-
hek nku fu LkkLk huf s LkkyLku hLke kkk kkukkLke Mk{]r{kt
khku
kk fu skE hnu ku {kxu {nuLkk fhu Au. suLkekkMku suxwt Au,
kuLkkke k khuLke ku fk{Lkk fhuAu. Lkk {uk yLku Mkw-Mk{]r skEhnu ku
{kxu ykkuk Wkkku ys{kkke kwhtkV {u.
Lkk {ukrLkkhLkk rMku Mktkfku yzLkk ku
ykk kk ELku kuLkk kh kkuzwtf n yLkuMkqh AktxeLku kekkLkk kkLk kh
kuLku {qfekekkLkk {q{kt ku {qfe uwt yLkukkSLku kkoLkk fhe fu,
{khkh{ktke khekkELku qh fhku. ykrk Mkkk yufeMk rMk Mkwefhe. kuLkkke
k{khe {Lkkufk{LkksYh kqo ku.
Mkw-Mk{]rLke krk {kxukuk-1: kkLkk Ak{ktke yuf LkkLkku ekf
kLkke ku{kt sqLkk kkuLkwt zkwt kkk {eXwt yLkuku Lkkwt. kAe kuk
kxkeLku kuLku hLkk{w khLke {{kt {qfku. kuLkkke h{kt Mkw-Mk{]r
nt{ukt skE hnu Au.
kuk-2: w fMkwheLku [{fkh kek{kt kuxeLku kkukkLke rkuhe{kt hkkke
Mkw-
Mk{]r yku Au.kuk-3: yuf Lkkruh kh fkku kuhku kuxe
kuLku ykku rMk kqLkk Mku hnuk uwt.Mktkfku kuLku kuhkMkrnk Mkkke
uwt. Lk
rMk Mkwe yk kuk fhkkeh{kt Mkw-Mk{]rLkwt kkkhMko Au. h{kt
kwMkeLkk AkuzkkMku Mktkfku eku fhkke kMkw-Mk{]r{kt ]r kk Au.
kuk-4: hhkus kk:fkukkukkLkk kusLk{ktke kkuzku kk fkZe ELku
kufkkzkLku zkwt. yk{ fhkke h{kt Mkw-Mk{]r skE hnuu.
kuk-5: kk{kt rLkkhLkk rMku nkfu Lkk{kt khkue ee keLku kuLku
kufux{ktszke ue. yk kufuxLku kk{kt kh fhkkek Mkw-Mk{]r{kt ]r kk
Au.
kuk-6: Mkkk yr{trkk kku{ke [ yu{rhkLku kek fkzk{kt kkteLku
LkMkkLk yuxu
fu rkuhe fu kiMkk kt kzk hnukk nku kusk{kt yk kkuxe {qfe. yk{
fhkke ktLkLke Wk khu Lkn hkk.
kuk-7: kkfkt {kxeLkk zkLku k htkke
htke ku{kt [kuxekwt Lkkruh {qfeLku kuLku nukks{kt krnk fhwt.
rkLku skrkufkkk kq fhkke k Mk{]r{kt khku kk Au.
kuk-8: w [kte{ktke kLku yLkukrkrck LkhLk kufux kk{kt khfhkke
Mkw-Mk{]r u Au kkk huf fk{{ktMkVkk {u Au. ykuf ]kLkk {qLkku
yufLkkLkfzku xwfzku fkuE krk MkkLku {qfe qk-ekfhkkt hnukke h{kt
Mkw-Mk{]r u Au.
kuk-9: hrkhLkk rMku {kxeLkk kkk{ktyLk {qfeLku kuLkk kh fkqkhLke
Mkwe ykh([hf) LkkeLku kuLkku w{kzku Mk{k h{kt fhku.yk kukke h{kt
Mkw-ktrk-Mk{]rLkwt ykk{Lkkk Au.
tzkh huku hnu ku {kxukuk-1: yk&ukk Lkkk{kt h{kt tzkh
(yLkks) kuo nku ku skyu zLkwt kkLkkeLku {qfwt. yk{ fhkke tzkh
nt{ukt hukuhnu Au.
kuk-2: h{kt fkuEf MkkLk fk[wt y~hkwt. kuLkkke w knLku k k kk Au.
kuLkkkke kirkf Mktkrk{kt ]r kk Au.
kuk-3: Mkw-Mk{]r yLku WLLkrk {kxu fkuEk {kMkLkk knuk kwhwkhu
fk[k MkqkhLku fuMkhehtkke htkeLku kkukkLkk hLkk hk khxfkwt.
hkLkk uku{kt kurkkLku Lkuk Mk{kLkku Au. ykkokT ku SLkoLkLkku
rk
Au. kku, krk yLku ykoxLk{kt nhku kokekhk ykk Au. khkLkk {nkLk
ktrzkku suk fuufkeLk {nk hkn r{rnh,fr fkrkMk, {nk khkhkuhu
hkshkkh{kt kukykkkk nkk yLku kuyku {nkLkufku k nkk.
yk kLku khkeLkMkekk k rfkLkLkwtMkkLk {kLkk{kt ykwt khkeku rkkMk
kLwt Au. kurkkk yukhk Lkn, khtkw f{okLkwt rLkr{k Au.knkuLke yMkh
{wsk f{o fhkLkku Wku ykku
Au. kurkkk yu LkMkekk Lkn, khtkwMk{Lkwt k Au. Mkkhk-{kXk Mk{ ru
kfo fhe{kkooLkLkwt k Au. {kLk{kt hnue yktkrhfk, yktkrhf k yLku
kherhf-
{kLkrMkf kkyku knkuLkkykkhu eLku kuLkk ykkhufwhke-LkiMkkf hMku
ykkk SLkLkwt {kkooLkLkwtk {kLkk{kt yku Au. kkfezkxh ku fu RsLkuh
fufkfkh ?
khu wt ku ? yuk&kuLkk skk fwtze k knMkrk fnuke Lkke.kfu
knkuLke Mkrk {wsk wt kwt, wt kE fukue fkLkkLkku kkku kn Mkq[u
Au.
zk. ke. e. hk{Lkkhk kkk ruLkk yLkuf kurkkeykuyu
hMkkuke yLkuf MktkuLkku fheLku knkuLke yMkhykkrhk MktkuLkku
fheLku kLku WkkukekLkkwt Au. ku{kt rkLkk MkoMk kurkke zk.ke. e.
hk{LkLkku Vkku ruk Au.
kurkkeykuLke fwtzeyku{kt ykk{fk, MkkLkk-sk- kk- ytk:uhk k,rLkok,
kfo-yLkw{kLk k, Mk-fkyLku MktukkuLke Mk{s-kh- fkLkkk-{kLkMkkLkwt
kkLk sYhe kk. ku {kxu kwhw,kw, [t yLku {tkLkwt k uEyu.
zk. ke. e. hk{Lk nk ykke [u nkkLkke, khtkw ku{Lkwt kukkLkYk
MktkuLk ykkeMk{k nksh Au.
ku{Lke fwtze{kt kwhw 10{u f{o MkkLk{ktkkLk Au suu kqZ kkLk,
ykk{f kkLk,uhkk ykkt. [t W[Lkku kuke W[k{kfu fkLkk kke rLke fkLkk
fhefkk. r (vision) hkkk kw 7{ufuLMkkLk{kt {tk f{uo Mkkku kkLk
kukeyTwk rLkok, ss{uLx kkh nkku.y{ MkkLk kqZ rkLkwt Au yLku 5k[{wt
MkkLkkirff rkLkwt Au kuLkku Mk{e kw f{uo Mkkkunkukke kqZ kkLke kE
kqZkkLk kuku fko fhek. kuykuyu kurkkLku kukku{Lkku rkkLkkku Lk
nkku.
yuLk rkurue kurkke yuLk rkuyu yLkuf ktkku
eLku kurkkkLkku ikrf-ikkrLkf Zku[kh fkuo nkku. yksu yk {nkLk
kurkke nkkLkke, k ku{Lkwt fk{ y{h Au. Mkqo, kw, kwhw,rLkLke wrk
sL{Lku Au. sL{Lk Mkn Au. sufek-k yLku {nkLk MkkLk fko {kxu
rLkr{kkwt. Mkqo ferko, kw kfo-{LkkurkkLk yLku kwhwyk{ k, rLk kirff
k yk kwtsL{Lku nkuE kurkkk{kt wt kLk fhek Au.
zk. [tuh Xwhyk rkLk yLku {nLkk Mktkuf, uf
kurkkeLkwt fko yksu kk Au. yk {nkLkk yksu ykke [u Lkke, k
ku{LkktkwMkfkuLkwt kkLk Au.
ku{Lke fwtze{kt {LkkurkkLkLkku kn [t {uk{kt{tkLke hkr{kt kuke
yLkw{kLk-kfok, MkrLkok, yk{ kkLk yLku rkkMkq[fkn [t Mkkku Au.
f{oMkkLkLkku Mk{e Mkqo kkuku kfo, yLkw{kLk,{LkkurkkLk yLku
rLkokLkk kn kw Mkkkuwrk{kt Au yLku kwhw [t Mkk{u rkwrk{kt Au.
yk{[t-kwhw- Mkqo-kw yk [khu knku khMkh MkkkuMktktrk Au. kwhwLke
f{oMkkLku r f{uo Mkqo khrke kqZ kkLke kk yLku k[eLk k{kte kk.
CM
YK
CM
YK
8 www.sandesh.com
* * * *
kwhwkh30 sqLk h011
{nkLkwkkuLkwt r{nu hk
LkwMkk
kwhwkh30 sqLk h011
Lkk yLku Mk{]r kk fhkLkk Wkkku
k
k
zk. hk{Lk
1
[tkwhw
hknw
w{tk
rLk
kw
fukwMkqo
2
34
5
67
8
910
11
12
zk. [tuh Xwh
1[t kwhw
hknw
w
{tk
rLkkw
fukw
Mkqo
2
34
5
67
8
910
11
12
yuLk rku
1 [t
kwhw
hknw w
{tk
kw
fukw
Mkqo
2
34
5
67
8
910
11
12
fwtzeLkkktrzk?
{LkwLkk SLk kh knkuLkku ku k uk {u Au. knkuLku su heku
sL{fwtze{kt MkkLk ykkk{kt ykwt Au, ku s heku ykkknkk{kt k MkkLk
ykkk{kt
ykwt Au. nkk{kt huf knLkwtMkkLk rLkrk Au suLku kok
khefu ykuk{kt yku Au.suLke sL{fwtze Lk nku kuk kkukkLkk nkk{kt
hnuk
knkuLku ykkhu re fu Au
rMk]k fh Mxkuhe kt[ku kkLkk Lkt. 2 kh
fue fwtze kLkku k{Lku
-
kLke nkue{kt yktkeLke Lke[u suWkMkuku kk nku Au, kuLku kokLkwt
Lkk{
ykkwt Au. ktLku nkkLke nkueLku LkkLkk-LkkLkk Lkkkku (kok ykk
kuk){kt rkrsk fhe hufkkLku yuf yk yk Mktk Lkk{ ykkkt AuyLku fkheLke
Mkhkk {kxu Mkkih{tzLkkknkuLkkt Lkk{ kh ku{Lkwt Lkk{fh fhk{kt
ykwtAu. rMk ytfke fehkuLke k yuf {kLkk Aufu yk Lkk{kuLke MkkkLkk
yxf ykk fkLkkkh ykkrhk Au. fehkuyu knkuLku wkzkwt {nykwt Lkke.
khtkw nkue kh knku WLLkk nkukkSLk{kt kirkf MkwLke krk kk Au. yk
yufkMkrf Mk Au. u kn kuk WLLkk Lk nku kkuSLk{kt kirkf Mkw yLku
MkVkk ykuAe uk{u Au. LkLke Wk nt{ukt hkk fhu Au.
nkue kh s knkuLke MkkkLkk fhk{kt ykeAu. ktLku nkkLke nkue{kt yk
MkkLk Mk{kLk s hnuAu. su{kt Mkqo, [t, {tk, kw, k]nMkrk (kwhw),w,
rLk, hknw yLku fukwLkku Mk{ku kk Au. ykMkkLku kkukkkukkLkwt ykkwt
MkkLk ykkk{ktykwt Au.
Mkkike rk MkkLk w yLku [tLkuyufkeLke Mkk{Mkk{u ykkk{kt ykwt
Au.{tkLku ku kukkuLkku Mk{e kLkkkku Au. ytkqXkLkekkMkuLkk {tkLkwt
MkkLk Lke[wt (Lkfkhk{f)fnuk Au yLku [tLke WkhLkku {tk
Wkku(Mkfkhk{f) fnuk Au. nkueLkk { kkLkuhknwLkwt kuk {kLkk{kt ykwt
Au.
sL{fkeLk knkuLkku k nkueLkk kokku khk nku Au. u sL{fwtze kke
knkuLkukoke nku kku Mkk knku nkue{ktkkukkkukkLkkt MkkLkku kh WkMkuk
rkku[h kkAu. sL{fwtze{kt su kn yfkhf nku ku knkue{kt WLLkk uk {u
Au. ku kkukkLkk kLkuku kkukkLkk MkLku kou Au.
nkue{kt ksoLke yktkeLke Lke[uLkwt MkkLkk]nMkrk (kwhw)Lkwt nku
Au. kuLkku Mkeku Mktktkwr Mkkku Au. sL{fwtze{kt fkuE k
MkkLkLkkuMk{e nku, khtkw nkue{kt su kufkuLku kwhw kukLkkuyk nku Au
ykkok k]nMkrk kkuku Au,yuku kf qk s Mkk{kL kwrLkku nku Au yLkuku
{kk kuke kLkeLku SLkLku Lk fhe {qfu Au.ykku kf {e SLk kek fhu Au
yLkukkukkLke kwrLkku ykuAk{kt ykuAku Wkkuk fhu Au.yuwt fne fk fu
yrfrMkk k]nMkrkkkukf fqkLkk uzfk Mk{kLk nku Au.
yrfrMkk ykk yorfrMkk kwhwLkk kukLkkuMk{e k{f ]rkLkku {e yku Au.
keS khVkwhwkLk ykk WLLkk yLku rfrMkk kwhwLkkuMk{e h kwrkku nku Au.
ykku kf
SLk{kt {ue Mkwkkykuke Mktkw Lk kLkkhkuyLku yk{ku{ {kAkzk fhkku
uk {u Au. 40koLke {hu knkU[kkt knkU[kkt Mk{ks{kt yufrLkrk MkkLk
kLkke u Au. uk]nMkrkLkku kok yL kokkuLkekwLkkyu wkzkku WkMkuku
nkukku ykku kf kc k nkuAu. k]nMkrk knLke kkMku yLku{{k yktkeLke
khkkh Lke[usu MkkLk rLk yrf]k Au kukteh ]rkLku yrk fhuAu. k kk
nkk{kt kuyrfrMkk uk {kku nku Au. fuxkfrfMMkkyku{kt ku k]nMkrk
kokLku k sE {u Au.su kufkuLke nkueyku{kt yuf{kk rLk kok s
rfrMkk nku kuykusYrhkk fhkkt wkteh nku Au. kuykuyufktkkMk kMkt
fhu AuyLku ykuAk{kt ykuAkkufku Mkkku {u hku Au.
yLkkr{fkLke Lke[uLkwtkuk MkqoLkwt kuk fnukAu. ku MktkYku
WkMkunkukwt Lkke. su kufkuLkknkk{kt yk kuk kkkhnku kuyku kkukkLkwt
rkkqo fhe fkk Lkke.Mkkhku yLku kqo rfrMkkMkqo kukLkku Mk{eMk{ks{kt
rkrck yLkuLkkLk nku Au. WkhLkk[khu knkuLke Mk{kLk sMkqoLke k Mkrk
hnu Au.
u yL k kn yrfrMkk nku kku Mkqo k{kuxu kku yrfrMkk s nu yuxu
kwhwkLkkf uk {e fu Au, khtkw yufku MkqokLk
kf ku s uk {u Au.MkqokLk kufku, Mk{ksLku Lkuk]kLk fhu Au. u Mkqo
huk kkkLk nku kku kfLkuhksfkh{kt MkVkk {u Au.
su kfLkwt frLkrcfkyktkeLke khkkh Lke[uLkwtMkkLk WkMkuwt nku
kuykuyrfkhe koLkk kf nku Au.
u yk kok kh ku [kh Qe hukyku nku kkukf SLk{kt MkV hnu Au. Mkkhku
kwkLkkf kkukkLke [kuVuh yuf rkckLkwt kwo kLkkehku Au. kuyku qk s
kfTkxw yLku [kkf nkuAu. W[ k kh ykrMkLk yrfkheykuLkk nkk{ktkwLke
kLkkk uk{u Au. ke kh ku{Lkkuruk yrfkh nku Au.
su kfLkku {tkrfrMkk nku Au kuykukrhkoLke SLkrkku Au. ku{Lkk{kt
khkktk kE skk kuLke{kkk w nku Au. kuykuzkke hkukLkk rfkhkLke Au.
ykknMkkLk wkzkeykze-[ke QehukykuLkk kke wknku kku ykk kfLkwtSLk qk
s[zkekzkekwt hnuu.
{kuxu kku SLk{kt Mktko hnuu yLku zkE-zkkkk hnuu. yk kfLkk SLk{kt
kt kkytkhkku yLku kkkyku ykeLku Mk{Mkyku kukfhu Au. w:MkknMke
kufkuLkk nkk{kt {tk kqorfrMkk kuku uk {u Au. {tk yk{rkMkykku Au.
khtkw kfLku Wkkrku k kLkku Au.
[tLkwt kuk fkLkkk yLku kwrLkwt fkhfAu. fkLkke kykuLkk nkk{kt yk
kukrfrMkk uk {u Au. su kfkuLkk nkk{kt [tLkkukok yrfrMkk nku ykk
kuLkk khykzeye hukykuLkwt wt nku kku ykku kfkux Mktkte hkukke kMk
nku Au. SLkLkkykhtrf fk{kt kuLku wkoLkku Mkk{Lkku kfhku kzkku nku
Au. [tLkk MkkLk kh zku kzkunku kku ykku kf {kLkrMkf hekuu
nuhkLk-khukLk hne fu Au. ykk kufkuLkk kkrhkrhfMktktku{kt i{LkM yLku
khMkh yk{kkLkkuyk nku Au.
hknw yLku fukwLku nkue{kt Mko{kL MkkLkkk Lkke. Akkt k fuxwtf
MkkLk hknw yLkufukwLku {kxu ko{kLk{kt rLkkorhk fhku Au. ukhuk
hknwLkk kukke Y kke nku kku kukkukkLkk ku Mk{u V kLk fhke
Lkke.hknwLkwt kuk ykkok nkueLke {{kt zk nkukku k kfLkwt SLk ykkMk s
hnu Au.fukwLkk MkkLkke kfLku y[kLkf {Lkkhe MktkrkytkuLke {krnke Mkw
kE fu Au. fukwLkwt MkkLkrfrMkk nku ykk kt fkuE w r[nTLk nkukku
kfLku LkLkku yk nkukku Lkke.
w knLkk kuk ytku yuf k yu Au fu sukfkuLkk nkk{kt yuf{kk wLkwt
kuk s rfrMkknku yLku kkfeLkk kn rfrMkk Lk nku ykkyorfrMkk nku kku
ykku kf kwrneLk yLkuMkq r[khkuLkku nku Au. ykk kufkuLkwtktkSLk k
zk{kzku uk {u Au. sukfkuLkk w kokLkwt kuk kqo rfrMkk nkukuyku
MkkIor, fkkkhw yLku MktkekLkkkueLk nku Au, khtkw fuxef k WLLkkwLkwt
V rkhek k uk {u Au. {kuxk wLkkMk{eykuLku Mkkwt-Mkewt SLk Skk uk
{kAu. ku{Lke fk, Mkkrn yLku Mktkek khu hwr[uk {ke Lkke. Mkkhku wkLk
kf ekh fk ykk MkkIoLkk kuk{kt k fk{ fhkkuuk {kku Lkke. kuyku Mkk
yhkt fko{kt hkuk {uu Au. yLkwLkk ykkh kh yufku ws rfrMkk nku kku
yke k {kk kuke snku Au. khtkw wLke Mkkku u kwhw, Mkqo yLku kwk kqo
rfrMkk nku kku s k MkV SLkSe fu Au. u sL{fwtze{kt w yMk nku
kkukuLke Mkee yMkh nkueLkk w kh kzu Au. wkuk kh kLkuku fkku kku ykk
{kuxku kkfLke fk{kLku xkze u Au.
hu ykku k]k yMkk{kt nkuEyu Aeyu, khu r[khku khykkwt rLktk nku
Au. khtkw khu ykku rLkkMkk{kt
nkuEyu Aeyu khu r[khku kh ykkwt rLktk hne kwt Lkke.LkkMkk (MkqE
swt){kt ykkwt Mkq heh MkwkkMkk{kt hnu Au,khtkw ykkwt Mkq{ heh kkk
{ks rke hnu Au yLku kuykkLku MLkkuLkk {k{ke yLkuf fkhLkkt kkko,
~,xLkkyku, k kkk MkkLk kuhu ukzu Au. yk kkt s ~ kkkMkkLk kuhu khuf
khuf krhr[k yLku yLkw{kt ykuk kkkkhuf Mktkqo heku LkeLk yLku
ykrhr[k nku Au.
kurkkkLkk Mktrnkk ktkku kkk yLkuf kwhkku{kt MLkkuLkkwkw VLkwt
rMk]k oLk ykkk{kt ykwt Au. khuf
MLkkuLkk {k{ke ykkLkur{kt xLkkhe w fuyw xLkkLkku Mktfuk {u Au.e
kykuLkk yukyLkw Mkktk {kkt nkuAu fu ku{Lku fkuE w fu ywxLkkLkku
Mktfuk knukt sMLk{kt {e kku nkku.
MLkkuLkk VkrkLkku Mk{yLkwkuwt, uuwt, Mkktuwt, [rkk kkk
ke{kheLke
yMkk{kt ykuwt, rMku Mkqkke ykuwt, {-{qkLke kkkLku fkhuWkLLk kkk
knw s ktkwt MLk rLkhkof nku Au. hkrkLkk k{knkuhLkwt MLk yuf ko{kt,
ke knkuhLkwt MLk ykX {rnLkk{kt,ke knkuhLkwt MLk k {kMk{kt, [kukk
knkuhLkwt MLk yuf {kMk{kt,k {wnqko{kt ykuwt MLk yuf rMk{kt kkk
Mkqkuo knuktuuk MLkLkwt V ku s rMku {e Au. yw MLk ukkAe Vheke MkqE
sk{kt yku kku kuLkku yw k Lk kE Au. yw MLkkuLke ktrk {kxu u kqsLk,
kk kusLk, nLk fukLk fhwt uEyu.
w MLkrr kwhkku kkk kurkk ktkku yLkwMkkh Lke[u {kuLkkkt
MLkkuLkwt w V kLk kk Au.MLk{kt kok, {nu, nkke, kuzk, hk, kk,
fkuE knLk kh
Mkkh kwt, uk (MkVu) kkLkLkwt ]k, kune, ukk, kk, k,yLk, ko, V,
khkrsk kw, kkukkLkwt {]w, t, {kuke, kkLk,eh ke, f, [kuk, n, q, hLk,
ykqk, yLkwtk, kqo kkk Wkh rkLke kkk, fk[wt {ktMk, ekf, Lk,hehLkk
fkuE ytkLke ]r, kkh, ewt kMk, Mk{wLke MkVh,{{keLkwt zt {khwt,
ktLk{wk kwt, rkkhkuLkk yrLktLk, hzwt,]k ykk rh kh [Zwt. heh kh e
kkwt, EL Lkwk,
Mkqkuo, Mkwo kuhu uwt ykk kuLke [[ko fhe w Vkfnku Au.
yw MLkyw MLkku Lke[u {kuLkkt yw V kLk fhu Au.MLk{kt k kwk, [kE
khke kzwt, ku kewt, {ukt ykk
Vkxuk ku VUfk, fqkhwt, qtz, kuzwt ykk xLke Mkkhe fhe,r[kk kh
[Zwt, Lkwt kze swt, Lke{kt zqke swt, rk rkkhV k{Lk fhwt, hehLkk ytk
kh k kkku, Lk ykk kLkwthe kzwt, Mkqo-[LLkwt yMk kwt, k]n nkrLk fu
fu, kw khkyk{kLk kwt, ukk-kk-kwhw kkk hkLkwt fkukk{kLk kwt,h{kt
f[hku kku, {]k k Mkkku kewt kewt, fktxku kkku,kn, {kkwt {qtzkwt,
M{kLk, fk [kUxku, fkkMk, kkuVkLk, qftk,fkkzku, ke, UMk, Mkqfe Lke,
yktk k fu ke, fkuEyukkuuku yk Mkktku, ytkhk{kt uwt kuhu sukt
MLkkuukt yLku kuLke [[ko fhe yw Vkf nku Au.
CM
YK
CM
YK
2 www.sandesh.com kwhwkh30 sqLk h011 7www.sandesh.comkwhwkh30
sqLk h011nk
k
fh Mxkuhekurkkk[ko
{LknhMkk kMkkh
MLk: wkw xLkkLkku Mktfuk
MLkk
nkuekh
knkuLkwtMkkLk
nkuekh
knkuLkwtMkkLk
kwMkqo
rLk
hknw
rLk[ku {tk
Wkku
{tk
w[t
fukw
kw
-
ykke ykMkkkMk kt Sstkwyku hnukkt nkuAu, ku{ktke yuf Au khkue, su
Mkk{kL heku
ykkk hLke ekku kh yk{ku{ Vhke uk{u Au. khuf ku fkuE fkhMkh ykke
Wkhk kzke nku Au. kke wfLkk{kt hehLkkt
rr ytkku kh khkue kzkLkk wkwwfLkku ouk Au, su yk {ku Au:
{kkk kh khkue kzeJ {kkk kh khkue kzu kku Mkk{kL heku ku w Au.
Lkuk]Lke krk,
[qtxe{kt rs, hks MkL{kLk, rkXk kuhu sukt V {u Au.J {kkkLkk zkkk
kk kh khkue kzu kku ku hkskuk yLku Mkw-
Mktkrk Wk fhku Au.J {kkkLkk s{k kk kh khkue kzu kku ku yko-kuk
kuk fhu Au.
LkkrMkfk kh khkue kzeJ LkkrMkfk kh khkue kzu kku ku kkf {Lkk
Au.J khkue {kkk khke kzeLku Lkkf Mkwe knkU[u kku yk wfLk rk
yLku Lk ktLku {ue ykku Au.kuLkkke fr k kuk kk Au.J khkue Lkkf kh
kzu kku kukkuLke Mkq[f Au. kuxhe-fkuxofuMk kuhu{kt MkVkk {u Au.J
LkkfLkk ykkLkk kkukhkue kzu kku ku rkckLkeMk{MkLku Wfuuu Au.
fkLk kh khkue kzeJ fkLk kh khkue kzu kku ku MkM yLku Lk kLku{kt
k fhe
ykku Au.J khkue zkkk fkLk kzu kku [kte yLku uhkkLkkt tk{kt k
kk Au.J khkue eLkk zkkk fkLk kh khzu kku knw{q ykqkkuLke
krkLkk kuk kLku Au.J s{k fkLk kh khkue kzu kku ku ykhkuof Au.
kuLkk VYku
hkuk{ktke Awxfkhku kk, k u Au kkk {kLkrMkf Mkw-ktrkLke krk kk
Au.{w kh khkue kze
J {w kh khkue kzu kku kuLkkke yLkks Mktkte k kk Au. kuLkkVYku
uc, Mkwkk yLku kkirf yLLkLke Wk kk Au.yke kLkk yLLktzkh nt{ukt huk
hnu Au.fkk kh khkue kze
J fkkLkk zkkk kk kh khkue kzu kku ku hkuk{wkLke kqoMkq[Lkk ykku
Au. yke k kteh heku ke{kh nku kku kehu ehu MkM Mkwhk {ktzu Au. u
kwhwk nku yLku w kukkekezkkku nku kku kuLku eo]r kk Au. u k {rnk
nku kkusLkLk Mktkte rfkhku{ktke Awxfkhku {ue ko kh fhe fuAu.
J khkue s{k fkk kh kzu kku ku rsLkLkk r{LkLke Mkq[f Au.kuLkk
VYku kLkeLku krkLke, krkLku kLkeLke, rkkk-{kkkLku kwkykk kwkeLke,
kELku kELke krk kk Au. r{kku-MktkteykuMkkku {kLkku Mktkuk kuk kk
Au.{qA kh khkue kze
J khkue {qA kh kzu kku ku Mk{MkLku Wfuu Au yuxu fu ykekLku
{kLk-MkL{kLkLke nkrLk kke Lkke yLku kzkeke k[ke uAu.
J khkue {qA kh kzu kku kuLkwt V of s nku Au. u kwkkLk nku kku k
kuLkku qh kE Au. Lk fko khs kw kuLkk {kko{ktke qh kE Au.
{kkLkk RLzMxe yurhk{kt ykukfur{f Wkuk, kMxf RLzMxe kkk
hksfkux{kt r{furLkf {rLkhe kLx fuytfuh{kt yku hMkk Wkukku{kt
ktkVkk uk {u Au. yuf Wkuk MkV, Mk{]yLku Mkkhe Lkk{Lkk {uu Au.khu
keu yuf{{hk ktfu Su Au. su{ku{ [ku Au. kux k Au.kt kzu Au. fkuxo
fuMk kk Au. kUfLke ske ykuAu. Mke kke Au, khtkw khu r[kwO fuykwt k
{kxu kk Au?
khu Wkuk-tk{kt kwO krhk{ {kwtLkke, khu k-LkMkekLku kuk ykkk{kt
ykuAu, khtkw ku{kt k{khk LkMkekLkku kuk Au s Lkn.Wkuk-tkLke Yykk
fhkk nku ku knuktkMkwkLku kLk{kt hkeLku we sk,s{eLkLkku Zk hkku kkk
kktfk{ kuhu fhkku.k{khku Wkuk fu Vuxhe ykikurkf kMkwLkkrLk{kuLku
kLk{kt hkeLku kLkkue nu kku fkuEfLMkxLxLke Mkkn ukLke sYh Lkn
hnu.
kt Mku {w Mkt[kf, zkhuxh,{uLkushLke rLk{qf fhke ku ku{Lke kfkkk
huVhLMk {uk Au, khtkw Wkuk {kxukMkwk yLkwMkkh skLke kMktke,
kktfk{yLku uykWx ytkuu fkuE kLk ykkkwt Lkke. kkeknukt kk kkte uEyu.
ku s heku Wkuk {ktkuLk kzu, kt Lk kk, nzkk Lk kzu,
fkhekhkuLkk&ku Mko Lkn ku {kxu Y kkkt Lkk WkukLkwtrLk{ko
kMkwkLku kLk{kt hkeLku fhwtuRyu. [kw Wkuk{kt ktkVkuz w Lk kk kuheku
yktkrhf Mkk{kt VuhVkh fhe hkkyMkhku fuxuf ytu qh fhe fk Au.
WkukLkku {w kLx, kqhf ]rkyku,yuMkuBkk {eLk, khke Mkwyku
{kxuLkeMkwrk, WkukLkwt f, WkkLk k,fkhekhkuLke Mktk, rMkh kuhu
yLkufkkMkkyku kLk{kt hke kMkwk {wskykkusLk fhwt uEyu.
kMkwkLkk y{efh {kxu kMkwkLkkrMkktkku yLku kuLkku ikkrLkf yrk{
Mk{skuuEyu. skLkekMktkeLku khu{n ykkwt uEyu.skLke rkykuknukt euEyu.
s{eLkLkkuykfkh, Zk, htk-kt, Mk,
s{eLkLkk qkyku, kkeLke Mkrk, hMkkyku,ykswkkswLkwt kkkh, hMkkLkku
u, fkfkhLkku Wkuk- tku fhku Au? kMkwLkeyktkrhf h[Lkk, kkWLze ku
kkte kkkkktfk{Lke Yykk kuhu suk yLkufkkMkktykuLkku krkMkhLkku ykMk
sYhe Au.hMkkLke Mk{ktkh rk Au? kuLke fkhe{uLkurxf ftkkMk, kun[wtkf
kkk rkkuf tkkhk {uk kk rkLkku Mk k {efu. kk. 21{e {k[o kkk 23{e
MkxuBkhu Mkqokqo rkLke {kw kh nku Au. kkfeWkhk yLku rkkLk{kt 23 yt
Mkwe Vhkkuhnu Au.
RkLk, kqo fu Wkh{kt hMkkknkh {kuxkt ]kku, [kt {fkLkku,zwtkh nku
kku ykku ftE Lkfhe feyu. suke [kwWkuk{kt kMkwLke yktkrhfh[Lkk-
RLxerhhLku {nykkwt uEyu. WkukLke sk,kux [kuhMk fu tk[kuhMk nkukku
Mkkhwt. qkyku{kt khku- xkzku LkkeLku?RkLk qku kku nku, 90 ytke
ykuAku nkukku kwhw knLke w w yMkh MkktkzkkerfkMk, krk, ykkf Mk{]r,
ktrkkf kkkMkwkf kLku. khu yLk qk{kt khkuykko rkLksYhe [koyku u Au.
ytku kuxyku Au. krhk{u zkyku, fk{kh yktrk fufkuxo fuMk k kk. khu
h{kt yrLkqkuku nu fu yLkqkLkwt kMkw khkkh Lk nkukku MktkkLkkuLkku
rfkMk Ytwku. kuxLke kfeVku,ke{khe, krkkLkk &ku kkk
eko{ktyMktkkuk kk ku. yLk qk kh w knLkwt[oM Au. Lki qku ku nu kku
Wkuk{ktyfM{kk, {kLkrMkf yktrk yLku kuxku yk{u Au. Lki{kt kzku fu
kkehkuwt hnu kku k yw VMkktkzu Au. Lki qkLkwt kMkw{nLkwt Au. yk qku
90 ytLkkunkuku sYhe Au. k]e kMkw fkuEkwhwkfko k kh rLktkfhk Lki{kt
{w kLxsLkkh fk[ku {kMkk{kLkhkku sYhe Au. yk kuk{ktLkfkhk{f khtkku w
nkukke
kt khu
[k, sLk hkkLke Mkkn ykkk{kt ykuAu. khu k qku ku nku kku [t
kwhwLkwt[oM nku Au. yktrk, {kLkrMkf kkk,ykkf nkrLk, WhkeLke [kk,
w~{Lkku u,kUfLkkt ks Mk{Mkh he Lk fk. k{ktkwk rLkLkku k nku,
rLkknke LkzkhnkukLke kk hnu Au.
sk{kt xkzku kku- qku fkkkuJ RkLk qku fkkkku nku kku yw V
Mkktkzu
Au. RkLkLkwt kMkw kkzwt nku, skMkwLkuku yrLkkMkw nku (kkeLke
xktfeLku kue, sLkhuxh, eseLkwt RLMxkuuLk nku)
w sLk nku. [e eknku, khu kktfk{ nku,RkLk qku kt nku kkuWkuk{kt
kux yku Au. w~{Lkkuu Au. fk{khku{kt yktrkkku Au. krkk kkzu,MktkkLk
Mkw{kt Wk yku Aukkk MktkkLk fkk{kt hnukkt Lkke.
RkLk{kt kktzLkkt fkuM{f rfhku {uk{ktyku Au. MkqoLkkt rfhkuLkku k
E fkkku LknkuE WkukLkku rfkMk kkku Lkke. WkukkrkLkefwtze{kt kwhw
rLkko nku fu kkkknke kwhwqrkk nku kku kuLku k fhku.
J yrLk qku fkkku nku ykk 90 ytLkkunku kku WkukLkku rfkMk kk Au.
khtkw ykqku 90 ytke ykuAku nku kku kux, yktrk,ykfek, kuxLkk hkuk,
fkuxo fuMk kkLkekkyku hnue Au.
J k qku fkkku nku ykk 90 ytLkkuqku nku kku WkukLkku rfkMk kk
Au,khtkwk qku 90 ytke ykuAku nku kku[tLke yw yMkh Mkktkzu Au.
su{ktkk, {kLkrMkf yktrk, {kLkrMkf hkukkkLke ykk krkk kkzkLkekk hnu
Au.
J Lki qku fkkku nku kku ku w Vykku Au. Lki qku {]w, rMksoLk,yk]k
yk{k, hknw kn kou Au. yksk{kt k]e kLke sLkkh yLkuMkke Mkw hkkke kt
k MkktkzuAu. yk qku ke Lk hkku uEyu.ku{s yk sk{kt u kh khuhkwt uEyu
Lkn.
J Mkk{kL heku Lkwt kktfk{ fhkkt nku
khu sqLkk {kMkk{kLk fu kfzktLkku Wkkukfhku Lkn. yke MkwykuLkku
Wkkuk Lkkkktfk{{kt k Lkfkhk{f khtkku WkLLkfhu.
skLkku ZkJ s{eLkLkku Zk fE kksw Au kuLkk ykkhu
kwhwkfko, {uLkurxf kkk kMkwLke y~k fk{ fhke nku Au. Lke[kkesk{kt
kke nu Au. hMkkLkwt kke Wkh,RkLk kkk kqoLkk skMkw rMkkh{kt kku
Mkkhwt V k kk Au.
J WkukLke s{eLk{kt kzk- xufhk nku kku kuLkuMk{k fhe uEyu yLku Zk
WkhLkerk{kt ykkku uEyu. WkukLke skrk nku kku kwzkuhke Mk{kkLkkeLku
sYhe Zk ykkku uEyu. MkqoLkktrfhkuLkku w k uk {kxu Wkh kqoLkkhMkk
kLkkk yLku kqo- Wkh{kt rk-kr{ rk fhkkt w we sk hke.kr{, rk ktLku yw
rk nku Au, kukekuLku w sLkke kke ue. WkukLku Vhkeek yLku WkukLkk uz
[u sk ykuAehke. rk kr{ rk{kt uzLke [kE{fkLkLke [kE fhkkt w hke.
uzLkkAkkhkLkku Zk kqo fu Wkh khV hkku.s{eLkLkku Zk rk{kt Lk hkku.
rk{kthku Zk Wkuk kt kkLke rLkkLke Au.s{eLkLkku Zk nt{ukt kqo yLku
Wkh kkswhkku uEyu.
J [kuhMkLku ku tk[kuhMk skLku khu w{kLkk{kt yku Au. khu kkt[ fu
wqkke, ytzkfkh, rkfku,yokwokfkh,kkkt, Zkuf ykfkh,Lkwkfkh kkk
qkyku{kt ]r ku nkukue sk yw Lkezu Au. yk ywsk{kt [kuhMk- tk[kuhMk
kLkke kkfeLkeskLkku Wkkuk fhku Lkn. qr{kuk nkukku kuLku qh fhku
uEyu. fkuE k fkhLkkuu Lk kkku nku ku uwt uEyu. s{eLkLkuMk{k fhe
sYhe Zk kLkkku. RkLkqk kkswLkk zuz- yuLz, kr{ rk{ktk qk kkk rk yLk
qk{kt hMkkuykeLku yxfkku nku. nkh fhkku nku kku ku
w V ykku Au. kkfeLkkqkLkk hMkkyku yxfkk nku kku
ku yw kk Au.
hehLkkt rr ytkku khkhkue kzkLkk wfLk
CM
YK
CM
YK
kwhwkh30 sqLk h0116 www.sandesh.com kwhwkh30 sqLk h011
3www.sandesh.com
Wkuk{kt kMkwkLkwt {ny
ktkkMkwkMkwkwhw Mktkkuk
kke wfLkk
-
kk 48 fkf{kt rk kwshkk kkkMkkihkxLkk Mkk rsk{kt khu hMkkLke
fe Au. [ku{kMkwt ykk e hkwt Au. kkokw{ktykk Mk{k[kh ykkh, ykfkke
kkkqhoLk khk ykhLkkh Mkkrhk kk Au.Mkhfkhe kwkeyku nk{kLkLke yke
ykkknefhk {kxu fe{ke tkku yLku Lkfkyku khknk{kLkLke nfefkku {uu
Au.
nk{kLkLke ykkkne kkko heku kE fu kukw ykke Mkhfkhu {nLkkt Mkkuyu
kwrLkhek MkkLk (ukk-ykuuoxhe)Lke MkkkLkk fhe Au.kt e fe{ke yLku
yTwkh[Lkkkkt tkku Wkkuk{kt ukAu. ykkt fe{ke tkku kk{ukk{Mkkkt
kkuMkk Lkn. k{kuo{exh,kuhku{exh fu nk{kLk kLkktket MkkLkku
kk{zkt{kt uzqkkEyku Mkwe uh uh knkU[kzk Lkke. khuykwt s kkLk u fkuE
hkkw MkkLkkuke efk kku kuLkku Wkkuk k {kxu Lk fhku?
ze kurkkeyu ykske kk [khMkku koykkW nk{kLkLkk rLk{ku skkwt
kufkufe{ke Mkkrn ykkLku ykwt Au. kuuhkhkLke hkuse
[esMkwyku-LkkLkkSstkwyku- hyktkkLkkt kw-kteyku ku{sykfkoLkLkkt
ykufLk kLk{kt ELku ykMkkrnLkwt (ze kkuLkwt) MksoLk fwO Au.Mk{ksLkk
huf koLku yk kkkkku [ku{kMkkLke kw{ktruk Wkkuke kE kzu ku{ Au.
rkk fktMkk kunLku, su rLk fkk nku,ze kku ku su, sh yku
Mkku.sqLkk s{kLkk{kt hkhk{kt kktkk-rkk-
fktMkkLkkt kMkku nkkt. yk kMkku {ktSLku k{u kuxkt[f[fkx fkO nku
Akkt nk{kt us kkehkMkkrf rkLku fkhu ktkt kze Au. nt{uktMkqfwt hnuwt
{eXwt k uwt {kq{ kzu Au. kkLkkukku yuf{ Lkh{ kE Au. zeyu yk
ykufLkke nk{kt hnuku us e eku Au.ykwrLkf ukk{kt yk {kxu nk
us{kkf tk(ux kk k{kuo{exh) khk Au.
kkuu {kuh {nk kwhku, kxe nku u Ak,kzu {u {n Wkhu, hkku Yze
yk.{kuh khtkh uhke kkuk fhkku nku,
MkkhLkk kukLke kkS Ak kkkuh Mkwe{kt syuf{ kxe kE kku ze fnu Au
fu, MkkhkuhMkk kkkt kufku{kt ykLkt ku. kk kukLkeAk Mk{kt {kue kke.
nk{kt qk s kh{e nkukhu hkMkkrf rkke Ak{kt se xkyke Au. kkfkrf hMkk
kzk {kxu nk{ktw us yLku kh{e sYhe Au. ze kuLku Mkwthheku kfze kkzu
Au. ykwrLkf ukk{kt yk {kxu
{uMke{{, r{Lke{{ yLku zk kk k{kuo{exhkhk Au.
s[h s Wkh {u, kku Lk e utk,ze kku yu{ s u, sh s {utk.nku kke fu
kh{, [fe qu Lkk,$zke feze rMku, kku kko knw kk.nk{kLkLkku rLk{ Au
fu, su rMku hMkk
kkLkku nku khu nkLkk kk{kt yuf{ VuhVkhkk Au. zeLkwt kMk ykufLk
Au fu, {kAktkuhu s[h khtkh kkeLke Wke Mkkkxe{ktyku, kLk kze kku nku
yLku kk ykfk Mkk{wtuE hne nku, khu kzkkt kkVLku fkhu Mk{zesukt
kkeyku w [u [fhkk ukkt nku Au ktXtzwt nk{kLk nku Au. kke{kt kh{e
yke kE
nku, [feyku q{kt khtkh Lknkke nku,s{eLk{kt kh{e kwf e kE nkukke
fezeyku,kkukkLkkt $zkt ELku hLke knkh yke , feze-{tfkuzk Whkkkt nku
khu xqtf Mk{{kt s hMkkLkwtykk{Lk y~ kk Au. ykwrLkf ukk{kt yk{kxu
nkEkku{exh, MkkuE k{kuo{exh, kuhku{exh kuhufe{ke MkkLkku khk
Au.
Wkhkuk ykofkhf fe{ke tkkuLke kruk sYh Au. ku{ Akkt kuLke Mkkku u
k[eLknk{kLkkLkk rLk{kuLkku Mkw{u Mkkk{kt yku kkusYh ykofkhf
kqkoLkw{kLk (ykkkneyku) kEfu. kk{zkt kk{{kt ykwt s kkLk kufku
Wkhskuk hkkw MkkLkku yLku ykufLkkuke {ueukk nkk.
{trhLke fu [kqkhk WkhLkk rLz fkuf(kLk fqfzk)Lku ykkhu kLkLke rk
Lke kke.fku{ ]kLke zkeyku-kktzktLkk nLk[Lkke fu{skqk ]kkuLku
WuzkLke kke kLkLkk ukLke(rLz ukurMkxe) fkhe {e hnuke nke.
yksLkkt tkku su yktfzk kkku Au kue [kufMkkEku{kt Lkn nku ku{
Akkt {nLke kkLkrkkkMkk k]kkke nu ku{kt tfkLku fkuE MkkLk Lkke.
stk{kthnukk {kkhe-e- ykrkMke- uzqkku kuhukufku kku ]kku{kt-
LkMkrk{kt kuk VuhVkhke knk{kLkLke ykkkne fhe fkk nkk.
fwhkLkk kuu Ske {kLkrkyku fwhkeMkwykuLkk ykkhu nk{kLkLke ykkkne
{uefke nke. rkkLk k ytku kku fwhk kkMkuke s{uue {Lkwf]k f]rk nkukke
fwhkLkkfkLkqLk{ktke Axfe fu ku{ Lkke.
fwhk kkMku kku kkLkLkk tzkh Awkkuk Au kuWkzkLke fqt[e {e uEyu.
k[eLk Mk{Lkkrk-{wrLkykuLku yk fqt[e {e nke. kuLkk VMYkuku{u huf
rkyku{kt MktkuLk fwO nkwt.k]nkTMktrnkk, {u{kk, k[eLk kko rkkLk,
MkkXMktMkhku, [ku{kMkkLkk kkohkLkku fkurnLkqh, zekku kuhu ktk
h[Lkk{kt f]rk, kkuk-nk{kLkkLke rkw Mkk{ke Mk{kue Au.
CM
YK
CM
YK
kwhwkh30 sqLk h0114 www.sandesh.com
yk
hke kurkkk yLkwMkkh krhk{Lkekrk kkLkku Mk{ k {kxu su krkLkku
kuk fhk{kt yku Au. ku{ktke yuf Au kukhek. kukhe kLkk sLkf {nk
khkhLku{kLkk{kt yku Au. khkh {wrLk khk MksoLk kk{uekukhe k krk [t
Lkkk kh ykkrhk Au.yk krkke fhk{kt ykue rke qk sMkxef yuxu fu [kuMk
nku Au. kukekurkkkeyku kkuoke ykkrk kh hkuMkku hkeLkuVfkLk fhkkt
ykk Au.rk khk{kt kurkkeykukukheLku ku ykukhekrkLkku kuk k fhu
Au,khtkw kukhe khu {kL yLku kufr Au.
kukhe krkLke rukkkkukhe k krk{kt kkt s knkuLkku yuf
rLkrk Mk{ Lke fhk{kt ykku Au. kurkk{ktLk kn {kLkk{kt ykk Au,
su{Lke {nkkLkwtyuf [ 120 ko{kt kqhwt kk Au. Lk knkuLku kkhhkryku{kt
nU[k{kt ykk Au. Mkqo yLku [tLkekkMku yuf-yuf hkrLkwt Mkr{ Au, khu
yLknku kkMku ku-ku hkrykuLkwt Mkr{ Au. kukhekLke kkhe {ku Mkk{kL
{LkwLke {h
120 ko {kLkk{kt yke Au yLku yk 120 ko{kt{LkwLkk SLk{kt kkt s
knkuLke {nkk kqo kE Au.
{LkwLkwt ykw 120 ko kku {kLkk{kt ykwtAu, khtkw yksu Mkhuhk ykw
xeLku 50ke 60ko kE kwt Au. xqtf{kt knuktLke Mkhk{e{ktyzwt kE kwt
Au. kuke kkt s knkuLke {nkkkLkk SLk{kt yke ke Lkke. {kk [kh-
kkt[ knkuLke {nkk{kt s kLkwtSLk Mk{kk kE Au. ykk Mk{ukkt s
knkuLkwt V k {kxu{nkk ytkkok ytkokLkwt kkLk(kkuX) fhk{kt ykwt Au.
{nkkhr{kLk khkVhke {: rLkrk
Mk{u kkt s knkuLke ytkok yku Au yu kuyLkwMkkh s VLkwt r&uk
fhk{kt yku Au.
{nkkLkwt rLkkohkukhe krk{kt {nkkLkwt rLkkoh
(kkhe) fhk {kxu ruk rLk{Lkku kukfhk{kt yku Au. yk rLk{ {ku kkt s
knkuLkkk Lkkk {kLkk{kt ykkt Au yLku kuLku ykkhuLkkkkuLke fw Mktk 27
Lke fhk{kt yke Au.sL{ Mk{u [L{k su knLkk Lkkk{kt nku Au, kuknLke
{nkk{kt kLkku sL{ {kLkk{kt yku
Au. sL{ Mk{u [t{k LkkkLkku suxku kk kkhfhe [qku nku Au {nkkLke
ye k yuxes uk (kkfe) {kLkk{kt yku Au. su{ fu sL{Mk{u [t fkuE kn
Lkkk{kt u fhu Au kkuk ku knLke Mktkqo {nkk {u, khtkw sL{Mk{u u yzk
kk{kt [t nku kku {nkkLkkuyzku kk s kLku kk ku.
kukhe k{kt V rLkkohkukhe k{kt knkuLkwt V k {kxu {nk
khkh kkk hknr{rnhu yuf rLk{ skku Au fuLkLku yLkwYk fuxktf kn
LkiMkkf heku w
nku Au. su{ fu {uk Lk {kxu rLk, {tk.]k Lk {kxu rLk, fLk Lk {kxu
kw kkkffo Lk {kxu {tk. Lk {kxu LkiMkkf hekukn w nkuk Akkt k yu
kLk{kt hkwt sYhenku Au fu fwtze{kt ku kn fuxku kkLk Au. uku Lkkku
ykk Lke[Lkku nu kku ku w nkukAkkt k kkukkLkwt w V Lkn ykke
fu.kurkk{kt fuL MkkLkLku nt{uktke {nykkk{kt ykwt Au. Mkk{kL heku
yuwt {kLkk{ktyku Au fu kkk kn rLk, {tk, Mkqo fykkLkkhk nku Au,
khtkw u kuyku fuL MkkLkLkkMk{e nku kku ku{Lke k-ytkok{kt k {uAu. k
{kxu ku{Lke k huf heku Mkwfkhenku Au.
kukhe k{kt {nkk kkkytkokLkk Mk{e knLkwt Vkukhe k{kt knkuLkk
VLkwt rLkkoh
fhke ku yuf r[kh {Lk{kt sYh yku Au fukLku ku knLkwt V khu {u,
suLke{nkk [ke hne nku ykk ku knLkwt Vkhu kk ku {nkk [ke hne Au. yk
ytkuyuwt {kLkk{kt yku Au fu fwtze{kt ktLku knku{ktsu kkLk nu. ku
khu kke nu yLkuku s skLkwt khu V k ku. {nkkLkkuMk{e kkLk nu kku ku
ytkokLkk Mk{eLkukkukkLke RAk yLkwMkkh V ykkk {kxu urhkfhu Au. yk s
heku ytkokLkku Mk{ekke nku, kku ku {nkkLkk Mk{e khk kkzu.
nk{kLkLke ykkkneLkwt k[eLk kkLk
zekkunk{kLkLke ykkkneLkwt k[eLk kkLk
zekkunk{kLkLke ykkkneLkwt k[eLk kkLk
zekkunk{kLkLke ykkkneLkwt k[eLk kkLk
zekkunk{kLkLke ykkkneLkwt k[eLk kkLk
zekkunk{kLkLke ykkkneLkwt k[eLk kkLk
zekkunk{kLkLke ykkkneLkwt k[eLk kkLk
zekkunk{kLkLke ykkkneLkwt k[eLk kkLk
zekku
kukhe k yuxu wt?k
kV
f]rk kurkkqkuL kurfk
nk{kLkLke ykkkneLkwt k[eLk kkLk
zekku
-
ykke ykMkkkMk kt Sstkwyku hnukkt nkuAu, ku{ktke yuf Au khkue, su
Mkk{kL heku
ykkk hLke ekku kh yk{ku{ Vhke uk{u Au. khuf ku fkuE fkhMkh ykke
Wkhk kzke nku Au. kke wfLkk{kt hehLkkt
rr ytkku kh khkue kzkLkk wkwwfLkku ouk Au, su yk {ku Au:
{kkk kh khkue kzeJ {kkk kh khkue kzu kku Mkk{kL heku ku w Au.
Lkuk]Lke krk,
[qtxe{kt rs, hks MkL{kLk, rkXk kuhu sukt V {u Au.J {kkkLkk zkkk
kk kh khkue kzu kku ku hkskuk yLku Mkw-
Mktkrk Wk fhku Au.J {kkkLkk s{k kk kh khkue kzu kku ku yko-kuk
kuk fhu Au.
LkkrMkfk kh khkue kzeJ LkkrMkfk kh khkue kzu kku ku kkf {Lkk
Au.J khkue {kkk khke kzeLku Lkkf Mkwe knkU[u kku yk wfLk rk
yLku Lk ktLku {ue ykku Au.kuLkkke fr k kuk kk Au.J khkue Lkkf kh
kzu kku kukkuLke Mkq[f Au. kuxhe-fkuxofuMk kuhu{kt MkVkk {u Au.J
LkkfLkk ykkLkk kkukhkue kzu kku ku rkckLkeMk{MkLku Wfuuu Au.
fkLk kh khkue kzeJ fkLk kh khkue kzu kku ku MkM yLku Lk kLku{kt
k fhe
ykku Au.J khkue zkkk fkLk kzu kku [kte yLku uhkkLkkt tk{kt k
kk Au.J khkue eLkk zkkk fkLk kh khzu kku knw{q ykqkkuLke
krkLkk kuk kLku Au.J s{k fkLk kh khkue kzu kku ku ykhkuof Au.
kuLkk VYku
hkuk{ktke Awxfkhku kk, k u Au kkk {kLkrMkf Mkw-ktrkLke krk kk
Au.{w kh khkue kze
J {w kh khkue kzu kku kuLkkke yLkks Mktkte k kk Au. kuLkkVYku
uc, Mkwkk yLku kkirf yLLkLke Wk kk Au.yke kLkk yLLktzkh nt{ukt huk
hnu Au.fkk kh khkue kze
J fkkLkk zkkk kk kh khkue kzu kku ku hkuk{wkLke kqoMkq[Lkk ykku
Au. yke k kteh heku ke{kh nku kku kehu ehu MkM Mkwhk {ktzu Au. u
kwhwk nku yLku w kukkekezkkku nku kku kuLku eo]r kk Au. u k {rnk
nku kkusLkLk Mktkte rfkhku{ktke Awxfkhku {ue ko kh fhe fuAu.
J khkue s{k fkk kh kzu kku ku rsLkLkk r{LkLke Mkq[f Au.kuLkk
VYku kLkeLku krkLke, krkLku kLkeLke, rkkk-{kkkLku kwkykk kwkeLke,
kELku kELke krk kk Au. r{kku-MktkteykuMkkku {kLkku Mktkuk kuk kk
Au.{qA kh khkue kze
J khkue {qA kh kzu kku ku Mk{MkLku Wfuu Au yuxu fu ykekLku
{kLk-MkL{kLkLke nkrLk kke Lkke yLku kzkeke k[ke uAu.
J khkue {qA kh kzu kku kuLkwt V of s nku Au. u kwkkLk nku kku k
kuLkku qh kE Au. Lk fko khs kw kuLkk {kko{ktke qh kE Au.
{kkLkk RLzMxe yurhk{kt ykukfur{f Wkuk, kMxf RLzMxe kkk
hksfkux{kt r{furLkf {rLkhe kLx fuytfuh{kt yku hMkk Wkukku{kt
ktkVkk uk {u Au. yuf Wkuk MkV, Mk{]yLku Mkkhe Lkk{Lkk {uu Au.khu
keu yuf{{hk ktfu Su Au. su{ku{ [ku Au. kux k Au.kt kzu Au. fkuxo
fuMk kk Au. kUfLke ske ykuAu. Mke kke Au, khtkw khu r[kwO fuykwt k
{kxu kk Au?
khu Wkuk-tk{kt kwO krhk{ {kwtLkke, khu k-LkMkekLku kuk ykkk{kt
ykuAu, khtkw ku{kt k{khk LkMkekLkku kuk Au s Lkn.Wkuk-tkLke Yykk
fhkk nku ku knuktkMkwkLku kLk{kt hkeLku we sk,s{eLkLkku Zk hkku kkk
kktfk{ kuhu fhkku.k{khku Wkuk fu Vuxhe ykikurkf kMkwLkkrLk{kuLku
kLk{kt hkeLku kLkkue nu kku fkuEfLMkxLxLke Mkkn ukLke sYh Lkn
hnu.
kt Mku {w Mkt[kf, zkhuxh,{uLkushLke rLk{qf fhke ku ku{Lke kfkkk
huVhLMk {uk Au, khtkw Wkuk {kxukMkwk yLkwMkkh skLke kMktke,
kktfk{yLku uykWx ytkuu fkuE kLk ykkkwt Lkke. kkeknukt kk kkte uEyu.
ku s heku Wkuk {ktkuLk kzu, kt Lk kk, nzkk Lk kzu,
fkhekhkuLkk&ku Mko Lkn ku {kxu Y kkkt Lkk WkukLkwtrLk{ko
kMkwkLku kLk{kt hkeLku fhwtuRyu. [kw Wkuk{kt ktkVkuz w Lk kk kuheku
yktkrhf Mkk{kt VuhVkh fhe hkkyMkhku fuxuf ytu qh fhe fk Au.
WkukLkku {w kLx, kqhf ]rkyku,yuMkuBkk {eLk, khke Mkwyku
{kxuLkeMkwrk, WkukLkwt f, WkkLk k,fkhekhkuLke Mktk, rMkh kuhu
yLkufkkMkkyku kLk{kt hke kMkwk {wskykkusLk fhwt uEyu.
kMkwkLkk y{efh {kxu kMkwkLkkrMkktkku yLku kuLkku ikkrLkf yrk{
Mk{skuuEyu. skLkekMktkeLku khu{n ykkwt uEyu.skLke rkykuknukt euEyu.
s{eLkLkkuykfkh, Zk, htk-kt, Mk,
s{eLkLkk qkyku, kkeLke Mkrk, hMkkyku,ykswkkswLkwt kkkh, hMkkLkku
u, fkfkhLkku Wkuk- tku fhku Au? kMkwLkeyktkrhf h[Lkk, kkWLze ku
kkte kkkkktfk{Lke Yykk kuhu suk yLkufkkMkktykuLkku krkMkhLkku ykMk
sYhe Au.hMkkLke Mk{ktkh rk Au? kuLke fkhe{uLkurxf ftkkMk, kun[wtkf
kkk rkkuf tkkhk {uk kk rkLkku Mk k {efu. kk. 21{e {k[o kkk 23{e
MkxuBkhu Mkqokqo rkLke {kw kh nku Au. kkfeWkhk yLku rkkLk{kt 23 yt
Mkwe Vhkkuhnu Au.
RkLk, kqo fu Wkh{kt hMkkknkh {kuxkt ]kku, [kt {fkLkku,zwtkh nku
kku ykku ftE Lkfhe feyu. suke [kwWkuk{kt kMkwLke yktkrhfh[Lkk-
RLxerhhLku {nykkwt uEyu. WkukLke sk,kux [kuhMk fu tk[kuhMk nkukku
Mkkhwt. qkyku{kt khku- xkzku LkkeLku?RkLk qku kku nku, 90 ytke
ykuAku nkukku kwhw knLke w w yMkh MkktkzkkerfkMk, krk, ykkf Mk{]r,
ktrkkf kkkMkwkf kLku. khu yLk qk{kt khkuykko rkLksYhe [koyku u Au.
ytku kuxyku Au. krhk{u zkyku, fk{kh yktrk fufkuxo fuMk k kk. khu
h{kt yrLkqkuku nu fu yLkqkLkwt kMkw khkkh Lk nkukku MktkkLkkuLkku
rfkMk Ytwku. kuxLke kfeVku,ke{khe, krkkLkk &ku kkk
eko{ktyMktkkuk kk ku. yLk qk kh w knLkwt[oM Au. Lki qku ku nu kku
Wkuk{ktyfM{kk, {kLkrMkf yktrk yLku kuxku yk{u Au. Lki{kt kzku fu
kkehkuwt hnu kku k yw VMkktkzu Au. Lki qkLkwt kMkw{nLkwt Au. yk qku
90 ytLkkunkuku sYhe Au. k]e kMkw fkuEkwhwkfko k kh rLktkfhk Lki{kt
{w kLxsLkkh fk[ku {kMkk{kLkhkku sYhe Au. yk kuk{ktLkfkhk{f khtkku w
nkukke
kt khu
[k, sLk hkkLke Mkkn ykkk{kt ykuAu. khu k qku ku nku kku [t
kwhwLkwt[oM nku Au. yktrk, {kLkrMkf kkk,ykkf nkrLk, WhkeLke [kk,
w~{Lkku u,kUfLkkt ks Mk{Mkh he Lk fk. k{ktkwk rLkLkku k nku,
rLkknke LkzkhnkukLke kk hnu Au.
sk{kt xkzku kku- qku fkkkuJ RkLk qku fkkkku nku kku yw V
Mkktkzu
Au. RkLkLkwt kMkw kkzwt nku, skMkwLkuku yrLkkMkw nku (kkeLke
xktfeLku kue, sLkhuxh, eseLkwt RLMxkuuLk nku)
w sLk nku. [e eknku, khu kktfk{ nku,RkLk qku kt nku kkuWkuk{kt
kux yku Au. w~{Lkkuu Au. fk{khku{kt yktrkkku Au. krkk kkzu,MktkkLk
Mkw{kt Wk yku Aukkk MktkkLk fkk{kt hnukkt Lkke.
RkLk{kt kktzLkkt fkuM{f rfhku {uk{ktyku Au. MkqoLkkt rfhkuLkku k
E fkkku LknkuE WkukLkku rfkMk kkku Lkke. WkukkrkLkefwtze{kt kwhw
rLkko nku fu kkkknke kwhwqrkk nku kku kuLku k fhku.
J yrLk qku fkkku nku ykk 90 ytLkkunku kku WkukLkku rfkMk kk Au.
khtkw ykqku 90 ytke ykuAku nku kku kux, yktrk,ykfek, kuxLkk hkuk,
fkuxo fuMk kkLkekkyku hnue Au.
J k qku fkkku nku ykk 90 ytLkkuqku nku kku WkukLkku rfkMk kk
Au,khtkwk qku 90 ytke ykuAku nku kku[tLke yw yMkh Mkktkzu Au.
su{ktkk, {kLkrMkf yktrk, {kLkrMkf hkukkkLke ykk krkk kkzkLkekk hnu
Au.
J Lki qku fkkku nku kku ku w Vykku Au. Lki qku {]w, rMksoLk,yk]k
yk{k, hknw kn kou Au. yksk{kt k]e kLke sLkkh yLkuMkke Mkw hkkke kt
k MkktkzuAu. yk qku ke Lk hkku uEyu.ku{s yk sk{kt u kh khuhkwt uEyu
Lkn.
J Mkk{kL heku Lkwt kktfk{ fhkkt nku
khu sqLkk {kMkk{kLk fu kfzktLkku Wkkukfhku Lkn. yke MkwykuLkku
Wkkuk Lkkkktfk{{kt k Lkfkhk{f khtkku WkLLkfhu.
skLkku ZkJ s{eLkLkku Zk fE kksw Au kuLkk ykkhu
kwhwkfko, {uLkurxf kkk kMkwLke y~k fk{ fhke nku Au. Lke[kkesk{kt
kke nu Au. hMkkLkwt kke Wkh,RkLk kkk kqoLkk skMkw rMkkh{kt kku
Mkkhwt V k kk Au.
J WkukLke s{eLk{kt kzk- xufhk nku kku kuLkuMk{k fhe uEyu yLku Zk
WkhLkerk{kt ykkku uEyu. WkukLke skrk nku kku kwzkuhke Mk{kkLkkeLku
sYhe Zk ykkku uEyu. MkqoLkktrfhkuLkku w k uk {kxu Wkh kqoLkkhMkk
kLkkk yLku kqo- Wkh{kt rk-kr{ rk fhkkt w we sk hke.kr{, rk ktLku yw
rk nku Au, kukekuLku w sLkke kke ue. WkukLku Vhkeek yLku WkukLkk uz
[u sk ykuAehke. rk kr{ rk{kt uzLke [kE{fkLkLke [kE fhkkt w hke.
uzLkkAkkhkLkku Zk kqo fu Wkh khV hkku.s{eLkLkku Zk rk{kt Lk hkku.
rk{kthku Zk Wkuk kt kkLke rLkkLke Au.s{eLkLkku Zk nt{ukt kqo yLku
Wkh kkswhkku uEyu.
J [kuhMkLku ku tk[kuhMk skLku khu w{kLkk{kt yku Au. khu kkt[ fu
wqkke, ytzkfkh, rkfku,yokwokfkh,kkkt, Zkuf ykfkh,Lkwkfkh kkk
qkyku{kt ]r ku nkukue sk yw Lkezu Au. yk ywsk{kt [kuhMk- tk[kuhMk
kLkke kkfeLkeskLkku Wkkuk fhku Lkn. qr{kuk nkukku kuLku qh fhku
uEyu. fkuE k fkhLkkuu Lk kkku nku ku uwt uEyu. s{eLkLkuMk{k fhe
sYhe Zk kLkkku. RkLkqk kkswLkk zuz- yuLz, kr{ rk{ktk qk kkk rk yLk
qk{kt hMkkuykeLku yxfkku nku. nkh fhkku nku kku ku
w V ykku Au. kkfeLkkqkLkk hMkkyku yxfkk nku kku
ku yw kk Au.
hehLkkt rr ytkku khkhkue kzkLkk wfLk
CM
YK
CM
YK
kwhwkh30 sqLk h0116 www.sandesh.com kwhwkh30 sqLk h011
3www.sandesh.com
Wkuk{kt kMkwkLkwt {ny
ktkkMkwkMkwkwhw Mktkkuk
kke wfLkk
-
kLke nkue{kt yktkeLke Lke[u suWkMkuku kk nku Au, kuLku kokLkwt
Lkk{
ykkwt Au. ktLku nkkLke nkueLku LkkLkk-LkkLkk Lkkkku (kok ykk
kuk){kt rkrsk fhe hufkkLku yuf yk yk Mktk Lkk{ ykkkt AuyLku fkheLke
Mkhkk {kxu Mkkih{tzLkkknkuLkkt Lkk{ kh ku{Lkwt Lkk{fh fhk{kt
ykwtAu. rMk ytfke fehkuLke k yuf {kLkk Aufu yk Lkk{kuLke MkkkLkk
yxf ykk fkLkkkh ykkrhk Au. fehkuyu knkuLku wkzkwt {nykwt Lkke.
khtkw nkue kh knku WLLkk nkukkSLk{kt kirkf MkwLke krk kk Au. yk
yufkMkrf Mk Au. u kn kuk WLLkk Lk nku kkuSLk{kt kirkf Mkw yLku
MkVkk ykuAe uk{u Au. LkLke Wk nt{ukt hkk fhu Au.
nkue kh s knkuLke MkkkLkk fhk{kt ykeAu. ktLku nkkLke nkue{kt yk
MkkLk Mk{kLk s hnuAu. su{kt Mkqo, [t, {tk, kw, k]nMkrk (kwhw),w,
rLk, hknw yLku fukwLkku Mk{ku kk Au. ykMkkLku kkukkkukkLkwt ykkwt
MkkLk ykkk{ktykwt Au.
Mkkike rk MkkLk w yLku [tLkuyufkeLke Mkk{Mkk{u ykkk{kt ykwt
Au.{tkLku ku kukkuLkku Mk{e kLkkkku Au. ytkqXkLkekkMkuLkk {tkLkwt
MkkLk Lke[wt (Lkfkhk{f)fnuk Au yLku [tLke WkhLkku {tk
Wkku(Mkfkhk{f) fnuk Au. nkueLkk { kkLkuhknwLkwt kuk {kLkk{kt ykwt
Au.
sL{fkeLk knkuLkku k nkueLkk kokku khk nku Au. u sL{fwtze kke
knkuLkukoke nku kku Mkk knku nkue{ktkkukkkukkLkkt MkkLkku kh WkMkuk
rkku[h kkAu. sL{fwtze{kt su kn yfkhf nku ku knkue{kt WLLkk uk {u
Au. ku kkukkLkk kLkuku kkukkLkk MkLku kou Au.
nkue{kt ksoLke yktkeLke Lke[uLkwt MkkLkk]nMkrk (kwhw)Lkwt nku
Au. kuLkku Mkeku Mktktkwr Mkkku Au. sL{fwtze{kt fkuE k
MkkLkLkkuMk{e nku, khtkw nkue{kt su kufkuLku kwhw kukLkkuyk nku Au
ykkok k]nMkrk kkuku Au,yuku kf qk s Mkk{kL kwrLkku nku Au yLkuku
{kk kuke kLkeLku SLkLku Lk fhe {qfu Au.ykku kf {e SLk kek fhu Au
yLkukkukkLke kwrLkku ykuAk{kt ykuAku Wkkuk fhu Au.yuwt fne fk fu
yrfrMkk k]nMkrkkkukf fqkLkk uzfk Mk{kLk nku Au.
yrfrMkk ykk yorfrMkk kwhwLkk kukLkkuMk{e k{f ]rkLkku {e yku Au.
keS khVkwhwkLk ykk WLLkk yLku rfrMkk kwhwLkkuMk{e h kwrkku nku Au.
ykku kf
SLk{kt {ue Mkwkkykuke Mktkw Lk kLkkhkuyLku yk{ku{ {kAkzk fhkku
uk {u Au. 40koLke {hu knkU[kkt knkU[kkt Mk{ks{kt yufrLkrk MkkLk
kLkke u Au. uk]nMkrkLkku kok yL kokkuLkekwLkkyu wkzkku WkMkuku
nkukku ykku kf kc k nkuAu. k]nMkrk knLke kkMku yLku{{k yktkeLke
khkkh Lke[usu MkkLk rLk yrf]k Au kukteh ]rkLku yrk fhuAu. k kk
nkk{kt kuyrfrMkk uk {kku nku Au. fuxkfrfMMkkyku{kt ku k]nMkrk
kokLku k sE {u Au.su kufkuLke nkueyku{kt yuf{kk rLk kok s
rfrMkk nku kuykusYrhkk fhkkt wkteh nku Au. kuykuyufktkkMk kMkt
fhu AuyLku ykuAk{kt ykuAkkufku Mkkku {u hku Au.
yLkkr{fkLke Lke[uLkwtkuk MkqoLkwt kuk fnukAu. ku MktkYku
WkMkunkukwt Lkke. su kufkuLkknkk{kt yk kuk kkkhnku kuyku kkukkLkwt
rkkqo fhe fkk Lkke.Mkkhku yLku kqo rfrMkkMkqo kukLkku Mk{eMk{ks{kt
rkrck yLkuLkkLk nku Au. WkhLkk[khu knkuLke Mk{kLk sMkqoLke k Mkrk
hnu Au.
u yL k kn yrfrMkk nku kku Mkqo k{kuxu kku yrfrMkk s nu yuxu
kwhwkLkkf uk {e fu Au, khtkw yufku MkqokLk
kf ku s uk {u Au.MkqokLk kufku, Mk{ksLku Lkuk]kLk fhu Au. u Mkqo
huk kkkLk nku kku kfLkuhksfkh{kt MkVkk {u Au.
su kfLkwt frLkrcfkyktkeLke khkkh Lke[uLkwtMkkLk WkMkuwt nku
kuykuyrfkhe koLkk kf nku Au.
u yk kok kh ku [kh Qe hukyku nku kkukf SLk{kt MkV hnu Au. Mkkhku
kwkLkkf kkukkLke [kuVuh yuf rkckLkwt kwo kLkkehku Au. kuyku qk s
kfTkxw yLku [kkf nkuAu. W[ k kh ykrMkLk yrfkheykuLkk nkk{ktkwLke
kLkkk uk{u Au. ke kh ku{Lkkuruk yrfkh nku Au.
su kfLkku {tkrfrMkk nku Au kuykukrhkoLke SLkrkku Au. ku{Lkk{kt
khkktk kE skk kuLke{kkk w nku Au. kuykuzkke hkukLkk rfkhkLke Au.
ykknMkkLk wkzkeykze-[ke QehukykuLkk kke wknku kku ykk kfLkwtSLk qk
s[zkekzkekwt hnuu.
{kuxu kku SLk{kt Mktko hnuu yLku zkE-zkkkk hnuu. yk kfLkk SLk{kt
kt kkytkhkku yLku kkkyku ykeLku Mk{Mkyku kukfhu Au. w:MkknMke
kufkuLkk nkk{kt {tk kqorfrMkk kuku uk {u Au. {tk yk{rkMkykku Au.
khtkw kfLku Wkkrku k kLkku Au.
[tLkwt kuk fkLkkk yLku kwrLkwt fkhfAu. fkLkke kykuLkk nkk{kt yk
kukrfrMkk uk {u Au. su kfkuLkk nkk{kt [tLkkukok yrfrMkk nku ykk
kuLkk khykzeye hukykuLkwt wt nku kku ykku kfkux Mktkte hkukke kMk
nku Au. SLkLkkykhtrf fk{kt kuLku wkoLkku Mkk{Lkku kfhku kzkku nku
Au. [tLkk MkkLk kh zku kzkunku kku ykku kf {kLkrMkf hekuu
nuhkLk-khukLk hne fu Au. ykk kufkuLkk kkrhkrhfMktktku{kt i{LkM yLku
khMkh yk{kkLkkuyk nku Au.
hknw yLku fukwLku nkue{kt Mko{kL MkkLkkk Lkke. Akkt k fuxwtf
MkkLk hknw yLkufukwLku {kxu ko{kLk{kt rLkkorhk fhku Au. ukhuk
hknwLkk kukke Y kke nku kku kukkukkLkk ku Mk{u V kLk fhke
Lkke.hknwLkwt kuk ykkok nkueLke {{kt zk nkukku k kfLkwt SLk ykkMk s
hnu Au.fukwLkk MkkLkke kfLku y[kLkf {Lkkhe MktkrkytkuLke {krnke Mkw
kE fu Au. fukwLkwt MkkLkrfrMkk nku ykk kt fkuE w r[nTLk nkukku
kfLku LkLkku yk nkukku Lkke.
w knLkk kuk ytku yuf k yu Au fu sukfkuLkk nkk{kt yuf{kk wLkwt
kuk s rfrMkknku yLku kkfeLkk kn rfrMkk Lk nku ykkyorfrMkk nku kku
ykku kf kwrneLk yLkuMkq r[khkuLkku nku Au. ykk kufkuLkwtktkSLk k
zk{kzku uk {u Au. sukfkuLkk w kokLkwt kuk kqo rfrMkk nkukuyku
MkkIor, fkkkhw yLku MktkekLkkkueLk nku Au, khtkw fuxef k WLLkkwLkwt
V rkhek k uk {u Au. {kuxk wLkkMk{eykuLku Mkkwt-Mkewt SLk Skk uk
{kAu. ku{Lke fk, Mkkrn yLku Mktkek khu hwr[uk {ke Lkke. Mkkhku wkLk
kf ekh fk ykk MkkIoLkk kuk{kt k fk{ fhkkuuk {kku Lkke. kuyku Mkk
yhkt fko{kt hkuk {uu Au. yLkwLkk ykkh kh yufku ws rfrMkk nku kku
yke k {kk kuke snku Au. khtkw wLke Mkkku u kwhw, Mkqo yLku kwk kqo
rfrMkk nku kku s k MkV SLkSe fu Au. u sL{fwtze{kt w yMk nku
kkukuLke Mkee yMkh nkueLkk w kh kzu Au. wkuk kh kLkuku fkku kku ykk
{kuxku kkfLke fk{kLku xkze u Au.
hu ykku k]k yMkk{kt nkuEyu Aeyu, khu r[khku khykkwt rLktk nku
Au. khtkw khu ykku rLkkMkk{kt
nkuEyu Aeyu khu r[khku kh ykkwt rLktk hne kwt Lkke.LkkMkk (MkqE
swt){kt ykkwt Mkq heh MkwkkMkk{kt hnu Au,khtkw ykkwt Mkq{ heh kkk
{ks rke hnu Au yLku kuykkLku MLkkuLkk {k{ke yLkuf fkhLkkt kkko,
~,xLkkyku, k kkk MkkLk kuhu ukzu Au. yk kkt s ~ kkkMkkLk kuhu khuf
khuf krhr[k yLku yLkw{kt ykuk kkkkhuf Mktkqo heku LkeLk yLku
ykrhr[k nku Au.
kurkkkLkk Mktrnkk ktkku kkk yLkuf kwhkku{kt MLkkuLkkwkw VLkwt
rMk]k oLk ykkk{kt ykwt Au. khuf
MLkkuLkk {k{ke ykkLkur{kt xLkkhe w fuyw xLkkLkku Mktfuk {u Au.e
kykuLkk yukyLkw Mkktk {kkt nkuAu fu ku{Lku fkuE w fu ywxLkkLkku
Mktfuk knukt sMLk{kt {e kku nkku.
MLkkuLkk VkrkLkku Mk{yLkwkuwt, uuwt, Mkktuwt, [rkk kkk
ke{kheLke
yMkk{kt ykuwt, rMku Mkqkke ykuwt, {-{qkLke kkkLku fkhuWkLLk kkk
knw s ktkwt MLk rLkhkof nku Au. hkrkLkk k{knkuhLkwt MLk yuf ko{kt,
ke knkuhLkwt MLk ykX {rnLkk{kt,ke knkuhLkwt MLk k {kMk{kt, [kukk
knkuhLkwt MLk yuf {kMk{kt,k {wnqko{kt ykuwt MLk yuf rMk{kt kkk
Mkqkuo knuktuuk MLkLkwt V ku s rMku {e Au. yw MLk ukkAe Vheke MkqE
sk{kt yku kku kuLkku yw k Lk kE Au. yw MLkkuLke ktrk {kxu u kqsLk,
kk kusLk, nLk fukLk fhwt uEyu.
w MLkrr kwhkku kkk kurkk ktkku yLkwMkkh Lke[u {kuLkkkt
MLkkuLkwt w V kLk kk Au.MLk{kt kok, {nu, nkke, kuzk, hk, kk,
fkuE knLk kh
Mkkh kwt, uk (MkVu) kkLkLkwt ]k, kune, ukk, kk, k,yLk, ko, V,
khkrsk kw, kkukkLkwt {]w, t, {kuke, kkLk,eh ke, f, [kuk, n, q, hLk,
ykqk, yLkwtk, kqo kkk Wkh rkLke kkk, fk[wt {ktMk, ekf, Lk,hehLkk
fkuE ytkLke ]r, kkh, ewt kMk, Mk{wLke MkVh,{{keLkwt zt {khwt,
ktLk{wk kwt, rkkhkuLkk yrLktLk, hzwt,]k ykk rh kh [Zwt. heh kh e
kkwt, EL Lkwk,
Mkqkuo, Mkwo kuhu uwt ykk kuLke [[ko fhe w Vkfnku Au.
yw MLkyw MLkku Lke[u {kuLkkt yw V kLk fhu Au.MLk{kt k kwk, [kE
khke kzwt, ku kewt, {ukt ykk
Vkxuk ku VUfk, fqkhwt, qtz, kuzwt ykk xLke Mkkhe fhe,r[kk kh
[Zwt, Lkwt kze swt, Lke{kt zqke swt, rk rkkhV k{Lk fhwt, hehLkk ytk
kh k kkku, Lk ykk kLkwthe kzwt, Mkqo-[LLkwt yMk kwt, k]n nkrLk fu
fu, kw khkyk{kLk kwt, ukk-kk-kwhw kkk hkLkwt fkukk{kLk kwt,h{kt
f[hku kku, {]k k Mkkku kewt kewt, fktxku kkku,kn, {kkwt {qtzkwt,
M{kLk, fk [kUxku, fkkMk, kkuVkLk, qftk,fkkzku, ke, UMk, Mkqfe Lke,
yktk k fu ke, fkuEyukkuuku yk Mkktku, ytkhk{kt uwt kuhu sukt
MLkkuukt yLku kuLke [[ko fhe yw Vkf nku Au.
CM
YK
CM
YK
2 www.sandesh.com kwhwkh30 sqLk h011 7www.sandesh.comkwhwkh30
sqLk h011nk
k
fh Mxkuhekurkkk[ko
{LknhMkk kMkkh
MLk: wkw xLkkLkku Mktfuk
MLkk
nkuekh
knkuLkwtMkkLk
nkuekh
knkuLkwtMkkLk
kwMkqo
rLk
hknw
rLk[ku {tk
Wkku
{tk
w[t
fukw
kw
-
hek nku fu LkkLk huf s LkkyLku hLke kkk kkukkLke Mk{]r{kt
khku
kk fu skE hnu ku {kxu {nuLkk fhu Au. suLkekkMku suxwt Au,
kuLkkke k khuLke ku fk{Lkk fhuAu. Lkk {uk yLku Mkw-Mk{]r skEhnu ku
{kxu ykkuk Wkkku ys{kkke kwhtkV {u.
Lkk {ukrLkkhLkk rMku Mktkfku yzLkk ku
ykk kk ELku kuLkk kh kkuzwtf n yLkuMkqh AktxeLku kekkLkk kkLk kh
kuLku {qfekekkLkk {q{kt ku {qfe uwt yLkukkSLku kkoLkk fhe fu,
{khkh{ktke khekkELku qh fhku. ykrk Mkkk yufeMk rMk Mkwefhe. kuLkkke
k{khe {Lkkufk{LkksYh kqo ku.
Mkw-Mk{]rLke krk {kxukuk-1: kkLkk Ak{ktke yuf LkkLkku ekf
kLkke ku{kt sqLkk kkuLkwt zkwt kkk {eXwt yLkuku Lkkwt. kAe kuk
kxkeLku kuLku hLkk{w khLke {{kt {qfku. kuLkkke h{kt Mkw-Mk{]r
nt{ukt skE hnu Au.
kuk-2: w fMkwheLku [{fkh kek{kt kuxeLku kkukkLke rkuhe{kt hkkke
Mkw-
Mk{]r yku Au.kuk-3: yuf Lkkruh kh fkku kuhku kuxe
kuLku ykku rMk kqLkk Mku hnuk uwt.Mktkfku kuLku kuhkMkrnk Mkkke
uwt. Lk
rMk Mkwe yk kuk fhkkeh{kt Mkw-Mk{]rLkwt kkkhMko Au. h{kt
kwMkeLkk AkuzkkMku Mktkfku eku fhkke kMkw-Mk{]r{kt ]r kk Au.
kuk-4: hhkus kk:fkukkukkLkk kusLk{ktke kkuzku kk fkZe ELku
kufkkzkLku zkwt. yk{ fhkke h{kt Mkw-Mk{]r skE hnuu.
kuk-5: kk{kt rLkkhLkk rMku nkfu Lkk{kt khkue ee keLku kuLku
kufux{ktszke ue. yk kufuxLku kk{kt kh fhkkek Mkw-Mk{]r{kt ]r kk
Au.
kuk-6: Mkkk yr{trkk kku{ke [ yu{rhkLku kek fkzk{kt kkteLku
LkMkkLk yuxu
fu rkuhe fu kiMkk kt kzk hnukk nku kusk{kt yk kkuxe {qfe. yk{
fhkke ktLkLke Wk khu Lkn hkk.
kuk-7: kkfkt {kxeLkk zkLku k htkke
htke ku{kt [kuxekwt Lkkruh {qfeLku kuLku nukks{kt krnk fhwt.
rkLku skrkufkkk kq fhkke k Mk{]r{kt khku kk Au.
kuk-8: w [kte{ktke kLku yLkukrkrck LkhLk kufux kk{kt khfhkke
Mkw-Mk{]r u Au kkk huf fk{{ktMkVkk {u Au. ykuf ]kLkk {qLkku
yufLkkLkfzku xwfzku fkuE krk MkkLku {qfe qk-ekfhkkt hnukke h{kt
Mkw-Mk{]r u Au.
kuk-9: hrkhLkk rMku {kxeLkk kkk{ktyLk {qfeLku kuLkk kh fkqkhLke
Mkwe ykh([hf) LkkeLku kuLkku w{kzku Mk{k h{kt fhku.yk kukke h{kt
Mkw-ktrk-Mk{]rLkwt ykk{Lkkk Au.
tzkh huku hnu ku {kxukuk-1: yk&ukk Lkkk{kt h{kt tzkh
(yLkks) kuo nku ku skyu zLkwt kkLkkeLku {qfwt. yk{ fhkke tzkh
nt{ukt hukuhnu Au.
kuk-2: h{kt fkuEf MkkLk fk[wt y~hkwt. kuLkkke w knLku k k kk Au.
kuLkkkke kirkf Mktkrk{kt ]r kk Au.
kuk-3: Mkw-Mk{]r yLku WLLkrk {kxu fkuEk {kMkLkk knuk kwhwkhu
fk[k MkqkhLku fuMkhehtkke htkeLku kkukkLkk hLkk hk khxfkwt.
hkLkk uku{kt kurkkLku Lkuk Mk{kLkku Au. ykkokT ku SLkoLkLkku
rk
Au. kku, krk yLku ykoxLk{kt nhku kokekhk ykk Au. khkLkk {nkLk
ktrzkku suk fuufkeLk {nk hkn r{rnh,fr fkrkMk, {nk khkhkuhu
hkshkkh{kt kukykkkk nkk yLku kuyku {nkLkufku k nkk.
yk kLku khkeLkMkekk k rfkLkLkwtMkkLk {kLkk{kt ykwt khkeku rkkMk
kLwt Au. kurkkk yukhk Lkn, khtkw f{okLkwt rLkr{k Au.knkuLke yMkh
{wsk f{o fhkLkku Wku ykku
Au. kurkkk yu LkMkekk Lkn, khtkwMk{Lkwt k Au. Mkkhk-{kXk Mk{ ru
kfo fhe{kkooLkLkwt k Au. {kLk{kt hnue yktkrhfk, yktkrhf k yLku
kherhf-
{kLkrMkf kkyku knkuLkkykkhu eLku kuLkk ykkhufwhke-LkiMkkf hMku
ykkk SLkLkwt {kkooLkLkwtk {kLkk{kt yku Au. kkfezkxh ku fu RsLkuh
fufkfkh ?
khu wt ku ? yuk&kuLkk skk fwtze k knMkrk fnuke Lkke.kfu
knkuLke Mkrk {wsk wt kwt, wt kE fukue fkLkkLkku kkku kn Mkq[u
Au.
zk. ke. e. hk{Lkkhk kkk ruLkk yLkuf kurkkeykuyu
hMkkuke yLkuf MktkuLkku fheLku knkuLke yMkhykkrhk MktkuLkku
fheLku kLku WkkukekLkkwt Au. ku{kt rkLkk MkoMk kurkke zk.ke. e.
hk{LkLkku Vkku ruk Au.
kurkkeykuLke fwtzeyku{kt ykk{fk, MkkLkk-sk- kk- ytk:uhk k,rLkok,
kfo-yLkw{kLk k, Mk-fkyLku MktukkuLke Mk{s-kh- fkLkkk-{kLkMkkLkwt
kkLk sYhe kk. ku {kxu kwhw,kw, [t yLku {tkLkwt k uEyu.
zk. ke. e. hk{Lk nk ykke [u nkkLkke, khtkw ku{Lkwt kukkLkYk
MktkuLk ykkeMk{k nksh Au.
ku{Lke fwtze{kt kwhw 10{u f{o MkkLk{ktkkLk Au suu kqZ kkLk,
ykk{f kkLk,uhkk ykkt. [t W[Lkku kuke W[k{kfu fkLkk kke rLke fkLkk
fhefkk. r (vision) hkkk kw 7{ufuLMkkLk{kt {tk f{uo Mkkku kkLk
kukeyTwk rLkok, ss{uLx kkh nkku.y{ MkkLk kqZ rkLkwt Au yLku 5k[{wt
MkkLkkirff rkLkwt Au kuLkku Mk{e kw f{uo Mkkkunkukke kqZ kkLke kE
kqZkkLk kuku fko fhek. kuykuyu kurkkLku kukku{Lkku rkkLkkku Lk
nkku.
yuLk rkurue kurkke yuLk rkuyu yLkuf ktkku
eLku kurkkkLkku ikrf-ikkrLkf Zku[kh fkuo nkku. yksu yk {nkLk
kurkke nkkLkke, k ku{Lkwt fk{ y{h Au. Mkqo, kw, kwhw,rLkLke wrk
sL{Lku Au. sL{Lk Mkn Au. sufek-k yLku {nkLk MkkLk fko {kxu
rLkr{kkwt. Mkqo ferko, kw kfo-{LkkurkkLk yLku kwhwyk{ k, rLk kirff
k yk kwtsL{Lku nkuE kurkkk{kt wt kLk fhek Au.
zk. [tuh Xwhyk rkLk yLku {nLkk Mktkuf, uf
kurkkeLkwt fko yksu kk Au. yk {nkLkk yksu ykke [u Lkke, k
ku{LkktkwMkfkuLkwt kkLk Au.
ku{Lke fwtze{kt {LkkurkkLkLkku kn [t {uk{kt{tkLke hkr{kt kuke
yLkw{kLk-kfok, MkrLkok, yk{ kkLk yLku rkkMkq[fkn [t Mkkku Au.
f{oMkkLkLkku Mk{e Mkqo kkuku kfo, yLkw{kLk,{LkkurkkLk yLku
rLkokLkk kn kw Mkkkuwrk{kt Au yLku kwhw [t Mkk{u rkwrk{kt Au.
yk{[t-kwhw- Mkqo-kw yk [khu knku khMkh MkkkuMktktrk Au. kwhwLke
f{oMkkLku r f{uo Mkqo khrke kqZ kkLke kk yLku k[eLk k{kte kk.
CM
YK
CM
YK
8 www.sandesh.com
* * * *
kwhwkh30 sqLk h011
{nkLkwkkuLkwt r{nu hk
LkwMkk
kwhwkh30 sqLk h011
Lkk yLku Mk{]r kk fhkLkk Wkkku
k
k
zk. hk{Lk
1
[tkwhw
hknw
w{tk
rLk
kw
fukwMkqo
2
34
5
67
8
910
11
12
zk. [tuh Xwh
1[t kwhw
hknw
w
{tk
rLkkw
fukw
Mkqo
2
34
5
67
8
910
11
12
yuLk rku
1 [t
kwhw
hknw w
{tk
kw
fukw
Mkqo
2
34
5
67
8
910
11
12
fwtzeLkkktrzk?
{LkwLkk SLk kh knkuLkku ku k uk {u Au. knkuLku su heku
sL{fwtze{kt MkkLk ykkk{kt ykwt Au, ku s heku ykkknkk{kt k MkkLk
ykkk{kt
ykwt Au. nkk{kt huf knLkwtMkkLk rLkrk Au suLku kok
khefu ykuk{kt yku Au.suLke sL{fwtze Lk nku kuk kkukkLkk nkk{kt
hnuk
knkuLku ykkhu re fu Au
rMk]k fh Mxkuhe kt[ku kkLkk Lkt. 2 kh
fue fwtze kLkku k{Lku
/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict >
/JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false
/DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic
/GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1
/GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true
/GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true
/GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict >
/GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict >
/JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false
/DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic
/MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1
/MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true
/MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict >
/AllowPSXObjects false /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false
/PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true
/PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ]
/PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [
0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile ()
/PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName (http://www.color.org)
/PDFXTrapped /Unknown
/Description >>> setdistillerparams>
setpagedevice
