Επικοινωνήσετε μαζί μαςwwwbabyloniagrEmail infobabyloniagr

Facebook Περιοδικό Βαβυλωνία

Eλεύθερος Κοινωνικός ΧώροςΘεmicroιστοκλέους 66 Εξάρχεια

ETHeumlaacuteocircaringszligaacute

Aacuteatilde Aumlccediligraveccedilocircntildeszligiumlotilde

ETHaringocircntildeiumlyacuteethiumleumlccedil

Η microεταλλαγή της Ευρώπης

Νίκος Ιωάννου σελ 4

Νεοφιλελεύθερη ΕΕ amp Ακροδεξιά

Μια Σχέση ∆ιαλεκτικής

Αντώνης Μπρούmicroας σελ 7

Η Ευρωτουρκική Συmicroφωνία ως Ιαχή πολέmicroου

και η Κατάσταση Εξαίρεσης από τα Κάτω

Σπύρος Τζουανόπουλος σελ 9

Η ΑΠΟΓΥΜΝΩΣΗ ΤΟΥ (ΝΕΟ)ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ

Το κοινωνικο-ιστορικό δείγmicroα

Αποστόλης Στασινόπουλος σελ 14

Ο Νεοφιλελευθερισmicroός και η Πολιτική της Ασηmicroαντότητας

David Ames Curtis

Μετάφραση Αλέξανδρος Σχισmicroένοςσελ 16

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Επανεξετάζοντας το σηmicroασιακό πλαίσιο

Yavor Tarinski

Μετάφραση Ιωάννα Μαραβελίδησελ 20

Πολιτικός Χρόνος και ∆ηmicroόσιος Χώρος

Ο ρόλος της σύγχρονης αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας

Αλέξανδρος Σχισmicroένος σελ 23

Η Ηγεmicroονοποίηση του Πλήθους

Antonio Negri and Michael Hardt

Μετάφραση Σοφία Παπαγιαννάκησελ 27

Αλληλογραφία

Μπούκτσιν - Οτσαλάν

Μετάφραση Μαριέττα Σιmicroεγιάτουσελ 30

Η ριζοσπαστική αυτοάmicroυνα των Κούρδων γυναικών

ένοπλη και πολιτική

Dilar Dirik

Μετάφραση ∆ηmicroήτρης Γάκηςσελ 35

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και

ο δύσκολος δρόmicroος του microετά

Ελιάνα Καναβέλησελ 38

Θα Ενισχύσει το ldquoInternet Of Thingsrdquo τις ∆υνατότητες της Επιτήρησης

Chris Spannos

Μετάφραση Στέφανος Μπατσήςσελ 40

Η Φύση του ανθρώπου

Σκέψεις από την Ηθική και την Αλληλοβοήθεια του Κροπότκιν

∆ανάη Κασίmicroησελ 43

Περιεχόμενα

Eπιτρέπεται η αναδημοσίευση των κειμένων με την παράκληση να αναγράφεται η πηγή τους

Στο τεύχος αυτό συνεργάστηκαν

Νίκος Ιωάννου Αντώνης Μπρούmicroας

Σπύρος Τζουανόπουλος Απόστολος

Στασινόπουλος Αλέξανδρος Σχισmicroένος

Nίκος Κατσιαούνης ∆ανάη Κασίmicroη

Ιωάννα Μαραβελίδη Yavor Tarinski

Σοφία Παπαγιαννάκη Μαριέττα Σιmicroεγιάτου

∆ηmicroήτρης Γάκης Ελιάνα Καναβέλη

Στέφανος Μπατσής Σωκράτης

Αβραmicroόπουλος Ρούλα Καντά

3Acirc

Θεμελιώνοντας την ΟυτοπίαΤα τελευταία χρόνια κατrsquo επανάληψη έχει ειπωθεί

άλλοτε με αισιοδοξία και άλλοτε με τρόμο ότι βι-ώνουμε το τέλος μιας εποχής και την έναρξη μιας νέας Πράγματι αν αναλογιστούμε τις πρόσφατες

εξελίξεις μπορούμε με ευκολία να διαπιστώσουμε ότι η Ιστορία γυρίζει σελίδα Η Ιστορία όμως δεν αλλάζει μόνη της ή με τρόπο μαγικό Οι κοινωνικές διεργασίες είναι αυτές που θέτουν σε κίνηση κάθε εξέλιξη σε τόσο μαζικό επίπεδο και η αλήθεια είναι ότι για ένα παρατεταμένο διάστημα είμαστε αυτόπτες μάρ-τυρες διαδικασιών που αλλάζουν τη στάση της κοινωνίας απέναντι στην αντιμετώπιση της καθημερινότηταςΕνέργειες από συλλογικότητες άτομα ή μικρές ομάδες ξεκίνησαν με δισταγμό στην αρχή να μετουσιώνουν το λόγο σε πράξη Οι πράξεις τους με τον καιρό βρήκαν μιμητές και εν τέλει άλλες καθιερώθηκαν ως θεσμοί και άλλες δρομολόγησαν ήκαι ακόμα δρομολογούν εξελίξεις στο διαρκώς διαμορφούμενο κοινωνικοπολιτικό στερέωμα εγχώριο και διεθνέςΗ περίοδος της κρίσης στην Ελλάδα αύξησε την πολιτική φιλολογία Οι εξελίξεις δε των τελευταίων 2 ετών με την αδιάλειπτη αλληλουχία πολιτικοκοινωνικών γεγονότων υπερφόρτωσαν τη συνείδηση των πολιτών σε σχέση με την ενασχόληση με τα κοινά και αναβάθμισαν το επίπεδο συλλογικοποίησης των πολιτών Ταυτόχρονα η εντεινόμενη οικονομική ύφεση αλλά και η αποδοχή του δόγματος ΤΙΝΑ από την αρχικά μεσσιανική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ οδήγησε με τρόπο βάναυσο το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να αντιληφθεί ότι τελικά το σύστημα δεν αλλάζει Την ίδια όμως στιγμή άρχισε να γίνεται αισθητή η αρχικά μειοψηφική εναλλακτική αντιμε-τώπιση της ζωής από μερίδα της κοινωνίας η οποία από καιρό είχε αναζητήσει δημιουργική διέξοδο από την κρίση τόσο σε πολιτικό όσο και σε αξιακό επίπεδο Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δραστηριοποίηση των νέων σε συλλογικές εκφράσεις μακριά από το παραδοσιακό μοντέλο Με την αποδοχή ότι ζουν και κινητοποιούνται σε καπιταλιστικό κόσμο απορρίπτοντας όμως ταυτόχρονα τον ατομικίστικο φιλελευθερισμό και τον γραφειοκρατικό καταμερισμό της υπερσυγκεντρωμένης πολιτικής και οικονομικής εξουσίας οι νέες μορφές οικονομικής δραστη-ριότητας υποτάσσονται στην αλληλέγγυα δράση την αυ-τοοργάνωση την κοινωνική δικαιοσύνη και τις ξεχασμένες έννοιες της άμεσης δημοκρατίας Αλληλέγγυα οικονομία συνεργατικά εγχειρήματα δομές και δράσεις αλληλεγγύης ακόμα και ατομικά project βασισμένα σε δίκτυα οριζόντιας παραγωγής και κατανάλωσης ενεργοποιούν το εν λόγω πρόταγμα περιορίζοντας την οικονομία ως μια πτυχή της κοινωνικής δραστηριότητας Τη στιγμή που όλα τα ανωτέρω συμβαίνουν εντός των τειχών σε παγκόσμια κλίμακα οι εξελίξεις τρέχουν με φρε-νήρη ρυθμό Στην Τουρκία το καθεστώς του Σουλτάνου Ερντογάν επιβάλλεται πλέον ξεκάθαρα ως μια νέου τύπου δικτατορία με την αντίσταση να ξεπηδά συνεχώς από όποια χαραμάδα ελπίδας ανακαλύπτει Στην Ευρώπη τα κινήματα αλληλεγγύης υπέρ των προσφύγων αλλά και υπέρ του ελληνικού λαού αντιμάχονται τον αναδυόμενο νεοφασισμό και πληθαίνουν τις φωνές για αλλαγή κα-τεύθυνσης ενώ σε πολλές χώρες ακτιβιστές και πολίτες περνούν στη δράση οργανώνοντας δομές αλληλεγγύης ή

άλλες δράσεις Στην Αμερική εμφανίζονται εκ νέου κινή-ματα ενάντια στον φυλετικό διαχωρισμό και την κρατική καταστολή με άξονα την ισοελευθερία Ταυτόχρονα άτομα ή ομάδες επιχειρούν με νέα μέσα κυβερνοακτιβισμούς προκειμένου να πληροφορήσουν την κοινωνία για όσα παραμένουν κρυφά εις βάρος της Όμως το μεγαλύτερο γεγονός λαμβάνει χώρα στη Ροζάβα όπου ο κουρδικός λαός και όχι μόνο συνέστησε ομοσπονδία αυτόνομων κοινοτήτων αντιτάσσοντας το φως της ελευθερίας στο σκοτάδι του Ισλαμικού Κράτους τον ζόφο του Άσαντ τον Μεσαίωνα του Ερντογάν και των ΕυρωπαίωνΑμερικάνων και Ρώσων ηγετώνΌλα τα παραπάνω αποδεικνύουν περίτρανα ότι από τη θεωρία σιγά-σιγά περνάμε στην πράξη ξεπερνώντας το μούδιασμα που επιβλήθηκε με την πολιτική του δόγματος του σοκ μετά από μια περίοδο συνειδητοποίησης της ανικανότητας του υπάρχοντος συστήματος να καλύψει τις ανάγκες μας βιώνοντας κατά τον τρόπο αυτό έναν νέο Διαφωτισμό διαμορφώνοντας νέα πρότυπα κοινωνικής συμβίωσης Την ίδια στιγμή το προηγούμενο σύστημα αποδέχεται σταδιακά την κατάρρευσή του καθώς τα όσα επί έτη προσπαθούσε να μας πείσει ως αξίες μέρα με την ημέρα αυτοαναιρούνται με τρανό παράδειγμα την ουσιαστική κατάρρευση της ΕΕ ως οικονομικής κοινό-τητας και κοινωνίας ενοποίησης με τον ολοκληρωτικό οικονομισμό που επιβάλλει τη λήψη αποφάσεων στα χέρια ολίγων το κλείσιμο συνόρων τη διάσπαση στην πολιτική αλληλεγγύης κοκΟι προηγούμενες διοργανώσεις του Β-Fest είχαν αφου-γκραστεί καθαρά τις δονήσεις των κοινωνικών αναβρα-σμών και με τον λόγο που φιλοξένησαν και παρήγαγαν εν μέρει προέβλεψαν αλλά εν μέρει επηρέασαν τις εξελίξεις του μέλλοντος αυτές που σήμερα βιώνουμε ως πραγματικότηταΤο 2009 λίγο μετά τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 δηλώναμε ότι η laquoΕλευθερία Αντεπιτίθεταιraquo και πράγματι τότε μπήκαν οι βάσεις των όσων ακολούθησαν Το 2010 ακολούθησε laquoη Επιστροφή των Σημασιώνraquo καθώς εκείνη την περίοδο αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε σε κοινωνικό επίπεδο το νόημα όσων προηγήθηκαν Το 2011 ήταν η χρονιά των πλατειών της αραβικής άνοιξης και των laquoΚοινωνιών σε Κίνησηraquo Το 2013 μετά από μια απουσία 2 ετών το Β-Fest επέστρεψε με τίτλο laquoReboot Από τον Homo Sacer στο αυτεξούσιο άτομοraquo Τα αποτελέσματα εκείνης της επανεκκίνησης τα βλέπουμε πλέον μπροστά μας σήμερα όταν η κοινωνία περνάει από τη θεωρία στην πράξη χρησιμοποιώντας νέα και παλιά υλικά για τη δημι-ουργία του μέλλοντος laquoΘεμελιώνοντας την Ουτοπίαraquo

Β-FEST Θεμελιώνοντας την ΟυτοπίαΔιεθνές Αντιεξουσιαστικό Φεστιβάλ του Περιοδικού

Βαβυλωνία27-28-29 Μαΐου 2016

Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου

ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ ΣΙΝΕΜΑ ΘΕΑΤΡΟ ΕΚΘΕ-ΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΟΜΙΞ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ

WORKSHOPS

wwwbabyloniagr

EDITORIAL

4 Acirc

Από τη δεκαετία του 1990 η Ευρώπη έδειχνε πως θα είχε κάποιο σοβαρό πρόβλημα με τη διαχείριση της μετακίνησης πληθυσμών Αυτή

η εισροή εκατομμυρίων ανθρώπων από διαλυμένες παραδοσιακές κοινωνίες προς τις παλιές βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης σε συνδυασμό με την παγκόσμια οικονομική και πολιτική μεταλλαγή συγκλονίζει τα θεμέλια της ατομικής ασφάλειας του Ευρωπαίου μια ατομική ασφάλεια που διαμορφώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως το τέλος του 20ου αιώνα

Σε αυτή την κοινωνικοϊστορική διαδρομή μισού αιώνα πα-ρατηρούμε τον παραγωγικό άνθρωπο που δημιούργησε η βιομηχανική εποχή να μεταλλάσσεται σε καταναλωτή απογυμνωμένο από την ευθύνη της παραγωγής Σήμε-ρα παρατηρούμε τον καταναλωτικό άνθρωπο να χάνει αυτή την ιδιότητά του και να αναρωτιέται ο ίδιος για τη σημασία της Ποιος θα είναι ο σύγχρονος άνθρωπος που θα συνοδεύσει την ιστορική διαδρομή του καπιταλισμού στη νέα άγρια και παγκόσμια μορφή του Ποιος θα είναι ο σύγχρονος Ευρωπαίος που θα πάρει μέρος σε αυτή τη νέα οικονομική και πολιτική εξέλιξη

Στην πραγματικότητα φαίνεται να αλλάζει αυτή ακριβώς η ευρωπαϊκή πολιτισμική ιδιότητα Μοιάζει όχι και τόσο σημαντική για τον νέο καπιταλισμό Η μικρομεσαία ευ-ρωπαϊκή επιχείρηση χρειάζεται τον φρέσκο και πρόθυμο πληθυσμό για να επιβιώσει Είναι η ελάχιστη προσδοκία μπροστά στον κίνδυνο να μετατραπούν τα αστικά βιομη-χανικά συμπλέγματα σε αστικές ερήμους με εκατομμύρια ασκόπως περιφερόμενους ανθρώπους

Η κεντρική παραγωγή πολιτισμικών αγαθών με τη μορφή εμπορευμάτων διέλυσε την τοπική-εθνική ταυ-τότητα η οποία επανέρχεται σήμερα ως μια πολιτική

οπισθοδρόμηση Έτσι η εθνική ταυτότητα παίρνει χρώμα ιδεολογικό ναζιστικό και ο laquoσυγχρωτισμόςraquo της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποφεύγεται οριακά εφό-σον οι φράχτες και το ΝΑΤΟ αποτελούν την απόδειξη μιας αυστηρά επιλεκτικής υποδοχής των προσφύγων και ταυτόχρονα της εργαλειακής χρησιμοποίησής τους από όλες τις πλευρές με τρόπο που πηγαίνει τη μνήμη μας στην ακραία έκφανση (του Άουσβιτς) μιας πάντοτε υπαρκτής αντίληψης για τον άνθρωπο Ο παγκοσμιοποι-ημένος ευρωπαϊκός καπιταλισμός αντιπαρατίθεται με τα νεοεθνικά αντανακλαστικά και επιλέγει μια εργαλειακή χρήση των προσφύγων αφαιρώντας όλο το πλαίσιο δικαιωμάτων που θεσπίστηκε από τον Β΄ Παγκόσμιο και μετά Έχουμε να κάνουμε με μια οπισθοδρόμηση που διαπερνά όλους τους τομείς

bull Απώλεια της δυνατότητας για ανάπτυξη της εθνικής παραγωγής και οικονομίας πράγμα που γίνεται εμφανές ιδιαίτερα στις περιφερειακές χώρες μέσω της δημοσι-ονομικής κρίσηςbull Απώλεια της εγγυημένης ατομικής ασφάλειας όσον αφορά το επίπεδο διαβίωσης δηλαδή το επίπεδο κα-ταναλωτικής δύναμηςbull Η εθνική κυβερνητική εξουσία αντικαταστάθηκε από μια διεθνική αυστηρά οικονομοκεντρική κυβερνητική εξουσία που αντίθετα με τις διακηρύξεις του νεοφι-λελευθερισμού γίνεται ακόμη πιο γραφειοκρατική και απολύτως ελεγκτική προκειμένου να εξυπηρετήσει τα χρηματοοικονομικά συμφέροντα των παλαιών χωρών του ευρωπαϊκού καπιταλισμούbull Μήπως δεν πρόκειται για οπισθοδρόμηση της επι-στήμης όταν ένα θεραπευτικό φάρμακο πωλείται πχ 1530880 Ευρώ (λιανική τιμή) που ανενδοίαστα ανα-γράφεται στο κουτάκι με 28 χαπάκια των 01 gr Μήπως περιέχει το θεραπευτικό σάλιο κάποιου θεού ή πακτωλούς

Νίκος Ιωάννου

Η μεταλλαγή της Ευρώπης

Ccedil IgraveAringOcircAacuteEumlEumlAacuteAtildeCcedil OcircCcedilOacute AringOtildeNtildeUgraveETHCcedilOacute

5AcircETHAringNtildeEacuteAringtimesIumlIgraveAringIacuteAacute

κρατικού και βρόμικου χρήματος που πρέπει να πολ-λαπλασιαστούν και να διατηρήσουν την κυριαρχία στον δημόσιο χώρο μιας συντεταγμένης φυσικής μειοψηφίας μαφιόζικου τύπουbull Η οπισθοδρόμηση της οικονομικής θεωρίας εκφράζεται στις νεομαθηματικές επινοήσεις είτε αυτές έχουν δεξιά (Ντράγκι Λαγκάρντ) απόκλιση είτε αριστερή (Βαρου-φάκης) απόκλιση Οπισθοδρομούν γιατί επιχειρούν να διατηρήσουν το υπάρχον με το βλέμμα στο παρελθόν Αφαιρούν από το κάδρο της διανόησής τους την αμη-χανία του σύγχρονου ατόμου μπροστά στα οικονομικά θεωρήματα Αγνοούν την κατάρρευση των φαντασιακών σημασιών που δημιουργούσαν το σημασιακό πλαίσιο όχι απλώς του οικονομοκεντρισμού αλλά της ίδιας της παραγωγής και της οικονομίαςbull Ίδιου τύπου οπισθοδρόμηση παρατηρούμε και στην πολιτική θεωρία με νεομαρξιστικές επινοήσεις ακαδημα-ϊκών προσανατολισμένες στην περίπτωση αριστερών κυβερνήσεων στην Ευρώπη και την ελπίδα να αντιπρο-σωπεύσουν με νέους καλούς() αυτή τη φορά όρους το ευρωπαϊκό δημοκρατικό κίνημα

Η εισροή του χρειαζούμενου πληθυσμού στην Ευρώπη θα πραγματοποιηθεί σε μια αργή και τόσο αυστηρή δια-

δικασία μέχρι που η Μεσόγειος να γεμίσει πτώματα και θα πραγματοποιηθεί σε μια Ευρώπη που καμιά σχέση δεν θα έχει με την παλιά Αυτό δεν αφορά στους νέους μόνο πληθυσμούς αλλά και στους παλιούς και έχει να κάνει με την οπισθοδρόμηση για την οποία μιλούμε Είναι σαφές πως οι λεγόμενες ειδικές οικονομικέςπαραγωγικές ζώνες δεν μπορούν να περιοριστούν στη χρησιμοποίηση του νεοεισερχόμενου προσφυγικού πληθυσμού χωρίς να επηρεάσουν τον γενικό ευρωπαϊκό πληθυσμό

Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και της παραγωγής καθώς και οι πολιτικές αποφάσεις των διεθνικών κέντρων εξουσίας απέδειξαν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο ότι ελεύθερη αγορά δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία του καπιταλισμού Πώς θα μπορούσε άλλωστε να υπάρξει ελεύθερη αγορά μεταξύ άνισων αφού το δίκαιο και τους κανόνες ορίζει πάντοτε ο ισχυρός Σήμερα η αγορά της οικονομίας όχι μόνο ελεύθερη δεν είναι αλλά δημιουργεί προνόμια αυτοκρατορικού χαρακτήρα και με συμφωνίες όπως η TTIP έχουμε την απόλυτη οικονομική ζούγκλα

Παράλληλα ο πολιτισμός της βιομηχανικήςκαπιταλιστι-κής δημιουργίας που ανέδειξε τον παραγωγικό άνθρωπο και μετέπειτα τον καταναλωτή μεταλλάσσεται σε έναν

6 Acircπολιτισμό της διεκπεραίωσης ενός πρακτικισμού από τον οποίο απουσιάζει το περιεχόμενο και αντί αυτού εμφανίζεται ένα πηλίκο ή το αποτέλεσμα κάποιας πρόσθεσης ή αφαίρεσης

Σε αυτή την πραγματικότητα της οπισθοδρόμησης εισέρχεται ο (κατά το πλείστον) δυτικότροπος προσφυγικός πληθυσμός ο προς εγκατάσταση μετανάστης

Στον αντίποδα της ρατσιστικής διαχείρισης του προσφυγικού έχουμε ένα τεράστιο κίνημα αλληλεγγύης το οποίο εξαντλείται (χωρίς να υποβαθμίζεται η σημασία του) και αυτό στη διεκπεραί-ωση αυτών που τυπικά επιτάσσει το νόημα του ανθρωπισμού Δεν τίθεται με διακριτό τρόπο το πολιτικό αίτημα της ένταξης του πρόσφυγα στον δημόσιο χώρο με ίσους όρους Έτσι έχουμε μια αλληλεγγύη μεταξύ άνισων ατόμων μια δυσάρεστη στο βάθος κατάσταση που θα απαλυνόταν με την ανάδειξη του συγκεκριμένου πολιτικού αιτήματος

Η Ευρώπη μεταλλάσσεται μέσα σε ένα περιβάλλον πολιτι-κού εκβιασμού και σπρωξίματος για μια θέση στο τεντωμένο σκοινί ασκήσεων ισορροπίας του παγκόσμιου καπιταλισμού Η κοινωνική και πολιτική διάλυση εκφράζεται στους αλλεπάλ-ληλους κλυδωνισμούς του υπόρρητου αποθεματικού εξουσίας που το έθνος-κράτος καρπωνόταν αριστοτεχνικά ndash πράγμα που μάλλον δεν ισχύει στο νέο καθεστώς των υπερεθνικών οικονομοκεντρικών εξουσιών που στηρίζονται κατά βάση σε έναν τύπο ανθρώπου που πλέον δεν υπάρχει και πιθανότατα να μην υπήρξε ποτέ Το αποκοινωνικοποιημένο άτομο του νεοφιλελευθερισμού έμεινε από νόημα και στην καλύτερή του εκδοχή εμφανίζεται να αυτοκαταναλώνεται ndash αρκεί ένα ζάπινγκ σε όλη την ευρωπαϊκή τηλεόραση για να το διαπιστώσουμε ή μια ματιά στην εμπορική ανάπτυξη του ldquoDo it yourselfrdquo

Ποιο θα είναι το νέο πολιτικό ον της μεταλλαγμένης Ευρώπης Το ευρωπαϊκό οικονομικό και πολιτικό σύστημα εξουσίας αδυ-νατεί να αναπαράγει τον πολιτικό λόγο της δικαιολόγησής του Έτσι αδυνατεί και να παράγει πλέον τον οποιοδήποτε πολιτικό λόγο ο οποίος δύναται να παραχθεί από τις χιλιάδες σύγχρονες κοινωνικές δικτυώσεις και παράγεται επί του συγκεκριμένου μεν σε ένα πλαίσιο άμεσης δημοκρατίας δε Δεν επιζητεί κανείς από αυτό το μεγάλο δημοκρατικό ρεύμα να αντιπροσωπευθεί ούτε να αντιπροσωπεύσει παρά μόνο γελοίοι επίδοξοι ηγέτες πιθανών νέων εκλογικών αναδύσεων

Η μεταλλαγή της Ευρώπης αποκαλύπτει κρυφές αθέατες πλευρές της κοινωνικής ζωής με δυσάρεστες συγκρούσεις καθώς έρχονται τα πιο χαμηλά κίνητρα στην επιφάνεια του κοινοβουλευτισμού Παράλληλα αναδύεται μια νέα ευρωπαϊ-κή κουλτούρα που δεν παγιδεύεται στην οπισθοδρόμηση του εθνικού - τοπικού ούτε ακόμη στην οπισθοδρόμηση του νέου οικονομικού ευρωπαϊσμού αλλά επεκτείνεται πέρα από αυτά τα πολιτισμικά σύνορα Είναι η διαμόρφωση μιας δημοκρατικής κουλτούρας πέρα από τις εθνικές μορφές ζωής Πέρα από την Ευρώπη του παρελθόντος και πέρα από την Ευρώπη του σήμερα

Η σύγχρονη Ευρώπη σημειώνει ακροδεξιές τά-σεις σε επίπεδο εξουσίας Στη Φινλανδία στην Πολωνία και στην Ουγγαρία η ακροδεξιά ήδη

συμμετέχει στην κυβέρνηση ενώ στην Ολλανδία στη Γαλλία και στην Αυστρία αποτελεί την πρώτη πολιτική δύναμη με βάση τις δημοσκοπήσεις Ακολουθούν σε ακροδεξιά δυναμική χώρες όπως η Δανία η Ελβετία το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία Δεν θα επεκταθούμε εδώ για τις αντίστοιχες τάσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού που εκδηλώνονται με ακόμη πιο ηχηρά χουλιγουντιανό τρόπο με τους υποψηφίους του Ρε-πουμπλικανικού κόμματος για την προεδρία των ΗΠΑ Πέρα βέβαια από τις κάλπες και την αντιπροσώπευση τα πράγματα στη βάση των κοινωνιών είναι πολύ πιο σύνθετα όπου διαδραματίζεται μία άγρια μάχη των ακροδεξιών δυναμικών με τα ζωντανά κομμάτια της κοινωνίας και τα ριζοσπαστικά κοινωνικά κινήματα Το επιχείρημα του γράφοντος είναι πως η σημερινή ακροδεξιά βρίσκεται σε μία ιδιότυπη διαλεκτική σχέση με τον κυβερνώντα ευρωπαϊκό νεοφιλελευθερισμό και ήδη αναπτύσσει μία δυναμική ηγεμονίας τουλάχιστον στον πυρήνα της σύγχρονης Ευρώπης

Η ακροδεξιά σήμερα έχει σύγχρονα αίτια καινοτόμα χαρακτηριστικά και μεγάλη εμβέλεια Έτσι συγκρίσεις με το παρελθόν του φασισμούναζισμού είναι σε πολύ μικρό βαθμό βοηθητικές Σε γενικές γραμμές η ακρο-δεξιά αποτελεί μία κοινωνικο-πολιτική απάντηση στις αρνητικές εξωτερικότητες της καπιταλιστικής παγκο-σμιοποίησης Απαντά επίσης στην αποσταθεροποίηση από την αγορά κάθε κοινωνικής δομής η οποία ξεκινά από το κράτος και τα εταιρικά σχήματα και αγγίζει τις κάθε είδους ανθρώπινες κοινότητες και την οικογένεια Έτσι λοιπόν η ακροδεξιά στροφή κομίζει νέα στοιχεία για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας Μέσα από την αναπόληση ενός παρελθόντος μίας φαντασιακής κοινότηταςέθνους που σήμερα δέχεται επίθεση από τις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης συνθέτει μία νέα συγκολλητική ουσία για τις κοινωνίες που ελλείπει από τους απρόσωπους θεσμούς της εμπορευματικής αγοράς και την αδύναμη κοινότητα του χρήματος Η ψευδο-κοινοτική αυτή πρόταση έχει μεγάλη απήχηση σε ομάδες πληθυσμού όπως οι ευρωπαϊκές μεσαίες τάξεις που έχουν υποστεί βαθιά αλλοτρίωσηεξατομί-κευση από τη λειτουργία της αγοράς και έχουν απολέσει κοινοτικούς δεσμούς του παρελθόντος ρέποντας έτσι σε έναν ndashτρομακτικό και για τους ίδιουςndash κοινωνικό κανιβαλισμό Επίσης είναι εξαιρετικά ευνοϊκή για τις κυρίαρχες τάξεις που στον διαχωρισμό φίλουεχθρού εύκολα εμπίπτουν εαυτές στην κατηγορία του φίλου ενώ στην κατηγορία του εχθρού μπορούν εύκολα να νομιμοποιήσουν στη συνείδηση της κοινωνίας διάφο-ρους αποδιοπομπαίους τράγους ως υπαίτιους για τις αρνητικές εξωτερικότητες της κυριαρχίαςεκμετάλλευ-σής τους πάνω στο κοινωνικό σώμα Όπως και στον

7Acirc

Αντώνης Μπρούμας

Νεοφιλελεύθερη ΕΕ amp Ακροδεξιά Μια Σχέση ∆ιαλεκτικής

μεσαίωνα που η Εκκλησία κυριαρχούσε και βασάνιζε αλλά οι μάγισσες καίγονταν στην πυρά έτσι και με τους ακροδεξιού τύπου σύγχρονους πλην αρχέγονους δυϊ-σμούς οι κυρίαρχες δυνάμεις του σήμερα μπορούν να διαφεύγουν εύκολα από την κοινωνική οργή για την ανι-σότητα επενδύοντας στον φόβο για τη διαφορετικότητα Τέλος η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την επανανομιμοποίηση των πολιτικών θεσμών του έθνους-κράτους χωρίς να αλλάζει τίποτα στα γενεσιουργά κοινωνικά φαινόμενα της απονομιμοποίησής του Παλιά οι Ρωμαίοι άρχοντες έδιναν στον λαό άρτο και θεάματα Τώρα οι αποσυντιθέμενες δομές των εθνών-κρατών από τη λαίλαπα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης μπορούν να συνεχίζουν τις ίδιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά να αναστείλουν πρόσκαιρα τους ρυθμούς αποσύνθεσής τους πουλώντας εθνική ιδεολογία

Σε αντίθεση με την προοδευτική απάντηση που έχει κόστος για το άτομο αφού απαιτεί ενεργοποίηση και δημιουργία εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων η ακροδεξιά απάντη-ση είναι μικρο-κοινωνικά ελκυστική και μακρο-κοινωνικά άμεσα εφαρμόσιμη Σε πολλά επίπεδα λειτουργεί μάλιστα παραπληρωματικά σε σχέση με τον νεοφιλελευθερισμό Ενώ στον νεοφιλελευθερισμό η σύνδεση ατόμου - κοινωνίας παρέχεται μέσα από τον απρόσωπο θεσμό της αγοράς στην ακροδεξιά παρέκκλιση μία τέτοια σύνδεση παρέχει ιδεολογικά στοιχεία που λειτουργούν συμπληρωματικά με την αγορά όπως την αίσθηση μίας κοινότητας και κοινής μοίρας Έτσι η ακροδεξιά πρόταση παρέχει στο άτομο ένα αίσθημα του [ψευδο]ανήκειν χωρίς κανένα προσωπικό κόστος και μια ταυτότητα στη βάση διαχωρισμών φίλοςεχθρός που δίνει μπούσουλα για την πλοήγηση μέσα σε μία πολυσύνθετη πραγματικότητα Ταυτόχρονα βασιζόμενη τυφλά στην ιεραρχία και σε μία πλήρως διαμεσολαβη-μένη σχέση με την πολιτική αρκείται στη διαμόρφωση πολιτικής άποψης και στην ανάθεση της διαχείρισης του συλλογικού στους ηγέτες Καλύπτοντας δε τις κοινωνικές αντιθέσεις μέσα από το έθνος δεν απαιτεί από το άτομο τη σύγκρουση με τις σχέσεις κυριαρχίαςεκμετάλλευσης αντίθετα τις συγκαλύπτει τις νομιμοποιεί ως φίλιες και τελικά τις επιτείνει

Εντούτοις η ακροδεξιά πρόταση για την κοινωνία δεν πέφτει από τον ουρανό Αντιθέτως πατά πάνω στα συντρίμμια του κοινωνικού ιστού που αναπαράγει ο νεοφιλελευθερισμός Η καθημερινή βιωματική μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς αλλότριους σκοπούς από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό αποτελεί το ιδα-νικό υπόστρωμα του ναζισμού για τη μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς τον ανώτερο εθνικό σκοπό των στρατοπέδων συγκέντρωσης και των πολέμων Η εργαλειακή λογική κόστουςοφέλους όπου η πληροφορη-μένη για τις κοινωνικές αντιθέσεις πολιτική αντικαθίσταται από έναν ψευδοαντικειμενικό τεχνοκρατισμό γίνεται το υπερεργαλείο της ακροδεξιάς πρότασης για το βάθεμα της διαχείρισης του ανθρώπινου όντος ως γυμνής ζωής Η υποκριτική αδιαφορία του νεοφιλελευθερισμού για τις ανισότητες κοινωνικής εξουσίας που αναπαράγονται

Ccedil IgraveAringOcircAacuteEumlEumlAacuteAtildeCcedil OcircCcedilOacute AringOtildeNtildeUgraveETHCcedilOacute

8 Acirc

από το κεφάλαιο και τις εμπορευματικές αγορές ως δή-θεν το απόγειο της ελευθερίας νομιμοποιεί εύκολα την εξύμνηση της κοινωνικής ιεραρχίας και κυριαρχίας που απαντάται στον ολοκληρωτισμό

Στο μακρο-κοινωνικό επίπεδο η ακροδεξιά πρόταση είναι πρόταση εξουσίας Αφήνοντας άθικτο το νεοφιλε-λεύθερο οικονομικό μοντέλο στο εσωτερικό επενδύει σε έναν προστατευτισμό στις σχέσεις με τη διεθνή αγορά Και κυρίως αναιρεί βασικές δημοκρατικές κατακτήσεις τάση - κλειδί στη σύγχρονη φάση του καπιταλισμού και μεγάλο ζητούμενο για τη νεοφιλελεύθερη ολοκλήρωση των κοινωνιών Έτσι η ακροδεξιά απάντηση βαθαίνει κάποιες πλευρές της παγκοσμιοποίησης (οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ εθνικών οικονομιών εντατικο-ποίηση εκμετάλλευσης της εργασίας και καταστροφής των φυσικών πόρων μετάβαση προς μη δημοκρατικά καθεστώτα) Αποτελεί όμως σημαντικό κίνδυνο για κά-ποιες άλλες αφού διαθέτει μία εγγενή ροπή προς την αυτοκαταστροφή Σε μικρο-κοινωνικό επίπεδο η ροπή αυτή οφείλεται στην επένδυση σε κατά βάση σκοτεινά στοιχεία της ανθρώπινης ουσίας όπως ο φόβος για τον άλλο ο ετεροκαθορισμός μέσα από το δίπολο φίλουεχθρού το μίσος και ο πόλεμος κατά του διαφορετικού αντί για φωτεινά στοιχεία όπως το μοίρασμα η αλληλεγ-γύη η συνεργασία η δημοκρατική αυτο-κυβέρνηση Αν οι ανθρώπινες κοινωνίες στηρίζονται κατά το μέγιστο μέρος τους στη συνεργασία εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς το πόσο διαλυτικά λειτουργούν οι από τα πάνω επιβολές αντίρροπων τάσεων Ωστόσο κάθε ακροδεξιά παρέκκλι-ση του νεοφιλελευθερισμού δεν ρέπει προς τον πόλεμο μόνο στο εσωτερικό κάθε κοινωνίας αλλά επεκτείνεται στον πόλεμο και μεταξύ κοινωνιών Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα διακινδυνεύει στο σύνολό της την εύρυθμη λειτουργία των αγορών Η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί λοιπόν επιλογή για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας αλλά ένα είδος επιλογής - τελευταίου καταφυγίου για τη διατή-ρηση της κοινωνικής αναπαραγωγής

Στην έφοδο προς το κράτος η σημερινή ακροδεξιά δεν δομείται σε τόσο μεγάλο βαθμό όπως στον μεσοπόλεμο δηλαδή με μαζικά τάγματα εφόδου στους δρόμους Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ο ίδιος με τον λόγο που δε συμβαίνει το ίδιο με τη σύγχρονη δόμηση της αριστε-ράς που συγκροτεί μεν κινήματα αλλά όχι σαν τα μαζικά εργατικά κινήματα του παρελθόντος Ο θρυμματισμός της σχέσης του ατόμου με οποιαδήποτε συλλογικότητα μέσω της εσωτερίκευσης της αγοραίας λογικής έχει ndashφαί-νεταιndash έρθει για να μείνει Το ζήτημα αυτό δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα από την αριστερά που κινείται πάνω στη συγκρότηση εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων στη βάση της κοινωνίας Αντίθετα για την ακροδεξιά αρκεί η ανάθεση από το άτομο της τύχης του σε κάποιον ηγέτη

και η νομιμοποίηση μίας τέτοιας ανάθεσης ώστε να ξεπεραστεί το οργανωτικό πρόβλημα Ο έτσι και αλλιώς ολοκληρωτικός πυρήνας του κράτους είναι άλλωστε πολύ πιο εξορθολογισμένος από τα τάγματα εφόδου αφού καταληφθεί η εξουσία όπως αντιλήφθηκε ο Χίτ-λερ ήδη από τη νύχτα των μεγάλων μαχαιριών Έτσι η ακροδεξιά σε αντίθεση με τις προοδευτικές δυνάμεις της ανθρωπότητας έχει συμβατή με το υπάρχον και έτσι άμεσα εφαρμόσιμη πρόταση εξουσίας συνιστάμενη στην επίταση των ήδη υφιστάμενων τάσεων κοινωνικού κανιβαλισμού και ολοκληρωτισμού που εγκυμονούνται στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό

Όταν καταστεί ηγεμονική και πριν ακόμη πάρει την κυ-βέρνηση οποιαδήποτε πολιτική δύναμη αντανακλάται στις κεντρικές πολιτικές αποφάσεις Έτσι πριν ακόμη η ακροδεξιά έρθει στην εξουσία στον πυρήνα της ΕΕ η ηγεμονία της ήδη αντανακλάται στην υφιστάμενη δια-κυβέρνηση μέσα από τη λήψη αποφάσεων ακροδεξιάς κατεύθυνσης Οι αντιδραστικές πολιτικές στην κορυφή της ΕΕ αποτελούν το αποτέλεσμα της διαλεκτικής αυτής σχέ-σης της ακροδεξιάς με τον κυρίαρχο νεοφιλελευθερισμό Η ακροδεξιά παρέκκλιση του νεοφιλελευθερισμού είναι συμβατή με μία συνέχεια της υφιστάμενης διαδικασίας παγκοσμιοποίησης Προς το χειρότερο Τον πόλεμο Υπάρχει όμως και η προοδευτική απάντηση στην υφι-στάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης που στηρίζεται στην αλληλεγγύη τη συνεργασία και τη δημοκρατία μέσα σε μια άλλου τύπου διεθνή κοινότητα Σε αντίθεση με την ακροδεξιά η προοδευτική απάντηση δεν είναι συμβατή με την υφιστάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης Έτσι ακρο-δεξιές κυβερνήσεις ήδη βλέπουμε παντού χωρίς καμία ιδιαίτερη σύγκρουση με προϋφιστάμενες δομές εξουσίας εθνικές ή διακρατικές Αντίθετα αριστερές κυβερνήσεις αν υπάρξουν γρήγορα απορροφώνται από τη δομική εξουσία των αγορών Με δυο λόγια η σημερινή διεθνής κατάσταση δεν αφήνει χώρο για την αλληλεγγύη και τη συνεργασία Αφήνει όμως πολύ χώρο για τον πόλεμο Από τη σκοπιά των ριζοσπαστικών κινημάτων και των κοινωνικών αγώνων εδώ και είκοσι χρόνια παλεύουμε χτίζοντας έναν άλλον κόσμο αυτόν της νιότης του κόσμου μέσα και ενάντια στον δικό τους κόσμο αυτόν της κυρι-αρχίας και της εκμετάλλευσης Είναι όμως φανερό ότι οι σύγχρονες προκλήσεις μάς καλούν να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο αυτό της διεθνούς δικτύωσης των αγώνων μας Όπως και στις γενιές αγωνιστών του παρελθόντος έτσι και σε εμάς αναλογεί ιστορικά να σηκώσουμε το γάντι των αγώνων ενάντια στον καπιταλισμό και στις σύγχρονες ολοκληρωτικές παρεκκλίσεις του παίρνοντας τις τύχες της ανθρωπότητας στα χέρια μας

9AcircIgraveAringOcircAacuteIacuteAacuteOacuteOcircAringOtildeOcircEacuteEcircIuml

Στις 29 Ιουνίου 2014 η ένοπλη οργάνωση ISIS ανακηρύσσει Ισλαμικό Χαλιφάτο Αντίθετα από ότι περίμενε κανείς μέχρι τότε το βίντεο της ορ-

γάνωσης δεν επικέντρωσε σε πολεμικά κατορθώματα αλλά σε μια πολιτική διακήρυξη απόφθεγμα η οποία γίνεται και hashtag στο twitter laquoη συνθήκη Sykes Picot έλαβε τέλοςraquo ή αλλιώς laquoKaser al Hududraquo δηλαδή η θραύση των συνόρων Υπογραφείσα μυστικά το 1916 μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας η συνθήκη του Sykes Picot σχηματοποιούσε για πρώτη φορά τα σύνορα Ιράκ - Συρίας και αποτέλεσε κομβικό σταθμό στην ιστορία της αποικιοκρατίας Ακόμα και τα αντιαποικιοκρατικά κινήματα της περιοχής αποτέλεσαν την αντεστραμμένη όψη της δυτικής αντίληψης για το έθνος-κράτος και δεν ξέφυγαν από τη διευθέτηση του Sykes Picot Το ISIS αναφέρεται όμως σε χαλιφάτο ξεφεύγοντας από το έθνος-κράτος και διαπερνώντας κάθετα όλες τις μου-σουλμανικές κοινωνίες που αμφισβήτησαν τις εθνικές δικτατορίες τους ndash Τυνησία Αλγερία Αίγυπτος Υεμένη Νιγηρία Ιράκ Συρία Παράλληλα με τη διασπορά του καταλαμβάνει έδαφος με συνέχεια και ιδρύει διοικητική δομή με πρωτεύουσα τη Ράκα

Το ISIS δεν είναι η μόνη οργάνωση-κίνημα που θέτει ως στόχο την κατάληψη εδάφους και τη δημιουργία θεσμών διακυβέρνησης Από το 2011 η κουρδική ένο-πλη οργάνωση YPGYPJ διεξάγει πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος και άλλες οργανώσεις για τη θεμελίωση αυτόνομης περιοχής χωρίς εθνοτικό πρόσημο αλλά ομοσπονδιακή διακυβέρνηση και αμεσοδημοκρατικές

δομές Άλλη μια προσπάθεια που κινείται πέραν της λογικής του έθνους-κράτος πάνω στην κατάρρευση Συρίας και Ιράκ δηλαδή στα κράτη που γεννήθηκαν με τη συνθήκη Sykes Picot μέσα σε ένα πολύ αιματηρό ανακάτεμα εθνοτήτων θρησκειών και ομάδων Το προ-σφυγικό ρεύμα που παρήγαγε και παράγει ο όλεθρος του πολέμου οδηγεί σε εκατομμύρια απάτριδων που η συντριπτική πλειοψηφία τους θέλουν να ενταχθούν στις κεντροευρωπαϊκές κοινωνίες έχοντας χάσει την αναφορά στην laquoπατρίδαraquo τους

Μπροστά σε αυτή την εξελισσόμενη πραγματικότητα η γραφειοκρατία της Δύσης αρχικά στάθηκε αμήχανη Η μεταπολεμική συναίνεση της μεταχείρισης του πρό-σφυγα ορίστηκε από έθνη-κράτη και υπό το Leitmotiv της φρίκης των σφαγών σε ευρωπαϊκό έδαφος Το προσφυγικό ρεύμα των τελευταίων ετών διαφοροποι-είται ποιοτικά και ποσοτικά από παλαιότερα Από τη μία τα ευρωπαϊκά κράτη δεν μπορούν να απαρνηθούν την ανθρωπιστική μεταχείριση προσφύγων γιατί είναι μεταπολεμικά κράτη και η μνήμη του Άουσβιτς δεν τα αφήνει ακόμα να ασκήσουν θανατοπολιτική (δημόσια) Από την άλλη προσπαθώντας να επωφεληθούν από την κατάσταση αλλά και να διατηρήσουν τις ισορροπίες στο εσωτερικό τους δέχονται τον πρόσφυγα όσο αγοράζει ή όσο ρίχνει το μεροκάματο και τον διώχνουν όταν δεν χρειάζεται διοικώντας στο όνομα του έθνους Κεντρικός παίκτης αυτής της πολιτικής είναι η Γερμανία με συμ-μάχους - πιόνια την Αυστρία και τις πρώην σοβιετικές χώρες Ουγγαρία Κροατία Σλοβακία και Πολωνία Είναι

Η Ευρωτουρκική Συμφωνία ως Ιαχή πολέμουκαι η Κατάσταση Εξαίρεσης από τα Κάτω

Sykes Picot over[1]

laquoΑλλαμντουλιλά[2] Σήμερα έχουμε τη χαρά να συμμετέχουμε στην καταστροφή των συ-νόρων που τοποθετήθηκαν από τους ταουαχίτ[3] για να εμποδίζουν τους Μουσουλμάνους να ταξιδεύουν στις χώρες τους Οι ταουαχίτ τεμάχισαν το Ισλαμικό Χαλιφάτο και το μετέ-

τρεψαν σε χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ κυβερνώμενες από νόμους φτιαγμένους από τον άνθρωπο Αλλαμντουλιλά ο Αλλάχ ευλόγησε τους μουτζαχεντίν[4] με την καταστροφή

αυτών των συνόρων Εκεί μπόρεσαν οι μουτζαχεντίν να δείξουν τη δύναμή τους με τη Χάρη του Αλλάχ Αλλαμντουλιλά σήμερα ξεκινάμε το τελευταίο στάδιο μετά τη διάσπαση της Ούμμα[5] Αλλαμντουλιλά ξεκινήσαμε σήμερα να ενωνόμαστε ενάντια στις δολοπλοκί-ες των απίστων Το σχέδιό τους ήταν το διαίρει και βασίλευε Αυτό είχαν κάνει σε μαςraquo

Από βίντεο του ISIS 2962014

Σπύρος Τζουανόπουλος

10 Acirc

σημαντικό να ειπωθεί μια διπλή αλήθεια 1 Η Γερμανία βάζει τα κράτη αυτά να κλείνουν τα σύνορα στο όνομά της έχοντας αποφασίσει αφενός να εντάσσει όσους θέλει με οικονομικά κριτήρια σε συνεννόηση με την Τουρκία 2 Στις μετασοβιετικές κοινωνίες απαντάται ο γάμος του νεοφιλελευθερισμού με τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό γάμος που βγάζει ναζιστικό παιδί Κοινωνίες που για δεκαετίες δεν ανέπτυξαν δομές κοινωνικής αυτοάμυνας και αμφισβήτησης της κρατικής πολιτικής και έχουν μάθει σε βίαιες και εκτεταμένες παρεμβάσεις του κράτους στο κοινωνικό ενώ παράλληλα έζησαν τον κομμουνισμό ως ρωσική κατοχή βρίσκουν αναφορά σε ένα έκτρωμα νε-οφιλελεύθερης θανατοπολιτικής με πυρήνα το έθνος ως μέρος μιας ευρωπαϊκής λευκής φυλής

Όσο σοκαριστική είναι η παλινδρόμηση του συνόλου των ευρωπαϊκών κοινωνιών στον φυλετικό εθνικισμό άλλο τόσο κατανοητή γίνεται ως φοβική αντίδραση μπροστά στην κρίση του έθνους-κράτους Η μεταπολεμική συναί-νεση γκρεμίζεται όχι γιατί γεννήθηκε κάποιο τέρας εκ του μηδενός ndashβλ ISISndash αλλά γιατί τα υποκείμενα που τη διαμόρφωσαν διαλύονται θρυμματίζονται μεταλλάσ-σονται και καθίστανται θεσμοί κενοί νομιμοποίησης Ο Δημήτρης Μπελαντής συνοψίζει μεστά αυτή την εξέλιξη στην εξής φράση

laquoΤο βασικό πρόβλημα των κοινωνιών που υπάγονται στην πολιτισμική laquoΑυτοκρατορία της Δύσηςraquo (όπου σιγά-σιγά εντάσσονται με τον ιδιαίτερο τρόπο τους και τα μη δυτικά ιμπεριαλιστικά κέντραraquo τύπου Ρωσίας ή Κίνας μπαίνο-ντας και αυτά στο πεδίο του προβλήματος) δεν εξαντλείται στην laquoκατασκευή φραχτώνraquo για τους ξένους [] είναι η εσωτερική καθεστωτική αποδόμηση του τείχους και του laquoσυνόρουraquo (με τη ρωμαϊκή έννοια του limes) της Δύσης απέναντι στην βαρβαρότητα βασικά μια βαρβαρότητα εσωτερική στη Δύση και όχι εισαγόμενη από τα μη δυτικά πολιτιστικά και κοινωνικά μορφώματα (όπως οι εκδοχές του Ισλάμ) Το τείχος αυτό που καταρρέει είναι ένα προ-στατευτικό τείχος ένα τείχος συμπερίληψης και όχι ένα τείχος αποκλεισμού είναι οι υπό διάλυση κοινωνικοί δεσμοί στη Δύσηraquo[6]

Η κρίση του jus publicum europaeum

Πέντε χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ndashμεταξύ άλλων καιndash ναζιστής Καρλ Σμιτ στο έργο του Nomos der Erde διαπιστώνει πως laquoαπό τον 16ο αιώνα το Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό διεθνές δίκαιο το Jus publicum Europaeum ήταν αρχικά και ουσιαστικά ένα δίκαιο μεταξύ κυρίαρχων ευρωπαϊκών κρατών [] Η laquoκρατικότηταraquo δεν αποτελεί παγκόσμια έννοια έγκυρη σε όλες τις εποχές και ανθρώπους Στον χώρο και στον χρόνο περιέγραψε ένα συγκεκριμένο φαινόμενο [] Η ολωσδιόλου ασύγκριτη μοναδική ιστορική ιδιαιτερότητα του φαινομένου laquoκράτοςraquo βασίζεται στο γεγονός ότι η πολιτική μορφή αυτή ήταν το όχημα της εκκοσμίκευσης Η εννοιολογική επεξεργασία του διεθνούς δικαίου της εποχής είχε μόνο έναν άξονα

το κυρίαρχο εδαφικά κράτοςraquo[7]Πράγματι η έννοια του διεθνούς δικαίου είναι αξεχώριστη από το κυρίαρχο κράτος που στο όνομα του έθνους διαρ-ρηγνύει τα δεσμά του από την Εκκλησία και τον παπισμό και καταλαμβάνει εδάφη εκτός Ευρώπης για αποικίες Η μεταπολεμική συναίνεση που αποκρυσταλλώθηκε με την ίδρυση του ΟΗΕ τη συνθήκη της Γενεύης και άλλες πηγές διεθνούς δικαίου είχε ως σκοπό τη δραστική αποφυγή ένοπλων συρράξεων μεταξύ κυρίαρχων εθνών-κρατών Αν χρησιμοποιούσαμε τους όρους του άσπονδου θεωρη-τικού εχθρού του Schmitt Hans Kelsen θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Θεμελιώδης Κανόνας (Grundnorm) της μεταπολεμικής περιόδου ο νόμος που υπακούει συνο-λικά το δίκαιο γράφτηκε από έθνη-κράτη Η κρίση της συσσωμάτωσής τους σε τέτοιες μορφές μεταφέρεται στο σύνολο του νομικοπολιτικού συστήματος που εδράστηκε σε αυτά και αίρει κρίσιμες διακρίσεις Πολίτης-πρόσφυγας αστυνομία-στρατός κράτος-ιδιώτης εσωτερικό-εξωτε-ρικό ανθρώπινα δικαιώματα-φονεύσιμες ζωές μάχιμο υποκείμενο-άμαχος καθίστανται διαχωρισμοί θολοί και αμφισβητούμενου κύρους Έτσι η εποχή μας αναδεικνύει μια σειρά από παραδοξότητες

ndash Η Γερμανία θέλει την ανατροπή του Συριακού κράτος υπό τον Άσαντ αλλά αναγνωρίζει ως Σύριους πολίτες μόνο αυτούς που έχουν εκδώσει διαβατήρια σε περιοχές που ελέγχει το καθεστώςndash Το Ηνωμένο Βασίλειο φονεύει πολίτη του (Jihadi John) εισβάλλοντας σε ξένο εναέριο χώρο με drone χωρίς να έχει κηρύξει τον πόλεμο σε κανένα χωρίς δίκη χωρίς ούτε έναν αριθμό πρωτοκόλλου για την πράξη αυτήndash Οργανώσεις που ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο σε έδαφος και έχουν διοικητική δομή (ISIS YPG-YPJ) δη-λαδή με όρους διεθνούς δικαίου κανονικά θα είχαν διεθνή ευθύνη και άρα διεθνή (κρατική) προσωπικότητα έστω και αμφισβητούμενη δεν αναγνωρίζονται διότι λείπει το στοιχείο του έθνους έστω σαν σκοπόςndash Αστυνομίες αλλοδαπών κρατών υπό το σήμα της ευρω-παϊκής συνεργασίας FRONTEX σχεδιάζουν και διεξάγουν επιχειρήσεις ακόμα και συλλήψεις χωρίς την άδεια του κράτους επί του οποίου επιχειρούνndash Η διάκριση μαχητή - αμάχου - στρατιώτη - ιδιώτη - τρο-μοκράτη καθίσταται ολοένα και πιο θολή και δυναμική

Η σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή και το προσφυ-γικό ζήτημα ανέδειξε το βάθος της κρίσης νομιμοποίησης των ευρωπαϊκών κρατών σε τίνος το όνομα ασκούν βία Την ίδια στιγμή που Σύριοι μουσουλμάνοι καταφτάνουν και αποζητούν άσυλο στην Ευρώπη Ευρωπαίοι λευκοί χριστιανοί ασπάζονται το Ισλάμ και εντάσσονται στο Ισλαμικό Κράτος για να πολεμήσουν εναντίον της Η αποστοίχιση των κοινωνιών από τις διευθετήσεις αιώ-νων υπό το κράτος εκφράζονται με διάφορα πρόσημα όχι πάντα θετικά Αν και τολμηρή σκέψη ίσως και αυτή η αποχαλιναγωγημένη βία του ISIS μπορεί να ιδωθεί ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης του νεωτερικού κράτους ως μέθοδος άσκησης βίας

11Acirc

Χώροι ανομίαςlaquo- Σου ανέφεραν Γουίλαρντ γιατί θέλουν να laquoτερματίσουνraquo τη διοίκησή μου- Μου είπαν ότι έχετε τρελαθεί τελείως και οι μεθόδοι σας είναι laquoσαθρέςraquo- Είναι οι μεθόδοι μου σαθρές- Δεν βλέπω καμία μέθοδο κύριεraquo

Ο παραπάνω διάλογος θα μπορούσε να είναι εκείνος ενός οπλαρχηγού του ISIS και κάποιου αιχμαλώτου του αλλά είναι από την ταινία laquoΑποκάλυψη Τώραraquo Η σπουδαία ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα περιγράφει μια κατάσταση με ανατριχιαστικές αναφορές στη σημερινή Ο ταγματάρχης Κερτς του αμερικανικού στρατού στέλνεται στον πόλεμο του Βιετνάμ ως ειδικός στις ανορθόδοξες επιχειρήσεις επιχειρήσεις δηλαδή που το όριο του μαχητή και του αμά-χου είναι δυσδιάκριτο και το πεδίο μάχης είναι παντού επιχειρήσεις πολιτικές Σταδιακά αμφιβάλλει για τη δράση του αμερικανικού στρατού και ασκεί έντονη κριτική στους ανωτέρους του Στο τέλος χάνει τα λογικά του καθώς τίθεται κατηγορούμενος για φόνο ενός πράκτορα που θεωρούσε ότι έδινε πληροφορίες στον εχθρό Λιποτακτεί από τον αμερικανικό στρατό και σχηματίζει μια αντάρτικη ομάδα που τον λατρεύει σαν Θεό και κατασφάζει όποιον πατάει στα μέρη του ανεξαρτήτως πλευράς και εθνικότητας έξω πια από το Βιετνάμ στα εδάφη του Λάος Ο Κερτς καταρ-ρέοντας ψυχικά διαρρηγνύει το πλαίσιο της εποχής του και εισέρχεται στο πεδίο της τρέλας καθώς έχει απολέσει κάθε διάκριση μεταξύ εχθρού και φίλου μάχιμου και μη Η βία του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως θεολογική αλλά δεν γίνεται στο όνομα κάποιας αρχής ούτε θεμελιώνει ένα νέο δόγμα μια νέα νομιμοποίηση Είναι μια βία μηδενιστική στο όνομα κανενός και το μόνο που ιδρύει εκεί που ασκείται είναι μια πραγματική ανομία

Από τον κόσμο του κινηματογράφου επιστρέφουμε στον κόσμο του αισθητού Σε καιρούς ανακατατάξεων δημι-ουργούνται είτε εσκεμμένα είτε αθέλητα πεδία ανομίας Τα πεδία αυτά μπορούν να αφορούν χώρο (ο ουρανός πάνω από τη Ράκα τα εδάφη γύρω από τη Ροζάβα κλπ) είτε τον άνθρωπο ως υποκείμενο (υπήκοο) δικαίου (Ιρακινός πάνω σε βάρκα σε διεθνή ύδατα στο Αιγαίο Σύριος στο λιμάνι του Πειραιά κλπ) Τα πεδία αυτά που η κρατική κυριαρχία μετασχηματίζεται αμφισβητείται έχει απολεσθεί ή εσκεμμένα υποχωρήσει αποτελούν διακύβευμα για το ίδιο το κράτος το οργανωμένο έγκλη-μα ή τα οργανωμένα κινήματα να το καταλάβουν να το ελέγξουν και τελικά να επιβάλουν τους δικούς τους θεσμούς ndash με άλλα λόγια να κυριαρχήσουν

Είναι κοινός τόπος βέβαια ότι οι πράξεις του κράτους σε τέτοια πεδία τελούνται υπό τον αστερίσκο της κατάστασης εξαίρεσης το προνόμιο που το ίδιο το κράτος έχει απονείμει στον εαυτό του ndashκαι μόνοndash με την επίκληση της διατήρησης της ίδιας της νομιμότητας

Από τον πρόσφυγα στον denizen[8]

Οι Διεθνείς Συνθήκες αποτελούν αντικατοπτρισμό ιστορικών συναινέσεων Στις 18 Μαρτίου 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε με την Τουρκία τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της έννοιας του πρόσφυγα Με την επίκληση της έκτακτης ανάγκης η αρχή της μη επαναπροώθησης εγκαταλείπεται μαζί με τη μνήμη των συνθηκών που τη γέννησαν (η φρί-κη του Β΄ ΠΠ) και στη θέση της μπαίνει η raison drsquoeacutetat

12 Acirc

ως απόλυτος ρυθμιστής των ζωών που είναι άξιες να βιωθούν Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί απαρέγκλιτα τον πρωταθλητή στις καταδίκες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου laquoασφαλή τρίτη χώραraquo και διατηρεί το δικαίωμα να επαναπροωθεί συλλογικά πρόσφυγες (άλλη μια ευθεία παραβίαση της συνθήκης της Γενεύης) Επίσης το σημείο 2 της Συμφωνίας προβλέπει για κάθε Σύριο που επαναπροωθείται στην Τουρκία να εγκαθίσταται ένας στην Ευρώπη καθιστώντας σαφές ότι οι μη Σύριοι τίθενται άρρητα μεν ξεκάθαρα δε συλλήβδην απελάσιμοι

Όσον αφορά στην εφαρμογή η Ελλάδα υποχρεούται να εν-σωματώσει στο εθνικό της δίκαιο συγκεκριμένους κανόνες επαναπροώθησης καθώς και ένδικο μέσο αμφισβήτησης τέτοιων αποφάσεων Μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει αντίθετα ήδη έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία οι πρώτες εκατοντάδες πρόσφυγες με απόλυτα ασαφή τρόπο επιλογής και παράδοσης Πέραν τούτου το ελληνικό κράτος φαινομενικά τίθεται ενώπιον του εξής διλήμματος ή να εφαρμόσει μαζικές επαναπροωθήσεις στο όνομα της συμφωνίας καταστρατηγώντας τα θεμέλια της Σύμβασης της Γενεύης αλλά και της ndashυπερσυνταγματικής υποτίθεται ισχύοςndash Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ή να ακολουθήσει τη διεθνή νομολογία και να αναγνωρίσει το προσφυγικό laquoπροφίλraquo της συντριπτικής πλειοψηφίας αυτών των ανθρώπων ndash μια πρόβλεψη της επιλογής δεν είναι και πολύ δύσκολη[9]

Η ευρωτουρκική Συμφωνία αποτελεί τη σχηματοποίηση της κατάστασης εξαίρεσης σε κείμενο διεθνούς δικαίου και την κωδικοποίηση μιας πολεμικής ιαχής τόσο καθαρά που και η Ύπατη Αρμοστεία αδυνατεί να ακολουθήσει[10] καθώς τα κράτη συμπυκνώνουν τον νόμο στις αποφάσεις τους Όσο και αν ο νομικός λόγος προσπαθεί να την περικλείσει αυτή η μονομερής αναστολή δικαίου αποδρά από το νοητικό πλαίσιο του νόμου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της νέας διευθέτησης Αυτό είναι και το πολιτικό της νόημα όταν ο νόμος συμπυκνώνεται σε απόλυτη απόφαση της εξουσίας έχει αναστείλει τον εαυτό του στο όνομα της υπεράσπισής του Κατά μια έννοια ο νομικός λόγος της ΕΕ εδώ συναντά τον θεολογικό του ISIS καθώς αμφότεροι αποτελούν θανατοπολιτικές με διαφορετική αφετηρία ο μεν νομικός τη νεωτερικότητα ο δε θεολογικός τη ριζική άρνησή της Στη μια περίπτωση ένα πλέγμα κανόνων καθιστούν την Αστυνομία τη ρομφαία της κοσμικότητας απόλυτο ρυθμιστή της ζωής στην δε άλλη τον Θεό και τους αντιπροσώπους Του επί γης

Η κατάσταση εξαίρεσης των από τα κάτω

Ο χώρος του Αιγαίου αποτελεί χρόνια laquoγκρίζα ζώνηraquo του νόμου αφού εδώ και δεκαετίες αποτελεί κεντρικό κόμβο μαύρης οικονομίας (ναρκωτικά όπλα) που συνδέει Ασία με Ευρώπη[11] Κάθε τέτοια ζώνη χαρακτηρίζεται από σύνορα που είναι περατά μόνο από το οργανωμένο έγκλημα που αναλαμβάνει το contrabande Όσο πιο έντονες γίνονται οι laquoροέςraquo των αγαθών ή των ανθρώπων τόσο ενισχύεται το οργανωμένο έγκλημα που τις συντονίζει Κάποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει ανατριχιαστικές ομοιότητες μεταξύ των συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας και Μεξικό - ΗΠΑ σε όλα τα παραπάνω Φράχτης πύλη εισόδου παρανομοποιημένων ανθρώπων και αγαθών πανίσχυ-ρο οργανωμένο έγκλημα και τώρα τελευταία αισθητή παρέμβαση αυτοοργανωμένων κινημάτων[12] Όσον αφορά στο Αιγαίο τον τελευταίο χρόνο το οργανωμένο έγκλημα είχε αναλάβει σχεδόν με τις δημόσιες ευλογίες των κρατών τη μεταφορά των προσφύγων Πρόκειται για απόλυτα ελεγχόμενα παρακρατικά κυκλώματα με σχέ-σεις εκατέρωθεν των συνόρων που εκμεταλλεύτηκαν το ολοένα διογκούμενο προσφυγικό ρεύμα για να τζιράρουν τεράστια ποσά[13] Εξάλλου οι ΜΚΟ αποτελούν χρόνια τώρα αναπόσπαστο κομμάτι των ζωνών ανομίας Έχοντας ως αποστολή να προσφέρουν ανθρωπιστικό άλλοθι στις κρατικές παρεμβάσεις οι ΜΚΟ κερδοσκοπούν και ξεπλέ-νουν τεράστιες ποσότητες χρήματος για να στηρίξουν την επίσημη πολιτική της ΕΕ και να αποπολιτικοποιούν το πρόβλημα διαιωνίζοντάς το

Σε αυτό το πλαίσιο δειλά δειλά από το καλοκαίρι του 2015 στο Πεδίο του Άρεως και στη συνέχεια σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα και στα νησιά που δέχονται πρόσφυγες εξαπλώθηκε μια σειρά αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων με πολύ φιλόδοξη στοχοθεσία Εν μέσω σοβαρής οικο-νομικής κρίσης αυτές οι δομές δεν απαίτησαν τίποτα τουναντίον διεκδίκησαν δημόσιο χώρο για να αναπτύξουν

13Acirc

ουσιαστική αλληλεγγύη και στήριξη στο μακρύ ταξίδι των προσφύγων Είναι συγκλονιστική η ωρίμανση η επιμονή και η αξιοπιστία των εγχειρημάτων αυτών που κατέδειξαν ότι η οργάνωση των από τα κάτω δεν υστερεί σε τίποτα από την κρατική μηχανή

Είναι αλήθεια ότι στο ξεκίνημά τους αυτές οι προσπάθειες έτυχαν γενικευμένου αφορισμού (απολίτικη φιλανθρωπία) από σημαντική μερίδα της Αριστεράς και των αναρχικών που δεν ακολούθησαν την ndashαποσπασματικήndash αναβάθμι-ση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο που ακολούθησε τον Φεβρουάριο του 2012 και γέννησε εγχειρήματα που τόλμησαν να κοιτάξουν την κοινωνία στα μάτια και να προτείνουν στο εδώ και στο τώρα όπως η ΒΙΟΜΕ ή ο αγώνας στις Σκουριές Ομαδώσεις της αναρχίας κοίταζαν από μακριά ndashτα σχήματα όχι οι άνθρωποι που κατά μόνας συμμετέχουν και αυτό πρέπει να προβληματίσειndash τη στιγμή που άνθρωποι από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες και εμπειρία έχτιζαν δομές αλληλεγγύης Από την άλλη η Αριστερά εκτός κοινοβουλίου ακόμα περιμένει να νική-σει το αντιιμπεριαλιστικό τόξο Άσαντ ndash Ιράν - Πούτιν να ανοίξει ξανά η πρεσβεία της Συρίας και να γυρίσουν οι πρόσφυγες πίσω Ευτυχώς και εδώ υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις που συμμετέχουν ενεργά και πρωτοπόρα πλην όμως άστεγες πολιτικά

Στις μέρες μας παίζεται ένα παιχνίδι κρατικής κυριαρ-χίας που πάει πίσω στην ιστορία Η κρατική απόφαση συμπυκνώνεται σε νόμο και αυτός σε βία με επακόλουθη μια κρίση νομιμότητας το Κράτος δεν παρέχει πια ούτε ασφάλεια παίρνει τα πάντα και το μόνο που του έμεινε είναι το βασιλικό προνόμιο απονομής της ιδιότητας του υπηκόου Αυτός είναι ο λόγος που προκηρύσσεται η καταγραφή των ΜΚΟ και η προσάρτησή τους στην κρα-τική πολιτική των κέντρων κράτησης με τη συνακόλουθη ποινικοποίηση των αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων Η αδυναμία σοβαρής κατανόησης και παρέμβασης σε μετανάστες και πρόσφυγες ήταν κοινός τόπος για

πολλά χρόνια εδώ όμως έχει αρθεί πανηγυρικά με τη δημιουργία κοινών τόπων αγώνα και ndashγιατί όχιndash βίου Εγχειρήματα όπως η Νοταρά το 5ο το Ορφανοτροφείο και το City Plaza διεκδικούν να συνδιαμορφώσουν με τους πρόσφυγες το πλαίσιο ζωής του ανθρώπου ως απάντηση στο σύμπλεγμα ΕΕ - Τουρκίας - ΜΚΟ και οργανωμένου εγκλήματος που συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο θανάτου του πρόσφυγα Η έμπρακτη αλλη-λεγγύη των δομών και η προσπάθεια αποτροπής του κυβερνητικού σχεδίου για εγκλεισμό των προσφύγων στα hotspot είναι ένας αγώνας που παίζεται πάνω σε ένα στοίχημα με ιστορικό βάθος αιώνων ποιος είναι αυτός που θα ρυθμίσει τους όρους του βίου ποιος θα ορίσει τον πολίτη Με τα λόγια του Μπένγιαμιν στα 1942 laquoΗ παράδοση των καταπιεσμένων μάς διδάσκει ότι η ldquoκατάσταση εκτάκτου ανάγκηςrdquo στην οποία ζούμε αποτελεί τον κανόνα Οφείλουμε να καταλήξουμε σε μια έννοια της ιστορίας η οποία να ανταποκρίνεται σε αυτό το γεγονός Τότε θα έχουμε απέναντί μας ως καθήκον τη δημιουργία μιας πραγματικής (υπαρκτής) κατάστασης εξαίρεσης κάτι που θα βελτιώσει τη θέση μας στον αγώνα ενάντια στον φασισμόraquo

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ1 Οι πληροφορίες και σκέψεις που παρατίθενται στο κεφάλαιο γεννήθηκαν στην εκδήλωση του Νοσότρος laquoΤο προσφυγικό ζήτημα σήμερα και η κρίση του δυτι-κού κόσμουraquo στις 84 με ομιλητή τον ιδιαίτερα εμβριθή καθηγητή Δ Σταματόπουλο2 Δόξα τω Θεώ3 Αλλόθρησκοι ειδωλολάτρες4 Μαχητής του Ιερού Πολέμου (Τζιχάντ)5 Η κοινότητα όλων των μουσουλμάνων6 httprednotebookgr201511parisi-2015-to-sinoro-pefti-i-neovarvari-eformoun-tou-dimitri-belanti7 Carl Schmitt The Nomos of the Earth Telos Press Publishing 2006 (σελ 126)8 ο μη πολίτης βλ Giorgio Agamben εμείς οι πρό-σφυγες httpsnomadicuniversalitywordpresscom201106029 Βλ το ευσύνοπτο και κατατοπιστικό άρθρο της νο-μικού Γεωργίας Σπυροπούλου laquoΗ ευρωπαϊκή φενάκη της ασφαλούς Τουρκίαςraquo httpk-labzonei-efropaiki-fenaki-tis-asfalous-tourkias10 httpwwwtovimagrvimafminterviewsarticleaid=78614911 3 δισ υπολογίζεται ο τζίρος της διακίνησης αν-θρώπων σε Ιταλία-Γαλλία βλ Καθημερινή laquoΜεγάλα Κέρδη για το οργανωμένο έγκλημαraquo 2142016 httpwwwkathimerinigr809856articleoikonomiadie8nhs-oikonomiamegala-kerdh-gia-to-organwmeno-egklhma12 Βλ το ντοκιμαντέρ laquoΗ Γη των καρτέλraquo που καταγρά-φει αυτοοργανωμένες πολιτοφυλακές ενάντια στη μεξι-κανική μαφία httpwwwimdbcomtitlett412630413 Παράδειγμα httpwwwtovimagrsocietyarticleaid=698107

14 Acirc OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Με αυτή την εmicroβληmicroατική φράση για τη σύγχρονη αριστερά θέλησε ο Α Τσίπρας να σφραγίσει microετά την

πρώτη εκλογική νίκη του Σύριζα τις προγραmicromicroατικές δηλώσεις της κυβέρνησης εγκαινιάζοντας τον νέο κυβερνητικό σχηmicroατισmicroό ως τον microοναδικό φορέα επαναλειτουργίας του κράτους και διαφύλαξης της συνταγmicroατικής νοmicroιmicroότητας Ήδη από την πτώση της εγχώριας σοσιαλδηmicroοκρατικής πλάνης και την κατάρρευση του Πασόκ είχε αποδυθεί σε microια επιχείρηση προσεταιρισmicroού των πολιτικών αιτηmicroάτων του εν λόγω χώρου microέσα από τη διαρκή επίκληση της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo του τόπου απευθυνόmicroενος σε ένα από χρόνια κατασκευασmicroένο ακροατήριο που από τα microέσα του προηγούmicroενο αιώνα και microε πολλαπλές microεταmicroφιέσεις αποτελεί τη βάση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας

Τα θεmicroέλια της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo που δεν κατάφερε να διατηρήσει στο πελατολόγιό του ο ΕυΒενιζέλος και κατέγραψε στην εκλογική του ατζέντα ο Σύριζα σηmicroατοδότησαν την κορύφωση του αριστερού εγχειρήmicroατος κατάληψης της εξουσίας και παραγωγής ενός ηγεmicroονικού λόγου διαχωρισmicroένου από τις δηmicroοκρατικές αιχmicroές που είχαν αναδείξει τα κοινωνικά κινήmicroατα των τελευταίων ετών Βέβαια microόνο ένας τραγωδός του 21ου αιώνα θα microπορούσε να διαλευκάνει πού οδηγεί η σύγχυση microεταξύ της προσκόλλησης στο ενωσιακό microοντέλο της λατρείας των κινηmicroάτων και της λενινιστικής φαντασίωσης του αυτοσκοπού της εξουσίας Ο Λένιν το 1917 ήξερε πολύ καλά ένα πράγmicroα πως έφτασε η στιγmicroή για να πάρει την εξουσία και πως αύριο θα είναι αργά Έχουν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια από τότε και ενώ το παρόν των κοινωνιών επιταχύνεται και microεταβάλλεται ραγδαία ο πόθος της εξουσίας για την εξουσία παραmicroένει ακατάβλητος στον αριστερό λόγο

Η ρητορική της πόλωσης που συνόδευσε την πολιτική της ενσωmicroάτωσης ακολούθησε πιστά τα νεοελληνικά διλήmicromicroατα του laquoΚαραmicroανλής ή τανκςraquo και του microεταmicroφιεσmicroένου laquoσοσιαλισmicroός η βαρβαρότηταraquo προσθέτοντας microε microπόλικη δόση αριστερού λαϊκισmicroού το νεόκοπο microνηmicroόνιο-αντιmicroνηmicroόνιο Συγκαλύπτοντας το πορώδες έδαφος της ριζοσπαστικοποίησης της δηmicroοκρατίας και επαναπροσδιορισmicroού των microεταπολεmicroικών και microεταπολιτευτικών θεσmicroών της ελληνικής κοινωνίας

που απασφαλίστηκε τα τελευταία χρόνια προσέφυγε σε microια καταγγελία της λιτότητας και διεκδίκηση της καταστρατηγηmicroένης δηmicroοκρατίας αγνοώντας το κολλώδες τέλmicroα της σοσιαλδηmicroοκρατίας και τα οριακά σηmicroεία απόδοσης της αντιπροσώπευσης Ακόmicroα η διακαής επιθυmicroία παρείσφρησης στην κρατική εξουσία και η επιδίωξη ισχυροποίησης της ευρωπαϊκής νοmicroικο-πολιτικής τάξης δίχως καmicroία διερώτηση γύρω από τις δοmicroές και τους microηχανισmicroούς που τις συστήνουν κατέδειξε και κατά δήλωση της ευρωπαϊκής ελίτ πως η ldquoαριστερήrdquo διακυβέρνηση απεδείχθη η ικανότερη ώστε να ολοκληρώσει χωρίς ιδιαίτερους κλυδωνισmicroούς τη συντριβή των κοινών και τη διάλυση του κοινωνικού συmicroβολαίου

Τι microπορεί να σηmicroατοδοτούν όmicroως για τη σύγχρονη Ευρώπη λέξεις όπως έθνος-κράτος κοινωνικό συmicroβόλαιο αντιπροσώπευση πρόοδος ανάπτυξη Τι έχει αποmicroείνει άραγε σήmicroερα από τις αφετηριακές εξαγγελίες περί ελευθερίας ισότητας και αδελφοσύνης Οι παραδοσιακοί διαχωρισmicroοί καθίστανται αναχρονιστικοί καθώς εδραιώνεται πλέον η πολιτειακή ισχύς της οικονοmicroικής σφαίρας αφού η πολιτειακή και πολιτική ζωή βουλιάζει στην οικονοmicroία της αγοράς και των διάχυτων οικονοmicroικο-πολιτικών δικτύων υπερεθνικής εξουσίας συντρίβοντας τη δυνατότητα του πολίτη να συmicromicroετέχει καθοριστικά στην απόφαση Τι σηmicroαίνει να είσαι πολίτης σήmicroερα στη Ευρώπη Η διάκριση δηmicroοσίου και ιδιωτικού έχει πλήρως διαρραγεί και η έννοια του πολίτη απαξιώνεται επειδή εκφράζει τον κατακερmicroατισmicroό και την πολιτική αδυναmicroία των πολιτών απέναντι στις παντοδύναmicroες ελίτ Ο πολίτης δεν έχει πραγmicroατικό λόγο στην απόφαση γεγονός που εκδηλώθηκε ξανά microε τεράστια σαφήνεια microετά και το τελευταίο δηmicroοψήφισmicroα Η ΕΕ ενσαρκώνει σήmicroερα microια συγκεντρωτική δοmicroή ολιγαρχικού τύπου που τείνει διαρκώς σε γιγαντισmicroό Στον πυρήνα της ευρωπαϊκής λογικής και φαντασίας βρίσκεται η αντίληψη πως όλα κινούνται γύρω απrsquo την οικονοmicroία επιβάλλοντας έναν πολιτισmicroό της οικονοmicroίας σε έναν διαρκή επαναπροσδιορισmicroό microε όρους χρηmicroατοπιστωτικής ολοκλήρωσης Γινόmicroαστε καθηmicroερινά microάρτυρες microέσα από ένα πλήθος γεγονότων της συντριπτικής υπεροχής της κερδοσκοπίας που αδηφάγα επιχειρεί να ιδιωτικοποιήσει το σύνολο των κοινών υπό το γυmicroνό πέπλο

laquoΕίmicroαστε κάθε λέξη απrsquo το σύνταγmicroα αυτής της χώραςraquo

Αποστόλης Στασινόπουλος

Η ΑΠΟΓΥΜΝΩΣΗ ΤΟΥ (ΝΕΟ)ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ

Το κοινωνικο-ιστορικό δείγμα

15Acirc

της ανάπτυξης διαmicroορφώνοντας ένα αδιάσπαστο συνεχές περιφράξεων Η Ευρώπη διαχωρίζεται σε ζώνες υψηλής τεχνολογικής ανάπτυξης ειδικές ζώνες όπου το δίκαιο περιστέλλεται ανά περίσταση και ζώνες ανοmicroίας

Τα παγκόσmicroια πλέον δίκτυα οικονοmicroικής εξουσίας που επικαθορίζουν τις αποφάσεις για το microέλλον των κοινωνιών microετασχηmicroατίζουν το κράτος σε έναν θεσmicroό θωράκισης της δηmicroόσιας ασφάλειας και υλοποίησης των κυρίαρχων επιταγών Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι το παράδειγmicroα των Σκουριών όπου η κρατική δοmicroή αναλαmicroβάνει τον ρόλο του αστυνόmicroου microεταξύ της κερδοσκοπίας της Eldorado Gold και της τοπικής κοινωνίας εις βάρος φυσικά των τοπικών αντιστάσεων Ακόmicroα η υιοθέτηση κεϋνσιανών πολιτικών στο σύγχρονο παγκοσmicroιοποιηmicroένο περιβάλλον έδειξε γρήγορα τα όριά της Η σχετική αποτελεσmicroατικότητα των παραπάνω πολιτικών που εδραζόταν στις πρώτες δεκαετίες microεταπολεmicroικά βασιζόταν στην ικανότητα των κυβερνήσεων να ελέγχουν microε νοmicroισmicroατικά και δηmicroοσιονοmicroικά microέτρα το επίπεδο της απασχόλησης τον ρυθmicroό της ανάπτυξης το επίπεδο των τιmicroών και το εξωτερικό ισοζύγιο Η έξοδος από τις κλειστές οικονοmicroίες σε microια διευρυmicroένη αγορά πολλαπλών διαστρωmicroατώσεων η υπερδιόγκωση του οικολογικού αποτυπώmicroατος microε την ταυτόχρονη υφεσιακή τάση της παγκόσmicroιας οικονοmicroίας ndashπρος πείσmicroα και των αριστερών επιδιώξεων για νέες αναπτυξιακές διαδροmicroέςndash και η υποβάθmicroιση της κρατικής πολιτικής ισχύος σηmicroαδεύει το ήδη απονεκρωmicroένο σώmicroα της κρατικής εξουσίας microε όρους κυρίαρχης εθνικής πολιτικής Η νεοφιλελεύθερη σκακιέρα απορροφά την εθνική πολιτική της σοσιαλδηmicroοκρατίας

καθιστώντας την αντιmicroνηmicroονιακή συνθηmicroατολογία και το κεϋνσιανό πρόγραmicromicroα σε έσχατης πολιτικής σηmicroασίας διεκδικήσεις Βέβαια ο τραγέλαφος των αριστερίστικων οραmicroάτων επίλυσης των προβληmicroάτων δια της εξόδου από το ενωσιακό microόρφωmicroα παραγνωρίζει αφενός την εξωτερική απόδοση της ισοτιmicroίας του εσωτερικού νοmicroίσmicroατος και αφετέρου την ισχύ των παγκόσmicroιων δικτύων εξουσίας microε την παράλληλη καθυπόταξη κρατών εκτός ΕΕ από τα εν λόγω δίκτυα

Η εξαγγελία του δηmicroοψηφίσmicroατος αποκάλυψε microε διαφάνεια την αmicroηχανία και τον συνολικό αυτοεγκλωβισmicroό του πολιτικού σχεδιασmicroού και της κυρίαρχης ρητορικής του Σύριζα Η laquoπολιτική του εφικτούraquo που προσέβλεπε σε microια αmicroοιβαία επωφελή λύση καθαίρεσε γρήγορα την πολλαχώς καθαγιασmicroένη laquoαριστερήraquo διαχείριση του κράτους υπό την προωθητική αντιπολίτευση των κινηmicroάτων και καθιέρωσε την παραγωγή ενός λόγου επαναθεmicroελίωσης της laquomicroη εναλλακτικήςraquo Άλλωστε η αποφυγή κριτικής των microετασχηmicroατισmicroών της σύγχρονης κρατικής δοmicroής και του επελαύνοντος οικονοmicroισmicroού προς όλα τα πεδία της ζωής που οδήγησε στην απογύmicroνωση του αριστερού λόγου είχε να αντιmicroετωπίσει και τη νέα συmicroφωνία της TTIP Η διχοτοmicroική διαίρεση της κοινωνίας σε δύο αντιmicroαχόmicroενα στρατόπεδα που κατασκεύασε το εύπεπτο και λαϊκίστικο δίληmicromicroα της εξόδου από το microνηmicroόνιο και κατέληξε στο δηmicroοψήφισmicroα οικοδόmicroησε τους όρους της ήττας microέσα από τη microη διαχειρισιmicroότητα του ΟΧΙ και την υπογραφή της νέας συmicroφωνίας Η διεξαγωγή του δηmicroοψηφίσmicroατος δεν σηmicroατοδότησε επrsquo ουδενί την άσκηση κοινωνικής εξουσίας microε δηmicroοκρατικές συντεταγmicroένες Παρουσίασε όmicroως microια κοινωνική δυναmicroική microε τεράστια εσωτερική ρευστότητα αλλά και σαφή διατεταγmicroένη οριοθέτηση που εκφράστηκε συντριπτικά

Τα φαντάσmicroατα microιας σύγχρονης αριστερής κρατικής ηγεmicroονίας και microιας σύζευξης microε διαχωρισmicroούς microεταξύ αριστερής διακυβέρνησης και κοινωνικών κινηmicroάτων εξανεmicroίστηκαν ταχύτατα microε τον αριστερό κυβερνητισmicroό να ολισθαίνει ολικά σε έναν αυταρχικό φιλελευθερισmicroό και να καθηλώνει τα κινήmicroατα επιζητώντας την κρατικοποίησή τους Η αποτυχία της αριστερής διακυβέρνησης δεν καταδεικνύει την αδυναmicroία της ηγεσίας του Σύριζα να διαπραγmicroατευτεί και να υλοποιήσει τον πολιτικό της προγραmicromicroατισmicroό αλλά αναφέρεται στο σύνολο της αριστερής στρατηγικής και ρητορικής και στην καθολική φαντασίωσή της για την εφόρmicroηση στην κρατική εξουσία και την εναλλακτική της διαχείριση Το γεγονός αυτό συmicroπαρασύρει το σύνολο του αριστερού λόγου ο οποίος σε όλες τις εκφράσεις του είναι άρρηκτα συνυφασmicroένος microε την πρόσδεση στην κρατική εξουσία Η κρατική δοmicroή έχει περιέλθει σε microια ψυχρή και αναποτελεσmicroατική διαχειρισιmicroότητα microετατρέποντας τους επίδοξους εραστές της σε υπαλληλικό προσωπικό Η αριστερή περιπλάνηση στην εξουσία έδειξε ξανά τα όριά της Ας microη γυρεύουν οι αστερισmicroοί του αριστερισmicroού την ανικανότητά τους να εισέλθουν στο κοινοβούλιο στην ανωριmicroότητα των συνθηκών

Ολόκληρο το κείmicroενο θα δηmicroοσιευτεί στο httpwwwbabyloniagr

16 Acirc

Κάποιες microέρες πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

ο Καστοριάδης επικεντρώθηκε στην καταγγελία της

laquoανησυχητικής κενότηταςraquo του πολιτικού λόγου στη

∆ύση και επίσης στην κενότητα του laquoνεοφιλελεύθερου λόγου

[που περιλαmicroβάνει] microια ελεεινή ισοπέδωση όσων έλεγαν οι microεγάλοι

Φιλελεύθεροι του παρελθόντοςraquo[1]

Αυτή η θεmicroατοποίηση του νεοφιλελευθερισmicroού εντός του

πλαισίου της laquoασηmicroαντότηταςraquo των σύγχρονων microορφών

βαρβαρότητας έχει microέγιστες συνέπειες για τη σύγχρονη

κατανόηση του καπιταλισmicroού και της φαντασιακής του θέσmicroισης

laquoΟ νεοφιλελεύθερος λόγοςraquo δήλωσε [ο Καστοριάδης] στο ldquoFait

et a fairerdquo (1989) θα πρέπει να θεωρηθεί laquomicroία άθλια φάρσα

προορισmicroένη για ηλίθιουςraquo[2]

laquoΗ ρητορική της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικό (η microεταβολή στην τυπική ιδιοκτησία κάποιων microεγάλων

Ο Νεοφιλελευθερισμός και η Πολιτική της Ασημαντότητας

David Ames CurtisΜετάφραση Αλέξανδρος Σχισmicroένος

επιχειρήσεων δεν αλλάζει ουσιαστικά τη σχέση τους microε το

Κράτος)hellip η γραφειοκρατική δοmicroή της microεγάλης επιχείρησης

παραmicroένει άθικτη [και] το microισό της εθνικής παραγωγής

διατρέχει τον δηmicroόσιο τοmicroέα microε τον ένα ή τον άλλο τρόπο

(το Κράτος οργανισmicroούς τοπικής αυτοδιοίκησης την Εθνική

Ασφάλιση) Κάπου ανάmicroεσα στο microισό και στα δύο τρίτα των

τιmicroών των ειδών διατροφής και των υπηρεσιών που εισάγονται

στην τελική εθνική δαπάνη microε τον ένα τρόπο ή τον άλλο

καθορίζονται ρυθmicroίζονται ελέγχονται ή επηρεάζονται από

την Κρατική πολιτική και η κατάσταση είναι microη αναστρέψιmicroη

(10 χρόνια εξουσίας της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν έφεραν

καmicroία ουσιαστική αλλαγή σε αυτό

Μέσα στην συλλογική προσποιητή αmicroνησία το γεγονός

πως laquoη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία είχε ήδη αποδοmicroηθεί από

κάποιους ακαδηmicroαϊκούς οικονοmicroολόγους τη δεκαετία του rsquo30raquo

απλώς θάβεται laquoΟι άνθρωποι προσποιούνται πως λησmicroονούν

ότι η σηmicroερινή οικονοmicroία είναι microία οικονοmicroία ολιγοπωλίων

όχι microια ανταγωνιστική οικονοmicroίαraquo[3]

Η ρητορική των Ρήγκαν - Θάτσερ laquoδεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικόraquo Ο Καστοριάδης και συγκεκριmicroένα το

κείmicroενό του laquoΜοντέρνος καπιταλισmicroός και επανάστασηraquo

έχει κατηγορηθεί για απαρχαιωmicroένες περιγραφές ενός

Φορντικού κόσmicroου πλήρους απασχόλησης[4] Ωστόσο

microέλη του laquoΣοσιαλισmicroός ή Βαρβαρότηταraquo ndashτουλάχιστον

όσοι υποστήριξαν το εν λόγω αmicroφιλεγόmicroενο κείmicroενοndash

υπήρξαν ισχυρίστηκε ο Καστοριάδης ίσως οι microόνοι laquoπου

το 1959-60 είπαν ότι το πρόβληmicroα στη σύγχρονη ∆υτική

ανεπτυγmicroένη καπιταλιστική κοινωνία ∆ΕΝ είναι το οικονοmicroικό

πρόβληmicroαraquo[5] Συmicromicroετέχοντας στην laquoκρίση των κοινωνικών

φαντασιακών σηmicroασιώνraquo ο ύστερος Φιλελευθερισmicroός δεν

microπορεί να θεωρηθεί microε σοβαρότητα microε τους δικούς του

στενούς ιδεολογικά οικονοmicroικούς όρους Η νεοφιλελεύθερη

ρητορική δεν άλλαξε τίποτεmiddot αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι

τίποτε σηmicroαντικό δεν άλλαξε καθώς η παλίρροια της

ασηmicroαντότητας συνέχισε και συνεχίζει να ανεβαίνει[6] Ο

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Ο David Ames Curtis είναι Αmicroε-ρικάνος microεταφραστής συγγρα-φέας ακτιβιστής και στενός συνεργάτης του Κορνήλιου Καστοριάδη Συνιδρυτής του Agora International microιας διε-θνούς διαδικτυακής πλατφόρmicroας αφιερωmicroένη στο πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας και στην συλλογή και προώθηση της παγκόσmicroιας

βιβλιογραφίας του Καστοριάδη Εχοντας microεταφράσει πάνω από ένα εκατοmicromicroύριο λέξεις από γραπτά του microεγάλου φιλοσόφου δικαίως θε-ωρείται ο επίσηmicroος microεταφραστής του στον αγγλόφωνο κόσmicroο Μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνος έκδοσης microετάφρασης και επιmicroέλειας του τόmicroου The Castoriadis Reader και του τρίτοmicroου έργου Political and Social Writings Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

17Acirc

νεοφιλελεύθερος λόγος δεν καθορίζει την νέα πραγmicroατικότηταmiddot

αντιθέτως η συνεχής και βαθύνουσα καταστροφή νοήmicroατος

που είναι συmicroφυής microε το πρόταγmicroα της καπιταλιστικής

ορθολογικοποίησης περιλαmicroβάνει τους ανορθολογισmicroούς

microίας διαλυτικής νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας όπως και τις

πραγmicroατικές συνέπειες της laquoαντιδραστικής αντεπίθεσηςraquo[7] Τον

Μάιο του 1989 ο Καστοριάδης δήλωσε ότι laquoη microόνη πραγmicroατικά

παρούσα και δεσπόζουσα σηmicroασία είναι η καπιταλιστική σηmicroασία

η επrsquo αόριστον δηλαδή επέκταση της laquoκυριαρχίαςraquo η οποία εν

τω microεταξύ έχει χάσει ndashκαι αυτό είναι το καίριο σηmicroείοndash όλο το

περιεχόmicroενο που της παρείχε στο παρελθόν η ζωτικότητά της και

το οποίο επέτρεπε στις διαδικασίες ταύτισης να ολοκληρώνεται

κουτσά στραβάraquo[8] Σαν αποτέλεσmicroα laquoτο να κερδίζεις όmicroως

παρά τη νεοφιλελεύθερη ρητορική έχει σήmicroερα χάσει σχεδόν

κάθε επαφή microε οποιαδήποτε κοινωνική λειτουργία ακόmicroα και microε

οποιαδήποτε εσωτερική ως προς το σύστηmicroα νοmicroιmicroοποίησηraquo[9]

Και ακόmicroη παρά τη ρητορική laquoαυτό το microείγmicroα της χρηmicroατικής

νόρmicroας και της γραφειοκρατικής - ιεραρχικής νόρmicroας επαρκεί

για εmicroάς ώστε να συνεχίσουmicroε να χαρακτηρίζουmicroε τις πλούσιες

φιλελεύθερες κοινωνίες σαν κοινωνίες ενός κατακερmicroατισmicroένου

γραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquo[10] αντίθετα από ότι θα

υποστήριζε το ασυνεπές περιεχόmicroενο της νεοφιλελεύθερης

ιδεολογίας

Η laquoφιλελεύθερη αντεπίθεση (microε την καπιταλιστική έννοια του όρου)

αρχικά του ζεύγους Θάτσερ - Ρήγκανraquo πραγmicroατικά laquoεπιβλήθηκε

παντούraquo ndash στους Γάλλους laquoΣοσιαλιστέςraquo στους Σκανδιναβούς

κτλ διαπίστωσε ο Καστοριάδης στην laquoΑποσάθρωση της ∆ύσηςraquo

(1991)[11] ∆ηmicroιουργώντας microια laquoάνετη ή ανεκτή κατάσταση για

το 80 ή 85 του πληθυσmicroού (που έχει παραλύσει επιπλέον από τον

φόβο της ανεργίας) και microεταφέρεται όλη η κόπρος του συστήmicroατος

στο 15 ή 20 των laquoκατώτερων στρωmicroάτωνraquo της κοινωνίας τα

οποία δεν microπορούν να αντιδράσουν ή microπορούν να αντιδράσουν

microόνο microε τη βία την περιθωριοποίηση και την εγκληmicroατικότηταmiddot

άνεργοι και microετανάστες στην Γαλλία και την Αγγλία microαύροι και

ισπανόφωνοι στις Ηνωmicroένες Πολιτείες κλπraquo[12] Αυτό που

laquoαυτή η ρητορική-καmicroουφλάζ επέτρεψε σε κάποιονraquo να κάνει

laquoαθετώντας τους διακηρυγmicroένους σκοπούςraquo ήταν το laquoνα επιτύχει

τους πραγmicroατικούς σκοπούς της νέας πολιτικής πολύ απλά την

αναδιανοmicroή του εθνικού πλούτου προς όφελος των πλουσίων εις

βάρος των φτωχώνraquo[13] Ύστερα από ένα ιντερλούδιο microε την

υπαγορευmicroένη από το Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ εκλογή

του laquoπρώτου Προέδρου microε Μάστερ στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεωνraquo

[στmicro δηλαδή του George W Bush] να οδηγεί στη microεγαλύτερη

οικονοmicroική κατάρρευση microετά τη Μεγάλη Ύφεση δεν προκαλεί

έκπληξη το ότι αυτή η λογική έχει αναπτυχθεί αρκετά ώστε να

καταστήσει στη σκέψη πολλών ανθρώπων το laquo1raquo εύλογο

στόχο για το laquo99raquo

Αυτός ο laquoάmicroετρος θρίαmicroβος του καπιταλιστικού φαντασιακού

υπό τις πλέον χονδροειδείς microορφές τουraquo όπως τον περιέγραψε ο

Καστοριάδης λίγο πριν τον θάνατό του δεν συνέβη εν κενώ θα

έλεγε κανείς ή microάλλον ήταν το πλαίσιο του κενού ndashη άνοδος της

ασηmicroαντότηταςndash που επέτρεψε τον θρίαmicroβο Η laquoαντιδραστική

αντεπίθεσηraquo laquoεκmicroεταλλεύτηκε τη χρεοκοπία των παραδοσιακών

laquoαριστερώνraquo κοmicromicroάτων την τεράστια απώλεια επιρροής των

συνδικάτων την τερατωδία των καθεστώτων του laquoυπαρκτού

σοσιαλισmicroούraquo που είχε γίνει έκδηλη και πριν από την κατάρρευσή

τους την απάθεια και την ιδιώτευση των λαών την αυξανόmicroενη

οργή τους κατά της υπερτροφίας και του παραλογισmicroού των

18 Acirc

κρατικών γραφειοκρατιώνraquo[14]

∆ιατηρώντας το microοτίβο Βαρβαρότητα ή Αυτονοmicroία microέσα στο

σύγχρονο κενό νοήmicroατος ο Καστοριάδης επισηmicroαίνει την

αντίθετη πλευρά του νοmicroίσmicroατος αυτής της laquoεπιστροφής σε

microια τυφλή και βάναυση microορφή φιλελευθερισmicroούraquo δηλαδή τη

συνακόλουθη συνθήκη της ύπαρξής της laquo[εκτός του τελευταίου]

όλοι αυτοί οι παράγοντες εκφράζουν έmicromicroεσα ή άmicroεσα την κρίση

του κοινωνικοϊστορικού προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής

αυτονοmicroίαςraquo[15] Ήδη το 1986 υποστήριξε πως laquoη δύναmicroη αυτού

του ψευδοφιλελευθερισmicroού σε microεγάλο βαθmicroό πηγάζει από αυτό

το ότι η laquoφιλελεύθερηraquo δηmicroαγωγία γνωρίζει πώς να αιχmicroαλωτίσει το

βαθιά αντιγραφειοκρατικό και αντικρατικό κίνηmicroα και αίσθηmicroα που

υπάρχει από τη δεκαετία του rsquo60 (και το οποίο διέφυγε της προσοχής

των laquoσοσιαλιστώνraquo ηγετών)[16] ∆εν είναι ότι ο Καστοριάδης

παρέmicroεινε κολληmicroένος σε microία υποτιθέmicroενα απαρχαιωmicroένη

θεωρία του laquoγραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquomiddot είναι πως αυτό

που αποκαλείται laquoΑριστεράraquo εγκατέλειψε στη laquo∆εξιάraquo το διαρκές

αίσθηmicroα εναντίωσης του λαού προς την γραφειοκρατία και το

Κράτος Στην laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo (1993)[17] παρατήρησε

τη laquoσχεδόν ολοκληρωτική εξάλειψη της σύγκρουσης είτε είναι

κοινωνικοοικονοmicroική πολιτική ή ldquoιδεολογικήrdquoraquo ∆εν το έκανε

για να διασκεδάσει microε την laquoασηmicroαντότηταraquo ή από τυφλότητα

απέναντι στις σύγχρονες δυνατότητες αλλαγής αλλά για να

παραδεχτεί ειλικρινά πως ο laquoθρίαmicroβος του laquoφιλελεύθερουraquo

- καπιταλιστικού φαντασιακού και η σχεδόν εξάλειψη κάθε

άλλης microεγάλης φαντασιακής σηmicroασίας της νεωτερικότητας του

προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής αυτονοmicroίαςraquo είχε

αλλάξει σε microεγάλο βαθmicroό την κατάσταση που είχε περιγράψει

στο laquoΣύγχρονος καπιταλισmicroός και Επανάστασηraquo[18] Αυτή η

νίκη της laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo ndashκαι

σηmicroειώστε τη φράση laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερηςraquondash laquoέχει

επιβάλει πράγmicroατα που προηγουmicroένως έmicroοιαζαν αδιανόητα

άmicroεσες περικοπές στους πραγmicroατικούς microισθούς και microερικές φορές

ακόmicroη και στους ονοmicroαστικούς microισθούς για παράδειγmicroα ή αλλιώς

επίπεδα ανεργίας που εγώ ο ίδιος πίστευα και έγραφα το 1960

ότι είχαν καταστεί αδύνατα διότι θα προκαλούσαν microία κοινωνική

έκρηξη Λοιπόν τίποτε δεν συνέβη Υπάρχουν λόγοι γιrsquo αυτό

κάποιοι σχετικοί microε τον οικονοmicroικό κύκλο ndashη απειλή σε microεγάλο

βαθmicroό microπλόφα της laquoκρίσηςraquo που εξαρτάται από τα laquoαποθέmicroατα

πετρελαίουraquo και ούτω καθεξήςndash και άλλοι πολύ πιο βαθείς Βασικά

παρατηρούmicroε την ολοκληρωτική κυριαρχία του καπιταλιστικού

φαντασιακού την κεντρικότητα του οικονοmicroικού την ατελείωτη

και υποτιθέmicroενα ορθολογική επέκταση της παραγωγής της

κατανάλωσης και του περισσότερο ή λιγότερο σχεδιασmicroένου

και χειραγωγηmicroένου laquoελεύθερου χρόνουraquo Αυτή η εξέλιξη δεν

εκφράζει microόνο τη νίκη των κυρίαρχων στρωmicroάτων που θα ήθελαν

να αυξήσουν την εξουσία τους Σχεδόν το σύνολο του πληθυσmicroού

συmicromicroετέχει σε αυτό Προσεκτικά αποτραβηγmicroένος στην ιδιωτική

του σφαίρα ο πληθυσmicroός αρκείται σε άρτο και θεάmicroατα Τα

θεάmicroατα παρέχονται ιδίως από την τηλεόραση (και τα laquoσπορraquo)

ο άρτος από όλα τα γκάτζετ που είναι διαθέσιmicroα ανάλογα microε τα

διάφορα εισοδηmicroατικά επίπεδα Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο

όλα τα κοινωνικά στρώmicroατα έχουν πρόσβαση σε αυτό το ελάχιστο

επίπεδο άνεσηςmiddot microόνο οι microειονότητες που δεν έχουν [πολιτική]

βαρύτητα αποκλείονται από αυτό Η microεγάλη πλειοψηφία του

πληθυσmicroού microοιάζει να αρκείται στον ελεύθερο χρόνο και τα

γκάτζετ microε κάποιες περιστασιακές συντεχνιακές αντιδράσεις που

δεν έχουν πιθανότητα να έχουν συνέπειες Αυτή η πλειοψηφία δεν

φέρει κάποια συλλογική επιθυmicroία κανένα πρόταγmicroα εκτός από

τη διαφύλαξη της κατάστασης πραγmicroάτωνraquo[19]

Και για να microην θεωρήσει κανείς ότι αυτή η laquoαποκαλούmicroενη

Νεοφιλελεύθερηraquo νίκη θα σήmicroαινε microία επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ο Καστοριάδης

προσ θέτει αmicroέσως laquoΣε αυτή την ατmicroόσφαιρα οι παραδοσιακές ασφαλιστικές δικλείδες της καπιταλιστικής ldquoδηmicroοκρατίαςrdquo καταρρέουν η microία microετά την άλληraquo και συνεχίζει

απαριθmicroώντας τους τρόπους microε τους οποίους αυτή η νίκη

είναι πράγmicroατι microία πύρρειος νίκη για τον καπιταλισmicroό επειδή

καθώς η laquoανθρωπότητα πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεταιraquo

οικολογικά υπάρχει ακόmicroη και εν τη απουσία κάποιας άmicroεσης

αντιπαράθεσης microία συνεχιζόmicroενη καταστροφή των καίριων

σηmicroασιών που επέτρεψαν στον καπιταλισmicroό να ευηmicroερήσει

και να ανθίσει

Αυτή η laquoνίκη της αποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo

που αποδίδει laquoκεντρικότητα στο οικονοmicroικόraquo έχει οδηγήσει

πολλούς από εmicromicroονικούς microε την εξουσία Φουκωικούς microέχρι

νοσταλγικούς φονταmicroενταλιστές Μαρξιστές να πιστέψουν ότι

microας έχει καθrsquo ολοκληρίαν επιβληθεί ένα εντελώς καινούργιο

καθεστώς που προσδιορίζεται από τη νεοφιλελεύθερη

καπιταλιστική ιδεολογία ή ότι microπορούmicroε να επιστρέψουmicroε

στους καθησυχαστικούς laquoνόmicroουςraquo της καπιταλιστικής

συσσώρευσης πιθανώς καταφέρνοντας να βρούmicroε επιτέλους

την ορθή ερmicroηνεία του laquoφετιχισmicroού του εmicroπορεύmicroατοςraquo στο

πρώτο κεφάλαιο του Κεφαλαίου

Αυτό που δείχνει η κατανόηση του καπιταλισmicroού σαν microία

φαντασιακή θέσmicroιση της κοινωνίας ndashόταν κανείς συmicroπεριλάβει

τη διττή θέσmicroιση της νεωτερικότητας και την υπερτροφική

καταστρεπτική laquoκρίση των κοινωνικών φαντασιακών σηmicroασιώνraquo

που διέρχεταιndash είναι ότι δεν υπάρχει επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ούτε είναι (ακόmicroη)

εύλογο να πιστέψουmicroε ότι ζούmicroε τώρα σε microια πλήρως

οικονοmicroική κοινωνία αδιαπέραστη από κάθε αντιπαράθεση

και λειτουργώντας αποκλειστικά microε τη δική της laquoλογικήraquo

Ο κίνδυνος του να εκλάβουmicroε τον Νεοφιλελευθερισmicroό

κυριολεκτικά είναι πως αν δεχτούmicroε αφελώς τις προκείmicroενές του

microπορεί να laquoαφοmicroοιωθούmicroεraquo από αυτές και έτσι να αγνοήσουmicroε

τόσο την ασυνέπειά του όσο και τις αυτοκαταστροφικές του

τάσεις (τις οποίες microπορούmicroε να εκmicroεταλλευτούmicroε για τον

19Acirc

κοινωνικό microετασχηmicroατισmicroό όmicroως microόνο microέσα από microία ανανέωση

του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας) όσο και τους πιο τετριmicromicroένους

laquoπραγmicroατικούς σκοπούςraquo του (microια ριζική αναδιανοmicroή του πλούτου

microέσω της επιβολής της χρηmicroατικής νόρmicroας που ωστόσο είναι

αυτο-υπονοmicroευτική)

Μπαίνουmicroε στον πειρασmicroό να πούmicroε ότι υπάρχει κάποια

αντικειmicroενική σύmicroπτωση ανάmicroεσα σε εξίσου δογmicroατικές και

εξεζητηmicroένες και υπέργηρες ιδεολογίες τους laquoφονταmicroενταλιστές

των αγορώνraquo του Νεοφιλελευθερισmicroού που microε θράσος microας λένε

ότι laquoδεν υπάρχει εναλλακτικήraquo και συmicroπίπτουν microε microία κατrsquo ελπίδα

laquoεπιστροφή στον Μαρξraquo που θέλει να διαγράψει ότι συνέβη

microετά το 1848 ή το 1867 και να microας παραδώσει ένα αυτοmicroάτως

εγγυηmicroένο microέλλον

________________________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 ldquoWhen East Tips Westrdquo (συνέντευξη δηmicroοσιευmicroένη την 1η

Νοέmicroβρη 1989 στο περιοδικό Construire όργανο της ελβετικής

κοπερατίβας Migros)

2 ldquoDone and ToBe Donerdquo (1989) Ο Καστοριάδης προσθέτει laquoΗ

ασυνέπεια ndashή microάλλον η ξεδιάντροπη κοροϊδίαndash του σύγχρονου

laquoΦιλελευθερισmicroούraquo αψηφεί τη φαντασίαraquo

3 When East Tips Westrdquo οπ Προσθέτει laquoΗ λογική της αγοράς

θα προϋπέθετε για παράδειγmicroα ότι κάποιος θα έπρεπε καλύτερα

να είναι ικανός να ανακαλύψει microία ορθολογική βάση για την τιmicroή

του κεφαλαίου ή την πραγmicroατική του αξία Τώρα αυτό είναι

αδύνατονmiddot δεν υπάρχει laquoαντικειmicroενική αξίαraquo του κεφαλαίουraquo Επτά

microήνες αργότερα στο πρώτο συνέδριο για τον Καστοριάδη στο

Cerisy είπε laquoΣυνοδεύοντας την επίθεση των Ρήγκαν - Θάτσερ

αυτή η οπισθοδρόmicroηση επέτρεψε στα αρπαχτικά του Σικάγο να

ξεθάψουν κάποιες παλιές ιδέες που είχαν διαψευστεί από καιρό

(στην πραγmicroατικότητα την ποσοτική θεωρία του χρήmicroατος) στους

laquoειδικούςraquo του ∆ΝΤ να σφυρηλατήσουν microερικά ακόmicroη καρφιά στο

φέρετρο των φτωχών χωρών και στον κύριο Guy Sorman στη Γαλλία

να γίνει ο απόστολος του οικονοmicroικού ∆ιαφωτισmicroούraquo

4 Παρόmicroοιες κριτικές ξεχνούν να αναφέρουν τις αναλύσεις του

για τις microεταβολές στον σύγχρονο καπιταλισmicroό

5 Στην συνέντευξή του για την εκποmicroπή laquoΠαρασκήνιοraquo της ΕΡΤ

το 1984 ∆ιαθέσιmicroη στους παρακάτω συνδέσmicroους httpvimeo

com85082034 και httpwwwyoutubecomwatchv=hs9ZsKj-

o1k ∆ιευκρινίζει ακόmicroη περισσότερα λέγοντας laquo∆εν είναι το

πρόβληmicroα της απαθλίωσης του προλεταριάτου είτε σχετικής είτε

απόλυτης αλλά το πρόβληmicroα είναι αλλού Το πρόβληmicroα είναι η

ελευθερία των ανθρώπων microέσα στην παραγωγή το πρόβληmicroα είναι

στην καθηmicroερινή τους ζωή το πρόβληmicroα είναι στην οικογένεια

το πρόβληmicroα είναι στην εκπαίδευση κτλ κτλ Από αυτή την άποψη

προσφέραmicroε microια βασική αναθεώρηση σχετικά microε τους σκοπούς

microιας δράσης η οποία θέλει microία πραγmicroατική κοινωνική αλλαγήraquo

(001410 - 001450)

6 Μία διαύγαση microε περισσότερες αποχρώσεις βρίσκεται στο

ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

laquoΑυτή η επίθεση συνοδεύτηκε από ndashκαθορίστηκε αλλά επίσης

καθόρισεndash microια ιδεολογική υποχώρηση πρωτοφανούς εmicroβέλειας

Οι ιδεολογίες της laquoΑριστεράςraquo εισήλθαν σε microία νέα φάση έντονης

αποσύνθεσης ενώ τα laquoδεξιάraquo ρεύmicroατα microε ευτυχία νεκρανάστησαν

θεmicroελιώδη λάθη που είχαν αναιρεθεί πριν τρία τέταρτα του αιώνα

(όπως ο microονεταρισmicroός ndash microία απλή επανέκδοση microε οικονοmicroετρικό

εξώφυλλο της παλιάς ποσοτικής θεωρίας του χρήmicroατος ή της

οικονοmicroίας της παράπλευρης προσφοράς που έχει χαρακτηριστεί

από τον ίδιο τον [πρώην Πρόεδρο] George Herbert Walker Bush

ως laquoοικονοmicroία-βουντούraquo Επιπροσθέτως αυτές οι κυβερνητικές

διακηρύξεις ήταν σκανδαλώδεις παραβιάσεις της ίδιας τους

της πρακτικής ndash ένα φαινόmicroενο που αξίζει να σηmicroειώσουmicroε όχι

επειδή θα ήταν εντελώς καινούργιο αλλά επειδή είναι πρακτικά

ανήκουστο στο οικονοmicroικό πεδίο Η Θάτσερ και ο Ρήγκαν εκλέχθηκαν

microε την υπόσχεση να απαλλάξουν την κοινωνία από τη laquoΜεγάλη

Κυβέρνησηraquomiddot στο τέλος των αντίστοιχων θητειών τους το ποσοστό

του ΑΕΠ που πήγαινε σε κυβερνητικές δαπάνες παρέmicroεινες πρακτικά

απαράλλακτο Είχαν αποκηρύξει τον Κεϋνσιανισmicroό microε απέχθεια

ndash αλλά κάθε Κεϋνσιανός θα είχε καταδικάσει σαν υπερβολικά σε

σηmicroείο γελοιότητας τα ελλείmicromicroατα της κυβέρνησης Ρήγκανraquo

Όπως έχω σηmicroειώσει laquoΟ πολεmicroικός Κεϋνσιανισmicroός ήταν microία επιλογή

που ο Καστοριάδης είπε ότι ο Ρήγκαν microεταχειρίστηκε τη δεκαετία

του 1980 και ο υιός Μπους χρησιmicroοποίησε microε καταστρεπτικά

αποτελέσmicroατα τη δεκαετία του 2000raquo (ASA p xxxi)

7 Βλ laquoΗ ορθολογικότητα του καπιταλισmicroούraquo εκδ Υψιλον 1996

8 Βλ laquoΗ κρίση της διαδικασίας ταύτισηςraquo στον τόmicroο laquoΗ άνοδος

της ασηmicroαντότηταςraquo σελ 177 εκδ Υψιλον 2000

9 Οπ σελ 178

10 Στον διάλογο ldquoWhat Democracyrdquo

11 Στον τόmicroο Η άνοδος της ασηmicroαντότητας σελ 77 κε

12 Οπ σελ 94

13 ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

14 Η laquoορθολογικότηταraquo του καπιταλισmicroού σελ 62-63

15 Οπ σελ 63

16 ldquoWe Are Going Through a Low Periodrdquo (1986)

17 Στην Ελλάδα δηmicroοσιευmicroένη από τις Εκδόσεις Ευρασία

Αθήνα 2011

18 Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ύψιλον Αθήνα 1987

19 Βλ laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo οπ

20 Acirc

Στον διάλογο[2] microεταξύ Simon Springer και David Har-vey πάνω στο ποιο ιδεολογικό πλαίσιο θα έπρεπε να υιοθετήσει η ριζοσπαστική γεωγραφία η πρόταση

του Harvey του να αφήσουmicroε τη ριζοσπαστική γεωγραφία ελεύθερη από οποιονδήποτε laquo-ισmicroόraquo φαίνεται πολύ εύλογη Και παρότι η πολεmicroική των κειmicroένων τους φαίνεται αρχικά να εξετάζει το ζήτηmicroα της ριζοσπαστικής γεωγραφίας έχει κατά τη γνώmicroη microου microία ευρύτερη σηmicroασία αναφορικά microε τον ρόλο της ιδεολογίας στον δρόmicroο για την κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση Με microικρές εξαιρέσεις η πρόταση του να ελευθερώσουmicroε τους εαυτούς microας απrsquo την ιδεολογία φαίνεται εξαιρετικά παραmicroεληmicroένη από τα χειραφετικά κινήmicroατα κάτι το οποίο θεωρώ λάθος αν θέλουmicroε να εmicroπλέξουmicroε κόσmicroο σε αυτά και να δράσουmicroε εποικοδοmicroητικά

Βλέπουmicroε ακτιβιστές και θεωρητικούς απασχοληmicroένους microε το να κρατήσουν την ιδεολογικήταυτοτική τους laquoκαθαρότηταraquo να συmicromicroετέχουν συχνά σε ατέρmicroονες συζητήσεις για το τι είναι laquoαναρχικόraquo laquomicroαρξιστικόraquo κτλ Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν εννοώ να εγκαταλείψουmicroε τη θεωρία για χάριν της άmicroεσης δράσης Αντιθέτως η θεωρητική έρευνα και η κριτική σκέψη είναι απαραίτητες για microία αποτελεσmicroατική δράση Αλλά η Ιδεολογία δεν πρέπει να συγχέεται microε τη θεωρία

Ιδεολογία και microη-σηmicroασιακό πλαίσιο

Η Καταστασιακή ∆ιεθνής ορίζει την Ιδεολογία ως ένα δόγmicroα ερmicroηνείας της υφιστάmicroενης πραγmicroατικότητας[3] το οποίο microπορεί να γίνει κατανοητό ως microία σκέψη που δεν λαmicroβάνει υπόψη το εκάστοτε σηmicroασιακό πλαίσιο Αυτό σηmicroαίνει πως ο ideacuteologue δηmicroιουργεί έναν συγκεκριmicroένο τύπο ανάλυσης επηρεασmicroένο απrsquo το δικό του τοπικό περιβάλλον (κοινωνικό πλαίσιο οικονοmicroική ανάπτυξη κουλτούρα κτλ) και προσπαθεί συνεχώς να ταιριάξει microέσα σε αυτό πραγmicroατικότητες που

γεννιούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα κάτι που συχνά οδηγεί σε παρανοήσεις Βλέπουmicroε καθαρά κάτι τέτοιο για παράδειγmicroα στις αντιδράσεις ορισmicroένων αναρχικών και microαρξιστών (που έχουν laquoκαθαρήraquo ταξική ανάλυση βασισmicroένη αποκλειστικά στις πραγmicroατικότητες της βιοmicroηχανικής Ευρώπης του 19ου αιώνα) οι οποίοι κρίνουν τα γεγονότα στη Ροζάβα ψάχνοντας εκεί για ένα laquoπρολεταριάτοraquo που δεν υφίσταται microε την κλασική ∆υτική έννοια[4]

Με αυτή την έννοια η Ιδεολογία laquoευνουχίζειraquo τις ιδέες κάποιου microετατρέποντάς τες σε αποστειρωmicroέναταριχευmicroένα δόγmicroατα τα οποία δεν microπορούν να υπάρξουν πέρα απrsquo την αρχική τους φόρmicroα Οι laquoιδεολογικοποιηmicroένεςraquo ιδέες γίνονται ασύmicroβατες microε πραγmicroατικότητεςπεριβάλλοντα που διαφέρουν απrsquo αυτά που τις γέννησαν και έτσι αχρηστεύονται Η Ιδεολογία εmicroποδίζει τόσο τη θεωρητική έρευνα όσο και τη microετέπειτα από αυτήν δραστηριότητα ∆ηmicroιουργεί microία δογmicroατική αντίληψη της ουτοπίας και αποκλείει οτιδήποτε laquoπαρεκκλίνειraquo ακόmicroα και όταν υπάρχουν κάποιες κοινές αρχές (όπως είδαmicroε παραπάνω στην περίπτωση της Ροζάβα) φτιάχνοντας ένα είδος αυτο-αποξενωτικής ελιτίστικης υποκουλτούρας

Εποmicroένως η Ιδεολογία γίνεται πιο πολύ αυτο-εκφραστική παρά εργαλειακή Μεταmicroορφώνεται σε συγκεκριmicroένη ταυτότητα που συχνά χρησιmicroεύει ως δικαιολογία για παραίτηση από τις ευρείες κοινωνικές υποθέσεις ∆ηmicroιουργεί έναν δικό της κύκλο ιδιοτέλειας ανοιχτό κυρίως σε οmicroοϊδεάτες (που microοιράζονται την ίδια ιδεολογία) οι οποίοι αποmicroακρύνουν εκουσίως τον εαυτό τους από θεσmicroίσεις και κοινωνικά δίκτυα που θα microπορούσαν ενδεχοmicroένως να επηρεάσουν[5] Όπως υπογραmicromicroίζει ο Jona-than Matthew Smucker[] όταν δεν αmicroφισβητούmicroε τις κουλτούρες τα πιστεύω τα σύmicroβολα τις αφηγήσεις κτλ των υφιστάmicroενων θεσmicroίσεων και κοινωνικών δικτύων στα οποία ανήκουmicroε αποmicroακρυνόmicroαστε από

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Επανεξετάζοντας το σημασιακό

πλαίσιοYavor Tarinski

Μετάφραση Ιωάννα Μαραβελίδη

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Πράγmicroατι εξαρτόmicroαστε απrsquo τα περιβάλλοντα microέσα στα οποία ζούmicroε όmicroως είmicroαστε και οι δηmicroιουργοί των πολιτικών και κοινωνικών microας κατασκευών

και άρα microπορούmicroε να τα αλλάξουmicroε αν είmicroαστε τόσο αποφασισmicroένοι

Mary Dietz[1]

21Acirc

την πηγή και τη δύναmicroη που ενυπάρχει σε αυτά Για χάρη ενός άθλιου microικρού κλαmicroπ ακτιβιστών χαρίζουmicroε ολόκληρο χωράφι Αφήνουmicroε στους αντιπάλους microας τα πάντα

Εξαιτίας του microη-σηmicroασιακού πλαισίου η Ιδεολογία microπορεί να ιδωθεί ως κοmicromicroάτι του σηmicroερινού κυρίαρχου φαντασιακού που βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και έχει ανάγκη να χωρίζει τα πάντα σε laquoβολικάraquo και τακτοποιηmicroένα κουτάκια δηλαδή σε αυστηρούς κοινωνικούς και πολιτικούς ρόλους δηmicroιουργώντας και ενδυναmicroώνοντας έτσι τις ταυτότητες παρά τις ιδέες Στο βιβλίο της laquoΗ ανάδυση του κοινωνικού χώρουraquo η Kristin Ross περιγράφει πώς κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κοmicromicroούνας ο Catulle Mendegraves (αντιπροσωπεύοντας την προ-κοmicromicroούνας εποχή) δεν λυπάται πραγmicroατικά για την πτώση της παραγωγής αλλά αντίθετα το άγχος του πηγάζει απrsquo την επίθεση στην ταυτότητα αφού οι υποδηmicroατοποιοί άρχισαν να φτιάχνουν αντί για παπούτσια οδοφράγmicroατα[6] Εντοπίζει αυτή τη γραφειοκρατική λογική της στενής ταυτότητας πίσω στον Πλάτωνα σύmicroφωνα microε τον οποίο σε ένα καλά συγκροτηmicroένο κράτος microία συγκεκριmicroένη δουλειά αποδίδεται σε κάθε άτοmicroο ο υποδηmicroατοποιός είναι πάνω απrsquo όλα κάποιος που δεν microπορεί να είναι και πολεmicroιστής[7]

Ένα χαρακτηριστικό της γραφειοκρατικής λογικής είναι η εγγενής προδιάθεση προς την ιεραρχία αφού κάποιες δουλειές και ρόλοι είναι πιο σηmicroαντικοί από άλλους Ο David

Graeber σε συνέντευξή του για το Περιοδικό laquoΒαβυλωνίαraquo ορίζει την Ιδεολογία ως την ιδέα για την οποία κάποιος πρέπει να δηmicroιουργήσει microία παγκόσmicroια ανάλυση πριν να αναλάβει δράση κάτι που προϋποθέτει ότι η σηmicroασία της πνευmicroατικής πρωτοπορίας (των στενών ideologues-ειδικών) θα πρέπει να διαδραmicroατίζει ηγετικό ρόλο σε κάθε κοινωνικό-πολιτικό κίνηmicroα[8]

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Το σηmicroασιακό πλαίσιο είναι το παν

Προκειmicroένου τα σύγχρονα κοινωνικά κινήmicroατα να καταφέρουν να αmicroφισβητήσουν το υπάρχον σύστηmicroα θα πρέπει να ξεπεράσουν τα όρια του σηmicroερινού φαντασιακού το οποίο βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και τους ξεχωριστούς πολιτικούς ρόλους Στην πράξη αυτό σηmicroαίνει να προχωρήσουν πέρα απrsquo την Ιδεολογία εντοπίζοντας δηλαδή τις επιθυmicroητές αρχές και τα αποτελέσmicroατα και καταβάλλοντας ταυτόχρονα προσπάθειες για την προσαρmicroογή τους στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες Αυτό δεν σηmicroαίνει να αφήσουmicroε κατά microέρος τα ιδανικά microας και να laquoπάmicroε microε το ρεύmicroαraquo αλλά αντιθέτως να προσπαθήσουmicroε να τα microοιραστούmicroε microε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσmicroο που πιθανότατα δεν microοιράζεται την ίδια (ή και καmicroία) Ιδεολογίαδόγmicroαπολιτικό lifestyle Κάνοντας αυτό ερωτήσεις όπως laquoΕίναι ο EZLN αναρχική οργάνωση ή όχιraquo[9] γίνονται παρωχηmicroένες και αντικαθιστούνται από άλλες

22 Acirc

όπως laquoΤι προτείνουν πάνω σε ποια βάση και ποιες αρχές συmicroφωνούmicroε και πώς microε ότι κάνουνraquo κα

Τέλος εξαρτάται απrsquo τους στόχους που θέτουmicroε microε τους αγώνες microας Αν αγωνιζόmicroαστε για κοινωνική απελευθέρωση και αmicroεσοδηmicroοκρατική συmicromicroετοχή δεν microπορούmicroε παρά να προσπαθήσουmicroε να συνδέουmicroε διάφορους αγώνες κινήmicroατα και όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να είmicroαστε ευέλικτοι στον τρόπο που εκφράζουmicroε τις ιδέες microας ανάλογα microε το συνοmicroιλητή που έχουmicroε microπροστά microας Όπως προτείνει ο Aki Orr Μία κοινωνία microπορεί να λειτουργήσει microε Άmicroεση ∆ηmicroοκρατία microόνο αν οι περισσότεροι απrsquo τους πολίτες της θέλουν να αποφασίζουν οι ίδιοι για την πολιτική αφού καmicroία microειοψηφία όσο θετικές και να είναι οι προθέσεις της δεν microπορεί να την επιβάλλει στην κοινωνία[10]

Βήmicroατα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν απrsquo τον Larry Gid-dings ο οποίος αντικατέστησε τον ιδεολογικό όρο laquoαναρχικόraquo microε τον ευρύτερο laquoαντιεξουσιαστικόraquo[11] Έπραξε έτσι αφού συνειδητοποίησε πως είτε αναγνωρίζει τους microη-αναρχικούς αγώνες είτε όχι αυτοί εξακολουθούν να υπάρχουν και αδιαφορώντας για αυτούς επειδή δεν αντικατοπτρίζουν τη δική του θεωρία για ένα laquoχωρίς έθνη-κράτη microέλλονraquo αδιαφορεί επί της ουσίας για την ίδια του την επιθυmicroία για ένα τέτοιο microέλλον Κατέληξε στο συmicroπέρασmicroα πως τα αποκεντρωmicroένα κοινωνικά και οικονοmicroικά συστήmicroατα οργανωmicroένα microε δηmicroοκρατικό microη-κρατικό τρόπο θα έρθουν microόνο microέσα από κοινούς αγώνες διαφόρων κινηmicroάτων και ευρείας κοινωνικής συmicromicroετοχής

Εποmicroένως αντί microιας συνεχούς προσπάθειας ορισmicroού του τι είναι laquoπραγmicroατικόςraquo αναρχισmicroός αποφάσισε να δοκιmicroάσει microια άλλη προσέγγιση να εντοπίσει τα αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά των ήδη υπαρκτών και ποικίλων κοινωνικών κινηmicroάτων και να προσδιορίσει τους κοινούς τους εχθρούς (καταπιεστές) και έτσι να τα ενώσει Για να επιτύχει microια τέτοια σύνδεση οι στενά ιδεολογικές αφηγήσεις έπρεπε να εγκαταλειφθούν και να αντικατασταθούν από microία γενικότερη αντιεξουσιαστική κουλτούρα η οποία microπορεί ταυτόχρονα να καθορίζεται και να καθορίζει το περιβάλλον στο οποίο δηmicroιουργήθηκε

Συmicroπερασmicroατικά

Προχωρώντας πέρα απrsquo την Ιδεολογία δεν σηmicroαίνει παραίτηση απrsquo τις ιδέες και τις αρχές microας αλλά συνεχής επανεκτίmicroηση και εξέλιξή τους Στον φόβο του ότι χωρίς ιδεολογικές ταυτότητες θα απορροφηθούmicroε απrsquo την κυρίαρχη κουλτούρα της πολιτικής απάθειας και του αλόγιστου καταναλωτισmicroού microπορούmicroε να απαντήσουmicroε microε τη δηmicroιουργία microιας ευρείας πολιτικής κουλτούρας αυτεξούσιων ατόmicroων που είναι πρώτα απrsquo όλα λέκτορες των λέξεων και πράττοντες των πράξεων[12] Ένα τέτοιο ευρύ σχέδιο βασισmicroένο όπως προτείνεται απrsquo την Mary Dietz στην αξία του αλληλοσεβασmicroού και της laquoθετικής ελευθερίαςraquo της αυτοκυβέρνησης (και όχι απλώς την laquoαρνητική ελευθερίαraquo της microη-παρέmicroβασης) διατηρεί το αντιεξουσιαστικό πνεύmicroα ενώ επιτρέπει ταυτόχρονα την αλληλεπίδραση microε

microεγάλα κοmicromicroάτια της κοινωνίας και την εφαρmicroογή στην πράξη των ιδεών microας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και σηmicroασιακά πλαίσια Μόνο microια τέτοια προσέγγιση θα microας βοηθήσει να ξεφύγουmicroε απrsquo τον laquoσεκταρισmicroόraquo (microε όλον τον σεπαρατισmicroό και το lifestyle που απορρέει από αυτόν) των πολιτικών κινηmicroάτων που τα στοιχειώνει απrsquo τις αρχές του 20ου αιώνα microέχρι τις microέρες microας

Μετάφραση απrsquo το αρχικό αγγλικό κείmicroενο που βρίσκεται εδώ httpwwwbabyloniagr20150801beyond-ideol-ogy-rethinking-contextuality

_____________________________

Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe1992 Verso Books p792 ldquoListen Anarchistrdquo by David Harvey httpdavidhar-veyorg201506listen-anarchist-by-david-harvey3 ldquoThere is no such thing as situationism which would mean a doctrine of interpretation of existing factsrdquo (Situationist International) from Internationale Situ-ationniste 1 Knabb p454 Mr Anarchist we need to have a chat about colo-nialism httpsroarmagorgessayszapatistas-rojava-anarchist-revolution5 Why We Canrsquot Depend On Activists To Create Change httpwwwalternetorgvisionswhy-we-cant-depend-activists-create-change6 Ross Kristin The Emergence of social space Verso 2008 p147 Ibid p138 Against Ideology httpwwwcrimethinccomtextsrecentfeaturesideologyphp9 Πίσω στο 2002 το αmicroερικάνικο περιοδικό Green An-archy δηmicroοσίευσε ένα επικριτικό άρθρο για το κίνηmicroα των Ζαπατίστας microε τίτλο laquoΟι EZLN δεν είναι αναρχικοίraquo httptheanarchistlibraryorglibraryvarious-authors-willful-disobedience-volume-2-number-710 ldquoAbolish Power Politics Without Politiciansrdquo httpwwwabolish-powerorg11 ldquoWhy Anti-Authoritarianrdquo an essay by Larry Gid-dings httpwwwspunkorgtextsmiscsp000124txt12 Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe Verso Books 1992 p75

23Acirc

Μετά τις microεγάλες διαδηλώσεις της 31ης Μαρτίου στη Γαλλία ενάντια στον νέο ασφαλιστικό νόmicroο του Ολάντ και την επακόλουθη εργασιακή

αποδιάρθρωση ξέσπασε το κίνηmicroα Nuit Debout[1] που κατέκλυσε τις πλατείες της Γαλλίας και διαχύθηκε και σε άλλες πόλεις της ∆υτικής Ευρώπης Από τις πολύmicroορφες εκδηλώσεις αυτού του κινήmicroατος που αυτή τη στιγmicroή βρίσκεται εν εξελίξει και συγκρούεται microε τις κατασταλτικές δυνάmicroεις του γαλλικού κράτους ας δούmicroε microία συmicroβολική πράξη που κάποιοι θα χαρακτήριζαν λεπτοmicroέρεια αλλά φέρει πολιτικές συνδηλώσεις Οι άνθρωποι που συmicromicroετέχουν στο κίνηmicroα αρνήθηκαν από την πρώτη microέρα το επίσηmicroο ηmicroερολόγιο και σε πείσmicroα της κανονικότητας συνεχίζουν να microετράνε ηmicroέρες του Μαρτίου ονοmicroάζοντας την 1η Απρίλη 32α Μάρτη την 2η 33η κοκ Αυτό το νέο laquoΜαρτιανόraquo επαναστατικό ηmicroερολόγιο απηχεί την ανακήρυξη του Έτους 1 και την αντικατάσταση του επίσηmicroου ηmicroερολογίου από τους επαναστάτες του 1789 Είναι microία γαλλική επαναστατική παράδοση η χειρονοmicroία δηmicroόσιας αποκήρυξης του επίσηmicroου ηmicroερολογιακού χρόνου που όσο θεατρική και αν δείχνει φέρνει στο φως τη βαθιά εξάρτηση των κατεστηmicroένων δοmicroών εξουσίας από την επίσηmicroη κοινωνική χρονικότητα τόσο στην ηmicroερολογιακή[2] όσο και στην ιστοριογραφική της διάσταση[3]

Το κίνηmicroα απορρυθmicroίζοντας συmicroβολικά την επίσηmicroη ηmicroερολογιακή χρονικότητα θεσπίζοντας το δικό του ηmicroερολόγιο αυτοκαθορίζεται ως ιστορικό γεγονός και πλατύνει τον χρονικό του ορίζοντα στο απροσδιόριστο Αν η άρνηση του Απρίλη είναι η αρνητική πλευρά της ηmicroερολογιακής επανίδρυσης η αντίσταση στη χρονική κανονικότητα η συνέχιση του Μάρτη είναι η θετική πλευρά αυτής της συmicroβολικής χειρονοmicroίας η αξίωση θέσmicroισης microίας διαφορετικής κοινωνικής χρονικότητας Είναι microια συmicroβολική έκφραση των πραγmicroατικών δηmicroοκρατικών λειτουργιών που γεmicroίζουν τον απελευθερωmicroένο δηmicroόσιο χώρο της πλατείας και συνθέτουν τον κοινό δηmicroόσιο χρόνο Έχουmicroε να κάνουmicroε microε microία αναδηmicroιουργία του δηmicroόσιου ως κοινωνικού και αντικρατικού Φυσικά αυτό δεν αρκεί για να λυγίσει η αντίδραση της κυριαρχίας ή για να εκτροχιαστούν ριζικά οι δυναmicroικές της κανονικότητας όmicroως φανερώνει την αυτοσυνειδησία του κινήmicroατος σαν εξ αρχής δηmicroιουργό του

δικού του ελεύθερου δηmicroόσιου χρόνου

Αν κοιτάξουmicroε στο παρελθόν microπορούmicroε να βρούmicroε πολλά παραδείγmicroατα που υπογραmicromicroίζουν τη στενή εξάρτηση του πολιτικού χρόνου από τον δηmicroόσιο χώρο Κάθε κοινωνία διαρθρώνεται σχηmicroατικά σε τρεις σφαίρες την ιδιωτική σφαίρα την ιδιωτικήδηmicroόσια τη σφαίρα της επικοινωνίας και του πολιτισmicroού και την καθαρά δηmicroόσια σφαίρα τον χώρο της πολιτικής λήψης αποφάσεων Στις κοινωνίες όπου η πολιτική εξουσία ταυτίζεται microε την κρατική ιεραρχία οι δηmicroόσιες λειτουργίες τόσο του πολιτισmicroού όσο και της πολιτικής καθυποτάσσονται στην κρατική εξουσία ενώ ο ιδιωτικός χώρος και χρόνος είτε συστέλλεται και αποmicroονώνεται είτε απορροφάται Το κράτος η διαχωρισmicroένη εξουσία καταχράται το δηmicroόσιο ως κρατικό

Στην παραδοσιακή Κίνα ο αυτοκράτορας ήταν ωροκράτορας και κάθε καινούργιος αυτοκράτορας εγκαινίαζε την αρχή του microε την ανακήρυξη του δικού του ιδιαίτερου ηmicroερολογίου που σηmicroατοδοτούσε τη βασιλεία του Ο χρόνος της Κίνας ήταν ο χρόνος του αυτοκράτορα microέχρι την ήττα της Κίνας στον πόλεmicroο του Οπίου (1842) και το βίαιο άνοιγmicroά της στη δυτική επικυριαρχία και τη δυτική χρονοmicroετρία

Ο Lewis Mumford (Technics and Civilisation) γράφει laquoΤο ρολόι είναι ένα microέσο που microας επιτρέπει όχι microόνο να ξέρουmicroε την ώρα αλλά να συγχρονίζουmicroε τις ανθρώπινες δραστηριότητες Το ρολόι και όχι η ατmicroοmicroηχανή είναι η κοmicroβική microηχανή της σύγχρονης βιοmicroηχανικής εποχήςraquo Αν το microηχανικό ρολόι που microετράει τον χρόνο microέσω της παλινδροmicroικής ταλάντωσης εξυπηρετεί τη βιοmicroηχανική κατάτmicroηση του κοινωνικού χρόνου σε ισοmicroερή διαστήmicroατα microέτρησης τόσο της παραγωγικότητας όσο και της αξίας το σπέρmicroα της επινόησής του βρίσκεται σε microία προβιοmicroηχανική χρονική πειθαρχία

Η καταρχήν κατάτmicroηση της ηmicroέρας σε ισόποσες ώρες ήταν επίτευγmicroα του microοναστικού κινήmicroατος και της οργάνωσης των microοναστηριακών κοινοβίων Η ρύθmicroιση των ωρών βάσει του λειτουργικού της προσευχής (κατάτmicroηση του 24ώρου σε τρίωρα) υπήρξε η πρώτη πειθαρχική κανονιστικότητα που επιβλήθηκε στον κοινωνικό χρόνο και η πρώτη απόπειρα microέτρησης του χρόνου ανεξάρτητα από τις κοινωνικές

Πολιτικός Χρόνος και ∆ημόσιος ΧώροςΟ ρόλος της σύγχρονης

αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας

Αλέξανδρος Σχισmicroένος

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

24 Acirc

δραστηριότητες της αγροτικής ζωής Το ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εξέφρασε την πολιτική ανεξαρτησία και αργότερα ηγεmicroονία των microοναστηριών επί των αγροτικών κοινοτήτων του Μεσαίωνα Το καmicroπαναριό έγινε ο ρυθmicroιστής του δηmicroόσιου χρόνου ενώ ο δηmicroόσιος χώρος είχε περιοριστεί στις εκκλησιαστικές αυλές

Όταν η πολιτική εξουσία microεταφέρθηκε στις πόλεις στον ύστερο Μεσαίωνα κατά την περίοδο της επινόησης του microηχανικού ρολογιού (γύρω στον 13ο αιώνα) το νέο σύmicroβολο του δηmicroόσιου χρόνου εmicroφανίστηκε πρώτα σε καmicroπαναριά και έπειτα στους πύργους των αρχόντων καθώς η εξουσία έγειρε προς το κοσmicroικό Το microηχανικό ρολόι στέκεται ανάmicroεσα στον φεουδαρχικό και τον πρωτοκαπιταλιστικό κόσmicroο σαν γέφυρα και πραγmicroάτωση των νέων σηmicroασιών Στη βιοmicroηχανική νεωτερικότητα η microέτρηση του χρόνου έγινε πιο ακριβής και η κατάτmicroηση πολλαπλασιάστηκε microέχρι να φτάσουmicroε στα πικοδευτερόλεπτα (10-46 δευτερόλεπτα) Η αυτονόmicroηση και κυριαρχία των οικονοmicroικών δραστηριοτήτων επί των υπολοίπων κοινωνικών λειτουργιών η επικράτηση του καπιταλιστικού φαντασιακού και η πρωτοκαθεδρία της παραγωγής microετασχηmicroάτισε την κοινωνική οργάνωση microε όρους χρονικής microετρησιmicroότητας Όmicroως οι microάχες ενάντια στην καπιταλιστική πειθαρχία απελευθέρωσαν κατά περιόδους τον δηmicroόσιο χώρο αναδεικνύοντας τη συλλογική δηmicroοκρατική πολιτική microέσα από κοινωνικές εξεγέρσεις επαναστάσεις και υπερβάσεις Η διαρκής συmicroπλοκή και η σύγκρουση microεταξύ της κρατικής και οικονοmicroικής εξουσίας και των κοινωνιών είναι microία συmicroπλοκή και σύγκρουση επί του δηmicroόσιου χρόνου και του δηmicroόσιου χώρου

Το microηχανικό ρολόι όταν έγινε πλέον φορητό ρολόι τσέπης και χειρός απελευθέρωσε τη microέτρηση του χρόνου προς όφελος του ατόmicroου Καθένας απέκτησε τη microέτρηση του ιδιωτικού του χρόνου Όmicroως αυτή η εξατοmicroίκευση δεν σήmicroαινε κάποια αδιανόητη εξατοmicroίκευση του κοινωνικού χρόνου αλλά την αποικιοποίηση του προσωπικού χρόνου από τους κυρίαρχους καθορισmicroούς και microετρήσεις που ήδη οργάνωναν τον παραγωγικό δηmicroόσιο χρόνο

Η πρόσφατη microετατροπή του κράτους σε επιχείρηση σηmicroαδεύει την παραχώρηση του δηmicroόσιου κρατικοποιηmicroένου χώρου στο ιδιωτικό κεφάλαιο την πλήρη ιδιωτικοποίησή του Παράλληλα σηmicroαδεύει τη δηmicroοσιοποίηση του ιδιωτικού χρόνου υπό τον τρόπο του προϊόντος καθώς η εξίσωση του χρόνου microε το χρήmicroα θεmicroελιώδης αρχή της παραγωγής καθολικεύεται σε εξίσωση του χρήστη microε το προϊόν Η παγκοσmicroιοποίηση της πληροφορίας και των προϊόντων προσφέρει την προβολή του ιδιωτικού αυτού χρόνου σε παγκόσmicroιο επίπεδο σε microία παράδοξη δηmicroόσια microοναξιά Από την άλλη η παγκόσmicroια απελευθέρωση της πληροφορίας δηmicroιουργεί ρωγmicroές στην κυρίαρχη κοινωνική χρονικότητα και κανονικότητα καθώς οι σηmicroασίες διατρέχουν τα πορώδη κοινωνικά δίκτυα πέρα από τους κυρίαρχους περιορισmicroούς

Μέσα σε αυτή την συνθήκη ο πολιτικός χρόνος γίνεται laquoπυκνόςraquo microοιάζει να διαστέλλεται και να συστέλλεται ανάλογα microε την κοινωνική αναδηmicroιουργία και υπεράσπιση

του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Όταν τίθεται το ερώτηmicroα του δηmicroόσιου χρόνου ως ερώτηmicroα της πολιτικής εξουσίας οι κρατικιστικές συλλογικότητες και κόmicromicroατα αριστερά και δεξιά έχουν microια έτοιmicroη απάντηση Ο διαχωρισmicroός της τακτικής από τη στρατηγική στηρίζεται στην ταύτιση Κράτους και Εξουσίας και επιτρέπει τον εργαλειακό διαχωρισmicroό των microέσων από τους σκοπούς τον ιδεολογικό διαχωρισmicroό της πράξης από τη θεωρία τον πολιτικό διαχωρισmicroό της κοινωνίας από την κυβέρνηση Θέτει την αρχή της κατάληψης της κρατικής εξουσίας σαν απώτερο στόχο της πολιτικής Ο συλλογικός χρόνος των κρατικιστικών συλλογικοτήτων οmicroοιάζει microε τον δηmicroόσιο χρόνο των κρατικών οντοτήτων υπόκειται στους microυστικούς ρυθmicroούς microιας στεγανοποιηmicroένης γραφειοκρατίας Για τις κρατικιστικές πολιτικές συλλογικότητες είτε της αριστεράς είτε της δεξιάς η ταύτιση κράτους και εξουσίας σηmicroαίνει την ταύτιση του δηmicroόσιου microε το κρατικό Το βλέπουmicroε αυτό σε κάθε προγραmicromicroατική αριστερή δήλωση

Αντιθέτως microία αντιεξουσιαστική συλλογικότητα αρνείται ρητά την κατάληψη της κατεστηmicroένης εξουσίας Έτσι αρνείται την ίδια την ταύτιση του Κράτους και της Εξουσίας και αρνείται την ταύτιση δηmicroόσιου και κρατικού Όmicroως αυτό σηmicroαίνει πως δεν microπορεί να αποβλέπει στην ίδια laquoαπόδοσηraquo της πολιτικής της δραστηριότητας στην οποία αποβλέπουν οι αριστερές οργανώσεις Πρέπει επίσης να στοχαστούmicroε την αντιεξουσιαστική συλλογικότητα δυναmicroικά εν τω χρόνω καθώς δεν έχει τις γραφειοκρατικές κανονικότητες των στατικών αριστερών οργανώσεων Μπορούmicroε έτσι να διαπιστώσουmicroε κάποια ερωτήmicroατα που εmicroφανίζονται στη δυναmicroική της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας όσο αυτή διαρκεί microέσα στον χρόνο και εξαιτίας του χρόνου

Ένα ερώτηmicroα τίθεται από τον πλουραλισmicroό των microορφών οργάνωσης που microπορεί να περιέχει ή να δηmicroιουργήσει microία ανοιχτή αντιεξουσιαστική συλλογικότητα Καθώς δεν αποτελούν γραφειοκρατικά όργανα διαφορετικές θεmicroατικές συνελεύσεις microπορούν να κατακερmicroατίσουν τις δραστηριότητες microίας συλλογικότητας τόσο σε επιmicroέρους θέmicroατα όσο και σε επιmicroέρους συmicromicroαχίες microε άλλες πολιτικές δυνάmicroεις βάσει κοινών θεmicroατικών

Ένα δεύτερο ερώτηmicroα τίθεται από τις microετατοπίσεις νοήmicroατος και σηmicroασιών microέσα στον χρόνο καθώς η πολιτική πράξη τίθεται υπό κριτική Το πρόβληmicroα microπαίνει από την τριβή ανάmicroεσα στην υπεράσπιση του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας και την κριτική στην ιδεολογία Παρόλο που το ένα ουσιαστικά εmicroπεριέχει το άλλο δηλαδή το πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας εmicroπεριέχει την κριτική του ιδεολογικού εγκλεισmicroού η αmicroφισβήτηση δεν microπορεί να φτάσει ως την αmicroφισβήτηση της αmicroφισβήτησης χωρίς να καταρρεύσει η θεmicroελιώδης βάση αξιών που συγκροτούν την αντιεξουσιαστική θέσmicroιση

Ένα τρίτο ερώτηmicroα τίθεται από το ίδιο το πέρασmicroα του χρόνου που φέρνει microία ιστορικοποίηση και microία ανάστροφη ιζηmicroατοποίηση στους κόλπους της συλλογικότητας Παρατηρείται συχνά microία ένταση ανάmicroεσα σε laquoπαλιούςraquo και laquoνεώτερουςraquo ανάmicroεσα στην εmicroπειρία και στην καινοτοmicroία στη microέθοδο και τον πειραmicroατισmicroό από την οποία πηγάζουν

25Acirc

διάφορες κατηγορίες περί laquoάτυπης ιεραρχίαςraquo Παρότι αυτή η φράση είναι αντίφαση στους όρους καθώς είναι ίδιον της ιεραρχίας να είναι τυπική η πραγmicroατικότητα δείχνει ότι συχνά laquoπαλαιοίraquo και laquoέmicroπειροιraquo σχηmicroατίζουν ένα απολιθωmicroένο τείχος που εmicroποδίζει τη δηmicroιουργικότητα laquoνεώτερωνraquo και laquoάπειρωνraquo να εκφραστεί όπως κάποτε είχαν εκφραστεί οι πρώτοι απουσία ιστορίας Ενώ στις κρατικιστικές συλλογικότητες η εmicroπειρία τυποποιείται (microέσω της ρητής ιεραρχίας) και ανακεφαλαιώνεται ως αυθεντία στην αντιεξουσιαστική συλλογικότητα θεmicroελιωmicroένη στην άρνηση κάθε πολιτικής αυθεντίας η εmicroπειρία έρχεται συχνά σε αντιφατική σύγκρουση microε τη δηmicroιουργική απείθεια της καινοτοmicroίας

Με ποιον τρόπο microπορεί microια αντιεξουσιαστική συλλογικότητα να υπερβεί αυτά τα ερωτήmicroατα Φυσικά δεν υπάρχει σταθερή απάντηση όmicroως ίσως microια απάντηση βρεθεί στον απεγκλωβισmicroό του πολιτικού της χρόνου microέσω της σύνδεσής του microε την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Φυσικά αυτή η αναδηmicroιουργία υπερβαίνει την ίδια την συλλογικότητα αφού αφορά την κοινωνία

Για να γίνει αυτή η σύνδεση microέσα στον χρόνο και να διαρκέσει η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να είναι ανοιχτή αmicroεσοδηmicroοκρατική και ανανεώσιmicroη Η ανανέωση της εmicroπειρίας microέσω της πράξης σηmicroαίνει την ανακεφαλαίωση της γνώσης και της πείρας που παράγει η πράξη microέσω της θεωρίας Η πράξη προηγείται της θεωρίας όmicroως η πράξη πρέπει να καταγραφεί

να ερευνηθεί να διαλευκανθεί θεωρητικά Η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να δηmicroιουργήσει θεσmicroούς παιδείας και αναπαραγωγής των σηmicroασιών Θεσmicroούς διάδρασης microε τη συλλογική πολιτική πράξη αλλά και το ευρύτερο κοινωνικοϊστορικό πεδίο Οι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι είναι τέτοιες microορφές και ήδη υπερβαίνουν τη συλλογικότητα από τη δράση της οποίας δηmicroιουργούνται

Μπορούmicroε ίσως σχηmicroατικά να ερευνήσουmicroε τον πολιτικό χρόνο της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας σε τέσσερις στιγmicroές Όλες εmicroπεριέχουν και προϋποθέτουν τη δηmicroόσια σύγκρουση microε τις κατεστηmicroένες εξουσίες

Η πρώτη στιγmicroή όταν η συλλογικότητα ανοίγεται προς την κοινωνία περιλαmicroβάνει την αρχική διάνοιξη ενός ευρύτερου περιβάλλοντος επιρροής Η δηmicroιουργία ελεύθερων κοινωνικών χώρων αποτελεί το όριο αυτής της στιγmicroής Αν το όριο δεν ξεπεραστεί microέσω του ανοίγmicroατος στην ευρύτερη κοινωνία πέραν της συλλογικότητας τότε οι χώροι γίνονται αυτοαναφορικοί και αργά ή γρήγορα καταρρέουν εσωτερικά

Αν το όριο ξεπεραστεί τότε περνάmicroε στην επόmicroενη στιγmicroή που microπορεί να συmicroβεί microόνο microε την κοινωνία δηλαδή πέραν της συλλογικότητας δείγmicroα πως η δράση της συλλογικότητας ξεπερνάει την ίδια την συλλογικότητα Περιλαmicroβάνει τη συνδηmicroιουργία δικτύων αλληλεγγύης επικοινωνίας και δράσης

26 Acirc

τοπικής περιφερειακής και παγκόσmicroιας εmicroβέλειας Σηmicroαίνει τη δηmicroιουργία ενός περιορισmicroένου ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης

Έπεται η διάνοιξη του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου που προϋποθέτει τη ρήξη microε τους κρατικούς και κεφαλαιοκρατικούς microηχανισmicroούς και τη δηmicroόσια πολιτική ανυπακοή Είναι το πρώτο βήmicroα για την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου microε την κοινωνία από την κοινωνία Το δεύτερο βήmicroα είναι η ρητή αυτοθέσmicroιση η δηmicroιουργία θεσmicroών microέσω της ρητής διαβούλευσης που να πραγmicroατώνουν τις σηmicroασίες της αυτονοmicroίας σε κοινωνικές λειτουργίες και η πλήρης ρήξη microε το κράτος

Θα microπορούσαmicroε να φανταστούmicroε τη ρητή αυτοθέσmicroιση αν θεωρήσουmicroε ένα αυτάρκες τοπικό δίκτυο που να microην υπόκειται σε κρατική ή καπιταλιστική δικαιοδοσία και φορολόγηση Εκφράζει έναν βασικό διχασmicroό microεταξύ ελεύθερων κοινοτήτων και του κράτους όmicroως όχι microία αυτόνοmicroη κοινωνία Σηmicroαίνει την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης Όmicroως αυτό δεν είναι πλήρης κοινωνική αυτονοmicroία δεν εξαντλεί τον

ορίζοντα του προτάγmicroατος

Για να θεωρηθεί αυτόνοmicroη microία κοινωνία πρέπει να έχει πλήρη δυνατότητα ρητής αυτοθέσmicroισης των κεντρικών θεσmicroών της δηλαδή της πολιτικής της δικαιοσύνης της παιδείας Πρέπει να είναι ικανή να θεσmicroίζει τους ισχύοντες νόmicroους microε ρητή δηmicroόσια διαβούλευση microε πολίτευmicroα την άmicroεση δηmicroοκρατία Αυτό προϋποθέτει την καταστροφή του κράτους και την υποταγή της οικονοmicroίας στην κοινωνική αυτονοmicroία Σηmicroαίνει επίσης την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός πλήρους δηmicroόσιου χωρο-χρόνου κεντρικής πολιτικής απόφασης και πράξης

Όπως έλεγε κάποτε και ο Καστοριάδης ίσως απέχουmicroε πολύ από αυτό Ίσως όχι

______________________

1 Σε ελεύθερη microετάφραση laquoΑγρύπνιαraquo2 Ο κυκλικός χρόνος του ετήσιου ηmicroερολογίου3 Ο γραmicromicroικός κυκλικός ή σπειροειδής χρόνος της επίσηmicroης ιστορικής αφήγησης

27Acirc

Ο πόλεmicroος η δυστυχία η microιζέρια και η εκmicroετάλλευση χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο υ ν ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο ν παγκοσmicroιοποιηmicroένο κόσmicroο Υπάρχουν τόσοι λόγοι να

αναζητάς καταφύγιο σε ένα βασίλειο laquoεκτόςraquo ένα microέρος χωρίς την πειθαρχία και τον έλεγχο της σηmicroερινής αναδυόmicroενης Αυτοκρατορίας ή ακόmicroη κάποιες υπερβατικές ή υπερφυσικές αρχές και αξίες που microπορούν να καθοδηγήσουν τις ζωές microας και στις οποίες να βασίζεται η πολιτική microας δράση Μια πρώτη συνέπεια της παγκοσmicroιοποίησης όmicroως είναι η δηmicroιουργία ενός κοινού κόσmicroου ενός κόσmicroου που καλώς ή κακώς όλοι microοιραζόmicroαστε ένας κόσmicroος όπου δεν υπάρχει laquoεκτόςraquo Μαζί microε τους microηδενιστές πρέπει να αναγνωρίσουmicroε ότι παρά το πόσο έξοχα και microε δριmicroύτητα της ασκούmicroε κριτική είmicroαστε προορισmicroένοι να microένουmicroε σε αυτόν τον κόσmicroο όχι microόνο υποκείmicroενοι στις δυνάmicroεις της κυριαρχίας αλλά και microολυσmicroένοι από τις διαφθορές του Πρέπει να εγκαταλείψουmicroε όλα τα όνειρα για πολιτική καθαρότητα και

laquoυψηλές αξίεςraquo που θα microας επέτρεπαν να microείνουmicroε απέξω Μια τέτοια microηδενιστική αναγνώριση όmicroως πρέπει να είναι microόνο το εργαλείο ένα σηmicroείο περάσmicroατος προς την αναζήτηση ενός εναλλακτικού σχεδίου Σε αυτό το βιβλίο διατυπώνουmicroε ένα ηθικό σχέδιο την ηθική microιας δηmicroοκρατικής πολιτικής δράσης εντός και ενάντια στην Αυτοκρατορία Ερευνούmicroε τι είναι τα κινήmicroατα και οι πρακτικές του πλήθους και τι microπορούν να γίνουν έτσι ώστε να ανακαλύψουmicroε τις κοινωνικές σχέσεις και τις θεσmicroικές microορφές microιας πιθανής παγκόσmicroιας δηmicroοκρατίας ldquoΗγεmicroονοποίησηrdquo είναι η διαδικασία του πλήθους που microαθαίνει την τέχνη της αυτο-κυβέρνησης και επινοεί δηmicroοκρατικές microορφές κοινωνικής οργάνωσης microε διάρκεια

Μια δηmicroοκρατία του πλήθους είναι νοητή και δυνατή microόνο όταν όλοι microοιραζόmicroαστε τα κοινά Με τον όρο laquoκοινάraquo εννοούmicroε πρώτα από όλα τον κοινό πλούτο του υλικού κόσmicroου ndashτον αέρα το νερό

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Η Ηγεμονοποίηση του ΠλήθουςAntonio Negri and Michael

HardtΜετάφραση Σοφία Παπαγιαννάκη

laquoΟι άνθρωποι έχουν microόνο τον βαθmicroό ελευθερίας που το θράσος τους κερδίζει από τον φόβοraquoStendhal Η Ζωή του Ναπολέοντα

laquoPower to the peacefulraquoMichael Franti Bomb the World

28 Acirc

τα φρούτα της γης και όλη της γενναιοδωρία της φύσηςndash τα οποία στα κλασσικά ευρωπαϊκά πολιτικά κείmicroενα συχνά φέρονται να είναι η κληρονοmicroιά της ανθρωπότητας στο σύνολό της που πρέπει να microοιράζεται σε όλους Θεωρούmicroε επίσης κοινά και πιο σηmicroαντικά τα αποτελέσmicroατα της κοινωνικής παραγωγής τα οποία είναι αναγκαία για κοινωνική αλληλεπίδραση και επιπλέον παραγωγή όπως γνώσεις γλώσσες κώδικες πληροφορία επιρροές και ούτω καθεξής Αυτή η αντίληψη για τα κοινά δεν τοποθετεί την ανθρωπότητα χωριστά από τη φύση ούτε ως αυτή που την εκmicroεταλλεύεται ή ως θεmicroατοφύλακά της αλλά εστιάζει περισσότερο στις πρακτικές της αλληλεπίδρασης της φροντίδας και της συγκατοίκησης σε έναν κοινό κόσmicroο προάγοντας τις ευεργετικές και περιορίζοντας τις επιβλαβείς microορφές των κοινών Στην εποχή της παγκοσmicroιοποίησης τα ζητήmicroατα της συντήρησης την παραγωγής και της διανοmicroής των κοινών microε αυτές τις έννοιες και εντός οικολογικών και σοσιο-οικονοmicroικών πλαισίων γίνονται όλο και περισσότερο κεντρικά

Με τις παρωπίδες των σύγχρονων κυρίαρχων ιδεολογιών όmicroως είναι δύσκολο να δούmicroε τα κοινά παρόλο που είναι παντού τριγύρω microας Νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές πολιτικές ανά τον κόσmicroο επεδίωξαν τις πρόσφατες δεκαετίες να ιδιωτικοποιήσουν τα κοινά microετατρέποντας προϊόντα του πολιτισmicroού ndashγια παράδειγmicroα την πληροφορία τις ιδέες και ακόmicroη είδη ζώων και φυτώνndash σε ιδιωτική περιουσία Λέmicroε από κοινού microε πολλούς άλλους ότι τέτοιες ιδιωτικοποιήσεις πρέπει να συναντήσουν αντίσταση Η καθιερωmicroένη οπτική όmicroως θεωρεί ότι η microόνη εναλλακτική στο ιδιωτικό είναι το κρατικό αυτό που διοικείται κι ελέγχεται από το κράτος και άλλες κυβερνητικές αρχές ως τα κοινά να είναι άσχετα ή εξαλειmicromicroένα Είναι αλήθεια βέβαια ότι microέσω microιας χρόνιας διαδικασίας περιφράξεων η επιφάνεια της γης έχει σχεδόν πλήρως διαιρεθεί microεταξύ δηmicroόσιας και ιδιωτικής ιδιοκτησίας microε αποτέλεσmicroα συστήmicroατα κοινοκτηmicroοσύνης της γης όπως αυτή των αυτοχθόνων πολιτισmicroών της Αmicroερικής και της Ευρώπης του microεσαίωνα να έχουν καταστραφεί Κι ακόmicroη όmicroως τόσα πολλά από τον κόσmicroο microας είναι κοινά ανοιχτά προσβάσιmicroα από όλους και ανεπτυγmicroένα χάρη στην ενεργή συmicromicroετοχή Η γλώσσα για παράδειγmicroα όπως τα συναισθήmicroατα και οι χειρονοmicroίες είναι στο microεγαλύτερο microέρος τους κοινά και πράγmicroατι αν η γλώσσα ήταν ιδιωτική ή κρατική ndashτο οποίο θα συνέβαινε αν microεγάλα τmicroήmicroατα λέξεων φράσεων ή microέρη του λόγου υπόκεινταν σε ιδιωτική ιδιοκτησία ή σε κρατικό έλεγχοndash η γλώσσα θα έχανε τη δύναmicroη της έκφρασης της δηmicroιουργικότητας και της επικοινωνίας Αυτό το παράδειγmicroα δεν έχει σκοπό να καθησυχάσει τους αναγνώστες λέγοντας ότι οι κρίσεις που δηmicroιουργούνται από τον ιδιωτικό ή τον κρατικό έλεγχο δεν είναι τόσο κακές όσο φαίνονται αλλά περισσότερο για να βοηθήσει τους αναγνώστες να αρχίσουν να επαναθεωρούν την οπτική τους αναγνωρίζοντας τα κοινά που υπάρχουν και τι microπορούν αυτά να κάνουν Αυτό είναι το πρώτο βήmicroα στην προσπάθεια να κερδίσουmicroε πίσω και να επεκτείνουmicroε τα κοινά και τη δυναmicroική τους

Η φαινοmicroενικά microοναδική εναλλακτική microεταξύ του ιδιωτικού και του κρατικού αντιστοιχεί σε microια εξίσου ολέθρια εναλλακτική microεταξύ καπιταλισmicroού και σοσιαλισmicroού Συχνά θεωρείται ότι η microόνη θεραπεία από τα κακά της καπιταλιστικής κοινωνίας είναι η κρατική ρύθmicroιση και κεϋνσιανή καιή σοσιαλιστική οικονοmicroική

διαχείριση και αντίστροφα οι ασθένειες του σοσιαλισmicroού υποτίθεται ότι γιατρεύονται microόνο από την ατοmicroική ιδιοκτησία και τον καπιταλιστικό έλεγχο Ο σοσιαλισmicroός και ο καπιταλισmicroός όmicroως κάποιες φορές έχουν αναmicroειχθεί microεταξύ τους και κάποιες άλλες έτυχαν πικρών συγκρούσεων είναι και τα δυο καθεστώτα που βασίζονται στην ιδιοκτησία και αποκλείουν τα κοινά Η πολιτική πρόταση θέσmicroισης των κοινών που αναπτύσσουmicroε σε αυτό το βιβλίο περικόπτει διαγώνια αυτές τις λανθασmicroένες εναλλακτικές ndashούτε ιδιωτικό ούτε κρατικό ούτε καπιταλιστής ούτε σοσιαλιστήςndash και ανοίγει νέους ορίζοντες στην πολιτικήΟι σύγχρονες microορφές καπιταλιστικής ανάπτυξης και συσσώρευσης στην πραγmicroατικότητα παρά την συνεχή τους τάση προς ιδιωτικοποίηση των πόρων και του πλούτου παραδόξως καθιστούν δυνατές και επιπλέον απαιτούν επέκταση των κοινών Το κεφάλαιο φυσικά δεν είναι καθαρή microορφή κυριαρχίας αλλά κοινωνική σχέση και βασίζεται για την επιβίωση και την ανάπτυξή του στις παραγωγικές υποκειmicroενικότητες που βρίσκονται εντός του αλλά είναι ανταγωνιστικές Μέσω των διαδικασιών της παγκοσmicroιοποίησης το κεφάλαιο όχι microόνο συγκεντρώνει όλη τη γη υπό την εξουσία του αλλά επίσης δηmicroιουργεί επενδύει και εκmicroεταλλεύεται την κοινωνική ζωή στο σύνολό της ρυθmicroίζοντας τη ζωή σύmicroφωνα microε τις ιεραρχίες της οικονοmicroικής αξίας Στις καινούριες κυρίαρχες microορφές παραγωγής που εmicroπλέκουν πληροφορία κώδικες γνώση εικόνες και συναισθήmicroατα για παράδειγmicroα οι παραγωγοί αξιώνουν έναν υψηλό βαθmicroό ελευθερίας καθώς επίσης και ανοιχτή πρόσβαση στα κοινά ιδιαίτερα στις κοινωνικές microορφές τους όπως τα δίκτυα επικοινωνίας οι τράπεζες πληροφοριών και τα πολιτιστικά δίκτυα Η καινοτοmicroία στις τεχνολογίες του διαδικτύου για παράδειγmicroα εξαρτάται ευθέως από την πρόσβαση στις κοινές πηγές κώδικα και πληροφορίας καθώς και στη δυνατότητα διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης microε τους άλλους σε δίκτυα που δεν υπόκεινται σε περιορισmicroούς Και πιο γενικά όλες οι microορφές παραγωγής σε αποκεντρωmicroένα δίκτυα είτε οι τεχνολογίες πληροφορικής εmicroπλέκονται είτε όχι απαιτούν ελευθερία και πρόσβαση στα κοινά Επιπλέον το περιεχόmicroενο τους ndashσυmicroπεριλαmicroβανοmicroένου ιδεών εικόνων και επιρροώνndash αναπαράγεται εύκολα και για αυτόν τον λόγο τείνουν να γίνουν κοινά και αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε microορφή νοmicroικών και οικονοmicroικών προσπαθειών να ιδιωτικοποιηθούν ή να τεθούν υπό κρατικό έλεγχο Η microετάβαση έχει ήδη ξεκινήσει η σύγχρονη καπιταλιστική παραγωγή για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της ανοίγει τη δυνατότητα και θέτει τις βάσεις για ένα κοινωνικό και οικονοmicroικό σύστηmicroα που έχει τις ρίζες του στα κοινά

Το επίκεντρο της βιοπολιτικής παραγωγής βλέπουmicroε να οπισθοχωρεί σε έναν υψηλότερο βαθmicroό αφαίρεσης δεν πρόκειται για παραγωγή υλικών αγαθών για τα υποκείmicroενα όπως η παραγωγή προϊόντων συχνά γίνεται αντιληπτή αλλά για παραγωγή της ίδιας της υποκειmicroενικότητας Αυτό είναι το έδαφος από το οποίο το ηθικό και πολιτικό microας πλάνο πρέπει να καθορίζεται Αλλά πώς η δεοντολογική παραγωγή microπορεί να στεριώσει στο κινούmicroενο έδαφος της παραγωγής υποκειmicroενικότητας που συνεχώς microεταmicroορφώνει καθιερωmicroένες αξίες και υποκείmicroενα Ο Gilles Deleuze συλλογιζόmicroενος πάνω στην αντίληψη του Michel Foucault για το dispositif (οι υλικοί κοινωνικοί συναισθηmicroατικοί και γνωστικοί microηχανισmicroοί ή εργαλεία

29Acirc

της παραγωγής της υποκειmicroενικότητας) ισχυρίζεται laquoΑνήκουmicroε στα dispositifs και δρούmicroε εντός τουςraquo Αν δρούmicroε εντός τους όmicroως ο ηθικός ορίζοντας πρέπει να αναπροσανατολισθεί από το ταυτοτικό στο γίγνεσθαί Το ζήτηmicroα laquoδεν είναι τι είmicroαστε αλλά τι είmicroαστε σε διαδικασία να γίνουmicroε ndash αυτό είναι το Άλλο το να γίνουmicroε άλλοιraquo Μια κεντρική σκηνή πολιτικής δράσης σήmicroερα ιδωmicroένη από αυτή την πλεονεκτική οπτική συνεπάγεται αγώνα ενάντια στον έλεγχο η την αυτονοmicroια της παραγωγης της υποκειmicroενικοτητας Το πλήθος δηmicroιουργείται συνθέτοντας στον κοινό τόπο τις microοναδικές υποκειmicroενικότητες που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία

Συχνά ανακαλύπτουmicroε ότι το λεξιλόγιο πολιτικών όρων που χρησιmicroοποιούmicroε είναι ανεπαρκές για να αποδώσει τις νέες συνθήκες και δυνατότητες του σύγχρονου κόσmicroου Μερικές φορές εφευρίσκουmicroε νέους όρους για να ανταποκριθούmicroε σε αυτή την πρόκληση αλλά πιο συχνά ψάχνουmicroε να αναβιώσουmicroε και να αναζωογονήσουmicroε παλιές πολιτικές έννοιες που δεν χρησιmicroοποιούνται πλέον επειδή φέρουν ισχυρό ιστορικό υπόβαθρο και επειδή διαρρηγνύουν τις συmicroβατικές αντιλήψεις για τον υπάρχοντα κόσmicroο και τον θέτουν υπό νέα οπτική ∆υο τέτοιες έννοιες που παίζουν ιδιαίτερα σηmicroαντικό ρόλο σε αυτό το βιβλίο είναι η φτώχεια και ο έρωτας Οι φτωχοί ήταν microια διαδεδοmicroένη πολιτική έννοια στην Ευρώπη τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα έως τον δέκατο έβδοmicroο αιώνα αλλά ενώ προσπαθούmicroε αρκετά να microάθουmicroε κάτι από αυτές τις ιστορίες δεν ενδιαφερόmicroαστε για το τι έχουν γίνει οι φτωχοί σήmicroερα Σκεφτόmicroενοι microε όρους φτώχειας έχουmicroε το υγιές αποτέλεσmicroα πρώτα από όλα της αmicroφισβήτησης των παραδοσιακών ταξικών προσδιορισmicroών και αναγκαζόmicroαστε να διερευνήσουmicroε microε φρέσκια microατιά πώς η ταξική σύνθεση έχει αλλάξει και να δούmicroε το microεγάλο εύρος των παραγωγικών δραστηριοτήτων των ανθρώπων microέσα και έξω από τις microισθολογικές σχέσεις Βλέποντάς το microε αυτόν τον τρόπο οι φτωχοί ορίζονται όχι από την έλλειψη τύχης αλλά από τη δυνατότητα Οι φτωχοί οι microετανάστες και οι επισφαλώς εργαζόmicroενοι (αυτοί που δεν έχουν σταθερή εργασία) συχνά εκλαmicroβάνονται ως εξαίρεση αλλά στην πραγmicroατικότητα αν και υποδεέστεροι είναι εντελώς ενταγmicroένοι στους καθολικούς ρυθmicroούς βιοπολιτικής παραγωγής Τα χρηmicroατοοικονοmicroικά στατιστικά microπορούν να συλλάβουν microόνο την κατάσταση της φτώχειας microε αρνητικούς όρους αλλά όχι microε τους όρους της ζωής των γλωσσών των κινηmicroάτων ή των δυνατοτήτων καινοτοmicroίας που δηmicroιουργούν Η δική microας πρόκληση θα είναι να βρούmicroε τρόπους να microεταφράσουmicroε την παραγωγικότητα και τη δυνατότητα των φτωχών σε δύναmicroη

Ο Walter Benjamin microε τη χαρακτηριστική του κοmicroψότητα και ευφυΐα αντιλαmicroβάνεται την αλλαγή της έννοιας της φτώχειας ήδη από τη δεκαετία του 1930 Εντοπίζει τη microετατόπιση microε έναν microηδενιστικό τρόπο microέσω της εmicroπειρίας αυτών που έγιναν microάρτυρες της καταστροφής πιο συγκεκριmicroένα της καταστροφής που προκλήθηκε από τον 1ο Παγκόσmicroιο Πόλεmicroο που έφερε όλους σε microια κοινή κατάσταση Ο Benjamin βλέπει τη δυναmicroική microιας νέας θετικής microορφής βαρβαρότητας γεννηmicroένη από τα ερείπια του παρελθόντος laquoΣε τι βοηθάει η φτώχεια εmicroπειρίας τον βάρβαρο Τον εξαναγκάζει να ξεκινήσει από το microηδέν˙ να κάνει microια νέα αρχή˙ να ξεκινήσει microε λίγα και να χτίσει τα περαιτέρωraquo Η laquoβάρβαρηraquo παραγωγικότητα των φτωχών ξεκινά να φτιάχνει

τον κοινό κόσmicroο

Ο έρωτας παρέχει έναν άλλο δρόmicroο για να διερευνήσουmicroε τη δυναmicroική και την παραγωγικότητα των κοινών Ο έρωτας είναι ο τρόπος να ξεφύγουmicroε από τη microοναξιά του ατοmicroικισmicroού αλλά όχι όπως η σύγχρονη ιδεολογία microας υποδεικνύει για να αποmicroονωθούmicroε ξανά στην ιδιωτική ζωή του ζευγαριού ή της οικογένειας Για να φτάσουmicroε σε έναν πολιτικό ορισmicroό του έρωτα που τον αναγνωρίζει ως κεντρικό στην παραγωγή των κοινών αγαθών και στην παραγωγή της κοινωνικής ζωής πρέπει να δραπετεύσουmicroε από τις περισσότερες σύγχρονες ερmicroηνείες του όρου επαναφέροντας και δουλεύοντας microε κάποιες παλιότερες Ο Σωκράτης για παράδειγmicroα αναφέρει στο Συmicroπόσιο ότι σύmicroφωνα microε την ∆ιοτίmicroα τη laquoδασκάλα του στον έρωταraquo ο έρωτας γεννήθηκε από την πενία και την εφευρετικότητα Καθώς προσπαθεί να επεξεργαστεί τι του δίδαξε ισχυρίζεται ότι ο έρωτας ρέπει φυσικά προς το ιδανικό για να πετύχει την οmicroορφιά και τον πλούτο κι έτσι ικανοποιεί την επιθυmicroία Οι Γαλλίδες και Ιταλίδες φεmicroινίστριες υποστηρίζουν ωστόσο ότι ο Πλάτωνας παρουσιάζει τελείως λάθος την ∆ιοτίmicroα Μας οδηγεί όχι προς την laquoεξάχνωσηraquo της φτώχιας και την επιθυmicroία στην πληρότητα της οmicroορφιάς και του πλούτου αλλά προς τη δύναmicroη να ορίζεσαι από τις διαφορές Η αντίληψη της ∆ιοτίmicroας microας δίνει έναν νέο ορισmicroό του πλούτου που επεκτείνει την αντίληψή microας για τα κοινά και δείχνει προς microια διαδικασία απελευθέρωσης

Καθώς η φτώχια και ο έρωτας microπορούν να φαίνονται πολύ αδύναmicroα ώστε να καθαιρέσουν τις υπάρχουσες κυρίαρχες δυνάmicroεις και να αναπτύξουν ένα πλάνο για τα κοινά χρειάζεται να δώσουmicroε έmicroφαση στο στοιχείο της ισχύος που τα ζωντανεύει Αυτό εν microέρει είναι πνευmicroατική δύναmicroη Ο Immanuel Kant για παράδειγmicroα νοεί τον ∆ιαφωτισmicroό microε τους όρους της δύναmicroης που microπορεί να εξορίσει τους laquoφανατισmicroούςraquo που έχουν σαν αποτέλεσmicroα τον θάνατο της φιλοσοφίας και επιπλέον microπορεί να κερδίσει παρά την αστυνόmicroευση της σκέψης Ο Jacques Derrida ακολουθώντας τον ldquoδιαφωτισmicroένοrdquo Kant τοποθετεί τη λογική πίσω στη δύναmicroη της αmicroφιβολίας και αναγνωρίζει το επαναστατικό πάθος της λογικής καθώς αναδύεται από τα περιθώρια της ιστορίας Πιστεύουmicroε επίσης ότι αυτή η πνευmicroατική δύναmicroη απαιτείται για ξεπεράσουmicroε τον δογmicroατισmicroό και τον microηδενισmicroό αλλά επιmicroένουmicroε στην ανάγκη να συmicroπληρωθεί microε φυσική δύναmicroη και πολιτική δράση Ο έρωτας χρειάζεται δύναmicroη για να κατακτήσει τις κυρίαρχες δυνάmicroεις και να διαλύσει τους διεφθαρmicroένους θεσmicroούς τους πριν microπορέσει να φτιάξει έναν καινούριο κόσmicroο κοινού πλούτου

Το κείmicroενο αποτελεί πρόλογο απ΄το βιβλίο των Michael Hardt amp Antonio Negri Commonwealth The Belknap Press of Harvard University Press 2009

30 Acirc

Το 2004 ο Κούρδος ηγέτης Oumlcalan απηύθυνε επιστολή στον Murray Bookchin από το κελί της φυλακής του όπου είχε microελετήσει το έργο του Αmicroερικανού

ριζοσπάστη στοχαστή Σήmicroερα η αλληλογραφία τους δηmicroοσιεύεται για πρώτη φορά

Στη φυλακή ο Ocalan εντρύφησε στα ριζοσπαστικά microετακοmicromicroουνιστικά συγγράmicromicroατα αναζητώντας έναν νέο δρόmicroο για την επόmicroενη ηmicroέρα Γνωστός για την ακόρεστη δίψα του για βιβλία οι επιλογές του συχνά διέρρεαν στον τουρκικό και κουρδικό τύπο όταν άρχισε να διαβάζει microετά microανίας το έργο Murray Bookchin Ως το 2004 ο Heider και άλλοι υπέρmicroαχοι του αγώνα που δίνει ο Ocalan ένοιωσαν ότι είχε έρθει η κατάλληλη στιγmicroή για να τον φέρουν σε επαφή microε τον ηλικιωmicroένο Bookchin Η καθιέρωση κάποιας microορφής διαλόγου είχε για εκείνους καθοριστική σηmicroασία όπως ανέφερε ο Heider στην Huffington Post καθώς οι συντηρητικοί των κύκλων των Κούρδων ασκούσαν πίεση προς την κατεύθυνση το κίνηmicroα να εγκαταλείψει δια παντός οποιονδήποτε προοδευτικό λόγο

Έγραψαν στην Biehl

Στις 11 Απριλίου πέντε ηmicroέρες αφότου έλαβε την επίσηmicroη επιστολή του Ocalan ο Bookchin απάντησε microε τη βοήθεια της Biehl Στην ηλικία των 83 ο Bookchin είχε ήδη από καιρό επιδείξει περιέργεια για τους Κούρδους και είχε γράψει για τον αγώνα τους στα προσωπικά του ηmicroερολόγια όπως ανέφερε η κόρη του Έγραψε στον Ocalan ότι δεν του ήταν γνώριmicroες όλες οι πτυχές του αγώνα του PKK -και για αυτό επέρριπτε ευθύνες στον laquoτοπικιστικό τύποraquo των ΗΠΑ- και ότι ήταν τόσο ηλικιωmicroένος που έπρεπε να καταβάλλει microεγάλη προσπάθεια ακόmicroα και για να γράφει αλλά ότι χαιρόταν για την επαφή

laquoΕίmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά microε τον τρόπο microου και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroαταraquo έγραψε ο Bookchin στον Ocalan laquoΣας ζητώ να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστηraquo

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

Μπούκτσιν - ΟτσαλάνΜετάφραση Μαριέττα Σιmicroεγιάτου

Αναφορές για την ύπαρξη της αλληλογραφίας του Bookchin microε τον Ocalan έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά η Huffington Post απέκτησε πρόσβαση στο σύνολο των κρυmicromicroένων εγγράφων που διατηρούνταν και σήmicroερα τα δηmicroοσιεύει για πρώτη φορά microε την άδεια του Murray Bookchin Trust της Biehl και του Heider (Καmicroία από τις πηγές ωστόσο δεν είχε το αρχικό microήνυmicroα από τον Heider και τον Oliver Kontny έναν ακόmicroα δικηγόρο του Ocalan)

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 Απριλίου 2004]Αγαπητέ Reimar Heider

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας της 6ης Απριλίου Θα ξέρετε ότι είmicroαι ένας αρκετά ηλικιωmicroένος άνδρας (83 ετών) που microετά βίας περπατώ λόγω οστεοαρθρίτιδας και καρδιακών παθήσεων Σας το λέω αυτό για να δικαιολογηθώ γιατί συχνά καθυστερώ να απαντήσω σε επιστολές ειδικά σε e-mail Θα πρέπει επίσης να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι οι άνθρωποι που διατείνονται ότι microιλούν εκ microέρους microου δεν εκφράζουν απαραίτητα τα λεγόmicroενά microου ndash microε εξαίρεση τη σύντροφό microου Janet Biehl microε την οποία microοιράζοmicroαι την ίδια διεύθυνση e-mail και microε την οποία συζώ (παρακαλώ κρατήστε το e-mail της)

Όπως και η πλειοψηφία των Αmicroερικανών αλίmicroονο γνωρίζω πολύ λίγα για το PPK και τον Abdullah Ocalan παρόλο που

Αλληλογραφία

31Acirc

θυmicroάmicroαι στις ειδήσεις τη στιγmicroή της σύλληψής του πριν από αρκετά χρόνια Χάρη στον τοπικισmicroό που δείχνει ο τύπος οι Αmicroερικανοί έχουν ελάχιστη ενηmicroέρωση σχετικά microε τα κουρδικά ζητήmicroατα (Ακόmicroα και οι Κούρδοι του Ιράκ περιφρονούνται σε microεγάλο βαθmicroό από τους πολεmicroικούς ανταποκριτές microας) Μόλις πριν από λίγες ηmicroέρες πληροφορήθηκα ότι ο κ Ocalan έχει καταδικαστεί σε θάνατο εδώ και πέντε χρόνια και βρίσκεται τώρα σε συνθήκες πλήρους αποmicroόνωσης Ειλικρινά ελπίζω να αντεπεξέρχεται microε σθένος σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση

Μιλάmicroε ωστόσο γερmicroανικά κι έτσι δεν χρειάζεται να προβληmicroατίζεστε εάν καταλαβαίνουmicroε τις επιστολές που microας στέλνετε στα γερmicroανικά Μπορείτε να microου τις στέλνετε σε όποια γλώσσα θέλετε εγώ όmicroως είmicroαι αναγκασmicroένος να απαντώ στα αγγλικά Λόγω της κατάρρευσης της υγείας microου και ιατρικών προβληmicroάτων δυστυχώς δεν γράφω γρήγορα

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι παρόλο που ήmicroουν από τους ιδρυτές του Institute for Social Ecology microαζί microε τον Dan Chodorkoff κάπου τριάντα χρόνια πριν στο Vermont η σχολή από τότε έχει διαφοροποιηθεί κατά πολύ και δεν εκφράζει microε συνέπεια τις απόψεις microου Ένα microέρος του ανθρώπινου δυναmicroικού της έχει microετατοπιστεί προς αναρχικές απόψεις που εγώ θεωρώ παιδιάστικες και ανενηmicroέρωτες και τις οποίες δεν συmicromicroερίζοmicroαι καθόλου Σας το λέω αυτό για να σας ζητήσω να microου γράφετε απευθείας στη διεύθυνση email της Janet όπου τουλάχιστον η ιδιωτική αλληλογραφία microου είναι απαλλαγmicroένη από παρεmicroβάσεις από αυτά τα laquoελευθεριακάraquo παιδιά

Όσον αφορά τη δράση microου δραστηριοποιούmicroαι στην αmicroερικανική αριστερά εδώ και περίπου εβδοmicroήντα χρόνια ως διοργανωτής του εργατικού κινήmicroατος και ως δάσκαλος Με λίγα λόγια είmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroατα Τα βιβλία microου Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ και τα δυο χρονολογούνται στη δεκαετία του rsquo80 Επιπλέον θα πρέπει να ξέρετε ότι Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ έχει microεταφραστεί microόνο εν microέρει στα γερmicroανικά (νοmicroίζω όmicroως ότι η τουρκική microετάφραση είναι πλήρης) Έχω γράψει επίσης βιβλία και άρθρα σχετικά microε την ιδέα του ελευθεριακού κοινοτισmicroού του συνοmicroοσπονδισmicroού τη σηmicroασία της πολιτικής σε αντιδιαστολή microε τον κοινοβουλευτισmicroό και τα microαθήmicroατα που microας διδάσκει η επαναστατική παράδοση (Πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα βιβλίο τεσσάρων τόmicroων για το τελευταίο αυτό θέmicroα και ο τρίτος τόmicroος θα δηmicroοσιευτεί τον επόmicroενο microήνα από τον εκδοτικό οίκο Continuum στο Λονδίνο) Τα γραπτά αυτά ndashειδικά Η ΑΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ το οποίο έχει microεταφραστεί

στα γερmicroανικά και τουρκικάndash microπορεί να σας ενδιαφέρουν όπως και τον κ Ocalan Αυτά τα πιο πρόσφατα γραπτά έχουν προκαλέσει microεγάλο ενδιαφέρον στη Λατινική Αmicroερική τη Σκανδιναβία καθώς και άλλα microέρη της Ευρώπης και την Αυστραλία

Πολλά πεδία microένει να διερευνηθούν πράγmicroα που η υγεία και η ηλικία microου δεν microου επιτρέπουν Εάν επιθυmicroείτε να συνεχίσετε να microου γράφετε θα σας ζητήσω να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστη όπως εγώ Θα ήθελα να εκφράσω τη βαθύτατη συmicroπαράστασή microου στον κ Ocalan

ΦιλικάMurray Bookchin131 Main Street apt 301 Burlington VT 05401 USAΤηλ (802) 863-4545 jbiehltogethernet

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[5 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Murray Bookchin

Με χαρά σας πληροφορούmicroε ότι έπειτα από την αλληλογραφία microας ενηmicroερώσαmicroε τους δικηγόρους υπεράσπισης του κ Ocalan στην Ιστανmicroπούλ σχετικά microε το περιεχόmicroενο της επιστολής σας Ένα microέλος της οmicroάδας υπεράσπισης ο κ Aydinkaya ανέφερε microε συντοmicroία το ζήτηmicroα στον κ Ocalan κατά την τελευταία συνάντησή τους Ο κ Ocalan φαίνεται να χάρηκε πολύ για το ενδιαφέρον σας και ζήτησε από τους εκπροσώπους του να σας απαντήσουν άmicroεσα Στέλνει εγκάρδιους χαιρετισmicroούς και δηλώνει ότι οι δυο συγγραφείς που τον έχουν απορροφήσει το τελευταίο διάστηmicroα είστε εσείς και ο Immanuel Wallerstein Ο κ Ocalan τόνισε ότι πιστεύει ότι έχει αποκτήσει καλή γνώση των ιδεών σας Μάλιστα αναφέρθηκε στον εαυτό του ως έναν laquoκαλό microαθητήraquo σας Ζήτησε από τους δικηγόρους του να σας στείλουν το τελευταίο χειρόγραφό του το συντοmicroότερο δυνατό Πρόκειται για ένα χειρόγραφο που microόλις προετοίmicroασε για την ακρόαση της υπόθεσής του στις 9 Ιουνίου 2004 ενώπιον του τmicroήmicroατος microείζονος σύνθεσης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ∆ικαιωmicroάτων του Ανθρώπου Τη microετάφραση του εγγράφου στα αγγλικά έχει αναλάβει microια εταιρεία στην Τουρκία και ελπίζουmicroε να microπορέσουmicroε να σας στείλουmicroε ένα αντίγραφο του κειmicroένου ως τον Ιούνιο

Ο κ Ocalan είπε ότι λυπάται που υπάρχουν ορισmicroένες ελλείψεις στην τουρκική microετάφραση των τεσσάρων βιβλίων σας τα οποία έχει διαβάσει και ότι υπήρχαν ορισmicroένα σηmicroεία στα οποία διαφωνεί microε τις ιδέες σας Αυτό που τόνισε ωστόσο ήταν ότι ανυποmicroονεί να συνεχίσει να παρακολουθεί τη σκέψη σας και να τη βοηθήσει να βρει πρόσφορο έδαφος

32 Acirc

όσον αφορά την εφαρmicroογή της στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής Θα ήθελε να σας διαβεβαιώσει ότι δεν θα πρέπει να προβληmicroατίζεστε πολύ για την έλλειψη εκτίmicroησης που δείχνουν ορισmicroένοι νεότεροι οπαδοί όσον αφορά τη διακριτικότητα και τη δυναmicroική της σκέψης σας εφόσον το κουρδικό κίνηmicroα ελευθερίας είναι αποφασισmicroένο να υλοποιήσει επιτυχώς τις ιδέες σας Πρόσθεσε επίσης πως πιστεύει ότι τα τρία βιβλία που έχει γράψει στη φυλακή ως σύνολο θα microπορούσαν να δώσουν κάποιες απαντήσεις στα θεωρητικά και πρακτικά αδιέξοδα που δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει η Μαρξιστική Θεωρία τα τελευταία 150 χρόνια ∆ηλώνει τώρα ξεκάθαρα ότι πιστεύει ότι είναι θεωρητικά αβάσιmicroο να εκλαmicroβάνεται η δηmicroιουργία του κράτους στην Πρώιmicroη Μεσοποταmicroία ως microια laquoαναπόφευκτηraquo εξέλιξη που υπαγορεύεται από ιστορικές νοmicroοτέλειες laquoαπαραίτητες για την ανθρώπινη πρόοδοraquo Στο νέο αυτό χειρόγραφο ο κ Ocalan επαναξιολογεί ορισmicroένα από τα προηγούmicroενα επιχειρήmicroατά του σχετικά microε τη microετάβαση από τη νεολιθική στην πρώιmicroη κοινωνία ιερατικού κράτους και θέτει ορισmicroένες απίστευτα πρωτότυπες απόψεις σχετικά microε τις επιστηmicroολογικές συνέπειες της θεωρίας του χάους στις ιστορικές και κοινωνικές microελέτες καθώς και τις πολιτικές προοπτικές που προέρχονται από τις θεωρητικές ιδεολογικοποιήσεις της ανθρώπινης ιστορίας ∆ιερευνά τόσο τις επιπτώσεις που αυτό έχει στη δική του αντίληψη για την ιστορία της Μεσοποταmicroίας όσο και τα πολιτικά συmicroπεράσmicroατα στα οποία έχει οδηγηθεί από το προηγούmicroενο έργο του εγκαταλείποντας έτσι εντελώς το πρότυπο της οικοδόmicroησης κράτους ως το στόχο των απελευθερωτικών διεργασιών Αναπτύσσει επίσης διεξοδικά την ιδέα microιας οικοδηmicroοκρατικής κοινωνίας και την πρακτική υλοποίηση του ελευθεριακού κοινοτισmicroού στο Κουρδιστάν

Τόνισε ωστόσο ότι αυτό δεν είναι και ούτε θα microπορούσε να είναι το έργο ενός ακαδηmicroαϊκού αλλά ενός ανθρώπου που αναζητά πρακτικούς τρόπους διεξόδου από την κρίση που βιώνει η Μέση Ανατολή και οι Κούρδοι Εξέφρασε έντονη κριτική για τον δυτικό λόγο και επεσήmicroανε ότι η δική του προσέγγιση πάντα θα διέπεται από microια σύγχρονη εκ νέου ανάγνωση του παραδοσιακού λόγου της Μέσης Ανατολής Παρά τις προφανείς δυσκολίες στην επικοινωνία microε τον κ Ocalan microε microεγάλη χαρά θα σας βοηθήσουmicroε να συνεχίσετε τη microεταξύ σας επικοινωνία

Αναmicroένουmicroε νέα σαςΜε θερmicroούς χαιρετισmicroούςReimar HeiderOliver Kontny

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[9 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Reimar

Σας ευχαριστώ που microου microεταφέρετε τα σχόλια του κ Oca-lan Χαίροmicroαι που θεωρεί ότι οι ιδέες microου σχετικά microε τον ελευθεριακό κοινοτισmicroό βοηθούν στον προβληmicroατισmicroό σχετικά microε ένα microελλοντικό πολιτικό σώmicroα των Κούρδων

Εκτιmicroώ επίσης τις προσπάθειές σας ως διαmicroεσολαβητή σε έναν διάλογο microεταξύ του κ Ocalan και εmicroένα Σας παρακαλώ να καταλάβετε ότι είmicroαι ένας πολύ ασθενικός 83χρονος ∆εν είmicroαι σε θέση πια να κάθοmicroαι microπροστά σε έναν υπολογιστή για ώρες και να γράφω άρθρα ούτε καν επιστολές Ακόmicroα και η ανάγνωση για λίγες ώρες την ηmicroέρα microου είναι δύσκολη (Ακόmicroα και για αυτή τη σύντοmicroη επιστολή χρειάστηκα τη βοήθεια της Janet) Είmicroαι αναγκασmicroένος να περνώ microεγάλο microέρος του χρόνου microου στο κρεβάτι Εποmicroένως δεν είmicroαι σε θέση να συνεχίσω εκτεταmicroένο θεωρητικό διάλογο microε τον κ Ocalan στο βαθmicroό που θα το ήθελα και στην καλύτερη περίπτωση microπορώ να παρέχω σύντοmicroες microόνο και ελλιπείς απαντήσεις Πολύ λυπάmicroαι για αυτή την απώλεια αλλά ολοένα και περισσότερο συmicroβιβάζοmicroαι microε το αναπόφευκτο των γερατειών και της θνητότητας

Ο κ Ocalan φαίνεται να θέλει να υπογραmicromicroίσει το γεγονός ότι πρέπει να αντλεί γνώση και από άλλες διανοητικές πηγές εκτός από τις δικές microου ιδιαίτερα της Μέσης Ανατολής ∆ιαβεβαιώστε τον ότι θα προβληmicroατιζόmicroουν ιδιαίτερα εάν δεν αξιοποιούσε πλήρως και αυτές τις διαφορετικές πηγές

Μεταφέρετε παρακαλώ στον κ Ocalan τις θερmicroότερες ευχές microου Προσδοκώ microια microέρα ο κουρδικός λαός να microπορέσει να δηmicroιουργήσει microια ελεύθερη ορθολογική κοινωνία που θα δώσει τη δυνατότητα να ανθίσει εκ νέου η οξύνοια αυτού του λαού Είναι τυχεροί που έχουν έναν ηγέτη microε τα χαρίσmicroατα του κ Ocalan να τους καθοδηγεί

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςMurray Bookchin

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[10 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Janet Biehl αγαπητέ Murray Bookchin

Θα θέλαmicroε να σας ενηmicroερώσουmicroε ότι η ευγενική επιστολή σας microε τα θετικά σχόλια για τον κ Ocalan διαβάστηκε στο microεταξύ κατά τη 2η γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το οποίο πραγmicroατοποιήθηκε στα βουνά του Κουρδιστάν αυτό το καλοκαίρι και έλαβε πολύ θετικές αντιδράσεις

Οι συνθήκες φυλάκισης του κ Ocalan δεν έχουν βελτιωθεί και microάλιστα οι δυνατότητες επικοινωνίας του microε τον έξω κόσmicroο ή ακόmicroα και microε τους δικηγόρους και την οικογένειά του έχουν τώρα περιοριστεί ακόmicroα περισσότερο Εποmicroένως η ανταλλαγή

33Acirc

σκέψεων microέσα από τα τείχη του κελιού της φυλακής του καθίσταται όλο και πιο δύσκολη Ωστόσο σε αρκετές από τις σπάνιες συναντήσεις microε τους δικηγόρους του προτείνει και πάλι τα βιβλία του Murray Bookchin ειδικά το laquoUrbanization without CitiesΑστικοποίηση χωρίς Πόλειςraquo

Σας έχουmicroε ήδη στείλει microέρος του βιβλίου του που γράφτηκε το 2003 όπου αναφέρεται στην αναδιοργάνωση του κοmicroουναλισmicroού στις κουρδικές πόλεις και τα κουρδικά χωριά Στο τελευταίο βιβλίο του το οποίο φέτος δηmicroοσιεύτηκε στα τουρκικά δίνει περισσότερη βάση στην άνοδο της ιεραρχίας στην ανθρώπινη κοινωνία και τονίζει τον πατριαρχικό χαρακτήρα του ιεραρχικού και ταξικού πολιτισmicroού Παρουσιάζει ένα microοντέλο πολιτισmicroού που δεν εστιάζει microόνο στην ταξική πάλη αλλά βλέπει τη laquoφυσική κοινωνίαraquo ως τον αντίπαλο της ταξικής κοινωνίας διαχρονικά Η laquoφυσικήraquo κοινωνία εκδηλώνεται microε τη microορφή εθνικών οmicroάδων ταξικών κινηmicroάτων και θρησκευτικών και φιλοσοφικών συσπειρώσεων που υπερασπίζονται την ελευθερία τους Κατά την άποψή του η καθυπόταξη των γυναικών παίζει σηmicroαντικότατο ρόλο στην καθυπόταξη ελεύθερων ατόmicroων ∆ίνει εποmicroένως microια ευρύτερη περιγραφή της διαδικασίας που οδηγεί στη

δηmicroιουργία του πατριαρχικού συστήmicroατος

Το βιβλίο περιλαmicroβάνει επίσης microια πολύ ξεκάθαρη κριτική του κλασικού δογmicroατικού microαρξισmicroού στον οποίο ο κ Ocalan παραδέχεται ότι είχε προσκολληθεί για πάρα πολύ καιρό Ασκεί ιδιαίτερα κριτική στην προσέγγιση του υπαρκτού σοσιαλισmicroού ως προς τη βία την εξουσία και το κράτος Μια επαναστατική οmicroάδα που δεν διαφέρει ριζικά από τους αντιπάλους της ως προς τα θέmicroατα αυτά είναι καταδικασmicroένη να απορροφηθεί από το σύστηmicroα όπως και ο υπαρκτός σοσιαλισmicroός αφοmicroοιώθηκε από τον καπιταλισmicroό

Θεωρεί το κίνηmicroα των γυναικών το πιο σηmicroαντικό επαναστατικό κίνηmicroα του 20ου αιώνα καθώς η ανάλυση που θέτει για τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών σε όλες τις σφαίρες της κοινωνίας και ειδικότερα των κοινωνικών επιστηmicroών έχει αποκαλύψει πολύ περισσότερες από τις ουσιαστικές συγκρούσεις που αναδύονται στην κοινωνία από οποιαδήποτε άλλη σχολή σκέψης στο παρελθόν

Στα έργα του ο κ Ocalan συχνά αναφέρεται σε ιδέες όπως οικολογική κοινωνία και ελευθεριακός κοινοτισmicroός αν και

34 Acirc

επισηmicroαίνει διαφορετικά σηmicroεία από εσάς Murray Book-chin

Αγαπητή Janet

Από ότι γνωρίζουmicroε για τις εκδόσεις σας οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν ακόmicroα microεταφραστεί στα τουρκικά microπορεί κι εσείς να ενδιαφέρεστε για microια συζήτηση ή microια κριτική των απόψεων του κ Ocalan Ξέρουmicroε ότι είναι δεκτικός στην κριτική ιδιαίτερα εφόσον οι δυνατότητές του να συζητά τις σκέψεις του είναι εξαιρετικά περιορισmicroένες λόγω της κράτησής του σε αποmicroόνωση εδώ και έξι περίπου χρόνια

Στο Κουρδιστάν έχει αρχίσει να αναδύεται από τη δεκαετία του rsquo80 ένα κίνηmicroα γυναικών που σήmicroερα έχει πάρει σηmicroαντικές διαστάσεις Η εξέλιξη του κινήmicroατος των γυναικών συνδέεται άmicroεσα microε τον απελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων και τις προσπάθειες του κ Ocalan Οι συζητήσεις του microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών σχετικά microε τη θέση των γυναικών στην κοινωνία τον έχουν επηρεάσει σε microεγάλο βαθmicroό ενώ οι σκέψεις του αποτελούν αντικείmicroενο έντονης συζήτησης εντός του κινήmicroατος γυναικών σήmicroερα

Οι εξόριστες Κούρδες γυναίκες στην Ευρώπη ενδιαφέρονται έντονα για τη δηmicroιουργία microιας γέφυρας που θα συνδέει τις συζητήσεις που γίνονται στα βουνά και τις πόλεις του Κουρδιστάν microε τα κινήmicroατα και τους ακτιβιστές σε άλλα microέρη του κόσmicroου Το κίνηmicroα Κούρδων γυναικών στη Γερmicroανία όπου ζουν οι περισσότεροι εξόριστοι Κούρδοι διοργάνωσε λοιπόν το Πρώτο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Γυναικών αυτό το καλοκαίρι για να ανοίξει τη συζήτηση σχετικά microε τις προοπτικές του κουρδικού απελευθερωτικού αγώνα και του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία Στις συζητήσεις σχετικά microε την ειρήνη και τη βία κατά των γυναικών συmicromicroετείχαν γυναίκες από διάφορες χώρες Το σύνθηmicroα του φεστιβάλ ήταν laquoΟι γυναίκες περνούν τα σύνορα και συσπειρώνονταιraquo Το 2005 το κεντρικό θέmicroα του 2ου φεστιβάλ θα είναι η οικολογία Θα θέλαmicroε να προσκαλέσουmicroε γυναίκες από όλες τις γωνιές του κόσmicroου και αναρωτιόmicroαστε εάν εσείς καταρχήν θα ενδιαφερόσασταν να συmicromicroετέχετε στις συζητήσεις microας

Biehl προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Uta Schneiderbanger και αγαπητέ Reimar Heider

Με microεγάλη χαρά ακούσαmicroε ότι τα σχόλια του Murray Bookchin διαβάστηκαν στη δεύτερη γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το περασmicroένο καλοκαίρι ενώ προκαλεί ικανοποίηση το γεγονός ότι πολλοί Κούρδοι σήmicroερα βλέπουν θετικά τις ιδέες του

Σας ευχαριστούmicroε πολύ για την επιστολή σας της 10ης

∆εκεmicroβρίου και σας παρακαλώ συγχωρήστε microε για την καθυστερηmicroένη απάντηση Καθυστέρησα γιατί ο Murray είπε ότι ήθελε ο ίδιος να σας γράψει και πιστεύω ότι η επιθυmicroία του αυτή ήταν ειλικρινής αλλά microέχρι τώρα η υγεία του δεν του το έχει επιτρέψει

Για εmicroάς η συνέχιση της αλληλογραφίας microαζί σας (όπως και microε όλους τους άλλους) ήταν δύσκολη καθώς η υγεία του Murray χειροτερεύει Οι πόνοι λόγω οστεοαρθρίτιδας αυξάνονται Παίρνει αναλγητικά βέβαια αλλά είναι επιλογή του να περιορίζει τη χρήση τους ώστε να microην επηρεάζουν τις νοητικές λειτουργίες του Βρίσκεται λοιπόν σε microια συνεχή microάχη microε τον πόνο πράγmicroα που του ρίχνει πολύ το ηθικό Σύντοmicroα φτάνει τα 84 και συχνά νοιώθει ότι βρίσκεται σε σύγχυση ανίκανος να κατανοήσει ακόmicroα και απλές συζητήσεις Ως ο άνθρωπος που τον φροντίζει αλλά και σύντροφός του αυτό είναι ίσως το δυσκολότερο πράγmicroα που έχω να αντιmicroετωπίσω ∆ιατηρεί ωστόσο τη σωστή κρίση του το πνεύmicroα του διατηρεί ακόmicroα τη ζεστασιά την ανοιχτή φύση και την αγάπη του ενώ τον τελευταίο καιρό γοητεύεται ιδιαίτερα από τις ειδήσεις που ακούει για τους Κούρδους και τα κουρδικά ζητήmicroατα Έχετε γίνει για εκείνον ένας φάρος στα χρόνια της παρακmicroής του

Με τιmicroά πολύ η πρόσκλησή σας να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις για την οικολογία microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών Πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου έγραψα ένα βιβλίο που επέκρινε τον laquoοικοφεmicroινισmicroόraquo για την αντιδραστική φύση του Από τότε ο laquoοικοφεmicroινισmicroόςraquo έχει εκλείψει από τον λόγο των κινηmicroάτων (αν και ορισmicroένοι ακαδηmicroαϊκοί από όσο καταλαβαίνω ακόmicroα αmicroφιταλαντεύονται σχετικά) Από τότε δεν έχω εmicroπλακεί πολύ microε το φεmicroινιστικό κίνηmicroα καθώς προτιmicroούσα να εργάζοmicroαι ως υπέρmicroαχος της κοινωνικής οικολογίας

Σήmicroερα θα έλεγα ότι δεν έχω ιδιαίτερη πολιτική δράση καθώς απασχολούmicroαι microε τη φροντίδα του ηλικιωmicroένου Murray Καθώς έχει αποσυρθεί από την πολιτική έχω κι εγώ περιορίσει τις δραστηριότητές microου ώστε να microπορώ να τον φροντίζω Εποmicroένως δεν νοmicroίζω ότι θα microπορούσα να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις σας πολύ συχνά ή να κάνω κάποια ουσιαστική συmicroβολή Σας ευχαριστώ πάντως για την πρόσκληση και εύχοmicroαι οι συζητήσεις σας να είναι παραγωγικές

Θα σας microεταφέρω άmicroεσα οτιδήποτε microπορέσει να γράψει ο Murray σε εσάς και στον Ocalan Παρακαλώ δώστε του τους θερmicroότερους χαιρετισmicroούς microας

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςJanet BiehlBurlington Vermont

Πηγή httpwwwhuffingtonpostcomentrysyrian-kurds-murray-bookchin_us_5655e7e2e4b079b28189e3df

35Acirc

Η αντίσταση των Κούρδων γυναικών λειτουργεί χωρίς ιεραρχία και κυριαρχία και είναι microέρος microιας ευρύτερης κοινωνικής microεταmicroόρφωσης και απελευθέρωσης

Οι ισχυροί θεσmicroοί ανά τον κόσmicroο λειτουργούν microέσω της δοmicroής του κράτους το οποίο έχει το απόλυτο microονοπώλιο πάνω στη λήψη αποφάσεων την οικονοmicroία και τη χρήση βίας Την ίδια στιγmicroή microας λένε πως η βία που επικρατεί σήmicroερα είναι ο λόγος για τον οποίο το κράτος χρειάζεται να microας προστατεύει από τους εαυτούς microας Οι κοινότητες που αποφασίζουν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους απέναντι στην αδικία καθίστανται παράνοmicroες Απλά ρίξτε microια microατιά

στον γενικό ορισmicroό της τροmicroοκρατίας η χρήση βίας από microη κρατικούς φορείς για πολιτικούς σκοπούς

Πόσο microάλλον όσον αφορά την κρατική τροmicroοκρατία Ως αποτέλεσmicroα οι γυναίκες η κοινωνία και η φύση microένουν απροστάτευτες όχι microόνο φυσικά αλλά και κοινωνικά οικονοmicroικά και πολιτικά Εν τω microεταξύ οι πανταχού παρόντες microηχανισmicroοί κρατικής ασφάλειας οι οποίοι ηγούνται ανοιχτά οικονοmicroιών εmicroπορίας όπλων και επωφελούνται στρέφοντας τη microία κοινότητα εναντίων της άλλης για τους βρώmicroικους πολέmicroους τους δηmicroιουργούν την ψευδαίσθηση ότι προστατεύουν laquoεmicroάςraquo έναντι κάποιων microυστηριωδών laquoάλλωνraquo

Η ριζοσπαστική αυτοάμυνα των Κούρδων γυναικών ένοπλη και πολιτική

Dilar DirikΜετάφραση ∆ηmicroήτρης Γάκης

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

36 Acirc

Τον τελευταίο χρόνο ο κόσmicroος έχει γίνει microάρτυρας της ιστορικής αντίστασης της κουρδικής πόλης που ονοmicroάζεται Κοmicroπανί Το γεγονός ότι οι γυναίκες microιας ξεχασmicroένης κοινότητας έγιναν ο σφοδρότερος εχθρός της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος της οποίας η ιδεολογία βασίζεται στην καταστροφή όλων των πολιτισmicroών των κοινοτήτων των γλωσσών και των χρωmicroάτων της Μέσης Ανατολής ανατρέπει τις συmicroβατικές αντιλήψεις περί χρήσης βίας και πολέmicroου Το Κοmicroπανί θα γραφτεί στην ιστορία της αντίστασης της ανθρωπότητας όχι επειδή κάποιοι άντρες προστάτευαν γυναίκες ή ένα κράτος προστάτευσε τους laquoυπηκόουςraquo του αλλά επειδή χαmicroογελαστές γυναίκες και άντρες microετέτρεψαν τις ιδέες τους και τα σώmicroατά τους σε ένα ιδεολογικό microέτωπο όπου η οργάνωση Ισλαmicroικό Κράτος και η βασισmicroένη στον βιασmicroό κοσmicroοθεωρία της κατέρρευσαν Ειδικά στη Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον αρκετό για τις γυναίκες το να laquoκαταδικάζουν τη βίαraquo όταν η βία αποτελεί πια έναν τόσο σταθερό παράγοντα της ζωής microας όταν η αντιληπτή ή κατασκευασmicroένη θέση microας ως laquoθύmicroαταraquo χρησιmicroοποιείται ως αιτιολογία από τους ιmicroπεριαλιστές για να εξαπολύουν πολέmicroους εναντίον των κοινοτήτων microας Η άνοδος της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος κατέστησε εmicroφανείς τις συmicroφορές που επιφέρει η πλήρης εξάρτηση από τους άντρες και τους κρατικούς στρατούς τίποτα άλλο παρά γυναικοκτονία

Ως εκ τούτου είναι αναγκαίος ένας ριζοσπαστικός microηχανισmicroός αυτοάmicroυνας

Η πολεmicroική δεοντολογία του κουρδικού κινήmicroατος ελευθερίας βασίζεται στην έννοια της laquoνόmicroιmicroης αυτοάmicroυναςraquo και περιλαmicroβάνει τη θέσπιση κοινωνικών και πολιτικών microηχανισmicroών βάσης για την προστασία της κοινωνίας πέρα από τη στενή φυσική άmicroυνα Στη φύση ζωντανοί οργανισmicroοί όπως τα τριαντάφυλλα microε αγκάθια αναπτύσσουν συστήmicroατα αυτοάmicroυνας όχι για να επιτεθούν αλλά για να προστατέψουν τη ζωή Ο Αmicroπντουλάχ Οτσαλάν ο ιδεολογικός εκπρόσωπος του PKK του Εργατικού Κόmicromicroατος του Κουρδιστάν το ονοmicroάζει laquoθεωρία του τριαντάφυλλουraquo

Για να microπορέσει οmicroοίως η κοινωνία να αντισταθεί χωρίς να γίνει microιλιταριστική πρέπει να αποφύγει την αναπαραγωγή κρατικοειδών αντιλήψεων περί βίας και τουναντίον να προστατεύσει τις κοινοτιστικές αξίες αντλώντας τη δύναmicroή της από τη βάση Η κοινωνία και ειδικά οι γυναίκες ισχυρίζεται ο Οτσαλάν πρέπει πρωτίστως να laquoxwebucircnraquo να είναι ο εαυτός τους Μόνο microε τη συνειδητοποίηση της ύπαρξής του και του νοήmicroατος αυτής microπορεί κανείς να διεκδικήσει το δικαίωmicroα στη ζωή και στην υπεράσπιση του εαυτού του και της κοινότητας Αυτή πρέπει να βασίζεται σε microια κοινωνία που έχει αυτεπίγνωση και είναι πολιτικοποιηmicroένη συνειδητοποιηmicroένη κι ενεργή ενσωmicroατώνοντας microια ηθική αγάπης προς την κοινότητα ndash συmicroπεριλαmicroβάνοντας θεmicroελιώδεις αξίες όπως η

αφοσίωση στη γυναικεία απελευθέρωση παρά στηριζόmicroενη στον νόmicroο που επιβάλλεται από το καπιταλιστικό κράτος και τους αστυνοmicroικούς microηχανισmicroούς του Αυτό που microετέτρεψε το Κουρδιστάν σε έναν τόπο προσκυνήmicroατος για τις γυναίκες και τα αντισυστηmicroικά κινήmicroατα ανά τον κόσmicroο ήταν αυτή ακριβώς η ιδεολογική στάση που υπερασπιζόταν τη ζωή ενώπιον ενός στρατού θανάτου

Οι δυνάmicroεις άmicroυνας στη Ροζάβα δείχνουν το πώς η αυτοάmicroυνα microπορεί να λειτουργήσει χωρίς ιεραρχία έλεγχο και κυριαρχία Εν microέσω πολέmicroου οι Μονάδες Άmicroυνας του Κουρδικού Λαού (YPG) και η γυναικεία ταξιαρχία τους (YPJ) καθώς και οι microονάδες εσωτερικής ασφάλειας (Asayish) επικεντρώνονται στην ιδεολογική εκπαίδευση Το ήmicroισυ αυτής είναι πάνω στην ισότητα των φύλων Ακαδηmicroίες εκπαιδεύουν τους microαχητές στην κατανόηση του ότι δεν είναι microια δύναmicroη εκδίκησης και ότι η τρέχουσα επιστράτευση είναι microια αναγκαιότητα εξαιτίας του πολέmicroου Οι ακαδηmicroίες της Asayish εργάζονται προς microια κοινότητα microε Asayish χωρίς όπλα που διαmicroεσολαβεί λεκτικά στις διάφορες διαmicroάχες στις γειτονιές microε απώτερο στόχο την πλήρη κατάργηση της Asayish microέσω της οικοδόmicroησης microιας laquoηθικο-πολιτικής κοινωνίαςraquo η οποία θα επιλύει microόνη τα προβλήmicroατά της Απορρίπτουν τον χαρακτηρισmicroό αστυνοmicroία γιατί αντί να υπηρετούν το κράτος υπηρετούν τον λαό γιατί είναι ο λαός Η ακαδηmicroία της Asayish στη Ρίmicroελαν ήταν κάποτε κέντρο των microυστικών υπηρεσιών του συριακού καθεστώτος Κάποιοι από τους σπουδαστές είχαν παλαιότερα βασανιστεί εκεί από το καθεστώς ως πολιτικοί κρατούmicroενοι Οι διοικητές εκλέγονται από τα microέλη του τάγmicroατος βάσει της εmicroπειρίας τους της αφοσίωσής τους και της βούλησής τους να αναλαmicroβάνουν ευθύνες Αυτή η ιδέα περί ηγεσίας υπό το πνεύmicroα της θυσίας είναι ο λόγος για τον οποίον πολλοί από τους microάρτυρες των YPGYPJ ήταν έmicroπειροι και αγαπητοί διοικητές

Για τις γυναίκες η αυτοάmicroυνα είναι επιπλέον ζήτηmicroα ζωής ή θανάτου Οι γυναίκες Γιαζίντι της Σενγκάλ (Σινζάρ) οι οποίες απεικονίζονται ως παθητικά αξιολύπητα θύmicroατα από τα απερίσκεπτα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσης απορρίπτουν πλέον την ουσιοποίησή τους ως θύmicroατα βιασmicroού και έχουν δηmicroιουργήσει παρόmicroοια microε τις YJA Star (ο γυναικείος στρατός του PKK) και YPJ (οι Γυναικείες Αmicroυντικές ∆υνάmicroεις στη Ροζάβα) τον δικό τους αυτόνοmicroο γυναικείο στρατό που ονοmicroάζεται YPJ-Shengal η δύναmicroη αυτοάmicroυνας των γυναικών Γιαζίντι παράλληλα microε τις δικές τους αναδυόmicroενες δοmicroές αυτονοmicroίας και αυτοκυβέρνησης

∆εν είναι σύmicroπτωση το ότι οι πρώτοι microόνιmicroοι στρατοί προέκυψαν microε την άνοδο της συσσώρευσης του πλούτου η οποία σηmicroατοδότησε επίσης τη θεσmicroοποίηση της πατριαρχίας και των προδρόmicroων του κράτους Το έθνος-κράτος βεβαιώνει ύπουλα την ύπαρξή του microε τη χάραξη συνόρων microεταξύ κοινοτήτων δηmicroιουργώντας παράνοια και ξενοφοβία εκεί όπου

37Acirc

υπήρχαν microωσαϊκά πολιτισmicroών για αιώνες Συνεπώς εφόσον είmicroαστε ταγmicroένοι στην υπεράσπιση της κοινωνίας πρέπει επίσης να αντιmicroετωπίσουmicroε φιλοσοφικά όλες τις επιθέσεις εναντίον της κοινωνίας microιας και τα συστήmicroατα κυριαρχίας και ιεραρχίας πρώτα εγκαθίστανται στη σκέψη

Οι δυϊσmicroοί όπως άντρας-γυναίκα κράτος-κοινωνία άνθρωπος-φύση στοχεύουν στην απεικόνιση των ιεραρχικών σχέσεων ως φυσικών Αυτό που ο Τόmicroας Χόmicroπς περιέγραψε ως laquohomo homini lupus estraquo για να νοmicroιmicroοποιήσει τον απρόσβλητο Λεβιάθαν που ονοmicroάζεται κράτος εφαρmicroόζεται σε microορφή laquomicroεγάλου αδερφούraquo στη σύγχρονη εποχή microας Πρέπει να αmicroφισβητήσουmicroε τη φασιστική γραφή της ιστορίας που υποτιmicroά την κοινωνία και αντικειmicroενοποιεί τη φύση και αντί αυτού να αναζητήσουmicroε πρακτικά λύσεις στα κοινωνικά προβλήmicroατα microέσω microιας laquoκοινωνιολογίας της ελευθερίαςraquo που επικεντρώνεται γύρω από τις φωνές και τα βιώmicroατα των καταπιεσmicroένων

Ενάντια στις ρατσιστικές παραδοχές της αποσχιστικής τάξης των εθνών-κρατών και των νοητικών και φυσικών συνόρων τους η κοινωνία πρέπει να ενδυναmicroώσει την ιδέα του laquoδηmicroοκρατικού

έθνουςraquo συλληφθείσα από τον Οτσαλάν microε στόχο την αποσύνδεση της ιδέας του έθνους από τις στερούmicroενες νοήmicroατος εθνοτικές microορφές του ανήκειν για να εδραιώσει microια περισσότερο ουσιαστική ηθική ενότητα βασισmicroένη σε αρχές όπως η γυναικεία ελευθερία ιδίως στην εποχή της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος Η επανάσταση της Ροζάβα όπου Κούρδοι Άραβες Σύροι Τουρκmicroένοι και Τσετσένοι προσπαθούν όλοι microαζί να δηmicroιουργήσουν ένα νέο εναλλακτικό σύστηmicroα βασίζεται πάνω σε αυτήν την πολιτική αντίληψη

Η αυτοάmicroυνα πρέπει συνεπώς όχι microόνο να microάχεται ενάντια σε κάτι αλλά και για κάτι ιδίως στη Μέση Ανατολή όπου όλες οι microορφές βίας εφαρmicroόζονται σε αβάσταχτο βαθmicroό Ως εκ τούτου αυτοάmicroυνα είναι η ριζοσπαστική προσπάθεια για αποσύνδεση της δύναmicroης από το πατριαρχικό microιλιταριστικό σύστηmicroα ndash και οι γυναίκες οφείλουν να αποτελούν την πρωτοπόρα microαχητική αυτοάmicroυνα microιας αυτοκαθοριζόmicroενης περισσότερο όmicroορφης δίκαιας ελεύθερης ζωής Η αυτοάmicroυνα συνοδευόmicroενη από επαναστατική σκέψη έχει τη δυνατότητα να επιφέρει microια ριζική κοινωνική αλλαγή Η επανάσταση της Ροζάβα microε το microοντέλο του laquoδηmicroοκρατικού συνοmicroοσπονδισmicroούraquo όπως αυτό έχει προταθεί από τον Οτσαλάν συνιστά ένα λαmicroπρό παράδειγmicroα της δύναmicroης του λαού

Όπως microου ανέφερε η Αmicroάρα microαχήτρια του YPJ από το Κοmicroπανί

laquoΓια άλλη microια φορά οι Κούρδοι εmicroφανίστηκαν στη σκηνή της ιστορίας Αλλά αυτή τη φορά microε ένα σύστηmicroα αυτοάmicroυνας και αυτοκυβέρνησης ειδικά για γυναίκες οι οποίες microπορούν πλέον microετά από χιλιετίες να γράψουν για πρώτη φορά τη δική τους ιστορία Οι φιλοσοφικές microας αντιλήψεις microας κατέστησαν γυναίκες microε επίγνωση του γεγονότος ότι microπορούmicroε να ζήσουmicroε microόνο microέσω της αντίστασης Η επανάστασή microας εκτείνεται πολύ πιο πέρα από αυτόν τον πόλεmicroο Για να επιτύχεις είναι ζωτικής σηmicroασίας το να γνωρίζεις για τι microάχεσαιraquo

Πηγή httpwwwtelesurtvnetenglishopinionKurd-ish-Womens-Radical-Self-Defense-Armed-and-Political-20150707-0002html

Η Dilar Dirik είναι microέλος του κουρδικού γυναικείου κινήmicroατος συγγραφέας και διδακτορική φοιτήτρια στο Τmicroήmicroα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστηmicroίου του Κέιmicroπριτζ Αρθρογραφεί σε διεθνείς ιστότοπους Η έρευνά της επικεντρώνεται στο κουρδικό απελευθερωτικό κίνηmicroα και στις αυτόνοmicroες κοινότητες της Ροζάβα καθώς και στη σχέση microεταξύ φύλου και εξουσιαστικών θεσmicroών Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητριών του B-FEST

38 Acirc

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης αρχικά για τα ετερόφυλα ζευγάρια ψηφίστηκε το 2008 παρά τη θέληση της ελληνικής πολιτείας προκειmicroένου να ευθυγραmicromicroιστεί

αυτή microε την ευρωπαϊκή οδηγία Στο ελληνικό συγκείmicroενο εξάλλου ο γάmicroος είναι αυτός που αποτελούσε και αποτελεί την εγγύηση της συνέχισης της παράδοσης αλλά και του έθνους κατrsquo επέκταση Οπότε προς τι ο ερχοmicroός καινών δαιmicroονίων Τότε προς αποφυγή άλλων laquoπαρεξηγήσεωνraquo και laquoπαρεκτροπώνraquo είχε ξεκαθαριστεί σε όλους τους τόνους ότι τα οmicroόφυλα ζευγάρια microένουν εκτός της συγκεκριmicroένης ρυθmicroίσεως Το κράτος πιστό και ευθυγραmicromicroισmicroένο microε τα χρηστά ήθη και έθιmicroα στη δεδοmicroένη χρονική και πολιτική συγκυρία επέλεξε να τα διαχωρίσει από τα ετερόφυλα ζευγάρια και να συντηρήσει τη microη θεσmicroική τους αναγνώριση αναπαριστώντας τα ως το laquoαλλότριοraquo και το ξένο Η λογική που επικρατούσε και σε πολύ microεγάλο βαθmicroό συνεχίζει και επικρατεί είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ας υπάρχουν ανάmicroεσα microας αρκεί να microην είναι ορατοί θεσmicroικά αλλά και κοινωνικά Ας παραmicroείνουν οι laquoάλλοιraquo που θα ορίζουν τους laquoεmicroείςraquo οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους κανονικούς τους οικογενειάρχες τους ετεροφυλόφιλους τους φυσιολογικούς τους laquoκανονικούςraquo Αυτοί που microπορεί να ασκούν σωmicroατική και ψυχολογική βία στις συζύγους συντρόφους και στα παιδιά τους αλλά παρόλα αυτά να αξιολογούνται ως οι laquoκανονικοίraquo γιατί αυτοί microπορούν να αναπαράγουν το έθνος microε τον laquoφυσιολογικόraquo ορθόδοξο τρόπο

Η διοργάνωση των Pride κάθε χρόνο στην Αθήνα και πλέον και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας microε τις όποιες αντιφάσεις επικρίσεις και αστοχίες παρατηρούνται σε αυτά υπήρξαν σηmicroαντικές στιγmicroές ορατότητας για τα υποκείmicroενα αυτά που στη δουλειά στην οικογένεια ακόmicroα και ενώπιον των φίλων τους παραmicroένουν αόρατα σε σχέση microε τη σεξουαλικότητά τους Είναι γνωστό το αφήγηmicroα laquoότι κάνουν ας το κάνουν στο κρεβάτι τουςraquo Περιορισmicroός δηλαδή της σεξουαλικότητας της έκφρασης και εν γένει της ύπαρξής τους microόνο στον ιδιωτικό και όχι στον δηmicroόσιο χώρο

Και ποίου δηλαδή είναι προνοmicroιακός χώρος ο δηmicroόσιος χώρος θα microπορούσε να αναρωτηθεί κάποιοςα Μα φυσικά των laquoκανονικώνraquo αυτών που δεν διασαλεύουν microε οιονδήποτε τρόπο την υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση Ίσως για αυτό τα φιλιά στα θεωρία της βουλής αλλά και έξω από αυτήν από οmicroόφυλα ζευγάρια προκάλεσαν πλήθος αντιδράσεων και την παραγωγή λόγων microίσους ρατσισmicroού και οmicroοφοβίας από πρόσωπα που χειρίζονται και διαχειρίζονται τον δηmicroόσιο λόγο πολιτικούς δηmicroοσιογράφους κα Το δηmicroόσιο κάδρο ακόmicroα κι αν ψηφίστηκε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης δεν συmicroπεριλαmicroβάνει αυτούςες που microε τις σεξουαλικές επιλογές τους είναι δυνατόν να αναστατώνουν τη δηmicroόσια τάξη Γιατί δηλαδή ένα ετερόφυλο ζευγάρι να φιλιέται στον δρόmicroο και ένα οmicroόφυλο όχι και να πρέπει να πηγαίνει σε συγκεκριmicroένους χώρους για να νιώθει ασφαλές περιορίζοντας microε αυτόν τον τρόπο την ορατότητά του και κατrsquo επέκταση την ίδια του την ύπαρξη Άρα εδώ χρειάζονται κι άλλες διαδικασίες και αυτές σίγουρα δεν θα πρέπει να τις περιmicroένουmicroε από το κράτος

Εξάλλου το ΚΚΕ διαmicroέσου τόσο του κυρίου Γκιόκα όσο και της κυρίας Παπαρήγα διατυmicroπάνισαν στη Βουλή ότι η οmicroοφυλοφιλία είναι ιδιωτική υπόθεση συντηρώντας και αναπαράγοντας τη διάκριση και την αποmicroόνωση αυτών των ανθρώπων Χαρακτηριστικά δήλωσε η κα ΠαπαρήγαlaquoΕmicroείς δεχόmicroαστε ότι microπορούν να υπάρχουν πολλές microορφές συmicroβίωσης αλλά δεν δεχόmicroαστε να θεωρείται οικογένεια γιατί εκεί πάmicroε microε βάση τη σεξουαλικότητα ∆εν τα αντιmicroετωπίζουmicroε microε πνεύmicroα ηθικιστικό αλλά πρέπει να τα δεις ως κοινωνική σχέση ∆εν microπορεί οι microορφές συmicroβίωσης να καθορίζονται έτσι Αύριο microπορούν να ζουν σε κοινόβια να ζουν δεκαπέντε microαζί ως κοινόβιοraquoΚαι συνεχίζοντας αναφέρει laquoνα γίνουν αλλαγές που να εξασφαλίζουν ατοmicroικά δικαιώmicroατα ποιος θα microε κηδεύσει ποιος δεν θα microε κηδεύσει σε ποιον microπορώ να αφήσω την περιουσία microου Αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι microπορεί να υπάρχει ισοτιmicroία όλων των microορφών συmicroβίωσης Πρέπει να είναι κάποιο κριτήριο και το κριτήριο στην κοινωνία που ζούmicroε είναι αυτό

Το σύμφωνο συμβίωσης και ο δύσκολος δρόμος του μετά

Ελιάνα Καναβέλη∆ιδάκτωρ Κοινωνιολογίας

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

39Acirc

Τα ετερόφυλα ζευγάρια microε στόχο την αναπαραγωγήraquoΑξίζει να σηmicroειωθεί ότι τόσο το ΚΚΕ όσο και η Χρυσή Αυγή ψήφισαν κατά της ψήφισης του συmicroφώνου συmicroβίωσης

Η επέκταση του συmicroφώνου συmicroβίωσης ψηφίστηκε τον Φλεβάρη του 2016 όταν αυτό εmicroφανίζεται ιστορικά για πρώτη φορά το 1936 στον Ισπανικό Εmicroφύλιο Και όταν σε διάφορες χώρες του κόσmicroου ισχύει και ο γάmicroος microεταξύ των οmicroόφυλων ζευγαριών Ο θεσmicroός του γάmicroου ωστόσο είναι ένα αmicroφιλεγόmicroενο ζήτηmicroα και ένα πεδίο στο οποίο ασκείται γόνιmicroη κριτική για τις εξουσιαστικές και ιεραρχικές σχέσεις που παράγονται και αναπαράγονται εντός αυτού καθώς και της συντήρησης του δυϊστικού προτύπου Ένα δυϊστικό πρότυπο που πολλές φορές παραγνωρίζει και αποκρύπτει τον πλούτο των σχέσεων που ανθίζουν ακόmicroα και σε τούτο τον σκοτεινό τόπο και οι οποίες δεν προβλέπονται από κανένα σύmicroφωνο συmicroβίωσης η γάmicroο

∆υστυχώς όmicroως microε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και για τα οmicroόφυλα ζευγάρια αυτός ο δυϊσmicroός συντηρείται Γιατί επιτρέπεται εκ νέου η σύναψη σχέσης πάλι σε δυο άτοmicroα ακόmicroα και αν για τα ελληνικά δεδοmicroένα θεωρείται προχωρηmicroένη κίνηση Ταυτόχρονα η ύπαρξη άλλων microορφών οικογένειας που ξεπερνούν το πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας αποκλείονται Έρχονται τώρα αυτές να αποτελέσουν τους χρήσιmicroους laquoάλλουςraquo οι οποίοι θα βοηθούν στην ύπαρξη των χρήσιmicroων laquoεmicroείςraquo και που ενδεχοmicroένως θα λειτουργούν ως θεmicroατοφύλακες της αν και laquoδιαστρεβλωmicroένης σίγουρα καλύτερα διαχειρίσιmicroης κατάστασης Γιατί το κράτος δεν θα ασκήσει καmicroία πολιτική ή δεν θα ψηφίσει κανέναν νόmicroο που δεν θα συντηρεί το κυρίαρχο δυϊστικό microοντέλο Το εξέφρασε η Παπαρήγα άλλωστε microε τον καλύτερο τρόπο Για αυτό η microια κατάκτηση σε επίπεδο δικαιωmicroάτων δεν θα πρέπει να λειτουργεί εφησυχαστικά αλλά να χρησιmicroοποιείται ως έδαφος για την αmicroφισβήτηση των κυρίαρχων αντιλήψεων

Γιατί καλό είναι να ρυθmicroίζονται τα κληρονοmicroικά αλλά τα κληρονοmicroικά συνειρmicroικά παραπέmicroπουν στον θάνατο και

το ζητούmicroενο είναι η ζωή Το ζήτηmicroα της παιδοθεσίας αλλά και άλλα κρίσιmicroα και καθηmicroερινά ζητήmicroατα δεν ρυθmicroίζονται από το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και αυτό αποτελεί ένα νέο πεδίο διεκδικήσεων αλλά και αmicroφισβητήσεων απέναντι στο κράτος και κυρίως στην αντίληψη microε την οποία νοmicroοθετεί

Είναι ωστόσο ιδιαίτερα σηmicroαντικός ο αγώνας που κάνουν αρκετοί άνθρωποι για να αναγνωριστούν ως ισότιmicroοι από το κράτος Να έχουν τα ίδια δικαιώmicroατα microε τοντην οποιοδήποτε ετεροφυλόφιλοη Όλοι και όλες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώmicroατα αρκεί αυτό θα λέγαmicroε να λειτουργεί στην κατεύθυνση της ατοmicroικής και κατrsquo επέκταση συλλογικής απελευθέρωσης να δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στο υποκείmicroενο να ζει αυτόνοmicroα και να διδάσκεται από τις εmicroπειρίες του Να συνειδητοποιεί την επιλογή της επιλογής του και να απεγκλωβίζεται από το πειθήνιο σώmicroα Αυτός είναι ο δρόmicroος για να ξεπεράσουmicroε το στάδιο της ανωριmicroότητας και να εισέλθουmicroε σε αυτό της ωριmicroότητας (Χατζηπιέρας 2011)

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης πρέπει να ιδωθεί ως microόνο η αρχή και microια αmicroφισβήτηση βαθιά και γόνιmicroη να καλλιεργηθεί για να δούmicroε τους εαυτούς microας πέρα από το κράτος Εmicroείς οι ίδιοι και οι ίδιες να καθορίζουmicroε τις ζωές microας και να φτάσουmicroε σε ένα σηmicroείο ώστε πραγmicroατικά να microην έχουmicroε ανάγκη το κράτος Στο σηmicroείο που η κοινωνία microε τις όποιες αντιφάσεις της θα είναι δεκτική στο οποιοδήποτε διαφορετικό χωρίς να έχει επέmicroβει προηγουmicroένως το κράτος Όσο σηmicroαντική είναι η ύπαρξη δικαιωmicroάτων άλλο τόσο σηmicroαντική είναι και η διαχείρισή τους microε τρόπο που να πηγαίνει παραπέρα και να οδηγεί στην ατοmicroική και συλλογική απελευθέρωση

Βιβλιογραφία

Jacson Stevi (2011) lsquoHeterosexuals Hierarchies A Commentary on Sex and Sexualityrsquo Sexualities 2011 1412 Sage PublicationsΜπάτλερ Τζούντιθ 2008[1993] laquoΣώmicroατα microε σηmicroασία Οριοθετήσεις του laquoφύλουraquo στον λόγοraquo microτφρ Πελαγία Μαρκέτου εισ-επιστ επιmicro Αθηνά Αθανασίου Αθήνα ΕκκρεmicroέςΜπάτλερ Τζούντιθ 2009[1990] laquoΑναταραχή φύλου Ο φεmicroινισmicroός και η ανατροπή της ταυτότηταςraquo microτφρ Γιώργος Καράmicroπελας εισ-επιστ επιmicro Βενετία Καντσά Αθήνα ΑλεξάνδρειαΧατζηπιέρας Μάρκος (2011) laquoΟmicroοκανονικότητα και Ετεροκανονικότητα Όψεις του ίδιου νοmicroίσmicroατοςraquo εισήγηση στην οmicroώνυmicroη εκδήλωση που πραγmicroατοποιήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς αντιεξουσιαστικού φεστιβάλ b-fest του περιοδικού Βαβυλωνία Σχολή Καλών Τεχνών 2652011

httpwww902greidisivoyli83712syzitisi-toy-symfonoy-symviosis-oi-omilies-ton-voyleyton-toy-kke-video

40 Acirc

Πόσο συχνά έχετε αφήσει ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου ψάχνοντας τι υπάρχει για να φάτε Αυτή η δηmicroοφιλής και εκ πρώτης όψεως αγαθή πράξη είναι

microία microεταξύ πολλών άλλων που σύmicroφωνα microε τον ∆ιευθυντή της Αmicroερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών James Clapper microπορεί σύντοmicroα να αναδειχτεί ως πηγή πληροφοριών που θα χρησιmicroοποιείται για τη διαχείριση και ndashαναmicroφισβήτηταndash τον έλεγχο των πολιτών και των καταναλωτών

Μέρος ενός κινήmicroατος που αναφέρεται ως ldquoInternet of Thingsrdquo (IoT) το καινούριο laquoέξυπνο-ψυγείοraquo και ο laquoέξυπνος-φούρνοςraquo της Samsung είναι τα τελευταία προϊόντα της σειράς laquoέξυπνο-σπίτιraquo που επιχειρούν να ενσωmicroατώσουν όλες τις συσκευές τις εφαρmicroογές και τα αντικείmicroενα που χρησιmicroοποιούν αισθητήρες και δίκτυα πληροφοριών σε όλα τα σπίτια τις επιχειρήσεις τους

Θα Ενισχύσει το ldquoInternet Of Thingsrdquo τις ∆υνατότητες της Επιτήρησης

Chris SpannosΜετάφραση Στέφανος Μπατσής

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

χώρους εργασίας και τα αυτοκίνητα Θεωρείται ότι θα αποτελέσει την επόmicroενη επανάσταση των υπολογιστών και προβλέπεται να αναδειχθεί σε microία βιοmicroηχανία πολυ-τρισεκατοmicromicroυρίων δολαρίων microέσα στην επόmicroενη δεκαετία Ωστόσο αυτό που είναι άγνωστο σε πολλούς είναι ότι αυτά τα πράγmicroατα microπορούν να microεταmicroορφωθούν σε microυστικές συσκευές παρακολούθησης

laquoΣτο microέλλον οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να χρησιmicroοποιούν το ΙοΤ για ταυτοποίηση επιτήρηση παρακολούθηση εν τοπισmicroό τοποθεσίας και στρατολόγηση ή για να αποκτούν πρόσβαση σε δίκτυα ή πιστοποιήσεις χρηστώνraquo ανέφερε ο Clapper σε δηmicroόσια κατάθεση στην Αmicroερικάνικη Γερουσία την Τρίτη

Η laquoέξυπνη-τηλεόρασηraquo της Samsung έγινε γνωστή στο κοινό για την ικανότητά της να ακούει κρυφά τους χρήστες που microιλούσαν microεταξύ τους ενώ έβλεπαν την αγαπηmicroένη τους εκποmicroπή Εξίσου αβλαβή παιχνίδια όπως η Βarbie της Mattel που ενεργοποιείται microέσω Wi-Fi microπορεί να χακαριστεί και να microεταmicroορφωθεί σε κούκλα κατάσκοπος κρυφακούγοντας προσωπικές συνοmicroιλίες microεταξύ παιδιών κουκλών και γονέων ndash οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι η ιδιωτικότητά τους παραβιάζεται Με τον ίδιο τρόπο microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν εσωτερικά microικρόφωνα σε αυτοκίνητα για να καταγράψουν κρυφά τους επιβάτες και να στείλουν τις συνοmicroιλίες τους σε τρίτα microέρη

Πολλές επιχειρήσεις ndashmicroεταξύ αυτών η Apple η Gen-eral Electric η Nike και η Googlendash επενδύουν σε τεχνολογίες που θα συνδέουν καθηmicroερινά αντικείmicroενα microε το IoT και θα επεξεργάζονται τις πληροφορίες των χρηστών microέσα από υπηρεσίες cloud H αναmicroενόmicroενη αύξηση των δεδοmicroένων που παράγονται από τους χρήστες έχει προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς για το ότι βαδίζουmicroε σε microία κλιmicroάκωση της επιτήρησης Οι

Ο Chris Spannos είναι Αmicroε-ρικάνος ακτιβιστής δηmicroοσιο-γράφος συγγραφέας εκδότης παραγωγός και web developer microε πάνω από 18 χρόνια εmicroπει-ρίας σε αυτοδιαχειριζόmicroενα media Συντάκτης της ηλε-κτρονικής πλατφόρmicroας New Internationalist Magazine και του teleSUR English καθώς και

παλαιότερα του NYTimes eXaminer και του Imaginary Lines Μέλος του αmicroερικανικού δικτύου ZNet και ZCom Εχει εκδόσει το βιβλίο Real Utopia Participatory Society for the 21st Century (AK Press 2008) Εχει συνεισφέρει κεφάλαια σε βιβλία όπως το The Accumulation of Freedom (AK Press 2012) και το The End of the World as We Know It (AK Press 2014) Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

41Acirc

υπηρεσίες επιβολής του νόmicroου και οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να αρχίσουν να δίνουν εντολές στη Samsung στη Google ή σε πωλητές άλλων διαδικτυακών συσκευών αναγκάζοντάς τους να επιβάλουν microια ενηmicroέρωση ή να γυρίσουν έναν ψηφιακό διακόπτη για να υποκλέψουν τις προσωπικές συνοmicroιλίες ενός στόχου

Αυτές οι τάσεις ακολουθούν τις ήδη υπάρχουσες ανησυχίες για την κυβερνητική κατασκοπεία Το 2013 ο πρώην ανάδοχος έργων της NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας) Εdward Snowden αποκάλυψε ότι η υπηρεσία των ΗΠΑ και οι συνεργάτες της παρακολουθούσαν παράνοmicroα πολίτες στο εσωτερικό και το εξωτερικό καθώς και ότι κατασκόπευαν προέδρους και πρωθυπουργούς άλλων κρατών Έκτοτε διάφοροι ιδεολογικοί κύκλοι οmicroάδες για τα ανθρώπινα δικαιώmicroατα και πολίτες παγκοσmicroίως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την εξάπλωση της παράνοmicroης συλλογής πληροφοριών microέσω της καταπάτησης της ιδιωτικότητας των αστικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωmicroάτων

Τον τελευταίο χρόνο η Privacy International έχει αποκαλύψει παρακολουθήσεις στην Ουγκάντα στο Πακιστάν στην Κολοmicroβία και τη Σιγκαπούρη Η ∆ιεθνής Αmicroνηστία έχει προειδοποιήσει ότι οι κυβερνήσεις laquoσκουπίζουνraquo ηλεκτρονικά δεδοmicroένα

κάθε είδους και ότι η Βρετανική κυβέρνηση laquoείναι microεταξύ των βασικών ενόχωνraquo Τον ∆εκέmicroβρη η PEN International επέδειξε σοβαρές ανησυχίες σχετικά microε laquoτον υπερβολικό βαθmicroό ελέγχου που οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να ασκήσουν πάνω σε νόmicroιmicroες δηmicroόσιες συνοmicroιλίες στο διαδίκτυοraquo Στην Πολωνία χιλιάδες συνειδητοποιηmicroένοι πολίτες τον τελευταίο καιρό διαδηλώνουν κατά της κυβερνητικής επέκτασης των microέσων παρακολούθησης Και τώρα ο Clapper προειδοποιεί σχετικά microε τη χρήση του IoT για τη συλλογή πληροφοριών Ο κόσmicroος είναι ανήσυχος

Η επιτήρηση εγείρει πολλά πολιτικά και εθνικά προβλήmicroατα Χωρίς νοmicroική κάλυψη η παρακολούθηση στρεβλώνει τις δηmicroοκρατικές αρχές και πρακτικές Οι κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι είναι προς το συmicroφέρον της εθνικής ασφάλειας το να συλλέγουν κρυφά πληροφορίες από τους πολίτες Έρευνες δείχνουν ότι οι ίδιες κυβερνήσεις επιθυmicroούν να έχουν πρόσβαση σε εταιρικούς λογαριασmicroούς ώστε να ψάχνουν τα αρχεία καταναλωτών Ενώ ο κόσmicroος οικειοθελώς microοιράζεται και αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία για τους ίδιους τις οικογένειες και τους φίλους τους στα microέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε microέρα το Αmicroερικανικό Υπουργείο Άmicroυνας έχει microελετήσει εκτενώς πώς να επηρεάζει αυτούς τους χρήστες Και το Facebook αmicroφιλεγόmicroενα ψάχνει να microάθει πώς να ελέγξει

42 Acirc

τα συναισθήmicroατα των χρηστών microε το να χειρίζεται τη ροή των ειδήσεών του

Η κυβέρνηση και η επιχειρηmicroατική δύναmicroη έχουν εξαπλωθεί microέσω των διαύλων της επικοινωνίας και της τεχνολογίας της πληροφορίας Το ldquoInternet of Thingsrdquo θα επιτρέψει περαιτέρω αυτή την εξάπλωση microέσω της σύνδεσης των συσκευών Όσο πιο πολύ οι αρχές υποκλέπτουν πληροφορίες από τους παρόχους υπηρεσιών και τις υπηρεσίες cloud τόσο οι αθώες στιγmicroές της καθηmicroερινότητας ndashτο microαγείρεmicroα η οδήγηση το παιχνίδι η χαλάρωση microπροστά από την τηλεόρασηndash θα γίνουν πλούσιες πηγές συλλογής πληροφοριών που θα τροφοδοτούν τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες σχετικά microε τις προσωπικές επιλογές και κοινωνικές συmicroπεριφορές από τα πιο microικρά microέχρι και τα πιο microεγάλα Με τόση πολλή τεχνολογία βέβαια το ρίσκο βρίσκεται στο πώς θα εφαρmicroοστεί Αν οι άνθρωποι είχαν προτεραιότητα τέτοια δεδοmicroένα θα microπορούσαν ιδανικά να τροφοδοτούν microε πληροφορίες την κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις ώστε να προσπαθούν και να διασφαλίζουν microία περισσότερο δίκαιη κατανοmicroή των πόρων Τα ψυγεία θα microπορούσαν να microιλούν στους παραγωγούς σχετικά microε την κατανάλωση φαγητού παρέχοντας καλύτερες αξιολογήσεις ως προς τις ανάγκες και εξορθολογίζοντας την παραγωγή ώστε να αποφευχθεί η σπατάλη Όmicroως στην αγορά του κεφαλαίου η χρήση της τεχνολογίας θα είναι να ωφελήσει τις ήδη πλούσιες επιχειρήσεις και να ενδυναmicroώσει την κρατική εξουσία Θα συνεχίσουmicroε να παραβλέπουmicroε την πείνα και τις ανάγκες εκείνων που δεν microπορούν να συmicromicroετέχουν στην αγορά των προϊόντων στη σφαίρα του ldquoInternet of Thingsrdquo

Μπορεί η κρυπτογράφηση να βοηθήσει στη microη συλλογή των πληροφοριών microας από αυτό το πλαίσιο ndash αυτό το οποίο ξεπερνάει αρκετά τα όρια του Μεγάλου Αδελφού του Τζορτζ Όργουελ Όντως ως απάντηση στην παράβαση της παρακολούθησης οι πολίτες έχουν εφαρmicroόσει microια τεχνολογία κρυπτογράφησης στις επικοινωνίες τους Ανταποκρινόmicroενες στις ανάγκες της αγοράς κάποιες microεγάλες εταιρείες όπως η Apple η Google και το Facebook έχουν αναπτύξει υπηρεσίες και προϊόντα που παρέχουν τη δυνατότητα της κρυπτογράφησης όπου δεν υπάρχει κανένα άτοmicroο στη microέση που να microπορεί να κρυφακούει τις επικοινωνίες κάποιου χρήστη

Η αυξανόmicroενη χρήση της κρυπτογράφησης υποβοηθούmicroενη από microεγάλες εταιρείες που παρέχουν επιλογές για ασφαλείς επικοινωνίες έχει ανησυχήσει κυβερνητικούς αξιωmicroατούχους Στις ΗΠΑ το FBI η CIA και η NSA έχουν εδώ και καιρό παραπονεθεί ότι laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo όπου το κενό microεταξύ της κυβερνητικής εξουσίας και της τεχνολογικής δυνατότητας για τη συλλογή πληροφοριών διευρύνεται

Σε microία πρόσφατη έρευνα που δηmicroοσιεύτηκε από το Πανεπιστήmicroιο του Harvard ειδικοί στην παρακολούθηση και τη διαδικτυακή ασφάλεια παραθέτουν ότι οι επικοινωνίες κινούνται σταθερά

πέρα από το εύρος του κυβερνητικού ελέγχου Η κυβέρνηση εκφράζει φόβους πως ένα laquoάνοιγmicroα κλείνειraquo και εφόσον κλείσει θα είναι πλέον laquoτυφλοίraquo Ωστόσο οι ειδικοί δεν συmicroφωνούν δηλώνοντας ότι η microεταφορά του laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo laquoδεν αποτυπώνει την παρούσα κατάσταση και την πορεία της τεχνολογικής ανάπτυξηςraquo

Όπως έχει αναγνωριστεί από τους ειδικούς οι περισσότερες εταιρείες είναι απίθανο να υιοθετήσουν τεχνολογίες κρυπτογράφησης Οι περισσότερες microπορούν να εξαργυρώσουν ήδη συλλεγmicroένες πληροφορίες microε το να πωλούν στοχευmicroένες διαδικτυακές διαφηmicroιστικές ευκαιρίες Στην πραγmicroατικότητα η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες επικοινωνίας βασίζονται στην πρόσβαση των δεδοmicroένων του χρήστη για τα έσοδα και τη λειτουργικότητα του προϊόντος Τα λογισmicroικά οικοσυστήmicroατα έχουν την τάση να είναι ευάλωτα γεγονός που microπορεί να καταστήσει τη διαδεδοmicroένη χρήση της τεχνολογίας της κρυπτογράφησης δύσκολη Πολλές από τις εταιρείες που παρέχουν επιλογές κρυπτογράφησης παρέχουν εξίσου πληροφορίες στις κυβερνήσεις οι οποίες microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν για παρακολούθηση

Το IoΤ θα αλλάξει το περιβάλλον και τον προσωπικό microας χώρο Αυτές οι αλλαγές θα παρέχουν περισσότερες δυνατότητες για παρακολούθηση Η ιδιωτικότητα χάνεται Η επιτήρηση θα ξεπεράσει (όπως έχει εδώ και καιρό ξεπεράσει) τους ισορροπηmicroένους στόχους της εθνικής ασφάλειας Παρrsquo όλα αυτά πολλοί θα επηρεαστούν από τους ισχυρισmicroούς της κυβέρνησης να αυξήσει την επιτήρηση για τη δική microας προστασία Ενώ η IoΤ επανάσταση υπόσχεται άνεση και ευκολία είmicroαστε πρόθυmicroοι να παρέχουmicroε στις κυβερνήσεις και τις εταιρίες ακόmicroη περισσότερες προσωπικές πληροφορίες σε microία παράλληλη επανάσταση παρακολούθησης που θα κλιmicroακώσει τη διαχείριση και τον έλεγχο των ανθρώπων και της κοινωνίας

Πηγή httpnewintorgblog20160211will-the-internet-of-things-boost-surveillance-capabilities

43Acirc

Η Φύση του ανθρώπουΣκέψεις από την Ηθική και την Αλληλοβοήθεια του Κροπότκιν

∆ανάη Κασίmicroη

laquoΠράγmicroατι microήπως η ζωή και όλη η ιστορία των ανθρώπων δε microας

διδάσκουν ότι αν οι άνθρωποι καθοδηγούνταν αποκλειστικά από

σκέψεις προσωπικού οφέλους δε θα ήταν εφικτή καmicroία κοινωνική ζωή

Ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι

ο microέγας σοφιστής και ότι το microυαλό του microπορεί να βρει microε εκπληκτική

ευκολία κάθε λογής δικαιολογία για εκείνο στο οποίο τον ωθούν οι

επιθυmicroίες και τα πάθη τουraquo[1]

laquoη τεράστια σηmicroασία της αρχής της αλληλοβοήθειας αναδεικνύεται

πλήρως στο πεδίο της ηθικής Όποιες όmicroως και αν είναι οι απόψεις

microας για την προέλευση του ενστίκτου της αλληλοβοήθειας ndashείτε η

καταγωγή του θεωρείται βιολογική είτε υπερφυσικήndash microπορούmicroε να

εντοπίσουmicroε την ύπαρξή του ήδη στα κατώτερα επίπεδα του ζωικού

βασιλείου και από αυτό το επίπεδο microπορούmicroε να παρακολουθήσουmicroε

την αδιάκοπη εξέλιξή του εις πείσmicroα πολλών αρνητικών παραγόντων σε

όλες τις φάσεις της ανθρώπινης προόδου microέχρι τις microέρες microαςraquo[2]

Πιοτρ Κροπότκιν

AcircEacuteAcircEumlEacuteIuml

44 Acirc

Η απάντηση στο ερώτηmicroα που αφορά στον

προσδιορισmicroό της φύσης του ανθρώπου και πιο

συγκεκριmicroένα στο αν ο άνθρωπος είναι καλός ή

κακός microπορεί να φαντάζει εξαιρετικά νεφελώδης Παρόλα

αυτά το θέmicroα αυτό είναι πάντοτε επίκαιρο διότι παρά

τη σχετικότητα αυτών των αντίθετων προσδιορισmicroών

οι ασκούντες εξουσία microάς προσφέρουν laquoαπλόχεραraquo την

απάντηση για να microας διευκολύνουν Η επιβολή αυταρχικών

κανόνων και η δηmicroιουργία laquoχρωmicroατιστών κελιώνraquo από

τα κράτη βασίζεται ακριβώς στην παραδοχή ότι ο

άνθρωπος είναι σίγουρα κακός ανταγωνιστικός και σε

καmicroία περίπτωση καλός Από τον Κιmicro Γιονγκ Ουν microέχρι τον

Τζιχάντι Τζον και τους εθελοντές για τους πρόσφυγες ο

χαρακτηρισmicroός του ανθρώπου ως καλού ή κακού δεν είναι

εύκολη υπόθεση διότι κανείς δεν γνωρίζει τι θα γινόταν αν

κάποιος άνθρωπος κατά κανόνα καλοκάγαθος κατακτούσε

microια microέρα την εξουσία

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του πλανήτη

είναι παγιδευmicroένοι στη δίνη του ολοκληρωτισmicroού της

αναγκαστικής τήρησης νόmicroων και πλαισίων επιβαλλόmicroενων

από τα πάνω Το γεγονός ότι οι εξουσιαστές του πλανήτη και

ιδιαίτερα εκείνοι που κατέχουν όπλα microαζικής καταστροφής

και ισχυρό στρατό αποτελούν προφανέστατα την εκδήλωση

της κακής πλευράς του ανθρώπου microε αποτέλεσmicroα η microεγάλη

microάζα να προσπαθεί να επιβιώσει αλληλοσπαρασσόmicroενη

δεν σηmicroαίνει καθόλου ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός

Μία τέτοια παραδοχή η οποία πραγmicroατοποιείται από

την πλειοψηφία των ανθρώπων του δυτικού κόσmicroου

προκειmicroένου να δικαιολογήσουν την υποταγή τους στο

παγκόσmicroιο καταπιεστικό σύστηmicroα είναι microάλλον αφελής

Είναι διαφορετικό να τονίζει κανείς την ύπαρξη ρίσκου σε

microια απόπειρα επαναστατικής αντίδρασης λόγω της ισχύος

του αντιπάλου και εντελώς διαφορετικό να ενσωmicroατώνει

στη σκέψη του την κυρίαρχη επιταγή των καταπιεστών

Από την άλλη δεν microπορούmicroε να πούmicroε ότι ο άνθρωπος

είναι φύσει καλός διότι αν ήταν έτσι τότε microάλλον δεν θα

είχαmicroε φτάσει ποτέ στο σηmicroείο να ανεχόmicroαστε το 3 του

πλανήτη να κυβερνά το υπόλοιπο 97 και ακολούθως

να απολαmicroβάνει αντίστοιχο ποσοστό του παγκόσmicroιου

πλούτου Η αδράνεια των πολλών και καταπιεζόmicroενων δεν

συνεπάγεται καλοσύνη ή κακία αυτών αλλά καταδεικνύει

ίσως τον φόβο και την ενσωmicroάτωση στο σύστηmicroα Βέβαια

ας ελπίσουmicroε όπως και ο Noam Chomsky[3] ότι οι άνθρωποι

επιθυmicroούν να είναι ελεύθεροι και να ελέγχουν τη ζωή τους

και όχι να είναι καταπιεζόmicroενοι Θεωρητικά δεδοmicroένου

ότι οι καταπιεζόmicroενοι αποτελούν την πλειοψηφία εάν

το επιθυmicroούσαν και υπό τις κατάλληλες συνθήκες θα

διεκδικούσαν την ελευθερία Το γεγονός ότι οι διεκδικήσεις

αν και υπαρκτές δεν είναι επαρκείς δεν microας επιτρέπει να

διατυπώσουmicroε microε απόλυτη σιγουριά ότι ο άνθρωπος από

τη φύση του επιθυmicroεί να ελέγχει και να ορίζει ο ίδιος τη

ζωή του ούτε όmicroως και το αντίθετο

Ο Κροπότκιν ανατρέχει στους κανόνες της επιστήmicroης

προκειmicroένου να κατανοήσει το τι είναι ο άνθρωπος

όπως έκαναν και οι Μπακούνιν και Προυντόν Θεωρεί ότι

ο άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο κοmicromicroάτι του υλικού

κόσmicroου και ότι η κοινωνικότητα είναι microια βιολογική

αναγκαιότητα στο πλαίσιο του συλλογικού αγώνα για την

επιβίωση[4] Ο Πρίγκιπας βασίστηκε στην επισήmicroανση του

∆αρβίνου στο έργο του laquoΗ καταγωγή του ανθρώπουraquo

σχετικά microε την πρακτική της αλληλοβοήθειας microεταξύ

των οmicroοειδών όντων για να συmicroπεράνει ότι αποτελεί

τον κανόνα στη ζωή των έmicroβιων όντων Υποστήριξε

συνεχίζοντας τη σκέψη του ∆αρβίνου ότι η έννοια της

αλληλοβοήθειας διαδραmicroατίζει σηmicroαντικό ρόλο στην

εξελικτική διαδικασία σε αντίθεση microε τον ανταγωνισmicroό

και τη σύγκρουση βασιζόmicroενος στην παραδοχή ότι

τα είδη που καταφέρνουν να επιβιώσουν είναι εκείνα

που συνεργάζονται και όχι τα microεmicroονωmicroένα άτοmicroα που

ενδεχοmicroένως να είναι δυνατότερα από τη φύση τους

Το γνωστό αυτό συmicroπέρασmicroα του microεγάλου αναρχικού

στοχαστή απαντάει microέχρι και σήmicroερα και θα συνεχίσει να

απαντάει στο microέλλον σε εκείνους που αρνούνται την ύπαρξη

αυτού του στοιχείου ως επικρατέστερου στον άνθρωπο και

εστιάζουν κυρίως στις ανταγωνιστικές και πολεmicroικές του

τάσεις Είναι εmicroφανές ότι η διαπίστωση της τερατώδους

πλευράς ως επικρατέστερης στον άνθρωπο σε σχέση microε

τα ευγενή του αισθήmicroατα όπως υποστηρίζει και ο Χοmicroπς

εξυπηρετεί τα συmicroφέροντα των καταπιεστών Αναmicroφίβολα

στο πρόσωπο των λίγων ανθρώπων που κατέχουν την

εξουσία στον πλανήτη λόγω του γεγονότος και microόνο ότι

την κατέχουν παρατηρείται η πιο καταστροφική σκοτεινή

και θα λέγαmicroε laquoκακήraquo πλευρά του ανθρώπου χωρίς να την

αποδίδουmicroε στη φύση του

Εποmicroένως το συmicroπέρασmicroα της φιλελεύθερης πλευράς

στη νεότερη εποχή ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός και

γιrsquo αυτό θα πρέπει να επιβάλλουmicroε κανόνες νόmicroους να

χαράσσουmicroε σύνορα και να κατασκευάζουmicroε βόmicroβες είναι

45Acirc

απόλυτα στρατευmicroένος διότι χωρίς αυτή τη διαπίστωση η

διατήρησή τους στην εξουσία θα ήταν αmicroφίβολη Όταν λοιπόν

τα κοινωνικά κινήmicroατα laquoφωνάζουνraquo και υπερτονίζουν την

απεριόριστη δύναmicroη των πολλών στην ουσία στοχεύουν στην

αφύπνισή τους microε τρόπο ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν

αξίζουν την τιmicroωρία του διαρκούς ελέγχου και της φυλάκισής

τους και ότι παράλληλα οι κατέχοντες την εξουσία γίνονται

laquoκακοίraquo επειδή διαφθείρονται από αυτήν Η διατύπωση των

ενστάσεων σχετικά microε την ύπαρξη της εξουσίας σε κάθε πτυχή

της καθηmicroερινής ζωής των απλών και αν όχι καταπιεσmicroένων

σίγουρα φυλακισmicroένων νοητικά ανθρώπων είναι βάσιmicroες

όmicroως υποπίπτουν σε ένα σφάλmicroα Η άσκηση εξουσίας στις

διαπροσωπικές σχέσεις δεν αποτελεί απαραίτητα εγγενές

στοιχείο του ανθρώπου Ο τελευταίος είναι κατrsquo ανάγκην

κοινωνικός και χαρακτηρίζεται από το διαρκές ένστικτο της

αλληλοβοήθειας microε σκοπό τη διατήρηση και την ευζωία

όπως περιγράφει ο Κροπότκιν Άρα παρατηρούmicroε ότι η

άσκηση εξουσίας των laquoαπό τα πάνωraquo διοχετεύεται ευθέως

στην καθηmicroερινή ζωή των laquoαπό τα κάτωraquo microε τέτοιον τρόπο

που οι τελευταίοι ωθούmicroενοι στην εξυπηρέτηση ιδίων

συmicroφερόντων να οmicroοιάζουν νοητικά και συνειδησιακά

microε τους πρώτους laquoόσο πιο εmicroφατικά επιβεβαιώνεται ο

οικονοmicroικός ατοmicroικισmicroός τόσο αύξανε σταθερά η υποταγή του

ατόmicroου στην πολεmicroική microηχανή του κράτους στο εκπαιδευτικό

σύστηmicroα στη νοητική πειθαρχία που απαιτείται για τη στήριξη

των κρατούντων θεσmicroών κτλraquo[5] Το συmicroπέρασmicroα αυτό έρχεται

σε σύγκρουση microε την παραπάνω άποψη του Χοmicroπς ότι οι

άνθρωποι οργανώνονται σε κοινωνίες τις οποίες συντηρεί ο

φόβος του κάθε ατόmicroου ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να

συσσωρεύει δύναmicroη για να διασφαλίζει την αυτοσυντήρησή

του διότι αν δεν το κάνει ο ίδιος θα το κάνει κάποιος άλλος

και έτσι θα βρεθεί στο έλεος κάποιου άλλου

Ταυτόχρονα ο Κροπότκιν στην αλληλοβοήθεια εστιάζει

στο γεγονός ότι στην εποχή του οι απλοί άνθρωποι των

τότε σύγχρονων κοινωνιών δηλαδή εκείνοι που δεν

κατέχουν την εξουσία υπηρετούσαν κάποιες αξίες και

αρχές όπως η αλληλοϋποστήριξη και η οmicroαδική συνεργασία

διαφοροποιούmicroενοι από το ατοmicroικιστικό microοντέλο

Συνακόλουθα αυτή τους η πρακτική συνέβαλε τα microέγιστα

στην ίδια τη διατήρηση των κοινωνιών παρά το γεγονός ότι

οι κυρίαρχοι θεσmicroοί καλλιεργούσαν ένα αξιακό σύστηmicroα που

εξυπηρετούσε τις ατοmicroικιστικές ανάγκες του καθενός microε στόχο

την ισχυροποίηση των θεmicroελίων του συστήmicroατος το οποίο

συγκροτούσαν Η σύγχρονη πραγmicroατικότητα δεν απέχει πολύ

εάν σκεφτεί κανείς ότι οι σηmicroερινοί άνθρωποι προκειmicroένου

να επιβιώσουν είναι υποχρεωmicroένοι να λειτουργήσουν στο

πλαίσιο του συντεταγmicroένου συστήmicroατος είτε ασκώντας οι ίδιοι

εξουσία είτε υφιστάmicroενοι την εξουσία τρίτων Οποιαδήποτε

πρακτική που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση microπορεί

να νοηθεί microόνο στις σχέσεις των ανθρώπων στην καθηmicroερινή

τους ζωή και όχι στο πλαίσιο των υπαρχόντων θεσmicroών

46 Acirc

Για παράδειγmicroα τα παιδιά ως microαθητές ή φοιτητές

αποκοmicroίζοντας τις γνώσεις που microεταδίδονται από τους

δασκάλουςκαθηγητές οι οποίοι microε τη σειρά τους

εκτελούν ένα ορισmicroένο πρόγραmicromicroα διδασκαλίαςσπουδών

συmicromicroετέχουν σε διαγωνίσmicroατα και εξετάσεις που έχουν

ανταγωνιστικό χαρακτήρα Είναι γνωστό σε όλους ότι

η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού συστήmicroατος εστιάζει

στην ανάδειξη των αρίστων οι οποίοι βέβαια συνήθως

επιβραβεύονται Λέω συνήθως διότι δεν ισχύει το ίδιο

για τα παιδιά φτωχών οικογενειών ή για τα παιδιά από

οικογένειες microη διαπλεκόmicroενες microε την εξουσία λόγω του

γεγονότος ότι ξεκινούν από άλλη βάση Παρόλα αυτά τα

ίδια τα παιδιά πολλές φορές βοηθούν αυτοβούλως το ένα

το άλλο λειτουργώντας συναγωνιστικά αποδεικνύοντας

ότι ο Κροπότκιν ίσως είχε δίκιο Επιπλέον στο θέmicroα της

κεντρικής microεταναστευτικής πολιτικής παρά το γεγονός ότι

τα κράτη είναι οχυρωmicroένα και περιχαρακωmicroένα στα σύνορά

τους η πρακτική ενός σηmicroαντικού microέρους των σύγχρονων

κοινωνιών επιδεικνύει εντελώς διαφορετική στάση Σήmicroερα

εκτός από τις πλέον επαναστατικές καταλήψεις στέγης για

τους microετανάστες ένα microεγάλο microέρος ελλήνων και όχι microόνο

πολιτών συνεισφέρει στον βαθmicroό που microπορεί στο έργο

της στήριξης αυτών των ανθρώπων Φυσικά όπως λέει ο

Κροπότκιν δεν εξαγνίζεται κανείς microε τη φιλανθρωπία Όmicroως

το σύγχρονο παράδειγmicroα της βοήθειας απέναντι στους

microετανάστες δεν microπορεί να απαξιωθεί microε ευκολία καθώς

αποτελεί ρωγmicroή στην κεντρική πολιτική του κράτους

laquoΗ κοινωνία των ανθρώπων δεν έχει θεmicroελιωθεί πάνω

στην αγάπη ούτε πάνω στη συmicroπόνια Έχει βασιστεί στη

συνείδηση της ανθρώπινης συντροφικότητας έστω και

αν είναι ενστικτώδηςraquo[6] Ο Κροπότκιν θεωρεί ότι αν ο

άνθρωπος θέλει να ζήσει microια ζωή στην οποία θα ασκεί

όλες του τις σωmicroατικές διανοητικές και συναισθηmicroατικές

δυνάmicroεις είναι αναγκαίο να λειτουργεί microε πνεύmicroα συλλογικό

ενδιαφερόmicroενος για τις κοινωνικές ανάγκες Σε αντίθετη

περίπτωση ο άνθρωπος σκεπτόmicroενος εγωιστικά και microε

επίκεντρο την ικανοποίηση αποκλειστικά των ατοmicroικών

του απολαύσεων θα οδηγηθεί στην καταστροφή Είναι

σηmicroαντικό να επισηmicroάνουmicroε σε αυτό το σηmicroείο ότι ο

πατέρας του αναρχισmicroού σε καmicroία περίπτωση δεν απαρνείται

όπως κάποιοι του καταλογίζουν την περίπτωση να οδηγηθεί

ο άνθρωπος σε επικίνδυνα αυτοκαταστροφικά microονοπάτια

εάν ενεργοποιηθούν τα κατώτερα ένστικτά του Το σίγουρο

είναι ότι όσο σχετικές και να είναι οι έννοιες του καλού

και του κακού άνθρωποι που εκmicroεταλλεύονται άλλους

ανθρώπους δεν microπορούν να νοηθούν σε microια κοινωνία microε

ελευθερία και ισότητα

Τα φαινόmicroενα δείχνουν πως οι άνθρωποι όντας ταυτόχρονα

laquoκαλοίraquo και laquoκακοίraquo δεν θα microπορούν να ζουν σε ελεύθερες

κοινωνίες όσο υπάρχουν εκmicroεταλλευόmicroενοι Με αυτή την

έννοια είτε έχουν microία laquoκαλήraquo πλευρά από τη φύση τους είτε

εκείνη καλλιεργείται microέσα από τη διαδικασία συγκρότησης

των κοινωνιών το ζητούmicroενο είναι να επικρατήσει της

laquoκακήςraquo Τελικά δεν έχει microεγάλη σηmicroασία να ορίσουmicroε το τι

είναι καλό και κακό όσο να προτάσσουmicroε την αποδέσmicroευση

της κοινωνικής διαmicroόρφωσης από άκαmicroπτες θεωρίες που

υποστηρίζουν το αmicroετάβλητο της φύσης microας και οι οποίες

microας απογοητεύουν και microας αδρανοποιούν Τίποτα δεν

είναι απόλυτο πόσο microάλλον η κατεύθυνση της κοινωνικής

κίνησης Φαντάζει ουτοπικό στα microάτια πολλών διότι κανείς

δεν microας έχει διδάξει τι υπάρχει πέρα από το κυρίαρχο Αυτό

είναι το ζητούmicroενο

______________________________

1 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

2 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

3 Νυκτεγερσία microέρος τρίτο laquoΠανεπιστήmicroιο της

βαρβαρότηταςraquo Μάιος 2010 σελ 70

4 Κώστας Γαλανόπουλος laquoΟ κόσmicroος όπως είναιraquo εκδόσεις

ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ

5 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

6 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

47Acirc

wwwbabyloniagr

48 Acirc

3Acirc

Θεμελιώνοντας την ΟυτοπίαΤα τελευταία χρόνια κατrsquo επανάληψη έχει ειπωθεί

άλλοτε με αισιοδοξία και άλλοτε με τρόμο ότι βι-ώνουμε το τέλος μιας εποχής και την έναρξη μιας νέας Πράγματι αν αναλογιστούμε τις πρόσφατες

εξελίξεις μπορούμε με ευκολία να διαπιστώσουμε ότι η Ιστορία γυρίζει σελίδα Η Ιστορία όμως δεν αλλάζει μόνη της ή με τρόπο μαγικό Οι κοινωνικές διεργασίες είναι αυτές που θέτουν σε κίνηση κάθε εξέλιξη σε τόσο μαζικό επίπεδο και η αλήθεια είναι ότι για ένα παρατεταμένο διάστημα είμαστε αυτόπτες μάρ-τυρες διαδικασιών που αλλάζουν τη στάση της κοινωνίας απέναντι στην αντιμετώπιση της καθημερινότηταςΕνέργειες από συλλογικότητες άτομα ή μικρές ομάδες ξεκίνησαν με δισταγμό στην αρχή να μετουσιώνουν το λόγο σε πράξη Οι πράξεις τους με τον καιρό βρήκαν μιμητές και εν τέλει άλλες καθιερώθηκαν ως θεσμοί και άλλες δρομολόγησαν ήκαι ακόμα δρομολογούν εξελίξεις στο διαρκώς διαμορφούμενο κοινωνικοπολιτικό στερέωμα εγχώριο και διεθνέςΗ περίοδος της κρίσης στην Ελλάδα αύξησε την πολιτική φιλολογία Οι εξελίξεις δε των τελευταίων 2 ετών με την αδιάλειπτη αλληλουχία πολιτικοκοινωνικών γεγονότων υπερφόρτωσαν τη συνείδηση των πολιτών σε σχέση με την ενασχόληση με τα κοινά και αναβάθμισαν το επίπεδο συλλογικοποίησης των πολιτών Ταυτόχρονα η εντεινόμενη οικονομική ύφεση αλλά και η αποδοχή του δόγματος ΤΙΝΑ από την αρχικά μεσσιανική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ οδήγησε με τρόπο βάναυσο το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να αντιληφθεί ότι τελικά το σύστημα δεν αλλάζει Την ίδια όμως στιγμή άρχισε να γίνεται αισθητή η αρχικά μειοψηφική εναλλακτική αντιμε-τώπιση της ζωής από μερίδα της κοινωνίας η οποία από καιρό είχε αναζητήσει δημιουργική διέξοδο από την κρίση τόσο σε πολιτικό όσο και σε αξιακό επίπεδο Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δραστηριοποίηση των νέων σε συλλογικές εκφράσεις μακριά από το παραδοσιακό μοντέλο Με την αποδοχή ότι ζουν και κινητοποιούνται σε καπιταλιστικό κόσμο απορρίπτοντας όμως ταυτόχρονα τον ατομικίστικο φιλελευθερισμό και τον γραφειοκρατικό καταμερισμό της υπερσυγκεντρωμένης πολιτικής και οικονομικής εξουσίας οι νέες μορφές οικονομικής δραστη-ριότητας υποτάσσονται στην αλληλέγγυα δράση την αυ-τοοργάνωση την κοινωνική δικαιοσύνη και τις ξεχασμένες έννοιες της άμεσης δημοκρατίας Αλληλέγγυα οικονομία συνεργατικά εγχειρήματα δομές και δράσεις αλληλεγγύης ακόμα και ατομικά project βασισμένα σε δίκτυα οριζόντιας παραγωγής και κατανάλωσης ενεργοποιούν το εν λόγω πρόταγμα περιορίζοντας την οικονομία ως μια πτυχή της κοινωνικής δραστηριότητας Τη στιγμή που όλα τα ανωτέρω συμβαίνουν εντός των τειχών σε παγκόσμια κλίμακα οι εξελίξεις τρέχουν με φρε-νήρη ρυθμό Στην Τουρκία το καθεστώς του Σουλτάνου Ερντογάν επιβάλλεται πλέον ξεκάθαρα ως μια νέου τύπου δικτατορία με την αντίσταση να ξεπηδά συνεχώς από όποια χαραμάδα ελπίδας ανακαλύπτει Στην Ευρώπη τα κινήματα αλληλεγγύης υπέρ των προσφύγων αλλά και υπέρ του ελληνικού λαού αντιμάχονται τον αναδυόμενο νεοφασισμό και πληθαίνουν τις φωνές για αλλαγή κα-τεύθυνσης ενώ σε πολλές χώρες ακτιβιστές και πολίτες περνούν στη δράση οργανώνοντας δομές αλληλεγγύης ή

άλλες δράσεις Στην Αμερική εμφανίζονται εκ νέου κινή-ματα ενάντια στον φυλετικό διαχωρισμό και την κρατική καταστολή με άξονα την ισοελευθερία Ταυτόχρονα άτομα ή ομάδες επιχειρούν με νέα μέσα κυβερνοακτιβισμούς προκειμένου να πληροφορήσουν την κοινωνία για όσα παραμένουν κρυφά εις βάρος της Όμως το μεγαλύτερο γεγονός λαμβάνει χώρα στη Ροζάβα όπου ο κουρδικός λαός και όχι μόνο συνέστησε ομοσπονδία αυτόνομων κοινοτήτων αντιτάσσοντας το φως της ελευθερίας στο σκοτάδι του Ισλαμικού Κράτους τον ζόφο του Άσαντ τον Μεσαίωνα του Ερντογάν και των ΕυρωπαίωνΑμερικάνων και Ρώσων ηγετώνΌλα τα παραπάνω αποδεικνύουν περίτρανα ότι από τη θεωρία σιγά-σιγά περνάμε στην πράξη ξεπερνώντας το μούδιασμα που επιβλήθηκε με την πολιτική του δόγματος του σοκ μετά από μια περίοδο συνειδητοποίησης της ανικανότητας του υπάρχοντος συστήματος να καλύψει τις ανάγκες μας βιώνοντας κατά τον τρόπο αυτό έναν νέο Διαφωτισμό διαμορφώνοντας νέα πρότυπα κοινωνικής συμβίωσης Την ίδια στιγμή το προηγούμενο σύστημα αποδέχεται σταδιακά την κατάρρευσή του καθώς τα όσα επί έτη προσπαθούσε να μας πείσει ως αξίες μέρα με την ημέρα αυτοαναιρούνται με τρανό παράδειγμα την ουσιαστική κατάρρευση της ΕΕ ως οικονομικής κοινό-τητας και κοινωνίας ενοποίησης με τον ολοκληρωτικό οικονομισμό που επιβάλλει τη λήψη αποφάσεων στα χέρια ολίγων το κλείσιμο συνόρων τη διάσπαση στην πολιτική αλληλεγγύης κοκΟι προηγούμενες διοργανώσεις του Β-Fest είχαν αφου-γκραστεί καθαρά τις δονήσεις των κοινωνικών αναβρα-σμών και με τον λόγο που φιλοξένησαν και παρήγαγαν εν μέρει προέβλεψαν αλλά εν μέρει επηρέασαν τις εξελίξεις του μέλλοντος αυτές που σήμερα βιώνουμε ως πραγματικότηταΤο 2009 λίγο μετά τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 δηλώναμε ότι η laquoΕλευθερία Αντεπιτίθεταιraquo και πράγματι τότε μπήκαν οι βάσεις των όσων ακολούθησαν Το 2010 ακολούθησε laquoη Επιστροφή των Σημασιώνraquo καθώς εκείνη την περίοδο αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε σε κοινωνικό επίπεδο το νόημα όσων προηγήθηκαν Το 2011 ήταν η χρονιά των πλατειών της αραβικής άνοιξης και των laquoΚοινωνιών σε Κίνησηraquo Το 2013 μετά από μια απουσία 2 ετών το Β-Fest επέστρεψε με τίτλο laquoReboot Από τον Homo Sacer στο αυτεξούσιο άτομοraquo Τα αποτελέσματα εκείνης της επανεκκίνησης τα βλέπουμε πλέον μπροστά μας σήμερα όταν η κοινωνία περνάει από τη θεωρία στην πράξη χρησιμοποιώντας νέα και παλιά υλικά για τη δημι-ουργία του μέλλοντος laquoΘεμελιώνοντας την Ουτοπίαraquo

Β-FEST Θεμελιώνοντας την ΟυτοπίαΔιεθνές Αντιεξουσιαστικό Φεστιβάλ του Περιοδικού

Βαβυλωνία27-28-29 Μαΐου 2016

Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου

ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ ΣΙΝΕΜΑ ΘΕΑΤΡΟ ΕΚΘΕ-ΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΟΜΙΞ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ

WORKSHOPS

wwwbabyloniagr

EDITORIAL

4 Acirc

Από τη δεκαετία του 1990 η Ευρώπη έδειχνε πως θα είχε κάποιο σοβαρό πρόβλημα με τη διαχείριση της μετακίνησης πληθυσμών Αυτή

η εισροή εκατομμυρίων ανθρώπων από διαλυμένες παραδοσιακές κοινωνίες προς τις παλιές βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης σε συνδυασμό με την παγκόσμια οικονομική και πολιτική μεταλλαγή συγκλονίζει τα θεμέλια της ατομικής ασφάλειας του Ευρωπαίου μια ατομική ασφάλεια που διαμορφώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως το τέλος του 20ου αιώνα

Σε αυτή την κοινωνικοϊστορική διαδρομή μισού αιώνα πα-ρατηρούμε τον παραγωγικό άνθρωπο που δημιούργησε η βιομηχανική εποχή να μεταλλάσσεται σε καταναλωτή απογυμνωμένο από την ευθύνη της παραγωγής Σήμε-ρα παρατηρούμε τον καταναλωτικό άνθρωπο να χάνει αυτή την ιδιότητά του και να αναρωτιέται ο ίδιος για τη σημασία της Ποιος θα είναι ο σύγχρονος άνθρωπος που θα συνοδεύσει την ιστορική διαδρομή του καπιταλισμού στη νέα άγρια και παγκόσμια μορφή του Ποιος θα είναι ο σύγχρονος Ευρωπαίος που θα πάρει μέρος σε αυτή τη νέα οικονομική και πολιτική εξέλιξη

Στην πραγματικότητα φαίνεται να αλλάζει αυτή ακριβώς η ευρωπαϊκή πολιτισμική ιδιότητα Μοιάζει όχι και τόσο σημαντική για τον νέο καπιταλισμό Η μικρομεσαία ευ-ρωπαϊκή επιχείρηση χρειάζεται τον φρέσκο και πρόθυμο πληθυσμό για να επιβιώσει Είναι η ελάχιστη προσδοκία μπροστά στον κίνδυνο να μετατραπούν τα αστικά βιομη-χανικά συμπλέγματα σε αστικές ερήμους με εκατομμύρια ασκόπως περιφερόμενους ανθρώπους

Η κεντρική παραγωγή πολιτισμικών αγαθών με τη μορφή εμπορευμάτων διέλυσε την τοπική-εθνική ταυ-τότητα η οποία επανέρχεται σήμερα ως μια πολιτική

οπισθοδρόμηση Έτσι η εθνική ταυτότητα παίρνει χρώμα ιδεολογικό ναζιστικό και ο laquoσυγχρωτισμόςraquo της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποφεύγεται οριακά εφό-σον οι φράχτες και το ΝΑΤΟ αποτελούν την απόδειξη μιας αυστηρά επιλεκτικής υποδοχής των προσφύγων και ταυτόχρονα της εργαλειακής χρησιμοποίησής τους από όλες τις πλευρές με τρόπο που πηγαίνει τη μνήμη μας στην ακραία έκφανση (του Άουσβιτς) μιας πάντοτε υπαρκτής αντίληψης για τον άνθρωπο Ο παγκοσμιοποι-ημένος ευρωπαϊκός καπιταλισμός αντιπαρατίθεται με τα νεοεθνικά αντανακλαστικά και επιλέγει μια εργαλειακή χρήση των προσφύγων αφαιρώντας όλο το πλαίσιο δικαιωμάτων που θεσπίστηκε από τον Β΄ Παγκόσμιο και μετά Έχουμε να κάνουμε με μια οπισθοδρόμηση που διαπερνά όλους τους τομείς

bull Απώλεια της δυνατότητας για ανάπτυξη της εθνικής παραγωγής και οικονομίας πράγμα που γίνεται εμφανές ιδιαίτερα στις περιφερειακές χώρες μέσω της δημοσι-ονομικής κρίσηςbull Απώλεια της εγγυημένης ατομικής ασφάλειας όσον αφορά το επίπεδο διαβίωσης δηλαδή το επίπεδο κα-ταναλωτικής δύναμηςbull Η εθνική κυβερνητική εξουσία αντικαταστάθηκε από μια διεθνική αυστηρά οικονομοκεντρική κυβερνητική εξουσία που αντίθετα με τις διακηρύξεις του νεοφι-λελευθερισμού γίνεται ακόμη πιο γραφειοκρατική και απολύτως ελεγκτική προκειμένου να εξυπηρετήσει τα χρηματοοικονομικά συμφέροντα των παλαιών χωρών του ευρωπαϊκού καπιταλισμούbull Μήπως δεν πρόκειται για οπισθοδρόμηση της επι-στήμης όταν ένα θεραπευτικό φάρμακο πωλείται πχ 1530880 Ευρώ (λιανική τιμή) που ανενδοίαστα ανα-γράφεται στο κουτάκι με 28 χαπάκια των 01 gr Μήπως περιέχει το θεραπευτικό σάλιο κάποιου θεού ή πακτωλούς

Νίκος Ιωάννου

Η μεταλλαγή της Ευρώπης

Ccedil IgraveAringOcircAacuteEumlEumlAacuteAtildeCcedil OcircCcedilOacute AringOtildeNtildeUgraveETHCcedilOacute

5AcircETHAringNtildeEacuteAringtimesIumlIgraveAringIacuteAacute

κρατικού και βρόμικου χρήματος που πρέπει να πολ-λαπλασιαστούν και να διατηρήσουν την κυριαρχία στον δημόσιο χώρο μιας συντεταγμένης φυσικής μειοψηφίας μαφιόζικου τύπουbull Η οπισθοδρόμηση της οικονομικής θεωρίας εκφράζεται στις νεομαθηματικές επινοήσεις είτε αυτές έχουν δεξιά (Ντράγκι Λαγκάρντ) απόκλιση είτε αριστερή (Βαρου-φάκης) απόκλιση Οπισθοδρομούν γιατί επιχειρούν να διατηρήσουν το υπάρχον με το βλέμμα στο παρελθόν Αφαιρούν από το κάδρο της διανόησής τους την αμη-χανία του σύγχρονου ατόμου μπροστά στα οικονομικά θεωρήματα Αγνοούν την κατάρρευση των φαντασιακών σημασιών που δημιουργούσαν το σημασιακό πλαίσιο όχι απλώς του οικονομοκεντρισμού αλλά της ίδιας της παραγωγής και της οικονομίαςbull Ίδιου τύπου οπισθοδρόμηση παρατηρούμε και στην πολιτική θεωρία με νεομαρξιστικές επινοήσεις ακαδημα-ϊκών προσανατολισμένες στην περίπτωση αριστερών κυβερνήσεων στην Ευρώπη και την ελπίδα να αντιπρο-σωπεύσουν με νέους καλούς() αυτή τη φορά όρους το ευρωπαϊκό δημοκρατικό κίνημα

Η εισροή του χρειαζούμενου πληθυσμού στην Ευρώπη θα πραγματοποιηθεί σε μια αργή και τόσο αυστηρή δια-

δικασία μέχρι που η Μεσόγειος να γεμίσει πτώματα και θα πραγματοποιηθεί σε μια Ευρώπη που καμιά σχέση δεν θα έχει με την παλιά Αυτό δεν αφορά στους νέους μόνο πληθυσμούς αλλά και στους παλιούς και έχει να κάνει με την οπισθοδρόμηση για την οποία μιλούμε Είναι σαφές πως οι λεγόμενες ειδικές οικονομικέςπαραγωγικές ζώνες δεν μπορούν να περιοριστούν στη χρησιμοποίηση του νεοεισερχόμενου προσφυγικού πληθυσμού χωρίς να επηρεάσουν τον γενικό ευρωπαϊκό πληθυσμό

Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και της παραγωγής καθώς και οι πολιτικές αποφάσεις των διεθνικών κέντρων εξουσίας απέδειξαν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο ότι ελεύθερη αγορά δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία του καπιταλισμού Πώς θα μπορούσε άλλωστε να υπάρξει ελεύθερη αγορά μεταξύ άνισων αφού το δίκαιο και τους κανόνες ορίζει πάντοτε ο ισχυρός Σήμερα η αγορά της οικονομίας όχι μόνο ελεύθερη δεν είναι αλλά δημιουργεί προνόμια αυτοκρατορικού χαρακτήρα και με συμφωνίες όπως η TTIP έχουμε την απόλυτη οικονομική ζούγκλα

Παράλληλα ο πολιτισμός της βιομηχανικήςκαπιταλιστι-κής δημιουργίας που ανέδειξε τον παραγωγικό άνθρωπο και μετέπειτα τον καταναλωτή μεταλλάσσεται σε έναν

6 Acircπολιτισμό της διεκπεραίωσης ενός πρακτικισμού από τον οποίο απουσιάζει το περιεχόμενο και αντί αυτού εμφανίζεται ένα πηλίκο ή το αποτέλεσμα κάποιας πρόσθεσης ή αφαίρεσης

Σε αυτή την πραγματικότητα της οπισθοδρόμησης εισέρχεται ο (κατά το πλείστον) δυτικότροπος προσφυγικός πληθυσμός ο προς εγκατάσταση μετανάστης

Στον αντίποδα της ρατσιστικής διαχείρισης του προσφυγικού έχουμε ένα τεράστιο κίνημα αλληλεγγύης το οποίο εξαντλείται (χωρίς να υποβαθμίζεται η σημασία του) και αυτό στη διεκπεραί-ωση αυτών που τυπικά επιτάσσει το νόημα του ανθρωπισμού Δεν τίθεται με διακριτό τρόπο το πολιτικό αίτημα της ένταξης του πρόσφυγα στον δημόσιο χώρο με ίσους όρους Έτσι έχουμε μια αλληλεγγύη μεταξύ άνισων ατόμων μια δυσάρεστη στο βάθος κατάσταση που θα απαλυνόταν με την ανάδειξη του συγκεκριμένου πολιτικού αιτήματος

Η Ευρώπη μεταλλάσσεται μέσα σε ένα περιβάλλον πολιτι-κού εκβιασμού και σπρωξίματος για μια θέση στο τεντωμένο σκοινί ασκήσεων ισορροπίας του παγκόσμιου καπιταλισμού Η κοινωνική και πολιτική διάλυση εκφράζεται στους αλλεπάλ-ληλους κλυδωνισμούς του υπόρρητου αποθεματικού εξουσίας που το έθνος-κράτος καρπωνόταν αριστοτεχνικά ndash πράγμα που μάλλον δεν ισχύει στο νέο καθεστώς των υπερεθνικών οικονομοκεντρικών εξουσιών που στηρίζονται κατά βάση σε έναν τύπο ανθρώπου που πλέον δεν υπάρχει και πιθανότατα να μην υπήρξε ποτέ Το αποκοινωνικοποιημένο άτομο του νεοφιλελευθερισμού έμεινε από νόημα και στην καλύτερή του εκδοχή εμφανίζεται να αυτοκαταναλώνεται ndash αρκεί ένα ζάπινγκ σε όλη την ευρωπαϊκή τηλεόραση για να το διαπιστώσουμε ή μια ματιά στην εμπορική ανάπτυξη του ldquoDo it yourselfrdquo

Ποιο θα είναι το νέο πολιτικό ον της μεταλλαγμένης Ευρώπης Το ευρωπαϊκό οικονομικό και πολιτικό σύστημα εξουσίας αδυ-νατεί να αναπαράγει τον πολιτικό λόγο της δικαιολόγησής του Έτσι αδυνατεί και να παράγει πλέον τον οποιοδήποτε πολιτικό λόγο ο οποίος δύναται να παραχθεί από τις χιλιάδες σύγχρονες κοινωνικές δικτυώσεις και παράγεται επί του συγκεκριμένου μεν σε ένα πλαίσιο άμεσης δημοκρατίας δε Δεν επιζητεί κανείς από αυτό το μεγάλο δημοκρατικό ρεύμα να αντιπροσωπευθεί ούτε να αντιπροσωπεύσει παρά μόνο γελοίοι επίδοξοι ηγέτες πιθανών νέων εκλογικών αναδύσεων

Η μεταλλαγή της Ευρώπης αποκαλύπτει κρυφές αθέατες πλευρές της κοινωνικής ζωής με δυσάρεστες συγκρούσεις καθώς έρχονται τα πιο χαμηλά κίνητρα στην επιφάνεια του κοινοβουλευτισμού Παράλληλα αναδύεται μια νέα ευρωπαϊ-κή κουλτούρα που δεν παγιδεύεται στην οπισθοδρόμηση του εθνικού - τοπικού ούτε ακόμη στην οπισθοδρόμηση του νέου οικονομικού ευρωπαϊσμού αλλά επεκτείνεται πέρα από αυτά τα πολιτισμικά σύνορα Είναι η διαμόρφωση μιας δημοκρατικής κουλτούρας πέρα από τις εθνικές μορφές ζωής Πέρα από την Ευρώπη του παρελθόντος και πέρα από την Ευρώπη του σήμερα

Η σύγχρονη Ευρώπη σημειώνει ακροδεξιές τά-σεις σε επίπεδο εξουσίας Στη Φινλανδία στην Πολωνία και στην Ουγγαρία η ακροδεξιά ήδη

συμμετέχει στην κυβέρνηση ενώ στην Ολλανδία στη Γαλλία και στην Αυστρία αποτελεί την πρώτη πολιτική δύναμη με βάση τις δημοσκοπήσεις Ακολουθούν σε ακροδεξιά δυναμική χώρες όπως η Δανία η Ελβετία το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία Δεν θα επεκταθούμε εδώ για τις αντίστοιχες τάσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού που εκδηλώνονται με ακόμη πιο ηχηρά χουλιγουντιανό τρόπο με τους υποψηφίους του Ρε-πουμπλικανικού κόμματος για την προεδρία των ΗΠΑ Πέρα βέβαια από τις κάλπες και την αντιπροσώπευση τα πράγματα στη βάση των κοινωνιών είναι πολύ πιο σύνθετα όπου διαδραματίζεται μία άγρια μάχη των ακροδεξιών δυναμικών με τα ζωντανά κομμάτια της κοινωνίας και τα ριζοσπαστικά κοινωνικά κινήματα Το επιχείρημα του γράφοντος είναι πως η σημερινή ακροδεξιά βρίσκεται σε μία ιδιότυπη διαλεκτική σχέση με τον κυβερνώντα ευρωπαϊκό νεοφιλελευθερισμό και ήδη αναπτύσσει μία δυναμική ηγεμονίας τουλάχιστον στον πυρήνα της σύγχρονης Ευρώπης

Η ακροδεξιά σήμερα έχει σύγχρονα αίτια καινοτόμα χαρακτηριστικά και μεγάλη εμβέλεια Έτσι συγκρίσεις με το παρελθόν του φασισμούναζισμού είναι σε πολύ μικρό βαθμό βοηθητικές Σε γενικές γραμμές η ακρο-δεξιά αποτελεί μία κοινωνικο-πολιτική απάντηση στις αρνητικές εξωτερικότητες της καπιταλιστικής παγκο-σμιοποίησης Απαντά επίσης στην αποσταθεροποίηση από την αγορά κάθε κοινωνικής δομής η οποία ξεκινά από το κράτος και τα εταιρικά σχήματα και αγγίζει τις κάθε είδους ανθρώπινες κοινότητες και την οικογένεια Έτσι λοιπόν η ακροδεξιά στροφή κομίζει νέα στοιχεία για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας Μέσα από την αναπόληση ενός παρελθόντος μίας φαντασιακής κοινότηταςέθνους που σήμερα δέχεται επίθεση από τις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης συνθέτει μία νέα συγκολλητική ουσία για τις κοινωνίες που ελλείπει από τους απρόσωπους θεσμούς της εμπορευματικής αγοράς και την αδύναμη κοινότητα του χρήματος Η ψευδο-κοινοτική αυτή πρόταση έχει μεγάλη απήχηση σε ομάδες πληθυσμού όπως οι ευρωπαϊκές μεσαίες τάξεις που έχουν υποστεί βαθιά αλλοτρίωσηεξατομί-κευση από τη λειτουργία της αγοράς και έχουν απολέσει κοινοτικούς δεσμούς του παρελθόντος ρέποντας έτσι σε έναν ndashτρομακτικό και για τους ίδιουςndash κοινωνικό κανιβαλισμό Επίσης είναι εξαιρετικά ευνοϊκή για τις κυρίαρχες τάξεις που στον διαχωρισμό φίλουεχθρού εύκολα εμπίπτουν εαυτές στην κατηγορία του φίλου ενώ στην κατηγορία του εχθρού μπορούν εύκολα να νομιμοποιήσουν στη συνείδηση της κοινωνίας διάφο-ρους αποδιοπομπαίους τράγους ως υπαίτιους για τις αρνητικές εξωτερικότητες της κυριαρχίαςεκμετάλλευ-σής τους πάνω στο κοινωνικό σώμα Όπως και στον

7Acirc

Αντώνης Μπρούμας

Νεοφιλελεύθερη ΕΕ amp Ακροδεξιά Μια Σχέση ∆ιαλεκτικής

μεσαίωνα που η Εκκλησία κυριαρχούσε και βασάνιζε αλλά οι μάγισσες καίγονταν στην πυρά έτσι και με τους ακροδεξιού τύπου σύγχρονους πλην αρχέγονους δυϊ-σμούς οι κυρίαρχες δυνάμεις του σήμερα μπορούν να διαφεύγουν εύκολα από την κοινωνική οργή για την ανι-σότητα επενδύοντας στον φόβο για τη διαφορετικότητα Τέλος η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την επανανομιμοποίηση των πολιτικών θεσμών του έθνους-κράτους χωρίς να αλλάζει τίποτα στα γενεσιουργά κοινωνικά φαινόμενα της απονομιμοποίησής του Παλιά οι Ρωμαίοι άρχοντες έδιναν στον λαό άρτο και θεάματα Τώρα οι αποσυντιθέμενες δομές των εθνών-κρατών από τη λαίλαπα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης μπορούν να συνεχίζουν τις ίδιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά να αναστείλουν πρόσκαιρα τους ρυθμούς αποσύνθεσής τους πουλώντας εθνική ιδεολογία

Σε αντίθεση με την προοδευτική απάντηση που έχει κόστος για το άτομο αφού απαιτεί ενεργοποίηση και δημιουργία εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων η ακροδεξιά απάντη-ση είναι μικρο-κοινωνικά ελκυστική και μακρο-κοινωνικά άμεσα εφαρμόσιμη Σε πολλά επίπεδα λειτουργεί μάλιστα παραπληρωματικά σε σχέση με τον νεοφιλελευθερισμό Ενώ στον νεοφιλελευθερισμό η σύνδεση ατόμου - κοινωνίας παρέχεται μέσα από τον απρόσωπο θεσμό της αγοράς στην ακροδεξιά παρέκκλιση μία τέτοια σύνδεση παρέχει ιδεολογικά στοιχεία που λειτουργούν συμπληρωματικά με την αγορά όπως την αίσθηση μίας κοινότητας και κοινής μοίρας Έτσι η ακροδεξιά πρόταση παρέχει στο άτομο ένα αίσθημα του [ψευδο]ανήκειν χωρίς κανένα προσωπικό κόστος και μια ταυτότητα στη βάση διαχωρισμών φίλοςεχθρός που δίνει μπούσουλα για την πλοήγηση μέσα σε μία πολυσύνθετη πραγματικότητα Ταυτόχρονα βασιζόμενη τυφλά στην ιεραρχία και σε μία πλήρως διαμεσολαβη-μένη σχέση με την πολιτική αρκείται στη διαμόρφωση πολιτικής άποψης και στην ανάθεση της διαχείρισης του συλλογικού στους ηγέτες Καλύπτοντας δε τις κοινωνικές αντιθέσεις μέσα από το έθνος δεν απαιτεί από το άτομο τη σύγκρουση με τις σχέσεις κυριαρχίαςεκμετάλλευσης αντίθετα τις συγκαλύπτει τις νομιμοποιεί ως φίλιες και τελικά τις επιτείνει

Εντούτοις η ακροδεξιά πρόταση για την κοινωνία δεν πέφτει από τον ουρανό Αντιθέτως πατά πάνω στα συντρίμμια του κοινωνικού ιστού που αναπαράγει ο νεοφιλελευθερισμός Η καθημερινή βιωματική μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς αλλότριους σκοπούς από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό αποτελεί το ιδα-νικό υπόστρωμα του ναζισμού για τη μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς τον ανώτερο εθνικό σκοπό των στρατοπέδων συγκέντρωσης και των πολέμων Η εργαλειακή λογική κόστουςοφέλους όπου η πληροφορη-μένη για τις κοινωνικές αντιθέσεις πολιτική αντικαθίσταται από έναν ψευδοαντικειμενικό τεχνοκρατισμό γίνεται το υπερεργαλείο της ακροδεξιάς πρότασης για το βάθεμα της διαχείρισης του ανθρώπινου όντος ως γυμνής ζωής Η υποκριτική αδιαφορία του νεοφιλελευθερισμού για τις ανισότητες κοινωνικής εξουσίας που αναπαράγονται

Ccedil IgraveAringOcircAacuteEumlEumlAacuteAtildeCcedil OcircCcedilOacute AringOtildeNtildeUgraveETHCcedilOacute

8 Acirc

από το κεφάλαιο και τις εμπορευματικές αγορές ως δή-θεν το απόγειο της ελευθερίας νομιμοποιεί εύκολα την εξύμνηση της κοινωνικής ιεραρχίας και κυριαρχίας που απαντάται στον ολοκληρωτισμό

Στο μακρο-κοινωνικό επίπεδο η ακροδεξιά πρόταση είναι πρόταση εξουσίας Αφήνοντας άθικτο το νεοφιλε-λεύθερο οικονομικό μοντέλο στο εσωτερικό επενδύει σε έναν προστατευτισμό στις σχέσεις με τη διεθνή αγορά Και κυρίως αναιρεί βασικές δημοκρατικές κατακτήσεις τάση - κλειδί στη σύγχρονη φάση του καπιταλισμού και μεγάλο ζητούμενο για τη νεοφιλελεύθερη ολοκλήρωση των κοινωνιών Έτσι η ακροδεξιά απάντηση βαθαίνει κάποιες πλευρές της παγκοσμιοποίησης (οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ εθνικών οικονομιών εντατικο-ποίηση εκμετάλλευσης της εργασίας και καταστροφής των φυσικών πόρων μετάβαση προς μη δημοκρατικά καθεστώτα) Αποτελεί όμως σημαντικό κίνδυνο για κά-ποιες άλλες αφού διαθέτει μία εγγενή ροπή προς την αυτοκαταστροφή Σε μικρο-κοινωνικό επίπεδο η ροπή αυτή οφείλεται στην επένδυση σε κατά βάση σκοτεινά στοιχεία της ανθρώπινης ουσίας όπως ο φόβος για τον άλλο ο ετεροκαθορισμός μέσα από το δίπολο φίλουεχθρού το μίσος και ο πόλεμος κατά του διαφορετικού αντί για φωτεινά στοιχεία όπως το μοίρασμα η αλληλεγ-γύη η συνεργασία η δημοκρατική αυτο-κυβέρνηση Αν οι ανθρώπινες κοινωνίες στηρίζονται κατά το μέγιστο μέρος τους στη συνεργασία εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς το πόσο διαλυτικά λειτουργούν οι από τα πάνω επιβολές αντίρροπων τάσεων Ωστόσο κάθε ακροδεξιά παρέκκλι-ση του νεοφιλελευθερισμού δεν ρέπει προς τον πόλεμο μόνο στο εσωτερικό κάθε κοινωνίας αλλά επεκτείνεται στον πόλεμο και μεταξύ κοινωνιών Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα διακινδυνεύει στο σύνολό της την εύρυθμη λειτουργία των αγορών Η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί λοιπόν επιλογή για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας αλλά ένα είδος επιλογής - τελευταίου καταφυγίου για τη διατή-ρηση της κοινωνικής αναπαραγωγής

Στην έφοδο προς το κράτος η σημερινή ακροδεξιά δεν δομείται σε τόσο μεγάλο βαθμό όπως στον μεσοπόλεμο δηλαδή με μαζικά τάγματα εφόδου στους δρόμους Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ο ίδιος με τον λόγο που δε συμβαίνει το ίδιο με τη σύγχρονη δόμηση της αριστε-ράς που συγκροτεί μεν κινήματα αλλά όχι σαν τα μαζικά εργατικά κινήματα του παρελθόντος Ο θρυμματισμός της σχέσης του ατόμου με οποιαδήποτε συλλογικότητα μέσω της εσωτερίκευσης της αγοραίας λογικής έχει ndashφαί-νεταιndash έρθει για να μείνει Το ζήτημα αυτό δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα από την αριστερά που κινείται πάνω στη συγκρότηση εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων στη βάση της κοινωνίας Αντίθετα για την ακροδεξιά αρκεί η ανάθεση από το άτομο της τύχης του σε κάποιον ηγέτη

και η νομιμοποίηση μίας τέτοιας ανάθεσης ώστε να ξεπεραστεί το οργανωτικό πρόβλημα Ο έτσι και αλλιώς ολοκληρωτικός πυρήνας του κράτους είναι άλλωστε πολύ πιο εξορθολογισμένος από τα τάγματα εφόδου αφού καταληφθεί η εξουσία όπως αντιλήφθηκε ο Χίτ-λερ ήδη από τη νύχτα των μεγάλων μαχαιριών Έτσι η ακροδεξιά σε αντίθεση με τις προοδευτικές δυνάμεις της ανθρωπότητας έχει συμβατή με το υπάρχον και έτσι άμεσα εφαρμόσιμη πρόταση εξουσίας συνιστάμενη στην επίταση των ήδη υφιστάμενων τάσεων κοινωνικού κανιβαλισμού και ολοκληρωτισμού που εγκυμονούνται στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό

Όταν καταστεί ηγεμονική και πριν ακόμη πάρει την κυ-βέρνηση οποιαδήποτε πολιτική δύναμη αντανακλάται στις κεντρικές πολιτικές αποφάσεις Έτσι πριν ακόμη η ακροδεξιά έρθει στην εξουσία στον πυρήνα της ΕΕ η ηγεμονία της ήδη αντανακλάται στην υφιστάμενη δια-κυβέρνηση μέσα από τη λήψη αποφάσεων ακροδεξιάς κατεύθυνσης Οι αντιδραστικές πολιτικές στην κορυφή της ΕΕ αποτελούν το αποτέλεσμα της διαλεκτικής αυτής σχέ-σης της ακροδεξιάς με τον κυρίαρχο νεοφιλελευθερισμό Η ακροδεξιά παρέκκλιση του νεοφιλελευθερισμού είναι συμβατή με μία συνέχεια της υφιστάμενης διαδικασίας παγκοσμιοποίησης Προς το χειρότερο Τον πόλεμο Υπάρχει όμως και η προοδευτική απάντηση στην υφι-στάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης που στηρίζεται στην αλληλεγγύη τη συνεργασία και τη δημοκρατία μέσα σε μια άλλου τύπου διεθνή κοινότητα Σε αντίθεση με την ακροδεξιά η προοδευτική απάντηση δεν είναι συμβατή με την υφιστάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης Έτσι ακρο-δεξιές κυβερνήσεις ήδη βλέπουμε παντού χωρίς καμία ιδιαίτερη σύγκρουση με προϋφιστάμενες δομές εξουσίας εθνικές ή διακρατικές Αντίθετα αριστερές κυβερνήσεις αν υπάρξουν γρήγορα απορροφώνται από τη δομική εξουσία των αγορών Με δυο λόγια η σημερινή διεθνής κατάσταση δεν αφήνει χώρο για την αλληλεγγύη και τη συνεργασία Αφήνει όμως πολύ χώρο για τον πόλεμο Από τη σκοπιά των ριζοσπαστικών κινημάτων και των κοινωνικών αγώνων εδώ και είκοσι χρόνια παλεύουμε χτίζοντας έναν άλλον κόσμο αυτόν της νιότης του κόσμου μέσα και ενάντια στον δικό τους κόσμο αυτόν της κυρι-αρχίας και της εκμετάλλευσης Είναι όμως φανερό ότι οι σύγχρονες προκλήσεις μάς καλούν να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο αυτό της διεθνούς δικτύωσης των αγώνων μας Όπως και στις γενιές αγωνιστών του παρελθόντος έτσι και σε εμάς αναλογεί ιστορικά να σηκώσουμε το γάντι των αγώνων ενάντια στον καπιταλισμό και στις σύγχρονες ολοκληρωτικές παρεκκλίσεις του παίρνοντας τις τύχες της ανθρωπότητας στα χέρια μας

9AcircIgraveAringOcircAacuteIacuteAacuteOacuteOcircAringOtildeOcircEacuteEcircIuml

Στις 29 Ιουνίου 2014 η ένοπλη οργάνωση ISIS ανακηρύσσει Ισλαμικό Χαλιφάτο Αντίθετα από ότι περίμενε κανείς μέχρι τότε το βίντεο της ορ-

γάνωσης δεν επικέντρωσε σε πολεμικά κατορθώματα αλλά σε μια πολιτική διακήρυξη απόφθεγμα η οποία γίνεται και hashtag στο twitter laquoη συνθήκη Sykes Picot έλαβε τέλοςraquo ή αλλιώς laquoKaser al Hududraquo δηλαδή η θραύση των συνόρων Υπογραφείσα μυστικά το 1916 μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας η συνθήκη του Sykes Picot σχηματοποιούσε για πρώτη φορά τα σύνορα Ιράκ - Συρίας και αποτέλεσε κομβικό σταθμό στην ιστορία της αποικιοκρατίας Ακόμα και τα αντιαποικιοκρατικά κινήματα της περιοχής αποτέλεσαν την αντεστραμμένη όψη της δυτικής αντίληψης για το έθνος-κράτος και δεν ξέφυγαν από τη διευθέτηση του Sykes Picot Το ISIS αναφέρεται όμως σε χαλιφάτο ξεφεύγοντας από το έθνος-κράτος και διαπερνώντας κάθετα όλες τις μου-σουλμανικές κοινωνίες που αμφισβήτησαν τις εθνικές δικτατορίες τους ndash Τυνησία Αλγερία Αίγυπτος Υεμένη Νιγηρία Ιράκ Συρία Παράλληλα με τη διασπορά του καταλαμβάνει έδαφος με συνέχεια και ιδρύει διοικητική δομή με πρωτεύουσα τη Ράκα

Το ISIS δεν είναι η μόνη οργάνωση-κίνημα που θέτει ως στόχο την κατάληψη εδάφους και τη δημιουργία θεσμών διακυβέρνησης Από το 2011 η κουρδική ένο-πλη οργάνωση YPGYPJ διεξάγει πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος και άλλες οργανώσεις για τη θεμελίωση αυτόνομης περιοχής χωρίς εθνοτικό πρόσημο αλλά ομοσπονδιακή διακυβέρνηση και αμεσοδημοκρατικές

δομές Άλλη μια προσπάθεια που κινείται πέραν της λογικής του έθνους-κράτος πάνω στην κατάρρευση Συρίας και Ιράκ δηλαδή στα κράτη που γεννήθηκαν με τη συνθήκη Sykes Picot μέσα σε ένα πολύ αιματηρό ανακάτεμα εθνοτήτων θρησκειών και ομάδων Το προ-σφυγικό ρεύμα που παρήγαγε και παράγει ο όλεθρος του πολέμου οδηγεί σε εκατομμύρια απάτριδων που η συντριπτική πλειοψηφία τους θέλουν να ενταχθούν στις κεντροευρωπαϊκές κοινωνίες έχοντας χάσει την αναφορά στην laquoπατρίδαraquo τους

Μπροστά σε αυτή την εξελισσόμενη πραγματικότητα η γραφειοκρατία της Δύσης αρχικά στάθηκε αμήχανη Η μεταπολεμική συναίνεση της μεταχείρισης του πρό-σφυγα ορίστηκε από έθνη-κράτη και υπό το Leitmotiv της φρίκης των σφαγών σε ευρωπαϊκό έδαφος Το προσφυγικό ρεύμα των τελευταίων ετών διαφοροποι-είται ποιοτικά και ποσοτικά από παλαιότερα Από τη μία τα ευρωπαϊκά κράτη δεν μπορούν να απαρνηθούν την ανθρωπιστική μεταχείριση προσφύγων γιατί είναι μεταπολεμικά κράτη και η μνήμη του Άουσβιτς δεν τα αφήνει ακόμα να ασκήσουν θανατοπολιτική (δημόσια) Από την άλλη προσπαθώντας να επωφεληθούν από την κατάσταση αλλά και να διατηρήσουν τις ισορροπίες στο εσωτερικό τους δέχονται τον πρόσφυγα όσο αγοράζει ή όσο ρίχνει το μεροκάματο και τον διώχνουν όταν δεν χρειάζεται διοικώντας στο όνομα του έθνους Κεντρικός παίκτης αυτής της πολιτικής είναι η Γερμανία με συμ-μάχους - πιόνια την Αυστρία και τις πρώην σοβιετικές χώρες Ουγγαρία Κροατία Σλοβακία και Πολωνία Είναι

Η Ευρωτουρκική Συμφωνία ως Ιαχή πολέμουκαι η Κατάσταση Εξαίρεσης από τα Κάτω

Sykes Picot over[1]

laquoΑλλαμντουλιλά[2] Σήμερα έχουμε τη χαρά να συμμετέχουμε στην καταστροφή των συ-νόρων που τοποθετήθηκαν από τους ταουαχίτ[3] για να εμποδίζουν τους Μουσουλμάνους να ταξιδεύουν στις χώρες τους Οι ταουαχίτ τεμάχισαν το Ισλαμικό Χαλιφάτο και το μετέ-

τρεψαν σε χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ κυβερνώμενες από νόμους φτιαγμένους από τον άνθρωπο Αλλαμντουλιλά ο Αλλάχ ευλόγησε τους μουτζαχεντίν[4] με την καταστροφή

αυτών των συνόρων Εκεί μπόρεσαν οι μουτζαχεντίν να δείξουν τη δύναμή τους με τη Χάρη του Αλλάχ Αλλαμντουλιλά σήμερα ξεκινάμε το τελευταίο στάδιο μετά τη διάσπαση της Ούμμα[5] Αλλαμντουλιλά ξεκινήσαμε σήμερα να ενωνόμαστε ενάντια στις δολοπλοκί-ες των απίστων Το σχέδιό τους ήταν το διαίρει και βασίλευε Αυτό είχαν κάνει σε μαςraquo

Από βίντεο του ISIS 2962014

Σπύρος Τζουανόπουλος

10 Acirc

σημαντικό να ειπωθεί μια διπλή αλήθεια 1 Η Γερμανία βάζει τα κράτη αυτά να κλείνουν τα σύνορα στο όνομά της έχοντας αποφασίσει αφενός να εντάσσει όσους θέλει με οικονομικά κριτήρια σε συνεννόηση με την Τουρκία 2 Στις μετασοβιετικές κοινωνίες απαντάται ο γάμος του νεοφιλελευθερισμού με τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό γάμος που βγάζει ναζιστικό παιδί Κοινωνίες που για δεκαετίες δεν ανέπτυξαν δομές κοινωνικής αυτοάμυνας και αμφισβήτησης της κρατικής πολιτικής και έχουν μάθει σε βίαιες και εκτεταμένες παρεμβάσεις του κράτους στο κοινωνικό ενώ παράλληλα έζησαν τον κομμουνισμό ως ρωσική κατοχή βρίσκουν αναφορά σε ένα έκτρωμα νε-οφιλελεύθερης θανατοπολιτικής με πυρήνα το έθνος ως μέρος μιας ευρωπαϊκής λευκής φυλής

Όσο σοκαριστική είναι η παλινδρόμηση του συνόλου των ευρωπαϊκών κοινωνιών στον φυλετικό εθνικισμό άλλο τόσο κατανοητή γίνεται ως φοβική αντίδραση μπροστά στην κρίση του έθνους-κράτους Η μεταπολεμική συναί-νεση γκρεμίζεται όχι γιατί γεννήθηκε κάποιο τέρας εκ του μηδενός ndashβλ ISISndash αλλά γιατί τα υποκείμενα που τη διαμόρφωσαν διαλύονται θρυμματίζονται μεταλλάσ-σονται και καθίστανται θεσμοί κενοί νομιμοποίησης Ο Δημήτρης Μπελαντής συνοψίζει μεστά αυτή την εξέλιξη στην εξής φράση

laquoΤο βασικό πρόβλημα των κοινωνιών που υπάγονται στην πολιτισμική laquoΑυτοκρατορία της Δύσηςraquo (όπου σιγά-σιγά εντάσσονται με τον ιδιαίτερο τρόπο τους και τα μη δυτικά ιμπεριαλιστικά κέντραraquo τύπου Ρωσίας ή Κίνας μπαίνο-ντας και αυτά στο πεδίο του προβλήματος) δεν εξαντλείται στην laquoκατασκευή φραχτώνraquo για τους ξένους [] είναι η εσωτερική καθεστωτική αποδόμηση του τείχους και του laquoσυνόρουraquo (με τη ρωμαϊκή έννοια του limes) της Δύσης απέναντι στην βαρβαρότητα βασικά μια βαρβαρότητα εσωτερική στη Δύση και όχι εισαγόμενη από τα μη δυτικά πολιτιστικά και κοινωνικά μορφώματα (όπως οι εκδοχές του Ισλάμ) Το τείχος αυτό που καταρρέει είναι ένα προ-στατευτικό τείχος ένα τείχος συμπερίληψης και όχι ένα τείχος αποκλεισμού είναι οι υπό διάλυση κοινωνικοί δεσμοί στη Δύσηraquo[6]

Η κρίση του jus publicum europaeum

Πέντε χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ndashμεταξύ άλλων καιndash ναζιστής Καρλ Σμιτ στο έργο του Nomos der Erde διαπιστώνει πως laquoαπό τον 16ο αιώνα το Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό διεθνές δίκαιο το Jus publicum Europaeum ήταν αρχικά και ουσιαστικά ένα δίκαιο μεταξύ κυρίαρχων ευρωπαϊκών κρατών [] Η laquoκρατικότηταraquo δεν αποτελεί παγκόσμια έννοια έγκυρη σε όλες τις εποχές και ανθρώπους Στον χώρο και στον χρόνο περιέγραψε ένα συγκεκριμένο φαινόμενο [] Η ολωσδιόλου ασύγκριτη μοναδική ιστορική ιδιαιτερότητα του φαινομένου laquoκράτοςraquo βασίζεται στο γεγονός ότι η πολιτική μορφή αυτή ήταν το όχημα της εκκοσμίκευσης Η εννοιολογική επεξεργασία του διεθνούς δικαίου της εποχής είχε μόνο έναν άξονα

το κυρίαρχο εδαφικά κράτοςraquo[7]Πράγματι η έννοια του διεθνούς δικαίου είναι αξεχώριστη από το κυρίαρχο κράτος που στο όνομα του έθνους διαρ-ρηγνύει τα δεσμά του από την Εκκλησία και τον παπισμό και καταλαμβάνει εδάφη εκτός Ευρώπης για αποικίες Η μεταπολεμική συναίνεση που αποκρυσταλλώθηκε με την ίδρυση του ΟΗΕ τη συνθήκη της Γενεύης και άλλες πηγές διεθνούς δικαίου είχε ως σκοπό τη δραστική αποφυγή ένοπλων συρράξεων μεταξύ κυρίαρχων εθνών-κρατών Αν χρησιμοποιούσαμε τους όρους του άσπονδου θεωρη-τικού εχθρού του Schmitt Hans Kelsen θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Θεμελιώδης Κανόνας (Grundnorm) της μεταπολεμικής περιόδου ο νόμος που υπακούει συνο-λικά το δίκαιο γράφτηκε από έθνη-κράτη Η κρίση της συσσωμάτωσής τους σε τέτοιες μορφές μεταφέρεται στο σύνολο του νομικοπολιτικού συστήματος που εδράστηκε σε αυτά και αίρει κρίσιμες διακρίσεις Πολίτης-πρόσφυγας αστυνομία-στρατός κράτος-ιδιώτης εσωτερικό-εξωτε-ρικό ανθρώπινα δικαιώματα-φονεύσιμες ζωές μάχιμο υποκείμενο-άμαχος καθίστανται διαχωρισμοί θολοί και αμφισβητούμενου κύρους Έτσι η εποχή μας αναδεικνύει μια σειρά από παραδοξότητες

ndash Η Γερμανία θέλει την ανατροπή του Συριακού κράτος υπό τον Άσαντ αλλά αναγνωρίζει ως Σύριους πολίτες μόνο αυτούς που έχουν εκδώσει διαβατήρια σε περιοχές που ελέγχει το καθεστώςndash Το Ηνωμένο Βασίλειο φονεύει πολίτη του (Jihadi John) εισβάλλοντας σε ξένο εναέριο χώρο με drone χωρίς να έχει κηρύξει τον πόλεμο σε κανένα χωρίς δίκη χωρίς ούτε έναν αριθμό πρωτοκόλλου για την πράξη αυτήndash Οργανώσεις που ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο σε έδαφος και έχουν διοικητική δομή (ISIS YPG-YPJ) δη-λαδή με όρους διεθνούς δικαίου κανονικά θα είχαν διεθνή ευθύνη και άρα διεθνή (κρατική) προσωπικότητα έστω και αμφισβητούμενη δεν αναγνωρίζονται διότι λείπει το στοιχείο του έθνους έστω σαν σκοπόςndash Αστυνομίες αλλοδαπών κρατών υπό το σήμα της ευρω-παϊκής συνεργασίας FRONTEX σχεδιάζουν και διεξάγουν επιχειρήσεις ακόμα και συλλήψεις χωρίς την άδεια του κράτους επί του οποίου επιχειρούνndash Η διάκριση μαχητή - αμάχου - στρατιώτη - ιδιώτη - τρο-μοκράτη καθίσταται ολοένα και πιο θολή και δυναμική

Η σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή και το προσφυ-γικό ζήτημα ανέδειξε το βάθος της κρίσης νομιμοποίησης των ευρωπαϊκών κρατών σε τίνος το όνομα ασκούν βία Την ίδια στιγμή που Σύριοι μουσουλμάνοι καταφτάνουν και αποζητούν άσυλο στην Ευρώπη Ευρωπαίοι λευκοί χριστιανοί ασπάζονται το Ισλάμ και εντάσσονται στο Ισλαμικό Κράτος για να πολεμήσουν εναντίον της Η αποστοίχιση των κοινωνιών από τις διευθετήσεις αιώ-νων υπό το κράτος εκφράζονται με διάφορα πρόσημα όχι πάντα θετικά Αν και τολμηρή σκέψη ίσως και αυτή η αποχαλιναγωγημένη βία του ISIS μπορεί να ιδωθεί ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης του νεωτερικού κράτους ως μέθοδος άσκησης βίας

11Acirc

Χώροι ανομίαςlaquo- Σου ανέφεραν Γουίλαρντ γιατί θέλουν να laquoτερματίσουνraquo τη διοίκησή μου- Μου είπαν ότι έχετε τρελαθεί τελείως και οι μεθόδοι σας είναι laquoσαθρέςraquo- Είναι οι μεθόδοι μου σαθρές- Δεν βλέπω καμία μέθοδο κύριεraquo

Ο παραπάνω διάλογος θα μπορούσε να είναι εκείνος ενός οπλαρχηγού του ISIS και κάποιου αιχμαλώτου του αλλά είναι από την ταινία laquoΑποκάλυψη Τώραraquo Η σπουδαία ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα περιγράφει μια κατάσταση με ανατριχιαστικές αναφορές στη σημερινή Ο ταγματάρχης Κερτς του αμερικανικού στρατού στέλνεται στον πόλεμο του Βιετνάμ ως ειδικός στις ανορθόδοξες επιχειρήσεις επιχειρήσεις δηλαδή που το όριο του μαχητή και του αμά-χου είναι δυσδιάκριτο και το πεδίο μάχης είναι παντού επιχειρήσεις πολιτικές Σταδιακά αμφιβάλλει για τη δράση του αμερικανικού στρατού και ασκεί έντονη κριτική στους ανωτέρους του Στο τέλος χάνει τα λογικά του καθώς τίθεται κατηγορούμενος για φόνο ενός πράκτορα που θεωρούσε ότι έδινε πληροφορίες στον εχθρό Λιποτακτεί από τον αμερικανικό στρατό και σχηματίζει μια αντάρτικη ομάδα που τον λατρεύει σαν Θεό και κατασφάζει όποιον πατάει στα μέρη του ανεξαρτήτως πλευράς και εθνικότητας έξω πια από το Βιετνάμ στα εδάφη του Λάος Ο Κερτς καταρ-ρέοντας ψυχικά διαρρηγνύει το πλαίσιο της εποχής του και εισέρχεται στο πεδίο της τρέλας καθώς έχει απολέσει κάθε διάκριση μεταξύ εχθρού και φίλου μάχιμου και μη Η βία του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως θεολογική αλλά δεν γίνεται στο όνομα κάποιας αρχής ούτε θεμελιώνει ένα νέο δόγμα μια νέα νομιμοποίηση Είναι μια βία μηδενιστική στο όνομα κανενός και το μόνο που ιδρύει εκεί που ασκείται είναι μια πραγματική ανομία

Από τον κόσμο του κινηματογράφου επιστρέφουμε στον κόσμο του αισθητού Σε καιρούς ανακατατάξεων δημι-ουργούνται είτε εσκεμμένα είτε αθέλητα πεδία ανομίας Τα πεδία αυτά μπορούν να αφορούν χώρο (ο ουρανός πάνω από τη Ράκα τα εδάφη γύρω από τη Ροζάβα κλπ) είτε τον άνθρωπο ως υποκείμενο (υπήκοο) δικαίου (Ιρακινός πάνω σε βάρκα σε διεθνή ύδατα στο Αιγαίο Σύριος στο λιμάνι του Πειραιά κλπ) Τα πεδία αυτά που η κρατική κυριαρχία μετασχηματίζεται αμφισβητείται έχει απολεσθεί ή εσκεμμένα υποχωρήσει αποτελούν διακύβευμα για το ίδιο το κράτος το οργανωμένο έγκλη-μα ή τα οργανωμένα κινήματα να το καταλάβουν να το ελέγξουν και τελικά να επιβάλουν τους δικούς τους θεσμούς ndash με άλλα λόγια να κυριαρχήσουν

Είναι κοινός τόπος βέβαια ότι οι πράξεις του κράτους σε τέτοια πεδία τελούνται υπό τον αστερίσκο της κατάστασης εξαίρεσης το προνόμιο που το ίδιο το κράτος έχει απονείμει στον εαυτό του ndashκαι μόνοndash με την επίκληση της διατήρησης της ίδιας της νομιμότητας

Από τον πρόσφυγα στον denizen[8]

Οι Διεθνείς Συνθήκες αποτελούν αντικατοπτρισμό ιστορικών συναινέσεων Στις 18 Μαρτίου 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε με την Τουρκία τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της έννοιας του πρόσφυγα Με την επίκληση της έκτακτης ανάγκης η αρχή της μη επαναπροώθησης εγκαταλείπεται μαζί με τη μνήμη των συνθηκών που τη γέννησαν (η φρί-κη του Β΄ ΠΠ) και στη θέση της μπαίνει η raison drsquoeacutetat

12 Acirc

ως απόλυτος ρυθμιστής των ζωών που είναι άξιες να βιωθούν Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί απαρέγκλιτα τον πρωταθλητή στις καταδίκες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου laquoασφαλή τρίτη χώραraquo και διατηρεί το δικαίωμα να επαναπροωθεί συλλογικά πρόσφυγες (άλλη μια ευθεία παραβίαση της συνθήκης της Γενεύης) Επίσης το σημείο 2 της Συμφωνίας προβλέπει για κάθε Σύριο που επαναπροωθείται στην Τουρκία να εγκαθίσταται ένας στην Ευρώπη καθιστώντας σαφές ότι οι μη Σύριοι τίθενται άρρητα μεν ξεκάθαρα δε συλλήβδην απελάσιμοι

Όσον αφορά στην εφαρμογή η Ελλάδα υποχρεούται να εν-σωματώσει στο εθνικό της δίκαιο συγκεκριμένους κανόνες επαναπροώθησης καθώς και ένδικο μέσο αμφισβήτησης τέτοιων αποφάσεων Μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει αντίθετα ήδη έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία οι πρώτες εκατοντάδες πρόσφυγες με απόλυτα ασαφή τρόπο επιλογής και παράδοσης Πέραν τούτου το ελληνικό κράτος φαινομενικά τίθεται ενώπιον του εξής διλήμματος ή να εφαρμόσει μαζικές επαναπροωθήσεις στο όνομα της συμφωνίας καταστρατηγώντας τα θεμέλια της Σύμβασης της Γενεύης αλλά και της ndashυπερσυνταγματικής υποτίθεται ισχύοςndash Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ή να ακολουθήσει τη διεθνή νομολογία και να αναγνωρίσει το προσφυγικό laquoπροφίλraquo της συντριπτικής πλειοψηφίας αυτών των ανθρώπων ndash μια πρόβλεψη της επιλογής δεν είναι και πολύ δύσκολη[9]

Η ευρωτουρκική Συμφωνία αποτελεί τη σχηματοποίηση της κατάστασης εξαίρεσης σε κείμενο διεθνούς δικαίου και την κωδικοποίηση μιας πολεμικής ιαχής τόσο καθαρά που και η Ύπατη Αρμοστεία αδυνατεί να ακολουθήσει[10] καθώς τα κράτη συμπυκνώνουν τον νόμο στις αποφάσεις τους Όσο και αν ο νομικός λόγος προσπαθεί να την περικλείσει αυτή η μονομερής αναστολή δικαίου αποδρά από το νοητικό πλαίσιο του νόμου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της νέας διευθέτησης Αυτό είναι και το πολιτικό της νόημα όταν ο νόμος συμπυκνώνεται σε απόλυτη απόφαση της εξουσίας έχει αναστείλει τον εαυτό του στο όνομα της υπεράσπισής του Κατά μια έννοια ο νομικός λόγος της ΕΕ εδώ συναντά τον θεολογικό του ISIS καθώς αμφότεροι αποτελούν θανατοπολιτικές με διαφορετική αφετηρία ο μεν νομικός τη νεωτερικότητα ο δε θεολογικός τη ριζική άρνησή της Στη μια περίπτωση ένα πλέγμα κανόνων καθιστούν την Αστυνομία τη ρομφαία της κοσμικότητας απόλυτο ρυθμιστή της ζωής στην δε άλλη τον Θεό και τους αντιπροσώπους Του επί γης

Η κατάσταση εξαίρεσης των από τα κάτω

Ο χώρος του Αιγαίου αποτελεί χρόνια laquoγκρίζα ζώνηraquo του νόμου αφού εδώ και δεκαετίες αποτελεί κεντρικό κόμβο μαύρης οικονομίας (ναρκωτικά όπλα) που συνδέει Ασία με Ευρώπη[11] Κάθε τέτοια ζώνη χαρακτηρίζεται από σύνορα που είναι περατά μόνο από το οργανωμένο έγκλημα που αναλαμβάνει το contrabande Όσο πιο έντονες γίνονται οι laquoροέςraquo των αγαθών ή των ανθρώπων τόσο ενισχύεται το οργανωμένο έγκλημα που τις συντονίζει Κάποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει ανατριχιαστικές ομοιότητες μεταξύ των συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας και Μεξικό - ΗΠΑ σε όλα τα παραπάνω Φράχτης πύλη εισόδου παρανομοποιημένων ανθρώπων και αγαθών πανίσχυ-ρο οργανωμένο έγκλημα και τώρα τελευταία αισθητή παρέμβαση αυτοοργανωμένων κινημάτων[12] Όσον αφορά στο Αιγαίο τον τελευταίο χρόνο το οργανωμένο έγκλημα είχε αναλάβει σχεδόν με τις δημόσιες ευλογίες των κρατών τη μεταφορά των προσφύγων Πρόκειται για απόλυτα ελεγχόμενα παρακρατικά κυκλώματα με σχέ-σεις εκατέρωθεν των συνόρων που εκμεταλλεύτηκαν το ολοένα διογκούμενο προσφυγικό ρεύμα για να τζιράρουν τεράστια ποσά[13] Εξάλλου οι ΜΚΟ αποτελούν χρόνια τώρα αναπόσπαστο κομμάτι των ζωνών ανομίας Έχοντας ως αποστολή να προσφέρουν ανθρωπιστικό άλλοθι στις κρατικές παρεμβάσεις οι ΜΚΟ κερδοσκοπούν και ξεπλέ-νουν τεράστιες ποσότητες χρήματος για να στηρίξουν την επίσημη πολιτική της ΕΕ και να αποπολιτικοποιούν το πρόβλημα διαιωνίζοντάς το

Σε αυτό το πλαίσιο δειλά δειλά από το καλοκαίρι του 2015 στο Πεδίο του Άρεως και στη συνέχεια σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα και στα νησιά που δέχονται πρόσφυγες εξαπλώθηκε μια σειρά αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων με πολύ φιλόδοξη στοχοθεσία Εν μέσω σοβαρής οικο-νομικής κρίσης αυτές οι δομές δεν απαίτησαν τίποτα τουναντίον διεκδίκησαν δημόσιο χώρο για να αναπτύξουν

13Acirc

ουσιαστική αλληλεγγύη και στήριξη στο μακρύ ταξίδι των προσφύγων Είναι συγκλονιστική η ωρίμανση η επιμονή και η αξιοπιστία των εγχειρημάτων αυτών που κατέδειξαν ότι η οργάνωση των από τα κάτω δεν υστερεί σε τίποτα από την κρατική μηχανή

Είναι αλήθεια ότι στο ξεκίνημά τους αυτές οι προσπάθειες έτυχαν γενικευμένου αφορισμού (απολίτικη φιλανθρωπία) από σημαντική μερίδα της Αριστεράς και των αναρχικών που δεν ακολούθησαν την ndashαποσπασματικήndash αναβάθμι-ση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο που ακολούθησε τον Φεβρουάριο του 2012 και γέννησε εγχειρήματα που τόλμησαν να κοιτάξουν την κοινωνία στα μάτια και να προτείνουν στο εδώ και στο τώρα όπως η ΒΙΟΜΕ ή ο αγώνας στις Σκουριές Ομαδώσεις της αναρχίας κοίταζαν από μακριά ndashτα σχήματα όχι οι άνθρωποι που κατά μόνας συμμετέχουν και αυτό πρέπει να προβληματίσειndash τη στιγμή που άνθρωποι από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες και εμπειρία έχτιζαν δομές αλληλεγγύης Από την άλλη η Αριστερά εκτός κοινοβουλίου ακόμα περιμένει να νική-σει το αντιιμπεριαλιστικό τόξο Άσαντ ndash Ιράν - Πούτιν να ανοίξει ξανά η πρεσβεία της Συρίας και να γυρίσουν οι πρόσφυγες πίσω Ευτυχώς και εδώ υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις που συμμετέχουν ενεργά και πρωτοπόρα πλην όμως άστεγες πολιτικά

Στις μέρες μας παίζεται ένα παιχνίδι κρατικής κυριαρ-χίας που πάει πίσω στην ιστορία Η κρατική απόφαση συμπυκνώνεται σε νόμο και αυτός σε βία με επακόλουθη μια κρίση νομιμότητας το Κράτος δεν παρέχει πια ούτε ασφάλεια παίρνει τα πάντα και το μόνο που του έμεινε είναι το βασιλικό προνόμιο απονομής της ιδιότητας του υπηκόου Αυτός είναι ο λόγος που προκηρύσσεται η καταγραφή των ΜΚΟ και η προσάρτησή τους στην κρα-τική πολιτική των κέντρων κράτησης με τη συνακόλουθη ποινικοποίηση των αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων Η αδυναμία σοβαρής κατανόησης και παρέμβασης σε μετανάστες και πρόσφυγες ήταν κοινός τόπος για

πολλά χρόνια εδώ όμως έχει αρθεί πανηγυρικά με τη δημιουργία κοινών τόπων αγώνα και ndashγιατί όχιndash βίου Εγχειρήματα όπως η Νοταρά το 5ο το Ορφανοτροφείο και το City Plaza διεκδικούν να συνδιαμορφώσουν με τους πρόσφυγες το πλαίσιο ζωής του ανθρώπου ως απάντηση στο σύμπλεγμα ΕΕ - Τουρκίας - ΜΚΟ και οργανωμένου εγκλήματος που συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο θανάτου του πρόσφυγα Η έμπρακτη αλλη-λεγγύη των δομών και η προσπάθεια αποτροπής του κυβερνητικού σχεδίου για εγκλεισμό των προσφύγων στα hotspot είναι ένας αγώνας που παίζεται πάνω σε ένα στοίχημα με ιστορικό βάθος αιώνων ποιος είναι αυτός που θα ρυθμίσει τους όρους του βίου ποιος θα ορίσει τον πολίτη Με τα λόγια του Μπένγιαμιν στα 1942 laquoΗ παράδοση των καταπιεσμένων μάς διδάσκει ότι η ldquoκατάσταση εκτάκτου ανάγκηςrdquo στην οποία ζούμε αποτελεί τον κανόνα Οφείλουμε να καταλήξουμε σε μια έννοια της ιστορίας η οποία να ανταποκρίνεται σε αυτό το γεγονός Τότε θα έχουμε απέναντί μας ως καθήκον τη δημιουργία μιας πραγματικής (υπαρκτής) κατάστασης εξαίρεσης κάτι που θα βελτιώσει τη θέση μας στον αγώνα ενάντια στον φασισμόraquo

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ1 Οι πληροφορίες και σκέψεις που παρατίθενται στο κεφάλαιο γεννήθηκαν στην εκδήλωση του Νοσότρος laquoΤο προσφυγικό ζήτημα σήμερα και η κρίση του δυτι-κού κόσμουraquo στις 84 με ομιλητή τον ιδιαίτερα εμβριθή καθηγητή Δ Σταματόπουλο2 Δόξα τω Θεώ3 Αλλόθρησκοι ειδωλολάτρες4 Μαχητής του Ιερού Πολέμου (Τζιχάντ)5 Η κοινότητα όλων των μουσουλμάνων6 httprednotebookgr201511parisi-2015-to-sinoro-pefti-i-neovarvari-eformoun-tou-dimitri-belanti7 Carl Schmitt The Nomos of the Earth Telos Press Publishing 2006 (σελ 126)8 ο μη πολίτης βλ Giorgio Agamben εμείς οι πρό-σφυγες httpsnomadicuniversalitywordpresscom201106029 Βλ το ευσύνοπτο και κατατοπιστικό άρθρο της νο-μικού Γεωργίας Σπυροπούλου laquoΗ ευρωπαϊκή φενάκη της ασφαλούς Τουρκίαςraquo httpk-labzonei-efropaiki-fenaki-tis-asfalous-tourkias10 httpwwwtovimagrvimafminterviewsarticleaid=78614911 3 δισ υπολογίζεται ο τζίρος της διακίνησης αν-θρώπων σε Ιταλία-Γαλλία βλ Καθημερινή laquoΜεγάλα Κέρδη για το οργανωμένο έγκλημαraquo 2142016 httpwwwkathimerinigr809856articleoikonomiadie8nhs-oikonomiamegala-kerdh-gia-to-organwmeno-egklhma12 Βλ το ντοκιμαντέρ laquoΗ Γη των καρτέλraquo που καταγρά-φει αυτοοργανωμένες πολιτοφυλακές ενάντια στη μεξι-κανική μαφία httpwwwimdbcomtitlett412630413 Παράδειγμα httpwwwtovimagrsocietyarticleaid=698107

14 Acirc OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Με αυτή την εmicroβληmicroατική φράση για τη σύγχρονη αριστερά θέλησε ο Α Τσίπρας να σφραγίσει microετά την

πρώτη εκλογική νίκη του Σύριζα τις προγραmicromicroατικές δηλώσεις της κυβέρνησης εγκαινιάζοντας τον νέο κυβερνητικό σχηmicroατισmicroό ως τον microοναδικό φορέα επαναλειτουργίας του κράτους και διαφύλαξης της συνταγmicroατικής νοmicroιmicroότητας Ήδη από την πτώση της εγχώριας σοσιαλδηmicroοκρατικής πλάνης και την κατάρρευση του Πασόκ είχε αποδυθεί σε microια επιχείρηση προσεταιρισmicroού των πολιτικών αιτηmicroάτων του εν λόγω χώρου microέσα από τη διαρκή επίκληση της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo του τόπου απευθυνόmicroενος σε ένα από χρόνια κατασκευασmicroένο ακροατήριο που από τα microέσα του προηγούmicroενο αιώνα και microε πολλαπλές microεταmicroφιέσεις αποτελεί τη βάση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας

Τα θεmicroέλια της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo που δεν κατάφερε να διατηρήσει στο πελατολόγιό του ο ΕυΒενιζέλος και κατέγραψε στην εκλογική του ατζέντα ο Σύριζα σηmicroατοδότησαν την κορύφωση του αριστερού εγχειρήmicroατος κατάληψης της εξουσίας και παραγωγής ενός ηγεmicroονικού λόγου διαχωρισmicroένου από τις δηmicroοκρατικές αιχmicroές που είχαν αναδείξει τα κοινωνικά κινήmicroατα των τελευταίων ετών Βέβαια microόνο ένας τραγωδός του 21ου αιώνα θα microπορούσε να διαλευκάνει πού οδηγεί η σύγχυση microεταξύ της προσκόλλησης στο ενωσιακό microοντέλο της λατρείας των κινηmicroάτων και της λενινιστικής φαντασίωσης του αυτοσκοπού της εξουσίας Ο Λένιν το 1917 ήξερε πολύ καλά ένα πράγmicroα πως έφτασε η στιγmicroή για να πάρει την εξουσία και πως αύριο θα είναι αργά Έχουν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια από τότε και ενώ το παρόν των κοινωνιών επιταχύνεται και microεταβάλλεται ραγδαία ο πόθος της εξουσίας για την εξουσία παραmicroένει ακατάβλητος στον αριστερό λόγο

Η ρητορική της πόλωσης που συνόδευσε την πολιτική της ενσωmicroάτωσης ακολούθησε πιστά τα νεοελληνικά διλήmicromicroατα του laquoΚαραmicroανλής ή τανκςraquo και του microεταmicroφιεσmicroένου laquoσοσιαλισmicroός η βαρβαρότηταraquo προσθέτοντας microε microπόλικη δόση αριστερού λαϊκισmicroού το νεόκοπο microνηmicroόνιο-αντιmicroνηmicroόνιο Συγκαλύπτοντας το πορώδες έδαφος της ριζοσπαστικοποίησης της δηmicroοκρατίας και επαναπροσδιορισmicroού των microεταπολεmicroικών και microεταπολιτευτικών θεσmicroών της ελληνικής κοινωνίας

που απασφαλίστηκε τα τελευταία χρόνια προσέφυγε σε microια καταγγελία της λιτότητας και διεκδίκηση της καταστρατηγηmicroένης δηmicroοκρατίας αγνοώντας το κολλώδες τέλmicroα της σοσιαλδηmicroοκρατίας και τα οριακά σηmicroεία απόδοσης της αντιπροσώπευσης Ακόmicroα η διακαής επιθυmicroία παρείσφρησης στην κρατική εξουσία και η επιδίωξη ισχυροποίησης της ευρωπαϊκής νοmicroικο-πολιτικής τάξης δίχως καmicroία διερώτηση γύρω από τις δοmicroές και τους microηχανισmicroούς που τις συστήνουν κατέδειξε και κατά δήλωση της ευρωπαϊκής ελίτ πως η ldquoαριστερήrdquo διακυβέρνηση απεδείχθη η ικανότερη ώστε να ολοκληρώσει χωρίς ιδιαίτερους κλυδωνισmicroούς τη συντριβή των κοινών και τη διάλυση του κοινωνικού συmicroβολαίου

Τι microπορεί να σηmicroατοδοτούν όmicroως για τη σύγχρονη Ευρώπη λέξεις όπως έθνος-κράτος κοινωνικό συmicroβόλαιο αντιπροσώπευση πρόοδος ανάπτυξη Τι έχει αποmicroείνει άραγε σήmicroερα από τις αφετηριακές εξαγγελίες περί ελευθερίας ισότητας και αδελφοσύνης Οι παραδοσιακοί διαχωρισmicroοί καθίστανται αναχρονιστικοί καθώς εδραιώνεται πλέον η πολιτειακή ισχύς της οικονοmicroικής σφαίρας αφού η πολιτειακή και πολιτική ζωή βουλιάζει στην οικονοmicroία της αγοράς και των διάχυτων οικονοmicroικο-πολιτικών δικτύων υπερεθνικής εξουσίας συντρίβοντας τη δυνατότητα του πολίτη να συmicromicroετέχει καθοριστικά στην απόφαση Τι σηmicroαίνει να είσαι πολίτης σήmicroερα στη Ευρώπη Η διάκριση δηmicroοσίου και ιδιωτικού έχει πλήρως διαρραγεί και η έννοια του πολίτη απαξιώνεται επειδή εκφράζει τον κατακερmicroατισmicroό και την πολιτική αδυναmicroία των πολιτών απέναντι στις παντοδύναmicroες ελίτ Ο πολίτης δεν έχει πραγmicroατικό λόγο στην απόφαση γεγονός που εκδηλώθηκε ξανά microε τεράστια σαφήνεια microετά και το τελευταίο δηmicroοψήφισmicroα Η ΕΕ ενσαρκώνει σήmicroερα microια συγκεντρωτική δοmicroή ολιγαρχικού τύπου που τείνει διαρκώς σε γιγαντισmicroό Στον πυρήνα της ευρωπαϊκής λογικής και φαντασίας βρίσκεται η αντίληψη πως όλα κινούνται γύρω απrsquo την οικονοmicroία επιβάλλοντας έναν πολιτισmicroό της οικονοmicroίας σε έναν διαρκή επαναπροσδιορισmicroό microε όρους χρηmicroατοπιστωτικής ολοκλήρωσης Γινόmicroαστε καθηmicroερινά microάρτυρες microέσα από ένα πλήθος γεγονότων της συντριπτικής υπεροχής της κερδοσκοπίας που αδηφάγα επιχειρεί να ιδιωτικοποιήσει το σύνολο των κοινών υπό το γυmicroνό πέπλο

laquoΕίmicroαστε κάθε λέξη απrsquo το σύνταγmicroα αυτής της χώραςraquo

Αποστόλης Στασινόπουλος

Η ΑΠΟΓΥΜΝΩΣΗ ΤΟΥ (ΝΕΟ)ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ

Το κοινωνικο-ιστορικό δείγμα

15Acirc

της ανάπτυξης διαmicroορφώνοντας ένα αδιάσπαστο συνεχές περιφράξεων Η Ευρώπη διαχωρίζεται σε ζώνες υψηλής τεχνολογικής ανάπτυξης ειδικές ζώνες όπου το δίκαιο περιστέλλεται ανά περίσταση και ζώνες ανοmicroίας

Τα παγκόσmicroια πλέον δίκτυα οικονοmicroικής εξουσίας που επικαθορίζουν τις αποφάσεις για το microέλλον των κοινωνιών microετασχηmicroατίζουν το κράτος σε έναν θεσmicroό θωράκισης της δηmicroόσιας ασφάλειας και υλοποίησης των κυρίαρχων επιταγών Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι το παράδειγmicroα των Σκουριών όπου η κρατική δοmicroή αναλαmicroβάνει τον ρόλο του αστυνόmicroου microεταξύ της κερδοσκοπίας της Eldorado Gold και της τοπικής κοινωνίας εις βάρος φυσικά των τοπικών αντιστάσεων Ακόmicroα η υιοθέτηση κεϋνσιανών πολιτικών στο σύγχρονο παγκοσmicroιοποιηmicroένο περιβάλλον έδειξε γρήγορα τα όριά της Η σχετική αποτελεσmicroατικότητα των παραπάνω πολιτικών που εδραζόταν στις πρώτες δεκαετίες microεταπολεmicroικά βασιζόταν στην ικανότητα των κυβερνήσεων να ελέγχουν microε νοmicroισmicroατικά και δηmicroοσιονοmicroικά microέτρα το επίπεδο της απασχόλησης τον ρυθmicroό της ανάπτυξης το επίπεδο των τιmicroών και το εξωτερικό ισοζύγιο Η έξοδος από τις κλειστές οικονοmicroίες σε microια διευρυmicroένη αγορά πολλαπλών διαστρωmicroατώσεων η υπερδιόγκωση του οικολογικού αποτυπώmicroατος microε την ταυτόχρονη υφεσιακή τάση της παγκόσmicroιας οικονοmicroίας ndashπρος πείσmicroα και των αριστερών επιδιώξεων για νέες αναπτυξιακές διαδροmicroέςndash και η υποβάθmicroιση της κρατικής πολιτικής ισχύος σηmicroαδεύει το ήδη απονεκρωmicroένο σώmicroα της κρατικής εξουσίας microε όρους κυρίαρχης εθνικής πολιτικής Η νεοφιλελεύθερη σκακιέρα απορροφά την εθνική πολιτική της σοσιαλδηmicroοκρατίας

καθιστώντας την αντιmicroνηmicroονιακή συνθηmicroατολογία και το κεϋνσιανό πρόγραmicromicroα σε έσχατης πολιτικής σηmicroασίας διεκδικήσεις Βέβαια ο τραγέλαφος των αριστερίστικων οραmicroάτων επίλυσης των προβληmicroάτων δια της εξόδου από το ενωσιακό microόρφωmicroα παραγνωρίζει αφενός την εξωτερική απόδοση της ισοτιmicroίας του εσωτερικού νοmicroίσmicroατος και αφετέρου την ισχύ των παγκόσmicroιων δικτύων εξουσίας microε την παράλληλη καθυπόταξη κρατών εκτός ΕΕ από τα εν λόγω δίκτυα

Η εξαγγελία του δηmicroοψηφίσmicroατος αποκάλυψε microε διαφάνεια την αmicroηχανία και τον συνολικό αυτοεγκλωβισmicroό του πολιτικού σχεδιασmicroού και της κυρίαρχης ρητορικής του Σύριζα Η laquoπολιτική του εφικτούraquo που προσέβλεπε σε microια αmicroοιβαία επωφελή λύση καθαίρεσε γρήγορα την πολλαχώς καθαγιασmicroένη laquoαριστερήraquo διαχείριση του κράτους υπό την προωθητική αντιπολίτευση των κινηmicroάτων και καθιέρωσε την παραγωγή ενός λόγου επαναθεmicroελίωσης της laquomicroη εναλλακτικήςraquo Άλλωστε η αποφυγή κριτικής των microετασχηmicroατισmicroών της σύγχρονης κρατικής δοmicroής και του επελαύνοντος οικονοmicroισmicroού προς όλα τα πεδία της ζωής που οδήγησε στην απογύmicroνωση του αριστερού λόγου είχε να αντιmicroετωπίσει και τη νέα συmicroφωνία της TTIP Η διχοτοmicroική διαίρεση της κοινωνίας σε δύο αντιmicroαχόmicroενα στρατόπεδα που κατασκεύασε το εύπεπτο και λαϊκίστικο δίληmicromicroα της εξόδου από το microνηmicroόνιο και κατέληξε στο δηmicroοψήφισmicroα οικοδόmicroησε τους όρους της ήττας microέσα από τη microη διαχειρισιmicroότητα του ΟΧΙ και την υπογραφή της νέας συmicroφωνίας Η διεξαγωγή του δηmicroοψηφίσmicroατος δεν σηmicroατοδότησε επrsquo ουδενί την άσκηση κοινωνικής εξουσίας microε δηmicroοκρατικές συντεταγmicroένες Παρουσίασε όmicroως microια κοινωνική δυναmicroική microε τεράστια εσωτερική ρευστότητα αλλά και σαφή διατεταγmicroένη οριοθέτηση που εκφράστηκε συντριπτικά

Τα φαντάσmicroατα microιας σύγχρονης αριστερής κρατικής ηγεmicroονίας και microιας σύζευξης microε διαχωρισmicroούς microεταξύ αριστερής διακυβέρνησης και κοινωνικών κινηmicroάτων εξανεmicroίστηκαν ταχύτατα microε τον αριστερό κυβερνητισmicroό να ολισθαίνει ολικά σε έναν αυταρχικό φιλελευθερισmicroό και να καθηλώνει τα κινήmicroατα επιζητώντας την κρατικοποίησή τους Η αποτυχία της αριστερής διακυβέρνησης δεν καταδεικνύει την αδυναmicroία της ηγεσίας του Σύριζα να διαπραγmicroατευτεί και να υλοποιήσει τον πολιτικό της προγραmicromicroατισmicroό αλλά αναφέρεται στο σύνολο της αριστερής στρατηγικής και ρητορικής και στην καθολική φαντασίωσή της για την εφόρmicroηση στην κρατική εξουσία και την εναλλακτική της διαχείριση Το γεγονός αυτό συmicroπαρασύρει το σύνολο του αριστερού λόγου ο οποίος σε όλες τις εκφράσεις του είναι άρρηκτα συνυφασmicroένος microε την πρόσδεση στην κρατική εξουσία Η κρατική δοmicroή έχει περιέλθει σε microια ψυχρή και αναποτελεσmicroατική διαχειρισιmicroότητα microετατρέποντας τους επίδοξους εραστές της σε υπαλληλικό προσωπικό Η αριστερή περιπλάνηση στην εξουσία έδειξε ξανά τα όριά της Ας microη γυρεύουν οι αστερισmicroοί του αριστερισmicroού την ανικανότητά τους να εισέλθουν στο κοινοβούλιο στην ανωριmicroότητα των συνθηκών

Ολόκληρο το κείmicroενο θα δηmicroοσιευτεί στο httpwwwbabyloniagr

16 Acirc

Κάποιες microέρες πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

ο Καστοριάδης επικεντρώθηκε στην καταγγελία της

laquoανησυχητικής κενότηταςraquo του πολιτικού λόγου στη

∆ύση και επίσης στην κενότητα του laquoνεοφιλελεύθερου λόγου

[που περιλαmicroβάνει] microια ελεεινή ισοπέδωση όσων έλεγαν οι microεγάλοι

Φιλελεύθεροι του παρελθόντοςraquo[1]

Αυτή η θεmicroατοποίηση του νεοφιλελευθερισmicroού εντός του

πλαισίου της laquoασηmicroαντότηταςraquo των σύγχρονων microορφών

βαρβαρότητας έχει microέγιστες συνέπειες για τη σύγχρονη

κατανόηση του καπιταλισmicroού και της φαντασιακής του θέσmicroισης

laquoΟ νεοφιλελεύθερος λόγοςraquo δήλωσε [ο Καστοριάδης] στο ldquoFait

et a fairerdquo (1989) θα πρέπει να θεωρηθεί laquomicroία άθλια φάρσα

προορισmicroένη για ηλίθιουςraquo[2]

laquoΗ ρητορική της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικό (η microεταβολή στην τυπική ιδιοκτησία κάποιων microεγάλων

Ο Νεοφιλελευθερισμός και η Πολιτική της Ασημαντότητας

David Ames CurtisΜετάφραση Αλέξανδρος Σχισmicroένος

επιχειρήσεων δεν αλλάζει ουσιαστικά τη σχέση τους microε το

Κράτος)hellip η γραφειοκρατική δοmicroή της microεγάλης επιχείρησης

παραmicroένει άθικτη [και] το microισό της εθνικής παραγωγής

διατρέχει τον δηmicroόσιο τοmicroέα microε τον ένα ή τον άλλο τρόπο

(το Κράτος οργανισmicroούς τοπικής αυτοδιοίκησης την Εθνική

Ασφάλιση) Κάπου ανάmicroεσα στο microισό και στα δύο τρίτα των

τιmicroών των ειδών διατροφής και των υπηρεσιών που εισάγονται

στην τελική εθνική δαπάνη microε τον ένα τρόπο ή τον άλλο

καθορίζονται ρυθmicroίζονται ελέγχονται ή επηρεάζονται από

την Κρατική πολιτική και η κατάσταση είναι microη αναστρέψιmicroη

(10 χρόνια εξουσίας της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν έφεραν

καmicroία ουσιαστική αλλαγή σε αυτό

Μέσα στην συλλογική προσποιητή αmicroνησία το γεγονός

πως laquoη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία είχε ήδη αποδοmicroηθεί από

κάποιους ακαδηmicroαϊκούς οικονοmicroολόγους τη δεκαετία του rsquo30raquo

απλώς θάβεται laquoΟι άνθρωποι προσποιούνται πως λησmicroονούν

ότι η σηmicroερινή οικονοmicroία είναι microία οικονοmicroία ολιγοπωλίων

όχι microια ανταγωνιστική οικονοmicroίαraquo[3]

Η ρητορική των Ρήγκαν - Θάτσερ laquoδεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικόraquo Ο Καστοριάδης και συγκεκριmicroένα το

κείmicroενό του laquoΜοντέρνος καπιταλισmicroός και επανάστασηraquo

έχει κατηγορηθεί για απαρχαιωmicroένες περιγραφές ενός

Φορντικού κόσmicroου πλήρους απασχόλησης[4] Ωστόσο

microέλη του laquoΣοσιαλισmicroός ή Βαρβαρότηταraquo ndashτουλάχιστον

όσοι υποστήριξαν το εν λόγω αmicroφιλεγόmicroενο κείmicroενοndash

υπήρξαν ισχυρίστηκε ο Καστοριάδης ίσως οι microόνοι laquoπου

το 1959-60 είπαν ότι το πρόβληmicroα στη σύγχρονη ∆υτική

ανεπτυγmicroένη καπιταλιστική κοινωνία ∆ΕΝ είναι το οικονοmicroικό

πρόβληmicroαraquo[5] Συmicromicroετέχοντας στην laquoκρίση των κοινωνικών

φαντασιακών σηmicroασιώνraquo ο ύστερος Φιλελευθερισmicroός δεν

microπορεί να θεωρηθεί microε σοβαρότητα microε τους δικούς του

στενούς ιδεολογικά οικονοmicroικούς όρους Η νεοφιλελεύθερη

ρητορική δεν άλλαξε τίποτεmiddot αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι

τίποτε σηmicroαντικό δεν άλλαξε καθώς η παλίρροια της

ασηmicroαντότητας συνέχισε και συνεχίζει να ανεβαίνει[6] Ο

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Ο David Ames Curtis είναι Αmicroε-ρικάνος microεταφραστής συγγρα-φέας ακτιβιστής και στενός συνεργάτης του Κορνήλιου Καστοριάδη Συνιδρυτής του Agora International microιας διε-θνούς διαδικτυακής πλατφόρmicroας αφιερωmicroένη στο πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας και στην συλλογή και προώθηση της παγκόσmicroιας

βιβλιογραφίας του Καστοριάδη Εχοντας microεταφράσει πάνω από ένα εκατοmicromicroύριο λέξεις από γραπτά του microεγάλου φιλοσόφου δικαίως θε-ωρείται ο επίσηmicroος microεταφραστής του στον αγγλόφωνο κόσmicroο Μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνος έκδοσης microετάφρασης και επιmicroέλειας του τόmicroου The Castoriadis Reader και του τρίτοmicroου έργου Political and Social Writings Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

17Acirc

νεοφιλελεύθερος λόγος δεν καθορίζει την νέα πραγmicroατικότηταmiddot

αντιθέτως η συνεχής και βαθύνουσα καταστροφή νοήmicroατος

που είναι συmicroφυής microε το πρόταγmicroα της καπιταλιστικής

ορθολογικοποίησης περιλαmicroβάνει τους ανορθολογισmicroούς

microίας διαλυτικής νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας όπως και τις

πραγmicroατικές συνέπειες της laquoαντιδραστικής αντεπίθεσηςraquo[7] Τον

Μάιο του 1989 ο Καστοριάδης δήλωσε ότι laquoη microόνη πραγmicroατικά

παρούσα και δεσπόζουσα σηmicroασία είναι η καπιταλιστική σηmicroασία

η επrsquo αόριστον δηλαδή επέκταση της laquoκυριαρχίαςraquo η οποία εν

τω microεταξύ έχει χάσει ndashκαι αυτό είναι το καίριο σηmicroείοndash όλο το

περιεχόmicroενο που της παρείχε στο παρελθόν η ζωτικότητά της και

το οποίο επέτρεπε στις διαδικασίες ταύτισης να ολοκληρώνεται

κουτσά στραβάraquo[8] Σαν αποτέλεσmicroα laquoτο να κερδίζεις όmicroως

παρά τη νεοφιλελεύθερη ρητορική έχει σήmicroερα χάσει σχεδόν

κάθε επαφή microε οποιαδήποτε κοινωνική λειτουργία ακόmicroα και microε

οποιαδήποτε εσωτερική ως προς το σύστηmicroα νοmicroιmicroοποίησηraquo[9]

Και ακόmicroη παρά τη ρητορική laquoαυτό το microείγmicroα της χρηmicroατικής

νόρmicroας και της γραφειοκρατικής - ιεραρχικής νόρmicroας επαρκεί

για εmicroάς ώστε να συνεχίσουmicroε να χαρακτηρίζουmicroε τις πλούσιες

φιλελεύθερες κοινωνίες σαν κοινωνίες ενός κατακερmicroατισmicroένου

γραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquo[10] αντίθετα από ότι θα

υποστήριζε το ασυνεπές περιεχόmicroενο της νεοφιλελεύθερης

ιδεολογίας

Η laquoφιλελεύθερη αντεπίθεση (microε την καπιταλιστική έννοια του όρου)

αρχικά του ζεύγους Θάτσερ - Ρήγκανraquo πραγmicroατικά laquoεπιβλήθηκε

παντούraquo ndash στους Γάλλους laquoΣοσιαλιστέςraquo στους Σκανδιναβούς

κτλ διαπίστωσε ο Καστοριάδης στην laquoΑποσάθρωση της ∆ύσηςraquo

(1991)[11] ∆ηmicroιουργώντας microια laquoάνετη ή ανεκτή κατάσταση για

το 80 ή 85 του πληθυσmicroού (που έχει παραλύσει επιπλέον από τον

φόβο της ανεργίας) και microεταφέρεται όλη η κόπρος του συστήmicroατος

στο 15 ή 20 των laquoκατώτερων στρωmicroάτωνraquo της κοινωνίας τα

οποία δεν microπορούν να αντιδράσουν ή microπορούν να αντιδράσουν

microόνο microε τη βία την περιθωριοποίηση και την εγκληmicroατικότηταmiddot

άνεργοι και microετανάστες στην Γαλλία και την Αγγλία microαύροι και

ισπανόφωνοι στις Ηνωmicroένες Πολιτείες κλπraquo[12] Αυτό που

laquoαυτή η ρητορική-καmicroουφλάζ επέτρεψε σε κάποιονraquo να κάνει

laquoαθετώντας τους διακηρυγmicroένους σκοπούςraquo ήταν το laquoνα επιτύχει

τους πραγmicroατικούς σκοπούς της νέας πολιτικής πολύ απλά την

αναδιανοmicroή του εθνικού πλούτου προς όφελος των πλουσίων εις

βάρος των φτωχώνraquo[13] Ύστερα από ένα ιντερλούδιο microε την

υπαγορευmicroένη από το Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ εκλογή

του laquoπρώτου Προέδρου microε Μάστερ στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεωνraquo

[στmicro δηλαδή του George W Bush] να οδηγεί στη microεγαλύτερη

οικονοmicroική κατάρρευση microετά τη Μεγάλη Ύφεση δεν προκαλεί

έκπληξη το ότι αυτή η λογική έχει αναπτυχθεί αρκετά ώστε να

καταστήσει στη σκέψη πολλών ανθρώπων το laquo1raquo εύλογο

στόχο για το laquo99raquo

Αυτός ο laquoάmicroετρος θρίαmicroβος του καπιταλιστικού φαντασιακού

υπό τις πλέον χονδροειδείς microορφές τουraquo όπως τον περιέγραψε ο

Καστοριάδης λίγο πριν τον θάνατό του δεν συνέβη εν κενώ θα

έλεγε κανείς ή microάλλον ήταν το πλαίσιο του κενού ndashη άνοδος της

ασηmicroαντότηταςndash που επέτρεψε τον θρίαmicroβο Η laquoαντιδραστική

αντεπίθεσηraquo laquoεκmicroεταλλεύτηκε τη χρεοκοπία των παραδοσιακών

laquoαριστερώνraquo κοmicromicroάτων την τεράστια απώλεια επιρροής των

συνδικάτων την τερατωδία των καθεστώτων του laquoυπαρκτού

σοσιαλισmicroούraquo που είχε γίνει έκδηλη και πριν από την κατάρρευσή

τους την απάθεια και την ιδιώτευση των λαών την αυξανόmicroενη

οργή τους κατά της υπερτροφίας και του παραλογισmicroού των

18 Acirc

κρατικών γραφειοκρατιώνraquo[14]

∆ιατηρώντας το microοτίβο Βαρβαρότητα ή Αυτονοmicroία microέσα στο

σύγχρονο κενό νοήmicroατος ο Καστοριάδης επισηmicroαίνει την

αντίθετη πλευρά του νοmicroίσmicroατος αυτής της laquoεπιστροφής σε

microια τυφλή και βάναυση microορφή φιλελευθερισmicroούraquo δηλαδή τη

συνακόλουθη συνθήκη της ύπαρξής της laquo[εκτός του τελευταίου]

όλοι αυτοί οι παράγοντες εκφράζουν έmicromicroεσα ή άmicroεσα την κρίση

του κοινωνικοϊστορικού προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής

αυτονοmicroίαςraquo[15] Ήδη το 1986 υποστήριξε πως laquoη δύναmicroη αυτού

του ψευδοφιλελευθερισmicroού σε microεγάλο βαθmicroό πηγάζει από αυτό

το ότι η laquoφιλελεύθερηraquo δηmicroαγωγία γνωρίζει πώς να αιχmicroαλωτίσει το

βαθιά αντιγραφειοκρατικό και αντικρατικό κίνηmicroα και αίσθηmicroα που

υπάρχει από τη δεκαετία του rsquo60 (και το οποίο διέφυγε της προσοχής

των laquoσοσιαλιστώνraquo ηγετών)[16] ∆εν είναι ότι ο Καστοριάδης

παρέmicroεινε κολληmicroένος σε microία υποτιθέmicroενα απαρχαιωmicroένη

θεωρία του laquoγραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquomiddot είναι πως αυτό

που αποκαλείται laquoΑριστεράraquo εγκατέλειψε στη laquo∆εξιάraquo το διαρκές

αίσθηmicroα εναντίωσης του λαού προς την γραφειοκρατία και το

Κράτος Στην laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo (1993)[17] παρατήρησε

τη laquoσχεδόν ολοκληρωτική εξάλειψη της σύγκρουσης είτε είναι

κοινωνικοοικονοmicroική πολιτική ή ldquoιδεολογικήrdquoraquo ∆εν το έκανε

για να διασκεδάσει microε την laquoασηmicroαντότηταraquo ή από τυφλότητα

απέναντι στις σύγχρονες δυνατότητες αλλαγής αλλά για να

παραδεχτεί ειλικρινά πως ο laquoθρίαmicroβος του laquoφιλελεύθερουraquo

- καπιταλιστικού φαντασιακού και η σχεδόν εξάλειψη κάθε

άλλης microεγάλης φαντασιακής σηmicroασίας της νεωτερικότητας του

προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής αυτονοmicroίαςraquo είχε

αλλάξει σε microεγάλο βαθmicroό την κατάσταση που είχε περιγράψει

στο laquoΣύγχρονος καπιταλισmicroός και Επανάστασηraquo[18] Αυτή η

νίκη της laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo ndashκαι

σηmicroειώστε τη φράση laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερηςraquondash laquoέχει

επιβάλει πράγmicroατα που προηγουmicroένως έmicroοιαζαν αδιανόητα

άmicroεσες περικοπές στους πραγmicroατικούς microισθούς και microερικές φορές

ακόmicroη και στους ονοmicroαστικούς microισθούς για παράδειγmicroα ή αλλιώς

επίπεδα ανεργίας που εγώ ο ίδιος πίστευα και έγραφα το 1960

ότι είχαν καταστεί αδύνατα διότι θα προκαλούσαν microία κοινωνική

έκρηξη Λοιπόν τίποτε δεν συνέβη Υπάρχουν λόγοι γιrsquo αυτό

κάποιοι σχετικοί microε τον οικονοmicroικό κύκλο ndashη απειλή σε microεγάλο

βαθmicroό microπλόφα της laquoκρίσηςraquo που εξαρτάται από τα laquoαποθέmicroατα

πετρελαίουraquo και ούτω καθεξήςndash και άλλοι πολύ πιο βαθείς Βασικά

παρατηρούmicroε την ολοκληρωτική κυριαρχία του καπιταλιστικού

φαντασιακού την κεντρικότητα του οικονοmicroικού την ατελείωτη

και υποτιθέmicroενα ορθολογική επέκταση της παραγωγής της

κατανάλωσης και του περισσότερο ή λιγότερο σχεδιασmicroένου

και χειραγωγηmicroένου laquoελεύθερου χρόνουraquo Αυτή η εξέλιξη δεν

εκφράζει microόνο τη νίκη των κυρίαρχων στρωmicroάτων που θα ήθελαν

να αυξήσουν την εξουσία τους Σχεδόν το σύνολο του πληθυσmicroού

συmicromicroετέχει σε αυτό Προσεκτικά αποτραβηγmicroένος στην ιδιωτική

του σφαίρα ο πληθυσmicroός αρκείται σε άρτο και θεάmicroατα Τα

θεάmicroατα παρέχονται ιδίως από την τηλεόραση (και τα laquoσπορraquo)

ο άρτος από όλα τα γκάτζετ που είναι διαθέσιmicroα ανάλογα microε τα

διάφορα εισοδηmicroατικά επίπεδα Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο

όλα τα κοινωνικά στρώmicroατα έχουν πρόσβαση σε αυτό το ελάχιστο

επίπεδο άνεσηςmiddot microόνο οι microειονότητες που δεν έχουν [πολιτική]

βαρύτητα αποκλείονται από αυτό Η microεγάλη πλειοψηφία του

πληθυσmicroού microοιάζει να αρκείται στον ελεύθερο χρόνο και τα

γκάτζετ microε κάποιες περιστασιακές συντεχνιακές αντιδράσεις που

δεν έχουν πιθανότητα να έχουν συνέπειες Αυτή η πλειοψηφία δεν

φέρει κάποια συλλογική επιθυmicroία κανένα πρόταγmicroα εκτός από

τη διαφύλαξη της κατάστασης πραγmicroάτωνraquo[19]

Και για να microην θεωρήσει κανείς ότι αυτή η laquoαποκαλούmicroενη

Νεοφιλελεύθερηraquo νίκη θα σήmicroαινε microία επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ο Καστοριάδης

προσ θέτει αmicroέσως laquoΣε αυτή την ατmicroόσφαιρα οι παραδοσιακές ασφαλιστικές δικλείδες της καπιταλιστικής ldquoδηmicroοκρατίαςrdquo καταρρέουν η microία microετά την άλληraquo και συνεχίζει

απαριθmicroώντας τους τρόπους microε τους οποίους αυτή η νίκη

είναι πράγmicroατι microία πύρρειος νίκη για τον καπιταλισmicroό επειδή

καθώς η laquoανθρωπότητα πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεταιraquo

οικολογικά υπάρχει ακόmicroη και εν τη απουσία κάποιας άmicroεσης

αντιπαράθεσης microία συνεχιζόmicroενη καταστροφή των καίριων

σηmicroασιών που επέτρεψαν στον καπιταλισmicroό να ευηmicroερήσει

και να ανθίσει

Αυτή η laquoνίκη της αποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo

που αποδίδει laquoκεντρικότητα στο οικονοmicroικόraquo έχει οδηγήσει

πολλούς από εmicromicroονικούς microε την εξουσία Φουκωικούς microέχρι

νοσταλγικούς φονταmicroενταλιστές Μαρξιστές να πιστέψουν ότι

microας έχει καθrsquo ολοκληρίαν επιβληθεί ένα εντελώς καινούργιο

καθεστώς που προσδιορίζεται από τη νεοφιλελεύθερη

καπιταλιστική ιδεολογία ή ότι microπορούmicroε να επιστρέψουmicroε

στους καθησυχαστικούς laquoνόmicroουςraquo της καπιταλιστικής

συσσώρευσης πιθανώς καταφέρνοντας να βρούmicroε επιτέλους

την ορθή ερmicroηνεία του laquoφετιχισmicroού του εmicroπορεύmicroατοςraquo στο

πρώτο κεφάλαιο του Κεφαλαίου

Αυτό που δείχνει η κατανόηση του καπιταλισmicroού σαν microία

φαντασιακή θέσmicroιση της κοινωνίας ndashόταν κανείς συmicroπεριλάβει

τη διττή θέσmicroιση της νεωτερικότητας και την υπερτροφική

καταστρεπτική laquoκρίση των κοινωνικών φαντασιακών σηmicroασιώνraquo

που διέρχεταιndash είναι ότι δεν υπάρχει επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ούτε είναι (ακόmicroη)

εύλογο να πιστέψουmicroε ότι ζούmicroε τώρα σε microια πλήρως

οικονοmicroική κοινωνία αδιαπέραστη από κάθε αντιπαράθεση

και λειτουργώντας αποκλειστικά microε τη δική της laquoλογικήraquo

Ο κίνδυνος του να εκλάβουmicroε τον Νεοφιλελευθερισmicroό

κυριολεκτικά είναι πως αν δεχτούmicroε αφελώς τις προκείmicroενές του

microπορεί να laquoαφοmicroοιωθούmicroεraquo από αυτές και έτσι να αγνοήσουmicroε

τόσο την ασυνέπειά του όσο και τις αυτοκαταστροφικές του

τάσεις (τις οποίες microπορούmicroε να εκmicroεταλλευτούmicroε για τον

19Acirc

κοινωνικό microετασχηmicroατισmicroό όmicroως microόνο microέσα από microία ανανέωση

του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας) όσο και τους πιο τετριmicromicroένους

laquoπραγmicroατικούς σκοπούςraquo του (microια ριζική αναδιανοmicroή του πλούτου

microέσω της επιβολής της χρηmicroατικής νόρmicroας που ωστόσο είναι

αυτο-υπονοmicroευτική)

Μπαίνουmicroε στον πειρασmicroό να πούmicroε ότι υπάρχει κάποια

αντικειmicroενική σύmicroπτωση ανάmicroεσα σε εξίσου δογmicroατικές και

εξεζητηmicroένες και υπέργηρες ιδεολογίες τους laquoφονταmicroενταλιστές

των αγορώνraquo του Νεοφιλελευθερισmicroού που microε θράσος microας λένε

ότι laquoδεν υπάρχει εναλλακτικήraquo και συmicroπίπτουν microε microία κατrsquo ελπίδα

laquoεπιστροφή στον Μαρξraquo που θέλει να διαγράψει ότι συνέβη

microετά το 1848 ή το 1867 και να microας παραδώσει ένα αυτοmicroάτως

εγγυηmicroένο microέλλον

________________________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 ldquoWhen East Tips Westrdquo (συνέντευξη δηmicroοσιευmicroένη την 1η

Νοέmicroβρη 1989 στο περιοδικό Construire όργανο της ελβετικής

κοπερατίβας Migros)

2 ldquoDone and ToBe Donerdquo (1989) Ο Καστοριάδης προσθέτει laquoΗ

ασυνέπεια ndashή microάλλον η ξεδιάντροπη κοροϊδίαndash του σύγχρονου

laquoΦιλελευθερισmicroούraquo αψηφεί τη φαντασίαraquo

3 When East Tips Westrdquo οπ Προσθέτει laquoΗ λογική της αγοράς

θα προϋπέθετε για παράδειγmicroα ότι κάποιος θα έπρεπε καλύτερα

να είναι ικανός να ανακαλύψει microία ορθολογική βάση για την τιmicroή

του κεφαλαίου ή την πραγmicroατική του αξία Τώρα αυτό είναι

αδύνατονmiddot δεν υπάρχει laquoαντικειmicroενική αξίαraquo του κεφαλαίουraquo Επτά

microήνες αργότερα στο πρώτο συνέδριο για τον Καστοριάδη στο

Cerisy είπε laquoΣυνοδεύοντας την επίθεση των Ρήγκαν - Θάτσερ

αυτή η οπισθοδρόmicroηση επέτρεψε στα αρπαχτικά του Σικάγο να

ξεθάψουν κάποιες παλιές ιδέες που είχαν διαψευστεί από καιρό

(στην πραγmicroατικότητα την ποσοτική θεωρία του χρήmicroατος) στους

laquoειδικούςraquo του ∆ΝΤ να σφυρηλατήσουν microερικά ακόmicroη καρφιά στο

φέρετρο των φτωχών χωρών και στον κύριο Guy Sorman στη Γαλλία

να γίνει ο απόστολος του οικονοmicroικού ∆ιαφωτισmicroούraquo

4 Παρόmicroοιες κριτικές ξεχνούν να αναφέρουν τις αναλύσεις του

για τις microεταβολές στον σύγχρονο καπιταλισmicroό

5 Στην συνέντευξή του για την εκποmicroπή laquoΠαρασκήνιοraquo της ΕΡΤ

το 1984 ∆ιαθέσιmicroη στους παρακάτω συνδέσmicroους httpvimeo

com85082034 και httpwwwyoutubecomwatchv=hs9ZsKj-

o1k ∆ιευκρινίζει ακόmicroη περισσότερα λέγοντας laquo∆εν είναι το

πρόβληmicroα της απαθλίωσης του προλεταριάτου είτε σχετικής είτε

απόλυτης αλλά το πρόβληmicroα είναι αλλού Το πρόβληmicroα είναι η

ελευθερία των ανθρώπων microέσα στην παραγωγή το πρόβληmicroα είναι

στην καθηmicroερινή τους ζωή το πρόβληmicroα είναι στην οικογένεια

το πρόβληmicroα είναι στην εκπαίδευση κτλ κτλ Από αυτή την άποψη

προσφέραmicroε microια βασική αναθεώρηση σχετικά microε τους σκοπούς

microιας δράσης η οποία θέλει microία πραγmicroατική κοινωνική αλλαγήraquo

(001410 - 001450)

6 Μία διαύγαση microε περισσότερες αποχρώσεις βρίσκεται στο

ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

laquoΑυτή η επίθεση συνοδεύτηκε από ndashκαθορίστηκε αλλά επίσης

καθόρισεndash microια ιδεολογική υποχώρηση πρωτοφανούς εmicroβέλειας

Οι ιδεολογίες της laquoΑριστεράςraquo εισήλθαν σε microία νέα φάση έντονης

αποσύνθεσης ενώ τα laquoδεξιάraquo ρεύmicroατα microε ευτυχία νεκρανάστησαν

θεmicroελιώδη λάθη που είχαν αναιρεθεί πριν τρία τέταρτα του αιώνα

(όπως ο microονεταρισmicroός ndash microία απλή επανέκδοση microε οικονοmicroετρικό

εξώφυλλο της παλιάς ποσοτικής θεωρίας του χρήmicroατος ή της

οικονοmicroίας της παράπλευρης προσφοράς που έχει χαρακτηριστεί

από τον ίδιο τον [πρώην Πρόεδρο] George Herbert Walker Bush

ως laquoοικονοmicroία-βουντούraquo Επιπροσθέτως αυτές οι κυβερνητικές

διακηρύξεις ήταν σκανδαλώδεις παραβιάσεις της ίδιας τους

της πρακτικής ndash ένα φαινόmicroενο που αξίζει να σηmicroειώσουmicroε όχι

επειδή θα ήταν εντελώς καινούργιο αλλά επειδή είναι πρακτικά

ανήκουστο στο οικονοmicroικό πεδίο Η Θάτσερ και ο Ρήγκαν εκλέχθηκαν

microε την υπόσχεση να απαλλάξουν την κοινωνία από τη laquoΜεγάλη

Κυβέρνησηraquomiddot στο τέλος των αντίστοιχων θητειών τους το ποσοστό

του ΑΕΠ που πήγαινε σε κυβερνητικές δαπάνες παρέmicroεινες πρακτικά

απαράλλακτο Είχαν αποκηρύξει τον Κεϋνσιανισmicroό microε απέχθεια

ndash αλλά κάθε Κεϋνσιανός θα είχε καταδικάσει σαν υπερβολικά σε

σηmicroείο γελοιότητας τα ελλείmicromicroατα της κυβέρνησης Ρήγκανraquo

Όπως έχω σηmicroειώσει laquoΟ πολεmicroικός Κεϋνσιανισmicroός ήταν microία επιλογή

που ο Καστοριάδης είπε ότι ο Ρήγκαν microεταχειρίστηκε τη δεκαετία

του 1980 και ο υιός Μπους χρησιmicroοποίησε microε καταστρεπτικά

αποτελέσmicroατα τη δεκαετία του 2000raquo (ASA p xxxi)

7 Βλ laquoΗ ορθολογικότητα του καπιταλισmicroούraquo εκδ Υψιλον 1996

8 Βλ laquoΗ κρίση της διαδικασίας ταύτισηςraquo στον τόmicroο laquoΗ άνοδος

της ασηmicroαντότηταςraquo σελ 177 εκδ Υψιλον 2000

9 Οπ σελ 178

10 Στον διάλογο ldquoWhat Democracyrdquo

11 Στον τόmicroο Η άνοδος της ασηmicroαντότητας σελ 77 κε

12 Οπ σελ 94

13 ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

14 Η laquoορθολογικότηταraquo του καπιταλισmicroού σελ 62-63

15 Οπ σελ 63

16 ldquoWe Are Going Through a Low Periodrdquo (1986)

17 Στην Ελλάδα δηmicroοσιευmicroένη από τις Εκδόσεις Ευρασία

Αθήνα 2011

18 Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ύψιλον Αθήνα 1987

19 Βλ laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo οπ

20 Acirc

Στον διάλογο[2] microεταξύ Simon Springer και David Har-vey πάνω στο ποιο ιδεολογικό πλαίσιο θα έπρεπε να υιοθετήσει η ριζοσπαστική γεωγραφία η πρόταση

του Harvey του να αφήσουmicroε τη ριζοσπαστική γεωγραφία ελεύθερη από οποιονδήποτε laquo-ισmicroόraquo φαίνεται πολύ εύλογη Και παρότι η πολεmicroική των κειmicroένων τους φαίνεται αρχικά να εξετάζει το ζήτηmicroα της ριζοσπαστικής γεωγραφίας έχει κατά τη γνώmicroη microου microία ευρύτερη σηmicroασία αναφορικά microε τον ρόλο της ιδεολογίας στον δρόmicroο για την κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση Με microικρές εξαιρέσεις η πρόταση του να ελευθερώσουmicroε τους εαυτούς microας απrsquo την ιδεολογία φαίνεται εξαιρετικά παραmicroεληmicroένη από τα χειραφετικά κινήmicroατα κάτι το οποίο θεωρώ λάθος αν θέλουmicroε να εmicroπλέξουmicroε κόσmicroο σε αυτά και να δράσουmicroε εποικοδοmicroητικά

Βλέπουmicroε ακτιβιστές και θεωρητικούς απασχοληmicroένους microε το να κρατήσουν την ιδεολογικήταυτοτική τους laquoκαθαρότηταraquo να συmicromicroετέχουν συχνά σε ατέρmicroονες συζητήσεις για το τι είναι laquoαναρχικόraquo laquomicroαρξιστικόraquo κτλ Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν εννοώ να εγκαταλείψουmicroε τη θεωρία για χάριν της άmicroεσης δράσης Αντιθέτως η θεωρητική έρευνα και η κριτική σκέψη είναι απαραίτητες για microία αποτελεσmicroατική δράση Αλλά η Ιδεολογία δεν πρέπει να συγχέεται microε τη θεωρία

Ιδεολογία και microη-σηmicroασιακό πλαίσιο

Η Καταστασιακή ∆ιεθνής ορίζει την Ιδεολογία ως ένα δόγmicroα ερmicroηνείας της υφιστάmicroενης πραγmicroατικότητας[3] το οποίο microπορεί να γίνει κατανοητό ως microία σκέψη που δεν λαmicroβάνει υπόψη το εκάστοτε σηmicroασιακό πλαίσιο Αυτό σηmicroαίνει πως ο ideacuteologue δηmicroιουργεί έναν συγκεκριmicroένο τύπο ανάλυσης επηρεασmicroένο απrsquo το δικό του τοπικό περιβάλλον (κοινωνικό πλαίσιο οικονοmicroική ανάπτυξη κουλτούρα κτλ) και προσπαθεί συνεχώς να ταιριάξει microέσα σε αυτό πραγmicroατικότητες που

γεννιούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα κάτι που συχνά οδηγεί σε παρανοήσεις Βλέπουmicroε καθαρά κάτι τέτοιο για παράδειγmicroα στις αντιδράσεις ορισmicroένων αναρχικών και microαρξιστών (που έχουν laquoκαθαρήraquo ταξική ανάλυση βασισmicroένη αποκλειστικά στις πραγmicroατικότητες της βιοmicroηχανικής Ευρώπης του 19ου αιώνα) οι οποίοι κρίνουν τα γεγονότα στη Ροζάβα ψάχνοντας εκεί για ένα laquoπρολεταριάτοraquo που δεν υφίσταται microε την κλασική ∆υτική έννοια[4]

Με αυτή την έννοια η Ιδεολογία laquoευνουχίζειraquo τις ιδέες κάποιου microετατρέποντάς τες σε αποστειρωmicroέναταριχευmicroένα δόγmicroατα τα οποία δεν microπορούν να υπάρξουν πέρα απrsquo την αρχική τους φόρmicroα Οι laquoιδεολογικοποιηmicroένεςraquo ιδέες γίνονται ασύmicroβατες microε πραγmicroατικότητεςπεριβάλλοντα που διαφέρουν απrsquo αυτά που τις γέννησαν και έτσι αχρηστεύονται Η Ιδεολογία εmicroποδίζει τόσο τη θεωρητική έρευνα όσο και τη microετέπειτα από αυτήν δραστηριότητα ∆ηmicroιουργεί microία δογmicroατική αντίληψη της ουτοπίας και αποκλείει οτιδήποτε laquoπαρεκκλίνειraquo ακόmicroα και όταν υπάρχουν κάποιες κοινές αρχές (όπως είδαmicroε παραπάνω στην περίπτωση της Ροζάβα) φτιάχνοντας ένα είδος αυτο-αποξενωτικής ελιτίστικης υποκουλτούρας

Εποmicroένως η Ιδεολογία γίνεται πιο πολύ αυτο-εκφραστική παρά εργαλειακή Μεταmicroορφώνεται σε συγκεκριmicroένη ταυτότητα που συχνά χρησιmicroεύει ως δικαιολογία για παραίτηση από τις ευρείες κοινωνικές υποθέσεις ∆ηmicroιουργεί έναν δικό της κύκλο ιδιοτέλειας ανοιχτό κυρίως σε οmicroοϊδεάτες (που microοιράζονται την ίδια ιδεολογία) οι οποίοι αποmicroακρύνουν εκουσίως τον εαυτό τους από θεσmicroίσεις και κοινωνικά δίκτυα που θα microπορούσαν ενδεχοmicroένως να επηρεάσουν[5] Όπως υπογραmicromicroίζει ο Jona-than Matthew Smucker[] όταν δεν αmicroφισβητούmicroε τις κουλτούρες τα πιστεύω τα σύmicroβολα τις αφηγήσεις κτλ των υφιστάmicroενων θεσmicroίσεων και κοινωνικών δικτύων στα οποία ανήκουmicroε αποmicroακρυνόmicroαστε από

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Επανεξετάζοντας το σημασιακό

πλαίσιοYavor Tarinski

Μετάφραση Ιωάννα Μαραβελίδη

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Πράγmicroατι εξαρτόmicroαστε απrsquo τα περιβάλλοντα microέσα στα οποία ζούmicroε όmicroως είmicroαστε και οι δηmicroιουργοί των πολιτικών και κοινωνικών microας κατασκευών

και άρα microπορούmicroε να τα αλλάξουmicroε αν είmicroαστε τόσο αποφασισmicroένοι

Mary Dietz[1]

21Acirc

την πηγή και τη δύναmicroη που ενυπάρχει σε αυτά Για χάρη ενός άθλιου microικρού κλαmicroπ ακτιβιστών χαρίζουmicroε ολόκληρο χωράφι Αφήνουmicroε στους αντιπάλους microας τα πάντα

Εξαιτίας του microη-σηmicroασιακού πλαισίου η Ιδεολογία microπορεί να ιδωθεί ως κοmicromicroάτι του σηmicroερινού κυρίαρχου φαντασιακού που βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και έχει ανάγκη να χωρίζει τα πάντα σε laquoβολικάraquo και τακτοποιηmicroένα κουτάκια δηλαδή σε αυστηρούς κοινωνικούς και πολιτικούς ρόλους δηmicroιουργώντας και ενδυναmicroώνοντας έτσι τις ταυτότητες παρά τις ιδέες Στο βιβλίο της laquoΗ ανάδυση του κοινωνικού χώρουraquo η Kristin Ross περιγράφει πώς κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κοmicromicroούνας ο Catulle Mendegraves (αντιπροσωπεύοντας την προ-κοmicromicroούνας εποχή) δεν λυπάται πραγmicroατικά για την πτώση της παραγωγής αλλά αντίθετα το άγχος του πηγάζει απrsquo την επίθεση στην ταυτότητα αφού οι υποδηmicroατοποιοί άρχισαν να φτιάχνουν αντί για παπούτσια οδοφράγmicroατα[6] Εντοπίζει αυτή τη γραφειοκρατική λογική της στενής ταυτότητας πίσω στον Πλάτωνα σύmicroφωνα microε τον οποίο σε ένα καλά συγκροτηmicroένο κράτος microία συγκεκριmicroένη δουλειά αποδίδεται σε κάθε άτοmicroο ο υποδηmicroατοποιός είναι πάνω απrsquo όλα κάποιος που δεν microπορεί να είναι και πολεmicroιστής[7]

Ένα χαρακτηριστικό της γραφειοκρατικής λογικής είναι η εγγενής προδιάθεση προς την ιεραρχία αφού κάποιες δουλειές και ρόλοι είναι πιο σηmicroαντικοί από άλλους Ο David

Graeber σε συνέντευξή του για το Περιοδικό laquoΒαβυλωνίαraquo ορίζει την Ιδεολογία ως την ιδέα για την οποία κάποιος πρέπει να δηmicroιουργήσει microία παγκόσmicroια ανάλυση πριν να αναλάβει δράση κάτι που προϋποθέτει ότι η σηmicroασία της πνευmicroατικής πρωτοπορίας (των στενών ideologues-ειδικών) θα πρέπει να διαδραmicroατίζει ηγετικό ρόλο σε κάθε κοινωνικό-πολιτικό κίνηmicroα[8]

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Το σηmicroασιακό πλαίσιο είναι το παν

Προκειmicroένου τα σύγχρονα κοινωνικά κινήmicroατα να καταφέρουν να αmicroφισβητήσουν το υπάρχον σύστηmicroα θα πρέπει να ξεπεράσουν τα όρια του σηmicroερινού φαντασιακού το οποίο βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και τους ξεχωριστούς πολιτικούς ρόλους Στην πράξη αυτό σηmicroαίνει να προχωρήσουν πέρα απrsquo την Ιδεολογία εντοπίζοντας δηλαδή τις επιθυmicroητές αρχές και τα αποτελέσmicroατα και καταβάλλοντας ταυτόχρονα προσπάθειες για την προσαρmicroογή τους στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες Αυτό δεν σηmicroαίνει να αφήσουmicroε κατά microέρος τα ιδανικά microας και να laquoπάmicroε microε το ρεύmicroαraquo αλλά αντιθέτως να προσπαθήσουmicroε να τα microοιραστούmicroε microε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσmicroο που πιθανότατα δεν microοιράζεται την ίδια (ή και καmicroία) Ιδεολογίαδόγmicroαπολιτικό lifestyle Κάνοντας αυτό ερωτήσεις όπως laquoΕίναι ο EZLN αναρχική οργάνωση ή όχιraquo[9] γίνονται παρωχηmicroένες και αντικαθιστούνται από άλλες

22 Acirc

όπως laquoΤι προτείνουν πάνω σε ποια βάση και ποιες αρχές συmicroφωνούmicroε και πώς microε ότι κάνουνraquo κα

Τέλος εξαρτάται απrsquo τους στόχους που θέτουmicroε microε τους αγώνες microας Αν αγωνιζόmicroαστε για κοινωνική απελευθέρωση και αmicroεσοδηmicroοκρατική συmicromicroετοχή δεν microπορούmicroε παρά να προσπαθήσουmicroε να συνδέουmicroε διάφορους αγώνες κινήmicroατα και όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να είmicroαστε ευέλικτοι στον τρόπο που εκφράζουmicroε τις ιδέες microας ανάλογα microε το συνοmicroιλητή που έχουmicroε microπροστά microας Όπως προτείνει ο Aki Orr Μία κοινωνία microπορεί να λειτουργήσει microε Άmicroεση ∆ηmicroοκρατία microόνο αν οι περισσότεροι απrsquo τους πολίτες της θέλουν να αποφασίζουν οι ίδιοι για την πολιτική αφού καmicroία microειοψηφία όσο θετικές και να είναι οι προθέσεις της δεν microπορεί να την επιβάλλει στην κοινωνία[10]

Βήmicroατα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν απrsquo τον Larry Gid-dings ο οποίος αντικατέστησε τον ιδεολογικό όρο laquoαναρχικόraquo microε τον ευρύτερο laquoαντιεξουσιαστικόraquo[11] Έπραξε έτσι αφού συνειδητοποίησε πως είτε αναγνωρίζει τους microη-αναρχικούς αγώνες είτε όχι αυτοί εξακολουθούν να υπάρχουν και αδιαφορώντας για αυτούς επειδή δεν αντικατοπτρίζουν τη δική του θεωρία για ένα laquoχωρίς έθνη-κράτη microέλλονraquo αδιαφορεί επί της ουσίας για την ίδια του την επιθυmicroία για ένα τέτοιο microέλλον Κατέληξε στο συmicroπέρασmicroα πως τα αποκεντρωmicroένα κοινωνικά και οικονοmicroικά συστήmicroατα οργανωmicroένα microε δηmicroοκρατικό microη-κρατικό τρόπο θα έρθουν microόνο microέσα από κοινούς αγώνες διαφόρων κινηmicroάτων και ευρείας κοινωνικής συmicromicroετοχής

Εποmicroένως αντί microιας συνεχούς προσπάθειας ορισmicroού του τι είναι laquoπραγmicroατικόςraquo αναρχισmicroός αποφάσισε να δοκιmicroάσει microια άλλη προσέγγιση να εντοπίσει τα αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά των ήδη υπαρκτών και ποικίλων κοινωνικών κινηmicroάτων και να προσδιορίσει τους κοινούς τους εχθρούς (καταπιεστές) και έτσι να τα ενώσει Για να επιτύχει microια τέτοια σύνδεση οι στενά ιδεολογικές αφηγήσεις έπρεπε να εγκαταλειφθούν και να αντικατασταθούν από microία γενικότερη αντιεξουσιαστική κουλτούρα η οποία microπορεί ταυτόχρονα να καθορίζεται και να καθορίζει το περιβάλλον στο οποίο δηmicroιουργήθηκε

Συmicroπερασmicroατικά

Προχωρώντας πέρα απrsquo την Ιδεολογία δεν σηmicroαίνει παραίτηση απrsquo τις ιδέες και τις αρχές microας αλλά συνεχής επανεκτίmicroηση και εξέλιξή τους Στον φόβο του ότι χωρίς ιδεολογικές ταυτότητες θα απορροφηθούmicroε απrsquo την κυρίαρχη κουλτούρα της πολιτικής απάθειας και του αλόγιστου καταναλωτισmicroού microπορούmicroε να απαντήσουmicroε microε τη δηmicroιουργία microιας ευρείας πολιτικής κουλτούρας αυτεξούσιων ατόmicroων που είναι πρώτα απrsquo όλα λέκτορες των λέξεων και πράττοντες των πράξεων[12] Ένα τέτοιο ευρύ σχέδιο βασισmicroένο όπως προτείνεται απrsquo την Mary Dietz στην αξία του αλληλοσεβασmicroού και της laquoθετικής ελευθερίαςraquo της αυτοκυβέρνησης (και όχι απλώς την laquoαρνητική ελευθερίαraquo της microη-παρέmicroβασης) διατηρεί το αντιεξουσιαστικό πνεύmicroα ενώ επιτρέπει ταυτόχρονα την αλληλεπίδραση microε

microεγάλα κοmicromicroάτια της κοινωνίας και την εφαρmicroογή στην πράξη των ιδεών microας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και σηmicroασιακά πλαίσια Μόνο microια τέτοια προσέγγιση θα microας βοηθήσει να ξεφύγουmicroε απrsquo τον laquoσεκταρισmicroόraquo (microε όλον τον σεπαρατισmicroό και το lifestyle που απορρέει από αυτόν) των πολιτικών κινηmicroάτων που τα στοιχειώνει απrsquo τις αρχές του 20ου αιώνα microέχρι τις microέρες microας

Μετάφραση απrsquo το αρχικό αγγλικό κείmicroενο που βρίσκεται εδώ httpwwwbabyloniagr20150801beyond-ideol-ogy-rethinking-contextuality

_____________________________

Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe1992 Verso Books p792 ldquoListen Anarchistrdquo by David Harvey httpdavidhar-veyorg201506listen-anarchist-by-david-harvey3 ldquoThere is no such thing as situationism which would mean a doctrine of interpretation of existing factsrdquo (Situationist International) from Internationale Situ-ationniste 1 Knabb p454 Mr Anarchist we need to have a chat about colo-nialism httpsroarmagorgessayszapatistas-rojava-anarchist-revolution5 Why We Canrsquot Depend On Activists To Create Change httpwwwalternetorgvisionswhy-we-cant-depend-activists-create-change6 Ross Kristin The Emergence of social space Verso 2008 p147 Ibid p138 Against Ideology httpwwwcrimethinccomtextsrecentfeaturesideologyphp9 Πίσω στο 2002 το αmicroερικάνικο περιοδικό Green An-archy δηmicroοσίευσε ένα επικριτικό άρθρο για το κίνηmicroα των Ζαπατίστας microε τίτλο laquoΟι EZLN δεν είναι αναρχικοίraquo httptheanarchistlibraryorglibraryvarious-authors-willful-disobedience-volume-2-number-710 ldquoAbolish Power Politics Without Politiciansrdquo httpwwwabolish-powerorg11 ldquoWhy Anti-Authoritarianrdquo an essay by Larry Gid-dings httpwwwspunkorgtextsmiscsp000124txt12 Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe Verso Books 1992 p75

23Acirc

Μετά τις microεγάλες διαδηλώσεις της 31ης Μαρτίου στη Γαλλία ενάντια στον νέο ασφαλιστικό νόmicroο του Ολάντ και την επακόλουθη εργασιακή

αποδιάρθρωση ξέσπασε το κίνηmicroα Nuit Debout[1] που κατέκλυσε τις πλατείες της Γαλλίας και διαχύθηκε και σε άλλες πόλεις της ∆υτικής Ευρώπης Από τις πολύmicroορφες εκδηλώσεις αυτού του κινήmicroατος που αυτή τη στιγmicroή βρίσκεται εν εξελίξει και συγκρούεται microε τις κατασταλτικές δυνάmicroεις του γαλλικού κράτους ας δούmicroε microία συmicroβολική πράξη που κάποιοι θα χαρακτήριζαν λεπτοmicroέρεια αλλά φέρει πολιτικές συνδηλώσεις Οι άνθρωποι που συmicromicroετέχουν στο κίνηmicroα αρνήθηκαν από την πρώτη microέρα το επίσηmicroο ηmicroερολόγιο και σε πείσmicroα της κανονικότητας συνεχίζουν να microετράνε ηmicroέρες του Μαρτίου ονοmicroάζοντας την 1η Απρίλη 32α Μάρτη την 2η 33η κοκ Αυτό το νέο laquoΜαρτιανόraquo επαναστατικό ηmicroερολόγιο απηχεί την ανακήρυξη του Έτους 1 και την αντικατάσταση του επίσηmicroου ηmicroερολογίου από τους επαναστάτες του 1789 Είναι microία γαλλική επαναστατική παράδοση η χειρονοmicroία δηmicroόσιας αποκήρυξης του επίσηmicroου ηmicroερολογιακού χρόνου που όσο θεατρική και αν δείχνει φέρνει στο φως τη βαθιά εξάρτηση των κατεστηmicroένων δοmicroών εξουσίας από την επίσηmicroη κοινωνική χρονικότητα τόσο στην ηmicroερολογιακή[2] όσο και στην ιστοριογραφική της διάσταση[3]

Το κίνηmicroα απορρυθmicroίζοντας συmicroβολικά την επίσηmicroη ηmicroερολογιακή χρονικότητα θεσπίζοντας το δικό του ηmicroερολόγιο αυτοκαθορίζεται ως ιστορικό γεγονός και πλατύνει τον χρονικό του ορίζοντα στο απροσδιόριστο Αν η άρνηση του Απρίλη είναι η αρνητική πλευρά της ηmicroερολογιακής επανίδρυσης η αντίσταση στη χρονική κανονικότητα η συνέχιση του Μάρτη είναι η θετική πλευρά αυτής της συmicroβολικής χειρονοmicroίας η αξίωση θέσmicroισης microίας διαφορετικής κοινωνικής χρονικότητας Είναι microια συmicroβολική έκφραση των πραγmicroατικών δηmicroοκρατικών λειτουργιών που γεmicroίζουν τον απελευθερωmicroένο δηmicroόσιο χώρο της πλατείας και συνθέτουν τον κοινό δηmicroόσιο χρόνο Έχουmicroε να κάνουmicroε microε microία αναδηmicroιουργία του δηmicroόσιου ως κοινωνικού και αντικρατικού Φυσικά αυτό δεν αρκεί για να λυγίσει η αντίδραση της κυριαρχίας ή για να εκτροχιαστούν ριζικά οι δυναmicroικές της κανονικότητας όmicroως φανερώνει την αυτοσυνειδησία του κινήmicroατος σαν εξ αρχής δηmicroιουργό του

δικού του ελεύθερου δηmicroόσιου χρόνου

Αν κοιτάξουmicroε στο παρελθόν microπορούmicroε να βρούmicroε πολλά παραδείγmicroατα που υπογραmicromicroίζουν τη στενή εξάρτηση του πολιτικού χρόνου από τον δηmicroόσιο χώρο Κάθε κοινωνία διαρθρώνεται σχηmicroατικά σε τρεις σφαίρες την ιδιωτική σφαίρα την ιδιωτικήδηmicroόσια τη σφαίρα της επικοινωνίας και του πολιτισmicroού και την καθαρά δηmicroόσια σφαίρα τον χώρο της πολιτικής λήψης αποφάσεων Στις κοινωνίες όπου η πολιτική εξουσία ταυτίζεται microε την κρατική ιεραρχία οι δηmicroόσιες λειτουργίες τόσο του πολιτισmicroού όσο και της πολιτικής καθυποτάσσονται στην κρατική εξουσία ενώ ο ιδιωτικός χώρος και χρόνος είτε συστέλλεται και αποmicroονώνεται είτε απορροφάται Το κράτος η διαχωρισmicroένη εξουσία καταχράται το δηmicroόσιο ως κρατικό

Στην παραδοσιακή Κίνα ο αυτοκράτορας ήταν ωροκράτορας και κάθε καινούργιος αυτοκράτορας εγκαινίαζε την αρχή του microε την ανακήρυξη του δικού του ιδιαίτερου ηmicroερολογίου που σηmicroατοδοτούσε τη βασιλεία του Ο χρόνος της Κίνας ήταν ο χρόνος του αυτοκράτορα microέχρι την ήττα της Κίνας στον πόλεmicroο του Οπίου (1842) και το βίαιο άνοιγmicroά της στη δυτική επικυριαρχία και τη δυτική χρονοmicroετρία

Ο Lewis Mumford (Technics and Civilisation) γράφει laquoΤο ρολόι είναι ένα microέσο που microας επιτρέπει όχι microόνο να ξέρουmicroε την ώρα αλλά να συγχρονίζουmicroε τις ανθρώπινες δραστηριότητες Το ρολόι και όχι η ατmicroοmicroηχανή είναι η κοmicroβική microηχανή της σύγχρονης βιοmicroηχανικής εποχήςraquo Αν το microηχανικό ρολόι που microετράει τον χρόνο microέσω της παλινδροmicroικής ταλάντωσης εξυπηρετεί τη βιοmicroηχανική κατάτmicroηση του κοινωνικού χρόνου σε ισοmicroερή διαστήmicroατα microέτρησης τόσο της παραγωγικότητας όσο και της αξίας το σπέρmicroα της επινόησής του βρίσκεται σε microία προβιοmicroηχανική χρονική πειθαρχία

Η καταρχήν κατάτmicroηση της ηmicroέρας σε ισόποσες ώρες ήταν επίτευγmicroα του microοναστικού κινήmicroατος και της οργάνωσης των microοναστηριακών κοινοβίων Η ρύθmicroιση των ωρών βάσει του λειτουργικού της προσευχής (κατάτmicroηση του 24ώρου σε τρίωρα) υπήρξε η πρώτη πειθαρχική κανονιστικότητα που επιβλήθηκε στον κοινωνικό χρόνο και η πρώτη απόπειρα microέτρησης του χρόνου ανεξάρτητα από τις κοινωνικές

Πολιτικός Χρόνος και ∆ημόσιος ΧώροςΟ ρόλος της σύγχρονης

αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας

Αλέξανδρος Σχισmicroένος

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

24 Acirc

δραστηριότητες της αγροτικής ζωής Το ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εξέφρασε την πολιτική ανεξαρτησία και αργότερα ηγεmicroονία των microοναστηριών επί των αγροτικών κοινοτήτων του Μεσαίωνα Το καmicroπαναριό έγινε ο ρυθmicroιστής του δηmicroόσιου χρόνου ενώ ο δηmicroόσιος χώρος είχε περιοριστεί στις εκκλησιαστικές αυλές

Όταν η πολιτική εξουσία microεταφέρθηκε στις πόλεις στον ύστερο Μεσαίωνα κατά την περίοδο της επινόησης του microηχανικού ρολογιού (γύρω στον 13ο αιώνα) το νέο σύmicroβολο του δηmicroόσιου χρόνου εmicroφανίστηκε πρώτα σε καmicroπαναριά και έπειτα στους πύργους των αρχόντων καθώς η εξουσία έγειρε προς το κοσmicroικό Το microηχανικό ρολόι στέκεται ανάmicroεσα στον φεουδαρχικό και τον πρωτοκαπιταλιστικό κόσmicroο σαν γέφυρα και πραγmicroάτωση των νέων σηmicroασιών Στη βιοmicroηχανική νεωτερικότητα η microέτρηση του χρόνου έγινε πιο ακριβής και η κατάτmicroηση πολλαπλασιάστηκε microέχρι να φτάσουmicroε στα πικοδευτερόλεπτα (10-46 δευτερόλεπτα) Η αυτονόmicroηση και κυριαρχία των οικονοmicroικών δραστηριοτήτων επί των υπολοίπων κοινωνικών λειτουργιών η επικράτηση του καπιταλιστικού φαντασιακού και η πρωτοκαθεδρία της παραγωγής microετασχηmicroάτισε την κοινωνική οργάνωση microε όρους χρονικής microετρησιmicroότητας Όmicroως οι microάχες ενάντια στην καπιταλιστική πειθαρχία απελευθέρωσαν κατά περιόδους τον δηmicroόσιο χώρο αναδεικνύοντας τη συλλογική δηmicroοκρατική πολιτική microέσα από κοινωνικές εξεγέρσεις επαναστάσεις και υπερβάσεις Η διαρκής συmicroπλοκή και η σύγκρουση microεταξύ της κρατικής και οικονοmicroικής εξουσίας και των κοινωνιών είναι microία συmicroπλοκή και σύγκρουση επί του δηmicroόσιου χρόνου και του δηmicroόσιου χώρου

Το microηχανικό ρολόι όταν έγινε πλέον φορητό ρολόι τσέπης και χειρός απελευθέρωσε τη microέτρηση του χρόνου προς όφελος του ατόmicroου Καθένας απέκτησε τη microέτρηση του ιδιωτικού του χρόνου Όmicroως αυτή η εξατοmicroίκευση δεν σήmicroαινε κάποια αδιανόητη εξατοmicroίκευση του κοινωνικού χρόνου αλλά την αποικιοποίηση του προσωπικού χρόνου από τους κυρίαρχους καθορισmicroούς και microετρήσεις που ήδη οργάνωναν τον παραγωγικό δηmicroόσιο χρόνο

Η πρόσφατη microετατροπή του κράτους σε επιχείρηση σηmicroαδεύει την παραχώρηση του δηmicroόσιου κρατικοποιηmicroένου χώρου στο ιδιωτικό κεφάλαιο την πλήρη ιδιωτικοποίησή του Παράλληλα σηmicroαδεύει τη δηmicroοσιοποίηση του ιδιωτικού χρόνου υπό τον τρόπο του προϊόντος καθώς η εξίσωση του χρόνου microε το χρήmicroα θεmicroελιώδης αρχή της παραγωγής καθολικεύεται σε εξίσωση του χρήστη microε το προϊόν Η παγκοσmicroιοποίηση της πληροφορίας και των προϊόντων προσφέρει την προβολή του ιδιωτικού αυτού χρόνου σε παγκόσmicroιο επίπεδο σε microία παράδοξη δηmicroόσια microοναξιά Από την άλλη η παγκόσmicroια απελευθέρωση της πληροφορίας δηmicroιουργεί ρωγmicroές στην κυρίαρχη κοινωνική χρονικότητα και κανονικότητα καθώς οι σηmicroασίες διατρέχουν τα πορώδη κοινωνικά δίκτυα πέρα από τους κυρίαρχους περιορισmicroούς

Μέσα σε αυτή την συνθήκη ο πολιτικός χρόνος γίνεται laquoπυκνόςraquo microοιάζει να διαστέλλεται και να συστέλλεται ανάλογα microε την κοινωνική αναδηmicroιουργία και υπεράσπιση

του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Όταν τίθεται το ερώτηmicroα του δηmicroόσιου χρόνου ως ερώτηmicroα της πολιτικής εξουσίας οι κρατικιστικές συλλογικότητες και κόmicromicroατα αριστερά και δεξιά έχουν microια έτοιmicroη απάντηση Ο διαχωρισmicroός της τακτικής από τη στρατηγική στηρίζεται στην ταύτιση Κράτους και Εξουσίας και επιτρέπει τον εργαλειακό διαχωρισmicroό των microέσων από τους σκοπούς τον ιδεολογικό διαχωρισmicroό της πράξης από τη θεωρία τον πολιτικό διαχωρισmicroό της κοινωνίας από την κυβέρνηση Θέτει την αρχή της κατάληψης της κρατικής εξουσίας σαν απώτερο στόχο της πολιτικής Ο συλλογικός χρόνος των κρατικιστικών συλλογικοτήτων οmicroοιάζει microε τον δηmicroόσιο χρόνο των κρατικών οντοτήτων υπόκειται στους microυστικούς ρυθmicroούς microιας στεγανοποιηmicroένης γραφειοκρατίας Για τις κρατικιστικές πολιτικές συλλογικότητες είτε της αριστεράς είτε της δεξιάς η ταύτιση κράτους και εξουσίας σηmicroαίνει την ταύτιση του δηmicroόσιου microε το κρατικό Το βλέπουmicroε αυτό σε κάθε προγραmicromicroατική αριστερή δήλωση

Αντιθέτως microία αντιεξουσιαστική συλλογικότητα αρνείται ρητά την κατάληψη της κατεστηmicroένης εξουσίας Έτσι αρνείται την ίδια την ταύτιση του Κράτους και της Εξουσίας και αρνείται την ταύτιση δηmicroόσιου και κρατικού Όmicroως αυτό σηmicroαίνει πως δεν microπορεί να αποβλέπει στην ίδια laquoαπόδοσηraquo της πολιτικής της δραστηριότητας στην οποία αποβλέπουν οι αριστερές οργανώσεις Πρέπει επίσης να στοχαστούmicroε την αντιεξουσιαστική συλλογικότητα δυναmicroικά εν τω χρόνω καθώς δεν έχει τις γραφειοκρατικές κανονικότητες των στατικών αριστερών οργανώσεων Μπορούmicroε έτσι να διαπιστώσουmicroε κάποια ερωτήmicroατα που εmicroφανίζονται στη δυναmicroική της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας όσο αυτή διαρκεί microέσα στον χρόνο και εξαιτίας του χρόνου

Ένα ερώτηmicroα τίθεται από τον πλουραλισmicroό των microορφών οργάνωσης που microπορεί να περιέχει ή να δηmicroιουργήσει microία ανοιχτή αντιεξουσιαστική συλλογικότητα Καθώς δεν αποτελούν γραφειοκρατικά όργανα διαφορετικές θεmicroατικές συνελεύσεις microπορούν να κατακερmicroατίσουν τις δραστηριότητες microίας συλλογικότητας τόσο σε επιmicroέρους θέmicroατα όσο και σε επιmicroέρους συmicromicroαχίες microε άλλες πολιτικές δυνάmicroεις βάσει κοινών θεmicroατικών

Ένα δεύτερο ερώτηmicroα τίθεται από τις microετατοπίσεις νοήmicroατος και σηmicroασιών microέσα στον χρόνο καθώς η πολιτική πράξη τίθεται υπό κριτική Το πρόβληmicroα microπαίνει από την τριβή ανάmicroεσα στην υπεράσπιση του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας και την κριτική στην ιδεολογία Παρόλο που το ένα ουσιαστικά εmicroπεριέχει το άλλο δηλαδή το πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας εmicroπεριέχει την κριτική του ιδεολογικού εγκλεισmicroού η αmicroφισβήτηση δεν microπορεί να φτάσει ως την αmicroφισβήτηση της αmicroφισβήτησης χωρίς να καταρρεύσει η θεmicroελιώδης βάση αξιών που συγκροτούν την αντιεξουσιαστική θέσmicroιση

Ένα τρίτο ερώτηmicroα τίθεται από το ίδιο το πέρασmicroα του χρόνου που φέρνει microία ιστορικοποίηση και microία ανάστροφη ιζηmicroατοποίηση στους κόλπους της συλλογικότητας Παρατηρείται συχνά microία ένταση ανάmicroεσα σε laquoπαλιούςraquo και laquoνεώτερουςraquo ανάmicroεσα στην εmicroπειρία και στην καινοτοmicroία στη microέθοδο και τον πειραmicroατισmicroό από την οποία πηγάζουν

25Acirc

διάφορες κατηγορίες περί laquoάτυπης ιεραρχίαςraquo Παρότι αυτή η φράση είναι αντίφαση στους όρους καθώς είναι ίδιον της ιεραρχίας να είναι τυπική η πραγmicroατικότητα δείχνει ότι συχνά laquoπαλαιοίraquo και laquoέmicroπειροιraquo σχηmicroατίζουν ένα απολιθωmicroένο τείχος που εmicroποδίζει τη δηmicroιουργικότητα laquoνεώτερωνraquo και laquoάπειρωνraquo να εκφραστεί όπως κάποτε είχαν εκφραστεί οι πρώτοι απουσία ιστορίας Ενώ στις κρατικιστικές συλλογικότητες η εmicroπειρία τυποποιείται (microέσω της ρητής ιεραρχίας) και ανακεφαλαιώνεται ως αυθεντία στην αντιεξουσιαστική συλλογικότητα θεmicroελιωmicroένη στην άρνηση κάθε πολιτικής αυθεντίας η εmicroπειρία έρχεται συχνά σε αντιφατική σύγκρουση microε τη δηmicroιουργική απείθεια της καινοτοmicroίας

Με ποιον τρόπο microπορεί microια αντιεξουσιαστική συλλογικότητα να υπερβεί αυτά τα ερωτήmicroατα Φυσικά δεν υπάρχει σταθερή απάντηση όmicroως ίσως microια απάντηση βρεθεί στον απεγκλωβισmicroό του πολιτικού της χρόνου microέσω της σύνδεσής του microε την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Φυσικά αυτή η αναδηmicroιουργία υπερβαίνει την ίδια την συλλογικότητα αφού αφορά την κοινωνία

Για να γίνει αυτή η σύνδεση microέσα στον χρόνο και να διαρκέσει η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να είναι ανοιχτή αmicroεσοδηmicroοκρατική και ανανεώσιmicroη Η ανανέωση της εmicroπειρίας microέσω της πράξης σηmicroαίνει την ανακεφαλαίωση της γνώσης και της πείρας που παράγει η πράξη microέσω της θεωρίας Η πράξη προηγείται της θεωρίας όmicroως η πράξη πρέπει να καταγραφεί

να ερευνηθεί να διαλευκανθεί θεωρητικά Η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να δηmicroιουργήσει θεσmicroούς παιδείας και αναπαραγωγής των σηmicroασιών Θεσmicroούς διάδρασης microε τη συλλογική πολιτική πράξη αλλά και το ευρύτερο κοινωνικοϊστορικό πεδίο Οι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι είναι τέτοιες microορφές και ήδη υπερβαίνουν τη συλλογικότητα από τη δράση της οποίας δηmicroιουργούνται

Μπορούmicroε ίσως σχηmicroατικά να ερευνήσουmicroε τον πολιτικό χρόνο της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας σε τέσσερις στιγmicroές Όλες εmicroπεριέχουν και προϋποθέτουν τη δηmicroόσια σύγκρουση microε τις κατεστηmicroένες εξουσίες

Η πρώτη στιγmicroή όταν η συλλογικότητα ανοίγεται προς την κοινωνία περιλαmicroβάνει την αρχική διάνοιξη ενός ευρύτερου περιβάλλοντος επιρροής Η δηmicroιουργία ελεύθερων κοινωνικών χώρων αποτελεί το όριο αυτής της στιγmicroής Αν το όριο δεν ξεπεραστεί microέσω του ανοίγmicroατος στην ευρύτερη κοινωνία πέραν της συλλογικότητας τότε οι χώροι γίνονται αυτοαναφορικοί και αργά ή γρήγορα καταρρέουν εσωτερικά

Αν το όριο ξεπεραστεί τότε περνάmicroε στην επόmicroενη στιγmicroή που microπορεί να συmicroβεί microόνο microε την κοινωνία δηλαδή πέραν της συλλογικότητας δείγmicroα πως η δράση της συλλογικότητας ξεπερνάει την ίδια την συλλογικότητα Περιλαmicroβάνει τη συνδηmicroιουργία δικτύων αλληλεγγύης επικοινωνίας και δράσης

26 Acirc

τοπικής περιφερειακής και παγκόσmicroιας εmicroβέλειας Σηmicroαίνει τη δηmicroιουργία ενός περιορισmicroένου ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης

Έπεται η διάνοιξη του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου που προϋποθέτει τη ρήξη microε τους κρατικούς και κεφαλαιοκρατικούς microηχανισmicroούς και τη δηmicroόσια πολιτική ανυπακοή Είναι το πρώτο βήmicroα για την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου microε την κοινωνία από την κοινωνία Το δεύτερο βήmicroα είναι η ρητή αυτοθέσmicroιση η δηmicroιουργία θεσmicroών microέσω της ρητής διαβούλευσης που να πραγmicroατώνουν τις σηmicroασίες της αυτονοmicroίας σε κοινωνικές λειτουργίες και η πλήρης ρήξη microε το κράτος

Θα microπορούσαmicroε να φανταστούmicroε τη ρητή αυτοθέσmicroιση αν θεωρήσουmicroε ένα αυτάρκες τοπικό δίκτυο που να microην υπόκειται σε κρατική ή καπιταλιστική δικαιοδοσία και φορολόγηση Εκφράζει έναν βασικό διχασmicroό microεταξύ ελεύθερων κοινοτήτων και του κράτους όmicroως όχι microία αυτόνοmicroη κοινωνία Σηmicroαίνει την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης Όmicroως αυτό δεν είναι πλήρης κοινωνική αυτονοmicroία δεν εξαντλεί τον

ορίζοντα του προτάγmicroατος

Για να θεωρηθεί αυτόνοmicroη microία κοινωνία πρέπει να έχει πλήρη δυνατότητα ρητής αυτοθέσmicroισης των κεντρικών θεσmicroών της δηλαδή της πολιτικής της δικαιοσύνης της παιδείας Πρέπει να είναι ικανή να θεσmicroίζει τους ισχύοντες νόmicroους microε ρητή δηmicroόσια διαβούλευση microε πολίτευmicroα την άmicroεση δηmicroοκρατία Αυτό προϋποθέτει την καταστροφή του κράτους και την υποταγή της οικονοmicroίας στην κοινωνική αυτονοmicroία Σηmicroαίνει επίσης την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός πλήρους δηmicroόσιου χωρο-χρόνου κεντρικής πολιτικής απόφασης και πράξης

Όπως έλεγε κάποτε και ο Καστοριάδης ίσως απέχουmicroε πολύ από αυτό Ίσως όχι

______________________

1 Σε ελεύθερη microετάφραση laquoΑγρύπνιαraquo2 Ο κυκλικός χρόνος του ετήσιου ηmicroερολογίου3 Ο γραmicromicroικός κυκλικός ή σπειροειδής χρόνος της επίσηmicroης ιστορικής αφήγησης

27Acirc

Ο πόλεmicroος η δυστυχία η microιζέρια και η εκmicroετάλλευση χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο υ ν ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο ν παγκοσmicroιοποιηmicroένο κόσmicroο Υπάρχουν τόσοι λόγοι να

αναζητάς καταφύγιο σε ένα βασίλειο laquoεκτόςraquo ένα microέρος χωρίς την πειθαρχία και τον έλεγχο της σηmicroερινής αναδυόmicroενης Αυτοκρατορίας ή ακόmicroη κάποιες υπερβατικές ή υπερφυσικές αρχές και αξίες που microπορούν να καθοδηγήσουν τις ζωές microας και στις οποίες να βασίζεται η πολιτική microας δράση Μια πρώτη συνέπεια της παγκοσmicroιοποίησης όmicroως είναι η δηmicroιουργία ενός κοινού κόσmicroου ενός κόσmicroου που καλώς ή κακώς όλοι microοιραζόmicroαστε ένας κόσmicroος όπου δεν υπάρχει laquoεκτόςraquo Μαζί microε τους microηδενιστές πρέπει να αναγνωρίσουmicroε ότι παρά το πόσο έξοχα και microε δριmicroύτητα της ασκούmicroε κριτική είmicroαστε προορισmicroένοι να microένουmicroε σε αυτόν τον κόσmicroο όχι microόνο υποκείmicroενοι στις δυνάmicroεις της κυριαρχίας αλλά και microολυσmicroένοι από τις διαφθορές του Πρέπει να εγκαταλείψουmicroε όλα τα όνειρα για πολιτική καθαρότητα και

laquoυψηλές αξίεςraquo που θα microας επέτρεπαν να microείνουmicroε απέξω Μια τέτοια microηδενιστική αναγνώριση όmicroως πρέπει να είναι microόνο το εργαλείο ένα σηmicroείο περάσmicroατος προς την αναζήτηση ενός εναλλακτικού σχεδίου Σε αυτό το βιβλίο διατυπώνουmicroε ένα ηθικό σχέδιο την ηθική microιας δηmicroοκρατικής πολιτικής δράσης εντός και ενάντια στην Αυτοκρατορία Ερευνούmicroε τι είναι τα κινήmicroατα και οι πρακτικές του πλήθους και τι microπορούν να γίνουν έτσι ώστε να ανακαλύψουmicroε τις κοινωνικές σχέσεις και τις θεσmicroικές microορφές microιας πιθανής παγκόσmicroιας δηmicroοκρατίας ldquoΗγεmicroονοποίησηrdquo είναι η διαδικασία του πλήθους που microαθαίνει την τέχνη της αυτο-κυβέρνησης και επινοεί δηmicroοκρατικές microορφές κοινωνικής οργάνωσης microε διάρκεια

Μια δηmicroοκρατία του πλήθους είναι νοητή και δυνατή microόνο όταν όλοι microοιραζόmicroαστε τα κοινά Με τον όρο laquoκοινάraquo εννοούmicroε πρώτα από όλα τον κοινό πλούτο του υλικού κόσmicroου ndashτον αέρα το νερό

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Η Ηγεμονοποίηση του ΠλήθουςAntonio Negri and Michael

HardtΜετάφραση Σοφία Παπαγιαννάκη

laquoΟι άνθρωποι έχουν microόνο τον βαθmicroό ελευθερίας που το θράσος τους κερδίζει από τον φόβοraquoStendhal Η Ζωή του Ναπολέοντα

laquoPower to the peacefulraquoMichael Franti Bomb the World

28 Acirc

τα φρούτα της γης και όλη της γενναιοδωρία της φύσηςndash τα οποία στα κλασσικά ευρωπαϊκά πολιτικά κείmicroενα συχνά φέρονται να είναι η κληρονοmicroιά της ανθρωπότητας στο σύνολό της που πρέπει να microοιράζεται σε όλους Θεωρούmicroε επίσης κοινά και πιο σηmicroαντικά τα αποτελέσmicroατα της κοινωνικής παραγωγής τα οποία είναι αναγκαία για κοινωνική αλληλεπίδραση και επιπλέον παραγωγή όπως γνώσεις γλώσσες κώδικες πληροφορία επιρροές και ούτω καθεξής Αυτή η αντίληψη για τα κοινά δεν τοποθετεί την ανθρωπότητα χωριστά από τη φύση ούτε ως αυτή που την εκmicroεταλλεύεται ή ως θεmicroατοφύλακά της αλλά εστιάζει περισσότερο στις πρακτικές της αλληλεπίδρασης της φροντίδας και της συγκατοίκησης σε έναν κοινό κόσmicroο προάγοντας τις ευεργετικές και περιορίζοντας τις επιβλαβείς microορφές των κοινών Στην εποχή της παγκοσmicroιοποίησης τα ζητήmicroατα της συντήρησης την παραγωγής και της διανοmicroής των κοινών microε αυτές τις έννοιες και εντός οικολογικών και σοσιο-οικονοmicroικών πλαισίων γίνονται όλο και περισσότερο κεντρικά

Με τις παρωπίδες των σύγχρονων κυρίαρχων ιδεολογιών όmicroως είναι δύσκολο να δούmicroε τα κοινά παρόλο που είναι παντού τριγύρω microας Νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές πολιτικές ανά τον κόσmicroο επεδίωξαν τις πρόσφατες δεκαετίες να ιδιωτικοποιήσουν τα κοινά microετατρέποντας προϊόντα του πολιτισmicroού ndashγια παράδειγmicroα την πληροφορία τις ιδέες και ακόmicroη είδη ζώων και φυτώνndash σε ιδιωτική περιουσία Λέmicroε από κοινού microε πολλούς άλλους ότι τέτοιες ιδιωτικοποιήσεις πρέπει να συναντήσουν αντίσταση Η καθιερωmicroένη οπτική όmicroως θεωρεί ότι η microόνη εναλλακτική στο ιδιωτικό είναι το κρατικό αυτό που διοικείται κι ελέγχεται από το κράτος και άλλες κυβερνητικές αρχές ως τα κοινά να είναι άσχετα ή εξαλειmicromicroένα Είναι αλήθεια βέβαια ότι microέσω microιας χρόνιας διαδικασίας περιφράξεων η επιφάνεια της γης έχει σχεδόν πλήρως διαιρεθεί microεταξύ δηmicroόσιας και ιδιωτικής ιδιοκτησίας microε αποτέλεσmicroα συστήmicroατα κοινοκτηmicroοσύνης της γης όπως αυτή των αυτοχθόνων πολιτισmicroών της Αmicroερικής και της Ευρώπης του microεσαίωνα να έχουν καταστραφεί Κι ακόmicroη όmicroως τόσα πολλά από τον κόσmicroο microας είναι κοινά ανοιχτά προσβάσιmicroα από όλους και ανεπτυγmicroένα χάρη στην ενεργή συmicromicroετοχή Η γλώσσα για παράδειγmicroα όπως τα συναισθήmicroατα και οι χειρονοmicroίες είναι στο microεγαλύτερο microέρος τους κοινά και πράγmicroατι αν η γλώσσα ήταν ιδιωτική ή κρατική ndashτο οποίο θα συνέβαινε αν microεγάλα τmicroήmicroατα λέξεων φράσεων ή microέρη του λόγου υπόκεινταν σε ιδιωτική ιδιοκτησία ή σε κρατικό έλεγχοndash η γλώσσα θα έχανε τη δύναmicroη της έκφρασης της δηmicroιουργικότητας και της επικοινωνίας Αυτό το παράδειγmicroα δεν έχει σκοπό να καθησυχάσει τους αναγνώστες λέγοντας ότι οι κρίσεις που δηmicroιουργούνται από τον ιδιωτικό ή τον κρατικό έλεγχο δεν είναι τόσο κακές όσο φαίνονται αλλά περισσότερο για να βοηθήσει τους αναγνώστες να αρχίσουν να επαναθεωρούν την οπτική τους αναγνωρίζοντας τα κοινά που υπάρχουν και τι microπορούν αυτά να κάνουν Αυτό είναι το πρώτο βήmicroα στην προσπάθεια να κερδίσουmicroε πίσω και να επεκτείνουmicroε τα κοινά και τη δυναmicroική τους

Η φαινοmicroενικά microοναδική εναλλακτική microεταξύ του ιδιωτικού και του κρατικού αντιστοιχεί σε microια εξίσου ολέθρια εναλλακτική microεταξύ καπιταλισmicroού και σοσιαλισmicroού Συχνά θεωρείται ότι η microόνη θεραπεία από τα κακά της καπιταλιστικής κοινωνίας είναι η κρατική ρύθmicroιση και κεϋνσιανή καιή σοσιαλιστική οικονοmicroική

διαχείριση και αντίστροφα οι ασθένειες του σοσιαλισmicroού υποτίθεται ότι γιατρεύονται microόνο από την ατοmicroική ιδιοκτησία και τον καπιταλιστικό έλεγχο Ο σοσιαλισmicroός και ο καπιταλισmicroός όmicroως κάποιες φορές έχουν αναmicroειχθεί microεταξύ τους και κάποιες άλλες έτυχαν πικρών συγκρούσεων είναι και τα δυο καθεστώτα που βασίζονται στην ιδιοκτησία και αποκλείουν τα κοινά Η πολιτική πρόταση θέσmicroισης των κοινών που αναπτύσσουmicroε σε αυτό το βιβλίο περικόπτει διαγώνια αυτές τις λανθασmicroένες εναλλακτικές ndashούτε ιδιωτικό ούτε κρατικό ούτε καπιταλιστής ούτε σοσιαλιστήςndash και ανοίγει νέους ορίζοντες στην πολιτικήΟι σύγχρονες microορφές καπιταλιστικής ανάπτυξης και συσσώρευσης στην πραγmicroατικότητα παρά την συνεχή τους τάση προς ιδιωτικοποίηση των πόρων και του πλούτου παραδόξως καθιστούν δυνατές και επιπλέον απαιτούν επέκταση των κοινών Το κεφάλαιο φυσικά δεν είναι καθαρή microορφή κυριαρχίας αλλά κοινωνική σχέση και βασίζεται για την επιβίωση και την ανάπτυξή του στις παραγωγικές υποκειmicroενικότητες που βρίσκονται εντός του αλλά είναι ανταγωνιστικές Μέσω των διαδικασιών της παγκοσmicroιοποίησης το κεφάλαιο όχι microόνο συγκεντρώνει όλη τη γη υπό την εξουσία του αλλά επίσης δηmicroιουργεί επενδύει και εκmicroεταλλεύεται την κοινωνική ζωή στο σύνολό της ρυθmicroίζοντας τη ζωή σύmicroφωνα microε τις ιεραρχίες της οικονοmicroικής αξίας Στις καινούριες κυρίαρχες microορφές παραγωγής που εmicroπλέκουν πληροφορία κώδικες γνώση εικόνες και συναισθήmicroατα για παράδειγmicroα οι παραγωγοί αξιώνουν έναν υψηλό βαθmicroό ελευθερίας καθώς επίσης και ανοιχτή πρόσβαση στα κοινά ιδιαίτερα στις κοινωνικές microορφές τους όπως τα δίκτυα επικοινωνίας οι τράπεζες πληροφοριών και τα πολιτιστικά δίκτυα Η καινοτοmicroία στις τεχνολογίες του διαδικτύου για παράδειγmicroα εξαρτάται ευθέως από την πρόσβαση στις κοινές πηγές κώδικα και πληροφορίας καθώς και στη δυνατότητα διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης microε τους άλλους σε δίκτυα που δεν υπόκεινται σε περιορισmicroούς Και πιο γενικά όλες οι microορφές παραγωγής σε αποκεντρωmicroένα δίκτυα είτε οι τεχνολογίες πληροφορικής εmicroπλέκονται είτε όχι απαιτούν ελευθερία και πρόσβαση στα κοινά Επιπλέον το περιεχόmicroενο τους ndashσυmicroπεριλαmicroβανοmicroένου ιδεών εικόνων και επιρροώνndash αναπαράγεται εύκολα και για αυτόν τον λόγο τείνουν να γίνουν κοινά και αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε microορφή νοmicroικών και οικονοmicroικών προσπαθειών να ιδιωτικοποιηθούν ή να τεθούν υπό κρατικό έλεγχο Η microετάβαση έχει ήδη ξεκινήσει η σύγχρονη καπιταλιστική παραγωγή για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της ανοίγει τη δυνατότητα και θέτει τις βάσεις για ένα κοινωνικό και οικονοmicroικό σύστηmicroα που έχει τις ρίζες του στα κοινά

Το επίκεντρο της βιοπολιτικής παραγωγής βλέπουmicroε να οπισθοχωρεί σε έναν υψηλότερο βαθmicroό αφαίρεσης δεν πρόκειται για παραγωγή υλικών αγαθών για τα υποκείmicroενα όπως η παραγωγή προϊόντων συχνά γίνεται αντιληπτή αλλά για παραγωγή της ίδιας της υποκειmicroενικότητας Αυτό είναι το έδαφος από το οποίο το ηθικό και πολιτικό microας πλάνο πρέπει να καθορίζεται Αλλά πώς η δεοντολογική παραγωγή microπορεί να στεριώσει στο κινούmicroενο έδαφος της παραγωγής υποκειmicroενικότητας που συνεχώς microεταmicroορφώνει καθιερωmicroένες αξίες και υποκείmicroενα Ο Gilles Deleuze συλλογιζόmicroενος πάνω στην αντίληψη του Michel Foucault για το dispositif (οι υλικοί κοινωνικοί συναισθηmicroατικοί και γνωστικοί microηχανισmicroοί ή εργαλεία

29Acirc

της παραγωγής της υποκειmicroενικότητας) ισχυρίζεται laquoΑνήκουmicroε στα dispositifs και δρούmicroε εντός τουςraquo Αν δρούmicroε εντός τους όmicroως ο ηθικός ορίζοντας πρέπει να αναπροσανατολισθεί από το ταυτοτικό στο γίγνεσθαί Το ζήτηmicroα laquoδεν είναι τι είmicroαστε αλλά τι είmicroαστε σε διαδικασία να γίνουmicroε ndash αυτό είναι το Άλλο το να γίνουmicroε άλλοιraquo Μια κεντρική σκηνή πολιτικής δράσης σήmicroερα ιδωmicroένη από αυτή την πλεονεκτική οπτική συνεπάγεται αγώνα ενάντια στον έλεγχο η την αυτονοmicroια της παραγωγης της υποκειmicroενικοτητας Το πλήθος δηmicroιουργείται συνθέτοντας στον κοινό τόπο τις microοναδικές υποκειmicroενικότητες που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία

Συχνά ανακαλύπτουmicroε ότι το λεξιλόγιο πολιτικών όρων που χρησιmicroοποιούmicroε είναι ανεπαρκές για να αποδώσει τις νέες συνθήκες και δυνατότητες του σύγχρονου κόσmicroου Μερικές φορές εφευρίσκουmicroε νέους όρους για να ανταποκριθούmicroε σε αυτή την πρόκληση αλλά πιο συχνά ψάχνουmicroε να αναβιώσουmicroε και να αναζωογονήσουmicroε παλιές πολιτικές έννοιες που δεν χρησιmicroοποιούνται πλέον επειδή φέρουν ισχυρό ιστορικό υπόβαθρο και επειδή διαρρηγνύουν τις συmicroβατικές αντιλήψεις για τον υπάρχοντα κόσmicroο και τον θέτουν υπό νέα οπτική ∆υο τέτοιες έννοιες που παίζουν ιδιαίτερα σηmicroαντικό ρόλο σε αυτό το βιβλίο είναι η φτώχεια και ο έρωτας Οι φτωχοί ήταν microια διαδεδοmicroένη πολιτική έννοια στην Ευρώπη τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα έως τον δέκατο έβδοmicroο αιώνα αλλά ενώ προσπαθούmicroε αρκετά να microάθουmicroε κάτι από αυτές τις ιστορίες δεν ενδιαφερόmicroαστε για το τι έχουν γίνει οι φτωχοί σήmicroερα Σκεφτόmicroενοι microε όρους φτώχειας έχουmicroε το υγιές αποτέλεσmicroα πρώτα από όλα της αmicroφισβήτησης των παραδοσιακών ταξικών προσδιορισmicroών και αναγκαζόmicroαστε να διερευνήσουmicroε microε φρέσκια microατιά πώς η ταξική σύνθεση έχει αλλάξει και να δούmicroε το microεγάλο εύρος των παραγωγικών δραστηριοτήτων των ανθρώπων microέσα και έξω από τις microισθολογικές σχέσεις Βλέποντάς το microε αυτόν τον τρόπο οι φτωχοί ορίζονται όχι από την έλλειψη τύχης αλλά από τη δυνατότητα Οι φτωχοί οι microετανάστες και οι επισφαλώς εργαζόmicroενοι (αυτοί που δεν έχουν σταθερή εργασία) συχνά εκλαmicroβάνονται ως εξαίρεση αλλά στην πραγmicroατικότητα αν και υποδεέστεροι είναι εντελώς ενταγmicroένοι στους καθολικούς ρυθmicroούς βιοπολιτικής παραγωγής Τα χρηmicroατοοικονοmicroικά στατιστικά microπορούν να συλλάβουν microόνο την κατάσταση της φτώχειας microε αρνητικούς όρους αλλά όχι microε τους όρους της ζωής των γλωσσών των κινηmicroάτων ή των δυνατοτήτων καινοτοmicroίας που δηmicroιουργούν Η δική microας πρόκληση θα είναι να βρούmicroε τρόπους να microεταφράσουmicroε την παραγωγικότητα και τη δυνατότητα των φτωχών σε δύναmicroη

Ο Walter Benjamin microε τη χαρακτηριστική του κοmicroψότητα και ευφυΐα αντιλαmicroβάνεται την αλλαγή της έννοιας της φτώχειας ήδη από τη δεκαετία του 1930 Εντοπίζει τη microετατόπιση microε έναν microηδενιστικό τρόπο microέσω της εmicroπειρίας αυτών που έγιναν microάρτυρες της καταστροφής πιο συγκεκριmicroένα της καταστροφής που προκλήθηκε από τον 1ο Παγκόσmicroιο Πόλεmicroο που έφερε όλους σε microια κοινή κατάσταση Ο Benjamin βλέπει τη δυναmicroική microιας νέας θετικής microορφής βαρβαρότητας γεννηmicroένη από τα ερείπια του παρελθόντος laquoΣε τι βοηθάει η φτώχεια εmicroπειρίας τον βάρβαρο Τον εξαναγκάζει να ξεκινήσει από το microηδέν˙ να κάνει microια νέα αρχή˙ να ξεκινήσει microε λίγα και να χτίσει τα περαιτέρωraquo Η laquoβάρβαρηraquo παραγωγικότητα των φτωχών ξεκινά να φτιάχνει

τον κοινό κόσmicroο

Ο έρωτας παρέχει έναν άλλο δρόmicroο για να διερευνήσουmicroε τη δυναmicroική και την παραγωγικότητα των κοινών Ο έρωτας είναι ο τρόπος να ξεφύγουmicroε από τη microοναξιά του ατοmicroικισmicroού αλλά όχι όπως η σύγχρονη ιδεολογία microας υποδεικνύει για να αποmicroονωθούmicroε ξανά στην ιδιωτική ζωή του ζευγαριού ή της οικογένειας Για να φτάσουmicroε σε έναν πολιτικό ορισmicroό του έρωτα που τον αναγνωρίζει ως κεντρικό στην παραγωγή των κοινών αγαθών και στην παραγωγή της κοινωνικής ζωής πρέπει να δραπετεύσουmicroε από τις περισσότερες σύγχρονες ερmicroηνείες του όρου επαναφέροντας και δουλεύοντας microε κάποιες παλιότερες Ο Σωκράτης για παράδειγmicroα αναφέρει στο Συmicroπόσιο ότι σύmicroφωνα microε την ∆ιοτίmicroα τη laquoδασκάλα του στον έρωταraquo ο έρωτας γεννήθηκε από την πενία και την εφευρετικότητα Καθώς προσπαθεί να επεξεργαστεί τι του δίδαξε ισχυρίζεται ότι ο έρωτας ρέπει φυσικά προς το ιδανικό για να πετύχει την οmicroορφιά και τον πλούτο κι έτσι ικανοποιεί την επιθυmicroία Οι Γαλλίδες και Ιταλίδες φεmicroινίστριες υποστηρίζουν ωστόσο ότι ο Πλάτωνας παρουσιάζει τελείως λάθος την ∆ιοτίmicroα Μας οδηγεί όχι προς την laquoεξάχνωσηraquo της φτώχιας και την επιθυmicroία στην πληρότητα της οmicroορφιάς και του πλούτου αλλά προς τη δύναmicroη να ορίζεσαι από τις διαφορές Η αντίληψη της ∆ιοτίmicroας microας δίνει έναν νέο ορισmicroό του πλούτου που επεκτείνει την αντίληψή microας για τα κοινά και δείχνει προς microια διαδικασία απελευθέρωσης

Καθώς η φτώχια και ο έρωτας microπορούν να φαίνονται πολύ αδύναmicroα ώστε να καθαιρέσουν τις υπάρχουσες κυρίαρχες δυνάmicroεις και να αναπτύξουν ένα πλάνο για τα κοινά χρειάζεται να δώσουmicroε έmicroφαση στο στοιχείο της ισχύος που τα ζωντανεύει Αυτό εν microέρει είναι πνευmicroατική δύναmicroη Ο Immanuel Kant για παράδειγmicroα νοεί τον ∆ιαφωτισmicroό microε τους όρους της δύναmicroης που microπορεί να εξορίσει τους laquoφανατισmicroούςraquo που έχουν σαν αποτέλεσmicroα τον θάνατο της φιλοσοφίας και επιπλέον microπορεί να κερδίσει παρά την αστυνόmicroευση της σκέψης Ο Jacques Derrida ακολουθώντας τον ldquoδιαφωτισmicroένοrdquo Kant τοποθετεί τη λογική πίσω στη δύναmicroη της αmicroφιβολίας και αναγνωρίζει το επαναστατικό πάθος της λογικής καθώς αναδύεται από τα περιθώρια της ιστορίας Πιστεύουmicroε επίσης ότι αυτή η πνευmicroατική δύναmicroη απαιτείται για ξεπεράσουmicroε τον δογmicroατισmicroό και τον microηδενισmicroό αλλά επιmicroένουmicroε στην ανάγκη να συmicroπληρωθεί microε φυσική δύναmicroη και πολιτική δράση Ο έρωτας χρειάζεται δύναmicroη για να κατακτήσει τις κυρίαρχες δυνάmicroεις και να διαλύσει τους διεφθαρmicroένους θεσmicroούς τους πριν microπορέσει να φτιάξει έναν καινούριο κόσmicroο κοινού πλούτου

Το κείmicroενο αποτελεί πρόλογο απ΄το βιβλίο των Michael Hardt amp Antonio Negri Commonwealth The Belknap Press of Harvard University Press 2009

30 Acirc

Το 2004 ο Κούρδος ηγέτης Oumlcalan απηύθυνε επιστολή στον Murray Bookchin από το κελί της φυλακής του όπου είχε microελετήσει το έργο του Αmicroερικανού

ριζοσπάστη στοχαστή Σήmicroερα η αλληλογραφία τους δηmicroοσιεύεται για πρώτη φορά

Στη φυλακή ο Ocalan εντρύφησε στα ριζοσπαστικά microετακοmicromicroουνιστικά συγγράmicromicroατα αναζητώντας έναν νέο δρόmicroο για την επόmicroενη ηmicroέρα Γνωστός για την ακόρεστη δίψα του για βιβλία οι επιλογές του συχνά διέρρεαν στον τουρκικό και κουρδικό τύπο όταν άρχισε να διαβάζει microετά microανίας το έργο Murray Bookchin Ως το 2004 ο Heider και άλλοι υπέρmicroαχοι του αγώνα που δίνει ο Ocalan ένοιωσαν ότι είχε έρθει η κατάλληλη στιγmicroή για να τον φέρουν σε επαφή microε τον ηλικιωmicroένο Bookchin Η καθιέρωση κάποιας microορφής διαλόγου είχε για εκείνους καθοριστική σηmicroασία όπως ανέφερε ο Heider στην Huffington Post καθώς οι συντηρητικοί των κύκλων των Κούρδων ασκούσαν πίεση προς την κατεύθυνση το κίνηmicroα να εγκαταλείψει δια παντός οποιονδήποτε προοδευτικό λόγο

Έγραψαν στην Biehl

Στις 11 Απριλίου πέντε ηmicroέρες αφότου έλαβε την επίσηmicroη επιστολή του Ocalan ο Bookchin απάντησε microε τη βοήθεια της Biehl Στην ηλικία των 83 ο Bookchin είχε ήδη από καιρό επιδείξει περιέργεια για τους Κούρδους και είχε γράψει για τον αγώνα τους στα προσωπικά του ηmicroερολόγια όπως ανέφερε η κόρη του Έγραψε στον Ocalan ότι δεν του ήταν γνώριmicroες όλες οι πτυχές του αγώνα του PKK -και για αυτό επέρριπτε ευθύνες στον laquoτοπικιστικό τύποraquo των ΗΠΑ- και ότι ήταν τόσο ηλικιωmicroένος που έπρεπε να καταβάλλει microεγάλη προσπάθεια ακόmicroα και για να γράφει αλλά ότι χαιρόταν για την επαφή

laquoΕίmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά microε τον τρόπο microου και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroαταraquo έγραψε ο Bookchin στον Ocalan laquoΣας ζητώ να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστηraquo

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

Μπούκτσιν - ΟτσαλάνΜετάφραση Μαριέττα Σιmicroεγιάτου

Αναφορές για την ύπαρξη της αλληλογραφίας του Bookchin microε τον Ocalan έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά η Huffington Post απέκτησε πρόσβαση στο σύνολο των κρυmicromicroένων εγγράφων που διατηρούνταν και σήmicroερα τα δηmicroοσιεύει για πρώτη φορά microε την άδεια του Murray Bookchin Trust της Biehl και του Heider (Καmicroία από τις πηγές ωστόσο δεν είχε το αρχικό microήνυmicroα από τον Heider και τον Oliver Kontny έναν ακόmicroα δικηγόρο του Ocalan)

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 Απριλίου 2004]Αγαπητέ Reimar Heider

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας της 6ης Απριλίου Θα ξέρετε ότι είmicroαι ένας αρκετά ηλικιωmicroένος άνδρας (83 ετών) που microετά βίας περπατώ λόγω οστεοαρθρίτιδας και καρδιακών παθήσεων Σας το λέω αυτό για να δικαιολογηθώ γιατί συχνά καθυστερώ να απαντήσω σε επιστολές ειδικά σε e-mail Θα πρέπει επίσης να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι οι άνθρωποι που διατείνονται ότι microιλούν εκ microέρους microου δεν εκφράζουν απαραίτητα τα λεγόmicroενά microου ndash microε εξαίρεση τη σύντροφό microου Janet Biehl microε την οποία microοιράζοmicroαι την ίδια διεύθυνση e-mail και microε την οποία συζώ (παρακαλώ κρατήστε το e-mail της)

Όπως και η πλειοψηφία των Αmicroερικανών αλίmicroονο γνωρίζω πολύ λίγα για το PPK και τον Abdullah Ocalan παρόλο που

Αλληλογραφία

31Acirc

θυmicroάmicroαι στις ειδήσεις τη στιγmicroή της σύλληψής του πριν από αρκετά χρόνια Χάρη στον τοπικισmicroό που δείχνει ο τύπος οι Αmicroερικανοί έχουν ελάχιστη ενηmicroέρωση σχετικά microε τα κουρδικά ζητήmicroατα (Ακόmicroα και οι Κούρδοι του Ιράκ περιφρονούνται σε microεγάλο βαθmicroό από τους πολεmicroικούς ανταποκριτές microας) Μόλις πριν από λίγες ηmicroέρες πληροφορήθηκα ότι ο κ Ocalan έχει καταδικαστεί σε θάνατο εδώ και πέντε χρόνια και βρίσκεται τώρα σε συνθήκες πλήρους αποmicroόνωσης Ειλικρινά ελπίζω να αντεπεξέρχεται microε σθένος σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση

Μιλάmicroε ωστόσο γερmicroανικά κι έτσι δεν χρειάζεται να προβληmicroατίζεστε εάν καταλαβαίνουmicroε τις επιστολές που microας στέλνετε στα γερmicroανικά Μπορείτε να microου τις στέλνετε σε όποια γλώσσα θέλετε εγώ όmicroως είmicroαι αναγκασmicroένος να απαντώ στα αγγλικά Λόγω της κατάρρευσης της υγείας microου και ιατρικών προβληmicroάτων δυστυχώς δεν γράφω γρήγορα

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι παρόλο που ήmicroουν από τους ιδρυτές του Institute for Social Ecology microαζί microε τον Dan Chodorkoff κάπου τριάντα χρόνια πριν στο Vermont η σχολή από τότε έχει διαφοροποιηθεί κατά πολύ και δεν εκφράζει microε συνέπεια τις απόψεις microου Ένα microέρος του ανθρώπινου δυναmicroικού της έχει microετατοπιστεί προς αναρχικές απόψεις που εγώ θεωρώ παιδιάστικες και ανενηmicroέρωτες και τις οποίες δεν συmicromicroερίζοmicroαι καθόλου Σας το λέω αυτό για να σας ζητήσω να microου γράφετε απευθείας στη διεύθυνση email της Janet όπου τουλάχιστον η ιδιωτική αλληλογραφία microου είναι απαλλαγmicroένη από παρεmicroβάσεις από αυτά τα laquoελευθεριακάraquo παιδιά

Όσον αφορά τη δράση microου δραστηριοποιούmicroαι στην αmicroερικανική αριστερά εδώ και περίπου εβδοmicroήντα χρόνια ως διοργανωτής του εργατικού κινήmicroατος και ως δάσκαλος Με λίγα λόγια είmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroατα Τα βιβλία microου Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ και τα δυο χρονολογούνται στη δεκαετία του rsquo80 Επιπλέον θα πρέπει να ξέρετε ότι Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ έχει microεταφραστεί microόνο εν microέρει στα γερmicroανικά (νοmicroίζω όmicroως ότι η τουρκική microετάφραση είναι πλήρης) Έχω γράψει επίσης βιβλία και άρθρα σχετικά microε την ιδέα του ελευθεριακού κοινοτισmicroού του συνοmicroοσπονδισmicroού τη σηmicroασία της πολιτικής σε αντιδιαστολή microε τον κοινοβουλευτισmicroό και τα microαθήmicroατα που microας διδάσκει η επαναστατική παράδοση (Πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα βιβλίο τεσσάρων τόmicroων για το τελευταίο αυτό θέmicroα και ο τρίτος τόmicroος θα δηmicroοσιευτεί τον επόmicroενο microήνα από τον εκδοτικό οίκο Continuum στο Λονδίνο) Τα γραπτά αυτά ndashειδικά Η ΑΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ το οποίο έχει microεταφραστεί

στα γερmicroανικά και τουρκικάndash microπορεί να σας ενδιαφέρουν όπως και τον κ Ocalan Αυτά τα πιο πρόσφατα γραπτά έχουν προκαλέσει microεγάλο ενδιαφέρον στη Λατινική Αmicroερική τη Σκανδιναβία καθώς και άλλα microέρη της Ευρώπης και την Αυστραλία

Πολλά πεδία microένει να διερευνηθούν πράγmicroα που η υγεία και η ηλικία microου δεν microου επιτρέπουν Εάν επιθυmicroείτε να συνεχίσετε να microου γράφετε θα σας ζητήσω να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστη όπως εγώ Θα ήθελα να εκφράσω τη βαθύτατη συmicroπαράστασή microου στον κ Ocalan

ΦιλικάMurray Bookchin131 Main Street apt 301 Burlington VT 05401 USAΤηλ (802) 863-4545 jbiehltogethernet

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[5 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Murray Bookchin

Με χαρά σας πληροφορούmicroε ότι έπειτα από την αλληλογραφία microας ενηmicroερώσαmicroε τους δικηγόρους υπεράσπισης του κ Ocalan στην Ιστανmicroπούλ σχετικά microε το περιεχόmicroενο της επιστολής σας Ένα microέλος της οmicroάδας υπεράσπισης ο κ Aydinkaya ανέφερε microε συντοmicroία το ζήτηmicroα στον κ Ocalan κατά την τελευταία συνάντησή τους Ο κ Ocalan φαίνεται να χάρηκε πολύ για το ενδιαφέρον σας και ζήτησε από τους εκπροσώπους του να σας απαντήσουν άmicroεσα Στέλνει εγκάρδιους χαιρετισmicroούς και δηλώνει ότι οι δυο συγγραφείς που τον έχουν απορροφήσει το τελευταίο διάστηmicroα είστε εσείς και ο Immanuel Wallerstein Ο κ Ocalan τόνισε ότι πιστεύει ότι έχει αποκτήσει καλή γνώση των ιδεών σας Μάλιστα αναφέρθηκε στον εαυτό του ως έναν laquoκαλό microαθητήraquo σας Ζήτησε από τους δικηγόρους του να σας στείλουν το τελευταίο χειρόγραφό του το συντοmicroότερο δυνατό Πρόκειται για ένα χειρόγραφο που microόλις προετοίmicroασε για την ακρόαση της υπόθεσής του στις 9 Ιουνίου 2004 ενώπιον του τmicroήmicroατος microείζονος σύνθεσης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ∆ικαιωmicroάτων του Ανθρώπου Τη microετάφραση του εγγράφου στα αγγλικά έχει αναλάβει microια εταιρεία στην Τουρκία και ελπίζουmicroε να microπορέσουmicroε να σας στείλουmicroε ένα αντίγραφο του κειmicroένου ως τον Ιούνιο

Ο κ Ocalan είπε ότι λυπάται που υπάρχουν ορισmicroένες ελλείψεις στην τουρκική microετάφραση των τεσσάρων βιβλίων σας τα οποία έχει διαβάσει και ότι υπήρχαν ορισmicroένα σηmicroεία στα οποία διαφωνεί microε τις ιδέες σας Αυτό που τόνισε ωστόσο ήταν ότι ανυποmicroονεί να συνεχίσει να παρακολουθεί τη σκέψη σας και να τη βοηθήσει να βρει πρόσφορο έδαφος

32 Acirc

όσον αφορά την εφαρmicroογή της στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής Θα ήθελε να σας διαβεβαιώσει ότι δεν θα πρέπει να προβληmicroατίζεστε πολύ για την έλλειψη εκτίmicroησης που δείχνουν ορισmicroένοι νεότεροι οπαδοί όσον αφορά τη διακριτικότητα και τη δυναmicroική της σκέψης σας εφόσον το κουρδικό κίνηmicroα ελευθερίας είναι αποφασισmicroένο να υλοποιήσει επιτυχώς τις ιδέες σας Πρόσθεσε επίσης πως πιστεύει ότι τα τρία βιβλία που έχει γράψει στη φυλακή ως σύνολο θα microπορούσαν να δώσουν κάποιες απαντήσεις στα θεωρητικά και πρακτικά αδιέξοδα που δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει η Μαρξιστική Θεωρία τα τελευταία 150 χρόνια ∆ηλώνει τώρα ξεκάθαρα ότι πιστεύει ότι είναι θεωρητικά αβάσιmicroο να εκλαmicroβάνεται η δηmicroιουργία του κράτους στην Πρώιmicroη Μεσοποταmicroία ως microια laquoαναπόφευκτηraquo εξέλιξη που υπαγορεύεται από ιστορικές νοmicroοτέλειες laquoαπαραίτητες για την ανθρώπινη πρόοδοraquo Στο νέο αυτό χειρόγραφο ο κ Ocalan επαναξιολογεί ορισmicroένα από τα προηγούmicroενα επιχειρήmicroατά του σχετικά microε τη microετάβαση από τη νεολιθική στην πρώιmicroη κοινωνία ιερατικού κράτους και θέτει ορισmicroένες απίστευτα πρωτότυπες απόψεις σχετικά microε τις επιστηmicroολογικές συνέπειες της θεωρίας του χάους στις ιστορικές και κοινωνικές microελέτες καθώς και τις πολιτικές προοπτικές που προέρχονται από τις θεωρητικές ιδεολογικοποιήσεις της ανθρώπινης ιστορίας ∆ιερευνά τόσο τις επιπτώσεις που αυτό έχει στη δική του αντίληψη για την ιστορία της Μεσοποταmicroίας όσο και τα πολιτικά συmicroπεράσmicroατα στα οποία έχει οδηγηθεί από το προηγούmicroενο έργο του εγκαταλείποντας έτσι εντελώς το πρότυπο της οικοδόmicroησης κράτους ως το στόχο των απελευθερωτικών διεργασιών Αναπτύσσει επίσης διεξοδικά την ιδέα microιας οικοδηmicroοκρατικής κοινωνίας και την πρακτική υλοποίηση του ελευθεριακού κοινοτισmicroού στο Κουρδιστάν

Τόνισε ωστόσο ότι αυτό δεν είναι και ούτε θα microπορούσε να είναι το έργο ενός ακαδηmicroαϊκού αλλά ενός ανθρώπου που αναζητά πρακτικούς τρόπους διεξόδου από την κρίση που βιώνει η Μέση Ανατολή και οι Κούρδοι Εξέφρασε έντονη κριτική για τον δυτικό λόγο και επεσήmicroανε ότι η δική του προσέγγιση πάντα θα διέπεται από microια σύγχρονη εκ νέου ανάγνωση του παραδοσιακού λόγου της Μέσης Ανατολής Παρά τις προφανείς δυσκολίες στην επικοινωνία microε τον κ Ocalan microε microεγάλη χαρά θα σας βοηθήσουmicroε να συνεχίσετε τη microεταξύ σας επικοινωνία

Αναmicroένουmicroε νέα σαςΜε θερmicroούς χαιρετισmicroούςReimar HeiderOliver Kontny

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[9 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Reimar

Σας ευχαριστώ που microου microεταφέρετε τα σχόλια του κ Oca-lan Χαίροmicroαι που θεωρεί ότι οι ιδέες microου σχετικά microε τον ελευθεριακό κοινοτισmicroό βοηθούν στον προβληmicroατισmicroό σχετικά microε ένα microελλοντικό πολιτικό σώmicroα των Κούρδων

Εκτιmicroώ επίσης τις προσπάθειές σας ως διαmicroεσολαβητή σε έναν διάλογο microεταξύ του κ Ocalan και εmicroένα Σας παρακαλώ να καταλάβετε ότι είmicroαι ένας πολύ ασθενικός 83χρονος ∆εν είmicroαι σε θέση πια να κάθοmicroαι microπροστά σε έναν υπολογιστή για ώρες και να γράφω άρθρα ούτε καν επιστολές Ακόmicroα και η ανάγνωση για λίγες ώρες την ηmicroέρα microου είναι δύσκολη (Ακόmicroα και για αυτή τη σύντοmicroη επιστολή χρειάστηκα τη βοήθεια της Janet) Είmicroαι αναγκασmicroένος να περνώ microεγάλο microέρος του χρόνου microου στο κρεβάτι Εποmicroένως δεν είmicroαι σε θέση να συνεχίσω εκτεταmicroένο θεωρητικό διάλογο microε τον κ Ocalan στο βαθmicroό που θα το ήθελα και στην καλύτερη περίπτωση microπορώ να παρέχω σύντοmicroες microόνο και ελλιπείς απαντήσεις Πολύ λυπάmicroαι για αυτή την απώλεια αλλά ολοένα και περισσότερο συmicroβιβάζοmicroαι microε το αναπόφευκτο των γερατειών και της θνητότητας

Ο κ Ocalan φαίνεται να θέλει να υπογραmicromicroίσει το γεγονός ότι πρέπει να αντλεί γνώση και από άλλες διανοητικές πηγές εκτός από τις δικές microου ιδιαίτερα της Μέσης Ανατολής ∆ιαβεβαιώστε τον ότι θα προβληmicroατιζόmicroουν ιδιαίτερα εάν δεν αξιοποιούσε πλήρως και αυτές τις διαφορετικές πηγές

Μεταφέρετε παρακαλώ στον κ Ocalan τις θερmicroότερες ευχές microου Προσδοκώ microια microέρα ο κουρδικός λαός να microπορέσει να δηmicroιουργήσει microια ελεύθερη ορθολογική κοινωνία που θα δώσει τη δυνατότητα να ανθίσει εκ νέου η οξύνοια αυτού του λαού Είναι τυχεροί που έχουν έναν ηγέτη microε τα χαρίσmicroατα του κ Ocalan να τους καθοδηγεί

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςMurray Bookchin

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[10 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Janet Biehl αγαπητέ Murray Bookchin

Θα θέλαmicroε να σας ενηmicroερώσουmicroε ότι η ευγενική επιστολή σας microε τα θετικά σχόλια για τον κ Ocalan διαβάστηκε στο microεταξύ κατά τη 2η γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το οποίο πραγmicroατοποιήθηκε στα βουνά του Κουρδιστάν αυτό το καλοκαίρι και έλαβε πολύ θετικές αντιδράσεις

Οι συνθήκες φυλάκισης του κ Ocalan δεν έχουν βελτιωθεί και microάλιστα οι δυνατότητες επικοινωνίας του microε τον έξω κόσmicroο ή ακόmicroα και microε τους δικηγόρους και την οικογένειά του έχουν τώρα περιοριστεί ακόmicroα περισσότερο Εποmicroένως η ανταλλαγή

33Acirc

σκέψεων microέσα από τα τείχη του κελιού της φυλακής του καθίσταται όλο και πιο δύσκολη Ωστόσο σε αρκετές από τις σπάνιες συναντήσεις microε τους δικηγόρους του προτείνει και πάλι τα βιβλία του Murray Bookchin ειδικά το laquoUrbanization without CitiesΑστικοποίηση χωρίς Πόλειςraquo

Σας έχουmicroε ήδη στείλει microέρος του βιβλίου του που γράφτηκε το 2003 όπου αναφέρεται στην αναδιοργάνωση του κοmicroουναλισmicroού στις κουρδικές πόλεις και τα κουρδικά χωριά Στο τελευταίο βιβλίο του το οποίο φέτος δηmicroοσιεύτηκε στα τουρκικά δίνει περισσότερη βάση στην άνοδο της ιεραρχίας στην ανθρώπινη κοινωνία και τονίζει τον πατριαρχικό χαρακτήρα του ιεραρχικού και ταξικού πολιτισmicroού Παρουσιάζει ένα microοντέλο πολιτισmicroού που δεν εστιάζει microόνο στην ταξική πάλη αλλά βλέπει τη laquoφυσική κοινωνίαraquo ως τον αντίπαλο της ταξικής κοινωνίας διαχρονικά Η laquoφυσικήraquo κοινωνία εκδηλώνεται microε τη microορφή εθνικών οmicroάδων ταξικών κινηmicroάτων και θρησκευτικών και φιλοσοφικών συσπειρώσεων που υπερασπίζονται την ελευθερία τους Κατά την άποψή του η καθυπόταξη των γυναικών παίζει σηmicroαντικότατο ρόλο στην καθυπόταξη ελεύθερων ατόmicroων ∆ίνει εποmicroένως microια ευρύτερη περιγραφή της διαδικασίας που οδηγεί στη

δηmicroιουργία του πατριαρχικού συστήmicroατος

Το βιβλίο περιλαmicroβάνει επίσης microια πολύ ξεκάθαρη κριτική του κλασικού δογmicroατικού microαρξισmicroού στον οποίο ο κ Ocalan παραδέχεται ότι είχε προσκολληθεί για πάρα πολύ καιρό Ασκεί ιδιαίτερα κριτική στην προσέγγιση του υπαρκτού σοσιαλισmicroού ως προς τη βία την εξουσία και το κράτος Μια επαναστατική οmicroάδα που δεν διαφέρει ριζικά από τους αντιπάλους της ως προς τα θέmicroατα αυτά είναι καταδικασmicroένη να απορροφηθεί από το σύστηmicroα όπως και ο υπαρκτός σοσιαλισmicroός αφοmicroοιώθηκε από τον καπιταλισmicroό

Θεωρεί το κίνηmicroα των γυναικών το πιο σηmicroαντικό επαναστατικό κίνηmicroα του 20ου αιώνα καθώς η ανάλυση που θέτει για τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών σε όλες τις σφαίρες της κοινωνίας και ειδικότερα των κοινωνικών επιστηmicroών έχει αποκαλύψει πολύ περισσότερες από τις ουσιαστικές συγκρούσεις που αναδύονται στην κοινωνία από οποιαδήποτε άλλη σχολή σκέψης στο παρελθόν

Στα έργα του ο κ Ocalan συχνά αναφέρεται σε ιδέες όπως οικολογική κοινωνία και ελευθεριακός κοινοτισmicroός αν και

34 Acirc

επισηmicroαίνει διαφορετικά σηmicroεία από εσάς Murray Book-chin

Αγαπητή Janet

Από ότι γνωρίζουmicroε για τις εκδόσεις σας οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν ακόmicroα microεταφραστεί στα τουρκικά microπορεί κι εσείς να ενδιαφέρεστε για microια συζήτηση ή microια κριτική των απόψεων του κ Ocalan Ξέρουmicroε ότι είναι δεκτικός στην κριτική ιδιαίτερα εφόσον οι δυνατότητές του να συζητά τις σκέψεις του είναι εξαιρετικά περιορισmicroένες λόγω της κράτησής του σε αποmicroόνωση εδώ και έξι περίπου χρόνια

Στο Κουρδιστάν έχει αρχίσει να αναδύεται από τη δεκαετία του rsquo80 ένα κίνηmicroα γυναικών που σήmicroερα έχει πάρει σηmicroαντικές διαστάσεις Η εξέλιξη του κινήmicroατος των γυναικών συνδέεται άmicroεσα microε τον απελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων και τις προσπάθειες του κ Ocalan Οι συζητήσεις του microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών σχετικά microε τη θέση των γυναικών στην κοινωνία τον έχουν επηρεάσει σε microεγάλο βαθmicroό ενώ οι σκέψεις του αποτελούν αντικείmicroενο έντονης συζήτησης εντός του κινήmicroατος γυναικών σήmicroερα

Οι εξόριστες Κούρδες γυναίκες στην Ευρώπη ενδιαφέρονται έντονα για τη δηmicroιουργία microιας γέφυρας που θα συνδέει τις συζητήσεις που γίνονται στα βουνά και τις πόλεις του Κουρδιστάν microε τα κινήmicroατα και τους ακτιβιστές σε άλλα microέρη του κόσmicroου Το κίνηmicroα Κούρδων γυναικών στη Γερmicroανία όπου ζουν οι περισσότεροι εξόριστοι Κούρδοι διοργάνωσε λοιπόν το Πρώτο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Γυναικών αυτό το καλοκαίρι για να ανοίξει τη συζήτηση σχετικά microε τις προοπτικές του κουρδικού απελευθερωτικού αγώνα και του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία Στις συζητήσεις σχετικά microε την ειρήνη και τη βία κατά των γυναικών συmicromicroετείχαν γυναίκες από διάφορες χώρες Το σύνθηmicroα του φεστιβάλ ήταν laquoΟι γυναίκες περνούν τα σύνορα και συσπειρώνονταιraquo Το 2005 το κεντρικό θέmicroα του 2ου φεστιβάλ θα είναι η οικολογία Θα θέλαmicroε να προσκαλέσουmicroε γυναίκες από όλες τις γωνιές του κόσmicroου και αναρωτιόmicroαστε εάν εσείς καταρχήν θα ενδιαφερόσασταν να συmicromicroετέχετε στις συζητήσεις microας

Biehl προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Uta Schneiderbanger και αγαπητέ Reimar Heider

Με microεγάλη χαρά ακούσαmicroε ότι τα σχόλια του Murray Bookchin διαβάστηκαν στη δεύτερη γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το περασmicroένο καλοκαίρι ενώ προκαλεί ικανοποίηση το γεγονός ότι πολλοί Κούρδοι σήmicroερα βλέπουν θετικά τις ιδέες του

Σας ευχαριστούmicroε πολύ για την επιστολή σας της 10ης

∆εκεmicroβρίου και σας παρακαλώ συγχωρήστε microε για την καθυστερηmicroένη απάντηση Καθυστέρησα γιατί ο Murray είπε ότι ήθελε ο ίδιος να σας γράψει και πιστεύω ότι η επιθυmicroία του αυτή ήταν ειλικρινής αλλά microέχρι τώρα η υγεία του δεν του το έχει επιτρέψει

Για εmicroάς η συνέχιση της αλληλογραφίας microαζί σας (όπως και microε όλους τους άλλους) ήταν δύσκολη καθώς η υγεία του Murray χειροτερεύει Οι πόνοι λόγω οστεοαρθρίτιδας αυξάνονται Παίρνει αναλγητικά βέβαια αλλά είναι επιλογή του να περιορίζει τη χρήση τους ώστε να microην επηρεάζουν τις νοητικές λειτουργίες του Βρίσκεται λοιπόν σε microια συνεχή microάχη microε τον πόνο πράγmicroα που του ρίχνει πολύ το ηθικό Σύντοmicroα φτάνει τα 84 και συχνά νοιώθει ότι βρίσκεται σε σύγχυση ανίκανος να κατανοήσει ακόmicroα και απλές συζητήσεις Ως ο άνθρωπος που τον φροντίζει αλλά και σύντροφός του αυτό είναι ίσως το δυσκολότερο πράγmicroα που έχω να αντιmicroετωπίσω ∆ιατηρεί ωστόσο τη σωστή κρίση του το πνεύmicroα του διατηρεί ακόmicroα τη ζεστασιά την ανοιχτή φύση και την αγάπη του ενώ τον τελευταίο καιρό γοητεύεται ιδιαίτερα από τις ειδήσεις που ακούει για τους Κούρδους και τα κουρδικά ζητήmicroατα Έχετε γίνει για εκείνον ένας φάρος στα χρόνια της παρακmicroής του

Με τιmicroά πολύ η πρόσκλησή σας να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις για την οικολογία microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών Πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου έγραψα ένα βιβλίο που επέκρινε τον laquoοικοφεmicroινισmicroόraquo για την αντιδραστική φύση του Από τότε ο laquoοικοφεmicroινισmicroόςraquo έχει εκλείψει από τον λόγο των κινηmicroάτων (αν και ορισmicroένοι ακαδηmicroαϊκοί από όσο καταλαβαίνω ακόmicroα αmicroφιταλαντεύονται σχετικά) Από τότε δεν έχω εmicroπλακεί πολύ microε το φεmicroινιστικό κίνηmicroα καθώς προτιmicroούσα να εργάζοmicroαι ως υπέρmicroαχος της κοινωνικής οικολογίας

Σήmicroερα θα έλεγα ότι δεν έχω ιδιαίτερη πολιτική δράση καθώς απασχολούmicroαι microε τη φροντίδα του ηλικιωmicroένου Murray Καθώς έχει αποσυρθεί από την πολιτική έχω κι εγώ περιορίσει τις δραστηριότητές microου ώστε να microπορώ να τον φροντίζω Εποmicroένως δεν νοmicroίζω ότι θα microπορούσα να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις σας πολύ συχνά ή να κάνω κάποια ουσιαστική συmicroβολή Σας ευχαριστώ πάντως για την πρόσκληση και εύχοmicroαι οι συζητήσεις σας να είναι παραγωγικές

Θα σας microεταφέρω άmicroεσα οτιδήποτε microπορέσει να γράψει ο Murray σε εσάς και στον Ocalan Παρακαλώ δώστε του τους θερmicroότερους χαιρετισmicroούς microας

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςJanet BiehlBurlington Vermont

Πηγή httpwwwhuffingtonpostcomentrysyrian-kurds-murray-bookchin_us_5655e7e2e4b079b28189e3df

35Acirc

Η αντίσταση των Κούρδων γυναικών λειτουργεί χωρίς ιεραρχία και κυριαρχία και είναι microέρος microιας ευρύτερης κοινωνικής microεταmicroόρφωσης και απελευθέρωσης

Οι ισχυροί θεσmicroοί ανά τον κόσmicroο λειτουργούν microέσω της δοmicroής του κράτους το οποίο έχει το απόλυτο microονοπώλιο πάνω στη λήψη αποφάσεων την οικονοmicroία και τη χρήση βίας Την ίδια στιγmicroή microας λένε πως η βία που επικρατεί σήmicroερα είναι ο λόγος για τον οποίο το κράτος χρειάζεται να microας προστατεύει από τους εαυτούς microας Οι κοινότητες που αποφασίζουν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους απέναντι στην αδικία καθίστανται παράνοmicroες Απλά ρίξτε microια microατιά

στον γενικό ορισmicroό της τροmicroοκρατίας η χρήση βίας από microη κρατικούς φορείς για πολιτικούς σκοπούς

Πόσο microάλλον όσον αφορά την κρατική τροmicroοκρατία Ως αποτέλεσmicroα οι γυναίκες η κοινωνία και η φύση microένουν απροστάτευτες όχι microόνο φυσικά αλλά και κοινωνικά οικονοmicroικά και πολιτικά Εν τω microεταξύ οι πανταχού παρόντες microηχανισmicroοί κρατικής ασφάλειας οι οποίοι ηγούνται ανοιχτά οικονοmicroιών εmicroπορίας όπλων και επωφελούνται στρέφοντας τη microία κοινότητα εναντίων της άλλης για τους βρώmicroικους πολέmicroους τους δηmicroιουργούν την ψευδαίσθηση ότι προστατεύουν laquoεmicroάςraquo έναντι κάποιων microυστηριωδών laquoάλλωνraquo

Η ριζοσπαστική αυτοάμυνα των Κούρδων γυναικών ένοπλη και πολιτική

Dilar DirikΜετάφραση ∆ηmicroήτρης Γάκης

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

36 Acirc

Τον τελευταίο χρόνο ο κόσmicroος έχει γίνει microάρτυρας της ιστορικής αντίστασης της κουρδικής πόλης που ονοmicroάζεται Κοmicroπανί Το γεγονός ότι οι γυναίκες microιας ξεχασmicroένης κοινότητας έγιναν ο σφοδρότερος εχθρός της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος της οποίας η ιδεολογία βασίζεται στην καταστροφή όλων των πολιτισmicroών των κοινοτήτων των γλωσσών και των χρωmicroάτων της Μέσης Ανατολής ανατρέπει τις συmicroβατικές αντιλήψεις περί χρήσης βίας και πολέmicroου Το Κοmicroπανί θα γραφτεί στην ιστορία της αντίστασης της ανθρωπότητας όχι επειδή κάποιοι άντρες προστάτευαν γυναίκες ή ένα κράτος προστάτευσε τους laquoυπηκόουςraquo του αλλά επειδή χαmicroογελαστές γυναίκες και άντρες microετέτρεψαν τις ιδέες τους και τα σώmicroατά τους σε ένα ιδεολογικό microέτωπο όπου η οργάνωση Ισλαmicroικό Κράτος και η βασισmicroένη στον βιασmicroό κοσmicroοθεωρία της κατέρρευσαν Ειδικά στη Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον αρκετό για τις γυναίκες το να laquoκαταδικάζουν τη βίαraquo όταν η βία αποτελεί πια έναν τόσο σταθερό παράγοντα της ζωής microας όταν η αντιληπτή ή κατασκευασmicroένη θέση microας ως laquoθύmicroαταraquo χρησιmicroοποιείται ως αιτιολογία από τους ιmicroπεριαλιστές για να εξαπολύουν πολέmicroους εναντίον των κοινοτήτων microας Η άνοδος της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος κατέστησε εmicroφανείς τις συmicroφορές που επιφέρει η πλήρης εξάρτηση από τους άντρες και τους κρατικούς στρατούς τίποτα άλλο παρά γυναικοκτονία

Ως εκ τούτου είναι αναγκαίος ένας ριζοσπαστικός microηχανισmicroός αυτοάmicroυνας

Η πολεmicroική δεοντολογία του κουρδικού κινήmicroατος ελευθερίας βασίζεται στην έννοια της laquoνόmicroιmicroης αυτοάmicroυναςraquo και περιλαmicroβάνει τη θέσπιση κοινωνικών και πολιτικών microηχανισmicroών βάσης για την προστασία της κοινωνίας πέρα από τη στενή φυσική άmicroυνα Στη φύση ζωντανοί οργανισmicroοί όπως τα τριαντάφυλλα microε αγκάθια αναπτύσσουν συστήmicroατα αυτοάmicroυνας όχι για να επιτεθούν αλλά για να προστατέψουν τη ζωή Ο Αmicroπντουλάχ Οτσαλάν ο ιδεολογικός εκπρόσωπος του PKK του Εργατικού Κόmicromicroατος του Κουρδιστάν το ονοmicroάζει laquoθεωρία του τριαντάφυλλουraquo

Για να microπορέσει οmicroοίως η κοινωνία να αντισταθεί χωρίς να γίνει microιλιταριστική πρέπει να αποφύγει την αναπαραγωγή κρατικοειδών αντιλήψεων περί βίας και τουναντίον να προστατεύσει τις κοινοτιστικές αξίες αντλώντας τη δύναmicroή της από τη βάση Η κοινωνία και ειδικά οι γυναίκες ισχυρίζεται ο Οτσαλάν πρέπει πρωτίστως να laquoxwebucircnraquo να είναι ο εαυτός τους Μόνο microε τη συνειδητοποίηση της ύπαρξής του και του νοήmicroατος αυτής microπορεί κανείς να διεκδικήσει το δικαίωmicroα στη ζωή και στην υπεράσπιση του εαυτού του και της κοινότητας Αυτή πρέπει να βασίζεται σε microια κοινωνία που έχει αυτεπίγνωση και είναι πολιτικοποιηmicroένη συνειδητοποιηmicroένη κι ενεργή ενσωmicroατώνοντας microια ηθική αγάπης προς την κοινότητα ndash συmicroπεριλαmicroβάνοντας θεmicroελιώδεις αξίες όπως η

αφοσίωση στη γυναικεία απελευθέρωση παρά στηριζόmicroενη στον νόmicroο που επιβάλλεται από το καπιταλιστικό κράτος και τους αστυνοmicroικούς microηχανισmicroούς του Αυτό που microετέτρεψε το Κουρδιστάν σε έναν τόπο προσκυνήmicroατος για τις γυναίκες και τα αντισυστηmicroικά κινήmicroατα ανά τον κόσmicroο ήταν αυτή ακριβώς η ιδεολογική στάση που υπερασπιζόταν τη ζωή ενώπιον ενός στρατού θανάτου

Οι δυνάmicroεις άmicroυνας στη Ροζάβα δείχνουν το πώς η αυτοάmicroυνα microπορεί να λειτουργήσει χωρίς ιεραρχία έλεγχο και κυριαρχία Εν microέσω πολέmicroου οι Μονάδες Άmicroυνας του Κουρδικού Λαού (YPG) και η γυναικεία ταξιαρχία τους (YPJ) καθώς και οι microονάδες εσωτερικής ασφάλειας (Asayish) επικεντρώνονται στην ιδεολογική εκπαίδευση Το ήmicroισυ αυτής είναι πάνω στην ισότητα των φύλων Ακαδηmicroίες εκπαιδεύουν τους microαχητές στην κατανόηση του ότι δεν είναι microια δύναmicroη εκδίκησης και ότι η τρέχουσα επιστράτευση είναι microια αναγκαιότητα εξαιτίας του πολέmicroου Οι ακαδηmicroίες της Asayish εργάζονται προς microια κοινότητα microε Asayish χωρίς όπλα που διαmicroεσολαβεί λεκτικά στις διάφορες διαmicroάχες στις γειτονιές microε απώτερο στόχο την πλήρη κατάργηση της Asayish microέσω της οικοδόmicroησης microιας laquoηθικο-πολιτικής κοινωνίαςraquo η οποία θα επιλύει microόνη τα προβλήmicroατά της Απορρίπτουν τον χαρακτηρισmicroό αστυνοmicroία γιατί αντί να υπηρετούν το κράτος υπηρετούν τον λαό γιατί είναι ο λαός Η ακαδηmicroία της Asayish στη Ρίmicroελαν ήταν κάποτε κέντρο των microυστικών υπηρεσιών του συριακού καθεστώτος Κάποιοι από τους σπουδαστές είχαν παλαιότερα βασανιστεί εκεί από το καθεστώς ως πολιτικοί κρατούmicroενοι Οι διοικητές εκλέγονται από τα microέλη του τάγmicroατος βάσει της εmicroπειρίας τους της αφοσίωσής τους και της βούλησής τους να αναλαmicroβάνουν ευθύνες Αυτή η ιδέα περί ηγεσίας υπό το πνεύmicroα της θυσίας είναι ο λόγος για τον οποίον πολλοί από τους microάρτυρες των YPGYPJ ήταν έmicroπειροι και αγαπητοί διοικητές

Για τις γυναίκες η αυτοάmicroυνα είναι επιπλέον ζήτηmicroα ζωής ή θανάτου Οι γυναίκες Γιαζίντι της Σενγκάλ (Σινζάρ) οι οποίες απεικονίζονται ως παθητικά αξιολύπητα θύmicroατα από τα απερίσκεπτα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσης απορρίπτουν πλέον την ουσιοποίησή τους ως θύmicroατα βιασmicroού και έχουν δηmicroιουργήσει παρόmicroοια microε τις YJA Star (ο γυναικείος στρατός του PKK) και YPJ (οι Γυναικείες Αmicroυντικές ∆υνάmicroεις στη Ροζάβα) τον δικό τους αυτόνοmicroο γυναικείο στρατό που ονοmicroάζεται YPJ-Shengal η δύναmicroη αυτοάmicroυνας των γυναικών Γιαζίντι παράλληλα microε τις δικές τους αναδυόmicroενες δοmicroές αυτονοmicroίας και αυτοκυβέρνησης

∆εν είναι σύmicroπτωση το ότι οι πρώτοι microόνιmicroοι στρατοί προέκυψαν microε την άνοδο της συσσώρευσης του πλούτου η οποία σηmicroατοδότησε επίσης τη θεσmicroοποίηση της πατριαρχίας και των προδρόmicroων του κράτους Το έθνος-κράτος βεβαιώνει ύπουλα την ύπαρξή του microε τη χάραξη συνόρων microεταξύ κοινοτήτων δηmicroιουργώντας παράνοια και ξενοφοβία εκεί όπου

37Acirc

υπήρχαν microωσαϊκά πολιτισmicroών για αιώνες Συνεπώς εφόσον είmicroαστε ταγmicroένοι στην υπεράσπιση της κοινωνίας πρέπει επίσης να αντιmicroετωπίσουmicroε φιλοσοφικά όλες τις επιθέσεις εναντίον της κοινωνίας microιας και τα συστήmicroατα κυριαρχίας και ιεραρχίας πρώτα εγκαθίστανται στη σκέψη

Οι δυϊσmicroοί όπως άντρας-γυναίκα κράτος-κοινωνία άνθρωπος-φύση στοχεύουν στην απεικόνιση των ιεραρχικών σχέσεων ως φυσικών Αυτό που ο Τόmicroας Χόmicroπς περιέγραψε ως laquohomo homini lupus estraquo για να νοmicroιmicroοποιήσει τον απρόσβλητο Λεβιάθαν που ονοmicroάζεται κράτος εφαρmicroόζεται σε microορφή laquomicroεγάλου αδερφούraquo στη σύγχρονη εποχή microας Πρέπει να αmicroφισβητήσουmicroε τη φασιστική γραφή της ιστορίας που υποτιmicroά την κοινωνία και αντικειmicroενοποιεί τη φύση και αντί αυτού να αναζητήσουmicroε πρακτικά λύσεις στα κοινωνικά προβλήmicroατα microέσω microιας laquoκοινωνιολογίας της ελευθερίαςraquo που επικεντρώνεται γύρω από τις φωνές και τα βιώmicroατα των καταπιεσmicroένων

Ενάντια στις ρατσιστικές παραδοχές της αποσχιστικής τάξης των εθνών-κρατών και των νοητικών και φυσικών συνόρων τους η κοινωνία πρέπει να ενδυναmicroώσει την ιδέα του laquoδηmicroοκρατικού

έθνουςraquo συλληφθείσα από τον Οτσαλάν microε στόχο την αποσύνδεση της ιδέας του έθνους από τις στερούmicroενες νοήmicroατος εθνοτικές microορφές του ανήκειν για να εδραιώσει microια περισσότερο ουσιαστική ηθική ενότητα βασισmicroένη σε αρχές όπως η γυναικεία ελευθερία ιδίως στην εποχή της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος Η επανάσταση της Ροζάβα όπου Κούρδοι Άραβες Σύροι Τουρκmicroένοι και Τσετσένοι προσπαθούν όλοι microαζί να δηmicroιουργήσουν ένα νέο εναλλακτικό σύστηmicroα βασίζεται πάνω σε αυτήν την πολιτική αντίληψη

Η αυτοάmicroυνα πρέπει συνεπώς όχι microόνο να microάχεται ενάντια σε κάτι αλλά και για κάτι ιδίως στη Μέση Ανατολή όπου όλες οι microορφές βίας εφαρmicroόζονται σε αβάσταχτο βαθmicroό Ως εκ τούτου αυτοάmicroυνα είναι η ριζοσπαστική προσπάθεια για αποσύνδεση της δύναmicroης από το πατριαρχικό microιλιταριστικό σύστηmicroα ndash και οι γυναίκες οφείλουν να αποτελούν την πρωτοπόρα microαχητική αυτοάmicroυνα microιας αυτοκαθοριζόmicroενης περισσότερο όmicroορφης δίκαιας ελεύθερης ζωής Η αυτοάmicroυνα συνοδευόmicroενη από επαναστατική σκέψη έχει τη δυνατότητα να επιφέρει microια ριζική κοινωνική αλλαγή Η επανάσταση της Ροζάβα microε το microοντέλο του laquoδηmicroοκρατικού συνοmicroοσπονδισmicroούraquo όπως αυτό έχει προταθεί από τον Οτσαλάν συνιστά ένα λαmicroπρό παράδειγmicroα της δύναmicroης του λαού

Όπως microου ανέφερε η Αmicroάρα microαχήτρια του YPJ από το Κοmicroπανί

laquoΓια άλλη microια φορά οι Κούρδοι εmicroφανίστηκαν στη σκηνή της ιστορίας Αλλά αυτή τη φορά microε ένα σύστηmicroα αυτοάmicroυνας και αυτοκυβέρνησης ειδικά για γυναίκες οι οποίες microπορούν πλέον microετά από χιλιετίες να γράψουν για πρώτη φορά τη δική τους ιστορία Οι φιλοσοφικές microας αντιλήψεις microας κατέστησαν γυναίκες microε επίγνωση του γεγονότος ότι microπορούmicroε να ζήσουmicroε microόνο microέσω της αντίστασης Η επανάστασή microας εκτείνεται πολύ πιο πέρα από αυτόν τον πόλεmicroο Για να επιτύχεις είναι ζωτικής σηmicroασίας το να γνωρίζεις για τι microάχεσαιraquo

Πηγή httpwwwtelesurtvnetenglishopinionKurd-ish-Womens-Radical-Self-Defense-Armed-and-Political-20150707-0002html

Η Dilar Dirik είναι microέλος του κουρδικού γυναικείου κινήmicroατος συγγραφέας και διδακτορική φοιτήτρια στο Τmicroήmicroα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστηmicroίου του Κέιmicroπριτζ Αρθρογραφεί σε διεθνείς ιστότοπους Η έρευνά της επικεντρώνεται στο κουρδικό απελευθερωτικό κίνηmicroα και στις αυτόνοmicroες κοινότητες της Ροζάβα καθώς και στη σχέση microεταξύ φύλου και εξουσιαστικών θεσmicroών Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητριών του B-FEST

38 Acirc

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης αρχικά για τα ετερόφυλα ζευγάρια ψηφίστηκε το 2008 παρά τη θέληση της ελληνικής πολιτείας προκειmicroένου να ευθυγραmicromicroιστεί

αυτή microε την ευρωπαϊκή οδηγία Στο ελληνικό συγκείmicroενο εξάλλου ο γάmicroος είναι αυτός που αποτελούσε και αποτελεί την εγγύηση της συνέχισης της παράδοσης αλλά και του έθνους κατrsquo επέκταση Οπότε προς τι ο ερχοmicroός καινών δαιmicroονίων Τότε προς αποφυγή άλλων laquoπαρεξηγήσεωνraquo και laquoπαρεκτροπώνraquo είχε ξεκαθαριστεί σε όλους τους τόνους ότι τα οmicroόφυλα ζευγάρια microένουν εκτός της συγκεκριmicroένης ρυθmicroίσεως Το κράτος πιστό και ευθυγραmicromicroισmicroένο microε τα χρηστά ήθη και έθιmicroα στη δεδοmicroένη χρονική και πολιτική συγκυρία επέλεξε να τα διαχωρίσει από τα ετερόφυλα ζευγάρια και να συντηρήσει τη microη θεσmicroική τους αναγνώριση αναπαριστώντας τα ως το laquoαλλότριοraquo και το ξένο Η λογική που επικρατούσε και σε πολύ microεγάλο βαθmicroό συνεχίζει και επικρατεί είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ας υπάρχουν ανάmicroεσα microας αρκεί να microην είναι ορατοί θεσmicroικά αλλά και κοινωνικά Ας παραmicroείνουν οι laquoάλλοιraquo που θα ορίζουν τους laquoεmicroείςraquo οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους κανονικούς τους οικογενειάρχες τους ετεροφυλόφιλους τους φυσιολογικούς τους laquoκανονικούςraquo Αυτοί που microπορεί να ασκούν σωmicroατική και ψυχολογική βία στις συζύγους συντρόφους και στα παιδιά τους αλλά παρόλα αυτά να αξιολογούνται ως οι laquoκανονικοίraquo γιατί αυτοί microπορούν να αναπαράγουν το έθνος microε τον laquoφυσιολογικόraquo ορθόδοξο τρόπο

Η διοργάνωση των Pride κάθε χρόνο στην Αθήνα και πλέον και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας microε τις όποιες αντιφάσεις επικρίσεις και αστοχίες παρατηρούνται σε αυτά υπήρξαν σηmicroαντικές στιγmicroές ορατότητας για τα υποκείmicroενα αυτά που στη δουλειά στην οικογένεια ακόmicroα και ενώπιον των φίλων τους παραmicroένουν αόρατα σε σχέση microε τη σεξουαλικότητά τους Είναι γνωστό το αφήγηmicroα laquoότι κάνουν ας το κάνουν στο κρεβάτι τουςraquo Περιορισmicroός δηλαδή της σεξουαλικότητας της έκφρασης και εν γένει της ύπαρξής τους microόνο στον ιδιωτικό και όχι στον δηmicroόσιο χώρο

Και ποίου δηλαδή είναι προνοmicroιακός χώρος ο δηmicroόσιος χώρος θα microπορούσε να αναρωτηθεί κάποιοςα Μα φυσικά των laquoκανονικώνraquo αυτών που δεν διασαλεύουν microε οιονδήποτε τρόπο την υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση Ίσως για αυτό τα φιλιά στα θεωρία της βουλής αλλά και έξω από αυτήν από οmicroόφυλα ζευγάρια προκάλεσαν πλήθος αντιδράσεων και την παραγωγή λόγων microίσους ρατσισmicroού και οmicroοφοβίας από πρόσωπα που χειρίζονται και διαχειρίζονται τον δηmicroόσιο λόγο πολιτικούς δηmicroοσιογράφους κα Το δηmicroόσιο κάδρο ακόmicroα κι αν ψηφίστηκε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης δεν συmicroπεριλαmicroβάνει αυτούςες που microε τις σεξουαλικές επιλογές τους είναι δυνατόν να αναστατώνουν τη δηmicroόσια τάξη Γιατί δηλαδή ένα ετερόφυλο ζευγάρι να φιλιέται στον δρόmicroο και ένα οmicroόφυλο όχι και να πρέπει να πηγαίνει σε συγκεκριmicroένους χώρους για να νιώθει ασφαλές περιορίζοντας microε αυτόν τον τρόπο την ορατότητά του και κατrsquo επέκταση την ίδια του την ύπαρξη Άρα εδώ χρειάζονται κι άλλες διαδικασίες και αυτές σίγουρα δεν θα πρέπει να τις περιmicroένουmicroε από το κράτος

Εξάλλου το ΚΚΕ διαmicroέσου τόσο του κυρίου Γκιόκα όσο και της κυρίας Παπαρήγα διατυmicroπάνισαν στη Βουλή ότι η οmicroοφυλοφιλία είναι ιδιωτική υπόθεση συντηρώντας και αναπαράγοντας τη διάκριση και την αποmicroόνωση αυτών των ανθρώπων Χαρακτηριστικά δήλωσε η κα ΠαπαρήγαlaquoΕmicroείς δεχόmicroαστε ότι microπορούν να υπάρχουν πολλές microορφές συmicroβίωσης αλλά δεν δεχόmicroαστε να θεωρείται οικογένεια γιατί εκεί πάmicroε microε βάση τη σεξουαλικότητα ∆εν τα αντιmicroετωπίζουmicroε microε πνεύmicroα ηθικιστικό αλλά πρέπει να τα δεις ως κοινωνική σχέση ∆εν microπορεί οι microορφές συmicroβίωσης να καθορίζονται έτσι Αύριο microπορούν να ζουν σε κοινόβια να ζουν δεκαπέντε microαζί ως κοινόβιοraquoΚαι συνεχίζοντας αναφέρει laquoνα γίνουν αλλαγές που να εξασφαλίζουν ατοmicroικά δικαιώmicroατα ποιος θα microε κηδεύσει ποιος δεν θα microε κηδεύσει σε ποιον microπορώ να αφήσω την περιουσία microου Αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι microπορεί να υπάρχει ισοτιmicroία όλων των microορφών συmicroβίωσης Πρέπει να είναι κάποιο κριτήριο και το κριτήριο στην κοινωνία που ζούmicroε είναι αυτό

Το σύμφωνο συμβίωσης και ο δύσκολος δρόμος του μετά

Ελιάνα Καναβέλη∆ιδάκτωρ Κοινωνιολογίας

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

39Acirc

Τα ετερόφυλα ζευγάρια microε στόχο την αναπαραγωγήraquoΑξίζει να σηmicroειωθεί ότι τόσο το ΚΚΕ όσο και η Χρυσή Αυγή ψήφισαν κατά της ψήφισης του συmicroφώνου συmicroβίωσης

Η επέκταση του συmicroφώνου συmicroβίωσης ψηφίστηκε τον Φλεβάρη του 2016 όταν αυτό εmicroφανίζεται ιστορικά για πρώτη φορά το 1936 στον Ισπανικό Εmicroφύλιο Και όταν σε διάφορες χώρες του κόσmicroου ισχύει και ο γάmicroος microεταξύ των οmicroόφυλων ζευγαριών Ο θεσmicroός του γάmicroου ωστόσο είναι ένα αmicroφιλεγόmicroενο ζήτηmicroα και ένα πεδίο στο οποίο ασκείται γόνιmicroη κριτική για τις εξουσιαστικές και ιεραρχικές σχέσεις που παράγονται και αναπαράγονται εντός αυτού καθώς και της συντήρησης του δυϊστικού προτύπου Ένα δυϊστικό πρότυπο που πολλές φορές παραγνωρίζει και αποκρύπτει τον πλούτο των σχέσεων που ανθίζουν ακόmicroα και σε τούτο τον σκοτεινό τόπο και οι οποίες δεν προβλέπονται από κανένα σύmicroφωνο συmicroβίωσης η γάmicroο

∆υστυχώς όmicroως microε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και για τα οmicroόφυλα ζευγάρια αυτός ο δυϊσmicroός συντηρείται Γιατί επιτρέπεται εκ νέου η σύναψη σχέσης πάλι σε δυο άτοmicroα ακόmicroα και αν για τα ελληνικά δεδοmicroένα θεωρείται προχωρηmicroένη κίνηση Ταυτόχρονα η ύπαρξη άλλων microορφών οικογένειας που ξεπερνούν το πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας αποκλείονται Έρχονται τώρα αυτές να αποτελέσουν τους χρήσιmicroους laquoάλλουςraquo οι οποίοι θα βοηθούν στην ύπαρξη των χρήσιmicroων laquoεmicroείςraquo και που ενδεχοmicroένως θα λειτουργούν ως θεmicroατοφύλακες της αν και laquoδιαστρεβλωmicroένης σίγουρα καλύτερα διαχειρίσιmicroης κατάστασης Γιατί το κράτος δεν θα ασκήσει καmicroία πολιτική ή δεν θα ψηφίσει κανέναν νόmicroο που δεν θα συντηρεί το κυρίαρχο δυϊστικό microοντέλο Το εξέφρασε η Παπαρήγα άλλωστε microε τον καλύτερο τρόπο Για αυτό η microια κατάκτηση σε επίπεδο δικαιωmicroάτων δεν θα πρέπει να λειτουργεί εφησυχαστικά αλλά να χρησιmicroοποιείται ως έδαφος για την αmicroφισβήτηση των κυρίαρχων αντιλήψεων

Γιατί καλό είναι να ρυθmicroίζονται τα κληρονοmicroικά αλλά τα κληρονοmicroικά συνειρmicroικά παραπέmicroπουν στον θάνατο και

το ζητούmicroενο είναι η ζωή Το ζήτηmicroα της παιδοθεσίας αλλά και άλλα κρίσιmicroα και καθηmicroερινά ζητήmicroατα δεν ρυθmicroίζονται από το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και αυτό αποτελεί ένα νέο πεδίο διεκδικήσεων αλλά και αmicroφισβητήσεων απέναντι στο κράτος και κυρίως στην αντίληψη microε την οποία νοmicroοθετεί

Είναι ωστόσο ιδιαίτερα σηmicroαντικός ο αγώνας που κάνουν αρκετοί άνθρωποι για να αναγνωριστούν ως ισότιmicroοι από το κράτος Να έχουν τα ίδια δικαιώmicroατα microε τοντην οποιοδήποτε ετεροφυλόφιλοη Όλοι και όλες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώmicroατα αρκεί αυτό θα λέγαmicroε να λειτουργεί στην κατεύθυνση της ατοmicroικής και κατrsquo επέκταση συλλογικής απελευθέρωσης να δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στο υποκείmicroενο να ζει αυτόνοmicroα και να διδάσκεται από τις εmicroπειρίες του Να συνειδητοποιεί την επιλογή της επιλογής του και να απεγκλωβίζεται από το πειθήνιο σώmicroα Αυτός είναι ο δρόmicroος για να ξεπεράσουmicroε το στάδιο της ανωριmicroότητας και να εισέλθουmicroε σε αυτό της ωριmicroότητας (Χατζηπιέρας 2011)

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης πρέπει να ιδωθεί ως microόνο η αρχή και microια αmicroφισβήτηση βαθιά και γόνιmicroη να καλλιεργηθεί για να δούmicroε τους εαυτούς microας πέρα από το κράτος Εmicroείς οι ίδιοι και οι ίδιες να καθορίζουmicroε τις ζωές microας και να φτάσουmicroε σε ένα σηmicroείο ώστε πραγmicroατικά να microην έχουmicroε ανάγκη το κράτος Στο σηmicroείο που η κοινωνία microε τις όποιες αντιφάσεις της θα είναι δεκτική στο οποιοδήποτε διαφορετικό χωρίς να έχει επέmicroβει προηγουmicroένως το κράτος Όσο σηmicroαντική είναι η ύπαρξη δικαιωmicroάτων άλλο τόσο σηmicroαντική είναι και η διαχείρισή τους microε τρόπο που να πηγαίνει παραπέρα και να οδηγεί στην ατοmicroική και συλλογική απελευθέρωση

Βιβλιογραφία

Jacson Stevi (2011) lsquoHeterosexuals Hierarchies A Commentary on Sex and Sexualityrsquo Sexualities 2011 1412 Sage PublicationsΜπάτλερ Τζούντιθ 2008[1993] laquoΣώmicroατα microε σηmicroασία Οριοθετήσεις του laquoφύλουraquo στον λόγοraquo microτφρ Πελαγία Μαρκέτου εισ-επιστ επιmicro Αθηνά Αθανασίου Αθήνα ΕκκρεmicroέςΜπάτλερ Τζούντιθ 2009[1990] laquoΑναταραχή φύλου Ο φεmicroινισmicroός και η ανατροπή της ταυτότηταςraquo microτφρ Γιώργος Καράmicroπελας εισ-επιστ επιmicro Βενετία Καντσά Αθήνα ΑλεξάνδρειαΧατζηπιέρας Μάρκος (2011) laquoΟmicroοκανονικότητα και Ετεροκανονικότητα Όψεις του ίδιου νοmicroίσmicroατοςraquo εισήγηση στην οmicroώνυmicroη εκδήλωση που πραγmicroατοποιήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς αντιεξουσιαστικού φεστιβάλ b-fest του περιοδικού Βαβυλωνία Σχολή Καλών Τεχνών 2652011

httpwww902greidisivoyli83712syzitisi-toy-symfonoy-symviosis-oi-omilies-ton-voyleyton-toy-kke-video

40 Acirc

Πόσο συχνά έχετε αφήσει ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου ψάχνοντας τι υπάρχει για να φάτε Αυτή η δηmicroοφιλής και εκ πρώτης όψεως αγαθή πράξη είναι

microία microεταξύ πολλών άλλων που σύmicroφωνα microε τον ∆ιευθυντή της Αmicroερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών James Clapper microπορεί σύντοmicroα να αναδειχτεί ως πηγή πληροφοριών που θα χρησιmicroοποιείται για τη διαχείριση και ndashαναmicroφισβήτηταndash τον έλεγχο των πολιτών και των καταναλωτών

Μέρος ενός κινήmicroατος που αναφέρεται ως ldquoInternet of Thingsrdquo (IoT) το καινούριο laquoέξυπνο-ψυγείοraquo και ο laquoέξυπνος-φούρνοςraquo της Samsung είναι τα τελευταία προϊόντα της σειράς laquoέξυπνο-σπίτιraquo που επιχειρούν να ενσωmicroατώσουν όλες τις συσκευές τις εφαρmicroογές και τα αντικείmicroενα που χρησιmicroοποιούν αισθητήρες και δίκτυα πληροφοριών σε όλα τα σπίτια τις επιχειρήσεις τους

Θα Ενισχύσει το ldquoInternet Of Thingsrdquo τις ∆υνατότητες της Επιτήρησης

Chris SpannosΜετάφραση Στέφανος Μπατσής

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

χώρους εργασίας και τα αυτοκίνητα Θεωρείται ότι θα αποτελέσει την επόmicroενη επανάσταση των υπολογιστών και προβλέπεται να αναδειχθεί σε microία βιοmicroηχανία πολυ-τρισεκατοmicromicroυρίων δολαρίων microέσα στην επόmicroενη δεκαετία Ωστόσο αυτό που είναι άγνωστο σε πολλούς είναι ότι αυτά τα πράγmicroατα microπορούν να microεταmicroορφωθούν σε microυστικές συσκευές παρακολούθησης

laquoΣτο microέλλον οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να χρησιmicroοποιούν το ΙοΤ για ταυτοποίηση επιτήρηση παρακολούθηση εν τοπισmicroό τοποθεσίας και στρατολόγηση ή για να αποκτούν πρόσβαση σε δίκτυα ή πιστοποιήσεις χρηστώνraquo ανέφερε ο Clapper σε δηmicroόσια κατάθεση στην Αmicroερικάνικη Γερουσία την Τρίτη

Η laquoέξυπνη-τηλεόρασηraquo της Samsung έγινε γνωστή στο κοινό για την ικανότητά της να ακούει κρυφά τους χρήστες που microιλούσαν microεταξύ τους ενώ έβλεπαν την αγαπηmicroένη τους εκποmicroπή Εξίσου αβλαβή παιχνίδια όπως η Βarbie της Mattel που ενεργοποιείται microέσω Wi-Fi microπορεί να χακαριστεί και να microεταmicroορφωθεί σε κούκλα κατάσκοπος κρυφακούγοντας προσωπικές συνοmicroιλίες microεταξύ παιδιών κουκλών και γονέων ndash οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι η ιδιωτικότητά τους παραβιάζεται Με τον ίδιο τρόπο microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν εσωτερικά microικρόφωνα σε αυτοκίνητα για να καταγράψουν κρυφά τους επιβάτες και να στείλουν τις συνοmicroιλίες τους σε τρίτα microέρη

Πολλές επιχειρήσεις ndashmicroεταξύ αυτών η Apple η Gen-eral Electric η Nike και η Googlendash επενδύουν σε τεχνολογίες που θα συνδέουν καθηmicroερινά αντικείmicroενα microε το IoT και θα επεξεργάζονται τις πληροφορίες των χρηστών microέσα από υπηρεσίες cloud H αναmicroενόmicroενη αύξηση των δεδοmicroένων που παράγονται από τους χρήστες έχει προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς για το ότι βαδίζουmicroε σε microία κλιmicroάκωση της επιτήρησης Οι

Ο Chris Spannos είναι Αmicroε-ρικάνος ακτιβιστής δηmicroοσιο-γράφος συγγραφέας εκδότης παραγωγός και web developer microε πάνω από 18 χρόνια εmicroπει-ρίας σε αυτοδιαχειριζόmicroενα media Συντάκτης της ηλε-κτρονικής πλατφόρmicroας New Internationalist Magazine και του teleSUR English καθώς και

παλαιότερα του NYTimes eXaminer και του Imaginary Lines Μέλος του αmicroερικανικού δικτύου ZNet και ZCom Εχει εκδόσει το βιβλίο Real Utopia Participatory Society for the 21st Century (AK Press 2008) Εχει συνεισφέρει κεφάλαια σε βιβλία όπως το The Accumulation of Freedom (AK Press 2012) και το The End of the World as We Know It (AK Press 2014) Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

41Acirc

υπηρεσίες επιβολής του νόmicroου και οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να αρχίσουν να δίνουν εντολές στη Samsung στη Google ή σε πωλητές άλλων διαδικτυακών συσκευών αναγκάζοντάς τους να επιβάλουν microια ενηmicroέρωση ή να γυρίσουν έναν ψηφιακό διακόπτη για να υποκλέψουν τις προσωπικές συνοmicroιλίες ενός στόχου

Αυτές οι τάσεις ακολουθούν τις ήδη υπάρχουσες ανησυχίες για την κυβερνητική κατασκοπεία Το 2013 ο πρώην ανάδοχος έργων της NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας) Εdward Snowden αποκάλυψε ότι η υπηρεσία των ΗΠΑ και οι συνεργάτες της παρακολουθούσαν παράνοmicroα πολίτες στο εσωτερικό και το εξωτερικό καθώς και ότι κατασκόπευαν προέδρους και πρωθυπουργούς άλλων κρατών Έκτοτε διάφοροι ιδεολογικοί κύκλοι οmicroάδες για τα ανθρώπινα δικαιώmicroατα και πολίτες παγκοσmicroίως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την εξάπλωση της παράνοmicroης συλλογής πληροφοριών microέσω της καταπάτησης της ιδιωτικότητας των αστικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωmicroάτων

Τον τελευταίο χρόνο η Privacy International έχει αποκαλύψει παρακολουθήσεις στην Ουγκάντα στο Πακιστάν στην Κολοmicroβία και τη Σιγκαπούρη Η ∆ιεθνής Αmicroνηστία έχει προειδοποιήσει ότι οι κυβερνήσεις laquoσκουπίζουνraquo ηλεκτρονικά δεδοmicroένα

κάθε είδους και ότι η Βρετανική κυβέρνηση laquoείναι microεταξύ των βασικών ενόχωνraquo Τον ∆εκέmicroβρη η PEN International επέδειξε σοβαρές ανησυχίες σχετικά microε laquoτον υπερβολικό βαθmicroό ελέγχου που οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να ασκήσουν πάνω σε νόmicroιmicroες δηmicroόσιες συνοmicroιλίες στο διαδίκτυοraquo Στην Πολωνία χιλιάδες συνειδητοποιηmicroένοι πολίτες τον τελευταίο καιρό διαδηλώνουν κατά της κυβερνητικής επέκτασης των microέσων παρακολούθησης Και τώρα ο Clapper προειδοποιεί σχετικά microε τη χρήση του IoT για τη συλλογή πληροφοριών Ο κόσmicroος είναι ανήσυχος

Η επιτήρηση εγείρει πολλά πολιτικά και εθνικά προβλήmicroατα Χωρίς νοmicroική κάλυψη η παρακολούθηση στρεβλώνει τις δηmicroοκρατικές αρχές και πρακτικές Οι κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι είναι προς το συmicroφέρον της εθνικής ασφάλειας το να συλλέγουν κρυφά πληροφορίες από τους πολίτες Έρευνες δείχνουν ότι οι ίδιες κυβερνήσεις επιθυmicroούν να έχουν πρόσβαση σε εταιρικούς λογαριασmicroούς ώστε να ψάχνουν τα αρχεία καταναλωτών Ενώ ο κόσmicroος οικειοθελώς microοιράζεται και αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία για τους ίδιους τις οικογένειες και τους φίλους τους στα microέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε microέρα το Αmicroερικανικό Υπουργείο Άmicroυνας έχει microελετήσει εκτενώς πώς να επηρεάζει αυτούς τους χρήστες Και το Facebook αmicroφιλεγόmicroενα ψάχνει να microάθει πώς να ελέγξει

42 Acirc

τα συναισθήmicroατα των χρηστών microε το να χειρίζεται τη ροή των ειδήσεών του

Η κυβέρνηση και η επιχειρηmicroατική δύναmicroη έχουν εξαπλωθεί microέσω των διαύλων της επικοινωνίας και της τεχνολογίας της πληροφορίας Το ldquoInternet of Thingsrdquo θα επιτρέψει περαιτέρω αυτή την εξάπλωση microέσω της σύνδεσης των συσκευών Όσο πιο πολύ οι αρχές υποκλέπτουν πληροφορίες από τους παρόχους υπηρεσιών και τις υπηρεσίες cloud τόσο οι αθώες στιγmicroές της καθηmicroερινότητας ndashτο microαγείρεmicroα η οδήγηση το παιχνίδι η χαλάρωση microπροστά από την τηλεόρασηndash θα γίνουν πλούσιες πηγές συλλογής πληροφοριών που θα τροφοδοτούν τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες σχετικά microε τις προσωπικές επιλογές και κοινωνικές συmicroπεριφορές από τα πιο microικρά microέχρι και τα πιο microεγάλα Με τόση πολλή τεχνολογία βέβαια το ρίσκο βρίσκεται στο πώς θα εφαρmicroοστεί Αν οι άνθρωποι είχαν προτεραιότητα τέτοια δεδοmicroένα θα microπορούσαν ιδανικά να τροφοδοτούν microε πληροφορίες την κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις ώστε να προσπαθούν και να διασφαλίζουν microία περισσότερο δίκαιη κατανοmicroή των πόρων Τα ψυγεία θα microπορούσαν να microιλούν στους παραγωγούς σχετικά microε την κατανάλωση φαγητού παρέχοντας καλύτερες αξιολογήσεις ως προς τις ανάγκες και εξορθολογίζοντας την παραγωγή ώστε να αποφευχθεί η σπατάλη Όmicroως στην αγορά του κεφαλαίου η χρήση της τεχνολογίας θα είναι να ωφελήσει τις ήδη πλούσιες επιχειρήσεις και να ενδυναmicroώσει την κρατική εξουσία Θα συνεχίσουmicroε να παραβλέπουmicroε την πείνα και τις ανάγκες εκείνων που δεν microπορούν να συmicromicroετέχουν στην αγορά των προϊόντων στη σφαίρα του ldquoInternet of Thingsrdquo

Μπορεί η κρυπτογράφηση να βοηθήσει στη microη συλλογή των πληροφοριών microας από αυτό το πλαίσιο ndash αυτό το οποίο ξεπερνάει αρκετά τα όρια του Μεγάλου Αδελφού του Τζορτζ Όργουελ Όντως ως απάντηση στην παράβαση της παρακολούθησης οι πολίτες έχουν εφαρmicroόσει microια τεχνολογία κρυπτογράφησης στις επικοινωνίες τους Ανταποκρινόmicroενες στις ανάγκες της αγοράς κάποιες microεγάλες εταιρείες όπως η Apple η Google και το Facebook έχουν αναπτύξει υπηρεσίες και προϊόντα που παρέχουν τη δυνατότητα της κρυπτογράφησης όπου δεν υπάρχει κανένα άτοmicroο στη microέση που να microπορεί να κρυφακούει τις επικοινωνίες κάποιου χρήστη

Η αυξανόmicroενη χρήση της κρυπτογράφησης υποβοηθούmicroενη από microεγάλες εταιρείες που παρέχουν επιλογές για ασφαλείς επικοινωνίες έχει ανησυχήσει κυβερνητικούς αξιωmicroατούχους Στις ΗΠΑ το FBI η CIA και η NSA έχουν εδώ και καιρό παραπονεθεί ότι laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo όπου το κενό microεταξύ της κυβερνητικής εξουσίας και της τεχνολογικής δυνατότητας για τη συλλογή πληροφοριών διευρύνεται

Σε microία πρόσφατη έρευνα που δηmicroοσιεύτηκε από το Πανεπιστήmicroιο του Harvard ειδικοί στην παρακολούθηση και τη διαδικτυακή ασφάλεια παραθέτουν ότι οι επικοινωνίες κινούνται σταθερά

πέρα από το εύρος του κυβερνητικού ελέγχου Η κυβέρνηση εκφράζει φόβους πως ένα laquoάνοιγmicroα κλείνειraquo και εφόσον κλείσει θα είναι πλέον laquoτυφλοίraquo Ωστόσο οι ειδικοί δεν συmicroφωνούν δηλώνοντας ότι η microεταφορά του laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo laquoδεν αποτυπώνει την παρούσα κατάσταση και την πορεία της τεχνολογικής ανάπτυξηςraquo

Όπως έχει αναγνωριστεί από τους ειδικούς οι περισσότερες εταιρείες είναι απίθανο να υιοθετήσουν τεχνολογίες κρυπτογράφησης Οι περισσότερες microπορούν να εξαργυρώσουν ήδη συλλεγmicroένες πληροφορίες microε το να πωλούν στοχευmicroένες διαδικτυακές διαφηmicroιστικές ευκαιρίες Στην πραγmicroατικότητα η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες επικοινωνίας βασίζονται στην πρόσβαση των δεδοmicroένων του χρήστη για τα έσοδα και τη λειτουργικότητα του προϊόντος Τα λογισmicroικά οικοσυστήmicroατα έχουν την τάση να είναι ευάλωτα γεγονός που microπορεί να καταστήσει τη διαδεδοmicroένη χρήση της τεχνολογίας της κρυπτογράφησης δύσκολη Πολλές από τις εταιρείες που παρέχουν επιλογές κρυπτογράφησης παρέχουν εξίσου πληροφορίες στις κυβερνήσεις οι οποίες microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν για παρακολούθηση

Το IoΤ θα αλλάξει το περιβάλλον και τον προσωπικό microας χώρο Αυτές οι αλλαγές θα παρέχουν περισσότερες δυνατότητες για παρακολούθηση Η ιδιωτικότητα χάνεται Η επιτήρηση θα ξεπεράσει (όπως έχει εδώ και καιρό ξεπεράσει) τους ισορροπηmicroένους στόχους της εθνικής ασφάλειας Παρrsquo όλα αυτά πολλοί θα επηρεαστούν από τους ισχυρισmicroούς της κυβέρνησης να αυξήσει την επιτήρηση για τη δική microας προστασία Ενώ η IoΤ επανάσταση υπόσχεται άνεση και ευκολία είmicroαστε πρόθυmicroοι να παρέχουmicroε στις κυβερνήσεις και τις εταιρίες ακόmicroη περισσότερες προσωπικές πληροφορίες σε microία παράλληλη επανάσταση παρακολούθησης που θα κλιmicroακώσει τη διαχείριση και τον έλεγχο των ανθρώπων και της κοινωνίας

Πηγή httpnewintorgblog20160211will-the-internet-of-things-boost-surveillance-capabilities

43Acirc

Η Φύση του ανθρώπουΣκέψεις από την Ηθική και την Αλληλοβοήθεια του Κροπότκιν

∆ανάη Κασίmicroη

laquoΠράγmicroατι microήπως η ζωή και όλη η ιστορία των ανθρώπων δε microας

διδάσκουν ότι αν οι άνθρωποι καθοδηγούνταν αποκλειστικά από

σκέψεις προσωπικού οφέλους δε θα ήταν εφικτή καmicroία κοινωνική ζωή

Ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι

ο microέγας σοφιστής και ότι το microυαλό του microπορεί να βρει microε εκπληκτική

ευκολία κάθε λογής δικαιολογία για εκείνο στο οποίο τον ωθούν οι

επιθυmicroίες και τα πάθη τουraquo[1]

laquoη τεράστια σηmicroασία της αρχής της αλληλοβοήθειας αναδεικνύεται

πλήρως στο πεδίο της ηθικής Όποιες όmicroως και αν είναι οι απόψεις

microας για την προέλευση του ενστίκτου της αλληλοβοήθειας ndashείτε η

καταγωγή του θεωρείται βιολογική είτε υπερφυσικήndash microπορούmicroε να

εντοπίσουmicroε την ύπαρξή του ήδη στα κατώτερα επίπεδα του ζωικού

βασιλείου και από αυτό το επίπεδο microπορούmicroε να παρακολουθήσουmicroε

την αδιάκοπη εξέλιξή του εις πείσmicroα πολλών αρνητικών παραγόντων σε

όλες τις φάσεις της ανθρώπινης προόδου microέχρι τις microέρες microαςraquo[2]

Πιοτρ Κροπότκιν

AcircEacuteAcircEumlEacuteIuml

44 Acirc

Η απάντηση στο ερώτηmicroα που αφορά στον

προσδιορισmicroό της φύσης του ανθρώπου και πιο

συγκεκριmicroένα στο αν ο άνθρωπος είναι καλός ή

κακός microπορεί να φαντάζει εξαιρετικά νεφελώδης Παρόλα

αυτά το θέmicroα αυτό είναι πάντοτε επίκαιρο διότι παρά

τη σχετικότητα αυτών των αντίθετων προσδιορισmicroών

οι ασκούντες εξουσία microάς προσφέρουν laquoαπλόχεραraquo την

απάντηση για να microας διευκολύνουν Η επιβολή αυταρχικών

κανόνων και η δηmicroιουργία laquoχρωmicroατιστών κελιώνraquo από

τα κράτη βασίζεται ακριβώς στην παραδοχή ότι ο

άνθρωπος είναι σίγουρα κακός ανταγωνιστικός και σε

καmicroία περίπτωση καλός Από τον Κιmicro Γιονγκ Ουν microέχρι τον

Τζιχάντι Τζον και τους εθελοντές για τους πρόσφυγες ο

χαρακτηρισmicroός του ανθρώπου ως καλού ή κακού δεν είναι

εύκολη υπόθεση διότι κανείς δεν γνωρίζει τι θα γινόταν αν

κάποιος άνθρωπος κατά κανόνα καλοκάγαθος κατακτούσε

microια microέρα την εξουσία

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του πλανήτη

είναι παγιδευmicroένοι στη δίνη του ολοκληρωτισmicroού της

αναγκαστικής τήρησης νόmicroων και πλαισίων επιβαλλόmicroενων

από τα πάνω Το γεγονός ότι οι εξουσιαστές του πλανήτη και

ιδιαίτερα εκείνοι που κατέχουν όπλα microαζικής καταστροφής

και ισχυρό στρατό αποτελούν προφανέστατα την εκδήλωση

της κακής πλευράς του ανθρώπου microε αποτέλεσmicroα η microεγάλη

microάζα να προσπαθεί να επιβιώσει αλληλοσπαρασσόmicroενη

δεν σηmicroαίνει καθόλου ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός

Μία τέτοια παραδοχή η οποία πραγmicroατοποιείται από

την πλειοψηφία των ανθρώπων του δυτικού κόσmicroου

προκειmicroένου να δικαιολογήσουν την υποταγή τους στο

παγκόσmicroιο καταπιεστικό σύστηmicroα είναι microάλλον αφελής

Είναι διαφορετικό να τονίζει κανείς την ύπαρξη ρίσκου σε

microια απόπειρα επαναστατικής αντίδρασης λόγω της ισχύος

του αντιπάλου και εντελώς διαφορετικό να ενσωmicroατώνει

στη σκέψη του την κυρίαρχη επιταγή των καταπιεστών

Από την άλλη δεν microπορούmicroε να πούmicroε ότι ο άνθρωπος

είναι φύσει καλός διότι αν ήταν έτσι τότε microάλλον δεν θα

είχαmicroε φτάσει ποτέ στο σηmicroείο να ανεχόmicroαστε το 3 του

πλανήτη να κυβερνά το υπόλοιπο 97 και ακολούθως

να απολαmicroβάνει αντίστοιχο ποσοστό του παγκόσmicroιου

πλούτου Η αδράνεια των πολλών και καταπιεζόmicroενων δεν

συνεπάγεται καλοσύνη ή κακία αυτών αλλά καταδεικνύει

ίσως τον φόβο και την ενσωmicroάτωση στο σύστηmicroα Βέβαια

ας ελπίσουmicroε όπως και ο Noam Chomsky[3] ότι οι άνθρωποι

επιθυmicroούν να είναι ελεύθεροι και να ελέγχουν τη ζωή τους

και όχι να είναι καταπιεζόmicroενοι Θεωρητικά δεδοmicroένου

ότι οι καταπιεζόmicroενοι αποτελούν την πλειοψηφία εάν

το επιθυmicroούσαν και υπό τις κατάλληλες συνθήκες θα

διεκδικούσαν την ελευθερία Το γεγονός ότι οι διεκδικήσεις

αν και υπαρκτές δεν είναι επαρκείς δεν microας επιτρέπει να

διατυπώσουmicroε microε απόλυτη σιγουριά ότι ο άνθρωπος από

τη φύση του επιθυmicroεί να ελέγχει και να ορίζει ο ίδιος τη

ζωή του ούτε όmicroως και το αντίθετο

Ο Κροπότκιν ανατρέχει στους κανόνες της επιστήmicroης

προκειmicroένου να κατανοήσει το τι είναι ο άνθρωπος

όπως έκαναν και οι Μπακούνιν και Προυντόν Θεωρεί ότι

ο άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο κοmicromicroάτι του υλικού

κόσmicroου και ότι η κοινωνικότητα είναι microια βιολογική

αναγκαιότητα στο πλαίσιο του συλλογικού αγώνα για την

επιβίωση[4] Ο Πρίγκιπας βασίστηκε στην επισήmicroανση του

∆αρβίνου στο έργο του laquoΗ καταγωγή του ανθρώπουraquo

σχετικά microε την πρακτική της αλληλοβοήθειας microεταξύ

των οmicroοειδών όντων για να συmicroπεράνει ότι αποτελεί

τον κανόνα στη ζωή των έmicroβιων όντων Υποστήριξε

συνεχίζοντας τη σκέψη του ∆αρβίνου ότι η έννοια της

αλληλοβοήθειας διαδραmicroατίζει σηmicroαντικό ρόλο στην

εξελικτική διαδικασία σε αντίθεση microε τον ανταγωνισmicroό

και τη σύγκρουση βασιζόmicroενος στην παραδοχή ότι

τα είδη που καταφέρνουν να επιβιώσουν είναι εκείνα

που συνεργάζονται και όχι τα microεmicroονωmicroένα άτοmicroα που

ενδεχοmicroένως να είναι δυνατότερα από τη φύση τους

Το γνωστό αυτό συmicroπέρασmicroα του microεγάλου αναρχικού

στοχαστή απαντάει microέχρι και σήmicroερα και θα συνεχίσει να

απαντάει στο microέλλον σε εκείνους που αρνούνται την ύπαρξη

αυτού του στοιχείου ως επικρατέστερου στον άνθρωπο και

εστιάζουν κυρίως στις ανταγωνιστικές και πολεmicroικές του

τάσεις Είναι εmicroφανές ότι η διαπίστωση της τερατώδους

πλευράς ως επικρατέστερης στον άνθρωπο σε σχέση microε

τα ευγενή του αισθήmicroατα όπως υποστηρίζει και ο Χοmicroπς

εξυπηρετεί τα συmicroφέροντα των καταπιεστών Αναmicroφίβολα

στο πρόσωπο των λίγων ανθρώπων που κατέχουν την

εξουσία στον πλανήτη λόγω του γεγονότος και microόνο ότι

την κατέχουν παρατηρείται η πιο καταστροφική σκοτεινή

και θα λέγαmicroε laquoκακήraquo πλευρά του ανθρώπου χωρίς να την

αποδίδουmicroε στη φύση του

Εποmicroένως το συmicroπέρασmicroα της φιλελεύθερης πλευράς

στη νεότερη εποχή ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός και

γιrsquo αυτό θα πρέπει να επιβάλλουmicroε κανόνες νόmicroους να

χαράσσουmicroε σύνορα και να κατασκευάζουmicroε βόmicroβες είναι

45Acirc

απόλυτα στρατευmicroένος διότι χωρίς αυτή τη διαπίστωση η

διατήρησή τους στην εξουσία θα ήταν αmicroφίβολη Όταν λοιπόν

τα κοινωνικά κινήmicroατα laquoφωνάζουνraquo και υπερτονίζουν την

απεριόριστη δύναmicroη των πολλών στην ουσία στοχεύουν στην

αφύπνισή τους microε τρόπο ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν

αξίζουν την τιmicroωρία του διαρκούς ελέγχου και της φυλάκισής

τους και ότι παράλληλα οι κατέχοντες την εξουσία γίνονται

laquoκακοίraquo επειδή διαφθείρονται από αυτήν Η διατύπωση των

ενστάσεων σχετικά microε την ύπαρξη της εξουσίας σε κάθε πτυχή

της καθηmicroερινής ζωής των απλών και αν όχι καταπιεσmicroένων

σίγουρα φυλακισmicroένων νοητικά ανθρώπων είναι βάσιmicroες

όmicroως υποπίπτουν σε ένα σφάλmicroα Η άσκηση εξουσίας στις

διαπροσωπικές σχέσεις δεν αποτελεί απαραίτητα εγγενές

στοιχείο του ανθρώπου Ο τελευταίος είναι κατrsquo ανάγκην

κοινωνικός και χαρακτηρίζεται από το διαρκές ένστικτο της

αλληλοβοήθειας microε σκοπό τη διατήρηση και την ευζωία

όπως περιγράφει ο Κροπότκιν Άρα παρατηρούmicroε ότι η

άσκηση εξουσίας των laquoαπό τα πάνωraquo διοχετεύεται ευθέως

στην καθηmicroερινή ζωή των laquoαπό τα κάτωraquo microε τέτοιον τρόπο

που οι τελευταίοι ωθούmicroενοι στην εξυπηρέτηση ιδίων

συmicroφερόντων να οmicroοιάζουν νοητικά και συνειδησιακά

microε τους πρώτους laquoόσο πιο εmicroφατικά επιβεβαιώνεται ο

οικονοmicroικός ατοmicroικισmicroός τόσο αύξανε σταθερά η υποταγή του

ατόmicroου στην πολεmicroική microηχανή του κράτους στο εκπαιδευτικό

σύστηmicroα στη νοητική πειθαρχία που απαιτείται για τη στήριξη

των κρατούντων θεσmicroών κτλraquo[5] Το συmicroπέρασmicroα αυτό έρχεται

σε σύγκρουση microε την παραπάνω άποψη του Χοmicroπς ότι οι

άνθρωποι οργανώνονται σε κοινωνίες τις οποίες συντηρεί ο

φόβος του κάθε ατόmicroου ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να

συσσωρεύει δύναmicroη για να διασφαλίζει την αυτοσυντήρησή

του διότι αν δεν το κάνει ο ίδιος θα το κάνει κάποιος άλλος

και έτσι θα βρεθεί στο έλεος κάποιου άλλου

Ταυτόχρονα ο Κροπότκιν στην αλληλοβοήθεια εστιάζει

στο γεγονός ότι στην εποχή του οι απλοί άνθρωποι των

τότε σύγχρονων κοινωνιών δηλαδή εκείνοι που δεν

κατέχουν την εξουσία υπηρετούσαν κάποιες αξίες και

αρχές όπως η αλληλοϋποστήριξη και η οmicroαδική συνεργασία

διαφοροποιούmicroενοι από το ατοmicroικιστικό microοντέλο

Συνακόλουθα αυτή τους η πρακτική συνέβαλε τα microέγιστα

στην ίδια τη διατήρηση των κοινωνιών παρά το γεγονός ότι

οι κυρίαρχοι θεσmicroοί καλλιεργούσαν ένα αξιακό σύστηmicroα που

εξυπηρετούσε τις ατοmicroικιστικές ανάγκες του καθενός microε στόχο

την ισχυροποίηση των θεmicroελίων του συστήmicroατος το οποίο

συγκροτούσαν Η σύγχρονη πραγmicroατικότητα δεν απέχει πολύ

εάν σκεφτεί κανείς ότι οι σηmicroερινοί άνθρωποι προκειmicroένου

να επιβιώσουν είναι υποχρεωmicroένοι να λειτουργήσουν στο

πλαίσιο του συντεταγmicroένου συστήmicroατος είτε ασκώντας οι ίδιοι

εξουσία είτε υφιστάmicroενοι την εξουσία τρίτων Οποιαδήποτε

πρακτική που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση microπορεί

να νοηθεί microόνο στις σχέσεις των ανθρώπων στην καθηmicroερινή

τους ζωή και όχι στο πλαίσιο των υπαρχόντων θεσmicroών

46 Acirc

Για παράδειγmicroα τα παιδιά ως microαθητές ή φοιτητές

αποκοmicroίζοντας τις γνώσεις που microεταδίδονται από τους

δασκάλουςκαθηγητές οι οποίοι microε τη σειρά τους

εκτελούν ένα ορισmicroένο πρόγραmicromicroα διδασκαλίαςσπουδών

συmicromicroετέχουν σε διαγωνίσmicroατα και εξετάσεις που έχουν

ανταγωνιστικό χαρακτήρα Είναι γνωστό σε όλους ότι

η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού συστήmicroατος εστιάζει

στην ανάδειξη των αρίστων οι οποίοι βέβαια συνήθως

επιβραβεύονται Λέω συνήθως διότι δεν ισχύει το ίδιο

για τα παιδιά φτωχών οικογενειών ή για τα παιδιά από

οικογένειες microη διαπλεκόmicroενες microε την εξουσία λόγω του

γεγονότος ότι ξεκινούν από άλλη βάση Παρόλα αυτά τα

ίδια τα παιδιά πολλές φορές βοηθούν αυτοβούλως το ένα

το άλλο λειτουργώντας συναγωνιστικά αποδεικνύοντας

ότι ο Κροπότκιν ίσως είχε δίκιο Επιπλέον στο θέmicroα της

κεντρικής microεταναστευτικής πολιτικής παρά το γεγονός ότι

τα κράτη είναι οχυρωmicroένα και περιχαρακωmicroένα στα σύνορά

τους η πρακτική ενός σηmicroαντικού microέρους των σύγχρονων

κοινωνιών επιδεικνύει εντελώς διαφορετική στάση Σήmicroερα

εκτός από τις πλέον επαναστατικές καταλήψεις στέγης για

τους microετανάστες ένα microεγάλο microέρος ελλήνων και όχι microόνο

πολιτών συνεισφέρει στον βαθmicroό που microπορεί στο έργο

της στήριξης αυτών των ανθρώπων Φυσικά όπως λέει ο

Κροπότκιν δεν εξαγνίζεται κανείς microε τη φιλανθρωπία Όmicroως

το σύγχρονο παράδειγmicroα της βοήθειας απέναντι στους

microετανάστες δεν microπορεί να απαξιωθεί microε ευκολία καθώς

αποτελεί ρωγmicroή στην κεντρική πολιτική του κράτους

laquoΗ κοινωνία των ανθρώπων δεν έχει θεmicroελιωθεί πάνω

στην αγάπη ούτε πάνω στη συmicroπόνια Έχει βασιστεί στη

συνείδηση της ανθρώπινης συντροφικότητας έστω και

αν είναι ενστικτώδηςraquo[6] Ο Κροπότκιν θεωρεί ότι αν ο

άνθρωπος θέλει να ζήσει microια ζωή στην οποία θα ασκεί

όλες του τις σωmicroατικές διανοητικές και συναισθηmicroατικές

δυνάmicroεις είναι αναγκαίο να λειτουργεί microε πνεύmicroα συλλογικό

ενδιαφερόmicroενος για τις κοινωνικές ανάγκες Σε αντίθετη

περίπτωση ο άνθρωπος σκεπτόmicroενος εγωιστικά και microε

επίκεντρο την ικανοποίηση αποκλειστικά των ατοmicroικών

του απολαύσεων θα οδηγηθεί στην καταστροφή Είναι

σηmicroαντικό να επισηmicroάνουmicroε σε αυτό το σηmicroείο ότι ο

πατέρας του αναρχισmicroού σε καmicroία περίπτωση δεν απαρνείται

όπως κάποιοι του καταλογίζουν την περίπτωση να οδηγηθεί

ο άνθρωπος σε επικίνδυνα αυτοκαταστροφικά microονοπάτια

εάν ενεργοποιηθούν τα κατώτερα ένστικτά του Το σίγουρο

είναι ότι όσο σχετικές και να είναι οι έννοιες του καλού

και του κακού άνθρωποι που εκmicroεταλλεύονται άλλους

ανθρώπους δεν microπορούν να νοηθούν σε microια κοινωνία microε

ελευθερία και ισότητα

Τα φαινόmicroενα δείχνουν πως οι άνθρωποι όντας ταυτόχρονα

laquoκαλοίraquo και laquoκακοίraquo δεν θα microπορούν να ζουν σε ελεύθερες

κοινωνίες όσο υπάρχουν εκmicroεταλλευόmicroενοι Με αυτή την

έννοια είτε έχουν microία laquoκαλήraquo πλευρά από τη φύση τους είτε

εκείνη καλλιεργείται microέσα από τη διαδικασία συγκρότησης

των κοινωνιών το ζητούmicroενο είναι να επικρατήσει της

laquoκακήςraquo Τελικά δεν έχει microεγάλη σηmicroασία να ορίσουmicroε το τι

είναι καλό και κακό όσο να προτάσσουmicroε την αποδέσmicroευση

της κοινωνικής διαmicroόρφωσης από άκαmicroπτες θεωρίες που

υποστηρίζουν το αmicroετάβλητο της φύσης microας και οι οποίες

microας απογοητεύουν και microας αδρανοποιούν Τίποτα δεν

είναι απόλυτο πόσο microάλλον η κατεύθυνση της κοινωνικής

κίνησης Φαντάζει ουτοπικό στα microάτια πολλών διότι κανείς

δεν microας έχει διδάξει τι υπάρχει πέρα από το κυρίαρχο Αυτό

είναι το ζητούmicroενο

______________________________

1 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

2 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

3 Νυκτεγερσία microέρος τρίτο laquoΠανεπιστήmicroιο της

βαρβαρότηταςraquo Μάιος 2010 σελ 70

4 Κώστας Γαλανόπουλος laquoΟ κόσmicroος όπως είναιraquo εκδόσεις

ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ

5 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

6 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

47Acirc

wwwbabyloniagr

48 Acirc

4 Acirc

Από τη δεκαετία του 1990 η Ευρώπη έδειχνε πως θα είχε κάποιο σοβαρό πρόβλημα με τη διαχείριση της μετακίνησης πληθυσμών Αυτή

η εισροή εκατομμυρίων ανθρώπων από διαλυμένες παραδοσιακές κοινωνίες προς τις παλιές βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης σε συνδυασμό με την παγκόσμια οικονομική και πολιτική μεταλλαγή συγκλονίζει τα θεμέλια της ατομικής ασφάλειας του Ευρωπαίου μια ατομική ασφάλεια που διαμορφώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως το τέλος του 20ου αιώνα

Σε αυτή την κοινωνικοϊστορική διαδρομή μισού αιώνα πα-ρατηρούμε τον παραγωγικό άνθρωπο που δημιούργησε η βιομηχανική εποχή να μεταλλάσσεται σε καταναλωτή απογυμνωμένο από την ευθύνη της παραγωγής Σήμε-ρα παρατηρούμε τον καταναλωτικό άνθρωπο να χάνει αυτή την ιδιότητά του και να αναρωτιέται ο ίδιος για τη σημασία της Ποιος θα είναι ο σύγχρονος άνθρωπος που θα συνοδεύσει την ιστορική διαδρομή του καπιταλισμού στη νέα άγρια και παγκόσμια μορφή του Ποιος θα είναι ο σύγχρονος Ευρωπαίος που θα πάρει μέρος σε αυτή τη νέα οικονομική και πολιτική εξέλιξη

Στην πραγματικότητα φαίνεται να αλλάζει αυτή ακριβώς η ευρωπαϊκή πολιτισμική ιδιότητα Μοιάζει όχι και τόσο σημαντική για τον νέο καπιταλισμό Η μικρομεσαία ευ-ρωπαϊκή επιχείρηση χρειάζεται τον φρέσκο και πρόθυμο πληθυσμό για να επιβιώσει Είναι η ελάχιστη προσδοκία μπροστά στον κίνδυνο να μετατραπούν τα αστικά βιομη-χανικά συμπλέγματα σε αστικές ερήμους με εκατομμύρια ασκόπως περιφερόμενους ανθρώπους

Η κεντρική παραγωγή πολιτισμικών αγαθών με τη μορφή εμπορευμάτων διέλυσε την τοπική-εθνική ταυ-τότητα η οποία επανέρχεται σήμερα ως μια πολιτική

οπισθοδρόμηση Έτσι η εθνική ταυτότητα παίρνει χρώμα ιδεολογικό ναζιστικό και ο laquoσυγχρωτισμόςraquo της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποφεύγεται οριακά εφό-σον οι φράχτες και το ΝΑΤΟ αποτελούν την απόδειξη μιας αυστηρά επιλεκτικής υποδοχής των προσφύγων και ταυτόχρονα της εργαλειακής χρησιμοποίησής τους από όλες τις πλευρές με τρόπο που πηγαίνει τη μνήμη μας στην ακραία έκφανση (του Άουσβιτς) μιας πάντοτε υπαρκτής αντίληψης για τον άνθρωπο Ο παγκοσμιοποι-ημένος ευρωπαϊκός καπιταλισμός αντιπαρατίθεται με τα νεοεθνικά αντανακλαστικά και επιλέγει μια εργαλειακή χρήση των προσφύγων αφαιρώντας όλο το πλαίσιο δικαιωμάτων που θεσπίστηκε από τον Β΄ Παγκόσμιο και μετά Έχουμε να κάνουμε με μια οπισθοδρόμηση που διαπερνά όλους τους τομείς

bull Απώλεια της δυνατότητας για ανάπτυξη της εθνικής παραγωγής και οικονομίας πράγμα που γίνεται εμφανές ιδιαίτερα στις περιφερειακές χώρες μέσω της δημοσι-ονομικής κρίσηςbull Απώλεια της εγγυημένης ατομικής ασφάλειας όσον αφορά το επίπεδο διαβίωσης δηλαδή το επίπεδο κα-ταναλωτικής δύναμηςbull Η εθνική κυβερνητική εξουσία αντικαταστάθηκε από μια διεθνική αυστηρά οικονομοκεντρική κυβερνητική εξουσία που αντίθετα με τις διακηρύξεις του νεοφι-λελευθερισμού γίνεται ακόμη πιο γραφειοκρατική και απολύτως ελεγκτική προκειμένου να εξυπηρετήσει τα χρηματοοικονομικά συμφέροντα των παλαιών χωρών του ευρωπαϊκού καπιταλισμούbull Μήπως δεν πρόκειται για οπισθοδρόμηση της επι-στήμης όταν ένα θεραπευτικό φάρμακο πωλείται πχ 1530880 Ευρώ (λιανική τιμή) που ανενδοίαστα ανα-γράφεται στο κουτάκι με 28 χαπάκια των 01 gr Μήπως περιέχει το θεραπευτικό σάλιο κάποιου θεού ή πακτωλούς

Νίκος Ιωάννου

Η μεταλλαγή της Ευρώπης

Ccedil IgraveAringOcircAacuteEumlEumlAacuteAtildeCcedil OcircCcedilOacute AringOtildeNtildeUgraveETHCcedilOacute

5AcircETHAringNtildeEacuteAringtimesIumlIgraveAringIacuteAacute

κρατικού και βρόμικου χρήματος που πρέπει να πολ-λαπλασιαστούν και να διατηρήσουν την κυριαρχία στον δημόσιο χώρο μιας συντεταγμένης φυσικής μειοψηφίας μαφιόζικου τύπουbull Η οπισθοδρόμηση της οικονομικής θεωρίας εκφράζεται στις νεομαθηματικές επινοήσεις είτε αυτές έχουν δεξιά (Ντράγκι Λαγκάρντ) απόκλιση είτε αριστερή (Βαρου-φάκης) απόκλιση Οπισθοδρομούν γιατί επιχειρούν να διατηρήσουν το υπάρχον με το βλέμμα στο παρελθόν Αφαιρούν από το κάδρο της διανόησής τους την αμη-χανία του σύγχρονου ατόμου μπροστά στα οικονομικά θεωρήματα Αγνοούν την κατάρρευση των φαντασιακών σημασιών που δημιουργούσαν το σημασιακό πλαίσιο όχι απλώς του οικονομοκεντρισμού αλλά της ίδιας της παραγωγής και της οικονομίαςbull Ίδιου τύπου οπισθοδρόμηση παρατηρούμε και στην πολιτική θεωρία με νεομαρξιστικές επινοήσεις ακαδημα-ϊκών προσανατολισμένες στην περίπτωση αριστερών κυβερνήσεων στην Ευρώπη και την ελπίδα να αντιπρο-σωπεύσουν με νέους καλούς() αυτή τη φορά όρους το ευρωπαϊκό δημοκρατικό κίνημα

Η εισροή του χρειαζούμενου πληθυσμού στην Ευρώπη θα πραγματοποιηθεί σε μια αργή και τόσο αυστηρή δια-

δικασία μέχρι που η Μεσόγειος να γεμίσει πτώματα και θα πραγματοποιηθεί σε μια Ευρώπη που καμιά σχέση δεν θα έχει με την παλιά Αυτό δεν αφορά στους νέους μόνο πληθυσμούς αλλά και στους παλιούς και έχει να κάνει με την οπισθοδρόμηση για την οποία μιλούμε Είναι σαφές πως οι λεγόμενες ειδικές οικονομικέςπαραγωγικές ζώνες δεν μπορούν να περιοριστούν στη χρησιμοποίηση του νεοεισερχόμενου προσφυγικού πληθυσμού χωρίς να επηρεάσουν τον γενικό ευρωπαϊκό πληθυσμό

Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και της παραγωγής καθώς και οι πολιτικές αποφάσεις των διεθνικών κέντρων εξουσίας απέδειξαν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο ότι ελεύθερη αγορά δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία του καπιταλισμού Πώς θα μπορούσε άλλωστε να υπάρξει ελεύθερη αγορά μεταξύ άνισων αφού το δίκαιο και τους κανόνες ορίζει πάντοτε ο ισχυρός Σήμερα η αγορά της οικονομίας όχι μόνο ελεύθερη δεν είναι αλλά δημιουργεί προνόμια αυτοκρατορικού χαρακτήρα και με συμφωνίες όπως η TTIP έχουμε την απόλυτη οικονομική ζούγκλα

Παράλληλα ο πολιτισμός της βιομηχανικήςκαπιταλιστι-κής δημιουργίας που ανέδειξε τον παραγωγικό άνθρωπο και μετέπειτα τον καταναλωτή μεταλλάσσεται σε έναν

6 Acircπολιτισμό της διεκπεραίωσης ενός πρακτικισμού από τον οποίο απουσιάζει το περιεχόμενο και αντί αυτού εμφανίζεται ένα πηλίκο ή το αποτέλεσμα κάποιας πρόσθεσης ή αφαίρεσης

Σε αυτή την πραγματικότητα της οπισθοδρόμησης εισέρχεται ο (κατά το πλείστον) δυτικότροπος προσφυγικός πληθυσμός ο προς εγκατάσταση μετανάστης

Στον αντίποδα της ρατσιστικής διαχείρισης του προσφυγικού έχουμε ένα τεράστιο κίνημα αλληλεγγύης το οποίο εξαντλείται (χωρίς να υποβαθμίζεται η σημασία του) και αυτό στη διεκπεραί-ωση αυτών που τυπικά επιτάσσει το νόημα του ανθρωπισμού Δεν τίθεται με διακριτό τρόπο το πολιτικό αίτημα της ένταξης του πρόσφυγα στον δημόσιο χώρο με ίσους όρους Έτσι έχουμε μια αλληλεγγύη μεταξύ άνισων ατόμων μια δυσάρεστη στο βάθος κατάσταση που θα απαλυνόταν με την ανάδειξη του συγκεκριμένου πολιτικού αιτήματος

Η Ευρώπη μεταλλάσσεται μέσα σε ένα περιβάλλον πολιτι-κού εκβιασμού και σπρωξίματος για μια θέση στο τεντωμένο σκοινί ασκήσεων ισορροπίας του παγκόσμιου καπιταλισμού Η κοινωνική και πολιτική διάλυση εκφράζεται στους αλλεπάλ-ληλους κλυδωνισμούς του υπόρρητου αποθεματικού εξουσίας που το έθνος-κράτος καρπωνόταν αριστοτεχνικά ndash πράγμα που μάλλον δεν ισχύει στο νέο καθεστώς των υπερεθνικών οικονομοκεντρικών εξουσιών που στηρίζονται κατά βάση σε έναν τύπο ανθρώπου που πλέον δεν υπάρχει και πιθανότατα να μην υπήρξε ποτέ Το αποκοινωνικοποιημένο άτομο του νεοφιλελευθερισμού έμεινε από νόημα και στην καλύτερή του εκδοχή εμφανίζεται να αυτοκαταναλώνεται ndash αρκεί ένα ζάπινγκ σε όλη την ευρωπαϊκή τηλεόραση για να το διαπιστώσουμε ή μια ματιά στην εμπορική ανάπτυξη του ldquoDo it yourselfrdquo

Ποιο θα είναι το νέο πολιτικό ον της μεταλλαγμένης Ευρώπης Το ευρωπαϊκό οικονομικό και πολιτικό σύστημα εξουσίας αδυ-νατεί να αναπαράγει τον πολιτικό λόγο της δικαιολόγησής του Έτσι αδυνατεί και να παράγει πλέον τον οποιοδήποτε πολιτικό λόγο ο οποίος δύναται να παραχθεί από τις χιλιάδες σύγχρονες κοινωνικές δικτυώσεις και παράγεται επί του συγκεκριμένου μεν σε ένα πλαίσιο άμεσης δημοκρατίας δε Δεν επιζητεί κανείς από αυτό το μεγάλο δημοκρατικό ρεύμα να αντιπροσωπευθεί ούτε να αντιπροσωπεύσει παρά μόνο γελοίοι επίδοξοι ηγέτες πιθανών νέων εκλογικών αναδύσεων

Η μεταλλαγή της Ευρώπης αποκαλύπτει κρυφές αθέατες πλευρές της κοινωνικής ζωής με δυσάρεστες συγκρούσεις καθώς έρχονται τα πιο χαμηλά κίνητρα στην επιφάνεια του κοινοβουλευτισμού Παράλληλα αναδύεται μια νέα ευρωπαϊ-κή κουλτούρα που δεν παγιδεύεται στην οπισθοδρόμηση του εθνικού - τοπικού ούτε ακόμη στην οπισθοδρόμηση του νέου οικονομικού ευρωπαϊσμού αλλά επεκτείνεται πέρα από αυτά τα πολιτισμικά σύνορα Είναι η διαμόρφωση μιας δημοκρατικής κουλτούρας πέρα από τις εθνικές μορφές ζωής Πέρα από την Ευρώπη του παρελθόντος και πέρα από την Ευρώπη του σήμερα

Η σύγχρονη Ευρώπη σημειώνει ακροδεξιές τά-σεις σε επίπεδο εξουσίας Στη Φινλανδία στην Πολωνία και στην Ουγγαρία η ακροδεξιά ήδη

συμμετέχει στην κυβέρνηση ενώ στην Ολλανδία στη Γαλλία και στην Αυστρία αποτελεί την πρώτη πολιτική δύναμη με βάση τις δημοσκοπήσεις Ακολουθούν σε ακροδεξιά δυναμική χώρες όπως η Δανία η Ελβετία το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία Δεν θα επεκταθούμε εδώ για τις αντίστοιχες τάσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού που εκδηλώνονται με ακόμη πιο ηχηρά χουλιγουντιανό τρόπο με τους υποψηφίους του Ρε-πουμπλικανικού κόμματος για την προεδρία των ΗΠΑ Πέρα βέβαια από τις κάλπες και την αντιπροσώπευση τα πράγματα στη βάση των κοινωνιών είναι πολύ πιο σύνθετα όπου διαδραματίζεται μία άγρια μάχη των ακροδεξιών δυναμικών με τα ζωντανά κομμάτια της κοινωνίας και τα ριζοσπαστικά κοινωνικά κινήματα Το επιχείρημα του γράφοντος είναι πως η σημερινή ακροδεξιά βρίσκεται σε μία ιδιότυπη διαλεκτική σχέση με τον κυβερνώντα ευρωπαϊκό νεοφιλελευθερισμό και ήδη αναπτύσσει μία δυναμική ηγεμονίας τουλάχιστον στον πυρήνα της σύγχρονης Ευρώπης

Η ακροδεξιά σήμερα έχει σύγχρονα αίτια καινοτόμα χαρακτηριστικά και μεγάλη εμβέλεια Έτσι συγκρίσεις με το παρελθόν του φασισμούναζισμού είναι σε πολύ μικρό βαθμό βοηθητικές Σε γενικές γραμμές η ακρο-δεξιά αποτελεί μία κοινωνικο-πολιτική απάντηση στις αρνητικές εξωτερικότητες της καπιταλιστικής παγκο-σμιοποίησης Απαντά επίσης στην αποσταθεροποίηση από την αγορά κάθε κοινωνικής δομής η οποία ξεκινά από το κράτος και τα εταιρικά σχήματα και αγγίζει τις κάθε είδους ανθρώπινες κοινότητες και την οικογένεια Έτσι λοιπόν η ακροδεξιά στροφή κομίζει νέα στοιχεία για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας Μέσα από την αναπόληση ενός παρελθόντος μίας φαντασιακής κοινότηταςέθνους που σήμερα δέχεται επίθεση από τις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης συνθέτει μία νέα συγκολλητική ουσία για τις κοινωνίες που ελλείπει από τους απρόσωπους θεσμούς της εμπορευματικής αγοράς και την αδύναμη κοινότητα του χρήματος Η ψευδο-κοινοτική αυτή πρόταση έχει μεγάλη απήχηση σε ομάδες πληθυσμού όπως οι ευρωπαϊκές μεσαίες τάξεις που έχουν υποστεί βαθιά αλλοτρίωσηεξατομί-κευση από τη λειτουργία της αγοράς και έχουν απολέσει κοινοτικούς δεσμούς του παρελθόντος ρέποντας έτσι σε έναν ndashτρομακτικό και για τους ίδιουςndash κοινωνικό κανιβαλισμό Επίσης είναι εξαιρετικά ευνοϊκή για τις κυρίαρχες τάξεις που στον διαχωρισμό φίλουεχθρού εύκολα εμπίπτουν εαυτές στην κατηγορία του φίλου ενώ στην κατηγορία του εχθρού μπορούν εύκολα να νομιμοποιήσουν στη συνείδηση της κοινωνίας διάφο-ρους αποδιοπομπαίους τράγους ως υπαίτιους για τις αρνητικές εξωτερικότητες της κυριαρχίαςεκμετάλλευ-σής τους πάνω στο κοινωνικό σώμα Όπως και στον

7Acirc

Αντώνης Μπρούμας

Νεοφιλελεύθερη ΕΕ amp Ακροδεξιά Μια Σχέση ∆ιαλεκτικής

μεσαίωνα που η Εκκλησία κυριαρχούσε και βασάνιζε αλλά οι μάγισσες καίγονταν στην πυρά έτσι και με τους ακροδεξιού τύπου σύγχρονους πλην αρχέγονους δυϊ-σμούς οι κυρίαρχες δυνάμεις του σήμερα μπορούν να διαφεύγουν εύκολα από την κοινωνική οργή για την ανι-σότητα επενδύοντας στον φόβο για τη διαφορετικότητα Τέλος η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την επανανομιμοποίηση των πολιτικών θεσμών του έθνους-κράτους χωρίς να αλλάζει τίποτα στα γενεσιουργά κοινωνικά φαινόμενα της απονομιμοποίησής του Παλιά οι Ρωμαίοι άρχοντες έδιναν στον λαό άρτο και θεάματα Τώρα οι αποσυντιθέμενες δομές των εθνών-κρατών από τη λαίλαπα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης μπορούν να συνεχίζουν τις ίδιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά να αναστείλουν πρόσκαιρα τους ρυθμούς αποσύνθεσής τους πουλώντας εθνική ιδεολογία

Σε αντίθεση με την προοδευτική απάντηση που έχει κόστος για το άτομο αφού απαιτεί ενεργοποίηση και δημιουργία εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων η ακροδεξιά απάντη-ση είναι μικρο-κοινωνικά ελκυστική και μακρο-κοινωνικά άμεσα εφαρμόσιμη Σε πολλά επίπεδα λειτουργεί μάλιστα παραπληρωματικά σε σχέση με τον νεοφιλελευθερισμό Ενώ στον νεοφιλελευθερισμό η σύνδεση ατόμου - κοινωνίας παρέχεται μέσα από τον απρόσωπο θεσμό της αγοράς στην ακροδεξιά παρέκκλιση μία τέτοια σύνδεση παρέχει ιδεολογικά στοιχεία που λειτουργούν συμπληρωματικά με την αγορά όπως την αίσθηση μίας κοινότητας και κοινής μοίρας Έτσι η ακροδεξιά πρόταση παρέχει στο άτομο ένα αίσθημα του [ψευδο]ανήκειν χωρίς κανένα προσωπικό κόστος και μια ταυτότητα στη βάση διαχωρισμών φίλοςεχθρός που δίνει μπούσουλα για την πλοήγηση μέσα σε μία πολυσύνθετη πραγματικότητα Ταυτόχρονα βασιζόμενη τυφλά στην ιεραρχία και σε μία πλήρως διαμεσολαβη-μένη σχέση με την πολιτική αρκείται στη διαμόρφωση πολιτικής άποψης και στην ανάθεση της διαχείρισης του συλλογικού στους ηγέτες Καλύπτοντας δε τις κοινωνικές αντιθέσεις μέσα από το έθνος δεν απαιτεί από το άτομο τη σύγκρουση με τις σχέσεις κυριαρχίαςεκμετάλλευσης αντίθετα τις συγκαλύπτει τις νομιμοποιεί ως φίλιες και τελικά τις επιτείνει

Εντούτοις η ακροδεξιά πρόταση για την κοινωνία δεν πέφτει από τον ουρανό Αντιθέτως πατά πάνω στα συντρίμμια του κοινωνικού ιστού που αναπαράγει ο νεοφιλελευθερισμός Η καθημερινή βιωματική μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς αλλότριους σκοπούς από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό αποτελεί το ιδα-νικό υπόστρωμα του ναζισμού για τη μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς τον ανώτερο εθνικό σκοπό των στρατοπέδων συγκέντρωσης και των πολέμων Η εργαλειακή λογική κόστουςοφέλους όπου η πληροφορη-μένη για τις κοινωνικές αντιθέσεις πολιτική αντικαθίσταται από έναν ψευδοαντικειμενικό τεχνοκρατισμό γίνεται το υπερεργαλείο της ακροδεξιάς πρότασης για το βάθεμα της διαχείρισης του ανθρώπινου όντος ως γυμνής ζωής Η υποκριτική αδιαφορία του νεοφιλελευθερισμού για τις ανισότητες κοινωνικής εξουσίας που αναπαράγονται

Ccedil IgraveAringOcircAacuteEumlEumlAacuteAtildeCcedil OcircCcedilOacute AringOtildeNtildeUgraveETHCcedilOacute

8 Acirc

από το κεφάλαιο και τις εμπορευματικές αγορές ως δή-θεν το απόγειο της ελευθερίας νομιμοποιεί εύκολα την εξύμνηση της κοινωνικής ιεραρχίας και κυριαρχίας που απαντάται στον ολοκληρωτισμό

Στο μακρο-κοινωνικό επίπεδο η ακροδεξιά πρόταση είναι πρόταση εξουσίας Αφήνοντας άθικτο το νεοφιλε-λεύθερο οικονομικό μοντέλο στο εσωτερικό επενδύει σε έναν προστατευτισμό στις σχέσεις με τη διεθνή αγορά Και κυρίως αναιρεί βασικές δημοκρατικές κατακτήσεις τάση - κλειδί στη σύγχρονη φάση του καπιταλισμού και μεγάλο ζητούμενο για τη νεοφιλελεύθερη ολοκλήρωση των κοινωνιών Έτσι η ακροδεξιά απάντηση βαθαίνει κάποιες πλευρές της παγκοσμιοποίησης (οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ εθνικών οικονομιών εντατικο-ποίηση εκμετάλλευσης της εργασίας και καταστροφής των φυσικών πόρων μετάβαση προς μη δημοκρατικά καθεστώτα) Αποτελεί όμως σημαντικό κίνδυνο για κά-ποιες άλλες αφού διαθέτει μία εγγενή ροπή προς την αυτοκαταστροφή Σε μικρο-κοινωνικό επίπεδο η ροπή αυτή οφείλεται στην επένδυση σε κατά βάση σκοτεινά στοιχεία της ανθρώπινης ουσίας όπως ο φόβος για τον άλλο ο ετεροκαθορισμός μέσα από το δίπολο φίλουεχθρού το μίσος και ο πόλεμος κατά του διαφορετικού αντί για φωτεινά στοιχεία όπως το μοίρασμα η αλληλεγ-γύη η συνεργασία η δημοκρατική αυτο-κυβέρνηση Αν οι ανθρώπινες κοινωνίες στηρίζονται κατά το μέγιστο μέρος τους στη συνεργασία εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς το πόσο διαλυτικά λειτουργούν οι από τα πάνω επιβολές αντίρροπων τάσεων Ωστόσο κάθε ακροδεξιά παρέκκλι-ση του νεοφιλελευθερισμού δεν ρέπει προς τον πόλεμο μόνο στο εσωτερικό κάθε κοινωνίας αλλά επεκτείνεται στον πόλεμο και μεταξύ κοινωνιών Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα διακινδυνεύει στο σύνολό της την εύρυθμη λειτουργία των αγορών Η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί λοιπόν επιλογή για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας αλλά ένα είδος επιλογής - τελευταίου καταφυγίου για τη διατή-ρηση της κοινωνικής αναπαραγωγής

Στην έφοδο προς το κράτος η σημερινή ακροδεξιά δεν δομείται σε τόσο μεγάλο βαθμό όπως στον μεσοπόλεμο δηλαδή με μαζικά τάγματα εφόδου στους δρόμους Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ο ίδιος με τον λόγο που δε συμβαίνει το ίδιο με τη σύγχρονη δόμηση της αριστε-ράς που συγκροτεί μεν κινήματα αλλά όχι σαν τα μαζικά εργατικά κινήματα του παρελθόντος Ο θρυμματισμός της σχέσης του ατόμου με οποιαδήποτε συλλογικότητα μέσω της εσωτερίκευσης της αγοραίας λογικής έχει ndashφαί-νεταιndash έρθει για να μείνει Το ζήτημα αυτό δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα από την αριστερά που κινείται πάνω στη συγκρότηση εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων στη βάση της κοινωνίας Αντίθετα για την ακροδεξιά αρκεί η ανάθεση από το άτομο της τύχης του σε κάποιον ηγέτη

και η νομιμοποίηση μίας τέτοιας ανάθεσης ώστε να ξεπεραστεί το οργανωτικό πρόβλημα Ο έτσι και αλλιώς ολοκληρωτικός πυρήνας του κράτους είναι άλλωστε πολύ πιο εξορθολογισμένος από τα τάγματα εφόδου αφού καταληφθεί η εξουσία όπως αντιλήφθηκε ο Χίτ-λερ ήδη από τη νύχτα των μεγάλων μαχαιριών Έτσι η ακροδεξιά σε αντίθεση με τις προοδευτικές δυνάμεις της ανθρωπότητας έχει συμβατή με το υπάρχον και έτσι άμεσα εφαρμόσιμη πρόταση εξουσίας συνιστάμενη στην επίταση των ήδη υφιστάμενων τάσεων κοινωνικού κανιβαλισμού και ολοκληρωτισμού που εγκυμονούνται στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό

Όταν καταστεί ηγεμονική και πριν ακόμη πάρει την κυ-βέρνηση οποιαδήποτε πολιτική δύναμη αντανακλάται στις κεντρικές πολιτικές αποφάσεις Έτσι πριν ακόμη η ακροδεξιά έρθει στην εξουσία στον πυρήνα της ΕΕ η ηγεμονία της ήδη αντανακλάται στην υφιστάμενη δια-κυβέρνηση μέσα από τη λήψη αποφάσεων ακροδεξιάς κατεύθυνσης Οι αντιδραστικές πολιτικές στην κορυφή της ΕΕ αποτελούν το αποτέλεσμα της διαλεκτικής αυτής σχέ-σης της ακροδεξιάς με τον κυρίαρχο νεοφιλελευθερισμό Η ακροδεξιά παρέκκλιση του νεοφιλελευθερισμού είναι συμβατή με μία συνέχεια της υφιστάμενης διαδικασίας παγκοσμιοποίησης Προς το χειρότερο Τον πόλεμο Υπάρχει όμως και η προοδευτική απάντηση στην υφι-στάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης που στηρίζεται στην αλληλεγγύη τη συνεργασία και τη δημοκρατία μέσα σε μια άλλου τύπου διεθνή κοινότητα Σε αντίθεση με την ακροδεξιά η προοδευτική απάντηση δεν είναι συμβατή με την υφιστάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης Έτσι ακρο-δεξιές κυβερνήσεις ήδη βλέπουμε παντού χωρίς καμία ιδιαίτερη σύγκρουση με προϋφιστάμενες δομές εξουσίας εθνικές ή διακρατικές Αντίθετα αριστερές κυβερνήσεις αν υπάρξουν γρήγορα απορροφώνται από τη δομική εξουσία των αγορών Με δυο λόγια η σημερινή διεθνής κατάσταση δεν αφήνει χώρο για την αλληλεγγύη και τη συνεργασία Αφήνει όμως πολύ χώρο για τον πόλεμο Από τη σκοπιά των ριζοσπαστικών κινημάτων και των κοινωνικών αγώνων εδώ και είκοσι χρόνια παλεύουμε χτίζοντας έναν άλλον κόσμο αυτόν της νιότης του κόσμου μέσα και ενάντια στον δικό τους κόσμο αυτόν της κυρι-αρχίας και της εκμετάλλευσης Είναι όμως φανερό ότι οι σύγχρονες προκλήσεις μάς καλούν να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο αυτό της διεθνούς δικτύωσης των αγώνων μας Όπως και στις γενιές αγωνιστών του παρελθόντος έτσι και σε εμάς αναλογεί ιστορικά να σηκώσουμε το γάντι των αγώνων ενάντια στον καπιταλισμό και στις σύγχρονες ολοκληρωτικές παρεκκλίσεις του παίρνοντας τις τύχες της ανθρωπότητας στα χέρια μας

9AcircIgraveAringOcircAacuteIacuteAacuteOacuteOcircAringOtildeOcircEacuteEcircIuml

Στις 29 Ιουνίου 2014 η ένοπλη οργάνωση ISIS ανακηρύσσει Ισλαμικό Χαλιφάτο Αντίθετα από ότι περίμενε κανείς μέχρι τότε το βίντεο της ορ-

γάνωσης δεν επικέντρωσε σε πολεμικά κατορθώματα αλλά σε μια πολιτική διακήρυξη απόφθεγμα η οποία γίνεται και hashtag στο twitter laquoη συνθήκη Sykes Picot έλαβε τέλοςraquo ή αλλιώς laquoKaser al Hududraquo δηλαδή η θραύση των συνόρων Υπογραφείσα μυστικά το 1916 μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας η συνθήκη του Sykes Picot σχηματοποιούσε για πρώτη φορά τα σύνορα Ιράκ - Συρίας και αποτέλεσε κομβικό σταθμό στην ιστορία της αποικιοκρατίας Ακόμα και τα αντιαποικιοκρατικά κινήματα της περιοχής αποτέλεσαν την αντεστραμμένη όψη της δυτικής αντίληψης για το έθνος-κράτος και δεν ξέφυγαν από τη διευθέτηση του Sykes Picot Το ISIS αναφέρεται όμως σε χαλιφάτο ξεφεύγοντας από το έθνος-κράτος και διαπερνώντας κάθετα όλες τις μου-σουλμανικές κοινωνίες που αμφισβήτησαν τις εθνικές δικτατορίες τους ndash Τυνησία Αλγερία Αίγυπτος Υεμένη Νιγηρία Ιράκ Συρία Παράλληλα με τη διασπορά του καταλαμβάνει έδαφος με συνέχεια και ιδρύει διοικητική δομή με πρωτεύουσα τη Ράκα

Το ISIS δεν είναι η μόνη οργάνωση-κίνημα που θέτει ως στόχο την κατάληψη εδάφους και τη δημιουργία θεσμών διακυβέρνησης Από το 2011 η κουρδική ένο-πλη οργάνωση YPGYPJ διεξάγει πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος και άλλες οργανώσεις για τη θεμελίωση αυτόνομης περιοχής χωρίς εθνοτικό πρόσημο αλλά ομοσπονδιακή διακυβέρνηση και αμεσοδημοκρατικές

δομές Άλλη μια προσπάθεια που κινείται πέραν της λογικής του έθνους-κράτος πάνω στην κατάρρευση Συρίας και Ιράκ δηλαδή στα κράτη που γεννήθηκαν με τη συνθήκη Sykes Picot μέσα σε ένα πολύ αιματηρό ανακάτεμα εθνοτήτων θρησκειών και ομάδων Το προ-σφυγικό ρεύμα που παρήγαγε και παράγει ο όλεθρος του πολέμου οδηγεί σε εκατομμύρια απάτριδων που η συντριπτική πλειοψηφία τους θέλουν να ενταχθούν στις κεντροευρωπαϊκές κοινωνίες έχοντας χάσει την αναφορά στην laquoπατρίδαraquo τους

Μπροστά σε αυτή την εξελισσόμενη πραγματικότητα η γραφειοκρατία της Δύσης αρχικά στάθηκε αμήχανη Η μεταπολεμική συναίνεση της μεταχείρισης του πρό-σφυγα ορίστηκε από έθνη-κράτη και υπό το Leitmotiv της φρίκης των σφαγών σε ευρωπαϊκό έδαφος Το προσφυγικό ρεύμα των τελευταίων ετών διαφοροποι-είται ποιοτικά και ποσοτικά από παλαιότερα Από τη μία τα ευρωπαϊκά κράτη δεν μπορούν να απαρνηθούν την ανθρωπιστική μεταχείριση προσφύγων γιατί είναι μεταπολεμικά κράτη και η μνήμη του Άουσβιτς δεν τα αφήνει ακόμα να ασκήσουν θανατοπολιτική (δημόσια) Από την άλλη προσπαθώντας να επωφεληθούν από την κατάσταση αλλά και να διατηρήσουν τις ισορροπίες στο εσωτερικό τους δέχονται τον πρόσφυγα όσο αγοράζει ή όσο ρίχνει το μεροκάματο και τον διώχνουν όταν δεν χρειάζεται διοικώντας στο όνομα του έθνους Κεντρικός παίκτης αυτής της πολιτικής είναι η Γερμανία με συμ-μάχους - πιόνια την Αυστρία και τις πρώην σοβιετικές χώρες Ουγγαρία Κροατία Σλοβακία και Πολωνία Είναι

Η Ευρωτουρκική Συμφωνία ως Ιαχή πολέμουκαι η Κατάσταση Εξαίρεσης από τα Κάτω

Sykes Picot over[1]

laquoΑλλαμντουλιλά[2] Σήμερα έχουμε τη χαρά να συμμετέχουμε στην καταστροφή των συ-νόρων που τοποθετήθηκαν από τους ταουαχίτ[3] για να εμποδίζουν τους Μουσουλμάνους να ταξιδεύουν στις χώρες τους Οι ταουαχίτ τεμάχισαν το Ισλαμικό Χαλιφάτο και το μετέ-

τρεψαν σε χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ κυβερνώμενες από νόμους φτιαγμένους από τον άνθρωπο Αλλαμντουλιλά ο Αλλάχ ευλόγησε τους μουτζαχεντίν[4] με την καταστροφή

αυτών των συνόρων Εκεί μπόρεσαν οι μουτζαχεντίν να δείξουν τη δύναμή τους με τη Χάρη του Αλλάχ Αλλαμντουλιλά σήμερα ξεκινάμε το τελευταίο στάδιο μετά τη διάσπαση της Ούμμα[5] Αλλαμντουλιλά ξεκινήσαμε σήμερα να ενωνόμαστε ενάντια στις δολοπλοκί-ες των απίστων Το σχέδιό τους ήταν το διαίρει και βασίλευε Αυτό είχαν κάνει σε μαςraquo

Από βίντεο του ISIS 2962014

Σπύρος Τζουανόπουλος

10 Acirc

σημαντικό να ειπωθεί μια διπλή αλήθεια 1 Η Γερμανία βάζει τα κράτη αυτά να κλείνουν τα σύνορα στο όνομά της έχοντας αποφασίσει αφενός να εντάσσει όσους θέλει με οικονομικά κριτήρια σε συνεννόηση με την Τουρκία 2 Στις μετασοβιετικές κοινωνίες απαντάται ο γάμος του νεοφιλελευθερισμού με τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό γάμος που βγάζει ναζιστικό παιδί Κοινωνίες που για δεκαετίες δεν ανέπτυξαν δομές κοινωνικής αυτοάμυνας και αμφισβήτησης της κρατικής πολιτικής και έχουν μάθει σε βίαιες και εκτεταμένες παρεμβάσεις του κράτους στο κοινωνικό ενώ παράλληλα έζησαν τον κομμουνισμό ως ρωσική κατοχή βρίσκουν αναφορά σε ένα έκτρωμα νε-οφιλελεύθερης θανατοπολιτικής με πυρήνα το έθνος ως μέρος μιας ευρωπαϊκής λευκής φυλής

Όσο σοκαριστική είναι η παλινδρόμηση του συνόλου των ευρωπαϊκών κοινωνιών στον φυλετικό εθνικισμό άλλο τόσο κατανοητή γίνεται ως φοβική αντίδραση μπροστά στην κρίση του έθνους-κράτους Η μεταπολεμική συναί-νεση γκρεμίζεται όχι γιατί γεννήθηκε κάποιο τέρας εκ του μηδενός ndashβλ ISISndash αλλά γιατί τα υποκείμενα που τη διαμόρφωσαν διαλύονται θρυμματίζονται μεταλλάσ-σονται και καθίστανται θεσμοί κενοί νομιμοποίησης Ο Δημήτρης Μπελαντής συνοψίζει μεστά αυτή την εξέλιξη στην εξής φράση

laquoΤο βασικό πρόβλημα των κοινωνιών που υπάγονται στην πολιτισμική laquoΑυτοκρατορία της Δύσηςraquo (όπου σιγά-σιγά εντάσσονται με τον ιδιαίτερο τρόπο τους και τα μη δυτικά ιμπεριαλιστικά κέντραraquo τύπου Ρωσίας ή Κίνας μπαίνο-ντας και αυτά στο πεδίο του προβλήματος) δεν εξαντλείται στην laquoκατασκευή φραχτώνraquo για τους ξένους [] είναι η εσωτερική καθεστωτική αποδόμηση του τείχους και του laquoσυνόρουraquo (με τη ρωμαϊκή έννοια του limes) της Δύσης απέναντι στην βαρβαρότητα βασικά μια βαρβαρότητα εσωτερική στη Δύση και όχι εισαγόμενη από τα μη δυτικά πολιτιστικά και κοινωνικά μορφώματα (όπως οι εκδοχές του Ισλάμ) Το τείχος αυτό που καταρρέει είναι ένα προ-στατευτικό τείχος ένα τείχος συμπερίληψης και όχι ένα τείχος αποκλεισμού είναι οι υπό διάλυση κοινωνικοί δεσμοί στη Δύσηraquo[6]

Η κρίση του jus publicum europaeum

Πέντε χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ndashμεταξύ άλλων καιndash ναζιστής Καρλ Σμιτ στο έργο του Nomos der Erde διαπιστώνει πως laquoαπό τον 16ο αιώνα το Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό διεθνές δίκαιο το Jus publicum Europaeum ήταν αρχικά και ουσιαστικά ένα δίκαιο μεταξύ κυρίαρχων ευρωπαϊκών κρατών [] Η laquoκρατικότηταraquo δεν αποτελεί παγκόσμια έννοια έγκυρη σε όλες τις εποχές και ανθρώπους Στον χώρο και στον χρόνο περιέγραψε ένα συγκεκριμένο φαινόμενο [] Η ολωσδιόλου ασύγκριτη μοναδική ιστορική ιδιαιτερότητα του φαινομένου laquoκράτοςraquo βασίζεται στο γεγονός ότι η πολιτική μορφή αυτή ήταν το όχημα της εκκοσμίκευσης Η εννοιολογική επεξεργασία του διεθνούς δικαίου της εποχής είχε μόνο έναν άξονα

το κυρίαρχο εδαφικά κράτοςraquo[7]Πράγματι η έννοια του διεθνούς δικαίου είναι αξεχώριστη από το κυρίαρχο κράτος που στο όνομα του έθνους διαρ-ρηγνύει τα δεσμά του από την Εκκλησία και τον παπισμό και καταλαμβάνει εδάφη εκτός Ευρώπης για αποικίες Η μεταπολεμική συναίνεση που αποκρυσταλλώθηκε με την ίδρυση του ΟΗΕ τη συνθήκη της Γενεύης και άλλες πηγές διεθνούς δικαίου είχε ως σκοπό τη δραστική αποφυγή ένοπλων συρράξεων μεταξύ κυρίαρχων εθνών-κρατών Αν χρησιμοποιούσαμε τους όρους του άσπονδου θεωρη-τικού εχθρού του Schmitt Hans Kelsen θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Θεμελιώδης Κανόνας (Grundnorm) της μεταπολεμικής περιόδου ο νόμος που υπακούει συνο-λικά το δίκαιο γράφτηκε από έθνη-κράτη Η κρίση της συσσωμάτωσής τους σε τέτοιες μορφές μεταφέρεται στο σύνολο του νομικοπολιτικού συστήματος που εδράστηκε σε αυτά και αίρει κρίσιμες διακρίσεις Πολίτης-πρόσφυγας αστυνομία-στρατός κράτος-ιδιώτης εσωτερικό-εξωτε-ρικό ανθρώπινα δικαιώματα-φονεύσιμες ζωές μάχιμο υποκείμενο-άμαχος καθίστανται διαχωρισμοί θολοί και αμφισβητούμενου κύρους Έτσι η εποχή μας αναδεικνύει μια σειρά από παραδοξότητες

ndash Η Γερμανία θέλει την ανατροπή του Συριακού κράτος υπό τον Άσαντ αλλά αναγνωρίζει ως Σύριους πολίτες μόνο αυτούς που έχουν εκδώσει διαβατήρια σε περιοχές που ελέγχει το καθεστώςndash Το Ηνωμένο Βασίλειο φονεύει πολίτη του (Jihadi John) εισβάλλοντας σε ξένο εναέριο χώρο με drone χωρίς να έχει κηρύξει τον πόλεμο σε κανένα χωρίς δίκη χωρίς ούτε έναν αριθμό πρωτοκόλλου για την πράξη αυτήndash Οργανώσεις που ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο σε έδαφος και έχουν διοικητική δομή (ISIS YPG-YPJ) δη-λαδή με όρους διεθνούς δικαίου κανονικά θα είχαν διεθνή ευθύνη και άρα διεθνή (κρατική) προσωπικότητα έστω και αμφισβητούμενη δεν αναγνωρίζονται διότι λείπει το στοιχείο του έθνους έστω σαν σκοπόςndash Αστυνομίες αλλοδαπών κρατών υπό το σήμα της ευρω-παϊκής συνεργασίας FRONTEX σχεδιάζουν και διεξάγουν επιχειρήσεις ακόμα και συλλήψεις χωρίς την άδεια του κράτους επί του οποίου επιχειρούνndash Η διάκριση μαχητή - αμάχου - στρατιώτη - ιδιώτη - τρο-μοκράτη καθίσταται ολοένα και πιο θολή και δυναμική

Η σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή και το προσφυ-γικό ζήτημα ανέδειξε το βάθος της κρίσης νομιμοποίησης των ευρωπαϊκών κρατών σε τίνος το όνομα ασκούν βία Την ίδια στιγμή που Σύριοι μουσουλμάνοι καταφτάνουν και αποζητούν άσυλο στην Ευρώπη Ευρωπαίοι λευκοί χριστιανοί ασπάζονται το Ισλάμ και εντάσσονται στο Ισλαμικό Κράτος για να πολεμήσουν εναντίον της Η αποστοίχιση των κοινωνιών από τις διευθετήσεις αιώ-νων υπό το κράτος εκφράζονται με διάφορα πρόσημα όχι πάντα θετικά Αν και τολμηρή σκέψη ίσως και αυτή η αποχαλιναγωγημένη βία του ISIS μπορεί να ιδωθεί ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης του νεωτερικού κράτους ως μέθοδος άσκησης βίας

11Acirc

Χώροι ανομίαςlaquo- Σου ανέφεραν Γουίλαρντ γιατί θέλουν να laquoτερματίσουνraquo τη διοίκησή μου- Μου είπαν ότι έχετε τρελαθεί τελείως και οι μεθόδοι σας είναι laquoσαθρέςraquo- Είναι οι μεθόδοι μου σαθρές- Δεν βλέπω καμία μέθοδο κύριεraquo

Ο παραπάνω διάλογος θα μπορούσε να είναι εκείνος ενός οπλαρχηγού του ISIS και κάποιου αιχμαλώτου του αλλά είναι από την ταινία laquoΑποκάλυψη Τώραraquo Η σπουδαία ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα περιγράφει μια κατάσταση με ανατριχιαστικές αναφορές στη σημερινή Ο ταγματάρχης Κερτς του αμερικανικού στρατού στέλνεται στον πόλεμο του Βιετνάμ ως ειδικός στις ανορθόδοξες επιχειρήσεις επιχειρήσεις δηλαδή που το όριο του μαχητή και του αμά-χου είναι δυσδιάκριτο και το πεδίο μάχης είναι παντού επιχειρήσεις πολιτικές Σταδιακά αμφιβάλλει για τη δράση του αμερικανικού στρατού και ασκεί έντονη κριτική στους ανωτέρους του Στο τέλος χάνει τα λογικά του καθώς τίθεται κατηγορούμενος για φόνο ενός πράκτορα που θεωρούσε ότι έδινε πληροφορίες στον εχθρό Λιποτακτεί από τον αμερικανικό στρατό και σχηματίζει μια αντάρτικη ομάδα που τον λατρεύει σαν Θεό και κατασφάζει όποιον πατάει στα μέρη του ανεξαρτήτως πλευράς και εθνικότητας έξω πια από το Βιετνάμ στα εδάφη του Λάος Ο Κερτς καταρ-ρέοντας ψυχικά διαρρηγνύει το πλαίσιο της εποχής του και εισέρχεται στο πεδίο της τρέλας καθώς έχει απολέσει κάθε διάκριση μεταξύ εχθρού και φίλου μάχιμου και μη Η βία του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως θεολογική αλλά δεν γίνεται στο όνομα κάποιας αρχής ούτε θεμελιώνει ένα νέο δόγμα μια νέα νομιμοποίηση Είναι μια βία μηδενιστική στο όνομα κανενός και το μόνο που ιδρύει εκεί που ασκείται είναι μια πραγματική ανομία

Από τον κόσμο του κινηματογράφου επιστρέφουμε στον κόσμο του αισθητού Σε καιρούς ανακατατάξεων δημι-ουργούνται είτε εσκεμμένα είτε αθέλητα πεδία ανομίας Τα πεδία αυτά μπορούν να αφορούν χώρο (ο ουρανός πάνω από τη Ράκα τα εδάφη γύρω από τη Ροζάβα κλπ) είτε τον άνθρωπο ως υποκείμενο (υπήκοο) δικαίου (Ιρακινός πάνω σε βάρκα σε διεθνή ύδατα στο Αιγαίο Σύριος στο λιμάνι του Πειραιά κλπ) Τα πεδία αυτά που η κρατική κυριαρχία μετασχηματίζεται αμφισβητείται έχει απολεσθεί ή εσκεμμένα υποχωρήσει αποτελούν διακύβευμα για το ίδιο το κράτος το οργανωμένο έγκλη-μα ή τα οργανωμένα κινήματα να το καταλάβουν να το ελέγξουν και τελικά να επιβάλουν τους δικούς τους θεσμούς ndash με άλλα λόγια να κυριαρχήσουν

Είναι κοινός τόπος βέβαια ότι οι πράξεις του κράτους σε τέτοια πεδία τελούνται υπό τον αστερίσκο της κατάστασης εξαίρεσης το προνόμιο που το ίδιο το κράτος έχει απονείμει στον εαυτό του ndashκαι μόνοndash με την επίκληση της διατήρησης της ίδιας της νομιμότητας

Από τον πρόσφυγα στον denizen[8]

Οι Διεθνείς Συνθήκες αποτελούν αντικατοπτρισμό ιστορικών συναινέσεων Στις 18 Μαρτίου 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε με την Τουρκία τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της έννοιας του πρόσφυγα Με την επίκληση της έκτακτης ανάγκης η αρχή της μη επαναπροώθησης εγκαταλείπεται μαζί με τη μνήμη των συνθηκών που τη γέννησαν (η φρί-κη του Β΄ ΠΠ) και στη θέση της μπαίνει η raison drsquoeacutetat

12 Acirc

ως απόλυτος ρυθμιστής των ζωών που είναι άξιες να βιωθούν Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί απαρέγκλιτα τον πρωταθλητή στις καταδίκες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου laquoασφαλή τρίτη χώραraquo και διατηρεί το δικαίωμα να επαναπροωθεί συλλογικά πρόσφυγες (άλλη μια ευθεία παραβίαση της συνθήκης της Γενεύης) Επίσης το σημείο 2 της Συμφωνίας προβλέπει για κάθε Σύριο που επαναπροωθείται στην Τουρκία να εγκαθίσταται ένας στην Ευρώπη καθιστώντας σαφές ότι οι μη Σύριοι τίθενται άρρητα μεν ξεκάθαρα δε συλλήβδην απελάσιμοι

Όσον αφορά στην εφαρμογή η Ελλάδα υποχρεούται να εν-σωματώσει στο εθνικό της δίκαιο συγκεκριμένους κανόνες επαναπροώθησης καθώς και ένδικο μέσο αμφισβήτησης τέτοιων αποφάσεων Μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει αντίθετα ήδη έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία οι πρώτες εκατοντάδες πρόσφυγες με απόλυτα ασαφή τρόπο επιλογής και παράδοσης Πέραν τούτου το ελληνικό κράτος φαινομενικά τίθεται ενώπιον του εξής διλήμματος ή να εφαρμόσει μαζικές επαναπροωθήσεις στο όνομα της συμφωνίας καταστρατηγώντας τα θεμέλια της Σύμβασης της Γενεύης αλλά και της ndashυπερσυνταγματικής υποτίθεται ισχύοςndash Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ή να ακολουθήσει τη διεθνή νομολογία και να αναγνωρίσει το προσφυγικό laquoπροφίλraquo της συντριπτικής πλειοψηφίας αυτών των ανθρώπων ndash μια πρόβλεψη της επιλογής δεν είναι και πολύ δύσκολη[9]

Η ευρωτουρκική Συμφωνία αποτελεί τη σχηματοποίηση της κατάστασης εξαίρεσης σε κείμενο διεθνούς δικαίου και την κωδικοποίηση μιας πολεμικής ιαχής τόσο καθαρά που και η Ύπατη Αρμοστεία αδυνατεί να ακολουθήσει[10] καθώς τα κράτη συμπυκνώνουν τον νόμο στις αποφάσεις τους Όσο και αν ο νομικός λόγος προσπαθεί να την περικλείσει αυτή η μονομερής αναστολή δικαίου αποδρά από το νοητικό πλαίσιο του νόμου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της νέας διευθέτησης Αυτό είναι και το πολιτικό της νόημα όταν ο νόμος συμπυκνώνεται σε απόλυτη απόφαση της εξουσίας έχει αναστείλει τον εαυτό του στο όνομα της υπεράσπισής του Κατά μια έννοια ο νομικός λόγος της ΕΕ εδώ συναντά τον θεολογικό του ISIS καθώς αμφότεροι αποτελούν θανατοπολιτικές με διαφορετική αφετηρία ο μεν νομικός τη νεωτερικότητα ο δε θεολογικός τη ριζική άρνησή της Στη μια περίπτωση ένα πλέγμα κανόνων καθιστούν την Αστυνομία τη ρομφαία της κοσμικότητας απόλυτο ρυθμιστή της ζωής στην δε άλλη τον Θεό και τους αντιπροσώπους Του επί γης

Η κατάσταση εξαίρεσης των από τα κάτω

Ο χώρος του Αιγαίου αποτελεί χρόνια laquoγκρίζα ζώνηraquo του νόμου αφού εδώ και δεκαετίες αποτελεί κεντρικό κόμβο μαύρης οικονομίας (ναρκωτικά όπλα) που συνδέει Ασία με Ευρώπη[11] Κάθε τέτοια ζώνη χαρακτηρίζεται από σύνορα που είναι περατά μόνο από το οργανωμένο έγκλημα που αναλαμβάνει το contrabande Όσο πιο έντονες γίνονται οι laquoροέςraquo των αγαθών ή των ανθρώπων τόσο ενισχύεται το οργανωμένο έγκλημα που τις συντονίζει Κάποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει ανατριχιαστικές ομοιότητες μεταξύ των συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας και Μεξικό - ΗΠΑ σε όλα τα παραπάνω Φράχτης πύλη εισόδου παρανομοποιημένων ανθρώπων και αγαθών πανίσχυ-ρο οργανωμένο έγκλημα και τώρα τελευταία αισθητή παρέμβαση αυτοοργανωμένων κινημάτων[12] Όσον αφορά στο Αιγαίο τον τελευταίο χρόνο το οργανωμένο έγκλημα είχε αναλάβει σχεδόν με τις δημόσιες ευλογίες των κρατών τη μεταφορά των προσφύγων Πρόκειται για απόλυτα ελεγχόμενα παρακρατικά κυκλώματα με σχέ-σεις εκατέρωθεν των συνόρων που εκμεταλλεύτηκαν το ολοένα διογκούμενο προσφυγικό ρεύμα για να τζιράρουν τεράστια ποσά[13] Εξάλλου οι ΜΚΟ αποτελούν χρόνια τώρα αναπόσπαστο κομμάτι των ζωνών ανομίας Έχοντας ως αποστολή να προσφέρουν ανθρωπιστικό άλλοθι στις κρατικές παρεμβάσεις οι ΜΚΟ κερδοσκοπούν και ξεπλέ-νουν τεράστιες ποσότητες χρήματος για να στηρίξουν την επίσημη πολιτική της ΕΕ και να αποπολιτικοποιούν το πρόβλημα διαιωνίζοντάς το

Σε αυτό το πλαίσιο δειλά δειλά από το καλοκαίρι του 2015 στο Πεδίο του Άρεως και στη συνέχεια σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα και στα νησιά που δέχονται πρόσφυγες εξαπλώθηκε μια σειρά αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων με πολύ φιλόδοξη στοχοθεσία Εν μέσω σοβαρής οικο-νομικής κρίσης αυτές οι δομές δεν απαίτησαν τίποτα τουναντίον διεκδίκησαν δημόσιο χώρο για να αναπτύξουν

13Acirc

ουσιαστική αλληλεγγύη και στήριξη στο μακρύ ταξίδι των προσφύγων Είναι συγκλονιστική η ωρίμανση η επιμονή και η αξιοπιστία των εγχειρημάτων αυτών που κατέδειξαν ότι η οργάνωση των από τα κάτω δεν υστερεί σε τίποτα από την κρατική μηχανή

Είναι αλήθεια ότι στο ξεκίνημά τους αυτές οι προσπάθειες έτυχαν γενικευμένου αφορισμού (απολίτικη φιλανθρωπία) από σημαντική μερίδα της Αριστεράς και των αναρχικών που δεν ακολούθησαν την ndashαποσπασματικήndash αναβάθμι-ση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο που ακολούθησε τον Φεβρουάριο του 2012 και γέννησε εγχειρήματα που τόλμησαν να κοιτάξουν την κοινωνία στα μάτια και να προτείνουν στο εδώ και στο τώρα όπως η ΒΙΟΜΕ ή ο αγώνας στις Σκουριές Ομαδώσεις της αναρχίας κοίταζαν από μακριά ndashτα σχήματα όχι οι άνθρωποι που κατά μόνας συμμετέχουν και αυτό πρέπει να προβληματίσειndash τη στιγμή που άνθρωποι από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες και εμπειρία έχτιζαν δομές αλληλεγγύης Από την άλλη η Αριστερά εκτός κοινοβουλίου ακόμα περιμένει να νική-σει το αντιιμπεριαλιστικό τόξο Άσαντ ndash Ιράν - Πούτιν να ανοίξει ξανά η πρεσβεία της Συρίας και να γυρίσουν οι πρόσφυγες πίσω Ευτυχώς και εδώ υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις που συμμετέχουν ενεργά και πρωτοπόρα πλην όμως άστεγες πολιτικά

Στις μέρες μας παίζεται ένα παιχνίδι κρατικής κυριαρ-χίας που πάει πίσω στην ιστορία Η κρατική απόφαση συμπυκνώνεται σε νόμο και αυτός σε βία με επακόλουθη μια κρίση νομιμότητας το Κράτος δεν παρέχει πια ούτε ασφάλεια παίρνει τα πάντα και το μόνο που του έμεινε είναι το βασιλικό προνόμιο απονομής της ιδιότητας του υπηκόου Αυτός είναι ο λόγος που προκηρύσσεται η καταγραφή των ΜΚΟ και η προσάρτησή τους στην κρα-τική πολιτική των κέντρων κράτησης με τη συνακόλουθη ποινικοποίηση των αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων Η αδυναμία σοβαρής κατανόησης και παρέμβασης σε μετανάστες και πρόσφυγες ήταν κοινός τόπος για

πολλά χρόνια εδώ όμως έχει αρθεί πανηγυρικά με τη δημιουργία κοινών τόπων αγώνα και ndashγιατί όχιndash βίου Εγχειρήματα όπως η Νοταρά το 5ο το Ορφανοτροφείο και το City Plaza διεκδικούν να συνδιαμορφώσουν με τους πρόσφυγες το πλαίσιο ζωής του ανθρώπου ως απάντηση στο σύμπλεγμα ΕΕ - Τουρκίας - ΜΚΟ και οργανωμένου εγκλήματος που συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο θανάτου του πρόσφυγα Η έμπρακτη αλλη-λεγγύη των δομών και η προσπάθεια αποτροπής του κυβερνητικού σχεδίου για εγκλεισμό των προσφύγων στα hotspot είναι ένας αγώνας που παίζεται πάνω σε ένα στοίχημα με ιστορικό βάθος αιώνων ποιος είναι αυτός που θα ρυθμίσει τους όρους του βίου ποιος θα ορίσει τον πολίτη Με τα λόγια του Μπένγιαμιν στα 1942 laquoΗ παράδοση των καταπιεσμένων μάς διδάσκει ότι η ldquoκατάσταση εκτάκτου ανάγκηςrdquo στην οποία ζούμε αποτελεί τον κανόνα Οφείλουμε να καταλήξουμε σε μια έννοια της ιστορίας η οποία να ανταποκρίνεται σε αυτό το γεγονός Τότε θα έχουμε απέναντί μας ως καθήκον τη δημιουργία μιας πραγματικής (υπαρκτής) κατάστασης εξαίρεσης κάτι που θα βελτιώσει τη θέση μας στον αγώνα ενάντια στον φασισμόraquo

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ1 Οι πληροφορίες και σκέψεις που παρατίθενται στο κεφάλαιο γεννήθηκαν στην εκδήλωση του Νοσότρος laquoΤο προσφυγικό ζήτημα σήμερα και η κρίση του δυτι-κού κόσμουraquo στις 84 με ομιλητή τον ιδιαίτερα εμβριθή καθηγητή Δ Σταματόπουλο2 Δόξα τω Θεώ3 Αλλόθρησκοι ειδωλολάτρες4 Μαχητής του Ιερού Πολέμου (Τζιχάντ)5 Η κοινότητα όλων των μουσουλμάνων6 httprednotebookgr201511parisi-2015-to-sinoro-pefti-i-neovarvari-eformoun-tou-dimitri-belanti7 Carl Schmitt The Nomos of the Earth Telos Press Publishing 2006 (σελ 126)8 ο μη πολίτης βλ Giorgio Agamben εμείς οι πρό-σφυγες httpsnomadicuniversalitywordpresscom201106029 Βλ το ευσύνοπτο και κατατοπιστικό άρθρο της νο-μικού Γεωργίας Σπυροπούλου laquoΗ ευρωπαϊκή φενάκη της ασφαλούς Τουρκίαςraquo httpk-labzonei-efropaiki-fenaki-tis-asfalous-tourkias10 httpwwwtovimagrvimafminterviewsarticleaid=78614911 3 δισ υπολογίζεται ο τζίρος της διακίνησης αν-θρώπων σε Ιταλία-Γαλλία βλ Καθημερινή laquoΜεγάλα Κέρδη για το οργανωμένο έγκλημαraquo 2142016 httpwwwkathimerinigr809856articleoikonomiadie8nhs-oikonomiamegala-kerdh-gia-to-organwmeno-egklhma12 Βλ το ντοκιμαντέρ laquoΗ Γη των καρτέλraquo που καταγρά-φει αυτοοργανωμένες πολιτοφυλακές ενάντια στη μεξι-κανική μαφία httpwwwimdbcomtitlett412630413 Παράδειγμα httpwwwtovimagrsocietyarticleaid=698107

14 Acirc OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Με αυτή την εmicroβληmicroατική φράση για τη σύγχρονη αριστερά θέλησε ο Α Τσίπρας να σφραγίσει microετά την

πρώτη εκλογική νίκη του Σύριζα τις προγραmicromicroατικές δηλώσεις της κυβέρνησης εγκαινιάζοντας τον νέο κυβερνητικό σχηmicroατισmicroό ως τον microοναδικό φορέα επαναλειτουργίας του κράτους και διαφύλαξης της συνταγmicroατικής νοmicroιmicroότητας Ήδη από την πτώση της εγχώριας σοσιαλδηmicroοκρατικής πλάνης και την κατάρρευση του Πασόκ είχε αποδυθεί σε microια επιχείρηση προσεταιρισmicroού των πολιτικών αιτηmicroάτων του εν λόγω χώρου microέσα από τη διαρκή επίκληση της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo του τόπου απευθυνόmicroενος σε ένα από χρόνια κατασκευασmicroένο ακροατήριο που από τα microέσα του προηγούmicroενο αιώνα και microε πολλαπλές microεταmicroφιέσεις αποτελεί τη βάση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας

Τα θεmicroέλια της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo που δεν κατάφερε να διατηρήσει στο πελατολόγιό του ο ΕυΒενιζέλος και κατέγραψε στην εκλογική του ατζέντα ο Σύριζα σηmicroατοδότησαν την κορύφωση του αριστερού εγχειρήmicroατος κατάληψης της εξουσίας και παραγωγής ενός ηγεmicroονικού λόγου διαχωρισmicroένου από τις δηmicroοκρατικές αιχmicroές που είχαν αναδείξει τα κοινωνικά κινήmicroατα των τελευταίων ετών Βέβαια microόνο ένας τραγωδός του 21ου αιώνα θα microπορούσε να διαλευκάνει πού οδηγεί η σύγχυση microεταξύ της προσκόλλησης στο ενωσιακό microοντέλο της λατρείας των κινηmicroάτων και της λενινιστικής φαντασίωσης του αυτοσκοπού της εξουσίας Ο Λένιν το 1917 ήξερε πολύ καλά ένα πράγmicroα πως έφτασε η στιγmicroή για να πάρει την εξουσία και πως αύριο θα είναι αργά Έχουν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια από τότε και ενώ το παρόν των κοινωνιών επιταχύνεται και microεταβάλλεται ραγδαία ο πόθος της εξουσίας για την εξουσία παραmicroένει ακατάβλητος στον αριστερό λόγο

Η ρητορική της πόλωσης που συνόδευσε την πολιτική της ενσωmicroάτωσης ακολούθησε πιστά τα νεοελληνικά διλήmicromicroατα του laquoΚαραmicroανλής ή τανκςraquo και του microεταmicroφιεσmicroένου laquoσοσιαλισmicroός η βαρβαρότηταraquo προσθέτοντας microε microπόλικη δόση αριστερού λαϊκισmicroού το νεόκοπο microνηmicroόνιο-αντιmicroνηmicroόνιο Συγκαλύπτοντας το πορώδες έδαφος της ριζοσπαστικοποίησης της δηmicroοκρατίας και επαναπροσδιορισmicroού των microεταπολεmicroικών και microεταπολιτευτικών θεσmicroών της ελληνικής κοινωνίας

που απασφαλίστηκε τα τελευταία χρόνια προσέφυγε σε microια καταγγελία της λιτότητας και διεκδίκηση της καταστρατηγηmicroένης δηmicroοκρατίας αγνοώντας το κολλώδες τέλmicroα της σοσιαλδηmicroοκρατίας και τα οριακά σηmicroεία απόδοσης της αντιπροσώπευσης Ακόmicroα η διακαής επιθυmicroία παρείσφρησης στην κρατική εξουσία και η επιδίωξη ισχυροποίησης της ευρωπαϊκής νοmicroικο-πολιτικής τάξης δίχως καmicroία διερώτηση γύρω από τις δοmicroές και τους microηχανισmicroούς που τις συστήνουν κατέδειξε και κατά δήλωση της ευρωπαϊκής ελίτ πως η ldquoαριστερήrdquo διακυβέρνηση απεδείχθη η ικανότερη ώστε να ολοκληρώσει χωρίς ιδιαίτερους κλυδωνισmicroούς τη συντριβή των κοινών και τη διάλυση του κοινωνικού συmicroβολαίου

Τι microπορεί να σηmicroατοδοτούν όmicroως για τη σύγχρονη Ευρώπη λέξεις όπως έθνος-κράτος κοινωνικό συmicroβόλαιο αντιπροσώπευση πρόοδος ανάπτυξη Τι έχει αποmicroείνει άραγε σήmicroερα από τις αφετηριακές εξαγγελίες περί ελευθερίας ισότητας και αδελφοσύνης Οι παραδοσιακοί διαχωρισmicroοί καθίστανται αναχρονιστικοί καθώς εδραιώνεται πλέον η πολιτειακή ισχύς της οικονοmicroικής σφαίρας αφού η πολιτειακή και πολιτική ζωή βουλιάζει στην οικονοmicroία της αγοράς και των διάχυτων οικονοmicroικο-πολιτικών δικτύων υπερεθνικής εξουσίας συντρίβοντας τη δυνατότητα του πολίτη να συmicromicroετέχει καθοριστικά στην απόφαση Τι σηmicroαίνει να είσαι πολίτης σήmicroερα στη Ευρώπη Η διάκριση δηmicroοσίου και ιδιωτικού έχει πλήρως διαρραγεί και η έννοια του πολίτη απαξιώνεται επειδή εκφράζει τον κατακερmicroατισmicroό και την πολιτική αδυναmicroία των πολιτών απέναντι στις παντοδύναmicroες ελίτ Ο πολίτης δεν έχει πραγmicroατικό λόγο στην απόφαση γεγονός που εκδηλώθηκε ξανά microε τεράστια σαφήνεια microετά και το τελευταίο δηmicroοψήφισmicroα Η ΕΕ ενσαρκώνει σήmicroερα microια συγκεντρωτική δοmicroή ολιγαρχικού τύπου που τείνει διαρκώς σε γιγαντισmicroό Στον πυρήνα της ευρωπαϊκής λογικής και φαντασίας βρίσκεται η αντίληψη πως όλα κινούνται γύρω απrsquo την οικονοmicroία επιβάλλοντας έναν πολιτισmicroό της οικονοmicroίας σε έναν διαρκή επαναπροσδιορισmicroό microε όρους χρηmicroατοπιστωτικής ολοκλήρωσης Γινόmicroαστε καθηmicroερινά microάρτυρες microέσα από ένα πλήθος γεγονότων της συντριπτικής υπεροχής της κερδοσκοπίας που αδηφάγα επιχειρεί να ιδιωτικοποιήσει το σύνολο των κοινών υπό το γυmicroνό πέπλο

laquoΕίmicroαστε κάθε λέξη απrsquo το σύνταγmicroα αυτής της χώραςraquo

Αποστόλης Στασινόπουλος

Η ΑΠΟΓΥΜΝΩΣΗ ΤΟΥ (ΝΕΟ)ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ

Το κοινωνικο-ιστορικό δείγμα

15Acirc

της ανάπτυξης διαmicroορφώνοντας ένα αδιάσπαστο συνεχές περιφράξεων Η Ευρώπη διαχωρίζεται σε ζώνες υψηλής τεχνολογικής ανάπτυξης ειδικές ζώνες όπου το δίκαιο περιστέλλεται ανά περίσταση και ζώνες ανοmicroίας

Τα παγκόσmicroια πλέον δίκτυα οικονοmicroικής εξουσίας που επικαθορίζουν τις αποφάσεις για το microέλλον των κοινωνιών microετασχηmicroατίζουν το κράτος σε έναν θεσmicroό θωράκισης της δηmicroόσιας ασφάλειας και υλοποίησης των κυρίαρχων επιταγών Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι το παράδειγmicroα των Σκουριών όπου η κρατική δοmicroή αναλαmicroβάνει τον ρόλο του αστυνόmicroου microεταξύ της κερδοσκοπίας της Eldorado Gold και της τοπικής κοινωνίας εις βάρος φυσικά των τοπικών αντιστάσεων Ακόmicroα η υιοθέτηση κεϋνσιανών πολιτικών στο σύγχρονο παγκοσmicroιοποιηmicroένο περιβάλλον έδειξε γρήγορα τα όριά της Η σχετική αποτελεσmicroατικότητα των παραπάνω πολιτικών που εδραζόταν στις πρώτες δεκαετίες microεταπολεmicroικά βασιζόταν στην ικανότητα των κυβερνήσεων να ελέγχουν microε νοmicroισmicroατικά και δηmicroοσιονοmicroικά microέτρα το επίπεδο της απασχόλησης τον ρυθmicroό της ανάπτυξης το επίπεδο των τιmicroών και το εξωτερικό ισοζύγιο Η έξοδος από τις κλειστές οικονοmicroίες σε microια διευρυmicroένη αγορά πολλαπλών διαστρωmicroατώσεων η υπερδιόγκωση του οικολογικού αποτυπώmicroατος microε την ταυτόχρονη υφεσιακή τάση της παγκόσmicroιας οικονοmicroίας ndashπρος πείσmicroα και των αριστερών επιδιώξεων για νέες αναπτυξιακές διαδροmicroέςndash και η υποβάθmicroιση της κρατικής πολιτικής ισχύος σηmicroαδεύει το ήδη απονεκρωmicroένο σώmicroα της κρατικής εξουσίας microε όρους κυρίαρχης εθνικής πολιτικής Η νεοφιλελεύθερη σκακιέρα απορροφά την εθνική πολιτική της σοσιαλδηmicroοκρατίας

καθιστώντας την αντιmicroνηmicroονιακή συνθηmicroατολογία και το κεϋνσιανό πρόγραmicromicroα σε έσχατης πολιτικής σηmicroασίας διεκδικήσεις Βέβαια ο τραγέλαφος των αριστερίστικων οραmicroάτων επίλυσης των προβληmicroάτων δια της εξόδου από το ενωσιακό microόρφωmicroα παραγνωρίζει αφενός την εξωτερική απόδοση της ισοτιmicroίας του εσωτερικού νοmicroίσmicroατος και αφετέρου την ισχύ των παγκόσmicroιων δικτύων εξουσίας microε την παράλληλη καθυπόταξη κρατών εκτός ΕΕ από τα εν λόγω δίκτυα

Η εξαγγελία του δηmicroοψηφίσmicroατος αποκάλυψε microε διαφάνεια την αmicroηχανία και τον συνολικό αυτοεγκλωβισmicroό του πολιτικού σχεδιασmicroού και της κυρίαρχης ρητορικής του Σύριζα Η laquoπολιτική του εφικτούraquo που προσέβλεπε σε microια αmicroοιβαία επωφελή λύση καθαίρεσε γρήγορα την πολλαχώς καθαγιασmicroένη laquoαριστερήraquo διαχείριση του κράτους υπό την προωθητική αντιπολίτευση των κινηmicroάτων και καθιέρωσε την παραγωγή ενός λόγου επαναθεmicroελίωσης της laquomicroη εναλλακτικήςraquo Άλλωστε η αποφυγή κριτικής των microετασχηmicroατισmicroών της σύγχρονης κρατικής δοmicroής και του επελαύνοντος οικονοmicroισmicroού προς όλα τα πεδία της ζωής που οδήγησε στην απογύmicroνωση του αριστερού λόγου είχε να αντιmicroετωπίσει και τη νέα συmicroφωνία της TTIP Η διχοτοmicroική διαίρεση της κοινωνίας σε δύο αντιmicroαχόmicroενα στρατόπεδα που κατασκεύασε το εύπεπτο και λαϊκίστικο δίληmicromicroα της εξόδου από το microνηmicroόνιο και κατέληξε στο δηmicroοψήφισmicroα οικοδόmicroησε τους όρους της ήττας microέσα από τη microη διαχειρισιmicroότητα του ΟΧΙ και την υπογραφή της νέας συmicroφωνίας Η διεξαγωγή του δηmicroοψηφίσmicroατος δεν σηmicroατοδότησε επrsquo ουδενί την άσκηση κοινωνικής εξουσίας microε δηmicroοκρατικές συντεταγmicroένες Παρουσίασε όmicroως microια κοινωνική δυναmicroική microε τεράστια εσωτερική ρευστότητα αλλά και σαφή διατεταγmicroένη οριοθέτηση που εκφράστηκε συντριπτικά

Τα φαντάσmicroατα microιας σύγχρονης αριστερής κρατικής ηγεmicroονίας και microιας σύζευξης microε διαχωρισmicroούς microεταξύ αριστερής διακυβέρνησης και κοινωνικών κινηmicroάτων εξανεmicroίστηκαν ταχύτατα microε τον αριστερό κυβερνητισmicroό να ολισθαίνει ολικά σε έναν αυταρχικό φιλελευθερισmicroό και να καθηλώνει τα κινήmicroατα επιζητώντας την κρατικοποίησή τους Η αποτυχία της αριστερής διακυβέρνησης δεν καταδεικνύει την αδυναmicroία της ηγεσίας του Σύριζα να διαπραγmicroατευτεί και να υλοποιήσει τον πολιτικό της προγραmicromicroατισmicroό αλλά αναφέρεται στο σύνολο της αριστερής στρατηγικής και ρητορικής και στην καθολική φαντασίωσή της για την εφόρmicroηση στην κρατική εξουσία και την εναλλακτική της διαχείριση Το γεγονός αυτό συmicroπαρασύρει το σύνολο του αριστερού λόγου ο οποίος σε όλες τις εκφράσεις του είναι άρρηκτα συνυφασmicroένος microε την πρόσδεση στην κρατική εξουσία Η κρατική δοmicroή έχει περιέλθει σε microια ψυχρή και αναποτελεσmicroατική διαχειρισιmicroότητα microετατρέποντας τους επίδοξους εραστές της σε υπαλληλικό προσωπικό Η αριστερή περιπλάνηση στην εξουσία έδειξε ξανά τα όριά της Ας microη γυρεύουν οι αστερισmicroοί του αριστερισmicroού την ανικανότητά τους να εισέλθουν στο κοινοβούλιο στην ανωριmicroότητα των συνθηκών

Ολόκληρο το κείmicroενο θα δηmicroοσιευτεί στο httpwwwbabyloniagr

16 Acirc

Κάποιες microέρες πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

ο Καστοριάδης επικεντρώθηκε στην καταγγελία της

laquoανησυχητικής κενότηταςraquo του πολιτικού λόγου στη

∆ύση και επίσης στην κενότητα του laquoνεοφιλελεύθερου λόγου

[που περιλαmicroβάνει] microια ελεεινή ισοπέδωση όσων έλεγαν οι microεγάλοι

Φιλελεύθεροι του παρελθόντοςraquo[1]

Αυτή η θεmicroατοποίηση του νεοφιλελευθερισmicroού εντός του

πλαισίου της laquoασηmicroαντότηταςraquo των σύγχρονων microορφών

βαρβαρότητας έχει microέγιστες συνέπειες για τη σύγχρονη

κατανόηση του καπιταλισmicroού και της φαντασιακής του θέσmicroισης

laquoΟ νεοφιλελεύθερος λόγοςraquo δήλωσε [ο Καστοριάδης] στο ldquoFait

et a fairerdquo (1989) θα πρέπει να θεωρηθεί laquomicroία άθλια φάρσα

προορισmicroένη για ηλίθιουςraquo[2]

laquoΗ ρητορική της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικό (η microεταβολή στην τυπική ιδιοκτησία κάποιων microεγάλων

Ο Νεοφιλελευθερισμός και η Πολιτική της Ασημαντότητας

David Ames CurtisΜετάφραση Αλέξανδρος Σχισmicroένος

επιχειρήσεων δεν αλλάζει ουσιαστικά τη σχέση τους microε το

Κράτος)hellip η γραφειοκρατική δοmicroή της microεγάλης επιχείρησης

παραmicroένει άθικτη [και] το microισό της εθνικής παραγωγής

διατρέχει τον δηmicroόσιο τοmicroέα microε τον ένα ή τον άλλο τρόπο

(το Κράτος οργανισmicroούς τοπικής αυτοδιοίκησης την Εθνική

Ασφάλιση) Κάπου ανάmicroεσα στο microισό και στα δύο τρίτα των

τιmicroών των ειδών διατροφής και των υπηρεσιών που εισάγονται

στην τελική εθνική δαπάνη microε τον ένα τρόπο ή τον άλλο

καθορίζονται ρυθmicroίζονται ελέγχονται ή επηρεάζονται από

την Κρατική πολιτική και η κατάσταση είναι microη αναστρέψιmicroη

(10 χρόνια εξουσίας της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν έφεραν

καmicroία ουσιαστική αλλαγή σε αυτό

Μέσα στην συλλογική προσποιητή αmicroνησία το γεγονός

πως laquoη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία είχε ήδη αποδοmicroηθεί από

κάποιους ακαδηmicroαϊκούς οικονοmicroολόγους τη δεκαετία του rsquo30raquo

απλώς θάβεται laquoΟι άνθρωποι προσποιούνται πως λησmicroονούν

ότι η σηmicroερινή οικονοmicroία είναι microία οικονοmicroία ολιγοπωλίων

όχι microια ανταγωνιστική οικονοmicroίαraquo[3]

Η ρητορική των Ρήγκαν - Θάτσερ laquoδεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικόraquo Ο Καστοριάδης και συγκεκριmicroένα το

κείmicroενό του laquoΜοντέρνος καπιταλισmicroός και επανάστασηraquo

έχει κατηγορηθεί για απαρχαιωmicroένες περιγραφές ενός

Φορντικού κόσmicroου πλήρους απασχόλησης[4] Ωστόσο

microέλη του laquoΣοσιαλισmicroός ή Βαρβαρότηταraquo ndashτουλάχιστον

όσοι υποστήριξαν το εν λόγω αmicroφιλεγόmicroενο κείmicroενοndash

υπήρξαν ισχυρίστηκε ο Καστοριάδης ίσως οι microόνοι laquoπου

το 1959-60 είπαν ότι το πρόβληmicroα στη σύγχρονη ∆υτική

ανεπτυγmicroένη καπιταλιστική κοινωνία ∆ΕΝ είναι το οικονοmicroικό

πρόβληmicroαraquo[5] Συmicromicroετέχοντας στην laquoκρίση των κοινωνικών

φαντασιακών σηmicroασιώνraquo ο ύστερος Φιλελευθερισmicroός δεν

microπορεί να θεωρηθεί microε σοβαρότητα microε τους δικούς του

στενούς ιδεολογικά οικονοmicroικούς όρους Η νεοφιλελεύθερη

ρητορική δεν άλλαξε τίποτεmiddot αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι

τίποτε σηmicroαντικό δεν άλλαξε καθώς η παλίρροια της

ασηmicroαντότητας συνέχισε και συνεχίζει να ανεβαίνει[6] Ο

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Ο David Ames Curtis είναι Αmicroε-ρικάνος microεταφραστής συγγρα-φέας ακτιβιστής και στενός συνεργάτης του Κορνήλιου Καστοριάδη Συνιδρυτής του Agora International microιας διε-θνούς διαδικτυακής πλατφόρmicroας αφιερωmicroένη στο πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας και στην συλλογή και προώθηση της παγκόσmicroιας

βιβλιογραφίας του Καστοριάδη Εχοντας microεταφράσει πάνω από ένα εκατοmicromicroύριο λέξεις από γραπτά του microεγάλου φιλοσόφου δικαίως θε-ωρείται ο επίσηmicroος microεταφραστής του στον αγγλόφωνο κόσmicroο Μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνος έκδοσης microετάφρασης και επιmicroέλειας του τόmicroου The Castoriadis Reader και του τρίτοmicroου έργου Political and Social Writings Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

17Acirc

νεοφιλελεύθερος λόγος δεν καθορίζει την νέα πραγmicroατικότηταmiddot

αντιθέτως η συνεχής και βαθύνουσα καταστροφή νοήmicroατος

που είναι συmicroφυής microε το πρόταγmicroα της καπιταλιστικής

ορθολογικοποίησης περιλαmicroβάνει τους ανορθολογισmicroούς

microίας διαλυτικής νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας όπως και τις

πραγmicroατικές συνέπειες της laquoαντιδραστικής αντεπίθεσηςraquo[7] Τον

Μάιο του 1989 ο Καστοριάδης δήλωσε ότι laquoη microόνη πραγmicroατικά

παρούσα και δεσπόζουσα σηmicroασία είναι η καπιταλιστική σηmicroασία

η επrsquo αόριστον δηλαδή επέκταση της laquoκυριαρχίαςraquo η οποία εν

τω microεταξύ έχει χάσει ndashκαι αυτό είναι το καίριο σηmicroείοndash όλο το

περιεχόmicroενο που της παρείχε στο παρελθόν η ζωτικότητά της και

το οποίο επέτρεπε στις διαδικασίες ταύτισης να ολοκληρώνεται

κουτσά στραβάraquo[8] Σαν αποτέλεσmicroα laquoτο να κερδίζεις όmicroως

παρά τη νεοφιλελεύθερη ρητορική έχει σήmicroερα χάσει σχεδόν

κάθε επαφή microε οποιαδήποτε κοινωνική λειτουργία ακόmicroα και microε

οποιαδήποτε εσωτερική ως προς το σύστηmicroα νοmicroιmicroοποίησηraquo[9]

Και ακόmicroη παρά τη ρητορική laquoαυτό το microείγmicroα της χρηmicroατικής

νόρmicroας και της γραφειοκρατικής - ιεραρχικής νόρmicroας επαρκεί

για εmicroάς ώστε να συνεχίσουmicroε να χαρακτηρίζουmicroε τις πλούσιες

φιλελεύθερες κοινωνίες σαν κοινωνίες ενός κατακερmicroατισmicroένου

γραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquo[10] αντίθετα από ότι θα

υποστήριζε το ασυνεπές περιεχόmicroενο της νεοφιλελεύθερης

ιδεολογίας

Η laquoφιλελεύθερη αντεπίθεση (microε την καπιταλιστική έννοια του όρου)

αρχικά του ζεύγους Θάτσερ - Ρήγκανraquo πραγmicroατικά laquoεπιβλήθηκε

παντούraquo ndash στους Γάλλους laquoΣοσιαλιστέςraquo στους Σκανδιναβούς

κτλ διαπίστωσε ο Καστοριάδης στην laquoΑποσάθρωση της ∆ύσηςraquo

(1991)[11] ∆ηmicroιουργώντας microια laquoάνετη ή ανεκτή κατάσταση για

το 80 ή 85 του πληθυσmicroού (που έχει παραλύσει επιπλέον από τον

φόβο της ανεργίας) και microεταφέρεται όλη η κόπρος του συστήmicroατος

στο 15 ή 20 των laquoκατώτερων στρωmicroάτωνraquo της κοινωνίας τα

οποία δεν microπορούν να αντιδράσουν ή microπορούν να αντιδράσουν

microόνο microε τη βία την περιθωριοποίηση και την εγκληmicroατικότηταmiddot

άνεργοι και microετανάστες στην Γαλλία και την Αγγλία microαύροι και

ισπανόφωνοι στις Ηνωmicroένες Πολιτείες κλπraquo[12] Αυτό που

laquoαυτή η ρητορική-καmicroουφλάζ επέτρεψε σε κάποιονraquo να κάνει

laquoαθετώντας τους διακηρυγmicroένους σκοπούςraquo ήταν το laquoνα επιτύχει

τους πραγmicroατικούς σκοπούς της νέας πολιτικής πολύ απλά την

αναδιανοmicroή του εθνικού πλούτου προς όφελος των πλουσίων εις

βάρος των φτωχώνraquo[13] Ύστερα από ένα ιντερλούδιο microε την

υπαγορευmicroένη από το Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ εκλογή

του laquoπρώτου Προέδρου microε Μάστερ στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεωνraquo

[στmicro δηλαδή του George W Bush] να οδηγεί στη microεγαλύτερη

οικονοmicroική κατάρρευση microετά τη Μεγάλη Ύφεση δεν προκαλεί

έκπληξη το ότι αυτή η λογική έχει αναπτυχθεί αρκετά ώστε να

καταστήσει στη σκέψη πολλών ανθρώπων το laquo1raquo εύλογο

στόχο για το laquo99raquo

Αυτός ο laquoάmicroετρος θρίαmicroβος του καπιταλιστικού φαντασιακού

υπό τις πλέον χονδροειδείς microορφές τουraquo όπως τον περιέγραψε ο

Καστοριάδης λίγο πριν τον θάνατό του δεν συνέβη εν κενώ θα

έλεγε κανείς ή microάλλον ήταν το πλαίσιο του κενού ndashη άνοδος της

ασηmicroαντότηταςndash που επέτρεψε τον θρίαmicroβο Η laquoαντιδραστική

αντεπίθεσηraquo laquoεκmicroεταλλεύτηκε τη χρεοκοπία των παραδοσιακών

laquoαριστερώνraquo κοmicromicroάτων την τεράστια απώλεια επιρροής των

συνδικάτων την τερατωδία των καθεστώτων του laquoυπαρκτού

σοσιαλισmicroούraquo που είχε γίνει έκδηλη και πριν από την κατάρρευσή

τους την απάθεια και την ιδιώτευση των λαών την αυξανόmicroενη

οργή τους κατά της υπερτροφίας και του παραλογισmicroού των

18 Acirc

κρατικών γραφειοκρατιώνraquo[14]

∆ιατηρώντας το microοτίβο Βαρβαρότητα ή Αυτονοmicroία microέσα στο

σύγχρονο κενό νοήmicroατος ο Καστοριάδης επισηmicroαίνει την

αντίθετη πλευρά του νοmicroίσmicroατος αυτής της laquoεπιστροφής σε

microια τυφλή και βάναυση microορφή φιλελευθερισmicroούraquo δηλαδή τη

συνακόλουθη συνθήκη της ύπαρξής της laquo[εκτός του τελευταίου]

όλοι αυτοί οι παράγοντες εκφράζουν έmicromicroεσα ή άmicroεσα την κρίση

του κοινωνικοϊστορικού προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής

αυτονοmicroίαςraquo[15] Ήδη το 1986 υποστήριξε πως laquoη δύναmicroη αυτού

του ψευδοφιλελευθερισmicroού σε microεγάλο βαθmicroό πηγάζει από αυτό

το ότι η laquoφιλελεύθερηraquo δηmicroαγωγία γνωρίζει πώς να αιχmicroαλωτίσει το

βαθιά αντιγραφειοκρατικό και αντικρατικό κίνηmicroα και αίσθηmicroα που

υπάρχει από τη δεκαετία του rsquo60 (και το οποίο διέφυγε της προσοχής

των laquoσοσιαλιστώνraquo ηγετών)[16] ∆εν είναι ότι ο Καστοριάδης

παρέmicroεινε κολληmicroένος σε microία υποτιθέmicroενα απαρχαιωmicroένη

θεωρία του laquoγραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquomiddot είναι πως αυτό

που αποκαλείται laquoΑριστεράraquo εγκατέλειψε στη laquo∆εξιάraquo το διαρκές

αίσθηmicroα εναντίωσης του λαού προς την γραφειοκρατία και το

Κράτος Στην laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo (1993)[17] παρατήρησε

τη laquoσχεδόν ολοκληρωτική εξάλειψη της σύγκρουσης είτε είναι

κοινωνικοοικονοmicroική πολιτική ή ldquoιδεολογικήrdquoraquo ∆εν το έκανε

για να διασκεδάσει microε την laquoασηmicroαντότηταraquo ή από τυφλότητα

απέναντι στις σύγχρονες δυνατότητες αλλαγής αλλά για να

παραδεχτεί ειλικρινά πως ο laquoθρίαmicroβος του laquoφιλελεύθερουraquo

- καπιταλιστικού φαντασιακού και η σχεδόν εξάλειψη κάθε

άλλης microεγάλης φαντασιακής σηmicroασίας της νεωτερικότητας του

προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής αυτονοmicroίαςraquo είχε

αλλάξει σε microεγάλο βαθmicroό την κατάσταση που είχε περιγράψει

στο laquoΣύγχρονος καπιταλισmicroός και Επανάστασηraquo[18] Αυτή η

νίκη της laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo ndashκαι

σηmicroειώστε τη φράση laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερηςraquondash laquoέχει

επιβάλει πράγmicroατα που προηγουmicroένως έmicroοιαζαν αδιανόητα

άmicroεσες περικοπές στους πραγmicroατικούς microισθούς και microερικές φορές

ακόmicroη και στους ονοmicroαστικούς microισθούς για παράδειγmicroα ή αλλιώς

επίπεδα ανεργίας που εγώ ο ίδιος πίστευα και έγραφα το 1960

ότι είχαν καταστεί αδύνατα διότι θα προκαλούσαν microία κοινωνική

έκρηξη Λοιπόν τίποτε δεν συνέβη Υπάρχουν λόγοι γιrsquo αυτό

κάποιοι σχετικοί microε τον οικονοmicroικό κύκλο ndashη απειλή σε microεγάλο

βαθmicroό microπλόφα της laquoκρίσηςraquo που εξαρτάται από τα laquoαποθέmicroατα

πετρελαίουraquo και ούτω καθεξήςndash και άλλοι πολύ πιο βαθείς Βασικά

παρατηρούmicroε την ολοκληρωτική κυριαρχία του καπιταλιστικού

φαντασιακού την κεντρικότητα του οικονοmicroικού την ατελείωτη

και υποτιθέmicroενα ορθολογική επέκταση της παραγωγής της

κατανάλωσης και του περισσότερο ή λιγότερο σχεδιασmicroένου

και χειραγωγηmicroένου laquoελεύθερου χρόνουraquo Αυτή η εξέλιξη δεν

εκφράζει microόνο τη νίκη των κυρίαρχων στρωmicroάτων που θα ήθελαν

να αυξήσουν την εξουσία τους Σχεδόν το σύνολο του πληθυσmicroού

συmicromicroετέχει σε αυτό Προσεκτικά αποτραβηγmicroένος στην ιδιωτική

του σφαίρα ο πληθυσmicroός αρκείται σε άρτο και θεάmicroατα Τα

θεάmicroατα παρέχονται ιδίως από την τηλεόραση (και τα laquoσπορraquo)

ο άρτος από όλα τα γκάτζετ που είναι διαθέσιmicroα ανάλογα microε τα

διάφορα εισοδηmicroατικά επίπεδα Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο

όλα τα κοινωνικά στρώmicroατα έχουν πρόσβαση σε αυτό το ελάχιστο

επίπεδο άνεσηςmiddot microόνο οι microειονότητες που δεν έχουν [πολιτική]

βαρύτητα αποκλείονται από αυτό Η microεγάλη πλειοψηφία του

πληθυσmicroού microοιάζει να αρκείται στον ελεύθερο χρόνο και τα

γκάτζετ microε κάποιες περιστασιακές συντεχνιακές αντιδράσεις που

δεν έχουν πιθανότητα να έχουν συνέπειες Αυτή η πλειοψηφία δεν

φέρει κάποια συλλογική επιθυmicroία κανένα πρόταγmicroα εκτός από

τη διαφύλαξη της κατάστασης πραγmicroάτωνraquo[19]

Και για να microην θεωρήσει κανείς ότι αυτή η laquoαποκαλούmicroενη

Νεοφιλελεύθερηraquo νίκη θα σήmicroαινε microία επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ο Καστοριάδης

προσ θέτει αmicroέσως laquoΣε αυτή την ατmicroόσφαιρα οι παραδοσιακές ασφαλιστικές δικλείδες της καπιταλιστικής ldquoδηmicroοκρατίαςrdquo καταρρέουν η microία microετά την άλληraquo και συνεχίζει

απαριθmicroώντας τους τρόπους microε τους οποίους αυτή η νίκη

είναι πράγmicroατι microία πύρρειος νίκη για τον καπιταλισmicroό επειδή

καθώς η laquoανθρωπότητα πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεταιraquo

οικολογικά υπάρχει ακόmicroη και εν τη απουσία κάποιας άmicroεσης

αντιπαράθεσης microία συνεχιζόmicroενη καταστροφή των καίριων

σηmicroασιών που επέτρεψαν στον καπιταλισmicroό να ευηmicroερήσει

και να ανθίσει

Αυτή η laquoνίκη της αποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo

που αποδίδει laquoκεντρικότητα στο οικονοmicroικόraquo έχει οδηγήσει

πολλούς από εmicromicroονικούς microε την εξουσία Φουκωικούς microέχρι

νοσταλγικούς φονταmicroενταλιστές Μαρξιστές να πιστέψουν ότι

microας έχει καθrsquo ολοκληρίαν επιβληθεί ένα εντελώς καινούργιο

καθεστώς που προσδιορίζεται από τη νεοφιλελεύθερη

καπιταλιστική ιδεολογία ή ότι microπορούmicroε να επιστρέψουmicroε

στους καθησυχαστικούς laquoνόmicroουςraquo της καπιταλιστικής

συσσώρευσης πιθανώς καταφέρνοντας να βρούmicroε επιτέλους

την ορθή ερmicroηνεία του laquoφετιχισmicroού του εmicroπορεύmicroατοςraquo στο

πρώτο κεφάλαιο του Κεφαλαίου

Αυτό που δείχνει η κατανόηση του καπιταλισmicroού σαν microία

φαντασιακή θέσmicroιση της κοινωνίας ndashόταν κανείς συmicroπεριλάβει

τη διττή θέσmicroιση της νεωτερικότητας και την υπερτροφική

καταστρεπτική laquoκρίση των κοινωνικών φαντασιακών σηmicroασιώνraquo

που διέρχεταιndash είναι ότι δεν υπάρχει επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ούτε είναι (ακόmicroη)

εύλογο να πιστέψουmicroε ότι ζούmicroε τώρα σε microια πλήρως

οικονοmicroική κοινωνία αδιαπέραστη από κάθε αντιπαράθεση

και λειτουργώντας αποκλειστικά microε τη δική της laquoλογικήraquo

Ο κίνδυνος του να εκλάβουmicroε τον Νεοφιλελευθερισmicroό

κυριολεκτικά είναι πως αν δεχτούmicroε αφελώς τις προκείmicroενές του

microπορεί να laquoαφοmicroοιωθούmicroεraquo από αυτές και έτσι να αγνοήσουmicroε

τόσο την ασυνέπειά του όσο και τις αυτοκαταστροφικές του

τάσεις (τις οποίες microπορούmicroε να εκmicroεταλλευτούmicroε για τον

19Acirc

κοινωνικό microετασχηmicroατισmicroό όmicroως microόνο microέσα από microία ανανέωση

του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας) όσο και τους πιο τετριmicromicroένους

laquoπραγmicroατικούς σκοπούςraquo του (microια ριζική αναδιανοmicroή του πλούτου

microέσω της επιβολής της χρηmicroατικής νόρmicroας που ωστόσο είναι

αυτο-υπονοmicroευτική)

Μπαίνουmicroε στον πειρασmicroό να πούmicroε ότι υπάρχει κάποια

αντικειmicroενική σύmicroπτωση ανάmicroεσα σε εξίσου δογmicroατικές και

εξεζητηmicroένες και υπέργηρες ιδεολογίες τους laquoφονταmicroενταλιστές

των αγορώνraquo του Νεοφιλελευθερισmicroού που microε θράσος microας λένε

ότι laquoδεν υπάρχει εναλλακτικήraquo και συmicroπίπτουν microε microία κατrsquo ελπίδα

laquoεπιστροφή στον Μαρξraquo που θέλει να διαγράψει ότι συνέβη

microετά το 1848 ή το 1867 και να microας παραδώσει ένα αυτοmicroάτως

εγγυηmicroένο microέλλον

________________________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 ldquoWhen East Tips Westrdquo (συνέντευξη δηmicroοσιευmicroένη την 1η

Νοέmicroβρη 1989 στο περιοδικό Construire όργανο της ελβετικής

κοπερατίβας Migros)

2 ldquoDone and ToBe Donerdquo (1989) Ο Καστοριάδης προσθέτει laquoΗ

ασυνέπεια ndashή microάλλον η ξεδιάντροπη κοροϊδίαndash του σύγχρονου

laquoΦιλελευθερισmicroούraquo αψηφεί τη φαντασίαraquo

3 When East Tips Westrdquo οπ Προσθέτει laquoΗ λογική της αγοράς

θα προϋπέθετε για παράδειγmicroα ότι κάποιος θα έπρεπε καλύτερα

να είναι ικανός να ανακαλύψει microία ορθολογική βάση για την τιmicroή

του κεφαλαίου ή την πραγmicroατική του αξία Τώρα αυτό είναι

αδύνατονmiddot δεν υπάρχει laquoαντικειmicroενική αξίαraquo του κεφαλαίουraquo Επτά

microήνες αργότερα στο πρώτο συνέδριο για τον Καστοριάδη στο

Cerisy είπε laquoΣυνοδεύοντας την επίθεση των Ρήγκαν - Θάτσερ

αυτή η οπισθοδρόmicroηση επέτρεψε στα αρπαχτικά του Σικάγο να

ξεθάψουν κάποιες παλιές ιδέες που είχαν διαψευστεί από καιρό

(στην πραγmicroατικότητα την ποσοτική θεωρία του χρήmicroατος) στους

laquoειδικούςraquo του ∆ΝΤ να σφυρηλατήσουν microερικά ακόmicroη καρφιά στο

φέρετρο των φτωχών χωρών και στον κύριο Guy Sorman στη Γαλλία

να γίνει ο απόστολος του οικονοmicroικού ∆ιαφωτισmicroούraquo

4 Παρόmicroοιες κριτικές ξεχνούν να αναφέρουν τις αναλύσεις του

για τις microεταβολές στον σύγχρονο καπιταλισmicroό

5 Στην συνέντευξή του για την εκποmicroπή laquoΠαρασκήνιοraquo της ΕΡΤ

το 1984 ∆ιαθέσιmicroη στους παρακάτω συνδέσmicroους httpvimeo

com85082034 και httpwwwyoutubecomwatchv=hs9ZsKj-

o1k ∆ιευκρινίζει ακόmicroη περισσότερα λέγοντας laquo∆εν είναι το

πρόβληmicroα της απαθλίωσης του προλεταριάτου είτε σχετικής είτε

απόλυτης αλλά το πρόβληmicroα είναι αλλού Το πρόβληmicroα είναι η

ελευθερία των ανθρώπων microέσα στην παραγωγή το πρόβληmicroα είναι

στην καθηmicroερινή τους ζωή το πρόβληmicroα είναι στην οικογένεια

το πρόβληmicroα είναι στην εκπαίδευση κτλ κτλ Από αυτή την άποψη

προσφέραmicroε microια βασική αναθεώρηση σχετικά microε τους σκοπούς

microιας δράσης η οποία θέλει microία πραγmicroατική κοινωνική αλλαγήraquo

(001410 - 001450)

6 Μία διαύγαση microε περισσότερες αποχρώσεις βρίσκεται στο

ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

laquoΑυτή η επίθεση συνοδεύτηκε από ndashκαθορίστηκε αλλά επίσης

καθόρισεndash microια ιδεολογική υποχώρηση πρωτοφανούς εmicroβέλειας

Οι ιδεολογίες της laquoΑριστεράςraquo εισήλθαν σε microία νέα φάση έντονης

αποσύνθεσης ενώ τα laquoδεξιάraquo ρεύmicroατα microε ευτυχία νεκρανάστησαν

θεmicroελιώδη λάθη που είχαν αναιρεθεί πριν τρία τέταρτα του αιώνα

(όπως ο microονεταρισmicroός ndash microία απλή επανέκδοση microε οικονοmicroετρικό

εξώφυλλο της παλιάς ποσοτικής θεωρίας του χρήmicroατος ή της

οικονοmicroίας της παράπλευρης προσφοράς που έχει χαρακτηριστεί

από τον ίδιο τον [πρώην Πρόεδρο] George Herbert Walker Bush

ως laquoοικονοmicroία-βουντούraquo Επιπροσθέτως αυτές οι κυβερνητικές

διακηρύξεις ήταν σκανδαλώδεις παραβιάσεις της ίδιας τους

της πρακτικής ndash ένα φαινόmicroενο που αξίζει να σηmicroειώσουmicroε όχι

επειδή θα ήταν εντελώς καινούργιο αλλά επειδή είναι πρακτικά

ανήκουστο στο οικονοmicroικό πεδίο Η Θάτσερ και ο Ρήγκαν εκλέχθηκαν

microε την υπόσχεση να απαλλάξουν την κοινωνία από τη laquoΜεγάλη

Κυβέρνησηraquomiddot στο τέλος των αντίστοιχων θητειών τους το ποσοστό

του ΑΕΠ που πήγαινε σε κυβερνητικές δαπάνες παρέmicroεινες πρακτικά

απαράλλακτο Είχαν αποκηρύξει τον Κεϋνσιανισmicroό microε απέχθεια

ndash αλλά κάθε Κεϋνσιανός θα είχε καταδικάσει σαν υπερβολικά σε

σηmicroείο γελοιότητας τα ελλείmicromicroατα της κυβέρνησης Ρήγκανraquo

Όπως έχω σηmicroειώσει laquoΟ πολεmicroικός Κεϋνσιανισmicroός ήταν microία επιλογή

που ο Καστοριάδης είπε ότι ο Ρήγκαν microεταχειρίστηκε τη δεκαετία

του 1980 και ο υιός Μπους χρησιmicroοποίησε microε καταστρεπτικά

αποτελέσmicroατα τη δεκαετία του 2000raquo (ASA p xxxi)

7 Βλ laquoΗ ορθολογικότητα του καπιταλισmicroούraquo εκδ Υψιλον 1996

8 Βλ laquoΗ κρίση της διαδικασίας ταύτισηςraquo στον τόmicroο laquoΗ άνοδος

της ασηmicroαντότηταςraquo σελ 177 εκδ Υψιλον 2000

9 Οπ σελ 178

10 Στον διάλογο ldquoWhat Democracyrdquo

11 Στον τόmicroο Η άνοδος της ασηmicroαντότητας σελ 77 κε

12 Οπ σελ 94

13 ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

14 Η laquoορθολογικότηταraquo του καπιταλισmicroού σελ 62-63

15 Οπ σελ 63

16 ldquoWe Are Going Through a Low Periodrdquo (1986)

17 Στην Ελλάδα δηmicroοσιευmicroένη από τις Εκδόσεις Ευρασία

Αθήνα 2011

18 Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ύψιλον Αθήνα 1987

19 Βλ laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo οπ

20 Acirc

Στον διάλογο[2] microεταξύ Simon Springer και David Har-vey πάνω στο ποιο ιδεολογικό πλαίσιο θα έπρεπε να υιοθετήσει η ριζοσπαστική γεωγραφία η πρόταση

του Harvey του να αφήσουmicroε τη ριζοσπαστική γεωγραφία ελεύθερη από οποιονδήποτε laquo-ισmicroόraquo φαίνεται πολύ εύλογη Και παρότι η πολεmicroική των κειmicroένων τους φαίνεται αρχικά να εξετάζει το ζήτηmicroα της ριζοσπαστικής γεωγραφίας έχει κατά τη γνώmicroη microου microία ευρύτερη σηmicroασία αναφορικά microε τον ρόλο της ιδεολογίας στον δρόmicroο για την κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση Με microικρές εξαιρέσεις η πρόταση του να ελευθερώσουmicroε τους εαυτούς microας απrsquo την ιδεολογία φαίνεται εξαιρετικά παραmicroεληmicroένη από τα χειραφετικά κινήmicroατα κάτι το οποίο θεωρώ λάθος αν θέλουmicroε να εmicroπλέξουmicroε κόσmicroο σε αυτά και να δράσουmicroε εποικοδοmicroητικά

Βλέπουmicroε ακτιβιστές και θεωρητικούς απασχοληmicroένους microε το να κρατήσουν την ιδεολογικήταυτοτική τους laquoκαθαρότηταraquo να συmicromicroετέχουν συχνά σε ατέρmicroονες συζητήσεις για το τι είναι laquoαναρχικόraquo laquomicroαρξιστικόraquo κτλ Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν εννοώ να εγκαταλείψουmicroε τη θεωρία για χάριν της άmicroεσης δράσης Αντιθέτως η θεωρητική έρευνα και η κριτική σκέψη είναι απαραίτητες για microία αποτελεσmicroατική δράση Αλλά η Ιδεολογία δεν πρέπει να συγχέεται microε τη θεωρία

Ιδεολογία και microη-σηmicroασιακό πλαίσιο

Η Καταστασιακή ∆ιεθνής ορίζει την Ιδεολογία ως ένα δόγmicroα ερmicroηνείας της υφιστάmicroενης πραγmicroατικότητας[3] το οποίο microπορεί να γίνει κατανοητό ως microία σκέψη που δεν λαmicroβάνει υπόψη το εκάστοτε σηmicroασιακό πλαίσιο Αυτό σηmicroαίνει πως ο ideacuteologue δηmicroιουργεί έναν συγκεκριmicroένο τύπο ανάλυσης επηρεασmicroένο απrsquo το δικό του τοπικό περιβάλλον (κοινωνικό πλαίσιο οικονοmicroική ανάπτυξη κουλτούρα κτλ) και προσπαθεί συνεχώς να ταιριάξει microέσα σε αυτό πραγmicroατικότητες που

γεννιούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα κάτι που συχνά οδηγεί σε παρανοήσεις Βλέπουmicroε καθαρά κάτι τέτοιο για παράδειγmicroα στις αντιδράσεις ορισmicroένων αναρχικών και microαρξιστών (που έχουν laquoκαθαρήraquo ταξική ανάλυση βασισmicroένη αποκλειστικά στις πραγmicroατικότητες της βιοmicroηχανικής Ευρώπης του 19ου αιώνα) οι οποίοι κρίνουν τα γεγονότα στη Ροζάβα ψάχνοντας εκεί για ένα laquoπρολεταριάτοraquo που δεν υφίσταται microε την κλασική ∆υτική έννοια[4]

Με αυτή την έννοια η Ιδεολογία laquoευνουχίζειraquo τις ιδέες κάποιου microετατρέποντάς τες σε αποστειρωmicroέναταριχευmicroένα δόγmicroατα τα οποία δεν microπορούν να υπάρξουν πέρα απrsquo την αρχική τους φόρmicroα Οι laquoιδεολογικοποιηmicroένεςraquo ιδέες γίνονται ασύmicroβατες microε πραγmicroατικότητεςπεριβάλλοντα που διαφέρουν απrsquo αυτά που τις γέννησαν και έτσι αχρηστεύονται Η Ιδεολογία εmicroποδίζει τόσο τη θεωρητική έρευνα όσο και τη microετέπειτα από αυτήν δραστηριότητα ∆ηmicroιουργεί microία δογmicroατική αντίληψη της ουτοπίας και αποκλείει οτιδήποτε laquoπαρεκκλίνειraquo ακόmicroα και όταν υπάρχουν κάποιες κοινές αρχές (όπως είδαmicroε παραπάνω στην περίπτωση της Ροζάβα) φτιάχνοντας ένα είδος αυτο-αποξενωτικής ελιτίστικης υποκουλτούρας

Εποmicroένως η Ιδεολογία γίνεται πιο πολύ αυτο-εκφραστική παρά εργαλειακή Μεταmicroορφώνεται σε συγκεκριmicroένη ταυτότητα που συχνά χρησιmicroεύει ως δικαιολογία για παραίτηση από τις ευρείες κοινωνικές υποθέσεις ∆ηmicroιουργεί έναν δικό της κύκλο ιδιοτέλειας ανοιχτό κυρίως σε οmicroοϊδεάτες (που microοιράζονται την ίδια ιδεολογία) οι οποίοι αποmicroακρύνουν εκουσίως τον εαυτό τους από θεσmicroίσεις και κοινωνικά δίκτυα που θα microπορούσαν ενδεχοmicroένως να επηρεάσουν[5] Όπως υπογραmicromicroίζει ο Jona-than Matthew Smucker[] όταν δεν αmicroφισβητούmicroε τις κουλτούρες τα πιστεύω τα σύmicroβολα τις αφηγήσεις κτλ των υφιστάmicroενων θεσmicroίσεων και κοινωνικών δικτύων στα οποία ανήκουmicroε αποmicroακρυνόmicroαστε από

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Επανεξετάζοντας το σημασιακό

πλαίσιοYavor Tarinski

Μετάφραση Ιωάννα Μαραβελίδη

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Πράγmicroατι εξαρτόmicroαστε απrsquo τα περιβάλλοντα microέσα στα οποία ζούmicroε όmicroως είmicroαστε και οι δηmicroιουργοί των πολιτικών και κοινωνικών microας κατασκευών

και άρα microπορούmicroε να τα αλλάξουmicroε αν είmicroαστε τόσο αποφασισmicroένοι

Mary Dietz[1]

21Acirc

την πηγή και τη δύναmicroη που ενυπάρχει σε αυτά Για χάρη ενός άθλιου microικρού κλαmicroπ ακτιβιστών χαρίζουmicroε ολόκληρο χωράφι Αφήνουmicroε στους αντιπάλους microας τα πάντα

Εξαιτίας του microη-σηmicroασιακού πλαισίου η Ιδεολογία microπορεί να ιδωθεί ως κοmicromicroάτι του σηmicroερινού κυρίαρχου φαντασιακού που βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και έχει ανάγκη να χωρίζει τα πάντα σε laquoβολικάraquo και τακτοποιηmicroένα κουτάκια δηλαδή σε αυστηρούς κοινωνικούς και πολιτικούς ρόλους δηmicroιουργώντας και ενδυναmicroώνοντας έτσι τις ταυτότητες παρά τις ιδέες Στο βιβλίο της laquoΗ ανάδυση του κοινωνικού χώρουraquo η Kristin Ross περιγράφει πώς κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κοmicromicroούνας ο Catulle Mendegraves (αντιπροσωπεύοντας την προ-κοmicromicroούνας εποχή) δεν λυπάται πραγmicroατικά για την πτώση της παραγωγής αλλά αντίθετα το άγχος του πηγάζει απrsquo την επίθεση στην ταυτότητα αφού οι υποδηmicroατοποιοί άρχισαν να φτιάχνουν αντί για παπούτσια οδοφράγmicroατα[6] Εντοπίζει αυτή τη γραφειοκρατική λογική της στενής ταυτότητας πίσω στον Πλάτωνα σύmicroφωνα microε τον οποίο σε ένα καλά συγκροτηmicroένο κράτος microία συγκεκριmicroένη δουλειά αποδίδεται σε κάθε άτοmicroο ο υποδηmicroατοποιός είναι πάνω απrsquo όλα κάποιος που δεν microπορεί να είναι και πολεmicroιστής[7]

Ένα χαρακτηριστικό της γραφειοκρατικής λογικής είναι η εγγενής προδιάθεση προς την ιεραρχία αφού κάποιες δουλειές και ρόλοι είναι πιο σηmicroαντικοί από άλλους Ο David

Graeber σε συνέντευξή του για το Περιοδικό laquoΒαβυλωνίαraquo ορίζει την Ιδεολογία ως την ιδέα για την οποία κάποιος πρέπει να δηmicroιουργήσει microία παγκόσmicroια ανάλυση πριν να αναλάβει δράση κάτι που προϋποθέτει ότι η σηmicroασία της πνευmicroατικής πρωτοπορίας (των στενών ideologues-ειδικών) θα πρέπει να διαδραmicroατίζει ηγετικό ρόλο σε κάθε κοινωνικό-πολιτικό κίνηmicroα[8]

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Το σηmicroασιακό πλαίσιο είναι το παν

Προκειmicroένου τα σύγχρονα κοινωνικά κινήmicroατα να καταφέρουν να αmicroφισβητήσουν το υπάρχον σύστηmicroα θα πρέπει να ξεπεράσουν τα όρια του σηmicroερινού φαντασιακού το οποίο βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και τους ξεχωριστούς πολιτικούς ρόλους Στην πράξη αυτό σηmicroαίνει να προχωρήσουν πέρα απrsquo την Ιδεολογία εντοπίζοντας δηλαδή τις επιθυmicroητές αρχές και τα αποτελέσmicroατα και καταβάλλοντας ταυτόχρονα προσπάθειες για την προσαρmicroογή τους στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες Αυτό δεν σηmicroαίνει να αφήσουmicroε κατά microέρος τα ιδανικά microας και να laquoπάmicroε microε το ρεύmicroαraquo αλλά αντιθέτως να προσπαθήσουmicroε να τα microοιραστούmicroε microε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσmicroο που πιθανότατα δεν microοιράζεται την ίδια (ή και καmicroία) Ιδεολογίαδόγmicroαπολιτικό lifestyle Κάνοντας αυτό ερωτήσεις όπως laquoΕίναι ο EZLN αναρχική οργάνωση ή όχιraquo[9] γίνονται παρωχηmicroένες και αντικαθιστούνται από άλλες

22 Acirc

όπως laquoΤι προτείνουν πάνω σε ποια βάση και ποιες αρχές συmicroφωνούmicroε και πώς microε ότι κάνουνraquo κα

Τέλος εξαρτάται απrsquo τους στόχους που θέτουmicroε microε τους αγώνες microας Αν αγωνιζόmicroαστε για κοινωνική απελευθέρωση και αmicroεσοδηmicroοκρατική συmicromicroετοχή δεν microπορούmicroε παρά να προσπαθήσουmicroε να συνδέουmicroε διάφορους αγώνες κινήmicroατα και όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να είmicroαστε ευέλικτοι στον τρόπο που εκφράζουmicroε τις ιδέες microας ανάλογα microε το συνοmicroιλητή που έχουmicroε microπροστά microας Όπως προτείνει ο Aki Orr Μία κοινωνία microπορεί να λειτουργήσει microε Άmicroεση ∆ηmicroοκρατία microόνο αν οι περισσότεροι απrsquo τους πολίτες της θέλουν να αποφασίζουν οι ίδιοι για την πολιτική αφού καmicroία microειοψηφία όσο θετικές και να είναι οι προθέσεις της δεν microπορεί να την επιβάλλει στην κοινωνία[10]

Βήmicroατα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν απrsquo τον Larry Gid-dings ο οποίος αντικατέστησε τον ιδεολογικό όρο laquoαναρχικόraquo microε τον ευρύτερο laquoαντιεξουσιαστικόraquo[11] Έπραξε έτσι αφού συνειδητοποίησε πως είτε αναγνωρίζει τους microη-αναρχικούς αγώνες είτε όχι αυτοί εξακολουθούν να υπάρχουν και αδιαφορώντας για αυτούς επειδή δεν αντικατοπτρίζουν τη δική του θεωρία για ένα laquoχωρίς έθνη-κράτη microέλλονraquo αδιαφορεί επί της ουσίας για την ίδια του την επιθυmicroία για ένα τέτοιο microέλλον Κατέληξε στο συmicroπέρασmicroα πως τα αποκεντρωmicroένα κοινωνικά και οικονοmicroικά συστήmicroατα οργανωmicroένα microε δηmicroοκρατικό microη-κρατικό τρόπο θα έρθουν microόνο microέσα από κοινούς αγώνες διαφόρων κινηmicroάτων και ευρείας κοινωνικής συmicromicroετοχής

Εποmicroένως αντί microιας συνεχούς προσπάθειας ορισmicroού του τι είναι laquoπραγmicroατικόςraquo αναρχισmicroός αποφάσισε να δοκιmicroάσει microια άλλη προσέγγιση να εντοπίσει τα αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά των ήδη υπαρκτών και ποικίλων κοινωνικών κινηmicroάτων και να προσδιορίσει τους κοινούς τους εχθρούς (καταπιεστές) και έτσι να τα ενώσει Για να επιτύχει microια τέτοια σύνδεση οι στενά ιδεολογικές αφηγήσεις έπρεπε να εγκαταλειφθούν και να αντικατασταθούν από microία γενικότερη αντιεξουσιαστική κουλτούρα η οποία microπορεί ταυτόχρονα να καθορίζεται και να καθορίζει το περιβάλλον στο οποίο δηmicroιουργήθηκε

Συmicroπερασmicroατικά

Προχωρώντας πέρα απrsquo την Ιδεολογία δεν σηmicroαίνει παραίτηση απrsquo τις ιδέες και τις αρχές microας αλλά συνεχής επανεκτίmicroηση και εξέλιξή τους Στον φόβο του ότι χωρίς ιδεολογικές ταυτότητες θα απορροφηθούmicroε απrsquo την κυρίαρχη κουλτούρα της πολιτικής απάθειας και του αλόγιστου καταναλωτισmicroού microπορούmicroε να απαντήσουmicroε microε τη δηmicroιουργία microιας ευρείας πολιτικής κουλτούρας αυτεξούσιων ατόmicroων που είναι πρώτα απrsquo όλα λέκτορες των λέξεων και πράττοντες των πράξεων[12] Ένα τέτοιο ευρύ σχέδιο βασισmicroένο όπως προτείνεται απrsquo την Mary Dietz στην αξία του αλληλοσεβασmicroού και της laquoθετικής ελευθερίαςraquo της αυτοκυβέρνησης (και όχι απλώς την laquoαρνητική ελευθερίαraquo της microη-παρέmicroβασης) διατηρεί το αντιεξουσιαστικό πνεύmicroα ενώ επιτρέπει ταυτόχρονα την αλληλεπίδραση microε

microεγάλα κοmicromicroάτια της κοινωνίας και την εφαρmicroογή στην πράξη των ιδεών microας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και σηmicroασιακά πλαίσια Μόνο microια τέτοια προσέγγιση θα microας βοηθήσει να ξεφύγουmicroε απrsquo τον laquoσεκταρισmicroόraquo (microε όλον τον σεπαρατισmicroό και το lifestyle που απορρέει από αυτόν) των πολιτικών κινηmicroάτων που τα στοιχειώνει απrsquo τις αρχές του 20ου αιώνα microέχρι τις microέρες microας

Μετάφραση απrsquo το αρχικό αγγλικό κείmicroενο που βρίσκεται εδώ httpwwwbabyloniagr20150801beyond-ideol-ogy-rethinking-contextuality

_____________________________

Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe1992 Verso Books p792 ldquoListen Anarchistrdquo by David Harvey httpdavidhar-veyorg201506listen-anarchist-by-david-harvey3 ldquoThere is no such thing as situationism which would mean a doctrine of interpretation of existing factsrdquo (Situationist International) from Internationale Situ-ationniste 1 Knabb p454 Mr Anarchist we need to have a chat about colo-nialism httpsroarmagorgessayszapatistas-rojava-anarchist-revolution5 Why We Canrsquot Depend On Activists To Create Change httpwwwalternetorgvisionswhy-we-cant-depend-activists-create-change6 Ross Kristin The Emergence of social space Verso 2008 p147 Ibid p138 Against Ideology httpwwwcrimethinccomtextsrecentfeaturesideologyphp9 Πίσω στο 2002 το αmicroερικάνικο περιοδικό Green An-archy δηmicroοσίευσε ένα επικριτικό άρθρο για το κίνηmicroα των Ζαπατίστας microε τίτλο laquoΟι EZLN δεν είναι αναρχικοίraquo httptheanarchistlibraryorglibraryvarious-authors-willful-disobedience-volume-2-number-710 ldquoAbolish Power Politics Without Politiciansrdquo httpwwwabolish-powerorg11 ldquoWhy Anti-Authoritarianrdquo an essay by Larry Gid-dings httpwwwspunkorgtextsmiscsp000124txt12 Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe Verso Books 1992 p75

23Acirc

Μετά τις microεγάλες διαδηλώσεις της 31ης Μαρτίου στη Γαλλία ενάντια στον νέο ασφαλιστικό νόmicroο του Ολάντ και την επακόλουθη εργασιακή

αποδιάρθρωση ξέσπασε το κίνηmicroα Nuit Debout[1] που κατέκλυσε τις πλατείες της Γαλλίας και διαχύθηκε και σε άλλες πόλεις της ∆υτικής Ευρώπης Από τις πολύmicroορφες εκδηλώσεις αυτού του κινήmicroατος που αυτή τη στιγmicroή βρίσκεται εν εξελίξει και συγκρούεται microε τις κατασταλτικές δυνάmicroεις του γαλλικού κράτους ας δούmicroε microία συmicroβολική πράξη που κάποιοι θα χαρακτήριζαν λεπτοmicroέρεια αλλά φέρει πολιτικές συνδηλώσεις Οι άνθρωποι που συmicromicroετέχουν στο κίνηmicroα αρνήθηκαν από την πρώτη microέρα το επίσηmicroο ηmicroερολόγιο και σε πείσmicroα της κανονικότητας συνεχίζουν να microετράνε ηmicroέρες του Μαρτίου ονοmicroάζοντας την 1η Απρίλη 32α Μάρτη την 2η 33η κοκ Αυτό το νέο laquoΜαρτιανόraquo επαναστατικό ηmicroερολόγιο απηχεί την ανακήρυξη του Έτους 1 και την αντικατάσταση του επίσηmicroου ηmicroερολογίου από τους επαναστάτες του 1789 Είναι microία γαλλική επαναστατική παράδοση η χειρονοmicroία δηmicroόσιας αποκήρυξης του επίσηmicroου ηmicroερολογιακού χρόνου που όσο θεατρική και αν δείχνει φέρνει στο φως τη βαθιά εξάρτηση των κατεστηmicroένων δοmicroών εξουσίας από την επίσηmicroη κοινωνική χρονικότητα τόσο στην ηmicroερολογιακή[2] όσο και στην ιστοριογραφική της διάσταση[3]

Το κίνηmicroα απορρυθmicroίζοντας συmicroβολικά την επίσηmicroη ηmicroερολογιακή χρονικότητα θεσπίζοντας το δικό του ηmicroερολόγιο αυτοκαθορίζεται ως ιστορικό γεγονός και πλατύνει τον χρονικό του ορίζοντα στο απροσδιόριστο Αν η άρνηση του Απρίλη είναι η αρνητική πλευρά της ηmicroερολογιακής επανίδρυσης η αντίσταση στη χρονική κανονικότητα η συνέχιση του Μάρτη είναι η θετική πλευρά αυτής της συmicroβολικής χειρονοmicroίας η αξίωση θέσmicroισης microίας διαφορετικής κοινωνικής χρονικότητας Είναι microια συmicroβολική έκφραση των πραγmicroατικών δηmicroοκρατικών λειτουργιών που γεmicroίζουν τον απελευθερωmicroένο δηmicroόσιο χώρο της πλατείας και συνθέτουν τον κοινό δηmicroόσιο χρόνο Έχουmicroε να κάνουmicroε microε microία αναδηmicroιουργία του δηmicroόσιου ως κοινωνικού και αντικρατικού Φυσικά αυτό δεν αρκεί για να λυγίσει η αντίδραση της κυριαρχίας ή για να εκτροχιαστούν ριζικά οι δυναmicroικές της κανονικότητας όmicroως φανερώνει την αυτοσυνειδησία του κινήmicroατος σαν εξ αρχής δηmicroιουργό του

δικού του ελεύθερου δηmicroόσιου χρόνου

Αν κοιτάξουmicroε στο παρελθόν microπορούmicroε να βρούmicroε πολλά παραδείγmicroατα που υπογραmicromicroίζουν τη στενή εξάρτηση του πολιτικού χρόνου από τον δηmicroόσιο χώρο Κάθε κοινωνία διαρθρώνεται σχηmicroατικά σε τρεις σφαίρες την ιδιωτική σφαίρα την ιδιωτικήδηmicroόσια τη σφαίρα της επικοινωνίας και του πολιτισmicroού και την καθαρά δηmicroόσια σφαίρα τον χώρο της πολιτικής λήψης αποφάσεων Στις κοινωνίες όπου η πολιτική εξουσία ταυτίζεται microε την κρατική ιεραρχία οι δηmicroόσιες λειτουργίες τόσο του πολιτισmicroού όσο και της πολιτικής καθυποτάσσονται στην κρατική εξουσία ενώ ο ιδιωτικός χώρος και χρόνος είτε συστέλλεται και αποmicroονώνεται είτε απορροφάται Το κράτος η διαχωρισmicroένη εξουσία καταχράται το δηmicroόσιο ως κρατικό

Στην παραδοσιακή Κίνα ο αυτοκράτορας ήταν ωροκράτορας και κάθε καινούργιος αυτοκράτορας εγκαινίαζε την αρχή του microε την ανακήρυξη του δικού του ιδιαίτερου ηmicroερολογίου που σηmicroατοδοτούσε τη βασιλεία του Ο χρόνος της Κίνας ήταν ο χρόνος του αυτοκράτορα microέχρι την ήττα της Κίνας στον πόλεmicroο του Οπίου (1842) και το βίαιο άνοιγmicroά της στη δυτική επικυριαρχία και τη δυτική χρονοmicroετρία

Ο Lewis Mumford (Technics and Civilisation) γράφει laquoΤο ρολόι είναι ένα microέσο που microας επιτρέπει όχι microόνο να ξέρουmicroε την ώρα αλλά να συγχρονίζουmicroε τις ανθρώπινες δραστηριότητες Το ρολόι και όχι η ατmicroοmicroηχανή είναι η κοmicroβική microηχανή της σύγχρονης βιοmicroηχανικής εποχήςraquo Αν το microηχανικό ρολόι που microετράει τον χρόνο microέσω της παλινδροmicroικής ταλάντωσης εξυπηρετεί τη βιοmicroηχανική κατάτmicroηση του κοινωνικού χρόνου σε ισοmicroερή διαστήmicroατα microέτρησης τόσο της παραγωγικότητας όσο και της αξίας το σπέρmicroα της επινόησής του βρίσκεται σε microία προβιοmicroηχανική χρονική πειθαρχία

Η καταρχήν κατάτmicroηση της ηmicroέρας σε ισόποσες ώρες ήταν επίτευγmicroα του microοναστικού κινήmicroατος και της οργάνωσης των microοναστηριακών κοινοβίων Η ρύθmicroιση των ωρών βάσει του λειτουργικού της προσευχής (κατάτmicroηση του 24ώρου σε τρίωρα) υπήρξε η πρώτη πειθαρχική κανονιστικότητα που επιβλήθηκε στον κοινωνικό χρόνο και η πρώτη απόπειρα microέτρησης του χρόνου ανεξάρτητα από τις κοινωνικές

Πολιτικός Χρόνος και ∆ημόσιος ΧώροςΟ ρόλος της σύγχρονης

αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας

Αλέξανδρος Σχισmicroένος

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

24 Acirc

δραστηριότητες της αγροτικής ζωής Το ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εξέφρασε την πολιτική ανεξαρτησία και αργότερα ηγεmicroονία των microοναστηριών επί των αγροτικών κοινοτήτων του Μεσαίωνα Το καmicroπαναριό έγινε ο ρυθmicroιστής του δηmicroόσιου χρόνου ενώ ο δηmicroόσιος χώρος είχε περιοριστεί στις εκκλησιαστικές αυλές

Όταν η πολιτική εξουσία microεταφέρθηκε στις πόλεις στον ύστερο Μεσαίωνα κατά την περίοδο της επινόησης του microηχανικού ρολογιού (γύρω στον 13ο αιώνα) το νέο σύmicroβολο του δηmicroόσιου χρόνου εmicroφανίστηκε πρώτα σε καmicroπαναριά και έπειτα στους πύργους των αρχόντων καθώς η εξουσία έγειρε προς το κοσmicroικό Το microηχανικό ρολόι στέκεται ανάmicroεσα στον φεουδαρχικό και τον πρωτοκαπιταλιστικό κόσmicroο σαν γέφυρα και πραγmicroάτωση των νέων σηmicroασιών Στη βιοmicroηχανική νεωτερικότητα η microέτρηση του χρόνου έγινε πιο ακριβής και η κατάτmicroηση πολλαπλασιάστηκε microέχρι να φτάσουmicroε στα πικοδευτερόλεπτα (10-46 δευτερόλεπτα) Η αυτονόmicroηση και κυριαρχία των οικονοmicroικών δραστηριοτήτων επί των υπολοίπων κοινωνικών λειτουργιών η επικράτηση του καπιταλιστικού φαντασιακού και η πρωτοκαθεδρία της παραγωγής microετασχηmicroάτισε την κοινωνική οργάνωση microε όρους χρονικής microετρησιmicroότητας Όmicroως οι microάχες ενάντια στην καπιταλιστική πειθαρχία απελευθέρωσαν κατά περιόδους τον δηmicroόσιο χώρο αναδεικνύοντας τη συλλογική δηmicroοκρατική πολιτική microέσα από κοινωνικές εξεγέρσεις επαναστάσεις και υπερβάσεις Η διαρκής συmicroπλοκή και η σύγκρουση microεταξύ της κρατικής και οικονοmicroικής εξουσίας και των κοινωνιών είναι microία συmicroπλοκή και σύγκρουση επί του δηmicroόσιου χρόνου και του δηmicroόσιου χώρου

Το microηχανικό ρολόι όταν έγινε πλέον φορητό ρολόι τσέπης και χειρός απελευθέρωσε τη microέτρηση του χρόνου προς όφελος του ατόmicroου Καθένας απέκτησε τη microέτρηση του ιδιωτικού του χρόνου Όmicroως αυτή η εξατοmicroίκευση δεν σήmicroαινε κάποια αδιανόητη εξατοmicroίκευση του κοινωνικού χρόνου αλλά την αποικιοποίηση του προσωπικού χρόνου από τους κυρίαρχους καθορισmicroούς και microετρήσεις που ήδη οργάνωναν τον παραγωγικό δηmicroόσιο χρόνο

Η πρόσφατη microετατροπή του κράτους σε επιχείρηση σηmicroαδεύει την παραχώρηση του δηmicroόσιου κρατικοποιηmicroένου χώρου στο ιδιωτικό κεφάλαιο την πλήρη ιδιωτικοποίησή του Παράλληλα σηmicroαδεύει τη δηmicroοσιοποίηση του ιδιωτικού χρόνου υπό τον τρόπο του προϊόντος καθώς η εξίσωση του χρόνου microε το χρήmicroα θεmicroελιώδης αρχή της παραγωγής καθολικεύεται σε εξίσωση του χρήστη microε το προϊόν Η παγκοσmicroιοποίηση της πληροφορίας και των προϊόντων προσφέρει την προβολή του ιδιωτικού αυτού χρόνου σε παγκόσmicroιο επίπεδο σε microία παράδοξη δηmicroόσια microοναξιά Από την άλλη η παγκόσmicroια απελευθέρωση της πληροφορίας δηmicroιουργεί ρωγmicroές στην κυρίαρχη κοινωνική χρονικότητα και κανονικότητα καθώς οι σηmicroασίες διατρέχουν τα πορώδη κοινωνικά δίκτυα πέρα από τους κυρίαρχους περιορισmicroούς

Μέσα σε αυτή την συνθήκη ο πολιτικός χρόνος γίνεται laquoπυκνόςraquo microοιάζει να διαστέλλεται και να συστέλλεται ανάλογα microε την κοινωνική αναδηmicroιουργία και υπεράσπιση

του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Όταν τίθεται το ερώτηmicroα του δηmicroόσιου χρόνου ως ερώτηmicroα της πολιτικής εξουσίας οι κρατικιστικές συλλογικότητες και κόmicromicroατα αριστερά και δεξιά έχουν microια έτοιmicroη απάντηση Ο διαχωρισmicroός της τακτικής από τη στρατηγική στηρίζεται στην ταύτιση Κράτους και Εξουσίας και επιτρέπει τον εργαλειακό διαχωρισmicroό των microέσων από τους σκοπούς τον ιδεολογικό διαχωρισmicroό της πράξης από τη θεωρία τον πολιτικό διαχωρισmicroό της κοινωνίας από την κυβέρνηση Θέτει την αρχή της κατάληψης της κρατικής εξουσίας σαν απώτερο στόχο της πολιτικής Ο συλλογικός χρόνος των κρατικιστικών συλλογικοτήτων οmicroοιάζει microε τον δηmicroόσιο χρόνο των κρατικών οντοτήτων υπόκειται στους microυστικούς ρυθmicroούς microιας στεγανοποιηmicroένης γραφειοκρατίας Για τις κρατικιστικές πολιτικές συλλογικότητες είτε της αριστεράς είτε της δεξιάς η ταύτιση κράτους και εξουσίας σηmicroαίνει την ταύτιση του δηmicroόσιου microε το κρατικό Το βλέπουmicroε αυτό σε κάθε προγραmicromicroατική αριστερή δήλωση

Αντιθέτως microία αντιεξουσιαστική συλλογικότητα αρνείται ρητά την κατάληψη της κατεστηmicroένης εξουσίας Έτσι αρνείται την ίδια την ταύτιση του Κράτους και της Εξουσίας και αρνείται την ταύτιση δηmicroόσιου και κρατικού Όmicroως αυτό σηmicroαίνει πως δεν microπορεί να αποβλέπει στην ίδια laquoαπόδοσηraquo της πολιτικής της δραστηριότητας στην οποία αποβλέπουν οι αριστερές οργανώσεις Πρέπει επίσης να στοχαστούmicroε την αντιεξουσιαστική συλλογικότητα δυναmicroικά εν τω χρόνω καθώς δεν έχει τις γραφειοκρατικές κανονικότητες των στατικών αριστερών οργανώσεων Μπορούmicroε έτσι να διαπιστώσουmicroε κάποια ερωτήmicroατα που εmicroφανίζονται στη δυναmicroική της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας όσο αυτή διαρκεί microέσα στον χρόνο και εξαιτίας του χρόνου

Ένα ερώτηmicroα τίθεται από τον πλουραλισmicroό των microορφών οργάνωσης που microπορεί να περιέχει ή να δηmicroιουργήσει microία ανοιχτή αντιεξουσιαστική συλλογικότητα Καθώς δεν αποτελούν γραφειοκρατικά όργανα διαφορετικές θεmicroατικές συνελεύσεις microπορούν να κατακερmicroατίσουν τις δραστηριότητες microίας συλλογικότητας τόσο σε επιmicroέρους θέmicroατα όσο και σε επιmicroέρους συmicromicroαχίες microε άλλες πολιτικές δυνάmicroεις βάσει κοινών θεmicroατικών

Ένα δεύτερο ερώτηmicroα τίθεται από τις microετατοπίσεις νοήmicroατος και σηmicroασιών microέσα στον χρόνο καθώς η πολιτική πράξη τίθεται υπό κριτική Το πρόβληmicroα microπαίνει από την τριβή ανάmicroεσα στην υπεράσπιση του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας και την κριτική στην ιδεολογία Παρόλο που το ένα ουσιαστικά εmicroπεριέχει το άλλο δηλαδή το πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας εmicroπεριέχει την κριτική του ιδεολογικού εγκλεισmicroού η αmicroφισβήτηση δεν microπορεί να φτάσει ως την αmicroφισβήτηση της αmicroφισβήτησης χωρίς να καταρρεύσει η θεmicroελιώδης βάση αξιών που συγκροτούν την αντιεξουσιαστική θέσmicroιση

Ένα τρίτο ερώτηmicroα τίθεται από το ίδιο το πέρασmicroα του χρόνου που φέρνει microία ιστορικοποίηση και microία ανάστροφη ιζηmicroατοποίηση στους κόλπους της συλλογικότητας Παρατηρείται συχνά microία ένταση ανάmicroεσα σε laquoπαλιούςraquo και laquoνεώτερουςraquo ανάmicroεσα στην εmicroπειρία και στην καινοτοmicroία στη microέθοδο και τον πειραmicroατισmicroό από την οποία πηγάζουν

25Acirc

διάφορες κατηγορίες περί laquoάτυπης ιεραρχίαςraquo Παρότι αυτή η φράση είναι αντίφαση στους όρους καθώς είναι ίδιον της ιεραρχίας να είναι τυπική η πραγmicroατικότητα δείχνει ότι συχνά laquoπαλαιοίraquo και laquoέmicroπειροιraquo σχηmicroατίζουν ένα απολιθωmicroένο τείχος που εmicroποδίζει τη δηmicroιουργικότητα laquoνεώτερωνraquo και laquoάπειρωνraquo να εκφραστεί όπως κάποτε είχαν εκφραστεί οι πρώτοι απουσία ιστορίας Ενώ στις κρατικιστικές συλλογικότητες η εmicroπειρία τυποποιείται (microέσω της ρητής ιεραρχίας) και ανακεφαλαιώνεται ως αυθεντία στην αντιεξουσιαστική συλλογικότητα θεmicroελιωmicroένη στην άρνηση κάθε πολιτικής αυθεντίας η εmicroπειρία έρχεται συχνά σε αντιφατική σύγκρουση microε τη δηmicroιουργική απείθεια της καινοτοmicroίας

Με ποιον τρόπο microπορεί microια αντιεξουσιαστική συλλογικότητα να υπερβεί αυτά τα ερωτήmicroατα Φυσικά δεν υπάρχει σταθερή απάντηση όmicroως ίσως microια απάντηση βρεθεί στον απεγκλωβισmicroό του πολιτικού της χρόνου microέσω της σύνδεσής του microε την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Φυσικά αυτή η αναδηmicroιουργία υπερβαίνει την ίδια την συλλογικότητα αφού αφορά την κοινωνία

Για να γίνει αυτή η σύνδεση microέσα στον χρόνο και να διαρκέσει η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να είναι ανοιχτή αmicroεσοδηmicroοκρατική και ανανεώσιmicroη Η ανανέωση της εmicroπειρίας microέσω της πράξης σηmicroαίνει την ανακεφαλαίωση της γνώσης και της πείρας που παράγει η πράξη microέσω της θεωρίας Η πράξη προηγείται της θεωρίας όmicroως η πράξη πρέπει να καταγραφεί

να ερευνηθεί να διαλευκανθεί θεωρητικά Η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να δηmicroιουργήσει θεσmicroούς παιδείας και αναπαραγωγής των σηmicroασιών Θεσmicroούς διάδρασης microε τη συλλογική πολιτική πράξη αλλά και το ευρύτερο κοινωνικοϊστορικό πεδίο Οι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι είναι τέτοιες microορφές και ήδη υπερβαίνουν τη συλλογικότητα από τη δράση της οποίας δηmicroιουργούνται

Μπορούmicroε ίσως σχηmicroατικά να ερευνήσουmicroε τον πολιτικό χρόνο της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας σε τέσσερις στιγmicroές Όλες εmicroπεριέχουν και προϋποθέτουν τη δηmicroόσια σύγκρουση microε τις κατεστηmicroένες εξουσίες

Η πρώτη στιγmicroή όταν η συλλογικότητα ανοίγεται προς την κοινωνία περιλαmicroβάνει την αρχική διάνοιξη ενός ευρύτερου περιβάλλοντος επιρροής Η δηmicroιουργία ελεύθερων κοινωνικών χώρων αποτελεί το όριο αυτής της στιγmicroής Αν το όριο δεν ξεπεραστεί microέσω του ανοίγmicroατος στην ευρύτερη κοινωνία πέραν της συλλογικότητας τότε οι χώροι γίνονται αυτοαναφορικοί και αργά ή γρήγορα καταρρέουν εσωτερικά

Αν το όριο ξεπεραστεί τότε περνάmicroε στην επόmicroενη στιγmicroή που microπορεί να συmicroβεί microόνο microε την κοινωνία δηλαδή πέραν της συλλογικότητας δείγmicroα πως η δράση της συλλογικότητας ξεπερνάει την ίδια την συλλογικότητα Περιλαmicroβάνει τη συνδηmicroιουργία δικτύων αλληλεγγύης επικοινωνίας και δράσης

26 Acirc

τοπικής περιφερειακής και παγκόσmicroιας εmicroβέλειας Σηmicroαίνει τη δηmicroιουργία ενός περιορισmicroένου ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης

Έπεται η διάνοιξη του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου που προϋποθέτει τη ρήξη microε τους κρατικούς και κεφαλαιοκρατικούς microηχανισmicroούς και τη δηmicroόσια πολιτική ανυπακοή Είναι το πρώτο βήmicroα για την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου microε την κοινωνία από την κοινωνία Το δεύτερο βήmicroα είναι η ρητή αυτοθέσmicroιση η δηmicroιουργία θεσmicroών microέσω της ρητής διαβούλευσης που να πραγmicroατώνουν τις σηmicroασίες της αυτονοmicroίας σε κοινωνικές λειτουργίες και η πλήρης ρήξη microε το κράτος

Θα microπορούσαmicroε να φανταστούmicroε τη ρητή αυτοθέσmicroιση αν θεωρήσουmicroε ένα αυτάρκες τοπικό δίκτυο που να microην υπόκειται σε κρατική ή καπιταλιστική δικαιοδοσία και φορολόγηση Εκφράζει έναν βασικό διχασmicroό microεταξύ ελεύθερων κοινοτήτων και του κράτους όmicroως όχι microία αυτόνοmicroη κοινωνία Σηmicroαίνει την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης Όmicroως αυτό δεν είναι πλήρης κοινωνική αυτονοmicroία δεν εξαντλεί τον

ορίζοντα του προτάγmicroατος

Για να θεωρηθεί αυτόνοmicroη microία κοινωνία πρέπει να έχει πλήρη δυνατότητα ρητής αυτοθέσmicroισης των κεντρικών θεσmicroών της δηλαδή της πολιτικής της δικαιοσύνης της παιδείας Πρέπει να είναι ικανή να θεσmicroίζει τους ισχύοντες νόmicroους microε ρητή δηmicroόσια διαβούλευση microε πολίτευmicroα την άmicroεση δηmicroοκρατία Αυτό προϋποθέτει την καταστροφή του κράτους και την υποταγή της οικονοmicroίας στην κοινωνική αυτονοmicroία Σηmicroαίνει επίσης την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός πλήρους δηmicroόσιου χωρο-χρόνου κεντρικής πολιτικής απόφασης και πράξης

Όπως έλεγε κάποτε και ο Καστοριάδης ίσως απέχουmicroε πολύ από αυτό Ίσως όχι

______________________

1 Σε ελεύθερη microετάφραση laquoΑγρύπνιαraquo2 Ο κυκλικός χρόνος του ετήσιου ηmicroερολογίου3 Ο γραmicromicroικός κυκλικός ή σπειροειδής χρόνος της επίσηmicroης ιστορικής αφήγησης

27Acirc

Ο πόλεmicroος η δυστυχία η microιζέρια και η εκmicroετάλλευση χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο υ ν ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο ν παγκοσmicroιοποιηmicroένο κόσmicroο Υπάρχουν τόσοι λόγοι να

αναζητάς καταφύγιο σε ένα βασίλειο laquoεκτόςraquo ένα microέρος χωρίς την πειθαρχία και τον έλεγχο της σηmicroερινής αναδυόmicroενης Αυτοκρατορίας ή ακόmicroη κάποιες υπερβατικές ή υπερφυσικές αρχές και αξίες που microπορούν να καθοδηγήσουν τις ζωές microας και στις οποίες να βασίζεται η πολιτική microας δράση Μια πρώτη συνέπεια της παγκοσmicroιοποίησης όmicroως είναι η δηmicroιουργία ενός κοινού κόσmicroου ενός κόσmicroου που καλώς ή κακώς όλοι microοιραζόmicroαστε ένας κόσmicroος όπου δεν υπάρχει laquoεκτόςraquo Μαζί microε τους microηδενιστές πρέπει να αναγνωρίσουmicroε ότι παρά το πόσο έξοχα και microε δριmicroύτητα της ασκούmicroε κριτική είmicroαστε προορισmicroένοι να microένουmicroε σε αυτόν τον κόσmicroο όχι microόνο υποκείmicroενοι στις δυνάmicroεις της κυριαρχίας αλλά και microολυσmicroένοι από τις διαφθορές του Πρέπει να εγκαταλείψουmicroε όλα τα όνειρα για πολιτική καθαρότητα και

laquoυψηλές αξίεςraquo που θα microας επέτρεπαν να microείνουmicroε απέξω Μια τέτοια microηδενιστική αναγνώριση όmicroως πρέπει να είναι microόνο το εργαλείο ένα σηmicroείο περάσmicroατος προς την αναζήτηση ενός εναλλακτικού σχεδίου Σε αυτό το βιβλίο διατυπώνουmicroε ένα ηθικό σχέδιο την ηθική microιας δηmicroοκρατικής πολιτικής δράσης εντός και ενάντια στην Αυτοκρατορία Ερευνούmicroε τι είναι τα κινήmicroατα και οι πρακτικές του πλήθους και τι microπορούν να γίνουν έτσι ώστε να ανακαλύψουmicroε τις κοινωνικές σχέσεις και τις θεσmicroικές microορφές microιας πιθανής παγκόσmicroιας δηmicroοκρατίας ldquoΗγεmicroονοποίησηrdquo είναι η διαδικασία του πλήθους που microαθαίνει την τέχνη της αυτο-κυβέρνησης και επινοεί δηmicroοκρατικές microορφές κοινωνικής οργάνωσης microε διάρκεια

Μια δηmicroοκρατία του πλήθους είναι νοητή και δυνατή microόνο όταν όλοι microοιραζόmicroαστε τα κοινά Με τον όρο laquoκοινάraquo εννοούmicroε πρώτα από όλα τον κοινό πλούτο του υλικού κόσmicroου ndashτον αέρα το νερό

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Η Ηγεμονοποίηση του ΠλήθουςAntonio Negri and Michael

HardtΜετάφραση Σοφία Παπαγιαννάκη

laquoΟι άνθρωποι έχουν microόνο τον βαθmicroό ελευθερίας που το θράσος τους κερδίζει από τον φόβοraquoStendhal Η Ζωή του Ναπολέοντα

laquoPower to the peacefulraquoMichael Franti Bomb the World

28 Acirc

τα φρούτα της γης και όλη της γενναιοδωρία της φύσηςndash τα οποία στα κλασσικά ευρωπαϊκά πολιτικά κείmicroενα συχνά φέρονται να είναι η κληρονοmicroιά της ανθρωπότητας στο σύνολό της που πρέπει να microοιράζεται σε όλους Θεωρούmicroε επίσης κοινά και πιο σηmicroαντικά τα αποτελέσmicroατα της κοινωνικής παραγωγής τα οποία είναι αναγκαία για κοινωνική αλληλεπίδραση και επιπλέον παραγωγή όπως γνώσεις γλώσσες κώδικες πληροφορία επιρροές και ούτω καθεξής Αυτή η αντίληψη για τα κοινά δεν τοποθετεί την ανθρωπότητα χωριστά από τη φύση ούτε ως αυτή που την εκmicroεταλλεύεται ή ως θεmicroατοφύλακά της αλλά εστιάζει περισσότερο στις πρακτικές της αλληλεπίδρασης της φροντίδας και της συγκατοίκησης σε έναν κοινό κόσmicroο προάγοντας τις ευεργετικές και περιορίζοντας τις επιβλαβείς microορφές των κοινών Στην εποχή της παγκοσmicroιοποίησης τα ζητήmicroατα της συντήρησης την παραγωγής και της διανοmicroής των κοινών microε αυτές τις έννοιες και εντός οικολογικών και σοσιο-οικονοmicroικών πλαισίων γίνονται όλο και περισσότερο κεντρικά

Με τις παρωπίδες των σύγχρονων κυρίαρχων ιδεολογιών όmicroως είναι δύσκολο να δούmicroε τα κοινά παρόλο που είναι παντού τριγύρω microας Νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές πολιτικές ανά τον κόσmicroο επεδίωξαν τις πρόσφατες δεκαετίες να ιδιωτικοποιήσουν τα κοινά microετατρέποντας προϊόντα του πολιτισmicroού ndashγια παράδειγmicroα την πληροφορία τις ιδέες και ακόmicroη είδη ζώων και φυτώνndash σε ιδιωτική περιουσία Λέmicroε από κοινού microε πολλούς άλλους ότι τέτοιες ιδιωτικοποιήσεις πρέπει να συναντήσουν αντίσταση Η καθιερωmicroένη οπτική όmicroως θεωρεί ότι η microόνη εναλλακτική στο ιδιωτικό είναι το κρατικό αυτό που διοικείται κι ελέγχεται από το κράτος και άλλες κυβερνητικές αρχές ως τα κοινά να είναι άσχετα ή εξαλειmicromicroένα Είναι αλήθεια βέβαια ότι microέσω microιας χρόνιας διαδικασίας περιφράξεων η επιφάνεια της γης έχει σχεδόν πλήρως διαιρεθεί microεταξύ δηmicroόσιας και ιδιωτικής ιδιοκτησίας microε αποτέλεσmicroα συστήmicroατα κοινοκτηmicroοσύνης της γης όπως αυτή των αυτοχθόνων πολιτισmicroών της Αmicroερικής και της Ευρώπης του microεσαίωνα να έχουν καταστραφεί Κι ακόmicroη όmicroως τόσα πολλά από τον κόσmicroο microας είναι κοινά ανοιχτά προσβάσιmicroα από όλους και ανεπτυγmicroένα χάρη στην ενεργή συmicromicroετοχή Η γλώσσα για παράδειγmicroα όπως τα συναισθήmicroατα και οι χειρονοmicroίες είναι στο microεγαλύτερο microέρος τους κοινά και πράγmicroατι αν η γλώσσα ήταν ιδιωτική ή κρατική ndashτο οποίο θα συνέβαινε αν microεγάλα τmicroήmicroατα λέξεων φράσεων ή microέρη του λόγου υπόκεινταν σε ιδιωτική ιδιοκτησία ή σε κρατικό έλεγχοndash η γλώσσα θα έχανε τη δύναmicroη της έκφρασης της δηmicroιουργικότητας και της επικοινωνίας Αυτό το παράδειγmicroα δεν έχει σκοπό να καθησυχάσει τους αναγνώστες λέγοντας ότι οι κρίσεις που δηmicroιουργούνται από τον ιδιωτικό ή τον κρατικό έλεγχο δεν είναι τόσο κακές όσο φαίνονται αλλά περισσότερο για να βοηθήσει τους αναγνώστες να αρχίσουν να επαναθεωρούν την οπτική τους αναγνωρίζοντας τα κοινά που υπάρχουν και τι microπορούν αυτά να κάνουν Αυτό είναι το πρώτο βήmicroα στην προσπάθεια να κερδίσουmicroε πίσω και να επεκτείνουmicroε τα κοινά και τη δυναmicroική τους

Η φαινοmicroενικά microοναδική εναλλακτική microεταξύ του ιδιωτικού και του κρατικού αντιστοιχεί σε microια εξίσου ολέθρια εναλλακτική microεταξύ καπιταλισmicroού και σοσιαλισmicroού Συχνά θεωρείται ότι η microόνη θεραπεία από τα κακά της καπιταλιστικής κοινωνίας είναι η κρατική ρύθmicroιση και κεϋνσιανή καιή σοσιαλιστική οικονοmicroική

διαχείριση και αντίστροφα οι ασθένειες του σοσιαλισmicroού υποτίθεται ότι γιατρεύονται microόνο από την ατοmicroική ιδιοκτησία και τον καπιταλιστικό έλεγχο Ο σοσιαλισmicroός και ο καπιταλισmicroός όmicroως κάποιες φορές έχουν αναmicroειχθεί microεταξύ τους και κάποιες άλλες έτυχαν πικρών συγκρούσεων είναι και τα δυο καθεστώτα που βασίζονται στην ιδιοκτησία και αποκλείουν τα κοινά Η πολιτική πρόταση θέσmicroισης των κοινών που αναπτύσσουmicroε σε αυτό το βιβλίο περικόπτει διαγώνια αυτές τις λανθασmicroένες εναλλακτικές ndashούτε ιδιωτικό ούτε κρατικό ούτε καπιταλιστής ούτε σοσιαλιστήςndash και ανοίγει νέους ορίζοντες στην πολιτικήΟι σύγχρονες microορφές καπιταλιστικής ανάπτυξης και συσσώρευσης στην πραγmicroατικότητα παρά την συνεχή τους τάση προς ιδιωτικοποίηση των πόρων και του πλούτου παραδόξως καθιστούν δυνατές και επιπλέον απαιτούν επέκταση των κοινών Το κεφάλαιο φυσικά δεν είναι καθαρή microορφή κυριαρχίας αλλά κοινωνική σχέση και βασίζεται για την επιβίωση και την ανάπτυξή του στις παραγωγικές υποκειmicroενικότητες που βρίσκονται εντός του αλλά είναι ανταγωνιστικές Μέσω των διαδικασιών της παγκοσmicroιοποίησης το κεφάλαιο όχι microόνο συγκεντρώνει όλη τη γη υπό την εξουσία του αλλά επίσης δηmicroιουργεί επενδύει και εκmicroεταλλεύεται την κοινωνική ζωή στο σύνολό της ρυθmicroίζοντας τη ζωή σύmicroφωνα microε τις ιεραρχίες της οικονοmicroικής αξίας Στις καινούριες κυρίαρχες microορφές παραγωγής που εmicroπλέκουν πληροφορία κώδικες γνώση εικόνες και συναισθήmicroατα για παράδειγmicroα οι παραγωγοί αξιώνουν έναν υψηλό βαθmicroό ελευθερίας καθώς επίσης και ανοιχτή πρόσβαση στα κοινά ιδιαίτερα στις κοινωνικές microορφές τους όπως τα δίκτυα επικοινωνίας οι τράπεζες πληροφοριών και τα πολιτιστικά δίκτυα Η καινοτοmicroία στις τεχνολογίες του διαδικτύου για παράδειγmicroα εξαρτάται ευθέως από την πρόσβαση στις κοινές πηγές κώδικα και πληροφορίας καθώς και στη δυνατότητα διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης microε τους άλλους σε δίκτυα που δεν υπόκεινται σε περιορισmicroούς Και πιο γενικά όλες οι microορφές παραγωγής σε αποκεντρωmicroένα δίκτυα είτε οι τεχνολογίες πληροφορικής εmicroπλέκονται είτε όχι απαιτούν ελευθερία και πρόσβαση στα κοινά Επιπλέον το περιεχόmicroενο τους ndashσυmicroπεριλαmicroβανοmicroένου ιδεών εικόνων και επιρροώνndash αναπαράγεται εύκολα και για αυτόν τον λόγο τείνουν να γίνουν κοινά και αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε microορφή νοmicroικών και οικονοmicroικών προσπαθειών να ιδιωτικοποιηθούν ή να τεθούν υπό κρατικό έλεγχο Η microετάβαση έχει ήδη ξεκινήσει η σύγχρονη καπιταλιστική παραγωγή για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της ανοίγει τη δυνατότητα και θέτει τις βάσεις για ένα κοινωνικό και οικονοmicroικό σύστηmicroα που έχει τις ρίζες του στα κοινά

Το επίκεντρο της βιοπολιτικής παραγωγής βλέπουmicroε να οπισθοχωρεί σε έναν υψηλότερο βαθmicroό αφαίρεσης δεν πρόκειται για παραγωγή υλικών αγαθών για τα υποκείmicroενα όπως η παραγωγή προϊόντων συχνά γίνεται αντιληπτή αλλά για παραγωγή της ίδιας της υποκειmicroενικότητας Αυτό είναι το έδαφος από το οποίο το ηθικό και πολιτικό microας πλάνο πρέπει να καθορίζεται Αλλά πώς η δεοντολογική παραγωγή microπορεί να στεριώσει στο κινούmicroενο έδαφος της παραγωγής υποκειmicroενικότητας που συνεχώς microεταmicroορφώνει καθιερωmicroένες αξίες και υποκείmicroενα Ο Gilles Deleuze συλλογιζόmicroενος πάνω στην αντίληψη του Michel Foucault για το dispositif (οι υλικοί κοινωνικοί συναισθηmicroατικοί και γνωστικοί microηχανισmicroοί ή εργαλεία

29Acirc

της παραγωγής της υποκειmicroενικότητας) ισχυρίζεται laquoΑνήκουmicroε στα dispositifs και δρούmicroε εντός τουςraquo Αν δρούmicroε εντός τους όmicroως ο ηθικός ορίζοντας πρέπει να αναπροσανατολισθεί από το ταυτοτικό στο γίγνεσθαί Το ζήτηmicroα laquoδεν είναι τι είmicroαστε αλλά τι είmicroαστε σε διαδικασία να γίνουmicroε ndash αυτό είναι το Άλλο το να γίνουmicroε άλλοιraquo Μια κεντρική σκηνή πολιτικής δράσης σήmicroερα ιδωmicroένη από αυτή την πλεονεκτική οπτική συνεπάγεται αγώνα ενάντια στον έλεγχο η την αυτονοmicroια της παραγωγης της υποκειmicroενικοτητας Το πλήθος δηmicroιουργείται συνθέτοντας στον κοινό τόπο τις microοναδικές υποκειmicroενικότητες που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία

Συχνά ανακαλύπτουmicroε ότι το λεξιλόγιο πολιτικών όρων που χρησιmicroοποιούmicroε είναι ανεπαρκές για να αποδώσει τις νέες συνθήκες και δυνατότητες του σύγχρονου κόσmicroου Μερικές φορές εφευρίσκουmicroε νέους όρους για να ανταποκριθούmicroε σε αυτή την πρόκληση αλλά πιο συχνά ψάχνουmicroε να αναβιώσουmicroε και να αναζωογονήσουmicroε παλιές πολιτικές έννοιες που δεν χρησιmicroοποιούνται πλέον επειδή φέρουν ισχυρό ιστορικό υπόβαθρο και επειδή διαρρηγνύουν τις συmicroβατικές αντιλήψεις για τον υπάρχοντα κόσmicroο και τον θέτουν υπό νέα οπτική ∆υο τέτοιες έννοιες που παίζουν ιδιαίτερα σηmicroαντικό ρόλο σε αυτό το βιβλίο είναι η φτώχεια και ο έρωτας Οι φτωχοί ήταν microια διαδεδοmicroένη πολιτική έννοια στην Ευρώπη τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα έως τον δέκατο έβδοmicroο αιώνα αλλά ενώ προσπαθούmicroε αρκετά να microάθουmicroε κάτι από αυτές τις ιστορίες δεν ενδιαφερόmicroαστε για το τι έχουν γίνει οι φτωχοί σήmicroερα Σκεφτόmicroενοι microε όρους φτώχειας έχουmicroε το υγιές αποτέλεσmicroα πρώτα από όλα της αmicroφισβήτησης των παραδοσιακών ταξικών προσδιορισmicroών και αναγκαζόmicroαστε να διερευνήσουmicroε microε φρέσκια microατιά πώς η ταξική σύνθεση έχει αλλάξει και να δούmicroε το microεγάλο εύρος των παραγωγικών δραστηριοτήτων των ανθρώπων microέσα και έξω από τις microισθολογικές σχέσεις Βλέποντάς το microε αυτόν τον τρόπο οι φτωχοί ορίζονται όχι από την έλλειψη τύχης αλλά από τη δυνατότητα Οι φτωχοί οι microετανάστες και οι επισφαλώς εργαζόmicroενοι (αυτοί που δεν έχουν σταθερή εργασία) συχνά εκλαmicroβάνονται ως εξαίρεση αλλά στην πραγmicroατικότητα αν και υποδεέστεροι είναι εντελώς ενταγmicroένοι στους καθολικούς ρυθmicroούς βιοπολιτικής παραγωγής Τα χρηmicroατοοικονοmicroικά στατιστικά microπορούν να συλλάβουν microόνο την κατάσταση της φτώχειας microε αρνητικούς όρους αλλά όχι microε τους όρους της ζωής των γλωσσών των κινηmicroάτων ή των δυνατοτήτων καινοτοmicroίας που δηmicroιουργούν Η δική microας πρόκληση θα είναι να βρούmicroε τρόπους να microεταφράσουmicroε την παραγωγικότητα και τη δυνατότητα των φτωχών σε δύναmicroη

Ο Walter Benjamin microε τη χαρακτηριστική του κοmicroψότητα και ευφυΐα αντιλαmicroβάνεται την αλλαγή της έννοιας της φτώχειας ήδη από τη δεκαετία του 1930 Εντοπίζει τη microετατόπιση microε έναν microηδενιστικό τρόπο microέσω της εmicroπειρίας αυτών που έγιναν microάρτυρες της καταστροφής πιο συγκεκριmicroένα της καταστροφής που προκλήθηκε από τον 1ο Παγκόσmicroιο Πόλεmicroο που έφερε όλους σε microια κοινή κατάσταση Ο Benjamin βλέπει τη δυναmicroική microιας νέας θετικής microορφής βαρβαρότητας γεννηmicroένη από τα ερείπια του παρελθόντος laquoΣε τι βοηθάει η φτώχεια εmicroπειρίας τον βάρβαρο Τον εξαναγκάζει να ξεκινήσει από το microηδέν˙ να κάνει microια νέα αρχή˙ να ξεκινήσει microε λίγα και να χτίσει τα περαιτέρωraquo Η laquoβάρβαρηraquo παραγωγικότητα των φτωχών ξεκινά να φτιάχνει

τον κοινό κόσmicroο

Ο έρωτας παρέχει έναν άλλο δρόmicroο για να διερευνήσουmicroε τη δυναmicroική και την παραγωγικότητα των κοινών Ο έρωτας είναι ο τρόπος να ξεφύγουmicroε από τη microοναξιά του ατοmicroικισmicroού αλλά όχι όπως η σύγχρονη ιδεολογία microας υποδεικνύει για να αποmicroονωθούmicroε ξανά στην ιδιωτική ζωή του ζευγαριού ή της οικογένειας Για να φτάσουmicroε σε έναν πολιτικό ορισmicroό του έρωτα που τον αναγνωρίζει ως κεντρικό στην παραγωγή των κοινών αγαθών και στην παραγωγή της κοινωνικής ζωής πρέπει να δραπετεύσουmicroε από τις περισσότερες σύγχρονες ερmicroηνείες του όρου επαναφέροντας και δουλεύοντας microε κάποιες παλιότερες Ο Σωκράτης για παράδειγmicroα αναφέρει στο Συmicroπόσιο ότι σύmicroφωνα microε την ∆ιοτίmicroα τη laquoδασκάλα του στον έρωταraquo ο έρωτας γεννήθηκε από την πενία και την εφευρετικότητα Καθώς προσπαθεί να επεξεργαστεί τι του δίδαξε ισχυρίζεται ότι ο έρωτας ρέπει φυσικά προς το ιδανικό για να πετύχει την οmicroορφιά και τον πλούτο κι έτσι ικανοποιεί την επιθυmicroία Οι Γαλλίδες και Ιταλίδες φεmicroινίστριες υποστηρίζουν ωστόσο ότι ο Πλάτωνας παρουσιάζει τελείως λάθος την ∆ιοτίmicroα Μας οδηγεί όχι προς την laquoεξάχνωσηraquo της φτώχιας και την επιθυmicroία στην πληρότητα της οmicroορφιάς και του πλούτου αλλά προς τη δύναmicroη να ορίζεσαι από τις διαφορές Η αντίληψη της ∆ιοτίmicroας microας δίνει έναν νέο ορισmicroό του πλούτου που επεκτείνει την αντίληψή microας για τα κοινά και δείχνει προς microια διαδικασία απελευθέρωσης

Καθώς η φτώχια και ο έρωτας microπορούν να φαίνονται πολύ αδύναmicroα ώστε να καθαιρέσουν τις υπάρχουσες κυρίαρχες δυνάmicroεις και να αναπτύξουν ένα πλάνο για τα κοινά χρειάζεται να δώσουmicroε έmicroφαση στο στοιχείο της ισχύος που τα ζωντανεύει Αυτό εν microέρει είναι πνευmicroατική δύναmicroη Ο Immanuel Kant για παράδειγmicroα νοεί τον ∆ιαφωτισmicroό microε τους όρους της δύναmicroης που microπορεί να εξορίσει τους laquoφανατισmicroούςraquo που έχουν σαν αποτέλεσmicroα τον θάνατο της φιλοσοφίας και επιπλέον microπορεί να κερδίσει παρά την αστυνόmicroευση της σκέψης Ο Jacques Derrida ακολουθώντας τον ldquoδιαφωτισmicroένοrdquo Kant τοποθετεί τη λογική πίσω στη δύναmicroη της αmicroφιβολίας και αναγνωρίζει το επαναστατικό πάθος της λογικής καθώς αναδύεται από τα περιθώρια της ιστορίας Πιστεύουmicroε επίσης ότι αυτή η πνευmicroατική δύναmicroη απαιτείται για ξεπεράσουmicroε τον δογmicroατισmicroό και τον microηδενισmicroό αλλά επιmicroένουmicroε στην ανάγκη να συmicroπληρωθεί microε φυσική δύναmicroη και πολιτική δράση Ο έρωτας χρειάζεται δύναmicroη για να κατακτήσει τις κυρίαρχες δυνάmicroεις και να διαλύσει τους διεφθαρmicroένους θεσmicroούς τους πριν microπορέσει να φτιάξει έναν καινούριο κόσmicroο κοινού πλούτου

Το κείmicroενο αποτελεί πρόλογο απ΄το βιβλίο των Michael Hardt amp Antonio Negri Commonwealth The Belknap Press of Harvard University Press 2009

30 Acirc

Το 2004 ο Κούρδος ηγέτης Oumlcalan απηύθυνε επιστολή στον Murray Bookchin από το κελί της φυλακής του όπου είχε microελετήσει το έργο του Αmicroερικανού

ριζοσπάστη στοχαστή Σήmicroερα η αλληλογραφία τους δηmicroοσιεύεται για πρώτη φορά

Στη φυλακή ο Ocalan εντρύφησε στα ριζοσπαστικά microετακοmicromicroουνιστικά συγγράmicromicroατα αναζητώντας έναν νέο δρόmicroο για την επόmicroενη ηmicroέρα Γνωστός για την ακόρεστη δίψα του για βιβλία οι επιλογές του συχνά διέρρεαν στον τουρκικό και κουρδικό τύπο όταν άρχισε να διαβάζει microετά microανίας το έργο Murray Bookchin Ως το 2004 ο Heider και άλλοι υπέρmicroαχοι του αγώνα που δίνει ο Ocalan ένοιωσαν ότι είχε έρθει η κατάλληλη στιγmicroή για να τον φέρουν σε επαφή microε τον ηλικιωmicroένο Bookchin Η καθιέρωση κάποιας microορφής διαλόγου είχε για εκείνους καθοριστική σηmicroασία όπως ανέφερε ο Heider στην Huffington Post καθώς οι συντηρητικοί των κύκλων των Κούρδων ασκούσαν πίεση προς την κατεύθυνση το κίνηmicroα να εγκαταλείψει δια παντός οποιονδήποτε προοδευτικό λόγο

Έγραψαν στην Biehl

Στις 11 Απριλίου πέντε ηmicroέρες αφότου έλαβε την επίσηmicroη επιστολή του Ocalan ο Bookchin απάντησε microε τη βοήθεια της Biehl Στην ηλικία των 83 ο Bookchin είχε ήδη από καιρό επιδείξει περιέργεια για τους Κούρδους και είχε γράψει για τον αγώνα τους στα προσωπικά του ηmicroερολόγια όπως ανέφερε η κόρη του Έγραψε στον Ocalan ότι δεν του ήταν γνώριmicroες όλες οι πτυχές του αγώνα του PKK -και για αυτό επέρριπτε ευθύνες στον laquoτοπικιστικό τύποraquo των ΗΠΑ- και ότι ήταν τόσο ηλικιωmicroένος που έπρεπε να καταβάλλει microεγάλη προσπάθεια ακόmicroα και για να γράφει αλλά ότι χαιρόταν για την επαφή

laquoΕίmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά microε τον τρόπο microου και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroαταraquo έγραψε ο Bookchin στον Ocalan laquoΣας ζητώ να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστηraquo

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

Μπούκτσιν - ΟτσαλάνΜετάφραση Μαριέττα Σιmicroεγιάτου

Αναφορές για την ύπαρξη της αλληλογραφίας του Bookchin microε τον Ocalan έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά η Huffington Post απέκτησε πρόσβαση στο σύνολο των κρυmicromicroένων εγγράφων που διατηρούνταν και σήmicroερα τα δηmicroοσιεύει για πρώτη φορά microε την άδεια του Murray Bookchin Trust της Biehl και του Heider (Καmicroία από τις πηγές ωστόσο δεν είχε το αρχικό microήνυmicroα από τον Heider και τον Oliver Kontny έναν ακόmicroα δικηγόρο του Ocalan)

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 Απριλίου 2004]Αγαπητέ Reimar Heider

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας της 6ης Απριλίου Θα ξέρετε ότι είmicroαι ένας αρκετά ηλικιωmicroένος άνδρας (83 ετών) που microετά βίας περπατώ λόγω οστεοαρθρίτιδας και καρδιακών παθήσεων Σας το λέω αυτό για να δικαιολογηθώ γιατί συχνά καθυστερώ να απαντήσω σε επιστολές ειδικά σε e-mail Θα πρέπει επίσης να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι οι άνθρωποι που διατείνονται ότι microιλούν εκ microέρους microου δεν εκφράζουν απαραίτητα τα λεγόmicroενά microου ndash microε εξαίρεση τη σύντροφό microου Janet Biehl microε την οποία microοιράζοmicroαι την ίδια διεύθυνση e-mail και microε την οποία συζώ (παρακαλώ κρατήστε το e-mail της)

Όπως και η πλειοψηφία των Αmicroερικανών αλίmicroονο γνωρίζω πολύ λίγα για το PPK και τον Abdullah Ocalan παρόλο που

Αλληλογραφία

31Acirc

θυmicroάmicroαι στις ειδήσεις τη στιγmicroή της σύλληψής του πριν από αρκετά χρόνια Χάρη στον τοπικισmicroό που δείχνει ο τύπος οι Αmicroερικανοί έχουν ελάχιστη ενηmicroέρωση σχετικά microε τα κουρδικά ζητήmicroατα (Ακόmicroα και οι Κούρδοι του Ιράκ περιφρονούνται σε microεγάλο βαθmicroό από τους πολεmicroικούς ανταποκριτές microας) Μόλις πριν από λίγες ηmicroέρες πληροφορήθηκα ότι ο κ Ocalan έχει καταδικαστεί σε θάνατο εδώ και πέντε χρόνια και βρίσκεται τώρα σε συνθήκες πλήρους αποmicroόνωσης Ειλικρινά ελπίζω να αντεπεξέρχεται microε σθένος σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση

Μιλάmicroε ωστόσο γερmicroανικά κι έτσι δεν χρειάζεται να προβληmicroατίζεστε εάν καταλαβαίνουmicroε τις επιστολές που microας στέλνετε στα γερmicroανικά Μπορείτε να microου τις στέλνετε σε όποια γλώσσα θέλετε εγώ όmicroως είmicroαι αναγκασmicroένος να απαντώ στα αγγλικά Λόγω της κατάρρευσης της υγείας microου και ιατρικών προβληmicroάτων δυστυχώς δεν γράφω γρήγορα

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι παρόλο που ήmicroουν από τους ιδρυτές του Institute for Social Ecology microαζί microε τον Dan Chodorkoff κάπου τριάντα χρόνια πριν στο Vermont η σχολή από τότε έχει διαφοροποιηθεί κατά πολύ και δεν εκφράζει microε συνέπεια τις απόψεις microου Ένα microέρος του ανθρώπινου δυναmicroικού της έχει microετατοπιστεί προς αναρχικές απόψεις που εγώ θεωρώ παιδιάστικες και ανενηmicroέρωτες και τις οποίες δεν συmicromicroερίζοmicroαι καθόλου Σας το λέω αυτό για να σας ζητήσω να microου γράφετε απευθείας στη διεύθυνση email της Janet όπου τουλάχιστον η ιδιωτική αλληλογραφία microου είναι απαλλαγmicroένη από παρεmicroβάσεις από αυτά τα laquoελευθεριακάraquo παιδιά

Όσον αφορά τη δράση microου δραστηριοποιούmicroαι στην αmicroερικανική αριστερά εδώ και περίπου εβδοmicroήντα χρόνια ως διοργανωτής του εργατικού κινήmicroατος και ως δάσκαλος Με λίγα λόγια είmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroατα Τα βιβλία microου Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ και τα δυο χρονολογούνται στη δεκαετία του rsquo80 Επιπλέον θα πρέπει να ξέρετε ότι Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ έχει microεταφραστεί microόνο εν microέρει στα γερmicroανικά (νοmicroίζω όmicroως ότι η τουρκική microετάφραση είναι πλήρης) Έχω γράψει επίσης βιβλία και άρθρα σχετικά microε την ιδέα του ελευθεριακού κοινοτισmicroού του συνοmicroοσπονδισmicroού τη σηmicroασία της πολιτικής σε αντιδιαστολή microε τον κοινοβουλευτισmicroό και τα microαθήmicroατα που microας διδάσκει η επαναστατική παράδοση (Πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα βιβλίο τεσσάρων τόmicroων για το τελευταίο αυτό θέmicroα και ο τρίτος τόmicroος θα δηmicroοσιευτεί τον επόmicroενο microήνα από τον εκδοτικό οίκο Continuum στο Λονδίνο) Τα γραπτά αυτά ndashειδικά Η ΑΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ το οποίο έχει microεταφραστεί

στα γερmicroανικά και τουρκικάndash microπορεί να σας ενδιαφέρουν όπως και τον κ Ocalan Αυτά τα πιο πρόσφατα γραπτά έχουν προκαλέσει microεγάλο ενδιαφέρον στη Λατινική Αmicroερική τη Σκανδιναβία καθώς και άλλα microέρη της Ευρώπης και την Αυστραλία

Πολλά πεδία microένει να διερευνηθούν πράγmicroα που η υγεία και η ηλικία microου δεν microου επιτρέπουν Εάν επιθυmicroείτε να συνεχίσετε να microου γράφετε θα σας ζητήσω να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστη όπως εγώ Θα ήθελα να εκφράσω τη βαθύτατη συmicroπαράστασή microου στον κ Ocalan

ΦιλικάMurray Bookchin131 Main Street apt 301 Burlington VT 05401 USAΤηλ (802) 863-4545 jbiehltogethernet

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[5 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Murray Bookchin

Με χαρά σας πληροφορούmicroε ότι έπειτα από την αλληλογραφία microας ενηmicroερώσαmicroε τους δικηγόρους υπεράσπισης του κ Ocalan στην Ιστανmicroπούλ σχετικά microε το περιεχόmicroενο της επιστολής σας Ένα microέλος της οmicroάδας υπεράσπισης ο κ Aydinkaya ανέφερε microε συντοmicroία το ζήτηmicroα στον κ Ocalan κατά την τελευταία συνάντησή τους Ο κ Ocalan φαίνεται να χάρηκε πολύ για το ενδιαφέρον σας και ζήτησε από τους εκπροσώπους του να σας απαντήσουν άmicroεσα Στέλνει εγκάρδιους χαιρετισmicroούς και δηλώνει ότι οι δυο συγγραφείς που τον έχουν απορροφήσει το τελευταίο διάστηmicroα είστε εσείς και ο Immanuel Wallerstein Ο κ Ocalan τόνισε ότι πιστεύει ότι έχει αποκτήσει καλή γνώση των ιδεών σας Μάλιστα αναφέρθηκε στον εαυτό του ως έναν laquoκαλό microαθητήraquo σας Ζήτησε από τους δικηγόρους του να σας στείλουν το τελευταίο χειρόγραφό του το συντοmicroότερο δυνατό Πρόκειται για ένα χειρόγραφο που microόλις προετοίmicroασε για την ακρόαση της υπόθεσής του στις 9 Ιουνίου 2004 ενώπιον του τmicroήmicroατος microείζονος σύνθεσης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ∆ικαιωmicroάτων του Ανθρώπου Τη microετάφραση του εγγράφου στα αγγλικά έχει αναλάβει microια εταιρεία στην Τουρκία και ελπίζουmicroε να microπορέσουmicroε να σας στείλουmicroε ένα αντίγραφο του κειmicroένου ως τον Ιούνιο

Ο κ Ocalan είπε ότι λυπάται που υπάρχουν ορισmicroένες ελλείψεις στην τουρκική microετάφραση των τεσσάρων βιβλίων σας τα οποία έχει διαβάσει και ότι υπήρχαν ορισmicroένα σηmicroεία στα οποία διαφωνεί microε τις ιδέες σας Αυτό που τόνισε ωστόσο ήταν ότι ανυποmicroονεί να συνεχίσει να παρακολουθεί τη σκέψη σας και να τη βοηθήσει να βρει πρόσφορο έδαφος

32 Acirc

όσον αφορά την εφαρmicroογή της στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής Θα ήθελε να σας διαβεβαιώσει ότι δεν θα πρέπει να προβληmicroατίζεστε πολύ για την έλλειψη εκτίmicroησης που δείχνουν ορισmicroένοι νεότεροι οπαδοί όσον αφορά τη διακριτικότητα και τη δυναmicroική της σκέψης σας εφόσον το κουρδικό κίνηmicroα ελευθερίας είναι αποφασισmicroένο να υλοποιήσει επιτυχώς τις ιδέες σας Πρόσθεσε επίσης πως πιστεύει ότι τα τρία βιβλία που έχει γράψει στη φυλακή ως σύνολο θα microπορούσαν να δώσουν κάποιες απαντήσεις στα θεωρητικά και πρακτικά αδιέξοδα που δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει η Μαρξιστική Θεωρία τα τελευταία 150 χρόνια ∆ηλώνει τώρα ξεκάθαρα ότι πιστεύει ότι είναι θεωρητικά αβάσιmicroο να εκλαmicroβάνεται η δηmicroιουργία του κράτους στην Πρώιmicroη Μεσοποταmicroία ως microια laquoαναπόφευκτηraquo εξέλιξη που υπαγορεύεται από ιστορικές νοmicroοτέλειες laquoαπαραίτητες για την ανθρώπινη πρόοδοraquo Στο νέο αυτό χειρόγραφο ο κ Ocalan επαναξιολογεί ορισmicroένα από τα προηγούmicroενα επιχειρήmicroατά του σχετικά microε τη microετάβαση από τη νεολιθική στην πρώιmicroη κοινωνία ιερατικού κράτους και θέτει ορισmicroένες απίστευτα πρωτότυπες απόψεις σχετικά microε τις επιστηmicroολογικές συνέπειες της θεωρίας του χάους στις ιστορικές και κοινωνικές microελέτες καθώς και τις πολιτικές προοπτικές που προέρχονται από τις θεωρητικές ιδεολογικοποιήσεις της ανθρώπινης ιστορίας ∆ιερευνά τόσο τις επιπτώσεις που αυτό έχει στη δική του αντίληψη για την ιστορία της Μεσοποταmicroίας όσο και τα πολιτικά συmicroπεράσmicroατα στα οποία έχει οδηγηθεί από το προηγούmicroενο έργο του εγκαταλείποντας έτσι εντελώς το πρότυπο της οικοδόmicroησης κράτους ως το στόχο των απελευθερωτικών διεργασιών Αναπτύσσει επίσης διεξοδικά την ιδέα microιας οικοδηmicroοκρατικής κοινωνίας και την πρακτική υλοποίηση του ελευθεριακού κοινοτισmicroού στο Κουρδιστάν

Τόνισε ωστόσο ότι αυτό δεν είναι και ούτε θα microπορούσε να είναι το έργο ενός ακαδηmicroαϊκού αλλά ενός ανθρώπου που αναζητά πρακτικούς τρόπους διεξόδου από την κρίση που βιώνει η Μέση Ανατολή και οι Κούρδοι Εξέφρασε έντονη κριτική για τον δυτικό λόγο και επεσήmicroανε ότι η δική του προσέγγιση πάντα θα διέπεται από microια σύγχρονη εκ νέου ανάγνωση του παραδοσιακού λόγου της Μέσης Ανατολής Παρά τις προφανείς δυσκολίες στην επικοινωνία microε τον κ Ocalan microε microεγάλη χαρά θα σας βοηθήσουmicroε να συνεχίσετε τη microεταξύ σας επικοινωνία

Αναmicroένουmicroε νέα σαςΜε θερmicroούς χαιρετισmicroούςReimar HeiderOliver Kontny

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[9 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Reimar

Σας ευχαριστώ που microου microεταφέρετε τα σχόλια του κ Oca-lan Χαίροmicroαι που θεωρεί ότι οι ιδέες microου σχετικά microε τον ελευθεριακό κοινοτισmicroό βοηθούν στον προβληmicroατισmicroό σχετικά microε ένα microελλοντικό πολιτικό σώmicroα των Κούρδων

Εκτιmicroώ επίσης τις προσπάθειές σας ως διαmicroεσολαβητή σε έναν διάλογο microεταξύ του κ Ocalan και εmicroένα Σας παρακαλώ να καταλάβετε ότι είmicroαι ένας πολύ ασθενικός 83χρονος ∆εν είmicroαι σε θέση πια να κάθοmicroαι microπροστά σε έναν υπολογιστή για ώρες και να γράφω άρθρα ούτε καν επιστολές Ακόmicroα και η ανάγνωση για λίγες ώρες την ηmicroέρα microου είναι δύσκολη (Ακόmicroα και για αυτή τη σύντοmicroη επιστολή χρειάστηκα τη βοήθεια της Janet) Είmicroαι αναγκασmicroένος να περνώ microεγάλο microέρος του χρόνου microου στο κρεβάτι Εποmicroένως δεν είmicroαι σε θέση να συνεχίσω εκτεταmicroένο θεωρητικό διάλογο microε τον κ Ocalan στο βαθmicroό που θα το ήθελα και στην καλύτερη περίπτωση microπορώ να παρέχω σύντοmicroες microόνο και ελλιπείς απαντήσεις Πολύ λυπάmicroαι για αυτή την απώλεια αλλά ολοένα και περισσότερο συmicroβιβάζοmicroαι microε το αναπόφευκτο των γερατειών και της θνητότητας

Ο κ Ocalan φαίνεται να θέλει να υπογραmicromicroίσει το γεγονός ότι πρέπει να αντλεί γνώση και από άλλες διανοητικές πηγές εκτός από τις δικές microου ιδιαίτερα της Μέσης Ανατολής ∆ιαβεβαιώστε τον ότι θα προβληmicroατιζόmicroουν ιδιαίτερα εάν δεν αξιοποιούσε πλήρως και αυτές τις διαφορετικές πηγές

Μεταφέρετε παρακαλώ στον κ Ocalan τις θερmicroότερες ευχές microου Προσδοκώ microια microέρα ο κουρδικός λαός να microπορέσει να δηmicroιουργήσει microια ελεύθερη ορθολογική κοινωνία που θα δώσει τη δυνατότητα να ανθίσει εκ νέου η οξύνοια αυτού του λαού Είναι τυχεροί που έχουν έναν ηγέτη microε τα χαρίσmicroατα του κ Ocalan να τους καθοδηγεί

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςMurray Bookchin

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[10 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Janet Biehl αγαπητέ Murray Bookchin

Θα θέλαmicroε να σας ενηmicroερώσουmicroε ότι η ευγενική επιστολή σας microε τα θετικά σχόλια για τον κ Ocalan διαβάστηκε στο microεταξύ κατά τη 2η γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το οποίο πραγmicroατοποιήθηκε στα βουνά του Κουρδιστάν αυτό το καλοκαίρι και έλαβε πολύ θετικές αντιδράσεις

Οι συνθήκες φυλάκισης του κ Ocalan δεν έχουν βελτιωθεί και microάλιστα οι δυνατότητες επικοινωνίας του microε τον έξω κόσmicroο ή ακόmicroα και microε τους δικηγόρους και την οικογένειά του έχουν τώρα περιοριστεί ακόmicroα περισσότερο Εποmicroένως η ανταλλαγή

33Acirc

σκέψεων microέσα από τα τείχη του κελιού της φυλακής του καθίσταται όλο και πιο δύσκολη Ωστόσο σε αρκετές από τις σπάνιες συναντήσεις microε τους δικηγόρους του προτείνει και πάλι τα βιβλία του Murray Bookchin ειδικά το laquoUrbanization without CitiesΑστικοποίηση χωρίς Πόλειςraquo

Σας έχουmicroε ήδη στείλει microέρος του βιβλίου του που γράφτηκε το 2003 όπου αναφέρεται στην αναδιοργάνωση του κοmicroουναλισmicroού στις κουρδικές πόλεις και τα κουρδικά χωριά Στο τελευταίο βιβλίο του το οποίο φέτος δηmicroοσιεύτηκε στα τουρκικά δίνει περισσότερη βάση στην άνοδο της ιεραρχίας στην ανθρώπινη κοινωνία και τονίζει τον πατριαρχικό χαρακτήρα του ιεραρχικού και ταξικού πολιτισmicroού Παρουσιάζει ένα microοντέλο πολιτισmicroού που δεν εστιάζει microόνο στην ταξική πάλη αλλά βλέπει τη laquoφυσική κοινωνίαraquo ως τον αντίπαλο της ταξικής κοινωνίας διαχρονικά Η laquoφυσικήraquo κοινωνία εκδηλώνεται microε τη microορφή εθνικών οmicroάδων ταξικών κινηmicroάτων και θρησκευτικών και φιλοσοφικών συσπειρώσεων που υπερασπίζονται την ελευθερία τους Κατά την άποψή του η καθυπόταξη των γυναικών παίζει σηmicroαντικότατο ρόλο στην καθυπόταξη ελεύθερων ατόmicroων ∆ίνει εποmicroένως microια ευρύτερη περιγραφή της διαδικασίας που οδηγεί στη

δηmicroιουργία του πατριαρχικού συστήmicroατος

Το βιβλίο περιλαmicroβάνει επίσης microια πολύ ξεκάθαρη κριτική του κλασικού δογmicroατικού microαρξισmicroού στον οποίο ο κ Ocalan παραδέχεται ότι είχε προσκολληθεί για πάρα πολύ καιρό Ασκεί ιδιαίτερα κριτική στην προσέγγιση του υπαρκτού σοσιαλισmicroού ως προς τη βία την εξουσία και το κράτος Μια επαναστατική οmicroάδα που δεν διαφέρει ριζικά από τους αντιπάλους της ως προς τα θέmicroατα αυτά είναι καταδικασmicroένη να απορροφηθεί από το σύστηmicroα όπως και ο υπαρκτός σοσιαλισmicroός αφοmicroοιώθηκε από τον καπιταλισmicroό

Θεωρεί το κίνηmicroα των γυναικών το πιο σηmicroαντικό επαναστατικό κίνηmicroα του 20ου αιώνα καθώς η ανάλυση που θέτει για τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών σε όλες τις σφαίρες της κοινωνίας και ειδικότερα των κοινωνικών επιστηmicroών έχει αποκαλύψει πολύ περισσότερες από τις ουσιαστικές συγκρούσεις που αναδύονται στην κοινωνία από οποιαδήποτε άλλη σχολή σκέψης στο παρελθόν

Στα έργα του ο κ Ocalan συχνά αναφέρεται σε ιδέες όπως οικολογική κοινωνία και ελευθεριακός κοινοτισmicroός αν και

34 Acirc

επισηmicroαίνει διαφορετικά σηmicroεία από εσάς Murray Book-chin

Αγαπητή Janet

Από ότι γνωρίζουmicroε για τις εκδόσεις σας οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν ακόmicroα microεταφραστεί στα τουρκικά microπορεί κι εσείς να ενδιαφέρεστε για microια συζήτηση ή microια κριτική των απόψεων του κ Ocalan Ξέρουmicroε ότι είναι δεκτικός στην κριτική ιδιαίτερα εφόσον οι δυνατότητές του να συζητά τις σκέψεις του είναι εξαιρετικά περιορισmicroένες λόγω της κράτησής του σε αποmicroόνωση εδώ και έξι περίπου χρόνια

Στο Κουρδιστάν έχει αρχίσει να αναδύεται από τη δεκαετία του rsquo80 ένα κίνηmicroα γυναικών που σήmicroερα έχει πάρει σηmicroαντικές διαστάσεις Η εξέλιξη του κινήmicroατος των γυναικών συνδέεται άmicroεσα microε τον απελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων και τις προσπάθειες του κ Ocalan Οι συζητήσεις του microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών σχετικά microε τη θέση των γυναικών στην κοινωνία τον έχουν επηρεάσει σε microεγάλο βαθmicroό ενώ οι σκέψεις του αποτελούν αντικείmicroενο έντονης συζήτησης εντός του κινήmicroατος γυναικών σήmicroερα

Οι εξόριστες Κούρδες γυναίκες στην Ευρώπη ενδιαφέρονται έντονα για τη δηmicroιουργία microιας γέφυρας που θα συνδέει τις συζητήσεις που γίνονται στα βουνά και τις πόλεις του Κουρδιστάν microε τα κινήmicroατα και τους ακτιβιστές σε άλλα microέρη του κόσmicroου Το κίνηmicroα Κούρδων γυναικών στη Γερmicroανία όπου ζουν οι περισσότεροι εξόριστοι Κούρδοι διοργάνωσε λοιπόν το Πρώτο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Γυναικών αυτό το καλοκαίρι για να ανοίξει τη συζήτηση σχετικά microε τις προοπτικές του κουρδικού απελευθερωτικού αγώνα και του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία Στις συζητήσεις σχετικά microε την ειρήνη και τη βία κατά των γυναικών συmicromicroετείχαν γυναίκες από διάφορες χώρες Το σύνθηmicroα του φεστιβάλ ήταν laquoΟι γυναίκες περνούν τα σύνορα και συσπειρώνονταιraquo Το 2005 το κεντρικό θέmicroα του 2ου φεστιβάλ θα είναι η οικολογία Θα θέλαmicroε να προσκαλέσουmicroε γυναίκες από όλες τις γωνιές του κόσmicroου και αναρωτιόmicroαστε εάν εσείς καταρχήν θα ενδιαφερόσασταν να συmicromicroετέχετε στις συζητήσεις microας

Biehl προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Uta Schneiderbanger και αγαπητέ Reimar Heider

Με microεγάλη χαρά ακούσαmicroε ότι τα σχόλια του Murray Bookchin διαβάστηκαν στη δεύτερη γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το περασmicroένο καλοκαίρι ενώ προκαλεί ικανοποίηση το γεγονός ότι πολλοί Κούρδοι σήmicroερα βλέπουν θετικά τις ιδέες του

Σας ευχαριστούmicroε πολύ για την επιστολή σας της 10ης

∆εκεmicroβρίου και σας παρακαλώ συγχωρήστε microε για την καθυστερηmicroένη απάντηση Καθυστέρησα γιατί ο Murray είπε ότι ήθελε ο ίδιος να σας γράψει και πιστεύω ότι η επιθυmicroία του αυτή ήταν ειλικρινής αλλά microέχρι τώρα η υγεία του δεν του το έχει επιτρέψει

Για εmicroάς η συνέχιση της αλληλογραφίας microαζί σας (όπως και microε όλους τους άλλους) ήταν δύσκολη καθώς η υγεία του Murray χειροτερεύει Οι πόνοι λόγω οστεοαρθρίτιδας αυξάνονται Παίρνει αναλγητικά βέβαια αλλά είναι επιλογή του να περιορίζει τη χρήση τους ώστε να microην επηρεάζουν τις νοητικές λειτουργίες του Βρίσκεται λοιπόν σε microια συνεχή microάχη microε τον πόνο πράγmicroα που του ρίχνει πολύ το ηθικό Σύντοmicroα φτάνει τα 84 και συχνά νοιώθει ότι βρίσκεται σε σύγχυση ανίκανος να κατανοήσει ακόmicroα και απλές συζητήσεις Ως ο άνθρωπος που τον φροντίζει αλλά και σύντροφός του αυτό είναι ίσως το δυσκολότερο πράγmicroα που έχω να αντιmicroετωπίσω ∆ιατηρεί ωστόσο τη σωστή κρίση του το πνεύmicroα του διατηρεί ακόmicroα τη ζεστασιά την ανοιχτή φύση και την αγάπη του ενώ τον τελευταίο καιρό γοητεύεται ιδιαίτερα από τις ειδήσεις που ακούει για τους Κούρδους και τα κουρδικά ζητήmicroατα Έχετε γίνει για εκείνον ένας φάρος στα χρόνια της παρακmicroής του

Με τιmicroά πολύ η πρόσκλησή σας να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις για την οικολογία microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών Πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου έγραψα ένα βιβλίο που επέκρινε τον laquoοικοφεmicroινισmicroόraquo για την αντιδραστική φύση του Από τότε ο laquoοικοφεmicroινισmicroόςraquo έχει εκλείψει από τον λόγο των κινηmicroάτων (αν και ορισmicroένοι ακαδηmicroαϊκοί από όσο καταλαβαίνω ακόmicroα αmicroφιταλαντεύονται σχετικά) Από τότε δεν έχω εmicroπλακεί πολύ microε το φεmicroινιστικό κίνηmicroα καθώς προτιmicroούσα να εργάζοmicroαι ως υπέρmicroαχος της κοινωνικής οικολογίας

Σήmicroερα θα έλεγα ότι δεν έχω ιδιαίτερη πολιτική δράση καθώς απασχολούmicroαι microε τη φροντίδα του ηλικιωmicroένου Murray Καθώς έχει αποσυρθεί από την πολιτική έχω κι εγώ περιορίσει τις δραστηριότητές microου ώστε να microπορώ να τον φροντίζω Εποmicroένως δεν νοmicroίζω ότι θα microπορούσα να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις σας πολύ συχνά ή να κάνω κάποια ουσιαστική συmicroβολή Σας ευχαριστώ πάντως για την πρόσκληση και εύχοmicroαι οι συζητήσεις σας να είναι παραγωγικές

Θα σας microεταφέρω άmicroεσα οτιδήποτε microπορέσει να γράψει ο Murray σε εσάς και στον Ocalan Παρακαλώ δώστε του τους θερmicroότερους χαιρετισmicroούς microας

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςJanet BiehlBurlington Vermont

Πηγή httpwwwhuffingtonpostcomentrysyrian-kurds-murray-bookchin_us_5655e7e2e4b079b28189e3df

35Acirc

Η αντίσταση των Κούρδων γυναικών λειτουργεί χωρίς ιεραρχία και κυριαρχία και είναι microέρος microιας ευρύτερης κοινωνικής microεταmicroόρφωσης και απελευθέρωσης

Οι ισχυροί θεσmicroοί ανά τον κόσmicroο λειτουργούν microέσω της δοmicroής του κράτους το οποίο έχει το απόλυτο microονοπώλιο πάνω στη λήψη αποφάσεων την οικονοmicroία και τη χρήση βίας Την ίδια στιγmicroή microας λένε πως η βία που επικρατεί σήmicroερα είναι ο λόγος για τον οποίο το κράτος χρειάζεται να microας προστατεύει από τους εαυτούς microας Οι κοινότητες που αποφασίζουν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους απέναντι στην αδικία καθίστανται παράνοmicroες Απλά ρίξτε microια microατιά

στον γενικό ορισmicroό της τροmicroοκρατίας η χρήση βίας από microη κρατικούς φορείς για πολιτικούς σκοπούς

Πόσο microάλλον όσον αφορά την κρατική τροmicroοκρατία Ως αποτέλεσmicroα οι γυναίκες η κοινωνία και η φύση microένουν απροστάτευτες όχι microόνο φυσικά αλλά και κοινωνικά οικονοmicroικά και πολιτικά Εν τω microεταξύ οι πανταχού παρόντες microηχανισmicroοί κρατικής ασφάλειας οι οποίοι ηγούνται ανοιχτά οικονοmicroιών εmicroπορίας όπλων και επωφελούνται στρέφοντας τη microία κοινότητα εναντίων της άλλης για τους βρώmicroικους πολέmicroους τους δηmicroιουργούν την ψευδαίσθηση ότι προστατεύουν laquoεmicroάςraquo έναντι κάποιων microυστηριωδών laquoάλλωνraquo

Η ριζοσπαστική αυτοάμυνα των Κούρδων γυναικών ένοπλη και πολιτική

Dilar DirikΜετάφραση ∆ηmicroήτρης Γάκης

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

36 Acirc

Τον τελευταίο χρόνο ο κόσmicroος έχει γίνει microάρτυρας της ιστορικής αντίστασης της κουρδικής πόλης που ονοmicroάζεται Κοmicroπανί Το γεγονός ότι οι γυναίκες microιας ξεχασmicroένης κοινότητας έγιναν ο σφοδρότερος εχθρός της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος της οποίας η ιδεολογία βασίζεται στην καταστροφή όλων των πολιτισmicroών των κοινοτήτων των γλωσσών και των χρωmicroάτων της Μέσης Ανατολής ανατρέπει τις συmicroβατικές αντιλήψεις περί χρήσης βίας και πολέmicroου Το Κοmicroπανί θα γραφτεί στην ιστορία της αντίστασης της ανθρωπότητας όχι επειδή κάποιοι άντρες προστάτευαν γυναίκες ή ένα κράτος προστάτευσε τους laquoυπηκόουςraquo του αλλά επειδή χαmicroογελαστές γυναίκες και άντρες microετέτρεψαν τις ιδέες τους και τα σώmicroατά τους σε ένα ιδεολογικό microέτωπο όπου η οργάνωση Ισλαmicroικό Κράτος και η βασισmicroένη στον βιασmicroό κοσmicroοθεωρία της κατέρρευσαν Ειδικά στη Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον αρκετό για τις γυναίκες το να laquoκαταδικάζουν τη βίαraquo όταν η βία αποτελεί πια έναν τόσο σταθερό παράγοντα της ζωής microας όταν η αντιληπτή ή κατασκευασmicroένη θέση microας ως laquoθύmicroαταraquo χρησιmicroοποιείται ως αιτιολογία από τους ιmicroπεριαλιστές για να εξαπολύουν πολέmicroους εναντίον των κοινοτήτων microας Η άνοδος της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος κατέστησε εmicroφανείς τις συmicroφορές που επιφέρει η πλήρης εξάρτηση από τους άντρες και τους κρατικούς στρατούς τίποτα άλλο παρά γυναικοκτονία

Ως εκ τούτου είναι αναγκαίος ένας ριζοσπαστικός microηχανισmicroός αυτοάmicroυνας

Η πολεmicroική δεοντολογία του κουρδικού κινήmicroατος ελευθερίας βασίζεται στην έννοια της laquoνόmicroιmicroης αυτοάmicroυναςraquo και περιλαmicroβάνει τη θέσπιση κοινωνικών και πολιτικών microηχανισmicroών βάσης για την προστασία της κοινωνίας πέρα από τη στενή φυσική άmicroυνα Στη φύση ζωντανοί οργανισmicroοί όπως τα τριαντάφυλλα microε αγκάθια αναπτύσσουν συστήmicroατα αυτοάmicroυνας όχι για να επιτεθούν αλλά για να προστατέψουν τη ζωή Ο Αmicroπντουλάχ Οτσαλάν ο ιδεολογικός εκπρόσωπος του PKK του Εργατικού Κόmicromicroατος του Κουρδιστάν το ονοmicroάζει laquoθεωρία του τριαντάφυλλουraquo

Για να microπορέσει οmicroοίως η κοινωνία να αντισταθεί χωρίς να γίνει microιλιταριστική πρέπει να αποφύγει την αναπαραγωγή κρατικοειδών αντιλήψεων περί βίας και τουναντίον να προστατεύσει τις κοινοτιστικές αξίες αντλώντας τη δύναmicroή της από τη βάση Η κοινωνία και ειδικά οι γυναίκες ισχυρίζεται ο Οτσαλάν πρέπει πρωτίστως να laquoxwebucircnraquo να είναι ο εαυτός τους Μόνο microε τη συνειδητοποίηση της ύπαρξής του και του νοήmicroατος αυτής microπορεί κανείς να διεκδικήσει το δικαίωmicroα στη ζωή και στην υπεράσπιση του εαυτού του και της κοινότητας Αυτή πρέπει να βασίζεται σε microια κοινωνία που έχει αυτεπίγνωση και είναι πολιτικοποιηmicroένη συνειδητοποιηmicroένη κι ενεργή ενσωmicroατώνοντας microια ηθική αγάπης προς την κοινότητα ndash συmicroπεριλαmicroβάνοντας θεmicroελιώδεις αξίες όπως η

αφοσίωση στη γυναικεία απελευθέρωση παρά στηριζόmicroενη στον νόmicroο που επιβάλλεται από το καπιταλιστικό κράτος και τους αστυνοmicroικούς microηχανισmicroούς του Αυτό που microετέτρεψε το Κουρδιστάν σε έναν τόπο προσκυνήmicroατος για τις γυναίκες και τα αντισυστηmicroικά κινήmicroατα ανά τον κόσmicroο ήταν αυτή ακριβώς η ιδεολογική στάση που υπερασπιζόταν τη ζωή ενώπιον ενός στρατού θανάτου

Οι δυνάmicroεις άmicroυνας στη Ροζάβα δείχνουν το πώς η αυτοάmicroυνα microπορεί να λειτουργήσει χωρίς ιεραρχία έλεγχο και κυριαρχία Εν microέσω πολέmicroου οι Μονάδες Άmicroυνας του Κουρδικού Λαού (YPG) και η γυναικεία ταξιαρχία τους (YPJ) καθώς και οι microονάδες εσωτερικής ασφάλειας (Asayish) επικεντρώνονται στην ιδεολογική εκπαίδευση Το ήmicroισυ αυτής είναι πάνω στην ισότητα των φύλων Ακαδηmicroίες εκπαιδεύουν τους microαχητές στην κατανόηση του ότι δεν είναι microια δύναmicroη εκδίκησης και ότι η τρέχουσα επιστράτευση είναι microια αναγκαιότητα εξαιτίας του πολέmicroου Οι ακαδηmicroίες της Asayish εργάζονται προς microια κοινότητα microε Asayish χωρίς όπλα που διαmicroεσολαβεί λεκτικά στις διάφορες διαmicroάχες στις γειτονιές microε απώτερο στόχο την πλήρη κατάργηση της Asayish microέσω της οικοδόmicroησης microιας laquoηθικο-πολιτικής κοινωνίαςraquo η οποία θα επιλύει microόνη τα προβλήmicroατά της Απορρίπτουν τον χαρακτηρισmicroό αστυνοmicroία γιατί αντί να υπηρετούν το κράτος υπηρετούν τον λαό γιατί είναι ο λαός Η ακαδηmicroία της Asayish στη Ρίmicroελαν ήταν κάποτε κέντρο των microυστικών υπηρεσιών του συριακού καθεστώτος Κάποιοι από τους σπουδαστές είχαν παλαιότερα βασανιστεί εκεί από το καθεστώς ως πολιτικοί κρατούmicroενοι Οι διοικητές εκλέγονται από τα microέλη του τάγmicroατος βάσει της εmicroπειρίας τους της αφοσίωσής τους και της βούλησής τους να αναλαmicroβάνουν ευθύνες Αυτή η ιδέα περί ηγεσίας υπό το πνεύmicroα της θυσίας είναι ο λόγος για τον οποίον πολλοί από τους microάρτυρες των YPGYPJ ήταν έmicroπειροι και αγαπητοί διοικητές

Για τις γυναίκες η αυτοάmicroυνα είναι επιπλέον ζήτηmicroα ζωής ή θανάτου Οι γυναίκες Γιαζίντι της Σενγκάλ (Σινζάρ) οι οποίες απεικονίζονται ως παθητικά αξιολύπητα θύmicroατα από τα απερίσκεπτα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσης απορρίπτουν πλέον την ουσιοποίησή τους ως θύmicroατα βιασmicroού και έχουν δηmicroιουργήσει παρόmicroοια microε τις YJA Star (ο γυναικείος στρατός του PKK) και YPJ (οι Γυναικείες Αmicroυντικές ∆υνάmicroεις στη Ροζάβα) τον δικό τους αυτόνοmicroο γυναικείο στρατό που ονοmicroάζεται YPJ-Shengal η δύναmicroη αυτοάmicroυνας των γυναικών Γιαζίντι παράλληλα microε τις δικές τους αναδυόmicroενες δοmicroές αυτονοmicroίας και αυτοκυβέρνησης

∆εν είναι σύmicroπτωση το ότι οι πρώτοι microόνιmicroοι στρατοί προέκυψαν microε την άνοδο της συσσώρευσης του πλούτου η οποία σηmicroατοδότησε επίσης τη θεσmicroοποίηση της πατριαρχίας και των προδρόmicroων του κράτους Το έθνος-κράτος βεβαιώνει ύπουλα την ύπαρξή του microε τη χάραξη συνόρων microεταξύ κοινοτήτων δηmicroιουργώντας παράνοια και ξενοφοβία εκεί όπου

37Acirc

υπήρχαν microωσαϊκά πολιτισmicroών για αιώνες Συνεπώς εφόσον είmicroαστε ταγmicroένοι στην υπεράσπιση της κοινωνίας πρέπει επίσης να αντιmicroετωπίσουmicroε φιλοσοφικά όλες τις επιθέσεις εναντίον της κοινωνίας microιας και τα συστήmicroατα κυριαρχίας και ιεραρχίας πρώτα εγκαθίστανται στη σκέψη

Οι δυϊσmicroοί όπως άντρας-γυναίκα κράτος-κοινωνία άνθρωπος-φύση στοχεύουν στην απεικόνιση των ιεραρχικών σχέσεων ως φυσικών Αυτό που ο Τόmicroας Χόmicroπς περιέγραψε ως laquohomo homini lupus estraquo για να νοmicroιmicroοποιήσει τον απρόσβλητο Λεβιάθαν που ονοmicroάζεται κράτος εφαρmicroόζεται σε microορφή laquomicroεγάλου αδερφούraquo στη σύγχρονη εποχή microας Πρέπει να αmicroφισβητήσουmicroε τη φασιστική γραφή της ιστορίας που υποτιmicroά την κοινωνία και αντικειmicroενοποιεί τη φύση και αντί αυτού να αναζητήσουmicroε πρακτικά λύσεις στα κοινωνικά προβλήmicroατα microέσω microιας laquoκοινωνιολογίας της ελευθερίαςraquo που επικεντρώνεται γύρω από τις φωνές και τα βιώmicroατα των καταπιεσmicroένων

Ενάντια στις ρατσιστικές παραδοχές της αποσχιστικής τάξης των εθνών-κρατών και των νοητικών και φυσικών συνόρων τους η κοινωνία πρέπει να ενδυναmicroώσει την ιδέα του laquoδηmicroοκρατικού

έθνουςraquo συλληφθείσα από τον Οτσαλάν microε στόχο την αποσύνδεση της ιδέας του έθνους από τις στερούmicroενες νοήmicroατος εθνοτικές microορφές του ανήκειν για να εδραιώσει microια περισσότερο ουσιαστική ηθική ενότητα βασισmicroένη σε αρχές όπως η γυναικεία ελευθερία ιδίως στην εποχή της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος Η επανάσταση της Ροζάβα όπου Κούρδοι Άραβες Σύροι Τουρκmicroένοι και Τσετσένοι προσπαθούν όλοι microαζί να δηmicroιουργήσουν ένα νέο εναλλακτικό σύστηmicroα βασίζεται πάνω σε αυτήν την πολιτική αντίληψη

Η αυτοάmicroυνα πρέπει συνεπώς όχι microόνο να microάχεται ενάντια σε κάτι αλλά και για κάτι ιδίως στη Μέση Ανατολή όπου όλες οι microορφές βίας εφαρmicroόζονται σε αβάσταχτο βαθmicroό Ως εκ τούτου αυτοάmicroυνα είναι η ριζοσπαστική προσπάθεια για αποσύνδεση της δύναmicroης από το πατριαρχικό microιλιταριστικό σύστηmicroα ndash και οι γυναίκες οφείλουν να αποτελούν την πρωτοπόρα microαχητική αυτοάmicroυνα microιας αυτοκαθοριζόmicroενης περισσότερο όmicroορφης δίκαιας ελεύθερης ζωής Η αυτοάmicroυνα συνοδευόmicroενη από επαναστατική σκέψη έχει τη δυνατότητα να επιφέρει microια ριζική κοινωνική αλλαγή Η επανάσταση της Ροζάβα microε το microοντέλο του laquoδηmicroοκρατικού συνοmicroοσπονδισmicroούraquo όπως αυτό έχει προταθεί από τον Οτσαλάν συνιστά ένα λαmicroπρό παράδειγmicroα της δύναmicroης του λαού

Όπως microου ανέφερε η Αmicroάρα microαχήτρια του YPJ από το Κοmicroπανί

laquoΓια άλλη microια φορά οι Κούρδοι εmicroφανίστηκαν στη σκηνή της ιστορίας Αλλά αυτή τη φορά microε ένα σύστηmicroα αυτοάmicroυνας και αυτοκυβέρνησης ειδικά για γυναίκες οι οποίες microπορούν πλέον microετά από χιλιετίες να γράψουν για πρώτη φορά τη δική τους ιστορία Οι φιλοσοφικές microας αντιλήψεις microας κατέστησαν γυναίκες microε επίγνωση του γεγονότος ότι microπορούmicroε να ζήσουmicroε microόνο microέσω της αντίστασης Η επανάστασή microας εκτείνεται πολύ πιο πέρα από αυτόν τον πόλεmicroο Για να επιτύχεις είναι ζωτικής σηmicroασίας το να γνωρίζεις για τι microάχεσαιraquo

Πηγή httpwwwtelesurtvnetenglishopinionKurd-ish-Womens-Radical-Self-Defense-Armed-and-Political-20150707-0002html

Η Dilar Dirik είναι microέλος του κουρδικού γυναικείου κινήmicroατος συγγραφέας και διδακτορική φοιτήτρια στο Τmicroήmicroα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστηmicroίου του Κέιmicroπριτζ Αρθρογραφεί σε διεθνείς ιστότοπους Η έρευνά της επικεντρώνεται στο κουρδικό απελευθερωτικό κίνηmicroα και στις αυτόνοmicroες κοινότητες της Ροζάβα καθώς και στη σχέση microεταξύ φύλου και εξουσιαστικών θεσmicroών Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητριών του B-FEST

38 Acirc

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης αρχικά για τα ετερόφυλα ζευγάρια ψηφίστηκε το 2008 παρά τη θέληση της ελληνικής πολιτείας προκειmicroένου να ευθυγραmicromicroιστεί

αυτή microε την ευρωπαϊκή οδηγία Στο ελληνικό συγκείmicroενο εξάλλου ο γάmicroος είναι αυτός που αποτελούσε και αποτελεί την εγγύηση της συνέχισης της παράδοσης αλλά και του έθνους κατrsquo επέκταση Οπότε προς τι ο ερχοmicroός καινών δαιmicroονίων Τότε προς αποφυγή άλλων laquoπαρεξηγήσεωνraquo και laquoπαρεκτροπώνraquo είχε ξεκαθαριστεί σε όλους τους τόνους ότι τα οmicroόφυλα ζευγάρια microένουν εκτός της συγκεκριmicroένης ρυθmicroίσεως Το κράτος πιστό και ευθυγραmicromicroισmicroένο microε τα χρηστά ήθη και έθιmicroα στη δεδοmicroένη χρονική και πολιτική συγκυρία επέλεξε να τα διαχωρίσει από τα ετερόφυλα ζευγάρια και να συντηρήσει τη microη θεσmicroική τους αναγνώριση αναπαριστώντας τα ως το laquoαλλότριοraquo και το ξένο Η λογική που επικρατούσε και σε πολύ microεγάλο βαθmicroό συνεχίζει και επικρατεί είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ας υπάρχουν ανάmicroεσα microας αρκεί να microην είναι ορατοί θεσmicroικά αλλά και κοινωνικά Ας παραmicroείνουν οι laquoάλλοιraquo που θα ορίζουν τους laquoεmicroείςraquo οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους κανονικούς τους οικογενειάρχες τους ετεροφυλόφιλους τους φυσιολογικούς τους laquoκανονικούςraquo Αυτοί που microπορεί να ασκούν σωmicroατική και ψυχολογική βία στις συζύγους συντρόφους και στα παιδιά τους αλλά παρόλα αυτά να αξιολογούνται ως οι laquoκανονικοίraquo γιατί αυτοί microπορούν να αναπαράγουν το έθνος microε τον laquoφυσιολογικόraquo ορθόδοξο τρόπο

Η διοργάνωση των Pride κάθε χρόνο στην Αθήνα και πλέον και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας microε τις όποιες αντιφάσεις επικρίσεις και αστοχίες παρατηρούνται σε αυτά υπήρξαν σηmicroαντικές στιγmicroές ορατότητας για τα υποκείmicroενα αυτά που στη δουλειά στην οικογένεια ακόmicroα και ενώπιον των φίλων τους παραmicroένουν αόρατα σε σχέση microε τη σεξουαλικότητά τους Είναι γνωστό το αφήγηmicroα laquoότι κάνουν ας το κάνουν στο κρεβάτι τουςraquo Περιορισmicroός δηλαδή της σεξουαλικότητας της έκφρασης και εν γένει της ύπαρξής τους microόνο στον ιδιωτικό και όχι στον δηmicroόσιο χώρο

Και ποίου δηλαδή είναι προνοmicroιακός χώρος ο δηmicroόσιος χώρος θα microπορούσε να αναρωτηθεί κάποιοςα Μα φυσικά των laquoκανονικώνraquo αυτών που δεν διασαλεύουν microε οιονδήποτε τρόπο την υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση Ίσως για αυτό τα φιλιά στα θεωρία της βουλής αλλά και έξω από αυτήν από οmicroόφυλα ζευγάρια προκάλεσαν πλήθος αντιδράσεων και την παραγωγή λόγων microίσους ρατσισmicroού και οmicroοφοβίας από πρόσωπα που χειρίζονται και διαχειρίζονται τον δηmicroόσιο λόγο πολιτικούς δηmicroοσιογράφους κα Το δηmicroόσιο κάδρο ακόmicroα κι αν ψηφίστηκε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης δεν συmicroπεριλαmicroβάνει αυτούςες που microε τις σεξουαλικές επιλογές τους είναι δυνατόν να αναστατώνουν τη δηmicroόσια τάξη Γιατί δηλαδή ένα ετερόφυλο ζευγάρι να φιλιέται στον δρόmicroο και ένα οmicroόφυλο όχι και να πρέπει να πηγαίνει σε συγκεκριmicroένους χώρους για να νιώθει ασφαλές περιορίζοντας microε αυτόν τον τρόπο την ορατότητά του και κατrsquo επέκταση την ίδια του την ύπαρξη Άρα εδώ χρειάζονται κι άλλες διαδικασίες και αυτές σίγουρα δεν θα πρέπει να τις περιmicroένουmicroε από το κράτος

Εξάλλου το ΚΚΕ διαmicroέσου τόσο του κυρίου Γκιόκα όσο και της κυρίας Παπαρήγα διατυmicroπάνισαν στη Βουλή ότι η οmicroοφυλοφιλία είναι ιδιωτική υπόθεση συντηρώντας και αναπαράγοντας τη διάκριση και την αποmicroόνωση αυτών των ανθρώπων Χαρακτηριστικά δήλωσε η κα ΠαπαρήγαlaquoΕmicroείς δεχόmicroαστε ότι microπορούν να υπάρχουν πολλές microορφές συmicroβίωσης αλλά δεν δεχόmicroαστε να θεωρείται οικογένεια γιατί εκεί πάmicroε microε βάση τη σεξουαλικότητα ∆εν τα αντιmicroετωπίζουmicroε microε πνεύmicroα ηθικιστικό αλλά πρέπει να τα δεις ως κοινωνική σχέση ∆εν microπορεί οι microορφές συmicroβίωσης να καθορίζονται έτσι Αύριο microπορούν να ζουν σε κοινόβια να ζουν δεκαπέντε microαζί ως κοινόβιοraquoΚαι συνεχίζοντας αναφέρει laquoνα γίνουν αλλαγές που να εξασφαλίζουν ατοmicroικά δικαιώmicroατα ποιος θα microε κηδεύσει ποιος δεν θα microε κηδεύσει σε ποιον microπορώ να αφήσω την περιουσία microου Αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι microπορεί να υπάρχει ισοτιmicroία όλων των microορφών συmicroβίωσης Πρέπει να είναι κάποιο κριτήριο και το κριτήριο στην κοινωνία που ζούmicroε είναι αυτό

Το σύμφωνο συμβίωσης και ο δύσκολος δρόμος του μετά

Ελιάνα Καναβέλη∆ιδάκτωρ Κοινωνιολογίας

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

39Acirc

Τα ετερόφυλα ζευγάρια microε στόχο την αναπαραγωγήraquoΑξίζει να σηmicroειωθεί ότι τόσο το ΚΚΕ όσο και η Χρυσή Αυγή ψήφισαν κατά της ψήφισης του συmicroφώνου συmicroβίωσης

Η επέκταση του συmicroφώνου συmicroβίωσης ψηφίστηκε τον Φλεβάρη του 2016 όταν αυτό εmicroφανίζεται ιστορικά για πρώτη φορά το 1936 στον Ισπανικό Εmicroφύλιο Και όταν σε διάφορες χώρες του κόσmicroου ισχύει και ο γάmicroος microεταξύ των οmicroόφυλων ζευγαριών Ο θεσmicroός του γάmicroου ωστόσο είναι ένα αmicroφιλεγόmicroενο ζήτηmicroα και ένα πεδίο στο οποίο ασκείται γόνιmicroη κριτική για τις εξουσιαστικές και ιεραρχικές σχέσεις που παράγονται και αναπαράγονται εντός αυτού καθώς και της συντήρησης του δυϊστικού προτύπου Ένα δυϊστικό πρότυπο που πολλές φορές παραγνωρίζει και αποκρύπτει τον πλούτο των σχέσεων που ανθίζουν ακόmicroα και σε τούτο τον σκοτεινό τόπο και οι οποίες δεν προβλέπονται από κανένα σύmicroφωνο συmicroβίωσης η γάmicroο

∆υστυχώς όmicroως microε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και για τα οmicroόφυλα ζευγάρια αυτός ο δυϊσmicroός συντηρείται Γιατί επιτρέπεται εκ νέου η σύναψη σχέσης πάλι σε δυο άτοmicroα ακόmicroα και αν για τα ελληνικά δεδοmicroένα θεωρείται προχωρηmicroένη κίνηση Ταυτόχρονα η ύπαρξη άλλων microορφών οικογένειας που ξεπερνούν το πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας αποκλείονται Έρχονται τώρα αυτές να αποτελέσουν τους χρήσιmicroους laquoάλλουςraquo οι οποίοι θα βοηθούν στην ύπαρξη των χρήσιmicroων laquoεmicroείςraquo και που ενδεχοmicroένως θα λειτουργούν ως θεmicroατοφύλακες της αν και laquoδιαστρεβλωmicroένης σίγουρα καλύτερα διαχειρίσιmicroης κατάστασης Γιατί το κράτος δεν θα ασκήσει καmicroία πολιτική ή δεν θα ψηφίσει κανέναν νόmicroο που δεν θα συντηρεί το κυρίαρχο δυϊστικό microοντέλο Το εξέφρασε η Παπαρήγα άλλωστε microε τον καλύτερο τρόπο Για αυτό η microια κατάκτηση σε επίπεδο δικαιωmicroάτων δεν θα πρέπει να λειτουργεί εφησυχαστικά αλλά να χρησιmicroοποιείται ως έδαφος για την αmicroφισβήτηση των κυρίαρχων αντιλήψεων

Γιατί καλό είναι να ρυθmicroίζονται τα κληρονοmicroικά αλλά τα κληρονοmicroικά συνειρmicroικά παραπέmicroπουν στον θάνατο και

το ζητούmicroενο είναι η ζωή Το ζήτηmicroα της παιδοθεσίας αλλά και άλλα κρίσιmicroα και καθηmicroερινά ζητήmicroατα δεν ρυθmicroίζονται από το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και αυτό αποτελεί ένα νέο πεδίο διεκδικήσεων αλλά και αmicroφισβητήσεων απέναντι στο κράτος και κυρίως στην αντίληψη microε την οποία νοmicroοθετεί

Είναι ωστόσο ιδιαίτερα σηmicroαντικός ο αγώνας που κάνουν αρκετοί άνθρωποι για να αναγνωριστούν ως ισότιmicroοι από το κράτος Να έχουν τα ίδια δικαιώmicroατα microε τοντην οποιοδήποτε ετεροφυλόφιλοη Όλοι και όλες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώmicroατα αρκεί αυτό θα λέγαmicroε να λειτουργεί στην κατεύθυνση της ατοmicroικής και κατrsquo επέκταση συλλογικής απελευθέρωσης να δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στο υποκείmicroενο να ζει αυτόνοmicroα και να διδάσκεται από τις εmicroπειρίες του Να συνειδητοποιεί την επιλογή της επιλογής του και να απεγκλωβίζεται από το πειθήνιο σώmicroα Αυτός είναι ο δρόmicroος για να ξεπεράσουmicroε το στάδιο της ανωριmicroότητας και να εισέλθουmicroε σε αυτό της ωριmicroότητας (Χατζηπιέρας 2011)

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης πρέπει να ιδωθεί ως microόνο η αρχή και microια αmicroφισβήτηση βαθιά και γόνιmicroη να καλλιεργηθεί για να δούmicroε τους εαυτούς microας πέρα από το κράτος Εmicroείς οι ίδιοι και οι ίδιες να καθορίζουmicroε τις ζωές microας και να φτάσουmicroε σε ένα σηmicroείο ώστε πραγmicroατικά να microην έχουmicroε ανάγκη το κράτος Στο σηmicroείο που η κοινωνία microε τις όποιες αντιφάσεις της θα είναι δεκτική στο οποιοδήποτε διαφορετικό χωρίς να έχει επέmicroβει προηγουmicroένως το κράτος Όσο σηmicroαντική είναι η ύπαρξη δικαιωmicroάτων άλλο τόσο σηmicroαντική είναι και η διαχείρισή τους microε τρόπο που να πηγαίνει παραπέρα και να οδηγεί στην ατοmicroική και συλλογική απελευθέρωση

Βιβλιογραφία

Jacson Stevi (2011) lsquoHeterosexuals Hierarchies A Commentary on Sex and Sexualityrsquo Sexualities 2011 1412 Sage PublicationsΜπάτλερ Τζούντιθ 2008[1993] laquoΣώmicroατα microε σηmicroασία Οριοθετήσεις του laquoφύλουraquo στον λόγοraquo microτφρ Πελαγία Μαρκέτου εισ-επιστ επιmicro Αθηνά Αθανασίου Αθήνα ΕκκρεmicroέςΜπάτλερ Τζούντιθ 2009[1990] laquoΑναταραχή φύλου Ο φεmicroινισmicroός και η ανατροπή της ταυτότηταςraquo microτφρ Γιώργος Καράmicroπελας εισ-επιστ επιmicro Βενετία Καντσά Αθήνα ΑλεξάνδρειαΧατζηπιέρας Μάρκος (2011) laquoΟmicroοκανονικότητα και Ετεροκανονικότητα Όψεις του ίδιου νοmicroίσmicroατοςraquo εισήγηση στην οmicroώνυmicroη εκδήλωση που πραγmicroατοποιήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς αντιεξουσιαστικού φεστιβάλ b-fest του περιοδικού Βαβυλωνία Σχολή Καλών Τεχνών 2652011

httpwww902greidisivoyli83712syzitisi-toy-symfonoy-symviosis-oi-omilies-ton-voyleyton-toy-kke-video

40 Acirc

Πόσο συχνά έχετε αφήσει ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου ψάχνοντας τι υπάρχει για να φάτε Αυτή η δηmicroοφιλής και εκ πρώτης όψεως αγαθή πράξη είναι

microία microεταξύ πολλών άλλων που σύmicroφωνα microε τον ∆ιευθυντή της Αmicroερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών James Clapper microπορεί σύντοmicroα να αναδειχτεί ως πηγή πληροφοριών που θα χρησιmicroοποιείται για τη διαχείριση και ndashαναmicroφισβήτηταndash τον έλεγχο των πολιτών και των καταναλωτών

Μέρος ενός κινήmicroατος που αναφέρεται ως ldquoInternet of Thingsrdquo (IoT) το καινούριο laquoέξυπνο-ψυγείοraquo και ο laquoέξυπνος-φούρνοςraquo της Samsung είναι τα τελευταία προϊόντα της σειράς laquoέξυπνο-σπίτιraquo που επιχειρούν να ενσωmicroατώσουν όλες τις συσκευές τις εφαρmicroογές και τα αντικείmicroενα που χρησιmicroοποιούν αισθητήρες και δίκτυα πληροφοριών σε όλα τα σπίτια τις επιχειρήσεις τους

Θα Ενισχύσει το ldquoInternet Of Thingsrdquo τις ∆υνατότητες της Επιτήρησης

Chris SpannosΜετάφραση Στέφανος Μπατσής

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

χώρους εργασίας και τα αυτοκίνητα Θεωρείται ότι θα αποτελέσει την επόmicroενη επανάσταση των υπολογιστών και προβλέπεται να αναδειχθεί σε microία βιοmicroηχανία πολυ-τρισεκατοmicromicroυρίων δολαρίων microέσα στην επόmicroενη δεκαετία Ωστόσο αυτό που είναι άγνωστο σε πολλούς είναι ότι αυτά τα πράγmicroατα microπορούν να microεταmicroορφωθούν σε microυστικές συσκευές παρακολούθησης

laquoΣτο microέλλον οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να χρησιmicroοποιούν το ΙοΤ για ταυτοποίηση επιτήρηση παρακολούθηση εν τοπισmicroό τοποθεσίας και στρατολόγηση ή για να αποκτούν πρόσβαση σε δίκτυα ή πιστοποιήσεις χρηστώνraquo ανέφερε ο Clapper σε δηmicroόσια κατάθεση στην Αmicroερικάνικη Γερουσία την Τρίτη

Η laquoέξυπνη-τηλεόρασηraquo της Samsung έγινε γνωστή στο κοινό για την ικανότητά της να ακούει κρυφά τους χρήστες που microιλούσαν microεταξύ τους ενώ έβλεπαν την αγαπηmicroένη τους εκποmicroπή Εξίσου αβλαβή παιχνίδια όπως η Βarbie της Mattel που ενεργοποιείται microέσω Wi-Fi microπορεί να χακαριστεί και να microεταmicroορφωθεί σε κούκλα κατάσκοπος κρυφακούγοντας προσωπικές συνοmicroιλίες microεταξύ παιδιών κουκλών και γονέων ndash οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι η ιδιωτικότητά τους παραβιάζεται Με τον ίδιο τρόπο microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν εσωτερικά microικρόφωνα σε αυτοκίνητα για να καταγράψουν κρυφά τους επιβάτες και να στείλουν τις συνοmicroιλίες τους σε τρίτα microέρη

Πολλές επιχειρήσεις ndashmicroεταξύ αυτών η Apple η Gen-eral Electric η Nike και η Googlendash επενδύουν σε τεχνολογίες που θα συνδέουν καθηmicroερινά αντικείmicroενα microε το IoT και θα επεξεργάζονται τις πληροφορίες των χρηστών microέσα από υπηρεσίες cloud H αναmicroενόmicroενη αύξηση των δεδοmicroένων που παράγονται από τους χρήστες έχει προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς για το ότι βαδίζουmicroε σε microία κλιmicroάκωση της επιτήρησης Οι

Ο Chris Spannos είναι Αmicroε-ρικάνος ακτιβιστής δηmicroοσιο-γράφος συγγραφέας εκδότης παραγωγός και web developer microε πάνω από 18 χρόνια εmicroπει-ρίας σε αυτοδιαχειριζόmicroενα media Συντάκτης της ηλε-κτρονικής πλατφόρmicroας New Internationalist Magazine και του teleSUR English καθώς και

παλαιότερα του NYTimes eXaminer και του Imaginary Lines Μέλος του αmicroερικανικού δικτύου ZNet και ZCom Εχει εκδόσει το βιβλίο Real Utopia Participatory Society for the 21st Century (AK Press 2008) Εχει συνεισφέρει κεφάλαια σε βιβλία όπως το The Accumulation of Freedom (AK Press 2012) και το The End of the World as We Know It (AK Press 2014) Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

41Acirc

υπηρεσίες επιβολής του νόmicroου και οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να αρχίσουν να δίνουν εντολές στη Samsung στη Google ή σε πωλητές άλλων διαδικτυακών συσκευών αναγκάζοντάς τους να επιβάλουν microια ενηmicroέρωση ή να γυρίσουν έναν ψηφιακό διακόπτη για να υποκλέψουν τις προσωπικές συνοmicroιλίες ενός στόχου

Αυτές οι τάσεις ακολουθούν τις ήδη υπάρχουσες ανησυχίες για την κυβερνητική κατασκοπεία Το 2013 ο πρώην ανάδοχος έργων της NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας) Εdward Snowden αποκάλυψε ότι η υπηρεσία των ΗΠΑ και οι συνεργάτες της παρακολουθούσαν παράνοmicroα πολίτες στο εσωτερικό και το εξωτερικό καθώς και ότι κατασκόπευαν προέδρους και πρωθυπουργούς άλλων κρατών Έκτοτε διάφοροι ιδεολογικοί κύκλοι οmicroάδες για τα ανθρώπινα δικαιώmicroατα και πολίτες παγκοσmicroίως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την εξάπλωση της παράνοmicroης συλλογής πληροφοριών microέσω της καταπάτησης της ιδιωτικότητας των αστικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωmicroάτων

Τον τελευταίο χρόνο η Privacy International έχει αποκαλύψει παρακολουθήσεις στην Ουγκάντα στο Πακιστάν στην Κολοmicroβία και τη Σιγκαπούρη Η ∆ιεθνής Αmicroνηστία έχει προειδοποιήσει ότι οι κυβερνήσεις laquoσκουπίζουνraquo ηλεκτρονικά δεδοmicroένα

κάθε είδους και ότι η Βρετανική κυβέρνηση laquoείναι microεταξύ των βασικών ενόχωνraquo Τον ∆εκέmicroβρη η PEN International επέδειξε σοβαρές ανησυχίες σχετικά microε laquoτον υπερβολικό βαθmicroό ελέγχου που οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να ασκήσουν πάνω σε νόmicroιmicroες δηmicroόσιες συνοmicroιλίες στο διαδίκτυοraquo Στην Πολωνία χιλιάδες συνειδητοποιηmicroένοι πολίτες τον τελευταίο καιρό διαδηλώνουν κατά της κυβερνητικής επέκτασης των microέσων παρακολούθησης Και τώρα ο Clapper προειδοποιεί σχετικά microε τη χρήση του IoT για τη συλλογή πληροφοριών Ο κόσmicroος είναι ανήσυχος

Η επιτήρηση εγείρει πολλά πολιτικά και εθνικά προβλήmicroατα Χωρίς νοmicroική κάλυψη η παρακολούθηση στρεβλώνει τις δηmicroοκρατικές αρχές και πρακτικές Οι κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι είναι προς το συmicroφέρον της εθνικής ασφάλειας το να συλλέγουν κρυφά πληροφορίες από τους πολίτες Έρευνες δείχνουν ότι οι ίδιες κυβερνήσεις επιθυmicroούν να έχουν πρόσβαση σε εταιρικούς λογαριασmicroούς ώστε να ψάχνουν τα αρχεία καταναλωτών Ενώ ο κόσmicroος οικειοθελώς microοιράζεται και αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία για τους ίδιους τις οικογένειες και τους φίλους τους στα microέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε microέρα το Αmicroερικανικό Υπουργείο Άmicroυνας έχει microελετήσει εκτενώς πώς να επηρεάζει αυτούς τους χρήστες Και το Facebook αmicroφιλεγόmicroενα ψάχνει να microάθει πώς να ελέγξει

42 Acirc

τα συναισθήmicroατα των χρηστών microε το να χειρίζεται τη ροή των ειδήσεών του

Η κυβέρνηση και η επιχειρηmicroατική δύναmicroη έχουν εξαπλωθεί microέσω των διαύλων της επικοινωνίας και της τεχνολογίας της πληροφορίας Το ldquoInternet of Thingsrdquo θα επιτρέψει περαιτέρω αυτή την εξάπλωση microέσω της σύνδεσης των συσκευών Όσο πιο πολύ οι αρχές υποκλέπτουν πληροφορίες από τους παρόχους υπηρεσιών και τις υπηρεσίες cloud τόσο οι αθώες στιγmicroές της καθηmicroερινότητας ndashτο microαγείρεmicroα η οδήγηση το παιχνίδι η χαλάρωση microπροστά από την τηλεόρασηndash θα γίνουν πλούσιες πηγές συλλογής πληροφοριών που θα τροφοδοτούν τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες σχετικά microε τις προσωπικές επιλογές και κοινωνικές συmicroπεριφορές από τα πιο microικρά microέχρι και τα πιο microεγάλα Με τόση πολλή τεχνολογία βέβαια το ρίσκο βρίσκεται στο πώς θα εφαρmicroοστεί Αν οι άνθρωποι είχαν προτεραιότητα τέτοια δεδοmicroένα θα microπορούσαν ιδανικά να τροφοδοτούν microε πληροφορίες την κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις ώστε να προσπαθούν και να διασφαλίζουν microία περισσότερο δίκαιη κατανοmicroή των πόρων Τα ψυγεία θα microπορούσαν να microιλούν στους παραγωγούς σχετικά microε την κατανάλωση φαγητού παρέχοντας καλύτερες αξιολογήσεις ως προς τις ανάγκες και εξορθολογίζοντας την παραγωγή ώστε να αποφευχθεί η σπατάλη Όmicroως στην αγορά του κεφαλαίου η χρήση της τεχνολογίας θα είναι να ωφελήσει τις ήδη πλούσιες επιχειρήσεις και να ενδυναmicroώσει την κρατική εξουσία Θα συνεχίσουmicroε να παραβλέπουmicroε την πείνα και τις ανάγκες εκείνων που δεν microπορούν να συmicromicroετέχουν στην αγορά των προϊόντων στη σφαίρα του ldquoInternet of Thingsrdquo

Μπορεί η κρυπτογράφηση να βοηθήσει στη microη συλλογή των πληροφοριών microας από αυτό το πλαίσιο ndash αυτό το οποίο ξεπερνάει αρκετά τα όρια του Μεγάλου Αδελφού του Τζορτζ Όργουελ Όντως ως απάντηση στην παράβαση της παρακολούθησης οι πολίτες έχουν εφαρmicroόσει microια τεχνολογία κρυπτογράφησης στις επικοινωνίες τους Ανταποκρινόmicroενες στις ανάγκες της αγοράς κάποιες microεγάλες εταιρείες όπως η Apple η Google και το Facebook έχουν αναπτύξει υπηρεσίες και προϊόντα που παρέχουν τη δυνατότητα της κρυπτογράφησης όπου δεν υπάρχει κανένα άτοmicroο στη microέση που να microπορεί να κρυφακούει τις επικοινωνίες κάποιου χρήστη

Η αυξανόmicroενη χρήση της κρυπτογράφησης υποβοηθούmicroενη από microεγάλες εταιρείες που παρέχουν επιλογές για ασφαλείς επικοινωνίες έχει ανησυχήσει κυβερνητικούς αξιωmicroατούχους Στις ΗΠΑ το FBI η CIA και η NSA έχουν εδώ και καιρό παραπονεθεί ότι laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo όπου το κενό microεταξύ της κυβερνητικής εξουσίας και της τεχνολογικής δυνατότητας για τη συλλογή πληροφοριών διευρύνεται

Σε microία πρόσφατη έρευνα που δηmicroοσιεύτηκε από το Πανεπιστήmicroιο του Harvard ειδικοί στην παρακολούθηση και τη διαδικτυακή ασφάλεια παραθέτουν ότι οι επικοινωνίες κινούνται σταθερά

πέρα από το εύρος του κυβερνητικού ελέγχου Η κυβέρνηση εκφράζει φόβους πως ένα laquoάνοιγmicroα κλείνειraquo και εφόσον κλείσει θα είναι πλέον laquoτυφλοίraquo Ωστόσο οι ειδικοί δεν συmicroφωνούν δηλώνοντας ότι η microεταφορά του laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo laquoδεν αποτυπώνει την παρούσα κατάσταση και την πορεία της τεχνολογικής ανάπτυξηςraquo

Όπως έχει αναγνωριστεί από τους ειδικούς οι περισσότερες εταιρείες είναι απίθανο να υιοθετήσουν τεχνολογίες κρυπτογράφησης Οι περισσότερες microπορούν να εξαργυρώσουν ήδη συλλεγmicroένες πληροφορίες microε το να πωλούν στοχευmicroένες διαδικτυακές διαφηmicroιστικές ευκαιρίες Στην πραγmicroατικότητα η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες επικοινωνίας βασίζονται στην πρόσβαση των δεδοmicroένων του χρήστη για τα έσοδα και τη λειτουργικότητα του προϊόντος Τα λογισmicroικά οικοσυστήmicroατα έχουν την τάση να είναι ευάλωτα γεγονός που microπορεί να καταστήσει τη διαδεδοmicroένη χρήση της τεχνολογίας της κρυπτογράφησης δύσκολη Πολλές από τις εταιρείες που παρέχουν επιλογές κρυπτογράφησης παρέχουν εξίσου πληροφορίες στις κυβερνήσεις οι οποίες microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν για παρακολούθηση

Το IoΤ θα αλλάξει το περιβάλλον και τον προσωπικό microας χώρο Αυτές οι αλλαγές θα παρέχουν περισσότερες δυνατότητες για παρακολούθηση Η ιδιωτικότητα χάνεται Η επιτήρηση θα ξεπεράσει (όπως έχει εδώ και καιρό ξεπεράσει) τους ισορροπηmicroένους στόχους της εθνικής ασφάλειας Παρrsquo όλα αυτά πολλοί θα επηρεαστούν από τους ισχυρισmicroούς της κυβέρνησης να αυξήσει την επιτήρηση για τη δική microας προστασία Ενώ η IoΤ επανάσταση υπόσχεται άνεση και ευκολία είmicroαστε πρόθυmicroοι να παρέχουmicroε στις κυβερνήσεις και τις εταιρίες ακόmicroη περισσότερες προσωπικές πληροφορίες σε microία παράλληλη επανάσταση παρακολούθησης που θα κλιmicroακώσει τη διαχείριση και τον έλεγχο των ανθρώπων και της κοινωνίας

Πηγή httpnewintorgblog20160211will-the-internet-of-things-boost-surveillance-capabilities

43Acirc

Η Φύση του ανθρώπουΣκέψεις από την Ηθική και την Αλληλοβοήθεια του Κροπότκιν

∆ανάη Κασίmicroη

laquoΠράγmicroατι microήπως η ζωή και όλη η ιστορία των ανθρώπων δε microας

διδάσκουν ότι αν οι άνθρωποι καθοδηγούνταν αποκλειστικά από

σκέψεις προσωπικού οφέλους δε θα ήταν εφικτή καmicroία κοινωνική ζωή

Ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι

ο microέγας σοφιστής και ότι το microυαλό του microπορεί να βρει microε εκπληκτική

ευκολία κάθε λογής δικαιολογία για εκείνο στο οποίο τον ωθούν οι

επιθυmicroίες και τα πάθη τουraquo[1]

laquoη τεράστια σηmicroασία της αρχής της αλληλοβοήθειας αναδεικνύεται

πλήρως στο πεδίο της ηθικής Όποιες όmicroως και αν είναι οι απόψεις

microας για την προέλευση του ενστίκτου της αλληλοβοήθειας ndashείτε η

καταγωγή του θεωρείται βιολογική είτε υπερφυσικήndash microπορούmicroε να

εντοπίσουmicroε την ύπαρξή του ήδη στα κατώτερα επίπεδα του ζωικού

βασιλείου και από αυτό το επίπεδο microπορούmicroε να παρακολουθήσουmicroε

την αδιάκοπη εξέλιξή του εις πείσmicroα πολλών αρνητικών παραγόντων σε

όλες τις φάσεις της ανθρώπινης προόδου microέχρι τις microέρες microαςraquo[2]

Πιοτρ Κροπότκιν

AcircEacuteAcircEumlEacuteIuml

44 Acirc

Η απάντηση στο ερώτηmicroα που αφορά στον

προσδιορισmicroό της φύσης του ανθρώπου και πιο

συγκεκριmicroένα στο αν ο άνθρωπος είναι καλός ή

κακός microπορεί να φαντάζει εξαιρετικά νεφελώδης Παρόλα

αυτά το θέmicroα αυτό είναι πάντοτε επίκαιρο διότι παρά

τη σχετικότητα αυτών των αντίθετων προσδιορισmicroών

οι ασκούντες εξουσία microάς προσφέρουν laquoαπλόχεραraquo την

απάντηση για να microας διευκολύνουν Η επιβολή αυταρχικών

κανόνων και η δηmicroιουργία laquoχρωmicroατιστών κελιώνraquo από

τα κράτη βασίζεται ακριβώς στην παραδοχή ότι ο

άνθρωπος είναι σίγουρα κακός ανταγωνιστικός και σε

καmicroία περίπτωση καλός Από τον Κιmicro Γιονγκ Ουν microέχρι τον

Τζιχάντι Τζον και τους εθελοντές για τους πρόσφυγες ο

χαρακτηρισmicroός του ανθρώπου ως καλού ή κακού δεν είναι

εύκολη υπόθεση διότι κανείς δεν γνωρίζει τι θα γινόταν αν

κάποιος άνθρωπος κατά κανόνα καλοκάγαθος κατακτούσε

microια microέρα την εξουσία

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του πλανήτη

είναι παγιδευmicroένοι στη δίνη του ολοκληρωτισmicroού της

αναγκαστικής τήρησης νόmicroων και πλαισίων επιβαλλόmicroενων

από τα πάνω Το γεγονός ότι οι εξουσιαστές του πλανήτη και

ιδιαίτερα εκείνοι που κατέχουν όπλα microαζικής καταστροφής

και ισχυρό στρατό αποτελούν προφανέστατα την εκδήλωση

της κακής πλευράς του ανθρώπου microε αποτέλεσmicroα η microεγάλη

microάζα να προσπαθεί να επιβιώσει αλληλοσπαρασσόmicroενη

δεν σηmicroαίνει καθόλου ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός

Μία τέτοια παραδοχή η οποία πραγmicroατοποιείται από

την πλειοψηφία των ανθρώπων του δυτικού κόσmicroου

προκειmicroένου να δικαιολογήσουν την υποταγή τους στο

παγκόσmicroιο καταπιεστικό σύστηmicroα είναι microάλλον αφελής

Είναι διαφορετικό να τονίζει κανείς την ύπαρξη ρίσκου σε

microια απόπειρα επαναστατικής αντίδρασης λόγω της ισχύος

του αντιπάλου και εντελώς διαφορετικό να ενσωmicroατώνει

στη σκέψη του την κυρίαρχη επιταγή των καταπιεστών

Από την άλλη δεν microπορούmicroε να πούmicroε ότι ο άνθρωπος

είναι φύσει καλός διότι αν ήταν έτσι τότε microάλλον δεν θα

είχαmicroε φτάσει ποτέ στο σηmicroείο να ανεχόmicroαστε το 3 του

πλανήτη να κυβερνά το υπόλοιπο 97 και ακολούθως

να απολαmicroβάνει αντίστοιχο ποσοστό του παγκόσmicroιου

πλούτου Η αδράνεια των πολλών και καταπιεζόmicroενων δεν

συνεπάγεται καλοσύνη ή κακία αυτών αλλά καταδεικνύει

ίσως τον φόβο και την ενσωmicroάτωση στο σύστηmicroα Βέβαια

ας ελπίσουmicroε όπως και ο Noam Chomsky[3] ότι οι άνθρωποι

επιθυmicroούν να είναι ελεύθεροι και να ελέγχουν τη ζωή τους

και όχι να είναι καταπιεζόmicroενοι Θεωρητικά δεδοmicroένου

ότι οι καταπιεζόmicroενοι αποτελούν την πλειοψηφία εάν

το επιθυmicroούσαν και υπό τις κατάλληλες συνθήκες θα

διεκδικούσαν την ελευθερία Το γεγονός ότι οι διεκδικήσεις

αν και υπαρκτές δεν είναι επαρκείς δεν microας επιτρέπει να

διατυπώσουmicroε microε απόλυτη σιγουριά ότι ο άνθρωπος από

τη φύση του επιθυmicroεί να ελέγχει και να ορίζει ο ίδιος τη

ζωή του ούτε όmicroως και το αντίθετο

Ο Κροπότκιν ανατρέχει στους κανόνες της επιστήmicroης

προκειmicroένου να κατανοήσει το τι είναι ο άνθρωπος

όπως έκαναν και οι Μπακούνιν και Προυντόν Θεωρεί ότι

ο άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο κοmicromicroάτι του υλικού

κόσmicroου και ότι η κοινωνικότητα είναι microια βιολογική

αναγκαιότητα στο πλαίσιο του συλλογικού αγώνα για την

επιβίωση[4] Ο Πρίγκιπας βασίστηκε στην επισήmicroανση του

∆αρβίνου στο έργο του laquoΗ καταγωγή του ανθρώπουraquo

σχετικά microε την πρακτική της αλληλοβοήθειας microεταξύ

των οmicroοειδών όντων για να συmicroπεράνει ότι αποτελεί

τον κανόνα στη ζωή των έmicroβιων όντων Υποστήριξε

συνεχίζοντας τη σκέψη του ∆αρβίνου ότι η έννοια της

αλληλοβοήθειας διαδραmicroατίζει σηmicroαντικό ρόλο στην

εξελικτική διαδικασία σε αντίθεση microε τον ανταγωνισmicroό

και τη σύγκρουση βασιζόmicroενος στην παραδοχή ότι

τα είδη που καταφέρνουν να επιβιώσουν είναι εκείνα

που συνεργάζονται και όχι τα microεmicroονωmicroένα άτοmicroα που

ενδεχοmicroένως να είναι δυνατότερα από τη φύση τους

Το γνωστό αυτό συmicroπέρασmicroα του microεγάλου αναρχικού

στοχαστή απαντάει microέχρι και σήmicroερα και θα συνεχίσει να

απαντάει στο microέλλον σε εκείνους που αρνούνται την ύπαρξη

αυτού του στοιχείου ως επικρατέστερου στον άνθρωπο και

εστιάζουν κυρίως στις ανταγωνιστικές και πολεmicroικές του

τάσεις Είναι εmicroφανές ότι η διαπίστωση της τερατώδους

πλευράς ως επικρατέστερης στον άνθρωπο σε σχέση microε

τα ευγενή του αισθήmicroατα όπως υποστηρίζει και ο Χοmicroπς

εξυπηρετεί τα συmicroφέροντα των καταπιεστών Αναmicroφίβολα

στο πρόσωπο των λίγων ανθρώπων που κατέχουν την

εξουσία στον πλανήτη λόγω του γεγονότος και microόνο ότι

την κατέχουν παρατηρείται η πιο καταστροφική σκοτεινή

και θα λέγαmicroε laquoκακήraquo πλευρά του ανθρώπου χωρίς να την

αποδίδουmicroε στη φύση του

Εποmicroένως το συmicroπέρασmicroα της φιλελεύθερης πλευράς

στη νεότερη εποχή ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός και

γιrsquo αυτό θα πρέπει να επιβάλλουmicroε κανόνες νόmicroους να

χαράσσουmicroε σύνορα και να κατασκευάζουmicroε βόmicroβες είναι

45Acirc

απόλυτα στρατευmicroένος διότι χωρίς αυτή τη διαπίστωση η

διατήρησή τους στην εξουσία θα ήταν αmicroφίβολη Όταν λοιπόν

τα κοινωνικά κινήmicroατα laquoφωνάζουνraquo και υπερτονίζουν την

απεριόριστη δύναmicroη των πολλών στην ουσία στοχεύουν στην

αφύπνισή τους microε τρόπο ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν

αξίζουν την τιmicroωρία του διαρκούς ελέγχου και της φυλάκισής

τους και ότι παράλληλα οι κατέχοντες την εξουσία γίνονται

laquoκακοίraquo επειδή διαφθείρονται από αυτήν Η διατύπωση των

ενστάσεων σχετικά microε την ύπαρξη της εξουσίας σε κάθε πτυχή

της καθηmicroερινής ζωής των απλών και αν όχι καταπιεσmicroένων

σίγουρα φυλακισmicroένων νοητικά ανθρώπων είναι βάσιmicroες

όmicroως υποπίπτουν σε ένα σφάλmicroα Η άσκηση εξουσίας στις

διαπροσωπικές σχέσεις δεν αποτελεί απαραίτητα εγγενές

στοιχείο του ανθρώπου Ο τελευταίος είναι κατrsquo ανάγκην

κοινωνικός και χαρακτηρίζεται από το διαρκές ένστικτο της

αλληλοβοήθειας microε σκοπό τη διατήρηση και την ευζωία

όπως περιγράφει ο Κροπότκιν Άρα παρατηρούmicroε ότι η

άσκηση εξουσίας των laquoαπό τα πάνωraquo διοχετεύεται ευθέως

στην καθηmicroερινή ζωή των laquoαπό τα κάτωraquo microε τέτοιον τρόπο

που οι τελευταίοι ωθούmicroενοι στην εξυπηρέτηση ιδίων

συmicroφερόντων να οmicroοιάζουν νοητικά και συνειδησιακά

microε τους πρώτους laquoόσο πιο εmicroφατικά επιβεβαιώνεται ο

οικονοmicroικός ατοmicroικισmicroός τόσο αύξανε σταθερά η υποταγή του

ατόmicroου στην πολεmicroική microηχανή του κράτους στο εκπαιδευτικό

σύστηmicroα στη νοητική πειθαρχία που απαιτείται για τη στήριξη

των κρατούντων θεσmicroών κτλraquo[5] Το συmicroπέρασmicroα αυτό έρχεται

σε σύγκρουση microε την παραπάνω άποψη του Χοmicroπς ότι οι

άνθρωποι οργανώνονται σε κοινωνίες τις οποίες συντηρεί ο

φόβος του κάθε ατόmicroου ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να

συσσωρεύει δύναmicroη για να διασφαλίζει την αυτοσυντήρησή

του διότι αν δεν το κάνει ο ίδιος θα το κάνει κάποιος άλλος

και έτσι θα βρεθεί στο έλεος κάποιου άλλου

Ταυτόχρονα ο Κροπότκιν στην αλληλοβοήθεια εστιάζει

στο γεγονός ότι στην εποχή του οι απλοί άνθρωποι των

τότε σύγχρονων κοινωνιών δηλαδή εκείνοι που δεν

κατέχουν την εξουσία υπηρετούσαν κάποιες αξίες και

αρχές όπως η αλληλοϋποστήριξη και η οmicroαδική συνεργασία

διαφοροποιούmicroενοι από το ατοmicroικιστικό microοντέλο

Συνακόλουθα αυτή τους η πρακτική συνέβαλε τα microέγιστα

στην ίδια τη διατήρηση των κοινωνιών παρά το γεγονός ότι

οι κυρίαρχοι θεσmicroοί καλλιεργούσαν ένα αξιακό σύστηmicroα που

εξυπηρετούσε τις ατοmicroικιστικές ανάγκες του καθενός microε στόχο

την ισχυροποίηση των θεmicroελίων του συστήmicroατος το οποίο

συγκροτούσαν Η σύγχρονη πραγmicroατικότητα δεν απέχει πολύ

εάν σκεφτεί κανείς ότι οι σηmicroερινοί άνθρωποι προκειmicroένου

να επιβιώσουν είναι υποχρεωmicroένοι να λειτουργήσουν στο

πλαίσιο του συντεταγmicroένου συστήmicroατος είτε ασκώντας οι ίδιοι

εξουσία είτε υφιστάmicroενοι την εξουσία τρίτων Οποιαδήποτε

πρακτική που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση microπορεί

να νοηθεί microόνο στις σχέσεις των ανθρώπων στην καθηmicroερινή

τους ζωή και όχι στο πλαίσιο των υπαρχόντων θεσmicroών

46 Acirc

Για παράδειγmicroα τα παιδιά ως microαθητές ή φοιτητές

αποκοmicroίζοντας τις γνώσεις που microεταδίδονται από τους

δασκάλουςκαθηγητές οι οποίοι microε τη σειρά τους

εκτελούν ένα ορισmicroένο πρόγραmicromicroα διδασκαλίαςσπουδών

συmicromicroετέχουν σε διαγωνίσmicroατα και εξετάσεις που έχουν

ανταγωνιστικό χαρακτήρα Είναι γνωστό σε όλους ότι

η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού συστήmicroατος εστιάζει

στην ανάδειξη των αρίστων οι οποίοι βέβαια συνήθως

επιβραβεύονται Λέω συνήθως διότι δεν ισχύει το ίδιο

για τα παιδιά φτωχών οικογενειών ή για τα παιδιά από

οικογένειες microη διαπλεκόmicroενες microε την εξουσία λόγω του

γεγονότος ότι ξεκινούν από άλλη βάση Παρόλα αυτά τα

ίδια τα παιδιά πολλές φορές βοηθούν αυτοβούλως το ένα

το άλλο λειτουργώντας συναγωνιστικά αποδεικνύοντας

ότι ο Κροπότκιν ίσως είχε δίκιο Επιπλέον στο θέmicroα της

κεντρικής microεταναστευτικής πολιτικής παρά το γεγονός ότι

τα κράτη είναι οχυρωmicroένα και περιχαρακωmicroένα στα σύνορά

τους η πρακτική ενός σηmicroαντικού microέρους των σύγχρονων

κοινωνιών επιδεικνύει εντελώς διαφορετική στάση Σήmicroερα

εκτός από τις πλέον επαναστατικές καταλήψεις στέγης για

τους microετανάστες ένα microεγάλο microέρος ελλήνων και όχι microόνο

πολιτών συνεισφέρει στον βαθmicroό που microπορεί στο έργο

της στήριξης αυτών των ανθρώπων Φυσικά όπως λέει ο

Κροπότκιν δεν εξαγνίζεται κανείς microε τη φιλανθρωπία Όmicroως

το σύγχρονο παράδειγmicroα της βοήθειας απέναντι στους

microετανάστες δεν microπορεί να απαξιωθεί microε ευκολία καθώς

αποτελεί ρωγmicroή στην κεντρική πολιτική του κράτους

laquoΗ κοινωνία των ανθρώπων δεν έχει θεmicroελιωθεί πάνω

στην αγάπη ούτε πάνω στη συmicroπόνια Έχει βασιστεί στη

συνείδηση της ανθρώπινης συντροφικότητας έστω και

αν είναι ενστικτώδηςraquo[6] Ο Κροπότκιν θεωρεί ότι αν ο

άνθρωπος θέλει να ζήσει microια ζωή στην οποία θα ασκεί

όλες του τις σωmicroατικές διανοητικές και συναισθηmicroατικές

δυνάmicroεις είναι αναγκαίο να λειτουργεί microε πνεύmicroα συλλογικό

ενδιαφερόmicroενος για τις κοινωνικές ανάγκες Σε αντίθετη

περίπτωση ο άνθρωπος σκεπτόmicroενος εγωιστικά και microε

επίκεντρο την ικανοποίηση αποκλειστικά των ατοmicroικών

του απολαύσεων θα οδηγηθεί στην καταστροφή Είναι

σηmicroαντικό να επισηmicroάνουmicroε σε αυτό το σηmicroείο ότι ο

πατέρας του αναρχισmicroού σε καmicroία περίπτωση δεν απαρνείται

όπως κάποιοι του καταλογίζουν την περίπτωση να οδηγηθεί

ο άνθρωπος σε επικίνδυνα αυτοκαταστροφικά microονοπάτια

εάν ενεργοποιηθούν τα κατώτερα ένστικτά του Το σίγουρο

είναι ότι όσο σχετικές και να είναι οι έννοιες του καλού

και του κακού άνθρωποι που εκmicroεταλλεύονται άλλους

ανθρώπους δεν microπορούν να νοηθούν σε microια κοινωνία microε

ελευθερία και ισότητα

Τα φαινόmicroενα δείχνουν πως οι άνθρωποι όντας ταυτόχρονα

laquoκαλοίraquo και laquoκακοίraquo δεν θα microπορούν να ζουν σε ελεύθερες

κοινωνίες όσο υπάρχουν εκmicroεταλλευόmicroενοι Με αυτή την

έννοια είτε έχουν microία laquoκαλήraquo πλευρά από τη φύση τους είτε

εκείνη καλλιεργείται microέσα από τη διαδικασία συγκρότησης

των κοινωνιών το ζητούmicroενο είναι να επικρατήσει της

laquoκακήςraquo Τελικά δεν έχει microεγάλη σηmicroασία να ορίσουmicroε το τι

είναι καλό και κακό όσο να προτάσσουmicroε την αποδέσmicroευση

της κοινωνικής διαmicroόρφωσης από άκαmicroπτες θεωρίες που

υποστηρίζουν το αmicroετάβλητο της φύσης microας και οι οποίες

microας απογοητεύουν και microας αδρανοποιούν Τίποτα δεν

είναι απόλυτο πόσο microάλλον η κατεύθυνση της κοινωνικής

κίνησης Φαντάζει ουτοπικό στα microάτια πολλών διότι κανείς

δεν microας έχει διδάξει τι υπάρχει πέρα από το κυρίαρχο Αυτό

είναι το ζητούmicroενο

______________________________

1 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

2 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

3 Νυκτεγερσία microέρος τρίτο laquoΠανεπιστήmicroιο της

βαρβαρότηταςraquo Μάιος 2010 σελ 70

4 Κώστας Γαλανόπουλος laquoΟ κόσmicroος όπως είναιraquo εκδόσεις

ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ

5 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

6 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

47Acirc

wwwbabyloniagr

48 Acirc

5AcircETHAringNtildeEacuteAringtimesIumlIgraveAringIacuteAacute

κρατικού και βρόμικου χρήματος που πρέπει να πολ-λαπλασιαστούν και να διατηρήσουν την κυριαρχία στον δημόσιο χώρο μιας συντεταγμένης φυσικής μειοψηφίας μαφιόζικου τύπουbull Η οπισθοδρόμηση της οικονομικής θεωρίας εκφράζεται στις νεομαθηματικές επινοήσεις είτε αυτές έχουν δεξιά (Ντράγκι Λαγκάρντ) απόκλιση είτε αριστερή (Βαρου-φάκης) απόκλιση Οπισθοδρομούν γιατί επιχειρούν να διατηρήσουν το υπάρχον με το βλέμμα στο παρελθόν Αφαιρούν από το κάδρο της διανόησής τους την αμη-χανία του σύγχρονου ατόμου μπροστά στα οικονομικά θεωρήματα Αγνοούν την κατάρρευση των φαντασιακών σημασιών που δημιουργούσαν το σημασιακό πλαίσιο όχι απλώς του οικονομοκεντρισμού αλλά της ίδιας της παραγωγής και της οικονομίαςbull Ίδιου τύπου οπισθοδρόμηση παρατηρούμε και στην πολιτική θεωρία με νεομαρξιστικές επινοήσεις ακαδημα-ϊκών προσανατολισμένες στην περίπτωση αριστερών κυβερνήσεων στην Ευρώπη και την ελπίδα να αντιπρο-σωπεύσουν με νέους καλούς() αυτή τη φορά όρους το ευρωπαϊκό δημοκρατικό κίνημα

Η εισροή του χρειαζούμενου πληθυσμού στην Ευρώπη θα πραγματοποιηθεί σε μια αργή και τόσο αυστηρή δια-

δικασία μέχρι που η Μεσόγειος να γεμίσει πτώματα και θα πραγματοποιηθεί σε μια Ευρώπη που καμιά σχέση δεν θα έχει με την παλιά Αυτό δεν αφορά στους νέους μόνο πληθυσμούς αλλά και στους παλιούς και έχει να κάνει με την οπισθοδρόμηση για την οποία μιλούμε Είναι σαφές πως οι λεγόμενες ειδικές οικονομικέςπαραγωγικές ζώνες δεν μπορούν να περιοριστούν στη χρησιμοποίηση του νεοεισερχόμενου προσφυγικού πληθυσμού χωρίς να επηρεάσουν τον γενικό ευρωπαϊκό πληθυσμό

Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και της παραγωγής καθώς και οι πολιτικές αποφάσεις των διεθνικών κέντρων εξουσίας απέδειξαν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο ότι ελεύθερη αγορά δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία του καπιταλισμού Πώς θα μπορούσε άλλωστε να υπάρξει ελεύθερη αγορά μεταξύ άνισων αφού το δίκαιο και τους κανόνες ορίζει πάντοτε ο ισχυρός Σήμερα η αγορά της οικονομίας όχι μόνο ελεύθερη δεν είναι αλλά δημιουργεί προνόμια αυτοκρατορικού χαρακτήρα και με συμφωνίες όπως η TTIP έχουμε την απόλυτη οικονομική ζούγκλα

Παράλληλα ο πολιτισμός της βιομηχανικήςκαπιταλιστι-κής δημιουργίας που ανέδειξε τον παραγωγικό άνθρωπο και μετέπειτα τον καταναλωτή μεταλλάσσεται σε έναν

6 Acircπολιτισμό της διεκπεραίωσης ενός πρακτικισμού από τον οποίο απουσιάζει το περιεχόμενο και αντί αυτού εμφανίζεται ένα πηλίκο ή το αποτέλεσμα κάποιας πρόσθεσης ή αφαίρεσης

Σε αυτή την πραγματικότητα της οπισθοδρόμησης εισέρχεται ο (κατά το πλείστον) δυτικότροπος προσφυγικός πληθυσμός ο προς εγκατάσταση μετανάστης

Στον αντίποδα της ρατσιστικής διαχείρισης του προσφυγικού έχουμε ένα τεράστιο κίνημα αλληλεγγύης το οποίο εξαντλείται (χωρίς να υποβαθμίζεται η σημασία του) και αυτό στη διεκπεραί-ωση αυτών που τυπικά επιτάσσει το νόημα του ανθρωπισμού Δεν τίθεται με διακριτό τρόπο το πολιτικό αίτημα της ένταξης του πρόσφυγα στον δημόσιο χώρο με ίσους όρους Έτσι έχουμε μια αλληλεγγύη μεταξύ άνισων ατόμων μια δυσάρεστη στο βάθος κατάσταση που θα απαλυνόταν με την ανάδειξη του συγκεκριμένου πολιτικού αιτήματος

Η Ευρώπη μεταλλάσσεται μέσα σε ένα περιβάλλον πολιτι-κού εκβιασμού και σπρωξίματος για μια θέση στο τεντωμένο σκοινί ασκήσεων ισορροπίας του παγκόσμιου καπιταλισμού Η κοινωνική και πολιτική διάλυση εκφράζεται στους αλλεπάλ-ληλους κλυδωνισμούς του υπόρρητου αποθεματικού εξουσίας που το έθνος-κράτος καρπωνόταν αριστοτεχνικά ndash πράγμα που μάλλον δεν ισχύει στο νέο καθεστώς των υπερεθνικών οικονομοκεντρικών εξουσιών που στηρίζονται κατά βάση σε έναν τύπο ανθρώπου που πλέον δεν υπάρχει και πιθανότατα να μην υπήρξε ποτέ Το αποκοινωνικοποιημένο άτομο του νεοφιλελευθερισμού έμεινε από νόημα και στην καλύτερή του εκδοχή εμφανίζεται να αυτοκαταναλώνεται ndash αρκεί ένα ζάπινγκ σε όλη την ευρωπαϊκή τηλεόραση για να το διαπιστώσουμε ή μια ματιά στην εμπορική ανάπτυξη του ldquoDo it yourselfrdquo

Ποιο θα είναι το νέο πολιτικό ον της μεταλλαγμένης Ευρώπης Το ευρωπαϊκό οικονομικό και πολιτικό σύστημα εξουσίας αδυ-νατεί να αναπαράγει τον πολιτικό λόγο της δικαιολόγησής του Έτσι αδυνατεί και να παράγει πλέον τον οποιοδήποτε πολιτικό λόγο ο οποίος δύναται να παραχθεί από τις χιλιάδες σύγχρονες κοινωνικές δικτυώσεις και παράγεται επί του συγκεκριμένου μεν σε ένα πλαίσιο άμεσης δημοκρατίας δε Δεν επιζητεί κανείς από αυτό το μεγάλο δημοκρατικό ρεύμα να αντιπροσωπευθεί ούτε να αντιπροσωπεύσει παρά μόνο γελοίοι επίδοξοι ηγέτες πιθανών νέων εκλογικών αναδύσεων

Η μεταλλαγή της Ευρώπης αποκαλύπτει κρυφές αθέατες πλευρές της κοινωνικής ζωής με δυσάρεστες συγκρούσεις καθώς έρχονται τα πιο χαμηλά κίνητρα στην επιφάνεια του κοινοβουλευτισμού Παράλληλα αναδύεται μια νέα ευρωπαϊ-κή κουλτούρα που δεν παγιδεύεται στην οπισθοδρόμηση του εθνικού - τοπικού ούτε ακόμη στην οπισθοδρόμηση του νέου οικονομικού ευρωπαϊσμού αλλά επεκτείνεται πέρα από αυτά τα πολιτισμικά σύνορα Είναι η διαμόρφωση μιας δημοκρατικής κουλτούρας πέρα από τις εθνικές μορφές ζωής Πέρα από την Ευρώπη του παρελθόντος και πέρα από την Ευρώπη του σήμερα

Η σύγχρονη Ευρώπη σημειώνει ακροδεξιές τά-σεις σε επίπεδο εξουσίας Στη Φινλανδία στην Πολωνία και στην Ουγγαρία η ακροδεξιά ήδη

συμμετέχει στην κυβέρνηση ενώ στην Ολλανδία στη Γαλλία και στην Αυστρία αποτελεί την πρώτη πολιτική δύναμη με βάση τις δημοσκοπήσεις Ακολουθούν σε ακροδεξιά δυναμική χώρες όπως η Δανία η Ελβετία το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία Δεν θα επεκταθούμε εδώ για τις αντίστοιχες τάσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού που εκδηλώνονται με ακόμη πιο ηχηρά χουλιγουντιανό τρόπο με τους υποψηφίους του Ρε-πουμπλικανικού κόμματος για την προεδρία των ΗΠΑ Πέρα βέβαια από τις κάλπες και την αντιπροσώπευση τα πράγματα στη βάση των κοινωνιών είναι πολύ πιο σύνθετα όπου διαδραματίζεται μία άγρια μάχη των ακροδεξιών δυναμικών με τα ζωντανά κομμάτια της κοινωνίας και τα ριζοσπαστικά κοινωνικά κινήματα Το επιχείρημα του γράφοντος είναι πως η σημερινή ακροδεξιά βρίσκεται σε μία ιδιότυπη διαλεκτική σχέση με τον κυβερνώντα ευρωπαϊκό νεοφιλελευθερισμό και ήδη αναπτύσσει μία δυναμική ηγεμονίας τουλάχιστον στον πυρήνα της σύγχρονης Ευρώπης

Η ακροδεξιά σήμερα έχει σύγχρονα αίτια καινοτόμα χαρακτηριστικά και μεγάλη εμβέλεια Έτσι συγκρίσεις με το παρελθόν του φασισμούναζισμού είναι σε πολύ μικρό βαθμό βοηθητικές Σε γενικές γραμμές η ακρο-δεξιά αποτελεί μία κοινωνικο-πολιτική απάντηση στις αρνητικές εξωτερικότητες της καπιταλιστικής παγκο-σμιοποίησης Απαντά επίσης στην αποσταθεροποίηση από την αγορά κάθε κοινωνικής δομής η οποία ξεκινά από το κράτος και τα εταιρικά σχήματα και αγγίζει τις κάθε είδους ανθρώπινες κοινότητες και την οικογένεια Έτσι λοιπόν η ακροδεξιά στροφή κομίζει νέα στοιχεία για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας Μέσα από την αναπόληση ενός παρελθόντος μίας φαντασιακής κοινότηταςέθνους που σήμερα δέχεται επίθεση από τις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης συνθέτει μία νέα συγκολλητική ουσία για τις κοινωνίες που ελλείπει από τους απρόσωπους θεσμούς της εμπορευματικής αγοράς και την αδύναμη κοινότητα του χρήματος Η ψευδο-κοινοτική αυτή πρόταση έχει μεγάλη απήχηση σε ομάδες πληθυσμού όπως οι ευρωπαϊκές μεσαίες τάξεις που έχουν υποστεί βαθιά αλλοτρίωσηεξατομί-κευση από τη λειτουργία της αγοράς και έχουν απολέσει κοινοτικούς δεσμούς του παρελθόντος ρέποντας έτσι σε έναν ndashτρομακτικό και για τους ίδιουςndash κοινωνικό κανιβαλισμό Επίσης είναι εξαιρετικά ευνοϊκή για τις κυρίαρχες τάξεις που στον διαχωρισμό φίλουεχθρού εύκολα εμπίπτουν εαυτές στην κατηγορία του φίλου ενώ στην κατηγορία του εχθρού μπορούν εύκολα να νομιμοποιήσουν στη συνείδηση της κοινωνίας διάφο-ρους αποδιοπομπαίους τράγους ως υπαίτιους για τις αρνητικές εξωτερικότητες της κυριαρχίαςεκμετάλλευ-σής τους πάνω στο κοινωνικό σώμα Όπως και στον

7Acirc

Αντώνης Μπρούμας

Νεοφιλελεύθερη ΕΕ amp Ακροδεξιά Μια Σχέση ∆ιαλεκτικής

μεσαίωνα που η Εκκλησία κυριαρχούσε και βασάνιζε αλλά οι μάγισσες καίγονταν στην πυρά έτσι και με τους ακροδεξιού τύπου σύγχρονους πλην αρχέγονους δυϊ-σμούς οι κυρίαρχες δυνάμεις του σήμερα μπορούν να διαφεύγουν εύκολα από την κοινωνική οργή για την ανι-σότητα επενδύοντας στον φόβο για τη διαφορετικότητα Τέλος η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την επανανομιμοποίηση των πολιτικών θεσμών του έθνους-κράτους χωρίς να αλλάζει τίποτα στα γενεσιουργά κοινωνικά φαινόμενα της απονομιμοποίησής του Παλιά οι Ρωμαίοι άρχοντες έδιναν στον λαό άρτο και θεάματα Τώρα οι αποσυντιθέμενες δομές των εθνών-κρατών από τη λαίλαπα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης μπορούν να συνεχίζουν τις ίδιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά να αναστείλουν πρόσκαιρα τους ρυθμούς αποσύνθεσής τους πουλώντας εθνική ιδεολογία

Σε αντίθεση με την προοδευτική απάντηση που έχει κόστος για το άτομο αφού απαιτεί ενεργοποίηση και δημιουργία εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων η ακροδεξιά απάντη-ση είναι μικρο-κοινωνικά ελκυστική και μακρο-κοινωνικά άμεσα εφαρμόσιμη Σε πολλά επίπεδα λειτουργεί μάλιστα παραπληρωματικά σε σχέση με τον νεοφιλελευθερισμό Ενώ στον νεοφιλελευθερισμό η σύνδεση ατόμου - κοινωνίας παρέχεται μέσα από τον απρόσωπο θεσμό της αγοράς στην ακροδεξιά παρέκκλιση μία τέτοια σύνδεση παρέχει ιδεολογικά στοιχεία που λειτουργούν συμπληρωματικά με την αγορά όπως την αίσθηση μίας κοινότητας και κοινής μοίρας Έτσι η ακροδεξιά πρόταση παρέχει στο άτομο ένα αίσθημα του [ψευδο]ανήκειν χωρίς κανένα προσωπικό κόστος και μια ταυτότητα στη βάση διαχωρισμών φίλοςεχθρός που δίνει μπούσουλα για την πλοήγηση μέσα σε μία πολυσύνθετη πραγματικότητα Ταυτόχρονα βασιζόμενη τυφλά στην ιεραρχία και σε μία πλήρως διαμεσολαβη-μένη σχέση με την πολιτική αρκείται στη διαμόρφωση πολιτικής άποψης και στην ανάθεση της διαχείρισης του συλλογικού στους ηγέτες Καλύπτοντας δε τις κοινωνικές αντιθέσεις μέσα από το έθνος δεν απαιτεί από το άτομο τη σύγκρουση με τις σχέσεις κυριαρχίαςεκμετάλλευσης αντίθετα τις συγκαλύπτει τις νομιμοποιεί ως φίλιες και τελικά τις επιτείνει

Εντούτοις η ακροδεξιά πρόταση για την κοινωνία δεν πέφτει από τον ουρανό Αντιθέτως πατά πάνω στα συντρίμμια του κοινωνικού ιστού που αναπαράγει ο νεοφιλελευθερισμός Η καθημερινή βιωματική μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς αλλότριους σκοπούς από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό αποτελεί το ιδα-νικό υπόστρωμα του ναζισμού για τη μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς τον ανώτερο εθνικό σκοπό των στρατοπέδων συγκέντρωσης και των πολέμων Η εργαλειακή λογική κόστουςοφέλους όπου η πληροφορη-μένη για τις κοινωνικές αντιθέσεις πολιτική αντικαθίσταται από έναν ψευδοαντικειμενικό τεχνοκρατισμό γίνεται το υπερεργαλείο της ακροδεξιάς πρότασης για το βάθεμα της διαχείρισης του ανθρώπινου όντος ως γυμνής ζωής Η υποκριτική αδιαφορία του νεοφιλελευθερισμού για τις ανισότητες κοινωνικής εξουσίας που αναπαράγονται

Ccedil IgraveAringOcircAacuteEumlEumlAacuteAtildeCcedil OcircCcedilOacute AringOtildeNtildeUgraveETHCcedilOacute

8 Acirc

από το κεφάλαιο και τις εμπορευματικές αγορές ως δή-θεν το απόγειο της ελευθερίας νομιμοποιεί εύκολα την εξύμνηση της κοινωνικής ιεραρχίας και κυριαρχίας που απαντάται στον ολοκληρωτισμό

Στο μακρο-κοινωνικό επίπεδο η ακροδεξιά πρόταση είναι πρόταση εξουσίας Αφήνοντας άθικτο το νεοφιλε-λεύθερο οικονομικό μοντέλο στο εσωτερικό επενδύει σε έναν προστατευτισμό στις σχέσεις με τη διεθνή αγορά Και κυρίως αναιρεί βασικές δημοκρατικές κατακτήσεις τάση - κλειδί στη σύγχρονη φάση του καπιταλισμού και μεγάλο ζητούμενο για τη νεοφιλελεύθερη ολοκλήρωση των κοινωνιών Έτσι η ακροδεξιά απάντηση βαθαίνει κάποιες πλευρές της παγκοσμιοποίησης (οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ εθνικών οικονομιών εντατικο-ποίηση εκμετάλλευσης της εργασίας και καταστροφής των φυσικών πόρων μετάβαση προς μη δημοκρατικά καθεστώτα) Αποτελεί όμως σημαντικό κίνδυνο για κά-ποιες άλλες αφού διαθέτει μία εγγενή ροπή προς την αυτοκαταστροφή Σε μικρο-κοινωνικό επίπεδο η ροπή αυτή οφείλεται στην επένδυση σε κατά βάση σκοτεινά στοιχεία της ανθρώπινης ουσίας όπως ο φόβος για τον άλλο ο ετεροκαθορισμός μέσα από το δίπολο φίλουεχθρού το μίσος και ο πόλεμος κατά του διαφορετικού αντί για φωτεινά στοιχεία όπως το μοίρασμα η αλληλεγ-γύη η συνεργασία η δημοκρατική αυτο-κυβέρνηση Αν οι ανθρώπινες κοινωνίες στηρίζονται κατά το μέγιστο μέρος τους στη συνεργασία εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς το πόσο διαλυτικά λειτουργούν οι από τα πάνω επιβολές αντίρροπων τάσεων Ωστόσο κάθε ακροδεξιά παρέκκλι-ση του νεοφιλελευθερισμού δεν ρέπει προς τον πόλεμο μόνο στο εσωτερικό κάθε κοινωνίας αλλά επεκτείνεται στον πόλεμο και μεταξύ κοινωνιών Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα διακινδυνεύει στο σύνολό της την εύρυθμη λειτουργία των αγορών Η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί λοιπόν επιλογή για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας αλλά ένα είδος επιλογής - τελευταίου καταφυγίου για τη διατή-ρηση της κοινωνικής αναπαραγωγής

Στην έφοδο προς το κράτος η σημερινή ακροδεξιά δεν δομείται σε τόσο μεγάλο βαθμό όπως στον μεσοπόλεμο δηλαδή με μαζικά τάγματα εφόδου στους δρόμους Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ο ίδιος με τον λόγο που δε συμβαίνει το ίδιο με τη σύγχρονη δόμηση της αριστε-ράς που συγκροτεί μεν κινήματα αλλά όχι σαν τα μαζικά εργατικά κινήματα του παρελθόντος Ο θρυμματισμός της σχέσης του ατόμου με οποιαδήποτε συλλογικότητα μέσω της εσωτερίκευσης της αγοραίας λογικής έχει ndashφαί-νεταιndash έρθει για να μείνει Το ζήτημα αυτό δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα από την αριστερά που κινείται πάνω στη συγκρότηση εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων στη βάση της κοινωνίας Αντίθετα για την ακροδεξιά αρκεί η ανάθεση από το άτομο της τύχης του σε κάποιον ηγέτη

και η νομιμοποίηση μίας τέτοιας ανάθεσης ώστε να ξεπεραστεί το οργανωτικό πρόβλημα Ο έτσι και αλλιώς ολοκληρωτικός πυρήνας του κράτους είναι άλλωστε πολύ πιο εξορθολογισμένος από τα τάγματα εφόδου αφού καταληφθεί η εξουσία όπως αντιλήφθηκε ο Χίτ-λερ ήδη από τη νύχτα των μεγάλων μαχαιριών Έτσι η ακροδεξιά σε αντίθεση με τις προοδευτικές δυνάμεις της ανθρωπότητας έχει συμβατή με το υπάρχον και έτσι άμεσα εφαρμόσιμη πρόταση εξουσίας συνιστάμενη στην επίταση των ήδη υφιστάμενων τάσεων κοινωνικού κανιβαλισμού και ολοκληρωτισμού που εγκυμονούνται στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό

Όταν καταστεί ηγεμονική και πριν ακόμη πάρει την κυ-βέρνηση οποιαδήποτε πολιτική δύναμη αντανακλάται στις κεντρικές πολιτικές αποφάσεις Έτσι πριν ακόμη η ακροδεξιά έρθει στην εξουσία στον πυρήνα της ΕΕ η ηγεμονία της ήδη αντανακλάται στην υφιστάμενη δια-κυβέρνηση μέσα από τη λήψη αποφάσεων ακροδεξιάς κατεύθυνσης Οι αντιδραστικές πολιτικές στην κορυφή της ΕΕ αποτελούν το αποτέλεσμα της διαλεκτικής αυτής σχέ-σης της ακροδεξιάς με τον κυρίαρχο νεοφιλελευθερισμό Η ακροδεξιά παρέκκλιση του νεοφιλελευθερισμού είναι συμβατή με μία συνέχεια της υφιστάμενης διαδικασίας παγκοσμιοποίησης Προς το χειρότερο Τον πόλεμο Υπάρχει όμως και η προοδευτική απάντηση στην υφι-στάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης που στηρίζεται στην αλληλεγγύη τη συνεργασία και τη δημοκρατία μέσα σε μια άλλου τύπου διεθνή κοινότητα Σε αντίθεση με την ακροδεξιά η προοδευτική απάντηση δεν είναι συμβατή με την υφιστάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης Έτσι ακρο-δεξιές κυβερνήσεις ήδη βλέπουμε παντού χωρίς καμία ιδιαίτερη σύγκρουση με προϋφιστάμενες δομές εξουσίας εθνικές ή διακρατικές Αντίθετα αριστερές κυβερνήσεις αν υπάρξουν γρήγορα απορροφώνται από τη δομική εξουσία των αγορών Με δυο λόγια η σημερινή διεθνής κατάσταση δεν αφήνει χώρο για την αλληλεγγύη και τη συνεργασία Αφήνει όμως πολύ χώρο για τον πόλεμο Από τη σκοπιά των ριζοσπαστικών κινημάτων και των κοινωνικών αγώνων εδώ και είκοσι χρόνια παλεύουμε χτίζοντας έναν άλλον κόσμο αυτόν της νιότης του κόσμου μέσα και ενάντια στον δικό τους κόσμο αυτόν της κυρι-αρχίας και της εκμετάλλευσης Είναι όμως φανερό ότι οι σύγχρονες προκλήσεις μάς καλούν να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο αυτό της διεθνούς δικτύωσης των αγώνων μας Όπως και στις γενιές αγωνιστών του παρελθόντος έτσι και σε εμάς αναλογεί ιστορικά να σηκώσουμε το γάντι των αγώνων ενάντια στον καπιταλισμό και στις σύγχρονες ολοκληρωτικές παρεκκλίσεις του παίρνοντας τις τύχες της ανθρωπότητας στα χέρια μας

9AcircIgraveAringOcircAacuteIacuteAacuteOacuteOcircAringOtildeOcircEacuteEcircIuml

Στις 29 Ιουνίου 2014 η ένοπλη οργάνωση ISIS ανακηρύσσει Ισλαμικό Χαλιφάτο Αντίθετα από ότι περίμενε κανείς μέχρι τότε το βίντεο της ορ-

γάνωσης δεν επικέντρωσε σε πολεμικά κατορθώματα αλλά σε μια πολιτική διακήρυξη απόφθεγμα η οποία γίνεται και hashtag στο twitter laquoη συνθήκη Sykes Picot έλαβε τέλοςraquo ή αλλιώς laquoKaser al Hududraquo δηλαδή η θραύση των συνόρων Υπογραφείσα μυστικά το 1916 μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας η συνθήκη του Sykes Picot σχηματοποιούσε για πρώτη φορά τα σύνορα Ιράκ - Συρίας και αποτέλεσε κομβικό σταθμό στην ιστορία της αποικιοκρατίας Ακόμα και τα αντιαποικιοκρατικά κινήματα της περιοχής αποτέλεσαν την αντεστραμμένη όψη της δυτικής αντίληψης για το έθνος-κράτος και δεν ξέφυγαν από τη διευθέτηση του Sykes Picot Το ISIS αναφέρεται όμως σε χαλιφάτο ξεφεύγοντας από το έθνος-κράτος και διαπερνώντας κάθετα όλες τις μου-σουλμανικές κοινωνίες που αμφισβήτησαν τις εθνικές δικτατορίες τους ndash Τυνησία Αλγερία Αίγυπτος Υεμένη Νιγηρία Ιράκ Συρία Παράλληλα με τη διασπορά του καταλαμβάνει έδαφος με συνέχεια και ιδρύει διοικητική δομή με πρωτεύουσα τη Ράκα

Το ISIS δεν είναι η μόνη οργάνωση-κίνημα που θέτει ως στόχο την κατάληψη εδάφους και τη δημιουργία θεσμών διακυβέρνησης Από το 2011 η κουρδική ένο-πλη οργάνωση YPGYPJ διεξάγει πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος και άλλες οργανώσεις για τη θεμελίωση αυτόνομης περιοχής χωρίς εθνοτικό πρόσημο αλλά ομοσπονδιακή διακυβέρνηση και αμεσοδημοκρατικές

δομές Άλλη μια προσπάθεια που κινείται πέραν της λογικής του έθνους-κράτος πάνω στην κατάρρευση Συρίας και Ιράκ δηλαδή στα κράτη που γεννήθηκαν με τη συνθήκη Sykes Picot μέσα σε ένα πολύ αιματηρό ανακάτεμα εθνοτήτων θρησκειών και ομάδων Το προ-σφυγικό ρεύμα που παρήγαγε και παράγει ο όλεθρος του πολέμου οδηγεί σε εκατομμύρια απάτριδων που η συντριπτική πλειοψηφία τους θέλουν να ενταχθούν στις κεντροευρωπαϊκές κοινωνίες έχοντας χάσει την αναφορά στην laquoπατρίδαraquo τους

Μπροστά σε αυτή την εξελισσόμενη πραγματικότητα η γραφειοκρατία της Δύσης αρχικά στάθηκε αμήχανη Η μεταπολεμική συναίνεση της μεταχείρισης του πρό-σφυγα ορίστηκε από έθνη-κράτη και υπό το Leitmotiv της φρίκης των σφαγών σε ευρωπαϊκό έδαφος Το προσφυγικό ρεύμα των τελευταίων ετών διαφοροποι-είται ποιοτικά και ποσοτικά από παλαιότερα Από τη μία τα ευρωπαϊκά κράτη δεν μπορούν να απαρνηθούν την ανθρωπιστική μεταχείριση προσφύγων γιατί είναι μεταπολεμικά κράτη και η μνήμη του Άουσβιτς δεν τα αφήνει ακόμα να ασκήσουν θανατοπολιτική (δημόσια) Από την άλλη προσπαθώντας να επωφεληθούν από την κατάσταση αλλά και να διατηρήσουν τις ισορροπίες στο εσωτερικό τους δέχονται τον πρόσφυγα όσο αγοράζει ή όσο ρίχνει το μεροκάματο και τον διώχνουν όταν δεν χρειάζεται διοικώντας στο όνομα του έθνους Κεντρικός παίκτης αυτής της πολιτικής είναι η Γερμανία με συμ-μάχους - πιόνια την Αυστρία και τις πρώην σοβιετικές χώρες Ουγγαρία Κροατία Σλοβακία και Πολωνία Είναι

Η Ευρωτουρκική Συμφωνία ως Ιαχή πολέμουκαι η Κατάσταση Εξαίρεσης από τα Κάτω

Sykes Picot over[1]

laquoΑλλαμντουλιλά[2] Σήμερα έχουμε τη χαρά να συμμετέχουμε στην καταστροφή των συ-νόρων που τοποθετήθηκαν από τους ταουαχίτ[3] για να εμποδίζουν τους Μουσουλμάνους να ταξιδεύουν στις χώρες τους Οι ταουαχίτ τεμάχισαν το Ισλαμικό Χαλιφάτο και το μετέ-

τρεψαν σε χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ κυβερνώμενες από νόμους φτιαγμένους από τον άνθρωπο Αλλαμντουλιλά ο Αλλάχ ευλόγησε τους μουτζαχεντίν[4] με την καταστροφή

αυτών των συνόρων Εκεί μπόρεσαν οι μουτζαχεντίν να δείξουν τη δύναμή τους με τη Χάρη του Αλλάχ Αλλαμντουλιλά σήμερα ξεκινάμε το τελευταίο στάδιο μετά τη διάσπαση της Ούμμα[5] Αλλαμντουλιλά ξεκινήσαμε σήμερα να ενωνόμαστε ενάντια στις δολοπλοκί-ες των απίστων Το σχέδιό τους ήταν το διαίρει και βασίλευε Αυτό είχαν κάνει σε μαςraquo

Από βίντεο του ISIS 2962014

Σπύρος Τζουανόπουλος

10 Acirc

σημαντικό να ειπωθεί μια διπλή αλήθεια 1 Η Γερμανία βάζει τα κράτη αυτά να κλείνουν τα σύνορα στο όνομά της έχοντας αποφασίσει αφενός να εντάσσει όσους θέλει με οικονομικά κριτήρια σε συνεννόηση με την Τουρκία 2 Στις μετασοβιετικές κοινωνίες απαντάται ο γάμος του νεοφιλελευθερισμού με τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό γάμος που βγάζει ναζιστικό παιδί Κοινωνίες που για δεκαετίες δεν ανέπτυξαν δομές κοινωνικής αυτοάμυνας και αμφισβήτησης της κρατικής πολιτικής και έχουν μάθει σε βίαιες και εκτεταμένες παρεμβάσεις του κράτους στο κοινωνικό ενώ παράλληλα έζησαν τον κομμουνισμό ως ρωσική κατοχή βρίσκουν αναφορά σε ένα έκτρωμα νε-οφιλελεύθερης θανατοπολιτικής με πυρήνα το έθνος ως μέρος μιας ευρωπαϊκής λευκής φυλής

Όσο σοκαριστική είναι η παλινδρόμηση του συνόλου των ευρωπαϊκών κοινωνιών στον φυλετικό εθνικισμό άλλο τόσο κατανοητή γίνεται ως φοβική αντίδραση μπροστά στην κρίση του έθνους-κράτους Η μεταπολεμική συναί-νεση γκρεμίζεται όχι γιατί γεννήθηκε κάποιο τέρας εκ του μηδενός ndashβλ ISISndash αλλά γιατί τα υποκείμενα που τη διαμόρφωσαν διαλύονται θρυμματίζονται μεταλλάσ-σονται και καθίστανται θεσμοί κενοί νομιμοποίησης Ο Δημήτρης Μπελαντής συνοψίζει μεστά αυτή την εξέλιξη στην εξής φράση

laquoΤο βασικό πρόβλημα των κοινωνιών που υπάγονται στην πολιτισμική laquoΑυτοκρατορία της Δύσηςraquo (όπου σιγά-σιγά εντάσσονται με τον ιδιαίτερο τρόπο τους και τα μη δυτικά ιμπεριαλιστικά κέντραraquo τύπου Ρωσίας ή Κίνας μπαίνο-ντας και αυτά στο πεδίο του προβλήματος) δεν εξαντλείται στην laquoκατασκευή φραχτώνraquo για τους ξένους [] είναι η εσωτερική καθεστωτική αποδόμηση του τείχους και του laquoσυνόρουraquo (με τη ρωμαϊκή έννοια του limes) της Δύσης απέναντι στην βαρβαρότητα βασικά μια βαρβαρότητα εσωτερική στη Δύση και όχι εισαγόμενη από τα μη δυτικά πολιτιστικά και κοινωνικά μορφώματα (όπως οι εκδοχές του Ισλάμ) Το τείχος αυτό που καταρρέει είναι ένα προ-στατευτικό τείχος ένα τείχος συμπερίληψης και όχι ένα τείχος αποκλεισμού είναι οι υπό διάλυση κοινωνικοί δεσμοί στη Δύσηraquo[6]

Η κρίση του jus publicum europaeum

Πέντε χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ndashμεταξύ άλλων καιndash ναζιστής Καρλ Σμιτ στο έργο του Nomos der Erde διαπιστώνει πως laquoαπό τον 16ο αιώνα το Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό διεθνές δίκαιο το Jus publicum Europaeum ήταν αρχικά και ουσιαστικά ένα δίκαιο μεταξύ κυρίαρχων ευρωπαϊκών κρατών [] Η laquoκρατικότηταraquo δεν αποτελεί παγκόσμια έννοια έγκυρη σε όλες τις εποχές και ανθρώπους Στον χώρο και στον χρόνο περιέγραψε ένα συγκεκριμένο φαινόμενο [] Η ολωσδιόλου ασύγκριτη μοναδική ιστορική ιδιαιτερότητα του φαινομένου laquoκράτοςraquo βασίζεται στο γεγονός ότι η πολιτική μορφή αυτή ήταν το όχημα της εκκοσμίκευσης Η εννοιολογική επεξεργασία του διεθνούς δικαίου της εποχής είχε μόνο έναν άξονα

το κυρίαρχο εδαφικά κράτοςraquo[7]Πράγματι η έννοια του διεθνούς δικαίου είναι αξεχώριστη από το κυρίαρχο κράτος που στο όνομα του έθνους διαρ-ρηγνύει τα δεσμά του από την Εκκλησία και τον παπισμό και καταλαμβάνει εδάφη εκτός Ευρώπης για αποικίες Η μεταπολεμική συναίνεση που αποκρυσταλλώθηκε με την ίδρυση του ΟΗΕ τη συνθήκη της Γενεύης και άλλες πηγές διεθνούς δικαίου είχε ως σκοπό τη δραστική αποφυγή ένοπλων συρράξεων μεταξύ κυρίαρχων εθνών-κρατών Αν χρησιμοποιούσαμε τους όρους του άσπονδου θεωρη-τικού εχθρού του Schmitt Hans Kelsen θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Θεμελιώδης Κανόνας (Grundnorm) της μεταπολεμικής περιόδου ο νόμος που υπακούει συνο-λικά το δίκαιο γράφτηκε από έθνη-κράτη Η κρίση της συσσωμάτωσής τους σε τέτοιες μορφές μεταφέρεται στο σύνολο του νομικοπολιτικού συστήματος που εδράστηκε σε αυτά και αίρει κρίσιμες διακρίσεις Πολίτης-πρόσφυγας αστυνομία-στρατός κράτος-ιδιώτης εσωτερικό-εξωτε-ρικό ανθρώπινα δικαιώματα-φονεύσιμες ζωές μάχιμο υποκείμενο-άμαχος καθίστανται διαχωρισμοί θολοί και αμφισβητούμενου κύρους Έτσι η εποχή μας αναδεικνύει μια σειρά από παραδοξότητες

ndash Η Γερμανία θέλει την ανατροπή του Συριακού κράτος υπό τον Άσαντ αλλά αναγνωρίζει ως Σύριους πολίτες μόνο αυτούς που έχουν εκδώσει διαβατήρια σε περιοχές που ελέγχει το καθεστώςndash Το Ηνωμένο Βασίλειο φονεύει πολίτη του (Jihadi John) εισβάλλοντας σε ξένο εναέριο χώρο με drone χωρίς να έχει κηρύξει τον πόλεμο σε κανένα χωρίς δίκη χωρίς ούτε έναν αριθμό πρωτοκόλλου για την πράξη αυτήndash Οργανώσεις που ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο σε έδαφος και έχουν διοικητική δομή (ISIS YPG-YPJ) δη-λαδή με όρους διεθνούς δικαίου κανονικά θα είχαν διεθνή ευθύνη και άρα διεθνή (κρατική) προσωπικότητα έστω και αμφισβητούμενη δεν αναγνωρίζονται διότι λείπει το στοιχείο του έθνους έστω σαν σκοπόςndash Αστυνομίες αλλοδαπών κρατών υπό το σήμα της ευρω-παϊκής συνεργασίας FRONTEX σχεδιάζουν και διεξάγουν επιχειρήσεις ακόμα και συλλήψεις χωρίς την άδεια του κράτους επί του οποίου επιχειρούνndash Η διάκριση μαχητή - αμάχου - στρατιώτη - ιδιώτη - τρο-μοκράτη καθίσταται ολοένα και πιο θολή και δυναμική

Η σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή και το προσφυ-γικό ζήτημα ανέδειξε το βάθος της κρίσης νομιμοποίησης των ευρωπαϊκών κρατών σε τίνος το όνομα ασκούν βία Την ίδια στιγμή που Σύριοι μουσουλμάνοι καταφτάνουν και αποζητούν άσυλο στην Ευρώπη Ευρωπαίοι λευκοί χριστιανοί ασπάζονται το Ισλάμ και εντάσσονται στο Ισλαμικό Κράτος για να πολεμήσουν εναντίον της Η αποστοίχιση των κοινωνιών από τις διευθετήσεις αιώ-νων υπό το κράτος εκφράζονται με διάφορα πρόσημα όχι πάντα θετικά Αν και τολμηρή σκέψη ίσως και αυτή η αποχαλιναγωγημένη βία του ISIS μπορεί να ιδωθεί ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης του νεωτερικού κράτους ως μέθοδος άσκησης βίας

11Acirc

Χώροι ανομίαςlaquo- Σου ανέφεραν Γουίλαρντ γιατί θέλουν να laquoτερματίσουνraquo τη διοίκησή μου- Μου είπαν ότι έχετε τρελαθεί τελείως και οι μεθόδοι σας είναι laquoσαθρέςraquo- Είναι οι μεθόδοι μου σαθρές- Δεν βλέπω καμία μέθοδο κύριεraquo

Ο παραπάνω διάλογος θα μπορούσε να είναι εκείνος ενός οπλαρχηγού του ISIS και κάποιου αιχμαλώτου του αλλά είναι από την ταινία laquoΑποκάλυψη Τώραraquo Η σπουδαία ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα περιγράφει μια κατάσταση με ανατριχιαστικές αναφορές στη σημερινή Ο ταγματάρχης Κερτς του αμερικανικού στρατού στέλνεται στον πόλεμο του Βιετνάμ ως ειδικός στις ανορθόδοξες επιχειρήσεις επιχειρήσεις δηλαδή που το όριο του μαχητή και του αμά-χου είναι δυσδιάκριτο και το πεδίο μάχης είναι παντού επιχειρήσεις πολιτικές Σταδιακά αμφιβάλλει για τη δράση του αμερικανικού στρατού και ασκεί έντονη κριτική στους ανωτέρους του Στο τέλος χάνει τα λογικά του καθώς τίθεται κατηγορούμενος για φόνο ενός πράκτορα που θεωρούσε ότι έδινε πληροφορίες στον εχθρό Λιποτακτεί από τον αμερικανικό στρατό και σχηματίζει μια αντάρτικη ομάδα που τον λατρεύει σαν Θεό και κατασφάζει όποιον πατάει στα μέρη του ανεξαρτήτως πλευράς και εθνικότητας έξω πια από το Βιετνάμ στα εδάφη του Λάος Ο Κερτς καταρ-ρέοντας ψυχικά διαρρηγνύει το πλαίσιο της εποχής του και εισέρχεται στο πεδίο της τρέλας καθώς έχει απολέσει κάθε διάκριση μεταξύ εχθρού και φίλου μάχιμου και μη Η βία του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως θεολογική αλλά δεν γίνεται στο όνομα κάποιας αρχής ούτε θεμελιώνει ένα νέο δόγμα μια νέα νομιμοποίηση Είναι μια βία μηδενιστική στο όνομα κανενός και το μόνο που ιδρύει εκεί που ασκείται είναι μια πραγματική ανομία

Από τον κόσμο του κινηματογράφου επιστρέφουμε στον κόσμο του αισθητού Σε καιρούς ανακατατάξεων δημι-ουργούνται είτε εσκεμμένα είτε αθέλητα πεδία ανομίας Τα πεδία αυτά μπορούν να αφορούν χώρο (ο ουρανός πάνω από τη Ράκα τα εδάφη γύρω από τη Ροζάβα κλπ) είτε τον άνθρωπο ως υποκείμενο (υπήκοο) δικαίου (Ιρακινός πάνω σε βάρκα σε διεθνή ύδατα στο Αιγαίο Σύριος στο λιμάνι του Πειραιά κλπ) Τα πεδία αυτά που η κρατική κυριαρχία μετασχηματίζεται αμφισβητείται έχει απολεσθεί ή εσκεμμένα υποχωρήσει αποτελούν διακύβευμα για το ίδιο το κράτος το οργανωμένο έγκλη-μα ή τα οργανωμένα κινήματα να το καταλάβουν να το ελέγξουν και τελικά να επιβάλουν τους δικούς τους θεσμούς ndash με άλλα λόγια να κυριαρχήσουν

Είναι κοινός τόπος βέβαια ότι οι πράξεις του κράτους σε τέτοια πεδία τελούνται υπό τον αστερίσκο της κατάστασης εξαίρεσης το προνόμιο που το ίδιο το κράτος έχει απονείμει στον εαυτό του ndashκαι μόνοndash με την επίκληση της διατήρησης της ίδιας της νομιμότητας

Από τον πρόσφυγα στον denizen[8]

Οι Διεθνείς Συνθήκες αποτελούν αντικατοπτρισμό ιστορικών συναινέσεων Στις 18 Μαρτίου 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε με την Τουρκία τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της έννοιας του πρόσφυγα Με την επίκληση της έκτακτης ανάγκης η αρχή της μη επαναπροώθησης εγκαταλείπεται μαζί με τη μνήμη των συνθηκών που τη γέννησαν (η φρί-κη του Β΄ ΠΠ) και στη θέση της μπαίνει η raison drsquoeacutetat

12 Acirc

ως απόλυτος ρυθμιστής των ζωών που είναι άξιες να βιωθούν Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί απαρέγκλιτα τον πρωταθλητή στις καταδίκες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου laquoασφαλή τρίτη χώραraquo και διατηρεί το δικαίωμα να επαναπροωθεί συλλογικά πρόσφυγες (άλλη μια ευθεία παραβίαση της συνθήκης της Γενεύης) Επίσης το σημείο 2 της Συμφωνίας προβλέπει για κάθε Σύριο που επαναπροωθείται στην Τουρκία να εγκαθίσταται ένας στην Ευρώπη καθιστώντας σαφές ότι οι μη Σύριοι τίθενται άρρητα μεν ξεκάθαρα δε συλλήβδην απελάσιμοι

Όσον αφορά στην εφαρμογή η Ελλάδα υποχρεούται να εν-σωματώσει στο εθνικό της δίκαιο συγκεκριμένους κανόνες επαναπροώθησης καθώς και ένδικο μέσο αμφισβήτησης τέτοιων αποφάσεων Μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει αντίθετα ήδη έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία οι πρώτες εκατοντάδες πρόσφυγες με απόλυτα ασαφή τρόπο επιλογής και παράδοσης Πέραν τούτου το ελληνικό κράτος φαινομενικά τίθεται ενώπιον του εξής διλήμματος ή να εφαρμόσει μαζικές επαναπροωθήσεις στο όνομα της συμφωνίας καταστρατηγώντας τα θεμέλια της Σύμβασης της Γενεύης αλλά και της ndashυπερσυνταγματικής υποτίθεται ισχύοςndash Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ή να ακολουθήσει τη διεθνή νομολογία και να αναγνωρίσει το προσφυγικό laquoπροφίλraquo της συντριπτικής πλειοψηφίας αυτών των ανθρώπων ndash μια πρόβλεψη της επιλογής δεν είναι και πολύ δύσκολη[9]

Η ευρωτουρκική Συμφωνία αποτελεί τη σχηματοποίηση της κατάστασης εξαίρεσης σε κείμενο διεθνούς δικαίου και την κωδικοποίηση μιας πολεμικής ιαχής τόσο καθαρά που και η Ύπατη Αρμοστεία αδυνατεί να ακολουθήσει[10] καθώς τα κράτη συμπυκνώνουν τον νόμο στις αποφάσεις τους Όσο και αν ο νομικός λόγος προσπαθεί να την περικλείσει αυτή η μονομερής αναστολή δικαίου αποδρά από το νοητικό πλαίσιο του νόμου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της νέας διευθέτησης Αυτό είναι και το πολιτικό της νόημα όταν ο νόμος συμπυκνώνεται σε απόλυτη απόφαση της εξουσίας έχει αναστείλει τον εαυτό του στο όνομα της υπεράσπισής του Κατά μια έννοια ο νομικός λόγος της ΕΕ εδώ συναντά τον θεολογικό του ISIS καθώς αμφότεροι αποτελούν θανατοπολιτικές με διαφορετική αφετηρία ο μεν νομικός τη νεωτερικότητα ο δε θεολογικός τη ριζική άρνησή της Στη μια περίπτωση ένα πλέγμα κανόνων καθιστούν την Αστυνομία τη ρομφαία της κοσμικότητας απόλυτο ρυθμιστή της ζωής στην δε άλλη τον Θεό και τους αντιπροσώπους Του επί γης

Η κατάσταση εξαίρεσης των από τα κάτω

Ο χώρος του Αιγαίου αποτελεί χρόνια laquoγκρίζα ζώνηraquo του νόμου αφού εδώ και δεκαετίες αποτελεί κεντρικό κόμβο μαύρης οικονομίας (ναρκωτικά όπλα) που συνδέει Ασία με Ευρώπη[11] Κάθε τέτοια ζώνη χαρακτηρίζεται από σύνορα που είναι περατά μόνο από το οργανωμένο έγκλημα που αναλαμβάνει το contrabande Όσο πιο έντονες γίνονται οι laquoροέςraquo των αγαθών ή των ανθρώπων τόσο ενισχύεται το οργανωμένο έγκλημα που τις συντονίζει Κάποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει ανατριχιαστικές ομοιότητες μεταξύ των συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας και Μεξικό - ΗΠΑ σε όλα τα παραπάνω Φράχτης πύλη εισόδου παρανομοποιημένων ανθρώπων και αγαθών πανίσχυ-ρο οργανωμένο έγκλημα και τώρα τελευταία αισθητή παρέμβαση αυτοοργανωμένων κινημάτων[12] Όσον αφορά στο Αιγαίο τον τελευταίο χρόνο το οργανωμένο έγκλημα είχε αναλάβει σχεδόν με τις δημόσιες ευλογίες των κρατών τη μεταφορά των προσφύγων Πρόκειται για απόλυτα ελεγχόμενα παρακρατικά κυκλώματα με σχέ-σεις εκατέρωθεν των συνόρων που εκμεταλλεύτηκαν το ολοένα διογκούμενο προσφυγικό ρεύμα για να τζιράρουν τεράστια ποσά[13] Εξάλλου οι ΜΚΟ αποτελούν χρόνια τώρα αναπόσπαστο κομμάτι των ζωνών ανομίας Έχοντας ως αποστολή να προσφέρουν ανθρωπιστικό άλλοθι στις κρατικές παρεμβάσεις οι ΜΚΟ κερδοσκοπούν και ξεπλέ-νουν τεράστιες ποσότητες χρήματος για να στηρίξουν την επίσημη πολιτική της ΕΕ και να αποπολιτικοποιούν το πρόβλημα διαιωνίζοντάς το

Σε αυτό το πλαίσιο δειλά δειλά από το καλοκαίρι του 2015 στο Πεδίο του Άρεως και στη συνέχεια σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα και στα νησιά που δέχονται πρόσφυγες εξαπλώθηκε μια σειρά αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων με πολύ φιλόδοξη στοχοθεσία Εν μέσω σοβαρής οικο-νομικής κρίσης αυτές οι δομές δεν απαίτησαν τίποτα τουναντίον διεκδίκησαν δημόσιο χώρο για να αναπτύξουν

13Acirc

ουσιαστική αλληλεγγύη και στήριξη στο μακρύ ταξίδι των προσφύγων Είναι συγκλονιστική η ωρίμανση η επιμονή και η αξιοπιστία των εγχειρημάτων αυτών που κατέδειξαν ότι η οργάνωση των από τα κάτω δεν υστερεί σε τίποτα από την κρατική μηχανή

Είναι αλήθεια ότι στο ξεκίνημά τους αυτές οι προσπάθειες έτυχαν γενικευμένου αφορισμού (απολίτικη φιλανθρωπία) από σημαντική μερίδα της Αριστεράς και των αναρχικών που δεν ακολούθησαν την ndashαποσπασματικήndash αναβάθμι-ση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο που ακολούθησε τον Φεβρουάριο του 2012 και γέννησε εγχειρήματα που τόλμησαν να κοιτάξουν την κοινωνία στα μάτια και να προτείνουν στο εδώ και στο τώρα όπως η ΒΙΟΜΕ ή ο αγώνας στις Σκουριές Ομαδώσεις της αναρχίας κοίταζαν από μακριά ndashτα σχήματα όχι οι άνθρωποι που κατά μόνας συμμετέχουν και αυτό πρέπει να προβληματίσειndash τη στιγμή που άνθρωποι από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες και εμπειρία έχτιζαν δομές αλληλεγγύης Από την άλλη η Αριστερά εκτός κοινοβουλίου ακόμα περιμένει να νική-σει το αντιιμπεριαλιστικό τόξο Άσαντ ndash Ιράν - Πούτιν να ανοίξει ξανά η πρεσβεία της Συρίας και να γυρίσουν οι πρόσφυγες πίσω Ευτυχώς και εδώ υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις που συμμετέχουν ενεργά και πρωτοπόρα πλην όμως άστεγες πολιτικά

Στις μέρες μας παίζεται ένα παιχνίδι κρατικής κυριαρ-χίας που πάει πίσω στην ιστορία Η κρατική απόφαση συμπυκνώνεται σε νόμο και αυτός σε βία με επακόλουθη μια κρίση νομιμότητας το Κράτος δεν παρέχει πια ούτε ασφάλεια παίρνει τα πάντα και το μόνο που του έμεινε είναι το βασιλικό προνόμιο απονομής της ιδιότητας του υπηκόου Αυτός είναι ο λόγος που προκηρύσσεται η καταγραφή των ΜΚΟ και η προσάρτησή τους στην κρα-τική πολιτική των κέντρων κράτησης με τη συνακόλουθη ποινικοποίηση των αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων Η αδυναμία σοβαρής κατανόησης και παρέμβασης σε μετανάστες και πρόσφυγες ήταν κοινός τόπος για

πολλά χρόνια εδώ όμως έχει αρθεί πανηγυρικά με τη δημιουργία κοινών τόπων αγώνα και ndashγιατί όχιndash βίου Εγχειρήματα όπως η Νοταρά το 5ο το Ορφανοτροφείο και το City Plaza διεκδικούν να συνδιαμορφώσουν με τους πρόσφυγες το πλαίσιο ζωής του ανθρώπου ως απάντηση στο σύμπλεγμα ΕΕ - Τουρκίας - ΜΚΟ και οργανωμένου εγκλήματος που συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο θανάτου του πρόσφυγα Η έμπρακτη αλλη-λεγγύη των δομών και η προσπάθεια αποτροπής του κυβερνητικού σχεδίου για εγκλεισμό των προσφύγων στα hotspot είναι ένας αγώνας που παίζεται πάνω σε ένα στοίχημα με ιστορικό βάθος αιώνων ποιος είναι αυτός που θα ρυθμίσει τους όρους του βίου ποιος θα ορίσει τον πολίτη Με τα λόγια του Μπένγιαμιν στα 1942 laquoΗ παράδοση των καταπιεσμένων μάς διδάσκει ότι η ldquoκατάσταση εκτάκτου ανάγκηςrdquo στην οποία ζούμε αποτελεί τον κανόνα Οφείλουμε να καταλήξουμε σε μια έννοια της ιστορίας η οποία να ανταποκρίνεται σε αυτό το γεγονός Τότε θα έχουμε απέναντί μας ως καθήκον τη δημιουργία μιας πραγματικής (υπαρκτής) κατάστασης εξαίρεσης κάτι που θα βελτιώσει τη θέση μας στον αγώνα ενάντια στον φασισμόraquo

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ1 Οι πληροφορίες και σκέψεις που παρατίθενται στο κεφάλαιο γεννήθηκαν στην εκδήλωση του Νοσότρος laquoΤο προσφυγικό ζήτημα σήμερα και η κρίση του δυτι-κού κόσμουraquo στις 84 με ομιλητή τον ιδιαίτερα εμβριθή καθηγητή Δ Σταματόπουλο2 Δόξα τω Θεώ3 Αλλόθρησκοι ειδωλολάτρες4 Μαχητής του Ιερού Πολέμου (Τζιχάντ)5 Η κοινότητα όλων των μουσουλμάνων6 httprednotebookgr201511parisi-2015-to-sinoro-pefti-i-neovarvari-eformoun-tou-dimitri-belanti7 Carl Schmitt The Nomos of the Earth Telos Press Publishing 2006 (σελ 126)8 ο μη πολίτης βλ Giorgio Agamben εμείς οι πρό-σφυγες httpsnomadicuniversalitywordpresscom201106029 Βλ το ευσύνοπτο και κατατοπιστικό άρθρο της νο-μικού Γεωργίας Σπυροπούλου laquoΗ ευρωπαϊκή φενάκη της ασφαλούς Τουρκίαςraquo httpk-labzonei-efropaiki-fenaki-tis-asfalous-tourkias10 httpwwwtovimagrvimafminterviewsarticleaid=78614911 3 δισ υπολογίζεται ο τζίρος της διακίνησης αν-θρώπων σε Ιταλία-Γαλλία βλ Καθημερινή laquoΜεγάλα Κέρδη για το οργανωμένο έγκλημαraquo 2142016 httpwwwkathimerinigr809856articleoikonomiadie8nhs-oikonomiamegala-kerdh-gia-to-organwmeno-egklhma12 Βλ το ντοκιμαντέρ laquoΗ Γη των καρτέλraquo που καταγρά-φει αυτοοργανωμένες πολιτοφυλακές ενάντια στη μεξι-κανική μαφία httpwwwimdbcomtitlett412630413 Παράδειγμα httpwwwtovimagrsocietyarticleaid=698107

14 Acirc OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Με αυτή την εmicroβληmicroατική φράση για τη σύγχρονη αριστερά θέλησε ο Α Τσίπρας να σφραγίσει microετά την

πρώτη εκλογική νίκη του Σύριζα τις προγραmicromicroατικές δηλώσεις της κυβέρνησης εγκαινιάζοντας τον νέο κυβερνητικό σχηmicroατισmicroό ως τον microοναδικό φορέα επαναλειτουργίας του κράτους και διαφύλαξης της συνταγmicroατικής νοmicroιmicroότητας Ήδη από την πτώση της εγχώριας σοσιαλδηmicroοκρατικής πλάνης και την κατάρρευση του Πασόκ είχε αποδυθεί σε microια επιχείρηση προσεταιρισmicroού των πολιτικών αιτηmicroάτων του εν λόγω χώρου microέσα από τη διαρκή επίκληση της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo του τόπου απευθυνόmicroενος σε ένα από χρόνια κατασκευασmicroένο ακροατήριο που από τα microέσα του προηγούmicroενο αιώνα και microε πολλαπλές microεταmicroφιέσεις αποτελεί τη βάση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας

Τα θεmicroέλια της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo που δεν κατάφερε να διατηρήσει στο πελατολόγιό του ο ΕυΒενιζέλος και κατέγραψε στην εκλογική του ατζέντα ο Σύριζα σηmicroατοδότησαν την κορύφωση του αριστερού εγχειρήmicroατος κατάληψης της εξουσίας και παραγωγής ενός ηγεmicroονικού λόγου διαχωρισmicroένου από τις δηmicroοκρατικές αιχmicroές που είχαν αναδείξει τα κοινωνικά κινήmicroατα των τελευταίων ετών Βέβαια microόνο ένας τραγωδός του 21ου αιώνα θα microπορούσε να διαλευκάνει πού οδηγεί η σύγχυση microεταξύ της προσκόλλησης στο ενωσιακό microοντέλο της λατρείας των κινηmicroάτων και της λενινιστικής φαντασίωσης του αυτοσκοπού της εξουσίας Ο Λένιν το 1917 ήξερε πολύ καλά ένα πράγmicroα πως έφτασε η στιγmicroή για να πάρει την εξουσία και πως αύριο θα είναι αργά Έχουν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια από τότε και ενώ το παρόν των κοινωνιών επιταχύνεται και microεταβάλλεται ραγδαία ο πόθος της εξουσίας για την εξουσία παραmicroένει ακατάβλητος στον αριστερό λόγο

Η ρητορική της πόλωσης που συνόδευσε την πολιτική της ενσωmicroάτωσης ακολούθησε πιστά τα νεοελληνικά διλήmicromicroατα του laquoΚαραmicroανλής ή τανκςraquo και του microεταmicroφιεσmicroένου laquoσοσιαλισmicroός η βαρβαρότηταraquo προσθέτοντας microε microπόλικη δόση αριστερού λαϊκισmicroού το νεόκοπο microνηmicroόνιο-αντιmicroνηmicroόνιο Συγκαλύπτοντας το πορώδες έδαφος της ριζοσπαστικοποίησης της δηmicroοκρατίας και επαναπροσδιορισmicroού των microεταπολεmicroικών και microεταπολιτευτικών θεσmicroών της ελληνικής κοινωνίας

που απασφαλίστηκε τα τελευταία χρόνια προσέφυγε σε microια καταγγελία της λιτότητας και διεκδίκηση της καταστρατηγηmicroένης δηmicroοκρατίας αγνοώντας το κολλώδες τέλmicroα της σοσιαλδηmicroοκρατίας και τα οριακά σηmicroεία απόδοσης της αντιπροσώπευσης Ακόmicroα η διακαής επιθυmicroία παρείσφρησης στην κρατική εξουσία και η επιδίωξη ισχυροποίησης της ευρωπαϊκής νοmicroικο-πολιτικής τάξης δίχως καmicroία διερώτηση γύρω από τις δοmicroές και τους microηχανισmicroούς που τις συστήνουν κατέδειξε και κατά δήλωση της ευρωπαϊκής ελίτ πως η ldquoαριστερήrdquo διακυβέρνηση απεδείχθη η ικανότερη ώστε να ολοκληρώσει χωρίς ιδιαίτερους κλυδωνισmicroούς τη συντριβή των κοινών και τη διάλυση του κοινωνικού συmicroβολαίου

Τι microπορεί να σηmicroατοδοτούν όmicroως για τη σύγχρονη Ευρώπη λέξεις όπως έθνος-κράτος κοινωνικό συmicroβόλαιο αντιπροσώπευση πρόοδος ανάπτυξη Τι έχει αποmicroείνει άραγε σήmicroερα από τις αφετηριακές εξαγγελίες περί ελευθερίας ισότητας και αδελφοσύνης Οι παραδοσιακοί διαχωρισmicroοί καθίστανται αναχρονιστικοί καθώς εδραιώνεται πλέον η πολιτειακή ισχύς της οικονοmicroικής σφαίρας αφού η πολιτειακή και πολιτική ζωή βουλιάζει στην οικονοmicroία της αγοράς και των διάχυτων οικονοmicroικο-πολιτικών δικτύων υπερεθνικής εξουσίας συντρίβοντας τη δυνατότητα του πολίτη να συmicromicroετέχει καθοριστικά στην απόφαση Τι σηmicroαίνει να είσαι πολίτης σήmicroερα στη Ευρώπη Η διάκριση δηmicroοσίου και ιδιωτικού έχει πλήρως διαρραγεί και η έννοια του πολίτη απαξιώνεται επειδή εκφράζει τον κατακερmicroατισmicroό και την πολιτική αδυναmicroία των πολιτών απέναντι στις παντοδύναmicroες ελίτ Ο πολίτης δεν έχει πραγmicroατικό λόγο στην απόφαση γεγονός που εκδηλώθηκε ξανά microε τεράστια σαφήνεια microετά και το τελευταίο δηmicroοψήφισmicroα Η ΕΕ ενσαρκώνει σήmicroερα microια συγκεντρωτική δοmicroή ολιγαρχικού τύπου που τείνει διαρκώς σε γιγαντισmicroό Στον πυρήνα της ευρωπαϊκής λογικής και φαντασίας βρίσκεται η αντίληψη πως όλα κινούνται γύρω απrsquo την οικονοmicroία επιβάλλοντας έναν πολιτισmicroό της οικονοmicroίας σε έναν διαρκή επαναπροσδιορισmicroό microε όρους χρηmicroατοπιστωτικής ολοκλήρωσης Γινόmicroαστε καθηmicroερινά microάρτυρες microέσα από ένα πλήθος γεγονότων της συντριπτικής υπεροχής της κερδοσκοπίας που αδηφάγα επιχειρεί να ιδιωτικοποιήσει το σύνολο των κοινών υπό το γυmicroνό πέπλο

laquoΕίmicroαστε κάθε λέξη απrsquo το σύνταγmicroα αυτής της χώραςraquo

Αποστόλης Στασινόπουλος

Η ΑΠΟΓΥΜΝΩΣΗ ΤΟΥ (ΝΕΟ)ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ

Το κοινωνικο-ιστορικό δείγμα

15Acirc

της ανάπτυξης διαmicroορφώνοντας ένα αδιάσπαστο συνεχές περιφράξεων Η Ευρώπη διαχωρίζεται σε ζώνες υψηλής τεχνολογικής ανάπτυξης ειδικές ζώνες όπου το δίκαιο περιστέλλεται ανά περίσταση και ζώνες ανοmicroίας

Τα παγκόσmicroια πλέον δίκτυα οικονοmicroικής εξουσίας που επικαθορίζουν τις αποφάσεις για το microέλλον των κοινωνιών microετασχηmicroατίζουν το κράτος σε έναν θεσmicroό θωράκισης της δηmicroόσιας ασφάλειας και υλοποίησης των κυρίαρχων επιταγών Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι το παράδειγmicroα των Σκουριών όπου η κρατική δοmicroή αναλαmicroβάνει τον ρόλο του αστυνόmicroου microεταξύ της κερδοσκοπίας της Eldorado Gold και της τοπικής κοινωνίας εις βάρος φυσικά των τοπικών αντιστάσεων Ακόmicroα η υιοθέτηση κεϋνσιανών πολιτικών στο σύγχρονο παγκοσmicroιοποιηmicroένο περιβάλλον έδειξε γρήγορα τα όριά της Η σχετική αποτελεσmicroατικότητα των παραπάνω πολιτικών που εδραζόταν στις πρώτες δεκαετίες microεταπολεmicroικά βασιζόταν στην ικανότητα των κυβερνήσεων να ελέγχουν microε νοmicroισmicroατικά και δηmicroοσιονοmicroικά microέτρα το επίπεδο της απασχόλησης τον ρυθmicroό της ανάπτυξης το επίπεδο των τιmicroών και το εξωτερικό ισοζύγιο Η έξοδος από τις κλειστές οικονοmicroίες σε microια διευρυmicroένη αγορά πολλαπλών διαστρωmicroατώσεων η υπερδιόγκωση του οικολογικού αποτυπώmicroατος microε την ταυτόχρονη υφεσιακή τάση της παγκόσmicroιας οικονοmicroίας ndashπρος πείσmicroα και των αριστερών επιδιώξεων για νέες αναπτυξιακές διαδροmicroέςndash και η υποβάθmicroιση της κρατικής πολιτικής ισχύος σηmicroαδεύει το ήδη απονεκρωmicroένο σώmicroα της κρατικής εξουσίας microε όρους κυρίαρχης εθνικής πολιτικής Η νεοφιλελεύθερη σκακιέρα απορροφά την εθνική πολιτική της σοσιαλδηmicroοκρατίας

καθιστώντας την αντιmicroνηmicroονιακή συνθηmicroατολογία και το κεϋνσιανό πρόγραmicromicroα σε έσχατης πολιτικής σηmicroασίας διεκδικήσεις Βέβαια ο τραγέλαφος των αριστερίστικων οραmicroάτων επίλυσης των προβληmicroάτων δια της εξόδου από το ενωσιακό microόρφωmicroα παραγνωρίζει αφενός την εξωτερική απόδοση της ισοτιmicroίας του εσωτερικού νοmicroίσmicroατος και αφετέρου την ισχύ των παγκόσmicroιων δικτύων εξουσίας microε την παράλληλη καθυπόταξη κρατών εκτός ΕΕ από τα εν λόγω δίκτυα

Η εξαγγελία του δηmicroοψηφίσmicroατος αποκάλυψε microε διαφάνεια την αmicroηχανία και τον συνολικό αυτοεγκλωβισmicroό του πολιτικού σχεδιασmicroού και της κυρίαρχης ρητορικής του Σύριζα Η laquoπολιτική του εφικτούraquo που προσέβλεπε σε microια αmicroοιβαία επωφελή λύση καθαίρεσε γρήγορα την πολλαχώς καθαγιασmicroένη laquoαριστερήraquo διαχείριση του κράτους υπό την προωθητική αντιπολίτευση των κινηmicroάτων και καθιέρωσε την παραγωγή ενός λόγου επαναθεmicroελίωσης της laquomicroη εναλλακτικήςraquo Άλλωστε η αποφυγή κριτικής των microετασχηmicroατισmicroών της σύγχρονης κρατικής δοmicroής και του επελαύνοντος οικονοmicroισmicroού προς όλα τα πεδία της ζωής που οδήγησε στην απογύmicroνωση του αριστερού λόγου είχε να αντιmicroετωπίσει και τη νέα συmicroφωνία της TTIP Η διχοτοmicroική διαίρεση της κοινωνίας σε δύο αντιmicroαχόmicroενα στρατόπεδα που κατασκεύασε το εύπεπτο και λαϊκίστικο δίληmicromicroα της εξόδου από το microνηmicroόνιο και κατέληξε στο δηmicroοψήφισmicroα οικοδόmicroησε τους όρους της ήττας microέσα από τη microη διαχειρισιmicroότητα του ΟΧΙ και την υπογραφή της νέας συmicroφωνίας Η διεξαγωγή του δηmicroοψηφίσmicroατος δεν σηmicroατοδότησε επrsquo ουδενί την άσκηση κοινωνικής εξουσίας microε δηmicroοκρατικές συντεταγmicroένες Παρουσίασε όmicroως microια κοινωνική δυναmicroική microε τεράστια εσωτερική ρευστότητα αλλά και σαφή διατεταγmicroένη οριοθέτηση που εκφράστηκε συντριπτικά

Τα φαντάσmicroατα microιας σύγχρονης αριστερής κρατικής ηγεmicroονίας και microιας σύζευξης microε διαχωρισmicroούς microεταξύ αριστερής διακυβέρνησης και κοινωνικών κινηmicroάτων εξανεmicroίστηκαν ταχύτατα microε τον αριστερό κυβερνητισmicroό να ολισθαίνει ολικά σε έναν αυταρχικό φιλελευθερισmicroό και να καθηλώνει τα κινήmicroατα επιζητώντας την κρατικοποίησή τους Η αποτυχία της αριστερής διακυβέρνησης δεν καταδεικνύει την αδυναmicroία της ηγεσίας του Σύριζα να διαπραγmicroατευτεί και να υλοποιήσει τον πολιτικό της προγραmicromicroατισmicroό αλλά αναφέρεται στο σύνολο της αριστερής στρατηγικής και ρητορικής και στην καθολική φαντασίωσή της για την εφόρmicroηση στην κρατική εξουσία και την εναλλακτική της διαχείριση Το γεγονός αυτό συmicroπαρασύρει το σύνολο του αριστερού λόγου ο οποίος σε όλες τις εκφράσεις του είναι άρρηκτα συνυφασmicroένος microε την πρόσδεση στην κρατική εξουσία Η κρατική δοmicroή έχει περιέλθει σε microια ψυχρή και αναποτελεσmicroατική διαχειρισιmicroότητα microετατρέποντας τους επίδοξους εραστές της σε υπαλληλικό προσωπικό Η αριστερή περιπλάνηση στην εξουσία έδειξε ξανά τα όριά της Ας microη γυρεύουν οι αστερισmicroοί του αριστερισmicroού την ανικανότητά τους να εισέλθουν στο κοινοβούλιο στην ανωριmicroότητα των συνθηκών

Ολόκληρο το κείmicroενο θα δηmicroοσιευτεί στο httpwwwbabyloniagr

16 Acirc

Κάποιες microέρες πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

ο Καστοριάδης επικεντρώθηκε στην καταγγελία της

laquoανησυχητικής κενότηταςraquo του πολιτικού λόγου στη

∆ύση και επίσης στην κενότητα του laquoνεοφιλελεύθερου λόγου

[που περιλαmicroβάνει] microια ελεεινή ισοπέδωση όσων έλεγαν οι microεγάλοι

Φιλελεύθεροι του παρελθόντοςraquo[1]

Αυτή η θεmicroατοποίηση του νεοφιλελευθερισmicroού εντός του

πλαισίου της laquoασηmicroαντότηταςraquo των σύγχρονων microορφών

βαρβαρότητας έχει microέγιστες συνέπειες για τη σύγχρονη

κατανόηση του καπιταλισmicroού και της φαντασιακής του θέσmicroισης

laquoΟ νεοφιλελεύθερος λόγοςraquo δήλωσε [ο Καστοριάδης] στο ldquoFait

et a fairerdquo (1989) θα πρέπει να θεωρηθεί laquomicroία άθλια φάρσα

προορισmicroένη για ηλίθιουςraquo[2]

laquoΗ ρητορική της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικό (η microεταβολή στην τυπική ιδιοκτησία κάποιων microεγάλων

Ο Νεοφιλελευθερισμός και η Πολιτική της Ασημαντότητας

David Ames CurtisΜετάφραση Αλέξανδρος Σχισmicroένος

επιχειρήσεων δεν αλλάζει ουσιαστικά τη σχέση τους microε το

Κράτος)hellip η γραφειοκρατική δοmicroή της microεγάλης επιχείρησης

παραmicroένει άθικτη [και] το microισό της εθνικής παραγωγής

διατρέχει τον δηmicroόσιο τοmicroέα microε τον ένα ή τον άλλο τρόπο

(το Κράτος οργανισmicroούς τοπικής αυτοδιοίκησης την Εθνική

Ασφάλιση) Κάπου ανάmicroεσα στο microισό και στα δύο τρίτα των

τιmicroών των ειδών διατροφής και των υπηρεσιών που εισάγονται

στην τελική εθνική δαπάνη microε τον ένα τρόπο ή τον άλλο

καθορίζονται ρυθmicroίζονται ελέγχονται ή επηρεάζονται από

την Κρατική πολιτική και η κατάσταση είναι microη αναστρέψιmicroη

(10 χρόνια εξουσίας της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν έφεραν

καmicroία ουσιαστική αλλαγή σε αυτό

Μέσα στην συλλογική προσποιητή αmicroνησία το γεγονός

πως laquoη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία είχε ήδη αποδοmicroηθεί από

κάποιους ακαδηmicroαϊκούς οικονοmicroολόγους τη δεκαετία του rsquo30raquo

απλώς θάβεται laquoΟι άνθρωποι προσποιούνται πως λησmicroονούν

ότι η σηmicroερινή οικονοmicroία είναι microία οικονοmicroία ολιγοπωλίων

όχι microια ανταγωνιστική οικονοmicroίαraquo[3]

Η ρητορική των Ρήγκαν - Θάτσερ laquoδεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικόraquo Ο Καστοριάδης και συγκεκριmicroένα το

κείmicroενό του laquoΜοντέρνος καπιταλισmicroός και επανάστασηraquo

έχει κατηγορηθεί για απαρχαιωmicroένες περιγραφές ενός

Φορντικού κόσmicroου πλήρους απασχόλησης[4] Ωστόσο

microέλη του laquoΣοσιαλισmicroός ή Βαρβαρότηταraquo ndashτουλάχιστον

όσοι υποστήριξαν το εν λόγω αmicroφιλεγόmicroενο κείmicroενοndash

υπήρξαν ισχυρίστηκε ο Καστοριάδης ίσως οι microόνοι laquoπου

το 1959-60 είπαν ότι το πρόβληmicroα στη σύγχρονη ∆υτική

ανεπτυγmicroένη καπιταλιστική κοινωνία ∆ΕΝ είναι το οικονοmicroικό

πρόβληmicroαraquo[5] Συmicromicroετέχοντας στην laquoκρίση των κοινωνικών

φαντασιακών σηmicroασιώνraquo ο ύστερος Φιλελευθερισmicroός δεν

microπορεί να θεωρηθεί microε σοβαρότητα microε τους δικούς του

στενούς ιδεολογικά οικονοmicroικούς όρους Η νεοφιλελεύθερη

ρητορική δεν άλλαξε τίποτεmiddot αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι

τίποτε σηmicroαντικό δεν άλλαξε καθώς η παλίρροια της

ασηmicroαντότητας συνέχισε και συνεχίζει να ανεβαίνει[6] Ο

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Ο David Ames Curtis είναι Αmicroε-ρικάνος microεταφραστής συγγρα-φέας ακτιβιστής και στενός συνεργάτης του Κορνήλιου Καστοριάδη Συνιδρυτής του Agora International microιας διε-θνούς διαδικτυακής πλατφόρmicroας αφιερωmicroένη στο πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας και στην συλλογή και προώθηση της παγκόσmicroιας

βιβλιογραφίας του Καστοριάδη Εχοντας microεταφράσει πάνω από ένα εκατοmicromicroύριο λέξεις από γραπτά του microεγάλου φιλοσόφου δικαίως θε-ωρείται ο επίσηmicroος microεταφραστής του στον αγγλόφωνο κόσmicroο Μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνος έκδοσης microετάφρασης και επιmicroέλειας του τόmicroου The Castoriadis Reader και του τρίτοmicroου έργου Political and Social Writings Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

17Acirc

νεοφιλελεύθερος λόγος δεν καθορίζει την νέα πραγmicroατικότηταmiddot

αντιθέτως η συνεχής και βαθύνουσα καταστροφή νοήmicroατος

που είναι συmicroφυής microε το πρόταγmicroα της καπιταλιστικής

ορθολογικοποίησης περιλαmicroβάνει τους ανορθολογισmicroούς

microίας διαλυτικής νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας όπως και τις

πραγmicroατικές συνέπειες της laquoαντιδραστικής αντεπίθεσηςraquo[7] Τον

Μάιο του 1989 ο Καστοριάδης δήλωσε ότι laquoη microόνη πραγmicroατικά

παρούσα και δεσπόζουσα σηmicroασία είναι η καπιταλιστική σηmicroασία

η επrsquo αόριστον δηλαδή επέκταση της laquoκυριαρχίαςraquo η οποία εν

τω microεταξύ έχει χάσει ndashκαι αυτό είναι το καίριο σηmicroείοndash όλο το

περιεχόmicroενο που της παρείχε στο παρελθόν η ζωτικότητά της και

το οποίο επέτρεπε στις διαδικασίες ταύτισης να ολοκληρώνεται

κουτσά στραβάraquo[8] Σαν αποτέλεσmicroα laquoτο να κερδίζεις όmicroως

παρά τη νεοφιλελεύθερη ρητορική έχει σήmicroερα χάσει σχεδόν

κάθε επαφή microε οποιαδήποτε κοινωνική λειτουργία ακόmicroα και microε

οποιαδήποτε εσωτερική ως προς το σύστηmicroα νοmicroιmicroοποίησηraquo[9]

Και ακόmicroη παρά τη ρητορική laquoαυτό το microείγmicroα της χρηmicroατικής

νόρmicroας και της γραφειοκρατικής - ιεραρχικής νόρmicroας επαρκεί

για εmicroάς ώστε να συνεχίσουmicroε να χαρακτηρίζουmicroε τις πλούσιες

φιλελεύθερες κοινωνίες σαν κοινωνίες ενός κατακερmicroατισmicroένου

γραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquo[10] αντίθετα από ότι θα

υποστήριζε το ασυνεπές περιεχόmicroενο της νεοφιλελεύθερης

ιδεολογίας

Η laquoφιλελεύθερη αντεπίθεση (microε την καπιταλιστική έννοια του όρου)

αρχικά του ζεύγους Θάτσερ - Ρήγκανraquo πραγmicroατικά laquoεπιβλήθηκε

παντούraquo ndash στους Γάλλους laquoΣοσιαλιστέςraquo στους Σκανδιναβούς

κτλ διαπίστωσε ο Καστοριάδης στην laquoΑποσάθρωση της ∆ύσηςraquo

(1991)[11] ∆ηmicroιουργώντας microια laquoάνετη ή ανεκτή κατάσταση για

το 80 ή 85 του πληθυσmicroού (που έχει παραλύσει επιπλέον από τον

φόβο της ανεργίας) και microεταφέρεται όλη η κόπρος του συστήmicroατος

στο 15 ή 20 των laquoκατώτερων στρωmicroάτωνraquo της κοινωνίας τα

οποία δεν microπορούν να αντιδράσουν ή microπορούν να αντιδράσουν

microόνο microε τη βία την περιθωριοποίηση και την εγκληmicroατικότηταmiddot

άνεργοι και microετανάστες στην Γαλλία και την Αγγλία microαύροι και

ισπανόφωνοι στις Ηνωmicroένες Πολιτείες κλπraquo[12] Αυτό που

laquoαυτή η ρητορική-καmicroουφλάζ επέτρεψε σε κάποιονraquo να κάνει

laquoαθετώντας τους διακηρυγmicroένους σκοπούςraquo ήταν το laquoνα επιτύχει

τους πραγmicroατικούς σκοπούς της νέας πολιτικής πολύ απλά την

αναδιανοmicroή του εθνικού πλούτου προς όφελος των πλουσίων εις

βάρος των φτωχώνraquo[13] Ύστερα από ένα ιντερλούδιο microε την

υπαγορευmicroένη από το Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ εκλογή

του laquoπρώτου Προέδρου microε Μάστερ στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεωνraquo

[στmicro δηλαδή του George W Bush] να οδηγεί στη microεγαλύτερη

οικονοmicroική κατάρρευση microετά τη Μεγάλη Ύφεση δεν προκαλεί

έκπληξη το ότι αυτή η λογική έχει αναπτυχθεί αρκετά ώστε να

καταστήσει στη σκέψη πολλών ανθρώπων το laquo1raquo εύλογο

στόχο για το laquo99raquo

Αυτός ο laquoάmicroετρος θρίαmicroβος του καπιταλιστικού φαντασιακού

υπό τις πλέον χονδροειδείς microορφές τουraquo όπως τον περιέγραψε ο

Καστοριάδης λίγο πριν τον θάνατό του δεν συνέβη εν κενώ θα

έλεγε κανείς ή microάλλον ήταν το πλαίσιο του κενού ndashη άνοδος της

ασηmicroαντότηταςndash που επέτρεψε τον θρίαmicroβο Η laquoαντιδραστική

αντεπίθεσηraquo laquoεκmicroεταλλεύτηκε τη χρεοκοπία των παραδοσιακών

laquoαριστερώνraquo κοmicromicroάτων την τεράστια απώλεια επιρροής των

συνδικάτων την τερατωδία των καθεστώτων του laquoυπαρκτού

σοσιαλισmicroούraquo που είχε γίνει έκδηλη και πριν από την κατάρρευσή

τους την απάθεια και την ιδιώτευση των λαών την αυξανόmicroενη

οργή τους κατά της υπερτροφίας και του παραλογισmicroού των

18 Acirc

κρατικών γραφειοκρατιώνraquo[14]

∆ιατηρώντας το microοτίβο Βαρβαρότητα ή Αυτονοmicroία microέσα στο

σύγχρονο κενό νοήmicroατος ο Καστοριάδης επισηmicroαίνει την

αντίθετη πλευρά του νοmicroίσmicroατος αυτής της laquoεπιστροφής σε

microια τυφλή και βάναυση microορφή φιλελευθερισmicroούraquo δηλαδή τη

συνακόλουθη συνθήκη της ύπαρξής της laquo[εκτός του τελευταίου]

όλοι αυτοί οι παράγοντες εκφράζουν έmicromicroεσα ή άmicroεσα την κρίση

του κοινωνικοϊστορικού προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής

αυτονοmicroίαςraquo[15] Ήδη το 1986 υποστήριξε πως laquoη δύναmicroη αυτού

του ψευδοφιλελευθερισmicroού σε microεγάλο βαθmicroό πηγάζει από αυτό

το ότι η laquoφιλελεύθερηraquo δηmicroαγωγία γνωρίζει πώς να αιχmicroαλωτίσει το

βαθιά αντιγραφειοκρατικό και αντικρατικό κίνηmicroα και αίσθηmicroα που

υπάρχει από τη δεκαετία του rsquo60 (και το οποίο διέφυγε της προσοχής

των laquoσοσιαλιστώνraquo ηγετών)[16] ∆εν είναι ότι ο Καστοριάδης

παρέmicroεινε κολληmicroένος σε microία υποτιθέmicroενα απαρχαιωmicroένη

θεωρία του laquoγραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquomiddot είναι πως αυτό

που αποκαλείται laquoΑριστεράraquo εγκατέλειψε στη laquo∆εξιάraquo το διαρκές

αίσθηmicroα εναντίωσης του λαού προς την γραφειοκρατία και το

Κράτος Στην laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo (1993)[17] παρατήρησε

τη laquoσχεδόν ολοκληρωτική εξάλειψη της σύγκρουσης είτε είναι

κοινωνικοοικονοmicroική πολιτική ή ldquoιδεολογικήrdquoraquo ∆εν το έκανε

για να διασκεδάσει microε την laquoασηmicroαντότηταraquo ή από τυφλότητα

απέναντι στις σύγχρονες δυνατότητες αλλαγής αλλά για να

παραδεχτεί ειλικρινά πως ο laquoθρίαmicroβος του laquoφιλελεύθερουraquo

- καπιταλιστικού φαντασιακού και η σχεδόν εξάλειψη κάθε

άλλης microεγάλης φαντασιακής σηmicroασίας της νεωτερικότητας του

προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής αυτονοmicroίαςraquo είχε

αλλάξει σε microεγάλο βαθmicroό την κατάσταση που είχε περιγράψει

στο laquoΣύγχρονος καπιταλισmicroός και Επανάστασηraquo[18] Αυτή η

νίκη της laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo ndashκαι

σηmicroειώστε τη φράση laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερηςraquondash laquoέχει

επιβάλει πράγmicroατα που προηγουmicroένως έmicroοιαζαν αδιανόητα

άmicroεσες περικοπές στους πραγmicroατικούς microισθούς και microερικές φορές

ακόmicroη και στους ονοmicroαστικούς microισθούς για παράδειγmicroα ή αλλιώς

επίπεδα ανεργίας που εγώ ο ίδιος πίστευα και έγραφα το 1960

ότι είχαν καταστεί αδύνατα διότι θα προκαλούσαν microία κοινωνική

έκρηξη Λοιπόν τίποτε δεν συνέβη Υπάρχουν λόγοι γιrsquo αυτό

κάποιοι σχετικοί microε τον οικονοmicroικό κύκλο ndashη απειλή σε microεγάλο

βαθmicroό microπλόφα της laquoκρίσηςraquo που εξαρτάται από τα laquoαποθέmicroατα

πετρελαίουraquo και ούτω καθεξήςndash και άλλοι πολύ πιο βαθείς Βασικά

παρατηρούmicroε την ολοκληρωτική κυριαρχία του καπιταλιστικού

φαντασιακού την κεντρικότητα του οικονοmicroικού την ατελείωτη

και υποτιθέmicroενα ορθολογική επέκταση της παραγωγής της

κατανάλωσης και του περισσότερο ή λιγότερο σχεδιασmicroένου

και χειραγωγηmicroένου laquoελεύθερου χρόνουraquo Αυτή η εξέλιξη δεν

εκφράζει microόνο τη νίκη των κυρίαρχων στρωmicroάτων που θα ήθελαν

να αυξήσουν την εξουσία τους Σχεδόν το σύνολο του πληθυσmicroού

συmicromicroετέχει σε αυτό Προσεκτικά αποτραβηγmicroένος στην ιδιωτική

του σφαίρα ο πληθυσmicroός αρκείται σε άρτο και θεάmicroατα Τα

θεάmicroατα παρέχονται ιδίως από την τηλεόραση (και τα laquoσπορraquo)

ο άρτος από όλα τα γκάτζετ που είναι διαθέσιmicroα ανάλογα microε τα

διάφορα εισοδηmicroατικά επίπεδα Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο

όλα τα κοινωνικά στρώmicroατα έχουν πρόσβαση σε αυτό το ελάχιστο

επίπεδο άνεσηςmiddot microόνο οι microειονότητες που δεν έχουν [πολιτική]

βαρύτητα αποκλείονται από αυτό Η microεγάλη πλειοψηφία του

πληθυσmicroού microοιάζει να αρκείται στον ελεύθερο χρόνο και τα

γκάτζετ microε κάποιες περιστασιακές συντεχνιακές αντιδράσεις που

δεν έχουν πιθανότητα να έχουν συνέπειες Αυτή η πλειοψηφία δεν

φέρει κάποια συλλογική επιθυmicroία κανένα πρόταγmicroα εκτός από

τη διαφύλαξη της κατάστασης πραγmicroάτωνraquo[19]

Και για να microην θεωρήσει κανείς ότι αυτή η laquoαποκαλούmicroενη

Νεοφιλελεύθερηraquo νίκη θα σήmicroαινε microία επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ο Καστοριάδης

προσ θέτει αmicroέσως laquoΣε αυτή την ατmicroόσφαιρα οι παραδοσιακές ασφαλιστικές δικλείδες της καπιταλιστικής ldquoδηmicroοκρατίαςrdquo καταρρέουν η microία microετά την άλληraquo και συνεχίζει

απαριθmicroώντας τους τρόπους microε τους οποίους αυτή η νίκη

είναι πράγmicroατι microία πύρρειος νίκη για τον καπιταλισmicroό επειδή

καθώς η laquoανθρωπότητα πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεταιraquo

οικολογικά υπάρχει ακόmicroη και εν τη απουσία κάποιας άmicroεσης

αντιπαράθεσης microία συνεχιζόmicroενη καταστροφή των καίριων

σηmicroασιών που επέτρεψαν στον καπιταλισmicroό να ευηmicroερήσει

και να ανθίσει

Αυτή η laquoνίκη της αποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo

που αποδίδει laquoκεντρικότητα στο οικονοmicroικόraquo έχει οδηγήσει

πολλούς από εmicromicroονικούς microε την εξουσία Φουκωικούς microέχρι

νοσταλγικούς φονταmicroενταλιστές Μαρξιστές να πιστέψουν ότι

microας έχει καθrsquo ολοκληρίαν επιβληθεί ένα εντελώς καινούργιο

καθεστώς που προσδιορίζεται από τη νεοφιλελεύθερη

καπιταλιστική ιδεολογία ή ότι microπορούmicroε να επιστρέψουmicroε

στους καθησυχαστικούς laquoνόmicroουςraquo της καπιταλιστικής

συσσώρευσης πιθανώς καταφέρνοντας να βρούmicroε επιτέλους

την ορθή ερmicroηνεία του laquoφετιχισmicroού του εmicroπορεύmicroατοςraquo στο

πρώτο κεφάλαιο του Κεφαλαίου

Αυτό που δείχνει η κατανόηση του καπιταλισmicroού σαν microία

φαντασιακή θέσmicroιση της κοινωνίας ndashόταν κανείς συmicroπεριλάβει

τη διττή θέσmicroιση της νεωτερικότητας και την υπερτροφική

καταστρεπτική laquoκρίση των κοινωνικών φαντασιακών σηmicroασιώνraquo

που διέρχεταιndash είναι ότι δεν υπάρχει επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ούτε είναι (ακόmicroη)

εύλογο να πιστέψουmicroε ότι ζούmicroε τώρα σε microια πλήρως

οικονοmicroική κοινωνία αδιαπέραστη από κάθε αντιπαράθεση

και λειτουργώντας αποκλειστικά microε τη δική της laquoλογικήraquo

Ο κίνδυνος του να εκλάβουmicroε τον Νεοφιλελευθερισmicroό

κυριολεκτικά είναι πως αν δεχτούmicroε αφελώς τις προκείmicroενές του

microπορεί να laquoαφοmicroοιωθούmicroεraquo από αυτές και έτσι να αγνοήσουmicroε

τόσο την ασυνέπειά του όσο και τις αυτοκαταστροφικές του

τάσεις (τις οποίες microπορούmicroε να εκmicroεταλλευτούmicroε για τον

19Acirc

κοινωνικό microετασχηmicroατισmicroό όmicroως microόνο microέσα από microία ανανέωση

του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας) όσο και τους πιο τετριmicromicroένους

laquoπραγmicroατικούς σκοπούςraquo του (microια ριζική αναδιανοmicroή του πλούτου

microέσω της επιβολής της χρηmicroατικής νόρmicroας που ωστόσο είναι

αυτο-υπονοmicroευτική)

Μπαίνουmicroε στον πειρασmicroό να πούmicroε ότι υπάρχει κάποια

αντικειmicroενική σύmicroπτωση ανάmicroεσα σε εξίσου δογmicroατικές και

εξεζητηmicroένες και υπέργηρες ιδεολογίες τους laquoφονταmicroενταλιστές

των αγορώνraquo του Νεοφιλελευθερισmicroού που microε θράσος microας λένε

ότι laquoδεν υπάρχει εναλλακτικήraquo και συmicroπίπτουν microε microία κατrsquo ελπίδα

laquoεπιστροφή στον Μαρξraquo που θέλει να διαγράψει ότι συνέβη

microετά το 1848 ή το 1867 και να microας παραδώσει ένα αυτοmicroάτως

εγγυηmicroένο microέλλον

________________________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 ldquoWhen East Tips Westrdquo (συνέντευξη δηmicroοσιευmicroένη την 1η

Νοέmicroβρη 1989 στο περιοδικό Construire όργανο της ελβετικής

κοπερατίβας Migros)

2 ldquoDone and ToBe Donerdquo (1989) Ο Καστοριάδης προσθέτει laquoΗ

ασυνέπεια ndashή microάλλον η ξεδιάντροπη κοροϊδίαndash του σύγχρονου

laquoΦιλελευθερισmicroούraquo αψηφεί τη φαντασίαraquo

3 When East Tips Westrdquo οπ Προσθέτει laquoΗ λογική της αγοράς

θα προϋπέθετε για παράδειγmicroα ότι κάποιος θα έπρεπε καλύτερα

να είναι ικανός να ανακαλύψει microία ορθολογική βάση για την τιmicroή

του κεφαλαίου ή την πραγmicroατική του αξία Τώρα αυτό είναι

αδύνατονmiddot δεν υπάρχει laquoαντικειmicroενική αξίαraquo του κεφαλαίουraquo Επτά

microήνες αργότερα στο πρώτο συνέδριο για τον Καστοριάδη στο

Cerisy είπε laquoΣυνοδεύοντας την επίθεση των Ρήγκαν - Θάτσερ

αυτή η οπισθοδρόmicroηση επέτρεψε στα αρπαχτικά του Σικάγο να

ξεθάψουν κάποιες παλιές ιδέες που είχαν διαψευστεί από καιρό

(στην πραγmicroατικότητα την ποσοτική θεωρία του χρήmicroατος) στους

laquoειδικούςraquo του ∆ΝΤ να σφυρηλατήσουν microερικά ακόmicroη καρφιά στο

φέρετρο των φτωχών χωρών και στον κύριο Guy Sorman στη Γαλλία

να γίνει ο απόστολος του οικονοmicroικού ∆ιαφωτισmicroούraquo

4 Παρόmicroοιες κριτικές ξεχνούν να αναφέρουν τις αναλύσεις του

για τις microεταβολές στον σύγχρονο καπιταλισmicroό

5 Στην συνέντευξή του για την εκποmicroπή laquoΠαρασκήνιοraquo της ΕΡΤ

το 1984 ∆ιαθέσιmicroη στους παρακάτω συνδέσmicroους httpvimeo

com85082034 και httpwwwyoutubecomwatchv=hs9ZsKj-

o1k ∆ιευκρινίζει ακόmicroη περισσότερα λέγοντας laquo∆εν είναι το

πρόβληmicroα της απαθλίωσης του προλεταριάτου είτε σχετικής είτε

απόλυτης αλλά το πρόβληmicroα είναι αλλού Το πρόβληmicroα είναι η

ελευθερία των ανθρώπων microέσα στην παραγωγή το πρόβληmicroα είναι

στην καθηmicroερινή τους ζωή το πρόβληmicroα είναι στην οικογένεια

το πρόβληmicroα είναι στην εκπαίδευση κτλ κτλ Από αυτή την άποψη

προσφέραmicroε microια βασική αναθεώρηση σχετικά microε τους σκοπούς

microιας δράσης η οποία θέλει microία πραγmicroατική κοινωνική αλλαγήraquo

(001410 - 001450)

6 Μία διαύγαση microε περισσότερες αποχρώσεις βρίσκεται στο

ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

laquoΑυτή η επίθεση συνοδεύτηκε από ndashκαθορίστηκε αλλά επίσης

καθόρισεndash microια ιδεολογική υποχώρηση πρωτοφανούς εmicroβέλειας

Οι ιδεολογίες της laquoΑριστεράςraquo εισήλθαν σε microία νέα φάση έντονης

αποσύνθεσης ενώ τα laquoδεξιάraquo ρεύmicroατα microε ευτυχία νεκρανάστησαν

θεmicroελιώδη λάθη που είχαν αναιρεθεί πριν τρία τέταρτα του αιώνα

(όπως ο microονεταρισmicroός ndash microία απλή επανέκδοση microε οικονοmicroετρικό

εξώφυλλο της παλιάς ποσοτικής θεωρίας του χρήmicroατος ή της

οικονοmicroίας της παράπλευρης προσφοράς που έχει χαρακτηριστεί

από τον ίδιο τον [πρώην Πρόεδρο] George Herbert Walker Bush

ως laquoοικονοmicroία-βουντούraquo Επιπροσθέτως αυτές οι κυβερνητικές

διακηρύξεις ήταν σκανδαλώδεις παραβιάσεις της ίδιας τους

της πρακτικής ndash ένα φαινόmicroενο που αξίζει να σηmicroειώσουmicroε όχι

επειδή θα ήταν εντελώς καινούργιο αλλά επειδή είναι πρακτικά

ανήκουστο στο οικονοmicroικό πεδίο Η Θάτσερ και ο Ρήγκαν εκλέχθηκαν

microε την υπόσχεση να απαλλάξουν την κοινωνία από τη laquoΜεγάλη

Κυβέρνησηraquomiddot στο τέλος των αντίστοιχων θητειών τους το ποσοστό

του ΑΕΠ που πήγαινε σε κυβερνητικές δαπάνες παρέmicroεινες πρακτικά

απαράλλακτο Είχαν αποκηρύξει τον Κεϋνσιανισmicroό microε απέχθεια

ndash αλλά κάθε Κεϋνσιανός θα είχε καταδικάσει σαν υπερβολικά σε

σηmicroείο γελοιότητας τα ελλείmicromicroατα της κυβέρνησης Ρήγκανraquo

Όπως έχω σηmicroειώσει laquoΟ πολεmicroικός Κεϋνσιανισmicroός ήταν microία επιλογή

που ο Καστοριάδης είπε ότι ο Ρήγκαν microεταχειρίστηκε τη δεκαετία

του 1980 και ο υιός Μπους χρησιmicroοποίησε microε καταστρεπτικά

αποτελέσmicroατα τη δεκαετία του 2000raquo (ASA p xxxi)

7 Βλ laquoΗ ορθολογικότητα του καπιταλισmicroούraquo εκδ Υψιλον 1996

8 Βλ laquoΗ κρίση της διαδικασίας ταύτισηςraquo στον τόmicroο laquoΗ άνοδος

της ασηmicroαντότηταςraquo σελ 177 εκδ Υψιλον 2000

9 Οπ σελ 178

10 Στον διάλογο ldquoWhat Democracyrdquo

11 Στον τόmicroο Η άνοδος της ασηmicroαντότητας σελ 77 κε

12 Οπ σελ 94

13 ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

14 Η laquoορθολογικότηταraquo του καπιταλισmicroού σελ 62-63

15 Οπ σελ 63

16 ldquoWe Are Going Through a Low Periodrdquo (1986)

17 Στην Ελλάδα δηmicroοσιευmicroένη από τις Εκδόσεις Ευρασία

Αθήνα 2011

18 Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ύψιλον Αθήνα 1987

19 Βλ laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo οπ

20 Acirc

Στον διάλογο[2] microεταξύ Simon Springer και David Har-vey πάνω στο ποιο ιδεολογικό πλαίσιο θα έπρεπε να υιοθετήσει η ριζοσπαστική γεωγραφία η πρόταση

του Harvey του να αφήσουmicroε τη ριζοσπαστική γεωγραφία ελεύθερη από οποιονδήποτε laquo-ισmicroόraquo φαίνεται πολύ εύλογη Και παρότι η πολεmicroική των κειmicroένων τους φαίνεται αρχικά να εξετάζει το ζήτηmicroα της ριζοσπαστικής γεωγραφίας έχει κατά τη γνώmicroη microου microία ευρύτερη σηmicroασία αναφορικά microε τον ρόλο της ιδεολογίας στον δρόmicroο για την κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση Με microικρές εξαιρέσεις η πρόταση του να ελευθερώσουmicroε τους εαυτούς microας απrsquo την ιδεολογία φαίνεται εξαιρετικά παραmicroεληmicroένη από τα χειραφετικά κινήmicroατα κάτι το οποίο θεωρώ λάθος αν θέλουmicroε να εmicroπλέξουmicroε κόσmicroο σε αυτά και να δράσουmicroε εποικοδοmicroητικά

Βλέπουmicroε ακτιβιστές και θεωρητικούς απασχοληmicroένους microε το να κρατήσουν την ιδεολογικήταυτοτική τους laquoκαθαρότηταraquo να συmicromicroετέχουν συχνά σε ατέρmicroονες συζητήσεις για το τι είναι laquoαναρχικόraquo laquomicroαρξιστικόraquo κτλ Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν εννοώ να εγκαταλείψουmicroε τη θεωρία για χάριν της άmicroεσης δράσης Αντιθέτως η θεωρητική έρευνα και η κριτική σκέψη είναι απαραίτητες για microία αποτελεσmicroατική δράση Αλλά η Ιδεολογία δεν πρέπει να συγχέεται microε τη θεωρία

Ιδεολογία και microη-σηmicroασιακό πλαίσιο

Η Καταστασιακή ∆ιεθνής ορίζει την Ιδεολογία ως ένα δόγmicroα ερmicroηνείας της υφιστάmicroενης πραγmicroατικότητας[3] το οποίο microπορεί να γίνει κατανοητό ως microία σκέψη που δεν λαmicroβάνει υπόψη το εκάστοτε σηmicroασιακό πλαίσιο Αυτό σηmicroαίνει πως ο ideacuteologue δηmicroιουργεί έναν συγκεκριmicroένο τύπο ανάλυσης επηρεασmicroένο απrsquo το δικό του τοπικό περιβάλλον (κοινωνικό πλαίσιο οικονοmicroική ανάπτυξη κουλτούρα κτλ) και προσπαθεί συνεχώς να ταιριάξει microέσα σε αυτό πραγmicroατικότητες που

γεννιούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα κάτι που συχνά οδηγεί σε παρανοήσεις Βλέπουmicroε καθαρά κάτι τέτοιο για παράδειγmicroα στις αντιδράσεις ορισmicroένων αναρχικών και microαρξιστών (που έχουν laquoκαθαρήraquo ταξική ανάλυση βασισmicroένη αποκλειστικά στις πραγmicroατικότητες της βιοmicroηχανικής Ευρώπης του 19ου αιώνα) οι οποίοι κρίνουν τα γεγονότα στη Ροζάβα ψάχνοντας εκεί για ένα laquoπρολεταριάτοraquo που δεν υφίσταται microε την κλασική ∆υτική έννοια[4]

Με αυτή την έννοια η Ιδεολογία laquoευνουχίζειraquo τις ιδέες κάποιου microετατρέποντάς τες σε αποστειρωmicroέναταριχευmicroένα δόγmicroατα τα οποία δεν microπορούν να υπάρξουν πέρα απrsquo την αρχική τους φόρmicroα Οι laquoιδεολογικοποιηmicroένεςraquo ιδέες γίνονται ασύmicroβατες microε πραγmicroατικότητεςπεριβάλλοντα που διαφέρουν απrsquo αυτά που τις γέννησαν και έτσι αχρηστεύονται Η Ιδεολογία εmicroποδίζει τόσο τη θεωρητική έρευνα όσο και τη microετέπειτα από αυτήν δραστηριότητα ∆ηmicroιουργεί microία δογmicroατική αντίληψη της ουτοπίας και αποκλείει οτιδήποτε laquoπαρεκκλίνειraquo ακόmicroα και όταν υπάρχουν κάποιες κοινές αρχές (όπως είδαmicroε παραπάνω στην περίπτωση της Ροζάβα) φτιάχνοντας ένα είδος αυτο-αποξενωτικής ελιτίστικης υποκουλτούρας

Εποmicroένως η Ιδεολογία γίνεται πιο πολύ αυτο-εκφραστική παρά εργαλειακή Μεταmicroορφώνεται σε συγκεκριmicroένη ταυτότητα που συχνά χρησιmicroεύει ως δικαιολογία για παραίτηση από τις ευρείες κοινωνικές υποθέσεις ∆ηmicroιουργεί έναν δικό της κύκλο ιδιοτέλειας ανοιχτό κυρίως σε οmicroοϊδεάτες (που microοιράζονται την ίδια ιδεολογία) οι οποίοι αποmicroακρύνουν εκουσίως τον εαυτό τους από θεσmicroίσεις και κοινωνικά δίκτυα που θα microπορούσαν ενδεχοmicroένως να επηρεάσουν[5] Όπως υπογραmicromicroίζει ο Jona-than Matthew Smucker[] όταν δεν αmicroφισβητούmicroε τις κουλτούρες τα πιστεύω τα σύmicroβολα τις αφηγήσεις κτλ των υφιστάmicroενων θεσmicroίσεων και κοινωνικών δικτύων στα οποία ανήκουmicroε αποmicroακρυνόmicroαστε από

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Επανεξετάζοντας το σημασιακό

πλαίσιοYavor Tarinski

Μετάφραση Ιωάννα Μαραβελίδη

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Πράγmicroατι εξαρτόmicroαστε απrsquo τα περιβάλλοντα microέσα στα οποία ζούmicroε όmicroως είmicroαστε και οι δηmicroιουργοί των πολιτικών και κοινωνικών microας κατασκευών

και άρα microπορούmicroε να τα αλλάξουmicroε αν είmicroαστε τόσο αποφασισmicroένοι

Mary Dietz[1]

21Acirc

την πηγή και τη δύναmicroη που ενυπάρχει σε αυτά Για χάρη ενός άθλιου microικρού κλαmicroπ ακτιβιστών χαρίζουmicroε ολόκληρο χωράφι Αφήνουmicroε στους αντιπάλους microας τα πάντα

Εξαιτίας του microη-σηmicroασιακού πλαισίου η Ιδεολογία microπορεί να ιδωθεί ως κοmicromicroάτι του σηmicroερινού κυρίαρχου φαντασιακού που βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και έχει ανάγκη να χωρίζει τα πάντα σε laquoβολικάraquo και τακτοποιηmicroένα κουτάκια δηλαδή σε αυστηρούς κοινωνικούς και πολιτικούς ρόλους δηmicroιουργώντας και ενδυναmicroώνοντας έτσι τις ταυτότητες παρά τις ιδέες Στο βιβλίο της laquoΗ ανάδυση του κοινωνικού χώρουraquo η Kristin Ross περιγράφει πώς κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κοmicromicroούνας ο Catulle Mendegraves (αντιπροσωπεύοντας την προ-κοmicromicroούνας εποχή) δεν λυπάται πραγmicroατικά για την πτώση της παραγωγής αλλά αντίθετα το άγχος του πηγάζει απrsquo την επίθεση στην ταυτότητα αφού οι υποδηmicroατοποιοί άρχισαν να φτιάχνουν αντί για παπούτσια οδοφράγmicroατα[6] Εντοπίζει αυτή τη γραφειοκρατική λογική της στενής ταυτότητας πίσω στον Πλάτωνα σύmicroφωνα microε τον οποίο σε ένα καλά συγκροτηmicroένο κράτος microία συγκεκριmicroένη δουλειά αποδίδεται σε κάθε άτοmicroο ο υποδηmicroατοποιός είναι πάνω απrsquo όλα κάποιος που δεν microπορεί να είναι και πολεmicroιστής[7]

Ένα χαρακτηριστικό της γραφειοκρατικής λογικής είναι η εγγενής προδιάθεση προς την ιεραρχία αφού κάποιες δουλειές και ρόλοι είναι πιο σηmicroαντικοί από άλλους Ο David

Graeber σε συνέντευξή του για το Περιοδικό laquoΒαβυλωνίαraquo ορίζει την Ιδεολογία ως την ιδέα για την οποία κάποιος πρέπει να δηmicroιουργήσει microία παγκόσmicroια ανάλυση πριν να αναλάβει δράση κάτι που προϋποθέτει ότι η σηmicroασία της πνευmicroατικής πρωτοπορίας (των στενών ideologues-ειδικών) θα πρέπει να διαδραmicroατίζει ηγετικό ρόλο σε κάθε κοινωνικό-πολιτικό κίνηmicroα[8]

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Το σηmicroασιακό πλαίσιο είναι το παν

Προκειmicroένου τα σύγχρονα κοινωνικά κινήmicroατα να καταφέρουν να αmicroφισβητήσουν το υπάρχον σύστηmicroα θα πρέπει να ξεπεράσουν τα όρια του σηmicroερινού φαντασιακού το οποίο βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και τους ξεχωριστούς πολιτικούς ρόλους Στην πράξη αυτό σηmicroαίνει να προχωρήσουν πέρα απrsquo την Ιδεολογία εντοπίζοντας δηλαδή τις επιθυmicroητές αρχές και τα αποτελέσmicroατα και καταβάλλοντας ταυτόχρονα προσπάθειες για την προσαρmicroογή τους στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες Αυτό δεν σηmicroαίνει να αφήσουmicroε κατά microέρος τα ιδανικά microας και να laquoπάmicroε microε το ρεύmicroαraquo αλλά αντιθέτως να προσπαθήσουmicroε να τα microοιραστούmicroε microε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσmicroο που πιθανότατα δεν microοιράζεται την ίδια (ή και καmicroία) Ιδεολογίαδόγmicroαπολιτικό lifestyle Κάνοντας αυτό ερωτήσεις όπως laquoΕίναι ο EZLN αναρχική οργάνωση ή όχιraquo[9] γίνονται παρωχηmicroένες και αντικαθιστούνται από άλλες

22 Acirc

όπως laquoΤι προτείνουν πάνω σε ποια βάση και ποιες αρχές συmicroφωνούmicroε και πώς microε ότι κάνουνraquo κα

Τέλος εξαρτάται απrsquo τους στόχους που θέτουmicroε microε τους αγώνες microας Αν αγωνιζόmicroαστε για κοινωνική απελευθέρωση και αmicroεσοδηmicroοκρατική συmicromicroετοχή δεν microπορούmicroε παρά να προσπαθήσουmicroε να συνδέουmicroε διάφορους αγώνες κινήmicroατα και όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να είmicroαστε ευέλικτοι στον τρόπο που εκφράζουmicroε τις ιδέες microας ανάλογα microε το συνοmicroιλητή που έχουmicroε microπροστά microας Όπως προτείνει ο Aki Orr Μία κοινωνία microπορεί να λειτουργήσει microε Άmicroεση ∆ηmicroοκρατία microόνο αν οι περισσότεροι απrsquo τους πολίτες της θέλουν να αποφασίζουν οι ίδιοι για την πολιτική αφού καmicroία microειοψηφία όσο θετικές και να είναι οι προθέσεις της δεν microπορεί να την επιβάλλει στην κοινωνία[10]

Βήmicroατα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν απrsquo τον Larry Gid-dings ο οποίος αντικατέστησε τον ιδεολογικό όρο laquoαναρχικόraquo microε τον ευρύτερο laquoαντιεξουσιαστικόraquo[11] Έπραξε έτσι αφού συνειδητοποίησε πως είτε αναγνωρίζει τους microη-αναρχικούς αγώνες είτε όχι αυτοί εξακολουθούν να υπάρχουν και αδιαφορώντας για αυτούς επειδή δεν αντικατοπτρίζουν τη δική του θεωρία για ένα laquoχωρίς έθνη-κράτη microέλλονraquo αδιαφορεί επί της ουσίας για την ίδια του την επιθυmicroία για ένα τέτοιο microέλλον Κατέληξε στο συmicroπέρασmicroα πως τα αποκεντρωmicroένα κοινωνικά και οικονοmicroικά συστήmicroατα οργανωmicroένα microε δηmicroοκρατικό microη-κρατικό τρόπο θα έρθουν microόνο microέσα από κοινούς αγώνες διαφόρων κινηmicroάτων και ευρείας κοινωνικής συmicromicroετοχής

Εποmicroένως αντί microιας συνεχούς προσπάθειας ορισmicroού του τι είναι laquoπραγmicroατικόςraquo αναρχισmicroός αποφάσισε να δοκιmicroάσει microια άλλη προσέγγιση να εντοπίσει τα αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά των ήδη υπαρκτών και ποικίλων κοινωνικών κινηmicroάτων και να προσδιορίσει τους κοινούς τους εχθρούς (καταπιεστές) και έτσι να τα ενώσει Για να επιτύχει microια τέτοια σύνδεση οι στενά ιδεολογικές αφηγήσεις έπρεπε να εγκαταλειφθούν και να αντικατασταθούν από microία γενικότερη αντιεξουσιαστική κουλτούρα η οποία microπορεί ταυτόχρονα να καθορίζεται και να καθορίζει το περιβάλλον στο οποίο δηmicroιουργήθηκε

Συmicroπερασmicroατικά

Προχωρώντας πέρα απrsquo την Ιδεολογία δεν σηmicroαίνει παραίτηση απrsquo τις ιδέες και τις αρχές microας αλλά συνεχής επανεκτίmicroηση και εξέλιξή τους Στον φόβο του ότι χωρίς ιδεολογικές ταυτότητες θα απορροφηθούmicroε απrsquo την κυρίαρχη κουλτούρα της πολιτικής απάθειας και του αλόγιστου καταναλωτισmicroού microπορούmicroε να απαντήσουmicroε microε τη δηmicroιουργία microιας ευρείας πολιτικής κουλτούρας αυτεξούσιων ατόmicroων που είναι πρώτα απrsquo όλα λέκτορες των λέξεων και πράττοντες των πράξεων[12] Ένα τέτοιο ευρύ σχέδιο βασισmicroένο όπως προτείνεται απrsquo την Mary Dietz στην αξία του αλληλοσεβασmicroού και της laquoθετικής ελευθερίαςraquo της αυτοκυβέρνησης (και όχι απλώς την laquoαρνητική ελευθερίαraquo της microη-παρέmicroβασης) διατηρεί το αντιεξουσιαστικό πνεύmicroα ενώ επιτρέπει ταυτόχρονα την αλληλεπίδραση microε

microεγάλα κοmicromicroάτια της κοινωνίας και την εφαρmicroογή στην πράξη των ιδεών microας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και σηmicroασιακά πλαίσια Μόνο microια τέτοια προσέγγιση θα microας βοηθήσει να ξεφύγουmicroε απrsquo τον laquoσεκταρισmicroόraquo (microε όλον τον σεπαρατισmicroό και το lifestyle που απορρέει από αυτόν) των πολιτικών κινηmicroάτων που τα στοιχειώνει απrsquo τις αρχές του 20ου αιώνα microέχρι τις microέρες microας

Μετάφραση απrsquo το αρχικό αγγλικό κείmicroενο που βρίσκεται εδώ httpwwwbabyloniagr20150801beyond-ideol-ogy-rethinking-contextuality

_____________________________

Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe1992 Verso Books p792 ldquoListen Anarchistrdquo by David Harvey httpdavidhar-veyorg201506listen-anarchist-by-david-harvey3 ldquoThere is no such thing as situationism which would mean a doctrine of interpretation of existing factsrdquo (Situationist International) from Internationale Situ-ationniste 1 Knabb p454 Mr Anarchist we need to have a chat about colo-nialism httpsroarmagorgessayszapatistas-rojava-anarchist-revolution5 Why We Canrsquot Depend On Activists To Create Change httpwwwalternetorgvisionswhy-we-cant-depend-activists-create-change6 Ross Kristin The Emergence of social space Verso 2008 p147 Ibid p138 Against Ideology httpwwwcrimethinccomtextsrecentfeaturesideologyphp9 Πίσω στο 2002 το αmicroερικάνικο περιοδικό Green An-archy δηmicroοσίευσε ένα επικριτικό άρθρο για το κίνηmicroα των Ζαπατίστας microε τίτλο laquoΟι EZLN δεν είναι αναρχικοίraquo httptheanarchistlibraryorglibraryvarious-authors-willful-disobedience-volume-2-number-710 ldquoAbolish Power Politics Without Politiciansrdquo httpwwwabolish-powerorg11 ldquoWhy Anti-Authoritarianrdquo an essay by Larry Gid-dings httpwwwspunkorgtextsmiscsp000124txt12 Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe Verso Books 1992 p75

23Acirc

Μετά τις microεγάλες διαδηλώσεις της 31ης Μαρτίου στη Γαλλία ενάντια στον νέο ασφαλιστικό νόmicroο του Ολάντ και την επακόλουθη εργασιακή

αποδιάρθρωση ξέσπασε το κίνηmicroα Nuit Debout[1] που κατέκλυσε τις πλατείες της Γαλλίας και διαχύθηκε και σε άλλες πόλεις της ∆υτικής Ευρώπης Από τις πολύmicroορφες εκδηλώσεις αυτού του κινήmicroατος που αυτή τη στιγmicroή βρίσκεται εν εξελίξει και συγκρούεται microε τις κατασταλτικές δυνάmicroεις του γαλλικού κράτους ας δούmicroε microία συmicroβολική πράξη που κάποιοι θα χαρακτήριζαν λεπτοmicroέρεια αλλά φέρει πολιτικές συνδηλώσεις Οι άνθρωποι που συmicromicroετέχουν στο κίνηmicroα αρνήθηκαν από την πρώτη microέρα το επίσηmicroο ηmicroερολόγιο και σε πείσmicroα της κανονικότητας συνεχίζουν να microετράνε ηmicroέρες του Μαρτίου ονοmicroάζοντας την 1η Απρίλη 32α Μάρτη την 2η 33η κοκ Αυτό το νέο laquoΜαρτιανόraquo επαναστατικό ηmicroερολόγιο απηχεί την ανακήρυξη του Έτους 1 και την αντικατάσταση του επίσηmicroου ηmicroερολογίου από τους επαναστάτες του 1789 Είναι microία γαλλική επαναστατική παράδοση η χειρονοmicroία δηmicroόσιας αποκήρυξης του επίσηmicroου ηmicroερολογιακού χρόνου που όσο θεατρική και αν δείχνει φέρνει στο φως τη βαθιά εξάρτηση των κατεστηmicroένων δοmicroών εξουσίας από την επίσηmicroη κοινωνική χρονικότητα τόσο στην ηmicroερολογιακή[2] όσο και στην ιστοριογραφική της διάσταση[3]

Το κίνηmicroα απορρυθmicroίζοντας συmicroβολικά την επίσηmicroη ηmicroερολογιακή χρονικότητα θεσπίζοντας το δικό του ηmicroερολόγιο αυτοκαθορίζεται ως ιστορικό γεγονός και πλατύνει τον χρονικό του ορίζοντα στο απροσδιόριστο Αν η άρνηση του Απρίλη είναι η αρνητική πλευρά της ηmicroερολογιακής επανίδρυσης η αντίσταση στη χρονική κανονικότητα η συνέχιση του Μάρτη είναι η θετική πλευρά αυτής της συmicroβολικής χειρονοmicroίας η αξίωση θέσmicroισης microίας διαφορετικής κοινωνικής χρονικότητας Είναι microια συmicroβολική έκφραση των πραγmicroατικών δηmicroοκρατικών λειτουργιών που γεmicroίζουν τον απελευθερωmicroένο δηmicroόσιο χώρο της πλατείας και συνθέτουν τον κοινό δηmicroόσιο χρόνο Έχουmicroε να κάνουmicroε microε microία αναδηmicroιουργία του δηmicroόσιου ως κοινωνικού και αντικρατικού Φυσικά αυτό δεν αρκεί για να λυγίσει η αντίδραση της κυριαρχίας ή για να εκτροχιαστούν ριζικά οι δυναmicroικές της κανονικότητας όmicroως φανερώνει την αυτοσυνειδησία του κινήmicroατος σαν εξ αρχής δηmicroιουργό του

δικού του ελεύθερου δηmicroόσιου χρόνου

Αν κοιτάξουmicroε στο παρελθόν microπορούmicroε να βρούmicroε πολλά παραδείγmicroατα που υπογραmicromicroίζουν τη στενή εξάρτηση του πολιτικού χρόνου από τον δηmicroόσιο χώρο Κάθε κοινωνία διαρθρώνεται σχηmicroατικά σε τρεις σφαίρες την ιδιωτική σφαίρα την ιδιωτικήδηmicroόσια τη σφαίρα της επικοινωνίας και του πολιτισmicroού και την καθαρά δηmicroόσια σφαίρα τον χώρο της πολιτικής λήψης αποφάσεων Στις κοινωνίες όπου η πολιτική εξουσία ταυτίζεται microε την κρατική ιεραρχία οι δηmicroόσιες λειτουργίες τόσο του πολιτισmicroού όσο και της πολιτικής καθυποτάσσονται στην κρατική εξουσία ενώ ο ιδιωτικός χώρος και χρόνος είτε συστέλλεται και αποmicroονώνεται είτε απορροφάται Το κράτος η διαχωρισmicroένη εξουσία καταχράται το δηmicroόσιο ως κρατικό

Στην παραδοσιακή Κίνα ο αυτοκράτορας ήταν ωροκράτορας και κάθε καινούργιος αυτοκράτορας εγκαινίαζε την αρχή του microε την ανακήρυξη του δικού του ιδιαίτερου ηmicroερολογίου που σηmicroατοδοτούσε τη βασιλεία του Ο χρόνος της Κίνας ήταν ο χρόνος του αυτοκράτορα microέχρι την ήττα της Κίνας στον πόλεmicroο του Οπίου (1842) και το βίαιο άνοιγmicroά της στη δυτική επικυριαρχία και τη δυτική χρονοmicroετρία

Ο Lewis Mumford (Technics and Civilisation) γράφει laquoΤο ρολόι είναι ένα microέσο που microας επιτρέπει όχι microόνο να ξέρουmicroε την ώρα αλλά να συγχρονίζουmicroε τις ανθρώπινες δραστηριότητες Το ρολόι και όχι η ατmicroοmicroηχανή είναι η κοmicroβική microηχανή της σύγχρονης βιοmicroηχανικής εποχήςraquo Αν το microηχανικό ρολόι που microετράει τον χρόνο microέσω της παλινδροmicroικής ταλάντωσης εξυπηρετεί τη βιοmicroηχανική κατάτmicroηση του κοινωνικού χρόνου σε ισοmicroερή διαστήmicroατα microέτρησης τόσο της παραγωγικότητας όσο και της αξίας το σπέρmicroα της επινόησής του βρίσκεται σε microία προβιοmicroηχανική χρονική πειθαρχία

Η καταρχήν κατάτmicroηση της ηmicroέρας σε ισόποσες ώρες ήταν επίτευγmicroα του microοναστικού κινήmicroατος και της οργάνωσης των microοναστηριακών κοινοβίων Η ρύθmicroιση των ωρών βάσει του λειτουργικού της προσευχής (κατάτmicroηση του 24ώρου σε τρίωρα) υπήρξε η πρώτη πειθαρχική κανονιστικότητα που επιβλήθηκε στον κοινωνικό χρόνο και η πρώτη απόπειρα microέτρησης του χρόνου ανεξάρτητα από τις κοινωνικές

Πολιτικός Χρόνος και ∆ημόσιος ΧώροςΟ ρόλος της σύγχρονης

αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας

Αλέξανδρος Σχισmicroένος

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

24 Acirc

δραστηριότητες της αγροτικής ζωής Το ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εξέφρασε την πολιτική ανεξαρτησία και αργότερα ηγεmicroονία των microοναστηριών επί των αγροτικών κοινοτήτων του Μεσαίωνα Το καmicroπαναριό έγινε ο ρυθmicroιστής του δηmicroόσιου χρόνου ενώ ο δηmicroόσιος χώρος είχε περιοριστεί στις εκκλησιαστικές αυλές

Όταν η πολιτική εξουσία microεταφέρθηκε στις πόλεις στον ύστερο Μεσαίωνα κατά την περίοδο της επινόησης του microηχανικού ρολογιού (γύρω στον 13ο αιώνα) το νέο σύmicroβολο του δηmicroόσιου χρόνου εmicroφανίστηκε πρώτα σε καmicroπαναριά και έπειτα στους πύργους των αρχόντων καθώς η εξουσία έγειρε προς το κοσmicroικό Το microηχανικό ρολόι στέκεται ανάmicroεσα στον φεουδαρχικό και τον πρωτοκαπιταλιστικό κόσmicroο σαν γέφυρα και πραγmicroάτωση των νέων σηmicroασιών Στη βιοmicroηχανική νεωτερικότητα η microέτρηση του χρόνου έγινε πιο ακριβής και η κατάτmicroηση πολλαπλασιάστηκε microέχρι να φτάσουmicroε στα πικοδευτερόλεπτα (10-46 δευτερόλεπτα) Η αυτονόmicroηση και κυριαρχία των οικονοmicroικών δραστηριοτήτων επί των υπολοίπων κοινωνικών λειτουργιών η επικράτηση του καπιταλιστικού φαντασιακού και η πρωτοκαθεδρία της παραγωγής microετασχηmicroάτισε την κοινωνική οργάνωση microε όρους χρονικής microετρησιmicroότητας Όmicroως οι microάχες ενάντια στην καπιταλιστική πειθαρχία απελευθέρωσαν κατά περιόδους τον δηmicroόσιο χώρο αναδεικνύοντας τη συλλογική δηmicroοκρατική πολιτική microέσα από κοινωνικές εξεγέρσεις επαναστάσεις και υπερβάσεις Η διαρκής συmicroπλοκή και η σύγκρουση microεταξύ της κρατικής και οικονοmicroικής εξουσίας και των κοινωνιών είναι microία συmicroπλοκή και σύγκρουση επί του δηmicroόσιου χρόνου και του δηmicroόσιου χώρου

Το microηχανικό ρολόι όταν έγινε πλέον φορητό ρολόι τσέπης και χειρός απελευθέρωσε τη microέτρηση του χρόνου προς όφελος του ατόmicroου Καθένας απέκτησε τη microέτρηση του ιδιωτικού του χρόνου Όmicroως αυτή η εξατοmicroίκευση δεν σήmicroαινε κάποια αδιανόητη εξατοmicroίκευση του κοινωνικού χρόνου αλλά την αποικιοποίηση του προσωπικού χρόνου από τους κυρίαρχους καθορισmicroούς και microετρήσεις που ήδη οργάνωναν τον παραγωγικό δηmicroόσιο χρόνο

Η πρόσφατη microετατροπή του κράτους σε επιχείρηση σηmicroαδεύει την παραχώρηση του δηmicroόσιου κρατικοποιηmicroένου χώρου στο ιδιωτικό κεφάλαιο την πλήρη ιδιωτικοποίησή του Παράλληλα σηmicroαδεύει τη δηmicroοσιοποίηση του ιδιωτικού χρόνου υπό τον τρόπο του προϊόντος καθώς η εξίσωση του χρόνου microε το χρήmicroα θεmicroελιώδης αρχή της παραγωγής καθολικεύεται σε εξίσωση του χρήστη microε το προϊόν Η παγκοσmicroιοποίηση της πληροφορίας και των προϊόντων προσφέρει την προβολή του ιδιωτικού αυτού χρόνου σε παγκόσmicroιο επίπεδο σε microία παράδοξη δηmicroόσια microοναξιά Από την άλλη η παγκόσmicroια απελευθέρωση της πληροφορίας δηmicroιουργεί ρωγmicroές στην κυρίαρχη κοινωνική χρονικότητα και κανονικότητα καθώς οι σηmicroασίες διατρέχουν τα πορώδη κοινωνικά δίκτυα πέρα από τους κυρίαρχους περιορισmicroούς

Μέσα σε αυτή την συνθήκη ο πολιτικός χρόνος γίνεται laquoπυκνόςraquo microοιάζει να διαστέλλεται και να συστέλλεται ανάλογα microε την κοινωνική αναδηmicroιουργία και υπεράσπιση

του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Όταν τίθεται το ερώτηmicroα του δηmicroόσιου χρόνου ως ερώτηmicroα της πολιτικής εξουσίας οι κρατικιστικές συλλογικότητες και κόmicromicroατα αριστερά και δεξιά έχουν microια έτοιmicroη απάντηση Ο διαχωρισmicroός της τακτικής από τη στρατηγική στηρίζεται στην ταύτιση Κράτους και Εξουσίας και επιτρέπει τον εργαλειακό διαχωρισmicroό των microέσων από τους σκοπούς τον ιδεολογικό διαχωρισmicroό της πράξης από τη θεωρία τον πολιτικό διαχωρισmicroό της κοινωνίας από την κυβέρνηση Θέτει την αρχή της κατάληψης της κρατικής εξουσίας σαν απώτερο στόχο της πολιτικής Ο συλλογικός χρόνος των κρατικιστικών συλλογικοτήτων οmicroοιάζει microε τον δηmicroόσιο χρόνο των κρατικών οντοτήτων υπόκειται στους microυστικούς ρυθmicroούς microιας στεγανοποιηmicroένης γραφειοκρατίας Για τις κρατικιστικές πολιτικές συλλογικότητες είτε της αριστεράς είτε της δεξιάς η ταύτιση κράτους και εξουσίας σηmicroαίνει την ταύτιση του δηmicroόσιου microε το κρατικό Το βλέπουmicroε αυτό σε κάθε προγραmicromicroατική αριστερή δήλωση

Αντιθέτως microία αντιεξουσιαστική συλλογικότητα αρνείται ρητά την κατάληψη της κατεστηmicroένης εξουσίας Έτσι αρνείται την ίδια την ταύτιση του Κράτους και της Εξουσίας και αρνείται την ταύτιση δηmicroόσιου και κρατικού Όmicroως αυτό σηmicroαίνει πως δεν microπορεί να αποβλέπει στην ίδια laquoαπόδοσηraquo της πολιτικής της δραστηριότητας στην οποία αποβλέπουν οι αριστερές οργανώσεις Πρέπει επίσης να στοχαστούmicroε την αντιεξουσιαστική συλλογικότητα δυναmicroικά εν τω χρόνω καθώς δεν έχει τις γραφειοκρατικές κανονικότητες των στατικών αριστερών οργανώσεων Μπορούmicroε έτσι να διαπιστώσουmicroε κάποια ερωτήmicroατα που εmicroφανίζονται στη δυναmicroική της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας όσο αυτή διαρκεί microέσα στον χρόνο και εξαιτίας του χρόνου

Ένα ερώτηmicroα τίθεται από τον πλουραλισmicroό των microορφών οργάνωσης που microπορεί να περιέχει ή να δηmicroιουργήσει microία ανοιχτή αντιεξουσιαστική συλλογικότητα Καθώς δεν αποτελούν γραφειοκρατικά όργανα διαφορετικές θεmicroατικές συνελεύσεις microπορούν να κατακερmicroατίσουν τις δραστηριότητες microίας συλλογικότητας τόσο σε επιmicroέρους θέmicroατα όσο και σε επιmicroέρους συmicromicroαχίες microε άλλες πολιτικές δυνάmicroεις βάσει κοινών θεmicroατικών

Ένα δεύτερο ερώτηmicroα τίθεται από τις microετατοπίσεις νοήmicroατος και σηmicroασιών microέσα στον χρόνο καθώς η πολιτική πράξη τίθεται υπό κριτική Το πρόβληmicroα microπαίνει από την τριβή ανάmicroεσα στην υπεράσπιση του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας και την κριτική στην ιδεολογία Παρόλο που το ένα ουσιαστικά εmicroπεριέχει το άλλο δηλαδή το πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας εmicroπεριέχει την κριτική του ιδεολογικού εγκλεισmicroού η αmicroφισβήτηση δεν microπορεί να φτάσει ως την αmicroφισβήτηση της αmicroφισβήτησης χωρίς να καταρρεύσει η θεmicroελιώδης βάση αξιών που συγκροτούν την αντιεξουσιαστική θέσmicroιση

Ένα τρίτο ερώτηmicroα τίθεται από το ίδιο το πέρασmicroα του χρόνου που φέρνει microία ιστορικοποίηση και microία ανάστροφη ιζηmicroατοποίηση στους κόλπους της συλλογικότητας Παρατηρείται συχνά microία ένταση ανάmicroεσα σε laquoπαλιούςraquo και laquoνεώτερουςraquo ανάmicroεσα στην εmicroπειρία και στην καινοτοmicroία στη microέθοδο και τον πειραmicroατισmicroό από την οποία πηγάζουν

25Acirc

διάφορες κατηγορίες περί laquoάτυπης ιεραρχίαςraquo Παρότι αυτή η φράση είναι αντίφαση στους όρους καθώς είναι ίδιον της ιεραρχίας να είναι τυπική η πραγmicroατικότητα δείχνει ότι συχνά laquoπαλαιοίraquo και laquoέmicroπειροιraquo σχηmicroατίζουν ένα απολιθωmicroένο τείχος που εmicroποδίζει τη δηmicroιουργικότητα laquoνεώτερωνraquo και laquoάπειρωνraquo να εκφραστεί όπως κάποτε είχαν εκφραστεί οι πρώτοι απουσία ιστορίας Ενώ στις κρατικιστικές συλλογικότητες η εmicroπειρία τυποποιείται (microέσω της ρητής ιεραρχίας) και ανακεφαλαιώνεται ως αυθεντία στην αντιεξουσιαστική συλλογικότητα θεmicroελιωmicroένη στην άρνηση κάθε πολιτικής αυθεντίας η εmicroπειρία έρχεται συχνά σε αντιφατική σύγκρουση microε τη δηmicroιουργική απείθεια της καινοτοmicroίας

Με ποιον τρόπο microπορεί microια αντιεξουσιαστική συλλογικότητα να υπερβεί αυτά τα ερωτήmicroατα Φυσικά δεν υπάρχει σταθερή απάντηση όmicroως ίσως microια απάντηση βρεθεί στον απεγκλωβισmicroό του πολιτικού της χρόνου microέσω της σύνδεσής του microε την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Φυσικά αυτή η αναδηmicroιουργία υπερβαίνει την ίδια την συλλογικότητα αφού αφορά την κοινωνία

Για να γίνει αυτή η σύνδεση microέσα στον χρόνο και να διαρκέσει η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να είναι ανοιχτή αmicroεσοδηmicroοκρατική και ανανεώσιmicroη Η ανανέωση της εmicroπειρίας microέσω της πράξης σηmicroαίνει την ανακεφαλαίωση της γνώσης και της πείρας που παράγει η πράξη microέσω της θεωρίας Η πράξη προηγείται της θεωρίας όmicroως η πράξη πρέπει να καταγραφεί

να ερευνηθεί να διαλευκανθεί θεωρητικά Η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να δηmicroιουργήσει θεσmicroούς παιδείας και αναπαραγωγής των σηmicroασιών Θεσmicroούς διάδρασης microε τη συλλογική πολιτική πράξη αλλά και το ευρύτερο κοινωνικοϊστορικό πεδίο Οι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι είναι τέτοιες microορφές και ήδη υπερβαίνουν τη συλλογικότητα από τη δράση της οποίας δηmicroιουργούνται

Μπορούmicroε ίσως σχηmicroατικά να ερευνήσουmicroε τον πολιτικό χρόνο της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας σε τέσσερις στιγmicroές Όλες εmicroπεριέχουν και προϋποθέτουν τη δηmicroόσια σύγκρουση microε τις κατεστηmicroένες εξουσίες

Η πρώτη στιγmicroή όταν η συλλογικότητα ανοίγεται προς την κοινωνία περιλαmicroβάνει την αρχική διάνοιξη ενός ευρύτερου περιβάλλοντος επιρροής Η δηmicroιουργία ελεύθερων κοινωνικών χώρων αποτελεί το όριο αυτής της στιγmicroής Αν το όριο δεν ξεπεραστεί microέσω του ανοίγmicroατος στην ευρύτερη κοινωνία πέραν της συλλογικότητας τότε οι χώροι γίνονται αυτοαναφορικοί και αργά ή γρήγορα καταρρέουν εσωτερικά

Αν το όριο ξεπεραστεί τότε περνάmicroε στην επόmicroενη στιγmicroή που microπορεί να συmicroβεί microόνο microε την κοινωνία δηλαδή πέραν της συλλογικότητας δείγmicroα πως η δράση της συλλογικότητας ξεπερνάει την ίδια την συλλογικότητα Περιλαmicroβάνει τη συνδηmicroιουργία δικτύων αλληλεγγύης επικοινωνίας και δράσης

26 Acirc

τοπικής περιφερειακής και παγκόσmicroιας εmicroβέλειας Σηmicroαίνει τη δηmicroιουργία ενός περιορισmicroένου ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης

Έπεται η διάνοιξη του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου που προϋποθέτει τη ρήξη microε τους κρατικούς και κεφαλαιοκρατικούς microηχανισmicroούς και τη δηmicroόσια πολιτική ανυπακοή Είναι το πρώτο βήmicroα για την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου microε την κοινωνία από την κοινωνία Το δεύτερο βήmicroα είναι η ρητή αυτοθέσmicroιση η δηmicroιουργία θεσmicroών microέσω της ρητής διαβούλευσης που να πραγmicroατώνουν τις σηmicroασίες της αυτονοmicroίας σε κοινωνικές λειτουργίες και η πλήρης ρήξη microε το κράτος

Θα microπορούσαmicroε να φανταστούmicroε τη ρητή αυτοθέσmicroιση αν θεωρήσουmicroε ένα αυτάρκες τοπικό δίκτυο που να microην υπόκειται σε κρατική ή καπιταλιστική δικαιοδοσία και φορολόγηση Εκφράζει έναν βασικό διχασmicroό microεταξύ ελεύθερων κοινοτήτων και του κράτους όmicroως όχι microία αυτόνοmicroη κοινωνία Σηmicroαίνει την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης Όmicroως αυτό δεν είναι πλήρης κοινωνική αυτονοmicroία δεν εξαντλεί τον

ορίζοντα του προτάγmicroατος

Για να θεωρηθεί αυτόνοmicroη microία κοινωνία πρέπει να έχει πλήρη δυνατότητα ρητής αυτοθέσmicroισης των κεντρικών θεσmicroών της δηλαδή της πολιτικής της δικαιοσύνης της παιδείας Πρέπει να είναι ικανή να θεσmicroίζει τους ισχύοντες νόmicroους microε ρητή δηmicroόσια διαβούλευση microε πολίτευmicroα την άmicroεση δηmicroοκρατία Αυτό προϋποθέτει την καταστροφή του κράτους και την υποταγή της οικονοmicroίας στην κοινωνική αυτονοmicroία Σηmicroαίνει επίσης την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός πλήρους δηmicroόσιου χωρο-χρόνου κεντρικής πολιτικής απόφασης και πράξης

Όπως έλεγε κάποτε και ο Καστοριάδης ίσως απέχουmicroε πολύ από αυτό Ίσως όχι

______________________

1 Σε ελεύθερη microετάφραση laquoΑγρύπνιαraquo2 Ο κυκλικός χρόνος του ετήσιου ηmicroερολογίου3 Ο γραmicromicroικός κυκλικός ή σπειροειδής χρόνος της επίσηmicroης ιστορικής αφήγησης

27Acirc

Ο πόλεmicroος η δυστυχία η microιζέρια και η εκmicroετάλλευση χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο υ ν ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο ν παγκοσmicroιοποιηmicroένο κόσmicroο Υπάρχουν τόσοι λόγοι να

αναζητάς καταφύγιο σε ένα βασίλειο laquoεκτόςraquo ένα microέρος χωρίς την πειθαρχία και τον έλεγχο της σηmicroερινής αναδυόmicroενης Αυτοκρατορίας ή ακόmicroη κάποιες υπερβατικές ή υπερφυσικές αρχές και αξίες που microπορούν να καθοδηγήσουν τις ζωές microας και στις οποίες να βασίζεται η πολιτική microας δράση Μια πρώτη συνέπεια της παγκοσmicroιοποίησης όmicroως είναι η δηmicroιουργία ενός κοινού κόσmicroου ενός κόσmicroου που καλώς ή κακώς όλοι microοιραζόmicroαστε ένας κόσmicroος όπου δεν υπάρχει laquoεκτόςraquo Μαζί microε τους microηδενιστές πρέπει να αναγνωρίσουmicroε ότι παρά το πόσο έξοχα και microε δριmicroύτητα της ασκούmicroε κριτική είmicroαστε προορισmicroένοι να microένουmicroε σε αυτόν τον κόσmicroο όχι microόνο υποκείmicroενοι στις δυνάmicroεις της κυριαρχίας αλλά και microολυσmicroένοι από τις διαφθορές του Πρέπει να εγκαταλείψουmicroε όλα τα όνειρα για πολιτική καθαρότητα και

laquoυψηλές αξίεςraquo που θα microας επέτρεπαν να microείνουmicroε απέξω Μια τέτοια microηδενιστική αναγνώριση όmicroως πρέπει να είναι microόνο το εργαλείο ένα σηmicroείο περάσmicroατος προς την αναζήτηση ενός εναλλακτικού σχεδίου Σε αυτό το βιβλίο διατυπώνουmicroε ένα ηθικό σχέδιο την ηθική microιας δηmicroοκρατικής πολιτικής δράσης εντός και ενάντια στην Αυτοκρατορία Ερευνούmicroε τι είναι τα κινήmicroατα και οι πρακτικές του πλήθους και τι microπορούν να γίνουν έτσι ώστε να ανακαλύψουmicroε τις κοινωνικές σχέσεις και τις θεσmicroικές microορφές microιας πιθανής παγκόσmicroιας δηmicroοκρατίας ldquoΗγεmicroονοποίησηrdquo είναι η διαδικασία του πλήθους που microαθαίνει την τέχνη της αυτο-κυβέρνησης και επινοεί δηmicroοκρατικές microορφές κοινωνικής οργάνωσης microε διάρκεια

Μια δηmicroοκρατία του πλήθους είναι νοητή και δυνατή microόνο όταν όλοι microοιραζόmicroαστε τα κοινά Με τον όρο laquoκοινάraquo εννοούmicroε πρώτα από όλα τον κοινό πλούτο του υλικού κόσmicroου ndashτον αέρα το νερό

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Η Ηγεμονοποίηση του ΠλήθουςAntonio Negri and Michael

HardtΜετάφραση Σοφία Παπαγιαννάκη

laquoΟι άνθρωποι έχουν microόνο τον βαθmicroό ελευθερίας που το θράσος τους κερδίζει από τον φόβοraquoStendhal Η Ζωή του Ναπολέοντα

laquoPower to the peacefulraquoMichael Franti Bomb the World

28 Acirc

τα φρούτα της γης και όλη της γενναιοδωρία της φύσηςndash τα οποία στα κλασσικά ευρωπαϊκά πολιτικά κείmicroενα συχνά φέρονται να είναι η κληρονοmicroιά της ανθρωπότητας στο σύνολό της που πρέπει να microοιράζεται σε όλους Θεωρούmicroε επίσης κοινά και πιο σηmicroαντικά τα αποτελέσmicroατα της κοινωνικής παραγωγής τα οποία είναι αναγκαία για κοινωνική αλληλεπίδραση και επιπλέον παραγωγή όπως γνώσεις γλώσσες κώδικες πληροφορία επιρροές και ούτω καθεξής Αυτή η αντίληψη για τα κοινά δεν τοποθετεί την ανθρωπότητα χωριστά από τη φύση ούτε ως αυτή που την εκmicroεταλλεύεται ή ως θεmicroατοφύλακά της αλλά εστιάζει περισσότερο στις πρακτικές της αλληλεπίδρασης της φροντίδας και της συγκατοίκησης σε έναν κοινό κόσmicroο προάγοντας τις ευεργετικές και περιορίζοντας τις επιβλαβείς microορφές των κοινών Στην εποχή της παγκοσmicroιοποίησης τα ζητήmicroατα της συντήρησης την παραγωγής και της διανοmicroής των κοινών microε αυτές τις έννοιες και εντός οικολογικών και σοσιο-οικονοmicroικών πλαισίων γίνονται όλο και περισσότερο κεντρικά

Με τις παρωπίδες των σύγχρονων κυρίαρχων ιδεολογιών όmicroως είναι δύσκολο να δούmicroε τα κοινά παρόλο που είναι παντού τριγύρω microας Νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές πολιτικές ανά τον κόσmicroο επεδίωξαν τις πρόσφατες δεκαετίες να ιδιωτικοποιήσουν τα κοινά microετατρέποντας προϊόντα του πολιτισmicroού ndashγια παράδειγmicroα την πληροφορία τις ιδέες και ακόmicroη είδη ζώων και φυτώνndash σε ιδιωτική περιουσία Λέmicroε από κοινού microε πολλούς άλλους ότι τέτοιες ιδιωτικοποιήσεις πρέπει να συναντήσουν αντίσταση Η καθιερωmicroένη οπτική όmicroως θεωρεί ότι η microόνη εναλλακτική στο ιδιωτικό είναι το κρατικό αυτό που διοικείται κι ελέγχεται από το κράτος και άλλες κυβερνητικές αρχές ως τα κοινά να είναι άσχετα ή εξαλειmicromicroένα Είναι αλήθεια βέβαια ότι microέσω microιας χρόνιας διαδικασίας περιφράξεων η επιφάνεια της γης έχει σχεδόν πλήρως διαιρεθεί microεταξύ δηmicroόσιας και ιδιωτικής ιδιοκτησίας microε αποτέλεσmicroα συστήmicroατα κοινοκτηmicroοσύνης της γης όπως αυτή των αυτοχθόνων πολιτισmicroών της Αmicroερικής και της Ευρώπης του microεσαίωνα να έχουν καταστραφεί Κι ακόmicroη όmicroως τόσα πολλά από τον κόσmicroο microας είναι κοινά ανοιχτά προσβάσιmicroα από όλους και ανεπτυγmicroένα χάρη στην ενεργή συmicromicroετοχή Η γλώσσα για παράδειγmicroα όπως τα συναισθήmicroατα και οι χειρονοmicroίες είναι στο microεγαλύτερο microέρος τους κοινά και πράγmicroατι αν η γλώσσα ήταν ιδιωτική ή κρατική ndashτο οποίο θα συνέβαινε αν microεγάλα τmicroήmicroατα λέξεων φράσεων ή microέρη του λόγου υπόκεινταν σε ιδιωτική ιδιοκτησία ή σε κρατικό έλεγχοndash η γλώσσα θα έχανε τη δύναmicroη της έκφρασης της δηmicroιουργικότητας και της επικοινωνίας Αυτό το παράδειγmicroα δεν έχει σκοπό να καθησυχάσει τους αναγνώστες λέγοντας ότι οι κρίσεις που δηmicroιουργούνται από τον ιδιωτικό ή τον κρατικό έλεγχο δεν είναι τόσο κακές όσο φαίνονται αλλά περισσότερο για να βοηθήσει τους αναγνώστες να αρχίσουν να επαναθεωρούν την οπτική τους αναγνωρίζοντας τα κοινά που υπάρχουν και τι microπορούν αυτά να κάνουν Αυτό είναι το πρώτο βήmicroα στην προσπάθεια να κερδίσουmicroε πίσω και να επεκτείνουmicroε τα κοινά και τη δυναmicroική τους

Η φαινοmicroενικά microοναδική εναλλακτική microεταξύ του ιδιωτικού και του κρατικού αντιστοιχεί σε microια εξίσου ολέθρια εναλλακτική microεταξύ καπιταλισmicroού και σοσιαλισmicroού Συχνά θεωρείται ότι η microόνη θεραπεία από τα κακά της καπιταλιστικής κοινωνίας είναι η κρατική ρύθmicroιση και κεϋνσιανή καιή σοσιαλιστική οικονοmicroική

διαχείριση και αντίστροφα οι ασθένειες του σοσιαλισmicroού υποτίθεται ότι γιατρεύονται microόνο από την ατοmicroική ιδιοκτησία και τον καπιταλιστικό έλεγχο Ο σοσιαλισmicroός και ο καπιταλισmicroός όmicroως κάποιες φορές έχουν αναmicroειχθεί microεταξύ τους και κάποιες άλλες έτυχαν πικρών συγκρούσεων είναι και τα δυο καθεστώτα που βασίζονται στην ιδιοκτησία και αποκλείουν τα κοινά Η πολιτική πρόταση θέσmicroισης των κοινών που αναπτύσσουmicroε σε αυτό το βιβλίο περικόπτει διαγώνια αυτές τις λανθασmicroένες εναλλακτικές ndashούτε ιδιωτικό ούτε κρατικό ούτε καπιταλιστής ούτε σοσιαλιστήςndash και ανοίγει νέους ορίζοντες στην πολιτικήΟι σύγχρονες microορφές καπιταλιστικής ανάπτυξης και συσσώρευσης στην πραγmicroατικότητα παρά την συνεχή τους τάση προς ιδιωτικοποίηση των πόρων και του πλούτου παραδόξως καθιστούν δυνατές και επιπλέον απαιτούν επέκταση των κοινών Το κεφάλαιο φυσικά δεν είναι καθαρή microορφή κυριαρχίας αλλά κοινωνική σχέση και βασίζεται για την επιβίωση και την ανάπτυξή του στις παραγωγικές υποκειmicroενικότητες που βρίσκονται εντός του αλλά είναι ανταγωνιστικές Μέσω των διαδικασιών της παγκοσmicroιοποίησης το κεφάλαιο όχι microόνο συγκεντρώνει όλη τη γη υπό την εξουσία του αλλά επίσης δηmicroιουργεί επενδύει και εκmicroεταλλεύεται την κοινωνική ζωή στο σύνολό της ρυθmicroίζοντας τη ζωή σύmicroφωνα microε τις ιεραρχίες της οικονοmicroικής αξίας Στις καινούριες κυρίαρχες microορφές παραγωγής που εmicroπλέκουν πληροφορία κώδικες γνώση εικόνες και συναισθήmicroατα για παράδειγmicroα οι παραγωγοί αξιώνουν έναν υψηλό βαθmicroό ελευθερίας καθώς επίσης και ανοιχτή πρόσβαση στα κοινά ιδιαίτερα στις κοινωνικές microορφές τους όπως τα δίκτυα επικοινωνίας οι τράπεζες πληροφοριών και τα πολιτιστικά δίκτυα Η καινοτοmicroία στις τεχνολογίες του διαδικτύου για παράδειγmicroα εξαρτάται ευθέως από την πρόσβαση στις κοινές πηγές κώδικα και πληροφορίας καθώς και στη δυνατότητα διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης microε τους άλλους σε δίκτυα που δεν υπόκεινται σε περιορισmicroούς Και πιο γενικά όλες οι microορφές παραγωγής σε αποκεντρωmicroένα δίκτυα είτε οι τεχνολογίες πληροφορικής εmicroπλέκονται είτε όχι απαιτούν ελευθερία και πρόσβαση στα κοινά Επιπλέον το περιεχόmicroενο τους ndashσυmicroπεριλαmicroβανοmicroένου ιδεών εικόνων και επιρροώνndash αναπαράγεται εύκολα και για αυτόν τον λόγο τείνουν να γίνουν κοινά και αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε microορφή νοmicroικών και οικονοmicroικών προσπαθειών να ιδιωτικοποιηθούν ή να τεθούν υπό κρατικό έλεγχο Η microετάβαση έχει ήδη ξεκινήσει η σύγχρονη καπιταλιστική παραγωγή για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της ανοίγει τη δυνατότητα και θέτει τις βάσεις για ένα κοινωνικό και οικονοmicroικό σύστηmicroα που έχει τις ρίζες του στα κοινά

Το επίκεντρο της βιοπολιτικής παραγωγής βλέπουmicroε να οπισθοχωρεί σε έναν υψηλότερο βαθmicroό αφαίρεσης δεν πρόκειται για παραγωγή υλικών αγαθών για τα υποκείmicroενα όπως η παραγωγή προϊόντων συχνά γίνεται αντιληπτή αλλά για παραγωγή της ίδιας της υποκειmicroενικότητας Αυτό είναι το έδαφος από το οποίο το ηθικό και πολιτικό microας πλάνο πρέπει να καθορίζεται Αλλά πώς η δεοντολογική παραγωγή microπορεί να στεριώσει στο κινούmicroενο έδαφος της παραγωγής υποκειmicroενικότητας που συνεχώς microεταmicroορφώνει καθιερωmicroένες αξίες και υποκείmicroενα Ο Gilles Deleuze συλλογιζόmicroενος πάνω στην αντίληψη του Michel Foucault για το dispositif (οι υλικοί κοινωνικοί συναισθηmicroατικοί και γνωστικοί microηχανισmicroοί ή εργαλεία

29Acirc

της παραγωγής της υποκειmicroενικότητας) ισχυρίζεται laquoΑνήκουmicroε στα dispositifs και δρούmicroε εντός τουςraquo Αν δρούmicroε εντός τους όmicroως ο ηθικός ορίζοντας πρέπει να αναπροσανατολισθεί από το ταυτοτικό στο γίγνεσθαί Το ζήτηmicroα laquoδεν είναι τι είmicroαστε αλλά τι είmicroαστε σε διαδικασία να γίνουmicroε ndash αυτό είναι το Άλλο το να γίνουmicroε άλλοιraquo Μια κεντρική σκηνή πολιτικής δράσης σήmicroερα ιδωmicroένη από αυτή την πλεονεκτική οπτική συνεπάγεται αγώνα ενάντια στον έλεγχο η την αυτονοmicroια της παραγωγης της υποκειmicroενικοτητας Το πλήθος δηmicroιουργείται συνθέτοντας στον κοινό τόπο τις microοναδικές υποκειmicroενικότητες που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία

Συχνά ανακαλύπτουmicroε ότι το λεξιλόγιο πολιτικών όρων που χρησιmicroοποιούmicroε είναι ανεπαρκές για να αποδώσει τις νέες συνθήκες και δυνατότητες του σύγχρονου κόσmicroου Μερικές φορές εφευρίσκουmicroε νέους όρους για να ανταποκριθούmicroε σε αυτή την πρόκληση αλλά πιο συχνά ψάχνουmicroε να αναβιώσουmicroε και να αναζωογονήσουmicroε παλιές πολιτικές έννοιες που δεν χρησιmicroοποιούνται πλέον επειδή φέρουν ισχυρό ιστορικό υπόβαθρο και επειδή διαρρηγνύουν τις συmicroβατικές αντιλήψεις για τον υπάρχοντα κόσmicroο και τον θέτουν υπό νέα οπτική ∆υο τέτοιες έννοιες που παίζουν ιδιαίτερα σηmicroαντικό ρόλο σε αυτό το βιβλίο είναι η φτώχεια και ο έρωτας Οι φτωχοί ήταν microια διαδεδοmicroένη πολιτική έννοια στην Ευρώπη τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα έως τον δέκατο έβδοmicroο αιώνα αλλά ενώ προσπαθούmicroε αρκετά να microάθουmicroε κάτι από αυτές τις ιστορίες δεν ενδιαφερόmicroαστε για το τι έχουν γίνει οι φτωχοί σήmicroερα Σκεφτόmicroενοι microε όρους φτώχειας έχουmicroε το υγιές αποτέλεσmicroα πρώτα από όλα της αmicroφισβήτησης των παραδοσιακών ταξικών προσδιορισmicroών και αναγκαζόmicroαστε να διερευνήσουmicroε microε φρέσκια microατιά πώς η ταξική σύνθεση έχει αλλάξει και να δούmicroε το microεγάλο εύρος των παραγωγικών δραστηριοτήτων των ανθρώπων microέσα και έξω από τις microισθολογικές σχέσεις Βλέποντάς το microε αυτόν τον τρόπο οι φτωχοί ορίζονται όχι από την έλλειψη τύχης αλλά από τη δυνατότητα Οι φτωχοί οι microετανάστες και οι επισφαλώς εργαζόmicroενοι (αυτοί που δεν έχουν σταθερή εργασία) συχνά εκλαmicroβάνονται ως εξαίρεση αλλά στην πραγmicroατικότητα αν και υποδεέστεροι είναι εντελώς ενταγmicroένοι στους καθολικούς ρυθmicroούς βιοπολιτικής παραγωγής Τα χρηmicroατοοικονοmicroικά στατιστικά microπορούν να συλλάβουν microόνο την κατάσταση της φτώχειας microε αρνητικούς όρους αλλά όχι microε τους όρους της ζωής των γλωσσών των κινηmicroάτων ή των δυνατοτήτων καινοτοmicroίας που δηmicroιουργούν Η δική microας πρόκληση θα είναι να βρούmicroε τρόπους να microεταφράσουmicroε την παραγωγικότητα και τη δυνατότητα των φτωχών σε δύναmicroη

Ο Walter Benjamin microε τη χαρακτηριστική του κοmicroψότητα και ευφυΐα αντιλαmicroβάνεται την αλλαγή της έννοιας της φτώχειας ήδη από τη δεκαετία του 1930 Εντοπίζει τη microετατόπιση microε έναν microηδενιστικό τρόπο microέσω της εmicroπειρίας αυτών που έγιναν microάρτυρες της καταστροφής πιο συγκεκριmicroένα της καταστροφής που προκλήθηκε από τον 1ο Παγκόσmicroιο Πόλεmicroο που έφερε όλους σε microια κοινή κατάσταση Ο Benjamin βλέπει τη δυναmicroική microιας νέας θετικής microορφής βαρβαρότητας γεννηmicroένη από τα ερείπια του παρελθόντος laquoΣε τι βοηθάει η φτώχεια εmicroπειρίας τον βάρβαρο Τον εξαναγκάζει να ξεκινήσει από το microηδέν˙ να κάνει microια νέα αρχή˙ να ξεκινήσει microε λίγα και να χτίσει τα περαιτέρωraquo Η laquoβάρβαρηraquo παραγωγικότητα των φτωχών ξεκινά να φτιάχνει

τον κοινό κόσmicroο

Ο έρωτας παρέχει έναν άλλο δρόmicroο για να διερευνήσουmicroε τη δυναmicroική και την παραγωγικότητα των κοινών Ο έρωτας είναι ο τρόπος να ξεφύγουmicroε από τη microοναξιά του ατοmicroικισmicroού αλλά όχι όπως η σύγχρονη ιδεολογία microας υποδεικνύει για να αποmicroονωθούmicroε ξανά στην ιδιωτική ζωή του ζευγαριού ή της οικογένειας Για να φτάσουmicroε σε έναν πολιτικό ορισmicroό του έρωτα που τον αναγνωρίζει ως κεντρικό στην παραγωγή των κοινών αγαθών και στην παραγωγή της κοινωνικής ζωής πρέπει να δραπετεύσουmicroε από τις περισσότερες σύγχρονες ερmicroηνείες του όρου επαναφέροντας και δουλεύοντας microε κάποιες παλιότερες Ο Σωκράτης για παράδειγmicroα αναφέρει στο Συmicroπόσιο ότι σύmicroφωνα microε την ∆ιοτίmicroα τη laquoδασκάλα του στον έρωταraquo ο έρωτας γεννήθηκε από την πενία και την εφευρετικότητα Καθώς προσπαθεί να επεξεργαστεί τι του δίδαξε ισχυρίζεται ότι ο έρωτας ρέπει φυσικά προς το ιδανικό για να πετύχει την οmicroορφιά και τον πλούτο κι έτσι ικανοποιεί την επιθυmicroία Οι Γαλλίδες και Ιταλίδες φεmicroινίστριες υποστηρίζουν ωστόσο ότι ο Πλάτωνας παρουσιάζει τελείως λάθος την ∆ιοτίmicroα Μας οδηγεί όχι προς την laquoεξάχνωσηraquo της φτώχιας και την επιθυmicroία στην πληρότητα της οmicroορφιάς και του πλούτου αλλά προς τη δύναmicroη να ορίζεσαι από τις διαφορές Η αντίληψη της ∆ιοτίmicroας microας δίνει έναν νέο ορισmicroό του πλούτου που επεκτείνει την αντίληψή microας για τα κοινά και δείχνει προς microια διαδικασία απελευθέρωσης

Καθώς η φτώχια και ο έρωτας microπορούν να φαίνονται πολύ αδύναmicroα ώστε να καθαιρέσουν τις υπάρχουσες κυρίαρχες δυνάmicroεις και να αναπτύξουν ένα πλάνο για τα κοινά χρειάζεται να δώσουmicroε έmicroφαση στο στοιχείο της ισχύος που τα ζωντανεύει Αυτό εν microέρει είναι πνευmicroατική δύναmicroη Ο Immanuel Kant για παράδειγmicroα νοεί τον ∆ιαφωτισmicroό microε τους όρους της δύναmicroης που microπορεί να εξορίσει τους laquoφανατισmicroούςraquo που έχουν σαν αποτέλεσmicroα τον θάνατο της φιλοσοφίας και επιπλέον microπορεί να κερδίσει παρά την αστυνόmicroευση της σκέψης Ο Jacques Derrida ακολουθώντας τον ldquoδιαφωτισmicroένοrdquo Kant τοποθετεί τη λογική πίσω στη δύναmicroη της αmicroφιβολίας και αναγνωρίζει το επαναστατικό πάθος της λογικής καθώς αναδύεται από τα περιθώρια της ιστορίας Πιστεύουmicroε επίσης ότι αυτή η πνευmicroατική δύναmicroη απαιτείται για ξεπεράσουmicroε τον δογmicroατισmicroό και τον microηδενισmicroό αλλά επιmicroένουmicroε στην ανάγκη να συmicroπληρωθεί microε φυσική δύναmicroη και πολιτική δράση Ο έρωτας χρειάζεται δύναmicroη για να κατακτήσει τις κυρίαρχες δυνάmicroεις και να διαλύσει τους διεφθαρmicroένους θεσmicroούς τους πριν microπορέσει να φτιάξει έναν καινούριο κόσmicroο κοινού πλούτου

Το κείmicroενο αποτελεί πρόλογο απ΄το βιβλίο των Michael Hardt amp Antonio Negri Commonwealth The Belknap Press of Harvard University Press 2009

30 Acirc

Το 2004 ο Κούρδος ηγέτης Oumlcalan απηύθυνε επιστολή στον Murray Bookchin από το κελί της φυλακής του όπου είχε microελετήσει το έργο του Αmicroερικανού

ριζοσπάστη στοχαστή Σήmicroερα η αλληλογραφία τους δηmicroοσιεύεται για πρώτη φορά

Στη φυλακή ο Ocalan εντρύφησε στα ριζοσπαστικά microετακοmicromicroουνιστικά συγγράmicromicroατα αναζητώντας έναν νέο δρόmicroο για την επόmicroενη ηmicroέρα Γνωστός για την ακόρεστη δίψα του για βιβλία οι επιλογές του συχνά διέρρεαν στον τουρκικό και κουρδικό τύπο όταν άρχισε να διαβάζει microετά microανίας το έργο Murray Bookchin Ως το 2004 ο Heider και άλλοι υπέρmicroαχοι του αγώνα που δίνει ο Ocalan ένοιωσαν ότι είχε έρθει η κατάλληλη στιγmicroή για να τον φέρουν σε επαφή microε τον ηλικιωmicroένο Bookchin Η καθιέρωση κάποιας microορφής διαλόγου είχε για εκείνους καθοριστική σηmicroασία όπως ανέφερε ο Heider στην Huffington Post καθώς οι συντηρητικοί των κύκλων των Κούρδων ασκούσαν πίεση προς την κατεύθυνση το κίνηmicroα να εγκαταλείψει δια παντός οποιονδήποτε προοδευτικό λόγο

Έγραψαν στην Biehl

Στις 11 Απριλίου πέντε ηmicroέρες αφότου έλαβε την επίσηmicroη επιστολή του Ocalan ο Bookchin απάντησε microε τη βοήθεια της Biehl Στην ηλικία των 83 ο Bookchin είχε ήδη από καιρό επιδείξει περιέργεια για τους Κούρδους και είχε γράψει για τον αγώνα τους στα προσωπικά του ηmicroερολόγια όπως ανέφερε η κόρη του Έγραψε στον Ocalan ότι δεν του ήταν γνώριmicroες όλες οι πτυχές του αγώνα του PKK -και για αυτό επέρριπτε ευθύνες στον laquoτοπικιστικό τύποraquo των ΗΠΑ- και ότι ήταν τόσο ηλικιωmicroένος που έπρεπε να καταβάλλει microεγάλη προσπάθεια ακόmicroα και για να γράφει αλλά ότι χαιρόταν για την επαφή

laquoΕίmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά microε τον τρόπο microου και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroαταraquo έγραψε ο Bookchin στον Ocalan laquoΣας ζητώ να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστηraquo

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

Μπούκτσιν - ΟτσαλάνΜετάφραση Μαριέττα Σιmicroεγιάτου

Αναφορές για την ύπαρξη της αλληλογραφίας του Bookchin microε τον Ocalan έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά η Huffington Post απέκτησε πρόσβαση στο σύνολο των κρυmicromicroένων εγγράφων που διατηρούνταν και σήmicroερα τα δηmicroοσιεύει για πρώτη φορά microε την άδεια του Murray Bookchin Trust της Biehl και του Heider (Καmicroία από τις πηγές ωστόσο δεν είχε το αρχικό microήνυmicroα από τον Heider και τον Oliver Kontny έναν ακόmicroα δικηγόρο του Ocalan)

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 Απριλίου 2004]Αγαπητέ Reimar Heider

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας της 6ης Απριλίου Θα ξέρετε ότι είmicroαι ένας αρκετά ηλικιωmicroένος άνδρας (83 ετών) που microετά βίας περπατώ λόγω οστεοαρθρίτιδας και καρδιακών παθήσεων Σας το λέω αυτό για να δικαιολογηθώ γιατί συχνά καθυστερώ να απαντήσω σε επιστολές ειδικά σε e-mail Θα πρέπει επίσης να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι οι άνθρωποι που διατείνονται ότι microιλούν εκ microέρους microου δεν εκφράζουν απαραίτητα τα λεγόmicroενά microου ndash microε εξαίρεση τη σύντροφό microου Janet Biehl microε την οποία microοιράζοmicroαι την ίδια διεύθυνση e-mail και microε την οποία συζώ (παρακαλώ κρατήστε το e-mail της)

Όπως και η πλειοψηφία των Αmicroερικανών αλίmicroονο γνωρίζω πολύ λίγα για το PPK και τον Abdullah Ocalan παρόλο που

Αλληλογραφία

31Acirc

θυmicroάmicroαι στις ειδήσεις τη στιγmicroή της σύλληψής του πριν από αρκετά χρόνια Χάρη στον τοπικισmicroό που δείχνει ο τύπος οι Αmicroερικανοί έχουν ελάχιστη ενηmicroέρωση σχετικά microε τα κουρδικά ζητήmicroατα (Ακόmicroα και οι Κούρδοι του Ιράκ περιφρονούνται σε microεγάλο βαθmicroό από τους πολεmicroικούς ανταποκριτές microας) Μόλις πριν από λίγες ηmicroέρες πληροφορήθηκα ότι ο κ Ocalan έχει καταδικαστεί σε θάνατο εδώ και πέντε χρόνια και βρίσκεται τώρα σε συνθήκες πλήρους αποmicroόνωσης Ειλικρινά ελπίζω να αντεπεξέρχεται microε σθένος σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση

Μιλάmicroε ωστόσο γερmicroανικά κι έτσι δεν χρειάζεται να προβληmicroατίζεστε εάν καταλαβαίνουmicroε τις επιστολές που microας στέλνετε στα γερmicroανικά Μπορείτε να microου τις στέλνετε σε όποια γλώσσα θέλετε εγώ όmicroως είmicroαι αναγκασmicroένος να απαντώ στα αγγλικά Λόγω της κατάρρευσης της υγείας microου και ιατρικών προβληmicroάτων δυστυχώς δεν γράφω γρήγορα

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι παρόλο που ήmicroουν από τους ιδρυτές του Institute for Social Ecology microαζί microε τον Dan Chodorkoff κάπου τριάντα χρόνια πριν στο Vermont η σχολή από τότε έχει διαφοροποιηθεί κατά πολύ και δεν εκφράζει microε συνέπεια τις απόψεις microου Ένα microέρος του ανθρώπινου δυναmicroικού της έχει microετατοπιστεί προς αναρχικές απόψεις που εγώ θεωρώ παιδιάστικες και ανενηmicroέρωτες και τις οποίες δεν συmicromicroερίζοmicroαι καθόλου Σας το λέω αυτό για να σας ζητήσω να microου γράφετε απευθείας στη διεύθυνση email της Janet όπου τουλάχιστον η ιδιωτική αλληλογραφία microου είναι απαλλαγmicroένη από παρεmicroβάσεις από αυτά τα laquoελευθεριακάraquo παιδιά

Όσον αφορά τη δράση microου δραστηριοποιούmicroαι στην αmicroερικανική αριστερά εδώ και περίπου εβδοmicroήντα χρόνια ως διοργανωτής του εργατικού κινήmicroατος και ως δάσκαλος Με λίγα λόγια είmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroατα Τα βιβλία microου Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ και τα δυο χρονολογούνται στη δεκαετία του rsquo80 Επιπλέον θα πρέπει να ξέρετε ότι Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ έχει microεταφραστεί microόνο εν microέρει στα γερmicroανικά (νοmicroίζω όmicroως ότι η τουρκική microετάφραση είναι πλήρης) Έχω γράψει επίσης βιβλία και άρθρα σχετικά microε την ιδέα του ελευθεριακού κοινοτισmicroού του συνοmicroοσπονδισmicroού τη σηmicroασία της πολιτικής σε αντιδιαστολή microε τον κοινοβουλευτισmicroό και τα microαθήmicroατα που microας διδάσκει η επαναστατική παράδοση (Πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα βιβλίο τεσσάρων τόmicroων για το τελευταίο αυτό θέmicroα και ο τρίτος τόmicroος θα δηmicroοσιευτεί τον επόmicroενο microήνα από τον εκδοτικό οίκο Continuum στο Λονδίνο) Τα γραπτά αυτά ndashειδικά Η ΑΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ το οποίο έχει microεταφραστεί

στα γερmicroανικά και τουρκικάndash microπορεί να σας ενδιαφέρουν όπως και τον κ Ocalan Αυτά τα πιο πρόσφατα γραπτά έχουν προκαλέσει microεγάλο ενδιαφέρον στη Λατινική Αmicroερική τη Σκανδιναβία καθώς και άλλα microέρη της Ευρώπης και την Αυστραλία

Πολλά πεδία microένει να διερευνηθούν πράγmicroα που η υγεία και η ηλικία microου δεν microου επιτρέπουν Εάν επιθυmicroείτε να συνεχίσετε να microου γράφετε θα σας ζητήσω να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστη όπως εγώ Θα ήθελα να εκφράσω τη βαθύτατη συmicroπαράστασή microου στον κ Ocalan

ΦιλικάMurray Bookchin131 Main Street apt 301 Burlington VT 05401 USAΤηλ (802) 863-4545 jbiehltogethernet

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[5 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Murray Bookchin

Με χαρά σας πληροφορούmicroε ότι έπειτα από την αλληλογραφία microας ενηmicroερώσαmicroε τους δικηγόρους υπεράσπισης του κ Ocalan στην Ιστανmicroπούλ σχετικά microε το περιεχόmicroενο της επιστολής σας Ένα microέλος της οmicroάδας υπεράσπισης ο κ Aydinkaya ανέφερε microε συντοmicroία το ζήτηmicroα στον κ Ocalan κατά την τελευταία συνάντησή τους Ο κ Ocalan φαίνεται να χάρηκε πολύ για το ενδιαφέρον σας και ζήτησε από τους εκπροσώπους του να σας απαντήσουν άmicroεσα Στέλνει εγκάρδιους χαιρετισmicroούς και δηλώνει ότι οι δυο συγγραφείς που τον έχουν απορροφήσει το τελευταίο διάστηmicroα είστε εσείς και ο Immanuel Wallerstein Ο κ Ocalan τόνισε ότι πιστεύει ότι έχει αποκτήσει καλή γνώση των ιδεών σας Μάλιστα αναφέρθηκε στον εαυτό του ως έναν laquoκαλό microαθητήraquo σας Ζήτησε από τους δικηγόρους του να σας στείλουν το τελευταίο χειρόγραφό του το συντοmicroότερο δυνατό Πρόκειται για ένα χειρόγραφο που microόλις προετοίmicroασε για την ακρόαση της υπόθεσής του στις 9 Ιουνίου 2004 ενώπιον του τmicroήmicroατος microείζονος σύνθεσης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ∆ικαιωmicroάτων του Ανθρώπου Τη microετάφραση του εγγράφου στα αγγλικά έχει αναλάβει microια εταιρεία στην Τουρκία και ελπίζουmicroε να microπορέσουmicroε να σας στείλουmicroε ένα αντίγραφο του κειmicroένου ως τον Ιούνιο

Ο κ Ocalan είπε ότι λυπάται που υπάρχουν ορισmicroένες ελλείψεις στην τουρκική microετάφραση των τεσσάρων βιβλίων σας τα οποία έχει διαβάσει και ότι υπήρχαν ορισmicroένα σηmicroεία στα οποία διαφωνεί microε τις ιδέες σας Αυτό που τόνισε ωστόσο ήταν ότι ανυποmicroονεί να συνεχίσει να παρακολουθεί τη σκέψη σας και να τη βοηθήσει να βρει πρόσφορο έδαφος

32 Acirc

όσον αφορά την εφαρmicroογή της στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής Θα ήθελε να σας διαβεβαιώσει ότι δεν θα πρέπει να προβληmicroατίζεστε πολύ για την έλλειψη εκτίmicroησης που δείχνουν ορισmicroένοι νεότεροι οπαδοί όσον αφορά τη διακριτικότητα και τη δυναmicroική της σκέψης σας εφόσον το κουρδικό κίνηmicroα ελευθερίας είναι αποφασισmicroένο να υλοποιήσει επιτυχώς τις ιδέες σας Πρόσθεσε επίσης πως πιστεύει ότι τα τρία βιβλία που έχει γράψει στη φυλακή ως σύνολο θα microπορούσαν να δώσουν κάποιες απαντήσεις στα θεωρητικά και πρακτικά αδιέξοδα που δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει η Μαρξιστική Θεωρία τα τελευταία 150 χρόνια ∆ηλώνει τώρα ξεκάθαρα ότι πιστεύει ότι είναι θεωρητικά αβάσιmicroο να εκλαmicroβάνεται η δηmicroιουργία του κράτους στην Πρώιmicroη Μεσοποταmicroία ως microια laquoαναπόφευκτηraquo εξέλιξη που υπαγορεύεται από ιστορικές νοmicroοτέλειες laquoαπαραίτητες για την ανθρώπινη πρόοδοraquo Στο νέο αυτό χειρόγραφο ο κ Ocalan επαναξιολογεί ορισmicroένα από τα προηγούmicroενα επιχειρήmicroατά του σχετικά microε τη microετάβαση από τη νεολιθική στην πρώιmicroη κοινωνία ιερατικού κράτους και θέτει ορισmicroένες απίστευτα πρωτότυπες απόψεις σχετικά microε τις επιστηmicroολογικές συνέπειες της θεωρίας του χάους στις ιστορικές και κοινωνικές microελέτες καθώς και τις πολιτικές προοπτικές που προέρχονται από τις θεωρητικές ιδεολογικοποιήσεις της ανθρώπινης ιστορίας ∆ιερευνά τόσο τις επιπτώσεις που αυτό έχει στη δική του αντίληψη για την ιστορία της Μεσοποταmicroίας όσο και τα πολιτικά συmicroπεράσmicroατα στα οποία έχει οδηγηθεί από το προηγούmicroενο έργο του εγκαταλείποντας έτσι εντελώς το πρότυπο της οικοδόmicroησης κράτους ως το στόχο των απελευθερωτικών διεργασιών Αναπτύσσει επίσης διεξοδικά την ιδέα microιας οικοδηmicroοκρατικής κοινωνίας και την πρακτική υλοποίηση του ελευθεριακού κοινοτισmicroού στο Κουρδιστάν

Τόνισε ωστόσο ότι αυτό δεν είναι και ούτε θα microπορούσε να είναι το έργο ενός ακαδηmicroαϊκού αλλά ενός ανθρώπου που αναζητά πρακτικούς τρόπους διεξόδου από την κρίση που βιώνει η Μέση Ανατολή και οι Κούρδοι Εξέφρασε έντονη κριτική για τον δυτικό λόγο και επεσήmicroανε ότι η δική του προσέγγιση πάντα θα διέπεται από microια σύγχρονη εκ νέου ανάγνωση του παραδοσιακού λόγου της Μέσης Ανατολής Παρά τις προφανείς δυσκολίες στην επικοινωνία microε τον κ Ocalan microε microεγάλη χαρά θα σας βοηθήσουmicroε να συνεχίσετε τη microεταξύ σας επικοινωνία

Αναmicroένουmicroε νέα σαςΜε θερmicroούς χαιρετισmicroούςReimar HeiderOliver Kontny

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[9 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Reimar

Σας ευχαριστώ που microου microεταφέρετε τα σχόλια του κ Oca-lan Χαίροmicroαι που θεωρεί ότι οι ιδέες microου σχετικά microε τον ελευθεριακό κοινοτισmicroό βοηθούν στον προβληmicroατισmicroό σχετικά microε ένα microελλοντικό πολιτικό σώmicroα των Κούρδων

Εκτιmicroώ επίσης τις προσπάθειές σας ως διαmicroεσολαβητή σε έναν διάλογο microεταξύ του κ Ocalan και εmicroένα Σας παρακαλώ να καταλάβετε ότι είmicroαι ένας πολύ ασθενικός 83χρονος ∆εν είmicroαι σε θέση πια να κάθοmicroαι microπροστά σε έναν υπολογιστή για ώρες και να γράφω άρθρα ούτε καν επιστολές Ακόmicroα και η ανάγνωση για λίγες ώρες την ηmicroέρα microου είναι δύσκολη (Ακόmicroα και για αυτή τη σύντοmicroη επιστολή χρειάστηκα τη βοήθεια της Janet) Είmicroαι αναγκασmicroένος να περνώ microεγάλο microέρος του χρόνου microου στο κρεβάτι Εποmicroένως δεν είmicroαι σε θέση να συνεχίσω εκτεταmicroένο θεωρητικό διάλογο microε τον κ Ocalan στο βαθmicroό που θα το ήθελα και στην καλύτερη περίπτωση microπορώ να παρέχω σύντοmicroες microόνο και ελλιπείς απαντήσεις Πολύ λυπάmicroαι για αυτή την απώλεια αλλά ολοένα και περισσότερο συmicroβιβάζοmicroαι microε το αναπόφευκτο των γερατειών και της θνητότητας

Ο κ Ocalan φαίνεται να θέλει να υπογραmicromicroίσει το γεγονός ότι πρέπει να αντλεί γνώση και από άλλες διανοητικές πηγές εκτός από τις δικές microου ιδιαίτερα της Μέσης Ανατολής ∆ιαβεβαιώστε τον ότι θα προβληmicroατιζόmicroουν ιδιαίτερα εάν δεν αξιοποιούσε πλήρως και αυτές τις διαφορετικές πηγές

Μεταφέρετε παρακαλώ στον κ Ocalan τις θερmicroότερες ευχές microου Προσδοκώ microια microέρα ο κουρδικός λαός να microπορέσει να δηmicroιουργήσει microια ελεύθερη ορθολογική κοινωνία που θα δώσει τη δυνατότητα να ανθίσει εκ νέου η οξύνοια αυτού του λαού Είναι τυχεροί που έχουν έναν ηγέτη microε τα χαρίσmicroατα του κ Ocalan να τους καθοδηγεί

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςMurray Bookchin

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[10 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Janet Biehl αγαπητέ Murray Bookchin

Θα θέλαmicroε να σας ενηmicroερώσουmicroε ότι η ευγενική επιστολή σας microε τα θετικά σχόλια για τον κ Ocalan διαβάστηκε στο microεταξύ κατά τη 2η γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το οποίο πραγmicroατοποιήθηκε στα βουνά του Κουρδιστάν αυτό το καλοκαίρι και έλαβε πολύ θετικές αντιδράσεις

Οι συνθήκες φυλάκισης του κ Ocalan δεν έχουν βελτιωθεί και microάλιστα οι δυνατότητες επικοινωνίας του microε τον έξω κόσmicroο ή ακόmicroα και microε τους δικηγόρους και την οικογένειά του έχουν τώρα περιοριστεί ακόmicroα περισσότερο Εποmicroένως η ανταλλαγή

33Acirc

σκέψεων microέσα από τα τείχη του κελιού της φυλακής του καθίσταται όλο και πιο δύσκολη Ωστόσο σε αρκετές από τις σπάνιες συναντήσεις microε τους δικηγόρους του προτείνει και πάλι τα βιβλία του Murray Bookchin ειδικά το laquoUrbanization without CitiesΑστικοποίηση χωρίς Πόλειςraquo

Σας έχουmicroε ήδη στείλει microέρος του βιβλίου του που γράφτηκε το 2003 όπου αναφέρεται στην αναδιοργάνωση του κοmicroουναλισmicroού στις κουρδικές πόλεις και τα κουρδικά χωριά Στο τελευταίο βιβλίο του το οποίο φέτος δηmicroοσιεύτηκε στα τουρκικά δίνει περισσότερη βάση στην άνοδο της ιεραρχίας στην ανθρώπινη κοινωνία και τονίζει τον πατριαρχικό χαρακτήρα του ιεραρχικού και ταξικού πολιτισmicroού Παρουσιάζει ένα microοντέλο πολιτισmicroού που δεν εστιάζει microόνο στην ταξική πάλη αλλά βλέπει τη laquoφυσική κοινωνίαraquo ως τον αντίπαλο της ταξικής κοινωνίας διαχρονικά Η laquoφυσικήraquo κοινωνία εκδηλώνεται microε τη microορφή εθνικών οmicroάδων ταξικών κινηmicroάτων και θρησκευτικών και φιλοσοφικών συσπειρώσεων που υπερασπίζονται την ελευθερία τους Κατά την άποψή του η καθυπόταξη των γυναικών παίζει σηmicroαντικότατο ρόλο στην καθυπόταξη ελεύθερων ατόmicroων ∆ίνει εποmicroένως microια ευρύτερη περιγραφή της διαδικασίας που οδηγεί στη

δηmicroιουργία του πατριαρχικού συστήmicroατος

Το βιβλίο περιλαmicroβάνει επίσης microια πολύ ξεκάθαρη κριτική του κλασικού δογmicroατικού microαρξισmicroού στον οποίο ο κ Ocalan παραδέχεται ότι είχε προσκολληθεί για πάρα πολύ καιρό Ασκεί ιδιαίτερα κριτική στην προσέγγιση του υπαρκτού σοσιαλισmicroού ως προς τη βία την εξουσία και το κράτος Μια επαναστατική οmicroάδα που δεν διαφέρει ριζικά από τους αντιπάλους της ως προς τα θέmicroατα αυτά είναι καταδικασmicroένη να απορροφηθεί από το σύστηmicroα όπως και ο υπαρκτός σοσιαλισmicroός αφοmicroοιώθηκε από τον καπιταλισmicroό

Θεωρεί το κίνηmicroα των γυναικών το πιο σηmicroαντικό επαναστατικό κίνηmicroα του 20ου αιώνα καθώς η ανάλυση που θέτει για τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών σε όλες τις σφαίρες της κοινωνίας και ειδικότερα των κοινωνικών επιστηmicroών έχει αποκαλύψει πολύ περισσότερες από τις ουσιαστικές συγκρούσεις που αναδύονται στην κοινωνία από οποιαδήποτε άλλη σχολή σκέψης στο παρελθόν

Στα έργα του ο κ Ocalan συχνά αναφέρεται σε ιδέες όπως οικολογική κοινωνία και ελευθεριακός κοινοτισmicroός αν και

34 Acirc

επισηmicroαίνει διαφορετικά σηmicroεία από εσάς Murray Book-chin

Αγαπητή Janet

Από ότι γνωρίζουmicroε για τις εκδόσεις σας οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν ακόmicroα microεταφραστεί στα τουρκικά microπορεί κι εσείς να ενδιαφέρεστε για microια συζήτηση ή microια κριτική των απόψεων του κ Ocalan Ξέρουmicroε ότι είναι δεκτικός στην κριτική ιδιαίτερα εφόσον οι δυνατότητές του να συζητά τις σκέψεις του είναι εξαιρετικά περιορισmicroένες λόγω της κράτησής του σε αποmicroόνωση εδώ και έξι περίπου χρόνια

Στο Κουρδιστάν έχει αρχίσει να αναδύεται από τη δεκαετία του rsquo80 ένα κίνηmicroα γυναικών που σήmicroερα έχει πάρει σηmicroαντικές διαστάσεις Η εξέλιξη του κινήmicroατος των γυναικών συνδέεται άmicroεσα microε τον απελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων και τις προσπάθειες του κ Ocalan Οι συζητήσεις του microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών σχετικά microε τη θέση των γυναικών στην κοινωνία τον έχουν επηρεάσει σε microεγάλο βαθmicroό ενώ οι σκέψεις του αποτελούν αντικείmicroενο έντονης συζήτησης εντός του κινήmicroατος γυναικών σήmicroερα

Οι εξόριστες Κούρδες γυναίκες στην Ευρώπη ενδιαφέρονται έντονα για τη δηmicroιουργία microιας γέφυρας που θα συνδέει τις συζητήσεις που γίνονται στα βουνά και τις πόλεις του Κουρδιστάν microε τα κινήmicroατα και τους ακτιβιστές σε άλλα microέρη του κόσmicroου Το κίνηmicroα Κούρδων γυναικών στη Γερmicroανία όπου ζουν οι περισσότεροι εξόριστοι Κούρδοι διοργάνωσε λοιπόν το Πρώτο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Γυναικών αυτό το καλοκαίρι για να ανοίξει τη συζήτηση σχετικά microε τις προοπτικές του κουρδικού απελευθερωτικού αγώνα και του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία Στις συζητήσεις σχετικά microε την ειρήνη και τη βία κατά των γυναικών συmicromicroετείχαν γυναίκες από διάφορες χώρες Το σύνθηmicroα του φεστιβάλ ήταν laquoΟι γυναίκες περνούν τα σύνορα και συσπειρώνονταιraquo Το 2005 το κεντρικό θέmicroα του 2ου φεστιβάλ θα είναι η οικολογία Θα θέλαmicroε να προσκαλέσουmicroε γυναίκες από όλες τις γωνιές του κόσmicroου και αναρωτιόmicroαστε εάν εσείς καταρχήν θα ενδιαφερόσασταν να συmicromicroετέχετε στις συζητήσεις microας

Biehl προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Uta Schneiderbanger και αγαπητέ Reimar Heider

Με microεγάλη χαρά ακούσαmicroε ότι τα σχόλια του Murray Bookchin διαβάστηκαν στη δεύτερη γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το περασmicroένο καλοκαίρι ενώ προκαλεί ικανοποίηση το γεγονός ότι πολλοί Κούρδοι σήmicroερα βλέπουν θετικά τις ιδέες του

Σας ευχαριστούmicroε πολύ για την επιστολή σας της 10ης

∆εκεmicroβρίου και σας παρακαλώ συγχωρήστε microε για την καθυστερηmicroένη απάντηση Καθυστέρησα γιατί ο Murray είπε ότι ήθελε ο ίδιος να σας γράψει και πιστεύω ότι η επιθυmicroία του αυτή ήταν ειλικρινής αλλά microέχρι τώρα η υγεία του δεν του το έχει επιτρέψει

Για εmicroάς η συνέχιση της αλληλογραφίας microαζί σας (όπως και microε όλους τους άλλους) ήταν δύσκολη καθώς η υγεία του Murray χειροτερεύει Οι πόνοι λόγω οστεοαρθρίτιδας αυξάνονται Παίρνει αναλγητικά βέβαια αλλά είναι επιλογή του να περιορίζει τη χρήση τους ώστε να microην επηρεάζουν τις νοητικές λειτουργίες του Βρίσκεται λοιπόν σε microια συνεχή microάχη microε τον πόνο πράγmicroα που του ρίχνει πολύ το ηθικό Σύντοmicroα φτάνει τα 84 και συχνά νοιώθει ότι βρίσκεται σε σύγχυση ανίκανος να κατανοήσει ακόmicroα και απλές συζητήσεις Ως ο άνθρωπος που τον φροντίζει αλλά και σύντροφός του αυτό είναι ίσως το δυσκολότερο πράγmicroα που έχω να αντιmicroετωπίσω ∆ιατηρεί ωστόσο τη σωστή κρίση του το πνεύmicroα του διατηρεί ακόmicroα τη ζεστασιά την ανοιχτή φύση και την αγάπη του ενώ τον τελευταίο καιρό γοητεύεται ιδιαίτερα από τις ειδήσεις που ακούει για τους Κούρδους και τα κουρδικά ζητήmicroατα Έχετε γίνει για εκείνον ένας φάρος στα χρόνια της παρακmicroής του

Με τιmicroά πολύ η πρόσκλησή σας να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις για την οικολογία microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών Πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου έγραψα ένα βιβλίο που επέκρινε τον laquoοικοφεmicroινισmicroόraquo για την αντιδραστική φύση του Από τότε ο laquoοικοφεmicroινισmicroόςraquo έχει εκλείψει από τον λόγο των κινηmicroάτων (αν και ορισmicroένοι ακαδηmicroαϊκοί από όσο καταλαβαίνω ακόmicroα αmicroφιταλαντεύονται σχετικά) Από τότε δεν έχω εmicroπλακεί πολύ microε το φεmicroινιστικό κίνηmicroα καθώς προτιmicroούσα να εργάζοmicroαι ως υπέρmicroαχος της κοινωνικής οικολογίας

Σήmicroερα θα έλεγα ότι δεν έχω ιδιαίτερη πολιτική δράση καθώς απασχολούmicroαι microε τη φροντίδα του ηλικιωmicroένου Murray Καθώς έχει αποσυρθεί από την πολιτική έχω κι εγώ περιορίσει τις δραστηριότητές microου ώστε να microπορώ να τον φροντίζω Εποmicroένως δεν νοmicroίζω ότι θα microπορούσα να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις σας πολύ συχνά ή να κάνω κάποια ουσιαστική συmicroβολή Σας ευχαριστώ πάντως για την πρόσκληση και εύχοmicroαι οι συζητήσεις σας να είναι παραγωγικές

Θα σας microεταφέρω άmicroεσα οτιδήποτε microπορέσει να γράψει ο Murray σε εσάς και στον Ocalan Παρακαλώ δώστε του τους θερmicroότερους χαιρετισmicroούς microας

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςJanet BiehlBurlington Vermont

Πηγή httpwwwhuffingtonpostcomentrysyrian-kurds-murray-bookchin_us_5655e7e2e4b079b28189e3df

35Acirc

Η αντίσταση των Κούρδων γυναικών λειτουργεί χωρίς ιεραρχία και κυριαρχία και είναι microέρος microιας ευρύτερης κοινωνικής microεταmicroόρφωσης και απελευθέρωσης

Οι ισχυροί θεσmicroοί ανά τον κόσmicroο λειτουργούν microέσω της δοmicroής του κράτους το οποίο έχει το απόλυτο microονοπώλιο πάνω στη λήψη αποφάσεων την οικονοmicroία και τη χρήση βίας Την ίδια στιγmicroή microας λένε πως η βία που επικρατεί σήmicroερα είναι ο λόγος για τον οποίο το κράτος χρειάζεται να microας προστατεύει από τους εαυτούς microας Οι κοινότητες που αποφασίζουν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους απέναντι στην αδικία καθίστανται παράνοmicroες Απλά ρίξτε microια microατιά

στον γενικό ορισmicroό της τροmicroοκρατίας η χρήση βίας από microη κρατικούς φορείς για πολιτικούς σκοπούς

Πόσο microάλλον όσον αφορά την κρατική τροmicroοκρατία Ως αποτέλεσmicroα οι γυναίκες η κοινωνία και η φύση microένουν απροστάτευτες όχι microόνο φυσικά αλλά και κοινωνικά οικονοmicroικά και πολιτικά Εν τω microεταξύ οι πανταχού παρόντες microηχανισmicroοί κρατικής ασφάλειας οι οποίοι ηγούνται ανοιχτά οικονοmicroιών εmicroπορίας όπλων και επωφελούνται στρέφοντας τη microία κοινότητα εναντίων της άλλης για τους βρώmicroικους πολέmicroους τους δηmicroιουργούν την ψευδαίσθηση ότι προστατεύουν laquoεmicroάςraquo έναντι κάποιων microυστηριωδών laquoάλλωνraquo

Η ριζοσπαστική αυτοάμυνα των Κούρδων γυναικών ένοπλη και πολιτική

Dilar DirikΜετάφραση ∆ηmicroήτρης Γάκης

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

36 Acirc

Τον τελευταίο χρόνο ο κόσmicroος έχει γίνει microάρτυρας της ιστορικής αντίστασης της κουρδικής πόλης που ονοmicroάζεται Κοmicroπανί Το γεγονός ότι οι γυναίκες microιας ξεχασmicroένης κοινότητας έγιναν ο σφοδρότερος εχθρός της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος της οποίας η ιδεολογία βασίζεται στην καταστροφή όλων των πολιτισmicroών των κοινοτήτων των γλωσσών και των χρωmicroάτων της Μέσης Ανατολής ανατρέπει τις συmicroβατικές αντιλήψεις περί χρήσης βίας και πολέmicroου Το Κοmicroπανί θα γραφτεί στην ιστορία της αντίστασης της ανθρωπότητας όχι επειδή κάποιοι άντρες προστάτευαν γυναίκες ή ένα κράτος προστάτευσε τους laquoυπηκόουςraquo του αλλά επειδή χαmicroογελαστές γυναίκες και άντρες microετέτρεψαν τις ιδέες τους και τα σώmicroατά τους σε ένα ιδεολογικό microέτωπο όπου η οργάνωση Ισλαmicroικό Κράτος και η βασισmicroένη στον βιασmicroό κοσmicroοθεωρία της κατέρρευσαν Ειδικά στη Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον αρκετό για τις γυναίκες το να laquoκαταδικάζουν τη βίαraquo όταν η βία αποτελεί πια έναν τόσο σταθερό παράγοντα της ζωής microας όταν η αντιληπτή ή κατασκευασmicroένη θέση microας ως laquoθύmicroαταraquo χρησιmicroοποιείται ως αιτιολογία από τους ιmicroπεριαλιστές για να εξαπολύουν πολέmicroους εναντίον των κοινοτήτων microας Η άνοδος της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος κατέστησε εmicroφανείς τις συmicroφορές που επιφέρει η πλήρης εξάρτηση από τους άντρες και τους κρατικούς στρατούς τίποτα άλλο παρά γυναικοκτονία

Ως εκ τούτου είναι αναγκαίος ένας ριζοσπαστικός microηχανισmicroός αυτοάmicroυνας

Η πολεmicroική δεοντολογία του κουρδικού κινήmicroατος ελευθερίας βασίζεται στην έννοια της laquoνόmicroιmicroης αυτοάmicroυναςraquo και περιλαmicroβάνει τη θέσπιση κοινωνικών και πολιτικών microηχανισmicroών βάσης για την προστασία της κοινωνίας πέρα από τη στενή φυσική άmicroυνα Στη φύση ζωντανοί οργανισmicroοί όπως τα τριαντάφυλλα microε αγκάθια αναπτύσσουν συστήmicroατα αυτοάmicroυνας όχι για να επιτεθούν αλλά για να προστατέψουν τη ζωή Ο Αmicroπντουλάχ Οτσαλάν ο ιδεολογικός εκπρόσωπος του PKK του Εργατικού Κόmicromicroατος του Κουρδιστάν το ονοmicroάζει laquoθεωρία του τριαντάφυλλουraquo

Για να microπορέσει οmicroοίως η κοινωνία να αντισταθεί χωρίς να γίνει microιλιταριστική πρέπει να αποφύγει την αναπαραγωγή κρατικοειδών αντιλήψεων περί βίας και τουναντίον να προστατεύσει τις κοινοτιστικές αξίες αντλώντας τη δύναmicroή της από τη βάση Η κοινωνία και ειδικά οι γυναίκες ισχυρίζεται ο Οτσαλάν πρέπει πρωτίστως να laquoxwebucircnraquo να είναι ο εαυτός τους Μόνο microε τη συνειδητοποίηση της ύπαρξής του και του νοήmicroατος αυτής microπορεί κανείς να διεκδικήσει το δικαίωmicroα στη ζωή και στην υπεράσπιση του εαυτού του και της κοινότητας Αυτή πρέπει να βασίζεται σε microια κοινωνία που έχει αυτεπίγνωση και είναι πολιτικοποιηmicroένη συνειδητοποιηmicroένη κι ενεργή ενσωmicroατώνοντας microια ηθική αγάπης προς την κοινότητα ndash συmicroπεριλαmicroβάνοντας θεmicroελιώδεις αξίες όπως η

αφοσίωση στη γυναικεία απελευθέρωση παρά στηριζόmicroενη στον νόmicroο που επιβάλλεται από το καπιταλιστικό κράτος και τους αστυνοmicroικούς microηχανισmicroούς του Αυτό που microετέτρεψε το Κουρδιστάν σε έναν τόπο προσκυνήmicroατος για τις γυναίκες και τα αντισυστηmicroικά κινήmicroατα ανά τον κόσmicroο ήταν αυτή ακριβώς η ιδεολογική στάση που υπερασπιζόταν τη ζωή ενώπιον ενός στρατού θανάτου

Οι δυνάmicroεις άmicroυνας στη Ροζάβα δείχνουν το πώς η αυτοάmicroυνα microπορεί να λειτουργήσει χωρίς ιεραρχία έλεγχο και κυριαρχία Εν microέσω πολέmicroου οι Μονάδες Άmicroυνας του Κουρδικού Λαού (YPG) και η γυναικεία ταξιαρχία τους (YPJ) καθώς και οι microονάδες εσωτερικής ασφάλειας (Asayish) επικεντρώνονται στην ιδεολογική εκπαίδευση Το ήmicroισυ αυτής είναι πάνω στην ισότητα των φύλων Ακαδηmicroίες εκπαιδεύουν τους microαχητές στην κατανόηση του ότι δεν είναι microια δύναmicroη εκδίκησης και ότι η τρέχουσα επιστράτευση είναι microια αναγκαιότητα εξαιτίας του πολέmicroου Οι ακαδηmicroίες της Asayish εργάζονται προς microια κοινότητα microε Asayish χωρίς όπλα που διαmicroεσολαβεί λεκτικά στις διάφορες διαmicroάχες στις γειτονιές microε απώτερο στόχο την πλήρη κατάργηση της Asayish microέσω της οικοδόmicroησης microιας laquoηθικο-πολιτικής κοινωνίαςraquo η οποία θα επιλύει microόνη τα προβλήmicroατά της Απορρίπτουν τον χαρακτηρισmicroό αστυνοmicroία γιατί αντί να υπηρετούν το κράτος υπηρετούν τον λαό γιατί είναι ο λαός Η ακαδηmicroία της Asayish στη Ρίmicroελαν ήταν κάποτε κέντρο των microυστικών υπηρεσιών του συριακού καθεστώτος Κάποιοι από τους σπουδαστές είχαν παλαιότερα βασανιστεί εκεί από το καθεστώς ως πολιτικοί κρατούmicroενοι Οι διοικητές εκλέγονται από τα microέλη του τάγmicroατος βάσει της εmicroπειρίας τους της αφοσίωσής τους και της βούλησής τους να αναλαmicroβάνουν ευθύνες Αυτή η ιδέα περί ηγεσίας υπό το πνεύmicroα της θυσίας είναι ο λόγος για τον οποίον πολλοί από τους microάρτυρες των YPGYPJ ήταν έmicroπειροι και αγαπητοί διοικητές

Για τις γυναίκες η αυτοάmicroυνα είναι επιπλέον ζήτηmicroα ζωής ή θανάτου Οι γυναίκες Γιαζίντι της Σενγκάλ (Σινζάρ) οι οποίες απεικονίζονται ως παθητικά αξιολύπητα θύmicroατα από τα απερίσκεπτα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσης απορρίπτουν πλέον την ουσιοποίησή τους ως θύmicroατα βιασmicroού και έχουν δηmicroιουργήσει παρόmicroοια microε τις YJA Star (ο γυναικείος στρατός του PKK) και YPJ (οι Γυναικείες Αmicroυντικές ∆υνάmicroεις στη Ροζάβα) τον δικό τους αυτόνοmicroο γυναικείο στρατό που ονοmicroάζεται YPJ-Shengal η δύναmicroη αυτοάmicroυνας των γυναικών Γιαζίντι παράλληλα microε τις δικές τους αναδυόmicroενες δοmicroές αυτονοmicroίας και αυτοκυβέρνησης

∆εν είναι σύmicroπτωση το ότι οι πρώτοι microόνιmicroοι στρατοί προέκυψαν microε την άνοδο της συσσώρευσης του πλούτου η οποία σηmicroατοδότησε επίσης τη θεσmicroοποίηση της πατριαρχίας και των προδρόmicroων του κράτους Το έθνος-κράτος βεβαιώνει ύπουλα την ύπαρξή του microε τη χάραξη συνόρων microεταξύ κοινοτήτων δηmicroιουργώντας παράνοια και ξενοφοβία εκεί όπου

37Acirc

υπήρχαν microωσαϊκά πολιτισmicroών για αιώνες Συνεπώς εφόσον είmicroαστε ταγmicroένοι στην υπεράσπιση της κοινωνίας πρέπει επίσης να αντιmicroετωπίσουmicroε φιλοσοφικά όλες τις επιθέσεις εναντίον της κοινωνίας microιας και τα συστήmicroατα κυριαρχίας και ιεραρχίας πρώτα εγκαθίστανται στη σκέψη

Οι δυϊσmicroοί όπως άντρας-γυναίκα κράτος-κοινωνία άνθρωπος-φύση στοχεύουν στην απεικόνιση των ιεραρχικών σχέσεων ως φυσικών Αυτό που ο Τόmicroας Χόmicroπς περιέγραψε ως laquohomo homini lupus estraquo για να νοmicroιmicroοποιήσει τον απρόσβλητο Λεβιάθαν που ονοmicroάζεται κράτος εφαρmicroόζεται σε microορφή laquomicroεγάλου αδερφούraquo στη σύγχρονη εποχή microας Πρέπει να αmicroφισβητήσουmicroε τη φασιστική γραφή της ιστορίας που υποτιmicroά την κοινωνία και αντικειmicroενοποιεί τη φύση και αντί αυτού να αναζητήσουmicroε πρακτικά λύσεις στα κοινωνικά προβλήmicroατα microέσω microιας laquoκοινωνιολογίας της ελευθερίαςraquo που επικεντρώνεται γύρω από τις φωνές και τα βιώmicroατα των καταπιεσmicroένων

Ενάντια στις ρατσιστικές παραδοχές της αποσχιστικής τάξης των εθνών-κρατών και των νοητικών και φυσικών συνόρων τους η κοινωνία πρέπει να ενδυναmicroώσει την ιδέα του laquoδηmicroοκρατικού

έθνουςraquo συλληφθείσα από τον Οτσαλάν microε στόχο την αποσύνδεση της ιδέας του έθνους από τις στερούmicroενες νοήmicroατος εθνοτικές microορφές του ανήκειν για να εδραιώσει microια περισσότερο ουσιαστική ηθική ενότητα βασισmicroένη σε αρχές όπως η γυναικεία ελευθερία ιδίως στην εποχή της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος Η επανάσταση της Ροζάβα όπου Κούρδοι Άραβες Σύροι Τουρκmicroένοι και Τσετσένοι προσπαθούν όλοι microαζί να δηmicroιουργήσουν ένα νέο εναλλακτικό σύστηmicroα βασίζεται πάνω σε αυτήν την πολιτική αντίληψη

Η αυτοάmicroυνα πρέπει συνεπώς όχι microόνο να microάχεται ενάντια σε κάτι αλλά και για κάτι ιδίως στη Μέση Ανατολή όπου όλες οι microορφές βίας εφαρmicroόζονται σε αβάσταχτο βαθmicroό Ως εκ τούτου αυτοάmicroυνα είναι η ριζοσπαστική προσπάθεια για αποσύνδεση της δύναmicroης από το πατριαρχικό microιλιταριστικό σύστηmicroα ndash και οι γυναίκες οφείλουν να αποτελούν την πρωτοπόρα microαχητική αυτοάmicroυνα microιας αυτοκαθοριζόmicroενης περισσότερο όmicroορφης δίκαιας ελεύθερης ζωής Η αυτοάmicroυνα συνοδευόmicroενη από επαναστατική σκέψη έχει τη δυνατότητα να επιφέρει microια ριζική κοινωνική αλλαγή Η επανάσταση της Ροζάβα microε το microοντέλο του laquoδηmicroοκρατικού συνοmicroοσπονδισmicroούraquo όπως αυτό έχει προταθεί από τον Οτσαλάν συνιστά ένα λαmicroπρό παράδειγmicroα της δύναmicroης του λαού

Όπως microου ανέφερε η Αmicroάρα microαχήτρια του YPJ από το Κοmicroπανί

laquoΓια άλλη microια φορά οι Κούρδοι εmicroφανίστηκαν στη σκηνή της ιστορίας Αλλά αυτή τη φορά microε ένα σύστηmicroα αυτοάmicroυνας και αυτοκυβέρνησης ειδικά για γυναίκες οι οποίες microπορούν πλέον microετά από χιλιετίες να γράψουν για πρώτη φορά τη δική τους ιστορία Οι φιλοσοφικές microας αντιλήψεις microας κατέστησαν γυναίκες microε επίγνωση του γεγονότος ότι microπορούmicroε να ζήσουmicroε microόνο microέσω της αντίστασης Η επανάστασή microας εκτείνεται πολύ πιο πέρα από αυτόν τον πόλεmicroο Για να επιτύχεις είναι ζωτικής σηmicroασίας το να γνωρίζεις για τι microάχεσαιraquo

Πηγή httpwwwtelesurtvnetenglishopinionKurd-ish-Womens-Radical-Self-Defense-Armed-and-Political-20150707-0002html

Η Dilar Dirik είναι microέλος του κουρδικού γυναικείου κινήmicroατος συγγραφέας και διδακτορική φοιτήτρια στο Τmicroήmicroα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστηmicroίου του Κέιmicroπριτζ Αρθρογραφεί σε διεθνείς ιστότοπους Η έρευνά της επικεντρώνεται στο κουρδικό απελευθερωτικό κίνηmicroα και στις αυτόνοmicroες κοινότητες της Ροζάβα καθώς και στη σχέση microεταξύ φύλου και εξουσιαστικών θεσmicroών Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητριών του B-FEST

38 Acirc

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης αρχικά για τα ετερόφυλα ζευγάρια ψηφίστηκε το 2008 παρά τη θέληση της ελληνικής πολιτείας προκειmicroένου να ευθυγραmicromicroιστεί

αυτή microε την ευρωπαϊκή οδηγία Στο ελληνικό συγκείmicroενο εξάλλου ο γάmicroος είναι αυτός που αποτελούσε και αποτελεί την εγγύηση της συνέχισης της παράδοσης αλλά και του έθνους κατrsquo επέκταση Οπότε προς τι ο ερχοmicroός καινών δαιmicroονίων Τότε προς αποφυγή άλλων laquoπαρεξηγήσεωνraquo και laquoπαρεκτροπώνraquo είχε ξεκαθαριστεί σε όλους τους τόνους ότι τα οmicroόφυλα ζευγάρια microένουν εκτός της συγκεκριmicroένης ρυθmicroίσεως Το κράτος πιστό και ευθυγραmicromicroισmicroένο microε τα χρηστά ήθη και έθιmicroα στη δεδοmicroένη χρονική και πολιτική συγκυρία επέλεξε να τα διαχωρίσει από τα ετερόφυλα ζευγάρια και να συντηρήσει τη microη θεσmicroική τους αναγνώριση αναπαριστώντας τα ως το laquoαλλότριοraquo και το ξένο Η λογική που επικρατούσε και σε πολύ microεγάλο βαθmicroό συνεχίζει και επικρατεί είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ας υπάρχουν ανάmicroεσα microας αρκεί να microην είναι ορατοί θεσmicroικά αλλά και κοινωνικά Ας παραmicroείνουν οι laquoάλλοιraquo που θα ορίζουν τους laquoεmicroείςraquo οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους κανονικούς τους οικογενειάρχες τους ετεροφυλόφιλους τους φυσιολογικούς τους laquoκανονικούςraquo Αυτοί που microπορεί να ασκούν σωmicroατική και ψυχολογική βία στις συζύγους συντρόφους και στα παιδιά τους αλλά παρόλα αυτά να αξιολογούνται ως οι laquoκανονικοίraquo γιατί αυτοί microπορούν να αναπαράγουν το έθνος microε τον laquoφυσιολογικόraquo ορθόδοξο τρόπο

Η διοργάνωση των Pride κάθε χρόνο στην Αθήνα και πλέον και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας microε τις όποιες αντιφάσεις επικρίσεις και αστοχίες παρατηρούνται σε αυτά υπήρξαν σηmicroαντικές στιγmicroές ορατότητας για τα υποκείmicroενα αυτά που στη δουλειά στην οικογένεια ακόmicroα και ενώπιον των φίλων τους παραmicroένουν αόρατα σε σχέση microε τη σεξουαλικότητά τους Είναι γνωστό το αφήγηmicroα laquoότι κάνουν ας το κάνουν στο κρεβάτι τουςraquo Περιορισmicroός δηλαδή της σεξουαλικότητας της έκφρασης και εν γένει της ύπαρξής τους microόνο στον ιδιωτικό και όχι στον δηmicroόσιο χώρο

Και ποίου δηλαδή είναι προνοmicroιακός χώρος ο δηmicroόσιος χώρος θα microπορούσε να αναρωτηθεί κάποιοςα Μα φυσικά των laquoκανονικώνraquo αυτών που δεν διασαλεύουν microε οιονδήποτε τρόπο την υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση Ίσως για αυτό τα φιλιά στα θεωρία της βουλής αλλά και έξω από αυτήν από οmicroόφυλα ζευγάρια προκάλεσαν πλήθος αντιδράσεων και την παραγωγή λόγων microίσους ρατσισmicroού και οmicroοφοβίας από πρόσωπα που χειρίζονται και διαχειρίζονται τον δηmicroόσιο λόγο πολιτικούς δηmicroοσιογράφους κα Το δηmicroόσιο κάδρο ακόmicroα κι αν ψηφίστηκε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης δεν συmicroπεριλαmicroβάνει αυτούςες που microε τις σεξουαλικές επιλογές τους είναι δυνατόν να αναστατώνουν τη δηmicroόσια τάξη Γιατί δηλαδή ένα ετερόφυλο ζευγάρι να φιλιέται στον δρόmicroο και ένα οmicroόφυλο όχι και να πρέπει να πηγαίνει σε συγκεκριmicroένους χώρους για να νιώθει ασφαλές περιορίζοντας microε αυτόν τον τρόπο την ορατότητά του και κατrsquo επέκταση την ίδια του την ύπαρξη Άρα εδώ χρειάζονται κι άλλες διαδικασίες και αυτές σίγουρα δεν θα πρέπει να τις περιmicroένουmicroε από το κράτος

Εξάλλου το ΚΚΕ διαmicroέσου τόσο του κυρίου Γκιόκα όσο και της κυρίας Παπαρήγα διατυmicroπάνισαν στη Βουλή ότι η οmicroοφυλοφιλία είναι ιδιωτική υπόθεση συντηρώντας και αναπαράγοντας τη διάκριση και την αποmicroόνωση αυτών των ανθρώπων Χαρακτηριστικά δήλωσε η κα ΠαπαρήγαlaquoΕmicroείς δεχόmicroαστε ότι microπορούν να υπάρχουν πολλές microορφές συmicroβίωσης αλλά δεν δεχόmicroαστε να θεωρείται οικογένεια γιατί εκεί πάmicroε microε βάση τη σεξουαλικότητα ∆εν τα αντιmicroετωπίζουmicroε microε πνεύmicroα ηθικιστικό αλλά πρέπει να τα δεις ως κοινωνική σχέση ∆εν microπορεί οι microορφές συmicroβίωσης να καθορίζονται έτσι Αύριο microπορούν να ζουν σε κοινόβια να ζουν δεκαπέντε microαζί ως κοινόβιοraquoΚαι συνεχίζοντας αναφέρει laquoνα γίνουν αλλαγές που να εξασφαλίζουν ατοmicroικά δικαιώmicroατα ποιος θα microε κηδεύσει ποιος δεν θα microε κηδεύσει σε ποιον microπορώ να αφήσω την περιουσία microου Αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι microπορεί να υπάρχει ισοτιmicroία όλων των microορφών συmicroβίωσης Πρέπει να είναι κάποιο κριτήριο και το κριτήριο στην κοινωνία που ζούmicroε είναι αυτό

Το σύμφωνο συμβίωσης και ο δύσκολος δρόμος του μετά

Ελιάνα Καναβέλη∆ιδάκτωρ Κοινωνιολογίας

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

39Acirc

Τα ετερόφυλα ζευγάρια microε στόχο την αναπαραγωγήraquoΑξίζει να σηmicroειωθεί ότι τόσο το ΚΚΕ όσο και η Χρυσή Αυγή ψήφισαν κατά της ψήφισης του συmicroφώνου συmicroβίωσης

Η επέκταση του συmicroφώνου συmicroβίωσης ψηφίστηκε τον Φλεβάρη του 2016 όταν αυτό εmicroφανίζεται ιστορικά για πρώτη φορά το 1936 στον Ισπανικό Εmicroφύλιο Και όταν σε διάφορες χώρες του κόσmicroου ισχύει και ο γάmicroος microεταξύ των οmicroόφυλων ζευγαριών Ο θεσmicroός του γάmicroου ωστόσο είναι ένα αmicroφιλεγόmicroενο ζήτηmicroα και ένα πεδίο στο οποίο ασκείται γόνιmicroη κριτική για τις εξουσιαστικές και ιεραρχικές σχέσεις που παράγονται και αναπαράγονται εντός αυτού καθώς και της συντήρησης του δυϊστικού προτύπου Ένα δυϊστικό πρότυπο που πολλές φορές παραγνωρίζει και αποκρύπτει τον πλούτο των σχέσεων που ανθίζουν ακόmicroα και σε τούτο τον σκοτεινό τόπο και οι οποίες δεν προβλέπονται από κανένα σύmicroφωνο συmicroβίωσης η γάmicroο

∆υστυχώς όmicroως microε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και για τα οmicroόφυλα ζευγάρια αυτός ο δυϊσmicroός συντηρείται Γιατί επιτρέπεται εκ νέου η σύναψη σχέσης πάλι σε δυο άτοmicroα ακόmicroα και αν για τα ελληνικά δεδοmicroένα θεωρείται προχωρηmicroένη κίνηση Ταυτόχρονα η ύπαρξη άλλων microορφών οικογένειας που ξεπερνούν το πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας αποκλείονται Έρχονται τώρα αυτές να αποτελέσουν τους χρήσιmicroους laquoάλλουςraquo οι οποίοι θα βοηθούν στην ύπαρξη των χρήσιmicroων laquoεmicroείςraquo και που ενδεχοmicroένως θα λειτουργούν ως θεmicroατοφύλακες της αν και laquoδιαστρεβλωmicroένης σίγουρα καλύτερα διαχειρίσιmicroης κατάστασης Γιατί το κράτος δεν θα ασκήσει καmicroία πολιτική ή δεν θα ψηφίσει κανέναν νόmicroο που δεν θα συντηρεί το κυρίαρχο δυϊστικό microοντέλο Το εξέφρασε η Παπαρήγα άλλωστε microε τον καλύτερο τρόπο Για αυτό η microια κατάκτηση σε επίπεδο δικαιωmicroάτων δεν θα πρέπει να λειτουργεί εφησυχαστικά αλλά να χρησιmicroοποιείται ως έδαφος για την αmicroφισβήτηση των κυρίαρχων αντιλήψεων

Γιατί καλό είναι να ρυθmicroίζονται τα κληρονοmicroικά αλλά τα κληρονοmicroικά συνειρmicroικά παραπέmicroπουν στον θάνατο και

το ζητούmicroενο είναι η ζωή Το ζήτηmicroα της παιδοθεσίας αλλά και άλλα κρίσιmicroα και καθηmicroερινά ζητήmicroατα δεν ρυθmicroίζονται από το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και αυτό αποτελεί ένα νέο πεδίο διεκδικήσεων αλλά και αmicroφισβητήσεων απέναντι στο κράτος και κυρίως στην αντίληψη microε την οποία νοmicroοθετεί

Είναι ωστόσο ιδιαίτερα σηmicroαντικός ο αγώνας που κάνουν αρκετοί άνθρωποι για να αναγνωριστούν ως ισότιmicroοι από το κράτος Να έχουν τα ίδια δικαιώmicroατα microε τοντην οποιοδήποτε ετεροφυλόφιλοη Όλοι και όλες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώmicroατα αρκεί αυτό θα λέγαmicroε να λειτουργεί στην κατεύθυνση της ατοmicroικής και κατrsquo επέκταση συλλογικής απελευθέρωσης να δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στο υποκείmicroενο να ζει αυτόνοmicroα και να διδάσκεται από τις εmicroπειρίες του Να συνειδητοποιεί την επιλογή της επιλογής του και να απεγκλωβίζεται από το πειθήνιο σώmicroα Αυτός είναι ο δρόmicroος για να ξεπεράσουmicroε το στάδιο της ανωριmicroότητας και να εισέλθουmicroε σε αυτό της ωριmicroότητας (Χατζηπιέρας 2011)

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης πρέπει να ιδωθεί ως microόνο η αρχή και microια αmicroφισβήτηση βαθιά και γόνιmicroη να καλλιεργηθεί για να δούmicroε τους εαυτούς microας πέρα από το κράτος Εmicroείς οι ίδιοι και οι ίδιες να καθορίζουmicroε τις ζωές microας και να φτάσουmicroε σε ένα σηmicroείο ώστε πραγmicroατικά να microην έχουmicroε ανάγκη το κράτος Στο σηmicroείο που η κοινωνία microε τις όποιες αντιφάσεις της θα είναι δεκτική στο οποιοδήποτε διαφορετικό χωρίς να έχει επέmicroβει προηγουmicroένως το κράτος Όσο σηmicroαντική είναι η ύπαρξη δικαιωmicroάτων άλλο τόσο σηmicroαντική είναι και η διαχείρισή τους microε τρόπο που να πηγαίνει παραπέρα και να οδηγεί στην ατοmicroική και συλλογική απελευθέρωση

Βιβλιογραφία

Jacson Stevi (2011) lsquoHeterosexuals Hierarchies A Commentary on Sex and Sexualityrsquo Sexualities 2011 1412 Sage PublicationsΜπάτλερ Τζούντιθ 2008[1993] laquoΣώmicroατα microε σηmicroασία Οριοθετήσεις του laquoφύλουraquo στον λόγοraquo microτφρ Πελαγία Μαρκέτου εισ-επιστ επιmicro Αθηνά Αθανασίου Αθήνα ΕκκρεmicroέςΜπάτλερ Τζούντιθ 2009[1990] laquoΑναταραχή φύλου Ο φεmicroινισmicroός και η ανατροπή της ταυτότηταςraquo microτφρ Γιώργος Καράmicroπελας εισ-επιστ επιmicro Βενετία Καντσά Αθήνα ΑλεξάνδρειαΧατζηπιέρας Μάρκος (2011) laquoΟmicroοκανονικότητα και Ετεροκανονικότητα Όψεις του ίδιου νοmicroίσmicroατοςraquo εισήγηση στην οmicroώνυmicroη εκδήλωση που πραγmicroατοποιήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς αντιεξουσιαστικού φεστιβάλ b-fest του περιοδικού Βαβυλωνία Σχολή Καλών Τεχνών 2652011

httpwww902greidisivoyli83712syzitisi-toy-symfonoy-symviosis-oi-omilies-ton-voyleyton-toy-kke-video

40 Acirc

Πόσο συχνά έχετε αφήσει ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου ψάχνοντας τι υπάρχει για να φάτε Αυτή η δηmicroοφιλής και εκ πρώτης όψεως αγαθή πράξη είναι

microία microεταξύ πολλών άλλων που σύmicroφωνα microε τον ∆ιευθυντή της Αmicroερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών James Clapper microπορεί σύντοmicroα να αναδειχτεί ως πηγή πληροφοριών που θα χρησιmicroοποιείται για τη διαχείριση και ndashαναmicroφισβήτηταndash τον έλεγχο των πολιτών και των καταναλωτών

Μέρος ενός κινήmicroατος που αναφέρεται ως ldquoInternet of Thingsrdquo (IoT) το καινούριο laquoέξυπνο-ψυγείοraquo και ο laquoέξυπνος-φούρνοςraquo της Samsung είναι τα τελευταία προϊόντα της σειράς laquoέξυπνο-σπίτιraquo που επιχειρούν να ενσωmicroατώσουν όλες τις συσκευές τις εφαρmicroογές και τα αντικείmicroενα που χρησιmicroοποιούν αισθητήρες και δίκτυα πληροφοριών σε όλα τα σπίτια τις επιχειρήσεις τους

Θα Ενισχύσει το ldquoInternet Of Thingsrdquo τις ∆υνατότητες της Επιτήρησης

Chris SpannosΜετάφραση Στέφανος Μπατσής

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

χώρους εργασίας και τα αυτοκίνητα Θεωρείται ότι θα αποτελέσει την επόmicroενη επανάσταση των υπολογιστών και προβλέπεται να αναδειχθεί σε microία βιοmicroηχανία πολυ-τρισεκατοmicromicroυρίων δολαρίων microέσα στην επόmicroενη δεκαετία Ωστόσο αυτό που είναι άγνωστο σε πολλούς είναι ότι αυτά τα πράγmicroατα microπορούν να microεταmicroορφωθούν σε microυστικές συσκευές παρακολούθησης

laquoΣτο microέλλον οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να χρησιmicroοποιούν το ΙοΤ για ταυτοποίηση επιτήρηση παρακολούθηση εν τοπισmicroό τοποθεσίας και στρατολόγηση ή για να αποκτούν πρόσβαση σε δίκτυα ή πιστοποιήσεις χρηστώνraquo ανέφερε ο Clapper σε δηmicroόσια κατάθεση στην Αmicroερικάνικη Γερουσία την Τρίτη

Η laquoέξυπνη-τηλεόρασηraquo της Samsung έγινε γνωστή στο κοινό για την ικανότητά της να ακούει κρυφά τους χρήστες που microιλούσαν microεταξύ τους ενώ έβλεπαν την αγαπηmicroένη τους εκποmicroπή Εξίσου αβλαβή παιχνίδια όπως η Βarbie της Mattel που ενεργοποιείται microέσω Wi-Fi microπορεί να χακαριστεί και να microεταmicroορφωθεί σε κούκλα κατάσκοπος κρυφακούγοντας προσωπικές συνοmicroιλίες microεταξύ παιδιών κουκλών και γονέων ndash οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι η ιδιωτικότητά τους παραβιάζεται Με τον ίδιο τρόπο microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν εσωτερικά microικρόφωνα σε αυτοκίνητα για να καταγράψουν κρυφά τους επιβάτες και να στείλουν τις συνοmicroιλίες τους σε τρίτα microέρη

Πολλές επιχειρήσεις ndashmicroεταξύ αυτών η Apple η Gen-eral Electric η Nike και η Googlendash επενδύουν σε τεχνολογίες που θα συνδέουν καθηmicroερινά αντικείmicroενα microε το IoT και θα επεξεργάζονται τις πληροφορίες των χρηστών microέσα από υπηρεσίες cloud H αναmicroενόmicroενη αύξηση των δεδοmicroένων που παράγονται από τους χρήστες έχει προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς για το ότι βαδίζουmicroε σε microία κλιmicroάκωση της επιτήρησης Οι

Ο Chris Spannos είναι Αmicroε-ρικάνος ακτιβιστής δηmicroοσιο-γράφος συγγραφέας εκδότης παραγωγός και web developer microε πάνω από 18 χρόνια εmicroπει-ρίας σε αυτοδιαχειριζόmicroενα media Συντάκτης της ηλε-κτρονικής πλατφόρmicroας New Internationalist Magazine και του teleSUR English καθώς και

παλαιότερα του NYTimes eXaminer και του Imaginary Lines Μέλος του αmicroερικανικού δικτύου ZNet και ZCom Εχει εκδόσει το βιβλίο Real Utopia Participatory Society for the 21st Century (AK Press 2008) Εχει συνεισφέρει κεφάλαια σε βιβλία όπως το The Accumulation of Freedom (AK Press 2012) και το The End of the World as We Know It (AK Press 2014) Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

41Acirc

υπηρεσίες επιβολής του νόmicroου και οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να αρχίσουν να δίνουν εντολές στη Samsung στη Google ή σε πωλητές άλλων διαδικτυακών συσκευών αναγκάζοντάς τους να επιβάλουν microια ενηmicroέρωση ή να γυρίσουν έναν ψηφιακό διακόπτη για να υποκλέψουν τις προσωπικές συνοmicroιλίες ενός στόχου

Αυτές οι τάσεις ακολουθούν τις ήδη υπάρχουσες ανησυχίες για την κυβερνητική κατασκοπεία Το 2013 ο πρώην ανάδοχος έργων της NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας) Εdward Snowden αποκάλυψε ότι η υπηρεσία των ΗΠΑ και οι συνεργάτες της παρακολουθούσαν παράνοmicroα πολίτες στο εσωτερικό και το εξωτερικό καθώς και ότι κατασκόπευαν προέδρους και πρωθυπουργούς άλλων κρατών Έκτοτε διάφοροι ιδεολογικοί κύκλοι οmicroάδες για τα ανθρώπινα δικαιώmicroατα και πολίτες παγκοσmicroίως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την εξάπλωση της παράνοmicroης συλλογής πληροφοριών microέσω της καταπάτησης της ιδιωτικότητας των αστικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωmicroάτων

Τον τελευταίο χρόνο η Privacy International έχει αποκαλύψει παρακολουθήσεις στην Ουγκάντα στο Πακιστάν στην Κολοmicroβία και τη Σιγκαπούρη Η ∆ιεθνής Αmicroνηστία έχει προειδοποιήσει ότι οι κυβερνήσεις laquoσκουπίζουνraquo ηλεκτρονικά δεδοmicroένα

κάθε είδους και ότι η Βρετανική κυβέρνηση laquoείναι microεταξύ των βασικών ενόχωνraquo Τον ∆εκέmicroβρη η PEN International επέδειξε σοβαρές ανησυχίες σχετικά microε laquoτον υπερβολικό βαθmicroό ελέγχου που οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να ασκήσουν πάνω σε νόmicroιmicroες δηmicroόσιες συνοmicroιλίες στο διαδίκτυοraquo Στην Πολωνία χιλιάδες συνειδητοποιηmicroένοι πολίτες τον τελευταίο καιρό διαδηλώνουν κατά της κυβερνητικής επέκτασης των microέσων παρακολούθησης Και τώρα ο Clapper προειδοποιεί σχετικά microε τη χρήση του IoT για τη συλλογή πληροφοριών Ο κόσmicroος είναι ανήσυχος

Η επιτήρηση εγείρει πολλά πολιτικά και εθνικά προβλήmicroατα Χωρίς νοmicroική κάλυψη η παρακολούθηση στρεβλώνει τις δηmicroοκρατικές αρχές και πρακτικές Οι κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι είναι προς το συmicroφέρον της εθνικής ασφάλειας το να συλλέγουν κρυφά πληροφορίες από τους πολίτες Έρευνες δείχνουν ότι οι ίδιες κυβερνήσεις επιθυmicroούν να έχουν πρόσβαση σε εταιρικούς λογαριασmicroούς ώστε να ψάχνουν τα αρχεία καταναλωτών Ενώ ο κόσmicroος οικειοθελώς microοιράζεται και αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία για τους ίδιους τις οικογένειες και τους φίλους τους στα microέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε microέρα το Αmicroερικανικό Υπουργείο Άmicroυνας έχει microελετήσει εκτενώς πώς να επηρεάζει αυτούς τους χρήστες Και το Facebook αmicroφιλεγόmicroενα ψάχνει να microάθει πώς να ελέγξει

42 Acirc

τα συναισθήmicroατα των χρηστών microε το να χειρίζεται τη ροή των ειδήσεών του

Η κυβέρνηση και η επιχειρηmicroατική δύναmicroη έχουν εξαπλωθεί microέσω των διαύλων της επικοινωνίας και της τεχνολογίας της πληροφορίας Το ldquoInternet of Thingsrdquo θα επιτρέψει περαιτέρω αυτή την εξάπλωση microέσω της σύνδεσης των συσκευών Όσο πιο πολύ οι αρχές υποκλέπτουν πληροφορίες από τους παρόχους υπηρεσιών και τις υπηρεσίες cloud τόσο οι αθώες στιγmicroές της καθηmicroερινότητας ndashτο microαγείρεmicroα η οδήγηση το παιχνίδι η χαλάρωση microπροστά από την τηλεόρασηndash θα γίνουν πλούσιες πηγές συλλογής πληροφοριών που θα τροφοδοτούν τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες σχετικά microε τις προσωπικές επιλογές και κοινωνικές συmicroπεριφορές από τα πιο microικρά microέχρι και τα πιο microεγάλα Με τόση πολλή τεχνολογία βέβαια το ρίσκο βρίσκεται στο πώς θα εφαρmicroοστεί Αν οι άνθρωποι είχαν προτεραιότητα τέτοια δεδοmicroένα θα microπορούσαν ιδανικά να τροφοδοτούν microε πληροφορίες την κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις ώστε να προσπαθούν και να διασφαλίζουν microία περισσότερο δίκαιη κατανοmicroή των πόρων Τα ψυγεία θα microπορούσαν να microιλούν στους παραγωγούς σχετικά microε την κατανάλωση φαγητού παρέχοντας καλύτερες αξιολογήσεις ως προς τις ανάγκες και εξορθολογίζοντας την παραγωγή ώστε να αποφευχθεί η σπατάλη Όmicroως στην αγορά του κεφαλαίου η χρήση της τεχνολογίας θα είναι να ωφελήσει τις ήδη πλούσιες επιχειρήσεις και να ενδυναmicroώσει την κρατική εξουσία Θα συνεχίσουmicroε να παραβλέπουmicroε την πείνα και τις ανάγκες εκείνων που δεν microπορούν να συmicromicroετέχουν στην αγορά των προϊόντων στη σφαίρα του ldquoInternet of Thingsrdquo

Μπορεί η κρυπτογράφηση να βοηθήσει στη microη συλλογή των πληροφοριών microας από αυτό το πλαίσιο ndash αυτό το οποίο ξεπερνάει αρκετά τα όρια του Μεγάλου Αδελφού του Τζορτζ Όργουελ Όντως ως απάντηση στην παράβαση της παρακολούθησης οι πολίτες έχουν εφαρmicroόσει microια τεχνολογία κρυπτογράφησης στις επικοινωνίες τους Ανταποκρινόmicroενες στις ανάγκες της αγοράς κάποιες microεγάλες εταιρείες όπως η Apple η Google και το Facebook έχουν αναπτύξει υπηρεσίες και προϊόντα που παρέχουν τη δυνατότητα της κρυπτογράφησης όπου δεν υπάρχει κανένα άτοmicroο στη microέση που να microπορεί να κρυφακούει τις επικοινωνίες κάποιου χρήστη

Η αυξανόmicroενη χρήση της κρυπτογράφησης υποβοηθούmicroενη από microεγάλες εταιρείες που παρέχουν επιλογές για ασφαλείς επικοινωνίες έχει ανησυχήσει κυβερνητικούς αξιωmicroατούχους Στις ΗΠΑ το FBI η CIA και η NSA έχουν εδώ και καιρό παραπονεθεί ότι laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo όπου το κενό microεταξύ της κυβερνητικής εξουσίας και της τεχνολογικής δυνατότητας για τη συλλογή πληροφοριών διευρύνεται

Σε microία πρόσφατη έρευνα που δηmicroοσιεύτηκε από το Πανεπιστήmicroιο του Harvard ειδικοί στην παρακολούθηση και τη διαδικτυακή ασφάλεια παραθέτουν ότι οι επικοινωνίες κινούνται σταθερά

πέρα από το εύρος του κυβερνητικού ελέγχου Η κυβέρνηση εκφράζει φόβους πως ένα laquoάνοιγmicroα κλείνειraquo και εφόσον κλείσει θα είναι πλέον laquoτυφλοίraquo Ωστόσο οι ειδικοί δεν συmicroφωνούν δηλώνοντας ότι η microεταφορά του laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo laquoδεν αποτυπώνει την παρούσα κατάσταση και την πορεία της τεχνολογικής ανάπτυξηςraquo

Όπως έχει αναγνωριστεί από τους ειδικούς οι περισσότερες εταιρείες είναι απίθανο να υιοθετήσουν τεχνολογίες κρυπτογράφησης Οι περισσότερες microπορούν να εξαργυρώσουν ήδη συλλεγmicroένες πληροφορίες microε το να πωλούν στοχευmicroένες διαδικτυακές διαφηmicroιστικές ευκαιρίες Στην πραγmicroατικότητα η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες επικοινωνίας βασίζονται στην πρόσβαση των δεδοmicroένων του χρήστη για τα έσοδα και τη λειτουργικότητα του προϊόντος Τα λογισmicroικά οικοσυστήmicroατα έχουν την τάση να είναι ευάλωτα γεγονός που microπορεί να καταστήσει τη διαδεδοmicroένη χρήση της τεχνολογίας της κρυπτογράφησης δύσκολη Πολλές από τις εταιρείες που παρέχουν επιλογές κρυπτογράφησης παρέχουν εξίσου πληροφορίες στις κυβερνήσεις οι οποίες microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν για παρακολούθηση

Το IoΤ θα αλλάξει το περιβάλλον και τον προσωπικό microας χώρο Αυτές οι αλλαγές θα παρέχουν περισσότερες δυνατότητες για παρακολούθηση Η ιδιωτικότητα χάνεται Η επιτήρηση θα ξεπεράσει (όπως έχει εδώ και καιρό ξεπεράσει) τους ισορροπηmicroένους στόχους της εθνικής ασφάλειας Παρrsquo όλα αυτά πολλοί θα επηρεαστούν από τους ισχυρισmicroούς της κυβέρνησης να αυξήσει την επιτήρηση για τη δική microας προστασία Ενώ η IoΤ επανάσταση υπόσχεται άνεση και ευκολία είmicroαστε πρόθυmicroοι να παρέχουmicroε στις κυβερνήσεις και τις εταιρίες ακόmicroη περισσότερες προσωπικές πληροφορίες σε microία παράλληλη επανάσταση παρακολούθησης που θα κλιmicroακώσει τη διαχείριση και τον έλεγχο των ανθρώπων και της κοινωνίας

Πηγή httpnewintorgblog20160211will-the-internet-of-things-boost-surveillance-capabilities

43Acirc

Η Φύση του ανθρώπουΣκέψεις από την Ηθική και την Αλληλοβοήθεια του Κροπότκιν

∆ανάη Κασίmicroη

laquoΠράγmicroατι microήπως η ζωή και όλη η ιστορία των ανθρώπων δε microας

διδάσκουν ότι αν οι άνθρωποι καθοδηγούνταν αποκλειστικά από

σκέψεις προσωπικού οφέλους δε θα ήταν εφικτή καmicroία κοινωνική ζωή

Ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι

ο microέγας σοφιστής και ότι το microυαλό του microπορεί να βρει microε εκπληκτική

ευκολία κάθε λογής δικαιολογία για εκείνο στο οποίο τον ωθούν οι

επιθυmicroίες και τα πάθη τουraquo[1]

laquoη τεράστια σηmicroασία της αρχής της αλληλοβοήθειας αναδεικνύεται

πλήρως στο πεδίο της ηθικής Όποιες όmicroως και αν είναι οι απόψεις

microας για την προέλευση του ενστίκτου της αλληλοβοήθειας ndashείτε η

καταγωγή του θεωρείται βιολογική είτε υπερφυσικήndash microπορούmicroε να

εντοπίσουmicroε την ύπαρξή του ήδη στα κατώτερα επίπεδα του ζωικού

βασιλείου και από αυτό το επίπεδο microπορούmicroε να παρακολουθήσουmicroε

την αδιάκοπη εξέλιξή του εις πείσmicroα πολλών αρνητικών παραγόντων σε

όλες τις φάσεις της ανθρώπινης προόδου microέχρι τις microέρες microαςraquo[2]

Πιοτρ Κροπότκιν

AcircEacuteAcircEumlEacuteIuml

44 Acirc

Η απάντηση στο ερώτηmicroα που αφορά στον

προσδιορισmicroό της φύσης του ανθρώπου και πιο

συγκεκριmicroένα στο αν ο άνθρωπος είναι καλός ή

κακός microπορεί να φαντάζει εξαιρετικά νεφελώδης Παρόλα

αυτά το θέmicroα αυτό είναι πάντοτε επίκαιρο διότι παρά

τη σχετικότητα αυτών των αντίθετων προσδιορισmicroών

οι ασκούντες εξουσία microάς προσφέρουν laquoαπλόχεραraquo την

απάντηση για να microας διευκολύνουν Η επιβολή αυταρχικών

κανόνων και η δηmicroιουργία laquoχρωmicroατιστών κελιώνraquo από

τα κράτη βασίζεται ακριβώς στην παραδοχή ότι ο

άνθρωπος είναι σίγουρα κακός ανταγωνιστικός και σε

καmicroία περίπτωση καλός Από τον Κιmicro Γιονγκ Ουν microέχρι τον

Τζιχάντι Τζον και τους εθελοντές για τους πρόσφυγες ο

χαρακτηρισmicroός του ανθρώπου ως καλού ή κακού δεν είναι

εύκολη υπόθεση διότι κανείς δεν γνωρίζει τι θα γινόταν αν

κάποιος άνθρωπος κατά κανόνα καλοκάγαθος κατακτούσε

microια microέρα την εξουσία

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του πλανήτη

είναι παγιδευmicroένοι στη δίνη του ολοκληρωτισmicroού της

αναγκαστικής τήρησης νόmicroων και πλαισίων επιβαλλόmicroενων

από τα πάνω Το γεγονός ότι οι εξουσιαστές του πλανήτη και

ιδιαίτερα εκείνοι που κατέχουν όπλα microαζικής καταστροφής

και ισχυρό στρατό αποτελούν προφανέστατα την εκδήλωση

της κακής πλευράς του ανθρώπου microε αποτέλεσmicroα η microεγάλη

microάζα να προσπαθεί να επιβιώσει αλληλοσπαρασσόmicroενη

δεν σηmicroαίνει καθόλου ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός

Μία τέτοια παραδοχή η οποία πραγmicroατοποιείται από

την πλειοψηφία των ανθρώπων του δυτικού κόσmicroου

προκειmicroένου να δικαιολογήσουν την υποταγή τους στο

παγκόσmicroιο καταπιεστικό σύστηmicroα είναι microάλλον αφελής

Είναι διαφορετικό να τονίζει κανείς την ύπαρξη ρίσκου σε

microια απόπειρα επαναστατικής αντίδρασης λόγω της ισχύος

του αντιπάλου και εντελώς διαφορετικό να ενσωmicroατώνει

στη σκέψη του την κυρίαρχη επιταγή των καταπιεστών

Από την άλλη δεν microπορούmicroε να πούmicroε ότι ο άνθρωπος

είναι φύσει καλός διότι αν ήταν έτσι τότε microάλλον δεν θα

είχαmicroε φτάσει ποτέ στο σηmicroείο να ανεχόmicroαστε το 3 του

πλανήτη να κυβερνά το υπόλοιπο 97 και ακολούθως

να απολαmicroβάνει αντίστοιχο ποσοστό του παγκόσmicroιου

πλούτου Η αδράνεια των πολλών και καταπιεζόmicroενων δεν

συνεπάγεται καλοσύνη ή κακία αυτών αλλά καταδεικνύει

ίσως τον φόβο και την ενσωmicroάτωση στο σύστηmicroα Βέβαια

ας ελπίσουmicroε όπως και ο Noam Chomsky[3] ότι οι άνθρωποι

επιθυmicroούν να είναι ελεύθεροι και να ελέγχουν τη ζωή τους

και όχι να είναι καταπιεζόmicroενοι Θεωρητικά δεδοmicroένου

ότι οι καταπιεζόmicroενοι αποτελούν την πλειοψηφία εάν

το επιθυmicroούσαν και υπό τις κατάλληλες συνθήκες θα

διεκδικούσαν την ελευθερία Το γεγονός ότι οι διεκδικήσεις

αν και υπαρκτές δεν είναι επαρκείς δεν microας επιτρέπει να

διατυπώσουmicroε microε απόλυτη σιγουριά ότι ο άνθρωπος από

τη φύση του επιθυmicroεί να ελέγχει και να ορίζει ο ίδιος τη

ζωή του ούτε όmicroως και το αντίθετο

Ο Κροπότκιν ανατρέχει στους κανόνες της επιστήmicroης

προκειmicroένου να κατανοήσει το τι είναι ο άνθρωπος

όπως έκαναν και οι Μπακούνιν και Προυντόν Θεωρεί ότι

ο άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο κοmicromicroάτι του υλικού

κόσmicroου και ότι η κοινωνικότητα είναι microια βιολογική

αναγκαιότητα στο πλαίσιο του συλλογικού αγώνα για την

επιβίωση[4] Ο Πρίγκιπας βασίστηκε στην επισήmicroανση του

∆αρβίνου στο έργο του laquoΗ καταγωγή του ανθρώπουraquo

σχετικά microε την πρακτική της αλληλοβοήθειας microεταξύ

των οmicroοειδών όντων για να συmicroπεράνει ότι αποτελεί

τον κανόνα στη ζωή των έmicroβιων όντων Υποστήριξε

συνεχίζοντας τη σκέψη του ∆αρβίνου ότι η έννοια της

αλληλοβοήθειας διαδραmicroατίζει σηmicroαντικό ρόλο στην

εξελικτική διαδικασία σε αντίθεση microε τον ανταγωνισmicroό

και τη σύγκρουση βασιζόmicroενος στην παραδοχή ότι

τα είδη που καταφέρνουν να επιβιώσουν είναι εκείνα

που συνεργάζονται και όχι τα microεmicroονωmicroένα άτοmicroα που

ενδεχοmicroένως να είναι δυνατότερα από τη φύση τους

Το γνωστό αυτό συmicroπέρασmicroα του microεγάλου αναρχικού

στοχαστή απαντάει microέχρι και σήmicroερα και θα συνεχίσει να

απαντάει στο microέλλον σε εκείνους που αρνούνται την ύπαρξη

αυτού του στοιχείου ως επικρατέστερου στον άνθρωπο και

εστιάζουν κυρίως στις ανταγωνιστικές και πολεmicroικές του

τάσεις Είναι εmicroφανές ότι η διαπίστωση της τερατώδους

πλευράς ως επικρατέστερης στον άνθρωπο σε σχέση microε

τα ευγενή του αισθήmicroατα όπως υποστηρίζει και ο Χοmicroπς

εξυπηρετεί τα συmicroφέροντα των καταπιεστών Αναmicroφίβολα

στο πρόσωπο των λίγων ανθρώπων που κατέχουν την

εξουσία στον πλανήτη λόγω του γεγονότος και microόνο ότι

την κατέχουν παρατηρείται η πιο καταστροφική σκοτεινή

και θα λέγαmicroε laquoκακήraquo πλευρά του ανθρώπου χωρίς να την

αποδίδουmicroε στη φύση του

Εποmicroένως το συmicroπέρασmicroα της φιλελεύθερης πλευράς

στη νεότερη εποχή ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός και

γιrsquo αυτό θα πρέπει να επιβάλλουmicroε κανόνες νόmicroους να

χαράσσουmicroε σύνορα και να κατασκευάζουmicroε βόmicroβες είναι

45Acirc

απόλυτα στρατευmicroένος διότι χωρίς αυτή τη διαπίστωση η

διατήρησή τους στην εξουσία θα ήταν αmicroφίβολη Όταν λοιπόν

τα κοινωνικά κινήmicroατα laquoφωνάζουνraquo και υπερτονίζουν την

απεριόριστη δύναmicroη των πολλών στην ουσία στοχεύουν στην

αφύπνισή τους microε τρόπο ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν

αξίζουν την τιmicroωρία του διαρκούς ελέγχου και της φυλάκισής

τους και ότι παράλληλα οι κατέχοντες την εξουσία γίνονται

laquoκακοίraquo επειδή διαφθείρονται από αυτήν Η διατύπωση των

ενστάσεων σχετικά microε την ύπαρξη της εξουσίας σε κάθε πτυχή

της καθηmicroερινής ζωής των απλών και αν όχι καταπιεσmicroένων

σίγουρα φυλακισmicroένων νοητικά ανθρώπων είναι βάσιmicroες

όmicroως υποπίπτουν σε ένα σφάλmicroα Η άσκηση εξουσίας στις

διαπροσωπικές σχέσεις δεν αποτελεί απαραίτητα εγγενές

στοιχείο του ανθρώπου Ο τελευταίος είναι κατrsquo ανάγκην

κοινωνικός και χαρακτηρίζεται από το διαρκές ένστικτο της

αλληλοβοήθειας microε σκοπό τη διατήρηση και την ευζωία

όπως περιγράφει ο Κροπότκιν Άρα παρατηρούmicroε ότι η

άσκηση εξουσίας των laquoαπό τα πάνωraquo διοχετεύεται ευθέως

στην καθηmicroερινή ζωή των laquoαπό τα κάτωraquo microε τέτοιον τρόπο

που οι τελευταίοι ωθούmicroενοι στην εξυπηρέτηση ιδίων

συmicroφερόντων να οmicroοιάζουν νοητικά και συνειδησιακά

microε τους πρώτους laquoόσο πιο εmicroφατικά επιβεβαιώνεται ο

οικονοmicroικός ατοmicroικισmicroός τόσο αύξανε σταθερά η υποταγή του

ατόmicroου στην πολεmicroική microηχανή του κράτους στο εκπαιδευτικό

σύστηmicroα στη νοητική πειθαρχία που απαιτείται για τη στήριξη

των κρατούντων θεσmicroών κτλraquo[5] Το συmicroπέρασmicroα αυτό έρχεται

σε σύγκρουση microε την παραπάνω άποψη του Χοmicroπς ότι οι

άνθρωποι οργανώνονται σε κοινωνίες τις οποίες συντηρεί ο

φόβος του κάθε ατόmicroου ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να

συσσωρεύει δύναmicroη για να διασφαλίζει την αυτοσυντήρησή

του διότι αν δεν το κάνει ο ίδιος θα το κάνει κάποιος άλλος

και έτσι θα βρεθεί στο έλεος κάποιου άλλου

Ταυτόχρονα ο Κροπότκιν στην αλληλοβοήθεια εστιάζει

στο γεγονός ότι στην εποχή του οι απλοί άνθρωποι των

τότε σύγχρονων κοινωνιών δηλαδή εκείνοι που δεν

κατέχουν την εξουσία υπηρετούσαν κάποιες αξίες και

αρχές όπως η αλληλοϋποστήριξη και η οmicroαδική συνεργασία

διαφοροποιούmicroενοι από το ατοmicroικιστικό microοντέλο

Συνακόλουθα αυτή τους η πρακτική συνέβαλε τα microέγιστα

στην ίδια τη διατήρηση των κοινωνιών παρά το γεγονός ότι

οι κυρίαρχοι θεσmicroοί καλλιεργούσαν ένα αξιακό σύστηmicroα που

εξυπηρετούσε τις ατοmicroικιστικές ανάγκες του καθενός microε στόχο

την ισχυροποίηση των θεmicroελίων του συστήmicroατος το οποίο

συγκροτούσαν Η σύγχρονη πραγmicroατικότητα δεν απέχει πολύ

εάν σκεφτεί κανείς ότι οι σηmicroερινοί άνθρωποι προκειmicroένου

να επιβιώσουν είναι υποχρεωmicroένοι να λειτουργήσουν στο

πλαίσιο του συντεταγmicroένου συστήmicroατος είτε ασκώντας οι ίδιοι

εξουσία είτε υφιστάmicroενοι την εξουσία τρίτων Οποιαδήποτε

πρακτική που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση microπορεί

να νοηθεί microόνο στις σχέσεις των ανθρώπων στην καθηmicroερινή

τους ζωή και όχι στο πλαίσιο των υπαρχόντων θεσmicroών

46 Acirc

Για παράδειγmicroα τα παιδιά ως microαθητές ή φοιτητές

αποκοmicroίζοντας τις γνώσεις που microεταδίδονται από τους

δασκάλουςκαθηγητές οι οποίοι microε τη σειρά τους

εκτελούν ένα ορισmicroένο πρόγραmicromicroα διδασκαλίαςσπουδών

συmicromicroετέχουν σε διαγωνίσmicroατα και εξετάσεις που έχουν

ανταγωνιστικό χαρακτήρα Είναι γνωστό σε όλους ότι

η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού συστήmicroατος εστιάζει

στην ανάδειξη των αρίστων οι οποίοι βέβαια συνήθως

επιβραβεύονται Λέω συνήθως διότι δεν ισχύει το ίδιο

για τα παιδιά φτωχών οικογενειών ή για τα παιδιά από

οικογένειες microη διαπλεκόmicroενες microε την εξουσία λόγω του

γεγονότος ότι ξεκινούν από άλλη βάση Παρόλα αυτά τα

ίδια τα παιδιά πολλές φορές βοηθούν αυτοβούλως το ένα

το άλλο λειτουργώντας συναγωνιστικά αποδεικνύοντας

ότι ο Κροπότκιν ίσως είχε δίκιο Επιπλέον στο θέmicroα της

κεντρικής microεταναστευτικής πολιτικής παρά το γεγονός ότι

τα κράτη είναι οχυρωmicroένα και περιχαρακωmicroένα στα σύνορά

τους η πρακτική ενός σηmicroαντικού microέρους των σύγχρονων

κοινωνιών επιδεικνύει εντελώς διαφορετική στάση Σήmicroερα

εκτός από τις πλέον επαναστατικές καταλήψεις στέγης για

τους microετανάστες ένα microεγάλο microέρος ελλήνων και όχι microόνο

πολιτών συνεισφέρει στον βαθmicroό που microπορεί στο έργο

της στήριξης αυτών των ανθρώπων Φυσικά όπως λέει ο

Κροπότκιν δεν εξαγνίζεται κανείς microε τη φιλανθρωπία Όmicroως

το σύγχρονο παράδειγmicroα της βοήθειας απέναντι στους

microετανάστες δεν microπορεί να απαξιωθεί microε ευκολία καθώς

αποτελεί ρωγmicroή στην κεντρική πολιτική του κράτους

laquoΗ κοινωνία των ανθρώπων δεν έχει θεmicroελιωθεί πάνω

στην αγάπη ούτε πάνω στη συmicroπόνια Έχει βασιστεί στη

συνείδηση της ανθρώπινης συντροφικότητας έστω και

αν είναι ενστικτώδηςraquo[6] Ο Κροπότκιν θεωρεί ότι αν ο

άνθρωπος θέλει να ζήσει microια ζωή στην οποία θα ασκεί

όλες του τις σωmicroατικές διανοητικές και συναισθηmicroατικές

δυνάmicroεις είναι αναγκαίο να λειτουργεί microε πνεύmicroα συλλογικό

ενδιαφερόmicroενος για τις κοινωνικές ανάγκες Σε αντίθετη

περίπτωση ο άνθρωπος σκεπτόmicroενος εγωιστικά και microε

επίκεντρο την ικανοποίηση αποκλειστικά των ατοmicroικών

του απολαύσεων θα οδηγηθεί στην καταστροφή Είναι

σηmicroαντικό να επισηmicroάνουmicroε σε αυτό το σηmicroείο ότι ο

πατέρας του αναρχισmicroού σε καmicroία περίπτωση δεν απαρνείται

όπως κάποιοι του καταλογίζουν την περίπτωση να οδηγηθεί

ο άνθρωπος σε επικίνδυνα αυτοκαταστροφικά microονοπάτια

εάν ενεργοποιηθούν τα κατώτερα ένστικτά του Το σίγουρο

είναι ότι όσο σχετικές και να είναι οι έννοιες του καλού

και του κακού άνθρωποι που εκmicroεταλλεύονται άλλους

ανθρώπους δεν microπορούν να νοηθούν σε microια κοινωνία microε

ελευθερία και ισότητα

Τα φαινόmicroενα δείχνουν πως οι άνθρωποι όντας ταυτόχρονα

laquoκαλοίraquo και laquoκακοίraquo δεν θα microπορούν να ζουν σε ελεύθερες

κοινωνίες όσο υπάρχουν εκmicroεταλλευόmicroενοι Με αυτή την

έννοια είτε έχουν microία laquoκαλήraquo πλευρά από τη φύση τους είτε

εκείνη καλλιεργείται microέσα από τη διαδικασία συγκρότησης

των κοινωνιών το ζητούmicroενο είναι να επικρατήσει της

laquoκακήςraquo Τελικά δεν έχει microεγάλη σηmicroασία να ορίσουmicroε το τι

είναι καλό και κακό όσο να προτάσσουmicroε την αποδέσmicroευση

της κοινωνικής διαmicroόρφωσης από άκαmicroπτες θεωρίες που

υποστηρίζουν το αmicroετάβλητο της φύσης microας και οι οποίες

microας απογοητεύουν και microας αδρανοποιούν Τίποτα δεν

είναι απόλυτο πόσο microάλλον η κατεύθυνση της κοινωνικής

κίνησης Φαντάζει ουτοπικό στα microάτια πολλών διότι κανείς

δεν microας έχει διδάξει τι υπάρχει πέρα από το κυρίαρχο Αυτό

είναι το ζητούmicroενο

______________________________

1 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

2 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

3 Νυκτεγερσία microέρος τρίτο laquoΠανεπιστήmicroιο της

βαρβαρότηταςraquo Μάιος 2010 σελ 70

4 Κώστας Γαλανόπουλος laquoΟ κόσmicroος όπως είναιraquo εκδόσεις

ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ

5 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

6 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

47Acirc

wwwbabyloniagr

48 Acirc

6 Acircπολιτισμό της διεκπεραίωσης ενός πρακτικισμού από τον οποίο απουσιάζει το περιεχόμενο και αντί αυτού εμφανίζεται ένα πηλίκο ή το αποτέλεσμα κάποιας πρόσθεσης ή αφαίρεσης

Σε αυτή την πραγματικότητα της οπισθοδρόμησης εισέρχεται ο (κατά το πλείστον) δυτικότροπος προσφυγικός πληθυσμός ο προς εγκατάσταση μετανάστης

Στον αντίποδα της ρατσιστικής διαχείρισης του προσφυγικού έχουμε ένα τεράστιο κίνημα αλληλεγγύης το οποίο εξαντλείται (χωρίς να υποβαθμίζεται η σημασία του) και αυτό στη διεκπεραί-ωση αυτών που τυπικά επιτάσσει το νόημα του ανθρωπισμού Δεν τίθεται με διακριτό τρόπο το πολιτικό αίτημα της ένταξης του πρόσφυγα στον δημόσιο χώρο με ίσους όρους Έτσι έχουμε μια αλληλεγγύη μεταξύ άνισων ατόμων μια δυσάρεστη στο βάθος κατάσταση που θα απαλυνόταν με την ανάδειξη του συγκεκριμένου πολιτικού αιτήματος

Η Ευρώπη μεταλλάσσεται μέσα σε ένα περιβάλλον πολιτι-κού εκβιασμού και σπρωξίματος για μια θέση στο τεντωμένο σκοινί ασκήσεων ισορροπίας του παγκόσμιου καπιταλισμού Η κοινωνική και πολιτική διάλυση εκφράζεται στους αλλεπάλ-ληλους κλυδωνισμούς του υπόρρητου αποθεματικού εξουσίας που το έθνος-κράτος καρπωνόταν αριστοτεχνικά ndash πράγμα που μάλλον δεν ισχύει στο νέο καθεστώς των υπερεθνικών οικονομοκεντρικών εξουσιών που στηρίζονται κατά βάση σε έναν τύπο ανθρώπου που πλέον δεν υπάρχει και πιθανότατα να μην υπήρξε ποτέ Το αποκοινωνικοποιημένο άτομο του νεοφιλελευθερισμού έμεινε από νόημα και στην καλύτερή του εκδοχή εμφανίζεται να αυτοκαταναλώνεται ndash αρκεί ένα ζάπινγκ σε όλη την ευρωπαϊκή τηλεόραση για να το διαπιστώσουμε ή μια ματιά στην εμπορική ανάπτυξη του ldquoDo it yourselfrdquo

Ποιο θα είναι το νέο πολιτικό ον της μεταλλαγμένης Ευρώπης Το ευρωπαϊκό οικονομικό και πολιτικό σύστημα εξουσίας αδυ-νατεί να αναπαράγει τον πολιτικό λόγο της δικαιολόγησής του Έτσι αδυνατεί και να παράγει πλέον τον οποιοδήποτε πολιτικό λόγο ο οποίος δύναται να παραχθεί από τις χιλιάδες σύγχρονες κοινωνικές δικτυώσεις και παράγεται επί του συγκεκριμένου μεν σε ένα πλαίσιο άμεσης δημοκρατίας δε Δεν επιζητεί κανείς από αυτό το μεγάλο δημοκρατικό ρεύμα να αντιπροσωπευθεί ούτε να αντιπροσωπεύσει παρά μόνο γελοίοι επίδοξοι ηγέτες πιθανών νέων εκλογικών αναδύσεων

Η μεταλλαγή της Ευρώπης αποκαλύπτει κρυφές αθέατες πλευρές της κοινωνικής ζωής με δυσάρεστες συγκρούσεις καθώς έρχονται τα πιο χαμηλά κίνητρα στην επιφάνεια του κοινοβουλευτισμού Παράλληλα αναδύεται μια νέα ευρωπαϊ-κή κουλτούρα που δεν παγιδεύεται στην οπισθοδρόμηση του εθνικού - τοπικού ούτε ακόμη στην οπισθοδρόμηση του νέου οικονομικού ευρωπαϊσμού αλλά επεκτείνεται πέρα από αυτά τα πολιτισμικά σύνορα Είναι η διαμόρφωση μιας δημοκρατικής κουλτούρας πέρα από τις εθνικές μορφές ζωής Πέρα από την Ευρώπη του παρελθόντος και πέρα από την Ευρώπη του σήμερα

Η σύγχρονη Ευρώπη σημειώνει ακροδεξιές τά-σεις σε επίπεδο εξουσίας Στη Φινλανδία στην Πολωνία και στην Ουγγαρία η ακροδεξιά ήδη

συμμετέχει στην κυβέρνηση ενώ στην Ολλανδία στη Γαλλία και στην Αυστρία αποτελεί την πρώτη πολιτική δύναμη με βάση τις δημοσκοπήσεις Ακολουθούν σε ακροδεξιά δυναμική χώρες όπως η Δανία η Ελβετία το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία Δεν θα επεκταθούμε εδώ για τις αντίστοιχες τάσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού που εκδηλώνονται με ακόμη πιο ηχηρά χουλιγουντιανό τρόπο με τους υποψηφίους του Ρε-πουμπλικανικού κόμματος για την προεδρία των ΗΠΑ Πέρα βέβαια από τις κάλπες και την αντιπροσώπευση τα πράγματα στη βάση των κοινωνιών είναι πολύ πιο σύνθετα όπου διαδραματίζεται μία άγρια μάχη των ακροδεξιών δυναμικών με τα ζωντανά κομμάτια της κοινωνίας και τα ριζοσπαστικά κοινωνικά κινήματα Το επιχείρημα του γράφοντος είναι πως η σημερινή ακροδεξιά βρίσκεται σε μία ιδιότυπη διαλεκτική σχέση με τον κυβερνώντα ευρωπαϊκό νεοφιλελευθερισμό και ήδη αναπτύσσει μία δυναμική ηγεμονίας τουλάχιστον στον πυρήνα της σύγχρονης Ευρώπης

Η ακροδεξιά σήμερα έχει σύγχρονα αίτια καινοτόμα χαρακτηριστικά και μεγάλη εμβέλεια Έτσι συγκρίσεις με το παρελθόν του φασισμούναζισμού είναι σε πολύ μικρό βαθμό βοηθητικές Σε γενικές γραμμές η ακρο-δεξιά αποτελεί μία κοινωνικο-πολιτική απάντηση στις αρνητικές εξωτερικότητες της καπιταλιστικής παγκο-σμιοποίησης Απαντά επίσης στην αποσταθεροποίηση από την αγορά κάθε κοινωνικής δομής η οποία ξεκινά από το κράτος και τα εταιρικά σχήματα και αγγίζει τις κάθε είδους ανθρώπινες κοινότητες και την οικογένεια Έτσι λοιπόν η ακροδεξιά στροφή κομίζει νέα στοιχεία για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας Μέσα από την αναπόληση ενός παρελθόντος μίας φαντασιακής κοινότηταςέθνους που σήμερα δέχεται επίθεση από τις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης συνθέτει μία νέα συγκολλητική ουσία για τις κοινωνίες που ελλείπει από τους απρόσωπους θεσμούς της εμπορευματικής αγοράς και την αδύναμη κοινότητα του χρήματος Η ψευδο-κοινοτική αυτή πρόταση έχει μεγάλη απήχηση σε ομάδες πληθυσμού όπως οι ευρωπαϊκές μεσαίες τάξεις που έχουν υποστεί βαθιά αλλοτρίωσηεξατομί-κευση από τη λειτουργία της αγοράς και έχουν απολέσει κοινοτικούς δεσμούς του παρελθόντος ρέποντας έτσι σε έναν ndashτρομακτικό και για τους ίδιουςndash κοινωνικό κανιβαλισμό Επίσης είναι εξαιρετικά ευνοϊκή για τις κυρίαρχες τάξεις που στον διαχωρισμό φίλουεχθρού εύκολα εμπίπτουν εαυτές στην κατηγορία του φίλου ενώ στην κατηγορία του εχθρού μπορούν εύκολα να νομιμοποιήσουν στη συνείδηση της κοινωνίας διάφο-ρους αποδιοπομπαίους τράγους ως υπαίτιους για τις αρνητικές εξωτερικότητες της κυριαρχίαςεκμετάλλευ-σής τους πάνω στο κοινωνικό σώμα Όπως και στον

7Acirc

Αντώνης Μπρούμας

Νεοφιλελεύθερη ΕΕ amp Ακροδεξιά Μια Σχέση ∆ιαλεκτικής

μεσαίωνα που η Εκκλησία κυριαρχούσε και βασάνιζε αλλά οι μάγισσες καίγονταν στην πυρά έτσι και με τους ακροδεξιού τύπου σύγχρονους πλην αρχέγονους δυϊ-σμούς οι κυρίαρχες δυνάμεις του σήμερα μπορούν να διαφεύγουν εύκολα από την κοινωνική οργή για την ανι-σότητα επενδύοντας στον φόβο για τη διαφορετικότητα Τέλος η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την επανανομιμοποίηση των πολιτικών θεσμών του έθνους-κράτους χωρίς να αλλάζει τίποτα στα γενεσιουργά κοινωνικά φαινόμενα της απονομιμοποίησής του Παλιά οι Ρωμαίοι άρχοντες έδιναν στον λαό άρτο και θεάματα Τώρα οι αποσυντιθέμενες δομές των εθνών-κρατών από τη λαίλαπα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης μπορούν να συνεχίζουν τις ίδιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά να αναστείλουν πρόσκαιρα τους ρυθμούς αποσύνθεσής τους πουλώντας εθνική ιδεολογία

Σε αντίθεση με την προοδευτική απάντηση που έχει κόστος για το άτομο αφού απαιτεί ενεργοποίηση και δημιουργία εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων η ακροδεξιά απάντη-ση είναι μικρο-κοινωνικά ελκυστική και μακρο-κοινωνικά άμεσα εφαρμόσιμη Σε πολλά επίπεδα λειτουργεί μάλιστα παραπληρωματικά σε σχέση με τον νεοφιλελευθερισμό Ενώ στον νεοφιλελευθερισμό η σύνδεση ατόμου - κοινωνίας παρέχεται μέσα από τον απρόσωπο θεσμό της αγοράς στην ακροδεξιά παρέκκλιση μία τέτοια σύνδεση παρέχει ιδεολογικά στοιχεία που λειτουργούν συμπληρωματικά με την αγορά όπως την αίσθηση μίας κοινότητας και κοινής μοίρας Έτσι η ακροδεξιά πρόταση παρέχει στο άτομο ένα αίσθημα του [ψευδο]ανήκειν χωρίς κανένα προσωπικό κόστος και μια ταυτότητα στη βάση διαχωρισμών φίλοςεχθρός που δίνει μπούσουλα για την πλοήγηση μέσα σε μία πολυσύνθετη πραγματικότητα Ταυτόχρονα βασιζόμενη τυφλά στην ιεραρχία και σε μία πλήρως διαμεσολαβη-μένη σχέση με την πολιτική αρκείται στη διαμόρφωση πολιτικής άποψης και στην ανάθεση της διαχείρισης του συλλογικού στους ηγέτες Καλύπτοντας δε τις κοινωνικές αντιθέσεις μέσα από το έθνος δεν απαιτεί από το άτομο τη σύγκρουση με τις σχέσεις κυριαρχίαςεκμετάλλευσης αντίθετα τις συγκαλύπτει τις νομιμοποιεί ως φίλιες και τελικά τις επιτείνει

Εντούτοις η ακροδεξιά πρόταση για την κοινωνία δεν πέφτει από τον ουρανό Αντιθέτως πατά πάνω στα συντρίμμια του κοινωνικού ιστού που αναπαράγει ο νεοφιλελευθερισμός Η καθημερινή βιωματική μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς αλλότριους σκοπούς από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό αποτελεί το ιδα-νικό υπόστρωμα του ναζισμού για τη μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς τον ανώτερο εθνικό σκοπό των στρατοπέδων συγκέντρωσης και των πολέμων Η εργαλειακή λογική κόστουςοφέλους όπου η πληροφορη-μένη για τις κοινωνικές αντιθέσεις πολιτική αντικαθίσταται από έναν ψευδοαντικειμενικό τεχνοκρατισμό γίνεται το υπερεργαλείο της ακροδεξιάς πρότασης για το βάθεμα της διαχείρισης του ανθρώπινου όντος ως γυμνής ζωής Η υποκριτική αδιαφορία του νεοφιλελευθερισμού για τις ανισότητες κοινωνικής εξουσίας που αναπαράγονται

Ccedil IgraveAringOcircAacuteEumlEumlAacuteAtildeCcedil OcircCcedilOacute AringOtildeNtildeUgraveETHCcedilOacute

8 Acirc

από το κεφάλαιο και τις εμπορευματικές αγορές ως δή-θεν το απόγειο της ελευθερίας νομιμοποιεί εύκολα την εξύμνηση της κοινωνικής ιεραρχίας και κυριαρχίας που απαντάται στον ολοκληρωτισμό

Στο μακρο-κοινωνικό επίπεδο η ακροδεξιά πρόταση είναι πρόταση εξουσίας Αφήνοντας άθικτο το νεοφιλε-λεύθερο οικονομικό μοντέλο στο εσωτερικό επενδύει σε έναν προστατευτισμό στις σχέσεις με τη διεθνή αγορά Και κυρίως αναιρεί βασικές δημοκρατικές κατακτήσεις τάση - κλειδί στη σύγχρονη φάση του καπιταλισμού και μεγάλο ζητούμενο για τη νεοφιλελεύθερη ολοκλήρωση των κοινωνιών Έτσι η ακροδεξιά απάντηση βαθαίνει κάποιες πλευρές της παγκοσμιοποίησης (οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ εθνικών οικονομιών εντατικο-ποίηση εκμετάλλευσης της εργασίας και καταστροφής των φυσικών πόρων μετάβαση προς μη δημοκρατικά καθεστώτα) Αποτελεί όμως σημαντικό κίνδυνο για κά-ποιες άλλες αφού διαθέτει μία εγγενή ροπή προς την αυτοκαταστροφή Σε μικρο-κοινωνικό επίπεδο η ροπή αυτή οφείλεται στην επένδυση σε κατά βάση σκοτεινά στοιχεία της ανθρώπινης ουσίας όπως ο φόβος για τον άλλο ο ετεροκαθορισμός μέσα από το δίπολο φίλουεχθρού το μίσος και ο πόλεμος κατά του διαφορετικού αντί για φωτεινά στοιχεία όπως το μοίρασμα η αλληλεγ-γύη η συνεργασία η δημοκρατική αυτο-κυβέρνηση Αν οι ανθρώπινες κοινωνίες στηρίζονται κατά το μέγιστο μέρος τους στη συνεργασία εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς το πόσο διαλυτικά λειτουργούν οι από τα πάνω επιβολές αντίρροπων τάσεων Ωστόσο κάθε ακροδεξιά παρέκκλι-ση του νεοφιλελευθερισμού δεν ρέπει προς τον πόλεμο μόνο στο εσωτερικό κάθε κοινωνίας αλλά επεκτείνεται στον πόλεμο και μεταξύ κοινωνιών Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα διακινδυνεύει στο σύνολό της την εύρυθμη λειτουργία των αγορών Η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί λοιπόν επιλογή για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας αλλά ένα είδος επιλογής - τελευταίου καταφυγίου για τη διατή-ρηση της κοινωνικής αναπαραγωγής

Στην έφοδο προς το κράτος η σημερινή ακροδεξιά δεν δομείται σε τόσο μεγάλο βαθμό όπως στον μεσοπόλεμο δηλαδή με μαζικά τάγματα εφόδου στους δρόμους Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ο ίδιος με τον λόγο που δε συμβαίνει το ίδιο με τη σύγχρονη δόμηση της αριστε-ράς που συγκροτεί μεν κινήματα αλλά όχι σαν τα μαζικά εργατικά κινήματα του παρελθόντος Ο θρυμματισμός της σχέσης του ατόμου με οποιαδήποτε συλλογικότητα μέσω της εσωτερίκευσης της αγοραίας λογικής έχει ndashφαί-νεταιndash έρθει για να μείνει Το ζήτημα αυτό δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα από την αριστερά που κινείται πάνω στη συγκρότηση εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων στη βάση της κοινωνίας Αντίθετα για την ακροδεξιά αρκεί η ανάθεση από το άτομο της τύχης του σε κάποιον ηγέτη

και η νομιμοποίηση μίας τέτοιας ανάθεσης ώστε να ξεπεραστεί το οργανωτικό πρόβλημα Ο έτσι και αλλιώς ολοκληρωτικός πυρήνας του κράτους είναι άλλωστε πολύ πιο εξορθολογισμένος από τα τάγματα εφόδου αφού καταληφθεί η εξουσία όπως αντιλήφθηκε ο Χίτ-λερ ήδη από τη νύχτα των μεγάλων μαχαιριών Έτσι η ακροδεξιά σε αντίθεση με τις προοδευτικές δυνάμεις της ανθρωπότητας έχει συμβατή με το υπάρχον και έτσι άμεσα εφαρμόσιμη πρόταση εξουσίας συνιστάμενη στην επίταση των ήδη υφιστάμενων τάσεων κοινωνικού κανιβαλισμού και ολοκληρωτισμού που εγκυμονούνται στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό

Όταν καταστεί ηγεμονική και πριν ακόμη πάρει την κυ-βέρνηση οποιαδήποτε πολιτική δύναμη αντανακλάται στις κεντρικές πολιτικές αποφάσεις Έτσι πριν ακόμη η ακροδεξιά έρθει στην εξουσία στον πυρήνα της ΕΕ η ηγεμονία της ήδη αντανακλάται στην υφιστάμενη δια-κυβέρνηση μέσα από τη λήψη αποφάσεων ακροδεξιάς κατεύθυνσης Οι αντιδραστικές πολιτικές στην κορυφή της ΕΕ αποτελούν το αποτέλεσμα της διαλεκτικής αυτής σχέ-σης της ακροδεξιάς με τον κυρίαρχο νεοφιλελευθερισμό Η ακροδεξιά παρέκκλιση του νεοφιλελευθερισμού είναι συμβατή με μία συνέχεια της υφιστάμενης διαδικασίας παγκοσμιοποίησης Προς το χειρότερο Τον πόλεμο Υπάρχει όμως και η προοδευτική απάντηση στην υφι-στάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης που στηρίζεται στην αλληλεγγύη τη συνεργασία και τη δημοκρατία μέσα σε μια άλλου τύπου διεθνή κοινότητα Σε αντίθεση με την ακροδεξιά η προοδευτική απάντηση δεν είναι συμβατή με την υφιστάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης Έτσι ακρο-δεξιές κυβερνήσεις ήδη βλέπουμε παντού χωρίς καμία ιδιαίτερη σύγκρουση με προϋφιστάμενες δομές εξουσίας εθνικές ή διακρατικές Αντίθετα αριστερές κυβερνήσεις αν υπάρξουν γρήγορα απορροφώνται από τη δομική εξουσία των αγορών Με δυο λόγια η σημερινή διεθνής κατάσταση δεν αφήνει χώρο για την αλληλεγγύη και τη συνεργασία Αφήνει όμως πολύ χώρο για τον πόλεμο Από τη σκοπιά των ριζοσπαστικών κινημάτων και των κοινωνικών αγώνων εδώ και είκοσι χρόνια παλεύουμε χτίζοντας έναν άλλον κόσμο αυτόν της νιότης του κόσμου μέσα και ενάντια στον δικό τους κόσμο αυτόν της κυρι-αρχίας και της εκμετάλλευσης Είναι όμως φανερό ότι οι σύγχρονες προκλήσεις μάς καλούν να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο αυτό της διεθνούς δικτύωσης των αγώνων μας Όπως και στις γενιές αγωνιστών του παρελθόντος έτσι και σε εμάς αναλογεί ιστορικά να σηκώσουμε το γάντι των αγώνων ενάντια στον καπιταλισμό και στις σύγχρονες ολοκληρωτικές παρεκκλίσεις του παίρνοντας τις τύχες της ανθρωπότητας στα χέρια μας

9AcircIgraveAringOcircAacuteIacuteAacuteOacuteOcircAringOtildeOcircEacuteEcircIuml

Στις 29 Ιουνίου 2014 η ένοπλη οργάνωση ISIS ανακηρύσσει Ισλαμικό Χαλιφάτο Αντίθετα από ότι περίμενε κανείς μέχρι τότε το βίντεο της ορ-

γάνωσης δεν επικέντρωσε σε πολεμικά κατορθώματα αλλά σε μια πολιτική διακήρυξη απόφθεγμα η οποία γίνεται και hashtag στο twitter laquoη συνθήκη Sykes Picot έλαβε τέλοςraquo ή αλλιώς laquoKaser al Hududraquo δηλαδή η θραύση των συνόρων Υπογραφείσα μυστικά το 1916 μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας η συνθήκη του Sykes Picot σχηματοποιούσε για πρώτη φορά τα σύνορα Ιράκ - Συρίας και αποτέλεσε κομβικό σταθμό στην ιστορία της αποικιοκρατίας Ακόμα και τα αντιαποικιοκρατικά κινήματα της περιοχής αποτέλεσαν την αντεστραμμένη όψη της δυτικής αντίληψης για το έθνος-κράτος και δεν ξέφυγαν από τη διευθέτηση του Sykes Picot Το ISIS αναφέρεται όμως σε χαλιφάτο ξεφεύγοντας από το έθνος-κράτος και διαπερνώντας κάθετα όλες τις μου-σουλμανικές κοινωνίες που αμφισβήτησαν τις εθνικές δικτατορίες τους ndash Τυνησία Αλγερία Αίγυπτος Υεμένη Νιγηρία Ιράκ Συρία Παράλληλα με τη διασπορά του καταλαμβάνει έδαφος με συνέχεια και ιδρύει διοικητική δομή με πρωτεύουσα τη Ράκα

Το ISIS δεν είναι η μόνη οργάνωση-κίνημα που θέτει ως στόχο την κατάληψη εδάφους και τη δημιουργία θεσμών διακυβέρνησης Από το 2011 η κουρδική ένο-πλη οργάνωση YPGYPJ διεξάγει πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος και άλλες οργανώσεις για τη θεμελίωση αυτόνομης περιοχής χωρίς εθνοτικό πρόσημο αλλά ομοσπονδιακή διακυβέρνηση και αμεσοδημοκρατικές

δομές Άλλη μια προσπάθεια που κινείται πέραν της λογικής του έθνους-κράτος πάνω στην κατάρρευση Συρίας και Ιράκ δηλαδή στα κράτη που γεννήθηκαν με τη συνθήκη Sykes Picot μέσα σε ένα πολύ αιματηρό ανακάτεμα εθνοτήτων θρησκειών και ομάδων Το προ-σφυγικό ρεύμα που παρήγαγε και παράγει ο όλεθρος του πολέμου οδηγεί σε εκατομμύρια απάτριδων που η συντριπτική πλειοψηφία τους θέλουν να ενταχθούν στις κεντροευρωπαϊκές κοινωνίες έχοντας χάσει την αναφορά στην laquoπατρίδαraquo τους

Μπροστά σε αυτή την εξελισσόμενη πραγματικότητα η γραφειοκρατία της Δύσης αρχικά στάθηκε αμήχανη Η μεταπολεμική συναίνεση της μεταχείρισης του πρό-σφυγα ορίστηκε από έθνη-κράτη και υπό το Leitmotiv της φρίκης των σφαγών σε ευρωπαϊκό έδαφος Το προσφυγικό ρεύμα των τελευταίων ετών διαφοροποι-είται ποιοτικά και ποσοτικά από παλαιότερα Από τη μία τα ευρωπαϊκά κράτη δεν μπορούν να απαρνηθούν την ανθρωπιστική μεταχείριση προσφύγων γιατί είναι μεταπολεμικά κράτη και η μνήμη του Άουσβιτς δεν τα αφήνει ακόμα να ασκήσουν θανατοπολιτική (δημόσια) Από την άλλη προσπαθώντας να επωφεληθούν από την κατάσταση αλλά και να διατηρήσουν τις ισορροπίες στο εσωτερικό τους δέχονται τον πρόσφυγα όσο αγοράζει ή όσο ρίχνει το μεροκάματο και τον διώχνουν όταν δεν χρειάζεται διοικώντας στο όνομα του έθνους Κεντρικός παίκτης αυτής της πολιτικής είναι η Γερμανία με συμ-μάχους - πιόνια την Αυστρία και τις πρώην σοβιετικές χώρες Ουγγαρία Κροατία Σλοβακία και Πολωνία Είναι

Η Ευρωτουρκική Συμφωνία ως Ιαχή πολέμουκαι η Κατάσταση Εξαίρεσης από τα Κάτω

Sykes Picot over[1]

laquoΑλλαμντουλιλά[2] Σήμερα έχουμε τη χαρά να συμμετέχουμε στην καταστροφή των συ-νόρων που τοποθετήθηκαν από τους ταουαχίτ[3] για να εμποδίζουν τους Μουσουλμάνους να ταξιδεύουν στις χώρες τους Οι ταουαχίτ τεμάχισαν το Ισλαμικό Χαλιφάτο και το μετέ-

τρεψαν σε χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ κυβερνώμενες από νόμους φτιαγμένους από τον άνθρωπο Αλλαμντουλιλά ο Αλλάχ ευλόγησε τους μουτζαχεντίν[4] με την καταστροφή

αυτών των συνόρων Εκεί μπόρεσαν οι μουτζαχεντίν να δείξουν τη δύναμή τους με τη Χάρη του Αλλάχ Αλλαμντουλιλά σήμερα ξεκινάμε το τελευταίο στάδιο μετά τη διάσπαση της Ούμμα[5] Αλλαμντουλιλά ξεκινήσαμε σήμερα να ενωνόμαστε ενάντια στις δολοπλοκί-ες των απίστων Το σχέδιό τους ήταν το διαίρει και βασίλευε Αυτό είχαν κάνει σε μαςraquo

Από βίντεο του ISIS 2962014

Σπύρος Τζουανόπουλος

10 Acirc

σημαντικό να ειπωθεί μια διπλή αλήθεια 1 Η Γερμανία βάζει τα κράτη αυτά να κλείνουν τα σύνορα στο όνομά της έχοντας αποφασίσει αφενός να εντάσσει όσους θέλει με οικονομικά κριτήρια σε συνεννόηση με την Τουρκία 2 Στις μετασοβιετικές κοινωνίες απαντάται ο γάμος του νεοφιλελευθερισμού με τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό γάμος που βγάζει ναζιστικό παιδί Κοινωνίες που για δεκαετίες δεν ανέπτυξαν δομές κοινωνικής αυτοάμυνας και αμφισβήτησης της κρατικής πολιτικής και έχουν μάθει σε βίαιες και εκτεταμένες παρεμβάσεις του κράτους στο κοινωνικό ενώ παράλληλα έζησαν τον κομμουνισμό ως ρωσική κατοχή βρίσκουν αναφορά σε ένα έκτρωμα νε-οφιλελεύθερης θανατοπολιτικής με πυρήνα το έθνος ως μέρος μιας ευρωπαϊκής λευκής φυλής

Όσο σοκαριστική είναι η παλινδρόμηση του συνόλου των ευρωπαϊκών κοινωνιών στον φυλετικό εθνικισμό άλλο τόσο κατανοητή γίνεται ως φοβική αντίδραση μπροστά στην κρίση του έθνους-κράτους Η μεταπολεμική συναί-νεση γκρεμίζεται όχι γιατί γεννήθηκε κάποιο τέρας εκ του μηδενός ndashβλ ISISndash αλλά γιατί τα υποκείμενα που τη διαμόρφωσαν διαλύονται θρυμματίζονται μεταλλάσ-σονται και καθίστανται θεσμοί κενοί νομιμοποίησης Ο Δημήτρης Μπελαντής συνοψίζει μεστά αυτή την εξέλιξη στην εξής φράση

laquoΤο βασικό πρόβλημα των κοινωνιών που υπάγονται στην πολιτισμική laquoΑυτοκρατορία της Δύσηςraquo (όπου σιγά-σιγά εντάσσονται με τον ιδιαίτερο τρόπο τους και τα μη δυτικά ιμπεριαλιστικά κέντραraquo τύπου Ρωσίας ή Κίνας μπαίνο-ντας και αυτά στο πεδίο του προβλήματος) δεν εξαντλείται στην laquoκατασκευή φραχτώνraquo για τους ξένους [] είναι η εσωτερική καθεστωτική αποδόμηση του τείχους και του laquoσυνόρουraquo (με τη ρωμαϊκή έννοια του limes) της Δύσης απέναντι στην βαρβαρότητα βασικά μια βαρβαρότητα εσωτερική στη Δύση και όχι εισαγόμενη από τα μη δυτικά πολιτιστικά και κοινωνικά μορφώματα (όπως οι εκδοχές του Ισλάμ) Το τείχος αυτό που καταρρέει είναι ένα προ-στατευτικό τείχος ένα τείχος συμπερίληψης και όχι ένα τείχος αποκλεισμού είναι οι υπό διάλυση κοινωνικοί δεσμοί στη Δύσηraquo[6]

Η κρίση του jus publicum europaeum

Πέντε χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ndashμεταξύ άλλων καιndash ναζιστής Καρλ Σμιτ στο έργο του Nomos der Erde διαπιστώνει πως laquoαπό τον 16ο αιώνα το Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό διεθνές δίκαιο το Jus publicum Europaeum ήταν αρχικά και ουσιαστικά ένα δίκαιο μεταξύ κυρίαρχων ευρωπαϊκών κρατών [] Η laquoκρατικότηταraquo δεν αποτελεί παγκόσμια έννοια έγκυρη σε όλες τις εποχές και ανθρώπους Στον χώρο και στον χρόνο περιέγραψε ένα συγκεκριμένο φαινόμενο [] Η ολωσδιόλου ασύγκριτη μοναδική ιστορική ιδιαιτερότητα του φαινομένου laquoκράτοςraquo βασίζεται στο γεγονός ότι η πολιτική μορφή αυτή ήταν το όχημα της εκκοσμίκευσης Η εννοιολογική επεξεργασία του διεθνούς δικαίου της εποχής είχε μόνο έναν άξονα

το κυρίαρχο εδαφικά κράτοςraquo[7]Πράγματι η έννοια του διεθνούς δικαίου είναι αξεχώριστη από το κυρίαρχο κράτος που στο όνομα του έθνους διαρ-ρηγνύει τα δεσμά του από την Εκκλησία και τον παπισμό και καταλαμβάνει εδάφη εκτός Ευρώπης για αποικίες Η μεταπολεμική συναίνεση που αποκρυσταλλώθηκε με την ίδρυση του ΟΗΕ τη συνθήκη της Γενεύης και άλλες πηγές διεθνούς δικαίου είχε ως σκοπό τη δραστική αποφυγή ένοπλων συρράξεων μεταξύ κυρίαρχων εθνών-κρατών Αν χρησιμοποιούσαμε τους όρους του άσπονδου θεωρη-τικού εχθρού του Schmitt Hans Kelsen θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Θεμελιώδης Κανόνας (Grundnorm) της μεταπολεμικής περιόδου ο νόμος που υπακούει συνο-λικά το δίκαιο γράφτηκε από έθνη-κράτη Η κρίση της συσσωμάτωσής τους σε τέτοιες μορφές μεταφέρεται στο σύνολο του νομικοπολιτικού συστήματος που εδράστηκε σε αυτά και αίρει κρίσιμες διακρίσεις Πολίτης-πρόσφυγας αστυνομία-στρατός κράτος-ιδιώτης εσωτερικό-εξωτε-ρικό ανθρώπινα δικαιώματα-φονεύσιμες ζωές μάχιμο υποκείμενο-άμαχος καθίστανται διαχωρισμοί θολοί και αμφισβητούμενου κύρους Έτσι η εποχή μας αναδεικνύει μια σειρά από παραδοξότητες

ndash Η Γερμανία θέλει την ανατροπή του Συριακού κράτος υπό τον Άσαντ αλλά αναγνωρίζει ως Σύριους πολίτες μόνο αυτούς που έχουν εκδώσει διαβατήρια σε περιοχές που ελέγχει το καθεστώςndash Το Ηνωμένο Βασίλειο φονεύει πολίτη του (Jihadi John) εισβάλλοντας σε ξένο εναέριο χώρο με drone χωρίς να έχει κηρύξει τον πόλεμο σε κανένα χωρίς δίκη χωρίς ούτε έναν αριθμό πρωτοκόλλου για την πράξη αυτήndash Οργανώσεις που ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο σε έδαφος και έχουν διοικητική δομή (ISIS YPG-YPJ) δη-λαδή με όρους διεθνούς δικαίου κανονικά θα είχαν διεθνή ευθύνη και άρα διεθνή (κρατική) προσωπικότητα έστω και αμφισβητούμενη δεν αναγνωρίζονται διότι λείπει το στοιχείο του έθνους έστω σαν σκοπόςndash Αστυνομίες αλλοδαπών κρατών υπό το σήμα της ευρω-παϊκής συνεργασίας FRONTEX σχεδιάζουν και διεξάγουν επιχειρήσεις ακόμα και συλλήψεις χωρίς την άδεια του κράτους επί του οποίου επιχειρούνndash Η διάκριση μαχητή - αμάχου - στρατιώτη - ιδιώτη - τρο-μοκράτη καθίσταται ολοένα και πιο θολή και δυναμική

Η σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή και το προσφυ-γικό ζήτημα ανέδειξε το βάθος της κρίσης νομιμοποίησης των ευρωπαϊκών κρατών σε τίνος το όνομα ασκούν βία Την ίδια στιγμή που Σύριοι μουσουλμάνοι καταφτάνουν και αποζητούν άσυλο στην Ευρώπη Ευρωπαίοι λευκοί χριστιανοί ασπάζονται το Ισλάμ και εντάσσονται στο Ισλαμικό Κράτος για να πολεμήσουν εναντίον της Η αποστοίχιση των κοινωνιών από τις διευθετήσεις αιώ-νων υπό το κράτος εκφράζονται με διάφορα πρόσημα όχι πάντα θετικά Αν και τολμηρή σκέψη ίσως και αυτή η αποχαλιναγωγημένη βία του ISIS μπορεί να ιδωθεί ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης του νεωτερικού κράτους ως μέθοδος άσκησης βίας

11Acirc

Χώροι ανομίαςlaquo- Σου ανέφεραν Γουίλαρντ γιατί θέλουν να laquoτερματίσουνraquo τη διοίκησή μου- Μου είπαν ότι έχετε τρελαθεί τελείως και οι μεθόδοι σας είναι laquoσαθρέςraquo- Είναι οι μεθόδοι μου σαθρές- Δεν βλέπω καμία μέθοδο κύριεraquo

Ο παραπάνω διάλογος θα μπορούσε να είναι εκείνος ενός οπλαρχηγού του ISIS και κάποιου αιχμαλώτου του αλλά είναι από την ταινία laquoΑποκάλυψη Τώραraquo Η σπουδαία ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα περιγράφει μια κατάσταση με ανατριχιαστικές αναφορές στη σημερινή Ο ταγματάρχης Κερτς του αμερικανικού στρατού στέλνεται στον πόλεμο του Βιετνάμ ως ειδικός στις ανορθόδοξες επιχειρήσεις επιχειρήσεις δηλαδή που το όριο του μαχητή και του αμά-χου είναι δυσδιάκριτο και το πεδίο μάχης είναι παντού επιχειρήσεις πολιτικές Σταδιακά αμφιβάλλει για τη δράση του αμερικανικού στρατού και ασκεί έντονη κριτική στους ανωτέρους του Στο τέλος χάνει τα λογικά του καθώς τίθεται κατηγορούμενος για φόνο ενός πράκτορα που θεωρούσε ότι έδινε πληροφορίες στον εχθρό Λιποτακτεί από τον αμερικανικό στρατό και σχηματίζει μια αντάρτικη ομάδα που τον λατρεύει σαν Θεό και κατασφάζει όποιον πατάει στα μέρη του ανεξαρτήτως πλευράς και εθνικότητας έξω πια από το Βιετνάμ στα εδάφη του Λάος Ο Κερτς καταρ-ρέοντας ψυχικά διαρρηγνύει το πλαίσιο της εποχής του και εισέρχεται στο πεδίο της τρέλας καθώς έχει απολέσει κάθε διάκριση μεταξύ εχθρού και φίλου μάχιμου και μη Η βία του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως θεολογική αλλά δεν γίνεται στο όνομα κάποιας αρχής ούτε θεμελιώνει ένα νέο δόγμα μια νέα νομιμοποίηση Είναι μια βία μηδενιστική στο όνομα κανενός και το μόνο που ιδρύει εκεί που ασκείται είναι μια πραγματική ανομία

Από τον κόσμο του κινηματογράφου επιστρέφουμε στον κόσμο του αισθητού Σε καιρούς ανακατατάξεων δημι-ουργούνται είτε εσκεμμένα είτε αθέλητα πεδία ανομίας Τα πεδία αυτά μπορούν να αφορούν χώρο (ο ουρανός πάνω από τη Ράκα τα εδάφη γύρω από τη Ροζάβα κλπ) είτε τον άνθρωπο ως υποκείμενο (υπήκοο) δικαίου (Ιρακινός πάνω σε βάρκα σε διεθνή ύδατα στο Αιγαίο Σύριος στο λιμάνι του Πειραιά κλπ) Τα πεδία αυτά που η κρατική κυριαρχία μετασχηματίζεται αμφισβητείται έχει απολεσθεί ή εσκεμμένα υποχωρήσει αποτελούν διακύβευμα για το ίδιο το κράτος το οργανωμένο έγκλη-μα ή τα οργανωμένα κινήματα να το καταλάβουν να το ελέγξουν και τελικά να επιβάλουν τους δικούς τους θεσμούς ndash με άλλα λόγια να κυριαρχήσουν

Είναι κοινός τόπος βέβαια ότι οι πράξεις του κράτους σε τέτοια πεδία τελούνται υπό τον αστερίσκο της κατάστασης εξαίρεσης το προνόμιο που το ίδιο το κράτος έχει απονείμει στον εαυτό του ndashκαι μόνοndash με την επίκληση της διατήρησης της ίδιας της νομιμότητας

Από τον πρόσφυγα στον denizen[8]

Οι Διεθνείς Συνθήκες αποτελούν αντικατοπτρισμό ιστορικών συναινέσεων Στις 18 Μαρτίου 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε με την Τουρκία τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της έννοιας του πρόσφυγα Με την επίκληση της έκτακτης ανάγκης η αρχή της μη επαναπροώθησης εγκαταλείπεται μαζί με τη μνήμη των συνθηκών που τη γέννησαν (η φρί-κη του Β΄ ΠΠ) και στη θέση της μπαίνει η raison drsquoeacutetat

12 Acirc

ως απόλυτος ρυθμιστής των ζωών που είναι άξιες να βιωθούν Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί απαρέγκλιτα τον πρωταθλητή στις καταδίκες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου laquoασφαλή τρίτη χώραraquo και διατηρεί το δικαίωμα να επαναπροωθεί συλλογικά πρόσφυγες (άλλη μια ευθεία παραβίαση της συνθήκης της Γενεύης) Επίσης το σημείο 2 της Συμφωνίας προβλέπει για κάθε Σύριο που επαναπροωθείται στην Τουρκία να εγκαθίσταται ένας στην Ευρώπη καθιστώντας σαφές ότι οι μη Σύριοι τίθενται άρρητα μεν ξεκάθαρα δε συλλήβδην απελάσιμοι

Όσον αφορά στην εφαρμογή η Ελλάδα υποχρεούται να εν-σωματώσει στο εθνικό της δίκαιο συγκεκριμένους κανόνες επαναπροώθησης καθώς και ένδικο μέσο αμφισβήτησης τέτοιων αποφάσεων Μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει αντίθετα ήδη έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία οι πρώτες εκατοντάδες πρόσφυγες με απόλυτα ασαφή τρόπο επιλογής και παράδοσης Πέραν τούτου το ελληνικό κράτος φαινομενικά τίθεται ενώπιον του εξής διλήμματος ή να εφαρμόσει μαζικές επαναπροωθήσεις στο όνομα της συμφωνίας καταστρατηγώντας τα θεμέλια της Σύμβασης της Γενεύης αλλά και της ndashυπερσυνταγματικής υποτίθεται ισχύοςndash Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ή να ακολουθήσει τη διεθνή νομολογία και να αναγνωρίσει το προσφυγικό laquoπροφίλraquo της συντριπτικής πλειοψηφίας αυτών των ανθρώπων ndash μια πρόβλεψη της επιλογής δεν είναι και πολύ δύσκολη[9]

Η ευρωτουρκική Συμφωνία αποτελεί τη σχηματοποίηση της κατάστασης εξαίρεσης σε κείμενο διεθνούς δικαίου και την κωδικοποίηση μιας πολεμικής ιαχής τόσο καθαρά που και η Ύπατη Αρμοστεία αδυνατεί να ακολουθήσει[10] καθώς τα κράτη συμπυκνώνουν τον νόμο στις αποφάσεις τους Όσο και αν ο νομικός λόγος προσπαθεί να την περικλείσει αυτή η μονομερής αναστολή δικαίου αποδρά από το νοητικό πλαίσιο του νόμου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της νέας διευθέτησης Αυτό είναι και το πολιτικό της νόημα όταν ο νόμος συμπυκνώνεται σε απόλυτη απόφαση της εξουσίας έχει αναστείλει τον εαυτό του στο όνομα της υπεράσπισής του Κατά μια έννοια ο νομικός λόγος της ΕΕ εδώ συναντά τον θεολογικό του ISIS καθώς αμφότεροι αποτελούν θανατοπολιτικές με διαφορετική αφετηρία ο μεν νομικός τη νεωτερικότητα ο δε θεολογικός τη ριζική άρνησή της Στη μια περίπτωση ένα πλέγμα κανόνων καθιστούν την Αστυνομία τη ρομφαία της κοσμικότητας απόλυτο ρυθμιστή της ζωής στην δε άλλη τον Θεό και τους αντιπροσώπους Του επί γης

Η κατάσταση εξαίρεσης των από τα κάτω

Ο χώρος του Αιγαίου αποτελεί χρόνια laquoγκρίζα ζώνηraquo του νόμου αφού εδώ και δεκαετίες αποτελεί κεντρικό κόμβο μαύρης οικονομίας (ναρκωτικά όπλα) που συνδέει Ασία με Ευρώπη[11] Κάθε τέτοια ζώνη χαρακτηρίζεται από σύνορα που είναι περατά μόνο από το οργανωμένο έγκλημα που αναλαμβάνει το contrabande Όσο πιο έντονες γίνονται οι laquoροέςraquo των αγαθών ή των ανθρώπων τόσο ενισχύεται το οργανωμένο έγκλημα που τις συντονίζει Κάποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει ανατριχιαστικές ομοιότητες μεταξύ των συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας και Μεξικό - ΗΠΑ σε όλα τα παραπάνω Φράχτης πύλη εισόδου παρανομοποιημένων ανθρώπων και αγαθών πανίσχυ-ρο οργανωμένο έγκλημα και τώρα τελευταία αισθητή παρέμβαση αυτοοργανωμένων κινημάτων[12] Όσον αφορά στο Αιγαίο τον τελευταίο χρόνο το οργανωμένο έγκλημα είχε αναλάβει σχεδόν με τις δημόσιες ευλογίες των κρατών τη μεταφορά των προσφύγων Πρόκειται για απόλυτα ελεγχόμενα παρακρατικά κυκλώματα με σχέ-σεις εκατέρωθεν των συνόρων που εκμεταλλεύτηκαν το ολοένα διογκούμενο προσφυγικό ρεύμα για να τζιράρουν τεράστια ποσά[13] Εξάλλου οι ΜΚΟ αποτελούν χρόνια τώρα αναπόσπαστο κομμάτι των ζωνών ανομίας Έχοντας ως αποστολή να προσφέρουν ανθρωπιστικό άλλοθι στις κρατικές παρεμβάσεις οι ΜΚΟ κερδοσκοπούν και ξεπλέ-νουν τεράστιες ποσότητες χρήματος για να στηρίξουν την επίσημη πολιτική της ΕΕ και να αποπολιτικοποιούν το πρόβλημα διαιωνίζοντάς το

Σε αυτό το πλαίσιο δειλά δειλά από το καλοκαίρι του 2015 στο Πεδίο του Άρεως και στη συνέχεια σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα και στα νησιά που δέχονται πρόσφυγες εξαπλώθηκε μια σειρά αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων με πολύ φιλόδοξη στοχοθεσία Εν μέσω σοβαρής οικο-νομικής κρίσης αυτές οι δομές δεν απαίτησαν τίποτα τουναντίον διεκδίκησαν δημόσιο χώρο για να αναπτύξουν

13Acirc

ουσιαστική αλληλεγγύη και στήριξη στο μακρύ ταξίδι των προσφύγων Είναι συγκλονιστική η ωρίμανση η επιμονή και η αξιοπιστία των εγχειρημάτων αυτών που κατέδειξαν ότι η οργάνωση των από τα κάτω δεν υστερεί σε τίποτα από την κρατική μηχανή

Είναι αλήθεια ότι στο ξεκίνημά τους αυτές οι προσπάθειες έτυχαν γενικευμένου αφορισμού (απολίτικη φιλανθρωπία) από σημαντική μερίδα της Αριστεράς και των αναρχικών που δεν ακολούθησαν την ndashαποσπασματικήndash αναβάθμι-ση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο που ακολούθησε τον Φεβρουάριο του 2012 και γέννησε εγχειρήματα που τόλμησαν να κοιτάξουν την κοινωνία στα μάτια και να προτείνουν στο εδώ και στο τώρα όπως η ΒΙΟΜΕ ή ο αγώνας στις Σκουριές Ομαδώσεις της αναρχίας κοίταζαν από μακριά ndashτα σχήματα όχι οι άνθρωποι που κατά μόνας συμμετέχουν και αυτό πρέπει να προβληματίσειndash τη στιγμή που άνθρωποι από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες και εμπειρία έχτιζαν δομές αλληλεγγύης Από την άλλη η Αριστερά εκτός κοινοβουλίου ακόμα περιμένει να νική-σει το αντιιμπεριαλιστικό τόξο Άσαντ ndash Ιράν - Πούτιν να ανοίξει ξανά η πρεσβεία της Συρίας και να γυρίσουν οι πρόσφυγες πίσω Ευτυχώς και εδώ υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις που συμμετέχουν ενεργά και πρωτοπόρα πλην όμως άστεγες πολιτικά

Στις μέρες μας παίζεται ένα παιχνίδι κρατικής κυριαρ-χίας που πάει πίσω στην ιστορία Η κρατική απόφαση συμπυκνώνεται σε νόμο και αυτός σε βία με επακόλουθη μια κρίση νομιμότητας το Κράτος δεν παρέχει πια ούτε ασφάλεια παίρνει τα πάντα και το μόνο που του έμεινε είναι το βασιλικό προνόμιο απονομής της ιδιότητας του υπηκόου Αυτός είναι ο λόγος που προκηρύσσεται η καταγραφή των ΜΚΟ και η προσάρτησή τους στην κρα-τική πολιτική των κέντρων κράτησης με τη συνακόλουθη ποινικοποίηση των αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων Η αδυναμία σοβαρής κατανόησης και παρέμβασης σε μετανάστες και πρόσφυγες ήταν κοινός τόπος για

πολλά χρόνια εδώ όμως έχει αρθεί πανηγυρικά με τη δημιουργία κοινών τόπων αγώνα και ndashγιατί όχιndash βίου Εγχειρήματα όπως η Νοταρά το 5ο το Ορφανοτροφείο και το City Plaza διεκδικούν να συνδιαμορφώσουν με τους πρόσφυγες το πλαίσιο ζωής του ανθρώπου ως απάντηση στο σύμπλεγμα ΕΕ - Τουρκίας - ΜΚΟ και οργανωμένου εγκλήματος που συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο θανάτου του πρόσφυγα Η έμπρακτη αλλη-λεγγύη των δομών και η προσπάθεια αποτροπής του κυβερνητικού σχεδίου για εγκλεισμό των προσφύγων στα hotspot είναι ένας αγώνας που παίζεται πάνω σε ένα στοίχημα με ιστορικό βάθος αιώνων ποιος είναι αυτός που θα ρυθμίσει τους όρους του βίου ποιος θα ορίσει τον πολίτη Με τα λόγια του Μπένγιαμιν στα 1942 laquoΗ παράδοση των καταπιεσμένων μάς διδάσκει ότι η ldquoκατάσταση εκτάκτου ανάγκηςrdquo στην οποία ζούμε αποτελεί τον κανόνα Οφείλουμε να καταλήξουμε σε μια έννοια της ιστορίας η οποία να ανταποκρίνεται σε αυτό το γεγονός Τότε θα έχουμε απέναντί μας ως καθήκον τη δημιουργία μιας πραγματικής (υπαρκτής) κατάστασης εξαίρεσης κάτι που θα βελτιώσει τη θέση μας στον αγώνα ενάντια στον φασισμόraquo

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ1 Οι πληροφορίες και σκέψεις που παρατίθενται στο κεφάλαιο γεννήθηκαν στην εκδήλωση του Νοσότρος laquoΤο προσφυγικό ζήτημα σήμερα και η κρίση του δυτι-κού κόσμουraquo στις 84 με ομιλητή τον ιδιαίτερα εμβριθή καθηγητή Δ Σταματόπουλο2 Δόξα τω Θεώ3 Αλλόθρησκοι ειδωλολάτρες4 Μαχητής του Ιερού Πολέμου (Τζιχάντ)5 Η κοινότητα όλων των μουσουλμάνων6 httprednotebookgr201511parisi-2015-to-sinoro-pefti-i-neovarvari-eformoun-tou-dimitri-belanti7 Carl Schmitt The Nomos of the Earth Telos Press Publishing 2006 (σελ 126)8 ο μη πολίτης βλ Giorgio Agamben εμείς οι πρό-σφυγες httpsnomadicuniversalitywordpresscom201106029 Βλ το ευσύνοπτο και κατατοπιστικό άρθρο της νο-μικού Γεωργίας Σπυροπούλου laquoΗ ευρωπαϊκή φενάκη της ασφαλούς Τουρκίαςraquo httpk-labzonei-efropaiki-fenaki-tis-asfalous-tourkias10 httpwwwtovimagrvimafminterviewsarticleaid=78614911 3 δισ υπολογίζεται ο τζίρος της διακίνησης αν-θρώπων σε Ιταλία-Γαλλία βλ Καθημερινή laquoΜεγάλα Κέρδη για το οργανωμένο έγκλημαraquo 2142016 httpwwwkathimerinigr809856articleoikonomiadie8nhs-oikonomiamegala-kerdh-gia-to-organwmeno-egklhma12 Βλ το ντοκιμαντέρ laquoΗ Γη των καρτέλraquo που καταγρά-φει αυτοοργανωμένες πολιτοφυλακές ενάντια στη μεξι-κανική μαφία httpwwwimdbcomtitlett412630413 Παράδειγμα httpwwwtovimagrsocietyarticleaid=698107

14 Acirc OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Με αυτή την εmicroβληmicroατική φράση για τη σύγχρονη αριστερά θέλησε ο Α Τσίπρας να σφραγίσει microετά την

πρώτη εκλογική νίκη του Σύριζα τις προγραmicromicroατικές δηλώσεις της κυβέρνησης εγκαινιάζοντας τον νέο κυβερνητικό σχηmicroατισmicroό ως τον microοναδικό φορέα επαναλειτουργίας του κράτους και διαφύλαξης της συνταγmicroατικής νοmicroιmicroότητας Ήδη από την πτώση της εγχώριας σοσιαλδηmicroοκρατικής πλάνης και την κατάρρευση του Πασόκ είχε αποδυθεί σε microια επιχείρηση προσεταιρισmicroού των πολιτικών αιτηmicroάτων του εν λόγω χώρου microέσα από τη διαρκή επίκληση της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo του τόπου απευθυνόmicroενος σε ένα από χρόνια κατασκευασmicroένο ακροατήριο που από τα microέσα του προηγούmicroενο αιώνα και microε πολλαπλές microεταmicroφιέσεις αποτελεί τη βάση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας

Τα θεmicroέλια της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo που δεν κατάφερε να διατηρήσει στο πελατολόγιό του ο ΕυΒενιζέλος και κατέγραψε στην εκλογική του ατζέντα ο Σύριζα σηmicroατοδότησαν την κορύφωση του αριστερού εγχειρήmicroατος κατάληψης της εξουσίας και παραγωγής ενός ηγεmicroονικού λόγου διαχωρισmicroένου από τις δηmicroοκρατικές αιχmicroές που είχαν αναδείξει τα κοινωνικά κινήmicroατα των τελευταίων ετών Βέβαια microόνο ένας τραγωδός του 21ου αιώνα θα microπορούσε να διαλευκάνει πού οδηγεί η σύγχυση microεταξύ της προσκόλλησης στο ενωσιακό microοντέλο της λατρείας των κινηmicroάτων και της λενινιστικής φαντασίωσης του αυτοσκοπού της εξουσίας Ο Λένιν το 1917 ήξερε πολύ καλά ένα πράγmicroα πως έφτασε η στιγmicroή για να πάρει την εξουσία και πως αύριο θα είναι αργά Έχουν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια από τότε και ενώ το παρόν των κοινωνιών επιταχύνεται και microεταβάλλεται ραγδαία ο πόθος της εξουσίας για την εξουσία παραmicroένει ακατάβλητος στον αριστερό λόγο

Η ρητορική της πόλωσης που συνόδευσε την πολιτική της ενσωmicroάτωσης ακολούθησε πιστά τα νεοελληνικά διλήmicromicroατα του laquoΚαραmicroανλής ή τανκςraquo και του microεταmicroφιεσmicroένου laquoσοσιαλισmicroός η βαρβαρότηταraquo προσθέτοντας microε microπόλικη δόση αριστερού λαϊκισmicroού το νεόκοπο microνηmicroόνιο-αντιmicroνηmicroόνιο Συγκαλύπτοντας το πορώδες έδαφος της ριζοσπαστικοποίησης της δηmicroοκρατίας και επαναπροσδιορισmicroού των microεταπολεmicroικών και microεταπολιτευτικών θεσmicroών της ελληνικής κοινωνίας

που απασφαλίστηκε τα τελευταία χρόνια προσέφυγε σε microια καταγγελία της λιτότητας και διεκδίκηση της καταστρατηγηmicroένης δηmicroοκρατίας αγνοώντας το κολλώδες τέλmicroα της σοσιαλδηmicroοκρατίας και τα οριακά σηmicroεία απόδοσης της αντιπροσώπευσης Ακόmicroα η διακαής επιθυmicroία παρείσφρησης στην κρατική εξουσία και η επιδίωξη ισχυροποίησης της ευρωπαϊκής νοmicroικο-πολιτικής τάξης δίχως καmicroία διερώτηση γύρω από τις δοmicroές και τους microηχανισmicroούς που τις συστήνουν κατέδειξε και κατά δήλωση της ευρωπαϊκής ελίτ πως η ldquoαριστερήrdquo διακυβέρνηση απεδείχθη η ικανότερη ώστε να ολοκληρώσει χωρίς ιδιαίτερους κλυδωνισmicroούς τη συντριβή των κοινών και τη διάλυση του κοινωνικού συmicroβολαίου

Τι microπορεί να σηmicroατοδοτούν όmicroως για τη σύγχρονη Ευρώπη λέξεις όπως έθνος-κράτος κοινωνικό συmicroβόλαιο αντιπροσώπευση πρόοδος ανάπτυξη Τι έχει αποmicroείνει άραγε σήmicroερα από τις αφετηριακές εξαγγελίες περί ελευθερίας ισότητας και αδελφοσύνης Οι παραδοσιακοί διαχωρισmicroοί καθίστανται αναχρονιστικοί καθώς εδραιώνεται πλέον η πολιτειακή ισχύς της οικονοmicroικής σφαίρας αφού η πολιτειακή και πολιτική ζωή βουλιάζει στην οικονοmicroία της αγοράς και των διάχυτων οικονοmicroικο-πολιτικών δικτύων υπερεθνικής εξουσίας συντρίβοντας τη δυνατότητα του πολίτη να συmicromicroετέχει καθοριστικά στην απόφαση Τι σηmicroαίνει να είσαι πολίτης σήmicroερα στη Ευρώπη Η διάκριση δηmicroοσίου και ιδιωτικού έχει πλήρως διαρραγεί και η έννοια του πολίτη απαξιώνεται επειδή εκφράζει τον κατακερmicroατισmicroό και την πολιτική αδυναmicroία των πολιτών απέναντι στις παντοδύναmicroες ελίτ Ο πολίτης δεν έχει πραγmicroατικό λόγο στην απόφαση γεγονός που εκδηλώθηκε ξανά microε τεράστια σαφήνεια microετά και το τελευταίο δηmicroοψήφισmicroα Η ΕΕ ενσαρκώνει σήmicroερα microια συγκεντρωτική δοmicroή ολιγαρχικού τύπου που τείνει διαρκώς σε γιγαντισmicroό Στον πυρήνα της ευρωπαϊκής λογικής και φαντασίας βρίσκεται η αντίληψη πως όλα κινούνται γύρω απrsquo την οικονοmicroία επιβάλλοντας έναν πολιτισmicroό της οικονοmicroίας σε έναν διαρκή επαναπροσδιορισmicroό microε όρους χρηmicroατοπιστωτικής ολοκλήρωσης Γινόmicroαστε καθηmicroερινά microάρτυρες microέσα από ένα πλήθος γεγονότων της συντριπτικής υπεροχής της κερδοσκοπίας που αδηφάγα επιχειρεί να ιδιωτικοποιήσει το σύνολο των κοινών υπό το γυmicroνό πέπλο

laquoΕίmicroαστε κάθε λέξη απrsquo το σύνταγmicroα αυτής της χώραςraquo

Αποστόλης Στασινόπουλος

Η ΑΠΟΓΥΜΝΩΣΗ ΤΟΥ (ΝΕΟ)ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ

Το κοινωνικο-ιστορικό δείγμα

15Acirc

της ανάπτυξης διαmicroορφώνοντας ένα αδιάσπαστο συνεχές περιφράξεων Η Ευρώπη διαχωρίζεται σε ζώνες υψηλής τεχνολογικής ανάπτυξης ειδικές ζώνες όπου το δίκαιο περιστέλλεται ανά περίσταση και ζώνες ανοmicroίας

Τα παγκόσmicroια πλέον δίκτυα οικονοmicroικής εξουσίας που επικαθορίζουν τις αποφάσεις για το microέλλον των κοινωνιών microετασχηmicroατίζουν το κράτος σε έναν θεσmicroό θωράκισης της δηmicroόσιας ασφάλειας και υλοποίησης των κυρίαρχων επιταγών Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι το παράδειγmicroα των Σκουριών όπου η κρατική δοmicroή αναλαmicroβάνει τον ρόλο του αστυνόmicroου microεταξύ της κερδοσκοπίας της Eldorado Gold και της τοπικής κοινωνίας εις βάρος φυσικά των τοπικών αντιστάσεων Ακόmicroα η υιοθέτηση κεϋνσιανών πολιτικών στο σύγχρονο παγκοσmicroιοποιηmicroένο περιβάλλον έδειξε γρήγορα τα όριά της Η σχετική αποτελεσmicroατικότητα των παραπάνω πολιτικών που εδραζόταν στις πρώτες δεκαετίες microεταπολεmicroικά βασιζόταν στην ικανότητα των κυβερνήσεων να ελέγχουν microε νοmicroισmicroατικά και δηmicroοσιονοmicroικά microέτρα το επίπεδο της απασχόλησης τον ρυθmicroό της ανάπτυξης το επίπεδο των τιmicroών και το εξωτερικό ισοζύγιο Η έξοδος από τις κλειστές οικονοmicroίες σε microια διευρυmicroένη αγορά πολλαπλών διαστρωmicroατώσεων η υπερδιόγκωση του οικολογικού αποτυπώmicroατος microε την ταυτόχρονη υφεσιακή τάση της παγκόσmicroιας οικονοmicroίας ndashπρος πείσmicroα και των αριστερών επιδιώξεων για νέες αναπτυξιακές διαδροmicroέςndash και η υποβάθmicroιση της κρατικής πολιτικής ισχύος σηmicroαδεύει το ήδη απονεκρωmicroένο σώmicroα της κρατικής εξουσίας microε όρους κυρίαρχης εθνικής πολιτικής Η νεοφιλελεύθερη σκακιέρα απορροφά την εθνική πολιτική της σοσιαλδηmicroοκρατίας

καθιστώντας την αντιmicroνηmicroονιακή συνθηmicroατολογία και το κεϋνσιανό πρόγραmicromicroα σε έσχατης πολιτικής σηmicroασίας διεκδικήσεις Βέβαια ο τραγέλαφος των αριστερίστικων οραmicroάτων επίλυσης των προβληmicroάτων δια της εξόδου από το ενωσιακό microόρφωmicroα παραγνωρίζει αφενός την εξωτερική απόδοση της ισοτιmicroίας του εσωτερικού νοmicroίσmicroατος και αφετέρου την ισχύ των παγκόσmicroιων δικτύων εξουσίας microε την παράλληλη καθυπόταξη κρατών εκτός ΕΕ από τα εν λόγω δίκτυα

Η εξαγγελία του δηmicroοψηφίσmicroατος αποκάλυψε microε διαφάνεια την αmicroηχανία και τον συνολικό αυτοεγκλωβισmicroό του πολιτικού σχεδιασmicroού και της κυρίαρχης ρητορικής του Σύριζα Η laquoπολιτική του εφικτούraquo που προσέβλεπε σε microια αmicroοιβαία επωφελή λύση καθαίρεσε γρήγορα την πολλαχώς καθαγιασmicroένη laquoαριστερήraquo διαχείριση του κράτους υπό την προωθητική αντιπολίτευση των κινηmicroάτων και καθιέρωσε την παραγωγή ενός λόγου επαναθεmicroελίωσης της laquomicroη εναλλακτικήςraquo Άλλωστε η αποφυγή κριτικής των microετασχηmicroατισmicroών της σύγχρονης κρατικής δοmicroής και του επελαύνοντος οικονοmicroισmicroού προς όλα τα πεδία της ζωής που οδήγησε στην απογύmicroνωση του αριστερού λόγου είχε να αντιmicroετωπίσει και τη νέα συmicroφωνία της TTIP Η διχοτοmicroική διαίρεση της κοινωνίας σε δύο αντιmicroαχόmicroενα στρατόπεδα που κατασκεύασε το εύπεπτο και λαϊκίστικο δίληmicromicroα της εξόδου από το microνηmicroόνιο και κατέληξε στο δηmicroοψήφισmicroα οικοδόmicroησε τους όρους της ήττας microέσα από τη microη διαχειρισιmicroότητα του ΟΧΙ και την υπογραφή της νέας συmicroφωνίας Η διεξαγωγή του δηmicroοψηφίσmicroατος δεν σηmicroατοδότησε επrsquo ουδενί την άσκηση κοινωνικής εξουσίας microε δηmicroοκρατικές συντεταγmicroένες Παρουσίασε όmicroως microια κοινωνική δυναmicroική microε τεράστια εσωτερική ρευστότητα αλλά και σαφή διατεταγmicroένη οριοθέτηση που εκφράστηκε συντριπτικά

Τα φαντάσmicroατα microιας σύγχρονης αριστερής κρατικής ηγεmicroονίας και microιας σύζευξης microε διαχωρισmicroούς microεταξύ αριστερής διακυβέρνησης και κοινωνικών κινηmicroάτων εξανεmicroίστηκαν ταχύτατα microε τον αριστερό κυβερνητισmicroό να ολισθαίνει ολικά σε έναν αυταρχικό φιλελευθερισmicroό και να καθηλώνει τα κινήmicroατα επιζητώντας την κρατικοποίησή τους Η αποτυχία της αριστερής διακυβέρνησης δεν καταδεικνύει την αδυναmicroία της ηγεσίας του Σύριζα να διαπραγmicroατευτεί και να υλοποιήσει τον πολιτικό της προγραmicromicroατισmicroό αλλά αναφέρεται στο σύνολο της αριστερής στρατηγικής και ρητορικής και στην καθολική φαντασίωσή της για την εφόρmicroηση στην κρατική εξουσία και την εναλλακτική της διαχείριση Το γεγονός αυτό συmicroπαρασύρει το σύνολο του αριστερού λόγου ο οποίος σε όλες τις εκφράσεις του είναι άρρηκτα συνυφασmicroένος microε την πρόσδεση στην κρατική εξουσία Η κρατική δοmicroή έχει περιέλθει σε microια ψυχρή και αναποτελεσmicroατική διαχειρισιmicroότητα microετατρέποντας τους επίδοξους εραστές της σε υπαλληλικό προσωπικό Η αριστερή περιπλάνηση στην εξουσία έδειξε ξανά τα όριά της Ας microη γυρεύουν οι αστερισmicroοί του αριστερισmicroού την ανικανότητά τους να εισέλθουν στο κοινοβούλιο στην ανωριmicroότητα των συνθηκών

Ολόκληρο το κείmicroενο θα δηmicroοσιευτεί στο httpwwwbabyloniagr

16 Acirc

Κάποιες microέρες πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

ο Καστοριάδης επικεντρώθηκε στην καταγγελία της

laquoανησυχητικής κενότηταςraquo του πολιτικού λόγου στη

∆ύση και επίσης στην κενότητα του laquoνεοφιλελεύθερου λόγου

[που περιλαmicroβάνει] microια ελεεινή ισοπέδωση όσων έλεγαν οι microεγάλοι

Φιλελεύθεροι του παρελθόντοςraquo[1]

Αυτή η θεmicroατοποίηση του νεοφιλελευθερισmicroού εντός του

πλαισίου της laquoασηmicroαντότηταςraquo των σύγχρονων microορφών

βαρβαρότητας έχει microέγιστες συνέπειες για τη σύγχρονη

κατανόηση του καπιταλισmicroού και της φαντασιακής του θέσmicroισης

laquoΟ νεοφιλελεύθερος λόγοςraquo δήλωσε [ο Καστοριάδης] στο ldquoFait

et a fairerdquo (1989) θα πρέπει να θεωρηθεί laquomicroία άθλια φάρσα

προορισmicroένη για ηλίθιουςraquo[2]

laquoΗ ρητορική της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικό (η microεταβολή στην τυπική ιδιοκτησία κάποιων microεγάλων

Ο Νεοφιλελευθερισμός και η Πολιτική της Ασημαντότητας

David Ames CurtisΜετάφραση Αλέξανδρος Σχισmicroένος

επιχειρήσεων δεν αλλάζει ουσιαστικά τη σχέση τους microε το

Κράτος)hellip η γραφειοκρατική δοmicroή της microεγάλης επιχείρησης

παραmicroένει άθικτη [και] το microισό της εθνικής παραγωγής

διατρέχει τον δηmicroόσιο τοmicroέα microε τον ένα ή τον άλλο τρόπο

(το Κράτος οργανισmicroούς τοπικής αυτοδιοίκησης την Εθνική

Ασφάλιση) Κάπου ανάmicroεσα στο microισό και στα δύο τρίτα των

τιmicroών των ειδών διατροφής και των υπηρεσιών που εισάγονται

στην τελική εθνική δαπάνη microε τον ένα τρόπο ή τον άλλο

καθορίζονται ρυθmicroίζονται ελέγχονται ή επηρεάζονται από

την Κρατική πολιτική και η κατάσταση είναι microη αναστρέψιmicroη

(10 χρόνια εξουσίας της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν έφεραν

καmicroία ουσιαστική αλλαγή σε αυτό

Μέσα στην συλλογική προσποιητή αmicroνησία το γεγονός

πως laquoη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία είχε ήδη αποδοmicroηθεί από

κάποιους ακαδηmicroαϊκούς οικονοmicroολόγους τη δεκαετία του rsquo30raquo

απλώς θάβεται laquoΟι άνθρωποι προσποιούνται πως λησmicroονούν

ότι η σηmicroερινή οικονοmicroία είναι microία οικονοmicroία ολιγοπωλίων

όχι microια ανταγωνιστική οικονοmicroίαraquo[3]

Η ρητορική των Ρήγκαν - Θάτσερ laquoδεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικόraquo Ο Καστοριάδης και συγκεκριmicroένα το

κείmicroενό του laquoΜοντέρνος καπιταλισmicroός και επανάστασηraquo

έχει κατηγορηθεί για απαρχαιωmicroένες περιγραφές ενός

Φορντικού κόσmicroου πλήρους απασχόλησης[4] Ωστόσο

microέλη του laquoΣοσιαλισmicroός ή Βαρβαρότηταraquo ndashτουλάχιστον

όσοι υποστήριξαν το εν λόγω αmicroφιλεγόmicroενο κείmicroενοndash

υπήρξαν ισχυρίστηκε ο Καστοριάδης ίσως οι microόνοι laquoπου

το 1959-60 είπαν ότι το πρόβληmicroα στη σύγχρονη ∆υτική

ανεπτυγmicroένη καπιταλιστική κοινωνία ∆ΕΝ είναι το οικονοmicroικό

πρόβληmicroαraquo[5] Συmicromicroετέχοντας στην laquoκρίση των κοινωνικών

φαντασιακών σηmicroασιώνraquo ο ύστερος Φιλελευθερισmicroός δεν

microπορεί να θεωρηθεί microε σοβαρότητα microε τους δικούς του

στενούς ιδεολογικά οικονοmicroικούς όρους Η νεοφιλελεύθερη

ρητορική δεν άλλαξε τίποτεmiddot αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι

τίποτε σηmicroαντικό δεν άλλαξε καθώς η παλίρροια της

ασηmicroαντότητας συνέχισε και συνεχίζει να ανεβαίνει[6] Ο

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Ο David Ames Curtis είναι Αmicroε-ρικάνος microεταφραστής συγγρα-φέας ακτιβιστής και στενός συνεργάτης του Κορνήλιου Καστοριάδη Συνιδρυτής του Agora International microιας διε-θνούς διαδικτυακής πλατφόρmicroας αφιερωmicroένη στο πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας και στην συλλογή και προώθηση της παγκόσmicroιας

βιβλιογραφίας του Καστοριάδη Εχοντας microεταφράσει πάνω από ένα εκατοmicromicroύριο λέξεις από γραπτά του microεγάλου φιλοσόφου δικαίως θε-ωρείται ο επίσηmicroος microεταφραστής του στον αγγλόφωνο κόσmicroο Μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνος έκδοσης microετάφρασης και επιmicroέλειας του τόmicroου The Castoriadis Reader και του τρίτοmicroου έργου Political and Social Writings Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

17Acirc

νεοφιλελεύθερος λόγος δεν καθορίζει την νέα πραγmicroατικότηταmiddot

αντιθέτως η συνεχής και βαθύνουσα καταστροφή νοήmicroατος

που είναι συmicroφυής microε το πρόταγmicroα της καπιταλιστικής

ορθολογικοποίησης περιλαmicroβάνει τους ανορθολογισmicroούς

microίας διαλυτικής νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας όπως και τις

πραγmicroατικές συνέπειες της laquoαντιδραστικής αντεπίθεσηςraquo[7] Τον

Μάιο του 1989 ο Καστοριάδης δήλωσε ότι laquoη microόνη πραγmicroατικά

παρούσα και δεσπόζουσα σηmicroασία είναι η καπιταλιστική σηmicroασία

η επrsquo αόριστον δηλαδή επέκταση της laquoκυριαρχίαςraquo η οποία εν

τω microεταξύ έχει χάσει ndashκαι αυτό είναι το καίριο σηmicroείοndash όλο το

περιεχόmicroενο που της παρείχε στο παρελθόν η ζωτικότητά της και

το οποίο επέτρεπε στις διαδικασίες ταύτισης να ολοκληρώνεται

κουτσά στραβάraquo[8] Σαν αποτέλεσmicroα laquoτο να κερδίζεις όmicroως

παρά τη νεοφιλελεύθερη ρητορική έχει σήmicroερα χάσει σχεδόν

κάθε επαφή microε οποιαδήποτε κοινωνική λειτουργία ακόmicroα και microε

οποιαδήποτε εσωτερική ως προς το σύστηmicroα νοmicroιmicroοποίησηraquo[9]

Και ακόmicroη παρά τη ρητορική laquoαυτό το microείγmicroα της χρηmicroατικής

νόρmicroας και της γραφειοκρατικής - ιεραρχικής νόρmicroας επαρκεί

για εmicroάς ώστε να συνεχίσουmicroε να χαρακτηρίζουmicroε τις πλούσιες

φιλελεύθερες κοινωνίες σαν κοινωνίες ενός κατακερmicroατισmicroένου

γραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquo[10] αντίθετα από ότι θα

υποστήριζε το ασυνεπές περιεχόmicroενο της νεοφιλελεύθερης

ιδεολογίας

Η laquoφιλελεύθερη αντεπίθεση (microε την καπιταλιστική έννοια του όρου)

αρχικά του ζεύγους Θάτσερ - Ρήγκανraquo πραγmicroατικά laquoεπιβλήθηκε

παντούraquo ndash στους Γάλλους laquoΣοσιαλιστέςraquo στους Σκανδιναβούς

κτλ διαπίστωσε ο Καστοριάδης στην laquoΑποσάθρωση της ∆ύσηςraquo

(1991)[11] ∆ηmicroιουργώντας microια laquoάνετη ή ανεκτή κατάσταση για

το 80 ή 85 του πληθυσmicroού (που έχει παραλύσει επιπλέον από τον

φόβο της ανεργίας) και microεταφέρεται όλη η κόπρος του συστήmicroατος

στο 15 ή 20 των laquoκατώτερων στρωmicroάτωνraquo της κοινωνίας τα

οποία δεν microπορούν να αντιδράσουν ή microπορούν να αντιδράσουν

microόνο microε τη βία την περιθωριοποίηση και την εγκληmicroατικότηταmiddot

άνεργοι και microετανάστες στην Γαλλία και την Αγγλία microαύροι και

ισπανόφωνοι στις Ηνωmicroένες Πολιτείες κλπraquo[12] Αυτό που

laquoαυτή η ρητορική-καmicroουφλάζ επέτρεψε σε κάποιονraquo να κάνει

laquoαθετώντας τους διακηρυγmicroένους σκοπούςraquo ήταν το laquoνα επιτύχει

τους πραγmicroατικούς σκοπούς της νέας πολιτικής πολύ απλά την

αναδιανοmicroή του εθνικού πλούτου προς όφελος των πλουσίων εις

βάρος των φτωχώνraquo[13] Ύστερα από ένα ιντερλούδιο microε την

υπαγορευmicroένη από το Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ εκλογή

του laquoπρώτου Προέδρου microε Μάστερ στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεωνraquo

[στmicro δηλαδή του George W Bush] να οδηγεί στη microεγαλύτερη

οικονοmicroική κατάρρευση microετά τη Μεγάλη Ύφεση δεν προκαλεί

έκπληξη το ότι αυτή η λογική έχει αναπτυχθεί αρκετά ώστε να

καταστήσει στη σκέψη πολλών ανθρώπων το laquo1raquo εύλογο

στόχο για το laquo99raquo

Αυτός ο laquoάmicroετρος θρίαmicroβος του καπιταλιστικού φαντασιακού

υπό τις πλέον χονδροειδείς microορφές τουraquo όπως τον περιέγραψε ο

Καστοριάδης λίγο πριν τον θάνατό του δεν συνέβη εν κενώ θα

έλεγε κανείς ή microάλλον ήταν το πλαίσιο του κενού ndashη άνοδος της

ασηmicroαντότηταςndash που επέτρεψε τον θρίαmicroβο Η laquoαντιδραστική

αντεπίθεσηraquo laquoεκmicroεταλλεύτηκε τη χρεοκοπία των παραδοσιακών

laquoαριστερώνraquo κοmicromicroάτων την τεράστια απώλεια επιρροής των

συνδικάτων την τερατωδία των καθεστώτων του laquoυπαρκτού

σοσιαλισmicroούraquo που είχε γίνει έκδηλη και πριν από την κατάρρευσή

τους την απάθεια και την ιδιώτευση των λαών την αυξανόmicroενη

οργή τους κατά της υπερτροφίας και του παραλογισmicroού των

18 Acirc

κρατικών γραφειοκρατιώνraquo[14]

∆ιατηρώντας το microοτίβο Βαρβαρότητα ή Αυτονοmicroία microέσα στο

σύγχρονο κενό νοήmicroατος ο Καστοριάδης επισηmicroαίνει την

αντίθετη πλευρά του νοmicroίσmicroατος αυτής της laquoεπιστροφής σε

microια τυφλή και βάναυση microορφή φιλελευθερισmicroούraquo δηλαδή τη

συνακόλουθη συνθήκη της ύπαρξής της laquo[εκτός του τελευταίου]

όλοι αυτοί οι παράγοντες εκφράζουν έmicromicroεσα ή άmicroεσα την κρίση

του κοινωνικοϊστορικού προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής

αυτονοmicroίαςraquo[15] Ήδη το 1986 υποστήριξε πως laquoη δύναmicroη αυτού

του ψευδοφιλελευθερισmicroού σε microεγάλο βαθmicroό πηγάζει από αυτό

το ότι η laquoφιλελεύθερηraquo δηmicroαγωγία γνωρίζει πώς να αιχmicroαλωτίσει το

βαθιά αντιγραφειοκρατικό και αντικρατικό κίνηmicroα και αίσθηmicroα που

υπάρχει από τη δεκαετία του rsquo60 (και το οποίο διέφυγε της προσοχής

των laquoσοσιαλιστώνraquo ηγετών)[16] ∆εν είναι ότι ο Καστοριάδης

παρέmicroεινε κολληmicroένος σε microία υποτιθέmicroενα απαρχαιωmicroένη

θεωρία του laquoγραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquomiddot είναι πως αυτό

που αποκαλείται laquoΑριστεράraquo εγκατέλειψε στη laquo∆εξιάraquo το διαρκές

αίσθηmicroα εναντίωσης του λαού προς την γραφειοκρατία και το

Κράτος Στην laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo (1993)[17] παρατήρησε

τη laquoσχεδόν ολοκληρωτική εξάλειψη της σύγκρουσης είτε είναι

κοινωνικοοικονοmicroική πολιτική ή ldquoιδεολογικήrdquoraquo ∆εν το έκανε

για να διασκεδάσει microε την laquoασηmicroαντότηταraquo ή από τυφλότητα

απέναντι στις σύγχρονες δυνατότητες αλλαγής αλλά για να

παραδεχτεί ειλικρινά πως ο laquoθρίαmicroβος του laquoφιλελεύθερουraquo

- καπιταλιστικού φαντασιακού και η σχεδόν εξάλειψη κάθε

άλλης microεγάλης φαντασιακής σηmicroασίας της νεωτερικότητας του

προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής αυτονοmicroίαςraquo είχε

αλλάξει σε microεγάλο βαθmicroό την κατάσταση που είχε περιγράψει

στο laquoΣύγχρονος καπιταλισmicroός και Επανάστασηraquo[18] Αυτή η

νίκη της laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo ndashκαι

σηmicroειώστε τη φράση laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερηςraquondash laquoέχει

επιβάλει πράγmicroατα που προηγουmicroένως έmicroοιαζαν αδιανόητα

άmicroεσες περικοπές στους πραγmicroατικούς microισθούς και microερικές φορές

ακόmicroη και στους ονοmicroαστικούς microισθούς για παράδειγmicroα ή αλλιώς

επίπεδα ανεργίας που εγώ ο ίδιος πίστευα και έγραφα το 1960

ότι είχαν καταστεί αδύνατα διότι θα προκαλούσαν microία κοινωνική

έκρηξη Λοιπόν τίποτε δεν συνέβη Υπάρχουν λόγοι γιrsquo αυτό

κάποιοι σχετικοί microε τον οικονοmicroικό κύκλο ndashη απειλή σε microεγάλο

βαθmicroό microπλόφα της laquoκρίσηςraquo που εξαρτάται από τα laquoαποθέmicroατα

πετρελαίουraquo και ούτω καθεξήςndash και άλλοι πολύ πιο βαθείς Βασικά

παρατηρούmicroε την ολοκληρωτική κυριαρχία του καπιταλιστικού

φαντασιακού την κεντρικότητα του οικονοmicroικού την ατελείωτη

και υποτιθέmicroενα ορθολογική επέκταση της παραγωγής της

κατανάλωσης και του περισσότερο ή λιγότερο σχεδιασmicroένου

και χειραγωγηmicroένου laquoελεύθερου χρόνουraquo Αυτή η εξέλιξη δεν

εκφράζει microόνο τη νίκη των κυρίαρχων στρωmicroάτων που θα ήθελαν

να αυξήσουν την εξουσία τους Σχεδόν το σύνολο του πληθυσmicroού

συmicromicroετέχει σε αυτό Προσεκτικά αποτραβηγmicroένος στην ιδιωτική

του σφαίρα ο πληθυσmicroός αρκείται σε άρτο και θεάmicroατα Τα

θεάmicroατα παρέχονται ιδίως από την τηλεόραση (και τα laquoσπορraquo)

ο άρτος από όλα τα γκάτζετ που είναι διαθέσιmicroα ανάλογα microε τα

διάφορα εισοδηmicroατικά επίπεδα Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο

όλα τα κοινωνικά στρώmicroατα έχουν πρόσβαση σε αυτό το ελάχιστο

επίπεδο άνεσηςmiddot microόνο οι microειονότητες που δεν έχουν [πολιτική]

βαρύτητα αποκλείονται από αυτό Η microεγάλη πλειοψηφία του

πληθυσmicroού microοιάζει να αρκείται στον ελεύθερο χρόνο και τα

γκάτζετ microε κάποιες περιστασιακές συντεχνιακές αντιδράσεις που

δεν έχουν πιθανότητα να έχουν συνέπειες Αυτή η πλειοψηφία δεν

φέρει κάποια συλλογική επιθυmicroία κανένα πρόταγmicroα εκτός από

τη διαφύλαξη της κατάστασης πραγmicroάτωνraquo[19]

Και για να microην θεωρήσει κανείς ότι αυτή η laquoαποκαλούmicroενη

Νεοφιλελεύθερηraquo νίκη θα σήmicroαινε microία επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ο Καστοριάδης

προσ θέτει αmicroέσως laquoΣε αυτή την ατmicroόσφαιρα οι παραδοσιακές ασφαλιστικές δικλείδες της καπιταλιστικής ldquoδηmicroοκρατίαςrdquo καταρρέουν η microία microετά την άλληraquo και συνεχίζει

απαριθmicroώντας τους τρόπους microε τους οποίους αυτή η νίκη

είναι πράγmicroατι microία πύρρειος νίκη για τον καπιταλισmicroό επειδή

καθώς η laquoανθρωπότητα πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεταιraquo

οικολογικά υπάρχει ακόmicroη και εν τη απουσία κάποιας άmicroεσης

αντιπαράθεσης microία συνεχιζόmicroενη καταστροφή των καίριων

σηmicroασιών που επέτρεψαν στον καπιταλισmicroό να ευηmicroερήσει

και να ανθίσει

Αυτή η laquoνίκη της αποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo

που αποδίδει laquoκεντρικότητα στο οικονοmicroικόraquo έχει οδηγήσει

πολλούς από εmicromicroονικούς microε την εξουσία Φουκωικούς microέχρι

νοσταλγικούς φονταmicroενταλιστές Μαρξιστές να πιστέψουν ότι

microας έχει καθrsquo ολοκληρίαν επιβληθεί ένα εντελώς καινούργιο

καθεστώς που προσδιορίζεται από τη νεοφιλελεύθερη

καπιταλιστική ιδεολογία ή ότι microπορούmicroε να επιστρέψουmicroε

στους καθησυχαστικούς laquoνόmicroουςraquo της καπιταλιστικής

συσσώρευσης πιθανώς καταφέρνοντας να βρούmicroε επιτέλους

την ορθή ερmicroηνεία του laquoφετιχισmicroού του εmicroπορεύmicroατοςraquo στο

πρώτο κεφάλαιο του Κεφαλαίου

Αυτό που δείχνει η κατανόηση του καπιταλισmicroού σαν microία

φαντασιακή θέσmicroιση της κοινωνίας ndashόταν κανείς συmicroπεριλάβει

τη διττή θέσmicroιση της νεωτερικότητας και την υπερτροφική

καταστρεπτική laquoκρίση των κοινωνικών φαντασιακών σηmicroασιώνraquo

που διέρχεταιndash είναι ότι δεν υπάρχει επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ούτε είναι (ακόmicroη)

εύλογο να πιστέψουmicroε ότι ζούmicroε τώρα σε microια πλήρως

οικονοmicroική κοινωνία αδιαπέραστη από κάθε αντιπαράθεση

και λειτουργώντας αποκλειστικά microε τη δική της laquoλογικήraquo

Ο κίνδυνος του να εκλάβουmicroε τον Νεοφιλελευθερισmicroό

κυριολεκτικά είναι πως αν δεχτούmicroε αφελώς τις προκείmicroενές του

microπορεί να laquoαφοmicroοιωθούmicroεraquo από αυτές και έτσι να αγνοήσουmicroε

τόσο την ασυνέπειά του όσο και τις αυτοκαταστροφικές του

τάσεις (τις οποίες microπορούmicroε να εκmicroεταλλευτούmicroε για τον

19Acirc

κοινωνικό microετασχηmicroατισmicroό όmicroως microόνο microέσα από microία ανανέωση

του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας) όσο και τους πιο τετριmicromicroένους

laquoπραγmicroατικούς σκοπούςraquo του (microια ριζική αναδιανοmicroή του πλούτου

microέσω της επιβολής της χρηmicroατικής νόρmicroας που ωστόσο είναι

αυτο-υπονοmicroευτική)

Μπαίνουmicroε στον πειρασmicroό να πούmicroε ότι υπάρχει κάποια

αντικειmicroενική σύmicroπτωση ανάmicroεσα σε εξίσου δογmicroατικές και

εξεζητηmicroένες και υπέργηρες ιδεολογίες τους laquoφονταmicroενταλιστές

των αγορώνraquo του Νεοφιλελευθερισmicroού που microε θράσος microας λένε

ότι laquoδεν υπάρχει εναλλακτικήraquo και συmicroπίπτουν microε microία κατrsquo ελπίδα

laquoεπιστροφή στον Μαρξraquo που θέλει να διαγράψει ότι συνέβη

microετά το 1848 ή το 1867 και να microας παραδώσει ένα αυτοmicroάτως

εγγυηmicroένο microέλλον

________________________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 ldquoWhen East Tips Westrdquo (συνέντευξη δηmicroοσιευmicroένη την 1η

Νοέmicroβρη 1989 στο περιοδικό Construire όργανο της ελβετικής

κοπερατίβας Migros)

2 ldquoDone and ToBe Donerdquo (1989) Ο Καστοριάδης προσθέτει laquoΗ

ασυνέπεια ndashή microάλλον η ξεδιάντροπη κοροϊδίαndash του σύγχρονου

laquoΦιλελευθερισmicroούraquo αψηφεί τη φαντασίαraquo

3 When East Tips Westrdquo οπ Προσθέτει laquoΗ λογική της αγοράς

θα προϋπέθετε για παράδειγmicroα ότι κάποιος θα έπρεπε καλύτερα

να είναι ικανός να ανακαλύψει microία ορθολογική βάση για την τιmicroή

του κεφαλαίου ή την πραγmicroατική του αξία Τώρα αυτό είναι

αδύνατονmiddot δεν υπάρχει laquoαντικειmicroενική αξίαraquo του κεφαλαίουraquo Επτά

microήνες αργότερα στο πρώτο συνέδριο για τον Καστοριάδη στο

Cerisy είπε laquoΣυνοδεύοντας την επίθεση των Ρήγκαν - Θάτσερ

αυτή η οπισθοδρόmicroηση επέτρεψε στα αρπαχτικά του Σικάγο να

ξεθάψουν κάποιες παλιές ιδέες που είχαν διαψευστεί από καιρό

(στην πραγmicroατικότητα την ποσοτική θεωρία του χρήmicroατος) στους

laquoειδικούςraquo του ∆ΝΤ να σφυρηλατήσουν microερικά ακόmicroη καρφιά στο

φέρετρο των φτωχών χωρών και στον κύριο Guy Sorman στη Γαλλία

να γίνει ο απόστολος του οικονοmicroικού ∆ιαφωτισmicroούraquo

4 Παρόmicroοιες κριτικές ξεχνούν να αναφέρουν τις αναλύσεις του

για τις microεταβολές στον σύγχρονο καπιταλισmicroό

5 Στην συνέντευξή του για την εκποmicroπή laquoΠαρασκήνιοraquo της ΕΡΤ

το 1984 ∆ιαθέσιmicroη στους παρακάτω συνδέσmicroους httpvimeo

com85082034 και httpwwwyoutubecomwatchv=hs9ZsKj-

o1k ∆ιευκρινίζει ακόmicroη περισσότερα λέγοντας laquo∆εν είναι το

πρόβληmicroα της απαθλίωσης του προλεταριάτου είτε σχετικής είτε

απόλυτης αλλά το πρόβληmicroα είναι αλλού Το πρόβληmicroα είναι η

ελευθερία των ανθρώπων microέσα στην παραγωγή το πρόβληmicroα είναι

στην καθηmicroερινή τους ζωή το πρόβληmicroα είναι στην οικογένεια

το πρόβληmicroα είναι στην εκπαίδευση κτλ κτλ Από αυτή την άποψη

προσφέραmicroε microια βασική αναθεώρηση σχετικά microε τους σκοπούς

microιας δράσης η οποία θέλει microία πραγmicroατική κοινωνική αλλαγήraquo

(001410 - 001450)

6 Μία διαύγαση microε περισσότερες αποχρώσεις βρίσκεται στο

ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

laquoΑυτή η επίθεση συνοδεύτηκε από ndashκαθορίστηκε αλλά επίσης

καθόρισεndash microια ιδεολογική υποχώρηση πρωτοφανούς εmicroβέλειας

Οι ιδεολογίες της laquoΑριστεράςraquo εισήλθαν σε microία νέα φάση έντονης

αποσύνθεσης ενώ τα laquoδεξιάraquo ρεύmicroατα microε ευτυχία νεκρανάστησαν

θεmicroελιώδη λάθη που είχαν αναιρεθεί πριν τρία τέταρτα του αιώνα

(όπως ο microονεταρισmicroός ndash microία απλή επανέκδοση microε οικονοmicroετρικό

εξώφυλλο της παλιάς ποσοτικής θεωρίας του χρήmicroατος ή της

οικονοmicroίας της παράπλευρης προσφοράς που έχει χαρακτηριστεί

από τον ίδιο τον [πρώην Πρόεδρο] George Herbert Walker Bush

ως laquoοικονοmicroία-βουντούraquo Επιπροσθέτως αυτές οι κυβερνητικές

διακηρύξεις ήταν σκανδαλώδεις παραβιάσεις της ίδιας τους

της πρακτικής ndash ένα φαινόmicroενο που αξίζει να σηmicroειώσουmicroε όχι

επειδή θα ήταν εντελώς καινούργιο αλλά επειδή είναι πρακτικά

ανήκουστο στο οικονοmicroικό πεδίο Η Θάτσερ και ο Ρήγκαν εκλέχθηκαν

microε την υπόσχεση να απαλλάξουν την κοινωνία από τη laquoΜεγάλη

Κυβέρνησηraquomiddot στο τέλος των αντίστοιχων θητειών τους το ποσοστό

του ΑΕΠ που πήγαινε σε κυβερνητικές δαπάνες παρέmicroεινες πρακτικά

απαράλλακτο Είχαν αποκηρύξει τον Κεϋνσιανισmicroό microε απέχθεια

ndash αλλά κάθε Κεϋνσιανός θα είχε καταδικάσει σαν υπερβολικά σε

σηmicroείο γελοιότητας τα ελλείmicromicroατα της κυβέρνησης Ρήγκανraquo

Όπως έχω σηmicroειώσει laquoΟ πολεmicroικός Κεϋνσιανισmicroός ήταν microία επιλογή

που ο Καστοριάδης είπε ότι ο Ρήγκαν microεταχειρίστηκε τη δεκαετία

του 1980 και ο υιός Μπους χρησιmicroοποίησε microε καταστρεπτικά

αποτελέσmicroατα τη δεκαετία του 2000raquo (ASA p xxxi)

7 Βλ laquoΗ ορθολογικότητα του καπιταλισmicroούraquo εκδ Υψιλον 1996

8 Βλ laquoΗ κρίση της διαδικασίας ταύτισηςraquo στον τόmicroο laquoΗ άνοδος

της ασηmicroαντότηταςraquo σελ 177 εκδ Υψιλον 2000

9 Οπ σελ 178

10 Στον διάλογο ldquoWhat Democracyrdquo

11 Στον τόmicroο Η άνοδος της ασηmicroαντότητας σελ 77 κε

12 Οπ σελ 94

13 ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

14 Η laquoορθολογικότηταraquo του καπιταλισmicroού σελ 62-63

15 Οπ σελ 63

16 ldquoWe Are Going Through a Low Periodrdquo (1986)

17 Στην Ελλάδα δηmicroοσιευmicroένη από τις Εκδόσεις Ευρασία

Αθήνα 2011

18 Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ύψιλον Αθήνα 1987

19 Βλ laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo οπ

20 Acirc

Στον διάλογο[2] microεταξύ Simon Springer και David Har-vey πάνω στο ποιο ιδεολογικό πλαίσιο θα έπρεπε να υιοθετήσει η ριζοσπαστική γεωγραφία η πρόταση

του Harvey του να αφήσουmicroε τη ριζοσπαστική γεωγραφία ελεύθερη από οποιονδήποτε laquo-ισmicroόraquo φαίνεται πολύ εύλογη Και παρότι η πολεmicroική των κειmicroένων τους φαίνεται αρχικά να εξετάζει το ζήτηmicroα της ριζοσπαστικής γεωγραφίας έχει κατά τη γνώmicroη microου microία ευρύτερη σηmicroασία αναφορικά microε τον ρόλο της ιδεολογίας στον δρόmicroο για την κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση Με microικρές εξαιρέσεις η πρόταση του να ελευθερώσουmicroε τους εαυτούς microας απrsquo την ιδεολογία φαίνεται εξαιρετικά παραmicroεληmicroένη από τα χειραφετικά κινήmicroατα κάτι το οποίο θεωρώ λάθος αν θέλουmicroε να εmicroπλέξουmicroε κόσmicroο σε αυτά και να δράσουmicroε εποικοδοmicroητικά

Βλέπουmicroε ακτιβιστές και θεωρητικούς απασχοληmicroένους microε το να κρατήσουν την ιδεολογικήταυτοτική τους laquoκαθαρότηταraquo να συmicromicroετέχουν συχνά σε ατέρmicroονες συζητήσεις για το τι είναι laquoαναρχικόraquo laquomicroαρξιστικόraquo κτλ Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν εννοώ να εγκαταλείψουmicroε τη θεωρία για χάριν της άmicroεσης δράσης Αντιθέτως η θεωρητική έρευνα και η κριτική σκέψη είναι απαραίτητες για microία αποτελεσmicroατική δράση Αλλά η Ιδεολογία δεν πρέπει να συγχέεται microε τη θεωρία

Ιδεολογία και microη-σηmicroασιακό πλαίσιο

Η Καταστασιακή ∆ιεθνής ορίζει την Ιδεολογία ως ένα δόγmicroα ερmicroηνείας της υφιστάmicroενης πραγmicroατικότητας[3] το οποίο microπορεί να γίνει κατανοητό ως microία σκέψη που δεν λαmicroβάνει υπόψη το εκάστοτε σηmicroασιακό πλαίσιο Αυτό σηmicroαίνει πως ο ideacuteologue δηmicroιουργεί έναν συγκεκριmicroένο τύπο ανάλυσης επηρεασmicroένο απrsquo το δικό του τοπικό περιβάλλον (κοινωνικό πλαίσιο οικονοmicroική ανάπτυξη κουλτούρα κτλ) και προσπαθεί συνεχώς να ταιριάξει microέσα σε αυτό πραγmicroατικότητες που

γεννιούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα κάτι που συχνά οδηγεί σε παρανοήσεις Βλέπουmicroε καθαρά κάτι τέτοιο για παράδειγmicroα στις αντιδράσεις ορισmicroένων αναρχικών και microαρξιστών (που έχουν laquoκαθαρήraquo ταξική ανάλυση βασισmicroένη αποκλειστικά στις πραγmicroατικότητες της βιοmicroηχανικής Ευρώπης του 19ου αιώνα) οι οποίοι κρίνουν τα γεγονότα στη Ροζάβα ψάχνοντας εκεί για ένα laquoπρολεταριάτοraquo που δεν υφίσταται microε την κλασική ∆υτική έννοια[4]

Με αυτή την έννοια η Ιδεολογία laquoευνουχίζειraquo τις ιδέες κάποιου microετατρέποντάς τες σε αποστειρωmicroέναταριχευmicroένα δόγmicroατα τα οποία δεν microπορούν να υπάρξουν πέρα απrsquo την αρχική τους φόρmicroα Οι laquoιδεολογικοποιηmicroένεςraquo ιδέες γίνονται ασύmicroβατες microε πραγmicroατικότητεςπεριβάλλοντα που διαφέρουν απrsquo αυτά που τις γέννησαν και έτσι αχρηστεύονται Η Ιδεολογία εmicroποδίζει τόσο τη θεωρητική έρευνα όσο και τη microετέπειτα από αυτήν δραστηριότητα ∆ηmicroιουργεί microία δογmicroατική αντίληψη της ουτοπίας και αποκλείει οτιδήποτε laquoπαρεκκλίνειraquo ακόmicroα και όταν υπάρχουν κάποιες κοινές αρχές (όπως είδαmicroε παραπάνω στην περίπτωση της Ροζάβα) φτιάχνοντας ένα είδος αυτο-αποξενωτικής ελιτίστικης υποκουλτούρας

Εποmicroένως η Ιδεολογία γίνεται πιο πολύ αυτο-εκφραστική παρά εργαλειακή Μεταmicroορφώνεται σε συγκεκριmicroένη ταυτότητα που συχνά χρησιmicroεύει ως δικαιολογία για παραίτηση από τις ευρείες κοινωνικές υποθέσεις ∆ηmicroιουργεί έναν δικό της κύκλο ιδιοτέλειας ανοιχτό κυρίως σε οmicroοϊδεάτες (που microοιράζονται την ίδια ιδεολογία) οι οποίοι αποmicroακρύνουν εκουσίως τον εαυτό τους από θεσmicroίσεις και κοινωνικά δίκτυα που θα microπορούσαν ενδεχοmicroένως να επηρεάσουν[5] Όπως υπογραmicromicroίζει ο Jona-than Matthew Smucker[] όταν δεν αmicroφισβητούmicroε τις κουλτούρες τα πιστεύω τα σύmicroβολα τις αφηγήσεις κτλ των υφιστάmicroενων θεσmicroίσεων και κοινωνικών δικτύων στα οποία ανήκουmicroε αποmicroακρυνόmicroαστε από

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Επανεξετάζοντας το σημασιακό

πλαίσιοYavor Tarinski

Μετάφραση Ιωάννα Μαραβελίδη

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Πράγmicroατι εξαρτόmicroαστε απrsquo τα περιβάλλοντα microέσα στα οποία ζούmicroε όmicroως είmicroαστε και οι δηmicroιουργοί των πολιτικών και κοινωνικών microας κατασκευών

και άρα microπορούmicroε να τα αλλάξουmicroε αν είmicroαστε τόσο αποφασισmicroένοι

Mary Dietz[1]

21Acirc

την πηγή και τη δύναmicroη που ενυπάρχει σε αυτά Για χάρη ενός άθλιου microικρού κλαmicroπ ακτιβιστών χαρίζουmicroε ολόκληρο χωράφι Αφήνουmicroε στους αντιπάλους microας τα πάντα

Εξαιτίας του microη-σηmicroασιακού πλαισίου η Ιδεολογία microπορεί να ιδωθεί ως κοmicromicroάτι του σηmicroερινού κυρίαρχου φαντασιακού που βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και έχει ανάγκη να χωρίζει τα πάντα σε laquoβολικάraquo και τακτοποιηmicroένα κουτάκια δηλαδή σε αυστηρούς κοινωνικούς και πολιτικούς ρόλους δηmicroιουργώντας και ενδυναmicroώνοντας έτσι τις ταυτότητες παρά τις ιδέες Στο βιβλίο της laquoΗ ανάδυση του κοινωνικού χώρουraquo η Kristin Ross περιγράφει πώς κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κοmicromicroούνας ο Catulle Mendegraves (αντιπροσωπεύοντας την προ-κοmicromicroούνας εποχή) δεν λυπάται πραγmicroατικά για την πτώση της παραγωγής αλλά αντίθετα το άγχος του πηγάζει απrsquo την επίθεση στην ταυτότητα αφού οι υποδηmicroατοποιοί άρχισαν να φτιάχνουν αντί για παπούτσια οδοφράγmicroατα[6] Εντοπίζει αυτή τη γραφειοκρατική λογική της στενής ταυτότητας πίσω στον Πλάτωνα σύmicroφωνα microε τον οποίο σε ένα καλά συγκροτηmicroένο κράτος microία συγκεκριmicroένη δουλειά αποδίδεται σε κάθε άτοmicroο ο υποδηmicroατοποιός είναι πάνω απrsquo όλα κάποιος που δεν microπορεί να είναι και πολεmicroιστής[7]

Ένα χαρακτηριστικό της γραφειοκρατικής λογικής είναι η εγγενής προδιάθεση προς την ιεραρχία αφού κάποιες δουλειές και ρόλοι είναι πιο σηmicroαντικοί από άλλους Ο David

Graeber σε συνέντευξή του για το Περιοδικό laquoΒαβυλωνίαraquo ορίζει την Ιδεολογία ως την ιδέα για την οποία κάποιος πρέπει να δηmicroιουργήσει microία παγκόσmicroια ανάλυση πριν να αναλάβει δράση κάτι που προϋποθέτει ότι η σηmicroασία της πνευmicroατικής πρωτοπορίας (των στενών ideologues-ειδικών) θα πρέπει να διαδραmicroατίζει ηγετικό ρόλο σε κάθε κοινωνικό-πολιτικό κίνηmicroα[8]

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Το σηmicroασιακό πλαίσιο είναι το παν

Προκειmicroένου τα σύγχρονα κοινωνικά κινήmicroατα να καταφέρουν να αmicroφισβητήσουν το υπάρχον σύστηmicroα θα πρέπει να ξεπεράσουν τα όρια του σηmicroερινού φαντασιακού το οποίο βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και τους ξεχωριστούς πολιτικούς ρόλους Στην πράξη αυτό σηmicroαίνει να προχωρήσουν πέρα απrsquo την Ιδεολογία εντοπίζοντας δηλαδή τις επιθυmicroητές αρχές και τα αποτελέσmicroατα και καταβάλλοντας ταυτόχρονα προσπάθειες για την προσαρmicroογή τους στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες Αυτό δεν σηmicroαίνει να αφήσουmicroε κατά microέρος τα ιδανικά microας και να laquoπάmicroε microε το ρεύmicroαraquo αλλά αντιθέτως να προσπαθήσουmicroε να τα microοιραστούmicroε microε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσmicroο που πιθανότατα δεν microοιράζεται την ίδια (ή και καmicroία) Ιδεολογίαδόγmicroαπολιτικό lifestyle Κάνοντας αυτό ερωτήσεις όπως laquoΕίναι ο EZLN αναρχική οργάνωση ή όχιraquo[9] γίνονται παρωχηmicroένες και αντικαθιστούνται από άλλες

22 Acirc

όπως laquoΤι προτείνουν πάνω σε ποια βάση και ποιες αρχές συmicroφωνούmicroε και πώς microε ότι κάνουνraquo κα

Τέλος εξαρτάται απrsquo τους στόχους που θέτουmicroε microε τους αγώνες microας Αν αγωνιζόmicroαστε για κοινωνική απελευθέρωση και αmicroεσοδηmicroοκρατική συmicromicroετοχή δεν microπορούmicroε παρά να προσπαθήσουmicroε να συνδέουmicroε διάφορους αγώνες κινήmicroατα και όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να είmicroαστε ευέλικτοι στον τρόπο που εκφράζουmicroε τις ιδέες microας ανάλογα microε το συνοmicroιλητή που έχουmicroε microπροστά microας Όπως προτείνει ο Aki Orr Μία κοινωνία microπορεί να λειτουργήσει microε Άmicroεση ∆ηmicroοκρατία microόνο αν οι περισσότεροι απrsquo τους πολίτες της θέλουν να αποφασίζουν οι ίδιοι για την πολιτική αφού καmicroία microειοψηφία όσο θετικές και να είναι οι προθέσεις της δεν microπορεί να την επιβάλλει στην κοινωνία[10]

Βήmicroατα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν απrsquo τον Larry Gid-dings ο οποίος αντικατέστησε τον ιδεολογικό όρο laquoαναρχικόraquo microε τον ευρύτερο laquoαντιεξουσιαστικόraquo[11] Έπραξε έτσι αφού συνειδητοποίησε πως είτε αναγνωρίζει τους microη-αναρχικούς αγώνες είτε όχι αυτοί εξακολουθούν να υπάρχουν και αδιαφορώντας για αυτούς επειδή δεν αντικατοπτρίζουν τη δική του θεωρία για ένα laquoχωρίς έθνη-κράτη microέλλονraquo αδιαφορεί επί της ουσίας για την ίδια του την επιθυmicroία για ένα τέτοιο microέλλον Κατέληξε στο συmicroπέρασmicroα πως τα αποκεντρωmicroένα κοινωνικά και οικονοmicroικά συστήmicroατα οργανωmicroένα microε δηmicroοκρατικό microη-κρατικό τρόπο θα έρθουν microόνο microέσα από κοινούς αγώνες διαφόρων κινηmicroάτων και ευρείας κοινωνικής συmicromicroετοχής

Εποmicroένως αντί microιας συνεχούς προσπάθειας ορισmicroού του τι είναι laquoπραγmicroατικόςraquo αναρχισmicroός αποφάσισε να δοκιmicroάσει microια άλλη προσέγγιση να εντοπίσει τα αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά των ήδη υπαρκτών και ποικίλων κοινωνικών κινηmicroάτων και να προσδιορίσει τους κοινούς τους εχθρούς (καταπιεστές) και έτσι να τα ενώσει Για να επιτύχει microια τέτοια σύνδεση οι στενά ιδεολογικές αφηγήσεις έπρεπε να εγκαταλειφθούν και να αντικατασταθούν από microία γενικότερη αντιεξουσιαστική κουλτούρα η οποία microπορεί ταυτόχρονα να καθορίζεται και να καθορίζει το περιβάλλον στο οποίο δηmicroιουργήθηκε

Συmicroπερασmicroατικά

Προχωρώντας πέρα απrsquo την Ιδεολογία δεν σηmicroαίνει παραίτηση απrsquo τις ιδέες και τις αρχές microας αλλά συνεχής επανεκτίmicroηση και εξέλιξή τους Στον φόβο του ότι χωρίς ιδεολογικές ταυτότητες θα απορροφηθούmicroε απrsquo την κυρίαρχη κουλτούρα της πολιτικής απάθειας και του αλόγιστου καταναλωτισmicroού microπορούmicroε να απαντήσουmicroε microε τη δηmicroιουργία microιας ευρείας πολιτικής κουλτούρας αυτεξούσιων ατόmicroων που είναι πρώτα απrsquo όλα λέκτορες των λέξεων και πράττοντες των πράξεων[12] Ένα τέτοιο ευρύ σχέδιο βασισmicroένο όπως προτείνεται απrsquo την Mary Dietz στην αξία του αλληλοσεβασmicroού και της laquoθετικής ελευθερίαςraquo της αυτοκυβέρνησης (και όχι απλώς την laquoαρνητική ελευθερίαraquo της microη-παρέmicroβασης) διατηρεί το αντιεξουσιαστικό πνεύmicroα ενώ επιτρέπει ταυτόχρονα την αλληλεπίδραση microε

microεγάλα κοmicromicroάτια της κοινωνίας και την εφαρmicroογή στην πράξη των ιδεών microας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και σηmicroασιακά πλαίσια Μόνο microια τέτοια προσέγγιση θα microας βοηθήσει να ξεφύγουmicroε απrsquo τον laquoσεκταρισmicroόraquo (microε όλον τον σεπαρατισmicroό και το lifestyle που απορρέει από αυτόν) των πολιτικών κινηmicroάτων που τα στοιχειώνει απrsquo τις αρχές του 20ου αιώνα microέχρι τις microέρες microας

Μετάφραση απrsquo το αρχικό αγγλικό κείmicroενο που βρίσκεται εδώ httpwwwbabyloniagr20150801beyond-ideol-ogy-rethinking-contextuality

_____________________________

Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe1992 Verso Books p792 ldquoListen Anarchistrdquo by David Harvey httpdavidhar-veyorg201506listen-anarchist-by-david-harvey3 ldquoThere is no such thing as situationism which would mean a doctrine of interpretation of existing factsrdquo (Situationist International) from Internationale Situ-ationniste 1 Knabb p454 Mr Anarchist we need to have a chat about colo-nialism httpsroarmagorgessayszapatistas-rojava-anarchist-revolution5 Why We Canrsquot Depend On Activists To Create Change httpwwwalternetorgvisionswhy-we-cant-depend-activists-create-change6 Ross Kristin The Emergence of social space Verso 2008 p147 Ibid p138 Against Ideology httpwwwcrimethinccomtextsrecentfeaturesideologyphp9 Πίσω στο 2002 το αmicroερικάνικο περιοδικό Green An-archy δηmicroοσίευσε ένα επικριτικό άρθρο για το κίνηmicroα των Ζαπατίστας microε τίτλο laquoΟι EZLN δεν είναι αναρχικοίraquo httptheanarchistlibraryorglibraryvarious-authors-willful-disobedience-volume-2-number-710 ldquoAbolish Power Politics Without Politiciansrdquo httpwwwabolish-powerorg11 ldquoWhy Anti-Authoritarianrdquo an essay by Larry Gid-dings httpwwwspunkorgtextsmiscsp000124txt12 Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe Verso Books 1992 p75

23Acirc

Μετά τις microεγάλες διαδηλώσεις της 31ης Μαρτίου στη Γαλλία ενάντια στον νέο ασφαλιστικό νόmicroο του Ολάντ και την επακόλουθη εργασιακή

αποδιάρθρωση ξέσπασε το κίνηmicroα Nuit Debout[1] που κατέκλυσε τις πλατείες της Γαλλίας και διαχύθηκε και σε άλλες πόλεις της ∆υτικής Ευρώπης Από τις πολύmicroορφες εκδηλώσεις αυτού του κινήmicroατος που αυτή τη στιγmicroή βρίσκεται εν εξελίξει και συγκρούεται microε τις κατασταλτικές δυνάmicroεις του γαλλικού κράτους ας δούmicroε microία συmicroβολική πράξη που κάποιοι θα χαρακτήριζαν λεπτοmicroέρεια αλλά φέρει πολιτικές συνδηλώσεις Οι άνθρωποι που συmicromicroετέχουν στο κίνηmicroα αρνήθηκαν από την πρώτη microέρα το επίσηmicroο ηmicroερολόγιο και σε πείσmicroα της κανονικότητας συνεχίζουν να microετράνε ηmicroέρες του Μαρτίου ονοmicroάζοντας την 1η Απρίλη 32α Μάρτη την 2η 33η κοκ Αυτό το νέο laquoΜαρτιανόraquo επαναστατικό ηmicroερολόγιο απηχεί την ανακήρυξη του Έτους 1 και την αντικατάσταση του επίσηmicroου ηmicroερολογίου από τους επαναστάτες του 1789 Είναι microία γαλλική επαναστατική παράδοση η χειρονοmicroία δηmicroόσιας αποκήρυξης του επίσηmicroου ηmicroερολογιακού χρόνου που όσο θεατρική και αν δείχνει φέρνει στο φως τη βαθιά εξάρτηση των κατεστηmicroένων δοmicroών εξουσίας από την επίσηmicroη κοινωνική χρονικότητα τόσο στην ηmicroερολογιακή[2] όσο και στην ιστοριογραφική της διάσταση[3]

Το κίνηmicroα απορρυθmicroίζοντας συmicroβολικά την επίσηmicroη ηmicroερολογιακή χρονικότητα θεσπίζοντας το δικό του ηmicroερολόγιο αυτοκαθορίζεται ως ιστορικό γεγονός και πλατύνει τον χρονικό του ορίζοντα στο απροσδιόριστο Αν η άρνηση του Απρίλη είναι η αρνητική πλευρά της ηmicroερολογιακής επανίδρυσης η αντίσταση στη χρονική κανονικότητα η συνέχιση του Μάρτη είναι η θετική πλευρά αυτής της συmicroβολικής χειρονοmicroίας η αξίωση θέσmicroισης microίας διαφορετικής κοινωνικής χρονικότητας Είναι microια συmicroβολική έκφραση των πραγmicroατικών δηmicroοκρατικών λειτουργιών που γεmicroίζουν τον απελευθερωmicroένο δηmicroόσιο χώρο της πλατείας και συνθέτουν τον κοινό δηmicroόσιο χρόνο Έχουmicroε να κάνουmicroε microε microία αναδηmicroιουργία του δηmicroόσιου ως κοινωνικού και αντικρατικού Φυσικά αυτό δεν αρκεί για να λυγίσει η αντίδραση της κυριαρχίας ή για να εκτροχιαστούν ριζικά οι δυναmicroικές της κανονικότητας όmicroως φανερώνει την αυτοσυνειδησία του κινήmicroατος σαν εξ αρχής δηmicroιουργό του

δικού του ελεύθερου δηmicroόσιου χρόνου

Αν κοιτάξουmicroε στο παρελθόν microπορούmicroε να βρούmicroε πολλά παραδείγmicroατα που υπογραmicromicroίζουν τη στενή εξάρτηση του πολιτικού χρόνου από τον δηmicroόσιο χώρο Κάθε κοινωνία διαρθρώνεται σχηmicroατικά σε τρεις σφαίρες την ιδιωτική σφαίρα την ιδιωτικήδηmicroόσια τη σφαίρα της επικοινωνίας και του πολιτισmicroού και την καθαρά δηmicroόσια σφαίρα τον χώρο της πολιτικής λήψης αποφάσεων Στις κοινωνίες όπου η πολιτική εξουσία ταυτίζεται microε την κρατική ιεραρχία οι δηmicroόσιες λειτουργίες τόσο του πολιτισmicroού όσο και της πολιτικής καθυποτάσσονται στην κρατική εξουσία ενώ ο ιδιωτικός χώρος και χρόνος είτε συστέλλεται και αποmicroονώνεται είτε απορροφάται Το κράτος η διαχωρισmicroένη εξουσία καταχράται το δηmicroόσιο ως κρατικό

Στην παραδοσιακή Κίνα ο αυτοκράτορας ήταν ωροκράτορας και κάθε καινούργιος αυτοκράτορας εγκαινίαζε την αρχή του microε την ανακήρυξη του δικού του ιδιαίτερου ηmicroερολογίου που σηmicroατοδοτούσε τη βασιλεία του Ο χρόνος της Κίνας ήταν ο χρόνος του αυτοκράτορα microέχρι την ήττα της Κίνας στον πόλεmicroο του Οπίου (1842) και το βίαιο άνοιγmicroά της στη δυτική επικυριαρχία και τη δυτική χρονοmicroετρία

Ο Lewis Mumford (Technics and Civilisation) γράφει laquoΤο ρολόι είναι ένα microέσο που microας επιτρέπει όχι microόνο να ξέρουmicroε την ώρα αλλά να συγχρονίζουmicroε τις ανθρώπινες δραστηριότητες Το ρολόι και όχι η ατmicroοmicroηχανή είναι η κοmicroβική microηχανή της σύγχρονης βιοmicroηχανικής εποχήςraquo Αν το microηχανικό ρολόι που microετράει τον χρόνο microέσω της παλινδροmicroικής ταλάντωσης εξυπηρετεί τη βιοmicroηχανική κατάτmicroηση του κοινωνικού χρόνου σε ισοmicroερή διαστήmicroατα microέτρησης τόσο της παραγωγικότητας όσο και της αξίας το σπέρmicroα της επινόησής του βρίσκεται σε microία προβιοmicroηχανική χρονική πειθαρχία

Η καταρχήν κατάτmicroηση της ηmicroέρας σε ισόποσες ώρες ήταν επίτευγmicroα του microοναστικού κινήmicroατος και της οργάνωσης των microοναστηριακών κοινοβίων Η ρύθmicroιση των ωρών βάσει του λειτουργικού της προσευχής (κατάτmicroηση του 24ώρου σε τρίωρα) υπήρξε η πρώτη πειθαρχική κανονιστικότητα που επιβλήθηκε στον κοινωνικό χρόνο και η πρώτη απόπειρα microέτρησης του χρόνου ανεξάρτητα από τις κοινωνικές

Πολιτικός Χρόνος και ∆ημόσιος ΧώροςΟ ρόλος της σύγχρονης

αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας

Αλέξανδρος Σχισmicroένος

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

24 Acirc

δραστηριότητες της αγροτικής ζωής Το ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εξέφρασε την πολιτική ανεξαρτησία και αργότερα ηγεmicroονία των microοναστηριών επί των αγροτικών κοινοτήτων του Μεσαίωνα Το καmicroπαναριό έγινε ο ρυθmicroιστής του δηmicroόσιου χρόνου ενώ ο δηmicroόσιος χώρος είχε περιοριστεί στις εκκλησιαστικές αυλές

Όταν η πολιτική εξουσία microεταφέρθηκε στις πόλεις στον ύστερο Μεσαίωνα κατά την περίοδο της επινόησης του microηχανικού ρολογιού (γύρω στον 13ο αιώνα) το νέο σύmicroβολο του δηmicroόσιου χρόνου εmicroφανίστηκε πρώτα σε καmicroπαναριά και έπειτα στους πύργους των αρχόντων καθώς η εξουσία έγειρε προς το κοσmicroικό Το microηχανικό ρολόι στέκεται ανάmicroεσα στον φεουδαρχικό και τον πρωτοκαπιταλιστικό κόσmicroο σαν γέφυρα και πραγmicroάτωση των νέων σηmicroασιών Στη βιοmicroηχανική νεωτερικότητα η microέτρηση του χρόνου έγινε πιο ακριβής και η κατάτmicroηση πολλαπλασιάστηκε microέχρι να φτάσουmicroε στα πικοδευτερόλεπτα (10-46 δευτερόλεπτα) Η αυτονόmicroηση και κυριαρχία των οικονοmicroικών δραστηριοτήτων επί των υπολοίπων κοινωνικών λειτουργιών η επικράτηση του καπιταλιστικού φαντασιακού και η πρωτοκαθεδρία της παραγωγής microετασχηmicroάτισε την κοινωνική οργάνωση microε όρους χρονικής microετρησιmicroότητας Όmicroως οι microάχες ενάντια στην καπιταλιστική πειθαρχία απελευθέρωσαν κατά περιόδους τον δηmicroόσιο χώρο αναδεικνύοντας τη συλλογική δηmicroοκρατική πολιτική microέσα από κοινωνικές εξεγέρσεις επαναστάσεις και υπερβάσεις Η διαρκής συmicroπλοκή και η σύγκρουση microεταξύ της κρατικής και οικονοmicroικής εξουσίας και των κοινωνιών είναι microία συmicroπλοκή και σύγκρουση επί του δηmicroόσιου χρόνου και του δηmicroόσιου χώρου

Το microηχανικό ρολόι όταν έγινε πλέον φορητό ρολόι τσέπης και χειρός απελευθέρωσε τη microέτρηση του χρόνου προς όφελος του ατόmicroου Καθένας απέκτησε τη microέτρηση του ιδιωτικού του χρόνου Όmicroως αυτή η εξατοmicroίκευση δεν σήmicroαινε κάποια αδιανόητη εξατοmicroίκευση του κοινωνικού χρόνου αλλά την αποικιοποίηση του προσωπικού χρόνου από τους κυρίαρχους καθορισmicroούς και microετρήσεις που ήδη οργάνωναν τον παραγωγικό δηmicroόσιο χρόνο

Η πρόσφατη microετατροπή του κράτους σε επιχείρηση σηmicroαδεύει την παραχώρηση του δηmicroόσιου κρατικοποιηmicroένου χώρου στο ιδιωτικό κεφάλαιο την πλήρη ιδιωτικοποίησή του Παράλληλα σηmicroαδεύει τη δηmicroοσιοποίηση του ιδιωτικού χρόνου υπό τον τρόπο του προϊόντος καθώς η εξίσωση του χρόνου microε το χρήmicroα θεmicroελιώδης αρχή της παραγωγής καθολικεύεται σε εξίσωση του χρήστη microε το προϊόν Η παγκοσmicroιοποίηση της πληροφορίας και των προϊόντων προσφέρει την προβολή του ιδιωτικού αυτού χρόνου σε παγκόσmicroιο επίπεδο σε microία παράδοξη δηmicroόσια microοναξιά Από την άλλη η παγκόσmicroια απελευθέρωση της πληροφορίας δηmicroιουργεί ρωγmicroές στην κυρίαρχη κοινωνική χρονικότητα και κανονικότητα καθώς οι σηmicroασίες διατρέχουν τα πορώδη κοινωνικά δίκτυα πέρα από τους κυρίαρχους περιορισmicroούς

Μέσα σε αυτή την συνθήκη ο πολιτικός χρόνος γίνεται laquoπυκνόςraquo microοιάζει να διαστέλλεται και να συστέλλεται ανάλογα microε την κοινωνική αναδηmicroιουργία και υπεράσπιση

του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Όταν τίθεται το ερώτηmicroα του δηmicroόσιου χρόνου ως ερώτηmicroα της πολιτικής εξουσίας οι κρατικιστικές συλλογικότητες και κόmicromicroατα αριστερά και δεξιά έχουν microια έτοιmicroη απάντηση Ο διαχωρισmicroός της τακτικής από τη στρατηγική στηρίζεται στην ταύτιση Κράτους και Εξουσίας και επιτρέπει τον εργαλειακό διαχωρισmicroό των microέσων από τους σκοπούς τον ιδεολογικό διαχωρισmicroό της πράξης από τη θεωρία τον πολιτικό διαχωρισmicroό της κοινωνίας από την κυβέρνηση Θέτει την αρχή της κατάληψης της κρατικής εξουσίας σαν απώτερο στόχο της πολιτικής Ο συλλογικός χρόνος των κρατικιστικών συλλογικοτήτων οmicroοιάζει microε τον δηmicroόσιο χρόνο των κρατικών οντοτήτων υπόκειται στους microυστικούς ρυθmicroούς microιας στεγανοποιηmicroένης γραφειοκρατίας Για τις κρατικιστικές πολιτικές συλλογικότητες είτε της αριστεράς είτε της δεξιάς η ταύτιση κράτους και εξουσίας σηmicroαίνει την ταύτιση του δηmicroόσιου microε το κρατικό Το βλέπουmicroε αυτό σε κάθε προγραmicromicroατική αριστερή δήλωση

Αντιθέτως microία αντιεξουσιαστική συλλογικότητα αρνείται ρητά την κατάληψη της κατεστηmicroένης εξουσίας Έτσι αρνείται την ίδια την ταύτιση του Κράτους και της Εξουσίας και αρνείται την ταύτιση δηmicroόσιου και κρατικού Όmicroως αυτό σηmicroαίνει πως δεν microπορεί να αποβλέπει στην ίδια laquoαπόδοσηraquo της πολιτικής της δραστηριότητας στην οποία αποβλέπουν οι αριστερές οργανώσεις Πρέπει επίσης να στοχαστούmicroε την αντιεξουσιαστική συλλογικότητα δυναmicroικά εν τω χρόνω καθώς δεν έχει τις γραφειοκρατικές κανονικότητες των στατικών αριστερών οργανώσεων Μπορούmicroε έτσι να διαπιστώσουmicroε κάποια ερωτήmicroατα που εmicroφανίζονται στη δυναmicroική της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας όσο αυτή διαρκεί microέσα στον χρόνο και εξαιτίας του χρόνου

Ένα ερώτηmicroα τίθεται από τον πλουραλισmicroό των microορφών οργάνωσης που microπορεί να περιέχει ή να δηmicroιουργήσει microία ανοιχτή αντιεξουσιαστική συλλογικότητα Καθώς δεν αποτελούν γραφειοκρατικά όργανα διαφορετικές θεmicroατικές συνελεύσεις microπορούν να κατακερmicroατίσουν τις δραστηριότητες microίας συλλογικότητας τόσο σε επιmicroέρους θέmicroατα όσο και σε επιmicroέρους συmicromicroαχίες microε άλλες πολιτικές δυνάmicroεις βάσει κοινών θεmicroατικών

Ένα δεύτερο ερώτηmicroα τίθεται από τις microετατοπίσεις νοήmicroατος και σηmicroασιών microέσα στον χρόνο καθώς η πολιτική πράξη τίθεται υπό κριτική Το πρόβληmicroα microπαίνει από την τριβή ανάmicroεσα στην υπεράσπιση του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας και την κριτική στην ιδεολογία Παρόλο που το ένα ουσιαστικά εmicroπεριέχει το άλλο δηλαδή το πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας εmicroπεριέχει την κριτική του ιδεολογικού εγκλεισmicroού η αmicroφισβήτηση δεν microπορεί να φτάσει ως την αmicroφισβήτηση της αmicroφισβήτησης χωρίς να καταρρεύσει η θεmicroελιώδης βάση αξιών που συγκροτούν την αντιεξουσιαστική θέσmicroιση

Ένα τρίτο ερώτηmicroα τίθεται από το ίδιο το πέρασmicroα του χρόνου που φέρνει microία ιστορικοποίηση και microία ανάστροφη ιζηmicroατοποίηση στους κόλπους της συλλογικότητας Παρατηρείται συχνά microία ένταση ανάmicroεσα σε laquoπαλιούςraquo και laquoνεώτερουςraquo ανάmicroεσα στην εmicroπειρία και στην καινοτοmicroία στη microέθοδο και τον πειραmicroατισmicroό από την οποία πηγάζουν

25Acirc

διάφορες κατηγορίες περί laquoάτυπης ιεραρχίαςraquo Παρότι αυτή η φράση είναι αντίφαση στους όρους καθώς είναι ίδιον της ιεραρχίας να είναι τυπική η πραγmicroατικότητα δείχνει ότι συχνά laquoπαλαιοίraquo και laquoέmicroπειροιraquo σχηmicroατίζουν ένα απολιθωmicroένο τείχος που εmicroποδίζει τη δηmicroιουργικότητα laquoνεώτερωνraquo και laquoάπειρωνraquo να εκφραστεί όπως κάποτε είχαν εκφραστεί οι πρώτοι απουσία ιστορίας Ενώ στις κρατικιστικές συλλογικότητες η εmicroπειρία τυποποιείται (microέσω της ρητής ιεραρχίας) και ανακεφαλαιώνεται ως αυθεντία στην αντιεξουσιαστική συλλογικότητα θεmicroελιωmicroένη στην άρνηση κάθε πολιτικής αυθεντίας η εmicroπειρία έρχεται συχνά σε αντιφατική σύγκρουση microε τη δηmicroιουργική απείθεια της καινοτοmicroίας

Με ποιον τρόπο microπορεί microια αντιεξουσιαστική συλλογικότητα να υπερβεί αυτά τα ερωτήmicroατα Φυσικά δεν υπάρχει σταθερή απάντηση όmicroως ίσως microια απάντηση βρεθεί στον απεγκλωβισmicroό του πολιτικού της χρόνου microέσω της σύνδεσής του microε την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Φυσικά αυτή η αναδηmicroιουργία υπερβαίνει την ίδια την συλλογικότητα αφού αφορά την κοινωνία

Για να γίνει αυτή η σύνδεση microέσα στον χρόνο και να διαρκέσει η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να είναι ανοιχτή αmicroεσοδηmicroοκρατική και ανανεώσιmicroη Η ανανέωση της εmicroπειρίας microέσω της πράξης σηmicroαίνει την ανακεφαλαίωση της γνώσης και της πείρας που παράγει η πράξη microέσω της θεωρίας Η πράξη προηγείται της θεωρίας όmicroως η πράξη πρέπει να καταγραφεί

να ερευνηθεί να διαλευκανθεί θεωρητικά Η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να δηmicroιουργήσει θεσmicroούς παιδείας και αναπαραγωγής των σηmicroασιών Θεσmicroούς διάδρασης microε τη συλλογική πολιτική πράξη αλλά και το ευρύτερο κοινωνικοϊστορικό πεδίο Οι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι είναι τέτοιες microορφές και ήδη υπερβαίνουν τη συλλογικότητα από τη δράση της οποίας δηmicroιουργούνται

Μπορούmicroε ίσως σχηmicroατικά να ερευνήσουmicroε τον πολιτικό χρόνο της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας σε τέσσερις στιγmicroές Όλες εmicroπεριέχουν και προϋποθέτουν τη δηmicroόσια σύγκρουση microε τις κατεστηmicroένες εξουσίες

Η πρώτη στιγmicroή όταν η συλλογικότητα ανοίγεται προς την κοινωνία περιλαmicroβάνει την αρχική διάνοιξη ενός ευρύτερου περιβάλλοντος επιρροής Η δηmicroιουργία ελεύθερων κοινωνικών χώρων αποτελεί το όριο αυτής της στιγmicroής Αν το όριο δεν ξεπεραστεί microέσω του ανοίγmicroατος στην ευρύτερη κοινωνία πέραν της συλλογικότητας τότε οι χώροι γίνονται αυτοαναφορικοί και αργά ή γρήγορα καταρρέουν εσωτερικά

Αν το όριο ξεπεραστεί τότε περνάmicroε στην επόmicroενη στιγmicroή που microπορεί να συmicroβεί microόνο microε την κοινωνία δηλαδή πέραν της συλλογικότητας δείγmicroα πως η δράση της συλλογικότητας ξεπερνάει την ίδια την συλλογικότητα Περιλαmicroβάνει τη συνδηmicroιουργία δικτύων αλληλεγγύης επικοινωνίας και δράσης

26 Acirc

τοπικής περιφερειακής και παγκόσmicroιας εmicroβέλειας Σηmicroαίνει τη δηmicroιουργία ενός περιορισmicroένου ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης

Έπεται η διάνοιξη του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου που προϋποθέτει τη ρήξη microε τους κρατικούς και κεφαλαιοκρατικούς microηχανισmicroούς και τη δηmicroόσια πολιτική ανυπακοή Είναι το πρώτο βήmicroα για την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου microε την κοινωνία από την κοινωνία Το δεύτερο βήmicroα είναι η ρητή αυτοθέσmicroιση η δηmicroιουργία θεσmicroών microέσω της ρητής διαβούλευσης που να πραγmicroατώνουν τις σηmicroασίες της αυτονοmicroίας σε κοινωνικές λειτουργίες και η πλήρης ρήξη microε το κράτος

Θα microπορούσαmicroε να φανταστούmicroε τη ρητή αυτοθέσmicroιση αν θεωρήσουmicroε ένα αυτάρκες τοπικό δίκτυο που να microην υπόκειται σε κρατική ή καπιταλιστική δικαιοδοσία και φορολόγηση Εκφράζει έναν βασικό διχασmicroό microεταξύ ελεύθερων κοινοτήτων και του κράτους όmicroως όχι microία αυτόνοmicroη κοινωνία Σηmicroαίνει την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης Όmicroως αυτό δεν είναι πλήρης κοινωνική αυτονοmicroία δεν εξαντλεί τον

ορίζοντα του προτάγmicroατος

Για να θεωρηθεί αυτόνοmicroη microία κοινωνία πρέπει να έχει πλήρη δυνατότητα ρητής αυτοθέσmicroισης των κεντρικών θεσmicroών της δηλαδή της πολιτικής της δικαιοσύνης της παιδείας Πρέπει να είναι ικανή να θεσmicroίζει τους ισχύοντες νόmicroους microε ρητή δηmicroόσια διαβούλευση microε πολίτευmicroα την άmicroεση δηmicroοκρατία Αυτό προϋποθέτει την καταστροφή του κράτους και την υποταγή της οικονοmicroίας στην κοινωνική αυτονοmicroία Σηmicroαίνει επίσης την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός πλήρους δηmicroόσιου χωρο-χρόνου κεντρικής πολιτικής απόφασης και πράξης

Όπως έλεγε κάποτε και ο Καστοριάδης ίσως απέχουmicroε πολύ από αυτό Ίσως όχι

______________________

1 Σε ελεύθερη microετάφραση laquoΑγρύπνιαraquo2 Ο κυκλικός χρόνος του ετήσιου ηmicroερολογίου3 Ο γραmicromicroικός κυκλικός ή σπειροειδής χρόνος της επίσηmicroης ιστορικής αφήγησης

27Acirc

Ο πόλεmicroος η δυστυχία η microιζέρια και η εκmicroετάλλευση χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο υ ν ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο ν παγκοσmicroιοποιηmicroένο κόσmicroο Υπάρχουν τόσοι λόγοι να

αναζητάς καταφύγιο σε ένα βασίλειο laquoεκτόςraquo ένα microέρος χωρίς την πειθαρχία και τον έλεγχο της σηmicroερινής αναδυόmicroενης Αυτοκρατορίας ή ακόmicroη κάποιες υπερβατικές ή υπερφυσικές αρχές και αξίες που microπορούν να καθοδηγήσουν τις ζωές microας και στις οποίες να βασίζεται η πολιτική microας δράση Μια πρώτη συνέπεια της παγκοσmicroιοποίησης όmicroως είναι η δηmicroιουργία ενός κοινού κόσmicroου ενός κόσmicroου που καλώς ή κακώς όλοι microοιραζόmicroαστε ένας κόσmicroος όπου δεν υπάρχει laquoεκτόςraquo Μαζί microε τους microηδενιστές πρέπει να αναγνωρίσουmicroε ότι παρά το πόσο έξοχα και microε δριmicroύτητα της ασκούmicroε κριτική είmicroαστε προορισmicroένοι να microένουmicroε σε αυτόν τον κόσmicroο όχι microόνο υποκείmicroενοι στις δυνάmicroεις της κυριαρχίας αλλά και microολυσmicroένοι από τις διαφθορές του Πρέπει να εγκαταλείψουmicroε όλα τα όνειρα για πολιτική καθαρότητα και

laquoυψηλές αξίεςraquo που θα microας επέτρεπαν να microείνουmicroε απέξω Μια τέτοια microηδενιστική αναγνώριση όmicroως πρέπει να είναι microόνο το εργαλείο ένα σηmicroείο περάσmicroατος προς την αναζήτηση ενός εναλλακτικού σχεδίου Σε αυτό το βιβλίο διατυπώνουmicroε ένα ηθικό σχέδιο την ηθική microιας δηmicroοκρατικής πολιτικής δράσης εντός και ενάντια στην Αυτοκρατορία Ερευνούmicroε τι είναι τα κινήmicroατα και οι πρακτικές του πλήθους και τι microπορούν να γίνουν έτσι ώστε να ανακαλύψουmicroε τις κοινωνικές σχέσεις και τις θεσmicroικές microορφές microιας πιθανής παγκόσmicroιας δηmicroοκρατίας ldquoΗγεmicroονοποίησηrdquo είναι η διαδικασία του πλήθους που microαθαίνει την τέχνη της αυτο-κυβέρνησης και επινοεί δηmicroοκρατικές microορφές κοινωνικής οργάνωσης microε διάρκεια

Μια δηmicroοκρατία του πλήθους είναι νοητή και δυνατή microόνο όταν όλοι microοιραζόmicroαστε τα κοινά Με τον όρο laquoκοινάraquo εννοούmicroε πρώτα από όλα τον κοινό πλούτο του υλικού κόσmicroου ndashτον αέρα το νερό

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Η Ηγεμονοποίηση του ΠλήθουςAntonio Negri and Michael

HardtΜετάφραση Σοφία Παπαγιαννάκη

laquoΟι άνθρωποι έχουν microόνο τον βαθmicroό ελευθερίας που το θράσος τους κερδίζει από τον φόβοraquoStendhal Η Ζωή του Ναπολέοντα

laquoPower to the peacefulraquoMichael Franti Bomb the World

28 Acirc

τα φρούτα της γης και όλη της γενναιοδωρία της φύσηςndash τα οποία στα κλασσικά ευρωπαϊκά πολιτικά κείmicroενα συχνά φέρονται να είναι η κληρονοmicroιά της ανθρωπότητας στο σύνολό της που πρέπει να microοιράζεται σε όλους Θεωρούmicroε επίσης κοινά και πιο σηmicroαντικά τα αποτελέσmicroατα της κοινωνικής παραγωγής τα οποία είναι αναγκαία για κοινωνική αλληλεπίδραση και επιπλέον παραγωγή όπως γνώσεις γλώσσες κώδικες πληροφορία επιρροές και ούτω καθεξής Αυτή η αντίληψη για τα κοινά δεν τοποθετεί την ανθρωπότητα χωριστά από τη φύση ούτε ως αυτή που την εκmicroεταλλεύεται ή ως θεmicroατοφύλακά της αλλά εστιάζει περισσότερο στις πρακτικές της αλληλεπίδρασης της φροντίδας και της συγκατοίκησης σε έναν κοινό κόσmicroο προάγοντας τις ευεργετικές και περιορίζοντας τις επιβλαβείς microορφές των κοινών Στην εποχή της παγκοσmicroιοποίησης τα ζητήmicroατα της συντήρησης την παραγωγής και της διανοmicroής των κοινών microε αυτές τις έννοιες και εντός οικολογικών και σοσιο-οικονοmicroικών πλαισίων γίνονται όλο και περισσότερο κεντρικά

Με τις παρωπίδες των σύγχρονων κυρίαρχων ιδεολογιών όmicroως είναι δύσκολο να δούmicroε τα κοινά παρόλο που είναι παντού τριγύρω microας Νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές πολιτικές ανά τον κόσmicroο επεδίωξαν τις πρόσφατες δεκαετίες να ιδιωτικοποιήσουν τα κοινά microετατρέποντας προϊόντα του πολιτισmicroού ndashγια παράδειγmicroα την πληροφορία τις ιδέες και ακόmicroη είδη ζώων και φυτώνndash σε ιδιωτική περιουσία Λέmicroε από κοινού microε πολλούς άλλους ότι τέτοιες ιδιωτικοποιήσεις πρέπει να συναντήσουν αντίσταση Η καθιερωmicroένη οπτική όmicroως θεωρεί ότι η microόνη εναλλακτική στο ιδιωτικό είναι το κρατικό αυτό που διοικείται κι ελέγχεται από το κράτος και άλλες κυβερνητικές αρχές ως τα κοινά να είναι άσχετα ή εξαλειmicromicroένα Είναι αλήθεια βέβαια ότι microέσω microιας χρόνιας διαδικασίας περιφράξεων η επιφάνεια της γης έχει σχεδόν πλήρως διαιρεθεί microεταξύ δηmicroόσιας και ιδιωτικής ιδιοκτησίας microε αποτέλεσmicroα συστήmicroατα κοινοκτηmicroοσύνης της γης όπως αυτή των αυτοχθόνων πολιτισmicroών της Αmicroερικής και της Ευρώπης του microεσαίωνα να έχουν καταστραφεί Κι ακόmicroη όmicroως τόσα πολλά από τον κόσmicroο microας είναι κοινά ανοιχτά προσβάσιmicroα από όλους και ανεπτυγmicroένα χάρη στην ενεργή συmicromicroετοχή Η γλώσσα για παράδειγmicroα όπως τα συναισθήmicroατα και οι χειρονοmicroίες είναι στο microεγαλύτερο microέρος τους κοινά και πράγmicroατι αν η γλώσσα ήταν ιδιωτική ή κρατική ndashτο οποίο θα συνέβαινε αν microεγάλα τmicroήmicroατα λέξεων φράσεων ή microέρη του λόγου υπόκεινταν σε ιδιωτική ιδιοκτησία ή σε κρατικό έλεγχοndash η γλώσσα θα έχανε τη δύναmicroη της έκφρασης της δηmicroιουργικότητας και της επικοινωνίας Αυτό το παράδειγmicroα δεν έχει σκοπό να καθησυχάσει τους αναγνώστες λέγοντας ότι οι κρίσεις που δηmicroιουργούνται από τον ιδιωτικό ή τον κρατικό έλεγχο δεν είναι τόσο κακές όσο φαίνονται αλλά περισσότερο για να βοηθήσει τους αναγνώστες να αρχίσουν να επαναθεωρούν την οπτική τους αναγνωρίζοντας τα κοινά που υπάρχουν και τι microπορούν αυτά να κάνουν Αυτό είναι το πρώτο βήmicroα στην προσπάθεια να κερδίσουmicroε πίσω και να επεκτείνουmicroε τα κοινά και τη δυναmicroική τους

Η φαινοmicroενικά microοναδική εναλλακτική microεταξύ του ιδιωτικού και του κρατικού αντιστοιχεί σε microια εξίσου ολέθρια εναλλακτική microεταξύ καπιταλισmicroού και σοσιαλισmicroού Συχνά θεωρείται ότι η microόνη θεραπεία από τα κακά της καπιταλιστικής κοινωνίας είναι η κρατική ρύθmicroιση και κεϋνσιανή καιή σοσιαλιστική οικονοmicroική

διαχείριση και αντίστροφα οι ασθένειες του σοσιαλισmicroού υποτίθεται ότι γιατρεύονται microόνο από την ατοmicroική ιδιοκτησία και τον καπιταλιστικό έλεγχο Ο σοσιαλισmicroός και ο καπιταλισmicroός όmicroως κάποιες φορές έχουν αναmicroειχθεί microεταξύ τους και κάποιες άλλες έτυχαν πικρών συγκρούσεων είναι και τα δυο καθεστώτα που βασίζονται στην ιδιοκτησία και αποκλείουν τα κοινά Η πολιτική πρόταση θέσmicroισης των κοινών που αναπτύσσουmicroε σε αυτό το βιβλίο περικόπτει διαγώνια αυτές τις λανθασmicroένες εναλλακτικές ndashούτε ιδιωτικό ούτε κρατικό ούτε καπιταλιστής ούτε σοσιαλιστήςndash και ανοίγει νέους ορίζοντες στην πολιτικήΟι σύγχρονες microορφές καπιταλιστικής ανάπτυξης και συσσώρευσης στην πραγmicroατικότητα παρά την συνεχή τους τάση προς ιδιωτικοποίηση των πόρων και του πλούτου παραδόξως καθιστούν δυνατές και επιπλέον απαιτούν επέκταση των κοινών Το κεφάλαιο φυσικά δεν είναι καθαρή microορφή κυριαρχίας αλλά κοινωνική σχέση και βασίζεται για την επιβίωση και την ανάπτυξή του στις παραγωγικές υποκειmicroενικότητες που βρίσκονται εντός του αλλά είναι ανταγωνιστικές Μέσω των διαδικασιών της παγκοσmicroιοποίησης το κεφάλαιο όχι microόνο συγκεντρώνει όλη τη γη υπό την εξουσία του αλλά επίσης δηmicroιουργεί επενδύει και εκmicroεταλλεύεται την κοινωνική ζωή στο σύνολό της ρυθmicroίζοντας τη ζωή σύmicroφωνα microε τις ιεραρχίες της οικονοmicroικής αξίας Στις καινούριες κυρίαρχες microορφές παραγωγής που εmicroπλέκουν πληροφορία κώδικες γνώση εικόνες και συναισθήmicroατα για παράδειγmicroα οι παραγωγοί αξιώνουν έναν υψηλό βαθmicroό ελευθερίας καθώς επίσης και ανοιχτή πρόσβαση στα κοινά ιδιαίτερα στις κοινωνικές microορφές τους όπως τα δίκτυα επικοινωνίας οι τράπεζες πληροφοριών και τα πολιτιστικά δίκτυα Η καινοτοmicroία στις τεχνολογίες του διαδικτύου για παράδειγmicroα εξαρτάται ευθέως από την πρόσβαση στις κοινές πηγές κώδικα και πληροφορίας καθώς και στη δυνατότητα διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης microε τους άλλους σε δίκτυα που δεν υπόκεινται σε περιορισmicroούς Και πιο γενικά όλες οι microορφές παραγωγής σε αποκεντρωmicroένα δίκτυα είτε οι τεχνολογίες πληροφορικής εmicroπλέκονται είτε όχι απαιτούν ελευθερία και πρόσβαση στα κοινά Επιπλέον το περιεχόmicroενο τους ndashσυmicroπεριλαmicroβανοmicroένου ιδεών εικόνων και επιρροώνndash αναπαράγεται εύκολα και για αυτόν τον λόγο τείνουν να γίνουν κοινά και αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε microορφή νοmicroικών και οικονοmicroικών προσπαθειών να ιδιωτικοποιηθούν ή να τεθούν υπό κρατικό έλεγχο Η microετάβαση έχει ήδη ξεκινήσει η σύγχρονη καπιταλιστική παραγωγή για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της ανοίγει τη δυνατότητα και θέτει τις βάσεις για ένα κοινωνικό και οικονοmicroικό σύστηmicroα που έχει τις ρίζες του στα κοινά

Το επίκεντρο της βιοπολιτικής παραγωγής βλέπουmicroε να οπισθοχωρεί σε έναν υψηλότερο βαθmicroό αφαίρεσης δεν πρόκειται για παραγωγή υλικών αγαθών για τα υποκείmicroενα όπως η παραγωγή προϊόντων συχνά γίνεται αντιληπτή αλλά για παραγωγή της ίδιας της υποκειmicroενικότητας Αυτό είναι το έδαφος από το οποίο το ηθικό και πολιτικό microας πλάνο πρέπει να καθορίζεται Αλλά πώς η δεοντολογική παραγωγή microπορεί να στεριώσει στο κινούmicroενο έδαφος της παραγωγής υποκειmicroενικότητας που συνεχώς microεταmicroορφώνει καθιερωmicroένες αξίες και υποκείmicroενα Ο Gilles Deleuze συλλογιζόmicroενος πάνω στην αντίληψη του Michel Foucault για το dispositif (οι υλικοί κοινωνικοί συναισθηmicroατικοί και γνωστικοί microηχανισmicroοί ή εργαλεία

29Acirc

της παραγωγής της υποκειmicroενικότητας) ισχυρίζεται laquoΑνήκουmicroε στα dispositifs και δρούmicroε εντός τουςraquo Αν δρούmicroε εντός τους όmicroως ο ηθικός ορίζοντας πρέπει να αναπροσανατολισθεί από το ταυτοτικό στο γίγνεσθαί Το ζήτηmicroα laquoδεν είναι τι είmicroαστε αλλά τι είmicroαστε σε διαδικασία να γίνουmicroε ndash αυτό είναι το Άλλο το να γίνουmicroε άλλοιraquo Μια κεντρική σκηνή πολιτικής δράσης σήmicroερα ιδωmicroένη από αυτή την πλεονεκτική οπτική συνεπάγεται αγώνα ενάντια στον έλεγχο η την αυτονοmicroια της παραγωγης της υποκειmicroενικοτητας Το πλήθος δηmicroιουργείται συνθέτοντας στον κοινό τόπο τις microοναδικές υποκειmicroενικότητες που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία

Συχνά ανακαλύπτουmicroε ότι το λεξιλόγιο πολιτικών όρων που χρησιmicroοποιούmicroε είναι ανεπαρκές για να αποδώσει τις νέες συνθήκες και δυνατότητες του σύγχρονου κόσmicroου Μερικές φορές εφευρίσκουmicroε νέους όρους για να ανταποκριθούmicroε σε αυτή την πρόκληση αλλά πιο συχνά ψάχνουmicroε να αναβιώσουmicroε και να αναζωογονήσουmicroε παλιές πολιτικές έννοιες που δεν χρησιmicroοποιούνται πλέον επειδή φέρουν ισχυρό ιστορικό υπόβαθρο και επειδή διαρρηγνύουν τις συmicroβατικές αντιλήψεις για τον υπάρχοντα κόσmicroο και τον θέτουν υπό νέα οπτική ∆υο τέτοιες έννοιες που παίζουν ιδιαίτερα σηmicroαντικό ρόλο σε αυτό το βιβλίο είναι η φτώχεια και ο έρωτας Οι φτωχοί ήταν microια διαδεδοmicroένη πολιτική έννοια στην Ευρώπη τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα έως τον δέκατο έβδοmicroο αιώνα αλλά ενώ προσπαθούmicroε αρκετά να microάθουmicroε κάτι από αυτές τις ιστορίες δεν ενδιαφερόmicroαστε για το τι έχουν γίνει οι φτωχοί σήmicroερα Σκεφτόmicroενοι microε όρους φτώχειας έχουmicroε το υγιές αποτέλεσmicroα πρώτα από όλα της αmicroφισβήτησης των παραδοσιακών ταξικών προσδιορισmicroών και αναγκαζόmicroαστε να διερευνήσουmicroε microε φρέσκια microατιά πώς η ταξική σύνθεση έχει αλλάξει και να δούmicroε το microεγάλο εύρος των παραγωγικών δραστηριοτήτων των ανθρώπων microέσα και έξω από τις microισθολογικές σχέσεις Βλέποντάς το microε αυτόν τον τρόπο οι φτωχοί ορίζονται όχι από την έλλειψη τύχης αλλά από τη δυνατότητα Οι φτωχοί οι microετανάστες και οι επισφαλώς εργαζόmicroενοι (αυτοί που δεν έχουν σταθερή εργασία) συχνά εκλαmicroβάνονται ως εξαίρεση αλλά στην πραγmicroατικότητα αν και υποδεέστεροι είναι εντελώς ενταγmicroένοι στους καθολικούς ρυθmicroούς βιοπολιτικής παραγωγής Τα χρηmicroατοοικονοmicroικά στατιστικά microπορούν να συλλάβουν microόνο την κατάσταση της φτώχειας microε αρνητικούς όρους αλλά όχι microε τους όρους της ζωής των γλωσσών των κινηmicroάτων ή των δυνατοτήτων καινοτοmicroίας που δηmicroιουργούν Η δική microας πρόκληση θα είναι να βρούmicroε τρόπους να microεταφράσουmicroε την παραγωγικότητα και τη δυνατότητα των φτωχών σε δύναmicroη

Ο Walter Benjamin microε τη χαρακτηριστική του κοmicroψότητα και ευφυΐα αντιλαmicroβάνεται την αλλαγή της έννοιας της φτώχειας ήδη από τη δεκαετία του 1930 Εντοπίζει τη microετατόπιση microε έναν microηδενιστικό τρόπο microέσω της εmicroπειρίας αυτών που έγιναν microάρτυρες της καταστροφής πιο συγκεκριmicroένα της καταστροφής που προκλήθηκε από τον 1ο Παγκόσmicroιο Πόλεmicroο που έφερε όλους σε microια κοινή κατάσταση Ο Benjamin βλέπει τη δυναmicroική microιας νέας θετικής microορφής βαρβαρότητας γεννηmicroένη από τα ερείπια του παρελθόντος laquoΣε τι βοηθάει η φτώχεια εmicroπειρίας τον βάρβαρο Τον εξαναγκάζει να ξεκινήσει από το microηδέν˙ να κάνει microια νέα αρχή˙ να ξεκινήσει microε λίγα και να χτίσει τα περαιτέρωraquo Η laquoβάρβαρηraquo παραγωγικότητα των φτωχών ξεκινά να φτιάχνει

τον κοινό κόσmicroο

Ο έρωτας παρέχει έναν άλλο δρόmicroο για να διερευνήσουmicroε τη δυναmicroική και την παραγωγικότητα των κοινών Ο έρωτας είναι ο τρόπος να ξεφύγουmicroε από τη microοναξιά του ατοmicroικισmicroού αλλά όχι όπως η σύγχρονη ιδεολογία microας υποδεικνύει για να αποmicroονωθούmicroε ξανά στην ιδιωτική ζωή του ζευγαριού ή της οικογένειας Για να φτάσουmicroε σε έναν πολιτικό ορισmicroό του έρωτα που τον αναγνωρίζει ως κεντρικό στην παραγωγή των κοινών αγαθών και στην παραγωγή της κοινωνικής ζωής πρέπει να δραπετεύσουmicroε από τις περισσότερες σύγχρονες ερmicroηνείες του όρου επαναφέροντας και δουλεύοντας microε κάποιες παλιότερες Ο Σωκράτης για παράδειγmicroα αναφέρει στο Συmicroπόσιο ότι σύmicroφωνα microε την ∆ιοτίmicroα τη laquoδασκάλα του στον έρωταraquo ο έρωτας γεννήθηκε από την πενία και την εφευρετικότητα Καθώς προσπαθεί να επεξεργαστεί τι του δίδαξε ισχυρίζεται ότι ο έρωτας ρέπει φυσικά προς το ιδανικό για να πετύχει την οmicroορφιά και τον πλούτο κι έτσι ικανοποιεί την επιθυmicroία Οι Γαλλίδες και Ιταλίδες φεmicroινίστριες υποστηρίζουν ωστόσο ότι ο Πλάτωνας παρουσιάζει τελείως λάθος την ∆ιοτίmicroα Μας οδηγεί όχι προς την laquoεξάχνωσηraquo της φτώχιας και την επιθυmicroία στην πληρότητα της οmicroορφιάς και του πλούτου αλλά προς τη δύναmicroη να ορίζεσαι από τις διαφορές Η αντίληψη της ∆ιοτίmicroας microας δίνει έναν νέο ορισmicroό του πλούτου που επεκτείνει την αντίληψή microας για τα κοινά και δείχνει προς microια διαδικασία απελευθέρωσης

Καθώς η φτώχια και ο έρωτας microπορούν να φαίνονται πολύ αδύναmicroα ώστε να καθαιρέσουν τις υπάρχουσες κυρίαρχες δυνάmicroεις και να αναπτύξουν ένα πλάνο για τα κοινά χρειάζεται να δώσουmicroε έmicroφαση στο στοιχείο της ισχύος που τα ζωντανεύει Αυτό εν microέρει είναι πνευmicroατική δύναmicroη Ο Immanuel Kant για παράδειγmicroα νοεί τον ∆ιαφωτισmicroό microε τους όρους της δύναmicroης που microπορεί να εξορίσει τους laquoφανατισmicroούςraquo που έχουν σαν αποτέλεσmicroα τον θάνατο της φιλοσοφίας και επιπλέον microπορεί να κερδίσει παρά την αστυνόmicroευση της σκέψης Ο Jacques Derrida ακολουθώντας τον ldquoδιαφωτισmicroένοrdquo Kant τοποθετεί τη λογική πίσω στη δύναmicroη της αmicroφιβολίας και αναγνωρίζει το επαναστατικό πάθος της λογικής καθώς αναδύεται από τα περιθώρια της ιστορίας Πιστεύουmicroε επίσης ότι αυτή η πνευmicroατική δύναmicroη απαιτείται για ξεπεράσουmicroε τον δογmicroατισmicroό και τον microηδενισmicroό αλλά επιmicroένουmicroε στην ανάγκη να συmicroπληρωθεί microε φυσική δύναmicroη και πολιτική δράση Ο έρωτας χρειάζεται δύναmicroη για να κατακτήσει τις κυρίαρχες δυνάmicroεις και να διαλύσει τους διεφθαρmicroένους θεσmicroούς τους πριν microπορέσει να φτιάξει έναν καινούριο κόσmicroο κοινού πλούτου

Το κείmicroενο αποτελεί πρόλογο απ΄το βιβλίο των Michael Hardt amp Antonio Negri Commonwealth The Belknap Press of Harvard University Press 2009

30 Acirc

Το 2004 ο Κούρδος ηγέτης Oumlcalan απηύθυνε επιστολή στον Murray Bookchin από το κελί της φυλακής του όπου είχε microελετήσει το έργο του Αmicroερικανού

ριζοσπάστη στοχαστή Σήmicroερα η αλληλογραφία τους δηmicroοσιεύεται για πρώτη φορά

Στη φυλακή ο Ocalan εντρύφησε στα ριζοσπαστικά microετακοmicromicroουνιστικά συγγράmicromicroατα αναζητώντας έναν νέο δρόmicroο για την επόmicroενη ηmicroέρα Γνωστός για την ακόρεστη δίψα του για βιβλία οι επιλογές του συχνά διέρρεαν στον τουρκικό και κουρδικό τύπο όταν άρχισε να διαβάζει microετά microανίας το έργο Murray Bookchin Ως το 2004 ο Heider και άλλοι υπέρmicroαχοι του αγώνα που δίνει ο Ocalan ένοιωσαν ότι είχε έρθει η κατάλληλη στιγmicroή για να τον φέρουν σε επαφή microε τον ηλικιωmicroένο Bookchin Η καθιέρωση κάποιας microορφής διαλόγου είχε για εκείνους καθοριστική σηmicroασία όπως ανέφερε ο Heider στην Huffington Post καθώς οι συντηρητικοί των κύκλων των Κούρδων ασκούσαν πίεση προς την κατεύθυνση το κίνηmicroα να εγκαταλείψει δια παντός οποιονδήποτε προοδευτικό λόγο

Έγραψαν στην Biehl

Στις 11 Απριλίου πέντε ηmicroέρες αφότου έλαβε την επίσηmicroη επιστολή του Ocalan ο Bookchin απάντησε microε τη βοήθεια της Biehl Στην ηλικία των 83 ο Bookchin είχε ήδη από καιρό επιδείξει περιέργεια για τους Κούρδους και είχε γράψει για τον αγώνα τους στα προσωπικά του ηmicroερολόγια όπως ανέφερε η κόρη του Έγραψε στον Ocalan ότι δεν του ήταν γνώριmicroες όλες οι πτυχές του αγώνα του PKK -και για αυτό επέρριπτε ευθύνες στον laquoτοπικιστικό τύποraquo των ΗΠΑ- και ότι ήταν τόσο ηλικιωmicroένος που έπρεπε να καταβάλλει microεγάλη προσπάθεια ακόmicroα και για να γράφει αλλά ότι χαιρόταν για την επαφή

laquoΕίmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά microε τον τρόπο microου και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroαταraquo έγραψε ο Bookchin στον Ocalan laquoΣας ζητώ να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστηraquo

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

Μπούκτσιν - ΟτσαλάνΜετάφραση Μαριέττα Σιmicroεγιάτου

Αναφορές για την ύπαρξη της αλληλογραφίας του Bookchin microε τον Ocalan έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά η Huffington Post απέκτησε πρόσβαση στο σύνολο των κρυmicromicroένων εγγράφων που διατηρούνταν και σήmicroερα τα δηmicroοσιεύει για πρώτη φορά microε την άδεια του Murray Bookchin Trust της Biehl και του Heider (Καmicroία από τις πηγές ωστόσο δεν είχε το αρχικό microήνυmicroα από τον Heider και τον Oliver Kontny έναν ακόmicroα δικηγόρο του Ocalan)

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 Απριλίου 2004]Αγαπητέ Reimar Heider

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας της 6ης Απριλίου Θα ξέρετε ότι είmicroαι ένας αρκετά ηλικιωmicroένος άνδρας (83 ετών) που microετά βίας περπατώ λόγω οστεοαρθρίτιδας και καρδιακών παθήσεων Σας το λέω αυτό για να δικαιολογηθώ γιατί συχνά καθυστερώ να απαντήσω σε επιστολές ειδικά σε e-mail Θα πρέπει επίσης να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι οι άνθρωποι που διατείνονται ότι microιλούν εκ microέρους microου δεν εκφράζουν απαραίτητα τα λεγόmicroενά microου ndash microε εξαίρεση τη σύντροφό microου Janet Biehl microε την οποία microοιράζοmicroαι την ίδια διεύθυνση e-mail και microε την οποία συζώ (παρακαλώ κρατήστε το e-mail της)

Όπως και η πλειοψηφία των Αmicroερικανών αλίmicroονο γνωρίζω πολύ λίγα για το PPK και τον Abdullah Ocalan παρόλο που

Αλληλογραφία

31Acirc

θυmicroάmicroαι στις ειδήσεις τη στιγmicroή της σύλληψής του πριν από αρκετά χρόνια Χάρη στον τοπικισmicroό που δείχνει ο τύπος οι Αmicroερικανοί έχουν ελάχιστη ενηmicroέρωση σχετικά microε τα κουρδικά ζητήmicroατα (Ακόmicroα και οι Κούρδοι του Ιράκ περιφρονούνται σε microεγάλο βαθmicroό από τους πολεmicroικούς ανταποκριτές microας) Μόλις πριν από λίγες ηmicroέρες πληροφορήθηκα ότι ο κ Ocalan έχει καταδικαστεί σε θάνατο εδώ και πέντε χρόνια και βρίσκεται τώρα σε συνθήκες πλήρους αποmicroόνωσης Ειλικρινά ελπίζω να αντεπεξέρχεται microε σθένος σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση

Μιλάmicroε ωστόσο γερmicroανικά κι έτσι δεν χρειάζεται να προβληmicroατίζεστε εάν καταλαβαίνουmicroε τις επιστολές που microας στέλνετε στα γερmicroανικά Μπορείτε να microου τις στέλνετε σε όποια γλώσσα θέλετε εγώ όmicroως είmicroαι αναγκασmicroένος να απαντώ στα αγγλικά Λόγω της κατάρρευσης της υγείας microου και ιατρικών προβληmicroάτων δυστυχώς δεν γράφω γρήγορα

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι παρόλο που ήmicroουν από τους ιδρυτές του Institute for Social Ecology microαζί microε τον Dan Chodorkoff κάπου τριάντα χρόνια πριν στο Vermont η σχολή από τότε έχει διαφοροποιηθεί κατά πολύ και δεν εκφράζει microε συνέπεια τις απόψεις microου Ένα microέρος του ανθρώπινου δυναmicroικού της έχει microετατοπιστεί προς αναρχικές απόψεις που εγώ θεωρώ παιδιάστικες και ανενηmicroέρωτες και τις οποίες δεν συmicromicroερίζοmicroαι καθόλου Σας το λέω αυτό για να σας ζητήσω να microου γράφετε απευθείας στη διεύθυνση email της Janet όπου τουλάχιστον η ιδιωτική αλληλογραφία microου είναι απαλλαγmicroένη από παρεmicroβάσεις από αυτά τα laquoελευθεριακάraquo παιδιά

Όσον αφορά τη δράση microου δραστηριοποιούmicroαι στην αmicroερικανική αριστερά εδώ και περίπου εβδοmicroήντα χρόνια ως διοργανωτής του εργατικού κινήmicroατος και ως δάσκαλος Με λίγα λόγια είmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroατα Τα βιβλία microου Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ και τα δυο χρονολογούνται στη δεκαετία του rsquo80 Επιπλέον θα πρέπει να ξέρετε ότι Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ έχει microεταφραστεί microόνο εν microέρει στα γερmicroανικά (νοmicroίζω όmicroως ότι η τουρκική microετάφραση είναι πλήρης) Έχω γράψει επίσης βιβλία και άρθρα σχετικά microε την ιδέα του ελευθεριακού κοινοτισmicroού του συνοmicroοσπονδισmicroού τη σηmicroασία της πολιτικής σε αντιδιαστολή microε τον κοινοβουλευτισmicroό και τα microαθήmicroατα που microας διδάσκει η επαναστατική παράδοση (Πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα βιβλίο τεσσάρων τόmicroων για το τελευταίο αυτό θέmicroα και ο τρίτος τόmicroος θα δηmicroοσιευτεί τον επόmicroενο microήνα από τον εκδοτικό οίκο Continuum στο Λονδίνο) Τα γραπτά αυτά ndashειδικά Η ΑΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ το οποίο έχει microεταφραστεί

στα γερmicroανικά και τουρκικάndash microπορεί να σας ενδιαφέρουν όπως και τον κ Ocalan Αυτά τα πιο πρόσφατα γραπτά έχουν προκαλέσει microεγάλο ενδιαφέρον στη Λατινική Αmicroερική τη Σκανδιναβία καθώς και άλλα microέρη της Ευρώπης και την Αυστραλία

Πολλά πεδία microένει να διερευνηθούν πράγmicroα που η υγεία και η ηλικία microου δεν microου επιτρέπουν Εάν επιθυmicroείτε να συνεχίσετε να microου γράφετε θα σας ζητήσω να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστη όπως εγώ Θα ήθελα να εκφράσω τη βαθύτατη συmicroπαράστασή microου στον κ Ocalan

ΦιλικάMurray Bookchin131 Main Street apt 301 Burlington VT 05401 USAΤηλ (802) 863-4545 jbiehltogethernet

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[5 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Murray Bookchin

Με χαρά σας πληροφορούmicroε ότι έπειτα από την αλληλογραφία microας ενηmicroερώσαmicroε τους δικηγόρους υπεράσπισης του κ Ocalan στην Ιστανmicroπούλ σχετικά microε το περιεχόmicroενο της επιστολής σας Ένα microέλος της οmicroάδας υπεράσπισης ο κ Aydinkaya ανέφερε microε συντοmicroία το ζήτηmicroα στον κ Ocalan κατά την τελευταία συνάντησή τους Ο κ Ocalan φαίνεται να χάρηκε πολύ για το ενδιαφέρον σας και ζήτησε από τους εκπροσώπους του να σας απαντήσουν άmicroεσα Στέλνει εγκάρδιους χαιρετισmicroούς και δηλώνει ότι οι δυο συγγραφείς που τον έχουν απορροφήσει το τελευταίο διάστηmicroα είστε εσείς και ο Immanuel Wallerstein Ο κ Ocalan τόνισε ότι πιστεύει ότι έχει αποκτήσει καλή γνώση των ιδεών σας Μάλιστα αναφέρθηκε στον εαυτό του ως έναν laquoκαλό microαθητήraquo σας Ζήτησε από τους δικηγόρους του να σας στείλουν το τελευταίο χειρόγραφό του το συντοmicroότερο δυνατό Πρόκειται για ένα χειρόγραφο που microόλις προετοίmicroασε για την ακρόαση της υπόθεσής του στις 9 Ιουνίου 2004 ενώπιον του τmicroήmicroατος microείζονος σύνθεσης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ∆ικαιωmicroάτων του Ανθρώπου Τη microετάφραση του εγγράφου στα αγγλικά έχει αναλάβει microια εταιρεία στην Τουρκία και ελπίζουmicroε να microπορέσουmicroε να σας στείλουmicroε ένα αντίγραφο του κειmicroένου ως τον Ιούνιο

Ο κ Ocalan είπε ότι λυπάται που υπάρχουν ορισmicroένες ελλείψεις στην τουρκική microετάφραση των τεσσάρων βιβλίων σας τα οποία έχει διαβάσει και ότι υπήρχαν ορισmicroένα σηmicroεία στα οποία διαφωνεί microε τις ιδέες σας Αυτό που τόνισε ωστόσο ήταν ότι ανυποmicroονεί να συνεχίσει να παρακολουθεί τη σκέψη σας και να τη βοηθήσει να βρει πρόσφορο έδαφος

32 Acirc

όσον αφορά την εφαρmicroογή της στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής Θα ήθελε να σας διαβεβαιώσει ότι δεν θα πρέπει να προβληmicroατίζεστε πολύ για την έλλειψη εκτίmicroησης που δείχνουν ορισmicroένοι νεότεροι οπαδοί όσον αφορά τη διακριτικότητα και τη δυναmicroική της σκέψης σας εφόσον το κουρδικό κίνηmicroα ελευθερίας είναι αποφασισmicroένο να υλοποιήσει επιτυχώς τις ιδέες σας Πρόσθεσε επίσης πως πιστεύει ότι τα τρία βιβλία που έχει γράψει στη φυλακή ως σύνολο θα microπορούσαν να δώσουν κάποιες απαντήσεις στα θεωρητικά και πρακτικά αδιέξοδα που δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει η Μαρξιστική Θεωρία τα τελευταία 150 χρόνια ∆ηλώνει τώρα ξεκάθαρα ότι πιστεύει ότι είναι θεωρητικά αβάσιmicroο να εκλαmicroβάνεται η δηmicroιουργία του κράτους στην Πρώιmicroη Μεσοποταmicroία ως microια laquoαναπόφευκτηraquo εξέλιξη που υπαγορεύεται από ιστορικές νοmicroοτέλειες laquoαπαραίτητες για την ανθρώπινη πρόοδοraquo Στο νέο αυτό χειρόγραφο ο κ Ocalan επαναξιολογεί ορισmicroένα από τα προηγούmicroενα επιχειρήmicroατά του σχετικά microε τη microετάβαση από τη νεολιθική στην πρώιmicroη κοινωνία ιερατικού κράτους και θέτει ορισmicroένες απίστευτα πρωτότυπες απόψεις σχετικά microε τις επιστηmicroολογικές συνέπειες της θεωρίας του χάους στις ιστορικές και κοινωνικές microελέτες καθώς και τις πολιτικές προοπτικές που προέρχονται από τις θεωρητικές ιδεολογικοποιήσεις της ανθρώπινης ιστορίας ∆ιερευνά τόσο τις επιπτώσεις που αυτό έχει στη δική του αντίληψη για την ιστορία της Μεσοποταmicroίας όσο και τα πολιτικά συmicroπεράσmicroατα στα οποία έχει οδηγηθεί από το προηγούmicroενο έργο του εγκαταλείποντας έτσι εντελώς το πρότυπο της οικοδόmicroησης κράτους ως το στόχο των απελευθερωτικών διεργασιών Αναπτύσσει επίσης διεξοδικά την ιδέα microιας οικοδηmicroοκρατικής κοινωνίας και την πρακτική υλοποίηση του ελευθεριακού κοινοτισmicroού στο Κουρδιστάν

Τόνισε ωστόσο ότι αυτό δεν είναι και ούτε θα microπορούσε να είναι το έργο ενός ακαδηmicroαϊκού αλλά ενός ανθρώπου που αναζητά πρακτικούς τρόπους διεξόδου από την κρίση που βιώνει η Μέση Ανατολή και οι Κούρδοι Εξέφρασε έντονη κριτική για τον δυτικό λόγο και επεσήmicroανε ότι η δική του προσέγγιση πάντα θα διέπεται από microια σύγχρονη εκ νέου ανάγνωση του παραδοσιακού λόγου της Μέσης Ανατολής Παρά τις προφανείς δυσκολίες στην επικοινωνία microε τον κ Ocalan microε microεγάλη χαρά θα σας βοηθήσουmicroε να συνεχίσετε τη microεταξύ σας επικοινωνία

Αναmicroένουmicroε νέα σαςΜε θερmicroούς χαιρετισmicroούςReimar HeiderOliver Kontny

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[9 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Reimar

Σας ευχαριστώ που microου microεταφέρετε τα σχόλια του κ Oca-lan Χαίροmicroαι που θεωρεί ότι οι ιδέες microου σχετικά microε τον ελευθεριακό κοινοτισmicroό βοηθούν στον προβληmicroατισmicroό σχετικά microε ένα microελλοντικό πολιτικό σώmicroα των Κούρδων

Εκτιmicroώ επίσης τις προσπάθειές σας ως διαmicroεσολαβητή σε έναν διάλογο microεταξύ του κ Ocalan και εmicroένα Σας παρακαλώ να καταλάβετε ότι είmicroαι ένας πολύ ασθενικός 83χρονος ∆εν είmicroαι σε θέση πια να κάθοmicroαι microπροστά σε έναν υπολογιστή για ώρες και να γράφω άρθρα ούτε καν επιστολές Ακόmicroα και η ανάγνωση για λίγες ώρες την ηmicroέρα microου είναι δύσκολη (Ακόmicroα και για αυτή τη σύντοmicroη επιστολή χρειάστηκα τη βοήθεια της Janet) Είmicroαι αναγκασmicroένος να περνώ microεγάλο microέρος του χρόνου microου στο κρεβάτι Εποmicroένως δεν είmicroαι σε θέση να συνεχίσω εκτεταmicroένο θεωρητικό διάλογο microε τον κ Ocalan στο βαθmicroό που θα το ήθελα και στην καλύτερη περίπτωση microπορώ να παρέχω σύντοmicroες microόνο και ελλιπείς απαντήσεις Πολύ λυπάmicroαι για αυτή την απώλεια αλλά ολοένα και περισσότερο συmicroβιβάζοmicroαι microε το αναπόφευκτο των γερατειών και της θνητότητας

Ο κ Ocalan φαίνεται να θέλει να υπογραmicromicroίσει το γεγονός ότι πρέπει να αντλεί γνώση και από άλλες διανοητικές πηγές εκτός από τις δικές microου ιδιαίτερα της Μέσης Ανατολής ∆ιαβεβαιώστε τον ότι θα προβληmicroατιζόmicroουν ιδιαίτερα εάν δεν αξιοποιούσε πλήρως και αυτές τις διαφορετικές πηγές

Μεταφέρετε παρακαλώ στον κ Ocalan τις θερmicroότερες ευχές microου Προσδοκώ microια microέρα ο κουρδικός λαός να microπορέσει να δηmicroιουργήσει microια ελεύθερη ορθολογική κοινωνία που θα δώσει τη δυνατότητα να ανθίσει εκ νέου η οξύνοια αυτού του λαού Είναι τυχεροί που έχουν έναν ηγέτη microε τα χαρίσmicroατα του κ Ocalan να τους καθοδηγεί

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςMurray Bookchin

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[10 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Janet Biehl αγαπητέ Murray Bookchin

Θα θέλαmicroε να σας ενηmicroερώσουmicroε ότι η ευγενική επιστολή σας microε τα θετικά σχόλια για τον κ Ocalan διαβάστηκε στο microεταξύ κατά τη 2η γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το οποίο πραγmicroατοποιήθηκε στα βουνά του Κουρδιστάν αυτό το καλοκαίρι και έλαβε πολύ θετικές αντιδράσεις

Οι συνθήκες φυλάκισης του κ Ocalan δεν έχουν βελτιωθεί και microάλιστα οι δυνατότητες επικοινωνίας του microε τον έξω κόσmicroο ή ακόmicroα και microε τους δικηγόρους και την οικογένειά του έχουν τώρα περιοριστεί ακόmicroα περισσότερο Εποmicroένως η ανταλλαγή

33Acirc

σκέψεων microέσα από τα τείχη του κελιού της φυλακής του καθίσταται όλο και πιο δύσκολη Ωστόσο σε αρκετές από τις σπάνιες συναντήσεις microε τους δικηγόρους του προτείνει και πάλι τα βιβλία του Murray Bookchin ειδικά το laquoUrbanization without CitiesΑστικοποίηση χωρίς Πόλειςraquo

Σας έχουmicroε ήδη στείλει microέρος του βιβλίου του που γράφτηκε το 2003 όπου αναφέρεται στην αναδιοργάνωση του κοmicroουναλισmicroού στις κουρδικές πόλεις και τα κουρδικά χωριά Στο τελευταίο βιβλίο του το οποίο φέτος δηmicroοσιεύτηκε στα τουρκικά δίνει περισσότερη βάση στην άνοδο της ιεραρχίας στην ανθρώπινη κοινωνία και τονίζει τον πατριαρχικό χαρακτήρα του ιεραρχικού και ταξικού πολιτισmicroού Παρουσιάζει ένα microοντέλο πολιτισmicroού που δεν εστιάζει microόνο στην ταξική πάλη αλλά βλέπει τη laquoφυσική κοινωνίαraquo ως τον αντίπαλο της ταξικής κοινωνίας διαχρονικά Η laquoφυσικήraquo κοινωνία εκδηλώνεται microε τη microορφή εθνικών οmicroάδων ταξικών κινηmicroάτων και θρησκευτικών και φιλοσοφικών συσπειρώσεων που υπερασπίζονται την ελευθερία τους Κατά την άποψή του η καθυπόταξη των γυναικών παίζει σηmicroαντικότατο ρόλο στην καθυπόταξη ελεύθερων ατόmicroων ∆ίνει εποmicroένως microια ευρύτερη περιγραφή της διαδικασίας που οδηγεί στη

δηmicroιουργία του πατριαρχικού συστήmicroατος

Το βιβλίο περιλαmicroβάνει επίσης microια πολύ ξεκάθαρη κριτική του κλασικού δογmicroατικού microαρξισmicroού στον οποίο ο κ Ocalan παραδέχεται ότι είχε προσκολληθεί για πάρα πολύ καιρό Ασκεί ιδιαίτερα κριτική στην προσέγγιση του υπαρκτού σοσιαλισmicroού ως προς τη βία την εξουσία και το κράτος Μια επαναστατική οmicroάδα που δεν διαφέρει ριζικά από τους αντιπάλους της ως προς τα θέmicroατα αυτά είναι καταδικασmicroένη να απορροφηθεί από το σύστηmicroα όπως και ο υπαρκτός σοσιαλισmicroός αφοmicroοιώθηκε από τον καπιταλισmicroό

Θεωρεί το κίνηmicroα των γυναικών το πιο σηmicroαντικό επαναστατικό κίνηmicroα του 20ου αιώνα καθώς η ανάλυση που θέτει για τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών σε όλες τις σφαίρες της κοινωνίας και ειδικότερα των κοινωνικών επιστηmicroών έχει αποκαλύψει πολύ περισσότερες από τις ουσιαστικές συγκρούσεις που αναδύονται στην κοινωνία από οποιαδήποτε άλλη σχολή σκέψης στο παρελθόν

Στα έργα του ο κ Ocalan συχνά αναφέρεται σε ιδέες όπως οικολογική κοινωνία και ελευθεριακός κοινοτισmicroός αν και

34 Acirc

επισηmicroαίνει διαφορετικά σηmicroεία από εσάς Murray Book-chin

Αγαπητή Janet

Από ότι γνωρίζουmicroε για τις εκδόσεις σας οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν ακόmicroα microεταφραστεί στα τουρκικά microπορεί κι εσείς να ενδιαφέρεστε για microια συζήτηση ή microια κριτική των απόψεων του κ Ocalan Ξέρουmicroε ότι είναι δεκτικός στην κριτική ιδιαίτερα εφόσον οι δυνατότητές του να συζητά τις σκέψεις του είναι εξαιρετικά περιορισmicroένες λόγω της κράτησής του σε αποmicroόνωση εδώ και έξι περίπου χρόνια

Στο Κουρδιστάν έχει αρχίσει να αναδύεται από τη δεκαετία του rsquo80 ένα κίνηmicroα γυναικών που σήmicroερα έχει πάρει σηmicroαντικές διαστάσεις Η εξέλιξη του κινήmicroατος των γυναικών συνδέεται άmicroεσα microε τον απελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων και τις προσπάθειες του κ Ocalan Οι συζητήσεις του microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών σχετικά microε τη θέση των γυναικών στην κοινωνία τον έχουν επηρεάσει σε microεγάλο βαθmicroό ενώ οι σκέψεις του αποτελούν αντικείmicroενο έντονης συζήτησης εντός του κινήmicroατος γυναικών σήmicroερα

Οι εξόριστες Κούρδες γυναίκες στην Ευρώπη ενδιαφέρονται έντονα για τη δηmicroιουργία microιας γέφυρας που θα συνδέει τις συζητήσεις που γίνονται στα βουνά και τις πόλεις του Κουρδιστάν microε τα κινήmicroατα και τους ακτιβιστές σε άλλα microέρη του κόσmicroου Το κίνηmicroα Κούρδων γυναικών στη Γερmicroανία όπου ζουν οι περισσότεροι εξόριστοι Κούρδοι διοργάνωσε λοιπόν το Πρώτο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Γυναικών αυτό το καλοκαίρι για να ανοίξει τη συζήτηση σχετικά microε τις προοπτικές του κουρδικού απελευθερωτικού αγώνα και του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία Στις συζητήσεις σχετικά microε την ειρήνη και τη βία κατά των γυναικών συmicromicroετείχαν γυναίκες από διάφορες χώρες Το σύνθηmicroα του φεστιβάλ ήταν laquoΟι γυναίκες περνούν τα σύνορα και συσπειρώνονταιraquo Το 2005 το κεντρικό θέmicroα του 2ου φεστιβάλ θα είναι η οικολογία Θα θέλαmicroε να προσκαλέσουmicroε γυναίκες από όλες τις γωνιές του κόσmicroου και αναρωτιόmicroαστε εάν εσείς καταρχήν θα ενδιαφερόσασταν να συmicromicroετέχετε στις συζητήσεις microας

Biehl προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Uta Schneiderbanger και αγαπητέ Reimar Heider

Με microεγάλη χαρά ακούσαmicroε ότι τα σχόλια του Murray Bookchin διαβάστηκαν στη δεύτερη γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το περασmicroένο καλοκαίρι ενώ προκαλεί ικανοποίηση το γεγονός ότι πολλοί Κούρδοι σήmicroερα βλέπουν θετικά τις ιδέες του

Σας ευχαριστούmicroε πολύ για την επιστολή σας της 10ης

∆εκεmicroβρίου και σας παρακαλώ συγχωρήστε microε για την καθυστερηmicroένη απάντηση Καθυστέρησα γιατί ο Murray είπε ότι ήθελε ο ίδιος να σας γράψει και πιστεύω ότι η επιθυmicroία του αυτή ήταν ειλικρινής αλλά microέχρι τώρα η υγεία του δεν του το έχει επιτρέψει

Για εmicroάς η συνέχιση της αλληλογραφίας microαζί σας (όπως και microε όλους τους άλλους) ήταν δύσκολη καθώς η υγεία του Murray χειροτερεύει Οι πόνοι λόγω οστεοαρθρίτιδας αυξάνονται Παίρνει αναλγητικά βέβαια αλλά είναι επιλογή του να περιορίζει τη χρήση τους ώστε να microην επηρεάζουν τις νοητικές λειτουργίες του Βρίσκεται λοιπόν σε microια συνεχή microάχη microε τον πόνο πράγmicroα που του ρίχνει πολύ το ηθικό Σύντοmicroα φτάνει τα 84 και συχνά νοιώθει ότι βρίσκεται σε σύγχυση ανίκανος να κατανοήσει ακόmicroα και απλές συζητήσεις Ως ο άνθρωπος που τον φροντίζει αλλά και σύντροφός του αυτό είναι ίσως το δυσκολότερο πράγmicroα που έχω να αντιmicroετωπίσω ∆ιατηρεί ωστόσο τη σωστή κρίση του το πνεύmicroα του διατηρεί ακόmicroα τη ζεστασιά την ανοιχτή φύση και την αγάπη του ενώ τον τελευταίο καιρό γοητεύεται ιδιαίτερα από τις ειδήσεις που ακούει για τους Κούρδους και τα κουρδικά ζητήmicroατα Έχετε γίνει για εκείνον ένας φάρος στα χρόνια της παρακmicroής του

Με τιmicroά πολύ η πρόσκλησή σας να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις για την οικολογία microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών Πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου έγραψα ένα βιβλίο που επέκρινε τον laquoοικοφεmicroινισmicroόraquo για την αντιδραστική φύση του Από τότε ο laquoοικοφεmicroινισmicroόςraquo έχει εκλείψει από τον λόγο των κινηmicroάτων (αν και ορισmicroένοι ακαδηmicroαϊκοί από όσο καταλαβαίνω ακόmicroα αmicroφιταλαντεύονται σχετικά) Από τότε δεν έχω εmicroπλακεί πολύ microε το φεmicroινιστικό κίνηmicroα καθώς προτιmicroούσα να εργάζοmicroαι ως υπέρmicroαχος της κοινωνικής οικολογίας

Σήmicroερα θα έλεγα ότι δεν έχω ιδιαίτερη πολιτική δράση καθώς απασχολούmicroαι microε τη φροντίδα του ηλικιωmicroένου Murray Καθώς έχει αποσυρθεί από την πολιτική έχω κι εγώ περιορίσει τις δραστηριότητές microου ώστε να microπορώ να τον φροντίζω Εποmicroένως δεν νοmicroίζω ότι θα microπορούσα να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις σας πολύ συχνά ή να κάνω κάποια ουσιαστική συmicroβολή Σας ευχαριστώ πάντως για την πρόσκληση και εύχοmicroαι οι συζητήσεις σας να είναι παραγωγικές

Θα σας microεταφέρω άmicroεσα οτιδήποτε microπορέσει να γράψει ο Murray σε εσάς και στον Ocalan Παρακαλώ δώστε του τους θερmicroότερους χαιρετισmicroούς microας

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςJanet BiehlBurlington Vermont

Πηγή httpwwwhuffingtonpostcomentrysyrian-kurds-murray-bookchin_us_5655e7e2e4b079b28189e3df

35Acirc

Η αντίσταση των Κούρδων γυναικών λειτουργεί χωρίς ιεραρχία και κυριαρχία και είναι microέρος microιας ευρύτερης κοινωνικής microεταmicroόρφωσης και απελευθέρωσης

Οι ισχυροί θεσmicroοί ανά τον κόσmicroο λειτουργούν microέσω της δοmicroής του κράτους το οποίο έχει το απόλυτο microονοπώλιο πάνω στη λήψη αποφάσεων την οικονοmicroία και τη χρήση βίας Την ίδια στιγmicroή microας λένε πως η βία που επικρατεί σήmicroερα είναι ο λόγος για τον οποίο το κράτος χρειάζεται να microας προστατεύει από τους εαυτούς microας Οι κοινότητες που αποφασίζουν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους απέναντι στην αδικία καθίστανται παράνοmicroες Απλά ρίξτε microια microατιά

στον γενικό ορισmicroό της τροmicroοκρατίας η χρήση βίας από microη κρατικούς φορείς για πολιτικούς σκοπούς

Πόσο microάλλον όσον αφορά την κρατική τροmicroοκρατία Ως αποτέλεσmicroα οι γυναίκες η κοινωνία και η φύση microένουν απροστάτευτες όχι microόνο φυσικά αλλά και κοινωνικά οικονοmicroικά και πολιτικά Εν τω microεταξύ οι πανταχού παρόντες microηχανισmicroοί κρατικής ασφάλειας οι οποίοι ηγούνται ανοιχτά οικονοmicroιών εmicroπορίας όπλων και επωφελούνται στρέφοντας τη microία κοινότητα εναντίων της άλλης για τους βρώmicroικους πολέmicroους τους δηmicroιουργούν την ψευδαίσθηση ότι προστατεύουν laquoεmicroάςraquo έναντι κάποιων microυστηριωδών laquoάλλωνraquo

Η ριζοσπαστική αυτοάμυνα των Κούρδων γυναικών ένοπλη και πολιτική

Dilar DirikΜετάφραση ∆ηmicroήτρης Γάκης

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

36 Acirc

Τον τελευταίο χρόνο ο κόσmicroος έχει γίνει microάρτυρας της ιστορικής αντίστασης της κουρδικής πόλης που ονοmicroάζεται Κοmicroπανί Το γεγονός ότι οι γυναίκες microιας ξεχασmicroένης κοινότητας έγιναν ο σφοδρότερος εχθρός της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος της οποίας η ιδεολογία βασίζεται στην καταστροφή όλων των πολιτισmicroών των κοινοτήτων των γλωσσών και των χρωmicroάτων της Μέσης Ανατολής ανατρέπει τις συmicroβατικές αντιλήψεις περί χρήσης βίας και πολέmicroου Το Κοmicroπανί θα γραφτεί στην ιστορία της αντίστασης της ανθρωπότητας όχι επειδή κάποιοι άντρες προστάτευαν γυναίκες ή ένα κράτος προστάτευσε τους laquoυπηκόουςraquo του αλλά επειδή χαmicroογελαστές γυναίκες και άντρες microετέτρεψαν τις ιδέες τους και τα σώmicroατά τους σε ένα ιδεολογικό microέτωπο όπου η οργάνωση Ισλαmicroικό Κράτος και η βασισmicroένη στον βιασmicroό κοσmicroοθεωρία της κατέρρευσαν Ειδικά στη Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον αρκετό για τις γυναίκες το να laquoκαταδικάζουν τη βίαraquo όταν η βία αποτελεί πια έναν τόσο σταθερό παράγοντα της ζωής microας όταν η αντιληπτή ή κατασκευασmicroένη θέση microας ως laquoθύmicroαταraquo χρησιmicroοποιείται ως αιτιολογία από τους ιmicroπεριαλιστές για να εξαπολύουν πολέmicroους εναντίον των κοινοτήτων microας Η άνοδος της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος κατέστησε εmicroφανείς τις συmicroφορές που επιφέρει η πλήρης εξάρτηση από τους άντρες και τους κρατικούς στρατούς τίποτα άλλο παρά γυναικοκτονία

Ως εκ τούτου είναι αναγκαίος ένας ριζοσπαστικός microηχανισmicroός αυτοάmicroυνας

Η πολεmicroική δεοντολογία του κουρδικού κινήmicroατος ελευθερίας βασίζεται στην έννοια της laquoνόmicroιmicroης αυτοάmicroυναςraquo και περιλαmicroβάνει τη θέσπιση κοινωνικών και πολιτικών microηχανισmicroών βάσης για την προστασία της κοινωνίας πέρα από τη στενή φυσική άmicroυνα Στη φύση ζωντανοί οργανισmicroοί όπως τα τριαντάφυλλα microε αγκάθια αναπτύσσουν συστήmicroατα αυτοάmicroυνας όχι για να επιτεθούν αλλά για να προστατέψουν τη ζωή Ο Αmicroπντουλάχ Οτσαλάν ο ιδεολογικός εκπρόσωπος του PKK του Εργατικού Κόmicromicroατος του Κουρδιστάν το ονοmicroάζει laquoθεωρία του τριαντάφυλλουraquo

Για να microπορέσει οmicroοίως η κοινωνία να αντισταθεί χωρίς να γίνει microιλιταριστική πρέπει να αποφύγει την αναπαραγωγή κρατικοειδών αντιλήψεων περί βίας και τουναντίον να προστατεύσει τις κοινοτιστικές αξίες αντλώντας τη δύναmicroή της από τη βάση Η κοινωνία και ειδικά οι γυναίκες ισχυρίζεται ο Οτσαλάν πρέπει πρωτίστως να laquoxwebucircnraquo να είναι ο εαυτός τους Μόνο microε τη συνειδητοποίηση της ύπαρξής του και του νοήmicroατος αυτής microπορεί κανείς να διεκδικήσει το δικαίωmicroα στη ζωή και στην υπεράσπιση του εαυτού του και της κοινότητας Αυτή πρέπει να βασίζεται σε microια κοινωνία που έχει αυτεπίγνωση και είναι πολιτικοποιηmicroένη συνειδητοποιηmicroένη κι ενεργή ενσωmicroατώνοντας microια ηθική αγάπης προς την κοινότητα ndash συmicroπεριλαmicroβάνοντας θεmicroελιώδεις αξίες όπως η

αφοσίωση στη γυναικεία απελευθέρωση παρά στηριζόmicroενη στον νόmicroο που επιβάλλεται από το καπιταλιστικό κράτος και τους αστυνοmicroικούς microηχανισmicroούς του Αυτό που microετέτρεψε το Κουρδιστάν σε έναν τόπο προσκυνήmicroατος για τις γυναίκες και τα αντισυστηmicroικά κινήmicroατα ανά τον κόσmicroο ήταν αυτή ακριβώς η ιδεολογική στάση που υπερασπιζόταν τη ζωή ενώπιον ενός στρατού θανάτου

Οι δυνάmicroεις άmicroυνας στη Ροζάβα δείχνουν το πώς η αυτοάmicroυνα microπορεί να λειτουργήσει χωρίς ιεραρχία έλεγχο και κυριαρχία Εν microέσω πολέmicroου οι Μονάδες Άmicroυνας του Κουρδικού Λαού (YPG) και η γυναικεία ταξιαρχία τους (YPJ) καθώς και οι microονάδες εσωτερικής ασφάλειας (Asayish) επικεντρώνονται στην ιδεολογική εκπαίδευση Το ήmicroισυ αυτής είναι πάνω στην ισότητα των φύλων Ακαδηmicroίες εκπαιδεύουν τους microαχητές στην κατανόηση του ότι δεν είναι microια δύναmicroη εκδίκησης και ότι η τρέχουσα επιστράτευση είναι microια αναγκαιότητα εξαιτίας του πολέmicroου Οι ακαδηmicroίες της Asayish εργάζονται προς microια κοινότητα microε Asayish χωρίς όπλα που διαmicroεσολαβεί λεκτικά στις διάφορες διαmicroάχες στις γειτονιές microε απώτερο στόχο την πλήρη κατάργηση της Asayish microέσω της οικοδόmicroησης microιας laquoηθικο-πολιτικής κοινωνίαςraquo η οποία θα επιλύει microόνη τα προβλήmicroατά της Απορρίπτουν τον χαρακτηρισmicroό αστυνοmicroία γιατί αντί να υπηρετούν το κράτος υπηρετούν τον λαό γιατί είναι ο λαός Η ακαδηmicroία της Asayish στη Ρίmicroελαν ήταν κάποτε κέντρο των microυστικών υπηρεσιών του συριακού καθεστώτος Κάποιοι από τους σπουδαστές είχαν παλαιότερα βασανιστεί εκεί από το καθεστώς ως πολιτικοί κρατούmicroενοι Οι διοικητές εκλέγονται από τα microέλη του τάγmicroατος βάσει της εmicroπειρίας τους της αφοσίωσής τους και της βούλησής τους να αναλαmicroβάνουν ευθύνες Αυτή η ιδέα περί ηγεσίας υπό το πνεύmicroα της θυσίας είναι ο λόγος για τον οποίον πολλοί από τους microάρτυρες των YPGYPJ ήταν έmicroπειροι και αγαπητοί διοικητές

Για τις γυναίκες η αυτοάmicroυνα είναι επιπλέον ζήτηmicroα ζωής ή θανάτου Οι γυναίκες Γιαζίντι της Σενγκάλ (Σινζάρ) οι οποίες απεικονίζονται ως παθητικά αξιολύπητα θύmicroατα από τα απερίσκεπτα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσης απορρίπτουν πλέον την ουσιοποίησή τους ως θύmicroατα βιασmicroού και έχουν δηmicroιουργήσει παρόmicroοια microε τις YJA Star (ο γυναικείος στρατός του PKK) και YPJ (οι Γυναικείες Αmicroυντικές ∆υνάmicroεις στη Ροζάβα) τον δικό τους αυτόνοmicroο γυναικείο στρατό που ονοmicroάζεται YPJ-Shengal η δύναmicroη αυτοάmicroυνας των γυναικών Γιαζίντι παράλληλα microε τις δικές τους αναδυόmicroενες δοmicroές αυτονοmicroίας και αυτοκυβέρνησης

∆εν είναι σύmicroπτωση το ότι οι πρώτοι microόνιmicroοι στρατοί προέκυψαν microε την άνοδο της συσσώρευσης του πλούτου η οποία σηmicroατοδότησε επίσης τη θεσmicroοποίηση της πατριαρχίας και των προδρόmicroων του κράτους Το έθνος-κράτος βεβαιώνει ύπουλα την ύπαρξή του microε τη χάραξη συνόρων microεταξύ κοινοτήτων δηmicroιουργώντας παράνοια και ξενοφοβία εκεί όπου

37Acirc

υπήρχαν microωσαϊκά πολιτισmicroών για αιώνες Συνεπώς εφόσον είmicroαστε ταγmicroένοι στην υπεράσπιση της κοινωνίας πρέπει επίσης να αντιmicroετωπίσουmicroε φιλοσοφικά όλες τις επιθέσεις εναντίον της κοινωνίας microιας και τα συστήmicroατα κυριαρχίας και ιεραρχίας πρώτα εγκαθίστανται στη σκέψη

Οι δυϊσmicroοί όπως άντρας-γυναίκα κράτος-κοινωνία άνθρωπος-φύση στοχεύουν στην απεικόνιση των ιεραρχικών σχέσεων ως φυσικών Αυτό που ο Τόmicroας Χόmicroπς περιέγραψε ως laquohomo homini lupus estraquo για να νοmicroιmicroοποιήσει τον απρόσβλητο Λεβιάθαν που ονοmicroάζεται κράτος εφαρmicroόζεται σε microορφή laquomicroεγάλου αδερφούraquo στη σύγχρονη εποχή microας Πρέπει να αmicroφισβητήσουmicroε τη φασιστική γραφή της ιστορίας που υποτιmicroά την κοινωνία και αντικειmicroενοποιεί τη φύση και αντί αυτού να αναζητήσουmicroε πρακτικά λύσεις στα κοινωνικά προβλήmicroατα microέσω microιας laquoκοινωνιολογίας της ελευθερίαςraquo που επικεντρώνεται γύρω από τις φωνές και τα βιώmicroατα των καταπιεσmicroένων

Ενάντια στις ρατσιστικές παραδοχές της αποσχιστικής τάξης των εθνών-κρατών και των νοητικών και φυσικών συνόρων τους η κοινωνία πρέπει να ενδυναmicroώσει την ιδέα του laquoδηmicroοκρατικού

έθνουςraquo συλληφθείσα από τον Οτσαλάν microε στόχο την αποσύνδεση της ιδέας του έθνους από τις στερούmicroενες νοήmicroατος εθνοτικές microορφές του ανήκειν για να εδραιώσει microια περισσότερο ουσιαστική ηθική ενότητα βασισmicroένη σε αρχές όπως η γυναικεία ελευθερία ιδίως στην εποχή της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος Η επανάσταση της Ροζάβα όπου Κούρδοι Άραβες Σύροι Τουρκmicroένοι και Τσετσένοι προσπαθούν όλοι microαζί να δηmicroιουργήσουν ένα νέο εναλλακτικό σύστηmicroα βασίζεται πάνω σε αυτήν την πολιτική αντίληψη

Η αυτοάmicroυνα πρέπει συνεπώς όχι microόνο να microάχεται ενάντια σε κάτι αλλά και για κάτι ιδίως στη Μέση Ανατολή όπου όλες οι microορφές βίας εφαρmicroόζονται σε αβάσταχτο βαθmicroό Ως εκ τούτου αυτοάmicroυνα είναι η ριζοσπαστική προσπάθεια για αποσύνδεση της δύναmicroης από το πατριαρχικό microιλιταριστικό σύστηmicroα ndash και οι γυναίκες οφείλουν να αποτελούν την πρωτοπόρα microαχητική αυτοάmicroυνα microιας αυτοκαθοριζόmicroενης περισσότερο όmicroορφης δίκαιας ελεύθερης ζωής Η αυτοάmicroυνα συνοδευόmicroενη από επαναστατική σκέψη έχει τη δυνατότητα να επιφέρει microια ριζική κοινωνική αλλαγή Η επανάσταση της Ροζάβα microε το microοντέλο του laquoδηmicroοκρατικού συνοmicroοσπονδισmicroούraquo όπως αυτό έχει προταθεί από τον Οτσαλάν συνιστά ένα λαmicroπρό παράδειγmicroα της δύναmicroης του λαού

Όπως microου ανέφερε η Αmicroάρα microαχήτρια του YPJ από το Κοmicroπανί

laquoΓια άλλη microια φορά οι Κούρδοι εmicroφανίστηκαν στη σκηνή της ιστορίας Αλλά αυτή τη φορά microε ένα σύστηmicroα αυτοάmicroυνας και αυτοκυβέρνησης ειδικά για γυναίκες οι οποίες microπορούν πλέον microετά από χιλιετίες να γράψουν για πρώτη φορά τη δική τους ιστορία Οι φιλοσοφικές microας αντιλήψεις microας κατέστησαν γυναίκες microε επίγνωση του γεγονότος ότι microπορούmicroε να ζήσουmicroε microόνο microέσω της αντίστασης Η επανάστασή microας εκτείνεται πολύ πιο πέρα από αυτόν τον πόλεmicroο Για να επιτύχεις είναι ζωτικής σηmicroασίας το να γνωρίζεις για τι microάχεσαιraquo

Πηγή httpwwwtelesurtvnetenglishopinionKurd-ish-Womens-Radical-Self-Defense-Armed-and-Political-20150707-0002html

Η Dilar Dirik είναι microέλος του κουρδικού γυναικείου κινήmicroατος συγγραφέας και διδακτορική φοιτήτρια στο Τmicroήmicroα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστηmicroίου του Κέιmicroπριτζ Αρθρογραφεί σε διεθνείς ιστότοπους Η έρευνά της επικεντρώνεται στο κουρδικό απελευθερωτικό κίνηmicroα και στις αυτόνοmicroες κοινότητες της Ροζάβα καθώς και στη σχέση microεταξύ φύλου και εξουσιαστικών θεσmicroών Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητριών του B-FEST

38 Acirc

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης αρχικά για τα ετερόφυλα ζευγάρια ψηφίστηκε το 2008 παρά τη θέληση της ελληνικής πολιτείας προκειmicroένου να ευθυγραmicromicroιστεί

αυτή microε την ευρωπαϊκή οδηγία Στο ελληνικό συγκείmicroενο εξάλλου ο γάmicroος είναι αυτός που αποτελούσε και αποτελεί την εγγύηση της συνέχισης της παράδοσης αλλά και του έθνους κατrsquo επέκταση Οπότε προς τι ο ερχοmicroός καινών δαιmicroονίων Τότε προς αποφυγή άλλων laquoπαρεξηγήσεωνraquo και laquoπαρεκτροπώνraquo είχε ξεκαθαριστεί σε όλους τους τόνους ότι τα οmicroόφυλα ζευγάρια microένουν εκτός της συγκεκριmicroένης ρυθmicroίσεως Το κράτος πιστό και ευθυγραmicromicroισmicroένο microε τα χρηστά ήθη και έθιmicroα στη δεδοmicroένη χρονική και πολιτική συγκυρία επέλεξε να τα διαχωρίσει από τα ετερόφυλα ζευγάρια και να συντηρήσει τη microη θεσmicroική τους αναγνώριση αναπαριστώντας τα ως το laquoαλλότριοraquo και το ξένο Η λογική που επικρατούσε και σε πολύ microεγάλο βαθmicroό συνεχίζει και επικρατεί είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ας υπάρχουν ανάmicroεσα microας αρκεί να microην είναι ορατοί θεσmicroικά αλλά και κοινωνικά Ας παραmicroείνουν οι laquoάλλοιraquo που θα ορίζουν τους laquoεmicroείςraquo οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους κανονικούς τους οικογενειάρχες τους ετεροφυλόφιλους τους φυσιολογικούς τους laquoκανονικούςraquo Αυτοί που microπορεί να ασκούν σωmicroατική και ψυχολογική βία στις συζύγους συντρόφους και στα παιδιά τους αλλά παρόλα αυτά να αξιολογούνται ως οι laquoκανονικοίraquo γιατί αυτοί microπορούν να αναπαράγουν το έθνος microε τον laquoφυσιολογικόraquo ορθόδοξο τρόπο

Η διοργάνωση των Pride κάθε χρόνο στην Αθήνα και πλέον και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας microε τις όποιες αντιφάσεις επικρίσεις και αστοχίες παρατηρούνται σε αυτά υπήρξαν σηmicroαντικές στιγmicroές ορατότητας για τα υποκείmicroενα αυτά που στη δουλειά στην οικογένεια ακόmicroα και ενώπιον των φίλων τους παραmicroένουν αόρατα σε σχέση microε τη σεξουαλικότητά τους Είναι γνωστό το αφήγηmicroα laquoότι κάνουν ας το κάνουν στο κρεβάτι τουςraquo Περιορισmicroός δηλαδή της σεξουαλικότητας της έκφρασης και εν γένει της ύπαρξής τους microόνο στον ιδιωτικό και όχι στον δηmicroόσιο χώρο

Και ποίου δηλαδή είναι προνοmicroιακός χώρος ο δηmicroόσιος χώρος θα microπορούσε να αναρωτηθεί κάποιοςα Μα φυσικά των laquoκανονικώνraquo αυτών που δεν διασαλεύουν microε οιονδήποτε τρόπο την υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση Ίσως για αυτό τα φιλιά στα θεωρία της βουλής αλλά και έξω από αυτήν από οmicroόφυλα ζευγάρια προκάλεσαν πλήθος αντιδράσεων και την παραγωγή λόγων microίσους ρατσισmicroού και οmicroοφοβίας από πρόσωπα που χειρίζονται και διαχειρίζονται τον δηmicroόσιο λόγο πολιτικούς δηmicroοσιογράφους κα Το δηmicroόσιο κάδρο ακόmicroα κι αν ψηφίστηκε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης δεν συmicroπεριλαmicroβάνει αυτούςες που microε τις σεξουαλικές επιλογές τους είναι δυνατόν να αναστατώνουν τη δηmicroόσια τάξη Γιατί δηλαδή ένα ετερόφυλο ζευγάρι να φιλιέται στον δρόmicroο και ένα οmicroόφυλο όχι και να πρέπει να πηγαίνει σε συγκεκριmicroένους χώρους για να νιώθει ασφαλές περιορίζοντας microε αυτόν τον τρόπο την ορατότητά του και κατrsquo επέκταση την ίδια του την ύπαρξη Άρα εδώ χρειάζονται κι άλλες διαδικασίες και αυτές σίγουρα δεν θα πρέπει να τις περιmicroένουmicroε από το κράτος

Εξάλλου το ΚΚΕ διαmicroέσου τόσο του κυρίου Γκιόκα όσο και της κυρίας Παπαρήγα διατυmicroπάνισαν στη Βουλή ότι η οmicroοφυλοφιλία είναι ιδιωτική υπόθεση συντηρώντας και αναπαράγοντας τη διάκριση και την αποmicroόνωση αυτών των ανθρώπων Χαρακτηριστικά δήλωσε η κα ΠαπαρήγαlaquoΕmicroείς δεχόmicroαστε ότι microπορούν να υπάρχουν πολλές microορφές συmicroβίωσης αλλά δεν δεχόmicroαστε να θεωρείται οικογένεια γιατί εκεί πάmicroε microε βάση τη σεξουαλικότητα ∆εν τα αντιmicroετωπίζουmicroε microε πνεύmicroα ηθικιστικό αλλά πρέπει να τα δεις ως κοινωνική σχέση ∆εν microπορεί οι microορφές συmicroβίωσης να καθορίζονται έτσι Αύριο microπορούν να ζουν σε κοινόβια να ζουν δεκαπέντε microαζί ως κοινόβιοraquoΚαι συνεχίζοντας αναφέρει laquoνα γίνουν αλλαγές που να εξασφαλίζουν ατοmicroικά δικαιώmicroατα ποιος θα microε κηδεύσει ποιος δεν θα microε κηδεύσει σε ποιον microπορώ να αφήσω την περιουσία microου Αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι microπορεί να υπάρχει ισοτιmicroία όλων των microορφών συmicroβίωσης Πρέπει να είναι κάποιο κριτήριο και το κριτήριο στην κοινωνία που ζούmicroε είναι αυτό

Το σύμφωνο συμβίωσης και ο δύσκολος δρόμος του μετά

Ελιάνα Καναβέλη∆ιδάκτωρ Κοινωνιολογίας

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

39Acirc

Τα ετερόφυλα ζευγάρια microε στόχο την αναπαραγωγήraquoΑξίζει να σηmicroειωθεί ότι τόσο το ΚΚΕ όσο και η Χρυσή Αυγή ψήφισαν κατά της ψήφισης του συmicroφώνου συmicroβίωσης

Η επέκταση του συmicroφώνου συmicroβίωσης ψηφίστηκε τον Φλεβάρη του 2016 όταν αυτό εmicroφανίζεται ιστορικά για πρώτη φορά το 1936 στον Ισπανικό Εmicroφύλιο Και όταν σε διάφορες χώρες του κόσmicroου ισχύει και ο γάmicroος microεταξύ των οmicroόφυλων ζευγαριών Ο θεσmicroός του γάmicroου ωστόσο είναι ένα αmicroφιλεγόmicroενο ζήτηmicroα και ένα πεδίο στο οποίο ασκείται γόνιmicroη κριτική για τις εξουσιαστικές και ιεραρχικές σχέσεις που παράγονται και αναπαράγονται εντός αυτού καθώς και της συντήρησης του δυϊστικού προτύπου Ένα δυϊστικό πρότυπο που πολλές φορές παραγνωρίζει και αποκρύπτει τον πλούτο των σχέσεων που ανθίζουν ακόmicroα και σε τούτο τον σκοτεινό τόπο και οι οποίες δεν προβλέπονται από κανένα σύmicroφωνο συmicroβίωσης η γάmicroο

∆υστυχώς όmicroως microε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και για τα οmicroόφυλα ζευγάρια αυτός ο δυϊσmicroός συντηρείται Γιατί επιτρέπεται εκ νέου η σύναψη σχέσης πάλι σε δυο άτοmicroα ακόmicroα και αν για τα ελληνικά δεδοmicroένα θεωρείται προχωρηmicroένη κίνηση Ταυτόχρονα η ύπαρξη άλλων microορφών οικογένειας που ξεπερνούν το πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας αποκλείονται Έρχονται τώρα αυτές να αποτελέσουν τους χρήσιmicroους laquoάλλουςraquo οι οποίοι θα βοηθούν στην ύπαρξη των χρήσιmicroων laquoεmicroείςraquo και που ενδεχοmicroένως θα λειτουργούν ως θεmicroατοφύλακες της αν και laquoδιαστρεβλωmicroένης σίγουρα καλύτερα διαχειρίσιmicroης κατάστασης Γιατί το κράτος δεν θα ασκήσει καmicroία πολιτική ή δεν θα ψηφίσει κανέναν νόmicroο που δεν θα συντηρεί το κυρίαρχο δυϊστικό microοντέλο Το εξέφρασε η Παπαρήγα άλλωστε microε τον καλύτερο τρόπο Για αυτό η microια κατάκτηση σε επίπεδο δικαιωmicroάτων δεν θα πρέπει να λειτουργεί εφησυχαστικά αλλά να χρησιmicroοποιείται ως έδαφος για την αmicroφισβήτηση των κυρίαρχων αντιλήψεων

Γιατί καλό είναι να ρυθmicroίζονται τα κληρονοmicroικά αλλά τα κληρονοmicroικά συνειρmicroικά παραπέmicroπουν στον θάνατο και

το ζητούmicroενο είναι η ζωή Το ζήτηmicroα της παιδοθεσίας αλλά και άλλα κρίσιmicroα και καθηmicroερινά ζητήmicroατα δεν ρυθmicroίζονται από το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και αυτό αποτελεί ένα νέο πεδίο διεκδικήσεων αλλά και αmicroφισβητήσεων απέναντι στο κράτος και κυρίως στην αντίληψη microε την οποία νοmicroοθετεί

Είναι ωστόσο ιδιαίτερα σηmicroαντικός ο αγώνας που κάνουν αρκετοί άνθρωποι για να αναγνωριστούν ως ισότιmicroοι από το κράτος Να έχουν τα ίδια δικαιώmicroατα microε τοντην οποιοδήποτε ετεροφυλόφιλοη Όλοι και όλες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώmicroατα αρκεί αυτό θα λέγαmicroε να λειτουργεί στην κατεύθυνση της ατοmicroικής και κατrsquo επέκταση συλλογικής απελευθέρωσης να δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στο υποκείmicroενο να ζει αυτόνοmicroα και να διδάσκεται από τις εmicroπειρίες του Να συνειδητοποιεί την επιλογή της επιλογής του και να απεγκλωβίζεται από το πειθήνιο σώmicroα Αυτός είναι ο δρόmicroος για να ξεπεράσουmicroε το στάδιο της ανωριmicroότητας και να εισέλθουmicroε σε αυτό της ωριmicroότητας (Χατζηπιέρας 2011)

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης πρέπει να ιδωθεί ως microόνο η αρχή και microια αmicroφισβήτηση βαθιά και γόνιmicroη να καλλιεργηθεί για να δούmicroε τους εαυτούς microας πέρα από το κράτος Εmicroείς οι ίδιοι και οι ίδιες να καθορίζουmicroε τις ζωές microας και να φτάσουmicroε σε ένα σηmicroείο ώστε πραγmicroατικά να microην έχουmicroε ανάγκη το κράτος Στο σηmicroείο που η κοινωνία microε τις όποιες αντιφάσεις της θα είναι δεκτική στο οποιοδήποτε διαφορετικό χωρίς να έχει επέmicroβει προηγουmicroένως το κράτος Όσο σηmicroαντική είναι η ύπαρξη δικαιωmicroάτων άλλο τόσο σηmicroαντική είναι και η διαχείρισή τους microε τρόπο που να πηγαίνει παραπέρα και να οδηγεί στην ατοmicroική και συλλογική απελευθέρωση

Βιβλιογραφία

Jacson Stevi (2011) lsquoHeterosexuals Hierarchies A Commentary on Sex and Sexualityrsquo Sexualities 2011 1412 Sage PublicationsΜπάτλερ Τζούντιθ 2008[1993] laquoΣώmicroατα microε σηmicroασία Οριοθετήσεις του laquoφύλουraquo στον λόγοraquo microτφρ Πελαγία Μαρκέτου εισ-επιστ επιmicro Αθηνά Αθανασίου Αθήνα ΕκκρεmicroέςΜπάτλερ Τζούντιθ 2009[1990] laquoΑναταραχή φύλου Ο φεmicroινισmicroός και η ανατροπή της ταυτότηταςraquo microτφρ Γιώργος Καράmicroπελας εισ-επιστ επιmicro Βενετία Καντσά Αθήνα ΑλεξάνδρειαΧατζηπιέρας Μάρκος (2011) laquoΟmicroοκανονικότητα και Ετεροκανονικότητα Όψεις του ίδιου νοmicroίσmicroατοςraquo εισήγηση στην οmicroώνυmicroη εκδήλωση που πραγmicroατοποιήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς αντιεξουσιαστικού φεστιβάλ b-fest του περιοδικού Βαβυλωνία Σχολή Καλών Τεχνών 2652011

httpwww902greidisivoyli83712syzitisi-toy-symfonoy-symviosis-oi-omilies-ton-voyleyton-toy-kke-video

40 Acirc

Πόσο συχνά έχετε αφήσει ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου ψάχνοντας τι υπάρχει για να φάτε Αυτή η δηmicroοφιλής και εκ πρώτης όψεως αγαθή πράξη είναι

microία microεταξύ πολλών άλλων που σύmicroφωνα microε τον ∆ιευθυντή της Αmicroερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών James Clapper microπορεί σύντοmicroα να αναδειχτεί ως πηγή πληροφοριών που θα χρησιmicroοποιείται για τη διαχείριση και ndashαναmicroφισβήτηταndash τον έλεγχο των πολιτών και των καταναλωτών

Μέρος ενός κινήmicroατος που αναφέρεται ως ldquoInternet of Thingsrdquo (IoT) το καινούριο laquoέξυπνο-ψυγείοraquo και ο laquoέξυπνος-φούρνοςraquo της Samsung είναι τα τελευταία προϊόντα της σειράς laquoέξυπνο-σπίτιraquo που επιχειρούν να ενσωmicroατώσουν όλες τις συσκευές τις εφαρmicroογές και τα αντικείmicroενα που χρησιmicroοποιούν αισθητήρες και δίκτυα πληροφοριών σε όλα τα σπίτια τις επιχειρήσεις τους

Θα Ενισχύσει το ldquoInternet Of Thingsrdquo τις ∆υνατότητες της Επιτήρησης

Chris SpannosΜετάφραση Στέφανος Μπατσής

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

χώρους εργασίας και τα αυτοκίνητα Θεωρείται ότι θα αποτελέσει την επόmicroενη επανάσταση των υπολογιστών και προβλέπεται να αναδειχθεί σε microία βιοmicroηχανία πολυ-τρισεκατοmicromicroυρίων δολαρίων microέσα στην επόmicroενη δεκαετία Ωστόσο αυτό που είναι άγνωστο σε πολλούς είναι ότι αυτά τα πράγmicroατα microπορούν να microεταmicroορφωθούν σε microυστικές συσκευές παρακολούθησης

laquoΣτο microέλλον οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να χρησιmicroοποιούν το ΙοΤ για ταυτοποίηση επιτήρηση παρακολούθηση εν τοπισmicroό τοποθεσίας και στρατολόγηση ή για να αποκτούν πρόσβαση σε δίκτυα ή πιστοποιήσεις χρηστώνraquo ανέφερε ο Clapper σε δηmicroόσια κατάθεση στην Αmicroερικάνικη Γερουσία την Τρίτη

Η laquoέξυπνη-τηλεόρασηraquo της Samsung έγινε γνωστή στο κοινό για την ικανότητά της να ακούει κρυφά τους χρήστες που microιλούσαν microεταξύ τους ενώ έβλεπαν την αγαπηmicroένη τους εκποmicroπή Εξίσου αβλαβή παιχνίδια όπως η Βarbie της Mattel που ενεργοποιείται microέσω Wi-Fi microπορεί να χακαριστεί και να microεταmicroορφωθεί σε κούκλα κατάσκοπος κρυφακούγοντας προσωπικές συνοmicroιλίες microεταξύ παιδιών κουκλών και γονέων ndash οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι η ιδιωτικότητά τους παραβιάζεται Με τον ίδιο τρόπο microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν εσωτερικά microικρόφωνα σε αυτοκίνητα για να καταγράψουν κρυφά τους επιβάτες και να στείλουν τις συνοmicroιλίες τους σε τρίτα microέρη

Πολλές επιχειρήσεις ndashmicroεταξύ αυτών η Apple η Gen-eral Electric η Nike και η Googlendash επενδύουν σε τεχνολογίες που θα συνδέουν καθηmicroερινά αντικείmicroενα microε το IoT και θα επεξεργάζονται τις πληροφορίες των χρηστών microέσα από υπηρεσίες cloud H αναmicroενόmicroενη αύξηση των δεδοmicroένων που παράγονται από τους χρήστες έχει προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς για το ότι βαδίζουmicroε σε microία κλιmicroάκωση της επιτήρησης Οι

Ο Chris Spannos είναι Αmicroε-ρικάνος ακτιβιστής δηmicroοσιο-γράφος συγγραφέας εκδότης παραγωγός και web developer microε πάνω από 18 χρόνια εmicroπει-ρίας σε αυτοδιαχειριζόmicroενα media Συντάκτης της ηλε-κτρονικής πλατφόρmicroας New Internationalist Magazine και του teleSUR English καθώς και

παλαιότερα του NYTimes eXaminer και του Imaginary Lines Μέλος του αmicroερικανικού δικτύου ZNet και ZCom Εχει εκδόσει το βιβλίο Real Utopia Participatory Society for the 21st Century (AK Press 2008) Εχει συνεισφέρει κεφάλαια σε βιβλία όπως το The Accumulation of Freedom (AK Press 2012) και το The End of the World as We Know It (AK Press 2014) Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

41Acirc

υπηρεσίες επιβολής του νόmicroου και οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να αρχίσουν να δίνουν εντολές στη Samsung στη Google ή σε πωλητές άλλων διαδικτυακών συσκευών αναγκάζοντάς τους να επιβάλουν microια ενηmicroέρωση ή να γυρίσουν έναν ψηφιακό διακόπτη για να υποκλέψουν τις προσωπικές συνοmicroιλίες ενός στόχου

Αυτές οι τάσεις ακολουθούν τις ήδη υπάρχουσες ανησυχίες για την κυβερνητική κατασκοπεία Το 2013 ο πρώην ανάδοχος έργων της NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας) Εdward Snowden αποκάλυψε ότι η υπηρεσία των ΗΠΑ και οι συνεργάτες της παρακολουθούσαν παράνοmicroα πολίτες στο εσωτερικό και το εξωτερικό καθώς και ότι κατασκόπευαν προέδρους και πρωθυπουργούς άλλων κρατών Έκτοτε διάφοροι ιδεολογικοί κύκλοι οmicroάδες για τα ανθρώπινα δικαιώmicroατα και πολίτες παγκοσmicroίως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την εξάπλωση της παράνοmicroης συλλογής πληροφοριών microέσω της καταπάτησης της ιδιωτικότητας των αστικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωmicroάτων

Τον τελευταίο χρόνο η Privacy International έχει αποκαλύψει παρακολουθήσεις στην Ουγκάντα στο Πακιστάν στην Κολοmicroβία και τη Σιγκαπούρη Η ∆ιεθνής Αmicroνηστία έχει προειδοποιήσει ότι οι κυβερνήσεις laquoσκουπίζουνraquo ηλεκτρονικά δεδοmicroένα

κάθε είδους και ότι η Βρετανική κυβέρνηση laquoείναι microεταξύ των βασικών ενόχωνraquo Τον ∆εκέmicroβρη η PEN International επέδειξε σοβαρές ανησυχίες σχετικά microε laquoτον υπερβολικό βαθmicroό ελέγχου που οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να ασκήσουν πάνω σε νόmicroιmicroες δηmicroόσιες συνοmicroιλίες στο διαδίκτυοraquo Στην Πολωνία χιλιάδες συνειδητοποιηmicroένοι πολίτες τον τελευταίο καιρό διαδηλώνουν κατά της κυβερνητικής επέκτασης των microέσων παρακολούθησης Και τώρα ο Clapper προειδοποιεί σχετικά microε τη χρήση του IoT για τη συλλογή πληροφοριών Ο κόσmicroος είναι ανήσυχος

Η επιτήρηση εγείρει πολλά πολιτικά και εθνικά προβλήmicroατα Χωρίς νοmicroική κάλυψη η παρακολούθηση στρεβλώνει τις δηmicroοκρατικές αρχές και πρακτικές Οι κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι είναι προς το συmicroφέρον της εθνικής ασφάλειας το να συλλέγουν κρυφά πληροφορίες από τους πολίτες Έρευνες δείχνουν ότι οι ίδιες κυβερνήσεις επιθυmicroούν να έχουν πρόσβαση σε εταιρικούς λογαριασmicroούς ώστε να ψάχνουν τα αρχεία καταναλωτών Ενώ ο κόσmicroος οικειοθελώς microοιράζεται και αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία για τους ίδιους τις οικογένειες και τους φίλους τους στα microέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε microέρα το Αmicroερικανικό Υπουργείο Άmicroυνας έχει microελετήσει εκτενώς πώς να επηρεάζει αυτούς τους χρήστες Και το Facebook αmicroφιλεγόmicroενα ψάχνει να microάθει πώς να ελέγξει

42 Acirc

τα συναισθήmicroατα των χρηστών microε το να χειρίζεται τη ροή των ειδήσεών του

Η κυβέρνηση και η επιχειρηmicroατική δύναmicroη έχουν εξαπλωθεί microέσω των διαύλων της επικοινωνίας και της τεχνολογίας της πληροφορίας Το ldquoInternet of Thingsrdquo θα επιτρέψει περαιτέρω αυτή την εξάπλωση microέσω της σύνδεσης των συσκευών Όσο πιο πολύ οι αρχές υποκλέπτουν πληροφορίες από τους παρόχους υπηρεσιών και τις υπηρεσίες cloud τόσο οι αθώες στιγmicroές της καθηmicroερινότητας ndashτο microαγείρεmicroα η οδήγηση το παιχνίδι η χαλάρωση microπροστά από την τηλεόρασηndash θα γίνουν πλούσιες πηγές συλλογής πληροφοριών που θα τροφοδοτούν τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες σχετικά microε τις προσωπικές επιλογές και κοινωνικές συmicroπεριφορές από τα πιο microικρά microέχρι και τα πιο microεγάλα Με τόση πολλή τεχνολογία βέβαια το ρίσκο βρίσκεται στο πώς θα εφαρmicroοστεί Αν οι άνθρωποι είχαν προτεραιότητα τέτοια δεδοmicroένα θα microπορούσαν ιδανικά να τροφοδοτούν microε πληροφορίες την κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις ώστε να προσπαθούν και να διασφαλίζουν microία περισσότερο δίκαιη κατανοmicroή των πόρων Τα ψυγεία θα microπορούσαν να microιλούν στους παραγωγούς σχετικά microε την κατανάλωση φαγητού παρέχοντας καλύτερες αξιολογήσεις ως προς τις ανάγκες και εξορθολογίζοντας την παραγωγή ώστε να αποφευχθεί η σπατάλη Όmicroως στην αγορά του κεφαλαίου η χρήση της τεχνολογίας θα είναι να ωφελήσει τις ήδη πλούσιες επιχειρήσεις και να ενδυναmicroώσει την κρατική εξουσία Θα συνεχίσουmicroε να παραβλέπουmicroε την πείνα και τις ανάγκες εκείνων που δεν microπορούν να συmicromicroετέχουν στην αγορά των προϊόντων στη σφαίρα του ldquoInternet of Thingsrdquo

Μπορεί η κρυπτογράφηση να βοηθήσει στη microη συλλογή των πληροφοριών microας από αυτό το πλαίσιο ndash αυτό το οποίο ξεπερνάει αρκετά τα όρια του Μεγάλου Αδελφού του Τζορτζ Όργουελ Όντως ως απάντηση στην παράβαση της παρακολούθησης οι πολίτες έχουν εφαρmicroόσει microια τεχνολογία κρυπτογράφησης στις επικοινωνίες τους Ανταποκρινόmicroενες στις ανάγκες της αγοράς κάποιες microεγάλες εταιρείες όπως η Apple η Google και το Facebook έχουν αναπτύξει υπηρεσίες και προϊόντα που παρέχουν τη δυνατότητα της κρυπτογράφησης όπου δεν υπάρχει κανένα άτοmicroο στη microέση που να microπορεί να κρυφακούει τις επικοινωνίες κάποιου χρήστη

Η αυξανόmicroενη χρήση της κρυπτογράφησης υποβοηθούmicroενη από microεγάλες εταιρείες που παρέχουν επιλογές για ασφαλείς επικοινωνίες έχει ανησυχήσει κυβερνητικούς αξιωmicroατούχους Στις ΗΠΑ το FBI η CIA και η NSA έχουν εδώ και καιρό παραπονεθεί ότι laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo όπου το κενό microεταξύ της κυβερνητικής εξουσίας και της τεχνολογικής δυνατότητας για τη συλλογή πληροφοριών διευρύνεται

Σε microία πρόσφατη έρευνα που δηmicroοσιεύτηκε από το Πανεπιστήmicroιο του Harvard ειδικοί στην παρακολούθηση και τη διαδικτυακή ασφάλεια παραθέτουν ότι οι επικοινωνίες κινούνται σταθερά

πέρα από το εύρος του κυβερνητικού ελέγχου Η κυβέρνηση εκφράζει φόβους πως ένα laquoάνοιγmicroα κλείνειraquo και εφόσον κλείσει θα είναι πλέον laquoτυφλοίraquo Ωστόσο οι ειδικοί δεν συmicroφωνούν δηλώνοντας ότι η microεταφορά του laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo laquoδεν αποτυπώνει την παρούσα κατάσταση και την πορεία της τεχνολογικής ανάπτυξηςraquo

Όπως έχει αναγνωριστεί από τους ειδικούς οι περισσότερες εταιρείες είναι απίθανο να υιοθετήσουν τεχνολογίες κρυπτογράφησης Οι περισσότερες microπορούν να εξαργυρώσουν ήδη συλλεγmicroένες πληροφορίες microε το να πωλούν στοχευmicroένες διαδικτυακές διαφηmicroιστικές ευκαιρίες Στην πραγmicroατικότητα η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες επικοινωνίας βασίζονται στην πρόσβαση των δεδοmicroένων του χρήστη για τα έσοδα και τη λειτουργικότητα του προϊόντος Τα λογισmicroικά οικοσυστήmicroατα έχουν την τάση να είναι ευάλωτα γεγονός που microπορεί να καταστήσει τη διαδεδοmicroένη χρήση της τεχνολογίας της κρυπτογράφησης δύσκολη Πολλές από τις εταιρείες που παρέχουν επιλογές κρυπτογράφησης παρέχουν εξίσου πληροφορίες στις κυβερνήσεις οι οποίες microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν για παρακολούθηση

Το IoΤ θα αλλάξει το περιβάλλον και τον προσωπικό microας χώρο Αυτές οι αλλαγές θα παρέχουν περισσότερες δυνατότητες για παρακολούθηση Η ιδιωτικότητα χάνεται Η επιτήρηση θα ξεπεράσει (όπως έχει εδώ και καιρό ξεπεράσει) τους ισορροπηmicroένους στόχους της εθνικής ασφάλειας Παρrsquo όλα αυτά πολλοί θα επηρεαστούν από τους ισχυρισmicroούς της κυβέρνησης να αυξήσει την επιτήρηση για τη δική microας προστασία Ενώ η IoΤ επανάσταση υπόσχεται άνεση και ευκολία είmicroαστε πρόθυmicroοι να παρέχουmicroε στις κυβερνήσεις και τις εταιρίες ακόmicroη περισσότερες προσωπικές πληροφορίες σε microία παράλληλη επανάσταση παρακολούθησης που θα κλιmicroακώσει τη διαχείριση και τον έλεγχο των ανθρώπων και της κοινωνίας

Πηγή httpnewintorgblog20160211will-the-internet-of-things-boost-surveillance-capabilities

43Acirc

Η Φύση του ανθρώπουΣκέψεις από την Ηθική και την Αλληλοβοήθεια του Κροπότκιν

∆ανάη Κασίmicroη

laquoΠράγmicroατι microήπως η ζωή και όλη η ιστορία των ανθρώπων δε microας

διδάσκουν ότι αν οι άνθρωποι καθοδηγούνταν αποκλειστικά από

σκέψεις προσωπικού οφέλους δε θα ήταν εφικτή καmicroία κοινωνική ζωή

Ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι

ο microέγας σοφιστής και ότι το microυαλό του microπορεί να βρει microε εκπληκτική

ευκολία κάθε λογής δικαιολογία για εκείνο στο οποίο τον ωθούν οι

επιθυmicroίες και τα πάθη τουraquo[1]

laquoη τεράστια σηmicroασία της αρχής της αλληλοβοήθειας αναδεικνύεται

πλήρως στο πεδίο της ηθικής Όποιες όmicroως και αν είναι οι απόψεις

microας για την προέλευση του ενστίκτου της αλληλοβοήθειας ndashείτε η

καταγωγή του θεωρείται βιολογική είτε υπερφυσικήndash microπορούmicroε να

εντοπίσουmicroε την ύπαρξή του ήδη στα κατώτερα επίπεδα του ζωικού

βασιλείου και από αυτό το επίπεδο microπορούmicroε να παρακολουθήσουmicroε

την αδιάκοπη εξέλιξή του εις πείσmicroα πολλών αρνητικών παραγόντων σε

όλες τις φάσεις της ανθρώπινης προόδου microέχρι τις microέρες microαςraquo[2]

Πιοτρ Κροπότκιν

AcircEacuteAcircEumlEacuteIuml

44 Acirc

Η απάντηση στο ερώτηmicroα που αφορά στον

προσδιορισmicroό της φύσης του ανθρώπου και πιο

συγκεκριmicroένα στο αν ο άνθρωπος είναι καλός ή

κακός microπορεί να φαντάζει εξαιρετικά νεφελώδης Παρόλα

αυτά το θέmicroα αυτό είναι πάντοτε επίκαιρο διότι παρά

τη σχετικότητα αυτών των αντίθετων προσδιορισmicroών

οι ασκούντες εξουσία microάς προσφέρουν laquoαπλόχεραraquo την

απάντηση για να microας διευκολύνουν Η επιβολή αυταρχικών

κανόνων και η δηmicroιουργία laquoχρωmicroατιστών κελιώνraquo από

τα κράτη βασίζεται ακριβώς στην παραδοχή ότι ο

άνθρωπος είναι σίγουρα κακός ανταγωνιστικός και σε

καmicroία περίπτωση καλός Από τον Κιmicro Γιονγκ Ουν microέχρι τον

Τζιχάντι Τζον και τους εθελοντές για τους πρόσφυγες ο

χαρακτηρισmicroός του ανθρώπου ως καλού ή κακού δεν είναι

εύκολη υπόθεση διότι κανείς δεν γνωρίζει τι θα γινόταν αν

κάποιος άνθρωπος κατά κανόνα καλοκάγαθος κατακτούσε

microια microέρα την εξουσία

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του πλανήτη

είναι παγιδευmicroένοι στη δίνη του ολοκληρωτισmicroού της

αναγκαστικής τήρησης νόmicroων και πλαισίων επιβαλλόmicroενων

από τα πάνω Το γεγονός ότι οι εξουσιαστές του πλανήτη και

ιδιαίτερα εκείνοι που κατέχουν όπλα microαζικής καταστροφής

και ισχυρό στρατό αποτελούν προφανέστατα την εκδήλωση

της κακής πλευράς του ανθρώπου microε αποτέλεσmicroα η microεγάλη

microάζα να προσπαθεί να επιβιώσει αλληλοσπαρασσόmicroενη

δεν σηmicroαίνει καθόλου ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός

Μία τέτοια παραδοχή η οποία πραγmicroατοποιείται από

την πλειοψηφία των ανθρώπων του δυτικού κόσmicroου

προκειmicroένου να δικαιολογήσουν την υποταγή τους στο

παγκόσmicroιο καταπιεστικό σύστηmicroα είναι microάλλον αφελής

Είναι διαφορετικό να τονίζει κανείς την ύπαρξη ρίσκου σε

microια απόπειρα επαναστατικής αντίδρασης λόγω της ισχύος

του αντιπάλου και εντελώς διαφορετικό να ενσωmicroατώνει

στη σκέψη του την κυρίαρχη επιταγή των καταπιεστών

Από την άλλη δεν microπορούmicroε να πούmicroε ότι ο άνθρωπος

είναι φύσει καλός διότι αν ήταν έτσι τότε microάλλον δεν θα

είχαmicroε φτάσει ποτέ στο σηmicroείο να ανεχόmicroαστε το 3 του

πλανήτη να κυβερνά το υπόλοιπο 97 και ακολούθως

να απολαmicroβάνει αντίστοιχο ποσοστό του παγκόσmicroιου

πλούτου Η αδράνεια των πολλών και καταπιεζόmicroενων δεν

συνεπάγεται καλοσύνη ή κακία αυτών αλλά καταδεικνύει

ίσως τον φόβο και την ενσωmicroάτωση στο σύστηmicroα Βέβαια

ας ελπίσουmicroε όπως και ο Noam Chomsky[3] ότι οι άνθρωποι

επιθυmicroούν να είναι ελεύθεροι και να ελέγχουν τη ζωή τους

και όχι να είναι καταπιεζόmicroενοι Θεωρητικά δεδοmicroένου

ότι οι καταπιεζόmicroενοι αποτελούν την πλειοψηφία εάν

το επιθυmicroούσαν και υπό τις κατάλληλες συνθήκες θα

διεκδικούσαν την ελευθερία Το γεγονός ότι οι διεκδικήσεις

αν και υπαρκτές δεν είναι επαρκείς δεν microας επιτρέπει να

διατυπώσουmicroε microε απόλυτη σιγουριά ότι ο άνθρωπος από

τη φύση του επιθυmicroεί να ελέγχει και να ορίζει ο ίδιος τη

ζωή του ούτε όmicroως και το αντίθετο

Ο Κροπότκιν ανατρέχει στους κανόνες της επιστήmicroης

προκειmicroένου να κατανοήσει το τι είναι ο άνθρωπος

όπως έκαναν και οι Μπακούνιν και Προυντόν Θεωρεί ότι

ο άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο κοmicromicroάτι του υλικού

κόσmicroου και ότι η κοινωνικότητα είναι microια βιολογική

αναγκαιότητα στο πλαίσιο του συλλογικού αγώνα για την

επιβίωση[4] Ο Πρίγκιπας βασίστηκε στην επισήmicroανση του

∆αρβίνου στο έργο του laquoΗ καταγωγή του ανθρώπουraquo

σχετικά microε την πρακτική της αλληλοβοήθειας microεταξύ

των οmicroοειδών όντων για να συmicroπεράνει ότι αποτελεί

τον κανόνα στη ζωή των έmicroβιων όντων Υποστήριξε

συνεχίζοντας τη σκέψη του ∆αρβίνου ότι η έννοια της

αλληλοβοήθειας διαδραmicroατίζει σηmicroαντικό ρόλο στην

εξελικτική διαδικασία σε αντίθεση microε τον ανταγωνισmicroό

και τη σύγκρουση βασιζόmicroενος στην παραδοχή ότι

τα είδη που καταφέρνουν να επιβιώσουν είναι εκείνα

που συνεργάζονται και όχι τα microεmicroονωmicroένα άτοmicroα που

ενδεχοmicroένως να είναι δυνατότερα από τη φύση τους

Το γνωστό αυτό συmicroπέρασmicroα του microεγάλου αναρχικού

στοχαστή απαντάει microέχρι και σήmicroερα και θα συνεχίσει να

απαντάει στο microέλλον σε εκείνους που αρνούνται την ύπαρξη

αυτού του στοιχείου ως επικρατέστερου στον άνθρωπο και

εστιάζουν κυρίως στις ανταγωνιστικές και πολεmicroικές του

τάσεις Είναι εmicroφανές ότι η διαπίστωση της τερατώδους

πλευράς ως επικρατέστερης στον άνθρωπο σε σχέση microε

τα ευγενή του αισθήmicroατα όπως υποστηρίζει και ο Χοmicroπς

εξυπηρετεί τα συmicroφέροντα των καταπιεστών Αναmicroφίβολα

στο πρόσωπο των λίγων ανθρώπων που κατέχουν την

εξουσία στον πλανήτη λόγω του γεγονότος και microόνο ότι

την κατέχουν παρατηρείται η πιο καταστροφική σκοτεινή

και θα λέγαmicroε laquoκακήraquo πλευρά του ανθρώπου χωρίς να την

αποδίδουmicroε στη φύση του

Εποmicroένως το συmicroπέρασmicroα της φιλελεύθερης πλευράς

στη νεότερη εποχή ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός και

γιrsquo αυτό θα πρέπει να επιβάλλουmicroε κανόνες νόmicroους να

χαράσσουmicroε σύνορα και να κατασκευάζουmicroε βόmicroβες είναι

45Acirc

απόλυτα στρατευmicroένος διότι χωρίς αυτή τη διαπίστωση η

διατήρησή τους στην εξουσία θα ήταν αmicroφίβολη Όταν λοιπόν

τα κοινωνικά κινήmicroατα laquoφωνάζουνraquo και υπερτονίζουν την

απεριόριστη δύναmicroη των πολλών στην ουσία στοχεύουν στην

αφύπνισή τους microε τρόπο ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν

αξίζουν την τιmicroωρία του διαρκούς ελέγχου και της φυλάκισής

τους και ότι παράλληλα οι κατέχοντες την εξουσία γίνονται

laquoκακοίraquo επειδή διαφθείρονται από αυτήν Η διατύπωση των

ενστάσεων σχετικά microε την ύπαρξη της εξουσίας σε κάθε πτυχή

της καθηmicroερινής ζωής των απλών και αν όχι καταπιεσmicroένων

σίγουρα φυλακισmicroένων νοητικά ανθρώπων είναι βάσιmicroες

όmicroως υποπίπτουν σε ένα σφάλmicroα Η άσκηση εξουσίας στις

διαπροσωπικές σχέσεις δεν αποτελεί απαραίτητα εγγενές

στοιχείο του ανθρώπου Ο τελευταίος είναι κατrsquo ανάγκην

κοινωνικός και χαρακτηρίζεται από το διαρκές ένστικτο της

αλληλοβοήθειας microε σκοπό τη διατήρηση και την ευζωία

όπως περιγράφει ο Κροπότκιν Άρα παρατηρούmicroε ότι η

άσκηση εξουσίας των laquoαπό τα πάνωraquo διοχετεύεται ευθέως

στην καθηmicroερινή ζωή των laquoαπό τα κάτωraquo microε τέτοιον τρόπο

που οι τελευταίοι ωθούmicroενοι στην εξυπηρέτηση ιδίων

συmicroφερόντων να οmicroοιάζουν νοητικά και συνειδησιακά

microε τους πρώτους laquoόσο πιο εmicroφατικά επιβεβαιώνεται ο

οικονοmicroικός ατοmicroικισmicroός τόσο αύξανε σταθερά η υποταγή του

ατόmicroου στην πολεmicroική microηχανή του κράτους στο εκπαιδευτικό

σύστηmicroα στη νοητική πειθαρχία που απαιτείται για τη στήριξη

των κρατούντων θεσmicroών κτλraquo[5] Το συmicroπέρασmicroα αυτό έρχεται

σε σύγκρουση microε την παραπάνω άποψη του Χοmicroπς ότι οι

άνθρωποι οργανώνονται σε κοινωνίες τις οποίες συντηρεί ο

φόβος του κάθε ατόmicroου ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να

συσσωρεύει δύναmicroη για να διασφαλίζει την αυτοσυντήρησή

του διότι αν δεν το κάνει ο ίδιος θα το κάνει κάποιος άλλος

και έτσι θα βρεθεί στο έλεος κάποιου άλλου

Ταυτόχρονα ο Κροπότκιν στην αλληλοβοήθεια εστιάζει

στο γεγονός ότι στην εποχή του οι απλοί άνθρωποι των

τότε σύγχρονων κοινωνιών δηλαδή εκείνοι που δεν

κατέχουν την εξουσία υπηρετούσαν κάποιες αξίες και

αρχές όπως η αλληλοϋποστήριξη και η οmicroαδική συνεργασία

διαφοροποιούmicroενοι από το ατοmicroικιστικό microοντέλο

Συνακόλουθα αυτή τους η πρακτική συνέβαλε τα microέγιστα

στην ίδια τη διατήρηση των κοινωνιών παρά το γεγονός ότι

οι κυρίαρχοι θεσmicroοί καλλιεργούσαν ένα αξιακό σύστηmicroα που

εξυπηρετούσε τις ατοmicroικιστικές ανάγκες του καθενός microε στόχο

την ισχυροποίηση των θεmicroελίων του συστήmicroατος το οποίο

συγκροτούσαν Η σύγχρονη πραγmicroατικότητα δεν απέχει πολύ

εάν σκεφτεί κανείς ότι οι σηmicroερινοί άνθρωποι προκειmicroένου

να επιβιώσουν είναι υποχρεωmicroένοι να λειτουργήσουν στο

πλαίσιο του συντεταγmicroένου συστήmicroατος είτε ασκώντας οι ίδιοι

εξουσία είτε υφιστάmicroενοι την εξουσία τρίτων Οποιαδήποτε

πρακτική που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση microπορεί

να νοηθεί microόνο στις σχέσεις των ανθρώπων στην καθηmicroερινή

τους ζωή και όχι στο πλαίσιο των υπαρχόντων θεσmicroών

46 Acirc

Για παράδειγmicroα τα παιδιά ως microαθητές ή φοιτητές

αποκοmicroίζοντας τις γνώσεις που microεταδίδονται από τους

δασκάλουςκαθηγητές οι οποίοι microε τη σειρά τους

εκτελούν ένα ορισmicroένο πρόγραmicromicroα διδασκαλίαςσπουδών

συmicromicroετέχουν σε διαγωνίσmicroατα και εξετάσεις που έχουν

ανταγωνιστικό χαρακτήρα Είναι γνωστό σε όλους ότι

η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού συστήmicroατος εστιάζει

στην ανάδειξη των αρίστων οι οποίοι βέβαια συνήθως

επιβραβεύονται Λέω συνήθως διότι δεν ισχύει το ίδιο

για τα παιδιά φτωχών οικογενειών ή για τα παιδιά από

οικογένειες microη διαπλεκόmicroενες microε την εξουσία λόγω του

γεγονότος ότι ξεκινούν από άλλη βάση Παρόλα αυτά τα

ίδια τα παιδιά πολλές φορές βοηθούν αυτοβούλως το ένα

το άλλο λειτουργώντας συναγωνιστικά αποδεικνύοντας

ότι ο Κροπότκιν ίσως είχε δίκιο Επιπλέον στο θέmicroα της

κεντρικής microεταναστευτικής πολιτικής παρά το γεγονός ότι

τα κράτη είναι οχυρωmicroένα και περιχαρακωmicroένα στα σύνορά

τους η πρακτική ενός σηmicroαντικού microέρους των σύγχρονων

κοινωνιών επιδεικνύει εντελώς διαφορετική στάση Σήmicroερα

εκτός από τις πλέον επαναστατικές καταλήψεις στέγης για

τους microετανάστες ένα microεγάλο microέρος ελλήνων και όχι microόνο

πολιτών συνεισφέρει στον βαθmicroό που microπορεί στο έργο

της στήριξης αυτών των ανθρώπων Φυσικά όπως λέει ο

Κροπότκιν δεν εξαγνίζεται κανείς microε τη φιλανθρωπία Όmicroως

το σύγχρονο παράδειγmicroα της βοήθειας απέναντι στους

microετανάστες δεν microπορεί να απαξιωθεί microε ευκολία καθώς

αποτελεί ρωγmicroή στην κεντρική πολιτική του κράτους

laquoΗ κοινωνία των ανθρώπων δεν έχει θεmicroελιωθεί πάνω

στην αγάπη ούτε πάνω στη συmicroπόνια Έχει βασιστεί στη

συνείδηση της ανθρώπινης συντροφικότητας έστω και

αν είναι ενστικτώδηςraquo[6] Ο Κροπότκιν θεωρεί ότι αν ο

άνθρωπος θέλει να ζήσει microια ζωή στην οποία θα ασκεί

όλες του τις σωmicroατικές διανοητικές και συναισθηmicroατικές

δυνάmicroεις είναι αναγκαίο να λειτουργεί microε πνεύmicroα συλλογικό

ενδιαφερόmicroενος για τις κοινωνικές ανάγκες Σε αντίθετη

περίπτωση ο άνθρωπος σκεπτόmicroενος εγωιστικά και microε

επίκεντρο την ικανοποίηση αποκλειστικά των ατοmicroικών

του απολαύσεων θα οδηγηθεί στην καταστροφή Είναι

σηmicroαντικό να επισηmicroάνουmicroε σε αυτό το σηmicroείο ότι ο

πατέρας του αναρχισmicroού σε καmicroία περίπτωση δεν απαρνείται

όπως κάποιοι του καταλογίζουν την περίπτωση να οδηγηθεί

ο άνθρωπος σε επικίνδυνα αυτοκαταστροφικά microονοπάτια

εάν ενεργοποιηθούν τα κατώτερα ένστικτά του Το σίγουρο

είναι ότι όσο σχετικές και να είναι οι έννοιες του καλού

και του κακού άνθρωποι που εκmicroεταλλεύονται άλλους

ανθρώπους δεν microπορούν να νοηθούν σε microια κοινωνία microε

ελευθερία και ισότητα

Τα φαινόmicroενα δείχνουν πως οι άνθρωποι όντας ταυτόχρονα

laquoκαλοίraquo και laquoκακοίraquo δεν θα microπορούν να ζουν σε ελεύθερες

κοινωνίες όσο υπάρχουν εκmicroεταλλευόmicroενοι Με αυτή την

έννοια είτε έχουν microία laquoκαλήraquo πλευρά από τη φύση τους είτε

εκείνη καλλιεργείται microέσα από τη διαδικασία συγκρότησης

των κοινωνιών το ζητούmicroενο είναι να επικρατήσει της

laquoκακήςraquo Τελικά δεν έχει microεγάλη σηmicroασία να ορίσουmicroε το τι

είναι καλό και κακό όσο να προτάσσουmicroε την αποδέσmicroευση

της κοινωνικής διαmicroόρφωσης από άκαmicroπτες θεωρίες που

υποστηρίζουν το αmicroετάβλητο της φύσης microας και οι οποίες

microας απογοητεύουν και microας αδρανοποιούν Τίποτα δεν

είναι απόλυτο πόσο microάλλον η κατεύθυνση της κοινωνικής

κίνησης Φαντάζει ουτοπικό στα microάτια πολλών διότι κανείς

δεν microας έχει διδάξει τι υπάρχει πέρα από το κυρίαρχο Αυτό

είναι το ζητούmicroενο

______________________________

1 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

2 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

3 Νυκτεγερσία microέρος τρίτο laquoΠανεπιστήmicroιο της

βαρβαρότηταςraquo Μάιος 2010 σελ 70

4 Κώστας Γαλανόπουλος laquoΟ κόσmicroος όπως είναιraquo εκδόσεις

ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ

5 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

6 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

47Acirc

wwwbabyloniagr

48 Acirc

7Acirc

Αντώνης Μπρούμας

Νεοφιλελεύθερη ΕΕ amp Ακροδεξιά Μια Σχέση ∆ιαλεκτικής

μεσαίωνα που η Εκκλησία κυριαρχούσε και βασάνιζε αλλά οι μάγισσες καίγονταν στην πυρά έτσι και με τους ακροδεξιού τύπου σύγχρονους πλην αρχέγονους δυϊ-σμούς οι κυρίαρχες δυνάμεις του σήμερα μπορούν να διαφεύγουν εύκολα από την κοινωνική οργή για την ανι-σότητα επενδύοντας στον φόβο για τη διαφορετικότητα Τέλος η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την επανανομιμοποίηση των πολιτικών θεσμών του έθνους-κράτους χωρίς να αλλάζει τίποτα στα γενεσιουργά κοινωνικά φαινόμενα της απονομιμοποίησής του Παλιά οι Ρωμαίοι άρχοντες έδιναν στον λαό άρτο και θεάματα Τώρα οι αποσυντιθέμενες δομές των εθνών-κρατών από τη λαίλαπα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης μπορούν να συνεχίζουν τις ίδιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά να αναστείλουν πρόσκαιρα τους ρυθμούς αποσύνθεσής τους πουλώντας εθνική ιδεολογία

Σε αντίθεση με την προοδευτική απάντηση που έχει κόστος για το άτομο αφού απαιτεί ενεργοποίηση και δημιουργία εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων η ακροδεξιά απάντη-ση είναι μικρο-κοινωνικά ελκυστική και μακρο-κοινωνικά άμεσα εφαρμόσιμη Σε πολλά επίπεδα λειτουργεί μάλιστα παραπληρωματικά σε σχέση με τον νεοφιλελευθερισμό Ενώ στον νεοφιλελευθερισμό η σύνδεση ατόμου - κοινωνίας παρέχεται μέσα από τον απρόσωπο θεσμό της αγοράς στην ακροδεξιά παρέκκλιση μία τέτοια σύνδεση παρέχει ιδεολογικά στοιχεία που λειτουργούν συμπληρωματικά με την αγορά όπως την αίσθηση μίας κοινότητας και κοινής μοίρας Έτσι η ακροδεξιά πρόταση παρέχει στο άτομο ένα αίσθημα του [ψευδο]ανήκειν χωρίς κανένα προσωπικό κόστος και μια ταυτότητα στη βάση διαχωρισμών φίλοςεχθρός που δίνει μπούσουλα για την πλοήγηση μέσα σε μία πολυσύνθετη πραγματικότητα Ταυτόχρονα βασιζόμενη τυφλά στην ιεραρχία και σε μία πλήρως διαμεσολαβη-μένη σχέση με την πολιτική αρκείται στη διαμόρφωση πολιτικής άποψης και στην ανάθεση της διαχείρισης του συλλογικού στους ηγέτες Καλύπτοντας δε τις κοινωνικές αντιθέσεις μέσα από το έθνος δεν απαιτεί από το άτομο τη σύγκρουση με τις σχέσεις κυριαρχίαςεκμετάλλευσης αντίθετα τις συγκαλύπτει τις νομιμοποιεί ως φίλιες και τελικά τις επιτείνει

Εντούτοις η ακροδεξιά πρόταση για την κοινωνία δεν πέφτει από τον ουρανό Αντιθέτως πατά πάνω στα συντρίμμια του κοινωνικού ιστού που αναπαράγει ο νεοφιλελευθερισμός Η καθημερινή βιωματική μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς αλλότριους σκοπούς από τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό αποτελεί το ιδα-νικό υπόστρωμα του ναζισμού για τη μετατροπή των ανθρώπων ως μέσων προς τον ανώτερο εθνικό σκοπό των στρατοπέδων συγκέντρωσης και των πολέμων Η εργαλειακή λογική κόστουςοφέλους όπου η πληροφορη-μένη για τις κοινωνικές αντιθέσεις πολιτική αντικαθίσταται από έναν ψευδοαντικειμενικό τεχνοκρατισμό γίνεται το υπερεργαλείο της ακροδεξιάς πρότασης για το βάθεμα της διαχείρισης του ανθρώπινου όντος ως γυμνής ζωής Η υποκριτική αδιαφορία του νεοφιλελευθερισμού για τις ανισότητες κοινωνικής εξουσίας που αναπαράγονται

Ccedil IgraveAringOcircAacuteEumlEumlAacuteAtildeCcedil OcircCcedilOacute AringOtildeNtildeUgraveETHCcedilOacute

8 Acirc

από το κεφάλαιο και τις εμπορευματικές αγορές ως δή-θεν το απόγειο της ελευθερίας νομιμοποιεί εύκολα την εξύμνηση της κοινωνικής ιεραρχίας και κυριαρχίας που απαντάται στον ολοκληρωτισμό

Στο μακρο-κοινωνικό επίπεδο η ακροδεξιά πρόταση είναι πρόταση εξουσίας Αφήνοντας άθικτο το νεοφιλε-λεύθερο οικονομικό μοντέλο στο εσωτερικό επενδύει σε έναν προστατευτισμό στις σχέσεις με τη διεθνή αγορά Και κυρίως αναιρεί βασικές δημοκρατικές κατακτήσεις τάση - κλειδί στη σύγχρονη φάση του καπιταλισμού και μεγάλο ζητούμενο για τη νεοφιλελεύθερη ολοκλήρωση των κοινωνιών Έτσι η ακροδεξιά απάντηση βαθαίνει κάποιες πλευρές της παγκοσμιοποίησης (οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ εθνικών οικονομιών εντατικο-ποίηση εκμετάλλευσης της εργασίας και καταστροφής των φυσικών πόρων μετάβαση προς μη δημοκρατικά καθεστώτα) Αποτελεί όμως σημαντικό κίνδυνο για κά-ποιες άλλες αφού διαθέτει μία εγγενή ροπή προς την αυτοκαταστροφή Σε μικρο-κοινωνικό επίπεδο η ροπή αυτή οφείλεται στην επένδυση σε κατά βάση σκοτεινά στοιχεία της ανθρώπινης ουσίας όπως ο φόβος για τον άλλο ο ετεροκαθορισμός μέσα από το δίπολο φίλουεχθρού το μίσος και ο πόλεμος κατά του διαφορετικού αντί για φωτεινά στοιχεία όπως το μοίρασμα η αλληλεγ-γύη η συνεργασία η δημοκρατική αυτο-κυβέρνηση Αν οι ανθρώπινες κοινωνίες στηρίζονται κατά το μέγιστο μέρος τους στη συνεργασία εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς το πόσο διαλυτικά λειτουργούν οι από τα πάνω επιβολές αντίρροπων τάσεων Ωστόσο κάθε ακροδεξιά παρέκκλι-ση του νεοφιλελευθερισμού δεν ρέπει προς τον πόλεμο μόνο στο εσωτερικό κάθε κοινωνίας αλλά επεκτείνεται στον πόλεμο και μεταξύ κοινωνιών Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα διακινδυνεύει στο σύνολό της την εύρυθμη λειτουργία των αγορών Η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί λοιπόν επιλογή για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας αλλά ένα είδος επιλογής - τελευταίου καταφυγίου για τη διατή-ρηση της κοινωνικής αναπαραγωγής

Στην έφοδο προς το κράτος η σημερινή ακροδεξιά δεν δομείται σε τόσο μεγάλο βαθμό όπως στον μεσοπόλεμο δηλαδή με μαζικά τάγματα εφόδου στους δρόμους Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ο ίδιος με τον λόγο που δε συμβαίνει το ίδιο με τη σύγχρονη δόμηση της αριστε-ράς που συγκροτεί μεν κινήματα αλλά όχι σαν τα μαζικά εργατικά κινήματα του παρελθόντος Ο θρυμματισμός της σχέσης του ατόμου με οποιαδήποτε συλλογικότητα μέσω της εσωτερίκευσης της αγοραίας λογικής έχει ndashφαί-νεταιndash έρθει για να μείνει Το ζήτημα αυτό δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα από την αριστερά που κινείται πάνω στη συγκρότηση εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων στη βάση της κοινωνίας Αντίθετα για την ακροδεξιά αρκεί η ανάθεση από το άτομο της τύχης του σε κάποιον ηγέτη

και η νομιμοποίηση μίας τέτοιας ανάθεσης ώστε να ξεπεραστεί το οργανωτικό πρόβλημα Ο έτσι και αλλιώς ολοκληρωτικός πυρήνας του κράτους είναι άλλωστε πολύ πιο εξορθολογισμένος από τα τάγματα εφόδου αφού καταληφθεί η εξουσία όπως αντιλήφθηκε ο Χίτ-λερ ήδη από τη νύχτα των μεγάλων μαχαιριών Έτσι η ακροδεξιά σε αντίθεση με τις προοδευτικές δυνάμεις της ανθρωπότητας έχει συμβατή με το υπάρχον και έτσι άμεσα εφαρμόσιμη πρόταση εξουσίας συνιστάμενη στην επίταση των ήδη υφιστάμενων τάσεων κοινωνικού κανιβαλισμού και ολοκληρωτισμού που εγκυμονούνται στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό

Όταν καταστεί ηγεμονική και πριν ακόμη πάρει την κυ-βέρνηση οποιαδήποτε πολιτική δύναμη αντανακλάται στις κεντρικές πολιτικές αποφάσεις Έτσι πριν ακόμη η ακροδεξιά έρθει στην εξουσία στον πυρήνα της ΕΕ η ηγεμονία της ήδη αντανακλάται στην υφιστάμενη δια-κυβέρνηση μέσα από τη λήψη αποφάσεων ακροδεξιάς κατεύθυνσης Οι αντιδραστικές πολιτικές στην κορυφή της ΕΕ αποτελούν το αποτέλεσμα της διαλεκτικής αυτής σχέ-σης της ακροδεξιάς με τον κυρίαρχο νεοφιλελευθερισμό Η ακροδεξιά παρέκκλιση του νεοφιλελευθερισμού είναι συμβατή με μία συνέχεια της υφιστάμενης διαδικασίας παγκοσμιοποίησης Προς το χειρότερο Τον πόλεμο Υπάρχει όμως και η προοδευτική απάντηση στην υφι-στάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης που στηρίζεται στην αλληλεγγύη τη συνεργασία και τη δημοκρατία μέσα σε μια άλλου τύπου διεθνή κοινότητα Σε αντίθεση με την ακροδεξιά η προοδευτική απάντηση δεν είναι συμβατή με την υφιστάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης Έτσι ακρο-δεξιές κυβερνήσεις ήδη βλέπουμε παντού χωρίς καμία ιδιαίτερη σύγκρουση με προϋφιστάμενες δομές εξουσίας εθνικές ή διακρατικές Αντίθετα αριστερές κυβερνήσεις αν υπάρξουν γρήγορα απορροφώνται από τη δομική εξουσία των αγορών Με δυο λόγια η σημερινή διεθνής κατάσταση δεν αφήνει χώρο για την αλληλεγγύη και τη συνεργασία Αφήνει όμως πολύ χώρο για τον πόλεμο Από τη σκοπιά των ριζοσπαστικών κινημάτων και των κοινωνικών αγώνων εδώ και είκοσι χρόνια παλεύουμε χτίζοντας έναν άλλον κόσμο αυτόν της νιότης του κόσμου μέσα και ενάντια στον δικό τους κόσμο αυτόν της κυρι-αρχίας και της εκμετάλλευσης Είναι όμως φανερό ότι οι σύγχρονες προκλήσεις μάς καλούν να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο αυτό της διεθνούς δικτύωσης των αγώνων μας Όπως και στις γενιές αγωνιστών του παρελθόντος έτσι και σε εμάς αναλογεί ιστορικά να σηκώσουμε το γάντι των αγώνων ενάντια στον καπιταλισμό και στις σύγχρονες ολοκληρωτικές παρεκκλίσεις του παίρνοντας τις τύχες της ανθρωπότητας στα χέρια μας

9AcircIgraveAringOcircAacuteIacuteAacuteOacuteOcircAringOtildeOcircEacuteEcircIuml

Στις 29 Ιουνίου 2014 η ένοπλη οργάνωση ISIS ανακηρύσσει Ισλαμικό Χαλιφάτο Αντίθετα από ότι περίμενε κανείς μέχρι τότε το βίντεο της ορ-

γάνωσης δεν επικέντρωσε σε πολεμικά κατορθώματα αλλά σε μια πολιτική διακήρυξη απόφθεγμα η οποία γίνεται και hashtag στο twitter laquoη συνθήκη Sykes Picot έλαβε τέλοςraquo ή αλλιώς laquoKaser al Hududraquo δηλαδή η θραύση των συνόρων Υπογραφείσα μυστικά το 1916 μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας η συνθήκη του Sykes Picot σχηματοποιούσε για πρώτη φορά τα σύνορα Ιράκ - Συρίας και αποτέλεσε κομβικό σταθμό στην ιστορία της αποικιοκρατίας Ακόμα και τα αντιαποικιοκρατικά κινήματα της περιοχής αποτέλεσαν την αντεστραμμένη όψη της δυτικής αντίληψης για το έθνος-κράτος και δεν ξέφυγαν από τη διευθέτηση του Sykes Picot Το ISIS αναφέρεται όμως σε χαλιφάτο ξεφεύγοντας από το έθνος-κράτος και διαπερνώντας κάθετα όλες τις μου-σουλμανικές κοινωνίες που αμφισβήτησαν τις εθνικές δικτατορίες τους ndash Τυνησία Αλγερία Αίγυπτος Υεμένη Νιγηρία Ιράκ Συρία Παράλληλα με τη διασπορά του καταλαμβάνει έδαφος με συνέχεια και ιδρύει διοικητική δομή με πρωτεύουσα τη Ράκα

Το ISIS δεν είναι η μόνη οργάνωση-κίνημα που θέτει ως στόχο την κατάληψη εδάφους και τη δημιουργία θεσμών διακυβέρνησης Από το 2011 η κουρδική ένο-πλη οργάνωση YPGYPJ διεξάγει πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος και άλλες οργανώσεις για τη θεμελίωση αυτόνομης περιοχής χωρίς εθνοτικό πρόσημο αλλά ομοσπονδιακή διακυβέρνηση και αμεσοδημοκρατικές

δομές Άλλη μια προσπάθεια που κινείται πέραν της λογικής του έθνους-κράτος πάνω στην κατάρρευση Συρίας και Ιράκ δηλαδή στα κράτη που γεννήθηκαν με τη συνθήκη Sykes Picot μέσα σε ένα πολύ αιματηρό ανακάτεμα εθνοτήτων θρησκειών και ομάδων Το προ-σφυγικό ρεύμα που παρήγαγε και παράγει ο όλεθρος του πολέμου οδηγεί σε εκατομμύρια απάτριδων που η συντριπτική πλειοψηφία τους θέλουν να ενταχθούν στις κεντροευρωπαϊκές κοινωνίες έχοντας χάσει την αναφορά στην laquoπατρίδαraquo τους

Μπροστά σε αυτή την εξελισσόμενη πραγματικότητα η γραφειοκρατία της Δύσης αρχικά στάθηκε αμήχανη Η μεταπολεμική συναίνεση της μεταχείρισης του πρό-σφυγα ορίστηκε από έθνη-κράτη και υπό το Leitmotiv της φρίκης των σφαγών σε ευρωπαϊκό έδαφος Το προσφυγικό ρεύμα των τελευταίων ετών διαφοροποι-είται ποιοτικά και ποσοτικά από παλαιότερα Από τη μία τα ευρωπαϊκά κράτη δεν μπορούν να απαρνηθούν την ανθρωπιστική μεταχείριση προσφύγων γιατί είναι μεταπολεμικά κράτη και η μνήμη του Άουσβιτς δεν τα αφήνει ακόμα να ασκήσουν θανατοπολιτική (δημόσια) Από την άλλη προσπαθώντας να επωφεληθούν από την κατάσταση αλλά και να διατηρήσουν τις ισορροπίες στο εσωτερικό τους δέχονται τον πρόσφυγα όσο αγοράζει ή όσο ρίχνει το μεροκάματο και τον διώχνουν όταν δεν χρειάζεται διοικώντας στο όνομα του έθνους Κεντρικός παίκτης αυτής της πολιτικής είναι η Γερμανία με συμ-μάχους - πιόνια την Αυστρία και τις πρώην σοβιετικές χώρες Ουγγαρία Κροατία Σλοβακία και Πολωνία Είναι

Η Ευρωτουρκική Συμφωνία ως Ιαχή πολέμουκαι η Κατάσταση Εξαίρεσης από τα Κάτω

Sykes Picot over[1]

laquoΑλλαμντουλιλά[2] Σήμερα έχουμε τη χαρά να συμμετέχουμε στην καταστροφή των συ-νόρων που τοποθετήθηκαν από τους ταουαχίτ[3] για να εμποδίζουν τους Μουσουλμάνους να ταξιδεύουν στις χώρες τους Οι ταουαχίτ τεμάχισαν το Ισλαμικό Χαλιφάτο και το μετέ-

τρεψαν σε χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ κυβερνώμενες από νόμους φτιαγμένους από τον άνθρωπο Αλλαμντουλιλά ο Αλλάχ ευλόγησε τους μουτζαχεντίν[4] με την καταστροφή

αυτών των συνόρων Εκεί μπόρεσαν οι μουτζαχεντίν να δείξουν τη δύναμή τους με τη Χάρη του Αλλάχ Αλλαμντουλιλά σήμερα ξεκινάμε το τελευταίο στάδιο μετά τη διάσπαση της Ούμμα[5] Αλλαμντουλιλά ξεκινήσαμε σήμερα να ενωνόμαστε ενάντια στις δολοπλοκί-ες των απίστων Το σχέδιό τους ήταν το διαίρει και βασίλευε Αυτό είχαν κάνει σε μαςraquo

Από βίντεο του ISIS 2962014

Σπύρος Τζουανόπουλος

10 Acirc

σημαντικό να ειπωθεί μια διπλή αλήθεια 1 Η Γερμανία βάζει τα κράτη αυτά να κλείνουν τα σύνορα στο όνομά της έχοντας αποφασίσει αφενός να εντάσσει όσους θέλει με οικονομικά κριτήρια σε συνεννόηση με την Τουρκία 2 Στις μετασοβιετικές κοινωνίες απαντάται ο γάμος του νεοφιλελευθερισμού με τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό γάμος που βγάζει ναζιστικό παιδί Κοινωνίες που για δεκαετίες δεν ανέπτυξαν δομές κοινωνικής αυτοάμυνας και αμφισβήτησης της κρατικής πολιτικής και έχουν μάθει σε βίαιες και εκτεταμένες παρεμβάσεις του κράτους στο κοινωνικό ενώ παράλληλα έζησαν τον κομμουνισμό ως ρωσική κατοχή βρίσκουν αναφορά σε ένα έκτρωμα νε-οφιλελεύθερης θανατοπολιτικής με πυρήνα το έθνος ως μέρος μιας ευρωπαϊκής λευκής φυλής

Όσο σοκαριστική είναι η παλινδρόμηση του συνόλου των ευρωπαϊκών κοινωνιών στον φυλετικό εθνικισμό άλλο τόσο κατανοητή γίνεται ως φοβική αντίδραση μπροστά στην κρίση του έθνους-κράτους Η μεταπολεμική συναί-νεση γκρεμίζεται όχι γιατί γεννήθηκε κάποιο τέρας εκ του μηδενός ndashβλ ISISndash αλλά γιατί τα υποκείμενα που τη διαμόρφωσαν διαλύονται θρυμματίζονται μεταλλάσ-σονται και καθίστανται θεσμοί κενοί νομιμοποίησης Ο Δημήτρης Μπελαντής συνοψίζει μεστά αυτή την εξέλιξη στην εξής φράση

laquoΤο βασικό πρόβλημα των κοινωνιών που υπάγονται στην πολιτισμική laquoΑυτοκρατορία της Δύσηςraquo (όπου σιγά-σιγά εντάσσονται με τον ιδιαίτερο τρόπο τους και τα μη δυτικά ιμπεριαλιστικά κέντραraquo τύπου Ρωσίας ή Κίνας μπαίνο-ντας και αυτά στο πεδίο του προβλήματος) δεν εξαντλείται στην laquoκατασκευή φραχτώνraquo για τους ξένους [] είναι η εσωτερική καθεστωτική αποδόμηση του τείχους και του laquoσυνόρουraquo (με τη ρωμαϊκή έννοια του limes) της Δύσης απέναντι στην βαρβαρότητα βασικά μια βαρβαρότητα εσωτερική στη Δύση και όχι εισαγόμενη από τα μη δυτικά πολιτιστικά και κοινωνικά μορφώματα (όπως οι εκδοχές του Ισλάμ) Το τείχος αυτό που καταρρέει είναι ένα προ-στατευτικό τείχος ένα τείχος συμπερίληψης και όχι ένα τείχος αποκλεισμού είναι οι υπό διάλυση κοινωνικοί δεσμοί στη Δύσηraquo[6]

Η κρίση του jus publicum europaeum

Πέντε χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ndashμεταξύ άλλων καιndash ναζιστής Καρλ Σμιτ στο έργο του Nomos der Erde διαπιστώνει πως laquoαπό τον 16ο αιώνα το Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό διεθνές δίκαιο το Jus publicum Europaeum ήταν αρχικά και ουσιαστικά ένα δίκαιο μεταξύ κυρίαρχων ευρωπαϊκών κρατών [] Η laquoκρατικότηταraquo δεν αποτελεί παγκόσμια έννοια έγκυρη σε όλες τις εποχές και ανθρώπους Στον χώρο και στον χρόνο περιέγραψε ένα συγκεκριμένο φαινόμενο [] Η ολωσδιόλου ασύγκριτη μοναδική ιστορική ιδιαιτερότητα του φαινομένου laquoκράτοςraquo βασίζεται στο γεγονός ότι η πολιτική μορφή αυτή ήταν το όχημα της εκκοσμίκευσης Η εννοιολογική επεξεργασία του διεθνούς δικαίου της εποχής είχε μόνο έναν άξονα

το κυρίαρχο εδαφικά κράτοςraquo[7]Πράγματι η έννοια του διεθνούς δικαίου είναι αξεχώριστη από το κυρίαρχο κράτος που στο όνομα του έθνους διαρ-ρηγνύει τα δεσμά του από την Εκκλησία και τον παπισμό και καταλαμβάνει εδάφη εκτός Ευρώπης για αποικίες Η μεταπολεμική συναίνεση που αποκρυσταλλώθηκε με την ίδρυση του ΟΗΕ τη συνθήκη της Γενεύης και άλλες πηγές διεθνούς δικαίου είχε ως σκοπό τη δραστική αποφυγή ένοπλων συρράξεων μεταξύ κυρίαρχων εθνών-κρατών Αν χρησιμοποιούσαμε τους όρους του άσπονδου θεωρη-τικού εχθρού του Schmitt Hans Kelsen θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Θεμελιώδης Κανόνας (Grundnorm) της μεταπολεμικής περιόδου ο νόμος που υπακούει συνο-λικά το δίκαιο γράφτηκε από έθνη-κράτη Η κρίση της συσσωμάτωσής τους σε τέτοιες μορφές μεταφέρεται στο σύνολο του νομικοπολιτικού συστήματος που εδράστηκε σε αυτά και αίρει κρίσιμες διακρίσεις Πολίτης-πρόσφυγας αστυνομία-στρατός κράτος-ιδιώτης εσωτερικό-εξωτε-ρικό ανθρώπινα δικαιώματα-φονεύσιμες ζωές μάχιμο υποκείμενο-άμαχος καθίστανται διαχωρισμοί θολοί και αμφισβητούμενου κύρους Έτσι η εποχή μας αναδεικνύει μια σειρά από παραδοξότητες

ndash Η Γερμανία θέλει την ανατροπή του Συριακού κράτος υπό τον Άσαντ αλλά αναγνωρίζει ως Σύριους πολίτες μόνο αυτούς που έχουν εκδώσει διαβατήρια σε περιοχές που ελέγχει το καθεστώςndash Το Ηνωμένο Βασίλειο φονεύει πολίτη του (Jihadi John) εισβάλλοντας σε ξένο εναέριο χώρο με drone χωρίς να έχει κηρύξει τον πόλεμο σε κανένα χωρίς δίκη χωρίς ούτε έναν αριθμό πρωτοκόλλου για την πράξη αυτήndash Οργανώσεις που ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο σε έδαφος και έχουν διοικητική δομή (ISIS YPG-YPJ) δη-λαδή με όρους διεθνούς δικαίου κανονικά θα είχαν διεθνή ευθύνη και άρα διεθνή (κρατική) προσωπικότητα έστω και αμφισβητούμενη δεν αναγνωρίζονται διότι λείπει το στοιχείο του έθνους έστω σαν σκοπόςndash Αστυνομίες αλλοδαπών κρατών υπό το σήμα της ευρω-παϊκής συνεργασίας FRONTEX σχεδιάζουν και διεξάγουν επιχειρήσεις ακόμα και συλλήψεις χωρίς την άδεια του κράτους επί του οποίου επιχειρούνndash Η διάκριση μαχητή - αμάχου - στρατιώτη - ιδιώτη - τρο-μοκράτη καθίσταται ολοένα και πιο θολή και δυναμική

Η σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή και το προσφυ-γικό ζήτημα ανέδειξε το βάθος της κρίσης νομιμοποίησης των ευρωπαϊκών κρατών σε τίνος το όνομα ασκούν βία Την ίδια στιγμή που Σύριοι μουσουλμάνοι καταφτάνουν και αποζητούν άσυλο στην Ευρώπη Ευρωπαίοι λευκοί χριστιανοί ασπάζονται το Ισλάμ και εντάσσονται στο Ισλαμικό Κράτος για να πολεμήσουν εναντίον της Η αποστοίχιση των κοινωνιών από τις διευθετήσεις αιώ-νων υπό το κράτος εκφράζονται με διάφορα πρόσημα όχι πάντα θετικά Αν και τολμηρή σκέψη ίσως και αυτή η αποχαλιναγωγημένη βία του ISIS μπορεί να ιδωθεί ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης του νεωτερικού κράτους ως μέθοδος άσκησης βίας

11Acirc

Χώροι ανομίαςlaquo- Σου ανέφεραν Γουίλαρντ γιατί θέλουν να laquoτερματίσουνraquo τη διοίκησή μου- Μου είπαν ότι έχετε τρελαθεί τελείως και οι μεθόδοι σας είναι laquoσαθρέςraquo- Είναι οι μεθόδοι μου σαθρές- Δεν βλέπω καμία μέθοδο κύριεraquo

Ο παραπάνω διάλογος θα μπορούσε να είναι εκείνος ενός οπλαρχηγού του ISIS και κάποιου αιχμαλώτου του αλλά είναι από την ταινία laquoΑποκάλυψη Τώραraquo Η σπουδαία ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα περιγράφει μια κατάσταση με ανατριχιαστικές αναφορές στη σημερινή Ο ταγματάρχης Κερτς του αμερικανικού στρατού στέλνεται στον πόλεμο του Βιετνάμ ως ειδικός στις ανορθόδοξες επιχειρήσεις επιχειρήσεις δηλαδή που το όριο του μαχητή και του αμά-χου είναι δυσδιάκριτο και το πεδίο μάχης είναι παντού επιχειρήσεις πολιτικές Σταδιακά αμφιβάλλει για τη δράση του αμερικανικού στρατού και ασκεί έντονη κριτική στους ανωτέρους του Στο τέλος χάνει τα λογικά του καθώς τίθεται κατηγορούμενος για φόνο ενός πράκτορα που θεωρούσε ότι έδινε πληροφορίες στον εχθρό Λιποτακτεί από τον αμερικανικό στρατό και σχηματίζει μια αντάρτικη ομάδα που τον λατρεύει σαν Θεό και κατασφάζει όποιον πατάει στα μέρη του ανεξαρτήτως πλευράς και εθνικότητας έξω πια από το Βιετνάμ στα εδάφη του Λάος Ο Κερτς καταρ-ρέοντας ψυχικά διαρρηγνύει το πλαίσιο της εποχής του και εισέρχεται στο πεδίο της τρέλας καθώς έχει απολέσει κάθε διάκριση μεταξύ εχθρού και φίλου μάχιμου και μη Η βία του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως θεολογική αλλά δεν γίνεται στο όνομα κάποιας αρχής ούτε θεμελιώνει ένα νέο δόγμα μια νέα νομιμοποίηση Είναι μια βία μηδενιστική στο όνομα κανενός και το μόνο που ιδρύει εκεί που ασκείται είναι μια πραγματική ανομία

Από τον κόσμο του κινηματογράφου επιστρέφουμε στον κόσμο του αισθητού Σε καιρούς ανακατατάξεων δημι-ουργούνται είτε εσκεμμένα είτε αθέλητα πεδία ανομίας Τα πεδία αυτά μπορούν να αφορούν χώρο (ο ουρανός πάνω από τη Ράκα τα εδάφη γύρω από τη Ροζάβα κλπ) είτε τον άνθρωπο ως υποκείμενο (υπήκοο) δικαίου (Ιρακινός πάνω σε βάρκα σε διεθνή ύδατα στο Αιγαίο Σύριος στο λιμάνι του Πειραιά κλπ) Τα πεδία αυτά που η κρατική κυριαρχία μετασχηματίζεται αμφισβητείται έχει απολεσθεί ή εσκεμμένα υποχωρήσει αποτελούν διακύβευμα για το ίδιο το κράτος το οργανωμένο έγκλη-μα ή τα οργανωμένα κινήματα να το καταλάβουν να το ελέγξουν και τελικά να επιβάλουν τους δικούς τους θεσμούς ndash με άλλα λόγια να κυριαρχήσουν

Είναι κοινός τόπος βέβαια ότι οι πράξεις του κράτους σε τέτοια πεδία τελούνται υπό τον αστερίσκο της κατάστασης εξαίρεσης το προνόμιο που το ίδιο το κράτος έχει απονείμει στον εαυτό του ndashκαι μόνοndash με την επίκληση της διατήρησης της ίδιας της νομιμότητας

Από τον πρόσφυγα στον denizen[8]

Οι Διεθνείς Συνθήκες αποτελούν αντικατοπτρισμό ιστορικών συναινέσεων Στις 18 Μαρτίου 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε με την Τουρκία τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της έννοιας του πρόσφυγα Με την επίκληση της έκτακτης ανάγκης η αρχή της μη επαναπροώθησης εγκαταλείπεται μαζί με τη μνήμη των συνθηκών που τη γέννησαν (η φρί-κη του Β΄ ΠΠ) και στη θέση της μπαίνει η raison drsquoeacutetat

12 Acirc

ως απόλυτος ρυθμιστής των ζωών που είναι άξιες να βιωθούν Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί απαρέγκλιτα τον πρωταθλητή στις καταδίκες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου laquoασφαλή τρίτη χώραraquo και διατηρεί το δικαίωμα να επαναπροωθεί συλλογικά πρόσφυγες (άλλη μια ευθεία παραβίαση της συνθήκης της Γενεύης) Επίσης το σημείο 2 της Συμφωνίας προβλέπει για κάθε Σύριο που επαναπροωθείται στην Τουρκία να εγκαθίσταται ένας στην Ευρώπη καθιστώντας σαφές ότι οι μη Σύριοι τίθενται άρρητα μεν ξεκάθαρα δε συλλήβδην απελάσιμοι

Όσον αφορά στην εφαρμογή η Ελλάδα υποχρεούται να εν-σωματώσει στο εθνικό της δίκαιο συγκεκριμένους κανόνες επαναπροώθησης καθώς και ένδικο μέσο αμφισβήτησης τέτοιων αποφάσεων Μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει αντίθετα ήδη έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία οι πρώτες εκατοντάδες πρόσφυγες με απόλυτα ασαφή τρόπο επιλογής και παράδοσης Πέραν τούτου το ελληνικό κράτος φαινομενικά τίθεται ενώπιον του εξής διλήμματος ή να εφαρμόσει μαζικές επαναπροωθήσεις στο όνομα της συμφωνίας καταστρατηγώντας τα θεμέλια της Σύμβασης της Γενεύης αλλά και της ndashυπερσυνταγματικής υποτίθεται ισχύοςndash Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ή να ακολουθήσει τη διεθνή νομολογία και να αναγνωρίσει το προσφυγικό laquoπροφίλraquo της συντριπτικής πλειοψηφίας αυτών των ανθρώπων ndash μια πρόβλεψη της επιλογής δεν είναι και πολύ δύσκολη[9]

Η ευρωτουρκική Συμφωνία αποτελεί τη σχηματοποίηση της κατάστασης εξαίρεσης σε κείμενο διεθνούς δικαίου και την κωδικοποίηση μιας πολεμικής ιαχής τόσο καθαρά που και η Ύπατη Αρμοστεία αδυνατεί να ακολουθήσει[10] καθώς τα κράτη συμπυκνώνουν τον νόμο στις αποφάσεις τους Όσο και αν ο νομικός λόγος προσπαθεί να την περικλείσει αυτή η μονομερής αναστολή δικαίου αποδρά από το νοητικό πλαίσιο του νόμου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της νέας διευθέτησης Αυτό είναι και το πολιτικό της νόημα όταν ο νόμος συμπυκνώνεται σε απόλυτη απόφαση της εξουσίας έχει αναστείλει τον εαυτό του στο όνομα της υπεράσπισής του Κατά μια έννοια ο νομικός λόγος της ΕΕ εδώ συναντά τον θεολογικό του ISIS καθώς αμφότεροι αποτελούν θανατοπολιτικές με διαφορετική αφετηρία ο μεν νομικός τη νεωτερικότητα ο δε θεολογικός τη ριζική άρνησή της Στη μια περίπτωση ένα πλέγμα κανόνων καθιστούν την Αστυνομία τη ρομφαία της κοσμικότητας απόλυτο ρυθμιστή της ζωής στην δε άλλη τον Θεό και τους αντιπροσώπους Του επί γης

Η κατάσταση εξαίρεσης των από τα κάτω

Ο χώρος του Αιγαίου αποτελεί χρόνια laquoγκρίζα ζώνηraquo του νόμου αφού εδώ και δεκαετίες αποτελεί κεντρικό κόμβο μαύρης οικονομίας (ναρκωτικά όπλα) που συνδέει Ασία με Ευρώπη[11] Κάθε τέτοια ζώνη χαρακτηρίζεται από σύνορα που είναι περατά μόνο από το οργανωμένο έγκλημα που αναλαμβάνει το contrabande Όσο πιο έντονες γίνονται οι laquoροέςraquo των αγαθών ή των ανθρώπων τόσο ενισχύεται το οργανωμένο έγκλημα που τις συντονίζει Κάποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει ανατριχιαστικές ομοιότητες μεταξύ των συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας και Μεξικό - ΗΠΑ σε όλα τα παραπάνω Φράχτης πύλη εισόδου παρανομοποιημένων ανθρώπων και αγαθών πανίσχυ-ρο οργανωμένο έγκλημα και τώρα τελευταία αισθητή παρέμβαση αυτοοργανωμένων κινημάτων[12] Όσον αφορά στο Αιγαίο τον τελευταίο χρόνο το οργανωμένο έγκλημα είχε αναλάβει σχεδόν με τις δημόσιες ευλογίες των κρατών τη μεταφορά των προσφύγων Πρόκειται για απόλυτα ελεγχόμενα παρακρατικά κυκλώματα με σχέ-σεις εκατέρωθεν των συνόρων που εκμεταλλεύτηκαν το ολοένα διογκούμενο προσφυγικό ρεύμα για να τζιράρουν τεράστια ποσά[13] Εξάλλου οι ΜΚΟ αποτελούν χρόνια τώρα αναπόσπαστο κομμάτι των ζωνών ανομίας Έχοντας ως αποστολή να προσφέρουν ανθρωπιστικό άλλοθι στις κρατικές παρεμβάσεις οι ΜΚΟ κερδοσκοπούν και ξεπλέ-νουν τεράστιες ποσότητες χρήματος για να στηρίξουν την επίσημη πολιτική της ΕΕ και να αποπολιτικοποιούν το πρόβλημα διαιωνίζοντάς το

Σε αυτό το πλαίσιο δειλά δειλά από το καλοκαίρι του 2015 στο Πεδίο του Άρεως και στη συνέχεια σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα και στα νησιά που δέχονται πρόσφυγες εξαπλώθηκε μια σειρά αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων με πολύ φιλόδοξη στοχοθεσία Εν μέσω σοβαρής οικο-νομικής κρίσης αυτές οι δομές δεν απαίτησαν τίποτα τουναντίον διεκδίκησαν δημόσιο χώρο για να αναπτύξουν

13Acirc

ουσιαστική αλληλεγγύη και στήριξη στο μακρύ ταξίδι των προσφύγων Είναι συγκλονιστική η ωρίμανση η επιμονή και η αξιοπιστία των εγχειρημάτων αυτών που κατέδειξαν ότι η οργάνωση των από τα κάτω δεν υστερεί σε τίποτα από την κρατική μηχανή

Είναι αλήθεια ότι στο ξεκίνημά τους αυτές οι προσπάθειες έτυχαν γενικευμένου αφορισμού (απολίτικη φιλανθρωπία) από σημαντική μερίδα της Αριστεράς και των αναρχικών που δεν ακολούθησαν την ndashαποσπασματικήndash αναβάθμι-ση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο που ακολούθησε τον Φεβρουάριο του 2012 και γέννησε εγχειρήματα που τόλμησαν να κοιτάξουν την κοινωνία στα μάτια και να προτείνουν στο εδώ και στο τώρα όπως η ΒΙΟΜΕ ή ο αγώνας στις Σκουριές Ομαδώσεις της αναρχίας κοίταζαν από μακριά ndashτα σχήματα όχι οι άνθρωποι που κατά μόνας συμμετέχουν και αυτό πρέπει να προβληματίσειndash τη στιγμή που άνθρωποι από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες και εμπειρία έχτιζαν δομές αλληλεγγύης Από την άλλη η Αριστερά εκτός κοινοβουλίου ακόμα περιμένει να νική-σει το αντιιμπεριαλιστικό τόξο Άσαντ ndash Ιράν - Πούτιν να ανοίξει ξανά η πρεσβεία της Συρίας και να γυρίσουν οι πρόσφυγες πίσω Ευτυχώς και εδώ υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις που συμμετέχουν ενεργά και πρωτοπόρα πλην όμως άστεγες πολιτικά

Στις μέρες μας παίζεται ένα παιχνίδι κρατικής κυριαρ-χίας που πάει πίσω στην ιστορία Η κρατική απόφαση συμπυκνώνεται σε νόμο και αυτός σε βία με επακόλουθη μια κρίση νομιμότητας το Κράτος δεν παρέχει πια ούτε ασφάλεια παίρνει τα πάντα και το μόνο που του έμεινε είναι το βασιλικό προνόμιο απονομής της ιδιότητας του υπηκόου Αυτός είναι ο λόγος που προκηρύσσεται η καταγραφή των ΜΚΟ και η προσάρτησή τους στην κρα-τική πολιτική των κέντρων κράτησης με τη συνακόλουθη ποινικοποίηση των αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων Η αδυναμία σοβαρής κατανόησης και παρέμβασης σε μετανάστες και πρόσφυγες ήταν κοινός τόπος για

πολλά χρόνια εδώ όμως έχει αρθεί πανηγυρικά με τη δημιουργία κοινών τόπων αγώνα και ndashγιατί όχιndash βίου Εγχειρήματα όπως η Νοταρά το 5ο το Ορφανοτροφείο και το City Plaza διεκδικούν να συνδιαμορφώσουν με τους πρόσφυγες το πλαίσιο ζωής του ανθρώπου ως απάντηση στο σύμπλεγμα ΕΕ - Τουρκίας - ΜΚΟ και οργανωμένου εγκλήματος που συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο θανάτου του πρόσφυγα Η έμπρακτη αλλη-λεγγύη των δομών και η προσπάθεια αποτροπής του κυβερνητικού σχεδίου για εγκλεισμό των προσφύγων στα hotspot είναι ένας αγώνας που παίζεται πάνω σε ένα στοίχημα με ιστορικό βάθος αιώνων ποιος είναι αυτός που θα ρυθμίσει τους όρους του βίου ποιος θα ορίσει τον πολίτη Με τα λόγια του Μπένγιαμιν στα 1942 laquoΗ παράδοση των καταπιεσμένων μάς διδάσκει ότι η ldquoκατάσταση εκτάκτου ανάγκηςrdquo στην οποία ζούμε αποτελεί τον κανόνα Οφείλουμε να καταλήξουμε σε μια έννοια της ιστορίας η οποία να ανταποκρίνεται σε αυτό το γεγονός Τότε θα έχουμε απέναντί μας ως καθήκον τη δημιουργία μιας πραγματικής (υπαρκτής) κατάστασης εξαίρεσης κάτι που θα βελτιώσει τη θέση μας στον αγώνα ενάντια στον φασισμόraquo

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ1 Οι πληροφορίες και σκέψεις που παρατίθενται στο κεφάλαιο γεννήθηκαν στην εκδήλωση του Νοσότρος laquoΤο προσφυγικό ζήτημα σήμερα και η κρίση του δυτι-κού κόσμουraquo στις 84 με ομιλητή τον ιδιαίτερα εμβριθή καθηγητή Δ Σταματόπουλο2 Δόξα τω Θεώ3 Αλλόθρησκοι ειδωλολάτρες4 Μαχητής του Ιερού Πολέμου (Τζιχάντ)5 Η κοινότητα όλων των μουσουλμάνων6 httprednotebookgr201511parisi-2015-to-sinoro-pefti-i-neovarvari-eformoun-tou-dimitri-belanti7 Carl Schmitt The Nomos of the Earth Telos Press Publishing 2006 (σελ 126)8 ο μη πολίτης βλ Giorgio Agamben εμείς οι πρό-σφυγες httpsnomadicuniversalitywordpresscom201106029 Βλ το ευσύνοπτο και κατατοπιστικό άρθρο της νο-μικού Γεωργίας Σπυροπούλου laquoΗ ευρωπαϊκή φενάκη της ασφαλούς Τουρκίαςraquo httpk-labzonei-efropaiki-fenaki-tis-asfalous-tourkias10 httpwwwtovimagrvimafminterviewsarticleaid=78614911 3 δισ υπολογίζεται ο τζίρος της διακίνησης αν-θρώπων σε Ιταλία-Γαλλία βλ Καθημερινή laquoΜεγάλα Κέρδη για το οργανωμένο έγκλημαraquo 2142016 httpwwwkathimerinigr809856articleoikonomiadie8nhs-oikonomiamegala-kerdh-gia-to-organwmeno-egklhma12 Βλ το ντοκιμαντέρ laquoΗ Γη των καρτέλraquo που καταγρά-φει αυτοοργανωμένες πολιτοφυλακές ενάντια στη μεξι-κανική μαφία httpwwwimdbcomtitlett412630413 Παράδειγμα httpwwwtovimagrsocietyarticleaid=698107

14 Acirc OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Με αυτή την εmicroβληmicroατική φράση για τη σύγχρονη αριστερά θέλησε ο Α Τσίπρας να σφραγίσει microετά την

πρώτη εκλογική νίκη του Σύριζα τις προγραmicromicroατικές δηλώσεις της κυβέρνησης εγκαινιάζοντας τον νέο κυβερνητικό σχηmicroατισmicroό ως τον microοναδικό φορέα επαναλειτουργίας του κράτους και διαφύλαξης της συνταγmicroατικής νοmicroιmicroότητας Ήδη από την πτώση της εγχώριας σοσιαλδηmicroοκρατικής πλάνης και την κατάρρευση του Πασόκ είχε αποδυθεί σε microια επιχείρηση προσεταιρισmicroού των πολιτικών αιτηmicroάτων του εν λόγω χώρου microέσα από τη διαρκή επίκληση της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo του τόπου απευθυνόmicroενος σε ένα από χρόνια κατασκευασmicroένο ακροατήριο που από τα microέσα του προηγούmicroενο αιώνα και microε πολλαπλές microεταmicroφιέσεις αποτελεί τη βάση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας

Τα θεmicroέλια της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo που δεν κατάφερε να διατηρήσει στο πελατολόγιό του ο ΕυΒενιζέλος και κατέγραψε στην εκλογική του ατζέντα ο Σύριζα σηmicroατοδότησαν την κορύφωση του αριστερού εγχειρήmicroατος κατάληψης της εξουσίας και παραγωγής ενός ηγεmicroονικού λόγου διαχωρισmicroένου από τις δηmicroοκρατικές αιχmicroές που είχαν αναδείξει τα κοινωνικά κινήmicroατα των τελευταίων ετών Βέβαια microόνο ένας τραγωδός του 21ου αιώνα θα microπορούσε να διαλευκάνει πού οδηγεί η σύγχυση microεταξύ της προσκόλλησης στο ενωσιακό microοντέλο της λατρείας των κινηmicroάτων και της λενινιστικής φαντασίωσης του αυτοσκοπού της εξουσίας Ο Λένιν το 1917 ήξερε πολύ καλά ένα πράγmicroα πως έφτασε η στιγmicroή για να πάρει την εξουσία και πως αύριο θα είναι αργά Έχουν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια από τότε και ενώ το παρόν των κοινωνιών επιταχύνεται και microεταβάλλεται ραγδαία ο πόθος της εξουσίας για την εξουσία παραmicroένει ακατάβλητος στον αριστερό λόγο

Η ρητορική της πόλωσης που συνόδευσε την πολιτική της ενσωmicroάτωσης ακολούθησε πιστά τα νεοελληνικά διλήmicromicroατα του laquoΚαραmicroανλής ή τανκςraquo και του microεταmicroφιεσmicroένου laquoσοσιαλισmicroός η βαρβαρότηταraquo προσθέτοντας microε microπόλικη δόση αριστερού λαϊκισmicroού το νεόκοπο microνηmicroόνιο-αντιmicroνηmicroόνιο Συγκαλύπτοντας το πορώδες έδαφος της ριζοσπαστικοποίησης της δηmicroοκρατίας και επαναπροσδιορισmicroού των microεταπολεmicroικών και microεταπολιτευτικών θεσmicroών της ελληνικής κοινωνίας

που απασφαλίστηκε τα τελευταία χρόνια προσέφυγε σε microια καταγγελία της λιτότητας και διεκδίκηση της καταστρατηγηmicroένης δηmicroοκρατίας αγνοώντας το κολλώδες τέλmicroα της σοσιαλδηmicroοκρατίας και τα οριακά σηmicroεία απόδοσης της αντιπροσώπευσης Ακόmicroα η διακαής επιθυmicroία παρείσφρησης στην κρατική εξουσία και η επιδίωξη ισχυροποίησης της ευρωπαϊκής νοmicroικο-πολιτικής τάξης δίχως καmicroία διερώτηση γύρω από τις δοmicroές και τους microηχανισmicroούς που τις συστήνουν κατέδειξε και κατά δήλωση της ευρωπαϊκής ελίτ πως η ldquoαριστερήrdquo διακυβέρνηση απεδείχθη η ικανότερη ώστε να ολοκληρώσει χωρίς ιδιαίτερους κλυδωνισmicroούς τη συντριβή των κοινών και τη διάλυση του κοινωνικού συmicroβολαίου

Τι microπορεί να σηmicroατοδοτούν όmicroως για τη σύγχρονη Ευρώπη λέξεις όπως έθνος-κράτος κοινωνικό συmicroβόλαιο αντιπροσώπευση πρόοδος ανάπτυξη Τι έχει αποmicroείνει άραγε σήmicroερα από τις αφετηριακές εξαγγελίες περί ελευθερίας ισότητας και αδελφοσύνης Οι παραδοσιακοί διαχωρισmicroοί καθίστανται αναχρονιστικοί καθώς εδραιώνεται πλέον η πολιτειακή ισχύς της οικονοmicroικής σφαίρας αφού η πολιτειακή και πολιτική ζωή βουλιάζει στην οικονοmicroία της αγοράς και των διάχυτων οικονοmicroικο-πολιτικών δικτύων υπερεθνικής εξουσίας συντρίβοντας τη δυνατότητα του πολίτη να συmicromicroετέχει καθοριστικά στην απόφαση Τι σηmicroαίνει να είσαι πολίτης σήmicroερα στη Ευρώπη Η διάκριση δηmicroοσίου και ιδιωτικού έχει πλήρως διαρραγεί και η έννοια του πολίτη απαξιώνεται επειδή εκφράζει τον κατακερmicroατισmicroό και την πολιτική αδυναmicroία των πολιτών απέναντι στις παντοδύναmicroες ελίτ Ο πολίτης δεν έχει πραγmicroατικό λόγο στην απόφαση γεγονός που εκδηλώθηκε ξανά microε τεράστια σαφήνεια microετά και το τελευταίο δηmicroοψήφισmicroα Η ΕΕ ενσαρκώνει σήmicroερα microια συγκεντρωτική δοmicroή ολιγαρχικού τύπου που τείνει διαρκώς σε γιγαντισmicroό Στον πυρήνα της ευρωπαϊκής λογικής και φαντασίας βρίσκεται η αντίληψη πως όλα κινούνται γύρω απrsquo την οικονοmicroία επιβάλλοντας έναν πολιτισmicroό της οικονοmicroίας σε έναν διαρκή επαναπροσδιορισmicroό microε όρους χρηmicroατοπιστωτικής ολοκλήρωσης Γινόmicroαστε καθηmicroερινά microάρτυρες microέσα από ένα πλήθος γεγονότων της συντριπτικής υπεροχής της κερδοσκοπίας που αδηφάγα επιχειρεί να ιδιωτικοποιήσει το σύνολο των κοινών υπό το γυmicroνό πέπλο

laquoΕίmicroαστε κάθε λέξη απrsquo το σύνταγmicroα αυτής της χώραςraquo

Αποστόλης Στασινόπουλος

Η ΑΠΟΓΥΜΝΩΣΗ ΤΟΥ (ΝΕΟ)ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ

Το κοινωνικο-ιστορικό δείγμα

15Acirc

της ανάπτυξης διαmicroορφώνοντας ένα αδιάσπαστο συνεχές περιφράξεων Η Ευρώπη διαχωρίζεται σε ζώνες υψηλής τεχνολογικής ανάπτυξης ειδικές ζώνες όπου το δίκαιο περιστέλλεται ανά περίσταση και ζώνες ανοmicroίας

Τα παγκόσmicroια πλέον δίκτυα οικονοmicroικής εξουσίας που επικαθορίζουν τις αποφάσεις για το microέλλον των κοινωνιών microετασχηmicroατίζουν το κράτος σε έναν θεσmicroό θωράκισης της δηmicroόσιας ασφάλειας και υλοποίησης των κυρίαρχων επιταγών Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι το παράδειγmicroα των Σκουριών όπου η κρατική δοmicroή αναλαmicroβάνει τον ρόλο του αστυνόmicroου microεταξύ της κερδοσκοπίας της Eldorado Gold και της τοπικής κοινωνίας εις βάρος φυσικά των τοπικών αντιστάσεων Ακόmicroα η υιοθέτηση κεϋνσιανών πολιτικών στο σύγχρονο παγκοσmicroιοποιηmicroένο περιβάλλον έδειξε γρήγορα τα όριά της Η σχετική αποτελεσmicroατικότητα των παραπάνω πολιτικών που εδραζόταν στις πρώτες δεκαετίες microεταπολεmicroικά βασιζόταν στην ικανότητα των κυβερνήσεων να ελέγχουν microε νοmicroισmicroατικά και δηmicroοσιονοmicroικά microέτρα το επίπεδο της απασχόλησης τον ρυθmicroό της ανάπτυξης το επίπεδο των τιmicroών και το εξωτερικό ισοζύγιο Η έξοδος από τις κλειστές οικονοmicroίες σε microια διευρυmicroένη αγορά πολλαπλών διαστρωmicroατώσεων η υπερδιόγκωση του οικολογικού αποτυπώmicroατος microε την ταυτόχρονη υφεσιακή τάση της παγκόσmicroιας οικονοmicroίας ndashπρος πείσmicroα και των αριστερών επιδιώξεων για νέες αναπτυξιακές διαδροmicroέςndash και η υποβάθmicroιση της κρατικής πολιτικής ισχύος σηmicroαδεύει το ήδη απονεκρωmicroένο σώmicroα της κρατικής εξουσίας microε όρους κυρίαρχης εθνικής πολιτικής Η νεοφιλελεύθερη σκακιέρα απορροφά την εθνική πολιτική της σοσιαλδηmicroοκρατίας

καθιστώντας την αντιmicroνηmicroονιακή συνθηmicroατολογία και το κεϋνσιανό πρόγραmicromicroα σε έσχατης πολιτικής σηmicroασίας διεκδικήσεις Βέβαια ο τραγέλαφος των αριστερίστικων οραmicroάτων επίλυσης των προβληmicroάτων δια της εξόδου από το ενωσιακό microόρφωmicroα παραγνωρίζει αφενός την εξωτερική απόδοση της ισοτιmicroίας του εσωτερικού νοmicroίσmicroατος και αφετέρου την ισχύ των παγκόσmicroιων δικτύων εξουσίας microε την παράλληλη καθυπόταξη κρατών εκτός ΕΕ από τα εν λόγω δίκτυα

Η εξαγγελία του δηmicroοψηφίσmicroατος αποκάλυψε microε διαφάνεια την αmicroηχανία και τον συνολικό αυτοεγκλωβισmicroό του πολιτικού σχεδιασmicroού και της κυρίαρχης ρητορικής του Σύριζα Η laquoπολιτική του εφικτούraquo που προσέβλεπε σε microια αmicroοιβαία επωφελή λύση καθαίρεσε γρήγορα την πολλαχώς καθαγιασmicroένη laquoαριστερήraquo διαχείριση του κράτους υπό την προωθητική αντιπολίτευση των κινηmicroάτων και καθιέρωσε την παραγωγή ενός λόγου επαναθεmicroελίωσης της laquomicroη εναλλακτικήςraquo Άλλωστε η αποφυγή κριτικής των microετασχηmicroατισmicroών της σύγχρονης κρατικής δοmicroής και του επελαύνοντος οικονοmicroισmicroού προς όλα τα πεδία της ζωής που οδήγησε στην απογύmicroνωση του αριστερού λόγου είχε να αντιmicroετωπίσει και τη νέα συmicroφωνία της TTIP Η διχοτοmicroική διαίρεση της κοινωνίας σε δύο αντιmicroαχόmicroενα στρατόπεδα που κατασκεύασε το εύπεπτο και λαϊκίστικο δίληmicromicroα της εξόδου από το microνηmicroόνιο και κατέληξε στο δηmicroοψήφισmicroα οικοδόmicroησε τους όρους της ήττας microέσα από τη microη διαχειρισιmicroότητα του ΟΧΙ και την υπογραφή της νέας συmicroφωνίας Η διεξαγωγή του δηmicroοψηφίσmicroατος δεν σηmicroατοδότησε επrsquo ουδενί την άσκηση κοινωνικής εξουσίας microε δηmicroοκρατικές συντεταγmicroένες Παρουσίασε όmicroως microια κοινωνική δυναmicroική microε τεράστια εσωτερική ρευστότητα αλλά και σαφή διατεταγmicroένη οριοθέτηση που εκφράστηκε συντριπτικά

Τα φαντάσmicroατα microιας σύγχρονης αριστερής κρατικής ηγεmicroονίας και microιας σύζευξης microε διαχωρισmicroούς microεταξύ αριστερής διακυβέρνησης και κοινωνικών κινηmicroάτων εξανεmicroίστηκαν ταχύτατα microε τον αριστερό κυβερνητισmicroό να ολισθαίνει ολικά σε έναν αυταρχικό φιλελευθερισmicroό και να καθηλώνει τα κινήmicroατα επιζητώντας την κρατικοποίησή τους Η αποτυχία της αριστερής διακυβέρνησης δεν καταδεικνύει την αδυναmicroία της ηγεσίας του Σύριζα να διαπραγmicroατευτεί και να υλοποιήσει τον πολιτικό της προγραmicromicroατισmicroό αλλά αναφέρεται στο σύνολο της αριστερής στρατηγικής και ρητορικής και στην καθολική φαντασίωσή της για την εφόρmicroηση στην κρατική εξουσία και την εναλλακτική της διαχείριση Το γεγονός αυτό συmicroπαρασύρει το σύνολο του αριστερού λόγου ο οποίος σε όλες τις εκφράσεις του είναι άρρηκτα συνυφασmicroένος microε την πρόσδεση στην κρατική εξουσία Η κρατική δοmicroή έχει περιέλθει σε microια ψυχρή και αναποτελεσmicroατική διαχειρισιmicroότητα microετατρέποντας τους επίδοξους εραστές της σε υπαλληλικό προσωπικό Η αριστερή περιπλάνηση στην εξουσία έδειξε ξανά τα όριά της Ας microη γυρεύουν οι αστερισmicroοί του αριστερισmicroού την ανικανότητά τους να εισέλθουν στο κοινοβούλιο στην ανωριmicroότητα των συνθηκών

Ολόκληρο το κείmicroενο θα δηmicroοσιευτεί στο httpwwwbabyloniagr

16 Acirc

Κάποιες microέρες πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

ο Καστοριάδης επικεντρώθηκε στην καταγγελία της

laquoανησυχητικής κενότηταςraquo του πολιτικού λόγου στη

∆ύση και επίσης στην κενότητα του laquoνεοφιλελεύθερου λόγου

[που περιλαmicroβάνει] microια ελεεινή ισοπέδωση όσων έλεγαν οι microεγάλοι

Φιλελεύθεροι του παρελθόντοςraquo[1]

Αυτή η θεmicroατοποίηση του νεοφιλελευθερισmicroού εντός του

πλαισίου της laquoασηmicroαντότηταςraquo των σύγχρονων microορφών

βαρβαρότητας έχει microέγιστες συνέπειες για τη σύγχρονη

κατανόηση του καπιταλισmicroού και της φαντασιακής του θέσmicroισης

laquoΟ νεοφιλελεύθερος λόγοςraquo δήλωσε [ο Καστοριάδης] στο ldquoFait

et a fairerdquo (1989) θα πρέπει να θεωρηθεί laquomicroία άθλια φάρσα

προορισmicroένη για ηλίθιουςraquo[2]

laquoΗ ρητορική της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικό (η microεταβολή στην τυπική ιδιοκτησία κάποιων microεγάλων

Ο Νεοφιλελευθερισμός και η Πολιτική της Ασημαντότητας

David Ames CurtisΜετάφραση Αλέξανδρος Σχισmicroένος

επιχειρήσεων δεν αλλάζει ουσιαστικά τη σχέση τους microε το

Κράτος)hellip η γραφειοκρατική δοmicroή της microεγάλης επιχείρησης

παραmicroένει άθικτη [και] το microισό της εθνικής παραγωγής

διατρέχει τον δηmicroόσιο τοmicroέα microε τον ένα ή τον άλλο τρόπο

(το Κράτος οργανισmicroούς τοπικής αυτοδιοίκησης την Εθνική

Ασφάλιση) Κάπου ανάmicroεσα στο microισό και στα δύο τρίτα των

τιmicroών των ειδών διατροφής και των υπηρεσιών που εισάγονται

στην τελική εθνική δαπάνη microε τον ένα τρόπο ή τον άλλο

καθορίζονται ρυθmicroίζονται ελέγχονται ή επηρεάζονται από

την Κρατική πολιτική και η κατάσταση είναι microη αναστρέψιmicroη

(10 χρόνια εξουσίας της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν έφεραν

καmicroία ουσιαστική αλλαγή σε αυτό

Μέσα στην συλλογική προσποιητή αmicroνησία το γεγονός

πως laquoη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία είχε ήδη αποδοmicroηθεί από

κάποιους ακαδηmicroαϊκούς οικονοmicroολόγους τη δεκαετία του rsquo30raquo

απλώς θάβεται laquoΟι άνθρωποι προσποιούνται πως λησmicroονούν

ότι η σηmicroερινή οικονοmicroία είναι microία οικονοmicroία ολιγοπωλίων

όχι microια ανταγωνιστική οικονοmicroίαraquo[3]

Η ρητορική των Ρήγκαν - Θάτσερ laquoδεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικόraquo Ο Καστοριάδης και συγκεκριmicroένα το

κείmicroενό του laquoΜοντέρνος καπιταλισmicroός και επανάστασηraquo

έχει κατηγορηθεί για απαρχαιωmicroένες περιγραφές ενός

Φορντικού κόσmicroου πλήρους απασχόλησης[4] Ωστόσο

microέλη του laquoΣοσιαλισmicroός ή Βαρβαρότηταraquo ndashτουλάχιστον

όσοι υποστήριξαν το εν λόγω αmicroφιλεγόmicroενο κείmicroενοndash

υπήρξαν ισχυρίστηκε ο Καστοριάδης ίσως οι microόνοι laquoπου

το 1959-60 είπαν ότι το πρόβληmicroα στη σύγχρονη ∆υτική

ανεπτυγmicroένη καπιταλιστική κοινωνία ∆ΕΝ είναι το οικονοmicroικό

πρόβληmicroαraquo[5] Συmicromicroετέχοντας στην laquoκρίση των κοινωνικών

φαντασιακών σηmicroασιώνraquo ο ύστερος Φιλελευθερισmicroός δεν

microπορεί να θεωρηθεί microε σοβαρότητα microε τους δικούς του

στενούς ιδεολογικά οικονοmicroικούς όρους Η νεοφιλελεύθερη

ρητορική δεν άλλαξε τίποτεmiddot αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι

τίποτε σηmicroαντικό δεν άλλαξε καθώς η παλίρροια της

ασηmicroαντότητας συνέχισε και συνεχίζει να ανεβαίνει[6] Ο

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Ο David Ames Curtis είναι Αmicroε-ρικάνος microεταφραστής συγγρα-φέας ακτιβιστής και στενός συνεργάτης του Κορνήλιου Καστοριάδη Συνιδρυτής του Agora International microιας διε-θνούς διαδικτυακής πλατφόρmicroας αφιερωmicroένη στο πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας και στην συλλογή και προώθηση της παγκόσmicroιας

βιβλιογραφίας του Καστοριάδη Εχοντας microεταφράσει πάνω από ένα εκατοmicromicroύριο λέξεις από γραπτά του microεγάλου φιλοσόφου δικαίως θε-ωρείται ο επίσηmicroος microεταφραστής του στον αγγλόφωνο κόσmicroο Μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνος έκδοσης microετάφρασης και επιmicroέλειας του τόmicroου The Castoriadis Reader και του τρίτοmicroου έργου Political and Social Writings Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

17Acirc

νεοφιλελεύθερος λόγος δεν καθορίζει την νέα πραγmicroατικότηταmiddot

αντιθέτως η συνεχής και βαθύνουσα καταστροφή νοήmicroατος

που είναι συmicroφυής microε το πρόταγmicroα της καπιταλιστικής

ορθολογικοποίησης περιλαmicroβάνει τους ανορθολογισmicroούς

microίας διαλυτικής νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας όπως και τις

πραγmicroατικές συνέπειες της laquoαντιδραστικής αντεπίθεσηςraquo[7] Τον

Μάιο του 1989 ο Καστοριάδης δήλωσε ότι laquoη microόνη πραγmicroατικά

παρούσα και δεσπόζουσα σηmicroασία είναι η καπιταλιστική σηmicroασία

η επrsquo αόριστον δηλαδή επέκταση της laquoκυριαρχίαςraquo η οποία εν

τω microεταξύ έχει χάσει ndashκαι αυτό είναι το καίριο σηmicroείοndash όλο το

περιεχόmicroενο που της παρείχε στο παρελθόν η ζωτικότητά της και

το οποίο επέτρεπε στις διαδικασίες ταύτισης να ολοκληρώνεται

κουτσά στραβάraquo[8] Σαν αποτέλεσmicroα laquoτο να κερδίζεις όmicroως

παρά τη νεοφιλελεύθερη ρητορική έχει σήmicroερα χάσει σχεδόν

κάθε επαφή microε οποιαδήποτε κοινωνική λειτουργία ακόmicroα και microε

οποιαδήποτε εσωτερική ως προς το σύστηmicroα νοmicroιmicroοποίησηraquo[9]

Και ακόmicroη παρά τη ρητορική laquoαυτό το microείγmicroα της χρηmicroατικής

νόρmicroας και της γραφειοκρατικής - ιεραρχικής νόρmicroας επαρκεί

για εmicroάς ώστε να συνεχίσουmicroε να χαρακτηρίζουmicroε τις πλούσιες

φιλελεύθερες κοινωνίες σαν κοινωνίες ενός κατακερmicroατισmicroένου

γραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquo[10] αντίθετα από ότι θα

υποστήριζε το ασυνεπές περιεχόmicroενο της νεοφιλελεύθερης

ιδεολογίας

Η laquoφιλελεύθερη αντεπίθεση (microε την καπιταλιστική έννοια του όρου)

αρχικά του ζεύγους Θάτσερ - Ρήγκανraquo πραγmicroατικά laquoεπιβλήθηκε

παντούraquo ndash στους Γάλλους laquoΣοσιαλιστέςraquo στους Σκανδιναβούς

κτλ διαπίστωσε ο Καστοριάδης στην laquoΑποσάθρωση της ∆ύσηςraquo

(1991)[11] ∆ηmicroιουργώντας microια laquoάνετη ή ανεκτή κατάσταση για

το 80 ή 85 του πληθυσmicroού (που έχει παραλύσει επιπλέον από τον

φόβο της ανεργίας) και microεταφέρεται όλη η κόπρος του συστήmicroατος

στο 15 ή 20 των laquoκατώτερων στρωmicroάτωνraquo της κοινωνίας τα

οποία δεν microπορούν να αντιδράσουν ή microπορούν να αντιδράσουν

microόνο microε τη βία την περιθωριοποίηση και την εγκληmicroατικότηταmiddot

άνεργοι και microετανάστες στην Γαλλία και την Αγγλία microαύροι και

ισπανόφωνοι στις Ηνωmicroένες Πολιτείες κλπraquo[12] Αυτό που

laquoαυτή η ρητορική-καmicroουφλάζ επέτρεψε σε κάποιονraquo να κάνει

laquoαθετώντας τους διακηρυγmicroένους σκοπούςraquo ήταν το laquoνα επιτύχει

τους πραγmicroατικούς σκοπούς της νέας πολιτικής πολύ απλά την

αναδιανοmicroή του εθνικού πλούτου προς όφελος των πλουσίων εις

βάρος των φτωχώνraquo[13] Ύστερα από ένα ιντερλούδιο microε την

υπαγορευmicroένη από το Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ εκλογή

του laquoπρώτου Προέδρου microε Μάστερ στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεωνraquo

[στmicro δηλαδή του George W Bush] να οδηγεί στη microεγαλύτερη

οικονοmicroική κατάρρευση microετά τη Μεγάλη Ύφεση δεν προκαλεί

έκπληξη το ότι αυτή η λογική έχει αναπτυχθεί αρκετά ώστε να

καταστήσει στη σκέψη πολλών ανθρώπων το laquo1raquo εύλογο

στόχο για το laquo99raquo

Αυτός ο laquoάmicroετρος θρίαmicroβος του καπιταλιστικού φαντασιακού

υπό τις πλέον χονδροειδείς microορφές τουraquo όπως τον περιέγραψε ο

Καστοριάδης λίγο πριν τον θάνατό του δεν συνέβη εν κενώ θα

έλεγε κανείς ή microάλλον ήταν το πλαίσιο του κενού ndashη άνοδος της

ασηmicroαντότηταςndash που επέτρεψε τον θρίαmicroβο Η laquoαντιδραστική

αντεπίθεσηraquo laquoεκmicroεταλλεύτηκε τη χρεοκοπία των παραδοσιακών

laquoαριστερώνraquo κοmicromicroάτων την τεράστια απώλεια επιρροής των

συνδικάτων την τερατωδία των καθεστώτων του laquoυπαρκτού

σοσιαλισmicroούraquo που είχε γίνει έκδηλη και πριν από την κατάρρευσή

τους την απάθεια και την ιδιώτευση των λαών την αυξανόmicroενη

οργή τους κατά της υπερτροφίας και του παραλογισmicroού των

18 Acirc

κρατικών γραφειοκρατιώνraquo[14]

∆ιατηρώντας το microοτίβο Βαρβαρότητα ή Αυτονοmicroία microέσα στο

σύγχρονο κενό νοήmicroατος ο Καστοριάδης επισηmicroαίνει την

αντίθετη πλευρά του νοmicroίσmicroατος αυτής της laquoεπιστροφής σε

microια τυφλή και βάναυση microορφή φιλελευθερισmicroούraquo δηλαδή τη

συνακόλουθη συνθήκη της ύπαρξής της laquo[εκτός του τελευταίου]

όλοι αυτοί οι παράγοντες εκφράζουν έmicromicroεσα ή άmicroεσα την κρίση

του κοινωνικοϊστορικού προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής

αυτονοmicroίαςraquo[15] Ήδη το 1986 υποστήριξε πως laquoη δύναmicroη αυτού

του ψευδοφιλελευθερισmicroού σε microεγάλο βαθmicroό πηγάζει από αυτό

το ότι η laquoφιλελεύθερηraquo δηmicroαγωγία γνωρίζει πώς να αιχmicroαλωτίσει το

βαθιά αντιγραφειοκρατικό και αντικρατικό κίνηmicroα και αίσθηmicroα που

υπάρχει από τη δεκαετία του rsquo60 (και το οποίο διέφυγε της προσοχής

των laquoσοσιαλιστώνraquo ηγετών)[16] ∆εν είναι ότι ο Καστοριάδης

παρέmicroεινε κολληmicroένος σε microία υποτιθέmicroενα απαρχαιωmicroένη

θεωρία του laquoγραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquomiddot είναι πως αυτό

που αποκαλείται laquoΑριστεράraquo εγκατέλειψε στη laquo∆εξιάraquo το διαρκές

αίσθηmicroα εναντίωσης του λαού προς την γραφειοκρατία και το

Κράτος Στην laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo (1993)[17] παρατήρησε

τη laquoσχεδόν ολοκληρωτική εξάλειψη της σύγκρουσης είτε είναι

κοινωνικοοικονοmicroική πολιτική ή ldquoιδεολογικήrdquoraquo ∆εν το έκανε

για να διασκεδάσει microε την laquoασηmicroαντότηταraquo ή από τυφλότητα

απέναντι στις σύγχρονες δυνατότητες αλλαγής αλλά για να

παραδεχτεί ειλικρινά πως ο laquoθρίαmicroβος του laquoφιλελεύθερουraquo

- καπιταλιστικού φαντασιακού και η σχεδόν εξάλειψη κάθε

άλλης microεγάλης φαντασιακής σηmicroασίας της νεωτερικότητας του

προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής αυτονοmicroίαςraquo είχε

αλλάξει σε microεγάλο βαθmicroό την κατάσταση που είχε περιγράψει

στο laquoΣύγχρονος καπιταλισmicroός και Επανάστασηraquo[18] Αυτή η

νίκη της laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo ndashκαι

σηmicroειώστε τη φράση laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερηςraquondash laquoέχει

επιβάλει πράγmicroατα που προηγουmicroένως έmicroοιαζαν αδιανόητα

άmicroεσες περικοπές στους πραγmicroατικούς microισθούς και microερικές φορές

ακόmicroη και στους ονοmicroαστικούς microισθούς για παράδειγmicroα ή αλλιώς

επίπεδα ανεργίας που εγώ ο ίδιος πίστευα και έγραφα το 1960

ότι είχαν καταστεί αδύνατα διότι θα προκαλούσαν microία κοινωνική

έκρηξη Λοιπόν τίποτε δεν συνέβη Υπάρχουν λόγοι γιrsquo αυτό

κάποιοι σχετικοί microε τον οικονοmicroικό κύκλο ndashη απειλή σε microεγάλο

βαθmicroό microπλόφα της laquoκρίσηςraquo που εξαρτάται από τα laquoαποθέmicroατα

πετρελαίουraquo και ούτω καθεξήςndash και άλλοι πολύ πιο βαθείς Βασικά

παρατηρούmicroε την ολοκληρωτική κυριαρχία του καπιταλιστικού

φαντασιακού την κεντρικότητα του οικονοmicroικού την ατελείωτη

και υποτιθέmicroενα ορθολογική επέκταση της παραγωγής της

κατανάλωσης και του περισσότερο ή λιγότερο σχεδιασmicroένου

και χειραγωγηmicroένου laquoελεύθερου χρόνουraquo Αυτή η εξέλιξη δεν

εκφράζει microόνο τη νίκη των κυρίαρχων στρωmicroάτων που θα ήθελαν

να αυξήσουν την εξουσία τους Σχεδόν το σύνολο του πληθυσmicroού

συmicromicroετέχει σε αυτό Προσεκτικά αποτραβηγmicroένος στην ιδιωτική

του σφαίρα ο πληθυσmicroός αρκείται σε άρτο και θεάmicroατα Τα

θεάmicroατα παρέχονται ιδίως από την τηλεόραση (και τα laquoσπορraquo)

ο άρτος από όλα τα γκάτζετ που είναι διαθέσιmicroα ανάλογα microε τα

διάφορα εισοδηmicroατικά επίπεδα Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο

όλα τα κοινωνικά στρώmicroατα έχουν πρόσβαση σε αυτό το ελάχιστο

επίπεδο άνεσηςmiddot microόνο οι microειονότητες που δεν έχουν [πολιτική]

βαρύτητα αποκλείονται από αυτό Η microεγάλη πλειοψηφία του

πληθυσmicroού microοιάζει να αρκείται στον ελεύθερο χρόνο και τα

γκάτζετ microε κάποιες περιστασιακές συντεχνιακές αντιδράσεις που

δεν έχουν πιθανότητα να έχουν συνέπειες Αυτή η πλειοψηφία δεν

φέρει κάποια συλλογική επιθυmicroία κανένα πρόταγmicroα εκτός από

τη διαφύλαξη της κατάστασης πραγmicroάτωνraquo[19]

Και για να microην θεωρήσει κανείς ότι αυτή η laquoαποκαλούmicroενη

Νεοφιλελεύθερηraquo νίκη θα σήmicroαινε microία επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ο Καστοριάδης

προσ θέτει αmicroέσως laquoΣε αυτή την ατmicroόσφαιρα οι παραδοσιακές ασφαλιστικές δικλείδες της καπιταλιστικής ldquoδηmicroοκρατίαςrdquo καταρρέουν η microία microετά την άλληraquo και συνεχίζει

απαριθmicroώντας τους τρόπους microε τους οποίους αυτή η νίκη

είναι πράγmicroατι microία πύρρειος νίκη για τον καπιταλισmicroό επειδή

καθώς η laquoανθρωπότητα πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεταιraquo

οικολογικά υπάρχει ακόmicroη και εν τη απουσία κάποιας άmicroεσης

αντιπαράθεσης microία συνεχιζόmicroενη καταστροφή των καίριων

σηmicroασιών που επέτρεψαν στον καπιταλισmicroό να ευηmicroερήσει

και να ανθίσει

Αυτή η laquoνίκη της αποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo

που αποδίδει laquoκεντρικότητα στο οικονοmicroικόraquo έχει οδηγήσει

πολλούς από εmicromicroονικούς microε την εξουσία Φουκωικούς microέχρι

νοσταλγικούς φονταmicroενταλιστές Μαρξιστές να πιστέψουν ότι

microας έχει καθrsquo ολοκληρίαν επιβληθεί ένα εντελώς καινούργιο

καθεστώς που προσδιορίζεται από τη νεοφιλελεύθερη

καπιταλιστική ιδεολογία ή ότι microπορούmicroε να επιστρέψουmicroε

στους καθησυχαστικούς laquoνόmicroουςraquo της καπιταλιστικής

συσσώρευσης πιθανώς καταφέρνοντας να βρούmicroε επιτέλους

την ορθή ερmicroηνεία του laquoφετιχισmicroού του εmicroπορεύmicroατοςraquo στο

πρώτο κεφάλαιο του Κεφαλαίου

Αυτό που δείχνει η κατανόηση του καπιταλισmicroού σαν microία

φαντασιακή θέσmicroιση της κοινωνίας ndashόταν κανείς συmicroπεριλάβει

τη διττή θέσmicroιση της νεωτερικότητας και την υπερτροφική

καταστρεπτική laquoκρίση των κοινωνικών φαντασιακών σηmicroασιώνraquo

που διέρχεταιndash είναι ότι δεν υπάρχει επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ούτε είναι (ακόmicroη)

εύλογο να πιστέψουmicroε ότι ζούmicroε τώρα σε microια πλήρως

οικονοmicroική κοινωνία αδιαπέραστη από κάθε αντιπαράθεση

και λειτουργώντας αποκλειστικά microε τη δική της laquoλογικήraquo

Ο κίνδυνος του να εκλάβουmicroε τον Νεοφιλελευθερισmicroό

κυριολεκτικά είναι πως αν δεχτούmicroε αφελώς τις προκείmicroενές του

microπορεί να laquoαφοmicroοιωθούmicroεraquo από αυτές και έτσι να αγνοήσουmicroε

τόσο την ασυνέπειά του όσο και τις αυτοκαταστροφικές του

τάσεις (τις οποίες microπορούmicroε να εκmicroεταλλευτούmicroε για τον

19Acirc

κοινωνικό microετασχηmicroατισmicroό όmicroως microόνο microέσα από microία ανανέωση

του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας) όσο και τους πιο τετριmicromicroένους

laquoπραγmicroατικούς σκοπούςraquo του (microια ριζική αναδιανοmicroή του πλούτου

microέσω της επιβολής της χρηmicroατικής νόρmicroας που ωστόσο είναι

αυτο-υπονοmicroευτική)

Μπαίνουmicroε στον πειρασmicroό να πούmicroε ότι υπάρχει κάποια

αντικειmicroενική σύmicroπτωση ανάmicroεσα σε εξίσου δογmicroατικές και

εξεζητηmicroένες και υπέργηρες ιδεολογίες τους laquoφονταmicroενταλιστές

των αγορώνraquo του Νεοφιλελευθερισmicroού που microε θράσος microας λένε

ότι laquoδεν υπάρχει εναλλακτικήraquo και συmicroπίπτουν microε microία κατrsquo ελπίδα

laquoεπιστροφή στον Μαρξraquo που θέλει να διαγράψει ότι συνέβη

microετά το 1848 ή το 1867 και να microας παραδώσει ένα αυτοmicroάτως

εγγυηmicroένο microέλλον

________________________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 ldquoWhen East Tips Westrdquo (συνέντευξη δηmicroοσιευmicroένη την 1η

Νοέmicroβρη 1989 στο περιοδικό Construire όργανο της ελβετικής

κοπερατίβας Migros)

2 ldquoDone and ToBe Donerdquo (1989) Ο Καστοριάδης προσθέτει laquoΗ

ασυνέπεια ndashή microάλλον η ξεδιάντροπη κοροϊδίαndash του σύγχρονου

laquoΦιλελευθερισmicroούraquo αψηφεί τη φαντασίαraquo

3 When East Tips Westrdquo οπ Προσθέτει laquoΗ λογική της αγοράς

θα προϋπέθετε για παράδειγmicroα ότι κάποιος θα έπρεπε καλύτερα

να είναι ικανός να ανακαλύψει microία ορθολογική βάση για την τιmicroή

του κεφαλαίου ή την πραγmicroατική του αξία Τώρα αυτό είναι

αδύνατονmiddot δεν υπάρχει laquoαντικειmicroενική αξίαraquo του κεφαλαίουraquo Επτά

microήνες αργότερα στο πρώτο συνέδριο για τον Καστοριάδη στο

Cerisy είπε laquoΣυνοδεύοντας την επίθεση των Ρήγκαν - Θάτσερ

αυτή η οπισθοδρόmicroηση επέτρεψε στα αρπαχτικά του Σικάγο να

ξεθάψουν κάποιες παλιές ιδέες που είχαν διαψευστεί από καιρό

(στην πραγmicroατικότητα την ποσοτική θεωρία του χρήmicroατος) στους

laquoειδικούςraquo του ∆ΝΤ να σφυρηλατήσουν microερικά ακόmicroη καρφιά στο

φέρετρο των φτωχών χωρών και στον κύριο Guy Sorman στη Γαλλία

να γίνει ο απόστολος του οικονοmicroικού ∆ιαφωτισmicroούraquo

4 Παρόmicroοιες κριτικές ξεχνούν να αναφέρουν τις αναλύσεις του

για τις microεταβολές στον σύγχρονο καπιταλισmicroό

5 Στην συνέντευξή του για την εκποmicroπή laquoΠαρασκήνιοraquo της ΕΡΤ

το 1984 ∆ιαθέσιmicroη στους παρακάτω συνδέσmicroους httpvimeo

com85082034 και httpwwwyoutubecomwatchv=hs9ZsKj-

o1k ∆ιευκρινίζει ακόmicroη περισσότερα λέγοντας laquo∆εν είναι το

πρόβληmicroα της απαθλίωσης του προλεταριάτου είτε σχετικής είτε

απόλυτης αλλά το πρόβληmicroα είναι αλλού Το πρόβληmicroα είναι η

ελευθερία των ανθρώπων microέσα στην παραγωγή το πρόβληmicroα είναι

στην καθηmicroερινή τους ζωή το πρόβληmicroα είναι στην οικογένεια

το πρόβληmicroα είναι στην εκπαίδευση κτλ κτλ Από αυτή την άποψη

προσφέραmicroε microια βασική αναθεώρηση σχετικά microε τους σκοπούς

microιας δράσης η οποία θέλει microία πραγmicroατική κοινωνική αλλαγήraquo

(001410 - 001450)

6 Μία διαύγαση microε περισσότερες αποχρώσεις βρίσκεται στο

ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

laquoΑυτή η επίθεση συνοδεύτηκε από ndashκαθορίστηκε αλλά επίσης

καθόρισεndash microια ιδεολογική υποχώρηση πρωτοφανούς εmicroβέλειας

Οι ιδεολογίες της laquoΑριστεράςraquo εισήλθαν σε microία νέα φάση έντονης

αποσύνθεσης ενώ τα laquoδεξιάraquo ρεύmicroατα microε ευτυχία νεκρανάστησαν

θεmicroελιώδη λάθη που είχαν αναιρεθεί πριν τρία τέταρτα του αιώνα

(όπως ο microονεταρισmicroός ndash microία απλή επανέκδοση microε οικονοmicroετρικό

εξώφυλλο της παλιάς ποσοτικής θεωρίας του χρήmicroατος ή της

οικονοmicroίας της παράπλευρης προσφοράς που έχει χαρακτηριστεί

από τον ίδιο τον [πρώην Πρόεδρο] George Herbert Walker Bush

ως laquoοικονοmicroία-βουντούraquo Επιπροσθέτως αυτές οι κυβερνητικές

διακηρύξεις ήταν σκανδαλώδεις παραβιάσεις της ίδιας τους

της πρακτικής ndash ένα φαινόmicroενο που αξίζει να σηmicroειώσουmicroε όχι

επειδή θα ήταν εντελώς καινούργιο αλλά επειδή είναι πρακτικά

ανήκουστο στο οικονοmicroικό πεδίο Η Θάτσερ και ο Ρήγκαν εκλέχθηκαν

microε την υπόσχεση να απαλλάξουν την κοινωνία από τη laquoΜεγάλη

Κυβέρνησηraquomiddot στο τέλος των αντίστοιχων θητειών τους το ποσοστό

του ΑΕΠ που πήγαινε σε κυβερνητικές δαπάνες παρέmicroεινες πρακτικά

απαράλλακτο Είχαν αποκηρύξει τον Κεϋνσιανισmicroό microε απέχθεια

ndash αλλά κάθε Κεϋνσιανός θα είχε καταδικάσει σαν υπερβολικά σε

σηmicroείο γελοιότητας τα ελλείmicromicroατα της κυβέρνησης Ρήγκανraquo

Όπως έχω σηmicroειώσει laquoΟ πολεmicroικός Κεϋνσιανισmicroός ήταν microία επιλογή

που ο Καστοριάδης είπε ότι ο Ρήγκαν microεταχειρίστηκε τη δεκαετία

του 1980 και ο υιός Μπους χρησιmicroοποίησε microε καταστρεπτικά

αποτελέσmicroατα τη δεκαετία του 2000raquo (ASA p xxxi)

7 Βλ laquoΗ ορθολογικότητα του καπιταλισmicroούraquo εκδ Υψιλον 1996

8 Βλ laquoΗ κρίση της διαδικασίας ταύτισηςraquo στον τόmicroο laquoΗ άνοδος

της ασηmicroαντότηταςraquo σελ 177 εκδ Υψιλον 2000

9 Οπ σελ 178

10 Στον διάλογο ldquoWhat Democracyrdquo

11 Στον τόmicroο Η άνοδος της ασηmicroαντότητας σελ 77 κε

12 Οπ σελ 94

13 ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

14 Η laquoορθολογικότηταraquo του καπιταλισmicroού σελ 62-63

15 Οπ σελ 63

16 ldquoWe Are Going Through a Low Periodrdquo (1986)

17 Στην Ελλάδα δηmicroοσιευmicroένη από τις Εκδόσεις Ευρασία

Αθήνα 2011

18 Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ύψιλον Αθήνα 1987

19 Βλ laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo οπ

20 Acirc

Στον διάλογο[2] microεταξύ Simon Springer και David Har-vey πάνω στο ποιο ιδεολογικό πλαίσιο θα έπρεπε να υιοθετήσει η ριζοσπαστική γεωγραφία η πρόταση

του Harvey του να αφήσουmicroε τη ριζοσπαστική γεωγραφία ελεύθερη από οποιονδήποτε laquo-ισmicroόraquo φαίνεται πολύ εύλογη Και παρότι η πολεmicroική των κειmicroένων τους φαίνεται αρχικά να εξετάζει το ζήτηmicroα της ριζοσπαστικής γεωγραφίας έχει κατά τη γνώmicroη microου microία ευρύτερη σηmicroασία αναφορικά microε τον ρόλο της ιδεολογίας στον δρόmicroο για την κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση Με microικρές εξαιρέσεις η πρόταση του να ελευθερώσουmicroε τους εαυτούς microας απrsquo την ιδεολογία φαίνεται εξαιρετικά παραmicroεληmicroένη από τα χειραφετικά κινήmicroατα κάτι το οποίο θεωρώ λάθος αν θέλουmicroε να εmicroπλέξουmicroε κόσmicroο σε αυτά και να δράσουmicroε εποικοδοmicroητικά

Βλέπουmicroε ακτιβιστές και θεωρητικούς απασχοληmicroένους microε το να κρατήσουν την ιδεολογικήταυτοτική τους laquoκαθαρότηταraquo να συmicromicroετέχουν συχνά σε ατέρmicroονες συζητήσεις για το τι είναι laquoαναρχικόraquo laquomicroαρξιστικόraquo κτλ Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν εννοώ να εγκαταλείψουmicroε τη θεωρία για χάριν της άmicroεσης δράσης Αντιθέτως η θεωρητική έρευνα και η κριτική σκέψη είναι απαραίτητες για microία αποτελεσmicroατική δράση Αλλά η Ιδεολογία δεν πρέπει να συγχέεται microε τη θεωρία

Ιδεολογία και microη-σηmicroασιακό πλαίσιο

Η Καταστασιακή ∆ιεθνής ορίζει την Ιδεολογία ως ένα δόγmicroα ερmicroηνείας της υφιστάmicroενης πραγmicroατικότητας[3] το οποίο microπορεί να γίνει κατανοητό ως microία σκέψη που δεν λαmicroβάνει υπόψη το εκάστοτε σηmicroασιακό πλαίσιο Αυτό σηmicroαίνει πως ο ideacuteologue δηmicroιουργεί έναν συγκεκριmicroένο τύπο ανάλυσης επηρεασmicroένο απrsquo το δικό του τοπικό περιβάλλον (κοινωνικό πλαίσιο οικονοmicroική ανάπτυξη κουλτούρα κτλ) και προσπαθεί συνεχώς να ταιριάξει microέσα σε αυτό πραγmicroατικότητες που

γεννιούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα κάτι που συχνά οδηγεί σε παρανοήσεις Βλέπουmicroε καθαρά κάτι τέτοιο για παράδειγmicroα στις αντιδράσεις ορισmicroένων αναρχικών και microαρξιστών (που έχουν laquoκαθαρήraquo ταξική ανάλυση βασισmicroένη αποκλειστικά στις πραγmicroατικότητες της βιοmicroηχανικής Ευρώπης του 19ου αιώνα) οι οποίοι κρίνουν τα γεγονότα στη Ροζάβα ψάχνοντας εκεί για ένα laquoπρολεταριάτοraquo που δεν υφίσταται microε την κλασική ∆υτική έννοια[4]

Με αυτή την έννοια η Ιδεολογία laquoευνουχίζειraquo τις ιδέες κάποιου microετατρέποντάς τες σε αποστειρωmicroέναταριχευmicroένα δόγmicroατα τα οποία δεν microπορούν να υπάρξουν πέρα απrsquo την αρχική τους φόρmicroα Οι laquoιδεολογικοποιηmicroένεςraquo ιδέες γίνονται ασύmicroβατες microε πραγmicroατικότητεςπεριβάλλοντα που διαφέρουν απrsquo αυτά που τις γέννησαν και έτσι αχρηστεύονται Η Ιδεολογία εmicroποδίζει τόσο τη θεωρητική έρευνα όσο και τη microετέπειτα από αυτήν δραστηριότητα ∆ηmicroιουργεί microία δογmicroατική αντίληψη της ουτοπίας και αποκλείει οτιδήποτε laquoπαρεκκλίνειraquo ακόmicroα και όταν υπάρχουν κάποιες κοινές αρχές (όπως είδαmicroε παραπάνω στην περίπτωση της Ροζάβα) φτιάχνοντας ένα είδος αυτο-αποξενωτικής ελιτίστικης υποκουλτούρας

Εποmicroένως η Ιδεολογία γίνεται πιο πολύ αυτο-εκφραστική παρά εργαλειακή Μεταmicroορφώνεται σε συγκεκριmicroένη ταυτότητα που συχνά χρησιmicroεύει ως δικαιολογία για παραίτηση από τις ευρείες κοινωνικές υποθέσεις ∆ηmicroιουργεί έναν δικό της κύκλο ιδιοτέλειας ανοιχτό κυρίως σε οmicroοϊδεάτες (που microοιράζονται την ίδια ιδεολογία) οι οποίοι αποmicroακρύνουν εκουσίως τον εαυτό τους από θεσmicroίσεις και κοινωνικά δίκτυα που θα microπορούσαν ενδεχοmicroένως να επηρεάσουν[5] Όπως υπογραmicromicroίζει ο Jona-than Matthew Smucker[] όταν δεν αmicroφισβητούmicroε τις κουλτούρες τα πιστεύω τα σύmicroβολα τις αφηγήσεις κτλ των υφιστάmicroενων θεσmicroίσεων και κοινωνικών δικτύων στα οποία ανήκουmicroε αποmicroακρυνόmicroαστε από

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Επανεξετάζοντας το σημασιακό

πλαίσιοYavor Tarinski

Μετάφραση Ιωάννα Μαραβελίδη

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Πράγmicroατι εξαρτόmicroαστε απrsquo τα περιβάλλοντα microέσα στα οποία ζούmicroε όmicroως είmicroαστε και οι δηmicroιουργοί των πολιτικών και κοινωνικών microας κατασκευών

και άρα microπορούmicroε να τα αλλάξουmicroε αν είmicroαστε τόσο αποφασισmicroένοι

Mary Dietz[1]

21Acirc

την πηγή και τη δύναmicroη που ενυπάρχει σε αυτά Για χάρη ενός άθλιου microικρού κλαmicroπ ακτιβιστών χαρίζουmicroε ολόκληρο χωράφι Αφήνουmicroε στους αντιπάλους microας τα πάντα

Εξαιτίας του microη-σηmicroασιακού πλαισίου η Ιδεολογία microπορεί να ιδωθεί ως κοmicromicroάτι του σηmicroερινού κυρίαρχου φαντασιακού που βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και έχει ανάγκη να χωρίζει τα πάντα σε laquoβολικάraquo και τακτοποιηmicroένα κουτάκια δηλαδή σε αυστηρούς κοινωνικούς και πολιτικούς ρόλους δηmicroιουργώντας και ενδυναmicroώνοντας έτσι τις ταυτότητες παρά τις ιδέες Στο βιβλίο της laquoΗ ανάδυση του κοινωνικού χώρουraquo η Kristin Ross περιγράφει πώς κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κοmicromicroούνας ο Catulle Mendegraves (αντιπροσωπεύοντας την προ-κοmicromicroούνας εποχή) δεν λυπάται πραγmicroατικά για την πτώση της παραγωγής αλλά αντίθετα το άγχος του πηγάζει απrsquo την επίθεση στην ταυτότητα αφού οι υποδηmicroατοποιοί άρχισαν να φτιάχνουν αντί για παπούτσια οδοφράγmicroατα[6] Εντοπίζει αυτή τη γραφειοκρατική λογική της στενής ταυτότητας πίσω στον Πλάτωνα σύmicroφωνα microε τον οποίο σε ένα καλά συγκροτηmicroένο κράτος microία συγκεκριmicroένη δουλειά αποδίδεται σε κάθε άτοmicroο ο υποδηmicroατοποιός είναι πάνω απrsquo όλα κάποιος που δεν microπορεί να είναι και πολεmicroιστής[7]

Ένα χαρακτηριστικό της γραφειοκρατικής λογικής είναι η εγγενής προδιάθεση προς την ιεραρχία αφού κάποιες δουλειές και ρόλοι είναι πιο σηmicroαντικοί από άλλους Ο David

Graeber σε συνέντευξή του για το Περιοδικό laquoΒαβυλωνίαraquo ορίζει την Ιδεολογία ως την ιδέα για την οποία κάποιος πρέπει να δηmicroιουργήσει microία παγκόσmicroια ανάλυση πριν να αναλάβει δράση κάτι που προϋποθέτει ότι η σηmicroασία της πνευmicroατικής πρωτοπορίας (των στενών ideologues-ειδικών) θα πρέπει να διαδραmicroατίζει ηγετικό ρόλο σε κάθε κοινωνικό-πολιτικό κίνηmicroα[8]

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Το σηmicroασιακό πλαίσιο είναι το παν

Προκειmicroένου τα σύγχρονα κοινωνικά κινήmicroατα να καταφέρουν να αmicroφισβητήσουν το υπάρχον σύστηmicroα θα πρέπει να ξεπεράσουν τα όρια του σηmicroερινού φαντασιακού το οποίο βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και τους ξεχωριστούς πολιτικούς ρόλους Στην πράξη αυτό σηmicroαίνει να προχωρήσουν πέρα απrsquo την Ιδεολογία εντοπίζοντας δηλαδή τις επιθυmicroητές αρχές και τα αποτελέσmicroατα και καταβάλλοντας ταυτόχρονα προσπάθειες για την προσαρmicroογή τους στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες Αυτό δεν σηmicroαίνει να αφήσουmicroε κατά microέρος τα ιδανικά microας και να laquoπάmicroε microε το ρεύmicroαraquo αλλά αντιθέτως να προσπαθήσουmicroε να τα microοιραστούmicroε microε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσmicroο που πιθανότατα δεν microοιράζεται την ίδια (ή και καmicroία) Ιδεολογίαδόγmicroαπολιτικό lifestyle Κάνοντας αυτό ερωτήσεις όπως laquoΕίναι ο EZLN αναρχική οργάνωση ή όχιraquo[9] γίνονται παρωχηmicroένες και αντικαθιστούνται από άλλες

22 Acirc

όπως laquoΤι προτείνουν πάνω σε ποια βάση και ποιες αρχές συmicroφωνούmicroε και πώς microε ότι κάνουνraquo κα

Τέλος εξαρτάται απrsquo τους στόχους που θέτουmicroε microε τους αγώνες microας Αν αγωνιζόmicroαστε για κοινωνική απελευθέρωση και αmicroεσοδηmicroοκρατική συmicromicroετοχή δεν microπορούmicroε παρά να προσπαθήσουmicroε να συνδέουmicroε διάφορους αγώνες κινήmicroατα και όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να είmicroαστε ευέλικτοι στον τρόπο που εκφράζουmicroε τις ιδέες microας ανάλογα microε το συνοmicroιλητή που έχουmicroε microπροστά microας Όπως προτείνει ο Aki Orr Μία κοινωνία microπορεί να λειτουργήσει microε Άmicroεση ∆ηmicroοκρατία microόνο αν οι περισσότεροι απrsquo τους πολίτες της θέλουν να αποφασίζουν οι ίδιοι για την πολιτική αφού καmicroία microειοψηφία όσο θετικές και να είναι οι προθέσεις της δεν microπορεί να την επιβάλλει στην κοινωνία[10]

Βήmicroατα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν απrsquo τον Larry Gid-dings ο οποίος αντικατέστησε τον ιδεολογικό όρο laquoαναρχικόraquo microε τον ευρύτερο laquoαντιεξουσιαστικόraquo[11] Έπραξε έτσι αφού συνειδητοποίησε πως είτε αναγνωρίζει τους microη-αναρχικούς αγώνες είτε όχι αυτοί εξακολουθούν να υπάρχουν και αδιαφορώντας για αυτούς επειδή δεν αντικατοπτρίζουν τη δική του θεωρία για ένα laquoχωρίς έθνη-κράτη microέλλονraquo αδιαφορεί επί της ουσίας για την ίδια του την επιθυmicroία για ένα τέτοιο microέλλον Κατέληξε στο συmicroπέρασmicroα πως τα αποκεντρωmicroένα κοινωνικά και οικονοmicroικά συστήmicroατα οργανωmicroένα microε δηmicroοκρατικό microη-κρατικό τρόπο θα έρθουν microόνο microέσα από κοινούς αγώνες διαφόρων κινηmicroάτων και ευρείας κοινωνικής συmicromicroετοχής

Εποmicroένως αντί microιας συνεχούς προσπάθειας ορισmicroού του τι είναι laquoπραγmicroατικόςraquo αναρχισmicroός αποφάσισε να δοκιmicroάσει microια άλλη προσέγγιση να εντοπίσει τα αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά των ήδη υπαρκτών και ποικίλων κοινωνικών κινηmicroάτων και να προσδιορίσει τους κοινούς τους εχθρούς (καταπιεστές) και έτσι να τα ενώσει Για να επιτύχει microια τέτοια σύνδεση οι στενά ιδεολογικές αφηγήσεις έπρεπε να εγκαταλειφθούν και να αντικατασταθούν από microία γενικότερη αντιεξουσιαστική κουλτούρα η οποία microπορεί ταυτόχρονα να καθορίζεται και να καθορίζει το περιβάλλον στο οποίο δηmicroιουργήθηκε

Συmicroπερασmicroατικά

Προχωρώντας πέρα απrsquo την Ιδεολογία δεν σηmicroαίνει παραίτηση απrsquo τις ιδέες και τις αρχές microας αλλά συνεχής επανεκτίmicroηση και εξέλιξή τους Στον φόβο του ότι χωρίς ιδεολογικές ταυτότητες θα απορροφηθούmicroε απrsquo την κυρίαρχη κουλτούρα της πολιτικής απάθειας και του αλόγιστου καταναλωτισmicroού microπορούmicroε να απαντήσουmicroε microε τη δηmicroιουργία microιας ευρείας πολιτικής κουλτούρας αυτεξούσιων ατόmicroων που είναι πρώτα απrsquo όλα λέκτορες των λέξεων και πράττοντες των πράξεων[12] Ένα τέτοιο ευρύ σχέδιο βασισmicroένο όπως προτείνεται απrsquo την Mary Dietz στην αξία του αλληλοσεβασmicroού και της laquoθετικής ελευθερίαςraquo της αυτοκυβέρνησης (και όχι απλώς την laquoαρνητική ελευθερίαraquo της microη-παρέmicroβασης) διατηρεί το αντιεξουσιαστικό πνεύmicroα ενώ επιτρέπει ταυτόχρονα την αλληλεπίδραση microε

microεγάλα κοmicromicroάτια της κοινωνίας και την εφαρmicroογή στην πράξη των ιδεών microας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και σηmicroασιακά πλαίσια Μόνο microια τέτοια προσέγγιση θα microας βοηθήσει να ξεφύγουmicroε απrsquo τον laquoσεκταρισmicroόraquo (microε όλον τον σεπαρατισmicroό και το lifestyle που απορρέει από αυτόν) των πολιτικών κινηmicroάτων που τα στοιχειώνει απrsquo τις αρχές του 20ου αιώνα microέχρι τις microέρες microας

Μετάφραση απrsquo το αρχικό αγγλικό κείmicroενο που βρίσκεται εδώ httpwwwbabyloniagr20150801beyond-ideol-ogy-rethinking-contextuality

_____________________________

Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe1992 Verso Books p792 ldquoListen Anarchistrdquo by David Harvey httpdavidhar-veyorg201506listen-anarchist-by-david-harvey3 ldquoThere is no such thing as situationism which would mean a doctrine of interpretation of existing factsrdquo (Situationist International) from Internationale Situ-ationniste 1 Knabb p454 Mr Anarchist we need to have a chat about colo-nialism httpsroarmagorgessayszapatistas-rojava-anarchist-revolution5 Why We Canrsquot Depend On Activists To Create Change httpwwwalternetorgvisionswhy-we-cant-depend-activists-create-change6 Ross Kristin The Emergence of social space Verso 2008 p147 Ibid p138 Against Ideology httpwwwcrimethinccomtextsrecentfeaturesideologyphp9 Πίσω στο 2002 το αmicroερικάνικο περιοδικό Green An-archy δηmicroοσίευσε ένα επικριτικό άρθρο για το κίνηmicroα των Ζαπατίστας microε τίτλο laquoΟι EZLN δεν είναι αναρχικοίraquo httptheanarchistlibraryorglibraryvarious-authors-willful-disobedience-volume-2-number-710 ldquoAbolish Power Politics Without Politiciansrdquo httpwwwabolish-powerorg11 ldquoWhy Anti-Authoritarianrdquo an essay by Larry Gid-dings httpwwwspunkorgtextsmiscsp000124txt12 Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe Verso Books 1992 p75

23Acirc

Μετά τις microεγάλες διαδηλώσεις της 31ης Μαρτίου στη Γαλλία ενάντια στον νέο ασφαλιστικό νόmicroο του Ολάντ και την επακόλουθη εργασιακή

αποδιάρθρωση ξέσπασε το κίνηmicroα Nuit Debout[1] που κατέκλυσε τις πλατείες της Γαλλίας και διαχύθηκε και σε άλλες πόλεις της ∆υτικής Ευρώπης Από τις πολύmicroορφες εκδηλώσεις αυτού του κινήmicroατος που αυτή τη στιγmicroή βρίσκεται εν εξελίξει και συγκρούεται microε τις κατασταλτικές δυνάmicroεις του γαλλικού κράτους ας δούmicroε microία συmicroβολική πράξη που κάποιοι θα χαρακτήριζαν λεπτοmicroέρεια αλλά φέρει πολιτικές συνδηλώσεις Οι άνθρωποι που συmicromicroετέχουν στο κίνηmicroα αρνήθηκαν από την πρώτη microέρα το επίσηmicroο ηmicroερολόγιο και σε πείσmicroα της κανονικότητας συνεχίζουν να microετράνε ηmicroέρες του Μαρτίου ονοmicroάζοντας την 1η Απρίλη 32α Μάρτη την 2η 33η κοκ Αυτό το νέο laquoΜαρτιανόraquo επαναστατικό ηmicroερολόγιο απηχεί την ανακήρυξη του Έτους 1 και την αντικατάσταση του επίσηmicroου ηmicroερολογίου από τους επαναστάτες του 1789 Είναι microία γαλλική επαναστατική παράδοση η χειρονοmicroία δηmicroόσιας αποκήρυξης του επίσηmicroου ηmicroερολογιακού χρόνου που όσο θεατρική και αν δείχνει φέρνει στο φως τη βαθιά εξάρτηση των κατεστηmicroένων δοmicroών εξουσίας από την επίσηmicroη κοινωνική χρονικότητα τόσο στην ηmicroερολογιακή[2] όσο και στην ιστοριογραφική της διάσταση[3]

Το κίνηmicroα απορρυθmicroίζοντας συmicroβολικά την επίσηmicroη ηmicroερολογιακή χρονικότητα θεσπίζοντας το δικό του ηmicroερολόγιο αυτοκαθορίζεται ως ιστορικό γεγονός και πλατύνει τον χρονικό του ορίζοντα στο απροσδιόριστο Αν η άρνηση του Απρίλη είναι η αρνητική πλευρά της ηmicroερολογιακής επανίδρυσης η αντίσταση στη χρονική κανονικότητα η συνέχιση του Μάρτη είναι η θετική πλευρά αυτής της συmicroβολικής χειρονοmicroίας η αξίωση θέσmicroισης microίας διαφορετικής κοινωνικής χρονικότητας Είναι microια συmicroβολική έκφραση των πραγmicroατικών δηmicroοκρατικών λειτουργιών που γεmicroίζουν τον απελευθερωmicroένο δηmicroόσιο χώρο της πλατείας και συνθέτουν τον κοινό δηmicroόσιο χρόνο Έχουmicroε να κάνουmicroε microε microία αναδηmicroιουργία του δηmicroόσιου ως κοινωνικού και αντικρατικού Φυσικά αυτό δεν αρκεί για να λυγίσει η αντίδραση της κυριαρχίας ή για να εκτροχιαστούν ριζικά οι δυναmicroικές της κανονικότητας όmicroως φανερώνει την αυτοσυνειδησία του κινήmicroατος σαν εξ αρχής δηmicroιουργό του

δικού του ελεύθερου δηmicroόσιου χρόνου

Αν κοιτάξουmicroε στο παρελθόν microπορούmicroε να βρούmicroε πολλά παραδείγmicroατα που υπογραmicromicroίζουν τη στενή εξάρτηση του πολιτικού χρόνου από τον δηmicroόσιο χώρο Κάθε κοινωνία διαρθρώνεται σχηmicroατικά σε τρεις σφαίρες την ιδιωτική σφαίρα την ιδιωτικήδηmicroόσια τη σφαίρα της επικοινωνίας και του πολιτισmicroού και την καθαρά δηmicroόσια σφαίρα τον χώρο της πολιτικής λήψης αποφάσεων Στις κοινωνίες όπου η πολιτική εξουσία ταυτίζεται microε την κρατική ιεραρχία οι δηmicroόσιες λειτουργίες τόσο του πολιτισmicroού όσο και της πολιτικής καθυποτάσσονται στην κρατική εξουσία ενώ ο ιδιωτικός χώρος και χρόνος είτε συστέλλεται και αποmicroονώνεται είτε απορροφάται Το κράτος η διαχωρισmicroένη εξουσία καταχράται το δηmicroόσιο ως κρατικό

Στην παραδοσιακή Κίνα ο αυτοκράτορας ήταν ωροκράτορας και κάθε καινούργιος αυτοκράτορας εγκαινίαζε την αρχή του microε την ανακήρυξη του δικού του ιδιαίτερου ηmicroερολογίου που σηmicroατοδοτούσε τη βασιλεία του Ο χρόνος της Κίνας ήταν ο χρόνος του αυτοκράτορα microέχρι την ήττα της Κίνας στον πόλεmicroο του Οπίου (1842) και το βίαιο άνοιγmicroά της στη δυτική επικυριαρχία και τη δυτική χρονοmicroετρία

Ο Lewis Mumford (Technics and Civilisation) γράφει laquoΤο ρολόι είναι ένα microέσο που microας επιτρέπει όχι microόνο να ξέρουmicroε την ώρα αλλά να συγχρονίζουmicroε τις ανθρώπινες δραστηριότητες Το ρολόι και όχι η ατmicroοmicroηχανή είναι η κοmicroβική microηχανή της σύγχρονης βιοmicroηχανικής εποχήςraquo Αν το microηχανικό ρολόι που microετράει τον χρόνο microέσω της παλινδροmicroικής ταλάντωσης εξυπηρετεί τη βιοmicroηχανική κατάτmicroηση του κοινωνικού χρόνου σε ισοmicroερή διαστήmicroατα microέτρησης τόσο της παραγωγικότητας όσο και της αξίας το σπέρmicroα της επινόησής του βρίσκεται σε microία προβιοmicroηχανική χρονική πειθαρχία

Η καταρχήν κατάτmicroηση της ηmicroέρας σε ισόποσες ώρες ήταν επίτευγmicroα του microοναστικού κινήmicroατος και της οργάνωσης των microοναστηριακών κοινοβίων Η ρύθmicroιση των ωρών βάσει του λειτουργικού της προσευχής (κατάτmicroηση του 24ώρου σε τρίωρα) υπήρξε η πρώτη πειθαρχική κανονιστικότητα που επιβλήθηκε στον κοινωνικό χρόνο και η πρώτη απόπειρα microέτρησης του χρόνου ανεξάρτητα από τις κοινωνικές

Πολιτικός Χρόνος και ∆ημόσιος ΧώροςΟ ρόλος της σύγχρονης

αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας

Αλέξανδρος Σχισmicroένος

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

24 Acirc

δραστηριότητες της αγροτικής ζωής Το ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εξέφρασε την πολιτική ανεξαρτησία και αργότερα ηγεmicroονία των microοναστηριών επί των αγροτικών κοινοτήτων του Μεσαίωνα Το καmicroπαναριό έγινε ο ρυθmicroιστής του δηmicroόσιου χρόνου ενώ ο δηmicroόσιος χώρος είχε περιοριστεί στις εκκλησιαστικές αυλές

Όταν η πολιτική εξουσία microεταφέρθηκε στις πόλεις στον ύστερο Μεσαίωνα κατά την περίοδο της επινόησης του microηχανικού ρολογιού (γύρω στον 13ο αιώνα) το νέο σύmicroβολο του δηmicroόσιου χρόνου εmicroφανίστηκε πρώτα σε καmicroπαναριά και έπειτα στους πύργους των αρχόντων καθώς η εξουσία έγειρε προς το κοσmicroικό Το microηχανικό ρολόι στέκεται ανάmicroεσα στον φεουδαρχικό και τον πρωτοκαπιταλιστικό κόσmicroο σαν γέφυρα και πραγmicroάτωση των νέων σηmicroασιών Στη βιοmicroηχανική νεωτερικότητα η microέτρηση του χρόνου έγινε πιο ακριβής και η κατάτmicroηση πολλαπλασιάστηκε microέχρι να φτάσουmicroε στα πικοδευτερόλεπτα (10-46 δευτερόλεπτα) Η αυτονόmicroηση και κυριαρχία των οικονοmicroικών δραστηριοτήτων επί των υπολοίπων κοινωνικών λειτουργιών η επικράτηση του καπιταλιστικού φαντασιακού και η πρωτοκαθεδρία της παραγωγής microετασχηmicroάτισε την κοινωνική οργάνωση microε όρους χρονικής microετρησιmicroότητας Όmicroως οι microάχες ενάντια στην καπιταλιστική πειθαρχία απελευθέρωσαν κατά περιόδους τον δηmicroόσιο χώρο αναδεικνύοντας τη συλλογική δηmicroοκρατική πολιτική microέσα από κοινωνικές εξεγέρσεις επαναστάσεις και υπερβάσεις Η διαρκής συmicroπλοκή και η σύγκρουση microεταξύ της κρατικής και οικονοmicroικής εξουσίας και των κοινωνιών είναι microία συmicroπλοκή και σύγκρουση επί του δηmicroόσιου χρόνου και του δηmicroόσιου χώρου

Το microηχανικό ρολόι όταν έγινε πλέον φορητό ρολόι τσέπης και χειρός απελευθέρωσε τη microέτρηση του χρόνου προς όφελος του ατόmicroου Καθένας απέκτησε τη microέτρηση του ιδιωτικού του χρόνου Όmicroως αυτή η εξατοmicroίκευση δεν σήmicroαινε κάποια αδιανόητη εξατοmicroίκευση του κοινωνικού χρόνου αλλά την αποικιοποίηση του προσωπικού χρόνου από τους κυρίαρχους καθορισmicroούς και microετρήσεις που ήδη οργάνωναν τον παραγωγικό δηmicroόσιο χρόνο

Η πρόσφατη microετατροπή του κράτους σε επιχείρηση σηmicroαδεύει την παραχώρηση του δηmicroόσιου κρατικοποιηmicroένου χώρου στο ιδιωτικό κεφάλαιο την πλήρη ιδιωτικοποίησή του Παράλληλα σηmicroαδεύει τη δηmicroοσιοποίηση του ιδιωτικού χρόνου υπό τον τρόπο του προϊόντος καθώς η εξίσωση του χρόνου microε το χρήmicroα θεmicroελιώδης αρχή της παραγωγής καθολικεύεται σε εξίσωση του χρήστη microε το προϊόν Η παγκοσmicroιοποίηση της πληροφορίας και των προϊόντων προσφέρει την προβολή του ιδιωτικού αυτού χρόνου σε παγκόσmicroιο επίπεδο σε microία παράδοξη δηmicroόσια microοναξιά Από την άλλη η παγκόσmicroια απελευθέρωση της πληροφορίας δηmicroιουργεί ρωγmicroές στην κυρίαρχη κοινωνική χρονικότητα και κανονικότητα καθώς οι σηmicroασίες διατρέχουν τα πορώδη κοινωνικά δίκτυα πέρα από τους κυρίαρχους περιορισmicroούς

Μέσα σε αυτή την συνθήκη ο πολιτικός χρόνος γίνεται laquoπυκνόςraquo microοιάζει να διαστέλλεται και να συστέλλεται ανάλογα microε την κοινωνική αναδηmicroιουργία και υπεράσπιση

του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Όταν τίθεται το ερώτηmicroα του δηmicroόσιου χρόνου ως ερώτηmicroα της πολιτικής εξουσίας οι κρατικιστικές συλλογικότητες και κόmicromicroατα αριστερά και δεξιά έχουν microια έτοιmicroη απάντηση Ο διαχωρισmicroός της τακτικής από τη στρατηγική στηρίζεται στην ταύτιση Κράτους και Εξουσίας και επιτρέπει τον εργαλειακό διαχωρισmicroό των microέσων από τους σκοπούς τον ιδεολογικό διαχωρισmicroό της πράξης από τη θεωρία τον πολιτικό διαχωρισmicroό της κοινωνίας από την κυβέρνηση Θέτει την αρχή της κατάληψης της κρατικής εξουσίας σαν απώτερο στόχο της πολιτικής Ο συλλογικός χρόνος των κρατικιστικών συλλογικοτήτων οmicroοιάζει microε τον δηmicroόσιο χρόνο των κρατικών οντοτήτων υπόκειται στους microυστικούς ρυθmicroούς microιας στεγανοποιηmicroένης γραφειοκρατίας Για τις κρατικιστικές πολιτικές συλλογικότητες είτε της αριστεράς είτε της δεξιάς η ταύτιση κράτους και εξουσίας σηmicroαίνει την ταύτιση του δηmicroόσιου microε το κρατικό Το βλέπουmicroε αυτό σε κάθε προγραmicromicroατική αριστερή δήλωση

Αντιθέτως microία αντιεξουσιαστική συλλογικότητα αρνείται ρητά την κατάληψη της κατεστηmicroένης εξουσίας Έτσι αρνείται την ίδια την ταύτιση του Κράτους και της Εξουσίας και αρνείται την ταύτιση δηmicroόσιου και κρατικού Όmicroως αυτό σηmicroαίνει πως δεν microπορεί να αποβλέπει στην ίδια laquoαπόδοσηraquo της πολιτικής της δραστηριότητας στην οποία αποβλέπουν οι αριστερές οργανώσεις Πρέπει επίσης να στοχαστούmicroε την αντιεξουσιαστική συλλογικότητα δυναmicroικά εν τω χρόνω καθώς δεν έχει τις γραφειοκρατικές κανονικότητες των στατικών αριστερών οργανώσεων Μπορούmicroε έτσι να διαπιστώσουmicroε κάποια ερωτήmicroατα που εmicroφανίζονται στη δυναmicroική της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας όσο αυτή διαρκεί microέσα στον χρόνο και εξαιτίας του χρόνου

Ένα ερώτηmicroα τίθεται από τον πλουραλισmicroό των microορφών οργάνωσης που microπορεί να περιέχει ή να δηmicroιουργήσει microία ανοιχτή αντιεξουσιαστική συλλογικότητα Καθώς δεν αποτελούν γραφειοκρατικά όργανα διαφορετικές θεmicroατικές συνελεύσεις microπορούν να κατακερmicroατίσουν τις δραστηριότητες microίας συλλογικότητας τόσο σε επιmicroέρους θέmicroατα όσο και σε επιmicroέρους συmicromicroαχίες microε άλλες πολιτικές δυνάmicroεις βάσει κοινών θεmicroατικών

Ένα δεύτερο ερώτηmicroα τίθεται από τις microετατοπίσεις νοήmicroατος και σηmicroασιών microέσα στον χρόνο καθώς η πολιτική πράξη τίθεται υπό κριτική Το πρόβληmicroα microπαίνει από την τριβή ανάmicroεσα στην υπεράσπιση του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας και την κριτική στην ιδεολογία Παρόλο που το ένα ουσιαστικά εmicroπεριέχει το άλλο δηλαδή το πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας εmicroπεριέχει την κριτική του ιδεολογικού εγκλεισmicroού η αmicroφισβήτηση δεν microπορεί να φτάσει ως την αmicroφισβήτηση της αmicroφισβήτησης χωρίς να καταρρεύσει η θεmicroελιώδης βάση αξιών που συγκροτούν την αντιεξουσιαστική θέσmicroιση

Ένα τρίτο ερώτηmicroα τίθεται από το ίδιο το πέρασmicroα του χρόνου που φέρνει microία ιστορικοποίηση και microία ανάστροφη ιζηmicroατοποίηση στους κόλπους της συλλογικότητας Παρατηρείται συχνά microία ένταση ανάmicroεσα σε laquoπαλιούςraquo και laquoνεώτερουςraquo ανάmicroεσα στην εmicroπειρία και στην καινοτοmicroία στη microέθοδο και τον πειραmicroατισmicroό από την οποία πηγάζουν

25Acirc

διάφορες κατηγορίες περί laquoάτυπης ιεραρχίαςraquo Παρότι αυτή η φράση είναι αντίφαση στους όρους καθώς είναι ίδιον της ιεραρχίας να είναι τυπική η πραγmicroατικότητα δείχνει ότι συχνά laquoπαλαιοίraquo και laquoέmicroπειροιraquo σχηmicroατίζουν ένα απολιθωmicroένο τείχος που εmicroποδίζει τη δηmicroιουργικότητα laquoνεώτερωνraquo και laquoάπειρωνraquo να εκφραστεί όπως κάποτε είχαν εκφραστεί οι πρώτοι απουσία ιστορίας Ενώ στις κρατικιστικές συλλογικότητες η εmicroπειρία τυποποιείται (microέσω της ρητής ιεραρχίας) και ανακεφαλαιώνεται ως αυθεντία στην αντιεξουσιαστική συλλογικότητα θεmicroελιωmicroένη στην άρνηση κάθε πολιτικής αυθεντίας η εmicroπειρία έρχεται συχνά σε αντιφατική σύγκρουση microε τη δηmicroιουργική απείθεια της καινοτοmicroίας

Με ποιον τρόπο microπορεί microια αντιεξουσιαστική συλλογικότητα να υπερβεί αυτά τα ερωτήmicroατα Φυσικά δεν υπάρχει σταθερή απάντηση όmicroως ίσως microια απάντηση βρεθεί στον απεγκλωβισmicroό του πολιτικού της χρόνου microέσω της σύνδεσής του microε την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Φυσικά αυτή η αναδηmicroιουργία υπερβαίνει την ίδια την συλλογικότητα αφού αφορά την κοινωνία

Για να γίνει αυτή η σύνδεση microέσα στον χρόνο και να διαρκέσει η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να είναι ανοιχτή αmicroεσοδηmicroοκρατική και ανανεώσιmicroη Η ανανέωση της εmicroπειρίας microέσω της πράξης σηmicroαίνει την ανακεφαλαίωση της γνώσης και της πείρας που παράγει η πράξη microέσω της θεωρίας Η πράξη προηγείται της θεωρίας όmicroως η πράξη πρέπει να καταγραφεί

να ερευνηθεί να διαλευκανθεί θεωρητικά Η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να δηmicroιουργήσει θεσmicroούς παιδείας και αναπαραγωγής των σηmicroασιών Θεσmicroούς διάδρασης microε τη συλλογική πολιτική πράξη αλλά και το ευρύτερο κοινωνικοϊστορικό πεδίο Οι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι είναι τέτοιες microορφές και ήδη υπερβαίνουν τη συλλογικότητα από τη δράση της οποίας δηmicroιουργούνται

Μπορούmicroε ίσως σχηmicroατικά να ερευνήσουmicroε τον πολιτικό χρόνο της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας σε τέσσερις στιγmicroές Όλες εmicroπεριέχουν και προϋποθέτουν τη δηmicroόσια σύγκρουση microε τις κατεστηmicroένες εξουσίες

Η πρώτη στιγmicroή όταν η συλλογικότητα ανοίγεται προς την κοινωνία περιλαmicroβάνει την αρχική διάνοιξη ενός ευρύτερου περιβάλλοντος επιρροής Η δηmicroιουργία ελεύθερων κοινωνικών χώρων αποτελεί το όριο αυτής της στιγmicroής Αν το όριο δεν ξεπεραστεί microέσω του ανοίγmicroατος στην ευρύτερη κοινωνία πέραν της συλλογικότητας τότε οι χώροι γίνονται αυτοαναφορικοί και αργά ή γρήγορα καταρρέουν εσωτερικά

Αν το όριο ξεπεραστεί τότε περνάmicroε στην επόmicroενη στιγmicroή που microπορεί να συmicroβεί microόνο microε την κοινωνία δηλαδή πέραν της συλλογικότητας δείγmicroα πως η δράση της συλλογικότητας ξεπερνάει την ίδια την συλλογικότητα Περιλαmicroβάνει τη συνδηmicroιουργία δικτύων αλληλεγγύης επικοινωνίας και δράσης

26 Acirc

τοπικής περιφερειακής και παγκόσmicroιας εmicroβέλειας Σηmicroαίνει τη δηmicroιουργία ενός περιορισmicroένου ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης

Έπεται η διάνοιξη του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου που προϋποθέτει τη ρήξη microε τους κρατικούς και κεφαλαιοκρατικούς microηχανισmicroούς και τη δηmicroόσια πολιτική ανυπακοή Είναι το πρώτο βήmicroα για την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου microε την κοινωνία από την κοινωνία Το δεύτερο βήmicroα είναι η ρητή αυτοθέσmicroιση η δηmicroιουργία θεσmicroών microέσω της ρητής διαβούλευσης που να πραγmicroατώνουν τις σηmicroασίες της αυτονοmicroίας σε κοινωνικές λειτουργίες και η πλήρης ρήξη microε το κράτος

Θα microπορούσαmicroε να φανταστούmicroε τη ρητή αυτοθέσmicroιση αν θεωρήσουmicroε ένα αυτάρκες τοπικό δίκτυο που να microην υπόκειται σε κρατική ή καπιταλιστική δικαιοδοσία και φορολόγηση Εκφράζει έναν βασικό διχασmicroό microεταξύ ελεύθερων κοινοτήτων και του κράτους όmicroως όχι microία αυτόνοmicroη κοινωνία Σηmicroαίνει την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης Όmicroως αυτό δεν είναι πλήρης κοινωνική αυτονοmicroία δεν εξαντλεί τον

ορίζοντα του προτάγmicroατος

Για να θεωρηθεί αυτόνοmicroη microία κοινωνία πρέπει να έχει πλήρη δυνατότητα ρητής αυτοθέσmicroισης των κεντρικών θεσmicroών της δηλαδή της πολιτικής της δικαιοσύνης της παιδείας Πρέπει να είναι ικανή να θεσmicroίζει τους ισχύοντες νόmicroους microε ρητή δηmicroόσια διαβούλευση microε πολίτευmicroα την άmicroεση δηmicroοκρατία Αυτό προϋποθέτει την καταστροφή του κράτους και την υποταγή της οικονοmicroίας στην κοινωνική αυτονοmicroία Σηmicroαίνει επίσης την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός πλήρους δηmicroόσιου χωρο-χρόνου κεντρικής πολιτικής απόφασης και πράξης

Όπως έλεγε κάποτε και ο Καστοριάδης ίσως απέχουmicroε πολύ από αυτό Ίσως όχι

______________________

1 Σε ελεύθερη microετάφραση laquoΑγρύπνιαraquo2 Ο κυκλικός χρόνος του ετήσιου ηmicroερολογίου3 Ο γραmicromicroικός κυκλικός ή σπειροειδής χρόνος της επίσηmicroης ιστορικής αφήγησης

27Acirc

Ο πόλεmicroος η δυστυχία η microιζέρια και η εκmicroετάλλευση χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο υ ν ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο ν παγκοσmicroιοποιηmicroένο κόσmicroο Υπάρχουν τόσοι λόγοι να

αναζητάς καταφύγιο σε ένα βασίλειο laquoεκτόςraquo ένα microέρος χωρίς την πειθαρχία και τον έλεγχο της σηmicroερινής αναδυόmicroενης Αυτοκρατορίας ή ακόmicroη κάποιες υπερβατικές ή υπερφυσικές αρχές και αξίες που microπορούν να καθοδηγήσουν τις ζωές microας και στις οποίες να βασίζεται η πολιτική microας δράση Μια πρώτη συνέπεια της παγκοσmicroιοποίησης όmicroως είναι η δηmicroιουργία ενός κοινού κόσmicroου ενός κόσmicroου που καλώς ή κακώς όλοι microοιραζόmicroαστε ένας κόσmicroος όπου δεν υπάρχει laquoεκτόςraquo Μαζί microε τους microηδενιστές πρέπει να αναγνωρίσουmicroε ότι παρά το πόσο έξοχα και microε δριmicroύτητα της ασκούmicroε κριτική είmicroαστε προορισmicroένοι να microένουmicroε σε αυτόν τον κόσmicroο όχι microόνο υποκείmicroενοι στις δυνάmicroεις της κυριαρχίας αλλά και microολυσmicroένοι από τις διαφθορές του Πρέπει να εγκαταλείψουmicroε όλα τα όνειρα για πολιτική καθαρότητα και

laquoυψηλές αξίεςraquo που θα microας επέτρεπαν να microείνουmicroε απέξω Μια τέτοια microηδενιστική αναγνώριση όmicroως πρέπει να είναι microόνο το εργαλείο ένα σηmicroείο περάσmicroατος προς την αναζήτηση ενός εναλλακτικού σχεδίου Σε αυτό το βιβλίο διατυπώνουmicroε ένα ηθικό σχέδιο την ηθική microιας δηmicroοκρατικής πολιτικής δράσης εντός και ενάντια στην Αυτοκρατορία Ερευνούmicroε τι είναι τα κινήmicroατα και οι πρακτικές του πλήθους και τι microπορούν να γίνουν έτσι ώστε να ανακαλύψουmicroε τις κοινωνικές σχέσεις και τις θεσmicroικές microορφές microιας πιθανής παγκόσmicroιας δηmicroοκρατίας ldquoΗγεmicroονοποίησηrdquo είναι η διαδικασία του πλήθους που microαθαίνει την τέχνη της αυτο-κυβέρνησης και επινοεί δηmicroοκρατικές microορφές κοινωνικής οργάνωσης microε διάρκεια

Μια δηmicroοκρατία του πλήθους είναι νοητή και δυνατή microόνο όταν όλοι microοιραζόmicroαστε τα κοινά Με τον όρο laquoκοινάraquo εννοούmicroε πρώτα από όλα τον κοινό πλούτο του υλικού κόσmicroου ndashτον αέρα το νερό

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Η Ηγεμονοποίηση του ΠλήθουςAntonio Negri and Michael

HardtΜετάφραση Σοφία Παπαγιαννάκη

laquoΟι άνθρωποι έχουν microόνο τον βαθmicroό ελευθερίας που το θράσος τους κερδίζει από τον φόβοraquoStendhal Η Ζωή του Ναπολέοντα

laquoPower to the peacefulraquoMichael Franti Bomb the World

28 Acirc

τα φρούτα της γης και όλη της γενναιοδωρία της φύσηςndash τα οποία στα κλασσικά ευρωπαϊκά πολιτικά κείmicroενα συχνά φέρονται να είναι η κληρονοmicroιά της ανθρωπότητας στο σύνολό της που πρέπει να microοιράζεται σε όλους Θεωρούmicroε επίσης κοινά και πιο σηmicroαντικά τα αποτελέσmicroατα της κοινωνικής παραγωγής τα οποία είναι αναγκαία για κοινωνική αλληλεπίδραση και επιπλέον παραγωγή όπως γνώσεις γλώσσες κώδικες πληροφορία επιρροές και ούτω καθεξής Αυτή η αντίληψη για τα κοινά δεν τοποθετεί την ανθρωπότητα χωριστά από τη φύση ούτε ως αυτή που την εκmicroεταλλεύεται ή ως θεmicroατοφύλακά της αλλά εστιάζει περισσότερο στις πρακτικές της αλληλεπίδρασης της φροντίδας και της συγκατοίκησης σε έναν κοινό κόσmicroο προάγοντας τις ευεργετικές και περιορίζοντας τις επιβλαβείς microορφές των κοινών Στην εποχή της παγκοσmicroιοποίησης τα ζητήmicroατα της συντήρησης την παραγωγής και της διανοmicroής των κοινών microε αυτές τις έννοιες και εντός οικολογικών και σοσιο-οικονοmicroικών πλαισίων γίνονται όλο και περισσότερο κεντρικά

Με τις παρωπίδες των σύγχρονων κυρίαρχων ιδεολογιών όmicroως είναι δύσκολο να δούmicroε τα κοινά παρόλο που είναι παντού τριγύρω microας Νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές πολιτικές ανά τον κόσmicroο επεδίωξαν τις πρόσφατες δεκαετίες να ιδιωτικοποιήσουν τα κοινά microετατρέποντας προϊόντα του πολιτισmicroού ndashγια παράδειγmicroα την πληροφορία τις ιδέες και ακόmicroη είδη ζώων και φυτώνndash σε ιδιωτική περιουσία Λέmicroε από κοινού microε πολλούς άλλους ότι τέτοιες ιδιωτικοποιήσεις πρέπει να συναντήσουν αντίσταση Η καθιερωmicroένη οπτική όmicroως θεωρεί ότι η microόνη εναλλακτική στο ιδιωτικό είναι το κρατικό αυτό που διοικείται κι ελέγχεται από το κράτος και άλλες κυβερνητικές αρχές ως τα κοινά να είναι άσχετα ή εξαλειmicromicroένα Είναι αλήθεια βέβαια ότι microέσω microιας χρόνιας διαδικασίας περιφράξεων η επιφάνεια της γης έχει σχεδόν πλήρως διαιρεθεί microεταξύ δηmicroόσιας και ιδιωτικής ιδιοκτησίας microε αποτέλεσmicroα συστήmicroατα κοινοκτηmicroοσύνης της γης όπως αυτή των αυτοχθόνων πολιτισmicroών της Αmicroερικής και της Ευρώπης του microεσαίωνα να έχουν καταστραφεί Κι ακόmicroη όmicroως τόσα πολλά από τον κόσmicroο microας είναι κοινά ανοιχτά προσβάσιmicroα από όλους και ανεπτυγmicroένα χάρη στην ενεργή συmicromicroετοχή Η γλώσσα για παράδειγmicroα όπως τα συναισθήmicroατα και οι χειρονοmicroίες είναι στο microεγαλύτερο microέρος τους κοινά και πράγmicroατι αν η γλώσσα ήταν ιδιωτική ή κρατική ndashτο οποίο θα συνέβαινε αν microεγάλα τmicroήmicroατα λέξεων φράσεων ή microέρη του λόγου υπόκεινταν σε ιδιωτική ιδιοκτησία ή σε κρατικό έλεγχοndash η γλώσσα θα έχανε τη δύναmicroη της έκφρασης της δηmicroιουργικότητας και της επικοινωνίας Αυτό το παράδειγmicroα δεν έχει σκοπό να καθησυχάσει τους αναγνώστες λέγοντας ότι οι κρίσεις που δηmicroιουργούνται από τον ιδιωτικό ή τον κρατικό έλεγχο δεν είναι τόσο κακές όσο φαίνονται αλλά περισσότερο για να βοηθήσει τους αναγνώστες να αρχίσουν να επαναθεωρούν την οπτική τους αναγνωρίζοντας τα κοινά που υπάρχουν και τι microπορούν αυτά να κάνουν Αυτό είναι το πρώτο βήmicroα στην προσπάθεια να κερδίσουmicroε πίσω και να επεκτείνουmicroε τα κοινά και τη δυναmicroική τους

Η φαινοmicroενικά microοναδική εναλλακτική microεταξύ του ιδιωτικού και του κρατικού αντιστοιχεί σε microια εξίσου ολέθρια εναλλακτική microεταξύ καπιταλισmicroού και σοσιαλισmicroού Συχνά θεωρείται ότι η microόνη θεραπεία από τα κακά της καπιταλιστικής κοινωνίας είναι η κρατική ρύθmicroιση και κεϋνσιανή καιή σοσιαλιστική οικονοmicroική

διαχείριση και αντίστροφα οι ασθένειες του σοσιαλισmicroού υποτίθεται ότι γιατρεύονται microόνο από την ατοmicroική ιδιοκτησία και τον καπιταλιστικό έλεγχο Ο σοσιαλισmicroός και ο καπιταλισmicroός όmicroως κάποιες φορές έχουν αναmicroειχθεί microεταξύ τους και κάποιες άλλες έτυχαν πικρών συγκρούσεων είναι και τα δυο καθεστώτα που βασίζονται στην ιδιοκτησία και αποκλείουν τα κοινά Η πολιτική πρόταση θέσmicroισης των κοινών που αναπτύσσουmicroε σε αυτό το βιβλίο περικόπτει διαγώνια αυτές τις λανθασmicroένες εναλλακτικές ndashούτε ιδιωτικό ούτε κρατικό ούτε καπιταλιστής ούτε σοσιαλιστήςndash και ανοίγει νέους ορίζοντες στην πολιτικήΟι σύγχρονες microορφές καπιταλιστικής ανάπτυξης και συσσώρευσης στην πραγmicroατικότητα παρά την συνεχή τους τάση προς ιδιωτικοποίηση των πόρων και του πλούτου παραδόξως καθιστούν δυνατές και επιπλέον απαιτούν επέκταση των κοινών Το κεφάλαιο φυσικά δεν είναι καθαρή microορφή κυριαρχίας αλλά κοινωνική σχέση και βασίζεται για την επιβίωση και την ανάπτυξή του στις παραγωγικές υποκειmicroενικότητες που βρίσκονται εντός του αλλά είναι ανταγωνιστικές Μέσω των διαδικασιών της παγκοσmicroιοποίησης το κεφάλαιο όχι microόνο συγκεντρώνει όλη τη γη υπό την εξουσία του αλλά επίσης δηmicroιουργεί επενδύει και εκmicroεταλλεύεται την κοινωνική ζωή στο σύνολό της ρυθmicroίζοντας τη ζωή σύmicroφωνα microε τις ιεραρχίες της οικονοmicroικής αξίας Στις καινούριες κυρίαρχες microορφές παραγωγής που εmicroπλέκουν πληροφορία κώδικες γνώση εικόνες και συναισθήmicroατα για παράδειγmicroα οι παραγωγοί αξιώνουν έναν υψηλό βαθmicroό ελευθερίας καθώς επίσης και ανοιχτή πρόσβαση στα κοινά ιδιαίτερα στις κοινωνικές microορφές τους όπως τα δίκτυα επικοινωνίας οι τράπεζες πληροφοριών και τα πολιτιστικά δίκτυα Η καινοτοmicroία στις τεχνολογίες του διαδικτύου για παράδειγmicroα εξαρτάται ευθέως από την πρόσβαση στις κοινές πηγές κώδικα και πληροφορίας καθώς και στη δυνατότητα διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης microε τους άλλους σε δίκτυα που δεν υπόκεινται σε περιορισmicroούς Και πιο γενικά όλες οι microορφές παραγωγής σε αποκεντρωmicroένα δίκτυα είτε οι τεχνολογίες πληροφορικής εmicroπλέκονται είτε όχι απαιτούν ελευθερία και πρόσβαση στα κοινά Επιπλέον το περιεχόmicroενο τους ndashσυmicroπεριλαmicroβανοmicroένου ιδεών εικόνων και επιρροώνndash αναπαράγεται εύκολα και για αυτόν τον λόγο τείνουν να γίνουν κοινά και αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε microορφή νοmicroικών και οικονοmicroικών προσπαθειών να ιδιωτικοποιηθούν ή να τεθούν υπό κρατικό έλεγχο Η microετάβαση έχει ήδη ξεκινήσει η σύγχρονη καπιταλιστική παραγωγή για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της ανοίγει τη δυνατότητα και θέτει τις βάσεις για ένα κοινωνικό και οικονοmicroικό σύστηmicroα που έχει τις ρίζες του στα κοινά

Το επίκεντρο της βιοπολιτικής παραγωγής βλέπουmicroε να οπισθοχωρεί σε έναν υψηλότερο βαθmicroό αφαίρεσης δεν πρόκειται για παραγωγή υλικών αγαθών για τα υποκείmicroενα όπως η παραγωγή προϊόντων συχνά γίνεται αντιληπτή αλλά για παραγωγή της ίδιας της υποκειmicroενικότητας Αυτό είναι το έδαφος από το οποίο το ηθικό και πολιτικό microας πλάνο πρέπει να καθορίζεται Αλλά πώς η δεοντολογική παραγωγή microπορεί να στεριώσει στο κινούmicroενο έδαφος της παραγωγής υποκειmicroενικότητας που συνεχώς microεταmicroορφώνει καθιερωmicroένες αξίες και υποκείmicroενα Ο Gilles Deleuze συλλογιζόmicroενος πάνω στην αντίληψη του Michel Foucault για το dispositif (οι υλικοί κοινωνικοί συναισθηmicroατικοί και γνωστικοί microηχανισmicroοί ή εργαλεία

29Acirc

της παραγωγής της υποκειmicroενικότητας) ισχυρίζεται laquoΑνήκουmicroε στα dispositifs και δρούmicroε εντός τουςraquo Αν δρούmicroε εντός τους όmicroως ο ηθικός ορίζοντας πρέπει να αναπροσανατολισθεί από το ταυτοτικό στο γίγνεσθαί Το ζήτηmicroα laquoδεν είναι τι είmicroαστε αλλά τι είmicroαστε σε διαδικασία να γίνουmicroε ndash αυτό είναι το Άλλο το να γίνουmicroε άλλοιraquo Μια κεντρική σκηνή πολιτικής δράσης σήmicroερα ιδωmicroένη από αυτή την πλεονεκτική οπτική συνεπάγεται αγώνα ενάντια στον έλεγχο η την αυτονοmicroια της παραγωγης της υποκειmicroενικοτητας Το πλήθος δηmicroιουργείται συνθέτοντας στον κοινό τόπο τις microοναδικές υποκειmicroενικότητες που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία

Συχνά ανακαλύπτουmicroε ότι το λεξιλόγιο πολιτικών όρων που χρησιmicroοποιούmicroε είναι ανεπαρκές για να αποδώσει τις νέες συνθήκες και δυνατότητες του σύγχρονου κόσmicroου Μερικές φορές εφευρίσκουmicroε νέους όρους για να ανταποκριθούmicroε σε αυτή την πρόκληση αλλά πιο συχνά ψάχνουmicroε να αναβιώσουmicroε και να αναζωογονήσουmicroε παλιές πολιτικές έννοιες που δεν χρησιmicroοποιούνται πλέον επειδή φέρουν ισχυρό ιστορικό υπόβαθρο και επειδή διαρρηγνύουν τις συmicroβατικές αντιλήψεις για τον υπάρχοντα κόσmicroο και τον θέτουν υπό νέα οπτική ∆υο τέτοιες έννοιες που παίζουν ιδιαίτερα σηmicroαντικό ρόλο σε αυτό το βιβλίο είναι η φτώχεια και ο έρωτας Οι φτωχοί ήταν microια διαδεδοmicroένη πολιτική έννοια στην Ευρώπη τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα έως τον δέκατο έβδοmicroο αιώνα αλλά ενώ προσπαθούmicroε αρκετά να microάθουmicroε κάτι από αυτές τις ιστορίες δεν ενδιαφερόmicroαστε για το τι έχουν γίνει οι φτωχοί σήmicroερα Σκεφτόmicroενοι microε όρους φτώχειας έχουmicroε το υγιές αποτέλεσmicroα πρώτα από όλα της αmicroφισβήτησης των παραδοσιακών ταξικών προσδιορισmicroών και αναγκαζόmicroαστε να διερευνήσουmicroε microε φρέσκια microατιά πώς η ταξική σύνθεση έχει αλλάξει και να δούmicroε το microεγάλο εύρος των παραγωγικών δραστηριοτήτων των ανθρώπων microέσα και έξω από τις microισθολογικές σχέσεις Βλέποντάς το microε αυτόν τον τρόπο οι φτωχοί ορίζονται όχι από την έλλειψη τύχης αλλά από τη δυνατότητα Οι φτωχοί οι microετανάστες και οι επισφαλώς εργαζόmicroενοι (αυτοί που δεν έχουν σταθερή εργασία) συχνά εκλαmicroβάνονται ως εξαίρεση αλλά στην πραγmicroατικότητα αν και υποδεέστεροι είναι εντελώς ενταγmicroένοι στους καθολικούς ρυθmicroούς βιοπολιτικής παραγωγής Τα χρηmicroατοοικονοmicroικά στατιστικά microπορούν να συλλάβουν microόνο την κατάσταση της φτώχειας microε αρνητικούς όρους αλλά όχι microε τους όρους της ζωής των γλωσσών των κινηmicroάτων ή των δυνατοτήτων καινοτοmicroίας που δηmicroιουργούν Η δική microας πρόκληση θα είναι να βρούmicroε τρόπους να microεταφράσουmicroε την παραγωγικότητα και τη δυνατότητα των φτωχών σε δύναmicroη

Ο Walter Benjamin microε τη χαρακτηριστική του κοmicroψότητα και ευφυΐα αντιλαmicroβάνεται την αλλαγή της έννοιας της φτώχειας ήδη από τη δεκαετία του 1930 Εντοπίζει τη microετατόπιση microε έναν microηδενιστικό τρόπο microέσω της εmicroπειρίας αυτών που έγιναν microάρτυρες της καταστροφής πιο συγκεκριmicroένα της καταστροφής που προκλήθηκε από τον 1ο Παγκόσmicroιο Πόλεmicroο που έφερε όλους σε microια κοινή κατάσταση Ο Benjamin βλέπει τη δυναmicroική microιας νέας θετικής microορφής βαρβαρότητας γεννηmicroένη από τα ερείπια του παρελθόντος laquoΣε τι βοηθάει η φτώχεια εmicroπειρίας τον βάρβαρο Τον εξαναγκάζει να ξεκινήσει από το microηδέν˙ να κάνει microια νέα αρχή˙ να ξεκινήσει microε λίγα και να χτίσει τα περαιτέρωraquo Η laquoβάρβαρηraquo παραγωγικότητα των φτωχών ξεκινά να φτιάχνει

τον κοινό κόσmicroο

Ο έρωτας παρέχει έναν άλλο δρόmicroο για να διερευνήσουmicroε τη δυναmicroική και την παραγωγικότητα των κοινών Ο έρωτας είναι ο τρόπος να ξεφύγουmicroε από τη microοναξιά του ατοmicroικισmicroού αλλά όχι όπως η σύγχρονη ιδεολογία microας υποδεικνύει για να αποmicroονωθούmicroε ξανά στην ιδιωτική ζωή του ζευγαριού ή της οικογένειας Για να φτάσουmicroε σε έναν πολιτικό ορισmicroό του έρωτα που τον αναγνωρίζει ως κεντρικό στην παραγωγή των κοινών αγαθών και στην παραγωγή της κοινωνικής ζωής πρέπει να δραπετεύσουmicroε από τις περισσότερες σύγχρονες ερmicroηνείες του όρου επαναφέροντας και δουλεύοντας microε κάποιες παλιότερες Ο Σωκράτης για παράδειγmicroα αναφέρει στο Συmicroπόσιο ότι σύmicroφωνα microε την ∆ιοτίmicroα τη laquoδασκάλα του στον έρωταraquo ο έρωτας γεννήθηκε από την πενία και την εφευρετικότητα Καθώς προσπαθεί να επεξεργαστεί τι του δίδαξε ισχυρίζεται ότι ο έρωτας ρέπει φυσικά προς το ιδανικό για να πετύχει την οmicroορφιά και τον πλούτο κι έτσι ικανοποιεί την επιθυmicroία Οι Γαλλίδες και Ιταλίδες φεmicroινίστριες υποστηρίζουν ωστόσο ότι ο Πλάτωνας παρουσιάζει τελείως λάθος την ∆ιοτίmicroα Μας οδηγεί όχι προς την laquoεξάχνωσηraquo της φτώχιας και την επιθυmicroία στην πληρότητα της οmicroορφιάς και του πλούτου αλλά προς τη δύναmicroη να ορίζεσαι από τις διαφορές Η αντίληψη της ∆ιοτίmicroας microας δίνει έναν νέο ορισmicroό του πλούτου που επεκτείνει την αντίληψή microας για τα κοινά και δείχνει προς microια διαδικασία απελευθέρωσης

Καθώς η φτώχια και ο έρωτας microπορούν να φαίνονται πολύ αδύναmicroα ώστε να καθαιρέσουν τις υπάρχουσες κυρίαρχες δυνάmicroεις και να αναπτύξουν ένα πλάνο για τα κοινά χρειάζεται να δώσουmicroε έmicroφαση στο στοιχείο της ισχύος που τα ζωντανεύει Αυτό εν microέρει είναι πνευmicroατική δύναmicroη Ο Immanuel Kant για παράδειγmicroα νοεί τον ∆ιαφωτισmicroό microε τους όρους της δύναmicroης που microπορεί να εξορίσει τους laquoφανατισmicroούςraquo που έχουν σαν αποτέλεσmicroα τον θάνατο της φιλοσοφίας και επιπλέον microπορεί να κερδίσει παρά την αστυνόmicroευση της σκέψης Ο Jacques Derrida ακολουθώντας τον ldquoδιαφωτισmicroένοrdquo Kant τοποθετεί τη λογική πίσω στη δύναmicroη της αmicroφιβολίας και αναγνωρίζει το επαναστατικό πάθος της λογικής καθώς αναδύεται από τα περιθώρια της ιστορίας Πιστεύουmicroε επίσης ότι αυτή η πνευmicroατική δύναmicroη απαιτείται για ξεπεράσουmicroε τον δογmicroατισmicroό και τον microηδενισmicroό αλλά επιmicroένουmicroε στην ανάγκη να συmicroπληρωθεί microε φυσική δύναmicroη και πολιτική δράση Ο έρωτας χρειάζεται δύναmicroη για να κατακτήσει τις κυρίαρχες δυνάmicroεις και να διαλύσει τους διεφθαρmicroένους θεσmicroούς τους πριν microπορέσει να φτιάξει έναν καινούριο κόσmicroο κοινού πλούτου

Το κείmicroενο αποτελεί πρόλογο απ΄το βιβλίο των Michael Hardt amp Antonio Negri Commonwealth The Belknap Press of Harvard University Press 2009

30 Acirc

Το 2004 ο Κούρδος ηγέτης Oumlcalan απηύθυνε επιστολή στον Murray Bookchin από το κελί της φυλακής του όπου είχε microελετήσει το έργο του Αmicroερικανού

ριζοσπάστη στοχαστή Σήmicroερα η αλληλογραφία τους δηmicroοσιεύεται για πρώτη φορά

Στη φυλακή ο Ocalan εντρύφησε στα ριζοσπαστικά microετακοmicromicroουνιστικά συγγράmicromicroατα αναζητώντας έναν νέο δρόmicroο για την επόmicroενη ηmicroέρα Γνωστός για την ακόρεστη δίψα του για βιβλία οι επιλογές του συχνά διέρρεαν στον τουρκικό και κουρδικό τύπο όταν άρχισε να διαβάζει microετά microανίας το έργο Murray Bookchin Ως το 2004 ο Heider και άλλοι υπέρmicroαχοι του αγώνα που δίνει ο Ocalan ένοιωσαν ότι είχε έρθει η κατάλληλη στιγmicroή για να τον φέρουν σε επαφή microε τον ηλικιωmicroένο Bookchin Η καθιέρωση κάποιας microορφής διαλόγου είχε για εκείνους καθοριστική σηmicroασία όπως ανέφερε ο Heider στην Huffington Post καθώς οι συντηρητικοί των κύκλων των Κούρδων ασκούσαν πίεση προς την κατεύθυνση το κίνηmicroα να εγκαταλείψει δια παντός οποιονδήποτε προοδευτικό λόγο

Έγραψαν στην Biehl

Στις 11 Απριλίου πέντε ηmicroέρες αφότου έλαβε την επίσηmicroη επιστολή του Ocalan ο Bookchin απάντησε microε τη βοήθεια της Biehl Στην ηλικία των 83 ο Bookchin είχε ήδη από καιρό επιδείξει περιέργεια για τους Κούρδους και είχε γράψει για τον αγώνα τους στα προσωπικά του ηmicroερολόγια όπως ανέφερε η κόρη του Έγραψε στον Ocalan ότι δεν του ήταν γνώριmicroες όλες οι πτυχές του αγώνα του PKK -και για αυτό επέρριπτε ευθύνες στον laquoτοπικιστικό τύποraquo των ΗΠΑ- και ότι ήταν τόσο ηλικιωmicroένος που έπρεπε να καταβάλλει microεγάλη προσπάθεια ακόmicroα και για να γράφει αλλά ότι χαιρόταν για την επαφή

laquoΕίmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά microε τον τρόπο microου και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroαταraquo έγραψε ο Bookchin στον Ocalan laquoΣας ζητώ να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστηraquo

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

Μπούκτσιν - ΟτσαλάνΜετάφραση Μαριέττα Σιmicroεγιάτου

Αναφορές για την ύπαρξη της αλληλογραφίας του Bookchin microε τον Ocalan έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά η Huffington Post απέκτησε πρόσβαση στο σύνολο των κρυmicromicroένων εγγράφων που διατηρούνταν και σήmicroερα τα δηmicroοσιεύει για πρώτη φορά microε την άδεια του Murray Bookchin Trust της Biehl και του Heider (Καmicroία από τις πηγές ωστόσο δεν είχε το αρχικό microήνυmicroα από τον Heider και τον Oliver Kontny έναν ακόmicroα δικηγόρο του Ocalan)

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 Απριλίου 2004]Αγαπητέ Reimar Heider

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας της 6ης Απριλίου Θα ξέρετε ότι είmicroαι ένας αρκετά ηλικιωmicroένος άνδρας (83 ετών) που microετά βίας περπατώ λόγω οστεοαρθρίτιδας και καρδιακών παθήσεων Σας το λέω αυτό για να δικαιολογηθώ γιατί συχνά καθυστερώ να απαντήσω σε επιστολές ειδικά σε e-mail Θα πρέπει επίσης να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι οι άνθρωποι που διατείνονται ότι microιλούν εκ microέρους microου δεν εκφράζουν απαραίτητα τα λεγόmicroενά microου ndash microε εξαίρεση τη σύντροφό microου Janet Biehl microε την οποία microοιράζοmicroαι την ίδια διεύθυνση e-mail και microε την οποία συζώ (παρακαλώ κρατήστε το e-mail της)

Όπως και η πλειοψηφία των Αmicroερικανών αλίmicroονο γνωρίζω πολύ λίγα για το PPK και τον Abdullah Ocalan παρόλο που

Αλληλογραφία

31Acirc

θυmicroάmicroαι στις ειδήσεις τη στιγmicroή της σύλληψής του πριν από αρκετά χρόνια Χάρη στον τοπικισmicroό που δείχνει ο τύπος οι Αmicroερικανοί έχουν ελάχιστη ενηmicroέρωση σχετικά microε τα κουρδικά ζητήmicroατα (Ακόmicroα και οι Κούρδοι του Ιράκ περιφρονούνται σε microεγάλο βαθmicroό από τους πολεmicroικούς ανταποκριτές microας) Μόλις πριν από λίγες ηmicroέρες πληροφορήθηκα ότι ο κ Ocalan έχει καταδικαστεί σε θάνατο εδώ και πέντε χρόνια και βρίσκεται τώρα σε συνθήκες πλήρους αποmicroόνωσης Ειλικρινά ελπίζω να αντεπεξέρχεται microε σθένος σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση

Μιλάmicroε ωστόσο γερmicroανικά κι έτσι δεν χρειάζεται να προβληmicroατίζεστε εάν καταλαβαίνουmicroε τις επιστολές που microας στέλνετε στα γερmicroανικά Μπορείτε να microου τις στέλνετε σε όποια γλώσσα θέλετε εγώ όmicroως είmicroαι αναγκασmicroένος να απαντώ στα αγγλικά Λόγω της κατάρρευσης της υγείας microου και ιατρικών προβληmicroάτων δυστυχώς δεν γράφω γρήγορα

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι παρόλο που ήmicroουν από τους ιδρυτές του Institute for Social Ecology microαζί microε τον Dan Chodorkoff κάπου τριάντα χρόνια πριν στο Vermont η σχολή από τότε έχει διαφοροποιηθεί κατά πολύ και δεν εκφράζει microε συνέπεια τις απόψεις microου Ένα microέρος του ανθρώπινου δυναmicroικού της έχει microετατοπιστεί προς αναρχικές απόψεις που εγώ θεωρώ παιδιάστικες και ανενηmicroέρωτες και τις οποίες δεν συmicromicroερίζοmicroαι καθόλου Σας το λέω αυτό για να σας ζητήσω να microου γράφετε απευθείας στη διεύθυνση email της Janet όπου τουλάχιστον η ιδιωτική αλληλογραφία microου είναι απαλλαγmicroένη από παρεmicroβάσεις από αυτά τα laquoελευθεριακάraquo παιδιά

Όσον αφορά τη δράση microου δραστηριοποιούmicroαι στην αmicroερικανική αριστερά εδώ και περίπου εβδοmicroήντα χρόνια ως διοργανωτής του εργατικού κινήmicroατος και ως δάσκαλος Με λίγα λόγια είmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroατα Τα βιβλία microου Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ και τα δυο χρονολογούνται στη δεκαετία του rsquo80 Επιπλέον θα πρέπει να ξέρετε ότι Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ έχει microεταφραστεί microόνο εν microέρει στα γερmicroανικά (νοmicroίζω όmicroως ότι η τουρκική microετάφραση είναι πλήρης) Έχω γράψει επίσης βιβλία και άρθρα σχετικά microε την ιδέα του ελευθεριακού κοινοτισmicroού του συνοmicroοσπονδισmicroού τη σηmicroασία της πολιτικής σε αντιδιαστολή microε τον κοινοβουλευτισmicroό και τα microαθήmicroατα που microας διδάσκει η επαναστατική παράδοση (Πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα βιβλίο τεσσάρων τόmicroων για το τελευταίο αυτό θέmicroα και ο τρίτος τόmicroος θα δηmicroοσιευτεί τον επόmicroενο microήνα από τον εκδοτικό οίκο Continuum στο Λονδίνο) Τα γραπτά αυτά ndashειδικά Η ΑΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ το οποίο έχει microεταφραστεί

στα γερmicroανικά και τουρκικάndash microπορεί να σας ενδιαφέρουν όπως και τον κ Ocalan Αυτά τα πιο πρόσφατα γραπτά έχουν προκαλέσει microεγάλο ενδιαφέρον στη Λατινική Αmicroερική τη Σκανδιναβία καθώς και άλλα microέρη της Ευρώπης και την Αυστραλία

Πολλά πεδία microένει να διερευνηθούν πράγmicroα που η υγεία και η ηλικία microου δεν microου επιτρέπουν Εάν επιθυmicroείτε να συνεχίσετε να microου γράφετε θα σας ζητήσω να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστη όπως εγώ Θα ήθελα να εκφράσω τη βαθύτατη συmicroπαράστασή microου στον κ Ocalan

ΦιλικάMurray Bookchin131 Main Street apt 301 Burlington VT 05401 USAΤηλ (802) 863-4545 jbiehltogethernet

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[5 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Murray Bookchin

Με χαρά σας πληροφορούmicroε ότι έπειτα από την αλληλογραφία microας ενηmicroερώσαmicroε τους δικηγόρους υπεράσπισης του κ Ocalan στην Ιστανmicroπούλ σχετικά microε το περιεχόmicroενο της επιστολής σας Ένα microέλος της οmicroάδας υπεράσπισης ο κ Aydinkaya ανέφερε microε συντοmicroία το ζήτηmicroα στον κ Ocalan κατά την τελευταία συνάντησή τους Ο κ Ocalan φαίνεται να χάρηκε πολύ για το ενδιαφέρον σας και ζήτησε από τους εκπροσώπους του να σας απαντήσουν άmicroεσα Στέλνει εγκάρδιους χαιρετισmicroούς και δηλώνει ότι οι δυο συγγραφείς που τον έχουν απορροφήσει το τελευταίο διάστηmicroα είστε εσείς και ο Immanuel Wallerstein Ο κ Ocalan τόνισε ότι πιστεύει ότι έχει αποκτήσει καλή γνώση των ιδεών σας Μάλιστα αναφέρθηκε στον εαυτό του ως έναν laquoκαλό microαθητήraquo σας Ζήτησε από τους δικηγόρους του να σας στείλουν το τελευταίο χειρόγραφό του το συντοmicroότερο δυνατό Πρόκειται για ένα χειρόγραφο που microόλις προετοίmicroασε για την ακρόαση της υπόθεσής του στις 9 Ιουνίου 2004 ενώπιον του τmicroήmicroατος microείζονος σύνθεσης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ∆ικαιωmicroάτων του Ανθρώπου Τη microετάφραση του εγγράφου στα αγγλικά έχει αναλάβει microια εταιρεία στην Τουρκία και ελπίζουmicroε να microπορέσουmicroε να σας στείλουmicroε ένα αντίγραφο του κειmicroένου ως τον Ιούνιο

Ο κ Ocalan είπε ότι λυπάται που υπάρχουν ορισmicroένες ελλείψεις στην τουρκική microετάφραση των τεσσάρων βιβλίων σας τα οποία έχει διαβάσει και ότι υπήρχαν ορισmicroένα σηmicroεία στα οποία διαφωνεί microε τις ιδέες σας Αυτό που τόνισε ωστόσο ήταν ότι ανυποmicroονεί να συνεχίσει να παρακολουθεί τη σκέψη σας και να τη βοηθήσει να βρει πρόσφορο έδαφος

32 Acirc

όσον αφορά την εφαρmicroογή της στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής Θα ήθελε να σας διαβεβαιώσει ότι δεν θα πρέπει να προβληmicroατίζεστε πολύ για την έλλειψη εκτίmicroησης που δείχνουν ορισmicroένοι νεότεροι οπαδοί όσον αφορά τη διακριτικότητα και τη δυναmicroική της σκέψης σας εφόσον το κουρδικό κίνηmicroα ελευθερίας είναι αποφασισmicroένο να υλοποιήσει επιτυχώς τις ιδέες σας Πρόσθεσε επίσης πως πιστεύει ότι τα τρία βιβλία που έχει γράψει στη φυλακή ως σύνολο θα microπορούσαν να δώσουν κάποιες απαντήσεις στα θεωρητικά και πρακτικά αδιέξοδα που δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει η Μαρξιστική Θεωρία τα τελευταία 150 χρόνια ∆ηλώνει τώρα ξεκάθαρα ότι πιστεύει ότι είναι θεωρητικά αβάσιmicroο να εκλαmicroβάνεται η δηmicroιουργία του κράτους στην Πρώιmicroη Μεσοποταmicroία ως microια laquoαναπόφευκτηraquo εξέλιξη που υπαγορεύεται από ιστορικές νοmicroοτέλειες laquoαπαραίτητες για την ανθρώπινη πρόοδοraquo Στο νέο αυτό χειρόγραφο ο κ Ocalan επαναξιολογεί ορισmicroένα από τα προηγούmicroενα επιχειρήmicroατά του σχετικά microε τη microετάβαση από τη νεολιθική στην πρώιmicroη κοινωνία ιερατικού κράτους και θέτει ορισmicroένες απίστευτα πρωτότυπες απόψεις σχετικά microε τις επιστηmicroολογικές συνέπειες της θεωρίας του χάους στις ιστορικές και κοινωνικές microελέτες καθώς και τις πολιτικές προοπτικές που προέρχονται από τις θεωρητικές ιδεολογικοποιήσεις της ανθρώπινης ιστορίας ∆ιερευνά τόσο τις επιπτώσεις που αυτό έχει στη δική του αντίληψη για την ιστορία της Μεσοποταmicroίας όσο και τα πολιτικά συmicroπεράσmicroατα στα οποία έχει οδηγηθεί από το προηγούmicroενο έργο του εγκαταλείποντας έτσι εντελώς το πρότυπο της οικοδόmicroησης κράτους ως το στόχο των απελευθερωτικών διεργασιών Αναπτύσσει επίσης διεξοδικά την ιδέα microιας οικοδηmicroοκρατικής κοινωνίας και την πρακτική υλοποίηση του ελευθεριακού κοινοτισmicroού στο Κουρδιστάν

Τόνισε ωστόσο ότι αυτό δεν είναι και ούτε θα microπορούσε να είναι το έργο ενός ακαδηmicroαϊκού αλλά ενός ανθρώπου που αναζητά πρακτικούς τρόπους διεξόδου από την κρίση που βιώνει η Μέση Ανατολή και οι Κούρδοι Εξέφρασε έντονη κριτική για τον δυτικό λόγο και επεσήmicroανε ότι η δική του προσέγγιση πάντα θα διέπεται από microια σύγχρονη εκ νέου ανάγνωση του παραδοσιακού λόγου της Μέσης Ανατολής Παρά τις προφανείς δυσκολίες στην επικοινωνία microε τον κ Ocalan microε microεγάλη χαρά θα σας βοηθήσουmicroε να συνεχίσετε τη microεταξύ σας επικοινωνία

Αναmicroένουmicroε νέα σαςΜε θερmicroούς χαιρετισmicroούςReimar HeiderOliver Kontny

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[9 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Reimar

Σας ευχαριστώ που microου microεταφέρετε τα σχόλια του κ Oca-lan Χαίροmicroαι που θεωρεί ότι οι ιδέες microου σχετικά microε τον ελευθεριακό κοινοτισmicroό βοηθούν στον προβληmicroατισmicroό σχετικά microε ένα microελλοντικό πολιτικό σώmicroα των Κούρδων

Εκτιmicroώ επίσης τις προσπάθειές σας ως διαmicroεσολαβητή σε έναν διάλογο microεταξύ του κ Ocalan και εmicroένα Σας παρακαλώ να καταλάβετε ότι είmicroαι ένας πολύ ασθενικός 83χρονος ∆εν είmicroαι σε θέση πια να κάθοmicroαι microπροστά σε έναν υπολογιστή για ώρες και να γράφω άρθρα ούτε καν επιστολές Ακόmicroα και η ανάγνωση για λίγες ώρες την ηmicroέρα microου είναι δύσκολη (Ακόmicroα και για αυτή τη σύντοmicroη επιστολή χρειάστηκα τη βοήθεια της Janet) Είmicroαι αναγκασmicroένος να περνώ microεγάλο microέρος του χρόνου microου στο κρεβάτι Εποmicroένως δεν είmicroαι σε θέση να συνεχίσω εκτεταmicroένο θεωρητικό διάλογο microε τον κ Ocalan στο βαθmicroό που θα το ήθελα και στην καλύτερη περίπτωση microπορώ να παρέχω σύντοmicroες microόνο και ελλιπείς απαντήσεις Πολύ λυπάmicroαι για αυτή την απώλεια αλλά ολοένα και περισσότερο συmicroβιβάζοmicroαι microε το αναπόφευκτο των γερατειών και της θνητότητας

Ο κ Ocalan φαίνεται να θέλει να υπογραmicromicroίσει το γεγονός ότι πρέπει να αντλεί γνώση και από άλλες διανοητικές πηγές εκτός από τις δικές microου ιδιαίτερα της Μέσης Ανατολής ∆ιαβεβαιώστε τον ότι θα προβληmicroατιζόmicroουν ιδιαίτερα εάν δεν αξιοποιούσε πλήρως και αυτές τις διαφορετικές πηγές

Μεταφέρετε παρακαλώ στον κ Ocalan τις θερmicroότερες ευχές microου Προσδοκώ microια microέρα ο κουρδικός λαός να microπορέσει να δηmicroιουργήσει microια ελεύθερη ορθολογική κοινωνία που θα δώσει τη δυνατότητα να ανθίσει εκ νέου η οξύνοια αυτού του λαού Είναι τυχεροί που έχουν έναν ηγέτη microε τα χαρίσmicroατα του κ Ocalan να τους καθοδηγεί

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςMurray Bookchin

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[10 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Janet Biehl αγαπητέ Murray Bookchin

Θα θέλαmicroε να σας ενηmicroερώσουmicroε ότι η ευγενική επιστολή σας microε τα θετικά σχόλια για τον κ Ocalan διαβάστηκε στο microεταξύ κατά τη 2η γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το οποίο πραγmicroατοποιήθηκε στα βουνά του Κουρδιστάν αυτό το καλοκαίρι και έλαβε πολύ θετικές αντιδράσεις

Οι συνθήκες φυλάκισης του κ Ocalan δεν έχουν βελτιωθεί και microάλιστα οι δυνατότητες επικοινωνίας του microε τον έξω κόσmicroο ή ακόmicroα και microε τους δικηγόρους και την οικογένειά του έχουν τώρα περιοριστεί ακόmicroα περισσότερο Εποmicroένως η ανταλλαγή

33Acirc

σκέψεων microέσα από τα τείχη του κελιού της φυλακής του καθίσταται όλο και πιο δύσκολη Ωστόσο σε αρκετές από τις σπάνιες συναντήσεις microε τους δικηγόρους του προτείνει και πάλι τα βιβλία του Murray Bookchin ειδικά το laquoUrbanization without CitiesΑστικοποίηση χωρίς Πόλειςraquo

Σας έχουmicroε ήδη στείλει microέρος του βιβλίου του που γράφτηκε το 2003 όπου αναφέρεται στην αναδιοργάνωση του κοmicroουναλισmicroού στις κουρδικές πόλεις και τα κουρδικά χωριά Στο τελευταίο βιβλίο του το οποίο φέτος δηmicroοσιεύτηκε στα τουρκικά δίνει περισσότερη βάση στην άνοδο της ιεραρχίας στην ανθρώπινη κοινωνία και τονίζει τον πατριαρχικό χαρακτήρα του ιεραρχικού και ταξικού πολιτισmicroού Παρουσιάζει ένα microοντέλο πολιτισmicroού που δεν εστιάζει microόνο στην ταξική πάλη αλλά βλέπει τη laquoφυσική κοινωνίαraquo ως τον αντίπαλο της ταξικής κοινωνίας διαχρονικά Η laquoφυσικήraquo κοινωνία εκδηλώνεται microε τη microορφή εθνικών οmicroάδων ταξικών κινηmicroάτων και θρησκευτικών και φιλοσοφικών συσπειρώσεων που υπερασπίζονται την ελευθερία τους Κατά την άποψή του η καθυπόταξη των γυναικών παίζει σηmicroαντικότατο ρόλο στην καθυπόταξη ελεύθερων ατόmicroων ∆ίνει εποmicroένως microια ευρύτερη περιγραφή της διαδικασίας που οδηγεί στη

δηmicroιουργία του πατριαρχικού συστήmicroατος

Το βιβλίο περιλαmicroβάνει επίσης microια πολύ ξεκάθαρη κριτική του κλασικού δογmicroατικού microαρξισmicroού στον οποίο ο κ Ocalan παραδέχεται ότι είχε προσκολληθεί για πάρα πολύ καιρό Ασκεί ιδιαίτερα κριτική στην προσέγγιση του υπαρκτού σοσιαλισmicroού ως προς τη βία την εξουσία και το κράτος Μια επαναστατική οmicroάδα που δεν διαφέρει ριζικά από τους αντιπάλους της ως προς τα θέmicroατα αυτά είναι καταδικασmicroένη να απορροφηθεί από το σύστηmicroα όπως και ο υπαρκτός σοσιαλισmicroός αφοmicroοιώθηκε από τον καπιταλισmicroό

Θεωρεί το κίνηmicroα των γυναικών το πιο σηmicroαντικό επαναστατικό κίνηmicroα του 20ου αιώνα καθώς η ανάλυση που θέτει για τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών σε όλες τις σφαίρες της κοινωνίας και ειδικότερα των κοινωνικών επιστηmicroών έχει αποκαλύψει πολύ περισσότερες από τις ουσιαστικές συγκρούσεις που αναδύονται στην κοινωνία από οποιαδήποτε άλλη σχολή σκέψης στο παρελθόν

Στα έργα του ο κ Ocalan συχνά αναφέρεται σε ιδέες όπως οικολογική κοινωνία και ελευθεριακός κοινοτισmicroός αν και

34 Acirc

επισηmicroαίνει διαφορετικά σηmicroεία από εσάς Murray Book-chin

Αγαπητή Janet

Από ότι γνωρίζουmicroε για τις εκδόσεις σας οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν ακόmicroα microεταφραστεί στα τουρκικά microπορεί κι εσείς να ενδιαφέρεστε για microια συζήτηση ή microια κριτική των απόψεων του κ Ocalan Ξέρουmicroε ότι είναι δεκτικός στην κριτική ιδιαίτερα εφόσον οι δυνατότητές του να συζητά τις σκέψεις του είναι εξαιρετικά περιορισmicroένες λόγω της κράτησής του σε αποmicroόνωση εδώ και έξι περίπου χρόνια

Στο Κουρδιστάν έχει αρχίσει να αναδύεται από τη δεκαετία του rsquo80 ένα κίνηmicroα γυναικών που σήmicroερα έχει πάρει σηmicroαντικές διαστάσεις Η εξέλιξη του κινήmicroατος των γυναικών συνδέεται άmicroεσα microε τον απελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων και τις προσπάθειες του κ Ocalan Οι συζητήσεις του microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών σχετικά microε τη θέση των γυναικών στην κοινωνία τον έχουν επηρεάσει σε microεγάλο βαθmicroό ενώ οι σκέψεις του αποτελούν αντικείmicroενο έντονης συζήτησης εντός του κινήmicroατος γυναικών σήmicroερα

Οι εξόριστες Κούρδες γυναίκες στην Ευρώπη ενδιαφέρονται έντονα για τη δηmicroιουργία microιας γέφυρας που θα συνδέει τις συζητήσεις που γίνονται στα βουνά και τις πόλεις του Κουρδιστάν microε τα κινήmicroατα και τους ακτιβιστές σε άλλα microέρη του κόσmicroου Το κίνηmicroα Κούρδων γυναικών στη Γερmicroανία όπου ζουν οι περισσότεροι εξόριστοι Κούρδοι διοργάνωσε λοιπόν το Πρώτο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Γυναικών αυτό το καλοκαίρι για να ανοίξει τη συζήτηση σχετικά microε τις προοπτικές του κουρδικού απελευθερωτικού αγώνα και του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία Στις συζητήσεις σχετικά microε την ειρήνη και τη βία κατά των γυναικών συmicromicroετείχαν γυναίκες από διάφορες χώρες Το σύνθηmicroα του φεστιβάλ ήταν laquoΟι γυναίκες περνούν τα σύνορα και συσπειρώνονταιraquo Το 2005 το κεντρικό θέmicroα του 2ου φεστιβάλ θα είναι η οικολογία Θα θέλαmicroε να προσκαλέσουmicroε γυναίκες από όλες τις γωνιές του κόσmicroου και αναρωτιόmicroαστε εάν εσείς καταρχήν θα ενδιαφερόσασταν να συmicromicroετέχετε στις συζητήσεις microας

Biehl προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Uta Schneiderbanger και αγαπητέ Reimar Heider

Με microεγάλη χαρά ακούσαmicroε ότι τα σχόλια του Murray Bookchin διαβάστηκαν στη δεύτερη γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το περασmicroένο καλοκαίρι ενώ προκαλεί ικανοποίηση το γεγονός ότι πολλοί Κούρδοι σήmicroερα βλέπουν θετικά τις ιδέες του

Σας ευχαριστούmicroε πολύ για την επιστολή σας της 10ης

∆εκεmicroβρίου και σας παρακαλώ συγχωρήστε microε για την καθυστερηmicroένη απάντηση Καθυστέρησα γιατί ο Murray είπε ότι ήθελε ο ίδιος να σας γράψει και πιστεύω ότι η επιθυmicroία του αυτή ήταν ειλικρινής αλλά microέχρι τώρα η υγεία του δεν του το έχει επιτρέψει

Για εmicroάς η συνέχιση της αλληλογραφίας microαζί σας (όπως και microε όλους τους άλλους) ήταν δύσκολη καθώς η υγεία του Murray χειροτερεύει Οι πόνοι λόγω οστεοαρθρίτιδας αυξάνονται Παίρνει αναλγητικά βέβαια αλλά είναι επιλογή του να περιορίζει τη χρήση τους ώστε να microην επηρεάζουν τις νοητικές λειτουργίες του Βρίσκεται λοιπόν σε microια συνεχή microάχη microε τον πόνο πράγmicroα που του ρίχνει πολύ το ηθικό Σύντοmicroα φτάνει τα 84 και συχνά νοιώθει ότι βρίσκεται σε σύγχυση ανίκανος να κατανοήσει ακόmicroα και απλές συζητήσεις Ως ο άνθρωπος που τον φροντίζει αλλά και σύντροφός του αυτό είναι ίσως το δυσκολότερο πράγmicroα που έχω να αντιmicroετωπίσω ∆ιατηρεί ωστόσο τη σωστή κρίση του το πνεύmicroα του διατηρεί ακόmicroα τη ζεστασιά την ανοιχτή φύση και την αγάπη του ενώ τον τελευταίο καιρό γοητεύεται ιδιαίτερα από τις ειδήσεις που ακούει για τους Κούρδους και τα κουρδικά ζητήmicroατα Έχετε γίνει για εκείνον ένας φάρος στα χρόνια της παρακmicroής του

Με τιmicroά πολύ η πρόσκλησή σας να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις για την οικολογία microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών Πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου έγραψα ένα βιβλίο που επέκρινε τον laquoοικοφεmicroινισmicroόraquo για την αντιδραστική φύση του Από τότε ο laquoοικοφεmicroινισmicroόςraquo έχει εκλείψει από τον λόγο των κινηmicroάτων (αν και ορισmicroένοι ακαδηmicroαϊκοί από όσο καταλαβαίνω ακόmicroα αmicroφιταλαντεύονται σχετικά) Από τότε δεν έχω εmicroπλακεί πολύ microε το φεmicroινιστικό κίνηmicroα καθώς προτιmicroούσα να εργάζοmicroαι ως υπέρmicroαχος της κοινωνικής οικολογίας

Σήmicroερα θα έλεγα ότι δεν έχω ιδιαίτερη πολιτική δράση καθώς απασχολούmicroαι microε τη φροντίδα του ηλικιωmicroένου Murray Καθώς έχει αποσυρθεί από την πολιτική έχω κι εγώ περιορίσει τις δραστηριότητές microου ώστε να microπορώ να τον φροντίζω Εποmicroένως δεν νοmicroίζω ότι θα microπορούσα να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις σας πολύ συχνά ή να κάνω κάποια ουσιαστική συmicroβολή Σας ευχαριστώ πάντως για την πρόσκληση και εύχοmicroαι οι συζητήσεις σας να είναι παραγωγικές

Θα σας microεταφέρω άmicroεσα οτιδήποτε microπορέσει να γράψει ο Murray σε εσάς και στον Ocalan Παρακαλώ δώστε του τους θερmicroότερους χαιρετισmicroούς microας

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςJanet BiehlBurlington Vermont

Πηγή httpwwwhuffingtonpostcomentrysyrian-kurds-murray-bookchin_us_5655e7e2e4b079b28189e3df

35Acirc

Η αντίσταση των Κούρδων γυναικών λειτουργεί χωρίς ιεραρχία και κυριαρχία και είναι microέρος microιας ευρύτερης κοινωνικής microεταmicroόρφωσης και απελευθέρωσης

Οι ισχυροί θεσmicroοί ανά τον κόσmicroο λειτουργούν microέσω της δοmicroής του κράτους το οποίο έχει το απόλυτο microονοπώλιο πάνω στη λήψη αποφάσεων την οικονοmicroία και τη χρήση βίας Την ίδια στιγmicroή microας λένε πως η βία που επικρατεί σήmicroερα είναι ο λόγος για τον οποίο το κράτος χρειάζεται να microας προστατεύει από τους εαυτούς microας Οι κοινότητες που αποφασίζουν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους απέναντι στην αδικία καθίστανται παράνοmicroες Απλά ρίξτε microια microατιά

στον γενικό ορισmicroό της τροmicroοκρατίας η χρήση βίας από microη κρατικούς φορείς για πολιτικούς σκοπούς

Πόσο microάλλον όσον αφορά την κρατική τροmicroοκρατία Ως αποτέλεσmicroα οι γυναίκες η κοινωνία και η φύση microένουν απροστάτευτες όχι microόνο φυσικά αλλά και κοινωνικά οικονοmicroικά και πολιτικά Εν τω microεταξύ οι πανταχού παρόντες microηχανισmicroοί κρατικής ασφάλειας οι οποίοι ηγούνται ανοιχτά οικονοmicroιών εmicroπορίας όπλων και επωφελούνται στρέφοντας τη microία κοινότητα εναντίων της άλλης για τους βρώmicroικους πολέmicroους τους δηmicroιουργούν την ψευδαίσθηση ότι προστατεύουν laquoεmicroάςraquo έναντι κάποιων microυστηριωδών laquoάλλωνraquo

Η ριζοσπαστική αυτοάμυνα των Κούρδων γυναικών ένοπλη και πολιτική

Dilar DirikΜετάφραση ∆ηmicroήτρης Γάκης

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

36 Acirc

Τον τελευταίο χρόνο ο κόσmicroος έχει γίνει microάρτυρας της ιστορικής αντίστασης της κουρδικής πόλης που ονοmicroάζεται Κοmicroπανί Το γεγονός ότι οι γυναίκες microιας ξεχασmicroένης κοινότητας έγιναν ο σφοδρότερος εχθρός της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος της οποίας η ιδεολογία βασίζεται στην καταστροφή όλων των πολιτισmicroών των κοινοτήτων των γλωσσών και των χρωmicroάτων της Μέσης Ανατολής ανατρέπει τις συmicroβατικές αντιλήψεις περί χρήσης βίας και πολέmicroου Το Κοmicroπανί θα γραφτεί στην ιστορία της αντίστασης της ανθρωπότητας όχι επειδή κάποιοι άντρες προστάτευαν γυναίκες ή ένα κράτος προστάτευσε τους laquoυπηκόουςraquo του αλλά επειδή χαmicroογελαστές γυναίκες και άντρες microετέτρεψαν τις ιδέες τους και τα σώmicroατά τους σε ένα ιδεολογικό microέτωπο όπου η οργάνωση Ισλαmicroικό Κράτος και η βασισmicroένη στον βιασmicroό κοσmicroοθεωρία της κατέρρευσαν Ειδικά στη Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον αρκετό για τις γυναίκες το να laquoκαταδικάζουν τη βίαraquo όταν η βία αποτελεί πια έναν τόσο σταθερό παράγοντα της ζωής microας όταν η αντιληπτή ή κατασκευασmicroένη θέση microας ως laquoθύmicroαταraquo χρησιmicroοποιείται ως αιτιολογία από τους ιmicroπεριαλιστές για να εξαπολύουν πολέmicroους εναντίον των κοινοτήτων microας Η άνοδος της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος κατέστησε εmicroφανείς τις συmicroφορές που επιφέρει η πλήρης εξάρτηση από τους άντρες και τους κρατικούς στρατούς τίποτα άλλο παρά γυναικοκτονία

Ως εκ τούτου είναι αναγκαίος ένας ριζοσπαστικός microηχανισmicroός αυτοάmicroυνας

Η πολεmicroική δεοντολογία του κουρδικού κινήmicroατος ελευθερίας βασίζεται στην έννοια της laquoνόmicroιmicroης αυτοάmicroυναςraquo και περιλαmicroβάνει τη θέσπιση κοινωνικών και πολιτικών microηχανισmicroών βάσης για την προστασία της κοινωνίας πέρα από τη στενή φυσική άmicroυνα Στη φύση ζωντανοί οργανισmicroοί όπως τα τριαντάφυλλα microε αγκάθια αναπτύσσουν συστήmicroατα αυτοάmicroυνας όχι για να επιτεθούν αλλά για να προστατέψουν τη ζωή Ο Αmicroπντουλάχ Οτσαλάν ο ιδεολογικός εκπρόσωπος του PKK του Εργατικού Κόmicromicroατος του Κουρδιστάν το ονοmicroάζει laquoθεωρία του τριαντάφυλλουraquo

Για να microπορέσει οmicroοίως η κοινωνία να αντισταθεί χωρίς να γίνει microιλιταριστική πρέπει να αποφύγει την αναπαραγωγή κρατικοειδών αντιλήψεων περί βίας και τουναντίον να προστατεύσει τις κοινοτιστικές αξίες αντλώντας τη δύναmicroή της από τη βάση Η κοινωνία και ειδικά οι γυναίκες ισχυρίζεται ο Οτσαλάν πρέπει πρωτίστως να laquoxwebucircnraquo να είναι ο εαυτός τους Μόνο microε τη συνειδητοποίηση της ύπαρξής του και του νοήmicroατος αυτής microπορεί κανείς να διεκδικήσει το δικαίωmicroα στη ζωή και στην υπεράσπιση του εαυτού του και της κοινότητας Αυτή πρέπει να βασίζεται σε microια κοινωνία που έχει αυτεπίγνωση και είναι πολιτικοποιηmicroένη συνειδητοποιηmicroένη κι ενεργή ενσωmicroατώνοντας microια ηθική αγάπης προς την κοινότητα ndash συmicroπεριλαmicroβάνοντας θεmicroελιώδεις αξίες όπως η

αφοσίωση στη γυναικεία απελευθέρωση παρά στηριζόmicroενη στον νόmicroο που επιβάλλεται από το καπιταλιστικό κράτος και τους αστυνοmicroικούς microηχανισmicroούς του Αυτό που microετέτρεψε το Κουρδιστάν σε έναν τόπο προσκυνήmicroατος για τις γυναίκες και τα αντισυστηmicroικά κινήmicroατα ανά τον κόσmicroο ήταν αυτή ακριβώς η ιδεολογική στάση που υπερασπιζόταν τη ζωή ενώπιον ενός στρατού θανάτου

Οι δυνάmicroεις άmicroυνας στη Ροζάβα δείχνουν το πώς η αυτοάmicroυνα microπορεί να λειτουργήσει χωρίς ιεραρχία έλεγχο και κυριαρχία Εν microέσω πολέmicroου οι Μονάδες Άmicroυνας του Κουρδικού Λαού (YPG) και η γυναικεία ταξιαρχία τους (YPJ) καθώς και οι microονάδες εσωτερικής ασφάλειας (Asayish) επικεντρώνονται στην ιδεολογική εκπαίδευση Το ήmicroισυ αυτής είναι πάνω στην ισότητα των φύλων Ακαδηmicroίες εκπαιδεύουν τους microαχητές στην κατανόηση του ότι δεν είναι microια δύναmicroη εκδίκησης και ότι η τρέχουσα επιστράτευση είναι microια αναγκαιότητα εξαιτίας του πολέmicroου Οι ακαδηmicroίες της Asayish εργάζονται προς microια κοινότητα microε Asayish χωρίς όπλα που διαmicroεσολαβεί λεκτικά στις διάφορες διαmicroάχες στις γειτονιές microε απώτερο στόχο την πλήρη κατάργηση της Asayish microέσω της οικοδόmicroησης microιας laquoηθικο-πολιτικής κοινωνίαςraquo η οποία θα επιλύει microόνη τα προβλήmicroατά της Απορρίπτουν τον χαρακτηρισmicroό αστυνοmicroία γιατί αντί να υπηρετούν το κράτος υπηρετούν τον λαό γιατί είναι ο λαός Η ακαδηmicroία της Asayish στη Ρίmicroελαν ήταν κάποτε κέντρο των microυστικών υπηρεσιών του συριακού καθεστώτος Κάποιοι από τους σπουδαστές είχαν παλαιότερα βασανιστεί εκεί από το καθεστώς ως πολιτικοί κρατούmicroενοι Οι διοικητές εκλέγονται από τα microέλη του τάγmicroατος βάσει της εmicroπειρίας τους της αφοσίωσής τους και της βούλησής τους να αναλαmicroβάνουν ευθύνες Αυτή η ιδέα περί ηγεσίας υπό το πνεύmicroα της θυσίας είναι ο λόγος για τον οποίον πολλοί από τους microάρτυρες των YPGYPJ ήταν έmicroπειροι και αγαπητοί διοικητές

Για τις γυναίκες η αυτοάmicroυνα είναι επιπλέον ζήτηmicroα ζωής ή θανάτου Οι γυναίκες Γιαζίντι της Σενγκάλ (Σινζάρ) οι οποίες απεικονίζονται ως παθητικά αξιολύπητα θύmicroατα από τα απερίσκεπτα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσης απορρίπτουν πλέον την ουσιοποίησή τους ως θύmicroατα βιασmicroού και έχουν δηmicroιουργήσει παρόmicroοια microε τις YJA Star (ο γυναικείος στρατός του PKK) και YPJ (οι Γυναικείες Αmicroυντικές ∆υνάmicroεις στη Ροζάβα) τον δικό τους αυτόνοmicroο γυναικείο στρατό που ονοmicroάζεται YPJ-Shengal η δύναmicroη αυτοάmicroυνας των γυναικών Γιαζίντι παράλληλα microε τις δικές τους αναδυόmicroενες δοmicroές αυτονοmicroίας και αυτοκυβέρνησης

∆εν είναι σύmicroπτωση το ότι οι πρώτοι microόνιmicroοι στρατοί προέκυψαν microε την άνοδο της συσσώρευσης του πλούτου η οποία σηmicroατοδότησε επίσης τη θεσmicroοποίηση της πατριαρχίας και των προδρόmicroων του κράτους Το έθνος-κράτος βεβαιώνει ύπουλα την ύπαρξή του microε τη χάραξη συνόρων microεταξύ κοινοτήτων δηmicroιουργώντας παράνοια και ξενοφοβία εκεί όπου

37Acirc

υπήρχαν microωσαϊκά πολιτισmicroών για αιώνες Συνεπώς εφόσον είmicroαστε ταγmicroένοι στην υπεράσπιση της κοινωνίας πρέπει επίσης να αντιmicroετωπίσουmicroε φιλοσοφικά όλες τις επιθέσεις εναντίον της κοινωνίας microιας και τα συστήmicroατα κυριαρχίας και ιεραρχίας πρώτα εγκαθίστανται στη σκέψη

Οι δυϊσmicroοί όπως άντρας-γυναίκα κράτος-κοινωνία άνθρωπος-φύση στοχεύουν στην απεικόνιση των ιεραρχικών σχέσεων ως φυσικών Αυτό που ο Τόmicroας Χόmicroπς περιέγραψε ως laquohomo homini lupus estraquo για να νοmicroιmicroοποιήσει τον απρόσβλητο Λεβιάθαν που ονοmicroάζεται κράτος εφαρmicroόζεται σε microορφή laquomicroεγάλου αδερφούraquo στη σύγχρονη εποχή microας Πρέπει να αmicroφισβητήσουmicroε τη φασιστική γραφή της ιστορίας που υποτιmicroά την κοινωνία και αντικειmicroενοποιεί τη φύση και αντί αυτού να αναζητήσουmicroε πρακτικά λύσεις στα κοινωνικά προβλήmicroατα microέσω microιας laquoκοινωνιολογίας της ελευθερίαςraquo που επικεντρώνεται γύρω από τις φωνές και τα βιώmicroατα των καταπιεσmicroένων

Ενάντια στις ρατσιστικές παραδοχές της αποσχιστικής τάξης των εθνών-κρατών και των νοητικών και φυσικών συνόρων τους η κοινωνία πρέπει να ενδυναmicroώσει την ιδέα του laquoδηmicroοκρατικού

έθνουςraquo συλληφθείσα από τον Οτσαλάν microε στόχο την αποσύνδεση της ιδέας του έθνους από τις στερούmicroενες νοήmicroατος εθνοτικές microορφές του ανήκειν για να εδραιώσει microια περισσότερο ουσιαστική ηθική ενότητα βασισmicroένη σε αρχές όπως η γυναικεία ελευθερία ιδίως στην εποχή της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος Η επανάσταση της Ροζάβα όπου Κούρδοι Άραβες Σύροι Τουρκmicroένοι και Τσετσένοι προσπαθούν όλοι microαζί να δηmicroιουργήσουν ένα νέο εναλλακτικό σύστηmicroα βασίζεται πάνω σε αυτήν την πολιτική αντίληψη

Η αυτοάmicroυνα πρέπει συνεπώς όχι microόνο να microάχεται ενάντια σε κάτι αλλά και για κάτι ιδίως στη Μέση Ανατολή όπου όλες οι microορφές βίας εφαρmicroόζονται σε αβάσταχτο βαθmicroό Ως εκ τούτου αυτοάmicroυνα είναι η ριζοσπαστική προσπάθεια για αποσύνδεση της δύναmicroης από το πατριαρχικό microιλιταριστικό σύστηmicroα ndash και οι γυναίκες οφείλουν να αποτελούν την πρωτοπόρα microαχητική αυτοάmicroυνα microιας αυτοκαθοριζόmicroενης περισσότερο όmicroορφης δίκαιας ελεύθερης ζωής Η αυτοάmicroυνα συνοδευόmicroενη από επαναστατική σκέψη έχει τη δυνατότητα να επιφέρει microια ριζική κοινωνική αλλαγή Η επανάσταση της Ροζάβα microε το microοντέλο του laquoδηmicroοκρατικού συνοmicroοσπονδισmicroούraquo όπως αυτό έχει προταθεί από τον Οτσαλάν συνιστά ένα λαmicroπρό παράδειγmicroα της δύναmicroης του λαού

Όπως microου ανέφερε η Αmicroάρα microαχήτρια του YPJ από το Κοmicroπανί

laquoΓια άλλη microια φορά οι Κούρδοι εmicroφανίστηκαν στη σκηνή της ιστορίας Αλλά αυτή τη φορά microε ένα σύστηmicroα αυτοάmicroυνας και αυτοκυβέρνησης ειδικά για γυναίκες οι οποίες microπορούν πλέον microετά από χιλιετίες να γράψουν για πρώτη φορά τη δική τους ιστορία Οι φιλοσοφικές microας αντιλήψεις microας κατέστησαν γυναίκες microε επίγνωση του γεγονότος ότι microπορούmicroε να ζήσουmicroε microόνο microέσω της αντίστασης Η επανάστασή microας εκτείνεται πολύ πιο πέρα από αυτόν τον πόλεmicroο Για να επιτύχεις είναι ζωτικής σηmicroασίας το να γνωρίζεις για τι microάχεσαιraquo

Πηγή httpwwwtelesurtvnetenglishopinionKurd-ish-Womens-Radical-Self-Defense-Armed-and-Political-20150707-0002html

Η Dilar Dirik είναι microέλος του κουρδικού γυναικείου κινήmicroατος συγγραφέας και διδακτορική φοιτήτρια στο Τmicroήmicroα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστηmicroίου του Κέιmicroπριτζ Αρθρογραφεί σε διεθνείς ιστότοπους Η έρευνά της επικεντρώνεται στο κουρδικό απελευθερωτικό κίνηmicroα και στις αυτόνοmicroες κοινότητες της Ροζάβα καθώς και στη σχέση microεταξύ φύλου και εξουσιαστικών θεσmicroών Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητριών του B-FEST

38 Acirc

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης αρχικά για τα ετερόφυλα ζευγάρια ψηφίστηκε το 2008 παρά τη θέληση της ελληνικής πολιτείας προκειmicroένου να ευθυγραmicromicroιστεί

αυτή microε την ευρωπαϊκή οδηγία Στο ελληνικό συγκείmicroενο εξάλλου ο γάmicroος είναι αυτός που αποτελούσε και αποτελεί την εγγύηση της συνέχισης της παράδοσης αλλά και του έθνους κατrsquo επέκταση Οπότε προς τι ο ερχοmicroός καινών δαιmicroονίων Τότε προς αποφυγή άλλων laquoπαρεξηγήσεωνraquo και laquoπαρεκτροπώνraquo είχε ξεκαθαριστεί σε όλους τους τόνους ότι τα οmicroόφυλα ζευγάρια microένουν εκτός της συγκεκριmicroένης ρυθmicroίσεως Το κράτος πιστό και ευθυγραmicromicroισmicroένο microε τα χρηστά ήθη και έθιmicroα στη δεδοmicroένη χρονική και πολιτική συγκυρία επέλεξε να τα διαχωρίσει από τα ετερόφυλα ζευγάρια και να συντηρήσει τη microη θεσmicroική τους αναγνώριση αναπαριστώντας τα ως το laquoαλλότριοraquo και το ξένο Η λογική που επικρατούσε και σε πολύ microεγάλο βαθmicroό συνεχίζει και επικρατεί είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ας υπάρχουν ανάmicroεσα microας αρκεί να microην είναι ορατοί θεσmicroικά αλλά και κοινωνικά Ας παραmicroείνουν οι laquoάλλοιraquo που θα ορίζουν τους laquoεmicroείςraquo οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους κανονικούς τους οικογενειάρχες τους ετεροφυλόφιλους τους φυσιολογικούς τους laquoκανονικούςraquo Αυτοί που microπορεί να ασκούν σωmicroατική και ψυχολογική βία στις συζύγους συντρόφους και στα παιδιά τους αλλά παρόλα αυτά να αξιολογούνται ως οι laquoκανονικοίraquo γιατί αυτοί microπορούν να αναπαράγουν το έθνος microε τον laquoφυσιολογικόraquo ορθόδοξο τρόπο

Η διοργάνωση των Pride κάθε χρόνο στην Αθήνα και πλέον και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας microε τις όποιες αντιφάσεις επικρίσεις και αστοχίες παρατηρούνται σε αυτά υπήρξαν σηmicroαντικές στιγmicroές ορατότητας για τα υποκείmicroενα αυτά που στη δουλειά στην οικογένεια ακόmicroα και ενώπιον των φίλων τους παραmicroένουν αόρατα σε σχέση microε τη σεξουαλικότητά τους Είναι γνωστό το αφήγηmicroα laquoότι κάνουν ας το κάνουν στο κρεβάτι τουςraquo Περιορισmicroός δηλαδή της σεξουαλικότητας της έκφρασης και εν γένει της ύπαρξής τους microόνο στον ιδιωτικό και όχι στον δηmicroόσιο χώρο

Και ποίου δηλαδή είναι προνοmicroιακός χώρος ο δηmicroόσιος χώρος θα microπορούσε να αναρωτηθεί κάποιοςα Μα φυσικά των laquoκανονικώνraquo αυτών που δεν διασαλεύουν microε οιονδήποτε τρόπο την υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση Ίσως για αυτό τα φιλιά στα θεωρία της βουλής αλλά και έξω από αυτήν από οmicroόφυλα ζευγάρια προκάλεσαν πλήθος αντιδράσεων και την παραγωγή λόγων microίσους ρατσισmicroού και οmicroοφοβίας από πρόσωπα που χειρίζονται και διαχειρίζονται τον δηmicroόσιο λόγο πολιτικούς δηmicroοσιογράφους κα Το δηmicroόσιο κάδρο ακόmicroα κι αν ψηφίστηκε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης δεν συmicroπεριλαmicroβάνει αυτούςες που microε τις σεξουαλικές επιλογές τους είναι δυνατόν να αναστατώνουν τη δηmicroόσια τάξη Γιατί δηλαδή ένα ετερόφυλο ζευγάρι να φιλιέται στον δρόmicroο και ένα οmicroόφυλο όχι και να πρέπει να πηγαίνει σε συγκεκριmicroένους χώρους για να νιώθει ασφαλές περιορίζοντας microε αυτόν τον τρόπο την ορατότητά του και κατrsquo επέκταση την ίδια του την ύπαρξη Άρα εδώ χρειάζονται κι άλλες διαδικασίες και αυτές σίγουρα δεν θα πρέπει να τις περιmicroένουmicroε από το κράτος

Εξάλλου το ΚΚΕ διαmicroέσου τόσο του κυρίου Γκιόκα όσο και της κυρίας Παπαρήγα διατυmicroπάνισαν στη Βουλή ότι η οmicroοφυλοφιλία είναι ιδιωτική υπόθεση συντηρώντας και αναπαράγοντας τη διάκριση και την αποmicroόνωση αυτών των ανθρώπων Χαρακτηριστικά δήλωσε η κα ΠαπαρήγαlaquoΕmicroείς δεχόmicroαστε ότι microπορούν να υπάρχουν πολλές microορφές συmicroβίωσης αλλά δεν δεχόmicroαστε να θεωρείται οικογένεια γιατί εκεί πάmicroε microε βάση τη σεξουαλικότητα ∆εν τα αντιmicroετωπίζουmicroε microε πνεύmicroα ηθικιστικό αλλά πρέπει να τα δεις ως κοινωνική σχέση ∆εν microπορεί οι microορφές συmicroβίωσης να καθορίζονται έτσι Αύριο microπορούν να ζουν σε κοινόβια να ζουν δεκαπέντε microαζί ως κοινόβιοraquoΚαι συνεχίζοντας αναφέρει laquoνα γίνουν αλλαγές που να εξασφαλίζουν ατοmicroικά δικαιώmicroατα ποιος θα microε κηδεύσει ποιος δεν θα microε κηδεύσει σε ποιον microπορώ να αφήσω την περιουσία microου Αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι microπορεί να υπάρχει ισοτιmicroία όλων των microορφών συmicroβίωσης Πρέπει να είναι κάποιο κριτήριο και το κριτήριο στην κοινωνία που ζούmicroε είναι αυτό

Το σύμφωνο συμβίωσης και ο δύσκολος δρόμος του μετά

Ελιάνα Καναβέλη∆ιδάκτωρ Κοινωνιολογίας

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

39Acirc

Τα ετερόφυλα ζευγάρια microε στόχο την αναπαραγωγήraquoΑξίζει να σηmicroειωθεί ότι τόσο το ΚΚΕ όσο και η Χρυσή Αυγή ψήφισαν κατά της ψήφισης του συmicroφώνου συmicroβίωσης

Η επέκταση του συmicroφώνου συmicroβίωσης ψηφίστηκε τον Φλεβάρη του 2016 όταν αυτό εmicroφανίζεται ιστορικά για πρώτη φορά το 1936 στον Ισπανικό Εmicroφύλιο Και όταν σε διάφορες χώρες του κόσmicroου ισχύει και ο γάmicroος microεταξύ των οmicroόφυλων ζευγαριών Ο θεσmicroός του γάmicroου ωστόσο είναι ένα αmicroφιλεγόmicroενο ζήτηmicroα και ένα πεδίο στο οποίο ασκείται γόνιmicroη κριτική για τις εξουσιαστικές και ιεραρχικές σχέσεις που παράγονται και αναπαράγονται εντός αυτού καθώς και της συντήρησης του δυϊστικού προτύπου Ένα δυϊστικό πρότυπο που πολλές φορές παραγνωρίζει και αποκρύπτει τον πλούτο των σχέσεων που ανθίζουν ακόmicroα και σε τούτο τον σκοτεινό τόπο και οι οποίες δεν προβλέπονται από κανένα σύmicroφωνο συmicroβίωσης η γάmicroο

∆υστυχώς όmicroως microε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και για τα οmicroόφυλα ζευγάρια αυτός ο δυϊσmicroός συντηρείται Γιατί επιτρέπεται εκ νέου η σύναψη σχέσης πάλι σε δυο άτοmicroα ακόmicroα και αν για τα ελληνικά δεδοmicroένα θεωρείται προχωρηmicroένη κίνηση Ταυτόχρονα η ύπαρξη άλλων microορφών οικογένειας που ξεπερνούν το πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας αποκλείονται Έρχονται τώρα αυτές να αποτελέσουν τους χρήσιmicroους laquoάλλουςraquo οι οποίοι θα βοηθούν στην ύπαρξη των χρήσιmicroων laquoεmicroείςraquo και που ενδεχοmicroένως θα λειτουργούν ως θεmicroατοφύλακες της αν και laquoδιαστρεβλωmicroένης σίγουρα καλύτερα διαχειρίσιmicroης κατάστασης Γιατί το κράτος δεν θα ασκήσει καmicroία πολιτική ή δεν θα ψηφίσει κανέναν νόmicroο που δεν θα συντηρεί το κυρίαρχο δυϊστικό microοντέλο Το εξέφρασε η Παπαρήγα άλλωστε microε τον καλύτερο τρόπο Για αυτό η microια κατάκτηση σε επίπεδο δικαιωmicroάτων δεν θα πρέπει να λειτουργεί εφησυχαστικά αλλά να χρησιmicroοποιείται ως έδαφος για την αmicroφισβήτηση των κυρίαρχων αντιλήψεων

Γιατί καλό είναι να ρυθmicroίζονται τα κληρονοmicroικά αλλά τα κληρονοmicroικά συνειρmicroικά παραπέmicroπουν στον θάνατο και

το ζητούmicroενο είναι η ζωή Το ζήτηmicroα της παιδοθεσίας αλλά και άλλα κρίσιmicroα και καθηmicroερινά ζητήmicroατα δεν ρυθmicroίζονται από το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και αυτό αποτελεί ένα νέο πεδίο διεκδικήσεων αλλά και αmicroφισβητήσεων απέναντι στο κράτος και κυρίως στην αντίληψη microε την οποία νοmicroοθετεί

Είναι ωστόσο ιδιαίτερα σηmicroαντικός ο αγώνας που κάνουν αρκετοί άνθρωποι για να αναγνωριστούν ως ισότιmicroοι από το κράτος Να έχουν τα ίδια δικαιώmicroατα microε τοντην οποιοδήποτε ετεροφυλόφιλοη Όλοι και όλες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώmicroατα αρκεί αυτό θα λέγαmicroε να λειτουργεί στην κατεύθυνση της ατοmicroικής και κατrsquo επέκταση συλλογικής απελευθέρωσης να δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στο υποκείmicroενο να ζει αυτόνοmicroα και να διδάσκεται από τις εmicroπειρίες του Να συνειδητοποιεί την επιλογή της επιλογής του και να απεγκλωβίζεται από το πειθήνιο σώmicroα Αυτός είναι ο δρόmicroος για να ξεπεράσουmicroε το στάδιο της ανωριmicroότητας και να εισέλθουmicroε σε αυτό της ωριmicroότητας (Χατζηπιέρας 2011)

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης πρέπει να ιδωθεί ως microόνο η αρχή και microια αmicroφισβήτηση βαθιά και γόνιmicroη να καλλιεργηθεί για να δούmicroε τους εαυτούς microας πέρα από το κράτος Εmicroείς οι ίδιοι και οι ίδιες να καθορίζουmicroε τις ζωές microας και να φτάσουmicroε σε ένα σηmicroείο ώστε πραγmicroατικά να microην έχουmicroε ανάγκη το κράτος Στο σηmicroείο που η κοινωνία microε τις όποιες αντιφάσεις της θα είναι δεκτική στο οποιοδήποτε διαφορετικό χωρίς να έχει επέmicroβει προηγουmicroένως το κράτος Όσο σηmicroαντική είναι η ύπαρξη δικαιωmicroάτων άλλο τόσο σηmicroαντική είναι και η διαχείρισή τους microε τρόπο που να πηγαίνει παραπέρα και να οδηγεί στην ατοmicroική και συλλογική απελευθέρωση

Βιβλιογραφία

Jacson Stevi (2011) lsquoHeterosexuals Hierarchies A Commentary on Sex and Sexualityrsquo Sexualities 2011 1412 Sage PublicationsΜπάτλερ Τζούντιθ 2008[1993] laquoΣώmicroατα microε σηmicroασία Οριοθετήσεις του laquoφύλουraquo στον λόγοraquo microτφρ Πελαγία Μαρκέτου εισ-επιστ επιmicro Αθηνά Αθανασίου Αθήνα ΕκκρεmicroέςΜπάτλερ Τζούντιθ 2009[1990] laquoΑναταραχή φύλου Ο φεmicroινισmicroός και η ανατροπή της ταυτότηταςraquo microτφρ Γιώργος Καράmicroπελας εισ-επιστ επιmicro Βενετία Καντσά Αθήνα ΑλεξάνδρειαΧατζηπιέρας Μάρκος (2011) laquoΟmicroοκανονικότητα και Ετεροκανονικότητα Όψεις του ίδιου νοmicroίσmicroατοςraquo εισήγηση στην οmicroώνυmicroη εκδήλωση που πραγmicroατοποιήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς αντιεξουσιαστικού φεστιβάλ b-fest του περιοδικού Βαβυλωνία Σχολή Καλών Τεχνών 2652011

httpwww902greidisivoyli83712syzitisi-toy-symfonoy-symviosis-oi-omilies-ton-voyleyton-toy-kke-video

40 Acirc

Πόσο συχνά έχετε αφήσει ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου ψάχνοντας τι υπάρχει για να φάτε Αυτή η δηmicroοφιλής και εκ πρώτης όψεως αγαθή πράξη είναι

microία microεταξύ πολλών άλλων που σύmicroφωνα microε τον ∆ιευθυντή της Αmicroερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών James Clapper microπορεί σύντοmicroα να αναδειχτεί ως πηγή πληροφοριών που θα χρησιmicroοποιείται για τη διαχείριση και ndashαναmicroφισβήτηταndash τον έλεγχο των πολιτών και των καταναλωτών

Μέρος ενός κινήmicroατος που αναφέρεται ως ldquoInternet of Thingsrdquo (IoT) το καινούριο laquoέξυπνο-ψυγείοraquo και ο laquoέξυπνος-φούρνοςraquo της Samsung είναι τα τελευταία προϊόντα της σειράς laquoέξυπνο-σπίτιraquo που επιχειρούν να ενσωmicroατώσουν όλες τις συσκευές τις εφαρmicroογές και τα αντικείmicroενα που χρησιmicroοποιούν αισθητήρες και δίκτυα πληροφοριών σε όλα τα σπίτια τις επιχειρήσεις τους

Θα Ενισχύσει το ldquoInternet Of Thingsrdquo τις ∆υνατότητες της Επιτήρησης

Chris SpannosΜετάφραση Στέφανος Μπατσής

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

χώρους εργασίας και τα αυτοκίνητα Θεωρείται ότι θα αποτελέσει την επόmicroενη επανάσταση των υπολογιστών και προβλέπεται να αναδειχθεί σε microία βιοmicroηχανία πολυ-τρισεκατοmicromicroυρίων δολαρίων microέσα στην επόmicroενη δεκαετία Ωστόσο αυτό που είναι άγνωστο σε πολλούς είναι ότι αυτά τα πράγmicroατα microπορούν να microεταmicroορφωθούν σε microυστικές συσκευές παρακολούθησης

laquoΣτο microέλλον οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να χρησιmicroοποιούν το ΙοΤ για ταυτοποίηση επιτήρηση παρακολούθηση εν τοπισmicroό τοποθεσίας και στρατολόγηση ή για να αποκτούν πρόσβαση σε δίκτυα ή πιστοποιήσεις χρηστώνraquo ανέφερε ο Clapper σε δηmicroόσια κατάθεση στην Αmicroερικάνικη Γερουσία την Τρίτη

Η laquoέξυπνη-τηλεόρασηraquo της Samsung έγινε γνωστή στο κοινό για την ικανότητά της να ακούει κρυφά τους χρήστες που microιλούσαν microεταξύ τους ενώ έβλεπαν την αγαπηmicroένη τους εκποmicroπή Εξίσου αβλαβή παιχνίδια όπως η Βarbie της Mattel που ενεργοποιείται microέσω Wi-Fi microπορεί να χακαριστεί και να microεταmicroορφωθεί σε κούκλα κατάσκοπος κρυφακούγοντας προσωπικές συνοmicroιλίες microεταξύ παιδιών κουκλών και γονέων ndash οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι η ιδιωτικότητά τους παραβιάζεται Με τον ίδιο τρόπο microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν εσωτερικά microικρόφωνα σε αυτοκίνητα για να καταγράψουν κρυφά τους επιβάτες και να στείλουν τις συνοmicroιλίες τους σε τρίτα microέρη

Πολλές επιχειρήσεις ndashmicroεταξύ αυτών η Apple η Gen-eral Electric η Nike και η Googlendash επενδύουν σε τεχνολογίες που θα συνδέουν καθηmicroερινά αντικείmicroενα microε το IoT και θα επεξεργάζονται τις πληροφορίες των χρηστών microέσα από υπηρεσίες cloud H αναmicroενόmicroενη αύξηση των δεδοmicroένων που παράγονται από τους χρήστες έχει προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς για το ότι βαδίζουmicroε σε microία κλιmicroάκωση της επιτήρησης Οι

Ο Chris Spannos είναι Αmicroε-ρικάνος ακτιβιστής δηmicroοσιο-γράφος συγγραφέας εκδότης παραγωγός και web developer microε πάνω από 18 χρόνια εmicroπει-ρίας σε αυτοδιαχειριζόmicroενα media Συντάκτης της ηλε-κτρονικής πλατφόρmicroας New Internationalist Magazine και του teleSUR English καθώς και

παλαιότερα του NYTimes eXaminer και του Imaginary Lines Μέλος του αmicroερικανικού δικτύου ZNet και ZCom Εχει εκδόσει το βιβλίο Real Utopia Participatory Society for the 21st Century (AK Press 2008) Εχει συνεισφέρει κεφάλαια σε βιβλία όπως το The Accumulation of Freedom (AK Press 2012) και το The End of the World as We Know It (AK Press 2014) Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

41Acirc

υπηρεσίες επιβολής του νόmicroου και οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να αρχίσουν να δίνουν εντολές στη Samsung στη Google ή σε πωλητές άλλων διαδικτυακών συσκευών αναγκάζοντάς τους να επιβάλουν microια ενηmicroέρωση ή να γυρίσουν έναν ψηφιακό διακόπτη για να υποκλέψουν τις προσωπικές συνοmicroιλίες ενός στόχου

Αυτές οι τάσεις ακολουθούν τις ήδη υπάρχουσες ανησυχίες για την κυβερνητική κατασκοπεία Το 2013 ο πρώην ανάδοχος έργων της NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας) Εdward Snowden αποκάλυψε ότι η υπηρεσία των ΗΠΑ και οι συνεργάτες της παρακολουθούσαν παράνοmicroα πολίτες στο εσωτερικό και το εξωτερικό καθώς και ότι κατασκόπευαν προέδρους και πρωθυπουργούς άλλων κρατών Έκτοτε διάφοροι ιδεολογικοί κύκλοι οmicroάδες για τα ανθρώπινα δικαιώmicroατα και πολίτες παγκοσmicroίως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την εξάπλωση της παράνοmicroης συλλογής πληροφοριών microέσω της καταπάτησης της ιδιωτικότητας των αστικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωmicroάτων

Τον τελευταίο χρόνο η Privacy International έχει αποκαλύψει παρακολουθήσεις στην Ουγκάντα στο Πακιστάν στην Κολοmicroβία και τη Σιγκαπούρη Η ∆ιεθνής Αmicroνηστία έχει προειδοποιήσει ότι οι κυβερνήσεις laquoσκουπίζουνraquo ηλεκτρονικά δεδοmicroένα

κάθε είδους και ότι η Βρετανική κυβέρνηση laquoείναι microεταξύ των βασικών ενόχωνraquo Τον ∆εκέmicroβρη η PEN International επέδειξε σοβαρές ανησυχίες σχετικά microε laquoτον υπερβολικό βαθmicroό ελέγχου που οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να ασκήσουν πάνω σε νόmicroιmicroες δηmicroόσιες συνοmicroιλίες στο διαδίκτυοraquo Στην Πολωνία χιλιάδες συνειδητοποιηmicroένοι πολίτες τον τελευταίο καιρό διαδηλώνουν κατά της κυβερνητικής επέκτασης των microέσων παρακολούθησης Και τώρα ο Clapper προειδοποιεί σχετικά microε τη χρήση του IoT για τη συλλογή πληροφοριών Ο κόσmicroος είναι ανήσυχος

Η επιτήρηση εγείρει πολλά πολιτικά και εθνικά προβλήmicroατα Χωρίς νοmicroική κάλυψη η παρακολούθηση στρεβλώνει τις δηmicroοκρατικές αρχές και πρακτικές Οι κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι είναι προς το συmicroφέρον της εθνικής ασφάλειας το να συλλέγουν κρυφά πληροφορίες από τους πολίτες Έρευνες δείχνουν ότι οι ίδιες κυβερνήσεις επιθυmicroούν να έχουν πρόσβαση σε εταιρικούς λογαριασmicroούς ώστε να ψάχνουν τα αρχεία καταναλωτών Ενώ ο κόσmicroος οικειοθελώς microοιράζεται και αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία για τους ίδιους τις οικογένειες και τους φίλους τους στα microέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε microέρα το Αmicroερικανικό Υπουργείο Άmicroυνας έχει microελετήσει εκτενώς πώς να επηρεάζει αυτούς τους χρήστες Και το Facebook αmicroφιλεγόmicroενα ψάχνει να microάθει πώς να ελέγξει

42 Acirc

τα συναισθήmicroατα των χρηστών microε το να χειρίζεται τη ροή των ειδήσεών του

Η κυβέρνηση και η επιχειρηmicroατική δύναmicroη έχουν εξαπλωθεί microέσω των διαύλων της επικοινωνίας και της τεχνολογίας της πληροφορίας Το ldquoInternet of Thingsrdquo θα επιτρέψει περαιτέρω αυτή την εξάπλωση microέσω της σύνδεσης των συσκευών Όσο πιο πολύ οι αρχές υποκλέπτουν πληροφορίες από τους παρόχους υπηρεσιών και τις υπηρεσίες cloud τόσο οι αθώες στιγmicroές της καθηmicroερινότητας ndashτο microαγείρεmicroα η οδήγηση το παιχνίδι η χαλάρωση microπροστά από την τηλεόρασηndash θα γίνουν πλούσιες πηγές συλλογής πληροφοριών που θα τροφοδοτούν τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες σχετικά microε τις προσωπικές επιλογές και κοινωνικές συmicroπεριφορές από τα πιο microικρά microέχρι και τα πιο microεγάλα Με τόση πολλή τεχνολογία βέβαια το ρίσκο βρίσκεται στο πώς θα εφαρmicroοστεί Αν οι άνθρωποι είχαν προτεραιότητα τέτοια δεδοmicroένα θα microπορούσαν ιδανικά να τροφοδοτούν microε πληροφορίες την κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις ώστε να προσπαθούν και να διασφαλίζουν microία περισσότερο δίκαιη κατανοmicroή των πόρων Τα ψυγεία θα microπορούσαν να microιλούν στους παραγωγούς σχετικά microε την κατανάλωση φαγητού παρέχοντας καλύτερες αξιολογήσεις ως προς τις ανάγκες και εξορθολογίζοντας την παραγωγή ώστε να αποφευχθεί η σπατάλη Όmicroως στην αγορά του κεφαλαίου η χρήση της τεχνολογίας θα είναι να ωφελήσει τις ήδη πλούσιες επιχειρήσεις και να ενδυναmicroώσει την κρατική εξουσία Θα συνεχίσουmicroε να παραβλέπουmicroε την πείνα και τις ανάγκες εκείνων που δεν microπορούν να συmicromicroετέχουν στην αγορά των προϊόντων στη σφαίρα του ldquoInternet of Thingsrdquo

Μπορεί η κρυπτογράφηση να βοηθήσει στη microη συλλογή των πληροφοριών microας από αυτό το πλαίσιο ndash αυτό το οποίο ξεπερνάει αρκετά τα όρια του Μεγάλου Αδελφού του Τζορτζ Όργουελ Όντως ως απάντηση στην παράβαση της παρακολούθησης οι πολίτες έχουν εφαρmicroόσει microια τεχνολογία κρυπτογράφησης στις επικοινωνίες τους Ανταποκρινόmicroενες στις ανάγκες της αγοράς κάποιες microεγάλες εταιρείες όπως η Apple η Google και το Facebook έχουν αναπτύξει υπηρεσίες και προϊόντα που παρέχουν τη δυνατότητα της κρυπτογράφησης όπου δεν υπάρχει κανένα άτοmicroο στη microέση που να microπορεί να κρυφακούει τις επικοινωνίες κάποιου χρήστη

Η αυξανόmicroενη χρήση της κρυπτογράφησης υποβοηθούmicroενη από microεγάλες εταιρείες που παρέχουν επιλογές για ασφαλείς επικοινωνίες έχει ανησυχήσει κυβερνητικούς αξιωmicroατούχους Στις ΗΠΑ το FBI η CIA και η NSA έχουν εδώ και καιρό παραπονεθεί ότι laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo όπου το κενό microεταξύ της κυβερνητικής εξουσίας και της τεχνολογικής δυνατότητας για τη συλλογή πληροφοριών διευρύνεται

Σε microία πρόσφατη έρευνα που δηmicroοσιεύτηκε από το Πανεπιστήmicroιο του Harvard ειδικοί στην παρακολούθηση και τη διαδικτυακή ασφάλεια παραθέτουν ότι οι επικοινωνίες κινούνται σταθερά

πέρα από το εύρος του κυβερνητικού ελέγχου Η κυβέρνηση εκφράζει φόβους πως ένα laquoάνοιγmicroα κλείνειraquo και εφόσον κλείσει θα είναι πλέον laquoτυφλοίraquo Ωστόσο οι ειδικοί δεν συmicroφωνούν δηλώνοντας ότι η microεταφορά του laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo laquoδεν αποτυπώνει την παρούσα κατάσταση και την πορεία της τεχνολογικής ανάπτυξηςraquo

Όπως έχει αναγνωριστεί από τους ειδικούς οι περισσότερες εταιρείες είναι απίθανο να υιοθετήσουν τεχνολογίες κρυπτογράφησης Οι περισσότερες microπορούν να εξαργυρώσουν ήδη συλλεγmicroένες πληροφορίες microε το να πωλούν στοχευmicroένες διαδικτυακές διαφηmicroιστικές ευκαιρίες Στην πραγmicroατικότητα η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες επικοινωνίας βασίζονται στην πρόσβαση των δεδοmicroένων του χρήστη για τα έσοδα και τη λειτουργικότητα του προϊόντος Τα λογισmicroικά οικοσυστήmicroατα έχουν την τάση να είναι ευάλωτα γεγονός που microπορεί να καταστήσει τη διαδεδοmicroένη χρήση της τεχνολογίας της κρυπτογράφησης δύσκολη Πολλές από τις εταιρείες που παρέχουν επιλογές κρυπτογράφησης παρέχουν εξίσου πληροφορίες στις κυβερνήσεις οι οποίες microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν για παρακολούθηση

Το IoΤ θα αλλάξει το περιβάλλον και τον προσωπικό microας χώρο Αυτές οι αλλαγές θα παρέχουν περισσότερες δυνατότητες για παρακολούθηση Η ιδιωτικότητα χάνεται Η επιτήρηση θα ξεπεράσει (όπως έχει εδώ και καιρό ξεπεράσει) τους ισορροπηmicroένους στόχους της εθνικής ασφάλειας Παρrsquo όλα αυτά πολλοί θα επηρεαστούν από τους ισχυρισmicroούς της κυβέρνησης να αυξήσει την επιτήρηση για τη δική microας προστασία Ενώ η IoΤ επανάσταση υπόσχεται άνεση και ευκολία είmicroαστε πρόθυmicroοι να παρέχουmicroε στις κυβερνήσεις και τις εταιρίες ακόmicroη περισσότερες προσωπικές πληροφορίες σε microία παράλληλη επανάσταση παρακολούθησης που θα κλιmicroακώσει τη διαχείριση και τον έλεγχο των ανθρώπων και της κοινωνίας

Πηγή httpnewintorgblog20160211will-the-internet-of-things-boost-surveillance-capabilities

43Acirc

Η Φύση του ανθρώπουΣκέψεις από την Ηθική και την Αλληλοβοήθεια του Κροπότκιν

∆ανάη Κασίmicroη

laquoΠράγmicroατι microήπως η ζωή και όλη η ιστορία των ανθρώπων δε microας

διδάσκουν ότι αν οι άνθρωποι καθοδηγούνταν αποκλειστικά από

σκέψεις προσωπικού οφέλους δε θα ήταν εφικτή καmicroία κοινωνική ζωή

Ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι

ο microέγας σοφιστής και ότι το microυαλό του microπορεί να βρει microε εκπληκτική

ευκολία κάθε λογής δικαιολογία για εκείνο στο οποίο τον ωθούν οι

επιθυmicroίες και τα πάθη τουraquo[1]

laquoη τεράστια σηmicroασία της αρχής της αλληλοβοήθειας αναδεικνύεται

πλήρως στο πεδίο της ηθικής Όποιες όmicroως και αν είναι οι απόψεις

microας για την προέλευση του ενστίκτου της αλληλοβοήθειας ndashείτε η

καταγωγή του θεωρείται βιολογική είτε υπερφυσικήndash microπορούmicroε να

εντοπίσουmicroε την ύπαρξή του ήδη στα κατώτερα επίπεδα του ζωικού

βασιλείου και από αυτό το επίπεδο microπορούmicroε να παρακολουθήσουmicroε

την αδιάκοπη εξέλιξή του εις πείσmicroα πολλών αρνητικών παραγόντων σε

όλες τις φάσεις της ανθρώπινης προόδου microέχρι τις microέρες microαςraquo[2]

Πιοτρ Κροπότκιν

AcircEacuteAcircEumlEacuteIuml

44 Acirc

Η απάντηση στο ερώτηmicroα που αφορά στον

προσδιορισmicroό της φύσης του ανθρώπου και πιο

συγκεκριmicroένα στο αν ο άνθρωπος είναι καλός ή

κακός microπορεί να φαντάζει εξαιρετικά νεφελώδης Παρόλα

αυτά το θέmicroα αυτό είναι πάντοτε επίκαιρο διότι παρά

τη σχετικότητα αυτών των αντίθετων προσδιορισmicroών

οι ασκούντες εξουσία microάς προσφέρουν laquoαπλόχεραraquo την

απάντηση για να microας διευκολύνουν Η επιβολή αυταρχικών

κανόνων και η δηmicroιουργία laquoχρωmicroατιστών κελιώνraquo από

τα κράτη βασίζεται ακριβώς στην παραδοχή ότι ο

άνθρωπος είναι σίγουρα κακός ανταγωνιστικός και σε

καmicroία περίπτωση καλός Από τον Κιmicro Γιονγκ Ουν microέχρι τον

Τζιχάντι Τζον και τους εθελοντές για τους πρόσφυγες ο

χαρακτηρισmicroός του ανθρώπου ως καλού ή κακού δεν είναι

εύκολη υπόθεση διότι κανείς δεν γνωρίζει τι θα γινόταν αν

κάποιος άνθρωπος κατά κανόνα καλοκάγαθος κατακτούσε

microια microέρα την εξουσία

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του πλανήτη

είναι παγιδευmicroένοι στη δίνη του ολοκληρωτισmicroού της

αναγκαστικής τήρησης νόmicroων και πλαισίων επιβαλλόmicroενων

από τα πάνω Το γεγονός ότι οι εξουσιαστές του πλανήτη και

ιδιαίτερα εκείνοι που κατέχουν όπλα microαζικής καταστροφής

και ισχυρό στρατό αποτελούν προφανέστατα την εκδήλωση

της κακής πλευράς του ανθρώπου microε αποτέλεσmicroα η microεγάλη

microάζα να προσπαθεί να επιβιώσει αλληλοσπαρασσόmicroενη

δεν σηmicroαίνει καθόλου ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός

Μία τέτοια παραδοχή η οποία πραγmicroατοποιείται από

την πλειοψηφία των ανθρώπων του δυτικού κόσmicroου

προκειmicroένου να δικαιολογήσουν την υποταγή τους στο

παγκόσmicroιο καταπιεστικό σύστηmicroα είναι microάλλον αφελής

Είναι διαφορετικό να τονίζει κανείς την ύπαρξη ρίσκου σε

microια απόπειρα επαναστατικής αντίδρασης λόγω της ισχύος

του αντιπάλου και εντελώς διαφορετικό να ενσωmicroατώνει

στη σκέψη του την κυρίαρχη επιταγή των καταπιεστών

Από την άλλη δεν microπορούmicroε να πούmicroε ότι ο άνθρωπος

είναι φύσει καλός διότι αν ήταν έτσι τότε microάλλον δεν θα

είχαmicroε φτάσει ποτέ στο σηmicroείο να ανεχόmicroαστε το 3 του

πλανήτη να κυβερνά το υπόλοιπο 97 και ακολούθως

να απολαmicroβάνει αντίστοιχο ποσοστό του παγκόσmicroιου

πλούτου Η αδράνεια των πολλών και καταπιεζόmicroενων δεν

συνεπάγεται καλοσύνη ή κακία αυτών αλλά καταδεικνύει

ίσως τον φόβο και την ενσωmicroάτωση στο σύστηmicroα Βέβαια

ας ελπίσουmicroε όπως και ο Noam Chomsky[3] ότι οι άνθρωποι

επιθυmicroούν να είναι ελεύθεροι και να ελέγχουν τη ζωή τους

και όχι να είναι καταπιεζόmicroενοι Θεωρητικά δεδοmicroένου

ότι οι καταπιεζόmicroενοι αποτελούν την πλειοψηφία εάν

το επιθυmicroούσαν και υπό τις κατάλληλες συνθήκες θα

διεκδικούσαν την ελευθερία Το γεγονός ότι οι διεκδικήσεις

αν και υπαρκτές δεν είναι επαρκείς δεν microας επιτρέπει να

διατυπώσουmicroε microε απόλυτη σιγουριά ότι ο άνθρωπος από

τη φύση του επιθυmicroεί να ελέγχει και να ορίζει ο ίδιος τη

ζωή του ούτε όmicroως και το αντίθετο

Ο Κροπότκιν ανατρέχει στους κανόνες της επιστήmicroης

προκειmicroένου να κατανοήσει το τι είναι ο άνθρωπος

όπως έκαναν και οι Μπακούνιν και Προυντόν Θεωρεί ότι

ο άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο κοmicromicroάτι του υλικού

κόσmicroου και ότι η κοινωνικότητα είναι microια βιολογική

αναγκαιότητα στο πλαίσιο του συλλογικού αγώνα για την

επιβίωση[4] Ο Πρίγκιπας βασίστηκε στην επισήmicroανση του

∆αρβίνου στο έργο του laquoΗ καταγωγή του ανθρώπουraquo

σχετικά microε την πρακτική της αλληλοβοήθειας microεταξύ

των οmicroοειδών όντων για να συmicroπεράνει ότι αποτελεί

τον κανόνα στη ζωή των έmicroβιων όντων Υποστήριξε

συνεχίζοντας τη σκέψη του ∆αρβίνου ότι η έννοια της

αλληλοβοήθειας διαδραmicroατίζει σηmicroαντικό ρόλο στην

εξελικτική διαδικασία σε αντίθεση microε τον ανταγωνισmicroό

και τη σύγκρουση βασιζόmicroενος στην παραδοχή ότι

τα είδη που καταφέρνουν να επιβιώσουν είναι εκείνα

που συνεργάζονται και όχι τα microεmicroονωmicroένα άτοmicroα που

ενδεχοmicroένως να είναι δυνατότερα από τη φύση τους

Το γνωστό αυτό συmicroπέρασmicroα του microεγάλου αναρχικού

στοχαστή απαντάει microέχρι και σήmicroερα και θα συνεχίσει να

απαντάει στο microέλλον σε εκείνους που αρνούνται την ύπαρξη

αυτού του στοιχείου ως επικρατέστερου στον άνθρωπο και

εστιάζουν κυρίως στις ανταγωνιστικές και πολεmicroικές του

τάσεις Είναι εmicroφανές ότι η διαπίστωση της τερατώδους

πλευράς ως επικρατέστερης στον άνθρωπο σε σχέση microε

τα ευγενή του αισθήmicroατα όπως υποστηρίζει και ο Χοmicroπς

εξυπηρετεί τα συmicroφέροντα των καταπιεστών Αναmicroφίβολα

στο πρόσωπο των λίγων ανθρώπων που κατέχουν την

εξουσία στον πλανήτη λόγω του γεγονότος και microόνο ότι

την κατέχουν παρατηρείται η πιο καταστροφική σκοτεινή

και θα λέγαmicroε laquoκακήraquo πλευρά του ανθρώπου χωρίς να την

αποδίδουmicroε στη φύση του

Εποmicroένως το συmicroπέρασmicroα της φιλελεύθερης πλευράς

στη νεότερη εποχή ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός και

γιrsquo αυτό θα πρέπει να επιβάλλουmicroε κανόνες νόmicroους να

χαράσσουmicroε σύνορα και να κατασκευάζουmicroε βόmicroβες είναι

45Acirc

απόλυτα στρατευmicroένος διότι χωρίς αυτή τη διαπίστωση η

διατήρησή τους στην εξουσία θα ήταν αmicroφίβολη Όταν λοιπόν

τα κοινωνικά κινήmicroατα laquoφωνάζουνraquo και υπερτονίζουν την

απεριόριστη δύναmicroη των πολλών στην ουσία στοχεύουν στην

αφύπνισή τους microε τρόπο ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν

αξίζουν την τιmicroωρία του διαρκούς ελέγχου και της φυλάκισής

τους και ότι παράλληλα οι κατέχοντες την εξουσία γίνονται

laquoκακοίraquo επειδή διαφθείρονται από αυτήν Η διατύπωση των

ενστάσεων σχετικά microε την ύπαρξη της εξουσίας σε κάθε πτυχή

της καθηmicroερινής ζωής των απλών και αν όχι καταπιεσmicroένων

σίγουρα φυλακισmicroένων νοητικά ανθρώπων είναι βάσιmicroες

όmicroως υποπίπτουν σε ένα σφάλmicroα Η άσκηση εξουσίας στις

διαπροσωπικές σχέσεις δεν αποτελεί απαραίτητα εγγενές

στοιχείο του ανθρώπου Ο τελευταίος είναι κατrsquo ανάγκην

κοινωνικός και χαρακτηρίζεται από το διαρκές ένστικτο της

αλληλοβοήθειας microε σκοπό τη διατήρηση και την ευζωία

όπως περιγράφει ο Κροπότκιν Άρα παρατηρούmicroε ότι η

άσκηση εξουσίας των laquoαπό τα πάνωraquo διοχετεύεται ευθέως

στην καθηmicroερινή ζωή των laquoαπό τα κάτωraquo microε τέτοιον τρόπο

που οι τελευταίοι ωθούmicroενοι στην εξυπηρέτηση ιδίων

συmicroφερόντων να οmicroοιάζουν νοητικά και συνειδησιακά

microε τους πρώτους laquoόσο πιο εmicroφατικά επιβεβαιώνεται ο

οικονοmicroικός ατοmicroικισmicroός τόσο αύξανε σταθερά η υποταγή του

ατόmicroου στην πολεmicroική microηχανή του κράτους στο εκπαιδευτικό

σύστηmicroα στη νοητική πειθαρχία που απαιτείται για τη στήριξη

των κρατούντων θεσmicroών κτλraquo[5] Το συmicroπέρασmicroα αυτό έρχεται

σε σύγκρουση microε την παραπάνω άποψη του Χοmicroπς ότι οι

άνθρωποι οργανώνονται σε κοινωνίες τις οποίες συντηρεί ο

φόβος του κάθε ατόmicroου ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να

συσσωρεύει δύναmicroη για να διασφαλίζει την αυτοσυντήρησή

του διότι αν δεν το κάνει ο ίδιος θα το κάνει κάποιος άλλος

και έτσι θα βρεθεί στο έλεος κάποιου άλλου

Ταυτόχρονα ο Κροπότκιν στην αλληλοβοήθεια εστιάζει

στο γεγονός ότι στην εποχή του οι απλοί άνθρωποι των

τότε σύγχρονων κοινωνιών δηλαδή εκείνοι που δεν

κατέχουν την εξουσία υπηρετούσαν κάποιες αξίες και

αρχές όπως η αλληλοϋποστήριξη και η οmicroαδική συνεργασία

διαφοροποιούmicroενοι από το ατοmicroικιστικό microοντέλο

Συνακόλουθα αυτή τους η πρακτική συνέβαλε τα microέγιστα

στην ίδια τη διατήρηση των κοινωνιών παρά το γεγονός ότι

οι κυρίαρχοι θεσmicroοί καλλιεργούσαν ένα αξιακό σύστηmicroα που

εξυπηρετούσε τις ατοmicroικιστικές ανάγκες του καθενός microε στόχο

την ισχυροποίηση των θεmicroελίων του συστήmicroατος το οποίο

συγκροτούσαν Η σύγχρονη πραγmicroατικότητα δεν απέχει πολύ

εάν σκεφτεί κανείς ότι οι σηmicroερινοί άνθρωποι προκειmicroένου

να επιβιώσουν είναι υποχρεωmicroένοι να λειτουργήσουν στο

πλαίσιο του συντεταγmicroένου συστήmicroατος είτε ασκώντας οι ίδιοι

εξουσία είτε υφιστάmicroενοι την εξουσία τρίτων Οποιαδήποτε

πρακτική που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση microπορεί

να νοηθεί microόνο στις σχέσεις των ανθρώπων στην καθηmicroερινή

τους ζωή και όχι στο πλαίσιο των υπαρχόντων θεσmicroών

46 Acirc

Για παράδειγmicroα τα παιδιά ως microαθητές ή φοιτητές

αποκοmicroίζοντας τις γνώσεις που microεταδίδονται από τους

δασκάλουςκαθηγητές οι οποίοι microε τη σειρά τους

εκτελούν ένα ορισmicroένο πρόγραmicromicroα διδασκαλίαςσπουδών

συmicromicroετέχουν σε διαγωνίσmicroατα και εξετάσεις που έχουν

ανταγωνιστικό χαρακτήρα Είναι γνωστό σε όλους ότι

η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού συστήmicroατος εστιάζει

στην ανάδειξη των αρίστων οι οποίοι βέβαια συνήθως

επιβραβεύονται Λέω συνήθως διότι δεν ισχύει το ίδιο

για τα παιδιά φτωχών οικογενειών ή για τα παιδιά από

οικογένειες microη διαπλεκόmicroενες microε την εξουσία λόγω του

γεγονότος ότι ξεκινούν από άλλη βάση Παρόλα αυτά τα

ίδια τα παιδιά πολλές φορές βοηθούν αυτοβούλως το ένα

το άλλο λειτουργώντας συναγωνιστικά αποδεικνύοντας

ότι ο Κροπότκιν ίσως είχε δίκιο Επιπλέον στο θέmicroα της

κεντρικής microεταναστευτικής πολιτικής παρά το γεγονός ότι

τα κράτη είναι οχυρωmicroένα και περιχαρακωmicroένα στα σύνορά

τους η πρακτική ενός σηmicroαντικού microέρους των σύγχρονων

κοινωνιών επιδεικνύει εντελώς διαφορετική στάση Σήmicroερα

εκτός από τις πλέον επαναστατικές καταλήψεις στέγης για

τους microετανάστες ένα microεγάλο microέρος ελλήνων και όχι microόνο

πολιτών συνεισφέρει στον βαθmicroό που microπορεί στο έργο

της στήριξης αυτών των ανθρώπων Φυσικά όπως λέει ο

Κροπότκιν δεν εξαγνίζεται κανείς microε τη φιλανθρωπία Όmicroως

το σύγχρονο παράδειγmicroα της βοήθειας απέναντι στους

microετανάστες δεν microπορεί να απαξιωθεί microε ευκολία καθώς

αποτελεί ρωγmicroή στην κεντρική πολιτική του κράτους

laquoΗ κοινωνία των ανθρώπων δεν έχει θεmicroελιωθεί πάνω

στην αγάπη ούτε πάνω στη συmicroπόνια Έχει βασιστεί στη

συνείδηση της ανθρώπινης συντροφικότητας έστω και

αν είναι ενστικτώδηςraquo[6] Ο Κροπότκιν θεωρεί ότι αν ο

άνθρωπος θέλει να ζήσει microια ζωή στην οποία θα ασκεί

όλες του τις σωmicroατικές διανοητικές και συναισθηmicroατικές

δυνάmicroεις είναι αναγκαίο να λειτουργεί microε πνεύmicroα συλλογικό

ενδιαφερόmicroενος για τις κοινωνικές ανάγκες Σε αντίθετη

περίπτωση ο άνθρωπος σκεπτόmicroενος εγωιστικά και microε

επίκεντρο την ικανοποίηση αποκλειστικά των ατοmicroικών

του απολαύσεων θα οδηγηθεί στην καταστροφή Είναι

σηmicroαντικό να επισηmicroάνουmicroε σε αυτό το σηmicroείο ότι ο

πατέρας του αναρχισmicroού σε καmicroία περίπτωση δεν απαρνείται

όπως κάποιοι του καταλογίζουν την περίπτωση να οδηγηθεί

ο άνθρωπος σε επικίνδυνα αυτοκαταστροφικά microονοπάτια

εάν ενεργοποιηθούν τα κατώτερα ένστικτά του Το σίγουρο

είναι ότι όσο σχετικές και να είναι οι έννοιες του καλού

και του κακού άνθρωποι που εκmicroεταλλεύονται άλλους

ανθρώπους δεν microπορούν να νοηθούν σε microια κοινωνία microε

ελευθερία και ισότητα

Τα φαινόmicroενα δείχνουν πως οι άνθρωποι όντας ταυτόχρονα

laquoκαλοίraquo και laquoκακοίraquo δεν θα microπορούν να ζουν σε ελεύθερες

κοινωνίες όσο υπάρχουν εκmicroεταλλευόmicroενοι Με αυτή την

έννοια είτε έχουν microία laquoκαλήraquo πλευρά από τη φύση τους είτε

εκείνη καλλιεργείται microέσα από τη διαδικασία συγκρότησης

των κοινωνιών το ζητούmicroενο είναι να επικρατήσει της

laquoκακήςraquo Τελικά δεν έχει microεγάλη σηmicroασία να ορίσουmicroε το τι

είναι καλό και κακό όσο να προτάσσουmicroε την αποδέσmicroευση

της κοινωνικής διαmicroόρφωσης από άκαmicroπτες θεωρίες που

υποστηρίζουν το αmicroετάβλητο της φύσης microας και οι οποίες

microας απογοητεύουν και microας αδρανοποιούν Τίποτα δεν

είναι απόλυτο πόσο microάλλον η κατεύθυνση της κοινωνικής

κίνησης Φαντάζει ουτοπικό στα microάτια πολλών διότι κανείς

δεν microας έχει διδάξει τι υπάρχει πέρα από το κυρίαρχο Αυτό

είναι το ζητούmicroενο

______________________________

1 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

2 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

3 Νυκτεγερσία microέρος τρίτο laquoΠανεπιστήmicroιο της

βαρβαρότηταςraquo Μάιος 2010 σελ 70

4 Κώστας Γαλανόπουλος laquoΟ κόσmicroος όπως είναιraquo εκδόσεις

ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ

5 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

6 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

47Acirc

wwwbabyloniagr

48 Acirc

8 Acirc

από το κεφάλαιο και τις εμπορευματικές αγορές ως δή-θεν το απόγειο της ελευθερίας νομιμοποιεί εύκολα την εξύμνηση της κοινωνικής ιεραρχίας και κυριαρχίας που απαντάται στον ολοκληρωτισμό

Στο μακρο-κοινωνικό επίπεδο η ακροδεξιά πρόταση είναι πρόταση εξουσίας Αφήνοντας άθικτο το νεοφιλε-λεύθερο οικονομικό μοντέλο στο εσωτερικό επενδύει σε έναν προστατευτισμό στις σχέσεις με τη διεθνή αγορά Και κυρίως αναιρεί βασικές δημοκρατικές κατακτήσεις τάση - κλειδί στη σύγχρονη φάση του καπιταλισμού και μεγάλο ζητούμενο για τη νεοφιλελεύθερη ολοκλήρωση των κοινωνιών Έτσι η ακροδεξιά απάντηση βαθαίνει κάποιες πλευρές της παγκοσμιοποίησης (οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ εθνικών οικονομιών εντατικο-ποίηση εκμετάλλευσης της εργασίας και καταστροφής των φυσικών πόρων μετάβαση προς μη δημοκρατικά καθεστώτα) Αποτελεί όμως σημαντικό κίνδυνο για κά-ποιες άλλες αφού διαθέτει μία εγγενή ροπή προς την αυτοκαταστροφή Σε μικρο-κοινωνικό επίπεδο η ροπή αυτή οφείλεται στην επένδυση σε κατά βάση σκοτεινά στοιχεία της ανθρώπινης ουσίας όπως ο φόβος για τον άλλο ο ετεροκαθορισμός μέσα από το δίπολο φίλουεχθρού το μίσος και ο πόλεμος κατά του διαφορετικού αντί για φωτεινά στοιχεία όπως το μοίρασμα η αλληλεγ-γύη η συνεργασία η δημοκρατική αυτο-κυβέρνηση Αν οι ανθρώπινες κοινωνίες στηρίζονται κατά το μέγιστο μέρος τους στη συνεργασία εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς το πόσο διαλυτικά λειτουργούν οι από τα πάνω επιβολές αντίρροπων τάσεων Ωστόσο κάθε ακροδεξιά παρέκκλι-ση του νεοφιλελευθερισμού δεν ρέπει προς τον πόλεμο μόνο στο εσωτερικό κάθε κοινωνίας αλλά επεκτείνεται στον πόλεμο και μεταξύ κοινωνιών Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα διακινδυνεύει στο σύνολό της την εύρυθμη λειτουργία των αγορών Η ακροδεξιά πρόταση αποτελεί λοιπόν επιλογή για το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας αλλά ένα είδος επιλογής - τελευταίου καταφυγίου για τη διατή-ρηση της κοινωνικής αναπαραγωγής

Στην έφοδο προς το κράτος η σημερινή ακροδεξιά δεν δομείται σε τόσο μεγάλο βαθμό όπως στον μεσοπόλεμο δηλαδή με μαζικά τάγματα εφόδου στους δρόμους Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ο ίδιος με τον λόγο που δε συμβαίνει το ίδιο με τη σύγχρονη δόμηση της αριστε-ράς που συγκροτεί μεν κινήματα αλλά όχι σαν τα μαζικά εργατικά κινήματα του παρελθόντος Ο θρυμματισμός της σχέσης του ατόμου με οποιαδήποτε συλλογικότητα μέσω της εσωτερίκευσης της αγοραίας λογικής έχει ndashφαί-νεταιndash έρθει για να μείνει Το ζήτημα αυτό δεν μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα από την αριστερά που κινείται πάνω στη συγκρότηση εναλλακτικών κοινωνικών σχέσεων στη βάση της κοινωνίας Αντίθετα για την ακροδεξιά αρκεί η ανάθεση από το άτομο της τύχης του σε κάποιον ηγέτη

και η νομιμοποίηση μίας τέτοιας ανάθεσης ώστε να ξεπεραστεί το οργανωτικό πρόβλημα Ο έτσι και αλλιώς ολοκληρωτικός πυρήνας του κράτους είναι άλλωστε πολύ πιο εξορθολογισμένος από τα τάγματα εφόδου αφού καταληφθεί η εξουσία όπως αντιλήφθηκε ο Χίτ-λερ ήδη από τη νύχτα των μεγάλων μαχαιριών Έτσι η ακροδεξιά σε αντίθεση με τις προοδευτικές δυνάμεις της ανθρωπότητας έχει συμβατή με το υπάρχον και έτσι άμεσα εφαρμόσιμη πρόταση εξουσίας συνιστάμενη στην επίταση των ήδη υφιστάμενων τάσεων κοινωνικού κανιβαλισμού και ολοκληρωτισμού που εγκυμονούνται στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό

Όταν καταστεί ηγεμονική και πριν ακόμη πάρει την κυ-βέρνηση οποιαδήποτε πολιτική δύναμη αντανακλάται στις κεντρικές πολιτικές αποφάσεις Έτσι πριν ακόμη η ακροδεξιά έρθει στην εξουσία στον πυρήνα της ΕΕ η ηγεμονία της ήδη αντανακλάται στην υφιστάμενη δια-κυβέρνηση μέσα από τη λήψη αποφάσεων ακροδεξιάς κατεύθυνσης Οι αντιδραστικές πολιτικές στην κορυφή της ΕΕ αποτελούν το αποτέλεσμα της διαλεκτικής αυτής σχέ-σης της ακροδεξιάς με τον κυρίαρχο νεοφιλελευθερισμό Η ακροδεξιά παρέκκλιση του νεοφιλελευθερισμού είναι συμβατή με μία συνέχεια της υφιστάμενης διαδικασίας παγκοσμιοποίησης Προς το χειρότερο Τον πόλεμο Υπάρχει όμως και η προοδευτική απάντηση στην υφι-στάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης που στηρίζεται στην αλληλεγγύη τη συνεργασία και τη δημοκρατία μέσα σε μια άλλου τύπου διεθνή κοινότητα Σε αντίθεση με την ακροδεξιά η προοδευτική απάντηση δεν είναι συμβατή με την υφιστάμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης Έτσι ακρο-δεξιές κυβερνήσεις ήδη βλέπουμε παντού χωρίς καμία ιδιαίτερη σύγκρουση με προϋφιστάμενες δομές εξουσίας εθνικές ή διακρατικές Αντίθετα αριστερές κυβερνήσεις αν υπάρξουν γρήγορα απορροφώνται από τη δομική εξουσία των αγορών Με δυο λόγια η σημερινή διεθνής κατάσταση δεν αφήνει χώρο για την αλληλεγγύη και τη συνεργασία Αφήνει όμως πολύ χώρο για τον πόλεμο Από τη σκοπιά των ριζοσπαστικών κινημάτων και των κοινωνικών αγώνων εδώ και είκοσι χρόνια παλεύουμε χτίζοντας έναν άλλον κόσμο αυτόν της νιότης του κόσμου μέσα και ενάντια στον δικό τους κόσμο αυτόν της κυρι-αρχίας και της εκμετάλλευσης Είναι όμως φανερό ότι οι σύγχρονες προκλήσεις μάς καλούν να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο αυτό της διεθνούς δικτύωσης των αγώνων μας Όπως και στις γενιές αγωνιστών του παρελθόντος έτσι και σε εμάς αναλογεί ιστορικά να σηκώσουμε το γάντι των αγώνων ενάντια στον καπιταλισμό και στις σύγχρονες ολοκληρωτικές παρεκκλίσεις του παίρνοντας τις τύχες της ανθρωπότητας στα χέρια μας

9AcircIgraveAringOcircAacuteIacuteAacuteOacuteOcircAringOtildeOcircEacuteEcircIuml

Στις 29 Ιουνίου 2014 η ένοπλη οργάνωση ISIS ανακηρύσσει Ισλαμικό Χαλιφάτο Αντίθετα από ότι περίμενε κανείς μέχρι τότε το βίντεο της ορ-

γάνωσης δεν επικέντρωσε σε πολεμικά κατορθώματα αλλά σε μια πολιτική διακήρυξη απόφθεγμα η οποία γίνεται και hashtag στο twitter laquoη συνθήκη Sykes Picot έλαβε τέλοςraquo ή αλλιώς laquoKaser al Hududraquo δηλαδή η θραύση των συνόρων Υπογραφείσα μυστικά το 1916 μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας η συνθήκη του Sykes Picot σχηματοποιούσε για πρώτη φορά τα σύνορα Ιράκ - Συρίας και αποτέλεσε κομβικό σταθμό στην ιστορία της αποικιοκρατίας Ακόμα και τα αντιαποικιοκρατικά κινήματα της περιοχής αποτέλεσαν την αντεστραμμένη όψη της δυτικής αντίληψης για το έθνος-κράτος και δεν ξέφυγαν από τη διευθέτηση του Sykes Picot Το ISIS αναφέρεται όμως σε χαλιφάτο ξεφεύγοντας από το έθνος-κράτος και διαπερνώντας κάθετα όλες τις μου-σουλμανικές κοινωνίες που αμφισβήτησαν τις εθνικές δικτατορίες τους ndash Τυνησία Αλγερία Αίγυπτος Υεμένη Νιγηρία Ιράκ Συρία Παράλληλα με τη διασπορά του καταλαμβάνει έδαφος με συνέχεια και ιδρύει διοικητική δομή με πρωτεύουσα τη Ράκα

Το ISIS δεν είναι η μόνη οργάνωση-κίνημα που θέτει ως στόχο την κατάληψη εδάφους και τη δημιουργία θεσμών διακυβέρνησης Από το 2011 η κουρδική ένο-πλη οργάνωση YPGYPJ διεξάγει πόλεμο ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος και άλλες οργανώσεις για τη θεμελίωση αυτόνομης περιοχής χωρίς εθνοτικό πρόσημο αλλά ομοσπονδιακή διακυβέρνηση και αμεσοδημοκρατικές

δομές Άλλη μια προσπάθεια που κινείται πέραν της λογικής του έθνους-κράτος πάνω στην κατάρρευση Συρίας και Ιράκ δηλαδή στα κράτη που γεννήθηκαν με τη συνθήκη Sykes Picot μέσα σε ένα πολύ αιματηρό ανακάτεμα εθνοτήτων θρησκειών και ομάδων Το προ-σφυγικό ρεύμα που παρήγαγε και παράγει ο όλεθρος του πολέμου οδηγεί σε εκατομμύρια απάτριδων που η συντριπτική πλειοψηφία τους θέλουν να ενταχθούν στις κεντροευρωπαϊκές κοινωνίες έχοντας χάσει την αναφορά στην laquoπατρίδαraquo τους

Μπροστά σε αυτή την εξελισσόμενη πραγματικότητα η γραφειοκρατία της Δύσης αρχικά στάθηκε αμήχανη Η μεταπολεμική συναίνεση της μεταχείρισης του πρό-σφυγα ορίστηκε από έθνη-κράτη και υπό το Leitmotiv της φρίκης των σφαγών σε ευρωπαϊκό έδαφος Το προσφυγικό ρεύμα των τελευταίων ετών διαφοροποι-είται ποιοτικά και ποσοτικά από παλαιότερα Από τη μία τα ευρωπαϊκά κράτη δεν μπορούν να απαρνηθούν την ανθρωπιστική μεταχείριση προσφύγων γιατί είναι μεταπολεμικά κράτη και η μνήμη του Άουσβιτς δεν τα αφήνει ακόμα να ασκήσουν θανατοπολιτική (δημόσια) Από την άλλη προσπαθώντας να επωφεληθούν από την κατάσταση αλλά και να διατηρήσουν τις ισορροπίες στο εσωτερικό τους δέχονται τον πρόσφυγα όσο αγοράζει ή όσο ρίχνει το μεροκάματο και τον διώχνουν όταν δεν χρειάζεται διοικώντας στο όνομα του έθνους Κεντρικός παίκτης αυτής της πολιτικής είναι η Γερμανία με συμ-μάχους - πιόνια την Αυστρία και τις πρώην σοβιετικές χώρες Ουγγαρία Κροατία Σλοβακία και Πολωνία Είναι

Η Ευρωτουρκική Συμφωνία ως Ιαχή πολέμουκαι η Κατάσταση Εξαίρεσης από τα Κάτω

Sykes Picot over[1]

laquoΑλλαμντουλιλά[2] Σήμερα έχουμε τη χαρά να συμμετέχουμε στην καταστροφή των συ-νόρων που τοποθετήθηκαν από τους ταουαχίτ[3] για να εμποδίζουν τους Μουσουλμάνους να ταξιδεύουν στις χώρες τους Οι ταουαχίτ τεμάχισαν το Ισλαμικό Χαλιφάτο και το μετέ-

τρεψαν σε χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ κυβερνώμενες από νόμους φτιαγμένους από τον άνθρωπο Αλλαμντουλιλά ο Αλλάχ ευλόγησε τους μουτζαχεντίν[4] με την καταστροφή

αυτών των συνόρων Εκεί μπόρεσαν οι μουτζαχεντίν να δείξουν τη δύναμή τους με τη Χάρη του Αλλάχ Αλλαμντουλιλά σήμερα ξεκινάμε το τελευταίο στάδιο μετά τη διάσπαση της Ούμμα[5] Αλλαμντουλιλά ξεκινήσαμε σήμερα να ενωνόμαστε ενάντια στις δολοπλοκί-ες των απίστων Το σχέδιό τους ήταν το διαίρει και βασίλευε Αυτό είχαν κάνει σε μαςraquo

Από βίντεο του ISIS 2962014

Σπύρος Τζουανόπουλος

10 Acirc

σημαντικό να ειπωθεί μια διπλή αλήθεια 1 Η Γερμανία βάζει τα κράτη αυτά να κλείνουν τα σύνορα στο όνομά της έχοντας αποφασίσει αφενός να εντάσσει όσους θέλει με οικονομικά κριτήρια σε συνεννόηση με την Τουρκία 2 Στις μετασοβιετικές κοινωνίες απαντάται ο γάμος του νεοφιλελευθερισμού με τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό γάμος που βγάζει ναζιστικό παιδί Κοινωνίες που για δεκαετίες δεν ανέπτυξαν δομές κοινωνικής αυτοάμυνας και αμφισβήτησης της κρατικής πολιτικής και έχουν μάθει σε βίαιες και εκτεταμένες παρεμβάσεις του κράτους στο κοινωνικό ενώ παράλληλα έζησαν τον κομμουνισμό ως ρωσική κατοχή βρίσκουν αναφορά σε ένα έκτρωμα νε-οφιλελεύθερης θανατοπολιτικής με πυρήνα το έθνος ως μέρος μιας ευρωπαϊκής λευκής φυλής

Όσο σοκαριστική είναι η παλινδρόμηση του συνόλου των ευρωπαϊκών κοινωνιών στον φυλετικό εθνικισμό άλλο τόσο κατανοητή γίνεται ως φοβική αντίδραση μπροστά στην κρίση του έθνους-κράτους Η μεταπολεμική συναί-νεση γκρεμίζεται όχι γιατί γεννήθηκε κάποιο τέρας εκ του μηδενός ndashβλ ISISndash αλλά γιατί τα υποκείμενα που τη διαμόρφωσαν διαλύονται θρυμματίζονται μεταλλάσ-σονται και καθίστανται θεσμοί κενοί νομιμοποίησης Ο Δημήτρης Μπελαντής συνοψίζει μεστά αυτή την εξέλιξη στην εξής φράση

laquoΤο βασικό πρόβλημα των κοινωνιών που υπάγονται στην πολιτισμική laquoΑυτοκρατορία της Δύσηςraquo (όπου σιγά-σιγά εντάσσονται με τον ιδιαίτερο τρόπο τους και τα μη δυτικά ιμπεριαλιστικά κέντραraquo τύπου Ρωσίας ή Κίνας μπαίνο-ντας και αυτά στο πεδίο του προβλήματος) δεν εξαντλείται στην laquoκατασκευή φραχτώνraquo για τους ξένους [] είναι η εσωτερική καθεστωτική αποδόμηση του τείχους και του laquoσυνόρουraquo (με τη ρωμαϊκή έννοια του limes) της Δύσης απέναντι στην βαρβαρότητα βασικά μια βαρβαρότητα εσωτερική στη Δύση και όχι εισαγόμενη από τα μη δυτικά πολιτιστικά και κοινωνικά μορφώματα (όπως οι εκδοχές του Ισλάμ) Το τείχος αυτό που καταρρέει είναι ένα προ-στατευτικό τείχος ένα τείχος συμπερίληψης και όχι ένα τείχος αποκλεισμού είναι οι υπό διάλυση κοινωνικοί δεσμοί στη Δύσηraquo[6]

Η κρίση του jus publicum europaeum

Πέντε χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο ndashμεταξύ άλλων καιndash ναζιστής Καρλ Σμιτ στο έργο του Nomos der Erde διαπιστώνει πως laquoαπό τον 16ο αιώνα το Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό διεθνές δίκαιο το Jus publicum Europaeum ήταν αρχικά και ουσιαστικά ένα δίκαιο μεταξύ κυρίαρχων ευρωπαϊκών κρατών [] Η laquoκρατικότηταraquo δεν αποτελεί παγκόσμια έννοια έγκυρη σε όλες τις εποχές και ανθρώπους Στον χώρο και στον χρόνο περιέγραψε ένα συγκεκριμένο φαινόμενο [] Η ολωσδιόλου ασύγκριτη μοναδική ιστορική ιδιαιτερότητα του φαινομένου laquoκράτοςraquo βασίζεται στο γεγονός ότι η πολιτική μορφή αυτή ήταν το όχημα της εκκοσμίκευσης Η εννοιολογική επεξεργασία του διεθνούς δικαίου της εποχής είχε μόνο έναν άξονα

το κυρίαρχο εδαφικά κράτοςraquo[7]Πράγματι η έννοια του διεθνούς δικαίου είναι αξεχώριστη από το κυρίαρχο κράτος που στο όνομα του έθνους διαρ-ρηγνύει τα δεσμά του από την Εκκλησία και τον παπισμό και καταλαμβάνει εδάφη εκτός Ευρώπης για αποικίες Η μεταπολεμική συναίνεση που αποκρυσταλλώθηκε με την ίδρυση του ΟΗΕ τη συνθήκη της Γενεύης και άλλες πηγές διεθνούς δικαίου είχε ως σκοπό τη δραστική αποφυγή ένοπλων συρράξεων μεταξύ κυρίαρχων εθνών-κρατών Αν χρησιμοποιούσαμε τους όρους του άσπονδου θεωρη-τικού εχθρού του Schmitt Hans Kelsen θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Θεμελιώδης Κανόνας (Grundnorm) της μεταπολεμικής περιόδου ο νόμος που υπακούει συνο-λικά το δίκαιο γράφτηκε από έθνη-κράτη Η κρίση της συσσωμάτωσής τους σε τέτοιες μορφές μεταφέρεται στο σύνολο του νομικοπολιτικού συστήματος που εδράστηκε σε αυτά και αίρει κρίσιμες διακρίσεις Πολίτης-πρόσφυγας αστυνομία-στρατός κράτος-ιδιώτης εσωτερικό-εξωτε-ρικό ανθρώπινα δικαιώματα-φονεύσιμες ζωές μάχιμο υποκείμενο-άμαχος καθίστανται διαχωρισμοί θολοί και αμφισβητούμενου κύρους Έτσι η εποχή μας αναδεικνύει μια σειρά από παραδοξότητες

ndash Η Γερμανία θέλει την ανατροπή του Συριακού κράτος υπό τον Άσαντ αλλά αναγνωρίζει ως Σύριους πολίτες μόνο αυτούς που έχουν εκδώσει διαβατήρια σε περιοχές που ελέγχει το καθεστώςndash Το Ηνωμένο Βασίλειο φονεύει πολίτη του (Jihadi John) εισβάλλοντας σε ξένο εναέριο χώρο με drone χωρίς να έχει κηρύξει τον πόλεμο σε κανένα χωρίς δίκη χωρίς ούτε έναν αριθμό πρωτοκόλλου για την πράξη αυτήndash Οργανώσεις που ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο σε έδαφος και έχουν διοικητική δομή (ISIS YPG-YPJ) δη-λαδή με όρους διεθνούς δικαίου κανονικά θα είχαν διεθνή ευθύνη και άρα διεθνή (κρατική) προσωπικότητα έστω και αμφισβητούμενη δεν αναγνωρίζονται διότι λείπει το στοιχείο του έθνους έστω σαν σκοπόςndash Αστυνομίες αλλοδαπών κρατών υπό το σήμα της ευρω-παϊκής συνεργασίας FRONTEX σχεδιάζουν και διεξάγουν επιχειρήσεις ακόμα και συλλήψεις χωρίς την άδεια του κράτους επί του οποίου επιχειρούνndash Η διάκριση μαχητή - αμάχου - στρατιώτη - ιδιώτη - τρο-μοκράτη καθίσταται ολοένα και πιο θολή και δυναμική

Η σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή και το προσφυ-γικό ζήτημα ανέδειξε το βάθος της κρίσης νομιμοποίησης των ευρωπαϊκών κρατών σε τίνος το όνομα ασκούν βία Την ίδια στιγμή που Σύριοι μουσουλμάνοι καταφτάνουν και αποζητούν άσυλο στην Ευρώπη Ευρωπαίοι λευκοί χριστιανοί ασπάζονται το Ισλάμ και εντάσσονται στο Ισλαμικό Κράτος για να πολεμήσουν εναντίον της Η αποστοίχιση των κοινωνιών από τις διευθετήσεις αιώ-νων υπό το κράτος εκφράζονται με διάφορα πρόσημα όχι πάντα θετικά Αν και τολμηρή σκέψη ίσως και αυτή η αποχαλιναγωγημένη βία του ISIS μπορεί να ιδωθεί ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης του νεωτερικού κράτους ως μέθοδος άσκησης βίας

11Acirc

Χώροι ανομίαςlaquo- Σου ανέφεραν Γουίλαρντ γιατί θέλουν να laquoτερματίσουνraquo τη διοίκησή μου- Μου είπαν ότι έχετε τρελαθεί τελείως και οι μεθόδοι σας είναι laquoσαθρέςraquo- Είναι οι μεθόδοι μου σαθρές- Δεν βλέπω καμία μέθοδο κύριεraquo

Ο παραπάνω διάλογος θα μπορούσε να είναι εκείνος ενός οπλαρχηγού του ISIS και κάποιου αιχμαλώτου του αλλά είναι από την ταινία laquoΑποκάλυψη Τώραraquo Η σπουδαία ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα περιγράφει μια κατάσταση με ανατριχιαστικές αναφορές στη σημερινή Ο ταγματάρχης Κερτς του αμερικανικού στρατού στέλνεται στον πόλεμο του Βιετνάμ ως ειδικός στις ανορθόδοξες επιχειρήσεις επιχειρήσεις δηλαδή που το όριο του μαχητή και του αμά-χου είναι δυσδιάκριτο και το πεδίο μάχης είναι παντού επιχειρήσεις πολιτικές Σταδιακά αμφιβάλλει για τη δράση του αμερικανικού στρατού και ασκεί έντονη κριτική στους ανωτέρους του Στο τέλος χάνει τα λογικά του καθώς τίθεται κατηγορούμενος για φόνο ενός πράκτορα που θεωρούσε ότι έδινε πληροφορίες στον εχθρό Λιποτακτεί από τον αμερικανικό στρατό και σχηματίζει μια αντάρτικη ομάδα που τον λατρεύει σαν Θεό και κατασφάζει όποιον πατάει στα μέρη του ανεξαρτήτως πλευράς και εθνικότητας έξω πια από το Βιετνάμ στα εδάφη του Λάος Ο Κερτς καταρ-ρέοντας ψυχικά διαρρηγνύει το πλαίσιο της εποχής του και εισέρχεται στο πεδίο της τρέλας καθώς έχει απολέσει κάθε διάκριση μεταξύ εχθρού και φίλου μάχιμου και μη Η βία του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως θεολογική αλλά δεν γίνεται στο όνομα κάποιας αρχής ούτε θεμελιώνει ένα νέο δόγμα μια νέα νομιμοποίηση Είναι μια βία μηδενιστική στο όνομα κανενός και το μόνο που ιδρύει εκεί που ασκείται είναι μια πραγματική ανομία

Από τον κόσμο του κινηματογράφου επιστρέφουμε στον κόσμο του αισθητού Σε καιρούς ανακατατάξεων δημι-ουργούνται είτε εσκεμμένα είτε αθέλητα πεδία ανομίας Τα πεδία αυτά μπορούν να αφορούν χώρο (ο ουρανός πάνω από τη Ράκα τα εδάφη γύρω από τη Ροζάβα κλπ) είτε τον άνθρωπο ως υποκείμενο (υπήκοο) δικαίου (Ιρακινός πάνω σε βάρκα σε διεθνή ύδατα στο Αιγαίο Σύριος στο λιμάνι του Πειραιά κλπ) Τα πεδία αυτά που η κρατική κυριαρχία μετασχηματίζεται αμφισβητείται έχει απολεσθεί ή εσκεμμένα υποχωρήσει αποτελούν διακύβευμα για το ίδιο το κράτος το οργανωμένο έγκλη-μα ή τα οργανωμένα κινήματα να το καταλάβουν να το ελέγξουν και τελικά να επιβάλουν τους δικούς τους θεσμούς ndash με άλλα λόγια να κυριαρχήσουν

Είναι κοινός τόπος βέβαια ότι οι πράξεις του κράτους σε τέτοια πεδία τελούνται υπό τον αστερίσκο της κατάστασης εξαίρεσης το προνόμιο που το ίδιο το κράτος έχει απονείμει στον εαυτό του ndashκαι μόνοndash με την επίκληση της διατήρησης της ίδιας της νομιμότητας

Από τον πρόσφυγα στον denizen[8]

Οι Διεθνείς Συνθήκες αποτελούν αντικατοπτρισμό ιστορικών συναινέσεων Στις 18 Μαρτίου 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε με την Τουρκία τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της έννοιας του πρόσφυγα Με την επίκληση της έκτακτης ανάγκης η αρχή της μη επαναπροώθησης εγκαταλείπεται μαζί με τη μνήμη των συνθηκών που τη γέννησαν (η φρί-κη του Β΄ ΠΠ) και στη θέση της μπαίνει η raison drsquoeacutetat

12 Acirc

ως απόλυτος ρυθμιστής των ζωών που είναι άξιες να βιωθούν Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί απαρέγκλιτα τον πρωταθλητή στις καταδίκες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου laquoασφαλή τρίτη χώραraquo και διατηρεί το δικαίωμα να επαναπροωθεί συλλογικά πρόσφυγες (άλλη μια ευθεία παραβίαση της συνθήκης της Γενεύης) Επίσης το σημείο 2 της Συμφωνίας προβλέπει για κάθε Σύριο που επαναπροωθείται στην Τουρκία να εγκαθίσταται ένας στην Ευρώπη καθιστώντας σαφές ότι οι μη Σύριοι τίθενται άρρητα μεν ξεκάθαρα δε συλλήβδην απελάσιμοι

Όσον αφορά στην εφαρμογή η Ελλάδα υποχρεούται να εν-σωματώσει στο εθνικό της δίκαιο συγκεκριμένους κανόνες επαναπροώθησης καθώς και ένδικο μέσο αμφισβήτησης τέτοιων αποφάσεων Μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει αντίθετα ήδη έχουν επαναπροωθηθεί στην Τουρκία οι πρώτες εκατοντάδες πρόσφυγες με απόλυτα ασαφή τρόπο επιλογής και παράδοσης Πέραν τούτου το ελληνικό κράτος φαινομενικά τίθεται ενώπιον του εξής διλήμματος ή να εφαρμόσει μαζικές επαναπροωθήσεις στο όνομα της συμφωνίας καταστρατηγώντας τα θεμέλια της Σύμβασης της Γενεύης αλλά και της ndashυπερσυνταγματικής υποτίθεται ισχύοςndash Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ή να ακολουθήσει τη διεθνή νομολογία και να αναγνωρίσει το προσφυγικό laquoπροφίλraquo της συντριπτικής πλειοψηφίας αυτών των ανθρώπων ndash μια πρόβλεψη της επιλογής δεν είναι και πολύ δύσκολη[9]

Η ευρωτουρκική Συμφωνία αποτελεί τη σχηματοποίηση της κατάστασης εξαίρεσης σε κείμενο διεθνούς δικαίου και την κωδικοποίηση μιας πολεμικής ιαχής τόσο καθαρά που και η Ύπατη Αρμοστεία αδυνατεί να ακολουθήσει[10] καθώς τα κράτη συμπυκνώνουν τον νόμο στις αποφάσεις τους Όσο και αν ο νομικός λόγος προσπαθεί να την περικλείσει αυτή η μονομερής αναστολή δικαίου αποδρά από το νοητικό πλαίσιο του νόμου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της νέας διευθέτησης Αυτό είναι και το πολιτικό της νόημα όταν ο νόμος συμπυκνώνεται σε απόλυτη απόφαση της εξουσίας έχει αναστείλει τον εαυτό του στο όνομα της υπεράσπισής του Κατά μια έννοια ο νομικός λόγος της ΕΕ εδώ συναντά τον θεολογικό του ISIS καθώς αμφότεροι αποτελούν θανατοπολιτικές με διαφορετική αφετηρία ο μεν νομικός τη νεωτερικότητα ο δε θεολογικός τη ριζική άρνησή της Στη μια περίπτωση ένα πλέγμα κανόνων καθιστούν την Αστυνομία τη ρομφαία της κοσμικότητας απόλυτο ρυθμιστή της ζωής στην δε άλλη τον Θεό και τους αντιπροσώπους Του επί γης

Η κατάσταση εξαίρεσης των από τα κάτω

Ο χώρος του Αιγαίου αποτελεί χρόνια laquoγκρίζα ζώνηraquo του νόμου αφού εδώ και δεκαετίες αποτελεί κεντρικό κόμβο μαύρης οικονομίας (ναρκωτικά όπλα) που συνδέει Ασία με Ευρώπη[11] Κάθε τέτοια ζώνη χαρακτηρίζεται από σύνορα που είναι περατά μόνο από το οργανωμένο έγκλημα που αναλαμβάνει το contrabande Όσο πιο έντονες γίνονται οι laquoροέςraquo των αγαθών ή των ανθρώπων τόσο ενισχύεται το οργανωμένο έγκλημα που τις συντονίζει Κάποιος θα μπορούσε να παρατηρήσει ανατριχιαστικές ομοιότητες μεταξύ των συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας και Μεξικό - ΗΠΑ σε όλα τα παραπάνω Φράχτης πύλη εισόδου παρανομοποιημένων ανθρώπων και αγαθών πανίσχυ-ρο οργανωμένο έγκλημα και τώρα τελευταία αισθητή παρέμβαση αυτοοργανωμένων κινημάτων[12] Όσον αφορά στο Αιγαίο τον τελευταίο χρόνο το οργανωμένο έγκλημα είχε αναλάβει σχεδόν με τις δημόσιες ευλογίες των κρατών τη μεταφορά των προσφύγων Πρόκειται για απόλυτα ελεγχόμενα παρακρατικά κυκλώματα με σχέ-σεις εκατέρωθεν των συνόρων που εκμεταλλεύτηκαν το ολοένα διογκούμενο προσφυγικό ρεύμα για να τζιράρουν τεράστια ποσά[13] Εξάλλου οι ΜΚΟ αποτελούν χρόνια τώρα αναπόσπαστο κομμάτι των ζωνών ανομίας Έχοντας ως αποστολή να προσφέρουν ανθρωπιστικό άλλοθι στις κρατικές παρεμβάσεις οι ΜΚΟ κερδοσκοπούν και ξεπλέ-νουν τεράστιες ποσότητες χρήματος για να στηρίξουν την επίσημη πολιτική της ΕΕ και να αποπολιτικοποιούν το πρόβλημα διαιωνίζοντάς το

Σε αυτό το πλαίσιο δειλά δειλά από το καλοκαίρι του 2015 στο Πεδίο του Άρεως και στη συνέχεια σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα και στα νησιά που δέχονται πρόσφυγες εξαπλώθηκε μια σειρά αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων με πολύ φιλόδοξη στοχοθεσία Εν μέσω σοβαρής οικο-νομικής κρίσης αυτές οι δομές δεν απαίτησαν τίποτα τουναντίον διεκδίκησαν δημόσιο χώρο για να αναπτύξουν

13Acirc

ουσιαστική αλληλεγγύη και στήριξη στο μακρύ ταξίδι των προσφύγων Είναι συγκλονιστική η ωρίμανση η επιμονή και η αξιοπιστία των εγχειρημάτων αυτών που κατέδειξαν ότι η οργάνωση των από τα κάτω δεν υστερεί σε τίποτα από την κρατική μηχανή

Είναι αλήθεια ότι στο ξεκίνημά τους αυτές οι προσπάθειες έτυχαν γενικευμένου αφορισμού (απολίτικη φιλανθρωπία) από σημαντική μερίδα της Αριστεράς και των αναρχικών που δεν ακολούθησαν την ndashαποσπασματικήndash αναβάθμι-ση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο που ακολούθησε τον Φεβρουάριο του 2012 και γέννησε εγχειρήματα που τόλμησαν να κοιτάξουν την κοινωνία στα μάτια και να προτείνουν στο εδώ και στο τώρα όπως η ΒΙΟΜΕ ή ο αγώνας στις Σκουριές Ομαδώσεις της αναρχίας κοίταζαν από μακριά ndashτα σχήματα όχι οι άνθρωποι που κατά μόνας συμμετέχουν και αυτό πρέπει να προβληματίσειndash τη στιγμή που άνθρωποι από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες και εμπειρία έχτιζαν δομές αλληλεγγύης Από την άλλη η Αριστερά εκτός κοινοβουλίου ακόμα περιμένει να νική-σει το αντιιμπεριαλιστικό τόξο Άσαντ ndash Ιράν - Πούτιν να ανοίξει ξανά η πρεσβεία της Συρίας και να γυρίσουν οι πρόσφυγες πίσω Ευτυχώς και εδώ υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις που συμμετέχουν ενεργά και πρωτοπόρα πλην όμως άστεγες πολιτικά

Στις μέρες μας παίζεται ένα παιχνίδι κρατικής κυριαρ-χίας που πάει πίσω στην ιστορία Η κρατική απόφαση συμπυκνώνεται σε νόμο και αυτός σε βία με επακόλουθη μια κρίση νομιμότητας το Κράτος δεν παρέχει πια ούτε ασφάλεια παίρνει τα πάντα και το μόνο που του έμεινε είναι το βασιλικό προνόμιο απονομής της ιδιότητας του υπηκόου Αυτός είναι ο λόγος που προκηρύσσεται η καταγραφή των ΜΚΟ και η προσάρτησή τους στην κρα-τική πολιτική των κέντρων κράτησης με τη συνακόλουθη ποινικοποίηση των αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων Η αδυναμία σοβαρής κατανόησης και παρέμβασης σε μετανάστες και πρόσφυγες ήταν κοινός τόπος για

πολλά χρόνια εδώ όμως έχει αρθεί πανηγυρικά με τη δημιουργία κοινών τόπων αγώνα και ndashγιατί όχιndash βίου Εγχειρήματα όπως η Νοταρά το 5ο το Ορφανοτροφείο και το City Plaza διεκδικούν να συνδιαμορφώσουν με τους πρόσφυγες το πλαίσιο ζωής του ανθρώπου ως απάντηση στο σύμπλεγμα ΕΕ - Τουρκίας - ΜΚΟ και οργανωμένου εγκλήματος που συνδιαμορφώνουν το πλαίσιο θανάτου του πρόσφυγα Η έμπρακτη αλλη-λεγγύη των δομών και η προσπάθεια αποτροπής του κυβερνητικού σχεδίου για εγκλεισμό των προσφύγων στα hotspot είναι ένας αγώνας που παίζεται πάνω σε ένα στοίχημα με ιστορικό βάθος αιώνων ποιος είναι αυτός που θα ρυθμίσει τους όρους του βίου ποιος θα ορίσει τον πολίτη Με τα λόγια του Μπένγιαμιν στα 1942 laquoΗ παράδοση των καταπιεσμένων μάς διδάσκει ότι η ldquoκατάσταση εκτάκτου ανάγκηςrdquo στην οποία ζούμε αποτελεί τον κανόνα Οφείλουμε να καταλήξουμε σε μια έννοια της ιστορίας η οποία να ανταποκρίνεται σε αυτό το γεγονός Τότε θα έχουμε απέναντί μας ως καθήκον τη δημιουργία μιας πραγματικής (υπαρκτής) κατάστασης εξαίρεσης κάτι που θα βελτιώσει τη θέση μας στον αγώνα ενάντια στον φασισμόraquo

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ1 Οι πληροφορίες και σκέψεις που παρατίθενται στο κεφάλαιο γεννήθηκαν στην εκδήλωση του Νοσότρος laquoΤο προσφυγικό ζήτημα σήμερα και η κρίση του δυτι-κού κόσμουraquo στις 84 με ομιλητή τον ιδιαίτερα εμβριθή καθηγητή Δ Σταματόπουλο2 Δόξα τω Θεώ3 Αλλόθρησκοι ειδωλολάτρες4 Μαχητής του Ιερού Πολέμου (Τζιχάντ)5 Η κοινότητα όλων των μουσουλμάνων6 httprednotebookgr201511parisi-2015-to-sinoro-pefti-i-neovarvari-eformoun-tou-dimitri-belanti7 Carl Schmitt The Nomos of the Earth Telos Press Publishing 2006 (σελ 126)8 ο μη πολίτης βλ Giorgio Agamben εμείς οι πρό-σφυγες httpsnomadicuniversalitywordpresscom201106029 Βλ το ευσύνοπτο και κατατοπιστικό άρθρο της νο-μικού Γεωργίας Σπυροπούλου laquoΗ ευρωπαϊκή φενάκη της ασφαλούς Τουρκίαςraquo httpk-labzonei-efropaiki-fenaki-tis-asfalous-tourkias10 httpwwwtovimagrvimafminterviewsarticleaid=78614911 3 δισ υπολογίζεται ο τζίρος της διακίνησης αν-θρώπων σε Ιταλία-Γαλλία βλ Καθημερινή laquoΜεγάλα Κέρδη για το οργανωμένο έγκλημαraquo 2142016 httpwwwkathimerinigr809856articleoikonomiadie8nhs-oikonomiamegala-kerdh-gia-to-organwmeno-egklhma12 Βλ το ντοκιμαντέρ laquoΗ Γη των καρτέλraquo που καταγρά-φει αυτοοργανωμένες πολιτοφυλακές ενάντια στη μεξι-κανική μαφία httpwwwimdbcomtitlett412630413 Παράδειγμα httpwwwtovimagrsocietyarticleaid=698107

14 Acirc OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Με αυτή την εmicroβληmicroατική φράση για τη σύγχρονη αριστερά θέλησε ο Α Τσίπρας να σφραγίσει microετά την

πρώτη εκλογική νίκη του Σύριζα τις προγραmicromicroατικές δηλώσεις της κυβέρνησης εγκαινιάζοντας τον νέο κυβερνητικό σχηmicroατισmicroό ως τον microοναδικό φορέα επαναλειτουργίας του κράτους και διαφύλαξης της συνταγmicroατικής νοmicroιmicroότητας Ήδη από την πτώση της εγχώριας σοσιαλδηmicroοκρατικής πλάνης και την κατάρρευση του Πασόκ είχε αποδυθεί σε microια επιχείρηση προσεταιρισmicroού των πολιτικών αιτηmicroάτων του εν λόγω χώρου microέσα από τη διαρκή επίκληση της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo του τόπου απευθυνόmicroενος σε ένα από χρόνια κατασκευασmicroένο ακροατήριο που από τα microέσα του προηγούmicroενο αιώνα και microε πολλαπλές microεταmicroφιέσεις αποτελεί τη βάση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας

Τα θεmicroέλια της laquoδηmicroοκρατικής παράταξηςraquo που δεν κατάφερε να διατηρήσει στο πελατολόγιό του ο ΕυΒενιζέλος και κατέγραψε στην εκλογική του ατζέντα ο Σύριζα σηmicroατοδότησαν την κορύφωση του αριστερού εγχειρήmicroατος κατάληψης της εξουσίας και παραγωγής ενός ηγεmicroονικού λόγου διαχωρισmicroένου από τις δηmicroοκρατικές αιχmicroές που είχαν αναδείξει τα κοινωνικά κινήmicroατα των τελευταίων ετών Βέβαια microόνο ένας τραγωδός του 21ου αιώνα θα microπορούσε να διαλευκάνει πού οδηγεί η σύγχυση microεταξύ της προσκόλλησης στο ενωσιακό microοντέλο της λατρείας των κινηmicroάτων και της λενινιστικής φαντασίωσης του αυτοσκοπού της εξουσίας Ο Λένιν το 1917 ήξερε πολύ καλά ένα πράγmicroα πως έφτασε η στιγmicroή για να πάρει την εξουσία και πως αύριο θα είναι αργά Έχουν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια από τότε και ενώ το παρόν των κοινωνιών επιταχύνεται και microεταβάλλεται ραγδαία ο πόθος της εξουσίας για την εξουσία παραmicroένει ακατάβλητος στον αριστερό λόγο

Η ρητορική της πόλωσης που συνόδευσε την πολιτική της ενσωmicroάτωσης ακολούθησε πιστά τα νεοελληνικά διλήmicromicroατα του laquoΚαραmicroανλής ή τανκςraquo και του microεταmicroφιεσmicroένου laquoσοσιαλισmicroός η βαρβαρότηταraquo προσθέτοντας microε microπόλικη δόση αριστερού λαϊκισmicroού το νεόκοπο microνηmicroόνιο-αντιmicroνηmicroόνιο Συγκαλύπτοντας το πορώδες έδαφος της ριζοσπαστικοποίησης της δηmicroοκρατίας και επαναπροσδιορισmicroού των microεταπολεmicroικών και microεταπολιτευτικών θεσmicroών της ελληνικής κοινωνίας

που απασφαλίστηκε τα τελευταία χρόνια προσέφυγε σε microια καταγγελία της λιτότητας και διεκδίκηση της καταστρατηγηmicroένης δηmicroοκρατίας αγνοώντας το κολλώδες τέλmicroα της σοσιαλδηmicroοκρατίας και τα οριακά σηmicroεία απόδοσης της αντιπροσώπευσης Ακόmicroα η διακαής επιθυmicroία παρείσφρησης στην κρατική εξουσία και η επιδίωξη ισχυροποίησης της ευρωπαϊκής νοmicroικο-πολιτικής τάξης δίχως καmicroία διερώτηση γύρω από τις δοmicroές και τους microηχανισmicroούς που τις συστήνουν κατέδειξε και κατά δήλωση της ευρωπαϊκής ελίτ πως η ldquoαριστερήrdquo διακυβέρνηση απεδείχθη η ικανότερη ώστε να ολοκληρώσει χωρίς ιδιαίτερους κλυδωνισmicroούς τη συντριβή των κοινών και τη διάλυση του κοινωνικού συmicroβολαίου

Τι microπορεί να σηmicroατοδοτούν όmicroως για τη σύγχρονη Ευρώπη λέξεις όπως έθνος-κράτος κοινωνικό συmicroβόλαιο αντιπροσώπευση πρόοδος ανάπτυξη Τι έχει αποmicroείνει άραγε σήmicroερα από τις αφετηριακές εξαγγελίες περί ελευθερίας ισότητας και αδελφοσύνης Οι παραδοσιακοί διαχωρισmicroοί καθίστανται αναχρονιστικοί καθώς εδραιώνεται πλέον η πολιτειακή ισχύς της οικονοmicroικής σφαίρας αφού η πολιτειακή και πολιτική ζωή βουλιάζει στην οικονοmicroία της αγοράς και των διάχυτων οικονοmicroικο-πολιτικών δικτύων υπερεθνικής εξουσίας συντρίβοντας τη δυνατότητα του πολίτη να συmicromicroετέχει καθοριστικά στην απόφαση Τι σηmicroαίνει να είσαι πολίτης σήmicroερα στη Ευρώπη Η διάκριση δηmicroοσίου και ιδιωτικού έχει πλήρως διαρραγεί και η έννοια του πολίτη απαξιώνεται επειδή εκφράζει τον κατακερmicroατισmicroό και την πολιτική αδυναmicroία των πολιτών απέναντι στις παντοδύναmicroες ελίτ Ο πολίτης δεν έχει πραγmicroατικό λόγο στην απόφαση γεγονός που εκδηλώθηκε ξανά microε τεράστια σαφήνεια microετά και το τελευταίο δηmicroοψήφισmicroα Η ΕΕ ενσαρκώνει σήmicroερα microια συγκεντρωτική δοmicroή ολιγαρχικού τύπου που τείνει διαρκώς σε γιγαντισmicroό Στον πυρήνα της ευρωπαϊκής λογικής και φαντασίας βρίσκεται η αντίληψη πως όλα κινούνται γύρω απrsquo την οικονοmicroία επιβάλλοντας έναν πολιτισmicroό της οικονοmicroίας σε έναν διαρκή επαναπροσδιορισmicroό microε όρους χρηmicroατοπιστωτικής ολοκλήρωσης Γινόmicroαστε καθηmicroερινά microάρτυρες microέσα από ένα πλήθος γεγονότων της συντριπτικής υπεροχής της κερδοσκοπίας που αδηφάγα επιχειρεί να ιδιωτικοποιήσει το σύνολο των κοινών υπό το γυmicroνό πέπλο

laquoΕίmicroαστε κάθε λέξη απrsquo το σύνταγmicroα αυτής της χώραςraquo

Αποστόλης Στασινόπουλος

Η ΑΠΟΓΥΜΝΩΣΗ ΤΟΥ (ΝΕΟ)ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ ΛΟΓΟΥ

Το κοινωνικο-ιστορικό δείγμα

15Acirc

της ανάπτυξης διαmicroορφώνοντας ένα αδιάσπαστο συνεχές περιφράξεων Η Ευρώπη διαχωρίζεται σε ζώνες υψηλής τεχνολογικής ανάπτυξης ειδικές ζώνες όπου το δίκαιο περιστέλλεται ανά περίσταση και ζώνες ανοmicroίας

Τα παγκόσmicroια πλέον δίκτυα οικονοmicroικής εξουσίας που επικαθορίζουν τις αποφάσεις για το microέλλον των κοινωνιών microετασχηmicroατίζουν το κράτος σε έναν θεσmicroό θωράκισης της δηmicroόσιας ασφάλειας και υλοποίησης των κυρίαρχων επιταγών Χαρακτηριστικό ως προς αυτό είναι το παράδειγmicroα των Σκουριών όπου η κρατική δοmicroή αναλαmicroβάνει τον ρόλο του αστυνόmicroου microεταξύ της κερδοσκοπίας της Eldorado Gold και της τοπικής κοινωνίας εις βάρος φυσικά των τοπικών αντιστάσεων Ακόmicroα η υιοθέτηση κεϋνσιανών πολιτικών στο σύγχρονο παγκοσmicroιοποιηmicroένο περιβάλλον έδειξε γρήγορα τα όριά της Η σχετική αποτελεσmicroατικότητα των παραπάνω πολιτικών που εδραζόταν στις πρώτες δεκαετίες microεταπολεmicroικά βασιζόταν στην ικανότητα των κυβερνήσεων να ελέγχουν microε νοmicroισmicroατικά και δηmicroοσιονοmicroικά microέτρα το επίπεδο της απασχόλησης τον ρυθmicroό της ανάπτυξης το επίπεδο των τιmicroών και το εξωτερικό ισοζύγιο Η έξοδος από τις κλειστές οικονοmicroίες σε microια διευρυmicroένη αγορά πολλαπλών διαστρωmicroατώσεων η υπερδιόγκωση του οικολογικού αποτυπώmicroατος microε την ταυτόχρονη υφεσιακή τάση της παγκόσmicroιας οικονοmicroίας ndashπρος πείσmicroα και των αριστερών επιδιώξεων για νέες αναπτυξιακές διαδροmicroέςndash και η υποβάθmicroιση της κρατικής πολιτικής ισχύος σηmicroαδεύει το ήδη απονεκρωmicroένο σώmicroα της κρατικής εξουσίας microε όρους κυρίαρχης εθνικής πολιτικής Η νεοφιλελεύθερη σκακιέρα απορροφά την εθνική πολιτική της σοσιαλδηmicroοκρατίας

καθιστώντας την αντιmicroνηmicroονιακή συνθηmicroατολογία και το κεϋνσιανό πρόγραmicromicroα σε έσχατης πολιτικής σηmicroασίας διεκδικήσεις Βέβαια ο τραγέλαφος των αριστερίστικων οραmicroάτων επίλυσης των προβληmicroάτων δια της εξόδου από το ενωσιακό microόρφωmicroα παραγνωρίζει αφενός την εξωτερική απόδοση της ισοτιmicroίας του εσωτερικού νοmicroίσmicroατος και αφετέρου την ισχύ των παγκόσmicroιων δικτύων εξουσίας microε την παράλληλη καθυπόταξη κρατών εκτός ΕΕ από τα εν λόγω δίκτυα

Η εξαγγελία του δηmicroοψηφίσmicroατος αποκάλυψε microε διαφάνεια την αmicroηχανία και τον συνολικό αυτοεγκλωβισmicroό του πολιτικού σχεδιασmicroού και της κυρίαρχης ρητορικής του Σύριζα Η laquoπολιτική του εφικτούraquo που προσέβλεπε σε microια αmicroοιβαία επωφελή λύση καθαίρεσε γρήγορα την πολλαχώς καθαγιασmicroένη laquoαριστερήraquo διαχείριση του κράτους υπό την προωθητική αντιπολίτευση των κινηmicroάτων και καθιέρωσε την παραγωγή ενός λόγου επαναθεmicroελίωσης της laquomicroη εναλλακτικήςraquo Άλλωστε η αποφυγή κριτικής των microετασχηmicroατισmicroών της σύγχρονης κρατικής δοmicroής και του επελαύνοντος οικονοmicroισmicroού προς όλα τα πεδία της ζωής που οδήγησε στην απογύmicroνωση του αριστερού λόγου είχε να αντιmicroετωπίσει και τη νέα συmicroφωνία της TTIP Η διχοτοmicroική διαίρεση της κοινωνίας σε δύο αντιmicroαχόmicroενα στρατόπεδα που κατασκεύασε το εύπεπτο και λαϊκίστικο δίληmicromicroα της εξόδου από το microνηmicroόνιο και κατέληξε στο δηmicroοψήφισmicroα οικοδόmicroησε τους όρους της ήττας microέσα από τη microη διαχειρισιmicroότητα του ΟΧΙ και την υπογραφή της νέας συmicroφωνίας Η διεξαγωγή του δηmicroοψηφίσmicroατος δεν σηmicroατοδότησε επrsquo ουδενί την άσκηση κοινωνικής εξουσίας microε δηmicroοκρατικές συντεταγmicroένες Παρουσίασε όmicroως microια κοινωνική δυναmicroική microε τεράστια εσωτερική ρευστότητα αλλά και σαφή διατεταγmicroένη οριοθέτηση που εκφράστηκε συντριπτικά

Τα φαντάσmicroατα microιας σύγχρονης αριστερής κρατικής ηγεmicroονίας και microιας σύζευξης microε διαχωρισmicroούς microεταξύ αριστερής διακυβέρνησης και κοινωνικών κινηmicroάτων εξανεmicroίστηκαν ταχύτατα microε τον αριστερό κυβερνητισmicroό να ολισθαίνει ολικά σε έναν αυταρχικό φιλελευθερισmicroό και να καθηλώνει τα κινήmicroατα επιζητώντας την κρατικοποίησή τους Η αποτυχία της αριστερής διακυβέρνησης δεν καταδεικνύει την αδυναmicroία της ηγεσίας του Σύριζα να διαπραγmicroατευτεί και να υλοποιήσει τον πολιτικό της προγραmicromicroατισmicroό αλλά αναφέρεται στο σύνολο της αριστερής στρατηγικής και ρητορικής και στην καθολική φαντασίωσή της για την εφόρmicroηση στην κρατική εξουσία και την εναλλακτική της διαχείριση Το γεγονός αυτό συmicroπαρασύρει το σύνολο του αριστερού λόγου ο οποίος σε όλες τις εκφράσεις του είναι άρρηκτα συνυφασmicroένος microε την πρόσδεση στην κρατική εξουσία Η κρατική δοmicroή έχει περιέλθει σε microια ψυχρή και αναποτελεσmicroατική διαχειρισιmicroότητα microετατρέποντας τους επίδοξους εραστές της σε υπαλληλικό προσωπικό Η αριστερή περιπλάνηση στην εξουσία έδειξε ξανά τα όριά της Ας microη γυρεύουν οι αστερισmicroοί του αριστερισmicroού την ανικανότητά τους να εισέλθουν στο κοινοβούλιο στην ανωριmicroότητα των συνθηκών

Ολόκληρο το κείmicroενο θα δηmicroοσιευτεί στο httpwwwbabyloniagr

16 Acirc

Κάποιες microέρες πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

ο Καστοριάδης επικεντρώθηκε στην καταγγελία της

laquoανησυχητικής κενότηταςraquo του πολιτικού λόγου στη

∆ύση και επίσης στην κενότητα του laquoνεοφιλελεύθερου λόγου

[που περιλαmicroβάνει] microια ελεεινή ισοπέδωση όσων έλεγαν οι microεγάλοι

Φιλελεύθεροι του παρελθόντοςraquo[1]

Αυτή η θεmicroατοποίηση του νεοφιλελευθερισmicroού εντός του

πλαισίου της laquoασηmicroαντότηταςraquo των σύγχρονων microορφών

βαρβαρότητας έχει microέγιστες συνέπειες για τη σύγχρονη

κατανόηση του καπιταλισmicroού και της φαντασιακής του θέσmicroισης

laquoΟ νεοφιλελεύθερος λόγοςraquo δήλωσε [ο Καστοριάδης] στο ldquoFait

et a fairerdquo (1989) θα πρέπει να θεωρηθεί laquomicroία άθλια φάρσα

προορισmicroένη για ηλίθιουςraquo[2]

laquoΗ ρητορική της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικό (η microεταβολή στην τυπική ιδιοκτησία κάποιων microεγάλων

Ο Νεοφιλελευθερισμός και η Πολιτική της Ασημαντότητας

David Ames CurtisΜετάφραση Αλέξανδρος Σχισmicroένος

επιχειρήσεων δεν αλλάζει ουσιαστικά τη σχέση τους microε το

Κράτος)hellip η γραφειοκρατική δοmicroή της microεγάλης επιχείρησης

παραmicroένει άθικτη [και] το microισό της εθνικής παραγωγής

διατρέχει τον δηmicroόσιο τοmicroέα microε τον ένα ή τον άλλο τρόπο

(το Κράτος οργανισmicroούς τοπικής αυτοδιοίκησης την Εθνική

Ασφάλιση) Κάπου ανάmicroεσα στο microισό και στα δύο τρίτα των

τιmicroών των ειδών διατροφής και των υπηρεσιών που εισάγονται

στην τελική εθνική δαπάνη microε τον ένα τρόπο ή τον άλλο

καθορίζονται ρυθmicroίζονται ελέγχονται ή επηρεάζονται από

την Κρατική πολιτική και η κατάσταση είναι microη αναστρέψιmicroη

(10 χρόνια εξουσίας της Θάτσερ και του Ρήγκαν δεν έφεραν

καmicroία ουσιαστική αλλαγή σε αυτό

Μέσα στην συλλογική προσποιητή αmicroνησία το γεγονός

πως laquoη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία είχε ήδη αποδοmicroηθεί από

κάποιους ακαδηmicroαϊκούς οικονοmicroολόγους τη δεκαετία του rsquo30raquo

απλώς θάβεται laquoΟι άνθρωποι προσποιούνται πως λησmicroονούν

ότι η σηmicroερινή οικονοmicroία είναι microία οικονοmicroία ολιγοπωλίων

όχι microια ανταγωνιστική οικονοmicroίαraquo[3]

Η ρητορική των Ρήγκαν - Θάτσερ laquoδεν άλλαξε τίποτε

σηmicroαντικόraquo Ο Καστοριάδης και συγκεκριmicroένα το

κείmicroενό του laquoΜοντέρνος καπιταλισmicroός και επανάστασηraquo

έχει κατηγορηθεί για απαρχαιωmicroένες περιγραφές ενός

Φορντικού κόσmicroου πλήρους απασχόλησης[4] Ωστόσο

microέλη του laquoΣοσιαλισmicroός ή Βαρβαρότηταraquo ndashτουλάχιστον

όσοι υποστήριξαν το εν λόγω αmicroφιλεγόmicroενο κείmicroενοndash

υπήρξαν ισχυρίστηκε ο Καστοριάδης ίσως οι microόνοι laquoπου

το 1959-60 είπαν ότι το πρόβληmicroα στη σύγχρονη ∆υτική

ανεπτυγmicroένη καπιταλιστική κοινωνία ∆ΕΝ είναι το οικονοmicroικό

πρόβληmicroαraquo[5] Συmicromicroετέχοντας στην laquoκρίση των κοινωνικών

φαντασιακών σηmicroασιώνraquo ο ύστερος Φιλελευθερισmicroός δεν

microπορεί να θεωρηθεί microε σοβαρότητα microε τους δικούς του

στενούς ιδεολογικά οικονοmicroικούς όρους Η νεοφιλελεύθερη

ρητορική δεν άλλαξε τίποτεmiddot αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι

τίποτε σηmicroαντικό δεν άλλαξε καθώς η παλίρροια της

ασηmicroαντότητας συνέχισε και συνεχίζει να ανεβαίνει[6] Ο

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Ο David Ames Curtis είναι Αmicroε-ρικάνος microεταφραστής συγγρα-φέας ακτιβιστής και στενός συνεργάτης του Κορνήλιου Καστοριάδη Συνιδρυτής του Agora International microιας διε-θνούς διαδικτυακής πλατφόρmicroας αφιερωmicroένη στο πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας και στην συλλογή και προώθηση της παγκόσmicroιας

βιβλιογραφίας του Καστοριάδη Εχοντας microεταφράσει πάνω από ένα εκατοmicromicroύριο λέξεις από γραπτά του microεγάλου φιλοσόφου δικαίως θε-ωρείται ο επίσηmicroος microεταφραστής του στον αγγλόφωνο κόσmicroο Μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνος έκδοσης microετάφρασης και επιmicroέλειας του τόmicroου The Castoriadis Reader και του τρίτοmicroου έργου Political and Social Writings Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

17Acirc

νεοφιλελεύθερος λόγος δεν καθορίζει την νέα πραγmicroατικότηταmiddot

αντιθέτως η συνεχής και βαθύνουσα καταστροφή νοήmicroατος

που είναι συmicroφυής microε το πρόταγmicroα της καπιταλιστικής

ορθολογικοποίησης περιλαmicroβάνει τους ανορθολογισmicroούς

microίας διαλυτικής νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας όπως και τις

πραγmicroατικές συνέπειες της laquoαντιδραστικής αντεπίθεσηςraquo[7] Τον

Μάιο του 1989 ο Καστοριάδης δήλωσε ότι laquoη microόνη πραγmicroατικά

παρούσα και δεσπόζουσα σηmicroασία είναι η καπιταλιστική σηmicroασία

η επrsquo αόριστον δηλαδή επέκταση της laquoκυριαρχίαςraquo η οποία εν

τω microεταξύ έχει χάσει ndashκαι αυτό είναι το καίριο σηmicroείοndash όλο το

περιεχόmicroενο που της παρείχε στο παρελθόν η ζωτικότητά της και

το οποίο επέτρεπε στις διαδικασίες ταύτισης να ολοκληρώνεται

κουτσά στραβάraquo[8] Σαν αποτέλεσmicroα laquoτο να κερδίζεις όmicroως

παρά τη νεοφιλελεύθερη ρητορική έχει σήmicroερα χάσει σχεδόν

κάθε επαφή microε οποιαδήποτε κοινωνική λειτουργία ακόmicroα και microε

οποιαδήποτε εσωτερική ως προς το σύστηmicroα νοmicroιmicroοποίησηraquo[9]

Και ακόmicroη παρά τη ρητορική laquoαυτό το microείγmicroα της χρηmicroατικής

νόρmicroας και της γραφειοκρατικής - ιεραρχικής νόρmicroας επαρκεί

για εmicroάς ώστε να συνεχίσουmicroε να χαρακτηρίζουmicroε τις πλούσιες

φιλελεύθερες κοινωνίες σαν κοινωνίες ενός κατακερmicroατισmicroένου

γραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquo[10] αντίθετα από ότι θα

υποστήριζε το ασυνεπές περιεχόmicroενο της νεοφιλελεύθερης

ιδεολογίας

Η laquoφιλελεύθερη αντεπίθεση (microε την καπιταλιστική έννοια του όρου)

αρχικά του ζεύγους Θάτσερ - Ρήγκανraquo πραγmicroατικά laquoεπιβλήθηκε

παντούraquo ndash στους Γάλλους laquoΣοσιαλιστέςraquo στους Σκανδιναβούς

κτλ διαπίστωσε ο Καστοριάδης στην laquoΑποσάθρωση της ∆ύσηςraquo

(1991)[11] ∆ηmicroιουργώντας microια laquoάνετη ή ανεκτή κατάσταση για

το 80 ή 85 του πληθυσmicroού (που έχει παραλύσει επιπλέον από τον

φόβο της ανεργίας) και microεταφέρεται όλη η κόπρος του συστήmicroατος

στο 15 ή 20 των laquoκατώτερων στρωmicroάτωνraquo της κοινωνίας τα

οποία δεν microπορούν να αντιδράσουν ή microπορούν να αντιδράσουν

microόνο microε τη βία την περιθωριοποίηση και την εγκληmicroατικότηταmiddot

άνεργοι και microετανάστες στην Γαλλία και την Αγγλία microαύροι και

ισπανόφωνοι στις Ηνωmicroένες Πολιτείες κλπraquo[12] Αυτό που

laquoαυτή η ρητορική-καmicroουφλάζ επέτρεψε σε κάποιονraquo να κάνει

laquoαθετώντας τους διακηρυγmicroένους σκοπούςraquo ήταν το laquoνα επιτύχει

τους πραγmicroατικούς σκοπούς της νέας πολιτικής πολύ απλά την

αναδιανοmicroή του εθνικού πλούτου προς όφελος των πλουσίων εις

βάρος των φτωχώνraquo[13] Ύστερα από ένα ιντερλούδιο microε την

υπαγορευmicroένη από το Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ εκλογή

του laquoπρώτου Προέδρου microε Μάστερ στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεωνraquo

[στmicro δηλαδή του George W Bush] να οδηγεί στη microεγαλύτερη

οικονοmicroική κατάρρευση microετά τη Μεγάλη Ύφεση δεν προκαλεί

έκπληξη το ότι αυτή η λογική έχει αναπτυχθεί αρκετά ώστε να

καταστήσει στη σκέψη πολλών ανθρώπων το laquo1raquo εύλογο

στόχο για το laquo99raquo

Αυτός ο laquoάmicroετρος θρίαmicroβος του καπιταλιστικού φαντασιακού

υπό τις πλέον χονδροειδείς microορφές τουraquo όπως τον περιέγραψε ο

Καστοριάδης λίγο πριν τον θάνατό του δεν συνέβη εν κενώ θα

έλεγε κανείς ή microάλλον ήταν το πλαίσιο του κενού ndashη άνοδος της

ασηmicroαντότηταςndash που επέτρεψε τον θρίαmicroβο Η laquoαντιδραστική

αντεπίθεσηraquo laquoεκmicroεταλλεύτηκε τη χρεοκοπία των παραδοσιακών

laquoαριστερώνraquo κοmicromicroάτων την τεράστια απώλεια επιρροής των

συνδικάτων την τερατωδία των καθεστώτων του laquoυπαρκτού

σοσιαλισmicroούraquo που είχε γίνει έκδηλη και πριν από την κατάρρευσή

τους την απάθεια και την ιδιώτευση των λαών την αυξανόmicroενη

οργή τους κατά της υπερτροφίας και του παραλογισmicroού των

18 Acirc

κρατικών γραφειοκρατιώνraquo[14]

∆ιατηρώντας το microοτίβο Βαρβαρότητα ή Αυτονοmicroία microέσα στο

σύγχρονο κενό νοήmicroατος ο Καστοριάδης επισηmicroαίνει την

αντίθετη πλευρά του νοmicroίσmicroατος αυτής της laquoεπιστροφής σε

microια τυφλή και βάναυση microορφή φιλελευθερισmicroούraquo δηλαδή τη

συνακόλουθη συνθήκη της ύπαρξής της laquo[εκτός του τελευταίου]

όλοι αυτοί οι παράγοντες εκφράζουν έmicromicroεσα ή άmicroεσα την κρίση

του κοινωνικοϊστορικού προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής

αυτονοmicroίαςraquo[15] Ήδη το 1986 υποστήριξε πως laquoη δύναmicroη αυτού

του ψευδοφιλελευθερισmicroού σε microεγάλο βαθmicroό πηγάζει από αυτό

το ότι η laquoφιλελεύθερηraquo δηmicroαγωγία γνωρίζει πώς να αιχmicroαλωτίσει το

βαθιά αντιγραφειοκρατικό και αντικρατικό κίνηmicroα και αίσθηmicroα που

υπάρχει από τη δεκαετία του rsquo60 (και το οποίο διέφυγε της προσοχής

των laquoσοσιαλιστώνraquo ηγετών)[16] ∆εν είναι ότι ο Καστοριάδης

παρέmicroεινε κολληmicroένος σε microία υποτιθέmicroενα απαρχαιωmicroένη

θεωρία του laquoγραφειοκρατικού καπιταλισmicroούraquomiddot είναι πως αυτό

που αποκαλείται laquoΑριστεράraquo εγκατέλειψε στη laquo∆εξιάraquo το διαρκές

αίσθηmicroα εναντίωσης του λαού προς την γραφειοκρατία και το

Κράτος Στην laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo (1993)[17] παρατήρησε

τη laquoσχεδόν ολοκληρωτική εξάλειψη της σύγκρουσης είτε είναι

κοινωνικοοικονοmicroική πολιτική ή ldquoιδεολογικήrdquoraquo ∆εν το έκανε

για να διασκεδάσει microε την laquoασηmicroαντότηταraquo ή από τυφλότητα

απέναντι στις σύγχρονες δυνατότητες αλλαγής αλλά για να

παραδεχτεί ειλικρινά πως ο laquoθρίαmicroβος του laquoφιλελεύθερουraquo

- καπιταλιστικού φαντασιακού και η σχεδόν εξάλειψη κάθε

άλλης microεγάλης φαντασιακής σηmicroασίας της νεωτερικότητας του

προτάγmicroατος της ατοmicroικής και συλλογικής αυτονοmicroίαςraquo είχε

αλλάξει σε microεγάλο βαθmicroό την κατάσταση που είχε περιγράψει

στο laquoΣύγχρονος καπιταλισmicroός και Επανάστασηraquo[18] Αυτή η

νίκη της laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo ndashκαι

σηmicroειώστε τη φράση laquoαποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερηςraquondash laquoέχει

επιβάλει πράγmicroατα που προηγουmicroένως έmicroοιαζαν αδιανόητα

άmicroεσες περικοπές στους πραγmicroατικούς microισθούς και microερικές φορές

ακόmicroη και στους ονοmicroαστικούς microισθούς για παράδειγmicroα ή αλλιώς

επίπεδα ανεργίας που εγώ ο ίδιος πίστευα και έγραφα το 1960

ότι είχαν καταστεί αδύνατα διότι θα προκαλούσαν microία κοινωνική

έκρηξη Λοιπόν τίποτε δεν συνέβη Υπάρχουν λόγοι γιrsquo αυτό

κάποιοι σχετικοί microε τον οικονοmicroικό κύκλο ndashη απειλή σε microεγάλο

βαθmicroό microπλόφα της laquoκρίσηςraquo που εξαρτάται από τα laquoαποθέmicroατα

πετρελαίουraquo και ούτω καθεξήςndash και άλλοι πολύ πιο βαθείς Βασικά

παρατηρούmicroε την ολοκληρωτική κυριαρχία του καπιταλιστικού

φαντασιακού την κεντρικότητα του οικονοmicroικού την ατελείωτη

και υποτιθέmicroενα ορθολογική επέκταση της παραγωγής της

κατανάλωσης και του περισσότερο ή λιγότερο σχεδιασmicroένου

και χειραγωγηmicroένου laquoελεύθερου χρόνουraquo Αυτή η εξέλιξη δεν

εκφράζει microόνο τη νίκη των κυρίαρχων στρωmicroάτων που θα ήθελαν

να αυξήσουν την εξουσία τους Σχεδόν το σύνολο του πληθυσmicroού

συmicromicroετέχει σε αυτό Προσεκτικά αποτραβηγmicroένος στην ιδιωτική

του σφαίρα ο πληθυσmicroός αρκείται σε άρτο και θεάmicroατα Τα

θεάmicroατα παρέχονται ιδίως από την τηλεόραση (και τα laquoσπορraquo)

ο άρτος από όλα τα γκάτζετ που είναι διαθέσιmicroα ανάλογα microε τα

διάφορα εισοδηmicroατικά επίπεδα Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο

όλα τα κοινωνικά στρώmicroατα έχουν πρόσβαση σε αυτό το ελάχιστο

επίπεδο άνεσηςmiddot microόνο οι microειονότητες που δεν έχουν [πολιτική]

βαρύτητα αποκλείονται από αυτό Η microεγάλη πλειοψηφία του

πληθυσmicroού microοιάζει να αρκείται στον ελεύθερο χρόνο και τα

γκάτζετ microε κάποιες περιστασιακές συντεχνιακές αντιδράσεις που

δεν έχουν πιθανότητα να έχουν συνέπειες Αυτή η πλειοψηφία δεν

φέρει κάποια συλλογική επιθυmicroία κανένα πρόταγmicroα εκτός από

τη διαφύλαξη της κατάστασης πραγmicroάτωνraquo[19]

Και για να microην θεωρήσει κανείς ότι αυτή η laquoαποκαλούmicroενη

Νεοφιλελεύθερηraquo νίκη θα σήmicroαινε microία επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ο Καστοριάδης

προσ θέτει αmicroέσως laquoΣε αυτή την ατmicroόσφαιρα οι παραδοσιακές ασφαλιστικές δικλείδες της καπιταλιστικής ldquoδηmicroοκρατίαςrdquo καταρρέουν η microία microετά την άλληraquo και συνεχίζει

απαριθmicroώντας τους τρόπους microε τους οποίους αυτή η νίκη

είναι πράγmicroατι microία πύρρειος νίκη για τον καπιταλισmicroό επειδή

καθώς η laquoανθρωπότητα πριονίζει το κλαδί στο οποίο κάθεταιraquo

οικολογικά υπάρχει ακόmicroη και εν τη απουσία κάποιας άmicroεσης

αντιπαράθεσης microία συνεχιζόmicroενη καταστροφή των καίριων

σηmicroασιών που επέτρεψαν στον καπιταλισmicroό να ευηmicroερήσει

και να ανθίσει

Αυτή η laquoνίκη της αποκαλούmicroενης Νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσηςraquo

που αποδίδει laquoκεντρικότητα στο οικονοmicroικόraquo έχει οδηγήσει

πολλούς από εmicromicroονικούς microε την εξουσία Φουκωικούς microέχρι

νοσταλγικούς φονταmicroενταλιστές Μαρξιστές να πιστέψουν ότι

microας έχει καθrsquo ολοκληρίαν επιβληθεί ένα εντελώς καινούργιο

καθεστώς που προσδιορίζεται από τη νεοφιλελεύθερη

καπιταλιστική ιδεολογία ή ότι microπορούmicroε να επιστρέψουmicroε

στους καθησυχαστικούς laquoνόmicroουςraquo της καπιταλιστικής

συσσώρευσης πιθανώς καταφέρνοντας να βρούmicroε επιτέλους

την ορθή ερmicroηνεία του laquoφετιχισmicroού του εmicroπορεύmicroατοςraquo στο

πρώτο κεφάλαιο του Κεφαλαίου

Αυτό που δείχνει η κατανόηση του καπιταλισmicroού σαν microία

φαντασιακή θέσmicroιση της κοινωνίας ndashόταν κανείς συmicroπεριλάβει

τη διττή θέσmicroιση της νεωτερικότητας και την υπερτροφική

καταστρεπτική laquoκρίση των κοινωνικών φαντασιακών σηmicroασιώνraquo

που διέρχεταιndash είναι ότι δεν υπάρχει επιστροφή στην

προηγούmicroενη κατάσταση πραγmicroάτων ούτε είναι (ακόmicroη)

εύλογο να πιστέψουmicroε ότι ζούmicroε τώρα σε microια πλήρως

οικονοmicroική κοινωνία αδιαπέραστη από κάθε αντιπαράθεση

και λειτουργώντας αποκλειστικά microε τη δική της laquoλογικήraquo

Ο κίνδυνος του να εκλάβουmicroε τον Νεοφιλελευθερισmicroό

κυριολεκτικά είναι πως αν δεχτούmicroε αφελώς τις προκείmicroενές του

microπορεί να laquoαφοmicroοιωθούmicroεraquo από αυτές και έτσι να αγνοήσουmicroε

τόσο την ασυνέπειά του όσο και τις αυτοκαταστροφικές του

τάσεις (τις οποίες microπορούmicroε να εκmicroεταλλευτούmicroε για τον

19Acirc

κοινωνικό microετασχηmicroατισmicroό όmicroως microόνο microέσα από microία ανανέωση

του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας) όσο και τους πιο τετριmicromicroένους

laquoπραγmicroατικούς σκοπούςraquo του (microια ριζική αναδιανοmicroή του πλούτου

microέσω της επιβολής της χρηmicroατικής νόρmicroας που ωστόσο είναι

αυτο-υπονοmicroευτική)

Μπαίνουmicroε στον πειρασmicroό να πούmicroε ότι υπάρχει κάποια

αντικειmicroενική σύmicroπτωση ανάmicroεσα σε εξίσου δογmicroατικές και

εξεζητηmicroένες και υπέργηρες ιδεολογίες τους laquoφονταmicroενταλιστές

των αγορώνraquo του Νεοφιλελευθερισmicroού που microε θράσος microας λένε

ότι laquoδεν υπάρχει εναλλακτικήraquo και συmicroπίπτουν microε microία κατrsquo ελπίδα

laquoεπιστροφή στον Μαρξraquo που θέλει να διαγράψει ότι συνέβη

microετά το 1848 ή το 1867 και να microας παραδώσει ένα αυτοmicroάτως

εγγυηmicroένο microέλλον

________________________________

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 ldquoWhen East Tips Westrdquo (συνέντευξη δηmicroοσιευmicroένη την 1η

Νοέmicroβρη 1989 στο περιοδικό Construire όργανο της ελβετικής

κοπερατίβας Migros)

2 ldquoDone and ToBe Donerdquo (1989) Ο Καστοριάδης προσθέτει laquoΗ

ασυνέπεια ndashή microάλλον η ξεδιάντροπη κοροϊδίαndash του σύγχρονου

laquoΦιλελευθερισmicroούraquo αψηφεί τη φαντασίαraquo

3 When East Tips Westrdquo οπ Προσθέτει laquoΗ λογική της αγοράς

θα προϋπέθετε για παράδειγmicroα ότι κάποιος θα έπρεπε καλύτερα

να είναι ικανός να ανακαλύψει microία ορθολογική βάση για την τιmicroή

του κεφαλαίου ή την πραγmicroατική του αξία Τώρα αυτό είναι

αδύνατονmiddot δεν υπάρχει laquoαντικειmicroενική αξίαraquo του κεφαλαίουraquo Επτά

microήνες αργότερα στο πρώτο συνέδριο για τον Καστοριάδη στο

Cerisy είπε laquoΣυνοδεύοντας την επίθεση των Ρήγκαν - Θάτσερ

αυτή η οπισθοδρόmicroηση επέτρεψε στα αρπαχτικά του Σικάγο να

ξεθάψουν κάποιες παλιές ιδέες που είχαν διαψευστεί από καιρό

(στην πραγmicroατικότητα την ποσοτική θεωρία του χρήmicroατος) στους

laquoειδικούςraquo του ∆ΝΤ να σφυρηλατήσουν microερικά ακόmicroη καρφιά στο

φέρετρο των φτωχών χωρών και στον κύριο Guy Sorman στη Γαλλία

να γίνει ο απόστολος του οικονοmicroικού ∆ιαφωτισmicroούraquo

4 Παρόmicroοιες κριτικές ξεχνούν να αναφέρουν τις αναλύσεις του

για τις microεταβολές στον σύγχρονο καπιταλισmicroό

5 Στην συνέντευξή του για την εκποmicroπή laquoΠαρασκήνιοraquo της ΕΡΤ

το 1984 ∆ιαθέσιmicroη στους παρακάτω συνδέσmicroους httpvimeo

com85082034 και httpwwwyoutubecomwatchv=hs9ZsKj-

o1k ∆ιευκρινίζει ακόmicroη περισσότερα λέγοντας laquo∆εν είναι το

πρόβληmicroα της απαθλίωσης του προλεταριάτου είτε σχετικής είτε

απόλυτης αλλά το πρόβληmicroα είναι αλλού Το πρόβληmicroα είναι η

ελευθερία των ανθρώπων microέσα στην παραγωγή το πρόβληmicroα είναι

στην καθηmicroερινή τους ζωή το πρόβληmicroα είναι στην οικογένεια

το πρόβληmicroα είναι στην εκπαίδευση κτλ κτλ Από αυτή την άποψη

προσφέραmicroε microια βασική αναθεώρηση σχετικά microε τους σκοπούς

microιας δράσης η οποία θέλει microία πραγmicroατική κοινωνική αλλαγήraquo

(001410 - 001450)

6 Μία διαύγαση microε περισσότερες αποχρώσεις βρίσκεται στο

ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

laquoΑυτή η επίθεση συνοδεύτηκε από ndashκαθορίστηκε αλλά επίσης

καθόρισεndash microια ιδεολογική υποχώρηση πρωτοφανούς εmicroβέλειας

Οι ιδεολογίες της laquoΑριστεράςraquo εισήλθαν σε microία νέα φάση έντονης

αποσύνθεσης ενώ τα laquoδεξιάraquo ρεύmicroατα microε ευτυχία νεκρανάστησαν

θεmicroελιώδη λάθη που είχαν αναιρεθεί πριν τρία τέταρτα του αιώνα

(όπως ο microονεταρισmicroός ndash microία απλή επανέκδοση microε οικονοmicroετρικό

εξώφυλλο της παλιάς ποσοτικής θεωρίας του χρήmicroατος ή της

οικονοmicroίας της παράπλευρης προσφοράς που έχει χαρακτηριστεί

από τον ίδιο τον [πρώην Πρόεδρο] George Herbert Walker Bush

ως laquoοικονοmicroία-βουντούraquo Επιπροσθέτως αυτές οι κυβερνητικές

διακηρύξεις ήταν σκανδαλώδεις παραβιάσεις της ίδιας τους

της πρακτικής ndash ένα φαινόmicroενο που αξίζει να σηmicroειώσουmicroε όχι

επειδή θα ήταν εντελώς καινούργιο αλλά επειδή είναι πρακτικά

ανήκουστο στο οικονοmicroικό πεδίο Η Θάτσερ και ο Ρήγκαν εκλέχθηκαν

microε την υπόσχεση να απαλλάξουν την κοινωνία από τη laquoΜεγάλη

Κυβέρνησηraquomiddot στο τέλος των αντίστοιχων θητειών τους το ποσοστό

του ΑΕΠ που πήγαινε σε κυβερνητικές δαπάνες παρέmicroεινες πρακτικά

απαράλλακτο Είχαν αποκηρύξει τον Κεϋνσιανισmicroό microε απέχθεια

ndash αλλά κάθε Κεϋνσιανός θα είχε καταδικάσει σαν υπερβολικά σε

σηmicroείο γελοιότητας τα ελλείmicromicroατα της κυβέρνησης Ρήγκανraquo

Όπως έχω σηmicroειώσει laquoΟ πολεmicroικός Κεϋνσιανισmicroός ήταν microία επιλογή

που ο Καστοριάδης είπε ότι ο Ρήγκαν microεταχειρίστηκε τη δεκαετία

του 1980 και ο υιός Μπους χρησιmicroοποίησε microε καταστρεπτικά

αποτελέσmicroατα τη δεκαετία του 2000raquo (ASA p xxxi)

7 Βλ laquoΗ ορθολογικότητα του καπιταλισmicroούraquo εκδ Υψιλον 1996

8 Βλ laquoΗ κρίση της διαδικασίας ταύτισηςraquo στον τόmicroο laquoΗ άνοδος

της ασηmicroαντότηταςraquo σελ 177 εκδ Υψιλον 2000

9 Οπ σελ 178

10 Στον διάλογο ldquoWhat Democracyrdquo

11 Στον τόmicroο Η άνοδος της ασηmicroαντότητας σελ 77 κε

12 Οπ σελ 94

13 ldquoThe Coordinations A Prefacerdquo (1994)

14 Η laquoορθολογικότηταraquo του καπιταλισmicroού σελ 62-63

15 Οπ σελ 63

16 ldquoWe Are Going Through a Low Periodrdquo (1986)

17 Στην Ελλάδα δηmicroοσιευmicroένη από τις Εκδόσεις Ευρασία

Αθήνα 2011

18 Στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ύψιλον Αθήνα 1987

19 Βλ laquoΑκυβέρνητη Κοινωνίαraquo οπ

20 Acirc

Στον διάλογο[2] microεταξύ Simon Springer και David Har-vey πάνω στο ποιο ιδεολογικό πλαίσιο θα έπρεπε να υιοθετήσει η ριζοσπαστική γεωγραφία η πρόταση

του Harvey του να αφήσουmicroε τη ριζοσπαστική γεωγραφία ελεύθερη από οποιονδήποτε laquo-ισmicroόraquo φαίνεται πολύ εύλογη Και παρότι η πολεmicroική των κειmicroένων τους φαίνεται αρχικά να εξετάζει το ζήτηmicroα της ριζοσπαστικής γεωγραφίας έχει κατά τη γνώmicroη microου microία ευρύτερη σηmicroασία αναφορικά microε τον ρόλο της ιδεολογίας στον δρόmicroο για την κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση Με microικρές εξαιρέσεις η πρόταση του να ελευθερώσουmicroε τους εαυτούς microας απrsquo την ιδεολογία φαίνεται εξαιρετικά παραmicroεληmicroένη από τα χειραφετικά κινήmicroατα κάτι το οποίο θεωρώ λάθος αν θέλουmicroε να εmicroπλέξουmicroε κόσmicroο σε αυτά και να δράσουmicroε εποικοδοmicroητικά

Βλέπουmicroε ακτιβιστές και θεωρητικούς απασχοληmicroένους microε το να κρατήσουν την ιδεολογικήταυτοτική τους laquoκαθαρότηταraquo να συmicromicroετέχουν συχνά σε ατέρmicroονες συζητήσεις για το τι είναι laquoαναρχικόraquo laquomicroαρξιστικόraquo κτλ Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν εννοώ να εγκαταλείψουmicroε τη θεωρία για χάριν της άmicroεσης δράσης Αντιθέτως η θεωρητική έρευνα και η κριτική σκέψη είναι απαραίτητες για microία αποτελεσmicroατική δράση Αλλά η Ιδεολογία δεν πρέπει να συγχέεται microε τη θεωρία

Ιδεολογία και microη-σηmicroασιακό πλαίσιο

Η Καταστασιακή ∆ιεθνής ορίζει την Ιδεολογία ως ένα δόγmicroα ερmicroηνείας της υφιστάmicroενης πραγmicroατικότητας[3] το οποίο microπορεί να γίνει κατανοητό ως microία σκέψη που δεν λαmicroβάνει υπόψη το εκάστοτε σηmicroασιακό πλαίσιο Αυτό σηmicroαίνει πως ο ideacuteologue δηmicroιουργεί έναν συγκεκριmicroένο τύπο ανάλυσης επηρεασmicroένο απrsquo το δικό του τοπικό περιβάλλον (κοινωνικό πλαίσιο οικονοmicroική ανάπτυξη κουλτούρα κτλ) και προσπαθεί συνεχώς να ταιριάξει microέσα σε αυτό πραγmicroατικότητες που

γεννιούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα κάτι που συχνά οδηγεί σε παρανοήσεις Βλέπουmicroε καθαρά κάτι τέτοιο για παράδειγmicroα στις αντιδράσεις ορισmicroένων αναρχικών και microαρξιστών (που έχουν laquoκαθαρήraquo ταξική ανάλυση βασισmicroένη αποκλειστικά στις πραγmicroατικότητες της βιοmicroηχανικής Ευρώπης του 19ου αιώνα) οι οποίοι κρίνουν τα γεγονότα στη Ροζάβα ψάχνοντας εκεί για ένα laquoπρολεταριάτοraquo που δεν υφίσταται microε την κλασική ∆υτική έννοια[4]

Με αυτή την έννοια η Ιδεολογία laquoευνουχίζειraquo τις ιδέες κάποιου microετατρέποντάς τες σε αποστειρωmicroέναταριχευmicroένα δόγmicroατα τα οποία δεν microπορούν να υπάρξουν πέρα απrsquo την αρχική τους φόρmicroα Οι laquoιδεολογικοποιηmicroένεςraquo ιδέες γίνονται ασύmicroβατες microε πραγmicroατικότητεςπεριβάλλοντα που διαφέρουν απrsquo αυτά που τις γέννησαν και έτσι αχρηστεύονται Η Ιδεολογία εmicroποδίζει τόσο τη θεωρητική έρευνα όσο και τη microετέπειτα από αυτήν δραστηριότητα ∆ηmicroιουργεί microία δογmicroατική αντίληψη της ουτοπίας και αποκλείει οτιδήποτε laquoπαρεκκλίνειraquo ακόmicroα και όταν υπάρχουν κάποιες κοινές αρχές (όπως είδαmicroε παραπάνω στην περίπτωση της Ροζάβα) φτιάχνοντας ένα είδος αυτο-αποξενωτικής ελιτίστικης υποκουλτούρας

Εποmicroένως η Ιδεολογία γίνεται πιο πολύ αυτο-εκφραστική παρά εργαλειακή Μεταmicroορφώνεται σε συγκεκριmicroένη ταυτότητα που συχνά χρησιmicroεύει ως δικαιολογία για παραίτηση από τις ευρείες κοινωνικές υποθέσεις ∆ηmicroιουργεί έναν δικό της κύκλο ιδιοτέλειας ανοιχτό κυρίως σε οmicroοϊδεάτες (που microοιράζονται την ίδια ιδεολογία) οι οποίοι αποmicroακρύνουν εκουσίως τον εαυτό τους από θεσmicroίσεις και κοινωνικά δίκτυα που θα microπορούσαν ενδεχοmicroένως να επηρεάσουν[5] Όπως υπογραmicromicroίζει ο Jona-than Matthew Smucker[] όταν δεν αmicroφισβητούmicroε τις κουλτούρες τα πιστεύω τα σύmicroβολα τις αφηγήσεις κτλ των υφιστάmicroενων θεσmicroίσεων και κοινωνικών δικτύων στα οποία ανήκουmicroε αποmicroακρυνόmicroαστε από

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Επανεξετάζοντας το σημασιακό

πλαίσιοYavor Tarinski

Μετάφραση Ιωάννα Μαραβελίδη

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Πράγmicroατι εξαρτόmicroαστε απrsquo τα περιβάλλοντα microέσα στα οποία ζούmicroε όmicroως είmicroαστε και οι δηmicroιουργοί των πολιτικών και κοινωνικών microας κατασκευών

και άρα microπορούmicroε να τα αλλάξουmicroε αν είmicroαστε τόσο αποφασισmicroένοι

Mary Dietz[1]

21Acirc

την πηγή και τη δύναmicroη που ενυπάρχει σε αυτά Για χάρη ενός άθλιου microικρού κλαmicroπ ακτιβιστών χαρίζουmicroε ολόκληρο χωράφι Αφήνουmicroε στους αντιπάλους microας τα πάντα

Εξαιτίας του microη-σηmicroασιακού πλαισίου η Ιδεολογία microπορεί να ιδωθεί ως κοmicromicroάτι του σηmicroερινού κυρίαρχου φαντασιακού που βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και έχει ανάγκη να χωρίζει τα πάντα σε laquoβολικάraquo και τακτοποιηmicroένα κουτάκια δηλαδή σε αυστηρούς κοινωνικούς και πολιτικούς ρόλους δηmicroιουργώντας και ενδυναmicroώνοντας έτσι τις ταυτότητες παρά τις ιδέες Στο βιβλίο της laquoΗ ανάδυση του κοινωνικού χώρουraquo η Kristin Ross περιγράφει πώς κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κοmicromicroούνας ο Catulle Mendegraves (αντιπροσωπεύοντας την προ-κοmicromicroούνας εποχή) δεν λυπάται πραγmicroατικά για την πτώση της παραγωγής αλλά αντίθετα το άγχος του πηγάζει απrsquo την επίθεση στην ταυτότητα αφού οι υποδηmicroατοποιοί άρχισαν να φτιάχνουν αντί για παπούτσια οδοφράγmicroατα[6] Εντοπίζει αυτή τη γραφειοκρατική λογική της στενής ταυτότητας πίσω στον Πλάτωνα σύmicroφωνα microε τον οποίο σε ένα καλά συγκροτηmicroένο κράτος microία συγκεκριmicroένη δουλειά αποδίδεται σε κάθε άτοmicroο ο υποδηmicroατοποιός είναι πάνω απrsquo όλα κάποιος που δεν microπορεί να είναι και πολεmicroιστής[7]

Ένα χαρακτηριστικό της γραφειοκρατικής λογικής είναι η εγγενής προδιάθεση προς την ιεραρχία αφού κάποιες δουλειές και ρόλοι είναι πιο σηmicroαντικοί από άλλους Ο David

Graeber σε συνέντευξή του για το Περιοδικό laquoΒαβυλωνίαraquo ορίζει την Ιδεολογία ως την ιδέα για την οποία κάποιος πρέπει να δηmicroιουργήσει microία παγκόσmicroια ανάλυση πριν να αναλάβει δράση κάτι που προϋποθέτει ότι η σηmicroασία της πνευmicroατικής πρωτοπορίας (των στενών ideologues-ειδικών) θα πρέπει να διαδραmicroατίζει ηγετικό ρόλο σε κάθε κοινωνικό-πολιτικό κίνηmicroα[8]

Πέρα απrsquo την Ιδεολογία Το σηmicroασιακό πλαίσιο είναι το παν

Προκειmicroένου τα σύγχρονα κοινωνικά κινήmicroατα να καταφέρουν να αmicroφισβητήσουν το υπάρχον σύστηmicroα θα πρέπει να ξεπεράσουν τα όρια του σηmicroερινού φαντασιακού το οποίο βασίζεται στη γραφειοκρατική λογική και τους ξεχωριστούς πολιτικούς ρόλους Στην πράξη αυτό σηmicroαίνει να προχωρήσουν πέρα απrsquo την Ιδεολογία εντοπίζοντας δηλαδή τις επιθυmicroητές αρχές και τα αποτελέσmicroατα και καταβάλλοντας ταυτόχρονα προσπάθειες για την προσαρmicroογή τους στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες Αυτό δεν σηmicroαίνει να αφήσουmicroε κατά microέρος τα ιδανικά microας και να laquoπάmicroε microε το ρεύmicroαraquo αλλά αντιθέτως να προσπαθήσουmicroε να τα microοιραστούmicroε microε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσmicroο που πιθανότατα δεν microοιράζεται την ίδια (ή και καmicroία) Ιδεολογίαδόγmicroαπολιτικό lifestyle Κάνοντας αυτό ερωτήσεις όπως laquoΕίναι ο EZLN αναρχική οργάνωση ή όχιraquo[9] γίνονται παρωχηmicroένες και αντικαθιστούνται από άλλες

22 Acirc

όπως laquoΤι προτείνουν πάνω σε ποια βάση και ποιες αρχές συmicroφωνούmicroε και πώς microε ότι κάνουνraquo κα

Τέλος εξαρτάται απrsquo τους στόχους που θέτουmicroε microε τους αγώνες microας Αν αγωνιζόmicroαστε για κοινωνική απελευθέρωση και αmicroεσοδηmicroοκρατική συmicromicroετοχή δεν microπορούmicroε παρά να προσπαθήσουmicroε να συνδέουmicroε διάφορους αγώνες κινήmicroατα και όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει να είmicroαστε ευέλικτοι στον τρόπο που εκφράζουmicroε τις ιδέες microας ανάλογα microε το συνοmicroιλητή που έχουmicroε microπροστά microας Όπως προτείνει ο Aki Orr Μία κοινωνία microπορεί να λειτουργήσει microε Άmicroεση ∆ηmicroοκρατία microόνο αν οι περισσότεροι απrsquo τους πολίτες της θέλουν να αποφασίζουν οι ίδιοι για την πολιτική αφού καmicroία microειοψηφία όσο θετικές και να είναι οι προθέσεις της δεν microπορεί να την επιβάλλει στην κοινωνία[10]

Βήmicroατα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν απrsquo τον Larry Gid-dings ο οποίος αντικατέστησε τον ιδεολογικό όρο laquoαναρχικόraquo microε τον ευρύτερο laquoαντιεξουσιαστικόraquo[11] Έπραξε έτσι αφού συνειδητοποίησε πως είτε αναγνωρίζει τους microη-αναρχικούς αγώνες είτε όχι αυτοί εξακολουθούν να υπάρχουν και αδιαφορώντας για αυτούς επειδή δεν αντικατοπτρίζουν τη δική του θεωρία για ένα laquoχωρίς έθνη-κράτη microέλλονraquo αδιαφορεί επί της ουσίας για την ίδια του την επιθυmicroία για ένα τέτοιο microέλλον Κατέληξε στο συmicroπέρασmicroα πως τα αποκεντρωmicroένα κοινωνικά και οικονοmicroικά συστήmicroατα οργανωmicroένα microε δηmicroοκρατικό microη-κρατικό τρόπο θα έρθουν microόνο microέσα από κοινούς αγώνες διαφόρων κινηmicroάτων και ευρείας κοινωνικής συmicromicroετοχής

Εποmicroένως αντί microιας συνεχούς προσπάθειας ορισmicroού του τι είναι laquoπραγmicroατικόςraquo αναρχισmicroός αποφάσισε να δοκιmicroάσει microια άλλη προσέγγιση να εντοπίσει τα αντιεξουσιαστικά χαρακτηριστικά των ήδη υπαρκτών και ποικίλων κοινωνικών κινηmicroάτων και να προσδιορίσει τους κοινούς τους εχθρούς (καταπιεστές) και έτσι να τα ενώσει Για να επιτύχει microια τέτοια σύνδεση οι στενά ιδεολογικές αφηγήσεις έπρεπε να εγκαταλειφθούν και να αντικατασταθούν από microία γενικότερη αντιεξουσιαστική κουλτούρα η οποία microπορεί ταυτόχρονα να καθορίζεται και να καθορίζει το περιβάλλον στο οποίο δηmicroιουργήθηκε

Συmicroπερασmicroατικά

Προχωρώντας πέρα απrsquo την Ιδεολογία δεν σηmicroαίνει παραίτηση απrsquo τις ιδέες και τις αρχές microας αλλά συνεχής επανεκτίmicroηση και εξέλιξή τους Στον φόβο του ότι χωρίς ιδεολογικές ταυτότητες θα απορροφηθούmicroε απrsquo την κυρίαρχη κουλτούρα της πολιτικής απάθειας και του αλόγιστου καταναλωτισmicroού microπορούmicroε να απαντήσουmicroε microε τη δηmicroιουργία microιας ευρείας πολιτικής κουλτούρας αυτεξούσιων ατόmicroων που είναι πρώτα απrsquo όλα λέκτορες των λέξεων και πράττοντες των πράξεων[12] Ένα τέτοιο ευρύ σχέδιο βασισmicroένο όπως προτείνεται απrsquo την Mary Dietz στην αξία του αλληλοσεβασmicroού και της laquoθετικής ελευθερίαςraquo της αυτοκυβέρνησης (και όχι απλώς την laquoαρνητική ελευθερίαraquo της microη-παρέmicroβασης) διατηρεί το αντιεξουσιαστικό πνεύmicroα ενώ επιτρέπει ταυτόχρονα την αλληλεπίδραση microε

microεγάλα κοmicromicroάτια της κοινωνίας και την εφαρmicroογή στην πράξη των ιδεών microας σε διαφορετικά περιβάλλοντα και σηmicroασιακά πλαίσια Μόνο microια τέτοια προσέγγιση θα microας βοηθήσει να ξεφύγουmicroε απrsquo τον laquoσεκταρισmicroόraquo (microε όλον τον σεπαρατισmicroό και το lifestyle που απορρέει από αυτόν) των πολιτικών κινηmicroάτων που τα στοιχειώνει απrsquo τις αρχές του 20ου αιώνα microέχρι τις microέρες microας

Μετάφραση απrsquo το αρχικό αγγλικό κείmicroενο που βρίσκεται εδώ httpwwwbabyloniagr20150801beyond-ideol-ogy-rethinking-contextuality

_____________________________

Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe1992 Verso Books p792 ldquoListen Anarchistrdquo by David Harvey httpdavidhar-veyorg201506listen-anarchist-by-david-harvey3 ldquoThere is no such thing as situationism which would mean a doctrine of interpretation of existing factsrdquo (Situationist International) from Internationale Situ-ationniste 1 Knabb p454 Mr Anarchist we need to have a chat about colo-nialism httpsroarmagorgessayszapatistas-rojava-anarchist-revolution5 Why We Canrsquot Depend On Activists To Create Change httpwwwalternetorgvisionswhy-we-cant-depend-activists-create-change6 Ross Kristin The Emergence of social space Verso 2008 p147 Ibid p138 Against Ideology httpwwwcrimethinccomtextsrecentfeaturesideologyphp9 Πίσω στο 2002 το αmicroερικάνικο περιοδικό Green An-archy δηmicroοσίευσε ένα επικριτικό άρθρο για το κίνηmicroα των Ζαπατίστας microε τίτλο laquoΟι EZLN δεν είναι αναρχικοίraquo httptheanarchistlibraryorglibraryvarious-authors-willful-disobedience-volume-2-number-710 ldquoAbolish Power Politics Without Politiciansrdquo httpwwwabolish-powerorg11 ldquoWhy Anti-Authoritarianrdquo an essay by Larry Gid-dings httpwwwspunkorgtextsmiscsp000124txt12 Mary Dietz Context is All Feminism and Theories of Citizenship in Dimensions of Radical Democracy edited by Chantall Mouffe Verso Books 1992 p75

23Acirc

Μετά τις microεγάλες διαδηλώσεις της 31ης Μαρτίου στη Γαλλία ενάντια στον νέο ασφαλιστικό νόmicroο του Ολάντ και την επακόλουθη εργασιακή

αποδιάρθρωση ξέσπασε το κίνηmicroα Nuit Debout[1] που κατέκλυσε τις πλατείες της Γαλλίας και διαχύθηκε και σε άλλες πόλεις της ∆υτικής Ευρώπης Από τις πολύmicroορφες εκδηλώσεις αυτού του κινήmicroατος που αυτή τη στιγmicroή βρίσκεται εν εξελίξει και συγκρούεται microε τις κατασταλτικές δυνάmicroεις του γαλλικού κράτους ας δούmicroε microία συmicroβολική πράξη που κάποιοι θα χαρακτήριζαν λεπτοmicroέρεια αλλά φέρει πολιτικές συνδηλώσεις Οι άνθρωποι που συmicromicroετέχουν στο κίνηmicroα αρνήθηκαν από την πρώτη microέρα το επίσηmicroο ηmicroερολόγιο και σε πείσmicroα της κανονικότητας συνεχίζουν να microετράνε ηmicroέρες του Μαρτίου ονοmicroάζοντας την 1η Απρίλη 32α Μάρτη την 2η 33η κοκ Αυτό το νέο laquoΜαρτιανόraquo επαναστατικό ηmicroερολόγιο απηχεί την ανακήρυξη του Έτους 1 και την αντικατάσταση του επίσηmicroου ηmicroερολογίου από τους επαναστάτες του 1789 Είναι microία γαλλική επαναστατική παράδοση η χειρονοmicroία δηmicroόσιας αποκήρυξης του επίσηmicroου ηmicroερολογιακού χρόνου που όσο θεατρική και αν δείχνει φέρνει στο φως τη βαθιά εξάρτηση των κατεστηmicroένων δοmicroών εξουσίας από την επίσηmicroη κοινωνική χρονικότητα τόσο στην ηmicroερολογιακή[2] όσο και στην ιστοριογραφική της διάσταση[3]

Το κίνηmicroα απορρυθmicroίζοντας συmicroβολικά την επίσηmicroη ηmicroερολογιακή χρονικότητα θεσπίζοντας το δικό του ηmicroερολόγιο αυτοκαθορίζεται ως ιστορικό γεγονός και πλατύνει τον χρονικό του ορίζοντα στο απροσδιόριστο Αν η άρνηση του Απρίλη είναι η αρνητική πλευρά της ηmicroερολογιακής επανίδρυσης η αντίσταση στη χρονική κανονικότητα η συνέχιση του Μάρτη είναι η θετική πλευρά αυτής της συmicroβολικής χειρονοmicroίας η αξίωση θέσmicroισης microίας διαφορετικής κοινωνικής χρονικότητας Είναι microια συmicroβολική έκφραση των πραγmicroατικών δηmicroοκρατικών λειτουργιών που γεmicroίζουν τον απελευθερωmicroένο δηmicroόσιο χώρο της πλατείας και συνθέτουν τον κοινό δηmicroόσιο χρόνο Έχουmicroε να κάνουmicroε microε microία αναδηmicroιουργία του δηmicroόσιου ως κοινωνικού και αντικρατικού Φυσικά αυτό δεν αρκεί για να λυγίσει η αντίδραση της κυριαρχίας ή για να εκτροχιαστούν ριζικά οι δυναmicroικές της κανονικότητας όmicroως φανερώνει την αυτοσυνειδησία του κινήmicroατος σαν εξ αρχής δηmicroιουργό του

δικού του ελεύθερου δηmicroόσιου χρόνου

Αν κοιτάξουmicroε στο παρελθόν microπορούmicroε να βρούmicroε πολλά παραδείγmicroατα που υπογραmicromicroίζουν τη στενή εξάρτηση του πολιτικού χρόνου από τον δηmicroόσιο χώρο Κάθε κοινωνία διαρθρώνεται σχηmicroατικά σε τρεις σφαίρες την ιδιωτική σφαίρα την ιδιωτικήδηmicroόσια τη σφαίρα της επικοινωνίας και του πολιτισmicroού και την καθαρά δηmicroόσια σφαίρα τον χώρο της πολιτικής λήψης αποφάσεων Στις κοινωνίες όπου η πολιτική εξουσία ταυτίζεται microε την κρατική ιεραρχία οι δηmicroόσιες λειτουργίες τόσο του πολιτισmicroού όσο και της πολιτικής καθυποτάσσονται στην κρατική εξουσία ενώ ο ιδιωτικός χώρος και χρόνος είτε συστέλλεται και αποmicroονώνεται είτε απορροφάται Το κράτος η διαχωρισmicroένη εξουσία καταχράται το δηmicroόσιο ως κρατικό

Στην παραδοσιακή Κίνα ο αυτοκράτορας ήταν ωροκράτορας και κάθε καινούργιος αυτοκράτορας εγκαινίαζε την αρχή του microε την ανακήρυξη του δικού του ιδιαίτερου ηmicroερολογίου που σηmicroατοδοτούσε τη βασιλεία του Ο χρόνος της Κίνας ήταν ο χρόνος του αυτοκράτορα microέχρι την ήττα της Κίνας στον πόλεmicroο του Οπίου (1842) και το βίαιο άνοιγmicroά της στη δυτική επικυριαρχία και τη δυτική χρονοmicroετρία

Ο Lewis Mumford (Technics and Civilisation) γράφει laquoΤο ρολόι είναι ένα microέσο που microας επιτρέπει όχι microόνο να ξέρουmicroε την ώρα αλλά να συγχρονίζουmicroε τις ανθρώπινες δραστηριότητες Το ρολόι και όχι η ατmicroοmicroηχανή είναι η κοmicroβική microηχανή της σύγχρονης βιοmicroηχανικής εποχήςraquo Αν το microηχανικό ρολόι που microετράει τον χρόνο microέσω της παλινδροmicroικής ταλάντωσης εξυπηρετεί τη βιοmicroηχανική κατάτmicroηση του κοινωνικού χρόνου σε ισοmicroερή διαστήmicroατα microέτρησης τόσο της παραγωγικότητας όσο και της αξίας το σπέρmicroα της επινόησής του βρίσκεται σε microία προβιοmicroηχανική χρονική πειθαρχία

Η καταρχήν κατάτmicroηση της ηmicroέρας σε ισόποσες ώρες ήταν επίτευγmicroα του microοναστικού κινήmicroατος και της οργάνωσης των microοναστηριακών κοινοβίων Η ρύθmicroιση των ωρών βάσει του λειτουργικού της προσευχής (κατάτmicroηση του 24ώρου σε τρίωρα) υπήρξε η πρώτη πειθαρχική κανονιστικότητα που επιβλήθηκε στον κοινωνικό χρόνο και η πρώτη απόπειρα microέτρησης του χρόνου ανεξάρτητα από τις κοινωνικές

Πολιτικός Χρόνος και ∆ημόσιος ΧώροςΟ ρόλος της σύγχρονης

αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας

Αλέξανδρος Σχισmicroένος

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

24 Acirc

δραστηριότητες της αγροτικής ζωής Το ωρολόγιο πρόγραmicromicroα εξέφρασε την πολιτική ανεξαρτησία και αργότερα ηγεmicroονία των microοναστηριών επί των αγροτικών κοινοτήτων του Μεσαίωνα Το καmicroπαναριό έγινε ο ρυθmicroιστής του δηmicroόσιου χρόνου ενώ ο δηmicroόσιος χώρος είχε περιοριστεί στις εκκλησιαστικές αυλές

Όταν η πολιτική εξουσία microεταφέρθηκε στις πόλεις στον ύστερο Μεσαίωνα κατά την περίοδο της επινόησης του microηχανικού ρολογιού (γύρω στον 13ο αιώνα) το νέο σύmicroβολο του δηmicroόσιου χρόνου εmicroφανίστηκε πρώτα σε καmicroπαναριά και έπειτα στους πύργους των αρχόντων καθώς η εξουσία έγειρε προς το κοσmicroικό Το microηχανικό ρολόι στέκεται ανάmicroεσα στον φεουδαρχικό και τον πρωτοκαπιταλιστικό κόσmicroο σαν γέφυρα και πραγmicroάτωση των νέων σηmicroασιών Στη βιοmicroηχανική νεωτερικότητα η microέτρηση του χρόνου έγινε πιο ακριβής και η κατάτmicroηση πολλαπλασιάστηκε microέχρι να φτάσουmicroε στα πικοδευτερόλεπτα (10-46 δευτερόλεπτα) Η αυτονόmicroηση και κυριαρχία των οικονοmicroικών δραστηριοτήτων επί των υπολοίπων κοινωνικών λειτουργιών η επικράτηση του καπιταλιστικού φαντασιακού και η πρωτοκαθεδρία της παραγωγής microετασχηmicroάτισε την κοινωνική οργάνωση microε όρους χρονικής microετρησιmicroότητας Όmicroως οι microάχες ενάντια στην καπιταλιστική πειθαρχία απελευθέρωσαν κατά περιόδους τον δηmicroόσιο χώρο αναδεικνύοντας τη συλλογική δηmicroοκρατική πολιτική microέσα από κοινωνικές εξεγέρσεις επαναστάσεις και υπερβάσεις Η διαρκής συmicroπλοκή και η σύγκρουση microεταξύ της κρατικής και οικονοmicroικής εξουσίας και των κοινωνιών είναι microία συmicroπλοκή και σύγκρουση επί του δηmicroόσιου χρόνου και του δηmicroόσιου χώρου

Το microηχανικό ρολόι όταν έγινε πλέον φορητό ρολόι τσέπης και χειρός απελευθέρωσε τη microέτρηση του χρόνου προς όφελος του ατόmicroου Καθένας απέκτησε τη microέτρηση του ιδιωτικού του χρόνου Όmicroως αυτή η εξατοmicroίκευση δεν σήmicroαινε κάποια αδιανόητη εξατοmicroίκευση του κοινωνικού χρόνου αλλά την αποικιοποίηση του προσωπικού χρόνου από τους κυρίαρχους καθορισmicroούς και microετρήσεις που ήδη οργάνωναν τον παραγωγικό δηmicroόσιο χρόνο

Η πρόσφατη microετατροπή του κράτους σε επιχείρηση σηmicroαδεύει την παραχώρηση του δηmicroόσιου κρατικοποιηmicroένου χώρου στο ιδιωτικό κεφάλαιο την πλήρη ιδιωτικοποίησή του Παράλληλα σηmicroαδεύει τη δηmicroοσιοποίηση του ιδιωτικού χρόνου υπό τον τρόπο του προϊόντος καθώς η εξίσωση του χρόνου microε το χρήmicroα θεmicroελιώδης αρχή της παραγωγής καθολικεύεται σε εξίσωση του χρήστη microε το προϊόν Η παγκοσmicroιοποίηση της πληροφορίας και των προϊόντων προσφέρει την προβολή του ιδιωτικού αυτού χρόνου σε παγκόσmicroιο επίπεδο σε microία παράδοξη δηmicroόσια microοναξιά Από την άλλη η παγκόσmicroια απελευθέρωση της πληροφορίας δηmicroιουργεί ρωγmicroές στην κυρίαρχη κοινωνική χρονικότητα και κανονικότητα καθώς οι σηmicroασίες διατρέχουν τα πορώδη κοινωνικά δίκτυα πέρα από τους κυρίαρχους περιορισmicroούς

Μέσα σε αυτή την συνθήκη ο πολιτικός χρόνος γίνεται laquoπυκνόςraquo microοιάζει να διαστέλλεται και να συστέλλεται ανάλογα microε την κοινωνική αναδηmicroιουργία και υπεράσπιση

του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Όταν τίθεται το ερώτηmicroα του δηmicroόσιου χρόνου ως ερώτηmicroα της πολιτικής εξουσίας οι κρατικιστικές συλλογικότητες και κόmicromicroατα αριστερά και δεξιά έχουν microια έτοιmicroη απάντηση Ο διαχωρισmicroός της τακτικής από τη στρατηγική στηρίζεται στην ταύτιση Κράτους και Εξουσίας και επιτρέπει τον εργαλειακό διαχωρισmicroό των microέσων από τους σκοπούς τον ιδεολογικό διαχωρισmicroό της πράξης από τη θεωρία τον πολιτικό διαχωρισmicroό της κοινωνίας από την κυβέρνηση Θέτει την αρχή της κατάληψης της κρατικής εξουσίας σαν απώτερο στόχο της πολιτικής Ο συλλογικός χρόνος των κρατικιστικών συλλογικοτήτων οmicroοιάζει microε τον δηmicroόσιο χρόνο των κρατικών οντοτήτων υπόκειται στους microυστικούς ρυθmicroούς microιας στεγανοποιηmicroένης γραφειοκρατίας Για τις κρατικιστικές πολιτικές συλλογικότητες είτε της αριστεράς είτε της δεξιάς η ταύτιση κράτους και εξουσίας σηmicroαίνει την ταύτιση του δηmicroόσιου microε το κρατικό Το βλέπουmicroε αυτό σε κάθε προγραmicromicroατική αριστερή δήλωση

Αντιθέτως microία αντιεξουσιαστική συλλογικότητα αρνείται ρητά την κατάληψη της κατεστηmicroένης εξουσίας Έτσι αρνείται την ίδια την ταύτιση του Κράτους και της Εξουσίας και αρνείται την ταύτιση δηmicroόσιου και κρατικού Όmicroως αυτό σηmicroαίνει πως δεν microπορεί να αποβλέπει στην ίδια laquoαπόδοσηraquo της πολιτικής της δραστηριότητας στην οποία αποβλέπουν οι αριστερές οργανώσεις Πρέπει επίσης να στοχαστούmicroε την αντιεξουσιαστική συλλογικότητα δυναmicroικά εν τω χρόνω καθώς δεν έχει τις γραφειοκρατικές κανονικότητες των στατικών αριστερών οργανώσεων Μπορούmicroε έτσι να διαπιστώσουmicroε κάποια ερωτήmicroατα που εmicroφανίζονται στη δυναmicroική της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας όσο αυτή διαρκεί microέσα στον χρόνο και εξαιτίας του χρόνου

Ένα ερώτηmicroα τίθεται από τον πλουραλισmicroό των microορφών οργάνωσης που microπορεί να περιέχει ή να δηmicroιουργήσει microία ανοιχτή αντιεξουσιαστική συλλογικότητα Καθώς δεν αποτελούν γραφειοκρατικά όργανα διαφορετικές θεmicroατικές συνελεύσεις microπορούν να κατακερmicroατίσουν τις δραστηριότητες microίας συλλογικότητας τόσο σε επιmicroέρους θέmicroατα όσο και σε επιmicroέρους συmicromicroαχίες microε άλλες πολιτικές δυνάmicroεις βάσει κοινών θεmicroατικών

Ένα δεύτερο ερώτηmicroα τίθεται από τις microετατοπίσεις νοήmicroατος και σηmicroασιών microέσα στον χρόνο καθώς η πολιτική πράξη τίθεται υπό κριτική Το πρόβληmicroα microπαίνει από την τριβή ανάmicroεσα στην υπεράσπιση του προτάγmicroατος της αυτονοmicroίας και την κριτική στην ιδεολογία Παρόλο που το ένα ουσιαστικά εmicroπεριέχει το άλλο δηλαδή το πρόταγmicroα της αυτονοmicroίας εmicroπεριέχει την κριτική του ιδεολογικού εγκλεισmicroού η αmicroφισβήτηση δεν microπορεί να φτάσει ως την αmicroφισβήτηση της αmicroφισβήτησης χωρίς να καταρρεύσει η θεmicroελιώδης βάση αξιών που συγκροτούν την αντιεξουσιαστική θέσmicroιση

Ένα τρίτο ερώτηmicroα τίθεται από το ίδιο το πέρασmicroα του χρόνου που φέρνει microία ιστορικοποίηση και microία ανάστροφη ιζηmicroατοποίηση στους κόλπους της συλλογικότητας Παρατηρείται συχνά microία ένταση ανάmicroεσα σε laquoπαλιούςraquo και laquoνεώτερουςraquo ανάmicroεσα στην εmicroπειρία και στην καινοτοmicroία στη microέθοδο και τον πειραmicroατισmicroό από την οποία πηγάζουν

25Acirc

διάφορες κατηγορίες περί laquoάτυπης ιεραρχίαςraquo Παρότι αυτή η φράση είναι αντίφαση στους όρους καθώς είναι ίδιον της ιεραρχίας να είναι τυπική η πραγmicroατικότητα δείχνει ότι συχνά laquoπαλαιοίraquo και laquoέmicroπειροιraquo σχηmicroατίζουν ένα απολιθωmicroένο τείχος που εmicroποδίζει τη δηmicroιουργικότητα laquoνεώτερωνraquo και laquoάπειρωνraquo να εκφραστεί όπως κάποτε είχαν εκφραστεί οι πρώτοι απουσία ιστορίας Ενώ στις κρατικιστικές συλλογικότητες η εmicroπειρία τυποποιείται (microέσω της ρητής ιεραρχίας) και ανακεφαλαιώνεται ως αυθεντία στην αντιεξουσιαστική συλλογικότητα θεmicroελιωmicroένη στην άρνηση κάθε πολιτικής αυθεντίας η εmicroπειρία έρχεται συχνά σε αντιφατική σύγκρουση microε τη δηmicroιουργική απείθεια της καινοτοmicroίας

Με ποιον τρόπο microπορεί microια αντιεξουσιαστική συλλογικότητα να υπερβεί αυτά τα ερωτήmicroατα Φυσικά δεν υπάρχει σταθερή απάντηση όmicroως ίσως microια απάντηση βρεθεί στον απεγκλωβισmicroό του πολιτικού της χρόνου microέσω της σύνδεσής του microε την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου Φυσικά αυτή η αναδηmicroιουργία υπερβαίνει την ίδια την συλλογικότητα αφού αφορά την κοινωνία

Για να γίνει αυτή η σύνδεση microέσα στον χρόνο και να διαρκέσει η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να είναι ανοιχτή αmicroεσοδηmicroοκρατική και ανανεώσιmicroη Η ανανέωση της εmicroπειρίας microέσω της πράξης σηmicroαίνει την ανακεφαλαίωση της γνώσης και της πείρας που παράγει η πράξη microέσω της θεωρίας Η πράξη προηγείται της θεωρίας όmicroως η πράξη πρέπει να καταγραφεί

να ερευνηθεί να διαλευκανθεί θεωρητικά Η αντιεξουσιαστική συλλογικότητα οφείλει να δηmicroιουργήσει θεσmicroούς παιδείας και αναπαραγωγής των σηmicroασιών Θεσmicroούς διάδρασης microε τη συλλογική πολιτική πράξη αλλά και το ευρύτερο κοινωνικοϊστορικό πεδίο Οι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι είναι τέτοιες microορφές και ήδη υπερβαίνουν τη συλλογικότητα από τη δράση της οποίας δηmicroιουργούνται

Μπορούmicroε ίσως σχηmicroατικά να ερευνήσουmicroε τον πολιτικό χρόνο της αντιεξουσιαστικής συλλογικότητας σε τέσσερις στιγmicroές Όλες εmicroπεριέχουν και προϋποθέτουν τη δηmicroόσια σύγκρουση microε τις κατεστηmicroένες εξουσίες

Η πρώτη στιγmicroή όταν η συλλογικότητα ανοίγεται προς την κοινωνία περιλαmicroβάνει την αρχική διάνοιξη ενός ευρύτερου περιβάλλοντος επιρροής Η δηmicroιουργία ελεύθερων κοινωνικών χώρων αποτελεί το όριο αυτής της στιγmicroής Αν το όριο δεν ξεπεραστεί microέσω του ανοίγmicroατος στην ευρύτερη κοινωνία πέραν της συλλογικότητας τότε οι χώροι γίνονται αυτοαναφορικοί και αργά ή γρήγορα καταρρέουν εσωτερικά

Αν το όριο ξεπεραστεί τότε περνάmicroε στην επόmicroενη στιγmicroή που microπορεί να συmicroβεί microόνο microε την κοινωνία δηλαδή πέραν της συλλογικότητας δείγmicroα πως η δράση της συλλογικότητας ξεπερνάει την ίδια την συλλογικότητα Περιλαmicroβάνει τη συνδηmicroιουργία δικτύων αλληλεγγύης επικοινωνίας και δράσης

26 Acirc

τοπικής περιφερειακής και παγκόσmicroιας εmicroβέλειας Σηmicroαίνει τη δηmicroιουργία ενός περιορισmicroένου ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης

Έπεται η διάνοιξη του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου που προϋποθέτει τη ρήξη microε τους κρατικούς και κεφαλαιοκρατικούς microηχανισmicroούς και τη δηmicroόσια πολιτική ανυπακοή Είναι το πρώτο βήmicroα για την αναδηmicroιουργία του ελεύθερου δηmicroόσιου χώρου microε την κοινωνία από την κοινωνία Το δεύτερο βήmicroα είναι η ρητή αυτοθέσmicroιση η δηmicroιουργία θεσmicroών microέσω της ρητής διαβούλευσης που να πραγmicroατώνουν τις σηmicroασίες της αυτονοmicroίας σε κοινωνικές λειτουργίες και η πλήρης ρήξη microε το κράτος

Θα microπορούσαmicroε να φανταστούmicroε τη ρητή αυτοθέσmicroιση αν θεωρήσουmicroε ένα αυτάρκες τοπικό δίκτυο που να microην υπόκειται σε κρατική ή καπιταλιστική δικαιοδοσία και φορολόγηση Εκφράζει έναν βασικό διχασmicroό microεταξύ ελεύθερων κοινοτήτων και του κράτους όmicroως όχι microία αυτόνοmicroη κοινωνία Σηmicroαίνει την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός περιορισmicroένου δηmicroόσιου χωρο-χρόνου τmicroηmicroατικής πολιτικής απόφασης Όmicroως αυτό δεν είναι πλήρης κοινωνική αυτονοmicroία δεν εξαντλεί τον

ορίζοντα του προτάγmicroατος

Για να θεωρηθεί αυτόνοmicroη microία κοινωνία πρέπει να έχει πλήρη δυνατότητα ρητής αυτοθέσmicroισης των κεντρικών θεσmicroών της δηλαδή της πολιτικής της δικαιοσύνης της παιδείας Πρέπει να είναι ικανή να θεσmicroίζει τους ισχύοντες νόmicroους microε ρητή δηmicroόσια διαβούλευση microε πολίτευmicroα την άmicroεση δηmicroοκρατία Αυτό προϋποθέτει την καταστροφή του κράτους και την υποταγή της οικονοmicroίας στην κοινωνική αυτονοmicroία Σηmicroαίνει επίσης την εγκαθίδρυση ενός πλήρους ιδιωτικούδηmicroόσιου χωρο-χρόνου ελεύθερης επικοινωνίας και ενός πλήρους δηmicroόσιου χωρο-χρόνου κεντρικής πολιτικής απόφασης και πράξης

Όπως έλεγε κάποτε και ο Καστοριάδης ίσως απέχουmicroε πολύ από αυτό Ίσως όχι

______________________

1 Σε ελεύθερη microετάφραση laquoΑγρύπνιαraquo2 Ο κυκλικός χρόνος του ετήσιου ηmicroερολογίου3 Ο γραmicromicroικός κυκλικός ή σπειροειδής χρόνος της επίσηmicroης ιστορικής αφήγησης

27Acirc

Ο πόλεmicroος η δυστυχία η microιζέρια και η εκmicroετάλλευση χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο υ ν ό λ ο κ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο ν παγκοσmicroιοποιηmicroένο κόσmicroο Υπάρχουν τόσοι λόγοι να

αναζητάς καταφύγιο σε ένα βασίλειο laquoεκτόςraquo ένα microέρος χωρίς την πειθαρχία και τον έλεγχο της σηmicroερινής αναδυόmicroενης Αυτοκρατορίας ή ακόmicroη κάποιες υπερβατικές ή υπερφυσικές αρχές και αξίες που microπορούν να καθοδηγήσουν τις ζωές microας και στις οποίες να βασίζεται η πολιτική microας δράση Μια πρώτη συνέπεια της παγκοσmicroιοποίησης όmicroως είναι η δηmicroιουργία ενός κοινού κόσmicroου ενός κόσmicroου που καλώς ή κακώς όλοι microοιραζόmicroαστε ένας κόσmicroος όπου δεν υπάρχει laquoεκτόςraquo Μαζί microε τους microηδενιστές πρέπει να αναγνωρίσουmicroε ότι παρά το πόσο έξοχα και microε δριmicroύτητα της ασκούmicroε κριτική είmicroαστε προορισmicroένοι να microένουmicroε σε αυτόν τον κόσmicroο όχι microόνο υποκείmicroενοι στις δυνάmicroεις της κυριαρχίας αλλά και microολυσmicroένοι από τις διαφθορές του Πρέπει να εγκαταλείψουmicroε όλα τα όνειρα για πολιτική καθαρότητα και

laquoυψηλές αξίεςraquo που θα microας επέτρεπαν να microείνουmicroε απέξω Μια τέτοια microηδενιστική αναγνώριση όmicroως πρέπει να είναι microόνο το εργαλείο ένα σηmicroείο περάσmicroατος προς την αναζήτηση ενός εναλλακτικού σχεδίου Σε αυτό το βιβλίο διατυπώνουmicroε ένα ηθικό σχέδιο την ηθική microιας δηmicroοκρατικής πολιτικής δράσης εντός και ενάντια στην Αυτοκρατορία Ερευνούmicroε τι είναι τα κινήmicroατα και οι πρακτικές του πλήθους και τι microπορούν να γίνουν έτσι ώστε να ανακαλύψουmicroε τις κοινωνικές σχέσεις και τις θεσmicroικές microορφές microιας πιθανής παγκόσmicroιας δηmicroοκρατίας ldquoΗγεmicroονοποίησηrdquo είναι η διαδικασία του πλήθους που microαθαίνει την τέχνη της αυτο-κυβέρνησης και επινοεί δηmicroοκρατικές microορφές κοινωνικής οργάνωσης microε διάρκεια

Μια δηmicroοκρατία του πλήθους είναι νοητή και δυνατή microόνο όταν όλοι microοιραζόmicroαστε τα κοινά Με τον όρο laquoκοινάraquo εννοούmicroε πρώτα από όλα τον κοινό πλούτο του υλικού κόσmicroου ndashτον αέρα το νερό

OacuteOtildeAtildetimesNtildeIumlIacuteIuml AacuteETHAringEumlAringOtildeEgraveAringNtildeUgraveOcircEacuteEcircIuml ETHNtildeIumlOcircAacuteAtildeIgraveAacute

Η Ηγεμονοποίηση του ΠλήθουςAntonio Negri and Michael

HardtΜετάφραση Σοφία Παπαγιαννάκη

laquoΟι άνθρωποι έχουν microόνο τον βαθmicroό ελευθερίας που το θράσος τους κερδίζει από τον φόβοraquoStendhal Η Ζωή του Ναπολέοντα

laquoPower to the peacefulraquoMichael Franti Bomb the World

28 Acirc

τα φρούτα της γης και όλη της γενναιοδωρία της φύσηςndash τα οποία στα κλασσικά ευρωπαϊκά πολιτικά κείmicroενα συχνά φέρονται να είναι η κληρονοmicroιά της ανθρωπότητας στο σύνολό της που πρέπει να microοιράζεται σε όλους Θεωρούmicroε επίσης κοινά και πιο σηmicroαντικά τα αποτελέσmicroατα της κοινωνικής παραγωγής τα οποία είναι αναγκαία για κοινωνική αλληλεπίδραση και επιπλέον παραγωγή όπως γνώσεις γλώσσες κώδικες πληροφορία επιρροές και ούτω καθεξής Αυτή η αντίληψη για τα κοινά δεν τοποθετεί την ανθρωπότητα χωριστά από τη φύση ούτε ως αυτή που την εκmicroεταλλεύεται ή ως θεmicroατοφύλακά της αλλά εστιάζει περισσότερο στις πρακτικές της αλληλεπίδρασης της φροντίδας και της συγκατοίκησης σε έναν κοινό κόσmicroο προάγοντας τις ευεργετικές και περιορίζοντας τις επιβλαβείς microορφές των κοινών Στην εποχή της παγκοσmicroιοποίησης τα ζητήmicroατα της συντήρησης την παραγωγής και της διανοmicroής των κοινών microε αυτές τις έννοιες και εντός οικολογικών και σοσιο-οικονοmicroικών πλαισίων γίνονται όλο και περισσότερο κεντρικά

Με τις παρωπίδες των σύγχρονων κυρίαρχων ιδεολογιών όmicroως είναι δύσκολο να δούmicroε τα κοινά παρόλο που είναι παντού τριγύρω microας Νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές πολιτικές ανά τον κόσmicroο επεδίωξαν τις πρόσφατες δεκαετίες να ιδιωτικοποιήσουν τα κοινά microετατρέποντας προϊόντα του πολιτισmicroού ndashγια παράδειγmicroα την πληροφορία τις ιδέες και ακόmicroη είδη ζώων και φυτώνndash σε ιδιωτική περιουσία Λέmicroε από κοινού microε πολλούς άλλους ότι τέτοιες ιδιωτικοποιήσεις πρέπει να συναντήσουν αντίσταση Η καθιερωmicroένη οπτική όmicroως θεωρεί ότι η microόνη εναλλακτική στο ιδιωτικό είναι το κρατικό αυτό που διοικείται κι ελέγχεται από το κράτος και άλλες κυβερνητικές αρχές ως τα κοινά να είναι άσχετα ή εξαλειmicromicroένα Είναι αλήθεια βέβαια ότι microέσω microιας χρόνιας διαδικασίας περιφράξεων η επιφάνεια της γης έχει σχεδόν πλήρως διαιρεθεί microεταξύ δηmicroόσιας και ιδιωτικής ιδιοκτησίας microε αποτέλεσmicroα συστήmicroατα κοινοκτηmicroοσύνης της γης όπως αυτή των αυτοχθόνων πολιτισmicroών της Αmicroερικής και της Ευρώπης του microεσαίωνα να έχουν καταστραφεί Κι ακόmicroη όmicroως τόσα πολλά από τον κόσmicroο microας είναι κοινά ανοιχτά προσβάσιmicroα από όλους και ανεπτυγmicroένα χάρη στην ενεργή συmicromicroετοχή Η γλώσσα για παράδειγmicroα όπως τα συναισθήmicroατα και οι χειρονοmicroίες είναι στο microεγαλύτερο microέρος τους κοινά και πράγmicroατι αν η γλώσσα ήταν ιδιωτική ή κρατική ndashτο οποίο θα συνέβαινε αν microεγάλα τmicroήmicroατα λέξεων φράσεων ή microέρη του λόγου υπόκεινταν σε ιδιωτική ιδιοκτησία ή σε κρατικό έλεγχοndash η γλώσσα θα έχανε τη δύναmicroη της έκφρασης της δηmicroιουργικότητας και της επικοινωνίας Αυτό το παράδειγmicroα δεν έχει σκοπό να καθησυχάσει τους αναγνώστες λέγοντας ότι οι κρίσεις που δηmicroιουργούνται από τον ιδιωτικό ή τον κρατικό έλεγχο δεν είναι τόσο κακές όσο φαίνονται αλλά περισσότερο για να βοηθήσει τους αναγνώστες να αρχίσουν να επαναθεωρούν την οπτική τους αναγνωρίζοντας τα κοινά που υπάρχουν και τι microπορούν αυτά να κάνουν Αυτό είναι το πρώτο βήmicroα στην προσπάθεια να κερδίσουmicroε πίσω και να επεκτείνουmicroε τα κοινά και τη δυναmicroική τους

Η φαινοmicroενικά microοναδική εναλλακτική microεταξύ του ιδιωτικού και του κρατικού αντιστοιχεί σε microια εξίσου ολέθρια εναλλακτική microεταξύ καπιταλισmicroού και σοσιαλισmicroού Συχνά θεωρείται ότι η microόνη θεραπεία από τα κακά της καπιταλιστικής κοινωνίας είναι η κρατική ρύθmicroιση και κεϋνσιανή καιή σοσιαλιστική οικονοmicroική

διαχείριση και αντίστροφα οι ασθένειες του σοσιαλισmicroού υποτίθεται ότι γιατρεύονται microόνο από την ατοmicroική ιδιοκτησία και τον καπιταλιστικό έλεγχο Ο σοσιαλισmicroός και ο καπιταλισmicroός όmicroως κάποιες φορές έχουν αναmicroειχθεί microεταξύ τους και κάποιες άλλες έτυχαν πικρών συγκρούσεων είναι και τα δυο καθεστώτα που βασίζονται στην ιδιοκτησία και αποκλείουν τα κοινά Η πολιτική πρόταση θέσmicroισης των κοινών που αναπτύσσουmicroε σε αυτό το βιβλίο περικόπτει διαγώνια αυτές τις λανθασmicroένες εναλλακτικές ndashούτε ιδιωτικό ούτε κρατικό ούτε καπιταλιστής ούτε σοσιαλιστήςndash και ανοίγει νέους ορίζοντες στην πολιτικήΟι σύγχρονες microορφές καπιταλιστικής ανάπτυξης και συσσώρευσης στην πραγmicroατικότητα παρά την συνεχή τους τάση προς ιδιωτικοποίηση των πόρων και του πλούτου παραδόξως καθιστούν δυνατές και επιπλέον απαιτούν επέκταση των κοινών Το κεφάλαιο φυσικά δεν είναι καθαρή microορφή κυριαρχίας αλλά κοινωνική σχέση και βασίζεται για την επιβίωση και την ανάπτυξή του στις παραγωγικές υποκειmicroενικότητες που βρίσκονται εντός του αλλά είναι ανταγωνιστικές Μέσω των διαδικασιών της παγκοσmicroιοποίησης το κεφάλαιο όχι microόνο συγκεντρώνει όλη τη γη υπό την εξουσία του αλλά επίσης δηmicroιουργεί επενδύει και εκmicroεταλλεύεται την κοινωνική ζωή στο σύνολό της ρυθmicroίζοντας τη ζωή σύmicroφωνα microε τις ιεραρχίες της οικονοmicroικής αξίας Στις καινούριες κυρίαρχες microορφές παραγωγής που εmicroπλέκουν πληροφορία κώδικες γνώση εικόνες και συναισθήmicroατα για παράδειγmicroα οι παραγωγοί αξιώνουν έναν υψηλό βαθmicroό ελευθερίας καθώς επίσης και ανοιχτή πρόσβαση στα κοινά ιδιαίτερα στις κοινωνικές microορφές τους όπως τα δίκτυα επικοινωνίας οι τράπεζες πληροφοριών και τα πολιτιστικά δίκτυα Η καινοτοmicroία στις τεχνολογίες του διαδικτύου για παράδειγmicroα εξαρτάται ευθέως από την πρόσβαση στις κοινές πηγές κώδικα και πληροφορίας καθώς και στη δυνατότητα διασύνδεσης και αλληλεπίδρασης microε τους άλλους σε δίκτυα που δεν υπόκεινται σε περιορισmicroούς Και πιο γενικά όλες οι microορφές παραγωγής σε αποκεντρωmicroένα δίκτυα είτε οι τεχνολογίες πληροφορικής εmicroπλέκονται είτε όχι απαιτούν ελευθερία και πρόσβαση στα κοινά Επιπλέον το περιεχόmicroενο τους ndashσυmicroπεριλαmicroβανοmicroένου ιδεών εικόνων και επιρροώνndash αναπαράγεται εύκολα και για αυτόν τον λόγο τείνουν να γίνουν κοινά και αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε microορφή νοmicroικών και οικονοmicroικών προσπαθειών να ιδιωτικοποιηθούν ή να τεθούν υπό κρατικό έλεγχο Η microετάβαση έχει ήδη ξεκινήσει η σύγχρονη καπιταλιστική παραγωγή για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της ανοίγει τη δυνατότητα και θέτει τις βάσεις για ένα κοινωνικό και οικονοmicroικό σύστηmicroα που έχει τις ρίζες του στα κοινά

Το επίκεντρο της βιοπολιτικής παραγωγής βλέπουmicroε να οπισθοχωρεί σε έναν υψηλότερο βαθmicroό αφαίρεσης δεν πρόκειται για παραγωγή υλικών αγαθών για τα υποκείmicroενα όπως η παραγωγή προϊόντων συχνά γίνεται αντιληπτή αλλά για παραγωγή της ίδιας της υποκειmicroενικότητας Αυτό είναι το έδαφος από το οποίο το ηθικό και πολιτικό microας πλάνο πρέπει να καθορίζεται Αλλά πώς η δεοντολογική παραγωγή microπορεί να στεριώσει στο κινούmicroενο έδαφος της παραγωγής υποκειmicroενικότητας που συνεχώς microεταmicroορφώνει καθιερωmicroένες αξίες και υποκείmicroενα Ο Gilles Deleuze συλλογιζόmicroενος πάνω στην αντίληψη του Michel Foucault για το dispositif (οι υλικοί κοινωνικοί συναισθηmicroατικοί και γνωστικοί microηχανισmicroοί ή εργαλεία

29Acirc

της παραγωγής της υποκειmicroενικότητας) ισχυρίζεται laquoΑνήκουmicroε στα dispositifs και δρούmicroε εντός τουςraquo Αν δρούmicroε εντός τους όmicroως ο ηθικός ορίζοντας πρέπει να αναπροσανατολισθεί από το ταυτοτικό στο γίγνεσθαί Το ζήτηmicroα laquoδεν είναι τι είmicroαστε αλλά τι είmicroαστε σε διαδικασία να γίνουmicroε ndash αυτό είναι το Άλλο το να γίνουmicroε άλλοιraquo Μια κεντρική σκηνή πολιτικής δράσης σήmicroερα ιδωmicroένη από αυτή την πλεονεκτική οπτική συνεπάγεται αγώνα ενάντια στον έλεγχο η την αυτονοmicroια της παραγωγης της υποκειmicroενικοτητας Το πλήθος δηmicroιουργείται συνθέτοντας στον κοινό τόπο τις microοναδικές υποκειmicroενικότητες που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία

Συχνά ανακαλύπτουmicroε ότι το λεξιλόγιο πολιτικών όρων που χρησιmicroοποιούmicroε είναι ανεπαρκές για να αποδώσει τις νέες συνθήκες και δυνατότητες του σύγχρονου κόσmicroου Μερικές φορές εφευρίσκουmicroε νέους όρους για να ανταποκριθούmicroε σε αυτή την πρόκληση αλλά πιο συχνά ψάχνουmicroε να αναβιώσουmicroε και να αναζωογονήσουmicroε παλιές πολιτικές έννοιες που δεν χρησιmicroοποιούνται πλέον επειδή φέρουν ισχυρό ιστορικό υπόβαθρο και επειδή διαρρηγνύουν τις συmicroβατικές αντιλήψεις για τον υπάρχοντα κόσmicroο και τον θέτουν υπό νέα οπτική ∆υο τέτοιες έννοιες που παίζουν ιδιαίτερα σηmicroαντικό ρόλο σε αυτό το βιβλίο είναι η φτώχεια και ο έρωτας Οι φτωχοί ήταν microια διαδεδοmicroένη πολιτική έννοια στην Ευρώπη τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα έως τον δέκατο έβδοmicroο αιώνα αλλά ενώ προσπαθούmicroε αρκετά να microάθουmicroε κάτι από αυτές τις ιστορίες δεν ενδιαφερόmicroαστε για το τι έχουν γίνει οι φτωχοί σήmicroερα Σκεφτόmicroενοι microε όρους φτώχειας έχουmicroε το υγιές αποτέλεσmicroα πρώτα από όλα της αmicroφισβήτησης των παραδοσιακών ταξικών προσδιορισmicroών και αναγκαζόmicroαστε να διερευνήσουmicroε microε φρέσκια microατιά πώς η ταξική σύνθεση έχει αλλάξει και να δούmicroε το microεγάλο εύρος των παραγωγικών δραστηριοτήτων των ανθρώπων microέσα και έξω από τις microισθολογικές σχέσεις Βλέποντάς το microε αυτόν τον τρόπο οι φτωχοί ορίζονται όχι από την έλλειψη τύχης αλλά από τη δυνατότητα Οι φτωχοί οι microετανάστες και οι επισφαλώς εργαζόmicroενοι (αυτοί που δεν έχουν σταθερή εργασία) συχνά εκλαmicroβάνονται ως εξαίρεση αλλά στην πραγmicroατικότητα αν και υποδεέστεροι είναι εντελώς ενταγmicroένοι στους καθολικούς ρυθmicroούς βιοπολιτικής παραγωγής Τα χρηmicroατοοικονοmicroικά στατιστικά microπορούν να συλλάβουν microόνο την κατάσταση της φτώχειας microε αρνητικούς όρους αλλά όχι microε τους όρους της ζωής των γλωσσών των κινηmicroάτων ή των δυνατοτήτων καινοτοmicroίας που δηmicroιουργούν Η δική microας πρόκληση θα είναι να βρούmicroε τρόπους να microεταφράσουmicroε την παραγωγικότητα και τη δυνατότητα των φτωχών σε δύναmicroη

Ο Walter Benjamin microε τη χαρακτηριστική του κοmicroψότητα και ευφυΐα αντιλαmicroβάνεται την αλλαγή της έννοιας της φτώχειας ήδη από τη δεκαετία του 1930 Εντοπίζει τη microετατόπιση microε έναν microηδενιστικό τρόπο microέσω της εmicroπειρίας αυτών που έγιναν microάρτυρες της καταστροφής πιο συγκεκριmicroένα της καταστροφής που προκλήθηκε από τον 1ο Παγκόσmicroιο Πόλεmicroο που έφερε όλους σε microια κοινή κατάσταση Ο Benjamin βλέπει τη δυναmicroική microιας νέας θετικής microορφής βαρβαρότητας γεννηmicroένη από τα ερείπια του παρελθόντος laquoΣε τι βοηθάει η φτώχεια εmicroπειρίας τον βάρβαρο Τον εξαναγκάζει να ξεκινήσει από το microηδέν˙ να κάνει microια νέα αρχή˙ να ξεκινήσει microε λίγα και να χτίσει τα περαιτέρωraquo Η laquoβάρβαρηraquo παραγωγικότητα των φτωχών ξεκινά να φτιάχνει

τον κοινό κόσmicroο

Ο έρωτας παρέχει έναν άλλο δρόmicroο για να διερευνήσουmicroε τη δυναmicroική και την παραγωγικότητα των κοινών Ο έρωτας είναι ο τρόπος να ξεφύγουmicroε από τη microοναξιά του ατοmicroικισmicroού αλλά όχι όπως η σύγχρονη ιδεολογία microας υποδεικνύει για να αποmicroονωθούmicroε ξανά στην ιδιωτική ζωή του ζευγαριού ή της οικογένειας Για να φτάσουmicroε σε έναν πολιτικό ορισmicroό του έρωτα που τον αναγνωρίζει ως κεντρικό στην παραγωγή των κοινών αγαθών και στην παραγωγή της κοινωνικής ζωής πρέπει να δραπετεύσουmicroε από τις περισσότερες σύγχρονες ερmicroηνείες του όρου επαναφέροντας και δουλεύοντας microε κάποιες παλιότερες Ο Σωκράτης για παράδειγmicroα αναφέρει στο Συmicroπόσιο ότι σύmicroφωνα microε την ∆ιοτίmicroα τη laquoδασκάλα του στον έρωταraquo ο έρωτας γεννήθηκε από την πενία και την εφευρετικότητα Καθώς προσπαθεί να επεξεργαστεί τι του δίδαξε ισχυρίζεται ότι ο έρωτας ρέπει φυσικά προς το ιδανικό για να πετύχει την οmicroορφιά και τον πλούτο κι έτσι ικανοποιεί την επιθυmicroία Οι Γαλλίδες και Ιταλίδες φεmicroινίστριες υποστηρίζουν ωστόσο ότι ο Πλάτωνας παρουσιάζει τελείως λάθος την ∆ιοτίmicroα Μας οδηγεί όχι προς την laquoεξάχνωσηraquo της φτώχιας και την επιθυmicroία στην πληρότητα της οmicroορφιάς και του πλούτου αλλά προς τη δύναmicroη να ορίζεσαι από τις διαφορές Η αντίληψη της ∆ιοτίmicroας microας δίνει έναν νέο ορισmicroό του πλούτου που επεκτείνει την αντίληψή microας για τα κοινά και δείχνει προς microια διαδικασία απελευθέρωσης

Καθώς η φτώχια και ο έρωτας microπορούν να φαίνονται πολύ αδύναmicroα ώστε να καθαιρέσουν τις υπάρχουσες κυρίαρχες δυνάmicroεις και να αναπτύξουν ένα πλάνο για τα κοινά χρειάζεται να δώσουmicroε έmicroφαση στο στοιχείο της ισχύος που τα ζωντανεύει Αυτό εν microέρει είναι πνευmicroατική δύναmicroη Ο Immanuel Kant για παράδειγmicroα νοεί τον ∆ιαφωτισmicroό microε τους όρους της δύναmicroης που microπορεί να εξορίσει τους laquoφανατισmicroούςraquo που έχουν σαν αποτέλεσmicroα τον θάνατο της φιλοσοφίας και επιπλέον microπορεί να κερδίσει παρά την αστυνόmicroευση της σκέψης Ο Jacques Derrida ακολουθώντας τον ldquoδιαφωτισmicroένοrdquo Kant τοποθετεί τη λογική πίσω στη δύναmicroη της αmicroφιβολίας και αναγνωρίζει το επαναστατικό πάθος της λογικής καθώς αναδύεται από τα περιθώρια της ιστορίας Πιστεύουmicroε επίσης ότι αυτή η πνευmicroατική δύναmicroη απαιτείται για ξεπεράσουmicroε τον δογmicroατισmicroό και τον microηδενισmicroό αλλά επιmicroένουmicroε στην ανάγκη να συmicroπληρωθεί microε φυσική δύναmicroη και πολιτική δράση Ο έρωτας χρειάζεται δύναmicroη για να κατακτήσει τις κυρίαρχες δυνάmicroεις και να διαλύσει τους διεφθαρmicroένους θεσmicroούς τους πριν microπορέσει να φτιάξει έναν καινούριο κόσmicroο κοινού πλούτου

Το κείmicroενο αποτελεί πρόλογο απ΄το βιβλίο των Michael Hardt amp Antonio Negri Commonwealth The Belknap Press of Harvard University Press 2009

30 Acirc

Το 2004 ο Κούρδος ηγέτης Oumlcalan απηύθυνε επιστολή στον Murray Bookchin από το κελί της φυλακής του όπου είχε microελετήσει το έργο του Αmicroερικανού

ριζοσπάστη στοχαστή Σήmicroερα η αλληλογραφία τους δηmicroοσιεύεται για πρώτη φορά

Στη φυλακή ο Ocalan εντρύφησε στα ριζοσπαστικά microετακοmicromicroουνιστικά συγγράmicromicroατα αναζητώντας έναν νέο δρόmicroο για την επόmicroενη ηmicroέρα Γνωστός για την ακόρεστη δίψα του για βιβλία οι επιλογές του συχνά διέρρεαν στον τουρκικό και κουρδικό τύπο όταν άρχισε να διαβάζει microετά microανίας το έργο Murray Bookchin Ως το 2004 ο Heider και άλλοι υπέρmicroαχοι του αγώνα που δίνει ο Ocalan ένοιωσαν ότι είχε έρθει η κατάλληλη στιγmicroή για να τον φέρουν σε επαφή microε τον ηλικιωmicroένο Bookchin Η καθιέρωση κάποιας microορφής διαλόγου είχε για εκείνους καθοριστική σηmicroασία όπως ανέφερε ο Heider στην Huffington Post καθώς οι συντηρητικοί των κύκλων των Κούρδων ασκούσαν πίεση προς την κατεύθυνση το κίνηmicroα να εγκαταλείψει δια παντός οποιονδήποτε προοδευτικό λόγο

Έγραψαν στην Biehl

Στις 11 Απριλίου πέντε ηmicroέρες αφότου έλαβε την επίσηmicroη επιστολή του Ocalan ο Bookchin απάντησε microε τη βοήθεια της Biehl Στην ηλικία των 83 ο Bookchin είχε ήδη από καιρό επιδείξει περιέργεια για τους Κούρδους και είχε γράψει για τον αγώνα τους στα προσωπικά του ηmicroερολόγια όπως ανέφερε η κόρη του Έγραψε στον Ocalan ότι δεν του ήταν γνώριmicroες όλες οι πτυχές του αγώνα του PKK -και για αυτό επέρριπτε ευθύνες στον laquoτοπικιστικό τύποraquo των ΗΠΑ- και ότι ήταν τόσο ηλικιωmicroένος που έπρεπε να καταβάλλει microεγάλη προσπάθεια ακόmicroα και για να γράφει αλλά ότι χαιρόταν για την επαφή

laquoΕίmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά microε τον τρόπο microου και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroαταraquo έγραψε ο Bookchin στον Ocalan laquoΣας ζητώ να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστηraquo

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

Μπούκτσιν - ΟτσαλάνΜετάφραση Μαριέττα Σιmicroεγιάτου

Αναφορές για την ύπαρξη της αλληλογραφίας του Bookchin microε τον Ocalan έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά η Huffington Post απέκτησε πρόσβαση στο σύνολο των κρυmicromicroένων εγγράφων που διατηρούνταν και σήmicroερα τα δηmicroοσιεύει για πρώτη φορά microε την άδεια του Murray Bookchin Trust της Biehl και του Heider (Καmicroία από τις πηγές ωστόσο δεν είχε το αρχικό microήνυmicroα από τον Heider και τον Oliver Kontny έναν ακόmicroα δικηγόρο του Ocalan)

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 Απριλίου 2004]Αγαπητέ Reimar Heider

Σας ευχαριστώ για την επιστολή σας της 6ης Απριλίου Θα ξέρετε ότι είmicroαι ένας αρκετά ηλικιωmicroένος άνδρας (83 ετών) που microετά βίας περπατώ λόγω οστεοαρθρίτιδας και καρδιακών παθήσεων Σας το λέω αυτό για να δικαιολογηθώ γιατί συχνά καθυστερώ να απαντήσω σε επιστολές ειδικά σε e-mail Θα πρέπει επίσης να σας επιστήσω την προσοχή στο γεγονός ότι οι άνθρωποι που διατείνονται ότι microιλούν εκ microέρους microου δεν εκφράζουν απαραίτητα τα λεγόmicroενά microου ndash microε εξαίρεση τη σύντροφό microου Janet Biehl microε την οποία microοιράζοmicroαι την ίδια διεύθυνση e-mail και microε την οποία συζώ (παρακαλώ κρατήστε το e-mail της)

Όπως και η πλειοψηφία των Αmicroερικανών αλίmicroονο γνωρίζω πολύ λίγα για το PPK και τον Abdullah Ocalan παρόλο που

Αλληλογραφία

31Acirc

θυmicroάmicroαι στις ειδήσεις τη στιγmicroή της σύλληψής του πριν από αρκετά χρόνια Χάρη στον τοπικισmicroό που δείχνει ο τύπος οι Αmicroερικανοί έχουν ελάχιστη ενηmicroέρωση σχετικά microε τα κουρδικά ζητήmicroατα (Ακόmicroα και οι Κούρδοι του Ιράκ περιφρονούνται σε microεγάλο βαθmicroό από τους πολεmicroικούς ανταποκριτές microας) Μόλις πριν από λίγες ηmicroέρες πληροφορήθηκα ότι ο κ Ocalan έχει καταδικαστεί σε θάνατο εδώ και πέντε χρόνια και βρίσκεται τώρα σε συνθήκες πλήρους αποmicroόνωσης Ειλικρινά ελπίζω να αντεπεξέρχεται microε σθένος σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση

Μιλάmicroε ωστόσο γερmicroανικά κι έτσι δεν χρειάζεται να προβληmicroατίζεστε εάν καταλαβαίνουmicroε τις επιστολές που microας στέλνετε στα γερmicroανικά Μπορείτε να microου τις στέλνετε σε όποια γλώσσα θέλετε εγώ όmicroως είmicroαι αναγκασmicroένος να απαντώ στα αγγλικά Λόγω της κατάρρευσης της υγείας microου και ιατρικών προβληmicroάτων δυστυχώς δεν γράφω γρήγορα

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι παρόλο που ήmicroουν από τους ιδρυτές του Institute for Social Ecology microαζί microε τον Dan Chodorkoff κάπου τριάντα χρόνια πριν στο Vermont η σχολή από τότε έχει διαφοροποιηθεί κατά πολύ και δεν εκφράζει microε συνέπεια τις απόψεις microου Ένα microέρος του ανθρώπινου δυναmicroικού της έχει microετατοπιστεί προς αναρχικές απόψεις που εγώ θεωρώ παιδιάστικες και ανενηmicroέρωτες και τις οποίες δεν συmicromicroερίζοmicroαι καθόλου Σας το λέω αυτό για να σας ζητήσω να microου γράφετε απευθείας στη διεύθυνση email της Janet όπου τουλάχιστον η ιδιωτική αλληλογραφία microου είναι απαλλαγmicroένη από παρεmicroβάσεις από αυτά τα laquoελευθεριακάraquo παιδιά

Όσον αφορά τη δράση microου δραστηριοποιούmicroαι στην αmicroερικανική αριστερά εδώ και περίπου εβδοmicroήντα χρόνια ως διοργανωτής του εργατικού κινήmicroατος και ως δάσκαλος Με λίγα λόγια είmicroαι η ιστορία του εικοστού αιώνα σε σάρκα και οστά και πάντα προσπαθούσα να κοιτάζω πέρα από ιδέες που οι άνθρωποι παγιώνουν σε δόγmicroατα Τα βιβλία microου Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ και τα δυο χρονολογούνται στη δεκαετία του rsquo80 Επιπλέον θα πρέπει να ξέρετε ότι Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ έχει microεταφραστεί microόνο εν microέρει στα γερmicroανικά (νοmicroίζω όmicroως ότι η τουρκική microετάφραση είναι πλήρης) Έχω γράψει επίσης βιβλία και άρθρα σχετικά microε την ιδέα του ελευθεριακού κοινοτισmicroού του συνοmicroοσπονδισmicroού τη σηmicroασία της πολιτικής σε αντιδιαστολή microε τον κοινοβουλευτισmicroό και τα microαθήmicroατα που microας διδάσκει η επαναστατική παράδοση (Πρόσφατα ολοκλήρωσα ένα βιβλίο τεσσάρων τόmicroων για το τελευταίο αυτό θέmicroα και ο τρίτος τόmicroος θα δηmicroοσιευτεί τον επόmicroενο microήνα από τον εκδοτικό οίκο Continuum στο Λονδίνο) Τα γραπτά αυτά ndashειδικά Η ΑΝΟ∆ΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ το οποίο έχει microεταφραστεί

στα γερmicroανικά και τουρκικάndash microπορεί να σας ενδιαφέρουν όπως και τον κ Ocalan Αυτά τα πιο πρόσφατα γραπτά έχουν προκαλέσει microεγάλο ενδιαφέρον στη Λατινική Αmicroερική τη Σκανδιναβία καθώς και άλλα microέρη της Ευρώπης και την Αυστραλία

Πολλά πεδία microένει να διερευνηθούν πράγmicroα που η υγεία και η ηλικία microου δεν microου επιτρέπουν Εάν επιθυmicroείτε να συνεχίσετε να microου γράφετε θα σας ζητήσω να δείξετε υποmicroονή απέναντι σε έναν γέρο ριζοσπάστη όπως εγώ Θα ήθελα να εκφράσω τη βαθύτατη συmicroπαράστασή microου στον κ Ocalan

ΦιλικάMurray Bookchin131 Main Street apt 301 Burlington VT 05401 USAΤηλ (802) 863-4545 jbiehltogethernet

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[5 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Murray Bookchin

Με χαρά σας πληροφορούmicroε ότι έπειτα από την αλληλογραφία microας ενηmicroερώσαmicroε τους δικηγόρους υπεράσπισης του κ Ocalan στην Ιστανmicroπούλ σχετικά microε το περιεχόmicroενο της επιστολής σας Ένα microέλος της οmicroάδας υπεράσπισης ο κ Aydinkaya ανέφερε microε συντοmicroία το ζήτηmicroα στον κ Ocalan κατά την τελευταία συνάντησή τους Ο κ Ocalan φαίνεται να χάρηκε πολύ για το ενδιαφέρον σας και ζήτησε από τους εκπροσώπους του να σας απαντήσουν άmicroεσα Στέλνει εγκάρδιους χαιρετισmicroούς και δηλώνει ότι οι δυο συγγραφείς που τον έχουν απορροφήσει το τελευταίο διάστηmicroα είστε εσείς και ο Immanuel Wallerstein Ο κ Ocalan τόνισε ότι πιστεύει ότι έχει αποκτήσει καλή γνώση των ιδεών σας Μάλιστα αναφέρθηκε στον εαυτό του ως έναν laquoκαλό microαθητήraquo σας Ζήτησε από τους δικηγόρους του να σας στείλουν το τελευταίο χειρόγραφό του το συντοmicroότερο δυνατό Πρόκειται για ένα χειρόγραφο που microόλις προετοίmicroασε για την ακρόαση της υπόθεσής του στις 9 Ιουνίου 2004 ενώπιον του τmicroήmicroατος microείζονος σύνθεσης του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου ∆ικαιωmicroάτων του Ανθρώπου Τη microετάφραση του εγγράφου στα αγγλικά έχει αναλάβει microια εταιρεία στην Τουρκία και ελπίζουmicroε να microπορέσουmicroε να σας στείλουmicroε ένα αντίγραφο του κειmicroένου ως τον Ιούνιο

Ο κ Ocalan είπε ότι λυπάται που υπάρχουν ορισmicroένες ελλείψεις στην τουρκική microετάφραση των τεσσάρων βιβλίων σας τα οποία έχει διαβάσει και ότι υπήρχαν ορισmicroένα σηmicroεία στα οποία διαφωνεί microε τις ιδέες σας Αυτό που τόνισε ωστόσο ήταν ότι ανυποmicroονεί να συνεχίσει να παρακολουθεί τη σκέψη σας και να τη βοηθήσει να βρει πρόσφορο έδαφος

32 Acirc

όσον αφορά την εφαρmicroογή της στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής Θα ήθελε να σας διαβεβαιώσει ότι δεν θα πρέπει να προβληmicroατίζεστε πολύ για την έλλειψη εκτίmicroησης που δείχνουν ορισmicroένοι νεότεροι οπαδοί όσον αφορά τη διακριτικότητα και τη δυναmicroική της σκέψης σας εφόσον το κουρδικό κίνηmicroα ελευθερίας είναι αποφασισmicroένο να υλοποιήσει επιτυχώς τις ιδέες σας Πρόσθεσε επίσης πως πιστεύει ότι τα τρία βιβλία που έχει γράψει στη φυλακή ως σύνολο θα microπορούσαν να δώσουν κάποιες απαντήσεις στα θεωρητικά και πρακτικά αδιέξοδα που δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει η Μαρξιστική Θεωρία τα τελευταία 150 χρόνια ∆ηλώνει τώρα ξεκάθαρα ότι πιστεύει ότι είναι θεωρητικά αβάσιmicroο να εκλαmicroβάνεται η δηmicroιουργία του κράτους στην Πρώιmicroη Μεσοποταmicroία ως microια laquoαναπόφευκτηraquo εξέλιξη που υπαγορεύεται από ιστορικές νοmicroοτέλειες laquoαπαραίτητες για την ανθρώπινη πρόοδοraquo Στο νέο αυτό χειρόγραφο ο κ Ocalan επαναξιολογεί ορισmicroένα από τα προηγούmicroενα επιχειρήmicroατά του σχετικά microε τη microετάβαση από τη νεολιθική στην πρώιmicroη κοινωνία ιερατικού κράτους και θέτει ορισmicroένες απίστευτα πρωτότυπες απόψεις σχετικά microε τις επιστηmicroολογικές συνέπειες της θεωρίας του χάους στις ιστορικές και κοινωνικές microελέτες καθώς και τις πολιτικές προοπτικές που προέρχονται από τις θεωρητικές ιδεολογικοποιήσεις της ανθρώπινης ιστορίας ∆ιερευνά τόσο τις επιπτώσεις που αυτό έχει στη δική του αντίληψη για την ιστορία της Μεσοποταmicroίας όσο και τα πολιτικά συmicroπεράσmicroατα στα οποία έχει οδηγηθεί από το προηγούmicroενο έργο του εγκαταλείποντας έτσι εντελώς το πρότυπο της οικοδόmicroησης κράτους ως το στόχο των απελευθερωτικών διεργασιών Αναπτύσσει επίσης διεξοδικά την ιδέα microιας οικοδηmicroοκρατικής κοινωνίας και την πρακτική υλοποίηση του ελευθεριακού κοινοτισmicroού στο Κουρδιστάν

Τόνισε ωστόσο ότι αυτό δεν είναι και ούτε θα microπορούσε να είναι το έργο ενός ακαδηmicroαϊκού αλλά ενός ανθρώπου που αναζητά πρακτικούς τρόπους διεξόδου από την κρίση που βιώνει η Μέση Ανατολή και οι Κούρδοι Εξέφρασε έντονη κριτική για τον δυτικό λόγο και επεσήmicroανε ότι η δική του προσέγγιση πάντα θα διέπεται από microια σύγχρονη εκ νέου ανάγνωση του παραδοσιακού λόγου της Μέσης Ανατολής Παρά τις προφανείς δυσκολίες στην επικοινωνία microε τον κ Ocalan microε microεγάλη χαρά θα σας βοηθήσουmicroε να συνεχίσετε τη microεταξύ σας επικοινωνία

Αναmicroένουmicroε νέα σαςΜε θερmicroούς χαιρετισmicroούςReimar HeiderOliver Kontny

Bookchin προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[9 Μαΐου 2004]Αγαπητέ Reimar

Σας ευχαριστώ που microου microεταφέρετε τα σχόλια του κ Oca-lan Χαίροmicroαι που θεωρεί ότι οι ιδέες microου σχετικά microε τον ελευθεριακό κοινοτισmicroό βοηθούν στον προβληmicroατισmicroό σχετικά microε ένα microελλοντικό πολιτικό σώmicroα των Κούρδων

Εκτιmicroώ επίσης τις προσπάθειές σας ως διαmicroεσολαβητή σε έναν διάλογο microεταξύ του κ Ocalan και εmicroένα Σας παρακαλώ να καταλάβετε ότι είmicroαι ένας πολύ ασθενικός 83χρονος ∆εν είmicroαι σε θέση πια να κάθοmicroαι microπροστά σε έναν υπολογιστή για ώρες και να γράφω άρθρα ούτε καν επιστολές Ακόmicroα και η ανάγνωση για λίγες ώρες την ηmicroέρα microου είναι δύσκολη (Ακόmicroα και για αυτή τη σύντοmicroη επιστολή χρειάστηκα τη βοήθεια της Janet) Είmicroαι αναγκασmicroένος να περνώ microεγάλο microέρος του χρόνου microου στο κρεβάτι Εποmicroένως δεν είmicroαι σε θέση να συνεχίσω εκτεταmicroένο θεωρητικό διάλογο microε τον κ Ocalan στο βαθmicroό που θα το ήθελα και στην καλύτερη περίπτωση microπορώ να παρέχω σύντοmicroες microόνο και ελλιπείς απαντήσεις Πολύ λυπάmicroαι για αυτή την απώλεια αλλά ολοένα και περισσότερο συmicroβιβάζοmicroαι microε το αναπόφευκτο των γερατειών και της θνητότητας

Ο κ Ocalan φαίνεται να θέλει να υπογραmicromicroίσει το γεγονός ότι πρέπει να αντλεί γνώση και από άλλες διανοητικές πηγές εκτός από τις δικές microου ιδιαίτερα της Μέσης Ανατολής ∆ιαβεβαιώστε τον ότι θα προβληmicroατιζόmicroουν ιδιαίτερα εάν δεν αξιοποιούσε πλήρως και αυτές τις διαφορετικές πηγές

Μεταφέρετε παρακαλώ στον κ Ocalan τις θερmicroότερες ευχές microου Προσδοκώ microια microέρα ο κουρδικός λαός να microπορέσει να δηmicroιουργήσει microια ελεύθερη ορθολογική κοινωνία που θα δώσει τη δυνατότητα να ανθίσει εκ νέου η οξύνοια αυτού του λαού Είναι τυχεροί που έχουν έναν ηγέτη microε τα χαρίσmicroατα του κ Ocalan να τους καθοδηγεί

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςMurray Bookchin

∆ιαmicroεσολαβητές Ocalan προς Bookchin

[10 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Janet Biehl αγαπητέ Murray Bookchin

Θα θέλαmicroε να σας ενηmicroερώσουmicroε ότι η ευγενική επιστολή σας microε τα θετικά σχόλια για τον κ Ocalan διαβάστηκε στο microεταξύ κατά τη 2η γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το οποίο πραγmicroατοποιήθηκε στα βουνά του Κουρδιστάν αυτό το καλοκαίρι και έλαβε πολύ θετικές αντιδράσεις

Οι συνθήκες φυλάκισης του κ Ocalan δεν έχουν βελτιωθεί και microάλιστα οι δυνατότητες επικοινωνίας του microε τον έξω κόσmicroο ή ακόmicroα και microε τους δικηγόρους και την οικογένειά του έχουν τώρα περιοριστεί ακόmicroα περισσότερο Εποmicroένως η ανταλλαγή

33Acirc

σκέψεων microέσα από τα τείχη του κελιού της φυλακής του καθίσταται όλο και πιο δύσκολη Ωστόσο σε αρκετές από τις σπάνιες συναντήσεις microε τους δικηγόρους του προτείνει και πάλι τα βιβλία του Murray Bookchin ειδικά το laquoUrbanization without CitiesΑστικοποίηση χωρίς Πόλειςraquo

Σας έχουmicroε ήδη στείλει microέρος του βιβλίου του που γράφτηκε το 2003 όπου αναφέρεται στην αναδιοργάνωση του κοmicroουναλισmicroού στις κουρδικές πόλεις και τα κουρδικά χωριά Στο τελευταίο βιβλίο του το οποίο φέτος δηmicroοσιεύτηκε στα τουρκικά δίνει περισσότερη βάση στην άνοδο της ιεραρχίας στην ανθρώπινη κοινωνία και τονίζει τον πατριαρχικό χαρακτήρα του ιεραρχικού και ταξικού πολιτισmicroού Παρουσιάζει ένα microοντέλο πολιτισmicroού που δεν εστιάζει microόνο στην ταξική πάλη αλλά βλέπει τη laquoφυσική κοινωνίαraquo ως τον αντίπαλο της ταξικής κοινωνίας διαχρονικά Η laquoφυσικήraquo κοινωνία εκδηλώνεται microε τη microορφή εθνικών οmicroάδων ταξικών κινηmicroάτων και θρησκευτικών και φιλοσοφικών συσπειρώσεων που υπερασπίζονται την ελευθερία τους Κατά την άποψή του η καθυπόταξη των γυναικών παίζει σηmicroαντικότατο ρόλο στην καθυπόταξη ελεύθερων ατόmicroων ∆ίνει εποmicroένως microια ευρύτερη περιγραφή της διαδικασίας που οδηγεί στη

δηmicroιουργία του πατριαρχικού συστήmicroατος

Το βιβλίο περιλαmicroβάνει επίσης microια πολύ ξεκάθαρη κριτική του κλασικού δογmicroατικού microαρξισmicroού στον οποίο ο κ Ocalan παραδέχεται ότι είχε προσκολληθεί για πάρα πολύ καιρό Ασκεί ιδιαίτερα κριτική στην προσέγγιση του υπαρκτού σοσιαλισmicroού ως προς τη βία την εξουσία και το κράτος Μια επαναστατική οmicroάδα που δεν διαφέρει ριζικά από τους αντιπάλους της ως προς τα θέmicroατα αυτά είναι καταδικασmicroένη να απορροφηθεί από το σύστηmicroα όπως και ο υπαρκτός σοσιαλισmicroός αφοmicroοιώθηκε από τον καπιταλισmicroό

Θεωρεί το κίνηmicroα των γυναικών το πιο σηmicroαντικό επαναστατικό κίνηmicroα του 20ου αιώνα καθώς η ανάλυση που θέτει για τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών σε όλες τις σφαίρες της κοινωνίας και ειδικότερα των κοινωνικών επιστηmicroών έχει αποκαλύψει πολύ περισσότερες από τις ουσιαστικές συγκρούσεις που αναδύονται στην κοινωνία από οποιαδήποτε άλλη σχολή σκέψης στο παρελθόν

Στα έργα του ο κ Ocalan συχνά αναφέρεται σε ιδέες όπως οικολογική κοινωνία και ελευθεριακός κοινοτισmicroός αν και

34 Acirc

επισηmicroαίνει διαφορετικά σηmicroεία από εσάς Murray Book-chin

Αγαπητή Janet

Από ότι γνωρίζουmicroε για τις εκδόσεις σας οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν ακόmicroα microεταφραστεί στα τουρκικά microπορεί κι εσείς να ενδιαφέρεστε για microια συζήτηση ή microια κριτική των απόψεων του κ Ocalan Ξέρουmicroε ότι είναι δεκτικός στην κριτική ιδιαίτερα εφόσον οι δυνατότητές του να συζητά τις σκέψεις του είναι εξαιρετικά περιορισmicroένες λόγω της κράτησής του σε αποmicroόνωση εδώ και έξι περίπου χρόνια

Στο Κουρδιστάν έχει αρχίσει να αναδύεται από τη δεκαετία του rsquo80 ένα κίνηmicroα γυναικών που σήmicroερα έχει πάρει σηmicroαντικές διαστάσεις Η εξέλιξη του κινήmicroατος των γυναικών συνδέεται άmicroεσα microε τον απελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων και τις προσπάθειες του κ Ocalan Οι συζητήσεις του microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών σχετικά microε τη θέση των γυναικών στην κοινωνία τον έχουν επηρεάσει σε microεγάλο βαθmicroό ενώ οι σκέψεις του αποτελούν αντικείmicroενο έντονης συζήτησης εντός του κινήmicroατος γυναικών σήmicroερα

Οι εξόριστες Κούρδες γυναίκες στην Ευρώπη ενδιαφέρονται έντονα για τη δηmicroιουργία microιας γέφυρας που θα συνδέει τις συζητήσεις που γίνονται στα βουνά και τις πόλεις του Κουρδιστάν microε τα κινήmicroατα και τους ακτιβιστές σε άλλα microέρη του κόσmicroου Το κίνηmicroα Κούρδων γυναικών στη Γερmicroανία όπου ζουν οι περισσότεροι εξόριστοι Κούρδοι διοργάνωσε λοιπόν το Πρώτο ∆ιεθνές Φεστιβάλ Γυναικών αυτό το καλοκαίρι για να ανοίξει τη συζήτηση σχετικά microε τις προοπτικές του κουρδικού απελευθερωτικού αγώνα και του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία Στις συζητήσεις σχετικά microε την ειρήνη και τη βία κατά των γυναικών συmicromicroετείχαν γυναίκες από διάφορες χώρες Το σύνθηmicroα του φεστιβάλ ήταν laquoΟι γυναίκες περνούν τα σύνορα και συσπειρώνονταιraquo Το 2005 το κεντρικό θέmicroα του 2ου φεστιβάλ θα είναι η οικολογία Θα θέλαmicroε να προσκαλέσουmicroε γυναίκες από όλες τις γωνιές του κόσmicroου και αναρωτιόmicroαστε εάν εσείς καταρχήν θα ενδιαφερόσασταν να συmicromicroετέχετε στις συζητήσεις microας

Biehl προς διαmicroεσολαβητές Ocalan

[11 ∆εκεmicroβρίου 2004]Αγαπητή Uta Schneiderbanger και αγαπητέ Reimar Heider

Με microεγάλη χαρά ακούσαmicroε ότι τα σχόλια του Murray Bookchin διαβάστηκαν στη δεύτερη γενική συνέλευση του Λαϊκού Συνεδρίου του Κουρδιστάν το περασmicroένο καλοκαίρι ενώ προκαλεί ικανοποίηση το γεγονός ότι πολλοί Κούρδοι σήmicroερα βλέπουν θετικά τις ιδέες του

Σας ευχαριστούmicroε πολύ για την επιστολή σας της 10ης

∆εκεmicroβρίου και σας παρακαλώ συγχωρήστε microε για την καθυστερηmicroένη απάντηση Καθυστέρησα γιατί ο Murray είπε ότι ήθελε ο ίδιος να σας γράψει και πιστεύω ότι η επιθυmicroία του αυτή ήταν ειλικρινής αλλά microέχρι τώρα η υγεία του δεν του το έχει επιτρέψει

Για εmicroάς η συνέχιση της αλληλογραφίας microαζί σας (όπως και microε όλους τους άλλους) ήταν δύσκολη καθώς η υγεία του Murray χειροτερεύει Οι πόνοι λόγω οστεοαρθρίτιδας αυξάνονται Παίρνει αναλγητικά βέβαια αλλά είναι επιλογή του να περιορίζει τη χρήση τους ώστε να microην επηρεάζουν τις νοητικές λειτουργίες του Βρίσκεται λοιπόν σε microια συνεχή microάχη microε τον πόνο πράγmicroα που του ρίχνει πολύ το ηθικό Σύντοmicroα φτάνει τα 84 και συχνά νοιώθει ότι βρίσκεται σε σύγχυση ανίκανος να κατανοήσει ακόmicroα και απλές συζητήσεις Ως ο άνθρωπος που τον φροντίζει αλλά και σύντροφός του αυτό είναι ίσως το δυσκολότερο πράγmicroα που έχω να αντιmicroετωπίσω ∆ιατηρεί ωστόσο τη σωστή κρίση του το πνεύmicroα του διατηρεί ακόmicroα τη ζεστασιά την ανοιχτή φύση και την αγάπη του ενώ τον τελευταίο καιρό γοητεύεται ιδιαίτερα από τις ειδήσεις που ακούει για τους Κούρδους και τα κουρδικά ζητήmicroατα Έχετε γίνει για εκείνον ένας φάρος στα χρόνια της παρακmicroής του

Με τιmicroά πολύ η πρόσκλησή σας να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις για την οικολογία microε το Κίνηmicroα Κούρδων Γυναικών Πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου έγραψα ένα βιβλίο που επέκρινε τον laquoοικοφεmicroινισmicroόraquo για την αντιδραστική φύση του Από τότε ο laquoοικοφεmicroινισmicroόςraquo έχει εκλείψει από τον λόγο των κινηmicroάτων (αν και ορισmicroένοι ακαδηmicroαϊκοί από όσο καταλαβαίνω ακόmicroα αmicroφιταλαντεύονται σχετικά) Από τότε δεν έχω εmicroπλακεί πολύ microε το φεmicroινιστικό κίνηmicroα καθώς προτιmicroούσα να εργάζοmicroαι ως υπέρmicroαχος της κοινωνικής οικολογίας

Σήmicroερα θα έλεγα ότι δεν έχω ιδιαίτερη πολιτική δράση καθώς απασχολούmicroαι microε τη φροντίδα του ηλικιωmicroένου Murray Καθώς έχει αποσυρθεί από την πολιτική έχω κι εγώ περιορίσει τις δραστηριότητές microου ώστε να microπορώ να τον φροντίζω Εποmicroένως δεν νοmicroίζω ότι θα microπορούσα να συmicromicroετέχω στις συζητήσεις σας πολύ συχνά ή να κάνω κάποια ουσιαστική συmicroβολή Σας ευχαριστώ πάντως για την πρόσκληση και εύχοmicroαι οι συζητήσεις σας να είναι παραγωγικές

Θα σας microεταφέρω άmicroεσα οτιδήποτε microπορέσει να γράψει ο Murray σε εσάς και στον Ocalan Παρακαλώ δώστε του τους θερmicroότερους χαιρετισmicroούς microας

Με εγκάρδιους χαιρετισmicroούςJanet BiehlBurlington Vermont

Πηγή httpwwwhuffingtonpostcomentrysyrian-kurds-murray-bookchin_us_5655e7e2e4b079b28189e3df

35Acirc

Η αντίσταση των Κούρδων γυναικών λειτουργεί χωρίς ιεραρχία και κυριαρχία και είναι microέρος microιας ευρύτερης κοινωνικής microεταmicroόρφωσης και απελευθέρωσης

Οι ισχυροί θεσmicroοί ανά τον κόσmicroο λειτουργούν microέσω της δοmicroής του κράτους το οποίο έχει το απόλυτο microονοπώλιο πάνω στη λήψη αποφάσεων την οικονοmicroία και τη χρήση βίας Την ίδια στιγmicroή microας λένε πως η βία που επικρατεί σήmicroερα είναι ο λόγος για τον οποίο το κράτος χρειάζεται να microας προστατεύει από τους εαυτούς microας Οι κοινότητες που αποφασίζουν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους απέναντι στην αδικία καθίστανται παράνοmicroες Απλά ρίξτε microια microατιά

στον γενικό ορισmicroό της τροmicroοκρατίας η χρήση βίας από microη κρατικούς φορείς για πολιτικούς σκοπούς

Πόσο microάλλον όσον αφορά την κρατική τροmicroοκρατία Ως αποτέλεσmicroα οι γυναίκες η κοινωνία και η φύση microένουν απροστάτευτες όχι microόνο φυσικά αλλά και κοινωνικά οικονοmicroικά και πολιτικά Εν τω microεταξύ οι πανταχού παρόντες microηχανισmicroοί κρατικής ασφάλειας οι οποίοι ηγούνται ανοιχτά οικονοmicroιών εmicroπορίας όπλων και επωφελούνται στρέφοντας τη microία κοινότητα εναντίων της άλλης για τους βρώmicroικους πολέmicroους τους δηmicroιουργούν την ψευδαίσθηση ότι προστατεύουν laquoεmicroάςraquo έναντι κάποιων microυστηριωδών laquoάλλωνraquo

Η ριζοσπαστική αυτοάμυνα των Κούρδων γυναικών ένοπλη και πολιτική

Dilar DirikΜετάφραση ∆ηmicroήτρης Γάκης

NtildeIumlAEligAacuteAcircAacute

36 Acirc

Τον τελευταίο χρόνο ο κόσmicroος έχει γίνει microάρτυρας της ιστορικής αντίστασης της κουρδικής πόλης που ονοmicroάζεται Κοmicroπανί Το γεγονός ότι οι γυναίκες microιας ξεχασmicroένης κοινότητας έγιναν ο σφοδρότερος εχθρός της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος της οποίας η ιδεολογία βασίζεται στην καταστροφή όλων των πολιτισmicroών των κοινοτήτων των γλωσσών και των χρωmicroάτων της Μέσης Ανατολής ανατρέπει τις συmicroβατικές αντιλήψεις περί χρήσης βίας και πολέmicroου Το Κοmicroπανί θα γραφτεί στην ιστορία της αντίστασης της ανθρωπότητας όχι επειδή κάποιοι άντρες προστάτευαν γυναίκες ή ένα κράτος προστάτευσε τους laquoυπηκόουςraquo του αλλά επειδή χαmicroογελαστές γυναίκες και άντρες microετέτρεψαν τις ιδέες τους και τα σώmicroατά τους σε ένα ιδεολογικό microέτωπο όπου η οργάνωση Ισλαmicroικό Κράτος και η βασισmicroένη στον βιασmicroό κοσmicroοθεωρία της κατέρρευσαν Ειδικά στη Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον αρκετό για τις γυναίκες το να laquoκαταδικάζουν τη βίαraquo όταν η βία αποτελεί πια έναν τόσο σταθερό παράγοντα της ζωής microας όταν η αντιληπτή ή κατασκευασmicroένη θέση microας ως laquoθύmicroαταraquo χρησιmicroοποιείται ως αιτιολογία από τους ιmicroπεριαλιστές για να εξαπολύουν πολέmicroους εναντίον των κοινοτήτων microας Η άνοδος της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος κατέστησε εmicroφανείς τις συmicroφορές που επιφέρει η πλήρης εξάρτηση από τους άντρες και τους κρατικούς στρατούς τίποτα άλλο παρά γυναικοκτονία

Ως εκ τούτου είναι αναγκαίος ένας ριζοσπαστικός microηχανισmicroός αυτοάmicroυνας

Η πολεmicroική δεοντολογία του κουρδικού κινήmicroατος ελευθερίας βασίζεται στην έννοια της laquoνόmicroιmicroης αυτοάmicroυναςraquo και περιλαmicroβάνει τη θέσπιση κοινωνικών και πολιτικών microηχανισmicroών βάσης για την προστασία της κοινωνίας πέρα από τη στενή φυσική άmicroυνα Στη φύση ζωντανοί οργανισmicroοί όπως τα τριαντάφυλλα microε αγκάθια αναπτύσσουν συστήmicroατα αυτοάmicroυνας όχι για να επιτεθούν αλλά για να προστατέψουν τη ζωή Ο Αmicroπντουλάχ Οτσαλάν ο ιδεολογικός εκπρόσωπος του PKK του Εργατικού Κόmicromicroατος του Κουρδιστάν το ονοmicroάζει laquoθεωρία του τριαντάφυλλουraquo

Για να microπορέσει οmicroοίως η κοινωνία να αντισταθεί χωρίς να γίνει microιλιταριστική πρέπει να αποφύγει την αναπαραγωγή κρατικοειδών αντιλήψεων περί βίας και τουναντίον να προστατεύσει τις κοινοτιστικές αξίες αντλώντας τη δύναmicroή της από τη βάση Η κοινωνία και ειδικά οι γυναίκες ισχυρίζεται ο Οτσαλάν πρέπει πρωτίστως να laquoxwebucircnraquo να είναι ο εαυτός τους Μόνο microε τη συνειδητοποίηση της ύπαρξής του και του νοήmicroατος αυτής microπορεί κανείς να διεκδικήσει το δικαίωmicroα στη ζωή και στην υπεράσπιση του εαυτού του και της κοινότητας Αυτή πρέπει να βασίζεται σε microια κοινωνία που έχει αυτεπίγνωση και είναι πολιτικοποιηmicroένη συνειδητοποιηmicroένη κι ενεργή ενσωmicroατώνοντας microια ηθική αγάπης προς την κοινότητα ndash συmicroπεριλαmicroβάνοντας θεmicroελιώδεις αξίες όπως η

αφοσίωση στη γυναικεία απελευθέρωση παρά στηριζόmicroενη στον νόmicroο που επιβάλλεται από το καπιταλιστικό κράτος και τους αστυνοmicroικούς microηχανισmicroούς του Αυτό που microετέτρεψε το Κουρδιστάν σε έναν τόπο προσκυνήmicroατος για τις γυναίκες και τα αντισυστηmicroικά κινήmicroατα ανά τον κόσmicroο ήταν αυτή ακριβώς η ιδεολογική στάση που υπερασπιζόταν τη ζωή ενώπιον ενός στρατού θανάτου

Οι δυνάmicroεις άmicroυνας στη Ροζάβα δείχνουν το πώς η αυτοάmicroυνα microπορεί να λειτουργήσει χωρίς ιεραρχία έλεγχο και κυριαρχία Εν microέσω πολέmicroου οι Μονάδες Άmicroυνας του Κουρδικού Λαού (YPG) και η γυναικεία ταξιαρχία τους (YPJ) καθώς και οι microονάδες εσωτερικής ασφάλειας (Asayish) επικεντρώνονται στην ιδεολογική εκπαίδευση Το ήmicroισυ αυτής είναι πάνω στην ισότητα των φύλων Ακαδηmicroίες εκπαιδεύουν τους microαχητές στην κατανόηση του ότι δεν είναι microια δύναmicroη εκδίκησης και ότι η τρέχουσα επιστράτευση είναι microια αναγκαιότητα εξαιτίας του πολέmicroου Οι ακαδηmicroίες της Asayish εργάζονται προς microια κοινότητα microε Asayish χωρίς όπλα που διαmicroεσολαβεί λεκτικά στις διάφορες διαmicroάχες στις γειτονιές microε απώτερο στόχο την πλήρη κατάργηση της Asayish microέσω της οικοδόmicroησης microιας laquoηθικο-πολιτικής κοινωνίαςraquo η οποία θα επιλύει microόνη τα προβλήmicroατά της Απορρίπτουν τον χαρακτηρισmicroό αστυνοmicroία γιατί αντί να υπηρετούν το κράτος υπηρετούν τον λαό γιατί είναι ο λαός Η ακαδηmicroία της Asayish στη Ρίmicroελαν ήταν κάποτε κέντρο των microυστικών υπηρεσιών του συριακού καθεστώτος Κάποιοι από τους σπουδαστές είχαν παλαιότερα βασανιστεί εκεί από το καθεστώς ως πολιτικοί κρατούmicroενοι Οι διοικητές εκλέγονται από τα microέλη του τάγmicroατος βάσει της εmicroπειρίας τους της αφοσίωσής τους και της βούλησής τους να αναλαmicroβάνουν ευθύνες Αυτή η ιδέα περί ηγεσίας υπό το πνεύmicroα της θυσίας είναι ο λόγος για τον οποίον πολλοί από τους microάρτυρες των YPGYPJ ήταν έmicroπειροι και αγαπητοί διοικητές

Για τις γυναίκες η αυτοάmicroυνα είναι επιπλέον ζήτηmicroα ζωής ή θανάτου Οι γυναίκες Γιαζίντι της Σενγκάλ (Σινζάρ) οι οποίες απεικονίζονται ως παθητικά αξιολύπητα θύmicroατα από τα απερίσκεπτα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσης απορρίπτουν πλέον την ουσιοποίησή τους ως θύmicroατα βιασmicroού και έχουν δηmicroιουργήσει παρόmicroοια microε τις YJA Star (ο γυναικείος στρατός του PKK) και YPJ (οι Γυναικείες Αmicroυντικές ∆υνάmicroεις στη Ροζάβα) τον δικό τους αυτόνοmicroο γυναικείο στρατό που ονοmicroάζεται YPJ-Shengal η δύναmicroη αυτοάmicroυνας των γυναικών Γιαζίντι παράλληλα microε τις δικές τους αναδυόmicroενες δοmicroές αυτονοmicroίας και αυτοκυβέρνησης

∆εν είναι σύmicroπτωση το ότι οι πρώτοι microόνιmicroοι στρατοί προέκυψαν microε την άνοδο της συσσώρευσης του πλούτου η οποία σηmicroατοδότησε επίσης τη θεσmicroοποίηση της πατριαρχίας και των προδρόmicroων του κράτους Το έθνος-κράτος βεβαιώνει ύπουλα την ύπαρξή του microε τη χάραξη συνόρων microεταξύ κοινοτήτων δηmicroιουργώντας παράνοια και ξενοφοβία εκεί όπου

37Acirc

υπήρχαν microωσαϊκά πολιτισmicroών για αιώνες Συνεπώς εφόσον είmicroαστε ταγmicroένοι στην υπεράσπιση της κοινωνίας πρέπει επίσης να αντιmicroετωπίσουmicroε φιλοσοφικά όλες τις επιθέσεις εναντίον της κοινωνίας microιας και τα συστήmicroατα κυριαρχίας και ιεραρχίας πρώτα εγκαθίστανται στη σκέψη

Οι δυϊσmicroοί όπως άντρας-γυναίκα κράτος-κοινωνία άνθρωπος-φύση στοχεύουν στην απεικόνιση των ιεραρχικών σχέσεων ως φυσικών Αυτό που ο Τόmicroας Χόmicroπς περιέγραψε ως laquohomo homini lupus estraquo για να νοmicroιmicroοποιήσει τον απρόσβλητο Λεβιάθαν που ονοmicroάζεται κράτος εφαρmicroόζεται σε microορφή laquomicroεγάλου αδερφούraquo στη σύγχρονη εποχή microας Πρέπει να αmicroφισβητήσουmicroε τη φασιστική γραφή της ιστορίας που υποτιmicroά την κοινωνία και αντικειmicroενοποιεί τη φύση και αντί αυτού να αναζητήσουmicroε πρακτικά λύσεις στα κοινωνικά προβλήmicroατα microέσω microιας laquoκοινωνιολογίας της ελευθερίαςraquo που επικεντρώνεται γύρω από τις φωνές και τα βιώmicroατα των καταπιεσmicroένων

Ενάντια στις ρατσιστικές παραδοχές της αποσχιστικής τάξης των εθνών-κρατών και των νοητικών και φυσικών συνόρων τους η κοινωνία πρέπει να ενδυναmicroώσει την ιδέα του laquoδηmicroοκρατικού

έθνουςraquo συλληφθείσα από τον Οτσαλάν microε στόχο την αποσύνδεση της ιδέας του έθνους από τις στερούmicroενες νοήmicroατος εθνοτικές microορφές του ανήκειν για να εδραιώσει microια περισσότερο ουσιαστική ηθική ενότητα βασισmicroένη σε αρχές όπως η γυναικεία ελευθερία ιδίως στην εποχή της οργάνωσης Ισλαmicroικό Κράτος Η επανάσταση της Ροζάβα όπου Κούρδοι Άραβες Σύροι Τουρκmicroένοι και Τσετσένοι προσπαθούν όλοι microαζί να δηmicroιουργήσουν ένα νέο εναλλακτικό σύστηmicroα βασίζεται πάνω σε αυτήν την πολιτική αντίληψη

Η αυτοάmicroυνα πρέπει συνεπώς όχι microόνο να microάχεται ενάντια σε κάτι αλλά και για κάτι ιδίως στη Μέση Ανατολή όπου όλες οι microορφές βίας εφαρmicroόζονται σε αβάσταχτο βαθmicroό Ως εκ τούτου αυτοάmicroυνα είναι η ριζοσπαστική προσπάθεια για αποσύνδεση της δύναmicroης από το πατριαρχικό microιλιταριστικό σύστηmicroα ndash και οι γυναίκες οφείλουν να αποτελούν την πρωτοπόρα microαχητική αυτοάmicroυνα microιας αυτοκαθοριζόmicroενης περισσότερο όmicroορφης δίκαιας ελεύθερης ζωής Η αυτοάmicroυνα συνοδευόmicroενη από επαναστατική σκέψη έχει τη δυνατότητα να επιφέρει microια ριζική κοινωνική αλλαγή Η επανάσταση της Ροζάβα microε το microοντέλο του laquoδηmicroοκρατικού συνοmicroοσπονδισmicroούraquo όπως αυτό έχει προταθεί από τον Οτσαλάν συνιστά ένα λαmicroπρό παράδειγmicroα της δύναmicroης του λαού

Όπως microου ανέφερε η Αmicroάρα microαχήτρια του YPJ από το Κοmicroπανί

laquoΓια άλλη microια φορά οι Κούρδοι εmicroφανίστηκαν στη σκηνή της ιστορίας Αλλά αυτή τη φορά microε ένα σύστηmicroα αυτοάmicroυνας και αυτοκυβέρνησης ειδικά για γυναίκες οι οποίες microπορούν πλέον microετά από χιλιετίες να γράψουν για πρώτη φορά τη δική τους ιστορία Οι φιλοσοφικές microας αντιλήψεις microας κατέστησαν γυναίκες microε επίγνωση του γεγονότος ότι microπορούmicroε να ζήσουmicroε microόνο microέσω της αντίστασης Η επανάστασή microας εκτείνεται πολύ πιο πέρα από αυτόν τον πόλεmicroο Για να επιτύχεις είναι ζωτικής σηmicroασίας το να γνωρίζεις για τι microάχεσαιraquo

Πηγή httpwwwtelesurtvnetenglishopinionKurd-ish-Womens-Radical-Self-Defense-Armed-and-Political-20150707-0002html

Η Dilar Dirik είναι microέλος του κουρδικού γυναικείου κινήmicroατος συγγραφέας και διδακτορική φοιτήτρια στο Τmicroήmicroα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστηmicroίου του Κέιmicroπριτζ Αρθρογραφεί σε διεθνείς ιστότοπους Η έρευνά της επικεντρώνεται στο κουρδικό απελευθερωτικό κίνηmicroα και στις αυτόνοmicroες κοινότητες της Ροζάβα καθώς και στη σχέση microεταξύ φύλου και εξουσιαστικών θεσmicroών Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητριών του B-FEST

38 Acirc

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης αρχικά για τα ετερόφυλα ζευγάρια ψηφίστηκε το 2008 παρά τη θέληση της ελληνικής πολιτείας προκειmicroένου να ευθυγραmicromicroιστεί

αυτή microε την ευρωπαϊκή οδηγία Στο ελληνικό συγκείmicroενο εξάλλου ο γάmicroος είναι αυτός που αποτελούσε και αποτελεί την εγγύηση της συνέχισης της παράδοσης αλλά και του έθνους κατrsquo επέκταση Οπότε προς τι ο ερχοmicroός καινών δαιmicroονίων Τότε προς αποφυγή άλλων laquoπαρεξηγήσεωνraquo και laquoπαρεκτροπώνraquo είχε ξεκαθαριστεί σε όλους τους τόνους ότι τα οmicroόφυλα ζευγάρια microένουν εκτός της συγκεκριmicroένης ρυθmicroίσεως Το κράτος πιστό και ευθυγραmicromicroισmicroένο microε τα χρηστά ήθη και έθιmicroα στη δεδοmicroένη χρονική και πολιτική συγκυρία επέλεξε να τα διαχωρίσει από τα ετερόφυλα ζευγάρια και να συντηρήσει τη microη θεσmicroική τους αναγνώριση αναπαριστώντας τα ως το laquoαλλότριοraquo και το ξένο Η λογική που επικρατούσε και σε πολύ microεγάλο βαθmicroό συνεχίζει και επικρατεί είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι ας υπάρχουν ανάmicroεσα microας αρκεί να microην είναι ορατοί θεσmicroικά αλλά και κοινωνικά Ας παραmicroείνουν οι laquoάλλοιraquo που θα ορίζουν τους laquoεmicroείςraquo οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους κανονικούς τους οικογενειάρχες τους ετεροφυλόφιλους τους φυσιολογικούς τους laquoκανονικούςraquo Αυτοί που microπορεί να ασκούν σωmicroατική και ψυχολογική βία στις συζύγους συντρόφους και στα παιδιά τους αλλά παρόλα αυτά να αξιολογούνται ως οι laquoκανονικοίraquo γιατί αυτοί microπορούν να αναπαράγουν το έθνος microε τον laquoφυσιολογικόraquo ορθόδοξο τρόπο

Η διοργάνωση των Pride κάθε χρόνο στην Αθήνα και πλέον και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας microε τις όποιες αντιφάσεις επικρίσεις και αστοχίες παρατηρούνται σε αυτά υπήρξαν σηmicroαντικές στιγmicroές ορατότητας για τα υποκείmicroενα αυτά που στη δουλειά στην οικογένεια ακόmicroα και ενώπιον των φίλων τους παραmicroένουν αόρατα σε σχέση microε τη σεξουαλικότητά τους Είναι γνωστό το αφήγηmicroα laquoότι κάνουν ας το κάνουν στο κρεβάτι τουςraquo Περιορισmicroός δηλαδή της σεξουαλικότητας της έκφρασης και εν γένει της ύπαρξής τους microόνο στον ιδιωτικό και όχι στον δηmicroόσιο χώρο

Και ποίου δηλαδή είναι προνοmicroιακός χώρος ο δηmicroόσιος χώρος θα microπορούσε να αναρωτηθεί κάποιοςα Μα φυσικά των laquoκανονικώνraquo αυτών που δεν διασαλεύουν microε οιονδήποτε τρόπο την υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση Ίσως για αυτό τα φιλιά στα θεωρία της βουλής αλλά και έξω από αυτήν από οmicroόφυλα ζευγάρια προκάλεσαν πλήθος αντιδράσεων και την παραγωγή λόγων microίσους ρατσισmicroού και οmicroοφοβίας από πρόσωπα που χειρίζονται και διαχειρίζονται τον δηmicroόσιο λόγο πολιτικούς δηmicroοσιογράφους κα Το δηmicroόσιο κάδρο ακόmicroα κι αν ψηφίστηκε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης δεν συmicroπεριλαmicroβάνει αυτούςες που microε τις σεξουαλικές επιλογές τους είναι δυνατόν να αναστατώνουν τη δηmicroόσια τάξη Γιατί δηλαδή ένα ετερόφυλο ζευγάρι να φιλιέται στον δρόmicroο και ένα οmicroόφυλο όχι και να πρέπει να πηγαίνει σε συγκεκριmicroένους χώρους για να νιώθει ασφαλές περιορίζοντας microε αυτόν τον τρόπο την ορατότητά του και κατrsquo επέκταση την ίδια του την ύπαρξη Άρα εδώ χρειάζονται κι άλλες διαδικασίες και αυτές σίγουρα δεν θα πρέπει να τις περιmicroένουmicroε από το κράτος

Εξάλλου το ΚΚΕ διαmicroέσου τόσο του κυρίου Γκιόκα όσο και της κυρίας Παπαρήγα διατυmicroπάνισαν στη Βουλή ότι η οmicroοφυλοφιλία είναι ιδιωτική υπόθεση συντηρώντας και αναπαράγοντας τη διάκριση και την αποmicroόνωση αυτών των ανθρώπων Χαρακτηριστικά δήλωσε η κα ΠαπαρήγαlaquoΕmicroείς δεχόmicroαστε ότι microπορούν να υπάρχουν πολλές microορφές συmicroβίωσης αλλά δεν δεχόmicroαστε να θεωρείται οικογένεια γιατί εκεί πάmicroε microε βάση τη σεξουαλικότητα ∆εν τα αντιmicroετωπίζουmicroε microε πνεύmicroα ηθικιστικό αλλά πρέπει να τα δεις ως κοινωνική σχέση ∆εν microπορεί οι microορφές συmicroβίωσης να καθορίζονται έτσι Αύριο microπορούν να ζουν σε κοινόβια να ζουν δεκαπέντε microαζί ως κοινόβιοraquoΚαι συνεχίζοντας αναφέρει laquoνα γίνουν αλλαγές που να εξασφαλίζουν ατοmicroικά δικαιώmicroατα ποιος θα microε κηδεύσει ποιος δεν θα microε κηδεύσει σε ποιον microπορώ να αφήσω την περιουσία microου Αυτό όmicroως δεν σηmicroαίνει ότι microπορεί να υπάρχει ισοτιmicroία όλων των microορφών συmicroβίωσης Πρέπει να είναι κάποιο κριτήριο και το κριτήριο στην κοινωνία που ζούmicroε είναι αυτό

Το σύμφωνο συμβίωσης και ο δύσκολος δρόμος του μετά

Ελιάνα Καναβέλη∆ιδάκτωρ Κοινωνιολογίας

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

39Acirc

Τα ετερόφυλα ζευγάρια microε στόχο την αναπαραγωγήraquoΑξίζει να σηmicroειωθεί ότι τόσο το ΚΚΕ όσο και η Χρυσή Αυγή ψήφισαν κατά της ψήφισης του συmicroφώνου συmicroβίωσης

Η επέκταση του συmicroφώνου συmicroβίωσης ψηφίστηκε τον Φλεβάρη του 2016 όταν αυτό εmicroφανίζεται ιστορικά για πρώτη φορά το 1936 στον Ισπανικό Εmicroφύλιο Και όταν σε διάφορες χώρες του κόσmicroου ισχύει και ο γάmicroος microεταξύ των οmicroόφυλων ζευγαριών Ο θεσmicroός του γάmicroου ωστόσο είναι ένα αmicroφιλεγόmicroενο ζήτηmicroα και ένα πεδίο στο οποίο ασκείται γόνιmicroη κριτική για τις εξουσιαστικές και ιεραρχικές σχέσεις που παράγονται και αναπαράγονται εντός αυτού καθώς και της συντήρησης του δυϊστικού προτύπου Ένα δυϊστικό πρότυπο που πολλές φορές παραγνωρίζει και αποκρύπτει τον πλούτο των σχέσεων που ανθίζουν ακόmicroα και σε τούτο τον σκοτεινό τόπο και οι οποίες δεν προβλέπονται από κανένα σύmicroφωνο συmicroβίωσης η γάmicroο

∆υστυχώς όmicroως microε το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και για τα οmicroόφυλα ζευγάρια αυτός ο δυϊσmicroός συντηρείται Γιατί επιτρέπεται εκ νέου η σύναψη σχέσης πάλι σε δυο άτοmicroα ακόmicroα και αν για τα ελληνικά δεδοmicroένα θεωρείται προχωρηmicroένη κίνηση Ταυτόχρονα η ύπαρξη άλλων microορφών οικογένειας που ξεπερνούν το πρότυπο της πυρηνικής οικογένειας αποκλείονται Έρχονται τώρα αυτές να αποτελέσουν τους χρήσιmicroους laquoάλλουςraquo οι οποίοι θα βοηθούν στην ύπαρξη των χρήσιmicroων laquoεmicroείςraquo και που ενδεχοmicroένως θα λειτουργούν ως θεmicroατοφύλακες της αν και laquoδιαστρεβλωmicroένης σίγουρα καλύτερα διαχειρίσιmicroης κατάστασης Γιατί το κράτος δεν θα ασκήσει καmicroία πολιτική ή δεν θα ψηφίσει κανέναν νόmicroο που δεν θα συντηρεί το κυρίαρχο δυϊστικό microοντέλο Το εξέφρασε η Παπαρήγα άλλωστε microε τον καλύτερο τρόπο Για αυτό η microια κατάκτηση σε επίπεδο δικαιωmicroάτων δεν θα πρέπει να λειτουργεί εφησυχαστικά αλλά να χρησιmicroοποιείται ως έδαφος για την αmicroφισβήτηση των κυρίαρχων αντιλήψεων

Γιατί καλό είναι να ρυθmicroίζονται τα κληρονοmicroικά αλλά τα κληρονοmicroικά συνειρmicroικά παραπέmicroπουν στον θάνατο και

το ζητούmicroενο είναι η ζωή Το ζήτηmicroα της παιδοθεσίας αλλά και άλλα κρίσιmicroα και καθηmicroερινά ζητήmicroατα δεν ρυθmicroίζονται από το σύmicroφωνο συmicroβίωσης και αυτό αποτελεί ένα νέο πεδίο διεκδικήσεων αλλά και αmicroφισβητήσεων απέναντι στο κράτος και κυρίως στην αντίληψη microε την οποία νοmicroοθετεί

Είναι ωστόσο ιδιαίτερα σηmicroαντικός ο αγώνας που κάνουν αρκετοί άνθρωποι για να αναγνωριστούν ως ισότιmicroοι από το κράτος Να έχουν τα ίδια δικαιώmicroατα microε τοντην οποιοδήποτε ετεροφυλόφιλοη Όλοι και όλες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώmicroατα αρκεί αυτό θα λέγαmicroε να λειτουργεί στην κατεύθυνση της ατοmicroικής και κατrsquo επέκταση συλλογικής απελευθέρωσης να δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στο υποκείmicroενο να ζει αυτόνοmicroα και να διδάσκεται από τις εmicroπειρίες του Να συνειδητοποιεί την επιλογή της επιλογής του και να απεγκλωβίζεται από το πειθήνιο σώmicroα Αυτός είναι ο δρόmicroος για να ξεπεράσουmicroε το στάδιο της ανωριmicroότητας και να εισέλθουmicroε σε αυτό της ωριmicroότητας (Χατζηπιέρας 2011)

Το σύmicroφωνο συmicroβίωσης πρέπει να ιδωθεί ως microόνο η αρχή και microια αmicroφισβήτηση βαθιά και γόνιmicroη να καλλιεργηθεί για να δούmicroε τους εαυτούς microας πέρα από το κράτος Εmicroείς οι ίδιοι και οι ίδιες να καθορίζουmicroε τις ζωές microας και να φτάσουmicroε σε ένα σηmicroείο ώστε πραγmicroατικά να microην έχουmicroε ανάγκη το κράτος Στο σηmicroείο που η κοινωνία microε τις όποιες αντιφάσεις της θα είναι δεκτική στο οποιοδήποτε διαφορετικό χωρίς να έχει επέmicroβει προηγουmicroένως το κράτος Όσο σηmicroαντική είναι η ύπαρξη δικαιωmicroάτων άλλο τόσο σηmicroαντική είναι και η διαχείρισή τους microε τρόπο που να πηγαίνει παραπέρα και να οδηγεί στην ατοmicroική και συλλογική απελευθέρωση

Βιβλιογραφία

Jacson Stevi (2011) lsquoHeterosexuals Hierarchies A Commentary on Sex and Sexualityrsquo Sexualities 2011 1412 Sage PublicationsΜπάτλερ Τζούντιθ 2008[1993] laquoΣώmicroατα microε σηmicroασία Οριοθετήσεις του laquoφύλουraquo στον λόγοraquo microτφρ Πελαγία Μαρκέτου εισ-επιστ επιmicro Αθηνά Αθανασίου Αθήνα ΕκκρεmicroέςΜπάτλερ Τζούντιθ 2009[1990] laquoΑναταραχή φύλου Ο φεmicroινισmicroός και η ανατροπή της ταυτότηταςraquo microτφρ Γιώργος Καράmicroπελας εισ-επιστ επιmicro Βενετία Καντσά Αθήνα ΑλεξάνδρειαΧατζηπιέρας Μάρκος (2011) laquoΟmicroοκανονικότητα και Ετεροκανονικότητα Όψεις του ίδιου νοmicroίσmicroατοςraquo εισήγηση στην οmicroώνυmicroη εκδήλωση που πραγmicroατοποιήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς αντιεξουσιαστικού φεστιβάλ b-fest του περιοδικού Βαβυλωνία Σχολή Καλών Τεχνών 2652011

httpwww902greidisivoyli83712syzitisi-toy-symfonoy-symviosis-oi-omilies-ton-voyleyton-toy-kke-video

40 Acirc

Πόσο συχνά έχετε αφήσει ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου ψάχνοντας τι υπάρχει για να φάτε Αυτή η δηmicroοφιλής και εκ πρώτης όψεως αγαθή πράξη είναι

microία microεταξύ πολλών άλλων που σύmicroφωνα microε τον ∆ιευθυντή της Αmicroερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών James Clapper microπορεί σύντοmicroα να αναδειχτεί ως πηγή πληροφοριών που θα χρησιmicroοποιείται για τη διαχείριση και ndashαναmicroφισβήτηταndash τον έλεγχο των πολιτών και των καταναλωτών

Μέρος ενός κινήmicroατος που αναφέρεται ως ldquoInternet of Thingsrdquo (IoT) το καινούριο laquoέξυπνο-ψυγείοraquo και ο laquoέξυπνος-φούρνοςraquo της Samsung είναι τα τελευταία προϊόντα της σειράς laquoέξυπνο-σπίτιraquo που επιχειρούν να ενσωmicroατώσουν όλες τις συσκευές τις εφαρmicroογές και τα αντικείmicroενα που χρησιmicroοποιούν αισθητήρες και δίκτυα πληροφοριών σε όλα τα σπίτια τις επιχειρήσεις τους

Θα Ενισχύσει το ldquoInternet Of Thingsrdquo τις ∆υνατότητες της Επιτήρησης

Chris SpannosΜετάφραση Στέφανος Μπατσής

AumlEacuteEcircAacuteEacuteUgraveIgraveAacuteOcircAacute

χώρους εργασίας και τα αυτοκίνητα Θεωρείται ότι θα αποτελέσει την επόmicroενη επανάσταση των υπολογιστών και προβλέπεται να αναδειχθεί σε microία βιοmicroηχανία πολυ-τρισεκατοmicromicroυρίων δολαρίων microέσα στην επόmicroενη δεκαετία Ωστόσο αυτό που είναι άγνωστο σε πολλούς είναι ότι αυτά τα πράγmicroατα microπορούν να microεταmicroορφωθούν σε microυστικές συσκευές παρακολούθησης

laquoΣτο microέλλον οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να χρησιmicroοποιούν το ΙοΤ για ταυτοποίηση επιτήρηση παρακολούθηση εν τοπισmicroό τοποθεσίας και στρατολόγηση ή για να αποκτούν πρόσβαση σε δίκτυα ή πιστοποιήσεις χρηστώνraquo ανέφερε ο Clapper σε δηmicroόσια κατάθεση στην Αmicroερικάνικη Γερουσία την Τρίτη

Η laquoέξυπνη-τηλεόρασηraquo της Samsung έγινε γνωστή στο κοινό για την ικανότητά της να ακούει κρυφά τους χρήστες που microιλούσαν microεταξύ τους ενώ έβλεπαν την αγαπηmicroένη τους εκποmicroπή Εξίσου αβλαβή παιχνίδια όπως η Βarbie της Mattel που ενεργοποιείται microέσω Wi-Fi microπορεί να χακαριστεί και να microεταmicroορφωθεί σε κούκλα κατάσκοπος κρυφακούγοντας προσωπικές συνοmicroιλίες microεταξύ παιδιών κουκλών και γονέων ndash οι οποίοι δεν γνωρίζουν ότι η ιδιωτικότητά τους παραβιάζεται Με τον ίδιο τρόπο microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν εσωτερικά microικρόφωνα σε αυτοκίνητα για να καταγράψουν κρυφά τους επιβάτες και να στείλουν τις συνοmicroιλίες τους σε τρίτα microέρη

Πολλές επιχειρήσεις ndashmicroεταξύ αυτών η Apple η Gen-eral Electric η Nike και η Googlendash επενδύουν σε τεχνολογίες που θα συνδέουν καθηmicroερινά αντικείmicroενα microε το IoT και θα επεξεργάζονται τις πληροφορίες των χρηστών microέσα από υπηρεσίες cloud H αναmicroενόmicroενη αύξηση των δεδοmicroένων που παράγονται από τους χρήστες έχει προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς για το ότι βαδίζουmicroε σε microία κλιmicroάκωση της επιτήρησης Οι

Ο Chris Spannos είναι Αmicroε-ρικάνος ακτιβιστής δηmicroοσιο-γράφος συγγραφέας εκδότης παραγωγός και web developer microε πάνω από 18 χρόνια εmicroπει-ρίας σε αυτοδιαχειριζόmicroενα media Συντάκτης της ηλε-κτρονικής πλατφόρmicroας New Internationalist Magazine και του teleSUR English καθώς και

παλαιότερα του NYTimes eXaminer και του Imaginary Lines Μέλος του αmicroερικανικού δικτύου ZNet και ZCom Εχει εκδόσει το βιβλίο Real Utopia Participatory Society for the 21st Century (AK Press 2008) Εχει συνεισφέρει κεφάλαια σε βιβλία όπως το The Accumulation of Freedom (AK Press 2012) και το The End of the World as We Know It (AK Press 2014) Βρίσκεται microεταξύ των φετινών οmicroιλητών του B-FEST

41Acirc

υπηρεσίες επιβολής του νόmicroου και οι microυστικές υπηρεσίες microπορεί να αρχίσουν να δίνουν εντολές στη Samsung στη Google ή σε πωλητές άλλων διαδικτυακών συσκευών αναγκάζοντάς τους να επιβάλουν microια ενηmicroέρωση ή να γυρίσουν έναν ψηφιακό διακόπτη για να υποκλέψουν τις προσωπικές συνοmicroιλίες ενός στόχου

Αυτές οι τάσεις ακολουθούν τις ήδη υπάρχουσες ανησυχίες για την κυβερνητική κατασκοπεία Το 2013 ο πρώην ανάδοχος έργων της NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας) Εdward Snowden αποκάλυψε ότι η υπηρεσία των ΗΠΑ και οι συνεργάτες της παρακολουθούσαν παράνοmicroα πολίτες στο εσωτερικό και το εξωτερικό καθώς και ότι κατασκόπευαν προέδρους και πρωθυπουργούς άλλων κρατών Έκτοτε διάφοροι ιδεολογικοί κύκλοι οmicroάδες για τα ανθρώπινα δικαιώmicroατα και πολίτες παγκοσmicroίως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την εξάπλωση της παράνοmicroης συλλογής πληροφοριών microέσω της καταπάτησης της ιδιωτικότητας των αστικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωmicroάτων

Τον τελευταίο χρόνο η Privacy International έχει αποκαλύψει παρακολουθήσεις στην Ουγκάντα στο Πακιστάν στην Κολοmicroβία και τη Σιγκαπούρη Η ∆ιεθνής Αmicroνηστία έχει προειδοποιήσει ότι οι κυβερνήσεις laquoσκουπίζουνraquo ηλεκτρονικά δεδοmicroένα

κάθε είδους και ότι η Βρετανική κυβέρνηση laquoείναι microεταξύ των βασικών ενόχωνraquo Τον ∆εκέmicroβρη η PEN International επέδειξε σοβαρές ανησυχίες σχετικά microε laquoτον υπερβολικό βαθmicroό ελέγχου που οι τουρκικές αρχές προσπαθούν να ασκήσουν πάνω σε νόmicroιmicroες δηmicroόσιες συνοmicroιλίες στο διαδίκτυοraquo Στην Πολωνία χιλιάδες συνειδητοποιηmicroένοι πολίτες τον τελευταίο καιρό διαδηλώνουν κατά της κυβερνητικής επέκτασης των microέσων παρακολούθησης Και τώρα ο Clapper προειδοποιεί σχετικά microε τη χρήση του IoT για τη συλλογή πληροφοριών Ο κόσmicroος είναι ανήσυχος

Η επιτήρηση εγείρει πολλά πολιτικά και εθνικά προβλήmicroατα Χωρίς νοmicroική κάλυψη η παρακολούθηση στρεβλώνει τις δηmicroοκρατικές αρχές και πρακτικές Οι κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι είναι προς το συmicroφέρον της εθνικής ασφάλειας το να συλλέγουν κρυφά πληροφορίες από τους πολίτες Έρευνες δείχνουν ότι οι ίδιες κυβερνήσεις επιθυmicroούν να έχουν πρόσβαση σε εταιρικούς λογαριασmicroούς ώστε να ψάχνουν τα αρχεία καταναλωτών Ενώ ο κόσmicroος οικειοθελώς microοιράζεται και αποκαλύπτει προσωπικά στοιχεία για τους ίδιους τις οικογένειες και τους φίλους τους στα microέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε microέρα το Αmicroερικανικό Υπουργείο Άmicroυνας έχει microελετήσει εκτενώς πώς να επηρεάζει αυτούς τους χρήστες Και το Facebook αmicroφιλεγόmicroενα ψάχνει να microάθει πώς να ελέγξει

42 Acirc

τα συναισθήmicroατα των χρηστών microε το να χειρίζεται τη ροή των ειδήσεών του

Η κυβέρνηση και η επιχειρηmicroατική δύναmicroη έχουν εξαπλωθεί microέσω των διαύλων της επικοινωνίας και της τεχνολογίας της πληροφορίας Το ldquoInternet of Thingsrdquo θα επιτρέψει περαιτέρω αυτή την εξάπλωση microέσω της σύνδεσης των συσκευών Όσο πιο πολύ οι αρχές υποκλέπτουν πληροφορίες από τους παρόχους υπηρεσιών και τις υπηρεσίες cloud τόσο οι αθώες στιγmicroές της καθηmicroερινότητας ndashτο microαγείρεmicroα η οδήγηση το παιχνίδι η χαλάρωση microπροστά από την τηλεόρασηndash θα γίνουν πλούσιες πηγές συλλογής πληροφοριών που θα τροφοδοτούν τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες σχετικά microε τις προσωπικές επιλογές και κοινωνικές συmicroπεριφορές από τα πιο microικρά microέχρι και τα πιο microεγάλα Με τόση πολλή τεχνολογία βέβαια το ρίσκο βρίσκεται στο πώς θα εφαρmicroοστεί Αν οι άνθρωποι είχαν προτεραιότητα τέτοια δεδοmicroένα θα microπορούσαν ιδανικά να τροφοδοτούν microε πληροφορίες την κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις ώστε να προσπαθούν και να διασφαλίζουν microία περισσότερο δίκαιη κατανοmicroή των πόρων Τα ψυγεία θα microπορούσαν να microιλούν στους παραγωγούς σχετικά microε την κατανάλωση φαγητού παρέχοντας καλύτερες αξιολογήσεις ως προς τις ανάγκες και εξορθολογίζοντας την παραγωγή ώστε να αποφευχθεί η σπατάλη Όmicroως στην αγορά του κεφαλαίου η χρήση της τεχνολογίας θα είναι να ωφελήσει τις ήδη πλούσιες επιχειρήσεις και να ενδυναmicroώσει την κρατική εξουσία Θα συνεχίσουmicroε να παραβλέπουmicroε την πείνα και τις ανάγκες εκείνων που δεν microπορούν να συmicromicroετέχουν στην αγορά των προϊόντων στη σφαίρα του ldquoInternet of Thingsrdquo

Μπορεί η κρυπτογράφηση να βοηθήσει στη microη συλλογή των πληροφοριών microας από αυτό το πλαίσιο ndash αυτό το οποίο ξεπερνάει αρκετά τα όρια του Μεγάλου Αδελφού του Τζορτζ Όργουελ Όντως ως απάντηση στην παράβαση της παρακολούθησης οι πολίτες έχουν εφαρmicroόσει microια τεχνολογία κρυπτογράφησης στις επικοινωνίες τους Ανταποκρινόmicroενες στις ανάγκες της αγοράς κάποιες microεγάλες εταιρείες όπως η Apple η Google και το Facebook έχουν αναπτύξει υπηρεσίες και προϊόντα που παρέχουν τη δυνατότητα της κρυπτογράφησης όπου δεν υπάρχει κανένα άτοmicroο στη microέση που να microπορεί να κρυφακούει τις επικοινωνίες κάποιου χρήστη

Η αυξανόmicroενη χρήση της κρυπτογράφησης υποβοηθούmicroενη από microεγάλες εταιρείες που παρέχουν επιλογές για ασφαλείς επικοινωνίες έχει ανησυχήσει κυβερνητικούς αξιωmicroατούχους Στις ΗΠΑ το FBI η CIA και η NSA έχουν εδώ και καιρό παραπονεθεί ότι laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo όπου το κενό microεταξύ της κυβερνητικής εξουσίας και της τεχνολογικής δυνατότητας για τη συλλογή πληροφοριών διευρύνεται

Σε microία πρόσφατη έρευνα που δηmicroοσιεύτηκε από το Πανεπιστήmicroιο του Harvard ειδικοί στην παρακολούθηση και τη διαδικτυακή ασφάλεια παραθέτουν ότι οι επικοινωνίες κινούνται σταθερά

πέρα από το εύρος του κυβερνητικού ελέγχου Η κυβέρνηση εκφράζει φόβους πως ένα laquoάνοιγmicroα κλείνειraquo και εφόσον κλείσει θα είναι πλέον laquoτυφλοίraquo Ωστόσο οι ειδικοί δεν συmicroφωνούν δηλώνοντας ότι η microεταφορά του laquoβυθίζονται στο σκοτάδιraquo laquoδεν αποτυπώνει την παρούσα κατάσταση και την πορεία της τεχνολογικής ανάπτυξηςraquo

Όπως έχει αναγνωριστεί από τους ειδικούς οι περισσότερες εταιρείες είναι απίθανο να υιοθετήσουν τεχνολογίες κρυπτογράφησης Οι περισσότερες microπορούν να εξαργυρώσουν ήδη συλλεγmicroένες πληροφορίες microε το να πωλούν στοχευmicroένες διαδικτυακές διαφηmicroιστικές ευκαιρίες Στην πραγmicroατικότητα η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες επικοινωνίας βασίζονται στην πρόσβαση των δεδοmicroένων του χρήστη για τα έσοδα και τη λειτουργικότητα του προϊόντος Τα λογισmicroικά οικοσυστήmicroατα έχουν την τάση να είναι ευάλωτα γεγονός που microπορεί να καταστήσει τη διαδεδοmicroένη χρήση της τεχνολογίας της κρυπτογράφησης δύσκολη Πολλές από τις εταιρείες που παρέχουν επιλογές κρυπτογράφησης παρέχουν εξίσου πληροφορίες στις κυβερνήσεις οι οποίες microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν για παρακολούθηση

Το IoΤ θα αλλάξει το περιβάλλον και τον προσωπικό microας χώρο Αυτές οι αλλαγές θα παρέχουν περισσότερες δυνατότητες για παρακολούθηση Η ιδιωτικότητα χάνεται Η επιτήρηση θα ξεπεράσει (όπως έχει εδώ και καιρό ξεπεράσει) τους ισορροπηmicroένους στόχους της εθνικής ασφάλειας Παρrsquo όλα αυτά πολλοί θα επηρεαστούν από τους ισχυρισmicroούς της κυβέρνησης να αυξήσει την επιτήρηση για τη δική microας προστασία Ενώ η IoΤ επανάσταση υπόσχεται άνεση και ευκολία είmicroαστε πρόθυmicroοι να παρέχουmicroε στις κυβερνήσεις και τις εταιρίες ακόmicroη περισσότερες προσωπικές πληροφορίες σε microία παράλληλη επανάσταση παρακολούθησης που θα κλιmicroακώσει τη διαχείριση και τον έλεγχο των ανθρώπων και της κοινωνίας

Πηγή httpnewintorgblog20160211will-the-internet-of-things-boost-surveillance-capabilities

43Acirc

Η Φύση του ανθρώπουΣκέψεις από την Ηθική και την Αλληλοβοήθεια του Κροπότκιν

∆ανάη Κασίmicroη

laquoΠράγmicroατι microήπως η ζωή και όλη η ιστορία των ανθρώπων δε microας

διδάσκουν ότι αν οι άνθρωποι καθοδηγούνταν αποκλειστικά από

σκέψεις προσωπικού οφέλους δε θα ήταν εφικτή καmicroία κοινωνική ζωή

Ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι

ο microέγας σοφιστής και ότι το microυαλό του microπορεί να βρει microε εκπληκτική

ευκολία κάθε λογής δικαιολογία για εκείνο στο οποίο τον ωθούν οι

επιθυmicroίες και τα πάθη τουraquo[1]

laquoη τεράστια σηmicroασία της αρχής της αλληλοβοήθειας αναδεικνύεται

πλήρως στο πεδίο της ηθικής Όποιες όmicroως και αν είναι οι απόψεις

microας για την προέλευση του ενστίκτου της αλληλοβοήθειας ndashείτε η

καταγωγή του θεωρείται βιολογική είτε υπερφυσικήndash microπορούmicroε να

εντοπίσουmicroε την ύπαρξή του ήδη στα κατώτερα επίπεδα του ζωικού

βασιλείου και από αυτό το επίπεδο microπορούmicroε να παρακολουθήσουmicroε

την αδιάκοπη εξέλιξή του εις πείσmicroα πολλών αρνητικών παραγόντων σε

όλες τις φάσεις της ανθρώπινης προόδου microέχρι τις microέρες microαςraquo[2]

Πιοτρ Κροπότκιν

AcircEacuteAcircEumlEacuteIuml

44 Acirc

Η απάντηση στο ερώτηmicroα που αφορά στον

προσδιορισmicroό της φύσης του ανθρώπου και πιο

συγκεκριmicroένα στο αν ο άνθρωπος είναι καλός ή

κακός microπορεί να φαντάζει εξαιρετικά νεφελώδης Παρόλα

αυτά το θέmicroα αυτό είναι πάντοτε επίκαιρο διότι παρά

τη σχετικότητα αυτών των αντίθετων προσδιορισmicroών

οι ασκούντες εξουσία microάς προσφέρουν laquoαπλόχεραraquo την

απάντηση για να microας διευκολύνουν Η επιβολή αυταρχικών

κανόνων και η δηmicroιουργία laquoχρωmicroατιστών κελιώνraquo από

τα κράτη βασίζεται ακριβώς στην παραδοχή ότι ο

άνθρωπος είναι σίγουρα κακός ανταγωνιστικός και σε

καmicroία περίπτωση καλός Από τον Κιmicro Γιονγκ Ουν microέχρι τον

Τζιχάντι Τζον και τους εθελοντές για τους πρόσφυγες ο

χαρακτηρισmicroός του ανθρώπου ως καλού ή κακού δεν είναι

εύκολη υπόθεση διότι κανείς δεν γνωρίζει τι θα γινόταν αν

κάποιος άνθρωπος κατά κανόνα καλοκάγαθος κατακτούσε

microια microέρα την εξουσία

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του πλανήτη

είναι παγιδευmicroένοι στη δίνη του ολοκληρωτισmicroού της

αναγκαστικής τήρησης νόmicroων και πλαισίων επιβαλλόmicroενων

από τα πάνω Το γεγονός ότι οι εξουσιαστές του πλανήτη και

ιδιαίτερα εκείνοι που κατέχουν όπλα microαζικής καταστροφής

και ισχυρό στρατό αποτελούν προφανέστατα την εκδήλωση

της κακής πλευράς του ανθρώπου microε αποτέλεσmicroα η microεγάλη

microάζα να προσπαθεί να επιβιώσει αλληλοσπαρασσόmicroενη

δεν σηmicroαίνει καθόλου ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός

Μία τέτοια παραδοχή η οποία πραγmicroατοποιείται από

την πλειοψηφία των ανθρώπων του δυτικού κόσmicroου

προκειmicroένου να δικαιολογήσουν την υποταγή τους στο

παγκόσmicroιο καταπιεστικό σύστηmicroα είναι microάλλον αφελής

Είναι διαφορετικό να τονίζει κανείς την ύπαρξη ρίσκου σε

microια απόπειρα επαναστατικής αντίδρασης λόγω της ισχύος

του αντιπάλου και εντελώς διαφορετικό να ενσωmicroατώνει

στη σκέψη του την κυρίαρχη επιταγή των καταπιεστών

Από την άλλη δεν microπορούmicroε να πούmicroε ότι ο άνθρωπος

είναι φύσει καλός διότι αν ήταν έτσι τότε microάλλον δεν θα

είχαmicroε φτάσει ποτέ στο σηmicroείο να ανεχόmicroαστε το 3 του

πλανήτη να κυβερνά το υπόλοιπο 97 και ακολούθως

να απολαmicroβάνει αντίστοιχο ποσοστό του παγκόσmicroιου

πλούτου Η αδράνεια των πολλών και καταπιεζόmicroενων δεν

συνεπάγεται καλοσύνη ή κακία αυτών αλλά καταδεικνύει

ίσως τον φόβο και την ενσωmicroάτωση στο σύστηmicroα Βέβαια

ας ελπίσουmicroε όπως και ο Noam Chomsky[3] ότι οι άνθρωποι

επιθυmicroούν να είναι ελεύθεροι και να ελέγχουν τη ζωή τους

και όχι να είναι καταπιεζόmicroενοι Θεωρητικά δεδοmicroένου

ότι οι καταπιεζόmicroενοι αποτελούν την πλειοψηφία εάν

το επιθυmicroούσαν και υπό τις κατάλληλες συνθήκες θα

διεκδικούσαν την ελευθερία Το γεγονός ότι οι διεκδικήσεις

αν και υπαρκτές δεν είναι επαρκείς δεν microας επιτρέπει να

διατυπώσουmicroε microε απόλυτη σιγουριά ότι ο άνθρωπος από

τη φύση του επιθυmicroεί να ελέγχει και να ορίζει ο ίδιος τη

ζωή του ούτε όmicroως και το αντίθετο

Ο Κροπότκιν ανατρέχει στους κανόνες της επιστήmicroης

προκειmicroένου να κατανοήσει το τι είναι ο άνθρωπος

όπως έκαναν και οι Μπακούνιν και Προυντόν Θεωρεί ότι

ο άνθρωπος αποτελεί αναπόσπαστο κοmicromicroάτι του υλικού

κόσmicroου και ότι η κοινωνικότητα είναι microια βιολογική

αναγκαιότητα στο πλαίσιο του συλλογικού αγώνα για την

επιβίωση[4] Ο Πρίγκιπας βασίστηκε στην επισήmicroανση του

∆αρβίνου στο έργο του laquoΗ καταγωγή του ανθρώπουraquo

σχετικά microε την πρακτική της αλληλοβοήθειας microεταξύ

των οmicroοειδών όντων για να συmicroπεράνει ότι αποτελεί

τον κανόνα στη ζωή των έmicroβιων όντων Υποστήριξε

συνεχίζοντας τη σκέψη του ∆αρβίνου ότι η έννοια της

αλληλοβοήθειας διαδραmicroατίζει σηmicroαντικό ρόλο στην

εξελικτική διαδικασία σε αντίθεση microε τον ανταγωνισmicroό

και τη σύγκρουση βασιζόmicroενος στην παραδοχή ότι

τα είδη που καταφέρνουν να επιβιώσουν είναι εκείνα

που συνεργάζονται και όχι τα microεmicroονωmicroένα άτοmicroα που

ενδεχοmicroένως να είναι δυνατότερα από τη φύση τους

Το γνωστό αυτό συmicroπέρασmicroα του microεγάλου αναρχικού

στοχαστή απαντάει microέχρι και σήmicroερα και θα συνεχίσει να

απαντάει στο microέλλον σε εκείνους που αρνούνται την ύπαρξη

αυτού του στοιχείου ως επικρατέστερου στον άνθρωπο και

εστιάζουν κυρίως στις ανταγωνιστικές και πολεmicroικές του

τάσεις Είναι εmicroφανές ότι η διαπίστωση της τερατώδους

πλευράς ως επικρατέστερης στον άνθρωπο σε σχέση microε

τα ευγενή του αισθήmicroατα όπως υποστηρίζει και ο Χοmicroπς

εξυπηρετεί τα συmicroφέροντα των καταπιεστών Αναmicroφίβολα

στο πρόσωπο των λίγων ανθρώπων που κατέχουν την

εξουσία στον πλανήτη λόγω του γεγονότος και microόνο ότι

την κατέχουν παρατηρείται η πιο καταστροφική σκοτεινή

και θα λέγαmicroε laquoκακήraquo πλευρά του ανθρώπου χωρίς να την

αποδίδουmicroε στη φύση του

Εποmicroένως το συmicroπέρασmicroα της φιλελεύθερης πλευράς

στη νεότερη εποχή ότι ο άνθρωπος είναι φύσει κακός και

γιrsquo αυτό θα πρέπει να επιβάλλουmicroε κανόνες νόmicroους να

χαράσσουmicroε σύνορα και να κατασκευάζουmicroε βόmicroβες είναι

45Acirc

απόλυτα στρατευmicroένος διότι χωρίς αυτή τη διαπίστωση η

διατήρησή τους στην εξουσία θα ήταν αmicroφίβολη Όταν λοιπόν

τα κοινωνικά κινήmicroατα laquoφωνάζουνraquo και υπερτονίζουν την

απεριόριστη δύναmicroη των πολλών στην ουσία στοχεύουν στην

αφύπνισή τους microε τρόπο ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν

αξίζουν την τιmicroωρία του διαρκούς ελέγχου και της φυλάκισής

τους και ότι παράλληλα οι κατέχοντες την εξουσία γίνονται

laquoκακοίraquo επειδή διαφθείρονται από αυτήν Η διατύπωση των

ενστάσεων σχετικά microε την ύπαρξη της εξουσίας σε κάθε πτυχή

της καθηmicroερινής ζωής των απλών και αν όχι καταπιεσmicroένων

σίγουρα φυλακισmicroένων νοητικά ανθρώπων είναι βάσιmicroες

όmicroως υποπίπτουν σε ένα σφάλmicroα Η άσκηση εξουσίας στις

διαπροσωπικές σχέσεις δεν αποτελεί απαραίτητα εγγενές

στοιχείο του ανθρώπου Ο τελευταίος είναι κατrsquo ανάγκην

κοινωνικός και χαρακτηρίζεται από το διαρκές ένστικτο της

αλληλοβοήθειας microε σκοπό τη διατήρηση και την ευζωία

όπως περιγράφει ο Κροπότκιν Άρα παρατηρούmicroε ότι η

άσκηση εξουσίας των laquoαπό τα πάνωraquo διοχετεύεται ευθέως

στην καθηmicroερινή ζωή των laquoαπό τα κάτωraquo microε τέτοιον τρόπο

που οι τελευταίοι ωθούmicroενοι στην εξυπηρέτηση ιδίων

συmicroφερόντων να οmicroοιάζουν νοητικά και συνειδησιακά

microε τους πρώτους laquoόσο πιο εmicroφατικά επιβεβαιώνεται ο

οικονοmicroικός ατοmicroικισmicroός τόσο αύξανε σταθερά η υποταγή του

ατόmicroου στην πολεmicroική microηχανή του κράτους στο εκπαιδευτικό

σύστηmicroα στη νοητική πειθαρχία που απαιτείται για τη στήριξη

των κρατούντων θεσmicroών κτλraquo[5] Το συmicroπέρασmicroα αυτό έρχεται

σε σύγκρουση microε την παραπάνω άποψη του Χοmicroπς ότι οι

άνθρωποι οργανώνονται σε κοινωνίες τις οποίες συντηρεί ο

φόβος του κάθε ατόmicroου ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να

συσσωρεύει δύναmicroη για να διασφαλίζει την αυτοσυντήρησή

του διότι αν δεν το κάνει ο ίδιος θα το κάνει κάποιος άλλος

και έτσι θα βρεθεί στο έλεος κάποιου άλλου

Ταυτόχρονα ο Κροπότκιν στην αλληλοβοήθεια εστιάζει

στο γεγονός ότι στην εποχή του οι απλοί άνθρωποι των

τότε σύγχρονων κοινωνιών δηλαδή εκείνοι που δεν

κατέχουν την εξουσία υπηρετούσαν κάποιες αξίες και

αρχές όπως η αλληλοϋποστήριξη και η οmicroαδική συνεργασία

διαφοροποιούmicroενοι από το ατοmicroικιστικό microοντέλο

Συνακόλουθα αυτή τους η πρακτική συνέβαλε τα microέγιστα

στην ίδια τη διατήρηση των κοινωνιών παρά το γεγονός ότι

οι κυρίαρχοι θεσmicroοί καλλιεργούσαν ένα αξιακό σύστηmicroα που

εξυπηρετούσε τις ατοmicroικιστικές ανάγκες του καθενός microε στόχο

την ισχυροποίηση των θεmicroελίων του συστήmicroατος το οποίο

συγκροτούσαν Η σύγχρονη πραγmicroατικότητα δεν απέχει πολύ

εάν σκεφτεί κανείς ότι οι σηmicroερινοί άνθρωποι προκειmicroένου

να επιβιώσουν είναι υποχρεωmicroένοι να λειτουργήσουν στο

πλαίσιο του συντεταγmicroένου συστήmicroατος είτε ασκώντας οι ίδιοι

εξουσία είτε υφιστάmicroενοι την εξουσία τρίτων Οποιαδήποτε

πρακτική που κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση microπορεί

να νοηθεί microόνο στις σχέσεις των ανθρώπων στην καθηmicroερινή

τους ζωή και όχι στο πλαίσιο των υπαρχόντων θεσmicroών

46 Acirc

Για παράδειγmicroα τα παιδιά ως microαθητές ή φοιτητές

αποκοmicroίζοντας τις γνώσεις που microεταδίδονται από τους

δασκάλουςκαθηγητές οι οποίοι microε τη σειρά τους

εκτελούν ένα ορισmicroένο πρόγραmicromicroα διδασκαλίαςσπουδών

συmicromicroετέχουν σε διαγωνίσmicroατα και εξετάσεις που έχουν

ανταγωνιστικό χαρακτήρα Είναι γνωστό σε όλους ότι

η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού συστήmicroατος εστιάζει

στην ανάδειξη των αρίστων οι οποίοι βέβαια συνήθως

επιβραβεύονται Λέω συνήθως διότι δεν ισχύει το ίδιο

για τα παιδιά φτωχών οικογενειών ή για τα παιδιά από

οικογένειες microη διαπλεκόmicroενες microε την εξουσία λόγω του

γεγονότος ότι ξεκινούν από άλλη βάση Παρόλα αυτά τα

ίδια τα παιδιά πολλές φορές βοηθούν αυτοβούλως το ένα

το άλλο λειτουργώντας συναγωνιστικά αποδεικνύοντας

ότι ο Κροπότκιν ίσως είχε δίκιο Επιπλέον στο θέmicroα της

κεντρικής microεταναστευτικής πολιτικής παρά το γεγονός ότι

τα κράτη είναι οχυρωmicroένα και περιχαρακωmicroένα στα σύνορά

τους η πρακτική ενός σηmicroαντικού microέρους των σύγχρονων

κοινωνιών επιδεικνύει εντελώς διαφορετική στάση Σήmicroερα

εκτός από τις πλέον επαναστατικές καταλήψεις στέγης για

τους microετανάστες ένα microεγάλο microέρος ελλήνων και όχι microόνο

πολιτών συνεισφέρει στον βαθmicroό που microπορεί στο έργο

της στήριξης αυτών των ανθρώπων Φυσικά όπως λέει ο

Κροπότκιν δεν εξαγνίζεται κανείς microε τη φιλανθρωπία Όmicroως

το σύγχρονο παράδειγmicroα της βοήθειας απέναντι στους

microετανάστες δεν microπορεί να απαξιωθεί microε ευκολία καθώς

αποτελεί ρωγmicroή στην κεντρική πολιτική του κράτους

laquoΗ κοινωνία των ανθρώπων δεν έχει θεmicroελιωθεί πάνω

στην αγάπη ούτε πάνω στη συmicroπόνια Έχει βασιστεί στη

συνείδηση της ανθρώπινης συντροφικότητας έστω και

αν είναι ενστικτώδηςraquo[6] Ο Κροπότκιν θεωρεί ότι αν ο

άνθρωπος θέλει να ζήσει microια ζωή στην οποία θα ασκεί

όλες του τις σωmicroατικές διανοητικές και συναισθηmicroατικές

δυνάmicroεις είναι αναγκαίο να λειτουργεί microε πνεύmicroα συλλογικό

ενδιαφερόmicroενος για τις κοινωνικές ανάγκες Σε αντίθετη

περίπτωση ο άνθρωπος σκεπτόmicroενος εγωιστικά και microε

επίκεντρο την ικανοποίηση αποκλειστικά των ατοmicroικών

του απολαύσεων θα οδηγηθεί στην καταστροφή Είναι

σηmicroαντικό να επισηmicroάνουmicroε σε αυτό το σηmicroείο ότι ο

πατέρας του αναρχισmicroού σε καmicroία περίπτωση δεν απαρνείται

όπως κάποιοι του καταλογίζουν την περίπτωση να οδηγηθεί

ο άνθρωπος σε επικίνδυνα αυτοκαταστροφικά microονοπάτια

εάν ενεργοποιηθούν τα κατώτερα ένστικτά του Το σίγουρο

είναι ότι όσο σχετικές και να είναι οι έννοιες του καλού

και του κακού άνθρωποι που εκmicroεταλλεύονται άλλους

ανθρώπους δεν microπορούν να νοηθούν σε microια κοινωνία microε

ελευθερία και ισότητα

Τα φαινόmicroενα δείχνουν πως οι άνθρωποι όντας ταυτόχρονα

laquoκαλοίraquo και laquoκακοίraquo δεν θα microπορούν να ζουν σε ελεύθερες

κοινωνίες όσο υπάρχουν εκmicroεταλλευόmicroενοι Με αυτή την

έννοια είτε έχουν microία laquoκαλήraquo πλευρά από τη φύση τους είτε

εκείνη καλλιεργείται microέσα από τη διαδικασία συγκρότησης

των κοινωνιών το ζητούmicroενο είναι να επικρατήσει της

laquoκακήςraquo Τελικά δεν έχει microεγάλη σηmicroασία να ορίσουmicroε το τι

είναι καλό και κακό όσο να προτάσσουmicroε την αποδέσmicroευση

της κοινωνικής διαmicroόρφωσης από άκαmicroπτες θεωρίες που

υποστηρίζουν το αmicroετάβλητο της φύσης microας και οι οποίες

microας απογοητεύουν και microας αδρανοποιούν Τίποτα δεν

είναι απόλυτο πόσο microάλλον η κατεύθυνση της κοινωνικής

κίνησης Φαντάζει ουτοπικό στα microάτια πολλών διότι κανείς

δεν microας έχει διδάξει τι υπάρχει πέρα από το κυρίαρχο Αυτό

είναι το ζητούmicroενο

______________________________

1 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

2 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

3 Νυκτεγερσία microέρος τρίτο laquoΠανεπιστήmicroιο της

βαρβαρότηταςraquo Μάιος 2010 σελ 70

4 Κώστας Γαλανόπουλος laquoΟ κόσmicroος όπως είναιraquo εκδόσεις

ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ

5 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΗθικήraquo εκδόσεις ΝΗΣΙ∆ΕΣ

6 Πιοτρ Κροπότκιν laquoΑλληλοβοήθεια - Ένας παράγοντας

της εξέλιξηςraquo εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

47Acirc

wwwbabyloniagr

48 Acirc