44
Recreatiegebieden 3.0 Jan Rotmans 29 maart, Ridderkerk

20120329 recreatieruimte zuid holland

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Recreatiegebieden 3.0

Jan Rotmans

29 maart, Ridderkerk

Page 2: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Samenleving in Transitie

we leven niet in een tijdperk van verandering

maar in een verandering van tijdperken

Herman Verhagen

crises zijn manifestatie van systeemovergang

Page 3: 20120329 recreatieruimte zuid holland

25 jaar

DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase

25 jaar

Transitie naar duurzame samenleving

Nieuw Paradigma

Nieuwe Instituties

Kant

elpu

nt Oud Paradigma

Oude Instituties

Tijd

Opb

ouw

van

duur

zam

e sa

men

levin

g

We zitten hier

Page 4: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Transitie naar Duurzaamheid

zoektocht naar nieuwe waarden

Van Naar

wantrouwen vertrouwenik & zelf wij & samenkorte termijn lange termijnmaximaal optimaalstatus gelukwelvaart welzijnkwantiteit kwaliteit

ethische revolutie

nieuwe waarden, nieuwe moraal en nieuwe omgangsvormen

Page 5: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Cultuur Verandering

oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld

exploitatiemodel co-operatiemodel

economisch rendement maatschap. rendement

lineaire processen kringlopen

waarde ontlenen waarde creëren

zelfredzaam samenredzaam

Page 6: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Structuur Verandering

oude structuur nieuwe structuur

verticaal horizontaal

hiërarchisch netwerken

top-down bottom-up

centraal decentraal

zuilen gemeenschappen

Page 7: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Sturings Verandering

oude sturing nieuwe sturing

mono-actor sturing netwerksturing

controle, beheersing adaptief, anticipatief

zekerheid onzekerheid

simplexiteit complexiteit

regisseren faciliteren

Page 8: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Wat betekent dit voor gebiedsontwikkeling?

Page 9: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Transitie Gebiedsontwikkeling

van naar

aanbodgestuurd vraaggestuurd

vastgoed gebiedswaarden

grondwinstengebiedsrendement

Page 10: 20120329 recreatieruimte zuid holland

20 jaar

DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase

20 jaar

Transitie van modernisme naar sustainisme

sustainismeorganisch, dynamisch

cyclisch

gezondheid, vitaliteit

evolutionair mensbeeldKa

ntel

punt

modernismerationaliteit

functiescheiding

superioriteit

rationeel mensbeeld

Tijd

Opb

ouw

van

duur

zam

e sa

men

levin

gl

Gebiedsontwikkeling zit hier

Consolidatie

Page 11: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Gebiedsontwikkeling 3.0

wezenlijk anders bij gebiedsontwikkeling 3.0

inhoud, proces, financiering

Page 12: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Inhoud

zoektocht naar de identiteit van een gebied

van waaruit de kernwaarden van een gebied

elkaar maximaal kunnen versterken zodat een

gebied zich organisch en in balans ontwikkelt

zonder afwenteling

gesloten kringlopen

Page 13: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Proces

selectieve participatie

smal en diep draagvlak i.p.v. breed draagvlak

koplopers uit samenleving i.p.v. belangenbehartigers

geleidelijke draagvlakverbreding

organisch ontwikkelen

Page 14: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Financiering maatschappelijk rendement

partijen binden zich voor langere tijd aan een gebied

rendement strekt zich ook uit over langere periode

rendement uit creatie van gebiedwaarden

naast vastgoed: schone energie, schone lucht, schoon water,

schone mobiliteit, biologisch voedsel, natuur

Page 15: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Financierderszorgverzekeraars

energiebedrijven

woningcorporaties

maatschappelijke instellingen

pensioenfondsen

gebiedsfonds voor grondontwikkeling & vastgoedexploitatie

Page 16: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Nieuwe Verdienmodellen

- ontwikkelen van groene daken en gevels (oppervl.)

- ondergronds ontwikkelen

- handelen in oppervlaktes

- gebiedsgebonden energie

- drijvend, duurzaam ontwikkelen

Page 17: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Wat betekent dit voor recreatiegebieden?

Page 18: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Park van de 21ste eeuw

groot stadspark tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep

voor avontuurlijke en sportieve recreatie

masterplan 2009, uitvoering per ……

recreatieve hart van Haarlemmermeer

gemengd gebruik: natuurbos, agrarisch gebied, recreatie

geen gebruikers, nog geen cultuurhistorische inbedding

Page 19: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Transitie

van park naar belevenisgebied

‘vital food recreation valley’

Page 20: 20120329 recreatieruimte zuid holland

schaalvergelijking met Central Park, New York

Page 21: 20120329 recreatieruimte zuid holland

wandelen tussende dieren

ecologischeoevers

volkstuintjes

high-techfietsverbindingen

boomgaard biologische boerenkleine windturbines

Page 22: 20120329 recreatieruimte zuid holland

appels plukken tijdens het oogstseizoen

Page 23: 20120329 recreatieruimte zuid holland
Page 24: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Recreatiegebieden in Transitie

van naar

mono-functioneel multi-functioneel

passief actief

recreatie belevenis

Page 25: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Recreatiegebied 3.0

belevenisgebied

actieve beleving

afwisselend

flexibel, adaptief

gemeenschappen

groen en blauw zijn pijlers

Page 26: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Waarden en Diensten

bouwsteen van de groene economie

creëert waarden voor de groene economie

economische diensten:

gezondheid, welbevinden, kwaliteit van leven

luchtkwaliteit, wateropvang, klimaatadaptatie

werkgelegenheid,

Page 27: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Vraaggericht

vraaggerichte recreatie

vraag is divers, flexibel en dynamisch

voorkeuren gebruikers veranderen snel

verschillende typen gebruikers

flexibel gebruik vs diversiteit gebruikers

Page 28: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Diversiteit

rust ruimte

fietsen skaten race-fietsen

wandelen hardlopen nordic-walking

koffie drinken pannekoek eten

overnachten

Page 29: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Anno 2012 in Zuid-Holland

aanbod blijft achter bij vraag

kwalitatief en kwantitatief tekort

recreatie staat onder druk

potentie is er om recreatie te versterken

Page 30: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Streefbeeld 2030 Zuid-Holland

samenhangend, gevarieerd, verbindend, aantrekkelijk

goed bereikbaar via veilige routes

onderling verbonden groengebieden

schoon, veilig en ecologisch veerkrachtig

nieuwe publiekstrekkers in groengebieden

Page 31: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Kanttekening bij Streefbeeld

transformatieve element ontbreekt

meer van hetzelfde, alleen gevarieerder en beter

transformatie naar belevenisgebieden

belevenis, beleving vanuit gebiedseigen identiteit

typen gebruikers nog niet gespecificeerd

Page 32: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Alternatief Streefbeeld

11 belevenisgebieden die zijn verbonden

elk belevenisgebied heeft icoon

recreatie op en om water (groen op het water)

energielandschap, waterlandschap

voor diverseit aan gemeenschappen

Page 33: 20120329 recreatieruimte zuid holland
Page 34: 20120329 recreatieruimte zuid holland
Page 35: 20120329 recreatieruimte zuid holland
Page 36: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Nieuw Verdienmodel

waardering van recreatieve diensten

ecologische diensten: schone lucht, schoon water

250 euro per kg NOx ; 50 euro per m2 voedsel ; 500 euro per m3 water

economische diensten: werkgelegenheid, vestigingsfactor

50.000 euro per fte

sociale diensten: gezondheid, welbevinden, kwaliteit van leven

100.000 euro per DALY

Page 37: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Gebiedsbalans

Kosten

investeringen transformatie

onderhoud, beheer, exploitatie

Baten

monetaire ecologische waarden

monetaire sociale waarden

monetaire economische waarden

Page 38: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Sturing: Organisch Ontwikkelen

ruimte bieden

– mentale ruimte, juridische ruimte, financiële ruimte– belemmeringen wegnemen, netwerken bevorderen

richting geven

– agenderen vanuit ambitieuze vergezichten – heldere kaders voor duurzame recreatie ontwikkeling

Page 39: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Selectief Participatieproces

arena’s met koplopers voor recreatiegebieden

per recreatiegebied 1 arena met 15 koplopers

burgers betrekken via crowdsourcing

geleidelijk aan draagvlakverbreding

Page 40: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Wat betekent dit voor rol van Provincie?

Page 41: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Sturing: organisch ontwikkelen

ruimte bieden

– faciliteren en stimuleren van eigen initiatief– belemmeringen wegnemen, netwerken bevorderen – mentale ruimte, juridische ruimte, financiële ruimte

richting geven

– investeren in en realiseren van collectieve voorzieningen – afstemmen van ontwikkelingen in meer samenhang – herformulering van leidende principes voor gebied

Page 42: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Faciliterende rol Provincie

agenderen

stimuleren

verbinden

schakelen

organisch ontwikkelen

Page 43: 20120329 recreatieruimte zuid holland

Co-Creatie

ontwikkelen met marktpartijen

innovatieruimte [regelluwe zone]

binnen duurzaamheids kaders

stap voor stap gebied duurzaam ontwikkelen

Page 44: 20120329 recreatieruimte zuid holland

samenleving is in transitie

recreatiegebieden transformeren in belevenisgebieden

dynamisch, flexibel, iconisch, gemeenschappen

co-creatie met private en maatschappelijke partners

transitie vergt een faciliterende rol van provincie

Conclusies