11
316 mie'oer an fiel> nel)men fonne; 'oiej3 'oa6 fön 0 ige, 9 ) wa6 unfer l'er'Oienfh>oUer mefTen in feiner @efd)id)te t>on il)m angemerft l)at. föfurt. Uug. Jtod). III. m e i f e f r ü d) t e. WrofefTor bat befanntlid) 'Oas banbf cbriftlid)e 0 ur ivefüalifd)en @ef d)id)te, weid)e6 er bei einem mef ud)e 'Oer IDibliotbefen au {>annouer, @ottingen un'o lillolfenbtittel t>or::: fan'O, im XIII. ID'Oe. 'Oiefer ßeitfd)rift <5 . 261 ff. tmaeid)net, un'o bei 'Oief er @efrgenl)eit weitere 'Oerartige filiittl)ei!ungen in 2!u6fid)t gejleat. lillir baben e6 niclJt unterlafTen, 'Oen .p. Wrof. on 'Oief e(S erinnern, aber lei'Oer 'Oen IDe::: f cbei'O erl)alten, 'Oaj3 er außer <5tan'Oe f ei, uon Snnsbrucf am'.; 'Oief e Urbeit fortauful)ren, in'Oem es fiel) nad) jener d)ung nunmel)r um 'Oie .[)urctiforfcbung 'oer offentlid)en un'O Wri!:>at::: mibliotbefen unfmr {>eimatl) felbn banbe!n nnir'Oe .[)agegen {Jat berf elbe einige auf 'Oer erroabnten ffieife l.10n ibm angefertigte Urfun'Oenabf d)riften uns 0 ur i1ber::: geben. Sn'Oem mir 'Oief elben nad)flel)enb tl)eH5 il)rem lillort!aute nad) tl)ei!6 im 'l!u5 0 uge wie'Oergeben, unb im 2f nf cblu{3e l)ieran ein .[)ocument au6 'oem <5tabtardJi!:> 0 u .[)ortmun'O, weldJe5 man in Urfun'Oenbud)e uermij3t, gleid)faUs nad) einer 'Ub::: f cbrift mittbeilen, bel)alten wir uns uor, im folgen'oen IDan'Oe 'oer ßeitf cbrift einen meitrag nU jenen 91od)rid)ten au5 ber {>an'Of d)riftenf ammlung 'Oes mmins au liefern. ID1 u n fl er, ben 12. 2f ugufl 185 i. u 'O w i g Werge r. 9) m.effen @ffdJic!)te II ., 13. Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

316

mie'oer an fiel> nel)men fonne; 'oiej3 'oa6 fön0ige, 9 ) wa6 unfer l'er'Oienfh>oUer mefTen in feiner @efd)id)te t>on il)m angemerft l)at.

föfurt. ~rie'Or. Uug. Jtod).

III.

m e i f e f r ü d) t e.

WrofefTor ~icfer bat befanntlid) 'Oas banbf cbriftlid)e ~J?ateria(

0ur ivefüalifd)en @ef d)id)te, weid)e6 er bei einem mef ud)e 'Oer IDibliotbefen au {>annouer, @ottingen un'o lillolfenbtittel t>or::: fan'O, im XIII. ID'Oe. 'Oiefer ßeitfd)rift <5 . 261 ff. tmaeid)net, un'o bei 'Oief er @efrgenl)eit weitere 'Oerartige filiittl)ei!ungen in 2!u6fid)t gejleat. lillir baben e6 niclJt unterlafTen, 'Oen .p. Wrof. ~icfer on 'Oief e(S ~erfpred)en ~u erinnern, aber lei'Oer 'Oen IDe::: f cbei'O erl)alten, 'Oaj3 er außer <5tan'Oe f ei, uon Snnsbrucf am'.;

'Oief e Urbeit fortauful)ren, in'Oem es fiel) nad) jener ~eroffentli:::

d)ung nunmel)r um 'Oie .[)urctiforfcbung 'oer offentlid)en un'O Wri!:>at::: mibliotbefen unfmr {>eimatl) felbn banbe!n nnir'Oe • .[)agegen {Jat berf elbe einige auf 'Oer erroabnten ffieife l.10n ibm angefertigte Urfun'Oenabf d)riften uns 0ur ~füroffentlicbung i1ber::: geben. Sn'Oem mir 'Oief elben nad)flel)enb tl)eH5 il)rem lillort!aute nad) tl)ei!6 im 'l!u50uge wie'Oergeben, unb im 2f nf cblu{3e l)ieran ein .[)ocument au6 'oem <5tabtardJi!:> 0u .[)ortmun'O, weldJe5 man in ~abne'5 Urfun'Oenbud)e uermij3t, gleid)faUs nad) einer 'Ub::: f cbrift ~icfer's mittbeilen, bel)alten wir uns uor, im folgen'oen IDan'Oe 'oer ßeitf cbrift einen meitrag nU jenen 91od)rid)ten au5 ber {>an'Of d)riftenf ammlung 'Oes mmins au liefern.

ID1 u n fl er, ben 12. 2f ugufl 185 i.

~ u 'O w i g Werge r.

9) m.effen @ffdJic!)te II ., 13.

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 2: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

317

1) ~fürnbarb / mifcbof t>on SJ,)aberborn entfcbeibet ei::: nen 6treit ön>if dJen bem bortigen ~omfapiM unb bem Jtlo~ fler ®ilbabeffen rnegen bes ßel)nten aus bem. ®ute .l)ret>m. 1155. Wlit ßeugrn ( 'Hbfcbrift .tlt>erbams. ®olfenbiitM ~an::: besard)it> Fase. VII . m. 30.)

IDie Reg. hist. Westf. baben biefe Urfunbe nicbt; ber l!bbmcf fann inbej3 fur bie bcreit5 in 'Husfid)t genommenen iJladJtrage bU ben beiOen erjten manben ftiglid) t>Orbebalten werben.

2) 6ifrib @röbif d)of t>on Wlain3 e):communicirt tiie miirger unb Wlinifterialen t>on Wlunjler megen ibm 'Hnhanglidifeit an .Raifer Dtto l V. unb belegt bie 6taot Wlunjler, mie auch aUe Drte I wo ficb murger berf elben aufbalten I mit bem ~ntertiicte Bopard, 1214, Wl(h3 26. (Göttinger Univers. Bibl. Mss. 2755) ®ir ermabnen biefe aUerbing5 bei Sung Hist. Bentheim. Urf. p. 19 comct gebrucftc Urfunbe nur, um baran tiie me::: merfung 3u fnupfen, baj3 ficb in miunjler felbjt Weber bas Dri::: ginal nod) eine 'Hbfd)rift ber Urf. finbet.)

3) ner l! b t l! ! b er t u n b b a 5 .st a pi tel b e 5 ,St l oft er ß 1! b b i n g b o f ~ u sp ab erb o rn befcnncn in @egcnnrnrt D l i u er 61

erllllibltcn ~if dJofe5 uon spaberborn, bajj bem 'libte uon 'libbingbof fein ffiedJt an ber ~ifd)of51llabl 5uftebe unb ba!i er an ber ffi3abl {leinrid,>6, sprior5 am '5tifte ~uftorf unred)tmajjig

5tbeil genommrn. 1224, ID?ar0 t5.

Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon­taneus, publice confiteor, me nunquam habuisse ius in electione Patherhurnensis episcopi . Et quocl circa Hen­ricum preposit.um sanctornm apostolorum Petri et An­dreae feci, de facto potius sum operatus, c1uam de iure, malis persuasionibus et clamoribus quorundam laicorum ad hoc inductus. Quod mihi displicet; nec amplius, si me vivente episcopatum Patherburnensem vacare contigerit, per me vel successores ineos, me vo~ lente, talis error proveniet.

Ego '\!Vezelinus, prior monasterii sanctorum apo­stolorum Petri et Pauli, et capitulum eiusdem loci Pa­therburnensis, nulla vi coacti, sed spontanei, publice profitemur, abbatem nostrum dominum Albertum et · antecessores suos abbates, nullum unquam ius habuisse in electione Patherburnensis episcopi. Sane super hoc

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 3: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

318

presenteltl cartam conscribi fecimus, et tarn sigilli <.lo· mini nostri abbatis, quam nostri capituli appe'nsione corroborari, et eandem auctoritate iudicum delegatorum a domino papa, videlicet maioris prepositi, maioris decani, et ahbatis de valle sancti Petri, Coloniensis clioecesis, postulavimus confirmari. Acta sunt hec in capitolio sancti Liborii, sub testimonio Oliveri Pather­hurnensis electi, Volradi maioris prepositi, Johannis decani et capituli Patherburnensis ecclesie. Anno gra­tie m 0 • cc 0 • xxiiij 0 • indictione xij. idus martii.

Göttingen Univ. Bibi. lnd. Mss. 275.

4) 'lf!bert, 1fbt t>on 'lfbbingf)of 5u S})aberborn, fcbreibt ben 0ur @'ntid)eibung ber Atllifcbm .Pein r i cb, sp r i o r au !B u • fl o r f, unb D ! i \J e r J1reitigen !Bif d)ofsniaf)! 5u spaberborn befleU• ten popfllid)en ffiicf)tern, bajj if)m hin ffiedJt bei ber !Bifd1ofsnrnf)l

5ueomme. 1224. Wlt1r0 15.

Venerabilibus dominis Henrico abbati de valle sancti Petri Coloniensis dioecesis, Conrado maiori preposito, Goswino maiori decano in Colonia, iudicibus a domino ]>apa delegatis, Albertus dei gratia abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli in Paderburna, paratum ob­sequium et devotas in Christo orationes. Scire desillero vestram reverentiam, quod ego a nemine coactus, sed de pura conscientia et prompta voluntate, confessus sum in capitolio ecclesie Paderburnensis, coram ma­gistro Olivero Paderburnensi electo, et capitulo Pader­hurnensi, me nihil unquam iuris habuisse vel habere in electione episcopi Paderburnensis, nec me unquam in possessione vel quasi possessione iuris eligendi fuisse: nec amplius tale quid attemptabo in futurum. Et haec eadem coram vobis per litteras, sigillo meo et ecclesie mee signatas, confiteor. Hec autem mea con­fessio facta fuit anno gratie mo. cco. xxiiij 0 • idus Martii.

Göttingen. Univ. Bibi. lnd. Mss. 275.

5) !) a 6 st' a pi tel t> o n m u fl o r f 5 u sp ab erb o rn f d)reibt ben uom S))apfle 5ur @ntfcf)eibung beqtllifcf)en .Pein ri cf), sp r i o r 5 u !B u fl o r f, unb D ! i t> er flreitigen !Bif d)of6roa9l ntt spaberbom befleUten ffiid,ltern / bafi if)m fein if nt9ei! an ber !Bifd>ofstva~l 3tt•

flef)e. 1224. Upri!. 15.

(~as '5d)reibm flimmt mit bem u. n. 4 gegebenen fafl roortlicb itbmin.)

Göttingen. Univ. Bibl. lnd. Mss. 275.

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 4: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

319

6) {>dnricl), 7{bt uon {>d~erbad}, .Jtonrab S})ropfl u n b @ o 6 tt> in .!) da n am .!) o m e 0 u Jt Öl n, entf d)eiben al6 uom ~opftc bejteUte ffiid)ter, baß b e m U b t e u n b Jt a pi t e 1 uon IDujtorf 0u S})aberborn fein ~nt9eil an ber bortigrn

IDif cl)of6roa91 0ufomme. 1224. IDlai 13.

Heinricus dei gratia abbas vallis sancti Petri Cister­ciensis ordinis Coloniensis dioecesis, Cunradus maior in Colonia prepositus, et Gozwinus maiot decanus ar­chidiaconi, iudices a sede apostolica delegati, tam futu­ris quam presentibus presentem paginam inspecturis in perpetuum. Allatum et exhibitum nobis fuit summi pontificis in hec verba mandatum. Honorius episcopus servus servorum dei, dilectis filiis abbati vallis sancti Petri etc.

(i5orst bie uon eidJaten ~um :S 1223. Ei. 998 mitget9eilte papftlid)e IDuUe.)

Comparentibus itaque procuraloribus partium coram nobis cum literis procurationis, pro ut moris et iuris est, solempniter destinatis ex confessione Conradi dia­coni, procuratoris abbatis et capituli beatorum aposto­lorum Petri et Andree Paterburnensium, nobis consti­tit evidenter, predictum abbatem et capitulum beatorum apostolorum Petri et Andree Paterburnense, nunquam fuisse in possessione vel quasi possessione iuris eligemli episcopum Paterburnensem.

(~olgt 1 roa6 Eicbotm Ei. 1002 im :.!ei:te mitt9eilt. 1)a6 @nbe ift 0u lef en :)

conscribi fecimus presentem paginam nostris et pre­dictorum assessorum C. et. H. qui nobiscum omnibus premissis interfuerunt, sigillis communitam. Acta sunt hec Colonie in claustro maioris ecclesie, anno incar­nationis dominice m 0• cc0• xxiij. iij. idus Maii. indi­ctione xij.

Appensa sunt quinque sigilla, nimirum trium iudi­cum delegatorum ac duorum assessorum, Conradi de Rennenberg et Hermanni de Engere, canonicorum mai­oris ecclesie Coloniensis.

Göttingen. Univ. Bibi. Intl. Mss. 275.

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 5: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

320

7) ~rneuerung bcr einged'rcften ~efdJlufT~ aus ben fJanfifd.>m ffie3elfm uon ben ~. 1447 *) unb 1470 gegen bie {)eim!icl)en

roe11fd!ifd}en @erid}te auf ber ~agfartl) ber .f..1anfeftl1bte 3u l.!ubecf. 1511.

murber nad)beme i~ ml)mn ban ju trnrbm bmn flebere borgm tmb jmvonm mit l)emelifen weflfalfd)rn tmb titl)bet;ime:: f d)en red)ten beforbert gemot;ift 1.m'o to unfofl gebrungen werben, fpn gelefen itlife artifele ber rmffe al5 anui xhij of anni lxx, unb al6 'oergelifen gelefen et)n artifeU utl) tim feiferlifen r•for• m<1tion, ftJn f ulfe artifeU 'Der receffe opt n\)ge belotJet, confir:: mert tJnb befte'oiget, f o bat na orem inl)ol'oe bar tegen fcbaU jn tJn'o van aUcn fteben gefal)rrn werben, tmbe folgen {)ir na.

~o :- tmer alfe jct·.tesroelfe lid)tverbige tJnb bof e lu'oe unfe ®tebe borgm unbe jnroonere mopen mpt l)emelifen weftfe!f cben ebber anbmn utl)wer'oigen gericbten, IDar up {)ebben rop uns tior'Dragen unb el)nbracbtlifen tlorramet jn buffer wife: wmt 'oat welf ftatt eb'Der jnwonm beff er fteben eun eb'oer ml)m van f obanen bof en luben eb'Der of anbmn perf onrn wo'oanicb fäe wmn tiormi'D'oelft f obanen rid)ten worbrn angelanget, ®obone ®tabt ebber jnroonm f oolen ficf bes boclageu tior orem ebber e\)nem geborlifen bern ofte ricbtm un'D fobanen {)ern ojfte rieb:: ter bi'obcn, bat l)e fe \,legen f obanrn · rid)ter to recb,te tJorfcritH' tmb bar gubt tJor f\,l, bat l)e 'oeme flegm bl)nnen ener forten benomeben tib op e\)ner f efmn tieligen ftebe au er 3e m vnbe recb,tes tvi!le be{)elpe tJnb bat l)e ben ricbter ofte tiriggrruen tJormane b\,l ftucfen tin'D articulen, be be beme bern Jtoninge . jnt bogefte gebon l)ebbe, bat {)e batJen f obane tiorfcritiinge unbe tiorbebinge fäe nergen mebe befwm, tlnbe wmt f afe, bat ba= tien fulfe tiorbebinge tinb tiorfcritiinge erfcreuen ®obane <Sra'ot offt \)nroonere befroaret worbe, ben f cbal men. t)n nenere {)enfe:: flat> 'oes to tiulber'oer l)olben, tin'oe ben ricbtere be f ulfe bofe„ baringe bet)t, unbe of 'Den clegere, tian bes wegen be befwa:: ringl)e f cbut, f cbalmen \Jn nener l)en~ejla'ot to ewigen ti'Den li:: ben. IDen were bat i'o in ber '5tabt macN, bar ficf be rid,Jtere offte clegm l)enne getJen, nid)t en wm fulfent tofmnbe, wmt of bat etlife ®tebe van pawefen e'ober anberen geiftlifm ricbtm11 wmn gepritiilcgifrt tint> begifftigrt tegrn f obane beme:: life ebber anber gericbte vorfcretien, !)e mogen be{)olben up ore priuilegie rid)tere tmb e~ecutore tmb be anropen, bat be f obone @:ita'o nad,J inbolbe fobaner priuilegie bofd)arme Mrmi'o'oe!ft banne tm'o anberen cenf uren, tinb f o lange befroare wente fe f obane

*) rolan fe{)e mmt, m3e~f. ~emgeric{)te meit. V 111, ebrnf o !Boigt mei l. V JII .

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 6: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

32L

bin cf affbon, trnb mannete f obane ricbter be~ gebemelifen ge= rid)te5 alDus werben gebante, 60 moten fe f obane ore reci)t, na red)te tinbe aller rebelid)eit affbon unb baleflan; mnb blJrum= me f d)olme in allen {leben ane in ~füfloalcn be bes m:l)te ()eb=

· ben to bont'e openbarc tiorbeben, :Dat nl)mant na beffer tib fn)gf d)epe merbe, onD mmt, bat booen f u!f uorbot() '!)emant frl)fd)epe morbe, Nn f d)almen '!)n nn;nm flet>en uan Nr Dubef= f cben ()rn0e to etate onb mertiicbeit Mm ebDrr entfangen.

~(f ebenne manniger()anbe perf onen tinb bof e lube öe l'Stebe tian ber bube[cben benöe ore borgere tinbe '!)nmonm mol)en lrnb belaflen mt,it bemelifen mdlfalfcben . ebber anbmn utl)mcµbigen gcricbren, baromme ()ebb~n fäe ficf tiorbragen tinb e'!)nbred)tlifen beflaten, :Dat föe na lube tinbe inbo!be 'oer feiferfüen reforma= tion to ffrancffort beflaten bencfcn to()ofbenbe, tinbe bar nidlt tian nocb enbatien to trebenbe jn tiuff er nabefmuen mife. mmt bat me!fe EitaN borgm offte jnmonm beffer Eitebe el)n offte ml)cre tian alfobanen 1'ofen lut>en ebber anberen perfonm moba= nicb fe mmn uormitibelfl f obanen gericbten moroen angelariget, be5()altien ficf be {labt tior o'ren geborlifen ()ern ebber bere negeflen billelegenen f1eben tian ber l)enfe bes boclageben, be borgm tlnb jnmonm ball oren ()ern morgermeftmn tinb ffiab: mannen f obanne .lnlanginge bodagen, unb · fif tior ben ebbcr 'Oe, to eren trnD recbte irbe'Den tinb fooans borcb tme ebber bre timbofµrafen manne to bonbe uormif cn unbe uorborgen trnbe alfe -be f u!tie l;rre 6tab Q3orgmnel1m unb ffiabt offte ffiicbtm f oban5 ben tiriggreuen ebber anbmn ricbtmn bar bl) bulbinge bnbe el)be to fl)nem ampte geban bal.'en 'f obane recbte5 tiorbe= binge nicbt to procebmnt>e tinbe to befmarenbe tiormane unb offt 'Dar enbatien t,iemant bofmart rourN, moltie unbe fcboloemen genf(ifen l)an ungemerbe bo!~en, · fo bat of \}-Oll l)ngemerbe 1)11

berfuloen reformation borcb l)nfm leuen gnebigeflen a!t'erburcf1= lucbtigeften ()ern ben ffiomiff cben Jteifer georbe(t onb gefprafcn i5 tinbc t>efulue be alf o baticn recbte5uorbebinge l)ntl reformatie l)or6en. genobiget l)nb belaf1et murbcn, be offte ben f dJalmen l)n nener ()enfe '6tab 'Oe tiulberber bebben. m3m of . t;emanb tior alfobane bemelife ebber anbm butemuenDige gericbte oan pamefe ebber feif er · gefriet l)nbe priui!egiert De mod)te barup fl)ne e;re.cutore5 Mrf ofen l)nb ben ridJtrr 1mb degere', bar mm na ber priuilegie jn()olt uorfo!get, l)nbe be alf obane l)Orfode= ringe , mit f obanem bemelifen 'recbte bal)en erbebinge tinb refor= mation 1'al.)en f mtien bon, ebber be bar to ~ulpe blir en trgen gebon murbe, ebber 'ce bar entegen beben, mit miUen nieten l.)nb ~merte, bufel'e, bambe, bellle, ebber tojtunbe gunjtich l)Orberflicb· ebber bifeUicb rom rbber cn hen bulpen, l'e f colbe l)n f mare penen, nomptlifen ~unbert mare goibes ~alff unf em

XVIII. 2. :2L

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 7: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

gnl'bt~t·n lJHll bem mo mifcbrn Fcifer trnb .ha!ff bem bofcbrbigdMl titt<lf!of!icl) 0110 fun ber gnabe na luDe brrful\Jen rcformatien to betatenbe tlorfallrn h;n; od' fco len befu!tien 911 nenen benneflecrn, ebber in Nn nenerleie trofl f ret'e nodJ geleibe bebben, funtere men fcl)alI fe mogen angripen an liff tlno an gub tmD bar an nicb Ml gfbrafen lJebben jn allmnatc offt fe mit bes rfö5 bof= gerierte _ ebber anb~ren temdifen gcridl ten geef d)et tJorucflet 1)11

be acbte tJ nbe atlera cb te mit rccbte orbelm gel'<111 rneren, 1.mb 'tlarto fc~aU berfu l1Jefi liff tlnb gut-t nc mant tJornntniorbrn nod) befd)mnen, fun bmn in 1velfer fl,ibt tlnbe grricb te fe alfo bogre= :pen nmben, rar fcbalmen fbe ane alle in brn clJt bel) olben tJnl) <rnrr fe rid)ten bt) pene fo bnoenfmoen fleit. lffielfer tlorger. M) l'l)ll t'l'Cd) t(ifen l:ebben be(OUCt tttlbe roit!ent t)n ben t rn3efleben alfl1 ernfi! icb ßdJolben rn erN fo a!fu6 ban5 of borct) be jultlen ro n i n cfrife ~ nformc.tion tlnfe5 atlergnebigrflen letlen l)ern {)crn ffrrberi cM 1Jegernvorl'igen ffiomijdien fetJfer5 mit rnbe tmb btJWC= fenb be-0 l) ilgen ~JMeli ~tJorforften unb (rntmn forften, \mlaten geit1licf t1nbe rnerltlicf to ffrancffort anno etc. xlij orbentlicb ge= fatl), t.ogcf{aten, botiefüget, gebobm onb gef(aten i5 , 6omen {)t;iraff in bcrf ultlen reform ation egrnt!ifen fcrifft tlnb bcrnifittAe {)rbben 1.mb \)inben nrndJ f o'DmH artiretl E:rb e be morgermeiner tlJl1 bortmunbe gi>rne bt) fonr olbe Oe n to bringenbe. *)

ffimfj 'Der nebm tian 'Der .panf3r to ~ubecf geholbmer bad):: trnrt ?.fnno xvc tmbe x i u\) pinrten tlorgaberbt. (fol. 23. 24.) mremcn. @5tabtard)itl. ~nfc. lC. 2. m. 1.

· 8) @rncunung ber ITTdHmmunArn tiell f)anfifchrn ffie3effe5 u. ~5. t.5 lt g~gen bi e !1eimli cli en mefWilifchen (~erictite auf brr ~ogfortl)

ber {hrnfd1a Dte 5u ~ubect 151 7 Suni 12.

:Vor na i5 tJorgrgeuen bot be borger5 unb jnmaner5 ber ?.f tir,e 0trte nirrbfo bem ol)C t nn)t fil3efipl)eFcben red)fe bat fbmar unt>e tegen untc ruebt'er be fctJf. ffieformotion, unbe i5 ber{)al= tlen ~e!efnen etJn nrticell otl) ttrm ~fü3effe lfnno xj 0

~nbe {)ebben gemene ffieben benf5uluen '1rticeU t>an nl)e beueµigrt, nngenamen tlnbe willen 'Den grbolben l)rbben. !:lecb tie @rf3am m tJan fil(unfler ruolben fa oban5 oren olt'effen jnbringen.

RPcess11s Anni 15 17 Luh ece p e r commmH!$ civitil ­tes Ans?:<> celebratus. (am friba~e bes tmelfften tagr5 ~unii.) fol. 43. mremen. @5tnbtard)fo. ~11fc. '?!· 2. m. l.

*) ;Die le ~te ,Plitfte tJon 2ftfrt>r nn e - bringenbe ift ntt5 bem ffie3e~ tJOll 1470 . ?.Barto romei au fgen om men ; 0prad)e un b ffie c~tfd)reibung ijt nac!) )llieife ber ßeit l)m'int>rrt. (\5i d'er.)

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 8: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

32;\

!:l) <Htiftian -'telmer, Jtaufm1rn n tion .Dortmunb, tl<tgt beim ffi <t t l) e .lt o n i g ffi i d) a r b 5 tl oh @' tt g ! 11 tt b über bie $t1rnfüute ber b e u t f ehe n .P 11 n f e 3 u ~ o n b o tt, bfr, nacbbe111 ibm unrecbtm,\jjig bie ffiecf)te brr ,Panfe abgefptocf)ert . unb .fi'ottig ffiidJ1ub ibm bie ffiecf)te eine~_ @ng[nnber5 uer!iroen l,Jatte, feine @uter · altf bem ~eftlanbe mit 1füf cfJlng belegt l)atten, unb bittet,

auf il,Jre (%ter 0u ~ön b on !füfct)!ag 3u [eg~ n - bi~ 0U g!eid)er ~umme . (Dl)ne Sal)r. ) *)

lsta est querela se u querim,onia , quam quidam Cri­sliant1s Reimer fecit cora m anluo consilio <lomini Ri­cha1:di tegis Anglie super communibus mercatoribus de Hansa Teutonicorum in Londone existentibus.

Sapientissimo consilio domini nostri regis humili­ter supplical Cristianus Kelmer dudum. in villa Dort-' mandie una principalium villarnm de Hansa oriundus, qui per quadragin~a annos et amplius mercator extitit ac unus de comit1va mercatorum de HanS'a, nec non quasi unus comitive predicte habuit et gavisus est in civitate Londonensi et alibi liberta tes et franchesias co~cessas mercatoribus d e Hansa per nobiles progeui­tores domini nostri regis ac per dictum dominum no­strum regem confirrriatas usque circa d e_cem annos ul­timo prcleritos, quod idem Cristi ~mu s emit certam por­cionent _de let e nx vulgariter nun cupatam ermynos, quas ad ~ivitatem Londonense m adduxit, et pro eisdem custumam collectorihus cuslume dicti nostri regis in portu predicto solvit, nomine mercimonioruin addu­ctorum iufri1 regnum per m ercatores comitive memorate. Et qui a postmodum ipse Cristianus dictas letenx pro suo proficuo infra Londonern vemlere nequivit, idem Cristianus ipsas versus partes u]tramarinas abduxit cau­sa revendendi eas ihidem. Et pro eisdem resolvit alia vice c11stumariis irt dicto port11 Lo11donensi custumam ·

*) :tlafj hie Urfonbe ber-~egierung63eit .\ton ig ~JM)arb ' 6 II . (1377 bta 1399) an ge~ore fonn nicf)t 3weifel()aft fein . fillan \lerg!ricf)e bie in berfelben erwa~ntm 1Prillilegien biefes jtonigi> ffiid)arb 's u. fur tiie ,Pllllfa bei Haebcrl in Analecta rnedii aev i p. 48-52 u. 61.

21*

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 9: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

324

a .-;e pelitam vidl'licet tres solidos, 1111um dennrium ef ohul11m, ul de mercirnouiis extra regnum eductis. Pro qua solucione cuslume pro merci111oniis a dicto regno eductis, VVillelmus Borne, Vrowin11s Dycof , Vrowinus Epynsched, Henricus Smytman, Hermannus Dattele mercatores dicte comitive et quam plures C1lii mer.cato­res societatis memorate indignacionem gerentes versus ipsum Cristianum, qui tune tempori -; mercator dives, sufficiens et uon modicum valens, ymmo tam illustris­sitlle et graciosissime domine rehiue, que ultimo ab lrnc luce mibravit, ac eciam militibus et armigeris, qui com dicta rq~ina npplicuerunt de partibus exteris, quam a pl11ribus iiliis mercatoribus ac probis et füledignis dicte civitatis Londonensis cretus extitit. Superposuerunt eidem Cristiano, quod ob causam solucionis dicte cu­slume trium solidorum, unius denarii et obuli ipse li­hertatem mercatorum de Hansa forisfecit, pro qua fo­risfactura arnplius postmodum dictam libertalem *) non ~auderet. Qui quidern Cristianus se optulit sacramen­turn d;:ire, q11od in solucione clicte custume alitruod preiudicium nescivit dicte societati fore factnm. Quod tjuidem sacrilmentum prefati mercatores penitus recu­sahanl non ohstante, quod oblacio sacramenti conso­nans fuit usui societatis memorate . Super quo ([Uidem sacramento sie recusato ipse Cristianus pro tune, ut s11perius fit mencio, satisfaciens obtulit solve1·e prefate comi 1ivc, quamvis transgressus non erat, antequan1 cliimtica1T1s foret a dicla libertat_e pro solucione dictorum trium sol idorum , lmius clenarii et obuli pro quolibet deu;:irio vi~infi solidos, videliccl triginta septem lihras et decern solidos' quam oblacionem ipsi acceptare no­luerunt, nec ipsum pali di ctam libertatem gandere. Unde iclem Cristianus maliciam ipsorum mercatorum <ispicieus et quod ipsi eum nullo modo sinere voluerunt dictam libertatem gaudere, tantum prosecutus fuit do­

'mino nostro regi adiutorio militum circa eum existen-cium, quod dominus noster rex consideracionem ha­hens cause, pro qua ipsi mercatores sinere noluerunt J>refatum Cristiilnum dict<im lihertatem gaudere, de gracia sua speciali .per litteras suas patentes, yuas idem Cri­stianus paratus habet monsrrare, concPssit eitlem Cri-

") ®o bi~ .Panbfd)rift.

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 10: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

32.S

stiano, quod ipse tanquam indigena vendere possel ac emere infra regnum solvendo cuslumas et" subsidia sicut indigena; ac postmodum maior et c1ldermanui Lon­done11ses prefat<ts litteras patentes domini nostri i:_ebis­inspicientes concesserunt eidem Cristi11no per litteras patentes sub sigillo maioratus dicte civitatis, quod ipse homo liber esset de eadem civitate. Qui quidem mer­calores pro tune maliciose ymaginantes, dictum Cristi­annm penilus destruere, contubernio suo in partib,us ultramarinis nuncios miserunt asserentes ~t superpo­nentes, qualiter iclem Cristi.mus suam libertatem mei:­catoris de Hansa forisfecit, et qualiter tlominus nosler rex mercatorem indigeuam feeisset et similter homo liher erat ordinatus dicte civitntis Londonensis, ac et quod magis adherens erat mercntorihus An~licensibus, uuam mercatoribus tlicte comitive, verum eciam si gauderet hona sua et , men:imonia, destrueret pro­ficuum ipsius comitive in AnKlia, et aliud re.:­me<lium non foret, nisi quod bona et mercimonia sepedicti Cristiani, que in partibus ultramarinis extite­rant, ab ipso detraherentur et deculerentur ( ! ), ita q11o(l aliquid non possideret, unde apud LcJ11donenses debita sua persolveret, sed fidei credenciam perderet. Super t_{Uibus quidem nuncio et ymaginacione sie per consen­sum dictorum mercatorum in speciali nominatorum missis detrahuntur de bonis dicti supplicantis, videlic:et septingentc libre in denariis numeratis, quos den arios quidam Ertmarus Ergest, -qu_i fuit consors dicti Cristi­ani in dictis partihus Hanse inter manus possidebat, prout apparere poterit virtute cuiusdam littere per pre­lihatnm Ertmarum prefato Cristiano directe, quam lit­ti:.~ ram sepedil'!us Cristianu.s paratam habet monslrare. Sjmiliter quoque ab eo de trahuntur per mercatores de soeietate predicta ex ca11sa rnemorata bona et cat<1ll<i, que in manibus dicti ErJm<n:i permanserunt all valo­rem trecentarum librarum, proul ipse plenius monstrare vale11t, in plenam destructionem et adnichilacionem dicti Cristiani. Quapropter petitur a dicto co11silio sa­})ientissimo considerante m;:iteriam prelibatam causam­cprn cliiullicacionis, libertatis sue predicte ac oblaciones per sepedictum Cristianum factas et recusatas nec non detractionem suorum honorum ob causas supradictas et super hoc ad revere.nciam ,Dei ac sustentacionem juris, relevacionemque pauperis status dicti supplieall­tis conceclere et onlinare , quatenus bona et mercimonia

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org

Page 11: 316 9 ) wa6 ~rie'Or. III. - LWL | LWL-Startseite · 2016-09-30 · Ego Alhertus, abbas sanctorum apostolorum Petri et Pauli Patherburnensis, nu1la vi coactus, secl spon taneus, publice

32n

diele societatis existencia infra c1v1tatem Londonensem ad valorem dicte snmme mille librarum arrestentur et sub arresto detineantur, donec satisfactum fuerit dicto Cristiano de valore bo11orum suorum forma premissa detractorurn et ultcrius quod pl'edietns Cristianus suf'~ ficientern securitiltem cle pace habeat, c.le prelibatis mercatoribus in speciali norninatis pro se ipsis et eo~ rum adherentibns, considerantes <ruod idem Cristianus dictam suggestionem probabit facere verificabilem, quo~' modo visum fuerit disponendum eitlem consilio et hoc intuitu caritatis. "')

Cocl. epist. civ. Tremon. p. 244. Oortmund. Stadtarchiv.

t O) ~icfo gi~t nocb folgen bes ffiegeft eineel in bemfe!ben Wlfc. p. 350 abgef dJriebenen ~riefes.

~1'1rgmneijter unb ffiatl) ber 6tabt [)ortmunb f cbrdben 'Oem ffiubolt de Y.senlleru, S}.)robjl tJon \5t. S}.)eter 3u UtredJt, ibr Witburger unb ffiatb5gefelle @rtmar u. @rgene babe ibnrn ange3eigt, 'Oafj 'Oer tJon [)ortmunb geburtige ~()riftion "jtelmer ,,ipsum virtute rescripti apostolici cum cbusula jur<1-1~t· nti perhorrescencie ad Trajectnm coram vobis citari proc11ravit, allegans quod propter potenciam dicti Ert­mari nostri concivis ac metum iu dyocesi et civitate Coloniensi justiciam de eoclem consequi perti\nescat.'' 6ic f den bereit, 'Oem ~brinicm ficbm5 @Meit, um nach !)orr~ muno nu fommen, ~u geben uno 0mff dJm ibm unb @rtmar 3u rid)ten.n

IV.

I>ie 6oef1er (6d)raa. ('1fu6 einem @ld)rdben an ben .Perrn S}:)rafibenten ~ o n D l f er 6

d. d. <§'open~agen, ben 7. :nec. 1856.)

... 6cl)!ief3lid) macbt es mir eine wabre ~reu'Oe, 'Oafj id> ~bnm uber 'Dm 6oejter '6tatut, 2-'.itel fid)m 2.Cußfunft geben fann. ~ir babrn bier t'in tJortreff!id)e5 ei))rad)nmf t>on einem bert1bmten S}.)bilofogrn SJ)rof. ID?olbecf, ber uber tla5 ~ort Skraa (nid)t eroraa I l:lenn bie .n&nif cbe E5µrnd)e bat gar fein Gd) uno d)) nach wortfid)er Ueberfe~tmg folgen'Oe5 fagt; «Skraa" (NB. <l<1 rnrfµri<l]t bem breiten cynglif d)en a wie bem platt~q.tt=

Quelle: Westfälische Zeitschrift 18, 1857 / Internet-Portal "Westfälische Geschichte" URL: http://www.westfaelische-zeitschrift.lwl.org