Upload
dangkien
View
219
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
AMOK
WYPRACOWANIE ZAŁOŻEŃ TEORETYCZNYCH I PRAKTYCZNYCH
ROZPOZNANIA POTENCJALNEGO SPRAWCY, KTÓRY W MIEJSCU PUBLICZNYM
SZYKUJE SIĘ DO ZAMACHU
RAPORT Z REALIZACJI PROJEKTU
Projekt został finansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Programu Leonardo da Vinci
Realizowany w latach 2013- 14 przez
Komendę Powiatową Policji w Nowym Targu wspólnie z Komendą Wojewódzką Policji
w Krakowie
oraz we współpracy z partnerami zagranicznymi:
Policją Kantonu Vaud w Szwajcarii, Policją Landu Turyngii w Niemczech, Komendą Główną
Policji w Atenach, w Grecji oraz Komendą Główną Policji w Zagrzebiu, w Chorwacji.
2012-1-PL1-LEO03-27690
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
WSTĘP
Projekt pod nazwą „ AMOK – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych
rozpoznania potencjalnego sprawcy, który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu”,
realizowany był w latach 2013 - 2014 przez Komendę Powiatową Policji w Nowym Targu
wspólnie z Komendą Wojewódzką Policji w Krakowie.
Projekt finansowany był w całości przez Komisję Europejską w ramach Programu
„Leonardo da Vinci- Uczenie się przez całe życie”. W trakcie jego trwania
24 funkcjonariuszy i pracowników cywilnych policji z województwa małopolskiego
wyjechało na tygodniowe staże do czterech krajów europejskich: Szwajcarii, Niemiec, Grecji
i Chorwacji.
Głównym celem działań był rozwój umiejętności osób, które w toku codziennej służby mogą
spotkać się ze zjawiskiem tzw. „Active Shooter” (aktywny strzelec) czyli osoby, która nagle
i bez konkretnego powodu otwiera ogień do przypadkowych osób w miejscu publicznym.
W wymianach wzięli udział funkcjonariusze policji oraz pracownicy cywilni min.
odpowiedzialni za szkolenia w swoich jednostkach macierzystych, lub pełniący służbę na
„pierwszej linii” walki z przestępczością i ich przełożeni.
Realizowana skutecznie przez Komendę Wojewódzką Policji w Krakowie i Komendę
Powiatową Policji w Nowym targu współpraca międzynarodowa sprawiła, że do realizacji
projektu dobrano czterech partnerów zagranicznych z różnych części Europy, co pozwoliło na
zapoznanie się z różnymi modelami funkcjonowania szkolenia jednostek specjalnych,
a przede wszystkim ich taktyki i techniki interwencji w przypadku zaistnienia zjawiska
„aktywnego strzelca”.
Wizyty w Szwajcarii, Niemczech, Grecji i Chorwacji spowodowały, że osoby
odpowiedzialne za szkolenie zawodowe tych służb pozyskały wiedzę, którą przekazują swoim
podwładnym, wymieniły doświadczenia, a także- co równie ważne- spędziły tydzień poza
Polską, gdzie mogły poznawać język, kulturę i obyczaje obowiązujące w innych krajach
Europy.
Niniejsza publikacja to sprawozdanie z realizacji projektu. Została podzielona na cztery
zasadnicze części. Każda z nich opisuje wymianę w jednym z czterech krajów wymiany.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
CZĘŚĆ I
SPRAWOZDANIE ZE SZKOLENIA W SZWAJCARII
W programie udział wzięli :
podinsp. Paweł Karnas – KWP Kraków
podkom. Sylwia Para – KWP Kraków
st. asp. Jarosław Mączyński – KWP Kraków
asp. sztab. Piotr Blecharczyk – KPP Nowy Targ
asp. sztab. Marcin Mikołajczyk – KPP Nowy Targ
asp. Krzysztof Podgórny – KPP Nowy Targ
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Program szkolenia 6 - 12 października 2013 roku:
Niedziela – przylot do Genewy – transport do Lozanny
Dzień 1 – Poniedziałek – Lozanna - Prezentacja Policji Kantonu Vaud – główna siedziba,
oficjalne spotkanie z Komendantem Policji Kantonu Vaud - Jacques Antenen oraz
z Major Patrick Suhner, Chief of Staff, (Szefem Kadry)
wizyta w izbie zatrzymań,
prezentacja funkcjonowania zarządzania kryzysowego ORCA,
wstęp do założeń programu AMOK,
Dzień 2 – Wtorek – Lozanna
prezentacja jednostki antyterrorystycznej – DARD ,
prezentacja zespołu minersko – pirotechnicznego,
wizyta w policji kryminalnej, laboratorium kryminalistycznym, wywiadzie
kryminalnym oraz muzeum policyjnym w siedzibie komendy – spotkanie z Alexandre
Girod, Chef de la Police de surete (Szef - policji kryminalnej) oraz Christophe Sellie,
Remplacant du Chef de la Police de surete (Zastęca Szefa policji kryminalnej).
Dzień 3 – Środa
przejazd do Valais,
prezentacja kantonu,
prezentacja zdarzeń: wypadku autobusu belgijskiego oraz strzelca z Daillon
Dzień 4 – Czwartek – Akademia Policyjna – Savatan
spotkanie z Dyrektorem Akademii Policyjnej - Lieutenant-Colonel Alain Bergonzoli
prezentacja szkoły,
taktyczne ćwiczenia na wypadek zdarzenia „Amok” - Michele Di Santolo –
Remplacant Chef DARD Police Cantonale, Vaud (Zastępca Szefa Zespołu
Antyterrorystycznego)
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Dzień 5 – Piątek – Akademia Policyjna – Savatan
taktyczne ćwiczenia na wypadek zdarzenia „Amok” - Michele Di Santolo –
Remplacant Chef DARD Police Cantonale, Vaud (Zastępca Szefa Zespołu
Antyterrorystycznego)
Sobota – powrót ze Szwajcarii do Krakowa
Konfederacja Szwajcarska
Confoederatio Helvetica
Schweizerische Eidgenossenschaft
Confédération suisse
Confederazione Svizzera
Confederaziun svizra
Szwajcaria jest górzystym państwem położonym w Europie Zachodniej. Nie posiada dostępu
do morza. Graniczy z pięcioma państwami: Austrią i Liechtensteinem na wschodzie, Francją
na zachodzie, Włochami na południu oraz z Niemcami na północy. Jest jednym
z najmniejszych państw Europy – rozciągłość z północy na południe wynosi 220 km, a ze
wschodu na zachód 350 km.
Alpy zajmują południową, południowo-zachodnią i wschodnią część kraju. Na północ od Alp
znajduje się Wyżyna Szwajcarska. Na północnym zachodzie wyżyna ograniczona jest przez
góry Jura. Większość północnej granicy z Niemcami biegnie wzdłuż Renu, który wpływa do
Szwajcarii w pobliżu Schaffhausen. Część granicy z Niemcami i Austrią przebiega przez
Jezioro Bodeńskie, a Jezioro Genewskie stanowi część granicy z Francją.
Szwajcaria podzielona jest na 26 kantonów. Kantony leżące na Wyżynie Szwajcarskiej są
bardziej zaludnione, uprzemysłowione i z reguły zamieszkane przez protestantów. Kantony
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
alpejskie natomiast są słabiej zaludnione, bardziej nastawione na rolnictwo i turystykę;
przeważają tu też katolicy.
W Szwajcarii obowiązują cztery języki urzędowe: niemiecki, którym posługuje się 63,7%
populacji, francuski, którym mówi 20,4% populacji, włoski używany przez 6,5% populacji
oraz język retro-romański, którym mówi 0,5% populacji. Na wschód od Berna (z wyjątkiem
Ticino) przeważa język niemiecki. Na zachód od Berna przeważa język francuski. Język
włoski jest najpowszechniejszym językiem w kantonie Ticino. Retro-romański, który
wywodzi się z łaciny ludowej, najczęściej używany jest w kantonie Grisons.
Lozanna to miasto francuskojęzyczne, które jest sportową stolicą Szwajcarii, a także stolicą
światowego olimpizmu. Tu, bowiem ma siedzibę nie tylko Międzynarodowy Komitet
Olimpijski, ale także piętnaście innych organizacji sportowych. Lozanna zawsze przyciągała
wybitne osobowości tj. Wolter, Jan Jakub Rousseau, Victor Hugo, Charles Dickens, Adam
Mickiewicz, Ignacy Jan Paderewski. Różnica wzniesień pomiędzy północnymi
a południowymi granicami miasta wynosi 480 metrów.
Gospodarzem wizyty polskich policjantów była policja kantonu VAUD we współpracy
z policją kantonalną VALAIS oraz Akademia Policyjna w Savatan. Instytucje te rozwijają
i wdrażają program AMOK - działań w przypadku zamachu w przestrzeni publicznej
dokonywanego z użyciem broni palnej. W trakcie szkolenia mieliśmy możliwość zapoznania
się ze stroną teoretyczną, jak i praktyczną procedury Amok w siedzibie szkoły, której
pomieszczenia znajdują się w bunkrach przeciwatomowych wykutych w skałach Alp
wysokich. Bunkry zostały przekształcone na sale ćwiczeniowe i symulacyjne. Ćwiczenia
taktyczne odbywały się w starym magazynie broni w Lavey.
Policja Federalna – FEDPOL tel. 117
Struktura Policji w Szwajcarii
Federal Office of Police (fedpol) – Policja Federalna
Cantonal Police Corps – Policja kantonalna (26 kantonów)
Municipal Police Corps – Policja miejska
Communal Police Forces – Policja gminna
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Międzynarodowi partnerzy Policji w Szwajcarii to:
INTERPOL,
EUROPOL,
SIS – biuro SIRENE,
UNIA EUROPEJSKA,
Policje i organy ścigania innych krajów
Stopnie policyjne w Policji Szwajcarskiej (od najniższego do najwyższego) :
Gendarme - posterunkowy
Appointé – starszy posterunkowy
Sous-officier – korpus podoficerów
Caporal - kapral
Sergent – sierżant
Sous-officier supérieur – korpus podoficerów wyższych
Sergent-Major
Adjudant – adiutant
Officier - oficerowie
Lieutenant - porucznik
1er
lieutenant – pierwszy porucznik
Capitaine - kapitan
Major - major
Lieutenant-Colonel (Commandant de la Gendarmerie) – podpulkownik (komendant
Policji)
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Policje kantonalne
Aargau
Appenzell
Ausserrhoden
Appenzell
Innerrhoden
Basel-City
Basel-
Landschaft
Bern
Fribourg
Geneva
Glarus
Grisons
Jura
Lucerne
Neuchâtel
Nidwalden
Obwalden
Schaffhausen
Schwyz
Solothurn
St. Gallen
Thurgau
Ticino
Uri
Valais
Vaud
Zug
Zürich
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
AMOK – co znaczy „oszalały z gniewu”. Słowo to było używane w Indiach, w czasach
panowania Imperium Brytyjskiego, określano nim zachowanie słonia oddzielonego od
swojego stada, który gdy wpadał w szał, pędził na oślep niszcząc wszystko na swojej drodze.
Określenie to zyskało popularność dzięki opowiadaniom Rudyarda Kiplinga o czasach
kolonialnych. W przypadku procedury AMOK słowo to odnosi się do jednego lub wielu
aktywnych strzelców najczęściej niezrównoważonego, którzy strzelają do ludzi w samym
centrum miejsca publicznego,
Szkolenie taktyczne przeprowadzone były przez specjalistów z jednostki antyterrorystycznej
DARD „ŻĄDŁO”, natomiast policjanci z kantonu Valais przedstawili bolesne doświadczenia
z tegorocznej zimy na przykładzie dramatycznych wydarzeń w Daillon, które miały miejsce
w styczniu br. W godzinach wieczornych jeden z mieszkańców zaczął strzelać z okna
swojego domu do sąsiadów przechodzących w pobliżu. Zabił trzy osoby i dwie poważnie
zranił. Ostatecznie w wyniku działań Policji został śmiertelnie postrzelony.
Ponadto zaprezentowano nam współpracę wszystkich służb odpowiedzialnych za
bezpieczeństwo, zgodnie z obwiązującymi procedurami w zakresie zarządzania kryzysowego
na przykładzie wypadku belgijskiego autokaru, do którego doszło w marcu 2012 roku
w tunelu w pobliżu miejscowości Sion na terenie kantonu Valais. W wyniku tej tragedii
zginęło 28 osób w tym 22 dzieci, a 24 zostały ranne. Na podstawie tego zdarzenia poddano
ocenie istniejące procedury działania w przypadku zdarzeń nadzwyczajnych, czas reakcji,
ilość zaangażowanych osób i środków, jak również organizację działań po zdarzeniu
i współpracę ze stroną belgijską. Okazało się, iż nadmiar policjantów, strażaków oraz
ratowników bezpośrednio na miejscu zdarzenia nie sprzyja dobrej koordynacji działań
i powoduje niepotrzebny zamęt organizacyjny.
ORCA jest cywilną organizacją samorządową na wypadek zdarzeń kryzysowych, zajmuje się
porządkowaniem opracowywaniem procedur na wypadek zdarzeń w sytuacjach
nadzwyczajnych, wypracowywaniem metod współpracy pomiędzy instytucjami
odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo oraz służbą zdrowia. Organizuje ćwiczenia okresowe
szkoleniowe oraz instruktażowe, odpowiada za kierowanie pracami komisji ds. zdarzeń
kryzysowych, jak również zajmuje się przygotowywaniem corocznego raportu
z przeprowadzonych działań. ORCA posiada opracowane procedury m.in. na wypadek
katastrof naturalnych np. lawin, z uwagi na górzyste ukształtowanie terenu oraz powodzi,
wybuchu elektrowni atomowej (na terenie Szwajcarii znajdują się
4 elektrownie), a także katastrof komunikacyjnych.
IZBA ZATRZYMAŃ. W trakcie wizyty w izbie zatrzymań na uwagę zasługują niezwykle
praktyczne rozwiązania, które po pierwsze minimalizują nakład środków finansowych na
obsługę i ochronę osób zatrzymanych, a jednocześnie wpływają na komfort i bezpieczeństwo
osób tam pracujących. Po pierwsze wszystkie cele są jednoosobowe, posiadają monitoring,
a w każdej z nich znajduje się woda pitna, prysznic i jednocześnie ubikacja. Miejsce to na
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
kamerze jest przysłonięte. Umożliwia to zatrzymanemu zaspokajanie podstawowych potrzeb
fizjologicznych bez angażowania pracowników izby zatrzymań (większość z nich to
asystenci policyjni, a nie policjanci). Rzeczy ujawnione przy zatrzymanym umieszcza się
w tzw. kopercie bezpiecznej, zamkniętej, co niweluje konieczność każdorazowego
sprawdzania depozytu w przypadku przemieszczania się zatrzymanego. W izbie zatrzymań na
stałe zatrudnione są dwie pielęgniarki, co również ułatwia pracę policjantom, jak również nie
generuje niepotrzebnych wydatków, związanych z transportem i kosztem badań
zatrzymanego przez szpital. Podkreślenia wymaga również fakt, iż konwojami osób
zatrzymanych zajmują się firmy zewnętrzne niepolicyjne za wyjątkiem osób niebezpiecznych.
Siedziba Policji Kantonalnej VAUD:
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Oznakowanie radiowozów oraz motocykli w Policji w kantonie VAUD
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
W trakcie wizyty w siedzibie antyterrorystów: DARD
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Strzelnica w siedzibie Policji w kantonie VAUD
Wizyta w zespole minersko - pirotechnicznym
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Ku naszemu zadowoleniu okazało się, iż jest też polski akcent w szwjacarskiej policji -
robot do wykrywania materiałów wybuchowych: duży powyżej i mały poniżej:
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Wystawa w siedzibie Policji w kantonie Vaud :
Metody Sherlocka Holmesa – (metoda dedukcji) - stanowią podstawy kryminalistyki Dr
Edmond Locard.
W Laboratorium Kryminalistycznym, każdy z nas otrzymał jeden ślad, a każdy z nich
reprezentował inną metodę kryminalistyczną, natomiast sposób działania tamtejszych
policjantów mogliśmy zobaczyć z bliska:
Traseologia: Poszukiwanie sprawcy:
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
DNA :
Daktyloskopia :
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Podróż z Lozanny do Savatan ...
Lokalizacja Akademii Policyjnej
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Kręta droga z lotu ptaka do Sztabu Akademii Policyjnej (pkt A)
Akademia Policyjna usytułowana jest « rzut kamieniem » od jeziora Genewskiego, tuż obok
historycznego i wojskowego miasta St. Maurice, jak również w sąsiedztwie gorących źródeł
Lavey les Bains i wznosi nad doliną Rodanu na wysokości 640 metrów.
Dyrektorem Akademii jest podpułkownik Alain Bergonzoli, którego motto brzmi „policjant
działa w taki sposób, w jaki został ukształtowany, a zatem trzeba go tak ukształtować, żeby
działał tak jak tego oczekujemy”. Dzisiaj siły policyjne są koniecznością. Nasze środowisko
społeczne charakteryzują sytuacje złożone i nieprzewidywalne. Aby być dobrym policjantem
należy nabyć profesjonalne umiejętności, ale dziś nie wystarczy być tylko dobrym
detektywem, dzielnicowym, policjantem w ruchu drogowym, czy też specjalistą od strzelania.
Trzeba posiadać zdolność i elastyczność dostosowania się do różnych okoliczności, jakie
możemy spotkać w życiu. Policjant musi również posiadać narzędzia kulturowe konieczne do
integracji ze społeczeństwem. Przyszły policjant w trakcie trwania szkolenia musi posiąść
umiejętności, które będą miały odzwierciedlenie w indywidualnej odpowiedzialności oraz
odwadze. Prawdziwa kultura policyjna ma odbicie w „myśleniu przed działaniem”. Policjant
ubierając swój mundur po raz pierwszy niezależnie od rodzaju stanowiska ma takie znaczenie,
jakie wyraża jego postawa i działanie. Policjant musi mieć siłę i wiarę w swoje przekonania
oraz siłę, którą potrafi adekwatnie użyć, siłę która pozwala na ludzkie traktowanie innych
w każdych okolicznościach. Policjant kończąc szkołę wejdzie system prawa ustanowionego,
system, dla którego priorytetem jest lojalność i służba. Lojalność wobec hierarchii nie jest
kompromisem, musi wyrażana z dumą, zrozumieniem i spójnością. Jeśli służba w Policji jest
źródłem poświęcenia, oddania, dyspozycyjności, siły, krzepkości i odporności, oznacza to
postawę moralną, która przyczynia się do tego że każdy z osobna będzie ją stosował wobec
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
innych i wobec państwa. W czasie szkolenia w Akademii Policyjnej policjanci poznają, na
czym polega ich zawód, tu zostanie im pokazane na czym ma polegać ich zaangażowanie:
służyć społeczeństwu i chronić obywateli.
Szkolenie podstawowe trwa 12 miesięcy. Rekrutacja obejmuje testy sprawnościowe,
psychologiczne oraz znajomość języka francuskiego. Rozpoczyna się na początku każdego
roku w jego pierwszym kwartale.
Ciekawym elementem jest program Enduro, który ma na celu poprawę kondycji fizycznej
przyszłych policjantów. W trakcie 100 kilometrowego marszu policjanci muszą przepłynąć
Rodan, pokonać trasę na rowerze, a także zaliczyć wspinaczkę wysokogórską. Szkolenie to
wpływa także na rozwój psychiczny, jak również pozwala na przetestowanie umiejętności
współpracy w grupie.
Kolejnym etapem szkolenia jest udział w stażu poza granicami Szwajcarii - we Francji,
w trakcie którego policjanci mają możliwość zapoznania sią z działaniami tamtejszej Policji
na wypadek zamieszek w miejscach publicznych.
W trakcie szkolenia nie brakuje również zajęć z psychologii, czyli nowoczesnego szkolenia
z mowy ciała - program Dartfish
Akademia Policyjna prowadzi ponadto szkolenia specjalistyczne dla policjantów:
przewodników psów,
pirotechników,
z zakresu wyszkolenia strzeleckiego,
specjalnych grup interwencyjnych (antyterroryści),
doskonalenie umiejętności szybkiego prowadzenie pojazdów,
negocjatorów policyjnych,
dzielnicowych,
dochodzeniowych,
z zakresu udzielania pierwszej pomocy
Szkoła świadczy również odpłatne szkolenia dla instytucji zewnętrznych np. ratowników
medycznych, pracowników banków i innych prywatnych instytucji oraz urzędników.
Ponadto w Akademii Policyjnej szkoleni są także asystenci policyjni – pracownicy służby
wspomagającej Policję
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Szkolenie podstawowe może być uzupełnione również kolejnymi trzema poziomami
szkoleń:
Diplôme Policier II
Bachelor Policier III
Master Policier IV
Widok ze szkoły, a w środku doliny Valais rzeka Rodan
Wejście do « tajnych » bunkrów Savatan
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
W samym sercu Savatan
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Ćwiczenia teoretyczne z procedury AMOK:
ZAŁOŻENIA PROCEDURY AMOK
ZDARZENIE
Zagrożenie zidentyfikowane
tryb kontaktowy
Kierować się szybko w stronę
zaznaczonego miejsca
Neutralizacja zagrożenia
Zagrożenie niezidentyfikowane
tryb poszukiwania
Zlokalizowanie zagrożenia
tryb kontaktowy
Kierować się szybko w kierunku
zaznaczonego miejsca
Neutralizacja zagrożenia
Szwajcaria chętnie uczy się od innych, a z drugiej strony chętnie dzieli się swoimi
doświadczeniami. Dlatego też szwajcarska Policja śledząc na bieżąco sytuację na świecie na
kanwie przestępczości i terroryzmu nie zadaje sobie pytania czy zdarzenie z udziałem
aktywnego strzelca wystąpi, tylko pytanie brzmi: kiedy to nastąpi? Istotą procedury AMOK
jest jak najszybsza neutralizacja zagrożenia, czyli zatrzymanie sprawcy – aktywnego strzelca
i zminimalizowanie liczby osób rannych i poszkodowanych w całym zdarzeniu.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Ćwiczenia praktyczne z procedury AMOK:
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Ćwiczenia w tłumie …
Stary magazyn broni w Lavey ...
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Exercice commence .... !!! Ćwiczenie trwa …
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Helikopter
Sala do ćwiczeń taktyki i techniki interwencji w Lavey
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Ostatni dzień praktycznych ćwiczeń na strzelnicy...
… widok z za naszymi plecami...
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Nauka nie poszła w las…
Wszyscy razem z instruktorami DARD :
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
PODSUMOWANIE. Szwajcaria nie oszczędza na policjantach i dba o to by posiadali
najlepsze wyposażenie, mundury oraz pojazdy. Dla przykładu większość floty samochodowej
to pojazdy marki Skoda z uwagi na najlepsze parametry w optymalnej cenie, każdy
z policjantów dysponuje najnowszym telefonem firmy Apple. Na każdym kroku widać
rozsądne gospodarowanie finansami, czego doskonałym przykładem jest izba zatrzymań, czy
też budynek po starym magazynie broni, który niezwykle tanim kosztem został zaadoptowany
na potrzeby szkoleniowe przyszłych policjantów. Na poparcie tej tezy ścianki działowe
pomieszczeń zostały wykonane z listewek i folii przemysłowej. Niespodzianką, jaka
spotkaliśmy wewnątrz magazynu jest nieczynny już helikopter, który umożliwia
przeprowadzenie specjalistycznych ćwiczeń. Taka sama sytuacja ma miejsce w starych
wojskowych bunkrach wykutych w górach Savatan, gdzie przyszli policjanci mają do
dyspozycji sale symulacyjne tj. sala sądowa, nocny lokal, posterunek Policji, mieszkanie,
sklep samoobsługowy, bank. Dodatkowym atutem tych miejsc jest to, że każde z nich posiada
nagłośnienie i kamery, dlatego też ćwiczenia mogą być nagrywane i oglądane przez innych
„na żywo” w odrębnym pomieszczeniu.
Program szkolenia był niezwykle napięty, wszystko chodziło „jak w szwajcarskim zegarku”.
Nie możemy przewidzieć wszystkich sytuacji, ale Szwajcarzy pokazali nam, że od samego
początku, począwszy od wyszkolenia podstawowego policjantów w zakresie umiejętności
zawodowych, poprzez trening psychologiczny i fizyczny możemy kształtować naszą
mentalność i postawę. Funkcjonowanie procedur na wypadek zagrożeń
z przyczyn ludzkich oraz naturalnych, czerpanie nauki z doświadczeń innych, może tylko
udoskonalić metody naszej pracy i wpłynąć, na jej lepszą jakość i efektywność. To wszystko
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
powoduje, że Policjant postrzegany jest jako profesjonalista i cieszy się uznaniem
społeczeństwa, któremu ma służyć.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
CZĘŚĆ II
SPRAWOZDANIE ZE SZKOLENIA W NIEMCZECH
I. WSTĘP
Projekt Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie pn. „AMOK – wypracowanie założeń
teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy, który w miejscu
publicznym szykuje się do zamachu” uzyskał dofinansowanie w ramach Programu „Uczenie
się przez całe życie – Leonardo da Vinci”.
Celem projektu było:
- Zapoznanie z taktykami działania policjantów niemieckich oraz procedurami
opracowanymi po masakrze w Gimnazjum im. Gutenberga w Erfurcie
- Wymienienie doświadczeń w zakresie uwarunkowań psychologicznych oraz motywów
działania sprawców zamachów
- Omówienie możliwości zapobiegania i przeciwdziałania tego rodzaju przestępczości
- Budowanie współpracy międzynarodowej – wymiana doświadczeń
- Uzyskanie wiedzy o landzie Turyngia
Skład grupy uczestników projektu:
- podinsp. Zbigniew Domalik – Komenda Powiatowa Policji w Nowym Targu
- podinsp. Tomasz Rajca – Komenda Powiatowa Policji w Nowym Targu
- nadkom. Beata Szymańska – KWP w Krakowie
- kom. Władysław Wojtyczka - KWP w Krakowie
- podkom. Michał Kamiński – KWP w Krakowie
- podkom. Adam Solawa – Komisariat Policji w Czarnym Dunajcu (KPP w Nowym Targu)
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
W projekcie uczestniczyli funkcjonariusze Policji, którzy w swojej praktyce zawodowej
mogą spotkać się z problematyką zagrożenia zamachem.
Miejscem szkolenia była Komenda Policji w Erfurcie oraz Centrum Szkolenia Policji landu
Turyngia w Meiningen.
II. ZAMACH W GUTENBERG-GYMNASIUM
Wypracowywanie założeń rozpoznania potencjalnego sprawcy zamachu odbywało się na
bazie zdarzenia, które miało miejsce trzynaście lat temu w jednej ze szkół
w Erfurcie. W trakcie strzelaniny zginęło siedemnaście osób, a siedem zostało rannych.
Sprawcą masakry był Robert Steinhauser - były uczeń gimnazjum, który został wcześniej
usunięty ze szkoły za sfałszowanie zaświadczenia lekarskiego. Rodzice sprawcy nie
wiedzieli, że ich syn został wydalony ze szkoły i byli przekonani, że przygotowuje się do
matury.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
W dniu 22 kwietnia 2002 roku w Gimnazjum odbywały się egzaminy maturalne. W tym
dniu Robert Steinhauser jak co dzień udał się „do szkoły”. Po wejściu do budynku spotkał
woźnego i zapytał czy w szkole jest dyrektorka. Następnie udał się do toalety gdzie miał
schowaną amunicję. Przebrał się tam w czarny uniform, założył kominiarkę i zaczął
strzelaninę. Głównym celem napastnika byli nauczyciele, jednak zabił też policjanta i dwóch
uczniów. Sprawca szedł przez korytarze kolejnych pięter, otwierał drzwi do klas i strzelał do
nauczycieli.
Około godziny 11.10 policjanci zespołu patrolowego z Erfurtu otrzymali od dyżurnego
komendy polecenie aby udać się do Gimnazjum Gutenberga ponieważ „…coś złego się
stało…”. Funkcjonariusze udający się na miejsce nie zdawali sobie sprawy z sytuacji jaka
zaistniała w szkole. Po przyjeździe na miejsce panował chaos – uczniowie wybiegali
z budynku. Nikt nie był w stanie udzielić konkretnych informacji o zaistniałej sytuacji. Jeden
z policjantów postanowił wejść do szkoły aby zorientować się w sytuacji. W tym momencie
sprawca z okna szkoły śmiertelnie postrzelił funkcjonariusza w głowę. Drugi policjant
uświadomił sobie dopiero wtedy, że sytuacja jest poważna. Została wysłana na miejsce
zdarzenia grupa policjantów do zadań specjalnych.
W tym momencie nie wiadomo były czy w budynku znajduje się jeden czy wielu sprawców.
Po przybyciu policjantów grupy specjalnej Steinhauser znajdował się na czwartym piętrze
budynku szkoły. Rozpoczęła się ewakuacja uczniów i pracowników szkoły. Policjanci
rozpoczęli kolejno przeszukania każdego pomieszczenia. Wiele klas było zamkniętych gdyż
znajdowali się w nich przestraszeni uczniowie. Uczniowie nie chcieli otwierać drzwi na
wezwania policjantów, gdyż obawiali się że może to być sprawca strzelaniny.
Po wejściu policjantów do szkoły sprawca był na czwartym piętrze i nie strzelał już do
nikogo. Na korytarzu spotkał nauczyciela Reinera Heisa, który powiedział do niego
„Strzel do mnie, tylko patrz mi w oczy!”. Steinhauser zawahał się, po czym odpowiedział:
„Na dzisiaj wystarczy, panie Heise”. W tym momencie Heise wepchnął go do klasy, zamknął
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
drzwi na klucz i zbiegł do sekretariatu. Krótko po tym wydarzeniu sprawca popełnił
samobójstwo.
Steinhauser planował zamach dużo wcześniej, był członkiem klubu strzeleckiego. Posiadał
dzięki temu broń i amunicję.
W dniu masakry Steinhauser strzelał z Glocka 17, kal. 9 mm. Miał przy sobie również
wielkokalibrową strzelbę „pump action”.
III. PRZEBIEG SZKOLENIA
Dzień pierwszy pobytu w Erfurcie rozpoczął się od spotkania z komendantem
Innenministerium w Erfurcie (odpowiednik KWP) panem Winfridem Bischlerem.
Komendant przedstawił strukturę Landu Turyngia oraz projekty zmian w ramach
realizowanej reformy policji, dążącej do centralizacji zarządzania zadaniami. Omówione
zostały taktyczne działania Policji niemieckiej w związku z masakrą w Erfurcie 26 kwietnia
2002 roku. Zapoznano się z zadaniami poszczególnych pionów policji.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Następnie odbyła się relacja szczegółowa policjanta, który jako pierwszy został skierowany
na miejsce strzelaniny w Gimnazjum.
Omówione zostały błędy popełnione w trakcie komunikacji między policjantem
przyjmującym zawiadomienie, a funkcjonariuszami skierowanymi na miejsce zdarzenia.
Policjanci skierowani na miejsce masakry otrzymali jedynie informację aby udali się do
gimnazjum Gutenberga gdyż coś złego się tam dzieje. Na miejscu dopiero zorientowali się, że
sytuacja wygląda poważnie.
Następnym punktem było spotkanie z dyrektorką gimnazjum, która była świadkiem
masakry.
Wieczorem zostaliśmy zaproszeni do ministerstwa landu na konferencję dotyczącą praw
człowieka współorganizowaną przez Instytut Polski w Lipsku. Spotkaliśmy się z dr Hanną
Machińską – Dyrektorem Biura Rady Europy w Warszawie, która gościła w Erfurcie.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
W dniu 08.10.2013r., spotkaliśmy się z policjantem prowadzącym postępowanie procesowe
w sprawie strzelaniny w gimnazjum im. Gutenberga D. Krause. Funkcjonariusz prowadzący
śledztwo przedstawił etapy prowadzonego postępowania, omówił długotrwałe oględziny
miejsca zdarzenia. W trakcie trwania śledztwa policjanci prowadzący sprawę nie
kontaktowali się z mediami, nie przekazywano również żadnych szczegółowych informacji
z prowadzonego postępowania. D. Krause podkreślił negatywny wpływ mediów na toczące
się postępowanie. W gazetach i telewizji pojawiło się wiele hipotez, które nie miały
potwierdzenia w rzeczywistości jednak tworzyły błędny obraz o zdarzeniu i ukazywały
policję z złym świetle. W związku z krytycznymi głosami pod adresem policji prowadzonych
było wiele postępowań wobec policjantów jednak wszystkie zakończyły się pozytywnie dla
funkcjonariuszy. Nie stwierdzono żadnych podstaw do wyciągania konsekwencji wobec
policjantów.
Następnie odbyło się spotkanie z trzema policjantami grupy do zadań specjalnych PHK
Zimmerman, PD Goltz, KHM Storzner. Policjanci omówili etapy działania po wejściu na
miejsce strzelaniny. Omówione zostały taktyczne działania policjantów po wejściu do
budynku szkoły, przeszukiwanie pomieszczeń w celu znalezienia sprawcy.
Dalszym punktem wizyty było spotkanie z przedstawicielką ministerstwa edukacji Dr. Ewald
oraz przedstawicielami kuratorium oświaty.
Dr Ewald przedstawiła wnioski jakie zostały wyciągnięte po strzelaninie w szkole oraz
podjęte działania w celu zapobiegania w przyszłości podobnym sytuacjom.
Do szkół zostały przesłane wytyczne mówiące o tym jak powinni zachować się nauczyciele,
uczniowie i pracownicy szkół w sytuacji zagrożenia zamachem. Procedura mówi
o taktycznych rozwiązaniach w szkołach. W sytuacji zagrożenia osoby znajdujące się
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
w pomieszczeniach powinny zostać tam, zamknąć drzwi i przesunąć na nie meble, usunąć
się z linii ewentualnych strzałów, skontaktować się z policją i czekać na pomoc.
Przede wszystkim jednak przedstawiciele edukacji podkreślali, że nauczyciele i wychowawcy
nie mogą bagatelizować najmniejszych niepokojących sygnałów przejawów demoralizacji ze
strony uczniów. Wychowawcy i psycholodzy szkolni powinni jak najszybciej podjąć
współpracę z uczniem, postawić trafną diagnozę i starać się pracować z uczniem i jego
rodziną.
Następnie udaliśmy się do sekcji techniki kryminalistycznej, gdzie zapoznaliśmy się z pracą
specjalistów techniki kryminalistycznej. Pokazano nam nowoczesne pomieszczenia, sprzęt
i aparaturę kryminalistyczną.
Budynek sekcji Techniki Kryminalistycznej Pomieszczenie do
przeprowadzania oględzin
Sprzęt kryminalistyczny, komory do Urządzenie do daktyloskopowania osób
ujawniania śladów linii papilarnych
Po południu zwiedzaliśmy Weimar . Od nazwy miasta pochodzi nazwa okresu w niemieckiej
historii, Republika Weimarska 1918 – 1919. Konstytucja niemiecka została zredagowana
właśnie w Weimarze. W mieście znajduje się wiele zabytków, uczelnie wyższe i uczelnie
artystyczne.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
W czwartym dniu wizyty zostaliśmy zaproszeni do szkoły policji w Meiningen.
Na terenie szkoły odbyły się pokazy policjantów brygady do zadań specjalnych. Policjanci
zainscenizowali wejście do budynku szkoły, przeszukanie poszczególnych pomieszczeń oraz
zademonstrowali sprzęt, który znajduje się na ich wyposarzeniu.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Następnie w Centrum Szkolenia Policji zwiedzaliśmy muzeum
Późnym popołudniem zwiedzaliśmy zamek w Wartburgu.
Wartburg wzniesiony został w 1067 roku z polecenia ówczesnego grafa Ludwika Springera.
Budowlę uświetnia bogato zdobiony wystrój w formie rzeźb kamiennych. Podstawowym
materiałem budowlanym był piaskowiec.
Spośród wielu średniowiecznych twierdz Wartburg zasługuje na szczególną uwagę.
Zawdzięcza on bowiem swój rozkwit wydarzeniom o charakterze pokojowym i twórczości
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
umysłowej. Świadectwem jest poezja dworska, przekład Nowego Testamentu dokonany przez
Lutra oraz poezja Goethego.
10.10.2013r.
8.30 – 11.30
Radzenie sobie ze stresem po sytuacjach traumatycznych – referat psychologa pani
Athenstedt
12.30 – 16.00
Spotkanie z koordynatorem komórki sztabu związana z pomocą psychologiczną ofiarom
masakry w gimnazjum Gutenberga
Omówione zostały aspekty w zakresie: zabezpieczenia logistycznego, psychologicznego.
Wnioski wyciągnięte po zdarzeniu:
- zmiana w procedurze wydawania pozwolenia na broń
-opracowanie procedur związanych z bezpieczeństwem w szkole
-opracowanie procedur opieki nad policjantami, którzy uczestniczą w sytuacjach
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Ostatni dzień pobytu
W ostatnim dniu pobytu odbyła się dyskusja i dzieliliśmy się wnioskami .
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
CZĘŚĆ III
SPRAWOZDANIE ZE SZKOLENIA W GRECJI
W dniach 22 - 28.09.2013 roku delegacja małopolskiej Policji w składzie:
- podinsp. Marek Karkula – Komenda Powiatowa Policji w Nowym Targu,
-podkom. Michał Janerko –Komisariat Policji w Krościenku nad Dunajcem (KPP Nowy
Targ),
- asp. Grzegorz Wojda – Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie,
-asp. Patryk Przebinda – Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie,
- asp. Radosław Kijak – Komenda Powiatowa Policji w Nowym Targu,
- Barbara Smoroń – Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie
przebywała w Grecji w regionie Attyki w mieście Ateny w ramach projektu Leonardo da
Vinci - „AMOK - wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania
potencjalnego sprawcy, który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu”.
Program wizyty obejmował zapoznanie się z zagadnieniami z zapobiegania i reagowania
w przypadku wystąpienia sytuacji określanej w/w terminem.
Miejscem szkolenia było miasto Wielkie Ateny. Warto dodać, że mianem Aten określa się
tylko i wyłącznie centralną część metropolii, która sama w sobie liczy ok. 700 tyś.
mieszkańców. Całość metropolii Wielkich Aten składa się 7 dzielnic podzielonych
dodatkowo na 48 gmin, gdzie łączna liczba mieszkańców wynosi ok. 6 milionów osób. Rodzi
to wyobrażenie o ogromie obowiązków nałożonych na Policję Grecji w regionie Attyki.
Ta kolebka starożytnej cywilizacji przyciąga olbrzymią liczbą zabytków i w obecnych
czasach różnorodnością kulturową, która wykształciła się wraz z ciągle rosnącą liczbą
imigrantów z krajów Bliskiego Wschodu.
Wizyta:
1. 23.09.2013r. – Wizytacja siedziby EKAM.
EKAM to elitarna jednostka antyterrorystyczna, która wchodzi w skład Helleńskiej Policji.
EKAM utworzono w 1978r. jako oddzielną jednostkę. Wraz z reformami państwowymi w
Grecji w 1984r. (co za tym idzie także połączeniem Policji i Straży Miejskiej w jedną
instytucję) ten elitarny oddział policjantów przestał figurować jako samodzielny pododdział i
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
został włączony w szeregi Helleńskiej Policji bezpośrednio podlegając pod Komendanta
Głównego Policji.
W skład jednostki EKAM wchodzi 160 policjantów. 120 stacjonuje w Atenach, natomiast 40
funkcjonariuszy oddziału w Salonikach.
Doskonale przygotowani fizycznie, mentalnie oraz logistycznie funkcjonariusze codziennie
trenują by nosić zaszczytne miano elity wśród greckiej policji. Wśród nich można wyróżnić
chociażby ratowników medycznych, saperów, snajperów czy spadochroniarzy.
Warto dodać, że podstawowymi jednostkami broni tego oddziału są m.in. Glock 21, Sig Sauer
229, Heckler & Koch MP5, Colt M4A1 czy też Heckler & Koch G3A2.
Podstawowe zadania EKAM pokrewne są z czynnościami realizowanymi przez SPAP –
odbijanie zakładników, zatrzymania groźnych przestępców, zabezpieczanie wystąpień
urzędników państwowych etc.
W trakcie wizytacji przedstawiono sposób działania/reagowania funkcjonariuszy Policji w
sytuacji pojawienia się osoby określanej mianem „Active Shooter”.
Warto dodać, że członkowie EKAM zajmują ten sam budynek co funkcjonariusze MAT (Anti
Riot Police – nie pełniący służb patrolowych, a jedynie mobilizowanie w trakcie potrzeby –
demonstracje/protesty).
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
2. 24.09.2013r. – ćwiczenia praktyczne, demonstracja sposobu działania funkcjonariuszy
EKAM.
Uczestnicy szkolenia zostali zapoznani z zastosowaniem w praktyce przepisów regulujących
działanie członków EKAM w określonych sytuacjach.
Podstawowe zasady działania funkcjonariuszy to:
rozpoznanie sytuacji
osąd / ocena sytuacji
działanie
Przygotowanie logistyczne, współpraca z policjantami prewencji (General Patrolling
Division) skutkuje przygotowaniem planu działania dla jednostek EKAM.
Jako uczestnicy programu „AMOK” członkowie delegacji mogli aktywnie brać udział
w ćwiczeniach strzeleckich, taktyki z zakresu wejść do budynków, unieruchamiania
i zabezpieczenia pojazdów, monitorowania i rozpoznawania sytuacji zagrożenia ze strony
„Activ Shooter’a”.
Największą bolączką Policji w Grecji jest brak dostatecznego wsparcia finansowego ze strony
państwa.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Placówką treningową jednostki EKAM są zaadaptowane pod ten cel byłe strzelnice
olimpijskie wraz z dostępną infrastrukturą. Kryzys finansowy spowodował wstrzymanie prac
modernizacyjnych.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Dzień szkoleniowy uwieńczony został uroczystą kolacją w budynku Attica General Police
Directorate (GADA), podczas której przekazano symboliczne upominki.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
3. 25.09.2013r. – wizytacja Parnisia Police Station – Komisariat Policji Parnisia.
Członkowie delegacji wizytowali Komisariat Policji w Parnisii. Cała grupa mogła poznać
pracę samodzielnej jednostki/komisariatu począwszy od rozlokowania poszczególnych
sekcji/wydziałów w budynku, aż po schemat działań.
Funkcjonariusze rzeczonego komisariatu przedstawiali charakterystykę swojej pracy
poruszając szczególnie istotny problem narastającej ilości imigrantów. Wg ich relacji teren
podległy rejonowo ich jednostce jest statystycznie najbardziej zagrożonym przestępczością
dokonywaną przez cudzoziemców bez zarejestrowanego pobytu.
Kwestia organizacji służby nie odbiega zbytnio od modelu stosowanego w Polsce.
Stanowisko dowodzenia nadzorowane jest bezpośrednio przez odpowiedzialną za to komórkę
w GADA (Response Unit).
Skomputeryzowany system łączności między jednostkami i komunikacja na łączach
analogowych usprawniają kierowanie dostępnymi patrolami już na poziomie każdego
komisariatu.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
4. 26.09.2013r. Wizytacja Attica General Police Directorate (GADA).
Czwarty dzień wizyty w Grecji członków delegacji umożliwił przyglądanie się pracy
funkcjonariuszy głównej siedziby Policji w Atenach – GADA’y. Z uwagi na restrykcje
dotyczące dostępu osób postronnych do pomieszczeń budynku delegacja mogła odwiedzić
centrum dowodzenia i dysponowania dostępnymi patrolami/środkami (Response Unit oraz
Duty Control Unit), oraz centrum dowodzenia przeznaczonym do kierowania tylko
i wyłącznie policją drogową (Traffic Police Control Unit).
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Response Unit dzieli się na dwa pomieszczenia. W jednym z nich funkcjonariusze (30
funkcjonariuszy + 1 nadzorujący) dyżurujący przy telefonach alarmowych dbają o filtrowanie
zgłoszeń kategoryzując je (odpowiednio A, B, C) i przydzielając do patroli w podzielonym na
sektory mieście. Funkcjonariusze systemu dowodzenia patrolami odbierają dziennie ok. 10
tys. Telefonów, z czego ok. 15% wymaga interwencji policjantów służb patrolowych.
Pomieszczenie obok Response Unit zajmują funkcjonariusze Duty Control Unit mający na
celu koordynowanie działań funkcjonariuszy będących w służbie. Sztab ludzi (ok. 40 osób)
dba o bezpieczeństwo mieszkańców miasta jak i podległych im funkcjonariuszy Policji. Czas
służby w podanych wyżej komórkach wynosi zawsze 8 godz.
W podziemiach budynku GADA znajduje się Traffic Police Control Unit. Są to
skomputeryzowane stanowiska zajmowane przez 20 funkcjonariuszy koordynujących
działania podejmowane przez funkcjonariuszy Wydziału Ruchu Drogowego (Traffic Police).
Do dyspozycji koordynatorów oddanych jest 1000 (!!!) kamer monitoringu miejskiego. Tak
wysoka cyfryzacja usprawnia koordynowanie i zarządzanie zasobami ludzkimi.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
5. 27.09.2013r. Wizytacja Hellenic Police Academy.
Ostatniego dnia szkolenia i zaznajomienia się z pracą policji w Grecji członkowie delegacji
mieli możliwość dokładnego zapoznania się z systemem szkolenia nowoprzyjętych oraz
będących już w służbie funkcjonariuszy.
W skład Akademii Policyjnej wchodzą:
-level institution) – możliwość zdobycia
wykształcenia wyższego poprzez studia w Akademii Policji w Atenach
School – szkoła dla oficerów niższego szczebla
– najwyższy możliwy poziom kształcenia oficerów.
Wymagany jest przynajmniej dziesięcioletni staż służby. Nie jest wymagane
stanowisko oficerskie. Stopnie nadawane są wraz ze stażem.
– możliwość wstąpienia w szeregi Policji zamiast
odbywania zasadniczej służby wojskowej.
Złożony system edukacji policjantów trwa 4 lata. Funkcjonariusze kształcą się
i trenują przez 10 miesięcy, by później przez okres letni (lipiec-sierpień) odbywać
praktyki w terenie na przydzielonym wcześniej komisariacie.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Brak jest typowego dla Policji w Polsce podziału wymogów sprawności fizycznej
w zależności od płci. W Grecji mężczyźni i kobiety mają stawiane te same wymogi
(warto dodać, że 25% stanu etatowego policjantów w Grecji stanowią kobiety).
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
WNIOSKI KOŃCOWE
Grecja jest krajem borykającym się z problemami finansowymi, co można zauważyć
wizytując infrastrukturę policyjną. Niemniej jednak wyposażenie policjantów jest traktowane
priorytetowo. Wszelkie środki przymusu, radiowozy (ogumienie klasy premium) czy
wyposażenie dydaktyczne są priorytetami dla wydatków budżetowych związanych z Policją.
Komputeryzacja oraz poprawa łączności wpływają pozytywnie na poprawę pracy
funkcjonariuszy.
Grecja jako państwo UE w obecnych czasach stanowi swoistą „zaporę” przed napływem
nielegalnych imigrantów.
Szkolenie odbyte w tym państwie jak i rozmowy z funkcjonariuszami potwierdzają, że
zagrożenie zjawiskiem „Active Shooter” jest traktowane poważnie i każdy z krajów
członkowskich UE jest na nie przygotowany. Przepisy i ćwiczenia praktyczne sprawiają, że
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
policjanci świadomie podchodzą do problemu. Zakres działania jednostek innych niż
antyterrorystyczne jednakowo określony jest w przepisach regulujących pracę policji
w każdym poszczególnym państwie.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
CZĘŚĆ IV
SPRAWOZDANIE ZE SZKOLENIA W CHORWACJI
Niżej wymienieni policjanci zostali delegowani na wyjazd do Chorwacji w dniach 22
do 28 września 2013 roku, w związku z programem „Leonardo Da Vinci”, „AMOK”-
wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy
który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu.
Miejsce zakwaterowania Akademia Policyjna w Zagrzebiu - Chorwacja.
UCZESTNICY DELEGACJI
podinsp. Krzysztof Łuczyński – KWP w Krakowie
podinsp. Robert Siemek – KPP Nowy Targ
kom. Dariusz Bańka – KPP Nowy Targ
asp.szt. Andrzej Opoczko – KWP w Krakowie
mł.asp. Rafał Skrobot – KPP Nowy Targ
asp.sztab.Robert Bretner specjalista Wydziału Prewencji KWP w Krakowie
Celem wyjazdu była wymiana doświadczeń zawodowych, pogłębienie wiedzy na
temat funkcjonowania chorwackiej Policji, metod działania oraz zasad i procedur
obowiązujących w pionach policji chorwackiej, a także jej ewentualnej współpracy z polską
policją. Istotnym aspektem było również wypracowanie wspólnego stanowiska co do metod
i możliwej pomocy przy rozwiązywaniu tych problemów zarówno na terenie Chorwacji jak
i terenie Polski.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
W dniu 22-09-2013 roku (niedziela) przybycie i zakwaterowanie w Zagrzebiu Chorwacja.
1. W dniu 23-09-2013 roku (poniedziałek) spotkanie i rozmowa z Dyrektorem
Generalnym Policji Republiki Chorwacji. Rozmowa dotyczyła pobytu polskiej
delegacji oraz metod wypracowania ewentualnej współpracy pomiędzy policjami
Polski i Chorwacji.
2. Spotkanie i przedstawienie prezentacji multimedialnej przygotowanej przez polską
delegację nt. struktury małopolskiej policji dla Komendanta Policji Specjalnej
Komendy Głównej Republiki Chorwackiej i kilkunastoosobowej spec grupy.
3. Spotkanie i rozmowa z Komendantem Oddziałów Prewencji Policji Komendy
Głównej Policji Republiki Chorwackiej.
4. W dniu 24-09-2013 roku (wtorek) wizyta w Dyrektoracie Policji Zagrzebskiej (odp.
Komendy Stołecznej – Miejskiej Policji). Spotkanie i rozmowa z jej Szefem,
a następnie przedstawienie prezentacji multimedialnej nt. struktury małopolskiej
policji. Następnie obejrzenie i wysłuchanie prezentacji przygotowanej przez stronę
chorwacką.
5. Wizyta i udział w charakterze widzów w międzynarodowych zawodach strzeleckich
zorganizowanych przez Spec Policję Chorwacką w której udział wzięli m.in.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
policjanci z Serbii, Bośni i Hercegowiny. Prezentacja sprzętu strzeleckiego będącego
na wyposażeniu chorwackiej spec grupy.
6. Spotkanie i wizyta w Wydziale Policji Drogowej w Zagrzebiu oraz rozmowa z szefem
tego Wydziału na temat ich działania w tym obszarze.
7. Wizyta w Centrum Operacyjnym w Komendzie Stołecznej w Zagrzebiu. Rozmowa
z operatorami tego Wydziału. Wymiana doświadczeń. Porównanie chorwackiego
sztabu do warunków polskich.
8. W dniu 25-09-2013 roku (środa) wizyta w siedzibie Pododdziału
Antyterrorystycznego „Lućko” pod Zagrzebiem. Prezentacja multimedialna
przygotowana przez stronę chorwacką nt. struktury policji specjalnej w Chorwacji.
9. Wyjazd z Zagrzebia do Centrum Nurkowego Policji Specjalnej podlegającej pod
Komendę Główną Policji Chorwackiej mieszczącą się w Mali Lośinj (wyspa Lośinj).
Zakwaterowanie w Centrum Nurkowym „Mali Lośinj).
10. W dniu 26-09-2013 roku (czwartek) udział polskiej delegacji w prezentacji Centrum
Nurkowego w „Mali Lośinj”.
11. Udział polskiej delegacji w praktycznym wykorzystaniu łodzi służbowej będącej na
wyposażeniu Centrum Nurkowego „Mali Lośinj”. Udział w omówieniu prezentacji
przygotowanej przez stronę chorwacką. Powrót do Zagrzebia.
12. W dniu 27-09-2013 roku (piątek) wizyta i rozmowa z szefem Oddziałów Prewencji
Policji, a następnie uczestnictwo delegacji polskiej w prezentacji środków
i wyposażenia tych Oddziałów. Po tej prezentacji ćwiczenia Oddziałów Prewencji
przygotowanej specjalnie dla delegacji polskiej.
13. W dniu 28-09-2013 roku (sobota) udział polskiej delegacji wspólnie ze stroną
chorwacką w uroczystościach święta policji w Zagrzebiu. Następnie krótkie spotkanie,
rozmowa i złożenie meldunku Ministrowi Spraw Wewnętrznych Republiki
Chorwackiej.
14. Powrót delegacji do Polski.
Wspólny projekt zgodnie z programem pobytu podejmowano na terenie Zagrzebia,
oraz w bazie nurkowej na wyspie Malij Losinj – Chorwacja.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
EWALUACJA POBYTU
Nasza wizyta została podsumowana przez polską delegację pod kątem wykorzystania
doświadczeń chorwackiej policji, wziąwszy pod uwagę fakt wejścia Republiki
Chorwackiej w struktury Państw Członkowskich Unii Europejskiej, a następnie
omówiono pobyt i spostrzeżenia.
Zwrócono uwagę na specyfikę położenia geograficznego Chorwacji, a tym samym
dogodności do wykorzystania przez zorganizowane struktury przestępcze pod kątem
szmuglu narkotyków. Następnie dogodność działalności przestępczości
zorganizowanej z obszaru handlu ludźmi (THB). Posiadania nielegalnie przez znaczny
procent obywateli chorwackich broni palnej, zarówno broni krótkiej jak i broni
długiej. Problemów chorwackiej policji w zakresie materiałów wybuchowych również
wytwarzanych metodami tzw. „domowymi”.
W rozmowach z szefami chorwackiej policji powtarzała się potrzeba wymiany nie
tylko informacji, ale również wymiany osobowej, powołującej się jednocześnie na
wzorowe relacje z policjami m.in. z Węgier, Niemiec, Austrii czy Słowenii.
Mając pogląd na całokształt wyposażenia chorwackiej policji należy bezspornie
stwierdzić wyskoki standard sprzętu będącego w ich użytkowaniu.
To samo należy stwierdzić jeśli chodzi o wyszkolenie np. strzeleckie czy fizyczne.
Reasumując policja chorwacka wyraża ogromne zapotrzebowanie na kontynuację
wspólnych działań w przyszłości i wymiany informacji i doświadczeń celem
usprawnienia działań i korzyści dla obu stron.
Amok – wypracowanie założeń teoretycznych i praktycznych rozpoznania potencjalnego sprawcy który w miejscu publicznym szykuje się do zamachu
2012-1-PL1-LEO03-27690 AB-3801/2/2012/WK
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Leonardo da Vinci
Zespół redakcyjny sprawozdania:
komisarz Wojciech Król
komisarz Władysław Wojtyczka
podkomisarz Sylwia Para
aspirant sztabowy Robert Bretner
aspirant Robert Kijak