เสนอ อาจารย ชดชนก ราฮมมลาเรอง

กลม ขบวนการอาเจะห จดทำาโดย นาย วสนต มะย

รหส 5220410061 เอกตะวนออกกลางศกษา คณะวทยาลยอสลามศกษา

196-415 ความขดแยงในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ขบวนการอาเจะหGerakan Aceh Merdeka; GAM

ขบวนการอาเจะห หรอเรยกอกชอหนงวา แนวรวมปลดปลอยแหงชาตอาเจะห

ตงอยบรเวณทางตอนเหนอสดของเกาะสมาตราในประเทศ อนโดนเซย มฐานะเปนเขตการปกครองพเศษ เปนจงหวดหนง

ในอนโดนเซยทกฎหมายอสลามเรยกวา Shariah เปนรปแบบหรอแนวทางในการดำาเนนชวตของกลมอาเจะและปฎบตอยางเครงครดเสมอมา

ทตงของขบวนการอาเจะ

ผกอตงขบวนการ "อาเจะหเสร"

ขบวนการอาเจะประกาศเอกราชเมอ พ.ศ. 2492 อาเจะหเลอก รวมเขากบสาธารณรฐอนโดนเซยเมอ พ.ศ. 2502 โดยทาง

รฐบาลกลางยอมใหอาเจะหคงเอกลกษณของตนเองทเกยว กบศาสนาอสลาม รวมทงการใชกฎหมายอสลาม

การรวมอำานาจเขาสศนยกลางของซฮารโต ทำาให ฮะซน ด ตโรซงสบเชอสายาจากสลตานองคสดทายของอาเจะหกอตง

ขบวนการอาเจะหเสร เมอ 4 ธนวาคม พ.ศ. 2519

ภมหลงของอาเจะ

และประกาศเอกราชของอาเจะห โดยประกาศวาอาเจะหถกปกครองในฐานะอาณานคมของชวาและไดทำาการรณรงคเคลอนไหวปลดปลอยอาเจะห

หลงจากตอสกบรฐบาลอนโดนเซยเปนเวลายาวนานถง 29 ป จนมผเสยชวตไปทงสน 15,000 คน ขบวนการจเอเอมก

ตกลงลงนามในสนธสญญาสนตภาพกบรฐบาลอนโดนเซยเมอ ป พ.ศ.2548

การเสยชวตของทาน

บบซรายงานวา " ฮสซน ด ทโร" ผกอตงขบวนการเคลอนไหว เรยกรองการแบงแยกดนแดนของจงหวด "อาเจะห" ไดเสย

ชวตลงแลวในวย 84 ป ดวยอาการตดเชอทปอด ณ โรง พยาบาลในเมองบนดา อาเจะห หลงจากเขาเพงไดรบการคน

สทธความเปนพลเมองอนโดนเซยกอนหนานนหนงวน

นกประวตศาสตรเชอวาศาสนาอสลามไดเผยแพรเขาสภมภาค เอเชยตะวนออกเฉยงใตผานทางอาเจะหเปนแหงแรก ศตวรรษ

ท 17 อาเจะหเปนรฐอสระทมความเจรญรงเรอง ปกครองโดย สลตานสบตอกนมา เปนศนยกลางของวฒนธรรมและศาสนา

อสลาม รวมถงการคาระหวางประเทศ แตตอมาในป 1873 ดตชไดสงกำาลงทหารเขามาเพอยดครอง

อาเจะหเปนอาณานคม ไดเกดการสรบกนจนกระทงสนสด สงครามโลกครงทสอง ในป 1949 ดตชไดลงนามในสญญา

ยกอาเจะหใหเปนสวนหนงของประเทศอนโดนเซยดวยความ ชวยเหลอจากประเทศองกฤษ โดยไมไดถามความตองการของ

ประชาชนในพนท

ความเปนมา

การตอสเพอเอกราชเกดขนชดเจนในป 1953 ในนามของ กลมดารล อสลาม (Darul Islam)

ถงแมหกปถดมา ประธานาธบดซการโนไดยอมรบในหลกการ ใหอาเจะหเปนพนทพเศษ แตคำาสญญาเหลานกไมไดมผลเกด

ขนจรงในทางปฏบต สงผลทำาใหชาวอาเจะหขาดความไววางใจ ในรฐบาลและ มองวารฐบาลไมจรงใจทจะแกปญหา

ป 1971 มการคนพบนำามนและแกสธรรมชาตในจงหวดอา เจะห บรษทธรกจนำามน ซงมคนชวาในจาการตาและชาวตาง

ชาตเปนเจาของ ไดเขามาขดเจาะหาทรพยากรธรรมชาตในพนท ซงทำารายไดมหาศาลแกรฐบาล

แตรายไดกลบตกถงมอชาวอาเจะหเพยงนอยนด ความไมเปน ธรรมทางเศรษฐกจนเปนเหตผลหลกประการหนง นอกเหนอ จากความตองการทจะรกษาอตลกษณทางเชอชาต ศาสนา

และวฒนธรรมของชาวอาเจะหทแตกตางจากของคนชวา อน นำาไปสการกอตงขบวนการอาเจะหเสรในป 1976 โดยฮาซน ด

ตโร (Hasan di Tiro) ผสบเชอสายมาจากสลตานองค สดทายทถอกนวาเปนวรบรษตอตานการยดครองจากชาวดตช

มมมองของรฐบาลอนโดนเซยและประชาคมโลก

ความรสกวาไมไดรบความเปนธรรมในการจดสรรทรพยากร และรายไดจากนำามนและแกสธรรมชาตทขดพบในอาเจะห

โดยททรพยากรเปนของคนในพนท แตรายไดจำานวนมากกลบ ไปตกอยทสวนกลาง ซงสวนทางกบความเสอมโทรมทาง

สงคมอนเกดจากอตสาหกรรมและการอพยพเขามาในอาเจะหของคนตางถนทคนในพนทตองรบภาระ

สำานกแหงความภาคภมใจในประวตศาสตรทเคยรงเรองของ รฐอาเจะห ในฐานะทเคยเปนรฐอสระ เปนศนยกลางทางการคา

และทางวฒนธรรมอสลามในภมภาค ซงขดแยงกบความรสกของการถกกดขบบคนภายใตการปกครองจากรฐบาลกลาง

สาเหตของความขดแยงในอาเจะห

การปะทะกนโดยกองกำาลงของทงสองฝาย ทำาใหความรนแรง และความหวาดกลว (Terror) ขยายตวเปนวงกวางในพนท

การละเมดสทธมนษยชนโดยเจาหนาทรฐอนเกดจากการตรวจ คนจบกมทรนแรงและการใชอำานาจนอกกฎหมาย ซงทำาใหแนว

รวมของกมเพมขนเปนจำานวนมากความไมไววางใจระหวางรฐบาลกลางและชาวอาเจะหอนสงผลตอความสมพนธระหวางคนอาเจะหกบคนชวา

ปญหาทตามมาหลงจากความขดแยง

1.กอนการปรากฏตวของขบวนการอาเจะห ศตวรรษท 17-18 ลทธจกรวรรดนยมตะวนตก แผขยายเขา

มาในภมภาคเอเซยตะวนออกเฉยงใต รฐอาเจะหถกคกคามจาก ดตช ทำาใหตองยอมจำานนตอดตช จนในทสด เมอดตชถก

เยอรมนยดครองในสงครามโลกครงทสอง ชาวอาเจะหกไดขบ ไลดตชออกไปในป ค.ศ.1942

หลงการไดรบเอกราชของดตชในปค.ศ.1949 อำานาจทางการ ปกครองอนโดนเซยในขณะนน ตองประสบกบปญหาความ

ตกตำาทางเศรษฐกจ ความขดแยงทางการเมองและความไม มนคงทางการเมอง โดยมซการโนดำารงตำาแหนงประธานาธบด

ความขดแยงในอาเจะห แบงออกเปน 2 ชวง

ตอมา รฐบาลซการโนจดตงเขตปกครองอาเจะหขน ซงทำาใหชาวอาเจะหตางมความหวงวาจะไดรบเสรภาพในการปกครองตนเองมากขน

ในป 1959 ซการโนยอมรบในหลกการประกาศใหอาเจะหเปน เขตการปกครองพเศษ (Special Territory) ใหเสรภาพใน

การนบถอศาสนา การศกษาและใชกฎหมายภายในของตนเอง

　２． การเคลอนไหวของขบวนการอาเจะหเสรคำามนสญญาทรฐบาลประกาศใหอาเจะหมอสระในการปกครอง

ตนเองมไดเกดขนจรงในทางปฏบต ทำาใหชาวอาเจะหขาดความไววางใจในรฐบาลและมองวาไมจรงใจทจะแกปญหา

ฮาซน ด ตโร กลาววารฐบาลอนโดนเซยเขามาครอบครองอา เจะหตอจากดตช เพอตองการกอบโกยประโยชนจากอาเจะหไป

จนหมดสนไมมเหลอ หลงจากนนฮาซน ด ตโร กไดประกาศ เอกราชรฐอาเจะ โดยมประชาชนอาเจะทนบถอศาสนาอสลาม

ใหการสนบสนนเปนจำานวนมาก

วธการของขบวนการอาเจะหเสร ดร. ฮาซน ตโร ใชวธการ แทรกซมเขาไปในทองถนระดบหมบานและตำาบลตงแตป

ค.ศ.1976 จากนนจงคอย ๆ ปรบเปลยนโครงสรางการ บรหารของกำานนและผใหญบาน ในไมชาผนำาชมชนทงหลาย

ตางตกอยภายใตการควบคมของขบวนการอาเจะหเสรเกอบ ทงสน

ขบวนการอาเจะหเสร ยงใชวธการแบบสงครามจรยทธซม โจมตกองกำาลงฝายรฐบาล แตกขาดการสนบสนนหลกจาก

ทางดานกลมผนำาศาสนา

การตอสของขบวนการอาเจะหเสร

ตอมา ค.ศ. 1978 กลมไดมการปรบองคกรใหม โดยไดรบ ความชวยเหลอทางการเงนจากลเบยและอหราน แตเนองจาก

กจกรรมของกลมไมไดรบการสนบสนนอยางกวางขวาง การดำาเนนงานของกลมเปนเหตใหรฐบาลซฮารโตสงทหารเขามาปราบปรามอยางรนแรงจนเกดการละเมดสทธมนษยชนในอาเจะห

ในป ค.ศ. 1997 รฐบาลอนโดนเซยประกาศวากจกรรมของขบวนการอาเจะหเสรสนสดลงแลวแตการปราบปรามอยางรนแรงยงคงดำาเนนตอไป

รฐบาลของเมการวาตพยายามใชนโยบายกระชบความสมพนธ ระหวางรฐบาลกลางกบรฐบาลทองถนอาเจะหใหมากขน แต

ขบวนการอาเจะหเสรกยงไมพอใจและตองการแยกอาเจะหเปนรฐอสระเทานน

ดงนนรฐบาลอนโดนเซยจงใชกำาลงเขาปราบปรามอยางเตมรป แบบตงแตเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2002 เปนตนมา

ในป ค.ศ.2003 กองกำาลงของทงสองฝายตางกยงคงคมเชง เพอเตรยมพรอมรอการเผชญหนา ซงอยในระหวางการเจรจา

จนกระทงการเจรจาสนตภาพในกรงโตเกยวตองประสบความลม เหลวเมอกลางเดอนพฤษภาคม ค.ศ.2003 กองกำาลงตดอาวธ

ของทงสองฝายกเรมสรบกนอยางกวางขวางอกครง สมยรฐบาลเมกาวาต ทหารมบทบาทสงมาก งบประมาณสวนใหญ

ทมลงไปททหารและตำารวจเพอใชในงานดานความมนคง มการเผา โรงเรยนในพนท ซงตางฝายตางกลาวโทษกนและกน โดยรฐบาล

กลาวหาขบวนการอาเจะหเสร วาตองการลมระบบการศกษา สวนขบวนการอาเจะหเสรกกลาวหารฐบาลวาเปนผเผาเนองจาก

ตองการสรางสถานการณเพอโทษฝายขบวนการอาเจะหเสร

การเจรจาเกดขนหลายครง มการเจรจาทงหมดหาครงดวยกน สครงทผานมา ไมเปนผลสำาเรจ จนมาถงครงทหา กสามารถ

เจรจาสนตภาพไดจนกระทงเกดเหตการณสนามสงผลใหผคนอาเจะหลมตายไป

เปนจำานวนมาก เปนตวกระตนใหเกดจากการเจรจาขนอกครง หลงเหตการณภยพบตสนาม และนำาไปสขอตกลง Helsinki

Accord ไดสำาเรจ

บรรยากาศความเปนประชาธปไตยทเปดพนททางการเมองใหแกกลมตางๆในสงคมมากขน

ความรสกเหนอยลาของทงสองฝายจากการตอส และตระหนก แลววาแมจะไมแพในเวลาอนใกล แตถงอยางไรกจะไมมทาง

ชนะอกฝายได ทางออกทตกลงกนไดนน เปนทางออกทรกษาหนาตา

เกยรตยศ และศกดศรของทงสองฝาย

ปจจยอนๆททำาใหเกดการเจรจาสนตภาพ

ความเสยหายทเกดขนจากเหตการณคลนสนามเมอ 26 ธนวาคมพ.ศ. 2547 ทำาใหขบวนการอาเจะหเสรประกาศสงบศกเมอ 28

ธนวาคม พ.ศ. 2547 และยอมรบความชวยเหลอจากรฐบาล อนโดนเซย

หลงจากนนไดมการประชมเจรจาสนตภาพเมอ 27 กมภาพนธ พ.ศ. 2548 ทประเทศฟนแลนดและมการลงนามในสนธสญญาสนตภาพ

เมอ 15 สงหาคม พ.ศ. 2548 โดยรฐบาลอนโดนเซยยอมถอน กำาลงทหารและตำารวจทไมใชของทองถนออกไปภายในสนป พ.ศ.

2548 และนโทษกรรมใหสมาชกขบวนการอาเจะหเสรราว 500 คน ทลภยไปอยตางประเทศ และปลอยสมาชกอกราว 1,400 คนทถก

ฝายรฐบาลคมขง ยอมใหมการตงพรรคการเมองทองถนขนในอาเจะห

ตอมา 27 ธนวาคม พ.ศ. 2548. ผนำาของขบวนการอาเจะห เสรประกาศยกเลกกองกำาลงตดอาวธ โดยประกาศจะเขารวม

กจกรรมในสงคมเพอสรางสนตภาพ

อาเจะหเปนสวนหนงของประเทศอนโดนเซยภายใตรฐธรรมนญ

คณะผบรหารของอาเจะหมอำานาจในการบรหารจดการกจการ สาธารณะภายในอาเจะห ยกเวนกจการตางประเทศ การ

ปองกนประเทศ ความมนคงแหงชาต การเงนการคลง และ การศาสนา ซงเปนอำานาจของรฐบาลกลาง

ฝายกมจะยอมปลดอาวธทงหมดทตนมภายหลงจากการลง นาม การใชอาวธใดๆจากฝายกมถอเปนการละเมดขอตกลง

และจะถกดำาเนนการตามกฎหมาย

ขอตกลงในการเจรจาสนตภาพ

อาเจะหมสทธทจะใชสญลกษณทแสดงถงอตลกษณของชาว อาเจะห รวมถงธงชาตของตนเองดวย

ชาวอาเจะหสามารถตงพรรคการเมองทองถนของตนเองเพอรบสมครเลอกตงในระดบชาตได

รฐบาลจะนรโทษกรรมแกผรวมขบวนการทกคนและปลอย นกโทษทถกคมขงไวภายใน 15 วนนบจากการลงนามขอ

ตกลงโดยปราศจากเงอนไข

รฐบาลกลางและคณะผบรหารอาเจะหจะรวมกนจดทำาโครงการฟ นฟเพอสนบสนนใหกลมขบวนการสามารถกลบคนสสงคมไดอยางปกตสข

สหภาพยโรปและภาคอาเซยนจะรวมกนกอตงหนวยงาน ตดตามการปฏบตตามขอตกลงใน อาเจะห (Aceh

Monitoring Mission, AMM) เพอตดตามและผลกดนกระบวนการฟ นฟสนตภาพใหเปนไปตามขอตกลง

ความเปนประชาธปไตยทมมากขนหลงจากทซฮารโตพนจากอำานาจเปนปจจยสำาคญททำาใหกระบวนการสนตภาพ

เตบโตและพฒนา มการเปดพนททางการเมองใหแกกลมผไม เหนดวยกบรฐไดมโอกาสแสดงออกมากขน ประกอบกบผนำา

ฝายการเมองยดมนทจะใชสนตวธในการแกไขความขดแยง ดวยการเจรจากบกลมผกอความไมสงบ

แตการทำาสนธสญญาสนตภาพใชวาปญหาจะจดสนปญหาใหญของอาเจะหหลงกระบวนการสนตภาพคอทำา

อยางไรใหนโยบายทสวยหร เปนจรงใหได

ปญหาอาชญากรรมทเพมขน ยงชใหเหนความขดแยง ครงใหมทกลม Aceh Leuser Antara (ALA) และ

Aceh Barat-Selatan (ABAS) ซงเปนกลมยอยภายในท เรยกรองแยกตวจากอาเจะหอกท นอกจากน ยงมสญญาณ

จากการทขอตกลงเฮลซงกไมไดมการระบถงกระบวนการผลก ดนระบบศาลชะรอะห ซงเคยเปนขอเรยกรองสวนหนงของ

‘ความเปน รฐอสลาม' จากแกนนำาปกศาสนาของ GAM วาอาจจะเปนชนวนของความขดแยงรอบใหม