ihdâs
olunan harkdan tarla-yi mezkûr civârında vâkı´ benim kezâlik müstakilen bâ tapu
mutasarrıf olduğım ma´lûmu'l-etrâf Yukaru Uzun tarla dimekle ma´rûf bir kıt´a
tarlama cereyân idüp tarla-yimezkir buçuk saki ile intifâ´oluna gelurken bu
esnâda sâlifu'z-zikr suyun kırk metroden cereyânda merkûm Hüseyin fuzûli ve bi
gayr-i hâk müdâhele ve taarruz ve ittifâma dahi mümâna´at ider olmağla suâl
olunub ber vech-i muharrer vâkı´ olan müdâhelesinin men´ ve def´ olunması
murâdımdur diyü sâhib-i arz vekîli hâlâ Medine-i merkûm ede tabu Kâtibi
ebubekr Efendi ibni Hüseyin Ağâ hâzır olduğı hâlde tasdîkle da´vâ ittikde lede't-
istintâk mezbûr Hüseyin cevâbında kaziye minvâl-i muharrer üzre olduğını tav´n
ikrâr ve i´tirâf idüp lakin el-hâlet-i hazihi mutasarrıf olduğı tarlanın derûnında
mecud olan harkdan mezkûr suyun cereyânından tarla-yi mezkûremin hâsılâtına
zarar beyyin vâkı´ olmakla buçuk müdâhele ve taarruz iderum diyü müdde´â-i
merkûm Mehmed' in ikrârına mukârren def´i tasaddî ittikde müdde´î-i merkûm
Mehmed' in ber vech-i mübeyyin vâkı´-i mezbûr Hüseyin' in zarar beyin
müdde´âsını ikrâri mucebicne vâkı´ olan zarariyeti sâlifu’l-beyân harkın
mahalline olmak ve kagnı veyâhûd sûret-i âhar ile zarar beyyininin ba´de'd-def´
vechen mine'l-vücuh mezbûr Hüseyin' in tarlasına zarar irâs ittirmeyerk mezkûr
suyi tarla-yi mezburden cereyân ittürmesine olunub merkûm Mehmed' in dahi
müte´ahhid olduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el emr li
men´ lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-işrîn min şehr-i Ramazânu’l-mübârek sene 200
Ramazân sene minhu
228
2
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Benli
mahallesi ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyye nin Ermenî milletinden olub li
ecli’l-üstüvâr Der-aliyye' gidüp Gedikpâşa’da Bâlî Paşâ yokuşunda vâkı´
dördüncü numaralı hânede müstâciren sâkin iken bundan dokuz ay akdem
vefât iden Turgud oğlu Haci Ohannes veledi Bekos veledi Asvador'un
verâseti Medine-i merkûmenin mahalle-i mezbûresinde sâkin zevce-i
metrûkesi Nikohi binti Serpo ile mahalle-i merkûme ahâlîsinden ve teba´a-i
Devlet-i 'Aliyyenin millet-i merkûmesinden li ebeveyn emmi oğulları Haci
Karabet ve Agob veledi Karabet veledi el-merkûm Asvador ve diğer emmi
oğulları Haci Agob' un diğer Kur veledi Kifork veledi el-merkûm Asvador' a
münhasıra olduğı usûl-i mevzû´asına tatbîken ve zikr olunan Benli mahalleis
ahâlîsinden ve her biri teba´a-i Devlet-i 'Aliyye’nin millet-i merkûmesindne
Zayeban oğlu Serkiz veledi Markos ve Uzun oğlu Agob veledi Kifork’un bâ
varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde
idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Ma´rûz-ı zikr Benli mahallesi ahâlîsinden
kezâlik millet-i merkûmeden Haci Karabet veledi Marsih ve Panosi oğlu Haci
Artini veledi Haci Karabet nâm kimesneler şehâdetleriyle ber nahc-i şer´i
sâbit ve sübût verâsetlerine hükm-i lâhik olduktan sonra verese-i
merkûmunden mezbûr Haci Agob' un tashîh-i mesele-i mirâsları on altı
sehimden olub sihâm-i mezkûreden dört ehimi zevce-i mezbûre Nikohi’ye ve
üçer sehimden on iki sehimi merkûmûn Haci Karabet ve Agob ve emuca
Agob' un Kifork' a isâbeti tahakkınden sonra meclis-i şer´î şerîf-i enverde
merkûm Agob hâzır olduğı hâlde takrîr-i kelâm ve ta´bîr ani'l-merâm idüp
işbi târîh-i hüccetden sekiz ay mıkaddem mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûr
Haci Ohannes' in Der-sa´âdet’de hîn-i vefâtında yanınad mecud olub ber
tashîh-i mezkûre biziml mezbûrûn Haci Karabet ve Kirkor ve Nikohi’ye dahi
mevrûs olan terekesinden mesele-i mirâsımız üzre hisse-i irsiyelerimizi
vaz´u'l-yed olanlardan zimem-i nâsda olan hukûkını dahi ashâbından taleb ve
da´vâ ve ahz ve kabz ve makbûzinin irsâli ve isâli ve lede'l-iktizâ sulh ve
ibrahya ve bunlar müteveffiken ve her biri teba´a-i Devlet-i 'Aliyye’nin
millet-i merkûmesinden Karabet Ağâ veledi Tersis ve Peykârcı oğlu Haci
Agob Ağâ veledi merkûm bundan akdem bâ hüccet-i şer´îye li ecli't-ta´yîn
kabûllerine mevkûfe vekîl ve nâib-i menâb nasb ve ta´yîn itmiş isekde el-
hâlet-i hazihi vekîlân-i merkûman hâzır-ı merkûm ile ma´an vekâlet-i
mezkûreden azl e ihrâc idüp hâzır-ı merkûm Agob bi'n-nefs ber vech-i
muharrer hisse-i irsiyesini ahz ve kabza Der-aliyye'e azîmet itmekle ben dahi
kemâ fi's-sâbık terekei müteveffâ-yi merkûmden hisse-i irsiyemi mahallide
vaz´u'l-yed olanlardan ve zimem-i nâsda hukûkumi dahi ashâb-i zimmetinden
taleb ve da´vâ ve ahz ve kabuz ve makbûzini baan irsâl ve îsâle ve lede't-
iktizâ sulh ve ibrâya ve bunlar mütevaffık olduğı umûrun küllisine taraımdan
nefs-i İstanbul ahâlîsinden ve teba´a-i Devlet-i 'Aliyye' nin millet-i
merkûmesinden Uzun çarşu’da vâkı´ Kuşbakıcı hânında mukîm tüccârdan
Hakkâkiyân Yazıcı Sergiz Ağâ veledi Adami vekâlet-i mutlaka-i sahîhe-i
229
şer´îye ile kabûline mevkûfe vekîl ve nâib-i menâb nasb ve ta´yîn eyledim
didikde hâzır-ı merkûmun dahi tasdîk itmekle mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı
Fî 12 Şevvâl sene 92
Sivrihisar_7681_0041/2
Sayfa 79
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Baba zât kareysi ahâlîsinden olub bundan akdem
vefât iden hacı Hüseyin Ağâ ibni Ali bin Abdullâh' ın sülb-i Kebîr oğlu bâ´isu'l-
i´lâm Ali nâm kimesne Medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında de´âvî
odasında mümeyyizler hâzır oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde
karye-i merkûme ahâlîsinden Ahmed Beşe oğlu Velî Ahmed bin Süleymân ve
şerîki Delibaş oğlu Mustafâ bin Mehmed nâm kimesneler müvâcehelerinde
merkûmân Ahmed ve Mustafâ' nın gâib ani'l-meclis Yazıcı zâde Bekir Bey ibni
Hüseyin Bey nâm kimesneye değirmen icâresinden beher keyl-i İstanbulî yetmiş
guruş olmak üzre elli yedi keyl bugday semeninden üç bin dokuz yüz doksan
guruş deynleri olmağla mûmâ ileyh Bekir Bey babamı müteveffâ-yi merkûm hacı
Hüseyin Ağâ içun hayâtında meblağ-ı mezbûrunb edâsına tarafından bi'l-emr
ve'l-kabûl kefîl ve zâmen olmuşidi diyu târîh-i i´lâmdan beş gün mukaddem
pederim merkûmun tereke-i vâfiyesine vaz´u'l-yet bulunduğın cihetle benden
da´vâ ittiked ben dahi ba´de'l-inkâr müdde-i mir-i mûmâ ileyhe ber vech-i
muharrer müdde´âsın yedinde bulunan diğer i´lâm-i şer´î mûcebicne şâyed ben
mu´adileyn ile vech-i şer´î üzre isbât idüp meblağ-ı mezbûre temâmından ahz ve
kabz itmekle ben dahi meblağ-ı mezbûre bâ tarikil rücû´ mezbûrân Ahmed ve
Mustafâ' dan bil verâse hâlâ teleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk anlar
dahi cevâblarında mûmâ ileyh Bekir Bey´ e elli yedi keyl-i İstanbulî bugdayı
denynlri olduğını ikrâr lakin beher kilesi yetmiş guruşden üç bin dokuz yüz
doksan guruş deynleri olduğıyla müteveffâ-yi merkûm Haci Hüseyin Ağâ' nın
meblağ-ı merkûmun edâsına emr ile kefîl olduğın inkâr itmekle müdde´î-i
merkûm Ali ber vech-i muharrer müdde´âsını usûl-i mevzû´asına tatbîken
evvelen Çapaklı mahallesi ahâlîsinden Kavak oğlu Hasan Efendi ibni Hasan ve
Emîroğlu hamed bin hsüeyin ve Basralı Ahmed Efendi ibni Mehmed ve Gâzî
Sinân mahallesi ahâlîsinden Kavako oğlu ail bin Mehmed ve Sarrâc oğlu
Mehmed bin Abdullâh ve Boşnak oğlu Mollâ Ali bin Osmân bâ varaka-i mestûre
sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve
iş´âr olunan sâlifu'z-zikr Çapaklı mahallesi ahâlîsinden Velîgöz zâde Halîl Efendi
ibni Mehmed ve anifu'l-beyân Gâzî Sinân Mahallesi ahâlîsinden Kalayçı oğlu Ali
bin Ali nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât
itmeğin mûcebiyle meblağ-ı mezkûr üç bin dokuz yüz doksan guruş müdde´î-i
mezbûr Ali'ye edâ itmek üzere mezbûrân deli Ahmed ve Mustafâ' ya tenbîh
olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el emr li men´ lehu'l-
emr fî'l-yevmu's-sadis ve'l-işrîn min şehr-i Şevvâli'l-mükerrem li senete isneyn ve
tis´în ve elf
Şuhûdu'l-hâl
230
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kethüdâ mahallesi ahâlîsinden işbu bâ´isu'l-
i´lâm Helvacı oğlu Ahmed Efendi ibni İsmâîl nâm kimesne Medine-i merkûmede
hükûmet konâğında de´âvî odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i
meclis-i şer´-i münîrde Medine-i merkûme mahâllâtından Hazînedâr mahallesi
ahâlîsinden olub târîh-i i´lâmdan bir sene akdem vefât iden Mumci oğlu Musatfa
ibni Mehmed bin Abdullâh' ın verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Fatmâ binti
Ahmed ile anası Rabia binti musatfa ve li ebeveyn kız karındaşları Kezibân ve
Fatmâ ve Ayişe' ye münahsıar olub zikr-i âtî ir bâb mülk-i menzil ve bir kıt´a bâğ
ve otuz kıyye avânî nühâsiye bil verâse ve bi'l-vekâle vaz´u'l-yed olduğı beyine-i
âdile ile şer´an sâbit ve mütehakkik olan her biri ma´rifeti'z-zât zecesi Fatmâ ve
kız karındaşları Kezibân ve fatam ve Ayişe' nin vekîli-müsecceli şerileri ümm-i
mezbûre Rabia Hâtûn müvâcehesinde müteveffâ-yi merkûm Mustafâ' nın
hayâtında târîh-i i´lâmdan on sene mukaddem mâlından ve yedimden iştirâ ve
kabz eylediği ma´lûmu'l-aded corab esmânıyla kezâlik mâlımdan ve yedimden
iktirâz ve kabz ve umûrine sarfla sarfla istihlâk iylediği bin üç yüz guruş ki
ciheteyn-i mezkûreteynden cem´an yedi bin guruş alacağımdan iki bin yedi yüz
otuz iki guruşini hayâtda bana ba´de't-teslîm bâkî ez gayr-i makbûzat dört bin iki
yüz altmış sekiz guruşi kibeli'l-edâ ve'l-îfâ vefât eylediğinden ümm-i mezbûrenin
bi'l-asâle ve bi'l-vekâle vaz´u'l-yedi olduğı tereke-i vâfiyesi olan zikr olunan
Hazînedar mahallesinde vâkı´ tarafını anasi mezbûre Rabia' ve kız karındaşları
mezbûrât Kezibân ve Fatmâ ve Ayişe menzilleri ve tarafeyni tarîk-ı âmme ile
mahdut fevkânî ve tahtânî iki ban oda ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb
mülk-i menzil ile Kozlar Sekbâni nâm mevkı´de kâin ma´lûmu'l-etrâf ve'l-
müştemilât gürümi mülki bir kıt´a bâğ ve otuz kıyye avânî nühasiye mütehlie
semen-i misilleriyle âhara bey´ olunub hâsıl olan esmânından alacağım olan dört
bin iki yüz altımş sekiz guruşi asıl ve vekîl-i mezbûre Rabia Hâtûn' dan taleb
eylediğimde ol dahi menzil-i mezkûre muhzir-i şuhûdde müştemilâtıyla
mütehaddîd ve tavsîf ve irâe idüp kat´an alâka ve medhalleri olmadığından bâkî
otuz kıyye avânî nühâsiye ve menzil-i mahdûd-i mefrûz-i mezkûr oğlu
müteveffâ-yi merkûm Mustafâ' nın hayâtında ile'l-vefât yedine mâlı ve mülki
olduğını târîh-i i´lâmdan sekiz ay mukaddem nezil-i mahdûd-i mezkûrde
asâleten ve vekâleten ikrâr ve i´tirâf itmekle alâ mûceb ikrâriha mezbûre Rabia
Hâtûn' dan sula olunub emlâk-i muharrere-i mezkûre semen-i mesilleriyle âhara
bey´le hâsıl olan esmânından alacağım olan meblağ-ı merkûm dört bin iki yüz
altmış sekiz guruşun baan alıverilmesi matlûbumdur diyü ba´de'l-da´vâ ve'l-
istintâk ol dahi bi'l-verâse ve bi'l-vekâle cevâbında menzil ve bâğ-ı mahdûd-i
mezkûrler ile avânî nühâsiye-i mezbûreye bi'l-asâle ve bi'l-vekâle el-yevm vaz´-ı
yed idub bâğ ve nühâs-i mezkurler müteveffâ-yi merkûmun terekesi olduğın ikrâr
ancak vaz´u'l-yedi bulunduğı menzil-i mahdûd-i mezkûr içun muhziri-şuhûdde
ikrâr ve i´tirâfını ve ed´iye-i müteveffâ-yi merkûmun ciheteyn-i mezkûreteynden
meblağ-ı mecmû´ı-e merkûmden mütebâkî dört bin iki yüz altmşı sekiz guruşi
merkûm Ahmed Efendi' ye deyni olduğını inkâr idincek müdde´î-i merkûm amed
Efendi' den ber minvâl-i muharrer bâğ ve avânî nühasiye misillü menzil-i
231
mahdûd-i mezkûr oğlu müteveffâ-yi merkûmun mülki olub bi't-tahdîd ve irâe ile
ikrâr ve i´tirâf eylediğini ve ber vech-i muharrer ciheteyn-i mezkûreteynden
mütebâkî müteveffâ-yi merkûmûn zimmetinde dört bin iki yüz altmış sekiz guruş
alacağı olduğını mübeyyin beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken
evvelen Şeyh Baba Yûsûf mahallesi ahâlîsinden Süleymân Efendi ibni hacı Bekir
ve Ateş oğlu Haci Osmân bin Ömer ve Kılınç mahallesi ahâlîsinden Melek oğlu
Bekir bin Bekir ve Tiridi oğlu Haci Süleymân bin Mustafâ ve İtmekçi Mehmed
Ali Usta ibni Sâlih' den a varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye
adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Şeyh Baba Yûsûf mahallesi
ahâlîsinden Ali Efendi ibni hacı Bekir ve Kılınçı Mescid mahallesi ahâlîsinden
Kabakçı oğlu Osmân bin Hüseyin nâm kimesneler şehâdetleriyle ibtidâ-i tereke-i
müteveffâ-yi merkûmde ber vech-i mübeyyin ez gayr-i makbûzât dört bin iki yüz
altmış sekiz guruşi alacağı olduğını ve menzil-i mahdûd-i mezkûrun mahallined
tahdîd ve irâe iden Kılınç mescid mahallesi ahâlîsinden ve müderrisinidne Evliyâ
zâde Mehmed af e ibni Mustafâ ve Şeyh Baba Yûsûf mahallesi ahâlîsinden
Bedeli oğlu hacı Mehmed bin Osmân nâm kimesneler şehâdetleriyle sâbit
menzil-i mahdûd-i mezkûr oğlu (silik) merkûm Mustafâ' nnı hayâtında mülki
olub mezbûre Rabia Hâtûn' un ikrârini bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i ba´de'l-isbât
vel halef ve'l-hükm mucebiye menzil ve bâğ ve nuhas-i mezkureler semen-i
misilleriyle âhara bey´ olunub hâsıl olan esmânından meblağ-e merkûm dört bin
iki yüz altmış sekiz guruş müdde´î-i merkûm Ahmed Efendi' ye hâlâ edâ ve
teslîm itmek üzre asıl ve vekîl merkûm Rabia Hâtûn' a tenbîh olunduğı tescil.
Fî gurre-i Z.a sene 1292
Sivrihisar_7681_0042/1
Sayfa 80
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Câmi´-i kebîr mahallesi ahâlîsinden Sülük
oğlu Süleymân bin Ali nâm kimesne Medine-i merkûmede hükûmet konâğında
mümeyyizler hâzır olduğı haled ma´kûd-i meclisi-i şer´îmiz İrân teba´asından
olub Konya vilâyet-i celîle dâhilinde Akşehir kasabasına li ecli't-tcare
müsâfireten sâkin olup Ödemiş Mehmed bin Abdurrahîm müvâcehesinde târîh-i
i´lâmdan sekiz ay mukaddem merkun Mehmed' e ma´lûmu'l-hudûd tonbaki
semeninden zimmetinde deynim olan bin altı yüz yetmiş guruşeden gayr-i ez
teslîm bin üç yüz otuz beş guruş deynim mukâbelesinde târîh-i merkûmede
yedimde müstakilen mâlım ve mülküm olan Hânlı Kavak nâm mevkı´inde kâin
etrâf-i erba´asi hacı Emîn Efendi ve ve Mollâ Emîn oğlu Ahmet Efendi ve
Barutçu oğlu hacı Hüseyin Efendi ve Çalık oğlu Halîl Efendi bâğları ile mahdûd
arâzîhâ-i mîrîye üzerine ma´rûse bir kıt´a kürûmi mülki bâğ altmış bir gün
temâmın adğin merkûm Mehmed' e bey´ bi'l-vefâ tarîk üzre bey´ ve teslîm
eylediğmide ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve teslîm ve kabz ve kabûl
eyledikden sonra meblağ-emzkur hakikde rehiye-i mümkünde olmağla ecl-i
mezkûr hulul idüp deyn-i mezkûrini edâ ile fekk-i rehin idemediğinden el-hâlet-i
hazihi mahdûd-i mezkûrimi semen-i misliyle âhara bey´e ve kabz-i semenine ve
semenden alacağı olan meblağ-ı mezkûr bin üç yüz otuz beş guruş ahz ve kabza
232
ve fazla mikdâr ise bana i´tâya ve bunlar mütevakkıf oludğı umûrun küllisine
tarafımdan müdde´î-i merkûm Mehmedi vekîl vekîl ve nâib-i menâb nasb ve
ta´yîn eyledum didikde sadır olan cem´-i kelimât-i meşrûhasını merkûm Mehmed
tasdîk ve tahkîk ve vekâlet-i mezkûreyi kabûl eyledikten sonra bâğ-ı mahdûd-i
mezkûri semen-i misliyle âhara bey´ ve semeninden alacağı olan meblağ-ı
mezkûr bin üç yüz otuz beş guruşi ahz ve kabz ve fazla kalur ise mezbûr
Süleymân Ağâ' ya ta´ahhüd eylediği tescil.
Fî 9 Zi'l-ka´de sene 92
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Hâcî Hasan mahallesinde sâkin iken bundan
üç ay akdem vefât iden Murtezâ zâde Mehmed Efendi ibni İbrâhîm bin Abdullâh'
ın verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Emîne binti Halîl ile diğer zevce-i
menkûha-i metrûkesi Ayişe binti mustaa ve mezbûre Ayişe' den mütevellidler
sülb-i sagîr oğlum Mehmed Fâzıl ve sülbiye-i sagîre kızları Sâfiye ve Emîne' ye
münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları otuz iki sehimden olub sihâm-i
mezkûreden ikişer sehimden dört sehim zevciyât-i mezbûrât Emîne ve Ayişe
Hâtûnlara ve yedişer sehimden on dört sehim bintân-i mezbûretân Sâfiye ve
Emîne' ye ve ondört sehimi ibni'l-merkûm Mehmed Fâzıl’a isâbeti tahakkukınden
sonar sigâr-i mezbûrunun anaları ve tesviye-i umûrlerine bâ hüccet-i şer´îye vâsî-
i mansûbeleri zât-i ma´rûf zevce-i mezbûre Ayişe Hâtûn tarafından husûs-ı âti'l-
beyânda vekîl-i müseccel-i şer´îsi eytâm müdîri Ali Efendi ibni Haci Bekir Ağâ
nâm kimesne Medine-i merkûme hükûmet-i şer´îye konağında ma´kûd-i meclis-i
şer´-i münîrde zikr-i âtî bir bâb menzile müstakilen vaz´u'l-yed olduğı beyine-i
âdile ile şer´an sâbit ve mütehakkik olan kezâlik zât-i ma´rûf bâ´isetu'l-i´lâm
zevce-i mezbûre Emîne Hâtûn tarafından zikr-i cayii husûsde hüsûmete ve red ve
cevâba kezâlik vekîl-i müseccel-i şeriisi Maruklar mahallesi ahâlîsinden hacı
Yakûb oğlu Hâcî Hüseyin Efendi ibni Ömer müvâcehesinde zikr olunan Hâcî
Hasan mahallesinde vâkı´ bir tarafdan Çürükbostân hâlî ve birtarafdan Susuci
oğlu Ahmed dükkânı ve bir tarafdan sigâr-i mezbûrûn menzilleri ve bir tarafdan
tarîk-i âmme ile mahdûd fevkânî iki bâb ve tahtânî bir bâb cem´an üç bâb harâm
oda mana zokâk kapûsi müştemil bir bâb mülk-i menzil müteveffâ-i mûmâ ileyh
Mehmed Efendi' nin hayâtında ile'l-vefât yendine müstakilen mali ve mülki olub
ba´de vefâte ber tashîh-i mezkûr veresesi mezbûrûnden her birine mevrûs
olmağın menzil-i mahdûd-i mezkûri muvekkile-i mezbûre Emîne Hâtûn kendi
hissesiyle ma´an hisse-i saireyi bi gayr-i hâk müstakileten zabt ve vaz´-ı yed ider
olmağla suâl olunub muvekkim mezbûre zevce-i mezbûre ile vâsîleri olduğı
evlâdları sigâr-i mezbûrunun ber tashîh-i merkûm cem´an otuz sehim hisse-i
şâyi´âlarıdan keff-i yed ve sigâr-i merkûmun ile muvekkilem mezbûre Ayişe
Hâtûn içun bana ret ve teslîme muvekkile-i mezbûre Emîne Hâtûn' a izâfetle
vekîl-i merkûm Hâcî Hüseyin Efendi' ye tenbîh olunmak bi'l-vekâle
matlûbumdur diyü ba´de'd-tava ve'l-istindak ol dahi bi'l-vekâle cevâbında
muvekkilei-mezbûre Emîne Hâtûn' un menzili-mahdûd-i mezkûre el-yevm
müstakileten vaz´-ı yedini ikrâr lakin işbu yedimde olub sene-i sâbıka yani bin iki
yüz seksen üç senesi şehr-i cemâziye'l-evvelinin yigirmi dokuzunci güni târîhiyle
233
müverrah ve ol târîhde Medine-i merkûmede nâibu'ş-şer´î bulunan meveddetlu
es-Seyyid Mehmed Şükrî Efendi' nin imzâsıyla mümzât ve hatmiyle mahtume bir
kıt´a mübaya´a hücceti mantûkınca müteveffâ-yi mûmâ ileyh Mehmed Efendi
menzil-i mahdûd-i mezkûri cem´-i tevâbi´ ve levâsıkıyla tarafından bi'l- îcâb ve'l-
kabûl bâten ve sahîhen iki bin guruş zevcesi muvekkilem mezbûre Emîne
Hâtûn’e bey´ ve temlîk ve vech-i lâyikı üzre teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-
i muharrer iştirâ ve temelluk ve tesellum ve kabz vekabul eyledukten sonra
semeni olan meblağ-e mezkûr iki bin guruşun mutâlebesi müte´allik âmme-i
da´vâdan ibrâ ve iskât eylediklerinde ol dahi ber vech-i mubeyyin ibrâ-i mezkuri
kabûl eyleyub ol vecihle menzil-i mahdûd-i mezkûr muvekkilem mezbûre Emîne
Hâtûn' un şirâen ve müstakileten mâlı ve mülki olmağla buçuk zabt ve vaz´-ı yed
ider diyü mazmûni takrîririne mutâbıka ve târîh-i merkûm ile müverrah mümzât
ve mahtûm bir kıt´a mübaya´a hücceti ibrâz-i verâsesile vekîli-merkûm Ali
Efendi' nin inkârına mukârren bi'l-vekâle tasdir eylediği def´ -i meşrûhini ve
mazmûn-i hüccet-i şer´îyeyi usûl-u mevzû´ası üzre evvelen bâ varaka-i mestûre
sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve
iş´âr olunub menzil-i mahdûd-i mezkûri mahallined tahdîd-i verâse iden sâlifu'z-
zikr Revaklar mahallesi ahâlîsinden Yakûb Usta bin Mustafâ ve Tatlu mahallesi
ahâlîsinden Dellâl oğlu Mollâ İbrâhîm bin Yûsûf nâm kimesneler şehâdetleriyle
bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebiyle müdde´î-i vekîli-merkûm
Ali Efendi muvekkile-i mezbûre Ayişe Hâtûn izâfetle menzil-i mahdûd-i
mezkûrden cem´an otuz sehim hissesi-şâyi´â mutâleesiyle kezâlik muvekkile-i
mezbûre Emîne Hâtûn' a izâfetle vekîl-i mezbûr haci Hüseyin Efendi' ye bi vech-i
şer´î mu´ârazadan meni olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm
olundı. el emr limen lehu'l-emr fî'l-yevmu's-salis min şehr-i Zi'l-ka´de'i'ş-şerîf li
sene isnâni ve seb’în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0042/2
Sayfa 81
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından haci Hasan mahallesinde sâkin iken bundan
akdem vefât iden esbak sandık emini el-Hâcc Ali Efendi ibni Mehmed bin
Abdullâh' ın sülbî sagîr oğlu Yûsûf' un min kibeli’l-üm ceddesi olub tesviye-i
umûrine kıbel-i şer´den mansûbe vâsîsi olan bâ´isu'l-kitâb Ayişe binti Ahmed
nâm Hâtûn tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekîli olduğı zât-i mezbûreye bi'l-
ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen bâ varaka-i
mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükelri
ihbâr ve iş´âr olunan Kethüdâ mahallesi ahâlîsinden Mustafâ bin Kâmil ve
Karuklar mahallesi ahâlîsinden Mollâ Mehmed bin Hüseyin nâm kimesneler
şehâdetleriyle ber nahc-i şer´i sâbit ve subut vekâletine hükm-i şer´-i lâhik olan
Hâcî Ashâb mahallesi ahâlîsinden Kantarcı oğlu Ali bin Ali nâm kimesne
muhtaca olmağı babası mütevefayi merkûmden müntakil mâl-i mevrûsunden
beher şehr nafaka ve kisve bahâ vesâir havâyic-i zarûriyesiyçun kıbel-i şer´den
kadr-i kifâye meblağ-ı farz ve takdîr ve'l-hâk bi'l-vekâle matlûbumdur didikde
mukıri-vekîl-i merkûm Ali' nin takrîr-i meşrûhı sahîhetu’l-Kemâl ihbârlarıyla
234
lede'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve mukır ve'l-mugayyin hâkim-i mevkı´ ale'l-vesîka
dâm-i muveffikâtı sadru’l-tarî´a Hazretleri dahi sagîr-i mezbûr içun mâl-i
mevrûsinden târîh-i kitâbdan beher şehr yetmiş beş guruş nafaka ve kisve bahâ
farz ve takdîr buyurulb meblağ-ı mefrûzi mezkûr beher şehre yetmiş beş guruş
sagîr-i mezbûr Yûsûf' un nefaka ve kisve vesâir leaz-i zarûriyesine harc ve sarfa
ve lede'l-iktizâ istidâneye ve inde'l-zafer sagîr-i mezbûrun mâlına rücû´a vâsî
muvekkile-i mezbûre Ayişe Hâtûn' a izâfetle vekîl-i merkûm Ali' ye izn
verilmeğin mâ vak´a bi't-taleb ketb olund fî gurre-i min şehr-i Ramazânu’l-
mubarek sene isnâni ve tis´în ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
El-Hâcc Said Efendi
Hâcî Emîn Efendi
Kâmil oğlu mastafa
Sari oğlu Mollâ Mehmed
Ateş Ağâ' nın Ahmed
Umûr Velî oğlu Süleymân ve gayruhum binel hâzirîn
2
Karahisâr-ı sâhib mutasarrıflığı dâhilinde Döker karyesi ahâlîsinden Top sıkar
oğlu Mehmed' in hâkipâ-yi kâimmekâmlerine bi't-takdîm meclis-i ictiranemize
havâle buyurulan arz-ı hâlinde bundan üç buçuk ay mukaddem karye-i
merkûmeden kazâ-i zâyi´ ittüği ma´lûmu'l-eşkâl ve'l-evsâf netâcen mâlı olan elli
re's kara sığır okuzleri Medine-i Seferihisâr ahâlîsinden Beşe oğlu haci Mehmed
yedinde bulunub îcâb icrâsı husûsını istid´âdan ibare olmağla merkûm Mehmed
Medine-i Seferihisâr kazâsınad meclis-i de´âvîde Medine-i merkûme mâl
müdîrleri ve beytu’l-mâl Emîni ve yâve olmak üzre vaz´-ı yed idüp
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Karabaşlı sâkin iken işbu sene-i mübareke
zi'l-ka´de'i'ş-şerîfinin yigirmini güni vefât iden Osmân oğlu kızı Ayişe binti Hâcî
Mehmed bin Hâcî İbrâhîm nâm sagîrenin ber vech-i âtî vârisi oludğı iddi´â ve
arz-ı hâl iden mahalle-i mezbûre ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm meccânen oğlu
İbrâhîm bin Mustafâ bin ve diğer Hâcî Mustafâ nâm kimesne meclis-i şer´-i şerîf
enverde müteveffât-i mezbûrenin li ebeveynz kali ve tesviye-i umûrine dahi
mansûbi olmağla terekesine bi'l-verâse ve bi'l-vesâye vaz´u'l-yed olduğı beyine-i
âdile ile şer´an sâbit ve mütehakkık olan mahalle-i merkûme ahâlîsinden Mollâ
Yahyâ oğlu Mahmûd bin Mahmûd müvâcehesinde üzerine da´vâ ve takrîr-i
kelâm idüp müteveffât-i mezbûre Ayişe' nin babası Hâcî Mehmed' in babası haci
İbrâhîm ile benim babam Mustafâ li ebeveyn karındaşlaro lub babaları ismi diğer
Hâcî Mustafâ ve dedeleri ismi Abdullâh ve vâlideleri ismi Ayişe binti
Abdurrahman Maskat-i re'sleri zikr olunan Karabaşlı mahallesi olub ol vecihle
müteveffât-i mezbûrenin verâseti usûbet-i nesebiye cihetinden hasren bana
münhasıra ve benden gayir verâseti ve terekesine müstehak ahari olmağla li
235
ebeveyn hâlî ve vâsî-i mezbûr Mahmûd' un vaz´u'l-yed olunduğı müteveffât-i
mezbûrenin bi'l-cümle terekesinden keff-i yed ve bana red ve teslîme merkûm
Mehmed' e kıbel-i şer´den tenbîh olunmak bi'l-verâset matlûbumdur diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında müteveffât-i mezbûrenni terekesine
bi'l-verâse ve bi'l-vesâye vaz´-i yedini tali´an ve kat´an ikrâr ve i´tirâf idüp lakin
ber vech-i muharrer verâset müdde´âsını inkâr idencek müdde´î-i mezbûr İbrâhîm
ve yine ber minvâl-i muharrer min ciheti’l-usûbe verâset müdde´âsına mutâbık
beyine taleb olundukda Çapaklı mahallesi ahâlîsinden Kahveci Ca´fer bin
Mustafâ bin diğer Ca´fer ve Kılınç mescid mahallesi ahâlîsinden Dürger Hâcî
Ahmed bin Osmân' ın bin diğer Ahmed nâm kimseneler li ecli'l-şuhûde meclis-i
şer´-i hâzırân olub eseru’l-iştihâd fî'l-hakîka müdde´î-i merkûm İbrâhim' in
babası musatfa müteveffât-i ismi Abdullâh ve vâlideleri Ayişe binti Abdurrahman
ve Maskat-i re'sleri mezkûr Karabaşlar mahalleis olub ol vecihle müteveffât-i
mezbûrenin terekesine müstehak âhari olduğı mâ´lûmumuz olmayub verâseti
usûbiyet-i nesebiyei-cihetiyle benden hasren müdde´î-i merkûm İbrâhîm olmağla
biz bu husûse bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi ideruz diyü her biri edâ-i
şehâdet-i şer´îye ittiklerinde şâhidan-i mezbûrândan her biri usûl-i mevzû´asına
tatbiketn evvelen Çapaklı mahallesi ahâlîsinden Hâfız Ali Efendi ibni Habîb ve
Hâcî Ahmed Efendi ibni Mehmed ve Kılınç mescid mahalleis ahâlîsinden
İtmekçi Mehmed Ali Usta bin Ali ve Melek oğlu Bekir bin Bekir' den bâ varaka-i
mestûre sırren ve ba´dehu Mollâ el-Hâcc Said Efendi ibni Abdullâh Efendi ve
Hâcî Emîn Efendi ibni Ali ve Eytâm Dellah Hasan Ağâ ibni Ömer' den alenen
lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunub şehâdetleri
hîz-i kabûlde (silik) ba´de'l-hükm bi'l-verâse ve bi'l-vesâye vaz´u'l-yed olduğı
tereke-i müteveffati mezbûreden keff-i yed ve merkûm İbrâhîm red ve teslîme
merkûm Mehmed' e tehbih olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm
olundı. elm emr limen lehu'l-emr fî'l-yevmu's-aşer min şehr-i Zi'l-hicce’i’ş-şerîf
sene isneyn ve tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0043/1
Sayfa 82
1
Maruz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr Günyüzü Nâhiyesi kurâsından Burma karyesinde sâkin iken
işbi târîh-i i´lâmdan yedi ay mukaddem vefât iden Deli Hüseyin bin Hâcî Ömer
bin Abdullâh' ın verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Havvaâ binti Abdullâh ile
sülb-i sagîr oğlu Mahmûd ve sülbiye-i sagîre kızı Elif' e ve sülb-i kebîr oğulları
Halîl ve Ömer ve sülbiye-i kebîre kızları Ayişe ve Emîne' ye münhasıra olduğı
bi'l-ihbâr lede'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve mütehakkik olduktan osnra müteveffâ-yi
merkûmun dâyinlerinden Konya vilâyet-i celîlesi dâhilinde Nevşehir kazâsı
mahâllâtından Orta mahallesi ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyye' nin Rûm
milletinden sâhib-i arz-ı hâl bâ´isu'l-i´lâm Firtekli oğlu Todoraki veledi Anaştaş
nâm tâcir Medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında mümeyyizler hazır
olduğı hâlde makur-i huzûr-i şer´-i me´âlî ukûdde müteveffâ-yi merkûmun
tereke-i vâfiyesine bi'l-verâse vaz´-ı yedi bi'l-ikrâr sâbit ve mütehakkık olan
236
derûn-i arz-ı hâlde mastûru'l-ism verese-i mezbûrendun merkûm Halîl
müvâcehesinden müteveffâ-yi merkûm Hüseyin' in hayâtında târîh-i i´lâmdan
yigirmi ay mukaddem mâlımdan ve yedimden iştirâ ve kabz eylediği beher çifti
bin altı yüz otuz guruşden olmak üzre iki çift kara sığır öküzi semeninden
zimmetinden alacak hakkım olan cem´an üç bin iki yüz altmış guruşden gayr-i ez
makbûzi alacağım olan üç bin yüz elli dokuz guruşi yine müteveffâ-yi merkûm
Hüseyin sağlığında ve Kemâl-i akl ve muhitinde meblağ-ı mütebaki merkûm üç
bin yüz elli dokuz guruş cihet-i mezkûreden zimmetinde bana sahîhen deyni
olduğı vefâtından beş ay mukaddem sûk-i Sultâni’de Debbâğhâne kurbında vâkı´
müteveffâ Mumci oğlu haci Abdurrahman’nın kahvehânesinde muhzır-ı şuhûdde
tâli´an ve kat´an ikrâr ve işhâr dahi idüp kabilel edâ vel îfâ vefât itmekle meblağ-ı
mütebâki merkûm üç bin yüz elli dokuz guruş bi'l-verâset vaz´u'l-yed oldluğı
babası ve mevrûsi müteveffâ-i merkûmun tereke-i vâfiyesinden olmak üzre laha
bana edâ ve teslîme merkûm Halîl' e kıbel-i şer´den tenbîh olunmak murâdumdar
diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında babsı vu mevrûsi müteveffâ-yi
merkimun tereke-i vâfiyesine bi'l-verâse vaz´-ı yetini ikrâr ve müded-i
merkûmun mâ´adâ müdde´âsıni inkâr idincik müdde´î-i merkûm Todoraki ber
minvâl-i muharrer ikrâri kat´-i müdde´âsını usûl-u mevzû´asına tatbîken evelen
Yenice mahallesi ahâlîsinden İsmâîl Efendi ibni Mustafâ Efendi ve Habîb Efendi
ibni Halîl ve Şeyh Baba Yûsûf mahallesi ahâlîsinden Hâcî Cebbâr osut Ahmed
çavu bin İsmâîl ve Hâcî Ali Ağâ ibni Ca´fer’den bâ varaka-i mestûre sırren ve
ba´dehu alenen lede't-tezkiye ald ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr
olunan sâlifu'z-zikr Yenice mahallesi ahâlîsinden Muslihiddîn oğlu Hüseyin bin
Mustafâ ve Şeyh Baba Yûsûf mahallesi ahâlîsinde Ködül oğlu Cebbâr bin Bekir
nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i ba´de'l-isbât ve'l-
halef ve'l-hükm mûcebiyle meblağ-ı merkûm üç bin yüz elli dokuz guruşi bi'l-
verâse vaz´u'l-yed olduğı tereke-i vafiyesinden ülmak üzre müdde´î-i merkûm
Toraki Târcir’e hâlâ edâ ve teslîme merkûm Halîl' e tenbîh olunduğı tescîl huzûr-i
âlîlerine i´lâm olundıf el emr li men´ lehu'l-emr fî'l-yevmu's-samen ve'l-işrîn min
şehr-i Zi'l-hicce’i’ş-şerifee sene isneyin ve tis´în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı -ı dâ´îleridur ki
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr muzâfâtından Günyüzi
nâhiyesi kurâsından Kabak karyesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkir-i şâhânenin
süvârî ikinci âlâyının dördüncü bölüğünün altıncı neferi başı bundan akdem vefat
iden Dellâl Ahmed oğlu Hüseyin bin ibarhim bin Abdullâh' ın ber vech-i âtî varisi
olduklarını iddi´â ve arz-ı hâl iden karyei-merkûme ahâlîisnden Mehmed Ali nâm
kimesne Medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında de´âvî odasında
ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî ukûdde li ebeveyn er karındaşları Hâcî Halîl ve
Yûsûf hâzır oldukları hâlde müteveffâ-yi merkûmun medyûni karyei-merkûme
ahâlîsinden Karayılan oğlu Ali Usta ibni Ali nâm kimesne müvâcehesinde
üzerine da´vâ ve takrîr-i kelâm idüp müteveffâ-yi merkûm Hüseyin benimle
hâzırân-i merkûmân Hâcî Halîl ve Yûsûf' un li ebeveyn karındaşımız olub
babamız isi İbrâhîm ve dededim ismi Abdullâh ve vâlidemiz ismi Havvâ binti
Abdurrahman ve Maskat-i re'simiz zikr oluann Kapak karyesi olub ol vecihle
237
karındaşımız müteveffâ-yi mezbûrûn verâseti usûbet-i nesebiye cihetinden bize
münhasıra ve bizden gayri varisi ve terekesine müstehak ahari olmamağla
karındaşımız müteveffâ-yi merkûm Hüseyin' in hayâtında mezbûr Ali Usta
zimmetinde cihet-i karzdan alacak hakık olan altmış guruş kibeli'l-ahz ve'l-istifâ
vefât idüp meblağ-ı merkûm hasren bize mevrûs olmağla meblağı-merkûm altmış
guruş medyûn-i mezzubr Ali Usta' dan bi'l-verâse hâlâ taleb ideruz diyü hâzırân-ı
merkûmân ile ma´an ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında cihet-i
merkûmeden müteveffâ-yi mezbûre zimmetined meblağ-ı merkûm altımş guruş
deyni olduğı tav´an ikrâr lakin müdde´îyun-i mezbûrûnunn ber vech-i muharrer
verâset müdde´âlarını inkâr idincik müdde´un-i mezbûrûn Mehmed Ali ve Hâcî
Halîl ve Yûsûf' dan ber minvâl-i muharrer verâset müdde´âlarına mutâbık beyine
taleb olundukda karyei-merkûme ahâlîsinden Çotuk oğlu Arif bin Hâcî Ömer ve
Bali oğlu Ahmed bin Yûsûf nâm kimesne li ecli'ş-şehâde meclis-i şer´i hâzırân
olub eseru'l-işiştihad ve'l-hakika işbu müdde´un-i mezbûrûn Mehmed Ali ve Hâcî
Halîl ve Yûsûf Çâvûş müteveffâ-yi mezbûr Hüseyin ile li ebeveyn karındaşlar
babaları ismi İbrâhîm ve dedeleri ismi Abdullâh ve vâlideleri ismi Havvâ binti
Abdurrahman ve Maskat-i re'sleri mezkûr Kabak karyesi olub ol vecihle
müteveffâ-yi mezbûrun verâseti usûbet-i nesebi cihetinden hasren mudde´ûn-i
mezbûrûn Mehmed Ali ve Hâcî Halîl ve Yûsûf Çâvûş’a münhasıradur ve
bunlardan gayir vâris ve terekesine müstehak âharı olduğı mâ´lûmumuz değildir
biz bu husûse bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi ideruz diyu her biri edâ-yi
şehâdet-ı şer´îye ittiklerinde şâhidân-i mezbûrandan her biri usûl-i mevzû´asına
tatbîken evvelen karye-i merkûme ahâlîisnden Çakal oğlu Hüseyin bin somna ve
Baş Çâvûş oğlu Mustafâ bin Mustafâ'dan bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu
Mehmed bin Battâl ve Çaycı oğlu Süleymân bin Mehmed' den alenen lede't-
tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunub şehâdetleri hîz-i
kabûlde olmağın mûcebiyle meblağ-ı merkûm altmiş guruşini mudde´ûn-i
mezbûrun Mehmed Ali ve Hâcî Halîl ve Yûsûf Çâvûş’a hâlâ edâ ve teslîme
merkûm Ali Usta' ya tenbîh olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm
olundı el-emr li men lehu'l-emrindir fî furre-i min şehr-i Muharremu'l-harâm
harâm sene sitte ve seb’în ve mieteyn ve elf
3
Ma´rûz-ı -ı dâ´îleridur ki
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr muzâfâtından Günyüzi
nâhiyesi kurâsından Burma karyesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkir-i şâhânenin
süvârî ikinci alâyının birinci bölüğünde beşine nefekir iken bundan akdem
vefât iden sülbî oğlu İbrâhîm bin Ahmed bin Mustafâ'nın ber vech-i âtî olduğı
idda ve arz-ı hâl iden karye-i merkûme bâ´isu'l-i´lâm Mustafâ nâm kimesne
Medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında de´âvî odasında ma´kûd-i
huzûr-i şer´-i me´âlî ukûdde müteveffâ-yi merkûmûn medyûni karye-i merkûm
ahâlîsinden Hâcî Ömer bin Hâcî Hüseyin nâm kimesne müvâcehesinde üzerine
da´vâ ve takrîr-i kelâm idüp müteveffâ-yi merkûm İbrâhîm benim li ebeyven
karındâşım olub babamız ismi Ahmed ve dedemiz ismi Mustafâ ve vâlidemiz
ismi Nefise binti Süleymân ve Maskat-i resimiz zikr olunan Burma karyesi
olub ol vecihle karıdanşım muteveffayi mezbûrûn verâseti nesebiyec
238
cihetinden hasren bana münhasıra ve bundan gayri vâris ve terekesine
müstehak aharı olmamaşla karındâşım müteveffâ-yi merkûm İbrâhim' in
hayâtında mezbûr Hâcî Ömer zimmetinde cihet-i karzdan alacak Hakkî olan
kırk guruşı kibeli'l-ahz ve'l-istifâ-i hâk idüp meblağ-ı merkûm hasren bana
mevrûs olmağla meblağ-ı merkûm kırk guruş medyûn-i mezbûr Hâcî Ömer'
den bi'l-erase hâlâ taleb iderum suâl olunub bana teslîme tenbîh olummak
murâdumdur didikde gıbbe's- suâl ol dahi cevâbında cihet-i merkûmede
müteveffâ-yi merkûme zimmetinde meblağ-ı merkûm kırk guruş deyni
olduğını tav´an ikrâr lakin müdde´î-i mezbûrun ber vech-i muharrer verâset
müdde´âsıni inkâr idincek müdde´î-i mezbûr (silik) ber minvâl-i muharrer
verâset müdde´âsına mutâbık beyine taleb olundukda karye-i merkûme
ahâlîsinden Ca´fer bin Memiş oğlu Mehmed bin Ali nâm kimseneler li ecli'ş-
şehâde meclisi’ş-şer´-i hâzirân olup eseru'l-iştihâd fî'l-hakika işbu müdde´î-i
mezbûr Mustafâ müteveffâ-yi merkûm İbrâhîm ile li ebeveyn karındaşlar
babaları ismi Ahmed ve dedeleri ismi Mustafâ ve vâlide ismi Emîne binti
Süleymân ve Maskat-i re'sleri mezkûr Yorma Karyesi olub ol vecihle
müteveffâ-yi mezbûrun verâseti usûbet-i nesebiye cihetinden hasren müdde´î-i
mezbûr Mustafâ' ya münhasıradır ve bundan gayri vâris-i terekesine müstehak
ahari olduğı mâ´lûmumuz değildir biz bu husûse bu vecih üzre şâhidleriz ve
şehâdet dahi ideruz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer´îye ittiklerinde şâhidân-i
mezbûrândan her biri usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen kareyi-merum
ahâlîsinden Keleş oğlu Mehmed bin Osmân ve Çeri oğlu Mehmed bin Hasan' a
bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu Çâvûş oğlu Mustafâ bin Süleymân ve Ali
bin Velîyüddîn’den alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr
ve işra olunub şehâdetleri hîz-i kabûlde olmağın bilyeiyle meblağ-ı merkûm
kırk guruşişi müdde´î mezmur Mustafâ' ya halen edâ ve teslîme merkûm Hâcî
Ömer' e tenbîh oluduğın tescîl ve huzûr-i âlîlerine –i´lâm olundı. el emr li men
lehu'l-emr fî gurre-i min şehr-i Muharremu'l-harâm sene selase ve seb´în ve
mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0043/2
Sayfa 83
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Hâcî Eski mahallesinde sâkin iken bundan
akdem vefât iden Koçor oğlu Mustafâ bin Mustafâ bin Ahmed' in verâset-i zevce-
i menkûha-i metrukes Fatmâ binti Mustafâ ile anasıl Emîne binti Süleymân ve li
üm er karındaşları Hâcî Abdullâh ve Ayişe ve li ebeveyn er ve kız karındaşları
Fatmâ ve Ahmed ve Kezibân'a münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâslari on iki
sehimden olub sihâm-i mezkûreden üç sehimi zevce-i mezbûre Fatma' ya ve iki
sehimi ümm-i mezbûre Emîne' ye ve ikişer sehimden dört sehimi Hâcî Abdullâh
ve Ayişe' ye ve iki sehimden mezbûr Hâfız Ahmed' e ve bir ehimi mezbûre
Kezibân' a isâbeti tahakkukınden sonra zeve-i mezbûre Fatmâ tarafından zikr-i
cây-i da´vâ ve lede'l-iktizâ sulh ve ibrâya vekîl oludğı zâta mezbreye bi'l-
ma´rifet-i şer´îye ârifân olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen bâ varaka-i
mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl makbûli'ş-şehâde idükeri
ihbâr ve iş´âr olunan Müslim Akdoğan mahallesi ahâlîsinden Temirci oğlu Hasan
239
bin Velîyüddîn ve Hızır oğlu Mehmed Ali bin Bekir nâm kimesneler
şehâdetleriyle muhzır-ı hasm-i câhidde ber nahc-i şer´i sâbit e sübut vekâletine
hükm-i şer´î lâhik olan mezbûre Fatma' nın zevc-i sânîsi Kara Mehmed oğlu
İbrâhîm bin halli nâm kimesne Medine-i merkûmede hükûmet konağında de´âvî
odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî ukûdde
bâ´isu'l-i´lâm merkûm Hâfız Ahmed müvâcehesinde müteveffâ-yi merkûmun
zâhire ihrâc olunub beyne'l-verese lede'l-müzâkere bey´ ve esmân-i hisse-i
irsiyelerine mahsûb olunmasını bi't-tirâzi taksîmi der dest bulunan terekesinden
başka hâric ez taksîm-i mezkûr terekesi olan beş yüz yigirmi guruş kıymetlu bir
çift sim donatmalı tabanca müteveffâ-yi merkûm Mustafâ' nnı hayâtında mezbûr
Ahmed zimmetinde zikr olunan haci Ekici mahallesinde vâkı´ ma´lûmu'l-hudûd
ve'l-müştemilan Hâriciye ta´bîr olunur bir bâb mülk-i menzilde bulunan nısf
hisse-i şâyi´âsı semeninden alacak hakkî olan bin yedi yüz guruş ki cem´an iki
bin iki yüz yigirmi guruşi kibeli'l-ahz ve'l-istifâ vefât ittiği misillü kezâlik
mahalle-i merkûmde kâin ma´lûmu'l-etrâf ve'l müştemilât kendüsinden
mukaddem vefât iden babası müteveffâ-yi merukm Mustafâ' dan mevrûsi ve
anası mezure Emîne ile li ebeveyn er ve kız karındaşları mezbûrân Hâfız Ahmed
ve Kezibân müterek olan bir bâb mülk-i menzili mezbûr Hâfız Ahmed on altı bin
beş yüz guruşe âhara bey´ ve semeni olan meblağ-ı merkûm on altı bin be yüz
guruşin on bir bin guruşini şerîken mezbûrenin emriyle zimmetlerinde müşterek
ve her birinin mukır ve mu´teref oldukları ma´lûmu'l-esâmî ashâb-i matlûbe-i
sâireye ve tesviye idüp merkûm Hâfız Ahmed' in müstakilen kendi umûrine sarfla
istihlâk eylediği beş bin beş yüz guruşine min hasebu’l-mecmû´ yedi bin yedi yüz
guruş ile zevcem muvekkile-i mezbûre Fatma' nın mâlından ve yedinden kabz
eylediği beş yüz guruş kıymetlu bi çift çarık küpeyi bi gayr-i hâk ahz ve kabz ve
ketb ve ihfa itmekle tabanca-i mezkûre ile menzileyn-i mezkûreyni
semenlerinden merkûm Hâfız Ahmed' in zimmetinde olan meblağ-i mecmû´-ı
merkûm yedi bin yedi yüz yigirmi guruşden zecem muvekkile-i mezbûrenin
hisse-i irsiyei-mâ´lûmesiyle mâru'l-beyân küpenin mevcûde eşyâ-i gabn ve
müstehleke eşyâ ba´de’s-subut kıymetm-i şer´îyesini merkûm Hâfız Ahmed' den
bi'l-vekâle taleb iderum diyü inkârina mükarrîn bi'l-vekâle tasadid eylediğmi
da´vâmdan bâ tavassut-i muslihîn kat´an lil nizâ´ bi't-tav´i ve'r-rızâ yüz yetmiş
beş guruş üzerine sulh olduğımda ol dahi sulh/i mezbûri ba´de'l-kabûl bedel-i
sulh-i mezkûr yüz yetmiş beş guruşi meclis-i sulhden kıbeli'l-mufâraka bana def´
ve teslîm eylediğimde ben dahi yedinden temâmen ve kâmilen bi'l-vekâle ahz ve
kabz itmekle sâlifu’l-beyân takbimi der dest buluna tereke-i mübaya´asından
mâ´adâ müteveffâ-yi mezbûrun dâhil-i taksîm-i mezkuri ve hâric ez taksîm vekîl
Halîl ve mukîr ism-i mâl ıtlâk olunur tereke-i mâ´lûme ve mechûlesine ve cem´-i
hukûk-i mirâsa müte´allika âmme-i de´âvî ve kâfe-i mutâlibâtdan tarafından her
birimiz kabûli hâvî bi'l-asâle ve bi'l-vekâle âharın zimmetini ibrâ-i âmme-i sahîh-
i şer´î ile ibrâ ve iskât eyleyub bu vecihle kat´-i nizâ´ ve refi hüsûmet eyledik
diyü mükır-i merkûm İbrâhîm sadır olan cem´-i kelimât-i meşrûhasında merkûm
Hâfız Ahmet tasdîk ve tahkîk iylediği tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm
olundı el emr li men lehu'l-emr fî el-yevmu'l-işrîn min şehr-i Zi'l-hicce’i’ş-şerife
isneny ve tis´în ve mieteyn ve elf
240
2
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr muzâfâtından Günyüzü
nâhiyesi kurâsından Yazar karyesi ahâlîsinden ve Şekerci esnâfından Mustafâ ve
li ebeveyn er karındâşı Ahmed ibni diğer Ahmed bin Abdullâh nâm kimesne
nezâreti-evkâf-ı hümâyûni-mülûkâneye mülhâk Harameyn-i muhteremeyn vakf-ı
musakkafâtından mahmiye-i İstanbul’da Alaca hammâm kurbınde Çelebî oğlu
Hâce Alaaddin mahallesinde vâkı´ cezire-i vakf-i müşârun ileyhin sekiz yüz
altımş dokuzuncu adde-i umûmimisinde mukayyed ve doksan birinci numara ile
murakkam bir tarafdan hâne ve divarı ve bir tarafdan Tuhfeci dükkânı ve bir
tarafdan Çaycı dükkânı ve bir tarafdan tariki-âmme ile mahdûd ve beher şehr
vakf-ı mezbûreden dört guruş icâre-i mü´eccelelu mukaddemâ Şekerci ve
eylyem Fincâncı bir bâb dükkân gediği Ahad bin mebur Mustafâ ve Ahmed' in
bâ temessük evkâf bi'l-münâsefe taht-i tasarruflarında iken bundan akdem
mezbûr Mustafâ vefât idüp taht-ı tasarrufında olan nısf-ı hisse-i mezkûre sülb-i
kebîr oğulları Hüseyin ve Hasan' a ba´de'l-intikâl müte´âkıben mezbûr Ahmed
dahi vefeat idüp kezâlik taht-ı tasarrufında olan nısf hisse-i mezkere sülbî kebîr
evlâdları diğer Hüseyin ve Ayişe ve Döndü’ye intikâl itmiş ise de el-yevm
mu´âmele-i intikâlleri icrâ olunmayub hâlâ pederleri mütevefayi merkûmân
uhdelerine vakef-ı müşârun ileyh cânibinden i´tâ kılınub yedlerinde buluna
temesssük-i atîk mûcebince tasarruf itmekdeler iken evlâd-i müteveffâ-yi
merkûmândan bazıları bu esnâda hisselerinden âhara ferâğ Murâd itmekle
yedlerinde olan tahrîr-i cedîd ilm u haberden müstebân olduğı ecihle yüz yigirmi
sehim i´tibârıyla otuzar sehimden altmış sehimi hisse-i şâyi´âsını mezbûr
Hüseyin ve Hasan ibni el-müteveffâ el-merkûm Mustafâ' ya ve yigirmişer
sehimden altmış senimi merkûman diğer Hüseyin ve Ayişe ve Döndi evlâdi el-
müteveffâ el-merkûm Ahmed' e intikâl iylediğini nâhiye-i mezbûre kurâsından
Giçek karyesi ahâlîsinden İhtiyâr oğlu Ali Efendi ibni Mehmed ve İmâm oğlu
Abdullâh Onbaşı ibni Mahmûd nâm kimesnelerin alâ tarîkı’ş-şehâde ihbârlarıyla
lede'ş-şer´i'l-Enver (silik) olduktan sonra merkûm Hüseyin Medine-i merkûmede
hükûmet-i şer´îye konağında meclis-i şer´-i şerîf-i enverde li ebeveyn er
karındaşları mezbûr Hüseyin ile ömme zâdesi mezbûr diğer Hüseyin hâzır
oldukları hâlde sâlifu'z-zikr Yazar karyesi ahâlîsinden bâ´isu'l-vesîka Binnâz
oğlu Ali bin Halîl mahzarında hâzirân-i mezbûran ile ma´an ikrâr ve takrîr-i
kelâm idüp benimle karındâşım hâzır-ı merkûm Hasan dükkân-i mahdûd-i
mezbûrde bulunan ber i´tibâr merkûm otuz sehim hisse-i şâyi´âmızın on beş
sehimden otuz sehimi bize îfâ ve bâkî ve bâkî otuz sehim hisselerimizin el-yevm
bedeli bulunan yedi bin beş yüz guruş kezâlik hâzır-ı merkûm diğer Hüseyin
dahi ber mutebâr-i mezsbur müstakil yedi ehim hisse-i şâyi´âsını beş bin guruş
bedel mukâbelelerinde mâru'l-beyân Yenice Geçik karyesi ahâlîsinden ve
Şekerci esnâfından işbu hâzır-ı merkûm bi'l-meclis Bayrâkdâr oğlu Ahmed Usta
ini Halîl' e mahallinde bâ evkâf-ı mütevellî ferâğ-ı kat´i-i mu´teber ile ferâğ ve
tefvîze ve bedelleri olan cem´an on iki bin beş yüz guruşe makbûz ile merkûm
Ahmed Usta yedinden temeamen ve kâmilen ahz ve kabz ve makbûzini bize
irsâl ve îsâle ve bunlar mütevaffık olduğı umûrun küllisine tarafımızdan merkûm
Ali'ye vekîl ve nâib-i menâb nasb ve ta´yîn iyledik didiklerinde ol dahi ber vech-
i muharrer vekâlet-i merkûmeyi kabûl ve hidemât-i lâzımesini kemâ yenbeği
241
edâya ta´ahhüd ve iltizâm itmeğni mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu'l-
hamis min şehr-i Muharremu'l-harâm sene semân ve tis´in ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Günyüzi nâhiyesi kurâısnadn Geçik karyesi ahâlîsinden İhtiyar oğlu Ali Efendi
Karye-i merkûme ahâlîsinden İmâ oğlu Abdullâh Onbaşı
Karye-i merkûme ahâlîsinden Hâcî Ahmed Efendi
Seferihisâr ahâlîsinden Kızıl Ömer oğlu Mollâ Ali ve gayruhum
Sivrihisar_7681_0044/1
Sayfa 84
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kezir Mahallesi ahâlîsinden Câme´ci oğlu
Mollâ Mustafâ bin Hâcî İsmâîl Efendi nâm kimesne meclis-i şer´-i şerîf-i enverde
Karabaşlı mahallesi ahâlîsinden Sülubuk oğlu Ali bin Mahmûd hâzır olduğı hâlde
Hâcî Eskici mahalleis ahâlîsinden bâ´isu'l-kitâb el-Hâcc Emîn Efendi ibni Ali
mahzarından takrîr-i kelâm ve ta´bîr ani'l-merâm idüp merkûm Hâcî Emîn
Efendi' ye cihet-i karz-i şer´îden iki bin yetmiş guruş edâsı vâcib zimmetinde
deymin olmağla hâlen yedimde müsatkilem mülküm ve hakkım olub zikr olunan
Gedik mahallesinde vâkı´ bir tarafdan Dervîş Ahmed eytâmı menzilleri ve bir
tarafdan benimle üvegi vâlidem menzili ve tarafeyn itarik-i âmme ile mahdûd
tahtânî iki bâb oda ve bir mikdâr havluyi müştemil hâriciiye ta´bîr olunur bir bâb
mülk-i menzil ile elli bir kıyye be tarîku’l-vefâ bey´ ve teslîm eylediğimde ol
daha ber vech-i muharrer iştirâ ve teslîm ve kabz ve kabûl eyledi didikde gıbbe't-
tasdîkı’l-mu´teber mezkûr Mollâ Musatfa meclis-i mezkûrde hâzır-ı merkûm Ali
mahzarında ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp bey´-i mezbûr hakîkatını Emîn
hükminde olmağala ecl-i mezkûr hulûlulinde meblağ-emzbur edâ olunmayup
fekk-i Emîn mümkün olmaz ise menzil-i mahdûd-i mezkûr ile edâsı nühâsiye-i
mezbûreyi semen-i misilleriyle Âhara bey´ ve kabz semene ve semenlerinden
deyn-i mezkûrimi edâya ve fazla kalur ise bana i´tâya ve bunlar mütevaffık
olduğı umûrun küllisene kelimen izzeten? Fâide vekîl-i mansûbiyeti üzre azl ve
inkırâdına mersûne vasiyet akd-i rehinde meşrûta vekâlet-i kaviye ile merkûm
Ali' yi vekîl ve nâib-i menâb nasb ve ta´yîn eyledim didiked ol daha vekâlet-i
merkûmeyi kabûl ve hizmet-i lâzımesini edâya ta´ahhüd ve iltizâm itmeğin mâ
vak´a bi't-taleb ketb olundı fî gurre-i min şehr-i Şevvâli'l-mükerrem sene isneyn
ve tis´în ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Eytâm müdîri Ali Efendi
Abdullâh Beşe oğlu Hâfız memed
Abdullâh Beşe oğlu Çakır Mehmed Ali Ağâ
Akbaş oğlu Osmân
Ve gayruhum
242
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Orta mahallesi ahâlîsinden Teb´a-i Devlet-i
'Aliyye' nin Ermenî milletinden bâ´isu'l-i´lâm Yememin oğlu Kifork veledi
Ohannes nâm kimsene Medine-i merkûmede hükûmet konağında de´âvî odasınad
mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zimmî
Akdoğan mahalleis ahâlîsinden ve Teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin millet-i
merkûmesinden Küstan oğlu Mardoros veledi Ohannes müvâcehesinde merkûm
Mardoros’un târîh-i i´lâmdan iki buçuk sene mukaddem zikr olunan Orta
mahallesined vâkı´ sâkin olduğım menzilde mahzar-i şuhûdde mâlımdan ve
yedimden müstakilen iştirâ ve kabz eylediği dokuz yüz on çift çorab semeninden
alacak hakkım olan iki bin dokuz yüz yigirmi guruşi merkûm Mardoros’dan sula
olunub hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbınad
ma´ru'z-zikr dokuz yüz on çift çorabı şerîki olub gâib-i ani'l-meclis Köse oğlu
Haci Begos veledi Atam ile müştereken iştirâ idüp ol vecihle semeni olan
meblağ-ı merkûm iki bin dokuz yüz yigirmi guruşun nısfi-sahîhi bulunan bin
dokuz yüz altmış guruş zimmitinde deyni olduğı ikrâr ve i´tirâf idüp nisf-i diğeri
olan bin dokuz yüz altmış guruşini şerîki gaibi-merkûm Haci Begos’dan ahz ve
kabz eylesun diyü ber vech-i muharrer müstakilen iştirâsını inkâr idincek
müdde´î-i merkûm Kifork’dan ber minvâl-i muharrer merkûm Mardoros’un
mâru'l-beyân dozu yüz on çift çorabı menzil-i mezkûrde müstakilen kendüsine
bey´ ve teslîm ol dahi ba´de'l-iştirâ vel kabûl semeni olan meblağ-ı mezkûr iki
bin dokuz yüz yigirmi guruşini merkûm Mardoros’un zimmtinde alacağı olduğı
mübeyyin beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Orta
mahallesi ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin millet-i merkûmesinden
Hazineci oğlu haaci Kifork veledi Haci Ohannes ve Bodur oğlu Artin veledi
Hacador’dan alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan
sâlifu'z-zikr Orta mahallei ahâlîsinden kezâlik Devlet-i 'Aliyye' nin millet-i
merkûmesinden Marta oğlu Sergiz veledi Haci Agob ve Yemenici oğlu Agob
veledi Ohannes nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i
isbât itmeğin mûcebince meblağ-ı merkûm iki bin dokuz yüz yigirmi guruşi
müdde´î-i mezbûr Kifork' a bi't-taleb hâlâ edâ ve teslîme merkûm Mardoros’a
tenbîh olunudğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el emr li men
lehu'l-emr fî'l-yevmu's-sâlis bin şeh-i Muharremu'l-harâm sene selase ve tis´în ve
mieteyn ve elf
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Yapaklı çeşmesi nukûd ve kaziyesi
mütevellisi mahalle-i merkûme ahâlîsinden Kavak oğlu Hasan Efendi ibni Hasan
nâm kimesne Medine-i merkûmede hükümte konağında de´âvî odasında
mümeyyizler hâzır olduığı hâlde makudi-huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde Tatlı
mahallesi ahâlîsinden Murâd oğlu Memiş bin Hâcî Mehmed hâzır olduğı hâlde
zikr-i âtî bir bâb menzile vaz´-ı yeti beyine-i âdile şer´an sâbit ve mütehakkik
olan anifu'l-beyân Tatlı mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm Fındkıçı oğlu İsmâîl
243
bin Ali Osmân müvâcehesinde târîh-i i´lâmdan bir sene mukaddem hâzır –ı
merkûm Memiş' e kazâ-i mezbûr nukûdinden bi'l-külliye ifrat ve teslîm idüp ol
dahi yedimden iktiraz ve teslîm ve kabz ve umûrine sarfla istihlâk eylediği vakf-ı
mezbûre zimmetinde sahîh deyni olan bin otuz beş guruş mukâbelesinde yedinde
müstakilen mâli ve mülki olan zikr olunan Tatlı mahallesined vâkı´ bir tarafdan
Terzi Halîl oğlu Hasan menzili ve bir tarafdan Kalın bıcak oğlu kerimesi Râzıye
Hâtûn menzili ve bir tarafdan Na´lbend Sâlih menzili ve bir tarafdan tarîk-i
âmme ile mahdûd tahtânî havlusi müştemil bir bâb mülk-i menzilini ba´de't-
tahliye ve yedime teslîm itmesi üzerine bana rehim vaz´ idüp ben dahi ber vech-i
muharrer irtihân ittikten sonra tahliye ve yedime teslîm itmediğinden mâ´adâ üç
gün sonra merkûm Memiş menzil-i mahdûd-i mezkûri tarafından bi'l- îcâb ve'l-
kabûl bâten ve sahîh-i merkûm İsmâîl’e bin elli guruş semeni medfû´ ve makbûza
bey´ ve temlîk ve vech-i itlâğı üzer teslîm eylediğinde ol dahi ber vech-i
mübeyyin iştirâ ve temlîk ev teslîm ve kabz ve kabûl eylemiş ise de ber minvâl-i
muharrer menzil-i mahdûd-i mezkûr mukaddemâ rehim olması cihetiyle merkûm
İsmâil' in zabt ve vaz´-ı yedi fuzûli olmağla menzil-i mahdûd-i mezkûrden keff-i
yed ve mahallinde bana rez ve teslîme tenbîh olumak bi't-tevliye matlûbumdur
diyü menzil-i mahdûd-i mezkûrun tahliye ve yedine olunmadığıyla merkûm
İsmâil' in sahihi-mülk-i müşterâsı olduğını tâyi´an ve kat´an ikrâr ve i´tirâfına
mukârrin bi't-tevliye tasaddî eylediği da´vâsı iltifata şâyân olmayub merkûm
İsmâil'e suâl dahi tevcîh itmediği kendüsine ba´de't-tefhîm merkûm İsmâil' e bi
vech-i şer´î mu´ârazadan men' olundığı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine
i´lâm olundı elm emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hâmis min şehr-i
Ramazânu’l-mübârek sene isneyn ve tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0044/2
Sayfa 85
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kethüdâ bahallesinde sâkin Necîbe binti el-
müteveffâ İbrâhîm Ağâ nâm Hâtûn' un zevci ve tarafından husûs-i âti'l-beyanda
de´âvîye vekîli olduğı zât-i mezbûreyi bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olub usûl-i
mevzû´asına tatbîken evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen
lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Timucri
mahallesi ahâlîsinden Keşşâf Hasan Efendi ibni Süleymân ve Karabaşlı mahallesi
ahâlî sinden Ahmed bin Mahmûd nâm kimesneler şehâdetleriyle muhzır-i hasm-ı
câhidde ber nahc-i şer´i sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şer´-i lâhik olan Gökçe
oğlu Sâlih bin hacı Mahmûd nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet
konağında de´âvî odasında mümeyyizler ile sâhib-i arz me'mûri Tapu katibi
Ebûbekir Efendi ibni Hüseyin Ağâ hâzır oldukları hâlde nukûd-i huzûr-i şer´-i
me´âlî ukûdde zikr-i âtî dört kıt´a tarlaya vaz´-ı yedi bi'l-beyineti’ş-şer´î sâbit ve
mütehakkık olan Tatlı mahallesi ahâlîsindne işbu bâ´isu'l-i´lâm Saatçi Mahmûd
efi ibni Osmân müvâcehesinde Medine-i merkûme kurâsından Obertuklar karyesi
hudûdi dâhilinde kâin Yüzark nâm mevkı´de vâkı´ tarafını portek ve bir tarafdan
244
Bekçi oğlu Osmân ve bir tarafdan bazen Kaydi oğlu Ali ve bazen Kulak oğlu
Halîl ve bazen Boyalık tarlaları ile mahdûd İnceyer dimekle ma´rûf tahminen on
beş dönüm mikdarin bir kıt´a ve yine mevkı´-i mezkûrde vâkı´ tarafını Kualk
oğlu Halîl ve Kaydi oğlu Ali tarlaları ve tarafını Portek ve hark ile mahdûd
Boyaluk dimekle ma´rûf tahminen kırk dönüm mikdârı bir kıt´a ve yine mezbûre
kâin bir tarafdan boyalık ve bir tafardan Ayişe karının Süleymân tarlası ve bir
tarafdan bazen tarîk ve bazen boz hâlî ile mahdûd Memiş' in Hasan ve nâm-ı
diğer Lâlâ Oğlan Tarlası dimekle ma´rûf yigirmi dönüm mikdârı bir kıt´a ki
cem´an doksan iki dönüm ve dört kıt´a sulu tarlalar zevcem muvekkile-i mezbûre
Necîbe’nin babası müteveffâ-yi merkûm İbrâhîm Ağâ' nınn hayâtında ile'l-vefade
bâ tâpu taht-i tasarrufında olub ba´de vefâte âdîyen kızı müvekkilim mezbûre
Necîbe' ye intikâl itmiş iken bir buçuk seneden beru merkûm Mahmûd Efendi
tarlahây-i mahdûd-i mezkûrleri fuzûli zabt ve bi gayr-i hâk tasarruf ider olmağla
suâl olunub tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrlerden keff-i yed ve cânib-i mûmâ ileyh
ma´rifetiyle müdâhele-i mezbûre içun mahallined bana red ve teslîme merkûm
Mahmûd Efendi' ye kıbel-i şer´den tenbîh olunmak bi'l-vekâle murâdumdur diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında muvekkile-i mezbûre Necîbe târîh-i
i´lâmndan bir buçuk sene mukaddem babası müteveffâ-yi merkûmden müntakil
tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrelir beş bin dokuz yüz guruş bedel-i medfû´ ve
makbûz mukâbelesinde bâ ma´rifet sâhib-i arz bana ferâğa tarafından emmisi
gabi-i ani'l-meclis Yazıcı zâde Osmân Efendi' yi muhzir-i şuhûdde vekîl
eylediğinde ol daha ber vech-i muharrer vekâlet-i merkûmeye ba´de kabûl
tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrleri ol târîhde bâ ma´rifet sâhib-i arz meblağ-ı
merkûm beş bin dokuz yüz guruş bedel mukâbelesinde ferâğ-ı kat´-i mu´teber ile
bana bi'l-vekâle ferâğ ve tefvîz eylediğinde ben dahi ber vech-i muharrer teferruğ
ve tefevvüz ve kabûl ve iktizâ iden koçânları yedime i´tâ olunmağla ol vecihle
tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûr kat´´a tefevvüzden olmağla târîh-i merkûmeden beru
buçuk zabt ve tasarruf iderum diyü ba´de'd-def´ ve'l-inkâr dâfi´-i merkûm
Mahmûd Efendi' den ber minvâl-i muharrer târîh-i mezbûrede doksan iki dönüm
dört kıt´a tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrleri bedel-i mezkûr beş bin dokuz yüz guruş
mukâbelesinde fera ve tefvîze taraından emmisi gâib-i merkûm Osmân Efendi' yi
mezbûre Necîbe vekîl idüp ol daha vekâlet-i merkûmeyi ba´de'l-kabûl bâ
ma´rifet-i sâhib-i arz tarlâhâ-yi mahdûd-i mezkûrleri bedel-i merkûm beş bin
dokuz yüz guruş mukâbelesinde kündüsine ferâğı-kat´-i mu´teber ile bi'l-vekâle
ferâğ ve tefviz ve kendüsinni dahi ber vech-i muharrer teferruğ ve tefevvüz ve
kabûl ittiği ve müdde´âsına mutâbık beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´ına
tatbîken evvelen Kethüdâ mahallesi ahâlîsinden Ulemâ İmâm oğlu hacı İsmâîl
bin Mustafâ ve Çalık oğlu Mollâ musatfa bin Râşid Efendi ve Topçı oğlu hacı
Mehmed Ali bin İsmâîl ve Hâfız Mustafâ bin Halîl den bâ varaka-i mestûre sırren
ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idüklire ihbâr ve iş´âr
olunan sâlifu'z-zikr Kethüdâ mahallesi ahâlîsinden Karaveli oğlu Mollâ Mehmed
bin Hüseyin ve mâru'l-beyân Tatlar mahallesi ahâlîsinden Kobruk Mollâ Ali bin
Mustafâ nâm kimsenler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât
itmeğin mûcebiyle muvekkile-i mezbûre Necîbe Hâtûn' a izâfetle müdde-i vekîl-i
merkûm Sâlih da´vâ-i mezkûresiyle merkûm Mahmûd Efendi' ye ber vech-i şer´î
mu´ârazadan men' olundığı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundi el
emr limen lehu'l-emr hurriren fî'l-yevmu's-sâdis min şehr-i Muharremu'l-harâm
245
sene selase ve tis´în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtındanTatlar mahallesi ahâlîsinden Hâlid oğlu Ömer
bin Hüseyin man kimesne Medine-i merkûmede hükûmet konağında de´âvî
odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde
mahalle-i mezkûrede sâkine ve zât-i ta´rîfi-i şer´i ile ma´rûfe li üm kız karındâşı
bâ´isetu'l-i´lâm Fatmâ binti Mahmûd nâm Hâtûn tarafından husûs-i âti'l-beyânın
vekîl-i müseccel-i şer´isi mezbûre Fatmâ Hâtûn' un sadr/ı kebîr oğlu Saatçı
Mahmûd Efendi ibni Osmân müvâcehesinde târîh-i i´lâmdan on sene mukaddem
kız karındâşım mezbûre Fatmâ mâlımdan ve yedimden iştirâ eylediği Hacı Yakûb
nâm mevkı´de kâin ma´lûmu'l-etrâf ve'l-müştemilât kürümi mülki bir kıt´a bâğ
semeninden gayri makbûz zimmetinde bin guruş alacak hakkım olmağla
muvekkile-i mezbûre Fatma' ya izâfetle oğlum vekîl-i merkûm Mahmûd Efendi'
den hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi bi'l-vekâle
cevâbında târîh-i mezkûrde vâlidem muvekkilei-mezbûrenin ber vech-i muharrer
müdde´î merkûm Ömer' den bu mekûle bâğ iştirâ itmediğinden mâ´adâ semen-i
mezkûrden zimmetinde bin guruş deyni olduğı dahi külliyen inkâr idecek
müdde´î-i merkûm Ömer' den ber vech-i muharrer müdde´âsına mutâbık beyine
taleb olundukad Osmân beyyineden izhâr-i acz idüp muvekkile-i mezbûre Fatma'
dan tahlif taleb ittikde mezbûre Fatmâ Hâtûn' un muhâkeme-i şer´îyeye gelmeğe
özr-i şerisi bulunduğı bi'l-ihbâr lede'ş-şer´i'l- enver tahkîk eylediğine binâen
husûs-i mezkûrinin mahallinde icrâ-i tahlîf içun savb-i şeri´at-i garrâdan
me'zûnen bâ iltimâs irsâl olunan Kâtib Hüseyin Efendi mezbûre Fatma' nin sâkin
olduğı menzilinine varub cerîdede mazbûtu'l-esâmî müslimîn huzûrlerinde akd
eylediği meclis-i şer´-i âlîde mezbûre Fatmâ Hâtûn' a bi'l-vecihe ber nahc-i şer´i
tahlîf olunmağın mûcebince merkûm Ömer de´âvî-i mezkûresiyle muvekkile-i
mezbûre Fatmâ Hâtûn' a izâfetle vekîl-i merkûm Mahmûd Efendi' ye bilâ beyine
mu´ârazadan men' olundığı mahallinde ketb ve tahrîr ve ma´an meb´ûs ümenâ-i
şer´le meclis-i şer´e gelub alâ vukû´a inhâ ve takrîr eylediğ i tescîl ve bâ iltimâs
huzûr-i âlîlerine i´lâm olundi el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hamis min
şehr-i Ramazânu’l-mübârek sene inseyn ve tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0045/1
Sayfa 86
1
Emirnâme-i Sâmî Sûretidir fî 19 Zi'l-ka´de sene 92
Velî ni´met bî minnetimiz şehenşâhi mu´âdelet istinâÎ Efendimiz Hazretleri'nin
her sınıf teba´a-i mülûkâneleri haklarında ve memâlik-i Devlet-i 'Aliyyelerinin
terakkîyu’l-bâb medeniyet ve ma´ûriyeti emr ve müktezâsında hemîşe mebzûl
olan ihsân bî imtinân-i hümâyûnleri âsâr-i azîmelerinden olmak üzre bu defa
246
ıslâhât ve müsâ´edât-i adliye umûmiyeyi hâvî hidmet-i sadârete hitâben şeref-
bahş sahîfe sudûr olan fermân-i celîli’l-ünvân-i Pâdişâhide sûret-i münîfesi irsâl
savb-i vezîrin kılınmış oldığından hemân dâire-i vilâyetde neşr ve i´lânıyla
umûmun te'mîn ve tatmînine müsâra´at olunması ikdâm-i umûrdur ve bu bâbda
me'mûrine âid olan vazîfe-i mühimme ise medlûl ve mantûk-i münîf fermân-i
hümâyûnden iktibâsı ve istinbât olunacak ahkâm-i adliyenin harf be harf ve
peyder pey icrâât-i fî´liyesine gayret ve i´tinâsı olmağla bu bâbda himmet ve
müsâra´at ve hüdâ ne kerde betâit-i va´di ve ayîdi kat´i mazhar vürûd Pâdişâh
mürâhassa penâh Efendimizin matlûb-i kat´-i hümâyûnleri hukûk-ı meşrû´ına
teba´anın ve memleketde vazîfe-i tâbi´iyet ve müsâdifeti hüsn-i îfâ itmesine
nezâret iylemek maddeleridur ki muhâkeme-i ıslâhâtı ve umûr-i zabtiyenin
Tanzimatı ve tekâlif-i teshîl ve ta´dîl tahsîlâtı vesâir idâre-i mülkiyenin taslîh-i
mu´âmelâtı gibi fermân-i âlînin hâvî olduğı îrâdât-i mümeyyizler hâzır olduğı
hâlde’ekkide ve müsâ´edât nev´ide hazret-i şehenşâhî âşinâ-i edâsi simâ-i
külliyetin muhâfazası maksadından ibâret olarak mevâden siyâsiye-i meşrû´anın
be tevfîk-ı Te´âlâ mülk ve teba´aca müntebih-i sa´âdet ve selâmet olmuş ise
büyük ve küçük kâfe-i me'mûrin ve bendegân vezafi-i mühimmesinden olduğı
vecihle ve'l-hâh-i âlî-i Pâdişâhîye tevfîken kemâfî müsâra´âtla icrââtına i´tinâ
itmekle hâsıl olacağında ve ol bâbda merkezce dahi dürlü takyîdât ve tahkîkât-i
müesseer icrâsı mukır bulunduğından ana göre hareket sarf-i himmet ve mesâ´i
kılınması izhâriyle şukka-i mahsûsa terkîmine ibtidâr kılındı.
2
5/237
Sûret-i (silik) fî 20 Zi'l-hicce sene 92
Rif'atlü Bey
Mülk ve memleketin te'mîn-i sa´âdetleri ve te’yîd-i kuvvet ve miknet-i mehâsin
iştimâli murâd-i Hayriye i´tibârıyla dahi sarf-ı kitâbet-i müstetâb-i adâlet ve râfet
ve her setri şifâ-i
Ma´mûriyet ve medeniyet olub makâm-i mu´allâs-i sadâret-i uzmâya şeref-bahş
sudûr olan fermân-i âlînin ta´yîn-i cihân nikmet cenabi-mülûkâne ile dâyemend
ve muftehar olanlara i´lân ve tebşîr ve ez (silik) da´vât-i Hayriye hazret-i
mülûkâne tezkâr olunmak üzre sûret-i mecellesi bâ me'mûr-i mahsûs cânib-i
vetâyit zînet arâyi huzûr olmasıyla kemâl-i tanzîm ve tekrîm ile istikbâl ve
me'mûrîn ve erkân ve ulemâ ve mu´teberân-i ahâlî-i mecmû´a oldukları hâlde
kirâetle mazmûn-i münîfi efrâd-i teba´ ve ahâlîye ismâ´ ve İrsal ittirilmiş ve
sûret-i müceble mebhûsenin nüsha-i müte´addidesi ve ol bâbdaki emîrnâme-i
sâmî müvâcehe-i umûmiyede kirâet ve mâ'il-i meserret iştimâllerinden ahâlî ve
teba´a-i edebiyenin husûsde cevr ve mefahirret idilmesi ve münderecât-i
emirnâne-i sâmîye tevfîken icrââtına Kemâl-i müsâra´atla i´tinâ olunması ve ol
bâbda her dürlü tevkîrât ve ikdâmâta sarf-i mesâ´i ve rüyet kılınması siyâkında
şukka-i mahsûse terkîm kılındı.
Fî 15 Kânûn-i sânî sene 291
247
3
(silik)
Dustûri-Ekrem ve mu´azzam müşîri-iftiham ve muhterem nizâmu’l-âlem
nâzimm-i menâzimu’l-ism müdîr-i umûru’l-cumhûr bi'l-fikri’s-sâbık
mütehimu’l-mihâmu’l-emân bi’r-re’yi’s-sâib mümehhidi bünyânu’d-devlet
ve'l-ikbâl müşeyyi-i erkânu’s-sa´âde ve'l-iclâl müretteb-i merâtib hilâfeti’l-
kebirî mükemmel nâmûs-i saltanatu’l-uzmâ el-mahfûf be-sunûf-i avâtifi’l-
mülku’l-a´lâ bi'l-fî´l-i sadâret-i azîm sütûde ve şiyem v vekîl-i mutlak
kaviyyu’l-ham olub murassa´-i Osmânî ve mecîdî-i nişân zînişânlraı câiz ve
hâmil olan vezîr-i me´âli semîrim Mahmûd Nedîm Paşâ edemâllahu Te´âlâ
iclâlehu vezâğif-i betâ’îd iktidâra ve ikbâle tevkî´-i refî´-i hümâyûnum vâsıl
oacak mâ´lûm ola ki
4
Der devlet-i mütemedinenin akdemu’l-verâ hukûk-i sâmienin te'mîni kaziyesi
olub bu esasın muhafaza ve bekâsına medâr olan esbâb ve vesâil-i mutlakâ-i
kâfe-i ibât haklarında bilâ istisnâ iltizâm-i adâlet ve idâre-i hükûmetınde intizâm
bereketiyle hâsıl olur ve her şahsın her dürlü fevâid ve menâfi´-i vatan ve
memleketin asâyiş ve ma´mûriyetiyle me´ûne ve mahfûzi olamayub emniyet ve
münfa´at-i husûsiye ancak emniyet ve menfa´at-i umûmiye ile vücûda gelur
binâen aleyh hulûs-i hümâyûn-i şâhânemizden beru teba´asına âleme neşr olunan
efkâr ve niyât-i hayr âyât-i mülûkâne bi avni’llâhi Te´âlâ saltanat-i seniyyemizin
i´tilâ-yi şân ve şevketi ve sunuf-i teba´amızın devâm-i huzûr ve râhat ile
memâlik-i devlet-i aliyyyemizin servet ve ma´mûriyetince müsta´id olduğı
terakkiyâtın istikmâli maddelerine ma´tûf itdüğine işbu âmâl-i Hayriye-i
mülûkânemin bir kâtda daha tavsî dâire-i mu´adelet pâhiresiyle emniyet-i
umûmiyeye muhâmmen kâfil ve teba´a-i şâhânemin her sınıfına aid ve şâmil
olacak müsâ´edât ve ıslâhâtın bu kere tahminen ta´yîn e i´lâmı ind-i hilâfet
peyvend-i hümâyûnumde karîn-i tasvî olarak husûsât-i Âtiyetu’l-zikrin ilâ
maşâllâh Te´âlâ dustûru’l-amel utulmak üzre icrâlarına irâde-i adâlet ifâde-i
bârigâhına şeref sadır olmuşdur şöyle ki temini hukûk ve teba´ada asıl olan şeller
kuvve-i adliyeye kuvve-i icrâiyenin müdâhele itmemesi ve ahkâm-i kavâninin her
dülü sû-i isti´mâlâtlarına masûne bulunması kaziyeleri olarak mehâkimin-i
emniyet-i umûmiye mazhariyetleri ise yalnız teşkilâtıyla olmayub erkân ve
a´zâsının ehemmiyet-i sahîha ve sıfât-i hasene-i ismet ve istikâmetle
mahdûmiyetlerine ve meslek ve hakeretlerinin hakkâniyet ve mu´adeletine
makrûniyetine mevkûfdur divân-i ahkâm-i adliyelerimizin teşkîl işine setr-i
tevsîfe muvâfık bir merci´-i adâlet ta´yîni maksadına mebnî olduğından hey'et-i
vezaîf-i me'mûrinin bu esâi tatbîken tanzîm ve tensîfi ve müteferri´âtının merâtib-
i muhtelifesince ıslâhât-i sahîhe icrâsı lâzım gelub çünkü mehâkim hakkında
usûl-i bî tarafîyi muhâfaza itmek mu´âmelâti vâkı´alarıın sâbi idâreden ta´rifiyle
hâsıl olacağı gibi erbâb-i muhâkemin umûm-i nezâretde mazha-i emniyetnâme
olmaları bilâ mûceb azl ve tebdîl idilmemelirine menût ve bu dahi kendülerinin
intihâbı mu´emmini ve mu´teber üzerine ta´yîni kılınmalarıyla meşrûta
248
olduğından a´zâm-i mehâkim-i nizâmiye olan mahkeme-i mümeyyiz riyâseti
vazifesi umûri adliyemiz nâzırı uhdesinden alınarak münkasîm olduğı iki dâireye
bir re'is-i evvel ve bir re'is-i sânî nasbi ve yine bu kâbilden (...) üzre ticâret ve
divân-i istinâfının ve mehâkemenin umûr-i adliyemiz nezâretine rabta ve
ihâtasıyal bunarlın merbût oldukları ticâret nezâretinin esbâb-i ticâret vezâyi´
vüzerâtının terakkîsi vazîfe-i asliyesine tahsîs kılınması ve şu hâlde ticâret-i
divâna istinâfıyla divâna cinâİstinâfıyla divâna cinâyet vezâifinin divân-i ahkâm-i
adliyemize merbûte mahkeme-i istinâfiye vezâifine ilâvesiyle mevât-i cüz´iye ve
tasarruf-i Âdiye ve mahsûsât-i tüccâriyeye tahsîsen üç kısım olarak tanzîm ve
ıslâh ve bunarlın ve muhâkeme-i temyîzin rü'yet lâyihâsının hakîkate ve evsâf-i
kânûniye ile muttasıf olmak üzre mücedded intihâb olunamsı ve ba´dezin intihâb-
i sahîh ve sâlim tahtında müntehab ve a´zâ-i memâlik-i vaz´iyet-i asliyesine
Tevfîken bilâ mûceb azl ve tebdîl olunmayacağını mütezammen yedlerine berât-i
âlîşânım i´tâsıyla berâber kendülerine mahsûs bir hakk-ı tekâ´ud nizâmı
yapılması cümle-i evâmir-i aliyye-i şâhânemizdendir divân-i ahkâm-i adliyemizin
bu sûretle tanzîm ahvâli mücerred silsile-i mehâkim-i nizâmiyenin tensîkıyle
umûr-i hukûkiye te'mîni hüsn-i cereyâna dâimisi maksûdine mebnî olduğı cihetle
bu ıslâhâtın memâlik-i mahruse-i şâhânemde ihkâk-ıhukuk abâ ve neşr-i levâzim-
i adl ve idâre me'mûr olan mehâkim-i nizâmiyeye te´mîn dahi iskâk-i umûmiye-i
şâhânemiz iktizâsından olmağla bunların usûl-i teşkîlât ve intihâbât-ı umûmun
emniyet-i dû tevfîkıne mâni´bir hâlde ve hükûmetin taht-i te'sîri nüfûzinde
bulundurmak içun gerek işbu mehâkim ve gerek idâre-i meclislerine Müslim ve
gayr-i Müslim ta´yîn kılınacak a´zâ ve mümeyyizlerin kendü taraflarından intihâb
olunmak üzre umûm teba´a-i mülûkânemize ruhsat i´tâ kılındığına bunarlın dahi
hemân ol vecihle icrâsi teşkîlât ve intihâbâtı hakkınad her tarafa ta´lîmât-i vâziha
gönderilmesi ve vilâyât merkezlerinde bulunanan nâibler divân temeyyüzlerinin
riyâsetinde bulunmak üzre mmehâsi-temyîz-i riyâsetlerine ihâle idilmesi ve ale'l-
ıtlâk mehâkimin vücûdinden murâd hukûk başı içun merkez müvâhhid-i
muhtelifeye tâbi´ olanların yek diğeri arasında zuhûra gelen de´âvînin mehâkim-i
nizâmiyeye havâle kılınması ve mehâkimde muhâkemetçe tanzîm harekât ve
mu´âmelât içun irâde-i şahanem iktizâsından olan kânûn ve nizâmın serî´an
kemâliyle mevkı´-i icrâya kolumsasi ve bir de muhâkemâta anın ziyâde dikkate
şâyân olan madde-i ahkâm-i vâkı´ada kânûnun hüsn-i isti´mâliyle ashâb-ı
hukûkun takdîrden vekâyesi keyfiyeti olub ale'l-husûs muhâkemâ-i kırâiyede
ef´al-ı musabakânın ahkâm-i kânûniye ile tatbîkâtında iltizâm hiçbir kimesnenin
bilâ hükm muhasibde kalmamıs ve mu´âmele-i cevriye-i ve ezâinin aslâ vukû´ına
meydân verilmemesi farîzeden bulunmağla o misillu efa ve harekâtının ez ser
nikâbiyeti olunması dahi irâde-i müzekkere-i şâhânemiz müktezâsındandir
te'mîn-i hukûk-i teba´a-i kaziyei-esâsinin aksam-i mühimmesinden biri dahi
tekâlif-i mürettebe-i devletin gerek nisbet-i asliyesini ve gerek emr-i tahsîli ve
istifâsını adâlet ve hakkâniyete tevfîk eylemek maddesidur eğerçe hazîne-i
Devlet-i 'Aliyyemizin irâded-i umûmiyesi vezâfi-i hükûmet ve nubû´iyyet-i
levâziminden olan mesârif-i mülkiye ve asâkiriye mukâbilinde mevzû´ olduğı
cihetle memleketimizin menâfi´-i servetinden istifâde olundukça ve mürettebe ve
me'mûriyeti mütezâyid olmadıkça bir tarafdan vâridâtımızın terakksını aramak
iktizâ ider ise de vâridât-ı mevcûdeden ahâlîmizin iz´âc iden ve hazîne-i
devletimizin fâidesini te'mîn idemeyen şeyler şâyan-i i´tibâr olmaması cümle
249
makâsid-i hümâyûnımızdendur zikr olunan tekâlif-i mevzû´ında umûm teba´a-i
şâhânemizin ifâ itmekde oldukları virgü ile rüsûmât-i dâhiliyenin müte´addid
nev´ ve cihetinden husûle gelen tevzî´ât ve tahsîlâtını bi't-tâbi´ râbita-i adâletden
çıkarmakda olduğından ahal-i memâlik-i mahrûse-i şâhânemizi iz´âcdan
kurtarmacak ve niyet-i umûmiyede iltizâm-i i´tidâl ile hazîne-i devletimizdce
dahi meşrû´ân istifâde olunacak yolda işin cihet ve sadakı bulunarak hemân
mevkı´-i icrâya götürülesi ve bir de vâridât-ı şer´îyeye bir arâyîk-ı muntazam
olan rub´-i teba´amızı umûmen muhît olan mi´râs-i mülûkânemiz âsârından
olmamk üzre mu'ahharan bi'l-külliyle ukûd-i ref´ olunmuş ise de vâridât-i
öşriyenin mültezemin vâsıtasıyla istifâsında müte´addiyât ve hem zirâ´ı
haklarında ve hem de hazîne-i celîlece iki taraflı hasârâtın men´i ve def´ine
müte´allik tedbîr-i mu’esserenin icrâ olunması ve teba´amızın doğrudan doğrayı
tahsîldârlığını işinin umûr-i zâbitadan ta´rîfiyle Müslim ve gayr-i Müslim ahâlîce
müntehim ve muşerref ve mu´temed kesândan tahsîldârlar ta´yîn olunarak
alabilecek ta´lîmât-ı mahsûsında tevfîk-i emvâl-i mürettebenin bu vesâite ile
tahsîl tahsîl ve te'mîn ittirilmesini nezd-i hümâyûnumuzde kat´an mukır ve
mültezem bulunmağla işbu tashîh-i mu´âmelât-i mâliye ve tahsîliye maddelerinin
dahi bilâ te’hîricrâlarına ibtidâr kılınması emr ve te’kîd iderum umûm-i teba´a-i
şâhânemize müte´allik umûrleri biri dahi emvâl-i gayr-i menkûlenin medâr-i
tasarrufâtı olan senedâtın ıslâhı madde budur ki bundan gerek Der-sa´âdetimde ve
gerek taşralarda tahlif ve mütenevvi´sûretde i´tâ ve ekser emlâkın senedsiz
tasarruf olunması muhâkeme-i işgâl ve ahâlîyi iz´âc idecek müşkilât ve
münâza´âtı emlâkça tedenni-i i´tibârâtı mûceb olduğından bu hâlin mahdûd-i
me´âlîyçun defter-i hâkânî nezâretinin senedât-i umûmiye i´tâsına mercî´-i
müstakil ittihâzıyla her nev´´ emvâl-i gayr-i menkûle senedlerinin evrâdına
virdirilerek teba´a-i saltanat-i seniyemizin te'mîn-i mâ'illerini mu’ebbet bir fâide-i
kaviyyei-ibrâz olunması ve tekrâra hâcet olmadğı ikrâr ve kâfe-i teb´a-i Devlet-i
'Aliyyemizin muhafazatına mâl ve cânı ve emniyet-i ırz ve nâmûsleri ikdâm-i
mekâsid-i Pâdişâhânem olub bu matlûb-i mühimmeni ve sâbite-i husûsinden biri
dahi asak-i zabita olduğından bu sınıfın mahallerince mümeyyizler hâzır olduğı
hâlde’emmen-i ve ehl-i ırz adamlardan intihâb ve istihdâmları ve ta´yîni
vezâfileri maddelerinin hemân mevkı´-i fî'l ve icrâya geturilerek emr-i zâbita ve
emniyet-i sunûf-i teba´anın bu cihetle dahi te’yîd ittirilmesi matlûb-i me´âlî-i
meshûn-i mülûkânemizdir memâlik-i Devlet-i 'Aliyyemizin terakkiyât-i
ma´mûruyet ve medenize izzi-i âmâl-i hümâyûnum olub fakat bir mülkün
tezâyüd-i amirâne veyâ mâlını ahâlîsinin sa´âdet halleri ile meşrûta olmak
hikmet-i ve hükûmet müktezâsından bulunmağla sunûf-i teba´amızın tanzîm-i
taraf-ı ve me´âbir-i ameliyâtında vesâir umûr-i nâfi´ada muhabbet ve vatan
perverlikleri îcâbınca gösterdikleri mesâ´ ve gayreti esâsen ve külliyen memnû´
olan Ankara’ya madde-i muharreresi gibi bir tâkım tenfîkât ve iz´âc ile sû-i
isti´mâlden muhâfaza itmek yani me'mûriyetinde hizmet-i teba´amızın hâlen ve
bedelen hasâr ve mezârı´ine ale't—i itmemek umûr-i mefrûzeden olmağla bu
bâbda ittihâz kılınmış olan bir kâ´ide gayr-i mergûbenin hemâÎ taslîhi ve
te'mîniyle me'mûrin-i mülkiye tenbîhât-i kat´iye ve ekîde icrâsına ve bu yolda
rızâ-yi hümâyûnumemuhâlif hâlâtın men'-i vukû´ına nezâret-i mütehâvviye icrâ
kılınmasın ve cümle ile berâber memâlik-i şâhânemde zırâ´at ve felâhat ve
senâbi´ ve ticâretin ıslâh ve teksîriyle teba´amızın ezdiyât-i servet ve kudretlerine
250
çalışması ilzâm olub ticâret nezâretinin vazîfe-i aslıyesi şu maksûd-i hayr-ı
mersâd-i Pâdişâhânemin fî'liyâtına hizmet itmek içun ez ser-i nev´ tahdîd ve
ta´yîn olunmakdan murâd-i meşrûhanın da erbâb-i vukû´f ve mulm ile bi'l-
müzâkere ve'l-istizân karârlarının icrâsına ihtimâm ittirilmesi ve çünki bâlâda
beyân olunduğı üzre müstezel-i sâye-i himâezel-i sâye-i himâet-i mülûkâne olan
her sınıf-i teba´a-i delvat-i aliyyemden naza-ı re’et eser-i şâhânemde adâlet-i
kâmile ile müsâvi olduğından teba´amızın müselleme-i Pâdişâhanem
cemâ´atlerine âid mu´âfiyât ve serbesti icrâya âyîn ve mezhebleri hakkında bi
derî´ olan müsâra´at-i mevzû´a iktizâsınca patrikleri vesâir rü'esâ-yi rûhâniyenin
cemâ´ât-i milliyleri umûrinde câiz oldukları ikdiâr ve ruhsata ve mecaalis-i
mahsûselerine mevrû´ olan me'zûniyet ve selâmete tevfîken ihtiyâcâtve mesâliha-
i mahsûselerine müte´allik mevâdda ale'd-devâm mazhar-i cemâ´ât ve himayet
olmaları ve me´âbir ve mekâtib vesâir ebniye-i milliyelerinin ihdâs ve
iş´ârlarında teshilâti kâmile icrâsı mukarrerdur diyü müsâ´adât-i mülûkânemle
berâber sunûf-i teba´a-i şâhânemin kâbiliyet ve liyâkâtlarına göre merâtib-i ve
hidemât-i Devlet-i 'Aliyyemize ta’liyetleri zimmetinde bâb-i âsâfâne-i me’ab-i
hümâyûnunm kendümlerine hemîşe meftûh olduğından teba´a-i gayr-i Müslime-i
şâhânemden istikâmetle mevsûf ve iktidârları muharrib ve meşhûd olanların
müsta´id oldukları hidemâtda dâire-i istihdâmlarının te’yîd idilmesi teba´a-i gayr-
i Müslime-i mülûkânemden alınmakda olan bedelât-i askeriye-i teba´a-i
Müslime-i Devlet-i 'Aliyyemin hidmet-i fî'liye-i askeriyeleri mukâbilinde mevzû´
olub fakat hukûkça olan müsâvât vezâyifece olan müsâvâtı dahi müstelzem
olduğı hâlde bunun nisbet-i umûmiyesinde mükellefinin astâne ve emvâlince o
kâ´ideye ri´âyet olunmaması gibi cemâ´âtlerince tevzî´ ve tahsili dahi usûl-i
sâlime ve âdile tahtında cereyân itmeidğini anlaşıldığından benât-i adliyei-
hümâyûnunumzun eser-i fî´liyesi ol bâbda dahi isbât olunmak içun ba´dezîn
bedel-i askeriyenin teba´a-i gayr-i Müslime-i şâhânemden yigirmi yaşına tâbi´
olmamayanlar ve kırk yaşına tecâvüzle sinn-i pîrîye vâsıl olanlar ve alîl ve
amelmânde bulunanlar dahi olmamak üzer tevzî´ kılınması ve bunun nüfûs
mikdârı hesâbıyla tertîb-i elcisi dâiresinde mikdâr-i mevzû´asına ale'l-gelmemek
ve belki efrâd-i mükellefenin mevcûdine i´tibârlar terakkısi hâlinde vâridât-i
hazîneye devletimiz te'mîn olunmak üzre isnân ve kâ´idei-meşrûha vecihle
istifâsı maddesinin kendülerine havâle olunması ve şu hâlde teba´a-i Müslime-i
şâhânemin hizmet-i fî´liyei-askeriye içun bedel-i nakdi ve bizim isteyenler
alınmakad olan yüz altunnu kâ´ide-i musâvvât ri´âyet elli altuna tenzîl kılınması
ve memâlik-i Devlet-i 'Aliyyemizin bazi mahallerined teba´a-i gayr-i Müslime-i
şahaneme arâzî verilmeyub da kendulerinin çiftliğinde istihdâmları usûlinin
cereyânı hilâf-i şi´âr-i hükûmet ve menâfi-i teba´a-i perverî ve mu´adelet
olduğından bundan böyle sunûf-i teba´amızın grek bi'l-müzâyede satilan arâzî
mahlûlenin tefvîzinde ve gerek efrâd-i nâsinden arâzî ve emlâk-i tazarru´ınde aslâ
farklı tutulmayarak arâzî-i kânûnnâme-i hümâyûnimuz ahkâmından musâvvât-i
kâmile ile istifâdelerinin te'mîn ve te’yîd edilmei ve taşralarca teba´a-i gayr-i
Müslime-i şâhânemize terekelerinden zuhûr iden vaziyetnâmeleri ahkâmı muhâza
ile velîsi olan eytâm-i gayr-i Müslim-i emvâl-i mevrûsuesi idâresine müdâhele
olunmayub şu kadar ki velî ve vâsî tarafından bu mekûle emvâl-i eytâmın itlâfına
tasaddî olunduğından şikâyet idilur ise taraf-ı hükûmetden tahti himâyet ve
nezârete alınması dahi kat´an matlûb-i şâhânemdir şurası tekrar ve beyândan
251
müstenfîzdir ki bu tensîbihâtı ve müsavat-i Pâdişâhanemin asl-i esâssı vedi´â-i
yed-i mu’bbed-i hümâyûnum olan ahâlî ve erâyanın istikmâli sa´âdet hâlleri
kaziyesi bulunmağla ve her devletin devâm ve tezâyüd-i şevket ve asâyiş vâsıta-i
icrâiyle evlâdına me'mûrin taraflarından meslek ve hareketlerinde iltizâm ve
adâlet ve istikâmet ve kavânîn-i mevzû´aya herkes tarafından mutâvemet
olunmak ve kibâr ve sigâr cümle hâk ve vazîfesi dâiresi tecâvuz itmekle rehîn-i
itminân olmağla bu yolda hareket idenler taraf-ı hümâyûnumden mazhar-i
mükâfat olacakları misillü hilâfında bulunanların dahi mücâcât görmeleri
muhakkakdur binâen aleyh işbu irâdet ve niyât-i adâlet bünyân-i şâhâneme
muhâlefit hâlât ve ta´diyât-i vukû´a gelur ise der devlet-medârıma müstakımâne
arz-i tahkîkât ve müsted ´iyâne meşrû´ hakkında bir kâ´ide ve sâime-i sahîh
ittithâzının mutâla´â ve istizâne kılınması umûr-i adliyenin hüsn-i cereyânı içun
ittihâz olunacak tedbîr-i kaziyeye ilâve ve mutasarrifîn ile kâimmekâmların ve'l-
hâsıl kâfe-i me'mûrin-i mülkiyenin vezâifi şu evâmir-i celîle-i hümâyûn ve umûr-
i irâdenin noksâniyatına tevfîken ta´yîn ve tertîb olunarak ana göre nizâmât ve
mugâsemât-i lâzımenin tanzîm edilmesi ve şu kadar bâlâda ta´dât olan
müsâ´edât-i râhimânei-mülûkâne vezâif-i tabi´iyyet ve musâdifeti kemâhi
hakkıhâ îfâ iden teba´a-i develet-i aliyyeme haklarında cârî olarak tarîk-i
mutâva´at ve inkıyâddan inhirâf idenler eltâf-i hümâyûnden ve bi'l-külliye
müstefîd olanamayacağının dahi itlâkı matlûb-i kat´imiz olmağla siz ki sadr-ı
a´zâm sutûde-i nesîm-i müşârun ile işbu fermân-i celîlu’l-unvân-i mülûkânemi
usûli üzre gerek Der-sa´âdetimde ve gerek memâlik-i mahrûse-i şâhânemin her
tarafında neşr ve i´lân ile husûsât-i mebsûtanın icrâ-i iktizâlarına ve bundan böyle
dâima ve müstemiren mer´iyu’l-icrâ tutulması esbâbının istikmâline bezl celi
himmet eyleyesiz. tahriren fî'l-yevmu's-selâse aşere min şehr-i Zi'l-ka´de'i'ş-şerîf
sene isneyn ve tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0045/2
Sayfa 87
(diğer sayfanın devâmı olduğu için diğer sayfadadır)
Sivrihisar_7681_0046/1
Sayfa 88
1
Numara 414
Sûret-i Emîrnâme
Rif'atlü Bey
Emlâk mübâya´atında bâyi´ evvel emirde mülkte sâhibi olduğıni ve ber hayât
bulunduğını mutazaman mahallesi İmâmı ve muhtârâtından ilm u haber tahrîr
me'mûri var ise andan dahi noksân olduklarından sonra bâyi´ ve müşterîye bizzât
veyâhûd vekîl-i şer´îleir meclis-i idârede nâib Efendi ve defterd-i hâkânî me'mûri
hâzır olduğı hâlde ol mülkini bey´ eylediğini takrir iderek keyfiyetin defter-i
252
mahsûsına kayd olunması nizamı iktizâsından olduğı hâlde bu mekûlelerden
mürâca´at idüpde emlâkdan koçan taleb olundukda oraya mürâca´at itmeyerek bir
daha gelmediklerine nazaran ashâb-ı emlâk mücerred zimmetleri olan vergüyi
virmemek içun müşteriyi kendi senedi ile iknâ´ve iskân iderek bu sureti çend
nefer şuhûd ile mahalle İmâm ve muhtârının mühürli ilm u haberi ile taht-i
tasdîklerine alarak iktifâ ve bu ciheti peyderpey itmekde ve bu sûrete alınması
lâzım gelen harcın zâyi´ ını ve teşebbûs-i kuyûdât ile bir tâkım da´vâ ve müşkilât
zuhûrini istilzâ itmekde olduğından bu misillülerden şimdiye kadar beynlerinde
bey´ ve şirâ vukû´ bulanlarının îcâbu’l-icrâ heman defter-i hâkânî kalemine ihbâr
ve ifâde ile ba´demâ vech-i meşrûh hâricde harekete ictisâr eyledikleri hâlde ber
meceb-i ta’zîb olmasına tasaddî husûsında ta´mîmn iş´âri lüzûmi Ankara defter-i
hâkânî me'mûrluğuından bâ müzâkere ifâde olunmuş ve keyfiyet-i sâire kazâ-i
kâimmekâmlarına bildirilmiş olmağla oraca ise şu izâhât dâiresinde mu´âmele-i
lâzımenin iltizâm ve icrâsına dahi himmet olunması siyâkında şukka tahrîr olundı.
Fî 28 Ramazân sene 92
2
Emirnâme-i Sâmî Sûretidur fî 4 Ramazân sene 92
Teb´a-i Devlet-i 'Aliyyeden olub da evlâd ve akârı ecnebî bulanan kadınların
vefâtlarında emvâl emlâk-ı mezkurelerinin ecnebi bulunan zevci ve evlâdında
intikâl idememesi hakkında olan usûl-i müntehazimânın teba´a-i ecnebiyenin
emlâk idilememelerine mutazammen bulunan karârnâmenin imzâsından sonra
vefât eyleyenlere şumûl olub olmayacağının istifârıyla ol bâbda bazı ifâdeye hâvî
dâire-i celîline hâriciyeden tanzîm olunan müzekkere üzerine şûrâ-yi devletden
kaleme alınan mazbata içine mahsûs mestûretin kırâet olundı emlâk ve mirâs
maddeleri yekdiğere merbûta olmayub başka başka bulunduğına ve karârnâme-i
mebhûs aen ile îcâbının istihlâkine müsâ´ade olunarak yoksa teba´a-i saltanat-i
seniyyeden olan mevrûslerinin îcâbından bulunan evlâd ve akârına hakk-ı
tevârusleri verilmediğine ve arâzî-i kânûnnâme-i hümâyûnde muharrer
memnû´iyet râbita-i mâ bâ´iyenin muhâfazası maksad-ı meşrû´ı müstenid olub
işin bu ciheti her devletde nazaran ehemmiyetde tutulduğı gibi saltanat-i
seniyyede dahi şâyân-i dikkat ve i´tinâ mevâddan olmasına mebnî karâr-i ecrin
her hâlde muhâfaza-i ahkâmı yani ta´yînde Devlet-i 'Aliyye' de bulunan bir
şahsın vefâtı vukû´ında malik olduğı emvâl ve emlâk ve arâzîde teba´a-i
ecnebiyeden olan evlâd ve akrâbasının hâk intikâl ve vârisi olmadığın ve yalnız
karârnâme mantûkınca istimlâk itmiş olan ecnebilerin uhdelerinde emlâk ve
arâzî-i kânûnnâmeye müstehak olan ve veresesine intikâl ideceğinde te’kîdi
tensib olunmak ve keyfiyet iktizâ idenlere bildirilmiş olmağla ana göre îcâb-i
hâlin icrâsına himmet.
253
Sivrihisar_7681_0046/2
Sayfa 89
1
Evkâf-ı Hümâyûn Nezâret-i Celîlesinden Mevrûd Tahrîrât Sûretidir fî 17 Zi'l-ka´de
sene 92
Musakkafât ve müstekilât-i vakfiyenin geçende neşr ve i´lân olunan tevbi´ intikâl
usûli bu kere bâ irâde-i seniye ta´dîl ve islâh olunuş iyü sûret-i Der-sa´âdetçe
i´lân olunduğı gibi taşralarca dahi cümleye i´lân ve işâ´a lunmak üzre tab´
ittirilen evrâk i´lânıyeden yigirmi kıt´a nüshası lefen savbi-âlî cenâb-i vilâyet
penâhilerine takdîm kılınmış olmağla seri´an îcâbının icrâ ittirilmesi husûsına
himemi aliyyem-i cenâb-ı dâvidileri şâyân buyurulmak bâbında emru ve fermân
hazret-i min lehu'l-emrindir
2
234
Evkâf-i mazbata musakkafât ve müstekilâtında ihbârı olunarak cârî olan tevdî´-i
intikâl usûlinin sûret-i mecbûriyede evkâfa mülhâk musakkafât ve müstekilâtına
dahi ta´mîmi geçende karârlaştırılmış ise du böyle mecbûri ta´mîmden nefi´ ve ve
hoşnevî-i umûmi hâsıl olmamiş idüğine ve Cenâb-ı Hâk vücûd-i mahfî sutûde-i
hümâyûnleri bu mülk ve millete bağğışlasun Velî-i ni´met bî minnetimiz
Efendimiz Hazretleri'nin akdem mâl-i şehenşâhîleri zîr-i dibâcem mültezemu’l-
felâh-i mülûkânelerinde bulunan bi'l-cümle teba´a ve sâir ashâb-i emlâkın
istihsâl-i Kemâl-i hoşnevî ve rızâsı kaziye olduğına ve hukûk-i nizâmiye-i
emlâkda mu´âmele-i Hayriye ise hilâf-i kâ´ide-i mu´adeliye bulunduğına mebnî
15 zi'l-ka´de sene 292 ve fî 2 kânûn-i ulâ sene 291 târîhinden i´tibâren işbu
tevsi´-i intikâl usûlinin mecbûri sûretinde ta´mimden sarf-ı nazarla ihtârı yani
ashâb-i emlâkdan rağbet idenlere mahsûs olmak üzre vefât mazbata ve maslahaya
ta´mimi husûsına bu kere irâdesine cenâb-i mülkdârı müte´allik ve şeref sudûr
buyurulmuş ve nizâmnâmesi dahi ol bâbda ta´dîl ve ıslâh kılınmış olmağla
cümlenin cümlenin mâ´lûmi olmak içun i´lân-i keyfiyeti ibtidâr kılındı.
3
Numara 537
Mâliye Nezare-i Celîlesinden Gelen Tahrîrâtın Sûretidir
Fî Zi'l-hicce sene 92
Gazât ve gazze-i kirâma mensûb olub mine'l-kadîm müstesnâ tutulan evkâf
i´şârının vaz´iyet-i kadîme idârelerini îfâ ve müdâhele-i vâkı´anın def´ ve imhâsı
husûsuna bi'l-istizân irâde-i seniyye cenâb-i Pâdişâhî müte´allik buyurularak bu
bâbda şeref vürûd olan buyuruldi-i Âlî mûcebince varîdât-i umûmiye
muhâsebesince mu´âmele-i muktezâsı icrâ ve keyfiyet ta´mimen iş´âr ve enbâ
kılınmış olmağla oraca dahi îfâ-i müktezâsi bâbında.
254
4
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Domruk karyesi ahâlîsinden bâ´isetu'l-i´lâm
Murâd oğlu Hüseyin bin Mehmed nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet
konâğında de´âvi odasında mümeyyizler Yûnus Emre vakfının bâ berât-i âlîşân
mütevellisi Na´lbend Yakûb Usta ibni Mustafâ ve evkâf vekîli tâpû katibi
Ebûbekir Efendi ibni Hüseyin Ağâ hâzır oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î
me´âlî ukûdde li ebevyen er karındâşı Hasan ibni'l-merkûm Mehmed
müvâcehesinde nezâret-i evkâf-ı hümâyûn-i mülükaneye mülhâk evkâfdan bâ
temessüki-mütevellî bi'l-iştirâkı’s-senevî arsası tahti-tasarrufında ebniyesi bâ izn-
i mütevellî mülk-i maahfımız olan senevi dört guruş mukâta´alu kâbil-i kısmet
olmayan vâkf-i müşârun ileyhin arsası üzerinde mebnin bir bâb ağnam ağılını
ebniye-i memlûkesinin nısfı benim ve nısf-ı aharı karındâşım mezbûr Hasan' ınn
olarak ber vech-i muharrer iştirâken ebniyesi silki-mülkimizde münselik olub
lakin karındâşım merkûm Hasan benim izmin olmaksızın on seneden beru
emniye-i memlûke-i mezbûrede müstakilen ağnâmım muhâfazası ile intifâ´ ittiği
ecilden ben dahi ol kadar sen ağnâmımı muhâfaza ile intifâ´ itmek murâd
itmemle suâl olunub kıbel-i şer´den tenbîh olunmak matlûbumdur didikde
gıbbe's-suâl merkûm Hasan cevâbında müdde-i mezbûr Hüseyin' i cem´i kelimât-
i meşrûhasında ba´de't-tasdîk mühüme bâten ba´de'd-husûme olub tasarruf-i
sâbıka taht-i hesâba dâhile olmadğından mâ´adâ münâdiyede takdim-i husûsı
dahi abd-i ahkara mefûz olub ve merkûm Hüseyin'in on sene müddetten beru ve
ebniyei-memlûke-i mezbûrede âdem-i intifâ´cihetle husûs-i mezbûrede takviye
dûlî ? olmağla evvelen müdde´î-i mezbûr Hüseyin işbu târîh-i i´lâmdan iki sene
temâmına değin ağıl-ı mezbûrun ebniye-i memlûkesinde ağnâmını muhâfaza ile
intifâ´ idüp ba´dehu merkûm Hasan dahi kezâlik iki sene intifâ´ itmek üzre
mahâyât? olduğını tescîl ve bi'l-iltimâ huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el-emr li men
lehu'l-emr fî'l-gurre-i min şehr-i Saferu'l-hayr sene sitte ve seb´în ve mieteyn ve
elf
Sivrihisar_7681_0047/1
Sayfa 90
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Dumruk Karyesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm
Murâd oğlu Hüseyin bin Mehmed nâm kimesne Medine-i merkûme hükûmet
konağında de´âvî odasında mümeyyiz ile sâhib-i arz vekîl-i tâpû Kâtib Kutbeddîn
Bey Efendi ibni Hüseyin hâzır olduklarıh hamde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî
ukûdde zikr-i cây-i bir bâb ağnâm ağılının ebniye-i memlûkesine müstakilen
255
vaz´-ı yedi bi'l-ikrâr sâbit ve mütehakkık olan li ebeveyn er karındâşı Hasan
ibni'l-merkûm Mehmed müvâcehesinde târîh-i i´lâmdan yigirmi üç sene
mukaddem zikr olunan Domruk karyesi hudûd-i dâhilinde arâzî-i emiriye üzerine
mebnî ma´lûmu'l-etrâf ve'l-müştemilât Sulaki dimekle ma´rûf bir bâb ağnâm
ağılını sâhib-i arz izn ve icâreti olmaksızın merkûm Hasan ile mücededden ve
müştereken binâ ve ihdâs idüp hatta on sekiz sene müddet ebniye-i memlûke-i
mezkûrede ağnâmın muhâfaza iderek müştereken bilâ izn-i sâhib-i arz mutasarrı
olmuşken beş seneden beru ağıli-mezkûrun ebniye-i memlûkesini merkûm Hasan
müstakilen zabt ve bi gayr-i hâk vaz´-ı yed olmağla suâl olunub ağıl-i mezkûrun
ebniyei-memlûkesinin nısf hisse-i şâyi´âsından keff-i yed ve mahallinde bana red
ve teslîme tenbîh olunmak murâddumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istinkâf ol adhi
cevâbında ağıl-ı mahdûd-i mezkûri târîh-i mezbûrede müdde´î-i merkûm Hüseyin
ile müştereken binâ ve ihdâs eylediklerini tâli´an ve kat´an ikrâr ve i´tirâf
eyledukten mâ´adâ arsası dahi araz-i memlûkeden bi gayr-i hâk zabt eylemiş
oldukları kezâlik tarafından her biri tâli´an ve kat´an ikrâr ve i´tirâf itmeleriyle
araz-i kânûnnâme-i bütünun yetmiş sekizinci maddesine tatbîken bu mekûle
arâzî-i mahlûli bi gayr-i hâk zabt eylemiş oludğı kendüleri ikrâr ve itraf iderler
ise muur-i zamâna i´tibâr olunub ol arâzî-i tâpû-i misliyle kündülerine teklif
olunub kabûl iderler ise anlara ve eğer kabûl etmezler ise bi'l-müzâyede tâlibine
verilmesi lâzım gelincek merkûm Hasan istinkâf idüp müdde-i mezbûr Hüseyin
taleb olmağla tâpû-yi misli üç yüz dört guruş idüği bi'l-ihbâr tahakkuk itmekle
cânib-i mîrîye mu´accilen edâ ve teslîm idüp divâÎ-i meskülât koçânı dahi yedine
i´tâ olunarak araz-i merkûmenin müstakilen bâ tâpû mutasarrıfı olub ve merkûm
Hüseyin' in ikrâri mûcebince ebniye-i memlûkesinin dahi nısfı hisse-i şâyi´âsı
müdde´î-i merkûm Hüseyin' in ve nısf-ı hisse-i şâyi´âsı dahi karındâşı merkûm
Hüseyin' in kemâ fi's-sâbık müştereken mülkleri olduğı kendülerne tefhîm
olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el-emr li men lehu'l-
emr fî'l-yevmu's-sâlis min şehr-i Saferu'l-hayr sene selâse ve tis´in ve mieteyn ve
elf
2
Kocabaş karyesi ahâlîsinden Hâcî İbrâhîm bin Osmân man kimsene karye-i
merkûmede vâkı´ etrâf-ı selase Suhte oğlu Süleymân ve Mollâ Ali ve Mollâ
Hasan oğlu Ahmed tarlaları ve tarafı-râbi´ çay ile mahdûd bir dönüm mikdârı
sulu tarlasını üç yüz guruş bedel mukalebe sâhib-i arz huzûrında oğlum Osmân' a
ferâğ-ı kati mu´teber ile ferâğ ve tefvîze tarafından karye-i merkûme İmâmı
Hüseyin Efendi ibni Ali Efendi'yi vekîl eyledği karye-i merkûme ahâlîsinden
Bugaşa oğlu Hüseyin bin Mehmed ve Yakûb oğlu Yûsûf bin Mustafâ
şehâdetleriyle huzûr-i şer´de sâbit olduğını mübeyyin işbu ilm-u haber
tarlalarından arâzî-i kitâbeti cânibine irsâl kılındı.
Fî 10 Cemâziye'l-evvel sene 92
3
Vilâyet-i divân temyîzleri rü'esâsından ba´demâ rehber-i harekât ve icrâât olmak
üzere kaleme alınan ta´lîmâtın nesh müte´addidesi 5 zi'l-hicce sene 92 târîhinde
256
bâ tahrîrâ-i umûmiye emr olunmak vesâya-yi lazime icrâ kılındığı gibi rü'esâ-yi
mûmâ ileyhime vezâif-i şer´îyelerince dahi tenbîhât ve tebligatın mukteziyeyi
hâvî bunun makâm-i Âlî fetvâ-i penâhîleri yazılan muharrerât umûmiyenin
ma´lûmât olmak üzremeclis-i âlî icrâât karârıyla bi'l-cümle vilâyete ve
mutasarrıflıklara irsâl olunduğı bir nüshası dahi savb-i vilâyete gönderilmiş
olduğı beyânıyla şukka-i senâveri terkîm kılıdı.
4
Numaraha sıra 561
Seferihisâr kâimmekâmına
Rıf'atlü Bey
Sûret-i celîlesi bâlâda muharer emirnâme-i sâmîde gönderildiği iş´âr buyurulan
tahrîrât-i umûmiyenin meşîhat penâhînin bir sûreti lefen Gönderilmekle oraca dahi
i´lânıyla mûceb-i âlîşânımca
5
Taraf-ı Vâlâ-i Meşihât-Penâhîden Vilâyete Kavâniye Yazılan Tahrîrât Sûretidir
Vilâyet merkezlerinde bulunan divân temyîzleri riyâsetlerine meclis-i temyîz
riyâsetlerinden mufassal merkez-i vilâyât nâiblerinin me'mûriyeti geçende şeref
sâdır olan fermân-i âlîşânın münderecât-i mühimmesinden olmasıyla vezâif-i
nizâmiyelerine dâir olan ta´lîmât-i seniyye cânib-i Âlî bâb-i-âlîden irsâl
buyurulmuşdur bunun ahkâm-i aliyyesine tatbîk-i mu´âmelât ile berâber umûr-i
me'mûre ve şer´îyece dahi ibrâz-i me'mûre an hizmet ve istikâmetle livâ ve
kazâlar mehâkim-i şer´îyelerinden verilen senedât-i şer´îyenin tedkîki ve
muvâfık-i şer´-i âlî veyâhûd muhâlif-i usûl-i sebk-i şeii oldukların zuhûrlerine
tahkîk ile her hâlde hüsn-i cevâba umûr-i ibâdda sarf-ı mu´âmele ve gayret ve
taraf-i eşre-i hazret-i mülûkâne içun ber kânûni isticlâb da´vât-i hayriyeye bezl
mukarreret olunması sıyâkında şukka-i mahsûse-i şenâver-i terkîmine ibtidâr
olundı
6
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Şeyh Baba Yûsûf mahalleis ahâlîsinden olub
bundan altı sene mukaddem vefât iden Unber oğlu Ali bin Hâcî Süleymân Ağâ
bin Abdullâh' ın sülbiye-i sagîre kızı Fatma' nnı li ebeveyn emmi olub tesviye-i
umûrine kıbel-i şer´den vâsî-i mansûbi bâ´isu'l-i´lâm Mehmed Çâvûş ibni'l-
merkûm Hâcî Süleymân nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında
de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî
ukûdde Kethüdâ mahallesi ahâlîsinden sâbık eytâm müdîri Hâfız Ali Rızâ Efendi
müvâcehesinde mûmâ ileyh hacı Ali Rızâ Efendi eytâm müdîri olması
mülâsebesiyle târîh-i i´lâmdan altı sene mukaddem vâsî olduğım sagîre-i
257
mezbûrenin babası mütveffayi merkûmden müntakil mâl-i mevrûsisnden olmak
üzre altı yüz altmış beş guruşi nakd-i mevcûdini bâ rehîn-i kavî ve kefîl-i milli
me'mûri mûmâ ileyh ma´rifetiyle bâ devr-i şer´i âhara edane ve irbâh olunmak
için meblağ-ı merkûm Câmi´-i kebîr kurbında vâkı´ mevkı´ hânede muhzir-i
şuhûdde müdîr mûmâ ileyh hacı Hâfız Ali Rızâ Efendi yedine bi'l-vesâye def´ ve
teslîm eylediğimde ol dahi bi'l-mu´ribe? Bil eman ahz ve kabz idüp târîh-i
merkûmeden beru yed-i hıfzında kalmağla suâl olunub meblağ-ı merkûm altı yüz
yetmi beş guruşi müdîr-i mûmâ ileyhden bi'l-vesâye hâlâ taleb iderum diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istinkâf ol dahi cevâbında târîh-i mezkûrde sâlifu'z-zikr
muvakkat hânede dahi merkûm Mehmed Çâvûş’un asgire-i mezbûre Fatma' nın
mâl-i mevrûsunden meblağ-ı merkûm altı yüz altmış beş guruş götürup irâe
eylediğin tav´an ve kat´an ikrâr ve i´tirâf idüp lakin meblağ-ı mermu alti yüz
altmış bin guruş edâsına Sâlih olmadığı cihetle vâsî-i merkûm hemed Çâvûş
yedinden ahz ve kabz ve (silik) inkâr idincek müdde´î-i merkûm ber minvâl-i
muharrer müdde´âsına mutâbık beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına
tatbîken evvelen Şeyh Baba Yûsûf Mahallesi ahâlîsiden Ateş oğlu hacı Osmân
bin Ömer ve hacı Hüseyin bin Hamza ve hacı İbat oğlu hacı Ömer bin Osmân bâ
varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu fekâhatlu el-Hâcc Hâcî Ali Niyâzi (silik) ibni
(silik) ve faziletlü el-Hâcc (silik) ibni badlulah Efendi' ye alenne lede't-tezkiye
adl ve makbûli'ş-şehâde itdukleri ihbâr ve iş´âr olunan anifu'l-beyân Şeyh Baba
Yûsûf mahallesi ahâlîsinden Akıllı oğlu Osmân Usta bin Ahmed ve Unber oğlu
Bekir bin Hâcî Süleymân nâm kimsenler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i
şer´i isbât itmeğin mûcebiyle meblağ-ımerkûm altı yüz altmış beş guruşi
müdde´î-i vâsî-i merkûm Mehmed Çâvûş’a hâlâ edâ ve teslîme müdîr-i sâbık
mûmâ ileyh hacı Hâfız Ali Rızâ Efendi' ye tenbîh olunduğu tescîl ve bâ iltimâs
huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı. el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hamiş aşere
min şehr-i Muharremu'l-harâm sene selâse ve tis´în ve mieteyn vee elf
Sivrihisar_7681_0047/2
Sayfa 91
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Benli mahallesi ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i
'Aliyyenin Ermenî milletinden bâ´isu'l-i´lâm Supa Komiz oğlu Asvador Veledi
Artin nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında
mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde Ay
mahallesi ahalisnden kezâlik teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin millet-i merkûmesinden
Uyuz oğlu Karabet veledi Sergiz müvâcehesinde mezbûre Karabet bin iki yüz
doksan iki senesi şehr-i Rebi´u'l-evvelisinin ibtidası târîhiyle müverrah ve
Ermenîyu’l-ibâre imzâsıyla mümzâ ve ma´mûn ve mersûm işbu bir kıt´a tamgalu
deyn tavili mantûkınca mâlımdan ve yedimden iktirâz ve kabz ve umûrine sarfla
istihlâk eylediği bin iki yüz guruş merkûm Karabet' den hâlâ taleb iderum diyü
mâ'ili tahrîrine mutâbık tahvîl-i mezkûri ber ez ve irâesiyle ba´de'd-da´vâ ve'l-
istintâk ol dahi cevâbında tahvîl ve imzâ-i mezkûr kendünün olduğını tav´an ve
kat´an ikrâr ve i´tirâf idüp lakin müdde´î-imezbur Asvador işbu yedinde olub
mu´âyene olunan tahvîl-i mezkûr mantûkınca târîh-i temessüki mezkûrden
258
i´tibâren bir sene temâmınadeğin meblağ-ı mezkûri kâmilen edâ ve îfâ itmek üzre
rızâsıyla beni te’cîb itmiş olub hâlâ te’cîl-i sahîh olmamağla iltifât olunmayub alâ
mûceb ikrâra meblağ-ı merkûm bin iki yüz edâ id erum guruşun müdde-i mezbûr
Asvador' a hâlâ edâ olunması lâzım geldiği mezbûr Karabet' e ba´de't-tefhîm
huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-isneyn-i aşere
bin şehr-i Saferu'l-hayr sene sitte ve seb´în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Benli mahallesi ahâlîsinden ve teba´a-i
develti-aliyye'nin Ermenî milletinden mukaddemâ sagîr ve hâlâ kebîreler olub
nefsinden asıl ve li ebeveyn kız karındâşı ma´rifeti'ş-şahs Ahsabet tarafından
husûs-i âti'l-beyân vekîli-i müseccel-i şer´îsi bâ´isu'l-i´lâm Bora oğlu Agob veledi
Kifork nâm kimesne asaleten ve vekâleten medine-i merkûmede hükûmet
konâğında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde meclis-i de´âvi odasında ma´kûd-i
huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde Akdoğan zimmî mahallesi ahâlîsinden ve teba´a-i
Devlet-i 'Aliyyenin millet-i merkûmesindne iken bundan akdem vefât iden Agob
veledi Manik’in veledi Atamek sülbî kebîr oğulları teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin
millet-i merkûmesinden ve babaları müteveffâ-yi merkûmun terekesine bi'l-
verâse vaz´-ı yedleri ikrarlarıyla sâbit ve mutehakkık olub nefsinden asıl ve
karındâşı Kirokos atrafından zikr-i cây-i husûsde hüsûmete ve red ve cevâba
kezâlik vekîl-i müsecceli-i şer´îsi Artin müvâcehesinde kız karındâşım ve
muvekkilem mezbûre Ahsabet ile ma´an babamız ve mevrûsumuz müteveffâ
Kifork' dan müntakil-i mâl-i mevrûsimuzden sagîrimizden tesviye-i umûrimize
vâsî-i mansûbemiz olan gâib ani'l-meclis Haci Ohannes oğlu Haci Agob' un işbu
târîh-i i´lâmdan on iki sene mukaddem asıl ve müvekkil-i merkûmun babaları
müteveffâ-yi merkûm Agob' a mâl-i mevrûsinden bi'l-vesâye yedi bin üç yüz
altmış guruş edâne ve teslîm eylediğinde ol dahi istidâne ve kabz ve umûrine
sarfla istihlâk idüp zimmetinde bizlere deyni olduğını varaka-i sahîhe üzerine
muharrer bin iki yüz seksen senesi mâh-i Rûm-i nisanı ibtidası güni târîhiyle
müverah ve mümzâ ve ma´num ve mersûm Ermenîyu’l-ibâre i´tâ eylediği işbu
bir kıt´a deyn-i tahvili ve lâyihâ medyûn-i merkûm Agob fevt olduktansonra
bizleri âkil ve bâliğ ve rüşdümüz bulûğumuza münfehim olub umûrumuzu bi
nefsihâ rü'yete kâdir ve i´âne-i vâsîden müsta´niye olammızla pederimiz
müteveffâ-yi mezbûr Kifork' dan mevrûs mâlımızın muhâsaebesini vâsî-i mezbûr
Haci Agob ile rü'yet eylediğimizde ber vech-i muharrer tahvîl-i mezkûr
mûcebince müteveffâ-yi merkûm Agob' un kıbeli'l-edâ ve'l-îfâ vefât eylediği
meblağ-ı merkûm yedi bin üç yüz altmış guruş tereke-i vâfiyesinden ve vaz´-ı
yedinden ahz ve istifâ ideceğimizi tahakkuk ve tebeyyün itmekle ol vecihle
müteveffâ-yi merkûmun tereke-i vâfiyesine bi'l-verâse vaz´-ı yed bulunan
veresesinden işbu asıl ve muvekkil-i merkûmân Artin ve Kirekos’tan bunan iki
sene akdem asâleten vekâletine külliyen odasında mutâlebe eyledikde anlar dahi
babaları ve mevrûsleir medyûnumuz müteveffâ-yi mezbûrun tahvîl-i mezkûr
mûcebince hat ve imzâ ve meblağ-ı mezkûr yedi bin üç yüz altım guruş ile'l-vefât
zimmetinde bize sahîhen deyni olduğı ve terke-i vafiye sine bi'l-verâse vaz´-ı
yedlerini muhzir-i şuhûdda her biri tav´an ve kat´an ikrâr ve i´tirâf ve meblağ-ı
259
merkûm bizlere edâ ve teslîme ta´ahhüd eylemişler iken meblağ-ımerkûmi hâlâ
biez edâ ve teslîmiçin mütenâ´ itmeleriyle suâl olunub bana edâ ve îfâsına asîl ve
vekîl merkûm Artin' e tenbîh olunmak bi'l-asâle ve bi'l-vekâle matlûbumdur diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istindak ve'l-inkâr müdde´î-i asîl ve vekîl merkûm ağobb dan
ber vech-i muharrer da´vâsına mutâbık beyine taleb olundukda usûl-i
mevzû´asına tatbîken evvelen Nersis Rahib veledi İstefan ve Papa oğlu Rahib
Agob veledi Haci Karabet' den bavaraka-i mestûre sırren ve ba´dehu Patorosa
oğlu Haci Kifork veledi Haci Mardoros ve Kalpaçı oğlu Haci kifok veledi Haci
Ohannes' den alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr iş´âr olunan
Ay mahallesi ahâlîsinden kezâlik teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin millet-i
merkûmesinden Binbaşı oğlu Haci Sergiz veledi Karabet ve Benli mahallesi
ahâlîsinden Berber oğlu Kifork veledi Karabet ve Reverse mahallesi ahâlîsinde
Kassâb oğlu haccı Peto veledi Torosi nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-
müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebiyle meblağ-ı mezkûr yedi bin üç
yüz altmış guruş müdde´î-i asîl ve vekîl-i mezbûr Agob' a hâlâ ead ve teslîme
kezâlik asîl ve vekîl merkûm Artin' e tenbîh olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i
âlîlerine i´lâm olındi el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-işrîn min şehr-i
Şa´bânu'l-mu´azzam sene isneyn ve tis´în
ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0048/1
Sayfa 92
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Çifte çiftliği hümâyûn dâhilinde kâin Kabakçı karyesi ahâlîsinden ve Çonkar
aşîretinden bâ´isetu'l-i´lâm Jurnal oğlu Mustafâ bin Hâcî Ali nâm kimsene
medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır
olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî iki re's merkebve otuz
dört kıyye tiftik ve bir heybe ve bir köhne tek ve bir tencereye bi'l-emane vaz´u'l-
yed olub kıbel-i şer´den dahi hüsûmet ve red ve cevâba me'zûn olan bâ emr-i âlî
medine-i merkûmede mâl müdîri ve beytu’l-mâl Emîni fütühatlu Mustafâ Efendi
tarafından vekîl-i müseccel-i şer´-i Poto zâde Hâcî süelyman Efendi ibni Hâcî
Mustafâ muvâcehesinde vekîl-i merkûm Hâcî Süleymân Efendi yedinden olub
işbu meclis-i şer´î mu´âyene olun bir birine müşâbe boz tüyli ve birinin sağ
kulağı ucundan kesilmiş ve yedişer yaşında iki re's merkem hayvânları ve iki
aded müstamel heybe ve bir köhne kebe tek ve otuz dört kıyye tiftik ve bir sağir
nühâs tencere yine müstakilen malım ve mülkim olub târîh-i i´lâmdan bir hafta
mukaddem karye-i merkûme civârında Tatlı Kağbep nâm halade vâkı´ ağnâm
ağılında leylen saat bir râddelerinde isimlerni bilmediğim dört nefer kıt´a-ı tarîk
bi gayr-i hâk râ´îlerim olan Çamur oğlu memhed bin hacı Ali ve Jurnal oğlu
Süleymân bin diğer Hâcî Ali nâm kimesneleri kayd-ı pend iderek tiftiğ-i
memskuri ve keçi hayvânlarımdan korkub ve sâlifu'z-zikr heymeler derûnine
vaz´ birle heybe ve kebenin ve tenecere-i mezkûreleri dahi anifu'l-beyân merkeb
hayvânlarıma tahmilen bilâ izn gabt ve gârât iderek medine-i merkûmeye
ba´de'd-duhul esnâ-i murûrlerinde zabitaya olan ihbârât üzerine gâsb –i
260
merkûmden üç neferi firâr idüp içlerinden Bilekir Mûsâ oğlu Ömer hızz ve girift
olundukda tutulan istintânâmesinde fî'l-hakîka emvâl-i muharrere-i mezkûreyi
ağıl-ı mezkûrden sâhibi mâ´lûmleri olarak bilâ izn gabz ve gârât eylediklerini
tenbihen ikarr ve i´tirâfi mûcebince yedinden ahz ve kabz olarak Emîn-i mûmâ
ileyhin bi'l-emâne yedine teslîm olunumb emvâl-i muharrere-i mezkûreyi bu
vechile zâyi´ idüp el-hâlet-i Hazihi Emîn-i mûmâ ileyh e izâfetle vekîl-i merkûm
Hâcî Süleymân Efendi yedinde bulunmağla bi'l-istintâk taleb iderum diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk vekîl-i merkûm Hâcî Süleymân Efendi cevâbında zikr
olunan iki re's merkeb ve iki aded heybe ve bir kebe tek ve bir tencere ve otuz
dört kıyye tiftiğin muvekkil-i mûmâ ileyh ber vech-i muharrer müdde´âsına
mutâbık beyine taleb olundukta usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Karabaşlı
mahallesi ahâlîsinden Seyyid Ali oğlu Hâcî Osmân Bin Ali ve Şeyh Baba Yûsûf
mahallesi ahâlîsinden Ahmed Efendi ibni Şeyh Osmân Efendi' den bâ varaka-i
mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye ald ve makbûli'ş-şahed üdekleri
ihbâr ve iş´âr olunan ma´ru'z-zikr Kayacık karyesi ahâlîsinden Çamur oğlu Mûsâ
bin hacı Ali ve Kara Mü'ezzîn oğlu Hasan bin Mehmed nâm kimesneler
şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i ba´de'l-isbât ve'l-halef ve'l-hükm
mûcebiyle sâlifu'z-zikr iki re's merkeb ve iki adet heybe ve bir kepeten ve bir
tenecere ve otuz dört kıyye tiftiği müdde´î-i mezbûr Mustafâ' ya def´ ve teslîme
muvekkilim mûmâ ileyh Musatfa Ali Efendi' ye izâfetle vekîl-i merkûm Hâcî
Süleymân Efendi' ye tenbîh olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm
olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hâdî min şehr-i Saferu'l-hayr sene
selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf fî 1293
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kılınç mescid mahallesinde sâkine
ma´rifeti'z-zât Kayançı kızı Fatmâ binti Hasan nâm hatun tarafından husûs-i âti'l-
beyânda vekîl olduğı zât-i mezbûreyi bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olub evvelen
bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenn lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-
şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Hâcî Vekîl mahallesi ahâlîsinden
Değirmenci Mahmûd bin Halîl ve Çubuk mahallesi ahâlîsinden Kavak oğlu
Hüseyin bin Hâcî Hüseyin nâm kimesneler şehâdetleriyle mahzir-i hasm-ı
câhidde ber nahc-i şer´i sâbit ve subut vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan sâlifu'z-
zikr Çubuk mahallesi ahâlîsinden Hâcî Hasan ibni el-müteveffâ Mollâ Mustafâ
nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında mümeyyizler hâzır
olduğı hâlde de´âvi odasında ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde ve meclis-i
şer´-i âlîde Ankara vilâyet-i celîlsei ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyye' nin
Rûm Milletinden olub berâ-yi ticâret medine-i merkûmede sâkin bâ´isu'l-i´lâm
Yani oğlu Harkam veledi Abraham muvâcehesinde muvekkilem mezbûrenin
mahalle-i merkûmede vâkı´ ma´lûmu'l-etrâf ve'l-müştemilât bir bâb mülk-i
menzilini zevc-i müteveffâ-yi merkûm Mollâ Mustafâ cem´i müştemilâtıyla târîh-
i i´lâmdan beş buçuk ay mukaddem şehr-i cemâziye'l-ahire gurresinden bir sene
temâmına değin bin yüz guruş mukâbelesinde Medine-i mezbûrde Harkam’a icâr
ve teslîm idüp ol dahi ber minvâl-i muharrer isticâr ve teslîm ve kabz ve kabûl
ittükden sonra meblağ-ı mezbûr bin yüz guruş kıbeli'l-ahz ve'l-istifâ vefât idup
261
meblağ-ı mezbûr bin yüz guruş ile târîh-i´lâmdan üç buçuk ay mukaddem yine
cemâziye'l-ahire gurresinden beher şehr iki yüz guruş mukâbelesinde kezâlik
muvekkilim mezbûre tarafından bi'l-vekâle ben menzil-i mezkûri mezbûr
Harkam’a icâr ve teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer isticâr ve kabûl
eleyub üç buçuk mâh müstâciren sâkin olduktan sonra fesh-i icâr eylediğimizde
ber vech-i mübeyyin üç buçuk mâhlık icârdan yedi yüz guruş ki cem´an bin sekiz
yüz guruş bi'l-vekael hâlâ taleb iderum da´vâya tasadid eylemiş isem de icâr-i
evvel olan bin yüz guruş müteveffâ-yi merkûm Mollâ Mustafâ temâmen ahz ve
kabz itmiş olduğına matlağı olmamağla ancak icâre-i sânî olan yedi yüz guruş
da´vâmdan bâ tavassut-i muslihin mezbûr Harkam ile an inkâr bi't-tav´i ve'r-rızâ
yüz dört guruş bedel-i medfû´ ve makbûza ba´de'l-sulh ve'l-kabûl ziyâde
müdde´âma ve sâir hukûk-i şer´îyeme müte´allik âmme-i de´âvî ve kâfe-i
mekâtibâtdan mezbûr Harkam’ın zimmetini ibrâ-i âmme ile tashîh-i şer´î ile bi'l-
vekâle ibrâ ve iskât eylediğimde ol dahi medfû´ olan yüz dört guruş bedel-i
sulhun istirdâdına vesâir hukûk-i şer´îyesine müte´allika âmme-i da´vâdan benim
zimmetimi ibrâ-i âmme sahîh-i şer´-i ile ibar ve sikat ve tarafından her birimiz
dahi âharın ibrâsını bi'l-vekâle ve bi'l-asâle kabûl idüp bu vecihle kat´i-i nizâ´
eyledik diyü mukır-ı vekîl-i merkûm Hâcî Hasan cem´-i takrîrinde mezbûr
Harkam şifâhen ve vicâhen tasdîk ve Tahkîk edildiği tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i
âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-insani aşere bin şehr-i
Ramazânu’l-mübârek sene-i isneyn ve tis´în ve mieteyn ve elf
3
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Orta mahallesi ahâlîsinedn teba´a-i Devlet-i
'Aliyye' nin Ermenî milletinden işbu bâ´isu'l-vesîka Kirkor oğlu Agob veledi
Karabet nâm kimesne meclis-i şer´-i hatîr lâzımu’t-tevkîrde gayr-i Müslim
Akdoğan mahalelsi ahâlîsinden ve teba´a-i Devlet-i 'Aliyye' nin Millet-i
merkûmesinden Kalpakçı oğlu Haci Kifork veledi Haci Ohannes mahzarında
ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp Çaktal çiftliği hudûdi dâhilinde Bunkesetin?
Karyesi ahâlîsinden Bekmez oğlu İsmâîl yedinde emânen râ´î hıfz olunan lede'l-
ahâlî ma´lûmu'l-eşkâl ve'l-evsâf yigirmi iki re's tiftik er keçilerimi tarafından bi'l-
îcâb ve'l-kabûl bâten ve sahîhen bâ safkate-i vâhide dokuz bin dört yüz on beş
guruşe merkûm Haci Kifork bey´ ve mahallined zât ve teslîme tastîr eyledikde ol
dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve ve iskât ve kabul eyledikten sonra semeni olan
meblağ-ı mezkûr dokuz bin dört yüz beş guruş mezbûr Haci Kifork' un
zimmetinde bâ tahvîl semen-i mübeyyi´inden alacağı on bir bin dört yüz on beş
guruşun iki bin guruşini nakden yedine teslîm itmemle bâkî zimmetinde alacağı
olan dokuz yüz on be şg safka-i takâs ve mahsûb eylediğimde ol dahi mukâse ve
kabûl idüp ol vecihle ben zikr olunan tiftik er keçilerin semeni-i mezbûr Haci
Kikork’dan ol dahi deyn-i merkûmi benden her birmizi istifâ idüp husûs-i
mezbûrlere müte´allika âmme-i da´vâdan tarafından her birimiz âharın zimmetini
ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât ve tarafından her birimiz dahi ber
minvâl-i muharrer âharın ibrâsını kabûl eyledik fi mâ ba´d ma´ru'z-zikr yigirmi
iki ress tiftiği er keçiler müşter-i mezbûr Haci Kikork’un mülki ve Hakkî olub
benim kat´an ve kat´iyyeten ilakam ve medhalim kalmamışdır diyü mukır-i
mezbûr Ağob-i sâdır olan cem´-i kelima-i meşrûhasında mezbûr Haci Kifork
262
şifâhen ve vicâhen tahkîk ve tasdîk itmeğin mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-
yevmu'l-hâmis ve'l-işrîn min şehr-i Zi'l-hicce’i’ş-şerîfe sene isnâni ve tis´în ve
mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
de´âvî mümeyyizlerinden faziletlü el-Hâcc Seyyid Efendi
De´âvî Kâtibi hacı Emîn Efendi
Gülci oğlu Mollâ Hasan
Yani oğlu Haci Karabet ve gayruhum
Sivrihisar_7681_0048/2
Sayfa 93
1
husûs-i âti'l-beyânın mahallined ketb ve tahrîr içun canibi şeri´at-i garrâdan bi'l-
iltimâs me'zûnen irsâl olunan Kâtib Hüseyin Efendi Medine-i Seferihisâr
mahâllâtından Hâcî Eskici mahallesinde sâkin iken bundan akdem vefât iden
Kuri Ömer bin Bekir bin Abdullâh' ın menziline varub zeyl-i vesîkada
muharreru'l-esâmî-i müslimîn huzûrlerinde akd-i meclis-i şer´-i âlî ittikde
müteveffâ-yi merkûm Ömer' in sübiye-i kebîre kızı sinnen cüssesinin bulûğa
tahmili vukû´ bulub ber vech-i âtî reşîde oluduğuını iddi´â iden ma´rifeti'z-zât
bâ´isetu'l-vesîka Züleyhâ binti’l-müteveffâ-yi el-merkûm Ömer meclis-i ma´kûd-
i mezkûrde mâl-ı mute´arritden? Tesviye-i umûrine dahi mansûbi olmağla mâl-i
mevrûsine bi'l-vesâye vaz´u'l- yedi olan li ebevyen hâlî Abdullâh bin Mustafâ
mahzarında üzerine da´vâ ve takrîr-i kelâm idüp hâlâ ben akile ve bâliğa ve
bulûğıma rüştüm münfehim olub umûrimi bizzât rü'yete kâdire ve i´ânet-i
vâsîden müsta´niye olmamla mâl-ı mevrûsimi vâsî-i mezbûr Abdullâh' dan taleb
eylediğimde baan teslîmden imtinâ´ ider olmalğ suâl olunub alıverilmesi
matlûbumdur didikde gıbbe's-suâl vâsî-i mezbûr Abdullâh cevabında müdde´î-i
mezbûrenin mâl-i mevrûsine bi'l-vesâye vaz´-ı yedini ikrâr lakin ber vech-i
muharrer reşîde oldığını inkâr idincek müdde´î-i mezbûreyi bi'l-ma´rifeti'ş-
şer´îye ârifân tavili oğlu Mollâ Süleymân bin mehed ve Mollâ birahim bin Ali
Efendi nâm kimesneler li ecli'ş-şehâde meclis-i ma´kûd-i mezkûre hâzirân olub
eseru'l-iştihâd fî'l-hakîka müdde´î-i mezbûre Züleyhâ hâlâ âkile ve bâliğa ve
bulûğına rüşdi münfehim olub umûrini bi nefsihâ rü'yete kâdire ve i´ânet-i
vâsîden müsta´niyedir biz bu husûse bu vech üzre şâhidleriz şehâdet iderüz diyü
her biri edâ-i şehâdet-i şer´îye ittikde şâhidân-ı merkûman her biri usûl-i
mevzû´asına tatbîken evvelen Kılınç mescidi mahallesi ahâlîsinden ve
müderrisininden faziletlü Evliyâ Zade Mehmed Ali Efendi ibni Mustafâ ve
Çubuk mahallesi ahâlîsinden Hüseyin Dâ´î ibni Yakûb’den bâ varaka-i mestûre
sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve
iş´âr olunub şehâdetleri hîz-i kabûlde olmağın mûcebiyle hükm ve tenbîh
olunduğı katibi-mûmâ ileyh mahallinde ketb ve tahrîr ve ma´an meb´ûs ümenâ-i
şer´le meclis-i şer´e gelub alâ vukû´a inhâ ve takrîr itmeğin mâ vak´a bi't-taleb
263
ketb olundı fî gurre-i min şehr-i Rebi´u'l-evvel sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve
elf
Şuhûdu'l-hâl
Faziletlü Mehmed Ali Efendi
Sâfî Ali e zâde Mollâ İbrâhîm
Çoban oğlu Mollâ Süleymân
Muhzir Hüseyin Dâi ve gayruhum mine'l-hâzirîn
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Domruk karyesi ahâlî sinden Sarı oğlu Mehmed
bin Hüseyin nâm kimsene medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında
mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i meclis-i şer´-i âlî de karye-i merukme
ahâlîsinden Kaçır oğlu Hüseyin bin İbrâhîm müvâcehesinde karye-i merkûmede
vâkı´ Bonguldak nâm mahalden nubû´ idüp hakk-i şürbum olan su on seneden
beru kerye-i merkûme civârında mezkûr Bunguldak’da vâkı´ el-yevm merkûm
Hüseyin' inin bâ tâpû taht-ı tasarrufımda olan ma´lûmu'l-hudûd Peykâr başı
dimekle ma´rûf bir kıt´a tarlası derûnında mezbûr Hüseyin' in izn ve icâreti ve
sahibi-arz ma´rifetiyle ihdâs olunan harkdan tarla-i mezkûre civârında vâkı´
benim kezâlik müstakilen bâ tâpû mutasarrıf olduğım ma´lûmu'l- etrâf yukarı
Uzun tarla dimekle ma´rûf bir kıt´a tarlama cereyân idüp tarla-i mezkûr buçuk
safi ile intifâ´ oluna gelurken bu esnâda sâlifu'z-zikr suyun har-i merkûmden
cereyânına merkûm Hüseyin fuzûli ve bi gayr-i hakk-i müdâheleye ve ta´arruz ve
intifâ´ ıma dahi mümâna´at ider olmağla suâl olunub ber vech-i muharrer vâkı´
olan müdâhelesinin men' ve def´ olunması murâdumdur diyü sâhib-i arz vekîli
hâlâ medine-i merkûmede tâpû katibi Ebûbekir Efendi ibni Hüseyin Ağâ hâzır
olduğı hâlde tasdîkıyle da´vâ ittükde lede'l-istintâk mezbûr Hüseyin cevâbında
kaziye minvâl-i muharrer üzre olduğı tav´an ikrâr ve i´tirâf idüp lakin el-hâlet-i
hazihi mutasarrıf olduğım tarlamın derûnında mevcûd olan harkdan mezkûr
suyun cereyânından tarla-i mezkûrimin hâsılatın azarar re'si vâkı´ olmağla be
ciheti müdâhele ve ta´arruz iderum diyü müdde-i merkûm Mehmed' in ikrârına
mukârrîn def´e tasaddî ittikde müdde´î-i merkûm Mehmed' in ber vech-i
mübeyyin dâfi´-i mezbûr Hüseyin'nin zarârını müdde´âsını ikrârı mûcebince
vâkı´ olan zararırını sâlifu’l-beyân harkın mahalline oluk vaz´ ı veyâ sûret-i âhar
ile zararını ba´de'l-def´ vicâhen mine'l-vucûh mezbûr Hüseyin' in tarlasına zarar
îrâs itturmeyerek suyi tarla-i mezbûrden cereyân idrimesine tenbîh olunub
merkûm Mehmed' in dahi müte´ahhid olduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine
i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-eyvmul işrîn min şehr-i Ramazânu’l-
mübârek sene ehat ve tis´în ve mieteyn
264
Sivrihisar_7681_0049/1
Sayfa 94
1
Zabita Nizâmnâmesinden Gelen Tahrîrat Sûretidir fî 23 Cemâziye'l-evvel sene 92
Hicâz vilâyet-i celîlesi asâkir-i zabtiye alâyının teftîş muhâsebâtı me'mûriyetiden
bu kere dört aydan tahrîrâtda alây-ı mezkûr efrâdından taşra ahâlîsinden olarak
vefât idenlerin muhallefâtı esmânı tabûr sandığında mevcûd ise de efrâd-i
merkûmelerini vefâtı vukû´ında zâbitân ve neferâtdan bazıları güyâ ve vefât iden
nefer hayâtında beni nasb itti diyerek isbati vesâyet idüp müteveffânın
muhallefâtı esmaınını alıvırmek bu misillulerin vârisleri ba´dezîn mesâfe
cihetiyle gelub iddi´â idememekte olduklarından dolayı arada hâk zâyi´ olmakad
olduğında ve bu ise mugâyir-i şer´î ve kânûn bulunduından bahisle bu bâbda ne
vecihle mu´âmele olunma klazim geleceği istifyâr olunumuş ve vâkı´an vilâyet-i
müşârun ileyhâ asaki-i zabtiyenin ile çoğu Rûm ili ve Anadolu ahâlîsinden olub
bunların muhâllefatları esmânının öyle fesâdkarışacak bir hâlde bulundurulması
câiz olamayacağına binen ba´demâ efrâd-i mâ´lûmdan taşra ahâlîsinden olarak
merkûmân yedlerinde muhâllefât esmânının buraca vereselerine gönderilmek
üzre kimseleriyle mikdâr-i muhallefaı mübeyyin defter ile bu tarafa irsâlin
me'mûri mûmâ ileyhe tevcîh ve istihbâr kılınmış ise de vilâyât-i sâire asaki-i
zabtiye alâylarında daih uzak mahaller ahâlîlerinden efrâd-i nazaran bu hâlin
oralarda olmak ihtimâli bulunudğından ba´dezîn zabita alâyları efradından vilâyât
dâiresinden hâric mahaller ahâlîsinden bulananların hîn-i vefâtlarının zuhûr
idecek muhallefâtları esmânının ber minvâl-i muharrer buraca vârislerine
gönderilmek üzre senede iki defa olarak kimseye ve mikdâr-i muhâlefatlarını
mübeyyin musaddak defter ile bu tareafa tesyârı lüzûmi ta´mîmen vilâyet-i celîle
vülât-i a´zâmı haderâtına ezbârı meclis-i fırka-i zabtiyeden mahsûs ifâde ve enba
ve ol vecihle îcâbı icrâ kılınmiş olmağla vilâyât-i celîleleri dahi ber vech-i
meşrul îfâsı tenfizen bî hâle/414 himem-i aliyye a´zâları şâyân buyurulmak
bâbında.
2
Emirnâme-i Sâmî Sûretidir fî 13 Safer sene 93
Beyne'l-fukarâ vukû´ bulan arâzî ve hudûd münâza´âtı ahâlîce bir çok müşkilât
ve zâyi´âtı ve bunların husûs ve kısmı içun hükûmet-i meclisce dahi her
def´asında mahsûs me'mûr ta´yîn ve i´zâmla mesârifi keşîdeli istilzâ itmekde
olmasına mebnî bu mekûle münâza´âli mahallerin ahvâli hakkında şer´an ve
nizâmen tedkîkât mümkün îfâ olunrak ta´yîn-i hudûd-i sahîh ile bir daha i´âde-i
nizâ´iye mahal kalmayacak sûretde senedât-i şer´îye rabta ve tevsîkı müte´allik
buyurulan irâde-i seniyye-i cenâb-i Pâdişâhi mûcebince 3 muharrem sene 89
târîhinde ta´mîmen vilâyâta iş´âr olunmişdi arâzî ve hudûd-i münâza´âtın eşhâsı
beyninde temüddünine işbu kâ´ideye tatbîk-i mu´âmele olunub olmaması bazı
mahalden suâl olunmuş ve beyne'l-eşhâs tekûn iden arâzî-i münâza´âtı dahi bu
kabilden olmağla kurâ-i mezbûre Tevfiken usûl-i vesm? olunmak îcâb-i hâl ve
265
maslahattan geleceği şurâ-yi devlet karârıyla şurâ-yi devlet karârıyla ta´mîmen
vilâyât ve müstakilen idâre olunan vekîller ve mutasarrıflıklara bildirilmiş
olmağla oraca dahi sûr[eti] muharrere vechiyle îfâ-yi mu´âmeleye himmet
buyurulması.
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Benli mahallesined sâkine teba´a-i Devlet-i
'Aliyyenin Ermenî milleti nisvânından şahs-i ma´rifet Haci Mama Nene binti
Atamek oğlu ve tarafından husûs-i âti'l-beyân vekîl-i müseccel-i şer´îsi mahalle-i
merkûme ahâlîsinden devlet-i teba´anın Ermenî milletinden Karakaş oğlu Arakil
veledi Panos nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi
odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde
zimmî Akdoğan mahallesi ahâlîsinden kezâlik teba´a-i Devlet-i 'Aliyye' nin
millet-i merkûmesinden bâ´isetu'l-i´lâm Haci Köstan oğlı Artin veledi Begos
muvâcehesinde merkûm Artin sene-i sâbıka yani bin iki yüz doksan iki senesi
şuhûr-i Rûmi eylulinin yigirmi üçüncü güni târîhiyle müverrah Ermenîyu'l-ibâre
hat ve imzâyla mümzâ işbu bir kıt´a varaka üzre muharrer deyn tahvîl
mantûkınca zikr olunan Benli mahallesinde veaki kendü menzilimizde vâlidem
muvekkile-i mezbûre Haci Mama Nene’nin mâlından ve yedinden iştirâ ve kabz
eylediği beheri yüz on beş pareden olmak üzre doksan dokuz çift çorap
semeninden alacak Hakkî olan iki yüz seksen dört buçuk guruş merkûm Artin'
den bi'l-vekâle hâlâ taleb iderum diyü tavil-i mezkuri ibrâz ve irâesiyle ba´de'd-
da´vâ ve'l-istindak ol dahi cevâbında tahvîl ve imzâmla kendü kendüsinin olduğın
ikrâr ve itarf idüp lakin târîh-i mezkûrde babam gâib ani'l-meclis merkûm Begos
beni sâlifu'z-zikr çorapları muvekkile-i mezbûre Hanine’den şirâya irsâl eyleyub
Mezhaci Nene dahi zikr olunan çorapların beher çift yüz on beş pareden olmak
üzre iki yüz seksen dört buçuk guruşebaban merkûm Begos’a bey´ eyledim var
haber virüp teslîm eyle diyü yedime virüp ben dahi merkûm Begos’a virdiğimde
babam merkûm dahi akd-i meclis-i şer´-i âlî ittikde-i mezbûr i ol meclisde kabûl
idüp zikr olunan çorabları temâmen yedine teslîm itmemel kendü nefsim içun
iştirâ itmeyup ancak babam merkûm Begos arafından mürsel olduğım suretle itira
eylediğimden semeni olan meblağ-ı merkûm iki yüz seksen dört buçuk guruş
alacağı babam merkûm Begos’tan ahz ve kabz ve bi't-tesviye diyü ba´de'd-def´
ve'l-inkâr dâfi´-i mürsel-i merkûm Artin' den ber minvâl-i muharrer sâlifu'z-zikr
çorapları nefsi içun iştirâ itmeyup babası merkûm Begos tarafından resûl olarak
iştirâ eyeldiği müdde´âsına mutâbık beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına
tatbîken evvelen Ay mahallesi ahâlîsinden kezâlik teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin
millet-i merkûmesinden Kemiz oğlu Zennis Papası ve ve Kılıbık oğlu Avadik
veledi Kifork ve Beşe oğlu Agob veledi Toros’dan bâ varaka-i mestûre sırren ve
ba´dehu Camgöz oğlu Agob veledi Karabet ve Tagoranı oğlu Haci Sergiz veledi
Artin' den lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olan Marta oğlu
Mardoros veledi Kirekos ve Benderci oğlu Artin veledi Ohannes nâm kimesneler
şehâdetleriyle bi'l-muvâcehe ber nahc-i şer´i isbât ittikten sonra merkûm vekîl
kendüsi dahi meclis-i de´âvîde merkûm Artin' in târîh-i mezkûrde papas-ı
266
merkûm Bekos tarafından mürsel olduğıni israr e tasdîk itmeğin mûcebince
muvekile-i mezbûre Hâcî mama nene’ye izâfetle müvekkil-i vekîli merkûm
Arakil de´âvî-i mezkûresiyle merkûm Artin' e bi vech-i şer´î mu´ârazadan men'
olundığı tescîl ve bâ iltimâs huzûrlerinde i'lân olundı. el-emr li men lehu'l-emr
Sivrihisar_7681_0049/2
Sayfa 95
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Hâcî Ekici mahallesinde sâkin iken bin iki
yüz seksen altı senesi hilâlinde vefât iden Hamamcı zâde Ahmed Ağâ ibni
Abdurrahman bin Abdullâh’ın verâseti sülbî kebîr oğul Abdurrahman ile sülbie-i
kebîre kızları Hadîce ve Ümmü gülsüm nâm Hâtûnlara münhasıra ve ba´dehu
kıbeli't-taksîme bint-i mezbûre Ümmügülsüm Hâtûn dahi vefât idüp verâseti
mukaddemâ sagîr ve hâlâ sadr-i kebîr oğlu Ali bin Osmân' a münhasır ve tashîh-i
mesele-i mirâsları on iki sehimden olub sihâm-imerkûmeden altı sehimi ibn-i
mezbûr Abdurrahman' a ve üçer sehimden altı sehimi mezbûran Hadîce ve Ali'ye
isâbeti tahakkukinden sonra verese-i merkûmunden sâhib-i arzıhal işbu bâ´isu'l-
i´lâm ibni merkûm Ali Medine-i merkûmede hükûmet konâğında meclis-i
de´âvîde mümeyyizler ma´rifeti'z-zât bint-i mezbûre Hadîce Hâtûn tarafından
husûs-i âti'l-beyanda da´vâ vekîli müseccel-i şer´isi Sancakdâr Mehmed Ağâ ibni
el-Hâcc Mustafâ Efendi hâzır oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî
ukûdde zikr-i âtî rub´ hissesi ve vakf-i sahîh-i şer´î ile vâkf olan bir bâb
hammâmın gayr-i ez vâkf selase-i erba´ hissesinin on iki sehimi i´tibârıyla iki
sehim hisse-i şâyi´asına vaz´-ı yedi bi't-tenbîhi’ş-şer´îye ysabit ve müthakkık
olan mahalle-i merkûme ahâlîsinden Müftî zâde Mehmed Arif ibni Mehmed
Emîn Efendi muvâcehesinde Ankara vilâyet-i celîlesi evkâf muhâsebecisi Rif'atlü
Mehmed Emîn Efendi tarafından vekîl-i medine-i merkûmede Tâpû Kâtibi
Ebûbekir Efendi ibni Hüseyin Ağâ hâzır olduğı hâlde medine-i merkûmede el-
Hâcc Ashâb mahallesinde kâin bir tarafdan ceddem müteveffâ Merkûm Ahmed
Ağâ' dan mevrûs müşterek hânemiz ve etrâf-ı selasesi tarîk-ı âmme ile mahdud
Komacık hammâmı dimekle ma´rûf bir bâb hamâmamın rub´ hisse-i şâyi´âsı ber
mûceb ve kaziyei-ma´mûl bahâ eyyam ve evkâti mahsûsesinde cü’zhanlıkağ vakf
olub ve sülüs ve irbâ´ve hisse-i şâyi´âsı dahi ceddem ve mevrûsumuz müteveffâ-
yi merkûm Ahmed Ağâ' nın hayâtında ile'l-vefât yedinde müstakilen mülki ve
Hakkî ve ba´de vefâte ber tashîh-i merkûm altı sehim hisse-i şâyi´âsı mezbûr
Abdurrahman' a ve üçer sehimden altı sehimi hisse-i şâyi´âsı dahi benimle
Ber vech-i muharrer benimle müvekkile-i mezbûre Hadîce Hâtûn' un birer
sehimden iki sehimi hisse-i şâyi´âlarımızı mezbûr Mehmed Arif fuzûli zabt ve bi
gayr-i hâk vaz´-ı yed ider olmağla suâl olunub hisse-i mezkûrelerinden keff-i yed
ve benimle muvekkile-imerkûme Hadîce Hâtûn' a izâfetle vekîl-imerkûm
Mehmed Ağâ'ya mahallined red ve teslîme kıbel-i şer´den tenbîh olunmak vekîl-i
mezbûr ile ma´an bi'l-asâle ve bi'l-verâse ve bi'l-veakel murâdumuzdur diyü
da´vâ ittiklerinde lede'l-istintâk merkûm Mehmed Arif hammâm-i mahdûd-i
mezkûrun fî'l-hakîka rub´ hissesi vakf-ı sahîh-i şer´î ile vâkf olduğını ve sülüs-i
267
erbâ´ hissesininber tashîh-i merkûm on iki sehim i´tibârıyla mülk olduğı hâlde iki
iki sehim hisse-i şâyi´âsı vaz´-ı yedini tâli´an ve kat´an ikrâr ve i´tirâf idüp lakin
cevâbında benimle gâib ani'l-meclis Mehmed İzzet bin Abdurrahman reddu’l-
evkâfdan olmamızla tevârih-i muhalli´a ile uhdemize etvcih olunub işbu
yedimize i´tâ olunan dört kıt´a berât-i şerîf-i âlîşân ve bir kıt´a sûret-i defterhane-
i âmireden istifhâm ve iştihrac eylediğimiz hammâm-ı mahdûd-i mezkûrun nısfı
vâkıf olub ve nısf-ı mezkûrun nısf-ı tevliyet ve nısf-i diğeri nezâret cihetlerine
meşrûta olduğından ol veihle hammâm-i mahdûd-i mezkûrun mecmû´ı on altı
sehim i´tibârıyla iki sehim i´tibârıyla iki sehim hisse-i şâyi´âsına bi't-tevliye ve
iki sehib hisse-i şâyi´âsına bi'l-inzâle yedi seneden beur buçuk vaz´-ı yed iderum
diyü berât-i mezkûrleri meclis-i şer´î ibrâz ve irâe ittikde fî'l-hakîka bâlâsı tuğrâ-i
garrâ ile müzeyyen ve müveşşah dört kıt´a berât-i şerîf-i âlîşânları meclis-i
de´âvîde başka bşaka nazar ve kirâet olundukda nezâret-i evkâf –i hümâyûn-i
mülûkâneme mülhâk evkâfdan Seferihisâr Günyüzi kazâsına tâbi´ Hâfızeddîn
emlâkinden nısf-ı İsrâil bâğı ve temâm Çay mezra´ası ve Safiyetullâh Hâtûn binti
Lütfullâh’ın Kumacık Hammâmı dimekle ma´rûf rub´ hammâm-i vakfının ber
vech-i meşrût nisn hise-i tevliyet cihetinin ve diğer berât-i şerîf-i âlîşânında
Nezâret-i Evakf-ı Hümâyûn-i mülûkâneme mülhâk efkâdan Seferihisâr Günyüzi
kazâsına tâbi´ ve Hâfızeddîn emlâkından nısf-i isrâil bâğı ve temâm Çay
mezra´ası ve Safiyetullâh Hâtûn binti Ltüfullâh’ın Kumacık hammâmı dimekle
ma´rûf rub´-i hammâm vakfın ber vech-i meşrûtda nısf hissesi nezâret hammâm
cihetinin diyü ilâ âhire ve diğer iki kıt´a berât-i şerîf-i alîşân dahi bu ibârede
olarak tasrîh ve beyân kılınmış olmağal bu sûretde medine-i merkûmede hükm-i
şer´îyesinde sicil-i mahfûzumda mukayyed ve yedi yüz on senesi târîhiyle
müverrah derdest blunan bir kıt´a ma´mûlun bahâda hammâm-ı mahdûd-i
mezkûrun ancak rub´-i hisse-i şâyi´âsı vâkf olmağla vâkfesi Safiyetullâh binti
Mevlanâ Lütfullâh bin Mevlânâ Hâfızeddîn olub ve hisse-i mezkûresi sevâbı
kendüsinin rûh-i azîzesine ihdâ kılınmak şartıyla İmâm-i evkâf-ı mahsûsasında
cü’hânlık vakfı-sahîh-i mümeyyizler hâzır olduğı hâlde’ebbed ve habs-i sarîh-i
muhalled ile vâkf idüp ve gıllesinin dahi kâri’ine i´tâ kılınmasını şart eylediği ve
hammâm-i mezkûrde tevliyet ve nezâret cihetlerine bir şey şart kılınmayub ancak
tevliyet ve nezâret cihetlerine İsrâil bâğı ve Çay mezra´aları hâsılâtlarını meşrûta
kıldığı istifhâm ve istihrâc kılınmağla merkûm Mehmed Arif’in vicâhen mine'l-
vücûh alâka ve medhali olmadığı hammâm-i mahdûd-i mezkûrde aslâ ve kat´an
meşrûtiyet olmadğı tebeyyün ve tahakku idüp ol vecihle hammâm-i mezkûrun
gayr-i ez vakf-ı sülüsi irbâ´ında merkûm Mehmed Arif’in vicâhen mine'l-vücûh
alâka ve medhâli olmadğı kendüsine tefhîm olundukda sâlifu'z-zikr ikrâr ve
i´tirâfi misillü hammâm-i mahdûd-i mezkûrun yalnız rub´-i vakf olub sülüs-i
erbağı dahi ber tashhi-i mezkûr müteveffâ-yi merkûm Ahmed Ağâ' nın veresenini
mülk-i mevrûsleri olduğı mu'ahhar dahi tâli´an ve kat´ ikrâr ve i´tirâf itmeğin
mûcebince hammâm-ı mahdûd-i mezkûrun ber vech-i mübeyyin ki fi's-sabık
gayr-i ez vakfa sülüs-i erba´ının on iki sehim i´tibârıyla iki sehim hisse-i
şâyi´âsından keff-i yed ve mahallinde müdde-i asîl merkûm Ali ile müvekkile-i
mezbûre Hadîce Hâtûn' a izâfetle vekîl-i merkûm Mehmed Ağâ' ya red ve teslîme
tenbîh olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men
lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-işrîn min şehr-i Saferu'l-hayr li sene selâse ve tis´în ve
mieteyn ve elf
268
Sivrihisar_7681_0050/1
Sayfa 96
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Benli mahallesinde sâkine teba´a-i devletti
aliyye'nin Ermenî milleti nisvânından olub bundan akdem vefât iden Borad oğlu
kızı Varvara binti Ohannes veledi Atam’ın verâseti zevc-i metrûki mahalle-i
merkûme ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin Ermenî milletinden Asaboran
oğlu Kifork veledi Kirkos ile sadr-i sagîr oğlu Kalos’a inhisârı bi'l-ihbâr ba´de't-
tahakkukı'ş-şer´î sagîr-i mezbûrun babası ve Velîsi bâ´isu'l-i´lâm mezbûr Kifork
nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında
mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr olunan
Benli mahalleis mütemekkinlerinden kezâlik teba´a-i Devlet-i 'Aliyye' nin millet-
i merkûmesinden iken bundan akdem vefât iden Ustura oğlu Karabet veledi
Pedros veledi Atamek mukaddemâ sagîr ve hâlâ sülbî kebîr oğlu olub tereke-i
vâfiyesine bi'l-verâse vaz´-ı yedi bi'l-ikrâr sâbit ve sâbit ve mütehakkık olan
Nazir veledi merkûm Karabet muvâcehesinde zevcem müteveffât-i mezbûrenin
hâlâ sagirinde kendünden mukaddem vefât iden babası Ohannes' den mevrûs
mâlından tesviye-i umûrine vâsî-i mansûbi olan Aşo Hâzır bi'l-meclis Keriz oğlu
Tersis papas ma´rifetiyle merkûm Nazar’ın babası müteveffâ-yi merkûm Karit’e
edâ olunan iki bin üç yüz guruşi zevcem ve mevrûsemiz mütveffat-i mezbûre
Varvara ba´de'l-bulûğ kıbeli'l-ahz ve'l-istifâ vefât idüp meblağ-ı merkûm benimle
oğlum sagîr-i mezbûr Kalosa mevrûs olmağla meblağ-ı merkûm iki bin üç yüz
guruşi bi'l-verâse vaz´u'l-yed olduğı babası müteveffâ-yi merkûmun tereke-i
vâfiyesinden olmak üzre hâlâ bana edâ ve teslîme merkûm Nâzır’e kıbel-i
şer´den tenbîh olunmak bi'l-asâle ve bi'l-velâye murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ
ve'l-istintâk ol dahi cevâbında kaziye minvâl-i muharre üzre olduğıni ve babası
müteveffâ-yi merkûmun tereke-i vâfiyesine vaz´u'l-yed olduğını bi temâmihâ
ikrâr ve i´tirâf lakin yedimde olub sene-i sâbıka yani bin iki yüz doksan iki senesi
şehr-i cemâziye'l-evvelinin on beşinci güni târîhiyle müverrah ol tarihde Medine-
i merkûmeden nâibi’ş-şer´î bulunan meveddetlu es-Seyyid Mehmed Emîn Efendi'
nin hatmı ile mahtûm işbu bir kıt´a i´lâm-i şer´î natık olduğı üzre müdde-i
merkûm Kifork ber minvâl-i muharrer naibi-mûmâ ileyh huzûrında meblağ-ı
mezbûr iki bin üç yüz guruşi benden da´vâ ittikde ben dahi babam müteveffâ-yi
merkûm Karabet' in hîn-i vefâtında Bilecik kâimmekâmlığına mülhâk Gülyazi
nâhiyesi kurâsından Türkman Karyesi ahâlîsinden Hâncı oğlu Varton zimmetinde
bin üç yüz elli guruş deyn-i borci Sergiz zimmetinde üç yüz elli guruş Temurci
Sergiz zimmetinde üç yüz guruş ve Ezik oğlu Hanporson zimmetinde üç yüz altı
guruş ki cem´ bin dokuz üyz elli altı guruş bâ sened alacaklarını vâlidem ve vâsî-i
mansûbem Mama nine Artini dahi merkûm Tersis papasa lede'l-havâle ve
senedât-i mezkûreyi ba´de't-teslîm ol dahi bi'l-vesâye ba´de'l-kabûl medyûn-i
merkûmlerden meblağ-ı mecmû´ merkûm bin dokuz yüz elli altı guruşi ahz ve
kabz ve makbûzini kendüye irsâl ve îsâle akrabâsından olub târîh-i i´lâmdan üç
sene mukaddem verâseti sülbî sagîr oğlulları Avram ve Makroyus ve sülbiyei-
269
kebîre kızı Manike ve sülbiye-i sagîre kızı Maryem ve anası Denne binti
İskender’e münhasıra olduğı hâlde vefât iden İskender oğlu Agob veledi Haci
Avaris tarafından vekîl iderek merkûm merkûm Agob dahi vekâlet-i merkûmeyi
ba´de'l-kabûl sâlifu'z-zikr Türkman karyesine varub meblağ-ı mezkûr bin dokuz
yüz elil altı guruşi sâlifu’l-beyân medyûn-i merkûmlerden temâmen ahz ve kabz
ve makbûzini vâsî-i merkûm Tersis Papasa edâ ve teslîm idiyüb hatta meblağı-
mezkûri ashâb-i medyûnlerden temâmen aldığını hayâtında ikarr dahi itmişdi
diyü merkim Agob' un evlâd-i sigârının bâ hüccet-i şer´îye vâsî-i mansûbleri ve
mezbûretân Manik’e ana taraflarından vekîl-i müseccel-i şer´îleri işbu hâzır bi'l-
meclis Marta oğlu Mardoros veledi Kirakos’un gıyâbında isbât itmişdim diyü
i´lâm-i mezkûri ibrâz ve irâesiyle inkârlarına mukârrîn def´ tasaddî itmiş ise de
ber vech-i muharrer müteveffâ-yi merkûm istihâm olunmağla bu sûretde
gıyâbdan istimâ´ sitâhi şer´an câiz olammağla i´lâm-i mezkûr ile hükm-i menkûzi
olduğından el-hâlet-i hazihi ber vech-i meşrûh müteveffâ-yi merkûm Agob' un
sağılında meblağ-ı merkûm bin dokuz yüz elli altı guruşi ahz ve kabz ve
makbûzini vâsî-i merkûm Tersis papasa defe ve teslîm itmekle merkûm Agob' un
kıbeli'l-vefât ikrâr ittiği müdde´âlarına mutâbık mezbûr Nazar’dan beyine taleb
olundukda isbât-ı beyyineden izhâr-i acz idüp ancak vâsî-i merkûm Tersis
Papas’a bi't-taleb tahlif merkûm Agob' un verese-i kebirleri mezbûretân Manik’e
ve Anna’dan (…) taleb tahlif olmadığından ber vech-i muharrer mezbûr Nazar’ın
ma´ru'z-zikr ikrârı mûcebince meblağı-mezkûr iki bin üç yüz guruşi bi'l-verâse
vaz´u'l-yed olduğı babası müteveffâ-yi merkûm müteveffâ-yi merkûm Karabet' in
tereke-i vafiyesinden olmak üzre müdde-i asıl ve Velî-i merkûm ahala edâ ve
teslîme merkûm Nazar’a tenbîh olunduğı tescîl ve bâ iltimaz huzûr-i Âlîlerine
i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu's-sâlis aşere min şehr-i Rebîu'l-
evvel sene selâse ve tis´în Ve mieteyn ve elf
2
Der-i devlet mekine arzı abd-i dâ´î kemineleridir ki
İstâb-i âmireye merbût emlâkden Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde kâin Ak
kebîr-i kûrî-i hümâyûnun görünen lüzûmına mebnî tahkîk-i ahvâl zimmetinde
intihâb ve me'mûr buyurulan izzetlü Mehmed Behzâd Efendi' ye i´tâ buyurulan
bir kıt´a ta´lîmât defterhâne kuyûdından ihrâc ittiriliub me'mûr-i mûmâ ileyhe
tevdî´ idilen defter-i hâkânîsi mecubence tahkîk-i ahvâli lâzım gelub müktezâsını
sür’at-i icrâsı babında hâlâ Ankara vilâyet-i celîlesine tiban hazîne-i hâssa-i
nezâret-i celîlesinden sadır olan bir ikat tahrîrât-i aliyye ve mucebicne vilâyet-i
müşârun ileyhden Seferihisâr kazâsı kâimmekâmlığına tastîr buyurulan
emirname-i vilayeti-penâhîye imtisâlen zikr-i cây-i husûsun mahallinde keşf ve
tahrîr ve tecdid ve tavsîfiyçun memuri mûmâ ileyh iltimâsıyla savb-i şer´-i
enverden me'zûn irsâl olunan Kazib Ali Efendi ibni ahci Bekir Ağâ Dâ´îleri
Ankara vilâyet-i celîlesine mülhâk Medine-i Seferihisâr Günyüzi hudûdında
gâyetinde vâkı´ Akbekiri kuri-i hümâyûni dâhilinde kâin Parisi Bey dimekle
ma´rûf zikr-i âtî cayir üzerinde mebnî çiftlik ebniyesi üzerine varub medine-i
merkûme ve Mihalic kazâsı hey'etleri ile sâhib-i arz vekîl-i Medine-i merkûmede
tâpû katibi Ebûbekir Efendi ibni Hüseyin Ağâ vesâir cerîdede mazbûtu'l-esâmî-i
müslimîn huzûrlerinde akd-i meclis-i şer´-i âlî ittikde-i meclis-i şer´-i âlî ittikde
270
çiftlik-i mezbûrede sâkin Kör oğlu hacı Mehmed Ağâ ibni (boş) nâm kimesne
meclis-i ma´kûd-i mezkûrde nezâret-i müşaruh ileyh idâresinden tanzîm ve te’lîf
ve imlâ ve yedine i´tâ kılınan on üç bendi muhtevî ta´lîmât-i seniyyeyi müsteshab
me'mûr-i mûmâ ileyh bendeleri muvâcehesinde şöyle ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm
iderek işbu lede'l-ahâlî ve'l-cirân Kemâl-i şöhretine binâen tahdîd ve tavsîfden
müsta´nî buyût-i âdideyi müştemil zikr olunan çiftliğin ve ma´lûmu'l-hudûd ve'l-
kıt´a tarla ve çayır haylı müddetten beru taht-i tasarrıfında olarak zirâ´at ve
hirâset itmekde isemde mahal-i mezkûr Kir-i hümâyûn dâhilinde olub sarf-ı
emlâk-i şâhânede olduğu ve hiçbir vecihle hakk-ı tasarrufum olmadığı ve ancak
bâ berât-i şerîf mutasarrıf olmudğı Kuri-i hümâyûn civârında Burçak ve Ahâdlar
mezra´ası olduğını bâ arz-ı hâl ikrâr ve i´tirâf eyledim diyü tâli´an ve kat´an ikrâr
ve i´tirâf eyledum diyü tâli´an ve kati´an an ikrâr ve i´tirâf eylediğini tabit-i
mûmâ ileyh mahallinde ketb ve tahrîr ve ma´an meb´ûs imzâ-i şer´le meclis-i
şer´e gelub alâ vukû´ a inhâ ve takrîr eylediği ve ba´dehu merkûm Hâcî Mehmed
Ağâ medine-i merkûmede hükûmet konâğında meclisi-i şer´de dahi kezâlik
çiftlik-i mezkûr ma´a arâzî-i emlâk-i şâhâneden olub me'mûr-i mûmâ ilyeh hâzır
olduğı hey'et-i meclise i´tâ eylediği arz-ı hâl mucebicne kendüsinin vicâhen
mine'l-vücûh alâka ve medhali olmadğı kemâ fi's-sâbık tâli´an ve kati´an an ikrâr
ve i´tirâf eylediği bi'l-iltimâs paye-i serîr-i saltanat-i a´lâya arz ve i'lân olundı
bâkî emr ve fermân hazret-i min lehu'l-emrindir
Fî 15 Saferu'l-Hayr sene 1293
Sivrihisar_7681_0050/2
Sayfa 97
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Tatlar mahallesi ahâlîsinden Hâlid oğlu Ömer
Ağâ ibni Hâcî Hüseyin Ağâ nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet
konâğında hâvî odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î
me´âlî ukûdde mahale-i merkûme ahâlîsinden Hemşîre zâdesi bâ´isu'l-i´lâm
Saatçi Mahmûd Efendi ibni Abdullâh muvâcehesinde târîh-i i´lâmdan sekiz sene
mukaddem merkûm Mahmûd Efendi' nin mâlından ve yedinden gasb eylediği iki
bin iki yüz elli beş guruş kıymetlu bir çitf altun cebe ile iki yüz elil be guruş
kıymetlu bir aded sim tepelik ki cem´an iki bin dört yüz elli beş guruş kiymetlu
mezkûr cebe ve tepelik mevcûde ise aynilerin ve müstelkele ise ba´de’s-subut
kıymet-i şer´îyelerin be tarîku’l-takâs merkûm Mahmûd Efendi' den hâlâ taleb
iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi zikr olunan cebe ve tepeliği ahz ve
kabz eylediğimizi ikrâr ve i´tirâf idüp lakin cevâbında sâlifu'z-zikr cebe ve
tepelik dâyim-i merkûm Ömer Ağâ' nin zevcesi müteveffât Züleyhâ binti Hâcî
Mehmed' in re's-i mâlı olub ve mütevefat-i mezbûr nin hîn-i vefâtında mezkûr
cebe ve tepelik kıymetleri olan meblağ-ı merkûm iki bin dört yüz elli beş guruş
ile iki yüz yetmi beş guruş kıymetlu bir çift sim ateşe ve yüz elli guruş kıymetlu
diğer bir çift ateşe ve beş bin guruş kıymetlu on tâkım elbise-i mütenevvi´a ve
altı yüz elli guruş kıymetlu bir çift incili küpe mâlı olub kıymetleri olan cem´an
sekiz bin beş yüz otuz guruşun mezbûre Züleyhâ mâl-i murahhasında kıymetleri
271
semenine mu´âdil olan anifu'l-beyân cebe ve tepeliki vefâtdından osnar âhara
bey´ ve hâsıl olan semenlerini techîz ve tekfîn ve iskât-i salât ve vücûd-i bere-i
sâireye sarf ve tenfîzinde muhzir-i şuhûdde beni vâsî-i muhtâr nasb e ta´yîn
itmekle ben dahi vasiyeti-mezkûreyi ba´de'l-kabûl ber vech-i muharrer zevcesi
Züleyhâ' nnı vasiyet-i mezkûreden bir iki gün murûrinde masarrat-i ale'l-yesâihâ
vefât itmesiyle mâru'l-beyân cebe ve tepelik vesâesâihâ vefât itmesiyle mâru'l-
beyân cebe ve tepelik vesâetim hasebiyle terekesinden ahz ve kabz ve âhara bey´
ile semenleri olan meblağı-merkûm iki bin dört yüz elli beş guruşini mahalliren
bi'l-vesâye sarf ve tenfîz eyledum diyü ba´de'd-def´ ve'l-inkâr dâfi´-i merkûm
Mahmûd Efendi' den ber minvâl-i meşrûh def´-i müdde´âlarına mutâbık beyine
taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Câmi´-i kebîr mahallesi
ahâlîsinden Mehmed Efendi İbni Mehmed Efendi ve Muslihidden oğlu Bekir
Efendi ibni Mustafâ Efendi ve Tatlar mahallesi ahâlîsinden Mollâ Mustafâ Bin
Halîl ve Merkeci oğlu Halîl bin Yûsûf ve hacı Mehmed ail bin İsmâîl ve Halîl
Efendi ibni Ömer' den bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye
adl ve makbûli'ş-şehâde idükelir ihbâr ve iş´âr olunan sâlifu'z-zikr Câmi´-i Kebîr
mahallesi ahâlîsinden el-Hâcc Hâfız Ömer Efendi ibni hacı Mustafâ ve Tatlar
mahallesi ahâlîsinden Hâcî İsmâîl bin Mustafâ ve Mollâ Mustafâ bin Mehmed
Râşid Efendi ve mahelle-i mezbûre sâkinelerinden Züleyhâ binti Hâcî Mahmûd
ve Emîne binti Ömer nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-muvâcehe ber nahc-i
şer´i isbât itmeğin mûcebiyle müdde´î-i merkûm Ömer Ağâ da´vâ-i mezkûresiyle
mezbûr Mahmûd Efendi' ye bi vech-i şer´î mu´ârazadan men' olunduğı tescîl ve
bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu's- sâlis
aşere min şehr-i Ramazânu’l-mübârek sene esnâni ve tis´în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı -ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Tatlar mahallesi ahâlîsinden Hâlid oğlu Ömer
Ağâ ibni Hâcî Hüseyin Ağâ nâm kimesneler medinen-i merkûmede hükûmet
konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i
şer´î me´âlî ukûdde mahalle-i merkûme ahâlîsinden Hemşire zâdesi bâ´isu'l-i´lâm
Saatçı Mahmud Efendi ibni Osmân muvâcehesinde târîh-i i´lâmdan dört sene
mukaddem sûk-i sultânîde kâin Hâcî Ümîd çeşmesi vakfı musakkafâtından olub
bâ temessük-i mütevellî bi'l-icâreteyn taht-ı tasarrufımda bulunan ma´lûmu'l-
hudûd bir bâb dükkânımı merkûm Mahmûd Efendi' ye bâ izn-i mütevellî sekiz
bin guruş bedel mukâbelesinde ferâğ-i kat´i mu´teber ile ferâğ ve tefvîz
eylediğimde ol dahi ba´de'l-teferrû´ve'l-tefevvuz bedeli olan meblağ-ı merkûm
sekiz bin guruşden gayr-i ez makbûz-i merkûm Mahmûd Efendi zimemtinde
alacak hakkım olan bin yüz kırk beş guruş ile kezâlik târîh-i i´lâmdan on sene
mukaddem dükkân-i mezkûred olan çekmecem derûninde mevzû´ ecnâs-i
muhtelife nukûd-i mevcûdemden haberim olmaksızın merkûm Mahmûd Efendi'
nin hafiyeten anz ve kabz ve kendü umûrine sarf-i istihlâk eylediğ ihata târîh-i
mezkûrde Çalık oğlu Mollâ Mustafâ menzilinde muhzir-i şuhûd zimmetinde bana
deyni olduğını an ikrâr ve i´tirâf eylediği üç bin yüz guruş ki cem´an dörtbin iki
yüz kırk beş guruşi merkukm Mahmûd Efendi' den hâlâ taleb iderum diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında müdde´î-i merkûmun zikr olunan
272
çekmece derûnında meblağ-ı mezkûr üç bin yüz guruşini hafiyeten ahz ve kabz
ve istihlâk idüp mu'ahharen zimmetinde deyni olduğını ikrâr itti diyü
müdde´âsını külliyen inkâr idüp ancak târîh-i mezkûrde dükkân-i mezbûri sekiz
bin guruş bedel mukâbelesinde merkûm Ömer' den teferrû´ ittiği ikrâr e i´tirâf
idüp lakin bedel-i merkûm sekiz bin guruşi nakden ve havâleten temâmen ve
kâmilen merkûm Ömer Ağâ'ya def´ ve teslîm idüp ol dahi temâmen ahz ve kabz
itmiştim diyü ikrârini beyânıyla def´e tasadid ititkde evvel emirde merkûm Ömer
Ağâ' dan ber vech-i muharrer merkûm Mahmûd Efendi çekmecesi derûnında
hafiyeten üç bin yüz guruş ahz ve kabz ve ihstihlâk ve ba´dehu ikrâr eylediği
müdde´âsına mutâbık beyiyne taleb olundukda isbât-ı beyyineden izhâr-i acz
idüp tahlîf dahi taleb olmamala merkûm Mahmûd Efendi' ye bilâ beyine
mu´ârazadan ba´de'l-men' sânîyen dâfi´-i merkûm Mahmûd Efendi' den ber vech-
i muharrer bedel-i merkûm sekiz bin guruş nakden ve havâleten temâmen ve
kâmilen merkûm Ömer Ağâ' ya def´ ve teslîm ol dahi temâmen makbûzi olduğını
ikrâr eylediği def´-i müdde´âsına mutâbık beyiyne taleb olundukda usûl-i
mevzû´asına tatbîken evvelen Kethüdâ Mahallesi ahâlîsinden Mollâ Ömer bin
Mehmed bin Hüseyin' den bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu Kuşdilli oğlu
Hâcî Süleymân bin Süleymân ve Sâlih Efendi İbni Ali Efendi' den alenen lede't-
tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükeleri ihbâr ve iş´âr olunan sâlifu'z-zikr
Kethüdâ mahallesi ahâlîsinden Ali İmâm oğlu Hâcî Sâlih bin Hâcî Hüseyin ve
Mollâ Mustafâ bin Mehmed Râşid nâm kimseneler şehâdetleriyle bi'l-muvâcehe
ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebiyle müdde´î-i mebur Ömer Ağâ da´vâ-yi
mezkûrsiyle mezbûr Mahmûd Efendi' ye bi vech-işeri mu´ârazadan men' olundığı
tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-
yevmu'l-işrîn min şehr-i Ramazânu’l-mübârek li sene isnâni ve tis´in ve mieteyn
ve elf
Sivrihisar_7681_0051/1
Sayfa 98
1
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde kâin Medine-i Sefer-i hisâr muzâfâtından
Günyüzü nâhiyesi Kurâsından Yazar karyesi ahâlîsinden ve Şekerçi esnâfından
Hâcî Mahmûd oğlu Evkâf-ı hümâyûn-i mülûkâneye mülhak evkâfdan Harameyn-
i muhteremeyn vakf-ı musakkafâtından Mahmiye-i İstanbul’da Alaca Hamâm
kurbinde Çelebi oğlu Hac Alâaddîn mahallesinde vâkı´ cerîde-i vakf-ı müşârun
ileyhin sekiz yüz altmış dokuzunci ad ve umûmisinde mukayyed ve doksan
birinci numero ile merkûm bir tarafdan hâne divarı ve bir tarafdan kahfeci
dükkâni ve bir tarafdan Çariçi dükkânai ve bir tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd
beher şehr vakf-ı mezbûre dört guruş icare-i mu´accilelu mukaddemâ Şekerci ve
el-yevm Fincancı bir bâb gedik dükkâni gediği ahûrîn mezbûr dahi Ahmed ve
Mustafâ’nın bâ temessük evkâf bil münâsefe taht-ı tasarrufında iken sene-i
sâbıkını bin iki yüz yetmiş bir senesi hilâlinde mezbûr Ahmed vefât idüp taht-i
tasarrufında olan nısf hisse-i şâyi´ası sülb-i kebîr oğulları Hüseyin ve Ali ve
273
sülbiye-i kebîre kızları Ayişe ve Döndi Hâtûnlara bi'l-intikâl bin iki yüz seksen
dokuz senesi hilâlinde ibn-i mezbûr Ali dahi bilâ veledi vefât itmekle müteveffâ-
yi mezbûrden müntakil hisse-i sayi´a-i ma´lûmesi mu'ahhare şeref-i te’sîs
buyurulan tevsi´ intikâlât-i nizâmiye-i seniyesi müktezâsinca âdiyen ve
müsâviyen li ebeveyn er ve kız karındâşları mezbûrune Hüseyin ve Ayişe ve
Döndi Hâtûnlara intikâl idup ve yine bien iki yüz yetmiş iki senesi hilâlinde
merkûm Mustafâ dahi vefât idüp kezalik taht-ı tasarrufında bulunan nısf hisse-i
şâyi´ası sülb-i kebîr oğulları Hasan ve diğer Hüseyin’e intikal itmiş ise de el-
yevm mu´âmele-i intikâlleri icrâ olunmayub hâlâ yedleri müteveffâ-yi merkûmân
uhdelerine vakf-ı müşârun ileyh Hâtûn’e i´tâ kılınub yedlerinde bulunan
temessük atik mûcebince tasarruf itmekde oldukları nâhiye-i mezbûre neyâbet-i
şer´iyesinde vürûd iden zeyli mazbatalu bir kıt´a memhûr ve musaddak ilm ve
haberden müstebân olduğından başka zikr olunan Yazı Karyesi ahâlîsinden
Konur oğlu İbrâhîm bin Osmân ve Penâz oğlu Halîl İbrâhîm bin Halîl nâm
kimsenelerin meclis-i şer´de alâ tarîkı’ş-şehâde ihbârları ve yedlerinde bulunub
meclis-i şer´de mu´âyene olunn bir kıt´a tahrîr-i cedîde ilm u hayırdan Hüseyin
ve Ayişe ve Döndi Hâtûnlara ve otuz sehimden altmiş sehimi mezbûrât Hasan ve
diğer Hasan’a intikâl eylediği lede'ş-şer´i'l-enver zâhir ve mütehakkkık olduktan
sonra mezbûrûn Hüseyin Döndi ve Ayişe ve Hasan ve diğer Hüseyin medine-i
merkûmede hükûmek-i şer´iye konağında meclis-i şer´-i şerîf-i enverde sâbıku’l-
zikr Yazı karyesi ahâlîsinden mezkûrde olan bir bir i´tibâr merkûm hisse-i
mezkûrelerimizi bedel-i misilleriyle mahallinde bâ izn-i mütevelli ferâ´
kat´imu´teber ile âhara ferâğ ve tefvîze ve bedellerini tâlibi yedinden ahz ve
kabza ve makbûzini bize irsâl ve isâle eyledik didiklerinde ol daih ber vech-i
muharrer vekâlet-i merkûmeye kabûl ve hizmet-i lâzimesini kemâ yenbeği edâya
ta´ahhud ve iltizâm itmeğin mâ vak´ı bi't-taleb ketb olundı fi'l-yevmu’l-hâmis
min şehr-i Cemâziye'l-evvel li sene selâse ve seb´în ve mieteyn ve elf
Şuhûdu’l-hâl
Günyüzi nâhiyesinin Geçik karyesi ahâlîsinden abdulalh Onbaşı bin Mahmûd
Karye-i merkûme ahâlîsinden Ali Efendi ibni Mahmûd Ağâ ve karındâşı Bekir ve
gayruhum
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Mülk karyesinde sâkin iken bundan akdem vefât
iden İbiş oğlu İbrâhîm bin Mehmed bin Abdullâh' ın verâseti sülb-i kebîr oğulları
Halîl ve Mehmed ve sülbiye-i kebîre kızları Sâime ve Kezibân ve Havvâ’ya
münhasıra ba´dehu kıbeli't-taksîme merkûm Halîl dahi vefât idüp verâseti zevce-i
menkûha-i metrûkesi Enîse binti Ali ile li ebeveyn er ve kız karındnaşları
mezbûrûn Mehmed ve Sâime ve Kezibân ve Havvâ Hâtûn'lara münhasıra ve
ba´dehu kıbeli't-taksime mezbûre Saime Hâtûn dahi vefât idüp verâseti zevce-i
metrûki İsmâîl Bin Mustafâ ile sadr-i kebîr oğulları Hüseyin ve İbrâhîm ve
sadriye kebîre kızarlı Neslihân ve Nazîfe ve sadriye-i sadriyem-i sagîre kızları
Ayişe ve Kezibân' a münhasıra ba´dehâ kıbeli't-taksime mezbûr memhde dahi
274
vefât idüp verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi mezbûre enîse binti Ali ve diğer
zevcesi Hadîce binti Abdullâh ile sülb-i sagîr oğlu Halîl ve sülbiye-i sagîre kızları
diğer Havvâ ve Ayişe' ye münhasıra olduğı bi'l-ihbâr lede'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve
mütehakkik olduktan sonra sâhib-i arz-ı hâl ma´rifeti'z-zât zevce-i mezbûre
Hadîce Hâtûn medine-i merkûmede hükûmet şer´îye konâğında de´âvi odasında
mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî ukude derûn-i arz-
ı hâlde mezkûretu’l-ism kezâlik zât-i ma´rûfe bâ´isetu'l-i´lâm mezbûre Havvâ
Hâtûn muvâcehesinde zevcem ve mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûm Mehmed'
in zâhire ihraâc olunub ma´rifet-i şer´îye tahrîr ve âhara bey´ ve esmânı beyne'l-
verese nefsiyçun mezkûr terekesinden başka hâric ez defterde mezkûr terekesi
olan eşcâr-i müsmireden kırk aded ahlad ağacı ve kırk keyl-i İstanbulî Mısır ve
on keyl sinoter? elli aded lira-i Osmânî ve iki dizide yigirmi aded sandıklı ve
otuzar aded memdûhiye altunları ki cem´an sekiz bin beş yüz guruş nakdini
zevcem ve mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûr Mehmed' in vefâtından sonra
mezbûre Havvâ Hâtûn bi gayr-i hâk müstakileten ahz ve kabz ve ketm ve ihfâ
itmekle eşcâr ve emvâl-i müsmire-i mezkûre mevcûd ise aynından ve müstehleke
ise ba´de’s-subut kıymet-i şer´îyeleri nakd-i meblağ-ı mezkûrden benim hisse-i
irsiye-i mâ´lûmemi mezbûre Havvâ Hâtûn' dan bi'l-verâse hâlâ talem iderum diyü
eylediğim da´vâm mülk-i müstakileten mâlım olub mezbûre Havvâ Hâtûn' un
fuzûli gasb ve zabt eylediği bir aded atlâs ve bir poşu ve bir sim yan akçesi ve bir
çift sim hamâil ve bir sim pazâvând ve bir tilsimi dahi hâlâ taleb iderum diyü
mezbûre Havvâ Hâtûn' un ancak zikr olunan ahlad Ağâalrından ma´adaya
inkârına mukârren tasaddî iylediğiim da´vâmdan (öte sayfaya nakl) bâ tavassut-i
muslihûn kat´an li’nizâ bi tav´i ve'r-rızâ üç yüz guruş üzerine musâlah-i sahîh-i
şer´îye ile sulh olunduğımızda ol adhi sulh-i mezbûri ba´de'l-kabûl karye-i
merkûmede vâkı´ ma´lûmu'l-hudûd ve'l-cirân tahtânî altı bâb oda ve bir mikdâr
havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzil ile dört bâb odaya müştemil Hâriciye
ta´bîr olunan diğer bir bâb mülk-i menzil ve mezbûre Havvâ Hâtûn' un mukır ve
mutasarrıf olduğı sâbıku’z-zikr ahlad ağaçlarında olan yüz sekiz sehim hisse-i
şâyi´amı bi hamulete mâyişetimle ve bi haviye? tarafından bi'l- îcâb ve'l-kabûl
bâten ve sahîhen iki yüz elil guruşe mezbûre Havvâ Hâtûn' a bey´ ve temlîk ve
vech-i lâyığı üzre teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk
ve teslîm ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr iki yüz elli
guruş ile bedel-i sulh-i mezkûr üç yüz guruş ki cem´an beş yüz elli guruşi meclis-
i sulh ve ba´idden kıbeli'l-mufâraka mezbûre Havvâ Hâtûn yedinden temâmen ve
kâmilen ahz ve kabz itmemle sâlifu'l-beyân taksîm der dest bulunan tereke-i
bey´iye-i mevcûdesinden mâ´adâ zevcem ve mevrûsumuz müteveffâ-yi
mezbûrun dâhil-i kassâm-i mezkûr ve hâric ez defter-i mezbûr kalîl uve kesîr
celîl ve sagîr bi'l-cümle ism-i mâl itlâk olunur tereke-i mâ´lûme ve mechûlesine
ve cem´i-i husûs-i mirâsa ve bey´-i mezkûreye gabn ve takrîr da´vâsına
müte´allika ammem-i de´âvî ve kâfe-i mutâlebâtdan mezbûre Havvâ Hâtûn'un
zimmetini ibrâ ve âmme-i sahîh-i şer´î ile bi'l-verâse ibrâ ve iskât eylediğimde ol
d aha kıyye kezalik bi'l-cümle husûs-i mirâsa ve bana medfû´leri olan cem´an beş
yüz guruşun istirdâdına müte´allika âmme-i da´vâdan benim zimmetimi ibrâ-i
âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât ve tarafından her birimiz ber minvâl-i
muharrer âharın ibrâsıın kabûl idüp bu bu vecihle kat´i-i nizâ´ ve ref-i hüsûmet
eledik diyü müdde-i mukırre-i mezbûre Hadîce Hâtûn'i sâdır olan cem´-i kelimât-
275
i meşrûhasının mezbûre Havvâ Hâtûn' dan şifâhen ve vicâhen tasdîk eylediği
tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-
yevmu'l-işrîn min şehrî Rebi´u'l-ahir sene selase ve tis´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0051/2
Sayfa 99
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Baba Zât karyesinde sâkin ve zât-i ta´rîf-i şer´î
ile ma´rûfe sâhib-i arz-ı hâl Emir oğlu kızı Ayişe binti Ali nâm Hâtûn medine-i
merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler ile sâhib-i arz
vekîl-i hâlâ Medine-i merkûmde Tâpû katibi Ahmed Efendi hâzır oldukları hâlde
ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî bir kıt´a tarlaya vaz´-ı yedi bil
beyyineti’ş-şer´iye sâbit ve mütehakkı olan derûn-i arz-ı hâlde mezkûru’l-ism
karye-i merkûme ahâlîisnden bâ´isu'l-i´lâm Öksuz oğlu Hâcî Ömer bin Ali
muvâcehesinde marye-i merkûme civârında Koltan özi nâm mevkı´de vâkı´
tarafeyni Kör Hüseyin oğlu Mustafâ ve Kultan karyeli diğer Mustafâ tarlaları ve
tarayfeh hark ile mahdûd tahtminen beş dönüm mikdâri bir kıt´a sulu tarla târîh-i
i´lâmdan birkaç sene mukaddem vefât iden babam Emîr oğlu Ali bin Ali bin
Abdullâh' ın hayâtında ile'l-vefât bâ tâpû taht-i tasarrufında olub ba´de vefâte
benim li ebeveyn er ve kız karındaşlarım İbrâhîm ve Alîme ve Ümmühân ve
Fatma' ya intikâl idecek iken tarla-i mahdûd-i mezkûri bilmem kaç seneden beru
merkûm hacı Ömer ber takrîrle fuzûli zabt ve bi gayr-i hâk vaz´-ı yed ider
olmağla suâl olunub tarla-yi mahdûd-i mezkûrde benim hissem her ne ise keff-i
yed ve mahallinde bâ izn-i sâhib-i arz bana red ve teslîme merkûm hacı Ömer' e
cebr ve tenbîh olunmak matlûbumdur diyü mechûl üzerine tasaddî eylediği
da´vâsı sahîh da´vâya muhtâc idüğinden takrîr-i meşrûhı üzre tasadid eylediği
da´vâıs iltifâta şâyân olmayup ve husûs-i mezkûr hakkında merkûm Hâcî Ömer' e
şer´an suâl dahi tevcîh itmemdiği müdde´îye-i mezbûre Ayişe Hâtûn’a tefhîm
olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr
fî'l-yevmu'l-işrîn şehr-i Cemâziye'l-ulâ sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı -ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Tatlar mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm
Saatçı Mahmûd Efendi ibni Osmân nâm kimesne medinen-i merkûmede hükûmet
konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i
şer´î me´âlî ukûdde Haymana kazâsı dâhilinde Aniler karyesi ahâlîsinden
Dimikaelli aşiretinden Abdülhamîd ibni Hâcî Osmân Efendi muvâcehesinde
târîh-i i´lâmdan iki sene mukaddem merkûm Abdülhamîd' in karındâşı ve kâfe-i
mahsûsnda şerîki gâib ani'l-beled İbiş Efendi ibni'l-merkûm Hâcî Osmân Efendi'
nin mâlından ve yedimden iştirâ ve kabz evylediğ iba defter-i müfredât-i envâ´ı-
mütenevvi´a mütenevvi´a elbise semeninden zimmetinde bin üç yüz altmış guruş
bana deyni olub meblağ-ı merkûm bin üç yüz altmış guruşi müşterek mallarından
276
bana red ve teslîme karındâşım merkûm Abdulhamîd tarafından emr ve tevkîl ve
merkûm Abdülhamîd' dahi vekâlet-i merkûmeyi kabûl itmişken el-hâlet-i hazihi
tesmiminde imtinâ´ ider olmağla suâl meblağ-ı merkûm bin üç yüz altmış guruş
merkûm Abdülhamîd' den hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol
dahi cevâbında fî'l-hakîka karındâş-ı gâib-i merkûm İbiş Efendi ile kâfe-i husûsde
şirketini ve cihet-i merkûmeden karındâş İbiş Efendi' nin zimmetinde merkûm
Mahmûd Efendi' ye deyni olub müşterek mâllarımızdan merkûm Mahmûd
Efendi' ye edâ ve teslîme kendüsüsi emr ve tevkîl eylediğini tâli´an ve kati´an an
ikrâr ve i´tirâf idüp ancak ne mikdâr olduğı mâ´lûmum değildir diyü mikdârini
inkâr idincek müdde´î-i merkûm Mahmûd Efendi' den ber vech-i muharrer cihet-i
merkûmeden bin üç yüz altmış guruş alacağı olduğı müdde´âsına mutâbık beyine
taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evveln Elmali mahallesi (öte
sahifeye nakl şod) Mahallesi muhtârları Ali bin Mustafâ ve Mustafâ bin Osmân
ve Çubuk Mahallesi muhtârları Süleymân Efendi ibni Hâcî Hasan Efendi ve
Ahmed bin Süleymân Usta' dan bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen
lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Elmalı
mahallesi ahâlîsinden Berber oğlu Halîl bin Hâcî Hüseyin ve müftî zâde Yûsûf
Bin Hâcî Hasan Efendi nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-muvâcehe ber nahc-i
şer´i isbât itmeğin mûcebiyle meblağ-ı mezkûrinin üç yüz altımş guruş mezbûr
Mahmûd Efendi' ye hâlâ edâ ve teslîme merkûm Abdülhamîd' e tenbîh olundğı
tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-
yevmu's-sadis aşere min şehrî Rebi´u'l-ahir sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0052/1
Sayfa 100
1
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde kâin Medine-i Seferihisâr muzâfâtından
Günyüzi Nâhiyesi Kurâsından Yazar Karyesi ahâlîsinden ve Şekerçi esnâfından
Hâcî Mahmûd oğlu evkâf-ı hümâyûn-i mülûkâneye mülhak evkâfdan Harameyn-
i muhteremeyn vakf-ı musakkafâtından mahmiye-i İstanbul’da Alaca Hamâm
kurbinde Çelebi oğlu Hâce Alâaddîn mahallesinde vâkı´ cerîde-i vakf-ı müşârun
ileyhin sekiz yüz altmış dokuzunci ad ve umûmisinde mukayyed ve doksan
birinci numero ile merkûm bir tarafdan hâne divarı ve bir tarafdan tahfeci
dükkâni ve bir tarafdan Çariçi dükkânai ve bir tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd
beher şehr vakf-ı mezbûre dört guruş icare-i mu´accilelu mukaddemâ Şekerci ve
el-yevm Fincancı bir bâb gedik dükkâni gediği ahûrîn/i mezbûr dahi Ahmed ve
Mustafâ’nın bâ temessük evkâf bill münâsefe taht-ı tasarrufında iken sene-i
sâbıkını bin iki yüz yetmiş bir senesi hilâlinde mezbûr Ahmed vefât idüp taht-i
tasarrufında olan nısf hisse-i şâyi´ası sülb-i kebîr oğulları Hüseyin ve Ali ve
sülbiye-i kebîre kızları Ayişe ve Döndi Hâtûnlara bi'l-intikâl bin iki yüz seksen
dokuz senesi hilâlinde ibn-i mezbûr Ali dahi bilâ veledi vefât itmekle müteveffâ-
yi mezbûrden müntakil hisse-i sayi´a-i ma´lûmesi mu'ahhare şeref-i te’sîs
buyurulan tevsi´ intikâlât-i nizâmiye-i seniyesi müktezâsinca âdiyen ve
müsâviyen li ebeveyn er ve kız karındâşları mezbûrune Hüseyin ve Ayişe ve
Döndi Hâtûnlara intikâl idup ve yine bien iki yüz yetmiş iki senesi hilâlinde
277
merkûm Mustafâ dahi vefât idüp kezalik taht-ı tasarrufında bulunan nısf hisse-i
şâyi´ası sülb-i kebîr oğulları Hasan ve diğer Hüseyin’e intikal itmiş ise de el-
yevm mu´âmele-i intikâlleri icrâ olunmayub hâlâ yedleri müteveffâ-yi merkûmân
uhdelerine vakf-ı müşârun ileyh Hâtûn’e i´tâ kılınub yedlerinde bulunan
temessük atik mûcebince tasarruf itmekde oldukları nâhiye-i mezbûre neyâbet-i
şer´iyesinde vürûd iden zeyli mazbatalu bir kıt´a memhûr ve musaddak ilm ve
haberden müstebân olduğından başka zikr olunan zikr olunan Yazı karyesi
ahâlîsinden Konur oğlu İbrâhîm bin Osmân ve Penâz oğlu Halîl İbrâhîm bin Halîl
nâm kimsenelerin meclis-i şer´de alâ tarîkı’ş-şehâde ihbârları ve yedlerinde
bulunub meclis-i şer´de mu´âyene olunn bir kıt´a tahrîr-i cedîde ilm u hayırdan
Hüseyin ve Ayişe ve Döndi Hâtûnlara ve otuz sehimden altmiş sehimi mezbûrât
Hasan ve diğer Hasan’a intikâl eylediği lede'ş-şer´i'l-enver zâhir ve mütehakkkık
olduktan sonra mezbûrûn Hüseyin Döndi ve Ayişe ve Hasan ve diğer Hüseyin
medine-i merkûmede hükûmek-i şer´iye konağında meclis-i şer´-i şerîf-i enverde
sâbıku’l-zikr Yazı karyesi ahâlîsinden mezkûrde olan bir bir i´tibâr merkûm
hisse-i mezkûrelerimizi bedel-i misilleriyle mahallinde bâ izn-i mütevelli ferâ´
kat´i mu´teber ile âhara ferâğ ve tefvîze ve bedellerini tâlibi yedinden ahz ve
kabza ve makbûzini bize irsâl ve isâle eyledik didiklerinde ol daih ber vech-i
muharrer vekâlet-i merkûmeye kabûl ve hizmet-i lâzimesini kemâ yenbeği edâya
ta´ahhud ve iltizâm itmeğin mâ vak´ı bi't-taleb ketb olundı fi'l-yevmu’l-hamis
min şehr-i Cemâziye'l-evvel li sene selase ve seb´in ve mieteyn ve elf
Şuhûdu’l-hâl
Günyüzi nâhiyesinin Geçik karyesi ahâlîsinden abdulalh Onbaşı bin Mahmûd
Karye-i merkûme ahâlîsinden Ali Efendi ibni Mahmûd Ağâ ve karındâşı Bekir
ve gayruhum
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Mülk karyesinde sâkin iken bundan akdem vefât
ide İbiş oğlu İbrâhîm bin Mehmed bin Abdullâh' ın verâseti sülb-i kebîr oğulları
Halîl ve Mehmed ve sülbiye-i kebîre kızları Sâime ve Kezibân ve Havvâ’ya
münhasıra ba´dehu kıbeli't-taksîme merkûm Halîl dahi vefât idüp verâseti zevce-i
menkûha-i metrûkesi Enîse binti Ali ile li ebeveyn er ve kız karındnaşları
mezbûrûn Mehmed ve Sâime ve Kezibân ve Havvâ Hâtûn'lara münhasıra ve
ba´dehu kıbeli't-taksime mezbûre Saime Hâtûn dahi vefât i düp verâseti zevce-i
metrûki İsmâîl Bin Mustafâ ile sadr-i kebîr oğulları Hüseyin ve İbrâhîm ve
sadriye kebîre kızarlı Neslihân ve Nazîfe ve sadriye-i sadriyem-i sagîre kızları
Ayişe ve Kezibân' a münhasıra ba´dehâ kıbeli't-taksime mezbûr memhde dahi
vefât idüp verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi mezbûre Enîse binti Ali ve diğer
zevcesi Hadîce binti Abdullâh ile sülb-i sagîr oğlu Halîl ve sülbiye-i sagîre kızları
diğer Havvâ ve Ayişe' ye münhasıra olduğı bi'l-ihbâr lede'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve
mütehakkik olduktan sonra sâhib-i arz-ı hâl ma´rifeti'z-zât zevce-i mezbûre
Hadîce Hâtûn medine-i merkûmede hükûmet şer´îye konâğında de´âvi odasında
mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî ukude derûn-i arz-
ı hâlde mezkûretu’l-ism kezâlik zât-i ma´rûfe bâ´isetu'l-i´lâm mezbûre Havvâ
278
Hâtûn muvâcehesinde zevcem ve mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûm Mehmed'
in zâhire ihraâc olunub ma´rifet-i şer´îye tahrîr ve âhara bey´ ve esmânı beyne'l-
verese nefsiyçun mezkûr terekesinden başka hâric ez defterde mezkûr terekesi
olan eşcâr-i müsmireden kırk aded ahlad ağacı ve kırk keyl-i İstanbulî Mısır ve
on keyl sinoter? elli aded lira-i Osmânî ve iki dizide yigirmi aded sandıklı ve
otuzar aded memdûhiye altunları ki cem´an sekiz bin beş yüz guruş nakdini
zevcem ve mevrûsumuz müteveffâ-yi mezbûr Mehmed' in vefâtından sonra
mezbûre Havvâ Hâtûn bi gayr-i hâk müstakileten ahz ve kabz ve ketm ve ihfâ
itmekle eşcâr ve emvâl-i müsmire-i mezkûre mevcûd ise aynından ve müstehleke
ise ba´de’s-subut kıymet-i şer´îyeleri nakd-i meblağ-ı mezkûrden benim hisse-i
irsiye-i mâ´lûmemi mezbûre Havvâ Hâtûn' dan bi'l-verâse hâlâ talem iderum diyü
eylediğim da´vâm mülk-i müstakileten mâlım olub mezbûre Havvâ Hâtûn' un
fuzûli gasb ve zabt eylediği bir aded atlâs ve bir poşu ve bir sim yan akçesi ve bir
çift sim hamâil ve bir sim pazâvând ve bir tilsimi dahi hâlâ taleb iderum diyü
mezbûre Havvâ Hâtûn' un ancak zikr olunan ahlad Ağâalrından ma´adaya
inkârına mukârren tasaddî iylediğiim da´vâmdan (öte sayfaya nakl) bâ tavassut-i
muslihûn kat´an lil nizâ´ bi tav´ ve'r-rızâ üç yüz guruş üzerine musâlah-i sahîh-i
şer´îye ile sulh olunduğımızda ol adhi sulh-i mezbûri ba´de'l-kabûl karye-i
merkûmede vâkı´ ma´lûmu'l-hudûd ve'l-cirân tahtânî altı bâb oda ve bir mikdâr
havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzil ile dört bâb odaya müştemil Hâriciye
ta´bîr olunan diğer bir bâb mülk-i menzil ve mezbûre Havvâ Hâtûn' un mukır ve
mutasarrıf olduğı sâbıku’z-zikr ahlad ağaçlarında olan yüz sekiz sehim hisse-i
şâyi´amı bi hamulete mâyişetimle ve bi haviye? Tarafından bi'l- îcâb ve'l-kabûl
bâten ve sahîhen iki yüz elil guruşe mezbûre Havvâ Hâtûn' a bey´ ve temlîk ve
vech-i lâyığı üzre teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk
ve teslîm ve kabûl eyledikten sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr iki yüz elli
guruş ile bedel-i sulh-i mezkûr üç yüz guruş ki cem´an beş yüz elli guruşi meclis-
i sulh ve ba´idden kıbeli'l-mufâraka mezbûre Havvâ Hâtûn yedinden temâmen ve
kâmilen ahz ve kabz itmemle sâlifu'l-beyân taksîm der dest bulunan tereke-i
bey´iye-i mevcûdesinden mâ´adâ zevcem ve mevrûsumuz müteveffâ-yi
mezbûrun dâhil-i kassâm-i mezkûr ve hâric ez defter-i mezbûr kalîl uve kesîr
celîl ve sagîr bi'l-cümle ism-i mâl itlâk olunur tereke-i mâ´lûme ve mechûlesine
ve cem´i-i husûs-i mirâsa ve bey´-i mezkûreye gabn ve takrîr da´vâsına
müte´allika ammem-i de´âvî ve kâfe-i mutâlebâtdan mezbûre Havvâ Hâtûn'un
zimmetini ibrâ ve âmme-i sahîh-i şer´î ile bi'l-verâse ibrâ ve iskât eylediğimde ol
d aha kıyye kezalik bi'l-cümle husûs-i mirâsa ve bana medfû´leri olan cem´an beş
yüz guruşun istirdâdına müte´allika âmme-i da´vâdan benim zimmetimi ibrâ-i
âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât ve tarafından her birimiz ber minvâl-i
muharrer âharın ibrâsıın kabûl idüp bu bu vecihle kat´i-i nizâ´ ve ref-i hüsûmet
eledik diyü müdde-i mukırre-i mezbûre Hadîce Hâtûn'i sâdır olan cem´-i kelimât-
i meşrûhasının mezbûre Havvâ Hâtûn' dan şifâhen ve vicâhen tasdîk eylediği
tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-
yevmu'l-işrîn min şehrî Rebi´u'l-âhir sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
279
Sivrihisar_7681_0052/2
Sayfa 101
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Baba Zât karyesinde sâkin ve zât-i ta´rîf-i şer´î
ile ma´rûfe sâhib-i arz-ı hâl Emir oğlu kızı Ayişe binti Ali nâm Hâtûn medine-i
merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler ile sâhib-i arz
vekîl-i hâlâ Medine-i merkûmde Tâpû katibi Ahmed Efendi hâzır oldukları hâlde
ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî bir kıt´a tarlaya vaz´-ı yedi bil
beyyineti’ş-şer´iye sâbit ve mütehakkı olan derûn-i arz-ı hâlde mezkûru’l-ism
karyei merkûme ahâlîisnden bâ´isu'l-i´lâm Öksuz oğlu Hâcî Ömer bin Ali
muvâcehesinde marye-i merkûme civârında Koltan özi nâm mevkı´de vâkı´
tarafeyni Kör Hüseyin oğlu Mustafâ ve Kultan karyeli diğer Mustafâ tarlaları ve
tarayfeh hark ile mahdûd tahtminen beş dönüm mikdâri bir kıt´a sulu tarla târîh-i
i´lâmdan birkaç sene mukaddem vefât iden babam Emîr olğu Ali bin Ali bin
Abdullâh' ın hayâtında ile'l-vefât bâ tâpû taht-i tasarrufında olub ba´de vefâte
benimel li ebeveyn er ve kız karındaşlarım İbrâhîm ve Alîme ve Ümmühân ve
Fatma' ya intikâl idecek iken tarla-i mahdûd-i mezkûri bilmem kaç seneden beru
merkûm hacı Ömer ber takrîrle fuzûli zabt ve bi gayr-i hâk vaz´-ı yed ider
olmağla suâl olunub tarla-yi mahdûd-i mezkûrde benim hissem her ne ise keff-i
yed ve mahallinde bâ izn-i sâhib-i arz bana red ve teslîme merkûm hacı Ömer' e
cebr ve tenbîh olunmak matlûbumdur diyü mechûl üzerine tasaddî eylediği
da´vâsı sahîh da´vâya muhtâc idüğinden takrîr-i meşrûhı üzre tasadid eylediği
da´vâıs iltifâta şâyân olmayup ve husûs-i mezkûr hakkında merkûm Hâcî Ömer' e
şer´an suâl dahi tevcîh itmemdiği müdde´îye-i mezbûre Ayişe Hâtûn’a tefhîm
olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr
fî'l-yevmu'l-işrîn şehr-i Cemâziye'l-ulâ sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Tatlar mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm
Saatçı Mahmûd Efendi ibni Osmân nâm kimesne medinen-i merkûmede hükûmet
konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i
şer´î me´âlî ukûdde Haymana kazâsı dâhilinde Aniler karyesi ahâlîsinden
Dimikaelli aşiretinden Abdülhamîd ibni Hâcî Osmân Efendi muvâcehesinde
târîh-i i´lâmdan iki sene mukaddem merkûm Abdülhamîd' in karındâşı ve kâfe-i
mahsûsnda şerîki gâib ani'l-beledi İbiş Efendi ibni'l-merkûm Hâcî Osmân Efendi'
nin mâlından ve yedimden iştirâ ve kabz evylediğ iba defter-i müfredât-i envâ´ı-
mütenevvi´a mütenevvi´a elbise semeninden zimmetinde bin üç yüz altmış guruş
bana deyni olub meblağ-ı merkûm bin üç yüz altmış guruşi müşterek mallarından
bana red ve teslîme karındâşım merkûm Abdulhamîd tarafından emr ve tevkîl ve
merkûm Abdülhamîd' dahi vekâlet-i merkûmeyi kabûl itmişken el-hâlet-i hazihi
tesmiminde imtinâ´ ider olmağla suâl meblağ-ı merkûm bin üç yüz altmış guruş
merkûm Abdülhamîd' den hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol
280
dahi cevâbında fî'l-hakîka karındâş-ı gâib-i merkûm İbiş Efendi ile kâfe-i husûsde
şirketini ve cihet-i merkûmeden karındâş İbiş Efendi' nin zimmetinde merkûm
Mahmûd Efendi' ye deyni olub müşterek mâllarımızdan merkûm Mahmûd
Efendi' ye edâ ve teslîme kendüsüsi emr ve tevkîl eylediğini tâli´an ve kati´an an
ikrâr ve i´tirâf idüp ancak ne mikdâr olduğı mâ´lûmum değildir diyü mikdârini
inkâr idincek müdde´î-i merkûm Mahmûd Efendi' den ber vech-i muharrer cihet-i
merkûmeden bin üç yüz altmış guruş alacağı olduğı müdde´âsına mutâbık beyine
taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evveln Elmali (öte sahifeye nakl
şod) Mahallesi muhtârları Ali bin Mustafâ ve Mustafâ bin Osmân ve Çubuk
Mahallesi muhtârları Süleymân Efendi ibni Hâcî Hasan Efendi ve Ahmed bin
Süleymân Usta' dan bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye
adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Elmalı mahallesi
ahâlîsinden Berber oğlu Halîl bin Hâcî Hüseyin ve müftî zâde Yûsûf bin Hâcî
Hasan Efendi nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-muvâcehe ber nahc-i şer´i isbât
itmeğin mûcebiyle meblağ-ı mezkûrinin üç yüz altımş guruş mezbûr Mahmûd
Efendi' ye hâlâ edâ ve teslîme merkûm Abdülhamîd' e tenbîh olundğı tescîl ve bâ
iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu's-sadis
aşere min şehrî Rebi´u'l-âhir sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0053/1
Sayfa 102
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Baba Zât karyesinde sâkin marifetuz zate
bâ´isetu'l-i´lâm Künbâne binti Nasûh nâm Hâtûn' un zevci sâlisi ve tarafından
husûs-i âti'l-beyanda vekîl-i müseccel-i şer´îsi Deli Ali bin Hüseyin nâm
kisenle karye-i merkûm ede sâkine kezâlik zât-i ma´rûfe Sâime Hâtûn ibneti
Peykâr Ömer nâm Hâtûn' un zevci ve taraından kazilak zikr-i âtî husûsde
vekîl-i müseccel-i şerisi Hasan bin Mehmed Emîn hâzır olduğı hâlde medine-
i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler ile sâhib-i arz
vekîli medine-i merkûmede hâlâ tâpû katibi Ahmed Efendi ibni Abdullâh
Efendi hâzır oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî ukûdde zikr-i âtî
iki kıt´a tarlaya müstakilen vaz´-ı yedi bi't-tenbîhi’ş-şer´îye sâbit ve
mütehakkık olan Ali bin Peykar Ömer muvâcehesinde karye-i merkûme
hudûdi dâhilinde kâin Boğaz kesân nâm mevkı´ de vâkı´ bir tarafdan Püreknk
ve bir tarafdan Sülük oğlu Hüseyin tarlası ve bir tarafdan ahcı Osmân oğlu
Ömer tarlası ve bir tarafdan tarîk-i âmme mahdûd tahminen altı dönüm
mikdâri bir kıt´a sulu tarla ve Kara höyük nâm mevkı´de kâin tarafeyni hacı
Osmân oğlu Ömer tarlasi ve tarafından tarîk-i âmme mahdûd taminen altı
dönüm mikdârı bir kıt´a sulu tarla Kara bölük nâm dokuz dönüm ve iki kıt´a
tarlalar muvekkilem mezbûre Kezibân Hâtûn' un zevci evveli ve muvekkile-i
mezbûre Sâime’nin abası olub sene-i sâbıka yani bin iki yüz altmış üç senesi
şehr-i Rebi´u'l-ahirinin on beşinci güni târîhiyle vefât iden merkûm Peykâr
281
Ömer bin Hâcî Osmân bin Abdullâh' ın hayâtında ile'l-vefât bâ tâpû taht-ı
tasarrufında olub ba´de vefât evlâd-i zükür ve enâsları merkûmân Ali ve
Sâime ile diğer oğlu Ömer' e adiyen ve eslâsen inikâl idüp mu´âmele-i
intikâlleri kibeli icrâ bin iki yüz yetmi altı senesi hilâlinde ibni-i merkûm
Ömer dahi vefât eylediğinde tarla-yi mahdûdâdn-i mezkûrânnda olan sülüs
hisse-i şâyi´âsı anası muvekkilim mezbûre Kezbân Hâtûn' a intikâl itmişken
tarla-yi mahdûdân-i mezkûrani merkûm Ali kendi hissesiyle ma´an
müstakilen fuzûli zabt ve bi gayr-i hâk vaz´-ı yed ider olmağla suâl olunub
tarla-yi mahdûdânn-i mezkûranın üç sehim i´tibâriyle bir sehim hisse-i
şâyi´âsılarından keff-i yed ve muvekkiletân-i mezbûretân içun bâ izn-i sâhib-i
arz mahallined benimle vekîl-i hâzır-ı merkûm Hasan' a red ve teslîme
merkûm Ali' ye kıbel-i şer´den tenbîh olunmak bi'l-vekâle murâdumuzdur
diyü hâzir-i merkûm ile ma´an ba´id ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi
cevâbında tarla-yi mahdûdân-i mezkûrâna müstakilen vaz´-ı yedini ve babası
ile karındâşı merkûmânın târîheyn-i mezkûreynde vefât ittiklerini tâli´an ve
kati´an an ikrâr ve i´tirâf itmiş ise de müteveffâ-yi evvel merkûm Peykar
Ömer' in târîh-i vefât olan sâlifu'z-zikr bin iki yüz altımş üç senesi şehr-i
Rebi´u'l-ahirin on beşinci târîhinde mer´iyu’l-icrâ ve düstûru’l-ilm olan araz-i
kânûnname-i hümâyûni mûcebince evlâd-i zükûr mevcd iken evlâd-i enâsa
arâzî intikâli cârî olmamakla tarla-yi mahdûd-i mezkûrân Âdiyen ve nisâ
veya oğulları merkûmân Ali ve Ömer' e ba´de'l-intikâl merkûm Ömer' in dahi
ber vech-i muharrer yetmiş atlı senesi hilâlinde bilâ veled vefât itmesiyle nısf-
ı hisse-i şâyi´âsı anası müvekkile-i mezbûre Kezbân Hâtûn'a intikâl itmeyisle
bu sureded tarla-yi mahdûdân-i mezkûrâna müvekkile-i mezbûre Sâime
Hâtûn' a izâfetle vekîl-i hâzır-ı mermu Hüseyin' in aslâ ve kat´an alâka ve
medhali olmadğı kendüsine bi't-tefhîm ancak müvekkile-e mezbûre Kezbân
Hâtûn ile merkûm Ali' ye ve nisâ veya intikâl eylediğinden tarla-yi
mahdûdân-i mezkûrânın nısf-ı hisse-i şâyi´âsılarından keffyed zevce-i
müvekkile-i mezbûre Kezbân Hâtûn içun zevc-i vekîl-i merkûm Velî Ali' ye
mahallinde bâ izn-i sâhib-i arz red ve teslîme merkûm Ali' tenbîh olunduğı
tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-
yevmu's-sâlis min şehr-i Saferu'l-hayr li sene selase ve tis´in ve mieteyn ve
elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından zimmî Akdoğan mahallesi ahâlîsinden olub
bundan adkem vefât iden Kifork veledi Kostan veledi Artin' in verâseti zece-i
metrûkesi Ahsebet binti Kifork ile li ebeveyn er karındâşı teba´a-i devlet-i
aliyyyenin millet-i merkûmesinden Makroyus veledi el-merkûm Kostan’a
münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları dört sehimden olub sihâm-i mezkûreden
bir sehimi zevce-i mezbûre Hasbet ve üç sehimi ahi'l-mezbûr Makrobus’e isâbeti
tahkikinden sonar mezbûr Makrub medine-i merkûmede hükûmet konâğında
de´âvi odasında ma´kûd-i huzûr-i şer´-i şerîf-i envered zikr-i âtî kürümi mülki bir
kıt´a bâın nısf-i hisse-i şâyi´âsına vaz´-ı yedi bi't-tenbîhi’ş-şer´îye sâbit ve
mütehakkik olan ma´rifeti’sahs bâ´isetu'l-i´lâm zevce-i mezbûre rahsebet
tarafından hüsûmet ve red ve cevâba vekîl-i müseccel-i şer´îyesi Dişsiz Artin
282
veledi Hâcî Ohan muvâcehesinde Hisâr arkası nâm mahallede kâin ma´lûmu'l-
hudûd ve'l-müştemilât kürûmi mülk bir kıt´a bâ temessük nisf-i hisse-i şâyi´âsı
karındâşım ve mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûm Kifork' un hayâtında ile'l-
vefât yedined mülki ve Hakkî olub ba´de vefât iber tashîh-i merkûm benimle
müvekkilei-mezbûre Rasbet’e izâfetle vekîl-i merkûm Artin' e mevrûs olmuşken
bâğ-ı mahdûd-i mezkûri nıf hisse-i şâyi´âsında (öte sahifeye nalk şod) bulunan
ber tashîh-i merkûm üç sehim hisse-i şâyi´âsısindan keff-i yed ve mahalline bana
red ve teslîme müvekkil-i mezbûr Rahsebet’e izâfetle vekîl-i merkûm Artin' e
kıbel-i şer´den tenbîh olunmak bil verâset matlûbumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-
istintâk ol dahi bi'l-veakel cevâbında bâğ-i mezkûrun nısf hisse-i şâyi´âsına
müvekkile-e mezbûr Rahsebet’e izâfetle vaz´-ı yedini an ikrâr ve i´tirâf idüp
lakin müteveffâ-yi merkûm Kifork vefâtından on gün mukaddem hâlâ hayât ve
Kemâl-i aklk ve sıhhated bâğ-ı mahdûd-i mezkûrde nısf hisse-i mezkûresini
cem´i müstemilâtıyla tarafından bi'l- îcâb ve'l-kabûl bâten ve sahîhen müvekkile-i
mezbûre Rahsebet’e bey´ ve temlîk ve vech-i lâyıkı üzre teslîm eylediklerinde ol
dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabz ve kabûl ittikten sonra
semeni olan meblağ-ı mezkûr be yüz guruşun mütâlebesinden mezbûre
rahsabet’in zimmetini ibrâ ve iskât idüp ol vechile bâğ-ı mezkûrun nısf hisse-i
şâyi´âsıni târîh-i merkûmeden beru şirâen ve müstakileten müvekkile-i mezbûre
Ahsabet’in mâlı ve mülki olmak üzre bi'l-vekâle buçuk zabt ve vaz´-ı yed iderum
def´-i tasaid ittikde merkûm makbûzi dahi kaziye-i minvâl-i muharrer olduğını
tâli´an ve kati´an an ikrâr ve i´tirâf itmeğin ber vech-i muharrer merkûm
Makrobus’un an ikrâr ve i´tirâf i mûcebince bâğ-ı mezkûrden üç sehim hisse-i
şâyi´â mutâlebesiyle müvekkile-i mezbûre Ahsebet’e izâfetle vekîl-i merkûm
Artin' den eylediği da´vâsıl iltifâta şâyân olmadığı kendüsine ba´de't-tefhîm bu
vech-i şer´î mu´ârazadan men olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân
olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-işrîn min şehr-i Saferu'l-hayr li sene
selase ve tis´in ve mieteyn ve elf
şuhûdu'l-hâl
Sivrihisar_7681_0053/2
Sayfa 103
1
Meclis-i Tedkîkât-i Şer’iyyenin Müzekkeresi Sûretidir fî 28 Rebiu’l-âhir sene 94
Ankara vilâyet-i celîlesinden vârid olub havâle buyurulan fî 16 Rebi´u'l-ahir sene
94 târîh ve yigirmiyedi numeroli tahrîrât mutala´a olundı mefâdi cem´-i
emvâliyle her nev´ ticâretleri müşterek olan ve bir hânede ikamet eyelyen iki
karındaşdan biri evlâd-i sigârını terk iderek vefât itmelisyle kâfe-i terekeleri bi't-
tahrîr kırk bin guruşe bâliğ olarak hisseleri taksîm ve defter-i kassâmi dahi tanzîm
olunmuş ve lâzım gelen resm-i taleb kılınmış ise de hayâtdaki karındâşı otuz beş
sene mukaddem babalarının vefâtında terekeleri tahrîr ve iki bin guruşe bâliğ
olmağsıyla şimdi tezâyüz iden hissesinin resminin i´tâsına muhâlefet itmekde ve
yalnız sigârın hisseinden rüsum alınmasını ifâde eylemekde olduğndan bahisle ol
283
bâbda ne vecihle mu´âmele olunmak lâzım geleceği boğazlıyan nâibi tarafıdan bâ
telgrâf istizâÎ lounmiş ve lede'l-havâle zuhûr iden terekelerde öteden beru
cereyân iden mu´âmelede veresede sigâr olurler mucebi-tahrîr olub terekede
mahlut olarak herkesin hissesi şer´an taksîme muhtâc olmağla tereke-i
mezbûrenin cümlesinden resm-i kısmet alınmakda ise de ancak muhâkeme-i
şer´îye nizâmnâmesinde bend-i mahsûs bulamadığndan keyfiyetin cenâb-i âlî
canibi-meşihâ penâhîlerinden arz ve istizânı lüzûmi merekez-i neyâbet-i
şer´îyesinden ifâde kılınmış olmağla lâzım gelecek mu´âmelenin istişi´aratından
ibâretdir.
2
Dustûrde bi'l-umûm muhâkeme-i şer´îye hakkında olan nizâmnâmenin bâb-i
sânîsinin fasl-ı sânîsinde elli dördüncü madde bi'l-cümle muhâkeme-i şer´îye
taraflarından tahrîr olunan terekelerden mesârif ve duyûn ve selüs vasiyeti ihrac
olunduktan sonra bâkîsinden yani beyne'l-verese taksîm olunacak akcenin
yekûninden resm-i kismet alınarak guruşde bir pare ve kaydiye-i defter nâmıyla
dahi bin guruşde altımş pare alınacakdir diyü tasrîh kılınmıştır.
3
îcâbı zikr olundı madde-i mezkûre mâ'iline nazaran mesârifat-i meşrûha iharc
olunduktan sonar resm-i kismetin umûm verese hissinden alınması lâzım gelur
isede her nev´i terekâtın bilâ talebu’l-verees ma´rifeti'ş-şer´îye tahrîrini îcâb
ittiren iki ciheti olub ciheteyn-i mezkûreteyn ahad verese-i sagîr bulunmasından
veya derûninde birinin gâib ve mefkûd olmasından ibâretdir bu sûretde yalnız
müteveffâ-yi merkûmun terekesi yekûninden techîz ve tekfîn ve duyûn-i
müsbetesiyle vesây-i mütehakkıkası ihrâc olundukdan sonar mebhûse ane olan
harcın verese-i sigâra isâbet iden hisse-i mevrûs ne ma´rifeti'z-zât ikdar isen
ancak o mikdârdan alınub mütebâki yekûn terekesden iltimâs muvâfık-ı
mu´adelet ve münâsib-i maslahattır ol bâbda ferman Hazret-i men lehu'l-emrindir.
4
Sûret-i Emirnâne-i Samî fî 23 Mayıs sene 92
Cem´i emvâli´iye her nev´ ticâretleri müşterek olan ve bir hânede illiyâne iki
karindaşdan biri olan ve sigârin-i terk iderek vefât itmesiyle kâfe-i terekeleri bâ
tahrîr kırk bın guruşe bâliğ olarak hisseleri taksîm ve defter-i kassâm dahi tanzil
olunmuş ve lâzım gelen resm-i talem kılışmın ise de hayâtdaki karındâşı otuz beş
sene mukaddem babalarının vefatında terekelir tahrîr ve iki bin guruşe bâliğ
olmağla imdi tezâyüd iden hissesinin resminin i´tâısna muhâlefet itmeked ve
yalnız sigârın hissesinden rüsüm olunmamsını ifâde iylemeked olduğındna
bahisle ol babta ne vecihle mu´âmele olunmak azlim geceğinin suâlini
mütezammin fî 26 Rebi´u'l-ahir sene 93 târîhi ve yigrimi yedi numaro ile
müzemmimen vârid olub meclis-i tedkîkât-i şer´îyeye havâle olunan Tahrîrât
devletleri üzerine bi't-tanzîm meclis-i mezkûrden takdîm olunmuş olan
284
müzekkere bu bâbda îfâ-i hâcet-i mükteziyeyi şâmil oludğından aynen görülmek
üzre lefen irsâl savb-i vâlâları kılınmağla bunun mündericâtına nazaran muamel-i
mükteziye himmet buyurulması lâzım geleceği şukak-i senâverî terkîm kılındı
efendim
Sivrihisar_7681_0054/1
Sayfa 104
1
Seferihisâr Kâimmekâmlığına fî 23 Cemâziye'l-ulâ sene 93 ve fî 5 Hâzirân sene 92
Rıf'atlü Efendi
Makâm-ı ülyâ-yi cenâb-i meşîhât-penâhîleri şeref-vârid olan tahrîrât-i aliyye
sureti bâlâya yazdırılımş ve melfûk-ı mezkûre sûreti lefen irsâl kılınmış olamakla
ahkâmına tevfîk mu´âmeleye himmet eylemeleri siyâkında terkîm-i zeyl ibtidâr
kılındı.
2
Sûret-i Fermân-i Âlî
Düstûru’l-mükerrem müşîr-i müfehham nizâmu’l-âlem müdîr-i umûru’l-cumhûr
bi'l-fikri’s-sâkıb mütemmim-i fihâmu’l-enâm bi'r-re’yi’s-sâ’ib müceddid-i
bünyâni’d-devlet ve'l-ikbâl müşeyyidü'l-erkâni's-sa´âde ve'l-iclâl el-mahfûf be
sunûf avâtifi'l-melikü'l-alâ Ankara vilâyet vâlisi olub birinci rütbe-i Mecîdî nişân-
i zîşânını hâiz ve hâmil olan vezîrim Süreyyâ Paşâ edemâllâhu Te´âlâ iclâlehu
tevkî´-i refî´-i hümâyûn vâsıl olacak ma´lûm ola ki Cenâb-i Hakk’ın irâde-i
aliyye-i ezeliyesiyle işbu bin iki yüz doksan üç senesi cemâziye'l-evvelinin
yedinci güni emm-i erkemim Sultân Abdülazîz hân Hazretleri iltifât-ârây vükelâ
ve vüzerâ-i a´zâm ve cemâ´-i ulemâ-i i´lâm ve ikiyâd cümle havâs ve avâm ile
hali´ olarak taht-i âlî-i baht-i Osmânî vedîhim? Hilâfet vesîm cihân bi't-tahiya
cülûs-i hümâyûn meymenet makrûn pâdişâhânem vâkı´ olmuş ve kâmet-vâlâ
nehmet-i mülükânem bismihu inne ce´elnâke ? halîfeten fî'l-arz libâs-i meymenet
iltibâsıyla mutarrız ve man´nûn ve hutbe ve sikke nâm nâmı ve ismi-i sâmî-i
şehriyârânımla muveşşah ve müzeyyen kılınmış olmağın keyfiyet her bir vech ve
karye ahâlîisne i´lân ve işâ´ât ve kâfe-i münîr-i cevâmi´ve mesâcidde hutbeyi
ism-i hümâyûn-i Pâdişâhahneme kırâ’et elemelri huteba vesâir lâzım gelenlere
ifâde ve tenbîhe müsâra´at olunmak içun ihbâr-i cülûs-i hümâyûnumi ve taklîd-i
kazâ ve hükûmet-i mutazammen işbu emr-i celîli’l-kadrum isdar ve tesyâr olundı
sen ki vâlî-i müşârun ileyhsin mazmûn-i erm-i âlîşânımı sicillâti-muhâkeme kayd
ve sebt ve herkese i´lân ve işaat zirâ´ idârende kâin elviyev e kazâların cevâmi´
ve mesâcidimzde imam-i câmi´ ve ibâdda hazbe-i şerîfe nâm-ı nâmî ve elkâbi
sâmî-i Pâdişâhahenme kırâ’et olunmasını taraf taraf tenbîhe mübaderet ve
vezîrim ar-i devlet ve kavvâm ferd-i şevket-i mülûkâneme ed´iye-i mefrûzesine
iştigâl ve muvâzebet ve rızâ-yi menâmın irtifâ-yi şâhâneme tevkîf-ı hareket ve
kemâkân zabt ve rabt-i memlekete dikkat ile her kangı teba´a-i şâhânemin her
285
hâlde vesîm-i ni´met adl vârid olunmuş husûslarına ikdâm ve bezl mukadreret
eylemesine tahrîren fî'l-yevmu't-tâsi´ min şehr-i Cemâziye'l-ulâ li sene selâse ve
seb’în ve mieteyn ve elf
3
Aded numere 26
Sûret-i Tahrîrat-i Emirnâme-i Sâmî fî 9 Cemâziye'l-ulâ sene 92
Bu kere mes´det efzây vukû´ olan cülûs meyâmin me’nûs-i Hazreti Pâdişâhî
keyfiyet-i hayriyesi geçende telgrâf-i mahsûsa-i senâverî ile bi'l-cümle me'mûrin-
i Devlet-i 'Aliyyeye i´lân ve tebşîr olunmuş isi ol bâbda sünnet-i seniyye-i
seyyidu’l-mürseliniden olduğı üzre kırâet-i hutbey-i şerîfede hutebâ-yi kirâmın
me'zûniyeti emrinde takrîr buyurulan emr-i âlîlerine savb-i devletlerine muharrer
fermân-i âlîşân-i Pâdişâhî dahi bu defa lefen irsâl kılınmağla bunun tanzîmât-i
lâyıkı ile bi'l-kırâ’e mazmûn-i celîlesinin inşâ´ası ve akîbet-i tilâvet-i hutbe-i
şerîfede nâm-ı nâmi ve ism-i sâmî-i hazret-i Pâdişâhinin yâd ve tezkîri husûsının
iktizâ idenlere tenbîh ile cânib-i sinni’l-cevânib-i cenâb-ı şehenşâhî içun isticlâb
ve da´vet-i umûmiyeye himmet buyurulması siyâkında şukka-i senâverî terkîm
kılındı
177
Seferîhisâr Kâimmekâmlığına fî 21 Cemâziye'l-evvel sene 93 ve fî 12 Hâzirân sene
92
Rıf’atlü Efendim
Sûreti bâlâda muharre emirnâme-i sâmîsiyle ma´nûn fermân isâbet beyân hazret-i
tâcidârinin sûret-i münîfesi lefen irsâl kılınmış olmağla bunun tanzîmât-ı lâyıka-i
lâzıme ile bi'l-kâri’e mazmûn-i adâlet meşnûn-i celîlinin işâ´e olunmasını ve
akîbet tilâvet-i hübte-i şerîfede nâm-i nâmi ve ism-i sâmî-i Pâdişâhinin yâd ve
tezkîrinin hutebâya tenbîh kılınması husûsına himmet eylemeleri
Sıyâkında terkîm-i zeyl ibtidâr olundı
4
Sûret-i emirnâme-i sâmî 10 Cemâziye'l-evveli sene 191
Evvelce i´lân olunudığı vecihle ittifâk-i umûmi ile zât-i hazret-i hilâfet-penâhînin
taht-i Osmânîye cülûs-i hümâyûnlerinin şeref-vukû´ mütenevvim olan hâlî´-i
hâkânî sıyâkının şer´an müstenid olduğı hükmi hâvî cenâb-i şeri´at-ı garrâdan i´tâ
oluann fetvâ-yi şerîfenin bi'l-cümle vülât-i a´zâm ve mutasarrıfın-i kirâma irsâl
kılındığı bir kıt´a dahi savb-i devletlerine tesyîr kılınmış olmağla mûceb-i
celîlinin hüsn-i i´lânıyla me'zûniyet-mendî ve nizâmının ibrâzına himmet
buyurulması siyâkında şukka-i şenâverî terkîm kılnıdğı emr
286
5
(silik)
Rif'atlü Efendim
Bi'l-ittifak cülûs-i hümâyûn hazret-i tâcidârinin mehâbbet efzây vukû´ıyle hâkân-
i sâbıkın hali´-i şer´îye müstenid olduğına dâir makâm-i celîl-i meşîhat-i
İslâmiyeden hükmi hâvî ve buyurulub hazret-i celîlesi bâlâda muharrer
emirnâme-i samii cenâb-i vekâlet –penâhîde irsâl kılındığı irâde buyurulan fetvâ-
yi şerife bir sureti lefen irsâl kılınmışdır cülûs-i meymenet ma’nûs hazret-i
Pâdişâhî umûm millet-i Osmânî ve teba´a-i vezîr-i zîşânın hâvî ve ma´nûn-i
sa´âdet hâlleri münezzem olduğına ve bundan mülk ve milletin hâsıl ittiği kuvet
ve miknet vâreste-i ta´rîf ve tafsîl bulunduğına mebnî her bir umûr ve husûsât-i
saltanat-i seniyyesinde helâl-i müşkilât olan şeri´at-i garrâdan tevsîl ve inkıyâd
ile cem´-i husûsâtı ser-şeref ve kânûn-i münîfi tatbîken ve Kemâl-i adl ve
hakkâniyete tevfîken icrâ ve cümle ahâlî tarafından zât-i hümâyûn-i mülûkâne
içun isticvâb-i ed´iye-i Ma´rûz-ı iye be gâyet say´i ve i´tinâ eylemeleri
mütelzemdir buralarının ve fetvayi şerîf sûret-i münîfesinin hüsn-i i´lânıyla isbât-
i meşru´iyyet eylemeleri vesâya-ı mahsûsesiyle terkîm-i zeyl ibtidâr olundı
Sivrihisar_7681_0054/2
Sayfa 105
1
Sûret-i fetvâ-yi şerîfe
Emiru'l-mü’mîn olan zîde muhteli’l-şu´ûr ve umûr-i siyâsiyeden bi behre olub
emvalâ-i mîrî mülk ve milletin külfet ve tahamul idemeyeceği mertebe-i mesârif-
i nefsâniyesine sarf ve umûr-i dîniye ve dünyevîyeyi ihlâl ve teşevvüs ve mülk ve
millete tahzîb idüp bekâsı mülk ve millet-i hakkında mukır olsa halli lâzım olur
mi şuhûdu'l-hâl
Nalband Sâlih Efendi
Hüccettir
Ketebe el-fakîr Hasan bende gufire leh
2
Medinen-i Seferihisâr mahâllâtından Tatlar mahallesi ahâlîsinden olub bundan
akdem vefât iden Muslıh oğlu Nağlbed Sâlih Usta ibni Ali bin Süleymân' ın
verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Fatmâ binti Ömer ile sülbiye-i kebîre kızı
Hadîce veve Habibe ve sagîre kızları Zeyneb ve Ümmühân ve Kezbân ve Fatmâ
ve Emîne' ye ve bundan on sene mukaddem diyâr-i âhara âzim ve râhî olmağla
287
ile'l-ân hayât ve memâti nâ mâ´lûm olan li ebevyen er karındâşı Mehmed bin
merkûm Ali nâm mefkûde münhasıra olduğı bi'l-ihbâr lede'ş-şer´i'l-Enver zâhir
ve mütehakkık olduğından sonra zât-i ma´rûfe zevce-i mezbûre Fatmâ Hâtûn
tarafından husûs-i âti'l-beyanda müvekkil-i müseccel-i şer´îsi ve ma´kûd-i
mezbûrun ahvâli mübeyyin oluncayadeğin emvâl ve eşyâsı zabta ve kemâ
yenbeği hıfza ve hirâsete kıbel-i şer´den vâsî ve kayuym nasb ve ta´yîn olunan
hacı Veysi mahallesi ahâlîsinden muslihiddîn oğlu Mahmûd bin Halîl ile bint-i
mezbûre Hadîce' nin zevci ve tarafınadn zikr-i âtî husude vekîli olduğı zât-i
mezbûreyi bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvel bâ
varaka-i mestûre siren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde
idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Karabaşlı mahallesi ahâlîsinden Murâd oğlu hacı
memhed bin Abdullâh ve Narlı oğlu Mehmed bin İbrâhîm Efendi nâm kimesneler
şehâdetleriyle muhzir-i şuhûdde sabit ve sübût vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan
beri oğlu Mollâ Mehmed bin Hüseyin nâm kimesnelerden her biri medine-i
merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde
ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i Âtî bir bâb menzil ve ve eşyâya bi'l-
vesâye vaz´-ı yedi bi't-tenbîhi’ş-şer´îye sâbit ve mütehakık olan sâlifu'z-zikr
Tatlar mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-vesîka Hâlid oğlu Ömer Ağâ ibni hacı
Hüseyin Ağâ muvâcehesinde müteveffâ-yi mezbûr Sâlih' in hînn-i vefâtında
mahele-i mezbûrede vâkı´ bir tarafda Nağlben Hasan ve bir tarafdan Abdullâh
Paşâ oğlu kızı Fatmâ menzilleri ve tarafeyni tarîk-i âmme ile mahdûd fevkain ve
tahtânî dört bâb oda ve bir ahur ve bir sofa ve bi’r-i mâ’ ve bir mikdâr havliyi
müştemil bir bâb mülk-i menzul derûnında mevcûd mâl-i küllinde ? ma´rifeti'ş-
şer´îye mu´âyene olunan yüz kıyye avânî nühasiye-i muhtelief ve on beş aded
köhne ve müsta´mel penbe ve beş aded yün memlû minder ve beş yorgan ve on
beş aded köhne basma yasdık ve beş aded tahta sandık ev bir nargile ve bir kahve
takımı ve bir târî acem kâri şâl ve rûz keyl-i İstanbulî mezrû´ hınta ve üç kıyye
na´l ve mîh ve ma´lûmu'l-aded na´lbend tâkımı ve bir re's bargîr ve sekiz kıyye
kaba tiftik ve yüz kıyye belemûd? Ve yigirmi beş çift çorab veresem-i mezbûrune
mevrûs olmuşken menzil-i mahdûd-i mezkûr ile eşyâ-i muharrere-i mezkûreyi
vâsî-i merkûm Ömer Ağâ bi gayr-i hâk müstakilen bi'l-vesâye fuzûli zabt ve bi
gayr-i hâk el-yevm vaz´-ı yed ider olmağla suâl olunub cümlesinden vech-i lâyıkı
üzre müvekkiletân-i mezbûretan Fatmâ ve Hadîce ile ma´kûd-i mezbûre
Mehmed' den hisse-i irsiye-i şer´îyelerinden keff-i yed ve muvekkiletân-i
mezbûretân Fatmâ ve Hadîce ile ma´kûd-i mezbûr Mehmed içun bize red ve
teslîme vâsî vâsî-i mezbûr Ömer Ağâ' ya kıbel-i şer´den tenbîh olunmak bi'l-
vekâle ve bi'l-vesâye matlûbumuzdur diyü ma´an da´vâ ittiklerinde ol dahi bi'l-
vesâye cevâbında menzil-i mezkûr ile eşyâ-i muharrere-i mezkûreye elyevem
bi'l-vesâye vaz´-ı yedi an ikrâr ve i´tirâf idüp lakin menzil- mahdûd mezkûr ile
eşyâ-i muharerre-i mezkûre i müteveffâ-yi merkûmun mâlı olmayup vâsîleri
olduğım sigâr-i mezbûrun Zeyneb ve Ümmühân ve Kezbân ve Fatmâ ve Emîne'
nin bi'l-iştirâki’s-sevii mâl ve mülkleridir hatta müteveffâ-yi merkûm Sâlih Usta
ibni Ali bin Süleymân Kemâl-i hayât ve Kemâl-i akl ve sıhhatinde lâbes olduğım
köhne libâsımdan mâ´adâ işbu menzil-i mezkûr ile derûninde mevcûd bi'l-cümle
melbûSat ve ve mefrûşât ve avan-i nühâsiye ve gayr-i nühâsiye ve eşyâ-yi beyt
hakkında vâsîleri olduğım sigâr-i mezbûrunun mâl ve memlûklerimdir benim aslâ
ve kat´an alâka ve medhâlim yokdur diyü menzil-i mezkûre istimâ´ olunan
288
şuhûdîn mahzarında tâli´an ve kati´an an ikrâr ve i´tirâf dahi itmişdi diyü ba´de'd-
def´ ve'l-inkâr dâfi´ vâsî-i merkûm Ömer Ağâ ber vech-i muharrer def´-i meşrûha
usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Karıklar mahalelis ahâlîsinden Na´lbend
Yakûb bin Mustafâ ve Biyâli oğlu Mollâ Osmân bin Mustafâ ve Terzi oğlu
Mustafâ bin Halîl' den bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu el-Hâcc Şeyh
İbrâhîm Efendi ibni Ahmed ve hacı Yakûb oğlu Hâcî Hüseyin bin Süleymân' dan
alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş- şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan
anifu'l-beyân Karıklar mahallesi ahâlîisnden Müftî zâde el-Hâcc Ali Efendi ve
karındâşı Ahmed Nûrî Efendi ibni Hâcî Yakûb Efendiler şehâdetleriyle bi'l-
muvâcehe ber nahc-i şer´î isbât itmeğin mücebince vâsî ve vekîl-i mezbûrân
mamhud e Mollâ Mehmed da´vâ-yi mezkûreleri vâsî-i merkûm Ömer Ağâ' ya bi
vech-i şer´î mu´ârazadan men' olunmağın mavaki bi't-taleb ketb olundı fî gurre-i
min şehir-i Cemâziye'l-ahir li sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Velî zâde el-Hâcc Velîyüddîn Efendi ve Hâcî Bekir zâde Ali fi'l-hakîka
Portu zâde Hâcî Süleymân Efendi Makrabâz olğu Mollâ Mehmed ve muhzır Hüseyin
Dâi ve gayruhum
Sivrihisar_7681_0055/1
Sayfa 106
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Kırkın karyesinde sâkine zate-i ta´rîf-i şer´i ile
ma´rûfe bâ´isetu'l-i´lâm Cidâlmekçi oğlu kızı Emîne binti Ahmed âkile ve bâliğ
medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır
olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde Okçu karyesi ahâlîsinden
İsmâîl bin hac Mehmed hâzır olduğı hâlde şöyle ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm ider
ki hâlâ ben âkile ve bâliğa ve bulunduğıma rüşdüm münfehim ve sinnim yirmi
yaşı mütecâviz olub cem´ umûrimi bi'n-nefs rüyete kâdire ve masarrıfatta fâ´il-i
muhtâre olmamla bu esnâda işbu hâzır-ı merkûm İsmâîl küfû’um olub tesmiye-i
mihr iderek nesimi tezvîc ve tenkîh murâd eylediğinde karındaşlarım gâibân-i
ani'l-meclis Mehmed ve Hüseyin fuzûli ve bi gayr-i hâk müdâhele ve mümâna´at
itmeleriyle merkûmân Mehmed ve Hüseyin meclis-i şeree bi'l-ihbâr müdâhele-i
vâkı´alarıın men'i matlûbumdur didikde fî'l-hakîka mezbûre Emîne' nin takrîr-i
meşrûhi vâkı´a mutâbık ve nefsu’l-emre muvâfık idüği ve mâni´ şer´î olmadığı
erbâb-i vukûfdan lede'l-isticâr inde'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve mütehakkik olub ve
yedinde bulunub meclis-i şer´de mu´âyene oluanan bir kıt´a fetvâ-yi şerife ile
meclis-i de´âvîde tutulan varaka-i nâtıkası hülâsasınca olunan mazbata
mûcebince gâibân-i mezbûrânın ihzârı lâzım gelmeyub mezbûre Emîne küfûvî
olub ihtiyâr eylediği kimesneye nefsini tezvîce tarafından bi't-tirâz tesmiye-i mihr
ile akd-i meclis-i şer´-i âlî ittikde-i nikâh olunması lâzım geldiği tescîl ve bâ
iltimâs huzûr-i Âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hamis
aşere min şehir-i Cemâziye'l-âhir li sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
289
2
Der-i devlet mekine arz-i abdi dâ´î kemîneleridur ki istabl-ı âmireye merbût
emlâkdan Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde kâin Akköpri kur-i hümâyûninin
görünen lüzûmına mebnî tahkîk-i ahvâl zimmetinde intihâb ve me'mûr buyurulan
izzetlu Mehmed Behzâde Efendi' ye i´tâ buyurulan bir kıt´a ta´lîmât defter-hâne
kuyûdinden ihrâc ittirilub me'mûri-mûmâ ileyhe tevdî´ idilen defter-i hâkânîsi
mûcebince tahkîk-i ahvâli lâzım gelub müktezâsı sür´at-i icrâsı bâbında hâlâ
Ankara vilâyet-i celîlesine hitâben hazîne-i hâssa-i nezâret-i celîlesinden sâdır
olan bir kıt´a tahrîrât-i aliyye mûcebince vilâyet-i müşârun ileyhden Seferihisâr
kazâsı kâimmekâmlığına tastîr buyurulan emirnâme-i vilâyet-i penâhîye imtisâlen
zikr-i cây-i husûsın mahallinde keşf ve tahrîr ve tahdîd ve tafsîfiyçun me'mûr-i
mûmâ ileyh iltimâsıyla savb-i şer´-i enverden me'zûnen irsâl oluann Kâtib Ali
Efendi ibni hacı Bekir Ağâ dâ´îleri mülhâk Medine-i sefer-i hisâr Günyüzi hududi
gâyetinde Akköprü kûri-i hümâyûni dâhilinde kâin Parisi Bey dimekle ma´rûf
zikr-i âtî çayır üzerinde mebnî çiftlik ebniyesi üzerine varub medine-i
merkûmede Mihaliçcik kazâsı Şeyhleri ile sâhib-i arz vekîli me tâpû katibi
Ebûbekir Efendi Efendi ibni Hüseyin Ağâ vesâir cerîdede ve mazbûtu'l-esâmî
müslimîn huzûrlerinde akd-i meclis-i şer´-i âlî ittikde çiftliğ-i mezkûrde sâkinler
Körğulları hacı Mehmed Ağâ ve karındâşı İbrâhîm Edhem Ağâ ibni Hâcî
Mehmed Ağâ nâm kimesneler meclis-i maku-i mezkûrde nezâret-i müşârun ileyh
meclis idâresinden tanzîm ve te’lîf ve imlâ ve yedine i´tâ kılınan on üç yedi
muhtevi ta´lîmât-i seniyyeyi müste´sab me'mûr-i mûmâ ileyhbendeleri
muvâcehesinde her biri şöyle ikrâr ve takrîr-i kelâm ider ki işbu lede'l-ulâ ve'l-
cirâÎ Kemâl-i şöhretine binâen tahdîd-i vasfiyeden müstefti buyût-i adideyi
müştemil zikr olunan çiftlik ve ma´lûmu'l-hudûd ve'l-kıt´aât tarla ve çayır haylu
müddetten beru ve taht-i tasarrufumuzda olarak zirâ´at ve hiraset itmekde isek de
mahal-i mezkûr kori-i hümâyûn dâhilinde olub sarf-i emlâk-i şâhâneden olduğı
ve hiçbir vecihle hakk-ı tasarrufımuzda olmadığı ancak bâ berât-i şerîf mutasarrf
olduğımuz kori-yi hümâyûn civârında Burçak ve Amadeler mezra´ası bâ arz-ı hâl
ikrâr ve i´tirâf eyledik diyü tâli´an ve kati´an an ikrâr ve i´tirâf eylediklerini
katibi-i mumali yeh mahallinde ketb ve tahrîr ve ma´an meb´ûs ümenâ-i şer´le
meclis-i şer´e gelub alâ vukû´a inhâ ve takrîr eylediği ve ba´dehu ahûss-i
mezbûrunden merkûm hacı Mehmed Ağâ medine-i merkûmede hükûmet
konâğında meclis-i şer´de vâsî kezâlik çiftlik-i mezkûr ma´a arâzî-i emlâk-i
şâhânede olub me'mûr-i mûmâ ileyh hâzır olduğı hâlde hey'et-i meclise i´tâ
eyledikleri arz-ı hâlleri mûcebince kendülerinin vicâhen mine'l-vücûh alâka ve
medhalleri olmadğını kemâ fi's-sâbık tâli´an ve kati´an ikrâr-i tâm ve takrîr-i
kelâm idüp eylediei bâ iltimâs paye-i serir-i saltanat alâya arz ve i´lâm olundı
baik emr ve fermân Hazreti min lehu'l-emrindir
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Fî'l-asl Sivas vilâyet-i celîlesi dâhilinde Tunus kazâsı musâkkâfâtından Gedikçık
nâhiyesine merbût Gümrük karyesi ahâlîsinden ve teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin
Ermenî milletinden olub Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Sefer-i hisâr
290
sûkınde vâkı´ Çöretmiş canibinde amele vesâlinin ticâretleriyle meşgûl iken
bundan akdem vefat eden Arab oğlu Sergiz veledi Abram veledi Panos’un verese-
i münhasırasiyla veresesi taraflarından kendüsinin mahalli-i mazbatası mûcebince
dahi ve vekîl-i mansûb olduğını ber vech-i âtî iddi´â iden zikr olunan Gümrük
karyesi ahâlîsinden kezâlik teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin millet-i merkûmesinden
müteveffâ-yi mersûmun li ebeveyn er karnıdaşı işbu bâ´isetu'l-i´lâm Arab oğlu
Panos veledi Abram medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında
mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´-i me´âlî-i ukûdde
müteveffâ-yi mersûmun hîn-i vefâtında zâhirden vâris-i ma´rûfi ve ma´rûfesi
terekesi cânib-i beytu’l-male âid ve râci olmak za´miyla terekesine bi'l-emâne
vaz´u'l-yed olub kibel-i şer´den dahi hüsûmet ve red ve cevâba me'zûn olan hâlâ
medine-i merkûmede hâlâ müdîr ve beytu’l-mâl emini fütüvetlu Mehmed Saîd
Efendi muvâcehesinde üzerine da´vâ ve takrîr-i kelâm idüp müteveffâ-yi
mezbûrenin verâseti hâlâ sâlifu'z-zikr Gümrük karyesinde mütemekkinler zevce-i
metrûkesi Marta veledi Bali ile sülbiye-i kebîre kızları Koşsima ve Maryem ve
Serpohi ve sülb-i sagîr oğlulları Toros ve Kalos’a münhasıra olmağla ol vecihle
müteveffâ-yi mersûmun verâseti min ciheti’l-karz ve’n-nasb mezbûrune
münhasıra ve anlar dahi gayr-i vârisi ve terekesine müstehak âhar kimesnesi
olmayub ben dahi sagîrân-i mezbûrânın tesviyei-umûrlerine babaları müteveffâ-
yi mersûmden müntakil mallarını ahz ve hıfza kibel-i vâsî-i mansûbeleri ve
vereke-i kebîre-i mezbûrat taraflarından dahi ahz ve kabza vekîl-i şer´îleri
olmağla müdîr-i mûmâ ileyhe suâl olunub bi'l-emane vaz´u'l-yed olduğı
karındâşım müteveffâ-yi mersûmun ber mûceb-i defter-i münza hasren verese-i
mezbûrune mevrûs olan sahîh-i bâkî on bir bin sekiz yüz seksen üç guruşi verese-
i mezbûrûn içun baan teslîme müdîr-i mûmâ ileyh Mehmed Said Efendi' ye kıbel-
i şer´den tenbîh olunmak bi'l-vesâye ve bi'l-vekeale murâdumdur diyü mazbata-i
mezkûri ibrâz ve irâesiyle da´vâ ittikde aynen suâl olunduğı cevâbında
müteveffâ-yi mersûmun terekesine ber vech-i muharrer bi'l-emane vaz´-ı yedini
ikrâr ve i´tirâf idüp lakin müdde´î-i mersûmun mâ´adâ müdde´âlarını inkâr
idincek müdde´î mersûm Panos’dan ber vech-i muharrer mazbata-i mezkûre
mûcebince verâset ve sesâyet vekâlet müdde´âlarına mutâbık beyine taleb
olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Hac Eskici mahallesi imamı
Mollâ İbrâhîm Bey ve muhtârları Yûsûf bin Ali ve Süleymân bin Mehmed ve
medine-i merkûme ahâlîsinden Teba´a-i Devlet-i 'Aliyye' nin Ermenî milletinden
Agop Papas ve Ohannes papası ve Tersis Papas’dan bâ varaka-i mestûre sırren ve
ba´dehu alenen lede't-tezkiye ald ve makbûlı'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr
olunan eşhâsı ve veres-e i mezbûrûnleri medine-i merkûme mahâllâtından mâru'l-
beyân Hâcî Eskici mahallesi ahâlîsinden Mollâ oğlu Osmân bin Hâcî Osmân ve
Yozgad Mutasarrıflığı dâhilinde Akdağ kazâsı kurâsından Çıt karyesi ahâlîsinden
ve teba´a-i Devlet-i 'Aliyye millet-i merkûmesinden Kasbar oğlu Kiramos papası
veledi Artin nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-muvâcehe ber nahc-i şer´i isbât
itmeğin mûcebiyle ba´de'l-hükm müteveffâ-yi mersûm Sergiz'in sahîh terekesi
olan meblağ-ı merkûm on bir bin sekiz yüz seksen üç guruşden keff-i yediyle
müdde´î-i vâsî ve vekil-i merkûm Panos’a red ve teslîme müdîr-i mumar ileyh
Mehmed Said Efendi' ye tenbîh olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân
olundı olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hamis aşere min şehrî
Recebu'l-fert li sene ve tis´în ve mieteyn ve elf
291
Sivrihisar_7681_0055/2
Sayfa 107
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Elmalı
Mahallesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkiri-şâhâneden olub altıncı talî´a tabûrunın
sekizinci bölüğünde ikinci onbaşısınin ikinci neferi iken bundan akdem vefât
iden Durgûd oğlu Mustafâ bin Halîl bin Abdullâh' ın ber vech-i âtî vârisi
olduklarını iddi´â iden sâhib-i arz-ı hâl mahalle-i merkûme ahâlîsinden Yahyâ ve
İbrâhîm ve ma´rifeti'z-zât Emîne Hâtûn evlâdi’l-merkûm Halîl nâm
kimesnelerden her biri medine-i merkûmede hükûmet konağında de´âvî odasında
mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde müteveffâ-
yi merkûmun medyûni Berber Hasan Usta ibni Ahmed muvâcehesinde üzerine
da´vâ ve takrîr-i kelâm idüp müteveffâ-yi merkûm Mustafâ bizim li ebeveyn
karındaşımız olub babamız ismi Halîl ve dedemiz ismi Abdullâh ve anamız ismi
Ayişe binti Ömer ve Maskat-i re'simiz medine-i merkûme olmağla ol vecihle
karındaşımız ve mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmun verâseti usûbet-i nesebiye
cihetinden bize münhasra olub biden gayri verâseti ve terekesine müstehak âharı
olmayub karındaşımız müteveffâ-yi merkûmûn mezbûr Hasan Usta zimmetinde
cihet-i karzdan alacak hakık olan yüz guruşi kıbeli'l-ahz vel istifâ evfat idüp ve
meblağ-e merkûm mesele-i mirâsımız üzre bize mevrûs olmağla meblağ-ı
merkûm yüz guruşi mdeyun-i mezbûr Hasan Usta' dan bi'l-verâse hâlâ taleb
ideruz diyiü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol adhi cevâbında ol dahi cevâbında cihet-
i merkûmeden müteveffâ-yi merkûm Mustafâ' ya zimmtinde meblağ-e merkûm
yüz guruş deyni olduğını ikrâr ve mâ´adâ müdde´âlarını inkâr itmekle müdde-i
merkûmler ber vech-i muharrer verâset müdde´âlarını usûl-i mevzû´asına
tatbîken evvelen mahalle-i merkûme ahâlîsinden Bulgurci oğulları Süleymân ve
Ahmed ibni Hâcî Halîl' den bâ varaka-i mestire sırren ve ba´dehu alenen lede't-
tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Kuyruk oğlu hacı
Mehmed bin hacı Osmân ve Mâni Usta oğlu Süeyman bin Osmân nâm kimsenler
şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebiyle ba´de'l-
hükm meblağ-ı mezkûr yüz guruşi müdde´ûn-i mezbûrun Yahyâ ve İbrâhîm ve
Emîne' ye haa edâ ve teslîme merkûm Hasan Usta' ya tenbîh olunudğı tescîl ve bâ
iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu's-samen
ve'l-işrîn min şehr-i Cemâziye'l-âhir li sene selâse ve tis’în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i sefer-i hisâr Günyüzi mahâllâtından Elmalı mahallesi ahâlîsinden ve
efrâd-i asâkir-i şâhânenin birinci redîf alâyının dördünci tabûrının altıncı
bölügünde üçüncü Onbaşınsını ikinci neferi iken bundan akdem vefât iden
Tombak oğlu İbrâhîm bin Ahmed bin İbrâhim' in ber vech-i âtî vârisleri
292
oldukların iddi´â iden sâhib-i arz-ı hâl mahalle-i mezbûrede sâkin zât-i ta´rîf-i
şer´î ile ma´rûfe Kezibân binti Mehmed Ali nâm Hâtûn medine-i merkûmede
hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i
huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde kezâlik marifet-i zât Neslihân binti Abdullâh nâm
Hâtûn hâzıre olduğı hâlde müteveffaye merkmun medyûni mahallei merkûme
ahâlîsinden oğlu Ali bin Mustafâ muvâcehesinde müteveffâ-yi merkûm İbrâhîm
benim zevc-i dâhilim ve işbu hâzır bi'l-meclis mehed ve Ahmed nâm sagîrler
müteveffâ-yi merkûmun firâşından hâsıl ve benden mütevellidler olarak ben
mümteveffa-i merkûmun zevce-i menkûha-i metrûkesi işbu sagirann-i mezbûrân
oğulları ve hâzıre-i mezbûre Neslihân Hâtûn anası ve Maskat-i re’simzi medine-i
merkûme olmağla ol vecihle müteveffâ-yi merkûmun verâseti min ciheti’l-karz
ve't-tâli´an ve kati´an´sib benimle sagîrân-i mezbûrân ve hâzıre-i mezbûreye
münhasıro lub ve bizden gayri vâris ve terekesine müstehak âharı olmayub
müteveffâ-yi merkûmûn hayâtında merkûm Ali zimmetinde cihet-i karzdan
alacak Hakkî olan kırk sekiz guruş kıbeli'l-ahz vel isitfa vefât idüp ve meblağ-ı
merkûm mesele-i mirâsımız üzre bize mevrûs olmağla mevblağ-ı merkûm kırk
sekiz guruşi medyûn-i mezbûr Ali' den bil verâse ve bi'l-vesâye haa taleb ideruz
diyü hâzıre-i mezbûre ile ma´an ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında
cihet-i merkûmeden müteveffâ-yi merkûm İbrâhim' e zimmetinde meblağ-ı
merkûm kırk sekiz guruş deyni olduğını ikrâr ve mâ´adâ müdde´âlarını inkâr
itmekle müdde´îye-i mezbûreler ber vech-i muharrer verâset müdde´âlarını usûl-i
mevzû´asına tatbîken evvelen mahalle-i merkûme ahâlîsinden Kâsım oğlu Ali bin
Süleymân ve Mai Usta oğlu Süleymân bin Osmân' dan bâ varaka-i mestûre sırren
ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr
olunan mahalle-i merkûme ahâlîsinden Bulgurcı Oğulları Süleymân Efendi ve
Ahmed ibni hacı Halîl nâm kimsenler şahedetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i
şer´i isbât itmeğin mûcebiyle ba´de'l-hükm meblağ-ı mezkûr kırk sekiz guruş
müdde´îyan-i mezbûrân Kez[bân] ve Neslihân Hâtûnlara hâlâ edâ ve teslîme
merkûm Ali' ye tenbîh olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûrlerinde i'lân olundı el-
emr li men lehu'l-emr fî gurre-i min şehr-i Recebu’l-Ferd li sene selâse ve tis´în
ve mieteyn ve elf
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr Günyüzi kurâsından
Hurti karyesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkir-i şâhânenin süvârî birinci Ordû-yi
hümâyûnin ikinci alâyının beinci haymesinde birinci neferi iken bundan akdem
vefât iden Dâi oğlı Ahmed bin Mustafâ bin diğer Mustafâ nâm kimesnenin ber
vech-i âtî vârisleri olduklarını iddi´â iden sâhib-i arz-ı hâl karye-i merkûme
ahâlîsinden Mustafâ bin diğer Mustafâ nâm kimesne medine-i merkûmede
hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i
huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde ki karye-i merkûmede sâkin ma´rifeti'z-zât Emîne
binti Mustafâ nâm Hâtûn hâzıre olduğı hâlde müteveffâ-yi merkûmun medyûni
karyei merkûme ahâlîsinden Bekir oğlu Ali Efendi ibni Süleymân muvâcehesinde
müteveffâ-yi merkûm Ahmed benim firâşımdan hâsıl ve hâzırei-mezbûre Emîne
Hâtûn' dan mütevellid olarak ben müteveffâ-yi merkûmûn babası ve hâzıre-i
293
mezbûre Emîne Hâtûn anası ve Maskat-i re'simiz müdde´î-i mezbûre olmağal ol
vecihle oğlum müteveffaymi merkûmun verâseti min ciheti’l-karz ve'l-usûbet
benimle hâzıre-i mezbûreye münhasıra olub bizden gayri vârisi ve terekesine
müstehak âhari olmayup oğulları müteveffâ-yi merkûm Ahmed' in hayâtında
merkûm Ali Efendi zimmetinde cihet-i kardan alacak Hakkî olan otuz altı guruşi
kıbeli'l-ahz ve'l-istifâ vefât idüp ve meblağ-e merkûm otuz altı guruşi mesele-i
mirâsımız üzre bize mevrûs olmakla meblağ-ı merkûm otuz altı guruşi medyûni
mezbûr Ali Efendi' den bi'l-verâse hâlâ taleb ideruz diyü hâzire-i mezbûre ma´a
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ikrâr mâ´adâ müdde´âlarını inkâr müteveffâ-yi
merkûm Hâmid’e zimmetinde meblağ-ı merkûm itmekle müdde´î-i merkûmler
ber vech-i muharrer verâset müdde´âlarını usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen
karye-i merkûme ahâlîsinden kabakçı oğlu Mehmed Efendi ibni Halîl ve Ali bin
Sefer’den bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve
makbûli'ş- şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan karye-i merkûme ahâlîsinden
Tekeli oğlu Mehmed bin Ali ve Ahmed bin Hüseyin nâm kimesnel şehâdetleriyle
bi'l-muvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebiyle ba´de'l-hükm meblağ-i
mezbûr otuz altı guruşi müdde´îyân-i mezbûrâna hâlâ edâ ve teslîme merkûm Ali
Efendi' ye tenbîh olnduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr
li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hamis ve'l-işrîn min şehr-i Cemâziye'l-âhir li sene
selâse ve tis´în ve miteyen ve elf
Sivrihisar_7681_0056/1
Sayfa 108
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde medine-i Seferihisâr muzâffatından Günyüzi
nâhiyesine merbût Karacık karyesi ahâlîsinden ve efrâd-i asâkir-i şâhânenin
ikinci Ordû-yi hümâyûnun süvârî ikinci alâyından olub bundan akdem vef idne
Zula Oğlu Mustafâ bin İbrâhîm bin Hüseyin' in ber vechi âtî varisleri olduklarını
idida iden sahibi-arz-ı hâl karye-i merkûme ahâlîsinden Ahmed ve Hüseyin ibni
merkûm İbrâhîm nâm kimenelerden her biri medine-i merkûmede hükûmet
konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i
şer´î me´âlî ukûdde ma´rifeti'z-zât Fatmâ binti Süleymân nâm Hâtûn hâzire
olduğı hâlde müteveffâ-yi merkûmun medyûni karyei-merkûme ahâlîsinden
Kınız oğlu İbrâhîm bin Mûsâ muvâcehesinde üzerine da´vâ ve takrîr-i kelâm
müteveffâ-yi merkûm musatfa bizim li ebeveyn karındaşımız olub babamız ismi
İbrâhîm ve dedemiz ismi Hüseyin ve vâlidemiz ismi Fatmâ binti Süleymân ve
işbu hazıre-i mezbura Fatmâ Hâtûn anası ve Maskat-i resimiz medine-i merkûme
olmağal ol vecihle müteveffâ-yi merkûmun verâseti min ciheti’l-karz vel usûbet
bizimle validemiz hâzire-i mezbûreye münhasıra olub bizden gayri vârisi ve
terekesine müstehak âhari olmayub mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmun
mezbûr İbrâhîm zimmetinde cihet-i karzdan alacak Hakkî olan doksan altı guruşi
kıbeli'l-ahz ve'l-istifâ vefât idüp ve meblağ-ı merkûm mesele-i mirâsımız üzre
bizimle hâzire-i mezbûreye mevrûs olmağla meblağ-ı merkûm doksan altı guruşi
294
medyûn-i mezbûr İbrâhim' den bizzât hâlâ taleb ideruz diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-
isitnidak ol dahi cevâbında cihet-i merkûmeden müteveffâ-yi merkûm Mustafâ'
ya zimmetinde meblağ-ı merkûm doksan altı guruşe denyi olduğını ikrâr mâ´adâ
müdde´âlarını inkâr itmekle müdde´î-i merkûmler ber vech-i muharrer verâset
müdde´âlarını usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen karye-i merkûme İmâmı
Hüseyin Efendi İbni Süleymân ve muhtârı Halîl Ağâ ibni Süleymân' dan bâ
varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde
itdükleri ihbâr ve iş´âr olunan kezâlik karye-imerkûme ahâlîsinden Balcı oğlu
İsmâîl bin Süleymân ve Hatib oğlu Hüseyin bin Ömer nâm kimesneler
şehâdetleriyle bi'l-mudâmen ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebiyle ba´de'l-
hükm meblağ-ı mezkûr doksan altı guruşi müdde´ûn-i mezbûrun Receb ve
Hüseyin ve Fatma' ya hâlâ edâ ve teslîme merkûm İbrâhim' e tenbîh olunduğı
tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-
yevmu's-sâlis min şehr-i Recebu'l-ferd li sene li sene selâsi ve tis´în ve mieteyn
ve elf
2
Günyüzi nâhiyesinin Siroz Karyesinden vefiyât-i askeriyeden süvârî on ikinci
Ordû ikinci alâyi Eski oğlu Ömer bin Hasan bin Memiş verâseti babası Hasan
bin Memiş anası Nazlı’ya münhasır olduğı karye-i merkûme İmâmı Ömer Efendi
ibni Ahmed ve Dülger oğlu Mehmed bin Yûsûf medyûn gösterilen karye-i
merkûmede Tekye-nîşîn oğlu Hasan bin Mustafâ isbât olunan deyni 94 guruş
resm-i müzekkî zikr olunan Merâsim şâhid Kel oğlu Ahmed Çâvûş bin ibni İbiş
ve Dülger oğlu Ahmed bin Hüseyin olduğu
Fî 15 Receb sene 93
3
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisâr muzâffâtından Yörük
nâhiyesi kurâsından Çengi karyesinde sâkine ve zât-i zeyl-i kitâbda muharreru'l-
esâmî-i müslimîn ta´rîfleriyle ma´rûf olan bâ´isetu'l-kitâb Meryem binti hacı
Hasan nâm Hâtûn Medine-i merkûmede hükûmet şer´îye konâğında meclis-i şer´-
i şerîf-i enverde karye-i merkûme ahâlîsinden Kesikbaşı oğlu İbrâhîm Bin Ömer
mahzarında an ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp mezbûr İbrâhîm zevc-i dâhilim
olub işbu meclis-i şer´de beni talâk-ı selase ile tatlîk itmekle ben dahi zimmetinde
mutekarrir ve ma´kûdun aleyh olan dört yüz elli guruş mihr-i mü´eccel hakkım
i'lân olundı nafaka-i iddet-i mu´âyene-i mâ´lûmem ve ve mevûnet süknâm
mutâlebesiyle hukûk-i zevciyete ve cem´-i hukûk-i şer´îyeye müte´allika âmme-i
da´vâdan merkûm İbrâhim' in zimmetini ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ve
iskât eleyub ol dahi kezâlik hukûk-i zevciyete ve cem´-i hukûk-i şer´îyeye
müte´allik âmme-i da´vâdan benim zimmetim ibrâ ve iskât idüp ve tarafından her
birimiz dahi âharın ibrâısın ber minvâl-i muharrer kabûl eyledik didikde gıbbe't-
tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı
295
Fî 22 Receb sene 93
Şuhûdu'l-hâl
Berber hacı Ali
Câbî Usta oğlu Mollâ Mehmed
Deligöz zâde Halîl Efendi
Eytâm Dellâlı Hasan Ağâ ve gayruhum
4
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Horti karyesi ahâlîsinden sâhib-i arz-ı hâl
bâ´isu'l-i´lâm Dâi oğlu Ali bin Hâcî Hüseyin nâm kimse medine-i merkûmede
hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler ile sâhib-i arz vekîli medine-i
merkûmede tâpû katibi Ahmed Efendi ibni Abdulah efendi hâzır oldukları hâlde
ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde derûn-i arzihalde mezkûru’l-ism karye-i
merkûme ahâlîsinden gâib ani'l-meclis Koca Hâcî Mehmed' in odasında muhzir-i
şuhûdde mâlımdan ve yedimden yigirmi yigirmi üç aded sim mecîdiyeyi mezbûr
Hüseyin' den hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında
târîh-i mezkûre merkûm Ali' den mebalğı-merkûm yigirni üç Mecîdiyeyi ahz ve
kabz ve istihlâk eylediğini ikrâr ve i´tirâf idüp lakin meblağ-ı merkûm yigirim üç
mecidiyeyi ber vech-i muharrer iktirâz itmeyub ancak karye-i merkûme
hudûdında da Debbâğ nâm mevkı´de kâin bâ tâpû taht-i tasarrufında olan
ma´lûmu'l-etrâf bir kita tarlanın ittisâlinde bulunan tûlen yüz elli ve arzen bir
zirâ´ mikdârı boz hâlî arsayı yigirmi üç sim mecidiyeye bedel-i makbûz ile
merkûm Ali' nin benim tarlamın harîmi içun taş çikub ve kâşını i´mâr idüp ve
murûr ve ubûr içun bir mikdâr köpri inşâ itmek şartıla sâhib-i arz izni olmaksızın
merkûm Ali' ye ferâğ ve tefvîz eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer teferruğ
ve tefevvüz eyleyub ol vecihle meblağ-ı merkûm yigirmi üç Mecîdiye
zimmetimde cihet-i karzdan deynim olmayub arsa-i mezkûre bedeli olmağla
merkûm Ali' ye aslâ deynim yokdur diyü ber vech-i muharrer taht-i zirâ´at ve
hirâsetinde olub sâhib-i arz izn ve icâzetsiz şve şurûti-müfsideye mukârren sûret-i
def´ide îrâd eylediği külli iltifâta şâyân olmayub arsa-i mezkûrenni ber mûceb-i
nizâm-i seniye me'mûri ma´rifetiyle lede'l-müzâyede taliben tenfîz ve ihâle
olunacağı kendüsine ba´de't-tefhîm alâ mûceb ikrâra fuzûli ahz ve kabz eylediği
yigirmi üç Mecîdîyi dahi müdde´î-i merkûm Ali' ye red ve teslîme merkûm
Hüseyin' i tenbîh olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı
Fî 13 Receb sene 93
Sivrihisar_7681_0056/2
Sayfa 109
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Fî'l-asl Elgin kazâsı kurâsınadn İncik Karyesi ahâlîsinden olub Ankara vilâyet-i
celîlesi dâhilinde Medine-i Seferihisar Günyüzi’de zabita neferâtından iken
296
bundan akdem vefât iden Mustafâ bin Abdullâh bin Hâcî Abdullâh bin Hâcî
Hasan' ın verese-i münhasırasıyla veresi tarafından kendüsinni bâ hüccüt-i şer´îye
vekîli olduğını ber vech-i âtî iddi´â iden zikr olunan İncik karyesi ahâlîsinden
bâ´isu'l-i´lâm Süleymân Ağâ ibni İsmâîl nâm kimesne medine-i merkûmede
hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i
huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde müteveffâ-yi merkûmun hîn-i vefâtında zâhirde vâris-
i ma´rûf ve ma´rûfesi olmayub terekesi cânib-i beytu’l-mâle âid ve râci´olmak
za´miyla terekesine bi'l-emâne vaz´u'l-yed olub kıbel-i şer´den dahi hüsûmet ve
red ve cevâba me'zûn olan hâlâ Medine-i mezbûrede mâl müdîri ve beytu’l-mâl
emini futevetlü Mehmed Saîd Efendi tarafnıdan vekîl-i müseccel-i şer´îsi mâl
refîki Hâcî sülyeman Efendi ibni Hâcî Mustafâ muvâcehesinde üzerine da´vâsi
takrîr-i kelâm idüp müteveffâ-yi mezbûrun verâseti hâlâ sâlifu'z-zikr İncek
karyesinde sâkinunler zevce-i menkûha-i metrûkesi Hadîce binti İsmâîl ile sülb-i
sagîr oğlu Abdülhamîd ve sülbiye-i sagiri kiza Fatmâ ve babası merkûm Abdullâh
bin Hâcî Hasan' a münhasıra olmağla ol vcihle müteveffâ-yi merkûmun verâseti
min ciheti’l-karz ve'l-usûbet verese-i mezbûrune münhasıra ve anlardan gayir
vârisi ve terekesine müstehak âhar kimesnesi olmayub ben dahi sagîrân-i
mezbûrânın anaları tesviye-i umûrlerine bâ hüccet-i vâsî-i mansûbeleri mezbûre
Hadîce Hâtûn ile ebi-merkûm Abdullâh taraflarından mevrislei müteveffâ-yi
merkûmden müntakil mâllarını mahallinden ahz ve kabza kezâlik bâ hüccet-i
şer´îye vekîl-i şer´îleri olmamla müvekilei-mûmâ ileyhe izâfetle vekîl-i merkûm
Hâcî Süleymân Efendi' ye suâl olunub bi'l-emâne vaz´u'l-yed olduğı müteveffâ-yi
merkûmun ber mûceb-i defter-i mümzâ hasren verese-i mezbûrûne mevrûs olan
sahhu'l-bâkî iki bin dört yüz kırk iki guruş vere-i mezbûrûn içun baan teslîme
muvekkile-i medir-i mûmâ ileyhe izâfetle vekîl-i merkûm Hâcî Süleymân Efendi'
ye kibel-i şer´den tenbîh olunmak bi'l-vekâle murâdudmudur diyü hüccet-i
mezkûreyi ibrâz ve irâesiyle da´vâ ittükde gibbe’s-suâl ol dahi bi'l-vekâle
cevâbındaında müteveffâ-yi merkûmun terekesine müvekile-i mûmâ ileyhin bi'l-
emanve vaz´-ı yedini ikrâr ve i´tirâf idip yakîn müdde´î-i merkûmun mâ´adâ
müdde´âlarını inkâr idincek müdde´î-i merkûm Süleymân Ağâ' dan ber vech-i
muharrer verâset ve vekâlet müdde´âlarıyla mazmûn-i hüccet-i şer´îye mutâbık
beyine taleb olundukta usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Zâim zâde Mehmed
Ağâ ve ve Beşkatş Mehmed Efendi’den sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye
adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan mâru'l-zikr İncek Karyesi
ahâlîsinden Mustafâ Efendi ibni Abdurrahman ve diğer Mustafâ bin memhed
nâm kimesneler şehâdetleriyel bi'l-muvâcehesinde ber nahc-i şer´i isbât itmeğin
mûcebiyle müteveffâ-yi merkûm Mustafâ' nin sahhu'l-bâkî terekesi olan meblağ-ı
merkûm iki bin dört yüz kırk iki guruşden keff-i yediyle müdde´î-i vekîl-i
merkûm Süleymân Ağâ' ya red e teslîme müvekkil-i mûmâ ilyeh Saîd Efendi' ye
izâfetle vekîl-i merkûm Hâcî Süleymân Efendi' ye tenbîh olunduğı tescîl ve bi'l-
iltimâs huzûrlerinde i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr
Fî 5 Şa´bân sene 293
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr Gedik mahaleis ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin
297
Ermenî milletinden Sinan’ın babası ve tarafından bi'l-ikrâr sâbitu’l-vekâle vekîli
Artin Veledi diger Sinân nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında
deav mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde Ay
mahallesi ahâlîsinden kezaik teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin millet-i merkûmesinden
bâ´isu'l-i´lâm Beykarci oğlu Haci Agob veledi Markos tarafından husûs-i âti'l-
beyanda vekîli olduğı usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen bâ varaka-i mestûre
sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde idükelir ihbâr ve iş´âr
olunan medine-i merkûme ahâlîsinden Teba´a-i Devlet-i 'Aliyyenin millet/i
merkûmesinden Sisyan Karabet veledi Tersis ve Hiristiyân İstefan veledi Agob ve
Durgûd oğlu AVadik veledi Kifork nâm nâm kimesneler şehâdetleriyle sâbit ve
sübût-i vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan Kasparyan Ohannes veledi Artin
muvâcehesinde medine-i merkûme civârında Hiristiyân Karyesi nâm mevkı´de
vâkı´ Hiristiyân Peykari dimekle ma´rûf vakf peykârından cereyân iden suyi seni-
sabıka yani bin iki yüz seksen senesi hilâlinde zikr olunan peykârın mütevellisi
bulunan gâib ani'l-meclis Avadik oğlu Artin' den senevî vâkı´-i mezbûri yigirim
guruş icâr virmek üzre yüz guruşe semen-i medfû´ ve makbûza iştirâ idüp târîh-i
merkûmden beru müvekkil-i merkûm Haci Agob' un mülk-i bâğ ve bâğçesinin
divarrından murûr ittirirerek sâlifu'z-zikr sudan peykâr-i mezkûrun tahminen
yigimi zirâ´ mikdâri mesâfe ve cânib-i garbinde olan oğlum muvekkil-i merkûm
Sinan’ın bâğ ve bâğçesini istikâ ide gelurken el-hâlet-i hazihi müvekkil-im erkum
Haci Agob' e izâfetle vekîli-merkûm Ohannes marulz zikr sudan bâğ ve bağçe-i
su armaklığa fuzûli müdâhele ve mümâna´at ider olmağla suâl olunub müdâhele
ve mühâlefet vâkı´sının kibel-i şer´den meni idilmesi bi'l-vekâle murâddumdur
diyü mütevellim-i merkûm Artin' in imzâsıyla mümzâ ve mühriyle memhûr bir
kıt´a varaka-i âdiye üzre muharre ibrat ve iraed ittiği ihticâca gayr-i Sâlih senedi
mücebince da´vâya kiyaâm itmiler ise de ber vech-i muharrer bu mekûle def´in
bey´ ve şirâsı şer´an sahîh ve mu´teber olmadığı gibi gayrin mülkinde bilâ izn
âharın tasarrufi dahi gayr-i câiz olub hatta medine-i merkûmenin meclis-i de´âvî
defterinde mukayyed ve sene-i Rûmi bin iki yüz doksan iki senesi hâzirânının
beşinci güni târîhiyle müverrah ve yüz otuz ikinci numera ile murakkam müdde´î
vekîli merkûm Artin' in bi'l-istid´â Ankara vilâyet-i celîlesinden bi't-tahsîl
müstashinen götürmün olduğı emirnâmem-i aliyyede dahi istifâde-i umûme
meşrûta suyun ve müteferri´âtının âhara bey´ ve temlîki şer´an memnun olduğı
ibaresi dahi muharrer iken takrîr-i meşrûhi üzre tasadid eylediği da´vâsı bi'l-
vücûh meşrû´a ve iltifâta şâyân olmayub ve husûs-i mezkûr hakkında müvekkile-
i merkûme Haci Agob' a izâfetle vekîl-i merkûm Ohannes' e suâl dahi tevcîh
itmediği müdde´i-i vekîl-imermu Artin' e tefhîm ve da´vâ-yi mezkûresiyle vekîl-i
merkûm Ohannes' e bi vech-i şer´î mu´ârazadan men' olunduğı tescîl ve bi'l-
iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr
Fî 20 Recep sene 293
Sivrihisar_7681_0057/1
Sayfa 110
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
298
Medine-i Seferihisâr kurâsından İbik Seydî Karyesinde sâkin sâkine ma´rifeti'z-
zate sâhib-i arz-ı hâl bâ´isetu'l-i´lân tekye-nîşîn oğlu kızı Züleyhâ binti Mehmed
Ali nâm Hâtûn tarafından husûs-i âti'l-beyanda vekîli olduğı zât-i mezbûreyi bi'l-
ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Kethüdâ
mahallesi ahâlîsinden Hâcî Halîl bin Hâcî Ahmed ve Hâcî Süleymân bin
Süleymân ve Hâcî Sâlih bin Hâcî Hüseyin' den bâ varaka-i mestûre sırren ve
ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde iddükleri ihbâr ve iş´âr
olunan Nâib oğlu Hasan bin Mehmed ve Eytâm Dellâlı diğer Hasan bin Ömer
nâm kimseneler şehâdetleriyle muhzur-i hasm-i câhidde ber nahc-i şer´i sabit ve
sübût vekâletine hükm-i şehir lâhik olan Sarı kavak karyesi ahâlîsinden Kara
Mehmed oğlu Mehmed bin Halîl nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet
konâğında de´âvi odasında mümeyyizler ile sâhib-i arz evkili hâlâ Medine-i
merkûmede Tâpû Kâtibi Ahmed Efendi ibni Abdullâh Efendi hâzır oldukları
hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî iki kıt´a çayir ve alıt kıt´a
tarlaya vaz´-ı yedi bi'l-beyyineti’y-şer´îye sâbit ve mütehakkık olan müvekkile-i
mezbûrenin li ebeveyn er karındâşı Ali bin merkûm Mehmed Ali tarafından
kezâlik zikr-i âtî husûsde hüsûmet ve red ve cevâba vekîl-i müseccel-i şer´isi
Tatlar mahallesi ahâlîsinden Mollâ İbrâhîm bin Yusuf muvâcehesinde Karkedisi
karyesi civârında Akpeykâr özi nâm mevkı´de vâkı´ bir tarafdan Deli Mustafâ
Çâyırı ve bir tarafdan Abdullâh çâyırı ve tarafeyn Hâcî hseyin çâyırı ile mahdûd
ve Dede bayırı dimekle ma´rûf ve tahminen dört dönüm mikdârı bir kıt´a çâyır ve
zikr olunan iki bin Seydî karyesi hudûdında kâin etrâf-i selasesi Muslih ve Hasan
çâyırları ve Tombay göli ve taraf-i râbi´ boz hâlî ile mahdûd tahminen kezâlik
dört dünüm mikdâri çayir ki cem´an iki kıt´a ve sekiz dönüm çâyır ve yine karye-
i merkûme hudûdında kâin tarafeyni Hâce oğlu İbrâhîm tarlası ve bi taraftan
Halîl ibarhim tarlası ve bir taraftan tarîk-i âmme ile mahdûd tahimen otuz mikdâr
Çömez yeri dimekler ma´rûf bir kıt´a kırâç tarla ve yine karye-i merkûme
civârında kâin tarafeyn Karaca Oğulları İbrâhîm ve Hasan eytâmı tarlaları ve
tarafeyin Halîl onbaşı oğulları tarlaları ile mahdûd Köy önü dimekle ma´rûf
tahminen dört dönüm mikdair bir kıt´a kırâç tarala ve yine karye-i merkûme
civârında kâin etrâf-ı selasesi Halîl Onbaşı Hüseyin ve Ulaş oğul İbrâhîm tarlaları
ve taraf-i râbi´ tarîk-i âmme ile mahdûd tahminen yarım dönüm mikdari bir kıt´a
harîm ve yine ve yine karye-i merkûme civârında kâin Tarafil Mustafâ ve
Hüseyin eytâm tarlaları ve bir tarafdan Karaca oğlu İbrâhîm tarlası ve bir
tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd ve tahmînen dört dönüm mikdâri bir kıt´a arpa
tarlası ki cem´an iki kıt´a çâyır ve dört kıt´a tarla müvekkilem mezbûre Züleyhâ
ile karındâşı müvekkilem mezbûr Ali' nin babaları müteveffâ Mehmed Ali bin
diğer Ali' nin hayâtında ile'l-vefât bâ tâpû taht-ı tasarrufında olub ba´de vefat
muvekkülilan mezbûrâne âdiyen veyâ mütesâciyen intikâl itmişken zikr olunan
iki kıt´a çayır ve dört kıt´a tarla vekîli-i merkûm Mollâ İbrâhim' in müvekkil-i
mezbûr Ali kendü hissesiyle ma´an benim müvekkilem mezbûre Züleyhâ' nnı nısf
hisse-i şâyi´âsıni dahi fuzûli ve bi gayr-i hâk tasarruf eylediğinden başka
muvekilim mezbûre Züleyhâ' nin diğer müstakileten bâ tâpû taht-ı tasarrufında
olan karye-i merkûme hudûdında kâin etrâf-ı selasesi Karaca oğlu İbrâhîm ve
Hasan ve Çerkes tarlaları ve bir tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd Sögüt kayası
dimekle ma´rûf tahminen dört dönüm mikdâri bir kıt´a sulu tarla ve yine karye-i
merkûmede hudûdında vâkı´ tarafeyen Küçük Hasan' ın Halîl İbrâhîm ve
299
Hüseyin Efendi tarlaları ve bir tafardan hark ve bir tarafdan tarîk-ı emmi ile
mahdûd Kuvvet yeri dimekle ma´rûf tahminen sekiz dönüm mikdârı bir kıt´a
tarla ki cem´an on iki dönüm iki kıt´a tarlayı dahi kezâlik fuzûli zabt ve bi gayr-i
hâk tasarruf ider olmağla suâl olunub babalarınadn müntakil iki kıt´a çâyır ve
dört kıt´a tarladan muvekilem mezbûrenin nısf hisse-i şâyi´âsılarıyla müstakileten
kendüsinin taht-ı tasarrufında olan iki tarladan keff-i yed ve müvekkilem
mezbûre Züleyhâ içun mahalilde bâ re'y-isahib-i arz ban red ve teslîme kıbel-i
şer´den tenbîh olunmak bi'l-vekâle murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk
ol dahi bi'l-veakel müvekkilem mezbûr Ali' nin zikr olunan iki kıt´a çâyır ve dört
kıt´a tarladan kendüsinin nısf hisse-i şâyi´âsısıyla berâber müvekkile-i mezbûre
Züleyhâ' nin nısf hisse-i şâyi´âsını ve mezbûre Züleyhâ' nın müstakileten taht-ı
tasarruefında olan iki kıt´a tarlayı el-yevm zabt ve tasarrufını ikrâr ve i´tirâf idüp
lakin cevâbında târîh-i i´lâmdan üç ay mukaddem müvekkile-i mezbre Züleyhâ
sâlifu'z-zikr iki kıt´a çâyır ve dört kıt´a tarlahâ-yi mezkûrlerde olan nıs hisse-i
şâyi´âsılarıyla iki kıt´a müstakileten tarlalarını medine-i merkûmenin hükûmet
konağında kalem odasında taraf-ı saltanat-i seniyyeden arâzî tefvîzine me'zûn
olan Kâtib-imûmâ ileyh huzûrinde beş bin guruş bedel tesmiyesiyle karınaşı
müvekkilem mezbûr Ali' ye fearğ ve tefvîz idüp ol dahi ba´de'l-teferruf ve'l-
tefvvüz bedel-i mezkûr beş bin guruşun mutâlebesinden zimmetini ibrâ ve iskât
idüp ol dahi kabûl itmekle ol vecihle ma´ru'z-zikr çâyır ve tarlahâ-yi mezkûrler
müvekkilem mezbûr Ali' nin hakk-ı mefvuzi ve dâhil-i hava-i tasarrufı olmağla
zapt ve tasarruf ider diyü ba´de'd-def´ ve'l-inkâr dâfi´ vekîl-i merkûm Mollâ
İbrâhim' den ber vech-i muharrer def´-i müdde´âlarına mutâbık beyine taleb
olundukda ikâme eylediği şâhidlerden Deynekçi oğlu Mollâ Ali bin Ali ve Mâili
Usta oğlu Süleymân bin Osmân ve karye-i merkûme İmâmı Ahmed Efendi ibni
Hüseyin Efendi nâm kimesneler şehâdet itmekiğin hudûdinde bulunmuşlar ise de
çâyır ve tarlahâ-yi mezsur lerin medfû´ ve nâmımı bilmeyub ve mahallerinde
tahrîr ve irâeye dahi gayr-i müktedir olduklarını mukur ve mu´terefler iken ber
mûceb-i fetvâ-yi şerîfe şehâdetleri hîz-i kabûlde olmayub müdde´î-i vekîl-i
merkûm Mollâ İbrâhim' e diğer şâhid ikâme itmek üzre merâren ve kerâren
müddet-i mihl-i şer´-i verildikde isbât-i beyyineden izhâr-i acz idüp tahlîfe dahi
taleb olunmadığndan bu sûretde müvekile-i merkûm Ali bilâ beyyined fuzûli zabt
vetasarruf eylediği iki kıt´a tarladan müstakilen ve dört kıt´a tarla ile iki kıt´a
çâyırın nısf hisse-i şâyi´âsılarından keff-i yed ve müvekkilei-mezbûre Züleyhâ
Hâtûn içun veli-i müdde´î-i merkûm Mehmed' e bâ re'y-i sâhib-i arz red ve
teslîme müvekile-i merkûm Ali' ye izâfetle vekîl-i mezbûr Mollâ İbrâhim' e
tenbîh olunduğı tescîl ev bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men
lehu'l-emr
Fî gurre-i Şa´bân sene 293
Sivrihisar_7681_0057/2
Sayfa 111
1
Sûret-i telgrâfnâme-i sâmî fî 19 Agustos sene 93
300
Şevketlu Abdülhamîd Hân Hazretleri'nin taht-i Osmânî’ye cülûs-i hümâyûnleri
münâsebetiyle bi'l-cümle hutebâtınn namm-i hümâyûnlerine icrâ-i hitâbet
eylemelerine izn-i şâhâneleri şeref-vukû´ bulunduğından hutebâya tebiğe ruhsat-i
hilâfet-penâhî kılınması ihtar ve tavsiye olunur
2
Seferihisâr kâimmekâmlığına
Numero adet 372
Rıf’atlü Efendi
Şevketlu Abdülhamîd Hân Hazretleri'nin taht-ı Osmânî’ye cülûs-i
hümâyûnleriden dolayı hutbenin nâm-ı nâmî-i şehenşâhîlerine kırâ’et itirilmesini
hakkında şeref vürûd olan telgrafnâmem-i sâmî sureti bâlâda muharrer olmağla
hutebâya teblî´-i ruhsat-i Hilâfet penâhî kılması ihtâr olunur
Fî 11 Şa´bân sene 93 ve fî 19 Ağustos sene 92
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde kâin Medine-i Seferihisâr hudûdinde Karacam
nâm Çiftik-i Domaliçe demikle arîf mevkı´de sâkin Yörük Aşîretinden hayme-
nîşîn sahibi-i arz-ı hâl bâ´isu'l-i´lân Nabi oğlu Nabi bin Osmân nâm kimesne
medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır
olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî davâr ve tabanca ve
bıçağa vaz´u'l-yed olan anifu'l-beyân Domaliçede sâkin derûn-i arz-ı hâlde
mezkûru’l-ism aşîret-i mezkûreden Sarı Mehmed oğlu Mollâ Mehmed bin Ali
muvâcehesinde merkûm Mollâ Mehmed târîh-i i´lâmdan bir buçuk ay mukaddem
senin karındaşının gâib ani'l-meclis Hüseyin benim kız karındâşım kezâlik gâibe-
i ani'l-meclis Cennet nâm âkile ve bâliğayi benim izn ve icâzetim olmaksızın
rizâsıyla muhzır-i şuhûdde kedüsine tezvîc eyledi diyü mâlımdan beheri yetmişer
guruş kıymetlu yetmiş altı re's keçi ve erkek keçilerim mevkı´-i mezkûrde râ´î
olunmakda iken hayvân-i mezkûrlerum ile yüz kırkar guruş kıymetlu bir tabanca
ve bir bıçağımı sâkin olduğım haymeden gasiben ahz ve kabz itmekle zikr oluan
davârlar ile tabanca ve bıçağın mevcûdler ise ayânların ve müstehlek ise ta´dîl-i
sübût kıymet-i şer´îyelerin zamân bana edâ ve teslîme mezbûr Mollâ Mehmed' e
kıbel-i şer´den tenbîh olunmak murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol
dahi cevâbında sâlifu'z-zikr yetmiş altı tavârın yetmiş re'sine ve bir tabanca ma´a
biçağıa el-yevm vaz´-ı yedini ikrâr ve i´tirâf idüp ancak ber vech-i muharrer
gasben ahz ve kabzıyla bir davâr ziyâde müdde´âsını inkâr idincek müdde´î-i
merkûm Nâbi’den ber minvâl-i muharrer gasb ve ziyâde müdde´âlarına mutâbık
beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen kassâb Hâcî Ali Ağâ
ibin Habîb ve İtmekçi Mehmed Ali Usta ibni Ali ve Çalık halli bin Hâcî Hasan ve
Sarrâc Ömer bin Bekir' den bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu eytâm dellalı
Hasan bin Ömer ve Hüseyin Dâ´î bin Ömer' den alenen lede't-tezkiye adl ve
301
makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan aşîret-i merkûmeden Kara Ali bin
Mustafâ ve Hâcî Hüseyin oğlu Mehmed ve İbrâhîm nâm kimesneler
şehâdetleriyle bi'l-muvâcehe ber nahc-i şer´i ba´de'l-isbât ve'l-hükm mûcebince
sâlifu'z-zikr merkûm Mollâ Mehmed' in el-yevm vaz´-ı yedini ve ve yedinde
aynen mecud olduğını mukır ve mu´teref olmağla yetmiş beş re's keçi ve er keçi
ve tabacna ve bıçağın ayânin ve müstehlek olan bir re's er keçinin kıymet-i
şer´îyesi olan yetmi guruş mezbûr Nâbî’ye bâ tarîkı't-zımân edâ ve teslîme
mezbûr Mollâ Mehmed' e tenbîh olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine
i'lân olundı.
Fî 6 Ramazan sene 93
4
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Okçi karyesi ahâlîsinden Mahmûd oğlu
Mehmed bin Ali nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında
de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî
ukûdde karye-i merkûme ahâlîsinden Piyâli oğlu Halîl bin Ömer tarafından
zikr-i âtî husûsde vekâlet-i âmme-i mutlaka-i sahihi-şer´îye ile vekîl olduğı
usûl-i mevzû´ası üzre evvelen Hüseyin Dâyi bin Ömer ve Karanlı oğlu
Osmân bin Ahmed' en bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu merkûmândan
alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş- şehâde idükleri ihbâr olunan Tombak
oğlu ismali bin Mehmed ve Çalık Halîl bin Hâcî Hasan nâm kimsenler
şehâdetleriyle muhzir-i hasm-i câhidde ber nahc-i şer´i sâbit ve sübût
vekâletine hükm-i şer´-i lâhik olan li ebeveyn karındâşı Dâvûd’ın merkûm
Ömer muvâcehesinde müvekkil-i merkûm Halîl târîh-i i´lâmdan on gün
mukaddem zimmetinde sığır râ´î ücretinden alacak hakkım olan doksan beş
guruşi taleb eylediğim esnâda karye-i merkûmeden ameden benim ağzıma taş
ile darb iderken eser-i darbdan üst dudağım mecrûh olduğından başka bir
dişimi çıkardığından husûs-i mezkûrun mûceb-i şer´îsi olan kıssâs icrâ
olunmasıyla dudağımda olan cârihenin ücret-i cerrâhiyesini ve sâlifu'z-zikr
alacağım olan meblağ-ı mezkûr doksan beş guruşi müvekkil-i merkûm Halîl'
e izâfetle vekîl-i merkûm Dâvûd’dan hâlâ taleb iderum diyü merkûm
Dâvûd’un bi'l-vekâle inkârına mukârren da´vâya tasaddî ve ol vecihle
beynimizde münâza´ât-ı kesire ve muhâsemât-ı şedîde cereyân itmişdi el-
hâlet-i hazihi hînde muslıhun tavassutıyla beynimiz ıslâh ve tanzîm olunub
ben ber vech-i muharrer tasaddi eylediğim da´vâ-yi mezkûreden müvekkil-i
merkûm Halîl' e izâfetle vekîl-i mezbûr Dâvûd ile bi tav´i ve'r-rızâ üç yüz
altmış guruş üzerine sulh olduğımda ol daha sulh-i mezkûri ba´de'l-kabûl
bedel-i sulh olan meblağ-ı merkûm üç yüz altmış guruş vekîl-i merkûm vekir-
i merkûm Dâvûd meclis-i sulhdan kıbeli'l-mufâraka baan temâmen ve
kâmilen def´ ve teslîm eylediğimde ben dahi yedinden bi't-temâm ve'l-Kemâl
ahz ve kabz eyledim fi mâ ba´d husûs-i mezkûrlere müte´allika âmme-i
da´vâdan ve mutâlebâdan ve kâfe-i eyman ve muhâsemâtdan müvekkil-i
merkukm Halîl' e izâfetle vekîl-i merkûm Dâvûd’un zimmetini ibrâ-i âmme-i
sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât eylediğimde ol dahi bana medfû´i olan bedel-i
sulh-i merkûm üç yüz altmış guruşun istirdâdına müte´allika âmme-i
302
de´âvîden benim zimmetimi ibrâ ve iskât ve tarafından her birimiz ber vech-i
muharrer âharın ibrâsını kabûl eyleub bu vecihle külliyen kat´-i nizâ´ ve refî´-
i hüsûmet eyledik idyü mukırr-ı müdde´i-i mezbûr Mehmed' i sâdır lan cem´-i
kelimât-ı meşrûhasında vekîl-i merkûm Dâvûd tahkîk ve tasdîk eylediği tescîl
ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lân olundı el-emr li men lehu'l-emr
Fî 6 Ramazan sene 293
Sivrihisar_7681_0058/1
Sayfa 112
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Haymana kazâsı kurâsından tâcir karyesi
ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm hacı olun Velîyüddîn bin Velîyüddîn nâm kimesne
Medine-i Seferihisâr ‘da hükûmet-i şer´îye konâğında de´âvi odasında meclis-i
şer´-i münîrde zikr-i âtî bir çift kara sığır öküzine bi tarîku’l-yâve bi'l-emane
vaz´u'l-yed olub kıbel-i şer´den dahi hüsûmet ve red ve cevâba me'zûn olan hâlâ
medine-i merkûmede mâl müdîri ve beytu’l-mâl Emîni fütüvettul Mehmed Said
Efendi müvâcehesinde müdîr-i mûmâ ileyh yedinde olub işbu meclis-i şer´de
mu´âyene olunan beyâzi tüyli açık boynuzli sag kulağını ucu kesimli ve sağ
boynuzunda benlik dâğ nişânlı bir re's ve çengelli boynuzli huşân topki kezâlik
sağ boyunuzda benlikli dâğ nişânıl bir kes ki cem´an sekiz yaşında iki re's kara
sığır öküzleri üç seneden beru yedimde müstakilen mâl ve mülküm iken târîh-i
i´lâmdan on gün mukaddem kazâ ve zâyi´ idup hâlâ müdîr-i mûmâ ileyh yedinde
bulunmamla bi'l-istihkâk taleb iderum diyü da´vâ ititkde ol dahi cevâbında
sâlifu'z-zikr öküzlerle bi tarîku’l-yâve bi'l-emane vaz´-ı yedini ikrâr müdde´î-i
mezbûrun maad müdde´âsını inkâr idincek müdde´î-i merkûm Velî ber minvâl-i
muharrer müdde´âsını usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen zikr olunan Haymana
kazâsı ahâlîsinden Ceber oğlu Süleymân bin Mustafâ ve Kara Çortuk oğlu Ömer
bin Mustafâ' dan bâ varak-i mestûre sırren ve ba´dehu merkûmândan alenen
lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan kazâ-i
mezkûrun İliçi karyesi ahâlîsinden ahâlîsinden Hundo oğlu Ali bin İbrâhîm ve
kazâ-i mezkûre hemcivâr olan Günyüzi nâhiyesi kurâsından Hunita karyesi
ahâlîsinden Koruk oğlu İbrâhîm Bin Osmân nâm kimesnlere şehâdetleriyle bi'l-
müvâcehe ber nahc-i şer´i ba´de'l-isbât ve'l-halef ve'l-hükm mûcebiyle mâru'l-
beyân öküzleri müdde´î-i mezbûr Velîyüddîn’e def´ ve teslîme müdîr-i mûmâ
ileyh Mehmed Saîd Efendi' ye tenbîh olundığı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i
âlîlerine i'lân olundı el emr li men lehu'l-emr
Fî 20 Ramazan sene 293
2
Ma´rûz-ı dâ´îlridur ki
Azîziye kazâsı dâhilinde kâin Hiristiyân Hânı karyesi ahâlîsinden Dâvûd oğlu
Bekir bin Halîl nâm kimesne Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medine-i
Seferihisâr mahkeme-i şer´îyesinde de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı
303
hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî bir re's kara sığır öküze
vaz´u'l-yed olan Konya vilâyet-i celîlesi dâhilinde Esbkeşan kazâsı kurâsında
Köstendil karyesi ahâlîsinden ve Nefâû muhâcirlerinden İsmâîl bin Ali
muvâcehesinde mezbûr İsmâîl yedinde olub işbu meclis-i şered mu´âyene olunan
beyaz tüyli ve kütük boynuzli uzun kuyruklı sağ kualğının arkas tarafından bir
buçuk nişânlı altı yaşınad bir re's kara sığır öküzi benim yedimde mâlım ve
mülküm olan inekden doğmu netâcen mâlım iken işbu târîh-i i´lâmdan altı ay
mukaddem medine-i merkûme muzâfâtından Günyüzi nâhiyesi kurâsından
Hultune karyesi civârında Maslak boğazı nâm mahalleden kazâen zâyi´ idip el-
hâlet-i hazihi merkûm İsmâîl yedinde yedu’l-mu´âmele bi'l-istihkâk taleb iderum
diyü da´vâ ittikde ol dahi cevâbında mezkûr öküze el-yevm vaz´-ı yedini tav´an
ikrâr ve i´tirâf idüp maad müdde´âsını inkâr idincek müdde´î-i merkûm Bekir'
den ber vech-i muharrer müdde´âsına mutâbık beyyine taleb olundukda usûl-i
mevzû´ası üzre evvelen Kara Dâyi oğlu hacı Halîl Ağâ ibni Abdullâh ve İstihsâb
Me'mûri hacı Sâlih bin Hâcî bin Hüseyin Ağâ' dan bâ varaka-i mestûre sırren ve
ba´dehu Hüseyin bin Süleymân ve Ahmed bin Mustafâ' dan alenen lede't-tezkiye
adl ve makbûli'ş-şehâde idükleir ihbâr ve iş´âr olunan mâru'l-beyân Hâne karyesi
ahâlîsinden Piş Hüseyin oğlu Osmân bin İsmâîl ve Velî Hoca oğlu Velîyüddîn bin
ibrihm nâm kimsenler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i ba´de'l-isbât
ve'l-halef ve'l-hükm mûcebiyle sâlifu'z-zikr öküzi müdde´î-i mezbûr Bekir' e def´
ve teslîme merkûm İsmâil' e tenbîh olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine
i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-isneyn aşere min şehr-i
Şevvâli'l-mükerrem li sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
3
Maliye-i Nezâret-i Celîlesinden Mevrûd Tahrîrat Sûretidir fî 8 Eylül sene 92
Vesâik ve mezâbite harcları ekseri mahallerde mîrî fiâtıyla alınmakda ve bazı
mahalde tahsilat-i vâkı´a beşlik ise harcı beşlik nühâsi ise râyici hesâbıyla ahz
idilmekde olub şu hâlde teşviş kuyûdi muvedda olacağından bahisle mezkûr
harciın istifâ edilmesi hakkında vârid olan fî 23 hâzirân sene 92 târîhlu ve yüz
yigirmi beş numeroli tahrîrât devletleri divân-i muhâsebata lede'l-havâle vâridât-i
hazînenin mîrî fiâtıyla istihsâli mukarrer olmak hasebiyle vesâik ve mezâbete-i
mezkûre harclarının dahi ol vecihle istifâsı ve tahsîlât-i nühâsı olanların dahi mîrî
fiâtıyla bi'l-hesâb her kaç guruş ider ise andan harc-i hazînenin beşlik ve altılık
olarak alınması husûsının savb-i sâmîlerine iş´ârı lâzım geleceği divân-i
mezkûrden varîdât ve ishâm-i umûmiye muhâsebesinden yazılan zeyl-i
derkenârde gösterilmiş ol vecihle icrâ-yi îcâbı bâbında
Derkenâr: Alacak vesâik ve mezâbite mesârifi hacı tahsîlâtı haklarından (silik)
4
Seferihisâr Kâimmekâmlığına
Numero 430
Rif'atlü Efendi
304
Mâliye-i nezâret-i celîlesi cevâben vârid olan sûret-i bâlâda tahrîr olunan tahrîrât-
i aliyye ahkâmına Tevfik mu´âmele olunması siyakında şukka Tâhir' kılındı
Fî 28 Ramazan sene 92 ve fî 5 teşrîn-i evvel sene 92
Vâlî-i vilâyet Süreyyâ Paşâ vekîli Re'is-i divân Ankara es-Seyyid Mehmed
Kerâmeddîn işbu emirnâme-i aliyye meclis-i hâzıranemizde kırâet olundı
evvel emirde mâl kalemine kayd olunarak hükm emirnamenin îfâsı
zimmetinde de´âvî-yi kazâya havâlesi tezkir kılındı
Fî 27 Teşrîn-i evvel sene 92
idâre meclisi Seferihisâr
Sivrihisar_7681_0058/2
Sayfa 113
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Hisar mahallesinde sâkin iken bundan altı ay
mukaddem vefât iden Apol oğlu Ahmed bin Ahmed bin Abdullâh' ın verâseti
zevce-i menkûha-i metrûkesi Fatmâ binti Ali ile sülb-i kebîr oğulları Ali ve
memed ve sülbiye-i kebîre kızları Ayişe ve Fatma' ya inhisârı bi'l-ihbâr lede'ş-
şer´i'l-Enver zâhir ve mütehakkık olduktan sonra ma´rifeti'z-zât zevce-i mezbûre
Fatmâ Hâtûn tarafından husûs-i âti'l-beyanda vekîl-i müseccel-i şer´isi ve
mezbûre Ayişe Hâtûn tarafından kezâlik zikr-i âtî husûsde vekîli olduğı zât-i
mezbûreyi bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen
bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-
şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr olunan Halîl Beşe oğlu Osmân bin Mustafâ ve hacı
Mehmed bin Hâcî İsmâîl nâm kimesneler şehâdetleriyle muhzir-i has-ı câhidde
bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şehir lâhik olan
mezbûre Ayişe' nin zevci Yeşil oğlu Halîl Çâvûş bin Mustafâ nâm kimesne
medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler ile sâhib-
i arz vekîli hâlâ medine-i merkûmede tâpû katibi Ahmed Efendi ibni Abdullâh
Efendi hâzır oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî bir
kıt´a bâğ ve üç kıt´a tarlaya vaz´-ı yedleri ikrârıyla sâbit ve mütehakkik olan
bâ´isu'l-i´lâm merkûm Ali ile müteveffâ-yi merkûmun müfîdi işbu hâzır bi'l-
meclis Mustafâ bin muvâcehelerinde Çiftlik yoli nâm mevkı´de kâin tarafeyn
Sinân oğlu Agob ve Kerizbabası ve bir tarafdan hafîd-i merkûm Mustafâ bâğı ve
bir taraftan tarîk-i âmme ile mahdûd kırk satırlı bir kıt´a kürümi mülk-i bâğ ile
Hısâr civârında kâin bir tarfdan Kel Ömer tarlası ve bir tarafdan boz hâlî ve
tarafeyni tarîk-i âmme ile mahdûd Zincirli dimekle ma´rûf tahminen on dönüm
mikadir bir kıt´a tarla ve çiflik civârında vâkı´ tarafeyni Çinta Ahmed tarlası ve
bir tarafdan Burunsız Mehmed Genc ve bir tarafdan Tuna oğlu Mehmed tarlası
ile mahdûd Kır tarlası dimekle arif taminen on beş dönüm mikdârı bir kıt´a tarla
ve Köy Altı nâm mahallede kâin etrâf-ı erba´ası Kel Ömer ve Çinta amed ve
Burunsız Mehmed ve Tuan oğlu Mustafâ tarlaları ile hadud Arpalık dimekle
305
ma´rûf tahminen üç dönüm mikadri bir kıt´a tarla ki cem´an bir kıt´a bâğ ve üç
kıt´a tarladan bâ-ı mahdûd-i mezkûr müteveffâ-yi merkûm Ahmed' in ile'l-vefât
müstakilen yedimde mâlı ve mülki olub ba´de vefâte zevcesi müvekkile-i
mezbûre Fatmâ i'lân olundı evlâdları mezbûrûn Ali ve Mehmed ve Fatmâ ve
Ayişe' ye mevrûs olduğı gibi tarlaha-i mahdûd-i mezkûrler dahi kezâlik kıbeli'l-
vefât müstakilen bâ tabu taht-i tasarrufında olub vefâtından sonra âdiyen ve
irbâ´en evlâdları mezbûrun e intikâl itmişken bâğ-ı mahdûd-i mezkûr ile Zincirli
nâm tarla-i merkûm Ali ve Aryalık ta´bîr olunan tarla ile kır tarlasını dahi hafid-i
mezbûr Mustafâ müstakilen zabt ve bi gayr-i hâk vaz´-ı yed iderler olmakla suâl
olunub bâğ-ı mahdûd-i mezkûrden müvekkilelerim mezbûretân Fatmâ ve Ayişe'
nin msele-i mirâsları üzre hisse-i şâyi´â-i mâ´lûmeleriyle tarlahâ-yi mahdûd-i
mezkûrlerden ancak zevcem müvekkile-i mezbûre Ayişe' nin dört sehim
i´tibârıyla bir sehim hisse-i şâyi´âsılarından keff-i yed ve her birni mahallerinde
müvekkillerim mezbûretân içun bâ izn-i sâhib-i arz bana red ve teslîme
merkûmân Ali e Mustafâ' ya kıbel-i şer´den tenbîh olunmak murâdumdur diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk merkûmandan mezbûr Ali cevâbında babam
müteveffâ-yi merkûm Ahmed târîh-i i´lâmdan on beş ay mukaddem hâl-i hayât
ve Kemâl-i akl ve sıhhatde ol târîhde arâzî tevzî´ine me'zûn olan tapi katibi
müteveffâ Bekir Efendi ibni Hüseyin Ağâ huzûrında ve muhzir-i şuhûdda zikr
olunan arpalığı ile kır tarlası ferâğ-i kat´i-i mu´teber ile işbu hâzır bi'l-meclis
Mustafâ' ya meccânen ferâğ ve tefvîz eylediğind ol dahi ber vech-i muharrer
teferruf ve tefevvuz ve kabûl ittikten sonra bâğ-ı mahdûd-i mezkûrun arsası ile
Zincirli dimekle ma´rûf tarlayı tahi kezâlik meclis-i mezkûrde benimle
karındâşım gâib ani'l-meclis Mehmed' e meccânen ferâğ ve tefviz eyleyub bâğ-ı
mezkûrun kürûmi dahi hibe-i sahîha-i şer´îye ile hibe ve mahallinde kabza taslît
idüp biz dahi ber vech-i muharrer teferruh ve tefevvüz ve ittihâb ve tesliyât ve
kabûl itmemizle ol vecihle bâğ ve tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrlere buçuk vaz´-ı
yed ideruz diyü hâzır-ı merkûm Mustafâ ile ma´an def´e tasadid eylediklerned
müdde´î vekîl-i mezbûr Halîl Çâvûş kaziye minvâl-i muharrer üzre olduğını
külliyen ve kat´yen bi'l-vekâle ikrâr ve i´tirâf idüp ancak müteveffâ-yi merkûm
Ahmed' in ber minvâl-i meşrûh müteveffâ Bekir Efendi huzûrunda takrîr
eylediğini inkâr idincek dâfi´en mezbûrân Ali ve Mustafâ' dan ber vech-i
muharrer def´-i müdde´âlarına muvâfık beyine taleb olundukta usûl-i
mevzû´asına tatbîken evvelen Köse oğlu Mollâ Ömer bin ve Ahmed bin
Ömer'den bâ varaka-i mestûre sırren Hâcî İbrâhîm bin Ömer ve Berber Ali Usta
bin Hâcî Süleymân' dan alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri
ihbâr olunub bâğ ev tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrleri mahallinde tahrîr ve irâe iden
zabita Ahmed bin Mustafâ ve Fazîl Eyyûb oğlu Ali bin Hüseyin nâm kimesneler
şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebince
müvekiletan-i mezbûretân Fatmâ ve Ayişe' ye izâfetle vekîl-i merkûm Halîl
Çâvûş da´vâ-yi mezkûresiyle merkûmân Ali ve Mustafâ' ya ber vech-i şer´î
mu´ârazadan men' olundığı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-
emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hamis ve'l-işrîn min şehr-i şevvâli'l-mükerrem
li sene selase ve tis´in ve mieteyn ve elf
306
2
Fî'l-vsal Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde kâin Medine-i Seferihisâr
mahâllâtından Orta mahallesi ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyye'nin Ermenî
milletinden olub li ecli't-ticâre Zağracık kâimmekâmlığına merbût Söğüt
kasabasına gidüp İpekhânında müstâciren sâkin iken bundan akdem vefât iden
Çerçi oğlu Ağob veledi Toros vledi diğer Agob' un verâseti hâlâ medine-i
merkûmede sâkinler zevcesi millet-i merkûme nisvânından Maryem binti
Makrodiçi ile sülbî-i sagîr oğlu Agob ve anasıl Kohar binti Kirokos’a münhasıra
ba´dehu kıbeli't-taksime sagîr-i mezbûr agop dahi veat idüp verâseti anası
mezbûre Maryem ile ibni'l-an teba´a-i Devlet-i 'Aliyye'nin millet-i
merkûmesinden Çerçi oğul Hâcî İstefan veledi Agob' a münhasıra ve tashîh-i
msele-i mirâsları bi hükmi'l-münasehati’ş-şer´îye yetmiş iki sehimden olub
sihâm-i merkûmeden yigirmi altı sehimi mezbura Maryem' e ve on iki sehimi
mezbûre Kuhar’e ve otuz dört sehimi merkûm merkmu Haci İstefan' a isâbeti
bi'l-ihbâr lede'ş-şer´i'l-Enver zâhir ve mütehakkık olduktan sonra merkûm Haci
İstefan ile şahısları ma´rûfe mezbûretan Maryem ve Kuhar’dan her biri medine-i
merkûmede hükûmet-i şer´îye konâğında meclis-i şer´-i hatir lâzımu’t-tevkîrde
medine-i merkûme mahâllâtından Ay mahalleis ahâlîsinden kezâlik teba´a-i
Devlet-i 'Aliyye'nin millet-i merkûmesinden bâ´isetu'l-vesîka Kablan oğlu Hâcî
Kabril veledi Nikos mahzarında takrîr-i kelâm ve ta´bîr ani'l-merâm idüp
mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmun kasaba-i mezbûrede hîn-i vefâtında
yanında mevcûd olub ber tashîh-i merkûm bize mevrûs olan terekesinden mesele-
i mirâslarımız üzre hisse-i irsiyelerimizi vaz´u'l-yed olanlardan ve zimem-i nâsda
olan hukûkımızı dahi ashâbından taleb ve da´vâ ve ahz ve kabz ve makbuzini
bize irsâl ve îsâle ve lede'l-iktizâ sulh ve ibrâ ve bunlar mutevakıf olduğı umûrun
küllisine tarafımızadan vekâlet-i mutlaka-i âmme-i sahîh-i şer´îye ile Mezbûr
Haci Kabrili vekîl ve nâib-i menab nasb ve ta´yîn eylediğimizde ol dahi ber vech-
i muharrer vekâlet-i mezbûreyi kabûl ve hizmet-i lazimesini kemâ yenbağ i edâya
ta´ahhüd min şehr-i şevvâli'l-mükerrem li sene selase ve tis´in ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Söğüt kasabası ahâlîsinden Süleymân ibni Abdurrahman ve kasaba-i mezkûre
ahâlîsinden Malakç oğlu Hacı Halîl ve gayruhum
Sivrihisar_7681_0059/1
Sayfa 114
1
Medine-i Seferihisâr kurâsından Kızılvirân Karyesi ahâlîsinden Şafaklı oğlu
Hasan bin Osmân nâm kimesne mecli şerîf-i enverde medine-i merkûme
mahâllâtından Hâcî Eskici mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-kitâb Keçeci oğlu
Mahmûd bin Ali Efendi mahzarında ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-
zikrin sudûrinedeğin yedimde müstakilen mâ´lûm ve mülküm olan karye-i
merkûmede vâkı´ bir tarafdan Kabak çobağın oğlu Memiş menzili ve bir taradfan
hâlî mahal ve tarafeyn tarîk-i âmme ile mahdûd ve tahtânî iki bâb oda ve bir
sofayi müştemil bir bâb mülk-i menzilimi bil cümleti’t-tevâbi´ ve'l-levâhık ve
307
kâfetu7l-hukûk ve lil mürâfik tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i müfside ve
muvâza´adan ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´-i ile yedi yüz on beş guruş müter-i
mezbûr Mahmûd' da bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol daha ber vech-i
muharrer iştirâ ve temellük ve tesellum ve kabûl eylediğinden sonra semeni olan
meblağ-i mezkûr yedi yüz on beş guruşi müşteri-i mezbûr Mahmûd yedinden
bi't-temâm ve'l-Kemâl ahz ve kabz idüp meblağ-ı mezkûrun gabn ve takrîrine
müte´allika âmme-i de´âvîden tarafından her birimiz âharın zimmetini ibrâ-i
âmme-i sahîh-i şer´î ile ibrâ ve iskât ve her birimiz ber vech-i muharrer âharın
ibrâısını kabûl eyledik fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrde benim asal ve
kat´an alâka ve medhalim kalmayup müşteri-i merkûm Mahmûd' u mülk-i
müşterâ-yi sahîh ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfemâ yeşâ ve hasbemâ tahtâr
malik ve mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb kebt
olundı fî'l-yvemul hamiş aşere minşehri Zi'l-ka´de'i'ş-şerîf li sene selâse ve tis´în
ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Keşşâf Hasan Efendi
Kösber oğlu Mustafâ
Baba zât karyesi muhtârı Kara Mustafâ
Muhzır Hüseyin Dâ´î ve gayruhum
2
Husûs-i âti'l-beyânınn mahallinde ketb ve tahrîriçyun savb-i şer´î enverden bâ
iltimâs me'zûnen irsâl olunan Kâtib Hüseyin Efendi ibni Ali Ağâ Medine-i
Seferihisâr Mahâllâtından Çubuk mahâllesinde sâkin Hâcî Dervîş oğlu zevcesi
fatam Hâtûn binti Mehmed' in sâkin olduğı menzile varub zeyl-i vesîkada
muharreru'l-esâmî-i Müslimîn huzûrlarında akd-i meclis-i şer´-i âlî ittükde
mezbûre Fatmâ Hâtûn' un zevci olub bundan akdem vefât iden hacı Dervîş oğlu
Hüseyin Ağâ ibni Ahmed Ağâ ibni Abdullâh' ın verâseti zevce-i menkûha-i
metrûkesi mezbura Fatmâ Hâtûn ile mezbûreden mütevellidler sülb-i sagîr oğlu
Ahmed ve sülbiye-i sagîre kızları Hadîce ve emine ve zevce-i âhardan
mütevellidler sülb-i ebir oğulları İbrâhîm ve Mehmed ve sülbiye-i kebîre kızları
Kezbân ve Rabia ve Fatma' ya münhasıra ba´dehu kıbeli't-taksîme binti-mezbûre
Kezbân dahi vefât idüp vereaseti zevc-i metrûki Hüseyin bin Ömer ile sadr-i sagîr
oğlu Ömer Osmân' a münhasıra ba´dehu ba´dehu kıbeli't-taksime sagîr-i mezbûr
Ömer Osmân dahi vefât idüp vearesti sagîren abası merkûm Hüseyin' e
münhasıra ve tashîh-i mesele-i mirâsları seksen sekiz sehimden olub sihâm-i
mezkûreden onbir ehimi zevce-i mezbûre Fatmâ hatnu ve ondört sehimi sagîr-i
mezbûr Ahmed' e İbrâhîm ve Mehmed' e ve yedişer sehimden ondör sehimi
bintan-i mezbûretân Emîne ve Fatmâ ile ve yedi sehimi zevc-i merkûm kimesne
isâbeti tahakkukinden sonra sigâr-i mezbûrûn Ahmed ve Hadîce ve Emîne' nin
anaları olub tesviye-i umûrlerine kibel-i şer´den vâsî-i mansûbeleri ma´rifeti'z-zât
zevce-i mezbûre Fatmâ Hâtûn meclis-i ma´kûd-i mezkûrden Çapaklı mahallesi
ahâlîsinden bâ´isu'l-vesîka hafız Ali Efendi ibin Habîb mahzarında bi'l-asâle ve
bi'l-vesâye ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp zevem ve ve mevrûsum müteveffâ-
308
yi mezbûr Hüseyin Ağâ' nın zikr-i atit iki bâb ağıl ve ve bir yaylakda hayâtında
ile'l-vefât müstakilen ve müştereken mülkive Hakkî olub ba´de vefâte ber tashîh-i
merkûm bize mevrûs olan Bozlar Yaylağı civârında kâin bir tarafdan çâyır-ı külli
ve bir tarafdan nehr-i Sakarya ve tarafeyn boz hâlî ile mahdûd Yuvalı dimekler
ma´rûf müstakilen bir bab ağnâm ağılı ile yien yaylak-i mezkûr civârında vâkı´
bir tarafdan eski aci ve bir tarafdan burbanlar tarîkı ve tarafeyin boz hâlî ile
mahdûd Faslı dimekle mahurf bir bâb ağnâm ağılının dört sehim i´tibâriyle üç
sehimi hisse-i şâyi´âsı ve nehr-i Sakarya civârında vâkı´ lede'l-ahâlî ve'l-cirân
kemaş-i şer´îye binâen tahrîr ve tevzî´inden müstani buyût-i adîdeyi müştemil
Aşağı bozlar dimekle ma´rûf baylakda kezâlik dört sehim i´tibârıyla üç ehim
hisse-i şâyi´âları murûr-i eyyam ve kerûri-a´vâm ile müşerref-i harâb ve mâ'il-i
türâb olub imâret ve meremmetine sigâr-i mezbûrûnun vefâ ider mâ'il
olmadığından başka galleileri mev’unete kifâyet itmeyub tehir olunur ise bi'l-
küliye münhedim olarak sagîr-i mezbûrûne gadr-i külli olacağı muharrer olduğı
misillü sigâr-i mezbûrûn nafaka ve kisveye dahi eşedd-i ihtiyâcları olub ism-i mâl
itlâk olunur nesleri dahi olmadığından mâ´adâ ben ağıl ve yaylak-i mezkûrune
olan hisse-i şâyi´âsılarının ebniye-i memlukelerini âhara bey´ ve arsaları dahi bâ
izn-i sâhib-i arz ferâğ murâd itmemle sigâr-i mezbûrûn daha hisseleribenim
ma´an cem´an otuz dokuz sehim hisse-i şâyi´âlarımızı semen ve bedel-i
misillüleriyle âhara bey´ ve ferâğ ve sigâr-i mezbûrûn hisselerini seme-i istirbâh
olunub kendülere infâk ve iksâ olunmak sigâr-i mezbûrûn haklarında min külli’l-
vücûh enfe´ve evlâ olmağın ber vech-i muharrer kedü hissemi bi'l-verâse ve
sigâr-i mezbûrûn hisselerini bi'l-vesâye âhara bey´ ve ferâğ kıbel-i şer´den izn
matlûbumdur didikde mezbura Fatmâ Hâtûn' un takrîr-i meşrûhı vâkı´a mutâbık
ve nefsu’l-âhara muvâkfı idüği müslimîn-i merkûmûn ricâlarıyla mütehakkık
olduğına binâen baan ba´de'l-izn ben ağıl ve yaylak mahdûd -i mezkûrun olan
hisse-i irsiyei-mâ´lûmelerimizi münâdi-i yedine müddet-i medidde sûk-i
Sultânide ve mecmû´un nâsı olan mahallerde nida ve müzâyede olunub
rağıbâttini inkitâği ind-i mezbûr Hâfız Ali Efendi otuzardan üç bin yedi yüz
guruşde karâr ve ziyâde ile talebm-i âhari zuhûr itmeyüp ve meblağ-ı merkûm
sâlifu'z-zikr ağıl ve yaylak-ı mezkûrlerin semeni ve bedel-i misli idüği müslimîn
mezbûrûnun ihbârlarıyla mütehakkik olmağın ağıl ve yaylak-i mahdûd-i
mezkûrun ebniye-i memlûkelerinde olan otuz dokuz sehim hisse-i şâyi´âmızı
cümleten müştemilihim ve tecvîhim işbu târîh-i hüccetden on ay mukaddem
tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i müfside ve muvâza´adan ârî ve
müştereklerimizin izn ve icâzeti ve safka-i vâhide ile bin sekiz yüz guruş mezbûr
Hâfız Ali’ye bi'l-verâse ve bi'l-vesâye bey´ ve temlîk ve arsalarını dahi ferâğ-i
kat´i-i mu´teber ile bin dokuz yüz guruşe bâ izn sâhib-i arz ferâğ ve tefvîz ve her
birini mahallerine kaziye taslît eylediğimde ol daha ber vech-i muharrer iştirâ ve
temlîk ve teferruğ ve tefevvüz ve tas’ete ve kabûl kabûl ittikden sonra semeni ve
bedelleri olan cem´an üç bin yedi yüz guruşi müşteri-i mezbûre Hâfız Ali Efendi
yedinden temâmen ve kâmilen bi'l-verâse ve bi'l-vesâye ahz ve kabz itmeleriyle
mâru'l-beyân iki bâb ağnâm ağılı ile yaylak-i mezkûrde olan ber tashîh-i merkûm
otuz dokuz sehim hisse-i şâyi´âlarında benimle sigâr-i mezbûrûn Ahmed ve
Hadîce ve Emîne' nin vicâhen mine'l-vucûh alâka ve medhalimiz kalmayub târîh-
i mezbûre mezbûr Hâfız Ali Efendi' nin ebinyeleri mülk-i müşterâ-yi sahîh ve
arsaları Hakkî-mefvuzi ve dâhil-i cerîde-i tasarrufi olmuşdur didiğini Kâtib-i
309
mûmâ ileyh mahallinde ketb ve tahrîr ev ma´an meb´ûs ümenâ-i şer´le meclis-i
şer´e gelub alâ vukû´a inhâ ve takrîr itmeğin mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-
yevmu'l-hamis min şehr-i Zi'l-ka´de'i'ş-şerîf li sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve
elf
Şuhûdu'l-hâl
Karahisârlı Ebûbekir Efendi
Hacı Saîd Efendi mahdûmi Mollâ Sâlih
Hâcî Dervîş oğlu Ahmed Ağâ
Tekli oğlu Ali Usta ve gayruhum
Mine'l-hâzirîn
Sivrihisar_7681_0059/2
Sayfa 115
1
Ma´rûz-ı dâ´ileridur ki
Ankara vilâyet-i celîlesi dâhilinde Mihaliççik kazâsı kurâsında Babalar karyesi
ahâlîsinden Ahmed Nûrî ibni Ömer Efendi tarafından husûs-i âti'l-beyânda zeyl-i
sicil-i şer´î vilâyet-i merkûme dâhilinde Medine-i Seferihisâr mahâllâtından
Temirci Mahallesi ahâlîsinden Keşşâf Hasan Efendi ibni Süleymân nâm
kimesneler medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında
mümeyyizler hâzır oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zimmî
Akdoğan mahallesi ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyye'nin Ermenî milletinden
bâ´isu'l-i´lâm Haci Ohannes veledi Haci Artini tarafından kezâlik zikr-i cây-i
husûsde hüsûmet red ve cevâba vekîl-i müseccel-i şer´isi teba´a-i Devlet-i
'Aliyye'nin millet-i merkûmesinden Barak oğlu Karabet veledi Haci Mardoros
muvâcehesinde târîh-i i´lâmdan iki sene mukaddem Çengel boynuzli siyâh tüyli
bir re's ve arkası kırmızı tüyli ve alınları siyâh bir re's ki cem´an beşer yüz
guruşden bin guruş kıymetlu iki re's kısır ineği müvekkilim merkûm Ahmed Nûrî'
nin yedine mâlı ve mülki olan ineklerden domuş netâcen mâlı iken târîh-i
merkûmede zikr olunan yabalarıydan civârında kazen zâyi´ idüp Medine-i
merkûm kurâsından Karahisar karyesi ahâlîsinden gâib ani'l-meclis hacı Osmân
oğlu Mehmed nâm kimesnenin ber takrib bir hafta geçerek ondan dahi müvekkil-
i merkûm Haci Ohannes iştirâ idüp ol vecihle sâlifu'z-zikr inekleri mâl-i müterası
olmak za´mıyla fuzûli zabt ider olmağla suâl olunub ma´ru'z-zikr inekler
mevcûdler ise aynıların ve müstehleke ise ba´de’s-sübût kıymet-i şer´îyeleri olan
bin guruşi müvekkimilim mezbûr Haci Ohannes' e izâfetle vekîl-i merkûm
Karabet' den bi tarîku’l-hemân hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk
ol dahi cevâbında bi'l-vekâle muvekkilim merkûm Haci Ohannes beher sene inek
ta´bîr olunur mute´addid inek iştirâ itmekde olub sene-i merkûmede dahi fî'l-
hakîka iki re's inek sâlifu'z-zikr Kara hisâr karyesi ahâlîsinden gâib ani'l-meclis
Mahmûd Karan oğlu diğer Mehmed' den iştirâ idüp sâlifu'z-zikr Hâcî Osmân
oğlu Mehmed' den ber vech-i muharrer işgâl-i ma´niye ile muhassisi olan iki re's
inek müvekkil-i merkûm Nûrî Ahmed' in ber vech-i mübeyyin mali ve mülki
olduğı hâlde iştirâ eylediğini inkâr idincek müdde´î vekîl-i merkûm Hasan
310
Efendi' den ber vech-i muharrer müdde´âsına mutâbık beyine taleb olundukda
ikâme eylediği Bolılı ibraim nâm kimesde edâ-i şehâdet-i şer´îye idemeyub
şehâdet-i mezkûreden tard olucak ba´dehu kerâren ve merâren müddet-i mihl-i
şer´i verildikde şâhid-i âhar ikâmesinden izhâr-i acz idüp tahlif dahi taleb
olmadığından mâ´adâ mihl-imerkûm Ahmed Nûrî' ye izâfetle mezkûr inekler
hakkınad olan da´vâ-yi mezkûresinde şuhûdini batıl ve kat´an hâk olmadığı
meclis-i şer´de tâli´an ve kati´an bi'l-vekâle ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm itmeğin
Hasan Efendi ber vech-i muharrer bi'l-vekâle da´vâ-yi mezkûresiyle müvekkil-i
merkûm Haci Ohannes' e bi vech-i şer´î mu´ârazadan men' olundığı tescîl ve bi'l-
iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu's-salis
ve'l-işrîn min şehir-i Zi'l-ka´de'i'ş-şerîfe li sene ve tis’în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kılınç mescid mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-
i´lâm Velî zâde elhac Velîyüddin Efendi ibni elhac Mustafâ Ağâ nâm kimesne
medine-i merkûmede hükûmet şer´îye konağında meclis-i şer´-i şerîf-i enverde
Kayalı Mahallesi ahâlîsinden olub bundan dört ay akdem vefât iden ve Kiremitçi
Mahmûd bin Mehmed bin Halîl nâm müteveffânnı sülbî-i-kebîr oğlu verese-i
vâfiyesine bi'l-verâse vaz´-ı yedi ikrârıyla sâbit ve mütehakkık olan Ahmed
muvâcehesinde müteveffâ-yi merkûm Mahmûd zimmetinde değirmen icârından
ba´de külli’l-hesâb gayr-i ez teslimât sahhu'l-bâkî alacak hakkım olan üç yüz
yetmiş iki buçuk guruş bana kıbeli'l-edâ vel îfâ vefât itmekle meblağ-ı merkûm
üç yüz yetmi iki buçuk guruş tereke-i vâfiyesinden olmak üzre merkûm Ahmed'
en hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-ikrâr mûcebince meblağ-ı merkûm
üç yüz yetmiş iki buçuk guruşun müdde´î-i merkûm Hâcî Velî Efendi'ye edâsıyla
mezbûr Ahmed iltizâm olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı
el-emr li men lehu'l-emr
Fî 26 Zi'l-ka´de sene 93
3
Medine-i Seferihisâr musakkâfâtından Günyüzi nâhiyesi kurâsından Geçik
karyesi ahâlîsinden Habar Ali bin Ebûbekir nâm kimesne medine-i merkûmede
hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i
huzûr-i şer´-i şerîfde karye-i mezbûrede sâkine bâ´isetu'l-vezika Kezbân binti
Süleymân bin Mahmûd nâm bikr-i bâliğanın li ebeveyn karındâşı ve tarafından
husûs-i âti'l-beyanda vekîli olduğı zât-i mezbûreyi bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân
olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Zâim zâde Mehmed Ağâ ibni hansa Bey
ve Habîb Efendi ibni Halîl' den bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu ismali
Efendi ibni Mustafâ ve Hüseyin bin Hasan Bey´ den alenen lede't-tezkiye adl ve
makbûli'ş-şehâde idükelir ihbâr olunan Zâim zâde Mollâ Süleymân bin hacı
Ahmed Ağâ ive İsmâîl bin Bekir nâm kimesneler şehâdetleriyle ber nahc-i şer´i
sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şehir lâhik olan Halîl bin merkûm Süleymân
mahzarında ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp târîh-i i´lâmdan beş ay mukaddem
vekilm-i merkûm Halîl mu'ahharan müvekkilem mezbûre Kezbân râzıye olur ise
311
olmuşken hâlâ nefsini bana teslîmden imtinâ´ ider olmakla suâl olunum
muvekkile-i mezbûre kıbel-i şer´den tenbîh olunması murâdumdur diyü da´vâya
tasaddî eylemiş ise de ber vech-i muharrer mücerred vekîl-i merkûm Halîl' in
takrîr-i meşrûhi üzre akd-i nikâh vâkı´ olmadığı mâ´lûmum olub ancak müvekile-
i mezbûre Kezbân bana bilâ nikâh nâmzâd olmuş olduğından el-hâlet-i hazihi
mu´accel olmak nâmıyla mezbûre Kezbân’va ceste ceste irsâl eylediğim nukûd
ve hâlâ iyâyani bâkî olub istirdâdı lâzım gelen eşyâ-i mütenevvi´-i mâ´lûme
esmânınan bana red ve teslîm eylediği cem´an bin guruşi temâmen ve kâmilen
müvekkile-i mezbûre Kezbân’a izâfetle vekîl-i merkûm Halîl yedinden ahz ve
kabz iderek müvekile-i mezbûre Kezbân’i tezvîcden fâriğ olub fi mâ ba´d husûs-i
mezbûre ve cem´i hukûk-i şer´îyeye müte´allika kata ve kat´iye da´vâ ve nizâ´ım
olmamağla el-yevm müvekkile-i mezbûre Kezbân nefsini dilediği kimesneye
tezvîc eylesun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı
Fî 27 Zi'l-ka´de sene 93
Sivrihisar_7681_0060/1
Sayfa 116
1
Medinen-i Seferihisâr kurâsından İlyas Bey karyesinde sâkin iken bundam akdem
vefât iden Macar oğlu Mehmed Çâvûş ibni Süleymân bin Mehmed' in verâseti
zevce-i menkûha-i metrûkesi Ayişe binti Mehmed ile anası Hadîce binti Yakûb ve
sülb-i sagîr ığulları Süleymân ve Mustafâ' ya münhasıra ve tashîh-i mesele-i
mirâsları kırk sekiz sehimden olub sihâm-i mezkûreden alti sehimi zevce-i
mezbûre Ayişe' ye ve sekiz sehimi ümm-i mezbûre Hadîce' ye ve on yedişer
sehimden otuz dört sehimi sagîrân-i mezbûrân Süleymân ve Mustafâ' ya isâbeti
tahakkukınden sonra sagîrân-i mezbûrânın anaları ve tesviye-i umûrlerine kibel-i
şer´den vâsî-i mansûbeleri ve ümm-i mezbûre Hadîce Hâtûn tarafından zikr-i âtî
bey´ ve ferâğ takrîr ve i´tâ-i haccet vekîl olduğı zât-i mezbûreye bi'l-ma´rifet-i
şer´îye ârifân olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen bâ varaka-i mestûre sırren
ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr ve iş´âr
olunan karye-i merkûme ahâlîsinden Akcan oğlu Yûsûf bin Ali ve Eski oğlu Ali
bin Ahmed nâm kimesneler şehâdetleriyle ber nahc-i şer´i sâbit ve sübût
vekâletine hükm-i şehir lâhik olan kezâlik zât-i marife vâsî zevce-i mezbûre
Ayişe Hâtûn meclis-i şer´-i şerife-i enverde zimmî Akdoğah mahallesi
ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyye'nin zevcem ve mevrûsumuz müteveffâ-yi
merkûm Mehmed Çâvûş' un hayâtında ile'l-vefât yedinde müsmtakilen mâlı ve
mülki olub ba´de vefâte bize mevrûs olan karye-i merkûme hudûdinde Dicek ?
deresinde vâkı´ ma´lûmu'l-hudûd ve'l-müştemilât Kara boyun oğlu dimekle
ma´rûf bir bâb ağnâm ağılı murûr-i eyyâm ve kürûr-i a´vâm ile müşerref harâb ve
mâ'il-i türâb olub ta´mîrat ve meremmetine sagîrân-i mezbûrânın iktifâ ider mâlı
olmadığından başka galesi mev’unete kifâyet itmeyub tehîr olunur ise bi'l-külliye
münhedim olarak sagîrân-i mezbûrân gadr-i gülli olacağı mukarre olduğı misillü
sagîrân-i mezbûrânın nafaka ve kisveye dahi eşedd-i ihtiyâcları olub ism-i mâl
ıtlâk olunur nesleri dahi olmadığnıdan mâ´adâ benimle müvekkilem mezbûre
Hadîce Hâtûn ağıl-i mezkûre olan hisse-i şâyi´âlarımızın rütme-i memlûkesi
312
âhara bey´ ve arsasını dahi bâ izn-i sâhib-i arz ferâğ murâd itmekmizle sagîrân-i
mezbûrânınn dahi hisseleri bizim hisselerimize man semeni ve ebdeli misli ile
âhara bey´ ve ferâğ olunum semen ve bedelleri istirbâh olunarak kendülere infâk
ve iksâ olunmak haklarında min külli’l-vücûh enfa´ ve evlâ olmağın ber vech-i
muharrer kendü hissemle müvekkile-i mezbûre Hadîce hissesini bi'l-asâle ve bi'l-
vekâle ve sagîrân-i mezbûrân hisselerini bi'l-vesâye âhara bey´ ve ferâğa kebili'ş-
şer´den baan izn verelmesi matlûbumdur didikde mezbûre Ayişe Hâtûn' un takrîr-
i meşrûhı vâkı´a mutâbık ve nefsu’l-emre muvâfık idüeği zeyl-i vesîkada
muharreru'l-esâmî-i müslîmîn ihbârlarıyla mütehakkik olunduğına binâen kıbel-i
şer´den bana ba´de'l-izn ben ağıl-i mahdûd-i mezkûri münâdi yediyle müddet-i
medîde sûk-ı Sultânî ve mecmû´un nâs olan mahallerde nidâ ve müzâyede olunub
tergibât-i nâs inkitâ´ında mezbûrân Kifork üzerine bin guruş karâr ve ziyâde ile
taleb-i âhari zuhûr itmeyub ve meblağ-ı merkûm sâlifu'z-zikr ağıl ve arsanın
semeni ve bedeli misli idüeği Müslimûn-i merkûmun ihbârlarıyla mütehakkik
olmağın ağıl-i mahdûd-i mezkûrun ebniye-i memlûkesi bi cemileti mâ yeştemile
ve bi haviye tarafından îcâb ve kabûli hâvî ve şurût-i müfside ve muvâza´adan
ârî bey´-i bâti sahîh-i şer´î ile bey´-i bati sahîh-i şer´-i ile yüz guruşe mezzbur
Haci Kifork' a bey´ ve temlîk ve arsasını dahi beş yüz guruşe bâ izn-i sâhib-i arz
ferâğ-i kat´i-i mu´teber ile ferâğ ve tefvîz ve mahallined zabt ve teslîme taslîz
eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve teferruğ ve
tefevvfüz ve tasâ’it ve kabûl eyledikten sonra semen ve bedeli olan cem´an bin
guruşi müşteri-i merkûm Haci Kifork' a temâmen ve kâmilen bi'l-verâse ve bi'l-
vekâle ahz ve kabz itmemle ağıl-ı mahdûd-i mezkûrden benim ve müvekkilem
mezbûre ile ulu’l-emr sagîrân-i mezbûrân aslâ ve kat´an alâka ve medhalimiz
kalmayub mezbûr Haci Kifork' un ebniyesi mülk-i müşterâ-i sahîh ve arsası dahi
hakk-ı mefvuzi ve dâhil-i havza-i tasarruf omludur didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î
mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu's-samen min şehr-i Zi'l-ka´de'i'ş-şerîf li
sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Hacı Hasan Efendi zate Süleymân Efendi ve karnıdaşı Yûsûf Ağâ ve karye-i
merkûmede Macar oğlu Ali ve Eski oğlu Ali ve Akcan oğlu Yusuf ve gayruhum
mine'l-hâzirîn
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Tatar karyesinde sâkin iken bundan akdem vefât
iden Ali bin Halîl bin Abdullâh' ın sülbiye-i sagîre kızı Şerîfe’nin anası ve
tesviye-i umûrine kibel-i şer´den vâsî-i mansûbesi sâhibe/i arz-ı hâl bâ´isetu'l-
i´lâmdan Havvâ binti Süleymân tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekîli olduğı zât-
i mezbûreye bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye arifat olub usûl-i mevzû´asına tatbîken
evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve
313
makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan yüsuf bin Hâcî Hüseyin Efendi ve Hasan
Dâi bin Mustafâ nâm kimesneler şehâdetleriyle muhzir-i hasm-ı câhidde ber
nahc-i şer´i sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şehir lâhik olan Keşşâf Hasan
Efendi ibni Süleymân nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında
de´âvi odasında mümeyyizler ile eytâm müdîri Mehmed Hayrî Efendi hâzır
oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde derûn-i arz-ı hâlde
mezkûru’l-ism karye-i merkûme ahâlîsinden Hacı Hüseyin bin Veysi
muvâcehesinde mezbûr Hâcî Hüseyin bundan akdem sagîre-i mezbûrenin babası
müteveffâ-yi merkûmden mevrûs mâlından ve müvekkilem vâsî-i mezbûre
Havvâ Hâtûn yedinen istidâne ve kabz ve umûrine sari ve istihlâk eylediği asl-ı
mâl veya devr-i şer´î hilâli saat semeninden zimmetinde deyni olan dört bin sekiz
yüz guruşden mukaddemâ ceste ceste müvekkilim vâsî-i mezbureye medfû´ olub
ol daha bi'l-vesâye ba´de'l-ahz sagîre-i mezbûrenin umûrine sarfal istihlâk
eylediği bin guruş def´e merkûm Hâcî Hüseyin' in ma´rifet-i şer´îye edâ ve îfâ
itmiş olub vâsî-i mezbûre ve eytâm müdîri ma´rifetiyle âhara edâne olunan iki
bin guruş ki cem´an üç bin guruş teslîmden bâkî zimmetinde sagîre-i mezbûreye
deyni olan bin sekiz yüz guruşundahi mezbûr haci hüseyinn den tahsîliyle kezâlik
âhara edâne lunması bi'l-vekâle matlûbumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk vel
ikrâr alâ mûceb ikrâra meblağ-ı bâkî-i merkûm bin sekiz yüz guruşun dahi
müvekile-i vâsî-i mansûbeleri-i mezbûre Havvâ Hâtûn' a izâfetle müdde´î-i vekîl-
i merkûm Hasan Efendi' ye hâlâ edâ ve teslîm ve ba´de'l-kabz sâlifu'z-zikre dane
olunan meblağ-ı merkûm iki bin guruş misillü bunun dahi vâsî-i mezbûre ve
eytâm müdîri ma´rifetiyle âhara edane olunması iktizâ eylediği tescîl ve bâ
iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu's-samen
aşere min şehr-i Zi'l-hicce’i’ş-şerîfe li sene selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
3
Kızılca virân karyesinden asâkir-i redîfe efrâdından birinci alâyın dördünci
tabûrından olub vefât iden Hızır oğlu İbrâhîm bin Halîl' in muhallefâtı esmânın
gelmesi hakkında verese-i münhasırasini hâvî gönderilen i´lân
Fî 22 Zi'l-ka´de sene 93
Kör söğüt karyesinden asâkir-i şâhânenin senâyi alâyının birinci taburının altınci
bölükde beşince haymesi efrâdından olub vefât iden Soluk oğlu Ahmed bin
Mahmûd' un muhallefâtı esmânının gelmesi hakkında verese-i münasırasini hâvî
gönderilen i´lâm
Fî 20 Zi'l-ka´de sene 93
Sivrihisar_7681_0060/2
Sayfa 117
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsında sâkin iken bundan akdem vefât iden Deli
314
Mehmed bin Yûsûf bin Yûsûf bin Abdullâh' ın verâseti zevce-i menkûha-i
metrûkesi Fatmâ binti Feyzullâh ile sülbiye-i kebîre kızları Züleyhâ ve Kezbân ve
sülbiye-i sagîre kızı ümmügülsüm ve sülb-i sagîr oğlu Yûsûf ve sülb-ikebir oğlu
gâib ani'l-beled Mustafâ' ya münhasıra olduğı bi'l-ihbâr ba´de't-tahakukki’ş-şer´î
sagîrân-i mezbûrânın tesviye-i umûrlerine gâib-i mezbûrun zuhûrinederğin ber
mûceb-i defter-i kassân hisse-i irsiyesini ahz ve hıfza kibel-i şer´den vâsî ve
kayyub nasb ve ta´yîn olunan anaları ma´rifeti'z-zât mezbura Fatmâ Hâtûn ile
vârisleri marife bintân-i mezbûretân züleyna ve Kezbân taraflarından husûs-i
âti'l-beyânda vekîl-i müseccel-i şer´ileri Mollâ Mehmed bin İbrâhîm Efendi nâm
kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında ma´kûd-i
huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde Ay mahallesi ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i 'Aliyye'nin
Ermenî milletinden bâ´isu'l-i´lâm Useb veledi Simon muvâcehesinde müteveffâ-
yi merkûm Mehmed' in hayâtında ile'l-vefât yedine müstakilen mâlı ve mülki
olub ba´de vefâte mesele-i mirâsları üzre verese-i merkûmune merus olan yigirmi
üç re's koyun ve tumli ve yigirmi güç re's keçi ve er keçi ve olan ki cem´an kırk
altı re's davârın nıfs hisse-i şâyi´âsına merkûm Useb kendüsinin mâlı olmak
za´mıyla fuzûli müdâhele ider olmağla suâl olunub müdâhele-i vâkı´asının kibel-i
şer´den men'i matlûbumdur diyü bi'l-vekâle ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi
cevâbında târîh-i i´lâmdan iki sene mukaddem müteveffâ-yi merkûm Mehmed
mâlından ve yedinden on dokuz re's kayun ve keçi ve er keçi ve oğlak
tavârlarının nısf hisse-i şâyi´âlarını altı yüz on iki guruşe iştirâ idpü zikr olunan
on dokuz tavârın nısf-i hisse-i şâyi´âsı benim ve nısf-ı diğeri müteveffâ-yi
merkûm merkûm Deli Mehmed' in olarak furûg-i hâsılesi dahi münâsefeten
beynimizde şirket-i inân ile müşterek olmak üzre akd-i şirket itmemizle sâlifu'z-
zikr on dokuz tavâr ma´a furûg-i merkûm Mehmed' in târîh-i vefâtınadeğin
yigimi üç re's koyun ve tokli ve yigirmi üç re's keçi ve er keçi ki cem´an kırk altı
re's tavara bâliğ olub şirket-i merkûme beynimizde kâime iken merkûm Mehmed
vefât itmekle zikr olunan kırk altı re's tavârın nısf hisse-i şâyi´âsı ber vech-i
muharrer mâlım ve mülküm olduğ vecihle buçuk müdâhele iderum diyü ba´de'd-
def´ ve'l-inkâr dâfi´-i merkûm el-yevm ber vech-i muharrer def´a müdde´âsına
mutâbık beyine taleb olundukad usûl-i mevzû´asına tatbîken evveln Çıkçuk oğlu
Hâcî Ahmed bin Mustafâ ve Hâcî Dervîş oğlu Hamza bin Abdülbaki’den sırren
ve ba´dehu Ayan oğlu Hüseyin bin hacı Hüseyin ve Çoban oğlu yusf bin Mustafâ
bin Abdullâh nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i
ba´de'l-isbât ve'l-halef vel hükm mûcebiyle müdde´î-i vekîl-i merkûm Mollâ
Mehmed' in müvekkilân-i mezbûrân Fatmâ ve Züleyhâ ve Kezbân’a izâfetle
da´vâ-yi mezkûresiyle merkûm Useb’e bir vech-i şer´i mu´ârazadan men'
olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûrlerinde i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr
fî'l-yevmu's-samen ve'l-işrîn min şehr-i Zi'l-ka´de'i'ş-şerîfe li sene selâse ve tis´în
ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Çapaklı mahallesi ahâlîsinden sâhib-i arz-ı
315
hâl bâ´isu'l-i´lâm Deligöz zâde Halîl Efendi ibni Mehmed nâm kimesne medine-i
merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde
ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde derûn-i arz-ı hâlde mezkûru’l-ism Tatar
karyesi ahâlîsinden Hâcî Hüseyin bin Veysi muvâcehesinde zikr olunan Tatar
karyesi ahâlîsinden gâib ani'l-meclis Halîl İbrâhîm nâm kimesne zimmetinde
cihet-i karzdan alacak hakkım olan dokuz yüz elli dokuz guruş ile on dört re's tuli
koyun ve dört re's tiftik keçi semeninden dahi sekiz yüz guruş ki cem´an bin yedi
yüz elli dokuz guruşe sene-i sâbıka yani bin iki yüz doksan senesi şehr-i
ramazân-i şerîfinin yigirmi beşinci güni medine-i merkûmede sûk-i Sultânied
kâin Ca´fer Efendi Zâde Ahmed Efendi'nin dükkânında muhzir-i şuhuddde
taraından bil emr ve'l-kabûl kefalat-i mutlaka-i sahîh-i şehriye ile merkûm Hâcî
Hüseyin kefîl ve zâmen olmağla meblağ-ı mekfûlun bih merkûm bin ed yüz
guruşei kefâleti cihetiyle merkûm Hâcî Hüseyin' den hâlâ taleb iderum diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk vel inkâr müdde´î-i merkûm Halîl Efendi' den ber
vech-i muharrer müdde´âsına mütabik beyine taleb olundukad usûl-i mevzû´asına
tatbîken evveln Hâcî Eski Mahallesi İmâmı Mollâ İbrâhîm bin Ali Efendi ve
muhtârları Yûsûf bin Ali ve Süleymân bin Mehmed ve Hazînedâr mahalleis
İmâmi Hüsrev oğlu Mehmed bin Osmân ve muhtârları Kara bıçak oğlu Ahmed
bin Halîl ve Küçük Mehmed Usta bin Osmân nâm kimesnelerden bâ varaka-i
mestûre siren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri
ihbâr olunan sâlifu'z-zikr Hâcî Eski mahallesi ahâlîsinden Ahmed Efendi ibni
Ca´fer Efendi ve Hazînedâr mahallesi ahâlîsinden Kürd zâde Hâcî kara Ali
Efendi ibni Ömer Efendi nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-muvâcehe ber nahc-i
şer´i isbât itemğin mûcebince meblağ-ı mekfûlun bih merkûm bin yedi yüz elli
dokuz guruşi müdde´î-i mezbûr Halîl Efendi' ye bi hükmi'l-kefâlet edâ ve teslîme
mezbûr Hâcî Hüseyin' e tenbîh olundığı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân
olundı el-emr li men lehu'l-emr fî selh-i min şehr-i Zi'l-hicce’i’ş-şerîfe li sene
selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridir ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Mülk karyesinde sakine ma´rifeti'z-zât Fatmâ
binti Abdullâh nâm Hâtûn tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekîl-i müseccel-i
şer´isi medine-i merkûmede hâlâ tâpû Kâtibi Ahmed Efendi ibni Abdullâh Efendi
hâzır oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî bir kıt´a
tarlaya vaz´-ı yedi bi't-tenbîhi’ş-şer´îye sâbit ve mütehakkik olan İlik ve Viran
karyesinde sakine ma´rifeti'z-zât bâ´isetu'l-i´lâm Havvâ Hâtûn ibneti İbrâhîm
tarafından kezâlik zikr-i cây-i husûsde hüsûmet ve red ve cevâba vekîl-i
müseccel-i şer´isi zikr olunan İlik ve Viran kareysi ahâlîisnden Receb oğlu Mollâ
Ali bin Ali Osmân muvâcehesinde anifu'l-beyân İlik virâÎ karyesi hudûdinda
vâkı´ bir tarafdan Pürtek ve bir tarafdan Bekir Bey ve bir tarafdan hâlî mahal ve
bir tarafdan hark ile mahdûd Aşağı çâyır tarlası dimekle ma´rûf tahminen yigirmi
altı dönüm mikdâri bir kıt´a tarla müvekkilem mezbûre Fatmâ Hâtûn' un
müstakileten bâ tâpû taht-ı tasarrufında iken müvekkile-i mezbûre Havvâ Hâtûn
tarla-yi mahdûd-i mezkûri fuzûli zabt ve bi gayr-i hâk tasarruf ider olmağla sula
olunub tarla-yi mahdûd-i mezkûrden keff-i yed ve mahalilned bâ izn-i sâhib-i arz
316
müvekkilem mezbûre Fatmâ Hâtûn içun bana ret ve teslîme müvekkilem
mezbûre Havvâ Hâtûn' a izâfetle vekîl-i merkûm Mollâ Ali' ye kibel-i şer´den
cebr ve tenbîh olunmak bi'l-vekâle murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk
ol adhi cevâbında müvekkilesi mezbûre Havvâ Hâtûn' un tarla-yi mahdûd-i
mezkûre el-yevm vaz´-ı yedini tâli´an ve kati´an ikrâr ve i´tirâf idüp lakin târîh-i
i´lâmdan iki buçuk sene mukaddem müvekkile-i mezbûre Fatmâ Fatmâ Hâtûn
tarla-yi mahdûd-i mezkûri arâzî Kâtibi müteveffâ Bekir Efendi huzûrında ve
kendi odasında ferâğ-i kat´-i mubeter ile sekiz yüz guruş bedeli mukâbelesinde
müvekkilem mezbuer Havvâ Hâtûn' a ferâğ ve tefvîz eyledikte ol daha ber vech-i
muharrer teferruğ ve tefevvüz ve kabûl idüp hatta îcâb iden sened nizâmisi dahi
müvekkil-i mezber yedine i´tâ kılınmış olmağla ol vecihle tarla-yi mahdûd-i
mezkûr muvekkile-i mezbûre Hâtûn'un târîh-i mezkurden beru hakk-ı tefvvüzi ve
dâhil-i hava-i tasarrufi olduğından buçuk vaz´-ı yed ve tasarruf ider diyü sened-i
mezkûri ibrâz ve irâeisye ba´de'd-def´ ve'l-inkâr dâfi´ vekîl-i merkûm Mollâ Ali'
den ber vech-i muharrer def´-i müdde´âsıyla sened-i mezkûrun mansûbine
mutâbık beyine taleb olundukta usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Çubuk
mahallesi İmâmi Mehmed Ali Efendi ibni Osmân ve muhtârları Mollâ Ahmed
Hâcî sülyeman ve Süleymân Efendi ibni Hâcî Hasan Efendi' den bâ varaka-i
mestûre sırren ve ba´dehu Yûsûf Efendi ibni Hüseyin Ağâ ve Hüseyin Dâ´i ibni
Mustafâ' dan alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleir ihbâr olunan
ma´ru'z-zikr Çubuk Mahallesi ahâlîsinden Kademli oğlu Mollâ Mehmed bin ve
Beyzadeli oğlu diğer Mollâ Mehmed bin Hâfız Sâlih Efendi nâm kimesnelerin
tarla-yı mahdûd-i mezkûri mahallined tahdîd ve irâesiyle bil müvâcehe ber nahc-i
şer´i isbât itmeğin mûcebince müvekkile-i mezbûre Fatmâ Hâtûn' a izâfetler
vekîl-i merkûm Mehmed da´vâ-yi mezkûresiyle müvekkile-i mezbûre Havvâ
Hâtûn' a izâfetle vekîl-i merkûm Mollâ Ali' ye bi vech-i şer´-i mu´ârazadan men'
olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr
fî'l-yevmi's-samin ve'l-işrîn min şehr-i Zi'l-hicce’i’ş-şerîfe sene selâse ve tis´în ve
mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0061/1
Sayfa 118
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Mülk karyesinde sakine ma´rifeti'z-taz Fatmâ
binti Abdullâh nâm Hâtûn tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekîl-i müseccel-i
şer´îsi li ebeveyn er karındâşı Mehmed bin merkûm Abdullâh nâm kimesne
medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler ile sâhib-
i arz vekîli mer hâlâ tâpû Kâtibi Ahmed Efendi ibni Abdullâh Efendi hâzır
oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî altı kıt´a çâyır ve
tarlaya vaz´-ı yedi bi't-tenbîhi şer´îye sâbit ve mütehakkik olan İlik ve Yaran
karyesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm Receb olğu Mollâ Ali bin Ali Osmân
muvâcehesinde zikr olunan İlik ve Yaran karyesi hudûdında kâin etrâf-ı erba´ası
İsmâîl Ağâ eytâmı tarlası ve hark ve Hasan Hüseyin çayırı ve tarîk-i âmme i ile
mahdûd Battâl yer dimekle ma´rûf tahminen iki buçuk dönüm mikdâri bir kıt´a
317
çayir ve yine karye-i mezbûre hudûdında etrâf-ı selasi Bekir Bey ve Hasan kızları
Fatmâ ve Züleyhâ çayıralrı ve taraf-ı râbi´ tarîk-i âmme ile mahdûd Yazı dimekle
ma´rûf tahminen üç dönüm mikdâri bir kıt´a çâyır ve yien karye-i merkûmede
vâkı´ tarafeyn Hasan Hüseyin ve Fatmâ tarlaları ve tarafeyni nehr-i Sakarya ile
mahdûd Dibekbaşı dimekle ma´rûf tahminen bir dönüm mikdârı bir kıt´a sulu
tarla ve yine karyei-merkûme hudûdında kâin tarafı Bekir Bey ve Züleyhâ
tarlaları ki cem´an dört kıt´a çâyır ve tarlamüsatikelen kezâlik karye-/i mezbûre
hudûdında kâin etrâf-i erba´ası İsmâîl bir kıt´a sulu tarla ki cem´an dört kıt´a
çâyır tarla mümstakileten kezâlik karye-imezbura hudûdında kâin etrâf-ı erba´ası
İsmâîl Ağâ eytâmı ve Bekir Bey ve Ömer oğlu Mahmûd ve Baba Kâsım çâyırları
ile mahdûd Çorâk dimekle ma´rûf tahminen dört dönüm bir kıt´a cayiır ile yine
karye-i mezbûre hudûdında vâkı´ tarafını Hasan kızı Fatmâ ve Yûsûf zevcesi
Ayişe tarlaları ve tarafeyni Hateb ve Mollâ İbrhaim eytâmı çâyırları ile mahdûd
Aşağı çâyır dimeke ma´rûf taminne dört dönüm bir kıt´a çâyır ki cem´an iki kıt´a
çayırın daih rub´ hisse-i şâyi´âsıleri müvekkilem mezbuer Fatmâ Hâtûn'un bâ
tâpû taht-i tasarrufınad iken çâyır ve tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrleri merkûm
Mollâ Ali fuzûli zabt ve bi gayr-i hâk tasarruf ider olmağla suâl olunub çâyır ve
tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrlerden keff-i yed ve her birini mahallerinden bâ izn-i
sahim-i arz mvekilem mezbûre fatla Hâtûn için bana red ve teslîme merkûm
Mollâ Ali' ye kibel-i şer´den cebr ve tenbîh olunmak bi'l-vekâle matlûbumdur
diyü ba´de'l-da´vâ ve'l-istindak ol dahi cevâbında çâyır ve tarlahâ-yi mahdûd-i
mezkûrelere el-yevm vaz´-ı yedi tâli´an ve kati´an ikrâr ve i´tirâf iüp lakin târîh-i
i´lâmdan iki buçuk sene mukaddem müvekkil-i mezbûre Fatmâ Hâtûn sâlifu'z-
zikr Battâl ve Yazı ta´bîr olunan iki kıt´a çâyır ve Rebik Başı ve Yazı tarlası ta´bîr
olunan iki kıt´a tarlayı müstakileten ve Çorak ve Aşağı çâyır ta´bîr oluann iki
kıt´a çâyırda olan rub´ hisse-i şâyi´âsı mütevefa arâzî katibi Bekir Efendi
huzûrında ve kendi odasında ferâğ-i kat´i-i mu´teber ve safka-i vâhide ile dokuz
esedi? Guruşi bedel-i mukâbelesinde bana fera ve tefvîz eylediğnide ben dahi ber
vech-i muharrer teferruğ ve tefevvüz ve kabûl idüp hatta îcâb iden sened-i
nizâmiyeleri dahi müteveffâ muami leyh Bekir Efendi tarafından yedime i´tâ
olunub ol vecihle çâyır ve tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrleri târîh-i merkûmden
beru hakk-i mefvuzim ve dâhil-i hava-i tasarrufum olduğından buçuk vaz´-ı yed
ve tasarruf iderum diyü senedât-i mezkûreye ibrâz ve irâesiyle ba´de'd-def´ ve'l-
inkâr dâfi´-i müdde´î-i merkûm Ali' den ber vech-i muharrer dâfi´-i müdde´âsıyla
senedâd-i mezkûrenin mazmûnine mutâbık beyine taleb olundukad usûl-i
mevzû´asına tatbîken evvelen Çubuk mahalelsi ile Mehmed Ali Efendi ibni
Osmân ve muhtârlar ımolla Ahmed bin Hâcî Süleymân ve Süleymân Efendi ibni
Hâcî
Hasan Efendi' den bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu Yûsûf e ibni Hüseyin
Ağâ ve Hüseyin Dâi bin Mustafâ'dan alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-
şehâde iüdkelri ihbâr olunub çâyır ve tarlahâ-yi mahdûd-i mezkûrleri mahallinde
tahdîd ve irâe iden anifu'l-beyân Çubuk mahallesi ahâlîsinden Kudum oğlu Mollâ
Mehmed bin ve Beybâzarlı oğlu diğer Mollâ Mehmed bin Hâfız Sâlih Efendi
nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin
mûcebince müvekkile-i mezbûre Fatmâ Hâtûn' a izâfetle vekîl-i merkûm memed
da´vâ-yi mezkûresiyle mezbûr Mollâ Ali' ye bi vech-i şer´î mu´ârazadan men'
olduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine âlîlerine i'lân olundı el-emr li men
318
lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-sâmin ve'l-işrîn min şehr-i Zi'l-hicce’i’ş-şerîfe sene selâse
ve tis´în ve mifeteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Horti karyesinde sakine sâhibe-i arz-ı hâl Ayişe
binti Süleymân nâm bikr-i baliğa tarafından husûs-i Âti'l-beyânda vekâlet-i
mutlaka-i sahîh-i şer´îye ile vekîl olduğı zât-i mezbûreyi bi'l-marifeti şer´îye-i
ârifân olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Medine-i berkumede vâkı´
İrfâÎiye medresesi sükkânnıdan Mollâ Mustafâ bin Hüseyin Bekir Ağâ ve Ahmed
Efendi bin Osmân Efendi' den bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu Hüseyin Dâi
bin Mustafâ ve Mollâ Mehmed bin Ebûbekir Efendi' den alenen lede't-tezkiye adl
ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan Mehmed Emîn Efendi ibni Ömer ve
Mollâ Mehmed bin Hüseyin Efendi nâm kimesneler şehâdetleriyle muhzır-ı
hasm-i câhidde ber nahc-i şer´i sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şehir lâhik olan
Karabaşlı Mahallesi ahâlîsinden Narlı oğlu İbrâhîm Efendi ibni Halîl Efendi nâm
kimesne medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında idareve
de´âvî hey'etleri hâzır oldukları ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde deruni-arz-ı
hâlde mezkûru’l-ism karye-i merkûme ahâlîden Hasan oğlu Ebûbekir bin Sâdık
tarafından zikr-i cây-i husûsde hüsûmet ve red ve cevaba kezâlik vekâlet-i
mutlaka-i sahîh-i şer´îye ile vekîl-i müseccel-i şer´isi Çapaklı mahalleis
ahâlîsinden Şâdî oğlu Mehmed Efendi ibni hacı Hasan Efendi muvâcehesinde
muvekkilem mezbûre Ayişe' yi muvekkil-i merkûm Ebubekir bundan akdem
tezvîce taleb olunduğında ol dahi ber takrîb Râzıye olub sene-i sâbıka yani iki
yüz doksa üç sene şehr-i muharremu'l-harâmın beşinci güni karye-i merkûmede
kâin mezbûre Ayişe' nin sâkine olduğı menzilde muhzır-ı şuhûd nefsini iki bin
guruş mihr-i mu´accel ve beş yüz guruş mihr-i mü´eccel tesmiyeleriyle
müvekkilem merkûme Ebûbekir' e akd-i nikah tarafından karey-i merkûme
ahâlîsinden gâib ani'l-meclis ahci İbrâhîm oğlu Ömer Osmân tevkîl eylediğinde
mezbur Ömer Osmân dahi ber vech-i muharrer vekâlet-i merkûmeyi ba´de'l-
kabûl karye-i mezbûrede vâkı´ müvekkile-merkûm Ebûbekir' in babası Sâdık' ın
odasına gidüp müvekkilim mezbûre Ayişe' yi emr-i tevkîlinin hilâfına olarak yüz
guruş mihr-i mu´accel ve yüz beş guruş mihr-i mü´eccel tesmiyeleriyle muhzir-i
şuhûdde bi'l-vekâle muvekil-i merkûm Ebûbekir içun fuzûli akd-i nikâh ve tezvîc
eyeldiğinde müvekkilem merkûm Ebûbekir' in dahi tarafından tezvîc ve tenkih ve
kabûle vekîl olan müteveffâ Sefer oğlu Hüseyin bin İbrâhîm merkûm Ebûbekir
içun bi'l-vekâle tezvîc ve tenkih ve kabûl ittikten sonra kıbeli'd-duhûl ve'l-halvet
müvekkiliem mezbûre Ayişe akd-i mezbûre vâkıf ve âlime olduğı ânda kabul
itmeyub red ve a´râz-i işhâd itmekle işbu yedimde olub meclisi-şer´de mu´âyene
olunan Eskişehir kazâsında me'zûn bi'l-iftimâ? Fezâhatlu el-Hâcc Süleymân
Efendi' den me’hûz bir kıt´a fetvâ-yi şerîfe mûcebince akd-i mezbûr bâtıl
olmuşken bu esnâda müvekkil-i merkûm Ebûbekir' e izâfetle vekîl-i merkûm
Mehmed Efendi muvekkilem mezbûre Ayişe' nin nefsini merkûm Ebubekiree
teslîm ve inkiyâd itmesiyçun fuzili ve bi gayr-ihak müdâhele ider olmağla suâl
olunub müdâhele-i vâkı´asının kibel-i şer´den men' ve def´ olunması bi'l-vekâle
murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında kaziye minvâl-i
319
muharrer üzer olduğını bi temâmihâ tâli´an ve kat´an bi'l-vekâle ikrâr ve i´tirâf
idüp lakin ber vech-i muharrer iki bin guruşi mihr-i mu´accel ve beş yü guruş
mihr-i mü´eccel tesmiye olunarak akd-i nikâh olunmuş mugâyir-i örf-i belde
olduğına binâen muvâffakaten örf-i belde içun gâib-i vekîl-i merkûm Ömer
Osmân emr-i mezkûrinin hilâfına olarak yüz guruş mihr-i muacel ve beş yüz
guruş mihr-i mü´eccel tesmiyeleriyle müvekkile-i mezbûre Ayişe' yi müvekkilim
merkûm Ebûbekir' e akd-i nikâh itmiş olduğından zevce-i menkûha gayr-i
medhûl bahâsı olub nikâh-ı mün´akid olmasi cihetiyle bi hâk müdâhele iderum
diyü sûret-i vâkı´ada ibrâ eylediği hükmi def´e Sâlih cevâb-i şer´î olmadmığı
kendüsine tefhîm ve ikrâr-ı sâbıkıyla fetvâ-yi şerîfeyi mezkûre mûceblerince akd-
i mezbûrun bâtılasına ba´de'l-hükm müvekkil-i merkûm Ebûbekir' e izâfetle
vekîl-i merkûm Mehmed Efendi sâlifu'l-beyân zevciyet da´vâsıyla kezâlik
müvekkile-i mezbûre Ayişe' ye izâfetle vekîl-i merkûm İbrâhîm Efendi' ye bi
vech-i şer´î mu´ârazadan men' olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân
olundı olındı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu's-Sâlih aşere min şehr-i
Muharremu'l-harâm li sene erbiâ´i ve tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0061/2
Sayfa 119
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Zimmî Akdoğan mahallesi ahâlîsinden
Teba´a-i Devlet-i 'Aliyye'nin Ermenî milletinden sâhib-i arz-ı hâl bâ´is Haci Agob
veledi Haci Begos nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye
konağında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i
şer´î me´âlî ukûdde Orta mahallesi ahâlîsinden kezâlik teba´a-i Devlet-i
'Aliyye'nin millet-i merkûmesinden derûn-i arz-ı hâlde mezkûru’l-ism Arabi oğlu
Agob veledi Sergiz muvâcehesinde merkûm Agop târîh-i i´lâmdan on altı ay
mukaddem medine-i merkûmede Sûk-i Sultânined kâin beim mağâzama gelub
târîh-i merkûmede râyîcu’l-vakt olan beheri yüz otuz guruşden lirâ-yi Osmânî
olarak ref´ -i semen itmesi üzre ba´de'l-mukâvelede mâlımdan ve yedimden iştirâ
ve kabz eylediğini beynimizde cins ve mikdâri mâ´lûm bâ defter-i müfredât mâl-ı
fıtre esmânından zimmetinde alacak hakkım olan kırk sekiz ald ve lira-yi
Osmânîden gayir ez makbûzi otuz iki adde lira ile beheri beş guruşden on dört
beşlik ve bir altılık zimmiteni bâkî alacak hakkım olmağla meblağ-ı bâkî merkûm
otu ikrâr ve i´tirâf iade lirâ-yi Osmânî on dört aded beşlik ve bir aded altılık
merkûm Agob' dan hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ve'l-inkâr
müdde´î-i merkûm Haci Agob' dan ber vech-i muharrer müdde´âsına mutabik
beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen teba´a-i Devlet-i
'Aliyye'nin Ermenî milletinden ve Tüccâr-ı mu´teberânından Haci Karabet veledi
Bali ve Kalpakçı Oğlu Haci Kifork veledi Ohannes' den bâ varaka-i mestûre siren
ve ba´dehu Haci İstefan veledi Agob ve Bektâşi oğlu Haci Sergiz veledi Karabet'
den alenen lede't-tezkiye makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan sâlifu'z-zikr
zimmî Akdoğan mahallesi ahâlîsinden ve teba´a-i Devlet-i 'Aliyye'nin millet-i
merkûmesinden Pehlivân oğul Serpohi veledi Hacador ve Helvacı oğlu Artin
320
veledi Agob nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât
itmeğin mûcebince meblağ-ı bâkî-i merkûm otuz iki aded lirâ-yi Osmânî ile on
dört aded beşlik ve bir altılık müdde´î-i mezbûr Haci Agob' a hâlâ edâ ve teslîme
merkûm Agob' a tenbîh olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı
el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu't-tâsi´ aşere min şehr-i Muharremu'l-harâm li
sene râbi´ ve tis´în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Benli mahallesi ahâlîsinden teba´a-i Devlet-i
'Aliyye'nin Ermenî milletinden sâhib-i arz-ı hâl bâ´isu'l-i´lâm Acem oğlu Haci
Kifork veledi Artin nâm kimesnel medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye
konâğında meclis-i şer´-i şerife-i münîrde Yenice mahallesi ahâlîsinden derûn-i
arz-ı hâlde mezkûru’l-ism Receb oğlu Velî Mehmed muvâcehesinde târîh-i
i´lâmdan iki sene mukaddem merkûm Mehmed mâlımdan ve yedimden iştirâ ve
kabz eylediği bir çift kara sığır öküzi semeninden zimmitende alcak hakkım olan
sekiz yüz guruş hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ve'l-ikrâr alâ
mûceb ikrâra meblağ-ı merkûm sekiz yüz guruşi müdde´î-i merkûm Haci Kifork
hâlâ edâ ve teslîmiyle merkûm Velî Mehmed' in iltizâm olunudğı tescîl ve bâ
iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hamiş
ve'l-işrîn min şehr-i muharremu'l-harâm li sene erba´a ve tis´in ve mieteyn ve elf
3
Medine-i Seferihisâr
Zevce-i menkûha-i metrûkesi Ayişe binti Mehmed ile sülb-i kebîr oğulları Ahmed
ve İbrâhîm ve sülbiye-i kebîre kızı Fatma' münhasıra tashîh-i mesele-i mirâsları
kırk sehimden olub sihâm-i merkûmuden beş sehimi mezbûre Ayişe' ye ve on
dörder sehimden yigirmi sekiz sehimi ibnân-i mezbûrân Ahmed ve İbrâhim' e ve
yedi sehimi binti mezbûre Fatma' ya isâbeti tahkikinden sonra nefsinden asıl ve
zece-i mezbûre Ayişe ile bint-i mezbûre Fatmâ taraflarından zikr-i âtî bey´ takrîr
ve i´tâ-i hüccet-i vekîl olduğı zât-i mezbûre-i sânî bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân
olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye
adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan Hâcî Eskici mahallesi ahâlîsinden
İmâm oğlu Hâcî Mustafâ bin Mahmûd ve Yenice mahallesi ahâlîsinden
Derlenmez oğlu Halîl bin İbrâhîm nâm kimesneler şehâdetleriyle sâbit ve sübût
vekâletine hükm-i şehir lâhik olan merkûm Ahmed meclis-i şer´-i şerife-i enverde
ibn-i merkûm İbrâhîm hâzır olduğı hâlde Tahtalı mahallesi ahâlîsinden Teba´a-i
Devlet-i 'Aliyye'nin Ermenî milletinden işbu hâmilu’r-rakîm ibneny oğlu Kifork
veledi kufork mahzarında hâzır-ı merkûm ile ma´an her biri bi'l-asâle ve bi'l-
vekâle ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp akd-i âti'l-beyânın sudûrinedğin bi'l-
irsi'ş-şer´î iştirâken yedimizde mülk-i mevrûsumuz olub zikr olunan Yenice
mahallesinde vâkı´ etraef-ı selasesi Na´lbend oğlu Bekir ve Derlemez oğlu
Mehmed ve Hükaslı oğlu Velîyüddîn menzilleri ve taraf-i râbi´ tarîk-i âmme ile
mahdûd fevkânî bir bâb oda ve bir sofa ve tahtânî bir bâb oda ve bir ahur ve bir
mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzilde olan hisse-i irsiye-i
321
mâ´lûmumuzi bi'l-cümle mâ´yeştemiliyle ve bi hâvîye tarafından îcâb ve kabûli
hâvî şurût-i müfside ve muvâza´adan ârî bey´-i bât-i sahîh-i şer´î ile beş bin yedi
yüz guruş merkukm Kifork' a bey´ ve temlîk ve vech-i lâyıkı üzre teslîm
eylediğimizde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve tesellüm ve kabz
ve kabûl ittikden sonra semeni olan meblağ-ı merkûm beş bin yedi yüz guruş
müşteri-i merkûm Kifork yedinden bi't-temâm ve'l-Kemâl ahz ve kabz ve bi
kardri’l-hasîs beynimizde iktisâ idüp bey´-i mezkûrde gabn ve takrîr vukû´ ına
müte´allika âmme-i da´vâdan tarafından her birimiz âharın zimmitni bi'l-asâle ve
bi'l-vekâle ibrâ-i âmme-i sahîh-i şer´-i ile ibrâ ve iskât idüp ve yine tarafından her
birimiz âharın ibrâsını ber minvâl-i muharrer kabûl eyledik fi mâ ba´d menzli-i
mahdûd-i mezkûrde bizimle müvekkiletân-i ma´rifeti'z-zât mezbûretân Ayişe ve
Fatma' nnı vicâhen mine'l-vücûh alâka ve medhalimiz kalmayub müşteri-i
merkûm Kifork' un mülk-i müşterâ-yi sahîhi ve hakk-i sarîhi olmuşdur
didiklerinde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu'l-
hamis ve'l-işrin min şehr-i Muharremu'l-harâm sene erba´a ve tis´în ve mieteyn
ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Zaim zâde Mehmed Ağâ
Eytâm müdîri Mehmed Efendi
Köstendilli oğlu Hâcî Süleymân Ağâ
Yahyâ oğlu Hâcî Ömer Osmân ve gayruhum
Sivrihisar_7681_0062/1
Sayfa 120
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Hâcî Eski Mahallesinde sâkine Kebzan
Hâtûn binti Hüseyin tarafından zikrr-i âtî bey´ takrîr ve i´tâ ve hüccet-i vekîl
olduğı zât-i mezbûre yi bi'l-ma´rifet-i şer´îye-i ârifân olub usûl-i mevzû´asına
tatbîken evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl
ve makbûli'ş-şehâde iüdkelir ihbâr olunan Karabaşlı Mahallesi ahâlîsinden Mollâ
Hüseyin bin Mahmûd Bey ve Ahmed bin Mahmûd nâm kimesneler şehâdetleriyle
ber nahc-i şer´i sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şehir lâhik olan sâlifu'z-zikr
Hâcî Eskici Mahallesi ahâlîsinden Destici oğlu Hüseyin bin Hüseyin nâm
kimesne meclis-i şer´-i enverde anifu'l-beyân Karabaşlı mahallesi ahâlîsinden
işbu bâ´isu'l-kitâb Sokük oğlu Mahmûd bin Ali tarafından tedkîke vekîl-i
müsahhar-i şer´îsi babası merkûm Ali mahzarında bi'l-vekâle ikrâr-i tâm ve
takrîr-i kelâm idüp müvekkil-i mebure kabzan Hâtûn akd-i Âti'l-zikrin
sudûrindeğin yemdimde müstakil mâlım ve mülküm olan mâru'l-beyân Hâcî eski
mahallesined vâkı´ bir tarafdan Dede oğlu Hüseyin arsası ve bir tarafdan ve
Sülük oğlu Hüseyin menzili ve tarafeyen tarîk-ı âmme ile mahdûd tahminen
yarım dönüm mikdâr-ı mülk-i bağçemi Hâcî Ümîd Çeşmesinden cereyân iden
suyun fazlasından beher haftada altı saat hakk-ı sakı ile bil cümle ma yeştemile
ve bi haviye tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i müfside ve muvâza´adan ârî
bey´-i bâti-i sahîh-i şer´îye ile bin altı yüz guruşe müvekkile-i merkûm Mahmûd
içun babası vekîl-i mezbûr Ali' ye bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol dahi
ber vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve tesellum ve kabz ve kabûl eylediğimden
322
sonra semeni olan meblağ-ı mezkûr bin altı yüz guruşi müvekkil-i merkûm
Mahmûd' a izâfetle vekîl-i merkûm Ali yedinden temâmen ve kâmilen ahz ve
kabz idüp bey´-i mezkûrde gabn ve takrîr vukû´ına müte´allika ammem-i
da´vâdan tarafından her birimiz âharın zimmetini ibrâ-i âmme-i sahihi şer´îye ile
kabûli hâvî ibrâ ve iskât eyledük fi mâ ba´d bağçe-i mahdûd-i mezkûrde benim
asal ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup müşteri-i müvekkilim merkûm
Mahmûd' un mülk-i müşterâsı ve hakk-ı sarîhi olmuşdur keyfe mâ yeşâ ve yahtâr
malik ve mutasarrı fi'l-hakîka olsun didiikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a bi't-
taleb ketb olundı fî'l-yevmu'r-râbi´ min şehr-i Saferu'l-hayr li sene erba’a ve tis´în
ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
De´âvî zabitası Uzun oğlu İbrâhîm Onbaşı ve Keşşâf Hasan Efendi ve Hâcî İmam
olğu Hüseyin ve Soluk oğlu musmtafa ve Sofû zâde Mollâ İbrâhîm ve Koçor oğlu
Hâfız Ahmed ve gayruhum
2
Vefiyât-i askeriye hakkında emirnâme sûretidir
Rif'atlü Efendi
Vefiyât-i askeriyenin ba´dehu muhallefâtı gönderilmek üzre vatanlarında vârisleri
olub olmadğına dâir gönderilen isti´lâmnâneler üzerine vârisleri olanlara ber
nahc-i şer´-i şerîf isbât-i verâset itirilerek bir kıt´a i´lâm-i şer´î gönderilmekde ise
de bu usûl bir sehvden ibâret olub muhallefât nizâmnâmesinin üçüncü ve
dördüncü bendlerinde sarâhaten gösterildiği üzre bidâyetine olunan isti´lâma
yalnız vârisleri olduğı ve bunların künyelei pusulalarının Ordûya irsâli ve
muhallefâtın kazaya vusûlinde meclis mahallinde huzûr-i hâkim-i şer´de isbât
verâset idebildiği sûretde hissesinin kendüsine i´tâsı münderic olduğından
fukârayı iki kere isbât-i verâset gâilesinden kurtarmak üzre ba´dezîn bedâyete
olunan isti´lâmda i´lân-i şer´î alınmaması ve nizâmı dâiresinde vârislerin
pusulalarının gönderilmesinin usûl ittihâz kılınması lüzûmi İkinci Ordû-yi
hümâyûni müşîriyet-i celîlesinden alınan telgrâfnâme üzerlerine bildiriliyor
Fî 16 Zi'l-ka´de sene 93 ve fî 21 Teşrîn-i sânî sene 92
Vekîl-i vâlî-i vilâyet-i Ankara
Es-Seyyid Mehmed Kerâmeddîn
3
Tevcîh cihât hakkında sûret-i emirnâme-i sâmî sûretidir fî 7 Zi'l-hicce sene 93 ve fî
22 Kânûn-i evvel sene 92
566
Beyânindan müsta´nî olduğı üzre uhdelerine emânet ve hitâbet tevcîh olunack
zevâtın kari´a bekâyâsından olub olmakdıklarına dâir mahalleri redîf zâbitaları
323
tarafınadn mazbata istihsâl itmesi ve kendülerinin redîf bekâyasından
olmadıklarını mübeyyin bu vecihle mazbata aldıkları hâlde arık dâire-i askeriyece
başka tedkîkât icrâsına mahal olmadğından orânın redîf zâbitânı mazbatalarıyla
berâber doğruca evkâf-i hümâyûn nezâret-i celîlesine irsâliyle oraca
mu´âmelâtının buyurulması usûl-i ittihâz olunarak ol bâbda evvel ve âhir icrâsı
tebligât olunmuş ve keyfiyet evrâk-i havâdisle dahi i´lân kılınmı idi serî´ teshîl
Sâlih maksadıyla ittihâz olunan işbu usûlun devâmı lâzımeden bulunduğı hâlde
bazı mahallerde bunun hilâğında olarak o misillü cihât tevcîhe olunacakdır redîf-i
zabitlarından mazbat aalmayub ve me'mûriyet-i yeriye ve mülkiye dahi öyle
mazbata alınub alınmadğını tedkîk itmeksizin i´lâm-i şer´îyesi ile meclis-i
mazbatasını
Virup nezâret-i müşârun ileyhaya irsâl olunmakda olduğı cihetle bu yolda olan
evrâk-i evkâf-i hümâyûn hazînesince icrâ-i mu´âmelâtı esnâda kari´aları keyfiyeti
tahkîk olunmak üzre Dâri’ş-şurâya havâle ve ve Dâru'ş-şûrâca dahi mensûb
oldukları ordûlardan isti´lâm ile alınan cevâblar üzerine nizâm-ı dâiresinde
îcâbâtı icrâ olunmakda olduğından şu hâl bir tâkım te'hîrâta bâdî ve bu da
mahallerince usûl-i mevzû´en mebhûseye ri´âyet olunmasından nişâ’et itmekde
oludğı gibi bu te'hîrâtı bir kımı Dâru'ş-şûrâca icrâ olunan isti´lâmâtda ve kism-i
diğeri dahi evkâf-i hümâyûn dâiresince cereyân iden mu´âmelâtda vukû´a
gelmekde olduğı bedîhî ve binâen aleyh o misillü emânet ve hitâbet ve hitâbet
cihetlerinin tevcîhini müstedi´i olanların redîf-i bekâyâsından olmakdıklarını
mübeyyin yedlerinde redîf-i zâbitâni mazbatası olmadıkça istid´âları gerek
tevâbi´-i şer´îye ve mecâli-i mahalliyeden ve gerek evkâf muhâsebecileri
taraından kabûl ve tervîc olunmayub da i´lân-i şer´î ve mazbata ve inhâ
verilmamasına i´tinâ ve vakt olunur ise bu gibi cihât-i evrâkının nezâret-i
müşârun ileyhâya vürûd ittüğinden ve sena-i mu´âmelede noksâniyetleri
mübeyyin eyledikden sonra Dâru'ş-şûrâya havâle ile mahallerinden bi'l-isti´lâm
cevâblarının istihsâli yolunda vâkı´ olan te'hîr ber taraf idilmiş olacağı tabi´i
idüği beyânıyla usûl-i mezkûreyi hâricinde hareket olunmamak üzre keyfiyetin ez
ser tû tevcîh ve tebliği lüzûmi taraf-i vâlâ-yi seraskerîden bâ tezkire beyân ve
ezbâr ve bu bâbda nüvvab ve me'mûr-i şer´îye ve lâzım gelen evkâf ve aklâm
muhâsebecisi ve me'mûrlerine tenbîhât-i muktefiye Îfâ ittirimesi husûsinin
husûsının cânib-i âlî meşîhat-penâhî ile nezâret-i müşârun ileyhâya bildirildiği
gibi Ordû-yi hümâyûnler müşîriyet-i celîlelerine dahi icrâ-i ta´lîmât kılındığı
ilâve ve tezkâr kılınmış ve vâkı´an usûl-i mezkûre dâiresinde hareket olunduğı
takdirde ber vech-i meşrûh bir tâkım te'hîrâtın ve bundan dolâyı ashâbı-cihât
hakkında dahi bi't-tâbi´ sübût eyleyecek ma´zûriyet ve mazarrâtın önü alğıncağı
müsellemâtdan olarak ol babada ta´mîmen vilâyât-i sâireye ve elviye-i müstakile
mutasarrıflıklarına teblîg-i keyfiyet olunmuş olmağla vilalyat-i celîlelerince dahi
usûl-i mezkûreye tevfîk-i mu´âmele ile te'hîrât-i hudûsine sebebiyet gösterilmesi
esbâb-i vesâilin istikmâline himmet buyurulması siyâkında şukka-i mahsûsa
terkîm kılındı
Sivrihisar_7681_0062/2
Sûret-i vakfiye el-Hâcc Şeyh İbrâhîm Efendi
324
Sayfa 121
1
Çeşme sâru’l-teşne-i hâmidine cârî olan zülâl-i hûşgüvâr hamd ve senâ ol Hâlik-ı
gün mekân Cenâbına lâyık ve şâyândır ki hılkat-i adem-i ketm-i ademden sahrâ-
yi vücûda getürup âmme-i mahlûkâti ve kâfe-i mevcûdâtı vece´alnâ mine'l-mâi
külli şeyin hayyı nasr-i kerîmi mevhûmi? müntefî üzre mâi’l-hayât inâyet-i
ezeliyesinden serâb ve ervâ eyledi ve selevât bî add ve teslîmâtu’l-eb´ad ol dürr-i
şehvrâr emân i´tâ-i gevher tâbângân vefâ sâhib-i mekâm Mahmûd-i re'sevveres
rûz-i mev´ûd menba´-ı zülâl-i şefa´ât melcâ ve mülâzâmet-i dibâce-i resâile-i
halk ve tekvîn-i hâtime-i merâtibu’l-mürselîn serdâr-i kafile-i enbiyâ-i server
Sübhâne’llezî eseri mahbûb-i Hüdâ mazhar-i cemâl bâ kemâl sigâ-i Hazreti
Muhammed musmtafa salla’llâhu aleyhi ve selem teslimâ meşhed tâbnâk ve
merkad-i hatirnâlilerine îsâr ve neşâr olunur ki ol rûz çeker sözle tâbâbet isyânla
mahrûru’l-akbâd ve nefîside leb ve muztaribu’l-fûâd olan ashâb-i me´asî ve asâm
yevmi yû’huz bi'n-nevâsi ve'l-ikdâm hengâmında âb-i zülâ-i şefa´âtıyla etfâ-yi
âteş mihnet idüp mereffe’u’l-bâl olurler ve rıdvân bî pâyân ervâh tayyibe-i âl ve
ahbâb ve ezvâc-i tâherât ve evlâd ve ashâb üzerlerne olusn ki her biri tarîk-i hassa
hâdî ve sebil tevfîke münâdilerdur Rıdvân Allah Te´âlâ aleyhim ecma´în ammâ
ba´d havâtir-i erbâb-ı ez´ân ve zemâir-i ashâb-i irfâne hafî ve setîr değildir ki bu
ceriha berrîn-i mühit-i fenâ üzre ber hayât ve rûy-i zemîn seylâb belâ ile her dem
harâb olub tâk endûdî dûd âhile dâmi kebûd ve ferş-i anber âlûdî eşk-i dîde-i
temennâk ile hem âğûş ve külli hâr ile dûşâdûş cevleri senâiömrî müzekker ve
bahâr ve hezâini bî karâri eyyâm-i mefsur ve rubû rubât vahşet eserden murûri
mukarrer olmağla devre-i pür hatirde ve derbend eyne’l-müfrede ve lekad çeşmû
nâ ferâdi fehvâsi üzre kimesneye yâr ve hamdım ve enisi ve muharrem
bulunmayub küll-i emr-i bimâ kesbt rehîn musaddakınca herkesin hâl-i a´mâline
menût ve ef´âline merbût olmak emr-i muhakkakdır pes sermâye-i rûz-i me´âd
içun tehîye zâde sa´i bî şümâr ile bezl-i emvâl olunmak gerekdir ki vesîle-i fevz-i
necât ve bâ´ism-i mâl ıtlâk olunur-i nî derecât ola binâen alâ zâlik Medine-i
Seferihisâr mahâllâtından Fârukler Mahallesinde müşerref mükîm zehâdetlu
umdetu’l-a´zâm ve zîdetu’y-fudâla’u’y-fihâm Battâ zâde el-Hâcc Şeyh İbrâhîm
Efendi iltikabendi ahval-i âlem bî nebâte gayret ve basîret ile nazar idüp
Cenâbu’l-Rabbu’l-erbâb ve mâliku’r-rikâb cellet azîmet Hazretleri'nin kendüye
ihsân eylediği na´im-i celîle ve metin-i cemîleyi mülâhaza birle inânn-i ihtiyâri
semt-i hayrâta sârif olub mesâ´inde ketm-i münfid ve mâ inde’llâh bâk-i tab´-i
serî´u’l-idrâlerine münsâk olmağın niyet-i hâlise ve tavviyet-i sâdıka ile meclis-i
şer´-i şerîf Ahmedî ve mahfil-i dîn-i münîf-i Muhammedî salla’llâhu Te´âlâ Ali
şâri´ihâda zikr-i âtî vakfına li ecli't-tescîl ve'l-itmâm emru’l-vakf ve't-tekmil-i
tashîhi lil (...) mütevellî nasb olunkmakla tevliyet-i mezkûreyi kabûl iden dâmâdi
Cam oğlu Mollâ Mehmed bin Ali mahzarında ikrâr-i sahîh-i şer´î ve i´tirâf-i mer´i
idüp zikr-i âtî vakfın sudûrine değin silk-i mülki sahîhimde münselik olan bir cilt
şemâil-i şerîf ve bir delâli-i hayrât ve ve bir hizbu’l-a´zâm ve bi cild Şerh-i
hadîsu’l-erba´în ve iki cild diğer Şerh-i hadî-i erba´în el-müsemmaâ bey´-i bati
sahîh-i şer´-i ile şerh-i usfûrî ve bir cild Tefsîr-i mevâkib ve bir cilt Sibgât ma´a
usfûrî ve bir cild Mev´ize-i nâsihîn ve bir Cild Resâile-i besmeler ve bir cild
İhyâ’u’l-veled Şerhi ma´a ve Metin ve menâfi´u’l-hüccâc-i resalei ve bir cild
325
Durrû ve bir cild Sadru’l-şarî´a ve bir cild Şer´a ve iki tarîkat-i Muhammediye ve
bir cild Kudûrî ve bir cild Multakıyu’l-bahr ve bir Çelebî ve iki cild Hilyetu’l-
nâcî ve bir cild İbn-i mülk hâşiyesi Rehâvî ve bir metin-i Manâro ve bir cilt
Tahiyyatu’l-fikr min usûli’l-hadîs ve iki cild Me´âni-i muhtasar ve iki cild
Tasvirât ve bir cild Tasdîkât ve bir cild Tasdîkât ma´a tasvirât-i seydî ve bir Kâdî
Mîr ve iki cild Şerh-i akâid ve bir cild Hâşiye-i cedîd ve bir cild Ramazân Efendi
ve bir cild Akâid-i asl ve bir cild Tuhfe-i Rüşdî ve iki cild Dürrü’l-nâcî ve bir cild
Mağnıyu’l-tüllâb ve bir cild derûnında Ta´lîmu’l-müte´allim ma´a Dürru’l-nâcî
ve fenârî ve Amâli ve evc cild Fenârî ma´a Kul Ahmed ve iki Mirâh şerhi ve iki
Cild Mollâ câmi´ ve bir cilt Asâm Aliyu’l-câmî ve iki celd Muharrem ve bir cild
Hindî Aliyu’l-câmî ve bir cild Şerh-i ebyâtu’l-kâfiye ve'l-câmî ve bir cild şehr-i
Şerh-i ebyâtu’t-telhîs ve iki cild Târîhu’l-efkâr ve bir cild Gâyetu’l-enzâr ve bir
cild Hasan Mısrî Aliyu’l-netâyîc ve bir cild tuhfe-i avâmil ve bir cild Şehr-i
velediye ma´a isti´âre ve bir cild Furûk Hakkî ve bir Dürre-i yetîm ve bir cild
Ferâiz-i Seydî ma´a Sirâc ve Şehr-i amâli ev bir cild Mukaddeme-i Ebû’l-leys ve
bir cild Rûh-i hikmetu’t-tafrîd Şerh-i kelimetu’t-tevhîd ve bir cild Esile-i vücûbe
mine'l-akâid ve bir Sirâc-i metin ferâiz ve bir resâile-i imtihân ve bir cild Şerh-i
fakıhu’l-keydâni ma´a fakıhu’l-kebîr ve bir cild Fakıhu’l-kebîr ma´a Amâl
şerhleri ve bir cild Dinkoz Aliyu’l-mirâh ve bir cild Felâh Aliyu’l-merâh ve bir
cild Hasan Paşâ Aliyu’l-merâh e bir cild Şâfiye ve bir cild Seyyid Abdullâh
Aliyu’y-şâfiye ve bir cild Kasîde-i Bürie şerhi e iki cild Sa´adeddîn Aliyu’y-azzî
ve bir cild Şerh-i Azî lil emâni’z-zencânî ve bir cild Rûhu’l-şurûh şerhi’l-maksûd
ve bir cild şehr-i Şükrî Aliyu’l-maksûd ve bir cild Esâs-i binâ ve bir Emsile şerhi
ve bir Kâfiniye ve bir cild Kitâb-i lafız ve bir cild Resâilei-vazi´iye ma´a İş´âre
Ali Kuşçi ve ma´a gayre ve bir cild Zübdetü’l-tâli´an ve kati´an´rifâ-i lâhî Çelebi
ve bir cild şâhidî ve bir cild Envâru’l-âşikîn ve bir cild Ahmed bîcân ve bir cild
Cümle-i mütevven ve bir cild Gelenbûyî-i burhân şerh-i nâmûsu’l-eykân ve bir
cild Bostânu’l-ârifîn ve bir cild Merhu’l-mâili fî Şerhu’l-amâli ve bir cild
Müzekkiyu’l-nufûs ve bir cild Celâl ma´a hâşiye ve bir cild Resâile-i irâde-i
cüz’iye li Mevlânâ Şeyh Hâlid Kuddus-i serruhu ve bir cild Şevk-ı hâşiyetu’l-
fenârî ve bir cild Esile ve evciye resâilesi ve bir cild Tercüme-i Çelebî Li Baba
dâğı ve bir cild Kitâb-i Tıp ve bir cild Yazma muhtasar müntehi ma´a Seyyid nâm
kitâbları hasebtullâhu’l-aliyu’l-azîm vel talibâ li merazâtı’l-Rabbu’r-rahîm ve
istigâi levhiyetu’llâhi’l-kerîm vakf-ı sahîh-i şer´î-i mu’ebbed ve habs-i sarîh-i
muhalled ile vakf ve habs ve şöyle şart eyledim ki keteb-i mezkûre medine-i
merkûmede kâin Emînüddîn Mikâil nâm sâhibu’l-hayrâtın inşâ-i kerdesi olan
Câmi´-i kebîr hayâtında mevcûd ve ketebhânede mahfûz kalub lede'l-hâce
mürâca´at iden talibe-i ulûm müstefid olalar ve beyne'l-elbis-i libâs-i hayât
oldukda vakf-i mezbûrun tevliyeti bana meşrûta ve her emirde nüfûz ve müstakil
olub umûrime kimesne müzâhim olmaya ve nakd-i girânmâye-i ömr-i azîzî
hazînedâr ervâhe teslîm eylediğimden sonra tevliyet-i mezkûreye işbu dâmâdım
merkûm Mollâ Mehmed mutasarrıf ola ve ba´de vefâte evlâd ve evlâd ve evlâd-ı
zükûri ve anın dahi esleh ve erşedi batnen ba´de bant ve karnen ba´d karn ilâ mâ
te´â kkûb ve tenâsülü mutasarrıf olalar nufûz-i bâce-i min gazbu’l-fiyâz ba´de'l-
iktirâz tevliyet-i mezkûrenin tevcîh ve ta´yînini medine-i merkûmede icrâ-i
ahkâm-i dîn-i mübîn ve ihyâ-yi a´lâm şerh-i metîn iden Kâdî Efendi
Hazretleri'nin re'y-i mümeyyizlerine mefûz ola diyü ta´yîn-i şurût ve tebeyyün-i
326
kuyûd birle hatm-i kelâm ve istifâ-yi merâm iddikten sonra bi'l-cümle keteb-i
mevsûfe-i mezkûreeyi fâriğen ani'l-şevâğil müteveli-i mezkûre etslim
eylediğimde ol dahi vakfiyet üzer bi't-tevliye kabz ve teslîm idüp sâir evkâf
vemütevelliyân-i eslâf gibi tasarrıf-ı tâm ve ri´âyet-i merâm şurût ve kuyûde sarf-
i ihtimâ eyledi didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î emr-i vakf nâm ve hâl-i teslîm
encâm bulunmuşken vâkıf-i mûmâ ileyh semtm-i vifâkdan cânib-i hilâe sülûk ile
vakf-ı mezbûrden rücû´ ve mütevellî-i mezbûr ile hükûmet ve nizâ´a şurû´idüp
keteb-i mevsûfe-i mezkuer menkûlâtından olub ve menkûl ve ve mehûl kısmının
vakfiyeti İmâmi-i a´zâm ve himâm-i akdem ve pişvâp-i efham Ebû Hanîfe
indinde gayr-i sahîh olduğından vâkıf-ı münfakı-ı vakf nefsine şart eylediği
sûretde vafk bâtıl olmağın vakf-ı merkûmden rücû´ benim içun meşrû´ olmağla
ketb-i mevsûfe-i mezkûreden kasr-ı yed ve bana red ve teslîme mütevellî-i
merkûme kibel-i şer´den tenbîh olunmak matlûbumdur didikde mütevellî-i sahn-i
sâz cevâb bâ sevâba âğâz idüp eğerçe keteb-i mezbûre menkûlât kâbilinden
olduğı lâyerd olub inde'l-İmâmu’l-a´zâm hâl-i bast ve beyân olunan minvâl
üzeredir lakin menkûl-i müte´ârrif olub ve menkûl-i müte´ârrifin vakfiyeti ol
âlem-i Rabbânî İmâm-i sâlis Mehmed bin Şeybânî Hazretleri katında sahîh ve el-
yevm amel ve fetvâ İmâm-i müşârun ileyh Hazretleri'nin kavl-i şerîfleri üzre
olduğından mâ´adâ vâkıf-ı münfek-ı vâkfı nefsine şart eylediği sûretde dahi
câizdir diüy keteb-i mezkûreyi teslîmden imtinâ´ ile hâkim-i mevkı´-i sadr-i kitâb
refî´ kadre Mevlânâ Ebûl-Vehhâb Efendi Hazretleri huzûrında müterâfi´an ve her
biri fasl ve hasma tâlibân olduklarında hâkim-i müşârun ileyh Hazretleri dahi
İmam Mehmed Hazretleri'nin kavl-i şerîfi üzre sıhhât-ı vakfiyete hükm-i sahîh-i
şer´î buyurduklarından sonra vâkıf-ı mûmâ ileyh i´âde-i kelâm idüp imâm-i
a´zâm ve İmâm Zafir Hazretleri kıtlarında sıhhât-i müstelzem lüzûm olmamağla
benim içun baban rücû´ meftûhdur diyü tekrar istidâd ittikde mütevellî-i reşîd
dahi cevabi sevîde âğâz idüp İmâm-i a´zâm ve İmâm-i Zafir katlarında
müstelzem lüzûm değil ise de ârif Samedânî Ebî yusu eş-Şehîd bi'l-imâmi’s-sâni
katında vâkıf-ı mücerred vakfından dimekle ve İmâm Mehmed katında teslîm-i
ile'l-mütevellî bunumağla vakf-ı sahîh ve sıhhıyet ve vakfiyet lüzûmından
müfârakat itmemekle anların kılları üzre hükm-i rica iderum didikde hâkim-i
müşârun ileyh Hazretleri dahi bu bâbda te’ammul-i lâyık ve tefekkur-i fâik
eyledikte temhîd-i kavâ´idi temhîri evlâ ve eşyîd-i mebânin-i vakfı âharı
görmekle tarafeynin kelâmına nazar ve mübettel hayr olmamdan hazer idüp vakf-
ı mezbûrun lüzûmına hükm ve kazâ ve hükm-i sâbıkını imzâ itmeleriyle vâkf-ı
mezbûr lâzım ve mütehattim olub nakz ve tenkızıne mecâlm-i mahâl ve ibtâli
mütemenni´u’l-ihtimâ oldı femen beddelehu ba'demâ sem'ahû feinnemâ ismühî
'alellezîne yübeddilûne inne’llâhe semî'un 'alîm Fe-ecren li-vâkıfu alâ eyyi'l-
cevvâdü'l-kerîm cerâ zâlik ve hurrire fî gurre-i min şehr-i Cemâziye'l-âhir li sene
selâse ve tis´în ve mieteyn ve elf
327
Sivrihisar_7681_0063/1
Sayfa 122
1
Sûret-i emirnâme
Numero aded 643
Rif'atlü Efendi
Günyüzi’nin Geçik karyesinde ki Ahi evrân zâviyesi vakfını bâ berât-i şerîfe
zâviyedarlık cihetine mutasarrıf olan Mahmûd ve halîfenin vukû´-i vefâtına
mebnî cihet-i mezkûrenin oğulları Hüseyin ve Ali uhdelerine tevcîh 24 şubat sene
92 târîhiyle ve üç yüz elli numeruli mazbatada beyân olunurse de bu misillü
evlâdına meşrûta olan tevliyet ve zâviyedârlık cihetlerin hîn-i tevcîh-inde i´lâm-i
şer´îye rabtı nizâm-i iktizâsından olduğından lâzım gelen i´lâmın tanzîm
ittirilerek bâ mazbata irsâli lâzım gelececeği evkâf-ı muhâsebecilği ifâdesiyle
buyurulur
Fî 22 safer sene 94 ve fî 24 şuban sene 92
2
Horti karyesinin nikâh maddesi hakkında emirnâme-i vâlâ pehâniy
Numero aded 32
Rif'atlü Efendi
Horti karyeli Süleymân'ın kerimesi Ayişe'nin nikâh maddesi makâm-i ulyâ-yi
meşîhat-penâhîen istizân olunduğından cevâb alınub teblîg kalıncadeğin
mezbûrenin ebeveyni yanında ikâke ittirilub kimesneye müdâhele ittirilmemesi
merkez niyâbet-i şer´îyesinin ifâdesiyle bildirilur.
Fî 24 Mart sene 92
Süreyyâ Mustafâ
3
Ba´de'l-kayd-i şer´-i şerîf fî 3 nisan sene 93
İşbu emirnânem-i vâlâpenâhî kırâet olundı mefâd-i âlîsi merkez neyâbet-i
şer´îyesinin ifâdesiyle mezbûre Ayişe' nin ebeveyni yanında ikâmet ittiirlmesi
makâmi-i mu´allâ-yi meşîhat-penâhîden olunan istizânın alınacak cevâbın
teblîğne ta´lîk kılınmasından ibâret bulunmuş ise de mezbûre Ayişe' nin yedine
i´tâ kılınan i´lân-i şer´îyenin nüsha-i evvelisinin bâb-i meşîhat-penâhî den
tedkîkât-i şer´îyesi icrâ kılınub mühr-i mutâbık ve mâ'ili men'-i mezkûr hakkında
usulune muvâkı idüği tahrîr ve temhir klınarak kimesnenin müdâhelesi
kalmadığından başka mezbûrenin Velî-i mücebber olacak baba ve dedesi dahi
olmayub kendüsi bâliğa ve âkile ve fâ´ile-i muhtâre ve sâkin olduğı mahal-i
328
mu´ammen ve her vecihle mu´temed bir zât-i süknâsı olmağla kendüsine şer´an
cebr olunmayub dilediği mu’ammen mahalde ikâmet itmesi iktizâ ider ise de ol
bâbda
Fî 2 Rebi´u'l-âhir sene 94
Bâb-i Seferihisâr
Es-Seyyid Mehmed Hâlîs
4
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Müslim Akdoğan mahallesined sâkine
sahibe-i arz-ı hâl ma´rifeti'z-zât bâ´isetu'l-i´lâm Emîne binti Nasûh nâm kânûn
tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekâlet-i mutlaka-i sahîhe-i şer´îye ile vekîl-i
müseccel-i şer´isi dâmâdı Bâli Kırık oğlu Abdullâh bin İbrâhîm nâm kimesne
medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında de´âvi odasında ma´kûd-i
meclis-i şer´îmiz derûn-i arz-ı hâlde mezkûru’l-ism müvekkile-i mezbûre Emîne'
nin diğer dâmâdı Kalcı olğu Ali bin Ahmed muvâcehesinde müvekkilem mezbûre
Emîne' nin merkûm Ali zimmetinde menzil semeninden alacak Hakkî olan bin
dört yüz guruşi merkûm Ali' den bi'l-vekaâle hâlâ taleb iderum diyü ba´de'd-
da´vâ ve'l-istintâ ve'l-ikrâr alâ mûcebu’l-ikrâra meblağ-ı merkûm bin dört yüz
guruşun müdde´î-i vekîl-i merkûm Abdullâh’a hâlâ edâ ve teslîmiyle mezbûr Ali
ilzâ olunudğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i´lâm olındı el-emr li men
lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hâmis min şehr-i Rebi´u'l-ahir li sene erba´a-i ve tis’în ve
mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0063/2
Sayfa 123
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr muzâffâtından Yörük nâhiyesinin Göleler kareysi
ahâlîsinden Tiftikçi oğlu Mehmed bin Mahmut nâm kimesne medine-i
merkûmede hükûmet-i şer´îye konağının de´âvi odasında mümeyyizler ile
medine-i merkûmede tâpû Kâtib Ahmed Efendi ibni Abdullâh Efendi hâzır
oldukları hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î-i me´âlî ukûdde karye-i merkûme
ahâlîisnden bâ´isu'l-i´lâm Mollâ Hüseyin bin Hâcî Ömer ve Kethüdâ oğlu Osmân
bin Mehmed muvâcehesinde karye-i merkûmede vâkı´ bir tarafdan Ardağı odası
ve tereaf-ı selasesi Mahmûd oğlu Mehmed ve Sarı Ali oğlu Hasan ve Yüzbaşı
Mehmed Ağâ menzilleri ile mahdûd iki bâb odayı müştemil bir bâb mülk-i
menzil ile karye-i merkûme hudûdında kâin Ada nâm mevkı´de vâkı´ bir taraf-i
erba´ası boz hâlî mahal ile mahdûd bir bâb ağnâm ağılı ve karye-i merkûme
hudûdında kâin etrâf-ı erba´ası Nariş oğlu İbrâhîm ve Künü oğullarının Mûsâ ve
Abdurrahman tarlaları ve ve taraf-ı râbi´ boz hâlî ile mahdûd tahminen otuz
dönüm mikdârı bir kıt´a kır tarla ebniyesi yedimde müstakilen mâlım ve bâ tâpû
329
arâzî taht-ı tasarrufında olub bu esnâda âhara bey´ ve ferâğ murâd eylediğimde
merkûmân Mollâ Hüseyin ve Osmân fuzûli ve bi gayr-i hâk bey´ ve ferâğıma
muhâlefet ve müdâhele iderler olmağla suâl olunub müdâhele-i vâkı´alarının
kibel-i şer´den men' olunması matlûbumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk anlar
dahi cevâblarında emlâk ve arâzî-i muharrere-i mezkûre merkûm Mehmed' in
mâlı ve mülki ve dâhil-i havza-i tasarrufi ise de bizimle karyemiz ahâlîsinden
işbu hâzır bi'l-meclis Hüseyin bin Hâcî Osman ve İbrahim bin Hâcî Ömer ve
Kümüş oğlu İsmâîl bin Mehmed ve Osmân bin Hâlim’in emlâkı ve arâzî-i
mahdûd-i mezkue mevrûsumuz olmağla seviyen ve müştereken semen ve bedel-i
misilleriyle arâzî-i kânûnnâmei-hümâyûnun kırk beşinci maddesi ahkâmına
tevfiken me'mûri ma´rifetiyle iştirâ ve teferruğa tâlib ve râğbet olmamızla buçuk
mumâna´at ve müdâhele ideruz diyü sûret-i vâkı´ada ibrâ eyledikleri kelâmlarını
istimâ´ eylediğinde müdde´î-i merkûm Mehmed dahi merkûmune bey´ ve ferâğa
razı olub meclisl-i mezkûrde mezbûrân Mollâ Hüseyin ve Osmân ile hâzırûn-i
merkûmun Hüseyin ve İbrâhîm ve İsmail ve Osmân mahzarlarında ikrâr-i tâm ve
takrîr-i kelâm idüp ağıl-ı mahdûd-i mezkûrun iltikâhını ve eser-i binâsı tarafından
îcâb ve kabûli hâvî şurût-i müfside ve muvâza´adan ârî bey´-i bât-i sahîh-i şer´i
ile üç bin guruş ve menzil-im ahdud-i mezkûri dahi beş yüz guruşe merkûmûn
Mollâ Hüseyin ve Osmân ve Hüseyin ve İbrâhîm ve İsmâîl ve Osmân' a bi'l-
iştirâkı’s-sevî bey´ ve temlîk ve ağıl-ı mezkûrun arsasını meccanen ve tarya-i
mahdûd-i mezkûri ben dahi bin guruş bedel mukâbelesinde ferâğ-i kat´-i
mu´teber ile bâ izn-i sâhib-i arz ferâğ ve tefevvüz ve her birini mahallinde kabza
taslît eylediğimde anlar dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve temellük ve teferruğ ve
tefevvüz ve tesâ’et ve kabûl eylebu semen ve bedelleri olan dört bin beş yüz
guruşi müşterî ve mutasarrıfı ileyhim merkûmûn yedlerinden temâmen ve
kâmilen ahz ve kabz idüp fi mâ ba´d ağıl ve menzil ve tarla-yi mahdûdden
mezkûrunde benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim kalmayub müşteri-i
mevkûfûnun seviyen ve müştereken mülk-i müşterâ ve arâzîleri dâhil-i havza-i
tasarrufları olmuşdur keyfemâ yeşâ ve hasbema yahtâr mâlik ve mutasarrıf
olsunlar diyü meclis-i de´âvîden tanzîm kılınan mazbata musaddak olduğı huzûr-i
kâimmekâmilerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'r-râbi´ aşar
emin-i şehrî Rebi´u'l-âhir li sene erba´a ve tis´in ve mieteyn ve elf
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Yenice mahallesi ahâlîsinden sâhib-i arz-ı hâl
bâ´isu'l-ikitab Kassâb zâde Yûsûf Ağâ ibni el-Hâcc İsmâîl Ağâ nâm kimesne
medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında de´âvi odasında ma´kûd-i
meclis-i şer´-i münîrde Kılınc mescid mahallesi ahâlîsinden derûn-i arz-ı hâlde
mezkûru’l-ism kezâlik Kassâb zâde Ali bin el-Hâcc Halîl Ağâ tarafından husûs-i
âti'l-beyânda vekâlet-i mutlaka-i sahîh-i şer´îye ile vekîl-i müseccel-i şer´îsi li
ebeveyn karındâşı Hâcî İbrâhîm mahzarında üzerine da´vâ ve takrîr-i kelâm idüp
Sûk-i Sultâninde kâin hâlâ yedimde müstakilen mülküm ve hakkım olan bir bâb
mülk-i mağâzama cüzû´i muttasîl ve mülâsık olub bir tarafdan mülk-i kassâb
dükkâni târîh-i i´lâmdan bir gün mukaddem mâlikimi olan gâib ani'l-meclis
Karaca oğlu Halîl bin Mehmed nâm kimsene cem´-i müştemilâtıyla müvekkil-i
mezbûr Ali' ye iki bin iki yüz elli guruşe bey´-i kat´i ile bey´ ve teslîm ve kabz-i
330
semen eylediği mesmû´um olduğı anda belâi-i hayr taleb-i şefiğa ve müvâsebe ile
iştihâd itmişdim hâlâ müvekkil-i mezbûr Ali' ye izâfetle vekîl-i merkûm Hâcî
İbrâhim' e suâl olunub bâyi´-i gâib-i mezbûr Halîl’e medfû´ olan semen-i
merkûm iki bin iki yüz elli guruşi yedimden ahz ve kabz ve dükkân-i mezkûri
bana teslîme kibel-i şer´den tenbîh olunmak murâdumdar diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-
istindak ol dahi bi'l-vekâle cevâbında fî'l-vâkı´ medfû´i mezbûr Yûsûf Ağâ' nın
mülk-i mağâzasına cüzû´i-muttasîl ve mülâsık olan dükkân-i mahdûd-i mezkûri
bana gaibmi mezbûr Halîl' den meblağ-ı merkûm iki bin iki yüz elli guruş semeni
medfû´ müvekkil-i merkûm Ali' nin iştirâ ve kabzı ikrâr lakin müdedi-i mezbûrun
ber vech-i mübeyyin taleb şefiâ´a ve müvâsebe ile iştihâd eyeldiğini inkâr idincek
müdde-i merkûm ber vech-i muharrer müdde´âsına mutâbık beyine taleb
olundukda Hâcî Ashâb Mahallesi ahâlîsinden Babuçit Mustafâ Usta ibni Hâcî
Halîl ve Gedik mahallesi ahâlîsinden Kassâb Ömer bin Ahmed nâm kimesneler li
ecli'ş-şehâde meclis-i şer´-i hâzirân olub eseru'l-iştihâd fî'l-hakîka müdde-
imezbur Yûsûf Ağâ kendi mağâzasında cüzû´ı muttasîl ve mülâsık olan dükkân-i
mahdûd-i mezkûri malik-i gâib-i mezbûr Halîl müvekkili-merkûm Ali' ye iki bin
iki yüz elli guruşe bey´-i kat´i ile bey´ ve katb-i semen eylediğini istimâ´ eylediği
ânda bilâ-i semen talem-i şefi´a ve müvâsebe ile bizi iştihâd itmişti biz bu husûsa
bu vech üzre şâhidleriz şehâdet dahi ideruz diyü her biri edâ-i şehâdet-i şer´îye
itiklerinde şâhidân-i merkûmumandan merkûm Ömer evvelen Gedik mahalleis
İmâmı musatfa Efendi ibni Hüseyin ve muhtârları Hasan bin Hüseyin ve
Mehmed bin Ahmed ve mezbûr Mustafâ Usta kezâlik evvelen Hâcî Ahmed
mahallesi İmâmı Mehmed Efendi ibni Mehmed Efendi ve muhtârları Osmân bin
Halîl Beşe ve musatfa bin Bektâ nâm kimesnelerden bâ varaka-i mestûre sırren
ve ba´dehu Hasan bin Ömer ve Hüseyin bin Mustafâ' dan alenen lede't-tezkiye
şahedetleri hîz-i kabulde olmağın mûcebiyle gıbbe't-tahlifi’ş-şer´î ba´de'l-hükm
mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu's-sâlis aşere min şehr-i Rebi´u'l-âhir
sene erba´a ve tis´în ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Zâim zâde Ahmed Ağâ
Sim kuşâklı Halîl Efendi
Arâzî Kâtibi Ahmed Efendi
Muhzır Pazar oğlu Mollâ Mehmed ve gayruhum
Sivrihisar_7681_0064/1
Sayfa 124
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Şeyh Baba Yûsûf mahallesi sâkine sâhibe-i
arz-ı hâl Kezbân binti Ahmed nâm Hâtûn tarafından husûs-i ati'l-beyânda
vekâlet-i mutlaka-i sahîhe-i şer´îye ile vekîli olduğı zât-i mezbûreyi bi'l-
ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olub usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Karamanlı
mahallesi ahâlîsinden Hâcî Zâeddîn Efendi ibni Hâcî Sâlih Efendi ve Hâcî Halîl
Ağâ ibni Mustafâ' dan bâ varaka-i mestûre siren ve ba´dehu İbrâhîm Efendi ibni
Halîl Efendi ve Mehmed bin Osmân' dan alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-
331
şehâde iddükleri ihbâr olunan mahalle-i merkûme ahâlîsinden Osmân bin
Mahmûd Bey nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında
deavi ma´kûd-i meclis-i şer´î-i münîr derûn-i arz-ı hâlde mezkûru’l-ism mezbûre
Kezbân’ın zevc-i dâhili bâ´isu'l-i´lâm Semerci Mahmûd bin Mustafâ
muvâcehesinde üzerine da´vâ ve takrîr-i kelâm idüp merkûm Mahmûd târîh-i
i´lâmdan yedi ay mukaddem zikri işbu sâkin olduğım menzilden cem´i eşyâmı
ihrâc itmeyup bu gün daha sâkini olur isem zevcem mezbûre Kezbân Hâtûn
benden üç talâk boş olsun diyü şart ve ta´lık itmişken yevm-i mezkûrde menzil-i
mezkûri tahliye içun üç gün dahi mühlet ve ikâme ve beynûnet itmemle
müvekkil-i mezbure Kezbân Hâtûn merkûm Mehmed' den talâk-ı selase ile
mutlaka olmuşken târîh-i mezkûrden beru ezvâc-i mu´âmelesinde bulunmakla
talâk-ı selasenin vukû´ına binâen zimmetinde mukarrer ve ma´kûdun aleyh olan
elli guruş mihr-i müecceli ile nafaka-i idde-i mâ´lûme ve mev’unet süknamsını
mezbûr Mahmûd' den bi'l-vekâle hâlâ taleb iderum suâl olunub müvekkil-i
mezbûre içun bana edâsına kibel-i şer´den tenbîh olunmak murâdumdur diyü bi'l-
vekâle ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında fî'l-hakîka târîh-i mezkûrde
şart olusn bu bu menzilden çıkarıdum ise de ta´yîn-i yevm ve ta´dâd talâk ile
tâli´an ve kati´an´yîd ve yevm-i mezkured hurûc ideceğime tahsîs eyledum diyü
talâk-ı selaseyi inkâr idincek müdde´î-i vekîl-i merkûm Osmân müdde´âsının
minvâl-i muharrer üzre olduğına ikâme-i beyyien ideceğini tezkâr ve beyânıyla
bi'l-vekâle tasaddî itmiş ise de zevc-i merkûm Mahmûd yedinde olub meclis-i
şer´de mu´âyene oluann bir kıt´a fetvâ-yi şerîf mucebicne müdde´î-i vekîl-i
mezbûrun ber vech-i meşrûh müdde´âsının vukû´i yedi ay olub talâk husûsında
bir aydan ziyâde takâddüm-i zamân ile şuhûdi istimâ´ ve kabûline mesâğ-i şer´î
olmadığından mâ´adâ husûs-i mezkûrde merkûm Mahmûd' da yemin dahi lâzım
gelmemekle mûcebiyle müvekkile-i mezbûre Kezbân’a izâfetle müdde´î vekîl-i
merkûm Osmân' ın tasaddî eylediği da´vâsına iltifât olunmadığı tescîl ve bâ
iltimis huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hâmis
min şehr-i Rebi´u'l-ahir li sene erba´a ve tis´în ve mieteyn ve elf
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Sarı kolluk karyesinde sâkine zât-i ta´rîf-i şer´î
ile ma´rûfe olan Kezbân binti Hâcî Ali nâm Hâtûn medine-i merkûmede
hükûmet-i şer´îye konağının de´âvi odasında ma´kûd-i huzûr-i şer´î âlide karye-i
merkûme ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm Süleymân bin İbrâhîm muvâcehesinde
üzerine da´vâ ve takrîr-i kelâm idüp merkûm Süleymân elli guruş mihr-i
mü´eccel tesmiyesiyle zevc-i dâhilim iken işbu târîh-i i´lâmdan beş ay
mukaddem yani bin ikrâr ve i´tirâf iyüz doksan üç senesi şehr-i Şa´bânu'l-
mu´azzamının yigirmi dördüncü gibi benden boş ol diyü bir talâk ile beni tatlik
idüp tarh-i mezbûrden beru beynimizde ezvâci-mu´âmele vukû´ bulmadığından
talâk-ı mezbûr beyine münkalib olub ve kıbel-i’l-inkizâi’l-iddet nafaka ve
mev’unet sükna taleb ve da´vâ itmediğinden şer´an hakkım kalmamağla ancak
zimmetinde takrîr ve ma´kûdun aley olan mihr-i mü´eccel-i mezkûr elli guruş
mezbûr Süleymân' dan hâlâ taleb iderum sual olunub kibel-i şer´den tenbîh
olunmak murâdumdur idyü ba´de'd-da´vâ ve gıbbe's-suâl ol dahi cevâbında
332
mezbûre Kezbân Hâtûn ol mikdâr guruş mihr-i müeccel tesmiyesiyle zevce-i
medhul bahâsı olduğı ve ber vech-i muharrer talâk ile tatlik ikrâr ve i´tirâf idüp
zevcem mezbûre Kezbân Hâtûn'un iddeti münkaziye olmaksızın sene-i mezbuer
şehr-i şevvâl-i şerîfinin on altınci güni ki vukû´-i talâkdan bir buçuk ay
murûrinde tatlikıma nâdim olub karye-imerkumede sâkine olduğım menzilde
mezbûre mürâca´at idüp muhzır-i şuhûdde i´lâm ve işhad itmemle ke’l-evvel
zevce-i mehkûham olduğından bana itâ´at ve hukûk-i zevciyete mürâ´ât itmek
üzre zevem mezbur Kezbân Hâtûn' a tenbîh olunmak murâdumdur diyü ba´de'd-
devif ve'l-inkâr dâfi´-i zevc-i merkûm Süleymân' dan ber vech-i muharrer târîh-i
mezkûr ile kibel-i inkizâi’l-itted marcaat ve i´lâm ve işhâd ve müdde´âsına
mutâbık beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen karye-i
merkûme İmâmı Memhed Efendi ibni Osmân Efendi ve muhtârları Ahmed bin
Mehmed ve Mehmed bin Ahmed vesâir cerîdede mazbûtu'l-esâmî kimesnelerden
bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu kesân-i merkûmûnden alenen lede't-tezkiye
adl ve makbûli'ş-şehâde idükelir ihbâr oluann karye-i merkûme ahâlîsinden Sirâc
oğlu Hâlîl bin İsmâîl Halîl bin İsmâîl ve Kara Mustafâ bin Halîl kimesneler
şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itemğin mûcebiyle ba´de'l-
hükûmet konâğındam bu sûretde mezbûre Kezbân Hâtûn' un tasaddî eylediği
talâk da´vâsı talâk-i rücû´ olub kıbel-i inkizâi’l-iddet mürâca´at ile bilâ tahdîdu’l-
akd beynlerinde nikâh kâim olduğından mezbûr Süleymân ezvâc-ı mu´âmelesine
kâdir olmağın zevce-i mezbûre Kezbân Hâtûn zevc-i merkûm Süleymân' a ke’l-
evvel itâ´at ve hukûk-i zevciyete mürâ´ât itmek üzre tenbîh olundığı tescili ve bâ
iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu'r-râbi´
ve'l-işrîn min şehr-i Muharremu'l-harâm li sene erba´a ve tis´in ve mieteyn ve elf
3
Medine-i Seferihisâr kurâsından Dumruk karyesi ahâlîsinden Seferi oğlu İbrâhîm
bin Hüseyin nâm kimesne meclis-i şerîf-i enverde bâ´isu'l-kitâb sülbî kebîr
oğulları Halîl ve Hüseyin mahzarlarında ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüh akd-i
âti'l-zikrin sudûrinedeğin yedimde müstakilem mâlım ev mülküm olan karye-i
merkûmede vâkı´ bir tarafdan tekye-nîşîn oğlu ömermenzili ve bir tarafdan
mekteb ve bir tarafdan Kara biçak oğlu Halîl menzili ve bir tarafdan tarîk-i âmme
ile mahdûd tahtânî beş bâb oda ve bir ahur ve bir samanhâne ve bir mikdâr
havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzilin Şark cânibinde yani Tekyen nîşîn oğlu
Ömer menzili tarafına tesâdüf iden bir bâb odayı nefsim içun yedimde îfâ
mâ´adâsını cümleten tevâbi´ ve'l-meâhik ve kâfetu’l-hukûk ve'l-mürâfık
taraından îcâb ve kabûl-i hâvî şurût-i müfside ve muvâza´adan arî bey´-i bati
sahîh-i şer´-i ile bin beş yüz guruş oğullarım mezbûrân Halîl ve Hüseyin' e bey´
ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer ve iştirâ ve temellük
ve tesellum ev kabz ve kabûl eylediğinden sonra semeni olan meblağ-ı mezkûrun
beş yüz guruşun bin guruş müşteri-i merkûmân Halîl ve Hüseyin yedlerinde ahza
ve kabz eyleyub bâkî beş yüz guruşunun mutâlebesine müte´allika âmme-i
da´vâdan oğullarım merkûmân Halîl ve Hüseyinin zimmetleri edâ ve iskât
eylediğimde anlar dahi ibrâ-i mezkûri ber vech-i muharrer kabûl itmeğin fi mâ
ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûrun sâlifu'z-zikr bir bâb odadan mâ´adâ benim aslâ
ve kat´an alâka ve medhalim kalmayup mezbûrân Halîl ve Hüseyin' in bi'l-
333
iştirâkı’s-seviy mülk-i mutasarrıfleri ve hâk-ı sırfleri olmuşdur keyfemâ yeşâ’ân
ve yahtârân mâlik ve mutasarrıf olsunlar idikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a
bi't-taleb ketb olundu fî'l-yevmu's-sânî aşere min şehr-i Rebi´u'l-evvel sene rebi´
ve tis´in ve mieteyn e elf
Şuhûdu'l-hâl
İdâre a´zâsından Bekir Bey Efendi
Arâzî Kâtibi Ahmed Efendi ve Tumce oğlu Mustafâ ve Hâce zâde Ahmed Efendi ve
gayruhum
Sivrihisar_7681_0064/2
Sayfa 125
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Baba Yûsûf mahallesi ahâlîsinden Mısırlı
oğlu Ahmed bin Mehmed nâm kimesne meclis-i şer´-i şerife-i enverde mahalle-i
merkûmede sâkin iken bundan akdem vefât iden Onbir oğlu Ali bin Hâcî
Süleymân bin Abdullâh' ın sülbiye-i sagîre kızı Fatma' nın li ebeveyn emmi ve
tesviye-i umûrine kibel-i şer´den mansûb vâsîsi bâ´isu'l-kitâb Mehmed Çâvûş
ibni el-merkûm Hâcî Süleymân mahzarında ikrâr ve i´tirâf ve takrîr-i kelâm idüp
bundan akdem sagîre-i mezbûr nin mâlından olmak üzer eytâm-i müdîri esbak
El-Hâcc Hâfız Ali rızâ Efendi ma´rifetiyle vâsî-i merkûm mehmemd Çâvûş' dan
istidâne ve kabz ve umûrine sarfla istihlâk itmemle zimmetinde altı yüz altmış
beş guruş deyni olduğına binâen hâlâ yemidem müstakilen mülk ve hakkım olan
mahalle-i merkûmede vâkı´ bir tarafdan Çortuk oğlu Hüseyin menzili ve ve etrâf-
ı selasesi tarîk-i âmme ile mahdûd tahtânî dört bâb oda ve bir ahur ve bir mikdâr
havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzilimi cem´i-i tevâbi´ ve levâhikıyla meblağ-
ı merkûm altı yüz altmış beş guruş mukâbelesinde târîh-i kitâbdan bir sene
temâmınadeğin mezbûr Mehmed Çâvûş' a bey´ bi'l-vefâ tarîki üzre bey´ ve
ba´de'l-müştemiliye teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve
teslîm ev kabz ve kabûl eyledi didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mezbûr Ahmed
meclisi-i şer´-i enverde eytâm Dellâli Hasan Ağâ ibni Ömer mahzarında ikrâr-i
tâm ve takrîr-i kelâm idüp bey´-i mezkûr hakikatıda rehin hükminde olmağla ecl-
i mezukr hulûlinde deyn-i meblağ-ı merkûm edâ olunmayub fekk-i rehin
mümkün olmaz ise menzil-i mahdûd-i mezkûri semen-i misliyle âhara bey´e ve
semeninden deyn-i mezkûrimi edâya ve fazla kalur ise bana i´tâya ve bunun
mütevakkıf olduğı umûrun küllisine kelimen azletin fe ente? Vekîl-i mazmûni
üzre azl ve inhizâlden husûsen (...) akd-i rehin meşrût vekâlet-i devriye-i
sahîhiye-i şer´îye ile mezbûr Hasan Ağâ' ya tarafımdan vekîl ve nâib-i menâb
nasb ve ta´yîn eyledim didikde ol dahi ber vech-i muharrer vekâlet-i merkûmeyi
kabûl ve hizmetm-i lâzımesini kemâ yenbaği edâ ve ta´ahhüd ve iltizâm itmeğin
mâ vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu'l-isneyn ve'l-işrîn min şehr-i Rebi´u'l-
evvel sene erba´a ve tis´in ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Fekâhatlu Müftî elahc İsmâîl Efendi
334
Otçi oğlu Mollâ Mehmed
Saatçı Mahmûd Efendi
Hâcî Bekir zâde Süleymân Efendi ve gayruhum
2
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Sarı kavak karyesi ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm
Kara Malak oğlu Hüseyin bin Hüseyin nâm kimesne medine-i merkûmede
hükûmet-i şer´îye konağının de´âvi odasında ma´kûd-i huzûr-i şer´î âlîde medine-
i merkûmede mahâllâtından Yenice mahallesi ahâlîsinden Kara Hüseyin oğlu
Mustafâ bin Mehmed muvâcehesinde mezbûr Mustafâ sene-i sâbıka yani bin iki
yüz seksen dokuz senesi şehr-i zi'l-ka´de'i'ş-şerîfenin yedinci güni târîhiyle
müverrah mümzâ ve ma´nûn ve mersûm işbu bir kıt´a deyn tahvîli mantûkınca
karye-i merkûmede muhtâr-ı sâbık odasında mâlımdan ve yedimden iştirâ ve
kabz ve umûrine sarfla istihlâ eylediği üç yüz yİgirmi iki guruş hâlâ taleb iderum
diyü mâ'ili takrîrine mutâbık tahvîl-i mezkûri ibrâz ve irâesiyle ba´de'd-da´vâ
ve'l-istintâk ve'l-inkâr müdde´î-i mezbûr Hüseyin' den ber vech-i muharrer
müdde´âsna mutâbık beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen
bâ varaka-i mestûre Mukayyid esbak Süleymân Efendi ibni Osmân Efendi ve
Hamâmcı oğlu Hâcî Halîl bin Mustafâ' dan srren ve ba´dehu Hüseyin Dâi bin
Mustafâ ve Hasan bin Ömer' den alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde
idükleri ihbâr olunan karye/i merkûme ahâlîsinden Mahmûd bin Hâcî Hasan ve
Mustafâ bin Nasûh nâm kimesneler şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i
isbât itemğin mûcebince meblağ-ı merkûm üç yüz iygirmi ikrâr ve i´tirâf guruş
müdde-i mezbûr Hüseyin' e edâ ve teslîme mezbûr Mustafâ' ya tenbîh olunduğı
tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-
yevmu'l-hâmiş vel işrîn minşehr-i Rebi´u'l-ahir sene erba´a ve tis´in ve mieteyn
ve elf
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Mülk karyesi ahâlîsinden sâhib-i arz-ı hal
Süleymân bin Murâd ve Altılı Mehmed oğlu diğer Süleymân bin Ali nâm
kimesneler medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında
mümeyyizler ile tabu katibi Ahmed Efendi hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i
şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî bir dönüm harâm arâzîye vaz´-ı yedi ikrâriyal sâbit
ve mütehakkık olan derûn-i arz-ı hâlde mezkûru’l-ism karye-i merkûme
ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm Mehmed bin Abdullâh muvâcehesinde karye-i
merkûme derûnında vâkı´ hayvânatımızın râ´î olageldiği bir taraftan Porsuk ve
bir tarafdan tarîk-i âmme ve tarafeyni boz hâlî mahal ile mahdûd tûlen altmış ve
arzen yiğirmi beş dönüm (...) mahal-i merkûm Mehmed bu esnâda fuzûli zabt ve
tasarruf ve bi gayr-i hâk zirâ´at ve hirâset ider olmağla suâl olunub mahal-i
mahdûd emrm-i mezkûrde keff-i yediyle mahallined bâ izin-i sâhib-i arz kemâ
fi's-sâbık terk itmesine kibel-i şer´den men' i tenbîh olunmak murâdumdur diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istindak ol dahi cevâbında mahalli-i mahdûd-i mezkûr bu tâpû
335
kimsenin taht-ı tasarrufında ve mine'l-kadîm intifâ´ ahal-i karye terk ve tahsîs
olunmuş mahal olmayub arâzî kânûnname-i hümâyûnuns boz üçüncü maddesi
ahkâmi mûcebince çehren nasût olan kimsenenin sahîhesi istimâ´ olunmayacak
derece kapumuzdan ba´id ve bâ tâpû taht-i tasarufımda olan tarlama muttasîl
mahal olduğından me'mûrinin izniyle bu esnâda mücedded tarla ittihâz
olunmağla buçuk zabt ve zirâ´at ve hirâset iderum didikde müdde´îyân-i
merkûmân Süleymân ve diğer Süleymân dahi merkûm mehmeddin takrîr-i
meşrûhi tâli´an ve kati´an ikrâr ve i´tirâf larından maaad karye-i merkûme
ahâlîsinden Hâcî Mehmed ve Bâhâcı Ali Ağâ ve Ulum oğlu Halîl bin Hasan ve
Abdullâh bin Abdullâh ve Muslihiddin oğlu İsmâîl bin Hüseyin ve Mehmed bin
Ömer nâm kimesnelerin dahi mehc de´âvîde alâ tarîkı’ş-şehâde ihbâr itmeleriyle
mûcebince kânûnnâme-i hümâyûn-i mezkûrun bend-i mezbûri ahkâmına tevfiken
meclis-i de´âvîden verilen mazbata nâtıka olduğı üzre merkûm Süleymân ve
diğer Süleymân de´âvi-i mezkûrelereiyle merkûm Mehmed ve bi vech-i
mu´ârazadan men' olunduğı tescils ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-
emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu's-sâmin ve'l-işrîn şehr-i Rebi´u'l-âhir li sene
erba´a ve tis´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0065/1
Sayfa 126
1
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Çapaklı mahallesinde sakine Fatmâ binti
Ömer nâm Hâtûn tarafından zikr-i âtî husûsde vekâlet-i mutlaka-i sahîh-i şer´iye
vekîl olduğı zât-i mezbûreyi bi'l-ma´rifet-i şer´îye ârifân olub usûl-i mevzû´asına
tatbîken evvelen Zâim zâde Mehmed Ağâ ibni Hasan Bey ve Hâcî Süleymân ibni
Hâcî Mustafâ' dan bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu Mollâ Hüsnî ibni
Süleymân Ağâ ve Hüseyin Dâi ibni Mustafâ' dan alenen lede't-tezkiye adl ve
makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunan mahalle-i merkûme ahâlîsinden Hâcî
İmam oğlu Hüseyin bin Mustafâ ve Elmalı mahallesi ahâlîsinden Zubak oğlu
Halîl Efendi ibni Halîl Efendi nâm kimesneler şehâdetleriyle ber nahc-i şer´i sâbit
ve sübut vekaletine hükm-i şer´-i lâhik olan Çapaklı Mahallesi ahâlîsinden
Deligöz zâde Halîl Efendi ibni Mehmed nâm kimesne meclis-i şer´-i kayyum
lâzımu’t-tevkîride işbu bâ´isu'l-kitâb Osmân bin Hâşim mahzarından bi'l-vekâle
ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp merkûm Osmân müvekkilim mezbûre
Fatmâ’nın zevc-i dâhili olub beynlerinde hüsn-i mu´âeretleri olmamağla
zimmetinde mütekarrir ve ma´kûdi aleyh olan elli guruş mihr-i müeccel Hakkî ile
nafaka-i iddet-i mu´ayyen-i mâ´lûmesi üzerlerine ve mev’ûnet süknâsı kendi
üzerlerine olub muvekkilem mezbûrenin zevci merkmu Osmân zimmetinden
cihet-i deyn-i şer´den alacak Hakkî olan iki bin guruşun mutâlebesinden zimmeti
birine olmak üzre zevc-i mezbûr Osmân ile muhâli´a-i sahîhe-i şer´îye ile hali´
eylediğimde ol dahi hali´-i mezburi ber vech-i muharrer ba´de'l-kabûl hukûk-i
zevciyete ve ibtida-i zevciyetden ibu târîh-i ve sabıkaya gelincedeğin cem´i
hukûk-i şer´îyeye müte´allik âmme-i de´âvî ve kâfe-i mutâlibatdan her birimiz
asâleten vekâleten Âharın zimmeti ibrâ ve iskât idüp ve yine her birimiz âharın
336
ibrâsını ber minvâl-i muharrer kabûl eyledik iddikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ
vak´a bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu'l-hamiş ve'l-işrîn min şehrî-Rebi´u'l-ahir li
sene rebi´ ve tishin ve mieteyn ve elf
şuhudulhal
fetevetlu Zâim zâde Mehmed Ağâ
de´âvî Kâtibi Hâcî Süleymân Efendi
Abbâs Efendi
Mollâ Hüseyin
2
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Çapaklı mahallesinde sâkin iken bundan
akedm vefât iden Memâlik oğlu Mehmed Ali Efendi ibni Mustafâ bin Abdullâh'ın
verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Ayişe binti muslihiddin nâm Hâtûn ile
sülbiye-i sagiri kizı Habîbe ‘ye münhasra oluduğı bi'l-ihbâr lede'ş-şerih Enver
zâhir ve mütehakkik olub lakin müteveffâ-yi merkûm duyûn-i terekesinden ezyed
olmağla terekesini dahi sagîr-i mezbûrenin anası olub tesviye-i umûrine kıbel-i
şer´den vâsî nab ve ta´yîn olunan mezbûre Ayişe Hâtûn istihlâs itmeyub bi'l-
verâse ve bi'l-vesâye keff-i yed eylediğine binâen müteveffâ-yi mezbûrun tereke-i
hâzıresini mutasarrıf duyûn-i müsbetesini guremâ vecihle ashâb-i hukûka edâya
kibel-i şer´den kezâlik vâsî nabs ve ta´yîn olunan mezbûre Ayişe Hâtûn' un babası
Muslihuddîn bin Efendi ibni Nâfî nâm kimesne meclis-i şer´-i şerîf-i enverde
Kayalı mahallesi ahâlîsinden bâ´isu'l-kitâb Pir asker oğlu Ali Osmân Efendi ibin
Süleymân mahzarında bi'l-vesâye ikrâr-i tâm ve takrîr-i kelâm idüp sâlifu'z-zikr
Çubuk mahallesinde vâkı´ bir tarafdan Hasan Hace kerimesi Ayişe menzili ve bir
tarfdan Kumlu oğlu Mollâ birahim menzili ve tarafyen tarîk-i âmme ile mahdûd
fevkânî ve na temâm iki bâb oda ve bir sofa ve tahtânî iki bâb oda ve bir sofa ve
bir ahur ve bir izbe ve bir mikdâr havluyi müştemil bir bâb mülk-i menzil
müteveffâ-yi mezbûrûn hayâtında ile'l-vefât bâ hüccet-i şer´îye müstakilen
yedinde mülki ve Hakkî olub ba´de vefâte bi tarîku’l-gurâma ashâb-ı hukûka âid
ve raci olmağla menzil-i mahdûd-i mezkûr Sarı Mehmed Onbaşı ibni Mustafa
ma´rifetiyle iki sene müdden sûk-i sultânî ve cem´-i na olan mahallerde nidâ ve
müzâyede olunub rağbât-i nâs bi'l-külliye münkati´a olduktan sonra dört bin
guruşde mezbûr Ali Osmân Efendi üzeinde karâr ve ziyâde ile tâlib-i âhari zuhûr
itmeyup ve meblağ-ı merkûm menzil-i mahdûd-i mezkûrun el-yevm semen-i
misli idüği kibel-i şer´den ketb ve ümenâ ve irsâl olunarak mahalinde ba´de'l-keşf
ve't-tahmin ve't-takvîm mütebyin olmağla udul-i ahrâr-i ricâl-i müsliminden
ma´lûmu'l-esâmî kesânın dahi meclis-i şer´de alâ tarîkı’ş-şehâde ihbârlarıyla
mütehakkık olmuş olduğından kibel-i şer´den baan ba´de'l-izn ben menzil-i
mahdûd-i mezkûri cümlete’t-tevâbi´ ve'l-levâhık ve kâfetu'l-hukûk ve'l-mürâfık
tarafından îcâb ve kabûli hâvî şurût-i müfside ve muvâza´adan ârî bey´-i bâti
sahîh-i şer´îye ile meblağ-ı merkûm dört bin guruşe mezbûr Ali Osmân Efendi' ye
bi'l-vesâye bey´ ve temlîk ve teslîm eylediğimde ol adhi ber vech-i muharrer
iştirâ ve temellük ve tesellüm ve kabz ve kabûl ittükden sonra semeni olan
meblağ-ı merkûm dört bin guruşi müşteri-i mezbûr Ali Osmân Efendi yedinden
bi'l-vesâye temâmen ve kâmilen ahz ve kabz ve müteveffâ-yi mezbûrûn defter-i
337
gurâmasına idhâl idüp beyne'l-gurââ alâ tarîku’l-gurâma tevzî´ ve taksîm olunub
fi mâ ba´d menzil-i mahdûd-i mezkûr cem´i-i müştemilâtıyla müşteri-i mezbûr
Ali Osmân Efendi' nin mülk-i müşterâsı ve hakk-ı sırf olmuşdur keyfemâ yeşâ ve
hüsbemâ yahtâr mâlik ve mutasarrıf olsun didikde gıbbe't-tasdîkı'ş-şer´î mâ vak´a
bi't-taleb ketb olundı fî'l-yevmu's-sâbi´min şehr-i Cemâziye'l-ulâ sene erba´a ve
tis´în ve mieteyn ve elf
Şuhûdu'l-hâl
Mahkeme Kâtibi Hüseyin Efendi
Faziletül Müderrisinden Mehmed Ali Efendi
Eytâm Dellâlı Hasan Ağâ ve muhzir Debbâz oğlu Mollâ Mehmed ve Hâcî İbâd oğlu
Ahmed Çâvûş çay Râik muhzır Ömer ve gayruhum mine'l-hâzirîn
3
Ma´rûz-ı dâ´îleridir ki
Medine-i Seferihisâr mahâllâtından Kayalı mahallesi ahâlîsinden sâhib-i arz-ı hâl
Abâil Efendi ibni Hâcî Dervîş Ağâ nâm kimesne medine-i merkûmede hükûmet-i
şer´îye konağının de´âvi odasında ma´kûd-i huzûr-i şer´-i münîrde derûn-i arz-ı
hâlde mezkûru’l-ism mahalle-i merkûme ahâlîsinden bâ´isu'l-i´lâm Fazlı Beşe
oğlu Mollâ Süleymân bin Hâcî Hasan muvâcehesinde mahalle-i merkûmede
vâkı´ hâlâ yedimde müstakilen mülküm ve hakkım olan bi bâb mülk-i menzilime
cüzû´ muttasîl ve mülâsık olub bir tarafdan Cingöz Süleymân menzili ve bir
tarafdan De´âvî Mehmed menzili ve bir tarafdan benim zikr olunan mülk-i
menzilim ve bir tarafdan merkûm Mollâ Süleymân menzili ile mahdûd ve
müştemilâtı mâ´lûm bir bâb maşbahâne ve altı ayak mikdârı arsa sene-i sâbıka
yani bin iki yüz doksan iki senesi Receb-i şerifinin yigirmi birinci güni mâlik
buluna gabi ani'l-meclis Cingoz oğlu Osmân bin Süleymân nâm kimesne cem´-i
müştemilâtıyla merkûm Mollâ Süleymân' a sekiz yüz elli guruşe bey´-i kat´i ile
bey´ ve teslîm ve kabz-ı semen semeni eylediğ i mesmû´um olduğı anda bilâ
te'hîr taleb-i şefi´a ve mevâsebe ile iştihâd idüp yigirmi iki ay müddeddet beru
bilâ gadr i şer´i taleb ve hüsûmet ve temlîk itmeyub suküt itmiş isemde el-hâlet-i
hazihi taleb hüsûmet itmeğime kıyâm itmemle suâl olunub bâyi´-i gâib-i mezbûr
Osmân' a medfû´ olan semen-i merkûm sekiz yüz elli guruşi yedimden ahz ve
kabz ve ma´a arsa-i maşbahâne-i mezkûri bana teslîme kibel-i şer´den tenbîh
olunmak murâdumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cevâbında fî'l-vâkı´
müdde-i mezbûr Abbas Efendi' nin mülk-i menziline cüzû´ı muttasîl ve mülâsık
olan ma´a arsa-i maşbahâne-i mahdûd-i mezkûri bâyi´-i gâib-i mezbûr Osmân'
dan meblağ-ı merkûm sekiz yüz elli guruş semen-imedfu işitra ve kabzini ikrâr
ve i´tirâf idüp lakin ber vech-i muharrer târîh-i akdi bey´de bilâ te'hîr taleb-i
şefi´a ve mevâsebe eylediğini inkârdan mâ´adâ yedlerinde olub işbu meclis-i
şer´de mu´âyene olunan bir kıt´a fetvâ-yi şer´î mûcebince İmâm-i a´zâm hümâm-
i fiham Ebû Hanîfe Hazretleri katında akd-i bey´ istimâ´ eylediği anda taleb-i
şefi´ve mevâsebe idüp taleb-i hüsûmet ve temlîki te'hîr eylesi hakk-i şefi´a sâkat
olmaz ise de lakin evvel âlem-i Râbbâni imâm-i sâlis Mehmed ŞeybâÎî Hazretleri
indinde kasd-i ihzârda emvâli-nâs mu´teber olduğı ecilden bilâ gadr-i şer´î bir ay
müddet taleb-i hüsûmet ve temlîk itmeyub sükût idincek hakk-ı şefi´anın sâkıt
338
olduğı muharrer ve mastûr olub ev hussu-i mezbûrede kavl-i İmâm Mehmed
vakt-i hâle ve vakti ibâde erfikı ve mecelle-i ihkam-i adliyeni dokuzunci kitâbu’ş-
şefi´asinin bin otuz döndüncü madesi ahkâmına mutâbık olduğı cihetle imam-i
müşârun ileyhin kavl ve ihtibar olunum müdde´î-i mezbûr Abbâs Efendi' nin ber
vech-i mübeyyini ba´de'l-işhâd taleb-i hüsûmet ve temlîk bilâ gadr-i şer´î yigirmi
iki aymüddet te'hîr eylediğini ikrârına mukârren tasaddî eylediği şefi´a da´vâsına
iltifât olunmadğı kendüsine tefhîm olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i âlîlerine
i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmu's-samin min şehr-i Cemâziye'l-
evvel sene erba´a ve tis´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0065/2
Sayfa 127
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Kara Zât karyesinde sâkin iken bundan akdem
vefât iden Hâcî Abdullâh bin Hüseyin bin Abdullâh' ın verâseti zevce-i menkûha-
i metrûkesi Kezbân binti Ahmed ile mezbûre Kezibân' dan mütevellide sülbiyem-
i sagîre kızı Nazife ve kendüden mukaddem vefât iden diğer zevcesi Râzıye binti
Hasan' dan mütevellid gâib ani'l-meclis kebîr oğlu İbrâhîm ve akdem vefât iden
diğer zevcesi Ayişe binti Yûsûf' dan mütevellidler sülb-i kebîr oğlu Hüseyin ve
sülbiye-i kebier kızı gâibet ani'l-beled Ayişe' ye münhasıra ve tashîh-i mesele-i
mirâsları kırk sekiz sehimden olub sihâm-i mezkûreden altı sehim zevce-i
mezbûre Kezibân' a ev on dört sehimden yigirmi sekiz sehimi ibnânn-i mezbûrân
Hüseyin ve İbrâhim' e ve yedişer sehimden ondört sehimi bintân-i mezbûretân
Ayişe ve Nazîf e’ye isâbeti tahakkukınden sonra verese-i mezbûrunden bâ´isu'l-
i´lâm ibni-merkûm Hüseyin medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağının
de´âvi odasında mümeyyizler hâzır olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î âlîde zikr-
i âtî terekeye vaz´-ı yedi beyine-i âdile ile şer´an sâbit ve mütehakkık olan sagîre-
i mezbûrenin anası ve tesviye-i umûrine kibel-i şer´den mansûbe vâsîsi mezbûre
Kezbân tarafından husûs-i âti'l-beyânda vekâlet-i mutlaka-i sahîh-i şer´îye ile
vekîl olduğı usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen bâ varaka-i mestûre sırren ve
ba´dehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olunub zât-i
mezbûreye bi'l-ma´rifeti'ş-şer´îye ârifân olan Iraklı mahallesi ahâlîsinden Otçi
oğlu Mollâ Mehmed bin İbrâhîm Efendi ve mezbûre Kezibân' ın oğlu Ali bin
Halîl şehâdetleriyle muhzir-i hasm-i câhidde ber nahc-i şer´i sâbit ve sübût
vekaleine hükm-i şer´î lâhik olan zikr olunan Iraklı mahallesi ahâlîsinden
Süleymân Efendi ibin Hâcî Bekir Ağâ muvâcehesinde babam ve mevrûsum
müteveffâ-yi mezbukun hîn-i vefâtında mahallined marifeti şerli tahrîr ve
mu´âyene olan ber mûceb-i defter-i müfredât terekesi olan dokuz yüz on guruş
kıymetlu kırk kaba avânî nühâs cedîde ve kırk beş guruş kıylemtu nühâs rediye?
Ve elli guruş kıymetu bir tek tabanca ve altmış beş guruş kıymetlu beş aded
müstamel yorgan ve yigirmi bey´-i bati sahîh-i şer´-i ile guruş kıymetlu üç aded
köhne şilte ve yasdık ve yetmiş guruş kıymetlu iki aded yün memlu döşek ve on
guruş kıymetlu iki aded yasdık ile karey-i merkûmede vâkı´ ma´lûmu'l-hudûd
ve'l-cirân ikrâr ve i´tirâf ibin dört yüz guruş kıymetlu dört bâb oda ve bir ahur ve
339
bir samanhâne ve bi mikdâr havliyi müştemil bir bâb mülk-i menzil ve yine
karye-i merkûmede kâin ma´lûmu'l-etrâf altı yüz guruş kıymetlu üç bâb odayı
müştemil bir bâb hâriciye mülk-i menzil ki cem´an dört bin yüz yetmiş beş guruş
kıymetlu eşyâ ev emlâk-i muharrere ile bin iki yüz guruş kıymetlu dört re's kara
sığır ineği ve beheri iki üz guruşden mecmû´ on dört bin guruş kıymetlu elli re's
keçi ve er keçi ve yigrimi re's kyun ve iki bin guruş kıymetlu bir çift camus ma´a
edevât-i rençber ve dört yüz guruş kıymetlu birres kısrak ve üç yüz guruş
kıymetlu birres merkeb ve otuz guruş kıymetlu bir aded kılınç ve on bey´-i bati
sahîh-i şer´-i ile guruş kıymetlu iki tatla ve yigirmi beş guruş kıymetlu bir keyl-i
İstanbuli bulgur ve koca ve dokasn guruş kıymetlu altı aded çuval ve yetmiş
bey´-i bati sahîh-i şer´-i ile guruş kıymetlu yedipele ve on beş guruş kıymetlu bir
araba maemâÎ ve elli gur kıymetlu bir tek tabanca ve beher kilesi kırkar
guruşdan cem´an iki yüz altmış guruş kıymetlu elli dört keyl-i İstanbuli mezrû´
hınta ve şi´r ve beş yüz guruş kıymetlu bir çift kara sığır tosuni ve üç yüz guruş
kıymetlu birer yaşlı üç re's kara sığır danası ve Tekli Hâcî İsmâîl ile müterek yüz
guruş kıymetlu iki koğan arı ile karye-i merkûme hudûdinde kâin ma´lûmu'l-
hudûd ve'l-müştemilât mecmû´ üç bin guruş kıymetlu bir bâb ağnam ağılınde nısf
hisse-i şâyi´âları ve karye-i merkûmede vâkı´ ma´lûmu'l-etrâf arâzî-i-emîriye
üzerine mağzûle üç bin bey´-i bati sahîh-i şer´-i ile yüz guruş kıymetlu kürûmi
mülki bir kıt´a bâğ ki muhâsemetu’l-mecmû´ otuz bin üç yüz guruş kıymetlu
emvâl ve emlâk –i muharrere-i mezkûre ber tashîh-i merkûm biez mevrûs
olmuşken müvekkile-i mezbûre Kezbân emvâl ve emlâk-i muharrere-i mezkûreyi
fuzûli müstakileten zabt ve bi gayr-i hâk vaz´-ı yed ider olmağla suâl olunub
emvâl ve emlakm-i muharrere-i mezkûrenin defter-i kassâmı tanzîm ve beyne'l-
verese bi'l-farîzati’ş-eriye tevzî´ ve taksîm olunbu ber tashîh-i merkûm hisse-i
irsiyeme isâbet iden aynen ve bedelen yedime teslîm olunmak murâdumdur diyü
ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi cem´-i kelima-i meşrûhasında emvâl ve emlâk-
i muharrere-i mezkûre hâlâ mecud olub müvekkile-i mezbuer Kezibân' ın vaz´-ı
yedini bi'l-vekâle ikrâr ve i´tirâf idüp sâili sene-i sabika yani bin iki yüz doksan
iki senesi şehr-i muharremu'l-harâm gurresinde müteveffâ-yi merkûm Hâcî
Abdullâh hâl-i hayât ve Kemâl-i akl mahallinde karye-i merkûme Kara Beykarin
odasının üst tarafı meydânlığında sâlifu'z-zikr mecmû´ dört bin yüz yetmiş beş
guruş kıymetlu kırk beş kaba nühâs-i cedide ve beş kaba nühâs has ve deri ve bir
tek tabanca ve beş aded yorgan ve üç aded şilte ma´a yasdık ve iki döşek ve iki
yasdıkile iki bâb mülk-i menzili tarafından bi'l- îcâb ve'l-kabûl bâten ve sahîhen
meblağ-ı merkûm dört bin yüz yetmiş beş guruşe müvekilem mezbûre Kezbân’a
bey´ ev temlîk ve vech-i lâyıkı üzer teslîm eylediğimde ol dahi ber vech-i
muharrer iştirâ ve temlîk ve teslîm ve kabzdan ve kabûl eylediğinden sonra
semeni olan meblağ-ı merkûm dört bin yüz yetmiş beş guruş karye-i merkûmede
kâin Peykârın nukûd-i mütevellîsi Kara Peykâr Ahmed ve Saatçı Mahmûd Efendi
ve Karâ Halîl ve Mineli Ali ve İmâm-i karye-i Mehmed Efendi' ye olan duyûnine
mezbûre Kezibân' dan müvâceheten havâle idüp anlar dahi havâle-i mezkûreyi
kabûl idüp ol vecihle anifu'l-beyân dört bin yüz yetmiş beş guruş kıymetlu avânî
mühasiye ve gayr-i nühâsiye ve iki bâb mülk-i menzul müvekkil-i mezbûrenin
şirâen mâlı ve mülki olmağal buçuk müstakileten zabt ve vaz´ eylediğini misilli
târîh-i merkûme bâkî yigirmi altı bin iki yüz on guruş kıymetlu emvâl ve emlâk
ve hayvânât ve hubûbât hakkınad dahi müvekkilim mezbuer içun bana mensûb
340
olan kâfe-i emvâl ve eşyâ ve emlâk ve avânî nühâsiye ve gayr-i nühâsiye ve enâs-
i beyyinede benim aslâ ve kat´an alâka ve medhalim olmayub zevcem mezbûre
Kezibân' undur diyü ikrâr ve itaraf itmekel ol vecihle anlar dahi müvekkilem
mezbûrenin mülk-i mutlakı olduğından kezâlik buçuk zabt ve vaz´-ı yed ider diyü
merkûm Hüseyin' in inkârına mukârren bi'l-vekâle tasaddî eylediği şirâ ve bâkî
mülk ile def´-i müdde´âlarına mutâbık vekîl-i merkûm Süleymân Efendi' den
beyine taleb olundukta Tatlar mahallesi ahâlîsinden Saatçi Efendi ibni Osmân ve
Otçi olğu Mollâ Mehmed bin İbrahim Efendi nâm kimseneler şehâdetleriyle
ancak dört bin yüz yetmiş beş guruş kıymetlu emvâl ve emlâk-i muharrer-i
mezkûreyi şirâ müdde´âsi bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât idüp şuhûd-i aliyye
merkûm Hüseyin' den şâhidân-i merkûmânın şehâdetlerine sadik veyâhûd
kâzibler midur diyü sula olundukda ol daha Sâdık ve âdillerdur diyü ikrâr ve
tasdîk itmeğin mûcebince merkûm Hüseyin mâru'l-beyân dört bin yüz yetmi beş
guruş kıymetlu emvâl ve emlâk-i muharrere-i mezkûre hakkında tasaddî eylediği
da´vâsından müvekkile-i mezbûre Kezibân' a izâfetle vekîl-i merkûm Süleymân
Efendi' ye bey´-i bati sahîh-i şer´-i ile vech-i şer´î mu´ârazadan ba´de'l-men'
vekîl-i merkûm Süleymân Efendi anifu'l-beyân ikrâr-i nefî mülk müdde´âsına
dahi karye-i merkûme ahâlîsinden Mehmed bin Osmân nâm kimseneyi şâhid
ikâme iüp şâhid-i âhar dahi isbât-i hudûdinde iken müdde´î-i mezbûr Hüseyin
i´âde-i kelâm idüp babam ve mevrûsumuz müteveffâ-yi merkûmun terekesi tahrîr
olunduğı esnâda karye-i mezbûre sâkin olduğı menziled muhzir-i şuhûdde
mezbûre Kezbân işbu ber nahc-i şer´i şirâen mâlı olduğı sâbit olan eşyâ ve
emlâkın müfredât ve kıymetlerini hâvî yedined bulunub işbu meclis-i şer´de
vekîl-i merkûm Süleymân Efendi' nin ibrâz ve irâe eylediği pusula mûcebince
kendüsinin şirâen mâlı olub mâ´adâ iyigiim altı bin iki yüz on guruş kıymetlu
emvâl ve emlâk-i muharrer-i mezkûrenin müteveffâ-yi merkûm Hâcî Abdullâh' ın
hayâtında ile'l-vefât mâlı ve mülki olub ba´de veat verese-i mezbûrune mevrûs
olduğından idhâl-i tereke ile her birimize tevzî´ ve taksîm olunacağı mezbûre
Kezbân tâli´an ve kati´an ikrâr ve i´tirâf dahi itmişdi diyü müvekkile-i mezbûre
Kezibân' a izâfetle vekîl-i merkûm Süleymân Efendi' nin inkârına mukârren
tasaddî eylediği def´i ale'l-def´ müdde´âsna mutâbık kezâlik vâkı´ müdde-i
merkûm Hüseyin' den beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken
evvelen karye-imerkume İmâm ve muhtarı ile ahâlîsinden Ahmed bin Hüseyin ve
Mustafâ bin Ali ve Yûsûf bin Osmân ve Osmân bin Osmân ve Kayalı mahallesi
İmâmi muhtârları ve ahâlîsinden Hâcî Ahmed bin Mustafâ Bakkâlbaşı İbrâhîm
bin Hâcî Ali ve sâir cerîdede mazbûtu'l-esâmî müslimînden bâ varaka-i mestûre
sırren ve ba´dehu Hüseyin bin Mustafâ ve Hasan ibni Ömer ev Mehmed bin
Bekir' den alenen lede't-tezkiye adl ve makbûli'ş-şehâde idükleri ihbâr olan
karye-i merkûme ahâlîsindne Mehmed bin Mehmed ve Akbaş oğlu Ali bin Habîb
ve Kara mahallesi ahâlîsinden Hâfız Halîl bin İbiş nâm kimesneler şehâdetleriyle
bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebiyle sâlifu'z-zikr mecmû´
yigirmi altı bin iki yüz on guruş kıymetlu dört re's kara sığır ineği ve elli re's keçi
ve er keçi ve yigirmi re's koyun ve bir çift camus ma´a edevât-i rençber ve bir re's
kısrak ve bir re's merkeb ve bir kılınç ve iki külte ve bir kile bulgur ve küca ve
altı çuval veyedi pele ve bir araba samân ve bir tabanca ve elli dört keyl-i
İstanbuli mezrû´ hınta ev şi´r ve bir çitf tosun ve ün re's tana ve birbab ağnam
ağılıyle iki koğan arıda nısf hisse-i şâyi´âsı ve bir kıt´a kürûmi mülk-i bâğdan
341
keff-i yed ve dâhil-i defter-i kassâm ve lede'l-müzâyede bey´ ve beyne'l-verese
tevzî´ ve taksîm olunması iktizâ eylediği müvekkile-i mezbûre Kezbâ’a izâfetle
merkûm Süleymân Efendi' diye tenbîh ve tefhîm olunduğı tescîl ve bâ iltimâs
huzûr-i âlîlerine i'lân olundı el-emr li menlehu'l-emr fî'l-yevmu'l-hâdî aşere min
şehr-i Cemâziye'l-ûlâ li sene erba´a ve tis´in ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0066/1
Sayfa 128
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridur ki
Medine-i Seferihisâr kurâsından Bükertilan karyesi ahâlîsinden Kara Mehmed
bin Hasan tarafından husûs-i âti'l-beyanda vekâle-i mutlaka-i sahîh-i şer´îye ile
vekîl-i müseccel-i şerisi Baba Yusuf Mahallesi ahâlîsinden Mısırlı oğlu Ahmed
bin Mehmed nâm kimsene medine-i merkûmede hükûmet-i şer´îye konağında
meclis-i şer´-i şerîf-i enverde karye-i merkûme ahâlîsinden olub bundan akdem
verâseti sülbî kebîr oğulları Hüseyin ve Abdullâh ve sülbiye-i kebîre kızları
Fatmâ ve Kezbân ve Züleyhâ ve Râzıye’ye münhasıra olduğı hâlde vefât iden
İşib oğlu İbrâhîm bin Hüseyin bin Abdullâh' ın hayâtında ilal vefât yedinde
müstakilen mâlı ve mülki olub ba´de vefât evlâdları merkûmûne mevrûs olan
karye-i merkumede vâkı´ bir tarafdan Abdullâh oğlu Mustafâ ve bir tarafdan
müteveffâ-yi merkûmun verâsesi ve bir taraftan müvekkil-i merkûm Mehmed
menziller ive bir tarafdan tarîk-i âmme ile mahdûd bir bâb oda ve bir örtme ve bir
mikda havliyi müştemir bir bâb mülki menzile vaz´-ı yed ider olan ibn-i merkum
Hüseyin muvâcehesinde târîh-i i´lâmdan on gün mukaddem verese-i
merkûmûnden ibni'l-merkûm Abdullâh ve zâtları tari-i şer´î ile ma´rûf olan binât-
i mezbûre Fatmâ ve Kezbân ve Züleyhâ ev Râzıye’den her biri menzil-i mahdûd-
i mezbûrde olan sekiz sehim i´tibâriyle cem´an altı sehim hisse-i şâyi´âsı-i
mâ´lûmelerlini müvekilim merkûm Mehmed' e bey´-i bâti-i sahîh-i şer´î bin sekiz
yüz elli guruşe bey´ ve temlir idüp ol dahi ber vech-i muharrer iştirâ ve kabûl
itmeğin el-hâlet-i hazihi merkûm Hüseyin menzil-i mahdûd-i mezkûrde olan
kendü hissesiyle ma´an altı sehim hisse-i şâyi´âsı dahi fuzûli vaz´-ı yed ve bi
gayr-i hâk müdahel ider olmağla suâl olunub menzil-i mahdûd-i mezkûrun ber
i´tibâr merkûm altı sehim hisse-i şâyi´âsısından kefffyed ve mahallinde
müvekkilim merkûm Mehmed içun bana red ve teslîme Hüseyin' e kibel-i şer´den
tenbîh olunmak bi'l-vekâle matlûbumdur diyü ba´de'd-da´vâ ve'l-istintâk ol dahi
cem´-i kelima-i meşrûhasında târîh-i mezkûrde menzil-i mezkûrun altı sehim
hisse-i şâyi´âsını müvekkilim merkûm Mehmed' in iştirâ eylediğin inkainden
mâ´adâ hisse-i mezkûreye ibn-i merkûm abudllah ve binât-i mezbûrât Fatmâ ve
Kezbân ve Züleyhâ ve Râzıye’den meblağ-ı merkum bin isekiz yüz elli guruşe
kendüsinin iştirâ eylediğinden buçuk vaz´-ı yed ve müdâhele iderum diyü ol dahi
müttefiku’t-târîh ve elbâ´ kendüye telakkî-i mülk ve izgâ eylediğinde ahdihümâ
aharın müdde´âsını sûret-i inkârda bulunub merkûm Hüseyin' i yedinde lub
meclis-i şer´de mu´âyene olunan bir kıt´a fetvâ-yi şerife mûcebince istimâ´ enbih
zevi’l-yed evveli ve âhari olduğu zihetiyle merkûm Hüseyin' den müdde´âsna
mutâbık beyine taleb olundukda usûl-i mevzû´asına tatbîken evvelen Bakkâ başı
342
İbrâhîm Usta ibni Hâcî Ali ve Hâcî Ahmed bin Mustafâ Mehmed bin Hâcî
Hüseyin' den bâ varaka-i mestûre sırren ve ba´dehu Mahmûd Efendi ibni Osmân
ve Hâcî Süleymân Efendi ibni Hâcî Mustafâ' dan alenen lede't-tezkiye adl ve
makbûli'ş-şehâde iüdkleri ihbâr olunan karye-i merkûme ahâlîsinden Koçor oğlu
Hüsnî bin Hüseyin ve ayan olğu Hüseyin bin Hâcî Hüseyin nâm kimesnler
şehâdetleriyle bi'l-müvâcehe ber nahc-i şer´i isbât itmeğin mûcebiyle müvekkil-i
merkûm Mehmed' e izâfetle vekîl-i merkûm Ahmed de´âvî mezkûresiyle merkûm
Hüseyin' e bi vech-i şer´î mu´ârazaan menin olunduğı tescîl ve bâ iltimâs huzûr-i
âlîlerine i'lân olundı el-emr li men lehu'l-emr fî'l-yevmi'l-hâmis aşere min şehr-i
Rebi´i'l-âhir sene erba´a ve tis´în ve mieteyn ve elf
Sivrihisar_7681_0066/2
Sayfa 129
1
Ma´rûz-ı dâ´îleridir ki
Seferihisâr ahâlîsinden Kavak Ali oğlu Hâcî Osmân ve Sarı oğlu Hâcî Ali ile
tüccârdan Hâcî Velîyüddîn beynlerinde tekevvûn iden mirâs maddesinin fasli ve
rü'yeti husûsında Seferihisâr nâib tarafından bazı ızrâr serdiyle rü'yet-i da´vâdan
imtinâ´ itmiş sahîh ise gayr-i câiz bulunmuş olduğından şer´-i şerîf ahkâmına
tevfîk-i iktizâsının îfâsı bâbında fî 1294 şehr-i Rebi´u'l-ahiri 9 4 senesi Rûmi fî 9
nisan târîhiyle 59 numerülu Ankara vilâyet-i celilesinden Seferihisâr
kâimmekâmlığına şeref tastîr buyurulub Meclis-i de´âvîye havâle olunan
emirnâme-i sâmî vilâyet penâhiye imtisâlen vilâyet-i mezkûre dâhilinde Medine-i
Seferihisâr mahâllâtından Kılıç Mescid mahallesi ahâlîsinden olub işbu târîh-i
i´lâmdan altı sene mukaddem vefât iden tüccârdan el-Hâcc Mustafâ ibni
Velîyüddîn bin Abdullâh' ın verâseti zevce-i menkûha-i metrûkesi Emîne binti
Mahmûd bin Abdurrahman nâm Hâtûn ile sülbî kebîr oğlu el-Hâcc Velîyüddîn
Efendi ve li ebeveyn kız karındaşları Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe ve Kezbân
Hâtûnları münhasıra ba´dehu kıbeli't-taksîme mezbûre Kezbân Hâtûn dahi vefât
idüp verâseti zevce-i metrûki El-Hâcc İsmâîl bin Ali ile anası mezbûre Emîne
Hâtûn ve li ebevyen er karındâşı mezbûr el-Hâcc Velîyüddîn ve li ebeveyn kız
karındaşları mezbûrât Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe Hâtûnlara münhasıra ve tashîh-i
mes'ele-i mirâsları bi hükmi'l-münâhati’ş-şer´îye 144 sehimden olub sihâm-i
mezkurden 215 sahimi mezbûre Emîne Hâtûn' a ve 448 sehimi merkûm el-Hâcc
Velîyüddîn Efendi' ye ve iki yüz ve diğer dörder sehimden cem´an 612 sehim
mezbûrât Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe Hâtûnlara isâbeti tahakkukinden sonra
verese-i merkûmûnden sahibi-arhizhal bâ´isu'l-i´lâm El-Hâcc Velîyüddîn Efendi
medine-i merkûmede hükûmet konâğında de´âvi odasında mümeyyizler hâzır
olduğı hâlde ma´kûd-i huzûr-i şer´î me´âlî ukûdde zikr-i âtî bir bâb asyâb-i
dakikin südüs hisse-i şâyi´âsıyla bir bâb dükkân ma´a câmekâna vaz-'ı yedleri
beyyine-i âdile ile şer´an sâbit ve mütehakkik olan derûn-i arz-ı hâlde mezkûru’l-
ism merkûm el-Hâcc ismali ile mezbûrât Emîne ve Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe
Hâtûnlardan merkûm el-Hâcc İsmâîl tarafnıdan husûs-i âti'l-beyânda vekâlet-i
âmme-i mutlaka-i sahîh-i şer´îye ile vekîl-i müseccel-i şer´i olub mezbûretân
Emîne ve Râzıye Hâtûnlar taraflarından dahi kezâlik zikr-i cây-i husûsde vekâlet-
343
i âmme-i mutlaka-i sahîha-i şer´îye ile vekîl olduğ tarafının ikrâr ve tasdîkıyle
sâbit ve sübût vekâletine hükm-i şer´î lâhik olan mezbûre Râzıye Hâtûn' un zevci
el-Hâcc Osmân bin Ali ve mezuberatn Fatmâ ve Ayişe Hâtûn taraflarından dahi
kezâlik zikr-i âtî husûsde vekâlet-i âmme-i mutlaka-i sahîh-i şer´îye ile ile vekîl
olduğı kezâlik tarafeynin ikrâr ve tasdîkleriyle sâbit ve sübût vekâletine hükm-i
şehir lâhik olan mezbûre Fatmâ hâtûn' un zevci el-Hâcc Ali bin Hâcî Mustafâ
muvâcehelerinde babam ve mevrûsumuz müteveffâ-yi evvel-i merkûmun
hayâtında ile'l-vefât yedimde müstakilen mülk-i mehfim olub ba´dehu vefâte
verese-i mezbûrun müdâhele itmesi üzerne dört sene murûrinde medine-i
merkûme hudûdında kâin Kebân nâm mevkı´de vâkı´ ma´lûmu'l-hudûd ve'l-
müştemilât bir bâb esyâb-i dakîkde olan sadisi sehimi hisse-i şâyi´â ile sûk-i
Sultânide vâkı´ kezâlik ma´lûmu'l-hudûd ve'l-müştemilât biri ma´rifeti'z-zât
merhûm Abdülvehhabe ve kaziyesine mukata´a-i kadime-i mâ´lûmlu vâkf ve
üzerinde mevcûd kâfe-i ebniyesi mülk-i ma´a câmekân bir bâb dükkân benim
müstakilen mülk-i mahfim olduklarını müvekkilleri mezbûrûn el-Hâcc İsmâîl ve
Emîne ve Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe' ye izâfetle vekîlân-i merkûmân elahc Osmân
ve Hâcî Ali' den yedimed olub sene-i sâbık-a yani bin iki yüz doksan iki senesi
şehrî Rebi´u'l-evvelinin beşinci güni târîhiyle müverah ve târîhde medine-i
merkûmede naibi-şer´î bulunan mürerremetlu Es-Seyyid Mehmed Emîn Efendi'
nin imzâ ve hatmini hâvî fetvâyihâne-i celîlesi musaddak ve memhûr işbu meclis-
i şer´de mu´âyene olunan iki kıt´a i´lâni şer´îleri nâtık olduğı üzre huzûr-i nâib-i
müşârun ileyh ma´kûd-i meclis-i şer´-i alî de da´vâ ve merkûmân Hâcî Osmân ve
Hâcî Ali' den her birinin sâlifu'z-zikr sadis sehim asyâb-i dakîk ile ma´a câmekân
dükkân-i mezkûrun müstakilen benim mülk-i mahfım olduklarını müvekkiller
mezbûrune izâfetle bi'l-vekâle inkârlarına binâen ben dahi da´vâ-yi mezkûrem
muvâcehelerinde şuhûd ve udûle ber nahc-i şer´i ba´de'l-isbât ve'l-hükm
mûcebince keffiyet ile bana red ve teslîmime kibel-i şer´den tenbîh olunmuş iken
el-hâlet-i hazihi anifu'l-beyân asyâb-i mezkûrde olan sadis sehim hisse-i
merkûme le ma´a câmekân dükkân-i mezbûre fuzûli vaz´-ı yed ve bi gayr-i hâk
müdâhele iderler olmağla suâl olunub müdâhele-i vâkı´aları nın men' ve def
olunmasına kibel-i şer´den cebr ve tenbîh olunmak murâdumdur diyü me´âlleri
takrîrine mutâbık i´lâm-i mezkûrleri ibrâz ve irâesiyle ba´de'd-da´vâ ve'l-istindak
anlar dahi cevâblarında kaziye minvâl-i muharrer üzre olduğının ve mazmûni
ilam-i mezkûrleri temâmiha tâli´an ve kati´an bi'l-vekâle ikrâr ve i´tirâf idüp
lakin bizim dahi yedimizde olub kezâlik işbu meclisi-mezkûrde mu´âyene olunan
sene-i sâbıka yani 1292 senesi şehr-i zi'l-ka´de-i şerîfsinin on yedinci güni
târîhiyle müverrah ve ol târîhde Ankara vilâyet-i celîlesi nâib-i şer´-i şerîfi
faziletlü el-Hâcc Mehmed Fevzî Efendi' nin imzâsıyla mümzâ ve hatmiyle
mahtûm kezâlik bâb-i-fetvâyihâne-i celîleden musaddak ve memhûr bir i´tâ i´lân-
i şeir nâtık olduğı üzre naibi-umam ileyh el-Hâcc Mehmed Fevzî Efendi
huzûrinda mâru'l-beyân sadis sehimi asyâb-i mezkûr hisse-i şâyi´âsıla ma´a
câmekân dükkân-i merkûm müteveffâ-yi evvel-i merkûm elahc Mustafâ Ağâ' nın
hayâtında ile'l-vefât yedinde müstakilen mâl ve mülki olub ba´de vefâte verese-i
merkûmune mevrûs ve verese-i merkûmunden her birinin rızâlarıyla müzâyede
ve esmain dâhil-i defter-i kassâm ve ber mûceb-i defter-i kassâm-i mezkûr her
biri hisse-i şâyi´âlarını tamâmen ve kâmilen ahz ve kabz ve istifâ-yi hisse ikrâr
eylediklerinden sonra müdde´î-i merkûm el-Hâcc Velîyüddîn Efendi' nin
344
mukaddemâ hayâtında ile'l-vefât babası müteveffâ-yi merkûmun mâlı ve mülki
olub rizâ sıyla taleb şirâ ve müzâyede ve esmanın dâhil-i defter-i kassâm ve
hisse-i irsiyesini ahz ve kabz ve istifâ-yi Hakkî mukır ve mu´terif olduğını bi'l-
vekâle da´vâ eylediğimizde merkûm el-Hâcc Velîyüddîn Efendi' nin inkâr
itmesiyle bizler dahi kezâlik müdde´âlarımızı şâhidîn-i âdilîni ile ber nehc-i şer´i
isbât itmemizle müvekkikllerimize izâfetle buçuk vaz´-ı yed ve müdâhele ideruz
diyü sûret-i vâkı´ada anlar adhi i´lâm-i mezkûri ibrâz ve irâe eylediklerinde
tarafeyn yedlerinde bulunan i´lâmât-i şer´îye-i mezkûreler meclis-i ma´kûd-i
mezkûrde lede'l-kırâe ve gıbbe’l-mutâla´müdde´î-i merkûm Hâcî Velî Efendi
yedinde bulunan i´lâm-i şer´îlerinin ber vech-i mübeyyin târîhleri esbak olub
vekilân-i merkûman yedlerinde bulunan i´lân-i mezkûr târîhi-hâzır olduğından
mâ´adâ mukaddem târîhiyle müdde´î-i merkûm yedinde olan i´lâm-i şer´ilerinin
mâlından kat´an bast ve beyân ve vekîlân-i merkûmanın mukır ve mu´teref
oldukları hükm-i evveli noksanına dahl ve ta´arruz olunmayub hükm-i evvel bâkî
kaldığı cihetle bu sûretde ketb-i tefhiye-i mu´teberâtda biz dahi şer´le fasl ve
hükm ve hüccet oluan da´vânın tekrar istimâ´ı câiz olur mi el-cevâb olmaz diyü
müftîye olan fetevâ-yi şerîfe dahi mastûr ve mukayyed bulunmağın mûcebince
mesmû´a ve iltifâta şâyân olmadğı müvekkilleri mezbûrûn Hâcî İsmâîl ve Emîn
ve Râzıye ve Fatmâ ve Ayişe Hâtûnlara izâfetle vekîlân-i mezbûrân Hâcî Osmân
ve Hâcî Ali' ye tefhîm olunduğı tescîl ve bi'l-iltimâs huzûr-i âlîlerine i'lân olundı
el-emr li men lehu'l-emr fî'yevm-il hâmis ve'l-'işrîn min şehr-i Rebî´i’l-âhir sene
erba´a ve tis´în ve mieteyn ve elf
Temme-l- kelâm ve ceff’l-kalem
Li elviye’i’y-hilâfe Medine-i Sivrihisâr nemekahu el-fakîr ileyhi Es-
Seyyid Mehmed Hâlis gufire leh
Mühür
Sivrihisar_7681_0067/1
Sayfa 130
1
Derkenâr:
Müftî el-Hâcc İsmâîl Necâti Efendi'nin zemân-i vekâletinde Hâcî Artin oğlu Haci
Kiragos arz-ı hâline cevâben yazılan derkenâr
Seferihisâr kazâsı ahâlîsinden teb´a-i Devlet-i Âliyyenin Ermenî milletinden Haci
Artin oğlu Haci Kirakos imzâsıyla hâkipâ-yi kâimmekâmilerine bi't-takdîm-i
şer´-i şerîfe havâle buyurulan arz-ı hâl nezâret tâli´aya aldıkta hilahülâsa-i
istid´âsı târîhihden bir mâh mukaddem babası Haci Artin' in kazâ-i mezbûrde
vukû´-i vefâtına binâen müteveffâ-yi merkûmun Çifteler çiğtliğ-i hümâyûni
dâhilinde bulunan emvâl-i metrûkesini orâ niyâbet-i şer´îyesi tarafından tahrir
345
olunacağından Hiristiyân terekelerinin ma´rifet-i şer´le tahrîr olunub
olunamaycağı istifâr ve istikna itmekden ibâret bulunmuş lede'l-müvâcehe
dustûrun 298 inci sahîfesinde muharre olan fî 7 safer ve sene 78 târîhli tahrîrât-i
umûmiye-i sâmî mûcibince veresesinde sâğir ve sagîre gibi mûcib-i tahrîr olacak
veresesi bulunan müteveffânın terekesi ma´rifet-i şer´le tahrîr ve bu mekûle
verese-i sigârın hisse-i irsiyeleri Velî ve vâsî-yi mu´temed ve mevsûklarinin yed-i
hifz ve idârelerine ihâle olunması münderic ve vâzih ise de Hâkân-i esbak Sultân
Aziz Efendimiz Hazretleri'nin asr-i saltanat-i hümâyûni-mülûkânelerinin bin iki
yüz doksan iki senesi şehr-i zi'l-ka´de'i'ş-şerîfesinin on üçüncü güni târîhiyle
şeref-sâdır olan emr-i âli şanda teb´a-i gale-i müslime-i-şâhâne terekelerinin
zuhûr iden vesâyetnâmeleri ahkâmının muhâfazasıyla velisi olan eytâm-i gayri-
müslime emvâl-i mevrusesinin idâresine şikâyet vukû´ bulmadıkça müdâhele
olunmamasına irâde-i şâhâne-i şeref müte´allik buyurulduğı misillü fî 29 kânûn-i
evvel ve sene 92 târîhli fıkra-i mebhûsen-i pek vâzıh olub bu mekûle tereke-i
gayr-i Müslime terekelerinde usûl ve nizâmına Tevfik-i hareketden bulunub ve
vasiyetnâmeleri ahkâmının muhâfaza olunması hakkında şeref vârid iden
emirnâme-i sâmî iktizâsınca hilâf-i nizâm-i mu´âmelât vukû´a geldurilmemek
üzere keyfiyet bi'l-cümle vülât-ı ı´zâm hazerâtına iş´âr kılınmış olmağla tereke-i
müteveffâ-yi merkûmun dahi usûl ve nizâm dâiresinde mu´âmele olunması iktiza
eylediği huzûr-i âlîlerine i´lâm olundı el- emr limen lehu'l-emr
fî 25 Cumâdiye'l-âhir sene 94
Sivrihisar_7681_0067/2
(boş)
346
KAYNAKÇA
Albek. S., Dorylaıon' dan Eskişehir'e, Dizgi Baskı Anadolu Üniversitesi Basımevi,
Eskişehir 1991.
Altınsu, A., Osmanlı Şeyhülislamları, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1972.
Anıl, Y. Ş., Osmanlıda Kadılık, İletişim Yayınları, İstanbul 1993.
Andaç, F. ve Atasoy , Ö. A., Hukukun Temel Kavramları, Osmangazi Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Eskişehir 1997.
Akgündüz, A., Şer'iye Sicilleri. Türk Dünyası Araştırma Vakfı Yayınları, İstanbul
1988.
Akgündüz, A., Mukayeseli İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı, Dicle Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Yayınları Diyarbakarır 1986.
Aydın, M. A., Türk Hukuk Tarihi, Beta Basım Yayıncılık, İstanbul 1996.
Baykal, B. Sıtkı., Tarih Terimler Sözlüğü, Ankara Üniversitesi Basımevi Ankara 1974.
Cin, H.& Akgündüz, A., Türk Hukuk Tarihi, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya
1989.
Darkot, B., “Sivrihisar”, İslam Ansiklopedisi, Cilt X, İstanbul 1966.
Doğru, H., XV. Ve XVI. Yüzyılda Sivrihisar Nahiyesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları,
Ankara 1997.
Gülensoy, Tuncer, Türk Yer Adları Kılavuzu, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara
1995.
İnalcık, H., “Mahkeme”, İslam Ansiklopedisi (MEB), Cilt VII, 1993.
İzbırak, Resat, Coğrafi Terimler Sözlüğü, Ankara 1976,
Keskin, O., Bütün Yönleri ile Sivrihisar, Bayrak Matbaası, İstanbul 2001.
Öztuna, Y., Osmanlı Devleti Tarihi, Medeniyet Tarih, Ankara 1998,
Ortalı, İ. , Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti'nde Kadı, Turhan Kitapevi,
Ankara 1994.
Özalp, T. , Sivrihisar Tarihi, Tam-İş Matbaası, Eskişehir 1961.
Özuğur, A. İ. , Medeni Yasadan Önce ve Sonra Türk Miras Hukuku, Seçkin Yayınları,
347
Ankara 2001.
Sertoğlu, Mithat. , Osmanlı Tarih Lügatı, Enderun Kitapevi, İstanbul 1986.
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt XXX.
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt XXXVII.
Uzunçarşılı, İ.H., Osmanlı Devleti'nin İlmiye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Yayınları,
Ankara 1984.
Uzunçarşılı, İ.H., “Şer'i Mahkeme Sicilleri”, Ülkü Halk Evleri Mecmuası, Cilt V,
Sayı 29, 1935. s. 365-368
Üçok. Ç. ve Mumcu, A. ve Bozkurt. G. , Türk Hukuk Tarihi, Savaş Yayınevi, Ankara
1996.
Yılmazçelik, İ., “ Şer'iye Sicillerinin Bir Mekezde Toplanması Üzerine Bazı
Mülahazalar” , I. Milli Arşiv Şurası, Tebliğler- Tartışmalar( 20-21 Nisan 1998). 1998.
I. Uluslar Arası Dünden Bugüne Eskişehir Sempozyumu , T.C Anadolu Üniversitesi
Yayınları, Eskişehir 2005.
Yinanç, H. Y. , Selçuklu Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, Ankara 1965.
Akgündüz, A. , İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müesseseleri,
Cihan Matbaası, İstanbul 1996.
http://www.hukukrehberi.net, 02.08.2013
http://www. tarihvemedeniyet.org, 02.08.2013
http://www.türkhukukkurumu.org.tr, 02.08.2013
http://www.tkgm.gov.tr/osmanlıca-tapu-terimleri-sözlüğü, 02.08.2013
348
EKLER
EK-1: KAYITLARIN NEVİ VE İKTİSAP SÜTUNUNDA GEÇEN
HİSSE ORANLARI / ARAPÇA BAYAĞI KESİRLER
Nısıf : 1/2, yarısı
Sülüs : 1/3’ü
Sülüsan (sülsan) : 2/3’ü
Rub‘ : 1/4
Râbi‘ : Dördüncü
Râbi‘an : Dördüncü olarak
Hums : 1/5
Südüs : 1/6
Subu‘ : 1/7
Sümün : 1/8
Tüs‘ : 1/9
349
EK-2 ESKİ KAYITLARDA BULUNAN VE DEĞİŞİK YÖRELERDE
KULLANILAN MAHALLİ ÖLÇÜTLER
Eski yüzölçümü birimleri:
1 Arşın kare = 0, 57417 m2.
1 Cedid Dönüm = 2500.00 m2.
1 Cedid Evlek = 100.00 m2.
1 Kirah = 1 dm2.
1 Cerip = 60X60=3600 Zira=2067, 012 m2.
1 Zira = 0, 57417 m2.
Eski uzunluk ölçü birimleri:
1 Fersah = 7500 Arşın = 5685 m.
1 Berid = 4 Fersah = 22740 m.
1 Merhale = 2 Berid = 45480 m.
1 Kara mili = 2500 Arşın = 1895 m.
1 Kulaç = 2, 5 Arşın= 1, 895 m.
1 Arşın = 0, 75774 m.
1 Parmak = 1/24 Arşın= 0, 03157 m.
1 Hat = 1/12 Parmak= 0, 00263 m.
1 Nokta = 0. 00022 m.
1 Urup = 0, 085 m.
1 Endaze = 0, 65 m.
1 Adım = 0, 75774 m.
1 Hatve = 0, 75774 m.
350
EK-3 ESKİ TAPU KAYITLARINDA YER ALAN TAKVİMLER
VE BUGÜNKÜ KARŞILIKLARI
Hicri Takvim
Hicrî takvim Hz. Muhammed′in ölümünden sonra, günlerin
hesaplanması konusunda ortaya çıkan bazı anlaşmazlıklar üzerine düzenlendi.
Hz. Muhammed’in Mekke′den Medine′ye göç yani hicret yılı olan 622 Miladi
yılı bu takvimin başlangıç yılı kabul edildi. Hicretin gerçekleştiği ayın
Muharrem ayı olduğu anlaşılınca takvimin başlangıç ayının da Muharrem
olması kararlaştırıldı. Böylece 1 Muharrem gününe denk gelen 16 Temmuz
622 Milâdî tarihi Hicrî takvimin başlangıç günü oldu. Hicrî yılı
Milâdî çevirmek için Hicrî yıl 33’e bölünecek, bu bölümden arta kalan sayı
dikkate alınmadan bölüm olarak elde edilen sayı Hicrî yıldan çıkartılıp 622
sayısı eklendiğinde Milâdî yıl bulunmuş olacaktır.
Örneğin 1391 yılının Milâdî karşılığını bulalım: Önce Hicrî sayı olan
1391′i 33′e böleceğiz. Karşımıza sonuç olarak 42, kalan sayı olarak da 5
çıkmaktadır. Bu kalanı hesaba katmadan Hicrî rakam olan 1391′den bölüm
olarak tespit edilen 42′yi çıkarıp, kalana 622′yi ilave edeceğiz. Bu durumda;
1391 : 33 = 42, kalanı 5.
1391 – 42 = 1349
1349 + 622 = 1971
Sonuç olarak Hicrî 1391′in karşılığı Milâdî 1971′dir.
Tapu Kayıtlarında H.1263 (M.1847) ila H.1287 (M.1871) Tarihleri
Arasında Hicrî (Arabî) Takvim Kullanılmıştır.
351
Hicrî / Arabî Aylar Sembolü Kaçıncı Ay Oldukları
Muharrem Mim harfi I. ay
Safer Sad harfi II. ay
Rebi‘ü’l-evvel (R.Evvel) Ra, elif harfleri III. ay
Rebi‘ü’l-âhir (R.Ahir) Ra harfi IV. ay
Cemâziye’l-evvel (C.Evvel) Cim, elif harfleri V. ay
Cemâziye’l-âhir (C.Ahir) Cim harfi VI. ay
Receb Be harfi VII. ay
Şaban Şın harfi VIII. ay
Ramazan Nun harfi IX. ay
Şevval Lam harfi X. ay
Zilka‘de (Z.Kade) Zel, elif harfleri XI. ay
Zilhicce (Z.Hicce) Zel harfi XII. ay
Rûmî Takvim
Rûmî sene M.Ö. 46′da Roma İmparatoru Jül Sezar adına
düzenlen takvim esasına dayanır. Yılbaşı Mart kabul edilir. Rûmî sene ile
Hicrî sene arasında süre farkı vardır. Hicrî ayların 29 veya 30 gün sürmesi,
bu aylarla, Milâdî aylar arasında yılda 10 günlük farkın oluşmasına neden
oldu. Aradaki bu fark, her 33 yılda bir Hicrî yılın Milâdî ya da Rûmî
yıldan düşürülmesine neden olmuştur. Buna sıvış senesi denir. Rûmî seneyi
bulmak için Miladi seneden 584 çıkartılır. Örneğin: 1985 Miladi seneye
çevirmek için 1985 – 584 = 1401 şeklinde Rûmî seneyi buluruz. Rûmî
seneyi Miladi seneye çevirmek için örneğin 1331 senesini ele alalım. Miladi
seneye çevirmek için 1331 senesine 584 ekleriz Bu durumda 1331 + 584 =
1915 şeklinde Miladi sene bulunur. Rumi sene 1840
352
yılında yeniden düzenlendi ve bu takvim 1925 yılına kadar mali işlemlerde
kullanıldı. Tapu Kayıtlarında R.1287 (M.1871) ila R.1334 (M.1918) Tarihleri
Arasında Rûmî Takvim kullanılmıştır. Tapu kayıtları tutulmaya başladığı
Hicri 1263 / Miladi 1847 tarihinden itibaren miri araziye ait kayıtlarda Hicri
takvim esas alınmış, H.1287/M. 1871 senesine kadar kullanılmıştır. Bu
seneden sonra kayıtlarda Rûmî takvim esas alınmış, kimi kayıtlarda Hicri ve
Rumi yan yana verilmiştir.
Rûmî Aylar Hangi Aya Tekâmül Ettiği
Mart Mart
Nisan Nisan
Mayıs Mayıs
Haziran Haziran
Temmuz Temmuz
Ağustos Ağustos
Eylül Eylül
Teşrin-i Evvel (T. Evvel) Ekim
Teşrin-i Sânî (T. Sani) Kasım
Kânûn-ı Evvel (K. Evvel) Aralık
Kânûn-ı Sânî (K. Sani) Ocak
Şubat Şubat
353
1334 (1918) Yılında, Rûmî Malî Yılbaşı Olarak Kânûn-ı Sânî Kabul
adilmiş ve 1341 (1925) tarihine kadar Rumi Takvim kullanılmıştır.
Buna göre;
Rûmî Aylar Hangi Aya Tekâmül Ettiği
Kânûn-ı Sânî Ocak
Şubat Şubat
Mart Mart
Nisan Nisan
Mayıs Mayıs
Haziran Haziran
Temmuz Temmuz
Ağustos Ağustos
Eylül Eylül
Teşrin-i Evvel (T. Evvel) Ekim
Teşrin-i Sânî (T. Sânî) Kasım
Kânûn-ı Evvel (K. Evvel) Aralık
354
355