1.Krisroels Velt [Compatibiliteitsmodus]

Kris Roels

Interdepartementale Werkgroep Voedselverlies

Velt studiedag ‘Te gebruiken vanaf’, Vlaams Parlement, 23/11/2013

VOEDSELVERSPILLINGFENOMEEN, IMPACT EN BELEID

2

Inhoud

• Wat is voedselverlies –en verspilling?

• Keten en consument in kaart gebracht

• Oorzaken

• Impact

• Beleid en maatregelen

• Succesverhalen

• Meer informatie

3

Inhoud



• Oorzaken

• Impact


• Succesverhalen

• Meer informatie

4

Vlaamse definitie

“Voedselverlies is elke reductie in het voor

menselijke consumptie beschikbare

voedsel dat in de voedselketen, van oogst

tot en met consumptie, plaatsvindt.”

Wat is voedselverlies en -verspilling?

5

Wat is voedselverlies en –verspilling?

Conceptueel kader

Valoriseren volgens cascade

van waarde-behoud

6

Cascade van waardebehoud

Preventie

Toepassing voor humane voeding

Converteren naar humane voeding

Dierenvoeding

Grondstoffen voor industrie

Verwerken tot meststof door vergisting en/of compostering

Duurzame energie

Verbranden

Storten

7

Inhoud



• Oorzaken

• Impact


• Succesverhalen

• Meer informatie

8

Keten en consument in kaart gebracht -mondiaal

• Moeilijk te meten en weinig cijfers

• Maar… al het onderzoek wijst uit dat er een groot probleem is !

Rapport FAO (2011)

• Totale verlies: 1,3 miljard ton of

1/3de van mondiale productie

• Relatief gezien evenveel verlies in rijke als in armere regio’s

• Verschil: in arme landen >40% tijdens oogst en bewaring, in rijke landen >40% op einde van de keten + tijdens consumptie (verspilling)

9

Keten en consument in kaart gebracht - EU

Onderzoek Europese Commissie (2010)

• Voedselverlies én nevenstromen

• Landbouwsector niet meegeteld

• Totaal verlies in EU-27:

• 89 miljoen ton per jaar of

• 179 kilo per burger per jaar

• Verdeling per ketenschakel

• Distributie: 4 %

• Horeca, catering,…: 14 %

• Voedingsindustrie: 39 %

• Huishoudens: 43 %

• Bij BAU: 126 miljoen ton tegen 2020 Bron: Monier et al., 2010

10

Keten en consument in kaart gebracht: Vlaanderen

De totale stroom voedselverlies en nevenstromen in de keten in Vlaanderen wordt geschat op 1.936.000 tot 2.290.000 ton of 314 tot 372 kilogram per capita.

11

Vlaanderen: keten

Primaire sector: 425.000 - 700.000 ton� relatief gezien normaal tot laag

� in bepaalde sectoren nog mogelijkheid tot terugdringen verliezen

� breder plaatje bekijken: complexe verwevenheid en recyclage van biomassastromen

Voedingsindustrie: 1.073.000 ton� belangrijke sector in Vlaanderen met hoge productie

� grote hoeveelheid nevenstromen (+hergebruik)

� voedselverlies relatief laag ingeschat (enkele procenten)

Distributie: 116.000 ton• laag %, ook in ketenperspectief

• wel belang impact op voor- en naketen.

Voedingsdiensten: 166.000 ton• = horeca, catering,…

Cijfers uit OVAM (2013) – Voedselverlies in ketenperspectief

12

Op zoek naar verspild voedsel !

OVAM sorteeranalyse restafval (2012): eerste meting in Vlaanderen

Resultaten:• 12% van de zak is voedselgerelateerd

• 5% voedselverlies (=5,6 kg pjpp)• 7% nevenstromen (=8 kg pjpp)

• Belangrijkste componenten:• Brood & banket, groenten, fruit

• Aandeel ongeopende verpakkingen = 12%• Datum bij 1 op 5 nog niet overschreden!• Zuivel, vlees, bereide gerechten,…

• Totaal Vlaamse huishoudens: 85.000 ton ‘voedselafval’, waarvan 35.000 ton puur voedselverlies per jaar

Vlaanderen: consument

13

• Vlaming = goede sorteerder, dus weinig restafval • Fractie GF in GFT: 70.000-150.000 ton (schatting)• Voedsel of niet?• Bij gelijkaardige verdeling als restafval:

• 30.000 - 62.500 ton voedsel

• Totaal verlies bij huishoudens:• Voedselverlies: tussen 65.000 en 100.000 ton

• 10 – 16 kg • Nevenstromen: tussen 90.000 en 137.500 ton• Geen compleet beeld� waarschijnlijk onderschatting

• Benchmarking:• Europese cijfers tussen 15 kg pp (Brussel) en 85 kg pp

(UK)

Vlaanderen: consument

14

Inhoud



• Oorzaken

• Impact


• Succesverhalen

• Meer informatie

15

Oorzaken van voedselverlies doorheen de keten

Meer informatie: Roels & Van Gijseghem, 2011

16

Oorzaken: rol beleid en regelgeving

Klassiek voorbeeld: kromme komkommer

17

Inhoud



• Oorzaken

• Impact


• Succesverhalen

• Meer informatie

18

Impact: voedselperspectief

Hongerproblematiek:

• 842 miljoen mensen lijden honger (ondervoeding)

• 2 miljard mensen hebben chronische tekorten (gebrek aan diversiteit in voeding)

• 2050: > 9 miljard mensen (+60% voedselvraag)

Preventie verlies deel van oplossing?

Oprukkende voedselarmoede in Europa

• 18 miljoen mensen krijgen Europese voedselhulp

• 43 miljoen Europeanen hebben onvoldoende eten

• aantal afhankelijken Rode Kruis voedselbedeling

gestegen met 75% op vier jaar tijd

Voedselbanken België

• Aantal minderbedeelden blijft stijgen. Van 117.685 tot 120.800 eind 2012 (+3100)

19

Impact: milieuperspectief

• Hoge milieu-impact van voeding• EIPRO-studie: 20-30% van totale milieu-impact consumptie

• 44% van totale Ecologische Voetafdruk van Vlaamse huishoudens (VITO)

� dus ook hoge milieu-impact van voedselverlies

• Voedselverlies = verlies van schaarse grondstoffen die gebruikt worden voor de productie en consumptie van voedsel

• Impact mondiaal voedselverlies op natuurlijke hulpbronnen (FAO, 2013):• CO2: 3de plaats, na VS en China

• Blauw water: 3x meer van Genève

• Land: 30% van wereldwijde landbouwareaal

• Negatief effect op biodiversiteit

20

Impact: financieel perspectief

Voedselverlies brengt onnodige kosten met zich mee

• Mondiaal

� Directe economische kost is 750 miljard dollar (=BBP van Zwitserland)

• België

� 1,4 miljard euro (Leefmilieu Brussel)

� 175 euro per huishouden (OIVO, 2008)

• 252 miljard dollar besparen op grondstoffen tegen 2030 (McKinsey, 2011).

Optimistische visie: problemen zijn opportuniteiten!• Voedselverlies tegengaan = win-win-win

� Hoger voedselaanbod

� Minder milieu-impact

� Financieel voordeel

21

Inhoud



• Oorzaken

• Impact


• Succesverhalen

• Meer informatie

22

Beleid

• EU2020 strategie -“Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik in Europa”

• Halvering voedselverlies tegen 2020

• 20% minder grondstoffen in voedselketen tegen 2020

• Voorjaar 2014: mededeling over duurzaam voedsel �voedselverspilling belangrijk issue

• Meer info over Europees beleid: http://ec.europa.eu/food/food/sustainability/eu_actions_en.htm

• Vlaamse Regering:

• Agendering als beleidsthema

• Oprichting Interdepartementale Werkgroep Voedselverlies

• Aansluiting bij Europese doelstelling in kader van Vlaanderen in Actie

23

Maatregelenpakket Vlaamse overheid en keten

http://www.vlaanderen.be/landbouw/voedselverlies � Synthesedocument

Voedselverlies

en

nevenstromen

Samen-

werking

in de

keten Primaire

sector en

Voedings-

industrie

Sociale

innovatie

stimuleren

Sensibilise

-ring van

de burger

Inter-

nationale

agendering

Interne

werking

overheid

Onderzoek

en

monitoring

7 thema’s,

25 maatregelen

3 soorten:

-VO

-VO én partners

-partners

24

Maatregelenpakket Vlaamse overheid en keten

Samenwerking in de keten � bv. ketenoverleg uitbouwen

Primaire sector � bv. alternatieve eiwitbronnen, terugdringen teruggooi en uitval, enz.

Voedingsindustrie� bv. onderzoek haalbaarheid milieu-neutrale sector, audits in bedrijven

Sociale innovatie � uitbouwen traject voedseloverschotten

Sensibilisering burger � vormingen ondersteunen, folder, enz.

Internationale agendering � beleidsmakers bijeenbrengen, deelname aan Europees onderzoek, enz.

Interne werking overheid � kantineproject

Onderzoek en monitoring � Genesys project, samenwerking met Eurostat, enz…

2525

Maatregel 1: project voedselverlies in voedingsindustrie

2626

Maatregel 2: Sociaal aan de slag met voedseloverschotten

2727

Maatregel 3: preventie voedselverlies in overheidsrestaurants

28

Maatregel 4: folder consumentwww.vlam.be � webwinkel � stop voedselverspilling

2929

Kunnen we voedselverspilling tegengaan?

30

Inhoud



• Oorzaken

• Impact


• Succesverhalen

• Meer informatie

31

Primaire sector

32

Courtauld Commitment

Voedingsindustrie – distributie

33

Distributie i.s.m. sociale sector

34

HoGent: maatregelen voor minder voedseloverschotten en afval

Er werd afgelopen academiejaar (2012-2013) ingezet op het verminderen van afval en voedselverspilling:

ResultatenDaardoor werd er in 2012 een reductie van de voedseloverschotten van 38% t.o.v. 2011 gemeten.

Catering

35

Consument

36

Inhoud



• Oorzaken

• Impact


• Succesverhalen

• Meer informatie

37

Meer informatie:

• webpagina Vlaamse overheid:

http://www.vlaanderen.be/

landbouw/voedselverlies

• e-zine voedselverlies:

inschrijven via webpagina

• contact:

[email protected]

38

Bedankt voor uw aandacht!

Documents

1.Krisroels Velt [Compatibiliteitsmodus]