LL FF £

ఇ

పక)

iO

Ana Jaro

-Dna

ల

gi

దంమస

i

ళు

n Telugt

Hyderabad భట‌

ర‌ |

చల అల

es Lecturer 1

రసంత

Nizam Colle

(స

పళ ట

రూపయ జ

SS

స an.

= ఇక.

ఆళ

ల ల

MER

Te

datas

2 వ.

| రట,

ననన

9 సం యల

ai గ

లు

లుల

eee

ఆ

ఆకల కలక

శఖ వ జఞలశ గకషళ

ళం క ఇ

a వ

Fam

టు Boy:

ప Aree

a

న

జ

ల 5. ఇ రర

కతు

eee

hrm

Kal

mia

న‌ న

క క

నన /

+ os.

నర

to Trey

స‌ స

“Pa

At

ON Hee EN

OY

ళ cre

IF. he

Mr

GD Pe

న

2

nts)

era శ

ప మ

My ల

మ‌ ట

న వట

స 1

Qos మ

వ

-

చ

ప

( స‌

(

వల

SEE

ప‌

జ

.

బ‌

క

ణ

గ‌

oni

| శ

న‌

1]

ఇచ

జ

జ

స ప

ray

| ఏ

rs

ఓ! శ

So we

Tog

INE భ‌

Pn

జ

nn స న

వషయం

మునవవటలు wha

దండక వజగుయము శర నడుదవలు వంకట రవుగ*ు సట

అం ఫనటక పతమహున హనయరనవషణ

(శ వకరస వంకటవ ఢన శరు

నవపురణం - తనమళపరవ సనం శరమణ అదల సగరు తమళ వచయపర చయము U చలల రధకృల గరభగరు .

ఉ తరరహగవ శం - ఆశయనదపడయలు

శర సం కదండ రమయయ గరు ట

అంగ చశశసనపరచన : [శ ౫డయంం రమకృషణశరణుగరు. .. స కలవందు : గర జ, ఎన‌, రసగరు ae

ఉనన పఠయు * నంనకరణ పనధకుంప

అలంకరవచరము : శ కంటమదర శషశరశగరు

రనశమణరయకం (శ బులుసు వంకటర మయయ గరు

కవసంజవనలత ఇవశషములు [౮ రవ 59 దర సవమశ రగడు ర‌ు

అగుమంచకథ : పరషక_రభ : | వటూర ఆనందమూ రహగమ. ..,

12

౪()

2

29

dt

39

44

ధ‌

57

LR శ: లః qe ల?

స 1 తు sm

ప‌ ట

$e cw (అడ

pee ye

$73 i: sa)

(i

దభ ననన

Fe Rien

| క pe నశ hh |

114}

(111 is

భగ.

ష. '

fu క

"జక

ణ

స | wt §

ల గయ

ల

| న? లల 1 స '

LU శ కం

సంపదకుడు ; సంయు కరసంపదకుడు .

తరుమల రమచందర తమమవజల ల కదండరమయయ Oy

మనవమటలు బరటవల జరగన రండు సంగతులల ఒకట హరషంచ దగనద; మరకట

హరషంచ దగనద.

మదటద క రరశషులు శర) సురవరం (పతపరడడగర “అం ధుల సంఘక

చరత నట తనుగుసరసయతంల ఉ_తతమతమంగ పరగణకమ బహూకృతం

కనడం; ఇద ఆం(ధులకు గరవ హతుపు,

రంగవద అంతరంరరలల అణగఉనన ఈరజయ దవషలకు సహతయరూప

మచచ కంవదంతులు, అపవదలు కలపంచచ తతవృ తత.

అదమ దవదురవలసత మ | కవయం క_రహృతయనన శంకంచడం, కవు

లప అసవదు మపడం మనకు శతబదులుగ అలవటు

భరతం నననయ రచన కదు; అతన కననడమ తుడు నరయణభటటు

రచంచనద. కవజననశయకరత మలహయరచన కదు; భమన. భసకరరమయణం రచంచనద హుళకక భసకరుడ ? మంత ధసకరుడ ? రంగనథరమయణం

రంగనథున ద కన గనబుదధరడడ ఎల చపపగలడు ? (కరడభరమం (శరనథుడు చపప, వలల భరయున పరు పటటనడు. వలలభరయుడు అంతటవ డయత మరక రచన ఏద ? బుదధ తలసనపపటనుంచ యుదధలత గడపనకృషణరయలు ఆము కర

మలయదను అలలగలడ ? పదదన పండతయ పరకరష అద. ఉతతరరమయణం చపపన

వడు పుషపగర తమమనరయుడ ? కంకంట పసరజ ? చననయసూర “మును

మదుపజఞంబు" అన బలవయకరణం సవపజఞంగ చపపుకుననడు. కన శషటు

కృషణమూరశసతరగర సంసకృృతకరకలను -కఎ కటటనవడ | _ఇలట ద

నడు కనయశులకకరతృతవంప చలరగనకుళంక. కంవదంతులప కుతూహలం కలవరు ఈ కుళంకలను హరషసత రమ గన,

స నహతయమరమజఞు ల నసహృదయు లవరూ సంతసంచరు; సహంచరు,

U

¥ a Tp tee

'దశరచనలు :

దండక వజయము

(శర నడుద వలు వంకటరవుగరు

MEME. RE

(దం ధవబబయ చరతరల పరశధనకు

మగలన శఖలల దండకవజయయశఖ

యుకట, "తనుగు భమల దండకములు

నననయ ఉఇజంందలుగ చనసనటవఆరకును వరగలతు

చుస యనన, కన పరశయకపర శరమ

చయటగనళఖగ నద పరగణతము కక పవుటచత న పరళమ జరుగలదు. నడు

శరఠకములు యతనగనములు మదలగు డక

రచ నశఖల 'చర|తయందు (పరతయక పరశరమ జరుగుచుననద గన, న శఖ-చరతరమును

“పరశధన ? మూలమున _ వలనంతవటకు

నజదంతును,

దండక మక నృ తత భదము, శన యద

యరువదయరతరములకు మంచన పదములం

గలద యగుటచత ఉదదరమలవృ తతములల పఠకగణత మనద, దండకము సంసకృత భష

లను, లనుగుఫవల న కక, తమళ,

కననడ, మలయళ (దవడ భవషలయం దుననవ,

శన తనుగుభషయం ద వృతతమున కునన

(పచురయము గన (పనదద గన మ నభషలకు

ల దన చపపవచచును, తలుగుభషలవల మహ

కరయముల దవ కనపటలవు, మటయు Bey

l, డండకరచన హ లు పప మన

ముగ దండకవృ తమతన, ఒక కథ గన, మణయుక వృతతంతము గన మదలనుండ గుడ

వణకు (గంధ రూపము గ రచంచు సదదత

తలుగుభషల కలదు, కన తకక నభవల

యం దద మృగయము, మదట నయ భవల

యందు దందడకలత ణము 'లటటుననవ వవరంచు

చుననను,

సంసకటృతదండక ములు - వన లకషణ

ములు

(కసతుశక ము 725 (పంతమున నుననభవ

భూత మహకన తన మలతమధవముల

పంచమంకమున (2%) శకపలకునచత నక

దండకమును చపపంచ గడు,* ఈ దండ

కము (పరంభ మున రండు నగణమనులు

ఆవనుశ 16 రగణములు గలవు, ఇందు రశ వరణ

ములు, 4 పదములు గలవు, 3 మలతమధవ

మ దనక సం|గను దండక

మక ప గుననటలు చపపబడయుననద, అపపకవ

చపపన దండక భదములల నపరు లదు, అందు

"రండు నగణముల_ప 14 రగణములవజణకు గల

దండకముల న‌ ఇన 16 రగణములు TDS

దనుటకు నధరము లద, గండు మూ జండల

(కందట శర, న కలుగడు ఆకవతత నరయణరవు గరు దండక రమయణము (వబబుయముల 4

కలల పదదదండకము) 'వలువరంచనరు, దననగూరచ ముందు తలయగలదు,

2, క పచలతకరకళ తరపరయంత చంచనన ఖఘత ఖ ననందునషయందమ నమృత

శల గతజగతక_పలవళము కష చం'డటటహసతర సదఫభూర భూత పవృ తలసతుత |

శసదనతభుజంగ భగంగద (గంథనషపడన సఫరఫులలతృణ పఠనరయరవ

పజయత రుజజబృుంభణ-డడమర వయ సవసతరదః ఖండప రయన త మయుసరం

జవలద నల వళంగ న తచచట సఓ ఫమ తతమంగ (థరమతసపసతుకల త చ

(క (కయనయూత దగభ౫ ముతతుంగ ఖటయవంగ కటధవవదభూత వక పర తరగణం

(పముడత కటవూతలతల వతల తళసఫుటతక_గల గం భంత గరఘన

నలవవభమయనమ నసరరయయుంబకనంద వసతండవమ‌ చవభూయ దభమయచవవమయచనః ”

3. Malati Madhava.

రం 336, Poona 1935, ~

Edited by R. D, Karmakar. A Note on metr

వ(పల‌-మ 1955

కవున నపపశవ చపపన దండక భదము

లంకను గల వన యనననగును, ఈ దండక భద

ములు వృతతరతనకరమున గలవు,

శయమలదండక ము

ప దండకము తరువత సంసకృత భవల

మగుల (పరచరము చందనద శశయలదందకము,

ఇద 'లుగుబళశమునస కక తమళ చకము

లను, ముఖయము గ మళ యళ దళ మునను

శయమలదండ కము

“జయ జనన సుధ సముదంతరుదయనమణ ... దవపసంరూఢ బలవటవమధయ

కలప కదంబకంతర వస పరయ కృత

వస పరయ mis హమకుంభపమతతుంగ భ ర

వన మ (తరలశవన(మ...... నమమదకసల సమంతనకంత లనన దధనల పర భఖంజ సంజత

దూరవంకుర శంక సరంగ సంయగరంఖనన

భందయూ ల... ia

శయమలదండకము కళదస కసత మన

తంజపూర రఘునథ నయర‌ డటలు దవపద

నలచర[తరల (వస యునన (డు, “శయమలకరుణక టత సంలబ

కవుఅకవతనగుంభ గవలసు .

శకలదసు గణంచ...... శ

(క సతుళకము 16 వ శ తబబపరథమపదమున నటట పరవద ముననను న వనుక పరశధనల వలన శయమలదండకము * ఫురంతక కవ” రచయం చనటలు సపషటపడనద, 2 దనన తలుత నలుక పజచనవరు పరశధక పరమబుషులు శరమనవలల రమకృషణ వగరు*,

ఈ పురంతకుం డనుకవ కరసతళకము 101 | ల భజమహరజు కలముల నునన వడు, సరవమంగ ళనవతపర మన శయమలదండకము రచంచ యతనవలన నూజమగ హరములను

abr ro అల ఇవ

కలపమమదు బ

దండక పబధయము Meg య

చల (పచరమున నుననద, ఈ దందడకమును

కళదసు రచంచనటలుగ కళదస చరతర

(పరకరణము, భజపరబంనము ముననగుగంథ

ములయం దుననద, ఆంధకవ పండతలకమున

గూడ నద కళదసురచనగ చ వయ పరల

నుననద, కసతుళకము. 1400 (పంత మున జకక_నకవ వకమరక_చర త (2-5!) ల

న దండకము ననుసరంచ కళనండకము రచ యంచ యునన (డు, |

కళనండకము

“జయ జయ జగ దంత రనందమూ - శత

నంద సంసతుతయక -రట నమరదద వయ సమంత న కంత

సమంత సం|కంతసందూర బలతప (పసఫుగ తచదపం కమ “సమకుంభ సతకు 0భ

వశ రహ...సుధసగ రంతరభణ దవప నపటన పటల వటకకలప కలచమదుమ

(సంత చం'తమణ (శణక కపూ రమ

శవ కర”

బహుమతగ. బడ సను, దనకశసన పమణమ

గలదు, శకన నటవబకు నవషయము సపతయ

పరశధకుల కటుకపడ లడ,

ఈ దండకము వనుక కృంగ'రన షధమున

శర నథమవకన (వననసంసకృత భరత

దండకము తరక న దగనద మూలముల

నలకరూపమున నుండగ వనక దండక

రూపము నచచ సతతముగ. చసన (శరనథున

ఛంద కు. తయ మంతయు |పరశం'సనయము,

వృ తతరతనకరము తృతయ ధయ యమున

దండకలరు.ణ మటలు నరవ చత మనద,

“ఇదనం సమవ తత (పరసంగన సమవృ తత

రూపన‌ దండక నవ :___

“యద హ న యుగళం తతః 'న పశఫ సత చండవృషటపపత భవ దదండకః, 00 00 800 666 699 966 +9889

1, దనన కృషణమచరయుల చ రనువదంచనరు, History of Classical Sanskrit Literature. M. Krishnamachariar, 504 Page 492.

2. 1916-1917 సంవతసరద సంచకల స వషయమ “తలపనరు,

ళు

(పతచరణ వవృదద రఫః నయు రరగరవవయల

జమూతలలక దము ళ0ంఖద యః,

“యదయప 'పరతచరణం వవృదధ ఫ రగణ

జము ల ఈభత వయుతపతయ "పథ మ పట న తతసట శఫః,దవతయ నవ, తృతయ దళ, న‌? యకదశర వ ర త! (పత

యల తథప [గం థంతర వకధల‌. (పత

దండకం చర గము వవృదయ శఫ యషవతవగ

“శ శరర తరరదండశషు చరణచతుషటయ ఒఒకయువ. క శఫవృదధ రతయరథశరయణ (గంథం

త ర౭ వరధ; కరయః తఠశచ నభయం

రగణషటర కన చ ఘటత పద2_ కలఖయ దండ కః, రగణనవక శ౭_రహవః, దళభ దర (శః,

ఏకదళఖ ర మూత$, చవదళఖ రలలకర?,

(తయదళ ఫర రుదదమః, చతురదశ భః శంఖః,

న రవ (తర నగణణ దవ య ౦ కరయం,

అదళబదల‌. పంచదళద రగ రరమ -

సంగరమ = సురమ _ చకుంఠ _ సతక_౦ఠ =

సర ఎ శసర = వసతర_'సంహర అ నహర. =

మందర - కదర = సధర = సతకర-సం సమర - మకంద = గవంద - సనంద_సం

దవ నంద తయవ మద నమశ ఏకక రగణ వృదవ న దంయ తరక (తంళ దధక శతత

2 ఫట‌ తవన aa a

పరయంతం కవ‌ (పయగనుస ర దందశ జయః,)” ౨ జ

మరకందటు ల మణకు లచచననరవచ వమ

లన,

పరశధన వలమ 10356

“దండక;

““దండక గణవృతతద

భజన బహుధ భగ‌,

పద సప ర కవరచత ననయతవభూపషతః,

యథచలన తళన రగ రప చ గయత

ఏవం దండక ఉదదషటః

తష న వరపలః ] “తరయం త ససవవన రయుక

మభయ పఠ వరజతః,

ఫునః పద సమయుక

గతవయ దండక బుధః)?

స మళవరః ] “నరయు కం కథత బ తర ధతుః

తయష౭ప తళన పద$ః సవర శచ

నబదధ ఏ రుదత త రవ*మః

సయం భ “చభవన కఖయ శతః,”)

[రయుశథః |

తమళభషల దండకము (తండకమ‌) ఏణణుక నన‌ సలల యణటు కన

వం 'పరుమనష రువడ ఏ యతలనలలల‌ ,

కన‌ మటటగ శ కణతలనన‌

కpలడ‌ ఏ తగరరను కరలళనలల

లణు యనచదు వ సల‌ వయతత

యకక_వడకకు.ం పదు: రమశలక‌ , పుణణయవునన డకక పదుఘంజన‌

1. ప వనల “సంగమ దండకము భవభూత రచంచనద,

2, (శర మనవలల రమకృనలకవగర భరతకళము, పుట 266,

3. scraps Oar Qeris Quan తర(౨0తర (ఉద (0ఏ(రల/డల జర Queene ven థ

ఉయలలలలూ wheres shar spygCuews Osrnygpg srnefearvenr

Qonrer gear Qunmuig anew wis

Qurss ww sgD CurgeonrI wr ar

yowenfwnr yerargs0s Cun pear @ per

gojegmr ఆటల emehwCer,

వ చల‌ “మ 1965.

వూన‌ పుఘలూర‌ మవయ పుణణయ న,

కష ఒరువన యు మలలదున రదుళల

ముణచచ తరు మటటతతు నన వరువర మూనరయు మ సనలవ

యలలద తరవణు తరయ‌కక లల నల

కక_రువర కూ కన లలంక వందన‌

కడున‌ తరమ దడమ కబుల‌ సట పరువర యయునన డకక_ పదుఘం [౭న

పూంబుఘలూర‌ మవయ ఫుణలయ న,

పదనక ఆండభక మన శను, ఇటట ఛందససు న

అపపగుసవమ యనుళవభ కుడు "నయనరు

(ఇతనక తర వవుకక_రసు అన పరు మకకు_

టముగ శవనతరముఅ వడుటవలన “పరయ

ఫురణకరత * శకక_ళర‌ ’ ఆతనన * తండక

చండు ? అన, తండకచతుం ? అన పరక

తండకము నళ వృ తత భద మన

యత జ ఆజరక ననడు, (మునను ఇరవన‌

ముయలచ యనల‌ తరువరు తరమ‌ పల మ గగరం

చర‌ ) (తరు నవుకక_రకు పురణ ము_426

పదయము.

కనన డభష దండకము. నగ వరమ ఛందంబుధల తృత యూధకర

మున ఏడవ (పకరణమున- దండక(పరకరణమున

(పుట 62.68, పదయ 24-25) న :ధముగ

పర ననడు,

దండక నమనయలతు. +,

వ, ఆజటుదందక ంగ లంత కకు ౦దండకదలతషనణం,

ననడు ఠ

ఆమర ౫౯౫ యుగభదం, ముం

ద మళ గం శఖగణం బరల‌ దందడశద

(పముదతలకనషుణ మకకు_ం

కమలము ఖ దలదు కళవు దననయమతదం.

అమరయగద ముంద బందగనగ ₹ -చండవృషట లు

(పపత కక_ యళపపుదం టపఫుద

_తరమనస‌ దల౯ద యణళ మంబ తతణం

శండత వజబుయము రద.

దణ౯వం ప తరటం వయళ జమత క

(గమద బరల నందు లలకరం[ నమ తతమ

(గకక_ దందరమ తం] సందగల‌ ఫుటటుగుం

కమలవద'న కల‌ (పసదదంగశ దండకంగళ‌

కరం కంకు కంగపమ (౮౫కదల‌,

కననడ భషయందు మ నగవగమ ఛందం బుధయందల దండకలతు,౫ము తపప వలు

(గంథములల న లకకుణములు కనరననయు,

కవయ వజ యముల నకకు_డను దనక

లకషురథములః బ ననయు, నలశన ణము సంసకృతము

నుండ (గ హంపబడన దనయు, వదయవయ

న త, కననడ చవజయపర వర

పరంగతులు గు (శమన‌ హర‌, కవ, కుం

గరు చపపుచుననరు...

'తలుగుదండక లకషణములు. ఆం(భలకుణకులు నరవచంచన దండకలతను

ఇములను (కమముగ నుదవరంచుచునన ను,

స కవజన(కయము pe

ఈ ఆఅనసుళల[గ వనపహంబులం చదగ నండ

శడన నదన‌ దకరంబుగ నండ లనం

ద కరంబు లమమ౫ కరవసనంబుశ6 చపప

నన‌ దండకం (బండు దనం గవందుల‌ ”",

(ఆదరమలవృల కరము పుట తర).

కనయలం శర దూడమణ :

“కృత వర నసహంబఖబు లండంద కశకరంబు

లండం (బకలసంచ యమద చలపం ద కం

(వథనంబు గు? (ంతమ , కల నచవనగుకూప

వధం బరమ నరమం చుచ మం చత తతదదణ,వతమున‌'

వృతయను[_పసధురయంబబుల యరల వరయంబు ల

మదతరయంబుల సధుసగ సయవరయంబుల

రతయలం కర వంతంబు ల, ఫుషటమంతంబు ల

యంపు లంతంత కంపక6 గలపంపంగ దండ

కం బునన మనముండలం బయయ.””

అహమలలసము: పుట 12

5 ఛందదరచణము :-అనయతతమరం బన

దండకము.

l; Gud DHVUUT Gln gor puis sO DDS ger Cor fet p మగరముయ.౯ apawry QCD Caua) భటులు? ౨౨ DE gnWsRHVtn Carns SGauwI gpsrnardoumws Caisar ఆట ౮2/05 ఆ౭/౬7యటత srem pO Pp Cun (రబుణు. ౬7 (౫ తరతలత Cur gC par Dy 5 griC Dwar mfr, Sekkilar’'s Periapuranam- Edited by Sindilvel Mudaliar 1903. Pp 218.

2, క వజన(శరయము - సంపదకుండు-నడుదవలు వంకటరవు, పరషకు_ రత

కదండ రమయయ. వవళల (పకటతము, 1950,

పరక

8, ఛందదరభణము - అనంతున ఛందససు, వవళల (పకటఠము, 1947,

“నక "నలు రనకుండు శర వతసవయుండు,

న శరువకశుండుసు నతయ సదభ తుండు, త లక

సంరకషణపయదముండు, మపలదవుండు,

ధరుం డుదరుం డతం డచచు మయచచకునవచచు

సఖయంబు అంచు ర నర పదదల‌. నక

రంబుత సంగతం బ నవంబద నంజన‌ ;

దశకరగగ నన ల నలలచటం దక

రంబులం వలు చందన‌ గ కగవసనంబు ల గ 6...

దండకశర మపం (గ రరంతు రలలపపుడ, న‌”

(దవతయ శవసము 185).

'అపపక వయము: _._

ధూ రులన కరంబులు (నంటపస ప నఫంబులం

గూరచనన‌ జందవృ సయఖయ న‌ ను wa నన కరంబులు (నంటసప నషట రఫంబులం

గూరచ నశవఖయ మయయ

నన కరంబులు (నంటపప రతన సంఖయక

శఫంబులం గూరచన ననరణవం బయయ నల

ననకరంబులు ( నంటప మదం దళఖయత ఆ 9 కఫంబులం జపపనన‌ వయళ మయయ

నన కరంబులు (గంట ప రుద సంఖయక

శఫంబులం ననలబ జమూత మయయ

నన కరంబులు (నంట నపపుపం చండు

శభంబులం జంద లలకరం బయయ. చరచ

నన కరంబులు (నంటప మంచు పదమూ(డు a G

ఇఖంబు లుననంత నుడ ను మయయ

నన కరంబులు (_నంటప రూఢ, బధనలలు

రఫంబుల నృంఖ మసటండకం బయయ

వరళధన వ వల‌ -మ 1955

నరతతడ నన కరంబులు (నంట తరవత

“సడదగగ రకరంబు

లపపరణగ నంఘు లకకకక కుకకంచ

కవంచనన‌ బండవభ సటయద

ననలసదదండకంబుల‌ పసళంచు.

గకుం ౯ నలం ఘరులుం జయగ

వచచు నరత చకనసవ(పరపరయంత ముం

గూరచ యచభవధం జపపలగ

వచచు గంతంబుశ రధకజర !

శర రుకటణమనచర ! (4.258 ఇపపటక సరగ నరువదయండల (కరందట

జరగన ముచచట. ననును న మతుడును, క రత శషముడును ఆయన శృం గరళ సర - రక ఖదదరుళ తర, = లక గంటశ నరరయు తలుగు భవలన దండకముల ననన టన (పకటంపనల

ననమహథయముత సన (పరంభంచతమ, ముందజ దందకములను కల కమనుసర గ

ము(దరంపదలచతమ, గంటళ సర, దనక “దండక మండల” అన పరు "పటటనటటయ త చబగుండజ అన అననడు, "నను “ఆపరు చల బగ కుడరన; సరథక మనద కూడ, _ఏమం, దండక మండల చడవతక దండకమండువు ((కమండల) (పవరంచక వతుందఅననను దండశపరనము నవృ తరమరహమునకు దనద మచచు నన చల బగునన దన శసర, కలయణ"? పతకల కనన దండక ములు (పకటం:ను. ఆతరువత ఆ పతరక ఆగనద అపన అగనద, ఆ పమతకధపత లడు, మరల శ డ పరశరమ చయుట క వకళము లభంచనద,

1, అపప! వయము (2! పంచమము[దరణము పరషక_ రహలు;

J) నడుదవలు వంకటరవు, (2) తమమకజ ల కదండం"మయయ' (8) కందడ కృషణమచరయులు, వవళల (పకటతము 1991,

సహరయమమంస -

ఆంధరనటక తమ

హసయరసపషణ శర) దవకర వంకటవధనగరు

శ రళళ పలల ఆనంతకససలశరశమ "గరు చమన

యుప నయసములల. మనల

నయముత. గూడన నరభల మనవసయము వల తకకకు వః ఎకకడ. జూచనను ఆగ ల

ములత. గూడన కటువకయముల మనల హ సయమున కునకపటటులు, సంసకృత నటక

కరతలు తమ నటకములల వదూపషుక పత

దవర కంత హసయ మును (బదరశభంచ ర, కన

యద చలమటటు కతన కరకషంభ రతవముత

గరడనటటదగ నుండును, కళదసు తన పథమ

నటక మనమళవకనన మతమన( గంత

చుజుంకు. దనము గలవదూషకన 'సృషటం చను,

"కన య కరణముచతన తరువత ర౦డు

నటక ములల మరల న తండపరు వదూపకు

ణ యచచు క రటను, సంసకృత పుం బకడల న

యనుకరంచు లలుంగువరు సతము తమ

నటకనులల నటట ముకు వదూపకుస

వూరు లనపురణకవులును

(బబంధకవులును నకక_ డన తకక_మనః పూరయ

కముగ హసయము పంత క పలదు,

రమలంగన వన చపపయుణు నసతనచటువు

లందును జగగక వ చంద ణఖవ “పముశందును

గంత వసయ ముననను అందు మదటద కవల

ము వయ కరగత మన దగుటచతను గండవ దస

భయ తదసమున కకర మగుట చతను నయము

నను నరశలతవములలను గణవడ యుననవ,

వమన తన పదయములల? 'బకకు చటల

నయముతడ హసయమును (బదరశంశకు, సభయ మును నరభలము ననహసయమునకు 6 డలుయగు

వబబుయమున మటటమదట భత పటటన వండు

సననయన యనను వమనయ. తరువత

గధునకులల శర వరశలంగం పంతులుగరు

కననచటల సభయ మనహసయమున ౩ యతన ౦

చర. "కన శల క మమున 'సంసక_రదభష

(పరబల మగుటచ నయన యు తరరకలమన(

(బదరశంచనహసయము కంఠవబుకుం గలుషమత

మనద, కంగ చరభలయ వషయమున గనయ

ళు లు ఈంన౦దల వసయమును మంచనద

చట‌కట లదు, మన పండతులు మటడు

సఫషపట ంచర, e7

"తనల

నపుడు చతుర మనహసయమును (బదరశంచు

నలవటు కలవర యరయలయు (వయునపపు

జలక శనగంఫగయమును చచచుకన డన

మట మన( దల పటటరు,

ఆం ధనటకపతమభులు తము నటక

ములల హసయమును 'బకకు చటల (బదళశం

చర, ఆయన వపద నగటకమలల మ(తము

హసయర సమయము ల నరంగ ములు మృగయము ల

యుండును, అసలు కరుణమున కును హసయమున

కును బతతు కుదురదు, కవున వషద నటకము లల హసవమును (బదరశంచుట యక_ కక

పపుడు రసభసమున కకర మగుచుండును, ఇందుచత చ క౭బలు నచరయులుగరు

సనవజముగ హసయ! పయు లయయ వసపదంత

ములల దనన జూల దగగంచప చర, సంసకృత

నటకములందల నదూషక పతరలను బల

కవలహసయముకక సృషటంపయడన పతరలు

వర నటకముఅల మూడు కలవు. వర

నటకము లనన టల సవ|త చ తశటయనC

(యచవ నటక లకషణ యులు సంపూగగముగ

గచరంచును, ఆందల వదూవకం నసుమల

పత మ వషయమును మళంత దృఢపుచు

చుననద, వరూధనలన శ తనందునపత మున,

(ప ళగభనయమునందల సుయగున పత

మును సంసక ల నటకములందల వదూపష కున

కనుకరణముల, చ మడు నటకములందు

న వదూవరకల (పరవశ నము హసయరస (పదరశన

మునక మంచ యనవకళము నసంగనడ, ఇతర మదం నటకములల హసయరస పవగ

మునక (పయతన పూరవకముగ సృజంపంబడన

యటట పతలు లకపయనను హసయరస

నరభలయము గల సనన వళము లనన యన కలవు,

ఆచరయల-గకు హసయము న నకవధము

లుగ. (బదరశంతుక, అందు బతరల శరరము

యకక శన యవ యవముల యకక "కన

వ కలయముచం గలగంచువసయ మకవధము,

పతరల యవయవసంఘటనమున "నదన లప

ముననపపుడు కన వన యకరమున స

ధరణతపముకంట భనన మన .వంతం_

9 పరశధన

దనము గచరంచనపపుడుకన సమజకులల హసయము జనంచును, మంధర గూనయునసు

గుంటకలును సుయగున రయయమసము లును నటట హసయమునకు మూలములు, సధ

రణము-గ నటట వరూపయము దుషటపర లందు

వల సతపతరలందు నచరంచనపపు డంత-7గ

హసయము కలగంప రగు, ఏల యన నపపుడు

సమజకు ల పతల సశలయముచ ముంచ

యకర రష( బడనవర యుండుటచ వర

వ దూపయమునకు( గనకరము వహంతుర కన

సయము ననుభఫంప( జూలరఠు, ససుబుద వచచతన

మటలద, అతడు వదయున (పశన ములకు “దస,

చ తంగ, (పమణము” మదలగు జవబు

లచచునపపు దవసంతరముల నవవు కలుగట

కవకశను కఠలగు, కన య సందగభమున

మత మద హసయమును గ లగంచుటకు బదులు

నపద-న శతయము న పుంఫండంప జలు

చుననద, వయరు నటకములన “ఫూల‌”?

హసయము కూడ నశర యచచట వషద భవమున కుతకరజ కలగంచు చుండును, "చ వమలక ము

లన యంధత చధరభము ల వధముగ స

శచనయము -లనను నవ పయతరలబుదధ లప

ముచం గన (భంతచ. శన కలగనపపుడు తపపక నవవు పుటటంచును, బృహననల నటక

మున హళయుధుండు ఖము(డు తన సదరున.

జంపనపగ తరసుకనుట క దుక|భ నదులత

EL పండవుల యజత వస 'సఅము జఇతంగ

యపకరము కవంప నంనను కన శ క (పథవముచ నత( డతహనయమును గంచుట య కక మూకతవమును గూడం బందవలస

వచచను, దురయధ నదు లతన. బండవుల

యున కపటటునుగూరచ (పశనంప నతందడు తనకు.

'దలయు నన తల యూఫుచు నరు వసన కనన

'వషముల€౬ 'దలుపుట క వకృతము లనపగలు

చయును. ధురయధ నదు ల సగలు బధ

పజుచుకనలక లనపన యర ములు కలపంచు

కందురు, ఇచచట న సనన వ మంత హసయ

మున కకర మ యుననద, ఇమ చర కల మహన కలపంచన చమతకరము మకక_ల

సయర + భరత మ యుననద, చంద ₹ఖయును

తలకయును మహ‌'న పలకు_లను వశవసంచ

యండరులను బధరలుగ భవంచ (పగులు

తననటలు గ నఅతురు, భరుజత నద యంతయు

వ(చల‌-మ 1955

మహనకలపత మనచమతకమర మన యజ(గ

నపపుడు వరక నవవు కలగను. ముకతవళ నటకమునందల దవతయంక 'పరధమరంగ మున బగరయణున (పళనములకు బధరుం డన

వరచహు( డ సంగనసంబంధము లన యు _తర

రములు నవవు పుటటంచును గన దనక వర

చబహూున చధరభమక ౦ మం (బళళ తరము

లకు గలయ సందరభ మ యకకు_న కరణము,

ఇ టలంగ నకలయముచం గలుగుహసయ మతర

వధములకం 6 గంచము లఘు వనద, నరత

రసయు ల నపమరులు సత మటట హసయమును

సపషటముగ (గరహంచ యనుభవంతురు,

నటక స పతల యచర వయవహరములు

కన [పరవరతన కన సధరణ మనవనకం కు

ఫనన ముగ నునన పపుడు హసయము కలుగును,

సరవవధముల నుననత మనపత మద

సవ పయజనము ననంచ నద సవ చసనపపుడు

శన తన గంభరయముత బందన మణ య కరయమున న( జసనపపుడు శన నవవుక లుగును,

కచకు(డు మకకల పరకమవంతుండు, రజు

తరువత రజు నంతవ(డు, ఆతడు

కమంధు( ke (బరపదన వంబడంచుటయు,

నమ నఫరన గరరభు మన బృవనన ల పద

ముల శ. బడుటయు నతనయునన తక వరుదధ

మన యనగరకతను (బక టంచుచ) హసయ

సంజనకము లగుచునన వ, అందును పృవననల

యగును డగుటయు నపుంసక డణటయు

నచచట హసయమునకు మఠంత పుషట కలగంచు

చుననద, సవతర చమతళయమునందల (పథ మంక తృతయరం౫ ముల శచచట నన జల

శయ మునన దమ చూచ రమమన సతయవంతు (డు

సుమల "సలప. బండుకన

సగలత దహమును దరచలయమునుజూఫును, ఆ సందరభమున నుమలవంట వదూవషకులుతపప

నట వకృత చరయల శచరంపరు, (పపంచ

వషయమూలును నచర వయవహర ములు నఆం౦గ న

యనగరకుండు చగరకసంఘమున నుండ

వకృత కృతయము లచరంచునపపుడును, బలువురు

కరలమధయ నక ఫురుషు( జమ చయుటకును దంపక వనన ౭దనము పందునపపుడును

హ సయ ము జనంచుట కవకళము కలదు,

సుయగుండు (పరమలసభలన "కగ యనరశచన

య నగరక చషట లననయు హసయమున శకర

పంపగ,

ఏ పల‌ -మ 1955

ముల యుననవ, అళవపత మటటమదట

దయుమ లసనున ( జడ చ తంచనపపుడు “సంద

రృన మనద కవున నంక€ దమరు వళల వచచు”నన భుమల చపటయందల మటు(దనము కూడ

దపపక నవవు పుటటంచును, చరకరల( గమ

నుందరున మనవరదులు బలవంతముగ

జశయగళవమున కదచుకన పవుటకడ హసయ జనకముగ న యుననద,

ఇశ పతరల శలమునందల వూరవపర వ రుద థమహడ హసయర 'సమున కలంబన మగు

చుండును, ఏదన ఘన కరయము ననరచద నన (పజలవదము 'లనరస యటలు చయలక లద ఈక

ముగ వరతంచుటయు, దుళళచ నందన (మన

పండల కటదులు సచుటయు, సృదయమునందల

నజ మనయభ పయమును గప ఏపుచచ సమ

కట త. “నదుటవర. సయృఫవము

ననుసరంచ కపటముగ మటడుటయు, నటట

శలసంబంధ హసయమునకు( గరణము లగును,

బృవనన లల ను తతరు(డు కరవసన నకక_C

దన దునుమడ గలలుదు నన (పగలభములు

పలక_ చవరకు శతు సనను జూ-వనంత మతర

మున భశుండ రథము దగ పరు? తతయయనుటయు

(పరమలరజునయమున సతయక, సయగు(డు,

మఘ నధుడు మదలగుమహయధు లకక_

తణముల యగళవయము ను 'దతతు న క‌ రును

నదుట వరలపము లడ త; యరరలను క

నంత చ మతు ల పరణయ పసంగములక

దగటయు హసయము నుతచదంచుచుననవ, ఈ

యధులు కరగరమునం ౫గనకలతదులపగ

కషమున నుదకతు ల యుదధము చయుటకు నశచ

యంచ వరు శల pen మట నుజచ

ఆయండరుల(6 గయగలంచుకన6 బూనుట కూడ

నవవు ఫుటరంచుచుననద, ఇచచట హసయము

నచర సంబంధ యన చపపనను దషము లదు,

మంథర వరూపయముల కలల నటప టరగుటయ

శక వయసు మటనముగజంఠ, అమ తన

మయపయముచ. చకను మసగంచ

యమచ భరతునక బటటఫ కము చయు మన

దళరథు నడగం చను. సం రము డరణయ

మున కగుటకు. గన రజయము భరతునక సంక

మంప( జయుటకు గనయ మర కరణము,

త ననరచనమప పకరమునుగూరచ యమ

వంట భరతునక చలయపటభచను, అతన

ఆంధరనటకవతమహనన వనయరనపమణ ర

మనససును సరగ గురతంచనద కశపవుటచ

నత(డు త. జూపనమరకళలమున కలర తనను

వవహ మడు నన తలంచను, తనవర కమును

గన వ రూపయమును గన తలంపక తనకంళు

వయసనసున( గంచము చననయ మన భరతున వంట రజసుతు(డు తనను వవహ వడు నన

యమ తలంచుట మకకల హసయమును

గలగంచుచుననడ, చరదు(డు పరమభగ వతు (డు, (పరహలదున యపర మనవమలుభ కర (3

కతన బధయ కరణము, కుమరున బుద

మళలంప లక హరణయక శపుండు వచరంచు

చుండగ నరదుం డచచట కగ సమయచత

ముగ చననపప(డు వడు న ననంత

తరస సకరంచ నండ€ న తమ నం జంపన

మవవరధ న చననబలుండు న యదుట నుతంచునద వన యరబుటకు సధయ మగున ?

అటట యహంకరబుద మతము సపరుం నయ

రదు. తుదకు వడు పయన నమ

మ రరువురు చలలగ నునన చంద అటట కుమరులు

కలుగరు ¥ అన పలుకుట కడుపుబబ నవవు

ఫుటటంచుచుననద,

కటకకపవ శకలహసయర సపషమణముకఆకు

కనన సనన వళశములు కలపంపవచచును, ఇందు

శలచర సంబంధ హసయము కూడ న మడ

యుండుట తటసంచుగు, సధరణముగ.

చతర భండరుల చపంతర ధరణద FT

ఇముల చ నటుంగ 6 జలక పయనపపుడు ను,

సమయమును బటట తమ సవభవమునకు వరుద

ముగ వ రరంచునపపుడును, బరసపర వకుద

సవభవము గలవ(తరలు కలస (పసంగంపవలన

వచచనపపుడును నటట హసయము గచర మగును,

ఆచగయులుగర నటకములల హ సయమయము

లన యటట సనన వశము లననయ కలవు,

సవతర చశరళ మున సుమల వృదధవ ప

వషము వసకన యడవనుండ పవతమపణయ మును గూరచ చంతంచుచు వచచుచునన సతయ

వంతునక. ద శల పురహతు డనయ,

సతయవంతు(. " జవ తన భలలంగనను వవవ

మడ నన తం జపపయుండుటచ సళవపత తన

కహ ర ను ఘటతున కమరున కచచ పండల

చయుటకు నశచయంచ ననయుం కపపుట మకకల హసయపరపపుకముగ నుననద, ఇశ

నరూధనలన సరసవత చక వంతుల సంగ

10

మణమును (111-1) చ తరనళరయమునందల పరగద

నుదవుల సంభవణమును చర కర8ల. బుకువ చప. ధరణ యనమప న చంద రఖను

బలతక_రంచుటయు నంత ౫ ంభగున కనను

నవవు ఫుటటంపక మనను, ఆ నుండు త

జషధర‌ య (పరమల యంత, క మును (బ

శం చను, “చరుమత ఉహఠ. డును? డన

యంతకు ముంచ ట. ఆతన బటటు

క మమన యన నయ సరలు పలుకల వరడును యయ

పరు” తర జరంభం చను, సుయగుంయు సవళపకల

నవయ మదలు పటటును, ఈ సనన జశమున

నరగునున పలయనమునకును సవజ మవ యతన

ఏరతవమునకును గలయంతరము హసయర 'సము

నక (బభవ మ యుననద, వరూధన నటక

మున బరమన షటకు6 డనపవరున నససగవ

తంస మనవరూధన కమంచుట మకకల హసయ

జనకముగ నుననద, ఈ వషయము చదువు

నపవుడుకం లు రంగమున జూచునపపుడు

(పవన "ఛ ఛంద సవషమునకును వరూధనగణస క

se గలయంతరము మకక_ల సపషట

ముగ గచరందుటచ హసయరస ముతకన నందుట కకకువ యవ కళ ముననద ఈ నటకమున న శతనందుండు వర సనున కను

పరవళతవము నవయప దశముగ నపవనంచు

హసయర సపుషవ కలగ యుననద,

ఆంగల యకవుల పలువురు తమ నటక ముఠల

సనన వళముల దవర హసయమును గశగంమ

ప యవలంపంచ యుండర,

సముయచతము గ” బదముల సన

స కలతునటటు (పయగం చుట కక సయ

రసమును గలగంచును, ఎటట 5 హసయమున ౬ కనను

బదముల యవలంబనము ౭ యుండును: పద

సనన వశము

సహయయము లన శవలసనన వశధులు హసయ

రసము నంత గ గలగంప నరవు, అందుచ.

చన రకనంబడన యుడహర ణఅములల సతము పదజనత మనహస సయము కల దనుటల

సంపు లదు, పదజనత మక సయము

(పధనము గ మూడు గరములు, అంగు

నటక పతరలుమన సపంమభముచం గన ఈబ

నముచం గన పదములను సరగ నుచచరంప

లక పవుట యకట, (పమలవన యుమున

సుయగండు (వమలసభ ల క మహ ణ |

మఘనతకరము, ననను రయ భర ఆరగును(

పరశధన వపల‌ -మ 1055

డుగ ---కదు రయహరక ఆరజును( డమమ |

ఆమయయ బబు (జబు ” ఆన పలము_టయు

వరూధన నటకమున సవరచభటులు ళంధర

మంధరులు వగణనదన గూరచయు (బవరున

గరరచయు బటసరుల (బశన ంచునపపుగు

ధరననడ యనయు, మరననద యనయు,

బుణపద యనయు, నతయ గనయన యు,

సతయనన యనయు జవ పలుకుటయు నవవు

ఫటటంచుచుననద, ఎవర న నడగన పళనగు

న మనజవ బసంగుట కన య నయప

జశము గయ బతరల పవనంచుట కన

రండవ పద, ere తన పటటణము ఘట రునచ నరక టట బడనపవుడు సుమలన

నలపంచ తన మన జడయము 'నలంగం చను,

అంత సునూల “ట మహజడయ మునకు

చ నక మంచ యబజు(గుగును, వపూంతర

ధరణ మనుననుపనమున (౬ బలయనరస మంత

అన జవ బసంగుట

సయసంజనక ముగ నుండును, ఆ నటకమున న

సవ తసతయవంతులు మటడుకనుట సవయ

ముగ జూచనసుమల తను శండు "పదద

పులుల జూచ ననయు, ఒకటత నకట

సరస మడుచు నుండ తనధవన వననంత న

యకట పరువతర తన వంతకు వనన ననయు

న నయప పజశముగ వరన ములల బలచ

చపపుటల హసయము చపపలుచు ననద, వరూధన

నటకమున వరశనుటు “ఆ వఘవమణ

యదదకు బవల ననన నకు అకకలు కటట

నకగగును. ఆ వలచంత6 చన రవల ననన

గళలకు గుండలు కటటన టల ఉుండనన చపపనపపుడు

శతన ss “అపపుడు న వదులడ(6 బయన

చగుండు ననుట 'నమయవరుద మన యు తతర

మగుటచ హసయమును కలగంచుచుననద, సధ

రణమనవచరములకు భననముగ బలకు_ట

మూ(డవపదదత, ఇదనజకుం చపపం బడనటలు

సుమల యశవపత నంకం దమరు వళళవచచు

ననుటరయయు, యము( జమ వరము కవల ననన పుడు ధరమదవత వ మనవుల కగచరుండ

వననను న సమయ మగు[వహమణరూపమున

నట దరశంచుఫగయము కంటమ, మ పుణయముల

కడు లదు, అయనను మతరము న ఫునరజరధనము మకు లకుండ నననుగహంపు” మనటల

హసయర సము కలదు, ఆభరయులుగర నటకర

సవంచనల జలును”

ఏ1 పల‌ -మ 1955 ఆంధధనటక ప వతమహున హ

ములల వకయజనత వ మన యట ట హసయ మంక

ననకస వకముల నుననద,

వసయమువలన చమతకరము. (wt) కడ వర నటకములల( 'బకకుచటలం

గన నగును, వసయచమతకరములకు నూత మన తరతమయము గలదు, హసయమును నసలర

సనన వశములదవర వ సతము కంత వయకత కము

చశువచచును, చమతమ_రమ శవలశబద

(శయము, ఇద వదవతపఏయు కర కము, శబద

చతమ (Word play) డనక జవ నతువు,

హసయ జనక ము ల నపతములక 6 దవమలన

హసయ సయర క మనగుణ మద తలయదు,

చమతకరము (పయతనపూరవకముగ. జ (6

బడును, “వంతవ సతువును ఖ రమణ

వరణంచుట హసయము, దనన వజువసతువులత.

బలచ హసయమును వలలడంచుట. చమతక

రము ఆన (హజ‌ లట‌ నుడవను, “వధయ

వవకళల యగుపండతుడు కన సమ

నయుండు కన యతనులఃగన యసమనయ

గుణముల జూచ నవవుట చమతకరము,

వంత మనుషయుడు తనలన వంత6 దనమునక

గ‌ నవవుట హసయము?" అన (స

సర‌ నకల‌ ఇపపను,

అం(భ| పగంభములల( జమ తమర

మచచటచచటం గలదు, (పబంధ క వులు పుషప

లవక లను వరగంచున పపట శబదచ; తముతడ

వటవటసం వద మున నటట చమతకర మధక

ముగ గనవచచును, ఆచరయులుగరు తమ

నటక ములల జమతక_గ మును వడనచటలు

కనన గలవు, (పమలనయము నందల

దవతయంక (పరభమరంగ ము గనక మంచ

నదరశనము, ఇశ సురూల ళతనందదుల

పలకు_లందును హసయముతపటు చమతక రము కూడ గచరంచును, (సవతర 1.2;

వరూ 1-3).

హసయ మపపును సంఘక మనద, ఒంట

రగ శుననపపుడుకం కుం బలువురు కడయుండ కలం వనత ల లం కజ. న చన కమ ల.

హసయర నపషణ il

నపపుడు డనక బుషట యకకువ, పు_సకము

నందల హసయమయర ౦గమును మన మంట

రగ. జగువుకనునపతుడు నవవు రక

పవుటయు(6 గలదు, శన సంఘముగ.6

గూడ యదభకయము న రంగమున(6 జూచు

నపపుడు నవవు పుటట తరును, ఆచరయులుగరు హసయము నుపయ-గంచన వంట చ యపహసత

మనపమతరముచ ననన హసయము చసద వల?

యన యనపంచుచుంగురు, ఆయన నటకము

లల హసయ మునన చటల "నలల న నూదన కన

నగును,

ఆచరయలంగర హసయము స ధరణము గ

మధయమపటల నశయంచయ యుండును,

ఉ_సమప[త లచచటను దన పంతకుం

బ చ పవ*, సుమల, సుయగుండు, శత

నందులు అలయుధుండు మదలగవ రంద

బును న వషయమున నదగశభనములు, ఈ

నటక ములల హసయ మసప యడల వచనము

నందు మత గచరంచును. సుమల

యళవపత నంక౭€ దమము వళళవచచు నన చప పపన

చట మ(త మద పదయముల నుననద,

ఆచరయులుగర నటకములల సనన వళ

ముఠలల6 జకకంగ నతుకుకనుహసయ మ

"కకు చటల నుననను గవల పనురజనుల క

(పయతన పూరవక ముగ Xలసంప€ బడన

హసయము కూడ. గనన చటల గనపంచును,

చరకరలన చవటవర వనదము, వరూధన

లన రసవత చృకవంతుల సంవదము,

ళు. బృహననల పదముల చ బడుట

మునన గున వటల‌వ, వంహస సయముల నచచటచచట

స పరకదూరము ల ల నపదములు దరషుచుండు

టయు( గలడు, దనన వన పమరులు సంత

షంచగను బండతు 'లవగంచుకందురు, ఇటరన

కన తటుచు శృం గరరస న

నగును, చరకరల మహన పురుష వషము

చసకనుట శవలచమతక_ రముకలక, కన తరువత కరయ మంతయు దన యవయవ

క రక క లల న ణు రర వల అరల తు ననన మం లత. దరల.

1. Humour is the describing the ludicrous a8 it is in itself ; wit is the exposing it by comparing or contrasting it with something else. ఇత జ

చమతకరమునుగరచ యటలు సల,_ను. Wit is thus as we have already seen purely

conscious. The wit sets hinself to raise a laugn. Hs plays with words.

His fancy works swiftly and out of the movement of his fancy lhe orders phrases and ideas in suoh a manner that others laugh along with him,

అష రం ఈత జసవపరణం- తళ పరవరతనం

(శరమత పద లకషమగరు

ao poe

రం భ|గంథమల రండవ ఫపపముగ న

నడుమ (పకటత మన బసవపురణ కదరకర'

యుండు భ పంతరకరణ (పస_కల నటలు

గలదు, “తనుయగున నతర భషలలనక

పరవ గనము జందనకృతులల బసవపరురణమ

మదటద. దనక తమళ భషలగూడ భపంత

రశరణము కలగు కన య తమళ ఫపంత

రకరణమును గసరచన వషయము లవయు నంత

వజకు (పకటత ములు కలదు

ఎనన. భషలయందు పరవ రలత మనను

మూలధరము పళలకు రక సమనథున

11 ఐ శజ తరువయ

ప తఫలము న పర మంచనద, ఇటలు లలక

యనటలయు నపరధన మనటరయు( జమతకర

మునక కథల మకకల (పధనయ మసం

గుట లఘవసదకముగ నుండును,

ఈ నటకములల సమయమునకు సరపడన

యసందరభహసయము కూడ గనన చటల(గలదు,

దయుమ తసనుండు కట శతుసమశంత మగు

టకు వంత నందుచుండ సుమల వసయ మునక

కడంగుట హసయ సపదముగ నుననద, మటయు

నంటక వచచనయలథ న అందును నక నువ

రజను నత(6౯ డవమనపటుచుట మటు(6(దన

మున శకరముగ నుననద, చతరశవుండు

““నుమన ! నవు హసయము చూపుట కదయ

సమయ)” మన | పళనంప, “హసయమునకు సమ

యము కవలన- € (క తతఫకక తచచత”

వన పలకను, ఈతన హసయము పకకు చటల

నసమయకముగ స యుననద మహన

హసయమును దలల యడ న (పయగంచుటయు,

శతనందుడు తన మ(తునక (వయసంగ మ

పయమును జపపుటకు బదు లతన మర మట

పరవూసంచుటయు( గూడ నటటద,

న శతరదలరతర

తనుగుకృతయ కవున తమళ భహయందల‌

బసవఫురణమునుగూరచన వవరములను తలస

కనుట తనుగువరక ఆవశయక మగుచునన ద.

బసవఫురణము తమళముల పదయకృత* గ

పరక _రటత మనద, రచయతను గూరచనవవర ములు

తలయ రవు, శరః శ, 1081ల (శ నగ సటట

గర వపుల వయఖయత (పక టత మనద, రయలు

సజు 24 పుటలు గలవు, దనక ఆంగల భషల

17. 1. రమన‌ గర శండుపరటల పరచయము

గలదు, తమళ భపల నలుగు పుటలల

శర ఇగసటటగర పకకగలదు, ఆ పన ఈగంథ (పకటనమును (పళంనంచు ఈ |కందవరల

పదయరూప కఖమపయములు కలవ),

1, తకుపపడరపులయూర‌ సననధ వధల

నుండు శరమత‌. జనయర‌ మఠలయము

నకు జందన రవష ణు? “మల న శవ

భరయ నయమ,

2, వననపుర హందు తయలజకల‌ హ

నూలు (పథనతమళ పండతులు శర కర,

వడ వలు సటలగరు,

8, చననపుర రయ పట వదపవచన మంద

ee చతు రవద-శవధయననంద నుహరష

తస చనన ఫుర (పసడనస కళశల (పథన

తమళ పండతులు శ క,ర, నమశశవయ

“ందలయరు-గరు,

చనన పుర పచచయపప పఠశల తమళ

ధయపకులు “తమళరసు పతశ సంప

దకులు నగు శరమణ తరునవుకక_రసు

ముదలయరుగరు,

వనన ఫుర పచచయపప కలజ తమళపండ

తులు శర శ, ర నవందఠజ ముదల

యరుగరు,

1 (వపఫసర‌ , (శరమత‌ క, వడవలు సటట

ల

ర

1, ఫకకకరత శర నడుదువలు వంకటరవుగరు. (పరథమ ముదరణ పగకయందు కరత "శషులు (కర (పభకరళ,కరశరు కూడ నక తలవయుననరు,

2, ఈ (గంథము చననపుర “గుకుబసవ' ఆండ‌ కంపన లమకడ‌ వరచ (పరమదూత

సంవతసర మకరమసమందు పరకటత మనద (1981) Jan.

న(వల‌-మ 1955

గర శషయులును జలూర ఊరస‌ కళశల

తమళ" ధయపకులున న (క క వణుగపల

నయకర‌ గరు,

8, చతతూర "షరటను ఓ ననతపఠ ళల (పథన

తమళ పండతులు (శరమన‌ ప 'శరన

వసులు నయుడుగరు,

9, వలల మ నగరఫు వదవన‌ శర వ దయలంగం

ప‌ గరు,

10, పఫనర‌ శరమత‌ కర, వడవలు సట

గర శషయులు, చనన పుర పందూ సుల

జకల‌ హనకూ_లు తమళ పండతు లన

శ చ, కందసమ ముదలయగ గరు,

11. ముసర ఉననతపఠ శల (పథమ తమళ

ధయపకులు “వర శవ పతక సంప

దకులు, (శ వ కుమర వరయరుగరు,

12, చననపుర St. Gabriels High School

రమళ పండతులు శ ఆ, న, కననయయ

గరు,

ఈ ప జబత నుఒటర తమళ సహత లక

మున క (గరంథము సుపర-చత మన వయకత మగు నగ, = చున ననన వయఖయత యగ నగ సటటగరు

సలం పటటణమందల సవవ పట వ_సఫయు అగు

చనన బసవ సటట గర కుమరులు, నగ సటటగరు

తమ ఆగువడయదవయట దనన రచంచర,

ఇంతకు యరువద యండలకు కతము సంసకృత

మందల వరక వమతగ౦ంథ మగునదంత శఖ

మణ తమళ పదయనువదమునకు సంపూరణ మన

వయఖయను రచంచర, నగ సటటగరు గపప

శ వమత పవ రరకు లన గపప వదవంసు( డన

3 ॥ ఈ వయఖయనము బటట శతలయనగును

ఇక [గంథవషయము, (గంథవతరక

వనయక సతుతత మదలడనద, ఆవనుక బసవన సతుత, నందశవర సతుత, శవజన పలయ

సవమ సతుత కలవు, ఈ శవజన

సవమ మలమునకు (పుదువ పుదుచచరక సమపమున నునన బమమయప గ₹మందల

వరశన సంహసన మథమునకు సంబంధంచన

వరన వయఖయత వవరంచ యునన (డు, ఇద

పలయ

బనవపరరణం-త మళ పరవ రనం 18

ఈ తమళ పరవ రన కలనరణయమునకు భవ

పరశధకులకు క కంత నడపడ గలదు,

తరవత (శరత లపశంస, ఆందల (భమ

రంహ మళళ కరదునుల సతుకులు, తరవత వర

భదరున, సకందున సతుతులు కలవు, పమమట

రచయత ఆలలమ,పభగువునుు, రవణ రథయున,

మరుళ రధయున, ఏకరమ రధయున, పండ

రధయున సతుతంచ యుననండు, మటయక

పదయమున వంట తరుజతనసంబంధ సవమన,

తరుజ వుకకు_గసును (వగకు(డు నుందర

మూరతన (ఒడయనంబయ మణకకవచకున

శనభ క అందరక, (శరశ లమందు

నవసంచు యగులకు తన నమసకరముల

నరచంచనండు,

కవ తను తమళ మంగు పరక రంచుటకు

గల కం౯ము నటలు చపపుకనన (డు, 1

చనన బస వళవరుండు ముననగుకం-చఫుర

మందల‌ తపధనుల నశంచుచునన ధరమమును

ఫునరుదధరంచుట క (పచరమం దునన భషల

(వయు మన ర వం-చనం గున య కరయ

మునకు వూనుక నన ను, -- మరయు భవబంధ

వమచనమును మయససధ కుపకరణము నగు

నంద కళవరున వజయ నరతరమును వయ పక

చచచుకశ. ఈ కనయడదశ మన సపషటముగ చపపయునన (డు.

(పరశంసంచ

తన రచన కధర మగుకవయములు భమ కప కననదమున రచంచన బసవపుగణ మన,

అగ తలుగున పలకురక సమ న రధయునచ

రచత మనబసవఫురణమునకు పరవ _రహన జ కవ యటలు నపపయునన (డు,

“కలవు పలకకు_రకక_ సమళుర నులగన‌ ముననముగ తత 'తలుంగన

యలఅగు వముక వ కననడనసరు

నలపరురణనల మమగ/ నవటటుువమ‌,

దననబటట ఈ తమళనువదము కననడ బసవ

పురణ గచ ననంతరమ అనగ 1869 తరు

వత కంత కలమునకు శన రచత మయూండC

జూల దన చపపవచచును,

1. 96H Orda wrCarg Eun

Cuma srg 1rIgGeh suns

DPYE Arg wre Hosp

PED BEET Qwaé #1 par,

14

(గం థంతమున ఖరమకవ (పరశంస లదు కన పలకురక సమన(పరళంస యటలు కలదు.

““ఫృంగవర‌ వసవబవర‌

పుగగరు-న వరళతు మూకలర‌

పంకమ దగల ముననమ‌

పగర‌ సట పలకకకూరుకక

తంగు స మశన‌ తుయయ

శణమంలర‌ వణంగవసట

వంగత వపపణ"పప య భంచ

నం'జ తరల‌ సయ‌ వం

అనగ “భగవంతుం డన బసవన క రన

వయప చస లకము నభ రరచట కు కరణ

బనఫు(దయవతరం-చన పలకు_రక‌ సమనథున

పదకమలములను సతుతంచు భగయ మబనన న

మనవజనమము భగయము శ వయఖయత యగు

నగ సటటగరు “ పలకురక ఎనను౦ నలం శ‌ ట)

కరనూల‌ జలలన లు ళ‌ గు అన వస‌

యుననరు. (పుట 228, ,))

తమళ + సవఫు రణమందు గలభ కుల కధలు:

పయగ చగుకక మ‌ ... (ఈం థవశరక) బసవ

శబద(పభవము చరచతము,

తరుక చ‌! ల యచచరుక గరన‌

ఉపగశచరక గరమ‌

దండ నయక నరుకకమ‌

తరువ₹ యడల‌ చరుకక_ న‌

తరుకూ_ట చగుకకుమ‌

వట = 7

ఆభయచళక ణము

అమమ వ యం|డ మ‌ బజజమహగవయర‌ పుర

అరయమ ర యర‌ ఆరమ రజుగర కథ

అలయుదగ‌ పురణము (వలయునున కథ

అలలమమపభు పురణము

అర యర‌ మదువయర‌ పురణము

(ఆలలయయ వుధుపయయల కథ)

ఆడవళర‌ సవ తరువ శ యడల‌

ఆయ-నూయ

ఉజభట జవర‌

ఏకంత రమయర‌ పుర: ము

ఏకంత రమయర‌ వదు (వదము

కకకు యర‌

కలగణనధర‌ పురణము

కలయనయనర‌ ఫురణమ‌

కల కరతబపమయర‌ పురణమ‌

పరశధన వ(వల‌-మ 1955

క లయర‌

కళర‌ కరుళలయఫురణమ‌

(వంకయలు లంగము లనకథ)

కనన! బమమయర‌ పురణమ‌

కటటక- "'బయర‌ ఫురణమ‌ a) 6౬

కభచవర‌

కననర(బ మమయర‌. పురణమ‌

కనన ర యర‌ పురణము

గురట వ వర‌

కంబవ బగయయర‌

కటకూ చచ వయయ (గడగూచచ

గవంద ఒ న.

కవూర‌ బమమ జర‌

సవ దవదండ నధర‌ ఇరణష‌

సక లళమడరజయయ పరురణమ‌

సంగమ ష ణయన ఫురణమ‌

శంకర దసయయర‌. ఫురణమ‌

ఖల గ పపటటయనగ నతత త పురణమ‌

చకక_మచ యర‌” సృురణమ‌

సదగమయర‌ పుఠణమ‌

శవసదర‌

శవనగ మయర‌

శవనగమయర‌. వగు

శరపత పండతర‌ సుందర పపరున నయనర‌ పురణమ‌

శు శయర‌

సురషగ‌ శ వుండయయర‌ పురణమ‌

చనన వసవ పురణమ‌

తలక వ

తలుంగచ మయర‌ పురణం

(తలుగు బమముయయ కథ)

నమతతండ నయ నర‌ పురణం

నమమ ఇవవ పురణం

చటట) ౪ కటట పుఠకణం పశుపత కర పురణం

పవూర‌ బమమయర‌

(బవూర (బవమయయ కథ)

బబబబవ యర‌

పుగగరుచభయూన‌

పులకక_ అస మళన‌

నుంజయర‌ :

మడవలమచయయర‌ ఫురణము

99 99 వదు

వ(పల‌ -మ 1955

మకళర‌

మ-చల దవ

మదరదూడణయర‌

మదరజ ఛననయయర‌

మతుడ వ ఇరయమచయయర‌

ముసుండ శవుండయయర‌ పురణం

ము తరసంగలయర‌ పురణం

ముగ సంగయయ క

మశక-రయర‌ i పకక 1) “మజటవ౦ శ యర‌

మలళగ మశ యర‌ పురణమ‌

వంక యర‌ ఫు ర

వంచస వడవమధవర‌ పురణం

వణకమ లలయర‌ పురణం ( బలలకమలలయయ కథ)

వడముల వదు

వరశంకరర‌

SCE) బసవనగ నందకశవరుండు జనమంచుట క న

శరణను తలుత $56 పదయముల వ లుగు

పదములు గలవ) ల వరగతము: దనక

తరుక లయళరుకక_మన చరు. ఇందు కలస

వన, నరదుడు క లసమునకు వచచ

భూలక వృతతంత మజణగంచుటక, శవుయు

పరవతత నందకశవరున కృతతంతము చపపుట,

శలదుడను మున తపససు, శవున వరము, నంద

"కశవరున అవతరము, భూలకమున ధరమ

మును నలువ బటటుట_క శవుడు నందచళవ* న

పసవశంరునగ జనంప

ములు కలవు, తనుగు బసవ పురణమందల

కథ య వషయము లనుసరంచుచునన వ,

"తనగున (పథమ కయసమున న బసవనకు సంగ

మశవరు (డు (పతయకనుమగువర కు గల కథ.

వపపంబడనద, కన ఇచచట వతువవతర

ఘటటమన రడ కనన డడశ వ భవము ఇరువద

పదయమలలను పంగుళపుర వన 7 పదయ

ములలను గలదు, అందల మదరజయయకు

సంతనములకుండుట ఆతన భరయ మడంబ

నంద కళవర( వరతము చయుట, గ రభవతయగుట

అపపట వరశన అంతయు మన సమన[గరంథము

ననుసరంచ చయబడనద, బసవవతరము

బలయము బసవన

బంపుట ఆను వషయ

బనవవు రణం-తమశ పరవరతనం

ఉపనయనము వలదన

16

తండరత వదంచుటత ఈ ఘటటము ముగయును,

ఇందు 105 పడయములుక అవు, ఉప దళచచరుకక.

మనుమడవఆ ధయయముబసచవశవరునతరుక ళ

ఇముత (పరంభ మనద, సదరయగు నగ

నమంబ కూతురు ౫ ౦గంబను వవవవకూడల

సంగ మళవరున దరశంప బవుట, సంగ

“మళయరుండు బసవనర‌ు (పతయకమ లంగ స

తుల యునన భక బృందముల (బవుమన

శవమత ధగమముల నుపబశంచ మరల లంగముగ

మరపవుట ఆను వషయములందు కలవు,

ఇందు 8 పదయములుననవః దండ నయ

కచచురుకమంగు న౫లుడు బసవనక దండ నయక

పదవ నసగుట, బసవళళ'న శవచరనరత,

పం|డండువల జంగములకు సకల భగ భగయ

ములను సమకూరచుట ఆను వషయములు కలవు,

78 పదయములు, తరవత చననబసవ పురణ

సును నధయయమున, బసవశవరున సదర

నగమంబ పుషతుండు చనన బసవన మహమ

వరగ త మనద 12 పదయములు. పమముట అలలము

(పభు పురణమను ఆ ధయయమున 88 పదయము

లుననవ, ఇందు అలలమమపభువు బసవశవరున

దరశంచుట శకంచుట, బసవన ఆతనక వందు

సయుట ; 1పసంగవళమున నుటంకత మన

పరవత (పమధులకు వందు పఃు కథ ఆరబషమ

పభగువు బసవనక వరములసగుట అను వషయ

ములు కలవు, తకువ₹ యడగబరుకకమ‌ ఆను

నద దన తరువతద, ఇందు దంగ జంగ ములు

వంశయలను లంగములుగ ధరంచ రగ,

అవ నజలంగములన కథ 8 పదయములల

చపపబడనద, తలుగు బసవ పురణమున

శండవ ఆశవసమునగ ల బచలళు మ శరయయక థ

6 వణసక మలల యర‌ పరరణము ’ అను పర

8 పదయములల ఫపపబడనద, వడు కలుచు

కంచము శవలంగముగ మరపవుట య కథ

యందలవశషము, కట కటయయకథ 18పదయ

ములు గలద, ఇంతవరకు కధయకరమము తనుగు

కృతన యథతథముగ పలయుననడ, కన

తరవత వంచన వడకషమదవర‌ పురణము,

వంక యయకథ, సద రమయయక థ, బజఒవన జంగ

ములక ఖరచు చసన (దవయమునకం శు ఎకకువ

గనధనము బకక సము ననుండుట ను వజఞలు(డు

చూచ ఆశచరయ పడుట అను కథలుననదః

ఇకకడ తనుగు బసవపురణమునను కననడ

16

బసవపరురణమున జననలు ముతయము ల న కథ

కలదు, కధకమమున కననడ బసవపరురణ

వషయములను యథతథముగ న తమళ కవ

(గరహంచ లదనవచచును, మణయు నత(డు

కననడ (౫ంథమును తననువదంచుచునననన

లదు, శన తలుగున ఏ (గంథను పలకురక

సమసధు6డు రచంచన, చనన కనన డమున

భమకవ సంతరంచన, దనన తను తమళమున

(వయుచునననన మత మ వపవపనండు,

వషయము ప గంథములనునన ద యనను కవ

తన యసతనుసర ముగ బన సవనమహమ తలుపు

కథల|కమమును మరచయు నన (డు, తనుగు

బసవపరురణమున లన కథలు కనన కననడ

పరవరశనమున ఉననటలు (శర నడదవలః వంకట

పకక నుబటట తలయనగును. ఆ కథలు

చర తయందు కలవు, తమళ పండత రదయ |

కవయు వనన (గహ‌ ంచ సంద గభనుకూల

రవుగర

కళలర‌ కరుళయ పురణమ‌

“లరుదనం వసవరజరంగయ

మడ _లటరుయ

పరుళన కక... వర‌ వన‌ కళవర‌

పుగవరతక యూళన‌

(దరు మనటట)వర‌ పల‌.

సనల‌ తవరల యమనవటనలు

కరువు దుంగయ బ డ‌

Fa రు కరం |p శర తరల‌ కటట

కరటు కణ7 గ వబూద కూడుదలనష స

మ జకరముడు సయయుచక ల తష క rr

పయ‌చచర

వణగనరలలనంద మడ నల‌ వరరననద‌

దణనయకర‌ మగ (నను శరణం యనశ i 2 ౧ థ a

కూకవప,

బందయలరు తవవూ క పణలు మను రకక వజణ‌ అవత ఈ... ta అర... ల

వందుయరల‌ కం మన వయర‌ తతుళ నడుసతవడ

వంగు నమగప ఎటటమ మరణమ‌ వవ దువయనన

నందరుతతర యగు తర‌ నకక యుగణడు

తల‌

పరశధన వ(వల‌- మ 1955

ముగ వ(డుకనన(డు, బసవపురణ

ములు మూడంటయందును ముగంపు ఒక తరున నుననద, బసవన లంగ కయము చందుటత నవ సమ ప మగుచుననద,ః బజఞలునవధ తలుగు

బసవపురణమున మ(తరమ కలదు, జగదక

మలలయయ అలయ, మధుపయయలు అరద రతరవళ

బవలున భవనము పర వళంచ ఆతనన తుద

ముటటంచనటలు కలదు, తమళ మున న వషయము

(పసతవతము కలదు, ఫలశరుత “తనుగు శవయము

నందువల న కలదు,

ఇతవృతత మక ట మనను కథకధనమున తమళ కవ యటట మరపులను గవంచ నడ

"తలుపుటకు య. మూడుదవరణముల

నచచుచుననను. తలుగు బసవపురణములన

కథలను తమళముల ఫురణములన వడ

బడనద,

వంగకయలు లంగముల న కథ

చవండయ నకనడు దండనయకుండ

ఖండత భ వకసవరలల

జంగమరచన సయు సమయంబునందు

దంగలు బంద వటటంగ నూహంచ

లంగవంతులుకన లంగుల కతన

ఆంగ కంతఠతరమున కరుగరదనుచు

వంగ కయలు కటటుకంగుల బడల

లంగసననహతుల భంగ వట‌ లల,

చనుదంచ య బసవన దండనథు

గన భయం పడ మకక. గననుల నవవ

_ * లంగవంతులుగన లంగుల కళవ

రంగణమున కటటులరు బరవచచు

నంక భ కరులకక యళవ రరచనలు

కంకక చయుడు గూరచుండు" డనన

ఊలగముల‌ గలగ నండరుల జూచుచును

జలల నగుండ దగులల న నవయ

భవంచ “మన మటటు బంద. జకకతమ

చవర గలగన చవు ద"పపణన

మనకంక నమమయ మగడప. బల

దన కృతనశచయు ల కూరుచుండ

1, ఆంధ గంథమల బసవపురణ పఠక పుట 88,

ఏ సల‌ -మ 1905

ఆయ డయనర‌ గళ‌ కళళ మటసట వర‌ బనగ లను కయ వషలప కగదదశక hy? పడు శయర ననఫ చకర' న శరర వడ రత‌ర‌ నత శయన వయరదుణజలయ లంగ మయరుసటన వ ఫర శ యళ నయనలునన య కర శరరగ

శరన‌ మనచరప 'దళల లయలనతను ౩ పటు

పరచ వశరతతు వదయుళ మగ వభజన

పరమమ‌ ఫకయరపపన‌ పనగథయ

మన శర‌ సటర‌,

పయదలననచ దవర‌ చవచ నకళ‌నల = నగదు తయలంగమన వళ‌గగన మగత

శ తల‌ తందవణ‌ వసవదకర‌ తల యర‌ *

జయ

ఇయ‌దవ లక‌ వయరమయశయ‌డ తనన వరతతుమున‌ ల

వళమనూ నరబర‌ ,

వణక మలల యర‌ పురణమ‌,

“వళయరటట) ల వరనర‌ మలలయ రగరకనర‌ శశముడయ తతనర సనపయదుణవు a

రుశతవ రరగ “లన‌ మల మూర ముట‌ పదయణ‌"

నశయుమయ‌ పపశయుమగ న తరరలయ

జణమల‌ ,;

వరునషడ వుడనరన మతత నరవరరునల దర“ న మణచరట యగ సవరయలర‌

తూ” న‌

సపకుమ‌పడ యనవళతు వయల‌ పజ‌

వరతుకకు టత‌

తకుమ‌ బ వవలజబనక‌ వరున వ © ౧౧

రకటరకర‌ కూ. చపప,

వరుడ రనలురతతు నన మతతున రుడప‌ తజ‌

శ క‌

గరుళువ య రరరగ యవర‌ వళకకటటకకటట

శరయుమయ‌ పుళగ మయ‌డతస‌ గన

ఫభరప ల

యరుమ శర కన‌ కయల‌ నలమ‌వనలు వడ

క, కరు _రన నన యనమముటు. జక_ భపప నలుణ

వరురరత‌

తరుతతరయమకకకు డ. ల మతునర‌

శరసు

బసవపురణం-శమళపరవ గనం 17

సగర మను లంగ సహతులప ల గగ ములు ఫ చుడు గటటుకంగులను భంగన బసవయయ ఫ 'వళంగ తన వంశకయలు (ప లంగంబ. అయయ”

బలకు మలయ, కథ ౧ ౧౧ ౪

“అటట ద కచ మునవయవహర మల

నటటచ శంగల మంబు లకు 11.

సంతత లంగ సంసపగశన న నను

మంళతరంచన చచచున ట సటటయనుచు

కఈఎచత మత పూరగుడవనన నుచట

కంచంబు కందనగుఎ టూజశన

క ఆఅకంగుగుడ ముద కంట మమశుచు

ఎక టలతన రచ దూఫుడును

న సరతరభధ క కరవరునమన

మ మన ుందంద మకక. ముమమరు

వలగన ఇంటకవచచ కుడచుడును

“ఇల లంగ మనచునప | మబ ఫవ

కంచంబునక (మకక. కుడచ బటటర

క ంచంబకన రండు కలువగవలయుః

ఆ(కట కకక_అక నద వలచు

'వంవన కుంచంబు వండయువలయు”

18

పరు తతదర‌ శడయుళ‌ వ తర పడయన

పణనషర‌ వనదర‌

పూరు _తతతమ‌ పళతణ నటర‌. పరయవర‌ వణక రనలు,

ఆళనడ పడయనడ యవచడయూడగుకకుమ‌ టు ఈం

వళ బక‌ అయగరయ యడుతతు వరుమనన

వుల యర‌ ee]

కళర‌ న కప రగకక రమగల‌ కణవ గనటు

తళనన లర‌ తయశననర‌ శవవన వకంన‌

మూడ,

పడడ ర మణగ రయపపడ పరయళక నన‌

మళణలనరు ర కకు_ మళజన‌ వరుమన‌ మదనకల

నణర‌ నయక'నశకట వవవర‌ తమ GB ర (A) జ _

యబ । తతుక‌

కణబుపయ‌కకు రతతుపపర‌ కక చచడపరుం

కయలగ,

శగరనలజ‌ గఫుర జ డరుమదలగయు శ

పగరుమనన (గ) శ పరమన‌ మయయ

లంగమగ

నగరలననటము నన నగ గరదర, వళయర‌

దపష‌

ఫుగరల దళకకకణల బువయుళర‌

వంంబరపవపట 9,

౧ లు

మతతునర‌ వతతు వసత వళల లన‌ జచర న'ల

న న తరర‌వ శశ రసటరనగరరతువర‌ మఃశలరనతుమ‌

బ "పయ ము _లయలమ‌ పగ రరరన‌ పు ౩ టరకళ

రతతగ నబయర‌ కటలక_ శ యగననుమ‌ ఎల ఓ... జ) క

సపయరర‌ ౪’

చన యుదహరంచన శండు కథలలను

తమళముల కంచము (కత కూరచుననటలు

తలయగగు క, కననడ బసవ పురణమున

తమమదవ సంధల న రండు కథలను

“తలుగుల నుననటటుగస పదనుసరణముత

గూడ (పపంచతముల నవ, తమళముల చసన య కంద మరచు లంతయు మన హర ముల ముందు వనః వఖయనరూపముల యపయు చుననవ, మరయు న మరపులవలన ఆయ కథలకు కంత సవభవక థ యరభడుచునన ద,

పరశధన వ[-వల‌-మ 1955

ఆనుదున శవుజవు నపవనంప౦గ

వనగూడదన చయ వనుల జరచ

“ఛ కుకకు_లర సమలలంగమూ ర

గక కుంచము కనుకన మఆటంగదరు

నమమ రండు వ నక జూపదను

(గమమన”నన యగ గ దంటయడను

(పకరమును ముఖభ (ద మండపము

శర కరంబుగ సవరశ శఖర ంబు గుడయు

వరచతం బ యపపు వృష భందుజదుర

నరయగుంచ ము లంగ మయయ, నతండు

ఎల ల కములు బగశళక దవ mM Mm లు

౧ గ‌ ళల, ఇ సులల య నన‌ వచ మర యళ గక,

కటకటడు నగ గల డకక_నల య

తమళమున వంగకయలు ల గములగుటకనన దంగలు జంగములగుటకు (పరధనయత యయయ బడనద, మరయ మఠమున జంగమరచన చయు నమయమున దంగలు వంగ కకకులను కటుకన

పర వశంచనటల: సపషటకరంప బడనద, ఆచచట నుపసథ తురడరనన 'నురువ) (జశకర‌) దంగలు లంగరచన చయ లకుండుటను చూచ వరు భవులన, బంతన వదల లచపవుట కుదయమంచుట దంగలువూడ శవసవరూఫుల అన బసవన భవంచుట. వంటన ఛర నంకయలు

వమవల‌-మ 1955

లంగ ములగుటత పటు, లంగరచన, పంచకనర మంతచచరణద వరశ వచరములు వర

క(పయతన ముగ నలవడుట

వర త మనద,

జరగనటు SU

ఇక బళలకు మలల యయ కథకు తమళ మున

కననడమున మలలయయ వయవహర మగనటలు, శవ (a) జ య

లయ మచచట లకుండుట చ మలల యయ తండలక

(పములు వదలునన బటక సటలు సంద

మును పూరగుడసళ బగగ ౦ఛనటలటునన ద,

తమళమున సులల యయ ఇబవవమరద (మతతుసర‌ )

ఆయూర నుండనటలు చపపబడన ద, శచవ

భుజంచనజ తను భజనము చయలక, యూర పలుపల పదవృతనము (కంద కరుందము (పరుం

ఏ శ.

పడ) బరజంచ కవు ల కంతగడడ కపప

లంగము కనబడనదన స నయమమును పూరత

గంచుకనుమన చపపనటలు, అతడ మస

తరల భుజంచ వశరమం+యునన తట శవ

మలడ, ప నతనక స. చపపనటలు,

ఆతడు దుఃఖముత ఆ (పరచళమున కగగ

బసవవురణం-తమళ పరవ రృనం 19

కంచము లంగముగను, చటటు దచలయము

గను మరనటలు వరగతమనద, ఈ కథల

చవమరదుల హసయధరణ సవభవకము,

అచచట ఈళవరునకు వకు! డన "పరు వచచు టకు కరణము తమళ మునకుంచమునకు వళళ మన

“రుండుట య, దననబటటయ తలుగున

మలల యయకు బలలళుమలల యయ అనుపకు కలగనద,

ట నటుకు? రండు కథలను

మ శరమ గ కనలల నద, మగలన భకతుల

చరతరములల గల వశషములు “పరయపుక

ణము మదలగు తమళ [(గంథ ములను సరపలస

చూచ ముందు న వడంతును, తమళ బసవపుర

[ము తలుగు కననడ బసవపురణముల కనన

యంధరకరువత ర చత మనదగుట చ అండ మరపు

లమ 'చయుటకు రచయత కవకళ మరచడనడ, కథ కథనమున పలకురక పమనథున

రచన మ (పమణకము, దననబటట చత, ణతయ

సంసకృతల తలుగు వబబుయ మంత పరముఖ

సము ౫డంచుకననచ యూహంపనగును,

చలకన సతరమయయ

ఫర రత స! సక రత శనవదచు నరజర వహన

యముననదనంగ మబబకునన

సరవచచు నభరయ సరణకం గన కద

శఫుగ జంభర గదయకునన

ఛనుండు నపతపసఫూ రత శనవచచు

నరులు బంబము దూర యరుగకునన

నముమను సకంత. జందురు. డనశంబు

భసక_ర సఖయంబు పడయకునన.

స1 గవునను గరహ ధరయ [పతవ కంత

వతతులను ముఖయ భువలన వలస తర

ఫుడమ చలకన వం శబద పూరణ చందర

భవయగుణసం దర పరమ పండ లం!

తమళవజయపరచయము

(శర చలల రధకృషణళరమగరు

ఇవశరధ‌న యసటులద

3

కడసంగము! కరత ల గతశగుచచములకు పళలు పటటర, ఆగ ననూబు పరజ ననూఅులల న గతము సంకలన | గంథములు. సంకల U థ‌ లందు !8 మదలుకన 87 వజకును పద

పరడసంగమున కనన సంకలన (గరంథములు ములు గలవు, కనుక ఈ రంటన జఇడుందగ (పచరములనక వచచనన, అపపటక ఆన వయవవరంతురు, _ కజలుందగ యందు

పూరవకవులు చపపన పదయములు వయ _పన నలుగు మదలు ఎనమద వజకుగల పదము

కలవుచుండుటను చూచ కందటు లుగల గతములుగలవు, కవన ఈ [గరంథము సంగకథవు ల ము కకములను (గథ నము చయ

దడగడ, జుటట సంకలన (౫౦థములల ఎటటు

తగ, పతతుపప సు, పడగణ‌ కస‌: క

ఆనునవ సంభవయ ముల + ఈ కవయములు బ

(గంథక గల కములు, వ ళవ రుకలములల

చపపబడన పదయములు వనయందు చరపచుబడనవ,

ఈ కవులు భననముతములకు చందనవరు,

కందణజు కవయతరులు పదయములు

కూడ వన యం దగపడచుండుట యక

వళస.మము, మజయక వశష మమనగ ఆలగట

తమళ రజలయు, మం తవశణయులయు, దండ

నథులయు జవతవశషము న కవయములనుండ

మనక తలయవచచుచునన వ, తమళుల సంఘక

జవనవధనమును గూడ తలసకనుట కవ

మకకల తడపడు చుననవ, ఎటటుత 7ల ఎనమద (గరంథ ములునన వ,

నట, కలుంద 7, ఏంగ అునూటసు పద

(టుపపతతు. పరపడల‌, కలత గ, అగన

నూటు, పుజననూజు=అనునవ ఆ యనమద

(గంథ ములు, అటుల చ పతతుపపటటుల పద

శవయములు కలవు, పదనణ‌ కరసకక. ణకకుల

పదుననమద కవయము లునన వ: ఈ కవయము

లందు పదరచనల శన వృతతరచనలు కన

బడవ. దవపద షటసదద వదరచనలు బన

సహతయమునకు చందనవ, ఉతపల చంపక

మలద వృ తతరచనలు సంసకృత సహతయ

సంపరక_ మునకు పమమట న (దవడ వబబభుయము

నందు (పవశంచనవ, కనుక ఈ కవయము లు

జనసహతయ సం(పదయములను గూడ ను

గనుట కవపకరంచు చునన వన నుడువదగును,

పద సంఖయను పురసకరంచుకన సంకలన

చపపన

నకు కలుంద గ యను పగు వచచనద, నట కభర తమమద నుండ 12 ఇబుకు గల పదము

లతడ గతములు గలవు, పతతుపపటటులనవ చల దరగ ముల న గతములు ఇక ఈ కవయము

లందు మకక

బడుచునన అగననూలు, పుజననూజతులను

పరకంతము,

ఆగ ననూటు (ఆగం + ననూఆు,

ఆగం అనుమటకు నూలముగ (పమ అన

ఆ ము చపపవచచును, శన ఆద పవతర పన,

ఏక మనసములయన చయకనయకలు

సంతవ మనుభవంచనపముట వరు వయ కరంచు తదనుభూతయ అగ౦ అనబడును, ఇటట

((పమగగతము ల వయమునందు నననూజు కలవు, కవునణ య (గంథమునకు అగ ననూజు అన సహతుకముగ పరడబబన,

ఇద పందయ భూపతయగు డగ పరుషణంద

ఆనునతరన సమదరణమున రు; (దశన (రన‌.

ఆను పండతునచ సంకలనము సట

గత చతుళళతన 144 గురు కవులు చపపర, కన మూడుగతముల కరతృృతవము మతరము

తలయరలదు. ఈ కవులలగ కందటజు వల

(పరచనులనయు, మటకందలు కర, శ,4,5 శత బదులకు చందనవర నయు పండతులవశవసము,

(పళల సట ముల స ననగ గణంప

((పయస పరయుల వవహతచూరవ (పరణ

యము వవహనంతర (పణయము, _వమమట

వరక సంభవంచు ఎడబటు, అపపుడు సఖ

జనము శయక ననునయంచుట = ముననగు

వషయము ల గతము లందలళ‌ ముఖయ ంళ ములు,

వనల అతశయ కులు కనబడవు; ఉడ un

వ(పల‌-మ 1955

హృరముల న భవములు సహజసుందరములు,

ర థరూఢు డన (పయుడకడు తనయపయసన

కలసకను నురదశముత రథచదకునత

చపపన మటలను గమనంపుడు, “వన కరస

బల దనములయయను శబలు ! కపపల బక

'బకలు వనవచచుచుననవః జండు జంక ల

మడుగుల నరు (తగుచుననమ. చటలు పువవులు

రలసనవ, పడగలు వషుకనన నగములవల

కనన పూవులు వక సంశ యునన వ, గుణబముల

గటరల చపపుడు మటనముమగునటలు గ రథ మును

నడుపుము, ఏలయన నక నరకషంచుచునన

న (పయసన క లసక నవలయును

కరయర మ వడలన (పయునుగలశం చయక

థ -జపయస తన పయనభత ఇటుల నుడువు

చుననద, 66 ఇతరులను గూచంపకుండ భరయ

బదద మన జవతమునుసగంచుటకు ధనమవశళయక

నన యంచ న (పరయుడు ధ నరజనమున క

ఎడలయు ననడు, ఫవునపపుడు నననంతయ

యనునయంచ యతడు కన

ఆతడు పయన నూగమంత మంచద కదు.

ఆ (తవల జల శవపణరల మ యనుగులు

వన వనుక “పులు. లుననవ,

వదస వద,

బయలుచరనవ,

భటరజు చతయందల మటటల నడమ భగ మున

నునన తలలన భగమువ ల ఆ పరత పరంక‌ ముం

నళలు లన (పరదశము మదుగ ౫న (పయుడు

చడల నడు. *” మన కవయ నయక లనుభ‌

వంచు వరహవదన యంత మృదుఅము౫

నుండదు ! అగననూటులన పను గతవళ

యందల భవము ల తరున న యుండుననుట

గమనంపదగన వషయము,

పుజగనూణజు (పుజంగ ననూజు)

తమళులు ధరమరథ కమముల క నసగనంత

(పధనయము మతమున కసగలదు. అణమ‌

(ధరమము) పరుళ‌ (అగ ము) ఇననం

(కమము _ ఈ మటన తమళు లదరంచరః

ఆగ ననూజు (పమ గతముల సంపుటమనచ

పరణత ననూటు ఫరగతముల 'సముచచము,

థర యుల సనునవయమును పుణ౦ అన వయవ

హరంతురు, ఈ శవయమునందు గూడ

నననూజు గతములుండుటచ దనక పుల ననూఅణను

చరు వచచనద, ఈ కవయ మవర (పతసణ

జ క నన కక మ త క

Histor we పననరనుతల.

ఇ అల

1, చూడుడు

తమళవజ ఖయపరచయము

y of the Tam

21

మునఎవరు సంకలనము చసర “తలయవచచుట

లగు,

పుజణ ననూలు చరత క ముగ (పళ సతమన

శవయము, ఇందు తమళ రజుతయ మనబడు

చర, చళ, పండయ వంశరయులను నరచయ,

వర సమంతులనుగూరసయు, ఏర వతంసులను

సతంచయు పకకు, వషయములు కండలకుక టటు

సటలుగ నుదవరంప బడనవ, ఇందల కనన

గగ‌ములకు తుదన గదయలుకూడ చరచబడనవ,

వనన బహుళ: తరువత కషవరలవర నను చరచ

యుందురన వశవసంప బడుచుననద. భరత మును

సంతరంచన పగుందవ నర‌ పడన చవత

సతుత గతముత (పరంభమగు

చుననద, శన యతన కలము వవద

(గ చమనదం ఇగడు చల (పచశుడన కం

(శరః శ, 9వ ళతబబ! చందనవడన

ఫుజ ననూ యు

దణునుు

నందజును తలచుచుననగుః 1

పరజ ననూలుల నక పగమత యటుల

వరజంపబడనద. “ఆమద డగ ఆమ

కకక జ కుమడ దు. అతడు యుదద వరుడు,

ఆకడక తూర రణరంగమునర వడల నడు,

సమరంగణమును కడ అతడు పలయన

మంతరము పఠంచనన వదంతగ చపపుకనుచునన

య వషయ మ వృదచవనప డను, రజ

యమ కృళల చన కనన కుమరునకు

ప |లసగన తవపలండలను ముదలంట

వడంప సననదధ మన డ, అంతల సద భవము

సు.రంపగ ఆమ క త బూనన చరతడ న

కషదన భూమక వడలనద, ఆట పడయండన

ఫరక శబరముల నమ రకత జతలత పర

కం చను, తుద కక చట ఆమకు తన

కుమరున మృతశరరము దృగజ-చర మయయను,

అంతులన సంతషముత న యవవ కలశల

నవవను, 92 .

ఒక చరభూపత కరశలచళునచ నక

యుదధమున పరజతు డయయను, ఆ చర రజ

వనను గయములల నండయుం డను,

వపు గయములు గలుగుట ఆవళళల పజ!

తనమునకు లతృణముగ గణంప ఎడుచుండ నట!

శవున చరభూపత రజయము చయుట కంగ

కరంపక నరహరుడ యుదధభూమ యంజ ల టల... కజలు రజరం

ఆటుల

జమ తను. శతం ద

ls. పుట, 158:

ఫల | పరశధన

అసువులు వడను, ఆ వషద దృళయమును తల

కంచన యక కవ కననరుముననరుగ వలపంచు

చునన చర దశయుల దుసథత నటలు వరశం చను,

ఈ ఇక వజయభఖంలు (మగవు, తూరయ

రవములు వనబడవు, “పదదపదద శరభండ ములు కూనయముల యుననవ, మధుపములు సకరంచన మధువు "నవవరును (గలగు, కర

కులు తను పలగులను దుననరు, జనపదము

లందల పచచక భడులణ తరగపజవల (పరజలు గుమకూడరు. చందరదయము కగ నూరయ

భగవనుగు కండల చటున ఆ సమంచవటలుగ

శతురజుచ పరజతుడన దూరజసంహుడు

కరవలమును వసరథం చను గ ద ! ఎటట గుర

నము లవ 1”

తమళ రజులల కఠరకలచళుడు మహ

పరయకమళ ల‌, వదనయుడ నయం, కవ జన

పషకుడనయు *తడు చరయశససు సము

పరటంచ నడు, అట యళళళలుడగు కరకల

చళున మరణమునకు చంత (కంతుదన

యక కవ యటుల నుడవను, “వ రవరుల

దురహములను నశము గవంచనడు, గయర

లను వర కుటుంబములను పషంచనడు,

వధయు కృథధరమ నరవవ ణము నం దటలటన

పురహ‌గ అ మలగనతు,

సుగుణ సంపననలగు రణులచ మనన నల పంద

నడు, వద కతము౫ పనతర (పళశములందు

యజఞ ములు చసనడు. ఆకట! ఒటట మూ

మహరజులుం-గరు సను శడుగడ ! ఆతనన

గలయపయన

పండనద, వసవకలముల తమ గతరమందల

మత గతరకపరు లకులు రలపగ వల వల

బవు శశడుశటటు కసతులవ ల "నడు

నగలూ న ణయములు తషబజ‌ంచన ఆతన రణులు

వల వల బవుచుననరు గడ!”

ఇటుల పుజననూజు నటసంఘక

కర తరక వషములను సుసపషష 'మనరచుచుననద,

ఈ గరంథ మును మల యతర [గరంథముల నధ

రముగ చసకన (పచన (చవడ సమజక

జవన వధనమును తలనకననగును,

ఆనట తమళరజు లకరత నకరు సతతము కలహంచుకనుచుండర, వరల

వరక సఖయము తకకువ యనయ సపషట టరయలబనతజరనవలం.

క నుసననల త‌

య (పపంచపు దురదృషటము

టటను కవతకమనను అల అతన ద

వ(వల‌-మ 1955

మగుచుననద. రజులు భపపవకుత కవ

పండతులను పషందుచుండర, కళకరులు

కూడ రజులచ సుమమనతు లభచుండ‌ర, చట (పజలకు రజభ కరయ కన దళభ శర తల యదు, ఆరయుల యచరవయనహరము లపపట శ

తమళ నడుల గూడ వయ వరలనక వచచు

చుండను, అయనను (పజలును రజులును తమ

(పశ నచరవయవహర ము లంద గణను

రకుల యుండర, యవనదశమునుండ కన రబడన మదయమును రజులు సవంచుచుండర, (పజలలగడ మదయ పనము సమ నయ

చర మ యం డను నటయ పదరశనములఫు

సంగత సభలు, జవతసవములు ముననగు

వనల (పరజలు పలలన సంతషము “సందు

చుండర, యుదవరులు రణర౦గమున మరణంచు

టయ (శమసకరమన యంచుచుండర,

యుదధమునుండ పతపవుటయ, వనను ప "గయపడుటయ యవమన హతువులుగ గణంపబడు చుండను, !

తమళుల య 'చరవయవహరము లంచటట

పరతయకత ననగున, అటట పరతయకత వర ఛందసనహతయ సంపదయములందును కన

నగువు, సంగయుగమున వలుగులనక వచచన

(గరంథములల నతయుదచధక (గంథములు

చలక లవ, వదయం: ంశములు కడ కనన

సంతరంపబ డను, కవయవసతువులను తమళ కవులు

సంసకృృతసహతయము నండ (గహంపలదు, పదరచనలు చసశకన వృతతసరచనల జలక పలదు, వరగనలయందును వరు తమ (పరతయ కతను (పరదరశంచర. సంగ (ఘ యుగపు కవులల చలమం: (బవమ కతరుల, తరు

వల కలమున చ (బవమణక వులు |పరబలర,

కవ పండతులకు రజ |శరయము లథయమగుట య

శక రజసంపూజతు లగుచుండర, కవ

యతులు ఘడ చలమంద సంగ కలమునందు

కనబడచుండుట సరక_నదగు వషయము,

సంగకవులు తమ (ప లయకతను సంరశంచుకను

చుండనను, సంసకృరఠళపపము ల యుగమునందు

వలసన కనన (గంథములందు (పశశంచనన,

అనగ సంసకృత సహతయ (పరభవమునకు

పునదులు సంగకలపు చరమదళల "నర ఏడన

వన నుడువకలన యునన ద,

1, ఇంకను వవరములు కరువరు చూడుడు Th6 Tamils; Eighteen Hundred years Ago.

టక = టపపణ :

డ తతరహరవంశం- ఆశయనదపదయలు

(శర తమమవబజబయ జ ల కదండరమయయ గరు

ఇక ట ఏం

ధగగణముగ _పవవకవయరులను బఠంచునపపు డందల యళవసదయంత

పదయములను, కృతక రృ కృతపతవం శ భవగగ న

ములను, షసటయుంతములను పఠకులు వదల వయు

చుందురు. రసవతతర మయన క థభగమును

జదువుటయందల యుతసహతశయము వర

కందు6 కలుగక పవుటరు దనక. -గరణము.

సథ నసం పడయమును బటంచుటకఅ క

గశవసదయంతములయందల పదయల నక

వళ 6 జగవనను వనన రర బఠం

చుట యరు దనయ చపపవచచును, కన

(పరచనక వశవరుల రశనములలన యశయ

సదయంత పదయములును, కృతపత కృతకరత రత

వంశభగగగ నములును, షషటయంత యులును జర[తర

కముగ మకకల వలువ గలగనవన పరశధకుల

యఖ పయము, తలు(గుక వుల జవతవృతసంత

ములు తలుపుచర|తక (గంథములు మనకు

లకపవుటచ వర జవతవశషములను, నతర

ఫ పయములను తలసకనుటకు మనము కవయ

దుళ౯ యందల కృతయ :తరణకల ౫ య శయంప

వంన యుననద, మ ట రచంప

బడన య కయసడపదయ ములు కన నన పరచన

కకటములయంగు న‌శషటక వల ల

ముత_ నలవ” శలప వ నయసముత వరజలు ౧m

చునన వ. (పచన శవయయులల చ న కవయము

లన య శవసదపదయముఅను బరశలం చనను

మన క వషయము య ధనథమన తట తలల ము

"కగలదు;

వయఖయ స"పకషుము అయన (పథంధ

(పబంభములల సమసథు(డు

రచంచన యు తరరవగవంళ మకట యన

"వలు గ( చపప న నవసరములదు. తకక_నవల న తన [గంథమును హరవర వ థంకతము గవం చన నచనసమ నథుడు తన కవయమునందు వలసతన (గంథములన యళవసద పదయ

ములయందును వరహూరబ దవతము ను meee

బూననటలు తలయుచుననద, తకకన దంచ

నదగ వకటపరయడన బగక_న(బడన

నచన

కల‌ ఖం... కము కసతుభం వ

పరఘయయం బహుమనయ స తవం ?

కం కలకూటః శమువ యశద

_సతనయం తన సవదు వద (పభ మ!”

అను ఖలక ములన శలపము నచనసమనథున

యళయసదపదయర స నవధనమునకు( (చరక

మయ యుండ(బలును, హరవర నథున క

యంశతము గవంచన, తకకన (౧ ౦థములన

య కవసదపదయ ములందు( గడ నటట “వర

వర (త శలపము ’ కనరదు, నవనగుణ

సనథుం డయన యతన యళయసద

పదయములల నలకలుపండన శలప మటటదన

మనకు చలననపుశు గన మన మయయ

పదయములకు సరయయన యరము “నలు

జలము; అటల యయు ను తరహరవంశములన

య శవసదపదయ ములు సంట‌కన బలువురకు

Sb యుచనవ, అనక సల ముల

సననవయము కరగురక చకకు. గలుపుచునన వ,

ఇద ఈర ము ఇ రద యన నప మన సం 26

చపపుటక కల కరన ననద, ఇటవల న: దయ

ముల గ సక‌మగభ ము గ

నక దచ

ల చన జగ పుట ద గ

వ ల ములను, ననవ యముములను,

ఉండగ‌ ల క

ష నగ(యంచు

సందందు( వ రస సర చహములను

మనకు. డన బబుచుచు

కనజరతగం డట (బతపదయమునకును

వయఖయ బందుపటుచు

we సవ దయులగు పండత

వరణయులః దనన పలక యందల బగగులను

జరభంతురు గక యన ఆర రట లు త ను

& తరరవరవంశరములన' తల శలు'

శశయసములకను శర గురువరయలు వటూర

పబకర ఇసతుంలు గరు సమమగ వయఖయనము

రచంచర, కన యద సంటదశ ముదతము

శకుండుటచ దనం జూచు భగయము నకు( గలుగ లదు. కన వరకడ నం లవసన

యుండనపపుడు వ రపపుడపపుడు ఉ తతరవర

వంశములన కనన పదయములనుగూరచ యర

వచరము సయుచు నందందు( గనన సవరణలను

రశుంచ యందు

24

ఇులవచచు చుండర. వనల న శసదపదయ

ములకు సంబంధంచ జఞపక _ మునన దనన

నందు బందుపఅంతును, సవయముగ వర

వయఖయన మటటద చ నటుగక పవుటచ

వర సవరణలుగ నను బరకననవ వ

బపకముమ(ద నధరపడ చపపనవ కన

(పమణములు మ(తరము క(బలవన మనవ

చసకను చునన (డను,

క॥ శరసరవమంగ ళకుచ వసంతరవకుళ గంధవదయనమల

వసుకవల సవద

వయ సమునమన నవస వరవరనథ!

ఇద (పథమ శవసమునందల యళవసద

పదయము, నచన సపుఎ-థుండు పటంచన

“ వరవర నథద (త శలప” మందు. గల

దనునభపయముత న మన మ పదయమున కర ము వపపుకనవలన యుననద, అందుచత న శ సరవ... +..మల చనుకవలస అన చలు వటు గక శర సరవ మంగ భ...

వనుకవలస యననంత దక వహరవర

వ పరమును (బతపదంచు నకకు సమసము

గన మనము దనన బర(గపంపవలసయునన గ, ఆదయును గక య౦తయనుపరసమును బటంచు సంపదయము గల సమన. =

వసుకవల స, 'జద వయసమునమక నవస -

యన (పరయగంచ యుండ ననయు, నందు చత న గంధవదయనమల యనుచట6 బద

చదము చన చననగూడ

-7కనర దనయు మనము యుననద. ఈ నరణయము చసకననపదప మన మ పదయమున కరత నరగము “చపపుకనవ దచును,

సంబుదగ ణ

తల6పవలస

అ మజ

(శర=లమమ దవ యకకయు, సరభమం% ౪ "= పరవతదవ యకకయు, కుచ =పలండల యందు, వసంత =అడవ మలల ల యకకయు,

వకుళ =పగదడపూల యకక_యు, గంధవత‌ = పరమళమును గల, వనమల = వనమల

యకకయు, వసుక=జవసుక యకక_యు,

వలస=వలసము గలవడ! వద వయస=

వదవయసున యకకయు, మున=మునుల

యకకయు, మనస‌ ఆమనససులు,

నవసముగ గలవడ !, వరవనర నథ=

ట‌

నవస

పరశధన వల‌ -మ 1955

వహరవర సవరూపుండ వయనయ భగ

వంతు(6డ!

ఇందు. (గమలంకరము పటంప6 బడ

యుననద,

లఖమ దవ తనవకషస‌ సలమున ధరంచయుండన యడవ ములలల యకకయు, పగడవూవుల

యకక_యు( బరనళ ము - వమషుదవుం డమను

గయగలంచు కననపపు 'డతన వతనస‌ సలము-ప నునన వనమలను చందనవ, అటట కనమల

యకక. వలసము కలవ(డు వర (వషణు

జవుడు),

పరవతదవ తన వమస‌ సథలమున నడవ మలలలనకు బగడవూవులను ధరంచ యుం

డలగ వన పరమళమునకు. దకక. యరభ

నరళశవరు( డయన పర మళవరున నకన‌ సథలము

చు నుండన వసుక వలసము నటయ

మ డను, అటట వసుకయకక_ వలసము

(కడ) గలవండు వరు (డు (పర మళశవరుండు),

వద నయసమనరష మనససున నవనంచన

వండు వర, మునుల మనససులయందు నవ

సంచనవ(డు వరు(డదు, ఇక, వరహరన థ

దరతపరముగ న పదయమున కరణము కుదురు

చుననద,

కః శర పరయత కగ

గకత ముకతందు శంత గచరన చత

కూ పర (శ లవరణ

(పవతమణరుచసన థ! హరవరనథ! ఇడ యు తతరహరవంళములన దవత య

శవసమునందల యళయసద పదయము, చ

పదయమువల న యందును నం తయను.పసము

పటంపంబడ యుండుటవ * శ, పరవత స

నుండ * రుచసనథ * వనజకు నక సమసము

గన మనము పరగణంపవలన యుననద,

ఆపపుడు *...మణరుచసనథ 1, * వరవర నధ[ యన యం తయనుుపసము కుదు

రును. ఇచచటం గూడ. చ పదయము నలన

(కమఅం కరము చపపున నరభము వపపుకన వలస యునన ద,

అరము ;==

తర లకష చన యళకళయు, పరవత= పరవత బవ యకక_యు, కుచ = పలండల

యకక, ఆ== మంద భగములయరందు

ఆరఫత ఆ అరగపంపంజడన (ఉంప(బడన),

వ పల‌-మ 1055

ముకత ము _లముల యకకయు, ఇందు ఆ

చం|దున యకకయు, ల సంస

చునన, రచస‌ = కంతచత, నచత = పటుపC(

బడన, అహపర =సము[ దము యకకయు,

కు శ ల=పరభతముయకక_ యు, వరణ=-నరంచు

టను, వయపర ౪ = వయపం చుటను గలక రుచ=

శంతత, సనథ = కూదుకననవండ !

వరహర నథ! =వరహర సవరూఫుండ వగు న

భగవంతు(డ !

ఈపదయ మున కరము చపపుట మకకల కషటము;

ఆర మదరత] బపపుకళనపషను ఫవము

కర కూవము;

“ము కంగు కంత రచకనచత? యన

(వక పత పఠము. కన “కంత “రచస‌?

అన పునరు క యగుటచ నపఠము పరవ

రంప(బడ “కంత యనుపఠరము పరక" స‌ంప6

బడనద. కన * యందుకంత " యనన పపుడు

చంద కంతశల యన యరథము = చపపుకననచ

నచట see (బన క క కనరదు,

అందుచత స, ._ ఇందు = చందరున యకక,

శంక జప కళంచు చునన,---యన వు

చపపబడనద, “(పపతమణగుచసనథ ”

యనుపరముకంచు * వరణ వయపర[ రుచ

సనథ ' యనుపఠ మ గుణ తరరము, హరణ

వయపరణ యనుటచ అకూపరపకషమున పూరణము, క లపకనషమున వయపర ౧ను నను

[కరమము సరపవును, (పసతవుణరు చసనథ యననచ న సగసు కనరణు,

లట జవ తన కుచముల పప ధ60 చయుండన

ముతయలహరము యక. (పలవంటస‌ తరన

కంల యంతటను వయపంచ యమ ఫుటరుక ర

చల వనపలసము[ దము స చ హూరంచనద, ఆమను

గణలంచుకననపటు డకంత వషణుదవున

బంద (గ నత.( డటట కంతత గూడన 'టరవ(

డయయు నన భవము

పరవత దవపలండల యందు( బర మళవరుండు

శరససు మప పరుండ(6గ నతన శరసఫుమ (ద

చలవంక కంల వ రధవసంచయునన కలస

పరయతమునం దంతటను వయపంచనద, పర

మశవరు. డటట కంతత గూడనటట వం డయయ నన ఫవను,

ఇ టలకవధముగ న పదయమున కరణము

ననవయము కుధురుచునన వ గన యటటద క

తయ

ఉతత ర హరవంశం-ఆ శయసదపదయలు 25

మన నగ రంచుటక, న [ంటంట [నంత తభ ప

కరముగ నడ లడు, వదవంసులు దనన బర

లచంతురు గక యన తభ ంచుచుననను,

క, 'శరదుగర నతకుచదురహ

శవచంభ హర యసటవభమళవ

ద తభయమద న

పల ఫల ఏ వరడవనద హరవరనథ |!

ఇద యు తతర హరవంళములన తృతయ శవసమువందల య కయసద పదయము, ఉతతర

వరవంశములన యళయసద పదయములల

చలల నడ మకక. ల దుష హ మయనద, తఊననడ

యుననటలు గ బదయ షరమనును "కన

చూడగ డరదుర. ..కనవబుకు నక సంబుదణ

గను శదతత... పనదవజకు నక (సంలు

హరహరనథ యననద మణయక

రట గటు సథూలందృభషటక నచరంచును, శన

కన యనుచట. బద చచదము చస జన నక

సంబుదగ6 ౫ కననచ న సమసమునకు

సర యయనయరథము కదురుట లదు, ఇద గక

పూరవ, పూరయతర పదయములల నంతయను

(పసమును భటంచనసమన య పదయమునC

గూడ 6 బటంచయుండ ట సం భవయము, అటలు

చూడగ “శర దురగ మదలుకన “వనద

వటకు నకక సమసము గన మనము పర (గహంపవలస యువన ద‌, ఆపుడు (వడ వ‌సద

వరహుర న థ _ యన

కుదురును, కన యసవడును దలసమసమున కరము తననగ గుకురుూట లను,

లల వభ మళల యన చట శల యన

స గక శల యన (వసయంత

ముగ నుననద, కన దనవలన (6 గూడ వనకు

నగగ వచర ముఫ‌ష మున సటట (సయణన వ మును

వ సట లదు. ఈ సదయమునక స

యము దుననుట క (శ గుమువరయులు వటూర

పభ కరళసతులుగరు గండుచటల రండు చనన

సవరణలను నూచంచనరు, ళల యనుచట

సల యనయు, (వడ యనుచట కరడ

యనయు బకు 'సవరంచర

మూలపఠమునకు మకకల దగగజ గ నుండ

సరస మయనయర మును సముపరటంచుచునన వ,

తళపషమతములను, జదువు

నలవటు గలవరక శల సలలును, (వడ

(కడలును లపల మకక_ల సనన హతములగ

గను,

యం తయయను ఎ "నము

వల సతు ses

నద యయన

పయ సవరణలు

(వంత(పరతులను

26

నుండునటలు గచరంపక మనవు, ఇంతకును

నవ యర పుషటక దవదములు సయుసవరణ

లగునపషపుడు నన‌ మనము పరగ హంపవలనర

యుననద, పయ సవరణలు చయక పదయమున

కరణము చపపుట యసధయ మనయ న తలంపు, పదయమున క‌ మటలు వపపుకనవలయును,

అరము =

శర జల శర దన యకక_యు, దురత

పరవత దవ యకకయు, కుచ ఎ పలండల నడ!

దుగత దుగ రములయందుు, సవద అఆంభ స‌ = మట

నటత. "గసడుకనన, హగయసష ఆ బ తతముల వంట హరములచ, వభమ భమ గలగంచు

చునన, సలకపకరముల యకక, శర =

సంపదచత, ద తతవఒస NM యబడన, అభయ =

వజఫులమ అ మదన మనమృథునక 'సంబర

ధంచన, ఆహలద = సంతపష[పదము లయన, కరడ పనులయందు, వనద = సంతషంచు

వయడ!, హర హరనథ!= హరహర

సవమపు జ వగు న భగవంతుడ!

అమమ బవ యకక_యు చరవత దవ యకకయు చలండలు దుగరముల వల జననరు

చుండను, ఆ పలండల ప వరు ధకంచయుండన

హరయసతలులు (గలడుచుండనవ, ఆ హరముల

సవదజలము (కమమ యుండ=న.

ఆందల హరయషషులు గయుపయకరముల వలను, (గమమ యుండన సవదజలము సం

ర మునకు జఇజలుసల నుననయగ డలల నందల జలము

వలను నుండ నన భవము, యటట (పకర

నులు గలదురతముః యంగు మనమథుడు "నలకన

ERs “నతనక నతరులవలన సటట భయ

నును లకుం లను, అటట మదనునక సంబంధంచన

(కడల యందు వ౭యు, వరు(డును వనదంచు చుండ రన భవము,

సక nr

సలక [కడ యన పూరవపఠ ములను సంసకరంచుటచత న య పదయమున కటట వ 9 సమకూరుచునన ద, ఈ 'సవరణలు

పయకర జల జనన 'సవరణలుగC "

నను నవ మనససునకు. దంచవపఖడు పద

ము వషయమున గలుగు చకకు_ను దలనన

శపవ డ సవరణలవలున యంతట న, se

మనకు చలయ లదు. (పభకరశళ సర గరు

శమ చరకలనుభవముత. గవంచన య

పరశధన వ _పల‌-మ 10565

సవరణలు సముచతములు, సరసరథ'సంపదక

ములు నన చపపుట కటట సందయమును లదు,

తరుపతల శర వంక శళవర[ పచయక ళ శలపండతులు శ‌ గర"పదద రమనుబబళ రమ

గ గ పదయమున "నటట జవళణలను జయక య

యర ము కదురనుకన వచచు ననుచుననరు,

P వరు చున మటటునన ద...

అధరము

"కరం =లతష దవయకక_యు, దురత=పరయత

జవయకకు యకు కుడ ఆ పలండల "నడ, దురగ =

దచుములయందయు సవదఆంభస‌ = ఎచమటనటతం

గూడుకననయ హరయపట, = బ శరములవంట హర ములమయకక_, వభమ==వకష మయన శంత

చత శలవఓసపువడ ! (4 భయపకషుముల కను సమము,

శర = (వరపతమునయ లక కవశత, ద రత

జఒజస(గంబడన, PU AO మద‌నఆ

మనమభునక సంబంధంచన, ఆహలద = సంతష ముల, వనద =వనదంచువండ! (శర=((వహర

పకషమున పరవత బవ చత, ద_తహ=ఒసం౫గంబడన,

ఆభయ=అభయముకలయు మదన = మనమథునక

సంబంధంచన, వడ= సగగుచత, ననద = వన

దంచువండ |!

సవదము స ఫవయభవములల నకట, ఆద

కలుగునటలు గ ee లరువునును అమమ పరవతులత నుపభగంచనరు. ఆపుడు వర

రచను హరమ ఓ నూతన కంతు

లల౬ బజగచవవ, అటట హరముల చత హరహరు

లరువుగు నపఫుచుండ రన మదట సనూసము

నకు భవము,

లక దవచత నసంగబడన యభయమును

గల మదనసంబంధయహహదమునందు హర వన

దంపంగ, తనకంట చూపు చత రూఫుగలుపడన మనమథుడు తన భరయ యయనపరవత దవ చత 6 బునరుజజవంప బడ యభయము పంద౯గ నటట

మనమథున వషయమ యకవంక ససటపడుచు

వకుడు వనడంచుచుండ న. డన శండన

సమసమున కరము,

ఇందు మద హహలద, (వడవనద యనుపద

ములకు సరవరుల పకషమున నక నసరసర ము

సం పదంపంబడు చునన ద, న

(శర= పరవత బవ యనుటకు. |చమణక

(బయగ ముననద. కన కల యనుచట వలచ

అమ (గ

వ|పల‌-మ 1955

యర ము శపపుటచ సమన యంతయనుపరస

నయనుము 'చడుచుననడ, "కన యనన పదయము లందును ననయనుమును బటంపల దన మనము

సమధనము చపపుకరనవచచును, వనల చ యరము పరగవయమ పండ

తులు చరచంపంగలరు,

క, శర -హమవరతకలహ సనవవరమపణమసమంతపద (గహసురసంధుక సల

రహతసంగూరలకన హరవర న థ!

ఇద యు లర వరవంశములన న

శవసమునందల. యశవసద పదయము, ఇందు

అరవ రకల చకక. గ సకన

యునన ద. సమనచ న పదయమున గు (బత

పదంపంబడన భవము సరశ బధపడన6

"గన యందల శలపము బధపడగు,

అరము :=

“శరజలమమ దవ యకకయు, "హమవత =

ఫ-మవంతున కుమర యగు పరవత దవ

యకక యు, కలవ=క యయము (పలయణక )

యకకయు, సనహ క నయయము యకక_ యు,

పరనము = వరమమునంద6 బయంబడన,

(పరణమ = నమసక_రమునందు , : సమంత =

పపటచతను, పద ఇ పదముల చతను, (గూ

(గహంపయబడన, సురనంధు = అకశ౫గంగయు,

కహర + ఆపత = తమరలకు వరధ యథ

చందుండును గల, సందూర = కుంక)మమును,

లకు అ లతతుకను గలచండ!, పహరవర

నధ [అ హరహర సవరూపు-డ వగు న భగ

వంతు౯డ !

లకషమ జవ తనపలయలుక తర౭గ వషణుడవు

నక క నమసక_రంచనద, ఆపు

డమ. సమంతము వషణుదవున పదముల ప

నుండగ నమ తనఫలమునందు ధరం+ నన

సందూరము వషణుదవున పదముల యందు.

బుటటనయ కళగంగను గలద పవతర మణయనగ,

అటట నందూర మును గలన హర (వషణు

జవుండయ,

పరవతక. చనపయు( డగుపర మళవరున సం

బలయలుక యరచడంగ నపు డమను చరచు

ట పర మశవరు డముకు సషటంగ పడ

శండు, ఆపు డమ పదముల ౫ ప బర మ

G తతరహ కరవంశం-అ శయసదపదయలు 27

శగున శరససుమ (ద "నలవంక నలకననద,

ఆమ తన పదములకు. బూనకనన లతతుక

పర మళవరున శరససుమంద నలవంకను గల

దయనడ, అట అతతుకను గలవండు వరుండు

(పర మళవకు (డు, ఇందు వరపకషషమున నగ ము వపపుకనన ఫుడు

లమమ దవ వషుదవునకు నమసకరంచనటలును, హరునపడ మున నరము చపపుకన నపుడు

పరవత పలయలుక దరచుటక యతంట యమకు నమసకరంచ నటలును మనము

(గ హంపవలసరయునన డ, ఇ యు చపు

కనవలయు ననుటకు * సమంత-పద ” యను పదములును, * సంచూర-లకష * యను పదము

లును సవయకనులగ నుననవ ఇంతకగం క

సర యయనయ సవయ పం వ చ క గుదు

[ఏట లదు, ఫు, లసయము గటటుకన

నచ డనన (గ పంచుటకు చను సరవద

సదము-గ నుననమ, థ ఈ పదయమున

“మంత. పద

వషగన నట మ ప ర

కలహసనహ పదములు,

౭ పదములు సుూసంధుంక స రప‌ త

పదములు, నందూర. లశ పదములు కరమముగ

హూరపరనులయుు హరపరములు నగుజంటపద ములు,

ఒక పకషమున కక పదము మణయక పకష

మున కక పదముగ దన కరము వపపుకన

వలయు ననుటను నజమలపదముల నూచంచుచు

నవ కడ! ఇందును (గమలంకర మ కలదు

కట కన, శయ సకంకషూ

నూనవత భర దవఖనళదర సప

రయనందత చతన ధయన తనుదయుతన పన ! హరనర నథ!

ఇద యు తరరవరవంళములన పంచమ

కయసమునందల య శవసదపదయము, ఇందు

గరనకయస వందల కన (వత భర వనజకు

నక సమసము, ఆం తయను (పసవయమము

పటంచుటచ దతణదగ యనునద రండవ సంబుదధ, ముదత గరంథ మునందు నందత చతన ధయనతనుధయుతనవన ? యన యుకసమ'న:పు గ స ముదరత మ యుననద,

కన సపరయనందత చ చతన ధయన ) తనుదయుత నవన యన శండు సంబుడులుగ వనన

థ (గః క ంచుట లగలు, పూరయపదయములయందల

శలబమువ ల. గక యందు ఫనన మయనశలస

సప రయ

28

మనలంబంపం బడనడ, పూగవపదయములయం౦

దక సమసమున రండు పతములగును (గను

ముగ నరము వపపుళనం, నం దక సమస

మునకు (6 "శమలంకగ (పమయము లకయ

యుభయపతృములకును నరము కుదురుచునన ద, F

అర ను

* కరనశయసకంమనూన (వత భ ర_

(వరపట‌ము:) ,శర=ంలఖమదవయకక, నశ యస = మలునందు కంకూ = కరకచచ

అనూన=లకకు వ కన, (వత =నయమము

యకక, ధర బ*వు కలవడ €, (వర

పకషమున (శర=మంగళ పద మయన నశ

యస= మతమునందన, కంన= కరక చత,

అనూన=తకకు వ కన, (వత == న:మమకము

యకక, భగపు కలవండ!, దతషల

దర _ (ఉ భయపతషములను దతష ణ=జ ఎలల

నయక లయంగదును సమన మయనయదగము

కలవ(డ! ఉదర= ప దర సవభవము కల

వడ $, సప రయనండత చత న ధయన యు

(ఆభ పతనములకను సమము) ససరయ ఆ

శుశూవలచత, ఆనంగతర ఇ సంత. పటటం

బడన, చతన‌ = మనససుయకక, న ధయన ==

ఎకకువ య క(గత గలవ6డ |! త నుదయుత

నఫన _ (పభ యపకషములకును 'సహము తను=

శరరముయకక., దయుత= కంతచక, నవన జ నూతనముగ దయచువయడ!, హరవరగ

నథ !=హరవర సవరూఫుండ వగు న భగ

నంతుండ!

వషణుడవు(డు లతరమ'చవక మలు కలుగ

వలయు నన యనూన।వత భరము పూననవండు, దవణనయరకుండు. ఉదరుండు, ఊడగము

చరమువర సపరయ ల చత సంతషంచనహద

యము గలవడు, శరరశంతచ చపపట

కపపుడు కతతగ. దయచునండు,

పర మశవరు(డు మరుమును గర యనూన

(వతభరము వూననవండు, దథనణనయ

కుండుు ఉదరుడు, మ నశవరుల సపకయల చత

సంతషంచన హృదయము గలవండు, తన

భరరకంతచత ౫పపట కపపుడు [క తశం ద(చువండు నన భవము,

కల శ క లతయగవచ నన

ఫ కంతరన జనవస లఖధపగం

పరశధన ఏ(వల-మ [10

తన.

ధయ కలయలజపన

స కరం కరథప వరవర నథ |!

బద ప పశంసమునందల య శయసదపదయము, © oo

ఇందును బూరవపదయమువ ల'న యకక_కక

నమసమునసకును నుభయపవములను నరము థ

మ

శర=(కపససడ) సంపదల, కలత

కూడు కనన, యగ = యగశవరుల యకక,

హృత‌ :=నఫదయను లడ శళక ఆ తను

రగలయకమ_, అంతస‌ ఇ లపలభగములను,

నజ==తన యకక, నవస==నవ ససటనము గ 6

గలవడ! (౫ భయపకష ములకును సమము),

లఖధఫ == దవతలకు రజగు జవందునవత,

సంధయ కల జర (సర సయం సంధయ కల

ములయ ౦డకు నమూ లజపన = (పధనము గ

జపంప€6 బశ చునన, సంచ ఆశర=తనయ

శరమ యగు, ఓంకరజ ఓంకరమున,

రూప =రూపముగ(6 గలవం-డ! వరవర

నథ 1= హరహర సవకపుండ వగు న భగ

వంతు(డ!

సరవరు లరువురును దపనధు అగుయగ

జనుల హృదయపదయయములను నవసములు గ (6

గలవరు, వర యకరమ యగ ఓంకర

మును నుభయ సం ధయ క”లముల యందును

దవందరుండు జపంచుచుండు నన భవము,

నవసమునకు రూపమును వరవ“ల క పవురక

నకక_శ యన చహవుటచ నంగు వరవర డ వక‌ సదంతము పదయర మునందును సముచత

ముగ సంపదంప ౧బడవద,

ఉ తరరహరవంళములన య శవసదపదయ

ములకు య థళ కర ననవయమ. కుదరచ

యగ ము చపపుట కందు( (బయతన ౧చతన,

ఇందల బగగులను జరచంచుటకు సహృద యులు (పమణము, ఇందల రండు, మూండు,

నలురశంనములు వవధ వశవవదయలయ

ములల (6 బదద పదద పరకషలకు ఠసయములు,

ఆడుగుల హంసపడ గ నునన మూ యళవ

సద పదయముల కన నరధ ము క5దురచుకనుట మన కరతవయము, పఏతమతపయతనమున సహృ దయు లగు ['దవంసులు తవ యమూళయ

పహ తయనుభవమును బదరశంతుకు గక యన కరుచు నన దను,

ఖ‌. గడయరం రమకృషణశరమగరు

బతటటన యధయడ

రశయులు వదకలమునుండయు లఖన

wi చటగనవ రన అథరవ వద మంతర

ములు చపపుచుననవ, శన ఆపపట లప

ఎటటుంచన శతలకకనుట శధగములు కన

కవు, ఇటవల బయలుపడన వరపప,

మహందడర శథలములలన కనన

ము|దక ల ఏవ లఫలు కనవచచుచుననన,

దనన చతలప అనుచుననగు, ఈ లప

నంతకజకు పరశధధక అవరును చదువలక

ఫయనకు |కర, పూ, 8000 ఏండల కరందట ఇటట

లప వడుశయం దుం డవచచు నన ఊళ కవ

చుననరు, హు యములన లలత

వ సరము "నందు అరువ భగళవరష య లవ

కన డనవ, అవ గూడ మనకు లబ ముటు

కలదు, (కర, పూ, మూదవళతబబమున నుండన

పూ రయశకచమకవరష భరత దశపు

చయం చనకల శసన ము ల చరత కంగన పథము

లఖనములు, అపపటనుండ య చర (గక యుగ

మరంభ మయయ నన పండతు లభప:క పడు

చుననరు,

నఎజవమూలల

అళకళసవ లపన (బహమలప అందురు,

దనక మరయలప అన నడ చపగు, ఈ

లసయ [కమపరణమము నంద శగర మదలగు

జ కరఠరహ లపులకును తలుగు, కననడము

తమళము మదలగు దశనణకయ లఫలకును

మతృక ర యనద, ఈ లప పరణమ భస

నకవముల చటుగగరువరు ఆయ చశ

శసనముల చ పరకలంపపలస యుండును. దళ

చరతరకు శసనములు ముఖ సధనయు లన

శలుపవలసనపన లదు, అం (థజశను నందల

ఇ సనములనుసూలముగ పరచయము చయుటయ

చ‌ వయసర చన దశము,

శసనములు సధరణముగ రజజఞ ననుస

రంచ శలలపప, రగశకులమప; వగహముల ఎ

చకకబడ యుండును, తలుగుడశపు శసన

ములను ఫ తత త సతంభ శసనములు తమ శసన

ములు, కలక సనములు అన న‌ మూడు

వభనములు చయవచచును, కలము ss భ చ సంభ శసనములు క, పూ మూడ

శ శమునుండ (క తరువత శర వ గ వరకును, తమళసనములు, కర శ, నలుగవ

శ తబబమునుండ 10వ శతబబము వరకును శల

కస కళ, 11వ శతసబమునుండ ఈవల వరకును ఉండనవననగ పరగణంప

వచచును. ఆయ యుగములల చయ

ఛససరుల (సధనయమును నూచం చుట క

ఈ వభగము కన తమశసన యుగముల

శశసనములు ల వనయు, క శసనయు~గ

మున త పశసనము లం వనయు శదు,

భత సంభ శసనములు (భ హ లపయం౦దు

పరకృత భషల చకకు బడనవ? తమ

శసనం ములల కనన (పకృతనుల నుననను

వశష ఫగము. సంసకృత భషల. నుననవ,

ఫన వషన (వహ నుండ పరణనుము ందన) చంగగప ఆంధుర, 9, 10 శతబదుల నట తమ

భసనములల తల సలప కనవచచును,

తకువత శం-ళసవములు (సక తలుగులపల

"తలుగు కడ భ వయబడ

యునన వ ఆట సంసకృత శసనములు

గూడ లశ పలదు,

ప లయ ౦ గ)

సట

క శ, నలుగవ శతబదమునుండ అరవ + తబబమువజకు నుండన సంసక క శసనము

లల (గమనమములు సంసకృత వషము

ధరంచన తలుగుల నుననవ, ఉదహరణకు

శంవరువ, గలల తంక‌ః, చరుకు

మడగుళచ, ఫతురయుః'” అనునవ, తరువత

ఆర వళ తబబమున బగు కయు లు తలుగును

ఉదరంచుటత తలుగు కసనములు వలననవ,

ప. కంళరవజకు లభంచన మటట మదట తలుగు

శసనము 6 వ శ తబబమునండల “కనటచళ

1. తయయశరయ మహరజుద, ఇద కడపజలల

“పటలడు రథమూ లపడు *ల అభం దనద, దన

గకువత‌ 'వసపరల _ లఖమ పుర శసన ములు గూడ

(పరముఖయము కల, రవ భరభజపకశధటల

“కంబు

త‌

80 పరశధన

కన పననధులు, ఈవషయముల నంతత వదల

శసనము గ (కంద నూచంచన (కమము

ననుసరంచ యుండుట కనవచచును. సధ

రణముగ శసనమలల (౧) మంగళళక

ములు, (౨) దతృవంళపళ సత (3) కలము ఈ) వషయము (౫౧ ఉపసంహర శలకములు

(౬) శసనకరత (౭) ఇళకనవన పరు అనుక మము పటంపబడ యుండును, కనన

టల ౬-౭ భగములు లక పవచచును,

శసనము నరంభఖంచుటకు మదలు ప ఫగమున

కననగు రులు వయబడును, క వళసనముల ప

లం౫ పనవటటములును, వసయవశ'సనములనప శంఖు

చక ములును, జ నశసనములనప పలయం కసన

సథతుడ న తరగంక రునమ రరయు చకక_బడునుః

కననటప వన పరయయము అనదగన నంద

గ రుతయంతుడు, దూడకు పలచచునవు, "వలుగు

చునన జయత, సూరయచం[ధులును కన

వచచును, తగువత శనన మరంభఛ మగుట

కలగు, ప (శరమము శసనములల చయ

శకలములం చ టలనుసరంపబడన పరకలంతము,

౧. మంగళళలక ములు.

దన నన వరయ దల పటటనపపుడు మంగళ

చదకముతల నరంభంపవల ననుట భరతయ సంపరదయము, ఆద * ఆశ షనమసక )య

వసతున సళ ” రూపమున నుండవచచు నన పదదలు

నరణయంచ నరు. "క వయదుల ల న నయవుమ

పటంపబడనద. ఆక శససములలను కన వచచును, అశకళసనములల “* బవనం

(వయదరశ” ? అనువసతునశలళయప మంగళ వచక

ముపయగంప బడనద, శతవహన-ఇతయుకు

వంశయుల కసనములందు *సదం” ఆనయు,

వనలుకుండ శ సనములల “సవ అనయును

(పయగంపబడనద, శవశసనము ల ల

సధగ ణముగ

నమ సపుంగళరళళుంచ

చంద చమర చరవ।

ల )లకయ నగ రరంభ

మూల సంభయ శంభ జ ॥

ఆశుళకము ఉండును, ఇంద జణభటటరకున

ఏ సల‌ -మ 1955

వసతవళ సనములల,

క జయ తయనషకృతం వసల

రవరవం తభతరలవం దతసణననతదం సగ

వశంతభువనం వపుః,

జ నళసనములల,

శర ముతసరమగంభర సయదవద మఘలంఛనం,

జయ తరలకయ నథ సయ

శసనం జనళసనం

ఆన శలకము లుండును,

౨. రజవంశ పళ స, అజ

మం౫ ళవనకము తగువత చతయకక,

ఆతన “నలు మహ రజుయకక వంశ పళ సత‌,

ఒకక._కకు__ రజవంళమన కక వధ మన

దుదవళ యుండును. ఆశకళసనములల_

66 చవనం (వయదరశ ౧0 అన మత మ

కలదు, మరయవంళ (సళల సత కనరడు,

శత వననక సనములల నటటునన &,

66 వదం, రబ వనకషపుతస _ సరఫుళ మయస సవ ఛ ర-వకునవ ఇ౧౯ గంహనప ఖ_ బతయ ౨2వస_"తరస ౧౩ రజరబ. గతమ

పుతస?.(పరకృతము) (ననకళసనములు) (సంసకృతచచం) సదదం | రజ వనస‌,

పుతరసయ శర పుళమయ సయ సంవతసర ఏకన

వంశత (గమ ప దవశయ ౨ దవస (తరయ

ద శయం ౧౨ రజ రజసయ గ "తమపుత సయ

ఇమయకువంళ పళ స,

* సధం _ మవహరజ3 _ అసమధయజస అనక హరంణకట గసత సహస నలసత

సహస పదయస సవభసు ఆపతహత సంకపస వసకఫుత స ఇతయూకుస నరచత మూలస

దుహుత రజ సరవర పురస దతస”

(Epigraph-Ind-XX-P. 18.)

శలంకయన (పళ సత,

“కరవజయ వంగపుర భగవత చత

రథ సమ పడను జఞకసస బపప భటటరక పదభ తతసస పరము మ-హససరసప సలంక

యనసస ఆసపమధ యజన మహరజూ నర

వజయ దవ వమమససక ౫”

(Epigraph-Ind-IX.-P. 56)

వ[పల‌- మ 1955 ఆంధ చశ శసన పరచత 81

వషణుకుంణన (పళ సత, వజయనగర రజ (పశ స, క

ఉస స వజయ బంగళూర వసకదభ “శ మదజధకజ పర మళశవర ఆర రయ గవతః శర, పరవతసవమ పజనుధయత వభళ భషగతపపువ రయరగండ మూరు వషణుకుండన ఏకదళశవ మ ధవళళ కవధత

ప‌ 'తృలమషసయ (క తుసహ స యబనః సరవ

మధవ పప సరవభూత వ బహు

సువగగ పండరక పురుష మధ- ”

(Epigraph-Ind-IV-P. 193)

బదమణళుకయ (పళల స

ఓ శరమతం సకల భువన సంసతూయమన మనవయ'స న తణం, హరతపు తణం, సపత

లకమతృఖ దభవరచ తనం, కరతకయ పర

రకషణ పరపత సతతం, భగవ

ననరయణ (పపద సమసడత వరవ

లంఛ నషణ వశకృ త శష మహభళ తం

చలుకయ నంకల మలంకరసలః అశవ మధవ

బృథ సనన పవ(తక,త గనతణం.”’

(Epigraph-Ind-X-P. 15) తూరచుచళుకయుల (పళ స,

“ స సకల రపునసపత మకుట తటఘటత

నుణగణ నుధుకర నకర పరచుంపత చరణ

సరసరువయుగల యులచన పదకమల

దవశఫయమణ మననన తదదత ౪ సమ సలకక8 సమ సభువనశరయ (శర, వజయ

డతయ మహరబధర జ పర మశవరః పరమ

భటటరక ః పరమమబహమ- 8

(Epigraph-Ind-IX-P. 131)

పళచమచళుకయ (పళనత,

ప కల

నల'స

“సయసత దు సమసయభువ నశయ 'శరషృథవవలల భ

మహ రజధ రజు పర మశవర పరమభటటరక

సతయశయకుల లరలకం చళుకయ భరణం

(శమతత)భువన ముబవర వజయరజయ ముధత

న. (పరవర మనక"

( తలంగ న శసనములు)

“కకతయ ప స‌,

“శర సవ నన సమధగత పంచమహళబద మహ

మండళశయర అనుమకందడపుర వరధశవర,

మూరురయ జగ దళ, వదతవకమశల, పరమ

మ "హళవర, ఏరలమమన జశవర, చ లమ రత గండ, కదనయపరచండ (శర, సవయంభూ దవ దవయ (శరపద పడమరధక పరబలసధక నమద పఠం,’

cr (కలంగన శసనములు.)

రయర గండ, కండనడ కండుకండ నడ

కడద పూరవద శర ణ పశచమ సము దధశవర

ఇందుర*య సుగతణ (శ వరపతప (శ వర

కృషణరయ మవరయరు,”'

(South-Ind-Insc-IV-No 249)

సమంత మండ లశవరుల (పశ నతక ఉదవరణ

ముగ నకదనన తలపదను,

కక తతపద పదమపజవ సవ సళరణ సర

రువ వహతవలచన (తలచన (పముఖఖల

పృధవశవర కరత కవరతర కరకల స రతన పదప కుమ కంకు సర, శంసపర

(తఫరరమ బళగం, (శ క...

నరుగన చడమవహ రజులు,?”

( తలంగన శ సనములు)

ఇటట వంళ[పశ సతులత చతనుగురంచ తలుప

బడును,

౩. దనకలము.

భనన కలమఆల భనన వధములు శల

మును తలుపుచుండర, ఆయదక ళతబము

వరకు జయబడనశసననములల 'రజు యకక

రజవరజ ముగన (పభ వదవర ములుగన గణంప

మసమునకు మంగు “వువత‌ ”

శచము చరచ మప వ శఖ_మహమఘ అన వయన

వరంచనళు చళుకయుల కలమనుండ

సమనయము శకవర సంఖయ, (పరభవద నను

మసక పత, తధ, చర,

పరయద దనముల ఈ బరఖము శనవచచుచుననద,

పశళచమచళుకయ శసకములల కననట

చళుకయ వకమ కవ స సంఖయ ఈబడవడ,

సధగణముగ శకవర ర సంఖయను శకలుపుటకు

కననటల సం శతశ ములు వడబడతయునన వ,

ఆంకలను (కందన సం ళములత ఇశ'నననములం

దుపయగంచనరు,

బ గను,

ములు, ఆయన,

౧ ఆంకకు సమ - నుధకరద చంద

పర బవమ an (ధువ షణ (పరపంచ

శబదములు వడబడనవ,

"నత - బహు.-కగ _ ఓష-పతన ల‌ ©

యుగ, ఇతయదులు,

పరశధన 82

3 yp ఆగన -రమ- పరురంలక_గుణ.

సంధయ, ఇతయదులు,

ఈ 9 ఆవ-సగ రద సము దనమ

ములు. ఉపయఎ యగం

చద. ఆశరమ వయూక-వగగం

జతులు,

౫ ౫ ఇందయ- ఇక భూత- (పణం చణ-క నయ- పండ

వడులు,

డ‌ ౩, శసర = రుచ. బుతు._రస.

ఇతయద,

2 09 జల జ దవప = వయు.మున.

వర- రజయంగ -సవర-వభ కర,

త 93 గజ-దకసలనసగ యగ -

వసు-అనుషటువ‌ ,

౯ 9 రతన -నధ.ఖండ- దవర. (గహ

చను,

0 » ఆకళ శూనయ ఇతయదులు.

౧౦ ys వసతంగుళ డక‌ రూపక.

లకర_నటయ.

౧౧ ౫» రు ద- కరణ- తహటుల‌

౧౨ ౫౩ అఆరకక-మస-రన,

౧౫ ౫» వ శవచవ- తంబూల గుణం ఆత

జగత,

౧ఈ వదయ-యమ - నును - భువన

శక(ర.

0X » తథ కర కల-అతళకయర.

౧౬ 9౫౪ ఇంగుకలంఆంప క

౧౮ 9» దవప-పరవ,

౨౦ 93 రవణభుజ-లఅంగుల,

౧౦౦ 99 ధరహ రషటర:

౨౦6 33 జహనవవకత?_ చద శఖ

"శసశర , వ

(Karnatak—-Epigraphy.) వన పరయయములను, మరకనన సంకత

లను గూడ ఉపమయగంచదరు, ఈ సంకత

లు తలయనచ జనకలమును

'నుట కషటము, స సం కతములవలన

తలస

తలసన

1౦ కను *“అంసకనం వవుత ౫దః అనన

ఇతము ననుసరంచ తల కందు౫ చదవనచ

'ననకలము తటపడును. ఉదవరణక

జఞ కచద కశదంతశంకరమత నదర 'సంనతసశ, థ @

వ( వల‌ -మ 1955

వశ మన నత తరయదశ తభ

వల గుర శభన.”

(కకత రుద దవళ సనము _ తలంగన

శసనములు పుట ర‌క,)

ఇండు_కశ ౧ దంత ర.కశంకర ౧౧అ౧౮౧౧

వచచనద, తల కందుగ చడవన ౧౧౮౧ ఆయ

నద. చ శసనకలము శలవవనకళక వరష

మలు ౧౧౮౧ అన తలనద, దనక ౭౮

చరచనచ కరసతుళకవగగ ములు వచచును, + 2౮ = వ ర

౧౨౧౯,

కృషణరయల క సనము ___ (a)

“స2 యం (శర,వర కృషణ రయనృపత

ర తద యం తత: జ జ

కసతం దవ ముపయతః సవనగరం

శనయ బర సనన వదవధుయు

గన తప శయన త

క ఏయ దవస (పషప వధవత‌

కృషణపతసట వయ ధత‌ ”’

(South. 16-108. IV. 1.)

రస మూ ఆగన నఖ జద ర, వధు ౧౨౬౫౪౧.

చమతగలతః ౧౪౩౬ ఇశ తకక_నశసనము ల (గహ ంపవశను,

4. శసనవషయము.

_ సధర -ముగ శసఎవషయము దవలయ

ధరమములు, వదయదనములు, గళకమఠ

శమనుజకూట సత నపతులకు ఏరపరచన

వృతతులు, ధరమక నూ (తరములు, శతరువజ

యములు, ('మపలనకు చసకనన నబంధనలు

మద ల నవనక‌ సంబంధంచన అ యుండును,

శః వషయముల నుబటట యయకలములందల

చశ రజకయవభగములు, ఆం కపరనతులు,

వయపరపదదతుబ, వదయ ధరభక భస

వశషములు వందలనవనన చకక ళ తలస

కనవచచును,

స ఉపసంహరళల కములు,

శసనంతమున సమనయముగ అనన

శసనముల లను ఉ పసంహర శలకము ల "క

వధముగ నుండును, ఆటరచన నుదహర6

వదను,

వల‌ -మ 1955

సయదతతం పరదతతం వ

య వ శత "వసు ధరం,

పష ఫ రవరష సహసరణ

“వహటయం జయత కరమః,

సవదతత దవగుణం పుణరం

పరద తనుపలనం,

పరదతతపహశణ

సవదతత నషఫల భవత‌.

జనపలనరూూ రశభయ

న. (శయనుపలనం,

పలన దచయుతం పదం,

న పషం వష మతయహుః

దవసవం వ‌, ముచయత,

వష మకకం వంత

దవసవం ఫుతపతరకం.

ఏకవ భగన లక

సశవస మవ భూభుజం,

న భజయూ న కర హ

వపదతత వసుంధర",

సమనయయం ధరమ సతు నృకపణం

కల కల పఠలనయ భ వదభః,

సరవ సతక భవనః వ వంద౯

భూయ భూయ యచ త రమచందః।

బహుఖ రవసుధ దతత

బహుఖ శచనుపలత,

బహుభ రవసుధ భుకత

రజ ససగ రదఖకస, (సళంతరము)

యసయ యసయ యద భూమః

తసయ తసయ తద ఫలం

మదయంశజః పరమహపతవంశజూ వ

పప ద పతమనస భువ భూమపలః

త పలయంతు మను ధరమ మమం సమగ౦

తశం నయ వరచతంజల శష నూ!

శతుణప కృత ధరమ! పలనయ। (పయతనతః,

శతు చవ ప శతు సయ

న‌ శతు రన కసయచత‌ ,

యవ చృందరశచ నూరయళళ

యన శరసథత మదన,

ర‌

ఆంధర చశ శస నపరచత ఫశ

యవ! దమక థ లక

తవర‌ నం 'పరపలయత,

అకరసయ కరదనత‌

నసహన వధ సరః

సకరసన అక

గకటఫల మళళు ల,

శసనము లభషల నుననను చవవ న ఉప

సంహర శలకములల కనన కపపక *ండును, కననటల శలకములక బదులు వునహరము

లన ఈఊూపసంహగగ దయలు చ పడ‌ నన

“ఈ ధరమన ననుకూలు ర న వరక సగవసంపద లగు మ. ర ఇన న తమ

సంపద కషయ మగు. జ వవృ తర గనశన దమ

మలమయూ।తలను దన భతంచన వండుల

“ఈ ధరమము కవవం (బతసలంతురు

వరక అనంత ఫుకయగు. ఈ ధ గమనకు

ఎవవ' బధ శయుదును వరక అ చక (బవమ

కలలు పయక నరకములు ఇ కద "పదదల

వచములు,?

కవవ ల

(తలంగ గ శసగములు- క -రర. 89)

ఓ శ సనర‌ ర, అవ

శసనముల చవర కననఓల శసనక ర

జను _కననటల చకక నవన జరును

ఉందును. సధ” మగ కననడ శసన

ములను “శం బవ (వ‌ యును, కనన ద దళ

ముల మన కరణమును ఈ ఇవభగ?

ఆంగు9ు, సుుపషద‌ పండను'ం ఆయు వహ

గజుల ఆసనములల ఇన నధకరులుగ

నుండనటటు నవరశన ములు క‌ వు,

తూరు చళుకయ సర నముడు రజరజు య థ“ “వగ

చయంచన నందమఫూడ శస మల శసన

కర నననయ ప నను ౫ ప కరత మ యశటటు, లఖర‌‌ క ౧ ౦జచరయు

డును ప,_నబడనరు. వమభూపలున

వ‌ ల / శర నథ క వసరవభ "ముడు వదయ

ర. శ సనధకరగను ఉండ నడు,

గదవల తలూ క వు*డూరు శసనముల

చవర “కంచనళన భటటరతు”న (పరశంస

కలదు,

దవ es చయబడన ఈ స

చయము “పరశననమునం దఫలప ౫ పథ మకుల కృుపయగపడలదు,

పంచకవయప(తలు :

నయ సుశల శ

““భవణంతు నకక శర థ గవత చర[త౦బు( బరమకలయణసము

దభృవభ వనంబు. జతురచ క

భువనమహరతన నూత ముగ దగుసరణన‌,

అన య టలభనవ(ప బంధన రమఇకతూ వల

య తత చతు( క! తనల రమకృషణకవ పండు

రంగ మహతమ యపబంధమును రచంచనండు,

“కదు, * ఠవణంచ’ నకు, “ఠవణంతు ’ నను

టల సనకమును, శబకమును నగు గండు

నశషమ లుననవ, ఎతతుగడల న (కరయను

యుటచ6 దన రచ శసంకలపమును, కవయ

వసతువునందు. దనకు( గల యఖమనమును

నూూచంప బడనవ, శబదకముగ = కవంతు,

నరంతుు, రచయంతు, అను (కయ లండ

“శవణంతు' అను శబబమును (బయగంచ

యుండుటల నక నశచయము కలదు, ఠవణ

ఒక సర రచనకు బరయయ

ముగ *“ఠవణంతు” ఆన [పరయగము

చసటననరల తనలవ-జ మదటవడు

“ ఠవణంతు? నననపుణు తనరచన సమనయ రచన క దనయు, ధవనంపంజ యు దవన

యనయు ( ౫ వచయుశషశము కబలు! “ఒకక.

శ భగవత ఇరనతంబు చతుగగశభువన మహ

రతన నూత ముగ” మన పదదలు బరకూనన

లకములు పదునలు(గు, మన కుననపరమ

భగవతులు పదునలుగుకు, వరల నకక.

డ నపండరకున చరత కవ (౫హంచనకథ వసతువు, “*పండరక వభుచరత చతురణళభువన వనుతముగ కుభవశమత నపపర నుడువుమన

కృతపత వరూరవదదద పమమ_ నయడు,

“చతురతళభువన మహరతనననూతరముగ

నరభంపం ౫వయు మదట సంకలపము చన కన యు నన డు ద! ఇటలు కవయ

(పరంధ ముల చ కప‌. చతురశశ శ శబబ మును

చంకువషూశ మటులు నకక వకమ_ణంచ

నడు. ఈ పదమువలన లక సంఖయ శు, బరమ

భగవత సంఖయను చలబుటయ గక, ధన

ఏ ం౦దు జ. ఎన‌. రడడగరు.

(పరబంధము * చతురతళ* కథలత? గూడ యునన దనుటను గూడ ధయనంప( జస నడు,

(పధ నతవృ తతమును (మంగ వయ(దగననన యు

పఖయనములు కలగ, య యుపఖయనముల

(పధనయము చం (బసదద పందన పబంధభ మ

పండురంగ మ వతమ సము. ఆధకరక క థవసతు

నరవహ ఇమువలన( గకు? ఉ పఖయనరచ న

శలబమునుబటట య చనక (6 (బఢత, (పచరమ

గలగనవ,

“బభహుళపకుంబు -బకట బహుళ మగుట చయ వననల తరతపరు చయుకరణ””

నన కవ యకచ ఓనన ట పరబంధమున (బధనకథ బహుళపకు మనద, ఉపఖయన

ములు “ చయవననల తరతపు చయుకరణ” నయనవ, ఉపఖయనముల వలనన య

కవయము ర ససవదయగయ మయన దనన

సహసము కగు, ఊఉ పఖయనరచనల

తనలవన శలపము తనలననద కవయము లన యకక కక యుపఖయనములను

నకక_కక_వభ మగువఫుణన [బదరశంచ నడు. నగ నుళలగ ప ఖయనము తరువత

౯నత ననన వధముల సతూ౫ 6 గల కవయ

ఛ గ ము సుశలపఖయయన మ, ఇద నలుగవ

య శవసముల చనుబద గ దయపదయముల ల

జకక గర, సమముగ. సుపరసనముగ రచంపంబడనద, శర కష వుం చణునదము వనన

యశరమభను వకట పరవళతవమున శర ధరలు (పరవహంప6 జయగ వయువళమున

నశరబందు వకట చణునపలున హళ

మంద(6 బడుట-య ఫపుణయమువలన నయవు

జనమంతర మున సుశలగ జననంచ యనంర

నవ.భయుర అగుట, వషమును మయవటు పర

రూపమున నమను బరకంపం గర వచచ

వగంచ వం దరగంచ వరము లచచ పవుట

య భగమందల కథ, ఈవందు కథను

రచంచుటల. గవ మనకు€ గవతవపు వందును

మండు గ. బటటనండు. ముందు “శచయ

పళనము ? మతరము చన షరభుండక లను,

వ[వల‌-మ 1955

కథ(పరంభము

క, వరహళపలతనజదు

ధధరసతకర శ ఖనక ణకృత పరమసు కత

ను+రణంబున నక వపపవ

వరునకు దనుజత యగుచు వసుధంబు శ క,

న, సుశలభధన యగునబబల గుణగ ౧

ఫసవర య యథ చత కలంబున,

ఉ, తళ వభుండు గటటన మదల‌

పతదవత య సుశల “పక

గలతనంబునక మగండు కటరనం

దటరన రటటు పటట: ల‌

ద? దసంబుం “దచచరణతమర 99

సంబులు గలబు.*. శ69

కథపరంభము 5” న కవ మనలను కథ

మధయలనక నటటన (డు, తనలవన కథ

కథనముల ఒక చత ముండును, కథను

(బరం ఫంచన టలుండును శన కథ

(షరంభ ముల చ మధయ కథల నుండును,

కథ (క మపదతల ( జపపంటటదక కంత

యభస మన దనపంచును. ఇదమట యన

పఠకులు |పళనంచ కథకు నడడ కలు "వయు

టకు నవకశ ముండును, కన కవ నంట

పఠకునదృషన మఠకవ ఫునకు మరగలంచ

శందకరంప జస నరు కటట చయును నగమ

శరమ, సుళ రమదయు సఖయయనమ లలను నంత

ఆయ త (పరంభముల చ పఠకునల(గలుగు సందవల సంగత యమ యందుర*? వనక?

దగు సమధనములు కథల దరవత

నకక_డకకు._డ ముందువనుకలు కంత ముడ

పటటుకనవ లను, ఆఫుజ త?-లవన కథలు

నుపరసననము అగుట, అతన నపుణ వయకత మగుట;

శః ఉపఖయనమునకు నయక యయన

య బబలను కవ ళం వ ఫయవవరునకు6 దనుజూత” “నుశలఫధన” “*సంగణ భ సవర” ఆన

యుకక_ మూండుమటలల న పంచ పదద చస "పండల చస “రటటు పటటంచ” నడు, డు

పదయలల చ యంతకథను నతర (పరబంధ

కవు “లవవరును కూరచ "పటటుటకు సవనంచ

యుండరు, వూరవసుకసతముచ బ వ పపవజనమము (

బడసనను శల కటటగత గల; న యన పఠకులు

నుననసున నచచుకందురు. రచనల నపపంచ

సుళలవందు BY)

నమవంచుట తనలవన కంమకణంగతనము,

ఆందుకజక వంట న సుశల గలచు ఆచరణ

తమర సంబులవనన మనయగట నలువ. బటట

నలు వతతున వరశంచ?ండు, అర (డు

“హ పహను(డు మహ కధను( డతలభ

బదమతసరు (6 డనయ బుదద మయ

చంచలసవంతుండు సక రుంధు?రధ

బహుకపఫ క శలంపటు(డు శరుండు

సంత తవశవసససయపరరహుండు

గరవపరవతమసత సపకసప‌తుండు

కలహశను(డు కుతరక.| కయక శ లండు

సంగత శమద తత తమంగ కుండు

జ పూరవజనమ సుకృత మమనసుశలకు 6 గలగన

భరత పగుణములు! ఇంతకును

న‌ు పండతయముల (పళంస లదు, వనన

గుళంచ శుపషపటలల గవ కథ

చవ చపపును, అపపట కత( డనవకుంణ, - గునన వనక నక జలర, వళు లనవనక

"ననన సరు లనను బుటటుకన వచచును. మన కవ

యయన గ సయథరతకు 3 బతల

చనన పరుల షన శకులు: గ జుటట నందు,

పతల _ గుణందషములనుగుటంచ కన,

సవ॥”"వయపరవ రత నలనుగుళంచ కన తనల

కవ చసపవలస వచచన ఫు క మగుపదముల

కూరసుు, సమససంఘటన చస చమతకర

ముగ డశపఛను, గరవ యను చనన చటశనంట

మఓకు బులు గరవపరయత మసతక సతతు (

డననండు: ఉననద యనన సరపవుమటకు

శ సంగత నమవ తత తమంగకుల డన రద

సతుతగ జపపనటలు చపపనడు, ఇచ

శనయముల న రండతన రల శకన

చ పండు

9

pt

"ప ససపు

“యమరడడూత శఖవఠం'సము,

చర పణంబు, Ss

గమశంల సఫుట క క. సళలన

మక (పృకరయపతవ

తము శత రుబలయ "మకక.

బలభలు గ జంబు”

అనుచు వరణ ంచనండు, ఇటట పదముల కలపన,

కూరపు కన లవన కవతవమ ల గలల

“పండుకంగన పదఫంభనము'ల నదక

వ ఖర కంబలు! ఇటటచటల నకక

చమతకర మ కదు, అతనగూఢ మన

ఫరగ

హసయము కూడ నండును, అటట. హసయము ననం

దంచుటకు న పదయములను మటలను కథల

నుండ 'వజు చస పరశలం చుట ముఖయము,

ఒకపుడు రయల పత స వచచ

యసషటరదగగజములను సవలు చసన యదదండ పండతు నకనన తల లవడు * తలకషట

మహషబంధథ [(పబంధ” (పళంసత, బరుగతస‌

నయ చసవందట! కవయములన కనన ౧m

పదబంధములు కంత వణకు నటట వ యన

వంచును,

కథగయక యగుసుశల

“న యనయు నటువంట మనన నతడ

నత వదగ౫॥ 6త యగుదచు Ge

నర ల వన కకరనక'

తంగడ (తరు వగ వర‌,

“గ పురము సయు

గ సండ‌ కంత క

ధత చూజుక

ఆతఛంకున వ వండ కరచ ముక గరూ దవ

యుంబ ల” తన భ రతం గపపురము నయు చుం కవయముల సధరణముగ

తనల వ డతవయన చయడు, ఒక వన. నవవును

గన, వష తమన. గన బహుళముగ వరంచ

పఠకునక నచరంపంజయ.( (బయతన ంచుట

కనన సవలపముగ నూచంచచ పఠకునల భవ

చతరణకు నవ కళళ మచచుట యు తరమరచ న

శలపము, “ఆల వంఘన వండ కరచ మనుథ య

జవయుంబ ట” అనన వకయముమద చయను

టలదంపతయజ‌వతమును పఠకు లంతనను

సకతక_రంప( జసకనవచచును, ఈ దంప

తయముల సతపతుల సరస వ. సునన,

ముకక ధన నములు కనన లకక ప బ భరయ

కచచునపుజ భ‌ ర గర సటముథయట‌ కనన

రలును,

సట!

కనన నణంగ కనలనస

కనన తుటరము లడ మనర

కననక' ననన నళళ కన

యననన కూటక బచచపట క

హమ‌ మహపసద మన

వరల రసలల సదననబల

యనన లనకన భ‌ రత యడ

నననయ 7 కను ముకక ధనయముల‌ ””

ఇటువంట యలలలు సుశల “ధత దూజక

రండ (తకు వః వక కసపురము సయుచునన

పతవరత, భరత దరదరుడు కడు, మూన ములల

య 4...

పరశధన వ పల‌-మ 1955

డచ గుమముల కలపు ప ప మతతు లూడచడు పసతన

నుండు. ౫'న “ఎటట “చుటటం చన యంట న గంద క EN యవల జదుఫు

ఇటట “వవధకటలచర బతు ౫6 ల రున నశవరుం గ. దఅంచుచుం దదుపసనంబు

తనక నవపరనద సంనూచకంబుగ+ నమమనద,

ఇటట న బరశ ంచుటక వషు వక

నడు కుహూనకటుఫుచూపమున వచచనండు,

కడపదగగర నలచుండ కంత సందడ చస

నగు, (గమంతరగతుం డగుపణ న

థుండు తనుం పలచన టలయన లనంటనుండ

తంగ చూచ సుక.౨ యవవగ యన మగస లకు రగ వచచనక వయక సవ నయసనత ఆన యళల

రవగంచ నండు, సునల కల నవుసకగ య

ర “ఎంగుండ గక యం బలరంగత మమ?

ర ఛ నంబు గనవమ?

“నగు నన మనన ఏంగపల నుండు. డ

యన ప. జఢడు యనూగ మున క

వంతు ననన 'సంసక_రంబు, ప! రర

గంతురు గన వగర మ యనుడు

మణంవకుండు పలకు మగుక స6 జననళళ

నుండయు. గుడువ( గూ డదవరునక

త, చండ యగు గక నరువ మండు గల బుకసనద గల ననన ంబు ప౭క యంత

యసలగ తుతతరచు వసం జలల మసవ నన

పప ముడపంచుకందు.6 దపంబుక లమ,

ఇద సుశలతభుల చలడత నుట

సదచగము శడు, *టవరవణం సమఖర

మద, దన కయలల లమనుకనున యన ముందు

గన “చలల 'మసవ న నపప ముడకంచుకందు(

దపంబుకలమ” నననడు, ఇకక 16 బత

పవణపర మనచమతక_ర మకట కలదు, ఒక దసరవండు (పదదు పడుపత న నక కపు

టలలల యంటక వలల (రకకడుకూటనళలు పయ

నమమ! ఏక ఆకల లకుండ(కయు మం దచచద

ననన6 డట! ఆ:౭-గున6 జలంద దనన పపమును

బగటటుకను తపంబుకలమ కలగన ఆంతథ

యూ కఓమచత న తనకుల గలగన కంచత. తు

తతును పగటటుకలండ ఈ యలచన సుశ అకు సు సఫురంచ లదు. చల నమయక ఫుటలలు,

వన ద నయము( జూచ యమగ కల మ గ.

డన “*కషణములనల గవంతకు భరుజయంచ

నలయు చడ "క(గు” నుననద,

సంఖ "షణం,

వ['వల‌-మ 1955

ఈమ సులభముగ. జలంద వడడంప దన

(గహంచనండు వటువు, వంట స దల(ద

తనుటకు. దనరు, గలయగయతలను గుణంచ

యుపనయనంచన(డు, (తవ గ మయంచు

చట అవరవగశసమచగ మన (బవమయయము

ఇడదట! “ఒక యంత మగు కనన నళలు

సంగ (పణరతష నజపవలనట !' ఆ భసయగ తః

సవయంవషణు వన(౫ వనవ” అననడు, ఈ

నుడ యకకడ. జమళతక గపూరవక మనద,

“ కూటవద తడు దపపన తఅంగున నచచటం

దడనత “తుధతురణం నగుచరన

కల మనన (డ:, ఇనన మటలకును సుశల

సుమఖురలు శకలదు. ఇటమటలవలన

లభము ల దన కంత ముఖుసుతక( బూనుకన

నడు, లకముల ముఖసతుతులకు మురసపన

వ రవుు? అం'%లను. శర లు

“ఎంత భండకుద ! ఎటువంట గఇవళుద ! థ ౪ ఖ

యటట చ తకుద ! యనట+ జల‌ (ద

కూడు దకకు నడ. బువజడశమునకు న

యమమ ! సట వచచు... ౪’ ఆననడు,

వటువు వసనపచక చకకగ సణనద, తన

యలలు ! తనవంట! తను చయం:తథ “త

రము'! సుశల సవతశయమ తం బంగ పయ నద, తనభరత లకక_ పటట చచచనట యచచు

ముకక ధసయముల వంటను మజచ పంటచ

“తలుత వ(డనపపుడు చలంచ నకు

ననఘ! చ చటటు లకుబన నంటల గన

యకనశషనస లక సం*యంబు నలగు Pp

బలు బజలద యనువృధశంక వలదు)?”

ఆన గంఖరముగం బలక_నద, ఈ మట అనుచుందంగ న యవటును *దురదుర6 జన జ

నటటంట గూరు చుండ” నయడు, గడుసరవండు,

ఆయన మణ యూ: లడు, నుశల తనల(

వను వరరక_ంచుకననడ, చూడంబయన

* పనలడ * + ఆకటచ నలయుచునన శు క

చలంద' వడడంచనం దనకు. చపము ముటటును,

““మనుక‌ నణము) నకట యచచప మమనన

పవున పండ” “వంట యగుడదణ నుండల డ వడుగు” ఏమ “బండమ(ద పవు

చుళశనడు”. “ఆయన దయయడు. గ శమ --

యన సుశల రర యయ ' యన "కరకటు చతులు

కడుగ నచచ, కూరచుండ. బటట.

సుశలవందు 87

“స_రరంబండన పయక రజనపు

దవయననంబు నకక_ం౦త‌ బ

గఠరథధతము€ గుండ యూడచ యడ

య” గంఫపలశంబునన‌ ”,

ఇటలు సవయంజవం బ నదధయద కంబు వడడం చ

“ఆరగంపుండుు, తమముంపు6 డనుచు'” ఒక

అడుగు ఆటు పటట తరగ చూచనంత మనవడు

హ‌. మకక. "శపరనయు( జకకనక (మంగ

మగులు చుందుమ నన (డు, అఆడుగక

పయన నయమముయు( బటట దనుక నన(డు

శబలు!

“మడు మపర ఫండ మశభ నంగ!

భససటం బండం దట తపపనద యండ

కలుగు ల కుండ నూడచ త మములఘుజఠర

జత వదంబు హచచ నసవలపభు కర

అన ఫరయదు చసనటటు పలక నడు. కడచన

రత సుశల తన కన వండుకననయనన మును

భర పలలయ కశ యుండుట చ టరుజంప లదు,

ఆయనన ముననద, ల దనుట యటలు శ ౪

“ఆఫననదనంబును ఆలపలును వడడం చనద,

ఆకుల వడడంచనదనన * ఆవల వరల చతక నంద యచచువడువున * మన యలథ మయము

శస నడు, గభుజయంచ మబయు6 చ మమన

గజపజ _ చసనండు”, దవయయదన మనద,

శ రనన మనద, ఉనన దంతయు నూడచ పటటన

సుశల యం కమ చయును వసతంబుజ

ములు మగడంచ

“అననం బండక లరు చరత

మననం చచచద సధుగథు సములు నవయం

బుల‌ కజయంబు లం

జసప నుననవ [క తయటకల(

గ‌ ల య

గ ననరమం చద 6 గూడు గూర

మణయుం గ కలు మలభు కకక),

అన వండుకననద, లచ వరభుట యల రయ

మగు ననవ యనభసర మన మన యతథ య

(పరయము, అకక_జ కూరచుండ “ఓ వనతమ తలల! ఓ చవ; శల + త లపరపకవము లనన యూ

'దమము క వనక”, వడు గదన యందు

కనును? “రవడ మన భుకత గన” మత

లవల నననడు, చన కడుపులన ఇంథ

$8

వగజననను “దగంబడ దక లంతయున‌ ””,

అద యగంబడుచు న యుననద.

ఆననన‌ వడడంప( జవచన‌ వరణ

నయన “సండరు డందంబుల చ

గన భవమపణనథ(గవహసవ

మతత గమమన కరమ శ

తన వండం బలచ చతం దడవన(

దుముర తజుటల‌ లక సదయ

జనతంబుల‌ వల. జ౭౦ జవు లదవు

సమతసయయండ కవూపపంకరూల‌ *,

ఇటట “సధుగు పర పములను వడడంచునప డు సుశర

లక‌ భవ పణన థగవము” సఫురణ కు

వచచనద, పఠకులకు గూడ భ_ రక తరవత

స యనన వూరగ మమ గర కట శంత యగున

యనన సందవము కలుగక పగు మఖ య

“సధుగు పరములు సమనయ మనప కవు,ఆయ

ననుసుళల యతథయ ధరమమును బటంచ వడడం చనద, వడడంచన దంతయు న భూసుర కమ రండు. నరవశషముగ నహరంచనడు,)) నటువునకు భజనము సటటుటల సుశల యుతసళహము, తందర, “వటువు గబగబ

యమ యడసభజనమును భుజంచుట నూచ తము లగునటలుగ కహ ఛందము మరచ (సగగర

వృతతమును (బయగంచ నయడు, పఠకున క (సగగరవృ తర పఠనముశ వరరువురును బడన తందర యంతయు వయ కట క మగును, అపుడు

నుశల యనునుంత శం డ పనబలు (డు

పరశధన వయ వల‌ మ 1050

బహుభతయ రనులు (మంగ న నదన” “మయ

బడడ యననువు మననఫుటువు కదయు దవత

శయక (ద ణ‌ చతురముఖుండ, నభవబంధము

లూడవ నునన నరయణమూరత య రజు.

గర దకయంచుకయుక”' అన వతరకంచు జస అరథ$ నహరతృ పర కలల ంచుట

శపతవత యగన దవున 6 (వ ౦చనద, “వంటన

పండవంటలు రసులు శప వచచపడనవ,

అపుడ నుశలయకక_ “నతయ సతయళను ధళయ

చర సం లం gn మచచ వటుతవముం

దజ (గ వషణువు సమతకరంచ,

“సుచరత ! నడు నచ తచలంద భుజయంప6 జల దభపర వ యద బచరణ₹౫గ గము)ల మును వడం

రుచయంపదు శబరవందు దవదవందున‌ ?”

అన మచ కన‌ భ‌ గరయకక. పూరవవృతతంత

మును జపప “నము లలల నచ నూ జండలు బరదక న భరతతడం బరమపదము గను'మన యశుకూలదంపతయమును (బసదంచ వళళను,

ఇద య కనయమందల సుశలవందు కథ,

ఈ నందు మకకన వషణువునకు థబరవందు

(దరపదవంథు రుచంపలద6ంట ! అవును, ఈ

కవయముల( గూడ న వందుకథ చదవన రవత మలయ కథయు రుచంప దనన సవ సము కదమ ! సరసరచన, పతరచత సంభషణ, వసయవపణ యందు( భఠక

'డసవదంప( దగనంత యుననవ,

ముదదువడుగ (వజయ) తమసత

ర‌, శరమంతు(డ వ పదనత

సమంతు(డ వ మనషసనను తవలస

దమంతు(డ వ వరలు ధ అధ వమంత ముదదువడుగరజ వతంస 1

ఉనన పఠలు ; సంసకరణ వ ర. ము

గంశపరషమర ణము నజమున కక కళ

యన పపందగును, (పచనలపలఖన

పరజూన ము, చరతజతనము, కవహృద

యమును బనపటట( గలర'స సవదయమసు, కసత

సనయ వతు ఫ‌న నననట మంచ లకజఞనము

మదలగునవ మండుగ నుండనం గన పచన

(గరంథ పరషక_ర ణము segs కదు. *వనన

చడున కుమర నంభవమున కునన వంతపల

యకక మ, అంగుల సర యయగపఠ ములు

దరకనకరణమున ననవయము చకక (గం

గుదురనపటటు అనకములు కలవు, వనలం గననట నందు జరపంచుచుననను, సవఫభద

రములు పరశలంతురు గక |!

'గుఆు బటంగ వసతుచయమున

కల గడు నదపవ రయును బల నజ

మమబ(౫ కృత వసతుసమతక తుక,

వజణల౧గ మద నలుయగు వబుధ వరష ము దల

౧ ఆ, 26 ప,

మూందవపదమున “కృతవసతు సమతక నన,

నలుగవపదమున *వజుల(గ మద నజఅగునన

యుండవలయును,

“జజబయ రసవంత మగుకృత కజ(గ నర

దలపగసకసత కబగుడు రలుల కలల

చజుకు వడచన రసమున కటు(గ రక

పపప కరగడునంగ లలలువ ల,

౧ఆ, 80 ప,

శః పదయ వటటుండవలయును,

నఅయ రసవంత మగుకృత శజంగ నర

రలపర సకృత కఅ(గుదు రలసు లలల (6

జజకు వడచనరసమున శజంగ రక

పపప కరగడున(ల పలలువ ల.”

మటయుక పదయము,

“గజ సం 'బళుంగనగు. గవతవ శష

వ‌! దమ యఆంంగంగ నగు సమసత

కసకవరలతకర మరరగంట నరన

చూచ క కటుంగ వచచున సుదద రత

౧ ఆ, 82 ప, న ద ల న. న

ఈ పదయమున తలపడమున, అందవపద

మున, నలుగవపదయున గణభంగము, ఈ పదయ మటలుండ వలయును,

తన‌ ర‌ బలలు నగణ( ౫వతవశన

వం దవు యటుం౫' నగు సమస € క‌ 9 కన కవగగ తక_ర పర ౫ ౦ట నరన

మచ క కఆ వచచున సుద రత, షు ద

ఈఒతరుర కుల నుత పడ బహు

గతుల నలంకర ఫవకంతరసర

ననతం గభత నతరనకులు వర

సతగత నలగంపవలబ స భగయమునక,

౧ ఆ, 89 పః

ఈ పదయమున, “చతుర కుల

బహుగతుల నన యుండవలయును,

నుతపద

దవధశ ! సమ _సతముం బడయ

నుదదశంచ ముక భ న

+ సరవసదరథమ ర నఖల

శర గతన ముక నకు చ

నవగంచచ మరు సనమథు

స‌ మకనన న

క వశద న యగు

వణందరమశందదరరనత ! !

౧ ఆ, 72 ప,

“వకు న చన"+పంచత నన యుండవల

యును,

కరమదగంధమునకు మధు

కరములు పండుకన ముసర కటతటముల ఫ సుర మయయ నగతటంబుల 6

బరువడ మగు లజంగ పరంబడనవథ

మునక,

౧౪, రర ప,

ఛ‌ య is

నచర

“ముసర కటతటముల భసుర మయయనన యుండవలయును,

హృద యహలదముతడ బయక సద నక (పకరంబులక

మద నస కర( బవంగుచునన

వల సనమ తభ వ కరడతం జ ద దల. దభ. రజ కమన కలల క. న ద కూ భన మల. అబలనజననన లలన సల నవలలు.

* కుమర సంభవము - వవళల వర మ(దణము,

40

బద దమయణ నూచ కతుక

ర తశలనభవభల

పుదృగ తయుజఞ పరలదధతుల‌ వజుప

నళ నన నబబంబు 2 పక,

౧౪, 101 ప

తలపదమున “ఉడ క పకరంబులక

ఆన యుండవలయును, సద నక (న+ ఏక (ప కరంబుల౯ ఆన 'సడన-+ ఏక+ (పక

రంబులక ఆన రండు 'జబ[గులను బద శనదము

చనకనం దగును, “సద నక పకరంబులక?

అన యుండదరదు,

“జనత పశుపత నుజుక వ

తనమహర ంభు( .డనదతయుంం డనున

జఞనక మునుకన వచచున వనం బన నమర సతవమనము వచచ’

౨ ఆ, 15 పః

కనమనం బన నమర 'సతనమవనము వచచల,

అన యుండవలయును, ఏ+మనము _ అవ

మనము అన మరము,

వరవ తనువటవచశయ రద దగధ

పతుల సురమునదవజుల ర బనచ వరణు

నభవు6 బరమళు రవంప వత నవు

దలచ పలచన భకతరవతసలు డు గడ

౨ఆ, 19 ప

తలచ పలచన భ కృకతసలు డు రండ

'అన యుందవళయునము,

“బలమ బటటక ల? పకు

పతము దడుగ చంట క

గగలక ములుక కంయు కతతు

గలు గన "నల ము

నన లుక వంట కటుమలండ

యల నకు నలు గ

దలము గలద ననను 6

బనుపు దక బటట త చచద౯క

౨ ఆ, 59 ప,

“బలమ ఓటట కలగ పశుపతము.( దడుగ

-సట'కన యుండవలగమును, బసవ పురణముల

“పకష క. దడ వల పకుపతంబు

ఈ వ. తశవరం డన నంతటవడు” అన

కలదు, “పచచుక మంద (బరహమ సతరుమ యను

శనుడన గూడ నట నుసంధంచుకన

నలయును,

పరశధన ఏ పల‌ -మ 19055

“తడరునడుగు లడుచు దుఃఖరశయమున(

దలల డలలుచుననదతు ధరమ పతన వచచ పురుష భకషంబు జండతుచు

బల దవృల నభ వు(_మల౯ బడయ‌,’

“జల దవుల నభవరుమల( బడయ నన

యుండవలయును, ఆభ వుమల( బడయ నను

టచ( “జల దవుల యనుట సంగతము క

జూలడు.

లయ(గహ, ఉరవర 'సలంప( గులపరవత చయం

బడర€

బరవ భువనంబు నధు లరవళఖ యడల,

౨ ఆ, 9 ప,

“ఉరవర నలంప( గులపరవత చయం బడర 6

బరవ భువ నంబునధు లరవశఖ యడళ

ఆన యుండవలయును, అంద మూడవ

పదము

“సరవగుణముఖయుల.ను సరవగుణభూత ములు

'నరవ నప" భూ షణము లరవ డళలర గల

ఆన కలదు, ఇందు “సరవగణముఖయులును”

నన యుండవలయును,

లయవరణ.

కలగ ళము ఘనఘనము

కతున నలకలును

గ అడ యులు (గపుదలను

Ree ముల బల

యుణజుము అన SEC tae

గఅగం యు దనరుచలు

మజటు6గు అన దశరశల

మలువ(6 దలమ.యదజ,

౨ ఆ, 100 పః

దవతయప*దము యు .ఒము లన వడం

జల. నజనలయు6 దజగుచులు నన

యుండవలయును,

“మరు (బణుతంచ మందపవ

మను( దలంచ వసంతు గలచ చం

దురునకు (మకక. చూతనవతయజ సంవల( చలచ శరక

పధ ల క ఇపం కతక

దృభ వ చస ను

వ రవవధదవత ల జ తరమునం

గనయడ భ_కరతక,

౫X ఆ, 147 ప, (65 వ పుట చూడుడు.)

ఛందససు ఎఅలంకరం :

అలంకర వచరము శర) కుంటమదద శషళరమగరు

సకనక వల పరముఖుడు కవలయ నలుండు బలనపకునకుం గ

లవ మడచ, యలంకృతులకు

వవరంతు వమరశ వూరవవజఞ ల సరణక,

కల బన గుణంబద పూ

రవుల ద; దషంబు నద; బన‌ దష.

జూలు గమనంచ గుణం బ

దల( ద లుకు శవుడు చందు దలచనరతక,

గరవణఖమ న న కం

త రవణులు శసతరజలధ తరచ నవనుధ

ఫరన‌ న దంతముల న

వూరయవధక నగగ యంచ, పలచర కృతుల శ

ఆ ఫమస జగననథ

మలంకరక మండలక౯

ఞదలక వంచ సవంచ యరంఫం చద నకళశక,

(పతన నూతన కవబవమూ

పరంపరకు నంజలుల‌ ,

ఇందు దవభతక కందు

చ వర కృత రతన ముల‌,

మననంతు రంచు భవంతుం (బగ రయవకసండత తరముల‌,

యలల కు - అకషణఘంబు

నయకకృతంబగు న కృతక,

జజనసు జూన వ‌ ర

చకరల కృషణ చ తతఠక గన, పండతయ గరవనం

గదు తతమ.కయ దూవణల‌ ,

ఉసపరత చ నగు వదయఖ వ*నంబన చపపుటక,

ఆభనరదంప మదయతన మఠ ౦తు రసక ఘముక‌,

సంఠనంతు నతంతంబు

సంఖయ వంతులు చపపనక

పండతంమనయు లరపంప

కుందు రట దషముల‌ ,

(పచండతర వ చ దగ

పండత త _తరమ హ‌ శర

6

వంక కశవర గరవణ

వదయనలయ శషయుడ ౯,

(పరఖయత పండ‌త శరన

వసచరయు ల పతుడక

శర కుంటమదద పరుండ

శవళరమధధనుడక,

* శ *

ఇందు వచగణయము శవనయలంకర వగయము, కనుక తలుత కవయ సవరూపము

సదహరణముగ నరూవపంతును,

“ఆంద మన యర మందంచు

కవయము, (అనల క.

శబదము “ధయ నయతమక ము, వరషతయక ము”

అన దవవధము, "భర ర మృదంగదుల (మత

ధవ నయ తయ కము, మన షయులడుమటలు

వరగతశక శబదము, ఇటట వరరభక మగు (సత

శబమునకును ఓక యగ ముండును, ఆ శబదము

వననంత స ఆ కప య‌ 'వనువరక నచరంచు

చుండును,

“కమలము” అననపదమును వనన సంట న

ఛలభనున కరణములత వకనంచు సభ" వము గలక మతతన శకులత సబగు మరు

మకరంద 'తుందలమగు ఫుషసము మనవథన

గచరంచును. *కమలమ"ను పదమునకును

పపదగగ మునకునూ ఎడ తగన సంబంధ మక ట

యుండవలయును, దనన న యయకలు,

“ఈశవర సం కత”మనర, ఆదయ శక, దనక,

“అఫధ' ఆను నమంతరము,

ఈ ళం సంబంధ సమనయమును

“వయపర న వయవహరంతురు, స అభధ వయపరము చత అనునయూత ముగ లకచడుక

వలలు సమతసం శతత మన యరగ మును బధంచు

శబంబు

శబము వచకనూ, బధకప బడు ను ద

వచయము,

ఈ యఫధ, “రూఢ యగము యగ రూడఢ”, అన మువవధ ము,

“ముదన మప ఆను పదము ముదద నః రమపప ప లు

అయవయ కళలయందు మ అకతుకర

42

ఉవతముగ తదగబధకము లగుచుననవ, గగ

ఇందల శర రూడస,

“వంటవడు ఈతశడు” మదలన పదములు అవయవళశ కర గఅవహ

కములు గన ఇందల శ క యగము,

61 శవలుగ చం రుడు, రతపకశంచు

నకషతరములు, మగుఫు దపమలూ డనన

చం[రు న బధంచు శక యగ రూఢ.

ఈ ముననధ మన అఫధవయప'రమువలల

కలయనగు నగ ములు అఖధయములు,

$s (వతయందు కుశలుడు 3 మ కత దను

కూలుడు, *” అనుచ, “ కుళల, అనుకూల ”’

పదములకు దరభలు కయువడు, తరము

ఇంట నుండువడు” ఆను అరదము లఖధయ

ములు, కన అవ యందు పసగవు, కనుక

వరష మునకు కధకలగనద, కుళలు డనన

చట దరభలుకయు వనక సంబంధంచనద

నరచర తనము, హచచరక కలగ కడు గపుత

“గన కయ కునన దరభలవలల చతులు తగును,

కనుకక కుళలు డనుటరు "నరగచర యన ఆ ము.

కుశల పదము, we ముఖయరథ

సంబంధముగ౫ ల అ నయగ మును రూభవలల పరత

పదంచుచున ననద, అటుల చ అనుకూల పదము,

(1 ఒగసకగల వడు '’ అన,

టన

ఇందవ వయపరము అకకణట%*, అదయు

॥ నరూఫఅతనుగు, స

ఈ సున ముడ‌ వన యం౫ శన

కలకల వ గ నలల నవవ కష లల హూ సక‌,

ఆనుచ, వడు అంతము

తము, అ న

క‌ భజకతరగ చచ ఫకకున స‌ Ear 3

అనన పపుడ+నూ, ఈ అందల జనులు”” అన

అమ తః ఇద పూరవమువ ల రూఢవలల

శరపద లదు, “ ఊరలన వరు, లన వరు, ఆభల వృదదము,

వక ఆందరు పరవనంచర ; నవవర: ఏ అన

అభ పయ పయజనముగ ఇచచట తణ

(పరవృతత, ఇద “ సృపయజన లకషణ?

అమ లకషయము,

6 భను డ సమం చను, * ఆననమ (పదు

ఆక నవవుట శరధధ

జడణరు

ఒకకంరన వడు

(టు

మున * సన చచయరగము తలయుచుంద,

ఆయ (పకరణను గుణముగయ వటువునకు

‘ సంధయ పరయు "మన, వయపరక 6 ఆంగ౫గడ

పరశధన వ(వల‌-మ 1955

కటట పలు "మన ఆలగపరక * లదూడల.

గత చరను మన, నవఢకు * పయుడు లు

రబవును, అలంకరంచుకను మన మద

లగు నరములు (పతయమనము లగుచునన వ, ఇందు పదముల క య యగములయందు

సంకతములదు, కన అభధగరు, ముఖయరలము నకు బధలదు. కనుక లశషణ కవశశములదు,

అందువలల నచచట వయపరము కష వయంజన, క

వయంగయము,

ఇంతకూ, శబదము వచకము లతమకము)

వయంజకము ; అరథము _వచయము, అతయుము)

వయంగయము; వయపరము : :-అభధయు లతుణ;

వయంజన $ అన (తవభములన ఫలతరగ ము,

ఈ అందు వచక లతుక వయంజకంబు

లనగ భు (పపంచంబు వనుత కకకు

(తవధమ యరగ జతంబు తజరలలు నవన వచయంబు, లతవయంబు, వయంగయమనగ,

శపవృతతులు నఫధ అతమణయనంగ

వయంజన యనంగ 6 బనుపందు ; నందు నభద

సతతసం కర ₹ తరధ గచర సుళబప

ధమమ యగరూఢ శదముల జలగు, ”’

అన కవయలం కర సం|గవమ,

ప మూడంట శ వయపరము చతన నను, “ అందమన... లక తరర చమతకమ_రజనక

మన “ అరరమునకు ”” * అందంచు ”___

పదంచు, కము కవయము అనబరగును,

66 సపకరు కడుకుపుకలనస ౨ ఈ నపగ వడు

మడ‌ సను, *ఆనునవ ఆయ వయకతులకు కంత

(పత

ఆనందమును గలగంచనను లకతర చమ

తకర జనకములు గవు, శన నవ కవయ

పద వ-దయములు గవు, మరకందరు :

6 కవధగుణము లలంకృతుల‌ వలయంగలల

యరయ దసములన శబన ములను

గదయ పదయతమకంబగు కవయమనుచు

పలకు_దురు కవయ వదులన we లలల &

ఆన, (ఆంధ పతపరయుద యళభూషణము, )

“ వగతరదషం౦బులును గుణనతవము లధక

లసదలంకర భవప లకషతములు

చనశళచచర ములు కవయ మన౭జలంగు'”

ఆన (శహయలంకర సంగలవము) కవయలకన

(మును నరయం+శర, ఇందు *ళచర ములు

కవయము?” 'ఆనుటను కంత టు.

హ‌ కవయమునం గటటగ చదువుచు ననడు,

వపల‌-మ 1055 అలం కర

శవయమునుండ అరము తలయుచుననద.

వయము వంటన కన అరథము “తలయలదు ”)

ఇతయద లక సధరణ వయవహరములవలల ,

646 ళబలవశష మ కవయ మన, శ. ములు

కలస కవయము కద”న వళదమగుచుననద,

కక అటటు గదు, కవయపదమునకు wee

ముల శరండంటయందును శక‌ స వకయముల

యందు ముఖయరల మునకు చధ యరచడనందున,

లకషణ వయపరమువలల, ఒకక. శబద మ

ఆరము,.* ఆంట;

Ws శండునూ కవయము, ౧ ఆను

టకు తగన పరబల (పమణముం డన, పలక

వయవహరములయందు లకషణ అంగకరంప

వచచున యుం బడద, ఆదయ కనరదు,

మర * శకయ పధనలకషణము చమతక

రము గలగంచుట గద! అద మ రల

శండంటనూ సమనము, శన ఆందూ.

శవయ మ, ” అంట:

రగలపనయూ చమతకర జనకమ,

నటయంగము లనన యూ నటట వ, కనుక

నవయూ శకళయముల కవలసయుండును, ఆద

గక శచర ములు "కవము. ” ఆనన,

రండునూ చర కవయమ ? శక, పరలయకమ 1 చరయ యనన, పదయవకయము కవయము కక

పవచచును, (పత కననన ఒకక పదయము

నంట రండు కవయము లరపడ వలసయుండును,

కన ళళచరథములు "ండును కవయమనుట

తగదు,

“భను డ _సమంచ ననుటయందుు గుణ

ములులవు; అలం కరములునూ అంత,

ఆదకవయ మ, గమణయముల న అ సకరములు

(పకర ణనుసరము నఫురంచుట ముందు గమ

నంచతమ, శన నద కవనము కదనరదు,

పటటుదల “శద కరయ శదంస, పరత

చనన అటులన నవ షధంప వచచును,

“దుషట కవయము”” అననపపుడు దష

ముననను కవయపద వయవహరమునకు 'బధ కన పంచుటలదు, అగగక,

మను ga ములు మర మటవయంగ

మగును జవత ముపమదు లగును హర

ముఖయభూ ప, ౧నులు; శషమునను గగ 6

దనరు గుణములు క "రయదులన నగ నపపు;

నతమ కధకళయమును గూరచునటట వగుట, "'

ఐన

ఏచరము 48

(ఆంధ పరతపరుదర యశభూషణము

ఈ రనువగు శబదరథ ంబులఫు

ధవనజవ; మలం కయవతనము సమముల‌ ;

తనరుగుణంబులు గుణములు

ఘనవృతతులు వృతతులర శ సయందర కుక!”

( శవయలం కర సంగ వము, )

ఆననందున, శరయదులవల నరభ ధరమము

లగు గుణములను, హరదుల క వడ ఆహరయ

భూషణములగు నలంకరములను శర ర కడళ

ములుగ నంగక రంపవలను గదు, అందుచత,

అదషసగుణ సలంకర శబలరర యుగలమును

శవయమనుట ఉచతముగదు,

“రసవతతు కవయము,” అనుటయు పడ

గదు, మహక వులచ కవయముగ నగగయంప(

బడన వసలం కర ధవన శకరయములయందు

కవయం శతణము (పసరంపక అవయ పతమనునుః

కనక,

“అందమన ఈర రురడంకు శబదంబు

కవయ మనగ (జరగు : కవయమునకు

ఒపపు నలలు తరగు లు చరమ తరమ ముతర

మంబు మధయమ ధమములః ను.”

ఉతతమ _తతమము, & _తతమము, మధయమము

ఆధమము అన న శవయ భదములు నలుగు,

TE en

అ(పధనంబుల న శ ములను

వయ కతమగు ఇరుత మ. మదయ మదయ*?”

ఎందు శ హర ములనందరయమున రన వయంజన

వయపర వదయమగు నరము లక తత రనంద

"కరయ అద ఉ_రరమ తతమ కవయము,

చరుతను మనువశషణము గగూథవయంగయ,

ను ఎటవయంగయక కవయముల 6 బనడుటకు,

ss వయంగయము రమణ నుముగదు, ఉతరమ మధయమ కవయములయందు కంగ శర ములు

రమశత చ ములయనను, అవ శబదరథ 'పరధనయము

గలవ గన ఉ తతహమలలడ తమ eras

కకకు (జలవు, చన( దలగంచుటకు, "ee ప

ధనంబులన” అను వశషణము,

(సశషము)

ద మదడు మట మరక రచన

' రసరమణయకం (శర బులుసు వంకటరమణయయగరు ప

ఆనన వజభుయము లందల (పత కవయము

నకును పరమ పరయజనము రసము, రసవలస

తము కన కవయమునకు వద, పురణ వలతమ

ణయము, కంత సమమతతవము కుదురవు, అటట కవయము "క వయనుక ర ణమగును 3 కన

కవయము కజలరగు, ఈ నదదంతయు కవయ

వజమయ మరంభమయన నటనుండయు నను

నయూ క ము? వచచుచునన",

ఆం[ధవబబయ మున రసత తత మర యుటక

మందు( దననూలమగు సంసకృత మునందల

చన తతధయమును పరశలంపవలసయునన ద, మ

నులగు సంసకృ తలం కరకులు కవయమున

రసమ (పధనమన చపపయుననరు. (పల నలంశకరకులు నఫననములగు వనక. (బధ

నయము నసంగయు ననరు, భరతు(డు నటయము,

భమసహుడు దండ ఉదభటుండు ఆలం'కర

ములు, వమునుండు గుణములు, ఆనందవర న

బరయు (డు ధవన కవయమున( [(బధనములన

నపప నరు, కుంతకుండు వృకర కన, నుహమభ

టరనుమతన, "కయందుం డచచతయమును

శ" వయతమలుగ (గహంచవ రు, పయవర

మతనులు నభననము అయనను -(పధనమగు

రసమును మతరము చరు, తము (పథనము

లన యనుకననవనయంద _ సవకరంచర, నటయము (పరధనమనన భరతమున మతమున ర సము నటయ సవరూపము, * ఆలం కర |పధ

నయమునంగకరం చన భమహ, దండయ చరయుల

ot వద సపళలమ‌,

8, దపత ర సతవం శనతః

1, నటయం చ రస ఏవతుతయుకతపరయమ‌, 2, రసవదదరశత సపషట శృంగరద రసం...

ఏ లు

మతమున రసమలంకరమలండ చరచంబడనద, స గుణయపధనయవదయగు వమనున మతమున

రసము లనన యును కంతగుణమునందంతరభ

వంప6 జయ.(బడనవ, క ఉదభటు (డు రసమును

అలం కరముగ న చపపనడు, కవయమునకు

ధవనయ ఆతమయన నరవచంచన అకఎంచకం

నచరయులు రసము (పథనమగు ధవనయన

నరవచం చను; కర ధవ వయల క వయఖయతయగు

నఖనవగు పులు _రసధవన (పరధనయమును చకకగ వవరంచర." ఆనుమతవదయగు మహ మభటటు “రసము కవయమున కతమ యగుటల

"సవవరకన వపతప తరలదన” సపషటముగ6 జపప

యునన (డు, కుంతకుండు రసమును నక

క యంద యమ డచను, క శమందు(డు

రసమును కవయమున (బధనమన, రసపరమగు కవయమున న'చతయము తపపక యుండవలనన

వపపయుననండు, మమనటదులనందవర

నున మతమున యనుసరంచర, (పశనులల

రనుదటు(డు, నవనులల సహతయదరపణ కరు(డు రసమునక ఎకకువ (పరముఖయము

నసంగర, రుదటుండు తకక నవరవల రస

మును వట‌"క కవయంగమునం డటకంపక

(పరతయకముగ న కవయతమగ “వకయం రస తయకం కవయ"మమన వపపనండు. ఆతన మత

మున వ_సవవలం కరములు వయంగయము అయనను

శ" వయతమలు శకంజలవుః

లచన: పు. 162 శవయలం: 8.6

[ కవయదరశ: దవత

దప రపః శృంగరదయ యసయసక, తసయ భవః ద _సతరసతవమ‌, క నతఃఃయఖ-

“ పయన‌ సయ ముపగతః_ ఇతయద, ఏవంరస _నలలషవఫయుదవరణ య మ‌,

4 శవయసయతమ ధవనః, (ఫు, 2.) కవయసయతమ స ఏవరతః

భ, నూ వృతత,

పు, 26

సఏవత, |పతయమన మ త౭_ప (పక తృతయ ఏవ ర పడధవనరత మనతవయమ‌,

[ధవనయలకః, సలచనః, ]

ర‌, శరయ సయతశమన సంజఞ న రపడరూప నక సయచ దవమతః,

6, ఆలంశర సతవలం కరః గుణ ఏవ గుణః పునః,

బచకయం రన‌ ప సయ నరం శవయసయ జవతమ‌, [బ చళయ: 1.]

వ పల‌-మ ] 95

ఆం ధలం కరకులు నవనసంసకృ తలం

"క8కుల మతము తనకనుటచ నంధ కవయ

ములల రసమనున"క (పధనయముండవ లనన

తనమతమన చపపవ లను, ఆం(ధశళబ చంతమణ

యందు “స వ LYS రసవృ తతః' అన, “సధయ

ప రస యథయథం కవభః’ అన పయ

యంళ మ తలుపబడనద, వననకట "పదదయ

కవ “భవరసనపసంగమున( బరవువలంకృత

లతణంబు” అనయు; మూ రహక వయ “ఆసదభళ

రసమపధన శవం మలను. అన పయ యఖ

(పయము న నూచంచర. ఆపపకవ చంతమణ

నూ తముల న౦(ధరకరంచుచు, రసమ కవయ

మున (పధనమన న కక చపపనడు, 2

పదదయయు, ఆపపకవయును జటకయడ

చమను ననుసరంచ “౨ఖలశవయములక రతు

లతమ” య చపపయుననను, న.

వరు ల\సద స|పధనన నదంత

మ న సట

సంసకృ తలం కర వబబు యమున "కద

(గరంథ మగు భరత నటయళ;సరయమునంద గస

సవయప మక మదరగ నరవచంప బడనద,

“వభవనుభవ వయభచర

నపపు త? అన నటయశసతర మందల రస నవవ

చన నూూతము, ఈ నూ[తరముపయ ఆధరపడ

అనకులగు నలంకరకులు పకకు_రతుల సమ

నవయముల కు దరకన, తమ కచచవచచన మత

ములను నరూపంపసగర, కందరు

నూ[తరమునకు వచతముగను రసనరవచన మన

రచర మ తరముపయ రసనరవచనముంగూరచ

పదునకండు నుతములు బయలువడలనవ,

అందు ఎనమద మ(తము నూత మున కనుగుణ

ములు ; ఆయనమదంటనుగూడ ముఖయ మనవ

నలుగ ! వనచ చలమంద వవరంచ తకకన

పయ

1, న, తగర స[శరయ వకయ నంతతుల (6

రనరమణయకం

సంయగనమద స |

45

వనన వడచర రసగం శధరమున మత

మనన మతముల తతవము వవరంప( బడనద.

సనరవచనమున 6 (బసదములగు న నలుగు

మతములు నవ, .. 1. భటలలలటున యుతపతత

వదము 2 శర శంకుకున యనుమతవదము; 8. భటట చయకన భుకషవదము; 4, అభనవ

గుపతున వయ కలవదము,. ఇం దఫనవణుపబ

రల వదమునకు సరవలం కరక పరమణ

కుండగు ననందవగగ నచరయుల ధవన వదము

మూలము; 'సవననదయ పహృదయవరథకమును, యు కరయు కషమునగు వయ కరవద మ యందర

చత నమదంపంబడనద, దనక. గరణములు

మునఫుందు చూపంబడును,

వధవము ఆనుఖభవము, వయభచర భవము

నను మూడు వధములగు భవముల సంయగ మును పండ పరపషంపలుడన సథయభవ మ

రసమగునన యంచుమంచుగ నన మతముల

వరు నంగకరంచయు ననరు, న ఏ

రసముగ మటునపుడు... లనసథమ యుఠచ ననమగుటచ ర'సముతపనన మగుననయు, ఆను మఠములగు సథయ ఫవములం బ ర 'సమునన

టూూహంపవ లననయు, సతత(టకము వలన

రసము సమజకులచ వనుభవంపం బడు

ననయు, సవదయహృదయములందు శ

ధూపముసనునన సటయభవమ వఫవదులచ

వయ కత మయ ర సమగుననయు, [కరమముగ భటట

లలలట _ శరళంకుక భటట నయక, అభనవ

గు ఫుల మతసరములు, సథయయ రసముగ

మటుననుటల వ రవవకకన వ పతప తరలదు,

భరతమున సయభవముల రసములుగ మతు

నన సపషటముగ 6 జపపయు నన (డు, 2 ఆఅఆ౦

కకకులందటు నంచుమంచుగ ఈ యఖ పయ

ముస తసకనర, వర ననుసరంచన యంధర

గూరచ,

శవయము రచంచు వర ప కవులనంగ!

నటలు గవున నభషననం గవత,

పలుకు వరక సధంపవలయ కసము,

2, అథ పతరు బక‌ రసతవ ముప నపయమ:,

గ అ] [ నటయ: 6 అ]

46

లతణకులు న వవరంచర, “నయ భ

వలర కముగ రసమను నక అవూరయపద రములదన పయవర మతము,

౪ వభవము అన6€గ రసభవయ క‌ కనుగుణము

లగు కరణములు; అవ రనలంబనములనయు,

నుదపనములనయు శండు వధములు, ఏవ

లనచ రసమభవయ కరముశకద; ఆవ ఆలంబన

“కరణములు; “రసమునకు నమవయకరణ

మలంబన వభవమన సంసకృ తలం కరక

లందురు, నయకుడు,

“శరణములు, సయ వయకత కమగుటరకు సహ శకగూ

లగునవ ఆ దరష పసకరణములు, 2 ఆయయవ

అరుపు చపట, ఆలంకరమము తట సము

నన నలుగు వధములు, ఆయయవ యవనము,

సందరయము, వహన, భవదులు హరంగ

దదులమూ మలయనలము, చందుండు మదలగు

నవ యగుచుండును, శరరమ నయబుటరన వలచూపఫు

మదలగు శరయము లనుభవములు, పరుల

సుఖదుఃఖముల చ దనకు సుఖదుఃఖములు కలలు

నటుల భవంచడ స సతధవమువలన€ల బుటటునవ

ప తక భవములు, * ఈ భవములు అను

భవభననములన చలమంద తలంపు, (పశ‌

నలంకరకులు వనన వజుగ లకకళపక

l. కం

నయక ఆలంబన

పరశధ న ఏపల-మ 1955

ఆనుభవములలన చరచయుశనరు, నటయ ఇసరరయమునందల రసనూ[తములన *“అనుఖవ ముచ పయ ఉభయనధములగు భవములను (గహంపవ లను, (కంపము, కననరు, గదదదత

వం, స_లవకములు) సముదమునందల తరం

గములవలం బుటుచుు వలనములు కవలన

నపుడు వలనములగుచు, మజల( బుటటుచు,

చకంచుచు క రసఖవయ కక సవకర మన

రంచునవ వయభచర భవముల) ఇవయ సంచర

భవములన యు, జపపయబడును, ఎనన నదులు

సము[దమున( గలననను దన రూపమును

మరపుచయన రతన సజతయములుకన,

వజతయములుకన యగు ఫవము లచ

ఏమయు మరచునందన (సథరమగు భవమ న ము. ఈ సయభవము అనమ

దన కందణతును, తమమదన కందఆునుుు,

పడయన కందటున, వనక సంఖయనయ

మములదన, భవము లనన యుననల అననయు

సథయభవములు కవచచునన కందణును

చపపుచుననగు. కన వన ననుసరంచన రస

మలు తమమదన చలమంద వవరంచుటచ

ము మూల త "మమదయన చపపవచచును,

అవ రత_హసము_శకము వందలగునవ,

ఉక కృవభ వదులచ వయకత నవసయరూప భవంబులు సు

వయక ముల నజగు[9 సంసకతృముల ర'ససములన రసతవము న‌ నందున‌ | చూడ : 24]

క‌, పంక కడ టు కలపన సలువగు సలలము రసయనంబగు పగదన‌

లలత వభ వదులచ నలభఘు

2, క,

తరసయభవన మలరున‌ రసయమ,

ఈ రసమునకు తపదనకరణము వభవ మన౦ గల దద దవవధం

నరస; 8-4]

బ రంజలు నలంబన, మరయ నుదద పనంబు నన భరతన‌.

క, ననతరయు( బతయును నలంబన నమగు ;

ము ను జషణయు మద నదులు, ననందగు,,.*.,,

నుదద పనంబు (పయంబును న

నరస: 8.27, 28,

8. శరయభూత 2-ను న‌ సయతకటమదః ళరరజః, (పరతప :-రస నరస: శ_-84

శ, క, పరగత సుఖదుఃఖడుల నరయయ భవంచ = యలరుట సతత

సఫఫురణము తదభవభవము లఅరయంగ సవ తవవకములయయ _.... [నరస : 8-86 ]

5, క, అహరహము రసతప తరక సహయ భవంబు లలమసంచనములగున‌ ,

(23 శ ఆసనునతత‌ చరంతత య.

6, మ ౨వరుదథరవ 7 భవ రవచచదయ

ఆతమభవం నయశయళు స య

నర సః8-శ?,

(9+ ఆ+ అభ? చరణ?) న యక,

[దళరూప పకమ‌ ; |

"ల, గరమనదు లనన గలసన( న జలధ గనుపటటురత సంచరభవ

సంచయము లనన గలనన మంచనక, తన కనుప పటటు 'భవంబు సయదల(ప,

[నరస ; 8.5]

వ పల‌-మ 190505

పయ సయ భవములకుల బుషకలలలమగు

వభవద సమ లభంచనపుజ అవ యథరథ లగు సతయభవములు, ఆటలటుకనచ.-అన-గ_ వభవద సమ వనక. జూల దకకువ

యగుచ సథయతవముపవును, ఆఫుడవ వయభ

బర భవముల అగును. "రసమును బగుగ.

బషంప౯ దలచన వరు వఫవదులను సము

చతమగునటలు నబంధంపవలసయుననద,

పల యు భ నములు చతతవృతత వశష

ములు ; ( జనవశషములు ;) అవ కతతగ

బుటటునవ కవు, తగన యుదభధము కలగ నచ అవ వయ కత కములగును ; లన యదల౧గవు,

ఆ భవము ల రతన లనవరక రససవదము

కలుగజలదు, కన సవభదయుల క గన

ఇతరులకు రససవద యగయత లదు, వసన

రూపమగు భవము అందట యడ(దల నుండ

తరవలనన నయమములదు.

రసనూ[తరమున వభవనుభవ వయభచరుల

వపపంబడనవ 5 మూలముల లన సయతతషయక,

వకయలను చపపుట మూల వరుదమన

కదలు సందహ బంపవచచును, కన “అటట

సండవమున కవకశము లదు,

ననుసరంచ [పచ

నలంకరకులు పకకు_రు-ఆనయగ ధవన

కరుడు, అభనవగుపతచరయులు, నుమమట

చరయులు మదలగువరు, సతతక ఫ భవములను

వటు? (జపప లదు, ధనంజయుడు, ధనకుండు,

వదయ నథు(డు మదలగు శందటు స_తరక

భవములను వటు” లకక_ంచర. "పదదయ,

మూరతకన =

పయర సనూతము

క...

స రవ భవ రుదద సట pr వ వయభచరణః,

రనరమణయకం 47

మరగమ అనుసరంచ నరు, 2 బదనఆరల

జపప (బడన లకష.*ములను బటట అను భవములు,

సతతవక భవములుకూడ శరయము ల యన

తలయుచుననద, అనుఫవములు శరరమున సతత పరక భవము లంత ఃకరణ

తపనన ములు, కరయములు మదట సట

కనస యందుండ తరువత ననుభవములుగ

మటను, కవున రండు నభననముల యను

నళ పయ మున (పచనులు వనన వలవ ఆంగ

బరమ_నలదు,. * భరతమున యనమద ee భవములను ఎనమద ఆను భవములను ముపపడ

మూడు సంచర భవములను - మ తరముపయ

నల, బడత‌"మమద భవములను పరక నను,

(పథమకవసత భదములను నసతశంప. దల

చన తకందబు వనన వళవటు” 6

కన ఏమతమునకును భంగము కలుగదు,

లకమునందు శరణములు, కరయములు;

సవకర కరణములు అగునవయ కవయ నటయములయందు వరుసగ వభవములుు అను

భవములు, వయభచర భవములు నన చపప€

బడు చుననవ, ఏదయన నటకపదరశనమును చూచునపుడుశకన, ఏదన కవయమును వను

నపరడుకన వన త తర పమును బగుగగు రతంచ,

అనుభ వమునక € చచచకను సమరులగు సవద

యులకు, వభవద భవములు" తలుత ఆవ

(పతయక వయ కత గకర వయకత సం

బంధముకు వడచ సరవస ధర ణములుగ గచ

రంచును, ఇటట న కవయము

లండు కంకు నటకములండ వగముగ (గలలును,

న మనమక‌ నటకమున దృ షరంతముగ(

బుటునవ; ల

జపరం

జనలు. న ల.

సంగత రతనకరః]

2. వభవరను భవ ళళ సతవక రయ యభచరభ,

ఆనయవమన; బయరుకం ౫ సయ భవ రసఃసథ ఏర!

వభచనుభవస తత (శవయభచర సమ గలసమలలనత స సయభవ రసః,

Lov) గ‌, అటట కనక కతల యలరు ఫవ మతమంవయకత కషమ వభవనుఫన

సత తర (క వయభచర సంజఞ లం దనదచు; నలగు ' దణంగుల రసనదనంబు గ

సతత వక భవంబులు ననమదంట చరపడ నలరంతు

$1, ఏవం సశళవమళతవ ఏకనపంచళ దృదః

[ చూడ : 1-20, ]

[నరస OE 8-88. ]

[నటయ కట యళ.

48

దసకనుట మలు, శకుంతల చటకము

(పదరశంపణబడుచునన దనుకందము, అందు

శకుంతల దుమయంతు లలంబనవగవములు ;

సదఫదయండగు సమజకునక ఆ వభవములు

వయ కర వశషరూపమునం గక సమనయరూప

ముగ. దంచును, వ ఫధవముఅ౦ందు

శకుంతలతవ దుసయుంతతవములః నశంచపవును,

ఇళళ యనుభవ, సంచరభవములు వయకత

నశపసంబంధమును వదల సమనయము లగును,

ఇటట భవసమనయత "కవయము సులలత పద

బంధ బంధురమ (పరదరశంచు నటులు తతత

దభవ (పరదరశనమున నపుణుల యుండు నపుణ రససవదన సమరదులగు సహృదయుల "క

శలుగును,

అటలు పధరణములగు వభజను భవ వయభచర భవములవలన వఅకషణమగు నక

వయపరము పుటటుచునన ద ఆదయ వయంజన,

ఈ వయపరమువలన న సవృదయ హృదయ

ములయందు వసనరూపమున( (బతసటత

పూరవములగు రతయద సతయ భవము అభ

వయ కషములగును, అనంగ-ఉనన సథయభవముల

వయంజ న వయపర మువలన. (బకశతములగును,

సవదయ హృదయములందు సయభ వనములు

రలుతనుండయు నుననను వన నూన మను

మూత కప వ చుటచ వయ కరములు శబజలవు;

వయంజన వయపర మ యవరకమగు ఆజన

మును పగటును, ఆబనము నశంచన పదప లు ఇ లనునన సయఫవము, దనతడద యగు

ననందమును (ప శ "శంచును,

మనవునక మమతము అనం నల.

సము నళంచనపుడు మమతవమును నళంచును,

అపుడు సవదయునకుం దనక వయ శవశ

షను లత నశంచును, ఆత (డు

సధరణ వయ కరయ యగును, దుషయుంతదు

లగు వభవములు దుషయంత తయద వయ_కట వశష.

సంబంధమును వడ సమనయులగుటను, సవ

దయ సమజకు(డును సమనయు(డగుటను,

పయవభ వమునకు, సమజకునకు నభదము

అన(6౫గ

కలుగును, ఆపుడు సమనయ రూపలగు

శకఈకంతలబనయశలయుడ సమహబజకులకు

సవశంతతవ నుల అనురగము కలలుట

శటంక మమయు లదు, ఇటట యనుర కండగు

సమజకునకు యభనము వయ కరమయ,

| పరశధన వల‌ -మ 1955.

వగళత చచయంఠరమగు ననందమును కలల 0

చును, అటట సటయభవవళషటమగు చదనంద మ రసము, ఈరసము సవృదయలగు వరందట

కన ఆసవదన కషమము, ఇద శళళంగర రన

పరతత మరషము, గకక_న రసములకు నదయ పంల. పయద వయ_క వదుల మఠము, ఇదయ

సదధంతతమగుట చ దలుదలత నఘపంపబడ

నద, తకకన మరలములునకు వన యందల

యనుపపతతులును [కంద _ నరూపంపల బడు

చునన వ,

“ వభవనుభవ వయభచర సంయగ

(దన నషప తరః' ఆను భరత రసనూతరము

నందల * సంయగ, నషప తత శ ళబబములకు

దమకు6 దంచన రతన పలువురు పండతులు

"పకకరభ ములను నరవచంచుటచ వదములు పరగనవ, ఈఊతపంలత వదులగు భటటలలలట (పభబతులు “ వభవములవలనC బుటట ఆను

ఛవములవలన( (బతతయగయమయ, సంచర

భవములచం బషంపండన సయఖవము

రసమన వపపర, రసము రమదనయక

నషటమన, నయక వషము ధరంచుటచ నటున యందును ఆద గదరంచునన వర యళయము,

ఈ మతమున నూతమునందల “సంయగ” పద

మునకు మూడు వధములగు నగముల నంగ

కరంప వలను, పయ, వభవముల సం

యగము క"గయ కరణ భవము; సథయయను

భవ సంయగము దఞహయజఞపక భవము ;

న సంచర సంయగము పహయపవక

భవము: ఈ మతమున నపప తర ' పదమునకు

న ఉతపతత ) అన యరము, ఈ మతము సర

కజూలదు, ఉనన యళనమ (పశకళత

మగును గన (కతతగ బుటటునద శకదు, రస

మనన చలయండల (కందటన యండనరమడ

'నగయకననగ మ యనచ సమజకులకు

రససవదము కలుంగయజూలదు, ఆద సమబక

నషమయయ యుండవలను, సంయగ పద

మునకు బయరతన చల ఆరములను కలపంచు

టయు సరకదు, శ ఆఅనుమతవదులగు (శళంకుకులు లక

మున (బనదములగు సమయ, జ థ ) సంళయ,

సదృశయ పరతతులకంు వలతృణమగు పరతత

కలదన, ఆద చతమునుజూచ “ఇదగ గుజజము”

ఆను కను దనవంటదన, ఆద రమపత

వ(పల‌ -మ 1955

ధర యగు నటునయడ 'వడుగ రముడు” అను బుదన క లలంచునన శచపటుదురు, సరసమగు

శటయవన‌వలనను, నపుణు(దగు నటున చషటల

వలనను నటునయందు లన ఫవము వ!

నునన శ సమజకులు (గహంతురు, కయగ

రసము నయకనషథమనను, శటునయం దనుమ

యమయ సమజకులచ ననుభవంప(బడును, ఇదరం వర మతము, ఈ మతమున “సంయగ”

పదమునకు ఆనుమపయనుమపక భవ మర వూ,

“నపపు తత యనగ ఆనుమల. ఈమఠముకడ

సరకదు, నటుడు తటసథుండగుట చ దదదత ముగ ననుమతమగు సయభవము సమజకు లకు వగభత వదయంతరమగు నసందమును కల

గంప(యజూలదు; ఆనుమత‌ మగునద సరగ ఆసవద

మునకురదు; రమదనయక నషటమగు రసము

ఒక రయండుండుర సము సమజరక‌లరు

జల‌ కరక ఆసవ దయగయమగుట అనుభవ

మునకువరుదము, కవున ఈ వదమున రసము

యకక యథరథ సవరూపము సుసపపషతము కదు, భు_కరవదులగు భటటనయశ పరభృతులద

మూండనమతము, లశవయతర _కముగ కవయ

నటకములందు (కతత ర సవయపరములు

అఆండుకలవు, ఆవ ౧ భవకతవము; ఎల,

భగము, ఆందు మదట వయపరముచ వభ వను భవవయఖర భవములు వయ కరవ ఖవ,

సంబంధమును వడచ సరవసధరణములగును,

పదప సధరణరూపముననునన సయ భవము

భగ వయపరమువలన సమజకలచ నస

దంప(బడును, భగవయపర మ

'సతమ గుణములలన రజ_సమగుణముల

నణంచ సతయము ను! దకంప (జస రసము

నసయదమునకుC చచచును, ఆ భుజయమనమగు

సథయయ రసమన పయవర మతము, ఈ మత

మున “సంయగ? పదమునకు “సధరణకరణ సంబంధమన యరగము, “నవపతత యనంగ

భు_కట లక యనుభవము, ఈ వదముకూడ

సరకదు, ఈ మతమున( (గ తత~ భవకతవ,

భగవయపరముల నంగక రంపవలసయుండును,

రసము సమజకభుజయమన మనుటచ రసము పుటటుననశన, జఞహయమగణనన కన నశచయ

మూగ శపపుటకు వలులదు, ఆద యభవయ కష

మనుటరయ యుచతము కన భు కరవదులు వయ _కరవదుల మతమున కణుమ(తరము నభ క

స_తతవరజ

రగరమణయక 6 49

శమునయరు, పయశరణములంబట యసంచవ A)

మునకును ఆనశకళములన వయ_కవదమ

యుచత మనద, అంద రసము సవరూపమును

బగుగ( చలసకన పవలుక లదు,

వయ_కలనద నదదంత మదవజ క వవరంప.

బడనద, ఆ మతమున రసనూూ[తములన

“సంయగ మునకు “వయంజనవయపర సంబంధ

మనయు, “నపప తక “అభవయ కల ఆనయు

సరగ ములు;

పయన వవరంపబడన వష యమునుబటర

రసము లననంటవలన ననందమ కలుగు

ననయు, దుఃఖము కలుగదనయు( దలుచుననద,

రససవరూప నరూపణమున న పుణుండును,

(పమణకుండను అగు అభనవగుపతచరయు(

డ రతన వపపయుననండు, ఛలమంద

యలంశకరకు లతన ముతమున యనుసరంచర,

కన యచట నక సందహము కలుగవచచును,

సుఖఘహతువులగు రత హసదులనలన --

శృంగర హసయదర సములవలన ఆనందము

కలుగవచచును; దుఃఖ హతువులగు ఫకల,

భ యదులవలనను కరుణ, భయనశదరస

ములవలనను ఆనంద మటలు కలుగును ?

కన పయ(పళనకు సమధనము లశ

ప లదు, కవయ(పపంచము లక నలకషణము,

లకమునందు సుఖయూతువులవలన సుఖము,

దుఃఖహతువులవలన దుఃఖము కలుగుట నయమ

టు క వయబహమ సృషట వలషమణ మణటచ

దుఃఖ హతువులవలనంగూడ సుఖమ శరయ

నటయములందు( గలుగును అదయు సమనయ

సుఖముకదు; వగ భత వదయంతర మగు ఆనం

దమ! దుఃఖహతువులవలనను ఆనందము

కూరచుంగలవంజ కవ, వలవలమునుండ

యమృతము చలకంప(గల సమరథయ వట‌ములన కవ

యధరధకవకండు, [శతకనత [దషటశన కవలము దుఃఖము ననుభవంపవ లనను నళయ

మున గవ కవయమును గన, నటక మును గన

(వయంబూనండు, తనకు దుఃఖము శలుగవల

నన కర సవృదయుండు శవయపఠనమునకు6

గన నటకదరశనమునకుంగన దరకనండు,

దుఃఖ_నతములగు కవయ, నటయములం (బవ

రతంచన సహృదయ. డటర దుఃఖమువలనను

మనససున కకరత శంతక‌ల? యనందము

కలుగ భలనను కరకతడ న (పవ రథంచును,

50

ary

మంయు సనఫదయులు. కన దుఃఖవష ములను నయవంచుట శందు ఎంతవజకు న గను

కతుణరభమును పషంచుప టరుల మనలను రమ

డులత బటు ఏడపంచగరగశ? లద?

ఆన యలచంతురు, అటనరంచనపుజ వరు

కవన మచచుకన యనండంతుకు, (ఇద

యనుభ వసదదయు సంసకృ తలంకరకలు

ఇంచుమంచుగ నందును కరుకదర'సముల

వలనను ఆనందమ కలుగునన చపప నరు.

నటయదరపణక రహలగు రమచందర, గుణ

చందరులు మతరము సుఖతమక తవ, దుఃఖతమ

కతవ శదములవలన రసములు రండు వధము

అనయు, రసములు కనన (కరుణదులు)

దుఃఖసవరూపము లనయు వవరంచ యుననరు,

*. శన వరమతము నతరులవయరు నమదంచ

లదు, వర గురువగు "హమచం దచరయులు

గూడ పయ మతమును నూచంప ననను లదు,

ఖ లక తరరమగు ననందనునకు(€ గరణము

'లటటవయనను కవచచును, అవ యసంద

సవరూపమును మరచంజలవు,

ఆం ధలం కరకులు కూడ ఆనన ర'సముల

వలనను అనంద మ కలుగునన ఒపపుకనర,

మూరతకవ ఈ యంళమున * వవర దుఃఖమన

సుఖ న భవ వ వటవటళయం ఆ

బూరల మ మ సహవృదయతమల శకల వరష మ

తగన‌ " ఆన చపప న(దు. ఇచచట “వగషము?

నకు “ఆనందమను నరము చపపవ లను,

వయ_కట మగు సయ భవముత (గడ వగలత పచయయంతరమన ననందము కలుగునన యద

వలకు( జపపంుడనద, రసనందములు రండును

ఫననముల క అభననముల? అను సంచహ “మకట కలుగుచుననద, ఈ వషయమున

సంసకృ తలం కరకులు రండు వధములుగను

మున

శపపయు నన గు నుమముటచయయలు ERT

(ప కళమున “రససవదనమువలన వభ

వదయంతరమగు ననందము కలుగునన

యుకచటను “రసము (బవమనందములత

సమనమగు "నన వతకయడను చపప

యుననడు, 8 రసగంగధరము నందల

రససయకూపమును బటట రం ఆనందము

వజనయు ఈ శండంటకన అవనభవ

సంబంధమునన దనయు చలయుచుననద, *

పండతరజు సయ భ వములం గూడన

యనందము గమూ శ లక యనందముత నునన న వు రసమ ? ఆన వమరశంచ (ళుతన

|బమ కరంచుచు రతయద chee

స చదనందమ రసమన సదధంతకరంచ

యుననండు, * రసమనంద స సవరూపమన య

రస న ము; రసలశృణమునందల * నజసవరప

నం'చనసవ గచర కయమణః ==, ర తయద

శవరసః’ ఆను నంశము సయయర మసక

సవ కమమ ఇ 1గకరమతమున న రండ వధము

లగు " సభపరమములు నుండనటలు తంచు

చుననద, పయవనక సమనవయము చయ.

దఅ6చనచ ఒక మగదము కలదు, రసము

లంట యును వరవజయనను, రసము మ

మునకు ఘతువగు కరణమున_ హతు,

మంతముల కశదము చపపుట 3 కనందున, రసనందముల క భదము చపపనను

చపపవచచును. ఆం ధలంశరకులల. 'బదదయ

కవ మత మమ తలుపవలు లకుననను, మూర

కవ మతమున మతరము రసనందముల క భదము

కలదన * ఫవము...,,*.., ఆవల. బూరమమ

సహవృదయతమల "గవల పహగతమ తగున‌ ’

[పుట 68. ] అను నతన నరవచనమును బటట

తలయుచుననద,

క‌ నటయ దరచణమ‌: అ; 8, [G. 0. Series]

2,

8

కవయనుక సన నమ‌,

వదయంతర మనందం..

బరహమ పయదస బరహమచర... రసః,

సవపకళతయ వసత వన నజసవరూపనందన సవ గచర కయమణః వసగనరూప రతయదకవ రసః

వసతురసతు య. (శరుతసవర సయన ర తయదయవచచనన భగనవరణచదన రసః, ంహయయ న gs భవతత (శుతః,

యు

గవననషట

ర‌

“సన వ సం రస

[ నరణ యసగర పరత]

సకలపయజన మళభూతం సమన నర మవ రససవదన 'సముదభూతం వగ భత

[ క”వయ(పరః Steg

కవయ(ప: చతు

oa రసగం:|పథ ]

[ ర సగం గధరః, పు 20. ]

ఫసల‌ -మ 1955

ర ససంఖయపరగ ౧ఇనమున 6 (బశనకలము

నుండయు మత భదములు కలుగుచుననవ, సయ భవము 'లననయునన అననరసములు కలవన

వపపవలను, భరతమున యనమద సథయభవ ముల స నరవచంచయునన (డు, దనంబట

యతనమత మున ఏనమద రసములయన వపపవలస

వచచును? రసములు తమమదన చలమంద

చపపుచుననరు, కందటు చపపన ఆ రసము

శంతము; భరతు(డును శంతరసము లదన

యచచటను చపపలదు. “అపప నయయురసః సథతః 9 ఆనడ నటయ శ నరరమున అదు,

దనంబటట నటయర సము 'లనమదన, నటయత

ర కతముగ 6 -గవయమందు శంతర'సము కలదన

ఆతనమతమును కందణం లవరంచుచుననరు,

అభనవగుపతచరయులు శంతర సమునుగూరచ

('పరసంగంచుచు, ఆద భరతమున సమముతమన 6 మున న౭-పయంగకృతం, “కయచచచమః ”---

ఇతయదన” అన ఆతన వచనమును [బమ

తకరంచన(డు, దనంబటట శంతం 'సమునకు

శమము స యతన మునమతమయనటలును

తలయుచుననద, నటయ ళ సు మున “రతరహ

సళచ శకళళచ (కధ తసహ భయం తథ,

జగుపప వసత సటటరయశసత సున వ!

పరక రత రతః” అన సథయ భవములు 'నరూపంప.

బడన పదప నశవద గలన శంకఖయః ”

సంచర భవములు (పసతుతంప (బడనవ, శన

శమము సటయభవమన కన, భవమతరమన "శన ఇసపలుడ యుండ లదు, కవయ(ప కళ

శరుడు శంతమునకు నసరదము es

భవము అన చపపయుననండు, నశవద చుగుం క టరం కునగు.. 2 దనన తలుత. owe ఇ a ల

రన శవమ:? యడ. స

మకపపుడు సథయ తుం. క తలయ? చయునన యు, సశవదము సతయ గల శంతర'ససము కలదనంయయు నతన మతము,

2 పదయన ఛదులు శమము కంత సయ

భవముగ€ చపపయుననరు, * పండత రజు

నరవదము న యపపుక ననండు, క ఇటుల

శంత సయ భవముంగరస యఖ పయ

'భదములుననటలు తలయుచుననద, వచరంచ

చూచనచ శమనును, నశవదము నకక_టయ

యన, నరవదమునక శమము గనమంతరమన

తలును. భగతమున శమము నంగకరంపనచ

ఆభనవగు ఫున మతము కుదురకు. పయగండును

తృ హకషయరూపము ల, శండంటక నఫదమును

తలంచయ భరతమున “కయచచభమః ” అన

చపపయుండవ లను, ఆం|ధలంశకరకులు

శమము న శంతషయగం. శపపర, ఏడ

చపపనను ఒళశటయ'!

రసములు తమమదన సవతన సదమగు

వదము, కన కందర పదత నపయకన లదు, శు ంగర (పకకమును (వసన భజ

దవు (డు వ శృంగర మక టయ రస

మనన ౫ తనుగ తక నయయమున వరదభు

తదులు గ'సములయనవన లవరంచయ నన (డు,

న రూపగసవమ “ఈ జవల నలమణ * యందు

é ఉ జఞ ల వషమగు Cues వంక గటయ రస

మన వవరం వను, (పచ ప లంకరకు (డగు

రనుదటచరయూ (డు తలుత బదర'సముఠలను

రక-న, యంతత. దనవనందక మధుర

రర మల యసవదనమువలన వవధ రస

హు కలుగునటలు, అనన భవముల ఆబద‌

1. 1. నశవదసయ మంగ ళపయసయ (పథమమను _పదయ కవ౭..ఫయు పదనం సంచ

Ss సథయతవ (పరతపద నరథమ‌, "లన నన క సయఖవ౭_ సత, శంత2.

వ నవమర'సః

2, జగుపప వసటమయశళమ: సం.

8, రతళళకళచ నరవదం, =. ...

(కవయ! చతు, ]

[ (పరతప: రసః హ‌తయ దరప" మ‌]

[రస గంగధర8; పు_80. ]

4, వరదభుతదషు ర సషు రసపరనదధ సఫదధ కుత౭ వ వటయతవ దవధత లక గ తనుగ తక తవవళ దుపత “సతం నవరహయతు మషప రమశరమ నః

శృంగర వర కరుణదభుత హసయ శద బభతస వతసల భయనక శంత నమనః

అమన నషు రశరస నపర! సయం తు శృంగర మవ రసన (దస మమనమః!,

(ప9క |

రట ;

నము వలనను రసవసదనము క లుగవచచునన,

ఆందుచ నళవదదులనన యు ర 'సములు కవచచు

నన వవరంచ యునన (డు, 1+ అధునతన

వమరశకులు కందలు రససంఖయను నయమంచు

టకు వలులదనయు, భవనుసరముగ ఇచచకు

వచచననన ర సములుండవచచున నయు ననరంచు

నర రరర క రుదటవద మంతయు అనుగుణ

చుగుచుననద, రససవరూపవవరణ సందరభమున

జగననథ పండతుండుకూడ యల లను

లయనను భూయసషట వభవజనతము లగునపుజ

సయ భవములన, లన యడల వయభచరు

లగునన వనపయుననండు కద! ఆరతన

తకక న భవములు భూయపటవభవజములగుచ

ర 'సములగుటల అనుపప తత లదు, షు రస

సంఖయ నషయమయ వవధములగు ఆఫ పయము

లుననవ, రస సంఖయ పర ణనమున జగననథ

పండతుండు చల వమరశంచ తుదకు త‌" మమద

రనసములన యంగకరంచను. అ వషయము సంగవముగ [కంద నయ బడును,

చవ, గురు, పతద వషయకమగు రత భవ

మనయు, అదయ కంతవషయకనుగుచ

రస మగుననయు నలంకరకుల సదంతము,

ఆసవదనముపటుల "భదము లనయ పు దనన యు

సములయన కన అననయు భవములయన

శన ఏల అనరదు? లద, సర వషయకరత భవమయ, దవ, గురు షమతద వషయకమ

రసమల కరదు? పయరత సంబదవను

ల నక ములు కలుగవచచును, అటట (పరశనలకు

సమధన మసంగుటకు ఒదులు (పరథమ

లంకరకుండు, [పమణకుండునగు భరతమున

చపపనదన న కరణు(బచచుట యు తరమము,

మున వపపన తమమచ రసములనస తదతరకత నులు ఫవములన చపపవలను, వన బరల చ

"భదము ; ఫలమున నననయు నకక, * త =

పరశధన

న శృంగర పరళదుణ వభకసృభయనశదభుళ

వ వల‌ -మ 1955

ఆంధలంకరకులును రసములు తమమదన

ఇపపయు ననరు,

సము నయక నషథమళ సనూజకనషమ?

నటనషటమ + అన సంబవనుూ కందటక(

గలుగవచచును, అభనవగుపతులమతమను బటట--

రసము సమజకులచ ననుభవంపంబడుటచ

దనక తననషటత య యుచతమనద, కనన

మతములల నయక నషటము ఏ కన రరూమత

ములు యః కషములుకవన యదవజ క 'చపపం

బడనద, కవయమునందు (శతలకును, నటయము

లందు (దసతలకును రసము కలుగునన చపపుచు

"పదద రజు (పదదయ కవ పయముతము చ

యమదంచన(డు, క (పతపరుడరయమునం

దఖనవగుపున మతమ యనుసరంప (బడన,

అందల 2 భచసయన " ఆను నకము న

ఆం (ధరకరంచన మూ రక మతమును వజుగ 6

'బరకనయనలదు. కవున రసము సహబద

యు(డగు సమజకున యంద యుండునన

పపృవలను, కనన శతబముల (కందట

చ న. కజలదు, శ

మనచ సమజకులకు రససవదము కలుగ క పవలనవచచును, ఆద నటనషట మంతకననను

కరు. నటుడు “కవల మభనయదుల నను

కరంచున గన ఆయ ఫవము లతనక కలుగుట

లడు, ఒళశపుడతండు తనగయు(డయ రసము

ననుభ వం చ జన_ఆపుడత(డు నటుండుకక

సమజకుంజయగును, నటునక శమభయస

పటవమున భవనుకరణ యగయతయ కలదు;

రససవద యగయత లదు,

ఈ రససవరూప వవరణములన కనన

యంళములం మనవర కనుభవవరుదములుగ

త(చవచచును, పరచశరయచన లతుణకు

లందబును పయరతశ యనుసరంచర, వర

నరవచనము అనుభ వనుసరయ యుండవలను, మ మజ. పరదల ఆ ల. మ ద ప... ద త. ప |

హసయః, |

రదః శ నః (పయ నత మంత వయ రసః సశవ,

రసన(దసతయ మ సం మభురదన మవ క మణర రః,

న కవదదషవప త నన కమ మ నతత౭ప రసః, శవయలంకర i 88,4 ]

2, భరలద మున వచనన మవతర రసభవతవద వయవమషట పర లవన సవఠం (త యగత‌ , అనయథ పుతద వషయయ అప రల" సయఖవతవం క నసయత‌ ...రపనం నవతవగణవచ ముననయం(తత భకయత...[రస గంగధర:

8, (డలకు6 గవయములయందు. బందు రసము;

(దషటలళు నటయముఅయందు6 దనరు రసము ;

వు-46, [చూడ ‘ a

కవసంబవన ల కరణవ శషములు శర రవూర దరసవమళరమగరు

(గతసంచక తరువయ)

ఆఅందట౫ జటఆత

దవతయతరంగము :

(1-6) రఘువు-రఘు, బహువు-జహు,

శహువు-రహు, ఊరువు ఊరు, మరువు-

మరు ఆన యరత వువరగకమునకు లపము

వకలప మగు,

(పథమక వచ నతర వభ క పరశకతవమంద

వువరగక మునకు లపము వకలచ మన, రహు

బహు శబదదవయమునకు మ[తము (పథ మక

వచనమందును ను లపము వకలచపనుగ నగు నన

మహక వపయగములమూలమున నరయ నగు

చుననద,

7-14) పులక, అలక, వంస_ఆను వన

ము వరల కమునక లపము వకలపకము, చర

(తద గణమున నూర వనం జరచను. రమన

చ యూటత తరంగములు తరయలు ” అనురూపముల నచచను, కన తరంగళసద

వ కృతము తరంగ, ఇద పులకద గణమునం జరప (దగనద గదు, ఆటలు చరచన “తరంగము.

తరంగ” ఆనురూపము లుంట రం కరము,

“ కళల "లను శబద మచచకము, “ కరడన?

గడలనం గర యనంగ దరంగయనం దర

యనంగ నల యనంగ” (ససపదము-ఆం(ధ భ పరల వము_ 1-15 4,

15.16) ఆమవతతులకు మవడవవశన-

ఉరగుండు, సము(దరుండు,

(17-19 చను, చనను కను, కనను జ‌.

ములు వలలు పరం బగునపు దూూందుట గలదు,

అన (6౫౯ బూరజ బందు వగు ననుట, చను(గవ,

చనను ౦గవ, కను(గవ, కననుంగవ, ఇద న(ట

యుదంత సర సమములకు నుగగమ సంధ వధన మగును,

(20_22) చరతరము = చరతర (7-14)

పుల కదగఇమునC జరప(దగు,

(28-24) పరశతు(డు, ఇం|దజతు (డు... వలంతతతసమరూపములు,

ఇందు6 జపప బడ లదు గన శబ ములక

దతసనుమున న పరఖషతతు, ఇం(దజరతు;, ఇం(దరబ క‌

ఆనురూపములు

గల వనయరయునద,

(25-28) కలగ యనునరభ మున “ఐ యను

పద(పయగము,

29. 80) కలు (నతయకవచనమను, ఇరులు

(నతయ బహువచనము ఇరులు నతయ బహువచనంత మనుట (పన

దము గన యకవచన(పయగ మ ,కందద

సలదు.

ఈ ఇరులున నంటంబ6 బరసత "నటటుట ల

వజ-[ప. 105 (నూ, న, పః 586)

(81-82) జమహునకం క, జమణుకం కు,

పంచమవభ కత కూడుచ మధయ న కగ

లపము వకలప మన లకషణము, ఇటట పటటున

నవ ముండు గన నకర ముందడగు, కవ నవర

మున యుదదశం చ నమ? కంట వరల కంబు

పరం బగు నపుడును గనన యడల నగగమంబు

చూప కలడ ((పఢవయ-శబప-20. ఈ కరయ

మమవతతులండ శనంబడు చుననద. ఉఊ॥త

(తక_తుశతంబునకం క, గుధరభలనన ంబున

కం కను, శ జషటున కంట ఇ తయదుల

(పరనదములు:

88-84) పవవవ శష ౧మునకు (బశ మ,

(85-86 మవతతరంబు లగు పరలం6

బుల వ కషణంబులకు. గల బతవంబు వభవనగు,

ఉ॥ యళచతనయు కపదష ఫ

దయకము. ee ష‌

(37-88) బహువచనముల

వశషణము,

ఉ॥ కలశధరల‌ కుంఠతం బయయ,

art దూత---నతయ సర సనుయూపక

వూరవక'వపరయు కషములు

శళకచన

రమనమతము),

శన దూతు. డనుపుంలం౫గ రప మును

(బయగముల 6 గన నను, కపజన సంజవన

(2-89 సట

“ దూరతపదము రరరలం7ము

రత( (బవ రతలల సకలక తలం బర (సటక అత ల

54

తమమన దూతు( డను రూపము సతము గల

దన ప లకషణపదయము యందుకన యటలు

సవరం చ,

“ దూతపదము ,సరరలంగ ము,

రతం బుంలంగ (మటలు గృతుల( దనరు,

దూత యన దూతుందన(గ,

భూ లశ మహళ నఖలభువ నధళ " (సరవలతనణ- 1-24)

లకషయుము. దయూతున జంపుట నరక దూట (భువ మన రరయుల‌ శ శంతపరవము),

(41-41) ధూరత, నచ, మూగ, వృదధ

శబంబులకు “(డు వసహకలప వ కలచకతవము,

తృతయతరంగము :

(1-8) పనన ందుండు, పతగనధుండు,

ఆవవ తతముండు--

తరయకకకలకు (శషసటవదచకములందు( బుం

వము, (4-7) పడయదసంధ...

పడు, పజుచు, సటటు, పటు-పడయదులు,

పజనద పరకతవంబున సం సకృ తర

(తతసమ) శబద “మువరహ మునకు లప మగునన రమన లకషుణమునందల యు దవభతులవలన.

జలయు చునన గ. (4-ప) కన, (పరయభయళల

ములమ(ద పందువు నలచు నన తరవత లకషణ

మున (5 పర రచతము,

పడవదులు పరంబు లగునపుడు మువగగ క

ముల కలల (అనయ దతసమచచశళబబములం

"జలల ననుట) లపఫూరలమ బందువులు వభవ

నగు నన (పయగముఅం ట యఆటు(గనగు,

(8-12) మ|శ సమ సము-- ఆయదజషరముల తలు పదముత

సంసకృతళబదము సమనంప( జయవచచు.

ఉ, కలమవల నలమవభు(డు _ ఇద యలకషరములకు మంచ యు ననద,

“సంసకృృతపదన పరమత మం[ధపదం కరమ

ఛరయ భవత*అన చంతమణ, ఆపరమత

“ఆంధరం పడవరల పడయంతం సంసకృ తన సము

సయ ల యన యధరవ కరక యజఅకరము అన నరగశం చ,

కవసంజవన చూపన(పయగ ములు

పునుగుందవ నవదనంబు (ఆము క) - ఇం దయదకక_రముల తలుగు పదము గలదు,

కటక సకట తండశరములు (నును) = ఇద పర

పరశధన ఏ వల‌ -మ 1955

మత నత కమంచనద, వయక రలు వయఖయత

లతదృళయపరయగముల నటుటల సమరద ంచ

దరు, వన నయ(గంథ ముల జూచునద,

(18-14) సంసకృత సమస మధయగత

ధరరలంగ శబబంత దరభములకు (పరసవము తను(గుకృతులంగు 'సమమత మగు,

ఉ|| అగణర క లందతటవ ననళులు

(కళందఠటము)

తనుసతరసక'తవల'సనములు, (తమసతర) ఇందు రండవ యుదనబత రఘవ

పందవయసథము, 'శలషనరభంధముచ (వసవము

రక మనదు, (నుహమంగల తరమ-సతరసక త,

నహమక _- కల _. తమస _ తర-_ సకత అన

పదము

చతురతరంగము :

(1-2) నకరమునకు సంధయందు 'సంశత

సము

ఓరచున‌ + అఘములు- ఓరచు నన ఘములు,

రయయు కర కనన రుదుగ (ఆరణయ పరవము)

“లుకసం శష నచ యను చంతమణ

నూ[ఠతముచపపున సవరము పరం బగుచ నక

రమునకు లప _ సం శలషంబులు లవు, సం శలష

వధనము దునసంధ యన లతణకులుపగకన

యదదనన నర*కరంచర,

“దర వవు ననజుండు ననన దుససంధ యగుక,’

కవజనశయము (దషనపకరణము

ఈ ఆతండూ, ననతండు నన యూంద పలకన

సతతము దుససంధ యం(డరు,” అనంతున

ఛందము... (4-20

ఈ ఎందును దుసఫంధ సమ

ఖయం దరమగు నందు నందు ననుచ నందు

ననందు నన ఎపననచచులు,

పంద సముచచయ నకరములు కృతనూ దళ’

ఆపపక వయము (సంధ: గర. 12 కన సవరపరకతవమున నకర సం-శలషము

మహక న పయగములం "గనం బడయడ,

(8-4) అచచంధ

ఎంత --ఆధకము _ ఎంతధకము; కనుక + ఉడుగు = కనుకుడుగు,

(5) (కయంత శఫసవరలపము__

4 (కుంకుదు రనలువలక ((కుంకుదురు

నలువ లక

వల‌ -మ 1955

లకరమునక నట సవరలపము గలుగు

టకు లతణమున. జపపంబడకుననను నందు

(పయగము చూప(6బడయ.

ఊ, భృతయుల‌ భూమ మటడడుచున‌,

కవజనసంజవనత గనరన పదయ

ములు :

కవలక సంజవనయందు.( బం డండు యతు

లునన వన కనతూరరంగకవ తన ఛందమున( బరకనయ (8-14_వచనము , ఆ యతుల

"పరలు వపపంబడలదు, ఉపలబ కవ సంజవన

ముదణపత యసమమగము, ఇందు చడు

గనవచచు యతభదము ల (కందవ,

1. అభదయత (వ_పలకు)- (52 పదయము)

ల ఈ కం ధవదయత (55)

8, వృ నుల 69

4. నఇషమ సయత (78)

ర, సరసయత 85)

6. ఆఖందకడ (89)

7 నతససమసయత 98y

8. ఊప సరటయత 110

9, రవడ (115)

(పరథమ తరంగము

ఈ పయతుల మధయమధయ ధరమువు, ఆచచటు, ఒకకం-ండు, డగు, దగు ఒనరు

ఫనరతు అందఆ, ఎయు చనగయు,

పండమ, పణమ, తయతు ముననగు శబద

రూపములకు న రర కములుగ లకషయులతుణ

ములు గలవు, వనన (బతయక యలభ భదము

లుగ బరగణంప వలుపడునటలు లదు. రంగ

కవ చపపన 12 యతులల 9 “మతరమ -నట

(పతలం గనయణబుడయడు, తకకన మూండ

వయ? స శబద రూప నరణయక లకషణము

అంద య భదము లమడయునన వమ!

సులశనషణసరమున * తయతులు నుయయ

లయు ’ ననుపదయము యవడ (కంద లతనషణ

ముగ (గరహంపంబడనద, (చూ, కతత తర (పత,

యవడ. పు, 95

కవజనసంజవన లనదగ సులతణసర

మున న‌ (కంద పదయ ముదహృతము,

గ‌ లకు ణనవతముగ నతన,ళ బబంబబుప6

దనర నూహ ననుపదంబు వలయు

కవనంజవన లకషణవశవములు | ర‌

నఫుడు బప సపపు నగు గుణంబును జలలు

నగుణం బఖండ మ చలుంగు.

(చూ, క తపత ఆఖండవడ._ పు 128)

ఆమహణ, అచనహణ యను దూపదయయ

మం దఖండవడ చలలుటను జపపుచుననద ప

లకషణము. ఈ వషయ మ పరశధన పతరక

(పథమసంచకల ఆతహణ-తదదతయత వశప

లను న వయసముల. జరచంప6బడనద,

సరయలకషుణ సర సంగహముల న (కంద

పదయములు ముదద రజు రమనన చపపనం డన

(వయ(బడనవ,

l, aya రంబు అంద [పసంబుఅందు

2. సరడ భ నడ

శకటనఫ (పరకరణము, 8, 4 పదయములు,

8, బమమర పత రజ కత ఛగవతంబు

సలకషణంబు గక (8-268; పర 248)

ఈ మూ'ండుపదయము లపపక వయమున

గవయ చపపనటటు గనవ చచడు,

భజకనవ నరదంబు

చూ చ Huss

229, 281, 284 ప

సరవలతుణసర సం[గవములన య

పదయమును దలకంపుండు,

ఆ॥ కకునూర యపపశవ యహబలపత

ముదద ౮"జురమ ముఖయు లలల

పత రజు క బబమున సలు రఫలు

గదస నంచు. బలక రద హుళకక,

(ఫు-242, 8 ఆ. 262 ప చంట కవసంజవనల శకటచజఫ (పకర

ణము గన దనం గూరచ తలపు కతపయ లతన

ణములు గన కనరవు, పతన కవతల

రటసంక రయము నగడంచ న(డట రమన,

ఈ భగమంతయు నట (పతల లుసతమ

గయబలః |!

శర మనవలల రమకళపలకవగరు సంజవనల నకక_టవళుల [కంద సురత తయ

సరము కళళతకము, మ ద రత, సము,

భర తనుశసనకము నననచడ కుమర

సంభవము అను [(గంథములలన పదయము

లుదహృత మనయు, నననచడున కలవల

సము, పదదపట సమనథ కవ యరుణచల

పురణమునందల పదయములు నందు గృహతము

లనయు6 దన కుమరసంభవన పఠక లను,

కవ

56 స

మలయు వలల భ రయన వథ నటకములనదగ

“ కనసుమం బటటన సట పదయ ముదవభత మన

(కడభరమ ఫధకలను (వసయు ననరు, శ

కవగరవదద నట ముదత (పతక భననముగ

సమ ౫ము గ యబతయంతర ముండు నన తంచడు,

ఆదదనన సంపదంచ చంట పతత సంపరతంచ ఫునరము దణమ గవంచుటకు లతణకు లగు

సఆడతులు గడంగవలయు,

కరవసంజవనలన

ములు న

(1-1) శర మంచుందనకంత _ ఉదంత

తదద రయరథక వశషణమునకు హలచరక తవమున

నుగగ మసంధ,

(1-2) తళుకుజ వజము సటరపరకతయ

మున నుగగమసంధ, ముదదు తజదర త. తజ‌ యను డ రంతళవ మద, ఆచచకము, దరభంత

చళశయములకు (వసయము ర దన చంతమణ

“డరణం (వసంసత‌ , సచదళనపచద, ”

wees క 'హసయ కశక ఐ = బ కయచ తతను జధరవణము,

(14) తకకన యజయవ( పరముఖ నఖల +

కవనూ_కరమణ-ఇద నమఖండయత- వయంజన

మతర, (1-75) పనరంతు న నక కరయ + ములు

హర కనంగ౯--పలకయత, ప రండువళలు

"నస 'పరతలం చబరక_ బడ లదు,

(1-78) నసమస నషబమసము

లసనుంబుగ నచచు హలలు+ అకు యత చలలు!

(పయగవ శష

(1.105) ఆభల, నమపరులల దునయ

నురువ-- ణంచ యనంగక,

న=ణ యత, ఇయయత భదము చంట (పతలం

“గనరడు,

పరశధన వల‌ -మ 1055

(2-28) కృతన నుమగమవణలు త

కక_త కరంతంబు లుం దగం దలణగ...

తకక -నంతపదము తకక_౧దకరంత

మన సంధ చయవలయు, అన (ప సభంగ

మగు; ఆవయయము ప గ'సడదవదళము రమన

మున వకలపము, (చూ, 1.12 లకషణము

2_41\ ధూ రముఖపదచతుషయంబగు నుత ( ) మ నడుతవ యస +గృషతునలన

ఇద బుతవ'సంబంధ వళ-ఇగయు న (పతల

లదు,

(3-8) తలుగుల న శఆకుర

ముల పసంసక తపదంబు + పనణగంప(దగుక

= పలకవడ,

(5-18) తగు కర లంగము లలంగం ప. "నంత సమసమధయ + మంబున ననన‌ _

ఇందు బందుయత మతర గలను, ఇద

లకుణమున( జపపంబడనటలు లదు, మట యందు ఖండఖండబందు[పస గలదు, దరచ ముల

మదన య (పసమ త చలలు నన రమవ

చప. కన యందు రమన చత న (వస

ములమంద న(పరసమ(త వశషము ఘట

ఇందక నుపలభల సమమగ ముదత (పత

ననుసరంచ కనన వషయముల సంగనముగ6

డఓ పత, సమమగ (పతక (పయతనము సలుప

వలయుట లకషణకుల త ముఖయక రథనయమము

మదరసు అడయరు ల (బరల దన (వత

(పత (సమమగ మంట కలదన వనకవ పరశలంప

వలసయుననద, ఇం కవరవదద నన సమమగ

(పత యునన నయ పయతన 'లశమునకు(

వయూ.త యుసంగ సవఫదయుల కన

శవననపములు,

అము దరతరచనలు :

అగుమ౦చకథ (పరచనజనపదకవయము)

(శర వటూర ఆనందమూ రత సరషమతము) (గతసంచక తరువయ)

యరగడడపడుల జమన తలల !

కనవరతలు వన గంతుమ య మ

రగసరము నల రలనంగులకు

బవందతమకను తకువుల చడు

శ౭న ర కన శలణకుండను”

అన చప సపతస త న-చచర నగలు,

అయతనన తనమద దయతడ నడడ న-ర సమముల నగుమంచ తస

మహమద నల లనమంధళ గపప

కళన ముతయల కంఠమలకను

నలు వనకరకంచుచర త గటట

అలవణ త నలవటదదంబు చ

ఆదదంబులప పల న చర నగలు

వలు వ నముతయలు సరదపప యపుడు

ముతయలసరములు మగ శంత దపప

పరగంగ మంధళ పటటుచరయును

గరమత తలుసుగ కనుపంపప గ,

ఆందుల కగుమంచ యళళ 2 మంద

“నందుల సర బవ నతలల వనవ

అయతనన యచచవయప కళ దక పపః

ఆయతనన కచచ శుమయన తన !

రటటడపతుర రగణముల చంప

గటటగ యడురము, గయలు నట

సరవర కలలు చలలకుండన !

మయనన అఆయతనన మహ‌ నలలు నన

పయ మందలు చర పడునకుంజగ !?”

అన చపప తస చ న-చరనగలు, గుసత బటటవులవలల భనన యడడ

పటటురుత నున ష పరలమల-ర

గటటగ చు శలను కమలకన తను, భవంచ పచచల పదశ౦బు బట

ఆ వళ త నలవటదదంబు చూచ,

'శరమంతు వలల క సర ద పప నగలు,

వమక వర 'పరతమల కలల

తడ పరణము వచచ దుఃఖంపసగ,

వ

కడువుంచ పదకంబు కనుల చూడంగ

గురువంద దండ :మ గురుకనయు౦ బ,

అకకనన యద చూచ శటు చనన బంఆ

చకకట చయ జరచ వరడన బలచ

“వలభనన యచచనపటటంచు+ వర

పటటుప (వసన ఫతమల క

న | (పణము వచచ యశణమువ"న

తచక తమలను దుఃఖంప సగ,

నరటవయపతమలు నడు దుఃభంస

దున రుల తునుమడ చంప

బటటవులనన కు బళల తలు నట

ఆటు ఘర తన పత ముకబలు !

"వడుక మయనన వలమంద లలల

చూడ చపము లచ చూపు తరంగ

అన చపప తదస న వగనగలు,

క|రయవుల రజు కరుణత నడడ‌

బంగరు నగలును బనన కల

సంఫుశ బటట త జూచ కదం

అదదంబులపల వ Bese

బంగరు నగలకు పన మలల ద పప,

సంగత గమకు సరపక యుంగ,

ఆందుల కగుమంచ యళచరయ మంద

“నందుల సరజవ నత కన

కరయవుల రజు కరుణత నద సమములు చరలు సంఫ) దవపనన,

ఆచయుకుడు కరయవులనన ప'లట

పరడ వరుల పటుల జలస‌

ఉగువడ బణలు ఉరమున నట

మయనన కలనల మడయరకంణన ! ”’

ఆన చపప త ద నచరనగలు

భముడు యరననన పరకన యడడ తమరపూ-చర దండగ గటట ఆమద త నలవటదదంబు చూచ,

అదదంబులపల న-వర నగలు

మ పసపడు చరగ ద

58.

సుదనళను ముంచ చూపనటలుం డ‌,

భముయు నద చూచ బంధుల జూచ

“సనుకులమువర చూకండు మరు

యరననన యచచన య-పర నగలు నరపనయందుకు కళకునంబు వగతు,

ఎదదులు యరననన యుదంబ నన

నర రసలత.. సనలు గూలచ

శరములు య కులు జగథర నట‌

యరననన యరత నగకుంటన 1 అన నపప త దస న సకనగలు,

వనగ ముమమయయ వరుసత నజ ముగగులు కలకశ మురువులు చుటట

సందటకడయలు సఖభయ త ఇటట

బం-గరుకుచచుల బవగంచుక మమ

పంగుచు నలవణ పసగంగ బటట

పనడవడడణమము భగ బటట

ఆలవణ త నలవుటదదంబు న. క

అదదంబులపల Sh

ఆకతకవమసు సంటక యుండ,

సండట కడయలు వతపములుగ

దలగన తమలను మలగుచునుంజడ,

మురువులు నంతల ముతతున శు లయయ.

రహం దపప ధరణక రలనటలుం డ, అద చచ యసవుడు ఉగుమంచ తను పల కళను తరబబన Dru కున

“ముమ యయ యచచసమురువలు నక‌

అమములర చడు అనువు, ౫ కుండ,

కలలందులపచయయ గ "ప ae ల

బలముమమ నయ త గ డకు తగ (౧

న హ‌ =

సర సయ వల(డ నగ గజులను

వరుల బల చ క‌* అమ కన

నవవళరశల నషటత బటటు

తవులు చపపుదు తలగగ వవవ,

పచయయ మము చయు ఫు”. హరు Rex

సనన ధనలవురు సతయ మదట,

నండన వరకండ నళలటశవు

దవలు వగుల వంటలు సగలు,

శవలక చ నలు చయయ మనగ

పు మక ము దపన వళ

ఆపద పలట నవ రత గంచు

బసువనన తచచన ప పనలు మనక‌

అన చపప త దస న-సకనగలు,

వనగ బరనన వరుసగ నద R

పరశధన ఏవల‌-మ 195

పటటు- -వరను గటట పడలత యగుమంచ

శర మన ns కడయలు బటట

వడకల నదదంబు చమరు చూవ,

బంగరు కడయలు ఛనంప నంత

కంచుకడయమముల కనవంచ యుండ.

కంచక కననళలు గళల జమము చును

“మలనగ ననవ యబమ చదయంబ

క‌ తరపలల నంవము ఘనుడు వరనన

భ "కతరనచచన బంగరు నగలు

కళ దపపనందుకు కరణం బమ !

రుదుగసంగులు పరగ బంనన బడవుల ననన యయ పరుల నరక

వడక యనలుల వధయంచగరు

గుటత లుం లటఓటల‌ గట'ల కూల

మంగలల పటను మడయకుండర |

కంగవల‌ కతతులు కూలకుంజచన !

పటటకతతులు వ న rem కకునన !

పటటు. నర se భ|దపబచత,

పగ వర శగముల పలు చసతన.

మగవడు వరనన మడ బన‌? యచ!

ఏ-పళ కవ రల య‌రల యగున”?

అన "చపప తదస న సరనగలు

ఆనన లచచనసమము అనువుగ వనుచు

వనన గ పురుషున వరల సమము

లగుమం-వ తలమ నరం బ‌,

వూలవమం జపటన పూన త NX EE

పులగరు అపకను పూన త దడ స

ములక చననుమద మగ బనన సరము

ఆతతుకన ముతయలహరలు బప,

సందటకడయలు సభయ త జూకటర బంగరుకుచచుల బవరంచుక మమ

ss నల వణ పసగంగ హ‌.

పసడవడహగమము బగుగ జు ట.

చంచన బంగరు చరగుల ఏర‌

రంగుగ ధరయంచ ర తన లనమము

లగుమంచ తలఇ నందలభరణ చడకత నదదంబు చమరు చూచ,

నదదంబుణప పల Sa

పుడమళు చలల క పూలమంజషట

పంక _మ తుల డను ఫులనరు అవక

పక_టల యపుడు బగువుగ నుండ,

అతరయంగ సమముల కటు కంద వచచ,

మనక బంగరు మలమ హచచ

స! ఇల‌ -మ 1955

శనువల కంతక త వగగంద

కసనతలళన జూచ కలకల నక

*“* చరూచత చ తలల చ దయమము శన

ఫుటటంటవ గడడ భూపళ లవ

యమరవయను గన అ తతవరడడ

సమము'ల యమను శుభము కబలు !

పురుషు డచచన యట పూలమంజషట

వరష మ మనక నమరసంణులక

కసు వ లనంవము ఫఘ రజలను

తమరటమూకుల తనవత జంప యదురమము బళలలలు వపున వడల

చదరక నరజు ష “కబలు

నద నరు మతుంబు యద నకు జయము

కపడగ దరమమ కలల శగకుండ,

పన బూన ౩ చస పయనంబు కం 6

నందులనర దవ నలల చళబవుల

వలల వులత మంద వరు వరన

పుణయపున కడ పగ దదు మనక,

వ కుంఠ పయనలు వచచగ రపపుః

అమమర 1” పదదన అనదంగ లకషమ

మకకువ కమరకక_ మరయు నటలనయ

““నంతస పంతలు యంత యగుమంచ

పంతంబు లటక బంధవుల‌ మద,

మనయుండ నటువంట మటలు నకు

ఆన గదు పపము ఆనన లమద, న!

పనన పదదల వరు పలక‌నంతట న అననల చలలలు ఆకకనన పల]

“ప కలల యనుటయ పంతలు తలల |

జగ తపప సమసులు -ఏర లుండంగ

“రుగగ జపపత మమ "సకంబు

గంగను వడదవుట

గంగను వడను గకకునమరు

అంగనమణులర 1 ఆయ తతపడుడు

యదువంళములవర యదవసతుల

పలువ ౪ దనకండ “పదద లందరన *

ముకకున వన అభమంచ మటలను

వరుసత బలచర వర నందరన ఈ పందుముల య పప! బండరులచచ !

కందువ రరమమ గంగను వడ

నననయయ మయ నగ ! నలనతులగ |!

ఛగర చడు

చటువర చన! చల నగము! టబ ర శ

పనను గ రర మ

అగుమంచకథ ఫ‌0

గటగ రరమమ గంగను వడ మకుటకట మలలమమ మరల యలలమమ 1 తటుకు డమసన 1 తరలలన రవ

గదర సదదమమ ! నట పదదను!

ఆఅగవంపమమ ! ఆపక!" దండు బయన యర! తరుణల మరు

నడు వడుకతడ ఇలతలు రండు

గంగనువడను కదల రగండు

జుటటు బయన వంగ ! బుడచరగంగ !

గటటగ నరమమ గంగను వడ”?

ఆమగం౫గ నంగు మంచ యపపుల బలచ

వ (ఒ) పగ నగుమంచ వదనల దలమ

క భకతున నల మడ! పయనమ నవు

అత వగ రవమమ ఆవులనన గంగ!

అయతనన య పత ఆ గంగలవమ

పనన మ రవమమ భటటవులనూర !

క(రయవుల నగ! గంగను వడ

నరననన యబ యయ ! "వగ రరమము

ముమమ యయ చనమలలు ! మగనర గగమసు!

కమ*కన రరమమ గంగను వడ?”

ఆందర ఎపనలు అతవగ చప పచ

కంపనం ధులు సముఖన నలువ

అకకనన గంగమమ కతనసటతను

మకకువత చస మర-వగ జస అరయంగ జవవద అగరు భూతయును

నర మంచు బంగరు చటగనన తను

రంగుగ నడుకన రమణ యగుముంచ

ఆంగ నమణ యపపు డలవగమునను

ఆదవరపుబవ చద చపపంచ ౫రమత బంగరు కలళల నంచ

చమంల కురువరు చంగలవ పూలం

జకమరు మలలలు నకసంచు మంచ

పనన లు మలలలు బంగు మ లల ను

వ నన-గగ జజులు వసంచుపూలు

పరగ దంగరలత పటటం చ నంత,

ఆర.మంగ నగుమం న యతవగమునను

జపషవుగ గందమము ననరంగ గజు

కు పపలల నండ కురురుశ నుంచ

అటక ల పటటంచ యగుమంచ తను

దట రజక చలల మలత యగుమంచ

దవంచ బనలు తలవగ నంత

భవంచ యగుమంచ పటటంచ నంత,

60

వరగందపు క"పప వలదుల చత

కరయంగ నవచను అతనషటతను,

బంగరు నవళ పళయలు తచచ

సంగత పం(బణ సరస వయంచ

రజుల వలల రమణ యగుమంచ

ఫూ జస న‌ తంశ పూల దంగగగలు,

కటజ చలలలు గంగను వడ (

“పస మ వ ననన పల యగువుంచ,

చుటటలు పకకలు చూూచువరలతూ

రణ భర (మయంగ గమణ త గదల

కుచచుల ముతయలు కూరచన యటల

పచచల పలక పన తలల

దండన నలలు దవ‌వ యటట

వండ పలకల'న వలర తట

కనకభూషగములు కళల (గ కకట

ఆనువన పలక నమమ క మరమమ

మణులు భూషణములు మట యునన ట

ఆనుసుల పలక నమమ సర డవ

వరుసగ చకకర వర లందరును,

వలల వులు నగరల వకల ముందు

చల మన చజభ జంతరల వరు

నరగలు గుంజులు నత చ ముళలు

సనన వర ములు శంఖుల ధవనులు

కనకత పపటలున కలక మములును

భగన చలగంగ భూ నథు హ‌

గరవంబున స గంగను వద,

అంగడవధన హసువంతుగ మన

రంగుగ వచచర రమణగషక లు,

గమన గటంగను ౦౫ మమ గుడప

రలమంచు బంగరు రతనలకుంట

కనపంచ యదనకంతల క పుడు,

పలల కలు దగర గమనమణులు,

అందలలు డగర అంగ నమణులు,

పదచరగు లగుచు భమ లందరును

ముదము తడుత వచచ (మకక ర భకత,

తూరపచుగ మనక బయ తయజము ఖులు

"నరపుత గుడకన నలతలు (మకక భూ త కటలక "నలల పురుషుడనటర

పత రజుకు వరు పందుగ (మకక_

యగ యశకంతలు అపపుడు వడక

భగన యదుటను బనలు దంచ తరుముందచడదుల త బలశ

లరశపు దయయగ తరగపప బలశ,

పరశధన వ[వల‌-మ 1955

లరుకపు దయయం? లతమందు లంత

నకకు_నన మదలన యదవసతులు

మకకువ లనక మర పయ రంత,

నగ భూపణున కంతకు (చం కత భకత

పట'పటభళలు పరపంచ “వగ

పటట దంవం చను పదవూజంత,

గంగ నలంకరంచుట

చకకన గంగకు సంపంగ నూన

అకకనన శరసంక నతనషటలడ, శర'సంట గంగకు గలయ కళతూర

ప'సపునలలుల దరచ పణత శకయ

అటకల తగ నడ ఆతవడక_ తడ కలకంర ఒంగగకళలళఅ ముంచ

జలకంబు లరభచర జహనవ కపుడు,

మలమప కున మ “నలల తుడచ

వషవుచు గంగకు వరజడ లలల

తుపపల తలయరచ ధు ప వచ

కడు వగ బంగగు శంతగలట

పడువన న బంగరు పుటటంబు గటట

అగురుగందము మన నలద కనతూర వగలు ర బూనర వవమకష కపుడు,

కటుక తగ నడ గంగకు నపుడు దటుగ కసతూర దదద కక బటటు,

బవగలు కం కండలు పను బకు లును

సవరం చ కరతల సఖయ గంగకును, పగడల నరములు పచచచపద కలు

జగచకమతకు సరవత నడర, క రులు కడయలు కల‌ కంకణలు

పుతతళగజులు నఫూర రగ దడగ కర మపపగ (చళల కనకము దకలం ధరయంపగ జస తరుణ యగుమంచ, పనడవళషణమము జస-గ నడర, పసమంచ నగుమంచ బగుగ డడ

శవున యలలలక వలువు గ ఇళ నవరతన ఖచత మనవకరటమను, పం(డండు చతుల భగం కపుడు మండన సమముల మరుగులు హచచః గంగకు సమములు ఘనముగ బటట సంగరములు చస *లయ యగుమంచ,

ఫఘవఘమఘమ యన కముచసనల

(భనముగ౦బకను క పపపననరు జలల:

చలయంగ కనతూర నలవంచ యఫుడు

ఏపల‌ _మ 1955

"ఇలువుగ గందంబు చలకంచ యఫుడు

పలట కగన (పరభువుల దలచ

పలన ఆననల పలకల‌ జూచ

అననల పలకలటు చననబయ

ననన దపవుచు రకతవరగమ యుండ,

ఆందుల కగుమంచ యళచరయ మంద

“నంగులనరదవ ! శ తలన వనవ

దురవసళపమము దనకండ కపుడు

దురవర మ యుండు దషమము కలదు,

పలుయరన న ఫలక వనుడ

ఆలమందలు గు తతలయయన తలల?”

వలయముగ నంచ వరతలు తలస

తలమ బనలు తగగ చపపంచ

వరక తరబ న (2) వక(పకకు_ నుంచ

కలక తరబనలు కందక నుంచ

నూటకక. అటటును నూటకక ముదద

- చవటముగ నలస వనత యగుమంచ,

పటంచ యలన పల యగుమంచ

మటముదదగ జస మండుగ నలప

పపపును చయును పలుళక ములను

వ (ఒ పపుగ వడడంచ వనత యగుమంచ,

వరబన యగురు వరుస సత బూూస

పతు జసరున బవలళ "పదద లందరన,

“నవళ యయయర | | ప యదురు

అకకనన మదల నయదవ కర

పందుముల యర ణపప గ

కందువన వవళ గంగ కయయంగ

నననయయ ముదద యయ నగ యకమమ

పననుగ నవవళ భగరట కయయ

చటటువరచన జడ వర'చన

ఫఘటలగ నవవళ గంగ కయయంగ

పులమదదులప లల ల భూమడప ర

కలగక “నవవల గంగ కయయంగ

పందుముల యపప బండరులచచ

కందువనవవల గంగ కయయంగ

భకతున నల మడ పణత వరగంగ

భకత త నవవళ పడత కయయంగ ఆయతనన యపత వలభనననూర

కయకన నవవళ గంగ కయయంగ

కరయవుల నగ యరననన బయయ

గరమత నవవళ గంగ కయయంగ

పచయయ శరRర యును యయువులలు

భునము గ నవవ? గంగ కయయంగ *”

అగుమంచక థ 61

ఆగుమంచ మదల నయదవ కలు పడ చలంచర ప శలముల‌ దంచ,

అటు వనక మతంగ అయదువల‌ వచచ

నటుగ నలల నవవళ జచచ

ముగ మంటపంబున మ తరమ నలచ

తగు న చ పడర తము నవవళ

పడ ఛలంచర పలముల‌ దంచ

పడుకన నలువ భమ లరషడల

ధమంతు చలలలు దటటత స.

వమరు గంగను 'పడుకసగ

““ఆదళ కన నవు ఆభలమతవు నవు

నదరంబులు నవు సవయబవమ నవు

భువనంబులు నవు భూనులు నవు

రవచం(దులు నవు రగంబు నవు

భగంబులును నవు బుగగులు నవు

యగంబులును నవు ఈ దధులు నవు

రరువంబులఃను నవు కదనంబు నవు

మనుజు లలను నవు మయలు నవు

కల మలలను న వక: ౦బు నవు

చడవనలు నవు వలుగులు నవు

పడపంటలు నవు పశువులు నవు

నకషతరములు నవు సభములు నవు

పతులు యకరులు పనన గఘములు

కరంబు నవు ఓంకరంబు నవు

సరంబు నవు 'సంసరంబు నవు

మలగు వయువు నవు మఘంబు నవు

అల వదములు నవు ఆమగులు నవు

ఆండంబు నవు (బహమండంబు నవు

కండగభవము నవు కనలు సవు సంధయలు తరపములు జపములు నవ)

తతరవంబు నవు మవతయంబు సవరు

గంగర మపల కలగుంటవ న

రంగుగ పలట రజుల కుభము

మతను జపపవ మము గననతలల భూతలపతు ల నఫుణయసదరులు యరగ య. యటలునన వర ! |

మరుగు 4 1, తలల యవర వడుదును !

మకు దకకవు "నవు మహయంగు గన

చకన నశవ జతు నతయము, పరులమ మతడ పలుకవు నవు ౪

ఊర "క యుననవు క, యమమ చడు??

ఆకకనన వడత ఆప డరుళమము ఉకకుబమమవ ల నుం జను ౦,

62

అపపుడు గంగను నందరు జూచ

తపపక తమలను తలపన రంత,

“పలతులర ! యనన బనలు త_స

కలకల నవవుచు కనువచచు గంగ

ఆమమలర ! యద యగడం బను

కమముక యగ౦౫గ కళ దపప గస”

ఆకక నన యంతట నదుగర జూచ

మకకువత వడ మరయ నటలనయ, 6ళజటబరు బనలు వగ ఇమ త

పటంచ నతడ పలుక గ దటవ?

చత మయనన శమమము వంశ పడంచ పదవల పడన జజలను

వలుగ నరకంతు శ క నకు,

వంతు కళళ‌ న యటట వర కనడు

సంలప మయ = జవనవ గంగ

మతయర నకు మకసుకు రగ

య తరఫు గమన నూశ~ జతు.

జలమందలశక లనన లనుండ

మలువ_తలు వనన మంచన (పమ

దశనఇపరు గమన దమనవట

లకషణ మ యతతు నంతవ నక

చకకన మయనన es

కకకు సపు వర red

శనలు తనును శమన వశ మనన! య లన మలల నుననట

య పలు నరకంచ యల బండనళలు

మపట కడంతు మతలల నకు,

చలలవ శగురు సవ సఘనులు

చలలన వ నను సంతషమునను ముందు జడ లడుడు ముదతర నకు,

యదదులు బలలవు నలమ నయతనన-

నలతర | శమము "న వంటన న

చతవూటతతును శంభవ నకు ఆవులననల శమ మటు వంటనన

మూపు గండల నతతుముదతగ నకరు, పలకండ పద చవ పదభర ఘవుడు చుటటువరరయయ చటల నమరద

లమర పలట లససగ నుంళ

ఖమత యు తతంతు పదవల దవవ,

నబళల నయడు నదుపచ యయ

వసగ శరుమంద వరుసలవరు

లన నన నుంశను తరుగ నకు

పనను” క‌ంకును బండలు తలంతు,

పరశధన ఏ పల‌ -మ 1955

(పణనథుడు తనను పయనమగడు

రణున నుతతమ రజు పలట

'కశమన నుం శను శంభవ నక భు కలత గటటంతు బంగరుగుడయు,

వ నక రవణ ౫ టంతు,

యనన వరనన మననలవ

కయజు సట న‌ ఘనుడు ఎ చననయయ

మలన ధరులు మటనసగు

పలట ie

తరుగ నుననటలు తలసత న

బర గుండము బతు భగర నకు,

బసువనన గకుల పరమసప ణయండు

వసలకషన యదవవరకంపటము

నతుయ మ.నరంచ ధహదుక తలల

దకషణపలట తళలలర నంగ [0

గంగ దుఃఖంచుట

అగుమంచ వడగ నపపు జళవము మగులంగ మఘముల‌ మరనన టం డ, పటపట మన గుడ పగలన టలయ, కటకట యబబను కనను లపప, బటబట కననరు బరున కురయ గడగడ వణకను కంభ మరళను, రవవలు చడణను రతనలు రల, మువవలు గ‌ జజలు మురముర లడ, యరునమమ గ రదమము యనరన పడు,

పరగంగ మంఛళ పచచన పయ, గంధము యగరన కంతయు ద"ప పపః అందంబు తపప నయయతవ మ "నలల, ఫువవులతమలు భూమపప రల, పువవుల రకులు పుటఫుట రల, కుడకంట ర కము కురయుంగ సగ, యడమ కంటను నకు యరుల పర, దడదడమన ౫౦౫ తలలడ మంచ, గుడలన ౫౦౫ మస గుడయతతు "పరగ, గరభగభవముల న. గంగను జూచ బబబలు 'పకటను పతుల రజ,

ఛగర యడలం? పడతులు చూచ తగువత దుఃఖంబు తచచ రందరును సర బవ మదలన శలున లందరును తటకుమంట- తలలడ మంద

కుమలపయర యు కుమమరవముగ ,

తమర నరుగ తలలడ నుంద

వల‌ -మ 1955

తటతట కననరు తరగ రందరును,

వమక, గంగ కరవంకలం దర

ఆగంగ దుఃఖమము నగుమంచ యపుడు ఆ గంగ బచను ఆతవ త నపుడు

6 శంతమ రుదరణ‌ ! శంత భదణ ]

శంతమ చండక! శంత ఆప !

శంతమ జమదగన ! శంత జగదంబ!

శంతమ శవ భమ కంత మహమర!

శంత మ పరంజయత ! శంత మ నకఘు*

ఆన బటటన గంగ యగుమంచ పలకు

మునుకన త శంతమూరత య‌ నలచ

ధరున వలలు డటటత నన

దూరంగ ల గను ఏ నయజముఖన,

క‌ అమమర న కటటు ౬లకుఃఖ మల

కమముక పలట కలలు మవర

కంతంబులును చరు వయ కబలు |!

యంతర యదవుల కలవలచ వన

కంత మసన చమ గల యమ మకు?

మునను మ కలలను పదముత న మనను వరగ వచచ మద (వలనను

ఆర చత నద నంటవ తలల,

అరచత నపక నననలమద దయతపప వడచల తలలర గంగ,

భయపడ పతచ చగరచ గంగ ౪

కననులన దల కఠఅవ me

యననడు సతరము కటు౫గ మ తలల,

వట మ చకూరువదద వ లజు

దటుగ చలల నడనము లపపటక

నగునద యండలయ యంతంబు వచచ,

అరమర లలమ యడు మక మట,

నడుభూమ నునన టట నవర గంచు

పద దన వ సస‌వ “పలటనడుమ ళ

నను వడనందుక నలతర గంగ

చననబయుననవు సదంబు గను,

మ కక_లమ తలల మసంబు లళ

దకకు మలనప& తరదు మమ?

నగూడ పలుక వనయయమ నకు

నగూడు నలుపవు నయయమ నకు

మఘము కపపగ మనకనష యుండ

పగవరు మ మద బరు లతతదక |!

గడగడ లడుచు కంత యుండంగ

ఫుడమళుమందల పడువకుంజర !

అగుమంచకథ 68

కననుల పపలు గంగ శకంప కననర! దనకండ కకపణ ము !

కంచలు గడగడ కదల నందులకు

కుంఫన దనకండ హూల కబలు !

ఉరము భూషణము లు[రూగనందులకు

మర వడ పప నన మడ రలన !

యకువమమ గందము లక నగుటకు

పశనర కంబు పల నండ!

ససలు వడవడ వదరనందులకు

పస వడ దనకండ పడయయ నమ !

వూనులతమలు భునన రలుటకు

భవంప మండముల‌. సరడుచమ!

ఆనల శవపుర కందర కపడు

కలగన ! నమమశ ! కననర మరు,

చుకకలు రలుట చూచత శమ

గకకున ప పనలు కరగన తమకు

దకదడమన ౫౦౫ తలలడలలుటకు

గుడయళలు గంగమమగుడన "శచుటకు

గరభ గృవముకడ కననర! తమకు

నచనగుండలు సద లసపడన !

ననకన పతయయ కూత పటటుటకు

దనకండ పటనము దవ మయన !

పకులు చకకపడ కయుటకను పతతుల (పజ లలల పరకుంజగ ₹

పరపరవధముల పలుమరు దూర

గరమళల నగుముంచ గంగత పలక, “6 బపపృకు మనల ఏ నట రత

కరపూరగంధ! న కలలను వచచ

యసవుగ "మలును ననరంగ కడు

చపప అననల శమంబు నకు”

అనుచును నగుమంచ యపపు డటలనయ, ఈ పదఠరమ పదము పటనన కకను ”’

మధురవష అగుమంచ మటలు వనర,

“కలకంఠ ! దూరంగ గంగ నమయ?

బలరజుల కఫుడు పలట నడుమ

కలము చరవయయ గంగమ జయు

ఎంత వరక నన నళవురు మహమ

దంతుల చచనం చథనటమ

అటట గంగను దూర నకక_నన ! తగదు”

గటటగ నందరు కలయంగ జర

శసవత గంగకు చచచనయటట బనలు కనక.లు పూజరగ కయు

ననత యచచుచు నకక_నన కదల,

64 పరశధన

వరు పలక‌ లకక పరుసత వచచ

మచచక వలల వులు మగువల బలచ

పన తరుమందు లంతుల బలచ

ఆవళ నభుమంచ యందర నంప,

అపపుడు ఆక గనన యరు బంచ వచచ

రంజలలు వ(జల రతన కూఓ మున

వనరంగ గూగచుండ తపంబు దర,

ఉనదలు చంబుల నుద కలు దచచ

ముఖవజజఞనము జస ముందర నలచ

బంగరు పళ సయల పయ సనన ములు

సంగత వడడంచ స ఖయ లందరును

బంత శ సూరచుండ పణతు అందరును

ప.[డస పత మ సర సననములను

ఆ యడ భుజయంచ అందగ గూడ‌,

వడ దపప యకక_నన వ తరబూన

కళ దపప యననము కవురయ నంత,

అందుల కగువుంచ యశచరయ మంద

““ ఇమందుకు వగతు "స నమ చయుదును *

శ?క బయన ఘన భ కలరనన

రక పవుటకు న రగడలలురు న !

పవుగలయనన పరణమ మము

తలయనంగదులకు చంతలలుదు నమ !

తలకన యంతంబు దపయ సమ

“6 సశకు న కల ళరునల నం:

చరరత జరగన చమ బసము?

యుడుత రల‌ క లగము యపుడు శ

వడవడల సలవగ లం వయ 1

వలయముగ (బవమ (వన‌ ముందంగ

తలమత నండ ధరణలపలను

చవును బుటల వు సర జ సనమమ స

ఆన యలకు_ దరచర (మంగ నమణులు,

ఈ చతంబు క దన యూరశంపుచును

శంత అందరు చర గరవంసరుచును

పలును మగడ పంచదరయును

బం-గరుగననల బగుగ నంచ

యరగం పుగ జస రక శనన క పుడు,

చమలు తల కలంగన మచచ

ఛమలతడుత పలక నకక

కమరమము నరక గబబున వచచ,

అంతట నూరయుండు నసతదద (గుం,

జయ ల నరల

వ(పల‌ -మ 1955

అగుమంచ కల

మలయుచు నకకు_నన మందరంబునను

సర సత పజచనజజ లశ యయ

సవరంచ యగుమంచ శయనంచ నంత,

తస రతరవళ నరుదంచ గంగ

వలలవు లందరు వసుధ పలట

ఇలలనవ రతలు శకత త నరగ

-మలలసుగంధ త ము సటగు చస పందండు చతుల భదయుధములు

శ (స సగననయు చత చకరతమూ బటట

శరయణను పర నం న మ మనట

యరువమమ తజన యకక. త ల, నరతము ననకండ నకజ నత

గటటగ తరుణక గల చపపవనన,

రంగు మరగ వచచు రమణక నపుడు గందపషమళటుల మంచ ఘన మన తలుపు

కనకశూలము జూప గడయలు దల.

చపపుడు సయక చందళలకడ

కదచూరగంధ త క రచూరదవయ

తపపక మలసను దనసంహర,

మచచకంక యఫుడు మధఫున వలల లకక_న నన దగగ కటు తను వచచ

పచచనడుతలను 2 ప బడచలల,

గంగ త ముతయల ౫ గలడు చర

చపపం* సగను కరఘమ శ తను,

“ ఆకక_గ ! యమురు నకక_డ వధము

"నమ నసరబదు వంత యకకనన॥?

ఎవమవష ! నదయపద లణుంగదళు !

ననననల దూరత నమటవన ప,

వ సత మవర వర చపపను, శర తళదచచము శవువ క తరంగ

నలర చమురు చంద యద అను లవ,

అమమనన.. ! దనకండ కపదబబుళక,

పయక దవయలు పలట మల,"

తపపక యగుముచ! ధరమద చలల

యషపుదపవుచు వర లరగర లవ,

Mh నళవల చుటట

హ వడపయర Ue లవ,

ss కంగ వల‌ కతతులుమద

చరుదన బబబుల ఓరుదంక ములును

eee a ద... డతనవలలం. wt

Edited and Published by T. Ramachandra, 2/5683 Pycrofts Road, Madras 5.

Printed by ఆ, Bhavanarayana at the Woldun Press,146, T. H, Road, Madras-21.

ఏ వల‌- మ 1955

(40 వ పజ తరువయ)

చతుగగ పదమున

యుండ వరయును,

ఉద 'గడుమన ముతచులక ల నడు :

నూరులు6 1% జననులుం

౫ ద తడు మవం బం చమట (గ మమడు

నూరచులు నలకుక ముదం

బద వ( టబరయం గలం గవయు

చుననద య తతట శల నద "3

'లపద వన యంతరంగగత

“దము బలప వదగ మగల,

న‌ a 10 [ పః

తచతయపదమున “మదం బదవం (వయుం

గలం ౫ వయుచుననద" సన యుండవలయును,

*ఆనుచ పంప6 దనక యట మర వ షయనుణలు,

కగడు నన తలంచు వడంగు6 దల

లఖలశఫ నఖళ యందంప నజయముల‌.

గమయ వచ యగం గడయనటటు, దు ణ లగ

గ‌ గ ౧9 సక

ఈ పదయ మ ందవలయును,

ుతపంన దనక యట మటు 5 షమముణ‌

$దుతు నన తలంచు వదంగు( దలటు)

అభలళఖశఖళ యం

గ మయ ప‌ చ యగచ( గనంగు నకు,”

“డంధ నజయముల‌ ”

పదయమబ ఫట |

౫ మసయము సతధధ౫ మనగల

నన కరంభ 9% ంపద సట స

సల "ల

ఖ

పరలననతం బవసకు) ౫ జర

6జృనక సర హస వత ల నన థు

స తయములు, వనక‌ వు (

ఉనన పఠలు న సంసకరణ 05

మనత షు? రజన ధయ కళ 3

వగపమధరభల వవనళ క(

బతక ౦౫ శబక లదనక దయుతం శ

శప DIRT

జర యంద కము చరుత వయ

వంబుళందు. దనను వరుస Rats

యున క 6 దద మరగ యుశన టల యుం, న

గర వవమునందు గరటన

జమస సు క కస రు

| ౬ ౮. 85 ప,

ఈ సదయుమున నతతుగత యందు. వళ పద

మున “జర ౫౦ద కదు వతగవయ

వంబులంగు నన కలడు, గ౭శగ గరవనము

“౦గ( పదద మరగ యుంగటకరు6 గరణము

“కర కంద కగు వశంతరన*ఇ వంబులంద:6

సలయునక

ఇ "రవనుగ సంచనన సూడ

దనను వము యన =

వశం మచుం

జపపస య పదయమును బరశలంచన fd

శల వవముల దర యంద కదు జనటకు

సుల "సర యంద శదు అన యుండుట

సంగత మ గపకసదు 'ఉరలంద కరు

ఆనన వము కదు దు, 7

సక పలకముగ నట కమక సంభవము ae Mm న స

(వవలలవర మదము) జన ముద

సవర ణలు

బుశతుష యు లయనష! మతరము పక

ల జయ అమ? ౪ బడన స. ఇంకను న ల‌తయము లంకు బకకు_లు

కలవు.

కనన

= పరశధక (డు,

తు

(ల క వ య ర న‌ హన

వవ. వ.

ర‌

= MEF పుల ల DI క MONE

258 పత లర‌; QQ | | DES”

కన వ కక, మమదసు-ఫ.