AGREGALARkisi.deu.edu.tr/selcuk.turkel/Ders3-agrega(1).pdfAgreganın sıkışık, gevşek birim hacim ağırlığının bulunması Şekilsiz agreganın birim hacim ağırlığı (Parafin

AGREGALARAGREGALAR

üüMMİİNERAL KNERAL KÖÖKENLKENLİİ, , üüDEDEĞİŞİĞİŞİK BOYUTLU, K BOYUTLU, üü SERT TANELERSERT TANELER

BETONUN % 60 - % 80’İ AGREGA AKILCI SEÇİM !

AGREGAAGREGAüüAgregalar, Agregalar,

betonun hacim olarak %60betonun hacim olarak %60--%80%80’’ini oluini oluşşturur.turur.

üü BitBitüümlmlüü yol kaplamalaryol kaplamalarıınnıın an ağığırlrlııkkçça % 90a % 90--95, hacimce 95, hacimce %75%75--8585’’ini agregalar oluini agregalar oluşşturmaktadturmaktadıırlar. rlar.

AGREGAAGREGAüü Agrega taneleri, Agrega taneleri,

ççimento hamurunun zamana baimento hamurunun zamana bağğllıı olarak golarak göösterebilecesterebileceğği hacim i hacim dedeğğiişşikliikliğği (bi (büüzzüülmelme--genlegenleşşme) ve buna bame) ve buna bağğllıı olarak oluolarak oluşşabilecek abilecek ççatlaklaratlaklarıı azaltazaltıır, sert ve yr, sert ve yüüksek dayanksek dayanıımlarmlarıı nedeniyle betonun nedeniyle betonun ççevre koevre koşşullarullarıına dayanna dayanııklklııllığıığınnıı ve dayanve dayanıımmıınnıı artartıırrıır. r.

üü AgreganAgreganıın n ççimento ile genellikle imento ile genellikle kimyasal etkilekimyasal etkileşşime girmesi istenmez. ime girmesi istenmez. ÇÇimento hamuru ile agrega arasimento hamuru ile agrega arasıındaki ndaki babağğlantlantıı fiziksel ve mekanik fiziksel ve mekanik öözellik tazellik taşışır. r. Bu baBu bağğlantlantııya ya ““aderansaderans”” adadıı verilir.verilir.

AGREGAAGREGAüü Beton karBeton karışıışımlarmlarıında agrega dayannda agrega dayanıımmıı yyüüksek ise; ksek ise;

kkıırrıılma lma ççimento hamuru ve imento hamuru ve öözellikle zellikle ççimento hamuru, imento hamuru, agrega yagrega yüüzeyinde oluzeyinde oluşşur. ur.

üü EEğğer agrega zayer agrega zayııf ise; kf ise; kıırrıılma agrega ilma agrega iççinde oluinde oluşşur.ur.

AGREGAAGREGAüü Beton karBeton karışıışımlarmlarıında agrega dayannda agrega dayanıımmıı yyüüksek ise ksek ise

kkıırrıılma lma ççimento hamuru ve imento hamuru ve öözellikle zellikle ççimento hamuru, imento hamuru, agrega yagrega yüüzeyinde oluzeyinde oluşşur. ur.

üü EEğğer agrega zayer agrega zayııf ise kf ise kıırrıılma agregada olulma agregada oluşşur.ur.

üü Hafif (zayHafif (zayııf) agregada kf) agregada kıırrıılmalma üü DoDoğğal agregalal agregalıı betonda ara betonda ara yyüüzeyden kzeyden kıırrıılmalma

AGREGAAGREGAüü EEğğer agrega zayer agrega zayııf ise kf ise kıırrıılma agregada olulma agregada oluşşur.ur.

AGREGAAGREGAüüÖÖZELLZELLİİKLER (NORMAL BETON KLER (NORMAL BETON İİÇÇİİN)N)

• SERT• TEMİZ• YÜKSEK DAYANIMLI• KİMYASAL ETKİLERE DAYANIKLI• İNERT• ADERANSI - FİZİKSEL BAĞ

AGREGAAGREGAAGREGA KAYNAKLARIAGREGA KAYNAKLARI

üü Agregalar genel olarak;Agregalar genel olarak;dodoğğal agregalar, ial agregalar, işşlenmilenmişş dodoğğal agregalar ve yapay agregalaral agregalar ve yapay agregalar

olarak solarak sıınnııflandflandıırrıılmaktadlmaktadıır.r.

DODOĞĞALAL

ÇÇakakııll KKıırmatarmataşş

YAPAYYAPAY

GenleGenleşştirilmitirilmişş kilkil CurufCuruf

AGREGAAGREGADODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

üü Kum ve Kum ve ççakakııllıın bir arada bulundun bir arada bulunduğğu malzemeye u malzemeye ttüüvenanvenanagrega adagrega adıı verilir. verilir.

üü DoDoğğal agregalardan al agregalardan ççakakııl ve kum; derelerden, eski dere l ve kum; derelerden, eski dere yataklaryataklarıından olundan oluşşan ocaklardan, denizden, ova, teras ve an ocaklardan, denizden, ova, teras ve çöçöllerden sallerden sağğlanlanıır. r.

üü Deniz kumlarDeniz kumlarıında ayrnda ayrııca midye, istiridye ca midye, istiridye kabuklarkabuklarıı vb. canlvb. canlıı kalkalııntntıılarlarıı bazbazııdurumlarda sorunlar durumlarda sorunlar ççııkartkartıır; betonun r; betonun yerleyerleşşmesini gmesini güçüçleleşştirir, dtirir, düüşşüük dayank dayanıımlmlııtaneler olutaneler oluşşturur, turur,


üü Deniz kumu temiz ve homojen olmasDeniz kumu temiz ve homojen olmasıına na karkarşışın in iççinde tuz bulundurur. inde tuz bulundurur.

üü Tuz, Tuz, ÇÇelik donatelik donatııyyıı paslandpaslandıırdrdığıığından ndan zararlzararlııddıır. Ayrr. Ayrııca tuz, rutubeti ca tuz, rutubeti ççektiektiğğinden, inden, tuzlu kum kullantuzlu kum kullanıılan yaplan yapıılarlarıın nemli n nemli olmasolmasıına yol ana yol aççar. ar.


üü ÇöÇöl ve ova kumlarl ve ova kumlarıı ise temiz olmalarise temiz olmalarıına ve tuz na ve tuz iiççermemelerine raermemelerine rağğmen, yalnmen, yalnıızca ince tanelerden zca ince tanelerden oluoluşştutuğğundan, beton yapundan, beton yapıımmıı iiççin genellikle uygun dein genellikle uygun değğildir.ildir.

üü KKıırrıılmlmışış üürrüün, istenilen agrega boyutlarn, istenilen agrega boyutlarıınnıın elde n elde edilmesi iedilmesi iççin eleklerden gein eleklerden geççirilmektedir. irilmektedir.

AGREGAAGREGAİŞİŞLENMLENMİŞİŞ AGREGALAR (KIRMATAAGREGALAR (KIRMATAŞŞ AGREGALAR)AGREGALAR)

üü KKıırmatarmataşş, ana kaya, ana kayaççlarlarıın veya bn veya büüyyüük tak taşşlarlarıın, tn, tüüm m agrega paragrega parççalaralarıınnıın kn kıırrıılmlmışış bir ybir yüüzeye sahip zeye sahip olacak olacak şşekilde kekilde kıırrıılmaslmasıı sonucu olusonucu oluşşmaktadmaktadıır. r.

üü KKıırmatarmataşş imalatimalatıında nda ööncelikle ana kayancelikle ana kayaççlar talar taşşocaocağığında patlatma ynda patlatma yööntemiyle parntemiyle parççalanmakta, alanmakta, daha sonra konkasdaha sonra konkasöörler tarafrler tarafıından kndan kıırrıılarak larak boyutsal olarak kboyutsal olarak küçüüçültltüülmektedir. lmektedir.

üü KonkasKonkasöörrüün uygun bir n uygun bir şşekilde ayarlanmasekilde ayarlanmasıı ile ile istenen boyutlarda agrega elde edilir. istenen boyutlarda agrega elde edilir.

FillerFillerKaba Kaba 1515--2525 Kaba Kaba 55--1515 ince ince 00--55


üü MMııccıır adr adıı da verilen da verilen kkıırmatarmataşş agregalar genelde agregalar genelde kaba (>4 mm) kaba (>4 mm) ince (4 mm > x > 63 ince (4 mm > x > 63 µµm) ve m) ve mineral filler (< 63 mineral filler (< 63 µµm) olmak m) olmak üüzere zere

üçüç boyutta boyutta üüretilir.retilir.


üü İİri agregalarri agregalarıın n üüretilmesinden sonra, konkasretilmesinden sonra, konkasöörden arta kalan rden arta kalan siltsilt’’eekarkarşışıllıık gelen kk gelen kıırma kuma rma kuma fillerfiller, , mmııccıır tozur tozu veya veya tataşşunuunu adadıı da verilir.da verilir.

üü KKıırmatarmataşşlarlarıınn dodoğğal hallerinden kal hallerinden kıırrıılmlmışış olmalarolmalarıı nedeni ile knedeni ile kööşşeleri zayeleri zayııf f olabilmekte, dolayolabilmekte, dolayııssııyla beton dayanyla beton dayanıımmıınnıı olumsuz olumsuz etkilyebilmektediretkilyebilmektedir. .


üü Tane daTane dağığıllıımmıınnıın dn düüzgzgüün olmasn olmasıı ve temiz olmasve temiz olmasıı durumunda, durumunda, kkıırmatarmataşşagregalar pagregalar püürrüüzlzlüü ve kve kööşşeli yeli yüüzeyleri nedeniyle zeyleri nedeniyle ççimento harcimento harcıı ile iyi bir ile iyi bir şşekilde baekilde bağğlanabilmektedir. lanabilmektedir.

ÇÇakakııll kkıırmatarmataşş ÇÇakakııl agregall agregalıı betonbeton KKıırmatarmataşş agregalagregalıı betonbeton

üü KKıırmatarmataşşlarlarıınn ppüürrüüzlzlüü olmalarolmalarıı nedeni ile inedeni ile işşlenebilirlik azalmaktadlenebilirlik azalmaktadıır. r.

AGREGAAGREGAYAPAY AGREGALARYAPAY AGREGALAR

üü İİmalat malat üürrüünnüü agregalar agregalar nispeten yeni malzemelerdir. nispeten yeni malzemelerdir. Tipik olarak, bunlar hafif Tipik olarak, bunlar hafif aağığırlrlııklklıı olup, genellikle hafif olup, genellikle hafif beton imalatbeton imalatıında tercih nda tercih edilmektedir. edilmektedir.

GenleGenleşştirilmitirilmişş kilkil CurufCuruf

üü YYüüksek fksek fıırrıın cn cüürufu en yaygrufu en yaygıın kullann kullanıılan yapay agrega tlan yapay agrega tüürrüüddüür. r.

üü Tipik olarak, bunlar hafif aTipik olarak, bunlar hafif ağığırlrlııklklıı olup, genellikle hafif beton olup, genellikle hafif beton imalatimalatıında tercih edilmektedir. nda tercih edilmektedir.

AGREGAAGREGABETONDA KULLANILABİLENMİNERAL VE KAYALAR

BETONDA KULLANILAMAYANMİNERAL VE KAYALAR

• KİREÇTAŞI• BAZALT• GRANİT• DİYABAZ• SİYANİT• MERMER• BARİT

• ANDEZİT• ALÇITAŞI• KİLTAŞI• KUMTAŞI• KUVARS DIŞINDAKİ SİLİKA MİNERALLERİ• FELDSPATLAR• SÜLFAT MİNERALLERİ

ANCAK DENEY YAPILMADAN KARAR VERİLEMEZ!

AGREGAAGREGAİİSTENMEYEN KAYASTENMEYEN KAYAÇÇLARLAR

a) Dayana) Dayanıımmıı ddüüşşüük kayalar. Genellikle bok kayalar. Genellikle boşşluklu, yapraksluklu, yapraksıı, , ince yapince yapııllıı kayakayaççlarlarıın basn basıınnçç dayandayanıımmıı gibi mekanik gibi mekanik öözellikleri zellikleri ççok dok düüşşüüktktüür.r.

b) Su etkisinde hacim deb) Su etkisinde hacim değğiişşikliikliğği yapanlar.i yapanlar.

c) Betonda sc) Betonda süülfat etkisi olulfat etkisi oluşşturanlar.turanlar.

d) d) ÇÇimento ile alkaliimento ile alkali--agrega reaksiyonu yapanlar.agrega reaksiyonu yapanlar.

e) Dee) Değğiişşik kimyasal reaksiyon yapanlar.ik kimyasal reaksiyon yapanlar.

Los Angeles deneyi ile kaba agrega aLos Angeles deneyi ile kaba agrega aşışınma kaybnma kaybıınnıın bulunmasn bulunmasıı

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİElek analiziElek analizi

AgreganAgreganıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığınnıın bulunmasn bulunmasıı

AgreganAgreganıın sn sııkkışıışık, gevk, gevşşek birim hacim aek birim hacim ağığırlrlığıığınnıın bulunmasn bulunmasıı

ŞŞekilsiz agreganekilsiz agreganıın birim hacim an birim hacim ağığırlrlığıığı (Parafin ile)(Parafin ile)

AgreganAgreganıın su muhtevasn su muhtevasıınnıın bulunmasn bulunmasıı

İİnce agregada yabancnce agregada yabancıı organik madde bulunmasorganik madde bulunmasıı

AgreganAgreganıın 63 n 63 µµm elekten gem elekten geççen ken kıısmsmıınnıın bulunmasn bulunmasıı

AgreganAgreganıın incelik modn incelik modüüllüü tayinitayini

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİAgregadaki hafif malzeme yAgregadaki hafif malzeme yüüzdesinin bulunmaszdesinin bulunmasıı((ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlığıığı 22’’den az olan)den az olan)

KlorKlorüür miktarr miktarıı tayinitayini

SSüülfat miktarlfat miktarıı tayinitayini

Dona dayanDona dayanııklklııllııkk

Elastisite modElastisite modüüllüünnüün bulunmasn bulunmasıı

AlkaliAlkali--Agrega Agrega ReaktiviteReaktivite DeneyiDeneyi

Agregada kuruma Agregada kuruma ççekmesi tayiniekmesi tayini

Kusurlu malzeme yKusurlu malzeme yüüzdesi tayinizdesi tayini

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

üü ÇÇimentonun beton karimentonun beton karışıışımmıı iiççindeki en pahalindeki en pahalıı bilebileşşen olmasen olmasıınedeniyle, nedeniyle, gerekli igerekli işşlenebilirlik, dayanlenebilirlik, dayanıım ve kalm ve kalııccııllıık k öözelliklerinin sazelliklerinin sağğlanmaslanmasıı kokoşşulu ileulu ile karkarışıışımdaki mdaki ççimento imento hamuru gereksiniminin en aza indirilmesi gerekmektedir. hamuru gereksiniminin en aza indirilmesi gerekmektedir.

üü Bu nedenle, karBu nedenle, karışıışımda kullanmda kullanıılacak agreganlacak agreganıın n grangranüülometrisilometrisi, ba, başşka bir deyika bir deyişşle tane boyutu dale tane boyutu dağığıllıımmıı, , iişşlenebilir bir beton ilenebilir bir beton iççin gerekli olan in gerekli olan ççimento hamuru imento hamuru ihtiyacihtiyacıınnıın belirlenmesi an belirlenmesi aççııssıından da ndan da öönemli bir nemli bir karakteristiktir. karakteristiktir.

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

üü ÇÇimento hamuru miktarimento hamuru miktarıı, , agrega taneleri arasagrega taneleri arasıındaki doldurulmasndaki doldurulmasııgereken bogereken boşşluk miktarluk miktarıı ve ve ççimento hamuru ile sarimento hamuru ile sarıılmaslmasıı gereken gereken agrega toplam yagrega toplam yüüzey alanzey alanıı ile doile doğğrudan ilgilidir. rudan ilgilidir.

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

tek boyutlu Sürekli gradasyon Dmax’ın küçültülmesi

kesikli gradasyon yalnız iri agrega gradasyonu

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİ

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI


YALNIZCA YALNIZCA İİRRİİGRADASYONGRADASYON

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

üü GranGranüülometrilometri bilebileşşimi,imi, agrega iagrega iççinde boyutlarinde boyutlarıı belirli limitler ibelirli limitler iççinde inde kalan tanelerin ne oranlarda oldukalan tanelerin ne oranlarda olduğğunu aunu aççııklar.klar.

üü Bu amaBu amaççla, kullanla, kullanıılmadan lmadan öönce agregannce agreganıın n grangranüülometriklometrikbilebileşşiminin iminin elek analizi deneyielek analizi deneyi ile saptanile saptanııp, belirli sp, belirli sıınnıırlar irlar iççinde inde kalkalııp, kalmadp, kalmadığıığı kontrol edilmelidir.kontrol edilmelidir.

üü Bir agrega tanesinin geBir agrega tanesinin geççebildiebildiğği en ki en küçüüçük elek eleğğin in delik delik ççapapıı veya kenar uzunluveya kenar uzunluğğu o tanenin u o tanenin ççapapııolarak adlandolarak adlandıırrııllıır. r.

•4mm 60µ İNCE AGREGA

AGREGANIN SINIFLANDIRILMASI•70mm 31.5mm BALAST•31.5mm 4mm İRİ AGREGA

•60µ 2µ SİLT•2µ ALTI KİL

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERİİELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

üü EtEtüüvden kuru malzeme devden kuru malzeme değğiişşik elek aik elek aççııklklığıığı olan olan eleklerin eleklerin üüzerine bozerine boşşaltaltıılarak, sarsma uygulanlarak, sarsma uygulanıır. r.

üü ElleElle

üü Otomatik elemeOtomatik eleme


ELEK SERELEK SERİİLERLERİİ

152.2127.088.976.263.550.838.125.4

19.0512.709.53

4.762.381.190.59

0.2970.1490.075

6”5”3.53”

2.5”2”

1.5”1”¾”½”3/8

48

163050

100200

125.090.0

63.0

31.5

16.0

8.0

4.02.01.00.5

0.250,063

Kaba agrega

İnce agrega

Elek açıklığı(mm)

Elek No

Kare gözlü elekler (ASTM C136)Agrega Elek Serileri

Kare gözlü (TS 130)Elek Açıklığı (mm)


31.516.08.04.02.01.00.5

0.25Elek altı

Agrega Elek SerileriKare gözlü Elek Açıklığı

(mm)

NORMAL BETONDANORMAL BETONDAKULLANILANKULLANILANELEK SERELEK SERİİLERLERİİ

DDmaxmax=32 mm=32 mm


üü Eleklerde sarsma iEleklerde sarsma işşlemi lemi tamamlandtamamlandııktan sonra her elek ktan sonra her elek üüzerinde ve elek altzerinde ve elek altıında kalan nda kalan kkııssıımlar ayrmlar ayrıı ayrayrıı tarttartııllıır.r.


Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan

ağırlık (g)

-20181427949876612522311185

Elek üstünde kalan yığışımlı

ağırlık (g)

020183445439452705882640467156900


yığışımlı q (%)

029.249.963.776.485.292.897.3100

Elekten geçen yığışımlı p (%)

10070.850.136.323.614.87.22.70


Elek açıklığı (mm)

Elek

ten

geçe

n (%

)40

60

20

00 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

2.37.2

14.823.6

36.3

50.1

70.8

100

üü 4mm4mm’’den kden küçüüçük k ççaplaplıımalzemelerin oranmalzemelerin oranıı%36.3%36.3’’ ttüür. r.

üü DiDiğğer bir deyier bir deyişşle le malzemenin malzemenin %36.3%36.3’ü’ü ince agrega, ince agrega, %63.7%63.7’’si iri agregadsi iri agregadıır.r.


Elek açıklığı (mm)

Elek

ten

geçe

n (%

)40

60

20

00 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

üü GranGranüülometrilometri eeğğrisi risi p = 100 yatay p = 100 yatay dodoğğrusuna yakrusuna yakıın n ise, agregada fazla ise, agregada fazla miktarda ince tane miktarda ince tane bulunmaktadbulunmaktadıır. r.

üü EEğğrinin yatay rinin yatay eksene yaklaeksene yaklaşşmasmasııdurumunda ise, durumunda ise, agregada fazla agregada fazla miktarda iri agrega miktarda iri agrega bulundubulunduğğu anlau anlaşışıllıır.r.

Daha ince

Daha Kalın


ÇOK İNCETANELER

ÇOK İRİTANELER

HEPSİ AYNIBOYUTLU TANELER

FAZLA ÖZGÜLYÜZEY

FAZLA SU DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIKİŞLENEBİLME ZORLUĞU

BOŞLUKLUYAPI DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIK

BOŞLUKLU YAPI DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIK


üü İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

üü Taze betonun karTaze betonun karışışttıırrıılmaslmasıı, ta, taşışınmasnmasıı, yerine , yerine serilmesi ve sserilmesi ve sııkkışışttıırrıılmaslmasıı iişşlemleri boyunca, lemleri boyunca, iri ve ince tanelerin iri ve ince tanelerin segregasyonunasegregasyonuna neden neden olmayarak, istenilen iolmayarak, istenilen işşlenebilmenin ve lenebilmenin ve yoyoğğunluunluğğun elde edilmesini saun elde edilmesini sağğlayacak olan layacak olan agrega tane boyutu daagrega tane boyutu dağığıllıımmııddıır.r.

üü İİdeal tane dadeal tane dağığıllıımmıınnıın nasn nasııl olmasl olmasıı gerektigerektiğği konusundaki i konusundaki ççalalışışmalar malar yaklayaklaşışık 150 yk 150 yııl l öönce bance başşlamlamışış olup, 1845olup, 1845’’te Wright, 1897te Wright, 1897’’de de FeretFeret, , 19071907’’de Fuller ve de Fuller ve ThomsonThomson, 1930, 1930’’da da BolomeyBolomey, 1938, 1938’’de de FauryFaury gibi gibi üünlnlüü birbirççok bilim adamok bilim adamıı taraftarafıından ndan ççeeşşitli itli ççalalışışmalar yapmalar yapıılmlmışışttıır. r.



üü Fuller baFuller bağığıntntııssıında en fazla birim hacim nda en fazla birim hacim aağığırlrlıık elde edebilmek ik elde edebilmek iççin n katsayin n katsayııssıınnıın n 0.5 al0.5 alıınmasnmasıı gerektigerektiğği belirtilmii belirtilmişştir.tir.

DdP 100=

üü agreganagreganıın iyi bir tane dan iyi bir tane dağığıllıımmıına (na (gradasyonagradasyona) sahip olup, ) sahip olup, olmadolmadığıığına sna sööz konusu karz konusu karışıışımmıın beton in beton iççindeki performansindeki performansııggöözlenerek karar verilir.zlenerek karar verilir.

40

31.5

Elek

ten

geçe

n (%

)

60

20

0

100

80

0Elek açıklığı (mm)

0.25 0.5 1 42 8 162

814

23

38

62

6



üü B: B: İİdeal deal GranGranüülometrilometriüü C: C: İİncelik Sncelik Sıınnıırrııüü A: KalA: Kalıınlnlıık sk sıınnıırrıı

15

42

53

66

77

89

28

A32C32

B32

100

8

2837

47

62

80

18

Uygun Granülomteri

üü A ve B A ve B ççizgileri arasizgileri arasıında nda kalan bkalan böölge ideal kullanlge ideal kullanıım m alanalanıınnıı ggööstermektedir. stermektedir.

üü B ve C B ve C ççizgileri arasizgileri arasıındaki ndaki bböölgede kalan malzemenin ince lgede kalan malzemenin ince kalmaskalmasıına rana rağğmen men kullankullanıılabilmesine izin verilir.labilmesine izin verilir.


üü DDmaxmax= 8 mm i= 8 mm iççin in İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ


üü DDmaxmax= 16 mm i= 16 mm iççin in İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ DDÜÜZGZGÜÜN BETON N BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER


GÖLCÜK’te YIKILMIŞ BAZI YAPILARDAN ALINMIŞ BETON ÖRNEKLERİ-1999

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK BETON BOZUK BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER(K(KİİLLLLİİ ve ve İİRRİİ AGREGASIZ, ADERANSI YOK)AGREGASIZ, ADERANSI YOK)


GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK, BOBOZUK, BOŞŞLUKLU LUKLU BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!! BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!!

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK BETON BOZUK BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER(K(KİİLLLLİİ ve ve İİRRİİ AGREGASIZ, ADERANSI YOK)AGREGASIZ, ADERANSI YOK)



GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK, BOZUK, BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!! BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!!

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

üü Bazen istenen Bazen istenen grangranüülometridelometride karkarışıışım elde edebilmek im elde edebilmek iççin, din, döörtrt--bebeşş ayrayrıı malzemenin belirli oranlarda karmalzemenin belirli oranlarda karışışttıırrıılmaslmasıı gerekebilir.gerekebilir.

1515--25 25 KKıırma rma

kirekireççtataşşıı

55--15 15 KKıırma rma

kirekireççtataşışı

DoDoğğal al kumkum

00--5 5 KKıırma rma kumkum

üü Ancak elek ve malzeme sayAncak elek ve malzeme sayıılarlarıınnıın den değğiişşebilmesi nedeniyle, ebilmesi nedeniyle, istenen istenen grangranüülometridelometride karkarışıışım elde edilebilmesi im elde edilebilmesi iççin, karin, karışıışım m oranlaroranlarıı cebirsel denklemler kurularak cebirsel denklemler kurularak çöçözzüülemez. Bu oranlar lemez. Bu oranlar deneme sdeneme sıınama ynama yööntemiyle bulunabilir.ntemiyle bulunabilir.


üü Sorun bu agregalarSorun bu agregalarıın hangi oranlarda karn hangi oranlarda karışışttıırrıılacalacağığınnııbulabilmektir.bulabilmektir.

%?%?

%?%?

%?%?

%?%?


üü KARIKARIŞŞACAK MALZEMELER ACAK MALZEMELER

KKıırmatarmataşş1515--2525


KKıırmatarmataşş tozutozu00--33

DoDoğğal kumal kum00--55


üü ELEKTEN GEELEKTEN GEÇÇEN YIEN YIĞĞIIŞŞIMLI (%) p IMLI (%) p

Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Kırmataş15-25

100,013,40,20,20,20,20,20,2

Kırmataş5-15

100,0100,044,80,20,20,20,20,2

Doğal kum0-5

100,0100,0100,082,150,829,017,511,2

Kırmataş tozu0-4

100,0100,0100,096,876,849,530,218,4


üü %100 5%100 5--15 KIRMATA15 KIRMATAŞŞ







KKıırmatarmataşş tozutozu00--55



DoDoğğal kumal kum00--55


3 veya daha fazla agrega kar3 veya daha fazla agrega karışıışımmıı iiççin en ideal in en ideal çöçözzüümm

deneme yandeneme yanıılma metodudur. lma metodudur.


Su ihtiyacSu ihtiyacıı ve bove boşşluk miktarluk miktarıı bakbakıımmıından ndan iri malzeme miri malzeme müümkmküün oldun olduğğunca unca ççok olmalok olmalııddıır.r.

İİri agrega (4 ri agrega (4 mmmm’’denden bbüüyyüük malzeme) orank malzeme) oranıı%50%50--60 olmas60 olmasıı akakıılclcıı bir babir başşlanglangııçç olabilir.olabilir.


üü ELEKTEN GEELEKTEN GEÇÇEN YIEN YIĞĞIIŞŞIMLI (%) p IMLI (%) p

Elek No(mm)

32168421

0.50.25

0,3×100 + 0,3×100 + 0,2×100 + 0,2×100 = 100

0,3×13,4 + 0,3×100 + 0,2×100 + 0,2×100 = 74,0

0,3×0,2 + 0,3×44,8 + 0,2×100 + 0,2×100 = 53,5

0,3×0,2 + 0,3×2,8 + 0,2×82,1 + 0,2×96,8 = 36,7

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×50,8 + 0,2×76,8 = 25,7

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×29,0 + 0,2×49,5 = 15,90,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×17,5 + 0,2×30,2 = 9,80,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×11,2 + 0,2×18,4 = 6,1

ideal

1008062473728188

İncelik sınırı10089776653422815

kalınlıksınırı10062382314862

1515--2525%30%30

55--1515%30%30

DoDoğğal kumal kum%20%20

DoDoğğal kumal kum%20%20


KKıırmatarmataşş 1515--2525%30%30

KKıırmatarmataşş 55--1515%30%30

DoDoğğal Kumal Kum%20%20

KKıırmatarmataşş tozutozu%20%20

Deneme yanılma bilgisayar

programları daha hızlı ile yapılabilir.

Elek No(mm)

32168421

0.50.25

Elek altı


ağırlık (g)

-20181427949876612522311185

Elek üstünde kalan yığışımlı

ağırlık (g)

020183445439452705882640467156900



029.249.963.776.485.292.897.3100


10070.850.136.323.614.87.22.70

AGREGAAGREGAİİNCELNCELİİK MODK MODÜÜLLÜÜ

üü Tipik bir elek analiziTipik bir elek analizi




029.249.963.776.485.292.897.3


10070.850.136.323.614.87.22.7

+494.5

İncelik modülü= 494.5/100= 4.9

üü Birbirini izleyen standart elek Birbirini izleyen standart elek serisi serisi üüzerinde kalan zerinde kalan kküümmüülatif malzeme latif malzeme yyüüzdelerinin toplamzdelerinin toplamıınnıın yn yüüze ze bbööllüümmüü o malzemenin incelik o malzemenin incelik modmodüüllüü diye adlanddiye adlandıırrıılan lan karakteristikarakteristiğğini oluini oluşşturur. turur.




029.249.963.776.485.292.897.3


10070.850.136.323.614.87.22.7

+494.5

İncelik modülü= 494.5/100= 4.9

üü AgregalarAgregalarıın bilen bileşşimini imini grangranüülometrilometrieeğğrilerinden barilerinden başşka gka göösteren disteren diğğer er bir karakteristik de incelik bir karakteristik de incelik modmodüüllüüddüür.r.

üü İİncelik modncelik modüüllüü, agregan, agreganıın incelin inceliğği i veya kabalveya kabalığıığı hakkhakkıında genel bir nda genel bir fikir vermesine rafikir vermesine rağğmen, agreganmen, agreganıın n tane datane dağığıllıımmıı hakkhakkıında bir bilgi nda bir bilgi vermemektedir. vermemektedir.

üü FarklFarklıı gradasyonagradasyona sahip agregalar sahip agregalar aynaynıı incelik modincelik modüüllüü dedeğğerine sahip erine sahip olabilir. olabilir.


üü Taneler inceleTaneler inceleşştiktikççe ve boyutlare ve boyutlarıı kküçüüçük olan tanelerin miktark olan tanelerin miktarııarttarttııkkçça bu karakteristik ka bu karakteristik küçüüçük dek değğerler almaktaderler almaktadıır. r.

üü Malzemede iri tanelerin miktarMalzemede iri tanelerin miktarıınnıın artmasn artmasıı ise incelik modise incelik modüüllüünnüün n bbüüyyüük dek değğerler almaserler almasıına neden olur. na neden olur.

üü KarKarışıışım oranlarm oranlarıınnıı deneme sdeneme sıınama yolu ile ararken incelik modnama yolu ile ararken incelik modüüllüüdedeğğerlerinden yararlanerlerinden yararlanıılabilir.labilir.

üü İİncelik modncelik modüüllüü, ayn, aynıı kaynaktan sakaynaktan sağğlanan agregadaki klanan agregadaki küçüüçük k dedeğğiişşkenlikleri tespit ikenlikleri tespit iççin kullanin kullanıılabilir. Ancak, farkllabilir. Ancak, farklıı iki kaynaktan iki kaynaktan sasağğlanan agregalarlanan agregalarıın tane dan tane dağığıllıımlarmlarıınnıı karkarşışılalaşşttıırmakta rmakta kullankullanıılamaz.lamaz.

AGREGAAGREGAGranGranüülometrilometri BileBileşşimi imi -- Islatma Suyu Islatma Suyu İİlilişşkisikisi

üü Betonun teknik Betonun teknik öözelliklerini etkileyen en zelliklerini etkileyen en öönemli birlenemli birleşşim im parametresi su/parametresi su/ççimento oranimento oranııddıır. r.

üü Su miktarSu miktarıınnıı etkileyen faktetkileyen faktöör ise betonun ir ise betonun işşlenebilir nitelilenebilir niteliğğe e sahip olmassahip olmasıı geregereğğidir. Bu nedenle agreganidir. Bu nedenle agreganıın mevcut su in mevcut su iççerieriğği i ve ve grangranüülometrisilometrisi öönemlidir.nemlidir.

S/S/ÇÇ= 0,40= 0,40


Emme kapasitesi

Etkili emme

Yüzey nemi

(a) Fırın kurusu

(c)Kuru yüzey doygun

Değişik nem koşullarındaki granit agregası

(b) Hava kurusu

(d) Islak

üü AgreganAgreganıın n ııslatma suyunu belirleyen slatma suyunu belirleyen öözellikler ise; agregalarzellikler ise; agregalarıın n mevcut su imevcut su iççerieriğği ve i ve grangranüülometrisidirlometrisidir..


üü Tamamen Kuru TanelerTamamen Kuru TanelerBu durumda agrega tanelerinde Bu durumda agrega tanelerinde hihiçç su bulunmamaktadsu bulunmamaktadıır. Br. Bööyle bir yle bir durum, agrega durum, agrega öörneklerini etrneklerini etüüvde vde 100100--110 110 °°C 'de tutarak elde edilir C 'de tutarak elde edilir


üü Kuru YKuru Yüüzeyli Taneler zeyli Taneler tanelerin ytanelerin yüüzeyi kurudur ancak zeyi kurudur ancak tanelerin itanelerin iççindeki boindeki boşşluklarluklarıın bir n bir kkıısmsmıı su ile doludur su ile doludur


üü Kuru YKuru Yüüzeyli Doygun Taneler zeyli Doygun Taneler Bu durumdaki agregalarBu durumdaki agregalarıın yn yüüzeyleri zeyleri kuru, ikuru, içç boboşşluklarluklarıı tamamen su ile tamamen su ile doludur.doludur.


üü Islak Taneler Islak Taneler Bu halde, tanelerin tBu halde, tanelerin tüüm bom boşşluklarluklarıı ve ve yyüüzeyi su ile kaplzeyi su ile kaplııddıır .r .


üü Kuru YKuru Yüüzeyli Doygun Taneler zeyli Doygun Taneler

üü Beton Beton üüretiminde kullanretiminde kullanıılacak agrega kuru ylacak agrega kuru yüüzeyzey--doygun durumda doygun durumda olmalolmalııddıırr

üü EEğğer taneler kuru veya yarer taneler kuru veya yarıı kuru halde ise kullankuru halde ise kullanıılan suyun bir klan suyun bir kıısmsmııtaneler taraftaneler tarafıından emilecek, betonda gerendan emilecek, betonda gereğğinden az miktarda su kalacaktinden az miktarda su kalacaktıır. r.

üü Bu sakBu sakııncalncalıı durumu ortadan kalddurumu ortadan kaldıırmak irmak iççin, agreganin, agreganıın emebilecen emebileceğği su i su miktarmiktarıınnıı hesaplayhesaplayııp, agregalarp, agregalarıın kuru yn kuru yüüzeyzey--doygun duruma getirilinceye doygun duruma getirilinceye kadar kadar ııslatslatıılmaslmasıı gerekir.gerekir.


üü Kuru YKuru Yüüzeyli Doygun Taneler zeyli Doygun Taneler

üü Malzeme Malzeme ııslak ise, beton karslak ise, beton karışıışım suyu da betona eklenince m suyu da betona eklenince geregereğğinden fazla su kullaninden fazla su kullanıılmlmışış olacaktolacaktıır. r.

üü Bu durum da daha sonra aBu durum da daha sonra aççııklanacaklanacağığı gibi betonun dayangibi betonun dayanıımmıınnııbbüüyyüük k ööllçüçüde dde düüşşüürmektedir. rmektedir.

üü BaBağığıl nemi % 50'nin l nemi % 50'nin üüzerindeki kapalzerindeki kapalıı ortamlarda saklanan ortamlarda saklanan agregalar kuru yagregalar kuru yüüzeyzey--doygun konumda varsaydoygun konumda varsayıılabilir.labilir.

AGREGAAGREGAincelik modincelik modüüllüü--su formsu formüüllüü

üü Islatma suyunun hesaplanmasIslatma suyunun hesaplanmasıında yararlannda yararlanıılan lan bir dibir diğğer baer bağığıntntıı incelik modincelik modüüllüü--su formsu formüüllüüddüür. r.

üü TS 706 elek takTS 706 elek takıımmıına gna gööre agreganre agreganıın incelik n incelik modmodüüllüü "k" hesaplan"k" hesaplanıır. r.

üü Agrega yAgrega yığıığınnıınnıı ııslatmak islatmak iççin gerekli su miktarin gerekli su miktarıı

ile bulunur.ile bulunur.

k)α(10S −=

üü Bu formBu formüül l ççimento dahil betonun toplam su imento dahil betonun toplam su gereksinimini verir.gereksinimini verir.

AGREGAAGREGAincelik modincelik modüüllüü--su formsu formüüllüü

üü αα katsaykatsayııssıınnıın den değğerleri aerleri aşşaağığıda gda göörrüüldldüüğğüüşşekilde alekilde alıınnıır.r.

k)α(10S −=

374047

333743

28 - 3031 - 3336 - 40

KuruPlastikAkıcı

Deniz Kumu

ve Mıcır

Dere Kumu

ve Mıcır

Dere Kumu

ve Çakıl

Beton Kıvamı

AGREGAAGREGAAgregada RutubetAgregada Rutubet--Hacim Hacim İİlilişşkisikisi

üü AgreganAgreganıın rutubeti denilince n rutubeti denilince ııslak tanelerin, kuru slak tanelerin, kuru yyüüzeyzey--doygun durumundaki tanelere gdoygun durumundaki tanelere gööre, yre, yüüzde zde cinsinden acinsinden ağığırlrlığıığındaki artndaki artışıışı anlaanlaşışıllıır. r.

üü PP22 aağığırlrlığıığındaki ndaki ııslak taneler, kuru yslak taneler, kuru yüüzeyzey--doygun hale doygun hale getirilince agetirilince ağığırlrlığıığı PP1 1 oluyorsa, agreganoluyorsa, agreganıın rutubeti n rutubeti aaşşaağığıdaki badaki bağığıntntıı ile hesaplanile hesaplanıır:r:

100P

PPm1

12 ×−

=


üü AgreganAgreganıın rutubetli olmasn rutubetli olmasıı beton beton üüretiminde iki retiminde iki bakbakıımdan gmdan gööz z öönnüünde tutulmalnde tutulmalııddıır. r.

üü Birincisi; betona konulacak su miktarBirincisi; betona konulacak su miktarıı agregada agregada bulunan su miktarbulunan su miktarıı kadar azaltkadar azaltıılmallmalııddıır.r.

üü ÖÖrnerneğğin; 1 min; 1 m3 3 beton yapbeton yapıımmıında 158 nda 158 ltlt su kullansu kullanıılmaslmasııgerekiyorsa ve bu betonda kuru ygerekiyorsa ve bu betonda kuru yüüzey doygun zey doygun konumdan % 3 fazla rutubet ikonumdan % 3 fazla rutubet iççeren 650 kg ince eren 650 kg ince agrega varsa, kullanagrega varsa, kullanıılacak suyu 158 lacak suyu 158 -- 0.03 x 650 0.03 x 650 =138.5 =138.5 ltlt' ye d' ye düüşşüürmek gerekir. rmek gerekir.

üü Aksi halde betonun dayanAksi halde betonun dayanıımmıı artan su/artan su/ççimento imento oranoranıından ndan ööttüürrüü azalazalıır.r.


üü Agrega tanelerinin rutubetli olmasAgrega tanelerinin rutubetli olmasıı halinde, taneleri halinde, taneleri kaplayan su filmi taneciklerin birbirine yaklakaplayan su filmi taneciklerin birbirine yaklaşşmasmasıına na engel olarak hacim kabarmasengel olarak hacim kabarmasıına neden olur. na neden olur.

KURUKURU

NEMLNEMLİİ

ISLAKISLAK

üü İİkinci kinci öönemli faktnemli faktöör, rutubetin hacim kabarmasr, rutubetin hacim kabarmasıına na neden olmasneden olmasııddıır. r.

üü Hacim, rutubet miktarHacim, rutubet miktarıınnıın kritik bir den kritik bir değğeri (% 5eri (% 5--8) i8) iççin, en in, en fazla defazla değğere ulaere ulaşşttııktan sonra ince agregadaki su miktarktan sonra ince agregadaki su miktarıınnıın n artmasartmasıı ile azalmaya baile azalmaya başşlar.lar.

üü Su miktarSu miktarıı fazlalafazlalaşışınca su filmleri birbiri ile birlenca su filmleri birbiri ile birleşşir, su ir, su taneler arastaneler arasıındaki bondaki boşşluklarda hareket ederek, hacmin luklarda hareket ederek, hacmin azalmasazalmasıına neden olur. na neden olur.

Kum

da n

em il

e ha

cim

artışı

(%)

20

30

10

00 5 10 15 20

ince

40

Ağırlıkça yüzey nemi (%)

iri


üü İİnce agrega uygulamada kamyon hacmi nce agrega uygulamada kamyon hacmi üüzerinden satzerinden satıın aln alıınnıır. r.

üü EEğğer aler alıınan ince agregada % 5 orannan ince agregada % 5 oranıında nda rutubet mevcut ise, ince agreganrutubet mevcut ise, ince agreganıın n ggöörrüünen hacmi gernen hacmi gerççek hacminden ek hacminden yaklayaklaşışık % 30 fazladk % 30 fazladıır.r.

üü Bu durumda, % 30 fazla para Bu durumda, % 30 fazla para öödenmidenmişş olacaktolacaktıır. Ayrr. Ayrııca, beton ca, beton malzemesi gmalzemesi göörrüünen hacim cinsinden nen hacim cinsinden ööllçüçülerek kullanlerek kullanııllııyorsa, katyorsa, katıılan lan ince agrega gereince agrega gereğğinden az olacak ve betonda inden az olacak ve betonda ççimento dozajimento dozajıı artacaktartacaktıırr

Kum

da n

em il

e ha

cim

artışı

(%)

20

30

10

00 5 10 15 20

ince

40

Ağırlıkça yüzey nemi (%)

iri


üü İİri agregalarda, serbest sudan ri agregalarda, serbest sudan kaynaklanan hacim artkaynaklanan hacim artışıışı öönemsiz nemsiz mertebelerdedir. mertebelerdedir.

üü ÇüÇünknküü yyüüzeydeki su filmi tabakaszeydeki su filmi tabakasıınnıın n kalkalıınlnlığıığı agrega tanesi ile agrega tanesi ile kkııyaslandyaslandığıığında nda ççok kok küçüüçüktktüür.r.

üü Beton Beton üüretiminde kullanretiminde kullanıılan agregalarlan agregalarıın miktarlarn miktarlarıı, hacim yerine a, hacim yerine ağığırlrlıık k cinsinden saptancinsinden saptanııp, beton p, beton üüretilirse bu sakretilirse bu sakıınca ortadan kalkar. Bu nedenle, nca ortadan kalkar. Bu nedenle, beton beton üüretiminde malzemelerin retiminde malzemelerin ööllçüçüm im işşlemi alemi ağığırlrlııkkçça yapa yapıılmallmalııddıır. r.

AGREGAAGREGAAgregalarAgregalarıın n PorozitesiPorozitesi

üü Agrega tanelerinde bulunan boAgrega tanelerinde bulunan boşşluklarluklarıın orann oranıınnıın n ve kuru yve kuru yüüzeyzey--doygun konuma gelinceye kadar doygun konuma gelinceye kadar emdiemdiğği su miktari su miktarıınnıın bilinmesinde yarar vardn bilinmesinde yarar vardıır. r.

üü Bu amaBu amaççla agrega taneleri la agrega taneleri üüzerinde su emme zerinde su emme deneyi yapdeneyi yapııllıır.r.

üü AgreganAgreganıın n porozitesiporozitesi, , permeabilitesipermeabilitesi ve su ve su emmesi, agrega ve emmesi, agrega ve ççimento arasimento arasıındaki aderansndaki aderansıı, , betonun donmabetonun donma--çöçözzüülme dayanlme dayanııklklııllığıığınnıı, , agreganagreganıın kimyasal n kimyasal stabilitesinistabilitesini ve ave aşışınma nma dayandayanııklklııllığıığınnıı etkiledietkilediğği ii iççin in öönemlidir.nemlidir.

AGREGAAGREGA

üü İİri agrega tanelerinin ri agrega tanelerinin porozitesininporozitesinin kküçüüçük k olmasolmasıı bu tanelerin dayanbu tanelerin dayanıımlarmlarıınnıın yn yüüksek ksek dedeğğerler almaserler almasıına neden olabilir. na neden olabilir.

üü Bu yBu yüüzden beton zden beton üüretiminde kullanretiminde kullanıılacak lacak olan agregalarda olan agregalarda porozitesininporozitesinin belirli bir belirli bir dedeğğerden berden büüyyüük olmamask olmamasıı

üü ((öörnerneğğin % 5 in % 5 -- % 10) istenir. % 10) istenir.

İİri Agregalarri Agregalarıın Su emmesi ve n Su emmesi ve PorozitesiPorozitesi

AAŞŞINMAYA DAYANIKLILIKINMAYA DAYANIKLILIK

üü YapYapıı mmüühendislihendisliğğinde inde öözellikle tazellikle taşş bbüünyeli nyeli elemanlar aelemanlar aşışınma olaynma olayıınnıın n etkisinde kaletkisinde kalıırlar. rlar.

TaTaşş yapyapııllıı cisimlerde acisimlerde aşışınma olaynma olayıı ve deneyive deneyi

üü Bu nedenle beton yol, hava meydanBu nedenle beton yol, hava meydanıı, merdiven , merdiven basamaklarbasamaklarıı, d, dööşşemeler gibi yerlerde kullanemeler gibi yerlerde kullanıılan lan malzeme amalzeme aşışınmaya dayannmaya dayanııklklıı olmalolmalııddıır.r.

üü Tamburun iTamburun iççine ayrine ayrııca deney ca deney öörnerneğği tipine bai tipine bağğllıı olarak belirli sayolarak belirli sayııda da ççelik elik kküüre yerlere yerleşştirilip, silindir kapattirilip, silindir kapatııllıır. r.


üü Yollarda kullanYollarda kullanıılan beton veya lan beton veya asfalt gibi kaplama malzemelerinin asfalt gibi kaplama malzemelerinin iskeletini oluiskeletini oluşşturan turan ççakakııl veya l veya kkıırmatarmataşşlarlarıınn aaşışınma deneyleri inma deneyleri iççin in ise ise Los AngelesLos Angeles deneyi uygulandeneyi uygulanıır. r.


üü İİççerisinde bir raf bulunan standart boyutlardaki bir silindirik taerisinde bir raf bulunan standart boyutlardaki bir silindirik tamburun mburun iiççine belirli aine belirli ağığırlrlııkta (P) ve tane dakta (P) ve tane dağığıllıımmıında deney nda deney öörnerneğği konulur. i konulur.


üü Tambur dakikada 30Tambur dakikada 30--33 devirlik 33 devirlik hhıızla 500 devir dzla 500 devir dööndndüürrüüllüür. r.


üü KKüürelerin arelerin ağığırlrlığıığı ve dinamik etkisi ve dinamik etkisi ile parile parççalanan malzeme alanan malzeme TS EN TS EN 10971097--2:20002:2000’’e ge gööre 1.4 mm gre 1.4 mm gööz z aaççııklklııklklıı elekten elekten elenir. elenir.

üü Bu eleBu eleğğin in üüststüünde kalan malzeme nde kalan malzeme PPuu aağığırlrlığıığında ise, anda ise, aşışınma nma yyüüzdesi U zdesi U şşööyle bulunur: yle bulunur:

100P

PPU u ×

−=


üü Hesaplanan aHesaplanan aşışınma ynma yüüzdesi zdesi (U) ne kadar k(U) ne kadar küçüüçük ise, k ise, agreganagreganıın an aşışınma dayannma dayanıımmııo kadar yo kadar yüüksektir. ksektir.


üü ASTM standartlarASTM standartlarıına gna gööre bu kayre bu kayııp yp yüüzdesinin zdesinin beton agregasbeton agregasıında 100 devir inda 100 devir iççin % 10in % 10’’u, 500 devir iu, 500 devir iççin % 50in % 50’’yi, yi, yol agregasyol agregasıı iiççin 500 devirde % 30in 500 devirde % 30’’u geu geççmemesi istenir. memesi istenir.

AGREGAAGREGAAgregalarAgregalarıın Birim An Birim Ağığırlrlııklarklarıı

üü BBİİRRİİM AM AĞĞIRLIK:IRLIK:üü AgreganAgreganıın birim an birim ağığırlrlıık, belirli bir hacmi dolduran k, belirli bir hacmi dolduran

agreganagreganıın an ağığırlrlığıığıddıır. r.

üü TanTanıımdan da anlamdan da anlaşışılacalacağığı gibi, bu gibi, bu hacim, hem agrega tanelerinin hacim, hem agrega tanelerinin hacmini hem de taneler arashacmini hem de taneler arasıındaki ndaki boboşşluklarluklarıı iiççermektedir. ermektedir.


üü AgregalarAgregalarıın birim an birim ağığırlrlııklarklarıı dedeğğiişşik faktik faktöörlere barlere bağğllııddıır. r. BunlarBunlarıı şşu u şşekilde sekilde sııralayabiliriz:ralayabiliriz:

a) Agregana) Agreganıın n grangranüülometrisilometrisi,,b) Agrega tane b) Agrega tane şşekli (tanelerin ekli (tanelerin

yuvarlak ya da kyuvarlak ya da kööşşeli olmaseli olmasıı),),c) Kusurlu malzeme yc) Kusurlu malzeme yüüzdesi,zdesi,d) Yerled) Yerleşştirme tirme şşekli,ekli,e) Agregane) Agreganıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığı,,f) Agreganf) Agreganıın (n (öözellikle ince zellikle ince

agreganagreganıın) su in) su iççerieriğğii


üü Birim hacim aBirim hacim ağığırlrlıık, hacmi bilenen bir k, hacmi bilenen bir kap ikap iççerisine agreganerisine agreganıın yerlen yerleşştirmesi ile tirmesi ile bulunur.bulunur.

üü YerleYerleşştirme tirme şşekline baekline bağğllıı olarak, olarak, ssııkkışıışık k veya gevveya gevşşekek olarak saptanolarak saptanıır. r.

üü Bu deBu değğer er ttüüvenanvenan malzeme imalzeme iççin genellikle in genellikle 1.501.50--1.85 kg/1.85 kg/ltlt arasarasıında denda değğiişşebilir. ebilir.

üü KKıırmatarmataşşlardalarda bu debu değğer 1.35 er 1.35 -- 1.50 kg/1.50 kg/ltltmertebesine kadar inebilir.mertebesine kadar inebilir.


üü Beton bileBeton bileşşiminin saptanmasiminin saptanmasıında ve beton nda ve beton üüretiminde malzemenin retiminde malzemenin ööllçüçülmesinde, agreganlmesinde, agreganıın n birim abirim ağığırlrlığıığınnıın bilinmesi gerekir.n bilinmesi gerekir.

AGREGAAGREGABİRİM HACİM AĞIRLIK:Yığın halindeki agreganın taneler arasındaki ve içindeki boşluklar dahil birim hacminin ağırlığıdır.

YOĞUNLUK:Agrega ağırlığının boşluksuz hacme oranı(kg/m3)

ÖZGÜL AĞIRLIK:Yoğunluk / suyun +4 0c ‘deki yoğunluğu (boyutsuz)

Agreganın kökenine bağlı 2.5 - 2.9 (beton dizaynı için şart)

üü ÖÖzgzgüül al ağığırlrlığıığı 2.42.4’’ten dten düüşşüük agregalar hafif agrega olarak adlandk agregalar hafif agrega olarak adlandıırrııllıır.r.

AGREGAAGREGAAgregalarAgregalarıın n ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııklarklarıı

üü ÖÖzgzgüül al ağığırlrlığıığınnıın saptanmasn saptanmasıındaki zorluk, gerndaki zorluk, gerççek boek boşşluksuz katluksuz katııhacminin bulunmashacminin bulunmasııddıır.r.

üü AgreganAgreganıın kn köökeni hakkkeni hakkıında da fikir veren bu karakteristik, genel nda da fikir veren bu karakteristik, genel olarak 2.4olarak 2.4--2.8 aras2.8 arasıında denda değğerler almaktaderler almaktadıırr

üü ÖÖrnerneğğin; in; kirekireççtataşışınnıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığı 2.66, 2.66, BazaltBazalt’’ıın 2.80, n 2.80, GranitGranit’’in 2.69, in 2.69, kuvarskuvars’’ıın 2.62n 2.62 dolaylardolaylarıındadndadıır. r.


üü İİri Agreganri Agreganıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığı bulunmak istendibulunmak istendiğğinde malzeme inde malzeme öönce nce

kuru ykuru yüüzey doygun hale getirilerek tartzey doygun hale getirilerek tartııllıır. r. (W(WKYDKYD))

üü Malzeme Malzeme ÖÖzgzgüül sepetine konulan su il sepetine konulan su iççinde tartinde tartııllıır. r. (W(WSUDASUDA))


üü EtEtüüve konulan malzeme kurutulduktan sonra tartve konulan malzeme kurutulduktan sonra tartııllıır. r. (W(WKURUKURU))

(W(WKYDKYD))

İİri Agreganri Agreganıın n ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııklarklarıı hesaplanhesaplanıırr

(W(WKURUKURU))(W(WSUDASUDA))

Malzeme boMalzeme boşşluksuz hacmi = (Wluksuz hacmi = (WKYDKYD) ) -- (W(WSUDASUDA))


üü Kuru YKuru Yüüzey Doygun zey Doygun ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k =

SUDAKYD

KYD

WWW

−

üü Kuru Kuru ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = SUDAKYD

KURU

WWW

−

üü GGöörrüünnüür r ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = SUDAKURU

KURU

WWW

−

üü Su Emme (%) = Su Emme (%) = 100W

WW

KURU

KURUKYD ×−

AGREGAAGREGAüü İİnce Agregannce Agreganıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığı bulunmak istendibulunmak istendiğğinde malzeme inde malzeme

öönce kuru ynce kuru yüüzey doygun hale getirilerek tartzey doygun hale getirilerek tartııllıır. r. (W(WKYDKYD))

üü Deneyde kullanDeneyde kullanıılacak piknometre ilacak piknometre işşaretli aretli seviyeye kadar su doldurulup tartseviyeye kadar su doldurulup tartııllıır. r.

(W(WP+SUP+SU))

AGREGAAGREGAüü Deneyde kullanDeneyde kullanıılacak piknometreye kum katlacak piknometreye kum katıılarak larak

iişşaretli seviyeye kadar su doldurulup tartaretli seviyeye kadar su doldurulup tartııllıır. r. (W(WP+SU+KP+SU+K))

üü Kum ve su karKum ve su karışıışımmıı sallanarak hava sallanarak hava kabarckabarcııklarklarıınnıın su ve kum n su ve kum karkarışıışımmıından uzaklandan uzaklaşşmasmasıı sasağğlanlanıır.r.

üü İİstenirse vakum uygulanarak stenirse vakum uygulanarak havanhavanıın tamamn tamamıınnıın n ççııkmaskmasıı sasağğlanlanıır. r.

üü EtEtüüve konulan malzeme kurutulduktan sonra ve konulan malzeme kurutulduktan sonra

tarttartııllıır. r. (W(WKURUKURU))

AGREGAAGREGA

(W(WKYDKYD))

İİnceAgregannceAgreganıınn ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııklarklarıı hesaplanhesaplanıırr

(W(WP+SU+KP+SU+K))(W(WP+SUP+SU))

Malzeme boMalzeme boşşluksuz hacmi = (Wluksuz hacmi = (WKYDKYD) + (W) + (WP+SUP+SU))-- (W(WP+SU+KP+SU+K))


Kuru YKuru Yüüzey Doygun zey Doygun ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = )W()W()(W

)(W

KSUPSUPKYD

KYD

+++ −+

Su Emme (%) = Su Emme (%) = 100W

WW

KURU

KURUKYD ×−

Kuru Kuru ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = )W()W()(W

)(W

KSUPSUPKYD

KURU

+++ −+

GGöörrüünnüür r ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık = k = )W()W()(W

)(W

KSUPSUPKURU

KURU

+++ −+


üü ÖÖzgzgüül al ağığırlrlııklar arasklar arasıında her zaman nda her zaman şşu iliu ilişşki vardki vardıır.r.

Kuru Kuru ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlıık k ≤≤ KYD KYD ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııkk ≤≤ GGöörrüünnüür r ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlııkk

AGREGAAGREGAAgregalarAgregalarıın Tane n Tane ŞŞekliekli

KUSURLU TANE (TORPİL, PARA)MAX %15

İDEAL TANE (KÜP, KÜRE)

YÜZEY DURUMU - PÜRÜZLÜ

AGREGAAGREGAAgregalarAgregalarıın Donmaya Karn Donmaya Karşışı DayanDayanııklklııllığıığı

üü AgreganAgreganıın donma etkisine dayann donma etkisine dayanııklklııllığıığı; ; -- porozitesiporozitesi, , -- permeabilitesipermeabilitesi, , -- su emme kapasitesi ve su emme kapasitesi ve -- boboşşluk yapluk yapııssıı ile ile

iliilişşkilidir. kilidir.

üü TS 706 EN 12620 Beton agregalarTS 706 EN 12620 Beton agregalarıı standardstandardıına gna gööre; re; KKıırmatarmataşş agregalaragregalarıın su emme orann su emme oranıı % 0.5'den az ve bas% 0.5'den az ve basıınnççdayandayanıımmıı 150 150 MPaMPa' dan b' dan büüyyüük ise k ise ssööz konusu agregalarz konusu agregalarıın dona dayann dona dayanııklklıı olacaolacağığına karar verilebilir.na karar verilebilir.

AGREGAAGREGAAgregalarAgregalarıın Donmaya Karn Donmaya Karşışı DayanDayanııklklııllığıığı

üü AgregalarAgregalarıın dona dayann dona dayanııklklııllığıığınnıı belirlemek ibelirlemek iççin in ççok sayok sayııda da deney ydeney yööntemi vardntemi vardıır. r.

üü Bunlar iBunlar iççerisinde en yaygerisinde en yaygıın olarak kullann olarak kullanıılanlanıı, , agregayagregayııkristallekristalleşşince hacmi artan, sodyum since hacmi artan, sodyum süülfat veya magnezyum lfat veya magnezyum ssüülfat eriyilfat eriyiğği ii iççerisinde 18 saat serisinde 18 saat süüreyle bekletip, daha sonra reyle bekletip, daha sonra etetüüvde kurutulmasvde kurutulmasııddıır. r.

üü Bu iBu işşlem 5 defa tekrarlanlem 5 defa tekrarlanıır. r.

üü Deney sonunda agrega tanelerinden, eleme sonucu parDeney sonunda agrega tanelerinden, eleme sonucu parççalanalanııp p ayrayrıılan tane ylan tane yüüzdeleri belirlenir. zdeleri belirlenir.

AGREGAAGREGAAgregalarAgregalarıın Basn Basıınnçç DayanDayanıımmıı

Taş bloklarından gereği gibi çıkarılan 50 cm2 kesit alanlı küp veya 5 cm çap ve 10 cm yükseklikli silindir şeklindeki karotlar üzerinde deneyler yapılarak saptanır.

Ege Bölgesinde çok kullanılan kireçtaşının ortalama basınç dayanımı160 MPa dolayındadır. Ancak 250 MPa’ da kırılan örnekler de vardır. Bazalt, kuvars, gabro, flint, granit, hornfels, porfir ve felsit en yüksek basınç dayanımlarına sahip kayalardır.

AGREGAAGREGAAgregalarda Organik Maddelerin BulunmasAgregalarda Organik Maddelerin Bulunmasıı

üü Agrega yAgrega yığıığınnıı iiççersinde ersinde ççok kok küçüüçük park parççacacııklar halinde daklar halinde dağığılmlmışışolan olan çüçürrüümmüüşş bitki kbitki kööklerindeki, humuslu topraklardaki ve diklerindeki, humuslu topraklardaki ve diğğer er organik maddelerdeki organik maddelerdeki tanniktannik asit ve tasit ve tüürevleri beton yaprevleri beton yapıımmıında nda ççimentonun prizini ve sertleimentonun prizini ve sertleşşmesini yavamesini yavaşşlatmaktadlatmaktadıır. r.

üü Bu zararlBu zararlıı etki, organik maddelerin etki, organik maddelerin hidrofobhidrofob (suyu iten) olmas(suyu iten) olmasıı ve ve bunlarbunlarıın n ççimentoda imentoda hidratehidrate kristallerin olukristallerin oluşşmasmasıına engel olmasna engel olmasııile meydana gelir.ile meydana gelir.

üü AyrAyrııca, betonun renk deca, betonun renk değğiişşimine neden olabilir. Kimine neden olabilir. Köömmüür ve r ve benzerlerinde oldubenzerlerinde olduğğu gibi bazu gibi bazıılarlarıı şşiişşerek beton yerek beton yüüzeyinde zeyinde patlamalar olupatlamalar oluşşturabilir..turabilir..


üü Daha Daha ççok ince agregalarda bulunabilen organik madde varlok ince agregalarda bulunabilen organik madde varlığıığırenklendirme deneyi ile anlarenklendirme deneyi ile anlaşışıllıır. r.

üü 1 1 ltlt suya 30 g suya 30 g NaOHNaOH konulmak suretiyle hazkonulmak suretiyle hazıırlanan sodyum rlanan sodyum hidroksit eriyihidroksit eriyiğği, bir cam i, bir cam epreprüüvetinvetin 100'100'üüncncüü taksimattaksimatıına kadar na kadar doldurulan agregandoldurulan agreganıın n üüzerine dzerine döökküüllüür. r.

üü EprEprüüvetvet 160 '160 'ııncncıı taksimattaksimatıına kadar doldurulur ve ina kadar doldurulur ve iççindekiler indekiler ddöökküülmeyecek lmeyecek şşekilde ekilde ççalkalanalkalanıır. r.

Kaliteli beton üretiminde kullanılabilirNormal işler için uygun

Önemsiz işlerde kullanılabilirKullanılmaz

Hiç yok veya çok az varAz miktarda var

VarÇok var

Renksiz veya çok hafif sarıSafran sarısı

Belirgin kırmızıBelirgin kahverengi

Agreganın KullanımıOrganik MaddeEriyik Rengi


üü Bundan sonra 24 saat hareket Bundan sonra 24 saat hareket ettirilmeden beklenir. Bu settirilmeden beklenir. Bu süüre re sonunda eriyisonunda eriyiğğin aldin aldığıığı renge renge ggööre re şşu sonuu sonuççlar lar ççııkartkartııllıır:r:

AGREGAAGREGAAgregalarda Kil, Agregalarda Kil, SiltSilt ve Dive Diğğer er İİnce Maddelerin Bulunmasnce Maddelerin Bulunmasıı

63 Mikron ELEK ANALİZİ (MAX. %4)

OLUMSUZADERANSI ZAYIFLATIR DÜŞÜK

DAYANIM

OLUMLU

SU GEREKSİNİMİNİ ARTTIRIR

İŞLENEBİLİRLİĞİ ARTTIRIR

KILCAL BOŞLUKLARI TIKAR


63 Mikron Islak Elek Analizi


63 Mikron Islak Elek Analizi

üü 63 Mikron ele63 Mikron eleğğin in üüststüünde kalan malzeme nde kalan malzeme PPuuaağığırlrlığıığında, Toplam malzeme P anda, Toplam malzeme P ağığırlrlığıığında nda ise, ise, İİnce madde miktarnce madde miktarıı U yU yüüzde olarak zde olarak Yandaki formYandaki formüül ile hesaplanl ile hesaplanıır: r:

100P

PPU u ×

−=

AGREGAAGREGABetonarmeBetonarme’’ye zarar veren Maddelerye zarar veren Maddeler

KLOR İYONU VARLIĞI ( % 0.2 )

SÜLFAT İÇERİĞİ ( % 1 ) (BARİT DIŞINDA)

AGREGAAGREGAAgregalarAgregalarıın Tan Taşışınmasnmasıı ve Depolanmasve Depolanmasıı

üü Beton Beton üüretimi iretimi iççin uygun olan veya in uygun olan veya öözellikleri zellikleri ııslah edilmislah edilmişşagreganagreganıın; ocaklarda, beton santrallerinde ve n; ocaklarda, beton santrallerinde ve şşantiyelerde yantiyelerde yığıığınlar nlar halinde depolanmashalinde depolanmasıında iki konuya dikkat etmek gerekir:nda iki konuya dikkat etmek gerekir:

1.1. Agrega gruplarAgrega gruplarıı karkarışışmamalmamalıı ve kirlenmemelidir. ve kirlenmemelidir.

2.2. Agrega, stoklar oluAgrega, stoklar oluşşturulurken ayrturulurken ayrışışmamalmamalııddıır. r.







Documents

AGREGALARkisi.deu.edu.tr/selcuk.turkel/Ders3-agrega(1).pdfAgreganın sıkışık, gevşek birim hacim ağırlığının bulunması Şekilsiz agreganın birim hacim ağırlığı (Parafin