2-Yildizlarin Yapıları Ve Genel Ozellikleri I

8/15/2019 2-Yildizlarin Yapıları Ve Genel Ozellikleri I

1/79


2/79

Yıldızların Yapıları

ve

Genel ÖzellikleriI


3/79

•EVRENDE HİÇBİR NESNEDURAĞAN DEĞİLDİR.

• EVREN’i devinen (hareket eden) bir gökcisi !lan YER’in "zerinden izli#!r$z% Yerinhareketleri gözledi&iiz her !la#da etkisini gösterir%(Göreli hareket)

• 'zak cisilerin #ıldızların gökadaların devinileri k!n$ de&iileri a*ısal !larak *!k*!k k"*"k%% +ısa s"rede anlaılaz gözlenesi *!k g"*t"r%

• Özellikle s!&$k cisilerin *!k $zak cisilerin parlaklıklarını algılaak !ld$k*a z!r%%

• Gözle öl*" hesaplaa,de&erlendire ara* ve #öntelerindeki gelieler ved$#arlı&ın artası ile daha sön"k $zak k"*"k cisileri daha d!&r$ izle#ebili#!r$z%

• Bütün bu bilgileri göki!i"lerin#en bi$e ula%an &%&n&"lar&n#anel#e e#i'(ru$.

)ne * +,+- +,+N+/


4/79

Işığın Doğası•

1801’de, Thomas Young, ışığın dalgayapısını buldu.• 1905’de, lbe!" #$ns"e$n, ışığın %o"on

ola!a& adlandı!ılan &'('& dalgapa&e"le!$ şe&l$nde yol aldığını%o"oele&"!$& olay $le &anı"ladı.

• IŞIK) #le&"!$& *e manye"$& alanla! $($ndesalınım yapan ele&"!omanye"$& e!&ed$!.


5/79


6/79


7/79

Işığın yayılmasında T#+ -+# YI

Işı& &aynağı ne &ada! ua& $se, b$e ulaşan ışı&m$&"a!ı ua&lığının &a!es$ o!anında aalı!./yleyse (o& ua& nesnele!den ana& (o& %ala

ışınım yapanla!ın ışınımla!ı b$e ulaşab$l$!.


8/79

Işık hızı (c) : boşlukta

299 792 458 metre/saniye

(aklaşık !"" bin km/saniye)

(yaklaşık !#$"8

metre/saniye)

%atince celeritas (hız) kelimesinin ilk

har&i 'c' ile i&ae eilir*rtamaki hızı

+ , c / n(ortamın kırma inisi -$)


9/79

Işık .ızı (c) : saniyee !"" """ km

ir yıla : !$5570"" saniye

( !0525 1n 3 24 saat 3 0" akika 3 0" saniye )

Işıın ir ıla alıı yol :

9.467.280.000.000 km

$ II6 I%I

yol , hız # zaman


10/79

Işığın *e "'m d$ğe! ele&"!omanye"$& dalgala!ın boşlu&"a&$ hıı 299.392&$lome"!e4san$ye d$!. a"$ne celeritas 6hı7 $sm$ne adden c" ile ifadeedilir. Işığın hızı sadece vakum ortamdayken c ye eş$""$!. :e!hang$ b$!madden$n $($nden ge(e!&en 6;!neğ$n su, am *b.7 hıı c den &'('&"'!. Işı&hıının boşlu& $($n %o!m'l' )

&$ bu!ada,

, boşluğun manye"$& ge($!genl$ğ$ *e

, boşluğun elektrik geçirgenliği

ola!a& alını!.


11/79

lektromanyetik ay& anyetik lan

lektrik lan


12/79

Dalgaoyu

!avelength#•


13/79

$rekans !fre%uency#•


14/79

Işık hızı

Işı& :ıı B Dalgaboyu × C!e&ans


15/79

Işık tarafından taşınan

erke• -ısa dalgaboylu ışınım, daha uundalgaboylu ışınımdan doğ!u o!an"ılı

ola!a& daha %ala e!&eye sah$p"$!.E

λ

hc E =


16/79

Işığın *e "'m d$ğe! ele&"!omanye"$& dalgala!ın boşlu&"a&$ hıı 299.392&$lome"!e4san$ye d$!. a"$ne celeritas 6hı7 $sm$ne adden c" ile ifadeedilir. Işığın hızı sadece vakum ortamdayken c ye eş$""$!. :e!hang$ b$!madden$n $($nden ge(e!&en 6;!neğ$n su, am *b.7 hıı c den &'('&"'!. Işı&hıının boşlu& $($n %o!m'l' )

&$ bu!ada,

, boşluğun manye"$& ge($!genl$ğ$ *e

, boşluğun elektrik geçirgenliği

ola!a& alını!.


17/79

F;!sel


18/79

Ge!etrik !ptik dört teel #asa

-) Iık a#nı !rtada d!&r$sal !larak #a#ılır

.) Iık #ansıtıcı #"ze#lerden #ansır/) Iık 0arklı iki !rtaın sınır #"ze#inde kırılır #a#ılad!&r$lt$s$ de&iir

1) +esien ıık deetleri birbirlerinden

etkileneden #!llarına deva ederler%

2lat!n (3Ö 1/4) 5rist! (3Ö /64)

E$clide (3Ö /44) 2t!lee (3Ö -.4)

7nell #asası 8 gel"e 0e k&r&l"a a1&lar&n&n !inü!leri(ran& belirli iki (rta" i1in #e2i%"e$..


19/79

;nell yasası

ir ortamaki ışık


20/79


21/79


22/79

6ırmızı

or

6ırmızı aha az kırılmalı


23/79


24/79


25/79


26/79

#le&"!omanye"$& Tay% 6spe"!um7)!adyo dalgala!ından gamma ışınla!ına

&ada! gen$ş b$! dalgaboyu a!alığında yayılı!.• Radyo Dalgaları (Radio Waves)

• Mikrodalga (Microwaves)

• Kızılöte (Infrared)

• Görünür Iık (!isi"le #ig$t)

• Moröte (%ltraviolet & %!)

• '&ıınları ('&rays)

• Gaa ıınları (Gaa rays)


27/79

Elektromanyetik

Tayf Artan erke

Artan dalgaboyu

Gamma Işını X-ışını Mor öte

Kızılöte Radyo dalgaları

Görel Işık


28/79

F;!sel


29/79

Elektromanyetik Işınım Tayfı (Spectrum of Electromanetic !a"iation#

$%le

(!eion#

&ala'oyu

(a)elent*#

(+n,trom,#

&ala'oyu

(a)elent*#

(centimeter,#

-rekan

(-re/uency#

(1#

Eneri

(Enery#

(e3#

!a"yo

(!a"io# 509 50 509 50:

;ikro"ala

(;icro


30/79

h""p)HHas"!onomyonl$ne.o!gH"a!sH#*olu"$on.asp

Yıldıla!ın YI+I


31/79

YI9:I;95R

• Yıldızlar sıcak#!&$n gaz#apılardır%

? 7"rekli ta#0at!s0erin enalt tabakası!lan0!t!s0erdengelir%

? +aracisita#0ına benzer


32/79

&ayf •


33/79


34/79

Sürekli ta'3

H4nin

!(2ur"ata'3&

H4nin !al"a

ta'3&


35/79


36/79

'ıldız (enkleri

•

Kırmızı

en soğuk yıldız• &uruncu• )arı•

*eyaz• +avi en sıcak yıldız


37/79

YıldızlarınTAYF SınıflamasıveHR-diyagramı


38/79


39/79

• Yıldızların Iıtaları

( 9 ) 8

( R ) Yarı*apları ve( < ) Y"ze#

7ıcaklıklarına

ba lı !larak birbirinden


40/79

9 = 1>R.

?


41/79

Yıldıla!ın Tay% ını%landı!ılması

ıa&lı& J Işığın !eng$. ynı sıa&ığa sah$pyıldıla! aynı !en&"ed$!.


42/79


43/79

Yıldızların


44/79

Yıldıla!ın Tay% ını%landı!ılmasıTay% "'!' K < C F - @#be! $($n Kh


45/79

Di'agra"&

• Air #ıldızın ta#0ıbize !n$n #"ze#sıcaklı&ını verir

• Air #ıldızıngör"nenparlaklı&ı ve$zaklı&ı bize!n$n salt

parlaklı&ını vet!pla ıınıg"c"n" verir%

•

g"c"negöre sıcaklı&ıbir graKk ilegösterirsekLertzspr$ng,

R$sselldi#agraını


46/79

Aazı#ıldızlar

• 7abit #arı*ap*izgilerinedikkat edinizM


47/79

•+ s"perdevler ;+a (ııtalıs"perdevler) :eneb

(5.Ia),+b (d""k ııtalıs"perdevler)Aetelge$se (3.Ib)•++ parlak devler

O 7c$ti (L: -C/CB1)(G1 IIa)•+++ devler 2!ll$P (+. IIIb)•+V altdevler

Q Retic$li (+-,. IVa,III)•V anak!l #ıldızları(c"celer) G"ne (G. V)•V+ altc"celer (s$bdar0) 77723 S-T/4,1/--

http://en.wikipedia.org/wiki/Supergianthttp://en.wikipedia.org/wiki/Denebhttp://en.wikipedia.org/wiki/Betelgeusehttp://en.wikipedia.org/wiki/Bright_gianthttp://en.wikipedia.org/wiki/Beta_Scutihttp://en.wikipedia.org/wiki/Giant_starhttp://en.wikipedia.org/wiki/Beta_Scutihttp://en.wikipedia.org/wiki/Subgiant_starhttp://en.wikipedia.org/wiki/Epsilon_Reticulihttp://en.wikipedia.org/wiki/Main_sequencehttp://en.wikipedia.org/wiki/Main_sequencehttp://en.wikipedia.org/wiki/Epsilon_Reticulihttp://en.wikipedia.org/wiki/Subdwarf_starhttp://en.wikipedia.org/wiki/Subdwarf_starhttp://en.wikipedia.org/wiki/Epsilon_Reticulihttp://en.wikipedia.org/wiki/Main_sequencehttp://en.wikipedia.org/wiki/Main_sequencehttp://en.wikipedia.org/wiki/Epsilon_Reticulihttp://en.wikipedia.org/wiki/Subgiant_starhttp://en.wikipedia.org/wiki/Beta_Scutihttp://en.wikipedia.org/wiki/Giant_starhttp://en.wikipedia.org/wiki/Beta_Scutihttp://en.wikipedia.org/wiki/Bright_gianthttp://en.wikipedia.org/wiki/Betelgeusehttp://en.wikipedia.org/wiki/Denebhttp://en.wikipedia.org/wiki/Supergianthttp://en.wikipedia.org/wiki/Supergianthttp://en.wikipedia.org/wiki/Supergianthttp://en.wikipedia.org/wiki/Supergiant


48/79


49/79

NN@#ODN+@#

Yıldıla!ın $s$mlend$!$lmes$ $($n b$! &a( değ$ş$& s$s"em &ullanılmış"ı!.a!la& yıldıla!ın (oğu $($n hPlP es&$ ;el $s$mle!$ &ullanılma&"adı!.


50/79

Bize En Yakın Yıldızlar...

Yıldıın dıa&lı& 6Işı&

Yılı7F;!'nena!la&lığı-ad$!

Işınım F'' 6F'neşeg;!e7

F'neş 8 da&$&a J2L.3 1 lpha Uen"au!$ G.G 0 1.5

lpha Uen"au!$ < G.G 1.G 0.GG

lpha Uen"au!$ U G.M 11 0.0000L


51/79

Yıldıla!ın e*!$m$nde&$ ;neml$pa!ame"!ele!

•

-WT#• -$myasal Yapı,• Ya&ında &omşu yıldı *a!lığı.• Q$%" yıldı olma, &'"lede&$ değ$şmele!


52/79

Yıldı sıa&lı&la!ı,

M 000 - ? 50 000 - a!asında•


53/79


54/79

Yıldızlar ;

Işıtma $">4 %?neş > $"0 %?neş

""""$ > $ """ """

Fotosfer sıcaklığı ! """ 6 > 5" """ 6

Kütle: ""8 ?neş > $"" ?neş


55/79

Yıldızların Yapıları

ve

Genel ÖzellikleriII


56/79

'I,DI-,(

/0 KD(*1'1K 2

En 'ak&n&"&$#aki '&l#&$lar&n


57/79

En 'ak&n&"&$#aki '&l#&$lar&nb('utlar&*


58/79


59/79


60/79


61/79


62/79


63/79

Yıldıla!ın a!la&lığı

Air #ıldızın gör"nen parlaklı&ı k$llanılanKltre#e göre verilir% Örne&in V Kltresindegözle #apıldı#sa #a V ve#a sadece V

!larak gösterilir%

Air #ıldızın gör"nen parlaklı&ı !n$n

$zaklı&ına ve ııtasına(sıcaklı&ına)ba&lıdır%

Yıldızdan -4 pc $zaklıkta isek ! zaan

gör"nen parlaklı&ına salt parlaklık +-I-


64/79

+-I-

F;'n g;!eb$ld$ğ$ en s;n'& yıldı L &ad$!

F;!'nen en pa!la& yıldı 1 &ad$! 6 @/ 150 :$ppa!hos 7

F'neş ? 2L &ad$! Xen's ? G.5 &ad$! $!$us ? 1.G &ad$! F;leneb$len en s;n'& $s$mle!

23, M0 &ad$! F;!'nen a!la&lığı a&lığı *e yaydığıışınımı 6T sıa&lığı7 bel$!le!.....


65/79

• 2arlaklık

(kadir biriinde)• G"ne ,.B%6•

5# ,-.%B• Ven"s ,1%1• 7iri$s ,-%1• +$t$p Yıldızı .%-.


66/79


67/79

al" a!la&lı&

E&er r $zaklı&ındaki bir #ıldızın akısıJ(r) ve -4 pc $zaklıktaki akısı daJ(-4pc) ise


68/79

F;& $s$mle!$n %$$&sel pa!ame"!ele!$n$nasıl bulab$l!$Z

• -'"le 6@7 6Oe &ada! madde $(e!$!Z7• Ya!ı(ap 6+7 6Oe &ada! b'y'&le!Z7•

ıa&lı& 6T7 6Y'ey sıa&lı&la!ı ne &ada!dı!Z7• Işı"ma 6#ne![$ 67 6Oe &ada! ene![$yeZ• a&lı& 6d7 6


69/79

Atmoferin !o"urmaı


70/79

F;&y''n'n !eng$

neden ma*$d$! Z


71/79

( l i h ) l


72/79

(ayleigh )açılması *oyutları3 gelen ışığın

dalgaoyundan çok k4ç4k olanmolek4l veya molek4l yığınlarınınoluşturduğu saçılmaya Rayleig$

saılası adı verilir.)açılma miktarı 5

6 dalgaoyunun d7rd4nc4

kuvvetinin tersine36 saçan 8arçacıkların oyutuna ve

6 8arçacıkların kutu8lanailme

7l 4s4n4n karesine a lıdır.


73/79

;a=ılma


74/79

• Feome"!$& sa(ılma ) α \\ 1

• @$e sa(ılması ) α S 1

• +ayle$gh sa(ılması ) α ]] 1

λ

π α r 2

=


75/79

9zaklıklar

I k . ( ) i !"" """ k


76/79

Işık .ızı (c) : saniyee !"" """ km

ir yıla : !$5570"" saniye

( !0525 1n 3 24 saat 3 0" akika 3 0" saniye )

Işıın ir ıla alıı yol :

9.467.280.000.000 km

$ II6 I%I

yol , hız # zaman

$ II6 I%I (Iy)


77/79

940728""""""" km

$ II6 I%I (Iy)

$ @arsec , !20$ Iy

!"8728"""""""" km

$ Aarsec , Iraklık =ısı( Aar alla#) , $B (arcsecon) olan yılızın uzaklıı

5 par,ec u1aklıktaki 'ir yıl"ı1"an AerBe 'akıl"ıCın"a

Aer>Dneş ara,ın"aki 5 +$ u1aklık aı,al olarak 5F %rDnDr.


78/79

Fe(m$ş$ F;!me&


79/79

$495""""" km 8! akika Czaklıı 8! Ik

erDe en yakın yılız :

FWO#^

!o_. Uen"au!$ G.2 Iy$!$us6&yıldı7 8.L Iy

Y M8G G00 &m 1.28 san$ye

Documents

2-Yildizlarin Yapıları Ve Genel Ozellikleri I