Living ArchiveOndertussen... achter de schermen

1936

2006

20/05 – 31/12/2006

Living ArchiveOndertussen... achter de schermen

Het Living Archive belicht zeventig jaar van presenteren,

verzamelen en bediscussiëren van hedendaagse kunst. Met als

resultaat een bijzondere kunstcollectie, een reeks spraakmakende

tentoonstellingen en een archief dat die rijke geschiedenis van

een betekenisvolle context voorziet.

Voor Ondertussen... achter de schermen wordt deze geschiedenis

gepresenteerd aan de hand van ‘sleutelwerken’ uit het archief.

De rode tijdbalk geeft gebeurtenissen in de wereldgeschiedenis

aan.

De grijze lijn toont ontwikkelingen in de beeldende kunst in

Nederland en daarbuiten.

De groene lijn is een keuze uit elk jaar van het bestaan van

het museum: een brief, een foto of een ander kleinood. De 70

objecten illustreren de wordingsgeschiedenis van het jubilerende

museum en de hedendaagse kunst die daar werd getoond en

verzameld van 1936 tot 2006.

1936 Begin Spaanse Burgeroorlog

Cubism and Abstract Art, New York

Opening Van Abbemuseum, Eindhoven

Documentaire met directeur dr. Visser, Henri van Abbe en minister van OK&W

dr. J.R. Slotemaker de Bruïne

1937 Duits bombardement op Guernica

Entartete Kunst, München

Hedendaagsche Belgische schilder- en beeldhouwkunst

De eerste omvangrijke tentoonstelling van directeur Visser, 140 werken van de

belangrijkste representanten van Belgische kunst

1938 Reichskristallnacht

Exposition Internationale du Surréalisme, Parijs

Nota directeur Visser

Naar aanleiding van de naakten van Kees van Dongen moest de nota helderheid

scheppen in zaken van “zedekwetsenden aard”

1939 Begin Tweede Wereldoorlog

Clement Greenberg publiceert Avant-Garde and Kitsch

Directeur Visser verwelkomt 1000e bezoeker Noord-Brabantsche schilder- en

beeldhouwkunst

Deze bezoeker bleek de burgemeester van een naburig dorp te zijn

1940 Oprichting concentratiekamp Auschwitz

André Breton initieert eerste Surrealistische Internationale in Mexico-City

Familie van Abbe schenkt De zaaier van Constant Permeke

Naar aanleiding van het overlijden van Henri van Abbe

1941 Februaristaking Amsterdam

Instelling Nederlandsche Kultuurkamer

Logboek tentoonstellingen

Directeur Visser trachtte ondanks de slechte omstandigheden nog tentoonstellingen

te organiseren

1942 Wannsee-Konferenz Berlijn over vernietiging Europese joden

Stad en land, Amsterdam

Bezoek Mussert en burgemeester Pulles aan Volkstentoonstelling van Nederlandsche Kunst

1943 Opstand getto Warschau

Openbare verbranding van werken van o.a. Picasso, Léger en Miro in Parijs

Verwijdering naam HKH Wilhelmina uit reliëf in hal van museum

Dit gebeurde op last van de bezetter

begane grond b0-14

1944 D-day. Invasie geallieerden in Frankrijk

Piet Mondriaan overlijdt in New York

Brief conciërge Piet van Stipdonk aan gemeente Eindhoven

Hij deed hier zijn beklag over de wijze waarop hij zijn uitgebreide werkzaamheden

moest uitvoeren

1945 Atoombommen op Hiroshima en Nagasaki

Recuperatie Nederlands kunstbezit

Recensie tentoonstelling Hendrik Wiegersma

De eerste naoorlogse tentoonstelling

1946 Berechting oorlogsmisdadigers in Neurenberg

Oprichting ICOM International Council of Museums

Herwonnen kunstbezit

Tentoonstelling van gerecupereerde kunstwerken

1947 Politionele actie Indonesië

André Malraux publiceert Le Musée Imaginaire

Brief Edy de Wilde aan gemeente Eindhoven over Brabantse kunstenaarsverenigingen

Hiermee verheldert hij zijn standpunt dat hij tentoonstellingen maakt op basis van

kwaliteit en niet op basis van voorheen verworven rechten

1948 Oprichting staat Israël

Oprichting CoBrA

Nederlandsche landschapskunst 17e eeuw

Tentoonstelling t.g.v. het 50-regeringsjubileum van HKH Wilhelmina. De Wilde

verklaart de landschapsschilderkunst als een typisch nationale kunstvorm

1949 Onafhankelijkheidsverklaring Indonesië

Verkiezing Jackson Pollock tot grootste levende schilder in VS

Nederlandse Kring van Beeldhouwers

Een van de weinige tentoonstellingen van beeldhouwkunst, met werk van Mari Andriessen

1950 McCarthy lanceert anticommunistische campagne

Amerika schildert, Amsterdam

Reisverslag Parijs door Edy de Wilde

Aan burgemeester en wethouders moest verantwoording afgelegd worden van alle

activiteiten

1951 Test eerste H-bom door VS

Arnold Hauser publiceert Sozialgeschichte der Kunst und Literatur

Moderne Franse Religieuze Kunst

Deze tentoonstelling werd door De Wilde gebruikt als wegbereider voor de moderne

kunst in Eindhoven

begane grond b0-10

1952 Guerrillaoorlog Indochina met Franse troepen

Oprichting Independent Group, Londen

Aankoop Marc Chagall Hommage à Apollinaire

Dit dossier toont o.a. briefwisselingen van het ingewikkelde en soms diplomatieke

proces voor het verwerven van een belangrijk kunstwerk

1953 Watersnoodramp Zeeland

Ad Reinhardt schrijft Twelve Rules for a New Academy

Brief Edy de Wilde aan Karel Legat

Brief aan kunsthandelaar Legat waarin De Wilde uitleg geeft over zijn beleid en vraagt

uit te zien naar werken die passen binnen zijn visie

1954 Mao Zedong leider Centrale Raad China

Henri Matisse overlijdt in Nice

Aankoop Pablo Picasso Femme en vert

Deze aankoop veroorzaakte tumult onder het publiek en de gemeente

1955 Protest Rosa Parks, Alabama VS

Documenta I, Kassel. Arnold Bode & Werner Haftmann

Eerste uitgave Museumjournaal

Deze publicatie werd door De Wilde zeer effectief gebruikt voor de promotie van

de eigen collectie

1956 Hongaarse opstand

Richard Hamilton maakt Just What Is It that Makes Today’s Homes so Different, so

Appealing?

Schema Edy de Wilde

Het gebruik van schema’s is een middel bij uitstek om de ontwikkelingen in de

kunstgeschiedenis te verklaren

1957 Civil Bill of Rights VS

Oprichting Internationale Situationniste

Bezoek Koningin Juliana aan museum

Dossier met voorbereidingen voor het bezoek

1958 VS en Sovjet-Unie stoppen atoomproeven

Wereldtentoonstelling Brussel met Philips-paviljoen

Le Corbusier

Affi cheprijs voor Wim Crouwel

Prestigieuze prijs van het Reclame Genootschap voor zijn uitgesproken en

vernieuwende typografi e

begane grond b0-09

1959 Machtsovername Fidel Castro, Cuba

New Images of Man, New York

Brief Edy de Wilde aan Willem de Kooning

De eerste poging tot contact met de schilder. Tot een aankoop of tentoonstelling is het

nooit gekomen

1960 Anticonceptiepil op de markt

Manifest Nouveau Réalisme door Pierre Restany

Jonge kunst uit de collectie Dotremont

Voor de eerste maal werd Amerikaanse kunst in het

Van Abbemuseum getoond

1961 Bouw Berlijnse muur

Claes Oldenburg opent The Store, New York

Kompas I

In de groepstentoonstelling t.g.v. het 25-jarig jubileum van het Van Abbemuseum koos

De Wilde voor Parijs als internationaal kunstcentrum

1962 Cubacrisis

Dylaby, Amsterdam

Reisverslag New York door Edy de Wilde

Eerste reis naar de VS

1963 Protestmars Martin Luther King

Kunstgrepen (AVRO) door Pierre Janssen

Afscheidstoespraak Edy de Wilde

1964 Uitbreken van Vietnamoorlog

Robert Rauschenberg ontvangt prijs op Biennale di Venezia

Beeldend experiment op de planken

Deze tentoonstelling wilde aantonen hoezeer pogingen om de theaterkunst te vernieu-

wen aansloten bij gelijke pogingen in de beeldende kunst

1965 Oprichting PROVO, Amsterdam

Performance Joseph Beuys Wie man dem toten Hasen die Bilder erklärt, Düsseldorf

Voorbereiding tentoonstelling El Lissitzky door Jean Leering

De eerste retrospectieve tentoonstelling ter wereld van deze kunstenaar

1966 Oprichting Black Panthers

Primary Structures, New York

Plattegrond solotentoonstelling Christo

De Amerikaanse kunstenaar pakt een boom uit de tuin van ontwerper Martin Visser in en

legt deze in het museum

1967 Ernesto ‘Che’ Guevarra doodgeschoten in Bolivia

Germano Celant lanceert Arte Povera

Kompas III

De eerste tentoonstelling in Europa die een breed overzicht toonde van Amerikaanse

naoorlogse kunst

1968 Studentenprotesten Parijs

Marcel Broodthaers opent Musée d’Art Moderne, Département des Aigles, Section XIXième

Siècle, Antwerpen

Dick van der Net, Robert Morris en Jaap Bremer tijdens opbouw tentoonstelling Morris

Van der Net van Nebato te Bergeijk, de kunstenaar en de conservator bespreken

de installatie

1969 Woodstock-festival

Op losse schroeven, Amsterdam

Telegram Larry Bell ter voorbereiding Kompas IV

Kompas IV belicht de kunst van de Westcoast VS, omdat New York als cultureel centrum

zijn leidende positie begon te verliezen

1970 Aksies Dolle Mina

Robert Smithson maakt Spiral Jetty

Productie werken Donald Judd bij Nebato, Bergeijk

Nebato kon dankzij bemiddeling van Martin Visser en het idealisme van Dick van der Net

Amerikaanse Minimal Art kunstwerken voor Europa produceren

1971 Oorlog India en Pakistan, oprichting Bangladesh

Sonsbeek buiten de perken, Arnhem

Joseph Beuys installeert Voglie vedere i miei montagne

Eerste grote installatie van deze Duitse kunstenaar in een Nederlandse museumcollectie

gemaakt voor een van de kabinetten

1972 Bloody Sunday, Noord-Ierland

Documenta 5, Kassel. Harald Szeemann

De Straat. Vorm van samenleven

Met honderden foto’s werd een beeld geschetst van een aantal karakteristieke

samenlevingsvormen. Er werd geen kunst getoond

1973 Salvador Allende wordt vermoord in Chili

Lucy Lippard publiceert Six Years. The Dematerialization of the Art Object

Aantekeningen Bruce Nauman voor opbouw solotentoonstelling

tussenverdieping b0-05

1974 Anjerrevolutie Portugal

Peter Bürger publiceert Theorie der Avantgarde

Speelruimte

Deze tentoonstelling paste in de traditie van maatschappelijk georiënteerde

tentoonstellingen

1975 Onafhankelijkheidsverklaring Suriname

Robert Rosenblum publiceert Modern Painting and the Northern Romantic Tradition.

Friedrich to Rothko

Correspondentie Johannes Gachnang met Rudi Fuchs

Het begin van een samenwerking tussen Gachnang, directeur van de Kunsthalle Bern en

directeur Fuchs

1976 Lockheed-affaire

Amerikanische Malerei in Europa, Berlijn

Uitnodiging tot discussie van Ian Wilson

Middels een fi losofi sche stelling werd het publiek uitgenodigd met Wilson te discussiëren

1977 Gijzeling Bovensmilde en treinkaping De Punt

Documenta 6. Malerei, Plastik, Performance, Kassel. Manfred Schneckenburger

Brief Rudi Fuchs aan Anselm Kiefer

Na Fuchs’ bezoek aan zijn atelier veranderde twijfel over de kwaliteiten van het werk in

overtuiging

1978 Camp David-akkoorden, vrede tussen Israël en Egypte

New Image Painting, New York

Schets voor multiple en brief Richard Paul Lohse aan Rudi Fuchs

1979 Ayatollah Khomeini wordt politiek leider Iran

Publicatie Museum in Motion

Brief Rudi Fuchs aan galeriehouder Michael Werner

Veel werken van Galerie Werner had hij op zicht genomen in de collectie om deze op

termijn aan te kopen

1980 Rellen rond kroning Beatrix ‘Geen woning, geen kroning’

Aperto, Biennale di Venezia

Plattegrond tentoonstelling Gilbert & George

1981 Protest in Amsterdam tegen kruisraketten

Benjamin Buchloh publiceert Figures of Authority, Ciphers of Regression.

Jannis Kounellis

De keuze van Fuchs voor Kounellis is illustratief voor zijn opvatting dat kunst die wortelde

in bepaalde regio’s daardoor een geheel eigen karakter bezat

1982 Falklandoorlog

Documenta 7, Kassel. Rudi Fuchs

Lothar Baumgarten, Rudi Fuchs, Walter Nikkels vervaardigen Die Namen der Bäume

Een kunstwerk in de vorm van een boek met een etnografi sch en poëtisch verslag van

Baumgartens verblijf bij de Yanomami-indianen in Venezuela

1983 Ontvoering Freddy Heineken

Der Hang zum Gesamtkunstwerk, Düsseldorf

James Lee Byars The Perfect Book

Meest radicale catalogus annex kunstenaarsboek in de vorm van een kubus

1984 Milieuramp met Indiase chemische fabriek in Bhopal

La Grande Parade, Amsterdam

Zattera di Babele

Een samenwerkingsproject tussen Stadsschouwburg en museum werd gezien als een

poging om een Gesamtkunstwerk te maken

1985 Palestijnse kaping Achille Lauro, Italië

Rosalind Krauss publiceert The Orginality of the Avant-Garde and other Modernist Myths

Het IJzeren Venster

Fuchs experimenteert hierin met de a-historische opstelling

1986 Milieuramp kerncentrale Tsjernobyl, Oekraïne

Chambres d’amis, Gent

Ooghoogte

Collectiepresentatie – t.g.v. het 50-jarig bestaan – waarin de collectie in haar totaliteit

werd getoond

1987 Ramp met Herald of Free Enterprise, Zeebrugge

Andy Warhol overlijdt in New York

Manuscript voor solocatalogus Carl Andre

1988 Gifgasaanval tegen Koerden in Halabja

Gerhard Richter schildert 18.Oktober 1977, met portretten RAF-leden

Richard Serra 10 Beelden voor het Van Abbe

Documentaire over de grootscheepse operatie om de tien beelden in het museum te

plaatsen

1989 Val Berlijnse muur

Magiciens de la terre, Parijs

Henk Visch

Jan Debbaut vond dat Nederlandse kunst reliëf kreeg in relatie tot de internationale

context waarin het museum opereerde

tussenverdieping b0-06

1990 Vrijlating Nelson Mandela

Robert Hughes publiceert Nothing if not Critical

El Lissitzky 1890-1941. Architect, schilder, fotograaf, typograaf

De grootste retrospectieve tentoonstelling uit de geschiedenis van het museum

1991 Begin luchtoffensief tegen Irak, operatie Desert Storm

The Physical Self, Rotterdam. Peter Greenaway

Brief Thierry De Cordier aan Jan Debbaut

1992 Vliegtuigramp Bijlmermeer, Amsterdam

Documenta IX, Kassel. Jan Hoet

Brief Douglas Gordon aan Jan Debbaut

Deze Schotse kunstenaar stuurde briefjes – als kunstwerken – aan belangrijke personen

uit de kunstwereld

1993 Inval VS in Somalië

Whitney Biennial, New York

Aankoop Marcel Broodthaers Tapis de Sable

Fotoverslag van de ingewikkelde installatie

1994 Genocide van Hutu’s op Tutsi’s in Rwanda

This is the Show and the Show is Many Things, Gent

Miroslav Balka Laadplatform

Aantekeningen van de Poolse kunstenaar met

suggesties voor zijn installatie

1995 Val moslimenclave Srebrenica, Bosnië

Wild Walls, Amsterdam

Sluiting Bilderdijklaan door portier Jos Geerings

Het museum verhuisde tijdelijk naar de Vonderweg

1996 Herculesramp Vliegbasis Eindhoven

Life/Live, Parijs

Ann Hamilton Reserve

Het Eindhovense koor La bonne esperance vervulde een grote rol in de totstandkoming

van de installatie

1997 Hongkong overgedragen aan China

Deutschlandbilder. Kunst aus einem geteilten Land, Berlijn

Aankoop El Lissitzky Proun P23 no. 6

Met steun van de Stichting Promotors kon een van de schaarse schilderijen van Lissitzky

worden verworven

bovenverdieping b0-08

uitzicht b0

1998 Aftreden Soeharto in Indonesië na onlusten

Nicolas Bourriaud publiceert Esthétique relationnelle

Jason Rhoades The Purple Penis and the Venus in Eindhoven

De eerste museumtentoonstelling van deze Amerikaanse kunstenaar in Nederland

bestond uit een installatie die het gehele gebouw besloeg

1999 Impeachment Bill Clinton n.a.v. Lewinsky-affaire

Global Conceptualism: Points of origin, 1950s-1980s, New York

Aankoop Mike Kelley Categorical Imperative and Morgue

Deze installatie met o.a. speelgoedbeesten, aangekocht door Debbaut, naar aanleiding

van hernieuwde interesse voor de Westcoast VS

2000 Ramp Russische kernonderzeeër Koersk

Mirror’s edge, Vancouver

Plattegrond tentoonstelling Aernout Mik Primal gestures, minor roles

2001 9/11

The Short Century, München

Nieuwbouw

Fotoboekje door Peter Cox

2002 Pim Fortuyn vermoord

Central European Avant-Gardes: Exchange and Transformation 1910-1930, Los Angeles

Verhuizing depot museum

2003 Arrestatie Saddam Hussein

Documenta 11, Kassel. Okwui Enwezor

Heropening Stedelijk Van Abbemuseum

Door Koningin Beatrix en eregasten familie van Abbe

2004 Tsunami in Zuid-Oost Azië

View of a Minimal Future? Art as Object, Los Angeles

Lezing Paul McCarthy

De solotentoonstelling van de Amerikaanse kunstenaar bevatte twee omvangrijke

videoinstallaties en vier grootschalige sculptuurensembles. Hij visualiseerde zijn lezing

door een dialoog aan te gaan met zijn woorden door tegelijkertijd te tekenen

2005 Aanslagen Madrid en Londen

Biennale di Venezia. Maria de Corral & Rosa Martinez

EindhovenIstanbul

Groepstentoonstelling met een selectie van sleutelwerken van Istanbul Biënnales in

combinatie met de eigen collectie. Deze luidde het begin van het beleid van Charles Esche

in

2006

desi

gn &

pho

togr

aphy

dV

ron

eijk

man

200

6

bilderdijklaan 10, eindhoven t +31 (0) 40 238 1000 www.vanabbemuseum.nl