_______________________________________________________________________________________________________Nieuwsbrief de Semse—Jaargang 2017—Nummer 8 - September 2017—pagina 1

Heemkundige kring

“de Semse vzw”Opgericht in 1985

Ondernemingsnummer432.094.418

ZetelErfgoedhuis “de Semse”

Schoolstraat 17—1980 Zemst

Afgiftekantoor: 1980

ZEMST

Kalender 1

Open Monumenendag 2

Voordracht: leven onder de&ƌĂŶƐĞ�ďĞnjĞƫ ŶŐ

3

Voordracht: Het Begijnhof inMechelen

4

Busreis DORDRECHT enHEUSDEN a/d MAAS

5

' ĞďŽƵǁ ĞŶ�ŝŶ�ǁ ŝƩ Ğ�ƐƚĞĞŶ 6

OpzoekingenWERELDOORLOG II

7

Onze ereleden... 7—8

Jaargang 2017

Nummer 8

September

2017

e-mail en website

desemse@gmail.comwww.desemse.be

BankrekeningBE38 0012 1836 6072

Lidgeld: € 20Steunend lid: € 40

s ŽŽƌnjŝƩĞƌ

Louis VAN RELEGHEM

Verantwoordelijke

Uitgever

Alexander NEES

Brusselsesteenweg 426

1980 Eppegem

Nieuwsbrief

SEPTEMBER 2017

Zaterdag 2 september:Bezoek aan het legermuseum, Half-eeuwfeestpaleis. Vertrek om 9.45 uuraan parking de Semse. Voor info: LouisGooris 015/616727

Zaterdag 2 en 16 september:Lezen paleografie in de vergaderzaal van10 tot 12 uur

Zondag 10 september:Open Monumentendag. Sint-Pieterskerkte Zemst te bezoeken met gids tussen 13uur en 18 uur. Zie verder in deze nieuws-brief

Maandag 11, 18 en 25 september:Opzoekingen genealogie in de leeszaalvan 19 tot 22 uur

Donderdag 14 september:Voordracht : “Het leven onder de Fran-ƐĞ�ďĞnjĞƫ ŶŐ͟ ͘ �Om 19.30 uur in de verga-derzaal van de Semse

Zaterdag 23 september:Bezoek aan Vilvoorde. Om 14 uur aande Semse voor carpooling, of recht-streeks naar het binnenplein van hetTuchthuis aan de Rondeweg

De STAMINEEis open

Iedere maandag en dinsdag

vanaf 19 uur tot…

Elke vierde woensdag van de maand vanaf

19 uur: ook voor de kaarters!

OKTOBER 2017

Dinsdag 10 oktober: Voordracht doorPatrick De Greef: Het begijnhof te Me-chelen. Om 19.30 uur in de vergaderzaal.Zie verder in deze nieuwsbrief

Zaterdag 14 oktober:Busreis naar Dordrecht. Zie verder indeze nieuwsbrief

KALENDER

_______________________________________________________________________________________________________Nieuwsbrief de Semse—Jaargang 2017—Nummer 8 - September 2017—pagina 2

OPEN MONUMENTENDAG

De Sint-Pieterskerk van Zemst: een buitenbeentje

Op zondag 10 september is het opnieuw Open Monumentendag, het grootste culturele eendagsevenement vanVlaanderen. Ook Zemst neemt deel. In samenwerking tussen de heemkring De Semse en de kerkfabriek zet de kerkvan Zemst haar deuren open.

Elke inwoner van Zemst kent de Sint-Pieterskerk wel. Maar niet iedereen is zich bewust van het bijzondere karakterǀ ĂŶ�ĚĞ�ŬĞƌŬ͘��Ğ�ŽƵĚĞ�ŬĞƌŬ�ǁ ĞƌĚ�ƟũĚĞŶƐ�ĚĞ�' ƌŽŽƚĞ�KŽƌůŽŐ�ŝŶ�ďƌĂŶĚ�ŐĞƐƚŽŬĞŶ�ĚŽŽƌ�ŚĞƚ��ĞůŐŝƐĐŚ�ůĞŐĞƌ͘�EĂ�ĚĞ�ŽŽƌůŽŐ�ǁ ŽƵ�men eerst de kerk te herbouwen zoals ze was, maar al snel wordt gekozen voor een nieuw en groter gebouw. Archi-ƚĞĐƚ�D ŝŶŶĞƌ�ƚĞŬĞŶƚ�ĞĞŶ�ƚƌĂĚŝƟŽŶĞĞů͕�ŶĞŽ-ďĂƌŽŬ�ŽŶƚǁ ĞƌƉ͕ �ŚŽĞǁ Ğů�ĚĞ�ŬĞƌŬ�ĞĞŶ�ŵŽĚĞƌŶĞ�ĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞ�ǁ ŽƌĚƚ�ŵĞƚ�ŐĞďƌƵŝŬ�van (onzichtbaar) gewapend beton en staal.

dŝũĚĞŶƐ�KƉĞŶ�D ŽŶƵŵĞŶƚĞŶĚĂŐ�ŽŶƚĚĞŬ�ũĞ�ĂĂŶ�ĚĞ�ŚĂŶĚ�ǀ ĂŶ�ĞĞŶ�ĚŽŽƌůŽƉĞŶĚĞ�ƉƌĞƐĞŶƚĂƟĞ�ĚĞ�ďŽƵǁ ŐĞƐĐŚŝĞĚĞŶŝƐ�ǀ ĂŶ�de kerk, van een oud romaans kerkje tot het huidige gebouw. Gidsen zullen de bezoekers een aantal merkwaardigeelementen en architecturale details tonen die ongetwijfeld de waardering voor dit bijzondere gebouw zullen vergro-ƚĞŶ͘ �<ŽƌƚŽŵ͕ �ůĞĞƌ�Ěŝƚ�ĂƌĐŚŝƚĞĐƚƵƌĂůĞ�ďƵŝƚĞŶďĞĞŶƚũĞ�ďĞƚĞƌ�ŬĞŶŶĞŶ�ƟũĚĞŶƐ�KƉĞŶ�D ŽŶƵŵĞŶƚĞŶĚĂŐ͊

De kerk is te bezoeken tussen 13 uur en 18 uur(Kerkstraat 12, Zemst).

Meer weten: www.desemse.be of www.facebook.com/desemse.

_______________________________________________________________________________________________________Nieuwsbrief de Semse—Jaargang 2017—Nummer 8 - September 2017—pagina 3

HET LEVEN ONDER FRANSE BEZETTING

Donderdag 14 september19.30 uur

voordracht door Claude Gekiere

In oktober 1798 werden te Mechelen 41 boerenkrijgers, waaronder enkele mannen uit onze gemeente, door de Franse be-njĞƩĞƌƐ�ŶĂ�ĞĞŶ�ŝŶĚĞƌŚĂĂƐƚ�ďŝũĞĞŶŐĞƌŽĞƉĞŶ�ŬƌŝũŐƐƌĂĂĚ�ŐĞģdžĞĐƵƚĞĞƌĚ͘

Hoe was het zover kunnen komen?

�Ăƚ�ĚĞ�ƉůĂƩĞůĂŶĚƐďĞǀ ŽůŬŝŶŐ�ŝŶ�ŽƉƐƚĂŶĚ�Ŭǁ Ăŵ�ƚĞŐĞŶ�ĚĞ�&ƌĂŶƐĞŶ�ŚĂĚ�ǀ ĞƌƐĐŚŝůůĞŶĚĞ�ƌĞĚĞŶĞŶ�njŽĂůƐ�ĚĞ�ƐƚƌĞŶŐĞ�ŵŝůŝƚĂŝƌĞ�Žǀ ĞƌŚĞĞƌͲƐŝŶŐ�ŵĞƚ�ǀ ĞƌƉůŝĐŚƚĞ�ŝŶĚŝĞŶƐƩ ƌĞĚŝŶŐ�ǀ ĂŶ�ŽŶnjĞ�ũŽŶŐĞŶƐ͕ �ĚĞ�ĂŶƟ-ŬĂƚŚŽůŝĞŬĞ�ƉŽůŝƟĞŬ�ŵĞƚ�ƐůƵŝƟŶŐ�ǀ ĂŶ�ŬĞƌŬĞŶ�ĞŶ�ǀ Ğƌǀ ŽůŐŝŶŐ�ǀ ĂŶ�ĚĞ�ŐĞĞƐƚĞůŝũŬĞŶ͕ �ĞdžƚƌĂ�ďĞůĂƐƟŶŐŚĞĸ ŶŐĞŶ͕ �ĞŶnj͘

, ŝĞƌďŝũ�ŬƵŶŶĞŶ�ǁ Ğ�ŽŶƐ�ǀ ƌĂĂŐ�ƐƚĞůůĞŶ�ŚŽĞ͕�ĂŵƉĞƌ�ϮϬϬ�ũĂĂƌ�ŐĞůĞĚĞŶ͕ �ŽŶnjĞ�ǀ ŽŽƌŽƵĚĞƌƐ�ŽŶĚĞƌ�ĚĞ�&ƌĂŶƐĞ�ďĞnjĞƫ ŶŐ�ůĞĞĨĚĞŶ͘ �t ĞůŬĞ�waren hun leefomstandigheden, hoe werkten zij, waarover beschikten zij om hun leven comfortabel te maken?

/Ŷ�ĚĞ�ǀ ŽŽƌĚƌĂĐŚƚ�ǀ ĂŶ�ĚĞ�ŚĞĞƌ��ůĂƵĚĞ�' ĞŬŝĞƌĞ�ŬŽŵĞŶ�ŽŶĚĞƌ�ŵĞĞƌ�ĂĂŶ�ďŽĚ͗ �ůŽŬĂĂů�ďĞƐƚƵƵƌ͕�ŚĞƚ�ƉůĂƩ ĞůĂŶĚƐůĞǀ ĞŶ͕ �ĚĞ�ŵĂƚĞƌŝģůĞ�ƐŝƚƵĂƟĞ͕�ŵŝůŝƚĂŝƌĞ�ĚŝĞŶƐƚƉůŝĐŚƚ͕ �ƌĞůŝŐŝĞ͕�ǀ ŽĞĚŝŶŐ͕�ĞĐŽŶŽŵŝĞ�ĞŶ�ŐĞůĚ͘ ��ůƐ�ůĂĂƚƐƚĞ�ŬŽŵƚ�ĚĞ�ďŽĞƌĞŶŬƌŝũŐ�ƚĞƌ�ďĞƐƉƌĞŬŝŶŐ͘

Claude Gekiere is sinds een 30-tal jaren gepassioneerd door genealogie in het algemeen en zijn familiegeschiedenis in het bij-zonder. �ůƐ�ƌĞŐŝŽŶĂĂů�ǀ ŽŽƌnjŝƩĞƌ�ǀ ĂŶ�&ĂŵŝůŝĞŬƵŶĚĞ�s ůĂĂŶĚĞƌĞŶ�ŚĞĞŌ�Śŝũ�ƚĂůƌŝũŬĞ�ďŝũĚƌĂŐĞŶ�ŐĞůĞǀ ĞƌĚ�Žŵ�njŝũŶ�ŬĞŶŶŝƐ�ĚŽŽƌ�ƚĞ�ŐĞǀ ĞŶ�ĚŽŽƌ�ŵŝĚĚĞů�ǀ ĂŶ�ǀ ŽŽƌĚƌĂĐŚƚĞŶ͕ �ƉƵďůŝĐĂƟĞƐ�ĞŶ�ďĞŐĞůĞŝĚŝŶŐ͘

_______________________________________________________________________________________________________Nieuwsbrief de Semse—Jaargang 2017—Nummer 8 - September 2017—pagina 4

_______________________________________________________________________________________________________Nieuwsbrief de Semse—Jaargang 2017—Nummer 8 - September 2017—pagina 5

We starten in Dordrecht, de oudste stad van Holland,ǁ ĂĂƌ�ŝŶ�ϭϱϳ Ϯ�njĞƐĞŶƚǁ ŝŶƟŐ��ĞĞƵǁ ƐĞ�ĞŶ�, ŽůůĂŶĚƐĞ�ƐƚĂĚƐͲbesturen samenkwamen om de opstand tegen de Spaan-ƐĞ�ďĞnjĞƩĞƌ�ƚĞ�ŽƌŐĂŶŝƐĞƌĞŶ�ĞŶ�t ŝůůĞŵ�ǀ ĂŶ�KƌĂŶũĞ�ǁ ĞƌĚ�uitgeroepen tot stadhouder. Deze samenkomst zou descheiding inluiden tussen de Noordelijke en de ZuidelijkeNederlanden.

Bij aankomst worden we vergast op koffie en een ge-bakje in een ambachtelijke banketbakkerij. Vervolgensmaken we onder begeleiding van onze gidsen een wan-deling door het historische centrum langs de eeuwenou-de grachten en de haven en bewonderen we onder meerŚĞƚ�ƐĐŚŝƩ ĞƌĞŶĚĞ�ŝŶƚĞƌŝĞƵƌ�ǀ ĂŶ�ĚĞ�' ƌŽƚĞ�<ĞƌŬ�KŶnjĞ�ůƵŶĐŚ�ďĞƐƚĂĂƚ�Ƶŝƚ�ĞĞŶ�ďƌŽŽĚŵĂĂůƟũĚ�ŝŶĐůƵƐŝĞĨ�ƐŽĞƉ�ĞŶ�ĚƌĂŶŬĞŶ͘ �Na de lunch bezoeken we het museum Huis van Gijn,gebouwd in 1729. De mooie interieurs uit de 18de en 19de

eeuw tonen ons hoe het leven eraan toeging in een rijkekoopmansfamilie

dĞŐĞŶ�ϭϲ�ƵƵƌ�ŶĞŵĞŶ�ǁ Ğ�ĚĞ�ďƵƐ�ŶĂĂƌ�ĚĞ�ŽƵĚĞ�ǀ ĞƐƟŶŐͲstad Heusden aan de Maas, bij ons niet zo bekend maareen historische topper!

Deze stad is ontstaan rondom een van de oudste wa-terburchten van de Nederlanden en was een van de eer-ƐƚĞ�, ŽůůĂŶĚƐĞ�ƐƚĞĚĞŶ�ĚŝĞ�ĚĞƐƟũĚƐ�ĚŽŽƌ�ĞĞŶ�ŵƵƵƌ�ǁ ĞƌĚ�omringd. Na 1968 werd de stad grondig gerestaureerdǁ ĂĂƌďŝũ�ĚĞ�ǀ ĞƐƟŶŐǁ ĞƌŬĞŶ�ĞŶ�ĚĞ�ƐƚĂĚŚĂǀ ĞŶ�ǁ ĞƌĚĞŶ�ŚĞƌͲƐƚĞůĚ�ŶĂĂƌ�ĚĞ�ƚŽĞƐƚĂŶĚ�ǀ ĂŶ�ϭϲϰϵ ͕ �ĚĞ�ƟũĚ�ǀ ĂŶ�ĚĞ�ŽŽƌůŽŐ�tussen de Nederlanden en Spanje. Het stadje telt meerden 134 historische panden en we nemen dan ook ruim-ƐĐŚŽŽƚƐ�ĚĞ�ƟũĚ�Žŵ�Ăů�ĚĂƚ�ŵŽŽŝƐ�ŽŶĚĞƌ�ďĞŐĞůĞŝĚŝŶŐ�ǀ ĂŶ�een gids te verkennen.

DORDRECHT enHEUSDEN a/d MAASBusreisnaar twee historische plaatsenin Nederland

Zaterdag 14 oktober 2017

_______________________________________________________________________________________________________Nieuwsbrief de Semse—Jaargang 2017—Nummer 8 - September 2017—pagina 6

GEBOUWEN N WITTE STEEN.(Door Willy GROFFILS)

Het namiddagthema van de Provinciale HeemdagVlaams-Brabant van mei jl. was “Steenokkerzeel eenĚŽƌƉ�ŝŶ�ǁ ŝƩ Ğ�ƐƚĞĞŶ͟ �ŵĞƚ�ĞĞŶ�ǀ ŽŽƌĚƌĂĐŚƚ�ĚŽŽƌ�WĂƵů��ĞͲgraeve en bezoeken aan Humelgem, Melsbroek en Perk.Aldaar bewonderden wij verschillende huizen, kastelenĞŶ�ŬĞƌŬĞŶ�ŝŶ�ĚĞ�ŵŽŽŝĞ�ǁ ŝƩ Ğ�njĂŶĚƐƚĞĞŶ͘

�ĞnjĞ�ǁ ŝƩ Ğ�ŽĨ�>ĞĚŝĂĂŶƐĞ�ƐƚĞĞŶ�ŝƐ�ĞĞŶ�njĂŶĚŝŐĞ͕�ŐĞĞůͲǁ ŝƩ Ğ�ĞŶ�ĨŽƐƐŝĞůƌŝũŬĞ�ŬĂůŬƐƚĞĞŶ�ĚŝĞ�ŽŶĚĞƌŵĞĞƌ�ŐĞĚŽůǀ ĞŶ�ǁ ĞƌĚ�ŝŶ�ĚĞ�ƐƚƌĞĞŬ͘�ZĞĞĚƐ�ƚĞŶ�ƟũĚĞ�ǀ ĂŶ�ĚĞ�ZŽŵĞŝŶĞŶ�ǁ ĂͲren er volop steengroe-ven in bedrijf en op deFerrariskaarten uit 1777zien we dat in Humel-gem, Melsbroek,Steenokkerzeel enWambeek een 40-talsteengroeven gemar-ŬĞĞƌĚ� njŝũŶ͘ � �Ğ� ǁ ŝƩ Ğ�steen komt voor in di-verse lagen tussen degrondlagen, waarbij dedikke laag (25 à 30 cm)tot op 7,5 meter diepligt, doch de bovenstedunnere lagen vaakƐůĞĐŚƚƐ�ŽƉ�ĞŶŬĞůĞ�ƟĞŶͲƚĂůůĞŶ�ĐĞŶƟŵĞƚĞƌ�ŽŶĚĞƌ�het maaiveld voorko-men. De ontginningduurde tot het beginvan de 20ste eeuw. InMelsbroek getuigt denaam‘Steenwagenstraat’ nogǀ ĂŶ�ĚĞ�ĞdžƉůŽŝƚĂƟĞ�ǀ ĂŶ�de groeven aldaar ende afvoer met wagensnaar diverse bestem-mingen, onder meer per boot naar Nederland alwaardeze steen gebruikt werd voor de aanleg van dijken. Te-ǀ ĞŶƐ�ǁ ĞƌĚ�ĚĞ�ƐƚĞĞŶ�ŐĞďƌƵŝŬƚ�ǀ ŽŽƌ�ďĞƐƚƌĂƟŶŐ͘

In de 17de en 18de eeuw werden in onze streek menigeďŽƵǁ ǁ ĞƌŬĞŶ�ŝŶ�ǁ ŝƩ Ğ�ƐƚĞĞŶ�ŽƉŐĞƚƌŽŬŬĞŶ͕ �ǁ ĂĂƌďŝũ�ĚĞnjĞ�Ăů�dan niet bewerkt was. Bewerkt wil zeggen gekapt in ge-lijkvormige blokken, hetgeen het metselen vergemakke-lijkte. Dit metselen gebeurde met kalk dat uit de nietbruikbare brokstukken gewonnen werd. Omwille van deŽŶŐĞůŝũŬŵĂƟŐĞ�ǀ ŽƌŵĞŶ�ǀ ĂŶ�ĚĞ�ƌƵǁ Ğ�ƐƚĞĞŶ�njŝĞŶ�ǁ Ğ�ĚĂƚ�deze in bouwwerken vaak gecombineerd wordt met bak-ƐƚĞŶĞŶ�Žŵ�ĚĞ�ĂĂŶƐůƵŝƟŶŐ�ŵĞƚ�ďŝũǀ ŽŽƌďĞĞůĚ�ĚĞ�ĚĂŬĐŽŶͲƐƚƌƵĐƟĞ�ƚĞ�ǀ ĞƌŐĞŵĂŬŬĞůŝũŬĞŶ͘ ��ŝƚ�ŐĞĞŌ�ĚĞ�ĂůƐ�ĚƵƐĚĂŶŝŐ�genoemde zwaluwstaarten.

Kŵǁ ŝůůĞ�ǀ ĂŶ�ŚĞƚ�ǀ ĞĞůǀ ƵůĚŝŐ�ǀ ŽŽƌŬŽŵĞŶ�ĞŶ�ĚĞ�ƌĞůĂƟĞĨ�ĞĞŶǀ ŽƵĚŝŐĞ�ĚĞůǀ ŝŶŐ�ǁ ĞƌĚ�ĚĞ�ǁ ŝƩ Ğ�ƐƚĞĞŶ�ŝŶ�njŝũŶ�ƌƵǁ Ğ�vorm wel de ‘steen van den arme’ genoemd omdat deze

ĚĞƐƟũĚƐ�ǀ ĞĞů�ŐŽĞĚŬŽƉĞƌ�ǁ ĂƐ�ĚĂŶ�ďĂŬƐƚĞĞŶ͘ �Kŵ�Ěŝƚ�ƚĞ�camoufleren werden de stenen vaak bezet met cement, hetgeen tevens een beschermlaag uitmaakte van hetƌĞůĂƟĞĨ�ďƌŽnjĞ�ŵĞƚƐĞůǁ ĞƌŬ͘

Ook in onze gemeente zijn er nog verschillende ge-ďŽƵǁ ĞŶ�ŝŶ�ǁ ŝƩ Ğ�ƐƚĞĞŶ�ďĞǁ ĂĂƌĚ�ŐĞďůĞǀ ĞŶ͘ ��ĞŶ�ŵŽŽŝ�voorbeeld is de voormalige afspanning ‘In de Swaen’ uitϭϳ Ϯϳ �ĂĂŶ�ĚĞ��LJŶĂƐƟĞƐƚƌĂĂƚ�ƚĞ��ůĞǁ ŝũƚ�

_______________________________________________________________________________________________________Nieuwsbrief de Semse—Jaargang 2017—Nummer 8 - September 2017—pagina 7

Opzoekingen WERELDOORLOG II

De Semse zoekt helpers voor het verzamelen van gegevens over wetens-waardigheden en info uit Wereldoorlog II in Zemst.

We zijn op zoek naar gegevens over soldaten, o.a. in een museum te Brus-sel, over vluchtelingen (naar waar, leefomstandigheden) maar ook over hetůĞǀ ĞŶ�ƟũĚĞŶƐ�ĚĞ�ďĞnjĞƫ ŶŐ�ŝŶ�ĚĞ�ĨƵƐŝĞ��ĞŵƐƚ͘ �

Wil je mee gaan opzoeken, interviews afnemen, helpen met uitschrijvenvan meldingen, klasseren van de info, enz?

Je bepaalt zelf wanneer je wat kan doen, eventueel met wie en bij wie jeop bezoek gaat.

Aarzel niet en geef een seintje aanJeroen Walschaerts den_jerrew@hotmail.com of 0477/54.45.97

Louis Van Releghem louis.vanreleghem@gmail.com of 0496/555.270.

_______________________________________________________________________________________________________Nieuwsbrief de Semse—Jaargang 2017—Nummer 8 - September 2017—pagina 8