20

02

ko

IR

AI

LA

21

biizziittzzaa ggooggoorrrraa ddaa,, bbeettii aauurrkkaakkooaa ppeennttssaattuu iizzaann bbaadduutt

eerree.. FFeessttaa oonnddoorreenneeaann,, bbeehhiinniikk bbeehhiinn.. BBuurruukkoo mmiinn llaattzzaa,,

eettaa BBaaiinnuueettxxeekkoo uurreeii kkoonnppeetteennttzziiaa eeggiinneezz,, kkaalliimmoottxxooaa..

HHaallaa eerree,, hhoorrrreellaakkoo aajjeeaakk hhaarrttuukkoo nniittuuzzkkee ssaarrrriiaaggoo..

FFeessttaa hhaassiieerraa,, bbiikkaaiinnaa:: aaffaarriiaa eettaa kkoonnttzzeerrttuuaa.. LLaarruunnbbaattee--

aann ppaaeellllaa jjaannaa,, lleehhiiaakkeettaarriikk eeggiinn eezz bbaazzeenn eerree ddeennaakk

kkoonnffoorrmmee,, bbaakkooiittzzaakk bbeerreeaa oonneennaa bbeezzaallaa jjoottaa,, eegguunn kkoonn--

pplleettooaa.. IIggaannddeeaann,, zzaappaarrrraaddaakk bbrraassttiiaattuuttaakkoo kkoorrrriiddaa eezz ddaakkiitt nnoollaakkooaa aatteerraakkoo zzeenn,, bbeerrttssoo

ssaaiiooaa bbeehhiinnttzzaatt,, ppoolliittaa.. HHoorrttiikk aauurrrreerraakkooaakk bbeessttee nnoorrbbaaiittii ggaallddeettuu,, nnii llaassaaii iibbiill ii nniinnttzzeenn,,

llaassaaiieeggii aaggiiaann.. AAsstteelleehheennaa,, hhoorrrreellaakkoo aasstteelleehheenniikk!! UUrrttee oossoorraakkoo bbiizzii--ppoozzaa eemmaannggoo ddiiddaann

eegguunnaa.. AAzzkkeenn eegguunneekk bbeettii dduuttee zzeerrbbaaiitt bbeerreezziiaa,, eegguueerrddii--eegguueerrddiittiikk hhaassiittaa,, ggaaiinneerraa.. GGuurree

TTxxookkooaann eeggiinnddaakkoo ttoorrttii ll llaakk,, LLaarraannjjaaddiirraa iirriisstteerraakkoo jjaatteenn zziirreenn kkaassiikk;; bbaatt bbaaiinnoo ggeehhiiaaggookk

bbaazzkkaalldduu bbeehhaarr hhaannddiirriikk eezz zzuueenn iizzaannggoo eettxxeerraa jjooaannddaakkooaann.. AArrrraattssaallddeeaann,, hhaauurrrreekk eesskkuukkoo

hhaattzzeezz hhaaiinnbbeessttee aallddiizz kkoonnttaattuuttaakkoo llooaakk ppaassaa eettaa ggeerroo,, aazzkkeenneeaann TTaakkoolloo,, PPiirrrriittxx eettaa PPoo--

rrrroottxx.. AA zzee uummeeddaaddeeaa!! NNoorrkk eessaann oottee zzuueenn ZZeessttooaann eezz zzeeggooeellaa uummeerriikk?? EEzz nnii hhaaiieeii bbeeggiirraa

ddeennbboorraa aasskkooaann eeggoonn nniinnttzzeellaakkoo,, bbaaiinnaa.. .. .. bbaannuueenn aauurrrreerraaggookkoo llaanniikk.. AAuurrrreezz nnoorrkk aassmmaattuu--

kkoo zzuueenn bbaa,, KKaannaarriiookk ppaaññuueellii ttoosskkaa eeggiinn bbeehhaarr ggeennuueellaa eessaann zziiddaanneeaann,, ggaaiinneerraa zzeettoorrkkiigguu--

nnaa?? AAllppeerr--aallppeerrrriikk eeggiinnggoo ddiittuugguu hhaammaaiikkaa jjaaii bbaattzzoorrddee;; iinnpprroobbiissaazziiooaarrii eezz ddiioogguu iinnooiizz aauu--

rrrreeaa hhaarrttuukkoo.. FFeesstteettaakkoo pprrooggrraammaann jjaarrttzzeenn eezz bbaazzuueenn eerree,, aasstteelleehheenneeaann ppaaiillaazzoo ggaarraaiiaann

jjookkooaakk iizzaann zziirreenn.. IIaa LLaarraannjjaaddiinn bbaaiinnoo ppaaiillaazzoo hhaannddiiaaggooaakk ppllaazzaann.. HHaasstteekkoo,, ppaaññuueell ii ttoosskkaa

eettaa ssii ll llaajjookkooaa.. MMuussiikkaarriikk eezz eettaa hhaarrrrii aazzppiittiikk aatteerraattaakkoo ppoossppoolliinnaa pprroottaaggoonniissttaa.. EEzz zzeenn

kkoonnttsseerrbbaattoorriiooaann hhaaiinnbbeessttee uurrtteeaann ttxxiissttuuaa iikkaasstteenn aallppeerrrriikk jjaarrdduunn JJoosseebbaa AAiitt ttoollaa!! LLookkoottxx

bbiillttzzeeaa oonnddoorreenn,, eeddoo zzaappaattaa bbiillttzzeeaa eessaann bbeehhaarr aall ddaa?? LLookkoottxxeenn oorrddeezz ffeessttaa eegguunn gguuzzttiieettaann

kkeenndduu eerree eeggiinn ggaabbee iibbiilliittaakkoo ooiinneettaakkoo zziikkiinnaakk eerrrreesskkaann.. IInnooiizz iikkuussii aall dduuzzuuee hhoorrrreellaakkoo--

rriikk?? EEttxxeeaann eeggoonnddaa eezz bbeehhiinnttzzaatt!! EEttaa jjookkooaakk bbuukkaattuuttaa NNeekkaaeezziinnaakk ttxxaarraannggaa:: bboonnbboo,, ttxxiissttuu

eettaa ddaannbboolliinn,, kkaazzuueellaa ttaappaa,, ppaannddeerroo,, ssaaxxooffooii ,, kkaassttaaññuueellaa eettaa ssooiinnuuaa aatteerraattzzeenn zzuueenn eeddoozzeerr

ggaauuzzaa.. GGuuzzttiiaakk AAllooññaarreenn zzuuzzeennddaarriittzzaappeeaann.. EEttaa aattzzeettiikk?? ZZeennbbaatt?? BBeerrrrooggeeiittaa hhaammaarrrreenn bbaatt

llaagguunn?? AAddiinn gguuzzttiieettaakkoo hhaaiinnbbeessttee kkooaaddrriillaa nnaahhaassttuuttaa,, ZZeessttooaann bbaakkaarrrriikk,, mmaaiill lloott hhoorriiaa gguuzz--

ttiieennttzzaatt.. EEzz zzuueenn aarrrraazzooiirriikk ffaallttaa ““eesskkeerrrraakk ggaarraaiizz aatteerraa ggaarreenn kkaalleerraa”” eessaann zzuueennaakk.. BBaatt

bbaaiinnoo ggeehhiiaaggoo bbeerraanndduu aatteerraa eettaa ggiirrooaann ssaarrttuu eezziinnddaa eezzttaarrrriikkoo kkoorraappiilloo eeddeerrrraarreekkiinn jjooaann

zzeenn eettxxeerraa.. MMuunnddiiaallaa bbeenneettaann.. EEttaa bbuukkaattzzeekkoo,, JJuuaann AAllbbeerrttoorreenn ““GGlloorriiaa GGlloorriiaa”” aa rriittmmoo ddee

mmoonnjjaa,, IIkkuussii mmeennddiizzaalleeaakk eettaa IIttzziiaarrrreenn sseemmeeaa,, ggiittaarrrraa eettaa gguuzzttii eesskkeennaattookkiittiikk.. AA!! eettaa jjaaiiee--

ttaann iikkuussii eezz bbaadduutt eerree,, aazzkkeenn eegguunneeaann bbeerrttssooaakk bboottaattzzeekkoo bbaaddaa eerree,, hhaann aaggeerrttuu zzeenn MMiikkeell

IIrruurree.. AAuurrrreekkoo uurrtteettiikk bbaatteerree mmeejjoorraattuu aall dduu?? NNiikk bbeettii eessaann iizzaann dduutt JJoonn MMaaiiaakk mmiillaaggrroorriikk

eezz dduueellaa eeggiitteenn,, nniirreekkiinn eezz bbeehhiinnttzzaatt!!

PPllaazzaakkoo hhoonnddaarrrraarreenn kkiirrrrii--mmaarrrraakk iirraauunn ddeezzaallaa lluuzzaarrooaann hheerrrriikkoo kkaalleeeettaann,, aazzkkeenn eegguunneekkoo

oorrooiittzzaappeenneenn ffrreesskkaaggaarrrrii .. SSoorrooppeerriiaakk aarrttee!!

Jone bergara

este behin ere festa ondorena. Ni neuihaz baino biziago nago, inoiz bizirikegon banaiz. Gauza bitxia gertatu zait,gainera, barrerak ikusi ditudanean.Akordatze ez. Ez nekien herriko festaknolakoak ziren, enbidoa, inkesta04eta au-totxokeak ikusi nituenean, a! bai esa-nez joan nintzen, baina desagertutazeuden nire oroimenetatik. Psikologoenesanetan, batzuetan heriotza gertuikusten deneko bizipen bortitzek ho-rrelako ahazturak eragiten omen dituz-te. Ez nuen sekula pentsatuko nire egu-tegi partikularreko egun gorriak buru-tik ezabatu behar zitzaizkidanik.Festetan jardunian: txanber 06 gertatu izanzaizkit gauza inportanteak, beti biho-tzean eramango ditudan horietakoakere bai. Nire ustez,gainera, gogoan di-tut herriko festetanbrometan esandakoasko eta benetanesandako esaldi ba-kanak ere bai. Bai-na akaso burukohilerrira joango zi-ren beste asko, batek daki! Lagunek go-gorarazi aizarna08 dizkidate gogoanizatea merezi duten zenbait. Azkeneguneko parrandak ere merezi zuen,horrelako herri giroak bakarrik. Mesti-zajearen adibide ederra izan zen orkes-tra. atzera begira: La marcha de Cadiz 10Bertsoeta kastañuela, perkusio eta pandero,hobe lukete horrelako atzerritartasunlegea. Beste lagun batek kotxeko matri-kulak ohostu zizkiotela kontatu zidan,eta azpeitiar txatxu batek herri bazka-rian sobratutako mantela saldu nahiizan zidan metroka. Lehengo lepotikburua! agenda11Baina onena, antiglo-balizazio ikastaro trinkoa. Berbeneroak

Chihuahua jotzen hasi eta “coca colaasesina” zerbitzuak12 oihuak entzun ni-tuenean esperantza piztu zitzaidan ba-rruan. (Gaztelaniari kontzesioa inter-kulturalitatearen mesedetan izango ze-la pentsatu nahi dut, bestela ezbaitauka barkaziorik) Une hartan me-moria berpiztu zitzaidala sentitu nuen,porrusalda14 barre gustura egiten dene-an zoriona hori dela sentitzen den be-zala. Zorion puska batzuk akaso dese-gingo zituen nire autoko zartadak, etaakaso bizitako zenbait apur ez ditut go-goratuko. Puska gehiago biltzea, beste-rik ez dut denbora udaletik15 eskuandudan bitartean. Portzierto, danboline-ko denbora, lerroak alegia, nire abuz-tuko oporrak eta batasunaren ilegali-

zazioaz hitz egiteko erabil-tzea pentsatuta neukan.iparraldea 16 Ideia askatasu-na ere izan liteke ahaztuta-ko ideiez hitz egitea, etapentsatzea ukatzen ez digu-ten bitartean ideia berriakere izango ditugu. Danboli-nen segiko dugu paperezko

manifak antolatzen. Eta zentsura iristenez bada, eta uda amaierako ipuina17 AnaAznarren ezkontzaz idaztera derrigor-tzen ez bagaituzte, kontatuko dizkizuetabuztuko oporrak urrian, egutegiakorduan ez du pintura 3: izenbururik gabea19gainera gorririk. Akordatzea bakarrikfalta zait!

a r g i t a r a t z a i l e a : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 14 71 23 e-mail: danbolin@topagunea.com

d a n b o l i n : Jone Bergara, Edurne Korta, Joxeba Larrañaga, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Urko Canseco, Nagore Telleria, Margari Eizagirre, Jon Artano, Onintza Irureta

d i s e i n u a e t a m a k e t a z i o a : Eneko Aristi i n p r i m a t e g i a : Gertu (Oñati).l e g e g o r d a i l u a : SS-1108/2000 I S S N : 1576-9429

Nagore te l l e r ia

dd aa nn bb oo ll ii nn E K E Z D U B E R E G A I N H A R T Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I T A K O E S A N E N E T A I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U N A

3

atarikoab

ABUZTUAK 8, EGUN GOGORRA. Abuztukoegunak, festa girokoak, oporraldikoak,

eguneroko lanak ahaztu eta ondo merezitakoatsedenerako egunak izan ohi dira; nik esan-go nuke “izan ohi zirela”. Izan ere, niretzateta beste askorentzat (familiarentzat zer esa-nik ez) markatuta geldituko den data izangobaita abuztuaren 8a.

Danbolin aldizkarian hainbat eratako noti-zia, berri emate, elkarrizketa eta bitxike-

ria izan ohi ditugu, eta abuztuaren 8a delamedio, neure zenbait gogoeta plazaratzeraausartu naiz. Lehen momentuan, familiarte-koak edo ingurukoak elkarrizketatzea buru-tik pasa zitzaidan, zenbait galdera ere presta-

tu nituen, baina duda-mudak bat bestearenatzetik pilatzen zitzaizkidan, eta barneko ko-rapiloa neuk askatzea erabaki dut; neu izan-go naiz neuk esaten dudanaren erantzule, etakito.

Joxe Mari Korta, jaiotzez, Zestoako herrikoseme izateaz aparte, urte berean jaioak ga-

ra eta beraz kinto lagunak. Ez noa bere bio-grafia hemen azaltzera; kinto lagun bezalagogoratu nahi dut momentu honetan. Ez zenbeti etortzen lagunarteko urteroko afarira,baina etortzerik ez zuenean, beti jakinaraztenzigun, eta etortzen zenean, lagun giroanmurgiltzen zen. Jaiotzez baserritarra zenez,gaur egun baserrian bizi direnen ondoan jarriohi zen: Antonio Eizagirre “Zubigoena” edoJoxe A. Astigarraga “Laxaro” edo Simon Ar-tolaren ondoan. “Laxaroren” bertsoak bizikitxalotu ohi zituen; bera zenbait gaitan hainaditua izan arren, bertso bat osatzea oso zailaegiten zitzaiola aitortzen zigun. Urte batetikbestera bere hutsunearekin geldituko gara eta ez dugu gure artean gehiago ikusiko.

Bi urte pasa dira hil zutenetik, bere hileta eta manifestaldi erraldoia izan zenetik; denbora bera pasada udal batzar berezi batean udal ordezkari batzuk galdera zuzenak bota zituztenetik; baita seni-

tartekoek, behin eta berriz, Euskal Herri-tarrok-eko alkateari, “zergatik?” zuzene-an galdetu eta aurrez aurre erantzuna es-katu zutenetik. Orduan ez zenerantzunik izan, zoritxarrez. Gaur egun,are gutxiago. Urteak aurrera, eta erantzu-naren zain jarraitu beharko dugulakoannago.

Zestoako Udaleko balkoian, presoeneskubidea aldarrikatuz, “Presoak

Etxera” pankarta ikusten dugu, ofizialta-sun osoz jarria, baina oraindik ez dutikusi herriko seme bat erail eta bere ...

Nire ustetanZestoako festeta-ko gauzarik txa-rrena motzetxo-ak izan direlaizan da; ea hu-rrengo urterakoluzeagoak jar-tzen dituzten!

Eta onena,ba …, Triki TaKe-ren kontzer-tua

Itxaso Lopetegi 11 22 uurrttee

Ba... onena ko-rrida,… rock kon-tzertua,… zezentxikiak, ta … ume-entzako egon di-ren gauzak.

Eta txarrena,ba… ez dakit ba.Ez dira gauza txarasko egon, gutxi-gutxi.

Egoitz Arregi11 11 uurrttee

Festetangehiena gustatuzaidana azkeneguneko anbientiaizan da. Bertakojendea, lasai-lasai.Eta jendeak partehartu duela, etadantza egin duela,eta …, bueno, horigehiena.

Eta txarrena,ba…, hor, Gazte-txean ostiraleanmusika ez dakitzer ordu arte izanzela, zortziak arte,eta jendea lo eginezinik. Gehiegi!

Eva Jaureg i 33 88 uurrttee

Zer gus ta tu za i zu geh ien e ta zer gutxien aurtengo festetan?en b i d o a . I Joxe Mari Kortari, ohorez

JJooxxee MMªª KKoorrttaa kkiinnttoo aaffaarrii bbaatteeaann ZZeessttooaann

... aipamena egiten duen inolako aztarnarik. Dirudienez, batzuen giza eskubideak aipagarriak etabeharrezkoak dira; besteak hor konpon marianton, eta “ixilik”, badaezpada ere.

Joxe Mari Korta zena Zumaian bizi zen. Udalaren erabakiz hil zuten industrialdeari Joxe Mariren ize-na jarri diote, bere ohoretan; txirrindulari lagunek, bere izeneko probaren bat ere antolatu dute;

ADEGI-k bere izena daraman sari bat ematen du; fundazio bat ere sortu dute, beka batekin batera; Zu-maiako udako musikaldiak bere omenaldia eskaini dio; ikastolako gurasoek beren ahotsa eta doluminaplazaratu zuten, bere lana publikoki eskertuz; Arroabeko auzo-kideek bere irudia Karmengo Amaren Elizaren ondoan jarri zu-ten, eta abar eta abar. Eta guk, kinto lagunok, eta beste hainbatpertsonak oraindik lehen aipatutako galderaren erantzunarenzain jarraitzen dugu: Joxe Mari, zergatik erail zintuzten?

Ez noa gehiago luzatzera; hitz asko esan dira Joxe Mari Kor-taren inguruan, gogoeta asko egin dira bere lanaren ingu-

ruan, bertsoak kantatu ziren bere hileta egunean (Jexux MariMujikak kantatu zituen), Arroabean Olalderen bertsoak lau hai-zetara kantatu genituen. Nik, umiltasun osoz eta errespetu osoz,hitz hauekin nire agurra egin nahi diot.

Ba… festetangauza txarrik ezdago. Bakarrikan,igual... eguraldia.

Eta onena,ba, azken egune-ko giroa. Oso po-lita izan zen etabeste txarangaberri hori...

Jesus Mari Landa55 11 uurrttee

Niretzako fes-tetako onena he-rrian bertan juergabotatzea izan da,eta, gero, kotxerikhartu behar ez iza-tea.

Eta txarrena,ba…, ez da ezertxarrik izan. Nire-tzako dana oso on-do joan da.

Ido ia Erras t i22 44 uurrttee

Niretzat gus-tokoena rockjaialdia eta zeze-nak izan dira.

Eta gustatuez zaidana, afa-ria batzuentzatbakarrik prepa-ratua egotea izanda.

Unai Gonzalez 22 99 uurrttee

a zer gutxien aurtengo festetan?

X a b i e r U n a n u e

5

ZZuu eerraaiillaa iizzaanndduu zziinnaann,,eegguunn ttrriisstteeaa hhoorr,, hhoorrrraa!!nnoottiizzii hhuurraa mmiinnggaarrrriiaa zzeenn,,eeggiinn zziittzzaaiigguunn ggooggoorrrraa..EEuusskkaall HHeerrrriiaann jjaassaatteenn ddeegguuhhaaiinnbbaatt ffaaxxiisstteenn zziiggoorrrraa;;eellkkaarrrriizzkkeettaa zzeenndduunn hheellbbuurruu,,eezz zziinneenn iizzaann kkoollddaarrrraa..IIttzzaallii ggaabbee iirraauunn ddeezzaallaazzuukk ppiizzttuu zzeennuunn ttxxoonnddoorrrraa..

Agur eta ohore, Joxe Mari Korta kinto laguna!

ZZE KRISTO GERTATZEN DA ZEZENKETEKIN? IZAN

ERE, GERTATU... GAUZA BITXIA GERTATZEN BAITA

GURE HERRIAN. ALKATEA ZEZENKETEN AURKA

OMEN DAGO, KULTUR ZINEGOTZIA ERE BAI; ZER

ESANIK EZ JAIAK ANTOLATZEN DENBORA GEHIENA

PASATZEN DUEN KULTUR TEKNIKARIA. UDALEAN

GEHIENGOA DUEN TALDEA (EH/BATASUNA) OFI-ZIALKI ZEZENKETAK KENTZEAREN ALDEKOA OMEN

DA. EAJ ETA EA ALDERDIEK AUSKALO ZER PENTSA-TZEN DUTEN. ZENZENKETAREN AURKAKO EDO ZE-ZENEN ALDEKO TALDEAK JAIAK HASI BEZPERAN GO-GORATZEN DIRA PANKARTA DOTOREAK EGIN BEHAR

DITUZTELA, ZENBAT ETA HANDIAGOAK HOBE.ARRAUTZEKIN EZ DAGO ARAZORIK, DENDAK EDO-ZEIN EGUNETAN EGOTEN DIRA ZABALIK ETA ESTUA-SUNAK JOZ GERO, ETXEKO HOZKAILUA BETI DAGO

MARTXAN, GAU ETA EGUN. EZ DAKIGU ZEIN TAL-DETAKO ARTISTAK ANTITAURINOAK INONDIK ERE,IZUGARRIZKO DESPLIEGEA EGIN DUTE; EZ DAKIGU

AZKENENEAN ZER FUNTZIO BETETZEKO: ALDE ALA

KONTRA, ALEGIA. GAZTETXEKOEK UNAI IKASTAROA

ANTOLATU BEHAR OMEN DUTE, KALERA EKARRITA-KO ZEZENAK MM EE NN DD II RR AA EDO ZZ EE LL AA II RR AA ZUZEN ETA

BEHAR BEZALA ERAMATEKO, MINIK HARTU GABE.BITARTEAN ZEZENKETAK BIZI-BI-ZIRIK DIRAUTE HERRI JAIETAKO

EGITARAUAN ETA HERRITAR ASKO-REN BURU-BIHOTZETAN. HERRI HONETAN ZEIN DA-GO ZEZENKETEN AURKA? EDO BESTE ERA BATERA

ESANDA: ZEIN DAGO ZEZENKETEN ALDE? IZAN ERE

AURTENGO ANTITAURINORIK ERAGINKORRENAK

EE LL EE MM EE NN TT UU AA KK IZAN DIRA, EZBAIRIK GABE: EURI

ZAPARRADAK, ALEGIA.HORRELAKOXEAK GARA GURE HERRIAN! NOIZ AR-TE? URTE ASKOTARAKO?

M anuel arregi

arduniand. Noiz eta nola hasi zinen zezenketen antolaketan? r.e. Euskal Herritarrokek hautes-kundeak irabazi zituenean Udalak galdetu zidan ea zezenketen antolaketa nire gainhartu nahi nuen. Udalak ez zuen antolatzaile moduan segi nahi eta talde bat sortzeaproposatzen zidaten. Horrela neu egin nintzen taldearen buru Esteban Lopetegi, LuisOdriozola eta Juan Migel Izeta koinatuaren laguntzarekin. Dena den, egokiena litzate-ke Udalak antolatzea zezenketak, errazago egingo litzaiokeelako eta ardura handia de-lako. Orain babesle moduan aritzen da eta galerak zein irabaziak izan, udala bera egi-ten da horren kargu.d. Eta zezenketetako presidentea nork aukeratzen du? r.e. Horrek ez dauka zeriku-sirik nik buru egiten dudan taldearekin. Presidentea Udalak aukeratzen du eta orainJabier Zulaika da presidentea. Garai batean Barne Ministerioko kargudunen bat jar-tzen zuten presidente lanetan, askotan poliziak.d. Nondik ekartzen dituzue zezenak? Nori erosten dizkiozue?r.e. Hasi ginenetik ganaduzale berberari erosten dizkiogu zeze-nak. Adolfo Rodriguez Montesinos Madrilekoa da eta Toledo-ko Oropesa herrian ditu zezenak. Orain arte txintxo portatu dagurekin eta Santa Coloma kastako zezenak onak atera dira.d. Aurtengo nobilladak zer moduzkoak izan dira? r.e. Kastaoneko zezenak dira Rodriguez Montesinosenak. Amabirjinbezperako lehenengo zezena ona zen, toreroek beraiek izorratuzuten. Bigarrena, berriz, oso ona izan zen. Igandeko lehenengozezena oso-oso ona izan zen eta bigarrena berriz oso txarra.Mantsoa zen, baina arriskutsua. Asko astintzen zituen bazte-rrak eta banderileroak tokia nola hartu ez zekitela ibili ziren.d.Hirugarren zezena ere jarriko ote den zurrumurrua zabalduda. r.e. Bi zezenketak asteburuan izanez gero, egin daiteke. Bitoreroren artean seiak hil ditzakete, ordezkorik ez litzateke be-har eta koadrila bera erabil liteke bi egunetan. Baina, kostuakasko igoko lirateke eta plazan jende gehiago ez da sartzen.d. Zenbat kostatzen dira bada bi zezenketak? r.e. 12.020 euro. Eta ez zaude ziur pla-

za beteko zaizun. Euriaegin ala ez egin jendekopurua ez da bera.Aurten Amabirjina egu-nean kristoren zaparra-da bota zuen arratsalde-ko 18:00etan. Zaparradahori ordubete lehenagobota izan balu... d. Zenbat ikusle sartzendira plazan eta zenbatjende joan da aurten?r.e. Helduen eta haurrensarrerak kontuan hartu-ta 600-700 bat sarrerajartzen ditugu salmen-tan. Aurten larunbatean519 sarrera saldu ditugueta igandean 532. d. Plazara hurbiltzenden jende kopuruarekinkonforme al zarete?r.e. Bai. Zestoako feste-tan ez dago beste ekital-dirik hainbeste jende

biltzen duenik. Esate baterako, pilota partidetan urtero punta-puntako pilotariak ekar-tzen ez badituzu jendeak atzera egiten du. Aurten hori gertatu da Olaizolarekin. Zeze-netan berriz, toreroak gazteak dira, ez dakizu zer aterako den eta hala ere ikusleak ba-

Pasa berri zaizkigun Amabirjinetan urtero bezala bi zekorketa edo nobillada

izan ditugu. Beste batzuen laguntzarekin,

R a m o n E t x e b e r r i a A r a n g u r e n

T x a n b e rezizenez askoz ere ezagunagoa, aritu da

antolaketa lanetan. Bi zezenketak nolakoak

izan diren eta zezenketen aurka den/diren

batek/batzuek herrian zabaldutako agiria ere

hizpide izan dugu. ONINTZA IRURETA

R a m o n E t x e b e r r i a A r a n g u r e n

j

datoz. Zezenik gabe ez dago barrerarik Zestoan. Zezenketarik ez balego,enboladun zezena ateratzeko hesiak jartzea nahikoa da.d. Nola erabakitzen duzue zein torero ekarri? r.e. Torero gazteak etortzendira eta gazte hauek ezagutzea ezinezkoa da. Beraz, ganaduzaleak beraklaguntzen digu aukeratzen. Madril inguruko eskoletakoak dabiltza orainondoen. Andaluziako eskolak ez da dabiltza oso fin.d. Aurtengo toreroak zer moduzkoak izan dira? r.e. Igandeko mutila osopolita zen. Niri behintzat asko gustatu zitzaidan. Behar zen tokian jartzenzen alferrikako pauso asko eman gabe.d. Zestoako plazan toreatu eta gero torero ezaguna izan denik ba al da?r.e. Bai. Hor dira Gabriel Puerta (Curro Romeroren koadrilan aritu zena), Curro Camacho, Trujillo... eta baita alternatiba hartu

dutenak ere. Kontuan izan behar da hemen, futbole-an bezalaxe, gutxi batzuk iristen direla punta-punta-ko toreroak izatera.d. Behin zezena hildakoan haragiaz ere zuek ardu-

71

“ Z e z e n i k g a b ee z d a g ob a r r e r a r i kZ e s t o a n

ratzen al zarete? r.e. Bai eta gainera behi ero-en kontua dela-eta larri gabiltza. Iaz erre eginzen haragia. Aurten ez dago erre beharrik,baina saldu aurretik osasun neurri ugari pasabehar da eta gastu horiek guk ordaindu beharditugu. Saldu aurreko gastuak izugarriak dira.d. Festa aurretik Joseba Azpeitia alkatea etazu agertzen zinen zezenketen kontrako pape-ra banatu zen herrian. Zer iruditu zaizu?r.e. Oso gaizki. Zezenketen kontrako kolektibobatek zezenketak antolatzen dituen taldearizuzendutakoa balitz agiri hori, ondo iruditukozitzaidan. Baina paper hori pertsonalizatua daeta ni ez naiz gizon publikoa. Zestoan festa

bat antolatzen laguntzen saiatzen naiz eta utz nazatela bakean. Berriro diot, talde batek beste tal-deari eginiko agiria bada, ados nago. Eta gainera, sinatu gabe zegoen, zer gutxiago egin daiteke?Zezenketan arrautzak bota zituzten. Zezenak festetan izaten dira, baina urte osoan akordatzen aldira zezenekin? Zer egiten dute urte osoan zehar? Ezer ere ez. Sentsibilitaterik ez dugula esatendigute. Bizi garen gizartean niri hori esateak ez dit balio. Nik ez daukat argumenturik zezenketajustifikatzeko, niri gustatu egiten zait eta kito. Baina gizarte honetan elkarri kristorenak egiten arigara eta niri nork esan behar dit ez dudala sentsibilitaterik?

n

M aldizio hori bakarrikentzun nion nik nire bizitzan gure Agustini.Elkarrekin makina bat kontu eta komeria bizi izan ondoren, nire aitonabihurtu zen. Ez bainuen neure aitonarik ezagutu. Horren arabera kontatukodudan istoriotxoa.Iraetan garai haietan maisuak kanpokoak izan ohi ziren, beraz euskaraz pi-

perrik ez zekitenak. Baina gure Agustin ondo moldatzen zen erdaraz, nola ez!.Gu berriz, ardi galduen antzera ibili ohi ginen eskolan. Maisuak euskararik ez,eta guk erdaraz bapo, alajainkoa. Egun batean nik ez dakit zergatik, baina egun-

urtero bezala, ospatu di-tugu Amabirjinak Ai-zarnan, eta esan beha-

rra dago bezperako afaritik hasi eta bi egunetanzehar ez dela alaitasunik falta izan herrian.

Bezperako herri afarira, jende ugarihurbildu zen, gero eta estimazio han-diagoa lortzen ari baita ohizko afaria,

nahiz eta menuan astoa ez sartu, garai batean be-zala. Sarrerak lortzeak ere, gero eta zailtasunhandiagoak ditu herriko jendearentzat. Gaur du-gun sarrera kopurua gehitzea egokia izan liteke,beharbada. Afari ondorena, berriz, Gelatxok osoondo alaitu zuen.

Amabirjinaeguneanbertan ez

genuen ikuskizun faltarikizan: eguerdian pilotariak,arratsaldean herri kirolak etaErrota, Karter, eta Martittakoso egoki alaitu zuten arra-tsaldea. Bertsolariak entzute-ko aukera ere ez da faltaizan.

Bigarren egunean oilasko biltzea. Dantzahonen jatorria, oilaskoak eta ardoa bil-tzen aritzea izan da, kantak dioen beza-

la, herrira hurbildutako gazteak jaietan jarraituahal izateko. Nahiz eta gaur egun, ardo eta jana-ririk ez falta izan jaietan, ohitura honek jarraituegiten du.

Krisialdiak ere izan ditu ekintza honekurte batzuetan, gazte falta handia da-goelako herrian. Baina gaur egun

errotuta dagoela esan dezakegu. Eta honen ja-rraian, erromeria izan genuen goizaldera arte.

Jubilatuak ere hamaiketakoa eginez el-kartu ziren, urtean zehar izandako go-rabeherak elkarri kontatuz.

Jose A. Letamendia, Venezuelan 50 urtezkristautasuna zabaltzen ari den jesuitaere ikusteko aukera izan dugu beraien

artean. Herri zahar hau ez dauka ahaztuta orain-dik.

Jaietan zehar argazki erakusketa bat ereizan dugu ikusgai, Begoña Bergarakazaldu diguna hain zuzen ere. Aizarna-

ko baserrien argazkiak zeuden:“100 urtetik honuntza herriare-kin lotura izan dutenak”. Osobilduma polita, herriak dituenbaserriak ezagutu ahal izateko.

2002ko jaiak alaiak etapolitak izan direlaesan dezakegu, nahi-

ko arrakasta ere izan dutela,nahiz eta Aizarnak jaiak ospa-tzeko dituen egunak oso ego-

kiak ez izan jendea hurbiltzeko.

aizarnakoamabirjinak

L a o s p a !

JOKIN OLAIZOLA

Jon Eg iguren

Danbolin aldizkariko ekai-neko alean (19. zenbakia)Aizarnako triptiko flandes-tarraren berri ematen da. Altzolarastarrenkaperan kokatua dagoela dio, baina hori ezda zuzena. Aizarnako Elizako kapera hori ezda Altzolarastarrena, Vicente Davilak esatenduen moduan, Granada de Egako Dukeare-na bauzik –Iraetako jaunarena, alegia– edohobeto esanda, gaur egun Azlor de Aragón yGuillamas ahizpena da. Hori arrazoitzeko,

nik ikusi izan ditudan gauzabatzuk azalduko ditut he-

men. Esate baterako,orain dela urte ba-tzuk, triptikoa ez ze-goela hain itxura one-

an eta garbitzera eraman zen,baina Dukearen ordezko edo

administratzaile Pe-dro Eizagirreren

baimenarekin era-man zen; hor ikusten da garbi norena zenkoadroa. Ez zen hark nahi baino lehen iritsitriptikoa lehen zegoen tokira. Beste gauza bat: orain 54 urte elizako obrakzirela-eta, kapera horren zorua ere berrituegin zen; ordura arte nabarmen-nabarmenageri zen Granada de Ega-tarren hilobia. Ei-

zagirre jaunak ordaindu zituen konponketa-lanak eta hango hilobian aurkitutako gor-

puzkinak haiek (Arlor deAragón familiak, alegia) era-man zituzten.Eta azkenik, duke horrek ha-mar etxe zituen Aizarnan,denak, gutxi edo gehiago,beren lur zatiekin eta horienartean bi errota, artoa eta ga-ria ehotzeko. Elizarekin betizuten harremana, urtean bostigande berezitan (Eguberrieguna, Pazko Piztuera, Paz-

ko Espirituarena, Andre Maria herriko zain-dariaren eguna, Santu Guztiak eta ArimenEguna) eskaintza egiten zen –guk ofrendaesaten genion– eta emakume denek kandelaeta librako ogia eramaten zuten elizara. Gu,akolitook, zakuak hartuta egoten ginen, lauakolito, eta sei-zazpi zaku betetzen zirenogiekin.Iraetako Duke honen izenean, bere maizterRoman Agirre jaunak jartzen zituen bere ka-peran sei lau-librako ogi eta kandela gorribat zapi-otarra batean. Urtean bi meza atera-tzen ziren kaperan bertan eta bukatutakoan,errespontsu kantatua egiten zen hilobi gaine-an. Altzolarastarrena, berriz, elizaren aurrekoatetik sartuta dagoena da. Fa-milia horrek bost etxe zituenAizarnan eta horrek ere, bereeskaintza edo ofrenda egitenzuen: zapi-otar batean seiogi laukoak eta kandelagorria; hori Maria Muji-kak, Beneziko amona ze-nak, egiten zuen, bera haienmaizterra zen eta.Xehetasun horie-kin ez nuke inor mindu nahi; niretzako biakberdinak dira, nola Pedro Eizagirre hala Kar-men Egoskozabal (hau Altzolarastarren ad-ministratzailea da); biekin izan nituen hartu-emanak, aldi berean, bien maizter baikinengu. Oraindik ere gordeta dauzkat haien az-keneko ordainagiriak.

doko kuerda eman zigun atzeko titarean bere haserrealdi batean gure maisu santu hark. Nik,neure erara kontatu nion Agustini gertatutakoa. Hala, etorri zen hurrengo eguna eta gure ai-tona zai-zai, maisua noiz pasako etxe aurretik. Ikusi eta etxeko atarira ailegatu zenean, ho-nela bota zion erretolika Agustinek, burura etorrita bezala: “Tu, maestro, si pegas umiak, yotxakurra xaxar”.Nik ez dakit esanahia nork itzuli traduzituko zion, baina niri, behitzat, ez zidan gehiago es-kurik altxa maisuak.

9J

oan Azkue“Etxe luze”

aizarnakotriptikoadelaeta

ira-

altzola-

ageri diren hiruzpalau lagun? Esan eta egin. So-laskide bikain suertatu zaizkigu Matilde Aizpu-

rua, Gloria Alkorta, Pilar Alkorta eta KontxitaGaraizabal; boladatan errietatxoa ere egin be-

har izan diegu, elkarri hitzik eman ezin, eta bel-dur baikinen han grabatutakoa ulertzerik ez ote genuen izango.

La Marcha de Cádiz. Hala zuen izena zestoar mordoska batek, 1940ko hamarkadaren buka-era aldera, herriko Onbide aretoan interpretatu zuten zartzuelak (Onbide Asuntzion hote-

laren aurrean zegoen). Ikuskizuna oso berezia izan zen eta ez zeukan zerikusirik ordura ar-

te, eta geroago ere, Zestoan eskaini ziren antzezlanekin.Urte zehatza ezin izan dugu jakin: “Nik zenbat urte izango nituen? Hamabost

bat urte? Hamasei gehienez” esan digu Gloriak. Eta Kontxitak, berriz: “Ba ni, egiaesan, ez naiz gogoratzen. Gogoratzen naiz, bai, entseguetara joaten ginela, bai, ho-

ri bai. Orduan oso probisional zegoen hura (...) zine bat izateko egin zen hura, baina gero erabakizuten antzerkia ere egin behar zela han, noizbehinka, eta uste dut bat baino gehiago egin zirela”. As-

tean bitan joaten omen ziren entseatzera, hala diobehintzat Matildek; Gloriak, berriz, sarriagotan joatenzirela uste du. Hori bai... nahiko berandu izaten omenziren entseguak eta horrek ba omen zuen bere lilura;garai haietan goiz erretiratzen baitzen jendea, eta aregehiago neska koskorrak izanez gero.La Marcha de Cadiz zartzuela txiki bat da, edo gaztela-niaz genero chico izenez ezagutzen diren obra horie-tako bat. Quinito Valverde madrildarrak konposatuzuen Ramon Estellés valentziarraren laguntzarekin,eta 1896an estreinatu zen Madrilgo Teatro Eslavan.Arrakasta handia izan zuen zartzuela txiki hark estatu

osoan. Zestoarako, hala ere, nahiz eta 50 bat urte geroago antzeztu zen, oso berezia zen hura, oso exoti-koa normalean antzezten ziren gauzekin konparatuz, apartekoa. Orduan, izan ere,gehienetan, euskal tradizioan edo ohituretan oinarritutako lanak plazaratzen baitzirengure herrian eta euskaraz: Uste diñat, Mutil zar, Gizon bikañak eta abar. La Marcha de Cá-diz, ordea, bestelakoa zen, eta gainera gaztelaniaz. Pilarrek uste du, eta besteak ere batdatoz berarekin, ideia Luis Susorena izan zela (Luis Suso Diaz gasteiztarra zen, eta1923an, hogei bat urterekin, etorri zen Zestoara, bertan bizitzera; 1947tik 1952ra ar-te alkate izan zen). Susori Jesus Odriozolak lagunduko zion, eta horrela gauzatuzen zartzuela hori. Odriozola lanbidez tallista zen baina antzerkirako egundoko

grina izan behar zuen.Zartzuelatxoa neguan estreinatu zela diote gure solaskideek. Rosario Gaztañaga omen zen artista na-

gusia, Jesus Odriozolarekin batera. Obrak zalaparta pixka bat sortu zuela, esan digu Gloriak, batezere eliz taldeetan. Orduko bikarioa ez omen zen, ez, oso konforme! Izan ere, gure solaskideak oker

ez badaude, lehenengo aldiz hartzen baitzuten parte antzezlan batean mutilek eta neskek bate-ra. Ordura arte obra batzuetan mutilak bakarrik izaten omen ziren aktore, beste batzuetan nes-

L aM a r c h a d e C á d i z A n t z e z l a n b i t x i b a t Z e s t o a n

JJOONN

EEBBEERR

GGAARRAA

X abier Unanueri zor diogu artikulu hau egiteko ideia. Hark ai-patu zigun lehenengo aldiz La Marcha de Cádiz eta argazki batedo beste ere ekarri zizkigun. La Marcha de Cádiz... izenak be-rak eta argazkietako jendearen exotismoak jakin-mina eragin zi-guten, ezin ukatu. Etapentsatu genuen: zergatik

ez gonbidatu hizketalditxobatera argazki haietan age-

FFEERRNN

AANNDD

OOAARRZZAALLLL

UUSS

11

kak bakarrik. Zalapartaren kontua ez dute denek berdin gogoratzen, eta adibide bat jarri behar izan dieGloriak, bere ustea indartzeko: “Ez al zarete gogoratzen zer aztoramendu sortu zen neska eta mutil elka-rrekin mendira joaten hasi ginenean?” (Eta horrela ari direla Izarraitzera egindako ibilaldi eder bat ekarridigute gogora). Kontuak kontu, oso antzezlan arrakastatsua eskaini zuten eta, gutxienez, beste bi herritan

ere antzeztu zuten delakozartzuela: AzkoitikoOlimpia zineman eta Eiba-rren. Matildek uste du“Zartzuela horretako or-kestran jotzen zuten mu-sikari bat edo beste eibar-tarrak zirela, eta horrega-tik antzeztu zutelaEibarren”.Baina, gure laukoteagogoratzen ez badaere, beste zenbait leku-tan ere antzeztu omenzuten La marcha deCádiz hura, esatera-ko Bainuetxean.Hala esan zigun,egun batzuk gero-ago, zartzuelahartako bestepartaide batek,Karlos Alkortak:“Gaur egun,

pentsatuta bakarrik ere, barregarri sentitzen naiz;han, guri begira, Pastora Imperio zegoen (gaurkogazteek ez dute jakin ere egingo zein zen PastoraImperio, baina mende hasierako flamenko dantzariospetsuena zen, eta pelikula ezagun askoak ere eginzituen). Bai, han zegoen Pastora Inperio, eta zer nola-ko lotsa sentitu ote zuen gu, ezjakin batzuk, han zar-tzuela egiten ikustean?”.La Marcha de Cadiz hura orduko zestoarren antzerki za-letasunaren adierazgarri zen, aspalditik zetorren zaleta-sunaren perla bitxi bat. Pilar ondo gogoratzen da Onbiden

baino lehenago, Blasa hotelean egiten zirela antzerkiak (aktoreak txinatar jantziekin azaltzen di-ren argazki hartako antzezlana han egina izango da, seguru asko). Matildek atzerago jo du: “Nikgogoan dut, Circulo-an, gaur egun Julian Etxeberria-eta bizi diren etxean zen Círculo Carlistan, fun-tzio baten amaieran, El Danubio Azul dantzatu zela, eta Rosario Gaztañaga hantxe, lehenengoetan”.Beraz, aspalditik zetorren antzerkirako joera: Zirku-luan, Blasa hotelean, Onbiden, eta azkenik, Eliz On-do zineman.“Orduko giroa oso ederra zen” dio Kontxitak. “Atze-ra begiratzean, batzuetan pentsatzen dut egiten ge-

nuen dena alferrikakoa ote zen, ez ote zuen ezertarakobalio, baina ez da egia: orduan ezer ez zegoenez, egun-

doko aktibitatea sortzen genuen; esaterako, antzerki bategiten bazen, herri osoa joaten zen bertara eta, gainera, bi

hilabete lehenagotik etxe guztietako jendeak hartzenzuen parte prestaketan”. “Orduko giroa zoragarria zen”

esaten digu Pilarrek ere. Berak eta Matildek ondo asko gogoratzen dute Izarraitzeraegindako ibilaldi hura eta hango giroa: jende ikaragarri, mutil eta neska denak bate-

ra. “Batzuk futbolean ibili ziren, han, Izarraitz gainean (...) Ez dakit han prestatzekojanaria eraman genuen edo ogitartekoak. Batzuek ardo-txanbilak eraman zituzten eta

kafea, han egiteko. Sua egin zen eta han ibili ginen. Eguzki bizia zegoen, bizkarrakerretzeko modukoa. Zoragarri pasatu genuen eguna”.

Zoragarri pasatu genuen guk ere arratsaldea gure solaskideekin: orkestraz, antzerkiz,zartzuelaz, Danubio Azul-ez, organdiz... betetako mundu liluragarri bat irudikatzen.

EZKERRETIK ESKUBIRA ETA GOITIK BEHERA:ANTONIO MAKAZAGA, JOSE MARI BARRENA, ALBERTO GARAIZABAL, JOSE ZU-

LAIKA, (…), ALEJANDRO TRUEBA, (…), JESUS AIZPURUA, JULIAN LIZASO, JOSE JOA-KIN KORTA, JUAN EGIGUREN, JESUS TRUEBA, (…), ¶¶ MIGEL GOIKOETXEA, BLAS MA-KAZAGA, NIKOLAS GAZTAÑAGA, CASILDA RUIZ, PATXI ZULAIKA, EVARISTO LARRAÑAGA,JUANITA IZETA, MARCELINO AIZPURUA, ROSARIO GAZTAÑAGA, (…), JESUS ODRIOZOLA,LUIS UNANUE, ANGEL GARAIZABAL, FELIS IRURE, LUIS SUSO, ¶¶ MATILDE AIZPURUA,JUANITA MAKAZAGA, GLORIA ALKORTA, KONTXITA GARAIZABAL, M. PILAR ALKORTA,BLANCA CHABARRI, TERE TRUEBA, MARITXU IRIONDO, M. TERE SUSO KARLOS ALKOR-TA, ¶¶ AGUSTIN KORTA, J. LUIS ETXAIDE, JOSE TRUEBA, MIGEL LARRAÑAGA.

L aM a r c h a d e C á d i z A n t z e z l a n b i t x i b a t Z e s t o a n

ii rr AAIILLAA

2277 OOSSTTIIRRAALLAA

20:00etan kontzen-trazioa plazan Etxeratek dei-tuta.

2288 LLAARRUUNNBBAATTAA

Xabin Etxaiderenerailketaren XVII. urteurre-na. Ertxina mendira irteera9:00etan; bertan ohikoa denbezala, suziriak botako diraeta argazkia aterako dute.13:00etan, herrian bertanmanifestaldia izango da etaomenaldia geltokiko monoli-to aurrean.

2299 IIGGAANNDDEEAA

Goizeko 8:00etan Er-niora irteera Zestoako Aska-tasunak antolatuta .12:00etan Zelatunen eskual-deko konzentrazioa izangoda.

uu rr RRIIAA

0011 AASSTTEEAARRTTEEAA

San Joan egoitzako-ak Lasaoko Gizakia Helbu-ruko jendea izango dute bi-sitan.

0022 AASSTTEEAAZZKKEENNAA

Gurutze Jubilatu etaPentsionisten elkarteak hi-tzaldia antolatu du Ikusmenaeta entzumena zaindu izenbu-ruarekin. Hizlaria: MarisaBouzas. Kultur Etxean arratsaldeko 18:00etan.

0066 IIGGAANNDDEEAA

Agiro mendi taldeak Zumarraga - Urretxun izan-go den Kilometrotara irteera antolatu du. Oinez joangodira Zestoatik eta autobusean itzuliko dira.

2200 IIGGAANNDDEEAA

San Joan egoitzakoek, eskualdeko beste egoiliarbatzuekin batera, irteera egingo dute Guadalupe eta Hon-darribira.

••Erralla bertso eskolamartxan hasiko da

urriaren 1ean. Orain artebezala asteartero bildukodira 20:30ean. Aurten, Iñi-go Manzisidor Mantxiizango da irakaslea. Au-rreko urtetako esperien-tzia ikusirik, bi maila be-

reizteko asmotan dira aurtengoan. Gaztetxoentzat ere esko-

la sortzekoak dira, OskarAlberdi irakasle lanetan ja-rrita. Eguna eta orduaoraindik zehaztu gabe ba-daude ere, interesatuak Os-karrekin nahiz Mikel Irure-rekin jar daitezke harrema-netan. Aitzakiarik ez, beraz,bertso munduaz zertxobaitgehiago ikasteko. Animazaitez zu ere!

••Bainika ikastaroaAzken urteetan ohi

den bezela, aurten ere baini-ka ikastaroa eskainiko daZestoan. Lehengo saioaurriaren 7an izango da,arratsaldeko 15:00etatik17:00etara. Oraindik badau-de plaza bakan batzuk, nahiizanez gero. InformazioaKultur Etxean (tel. 943 147123).

••Euskara ikastaroakAEK eta Zestoako

Udalaren eskutik. Aurten ere iazko eskaintzaberdina luzatuko da: eus-kalduntzeko maila guztiak,EGA eta alfabetatzea. Irai-laren 30ean bukatuko daizena emateko epea eta kla-seak urriaren 7an hasiko di-ra. Urriaren lehenengo aste-an deituko zaie izena ema-

ten dutenei, mailaketa egiteko. Ikastaroak doakoak izangodira eta egun eta ordutegiak matrikulatzen direnen arteanhitz egin eta egokituko dira. Arroabean talderik osatukobalitz, bertako Kultur Etxean izango lirateke klaseak. Infor-mazio gehiago eskuratu nahi duenak honako telefonoetaradei dezala: AEK, 943 151 089; Kultur Etxea 943 147 123.

Datorren hilean...

... hasiko naiz kirol pixka bat egiten gorputzasasoian mantentzeko,... etxean konponketatxo batzuk egiteko ere denborahartu behar dut,... autoa eramango dut erregulatzera,... aspaldi ikusten ez dudan lagunari deituko diot,

... nire euskara hobetzeko ere zeredo zer egin beharko nuke... ... hilero euskal libururen batirakurri edo, gutxienez, eguneroeuskal prentsa,... euskal irratiak eta telebista,... egia esan, ondo legoke euskaraikastaroren bat egitea,

... balkoiko loreei inausketa on bat egingo diet,negurako prestatzeko,... ordenadorean ere garbiketa bat egingo dut,fitxategi zaharrak kendu, hobeto antolatu,... eta argazkiak ordenatu behar ditut....Eman lehentasuna zure euskarari.

euskaraz bizi nahi dugu baina...gure esku dagoenguztia egiten aldugu?

Euskara Aholku Batzordea

a g e n d a

31

994433 114477 001100665566 778844 886677994433 114477 113322994433 114477 112233994433 114477 006622

665566 778844 886699994433 114477 991111994433 114477 009911994433 114477 001199994433 114488 111155994433 114488 006699994433 114477 000011994433 114477 662211994433 115511 331133994433 881111 336688994433 114400 440022994433 881166 550000994433 881155 550055994433 114477 994422994433 885511 000000

994433 114477 223311994433 114477 000066994433 881133 229977994433 222222 222222994433 881133 884499994433 446644 662222111122

994433 114477 113333994433 881122 663322994433 881144 445588

994433 114477 997777994433 115511 224466994433 881100 221100994433 115500 222288

990022 554433 221100994433 881111 115599990022 110011 221100994433 885522 558877

660077 118866 000066667700 443311 990066

994433 886611 110044

663366 882299 224422

994433 114477 000066

994433 886600 002222

994433 114400 444411

autobusakJJOOAATTEEKKOO

zestoa-donostia astegunak:

larunbatak:igandeak eta jaiegunak:

oharrak:

zestoa-azpeitia astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-zarautzastegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-zumaia astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

oharra:

zestoa-zumarraga astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zestoa-bilbo-leioa astegunak:

IITTZZUULLTTZZEEKKOO

donostia-zestoa enpresa: astegunak:

larunbatak: igandeak eta jaiegunak:

oharrak:

azpeitia-zestoa astegunak:

asteburua eta jaiegunak:

zarautz-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

zumaia-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

oharra:

zumarraga-zestoa astegunak:

asteburu eta jaiegunak:

leioa-bilbo-zestoa astegunak:

la guipuzcoana7:02(1)/8:00(1)/8:20(3)/9:12(1)/10:12/13:22(1)/14:12(1)/15:22/16:22/18:57(2)/19:57(2)8:00/10:12/13:52/15:22/16:22/19:2715:22/19:27((1)) “este”tik pasatzen da. ((2)) sarrera amaratik. ((3))eskola egunetan.

eusko tren6:15/6:45/7:15/8:15/9:15/10:15/11:15/12:15/13:15/14:15/15:15/16:15/17:15/18:15/19:15/20:15/22:156:50/7:30/8:30/10:30/11:10/12:30/13:10/14:30/16:30/17:10/18:30/19:30/21:30la guipuzcoana6:50/8:35/ 10:50/13:35/15:20/18:2015:50/18:20/20:20

euskotren6:40/7:20/8:25/9:20(1)/10:20/11:20/12:20/13:20/14:20/15:20/16:20/17:20/18:20/19:20/20:20/21:207:35/9:35(1)/10:35/11:55/12:35/13:55/14:35/16:35/17:55/18:35/20:35/21:35/22:15((1)) Aizarnazabaletik pasatzen da.

euskotren6:45/8:15/ 1:15/12:15/14:15/16:15/18:15/19:157:30/8:30/10:30/12:30/ 14:30/16:30/18:30/19:30

piper unibertsitarien elkargoa6:25/7:10/13:10

la guipuzcoana7:50/8:50/11:05/12:05/13:05(1)/14:05(1)/15:05/17:30/18:30(1)/19:30(1)/20:00(3)/20:308:50/12:15/14:30/16:00/18:00/20:0018:00/20:00((1)) eskola egunetan “este”tik pasatzen da. ((33)) eskola egunetan.

eusko tren6:30/7:10/8:15/9:10/10:10/11:10/12:10/13:10/14:10/15:10/16:10/17:10/18:10/ 19:10/20:10/21:107:25/9:25/10:25/11:45/12:25/13:45/14:25/16:25/17:45/18:25/20:25/ 21:25/22:05

la guipuzcoana7:15/9:00/ 11:15/14:00/16:00/18:4516:30/19:00/21:00

euskotren6:00/6:30/7:00/8:00/9:00/10:00/11:00/12:00/13:00(1)/14:00/15:00/16:00/17:00/18:00/19:00/20:00/22:006:35/7:15/8:15/10:15/10:55/12:15/12:55(1)/14:15/16:15/16:55/18:15/16:55/18:15/19:15/21:15((1)) aizarnazabaletik pasatzen da.

euskotren7:35/9:30/11:30/13:30/14:30/15:30/17:30/19:30/20:308:45/9:45/11:45/13:45/ 15:45/17:45/19:45/20:45

piper unibertsitarien elkargoa12:55/14:00/ 18:00/19:00/20:00

zerbitzuakEERRAAKKUUNNDDEE EEDDOO TTOOKKII PPUUBBLLIIKKOOAAKK

udaletxea udaltzaingoa

gizarte zerbitzuak kultur etxea liburutegia

hilerrietako zerbitzua asteburuetan:larunbata: 18:00-20:00, igandea: 8:00-10:00

musika eskola jubilatu eta pentsiodunen elkartea

san juan egoitza sastarrain baserri eskola

gizakia helburu parrokia

postetxea suhiltzaileak

zerga bulegoa inem

urkome lapatx zabortegia

kiroldegia ertzaintza

OOSSAASSUUNNAA

anbulategiafarmazia

gurutze gorria anbulantzia

dya anbulantzia

larrialdiak KKOOMMUUNNIIKKAABBIIDDEEAAKK

DV berriemailea Arrate Irratia berriemailea

Loiola Irratia IIKKAASSTTEETTXXEEAAKK

Zestoako herri eskola ikasberri ikastola

iraurgiurola ikastola

GGAARRRRAAIIOOAAKK

eusko tren la Guipuzcoana

pesa piper u. elkartea

TTAAXXIIAAKK

patxi Arregi "lopene" joxe mª Olaizola (uztapide)

FFAARRMMAAZZIIAAKK

irailaren 23tik 29raotaño (zumaia) E. Gurrutxaga Enp.

irailaren 30etik urriaren 6raajuria (zumaia) Harategiko, 2

urriaren 7tik 13razurutuza (zestoa) portale kalea, 1

urriaren 14etik 20ramutiozabal (zumaia) alai, z/g.

urriaren 21etik 27rafuldain (getaria) elkano kalea, 1d a

Ziur aski irakurle bat baino gehiago arikozarete pentsatzen: “Ez dakit oso ondo zer den,baina ze gaizki pasanuen, bai, horregatik!”

BBaaiinnaa zzeerr ddaa eezz--pprrooiiaa??

Oin azpian musku-lu asko ditugu, baihandik igarotzen dire-nak eta baita berenibilbidea bertan hasiedo amaitzen dutenakere. Horiek guztiakbabesteko denen azpi-tik fascia planta izene-ko muskulu bat dau-kagu. Fascia, behatzakhasten diren paretik,hau da, metatarsiano-en buruetatik orpo az-pian dagoen hezurre-

raino doan muskulua da. Fascia honek kasuaskotan presio eta tentsio askoren menpeanlan egin behar izaten du, adibidez, arku han-diegia duen oin batean edota pausoa emate-rakoan orpoa kanpoaldera botatzen duenbesteren batean.

Esan bezala, fascia orpo azpian dagoen he-zurrari loturik dago, kalkaneoari loturik, ale-gia. Kalkaneoa, gure gorputzeko hezur guz-tiak bezala periostioa izeneko mintz sendobatez inguraturik dago.

Fasciak tentsiopean lan egiten duenean pe-riostiotik tiraka hasten da eta kanpoalderantzekartzen du, inflamaziogune bat sortuz. Ho-rixe da mina ematen duena. Erradiografia batateratzen badugu, kasu honetan, orpo pareaniltze baten forma duen puntatxo bat ikusikodugu. Gehienetan lehenengo pausoak izatendira mingarrienak: ohetik jaikitzean, eserita

egon ondoren etab.Orduan hankapuntetan ibiltzekojoera hartu ohi da,orpoa lurrean jarrigabe, era horretanmuskulua ez baitu-gu teinkatzen etaminaren sentsazioatxikiagoa izangoda. Pixkanaka-pix-kanaka muskuluaberotzen joatenden heinean, minadesagertu egingoda eta normaltasu-nez ibiliko gara,berriro geldialdi-txoren bat egin ar-te. Orduan, fasciaerlaxatzea izan ohida egokiena, zen-bait tratamenduaplikatuz, bainahori hurrengo ba-terako utziko du-gu.

Zer irakurri.JJ UU UU LLGREGIE DE MAEYER / KOEN VANMECHELEN

ITZULPENA: AINGERU EPALTZA

IKASTOLEN ELKARTEA, 2000.Oso liburu ausarta, ez ohikoa, dugu hau. Izan

ere, haur literaturan krudelkeria oso gutxitanagertzen da errealitatean ematen den gisan; betipertsonaia gaiztoak izaten ditu ezaugarri txarguztiak, eta gaiztoa galtzen ateratzen da beti.

Liburu honetan ez dago pertsonaia gaiztorik.Juul da pertsonaia nagusia. Lagunen isekek etatrufek bere burua suntsitzera daramate Juul.Hain zuzen ere, eta haiek atsegin dutela, onar-

tzen dutela sentitzeko banan-bananmozten ditu Juulek gorputz-adar guz-tiak. Beraz, krudela eta gordina da isto-rioa, isekak eta trufak izan ohi direnbezain gogorra.

Irudiek primeran laguntzen dioteipuinari.

Liburu ederra, benetan, baina haur-literatura bada ere, ez da gaztetxoek ba-karrik irakurtzekoa. Ezinbestekoa dahelduon laguntza (gurasoena edo ira-kasleena), istorioa aztertzeko, eta Juulenistorioaz hausnartzeko.

Horretarako, liburuak berak dakar-tza proposamen didaktikoak.

Ipuin hau ez da liburu-dendetan sal-tzen. Hortaz, eskuratu nahi dutenek, zuzeneanNafarroako Ikastolen Elkartera jo beharko dute.

NNOORRAA PPAALLMMIITTAANNOO

Ezproiaedo espoloia

na g o r e o l a z a b a l

rrean. Udalak epe bat eman-go du helegiteak aurkeztuahal izateko. Azterketa ho-nen helburua, orain arteahoz aho pasa den informa-zioa idatziz edo agiri bidezedukitzea da. Edozein tirabi-ra konpontzeko edota galdu-tzat jotzen ziren zenbait bideberreskuratzeko balioko due-la espero da.

••FFUUTTBBOOLL ZZEELLAAIIAA Iraeta-ko futbol zelaiaren

lur eremua egokitze fasearenobrak kontratatzeko lehiake-ta publikoa egin da. Lehiake-tara hiru enpresa aurkeztudira. Aldez aurretik jarririkobaremoa oinarri hartuta, en-presa bakar bati emango zaiolanen ardura. Erabakia iraila-ren 26an hartuko da udal ba-tzarrean. Obrak urrian hasi-ko direla aurreikusten da.

••EEGGUUNNEEKKOO ZZEENNTTRROOAA

Urrian martxan jar-tzea aurreikusita dago. Egunhauetan funtzionamendua

nolakoa izango den aztertzen ari dira Udaleko etaSan Juan egoitzako ardura-dunak.

••ZZIINNEEGGOOTTZZII AALLDDAAKKEETTAA..EH udal taldeko zi-

negotzi Marian Astillerosek,arrazoi pertsonalengatik, be-re kargua uztea erabaki du.Osane Larrañagak hartukobere lekua.

B e r r i a k l a b u r .

••AANNBBUULLAATTOORRIIOOKKOO IIGGOO--GGAAIILLUUAA.. Abuztu bu-

kaeran jarri da martxan igo-gailua. Anbulatorioko zerbi-tzu ordutegian (8.00-14.00) edozein herritarrekerabiltzeko aukera du. Osa-suna oinarrizko zerbitzuaizanik, igogailua jarrita, an-bulatorioko sarbidea nabar-men hobetuta geldituko delaespero da udalak.

••HHEERRRRII BBIIDDEEAAKK Udalakherri bideen azter-

keta bat egin du, batik baterabilera publikoa dutenena.Udalak lan honetarako bipertsona kontratatu ditu etaauzoz auzo, baserriz baserrigorputz bide, bidexka eta he-rri bideak aztertu eta sailkatudituzte. Baserritar askorekinelkarrizketak izan ondoren,erregistroan baieztatu dutejasotako guztia. Lan honi bu-ruzko txosten bat egin duteeta laster izango da jendau-

Geure teilatuari harrika

......bbeesstteellaa bbaatt bbaaiinnoo ggeehhiiaaggoooozzttooppaattuuttaa ggeerraa ddaaiitteekkee,, eettxxeettiikkiirrtteenn eezziinniikk..

u d a l e t i k

51

AAppaarrkkaalleekkuu eeddoo ppaassaabbiiddee bbeerreezziiaakk((eezziinndduueennttzzaakkooaakk,, ggrraarraajjeeeettaakkoo

ppaassaabbiiddeeaakk......)) eerrrreessppeettaattuu......

I p a r raldeaZenbatetan amestu dugu ez dakit nongo herria ezagutzeko aukera izatea!

Zenbatetan palmondoz betetako hondartzan eguzkia hartzea! Zenbatetan...!Egia da urrutikoak beti duela bere xarma: kultura eta izaera ezberdinekin

egiten dugu topo, gurearekin zer ikusirik ez dituzten toki berriak ezagutzenditugu, baina egia da, baita ere, gure herrian bertan ditugula ezagutu gabeko

hainbat toki, hainbat jende, hainbat... Eta hala ere, nahiz eta bertan izan,merkeago bidaiatu, hizkuntza arazo gutxiago izan... beti esan izan dugu

bertakoa gerora ere ezagutu dezakegula.Gogoeta hau aprobetxatuz, hona hemen Euskal Herriko alde bat ezagutzeko

proposamena:

LLEEHHEENNEENNGGOO EEGGUUNNAA.. ZESTOA – LARRUN MENDIA – SENPERE – DONIBANE GARAZI

Zestoatik Azkainera joan, eta herrigunetik bost kilometrora dagoen “kre-mailera trena” hartu Larrun mendi tontorrera iristeko (udan joatekotan jendezgainezka egon ohi da, eta goizean goiz joatea komeni da). Nahiz eta tontorrekobenta Nafarroako Berako lurretan izan (estatuek jartzen dituzten mugen adie-razgarri), turismo frantsesa da nagusi mendi honetan. Benetan zoragarria ber-tatik ikusten dena! ¶¶Larrunetik jaitsi eta Senpereko aintzirara abiatuko garabertan bazkaldu eta atseden hartzeko. Hemen, Herri Urratsek egiten duen ibi-lalditxoa egin dezakegu aintzirari itzulia emanez eta, eguraldiak lagun, bainueder bat hartu. ¶¶Arratsaldea aurrera doala eta, eta Iparraldeko ohiturak kon-

tuan hartuz (gu baino goizago afaldu eta erretiratzen da jendea), Donibane Garazi-rantz abiatuko gara bertan ostatu hartu eta gaua pasatzeko. Herri polita DonibaneGarazi! (Nafarroa Behereko hiriburua), harresiz inguratua eta dotore zaindua.

BBIIGGAARRRREENN EEGGUUNNAA.. D. GARAZI – MAULE – SANTA GRAZI – KAKUETA – OLTZARTE – D. GARAZI.Iparraldeko barne aldea ezagutzeko aukera. ¶¶ Goizean goiz jaiki eta Donibanetik

Maulerantz abiatuko gara, bertan geldialditxo bat egiteko. Maule dugu Zuberoakohiriburua eta merezi du bisita labur bat. ¶¶ Bideari jarraituz Santa Grazira abiatukogara. Euskal Herriko Ipar-mendebaldeko azken herrietako bat da eta mendiko herribat dela esan dezakegu. Ikusgarria da bertako XI. mendeko eliza erromanikoa. Merezidu, baita ere, eliza parean dagoen tabernatxoan zerbait hartzea bertako anderearekinsolasaldi bat izateko (nahiz eta bakoitzak bere aldaerak izan, hizkuntza berean hitzegiten dugulakoaren froga argia eta garbia). ¶¶ Hemendik, berriro ere beherantz abia-tuz, Kakuetako mendi zintzurra bisitatzera joango gara. I k u s g a r r i a ! Kakuetakoerrekaz, landaretzaz, uraz... gozatu ondoren Larrainera joan gaitezke bazkaltzera. ¶¶

Ondoren, eta indarrez eta gogoz baldin bagaude, Holtzarteko arroilak eta zu-bia ikustera abiatuko gara (kontuz bertigoa dutenekin). ¶¶ Dena bukatu ondo-ren Larrainetik Iratiko etxeetako bidea hartu eta Donibane Garazira itzulikogara merezitako atsedena hartzera.

HHIIRRUUGGAARRRREENN EEGGUUNNAA.. DONIBANE GARAZI – ISTURITZ/OTSOZELAIAKO KOBAK – BAIONA – DONIBANE LOHITZUNE – ZESTOA.

Donibane Garazi utzi eta iparraldera abiatuz Isturitze/Otsozelaiako kobakikusiko ditugu. Nahiz eta frantses turismoa izan nagusi ez dago arazorik berta-ko gidariarekin euskaraz egiteko eta kobazuloaren berri izateko. ¶¶ Hau eginondoren, eta barne aldeko ikuspegi orokor bat hartu ondoren, kosta aldera abia-tuko gara: Baiona – Donibane Lohizune. Konturatuko zarete hemengoak ezduela zer ikusirik aurreko bi egunetan ikusi dugunarekin. ¶¶ Eta kostaldekoikuspegi orokor bat hartu ondoren ere, berriro etxera!

Jo x e b a L a r r a ñ a g a

Iparraldeko

ohiturak

kontuan hartuz

(gu baino

goizago afaldu

eta erretiratzen

da jendea)

ea

gildu eta urruti-ra joango gara.Afrikan ibilikogara euriak etahotzak pasa arteeta, han aurkitu-ko ditugu janarigozoa eta habiaepelak.-Agur, agur! -esan zioten elka-rri.-Hurrengo udanberriro elkar iku-siko dugu!Horrelaxe agurtuziren, elkarri zorteona opatuz.Igelak ibaiertzekolur goxoetan egin-dako zulo sakone-tan ezkutatu ziren.Enarek iparaldetiketorri zen lehenen-go haizean murgil-

du ziren, teilatu azpiko habiakutzita.Uda amaitu eta eguzki labu-rreko eta ilargi luzeko egunakhasiak ziren.Zestoako haurrentzat, hu-rrengo udaberriaren zaingauden bitartean, hitz egiten,abesten, irakurtzen, idaztenedota musika jotzen ikasikoduten horientzat.

1-Inoiz baino hobea dago eltxo hara-gia! -esaten zieten elkarri.

Halaxe zen. Bainahori urtero gertatzenzen udaren amaieraaldera.Egun batean goizatristea azaldu zen.Haizeak eta euri fi-nak ia eltxo guztiakakabatu zituzten.Igelek, beren begihandiak ur gaineraazalduz, buru gainean jatekoa ager-tuko zela itxaroten zuten. Enarek ereur gainean hegaldiak egiten zituzten,baina ez zuten janaririk aurkitu.Igel nagusia, ezkutatzeko garaia hel-du zela gogoratu zen. Garai okerra-goak etorriko zirela eta, hotzaren loal-di luzea egiteko garaia zela ohartuzen.

Bere buru gainetik enara zahar batpasatzen ikusi zuen eta keinu bategin zion. Enarak bere gainean bueltaosoa eman ondoren, berriro pasa zenibaiaren ispilu gainetik.-Kaixo! -esan zion.-Erretiratzeko ordua da! -erantzunzion igelak.-Orain zer egingo duzu? -galdetuzion enarak.-Gu, lur epelaren azpian gordekogara euriak eta hotzak pasa arte.Eta zuek, eguraldi txarrerako ha-bia berorik ba al duzue?-Gu iparraldetik etorriko den hai-ze baten zain gaude, bertan mur-

Ura poliki-poliki zetorren Zu-

bimusuko zubiaren azpitik.

Euri gutxi egin zuen udal-

dian eta ibaiko iturriak ia lehorrak

zeuden. Ibaiaren geldiune baten, ihi

tartean, igelak lo zeuden, gauean

oihuka bizian ibili ondoren. Bero egi-

ten zuen, eguerdia zen.

Arratsaldean, eguzkia ezkutatzen ha-

si zenean, bat-batean, eltxo multzo

handi bat azaldu zen. Lo egonak zi-

ren ibaiertzeko belardietan eta ur gai-

nean jolasean ibiltzeko garaia zen.

A, baina igelen eta enaren jateko or-

dua ere bazen!-Kroak! –oihu egin zuen igel nagu-

siak.-Kroak! -oihu egin zuten beste igelek.

Hasteko ordua zen.-Jatera! -esaten zioten elkarri.

Ibai geldiaren ur gainera inguratzen

zen eltxoa, zas!, igelen mingain luze-

etan erortzen zen.Enarak, buztinezko habiak utzita,

ibai aldera jaitsi ziren eta igelen eltxo

ehizatik zati bat harrapatu zieten.

Enarek pozezko oihuak botatzen zi-

tuzten.

udaamaierakoipuinaJULIAN SERRANO

MARRAZKIAK: LEIRE AMENABAR ETXABE 6 URTE

k EIXETA (Arroabea 1963) Mihisean (lientzo) egindako teknika mistoa Arroabea 1989Kokalekua: Zestoako etxe sarrera bat

Pi

nt

ur

a

Vicente dáv i l a(erredakz ioan i t zu l i a )

Esaten dutenez, pintura garaiki-dea zaila omen da, ez omen da uler-tzen. Keixetaren koadro ho-nen aurrean ez dago ezerulertu beharrik, nahikoa dagozatzeko prest egotea.Koadroa urdina da, urdinenmultzo bat. Beraz, gaia urdi-naren eta beste koloreekiko

I z e n b u r u r i k g a b e a

kontrasteen jiran ibilikoda. Ez hori bakarrik, hain-bat tonutako karratuakbaitaude han eta hemen.Orduan, gaia karratu ho-riek sortzen duten errit-moa izango da, musikanotek partituran egin ohi duten beza-latsu. Ezta hori ere! Orduan, gaia es-

pazioa izango da; karratu ba-tzuk, kolore zati batzuk, bes-teak baino hurbilago daudela ematendu. Ez eta ez! Gaia testurak dira: ko-lore batzuk distiratsuak dira, bestebatzuk mateak, gune zimurrak etagune leunak tartekatzen dira.Gaia... gaia ez zaigu axo-la, axola zaiguna pinturabera da. Keixeta ez dagaiaz kezkatzen, nahi-koa du pintatzearekin.

Ikusten dugunaz eta ulertzen dugu-naz ez badugu zer kezkaturik, nahi-koa dugu begira egotea, zirrarariksortzen digun sumatzeko. Pintoreakbere mundua aurkezten digu, berekoadroak, bere barne-ikuspuntu par-tikularra. Eskerrik asko, Keixeta!

1

9