ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

ထတေဝသျမနမာတာဝနသခရးသြားလပငနး အဖြ႔အစညးအမတ (၇) မႀကးႀကးလမး၊ ေျမာကကြနးေတာ ရပကြက ၊ စမးေခာငးၿမနယ၊ ရနကနၿမ႕၊ ျမနမာႏငင။ဝဘဆဒ www.myanmarresponsibletourism.org

ေရးသားျပစသခရစၥတငးဘစဇငးဂါး၊ ေဒါကတာနစကးေဟာငစလာ၊ ဂကကဘရခ

အထးအသအမတျပခထကသဥးညြန႕လြင

ဘာသာျပနဆသေအာစကာဥးလညြန႕

ဒဇငးဥးရဝငးသေတာ ေၾကာျငာလပငနးႏင ပႏပတက

အတြငးသရပေဖာ ေဝယ ( ေတာငၾကး/ရနကန)

ထတေဝျခငးေမလ ၂၀၁၇ ခႏစ

ေထာကပကညသအာဆယ စအကစအာ နကဝခ လမတက၁၀ ဟးခငးလမး၊ #၂၂-၀၁ ကပပယတာဝါစငကာပ ၀၈၉၃၁၅ဝဘဆဒ www.asean-csr-network.org

ေထာကပကညသဟနးဆငဒယ ေဖာငေဒးရငးအခနး (၇) ၊ အငးယားလတဟတယ၊ကမာၻေအးဘရားလမး ၊ ရနကန၊ျမနမာ ၀ဘဆဒ www.hss.de

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

နဒါနး

ဤစာအပအား သင၏ေန႔စဥလပငနးစဥမားတြင လ႔အခြငအေရးဆငရာ အေျခခသေဘာတရားမားႏင

လကေလာညေထြမႈညေထြမႈရေစျခငး၏ အဓပၸါယဖြငဆခကမားအား နားလညသရႏငေရး သငအား

အေထာကအပ႕ျဖစေစရန စစဥထတေဝျခငးျဖစသည။ ဤစာအပသည တာဝနသခရးသြားလပငနးႏင

လ႔အခြငအေရးမား၏ အဓက အခနးက႑မားႏင ၄ငးတ႔ခငး တစခႏငတစခ မညသ႔ဆကႏြယေနၾကပက

ေဖာျပထားပါသည။ထ႔အျပင ျဖစႏငေျခရေသာ လကေတြ႔ဘဝ အေျခအေနမား၏ သာဓကမားႏင ၄ငးတ႔အား

ကငတြယေျဖရငးႏငမည အၾကျပခကမားအား ထညသြငးေပးထားပါသည။ဤစာအပတြင ဟတယမားႏင

ဧညဝနေဆာငမႈ အခနး က႑မားအား သရပေဖာျပသထားပါသည။

ျမနမာႏငငေတာအစးရသည တာဝနသခရးသြားလပငနးအား ျမငတငေဆာငရြကရန ကတကဝတျပခသည။

ဤအခကသည ၂ဝ၁၃ ခႏစ ခရးသြားလပငနး မဟာစမခက တာဝနသခရးသြားလပငနးဆငရာမ၀ါဒ (၂ဝ၁၂

ခႏစ) ႏင ခရးသြားလပငနးတြင ျပညသလထ ပးေပါငးပါ၀ငမႈ မဝါဒ (၂ဝ၁၃ ခႏစ) မားတြင လညးေဖာျပခပါသည။

ဤမ၀ါဒ ကတကဝတမားက အမနတကယ ေျပာငးလေဆာငရြကရနမာ ယခအခါ စနေခၚမႈ ျဖစလာပါသည။

ဆလသညမာ အကးအျမတနင ဥးစားေပးမတအတြက ျပငဆငမမားေပၚေပါကလာေသာအခါ မလႊမေသြ

ၾကလာနငသည တငးမာမမားကေျဖရငးရနအတြက ရပရြာေဒသအဆငတြင တာ၀နသခရးသြားလပငနးက

သေဘာေပါကနားလညလာေစရနနင စြမးေဆာငရညေလာနညးေနမမားက ေျဖရငးရနလအပသည။

ျမနမာစးပြားေရးက႑တာဝနယမႈရေရးအေထာကအကျပဌာန (MCRB) ႏင ဟနးဆဒဒယေဖာငေဒးရငး (HSF)

အဖြ႕တ႕မ ၾကးမး၍ နယပယအသးသးမ သကဆငသမား ပါ၀ငေသာ ခရးသြားလပငနးႏင လအခြငအေရးဆငရာ

အလပရေဆြးေႏြးပြက (၂ဝ၁၅) ခႏစတြင ျပလပခသည။ အလပရေဆြးေႏြးပြ တကေရာကလာသမားအား

ျမနမာခရးသြားလပငနး ဖြျဖးတးတကရန အေရးၾကးဆး အခကမားက ေဖာျပေပးရန ေမးျမနးခသည။

ခရးသြားလာစရာေနရာေဒသမား၏ လပငနးဆငရာ အစအစဥေရးဆြရာတြင နယေျမေဒသခမား၏ ပါ၀ငမႈ

နညးပါးျခငးအခကသည အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ထပဆးစာရငး၀င ေဆြးေႏြးရသည အခကတစခက ျဖစသည။

အျခားေသာ အဓကေဆြးေႏြးသည အခကမားမာ ေရႏင စြနပစပစၥညး စမခန႕ခြမႈ၊ ကေလးသငယမားအေပၚ

ခရးသြားလပငနး၏ အကးသကေရာကမႈ၊ လသားအရငးအျမစ စမခန႕ခြမႈႏင ေဒသချပညသလထ၏

ပးေပါငးပါဝငေဆာငရြကမႈတ႔ ျဖစသည။

ေဆြးေႏြးပြ အလပရေဆြးေႏြးပြမားက ထပမျပလပရန အစအစဥခမတခသည။ ဤစာအပသည

ဟတယမားႏင ဧညဝနေဆာငမႈ အခနးက႑မား၏ အလားအလာက အသးျပကာ ပကတ လေနမႈဘဝ

အေျခအေနတြင ကငသးရမည လအခြငအေရးဆငရာ ဥပေဒသမားက မညသ႔အသးခမညဆေသာ

သတငးအခကအလကမားရရရန အေထာကအကျပေပမည။

၁။ ျမနမာတာဝနသခရးသြားလပငနး ..................................................................................... ၃

၂။ ဟတယလပငနးရငမားအတြက တာဝနသခရးသြားလပငနးႏင လအခြငအေရးဆငရာ နမနာမား. ၅

၂.၁။ ခရးသြားလပငနးႏင ေျမယာအသးခမႈမားတြင ေဒသချပညသမား၏ ပးေပါငးပါဝငမႈ………... ၅

၂.၂။ ေရ ႏင စြန႔ပစပစၥညးစမခန႔ခြမႈ……….......….............................................................. ၈

၂.၃။ ကေလးသငယမားအေပၚ ခရးသြားလပငနး၏ အကးသကေရာကမႈ................................ ၁၁

၂.၄။ လသားအရငးအျမစစမခန႕ခြမႈ…….……….…………..................................................... ၁၅

၂.၅။ သင၏အနးအနားရ ေဒသခ ျပညသလထမားႏင ပးေပါငး ေဆာငရြကျခငး…………….......... ၁၈

၃။ အဓပၸါယျပနဆခက၊ ခကဆစ....................................................................................... ၂၁

၄။ ကးကားခကမား........................................................................................................ ၂၂

မာတကာ

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

တာဝနသခရးသြားလပငနးက အေကာငထညေဖာ ေဆာငရြကျခငးအားျဖင သင၏ စးပြားေရးဆငရာ လပငနး မားက အကးျပႏငေသာ အေၾကာငးအရာမားစြာ ရပါသည။

၁။ ျမနမာ႕ တာဝနသခရးသြားလပငနး

ျမနမာႏငငတြင တာဝနသခရးသြားလပငနးဆသညမာ…..• တမထးျခားၿပး ပကဆး ထရလြယေသာ သဘာဝပတဝနးကငက ထနးသမးေစာငေရာကျခငး• ကေလးသငယမား၊ အမးသမးမား (သ႔) လထအဖြ႔မားအား ထခကမႈ မရေစျခငး• ျမနမာျပညသျပညသားမားက ၄ငးတ႕မသားစမားအတြက ၀ငေငြရရႏငရန ခရးသြားလပငနး၏လပငနးပငရင မားအေနျဖငလညးေကာငး၊ ခရးသြားလပငနး ကမၸဏမား၏ ဝနထမးမား အေနျဖငလညးေကာငး၊ ခရးသြား လပငနးက ဝနေဆာငမႈေပးျခငးႏင ထတကနမား ေရာငးချခငး အေနျဖငလညးေကာငး လပကငခြငျပျခငး• ခရးသြားလပငနး၏ တစစတတစပငးအေနျဖင ျမနမာႏငငသားတငးက သငေလာေသာ အခြငအလမးေပး၍ အလပလပကငႏငရန ကမးလမးေပးျခငး• ကြႏပတ႕၏ တမထးျခားေသာ ယဥေကးမႈအေမြအႏစတ႕အားျပသရနႏင ကာကြယေစာငေရာကရန ကည ေပးျခငး• ျမနမာျပညသျပညသားမား၏ ဘဝႏင အခြငအလမးမားအေပၚ ခရးသြားလပငနးမ အကးသကေရာကမႈမားရ ေစရန ေထာကပကညသည• ခရးသြားဧညသညမားမ ေဒသချပညသမားႏင အျပနအလနဆကသြယမႈမား ဖနတးေပးျခငး၊ ကြနပတ႕၏ အထငကရေနရာမားအား လာေရာကလညပတရန ဖတေခၚႏငျခငးႏင ကြႏပတ႕အေၾကာငး၊ ကြႏပတ႕၏ ထးျခားခက၊ ကြႏပတ႕၏ စးရမပပနသည အရာမားအား ေလလာသရေစႏငျခငး• မသနစြမးသမား အလြယတကသြားလာႏငကာ လတငး၏ ယဥေကးမႈက ေလးစားၿပး၊ ကြနပတ႕တစဥး တစေယာကခငး တစဥးတစေယာကခငးကယပငတနဖးႏင ျဖစတညမႈမားက တနဖးထား ထတေဖာႏငေစျခငး (ကပေတာငးျမ႕ - တာဝနသခရးလပငနး မဝါဒအား အမျပျခငး)

အကဥးခပအားျဖင တာဝနယတတေသာနညးလမးျဖငလပေဆာငသည ခရးသြားလပငနးသည လမႈဝနးကင၊ စးပြားေရးႏင သဘာဝပတဝနးကငတ႔က ေကာငးကးျဖစထြနးတးပြားေစၿပး၊ ဆးကး သကေရာကမႈ မားက ေလာကေစသည။ ဤနညးအားျဖင တာဝနသခရးသြားလပငနးသည ေဒသချပညသမား၏ ဘဝက ျမငတငေပးႏင၊ အသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားက ဖနတးေပးႏငကာ သဘာဝပတဝနးကင ေရရည တညတခငၿမမႈက ပပးေပးႏငပါသည။

တာဝနသခရးသြားလပငနးက ဘာေၾကာင လပကငသငသလ?

ဆရးႏငသညအႏရာယသတမခကႏင ၾကတငကာကြယႏငျခငး။ ဆရးႏငသည အႏရာယမားက ေစာလငစြာျဖင ေလာခႏငျခငးသည ေဒသချပညသမား၊ သဘာဝပတဝနး ကငႏင သင စးပြားေရးလပငနးမားအား အကးျဖစေစမည။ေငြကနကမႈ သကသာေစျခငးဟတယလပငနးေဆာငရြကသမားသည အခနတတႏင ထထေရာကေရာကလပေဆာငကာ၊ စြန႔ပစပစၥညး မားက ေလာခႏငျခငးမားသည ျပငဘကမားထက ကနကမႈသကသာေစသည။ယၾကညစတခရျခငး၊ စတအားတကၾကြျခငးႏင အေထာကအကျဖစေစျခငးဟတယလပငနးတြင တာဝနယေဆာငရြကတတျခငးသည လာေရာကသ ဧညသညမား၏ယၾကည စတခမႈကရရျခငး၊ ဝနထမးမားက စတဓာတတကၾကြေစႏငကာ ၄ငးတ႕ပတဝနးကငရ လထအဖြ႔မား၏ ကညေထာကမမႈမားက ပမလြယကစြာ ရရႏငသည။ယဥၿပငရာတြင အားသာျခငး ။ ။မားစြာေသာ လပငနးက႑မားတြင ေစတနာေရ႔ထား လပအားေပး လပငနးမားသည အနာဂတအတြက အေျခခလအပေသာအခကမား ျဖစလာႏငသည။ ယေန႕အခနတြင ထအေလအကငမားက လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေပးလကျခငးျဖငး မမအတြက

ယဥၿပငရာတြင အားသာခက တစခ ျဖစလာေစၿပး နာမညေကာငးရေစမည။အထကပါအခကအလကမားအျပင တာဝနသခရးသြားလပငနးသည လကနာလပေဆာငရန မနကနသည နညးလမးျဖစပါသည။ ဟတယတစခအား စမအပခပရေသာ လတစဥး တစေယာကအေနျဖင သငသည ဝနထမးမား၊ ေဖာကသညမား၊ ပစၥညးတငသြငးသမားႏင လထအဖြ႔မားအတြက ဂဏသကၡာႏင သာတညမ ဆကဆမႈက ရရေစရန လပေဆာငေပးရမည အခြငအေရးႏင တာဝနရပါသည။

သတငးအခကအလက ၁ ။ ။ လအခြငအေရးဆသညမာအဘယနညးလသားတစေယာကရျဖင လတငး ရရရမည အေျခခ အခြငအေရးမားရပါသည။ ဤသညမားက လအခြငအေရးဟ ေခၚသည။ လတငးအတြက ဂဏသကၡာရျခငး၊ လြတလပျခငး၊ သာတညမ ျခငးတ႕ရရေစရန အတြက ရညရြယပါသည။ ပမၾသဇာအာဏာရေသာ လတနးစား၊ အဖြ႕ အစညးမားမ တစဥးတစေယာကခငးက ေသာလညးေကာငး သ႕မဟတ အဖြ႕အစညးမားက ေသာလညးေကာငး အႏရာယျပရနအေျခအေနတြင လအခြငအေရးအားျဖင အကာအကြယ ပမရ ေစသည။ကလသမၼဂၢ၏ လအခြငေရးဆငရာေၾကညာစာတနး (၁၉၄၈ ခႏစ ၊ဒဇငဘာလ) ထတျပနခကက ျမနမာႏငငမ ေထာကခဆႏၵမေပးခသည။ ေၾကညာစာတမးတြင အေျခခရပငခြင မားက သတမတ အဓပၸါယဖြငဆထားသည အပဒ ၃၀ ပါဝငသည။ အဆ ပါသတမတ ထတျပနထားေသာ အခကမား တြင အသကရငရပတညခြင၊ လြတလပလျခခြင သ႕မဟတ လြတလပစြာ ဆႏၵထတေဖာခြင၊ သတငးအခကအလက ရရခြင၊ ဆႏၵထတေဖာခြငႏငထတေဖာ ေျပာဆခြငက႕သ႕ေသာ အေျခခရပငခြငမား ပါရသည။ အျပညျပညဆငရာ လ႕အခြငအေရး ေၾကညာစာတမးအျပညအစ၊ အညြနး (၄) တြငၾကညရန

တာဝနသခရးသြားလပငနးႏင လအခြငအေရးသည အလြနဆကႏြယသည။ ၄ငးတ႕သည သငလပေဆာငသည အရာအားလးႏင ဆကႏႊယေနသည - သငသည သင၏ဝနထမးမား ႏင သင၏ ဧညသညမားက ဆကဆပက အစ သငေဖာေဆာငသည လပငနးခြငအေျခအေန၊ ဟတယအတြက သင ကနပစၥညးမားႏင ဝနေဆာငမႈမားက ရယထတလပသည နညးလမးမား ဘယလ ရယသလ၊ ေဒသျပညသလထ၏ ပါဝငႏငမႈႏင သင ဟတယက စမခန႕ခန႕ခြသည႕ နညးလမးအထ ပါဝငသည။

တာဝနသခရးသြားလပငနးႏင လအခြငအေရး

ဟတယတစခအား စမအပခပရေသာ လတစဥးတစေယာကအေနျဖင သငသည လ႕အခြငအေရး ကာကြယ ေစာငေရာကရနႏင တာဝနသခရးသြားလပငနးက အေထာကအကျပရန အဓကပါဝငလပေဆာငႏငေပမည။ သင၏ အဓကလပငနးမားတြင လကေတြ႕ႏင ျဖစႏငေျခရေသာ သကေရာကမႈမားက ေဖာထတၿပး၊ ၄ငးတ႕က ေျဖရငးရန အဆငဆင သငလပေဆာငသညအခါတြင ျဖစသည။ ပတ၀နးကင ေဒသချပညသလထႏင သင၏ ဝနထမးမားအား ေစာငေရာကမႈမာ အေျခခကေသာအခကျဖစသည။ သငက ထအခကက မညကသ႕စမေဆာင ရြကထားသညက ထငရား ေအာငျပသႏငလင ဧညသညမားအား သငေနရာထငခငးႏင ပတသက၍ သရေအာင လပႏငမညျဖစသည။ ေအာကေဖာျပပါ စာမကႏာမားတြင ျမနမာႏငငအတြငးရ ဟတယလပငနးရငးမားအတြက တာဝနသခရးသြား လပငနးႏင လအခြငအေရးအခကမား၏ သြငျပငလကၡဏာငါးခကအေၾကာငး ေဆြးေႏြးသြားမညျဖစသည။ ေဆြးေႏြးရမည ျဖစႏငေျခ အေၾကာငးအရာမားက နမနာအျဖစ ေပးထားမညျဖစၿပး ၄ငးတ႔က မညသ႕မညပ

ေျဖရငးရမညဟေသာ ျဖစႏငေခရေသာနညးလမးမားကလညး ေဖာျပေပးပါမည။

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

၂.၁ ခရးသြားလပငနးႏင ေျမယာအသးခမႈမားတြင ေဒသချပညသမား၏ ပးေပါငးပါဝငမႈ

၂။ ဟတယလပငနးရငမားအတြက တာဝနသခရးသြားလပငနးႏင လအခြငအေရးဆငရာ နမနာမား

ဟတယလပငနးရငတစဥးအေနျဖင သငစမခန႔ခြမႈဆငရာ ဆးျဖတခကခမတတငးတြငေဒသခ ျပညသမား အေပၚ၌ အကးသကေရာကမႈ ျဖစေစႏငသည။ ဥပမာအားျဖင သင၏လပငနးအား တးခ႕ရန ဆးျဖတလင သငအတြက ေျမေနရာႏင ေရကသ႕ေသာ အရငးအျမစမားသည လြနစြာ အေရးၾကးလအပေပမည။ဆးျဖတခကခရာတြင ေဒသချပညသမားႏင ေဆြးေႏြးတငပငျခငးသညေဒသခမား ပးေပါငးပါဝငေရးအတြက ခငမာသည နညးလမးတစရပျဖစသည။ ထ႕ေၾကာငလကရအေျခအေန အခကအခမားက ေဒသချပညသမားႏင ေဆြးေႏြးတငပငပါက ၄ငးတ႕၏ အတညျပခကမားက ရရႏငျပး သတငးအခကအလက ဖလယျခငးဆငရာအမႈ တစခ ၿပးေျမာကႏငေပမည။

ေဒသချပညသမား၏ ခရးသြားလပငနး စမကနးတြင ပါဝငျခငး အပဒ ၁၉ - အျပညျပညဆငရာ လအခြငအေရး ေၾကညာစာတနး”လတငးတြင လြတလပေသာ ထငျမငခက၊ ခစားခကမားအား ေဖာျပႏငရန အခြငအေရးရသည။ ဤလအခြငအေရးတြင ဝငေရာကစြကဖကေႏာကယကမႈမရေစပ ထငျမငခကမားေပးႏငျခငး၊ အကးရ၍ ထေရာကေသာ သတငးအခကအလကမားႏင အၾကဥာဏမားက သတငးဌာနမားမ တဆင နယစးမျခားပ လြတလပစြာ ရယႏငခြငရသည။”

ျမနမာႏငင၏ အေနအထားျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ၏ဖြ ႕စညးပအေျခခဥပေဒ(၂ဝဝ၈)အရလတငးတြငလြတလပစြာေျပာဆပငခြငလြတလပစြာဆႏၵထတေဖာပငခြင ၊ျငမးခမးစြာစေဝး၍ဆႏၵထတေဖာျပသခြငႏငအသငးအဖြ႕ ဖြ႕စညးႏငခြငေပးရန ကတျပခသည။ သ႕ရာတြငဤကသ႕လအခြငအေရးအရ ေဆာငရြကရာတြငလညး ေဒသခ ျပညသမား၏ ျငမးခမးျခငး၊ ေအးခမးသာယာျခငးမားအား ေႏာကယကျခငးမရေစရ။ျမနမာႏငင၏ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး (၂ဝ၁၃)ႏင ခရးသြားလပငနးတြင ျပညသလထ ပးေပါငးပါ၀ငမႈ မ၀ါဒ(၂ဝ၁၃) သည ခရးသြားလပငနး စမကနးအဆငဆငတြင လထ၏ ပးေပါငးပါ၀ငမႈႏင အၾကဥာဏရယ ညႏႈငးတငပငျခငး လပငနးစဥမားက အေထာကအကျပသည။

သငမညသ႕လပေဆာငႏငသနညး? ေဒသချပညသလထအား အဓပၸါယရေသာ နညးလမးမားျဖင ၾကတင ညႏႈငးတငပငပါ။ အထးသျဖင ၄ငးတ႔၏ အသကရငေနထငမႈ ဘဝက အကးသကေရာက ေစႏငသည အစအစဥတစရပ သငေရြးဆြသည အခါတငးတြင။ ဥပမာ- ဟတယစမခကအသစ ေရးဆြျခငး၊ ဟတယ တးခ႕ျခငး၊ ဧညသညမားအား ေန႕စဥ ခရးစဥအသစမား စမေဆာငရြကျခငးသဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေရးႏင ပတဝနးကငဆငရာ သကေရာကမႈမားက ေဒသခ ျပညသလထႏင တငပငေဆြးေႏြးပါ။ တငးရငးသားလမးမားသည ၄ငးတ႕ေနထငသည ေျမေနရာမားအား ၄ငးတ႕၏ ကးကြယယၾကညမႈ အားျဖငေသာလညးေကာငးလညး မရးဖလာအားျဖငေသာလညးေကာငး တနဖးထား ဆကႏြယမႈရၾကသည။ေဒသယဥေကးမႈ ဓေလမားက ကညပပးေပးပါ။ ေဒသ၏ ယဥေကးမႈ ဓေလမားသည မရမျဖစ လအပသည ျဖစ၍ သင၏ေန႕စဥလပငနးေဆာငတာမားတြင အေလးထားသငေပသည။အထးသျဖင ရပရြာေဒသခလထအဖြ႔အစညးသည မမတ႔ရငသနၾကးထြားရာ ေဒသမားတြင ကယပငဆးျဖတပငခြငရသျဖင ၾကတငအသေပး သေဘာတညမႈမားရရႏငရန ဥးစားေပးေဆာငရြကပါ၊

ျမနမာႏငငတြင ေျမယာကစၥ သည မားေသာအားျဖင အကဆတေသာ အေၾကာငးအရာ ျဖစသည။ ေျမတစကြက ငားျခငး သ႕မဟတ ဝယရန ၾကရြယတငး တကေသခာႏငသည အခကအလကမားက ထညသြငးစဥးစားရေပမည။ ေကးရြာေန မသားစမားအတြက ေျမသည အလြနအေရးပါေသာ အဖးတနအေမြအႏစျဖစေၾကာငး သထားပါ။ ဤမသားစမားသည ေျမမရရေသာ အခြငအလမးမားျဖင အသကေမြးဝမးေကာငး ျပရနအတြက မခေနၾက ရသည။

အပဒ(၁၇)။ ။ အျပညျပညဆငရာ လအခြငအေရးေၾကညာစာတမး”လတငးသည အျခားသမားႏငအသငးဖြ႕ျခငးျဖငလညးေကာငး၊ မမတစဥး တစေယာကအတြကေသာ လညးေကာငး ပစၥညးဥစၥာက ပငဆငႏငရန အခြငအေရးရသည။ မညသတစဥးတစေယာကကမ ၄ငး၏ ပစၥညးဥစၥာပငဆငမႈက ခစားခြငမေပးပ မတရားသျဖင ပတပငထားျခငး မျပရ ။”

ျမနမာႏငင၏ အေျခအေနျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ၏ ဖြ႕စညးပအေျခခ ဥပေဒ (၂ဝဝ၈) အရ ႏငငေတာအစးရသည ျမနမာႏငငရ ေျမယာအားလ၏ မလ ပငဆငသ ျဖစသည။ ပငဆငမႈႏင ပဂၢလကေျမယာပငဆငမႈ အခြငအေရးမားက ႏငငေတာမ အကာကြယျပထားသည။ေျမရာသမးဆညးျခငး အကဥပေဒ (၁၈၉၄) သည မလပငရငမားႏင တကရကဆကသြယမႈ မျပလပပ ကမၸဏမားအတြက ေျမေနရာရယႏငျခငးျဖင အစးရက အေထာကအကျဖစေစသည။ ဤအခကသည ကာလတာရညတညရေနသမ ျပညသမားအတြက အဆငေျပေခာေမြ႕မညဟ အမးသားျပနတနးတြင ထတေဖာခသည။ အေၾကာငးၾကားစာမားကလညး ျပညသမားအား ေပးအပသည။ ဤတစခနတညးမာပင မတေသာ နစနာေၾကး၊ ေငြးေရးေၾကးေရးက ၀ယယသမ ေပးအပရန ႏငငေတာအစးရက တာ၀နယရသည။ မေရႊ႕ေျပာငးႏငေသာ ဥစၥာပစၥညးမား လႊေျပာငးေပးေသာ ဥပေဒ (၁၉၈၇)အရ ႏငငျခားသား ရငးႏးျမပႏသမားသည ေျမကငားရမးႏငျခငးသာရသည။ ျမနမာႏငငသား ရငးႏးျမပႏသမားသာ ေျမေနရာရယႏငျခငး (သ႔) ေျမယာအခြငအေရးမားက ရရႏငသည။

ျပညသမား၏ ေျမပငဆငမႈႏင ေဒသခမားအား ျပနလညေနရာခထားျခငး

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

သငမညသ႕လပေဆာငႏငသနညး။ ေဒသချပညသထမ ေျမေနရာရယမညဆပါက ပငရငမာ တစဥးတညးပငျဖစေစ အမားပင ျဖစေစကာမ ပငရငႏင ဥးစြာတငပငေဆြးေႏြးပါ။လကဝယမေရာကခင အဆပါ ေျမေနရာႏင ဆကစပေနသည ေဒသက အေလးထား တနးဖးထားသည အရာမားက သရႏငရန ပငရငမားႏင အရငဆး ညႏႈငးတငပင ပါ။ေျမရင(သ႔) ငားရမးသတ႕က လေလာကေသာ နစနာေၾကး ေပးထားေၾကာငး ေသခာမႈ ရပါေစ။အားလးအတြက အမားျပညသဝငထြကသြားလာႏငသည ေနရာမား ရေရးက အေလးထား ေသခာေအာင လပေဆာငရနသတငးအခကအလက (၂) တြင ၾကညပါ။ ပငဆငမႈႏင ေျမေနရာရယျခငးဥပေဒႏင ျပဌာနးထားေသာ မေဘာငမားက ေလးစားလကနာရန

၂.၂ ေရႏင စြန႔ပစပစၥညး စမခန႔ခြမႈ

အပဒ ၂၅။ ။ အျပညျပညဆငရာ လအခြငအေရးေၾကညာစာတမး”လတငးသည မမကယတငႏင မသားစမားအတြက သတမတထားေသာ ကနးမာေရးႏင လအခြငအေရးမားျဖစသည ကနးမာေရးႏင ညညြတေသာ စႏႈနးမားႏငအည ေသာကေရႏင ပတဝနးကင သန႕ရငးေရး အခြငအေရးမား ျပညစစြာရရရမည။”

သတငးအခကအလက ၂ ။ ပငဆငမႈႏင ေျမေနရာရယျခငး• ေျမေနရာရယျခငးအတြက ဥးစြာေဆြးေႏြးတငပငပါ။ - ယခငပငဆငသႏင လကရပငဆငသမာ မညသျဖစသနညး။ - ေဒသခ ေနထငသမားအား ေျပာငးေရႊေနရာခထားရန လအပပါသလား။ - အခေၾကးေငြေပးျခငးအျပင ပငရငအတြက မညသညအကးေကးဇးမားဖနတးေပးႏငမည နညး။ • လအပေသာ ေျမေနရာရယျခငး လပထးလပနညး - အစအစဥမားႏင အဆးအျဖတမားခမတရန မညသမား ပါဝငရမညနညး ။ - ပငရငမားအျပင မညသမားသည သင၏ ေျမေနရာရယျခငးအတြက အကးသကေရာကမႈ ရရ ေစမညနညး။• ေျမေနရာရယျခငး၊ အသးျပျခငးအတြက နစနာေၾကး - ရပပငးဆငရာႏင စးပြားေရးပငးဆငရာ ေရႊ႕ေျပာငးရျခငးႏင အသကေမြးဝမးေၾကာငးမႈဆင ရာဆးရးျခငးအတြက ကာမေစသည လေလာကၿပး၊ မတေသာ နစနာေၾကး သ႕မဟတ အျခားေျမကြက တစေနရာက အစားထးေပးျခငးက ေသခာေအာင လပေဆာငရန။

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

ေရႏင စြန႔ပစပစၥညး စမခန႔ခြမႈ၏ အဓကရညရြယခကမာ ဟတယ၏ ပတဝနးကငအေပၚ ဆးကးသကေရာကမႈ မားအား ေဖာထတရနႏင ေလာခရန ျဖစသည။ အကယ၍ စြန႔ပစပစၥညး၊ ေရဆးမား မေလာခႏငျခငး သ႕မဟတ နညးလမးမနျဖင ျပနလည၍ လညပတသးစြႏငျခငးမရပါက ခရးသြားေဒသ၏ ပတ၀နးကင ဆငရာျပနာမား ျဖစေပၚေစရန အားေပးရာေရာကမည။ ထ႕အတ သငသးစြသညေရ (သ႔) စြမးအင ပမာဏ အတြကလညး အလားတျဖစေစႏငသည။ေရႏငစြန ႔ပစပစၥညးဆငရာသငေတာေသာခန႕ခြမႈသညေဒသခလထ၏သကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမားအေပၚ ဆးကးသကေရာကျခငးမ အကာအကြယ ျပႏငမညျဖစသလ ဧညသည၏ အေတြ႔အႀကေပၚတြင ဆးကးသကေရာကမႈကလညး ကာကြယႏငမညျဖစသည။

ျမနမာႏငင၏ အေျခအေနခရးစဥေဒသမားတြင အထးသျဖင အညစအေၾကးမားႏင စညးကမးမ႕အမႈကပစျခငးမားေၾကာင ျမစမား ႏင ေရကနမား ညစညမးေစမႈမားသည ဆးရြားသညျပနာ တစရပ ျဖစသည။ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒ (၂၀၁၂) ႏင ပတ၀နးကင ထနးသမး ေစာငေရာကမႈ စညးမဥးစညးကမး (၂ဝ၁၄) မားအရ သဘာဝပတ၀နးကငအေပၚ ဆးကးသကေရာကမႈမား ျဖစေပၚ ေစႏငေသာ အခ႕ေသာ စးပြားေရးလပငနးဆငရာ လပေဆာငမႈမားအတြက ၾကတငခြငျပမန႕မား ရရထားရန လအပေပသည။ ဤခြငျပမန႕မားရရရနလအပသည အခကသည ခရးသြားလပငနးလညး အႀကးဝငပါသည။

စြန႔ပစပစၥညးဟတယမား၏ စြန႔ပစပစၥညးမားစမခန႔ခြမႈဟဆရာတြင သာမာနအမႈကသရကမားသာမက( ဧညခနးမား၊ ဧညအသးအေဆာငပစၥညးမား၊ မးဖေခာငမား) မထြကရလာေသာ ေရဆးမား သာမက (မးဖေခာငမားမ ထြကရေသာ စားၾကြငးစားကနမား) စသည ပစအမးမးက ဆလသည။ ဟတယမားမ ထြကေသာ အညစအေၾကး စြန႔ပစ ပစၥညးမား၏ ခန႕မနးေျခ (၃၀%)ခန႕ သည အမႈကမားအား ျပနလညအသးျပျခငး ႏင ျပနလည သန႕စငျခငးၿပး အသးျပျခငးျဖင ေလာခႏငပါသည။ ယငးသ႕ ျဖစေစရန လပေဆာငႏငေျခမားစြာ ရပါသည။

မညသည အမႈကအမးအစား (စက၊ ပလတစတစ၊ မနစမား-သတစမား) ျဖစသည။ မညမ ထြကရသည?မညသ႕ေၾကာင မညသညေနရာမ ထြကသနညး (ဧညခနး၊ဧညသညအသးအေဆာငမား၊ ရးခနး၊ မးဖေခာင၊ စားေသာကခနး၊ ပစၥညး၀ယယရာေနရာ စသညျဖင) ?ဤကသ႕ထြကျခငးေၾကာင မညသ႕ဆကျဖစသနညး?

ဤေမးခြနးမားက သငေျဖဆႏငလငႏငျခငး သငသည အမႈကမားက ေလာခရန၊ ျပနသးရနႏင အသစတဖနျပနလညအသးျပႏငရန အခြငအလမးမားက ေဖာထတႏငမညျဖစသည (သတငးအခကအလက ၃ တြငၾကညပါ)။ သင၏ ဧညသညမားႏင ၀နထမးမားအား ဟတယျပငပတြငလညး အမႈကပးမားကအသးျပရန

တကတြနးပါ။ ျပညသမားအတြက ေကာငးမြနေသာ စျပနမနာအျဖစ ေဆာငရြကပါ။

သတငးအခကအလက ၃။ ။ေလာချခငး၊ျပနလညအသးျပျခငး၊အသစတဖနျပနလညအသးျပျခငး • ေလာချခငး - ဧညခနးမားတြင သတေပးစာ/ပမားကပထားကာ သင၏ဧညသညမားအား ေရႏင စြမးအင သးစြမႈ ေလာခ၍ မတစြာ သးစြရန တကတြနးပါ။ - ဧညသည၏ အခနးႏင ဧညသည အသးအေဆာငေနရာမားတြင ျပနျဖညႏငေသာေခါငး ေလာရညႏင ကယတက ဆပျပာ ဗးမားက အသးျပပါ။ - ပလတစတစေရဗးမား သးစြမႈေလာခႏငရန ပလငးၾကးၾကးႏင ဖနခြကမားေပး၍သးစြေစပါ။ - အထပထပထပပးမႈနညးပါးသည ပစၥညးမား၀ယယပါ။ ဘးေသးမားအစားပမာဏမားမား လာသည ဗးႀကး၊ အထပႀကး၊ ေသတာအလက ဝယယ သးစြျခငးျဖင ထပပးခြအမႈကထြကရ မႈ နညးပါးေစသည။ - အစားအစာမားက ဘေဖးခငးကငးရာတြင ထညစရာ ပနးကနအေသးမား ထားေပးျခငးျဖင လအပပါက ထပမျဖညယႏငသည။ - စကျဖင ျပလပထားေသာ ဖာ၊ အရပ လကသပပဝါမားအစား အဝတျဖငျပလပေသာ ပစၥညးမား တာရညအသးျပႏငေသာ ဖနခြကေအာကချပားမားက အသးျပပါ။ - ေလာဖြတရန အဝတအထညမားက တစခါသး ပလတစတစအတမားအစား ျပနလညေလာ ဖြတအသးျပႏငေသာ အတတြငထညသးပါ။• ျပနလညအသးျပျခငး - မကႏာသတပဝါမားက တစရကထကပ၍ သးစြရန သင၏ဧညသညအား တကတြနးပါ။ - ျပနလညအသးျပႏငေသာ ပလငးမား (ဥပမာ- ဖနပလငးမား) ေပးပါ။ - တစဖကလြတ စကမားက ျပနလညအသးျပပါ။ - ေလာဖြတကာ ျပနလညအသးျပႏငေသာ အခငး၊ မကႏာသတပဝါ ျခထညမားကသးပါ။ ဥပမာသန႕ရငးေရး ျပလပရာတြင သးေသာအဝတမား၊ - ျဖစႏငလင ရဖနရခါမ တစခါတစရမသာ လသည ပစၥညးမားက ဝယယမညအစား ငားရမး သးစြပါ။• အသစတဖန ျပနလညအသးျပျခငး - ပလတစတစ၊ ဖန ႏင သတ အမႈကမားအား ခြျခားသမးဆညးႏငေသာ အမႈကပးမားက ေပးထားပါ။ - ျပနလည လညပတအသးျပႏငေသာ ပစၥညးမားအား လကမႈပညာျဖငျပလပႏငေသာပစၥညး မားအျဖစေျပာငးလႏငသည။

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

လငပငးဆငရာ လကနကးျခငးႏင အလပသမား လကနကးျခငးဆငရာ ကစၥရပမားတြင ဟတယမားသည အဘယေၾကာင ပမထခကလြယၾကပါသနညး?

ေရႏင စြမးအင အသးျပမႈဟတယမားသည ေရႏင စြမးအငအပါအဝင သဘာဝအရငးအျမစမားစြာက သးစြသည။ ေဒသချပညသမားႏင ခရးသြားမား ႏစရပလးသည သန႕ရငး၍ ယၾကညစတခစြာသးစြႏငေသာေရ လအပသညက အစဥသတျပပါ။

အပဒ(၆)။ ။ ကေလးသငယ အခြငအေရးဆငရာ သေဘာတစာခပ”ကေလးမားတြင အသကရငရပတညခြငရသည။ ကနးမားစြာ ဖြ႕ျဖးတးတကခြငႏင ရပတညႏငခြင ရရေစရန အစးရမ ေသခာစြာ ေဆာငရြကရမည။ ”

အပဒ(၃၆) ။ ။ကေလးသငယ အခြငအေရးဆငရာ သေဘာတစာခပ”ကေလးမား၏ ဖြျဖးတးတကမႈက ထခကေစႏငေသာ မညသညလႈပရားေဆာငရြကမႈမားမမဆ ကာကြယေစာင ေရာကေပးရမည”

ကေလးမားသည လၾကးမားထက ခရးသြားလပငနးမ သကေရာကမႈ အႏရာယျဖစႏငေျခ ပမားသည။ အထးသျဖင ကေလးသငယမားသည အတငးအၾကပေစခငးေသာ အလပမား၊ အဓမၼေတာငးရမးခငးျခငး သ႕မဟတ လငပငးဆငရာ ေခါငးပျဖတ အျမတထတျခငးတ႕တြင ထခကလြယသမားျဖစသည။ ကေလးမား သည မၾကာခဏ စးပြားေရးေခါငးပျဖတ အျမတထတမႈမားက ခစားရသည။ ပမနအားျဖင အလပရငမားမ အခ ေၾကးေငြနညးပါးစြာ ေပးကမးျခငးေၾကာင ျဖစသည။

၂.၃ ကေလးသငယမားအေပၚ ခရးသြားလပငနး၏ အကးသကေရာကမႈ

သငဟတယ သးစြ၍ကနေသာေရပမာဏက ေစာငၾကညမတသားပါ။ သင၏ဧညသညမားအား ေရ ျဖနးတးမႈ မရေစရန တကရကဆကသြယေျပာၾကားပါ။ ဧညသညမားႏင ဝနထမးမားအား ေရက သငတငေလာကပတစြာႏင ၊ ပတဝနးကငႏင ကကညစြာ သးစြရန သတေပးပါ။စြမးအငက လြနလြနကက သးစြျခငးေၾကာင ကနကစရတ ၾကးမားမားျပားႏငၿပး အရငးအျမစမား အခနတအတြငး ေလာနညးေစႏငသည။ ဧညသညမားႏင ဝနထမးမားအား အခနးမထြကခြာေသာအခါ မးမားႏင ေလေအးစကမားက ပတရန သတေပးပါ။ စြမးအငေခၽြတာေသာ နညးပညာအသးျပသည ပစၥညးမား တပဆငပါ။ ျဖစႏငလင သငဟတယ၏ အခ႕ေနရာမားတြင ျပနလညျပညျဖးျမ စြမးအငမားက အသးျပရန စဥးစားပါ။

လကနကးမႈကးလြနသမားသည ဟတယမားက လငပငးဆငလကနကးရန ၾကားခေနရာအျဖစ အသး ျပျခငးျဖင ၄ငးတ႕အား လြယကစြာ ေထာကလမးစစမးမရေစပ ဆကလကလပရားလပကငႏငေစသည။အလပခန႔ထားျခငးဆငရာ အေလအထမားမားႏင အလပသမား ငားရမးေရး ဗဟာမားသည ေထာကလမး ေဖာထတရန မလြယေသာ လပသားလကနကးမႈက ျဖစေစသည။

ျမနမာႏငင၏ အေျခအေနအခ႕ေသာ ဥပေဒမားႏင ဖြ႕စညးမႈ မေဘာငမားသည ကေလးသငယအခြငအေရးက ကာကြယေပးသည။ ျမနမာႏငငဥပေဒအရ မညသမဆ အသက (၁၆) ႏစအထသည ကေလးဟ အဓပၸါယဖြငသည။ အလပလပကငရနအတြက အနညးဆး အသကမာ (၁၃) ႏစျဖစသည။ ကေလးသငယအခြငအေရးဆငရာ သေဘာတစာခပ (၁၉၉၁)အား ျမနမာႏငငမ လကမတေရးထး အတညျပခပါသည။ ကေလးသငယက ေရာငးချခငး၊ ကေလးသငယျပညတနဆာျပ ျခငးႏင ကေလးသငယ ညစညမးရပပ၊ဗြဒယ ရကကးျခငးတ႔ႏငဆငေသာ အျခား ကေလးသငယ အခြငအေရး မား(၂ဝ၁၂) ႏင အဆးဝါးဆးပစ ကေလးအလပသမားဆငရာ သေဘာတစာခပ အမတ ၁၈၂ တ႔ သည(ဒဇငဘာ ၂ဝ၁၄ တြင ထညသြငးရန တကတြနးခသည။) (အငအယလအ၏ အေျခခသေဘာတညခက )ထပေလာငး၍ လကနကးမႈတားဆးႏမႏငးေရး ဥပေဒ(၂ဝဝ၅) ႏင ျပစမႈဆငရာဥပေဒ(၁၈၆၁) အရလညး ကေလးသငယမားအား လငကစၥအလ႔ဌာ လကနကးျခငးက ျပစဒဏခႏငေသာ ရာဇ၀တမႈအျဖစ သတမတသည။

သငမညသ႕လပေဆာငႏငသနညး?ဌာနအတြငး စညးမဥးစညးကမးမား၊ မ၀ါဒ သ႕မဟတ နညးလမးမား ျပစျခငး(သတငးအခကအလက ၄- ကေလးမားအေပၚ ခရးသြားလပငနး၏ အကးသကေရာကမႈက ေဖာျပသည) ကေလးအလပသမား၊ ကေလးသငယမားအေပၚ လငပငးဆငရာ ေခါငးပျဖတျခငးတ႔က ကငတြယ တကဖကေနေသာ အဖြ႕အစညးမားက ေထာကပကညပါ။ ၄ငးအျပင အျခားေသာ သတငးအခက အလကမားႏင သငတနးမားအတြက ေမးျမနးပါ။ (ဥပမာ- The Code, ECPAT)အေရးၾကးေသာ အေၾကာငးအရာမာ သင၏ ဝနထမးမား ျဖစသည။ ၄ငးတ႕အား ျဖစႏငေခရေသာ လကၡဏာမားက ေဖာထတႏငရနႏင မသကၤာမႈမားတြင မညသ႕ေဆာငရြကမညက သငျပပါ။ ျဖစႏငေခရေသာ လကၡဏာမား တငးတာခကမား အသးစတစာရငးက ဟတယ ဝနထမးမား အတြက ကာကြယေရးလမးညႊနတြင ေတြ႕ႏငပါသည။( ရညညြနးခက ၄ တြငၾကညပါ) ဥပေဒႏင ခမတထားေသာ ဖြ႕စညးမႈ မေဘာငမားက ေလးစားလကနာပါ။

သတငးအခကအလက ၄။ ။ ကေလးသငယမားအေပၚ ခရးသြားလပငနး၏ အကးသကေရာကမႈ၁။ သငကယတင သပါေစ။ ျဖစႏငေခရသည အၾကမးဖကမႈ ၊ လကနကးမႈအတြက မညကသ႔ သင သရႏငမညနညး။ ၂။ အဓက အႏရာယရႏငေသာ နယေျမမား ေဖာထတပါ။ ဥပမာ-သငဟတယသည လငမႈဆငရာ ခရးသြားလပငနးအျဖစ အသအမတျပခရေသာ ေနရာ ေဒသတြင တညရပါသလား။၃။ အစအစဥေရးဆြပါ။ သင၏ ဝနထမးကစၥမားက ပါဝငပတသကေစရန သင မညသ႕က လအပမညနညး။ မညသညသတငးအခကအလက သတ႔ လအပပါသလ၊ မသကၤာစရာ သသယရခလင မညက သ႕ ျဖစပြားႏငသနညး။၄။ မညသညျဖစရပမဆ မတတမးတငပါ။ ေ႕ရလပငနးစဥအတြက ေကာကခကခရနအလ႕ငာ မညသ႕မညပႏင အဘယေၾကာင ျဖစပြား ခသညက ေဝဖနသးသပပါ။

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

ဥးတညခက ၁။ ။ ကေလးလပသား

ကေလးမား လပကငေသာ အလပမားအားလးက “ကေလးလပသား” အေနျဖငမသတမတႏင။ ဥပမာ အမတြင မဘမားအား ကညျခငး၊ မသားစ စးပြားေရးလပငနးအား အေထာကအကျပျခငး ေကာငးခနျပငပႏင ေကာငးပတရကမားတြင ေငြရာျခငးတ႕သည သာမာနအားျဖင ကေလးလပသားဟ မဆႏငေခ။ ကေလးလပသား အလပဆသညမာ ၁။) စတပငးဆငရာ၊ ခႏၶကယပငးဆငရာ၊ လမႈေရးပငးဆငရာ အကငစာရတပငးဆငရာ ေၾကာကမကဖြယ အႏရာယကေရာကေစေသာ ၂။) ေကာငးေန စာသငျခငးအား အေႏာကအယကေပးေသာ အလပျဖစသည။ (MCRB 2015 : 158)သင၏ လပငနး လပေဖာကငဖကမားႏင ျဖန႔ျဖးေထာကပသမားက ေစာငၾကညေလလာပါ။ အကယ၍ ကေလးလပသားရေၾကာငး ေထာကလမးသရလင ထအေၾကာငးအရာက အာဏာပငမားအား အေၾကာငးၾကားပါ။ ၄ငးအျပင ျပနာ ေျဖရငးရန အျခားကမၸဏျဖင ဆကသြယပါ။

ဥးတညခက ၂။ ။ ကေလးသငယမားအား လငပငးဆငရာေခါငးပျဖတျခငးမညသညအသကအရြယမဆ ျပညတနဆာလပငနး အပါအဝင လငပငးဆငရာေခါငးပျဖတျခငးက ျမနမာႏငငတြင တားျမစကန႕ကြကထားသည။ ဟတယလပငနးရင တစဥးအေနျဖင မညသညနညးျဖင ျဖစေစ ကေလးသငယမားအား လငပငးဆငရာ ေခါငးပျဖတျခငးအတြက ေဒသခအာဏာပငမားအား တငၾကားျခငးျဖင ကညႏငသည။

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

အပဒ ၂၃ ။ ။ အျပညျပညဆငရာ လအခြငအေရးေၾကညာစာတမး”လတငးတြင အလပလပရန အခြငအေရးရသည။ သငတငမတေသာ အေျခအေနရသည အလပက လြတလပစြာေရြးခယခြငရၿပး အလပလကမ အေျခအေနမ ကာကြယေစာငေရာကခြင ရသည။”

သင၏ဝနထမးမားသည သင၏ ၾကးမားေသာ ပငဆငမႈ ျဖစသည။ သ႕ေသာလညး ခရးသြားလပငနးတြင လပကငေနၾကေသာ ဝနထမးတငးသည သငေပးႏငသည မတေသာ ပတဝနးကင အေျခအေနရေသာ လပငနးမးတြင လတငး လပကငရျခငး မရပါ။ အလပသမား အမားစမာ မတမႈမရေသာ၊ ခကခေသာ အေျခအေနမားတြင အဓမၼ ေစခငးျခငးခေနၾကရသည။ တခါတရတြင မတမႈ ကငးမျပး ခကခၾကမးတမးေသာ အေျခအေနေအာကတြင အလပလပကငရန တြနးအားေပးျခငးသည ၄ငးတ အား အႏရာယျဖစေစႏငသည။

ျမနမာႏငင၏ အေျခအေနဥပေဒမေဘာငအမားအျပားသည ျမနမာႏငငတြင လပငနးခြငအေျခအေနမားက အဓပၸာယ ဖြငဆထားသည။ အနညးဆး အခေၾကးေငြ ဥပေဒ( ၂၀၁၄ )- လခစားဝနထမးမား တစပတလငတစရက လစာျဖင အလပနားရက ရခြငရသည။ ရးပတရကတြင လပကငရေသာ အလပအတြက အခနပ လပအားခေပးရမည။ - အနညးဆးသတမတသည လပခမာ (တစေန႕လင အလပခန (၈)နာရႏင တစပတလင (၆) ရက လပကငရမည။ ဝနထမး (၁၅) ဥးရသည မညသညလပငနးတငးတြင မဆ) တစေန႕လင ျမနမာကပေငြ ၃၆ဝဝ ႏင တစနာရလင ၄၅ဝ ကပျဖစသည။

ျမနမာႏငငခြငရကႏင ရးပတရက ဥပေဒ (၂ဝ၁၄ ) - ဤဥပေဒတြင အလပသမားတငးသည အမားျပညသ ရးပတရကမားတြင လစာအျပည၊ ေန႕စားလပခ အျပည ရရမည ျဖစသည။ - တစႏစတြင တရားဝငရပတရကစစေပါငး ၂၆ ရကႏင အထကရသည။ - တစႏစတာဝနထမးေဆာငျပးပါက အလပသမားမားသည ဥပေဒအရ သာမနခြင၁ဝ ရက၊ ေရာငတခငခြင ၆ရက၊ ေဆးခြင ရက၃ဝ အသးျပရန ခြငျပသည။ - မးဖြားခြငႏင ကေလးအားေစာငေရာကရန ဖခင၏ခြငအပါအဝငျဖစသည။လမႈလျခေရး ဥပေဒ (၂ဝ၁၅) - ကယပငလမႈလျခေရး အာမခ ကဒျပား ရယပငခြငရသည။ေစးဆငလျခေရး ဥပေဒ (၂ဝ၁၂) - လပငနးအခနႏင လပအားခမားႏငပတသတ၍ ဥပေဒအတငးေလးစားလကနာေစသည။ - အေဆာကအအမားႏင ေစးဆငမားရ အလပသမားမား၏ ကနးမာေရးႏင လျခေရးအား ကာကြယ ေစာငေရာကေပးသည။

၂.၄။ လသားအရငးအျမစ စမခန႕ခြမႈ

သတငးအခကအလက ၅။ ။ အလပသမားခန႕ထားရာတြင ေဆာငရြကရနစာရငး• စာခပမားသည ပြငလငးျမငသာၿပး မတတမးတငေရးသားထားပါသလား။• ဝနထမးမား သတမတထားေသာ အနညးဆးလပအားခ ေပးထားပါသလား။• သင၏၀နထမးသည ျပဌာနးထားေသာ ဥပေဒႏငအည တစပတတြင သတမတထားေသာ နာရ အတြငး လပကငသလား။• အလပသမားမား အလပပတရကတြင အလပလပရပါက အခနပေၾကး ရပါသလား။• တရားဝင သတမတထားေသာ မေဘာငအရ အလပသမားမားသည အပတစဥ ထကတနေသာ အနားယခြင ရ၊ မရ သငေသခာ ေစႏငပါသလား။• သင၏ ဟတယမ လပငနးသး အေထာကအပ ပစၥညးကရယာမား ( တညဝတစ အပါအဝင) စစဥ ေဆာငရြကေပးပါသလား။• ဌာနတြငး သငတနးမား ေပးပါသလား။• လြတလပစြာေျပာဆႏငရန သင၏ အလပသမားမားက တကတြနးပါသလား။ အတတကြ လကတြ ပးေပါငးကာ စညးလးညညြတေသာအဖြ အစညးတစခ၏ အစတအပငးတစခအျဖစ၊ ဖြ႕စညးႏင ေစရန အတြက အခြင ေပးထားပါသလား။

သငမညသ႕လပေဆာငႏငသနညး။ မတၿပး ပြငလငးျမငသာေသာ၊ နားလညလြယေအာင ေရးသားေဖာျပထားသည တရားဝင အလပ သေဘာတစာခပမားစစဥထားရပါ။။ ဤသေဘာတညခကမားက အလပရငႏင အလပသမား ႏစဥးစလးမ အေသအခာ လကနာေဆာငရြကရန ျဖစသည။ သေဘာတစာခပတြင အေသးစတ ေဖာျပထားေသာ အလပလပခန၊ မတၿပး တညေသာ လပခေၾကးေငြ၊ တရားဝင အလပပတရက၊ အနားယျခငးမား ပါဝငေစရမည။ ဤက႑မားအား ျမနမာႏငငအတြငးရ မားစြာေသာ ဥပေဒ မေဘာငမားတြင အနကအဓပၸါယဖြငဆထားသည။ (အခကအလကပမသရရန ကးကားခက(၄) ကၾကညပါ။)တဆငခ လပငနးသေဘာတလပကငေနေသာ အဖြ႕မားႏင ပေပါငးလပကင ေဆာငရြကရာတြင ပမနမဟတေသာ လပငနးက ေရာငႏငရန ခကခသည။ ဆကဆေရးအတြက ဌာနတြငး စညးမဥးစညးကမးမားတညေဆာကျခငးျဖင ၄ငးျပနာက ကာကြယပါ။ ဤအခကတြင ေရးသားေဖာျပထားေသာ သေဘာတစာခပ သ႕မဟတ အလပသမား အကေဆာငအဖြ ၏ ေနာကေၾကာငးရာဇဝင စစေဆးျခငးအား ဆနးစစႏငရန ထညသြငးရမည။သတငးအခကအလက (၅)တြင ၾကညပါ။ အလပခန႔ရာတြင ေဆာငရြကရနစာရငး

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

ပညာေရးသည အလြနအေရးၾကးသည။သငေမာလငထားသညအတငးႏင ေကာငးမြနစြာ ေလကငမႈမားရေစရန အလပသမားမားအား ဌာနတြငး သငတနးမားေပးပါ။ဝနထမးမားအတြက ရာထးတးျမငေပးျခငးသည ဝနထမးမား၏ စတဓာတခြနအားျဖစေစ၍ ဝနထမးေကာငး မားက ထနးသမးထားရန အကအညျဖစေစသည။

အလပသမား ခန႕ထားျခငးဆငရာ အျခားေသာ က႑မား။အႏရာယ ကငးရငးေရး ၊ လျခေရးႏင ကနးမာေရးအေရးေပၚ အၾကမးဖကမႈ (သ႔) ျခမးေျခာကမႈ အေျခအေနမားတြင မညကသ႕ေဆာငရြကရမညက သရႏငရန ကနးမာေရးႏင အႏရာယ ကငးရငးေရး သငတနးမား ပပးပါ။ ဝနထမးမားအား အလပခန႕ထားစဥႏင အလပခန႕ထားၿပးေနာက ၄ငးတ႕က ထခကေစႏငေသာ ကနးမာေရးကစၥမား (ဥပမာ- ဧညသညအခနးတြငး သန႔ရငးေရး အလပသမားမား အသးျပေသာ အႏရာယရ သန႔ရငးေရးပစၥညးမားကသ႕ ကနးမာေရးက ထခကေစႏငေသာ အႏရာယရေသာ ပစၥညးမား က သးစြမႈက ေရာငကဥျခငးျဖင) ႀကတငကာကြယေဆာငရြကပါ။

အလပသမားအခြငအေရးအလပသမားမားသည အလပသမားရပငခြငႏင လျခမႈမားႏင သကဆငေသာ ကစၥမားက နားလည သေဘာေပါကမႈတြင အားနညးသည။ ဤ အေၾကာငးအရာမားအား ၄ငးတ႕သရႏငရန သတငး အခက အလကမား ကညပပးပါ။အလပသမားမားအား ၄ငးတ႕အတြက တရားမတစြာ တညရေသာ လြတလပစြာစရးခြင အေၾကာငး အသ ေပးပါ။ အသငးအဖြ႕ ဖြ႕စညး၍ ပါဝငျခငးျဖင လြတလပစြာ ေျပာေရးဆခြင ရပါေစ။

အလပသမားမားႏင ေဆြးေႏြးညႏႈငးျခငးအလပသမားမားသည ၄ငးတ၏ ဟတယတြငဧညသညမား၊ ပစၥညးေထာကပသမားႏင ေန႔စဥ တကရကဆကသြယမႈ ရေနၾကျခငးေၾကာင ဟတယလပငနးမားမ ေန႔စဥေပၚထြကလာေသာ ကစၥမားက နားလညသရထားၾကသည။ ဤအခြငအေရးက အသးျပကာ (အမညမသ) တငၾကားခကမားအားလညး ၄ငးတ႔ထမ ညႏႈငးေဆြးေႏြးမႈမား ရရေစႏငသည။

ခရးသြားလပငနးသည သင၏ေန႕စဥ စးပြားေရးလပငနးမားတြင ေဒသခလထမားအား ပါဝငေစႏငျပး အသကေမြး ဝမးေၾကာငး အလပအကငမား ဖနတးေပသည။ ဤပးေပါငးေဆာငရြကမႈသည သင၏ေထာကပသႏင နးကပစြာ ခတဆကေသာ ကြငးဆက ျဖစသည။ (သတငးအခကအလက ၆က ၾကညပါ။ ေထာကပမႈ ကြငးဆက) မညသ႕ မညပ အတတကြ လပကငရန ေဖာျပခကျဖစသည။ ဤအခကသည ေဒသခလထႏင ညႏႈငးေဆြးေႏြးမႈအား အေႏာကအယကမျဖစေစပ၊ မညသ႕ျဖင အတတစကြ ေလးစားစြာျဖင ေနထငႏငရန နညးလမး အေျဖရာေဖြျခငး ျဖစသည။ထပေလာငး၍ အလပသမား မားစြာ အသးျပရသည လပငနးျဖစသည။ သ႕ျဖစရာ ေကာငးမြနစြာ သငၾကားပ႕ခထားေသာ ဝနထမးမားရေရးသည အလြနအေရးပါသည။ ခရးသြား လပငနးသည စးပြားေရး အခြငအလမးမားႏင အလပအကငမားက ဖနတးေပးျခငးျဖင ျပညသမား၏ အသကေမြး အလပအကငမားက တးတကျမငမားေစႏငသည။ ထခကလြယသည လ႕မႈအစအဖြ႕မား၏ အေနအထားက ခငမာရငသနႏငေစၿပး ၄ငးတ႕၏ ယဥေကးမႈမားက ထနးသမးကာ ထတေဖာျပသႏငရန အခြငအလမးမား တစရပဖနတးေပးသည။ျမနမာႏငင၏ အေျခအေန

အပဒ ၂၅။ အျပညျပညဆငရာ လအခြငအေရး ေၾကညာစာတမး“လတငးသည ျပညစလေလာကေသာ လေနမႈအခြငအေရးရသည။”

အပဒ ၂၇။ အျပညျပညဆငရာ လအခြငအေရး ေၾကညာစာတမး။ ”လတငးသည လ႔အသငးအဝငး၏ ယဥေကးမႈဆငရာ က႑မားတြင လြတလပစြာျဖင ပါဝငခြငရသည။”

ခရးသြားလပငနး၏ တးတကမႈမားသည (အရငးအျမစအတြက ျပငဆငမႈ၊ အမ၊ ေျမႏင အစားအေသာက တနဖးမား ျမငတကလာျခငး)က ျဖစေပၚေစသည။ ယဥေကးမႈႏင လမႈေရးဆငရာ ဓေလထးတမး အစဥအလာမား အေပၚတြငလညး သကေရာကမႈမားျဖစေစသည။ ထ႔အျပင ခရးသြားလပငနးတြင ေကးရြာလထ ပးေပါငးပါဝငမႈ မ၀ါဒ(၂၀၁၃)သည ပးေပါငး ေဆာငရြကျခငး၏ အေရးပါမႈက ထငရားေစသည။အေသးစားႏင အလတစားစးပြားေရးလပငနးမား ဖြ႕ျဖးတးတကေရး ဥပေဒ(၂၀၁၅) စးပြားေရး လပငနး ဖြ႕ျဖးတးတကရန အတြက မေဘာငအျဖစ သတမတထားရသည။တငးရငးသားမးႏြယစမား၏ အခြငအေရးက တငးရငးသားလမးမား၏ အခြငအေရးမားကာကြယ ေစာငေရာကေရး ဥပေဒ(၂ဝ၁၅) ျဖင အကာကြယျပထားသည။

သတငးအခကအလက ၆။ ။ ဟတယမားတြင ေထာကပမႈ ကြငးဆက • ေထာကပမႈ ကြငးဆကလပငနးစဥမာ လအမား၊ လပငနးစဥမား၊ အရငးအျမစမား (သ႔) ဟတယမ ဧညသညသ႕ ေပးေသာ ဝနေဆာငမႈ (သ႔) ထတကန ေရြ ေျပာငးမႈမားတြင ပါဝင ေသာလပငနးစဥ စနစတစချဖစသည။ • ဥပမာ - ဟတယ စားေသာကခနး။ ။ အစားအစာမား ဝယယျပး ဧညသညမားအား ေရာငးခရန အစားအစာထတလပျခငး၊ • ဥပမာ-ဟတယရ အမတတရလကေဆာငပစၥညးဆင။ ဆငတြင ေရာငးခရန ျပငဆငထား ေသာ ေဒသချပညသမား၏ အမတတရ ပစၥညးမားကဝယျခငး၊ • ဥပမာ- ကတင၊ အမတြငးအလဆငပစၥညးမား၊ အခနးျပငဆင သန႔ရငးေရးလပသမား။

၂.၅ သင၏အနးအနားရ ေဒသခလထမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

ေဒသခလယသမားမားထမ ထြကကနမားဝယရန စဥးစားပါ

ဤသညမာ တညးခသမားအတြက လာေရာကတညးချခငးျဖင မမလခငသည အရာမားက လညး ရရႏငသည။

သငမညသ႕လပေဆာငႏငသနညး?ေဒသခမားအတြက အလပအကငဖနတးပါ။ေဒသခ ဝနထမးမားက ဥးစားေပး၍ ခရးသြားလပငနး သငတနးမားေပးပါ။ ဝနေဆာငမႈေပးႏငသည ေဒသခလကမႈအႏပညာရငမားအား ရာေဖြပါ။သငေဒသ၏ ယဥေကးမႈမားအေၾကာငး ဧညသညမားအား ရငးလငးေျပာၾကားႏငရန သငဝနထမးမားအား ေလကငသငၾကားေပးပါ။ေဒသထြကပစၥညးမားက တတႏငသေရြ႔ ျမငတငပါ၊ ဝယယပါ။ ၄ငးတ႔မာ အစားအစာမား ၊ အေဖာ ယမကာမား၊ လကမႈပညာျဖင လပေသာပစၥညးမား ပါဝငမညျဖစသည။ေဒသတြငးမ အေသးစားႏင အလတစား လပငနးမားက အားေပးပါ။အကယ၍ သင၏ဝနေဆာငမႈတြင ယဥေကးမႈႏငဆငရာ ေဖာေျဖေရးတစခခ ပါဝငေစရန ဆးျဖတထားလင ေဒသခ ယဥေကးမႈမားက အခကအလကတက မနကနစြာ တငျပႏငေစရန ေသခာပါေစ၊ သမရးကျဖစေသာအေၾကာငးအရာမားအား မတငျပရန။ (ဥပမာ- တငးရငးသားအဖြ႔မား၏ အဖြ႕ဝငမားက အၾကျပခက ေတာငးချခငးျဖင)

သငဧညသညမ ဟတယ၏ အျပငဘက စားေသာကဆငတြင စားရန ဆႏၵရပါက ေဒသခ စားေသာကဆငမားက လမးညႊနပါ။

အကယ၍ အမတတရ ပစၥညးမား ေရာငးမညဆလင ၄ငးတ႕သည ေဒသတြငးထတလပေသာ ပစၥညးျဖစ၍ သငတငေသာေစး ျဖစပါေစ။

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

၃။ Glossary (အဓပၸါယျပနဆခက၊ ခကဆစ)

၂.၃ ကေလးသငယမားအေပၚ ခရးသြားလပငနး၏ အကးသကေရာကမႈ

လကနကးမႈ။ ။ၾသဇာအာဏာကအသးခကာ တစဥးတစေယာကအေပၚတြင ေခါငးပျဖတရနအလ႕ငာ ထသအားထနးခပရန ရညရြယခကျဖင လပေဆာငျခငး။ ဤအခကတြင အငအားသးျခငး၊ လမလညမႈ၊ အဓမၼ ေသြးေဆာငမႈ၊ ျခမးေျခာကျခငးတ႕ျဖင လအမားက ေရြ႕လားမႈပါဝငသည။

၂.၄ လသားအရငးအျမစစမခန႕ခြမႈ

ညမေသာ လပခေၾကးေငြ။ ။ ညမေသာလပငနးပမာဏအတြက တညေသာ လပခေငြေၾကးမားက ေပးရန။ (အလပလပသ မညသမညဝါ မခြျခားဘ)မတစြာ ျပမဆကဆျခငး။ ။ မညသည အလပသမားကမဆ (လငကြျပားမႈ၊ တငးရငးသား၊ လမး၊ စကား၊ လငစတကငးညြတမႈ၊ ဘာသာတရား၊ အယဝါဒ) မခြျခားပ မတစြာ ျပမဆကဆရန။ တရားဝငမဟတေသာ အလပသမား။ ။ တရားဝငအဖြ႔(သ႔) ဥပေဒမေဘာငမား၏ ကာကြယေစာငေရာကမႈ ေအာကတြင ရမေနဘ လပကငရေသာ အလပသမားတစစတစေယာက (သ႔) လပငနးမား။ ျဖစႏငေခအမားဆး အေျဖမားမာ အဓမၼေစခငးခရေသာ အလပသမား၊ (လပငနးလၿခမႈနညးပါျခငး၊ ဝငေငြအခနညးျခငး၊ လမႈဖလေရး အခြငမရရျခငး။ တရားဝငသငတနးမား တကေရာကခြင နညးပါးျခငးမား အပါအဝငျဖစသည။)

၂.၅ သငအနးအနားရ ေဒသချပညသမားႏင အကးတပးေပါငး ေဆာငရြကျခငး

ျပငပဝနေဆာငမႈမား။ ။ သင၏ ေန႕စဥလပငနးမားက တစစတတစေဒသ အေထာကအကျပရန ကနစညႏင ဝနေဆာငမႈမားရရရနအတြက ျပငပမေထာကပသက ငားရမးရန။ ဥပမာ- အဝတေလာျခငး

၄။ ကးကားခကမား

Baumgartner, Sibylle et al. (2016): Tourism in fragile contexts. Guidelines for Product and Communication Managers for the Implementation of Human-Rights Related Due Diligence. Accessed 12.01.2017; https://business-humanrights.org/sites/default/files/documents/ Guideline_Tourism_in_fragile_contexts_Roundtable2016_EN.pdf

Combat (2016): Combat Reference Guide for Boards. Oxford Brooks University, Uni¬versity of West London, Lapland University of Applied Science, Ratiu Foundation for Democracy Accessed 11.01.2017; https://www.brookes.ac.uk/Documents/CDPRP/combat/ The-Toolkit/Reference-Guides-and-Slides/Combat-Reference-Guide-for-Boards-printv1/

Combat (2016): Combat Reference Guide for Hotel Staff. Oxford Brooks University, University of West London, Lapland University of Applied Science, Ratiu Foundation for Democracy Accessed 11.01.2017; https://www.brookes.ac.uk/Documents/CDPRP/combat/ The-Toolkit/Reference-Guides-and-Slides/Combat-Reference-Guide-for-Hotel-Staff-printv1/

Combat (2016): Combat Reference Guide for Senior Hotel Managers. Oxford Brooks University, University of West London, Lapland University of Applied Science, Ratiu Foundation for Democracy Accessed 11.01.2017; https://www.brookes.ac.uk/Documents/CDPRP/combat/ The-Toolkit/Reference-Guides-and-Slides/Combat-Reference-Guide-for-Senior-Ho¬-tel-Managers-printv1/

ECPAT (n.y.): End Child Prostitution, Child Pornography and Trafficking of Children for Sexual Purposes www.ecpat.org Graci, Sonya; Kuehnel, Jacqueline (n.y.): How to increase your bottom line by going green. Accessed 19.01.2017; http://green.hotelscombined.com/Pages/MainGreen/Downloads/green hotel-whitepaper.pdf Hanns Seidel Foundation, Myanmar Centre for Responsible Business (2015): Human Rights and Tourism. Multi-Stakeholder Workshop. Conference Report. Accessed 05.12.2016; http://de.slideshare.net/ThanHlaingOo1/201510confer-encere-porthumanrightsandtourismmultistakeholderworkshop

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

International Tourism Partnership (2014): Know How Guide. Human Rights & the Ho¬tel Industry. Accessed 13.12.2016; http://www.fairtrade.travel/source/websites/fairtrade/docu-ments/ Green_Hotelier_Know-How-Guide-Human-Rights_2014.pdf

International Tourism Partnership (2016): Know How Guide. Addressing Human Traf¬ficking in the hospitality industry. Accessed 13.12.2016; http://www.greenhotelier.org/wp-content/uploads/2016/10/ Know-How-Guide-to-Human-trafficking-in-the-hospitality-industry-2016-update.pdf

Ministry of Hotels and Tourism, 2012: Myanmar Responsible Tourism Policy. Yangon.

Ministry of Hotels and Tourism, 2013: Community Involved Tourism Policy. Yangon.

Ministry of Hotels and Tourism, 2012: Tourism Master Plan. Yangon.

Myanmar Centre for Responsible Business (MCRB), Danish Institute for Human Rights, Institute for Human Rights and Business (2015): Myanmar Tourism Sector Wide Impact Assessment Accessed 23.11.2016; http://www.myanmarresponsiblebusiness.org/swia/tourism.html

Ruben, Dan (n.y.): Lose Your Waste and Grow Your Profits: Waste Reduction, Reuse and Recycling for Hotels. Boston: Boston Green Tourism.

Singapore Hotel Association, National Environment Agency (2016): 3R Guidebook for Hotels Accessed 19.01.2017; http://www.nea.gov.sg/docs/default-source/energy-waste/recy-cling/3r-guidebook-for-hotels.pdf

The City of Cape Town (n.y.): Responsible Tourism Policy. Accessed 24.11.2016; http://www.responsiblecapetown.co.za/wp-content/uploads/ downloads/2011/09/Responsible-Tourism-in-Cape-Town.pdf

Tourism Watch (n.y.): Putting Tourism to Rights – A challenge to human rights abuses in the tourism industry.Accessed 24.11.2016; https://www.tourism-watch.de/files/eed_tourism_human_rights_ shortversion_2011_en_2.pdf

United Nations (2011): Guiding Principles on Business and Human Rights. Imple-ment¬ing the United Nations “Protect, Respect and Remedy” Framework. New York and Geneva: United Nations Accessed 16.12.2016;

4.2. References – Legal Framework in Myanmar

Tourism and Human Rights in Myanmar • Universal Declaration of Human Rights, 1948 - English: http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Documents/UDHR_Translations/eng. pdf - Myanmar Language: http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Documents/UDHR_ Transla-tions/bms.pdf • Convention on the rights of the child

Natlex - Database on national labour, social security and related human rights legisla-tion - Myanmar http://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex4.countrySubjects?p_lang=en&p_country=MMR

၂.၁။ ေျမယာအသးခမႈႏင ခရးသြားလပငနး အစအစဥေရးဆြျခငး လပငနးစဥတြင ေဒသခမား၏ ပးေပါငးပါဝငမႈ

• ျမနမာႏငင၏ ဖြ႔စညးပအေျခခ ဥပေဒ ၂၀၀၈ ေျမယာ• မေရႊ႕ႏင၊ မေျပာငးႏငေသာ ပစၥညးလႊေျပာငးျခငး ဥပေဒ (၁၉၈၇)• ေျမယာသမးဆညးျခငးဥပေဒ၊ (၁၈၉၄)• လယယာေျမအသးျပခြငဆငရာ အမန႔ေၾကာျငာအမတ(၃၉)၊ (၂၀၁၁)• ေျမလြတ၊ေျမလပႏင ေျမရငး ဥပေဒ (၂၀၁၂)• ေျမလြတ၊ေျမလပႏင ေျမရငး နညးဥပေဒ(၂၀၁၂)• လယယာေျမ ဥပေဒ (၂၀၁၂)• ႏငငျခားရငးႏးႁမပႏမႈ နညးဥပေဒ ၊ အမန႔ေၾကာျငာစာ အမတ(၁၁)၊ (၂၀၁၃)

၂.၂ ေရႏင စြန႔ပစပစၥညးမားစမခန႕ခြမႈ

• ပတ၀နးကငထနးသမးေရးဥပေဒ (၂၀၁၂)• ပတ၀နးကငထနးသမးေရးနညးဥပေဒ(၂၀၁၂)

၂.၅။ ကေလးသငယမားအေပၚ ခရးသြားလပငနး၏ အကးသကေရာကမႈ

လကနကးျခငး • ရာဇဝတမႈႏင ျပစမႈဆငရာဥပေဒ• ျပညတနဆာပေပာကေရးအကဥပေဒက ျပငဆငသည ဥပေဒ (၁၉၄၉) (ဥပေဒအမတ ၇/၉၈)• ရာဇသတၾကး ၁၈၆၁။

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

အတငးအဓမ လပအားခငးေစျခငး • အတငးအဓမ လပအားခငးေစမႈ ပေပာကေရး - မေခါငးျမစဝမးေဒသ၌ လကနကမႈကာကြယေရး ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ နားလညမႈ စာခၽြနလႊာ - ေနာကဆကတြ အမန႕၊ အမန႔ အမတစဥ ၁/ ၁၉၉၉ ။

ကေလးသငယမား • ကေလးအလပသမား ပေပာကေရး၊ ကေလးမားႏင လငယမားအား ကာကြယ ေစာငေရာကျခငး၊။- ျမနမာႏငင မခငႏငကေလးေစာငေရာကေရး အသငးဥပေဒက ျပငဆငသညဥပေဒ(အမတ ၁၂/ ၁၉၉၃ )- ကေလးသငယ ဥပေဒ (ဥပေဒ အမတ ၉/၉၃ )- ျမနမာႏငင မခငႏငကေလးေစာငေရာကေရး အသငးဥပေဒ (အမတစဥ ၂၁/၉၀)- ႏငငတကာ ကေလးသငယအခြငအေရးစာခပ (၁၉၉၁)- ျမနမာႏငင လကနကးမႈ တကဖကေရး ဥေဒ ( ၂၀၀၅)- ကေလးသငယေရာငးဝယမႈတြင ကေလးသငယမား၏ အခြငအေရး၊ ကေလးျပညတနဆာႏငကေလးညစ ညမးပရပမားဆငရာ ေနာကဆကတြ သေဘာတညမႈစာခပ (၂၀၁၂)- ကေလးသငယက အဆးဝါးဆးပစျဖင အလပခငးေစျခငး ဆငရာသေဘာတစာခပ၊ (အမတစဥ၁၈၂) (ဒဇငဘာလ၊ ၂၀၁၄ ခႏစတြင သကေရာကမႈရသည)

၂.၃ ေျမယာပငဆငမႈ

ေျမယာ - မေရႊ႕ေျပာငးႏငေသာ ဥစၥာ၊ပစၥညးမားဆငရာ လႊေျပာငးျခငး ဥပေဒ (၁၉၈၇) - ေျမေနရာရယျခငးဆငရာ ဥပေဒ၊ (၁၈၉၄) - ေျမယာသးစြခြင အသေပးႏးေဆာခက အမတ(၃၉)၊ (၂ဝ၁၁) - ေျမလြတေျမလပႏင ေျမရငး စညးမဥး (၂ဝ၁၂) - စကပးျခ၊ယာေျမ ဥပေဒ (၂ဝ၁၂) - ႏငငျခားရငးႏးႁမပႏမႈ ေၾကျငာခက အမတစဥ (၁၁)၊ (၂ဝ၁၃)

၂.၄။ လသားအရငးအျမစစမခန႕ခြျခငး

အလပခန႕ထားျခငး အေျခအေန• အလပအကင/ လပအားခအေျခအေန - အနညးဆးအခေၾကးေငြ အကဥပေဒ (၂၀၁၃) - အနညးဆးအခေၾကးေငြ နညးဥပေဒ (အမန႔ေၾကာျငာစာ အမတ ၆၄/၂၀၁၃)• လပငနးခြင အေျခအေန၊ အလပလပခန၊ အပါတစဥ နားရကမား၊ လစာခစားခြငပါေသာ ခြငရကမား - ခြငရကႏင အလပပတရက အကဥပေဒ ၁၉၅၁ (အမတစဥ ၅၈)• ပညာေရး၊ သကေမြးပညာဆငရာ လမးညႊနခကမားႏင သငတနး - အလပအကငႏင ကြမးကငမႈဖြ႔ျဖးတးတကေရး ဥပေဒ ၊ ၂၀၁၃ ( ဥပေဒ အမတစဥ ၂၉/၂၀၁၃)

ဓ

ဓ

၂.၅။ သင၏အနးအနားရ ေဒသချပညသမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

စးပြားေရး အခြငအလမးမား• စးပြားေရးႏင လမႈေရးမ၀ါဒ - အေသးစားႏင အလတစားစးပြားေရးလပငနးမား ဖြ႔ျဖးတးတကေရးဥပေဒ ၂၀၁၅ (၂၃/၂၀၁၅)

• ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမားအား ထနးသမးေစာငေရာကျခငး - ယဥေကးမႈ အေမြအႏစေဒသမား ထနးသမးကာကြယေရး ဥပေဒ ၁၉၉၈ (ျပငဆငခက ဥပေဒအမတ ၁/၂၀၀၉)

ေကးရြာလထ ပးေပါငးပါဝငမႈ - ခရးသြားလာေရး မဝါဒတြင ေကးရြာလထမား ပးေပါငးပါဝငမႈရေစေရး မဝါဒ ၊ ၂၀၁၃

တငးရငးသားလမးမားႏင လနညးစတငးရငးသားမား• တငးရငးသား၊ မးမားႏင လနညးစ တငးရငးသားမား- တငးရငးသား လမးမား၏ အခြငအေရးကာကြယေစာငေရာကသည ဥပေဒ ၂၀၁၅ (၈/၂၀၁၅)

• လြပလပစြာ ဖြ႔စညးခြင၊ စေပါငးေတာငးဆမႈ၊အလပရင အလပသမားဆကဆေရး - အလပသမားအဖြ႕အစညး ဥပေဒ( အမတစဥ ၇၊ ၂၀၁၁) • အဓကအလပသမားလတနးစားမား - ဆငမားႏင အလပဌာနမား ဥပေဒ၊ (၂၀၁၅)

အႏရာယကငးရငးေရး ၊ လျခေရးႏင ကနးမာေရး • လမႈဖလေရး (ေယဘယစသတမတခကမား) - လမႈဖလေရးဥပေဒ၊ ၂၀၁၂ ခႏစ ( ျပညေထာငစလႊတေတာ ဥပေဒအမတ ၁၅၊ ၂၀၁၂ခႏစ) - ျမနမာႏငင အမးသား လအခြငအေရး ေကာမရငဥပေဒ ၂၀၁၄(၂၁/၂၀၁၄) • ကနးမာေရးႏင ေလာညေသာ လေနမႈအဆငအတနး ရပငခြင

ခြျခားဆကဆမႈ ကငးေစျခငး • အလပခန႕ထားျခငး မ၀ါဒ၊ ၀နထမးခန႕ထားျခငးႏင အလပခန႕ထားရန ၀နေဆာငမႈက ျမငတငေပးျခငး။ - မသနစြမးသမား၏ အခြငအေရး ဥပေဒ၊ ၂၀၁၅ (၃၀/၂၀၁၅) • ပညာေရး၊ အသကေမြးဝမးေၾကာငးဆငရာ လမးညႊနခကမားႏင သငတနး - အလပအကငႏင ကြမးကငမႈ ဖြ႔ျဖးတးတကေရး ဥပေဒ( ဥပေဒ အမတ ၂၉/၂၀၁၃)

တြဖကမားႏင စေပါငးညႏႈငးျခငး • လြတလပစြာ ဖြ႔စညးခြငႏင ပးေပါငးညႏႈငးျခငး - ျငမးခမးစြာ စေဝးခြငႏင ျငမးခမးစြာ စညတနးလညလညခြငဆငရာ ဥပေဒ (၂၀၁၁) (ျပညေထာငစ လႊတေတာဥပေဒ အမတ ၁၅/၂၀၁၁) - ျငမးခမးစြာ စေဝးခြငႏင ျငမးခမးစြာ စညတနးလညလညခြငဆငရာ စညးမဥးစညးကမးမား ဇလငလ(၅)၊၂၀၁၂ (အမန႔အမတ ၃၆၄/၂၀၁၂)

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး

27

Notes

ျမန မာ တာ ဝန သ ခရး သြား လပ ငနး အဖြ အစညး