1. Definitie2. Soorten 3. Eicel4. Morula5. Blastocyst6. Foetus7. Navelstrengbloed8. Stamcellen uit volwassen individu

STAMCELLEN

A) PROLIFERATIEstamcellen delen en hernieuwen zichzelf (self renewal) over lange tijd, zonder duidelijke veroudering, dank zij hun lange telomeren(stamcellen verouderen ook, maar trager dan gewone cellen)

B) DIFFERENTIATIEde ongedifferentiëerde stamcel

deelt zich tot een gedifferentiëerde of gespecialiseerde cel

C) Stamcellen kunnen in een levend organisme een orgaan aanmaken of herstellen

DEFINITIE VAN STAMCELLEN

Bevruchte

eicel

Morula Blastocyst

Foetus Navelstreng

bloed

Volwassen

Human Embryonic

stem cells= h-ESC

Adult stem cells

= volwassen SC

Totipotent Pluripotent Multipotent

STAMCEL:

VOLGENS BRON EN POTENTIE

STADIUM: dag 0, vóór de bevruchting Oerstamcel als basis voor:

natuurlijke voortplanting IVF, wetenschap, klonen..

Hoe? via eicelafname Potentie: totipotent Belang en knelpunten:

voorlopig nog niet goed in te vriezen

risico’s bij ovariële stimulatie en eicelafname: infectie,bloeding Lange termijn effect van hormonale stimulatie

handel in en patenten op eicellen verdingelijking van de vruchtbaarheid

EICEL (OVULA, OOCYT)

STADIUM: dag 1 tot 4-5 dagen na de bevruchtingHoe? Afzuigen van één cel uit morula

Potentie: totipotent

Belang en knelpunten: ontstaan van tweelingen PGD =preïmplantatie genetische diagnostiek Saviour baby embryosparende techniek voor aanmaak van ESC

MORULA

STADIUM: dag 5 à 6 na bevruchtingHoe? Uit overtollige embryo’s na IVF en aangemaakte embryo’s preleveert men de inner cell massa

Potentie: pluripotent uit innercelmassa gepreleveerd 220 verschillende cellen mogelijk embyonale stamcel: plastisch groot groeipotentieel

BLASTOCYST (BLASTULA)

BLASTOCYST (BLASTULA)

Belang: invriezen mogelijk ontwikkelen van CELLIJNEN

historiek: eerste cellijn (1995 door Thomson)

techniek: afname, proliferatie, differentiatie nut:

wetenschappelijk onderzoek Celtherapie

Knelpunten: ethisch debat rond

statuut van het embryo MBV met IVF, ICSI, draagmoeders therapeutisch klonen

BLASTOCYST (BLASTULA)

STADIUM: 5 à 10 weken na bevruchtingHoe? primitieve germcellen uit abortusmateriaal

Potentie: multipotent groot groeipotentieel

Belang: Gearhart ontwikkelde cellijn in 1998 momenteel weinig gebruikte bron

Knelpunten: Ethisch debat rond het statuut van embryo hangt samen met

debat rond abortus

FOETUS

STADIUM: bij geboorte Hoe? bloed uit de navelstreng

NAVELSTRENGBLOED

Potentie: ADULTE SC maar SC uit navelstrengbloed heeft grotere

plasticiteit en groeicapaciteit dan SC van volwassene

MULTIPOTENTE SC: hematopoëtische SC mesemchymale SC

NAVELSTRENGBLOED

Belang: celtherapie bij 70tal ziekten:

leucemie(1988: eerste transplantatie) aangeboren immunologische stoornis

grotere plasticiteit en groeicapaciteit immunologisch minder afstoting (naïever dan

volwassenSC) minder infectie overdracht vlug beschikbare bron van SC:

wereldwijd publieke banken met HLA typering mogelijkheid om celaantal op te drijven in vitro toekomstperspectief:

behandeling van niet-hematologische aandoe-ningen, experimenten voor diabetes, hersen- en hartinfarct

NAVELSTRENGBLOED

Knelpunten: invriezen tot 20 jaar beperkt 100ml per gift: celaantal neemt toe bij:

vaginale bevalling groter geboortegewicht van kind vlug afklemmen na geboorte:

30 sec: 35ml/kg 2 min: 14ml/kg

kweek in vitro vóór de transplantatie ~groter celaantal gunstig voor transplantatie ~MAAR : risico voor anemie bij boorling bij te grote afname afwegen van maatschappelijk belang (leukemiebehandeling:

publieke navelstrengbloedbanken) en van privé belangen (invriezen van navelstrengbloed voor eventuele zelftherapieof voor sportende vader/moeder)

NAVELSTRENGBLOED

Bron: uit alle weefsels van volwassenen en kinderen grotere aanwezigheid in weefsels met grote hernieuwing vb.beenmerg, huid

Potentie: MULTIPOTENTE SC: uitz: -MAPC cellen (Catherine Verfaillie) minder groeipotentieel (telomerase)

Volwassen cellen omvormen tot ESC achtige celleniPS uit fibroblasten

tot op heden nog geen alternatief voor embryonale SC

SC GEPRELEVEERD UIT VOLWASSEN INDIVIDU

Belang: celtherapie ethisch geen bezwaar

Knelpunten: kleine hoeveelheden verouderde SC:

minder groeipotentieel(telomerase)

aangetast door licht, toxiciteit immunologische afstoting transfer van infectie

SC GEPRELEVEERD UIT VOLWASSEN INDIVIDU

SC VOLGENS BRON EN POTENTIE

elk type heeft zijn pro’s en contra’s alle types zijn complementair

DUS zal men de in de toekomst: verder onderzoek moeten verrichten op de

verschillende soorten stamcellen de vele knelpunten meer aandacht en analyse

moeten geven

CONCLUSIE