Удасканальваць сістэму

Прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка правёў нараду аб перспектывах развіцця адукацыйнай галіны

«Да пытанняў адукацыі мы звяртаемся пастаянна. Я проста хачу перш за ўсё сам пераканацца, наколькі рэалізуюцца нашы рашэнні ў сферы адукацыі. Калі ёсць неаб-ходнасць, падштурхнуць тыя рэформы, якія ідуць. Хоць рэформамі мы ніколі не займаліся і займацца ў адукацыі не буд-зем. Мы павінны ўдасканальваць тое, што маем сёння, і тое, што атрымалі ўчора. Ла-маць нічога нельга», – падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.У той жа час Прэзідэнт не выключыў, што пры

ўдасканаленні сістэмы адукацыі ў школах і ВНУ давядзецца адмовіцца ад некаторых аспек-таў. «Калі мы разумеем, што ад гэтага трэба адмовіцца, гэта трэба рабіць рашуча. Самае галоўнае ў адукацыі, ды і наогул (у эканоміцы і іншых пытаннях) – калі мы ведаем, што трэба рабіць, але з-за нашага махровага бюракраты-зму пачынаем зацягваць гэтыя працэсы. Тады праходзіць час, і мы бачым: тое, што трэба было рабіць учора, ужо непрымальна для сённяшняга і тым больш заўтрашняга дня. Атрымліваецца, этап няпройдзены, і мы хапаемся за перадавое, а пад гэтым перадавым няма фундаменту, – заўважыў Кіраўнік дзяржавы. – Таму ўсё трэба рабіць паступова, як кажуць у народзе, плаўна. І рухацца ад меншага да большага, ад простага да складанага. Так, мы дамовіліся, будзем дзей-нічаць у адукацыі».Кіраўнік дзяржавы запатрабаваў вызначыцца

з неабходнай колькасцю навучэнцаў у вышэй-шых навучальных установах. Аднак растлу-мачыў, што гэта даручэнне не распаўсюдж-ваецца на экспарт адукацыйных паслуг, які прыносіць краіне немалыя грошы. Толькі па лініі Міністэрства адукацыі ўдалося зарабіць $35 млн. «Сістэма беларускай адукацыі вельмі запатрабавана. Па-мойму, 108 краін навучаюц-ца ў Беларусі, амаль 25 тысяч чалавек. Гэта здорава, – адзначыў ён. – А нам трэба столькі выпусціць з ВНУ студэнтаў, колькі патрэбна для нашай эканомікі і жыцця».Аляксандр Лукашэнка папярэдзіў, што пытан-

не экспарту адукацыйных паслуг трымае заўсё-ды на кантролі.

В минувшую субботу в урочище «Лебортово» было многолюдно. Здесь собрались приверженцы здорово-го образа жизни и любители лыжного спорта. В рай-онных соревнованиях по лыжным гонкам в программе «День здоровья» участвовали все желающие, как го-ворится, от мала до велика. А на лыжную эстафету в программе «Минская лыжня-2019» вышли восемь команд трудовых коллективов.

Лыжников поприветствовал заместитель председателя Крупского райисполкома Андрей Воробьёв, отметив, что главное – это пропаганда здорового образа жизни, а также сплочение трудовых коллективов.Первыми на старт вышли самые юные участники. Кто-то

уже катается на лыжах, а кто-то впервые пробует себя в этом виде спорта. Для любителей активного отдыха главное не победа, главное получить позитив. За хорошим настро-ением на районный День здоровья пришли лыжники всех возрастных категорий, а также учащиеся со всех учрежде-ний образования.

Победителями в личном первенстве в своих возраст-ных категориях стали: Кон-стантин Бобоед (Начская СШ), Алина Карпенко, Анастасия Филимонова (Колосовская СШ), Вадим Зарубин, Вадим Цвиль, Ксения Жилинская (Холо-пеничская СШ), Анастасия Якушевич, Диана Навицкая, Александр Навицкий, Ки-рилл Шукайло (Худовецкая СШ), Екатерина Журавкина, Наталья Крутикова, Юрий Клещенок, Марина Кар-пенко, Александр Поселов, Владимир Воронович. По-бедители и призеры были награждены медалями и грамотами. Ценными приза-ми отмечены самый юный (8 лет) и самый возрастной (65 лет) участники соревно-ваний.

Как на Крупщине прошел вечер школьных друзей

Пераможца II Нацыянальнага

конкурсу друкаваных СМІ«Залатая літара»

СЕРАДА,6 лютага

2019 года

ГАЗЕТА ЎЗНАГАРОДЖАНАГАНАРОВАЙ ГРАМАТАЙ

ВЯРХОЎНАГА САВЕТА БССР

krupki.by Заснавана 30 верасня 1931 года № 10 (11366) Кошт у розніцу – свабодны

Молодежь выбирает труд на земле 2

На прямой связиВ субботу, 9 февраля, с 9.00 до 12.00 прямую телефон-

ную линию проведет управляющий делами Минского областного исполнительного комитета ГУРИНОВИЧ Владимир Александрович.Контактный телефон 8 (017) 500-41-60.

Прямая телефонная линия с председателем Крупского районного Совета депутатов ЧЕСНОКОМ Игорем Николаевичем пройдет в субботу, 9 февраля, с 9.00 до 12.00 по телефону 2-77-47.

Тэма тыдняТэма тыдня

Особое вниманиедетям в СОП 5

Месячник Месячник пожарной пожарной безопасностибезопасности

6

Стар. 2Стар. 2 Стр. 6Стр. 6

По следам По следам событиясобытия

Выездной прием гражданВ пятницу, 8 февраля, с 11.00 до 13.00

в здании учреждения «Крупская РОС РГОО «БООР» по адресу: г. Крупки, ул. Ленина, 4 состоится выездной личный прием граждан с одновременным про-ведением прямой телефонной линии начальником Борисовской межрайонной инспекции охраны животного и расти-тельного мира Олегом Ивановичем КОВАЛЕВСКИМ.

Телефон «прямой линии» – 5-55-19.

Внимание: «горячая линия»В пятницу, 8 февраля, в Комитете госконтроля Минской области с 9.00

до 12.00 по телефонам: (8 017) 331-66-02 и (8 017) 284-06-96 пройдет горячая линия на тему «Доступность и качество медицинской помощи для населения в учреждениях здравоохранения Минской области».В указанный день граждане могут обратиться по вышеназванным телефо-

нам за разрешением проблем, связанных с оказанием медицинской помощи, а также высказать свои замечания по вопросам укомплектованности учреждений здравоохранения медицинским персоналом, доступности медицинской помощи, соблюдения режима работы и порядка записи на прием к врачу (в том числе при оказании платных медицинских услуг), внедрения в учреждениях здравоохра-нения системы электронной карты пациента и электронного рецепта и другим.

«Минщина спортивная»«Минщина спортивная»

На лыжню!На лыжню!Более 150 крупчан приняли участие в районном Дне здоровья

Андрей ВОРОБЬЁВ вручает награду.

На старте.

1-е место заняла команда филиала «Крупское УМГ ОАО «Газпром трансгаз Беларусь», 2-е место – управление по образованию, спорту и туризму райисполкома, 3-е место – УЗ «Крупская ЦРБ».

Портреты наших земляков

ПО ТЕЛЕФОНУ договариваемся с Сергеем о встрече. Короткий диалог,

и я в очередной раз убеждаюсь: скром-ность – отличительная черта всех сельских тружеников.

– А что про меня писать? В нашем кол-лективе столько опытных механизаторов!

– Опыт, конечно, важен. Но сегодня в приоритете отношение человека к делу. А опыт – дело наживное.

– А знаете, может, вы и правы. Приез-жайете на мехдвор, на рабочем месте и поговорим. Сергей Зуенок родился, вырос и сей-

час живет в Хотюхово. После оконча-ния школы поступил в Марьиногорский сельскохозяйственный техникум, освоил профессиональные тонкости техни-ка-механика.

– О выборе профессии долго не раз-мышлял, – рассказывает Сергей. – Как говорит наш Президент, стране нужны рабочие руки. Годы учебы прошли бы-стро и интересно. Вот уже и диплом в руках. Я – целевик, поэтому вопроса о распределении для меня не стояло. На работу попал в самый разгар агросезона, как говорится, – с корабля на бал. Зато появилась отличная возможность приме-нить полученные теоретические знания на практике… С раннего детства Сергей загорелся

желанием управлять сельскохозяйствен-

ной техникой. Не раз, стоя на краю спелого поля, с интере-сом наблюдал за комбайнами и тракторами и мечтал однаж-ды сесть за руль и проехать по золотой ниве. И не было предела счастью мальчишки, когда ему удавалось упросить отца взять с собой на работу в поле.

– По сей день помню, мне тогда лет двенадцать было,

а я уже сам мог управлять «МТЗ-1221»,– улыбается Сергей. – В свободное время всегда возился с техникой. Многим техни-ческим премудростям меня научил отец. От него мне передалась и любовь к труду на земле.

ДЕТСКИЕ мечты воплотились в ре-альность. Сергей уже самостоятель-

но управлял огромным зерноуборочным комбайном «Полесье», срезал колосья многометровой жаткой, а потом ссыпал зерно из бункера в кузов грузовика. Сей-час молодой механизатор работает на тракторе марки «МТЗ-1221». Основной вид работ – вспашка. Был задействован на заготовке кормов и на вывозке орга-ники. В зимнее время особое внимание подготовке сельхозтехники к весенним полевым работам.

– По мере возможности трактор и агре-гаты ремонтирую сам, – говорит Сергей. – Что, в принципе и неудивительно. Спро-сите у любого в механизаторских кругах, и вам обязательно растолкуют, насколько важно, когда за техникой всегда ухажива-ет один человек. Чтобы потом не вышло как в поговорке: «У семи нянек дитя без глазу».О работе Сергей Зуенок рассказывает

искренне и с гордостью:– Кто такой механизатор? Это сельско-

хозяйственный рабочий, который знает и использует в производстве сельскохозяй-

ственной продукции не только тракторы, комбайны и всевозможные машины, но и множество агрегатов и механизмов. Поли-тика нашего государства направлена на развитие села. И кому здесь отводится ре-шающая роль? Правильно – механизатору!

– Круг его обязанностей очень широк…– Еще бы! Механизатор – специалист

широкого профиля. Он не просто пашет, боронует, культивирует, сеет, косит, молотит и ремонтирует технику. Плюс ко всему меха-низатор досконально должен знать правила выполнения этих операций. А для этого ему надо владеть основами агротехники, растениеводства, зоотехники, не говоря уже просто о механике. А компьютер? Если хочешь быть настоящим специалистом, ты должен знать обо всем больше, чем другие. Поэтому в планах повышение квалифика-ции – хочу получить высшее образование по своей специальности.

МОЛОДОЙ и энергичный сельский труженик, твердо знает, чего хочет

добиться в жизни и уверенно стремится к поставленной цели. И, что главное, руки у него золотые. Поэтому-то и спорится лю-бое дело, а результаты радуют.

– Приятно было получить награду из рук председателя райисполкома,– говорит Сергей. – Услышать слова благодарности за труд и от руководства района, сельхоз-филиала, и от опытных коллег: «Больше бы такой молодежи приходило работать в сельское хозяйство. Глядишь, и результаты не заставят себя долго ждать». Задаю классический вопрос:– И в чем же кроется секрет успеха?– Наверное, помогают родные стены –

своя земля, своя деревня. Они вдохнов-ляют на труд. А работать спустя рукава я попросту не умею. Так меня воспитали мои родители: любое дело выполнять от-ветственно и с душой.

Марина БАВТРУКЕВИЧ.Фото Александра БУДЬКО.

6 лютага 2019 года

Тэма тыдняТэма тыдня

Портреты наших земляковПортреты наших земляков

ВдохновениеВдохновениетрудатруда«Если хочешь быть

настоящим специалистом, ты должен знать обо всем больше, чем другие»

Абласная эстафета факельнага агню пачнецца ў СалігорскуЭстафета факельнага агню «По-

лымя свету», прымеркаваная да па-чатку ІІ Еўрапейскіх гульняў, пройдзе на тэрыторыі Мінскай вобласці. У маршруце следавання значацца 8 на-селеных пунктаў. Галоўная задача эстафеты – паказаць гасцям форуму самыя знакавыя мясціны цэнтраль-нага рэгіёну.Старт эстафеты адбудзецца 3 мая ў

Рыме. Там знаходзіцца штаб-кватэра Еўрапейскага алімпійскага камітэта. Шлях полымя будзе доўгім і цікавым: пасля цы-рымоніі ў італьянскай сталіцы беларускія альпіністы ўзнімуць яго на вяршыню гары Манблан. Затым спартыўны агонь праня-суць праз шэсць еўрапейскіх сталіц, дзе ў яго гонар пройдуць канцэрты і будуць арганізаваны іншыя забаўляльныя мера-прыемствы.У нашу краіну факел даставяць па зямлі.

Першым яго сустрэне Брэст, за ім і іншыя гарады ва ўсіх рэгіёнах. У Мінскай воблас-ці эстафету падхопяць Салігорск, Нясвіж, Маладзечна, Мядзель, Лагойск, Барысаў, Жодзіна і Заслаўе. Менавіта ў такой лагі-стычнай паслядоўнасці пройдзе перадача полымя з аднаго раёна ў другі.На Міншчыне эстафета прабудзе 6 дзён,

з 11 па 16 чэрвеня. Прыкладна 70 факе-ланосцаў наведаюць паўтара дзясяткаў лакацый, уключаючы солевыя шахты «Беларуськалія», Нясвіжскі замак, возера Нарач, мемарыяльны комплекс «Хатынь», «Барысаў-Арэну», «БелАЗ», Курган Славы, «Лінію Сталіна».Абласная эстафета факельнага агню пач-

нецца ў Салігорску. Тут жа ў гонар яе старта і далейшага падарожжа па Міншчыне будзе арганізаваны канцэрт, прагучаць словы на-казу атлетам, якія прадставяць сталічную вобласць на знакавым спартыўным фору-ме. «Полымя свету» фінішуе 21 чэрвеня на мінскім стадыёне «Дынама» падчас цырымоніі адкрыцця Еўрапейскіх гульняў.

Па матэрыялах БелТА.

Асобна Кіраўнік дзяржавы спыніўся на асаблівасцях наву-чання ў бакалаўрыяце і магістра-туры. На яго думку, студэнт паві-нен выходзіць з ВНУ ўжо цалкам падрыхтаваным спецыялістам, а не проста з першапачатковымі ведамі і навыкамі. «Я катэгарычна забараняю такім чынам будаваць сістэму адукацыі. У нас ёсць нар-мальная сістэма адукацыі: чала-век скончыў ВНУ, атрымаў вышэй-шую адукацыю – ідзі і працуй. Я не супраць магістратуры, але туды павінны ісці самыя здольныя і жадаючыя далей атрымліваць адукацыю, займацца навукай і выкладаннем. І ў нас такая тра-дыцыя з савецкага часу, а можа, яшчэ і дасавецкага. І гэта добра. Як ідуць справы тут? Я даручаў праверыць. Ці выканана маё да-ручэнне?» – спытаў Прэзідэнт.Асаблівую ўвагу Кіраўнік дзяр-

жавы даручыў удзяліць падрых-тоўцы педагагічных кадраў. «Няма таго кантролю і таго запатраба-вання, якое было некалі за вы-кладаннем. Каб настаўнік ішоў і па-добраму дрыжаў за тое, каб прыйсці з ведамі і перадаць іх вучням», – канстатаваў ён.Прэзідэнт падкрэсліў, што не-

абходна цаніць як школьных на-стаўнікаў, так і педагогаў у ВНУ,

колькі б гадоў ім ні было. Калі яны хочуць і могуць працаваць, прыно-сяць карысць універсітэту, трэба берагчы такіх спецыялістаў і ні ў якім разе не выганяць.Аляксандр Лукашэнка таксама

выказаўся аб праблемных пы-таннях вузаўскай падрыхтоўкі, адзначыўшы, што навучанне павінна быць больш практы-ка-арыентаваным. Што датычыцца прыватная

ВНУ ці дзяржаўная, Прэзідэнт заўважыў, што гэта ўсяго толькі форма ўласнасці, а патрабаванні да іх прад’яўляюцца аднолькавыя. У час нарады абмяркоўваліся

пытанні правядзення экзаменаў пасля заканчэння школы, а такса-ма цэнтралізаванага тэсціравання

пры паступленні ў ВНУ. «Паглядзі-це, колькі мы, пасля таго як увялі тэсціраванне, зрабілі адступлен-няў, патрэбных для жыцця, каб не загубіць талент. Не заўсёды толькі тэсціраванні могуць даць уяўленне выкладчыкам, якія набіраюць у ВНУ абітурыентаў, аб іх жыццёвым узроўні, ведах, здольнасцях», – звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка.Прэзідэнту далажылі аб аб-

наўленні школьных вучэбных праграм і падрыхтоўцы новых падручнікаў, працоўным наву-чанні старшакласнікаў, падрых-тоўцы спецыялістаў з вышэйшай адукацыяй, рэалізацыі напрам-каў дзяржаўнай маладзёжнай палітыкі, экспарце паслуг у сфе-

ры адукацыі і заработнай плаце педагогаў.Са школьных праграм неаб-

ходна выключаць усё лішняе і прыводзіць іх у адпаведнасць з патрабаваннямі сучаснага жыцця, так заявіў Аляксандр Лукашэнка. «Мы дамовіліся аб тым, што, пачынаючы са школьных праграм і заканчваючы вузаўскімі, дзе толькі магчыма памяняем гэтыя праграмы, выключым усё лішняе, пакінем патрэбнае. І крытэрыем тут будзе наша жыццё, рэчаіснасць, якая будзе патрабаваць ад бу-дучага спецыяліста тых ці іншых навыкаў, тых ці іншых ведаў», – сказаў Аляксандр Лукашэнка.Прэзідэнт звярнуў увагу, што

яму даводзіцца кожны дзень суты-кацца са школьнымі праграмамі, таму ён бачыць усе недахопы. «Здаецца, матэматыкаў адных толькі рыхтуем. Давайце гаварыць шчыра, не хачу быць рэтрагра-дам: нам, напэўна, менш за ўсё ў краіне патрэбна матэматыкаў. Паняцці ў матэматыцы (у школь-нікаў. – Заўвага БЕЛТА) павінны быць, таму што мы ў жыцці заў-сёды сутыкаемся з матэматыкай. Але ў вялікіх матэматыках патрэб-насць менш за ўсё», – канстатаваў Кіраўнік дзяржавы.

Кіраўнік дзяржавы сказаў, што ёсць і іншыя прадметы, праграмы па якіх выбудаваны няправільна. Прэзідэнт расказаў і аб сваім стаўленні да падручнікаў, пад-крэсліўшы, што іх таксама неаб-ходна абнаўляць у адпаведнасці з новымі праграмамі. «Падруч-нікі – гэта ікона, гэта святое. Я як педагог па адукацыі стаўлюся да падручніка, як да іконы нават у сучасным жыцці, калі кніга не стала патрэбнай, надзённай для людзей: інтэрнэт і іншае... Адно другое, праўда, не выключае. Але для мяне кніга як была іконай, так і засталася. А падручнік на пара-дак вышэй, чым звычайная кніга, нават самая каштоўная, – заявіў Кіраўнік дзяржавы. – І нам з гэтых пазіцый трэба было падысці да падручнікаў, і перш за ўсё ў шко-ле». Такія ж падыходы павінны прымяняцца і да вузаўскіх дапа-можнікаў.Прэзідэнт патрабаваў таксама

узмацніць працоўную падрых-тоўку ў школах. На яго думку, працоўнае навучанне ў старшых класах не толькі дае магчымасць школьнікам набыць прафесійныя навыкі, але рыхтуе іх да жыццё-вых, бытавых сітуацый.

Па матэрыялах БелТА.

Удасканальваць сістэмуСтар. 1Стар. 1

Сергей Зуенок, механизатор СХФ «Щавры» ОАО «Здравушка-милк», в сельхозфилиале тру-дится с апреля прошлого года. За работу с первого же дня взялся с энтузиазмом, и на деле убедительно доказал: молодо, да не зелено – он настоящий профессионал в своем деле. Сергей стал победителем районного соревнования среди молодежи на вспашке почвы. «Нравится нам, как работает этот молодой тракторист. Старания у парня не отнять, надежный меха-низатор, в поле всю работу делает аккуратно и ответственно», – так отзывается о нем руководство сельхозфилиала.

«Полымя свету» на Міншчыне

6 лютага 2019 года

– Сёння са школьнікамі сустракаюцца людзі, якія сталі прамымі сведкамі тых падзей дваццатага стагоддзя, – адзначылі вядучыя. – Мы прадстаўляем нашых гасцей – Алену Яўціхіеўну Іотчанка, якая ўзнагароджана знакам «Выдатнік адукацыі Рэспублікі Беларусь», Ганаровай граматай Міністэрства асветы БССР, Граматай ЦК прафсаюза работнікаў адукацыі, вышэйшай школы і навуковых устаноў СССР, Граматай Прэзідыума Беларускага рэспубліканскага Савета прафсаюзаў. Ларысу Сяргееўну Глінскую, узнагароджаную зна-кам «Выдатнік народнай асветы БССР», юбілейным медалём «60 гадоў вызвалення Рэспублікі Бела-русь ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў», Дзмітрыя Мікалаевіча Хромчанку, кандыдата гістарычных навук, дацэнта, узнагароджанага знакам «Выдатнік адукацыі Рэспублікі Беларусь», Івана Іванавіча Маеўскага, які мае ордэн «Знак Пашаны» і медаль «За працоўную адзнаку».

І кожны з запрошаных гасцей расказваў, як пачынаўся яго працоўны шлях на Крупшчыне, дзяліўся знамянальнымі падзеямі ў сваім жыцці, яркімі ўражаннямі і сустрэчамі з цікавымі людзьмі. Вось што гаварыў, у прыватнасці, Іван Маеўскі:

– Я нарадзіўся ў ліпені 1943 года. Як і іншыя сем’і, вайна не абмінула і нашу. Мне споўнілася толькі 6 месяцаў, як загінуў бацька. Гэта можна толькі ўявіць, якім было маё маленства, дзяцін-ства. 4 класы скончыў у Барках, 3 гады хадзіў у Барсукоўскую сямігодку і 4 – у Хальнявіцкую СШ. Пасля заканчэння школы працаваў рабочым саўгаса «Сялява». Багатым на самыя розныя падзеі стала і маё далейшае жыццё: працаваў намеснікам старшыні калгаса «Пера-мога», інструктарам райкама партыі. Амаль 20 гадоў быў кіраўніком калгаса імя Калініна, а закончыў сваю працоўную дзейнасць на пасадзе старшыні райкама прафсаюза работнікаў сельскай гаспадаркі. Калі быў старшынёй гаспадаркі, сустракаўся з Пятром Міронавічам Машэравым. Калектыў калгаса – 350 чалавек, за гэты перыяд пабудавана 5 жывёлагадоўчых памяшканняў, на базе гаспадаркі прайшло чатыры абласныя нарады. На

малочнатаварным комплексе «Юзуфо-ва» былі створаны ўсе бытавыя ўмовы, дзейнічала парылка. Я рады, што мне пашанцавала працаваць з Верай Міка-лаеўнай Мурашка, Ганнай Іванаўнай Прахарэнка, Міхаілам Андрыянавічам

Белікавым. Выдатныя былі і спецыялісты сярэдняга звяна, жадаючых вучыцца праўленне накіроўвала ў вышэйшыя навучальныя ўстановы. Я нарадзіўся на гэтай зямлі, вырас, працаваў з людзьмі, якія заўсёды праяўлялі сябе толькі з добрага боку.

Пачуццё гонару за краіну, за людзей, за тое пакаленне, якое шмат чаго перанесла на сваім шляху, выказала Алена Іотчанка:

– Мы пражылі вялікае жыццё, у нас было нялёгкае дзяцінства. Пасля вайны ў вёсках засталіся толькі ста-рыя, жанчыны і дзеці. Не было ні трактараў, ні коней, і людзі, каб атрымаць хлеб і накарміць дзяцей, сеялі на сабе. Гэта быў нялёгкі час, але ўсё роўна адчуваўся працоўны ўздым, пачуццё гонару, што беларускі народ змог стварыць тое, што мы сёння бачым.

Алена Яўціхіеўна, а яна нарадзілася ў Брагінскім раёне, у 1966 годзе скончыла Гомельскі педагагічны інстытут, і

з таго часу свой далейшы лёс звязала з Крупшчынай. Яна працавала ў школах раёна, у аддзеле адукацыі, старшынёй РК прафсаюза работнікаў асветы. Затым быў перыяд работы ў райкаме партыі. Алена Яўціхіеўна – паважаны чалавек, яна ведае людзей і людзі, у сваю чаргу, ведаюць яе.

Самыя цудоўныя пачуцці за сваю краіну, свой народ, сваю Крупшчыну выказала Ларыса Глінская:

– Мы жылі бедна, але бачылі стабільнасць, падтрымку адзін аднаго, адчуванне, што мы ўсе разам, упэўненасць у заўтрашнім дні. Мы былі больш самастойнымі, самі

вучыліся катацца на лыжах і каньках. За летнія канікулы, а я ўраджэнка Вы-дрыцы, краю лясоў, ягадамі і грыбамі зараблялі сабе на кнігі і школьную вопратку. Мы сябравалі і былі ўпэў-нены, што веды даюць усё. І дзе б я ні працавала, у душы назаўсёды засталася настаўнікам.

Шчыра і адкрыта гаварыў пра сябе і Дзмітрый Хромчанка, які на-радзіўся на Століншчыне, а вось як трапіў у Крупскі раён у 1971 годзе, так і застаўся верным яму па гэты час. Кандыдат гістарычных навук, дацэнт Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта, мае шмат на-вуковых і навукова-тэхнічных публіка-цый. Дзмітрый Мікалаевіч скарыстаў магчымасць і запрасіў выпускнікоў паступаць у БНТУ.

У гэты дзень гучалі пажаданні ніколі не адмаўляць вопыт, які пе-радае старэйшае пакаленне, цаніць

тое, што заваявана вашымі бацькамі. «Дзяржава – гэта мы з вамі, – адзначыла старшыня раённай арганізацыі грамадскага аб’яднання «Белая Русь» Алена Сарокіна. – І толькі калі мы разам, мы чагосьці вартыя». Прызна-насць, што нашы героі знайшлі час на гэту сустрэчу, выказала дырэктар Крупскага гісторыка-краязнаўчага музея Тамара Бальбот і намеснік начальніка аддзела ідэалагічнай работы культуры і па справах моладзі райвыканкама Таццяна Мельнік. І напрыканцы – кветкі, падарункі, сувеніры.

Таццяна ТАЛКАЧОВА.Фота Аляксандра БУДЗЬКО.

Постфактум Постфактум

У памятника воинам-интернационали-стам состоялся митинг, как дань памяти и уважения к тем, кто выполнил свой интернациональный долг. Заместитель председателя райисполкома Андрей Во-робьёв отметил, что по дорогам Афгани-стана прошел 131 крупчанин, 7 из них не вернулись домой живыми. «Эти солдаты до конца выполнили свой воинский долг и погибли как герои. Все они посмертно награждены орденами и медалями, – продолжил Андрей Воробьёв. – Имена погибших увековечены, они служат при-мером воинской доблести и героизма для нынешних и грядущих поколений. Сегодня воины-интернационалисты демонстриру-ют приверженность добру и справедливо-сти, принципиальную жизненную позицию, вносят весомый вклад в патриоти-ческое воспитание молодого поко-ления, в поддержание согласия и стабильности в обществе». Затем студенты и члены военно-патриоти-ческого клуба «Рубеж» возложили цветы к памятнику.

Встреча представителей руко-водства района с участниками «Звездного похода» проходила в городской средней школе № 3. Открывая ее, Андрей Воробьёв предложил провести неформаль-ный разговор, так сказать, встречу

без галстуков.– Уверен, что за эти че-тыре дня вы открыли для

себя наш Крупский рай-он, который славится

как многими извест-ными людьми, так и простыми труже-никами, – говорил Андрей Викторо-

вич. – На крупской земле, в деревне Бе-лое, родился летчик-космонавт, дважды Герой Советского Союза Владимир Коваленок. Думаю, вам известна фа-милия чемпионки мира по академической гребле Екатерины Карстен-Ха-датович – уроженки де-ревни Осечено. У нас есть Селява – одно из самых красивых и чистых озер Беларуси. Мы при-глашаем вас приехать на Крупщину в летний период и познакомиться поближе с этим прекрас-ным уголком.

Далее разговор велся о профессии педагога, о том, что труд учителя всегда был и остается самым благородным и ответственным, что в своей деятельности следует стремиться оста-вить память о себе как об учителе, что школа дает огромнейшую закалку.

– Вы – молодые, та-

лантливые, с блеском в глазах, и хочет-ся, чтобы этот блеск сохранился надол-го. Главное – научить ребенка добывать знания, чтобы было желание работать, творить, созидать и чтобы в дальнейшем ваши ученики превзошли вас, – отметил Андрей Воробьёв.

О созданной в районе хорошей спор-тивной базе, о знаменитых спортсменах и спортивных достижениях, о туристиче-ских базах Крупщины рассказал ребятам заместитель начальника управления по образованию, спорту и туризму райис-полкома Владимир Ахрамчук.

Своими эмоциями и впечатле-ниями поделились и некоторые студенты. Они отмечали, что везде их встречали по-домаш-нему тепло, с выпускниками школ общались как друзья, что в профессию пришли осознанно и за время учебы не усомнились в своем выборе. Поэтому во время выступлений в школах они призывали: «Поступай в БГПУ – делай правильный вы-бор». Ребята говорили о своих учителях, которых они помнят и любят, и эти слова признатель-ности выскажут им на вечерах

встречи выпускников. В конце встречи Андрей Воробьёв по-

дарил картины заместителям декана фа-культета естествознания Елене Лопатко и факультета социально-педагогических технологий Юлии Корневской, а дирек-тор СШ № 3 Елена Баранчук вручила им ангелов, сделанных учащимися школы.

После сводный отряд «Пламя души» выступил перед учащимися старших классов школы со своей концертной программой.

Татьяна ТОЛКАЧЕВА.Фото Александра БУДЬКО.

Сделать правильный выборОб этом шел разговор на встрече представителей руководства района с участниками «Звездного похода»

В прошлом номере газеты мы рас-сказывали о том, что Круп-щина принимала участников 54-го «Звездного похода» – студентов и пре-подавателей БГПУ и Московского город-ского педагогического университета, кото-рые находились у нас четыре дня. За это время они посетили многие школы района, проводили профориентационные беседы и мастер-классы, к памятникам и мемориальным комплексам возлагали цветы, сводный отряд «Пламя души» выступал перед учащимися с концертной программой. Последний, чет-вертый, день пребывания «Звездного похода» на Круп-щине также был насыщенным.

Як вядома, Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка праіснавала амаль усё ХХ стагоддзе і стала фундаментам для су-часнай беларускай дзяржавы. З БССР звязана цэлая эпоха ў гісто-рыі нашай краіны, эпоха нацыянальнага і дзяржаўнага адраджэння беларускага народа, усіх сфер жыцця беларускага грамадства.

Дыялог пакаленняў Памятаць мінулаеУ Крупскай мастацкай галерэі імя Барыса Аракчэева прайшоў адкрыты дыялог пакаленняў

ДДД

Алена САРОКІНА, Іван МАЕЎСКІ, Алена ІОТЧАНКА, Ларыса ГЛІНСКАЯ, Таццяна МЕЛЬНІК, Дзмітрый ХРОМЧАНКА.

6 лютага 2019 года

– Прырэчча.Стажарышчаў купкі.Баркі на гарбах берагоў.І побач, пад ліпамі, Крупкі –Сталіца юнацтва майго.Гэтыя вершаваныя

р а д к і , п р а с я к н у т ы я вялікай любоўю да ма-лой радзімы, бадай, найбольш вядомыя і любімыя намі, прыхіль-нікамі паэзіі Міхася Ка-лачынскага. Але трэ-ба зазначыць, што не ўсе яго творы дайшлі да сучаснага чытача. У зборніках, выйшаўшых у розныя гады, ёсць вершы яшчэ маладога паэта, але некаторыя з тых, якія былі надрукаваныя ў Крупскай раённай га-зеце «Камуністычны шлях» у 1938–1940 гады, да часу лічыліся згубле-нымі. Толькі нядаўна мне пашчасціла знайсці іх у Расійскай нацыянальнай бібліятэцы, дзе захоўва-юцца газеты, якія дасылаліся з саюзных рэспублік, у тым ліку і даваенныя. Гэтыя вершы, якія ў пасляваенны час публіку-юцца ўпершыню, прапануюцца ўвазе чытачоў з захаваннем тагачаснай арфа-графіі. Большасць іх прысвечана малой радзіме, людзям Крупшчыны, бо менавіта адсюль пачалася і яго жыццёвая дарога, і яго дарога ў літаратуру.

Яны розныя па змесце і форме, але ёсць у іх нейкая асаблівая сіла, энерге-тыка, якая ішла ад маладога сэрца, што прагнула дзеянняў на карысць той спра-вы, у якую верыла. Да вайны Калачынскі быў супрацоўнікам рэдакцыі раённай газеты, часта выязджаў у калгасы, на прамысловыя прадпрыемствы, сустра-каўся з людзьмі. Яго ўражанні ад сустрэч і выліваліся ў паэтычныя рэпартажы. Безумоўна, на першым плане былі людзі працы. Партрэт аднаго з іх – у вершы «Брыгадзірша Шура»:У яе агнявейшыя вочыІ буяны жыццёвы аблік.У брыгадзіршы кагорты дзявочайУраджайнай калгаснай зямлі.

Удалася вясна, як на славу.Залацістай, зусім не пахмурай.На калгасных канях, на буланыхВыязджала з брыгадаю Шура.

Рассяваць сартаванае зернеНа ўгнойных, вільготных загонах.Падганялі і планы, і тэрмінНе стамляліся самі, і коні.

Зналі цвёрда: ураджаем адорыцьІх зямля за пачэсную працу.Хітра шкодзіў заядлівы ворагЗа высокую якасць змагацца.

Яго, шкодніка, дружнаю гурмайЗ палыном пасціналі агорклым.І сягодня з брыгадаю ШураПераможна прыйшла да ўборкі.

Ад таго – агнявейшыя вочыЖыццярадасны, буйны аблікБрыгадзіршы кагорты дзявочайУраджайнай калгаснай зямлі.

Гэты верш быў напісаны ў 1938 годзе, калі Калачынскаму споўнілася 22 гады. Адсюль і некаторая наіўнасць, і асобныя недахопы ў вершаскладанні, і юнацкае захапленне пафасам ства-

ральнай працы землякоў, прыгажосцю маладога кіраўніка брыгады. Адбітак часу назіраецца і ў радках, якія прысве-чаны «заядліваму ворагу». Менавіта ў 1937-1938 гадах, на якія прыйшоўся

пік рэпрэсій супраць так званых «ворагаў наро-да», з Крупскага раёна былі рэпрэсіраваны і пазней рэабілітаваны 185 чалавек. Безумоўна, малады паэт не ведаў тады, што нямала з тых, хто быў высланы ў Сібір альбо нават расстра-ляны, былі асуджаны беспадстаўна. Ён шчыра лічыў іх «шкоднікамі» і таму з юнацкім максі-малізмам, з абурэннем пісаў аб такіх людзях у сваіх творах.

Свайго роду гімнам стваральнай працы стаў верш Міхася Калачынска-га «Фрагменты вясны».

Гаспадарскі укормлены коньХрупка хрупае мягкае сена.А праз шкляныя шыбы пакояУ хлеў ціснецца золак вясенні.Віктар, конюх, бярэ павады,Расчыняе канюшні вароты.Яго дваццаць гадоў маладыхВыдзяляюцца сціплай работай.Гладзіць ветлай шырокай рукойКаню рыжаму лысіну лоба.І стаіць як укопаны конь,Адчуваючы конюхаў клопат.А на пожнях паводкі разліў,Несціхаючы буславы клёкат.Пачарнелыя плямы зямліМне гавораць: «Вясна недалёка».Я ў юнгштурмаўцы – хлопец агоньЗапрагаю бароны крутыя.І мой конь выгінае дугойСваю гладкую рыжую шыю.Малады на размах брыгадзір,Хоць па стажу жыцця ён дзядуляПапярэджвае: «Мішка, глядзі,Правароніш і рыжы абмулен».Я прымаю як радасці сцягЯго вопытнае ўказанне,Правяраючы лямец і цягНа сытым кані закілзаным.За брыгадай жа вецер-званарЦіха шэпча ў бярозавых дрэвах:«Удалася на славу вясна,Значыць, важныя будуць пасевы».

Як бачым, у гэтым вершы з’ядналіся разам і пачуццё радасці, узнёсласці з нагоды абуджэння прыроды, і адчуванні маладых аратых, што вельмі адпавядаюць вясне, і надзеі на лепшае ў будучым. Разам з тым верш паказвае і глыбокае веданне аўтарам усіх дэталяў вясковай працы. Такія тэрміны, як конь «абмулен», «закілзаны», вупраж мае «лямец», «цяг», маглі ўжываць толькі тыя людзі, якія не па чутках, а непасрэдна ў вёсцы зведалі хлебаробскую долю.

Свайго роду аглядам дваццацігадо-вага часу, пройдзенага краінай, стаў верш «Прышлі бальшавікі», які Міхась Калачынскі напісаў у 1937 г., напярэдадні юбілею Кастрычніцкай рэвалюцыі. Паэт змог злучыць адну падзею, якая стала асноўнай тэмай твора – выратаванне чалюскінскай экспедыцыі – з агульным аглядам дасягненняў савецкага народа за параўнальна кароткі тэрмін.

Паўночны полюс, слухай!К табе прышлі бальшавікіСпыніць мяцежнасць завірухі,З якой змагаліся вякі.Ён вабіў розумы гадамі,Палохаў лютасцю сваёй,Страшыў пачварнымі ільдамі,Пустыняй белаю глухой.У таямнічныя прасторыПуціну клаў калісь Сядоў;Ізмучаны цынгой і горам,Касцямі лёг сярод ільдоў.Нямала іх, ахвяр стыхіі,Ў пуці засечаных пургой,Чые дарогі ледавыя,Зацёрты царскаю нагой.Зважаў, зямлі вяршына!Цяпер прышлі бальшавікі,На гордых сталінскіх машынахПрынеслі помству за вякі.Прынеслі мужныя героіУ стынь, ў нямыя халадыТваё заданне баявоеНаш родны, блізкі правадыр.Прынеслі сцяг, здабыты смелаЎ агнях кастрычніцкай зары,Які над полюсам над белымКрамлёўскай зоркаю гарыць.

Радкі аб тым, што бальшавікі прыйшлі «спыніць мяцежнасць завірухі, з якой змагаліся вякі», можна растлумачыць як літаральна, так і як паэтычны вобраз, звязаны з падзеямі Кастрычніцкай рэвалю-цыі. Гэта ж, відавочна, можна і аднесці да паўночнага полюсу, які можна вызначыць і як сімвал былой царскай улады, і да вобраза Сядова, які можна лічыць сімвалам рэвалюцыянераў перадкастрычніцкага перыяду, не дажыўшых да перамогі. Уся краіна ў той час была пад уражаннем трагедыі, якая адбылася з навуковай экс-педыцыяй пад кіраўніцтвам О.Ю. Шмідта. На ледаколе «Чалюскін» яны прабіваліся да Паўночнага полюса, але судна было раздаўлена льдамі, а людзі доўгі час у сцюжы, цемры знаходзіліся на льду. Яны не проста выжывалі ў склада-ных умовах, але і працягвалі праводзіць метэаралагічныя даследаванні. За ходам вы-ратавальных работ назірала ўся краіна. Калі ж палярныя лётчыкі ўсё ж змаглі вывезці пацярпелых, гэта стала свай-го роду трыумфам. У Мінску нават парк у той час назвалі імем Чалюскінцаў – назва засталася і да нашага часу.

Міхася Калачынскага мож-на аднесці да таго пакалення людзей, якіх вобразна назы-ваюць «люстэркам свайго часу». Часу складанага і супярэчлівага.

Паэт упэўнена прайшоў усё сваё жыццё па літаратурнай дарозе. У сваіх творах ён адлюстроўваў як стваральную працу яго сучаснікаў, паэтычныя вобразы роднага краю, так і важнейшыя вехі грамадскага жыцця, падзеі, якія адбыліся як на Радзіме, так і па ўсім свеце.

Асобнае месца ў творчасці Міхася Калачынскага займае тэма Вялікай Ай-чыннай вайны.

У 1938 годзе ён пайшоў у армію. Час быў неспакойны. Фашысцкая Германія анэксіравала Аўстрыю, практычна без супраціўлення падпарадкавала сабе Чэхаславакію. Японія напала на Кітай і адначасова распачала правакацыйныя дзеянні супраць Савецкага Саюза на да-лёкаўсходняй мяжы – каля возера Хасан. У Еўропе працягвалася грамадзянская вайна ў Іспаніі. Ваенная дарога Міхася Калачынскага аказалася даўжынёй у 8 га-доў. Спачатку была савецка-фінская вайна 1939-1940 гг. Затым Вялікая Айчынная.

Ваяваў Калачынскі радавым байцом. Тады ж ён атрымаў першую ваенную ўзнагароду – медаль «За адвагу». На той

час гэта была даволі рэдкая ўзнагарода. Уручаў яе маладому байцу ў Крамлі сам «усесаюзны стараста» Міхаіл Калінін. Ваенныя падзеі паэт адлюстраваў у паэтычным зборніку «На выбаргскай да-розе». Кніжка была ўжо падрыхтавана да друку, але яе гранкі згарэлі ў полымі пажару, калі палалі будынкі сталіцы ў першыя дні Вялікай Айчыннай. Усю вайну Калачынскі ў ліку абаронцаў Айчыны, прайшоў ваенным карэспандэнтам па франтах Каўказа, Украіны, Малдавіі, удзельнічаў у вызваленні Венгрыі, Чэхаславакіі, Аў-стрыі, мае баявыя ўзнагароды. Усё, што бачыў воін-паэт, што перажыў, ён адлю-строўваў у вершах. Яны ўжо пасля вайны былі надрукаваныя ў зборніках «Сонца ў блакіце», «У вялікім паходзе», «Насу-страч жыццю». Пазней у аўтабіяграфіі ён напіша: «Рэдакцыю машыны праз вайну везлі. Газетчыкі наперадзе – з пяхотай, з танкамі, кавалерыяй. Маладзейшыя, абстраляныя, хто зведаў, пачым фунт ліха, у першым эшалоне знаходзіліся. І мне там даводзілася быць…»

Плённа працуе Міхась Калачынскі на літаратурнай ніве і пасля вайны. З друку выходзяць адзін за другім зборнікі паэзіі. Пераважае тэма мірнай працы, барацьбы за мір на зямлі, шмат радкоў прысвечана роднай прыродзе, ёсць і вершы аб дасяг-неннях людзей працы, землякоў.

Міхась Калачынскі, ужо прызнаны аўта-рытэт у літаратурных колах і вядомы ў на-родзе паэт, узначальваў на працягу амаль 20 гадоў часопіс «Беларусь». Дагэтуль ён ужо займеў пэўны вопыт кіраўніцкай працы: у 1953-1954 гг. ён працаваў галоў-ным рэдактарам літаратурна-мастацкага і грамадска-публіцыстычнага часопіса «Нёман». За адносна кароткі час пад кіраўніцтвам Міхася Іванавіча часопіс «Беларусь» стаў адным з самых вядомых і аўтарытэтных перыядычных выданняў не толькі на прасторах Беларусі, але і ў маштабе ўсяго Савецкага Саюза, нават за яго межамі. Калачынскі вышукваў і ўсяляк падтрымліваў таленавітых аўтараў. Імідж

сённяшняга часопіса, які друкуецца на пяці міжнарод-ных мовах, закладваўся ме-навіта ў гады, калі асноўныя накірункі выпрацоўваліся з удзелам Міхася Калачынска-га. Аб аўтарытэце часопіса і ўнёску яго кіраўніка ў белару-скую літаратуру сведчаць не толькі дзяржаўныя адзнакі і ўзнагароды, але і той факт, што ў 1971 годзе Калачынскі ў складзе дэлегацыі БССР удзельнічаў у рабоце XXVI сесіі ААН.

Адначасова з кіраўніцкай працай Міхась Калачынскі сам працягваў плённа пісаць.

Менавіта ў 1960–1970 гадах, калі ён уз-начальваў часопіс «Беларусь», выйшлі пяць зборнікаў яго паэзіі.

Міхась Калачынскі ўсё жыццё быў салдатам, асноўнай зброяй якога было, па вобразным выказванні аднаго з паэ-таў савецкага часу, «пяро, прыроўненае да штыка». Як салдат, які быў заўсёды на пярэднім краі, Міхась Іванавіч быў узнагароджаны і баявымі, і мірнымі ўз-нагародамі. Гэта два ордэны Чырвонай Зоркі, ордэн Айчыннай вайны II ступені, ордэны Працоўнага Чырвонага Сця-га, Дружбы народаў, «Знак Пашаны», шматлікія медалі. Гэта заслужаны вынік жыцця Міхаіла Іванавіча Калачынскага і яго прызнанне грамадствам, удзячнасць нашчадкаў.

Фундамент усяго гэтага закладваўся на малой радзіме паэта – на Крупшчыне. Ёй ён бязмежна дарыў сваё паэтычнае слова.

Пра гэта мы раскажам у наступным выпуску праекта.

Марына БАРАДАЎКА.Фота прадастаўлена

Дзмітрыем ХРОМЧАНКАМ.

Сталіца юнацтва майгоСталіца юнацтва майгоУпершыню за восем дзесяцігоддзяў асобныя вершы ранняй лірыкі Міхася Калачынскага сёння ўбачаць свет

Імя нашага земляка добра вядома ў беларускай літаратуры. Неаднаразова расказвалі мы пра яго і на старонках газеты. У чарговы раз, абмяркоўва-ючы творчыя планы з кандыдатам гістарычных навук Дзмітрыем Хром-чанкам, зноў загаварылі пра знакамітага паэта – да спадобы нам яго твор-часць. І тады высветлілася, што Дзмітрый Мікалаевіч знайшоў у Маскве, у Расійскай нацыянальнай бібліятэцы, вершы, што друкаваў Калачынскі ў Крупскай раённай газеце ў перадваенныя гады. Гэта, сапраўды, можна назваць эксклюзівам, бо ўсе газеты, якія знаходзіліся ў рэдакцыі альбо ў бібліятэках Беларусі, былі знішчаны падчас ліхалецця. І вось зараз мы маем унікальную магчымасць адкрыць для сябе маладога Калачынскага, а праз гэта яшчэ раз пагаварыць пра творчасць нашага земляка, класіка беларускай літаратуры. Слова – гісторыку.

(Частка 1)(Частка 1)

Міхась КАЛАЧЫНСКІ, 1942 г (публікуецца ўпершыню).

Міхась КАЛАЧЫНСКІ, здымак даваенных гадоў (публікуецца ўпершыню).

6 лютага 2019 года

А это значит, юные мастерицы Анастасия Ревуцкая и Кристина Вершкова из объединения по ин-тересам «Сувенир» – в финале! Все это благодаря коллектив-ному старанию девчонок и их руководителя Натальи Бенке. На занятиях педагог обучает детей не только декоративно-при-кладному искусству, вместе они изучают народные традиции и обряды.

– Мы узнали, что у наших предков была традиция каждый месяц в году, каждый праздник встречать с особой куклой. Вот и решили изготовить те самые народные тряпичные куклы, – рассказывают Анастасия и Кристина. – Выяснили, какие

народные праздники традиционно отмеча-лись в каждом месяце и какие куклы исполь-зовались при этом. А уже затем изучили традиционную техно-логию изготовления каждой куклы, подо-брали необходимые материалы и смасте-рили. В итоге у нас получилось 12 кукол, символизирующих каждый месяц кален-дарного года. Зовут их «Коза», «Зимняя свадебница», «Парочка», «Пасха», «Кукушеч-ка», «Покосница», «Травница», «Крупеничка», «Стригушка»,

«Десятиручка», «Филип-повка», «Спиридон».

Все они размести-лись на большом коле-се. В каждую заложен определенный смысл. К примеру, сейчас у нас февраль. Наши предки в этом месяце плели куклу «Зимняя свадебница».

Анастасия и Кристина изобра-зили ее так – фигуры мужчины и женщины, которые соединены. «А вот в марте день с ночью ме-

ряется, куклы парами вяжутся: из белых ниток – зима кончается, из красных – весна начинается», – в один голос говорят девчонки. Ока-зывается, в июне мамы для своих детей мастерили Покосницу. «Чтобы в поле с ней играл, никуда не убегал» – коротко и понятно объяснили юные рукодельницы.

– Долг каждого человека – знать свою исто-рию, своих пред-ков и ценить то, что они оставили после себя, – от-метили Анаста-сия и Кристина. – А куклы – это напоминание о народных обря-дах и традициях.

– Проект мы уже представля-ли на различных районных меро-приятиях, – го-ворит Наталья

Бенке. – Поучаствовать в кон-курсе «100 идей для Беларуси» предложил первый секретарь районного комитета ОО «БРСМ»

Владимир Рогов. Девчонки сразу же согласились. Ведь теперь проект увидят и за пределами района. Успешно выступили на зональном этапе. А теперь и на области. Очень приятно, что нашу работу заметили. На конкурсе было много интересных и необыч-ных изобретений. Наши куклы привлекали внимание. И девочки выглядели ярко и эффектно. На них были надеты костюмы, как у ку-кол. Многие журналисты не могли пройти мимо. Настя и Кристина с радостью отвечали на все вопросы. Девочки талантливые. Ко мне на кружок ходят уже более шести лет. Они с таким, я бы сказала, азартом искали информацию о куклах, с еще большим интересом их со-здавали. Тщательно продумывали каждую деталь. Кстати, все куклы выполнены из натуральных мате-риалов, в красном и белом цветах – символах солнца, мира, чистоты.

Всего на республиканский этап отправится 14 проектов. Пожела-ем юным рукодельницам успехов и новых побед!

Светлана ГРИНЬ.Фото Александра БУДЬКО.

Год малой родиныГод малой родины

– Такие семьи – под постоян-ным контролем правоохраните-лей, прокуратуры, сотрудников РОЧС и других заинтересован-ных ведомств, – говорит Иван Куркин. – Внеплановые визиты в дома, где проживают родите-ли с детьми, осуществляются регулярно. Ситуации бывают разные. И надо сказать, много положительного отмечается. Впрочем, все увидите сами. Мы проедем по району и по городу.

Пока добираемся до места назначения, выясняем нюансы социальной проблемы:

– СОП – этот статус получают дети, которые живут в социаль-но неблагополучных семьях...

– Чтобы поставить семью на учет, нужны серьезные причины: частые скандалы между родителями или родственниками, алкоголизм, тунеядство, нехватка у ро-дителей знаний и умений для самосто-ятельной жизни и воспитания ребенка, опасность насилия в семье, – объясняет Иван Куркин. – Это делается с целью про-филактики, чтобы предотвратить серьез-ные последствия. За время нахождения в СОП у родителей есть шанс измениться и сохранить семью.

ПЕРВАЯ остановка. В доме проживает молодая семья – родители и мало-

летний ребенок. По всему видно: к визитам правоохранителей здесь привыкли. Родите-ли отвечают на вопросы четко и конкретно.

– Как дела?– Нормально, растем потихоньку. – В районе проходит месячник пожарной

безопасности.– Пожалуйста, смотрите: проводка но-

вая. В доме две печи – топим по правилам: дровами, не перекаливаем, одежду над топящейся печью не сушим, предтопоч-ный лист имеется. Перед отопительным сезоном печи побелили, штукатурка нигде

не сыплется. В доме – маленький ребенок, пожарная безопасность – самое главное.

– АПИ в доме имеется?– Только на кухне. Как и поло-

жено, в рабочем состоянии, а не ради бутафории. Знаем, что из-вещатели должны быть в жилых комнатах, купим и установим.

С точки зрения пожарной без-опасности в этом доме все в порядке. Участковые инспекторы милиции уточняют свои вопросы, отправляемся дальше. По доро-ге узнаю: по следующему адресу проживает семья – родители и двое детей. Главе семьи вынесено защитное предпи-сание. Поэтому дома он бывает лишь в от-сутствие жены и детей, чтобы почистить и вытопить котел. Хозяин дома хлопочет во дворе. Правоохранители сообщают цель визита, просят пройти в дом, показать, что да как. Молодой человек открывает дверь. Сразу же на веранде обращаем внимание на проводку – новая, уложена в короб, так же и во всех комнатах. На кухне – свето-диодная лампочка.

– Так положено по пожарной безопасно-

сти – если нет абажура,– говорит молодой человек. – И, вообще, в доме все лампочки энергосберегающие. Два АПИ в жилых комнатах установлены.

– В рабочем состоянии?– Конечно! Пожарные недели две как

проверяли. Дом отапливается котлом на твердом топливе. Стараемся все делать по правилам.

– А в доме почему резкий запах табач-ного дыма?

– Виноват, привычка…– Причем вредная и опасная!– Согласен, постараюсь исправиться…

В СЛЕДУЮЩЕЙ семье воспитывают-ся трое малолетних детей. Вместе

с детьми и внуками проживает бабушка. – Проходите-проходите, – приглаша-

ет она в дом. – Смотрите, что нужно. Сейчас дочка подойдет. Вон они с му-жем дрова во дворе пилят (показывает в окно). Двое внуков в детском саду, третий – дома.

В доме тепло. Отапливается по-мещение двумя печками. Хозяйка рассказывает, как правильно эксплу-атировать печь:

– Не первый год пользуюсь печным отоплением, знаю, что к чему, чтобы было безопасно. Этим правилам и молодежь учу (улыбается). Вот эта печка уже 45 лет стоит. Не поверите: умер хозяин – печка дала трещину… В этом году планируем ее переделывать.

Есть еще один недочет в нашем доме – от-сутствует АПИ. Наслышаны: вещь полез-ная – в случае чего заранее предупредит об опасности. Обязательно купим.

Интересуюсь: – А как вы относитесь к таким рейдам?– Все в порядке вещей! Что плохого в

том, что о нашей безопасности кто-то за-ботится? А вообще, скажу вам, эта забота должна быть общей – и, в первую очередь, сами люди должны задуматься о своей безопасности.

Еще несколько домовладений – серьез-

ных нарушений не выявлено. Испытываю чувство удовлетворения за крупчан – народ сознательный, правила пожарной безопасности знает и соблюдает.

– Не торопитесь обольщаться, – го-ворит Роман Бутринов. – Напоследок заедем по адресу, где проживает муж-чина, состоящий на учете в уголовной инспекции. Гражданин ранее судимый, постоянно совершает правонарушения. Профилактическая работа с ним не привела к положительному результату – мужчина оформлен в ЛТП. Как только появится путевка – отправится на при-нудительное лечение от алкогольной зависимости.

В коридоре – старая оборванная про-водка и «лампочка Ильича». В буквальном смысле наповал сражает устойчивый запах перегара и табака. Хозяева пыта-ются вникнуть в суть дела и объяснить ситуацию. Внятных ответов мы так и не получили.

– АПИ? Какой АПИ? Печку топим, хо-лодно ведь.

– А предтопочный лист где?– А зачем?Место предтопочного листа густо усы-

пано окурками.– А вы в курсе, что курить в доме небезо-

пасно, да и к тому же в состоянии алкоголь-ного опьянения? А если вдруг беда? Совсем рядом другие жилые дома. Получается, что несоблюдение вами правил пожарной безопасности может привести к большой трагедии.

В ответ – молчание… Участковый инспектор милиции задает мужчине несколько вопросов, составляет акт об-следования…

ПО З АС Н Е Ж Е Н Н О М У городу возвращаемся в редакцию. Под

впечатлением от увиденного захотелось порассуждать. Государство проявляет заботу о безопасности своих граждан. Регулярно проводятся профилактиче-ские рейды и мероприятия по домовла-дениям, затрачивается немало средств и усилий. И все для того, чтобы, как говорится, дойти до каждого двора и призвать к безопасности. И хорошо, если рекомендации идут на пользу, люди внемлют советам специалистов и добросовестно делают работу над ошиб-ками. Так ведь зачастую получается, что «голова болит» лишь у тех, кто приехал с проверкой. И никакие акты и протоколы не устрашают. Как в нашей ситуации по последнему адресу. Да, хозяин дома отправится в ЛТП. Хотелось бы, чтобы эта мера возымела должное действие!

Марина БАВТРУКЕВИЧ.Фото автора.

Месячник пожарной безопасности на МинщинеМесячник пожарной безопасности на Минщине

Забота –общая Особое внимание – детям в СОП

«Крупеничка» вам на достаток!Проект ЦДТ «Народных кукол календарь» – в финале республиканского молодежного конкурса «100 идей для Беларуси»

Молодые и инициативные новаторы собрались в научно-практи-ческом центре Национальной академии наук Беларуси по земледе-лию в г. Жодино. Всего на областной этап прошли тридцать два молодежных проекта в различных сферах. Две работы презентовали крупские ребята. Матвей Лебедев из средней школы № 3 г. Крупки раз-работал компьютерную игру, посвященную вторым Европейским играм. В Год малой родины актуален проект и кружковцев Центра детского творчества – «Народных кукол календарь», который и стал победителем в номинации «Социальная сфера».

Месячник пожарной безопасности продолжается. Ежедневная деятель-ность всех субъектов профилактики направлена на профилактическую работу с населением. Акцент – на социально уязвимые категории. Вместе с сотрудниками Крупского РОВД – участковым инспектором по делам не-совершеннолетних Иваном Куркиным и участковым инспектором милиции Романом Бутриновым – отправляемся в рейд по семьям, признанным нахо-дящимися в социально опасном положении.

Анастасия Ревуцкая и Кристина Вершкова.

В первую субботу февраля в школах района прошли вечера встреч выпуск-ников. В каждом учебном заведении – свои традиции праздника. Уже за недели и даже месяцы начинается активная подготовка: бурлят социальные сети, организуются поиски друзей-одноклассников. Вновь в стенах родных школ со-бираются выпускники разных лет. Чтобы еще раз вспомнить былое, отмо-тав жизненную кинопленку на десятки лет назад, не глядя на регалии, долж-ности, социальный статус, количество детей, внуков… В этот необычный вечер они снова – мальчишки и девчонки. По традиции, особый акцент – на выпускников-юбиляров, отмечающих круглые даты окончания школы.

В Крупской районной гимназии апло-дисментами встречали тех, кто получил ат-тестаты пять, десять, пятнадцать, двадцать, двадцать пять, тридцать… и пятьдесят лет тому назад. Бурно приветствовали выпуск-ников 1969 года. На сцене – 12, казалось бы, вчерашних учеников. Полвека после окончания школы. Жизнь разбросала одно-классников по всей стране. И, тем не менее,

они нашли время, чтобы встретиться через 50 лет. В школу пришли заранее, посидели за партами в своем классе. Вспомнили уроки и контрольные работы, дежурства по классу и по школе, выпускной вечер и встречу рассве-та, волнительные моменты вступительной кампании и неза-бываемые студен-ческие годы. Кто-то стал педагогом и по сей день работа-ет на своей малой родине, как Алек-сандр Щербаков, учитель математики Игрушковской сред-ней школы. Кто-то связал свою жизнь с военной службой и спортом, как Ев-гений Франчиков, тренер Крупской ДЮСШ… Погово-рили о жизни, об успехах детей и

внуков. Прорепетировали специально подготовленную для вечера программу. И даже специально по этому случаю сделали бейджики, на которых написано «золотые юбиляры». Не забыли никого: вспомнили ди-ректора школы – Романа Николаеви-ча Ефременко, всех учителей, всех одноклассников и тех, кто учился в параллели. А это порядка 60 чело-

век! Сказали теплые напутственные слова молодым.

Богатым классным руководителем на юби-лейные выпуски можно назвать Наталию Вя-чеславовну Глущен-ко, учителя биологии районной гимназии. В этом году у нее их три – 10, 15 и 20-летние юбиляры.

– Наша Наталия Вячеславов-на в этом году по-настоящему многократный юбиляр, – говорят ее ученики. – В этом году испол-нится 30 лет, как она работает в этой школе, теперь гимназии. В

декабре она отметит свой юбилейный день рождения.

Самым многочисленным оказался выпуск 1999 года – на вечер встречи собрались почти полсотни выпускников.

– Кстати, этот выпуск можно по праву

назвать «золотым», – говорит Наталия Вя-чеславовна. – В свое время он прославился почти двумя десятками золотых и серебря-ных медалистов. Все ребята в школе были творческими и креативными, задорными, позитивными и активными. Такие они и по сей день. Вышли на сцену, Женя Галин и Катя Коледа экспромтом придумали му-зыкальный номер и буквально «зажгли» весь зал. Я довольна своими учениками: они нашли себя в жизни. И в профессио-нальном плане у них все замечательно,

и в быту ладится. Есть семейные пары, скажем так, из параллельных классов – Наташа Бель-кова и Денис Толкач, Оля Нестерчик и Леша Белоус. Кстати, в семье Белоус – трое сыновей. Еще одна особенность этого выпуска – много много-детных семей. У Василия Белоцерковца – четверо сыновей, у Петра Сурдова – четверо детей, у Наташи Колентионок – трое сыно-вей, у Алеси Матвийчук – трое сыновей, у Анатолия Куляя – трое детей… Вот так уверенно и шагают

по жизни вчерашние мальчишки и девчонки…

Всего встретиться с юностью на вечер школьных друзей в учреждения образования района съехались почти 1 300 выпускников. Разнообразные концертные программы, виртуальные путешествия в школьные годы, беско-нечная череда воспоминаний. И день сегодняшний любимой школы – ны-нешние ученики рассказывали о том, как живут и учатся сейчас. Особое внимание – любимым педагогам, ко-торые много лет отдали этой нелегкой работе и трудятся на педагогической ниве сейчас.

К примеру, в Бобрском учебно-педагогиче-ском комплексе ясли-сад-средняя школа им. А.В. Луначарского искренне приветствовали уважаемых ветеранов педагогического труда Ангелину Николаевну Стулову, Зинаиду Нико-лаевну Иванюкович, Нину Михайловну Моик, Раису Алексадровну Таберко. Это поистине легендарные люди, научившие и воспитав-шие огромное количество достойных людей.

В Хотюховском учебно-педагогическом комплексе детский сад-средняя школа им. В.В. Коваленка в центре внимания много-численных выпускников была ветеран пе-дагогического труда Валентина Васильевна Симанович, которая работала в школе с 1969 года. Уважаемому ветерану был вру-чен «Ліст падзякі» главного управления по образованию, спорту и туризму Минского облисполкома. На вечер встречи почти в полном составе (14 из 18 ) приехали выпуск-ники 2009 года – десятилетние юбиляры. «Это был самый дружный класс», – отметил директор Василий Николаевич Борисенко.

Школьная дружба – это особое явление. Она способна пройти через года и десятилетия, про-нести через них самые крепкие чувства, самые лучшие воспоминания. Именно поэтому каж-дый год выпускники приезжают в родные школы и там проходят самые искренние встречи.

Марина БАВТРУКЕВИЧ,Марина БОРОДАВКО.

Ярко и зрелищно прошла лыжная эстафета. В скорости и ловкости состя-

зались трудовые коллективы – УЗ «Крупская ЦРБ», филиала «Крупское УМГ ОАО «Газпром трансгаз Беларусь», ООО «Амкодор-Можа», управления по образованию, спорту и ту-ризму райисполкома, ГЛХУ «Крупский лесхоз», Худовецкой, Колосовской и Очугской средних школ.

Каждому участнику (по три человека в команде) нужно

было как можно быстрее преодолеть двухкилометровый круг. Казалось бы, мелочь, но для людей, у которых основное орудие труда несколько отличается от палок с лыжами, – та еще задачка. Некоторые команды при-ятно удивили хорошей подготовкой. Накал в финале был нешуточный.

По итогам соревнований победила команда газовиков (Юрий Ермаченок, Александр Короткий, Ирина Альхо-

вик). Второе место заняли тренеры-педагоги (Владимир Ахрамчук, Владимир Воронович, Наталья Крутикова). Бронзовыми призерами стали медики (Сергей Ткаченко, Сергей Корольков, Инна Гамаюнова).

Лыжные гонки – это славная традиция, демонстриру-ющая умение не только вместе работать, но и вместе отдыхать, получая удовольствие от живого общения и занятий спортом.

Светлана ГРИНЬ.Фото Александра БУДЬКО.

6 лютага 2019 года

Выпускники 1999 года.

На лыжню!

Анонс! 23 февраля на озере Селява в аг. Колодница

состоится чемпионат Крупского района по подлед-ному лову рыбы на зимнюю удочку среди трудовых коллективов 2019 года. Принять участие могут все желающие. За подробной информацией обращать-ся по телефону 2-64-59.

Минщина спортивнаяМинщина спортивная

По следам события По следам события

На встречу с юностью Школьная дружба способна пронести через года самые крепкие чувстваШкольная дружба способна пронести через года самые крепкие чувства

Стр. 1Стр. 1

Наталия ГЛУЩЕНКО и выпускники 1999 года.

Выпускники 1969 года.

Выпускной вечер в Хотюховской СШ.

Люты здаўна лічыўся самым халодным месяцам года. Невыпад-ковая і назва яго, бо зіма ў поўнай сіле, трашчаць суровыя маразы, не змаўкае сцюдзёная завіруха. Халодныя лютаўскія ночы. Мала ў чым уступаюць ім і дні. Не часта радуе сонца. Але, адразу заўважым, гэта ўсё пакуль не для першых дзён лютага сёлетняга года.

Цяжкія шапкі снегу прыгнулі галі-ны дрэў. Паступова ўзмацняецца вецер, з тужлівым скавытаннем намятаючы гурбы, заносячы ку-сты. Шмат снегу – шмат вады вяс-ной. Люты рыхтуе запас вільгаці для будучага ўраджаю.Кароткі зімовы лютаўскі дзень.

З-за сіняга ў серабрыстай шэрані лесу ўзнімаецца сонца, і хутка пракаціўшыся па нізкім выстуд-жаным небе, раскладае па снезе доўгія густыя цені. А пад вечар ціскане мароз. Зіма не здаецца.Але як бы там ні было, наступае

трэці сезон зімы – прадвесне. Гэты перыяд доўжыцца з 18 лютага да 12 сакавіка, да таго часу, калі пастаянная максімальная тэмпература паветра становіцца вышэй 00С.Час бяжыць хутка. І ўжо неўзабаве

прыйдзе вясна: імкліва растане снег, песняй зазвіняць ручайкі, неба рас-крые блакіт сваіх вачэй, засвецяцца пупышкамі галінкі дрэў, усе будуць радавацца яснаму цёпламу сонейку.

Яны ў многім вызначаюць круга-варот вады, аказваюць істотнае ўздзейнічанне на клімат, з’яўля-юцца месцам пражывання вялікай колькасці відаў флоры і фаўны. Не-выпадкова ў «зялёным» календары ёсць Сусветны дзень водна-балот-ных угоддзяў, які штогод адзнача-ецца 2 лютага. Менавіта ў гэты дзень у 1971 годзе ў іранскім го-радзе Рамсар была падпісана Кан -венцыя аб во-дна-балотных угоддзях, якія маюць міжна-роднае значэн-не (Рамсарская канвенцыя).Адной з ас -

ноўных умоў да-лучэння да рам-сарскай канвенцыі з’яўляецца стварэнне хаця б аднаго рамсарскага ўгоддзя на сваёй тэрыторыі. Выбар тэрыто-рыі ажыццяўляецца па складанай сістэме крытэрыяў. Угоддзі, аб’яўленыя дзяржавай Рамсарскімі, заносяцца Сакратарыятам кан-венцыі ў Спіс водна-балотных угоддзяў між-народнага значэння. Інфармацыя аб стане гэтых аб’ектаў утрымліваецца ў базе даных

Міжнароднага бюро па захаванні гэтых угоддзяў і пастаянна абнаўляецца.

Рэспубліка Беларусь далучылася да Рамсарскай канвенцыі ў 1999 годзе. За гэты час 26 водна-балот-ных угоддзяў Беларусі (іх агульная плошча 778,9 тыс. га) былі ўключаны ў спіс водна-балотных угоддзяў між-народнага значэння.Кожны з нас можа ўнесці свой

невялікі ўклад у ахову водна-балотных угоддзяў: не забруджвайце вадаём, ля

якога вы жывяце; не засмечвайце бераг, на якім адпачываеце; высаджвайце лес у пры-бярэжнай зоне; захоўвайце правілы палявання і рыбнай лоўлі; не непакойце жывёл у сезон цішыні, калі адпачываеце на прыродзе, не ўключайце гучна музыку; вывучайце свой ва-даём і дзяліцеся сваімі ведамі з дзецьмі; не праходзьце міма парушэнняў, паведамляйце аб іх у прыродаахоўныя і праваахоўныя органы.

6 лютага 2019 года

Да Сусветнага дня водна-балотных угоддзяўДа Сусветнага дня водна-балотных угоддзяў

Лёля БАГДАНОВІЧ

Загадкавы люты...

Не будзь занадта злосны люты,Не скрыгачы зубаміІ не пытайся, ці абуты –Твой нораў знаем самі.

Не сып ажно пад стрэхі гурбы,Не вый галодным воўкамІ не малюй на шыбах, любы,Загадкавым алоўкам.

Пазыч у сонца промняў жменьку –Няхай снуюць над садам.Пяшчотай птушачак маленькіхАблашчы і парадуй.

На самай справе ты не злосны –Дык усміхніся, браце.Ужо вясна будуе кросны,Саскочыўшы з палацяў.

№ 2(311)

Экасістэмы нашай планетыВодна-балотныя ўгоддзі ў значнай меры ўплываюць на «самаадчуванне» планеты

Экалагічна дружалюбны лад жыцця – гэта падыход чалавека да жыцця, пры якім для задавальнення сваіх па-трэб ён наносіць мінімальную шкоду навакольнаму асяроддзю і здароўю і ўсведамляе сваю экалагічную адказ-насць перад будучымі пакаленнямі.Прасцей кажучы, экадружалюбнасць

прапаноўвае нам адносіцца да прыро-ды не як да бясконцага рэсурсу, а як да капіталу, які дапамагае чалавецтву выжыць.Экалагічны маніторынг паказаў, што

людзьмі, якія клапоцяцца аб нава-кольным асяроддзі, называюць сябе амаль чвэрць беларусаў. Большасць апытаных праяўляюць свой клопат аб наваколлі ў тым, што не смецяць і ўбіраюць смецце за іншымі, эканомяць электраэнергію і ваду, не прычы-няюць шкоду прыродзе. Затым ужо ідуць сарта-ванне адходаў, паўторнае выкарыстанне рэчаў. Менш беларусаў купляюць арганічныя пра-дукты і выкарыстоўваюць веласіпед як пастаянны від транспарту. Не ўсе яшчэ інфармаваны аб інвазіўных відах, якія ўяўляюць вялікую бя-спеку для біяразнастайнасці нашай краіны.За апошнія гады ў Беларусі сталі

абмяркоўвацца новыя тэмы. Сярод іх – мікрапластык; небяспечныя хімічныя рэчывы ў таварах, у прыват-

насці, дзіцячых цац-ках; канцэпцыя «нуль адыходаў», а таксама

аднаразовы пластык. Да месца адзначыць, нядаўна Еўра-

парламент прагаласаваў за поўную забарону пластыкавага посуду, стало-вых прыбораў, трубачак для напіткаў, ватных палачак і палачак для па-ветраных шароў. Таксама да 2025 года плануецца скараціць выкарыстанне аднаразовых кантэйнераў для ежы і шклянак для напіткаў.За апошнія 50 гадоў пластыку стала

ў 20 разоў больш. Мікрапластык зна-ходзяць у кішэчніках чарапах, кітоў, рыб, значыць, ён трапляе і да нас на стол. Поліэтылен на заканадаўчым узроўні ў нас пакуль не забаронены, тым не менш, беларускія гіпермар-кеты, ад якіх раней пакеты-«майкі» пакупнікам даставаліся дарма, цяпер

таксама ўвялі за іх плату.Аб неабходна-

сці і нам пазбягаць пластыку не так даўно заявіў Прэ-

зідэнт Аляксандр Лукашэнка. Спецы-ялісты Міністэрства прыродных рэсур-саў і аховы навакольнага асяроддзя некаторы час таму прапанавалі значна павысіць стаўку экалагічнага збору для вытворцаў пластыкавай упакоўкі і тары, асабліва неперапрацоўваемай. Зменшыць звалкі павінны і меры, якія прыняты ў Нацыянальнай стратэгіі па звяртанні з цвёрдымі камунальнымі адходамі і другаснымі матэрыяльнымі рэсурсамі да 2035 года.

Чалавечы фактарЧалавечы фактар Час авосек і малака ў шкле

Постсавецкім краінам прасцей ўсяго следаваць «зялёным» прынцыпам – мы яшчэ памятаем, што такое насавая хустачка, авоська і малако ў шкляной бутэльцы.

Народныя прыкметы Люты зіму выдзімае, а сакавік – ламае. Люты багаты снегам, красавік – вадой. Люты сонца на лета паварочвае. Люты-бакагрэй. Як ты, люты, не злуйся, а ўсё роўна вясной пахне. Люты ваду падпусціць, а сакавік падбярэ. Люты моцны мяцеліцай, а сакавік – капяжом.

Калі ў лютым трымаюцца сталыя маразы, лета будзе спякотным. У лютым пякучы мароз – кароткая зіма. Зорнае неба на Трыфана (11 лютага) – позняя вясна. Прыйшоў Прахор ды Улас (24 лютага) – хутка вясна ў нас.

Барысаў с к а я м і ж р а ё н н а я інспекцыя ахо -вы жывёльнага і расліннага све-ту нагадвае аб асаблівасцях зі-мовай рыбалкі. Каб зімовая ры-

балка пакінула добрыя ўра-жанні, а не была сапсавана непрыемнымі момантамі, рыбаловы павінны памя-таць аб правілах вядзення рыбалоўства і аб асабістай бяспецы на лёдзе. Нагада-ем, што дазваляецца лавіць рыбу з вудачкамі аднаго віду і агульнай колькасцю кручкоў не больш 5 штук на рыбалова. Па закону больш пяці нельга. Калі ёсць па-сведчанне члена Беларуска-га таварыства паляўнічых і рыбаловаў, то можна выка-рыстоўваць да 10 штук.Забаронена на зімовай

рыбалцы выкарыстанне ставак і іншых аналагіч-ных сістэм і аснашчэнняў

у начны час сутак, а такса-ма тых, на якіх не ўказаны прозвішча і ініцыялы ўла-дальніка. Безгаспадарныя прылады лоўлі належаць к а нф і с к а цы і . Пад вы -ключнай забаронай здабы-ча рыб, уключаных у Чыр-воную кнігу, вугра і відаў, у адносінах якіх устаноўле-ны абмежаванні (у даны перыяд забарона дзейні-чае на ментуза, які любіць нерасціцца зімой). Штраф, дарэчы, немаленькі – ад 20 да 50 базавых велічынь. Плюс 9 базавых за кожную злоўленую рыбку. Калі штраф пераўзыходзіць 100 базавых, наступае крымінальная ад-казнасць.

Тэматычную старонку падрыхтавала Таццяна ТАЛКАЧОВА. Фота Аляксандра БУДЗЬКО.

Многія ста-годдзі балоты здавалі-

ся таямнічымі, не кожны адважваўся ступіць туды, дзе,

па павер’ях, жыла нячыстая сіла, адбываліся незразумелыя праявы – балотныя агні, туман, які гойдаецца, загадкавы пах багуну і іншых раслін, багна, што можа зацягнуць бясследна і звера, і чалавека. А можа дзякуючы такім уяўленням і захаваліся на балотах цікавыя расліны, здо-лелі выжыць многія віды

каштоўных звяроў і птушак?

Штрыхі месяцаШтрыхі месяца

Ці гатовыя мы да экалагічна дружалюбнага ладу жыцця?

Здае зіма свае правыКаляндар рыбаловаКаляндар рыбалова

Еўрасаюз уводзіць забарону на пластыкавыя трубачкі, посуд і ватныя палачкі; у Грузіі, як і ў шэрагу іншых краін, больш не прадаюць тонкія поліэтыленавыя пакеты, а па ўсім свеце стано-вяцца папулярнымі магазіны без упакоўкі. У Бе-ларусі ад поліэтылену пакуль не адмаўляюцца, аднак Кіраўнік дзяржавы заявіў аб неабходнасці працаваць у гэтым накірунку.

Пуржыць, Пуржыць, паўзе мяцеліца, паўзе мяцеліца, пялёнкай белай пялёнкай белай сцелецца...сцелецца...

Тонкасці зімовага клёвуЗаядлыя аматары падсякаць рыбку, прыслухайцеся!

Мудрыя гавораць:прырода – гэта люстэрка,якое ўмее вяртаць кожнаму яго ўласнае адлюстраванне.

Лірычным радкомЛірычным радком

Рэдакцыя мае права не ўступаць у перапіску з чытачамі. Рукапісы і фотаздымкі не вяртаюцца. Адказнасць за сапраўднасць фактаў нясуць аўтары надрукаваных матэрыялаў. Адказнасць за змест рэкламы нясе рэкламадаўца.

АДРАС РЭДАКЦЫI: 222001, Мiнская вобл., г. Крупкi, вул. Савецкая, 11, факс (01796) 5-53-87 krupski_vestnik@tut.by, сайт krupki.by.

ТЭЛЕФОНЫ: рэдактара – 5-52-63, намесніка рэдактара, аддзела сельскай гаспадаркі – 5-56-04, адказнага сакратара, аддзела рэкламы – 5-72-47 (факс), бухгалтара – 5-53-87, аддзела пісем – 5-71-34, аддзела радыёiнфармацыі, фотакарэспандэнта – 5-71-57, аддзела камп’ютарнай вёрсткi, карэктара – 2-18-57.

Официальный Интернет-сайт Крупского райисполкома: www.krupki.gov.by.

Газета набрана i звярстана ў рэдакцыi газеты «Крупскі веснік». Газета надрукавана з гатовых дыяпазітываў заказчыка.Газета друкуецца афсетным спосабам у Барысаўскай узбуйненай друкарнi iмя 1 Мая. Адрас друкарнi: г. Барысаў, вул. Будаўнiкоў, 33.

Падпiсана да друку 5.02.2019 г. у 11.00.Тыраж 4374 экз. Заказ 1900598

6 лютага 2019 года

ЗАСНАВАЛЬНІК –раённы выканаўчы камітэтПасведчанне аб рэгістрацыі № 74 ад 4 сакавіка 2009 г.,

выдадзена Міністэрствам інфармацыі

Рэспублікі Беларусь.Індэкс 64325.

Аб’ём – 2 друкаваныя аркушы.

Галоўны рэдактарМарына Мікалаеўна БАРАДАЎКА.

Газета выходзiць у сераду і суботу на 8-мі і 12-ці палосах.

ПРОДАМПРОДАМ обрезки. Доставка.

Тел. 8-029 775-25-34 МТС. комбикорм с доставкой.

Тел. 8-044 734-94-51. кукурузу, комбикорм. Доставка.

Тел. 8-029 777-34-91. поросят домашних. Доставка.

Тел. 8-029 651-99-40 Velc. поросят домашних. Доставка.

Тел. 8-029 258-99-93 МТС, 8-029 358-99-96 Velc.

поросят домашних. Доставка.Тел. 8-029 777-90-08 МТС.

поросят, 10-12 недель. Тел. 8-029 374-34-67, 8-029 695-86-24.

КУПЛЮКУПЛЮ корову, быка. Тел. 8-029 586-64-26. иномарку, можно с проблемами.

Тел. 8-044 486-25-05. монеты, значки, документы,

статуэтки, старые игрушки, раз-ные находки, вещи царских, во-енных и послевоенных лет. Город, район, приеду сам. Тел. +37533 66-20-307, +37529 69-86-789.

КУПЛЮ авто иномарку в любом состоянии, дорого, легально, с переоформлением.Тел. +37544 590-90-10, +37529 820-30-70.ИП Петровский М.Г. УНП 791133219

СНИМУСНИМУ дом в г. Крупки или Крупском р-не.

Тел. 8-033 324-84-97 МТС. квартиру в г. Крупки на длитель-

ный срок. Тел. 8-029 777-82-80 МТС.

ДВЕРИ межкомнатные

Недорого8-029 653-59-00

ИП Ещенко С.А. УНП 69141632

В феврале свои юбилейные даты отмечают ветераны труда

Октябрьского сельсовета90-летие – КОСТОЧКО Михаил Романович (5.02), д. Дубы, ПЕТРОВА Лю-

бовь Петровна (10.02), д. Запутки.80-летие – ЧИРИКОВА София Алексеевна (19.02), д. Журавы.70-летие – ЩУЦКИЙ Николай Евгеньевич (14.02), д. В. Каменец.65-летие – КАШЕРО Нина Николаевна (6.02), а/г Колодница.60-летие – БАДЕЕВА Анна Евгеньевна (6.02), д. Лютые.Ветеранская организация искренне и сердечно поздравляет

юбиляров со знаменательными датами, желает крепкого здо-ровья, благополучия, мира и добра.

Поздравляем!Поздравляем!

ПОКУПАЮ лошадей, жеребят на доращивание. Самовывоз.Тел. 8-029 755-84-25 МТС.

ИП Лазюк С.Н. УНП 6911320216

КУПЛЮкорову, коня, теленка, бычка, жеребенка, овец. Дорого. Тел. 8-029 418-89-90 Velc.

ИП Апарович А.В УНП 190394389

БЫСТРО, КАЧЕСТВЕННО, НЕДОРОГО Velc. 8 (029) МТС 8 (033) 344 96 96

ИП

Кукуть А

.Г. УН

П 6

9067

9913

КУПЛЮ теленка, бычка. Тел. 8-033 373-11-53. УН

П 1

9110

1364

ИП

Иванова

Л.Л

.

РАССРОЧКА 12 мес.Гарантия 2 года

+ Подушка или пуфик

КУПЛЮ коров, быков, коней в любое время суток, убойным весом.

Тел. 8-044 540-57-57 Velc., 8-029 540-57-57 МТС.

ИП Егоров В.О. УНП 791087913

КУПЛЮ коней, же-ребят живым весом, коров, быков на убой.

В любое время. Дорого.Тел. 8-029 150-00-08, 8-029

236-00-08, 8-029 190-75-31.ИП Мамутин М.А. УНП 790990172 УН

П 7

9044

2962

КУПЛЮ корову, быка, жеребенка, теленка.

Заберем живым весом.МТС 8-033 627-99-84,

Velcom 8-029 116-42-39.ИП

Чем

охуд

А.И

.

ОКНА ПВХ Гарантия

8-029 734-59-00ИП Ещенко С.А. УНП 69141632

ПЕЧЬ ДЛЯ БАНИИзготовление,

доставка, установка.+37529 367-28-04.

ИП Копыток А.В. УНП 692045188

ПРОДАЕМ дрова (горбыль) в пачках,

а также резаный – 30-40 см.Отторцовка. Опилки.Возможна доставка.

8-044 585-91-98,8-029 893-69-60.

ИП Ельцов В.Г. УНП 690128538Ремонтстиральных машин-автоматов,

бойлеров, СВЧ г. Крупки, Крупский р-нТел. Velc. 8-029 67-32-612МТС 8-033 30-98-023.И

П Друзин В.П

.

УНП

691

4480

86

РАССРОЧКА 12 месяцевГарантия 2 года

С юбилеем!С юбилеем!Владимиру Викторовичу

ШУКАЙЛО,помощнику лесничего

Селявского лесничества.Поздравляем Вас с юбилеем!

Желаем отличного самочувствия, прекрасного настроения, постоян-ной удачи, семейного тепла и уюта. Пусть рядом будут любимые люди, пусть в двери стучатся лишь радость и счастье.Сегодня праздник замечательный!Пусть он подарит обязательноМгновенья яркие, счастливыеИ поздравления красивые!Пусть поднимают настроениеЗабота близких и везение,Любовь и теплое внимание...Пусть исполняются желания!

Администрация, коллективы Селявского лесничества

и ГЛХУ «Крупский лесхоз».

ООО «ДИАЛОГ-АГРО»На постоянную работу

ТРЕБУЮТСЯ:рамщики, помощники рамщика, торцовщики.

Оплата высокая.Тел. +37529 697-05-00.

УНП 691910508

МИНСКОЕ ОТДЕЛЕНИЕ БЕЛОРУССКОЙ ЖЕЛЕЗНОЙ ДОРОГИ

Борисовской дистанции пути на постоянную работу

ТРЕБУЮТСЯ монтеры пути.Заработная плата от 700 рублей.

Справки по тел.: в Борисове: 8-0177 70-43-06, 8-0177 70-42-19.

УНП

600

2122

72

В воскресенье, 10 февраля, с 12.30 до 13.00 в г. Крупки (на площадке возле бывшего хлебного магазина)

будут ПРОДАВАТЬСЯ молодняк кур 5-6 месяцев,куры-несушки от 5 руб.Тел. 8-029 363-83-13.

ИП Холюсев А.Е. УНН 790185074

Анне ВасильевнеМОКРОЙ,г. Крупки.

Дорогая наша мамочка, бабушка, теща!

Поздравляем с днем твоего рождения! Хотим пожелать бла-гополучных будней, бесконечно счастливого времени, крепчайшего здоровья и женской красоты. Пусть радуют самые приятные и восхити-тельные моменты, добрые известия и хорошее самочувствие. Желаем счастья, радости,

веселья,Успехов в малых и больших делах,И пусть не будет никогда печалиВ твоих счастливых,

радостных глазах!Любим и бесконечно желаем

большого счастья.Твои дочери Инна, Жанна

и их семьи.

А евнеС юбилеем!С юбилеем!

Игорю БорисовичуШАЛАУМОВУ,г. Крупки.

Пусть будет чист и ясен путь,которым ты идешь.

Удача спутницей твоейпусть будет навсегда,

И жизненный осветят путьлюбовь и доброта.

Пусть ангел-хранитель тебя укрывает

От всякой обиды земной,Пусть доброе сердце твое

не узнаетИз тысячи бед ни одной.Пусть будет побольше

безоблачных дней,Согретых любовью внуков, детей.Пусть только радость,

здоровье и счастьеВ двери стучат, улыбаясь тебе.

Сестра, племянник и его семья.

Иг вичуВУ,

С юбилеем!С юбилеем!Игорю Борисовичу

ШАЛАУМОВУ,г. Крупки.

Поздравляем тебя с днем рожде-ния! От всей души желаем тебе крепкого здоровья, любви, удачи, всего самого хорошего.Пусть годы летят за годами,О том, что прошло, не грусти,А тем, что обидел когда-то,Обиды всем сердцем прости.Не трать свои нервы напрасно,Здоровья не купишь нигде.Пусть жизнь твоя будет

прекрасна,Мы счастья желаем тебе!

Друзья.

Иг вичуВУ,

С юбилеем!С юбилеем!

Примите благодарностьНашу семью постигло большое

горе. Из жизни ушла дорогая для нас мама, бабушка и свекровь ГУДИЛИНА Раиса Ивановна.В этот трудный для нас час к нам

пришли на помощь добрые и отзыв-чивые люди. Выражаем сердечные слова благодарности всем родным и близким, друзьям и соседям. Особую благодарность хотим выразить семье Шелепень и семье Морозовых, ко-торые помогли во всей организации похорон, что оказались неравно-душными к нашей беде. Низкий вам поклон. Пусть Господь бережет вас и ваши семьи.

Семья Гудилиных.

Коллектив ГЛХУ «Крупский лесхоз» глубоко скорбит в связи со смертью лесника Соколовичского лесничества РАКОВЦА Нико-лая Васильевича и выражает соболезнование родным и близким УМЕРШЕГО.

ООО «ВудПаллетТрейд»ПРИГЛАШАЕТ на работу:

- ВОДИТЕЛЯ погрузчика;- СТАНОЧНИКОВ деревообрабатывающих станков на торцовочный станок;- ВОДИТЕЛЯ лесовоза МАЗ с гидроманипулятором.Справки по тел. 8-029 315-74-83.

УНП 690793120

ПАМЯТНИКИОГРАДЫ.

Благоустройство.Доставка, выезд к клиенту.Памятник (Карелия)+худ. оформление – 300 руб.МТС 8-029 571-97-41.ИП Глушонок Е.А. УНП 691371834

Через годы, через расстояния…

Недавно в редакцию нашей газеты по электронной почте пришло письмо, можно сказать, с самого края Земли. Администрация и кол-лектив открытого акционерного общества «Анадырьморпорт» про-сят поздравить их бывшую коллегу, а нашу землячку Аллу Матюшен-ко с юбилейной датой, которую она отмечает 7 февраля.В своем письме портовики пишут,

что Алла Михайловна более двадцати лет отработала в Анадырском мор-ском торговом порту. Ее большая и плодотворная работа – это реальный вклад в развитие предприятия в суро-вых условиях Крайнего севера. Тру-довые достижения Аллы Михайловны отмечены наградами и поощрениями.

«В этот замечательный празднич-ный день желаем Вам, Алла Михай-ловна, чтобы яркий солнечный свет всегда освещал Ваш жизненный путь, чтобы Вы всегда продолжали любить жизнь, а вдохновение никогда не по-кидало Вас! Чтобы здоровье не под-водило, а настроение всегда было на высоте. В семье пусть будут тепло и уют. Успехов, удачи, везения!» – такие слова пожеланий Алле Матюшенко. Согласитесь, приятно, что че-

рез годы, через расстояния о тебе помнят. Связавшись по телефону с Аллой Михайловной (в девичестве Ерошевич) и рассказав о письме с Анадыря, она растроганно сказала: «Я премного благодарна своим быв-

шим коллегам, что они не забыли меня. Да, действительно, на Чукотке я прожила более 20 лет. И это были самые лучшие годы моей жизни. С ностальгией вспоминаю о тех време-нах, часто рассматриваю альбомы с многочисленными фотографиями, где на реке Анадырь я ловлю кету, камбалу, горбушу, участвую в со-ревнованиях по стрельбе, в лыжных гонках, где катаюсь на оленях и еду в собачьих упряжках… Но, как гово-рится, время не повернешь обратно. Теперь я живу воспоминаниями, и они у меня самые хорошие».Алла Матюшенко хранит медаль

«Ветеран труда», знак «Ветеран труда Магаданской области», знаки «15 лет и 20 лет труда в Дальнево-сточном морском пароходстве», «За ударный труд» ДВМП, «Победитель соцсоревнования в 1976 г.», «Ударник коммунистического труда», два зна-ка «Молодой гвардеец пятилетки», в 1975 году ее фотопортрет был занесен на Галерею трудовой славы.

Татьяна ТОЛКАЧЕВА.

Письмо в редакциюПисьмо в редакцию

Тысячи километров от Анадыря до Крупок не стали препятствием для теплых слов

Коллектив работников районного физкультурно-спортивного клуба «Грация» выражает глубокое соболезнование медицинской сестре АПОЛИНСКОЙ Ольге Яковлевне в связи с постигшим ее большим горем – смертью СЕСТРЫ.Невозможно подобрать слова, чтобы выразить наше сочув-

ствие. О случившемся больно думать и говорить. Мы скорбим с Вами вместе.