2013 Mali Yılı Bütçesi’nin T.B.M.M. Plan ve Bütçe ... · Kaynak: TÜİK, Kalkınma Bakanlığı Kamu Kesimi Sosyal Harcama İstatistikleri, SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

2013 Mali Yılı Bütçesi’nin

T.B.M.M. Plan ve Bütçe Komisyonu’na Sunumu

Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın

10. Yılı

Prof. Dr. Recep AKDAĞ

Sağlık Bakanı

20 Kasım 2012

Açıklamalar

A- Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı (Retorikten Gerçeğe) 10. yıl

B- Başarı Faktörleri

C- Sağlıkta Dönüşüm Programının 10. Yıl Değerlendirmesi

1- Erişim

2- Kalite

3- Verimlilik

4- Finansal Sürdürülebilirlik

D- Yeni Ufuklara Doğru

E- Ödenek Karşılaştırma

4

5

22

37

39

92

109

127

141

154

İçindekiler

4

• Sunumda Sağlıkta Dönüşümün on yılı ile önceki on yılın verileri

karşılaştırılmaktadır.

• 2012 yılı verileri ilk dokuz aylık verilerin on iki aya projeksiyonu

ile elde edildi. Yıl sonu enflasyon oranı %7,4 olarak alındı.

• Sağlık Bakanlığı’na ait verilere, SSK dahil kamudan devralınan

sağlık tesislerine ait donanım ve personel sayıları dahil edildi.

• Sağlık tesislerine ait donanım ve personel sayılarına hizmet

alımı dahil edildi.

Açıklamalar

5

A- Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı

(Retorikten Gerçeğe)

10.yıl

6

Successful Health System Reforms: The Case Of Turkey

Başarılı Sağlık Sistemi Reformları: Türkiye Örneği (sayfa 6), 2012

Yayınlayan Kuruluş: Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi

2002:

“Yeni bin yılın başında Türkiye’deki sağlık

sektörünün performansı, sağlık sonuçları,

mali koruma ve hasta memnuniyeti

penceresinden bakıldığında hem OECD ülkeleri

arasında hem de DSÖ Avrupa Bölgesi’nde en

alt sıradaydı.”

A- Retorikten Gerçeğe

7




2012:

“DSÖ Tallinn Sözleşmesinin sağlıkta

hakkaniyet ve cevap verebilirlik prensiplerini

uygulayan ülkeler için Türkiye başarılı bir

örnektir.”


OECD Reviews of Health Systems Turkey

OECD Sağlık Sistemi İncelemeleri Türkiye (sayfa 107), 2008

Yayınlayan Kuruluş: OECD, Dünya Bankası

“Sağlıkta Dönüşüm Programı, 2003 öncesi

sağlık sisteminin zayıf yönlerini bertaraf edip

güçlü yönleriyle reform yapmayı amaçlayan bir

“ders kitabı” mahiyetindedir.”

8


BMJ, Healthcare in Turkey: from laggard to leader,

12 March 2011, vol. 342

BMJ, Türkiye’de Sağlık Hizmetleri:

Geri Kalmışlıktan Liderliğe, 12 Mart 2011, sayı. 342

“Sıkça duymaya alıştığımız

başarısızlıkların aksine Türkiye,

orta gelir düzeyindeki ülkelerde eşi

görülmemiş hız ve düzeyde sağlık

çıktılarını iyileştiren ve bin yıl kalkınma

hedeflerini 2015’ten önce yakalayan

bir başarı örneğidir.”

9


Health System Strengthening:

Lessons from the Turkish Experience. December 2009, vol.12

Sağlık Sistemlerinin Güçlendirilmesi:

Türkiye’deki Deneyimden Öğrenilen Dersler, Aralık 2009, sayı.12

Yayınlayan Kuruluş: Dünya Bankası

“Türkiye’den alınan dersler:

Kararlı, esnek ve sonuç odaklı

sağlık politikalarının sağlık sektörü

performansına önemli etkileri vardır.”

10


Türkiye için Doğumda Beklenen Yaşam Süresi:

Tahmin:

2025: 75 yıl (Dünya Sağlık Örgütü Raporu,1998)

Gerçekleşme:

2009: 75 yıl (DSÖ Sağlık İstatistikleri Raporu, 2011)

11


Doğumda Beklenen Yaşam Süresi

Grafik 1

12

Türkiye ile aynı gelir grubunda olan ülkelerde beklenen yaşam süresi

2000-2009 yılları arasında 2 yıl uzarken ülkemizde bu artış 5 yıl oldu.

Yaşam Beklentisi (2009) Kazanılan Yıllar (2000-2009)

80,0

OECD

Üst

Gelir Grubu

Ülkeler

Türkiye

DSÖ

Avrupa

Bölgesi

Orta-Üst

Gelir Grubu

Ülkeler

Dünya

79,5

75,0

75,0

71,0

68,0

2,0

2,4

5,0

3,0

2,0

2,0


Kaynak: OECD Health Data Temmuz 2012, DSÖ World Health Statistics 2011

13

Turkey Health System Performance Assessment 2011

Sağlık Sistemi Performans Değerlendirmesi Türkiye (sayfa 4), 2011

Yayınlayan Kuruluş: DSÖ, Dünya Bankası

“Sağlıkta Dönüşüm Programı uygulama

süresinde Türkiye’de doğumda beklenen

yaşam süresindeki iyileşme Avrupa

Bölgesi’ndekinden daha büyük olmuştur.”


Tahminler:

2020-2030 : 19

2020-2030 : 19

2025 : 16

Gerçekleşmeler:

1998 : 43,0

2003 : 29,0

2008 : 17,0

2011 : 7,7 14

Türkiye İçin Bebek Ölüm Hızı (binde)

(Birleşmiş Milletler Dünya Nüfusuna Bakış, 1994)

(Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı, 1995)

(Dünya Sağlık Örgütü Raporu, 1998)

(Hacettepe Üniversitesi, TNSA, 2008)

(İstanbul Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

“Bebek ve Beş Yaş Altı Çocuk Ölüm Araştırması 2012”)




Bebek Ölüm Hızı (binde)

15

Son 10 yılda ülkemiz ile aynı gelir grubunda olan ülkelerde bebek ölümleri %41 azaltılabildi.

Türkiye'de bu oran %77 oldu. DSÖ Avrupa Bölgesinin 2015 yılı milenyum hedefi binde 9’dur.

Türkiye, bu hedefi geçerek üst gelir grubu ülkelerin ortalamalarına yaklaştı.

Grafik 2

Bebek Ölüm Hızı (2010) Değişim Oranı (2000 – 2010)

40,0

16,0

11,0

7,7

5,0 28,6

76,7

38,9

40,7

21,6 Dünya

Orta-Üst

Gelir Grubu

Ülkeler

DSÖ

Avrupa

Bölgesi

Türkiye

Üst

Gelir Grubu

Ülkeler


Kaynak: İstanbul Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi “Bebek ve 5 Yaş Altı Çocuk Ölüm Araştırması 2012”,

DSÖ World Health Statistics 2012

Not: Türkiye verisi 2011 yılına aittir.

16

Decline in the Under-5 Mortality Rate (U5MR) in Turkey A Case Study

Türkiye’de 5 Yaş Altı Ölüm Hızında Düşüş: Bir Vaka Çalışması (sayfa 4), 2009

Yayınlayan Kuruluş: UNICEF

“Doğum öncesi bakımda artış, sağlık kuruluşlarında

ve sağlık personeli nezaretinde doğum yapan kadın

sayısında artış, yenidoğan yoğun bakım

hizmetlerinin nicelik ve nitelik olarak gelişmesi,

yenidoğanların ve çocukların

sağkalımına doğrudan katkı sağlamıştır.”


Tahmin:

2015: 25,0

Gerçekleşmeler:

2002: 64,0

2007: 21,2

2011: 15,5

17

Türkiye İçin Anne Ölüm Oranı (yüz bin canlı doğumda)

(Birleşmiş Milletler Milenyum Hedefleri, 2000)

(Sağlık Bakanlığı İstatistik Yıllığı, 2011)




Anne Ölüm Oranı (yüz bin canlı doğumda)

18

Son 10 yılda ülkemiz ile aynı gelir grubunda olan ülkelerde anne ölüm oranı %30 azaltılabildi.

Türkiye'de bu oran %77 oldu.

DSÖ Avrupa Bölgesinin 2015 yılı milenyum hedefine 2011 yılında ulaştık.

Grafik 3

Anne Ölüm Oranı (2010) Değişim Oranı (2000 – 2010)

210,0

53,0

20,0

15,5

14,0 -7,7

76,9

31,0

30,3

34,4 Dünya

Orta-Üst

Gelir Grubu

Ülkeler

DSÖ

Avrupa

Bölgesi

Türkiye

Üst

Gelir Grubu

Ülkeler


Kaynak: SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2011, DSÖ World Health Statistics 2012


19

The European Health Report 2009

Avrupa Sağlık Raporu 2009, (sayfa 18), 2009

Yayınlayan Kuruluş: Dünya Sağlık Örgütü

Türkiye’de ilerlemeler:

“Anne ölüm oranlarını politik öncelik olarak

belirlemek, buna göre finansman ayırmak,

hizmet ve politikaları kültürel hassasiyetlere göre

düzenlemekle sağlandı. Bu hizmetler hamileler

için hastane yakınında doğum öncesi

bakımevlerinin kurulmasını ve acil obstetrik

vakalarda ücretsiz kara ve hava ulaşımının

sağlanmasını içerir.”


Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet Oranı, (%)

20

39,5

76

62 62

0

20

40

60

80

2003 2011

Türkiye

AB

Grafik 4


Kaynak: Bulletin of the World Health Organization 2009, 87:271-278,

Avrupa Komisyonu Social Climate Report 2011,

TÜİK Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2011

21

Successful Health System Reforms: The Case of Turkey



“Aynı şekilde etkileyici olan bir başka

husus da sağlık sektöründen duyulan

genel memnuniyetin 2003’te %39.5’ten,

2011’de %75.9’a çıkmasıdır.”


22


1- Politik Etik 2- Politik Kararlılık ve Hükümet Desteği 3- Adanmış Reform Ekibi 4- Kaynak Tahsisi 5- Geri Bildirimler 6- Ortaklıklar

23


Önce İnsan…

Herkes için Sağlık…

24

B- Başarı Faktörleri / Politik Etik

Bir dönüşüm programının başarısı

için millet meclisinin, başbakanın ve

hükümetin desteği elzemdir.

“ Bir sağlıklı nefesin bedeli olamaz;

buna dikkat edeceğiz. Önce devlet değil

önce insan diyeceğiz.” Recep Tayyip ERDOĞAN

25

B- Başarı Faktörleri / Politik Kararlılık

26

BMJ, Healthcare in Turkey: from laggard to leader.

12 March 2011, vol. 342

BMJ, Türkiye’de Sağlık Hizmetleri: Geri Kalmışlıktan Liderliğe.

12 Mart 2011, sayı. 342

“Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın

uygulanmasındaki başarı faktörlerinden

bir tanesi, değerleri ve yol gösterici ilkeleri

belirleyecek vizyon, liderlik ve politik

kararlılıktır.”

B- Başarı Faktörleri / Politik Kararlılık

Politik kararlılık ve adanmış reform ekibi,

profesyonellikle birlikte başarılı bir reformun

anahtarıdır.

27

B- Başarı Faktörleri / Adanmış Reform Ekibi

B- Başarı Faktörleri / Adanmış Reform Ekibi

28

29




“Sağlık Bakanı ve ekibi, vatandaşların uygun

sağlık hizmetine hakkaniyetle erişimini sağlamak

için kararlılıkla, gece gündüz mesai yapmıştır.”


Kişi Başı Kamu Sağlık Harcaması, (SGP $) / Sağlık Harcamasının GSYİH İçindeki Payı, (%)

30

1993 2002 2012

Türkiye 124 / (%1,8) 330 / (%3,8) 789 / (%4,4)

OECD 984 / (%5,5) 1.565 / (%5,9) 2.386 / (%6,9)*

Tablo 1

B- Başarı Faktörleri / Kaynak Tahsisi

Kaynak: TÜİK, Kalkınma Bakanlığı Kamu Kesimi Sosyal Harcama İstatistikleri, SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2011, OECD Health Data 2012

* OECD verileri 2010 yılına aittir.

81 ilde 348 ziyaret gerçekleştirdik (2003 - 2012).

31

Saha Koordinatörleri

B- Başarı Faktörleri / Geri Bildirimler

Günlük ortalama 6.000 başvuruyu sonuçlandırıyoruz.

32


33

SABİM’e Ulaşan Başvuruların Dağılımı, (%)

Grafik 5

Bilgi Talebi %75

Öneri %15

Şikayet %0,5


34

Sağlık Bakanlığı personelinin Sağlık Bakanı’na doğrudan ulaşabildiği

iletişim kanalıdır.

Günlük başvuru sayısı ortalama 100’dür.


• Medya

• Siyasetçiler

• Saha araştırmaları

35


• Uluslararası kuruluşlar (DSÖ, UNICEF, OECD…)

• Diğer bakanlıklar ve kamu kurumları

• Sivil Toplum Kuruluşları ve Meslek Birlikleri

• Üniversiteler

36

B- Başarı Faktörleri / Ortaklıklar

C- Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın

10. Yıl Değerlendirmesi:

“Sağlıklı Türkiye”

37

38

İnsan

C- SDP’nin 10. Yıl Değerlendirmesi

Value For Money In Health Spending, OECD, 2010 (modifiye edilmiştir).

39

1- Erişim


Hakkaniyet

Fiziksel Erişim

Finansal Erişim

40

C- SDP’nin 10. Yıl Değerlendirmesi / Erişim

41

Kişi Başı Hekime Müracaat Sayısı, (yıl)

Grafik 6

0,4

1,1

3,2

1,1

2,0

5,0

1,5

3,2

8,2

0

3

6

9

1993 2002 2012

Sağlık Ocağı / Aile Hekimliği

Hastane

Toplam

C- SDP’nin 10. Yıl Değerlendirmesi / Fiziksel Erişim

42

Sağlık İnsan Gücü


Sağlık Bakanlığında Çalışan Uzman Hekim Başına Düşen Nüfus

(Aralık 2002 - Kasım 2012)

Uzman hekim başına düşen nüfusun en fazla olduğu il ile en az olduğu il

arasındaki oran Aralık 2002’ de 1/13 iken Kasım 2012’de 1/3’tür.

43

2.017

26.883

1.351

3.631

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

An

ka

ra

Ka

rab

ük

Isp

art

a

Sa

msu

n

Kır

ıkka

le

Mu

ğla

Sin

op

Ba

lıke

sir

Bu

rdu

r

Uşak

Kır

kla

reli

Ayd

ın

Ba

rtın

Ma

nis

a

İzm

ir

Çan

akka

le

Bo

lu

İsta

nb

ul

Zo

ng

uld

ak

Ya

lova

Eskiş

eh

ir

An

taly

a

Bu

rsa

Kır

şe

hir

Am

asya

Tra

bzo

n

Ne

vşe

hir

Ed

irn

e

Riz

e

TÜ

RK

İYE

Me

rsin

Çoru

m

Erz

inca

n

Den

izli

Ad

an

a

Kü

tah

ya

Sa

ka

rya

Ela

zığ

Gir

esu

n

Art

vin

Ka

sta

mo

nu

Dü

zce

Niğ

de

Bile

cik

Ord

u

Ka

ram

an

Hata

y

Ko

ca

eli

Afy

on

Ma

laty

a

To

ka

t

Ka

yse

ri

Ko

nya

Aksa

ray

Siv

as

Te

kir

da

ğ

Çan

kır

ı

Ga

zia

nte

p

K.M

ara

ş

Kilis

Erz

uru

m

Osm

an

iye

Ad

ıya

ma

n

Gü

mü

şh

an

e

Yo

zg

at

Iğd

ır

Ba

yb

urt

Bin

gö

l

Ard

ah

an

Ka

rs

Tu

nce

li

Diy

arb

akır

Ma

rdin

Va

n

Siirt

Bitlis

Ba

tma

n

Şa

nlıu

rfa

Mu

ş

Şır

na

k

Hakka

ri

Ağ

rı

Aralık 2002 Kasım 2012

Grafik 7


112 Acil Sağlık Hizmetleri

2002 2012

112 Ambulans 618 2.841

Ambulans Helikopter 0 19

Ambulans Uçak 0 4

Deniz Ambulansı 0 4

Kar Paletli Ambulans 0 224

Motosikletli Acil Müdahale Ekibi 0 52

Hizmet Alabilen Kırsal Nüfus (%) 20 100

Taşınan Vaka 350.000 3.250.000

44

Tablo 2 Not: Türkiye’ de 112 Acil Sağlık Hizmetleri 1994 yılında başladı.


81 ilimizde özel eğitimli 4.909

sağlık personeli yetiştirdik.

Avrupa’nın en büyük medikal

kurtarma ekibini kurduk.

Bu ekiplerimiz ülke içinde ve

dışında göğsümüzü kabartan

kurtarma operasyonlarına

katıldılar.

Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE)

Afet ve Acil Durumlarda Sağlık Hizmetleri

45


Afet ve Acil Durumlarda Sağlık Hizmetleri

46


Van Depremi

• 112 acil sağlık ekipleriyle 20 dakika içerisinde

gerekli müdahalelere başladık.

• 4.176 sağlık personeli takviyesi yaptık.

• 6 set ağır iklim tipi sahra hastane, 40 sağlık

aracı ile gezici sağlık hizmeti sunduk.

• 115 ton ilaç, serum ve sarf malzemesi ile

hastane tıbbi donanım seti sevk ettik.

• 7 ambulans helikopter, 2 ambulans uçak ve

personeliyle birlikte 295 ambulansla hizmet verdik.

Assessment Of Health Systems Crisis Preparedness

Sağlık Sistemlerinin Krize Hazırlık Değerlendirilmesi Türkiye (sayfa 54), 2010

Yayınlayan Kuruluş: DSÖ

“Türkiye’de krize hazırlık alanında politik

kararlılık üst düzeydedir ve ulusal ve

uluslararası afetlere müdahale kapasitesi

kanıtlanmıştır.”

47


Assessment Of Health Systems Crisis Preparedness

Sağlık Sistemlerinin Krize Hazırlık Değerlendirilmesi Türkiye (sayfa 55), 2010

Yayınlayan Kuruluş: DSÖ

“Türkiye, çok sayıda ulusal ve uluslararası

operasyon ile afet hallerinde tıbbi yardım

sağlamak açısından devasa bir tecrübe

kazanmıştır. Bu tecrübe DSÖ Avrupa Bölgesinde

paylaşılmalı ve müşterek kapasite artırma

faaliyetleri için kullanılmalıdır.”

48


49


Aşılama Oranı, (%)

77 78

97

60

70

80

90

100

1993 2002 2012

Grafik 8

1993 2002 2012

Çocukluk Döneminde

Rutin Uyguladığımız Aşılar

BCG

Difteri

Boğmaca

Tetanoz

Oral Polio

Kızamık

(6 antijen)

BCG

Difteri

Boğmaca

Tetanoz

Oral Polio

Kızamık

Hepatit B

(7 antijen)

BCG

Difteri

Aselüler Boğmaca

Tetanoz

Polio

Hemofilus İnfluenza tip B

Kızamık

Kızamıkçık

Kabakulak

Hepatit B

Konjuge Pnömokok

Hepatit A

Su Çiçeği

(13 antijen)

50

Aşılama Hizmetleri

Tablo 3


Beşli

Kombine

Aşı

Üçlü

Kombine

Aşı

51


Anne ve Çocuk Sağlığı

Grafik 10 Grafik 9

63

70

95

50

75

100

1993 2002 2012

Doğum Öncesi Bakım Hizmetleri, (%) (en az bir ziyaret)

60

69

96

50

75

100

1993 2002 2012

Hastanede Yapılan Doğum Oranı, (%)

52


60

62

99

50

75

100

1993 2002 2012

Bebek İzlem Oranı, (%)

13

141

913

0

200

400

600

800

1000

1993 2002 2012

Bebek Dostu Hastane Sayısı


Grafik 12 Grafik 11

53


2.106

3.260

8.600

0

3.000

6.000

9.000

1993 2002 2012

Üreme Sağlığı Hizmeti Alanlar, (bin)


Grafik 13

54


11

59

99

0

20

40

60

80

100

1993 2002 2012

Yenidoğan Fenilketonüri Taraması, (%)


Grafik 14

55


0 0

87

0

20

40

60

80

100

1993 2002 2012

Yenidoğan İşitme Taraması

0 0

99

0

20

40

60

80

100

1993 2002 2012

Yenidoğan Hipotiroidi Taraması

0 0

99

0

20

40

60

80

100

1993 2002 2012

Yenidoğan Biyotinidaz Taraması


Grafik 17 Grafik 16 Grafik 15

56


0 0

98

0

20

40

60

80

100

1993 2002 2012

Bebeklere Ücretsiz D Vitamini Desteği

0 0

98

0

20

40

60

80

100

1993 2002 2012

Bebeklere Ücretsiz Demir Desteği


0 0

98

0

20

40

60

80

100

1993 2002 2012

Hamilelere Ücretsiz Demir Desteği, (%)

Grafik 20 Grafik 19 Grafik 18

Misafir Anne projesinden yıllık ortalama 5.000 anne faydalanıyor. 57



Aile Hekimliği Uygulaması

Artık ailemize özel doktorlarımız var.

Hekimlerimizin çalışma ortamlarını ve vatandaşlarımızın hizmet

aldığı fiziki altyapıyı iyileştirdik.

Aile sağlığı merkezlerinde vatandaşımız, güler yüzlü ve iyi eğitimli

personelle karşılaşmakta ve daha kaliteli hizmet almaktadır.

2002 yılında sağlık ocaklarında muayene sayısı 69 milyondu.

Aile hekimliğine geçişle birlikte bu sayı 2012 yılında 240 milyon

oldu.

58


Aile Hekimliği Uygulaması

Kırsalda mobil sağlık hizmeti ve mobil eczane uygulamasını

başlattık.

• Günde 126 bin vatandaşımız mobil sağlık hizmetlerinden

faydalanmaktadır.

• Günde 20 bin vatandaşımız ilacını mobil eczanelerden

almaktadır.

59


• Obezite ile Mücadele Programı

• Diyabet Önleme ve Kontrol Programı

• Tütünle Mücadele Programı

• Kalp ve Damar Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı

• Solunum Yolu Hastalıklarına Karşı Küresel İttifak (GARD)

• Ruh Sağlığı Kontrol Programı

60

Sağlıklı Yaşam Programları


61

Obezite ile Mücadele Programı

On dokuz Yaş ve Üzeri Bireylerde Vücut Kitle İndeksinin Dağılımı, (%)


Zayıf %2

Normal %33

Kilolu %35

Obez %30

Grafik 21 Kaynak: Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010

62

On iki Yaş ve Üzeri Bireylerde Fiziksel Aktivite Yapma Durumu, (%)



Haftada 1-2 Kez

%10

Haftada 3 Kez ve Üzeri

%18

Egzersiz Yapmayan

%72

Grafik 22 Kaynak: Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010

63


Türkiye Obezite ile Mücadele Programı ve Ulusal Eylem Planı’nı

2010 yılında uygulamaya koyduk.

Sağlıklı yaşam kapsamında:

•vücut kitle indeksinin hesaplanması

•porsiyon küçültme

•hareketi artırma



Hadi Yürüyek

Malatya 64


Hareket Ediverin Gari!

Muğla 65


Hayde Gidelum Hayde

Trabzon 66


Datlıyı Duzluyu Yemeyecez Gezelencez Zayıfleycez

Burdur 67

Grafik 23

68

Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol Programı

7

13

0

2

4

6

8

10

12

14

1998 2010

20 Yaş Üzeri Diyabetli Nüfus Oranı, (%)


Kaynak: TURDEP I (1998), TURDEP II Çalışması (2010)

İstanbul Üniversitesi tarafından

poliklinik hastaları üzerinde

diyabet prevalans çalışması

yapıldı.

69

Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol Programı


Kaynak: EUROSTAT Veri Tabanı (European Health Interview Survey-EHIS Verileri), TÜİK Sağlık Araştırması 2010

* Türkiye verisi 2010 yılına aittir.

15 Yaş Üzeri Beyana Dayalı Diyabet Prevalansının

Uluslararası Karşılaştırması, 2008, (%)

3,1 3,5 3,7

4,2 4,2

5,2 5,2 5,6 5,6

5,9 6 6,1 6,2 6,4 6,9

7,4 7,7 7,9

0

3

6

9

Ro

ma

nya

Esto

nya

Litva

nya

Belç

ika

Bulg

arista

n

Fra

nsa

Po

lonya

Kıb

rıs

Avu

stu

rya

İsp

an

ya

Slo

vakya

Çe

k C

um

hu

riye

ti

Tü

rkiy

e

Slo

ve

nya

Ma

lta

Alm

anya

Yunanis

tan

Ma

carista

n

Grafik 24

70

Grafik 25

Tütünle Mücadele Programı


Kaynak: TÜİK Küresel Yetişkin Tütün Araştırması 2008,

TÜİK Sağlık Araştırması 2010,

TÜİK Küresel Yetişkin Tütün Araştırması 2012

71

DSÖ Avrupa Bölgesi Ulusal Tütün Kontrol

Toplantısı (Ankara, 20 Eylül 2012):

“Türkiye, DSÖ M-POWER kriterlerine göre en

yüksek uygulama puanı alan (M-POWER’ın

tüm başlıklarını yerine getiren)

dünyada ilk ülkedir.”

Tütünle Mücadele Programında

Dünya Birincisi Olduk


Kalp ve damar hastalıkları konusunda toplumu bilgilendirmek,

davranış değişiklikleri oluşturarak sağlıklı ve kaliteli hayat

sürdürülmesini sağlamak amacıyla “Türkiye Kalp ve Damar

Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programını” 2011 yılında

uygulamaya başladık.

72

Türkiye Kalp ve Damar Hastalıklarını Önleme ve

Kontrol Programı


Dünya Sağlık Örgütü’ nün kronik solunum yolu hastalıklarının

önlenmesi ve kontrolü için oluşturduğu “Solunum Yolu

Hastalıklarına Karşı Küresel İttifak (GARD)” projesine 2007

yılında dahil olduk.

“GARD Türkiye Eylem Planı” bu konuda dünya’da hazırlanan

ilk eylem planıdır. DSÖ tarafından diğer ülkelere de örnek

gösterildi. Uygulama devam etmektedir.

73

Solunum Yolu Hastalıklarına Karşı Küresel İttifak


Dünya Sağlık Örgütü’ nün ruh sağlığı politikaları doğrultusunda

Türkiye Ruh Sağlığı Eylem Planını uygulamaya başladık.

Ruh sağlığı hizmetlerini çağdaş dünyada uygulanan şekliyle

toplum temelli olarak geliştiriyoruz.

48 ilde 55 Toplum Ruh Sağlığı Merkezi kurduk.

2013 yılında 81 il, 185 merkezle modeli tüm Türkiye’ye yaygınlaştırmayı hedefliyoruz.

74

Ruh Sağlığı Kontrol Programı


Çocuğa yönelik istismarla etkin mücadelenin bir parçası olan

Çocuk İzlem Merkezlerini (ÇİM) kurduk.

İlk Çocuk İzlem Merkezini 2010 yılında faaliyete geçirdik.

Bugün 9 ilde (Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Gaziantep,

İzmir, Kayseri, Samsun) Çocuk İzlem Merkezi faaliyet gösteriyor.

Hedefimiz; 2013 yılında toplamda 23 ilde 29 Çocuk İzlem Merkezini faaliyete geçirmek.

75

Ruh Sağlığı Kontrol Programı


76

Sağlık Bakanlığı Kuruluşları Muayene Sayısı, (milyon)


Grafik 26

25 69

240

56

110

252

81

179

492

0

100

200

300

400

500

600

1993 2002 2012

Sağlık Ocağı/Aile Hekimliği Hastane Toplam

77

Sağlık Bakanlığı Kuruluşları Diş Tedavi Hizmetleri, (bin)


Grafik 27

198 371

8.500

176 349

6.400

0

1.500

3.000

4.500

6.000

7.500

9.000

1993 2002 2012

Diş Dolgu Diş Sabit Protez

78

Organ Nakli


Grafik 28

Organ Nakli 2012

Böbrek 2.970

Karaciğer 1.047

Kalp 65

Akciğer 4

Pankreas 25

Kalp-Akciğer 3

İnce Bağırsak 8

Toplam 4.127

Tablo 4

200

745

4.127

0

1.500

3.000

4.500

1993 2002 2012

79

22 35

367

0

100

200

300

400

1993 2002 2012

Yanık Yatağı


Grafik 30 Grafik 29

Sağlık Bakanlığı Kuruluşları Yoğun Bakım ve Yanık Yatağı

2012 Yılı Sağlık Bakanlığı Üniversite Özel Toplam

Yoğun Bakım Yatağı 9.957 4.075 8.308 22.340

Yanık Yatağı 367 166 - 533

190 869

9.957

0

3.000

6.000

9.000

12.000

1993 2002 2012

Yoğun Bakım Yatağı

• Vatandaşlarımız 182 Çağrı Merkezini arayarak

ya da internet yoluyla randevu almaktadır

• Günlük ortalama 200 bin

• Randevu alarak muayene olma oranı %27

• 2013 yılı randevulu muayene hedefimiz %60

Merkezi Hastane Randevu Sistemi (MHRS)

80


Yatağa bağımlı hastaların evde yapılabilecek tıbbî bakım ve rehabilitasyonlarını

ev ortamında gerçekleştiriyoruz. 2012 yılının ilk dokuz ayında 220 bin kişiye ulaştık.

İhtiyacı olan herkese bu hizmeti veriyoruz.

Evde Sağlık Hizmeti

81


• Sosyal sigorta kuruluşlarını tek çatı altında topladık.

• Vatandaşlarımızın %98’ini Genel Sağlık Sigortası

kapsamına aldık.

• Yoksul kesimin sağlık haklarını, diğer sigortalılarla

aynı düzeye yükselttik.

82

C- SDP’nin 10. Yıl Değerlendirmesi / Finansal Erişim

Genel Sağlık Sigortası

• Acil ve yoğun bakım tedavilerini kamunun yanısıra

tüm özel hastanelerde ücretsiz vermeye başladık.

• Özel hastanelerde de yanık, kanser, yenidoğan,

organ nakilleri, doğumsal anomaliler, diyaliz ve

kalp damar cerrahisi işlemlerinden ilave ücret

alınmamasını sağladık.

83


Finansal Koruma

• Cepten yapılan sağlık harcaması sebebiyle

ailelerin fakirleşmesi katastrofik (yıkıcı) sağlık

harcaması olarak kabul edilmektedir.

• Sağlıkta Dönüşüm Programından sonra ülkemizde

katastrofik (yıkıcı) sağlık harcaması yok denecek

kadar azdır.

84


Finansal Koruma

85

Turkey Health System, Performance Assessment 2011

Sağlık Sistemi Performans Değerlendirmesi Türkiye (Sayfa 16), 2011


“Sağlık sigorta sistemiyle genel kapsamı

hedefleyen ülkeler, Türkiye’nin

deneyiminden önemli dersler çıkarabilir.”


Vazgeçilemez

İkame edilemez

Ertelenemez

Hekim Vatandaş

Vazgeçilemez

İkame edilemez

Birincil

Asimetrik

Bilgi ve Konum

Sağlık Hizmet Matrisi

Arz Talep

Neden Tam Gün Kanunu Yaptık?

86


Kamu İlaç Politikaları

2004

Referans fiyat uygulaması ile fiyatları %80’e varan oranlarda düşürdük.

Tek geri ödeme komisyonu kurduk.

İlaçta KDV oranını %8’e düşürdük.

2005

SGK ilaç alımları için iskontolar sağladık.

İlaç ruhsatlandırma süreçlerini AB ile uyumlu hale getirdik.

87


Kamu İlaç Politikaları

2009

Orijinal bir ürünün jeneriği piyasaya çıktığında, ürünün fiyatı mevcut fiyatın

%66’sını geçemez (hem orijinal hem de jenerik ürün için) kuralını getirdik.

Reçeteleşen ilaçlar için en ucuz eşdeğer ilacın %15 fazlasına kadar olan

ürünlerin karşılığının ödenmesi kuralını getirdik.

2010 İlaç Takip Sistemini (İTS) geliştirdik

2011 Orijinal bir ürünün jeneriği piyasaya çıktığında, ürünün fiyatı mevcut fiyatın

%60’ını geçemez (hem orijinal hem de jenerik ürün için) kuralını getirdik.

2012 İlaç hammaddelerinin KDV oranını %8’e düşürdük.

88


89

İlaç ve Tedavi Masraflarını Kendi Karşılayanların Oranı, (%)

32,1

28,2 26,1

19,0

16,5 14,9 14,7

11,7 11,1

0

7

14

21

28

35

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Grafik 31


Kaynak: TÜİK Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2011

90

Cepten Yapılan Sağlık Harcamasının Toplam Sağlık Harcaması İçindeki Oranı, (%)

Grafik 32

19,8

17,4

0

5

10

15

20

2002 2008*

*TUİK’in en son verisi 2008 yılına aittir.


Kaynak: TUİK

91




“Hem mutlak şartlar açısından hem de diğer

ülkelere göre

Türk sağlık sisteminin eşitlik ve mali koruma

bakımlarından oldukça iyi işlediği

görülmektedir.”


92

2- Kalite


93

C- SDP’nin 10. Yıl Değerlendirmesi / Kalite

4,5

9,5

0

2

4

6

8

10

2002 2012

Ortalama muayene sürelerini uzattık.

94

2 kat

Grafik 33

Hasta Başına Düşen Muayene Süresi (dakika)


95

Sağlık Bakanlığı hastanelerimizde koğuş tipi odalardan nitelikli oda

sistemine geçtik.

2002 yılında %6 olan nitelikli yatak oranını 2012 de %34’e yükselttik.


Tüm kamu hastanelerinde Hasta Hakları Birimleri kurduk.

96


https://mail.google.com/mail/u/0/?ui=2&ik=13d884fef2&view=att&th=13afada16f94da0e&attid=0.1&disp=inline&realattid=f_h9hb1j4b0&safe=1&zw

Vatandaş, Sağlık Bakanlığı

hastanelerinin tamamından

“hekim seçme özgürlüğü” ile

yararlanıyor.

97

Grafik 34

Hekim Seçme Hakkı Tanınan Hastane ve ADSM Sayısı


1,5

7

0

1,5

3

4,5

6

7,5

1993-2002 2003-2012

Sağlık Tesisi 1993 - 2002 2003 - 2012

Hastane ve Yeni

Bina 311 606

Birinci Basamak

Sağlık Tesisi 767 1.508

Toplam 1.078 2.114

4,7 kat

Grafik 35 Tablo 5

98

Sağlık Yatırımlarının

Toplam Kapalı Alanı (milyon m2)

Sağlık Yatırımları


99

Sağlık Bilgi Sistemleri / e – Sağlık Uygulamaları

e – Sağlık Uygulamalarına Bir Örnek:

Tele-tıp

Hastanelerimiz arasında yüksek hızlı veri

transferi ile radyolojik görüntüleri aktarmaya ve

yorumlamaya başladık.

61 gönderici, 10 alıcı hastanemizi birbirine

bağladık. Bahçesaray’da çekilen bir röntgeni

saniyeler içinde Ankara’ya aktarıp

yorumluyoruz.

Doktor

Bilgi Sistemi


100

Sağlık Bakanlığı Kuruluşları Tıbbi Teknoloji Kullanımı

29

121

449

0

100

200

300

400

500

1993 2002 2012

Bilgisayarlı Tomografi

0 18

316

0

50

100

150

200

250

300

350

1993 2002 2012

MR


Grafik 37 Grafik 36

97,3

42,8

40,7

37,7

35,3

34,3

32,6

31,6

29,8

27

,6

27,4

25,6

22,6

21,1

17,7

15,7

15,6

15,6

15,0

14,6

14,5

14,3

14,2

13,8

13,2

12,7

12,3

11,8

10,2

9,2

8,2

7,3

4,8

0

20

40

60

80

100

Japonya

Avustr

aly

a

Birle

şik

Devle

tler

İzla

nda

Kore

Yunanis

tan

İsviç

re

İtaly

a

Avustu

rya

Danim

ark

a

Port

ekiz

Lüksem

burg

OE

CD

Fin

landiy

a

Alm

anya

Esto

nya

İrla

nda

Yeni Z

ela

nda

İspanya

Türk

iye

Çek C

um

huriyeti

Polo

nya

Kanada

Slo

vakya

Belç

ika

Slo

venya

Holla

nda

Fra

nsa

Şili

İsra

il

Birle

şik

Kra

llık

Macarista

n

Meksik

a

101


Grafik 38

Yataklı Tedavi Kurumlarında 1.000.000 Kişiye Düşen

BT Cihazı Sayısının Uluslararası Karşılaştırması, (2010)

Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2011, OECD Health Data 2012


43,1

31,6

22,6

22,4

22,0

19,9

18,7

18,6

17

,8

15,4

13,8

12,5

12,5

12,2

10,7

10,7

10,5

10,5

10,3

9,2

8,2

8,2

7,0

6,8

6,3

5,9

5,6

4,7

4,4

4,1

3,0

2,0

2,0

0

9

18

27

36

45

Japonya

Birle

şik

Devle

tler

Yunanis

tan

İtaly

a

İzla

nda

Kore

Fin

landiy

a

Avustu

rya

İsviç

re

Danim

ark

a

Lüksem

burg

OE

CD

İrla

nda

Holla

nda

İspanya

Belç

ika

Yeni Z

ela

nda

Türk

iye

Alm

anya

Port

ekiz

Kanada

Esto

nya

Fra

nsa

Slo

va

kya

Çek C

um

huriyeti

Birle

şik

Kra

llık

Avustr

aly

a

Polo

nya

Slo

venya

Şili

Macarista

n

İsra

il

Meksik

a

102

Yataklı Tedavi Kurumlarında 1.000.000 Kişiye Düşen

MR Cihazı Sayısının Uluslararası Karşılaştırması, (2010)


Grafik 39 Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2011,OECD Health Data 2012


103

225

495

2.999

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

1993 2002 2012

USG

415

1.510

4.481

0

1000

2000

3000

4000

5000

1993 2002 2012

Diyaliz


Grafik 41 Grafik 40

Sağlık Bakanlığı Kuruluşları Tıbbi Teknoloji Kullanımı

104

Karekod, ilacın parmak izidir. Üretim seri

numarasını, son kullanma tarihini ve benzersiz

seri numarasını ihtiva eder.

İlaç Takip Sistemi, karekod kullanılan ve izleme

yapılabilen dünyadaki ilk yaygın uygulamadır.

İlaç Takip Sistemi (İTS)


105

EUROPEP Ölçeği İle Memnuniyet Çalışması 2010-2011

(Aile Hekimliği Hizmetlerinden Memnuniyet Oranı %)

EUROPEP Ölçeği, 25 Avrupa

ülkesinde kullanılmaktadır.

Hekimin klinik davranışına ve

hizmet organizasyonuna

yönelik 23 parametre

sorgulanır.

Grafik 42

82,8

90,7

0

25

50

75

100

2010 2011


Making Reform Happen Lessons From OECD Countries

Reformun Gerçekleştirilmesi OECD Ülkelerinden Dersler (sayfa 200), 2010

Yayınlayan Kuruluş: OECD

“Aile hekimliği uygulamasının başlaması,

birinci basamak hekimlerine daha fazla gelir ve

otonomi imkânı vermiş, bu uygulama ile

muayenelerin hastane polikliniklerinden aile

hekimlerine yöneldiği ve birinci basamakta

hasta memnuniyetinde keskin bir artış olduğu

gözlemlenmiştir.”

106


107

Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet Oranı, (%)

39,5

76

20

30

40

50

60

70

80

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Grafik 43


Kaynak: TÜİK Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2011

108

Turkey Health System, Performance Assessment 2011

Sağlık Sistemi Performans Değerlendirmesi Türkiye (Sayfa 17), 2011


“Sağlık hizmetlerinin erişilebilir hale

gelmesi ile halkın kamu hizmetlerine

olan güveni artmıştır.”


109

3- Verimlilik


11

100

0

20

40

60

80

100

2002 2012

110

Eğitim Görevlileri dahil

33.732 uzman hekim tam

zamanlı çalışmaktadır.

Vatandaşa Hizmet Edenin Ödüllendirildiği Sistem:

Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi

Grafik 44

SB Hastanelerinde

Tam Zamanlı Çalışan

Uzman Hekim Oranı (%)

C- SDP’nin 10. Yıl Değerlendirmesi / Verimlilik

Making Reform Happen Lessons From OECD Countries

Reformun Gerçekleştirilmesi OECD Ülkelerinden Dersler (sayfa 203), 2010

Yayınlayan Kuruluş: OECD

“Türkiye’de yeni performans sisteminin

teşviklerinden kaynaklanan hekim gelirlerindeki

anlamlı prospektif artışlar, Türk Tabipler Birliği’nin

yoğun muhalefetine rağmen birçok hekimin istekli

olarak reformlarda işbirliği yapmasını sağlamıştır.”

111





“Aslında diğer ülkelerin Türkiye’deki sağlık

reformlarından, özellikle personel verimliliğini

artırmak üzere performansa dayalı ödeme

sisteminin kullanılması konusunda, öğreneceği

pek çok şey olabilir.”

112


113

Yönetici Performansı

Hastane yöneticilerini kapsamaktadır.

Aşağıdaki parametreler kullanılmaktadır:

• Hizmet Kalitesi

• Muayene Kabul İşlemleri

• Ek Ödemeyi Zamanında Dağıtma

• Hastane Borçluluk Oranı

• Hastane Borçluluk Süresi

Bu uygulama, hastane yöneticilerinin alacağı ek ödemenin

belirlenmesinde etkili olmaktadır.

• Bölge Gelişmişliği

• Hastane Türü

• Hastane Yaşı

• Mali Büyüklük

• Görev Süresi



Birinci basamakta 2002-2012 yılları arasında muayene sayısı %248 arttı.

Hekim başına ortalama günlük hasta sayısı 45’ten 40’a indi.

Sağlık Bakanlığı Birinci Basamak Hizmetlerde Hekim Verimliliği

114

Grafik 45


Sağlık Bakanlığı Hastane Hizmetlerinde Hekim Verimliliği

Hastanelerimizde 2002-2012 yılları arasında muayene sayısı iki katına çıktı.

Hekim başına ortalama günlük hasta sayısı 60’tan 31’e indi.

* Acil muayeneler hariçtir. Grafik 46

115

Kamu İlaç Harcamalarındaki Değişim, (%)

116

İlaç Kutu Sayısı

(milyon)

1993 2002 2012

678 699 1.750

Kamu İlaç Harcaması

(2012 Fiyatlarıyla - milyon )

1993 2002 2012

3.707 13.366 14.772

Grafik 47

Tablo 7 Tablo 6


3

261

150

11 0

90

180

270

1 2 1993-2002 2002-2012

İlaç Kutu Sayısı Artış Oranı Kamu İlaç Harcaması Artış Oranı

1993-2002 2002-2012

117

Radyolojik görüntüleme fiyatlarını 2002-2012 yılları arasında reel olarak %70’e

varan oranlarda düşürdük.

Teknoloji Kullanımında Verimlilik

Grafik 47

C- SDP’nin 10. Yıl Değerlendirmesi / Verimlilik (

20

12

Fiy

atl

arı

yla

) %

Grafik 48

118

Yatırım Harcamaları


1993-2002 yılları arasında sağlık

yatırımlarına 2012 fiyatlarıyla

5 milyar harcanarak 1,5 milyon m2

kapalı alan yapıldı.

2003-2012 yılları arasında sağlık

yatırımlarına 8,5 milyar harcayarak

7 milyon m2 kapalı alan yaptık.

Yatırım harcamaları 1993-2002 yılları

arasındaki gibi devam etseydi

2002-2012 yılları arasında yatırım

harcamamız 23,2 milyar olacaktı.

3 kat verim artışı sağladık.

Grafik 49

119

Doğumda Beklenen Yaşam Süresi ve Sağlık Harcaması

Yıl Doğumda Beklenen

Yaşam Süresi

Kişi Başı Sağlık

Harcamaları (SGP $)

Türkiye 2002 71,8 466

2009 75,0 983

OECD

(Türkiye hariç)

1975 71,9 402

1991 75,2 1.262

Tablo 8

Türkiye, 7 yılda sağlık harcamasını 2 katına çıkararak doğumda beklenen yaşam

süresinde 75 yıla ulaştı. OECD ülkeleri, bu rakama ulaşmak için sağlık harcamasını

3 katına çıkardı ve 16 yıl bekledi.


Kaynak: OECD Health Data 2012, SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2011

120 Grafik 50


Doğumda Beklenen Yaşam Süresi ve Sağlık Harcaması

121

Bebek Ölüm Hızı ve Sağlık Harcaması

Yıl Bebek Ölüm Hızı

(1000 canlı doğum)

Kişi Başı

Sağlık Harcamaları (SGP $)

Türkiye 2002 31,5 466

2011 7,7 981

OECD

(Türkiye hariç)

1964 31 104

1995 7,5 1.513

Tablo 9

Bebek ölümlerini sağlık harcamasını 2 kat artırarak 9 yılda binde 7,7’ye düşürdük.

Bu orana ulaşmak için OECD ülkeleri, sağlık harcamasını 15 katına çıkardı ve

31 yıl bekledi.



122

Grafik 51


Bebek Ölüm Hızı ve Sağlık Harcaması

Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet, 2011 (%) ve Kişi Başı Toplam Sağlık Harcaması, 2010 (SGP ABD $)

Grafik 52

123

13 22

28 30 32 33 38 39 42

46

56 58 59 62 64 66

68 72 73 75 76 78 78 81 84

89 90 94 95

811

2.9

14

947

1092

1.3

89

1.6

01

2.0

95

1.3

00

3.7

18

2.7

28

2.9

64

1.8

42 1

.294

2.8

68

1.8

84

4.3

38

2.4

28 3.0

76 3

.974

4.4

64

958

3.2

51

3.7

58

2.2

61

3.4

33

5.0

56

4.7

86

4.3

95

3.9

69

0

25

50

75

100

0

1.500

3.000

4.500

6.000

Rom

anya

Yunanis

tan

Bulg

arista

n

Leto

nya

Polo

nya

Macarista

n

Slo

vakya

Litvanya

İrla

nda

Port

ekiz

İtaly

a

Güney

Kıb

rıs

Esto

nya

AB

Çek C

um

.

Alm

anya

Slo

venya

İspanya

Fra

nsa

Danim

ark

a

*Türk

iye

Fin

landiy

a

İsveç

Malta

İngilt

ere

Holla

nda

Lüksem

burg

Avustu

rya

Belç

ika

Memnuniyet(%) SGP ABD $


Kaynak: OECD Health Data, Avrupa Komisyonu Social Climate Report 2011, TÜİK Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2011

124

Türkiye Finlandiya İsveç Fransa Danimarka

Hasta Memnuniyeti

(%, 2011) 76 78 78 73 75

Kişi Başı Sağlık

Harcaması (2010 SGP $) 958 3.251 3.758 3.974 4.464

Hasta Memnuniyeti ve Kişi Başı Sağlık Harcamaları

.

.

Türkiye Bulgaristan Letonya

Hasta Memnuniyeti (%, 2011) 76 28 30

Kişi Başı Sağlık Harcaması (2010

SGP $) 958 947 1.098

Tablo 9

Tablo 10




125

Türkiye, Hasta Memnuniyeti bakımından aynı grupta bulunduğu ülkelere göre sağlık

harcamalarından 5 kat daha etkili sonuç aldı.

Türkiye, Kişi Başı Sağlık Harcamaları ve memnuniyet ilişkisi bakımından aynı grupta

bulunduğu ülkelere göre 3 kat daha etkili sonuç aldı.

.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000

Ha

sta

Me

mn

un

iye

ti (

%)

Türkiye

Bulgaristan

Letonya

Finlandiya

İsveç

Fransa

Danimarka

Hasta Memnuniyeti ve Kişi Başı Sağlık Harcamaları

Grafik 53


(SGP $)

126




“Sadece performansa dayalı ödeme, özerkleştirme

ve aile hekimliği gibi reformlar değil reformların

momentumunu sürdürme konusunda da diğer

ülkelerin Türkiye’nin deneyimlerinden öğreneceği

çok şey vardır.”


127

4- Finansal Sürdürülebilirlik


Sistemin finansal sürdürülebilirliği var mıdır?

128

C- SDP’nin 10. Yıl Değerlendirmesi / Finansal Sürdürülebilirlik

Evet ! Çünkü:

• Sağlık hizmet açığını büyük ölçüde karşıladık

• Tıbbi teknoloji açığını kapattık

• Tıbbi teknolojiyi ucuza mal etmekteyiz

• Personel verimliliğimizi artırdık

• Hizmet alımı yoluyla verimlilik artışı sağladık

129


• Koruyucu sağlık hizmetlerini güçlendirdik

• Sağlıklı yaşamı teşvik ediyoruz

130


2013 yılında koruyucu ve temel sağlık hizmetleri için ayrılan bütçe

7 milyar 339 milyon dir.

Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri İçin Ayrılan Bütçe, (2012 fiyatlarıyla)

Grafik 54

131

1993 2002 2012

Nominal 6,5 928 6.652

Reel 2.291 2.378 6.652

6,5

928

6.652

2.291 2.378

6.652

0

3.500

7.000

0

3.500

7.000

Milyon Milyon

3 Kat


• İlaç fiyatları kontrol altındadır

• Global bütçe uygulanmaktadır

• Yeni yatırımlarda Kamu-Özel Ortaklığı modeli

kullanmaya başladık

• Ülkenin ekonomik büyümesi devam etmektedir

132


Sağlıkta Dönüşüm Programı ile harcamaların

aşırı arttığı iddiaları doğru mudur?

133


Hayır! Çünkü:

134


135


3,8

4,4

5,9

6,9*

5,2

5,9

6,7

8,5

0

3

6

9

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Kamu Sağlık Harcamalarının GSYİH İçindeki Oranları, (%)

ABD

OECD

DSÖ Avrupa

Türkiye

Kaynak: OECD Health Data 2012, WHO Health For All Database, World Health Statistics 2012 ,TUİK, Kalkınma Bakanlığı

*OECD verisi 2010 yılına aittir.

Grafik 55

136


Grafik 56

Kamu Sağlık Harcamalarının GSYİH İçindeki Payının Değişimi (%)

1993 2002 Değişim

(%) 2002 2011

Değişim

(%)

Türkiye 1,8 3,8 111 3,8 4,4 16

OECD 5,5 5,9 7 5,9 6,9* 17

111

16

7

17

0

20

40

60

80

100

120

1993-2002 2002-2012

Türkiye OECD

* OECD verileri 2010 yılına aittir.

Kaynak: OECD Health Data 2012,TUİK, Kalkınma Bakanlığı

Faiz Dışı Genel Kamu Harcamaları ve Kamu Sağlık Harcamalarının

Artış Eğilimleri, (2013 fiyatlarıyla)

Grafik 57


2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

(Tahmin) 2013

(Tahmin)

Kamu Sağlık Harcaması 37.510 42.307 43.859 50.244 52.970 58.557 62.592 60.269 65.363 65.909 68.710

Faiz Dışı Harcamalar 255.664 278.922 303.567 344.888 361.372 384.944 427.964 449.136 490.198 529.661 564.333

37.510

68.710

255.664

564.333

235.000

320.000

405.000

490.000

575.000

35.000

45.000

55.000

65.000

75.000

2003-2013 Reel Artış Oranı:

Genel Kamu Harcamaları : % 121

Kamu Sağlık Harcamaları : % 83

Milyon Milyon

137 Kaynak: TUİK, Kalkınma Bakanlığı 2013 yılı Programı

Grafik 58

Kamu Sağlık Harcamalarının Faiz Dışı Kamu Harcamaları

İçindeki Payı, (%, 2013 fiyatlarıyla)


14,7

15,2

14,4 14,6

14,7

15,2

14,6

13,4 13,3

12,4

12,2

12

13

14

15

16

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

138

Kaynak: TUİK, Kalkınma Bakanlığı Kamu Kesimi Sosyal Harcama İstatistikleri

Tablo 11

139

Yaşam Göstergeleri 1993 2002 2011

Doğumda Beklenen Yaşam Süresi (yıl) 69,3 (1995) 71,8 75 (2009)

Bebek Ölüm Hızı (binde) 53,0 31,5 7,7

Anne Ölüm Oranı (yüzbin canlı doğumda) 89,0 64,0 15,5

Sağlık Sistemi Değerlendirme Göstergeleri

Kaynak: OECD Health Data, TNSA 1993, WHO Revısed 1990 Estimetes of Maternal Mortality,

DSO World Health Statistics 2012, Sağlık İstatistik Yıllığı 2011

Tablo 12

140

Bulaşıcı Hastalıklar Göstergeleri 1993 2002 2011

Tüberküloz Prevalansı (yüzbinde) 50 38 24

Kızamık Yerli Vaka Sayısı 34.285 7.810 0

Sıtma Yerli Vaka Sayısı 47.210 10.184 0

Tifo Vaka Sayısı 14.347 24.390 26

Sağlık Sistemi Değerlendirme Göstergeleri

Kaynak: DSÖ Global Health Observatory Veritabanı, Türkiye Sağlık İstatistik Yıllığı 1987- 1994, Sağlık İstatistik Yıllığı 2011


141

Kamu Hastane

Birlikleri

Şehir

Hastaneleri

Tıbbî Ürün ve

Hizmetlerin Üretiminin

Teşvik Edilmesi

Serbest Sağlık

Bölgeleri

Sağlık Turizmi


Sağlık İnsan Gücü

Kamu Hastane Birlikleri

Genel Sekreter

Tıbbî Hizmetler

Başkanı

Mali Hizmetler

Başkanı

İdari Hizmetler

Başkanı

Hastane Yöneticiliği

Başhekim İdari ve Mali İşler

Müdürü

Sağlık Bakım

Hizmetleri Müdürü


Kamu Hastane Birlikleri

144

• Kamu Hastane Birliklerini kaynakları daha etkili ve verimli

kullanmak için kurduk.

• Yerinden yönetim modelini esas aldık.

• Yöneticiler için sözleşme ve performans ölçütleri getirdik.

• Çalışanların mevcut haklarını koruduk.


Şehir Hastaneleri

145

Hizmet kalitesini artırmak ve

maliyeti etkin sağlık hizmeti

dengesini kurabilmek

amacıyla inşasına

başladığımız şehir

hastanelerini ülkenin dört bir

tarafına yaygınlaştıracağız.


146

Yatak Sayısı

Toplam Yatak Sayısı 44.835

İhale Süreci Tamamlanan 19.080

Teklif Süreci Devam Eden 8.740

YPK Onayına Sunulan 7.765

YPK Onayına Sunulacak 9.250

Tablo 13

Şehir Hastaneleri


Tıbbi Ürün ve Hizmetlerin Üretiminin Teşvik Edilmesi

147

• Yerli sanayi katılımı

• Ar-Ge

• Teknolojik işbirliği

• Off-Set


Serbest Sağlık Bölgeleri

148

• Ülkemizde serbest sağlık bölgeleri kurulabilmesinin

önünü açtık

• Sağlık alanında bölgesel cazibe merkezi olacağız

• Yabancı sermaye ve yüksek tıbbî teknoloji girişini

hızlandıracağız


149

Türkiye’de sağlık turizmini güçlendireceğiz:

• Sağlık turizmi kapsamında elde edilen gelirlere vergi muafiyeti

getirdik

• Dört dilde hizmet veren yurt dışı hasta danışma hattını kurduk

•Konaklama tesislerinde sağlık kuruluşu kurulup işletilmesi

imkanı sağladık

• Tanıtımları artıracağız

• Hizmet sunumunun kalitesini iyileştireceğiz


150

Sağlık insan gücünü artıracağız:

YÖK ile İş birliği:

• Tıp fakülteleri öğrenci kontenjanını 2 katına (9.500)

çıkardık

• Hemşirelik Yüksekokullarında öğrenci kontenjanını

3 katına (11.200) çıkardık


151

Klinik kaliteyi iyileştireceğiz:

• Klinik kalite standartlarını geliştiriyoruz

Haziran 2013’te bütün hastanelerimizde şeker hastalığı,

diz protezi ve gebelik/doğum için klinik kalite ölçümlerine

başlamış olacağız

• Klinik rehberleri yaygınlaştıracağız


Bireyin kendi sağlığı ile ilgili kararlara aktif katılımını

sağlamak için rolünü güçlendireceğiz:

• Vatandaşta farkındalık oluşturacağız

• Sağlık çalışanlarında davranış değişikliği oluşturacağız


152

Türkiye: “Sağlıkta Örnek Ülke”

153


E- Ödenek Karşılaştırma Tablosu

2012 - 2013

154

155

Harcama Kalemi

2012

Yılı Kesintili

Başlangıç

Ödeneği

2013

Yılı Bütçe Teklifi

Değişim

(%) Değişim Oranı Sebebi

Personel Ödenekleri 8.373 10.227 22,1 Personel sayısı ve maaş

artışı

Cari Ödenekler 4.316 5.062 17,3 Hizmet birimlerinin

ihtiyaçları

Yatırım Ödenekleri 1.246 1.605 28,8 Yatırım ödeneğindeki artış

Ara Toplam 13.935 16.894 21,2

Yeşil Kart Bütçesi 544 0

Yeşil Kartlıların tedavi

giderleri SGK tarafından

karşılanmaktadır.

Toplam Bütçe 14.479 16.894 16,7

2012- 2013 Yılları Ödenek Karşılaştırma Tablosu, (milyon )

Tablo 14


156

Birimler Personel

Ödenekleri

Diğer Cari

Ödenekler

Yatırım

Ödenekleri Toplam

Sağlık Bakanlığı 1.288 201 1.001 2.490

Türkiye Kamu

Hastaneleri Kurumu 7.451 229 440 8.120

Türkiye Halk Sağlığı

Kurumu 1.437 4.600 41 6.078

Türkiye Hudut ve Sahiller

Genel Müdürlüğü 24 10 93 127

Türkiye İlaç ve Tıbbi

Cihaz Kurumu 27 22 30 79

Toplam 10.227 5.062 1.605 16.894

Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların

2013 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi, (milyon )

Tablo 15


157

2012 / Kesintili

Başlangıç Ödeneği

2013 / Bütçe

Teklifi Değişim (%)

Toplam Bütçe 13.935

(Yeşil Kart Hariç) 16.894 21,2

Döner Sermaye Bütçesi 16.890 19.717 16,7

Genel Toplam 30.825 36.611 18,8

Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların

Hizmet Sunumu İçin Ayrılan Finansman, (milyon )

Tablo 16


Sonuç

158




“Sağlıkta Dönüşüm Programı, hem

Türkiye’nin sosyal yardım sisteminde önemli

bir iyileşme kaydettiğini yansıtmakta hem de

aynı meselelerle mücadele etmekte olan diğer

ülkelere iyi bir uygulama örneği teşkil

etmektedir.”

Sonuç

Türkiye’de Sağlık Hizmetleri:

Geri Kalmışlıktan Liderliğe

159

BMJ, Healthcare in Turkey: from laggard to leader.

12 March 2011, vol. 342

BMJ, Türkiye’de Sağlık Hizmetleri: Geri Kalmışlıktan Liderliğe.

12 Mart 2011, sayı. 342

160

Successful Health System Reforms: The Case of Turkey



“Türkiye çok az sayıda ülkenin yapabildiğini

yapmıştır: Kısa bir sürede

sağlık ve sağlık sistemi çıktılarını

çarpıcı oranda iyileştirmiştir. ”

Sonuç

Documents

2013 Mali Yılı Bütçesi’nin T.B.M.M. Plan ve Bütçe ... · Kaynak: TÜİK, Kalkınma Bakanlığı Kamu Kesimi Sosyal Harcama İstatistikleri, SB Sağlık İstatistikleri Yıllığı