De  Wiershoeck-­‐Kinderwerktuin,  6  en  7  oktober  2015    Beste  natuurliefhebber/-­‐ster,    Over   afgelopen   dinsdag   kan   ik   kort   zijn,   het   was   gewoon   een   miezerige   dag   waarop   weinig   was   te   zien.  Gelukkig  was  het  woensdag  beter,  maar  ik  had  ’s  morgens  andere  bezigheden  en  daardoor  bleef  het  2e  bezoek  aan  mijn  favoriete  ‘jachtreservaat’  beperkt  tot  een  paar  uur  in  de  middag.  Op  beide  dagen  vlogen  er  regelmatig  groepen   ganzen   over   en   vanuit   de   bomen   rondom   klonk   bijna   voortdurend   het   rumoer   van   tientallen   /  honderden  spreeuwen.    

   Ook   op   een  miezerige   dag   kan   je  met   een   beetje   geluk  wel   een   aardig   plaatje   schieten.   Zeker   als   je   je   een  beetje  op  de  kleintjes  let,  maar  met  een  macrolens  doe  ja  dat  toch  al  voortdurend.      

Ook  aan  deze  rups  van  de  perzikkruiduil  is  duidelijk  te  zien  dat  het  een  vochtige  dag  was.    De  rups  is  tot  40  mm  groot,  het  lichaam   varieert   in   kleur   van  purperachtig   bruin   tot   groen;  over   de   rug   een   witte  middenstreep,   die   door   een   rij  donkere,   V-­‐vormige   vlekken  loopt,   die   vooral   op   de  segmenten   vier,   vijf   en   elf   zeer  opvallend   zijn;   vanaf   elk  spiraculum   een   schuine,  neerwaartse,   donkere   streep;  kop  lichtbruin.    De   rups   kan   worden   gezien   in  

de  periode  juli-­‐oktober;  of,  als  de  rups  overwintert,  tot  in  het  voorjaar.  De  rups,  die  zowel  in  een  groene  als  in  een  bruine  vorm  voorkomt,  foerageert  ´s  nachts  en  rust  overdag  op  de  waardplant;  soms  wordt  de  rups  ook  's  middags  foeragerend  aangetroffen.  De  soort  overwintert  als  pop  in  een  cocon  in  de  grond  en  soms  als  rups.  

De   dambordvlieg   of   grauwe  vleesvlieg  (Sarcophaga  carnaria)  is   een   tweevleugelig   insect   dat  in   Europa   en   Afrika   algemeen  voorkomt.   De   lengte   is  ongeveer   13   tot   15   millimeter,  kleinere   exemplaren   komen  ook  voor,  de  kleur   is  grijszwart.  Op   het   borststuk   zitten   enkele  lichtere   lengtestrepen,   op   het  achterlijf   is   een   patroon   van  afwisselende   lichte   vlekken  zichtbaar,   waaraan   de   naam  dambordvlieg   te  danken   is.  Het  borststuk   is   erg   breed   evenals  de   uiteinden   van   de   poten.   De  ogen   zijn   groot,   rond   en  opvallend  rood  gekleurd.  

In  tegenstelling  tot  de  meeste  vliegen  is  de  soort  eierlevendbarend,  er  worden  wel  eitjes  geproduceerd,  maar  deze  komen  in  het  vrouwtje  al  uit.  Dit  heeft  als  voordeel  dat  de  larven  (maden)  meteen  kunnen  beginnen  met  eten.  De  larven  worden  afgezet  op  aas  of  vers  vlees  van  open  wonden  waarin  ze  zich  verder  ontwikkelen.  Lange  tijd  werd  gedacht  dat  ze  vlees  of  aas  als  voedsel  hadden,  vandaar  de  naam  vleesvlieg,  maar  de  larven  jagen  op  andere,   aas-­‐etende   larven   en   zijn   dus   carnivoor.   De   dambordvlieg   is   niet   gebonden   aan   een   habitat;   als   er  voedsel   is   voor   de   larven   (karkassen)   kan   de   vlieg   zich   handhaven.   De   volwassen   vlieg   leeft   van   nectar   en  bezoekt  bloemen  maar  zuigt  ook  aan  uitwerpselen.  De  familie  Sarcophagidae  (dambordvliegen)  telt  17  geslachten  met  in  totaal  ruim  70  soorten.    In  de  afgelopen  zomer  zag  ik  regelmatig  wenkvliegjes  (wappervliegjes)  met  een  paar  rode  nimfen  van  de  mijt.  Ook  nu  zag  ik  nog  meerdere  van  deze  slechts  enkele  millimeters  ‘grote’  vliegjes,  maar  nu  allemaal  zonder  zo’n  helderrode  ongenode  gast.  De   familie   Wenk-­‐/Wappervlieg   bestaat   uit   moeilijk   uit   elkaar   te   houden,   kleine,   meestal   glimmend   zwarte  vliegjes  die  gemakkelijk  te  herkennen  zijn  aan  hun  ronde  kop  en  mierachtige  lichaam.  De  meeste  hebben  een  zwart   vlekje   in   elke   vleugel.   Die   vleugels   houden   ze   heel   vaak   op   de   manier   zoals   je   op   de   foto   ziet:   half  gespreid   en   half   omhoog   gericht.   Wenkvliegjes   vormen   soms   enorme   zwermen   van   wel   30.000   tot   50.000  stuks.      

In   de   kruidentuin   op   De  Wiershoeck   zag   ik   dit   lege  wantsenhuidje.   Op   dezelfde  plant  zat  een  volwassen  groene  schildwants   (het   is   nog   even  wennen  aan  de  nieuwe  naam).  Het  is  niet  uitgesloten  dat  deze  wants   uit   het   lege   huidje   is  gekropen,   maar   dan   moet   dat  toch  al  even  geleden  zijn.  Na  de  vervelling   duurt   het   nog   even  (hoe   lang?)   voordat   de   wants  op   kleur   is   en   de   volwassen  groene  schildwants  bij  het   lege  huidje   (ik   heb   het   huidje  ernaast   gelegd)   is   al  uitgekleurd.    

 

   

Ik  kwam  tientallen  spinnenwebben  met  regendruppels  tegen.    

 

   Deze  koningin  aardhommel  geniet  nog  even  van  het  zonnetje  op  de  woensdag.  Het  is  waarschijnlijk  een  van  de  laatste  keren  dat  het  kan  voordat  ze  in  een  muf  muizennest  o.i.d.  gaat  overwinteren.    Deze   soort   vliegt   van   begin  maart   tot   half   oktober.   Nesten  worden   vaak   gemaakt   in   oude  muizennesten   of  mollengangen   en   kunnen   wel   tot   1,5   meter   diep   liggen.   De   koningin   paart   met   slechts   één   mannelijke  aardhommel.  De  koningin  van  de  aardhommel   is  22-­‐28  mm,  een  werkster  11-­‐17  mm  en  het  mannetje  14-­‐16  mm  lang.    De  nestzoekende  koninginnen  zijn  te  zien  van  begin  februari  tot  midden  mei,  de  werksters  van  midden  april  tot  midden  oktober  en  de  jonge  koninginnen  en  mannetjes  van  eind  juli  tot  eind  september  (bij  benadering).  De  mannetjes  sterven,  de  jonge  (bevruchte)  koninginnen  overwinteren.    

   Deze  koningin  had  een  andere  plek  uitgekozen  voor  haar  ‘middagdutje’.  Ik  vond  haar  op  de  composthoop,  in  de  bloem  van  een  pompoen.    De   aardhommel   is   kort   en   gelijkmatig   zwart   behaard  met   een   gele  band  achter  de   kop  en  een   tweede  gele  band  op  het  tweede  achterlijfssegment.  De   laatste  twee  achterlijfssegmenten  zijn  wit.  Alleen  de  koninginnen  en   werksters   met   een   smalle   bruingele   kraag   op   de   voorrand   van   het   borststuk   zijn   met   grote   mate   van  zekerheid   als   aardhommel   te   betitelen.   Zodra   de   kraag   breder   en   lichter   geel   wordt,   wordt   de   kans   op  verwisseling  met  andere  soorten  uit  de  Aardhommel-­‐groep  steeds  groter  (veldhommel,  grote  veldhommel  en  wilgenhommel).   De   laatste   twee   soorten   zijn   echter   zeldzamer   dan   de   aardhommel   en   vinden  we   vooral   in  natuurgebieden  met  schraalgraslanden.      

   Ondanks   dat   de   zomer   voorbij   is   gaat   de   bloei   bij   sommige   planten   nog   gewoon   door.   Het   is   me   al   vaker  opgevallen  dat  vooral  rozen  erg  lang  bloeien.  In  het  verleden  zag  ik  al  meerdere  keren  bevroren  rozenknoppen.    

   De  vorige  week  kwam  ik  een  citroenpendelvlieg  tegen  met  wel  erg  fletse  gele  vlekken  op  het  achterlijf.  Meestal  zijn   de   vlekken   op   de   eerste   twee   achterlijfsegmenten   citroengeel,   de   vlekken   daarna   zijn   wittig.   Bij   deze  citroenpendelvlieg   zijn   de   vlekken   op   het   tweede   achterlijfsegment   oranje,   dat   zie   je   wel   vaker   bij   deze  zweefvlieg.      

   De   kool   op   de   Kinderwerktuin   is   zeer   geliefd   bij   huisjesslakken.   Op   veel   koolplanten   zat   zeker   een   tiental  slakken.  Waarschijnlijk  zijn  het  allemaal  segrijnslakken,  ook  dit  nog  jonge  exemplaar.  Via  onderstaande  link  kom  je  op  een  site  met  o.a.  afbeeldingen  van  verschillende  soorten  huisjesslakken.    http://www.freewebs.com/belevenissen-­‐van-­‐een-­‐tuinkabouter/slakken.htm      

   Ik  kwam  nog  een  paartje  parende  tweetandschildwants  tegen.  Deze  donkerbruine  wants  (10  tot  14  mm  lang)  heeft  op  zijn  halsschild  (pronotum)  twee  ‘rode’  stippen.  De  naam  dankt  hij  aan  de  twee  puntige,  bruine  stekels  op   de   zijkanten   van   het   halsschild.   In   het   nimfenstadium   zijn   deze   nog   niet   ontwikkeld.   De  tweetandschildwants   is   roofzuchtig   en   leeft   van   rupsen,   keverlarven   en   bladluizen.   De   nimfen   leven   van  dezelfde  prooien,  maar  drinken  soms  ook  sap  van  planten.  De  keuze  van  de  prooi  is  afhankelijk  van  het  seizoen  en   beschikbaarheid   van   voedsel.   De   vrouwtjes   leggen   op   de   top   van   de   bladeren   de   eitjes,   die   daar  overwinteren.  Soms  overwintert  hij  als  nimf.  De  imago  is  te  zien  van  juli  tot  oktober.    Voor  de  nieuwe  ’abonnees’  vermeld  ik  graag  nogmaals  de  link  naar  een  (volgens  mij)  bijzonder  interessante  site  over  insecten:  http://www.mijninsectenwereld.nl/    De  foto’s  zijn  met  een  relatief  goedkope  camera  (met  voorzetlens)  gemaakt.      

   Op  de  (mij)  bekende  rozenstruik  is  nog  steeds  een  larve  van  de  rozenbladwesp  te  vinden.  Je  vindt  hem  op  /  bij  de  vers  aangevreten  blaadjes.  

   De  gewone  rode  bladloper  is  een  heuse  zweefvlieg,  hoewel  het  zweefgedrag  niet  vertoond  wordt.  Het   is   een   mooie   vlieg   (12-­‐13   mm)   met   een   prachtig   goudkleurig   borststuk   dat   het   meest   opvalt   bij   de  vrouwtjes.  De  mannetjes  zijn  een  fractie  kleiner  en  donkerder.  De  zweefvlieg  wordt  vooral  aangetroffen  tijdens  een   zonnebad   op   een   blad.   Bloemen   vormen   geen   aantrekkingskracht   voor   deze   soort,   wat   de   naam   al  aangeeft.  Ze  speuren  de  bladeren  af  naar  voedsel  waarbij  ze  zenuwachtig  over  het  bladoppervlak  heen  en  weer  lopen.   Ze   leven   van   pollenkorrels   die   via   verstuiving   op   de   bladeren   terecht   komen.   Het   is   een   algemeen  voorkomende  soort.  

   

   Een  week  eerder  zag  ik  voor  het  eerst  een  stippelblindwants.  Dit  keer  kwam  ik  er  weer  eentje  tegen.  De  vorige  keer  zat  hij  /  zij  op  een  els,  dit  keer  op  een  hazelaar.  De  afstand  tussen  beide  bomen  is  ongeveer  25  meter.  Zou  het  dezelfde  wants  zijn,  of  zouden  er  meerdere  exemplaren  op  de  tuinen  van  De  Wiershoeck  aanwezig  zijn?    

   Het   klein   geaderd  witje   is   in   ons   land   één   van   de   gewoonste   vlinders.   Hij   vliegt   in   twee   en   vaak   zelfs   drie  generaties   per   jaar   tussen   half   april   en   eind   oktober.   In   de   gemiddelde   tuin   is   dit   één   van   de   meest  voorkomende  witjes  en  de  kleinste.  Over  het  algemeen  zijn  de  vleugels  van  de  mannetjes  aan  de  bovenzijde  bijna  geheel  wit,  vooral  bij  de  eerste  generatie.  De  mannetjes  van  de  latere  generaties  hebben  nooit  meer  dan  één  enkele  zwarte  stip.  De  stip  kan  echter  bij  sommige  exemplaren  heel  erg  bleek  zijn  en   is  soms  nauwelijks  zichtbaar.  Het  klein  geaderd  witje   is  een  erg  variabele   soort.  Er  bestaan  bijna  geheel  witte  vrouwtjes,  maar  er   zijn  ook  vrouwtjes  die  veel  meer  zwarttinten  dan  wittinten  in  de  vleugel  hebben.  In  de  meeste  gevallen  is  het  vrouwtje  sterk   getekend.   De   vleugeltip   is   donker   en   er   zijn   altijd   twee   grote,   donkere   stippen   op   de   voorvleugel  zichtbaar.  De  onderste  stip  kan  versmolten  zijn  met  de  brede  zwarte  streep  langs  de  onderkant  van  de  vleugel.  De  tekening  kan  lichtgrijs  zijn  bij  de  voorjaarsgeneratie,  maar  is  meestal  zwart  in  de  latere  generaties.      Groetjes,    Luit