Upload
others
View
11
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
nana maWaraSvili, maia maWaraSvili,
nino silagaZe, naTela jabua
xelovnebasaxviTi da gamoyenebiTi
xelovneba
IX klasi
maswavleblis wigni
sakonkurso egzemplari
gamomcemloba `meridiani~
Tbilisi 2012
maswavleblis wignSi warmodgenilia saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis momzadebuli IX klasis saganmanaTleblo standarti da sagno-brivi programa, Sinaarsisa da miznebis ruka misaRwevi orientirebis aRniSvniT; ganxilulia sagnis swavlebis ZiriTadi Taviseburebebi IX klasSi, saswavlo masa-lis struqturirebis, gakveTilis dagegmvis zogadi principebi, mocemulia reko-mendebuli Sefaseba saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi, gakveTilebis savaraudo scenarebi; danarTis saxiT warmodgenilia damatebiTi masala maswavleblisaTvis.
wignis mizania, daexmaros maswavlebels saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebis Taviseburebebis dauflebasa da saswavlo procesis mizanmimarTulad warmarTvaSi swavlebis Sesabamis safexurze.
gankuTvnilia maswavleblebisTvis, romlebic uZRvebian aRniSnuli sagnis swavlebas IX klasSi warmodgenili avtorebis mier momzadebul saswavlo-meTo-dur kompleqtze dayrdnobiT.
nana maWaraSvili
maia maWaraSvili
nino silagaZe
naTeEla jabua
avtorebi:
neli elizbaraSviliredaqtori
nino zaqariaSvilimxatvar-dizaineri
Tamar stefnaZe
kompiuteruli
uzrunvelyofa
© gamomcemloba `meridiani~, 2012
© n. maWaraSvili, m. maWaraSvili, n. silagaZe, n. jabua
gamomcemloba `meridiani~,
Tbilisi, al. yazbegis gamz., #47. ( 2 39-15-22, 2 30-96-14, 2 14-77-11;
599 54 17 07 kaxaber rusiZe, 599 51 45 53 nana maWaraSvili
E-mail: [email protected], [email protected]
3
Sinaarsi
Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
I. saxelmZRvanelos struqtura (komentarebi moswavlis wignis TiToeul struqturul elementsa da mis Semadgenel nawilebTan dakavSirebiT) . . . . . . 6
II. me-9 klasis standarti saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi . . . . . . . . . . . . . . . 7
III. saxelmZRvanelos Sesabamisoba erovnul saswavlo gegmasTan (Sinaarsisa da miznebis ruka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
IV. gakveTilebis dagegmvis zogadi principebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
V. rekomendebuli Sefaseba saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi . . . . . . . . . . . . 21
VI. specialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavleebTan muSaobis Taviseburebebi xelovnebis gakveTilze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
VII. komentari maswavleblis wignTan dakavSirebiT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
VIII. gakveTilebis sanimuSo scenarebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 danarTi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
• cnobari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
• saxelmZRvaneloSi warmodgenili sailustracio masalis avtorebi . . . . 121
• rekomendebuli literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
• veb-gverdebis misamarTebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
4
Sesavali
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis IX klasSi momzadebulia saswav-lo-meToduri kompleqti, romelic moicavs:
•saxelmZRvanelos;•maswavlebliswigns;•saswavlo-TvalsaCinomasalas(CD).saxelmZRvanelos mizania, xeli Seuwyos moswavlis mravalmxriv harmoniul ganvi-
Tarebas, gauRrmavos Teoriuli codna saxviTi xelovnebis ZiriTad elementebsa da principebze, mxatvruli xerxebisa da saSualebebis gamoyenebis mravalferovnebaze; gaumdidros mxatvruli STabeWdilebebi _ gaacnos msoflio xelovnebis sxvadasxva epoqis, mxatvruli mimdinareobisa da stilis nimuSebi; daexmaros moswavles, raTa man SeZlos xelovnebis nawarmoebis aRqma da masze msjeloba, misces SemoqmedebiTi TviT-gamoxatvis, TviTrealizaciisa da TviTaqtualizaciis saSualeba mravalmxrivi praq-tikul-SemoqmedebiTiunar-CvevebisgamomuSavebiT;xeliSeuwyosmoswavlis,rogorcsocialurad srulfasovani individis formirebisaTvis arsebiTi faseulobebis, um-niSvnelovanesi unarebis formirebas.
maswavleblis wignSi daxasiaTebulia sagnis swavlebis ZiriTadi Taviseburebebi, meToduri orientirebi, mocemulia komentarebi moswavlis wignis TiToeul struqtu-rul elementsa da mis Semadgenel nawilebTan dakavSirebiT; gakveTilis dagegmvis zog-adi principebi; Sefasebis sistema, formebi da rekomendaciebi; sanimuSo gakveTilebis scenarebi, amavdroulad, mniSvnelovania, rom maswavlebelma sistematurad izrunos sakuTar profesiul zrdaze, SemoqmedebiTad miudges gakveTilis dagegmvis, warmarT-visa da evaluaciis etapebs, daeuflos Tanamedrove saganmanaTleblo teqnologiebis saswavlo procesSi gacnobierebulad gamoyenebis SesaZleblobebs da, rac aranakleb mniSvnelovania, gaiRrmavos codna qarTuli da msoflio xelovnebis, agreTve momij-nave dargebis sferoebSi.
maswavleblis wignis danarTSi mocemulia informacia saxelmZRvaneloSi warmodge-nili avtorebis Sesaxeb, cnobari, agreTve warmodgenilia damxmare resursi: sareko-mendacioliteraturisadaveb-gverdebisCamonaTvali.
iseve, rogorc dawyebiTi klasebisaTvis, amjeradac momzadebulia saxelmZR-vaneloSi mocemuli TiToeuli sagakveTilo masalis Sesatyvisi saswavlo-TvalsaCi-no masala (CD), romelic warmodgenilia xelovnebis sxvadasxva dargis, Janris, epo-qis, stilis rogorc msoflio, ise qarTuli xelovnebis TiToeuli konkretuli Temis Sesatyvisi nimuSebiT.
warmodgenili saswavlo-meToduri kompleqtis meToduri orientirebi ganisaz-Rvra axali erovnuli saswavlo gegmis moTxovnebis Sesabamisad. kerZod:
• xelovnebis sfero mWidrodaa dakavSirebuli moswavlis cxovrebiseul gamoc-dilebasTan, mis interesebTan, SesaZleblobebTan, rasac xels uwyobs saswavlo masa-lis Sinaarsi, swavlebis Tanamedrove tendenciebis gaTvaliswineba, gakveTilis kon-struirebis mravalferovani xerxebis gamoyenebis SesaZleblobebi. aRniSnuli xels SeuwyobsmotivaciisgazrdasxelovnebisgakveTilebisadmi,moswavlisaqtiurCarT-vas saswavlo procesSi da, amasTan erTad, Seqmnis myar safuZvels im mimarTulebiT, rom xelovnebam mniSvnelovani adgili daikavos moswavlis cxovrebaSi;
• Tanamedrove skolis umniSvnelovanesi amocanis Sesabamisad, rasac moswavlispirovnuli ganviTarebis aucilebloba Seadgens, warmodgenili meTodikisaTvis pri-oritetulia mTel rig pirovnul TvisebaTa gamovlena-ganviTareba, rogoricaa: sa-kuTari mosazrebis naTlad, mkafiod Camoyalibeba da dasabuTeba, gansxvavebuliazrisadmi pativiscema, problemebis damoukideblad gadaWra, amxanagebTan TanamS-romloba, erTobliv namuSevarze pasuxismgebloba, Sefasebisa da TviTSefasebis unar-Cvevebisgamovlenadasxv.
•integrirebisadainterdisciplinarulikavSirebisrealizebisSesaZleblobebiganapirobebs moswavleTa mier ara mxolod viwro sagnobrivi codnis dauflebas, ara-medsafuZvlisCayrasfarTozogadkulturuliganviTarebisaTvis;
•praqtikulisaqmianobismravalmxrivi,xSiradalternatiuliformebisgamoyene-ba uzrunvelyofs SeZenili codnis gansxvavebul konteqstSi gamoyenebis, praqtikul unar-CvevaTa dauflebas, fantaziis, SemoqmedebiTobis ganviTarebas da, rac gansa-kuTrebiT mniSvnelovania, xels Seuwyobs moswavleTa SemoqmedebiT TviTgamoxatvasa da TviTrealizacias.
5
I. saxelmZRvanelos struqtura
(komentarebi moswavlis wignis TiToeul struqturul
elementsa da mis Semadgenel nawilebTan dakavSirebiT)
`saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis~ swavleba gansazRvrulia saswavlo wlis II se-mestrisaTvis. Sesabamisad, saxelmZRvaneloSi warmodgenili saswavlo masala gankuT-vnilia 53 gakveTilisaTvis, struqturirebulia oTxi ZiriTadi Temisa da TiToeuli Temis Sesatyvisi qveTemebis saxiT. ramdenadac saswavlo wlisaTvis gansazRvrulia 57 saaTi,rCebasarezervogakveTilebic,romlebicSesaZlebeliagadanawildesmaswav-leblis mosazrebisamebr, gamoyenebul iqnes damatebiTi Semajamebeli gakveTilebis, praqtikuli saqmianobis, SemoqmedebiTi konkursebis, saklaso konferenciebis, gamofenebis, proeqtebze muSaobis an sxva mizniT.
swavlebis mocemul safexurze saswavlo masala konstruirebulia qronologiuri principiT_uZvelesi xanidanTanamedrove xelovnebis CaTvliT. saxelmZRvaneloskonceptualuri agebis Tavisebureba ganapiroba Semdegma faqtorma:
wina klasebisaTvis gankuTvnili saxelmZRvaneloebi agebuli iyo Tematizmis prin-cipiT. moswavleebi sxvadasxva epoqis xelovnebis calkeul sakiTxebs ganixilavdnen konkretuli Temis miznisa da amocanebis Sesabamisad.
mocemul safexurze moswavleebi asruleben saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis, rogorc ZiriTadi saswavlo disciplinis Seswavlas (X-XII klasebSi aRniSnuli sagani arCeviTidisciplinis statusiTaa axalerovnulsaswavlogegmaSi). amdenad, gamoi-kveTa IX klasSi moswavleTa mier wina klasebSi SeZenili codnis sistemaSi moyvanisa da qronologiuri principiT gaazrebis uzrunvelyofis aucilebloba, rasac pasuxobs saxelmZRvanelos agebisas aRniSnuli principis gaTvaliswineba.
TiToeul Tavs wamZRvarebuli aqvs anotacia, romelic moswavleebs acnobs konkre-tuli Temis farglebSi gansaxilvel sakiTxebs, saswavlo masalis Sesatyvisi praqti-kuli saqmianobis Sinaarss.
yoveli Tema moicavs gansazRvruli raodenobis qveTemebs. sagakveTilo masalas ax-lavs rigiTi nomeri da qveTemis saxelwodeba, ZiriTadad, iwyeba kiTxvebiT, rac xels uwyobs motivaciis aRZvras Sesaswavli sakiTxisadmi, akavSirebs axal masalas wina wlebSi SeZenil codnasTan, moswavlis cxovrebiseul gamocdilebasTan. ZiriTad te-qstSi dasmulia sakiTxi. teqsts axlavs Sesabamisi kiTxvebi, davalebebi, Sesaswavli sakiTxis sailustracio masala. gansaxilvel sakiTxs darTuli aqvs damatebiTi in-formacia ZiriTadi teqstisaTvis Sesabamisi sailustracio nimuSebiT. sagakveTilo masalas asrulebs kiTxvebisa da davalebebis bloki.A
sagakveTilomasalaSi CarTuliarubrika`cnobari~, romelSic mocemulia axali cnebebisa da terminebis ganmartebebi. Temas asrulebs Semajamebeli gakveTili, romelSi mocemuli davalebebic iTvaliswinebs moswavleTa mier SeZenili codnis xarisxis, agreTve kritikuli azrovnebisa da argumentirebuli msjelobis, praqti-kulida sakomunikaciounar-Cvevebis Semowmeba-Sefasebas. Temis dasrulebisas sax-elmZRvaneloSi warmodgenilia rubrika _ `saxelosno~, romelSic dakonkretebulia TiToeuli gakveTilisaTvis gansazRvruli praqtikuli saqmianobis Sinaarsi, mocemu-lia miTiTebebi, sailustracio nimuSebi.
daskvniTi Tema iTvaliswinebs proeqtebze muSaobas, rac warmodgenilia rogorc SemecnebiTi, ise praqtikuli saqmianobis mravalmxrivi da mravalferovani, xSir Sem-TxvevaSi alternatiuli formebiT. saxelmZRvanelos asrulebs danarTi (cnobari, mokle informacia saxelmZRvaneloSi warmodgenili sailustracio masalis avtore-bze, sasargeblo resursi _ rekomendebuli literaturis nusxa da veb-gverdebis misamarTebi).
6
II. me-9 klasis
standarti
saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi
wlis bolos misaRwevi Sedegebi mimarTulebebis mixedviT
SemoqmedebiTobisa dapraqtikuli unar-Cvevebis
ganviTareba
komunikacia da
interpretacia
xelovnebis aRqma
konteqstSi
s.g.IX.1. moswavles SeuZlia mizanmimarTuladairCiosda SemoqmedebiTad gamoiy-enos xelovnebis elementebi, principebi, sxvadasxva ma-sala, teqnika da procedura namuSevris Seqmnisas.
s.g.IX.4. moswavles Seu-Zlia gamoiyenos saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis codna xelovnebis konkretuli nimuSis analizis dros.
s.g.IX.5. moswavles SeuZlia amoicnos da Seadaros erTmaneTs sxvadasxva epoqisa da stilis namuSevrebi.
s.g.IX.2. moswavle ac-nobierebs samyaros rogorc mravalferovani grZno-bebisa da ideebis wyaros da SeuZlia SemoqmedebiTad asaxos namuSevarSi.
s.g.IX.6. moswavle ikv-levs da ganmartavs konteqstis gavlenas konkretul nawarmoebsa da xelovanis Semoqmede-baze.
s.g.IX.3. moswavles SeuZlia dagegmos da Seasrulos sx-vadasxva saxis samuSao.
s.g.IX.7. moswavle ikv-levs saqarTvelos sxvadasxva kuTxis xe-lovnebis nimuSebs da SeuZlia imsjelos maT Sesaxeb.
7
wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi
mimarTuleba: SemoqmedebiTobisa da praqtikuli unar-Cvevebis ganviTareba � � s.g.IX.1. moswavles SeuZlia mizanmimarTulad airCios da SemoqmedebiTad gamoiye-
nos xelovnebis elementebi, principebi, sxvadasxva masala, teqnika da pro-cedura namuSevris Seqmnisas.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
•koloritissaSualebiTgadmoscemsganwyobilebas;• iyenebs kontrastul ferebs feris JReradobis gasaZliereblad da emociebis
gadmosacemad;•iyenebsmonasmebs,kontrastebs,aqcentebs,detalebs,faqturas,Sereulmasalas
namuSevarSi ganwyobilebis da ideebis gadmosacemad;•ferwerulinamuSevrisSeqmnisasiyenebstradiciuldaaratradiciuliaraRebs
da teqnikas;•atarebseqsperimentsSerCeulsferoSi(mxatvroba, dizaini,fotografiadaa.
S.) moZiebuli informaciis safuZvelze (teqnologia, Teoriebi, gamomsaxvelobiTi xe-rxebi, masala).
� s.g.IX.2. moswavle acnobierebs samyaros rogorc mravalferovani grZnobebisa da ideebis wyaros da SeuZlia SemoqmedebiTad asaxos namuSevarSi.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
• iyenebs sxvadasxva kulturis da periodis SemoqmedTa nawarmoebebs sakuTariCanafiqrisgasaxorcieleblad;
•irCevsTemassakuTariemociebisadaSTabeWdilebebissafuZvelzedaasaxavsna-muSevarSi;
•SemoqmedebiTadasaxavsgaremozedakvirvebisSedegadaRZrulSTabeWdilebebs,ideebsa da grZnobebs. � � s.g.IX.3. moswavles SeuZlia dagegmos da Seasrulos sxvadasxva saxis samuSao.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
•gegmavssamuSaosSesrulebisoptimalurdros,SemsrulebelTaraodenobasda,amocanis specifikidan gamomdinare, gansazRvravs samuSaos Tanmim dev robas/ fun-qciebs/movaleobebs;
•gegmavs,ramaterialuriresursebidasWirdebaSesasrulebelsamuSaosdarogormoiZiebs am resursebs;
•qmnisnakeTobebis(samosi,transporti,inventaridasxv.)dagaremos(interieri,eqsterieri, ezo, parki da sxv.) dizainis eskizebs konkretul stilSi (mag., eTno, kla-sika, retro, moderni, minimalizmi, Tavisufali da sxv.);
•SeakeTebsdazianebulsaskoloinventars;•kompiuteruliteqnikisgamoyenebiTqmnismosawvevidamisalocibaraTebiseski-
zebs, aseve zeimebis da Teatraluri warmodgenebis afiSebs;• zeimebisa da Teatraluri warmodgenebisaTvis xatavs da asrulebs masalaSi
dekoraciebisa da kostiumebis eskizebs;•konstruqtorissqemebisdadetalebisgamoyenebiTagebsmartiveleqtrosaTa-
maSos.
mimarTuleba: komunikacia da interpretacia
� � s.g.IX.4. moswavles SeuZlia gamoiyenos saxviTi xelovnebis elementebisa da prin-
cipebis codna xelovnebis konkretuli nimuSis analizis dros.
8
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
•winaswarSerCeulikriteriumebismixedviTafasebsnamuSevars;•msjelobsimisSesaxeb,TuraefeqtsaRwevsmxatvariferissaSualebiT(mag.,iwvevs
garkveul emocias, qmnis ganwyobilebas, gamokveTs mTavars, aZlierebs JReradobas);•msjelobs,raefeqtsaRwevsmxatvariSuq-CrdilisgamoyenebiT;• gamoTqvams mosazrebas xelovnebis nimuSis mxatvruli Rirebulebis Sesaxeb da
cdilobs daasabuTos sakuTari azri.
mimarTuleba: xelovnebis nawarmoebis aRqma konteqstSi
� � s.g.IX.5. moswavles SeuZlia amoicnos da Seadaros erTmaneTs sxvadasxva epoqisa
da stilis namuSevrebi. Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
•adarebserTmaneTssxvadasxvaistoriuliperiodisxelovnebasramdenimemaxasi-aTeblis mixedviT (stili, Tema, Janri);
•axasiaTebsXXsaukunisxelovnebisramdenimemimdinareobiscnobilnimuSs;• amoicnobs qarTuli xuroTmoZRvrebis cnobil nimuSebs da adarebs imave peri-
odis sxva qveynis arqiteqturul Zeglebs;•konkretulinimuSebismagaliTzemsjelobsmsgavseba-gansxvavebaze,romelicar-
sebobs sxvadasxva periodis xelovnebaSi (Zveli, axali da Tanamedrove);•amoicnobskonkretulimxatvrisnamuSevarsdamsjelobsmisiSemoqmedebisstil-
sa da maneraze.
� s.g.IX.6. moswavle ikvlevs da ganmartavs konteqstis gavlenas konkretul nawar-moebsa da xelovanis Semoqmedebaze.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
•sxvadasxvavizualurielementismixedviTamoicnobsepoqas,romelicasaxulianamuSevarSi (tansacmeli, nivTebi, transporti da sxv.);
•agrovebsinformaciasimistoriulperiodsadamovlenebze,romlebmacgavlenaiqonia konkretuli xelovanis Semoqmedebaze da acnobs Tanaklaselebs moxsenebis da TvalsaCinomasalissaxiT;
•msjelobs,TuragavlenaiqoniaamaTuimistoriulmamovlenamromelimekonkre-tul namuSevarze;
• msjelobs,Turogor aisaxeba epoqis ideurida stilisturi niSnebi xelovanisSemoqmedebaze.
� s.g.IX.7. moswavle ikvlevs saqarTvelos sxvadasxva kuTxis xelovnebis nimuSebs da SeuZlia imsjelos maT Sesaxeb.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
•asaxelebsxelovnebisdargebs,romlebicniSandobliviaqarTulixalxuriSemoq-medebisaTvis (xeze kveTa, Weduroba, qargva, qsova, Teqa.);
•msjelobs,raxerxebiTarisSenarCunebulidadaculiqarTulxelovnebaSixalx-uri Semoqmedebis tradiciebi;
•adarebsqarTulixalxuriSemoqmedebisromelimedargisnimuSssxvaqveynisimavedargis nimuSTan;
•ikvlevs,ramsgavsebadagansxvavebaasaqarTvelossxvadasxvakuTxisxelovnebisnimuSebs Soris (arqiteqtura, kedlis mxatvroba da sxv.). � � s.g.IX.8. moswavle ikvlevs xelovnebis rols sazogadoebis cxovrebaSi. Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
9
•msjelobsmisTvisnacnobxelovnebismoRvaweebzedamaTwvlilzesazogadoebiscxovrebaSi;
• agrovebs informacias kulturis romelime warmomadgenlis moRvaweobaze damoZiebul masalaze dayrdnobiT adgens saxl-muzeumis proeqts;
•ikvlevsSemoqmedTawarmatebis/warumateblobismizezebs;•ikvlevs,TuragavlenaiqoniaTanamedrovesakomunikaciodateqnologiurmasa-
Sualebebma xelovnebis rolze sazogado e bis cxovrebaSi.
programis Sinaarsi
saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi:
xazi, feri, Suq-Crdili, faqtura, forma, moculoba; mTlianoba, proporciebi;sivrce; xedvis wertili; simetria, ritmi, wonasworoba, kontrasti (ganwyobilebis, asociaciebis, emociebis gadmocema sxvadasxvagvari efeqtis saSualebiT).
rekomendebuli vizualuri masala:ieronimus bosxi, anri ruso, mixail vrubeli, odilon redoni, mark Sagali, edvard
munki, jeims ensori, salvador dali, rene magriti, jorjo de kiriko, maqs ernsti, hans arpi (warmosaxviTi samyaro); raul diufi (mag., `afiSebi truvilSi~, `regata henliSi~, `orkestri~, `doRi eskotSi~, `kazino nicaSi~), lado gudiaSvili (stilizebuli namu-Sevari).
qarTuli Teatris mxatvroba _ irakli gamrekeli, petre ocxeli, lado gudiaSvi-li,eleneaxvlediani,kirilezdaneviCi,solikovirsalaZedasxv.
Jan tingli, niki de sent fali, Tamar kvesitaZe (Tojinebi, meqanikuri skulpture-bi), entoni gormli da sxv.
masala da iaraRi: tuSi, fanqari, pasteli, guaSi, akvareli, tempera, naxSiri, feradi qaRaldi, muyao,
Tixa, qsovili, Zafi, Toki, mavTuli, liTonis, plastmasis kolofebi, bunebrivi da xe-lovnuri masala; eqsperimenti sxvadasxva masaliT; sadurglo, sameTuneo, saqsovi, sam-kervalo iaraRi.
teqnika da procedura: ferweris, grafikis sxvadasxva teqnika, anabeWdi, Zerwva, kolaJi, fardagi, Teqa, go-
beleni, naqargoba, kompiuteruli teqnologiebi; eqsperimentiSerCeulsferoSi(mxatvroba,dizaini,fotografia).
ideebis gamoxatva: ideebis wyaroebi: cnobili mxatvrebis namuSevrebi, mxatvruli literatura, STabe-
Wdilebebi, asociaciebi, fantazia.
savaraudo Temebi: `qarTuli ornamentis motivebi~, `istoriuli da legendaruli gmirebi~, `samSob-
lo~, `gmiroba~, `jgufuri portreti~, Tavisufali Temebi, Temebi sxvadasxva saganSi ganvlili masalidan.
SromiTi saqmianoba: inventaris SekeTeba, saklaso oTaxis garemonteba-mowyoba, dekoratiuli da gamoy-
enebiTi sagnebi, maketebi Teatraluri speqtaklebisTvis, rekviziti (kostiumisa da dekoraciis detalebi); interieris, tanisamosis, avejis, sxvadasxva sagnis eskizebi, misaloci da mosawvevi baraTebi, zeimebis da Teatraluri warmodgenebis afiSa; mar-tivi eleqtrosaTamaSo.
10
komunikacia:namuSevriswardgena,SefasebiskriteriumebisSerCeva,analizi;saubari namuSevridan miRebul STabeWdilebasa da informaciaze.
xelovnebis aRqma konteqstSi:sxvadasxva kulturis/istoriuli periodis xelovnebis nimuSebis Sedareba (stili,
Tema, Janri da sxv. mixedviT); mxatvris individualuri manera; istoriuli periodis, movlenebis gavlena xelovnebis nimuSze; saqarTvelos sxvadasxva kuTxis xelovneba, xalxuri Semoqmedeba; xelovnebis moRvaweebis, kulturasTan dakavSirebuli daweseb-ulebebis rolis kvleva sazogadoebriv cxovrebaSi.
Sua saukuneebis qarTuli oqromWedloba (mag.,anCisxati,xaxuliskaredixati,lak-lakisZeTa RvTismSoblis xati), guji amaSukelis saoqromWedlo nakeTobebi;
arqiteqturuli dekori (bolnisis sioni, mcxeTis jvari, samTavisi, nikorwminda da sxva);
gamoyenebiTi xelovneba: art-dekosa da art-nuvos stilis nakeTobebi; qsovilebi, gobelenebi (mag., raul diufi); m. s. kuznecovis WurWeli; faberJes saiuveliro nake-Tobebi; rene lalikis minis nakeTobebi.
11
Tema I.xelovneba ZvelsamyaroSi
gakveTili I.1
civilizaciis akvani
saswavlo miznebi:sxvadasxva istoriuli periodis xelovnebis nimuSebis
Sedarebis, kritikuli azrovnebisa da argumentirebuli msjelobisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6 .
gakveTili I.2
`nilosissaCuqari~
saswavlo miznebi: Zveli egviptis xelovnebis ideuri da stilisturi niS-
nebisa da mxatvruli Rirebulebis Sesaxeb msjelobis, kri-tikuli azrovnebis da sakuTari mosazrebis dasabuTebis, praqtikuliunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6 .
gakveTili I.3
kreta-mikenis miTurisamyaro
saswavlo miznebi:kreta-mikenis kulturis TviTmyofadobisa da xelovnebis
nimuSebis mxatvruli Rirebulebis Sesaxeb msjelobis, kri-tikuli azrovnebis, SemoqmedebiTobis, praqtikuli unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi: s.g. IX.1; s.g. IX.1; s.g. IX.1; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g.
IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6 .
gakveTili I.4
evropuli civilizaciis saTaveebTan
saswavlo miznebi:zogadad, Zveli saberZneTis kulturisa da konkretulad,
arqauli xanis xelovnebis nimuSebis ideur da stilistur niSnebze msjelobis, kritikuli azrovnebis da sakuTari mosazrebisdasabuTebis,praqtikuliunar-Cvevebisganvi-Tareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili I.5
elinuri kulturisayvavebis xana
saswavlo miznebi:elinisturi epoqis xelovnebis istoriul-kulturul
konteqstSi ganxilvisa da mxatvruli Rirebulebis Sesaxeb msjelobis, kritikuli azrovnebis, sakomunikacio unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili I.6
Zveli romisarqiteqturulimiRwevebi
saswavlo miznebi:Zveli romis arqiteqturuli miRwevebis istoriul-
kulturul konteqstSi ganxilvis, Zveli civilizaciebis arqiteqturuli qmnilebebis mxatvruli Rirebulebis Se-fasebis, kritikuli azrovnebisa da argumentirebuli msj-elobis,sakomunikaciounar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6 .
saxelmZRvanelos Sesabamisoba
erovnul saswavlo gegmasTan
(Sinaarsisa da miznebis ruka)
12
gakveTili I.7
Zveli romauliqandakeba
saswavlo miznebi:Zveli romis skulpturuli namuSevrebis istoriul-kul-
turul konteqstSi ganxilvisa da mxatvruli Rirebulebis Sefasebis, kritikuli azrovnebisa da argumentirebuli msjelobis,sakomunikaciounar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili I.8
antikurikulturis`mimbaZvelebi~
saswavlo miznebi:antikuri xelovnebis aqtualobaze msjelobis, mxatvru-
li Rirebulebis Sefasebis, kritikuli azrovnebisa da ar-gumentirebuli msjelobis, SeZenili codnis praqtikul saqmianobaSigamoyenebisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili I.9
antikuri Teatri
saswavlo miznebi:moswavleTa codnis gaRrmaveba Teatraluri xelovnebis
sawyisebze, SemoqmedebiTobis, sakomunikacio da praqti-kuliunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.6.
gakveTili I.10
Semajamebeli gakveTili
saswavlo miznebi:moswavleTa mier SeZenili codnis xarisxis, analitikuri
azrovnebisa da argumentirebuli msjelobis, praqtikuli dasakomunikacio/saprezentaciounar-CvevebisSefaseba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
Tavi II. qrisatianulixelovnebissaganZuri
gakveTili II.1
bizantiis xelovneba
saswavlo miznebi: moswavleTa codnis gaRrmaveba bizantiis xelovnebaze,
sxvadasxva kulturisa da periodis erTi daniSnulebis xe-lovnebis nimuSebis Sedarebis, argumentirebuli msjelo-bisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili II.2
mravalferovanisaqarTvelo
saswavlo miznebi:qarTuli xuroTmoZRvrebis Zeglebis regionaluri Ta-
viseburebebis ganxilvis, argumentirebuli msjelobis unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili II.3
Zveli qarTulioqromWedloba
saswavlo miznebi:Sua saukuneebis qarTuli oqromWedlobis mxatvrul-
stilistur Taviseburebebze msjelobis, kritikuli az-rivnebis,sakuTariCanafiqrisadmiSemoqmedebiTadmidgo-misunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5.
13
gakveTili II.4-5
saklaso konferencia
saswavlo miznebi:qarTuli xuroTmoZRvrebis Zeglebis regionaluri Ta-
viseburebebis ganxilvis, jgufuri muSaobis, kritikuli azrovnebisa da argumentirebuli msjelobis, saprezenta-ciounar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.7; s.g. IX.7; s.g. IX.7.
gakveTili II.6
barbarosebi
saswavlo miznebi:konkretuli istoriuli periodisa da kulturis xe-
lovnebis epoqis Taviseburebebis WrilSi ganxilvis, kri-tikuli azrovnebisa da argumentirebuli msjelobis, praqtikuliunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili II.7
xelovneba qristianuldasavleTSi
saswavlo miznebi:Sua saukuneebis evropuli xelovnebis ganviTarebis Ta-
viseburebebze msjelobis, jgufuri muSaobis, kriti-kuli azrovnebisa da argumentirebuli msjelobis unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.7.
gakveTili II.8
Sua saukuneebis qalaqi
saswavlo miznebi:Sua saukuneebis qalaqis arqiteqturul iersaxeze msj-
eloba, kritikuli azrovnebis, sakuTari mosazrebebis dasabuTebis,SemoqmedebiTobis,praqtikuliunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili II.9-10
Semajamebeli gakveTili
saswavlo miznebi:moswavleTa codnisa da unar-Cvevebis, kritikuli az-
rovnebisa da argumentirebuli msjelobis, praqtikuli unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
Tavi III. axali droebis xelovneba
gakveTili III.1
axali epoqis dasawyisi
saswavlo miznebi:renesansis kulturis winamZRvrebsa da protorenesansis
xelovnebis mxatvrul-stilistur niSnebze msjelobis, kritikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasab-uTebis,sakomunikaciounar-CvevebisSefaseba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili III.2
kvatroCentosostatebi
saswavlo miznebi:adreuli renesansis xelovnebis mxatvrul-stilistur
niSnebze msjelobis, kritikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasabuTebis, sakomunikacio unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
14
gakveTili III.3
masStaburiproeqtebis epoqa
saswavlo miznebi:renesansis xelovnebis nimuSebis mxatvrul-stilistur
niSnebze msjelobis, kritikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasabuTebis, SeZenili codnis praqtikul na-muSevrebSigamoyenebisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g.
IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili III.4-5
niRbebis Teatri
saswavlo miznebi:italiuri komedia del artes damaxasiaTebeli Ta-
viseburebebis ganxilva, jgufuri muSaobis, sakuTari CanafiqrisadmiSemoqmedebiTimidgomisunar-Cvevebisgan-viTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.3; s.g. IX.3; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili III.6
italiuri baroko
saswavlo miznebi:barokos xelovnebis Taviseburebebze msjelobisa da
renesansis xanis xelovnebis nimuSebTan Sedarebis, kriti-kuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasabuTebis, sakomunikaciounar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g.
IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili III.7
holandiuriferweris`oqros saukune~
saswavlo miznebi:saxviTxelovnebaSiJanrebissistemisCamoyalibebisada
holandiuri ferweris (mxatvrul-stilistur niSnebze) Taviseburebebze msjelobis, kritikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasabuTebis, SeZenili codnis praqtikul namuSevrebSi gamoyenebisunar-Cvevebis ganvi-Tareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g.
IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili III.8
espanuri ferwera
saswavlo miznebi:XVI-XVII saukunis espanuri ferwerisaTvis damaxasiaTebel
niSnebze msjelobis, kritikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasabuTebis, SeZenili codnis praqtikul na-muSevrebSigamoyenebisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.1; s.g. IX.1; s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g.
IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5.
gakveTili III.9
xelovnebaXVII-XVIII saukuneebisinglisSi
saswavlo miznebi:XVII-XVIII saukuneebis inglisis xelovnebisaTvis damaxa-
siaTebel niSnebze msjelobis, kritikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasabuTebis, SemoqmedebiTobis, praqtikuliunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
15
gakveTili III.10
SemajamebeligakveTili
saswavlo miznebi: moswavleTa codnisa da unar-Cvevebis Sefaseba, kriti-
kuli azrovnebisa da argumentirebuli msjelobis unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
Tavi IV. teqnikuri progresis ori saukune
gakveTili IV.1
epoqaTa mijnaze
saswavlo miznebi:xelovnebis nimuSis konkretul istoriul-kulturul
konteqstSi ganxilvisa da misi mxatvruli Rirebulebis Sesaxeb msjelobis, kritikuli azrovnebis, sakuTari mo-sazrebebisdasabuTebisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili IV.2-3
romantizmidanrealizmamde
saswavlo miznebi:plenerze Seqmnili namuSevrebisaTvis damaxasiaTebel
niSnebze msjelobis, kritikuli azrovnebisa da argumen-tirebuli msjelobis, SeZenili codnis praqtikul namu-SevrebSigamovlenisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.1; s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g.
IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili IV.4-5
peizaJi plenerze
saswavlo miznebi:feris gamomsaxvelobiT SesaZleblobebze msjelobis,
SemoqmedebiTobis, SeZenili codnis praqtikul namu-SevrebSigamoyenebisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g.
IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili IV.6
simbolistebi
saswavlo miznebi:simbolizmis, rogorc mxatvruli mimarTulebis Tavise-
burebebze msjelobis, nawarmoebebis ganxilvisas saku-TarimosazrebisgamoTqmisadadasabuTebisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5.
gakveTili IV.7
xelovneba da emocia
saswavlo miznebi:feris gamomsaxvelobiT SesaZleblobebze msjelobis,
SemoqmedebiTobis, SeZenili codnis praqtikul namu-SevrebSigamoyenebisunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g.
IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili IV.8
sezani da kubistebi
saswavlo miznebi:kubisturi namuSevrebis Seqmnis ZiriTad principebze, xe-
lovanis aqtiur moqalaqeobriv poziciaze msjelobis, kri-tikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebis dasabuTebis, praqtikuliunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g.
IX.5; s.g. IX.6.
16
gakveTili IV.9
realobis miRma
saswavlo miznebi:warmosaxvis safuZvelze Seqmnil namuSevrebze msjelo-
bis, kritikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis das-abuTebis, SemoqmedebiTobis, praqtikuli unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g.
IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili IV.10
Semajamebeli gakveTili
saswavlo miznebi:moswavleTa codnisa da unar-Cvevebis Sefaseba, kriti-
kuli azrovnebisa da argumentirebuli msjelobis unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g.
IX.5; s.g. IX.6.
Tavi V. SemoqmedebiTiproeqtebi
gakveTili V.1-3
qarTveli scenografebi
saswavlo miznebi:scenografis saqmianobis specifikaze msjelobis, kriti-
kuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasabuTebis, SemoqmedebiTobis, sakomunikacio da praqtikuli unar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.3; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili V.4-5
eqsperimentebifotografiaSi
saswavlo miznebi:mxatvruli fotografiis Taviseburebebze msjelobisa
da mxatvrobasTan Sedarebis, kritikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasabuTebis, SemoqmedebiTobis, sakomunikaciounar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.1; s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g.
IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili V.6-8
dizainis studia
saswavlo miznebi:sazogadoebis cxovrebaSi dizainis aqtualobaze msj-
elobis, kritikuli azrovnebisa da sakuTari mosazrebebis dasabuTebis,SemoqmedebiTobis,praqtikuliunar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.3; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili V.9-10
eqsperimentebiqandakebaSi
saswavlo miznebi:Tanamedrove mxatvruli mimdinareobebisaTvis damaxasi-
aTebel niSnebze msjelobis, sxvadasxva masalisa da teqnikis flobis, sakuTari Canafiqrisadmi SemoqmedebiTi midgomis,sakomunikacio da praqtikuli unar-Cvevebis ganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.1; s.g. IX.2; s.g. IX.2; s.g. IX.3; s.g. IX.3; s.g. IX.4; s.g.
IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.6.
gakveTili V.11-12
proeqti saxl-muzeumi
saswavlo miznebi:mravalmxrivi masalis damoukideblad moZiebisa da miza-
nmimarTulad gamoyenebis, xelovanis Semoqmedebis Tavise-burebebze msjelobis,sakuTari mosazrebebis dasabuTebis, sakomunikaciodasaprezentaciounar-CvevebisganviTareba.
Sedegis kodi:s.g. IX.2; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.4; s.g. IX.5; s.g. IX.5; s.g. IX.5;
s.g. IX.6; s.g. IX.6.
17
IV. gakveTilis dagegmvis
zogadi principebi
a. motivaciasaswavlo masalis wardgenis fazebidan gansakuTrebul mniSvnelobas iZens moti-
vaciis Seqmna konkretuli saswavlo masalisadmi, rac aucileblad unda iqnes gaT-valiswinebuli gakveTilis dagegmvis procesSi. maswavlebeli mkafiod gansazRvravs gakveTilissaswavlomiznebsadaamocanebs,iTvaliswinebsmisaRwevSedegebs,irCevssaTanado aqtivobebs, romlebic daexmareba mas sagnobrivi standartiT gaTval-iswinebuli orientirebis realizebaSi; gansazRvravs TiToeuli aqtivobisaTvis saWirodros,miznobrivadirCevsdaamzadebsgakveTilisaTvissaWiroresurss.
motivaciis Seqmnis mizniT mniSvnelovania gakveTilis dawyeba saklaso msjelobiT, STabeWdilebebisgaziarebiT,dakvirvebiT,eqsperimentisCatarebiTdasxv.mniSvnelo-van pedagogiur efeqtzea gaTvlili am mizniT gonebrivi ieriSis meTodis gamoyeneba, saswavlo masalis dakavSireba rogorc moswavleTa cxovrebiseul gamocdilebasTan, ise wina klasebSi, agreTve, sxva sagnebSi SeZenil codnasTan.
msjelobis procesSi moswavleebi mravalmxriv ganixilaven konkretuli Temas, gamoxataven sakuTar damokidebulebas, gamoTqvamen varauds, mohyavT saTanado argu-mentebi. mocemul etapze ikveTeba gakveTilis Tema, konkretuli sakiTxi.
motivaciis Seqmnis TvalsazrisiT mniSvnelovania sxvadasxva tipis saganmanaTleb-loresursismiznobrivadSerCevadagamoyeneba,racxelsSeuwyobsmoswavleTamoti-vaciis amaRlebas, saswavlo masalis ukeT gaazrebasa da aRqmas, swavlas gamocdilebis safuZvelze (swavla keTebiT).
ZiriTad resurss Seadgens reproduqciebi, fotomasala, saswavlo plakatebi, agreTve, sxvadasxva saxis sqemebi, cxrilebi, diagramebi, samuSao baraTebi saTanado informaciiTa Tu instruqciiT da sxv. mniSvnelovania resursebis moZiebaSi moswav-leTa CarTvac. magaliTad, sxvadasxva wyarodan (albomidan, enciklopediidan, Jur-nal-gazeTebidan, internetidan da a.S.) mravalmxrivi informaciis moZieba, romelic SeiZleba sxvadasxva mizniT iqnes gamoyenebuli ara mxolod konkretuli Temis Ses-wavlisas, aramed mTeli wlis ganmavlobaSi eseebze, proeqtebze muSaobisas, saklaso diskusiebis warmarTvisas da a.S. sayuradReboa moswavleTa mier maTTvis saintereso kiTxvebis, mosazrebebis, ideebis (eseebis, referatebis, diskusiebis, proeqtebisTvis, Tundac, saklaso/saskolo gamofenebis, speqtaklebis, sxvadasxva Sinaarsis aqciebis organizebisaTvisdasxv.)CanawerebisTavmoyradamiznobrivadgamoyeneba. Mamgvarad,moswavleTa mier moZiebuli/Seqmnili resursi SeiZleba sxvadasxva saxiT iyos Tavmoy-rili:
•calkeulxelovanTacxovrebisadaSemoqmedebisamsaxvelportfolioebSi;•konkretulmxatvrulmimdinareobasTandakavSirebiT(mag.,`impresionizmi~);•romelimeepoqasTan(mag.,`aRorZineba~)ankulturasTandakavSirebiT(mag.,`Zve-
li egviptis xelovneba~);•portfolioSi_`Cvenimosazrebebi,ideebi~dasxv.motivaciis asamaRleblad, sasurvelia, TiToeulma moswavlem Seqmnas sakuTari
portfolio, romelSic Seva mis mier Sesrulebuli weriTi namuSevrebi, damoukide-blad moZiebuli/Seqmnili resursi da, ra Tqma unda, praqtikuli namuSevrebi.
b. sakiTxis dasma, amocanis gansazRvragakveTilis dasawyisSive saswavlo masalidan (ZiriTadi sakiTxidan) gamomdinare,
maswavlebeli naTlad, mkafiod ayalibebs da moswavleebs acnobs gakveTilis ZiriTad mizans, dasaxavs konkretul amocanas. Aam mxriv mniSvnelovania mizanmimarTuli kiTx-vebis, Sesabamisi, amasTan, mravalmxrivi sailustracio nimuSebis an sxva saxis resur-sis gamoyeneba.
g. ZiriTadi saswavlo masalamaswavlebeli winaswar gansazRvravs, Tu saxelmZRvaneloze muSaobis romel for-
18
mas gamoiyenebs konkretul gakveTilze.maswavlebels vTavazobT ramdenime formas, romelTa gamoyenebac SesaZlebelia
rogorc wyvilSi, ise jgufuri, maswavleblis Sexedulebisamebr, individualuri muSa-obisTvisac.
amgvarad, ZiriTadi saswavlo masalis gacnoba-Seswavla SesaZlebelia ganxor-cieldes Semdegi saxiT (masalis Sinaarsis, specifikis, agreTve, moculobis gaTval-iswinebiT):
•sagakveTilomasaliskiTxvisas,moswavleebiteqstisTiToeulimonakveTisSesa-bamisad akeTeben Semdegi saxis aRniSvnebs:
+ (informacia nacnobia)- (informacia ucnobia)? (informaciis gacnobis Sedegad gaCnda kiTxvebi, romelTac moswavleebi calke
ini Snaven, Semdeg ki svamen klasSi). •TiToeulijgufiyuradRebiTecnobasaswavloteqstidanmaTTvisgankuTvnil
monakveTs, Sesabamis sailustracio masalas, ris safuZvelzec jgufis wevrebi Se-ecdebian auxsnan Tanaklaselebs maT mier ganxiluli monakveTis Sinaarsi (urTi-erTswavlebis meTodi);
•jgufiswevrebierToblivadecnobianmTliansagakveTilomasalasdaaseveerTo-blivad pasuxoben interaqtivis SekiTxvebs, muSaobis dasrulebisas ki acnoben Tanak-laselebsmaTmosazrebebs.SesaZlebelia,msjelobisprocesSigaCndesgansxvavebuliazri, versia.
•sagakveTilomasalisgacnobisSemdeg,jgufiamzadebsdaTanaklaselebsusvamskiTxvebs saxelmZRvaneloSi mocemuli konkretuli informaciis, Tundac, sailustra-cio nimuSebis irgvliv. SesaZlebelia, TiToeuli jgufis wevrebma kiTxvebi daafiq-siron baraTebze, gadascen sxva jgufis moswavleebs da mxolod amis Semdeg upasuxon erTmaneTis SekiTxvebs.
•sagakveTilomasalisgacnobisSemdegjgufiswevrebsSeuZliaTgaakeTon, maTiazriT,gansakuTrebiTsainteresoinformaciasTandakavSirebuliCanawerebi(magali-Tad, mniSvnelovani TariRebi, movlenebi, faqtebi, Tundac, terminebis ganmartebebi da sxv.).
d. sawyis etapze Sesasrulebeli savarjiSoebiam tipis savarjiSoebi SeiZleba sakmaod mravalferovani iyos, moicavdes rogorc
praqtikul, ise SemecnebiT saqmianobas. kerZod:• gansxvavebuli epoqis/stilis/dargis/Janris/xelovanis namuSevrebis amocnoba,
Sedareba;•konkretulinimuSisganxilvaSesabamisistoriul,religiur,kulturulkonte-
qstSi;•pasuxirTul,`saazrovno~kiTxvaze,sakuTaripoziciisdasabuTeba;•konkretuliTemissxvasagnebSiSeZenilcodnasTan,cxovrebiseulgamocdile-
basTan dakavSireba;•praqtikulisamuSaosSesruleba,romelzemuSaobacdroismciremonakveTisT-
visaa gaTvaliswinebuli da sxv.
e. damagvirgvinebel etapze Sesasrulebeli samuSao am tipis savarjiSoebis mizania, xeli Seuwyos moswavleTa mier SeZenili codnis
ganmtkicebasa da gaaqtiurebas. muSaobis formebis SerCevas, cxadia, gansazRvravsgakveTilis Temis, konkretuli saswavlo masalis specifika. am mizniT SegviZlia gamoviyenoT diskusia, muSaoba proeqtze, sxvadasxva Sinaarsis SemoqmedebiTi davale-bebi da a.S.
v. damoukidebeli samuSaodamoukidebeli samuSao, rogorc saswavlo masalis wardgenis bolo etapi, sakmaod
mniSvnelovania. swored damoukidebeli muSaobis Sedegi warmoadgens TvalnaTliv, Tu ramdenad gaacnobiera moswavlem axali saswavlo masala, ris safuZvelzec igi avlens
19
dakvirvebulobis, kritikuli, analitikuri azrovnebis, argumentirebuli msjelo-bisa da sxva unarebs. am etapze SesaZlebelia moswavleTaTvis sxvadasxva saxis sqemebsa da diagramebze muSaobis SeTavazeba. kerZod:
• `asociaciuri ruka~ (`ablabuda~). asociaciuri kavSirebis damyareba axali an Seswavlili Temis Sesatyvisi e.w. `sayrdeni sityvis/frazis~ irgvliv. xels uwyobs mo-swavleTa azrovnebis gaaqtiurebas, yuradRebis maqsimalur mobilizebasa da koncen-tracias;
• `kornelis dafa~. sqemis marcxena nawilSi moswavleebi akeTeben Canawers _pirvelad (faqtobriv) komentars xelovnebis nawarmoebze, marjvena nawilSi ki _ meo-rad (emociur, kritikul) komentars, rac iTvaliswinebs moswavlis analitikuri az-rovnebis unaris gamovlenas;
•`vici, viswavle, minda vicode~. sqemis TiToeul grafaSi moswavleebi akeTeben SesabamisCanawerebs.sqemazemuSaobagansakuTrebiTefeqturiaTemisdasrulebisas,Semajamebel gakveTilze; agreTve wina klasSi ganvlili masalis axal masalasTan daka-vSirebis mizniT;
• `venis diagrama~. gamoiyeneba gansaxilveli sakiTxebis (faqtebis, movlenebis, sxva dasxva xelovanTa Semoqmedebis, xelovnebis nimuSebis) rogorc saerTo, ise gan-masxvavebeli niSnebis dasafiqsireblad;
•`T-diagrama~ romelic gamoiyeneba gansaxilveli sakiTxebis (epoqis/kulturis/mxatvruli mimarTulebis, xelovanebisa Tu maTi nawarmoebebis) Sedarebis mizniT, ris safuZvelzecmoswavleebmaSesabamisgrafebSiundaCaweronmaTTvisdamaxasiaTebelimxolod ganmasxvavebeli niSnebi;
• `ormxriv CanawerTa dRiuri~, romelic iTvaliswinebs moswavlis komentars konkretul citatasa Tu garkveul mosazrebasTan dakavSirebiT;
•`3, 2, 1~. EmoswavlessqemaSiSeuZliaCaweros:3 Tema/sakiTxi, romlebiTac gansakuTrebiT dainteresda;2 Tema/sakiTxi (epoqa/kultura/xelovani/nawarmoebi), romlebTan dakavSirebiTac
mas surs meti informaciis miReba;1 Tema/sakiTxi, romelzec Seasrulebda davalebas (weriT namuSevars, Tundac, Semo-
qmedebiT davalebas). am tipis sqemebsa da diagramebze muSaoba moswavleebs gauadvilebs Sesaswavli Te-
mis gaazrebasa da aRqmas, ganuviTarebs dakvirvebulobis, kritikuli azrovnebisa da argumentirebuli msjelobis, agreTve damoukidebeli muSaobisa da TviTSefasebis unar-Cvevebs.
Amocemul etapze mizanSewonilia muSaoba sxva saxis diagnostikur masalazec (tes-ti, krosvordi), agreTve weriT namuSevrebze (ese, moxseneba, referati da sxv.).
moswavleTa mier SeZenili codnis xarisxis Semowmeba-Sefasebisa da mTeli rigi sxvaunar-Cvevisgamosavlenad(damoukidebelimuSaobis,SeZenilicodnissxvakonte-qstSi gamoyenebis, TviTSefasebisa da sxv.) mniSvnelovania Sefasebis sxvadasxva for-mis mizanmimarTuli gamoyeneba, rac daexmareba maswavlebels moswavlis obieqturad SefasebaSi, naklovanebebis SemCnevasada aRmofxvraSi, moswavles ki naTladdaanax-vebs sakuTar winsvlasa Tu sust mxareebs.
20
V. rekomendebuli Sefaseba saxviT da
gamoyenebiT xelovnebaSi
Sefasebis komponentebi
saSinao da saklaso davalebaTa komponentebi
saSinao davalebebiSeiZleba Sefasdes Semdegi davalebebis mixedviT:masalis moZieba, referati, praqtikuli samuSao.
mimdinare saklaso davalebebimoicavs Semdegi tipis aqtivobebs:
1. konkretuli praqtikuli samuSaos Sesruleba an namuSevris Seqmna garkveul Temaze, rac SeiZleba Sefasdes Semdegi kriteriumebis mixedviT:
•organizebuloba(sistemuroba,droislimitisdacva,saWiromasalis,aRWurvi-lobis qona);
•teqnikis,masalisfloba;• SemoqmedebiToba (gadawyvetilebis damoukideblad miReba, sakuTari xelweris,
xedvis, demonstrireba);•TanamSromlobajgufurimuSaobisdros.
2. sakuTari da sxvisi namuSevrebis ganxilvaSi monawileoba;
3. garkveuli epoqis, Semoqmedis an xelovnebis nimuSis analizSi an mis irgvliv msjelobaSi monawileoba, rac SeiZleba Sefasdes Semdegi kriteriumebis mixedviT:
•aqtiurimonawileoba;•sakuTariazrisdasabuTebuladwarmoCena;•sxvisiazrismimarTpativiscemisdemonstrireba. 4. sakuTari da sxvebis namuSevrebis prezentacia (auditoriisTvis wardgena),
rac SeiZleba Sefasdes Semdegi kriteriumebis mixedviT:•saTqmelisnaTladdagasagebadgadmocema,auditoriasTankontaqti;•TvalsaCinoebisadateqnikurisaSualebebisgamoyeneba;•kiTxvebzeadekvaturipasuxisgacema.
Semajamebeli davalebebis komponentiSemajamebeli davalebis komponenti ukavSirdeba swavla-swavlebis Sedegs. am kom-
ponentSi unda Sefasdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi, paragrafi, sakiTxi) Seswavla-damuSavebis Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis dasrulebisas moswavlem unda SeZlos saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi standar-tiTgansazRvrulicodnisadaunarebiswarmoCena.Sesabamisad,Semajamebelidavale-bebi unda amowmebdes saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi standartebiT gansazRvrul Sedegebs.
Semajamebel davalebaTa tipebi:standartis moTxovnaTa dasafarad, rekomendebulia Semajamebel davalebaTa mra-
valferovani formebis gamoyeneba. saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi Semajamebel davalebaTa tipebi SeiZleba iyos:
sakontrolo/gamocda/testireba/masStaburi namuSevari/gamofena/moxseneba-referati (garkveuli epoqis, Semoqmedis Sesaxeb).
21
proeqtebiproeqtis savaraudo Temebi: eqspoziciis, telegadacemis, radiogadacemis, speqtaklis momzadeba; gazeTis, Ju-
rnalis, wignis maketis damzadeba; skveris keTilmowyoba, skolis, saklaso oTaxis, in-terieris dizainis Seqmna da sxva.
proeqtis Sesrulebis dros fasdeba Semdegi aqtivobebi: proeqtis ideis gansazRvra, proeqtis dagegmva, funqciebis ganawileba; organize-
ba, finansuri gaTvla, sponsoris moZieba, sazogadoebasTan urTierToba, masaliT mo-marageba, musikaluri gaformeba, reJisura, scenografia, mxatvroba, dizaini: kosti-umi, dekoracia, grimi; resursis Seqmna, warmodgenaSi monawileoba (msaxiobi, wamyvani, gamnaTebeli da a.S.), wardgena da sxva.
moTxovnebi, romlebsac unda akmayofilebdes Semajamebeli davalebebi
•davalebisTiToeultipsundaaxldesTavisiSefasebiszogadirubrika;•zogadirubrikaundadazustdeskonkretulidavalebispirobisadaganvlili
masalis gaTvaliswinebiT;•10qulaundagadanawildesrubrikaSiSemavalkriteriumebze;•miTiTebuliundaiyosstandartisisSedegebi,romelTaSemowmebasacemsaxureba
Semajamebeli davaleba.
rubrikebis nimuSebi:
praqtikuli samuSaos (namuSevris) Sefaseba
TariRi: samuSaos (namuSevris) saxeoba:
mos-wav-le
Sefasebis kriteriumebiSemajamebe-
li qula
organizebu-loba (drois
limitis dacva, saWiroaRWurvilo-
bis qona)
0-1
masalis, teqnikis da mxatvrul-
gamomsxvelobiTisaSualebebis
floba
0- 3
SemoqmedebiToba,anu ramdenad
efeqturad iyenebs teqnikas, masalas
da mxatvrul-gamomsaxvelobiT xerxebsCanafiqris
gadmosacemad
0- 4
Tanam-Srom-loba jgu-furi
muSao-bis
dros
0-2
qulaTa maqsi-
maluri raodenoba
10
1.2.3.4.56.7.
22
praqtikuli samuSaos (namuSevris) Sefaseba
TariRi: samuSaos (namuSevris) saxeoba: naturmorti
masala: akvareli, guaSi
mos-wav-le
Sefasebis kriteriumebiSemajame-
beli qula
kompozicia
ramdenad axerxebsdasa xati
obieqtebissasuraTe
sibrtyezekompozici-ur gana wi-
le bas (kom-poziciuri
ba lan sis da c vas da
a.S.) da urTi erT- Ta na far-
do bis ga d-mocemas
0-2
forma/moculoba
ramdenad icavs sagnis
propor-ciebs da ramde nad axerxebs maTi mo -cu lo-
bis gad-mocemas Suq-Crdi-
lis sa-SualebiT
0-2
feri
ramdenad Seesatyvise-
ba ferTa gama dasa xat obieq te bs,
an ram de nad Sem oqme de-biTad aris gadaw yve-ti li fe-
ris amo cana namuSevarSi
0-2
faqtura
ramdenad axerxebsdasaxati
obieqtebis (sagnebis,
drapirebis (qsovilis)) faq turis
gadmocemas
0-2
sivrce
ram-denad
axerxebs sivrcis efeqtis Seqmnas
(wina plani,
Sua plani, ukana plani
(foni))
0-2
qulaTa maqsi-
maluri rao de-
noba 10
1.2.3.4.56.7.
23
xelovnebis nimuSis analizis Sefaseba
TariRi: xelovnebis nimuSi: avtori:
mo-swav-
leSefasebis kriteriumebi
Semajamebeli qula
organize-buloba (drois
limitis dacva, saWiroaRWurvilo-
bis qona)
0-1
masalis, teqnikis da mxatvrul-gamomsax-velobiTi
saSualebebis floba
0- 3
Semoqmedebi-Toba,
anu ramdenad efeqturad
iyenebs teqni-kas, masalas
da mxatvrul-gamomsaxvelo-
biT xerxebs Canafiqris
gadmosacemad
0- 4
TanamSrom-loba jgu-
furi muSao-bis dros
0-2
qulaTamaqsimaluri raodenoba 10
1.2.3.4.5.6.7.8.9.
10.
saprezentacio unarebis Sefaseba
TariRi: prezentaciis saxeoba: moxseneba-referati
moswavle Sefasebis kriteriumebiSemajamebeli
qula
aRwers namuSe-vars
0- 3
aanalizebs kom-pozicias da
mxatvrul-gamom-saxvelobiT saSu-
alebebs
0- 3
asabuTebs sa-kuTar inter-
pretacias
0- 4
qulaTa maqsimaluri raodenoba 10
1.2.3.4.5.6.7.8.9.
10.
24
VI. specialuri saganmanaTleblo saWiroebebis
mqone moswavleebTan muSaobis Taviseburebebi
xelovnebis gakveTilze
xelovnebis maswavlebels unda SeeZlos saswavlo procesis dagegmvisas special-uri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavleebTan muSaobis Taviseburebebis gaTvaliswineba. am kategoriis moswavleebs swavlis dros garkveuli sirTuleebi aqvT, xSir SemTxvevaSi saWiroeben damatebiT saganmanaTleblo momsaxurebas.
Tavdapirvelad maswavlebeli gansazRvravs, Tu romel kategorias miekuTvneba spe-cialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavle/moswavleebi:
moswavleebi fizikuri da gonebrivi ganviTarebis darRveviT;moswavleebi mxedvelobis da smenis darRveviT;moswavleebi metyvelebis, qcevisa da emociuri ganviTarebis darRveviT;moswavleebi, romelTac esaWiroebaT grZelvadiani mkurnaloba an hospitalizacia.
TiToeuli konkretuli kategoriis moswavleebis saWiroebebis kvlevis Sedegebis safuZvelze xdeba modificirebuli saswavlo gegmis Sedgena, romelSic gaTval-iswinebul iqneba moswavlis individualuri SesaZleblobebi, ganisazRvreba misaRwevi saswavlo Sedegebi, muSaobis konkretuli formebi da meTodebi, romelTac maswavle-beli gamoiyenebs moswavlis potencialis srulad gamosavlenad. detalurad igegmeba agreTve swavlebis strategiebi da saswavlo aqtivobebi (saklaso, saSinao), ganisaz-Rvreba saganmanaTleblo resursi, individualurad gansazRvruli saswavlo miznebi-sa da miznis miRwevis vadebi.
sagnis specifikidan gamomdinare, xelovnebis maswavlebelma konkretuli kate-goriis moswavleebTan muSaobisas sasurvelia gaiTvaliswinos Semdegi:
1. zogadad, unarSezRuduli bavSvebi da mozardebi xasiaTdebian mkafiod gamoxat-uli feriTi aRqmiT, SemoqmedebiTobiT, mdidari warmosaxviT. mecnieruli kvlevebis Sedegad dasabuTebulia, rom am kategoriis moswavleTa namuSevrebi (gansakuTrebiT naxatebi) udavod saintereso fenomens warmoadgens.
2. Tu moswavles ara aqvs motorikasTan dakavSirebuli seriozuli problemebi, Sesa-Zlebelia maTi CarTva SemoqmedebiTi muSaobis procesSi (Zerwva, kolaJi, konstru-ireba, modelireba).
3.mniSvnelovaniamoswavleTaCarTvajgufurmuSaobaSi,gamofenebis,saklasodasaskolo RonisZiebebis momzadebaSi, rac xels Seuwyobs moswavlis qceviTi, social-uri da sakomunikacio unarebis ganviTarebas, moswavlis damoukideblobis xarisxis gazrdas.
4. aucilebelia aRniSnuli kategoriis moswavleTa Sefasebis ganxorcieleba maTi individualuri SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT.
Sefasebisas upiratesoba unda mieniWos iseT kriteriumebs, rogoricaa gakveTilze CarTuloba,praqtikuliunar-Cvevebisgamovlena,SemoqmedebiTobisgamovlena,Sema-jamebeli davalebebis Sesruleba da sxv., TiToeuli moswavlis individualuri Sesa-Zleblobebis Sesabamisad.
saWiroebis SemTxvevaSi maswavlebelma unda Seitanos koreqtivebi rogorc indi-vidualur gegmaSi, ise Sefasebis kriteriumebSi.
Sin swavlebis procesSi mniSvnelovania moswavlis uzrunvelyofa damatebiTi sa-ganmanaTleblo da videomasaliT.
SeniSvna: inkluziur ganaTlebasTan dakavSirebul garkveul informacias maswav-lebeli miiRebs erovnuli saswavlo gegmis Sesabamisi Tavis, aseve ganaTlebis saminis-tros erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris veb-gverdze ganTavsebuli literaturis eleqtronuli versiis gacnobisas.