10.280. Карногийн циклийн а.ү.к-нь n=1/4. А.Ү.К-г хэд дахин ихэсгэхийн түлд халаахад темерийур нь хэд дахин нэмэгдэх вэ? (хөргүүрийн темперйтурыг тооцохгүй орхино)

=1/4

n= T1=T1-T2 T2=T1(1- )

10.281. хөргүүрийн температурыг хөргөхийн халаагуурын температурыг нь дт-ээр нэмэгдүүлхэд корногийл циклийн и.ү.к-ийн утагыг ол.

à.¿.ê òåìïåðàòóð 2 øóóä õàìààðàëòàé ó÷èð õºðã¿¿ðèéí òåìïåðàòóðûã

áóóðóóëàõàä à.¿.ê íü ìºí áóóðíà. 10.282. t=300 с температуртай үед хэт ханасан ууртай ажил хийхэд уурын

машин хамгийн их а . ү к –г авах боломжтой бол дотоод шаталтын хөдөлгүүрийн коэффицентоос хэд дахин их боломжтой вэ? Цилиндрт хөөрөх хийн температур t2 = 10000С хий ба уурын хэрэглэсэн температур адилхан t = 2200С температуртай байсан .

t1=3000C

t2=10000C

t=2200C

=

10.283. идеаль дулааны машины халаагчийн температур t1= 1170С ,

хөргүүрийн температур t2= 270С , 1с-д хүртэл халаахад машины авах дулаан тоо хэмжээ Q=60кдж –тай тэнцүү . машины чадал ба хөргүүрийн 1с-д хөрөх үеийн дулаан , машины ашигт үйлийн коэффицентийг ол .

t1=1170C

-t2=270C

t=1c Q1=60kÄæ N= Q2=

=

46*103Äæ

N=Q1* =Q1* =60* =13.8kÄæ

10.284. идеаль хийн дулааны машиныг халаахад 1кдж энерги зарцуулагдсан ба А= 300кдж ажил гүйцэтгэсэн . хэрэв хөдөлгүүрийн температур Т2= 280к бол халаасан температур ба дуланы машины ашигт үйлийн коэффицентыг ол .

A=300Äæ 100% Q1=U Q2=Q1-A

T2=280K = %=30%

U=1kÄæ Q1=cmT1

T1= Q2=cmT2

=

T1= =4*102 K

10.285. Идеаль хийн дулааны машиныг а.ү.к-хамгийн их вайх воломж т ажилийг корногийн цикм хийнэ Т2=300к хөргүүрийн темпуратур, Т1=600к халааж температур вол цотермээр өргөтгөхөд хий А1=200дж ажил гнйцэт гэнэ.нэг циглээс хөргүүрийг –нэлээд холдуулхад дулаан ва цикийн а.ү.к.ямар вайх вэ?

T1=600K

T2=300K %

A1=200Äæ A1=cmT1

A2= A2=cmT2

A2= 100Äæ

10.286. хүргүүрээр корногийн циклээр дамижуулах үед халж 3\4 дулаан авсан халаасан температур Т1=400к бол хөргүүрийн температурыг ол.

Q2 =3/4Q1

T1=400K Q1=cmT1

T 2= Q2=cmT2

T1=400K T2= K

10.287. Èдаель дулааны машин t1=1000С –s t2=00с температурын завсарт

N=73.5кВт чадал хүлээн авдаг.Хөргүүрийг нэг цагийн турш холдуулж энергийг нь нэг цагийн турш халаахад машины авах энергийг тодорхойл .

N=73.5kBT N= A=N*t

t1=1000C

t2=00C *100%=26.8%

t=1ts

Q1= Q2= Q1= =9.9*108Äæ

Q2=A* =7.2*108Äæ

10.288. Агаар хэвийн даралтын улмаас Т1=1500к температуртай болж халав дулаан гүйцэтгчийн үе дахи дулааны машини хамгийн их а.ү.к-ийг ол.хөргүүрийн орчин тойрон дахи агаар Т2=300к температурt хэрэв агаарын орчимд нэг секунтэнд сарних дулааны тоо нь Q= 20кдж бол хөдөлгөөний чадал ямар байх вэ?

T1=1500K

T 2=300K *100%=80%

Q=20kÄæ N= N=A*t

N= =

10.289. хэрэв ашигт үйлийн коэффицент нь n = 80% бол карногийн циклийн ажил биеийн дулааны хөдөлгөөний ажилыг изотермээр өргөтгөхөд оролцох ажил ямар байх вэ?

=80% Q2=2Äæ T=const

Q1= Q1 Q1-Q2

Q1= =10Äæ

10.290. Р = 8,32*107Па даралттай халуун уснаас бий болох ус төрөгч , хүчил төрөгчийн ажил нь шаталтын хөдөлгөөнөөр таслагдана . усны уурын масс m=180г . Ттасалгааны шатах эзэлхүүн V = 0,002м3 . хэрэв уурын температур Т2 = 1000к бол хөдөлгөөний хамгийн их ашигт үйлийн коэффицентийг тодорхойл .

P=8.3*107

M=180ã H2O/M=18*10-3êã/ìîëü

V=0.002ì3 P1V=m/M*RT1 T1= =69.14*109K

T2=1000K

=0.5

10.291. Маш бага температуртай дулаан шингээгч багаж ялгарч байгаа дулааныг Nn=0,01Вт хүртэл бууруулдаг. Энэ камерт Т2=10-4К температур тогтоохын тулд хамгийн багадаа ямар Nx- чадал зарцуулах вэ?

Nn=0.01BT

T2=10-4K T1=273+20=293K3

Nx= Nx=Nn* =2.72*104BT

10.292. Идеаль дулааны машины ашигт үйлийн коэффицент n = 0,25 дахь ажил нь циклийн бий болгох ажил болно . А = 10дж ажил гүйцэтгэхэд хөргүүрийн авах хамгийн их дулааны тоо хэмжээ ямар байх вэ? Хөдөлгүүр машины коэффицент Е – тэй тэнцүү .

0.25 A=10Äæ Q2= E=

Q1=A

A( -1)=-Q2

Q2=A(1- )=10(1-0.25)=7.5Äæ

E= =0.75

10.293. Идеаль дулааны машинд бие t1= -100с хөрөх температуртай бие карногийн циклээр t2 =170с температурыг дамжуулж Q = 28кдж дулааныг бий болгодог . машины хөргүүрийн коэффицент Е биеийг халаахад циклд дамжих дулааны тоо циклийн ашигт үйлийн коэффицентийг тодорхойл .

t1= -100C =0.093

Q=28kÄæ

t2=170C Q1( -1)= -Q

Q1= Q1= 30.87*103=31kÄæ

=

10.294. идеаль хөргүүр машины t1 =1000с темпертуртай ус буцалгагч t2 =00с температуртай . усанд хөргүүр дулаан дамжуулахад карногийн циклд ажил хийгдэнэ. Буцалгагчид m1= 1кг масстай усыг уур болгохын тулд хөргүүрийг хөргөхөд хэрэгтэй усны масс ямар байх вэ?

10.295. m = 80г масстай усны уур V=5м3 эзэлхүүнтэй агаарыг дүүргэнэ. Агаарын абсолют чийгийг тодорхойл .

V=5ì3 =0.4êã/ì3

m =80ã = 10.296. V=10л агаарт нэвтрэх бодисын чийг мөнгөн усанд дээр шингэдэг.

Энэ үед мөнгөн усны даралт m= 300мг-аар нэмэгдэнэ. Агаарын абсолют чийгийг тодорхойл .

V=10 =3kg/ì3

m=300ìã =

10.297. р= 10-2кг\м3 абсолют чийгтэй агаар байна V = 1м3 эзэлхүүнтэй савыг таглав. Саванд байгаа усны уурын молекулын хурдыг ол

V=1m3 H2O/ M=18*10-3 êã/ìîëü =10-2kg/ì3

N= N= =0.334*102

10.298. Мөнгөн усны ханасан уурын нягт р =0,02кг/м3 , температур нь t=200с байв. Энэ температурд байх үеийн хансан уурын даралтыг ол.

t=200C =0.02kg/ì3 PV=m/M*RT P= H2O/ M=18*10-3êã/ìîëü

P= =2700Ïà

10.299. Àгаарын температур t=600с парциаль даралт Р = 1,4*104Па байх усны уур бий болсон бол агаарын абсолвт чийгийг ол.

t=600C

P=1.4*104Ïà PV= *RT

=

P= =

10.300. Саванд Р =3р0 t0= 1000с температуртай хансан уур ба агаар байв. Энд

Р0 =105Па атмосферийн даралт температурыг нь t=100с хүртэл бууруулахад саван дахь даралт ямар болох вэ? t- температуртай үеийн хансан уурыг тооцохгүй .

t0=1000C P=3P0 PV= 0 P/T0=P1/T P0=105 P1V= t=100C P1=PT/T0=3*105*283K/373k=2.27*105Ïà P1=

10.301. Усны уурын даралт Р =1040Па агаарын харьцангүй чийг Ф = 40% бол энэ үеийн ханасан уурын даралтыг ол.

=40%

P=1040Ïà P= *Px =2.6*103Ïà

Px=

10.302. V =10м3 эзэлхүүнтэй агаар дахь зуны өдөрийн температур t=300с харьцангуй чийг ф=75% бол усны уурын масс ямар байх вэ?

V=1m3

t=300C

=75% m= V

= PV= PM= RT P= *Px

= = 0.02êã/ì3

10.303. V=18м3 эзэлхүүнтэй агаарын температур нь t=200с агаарын харьцангуй чийг ф=60% . Хэрэв m=310г усыг оруулж уур болгосон бол энэ үеийн температур дахь усны ханасан уурын даралтыг ол.

V=18m3 t=200C

=60% P= *Px

m=310ã

Px= PV= P= =2.33*103Ïà

=4*103Ïà

10.304. V=30м3 эзэлхүүнтэй хэсэгт t= 200с температуртай ф1= 20% харьцангуй чийгтэй агаар байв харьцангуй чийгийг нь ф2=50%

хүргахийн тулд энэ хэсэгт хэрэгтэй уур болох усны масс ямар байх вэ?

V=30m3

t=200C T=const

1=20% P1V= *RT

2=50% P2V= *RT

m= m1= m2=

m=m2-m1= (P2-P1)=Px ( 2- 1)=0.15êã

10.305. V=10дм3 эзэлхүүнтэй саван дээр тавагтай ус тавив. t=200с температуртай үед савны гадаргууг таглаж тавьсан хэрвээ анхны масс m=1г бол усны уур болсон хэсгийг үнэлэ. Тавагны эзэлхүүнийг тооцохгүй.

V=10äì3 PV= P= 13.5*103

t=200C m=1g H2O/M=18*10-3êã/ìîëü P=

10.306. V =60м3 эзэлхүүнтэй хэсэг агаарын температурыг t1=170с –с t2 =210с хүртэл нэмэж чийгийг нь ф1= 40%-иас ф2= 60% болтол нэмэгдүүлсэн бол агаар дахь уур болсон усны массыг ол.. ханасан уурын даралт t1=170с температуртай үед Р1= 1,94кПа t2= 210с үед Р2= 2,49кПа .

V=60ì3 H2O/M=18*10-3êã/ìîëü

1=40% t1=170C t2=210C P1= 1Px1=0.4*1.94*103=776 2=60% P2= 2Px2=0.6*2.49*103=1494 Px1=1.94

Px2=2.49 P1V= m1=

m=

P2V= m2=

m=m2-m1= =31*10-2kã

10.307. V= 20000м3 эзэлхүүнтэй агаар ф1= 50% харьцангуй чийгтэй t1=170с температуртай байв. Энэ нь гудамжинд t2= 100с , ф2=60% харьцангуй

чийгтэй байсантай тэнцүү усны масс нь агаарыг холдуулж уур болохыг нь нэмэгдүүлбэл ямар болох вэ?

V=20000m3

1=50% P1= 1Px1 P1V= m1=

t1=170C P2= 2Px2

t2=100C P2V= m2=

2=60%

m= m=m2-m1= =32.86êã

10.308. Подволын агаарын харьцангуй чийг ф1=100% температур нь t=100с . чийгийг нь ф2=52,4% хүртэл бууруулахын тулд подволын агаарын температурыг хэдэн градусаар нэмэгдүүлэх вэ?

t=100C 1=100%

2=52.4% 1= 2= Px=1.23*103

T= P1V= RT1 P2V= RT2

T1= T2=

T=T2-T1= - = =10Ê

10.309. Ямар нэг температур авах үед агаарын эзэлхүүн нь V2=2м3

харьцангуй чийг ф2= 30% ба эзэлхүүнийг нь V1=1м3 харьцангуй чийгийг нь ф1=20% болгосон бол холимогийн эзэлхүүн V=3м3 бол харьцангуй чийгийг тодорхойл .

V1=1m3

V2=2m3 V1+V2=V=3m3

1=20% 1V1+ 2V2= V

2=30%

= =( 1V1+ 2V2)/V=(0.2*1+0.3*2)/3=0.27

10.310. Агаарын абсолют чийг ф= 11,5*10-3кг\м3 , температур нь t= 600с . Температурыг нь t1=200с , t2=100с хүртэл бууруулсаны дараах абсолют чийгийг ол.

t=600C =11.5*103kg/ì3

t1=200C P1V= 1= =

t2=100C P2V= 2= =

1= 1= =0.31*10-3

2= 2= = êã/ì3

10.311. t= 1000с температуртай ханасан уурын нягтыг ол . t=1000C

= = PV=

= H2O/M=18*10-3êã/ìîëü

=0.0058*102kg/m3=0.58kã/ì3

10.312. ф=30% харьцангуй чийгтэй агаарыг t=200с температуртай V=1м3

эзэлхүүнтэй саванд хийж таглав . саванд m=20г масстай усыг нэмсэний дараа агаарын харьцангуй чийг ямар болох вэ? , температур нь тогтмол.

V=1ì3

t=200C T=const

1=30% PV= P= =2.7*103Ïà

m=20g

2= 1= Px1= =9*103Ïà

Px2=2.33*103Ïà 2= = =1.15

10.313. t1=-230С температуртай Р=105Па даралттай хуурай агаараар V=25л эзэлхүүнтэй савыг дүүргэж таглав.Савыг t2=1270с хүртэл халааж m=9г масстай жижиг ачааг зүүв.Саван дахь агаарын чийгийн даралтыг тодорхойл. 1270С дахь ханасан усны уурын даралт Рн=250кПа.

V=25 P1=105

t1= -230C P1V= P2V=

m=9g

t2=1270C

Px=250kÏà Ð= =2.26*105Ïà

Ð=?

10.314. 1м3 хуурай агаар , 1м3 чийгтэй агаар хоёрын аль нь хөнгөн бэ? 1ì3 ÷èéãòýé àãààð íü õ¿íä 1ì3 õóóðàé àãààð íü õºíãºí.

10.315. t=270С температуртай Р=105Па даралттай хуурай агаарын чийг нь ф=90% бол агаарын харьцангуй нягтыг ол. Энэ температурын үе дахь ханасан уурын нягт р=0,027кг/м3.

10.316. Агаар t=200С температуртай р=195Н/м2 даралттай үед харьцангуй чийг нь ф=100% байна. Энэ даралт температур дахь агаарын процент ямар байх вэ?

P0=195H/ì2 PV= 0= =

=100% = =

= P= *Px

= 0- = -

PV= 0= Ma=28*10-3 êã/ìîëü My=18*10-3êã/ìîëü

/(PMa/RT)= =4.267=4.3

10.317. V=10л багтаамжтай саванд t1=00С температуртай , Р1=0,1МПа даралттай хуурай агаар байв. Хэрэв m=2г масстай ус хийж савны температурыг t2=1000С хүртэл халаасан бол савны даралт ямар байх вэ?

V=1

t1=00C P1V= P2V=

P1=0.1MÏàm=2g

t2=100 0C

P= PyV=

P=P2+Py = - =1.17*105Ïà

10.318. Агаарын температур нь t=20С харьцангуй чийг ф=60% .Хэрэв температурыг -30С хүртэл багасагсан бол хяруу унах уу?

10.319. Агаарын температур t=250С харьцангуй чийг ф=95% . Үзэгдэх манан харах үеийн температур ямар байх вэ?

t=250C

=95% = *Px=0.95*3.17*103=3.01*103

Px=3.17*103Ïà 10.320. Их өндөрт хөөрдөг тийрэлтэд онгоц бүрхэг мөр бий болгодогыг

тайлбарла. 10.321. t=200с температуртай, ф=50% чийгтэй ,V=1м3 анхны эзэлхүүнтэй

агаарын эзэлхүүнийг нь n=4 дахин багасгахад сүүдэр унах тоо хэмжээг ол. Температур тогтмол.

V=1m3 T=const

n=4 t=200C Px=2.33*103

t=200C V1=

=50%

m= P1V= m1=

PxV1= m2= =

m=m1-m2= - = kã

10.322. V=0,4дм3 эзэлхүүнтэй хоолойг Р1=8кПа даралттай, t1=1500с т?мпературтай усны уураар дүүргэсэн байв. Температурыг нь t2=220С хүртэл хөргөхөд хоолойд кондинсацлагдсан усны массыг ол. Ханасан усны уурын даралт t2=220с үед Р2=2,5кПа даралттайтэнцүү.

V=0.4äì3

P1=8kÏà

t1=1500C P1V= P2V=

t2=220C P2=2.5kÏà

m=

m1= m2=

m=m1-m2= - = kã

10.323. Усыг ууршуулахын тулд усыг ямар өндөртэй саванд хийж таглах вэ? Усны давхрагын зузаан d, усны нягт –р , моль масс нь М, ханасан усны уурын даралт Р, ус ба уурын температур тогтмол-Т, саванд агаар байхгүй.

d M T h=

PV= RT h=d* -d = d*( -1)

10.324. Цилиндр поршинд t=300С температуртай сийрэг чийгтэй агаар байв .Цилиндрийн даралт Р1=105Па харьцангуй чийг нь ф=60%. Хэрэв температур нь тогтмол үед түүхий эзэлхүүнийг нь 3 дахин багасгаж поршинд шилжүүлсэн бол цилиндрийг тогтоох даралт Р2-ийг ол.

t=300C P1=104Ïà T=const P= *p1

V2=V/n

n=3 PV= P2V2=

=60% PV=P2V2 p1V= P2V2 P2=

P2= = p1n=0.6*104*3=1.8*104Ïà

10.325. V1=1,5л эзэлхүүнтэй цилиндр поршинд t1=200С температуртай ханасан уур ба агаар байв. Хэрэв температурыг нь t2=1000с хүртэл нэмэгдүүлж эзэлхүүнийг нь V2=0,1л болтол багасгасан бол цилиндр дахь харьцангуй чийгийг ол.

V1=1.5 t1=200C V2=0.1

t2=1000C P1V1= P2V2=

=

P1= =112*106Ïà

= =21.1*103 P0=101.3*103Ïà t=1000C

10.326. Вакум орчинтой хонхонд сиймхий биеийг оруулав. Хонхны даралт нь

Насосны чадвар(гаралт, бүтээмж )q=60л/мин. Хонх нь t=50С температуртай. Биед байх хэмжээ ямар байх вэ?

P=6.5ìì.ì.ó.á=87.2 =1ts=60ìèí

q=60 PV= V=q* =60*60=3600ì3

t=50C

m= m=

m= êã

10.327. ф=60% харьцангуй чийгтэй t1=100С температуртай агаар саванд байв. р=9,43г/м3 нягттай, ханасан уурын температур , агаарын абсолют чийг хоорондоо зохистой.Хэрэв энэ үед эзэлхүүнийг нь n=30 дахин багасгаж температурыг нь t2=1000С хүртэл халаасан бол агаарын харьцангуй чийг ямар болох вэ?

t1=100C 1=60%

=9.42g/m3 V2=V1/n 1= 2=

t2=1000C

n=30 P1V1= P2V2= Px2=101.3*103Ïà

2=

=

2= = 1= Px1=

10.328. Цилиндр поршинд ф1=40% харьцангуй чийгтэй t1=1000С температуртай агаар байв. Агаарын эзэлхүүн V1=100см3. Цилиндрийг t2=200С хүртэл хөргөсөн. Савыг унагахгүйн тулд цилиндр дахь агаарын эзэлхүүн ямар байх ёстой вэ?

t1=1000C =1.29*103kg/m3

1=40%

V1=100cì3 P1V1= P2V2=

t2=200C V2=

V2= P1M= RT1

P1= = Ïà

= P2= *Px Px=2.33*103Ïà

V2= =12.03ì3

10.329. Дэлхийн гадарга дээр нилээд өндөрт ф=70% харьцангуй чийгтэй t1=200с

температуртай , V=106м3 эзэлхүүгтэй агаарыг авъа. Агаарыг t2=100С хүртэл хөргөсөн. Ханасан уурын нягтыг t1, t2-температурт р1=17,3г/м3, р2=9,8г/м3 .ºãñºí íüV=106ì3

t1=200c

=70% P1V= P2V=

t2=100C

=17.3ã/ì3 P1m2T2=P2m1T1

=9.4ã/ì3

m=

m=m1-m2= (0.7*17.3*10-3-9.4*10-3)=2.71*103êã

10.330. Харьцангуй чийгийг багасгахад агаарын абсолют чийг ямар болох вэ? Хариуг үнэдэслэ.

= òåìïåðàòóð íü áàãàñàõ ¿åä õàðüöàíãóé ÷èéã íü áàãàñàõ áà ìºí àáñîëþò ÷èéã

íü ìºí áàãàñàíà.

10.331. Агаарыг нь гаргасан битүү савны эзэлхүүний n-хувийг усаар дүүргэж 1000С хүртэл халаав. Энэ үед даралт Р=9,8*104Па болсон бол n-хувийн утгыг ол.

t=1000C P=9.8*104

= PV= V=

=

10.332. Торротелийн барометрд усны дусал ороод ууршсан. t=200С температуртай үед агаарын харьцангуй чийгийг тодорхойл. Барометр дахь даралт Р0=760мм.м.у.б байдагаас Р=750мм.м.у.б болсон. Хэрэв t=200С үед усны уурын нягт буюу абсолют чийгийг ол. P0=760ìì.ì.ó.áP=750ìì.ì.ó.á

t=200C PV= PM= RT

=

= êã/ì3

10.333. L-уртай хуруу шилэнд агаар ба ханасан уур байв. Түүнийг усан дээр

доош нь харуулан тавихад хуруу шилэнд а-хэмжээний ус орсон бол усны ханасан уурын даралтыг ол. Усны нягт р, атмосферийн даралт Р0, тогтмол температуртай .

10.334. Тодорхой уртай шалыг гүнзгий усны төгсгөл хүртэл живүүлэв. Атмосферийн даралтын үед агаар устай байх ба нөөц ус ба нэвтрэн

гарсан усны хэмжээ ижил. Системийн анхны температур Т1=273К . Хэрэв системийн температурыг Т2=373К хүртэл ихэсгэхэд нэвтрэн гарах агаарын хамгийн урт урсгал ямар байх вэ?

T1=273K T2=373KP0=0.1MÏàL= P= gh= gL

P0V= PV=

L=

10.335. U-хэлбэрийн хоолойд ус хийсэн ба хоолой задгай төгсгөлөөс усны

төвшин хүртлэх зай h=6м. Хоолойн нэг хэсгийн агаарыг соруулж авч хоолйон төгсгөлүүдийг хаав. t 1=200С температуртай, Р0=105 Па даралттай хоолойн усны төвшний зөрөө ямар байх вэ? t2=500С хүртэл халаахад төвшиний зөрөө яаж өөрчлөгдөх вэ?

h=6ì

t1=200C P0= gh1 P0V= PV=

P0=105

t2=500C P= gh2

h1= h2=

= gh1 = gh2

h1=

h2=

10.336. Харилцах саванд 00С температуртай ус байв. Савны зүүн тал нь битүү, баруун тал нь задгай. Зүүн талын усны төвшин Н=1см , зүүн талын хөндлөн огтлолын талбай баруун талынхаас бага.Саван доторх даралт Р0=105Па . Хэрэв усыг 1000С хүртэл халаахад зүүн талын ус хаашаа тэлэх вэ? Ус ба савны эзэлхүүн тэлэлт ижил. 00с үед усны ханасан уурын даралтыг тооцохгүй.

t0=00C h=1ì Pa S1 h1= RT1

P0=105 Ïà P S1 h2 = RT2 X= S1 (h2-h1)/S2

t=1000C S1 (h2-h1)=S2X

h= P=Pa+ gX P= = Pa+ gX

h = h2-h1= h=

10.337. Р0=105Па даралттай Т=373К температуртай үед V=1м3 эзэлхүүнтэй

шүхэрийн агаараар дүүргэв. Ф=0,3 харьцангуй чийгтэй. Бөмбөлөгийн доторх агаарын хоорондын хүчний шилжилтийн ялгавар ямар байх вэ?

V=1m3

T=373K F=F2-F1

P0=105Ïà =0.3 F1=myg F= F2=mag

P0V= PV= P= P0

my= ma=

F=F2-F1

F =

10.338. Поршин бүхий цилиндр саванд t=1000с температуртай ханасан усны уур

байв. Изотермээр поршин шахахад Q=180Дж дулаан ялгарна. Энэ үед хийн гүйцэтгэх ажлыг ол.

t=1000CQ=180Äæ T=const Q=r m

A= A=PV m=

PV= A= =

10.339. Бүлүүр бүхий цилиндр саванд t=900с температуртай усны ханасан уур

байв. Изотермээр шахах үед А=10Дж ажил гүйцэтгэнэ. Энэ үед ялгарах дулааны тоо хэмжээг ол. 900С дахь уаны уурын дулааны тогтмол r=2,3*106Дж/кг .Саванд агаар байхгүй.

t=900CA=10Dj T=constR=23.*106Äæ/êã H2O/M=18*10-3êã/ìîëüQ= A=P V

Q=r m m= P V=

A= Q=

10.340. V=5м3 эзэлхүүнтэй саванд t=200С температуртай ф0=20% харьцангуй чийгтэй агаар байв. t1=00С температуртай үед савнаас нилээд ус гарна.

Хэрэв савны температур t=200с үед энэ проциссын саванд нэмэгдэх дулаан нь Q=58,4кДж тай тэнцүү бол ус уур болсоны дараах агаарын харьцангуй чийгийг ол.

V=5m3

t=200C

t1=00C PV= m=

H2O/M=18*10-3êã/ìîëü Q=58.4*10kÄæ

0=20% P=P0 0 P0 0V =

=

P1V= P1=P0 1 P1 0V =

= 0+ 1= 0+ =0.2+

10.341. Хөнгөн бүлүүр бүхий S=100см2 хөндлөн огтлолын талбайтай цилиндрт

m=18г усны ханасан уур байв. t0=00С үед m=18г ус цилиндрээр тархана. Бүлүүрийн шилжилт ямар байх вэ? Цилиндрийн дулаан багтаамж дулаан шингээлтийг тооцохгүй.Атмосферийн даралт Р0=105Па.

S=100cm2

m=18g t0=00C V=S*h0

P0=105

h0=

P0V= P0S h0= Q=mc(t-t0) Q=mr

m= h0=

10.342. t=200С температуртай үед хөнгөн бүлүүр бүхий цилиндр саванд m=300г масстай ус байв. Усанд мэдрэгдэх дулаан Q=101,7кДж . Бүлүүр ямар өндөрт гарах вэ? Бүлүүрийн талбай S=5*10-3м2 ,атмосферийн даралт Р0=105Па .

10.342 m=300g t=200C V=S*h

Q=101.7kÄæ h=

P=105Ïà PV= Q=m r m=

S=5*10-3ì2

h=

PV=

h= =

10.343. t=170с температуртай V=30см3 эзэлхүүнтэй ханасан уур ба гелийн холимог хоолой дахь усны гадарга дээр байв. Хоолойн усан баганын өндөр х=10см . Зураг 10.64. Хоолой дахь усны уурын масс m2, гелийн масс m1-ийг ол. Атмосферийн даралт Р0=105Па.

V=30*10-5m3

t=170C P= gXX=10cì

P0=100kÏà P1V= m1=

m1=

m2= P2V= m2=

P1=P0-P2-P t=170C P2=1.94*103

M1=2*10-3 M2=18*10-3

m1=

m2= = êã

10.344. Мөнгөн усны дусалын тархалт хавтгай дээрх маслийн тархалт , усны

дусалын тархалтаас яагаад ялгаатай байдаг вэ? ßàãààä ãýâýë óñíû äóñàë áà ìºíãºí óñíû äóñàëûí íÿãò ººð áàéäàã ó÷èð òóõàéí øèíãýí¿¿äèéí ãàäàðãà òàòàëöàë ººð áîëîõîîð òýãæ ººð ººð òàðõàæ áàéíà.10.345. Усны гадаргатай залгуулан шилэн ялтасыг динаметрт утсаар өлгөв.Зураг

10,65. Яагаад ялтасыг дээш татахад хүч шаардагдаж байна вэ? Яагаад шингэн ялтастай наалдаж дээшилж байна вэ?

Ýíý íü øèíãýíèé ãàäðàãà òàòàëöàëòàé õîëáîîòîé .Ó÷èð íü øèëýí ÿëòàñûí ¸ðîîëûíõ ãàäàðãûí ìîëåêóë óñíû ãàäàðãóóí ìîëåêóëòàé õàðèëöàí ¿éë÷ëýëä îñæ áàéãàà ó÷èð óñ øèëíèé ¸ðîîëä íààëäàæ øèëèéã äýýø òàòàõàä õ¿÷ øààðäàãäàæ áàéíà . Øèíãýíèé ýíý ÷àíàðûã ãàäàðãà òàòàëöàë ãýäýã.

10.346. Мөнгөн усны дусал шилэн гадарга дээр бөмбөлөг хэлбэртэй байдаг харин хүрэл ялсан дээр бөмбөлөг хэлбэрээ алдаж урсдаг . Яагаад ялгаатай байна вэ?

Øèëýí õàâòãàé áà õ¿ðýë õàâòãàé õî¸ðûí øèíæ ÷àíàð áóþó íÿãò íü õîîðîíäîî ÿëãààòàé ó÷èð ìºíãºí óñíû òàðõàëò ãàäàðãà òàòàöàëûí ÿëãààíààñ áîëæ ººð áàéíà.10.347. Ургамалын амьдралын хөрөгийн үзэгдлийг ол. 10.348. Хэрвээ оёдлын тэвэнгийн масс m=0,1г урт нь L=3,5см байдаг цэвэрээр

нь тэвэнг усны гадарга дээр хэвтээ тавьж болох уу? L=3.5ñì

m=0.1ã =

=

10.349. 10.66 зураг дахь утасны урт l=3см бол АВ хальсан утсанд үйлчлэх хүч ямар байх вэ? Утасны шилжилт d=2см үед ялтасын гадаргын энергийн өөрчлөлтийг ол. Гадарга таталцалын коэффицент б=0,04Н/м.

L=3cm d=2cm

=0.04H/m = F= L=0.04H/m*3*10-2=0.12*10-2H

=

F=

10.350. d=2мм диаметртай дусаагуурыг ашиглан усны гадарга таталцалын

коэффицентыг тодорхойл. n=40 дусал нь m=1,9г масстай байна. Энэ үед б-г тодорхойл.

d=2mm n=40

m=1.9g = F=m0g m0=

=

L=2 R=

10.351. t2=800С температуртай үед халуун усны хуримтлуулах усны масс нь t1=80с температуртай хөргүүр дахь усныхтай тэнцүү. Хэрэв дусалын анхны тогтмол n1=40, хоёрдугаар тогтмол n2=48 бол усны гадарга таталцалын коэффицент хэд дахин өөрчлөгдөх вэ?

t2=800C t1=80C

1=40 1= m1=

0=48

2= m2=

10.352. R=0,5мм радиустай шилэн хоолойд шингэнийг h=11мм өндөрт гаргасан.Шингэний гадарга таталцалын коэффицент б=22мН/м бол энэ шингэний нягтыг үнэлэ.

R=0.5ìì h=11ìì

=22ìH/ì P= gh =

= P=

kg/m3=819*106kg/m3

10.353. d=70мкм диаметртай дугараг амсартай савны ёроолд мөнгөн ус байв.

Амсар дээгүүр урсан гарах мөнгөн усны өндөр хамгийн ихдээ ямар бйах вэ?

d=7mkm=7*10-3

h= h= cos

h=

10.354. Р0- даралттай үед задгай агаартай саванд d-диаметртай савангийн цэврүү байв. Саван дахь цэврүүний диаметрийг n- дахин ихэсгэсэний үр дүнд саван дахь агаарын даралт изотермээр n дахин багассан. Бол савангийн усны гадарга таталцалын коэффицентыг ол.

P0, d, n, T=const

= d1= d P1=nP0

P=nP0-P0

10.355 d=4ìêì h=5ì P1= gh P0=105

P= h= P1= gh=

P=P0+P1+ gh= 10.356 L-уртай босоо гуурсан хоолойг шингэн дээр тавихад усны гадаргуу h- өндрөөр дээшилсэн. Шингэний нягт р,гуурсан хоолойн диаметр d, атмосферийн даралт Р0,.Бүрэн норгосон гэж үзээд шингэний гадарга таталцалын коэффицентыг ол. L, h , , d

= h= h= P= gh

10.357 Шингэнээр норгохын тулд 2h өндөртэй R –радиустай шайбыг h гүнзгий шингэний гадарга дээр хөвүүлэв.Шингэн ба шайбны нягт ижил р –той тэнцүү. Шайбны гадарггуу усны гадаргууд живнэ. Шингэний гадарга таталцалын коэффицентыг ол.

h R =

2h h=

g

10.358 Усанд үл норох ултай гуталтай хүн усан дээгүүр явдаг байхын тулд g ямар байх ёстой вэ?

g

10.359 .̺нгөн устай барометр d=3мм диаметртай хоолойтой. Хэрэв мөнгөн усны унах дусалыг тооцвол барометрийн оруулах заалт Х ямар байх вэ? Мөнгөн усны гадарга таталцалын коэффицент б=510мН/м. d=3ìì

=510ìH/ì X= = my=13.6*103 êã/ì3

X=

X= =

10.360.Äèаметртай хоолой дахь усны 2 дусалын хоорондох зайн ялгавар дh=2,6см. Энэ хоолой дахь спиртийн туровней ялгавар дh2=1см гэж мэдэгдэж байв. Усны гадарга таталцалын коэффицент б1=73мН/м бол спиртийн гадарга таталцалын коэффицент б2-ийг ол. h1=2.6cì

h2=1cì h1= h2=

1=73ìH/ì

2= y=103kã/ì3

cp=0.79*103êã/ì3

10.361.Хоорондоо d=0,2мм зайтай параллель төмөр ялтасын хооронд байх усны өндөр ямар байх вэ? d=0.2ìì=2*10-4ì

=73ìÍ/ì h= =

h=?

10.362.Параллель шилэн ялтасны хооронд m=2г масстай мөнгөн усны дусал байв. Дусалын хэмжээг d=0,1мм болгохын тулд хүчний мөрийг ямар болгох вэ?

10.362 m=2ã

d=0.1ìì = F= L h= g=

F=? F=m

10.363.R радиустай савангийн цэврүүг иозтермээр шахахын тулд ямар А- ажил гүйцэтгэх вэ? Гадарга таталцалын коэффицент б=40мН/м Агаартай орчин дахь даралт Р0=105Па. =40ìÍ/ì À=Åä+Àèçî+Eã

R=4ñì Åä= = RT PV= RT Eã= S= *4

Ð0=105Ïà P=Pl+Pa Pl= Àèçî= Ln

À= A= + Ln + *4 =1.92ìÄæ

10.364.R=2мм радиустай нэг дусал, г=2*10-3 радиустай усны дусалын чөлөөлөгдөх энерги ямар байх вэ? Усны гадарга таталцалын коэффицент б=73мН/м. r=2*10-3ìì

R=2ìì - V0= r 3 V= V=N V0

N=

=73ìÍ/ì E0= S0 S0= =? E= S S= E1=N E0

E2= S= =E1-E2= N- = 109*73*103Í/ì*4*3.14*4*10-12-73*103Í/ì*4*.3.14*4*40-12=3663.8Äæ=3.67ìÄæ10.365.S=400км2 талбайгаар ус t=10мин хугацаанд h=20мм өндөрт гардаг. Хэрэв бий болсон дусалын диаметр d=3*10-3мм бол дэлхийн гадаргад усны дусалын диаметр D=3мм бол хэсэг хугацаа өнгөрхөд дулаан дамжуулагчийн энерги ба чадалын утгыг ол. S=400êì2

t=10ìèí=600ñ E1= S1 S1= =

h=20ìì=2*10-2ì E2= S2 S2= = N1= N2=

D=3ìì=3*10-3ì E0=E1N1

d=3*10-3ìì=3*106ì E=E2N2

=? V=Sh V= Sh=

= S2N2 –N1 S1=N2 -N1 = -

= (V2-V1)= ( - r 3 )= ( -d3)=

= Shd(D3-d3)