Upload
nhut-lan-ngoc-tram
View
14
Download
5
Embed Size (px)
DESCRIPTION
co hoc luong tu
Citation preview
Chng 2: Hin tng quang in
1. M u
Nghin
cu
cc
qu
trnh
tng
tc
bc x
- vt cht
Hiu
ng
quang
in, hiu
ng
Compton, s
sinh
cp: s
tn
x
hoc hp th
photon bi vt cht.
S
hy cp, qu
trnh
Bremsstrahlung: nhng
qu
trnh
sinh
photon
Cc
hin tng
ny
th
hin tnh ht
(photon) ca bc x
trong
tng
tc
ca
chng
vi vt cht, phn
bit vi tnh cht
sng
ca
bc x
khi
chng
la truyn.
Nhng
chng
sau, chng
ta
s
nghin
cu tng
qut
hn, l
lng
tnh
sng
ht ca vt cht, dn
n s
ra
i ca C
hc
lng
t
Chng 2: Hin tng quang in
2. Hiu
ng
quang
in
1886-1887, Heinrich Hertz ln
u tin thc hin
th
nghim chng
minh
s
tn ti ca sng in t
cng
nh
l
thuyt
in t
ca Maxwell v
s
lan
truyn
nh
sng.
Hertz khm
ph
rng, in
tch
gia 2 in cc s
suy
gim
nhanh
nu
chiu vo mt
trong
2 in cc
ny
nh
sng
t
ngoi.
Lenard
chng
minh
c hin tng
trn
l
do nh
sng
t
ngoi lm bt
electron ra
khi b
mt
cathode hiu
ng
quang
in
(photoelectric effect)
solar cell
Millikan (1914), Nobel prize 1923
Chng 2: Hin tng quang in
2. Hiu
ng
quang
in
Khi
kho
st
hot
ng
ca t
bo
quang
in, ngi ta nhn thy
Khi HT t
n gi tr
no
th
dng
quang
in c gi tr
bo
ha.
Khi HT c
gi
tr
m
l
V0
(gi l HT hm), dng
quang
in bt
u trit tiu
HT hm
khng
ph
thuc cng
sng; dng
bo t
l
vi cng
sng
Mi
kim
loi
(dng
lm
cathode) khc
nhau
c
mt tn s
gii hn
(cut-off frequency) n0
, di tn s
ny
hin tng
quang
in
khng
xy ra
0 maxeV K
Nhng
kt qu
trn
khng
th
gii
thch
bng
thuyt
sng
nh
c in:
Cng
sng
cng
mnh, bin
in trng
E cng
ln, lc tc dng
ln
electron cng
mnh, ng
nng
cng
ln. Tuy
nhin, V0
do Kmax
c lp vi cng
sng
Theo thuyt
sng
nh
sng, HTQ lun
xy ra vi mi tn s
nh
sng, ch
cn cng
sng
mnh
nh
bt
quang
electron, tc
khng
c
tn s
gii hn
Cn phi c mt khong
thi
gian
(time lag
thi gian tr), t
lc
chiu
nh
sng
cho
n
lc
c
quang
electron bt
ra, tuy
nhin
khng
c
khong
thi gian tr
no
c
quan
st
Chng 2: Hin tng quang in
3. L
thuyt lng
t
ca
Einstein v HTQ
L
thuyt lng
t
nng
lng
ca
Planck ch
gii hn
cho
cc
electron bc x
bn
trong
cc
thnh
hc. ng
cho
rng
nng
lng
in t, mt khi bc x, s
truyn
i mt
cch
lin
tc nh
sng
nc.
Nm
1905, Einstein m
rng
thuyt lng
t
Planck, ng
cho
rng
nng
lng
bc x
cng
b
lng
t
ha
thnh
gi
gi, sau
ny
c gi
l
cc
photon.
Einstein cng
cho
rng
cc
hin tng
nh
giao
thoa, nhiu x
nh
sng
l
do tp hp
mt s
rt ln
cc
photon. Hin tng
quan
st
c ca
nhiu x, giao
thoa
l
trung
bnh
ca
hnh
vi
ca
cc
photon khc
nhau.
Nm
1921Einstein c tng
thng
gii
Nobel cho
vic
tin
on
v
mt
l
thuyt ca cc nh
lut
quang
in
Chng 2: Hin tng quang in
4. Hiu
ng
Compton
Nm
1923, thm
mt bng
chng
v
tnh
cht ht bc x
t
th
nghim ca
Compton
Compton chiu chm tia X c bc
sng
l
ln tinh th
than ch
(graphite) v
o
nh
sng
tn
x
theo
cc
gc
khc
nhau. ng
nhn
c hai loi bc x
c
bc sng l
v
l >
l: hiu
ng
Compton
dch
bc
sng
Dl=l-l
thay
i
theo
gc
tn
x
Hiu
ng
Compton khng
th
gii thch bng
thuyt sng
in t
c in: sng
in t
tng
tc
vi
electrong
t
do, lm
cho
electron ny
dao
ng
cng
tn s
ci
n. Electron dao
ng
s
bc x
sng
in t
c
cng
tn s
dao
ng
ca
electron, do
cng
tn s
sng
in t n
Chng 2: Hin tng quang in
4. Hiu
ng
Compton
Compton cho
rng: chm
tia
X chiu ti
khng
phi mt sng vi tn s
n, m
l
tp
hp nhiu
photon,mi
photonmanh
nng
lng
hn.
Khi
photo tia
X tng
tc
vi electron, n s
truyn mt phn nng
lng
cho
electrong
ny, do
photon tn
x
c
nng
lng
nh
hn, bc sng ngn hn
Tnh
dch
bc
sng
Dl=l-
l
Chng
ta
tnh
ton
da trn thuyt tng
i
i vi
photon, v
khng
c
khi lng
ngh
nn
202 2
;1 /m cEv c
2 2 2 2 2
0( )E p c m c / / /p E c h c h
Chng 2: Hin tng quang in
4. Hiu
ng
Compton
Chng 2: Hin tng quang in
4. Hiu
ng
ComptonS
tn ti
photon tn
x
c
bc
sng
khng
i cn phi c mt gii thch
tha
ng
trn, chng
ta
cho rng
electron l
t
do, mc d tht s
n
lin
kt vi ht
nhn. Tuy
nhin
gi
thit trn l ng
nu
ng
nng
m
electron nhn
c sau tn x
l
ln hn rt nhiu so vi nng
lng
lin
kt ca
electron (vi ht
nhn)
Nu
electron lin
kt mnh
vi ht
nhn, hoc nng
lng
photon n
l
nh, khi
lectron
khng
b
gii
phng, khi
ta c th
xem
s
tn
x
l
tng
tc
gia
photon vi
ton
b
nghuyn
t.
Trong
trng
hp ny
dich
bc
sng
(Eq. (2.12)) l
khng
ng
k, do m0 c
thay
bng
M>>m0 (M l
khi lng
nguyn
t)
Qu
trnh
m
nhng
photon tn
x
khng
b
thay
i bc
sng
c
gi l tn x
Rayleigh
Nh
vy, tn
x
Rayleigh
chim
u th i vi
photon c
bc
sng
di. i vi
photon c
bc
sng
ngn
(tia
X, tia
Gamma), th
tn
x
Compton chim
u th, c bit l khi tm tn x
lm
bng
vt liu c
nguyn
t
s
nh
Chng 2: Hin tng quang in
5. Lng
tnh
sng
-
ht ca bc x in t
Chng 2: Hin tng quang in
6. Cch
to
photon v
tia
X
Chng 2: Hin tng quang in
7. Sinh
cp v hy cp
1. M u2. Hiu ng quang in2. Hiu ng quang in3. L thuyt lng t ca Einstein v HTQ4. Hiu ng Compton4. Hiu ng Compton4. Hiu ng Compton4. Hiu ng Compton5. Lng tnh sng - ht ca bc x in t6. Cch to photon v tia X7. Sinh cp v hy cp