Nain izrade Prednacrta zakona o kulturi.

Prilikom izrade Prednacrta zakona o kulturi konsultovani su sljedea razvojna dokumeta i zakonski propisi :

Strategija razvoja kulture Republike Osim potrebe da se ovim zakonom reguliu na jedinstven nain navedene oblasti kulture, postoji potreba za da se ovim zakonom urede jo neke oblasti kulture koje do sada nisu bile ureene. Na primjer: status samostalnih umjetnika (ako imamo u vidu da vaeim Zakonom o sticanju statusa samostalnih umjetnika Sl.glasnik R.S. broj 50/10 nije u potpunosti rjeen status samostalnih i istaknutih umjetnika), rjeavanje statusa istaknutih umjetnika, formiranje savjeta za kulturu na svim nivoima vlasti, njegova uloga i t.d. Posebnost ovog zakona je u tome to je istim definisano kako i na koji nain unaprijediti, razvijati i finansirati kulturu na svim nivoima vlasti, kako bi kultura bila vidljivija i tamo gdje je skoro do sada nije ni bilo osim u tragovima. Ovaj zakon omoguava ujednaavanje primjene pravila i procedura koje se sprovode u oblasti kulture, unaprjeenje u uspostavljanju mehanizama prilikom finansiranja kulture za sve nivoe vlasti u Republici, ime se otvara mogunost njenog ravnomjernijeg razvoja.

Usvajanje ovog zakona pomoie da oblast kulture ima drugaiji, bolji status, jer se ovim Zakonom jasno definie uloga lokalne samouprave u izgradnji kulturnog sektora na lokalnom nivou. Na taj nain mogue je kulturne aktivnosti planirati drugaije, uz uee svih onih koji imaju potrebu za tim vidom izraavanja, znaajnije e uticati na lokalni ambijent, kako bi graani ostvarili vea kulturna prava. Neka prava graana su znaajnije obezbijeena putem drugih zakona, kao naprimjer Zakono o lokalnoj samoupravi gdje kultura u lanu 15. tog zakona ima svoju ulogu. Ovim zakonom su jasno razgraniene javne slube u ustanovama kulture iji je osniva optina, grad ili Republika kao i nain njihovog finansiranja, izbora i ovlatenja organa rukovoenja i organa upravljanja.

Veina zemalja u okruenju (Srbija, Crna Gora, Slovenija itd.) donijele su Zakon o kulturi i na slian nain, okvirno uredile odredbe koje se odnose na javne ustanove u oblasti kulture.

Jedan od razloga za donoenja Zakona o kulturi je proistekla iz potrebe vee vidljivosti kulture na lokalnom nivou, njene raznovrsnije ponude, veeg uea organizacija koje se bave kulturom, utvrivanje jedinstvenih kriterijuma prilikom izbora upravljake strukture u javnim ustanovama i preciznije definisanje njenih prava dunosti i obaveza. .Primjera radi, u nekim optinama kultura se svodi na propratnu aktivnost prilikom obiljeavanja nekog vanog istorijskog datuma odreene optine i tada se deava najznaajnija manifestacija u kojoj uestvuju kulturne organizacije sa vrlo skromnim programom zbog finansijskig i drugih ogranienja koje imaju. Takav i slian nain prezentacije kulture potvruju da ne postoji kontinuitet u pruanju mogunosti, kako graanima, tako i organizacijama da, svako na svoj nain, uestvuje u razliitim vidovima kulturnog izraza, a ime se postie kljuni cilj u jednoj lokalnoj sredini, a to je: anganman svih onih koji mogu dati doprinos u kulturnoj ponudi, sa ciljem integrisanja kulture u ekonomskom razvoju lokalne zajednice, omoguujui socijalnu ukljuenost kulturnim organizacijama i pojedincima. Da bi se to desilo, kultura se nemoe posmatrati izolovano, kao troak, ve u sklopu razvoja optine, promocijom kulturnog nasljea zajedno sa turistikom ponudom, usklaene sa razvojnim dokumentima optine, u sklopu svih drugih razvojnih dokumenata, ime se otvara mogunost za integrativni razvoj kulture. Zbog toga je posebna panja u Zakonu o kulturi posveena razvojnim dokumentima iz oblasti kulture, koje naalost ne postoje u jednom broju optina.Nain izrade prednacrta Zakona o kulturi.

Prilikom izrade Prednacrta zakona o kulturi konsultovani su sljedea razvojna dokumeta i zakonski propisi :

Strategija razvoja kulture Republike Srpske (2010-2015),

Zakon o bibliotekoj djelatnosti (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 52/01, 39/03 i 112/08),

Zakon o izdavakoj djelatnosti (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 46/04),

Zakon o muzejskoj djelatnosti (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 89/08 i 57/12),

Zakon o sistemu javnih slubi (glasnik Republike Srpske broj 68/07),

Zakon o sticanju statusa samostalnih umjetnika (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 50/10),

Zakon o udruenjima i fondacijama (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 52/01, 24/05 i 42/05),

Uredba o postupku za dodjelu i prestanak statusa udruenja od javnog interesa (Slubeni glasnik Republike (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 71/05 ),

Zakon o estradnoj djelatnosti (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 46/04 i 106/09),

Zakon o platama zaposlenih u oblasti prosvjete i kulture (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 118/07 i 64/08),

Zakon o lokalnoj samoupravi (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 101/04),

Zakon o javno-privatnom partnerstvu u Republici Srpskoj (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 59/09 i 63/11),

Zakon o porezu na dobit (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 91/06),

Zakon o porezu na dohodak (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 91/06, 128/06, 120/08, 71/10 i 1/11 ),

Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 134/11),

Pravilnik o sufinansiranju javnih potreba u kulturi (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 7/10),

Pravilnik o odreivanju djelatnosti za ije obavljanje nije potreban poslovni prostor (Slubeni glasnik Republike Srpske broj 49/02).

U izradi ovog poetnog dokumenta-prednacrta zakona uestvovali su saradnici iz oblasti kulture i pravna sluba u Ministarstvu prosvjete i kulture, svi predstavnici ministarstava koji su imenovani u meusektorku radnu grupu za kulturu. Kljuna ministarstva koja su imala znaajan doprinos prilikom definisanja odreenog broja lanova iz njihove nadlenosto su: Ministarstvo finansija, Ministarstvo uprave i lokalne samouprave, Ministarstvo rada i dr., jer su odreene odredbe u Zakonu o kulturi usklaene sa zakonima koji su iz njihove nadlenosti i imaju prioritet u odnosu na odredbe koje smo predvidjeli u Prednacrtu,to znai da smo ih duni potovati.Razlozi za donoenje Zakona o kulturi.

Razlozi za donoenjem ovog sveobuhvatnog zakona kao to je Zakon o kulturi, ima za cilj da zajednikim odredbama regulie one pravne norme, koje su zastupljene u svim vaeim zakonima iz oblasti kulture, kao npr. Zakon o bibliotekoj djeletnosti, Zakon o muzejskoj djelatnosti, Zakon o pozorinoj djelatnosti i t.d.. Te zajednike pravne norme odnose se na javne ustanove iz blasti kulture udruenja i fondacija registrovanih za oblast kulture, finansiranje ustanova , udruenja i t.d.

Osim potrebe da se ovim zakonom reguliu na jedinstven nain navedene oblasti, postoji potreba za da se ovim zakonom urede jo neke oblasti kulture koje do sada nisu bile ureene. Naprimjer: status samostalnih umjetnika, rjeavanje statusa istaknutih umjetnika, osnivanje savjeta za kulturu na svim nivoima vlasti, utvrena je njegova uloga i t.d. Posebnost ovog zakona je u tome to je njegova primjena obavezujua za sve nivoe vlasti, to bi kulturu uinilo vidljivijom i tamo gdje je skoro do sada nije ni bilo osim u tragovima. t.d. Ovaj zakon omoguuje ujednaavanje primjene pravila i procedura za sve nivoe vlasti u Republici, ime se stvara mogunost istih ili slinih mehanizama, bez obzira na nadleni nivo vlasti. (optina, grad Republika).Usvajanjem Zakona o kulturi, omoguuje bolji status, jer se ovim Zakonom jasno definie uloga lokalne samouprave u izgradnji kulturnog sektora na lokalnom nivou, gradskom i republikom nivou nivou. Na taj nain kulturne aktivnosti moi e se planirati drugaije, uz uee svih onih koji imaju potrebu za tim vidom izraavanja, znaajnije e uticati na lokalni ambijent, kako bi graani ostvarili vea kulturna prava. Neka od ljudskih prava su jasno utvrena za neke druge oblasti koje su Zakonom o lokalnoj samoupravi dobro zastupljeni pa i sama kultura u lanu 15. tog zakona ima svoju ulogu, premda ovaj lan trai preciziniju odredbu.Posebnost ovog zakona se odnosi na javne slube u ustanovama kulture iji je osniva optina, grad ili Republika.Kulturni sektor, ija djelatnosti je veoma raznovrsna, ima potrebu da ovim zakonom posebno uredi postupak osnivanja, prava, dunosti i obaveze osnivaa, izbor i imenovanje direktora i upravnog odbora, njihove nadlenosti, vodei rauna o specifinostima kulture, a potujui osnovne odredbe Zakona o sistemu javnih slubi u kojem te posebnosti nisu dovoljno prepoznatljive , tako da se ponuenim zakonom ureuju neke odredbe koje su vane za sektor kulture. Veina zemalja u okruenju (Srbija, Crna Gora, Slovenija itd.) donijele su Zakon o kulturi i na slian nain, okvirno uredile odredbe koje se odnose na javne ustanove u oblasti kulture.

Jedan od razloga za donoenja Zakona o kulturi je proistekla iz potrebe vee vidljivosti kulture na lokalnom nivou, njene raznovrsnije ponude, veeg uea organizacija koje se bave kulturom, utvrivanje jedinstvenih kriterijuma prilikom izbora upravljake strukture u javnim ustanovama i preciznije definicanje njenih prava dunosti i obaveza. .Primjera radi, u nekim otinama kultura se svodi na propratnu aktivnost prilikom obiljeavanja nekog vanog istorijskog datuma odreene optine i tada se deava najznaajnija manifestacija u kojoj uestvuju kulturne organizacije sa vrlo skromnim programom zbog finansijskig i drugih ogranienja koje imaju. Takav i slian nain prezentacije kulture zapravo potvruju da ne postoji kontinuitet u pruanju mogunosti, kako graanima, tako i organizacijama da, svako na svoj nain, uestvuje u razliitim vidovima kulturnog izraza, a ime se postie kljuni cilj u jednoj lokalnoj sredini, a to je: anganman svih onih koji mogu dati doprinos u kulturnoj ponudi, sa ciljem integrisanja kulture u ekonomskom razvoju lokalne zajednice, omoguujui socijalpnu ukljuenost kulturnim organizacijama i pojedincima. Da bi se to desilo, kultura se ne moe posmatrati izolovano, kao troak, ve u sklopu razvoja optine, promocijom kulturnog nasljea zajedno sa turistikom ponudom,, usklaene sa razvojnim dokumentima optine, u sklopu svih drugih razvojnih dokumenata, ime se otvara mogunost za integrativni razvoj kulture.Zbog toga je posebna panja u Zakonu o kulturi posveena razvojnim dokumentima iz oblasti kulture, koje naalost ne postoje u najveem broju optina.