442 Docatmentos

II

UN FORMULARIO LATINO DE LA CANCILLERIA REALARAGONESA (SIGLO XIV) 1

(Contircuacion .)

CXIV.-Regi super mittenda sorore domini Regis ad partes Cathalonie .

Negotiorum imminens mtiltitudo que a tempore nostri novi dominiirnentem 2 nostram et anirnum occupavit, nos vaccare prohibuit circa ne-gotitt inclitc .infantisse . . ., sororis nostre leiitime, olim Romanic dompinezluam, ejus viro humanis rebus abducto, regredi dispositimus ad has par-tes . Sane in hoc noster spiritus requievit, scientes vos in illam, post obi-tum specialiter viri sui de quo vestre magnificentie gratiarum exsolvimusactiones, beni.ni patris officium compensare ; vertun qttia fraterne di-lecticanis iinculum quo inviccm jungimur curas nostras non deserit, seucirca statutu ejus nos ju.-iter cogitare compellit, cons.ideravimus diver-sas vias et modos duibus ad nos infantissa predicta salubriter duceretur .Set, cum guerra inter subditos nostros et improbos januenses ad invicemsuscitata se nobis in hiis reddider.it et reddat multum infesta, demumeefficientibus ahis, occurrit nobis predicte infantisse tutissinntm tit cumgaleis vestris usque ad . . . civitatem trailsducatur . Quocirca serenitatenivestram regiam intimo deprecatnur affectu quatenus, ex debito naturaliduo invicem unimur inducti et specialiter honorc nostri qui nester di-noscitur in hac parte, placeat dictam infantissam sub tali cornitiva etsum illis galeis et lignis, que illius decentie et utrique nostrum honoricongruit, ad civitatern trarnsmittere supradictatn, nos enim Main ab indead partes nostri dominii honorifice, actore domino, facietnus reduci .Datum etc.

CXV.Regine super eodem .

Negotiorum irn2ninens multitudo etc., ut supra, usque ad, "Set, cumuerra" ; mutatur tantum materia, sic : Set impedimento guerre gentitttn

nostrarum et januensium reputavimus nobis et dicte infantisse tutissi-inum tit cttm galeis et lignis illustris domini . . ., avunculi nostri viriquevestri lesitimi, usque act . . . civitatem transducatur, uncle, cum super hiispredicto Regis nostras deprecatorias 1'itteras dirigamus, serenitatem ves-trani intima cordis affectione precamur (luatentis cogitantes, si placet,,quantum vobis et nobis deceat et e:cpediat predicte infantisse tutus adhas partes reditus et regressus, placeat efficaciter interccdere ac dare

x Ta primera parte fu(- imblicada en el ultimo tomo del AtitraRxo (x929) .z 167emttantes;t, en e1 texto .

para la Historia del Derecho espai"aol . 443

.operam, cum effectu, quod dictus Rex dictam infantissam, sub tali co-mitiva et cum illis galeis et lignis que illius decentie et utriusque nos-trum honori congrucrit, mittat ad . . . civitatem supradictam, nos enimillatn ab inde ad parses nostri dominii ho?iorifice, actore domino, facie-mus reduci . Datum etc.

CXVL-Infantisse super eodem .

Licet negotiorum pluralitas, que a ternpore nostri novi doxninii un-,dique confluent, sic mentein nostram et animum occupavit ut circastatus vestri negotia juxta nostrum desiderium plene vaccare nequi-verit, verunrtamen curas nostras fraterne dilectionis vincultun non'onrissit, quill, egregio viro vestro humanis rebus abducto, co-itarernusvias et modos quibus persona vestra ad nostram presentiam salubritertransferretur ; set, guerra subditorum nostrorum et januensium impro-boru:n impedimentutn prestante, votum nostrum adimpleri non potuitin hac parse. \'unc autem, considerantes attentius quod cum galeis etlignis illustris domini Regis-, comunis avunculi, potest melitts proctt-rari vester ad nos reditus et regresses, nostras sibi dirigimus litteras,per quas ipsum af.iectuose rogamus tit cum comitida decenti et illis g<t-leis et li nis, due decentie vestre et ui:riusque nostrum honori congruerit,tad . . . civitatem vos transmittat, nam nos ab inde ad parses nostri dotni-nii vos, actom domino, faciemus reduci . Datum etc .

CXVII.-De tractando matr~moraio inter qwndani fratrent spurelsnadomini Regis et quancdam pafellat3a .

lfagnificentie regie presentium tenore defferimus quod, duet olimserenissimus dominos . . . Clare ntemorie Rex genitor noster, talis regnigubernaculis presidebat, ex quadam nobili mulicre genuit quendarn fi-lium nomine . . . nuncupatum, qui tanquam ex regali descendens progenie,gum metas juventutis attingeret, factus eleirans corpore et animo stre-riuus progenitorum sequens vestigia gestu et habitu conspicui generisincidia prefferebat ; sed cum, injuriarum impatiens, non posset cumdomino illustri . . ., Rege . . ., patruo nostro Icxitimo, impediente justitia re-manere, ad Re(rem 1larroclhitarutn se transtulit et cum co per - aliquaternpora sibi inultum l ratus pertnansit et nunc etiam t"alde placid'tts re-sidet cum eodem . Sane, cum nos ducti carnalis axnoris affectu et attditopreconio fame sue multis probitantis 3 titulis divulgato vehementer op -temus ipsum nostris et vestris obsequiis adherere et a dicti Regis dam-nato servicio revoc<are, cogitavinuts per matrimonii vinculum cum inistis partibus alligari ; set, cute ad presens in regnis et terris nostris-non reperiatur competeas et accomodum matrimonitun pro eodem, idcir-

3 Por probitatis .

444 Docitznentos

co ma niffcentiatn vestrarn ex corde precamur quatenus honore nostriprocurari et tractari jubcat vestra serenitas, cum effectu, quod filia . . .quoque civis . . . civitatis, predicto . . . per matrimoni federa copuletur,nos enim sic intendimus illi largifflue providers, quod pro parte nostraamicis puclle pro constanti poteritis polliceri quod honoriffice pote-runt vivere et gaudebunt non inmerito hujusmodi connubio adhesisse .Super quibus mittimus magiiitudini v-estre . . .et . . ., quibus per vos, si-cut hiis, pctimus fidem creduiatn adhiberi. Datum etc .

CXV7.II.-Cuidam consitiario dicti Regis super eodem.

Paternitati vestre presentium tenore defferitnus rlaod, dum olim se-renissimus etc., prout superius, usque finitur "copuletur". Sane, cum su-per dicto matriinonio contrahendo illustri . . . Regi et . . . filie nostre Re-gine conjugi sue nostras litteras diri-amus, eos affectuose rogantes titipsuin matrimonium procu+rent et jubeant ad effectum perduci, ca prop-ter paternitateni vestram affectuose rogamus quatenus, honore nostri,circa consumationem predicti connubii, quod multum insidet cordi nos-tro, vests, si placet, studia sedule convertendo ac interponendo effica-citer sollicitudinis vestre partes duod aped illustres Regem et Reginampredictos et predicte puelle consanguineos et amicos sollicitis monitis etexort:atlonlbus inductivis velltls insistere, cRuod per vestram sollicitamdilimentiam et industriam. diligcntem preclicti feliciter conjugantur. Ma.-num cnim nobis in hoc facictis obsequium, quod reg-raciabimur vobismultum ; credendo super hoc. . . et . . ., quos ad partes i1_1as proptcrea des--tlnan1us . Dattim etc.

CXIA .--C.aidcrw cotasangui.neo dicte puelle vel aliis super eodew .

S;gni ficamus vobis qtiod, durn olim screnissimus etc . usque ad lo-cum predictum. Sane, intendentes quod ex dicti . . . connubio, adeo no-bis et illustri . . . Regi conjuneti, tam dicte puelle quain omnibus ejusconsanr_ruineis et amicis honoris et status increive :lta many provenientet favor multiplex gratiarum, idcirco vos attente precamur quatenus,nostris vos, super hoc, beneplacitis pro dicte puelle utilitate prosperacaptando et lntjusmodi conjugium gratis e fectibus amplexando, pro-curetis, cum effectu, quod ipsum matrimonium inter predictos ad in-vicein contraha.tur . Nos enim sic dicto . . . amplis ex regal'i munificen-via lar;itionibus intendimus providere, quod juxta sui status decenciamnias;niffice poterit vivere, et vos ct alii consanguinei dicte puclle gau-debitis non imrnerito jam dicto matrimonio adhesisse ; credendo, su-per hoc, etc. ut supra . Datum etc .

para la Historia del Derecho espajaol. 445

GXX.De missis domino Regi jocalibus per dictum. ejus fratrenz .

Grata plurimum et accepta in regali conspectu speciosa jocalia etalia omnia, que per fideles nostros. . . et . . . nobis noviter transmissistis,clari vultu ac leto corde recepimus, mittentes affectionem debitam mul-tipliciter comendantes ; et quia ob revcrentiam et honorem nostri re-colende mernorie genitoris ac debitum quo nobis estis astrictus, suaden-te nihilominus fame vestre preconio que inulte probitatis nom predicatcircumfultum, vos intendimus prosequi favore multiplici gratiarum, ad,quad jam propositum nostrum. convertimus et n<>stras direximns actio-nes, volumus et vobis mandamus quatenus actus vestros de bono inanelius prosequendo vestra prudenter negotia dirigatis taliter quod, cuspordinaverimus et xnandaverimus, sitis parattis ad nomtram presentiamvos conferre. i\Tos enim, per predictor, nostrum vobis in brevi scri-bemus propositum voluntatis . Datum etc.

CXXI.-Baiulia generalis .

Confidentes de fide, .industria et legalitate vestri, fidelis nostri . . .,-comittimus, rive coinendamus vobis oificium baiulie generalis . . . pro-vincie per vos regendum et exercendum et tenendum, bene et legali-ter, ad honorem ct servitium nostrum et jurium nostrorum conserva-tionem, ita quod vos sitis baiulus generalis . . . provincie et presitis aliisbaiulis universis et singulis in . . . provincia tam in civitatibus quarnlocis aliis constitutis, et exerceatis officium ipsius baiulic, belie et le-galiter, prout ipsum assuetum est exerceri per alios baiulos, qui fue--runt in officio supradicto, videlicet, ut vendatis redditus nostros velipsos comitatis, si magis utile vi,deritis, colligendos, et recognoscatis acinquiratis de juribus et censualibus nostris, et faciatis capibrevia de1cisdem, et possitis etiam ponere baiulos por loca dicte baiulie, ac eosammovere et alios subrogare, prout vobis ad utilitatem nostrarn me-lius videbitur expedire, exceptis . . . et . . ., quc Regina tenet ex regiis con-cessionibus, et aliis in quibus es concessione re,ia possint baiuli or-dinari, et exceptis etiam locis in quibus sint baiuli per nos cum car-tis nostris statuti, sell statuendi, quos sine nostra conscientia nolumusammoveri . Volumus tamen et ordinamus quod, licet in predicta civita-te . . ., que dicta Regina tenet, alit aliis locis etiam que alii de ceteroItenebunt ex obligatione vel concessione nostris temporalibus, vos baiulosnon ponatis, pro conservatione tamen jurium nostrorum et lie ipsajura valeant deperire, faciatis inde capibrevium vel memoriale fieriin scriptis, lit de eis memoria perpetuo habeatur ; de predictis autem om-nibus et singulis, cum magistro racionali curie nostre, alit alio qttemniandaverimus et voluerimus, teneamini computare et tradere computaque receperitis a baiulis et subbaiulis supradictis, nom enim mandamusper presentes universis baiulis et subbaitilis in universis et singulis lo-

446 Documentos

cis . . . provincie constitutis quod vobiscum competent, cum per vos fuelrint requisiti, vobisque respondeant de omnibus redditibus, exitibus etproventibus ex officio eorumdem vosque ad hoc ipsos in personis etbonis, si necesse fuerit, compellatis . Et, preter hoc, addinlus huic offi-cio vestro quod sitis exactor et recuperator omniurn et singulorum de-bitorutn et jurium nostrorum qui nobis debeantur ab aliquibus personi,3cristianis, judeis et sarracenis, ratione, scilicet, mutuorutn a nobis velpredecessoribus nostris prestitorum, vel ratione officiorum aut aliorutn-quorumlibct que pro nobis receperint, tenuerint et aministraverint ali-qtta ratione, vel in quibus aliqui ex predictis nobis lenentur aliis qui-busdam de causis, et ad petendum etiam vobis hostendi et exhibericomputa que predicti nobis vel alii pro nobis reddiderunt, et ad exigen-dum et recipiendum ab eis ornnia ea clue apparuerint per ipsa computanostre curie tornari see refundi debere, et ad prohibendum et mandan-dum ex parte rostra officialibus nostril et omnibus cmptoribus reddi-tuurn nostrorum quod non recipiant neque exigant aliqua debita quedebeantur de ternporibus preteritis, nisi hostendant vobis quad jam doipsis debitis reddiderunt vobis 4, ve .1 alii loco vestri', compotum et ratio-nern, et ad injungendum pro parte nostra omnibus supradictis et sin-gulis, qui cornpotum non reddiderunt, quod veniant reddere compotumet rationem coram vobis vel coram magistro rationali curie nostre, in.-fra certurn et competens tempus per vos eis prei:Hgendutn, cub certapena, et ad custodiendum etiam ne res prohibite extrahantur de terrarostra, et ad procedenclum contra illos qui de ipsis rebus extraxexintabsque nostri licentia et permissu, dantes et concedentes vobis plenainpotestatein quod loco nostri et vice nostra possitis petere et agere, iiijudicio et extra judicium, super predictis et quolibet predictorum etcontra quascurnque personas que aliquas possessiones, terras, seu here-ditates vet aquas ac censualia, tam in feuduni quarn in einphiteosini, anostra dominatione detineant occupata, que ad nos aliquo jure perti-neant. et, prout utilius ad comoditatem nostre curie vobis videbitur fa-ciendum, possitis componere et transigere ac difinire nomine nostro su-per caloniis, see penis pecuniariis, et super aliis etiam, prout casesevenerint, exceptis excessibus see criminibus que ultimum suppliciumsee mutilationem membrortun inducant, et exceptis etiam hereditatibusac bonis stabilibus super quibus transigendi et componendi vobis adi-mirnus potestatem ; possitis etiam petere et recuperare, a quibusqumquedetineantur, instrumenta lnzblica, inquisitiones et alias scriptural nos-tras, see pro nobisfacientes qualibet ratione, rt quosqumque detentoresipsarutn compcllere, see compelli facere, ad tradendum et constituen-

4 Una eorrceci6n en 1a it hace que la lectura resulte il'udosa nitre nobis

y itobis.5 Puede leerse tanibien vestri.

para la Historica del Derecho espanol. 44.7

dutn eas vobis, nomine nostro, et super predictis omnibus apocham fa-cere do recepto et redere actiones nostras et jura illis qui vobis soiutio-nem faciant contra quoscumque alios nobis obligatos et obnoxios excausis predictis, et recipere et emparare et compellere et pignorare etpenas imponere easque, si casus acciderit, exigere ac etiam extorquere,et insuper, in casibus quibus fuerint judices assignandi, possitis ju-dicern vel judices super predictis, vel aliquo, sets aliquibus predictorumassignare qui do ipsis cognoscant et ea terminent et decidant. Nos enimzvolurnus et concedimus vobis, quarndiu dicta officia exerctteritis, lia-beatis pro provisione salarii et laboris vestri portionctn et quatuor equi-taturas ad rationem duorum solidorum Barchinonensium pro qualibetequitatura, durn fueritis in causa hujusmodi oificii in terra Barchino-ne, et ad rationem XVIII denariorum Jaccensium pro qualib .et equi-tatura, dum fueritis in terra Jaccc, sicut datur in curia nostra . Vo--lumus etiam et conceditnus vobis quod, ad predicta jura rostra in-quirenda et debita exigenda, possitis ponere et: statttere personas idoneas,quibus possitis, auctoritate nostra, pro eorum labore aliquid, quod vo-bis videbitur, erogare, hoc enim rliscretioni vestre ducitnus comitten-dum . Mandamus itaque her presentem cartam nostram universis offi-cialibus et subditis nostril, presentibus et futuris, quod predicta omnia,firnia habeant et observent et a vobis et subditis vestris asistant au-xilio, consilio et favore, quandocurnque et qoutiescumque per vos indefuerint requisiti ; presentem autem comiysionetn nostram durare volu-mus, Burn do nostre fuerit berieplacito voluntatis . In cttjus rci testi-monium etc .

CXXIL-Sraper eodein de stabiliendis cetasacalibus .

Confidentes do fide et legalitate vestri, dilecti nostri baitzli gene-ralis . . . provincie, concedirnus et plenain damus licentiam et potcsta--tetn vobis quod vice et nomine et pro parte rostra concedatis, stabi-liatis ac stabilire et concedere possitis, sive atributare, vel dare ad con-sum, ad utilitatem curie nostre, patua, domos, vinnas, ortos et qnas-cumque alias possessiones nostras heremas et aygues leix, infra . . . pro-vinciant situatas, ac etiam molendina, furnos et tabulas carniceriarum etalia etiarn quelibet quo pro parte rostra stabilienda fuerint ac etiatn atri--butanda infra baiuliam predictarn, nos enim quecumque stabilimentasive atributamenta que per vos do predictis seu aliquo predictorum fac-ta fuerint ad comodum, tit premittitux, et utilitatem curie nostre, abs--que tamer juris prejudicio alieni, ratas et firmas else volumes ac ro-boris obtinere perpetui firmitatem ; retinemus tamen quod si predicta.superius expressata, vel aliqtta eorum, erant ita magna live tanti va-loris aut conditionis, propter quod rostra esset super hoc conscientia .requirenda, vos inde nostrarn conscientiarn cousulatis et consulere de.-

448 Doeztmentos

bcatis . Mandamus igitur per presentein cartam nostram unit, ersis etsingulis officialibus et subditis nostris, presentibus et futuris, quodpredicta oxrnnia et singula teneant firmiter et observent ac faciant ob-servari, tit superius continetur. In cujus rei testimonium etc. Da-tum etc .

CXXIII.he eodem wiper feudis.

Inter cetera quibus regiain decet curare intendere, illud velut preci-

Iuum est cavendum attentius ne pereant acquisita, ea pottissime, exquorum conservatione regius honor utique conservatur. Cum igitur

invenerimus quod feuda, que ad nos in . . . provincia pertinent, fuerunt

multipliciter ex alienationibtts et aliter illicite diminuta quodque in et

'super eis jury nostra, tam fatiche, quam laudiniii, quam servicii, quam

alia nobis ratione dominii pertinentia frequenter pereunt, minuuntur et

patiuntur lesionem enortnem ob injuriam, fraudem et riccligentiam ali-iquorum, eapropter circa lice, sicut et alia, .corone nostre jtira ut ea-veantur a noxiis, provisione prowigili providere volentes, vos dilectos-nostros . . . et . . ., amoto? ex causa. .., de quorum fidelitate legalitateet industria confidimus ab experto, rerimini atque cure feudorum

otnnium, que habemus in . . . provincia, tenore presentis carte nostre duxi-

-mus assumendos ac etiam depu.tandos et omnia nee non jura quecumque

ob ea nobis pertinentia riulei vestre plenarie comittentes. IIandantes vo-bis quatenus vice et auctoritate nostra induiratis et super omnibus ju-ribus feudorum nostrorum et ad nos et cos pertinentibus, vel ob ea,et ctiam alienatis ex eis sine nostro vcl nostrorum predecessorum con-

senstt, circa quorum vendicationem, occupationem, emparam, revoca-tionetn ct recuperationem ad nostrum dominium faciendam reductio-nemque ad statum debitum, necnon ad informationem feudorum ipso-

ruin et stattun eorumdem, nee non concedendum in emphiteosim ca

clue alienata repercritis, vel necessaria ad illum censum et pro illa intra-

ta, de quibus et prout vobis videbitur expedire, et ad cognoscendum etierminandum per vos, vel alios, sine litte et tit melius et expeditiuspoteritis, controvcrsias, si que fuerint pro premisis vel aliquo premis-sorum, et ad exigendum scrvitia fallita et jura nobis competentia pro

'eisdem, et ad petendum, recipiendum, recipi faciendum, tenendurn et

restituendum potestates feudorum, et ad emparandum et : emparata te-

nendum et desemparandum eadem, nee non ad omnia et singula exer-

rendum, faciendum et fieri faciendum pro ipsis feudis vel rebus feu-

dalibus, seu que feudales fuisse dicantur, contra quoscumque et in qui-

`buscumque, etiam i inandatum speciale exigerent, et que nos facere

possetnus si presentes ad id faciendum essexnus, vobis anibobtts tenore

presentiuni coznittimus pienarie et generaliter vices nostras, mandan-tes vobis quotemis, super hiis diligenti sollicitudine excitati, faciatis et-fieri faciatis super et pro eis ca que facienda occurrerint, prout me-

para la Historia del Derecho espaiol . 449

lius vobis videbitur expedire. loos enitn universis et singulis feudatariisvassallis nostris ex debito fidei quo nobis tenentur mandamus tit, tam

dando potestates feudorum vobis, vel quibus volueritis, vice nostra,',quam in servitiorum cessatorum esmenda, quam in emparis faciendis,quain etiam in omnibus quibus vel ad que vos processeritis, obediantet pareaut sicut nobis, ac si a nobis, vice qualibet qua per vos requisitimerint, essent personaliter requisiti, et nihilominus vices gerenti pro-curatoris in provincia, nee non vicariis, baiulis et aliis officialibus uni-,mrsis et singulis subditis nostris firmiter et expresse dicimus et man-damus, sub pena nostre ,,,ratic et mercedis ut in et super premissis etaliis, que occasione prentissorum requisiveritis ab eisdem, vobis assis-tant consilio, auxilio et favore et requisita per v on protinus exequan-tur, quando et quotiens et prout per vos fuerint requisiti . In cujus reiestimonium etc.

CXXIV.-Confratria.

Ffuit pro parte jurisperitorum . . . civitatis expositum reverenter quod,cutn nonnulli ex cis, advocatorum officio abutentes, in dampnum ref pu-hlice et mannuui dispendium singulorutn causas desparatas et eviden-ter injustas per cal'usnpuiam defIendentes, mttlta illicita et inhonesta co-mitterent, suos clientulos variis exponendo littigiorum amfractibus etruinis ex quorum infamia detestanda subdebatur in nubilum serenitasalioruin, ipsi convenientes in untun et super hiis ad invicem altercan-tes, capitula subdistincta inter se concorditer ordinarunt, tit per salu-bria consilia et salutaria institute in illiadhibita hujusmodi pestilensabster-atur infamia, cessent calumpniosa dispendia, conditio et statusillorum in melius reformentur et ad Dei servicium atque nostrum acpublice ref compendium singulorumque profectum actus illiciti propul-sentur ; quare nobis humiliter supplicarunt ut ipsa capitula laudare,approbare et confirmare de benignitate regia diguaremur . Nos vero, re-aognitis in nostro consilio capitulis supradictis, quorum tenor noscituresse tal'is : "Primo ordinarunt etc.", cum in dictis capitulis multa salubriacontineri noscantur per que, vitatis dispendiis predicte civitati et regnoValencie et habitatoribus in eisdem, plura utilia, actore domino, sub-seqttantur, dictorurn peritorum supplicationibus inclinati, predicta ca-pitula et contenta in eis laudamus, aprobamus et auctoritate regia con-firmamus. Mandantes cum presenti carte nostra gerenti vices procu-ratoris in regno Valencie etc. et universis officialibus etc . quod dictiscapitulis jam dictos peritos uti et servari permitant et super contentisin eis illos nullatenus inquietent. In cujus ref testimonium etc. Da-tum. etc.

CXXV.--Confratria.

Quia regie congruit dignitati ut sibi subditas nationes in pacis et

30

450 Documentos

concordie unitate quodque fideles suos foveat et inducat ad caritati.>vinculum observandum, quod esse dinoscitur bonorum omnium funda-mentum, ideo attendentes quod ex capitulis infrascriptis per vos . . . ar-tin, . . . loci, bono zelo, ut patuie potent perpendi, statutis et editis cul--tus divinus augebitur, inter vos dilectionis idemptitas invalescet et inmelius, actore domino, reformabitur status vester, nobisque duxeritissupplicandum ut in ipsis contenta capitulis vobis benigne concedere acregiam auctoritatem eis impendere dignaremur, capropter capitulorumipsorum seriem subnectentes cum presenti carta nostra vobis conce-dimus quod possitis inter vos statuere et ordinare iconfratriam ad lau-dem Altissimi et honorem almi confessoris beati Francisci, que in domovel nrnonasterio . . . ecclesie, . . . ville, annis singulis, ut infra describitur,,celebretur et statuantur in illa quc inferius subsequntur : Primo nam-que etc. Igitur, salvia fidelitate, jurisdictione, servicio et mandato nos-tris et successorum nostrorum, premissa omnia et singula, ut superiuscontinentur, vobis dictis sartoribus. . . ville ducimus concedenda eteis auctoritatem nostram tenore presentium impertimur. Mandan-tes etc. quod premissa per vos observari permitant et nullum impedi-mentum vobis inferant nee contraveniant supradictis . In cujus rei tes-timonium etc. Datum etc .

C;XXVI-~Sauclio prInva super negotio tonsuratoraan .

Inefabilis Altissimi sapientia creatoris universa mirabili providen-tia disponens crexit in populis diversorum principunt potestates, titin virga justitic populos ipso-, regant ct in pace tranquillitate custodiantsibi subditas nationes . Sane, inter cetera quorum sollicitudo non annectitilla potius meditatio nostrorum debiti regiminis subditorum occupatinentem nostram, tit subjectos a Deo nobis traditos illesos servare pos-simus, quod non difficile poterimus obtinere, si cultui justitie inhe-rendo malorum vestiaia insequamur . Idcirco, ad id nostrum animumdirigentes, prospeximus et e certo diciscimus quod in regnis et terrisdivina clementia nobis traditis gnbernandis, potissime a pauco tempo-re citra, quamplures utentes officio mercature et aliis artibus mecanicissibi tonsuras fieri procurarunt et procurant in magnum dedecus seuopprobrium totius ordinis clericalis, cum hoc non fecerint nee faciantanimo ad sacros ordines promovendi nee, ut tenentur, divino cultui in-sistendi, set solum ut, perpetratis per eon facinoribus, ex privilegiis ce-tui clericorum indultis quibus gauclere non inerentur, temporalis gla-dii penam haberent meritam evitandi, quibus tonsuris obtentis, inimiciperpetui et antiqui qui felicitatemhumane conditionis assidue sub-plantare inolit consilio annuentes, in regnis et terris nostris diversa e-enorniia crimina seu excesus quamplurimos comiserunt, non adverten-tes quanta `honestate et dignitate clerici ad Dei obsequitun deputati pre-

para la Hnstopict del Derecho espcziaol . 451

eellere alios debeant in actibus eorumdem, nee divinum judicium hesi-tantes, nec corporalem penam ullatenus metuentes, de quorum crimi-num sets excessum perpetrationem c, mirandum in parte admodum nonexistit, quia hii. qui in hujusmodi facinoribus deliquerunt, plerumquemodicam, vel fere nullam penam, seu penitentiam reportarunt, sicquealii, videntes eos qui deliquerunt in premissis a pena debita relevatos,crimina et excesus audatius presumpserunt, cum ex facilitate veniedata fuerit eis occasio delinquendi. Quapropter nos attendentes quodregie celsitudini convenit singulorurn excesus, quanttnn possit, diligen-tius intueri et ea que inordinate facto fuerunt gladio regalis potentiecohercere, et quotiens nova reperiantur delirxluentium genera novumdeceat puniendi remedium adhiberi, ne transgressores ipsi ex suis ma-liciis possint aliquatenus gloriari, vobis firmiter et expresse dicimuset mandamus quatenus, visis presentibus, preconizari publice fa(ci)a-tis ' per loco insignia jurisdictionis vobis comisse, ubi similia stint fieriassueta, quad nullus utens officio mercature vel ahis artibus mecani-cis, sub pena . . . solidorum, totiens quotiens contrafactum fuerint comit-tenda, audeat, seu presumat de cetero uti officio alicujus mercature,vel artis znecanice, ruin aliquo clerico seu tonsuram portante, qui eodemutatur officio, vendendo, seu emendo, vel olio quocurnque modo con-trahendo ratione officii mercature vel alterius artis mecanice, nee au-deat, seu presttmat, sub pena jam dicta, tenere aliquem institorem veldiscipulum clericum, seu tensuram portantem, pro adiscendo, seu exer-cendo officio mercature, vel alteriuscujuscumque artis mecanice cle-ricis non concesse . Et, si contrafactum fuerit, a transgressoribus pe-nazn jant dietam exhigatis, de qua pena tertiam partem denunciatorset dual partes nostro erario volumus applicari. Datum etc.

CXXVII. Super promovendo aliquem ad cingulum militie.

Conspicientes regaIi conl;:u,ere ntagestati tit illos quorum antiquaprogenies sanguine generoso prepolluit in debita status sui honoriffi-centia teneat et conservet, ideo attendentes quod vos dilectus noster . . .legum ,doctor, prout veraci militant antiquorum ac fidedignorum tes-timonio per nos personaliter ad plenani informationem nostram receptoliquide nobis constat, ex stirpe ac genere militari per rectam lineamtraxistis originem et a generosis seu ingenuis progcnitoribus descen-distis, vol'entes propterea, prou militare jus nobis tribuit, vos in ho-nore hujusmodi conservare, ad notitiam presentium et memoriam fu-tttrorum declaramus atque decernimus vos dictum. . . de militari stirpe

6 Por perpetratione.q Esta eserito faatis ; la omisi4n involuntaria de las dos letras se explica

mw; facilmente teniendo en cuenta que con la silaba fa termina la plana del.folio.

452 Documentos

ac generoso et ingenuo encre descendisse quoclque vobis et natis ves-tris et aliis a vobis et illis et a vestris parentibus legitime descendentibu ;esse debitum, licitum et honestum, quandocumque et a quocumque volue-ritis, ad militiam provehi et militari cingulo decorari, vosque et illosgaudere debere, nunc et imposterum, omnibus illis gratiis, libertatibus,privilegiis, immunitatibus personalibus atque realibus, usibus, foris etconsuetudinibus, quibus milites et generosi regnorum nostrorum utun-tur et usi stint, aut gaudere sunt soliti et in puturum gaudebunt in reg-nis et omnibus terris nostris. Mandamus itaque cum presente carta nos-tra perpetuo valitura inclito Infanti etc . ejusque vices gerentibus, necnon universis et sinl;ulis officialibus et subditis nostris, presentibus etfuturis, quod vobis et natis vestris tc ceteris le�itime descendentibusa vobis et illis et a vestris parentibtts et bonis vestris et eorttm obser-vent et faciant imperpetuum observari presentem declarationem nos-tram atque decretum, nec non omncs i11as ratias, inmur-itates, liber-tates et privilegia, usus, foros et consuetudines, quas ci: que militibus etgenerosis personis tenentur et debent ac tencri consueti sunt et servare,et contra premissa vos vet vestros non a-ravent, aut u,llo unquam tem-pore quomodolibet inquietent . In cujus rei testirnonium etc . Datum etc_

CXXVIII.--Super guidaticis yevocandis.

Cum ex. inipunitate criminunt crescat audatia perversorum, expeditrei publice tit o .fficiales nostri sic continuis actibus maleficos insequan-tur, ne et ex aliquo intervallo processus cessent justitie, vel ex eorumsuspensions penarum illis debitarum conteptus g aut deliquendi ma-teria tribuatur. Sane, licet in Cathalonie frequentius solito neces etalia crimina frequententur, verum tamen gencralis officialium nostro-rum abusus £acinerosis concedunt guidatica, per que . tam in locis om-nibus jurisdictionis eis comisse quam in locis etiam ubi suet sceleraperpetrata, ipsi transgressores incedunt salve pariter ct secure, non ti-mentes, obstante guidatico, penarum debitain ulcionem . Cum antem existis guidaticis effcctus enervetur justitie, non numquatu parentur in-sidie et deteriora prioribus comitantur, alii etiatn temeritatis spiritumassunientes ad illicita relaxentur, dum ex istis guidaticis illos videntimpunes qu.os pro comissis ab eis excessibus ad gravis pene vindictamjuris sanctio merito condempnaret, idcirco et si non debite pene afflic-tio saltim multum quietis suspensio affligat transgressores ac cessent mul-ta dispendia que ex istis provenire guidaticis dinoscuntur, vobis, sub penagratie nostre districts precipiendo, mandamus duatenus revocando gui-datica per vos hucusque consessa criminosum de homicidio, violenta ra-pina, latrocinis, aut alio crimine inculpatum de cetero non uidetis vel

8 Por cwttemptus

pa-ra la Historia del Dereclao espanol . 453

inducias guidatici, aut suspensionem cujusquam processes adversus cumdebiti concedatur, sciturus quod hoc nobis plurimtun displiceret et vospropterea taliter puniremus quod esset ceteris similia attemptantibus in .exemplum . ]Datum etc.

CXXTX.-Svher restituejidis cuidant do.Faesttico regio lzereditatibus sibadeinptis.

Ad nostrum non absque admiratione multiplicit provenit audittimquod officiales assesores jurati vel consiliarii civitatis . . ., quamvis illos,qui nostris jugiter insistent obsequiis debcrent reputare presentes, fide-li scriptori nostro . . . hereditatem quam ei ,_n civitate predicts concessi-mus, co quod ibidem non facit residentiam. personalem, nituntur attferre .Sane, cum hii qui pro nostris serviciis vel causa rei publice sunt absen-tes gaudere debeant privilel;io potiori, ea propter vobis mandamus qua-tenus predicto . . ., tenente in hereditate sea unum hominein loco sui, quinon sit de civitate . . . vel de populatoribus ejus, manuteneatis et deffen-datis ipsum in possessione hereditis 9 sue predicte . nec ipsum permi-tatis ills privari, vel in ca turbari, vel aliquatenus tnolestari, cum itsvelimus et sic ei duximus concederidum, non obstante ordinatione ali-qua vel statuto, etsi jam sibi ablata cxtiterint, candem sibi ilico restituifaciatis, cessante itnpedimento quocumque. Presentem tamen concessio-nem durare volumes }per annum unum ex nunc continue subsequentem .Datum etc.

GXXX.-De absolve :ado quodam a snanideutis .

Pro parte ffidelis scriptoris nostri . . . fuit propositum coram nobisquod, cum ipso de quibusdam excessibus delatus et incullratus fuisset,pro quibus contra ipsum extitit inquisitum, fuit traditus manuleute, autfideiusori-e cautioni, diversasque securitates et obligationes prestiteritde non exeundo Sardinie insulam sacramentis et homagiis roboratas,cumque de prenlissis asserat se insontem et velit se coram nobis per-sonaliter exhibere ad seam innocentiam expiandam, fuit nobis hutnilitersupplicatuni ut ipsum ad hoc admittere dignaremur. Nos itaque atten-dentes quod inquisitiones contra ipsum . facto, vel maxima pars earum,sunt in posse ffidelis scriptoria nostri . . ., cum quo et aliis existentibusin partibus istis potcrit de premissis veritas repcriri, ea propter volumu5ac vobis expresse mandamus quatenus, recepta a dicta . . . sufficienti etidonea cautione quod infra terminum competentem vestro arbitrio pre-figendum, legitimo impedimento cessante, se pro premissis coram no-bis personaliter exhibebit, absolvatis omnes manuleubs, fideiussorias

9 Por hereditatis.

454 Doeumentos ,

cautiones et omnes provisiones et obligationes homagiis et juramentisquibuscurnque vallatas, et eis omnibus non obstantibus, nec dbstante or-dinatione aliqua per nos facta quod publieis vel privatis officiis in dic-ta insula presidentes illa personaliter deservire ac pro eis in ipsa insularesidentiam facere teneantur, permittatis atque licentiam prebeatis jamdicto . . . ad nostram curiam accedendi ; ipse autem per substitutum vetsubstitutos idoneos possit interim regere officia quibus preest . Et hocnon mutetis aut etiam diferatis aliqua ratione . Datum etc .

CXXXI.-Rogatoria zit rogantem in aliquo loco curiali idoneo ipsuttticonstitnere velit, retraendo ipsunz a sarcina dedecoris.

Si ovis fuissem vellera produxissem et si vitis uvas mittissern, si veroarbor fructibus habundassem, set quia homo, non ut homo set tit talishome, non nisi tedia ac fastidia preparo ad amicos et non semel unum sodplu.ries idem repeto tit quod prime fatigavit displiceat et secundo, quarecompletum est in me verbum psalmiste dicentis : factus sum opprobriumvicinis meis etc. Verum tamen, immitator amande capti amore, qui li-cet se primp predilectam se sentiat agravasse, eandem inire denuo nonomittit, ideo karitatem vestram deprecor precious quantis possum qua-t:enus, a sarcina dedecoris et pulvere vite quain duco me misericorditerretrahendo, quod prime occurrerit apud scriptorem unum curialem velalium quemvls euln quo, prout juxta videre vestrum utilitati ac como-do cederit me comorari, vestros apponere dignemini intercessus, in hocquippe domini . . ., prout promisit, auxilium sentietis, nam fratri . . . pro-visum est de ecclesia quem citra duos annos Barchinone nullus estimatresidere et sic, defficiente anchora, recurrendum est ad amplustre.Datum etc .

CXXXII.-Ut srainister 1tlinorum habeat reeontendataiia abbatissain cu-jusdam snonesterii 1lEnorissarum .

Etsi universales personas in sacris ordinibus sub reg-ulari observantia,famulantes Altissimo tenemur diligere ac fovere, specialis tarnen deio-tionis affectus quem ad vestrum gerimus ordinem in intimis et hA.be-mus, eas, quas ejusdem ordinis regula divinis serviciis applicat, ad pro-movendum nostri regii £avoris gratiam efficacius nos inducit ; ad lau-dabilia igitur merita religiose sororis . . ., abbatisse . . . monasterii, quatnvite mundicia, morum honestas et alia virtutum suffragia comendabilernefficiunt atque reddunt, nostrum intuitum dirigentes, circunspectain pro-

videntiam vestram intento rogamus affectu quatenus abbatissain predic-tam nostri honoris intuitu ejusque meritorum obtentu velitis et placeatin suis agendis suscipere favorabiliter comendatam ; in hoc autem no-bis plurimum complacebitis et vqbis tenebimur ad merita gratiartini.Datum etc.

para la Historia del Derecho espanol . 455

.-CXXXIII.-Super capiendo quodam fratre fugitivo qui cum quibusdanrebus offugit.

Rem perniciosam exemplo nuper audivimus perpetratam, quod licethater. . . ordinis quod sub religionis pallio se virum religiosum preten--deret et honestum et majoralis existeret . . . domus, instigante diabolo incomotione temere pedes suns, abiecit turpiter jugum domini et de dictoloco cum quibusdam quantitatibus pecunie ac rebus aliis dicti monasteriifugitum abscessit et discurrens hlnc inde se latitat et occultat . Quocircaad instantiam venerabilis abbatis monasterii supradicti vobis dicimus etmandamus quatenus disquiratis sollicite et secrete in quo loco dictus fra-ter. . . se receptat, et, cum ipsum invenire poteritis, cum protinus capiatiscaptumque cum pecunia et rebus predictis jam dicto abati sub fida custo-.dia transmitatis, per ipsum juxta sui demerita puniendum taliter quodtransg,ressori juxta'° pena non desit et ipsunl monasterium recuperetfluod est suum. Datum etc .

CXXXIV. Confortatio IIII navium per inimicos captarum.

Ad vestram notitiam in vicino quod notum est pl'uribus in longinquo,credimus pervenisse et in sequentibus dicbus immo scimus probabiliterpervenisse qualiter januenses publici hostes nostri quatuor naves, quascum militibus et equitibus et alia multitudine gentis armigere ad insu-laln nostram Sardinie in ipsius tuitione pridie mittebamus, casu, for-tuito ceperunt in mari, quibusdam qui vehebantur in illis gladio interemp-tis et aliis captivatis, que vobis et potissimc fidelibus nostris illarum par-tium quibus in armorum congresibus consuevit fortune placiditas arride-re alicujus turbationis in comoda credimus attulisse, uncle vobis signifi-camus quod nos in dominantium domino, qui sic interdum irascitur utbenignius mans.uescat, sic affligit et flagellat ut altius elisos extollat etbonum consolationis adiciat, nostrum jactantes humiliter cogitatum, li-cet casus predictus ex Puo negotia nostra non cadunt gravis quodammodo et orribilis videtur, nos tamen, ipsum pro levi vel minimo repu-tantes, in nullo propterea fleximus altitudinem mentis notre jam cumbellorum facta sint dubia nostrumque dominium magna et strenua perDei gratiam habundet virorum militia, hujusmodi nova patienter susce-pimus, et tanto acutius nostre potentie dexteram in ipsorum hostium ex-cidium incitalnus et fortius crigimus ad vindictam, quanto p.ropter hocin regie ditionis comemptunn videntur inanis glorie ventu,m et teme-rariam -ex conflictu audatiam assumpsisse . Sane, cum misericors domi-nus non numquam superbos extollat ut fortius eos prosternat, sic eis in-terdum principia bona pretendat ut medium et finem multis adversita-

xo Por justa.

456 Docunientos

tibus repleat, eidern gratias agimus qui quo, diil'it aliquando corripit etc.castigat . Et ecce quod statim ad nos convocavimus centurn milites stre-nuos et electos quos dum Ii duabus navibus que sent Yarchinone pirateet alio armato navigio ad dictam insulam evestigio destinamus . Mandan-tes vobis quatenus, omni mestitia procul pulsa, assumatis spiritum fortitu-dinis in adversis in illo qui superbis resistit et semper gentes et regnanostra per sui misericordiam exaltavit . Datum etc .

CYXXV.-Avi.Piziratio'12 coz ;ztissa aliqgO Vfro.

Inf. ra nos debita ac sollicita considerations pensamus qualiter interalia regibus et principibus incumbentia incumbit eisdem, tuncque eoruaislaudis cum fame preconi.o rnagnifficentia veliementer extollitur, dumin illorutn officiis, precipue majoribus, personas ordinant et preponttntfidelitate, industria et: aliis suffragiis bonis notabiles atque tlignas, offi-c:iorum hujustnodi honoribus sublimari. Idcirco ad personain vestri . . ..nostrum intuitum dirigentes, veluti queni nocimus fidelitatis, lelgalitatis etsinceritatis constantia et aliis laudabilibus conditionibus insignitum, con-ffidentesque quod in ltiis que exaltationetn nostri nominis et honorisrespiciant omni cura et diligentia ac sollicitudine intendetis, nec non pros-pectis serviciis que prompto animo prestitistis nobis et: qtte speramttsimposterum exhiberi, vos propterea in anmiiratum nostrtun regnoruninostrorutn Aragonum, 1%alencie, Sardinie et Corsice comitatusque Bar-chinone preponirnus, ordinamus ac ducimus statuendutn. Et lit predic-tum officium atnmirati, tarp vos, quani alii qui postea ipsum o :icitzmtentterlnt, slve nostro live alioruin Regum successorum nostrorunl teln-poribus, certius melius et utilius regere valcatis ac etiam exercere,omnia et singula ad ipsum offcium tam in excrcicio, seu administrationsipsiu:?, quam super recipiendis juribus pro eodem, in presenti script(-.)nostro, habito super hiis pleno cum delibcratione consilio, declaranda,ponenda et inserenda providimus, tit inferius continetur. Volumus ita-que et ordinamus atque mandamus quod vos, per vos vestrosque viceam-miratos ordinatos et alios comissarios et nuncios vestros, predictumammirantie officium in omnibus regnis et comitatu predictis ad hono-rem, servicitn.n et fidelitatem nostrum nostreque curie como-dum etprofectum exerceatis et faciatis exerceri fideliter, legaliter, diligenteret belie. Item volumus, ordinamus atque concedimus vobis quod vos etills, qucm ad hoc loco vestri stattteritis, de causis et de questionibus, tamcivilibus, quatn criminalibus, que inter homilies generalis et specialisarmate nostre sell galearum nostrarum, de illis scilicet que contracts sintpostquarn ipsa armata incepta fuerit et durante eadent armata insure-

=x Por cxs»a.I2 U antirantia .

.A&

para la Ilistoria del Derecho espafiol. 457

xerint, sumarie secundtam statutum et consuetudinem armate ad arbitrimrvestrum cognoscatis ct singulis conquerentibus justitiam ministretis,qualn cognitionem exerceatis et eserceri -iaciatis de causis et questio-nibus quas moceri contingat a YV diebus antecedentibus ad recol-ligendum assiPnatam et in antea usque ad XV dies postquam ipsa ge---neralis vel specialis armata scu galce nostre fuerint exarmata ; ehcipimus,tamen ab hujusmodi cognitione vestra questiones, seu actiones realest .quas locorum ordinariis reservamus. Item ordinamus . voltunus et con-cedirntts quad, quandocutnque et quotienscumque contingerit nos fa-cere iieri de nova seu reparari galcas, vel alia quecumque vassella pr&"enerali vel speciali armata nostra, vos, seu statutus a vobis, de questio-nibus civilibus et criminalibus, quo inter magistros ipsarum galeorum seek .vassellorum et inagistros axie'3 et calaffatos ipsorumque discipulos etceteros operarios, de illis scilicet qu.e contracte sint postquam ipsa ope-ra seu reparationes incepta fuerint et durantibus eisdem operibus set.1re,parationibus insurexerint, in duibus ipsi fuerint, coinoscatis casquesecttndum justitiam fine debito terminctis ipsique mal;istri et alii su-pra dicti coratn vobis et ordinatis a vobis et non coram aliis officiali-bus inde respondere in judicio contpellantur ; declaranius tatnen quod,si aliqui vel aliquis predictorum cum alio vel aliis alterius conditionis.quam suorum consimiliurn in officiis supradictis civiles vel crimin-alesquestiones habuerint, etiain tempore opcrum predictorum, de ipsis notfi.per vos aut statutes vestros, set per oificiales ordinaries, prout de ra--tione fuerit, conoscatur ; nec intelligantur inter personas hujusmod ;illi qui ex comissione, sets concessione nostra, tenent tartianatus n.ostrosin qu,ovis locorum dictorum reg-norum et comitatus nostrorum,

immo'volumesquod ipsi tarcianatus predictos nostros tenentes non teneanturcoram vobis, set coraln suis ordinariis respondere ; escipimus etiana-assimili, ut supra in prokimo capitulo dictum est, a cognitione ti eitraduestiones, see actiones reales, quas locorum ordinariis rescrvamus . Itemordinamus, volumes et concedimus quod, cum propter multiplices va--rietates multorum negotiorum, que circa armatas sepe contin-unt, nonessen facile de singulis que expenderetis, aut soluoretis in ipsa armatavel ratione ipsius, debitas apochas vcl alias cautelas recipere, quod vosde pecunia see rebus quas per vos see ordinatos vestros receperitis etsolveritis ponatis nostre curie per quaternos tantummodo Clare tamenet cum justis rationibus, causis, finalem et debitam rationem, de hiisquestetur ipsis quaternis nec vos de necesitate oporteat ostendere vel redderealias apochas, see cautelas. Ut autem comisso vobis hujusmodi officioeo amplius et efficacius intendatis, quo et vobis et honorem esse im-pensum et utilitatis gratiarn collatam a nostra celsitudine censietis, dejuribus recipiendis a vobis pro presenti officio vobis providendutn du-

r3 Por magistros ascie = carpeWara:ar (D . Cange) .

458 Documentos

-xinius sub hac forma, videlicet, quod, si in debellatione et conflictu stoliirebellium et inimicorum nostrorum ammiratum ejusdem stolii per nos-trum felix stolium in quo vos prefueritis capi contingerit, amiratumipsum coin omnibus rebus suis quas in stolio habuerit vobis concedimusvestris utilitatibus aplicandum ; verumtamen salvamus et retinemus no-bis, expresse, quod si beneplaciti et voluntatis nostre fucrit quod per-°sonam ipsius ammirati capti ad posse et jus nostrum hahere voluerimus,<luod, nobis dantibus et solventibus vobis pro eo quingentas marchas ar-genti, ipsius arnmirati capti personam ad jus et posse nostrum absquealiqua contrarietate vestra habere possimus, bona autem omnia queipse amxniratus captatus in stolio habuerit, sicut jam pl-etactum est, ves-tris utilitatibus applicentur ; de universis autem rebus, mercibus et bo-nis existentibus in navibus et: ahis duibuscutnque vassellis capiendis perstolium nostrum, in quo vos preiueritis, volumus, ordinamus atque con-=tedinms quod vos vicesimam partem coruin omnitim, que curia nostrainde lhabuerit, integraliter habeatis, ipsas vero naves -et cetera vassellacapta juribus nostre curie cum eorum universis exarciis et appara-tibus reservamus ; ultra premissa etiam omnia vobis concedimus quod.annis singulis, a die videlicet quo armata nostra generalis vel specialisfieri incipiet usqus quo completa fuerit et iinita, in qua vos persona-liter ineritis, tam dum fuerit in terra quatn in mari, habeatis pro ex-pensis vestris de pectinia curie nostre, die qualibet, triginta solidos13archinonenses . Volumus insuper, ordinamus et vobis concedimus quod

,de personis sarracenorum capiendis cum nostris vassellis armandis pervos de beneplacito nostro vos tricesimam parterre eorum integriter ha-beatis, reliquis partibus sarracenorum ipsorum curie nostre comodita-tibus applicandis, personas autem christianorum quorumcumque capien-ciortim ad nos et curiam nostram declaramus et volumes pertinere absquealiqua deductions vel jure vobis in cis minims pertinenti, eo tamen, quodsupra diximus de persona ammirati capti, in suo robore duraturo ; sane,si contigerit vestra prudentia et tractatu ac coactione nos see curiamnostram a sarracenis quibuslibet nova tributa, see servicia, adquirere et'habere, antiquis et solititributis et serviciis nobis plene remanentibus,vos de ipsis novis tributis, see servicils, vestra sicut dictum est pruden-tia et tractatu ac coactione habendis, partem vicessimam pro vestrisutilitatilms habeatis . Denique volumes et ordinamus et vobis conce-Aitnus quod ab omnibus acordandis in armata nostra generali vel spe-,ciali habeatis et recipiatis ca jura, :que alii ammirati nostri habere etrecipere consueverunt, scribaniam vero armate nostre generalis et spe-rcialis conferendam per nos cui voluerimus retinemus ; predictis igitur-vrdinatione et concessions per nos superius factis de officio supradictonee non et de juribus vestris ratione ipsius a vobis recipiendis per nossuperius declaratis, quibuslibet aliis ordinationibus et concessionibus nee~~non juxibus solitis aut insolitis per alios ammiratos temporibus preteritis

para la Historia del Dereclao espanol . 459

exerccri, percipi et haberi omni_no exclusis, vos et alios ammiratos, qui?n dictis regnis et comitatu pro tempore fuerint, vulumus esse contentos.Aiandanius itaque per presens scriptum nostrum procuratoribus, vicariis,justitiis, baiulis, curiis et ceteris aliis quibuscumque oificialibus et sub-ditis nostris, per ommia retina ct comitatum predicta constitutis et cons-tit:uendis, tam presentibus quam futuris, quod vos pro ammirato nostrohabeant et teneant vobisque et ordinatis vestris de omnibus, que ad ip-sius officii negotia spectare noscuntur, ad honorem, servicium et fide-litatem nostram pareant, respondeant, obediant efficaciter et intendant .Harc autem conecssionem nostram durare volumes, dum de nostro fue-rit beneplacito voltantatis . In quorum omnium testimonium etc . Datum etc.

CXXXVI.-Super cowinuando ithicre aped dominum pappam.

Intellectis hiis que nobis si;nificastis, de dubio -quo dubitatis iter arri-pere, pro cundo ad presentiam domini pappe, pro expeditions n.egotio-rum per nos vobis comissorum, ex co videlicet quod cursores nuper missiad illustrem Regem I~rancorum nondum redierunt, fraternitati vestresil;nificarmzs nobis visum esse quod ex dicta causa vos non oporteat du-bitare, nec recessurn vestrum ulterius prolongare, sicque volumus ut adexequendum que vobis comisimus procedatis et ad partes illas vos per-sonaliCer conferatis, sublato dubio supradicto, dictos enim cursores inbrevi credimus reditures'4 et in vestro itinere vestram adibunt presen-tiam, prout eos fecimus informari, et ubi etiam cursorum ipsorum redi-tus, quod non credimus, differetur, non convenit vos retrahere ab ipsoviagio faciiendo. Datum etc .

CXXXVIL-Responsiva significotionis mortis judicis Arboree

Litterarum vestrarum tenore precipimus qualiter egregius nobisquedilectus vir . . ., judex Arboree, genitor nester sicut domino placuit, suisneriotiis anime et corporis, prout cum decebat, sufficienter dispositis,,piritum suo reddicit creatori, eujus equidem intempestiva substractionobis plurimum tamen displicentie ministravit ; set quia scriptura sanctadocents super mortuo respectu immensi doloris modicum est lugen-dum, nec sictzt qui spem non habent ceteris'' est dolendum, set quodtaros prcmiscrimus non amiserimus, est potius catholicis intimandum~et ad subsidia spiritualia recu.rrendum ; ideo devotionem vestram hor-tamur ut pro ipsius judicis anime leviamine devota orationum et aliorumsuffragia curetis offerri facere apud Deum, ut, si quid sibi remansitpurgabile, multiplicatis intercessionibus tet aliis bonis operibus levietur.Ceterum, quia in ejus domo succeditis et honore paternis adherendo:affectibus erga servicia regie domus nostre mentis aciem dirigatis ad

14 Por reditaros.r5 La palabra esta un ;poco borrosa en su parts final .

46o Documentos

nos, qui devotionem et: iidelitatem vestram pari dilectione amplectimur,in hiis que vobis et domui vestre utilia occurrerint, fiducialiter recu-rrendo . Nichilominus tamen dilectos familiares nostros . . . et . . ., germanosvestros, dicti judicis contemplatione ac vestri supplicationis instantiaipsorumque meritis exposcentibus, intime recomendatos habemus et re-giis favoribus et &-ratiis intendimus promovere. Datum Barchinone etc,

CXXX`'III.-Howagizon p>rinzogenito regio Prestitifitil per quendam .

1n Christi nomine . 1'atcat universis quod, cum inclitus in£ans . . .illustrissime domini bone znemorie regni filius, comes . . . comita-tus, duduan cum instrumento confecto. . . die et anno, auctorltate . . . no-tarii, cum consilio et assensu dicti domini Regis . . . tune viventis, subvinculo jurasnenti per cuin tune corporaliter prestiti promisisset atquejurasset inclitum infantem . . ., primogenitum serenissimi domini Regis . . .tiunc regnantis tune vero infantis et primogeniti dicti domini Regis . . ., in.R.egezn . . . regni et aliorum re-norum et terrarum domino Regi . . . re uisubiectarum, et quod ipsum tractaret, teneret ac reverenter tit btegem etdonainaun verum regnorum et terrarum dicti domini Regis . . . re.-ni etnullurn alium totis ternporibus vite sue, post cessum tamen vel . decessunapredicti domini Regis . . . avi et dicti domini Regis . . . tune infantis ger_ito .-ris dicti domini incliti infantis, et nihilomiraus promisisset quod ipsuininclitum in antem . . . juraret in Regem et donminum re - iortinn et te-rrarum predictaru.m, eo mod. et forma quibus primogeniti Regis. . . in . . .provincia solempniter et publice jurari consueverunt, quad siquidemjuramentum promissit prestare personaliter in prima curia quam apud . . .rcgntbm continl;erit celebrari, ita vidclicet quod, statim quod in primacuria u~. . . regno . . . celebranda jurasset dictum inclituun infantem . . . inRegem et dominum co mod. et forma cqaibus ceteri barones . . . regniipsuin juraverant, quod statim ipsa promissio et juramentusn et quevisalia obli-atio in ditto instrument. contenta esset cassa et irrita et to-tis suis viribus vacuata, ac si facta non esset, quoddue dictum instru-mentum ex tune restitueretur ditto infanti . . ., comiti . . . comitatus, titipsum posset cancellare, live delere, et quod ex tune prctextu clictiinstrumenti vel obli-ationis non teneretur eidem in plus quam alii ba-rones . . . provincie vel . . . rel;ni sibi obligati existerent vel astricti, salvisjuribus feudi et aliarum retentionum quas dictus dominus Rex in . . .comitatu sibi retinuerat et habebat, ut: hec et alia in ditto instrumen-to plenius continentur, idcirco dictus inclitus dominis infans, comespredictus, volens adimplere preinissa, constitutes in . . . ecclesia. . . ci-vitatis, . . . die, in qua quidem dictus dominus Rex . . . gencralem curiamcelebrabat et in qua prelatorurn, nobilitnu, mesnaderiorum, militum, in-fancionurn, procuratorum civitatum, villarum et aliornm locorum . . . re"-ni, qui ad dictam curiam convenerant, erat con-rebata maxima multi-

para la Hisfona del Dereclao espa-aol. 46r

tudo, juravit super crucem domini nostri Jhesu . Christi et ejus sanctaquatuor evangelia, :nanibus cjus corporaliter tacta, in posse et manibusdicti domini Regis . . . recipientis nomine dicti infantis . . . primogeniti suiet ejus domini iniantis . . . ipsum dominum. infantem in Regetu et do-minum regnorum et terrarum dicti dotnini Regis . . . reg-ni sub forma,sequenti : - os infans etc ., illustrissimi domini . . . bone memorie Regis . . .regni filius ac comes . . . comitatus, juramus per Deum et crucem domininostri Jhesu Christi et ejus sancta quatuor evangelia, corporaliter pernos tacta, vos inclitum dominum infantem . . . jam dicti domini Regis . . .prizno�enittzm presetttetn et juratnentum recipientem, quod etiam jura-mentum ditto domino Regi . . ., patri et 1egitimo aministratori vestro,noznine vestro recipienti ad vestri utilitatem propter etatis vestre de-ffectunt prestamus, quod tenebintus et habebimus vos in J .'egern et, proRege . . . regni post dies dicti domini Regis . . . patris vestri et quod de ce-tero vobis ditto domino infanti . . . obediemus et fidelitatem vobis ser-vabi.nus in vita dicti domini Regis . . . et etiam post, prout vasalli etnaturales domino suo naturali debent et tenentur fidelitatern et obe-dientiam servare, quo quidem juramento prestito, dictus dotninusRex . . ., volens servare retentionem quam inclitus dominus infarts . . . co-nes predictus in instrumento predicto sibi fecerat, absolvit et pro ab-soluto habuit et tenuit ipsum infantem . . . comitem supradictum a jura-inento, promissione et obliatione quas prius fecerat in ditto i.nstru-mento, tit superius est expresutn, quod siquidem instrumentum iptConii-nenti sibi mandavit restitui atque tradi et omnia in eo contenta deindepro non factis habuit tit ea ex tune effectu et viribus vacuavit. Et nihilo-minus idem dominus Rex. . . gratis et ex certa scientia et spontanea vo-luntate promissit per firmam et solempnezn stipulationem ditto domino in-fanti, germano suo, se facturum et curaturum, cum effectu, quod, quan-,do dictus dominus infans. . ., ejus primogenitus, decimum quartum'6 an_nurn etatis sue compleverit, infra unum annum ex tune immediate sequen--cem, jurabit et firmabit sibi, sicut ahis baronibus regni . . ., quod observa-bit et faciet observari ei foros, usus, consuetudines . . . regni, privilegia et,omnia instruments donationum, venditionurn et permutationutn et liber-tates universas, prout cis et ahis in ditto . . . regno constitutis concessasunt, que habent et habere debent cum sint intra . . . regnum constituti,et non contraveniet per se vel aliquam interpositam personant modoaliquo, live causa, quodque jurabit, tam super conservatione monete jac-censis que nunc est, quam super statuto et ordinatione perpetua fat--tis per dictum dominum Ret;em . . . bone memorie super regnis et aliisterris non dividendis, caque jurabit et tenetur jurare et ahis baronibus,prelatis et a1iis de . . . regno ex simili promissione per eundem dominumRegem. . . eis facts, quando jurarunt in Regem et dominum dominum in-

z6 XIIISttnn.

462 Docuntoitos

fantem. . . ejus primogenitum supradictum, et pro predictis complendiet attendendis per dictum dominum Regem . . . prestitit ipse dominus Rex.ad sancta Dei evangelia per cum tacta et crucem domini corporaliterjuramentum. Salvavit etiam dominus Rex . . . prelibato domino infanti . . .,fratri suo, ea que dominus Rex . . . bone memorie co tunc salvavit aliis ba-ronibus, prelatis et aliis dicti regni pro vitando prejudicio suorum pri-vilegiorum ac aliorum, prout continetur in instrumento super jura-mento dicti primogeniti sui in ,generali curia tune confecto. ,rlctum esthoc etc.

CXXXIX.-Don.atio nndlim2 abilis et Perfecta .

In Christi nomine et ejus gratia . Regalem providentiam sic decetsinl;ula secundum libera rationis appendere ut unicuique secundum sueconditionis statum respondeant munifficentie largitatuni, videlicet cir-ca sublimes sublimiter, et alios juxta suornnn exigentia meritorum. Hacitaque consideratione, dum nos . . . Rex etc., pensantes quod, inter ceteradona que at) alto, diving largiente clementia, multifarie multisque xno-dis recepimus, insinne donum suscepimus quod humane domus facto .nobis est socia illustris doming . . ., Regina . . . regni, lexitima conjux nos-tra, ex quo speramus in bonitate diving quad nos et ipsa socii erimuset domini, ad excellenciam ipsius nostre consortia prosapiam nee mi-nus morum preheminentiam dirigentes intuitum, ipsius merita recto li-bramine recensente, dignutn fore conspicimus ut, quia rioviter ex ca .felicem prolem suscepimus duam paterne benediction-'s dulcedine in.ti-mis viceribus I-, cordi .s nostri libenter amplectimur, videlicet vos ixi-clitum infantem . . ., lexitimum et dulcissimum natum nostrum, vos perexertioris operis productionem efficaciter amplectamur et, sicut al-tus estis progenitorum consideratione vestrortun, quantum .nobis occurritpossibile atollimini, tit convenit status et excellentia dinnitatis . Igitur vosdictum infantem . . . per nos jam emancipatum cum carta nostra, ut inca plenius continetur, in primis, titulo magnifficentie dignitatis prefice-re cupientes, vos marchionatus . . . civitatis intitulari volumus et marchio-nis nomine nuncupari, videlicet marchionis qui marchionatis . . . civitatiseat titulus ab antiquo . Et ut vestre dignitatis status sufficienter valeatsustentari ac juxta vestrum titulum vobis con-rue subpetant faculta-tes, gratis et ex certa scientia ac spontanea voluntate per nos et 'nos-tros heredes et successores damus, perfecta, pura et irrevocabili do-natione inter vivos per franchum et liberum alodium, vobis inclito in--fanti . . . marchioni predieto, jam per nos, .ut premititur, emancipato, ci-vitatem nostram . . . in . . . provincia, nee non. . . civitatem et talia castra etc. iiitali loco situata, cum eastris .et .fortaliciis eorumdem, kzec non talia loca-

3:7 Visceribits.

para la fstoria del Derecho espan"ol . 463

situata in tali provincia, ciun fortaliciis universes et singulis in termi-nis civitatum, castroruni et locorum predictorum situates et cum aldeis,villis, altareis, domibus, turribus et locis nostris in terminis ciictarum:civitatum et castrorutn constitutes et cum omnibus terminis, pertinenciiset appendiciis dictarum civitatum, castrormn atque locorum, portubusmares et rippaticis, et cum baronibus, militibus et dominabus, homini-bus ct feminis, christianis, judeis et sarracenis cujuscumque prehemi--nencie conditionis et status existant in predictis civitativus, castri etlocis et eorum terminis habitantibus et habitaturis, et cum mero etmixto imperio et alia jusrisdictione civili et criminali, alta et baxa,et cum salinis, piscationibus, venationibus, mineriis ~et trobis, flumini-1>us, vectigalibus, redditibus, exitibus ct proventibus, molendinis, furnispeytis, questiis, subsidies, adempriviiss, seniciis, servitutibus regalibuset personalibus, hostibus .~t cavalcatis et eorum redemptione, bovatico,.,montatico, cenis, albergiis, ieudis, feudatariis potestatibus et emparis, et.cum omnibus aliis juribus in dictis civitatibus, castris et locis nobispertinentibus et pertinere debentibus et de jure usaticis, foris, usibuset consuetudinibus, prout tnelius et plenius nos et nostri ca in predic-tis civitatibus, castris et locis et ratione eorum habuimus et 'habemus ethabere debemus et consuevimus quoquomodo, hanc autem donationenzfacitnus vobis inclito infanti . . . marchioni prcdicto et vestris heredibuset successoribus, sicut melius et plenius dice et intelligi potest ad vestri etvcstrortun securitatem et salvamentum et sanum etiam intellectum Ft, .extrahentes predicta omnia et singula, que vobis supra damus, de jure,dominio ct posse nostri et nostrorum, eadem in jus, dominium et possevestri et vestrorum mitimus ct transfferimus irrevocabiliter pleno jure, .inducentes vos de ,predictis oninibus et singulis in possessionem corpo-ralem seu quasi, ad habendum, tenendum omnique tempore pacifficepossidendum, prout melius per nos vobis data sunt et superius contine-tur, promitentes vobis quod trademus vobis, vel cue volueritis loco vestri,,possessionem corporalem, seu quasi, omnium predictorum ; et nihilominus- .damus et concedimus vobis autoritatem, licentiam et plenum posse quo('vos per Yes vel alium nomine vestro auctoritate vestra propria possitis .possessionem, seu quasi, omnicmi predictorum et singulorum libere appre-hendere et aprehensain licite retinere, nos enim donec vobis dictam pos-sessionem tradiderimus, vel vos eam apprehenderitis, constituimus nosinterim predicta omnia et singula pro vobis et vestro nomine tenere etpossidere seu quasi . Et ex causa hujus donationis cedimus per nos etnostros vobis et vestris, perpetuo, omnia jura omnesque actiones rea-les ~et personales, mixtas, utiles et directas et aliasquascumque nobiscompetentia et competere debentia in predictis omnibus et singulis et.contra quascumque personas et res ratione eorum, quibus juribus et-actionibus possitis vos et vestri uti et expediri, agendo et deffendendo:,4 :t alio quomodolibet in judicio vel extra, quemadmodum nos posse>-

464 Docionentos

::nus ante hujusinodi donationem et jurium cessionem. Mandantes te-nore huius instrulnenti publici, quod vicem epistole gerere volumus,.universis et singulis baronibus, militibus et dominabus et aliis homi-nibus cujuscumque legis et conditionis predictis quod vos et vestrospro dominis eorum habeant et teneant vobisque et vestris pareant etrespondeant in et super quibus nobis ante presentem donationeln de-bebant et tenebantur respondere ac etiam obedire, ac pro predictis vo-bis et vestris .homag-ium faciant et tfidelitatis etiani juramentum, nos-tnim absolvimus do presenti omrles et singulos barones, milites etalios supradictos ab onini homatiio, 'dominio et fidelitate quibus nobisastricti sint pro predictis vel modo aliquo obligati . }tetincznus tamenaobis et nostris heredibus et successoribus in predictis que vobis da-;~nus, ct sub tali pacto et conditions predictam donationem vobis faci-inus, quod vos et vestri heredes et successores perpetuo teneaniini ob-servare omnes prohibitiones generales per nos et heredes nostros fien-Aas super non extrahendis absque nostri et nostrorum licentia et per--nissu rebus prohibitis, videliect grano, blado et victualibus, equis, pe-gunta, sepo, alqultrano, fusta, canapo, fillo, exarcla, ferro et armls,~Z1Ltam prollibitlonem nos et nostrl, cum cam generallter facimus inregnis et terris nostril, llabeamus vobis et vestris denunciarc et sig-nifficare tit earn observare possitis nee ignoranter contra cam comi-tere valeatis, salvo vobis et vestris quod ca que ex redditibus vestris,habueritis possitis extrahere, scu extrahi facere, ad loca que volueri-:his, sarracenorum et inimicorum dumtaxat exceptis, et quod in hocfraus aliqua minims comitatur ; et astringamini vos et vestri observaren terris vestris predictis usaticos $archinoue, foros et alias consuc-tudines ac tluonetam live nlonetas regnorum et terrarinn nostrarum etcontenta ill privilegiis super eis confectis et etiam pacern, securitatem-et treugam, quam nos et nostri habuerimus cum quibuscumque chris-tianis et sarracenis et aliis hominibus cujuscumque leris, status et con-ditionis existant ; tencamini etiam vos et vestri sucessores perpetuovenire per vos vcl procuratorem vestrum ad curias generales nostri etsuccessorum nostrorum, quandocumque et quoticnscumquc inde fueritisrequisiti, et edita in ipsis curiis observar .e. Retinernus etiam nobis et nos-tris successoribus quod, si vos vel vestri quandocumque, quod Deus aver-tat, decederitis absque filio vel filiis masculis de legitimo matrimonioprocreatis, civitates, castra et loca et omnia supradicta, que vobis da-mus, ad nos vel successores nostros et ad coronam Ara`onensem ir.-tegre devolvantur ac etiam revertantur cute pleno dominio et jure, si-cut erant et nos ca habebamus et habere debebamus ante donationempredictanY, quo case vos vel vestri possetis filiam vel filial, si que su-peressent, matrimonialiter collocare et lhonorifice dotare de bonis pre--dictis juxta decentiam earumdem et pro anima vestra in dicto casu re-,.dipere et ordinare usque ad quantitatem quindecim mills librarum Bar-

para la Historia del Derecho espasaol . 465

hinonensium, quam nos et successores nostri, ante quarn predicta que;supra vobis dantus recttperemus, exsolvere teneatnur, et quod tuxoribusvestri et vestrorum successorum possitis dotem et donationes proptersluptias, live dodaria ipsarum, as .ecurare super dictis bonis, non obs-tante retentione predicta . Pari etiatn modo retinetnus nobis et nostrisauod, si quocumque case contigerit vos vel aliquent de successoribuswstris predicta que vos damus obtinent:ibus ad re;iam prefici digni-tatem, sine in rel;nis et terris clue habernus live extra regiia et termspredictas ubicunlque, co ipso statitn civitates, castra, loci et alia supra-dicta, rltte vobis damus, ad coron-am Aragonensem inteare, tit preaniti-tur, et libere revertantur . Igitur, salvis et retentis nohis et nostris quettperius contizlcutur, convenimtns et promitimus per nos et nostros vo-

his infanti. . . tnarchioni predicto et notario infrascripto qtxod is vobiset itomine vestro et aliis quorum interesse potest ac poterit recipien-ti et letrititne stipularlti et patiscenti -19 precl.ictam donationem et om-nia et singula in ea contenta tenere et firmiter observare et observarifacere inviolabiliter ac teneri et contra cam in aliquo non facere -°c1venire, intponentes nostris et nostrurutrn successorum universalibus he-veedibtts et successoribus et ipsos etiarn obligantes et astringentes quodhretnissarn donationern et omnia et singttla supra contenta teneant effi-caciter et observent et contra ea in alicluo non Yeniant, nec aliquern con-~"ravenire prrmittant aliqua ratione ; et .ad niai :7rem securitatem et effi-ti.aciam juramtts bee per crucem domini nostri Jliesu Christi et ad sanctaDci quattior evangelia corarn nobis possita et corporaliter per nos°tacta . Ad hujus atttem rei memoriam et ad perpetuam firmitatem facta,sent inde duo consirnilia instrumenta, altcrum habendurn et tenendurnper dictum dominum Regem et alterum tradendum predicte domineRegine nomini inclite infantis . . ., marchionis prefati. Quod est ac-t1TI1 et :c .

CXL.-Declaratio retentionuir in supra Proxima carta factarumn .

1\Toverint universi quod nos etc . Attendentes nos donationem per-Iletuain fecisse noviter pro francho et libero alodio vobis inclito infan-ti . . . leaitinto nato nostro, marchioni . . . civitatis, de . . . civitatibus ac dehonore etc., cum iortaliciis ttniversis et. singulis in terminis civitatum,castrorunl et locortun predictorum situatis, et turn aldeis, villis, al-tareis, domilms, turribus et locis nostril in terminis dictarum civitaturnet castrorum et in honore jam ditto constitutis, et turn omnibus ter-minis, pertinenciis et appendiciis dictartun civitatum et castrorum atquelocorunt, portubus maris et rippaticis, et turn baronibus, tnilitibus et

18 Parece estar do cobra la palabra quoci.x9 Recuerdese la observation hecha en la, formula XIVI con respecto a

,zsta palabra.

31

466 Docunaentos

dominabus etc., ut supra, prout in carta ipsius donationis facta in . . .loco . . ., in . . . kalendarit>, latius continetur, et inter alias conditioner seuretentiones in dicta donatione appositas, seu adjectas, contineatur ex-presse nor retinuisse nobis et nostris quod, si quocumque casu con-tigerit vos vel aliquem de successoribus vestris predicta que vobis de-din-us obtinentibus ad regiarn prefici dignitatem sive in regnis et te-rris que habemtts, sine extra regna et terras predictas, ubicumque, eoipso statim civitates, castra et loca et alia supradicta clue vobis dedimusad coronam Aragonensem integre et libere revertantur, idcirco, cum nos-tre non fuerit nec sit intentionis quod dicte conditionis adjecto 2° 10-

cum habeat, si vos vet vestros successores ad titulum et dignitatemretlain regni . . ., aut regni . . ., vel utriusque eorum tantummodo, sitni'llvel divisim, prefici contigerit vel assumi, propterea cum presenti cartanostra per nor et nostros declaramus, concedimus et etiam statuimuAquod, licet vos inclitum infantem . . . marchionem prefatum, vel succes-sores vestros in predictis per nos vobis donatis succedentes, titulumregium dictorum regnorum. . . et. . . vel alterius eorum contingeret ob-tincre et ad ipsorum regnorum seu alterius eorum insimul vel divisim,ut premititur, regimen seu dignitatern regiam sublimari et nihilominusvos et illi qui vobis secundum fornnam dicte donationis in predictis pernor vobis donatis successerint vel succedere debuerint, jam dictas civi-tates 21, castra et loca per nor vobis donata cum omnibus et sinaulisterminis, juribus, pertinentiis et aliis predictis retineatis et retinere pos-shis, plcne et integre et absque impedimento cluocumque, conditione seuretentione predicta, quam in dictis case seu. casibus locum habere no-lumus nec intendimus, in aliquo non obstante, neque civitates jatn dicte,castra vel loca, aut alia predicta per nor vobis data in ipsis case setacasibus ad coronam Aragonensem revertantur, set in jure, donlinioet proprictate vestri et vestrorum remaneant pleno jure, salvis nobiset nostris aliis conditionibus et retentionibus antedictis, tam circa dig-nitatem regiain, si eam in aliis regnis seu partibus obtinueritis vos velvestri, quam in ahis in dicta carta donationis latius ehpressatis, impo-nentes heredibus nostri et nostrorum universalibus et ipsos etiam obli-nan.tes et astringentes quod hujusmodi declarationem nostram teneant ctobservent et non contraveniant, nec aliquem contravenire permitantalidua ratione . In cujus rei testimonium etc . Datum etc .

CXLI.Proynotlo act condtis dignitatem.

Philippus Dei gratia 1{franchorum rex. Ut ordo dignitatum con-grua dispositione servetur, renie niagestatis circunspecta discretio me-

20 t Por adjectio?2x A1 nque la lectura nias eorreeta parece ser civitaterva, transerillo ci4i-

taEes por fiallarse nias de acuerdo con el sentido de la formula.

para la Historia del Derecho espavtol . 467

rita personarum convenientiamque locorum diligenter attendens addecorem rei publice personas et loca quibus convenit insigniis prero-gative potioris attollit . I3anc sane 2e considerationem per intimamffrequentius revolventes ad dilectum et fidelem nostrum Bernardunmdominum de insula militem ejusclue baroniam de insula terram quanthabet Gunonesio et villas de sancto Suplicio 22 et de Asso convenien-te multis de causis direximus aciern nostre mentis, dignum et cong-ruumarbitrantes tit merita prefati militis nostri, qui claris natalibus non am-bixitur descendisse, nobilitas predicte baronie, terre et villarum dic-tarum amenitate loci, copia .feodorum, rerum et fructuum oppolentiaet antiquis temporalibus prepollenti perpensioris nobilitatis obtineatper nostre regie libertatis munificentiam majoretn titulurn superaddidictaque baronia terra et ville per regiain ma;estatem in nomen ele-gans et exccllentie dignoris 2l tranfussa prefato militi nostro juxta suiconspicuitatem lionoris ejusque successoribus, ad quos ipsam baroniarn,terras et villas predictas devenire continget, nobilibus adaptetur. Eaprop-ter notuzn facitnus universis, tam presentibus quaun futuris, quod nosbaroniam, terrain et villas predictas presenti statuto pragmatice difii-nito in comitatum duximus exinendtzru et dignitate comitali de specia-li gratin perpetuo exornandum, nomine baronie hujusmodi vel aliudquad hucusdue habuit in nomine contitatttm transferentes, predictutndueBernardum militem nostrum ejusque successores ejusdem comitatttscomites cum dignitate et honore comitalibus plenariis de nostre regieplenitudine potestatis presenti pa,ina constituimus et creamus, dilec-tis et fidelibus nostris Paribus Ffrancorum, ducibus, comitibus, baro-nibus ceterisque nobilibus ffidelibus justiciariis et subditis regni nos-tri hfrancie, presertim ipsius comitatus subditis, presentium tenore man-dantes tit ipsi et eorum quilibet predictum comitem, militem nostrumejusque in comitatutn hujusmodi successores ex nunc imperpetttum utcomites venerentur, et ad honores, privilegia, dignitates et libertatescornitibus solitos et debitos exiberi, quibus eundern Bernardum militemnostrum ejusque in comitatu predicto posteros successores presentibusinsignimus ac etiam comunimus, recipiant et admitant ipsosque tractentcum debita reverencia ut comites in agendis, hec autem, nobis et succes-soribtus nostris superioritate et ressorto in omnibus retentis, tenore pre-sentium dicto comiti pro se et stu.ccessoribus suis in dicto comitattx degratin speciali et ex certa scientia e_r nunc imperpetuum concedimus etdonamus jure hereditario possidenda . Ft, ut prernisa omnia et sin ;ulafirxnitatis robur obtineant in futurum, nostrum presentibus fecimus

2z Palabra enmendada. Decia antes saaao : se carrigio 1a Attima letra y pue-de leerse ahora sane.

23 Yor Sstilpio .

24 Dignioris .

4.68 Documentos

apponi sig-illum . Datum in domo de Yecoysel, VIII' die junii, anno do-mini millessimo trecentesimo quadragesimo primo.

CXLII.-Litterra missa- a-rchipiscopo Teracouensi per conaitem U ryelliin favorem cujusdaw scolaris .

Reverendo in Christo patri flrnaldo, diving providentia Dertusensiepiscopo, speciali amico nostro . Inffans etc. salutem et: dilectionis affec-tum . Servitia nobis diversimode et legaliter, non sine masno personesue labo .re ac periculo, prestita et que continue impenduntur per fidelemscriptoretn nostrum Matheum Adriani merito nos inducunt ut pro codemet suis, apud eos <luos nostris beneplacitis promptos novimus, interces-sus nostros liberaliter effundamus. Tlinc est duod, civil, patre dictiMathei in dicta civitate pridein ab hac lace subtracto, sibi remanseritfratres et sorores quos e quas zelo fraterno juvare tcnetur et speciali-ter Ilcrnardonus Adriani adolescens orfanus sibi remanserit quern dic--tus lIathcus propter sui aptitudinem in Fcclesia T)ei, scilicet in divi-nis officiis, in domo vests nutriri desiderat et affectat, nobisque prop-terea, supplicaverit ut de infrascriptis ti-estre paternitati scribere e .ffi-caciter dignaremur et: nos, omnibus predictis attentis, dicto Matheo etstns efficiatnur ex. corde, ideo patcrtiitatem vestram, de qua fiduciam~'erimas specialem, instantissime deprecamur quatenus honoris nos-tri intuitu diettitn I>ernardonum do domo et fainilia vestra recipere acipstun in eadem nutriri et edoceri, prout de vobis, speramus placeat etvelitis, nam in hiis Deo, clui de elemosina orfanis distributa premiumtribuit, servicium ac nobis signatum obsequittm facietis, indeque dictumil:Iathetnu, quern jam ab exparte 25 novimus in v-estris negotiis effica-citer laborare, habebitis sedulum in liiis que poterit servitorem ; rescri-bendo nobis, si placet, de liiis due horurn occasione precaminum in pre-dictis duxeritis ordinandum. 17atutn etc .

CXLITI.-Sztper eodem ex parte comitisse.

Reverendo in Cbristo patri domino Arnaldo, diving providentiallertusensi episcopo, Cecilia etc. salutem et prosperos ad vota succes-sus. Si pro singulis et universis illustris domini infantis, viri et domi-ni nostri carissimi, domesticis et familiaribus et pro suis preces nos-tras tenemur effundere, maxime pro illis et suis, quorum exhigentiameritorum ac servicia per ipsos dicto domino infanti et nobis, Lit abexperto novimus, prestita debits et que continue impeduntur 26 nos as-tringunt ut pro eorttnz comoda procuranda lar;ifflue nostros debea-mtts apponere interoessus ; hinc est quod cum dictus dominus infans,

ag Por ob experto.a6 Yor irnperidzsntur.

para la Ilistoria del Dereclao espaiTol . 469

serviciis ffidelis sui scripptoris Mathci Adriani qui in suis et nos-tris, ut vos bene scire credimus, non sine magno persosie sue pe-riculo et labore attentis, paternitatem vestrain, tit Bernardonum Adria-ni dicti 4Tathei l;ermani de domo et familia vestra et in eadem edo-ceri et nutriri placeat duxerit deprecandam . nosqne, omnibus pre-dictis consideratis, eidem blatheo et suis plurimttm tetrcamur, ex cor-de affectcmus quain plurimum dictas pieces ad effectum omninoperduci, idcirco paternitatem vestram de qua plene confidimus ins-tantissime deprecamur quatentis, precibus dicti domini in [antis libe-raliter et benilrnc obtemperando ct nostris, taliter ltonorc nostri fa-cere velitis et placcat quod dicte pieces effecturn habeant pcrobtatum,dictusque it7atheus fructnm sentiens intercessimm predictorurn ad dictidomini infantis et nostri scrc-icia ardentius nee immerito animetur .Hec itaque nobis summe grata advenierit illaque vobis regratiabimurin inttnensum . Datum etc.

CXI,IV.-Gentibus parlaniention Parisius tenepitibus scat presidentibasejusdem .

Prudentie vestre presentium tenore de .f fcrimtis qtzod nos novitercarissitno nostro illustri Regi I'rancorum, post: assuetum prectmbta-lurn, scrihimus per lice verba : Olim, serenissime princeps, pro sttbs-cripto negotio celsitudini vestre, post salutationis assueturn pream-bulum, scripsimus sub hac forma : Dudum, receptis vestre magniffi-centic litteris, per quas nos iterum requirendo rog'astis lit . . . et . . .ejus filio, subditis vestris, mercatoribus de Ivarbona, qui per . . . jti-niorem . . . predicti compl'icem, rice non per . . . et . . . de Barchinona sub-ditos nostros cum quibusdam nave et 1'igno piraticam cxereentes inmari fuerant pluribus bonis suis more piratico depredati, quo juxtaaverationes in curia vests. factas summam quinl;entaruin librarumTuronensium attingebarit, quantitates ipsas, una cum dampnis, ex-pensis et interesse rode. sequtis, de bonis dictorum raptoruni satiffierifacercmtts, nos vero volentes quod pro premissis executio fieret inbouis . . . et: . . . predictortim, ipsi nostrain adcuntes presentiam nobishurniliter supplicarunt tit, cum ipsi de corum innocentia et quodnunquani interfuerant dicte rapine per testes et alia legitinia docu-menta parati esscnt facere fidem promptam, eorum super hiis infor-mationcm prius recipi facerc dignarernur . Nos autern considerantesquod non crat credibile, vel verissimile videbatur, quod . . . et . . . pre-dicti, cites utique fidedig-iii et in divitiis oppolenti, quique repttta-tionis non modice et .fame laudabilis in partibus istis habentur, suesicut essent salutis, conditionis et status immemores, quod talia per-petrarent, quanique dicte . . . levis quidem opinionis potentie modice vi-tequca danipnate patrono preciptio et majori dictornm navis et ligni,

470 Docunzentos

cum quibus, lit predicitur, exercebat piraticam, se submiterent, sequeac alios illius nephandis complicibus immiscerent, probabiliter ex-tirnantes regiam curiain vestratn fuisse quo ad ipsos . . . et. . . proculdubio circumventarn, eorum supplicationibus annuentes, contra ipsoset corun: bona procedere supersedimus, donech `nobis lucidius factiqualitatis panderetur, Et nichilominus per comissarium fidedignumper nos ad hoc spccialiter reputatum testes et alia documenta adplenam informationem habendam recipi jussimus, tit super premissisprodiret veritas in aperture ; verum cure per attcstationes seu dictatestium ab ipso comissario receptortim, inter quos suet nori ntllli quiin dictis nave et ligno fuerunt toto tempore dicti cursus et temporeetiam quo dicta rapina fait, ut fertur, comissa, quique habebant ple-nam notitiam dictorum . . . et . . ., sit clare probatttm quod in dictisnave et ligno, tempore dicte curses et raubaric, cessarunt videre atquecognoscere . ., et . . . predictos, qui si fuissent cos vidissent et utique cog-novissertt, per alios testes ornni exceptione majore fuerit clare pro-batum quod dictus . . ., tempore quo dictus . . . recessit de portu castellicastri insule nostre Sardinie predictam piraticam attemptando eratpro quibusdam arduis negotiis, que sibi expedienda comisimus, ininsula memorata ibique stetit continue, dum dictus . . . in ipso viagiomorarn traxit etiam per aliquod tempus post illius reditum see re-gressum, quodque dictus . . . a decern annis circa fuit et stetit conti-nue in civitate Barchinone, in qua domicilium scum fovet, et pertotum ipsum tempus navigare cesavit, prout vicini ejusdem et aliifidedigni deposuerunt testimonio fidei oculare, nunnulli etiam ex ipsistestibus deponant quod in regno Majoricarum est quidam vocatus . . .qui in dicta nave fait toto tempore dicti curses, et insuper aliqui exeis deponant quod quidam faber qui est et din fait in civitate Bar-chinone . . . similiter nominatur, ex quibus latius lace claret quod pre-dicti . . . et . . . cives Barchinone a predictis eis impositis penitus suntinsontes, idcirco, Rex inclite, cum alter pro altero non debeat agra-vari penaque tantum suos actores tenere debeat ac illi debeant prorsusa calumpnia subrnovcri quos culpa crinunis non inquitiat, cel'situ-dinern regiam attente requirimus et rogamus quatenus, cum ex causispredictis, quibus est oppinioni veritas prefferenda, non possimus, si-cut obsistente justitia non debemus, subditos nostros innoxios opri-mere minus juste, vos pretextu see occasione deffectus justitie .qui circa hec in veritate in nobis non .fait rice potest dici repertus,contra naturales nostros ac sttbditos per modem marche vel aliter nul-

latentts procedatis, aut inportunis vocibus et querelis aliqua conce-datis, per que, inter nos invicem quos sanguinis et amoris jungit in-dentitas ac inter subditos utriusque scartdalorum, quod absit, germi-na pullullent, set patius, c is propulsis, azn<;na concordia, sicut decet,hiric. inde jugiter convalescat . Datum etc. Quibus magniffzcentia vestra

para la Historia del Derecho espaizol. 471

nobis respondendo rescripsit quod cum nostrarum receptionis tem-pore litterarum nullos haberetis vobiscum qui de processibus, si quifacti essent contra predictos . . . et . . ., vos possent aliqualiter informare,predictas litteras nostras gentibus vestris vestrum parlamentum tenen-tibus destinastis, ut vos de predictis processibus et negotio, si quos fece-rarrt contra predictor, vestram celsitudinem certificare curarent, quorrnnreponsione audita tale remedium intendcbatis apponcre super pre-dictos quod amor, qui vos et nostros subditos diligere ratione cone-xitatis sanguinis vos astringit, augmentaretur potius quam, quod ab-sit, donationem 29 aliquam pateretur. Quocirca, Rex inclite, serenita-tern regiam affectuose rogamus quatenus, placidain et nobis multumaceptam responsionem vestram in acturn debitum deducentes, superpremissis curetis taliter providere quod alii subditi nostri ex predic-torunr . . . et . . . innocentia, que debet in curia tanti principis esse tutam,per marcharum concessionem aut aliter per vestros subditos non gra-ventur et amor utriusque nostrum, prout ab antiquis citra temporibus,illesus remaneat et aliquid, quod absit, contrarium non insurgat quodtante unitatis et amoris indivisibile vinculum ledat quomodolibet veldirumpat. Datum etc. Sane, cum vos, qui ad dicti Regis ejusque reipublice gerenda et exequenda negotia estis electi et specialiter depu-tati, prospicere deceat ne insontes pro nonsontibus molestentur qtrod-que omnis tollatur occasio per quam regna dicti re--is et nostri, quein fervore caritatis fundata sunt ab antiquo, possent turbationeminducere vel dispendium germinare, ideo vos attente precamur utcirca premissa sic salubre more solito prebeatis dicto Regi consiliumac nostro officio providere curetis ne predictorum subditorum nostro-rum innocentia oprimatur, nec alii subditi nostri ex aliquorum sugges-tione contraria quomodolibet agraventur . Datum etc .

CXLV .Etatis suppletio.

Nos Petrus etc. Quia pro parte vestri dilecti de domo rostra Petride Boyl filii Berengarii de Boyl quondam fuit nobis bumiliter su .ppli-catum quod, cum vos annum nonumdecimum etatis vestre peregeritiset de consensu expresso nobilis et dilecti consiliarii et majordomi nos-tri Gaicerandi de Bellopodio, soceri vestri, nee non dilecti nostri Gon-dissalbi Garcie, avunculi et curatoris vestri, ac aliorum etiam ami-corum et de parentela vestra in facie sancte matris Ecclesie vestrumsolempnizare matrirnonitun preponatis 3° et administratione vestrorumbonortun regere cupiatis, dinaremur cum deffectu etatis vestre dis-pensando benigne vobis etatis veniam concedere de regie nostre

29 Por domnatioraen¢?

30 PrOPO3'Otis.

4i'' Docimientos

pl'enitudine potestatis, igitur attendentes vos dictum Petrum do BoyI,adeo circunspectum, moribus ornatum ac administratione sufulturn etprovidentia temporali, quod, licet etatis non suppetat complementum,curatore circa personain vel bona vestre non indinetis 3' amodo vetrestore, ea propter vobis dicto Petro tenore presentis supplentes eta-tis prelibate defiectum veniam ejus concedimus et in illa vobiscum decerta scientia et de nostrc regie potestatis plenitudine dispensamus,nec r;on etiam de certa scientia vobis concedimus et plenam licentialn.impertimur quod, deffectu etatis hujusnlodi nullatenus obsistente, pos-sitis vos et bona vestra regere, tenere, administrare et alio quomodo-libet disponere de eisdem ac etiam subire judicium ill causis, seu ne-gociis propriis, tam agendo quarn deffendendo coran.i judicibus qui-btlscuniqtte, prout potent quilibet etatis perfecto vcT a potentate cara.-toris cum etatis venia per Regem vel principem liberatus, habentcauichilorninus hujus serie quicumque °2 tutoreln seu crratorern ves-trum ezcusatum penitus ab administratione et onere dicte tutele et cure �ita quod do cur<a prefata vel de administratione bonorum vestrorurnse de cetero nullatenus intromitat nee intromiterc teneatur. Mandan-tes cum hresenti gubernatori generali ejusque vices gercritibus, jus-titiis, bajulis, ceterisque offrcialibus et subdltls nostrls, presentibuset futuris, quod omnia supradicta et singula firma habeant et obser-vant et faciant obscrvari et non contraveniant nee aliqttem Contra-venire perrnitant aliqua ratione . In cujus rci testimonitun presenters;fieri etc.

CXLVI.-Guidaticum .

Nos I'etrus etc. Guidalnus et assecuramus vos Periconum de Bar-berano et Arbortum do Claroinonte, inveniendo ad nos cure vestra tan-tum familia, stando ac etiam redcundo, ita quod, non obstante quocibanniti sitis per vicarium Villefranche ratione quorumdan verborursper vos probatorurn adversus quondam sagiones curie juxta mansum depontonlbus, possltls per universa et sinhula terse et dorainatlonis nos-tre essc et: morarl ac ab inde reeedere salve 1)ariter et secure . .%9.a11-Clantes per 1)resentes tu17versls et singu11s officialibus nostris et eorunhlocatenentibus quatenns, ruidatictim nostrum hujuslnodi firm.iter ob-scrvando, contra cum non veniant nee aliquem contravenire permit-Unit . I!acipinnts tamen ab hoc guidatico quod, co durante, Villaffrarl-chanl Penitensem intrare mlllatenus presturiatis, quod guidaticum durare

volumus, doluec per nos fueritis deslgtidatiti, litteris, verbo vel voce pre-conis, et hostea her deccln dies ex tune in antea continue numerandos.Per hujuslnodi vcro guidaticum non intendimus nee volumes quod bo-

31 Puede leerse tambi6n 4s~di;~cFa.32 POY fj4LC}TtC25"vFf.^y : : E' .

para la Historia del Derecho espaiol . 473

norum vestrorum annotatio, si qua est, in aliquo ledi valeat vcl annitempus ttilatentts interrumpi, quinimas ipsa remanere volumus in co-rum robore, viribus et effectu quodque vos, durante guidatico, super cri-mine vel bonis non possitis in judicio procedcre vel vos judiciaiiter su-per crimine vel bonis deffendere ttllo inodo, set processus quisvis judi-cialis et extrajudicialis contra vos dumtaxat super criminc durante gtti-datico suspendatur ; bona tamen vestry pro crimine ti-el contumacia an-notata post anni lapsum nostro remancant erario confiscata et uper eispossit exequtio fieri libere, presenti guidatico in aliquo non obstantc . Inettjus rei testimonium etc .

CXLVIL-Confirmatio privilegiorum.

Pateat universis quod coran nobis Petro etc. comparuerunt mtn-cii universitatis civitatis Ilerde nobis humiliter supplicantcs quoci,cum ipsa civitas plura et varia habeat privilegia franchitatum et imrnu-nitatum et alia per predecessores nostros illustres memorie recolende in-dulta, ipsa cisdem laudare, approbare, ratifficare et confirmare de be-nignitate solita di,-naremur . .Igitur nos, supplicationi predicte tanqnat ;irationi consone annuentes benilrnc volentesque dictaxn civitatemet ejus cives -Iratia prosequi et favore, per nos et. successores nostrosgratis et ex certa scientia et spontanea voluntate jam dicta privile-gia ffranchitatum et immunitatum ct alia dicte civitati et hotninilnzsejusdem et successoribus suis imperpetumn confirmamus, prout in pre-dictis privilegiis et eorum sinl;ulis melius et plenius continetur et proutmelius hactenus usi fucrunt privilegiis supra dictis . Mandantes perpresentem cartam nostram procuratori nostro etc ., vicariis etc . In cu-jus rei testimonium etc .

CXLVIII.-nispensatio facta super prayanatica sanctiovce tonsztratormn .

Petrus etc., dil.ectis et fidelibus vicario Barchinone ct Valencie etbaiulo civitatis cjusdem, nec non universis et singulis aliis officiali-bus nostri vel eorum loci tenientibus, ad quos presentes pervenerint,salutern et gratiarn . I17 :eminimtts illustrissitnutn dominum. Alfonsumhone memorie Regem Aragonurn genitorem nostrum, habito providoconsilio, quandam ordinationem seu pracmaticam sanctio.nem dedisseet super ca quandam ordinationem seu mandatum fecisse, tit cleri-ctts non conjugatus, quamvis tonsuram non portet set laycaliter in-cedat, non admittatur seu eligatur ullatenus ad laycorum officiumquod publicum auctoritatc vet utilitate existat ; verttm, cum pro parteGuillelmi de Monte magno :' 33 habii:atoris Barchinone nobis tuerithumiliter supplicatut:n quad, licet ipse Guillelmus tonsuram habuc-

33 Puedc leerse tambien ma_gon.

474 Documentos

rit, quam tamen non deffert, ipsum ad tabellionatus officium de be-nignitate regia admittere dignaremur, id circo, ipsa suplicatione benig-ne admissa, vobis et cuilibet vestrum concedimus cum presenti qua-tenus dictum Guillelmum ad dictum tabellionatus officium, dicta or-dinatione seu pracmatica sanctione in aliquo non obstante, admitterevaleatis, quamvis tonsuram habuerit, ut est dictum, ipse tamen asse-curante idonee, ut per alios notarios dicte civitatis, qui a tempore citradicte ordinationis in civitate tadem fuerint assumpti, assecurari exti-tit consuetum . Datum etc.

CXLIX.Doiiatio quorundam reditifuln fucta cuidam zniliti °4 .

In Dei nomine . Pateat universis quod nos Petrus ete ., sedule co-gitantes quod, inter alia que regie serenitatis fastigium precipue de-corare noscuntur et ad grata familiares inducunt obsequia et cete-ros animant ad sincere devotionis fervorem, benemeritos insignireinuneribus et laboriosa servicia munifice retributionis antidonis coin-pensare, prospectis ergo serviciis arduis et utilibus que vos dilectusde domo rostra Petrus Pardo de la Casta, miles, cum puritate cor-dis, non vitatis periculis aut dispendio personali nobis fide .liter etin armorum viriliter ac sedule prestitis 35 presertim in executione etprocessu justitie quem et quam fecimus contra inclitum Iacobum deMajoricis et homines atque terras nostro dominio rebellantes, dignumet debitum arbitramur ut magnifficentia culminis erga vos, quem spe-ciali tenemur gratiarum prerogativa preficere, sue libenter exuberetmunifficentie largitatem. Cum hac igitur carta rostra, perpetuis tempo-ribus valitura, de certa scientia et consulte, habita deliberatione innostro consilio, in aliqualem remunerationem et satisffactionem lauda-bilis laboris et nostre cotidie impensi tot milium solidorum Barchinonen-sium in puris redditibus vobis et vestris et quibus volueritis perpetuo da-mus, largimur et concedimus, gratiose habenda et percipienda singulis an-nis perpetuo per vos et vestros et quos volueritis in et super castris, lociset tertninis et pertinenciis suis atque bonis Berengarii de Ulmis, Pe-tri Raymundi de Codoleto, Andree Guiterii, Bernardi de Podio auln-to, Berengarii Viuers, Raymundi de Pallarols et aliorum nobis rebel-lium in Rossilione et Ccritania, quorum bona, propter crimina perprenominatos et eorum quemlibet contra nos et alios comissa et quia,citati et vocati per nos sub pena amissionis bonorum eorum, coram no--bis comparere non curarunt, imino neclexerunt et penitus contenmpse-runt ad prestandutn et faciendum nobis sacramenta fidelitatis et homa-gia tanquarn comiti Rossilionis et Ceritanic licet alii milites et homines

34 131 titulo de esta formula, coxno el de alganas antcrlores y siottientes,ester escrito en letra posterior a la del t~!xto .

35 Prestitistis .

Para la Historia del Dereclao esparzol . 475

dictorum comitatutun comparuerint fore omnes et dicta homalria et fi-delitatis sacramenta fecerunt et prestiterunt nobis, adquisita et con-fiscata existunt. I3anc itaque donationem et concessionem facimus vo-bis ditto Petro Pardo et vestri et quibus volueritis, perpetuo, proproprio, (rancho et libero alodio, pure, libere et absolute et cum omnijure, dominio et jurisdictioni, quod et quam pronominati rcbclles indictis castris, locis et bonis habebant, antequam ipsa castra, loca etbona nobis ex causis predictis acquisita et confiscata fuissent, et sineomni conditione et retentione ad dandum, vendendum, comutandum,impinorandum, obligandum et alienandum et ad faciendum inde ves-tras et vestrorum omnimodas voluntates, sicut melius et utilius advestri vestrorumque salvarnentum et bonum intellectum potest intcl-1iti live dici, ita quod vos et vestri possitis de dictis castris, bonis, juri-bus et redditibus ipsorum bonorum et l6corum, donee fuerint pro pre-dictis tot millibus solidorum, per nos vel alium seu alios de mandatonostro, vobis supplicante et requirente nobis, assignata certa loca velbona cum juribus supradictis usque ad concurrentern quantitatem reti-nere, habere et percipere de redditibus, proventibus et exitibus dicto-rum annuatitn . Promittentes firma et solenni stipulatione vobis et ves-tris per nos et omnes heredes et successores nostros quod dictarum do-nationem vobis et vestris servabimus et observari perpetuis tempori-bus faciemus et non contraveniemus aliqua ratione . Promittentes etiamper nos et nostros, bona fide regia obligantes ad lice nos et nostra, quodaliquid gratiose, vel aliter, non agemus vel faciemus propter quod intoto vel in parte absque vestri et vestrorum voluntate et assensu dimi-nuatur, vel quovis modo prejudicetur donationi predicte. Afandantescum presenti ipsis heredibus et successoribus nostris et quibusvis aliisquorum interest quod hujusmodi concessionem et donationem ac promis-sionem nostras firmas babeant et observant et faciant inviolabiliter obser-vari et non contraveniant quavis causa. Mandamus etiam cum presentiMichaeli Amarelli et Bernardo Raymundi, procuratoribus nostris reddi-tuuzn et jurium nostrorum Rossilionis et Ceritanie, quod in possessio-nem pacificam predictorum, castrorum, locorum et bonorum et juriumipsorum, modo et jure quibus supra, vos ponant ilico et obstaculum ali-quod in ipsa possessions vobis vel vestris non apponant, nee aliqua ratio-ne aponi pcrmittant, imo vos et vestros in ipsa possessione manutencantet defendant . n7andantes etiam gubernatori Rossilionis et Ceritanie,vicariis, balulls et aliis officialibus dictorum comitatuum quod predictaomnia et singula faciant inviolabiliter observavi et, si opus fuerit,vobis et vestris ad tenendum ct possidendum predicta prestent auxi-liutn et favorern, quibusvis contradictionibus, oppositionibus, dila-tionibus et impedimentis penitus procul pulsis . In cujus rei testitno-nium etc.

Signum etc.Testes etc .

d7I Documentos.

CL.Instrumentum gratie ad tempus facte .

In llei nornine . 1\TOvcrint univcrsi good e;;o Arnaldus llortaldo at-tendens `-os illustrissimum dominum Petrum, llei gratin Relem _Lra-tc>nurn, ven.didisse inichi ,et meis ad imperpetutun, pro pretio duode-cim millium solidortun Barchinonensium, castrum et locum de Basturc,cum mero et mixto imperio et excrcicio ejusdem et oninia alia jurisdic-tionc alta et baxia et totusn directum et alodiale dominium, hostem et ca-valcatam et redeniptionem ejusdem, monetaticuni et cenam et questiamannuam et omma alia jura, quas et que habetis et habere seu recipereconstieeistis quoquomodo in castro, villa et loco de Besturc et in ho-minibus ibi popttlatis et ejtrs terminis, situato in Yicaria Pallariensi, qttodpro nobis tenetur et debet teneri et consuevit in £eudurn per nobilemPetrum vicecomitenr de Vilaniuro, et earn omnibus censibtts, reddi-tibus, exitibus, usaticis, esdetienimentis et aliis juribus quibuscumquevobis et vestris successoribus pertinentibus, scu pertinere debentibus,,,it valentibus quoquomodo in dicta castro et loco de Basturq et ejusterminis ac. in hominibus et feminis habitantibus et habitaturis, proutin carta venditionis predicte confecta per Jacobum Conesa scriptorcrntestrurn ac notarium publicum per totam terram et dominationemnostram in palatio regio cit-itatis Barchinone, Vlal° Kalendas madii,anno infrascripto, noscitur latius contineri ; attendentes etiam con-ventum iuisse inter tios doininum ltegem et me ut ego deberem eobisfacerc instrumentum sub forma infrascripta, idco, conventioni prc-dicte inherendo, per me et ornnes successorcs meos promito et con-ti-enio vobis ditto domino Regi quad, si vas vel sucessores vestri res-tittoeretis, infra decem annos a presenti die in aantea computandos,michi vcl successoribus meis dittos dnodeci.m millia solidos Barchi-rioncnscs, ego, t-el mei successores, incontinenti ex tune restituain etrestituerc teneantur vobis et successoribus vestris dictarn cartarn siteinstrumentum et alias cartas inde secutas et revocabo, sea ipsi suc-cessores mei rei"ocabunt et revocare teneantur omnino, venditioncinpredictam, sic quad ipsa cenditio vel instrurnentum ejusdem nulliussit valoris vel efiicacie et res penitus sit inempta . Et premissa facioet proirnito ego dictus Arnaldus Dortaldo --obis ditto domino Regiet successoribus vestris in posse subscripti notarii, hec a tic nomirtevestro et omnium illorum quorum interest vet intererit stipulantis etrecipieritis, reminciando expresse onmi legi, juri, rationi, consuctudi-ni et cuicumque exceptioni eorum, quc vet carton aliqua quovis 1Yrodopossent super predictis vobis ant successoribtis vestris nocere et ,neeel moos juvere . C)uod est actusn etc .

Signtnil nlei notarii etc .

para la Historia del Dereclao espaBol . 477

GLI.-I'rocuratio facta per domiumn Recgew pro pecunia mutisorecipienda .

Itios I'etrus ctc. Attendentes quod, ratione exequtionis justitic quarn

facimus et continuare intendinius, Altissimo perrnittente, contra in-

clitum Iacobum de -A.ajoricis ac terras Rossilionis et Ceritanie, babe-

rnus muttto recipere et aliis modis omnibus procurare diversas pec-

cunie quantitates, nobis ;;° necessarias pro subportandis imrnensis one-

ribus incumbentibus pretextu exequticmis predicte, ideo gratis et ex

certa scientia, tenore presentis carte nostre firmiter valiture, facirnus,

constituimus et ordinatnus vos Bertrandum Rubei, jatn procuratorern

reddituum ei: jurium nostrorum civitatis et reni IMajoricensis, cer-

tum et specialem procuratorem nostrum= ad habendntn et recipiendurn

mutuo de consilio nobilis et dilecti nostri Arnaldi de Erillo guberna-toris dicti rerun quasvis pectmie qttantitates, nec non ad faciendum et

recipiendum cambia a quibusvis civibus et mercatoribus civitatis Ma-jorice et aliis quibuscumque et in quibuscumque locis cum prestationelucri atit interesse, vel sine., et ad faciendum inde instrutnentutn et

instrurnerita debitoria et alias obligationes juramento in animam

nostt.ain et aliis promissionibus et securitatibus vallata et vallatas,cum obligatione ct assignatione tare speciali quain generali reddi-tuum et jurium predictortun et aliorum bonorum nostrorum ct aliasprout et eo modo illis a quibus dicta tnutua vel cambia receperitis utile

et expediens videatur ; et ad faciendum et firmandum eisdem apo-chas de quantitatibus vobis nostro nomine mutuatis scu nomine cam-

bii receptis et generaliter omnia et singula faciendum, conveniendum

et promittendum dictis personis, a quibus dicta inutua et cambia re-

ceperitis, que eis necessaria fuerint et tttilia pro tuitione ct securitatc

quantitatum nobis seu vobis nostro nomine mutuatorum, eis et eorumcuilibet, seu cui vel quibus voluerint, exsolvendarum, terminis cons-titutis seu comprehensis inter vos et ipsos, cum dampnis, missioni-bus, expensis et interesse, si quas, vet si qua cos contingcrct facere,vcl quomodolibet sustinere. Item constituimus vos procuratorem nos-trum ad vendendum, distrahendum et alienandum quocumque aliena-tionis genere, de consilio dicti gubernatoris, cuicumque vel quibus-cumque personis et pro quocumque vel quibuscumque pretiis volue-ritis, altareas, terras et possessiones et alia cluccurnclue bona mobiliaet itnmobilia existentia in civitate et insula Majorice, seu aliis insu-lis cidenl adlacentibus, quarurncumque personarum adherentitun Iaco-bo de Majoricis supradicto, ct ad faciendum et firmandum ernptori-

bus dictorum bonorum instrumenta venditionum, cum obligatione etevictione bonormn nostrorum, ipsosque emptores ponendum et indu-

36 Aunque en el texto dice vobis, creo debe ser nobis.

478 Docutnentos

cendum in possessionem dictorum bonorum, nec non pretia ipsorumrecipiendum et inde apochas faciendum et demum omnia alia et sin-gula gerendum, que in premissis et circa ca necessaria fuerint seuquomodolibet opportnna et que nos possemus facere personaliter cons-tituti, etsi majora vel graviora fuerint superius expressatis . Nosenim voNs super predictis~ omnibus et singulis et aliis quibuscumque, inpremissis et circa premissa necessariis et expedientibus vel inde del>en-dentibus scu emergentibus quomodolibet, tradimus et comittimus libe-ram et generalem administrationem et plenarias vices nostras, pro-inittentes et convenientes vobis in bona fide regia ac jurantes perdominum Deum et ejus sacrosancta quatuor evangella, corporaliter anobis tacta, quod quecumqtue vos dictus procurator nester, de consi-lio tamen, ut predicitur, dicti gubernatoris, gesseritis et feceritis, trac-taveritis, conveneritis, seu promiseritis in premissis vel ratione pre-missorum, rata, grata et valida habebimus eaque s-ervabimus et com-plebirnus ac servari et compleri inviolabiliter faciemus ipsaque, si ex-pedierit et dictis contrahentibus placuerit, laudabimus, approbabimuset confirmabimus cum carta vel cartis nostris juramento vallatis, etfaciemus, prout per vos gesta, acta, conventa et promissa fuerint, vali-da perpetuo remanere sub nostrorum omnium obligatione bonorum .In cujus etc. Datum etc .

CLII.Infeudatio regni Majoricensis.

Noverint universi quod, mota litte inter nos Petrum Dei gratiaReg-em Aragonum et Iacobum per eandem Regem Majoricarum su-per regno 11Zajoricensi cum insulin 11Yajorice et I:vic;e et aliis insu-lis adiacentibus eidem regno et super comitatibus et terris Rossilio-nis et Ceritanie et Confluentis cum Vallespirio et Cauquolibero et su-per Montepessulano cum castris et villis dominationis N'Iontispessulani,quo omnia non predictus Rex Aragonum dicebamus ad non pertinere,tandem volentes a dicta litte discedere per compositionem et tran-sactionem et fraterni amoris inter non vinculum observare, non Ia-cobus Dei gratin Rex IMajoricarum predictus gratis et ex certa scien-tia ac spontanea voluntate per nos et omnes successores nostros re-cipimus a vobis domino Petro Rege Aragonum predicto fratre nostroet successoribus vestris Rel;ibus Aragonum, in feudum honoratum,sine omni servicio, sub forma tan7en infrascripta, totinn predictum reg-num Majoricense cum insulis Majorice et Fvice et aliis insulin adiacen-tibus eidem regno, et omnes predictor comitatus et terras Rossilioniset Ceritanie et Confluentis, Vallispirii, Cauquiliberi . Item sine preju-dicio juris alieni recipimus in feudum a vobis et vestris, secundutnmodum superius et inferius comprehensum, vicecowitatum Comelade-sii et vicecomitaturn de Barladesio cum omnibus villis et castris

para la Historia del Derecho espailol . 479

ejusdem vicecomitatutun et omnia etiam castra, villas et loca que-cumque, que pro alodio habemus in terris 1VTontispessulani ct domina-tione et terminis ejusdem, et generaliter otnnia alia quecumquc habe-mus sive habere debemus, ubicumque sint, cum militibus scilicet om-nibus, feudis, jurisdictionibus et donationibus universis, sine illa tenea-xnus ad manum nostram sive alii teneant pro nobis in feudum, exceptisfeudis que tenemus ab episcopo et Ecclesia Magalonensi, pro quibusomnibus et singulis 1'ocis et terris ac juribus corutndem constituimusnos de presenti fcudatarium vestrum, recognoscentes deinceps nos et-sucecssores nostros predicta omnia tenere a vobis et suecessoribusvestris Rei;ibus Aragonum in feudum prcdictum honoratum, trans-ferentes ctiam in vos et successores vestros directum dominium om-nium predictorum, quod directum dominium confitemur nos ex ninevestro vestrorumque successorum nominc possidere et quasi in signumtradite possessionis dicti directi dominii . Excipimus tamer a predictarecognitione feudi nos Iacobus, rex predictus, emptiones castrorum,villarum et locorum quas fecimus in predictis terris, quas nobis et suc-cessoribus nostris pro alodio retinemus . Sane volumus et concedimusquod heredes et successores nostri teneantur facere homa.ium vobiset successoribus vestris et dare potestatem de civitate -Iajorice et in-sularum Minorice et Evice et de Villa Podii Ceritani nomine et viceCeritanie et Confluentis et de villa Perpinyani nomine comitatus Rossi-lionis et terrarum Vallispirii et castri Cauquilibri et de castro de Omel-lato, nomine et vice dicti vicecomitatus de Omel'adesio, quas potesta-tes dicti heredes et successores nostri teneantur dare vobis et succes-soribus vestris, quandocumque et quotienscumque requisiti fuerint pervos et successores vestros, irati et paccati, ratione recognitionis feudiet fatice juris ", nee predictas potestates possitis vos vel successoresvestri firmare jus vobis et vestris in posse vestro et vestrorum, acsemel quolibet anno, cute fuerint requisiti, ire ad curiam vestram,et vestrorum in Cathalonia, nisi tune quando fuerint requisiti dictiheredes et successores nostri in regno Majoricensi ; nos vero in vitanostra non teneamur vobis facere homagium, nee dare potestatem,nee ire ad curiam vestram, nee firmare directum, nee constitutio-nes de novo faciendas per vos vel vestros observare . Promitimus ta-men nos et nostri et ad hoc de presenti nos et et successores nostrosobligamus quod juvemus, valeamus, deffendamus vos et successoresvestros cum toto posse nostro contra omnes homines de mundo . Itempromitimus per nos et nostros servare et servari facere in terris Ros-silionis, Ceritanie et Confluentis et Vallispirii et Caucolibero usati-cos, consuetudines et constitutiones Barchinone, factor et facta etetiam faciendos et faciendas per vos et vestros cum consilio majoris

37 Podria ser tambMn jasre.

480 Documcntos.

partis baronum Cathalonie, -,,cut moris est fieri, salvis specialibusconsuetudinibus locorum predictorum et terrarurn, et quod in predic-tis terris Rossilionis, Ceritanie, Conrluentis, ti'allispirii et de Cau-colibero currat xnoneta Barchinone et non alia . Retinernus tainennobis et successoribus nostris duod possimus cudere et cudi facereabsque contradictions et impedimento vestro et vestroruin in regno-Kajoricensi et 1Tajorica? s4 et insulis eidem adiacentibus monetas etmonetam de novo . Itein retivemus nohis et successoribus nostril quodin nullo casu possit a nobis vel officialibus nostril vel successorumnostrorum appellari nee etiarn per alitun modum recttrri ad vos dic-tum dominum Regem Aragonum vel successores vostros, salvo quodper hoc noc detrahatur in aliquo liiis quc-t snperius vel . inferius continen-tur . Item <luod nos et successores nostri possimus absque contradic-tione et impedimento vestri et vestrorum facere et ponere pedaium etnovam lecdatn in regno Majoricensi et aliis insttlis eidetn adiacentibus,salvis libertatibus per predecessores nostros concessis hominibus nos-tris, nisi predicts libertates et privilegia sint de jure per contrariumusttm vel alium modo obro,,-~.Lta . Item retinemus nobis et successori-bus nostril bovaticum in dictis terris . Que tamer omnia que nobis re-tinemus voiumus et concedimus esse de feudo seu feudis predictis, eY-ceptis emptionibus supradictis, inhibitiones vero seu banna per vosvet successores c-estros factas vel faciendas non teneamur vel succes-sores nostri servari, nisi facto fuerint de consilio et assensu nostro velnostrorutn . Remittinus etiam questionetn et demandam quarn contravos vel successorcs vestros facere possemus nos vel nostri ttsque adbee tempora aliqua rations . - Ad hoc nos Petrus Dei gratia Rex Ara-gonurn predictus, tenentes nos pro contentis de pactatis cum preclictisa vobis Iacobo per tandem Rege Majoricarum ffratre nostro nobisrecognitis et concessis et volentes penitus discedere a dicta litte pernos nostrosque successores, laudamus et approbamus vobis predictoReni Ilajoricarum ffratri nostro et vestris successoribus, perpetuo,predictum re,gnum Majoricense, insulas, comitatus et terras, quas anobis in feudum recipitis sub pactis ct conventionibus supradictis, etpromittimus per nos et nostros vobis et vestris juvare, valere et deffen-dere vos et vestros et regnum, terras et comitatus predictor et juris-dictiones vestras quas a nobis tenetis in feudis dum s', toto posse nos-tro contra cunctos homines, remittentes per nor et nostros ex causapresentis impositionis, conventionis et transactionis vobis et vestrisperpetuo oninem petitionem, questionern et demandam quam movimusvel movers possemus contra vos vel vestros usque ad bee tem-

38 Tal vez se trate de una repetition innecesaria de Majoric (las dospalabras van abreviadas de la nsisma forma : Majaric, y el signo general deabreviacion).

39 Por calm,

para la Historia del Derech-o espan"ol . 481 .

pora de predictis regno et terris ac juribus eortundem aliqua ratione,,Convenimus etiam et remittimus nos Petrus et Jacobus ffratres, Re-ges predicti, quod substitutiones facte in cartis hereditamenti internos et nostros per dominum Iacobum inclite recordationis RegemAragonum patrem nostrum et in testamento ejusdem patris nostri sintsalve et in sua remancant firmitate, salvis hiis que in hoc instrumen-to continentur. Et pro predictis omnibus complendis et firmiter atten-dendis obligamus nos et nostros ad invicem et omnia bona nostra etjuramus per Deum et ejus sancta quatuor evangelia et facimus internos homagium ore et manibus ad invicem in presenti. Acta sunt hecFornnia suprascripta in claustro domus :fratrum Predicatorum Perpi-niani, XIIIu lcale .ndas fcbroarii, anno domini M°CC°LXX°VII°.

CIAII. Citatio .

Illustri et mal;niffico principi Iacobo Dei gratia Majoricarum etc-Pctrus etc . salutem etc . Attendentes, .Rex inclite, quod, dum pro judiciovel errori tempore congruo non resistitur illi, utrumque presumiturconsentirc, quodque plerumque jure opprimitur veritas et excedendilaxatur lieentia, si circa id opportune provisionis auxilium subtrahatur,profecto, nec lesioni nostre sic presertim intolerabili conscr1tire pernegligentiam volumus, neque pati ob deffectum providencie congruenostre regalie detrimentum . Sane, sicut gravis de terris nostris rumor.egresses nobis imponit et veritas prout fertur ascribit, vos in re-num Majoricense, insular adiacentes eidem, comitatus et terras Rossi-lionis et Ceritanie, Confluentis, Vallispiri et Cauquiliberi et alias anobis tenetis in feudum, sub certls pactis formis et inodis in instru-iruento conventionein et ipsius infeudationis contentis, tanquam om-nium predictorum immemores, contra far et licitum et conventionesin ipsa infeudatione consertas, aliam monetam preter Barchinonensetncurre h° facitis et permittitis in dictis terris Rosilionis, Ceritanie ctConfluentis, Vallispirii et Cauquiliberi -et, quod esta gravies toleran-~dum, cuditis see cudi fecistis et facitis patenter et publiee monetamin villa Perpiniani, in dicto comitatu Rossilionis sistenti, nec non con-flari see fundi monetam regalem nostram Barchinone, see argenti,que intacta penitus remansisse nec a vobis contaminationem aliquam,debuerat sucepisse . Cumque predicta, ad nor dudum crebris clamoribusjam prolata, nunc tanquasn evidentia facti notoria fama comunis un-dique publicet et mul'torum fidedignorum assertio manifestet, nosqueilla, velut in comitatu Rossilionis, qui est infra limites Cathalonie qui-:que gencralis nostre ditioni subest imperio, in prejudicium dictarum,conventionum ac contra usaticos Barchinone, quibus monetam facere in

40 Currere.

32

482 Documentos

Cathalonie nobis solum est atributa facultas, illicite perpetrata et inprejudicium legis patrie in lesionem etiam universalem totius rei pu-Mice ac in offensam et injuriam nostre magestatis contempnibiliter siccomissa, non possumus nec debemus sub conniventia preterire, idcircopresentium serie vos citamus, vobis nichilominus iniungentes quate-nus XXVI3 die, si feriata non fuerit, aliter proxima sequcnti nonferiata, quem terminum vobis una pro tribus citationibus seu edic-tis peremptorium assignamus, compareatis personaliter coram nobis incivitate Barchinone, paratus super premissis omnibus subire judi-cium et firmare de directo in posse nostro et aliter debite procederesuper eis, grout de jure et ratione ac secundum usaticos Barchinoneac juxta conventiones inter predecessores nostros Aragomim et ves-tros Majoricaruin Reges initas et inter nos et vos noviter renova-tas fucrit faciendum, cum nos super predictis omnibus et quolibetpremissorum et dependentibus ex eisdem facere intendamus quod jus-titia suadebit. Alioquin, lapso ditto termino quern, tit premittitur, properemptorio et preciso tenore presentium assignamus, procedemus inet super predictis, vestry absentia non obstante et contumacia exigente, .grout juste et debite invenerimus faciendum. Datum etc.

CLIV.Ex parte dontini Regis nostri Regi Alajoricarmn qui non con-sanguineus net ffrater carissimus dici meretur.

Vestras noviter recepimus litteras respondentes ad illas, quas su-per captione personaruin et marcha bonoriuxi et rerum quorumdanlsubditorum nostrorum per vos vel de mandato vestro factis pridemvobis cluximus dirigendas, quibus breviter respondemus quod pro illaquantitate, quam ratione dotis illustris Regine RTajoricartun conjugisvestre consortisque nostre carissime vobis asscritis nos teneri, proqua potestates regni Majoricensis et aliarum terrarum vestrarum te-netis titulo pigneris obligatas, vobis non licuit ad captionem seu mar-clham procedere memoratam, cum, ipsa obligatione contenti, niuiquamsuper solutione ipsi nos duxeritis requirendos net similiter pro aliispluribus et diversis pecunie quantitatibus in dicta littera vestra sin-gulariter expressatis, cum omnes remisse fuerint et sublate in transac-tione dudum facta super jure quod nostris progenitoribus competebatet per consequens nobis in regno et terris predictis, ut constat perpublics et que legitima documents, que quidem transactio facts fait:in maximam, . evidentem atque notoriam utilitatem vestrain et incasu licito et permisso et, si super eis solvendis requisitiones vestreprocesserint, nostra eis juntas atque legitimas responsioues fecimus 41,requisitiones ipsas totaliter herimentes, et propter quas ab exequtione°

41 Por fecissesmls.

para la Historia del Derecho espaiaol. 483

requisitionum ipsarum vos supersedere omnino vel verius desistere op-portebat ; efluxerat insuper a requisitionibus ipsis tantum temporis spa-tium quod ante processum predicte captionis et marche iterum repetidebuissent. Ceteris vero in littera ipsa contentis, quia veritas negatade publieis minus relinquit fidei de occultis, non consentimus, immoexpresse contradicimus ex causis justis et rationabilibus que suo locoet tempore apparebunt. Datum etc .

CLV.-Domino pappe ex parte domini Regis, super facto RegisIleajoricarum.

Quamvis, pater santissime, firmiter oppinamus sanctitatis vestre no-titiam saltim fame discurrentis preloquis non latere que Rex iste Ma-joricartlm, quem stilo circa eum solito non describi subscripta ejus de-merita meruerunt, contra nos dampnatis ausibus incohavit, ut tamensuper hiis et aliis postmodum subsequtis beatitudo vestra clarius in-formetur, ca omnia seriosius illi hoc scripto perducimus cerciori. Etsi quidem cum predecessores ipsius Regis Majoricarum et ipse a pro-genitoribus nostris et nobis tenuerint in feudum et teneant sub certispactis, formis et modis, in instrurnento conventionum et ipsius infeuda-tionis contentis, regnum Majoricense, insulas adiacentes eidem, comi-tatus et terras Rossilionis et Ceritanie, Confluentis, Vallispirii et Cau-quiliberi et omnes alias quas habet ubique, excepto dum taxat loco deMontepessulano quem ab illustri Rege, T+franchorum carissimo con-sanguineo nostro tenet in feudum, nobisque clamor validus protulissetquod Rex ipse, regie dignitati non defferens et generis sui claritatinon parcens, contra conventiones in ipsa infeudatione consertas, aliam,preter monetam nostram Barchinone, in dictis comitatibus currere fa-eiebat et, quod erat gravius, cudebat seu cudi faciebat patenter et pqt-blice monetam novam in villa Perpiniani, in dicto comitatu Rossilioniset infra principatum nostrum Cathalonie consistente, quodque conflariseu fundi faciebat regalem monetam nostram Barchinone seu Irgcnti,que intacta penitus permansisse, nee ab eo contaminationem aliquamdebuerat suseepisse, nos, attendentes predictum Regem in prejudiciumet lesionem enorm~em conventionum et infeudationis ipsarum ac con-tra usaticos Barchinone, quibus monetam facere in Cathalonia no-bis dumtaxat noscitur pertinere, premissa contra fas et liciturn per-petrasse ac in preiudicium legis patrie et universale dispendium totilxsrei publice, nee minus in offensam notabitem et iniuriam nostre mages-tatis regie talia comisisse, cum ea sine gravi scandalo nostrique vehe-menti contemptu non possemus nee deberemus sub conniventia pre,terire, eundem citavimus, iniungentes quod certa die per nos sibi pre-fier coram nobis in civitate Barchinone personaliter compareret, para-tus super premissis omnibus subire judicium et firmare de directo in

484 Docianantos

?posse nostro et aliter debite procedere in premissis, prout de jure ctratione ac secundum usaticos Barchinone et juxta dictas conventionesinter predecessores nostros et suos initas et inter nos et ipsum novis-sime renovatas ac juramento et homagio nostris predecessoribus atqucnobis per cum ter prestitis roboratas Brat et est nobis astrictus et effi-caciter obligatus . Et cum idem Rex contra nos rebellionis calcaneumerigens coram nobis, prefixo sibi termino aut etiam die sequenti, com-parere vol aliquem mittere responsalem, non absque notoria contutna-cia, contempsisset, nos in nostro palatio Barchinone, ad quam citatusfuerat, pro tribunali sedentes Regem ipsum reputavimus atque decre-vimus contumacie, declarantes quod contra ipsum et bona sua, tan-quam contra contumacie et firmam juris sive directum jtts facere re-cusantem, juxta usaticos Barchinone procedere poteramus, videlicetad occupationem feudorum realem, nullo processu alio precedente peripsos usaticos et jura patrie quibus subest. Igitur, convocatis ad cer-tum diem baronibus, nobilibus et exercitibus nostri pro exequtione hu-jtismodi facienda, beatitudo vestri, que more pii patris non preterivitincomoda filiorum, misit ad nos venerabilem Armandum, Aquenensemarchiepiscopum, vestrum nuncium sive legatum, virum quidem pacisamicum et concordie zelatorem, qui viis ac modis utique salubribusexquisitis tractatum in eundeni concordie incohavit, ad cujus ingen-tem instantiam et preces Regis predicti guidaticum sibi concessimus,cujus simile nunquam a nobis petitum extitit aut concessum, et etiamvestre reverentiam sanctitatis prorogavimus terminum qui per nos dic-tis exercitibus indictus fuerat pro premissis, dicta vero Rege Majori-carum ad dictam civitatem Barchinone ad quam dictus legatus jamantea venerat accedente, quem durum et; obstinatum ad dictam firmainfaciendam prius invenimus, post inceptos tractatus cum dicto legatoad hoc invenimus duriorem, pena necleta que defferentibus'z hujus-modi firmam faoere iniligitur per dictos usaticos Barchinone quibussubesse dinoscitur, ut prefertur, pro feudis superius expressatis . Nosautem, hec omnia inconsul'tis ejus motibus ascribentes ac obtantes viamaperire concordie illumque a tanti erroris invio per quod precipiti passufluit lenimento clementie revocare, ad instantiam dicti legati et ob re-verentiam sedis apostolice guidaticum prorogamus supradictum, quopendente, cum non posset ulterius vulnerate conscientie sue neffandacontegere, adhuc existens in civitate Barchinone et allegans dictas con-ventiones et infeudationes viribus et effectu carere, predictum regnumMajoricense, nec, non comitatus et terras predictas se a nobis in feu-dum tenere cum instrtxmento publico denegavit, nolens prudenter atten-dere quod modico lapso tempore predictas conventiones renovans, utest dictum, se predicta pro nobis in feudum tenere, presente gentium

42 Por differeatibus .

pcwa la Historia tiel Derecho esfraizol. 485

multitudine copiosa, prestito nobis inde sacramento et itomagio publicerecognovit, prout constat per diversa super hiis confecta publica iris-trumenta, postque, rucepto Ce it315tS Ct ; ;;+; : .; ;brcJ, ;%d,iti`tt4r?~ ReSi_,lnam Ma-joricarum consortein suam nostramque sororein carissitnarn dominamtxtique providam et honestam, ab ea nullo comeatu recepto, solam illnostro palatio F3archinone, non ut decuit, set tit libuit, omni propulsacurialitate, reliquit et omnes dominas ac dosnicellas que dicte Regineservire ipsamque associare constieverant secum ducens per mare a dic-

ta civitate recessit. Qui, detestabile vitium ingratitudinis non evitans

et potentiam nostram in supesba obstinatione contempaens, durante gtii-datico per nos sibi concesso et tanquam. contra ipsum excqutioriem ali-quanz taceremus, non eribuit -I-' set prestzmpsit hostili more, nulla ditfi-datione premissa, e, quo multoruan judicio non modicam notam incu-rrit, pendente ditto buidatico, mercatores et alios subditos nostros incomitatibus son terris predictis sub spe securitatis sue niorantes et aliosubique repertos capere et bona corum occupare, nee ad'nuc desinit con-tra nos et subditos nostros per terram et mare conatus suos hostiles ju-gite .r e_>ercere. Cum itaque, pater sanetissime, tante temeritatis audaciamin nostre regie magestatis regie lesioncm note nmdicam et of fensam etsubditortrm nostrorum ac rei publice nostre vehemens dispendium attem-ptatani nequeamus, sicuti non debernus, equanimiter tolerare, net pad.possimus quod feudum tam mobile a nostra corona regia separetur etpropterea, teste Dei 44, inviti contra dictum Rel;em, qui rebellandi auda-cia, jurium nostrortnn interversione re alium nostrique, quantum inCo est, abiectione dominii non contentus, sic impie nostros subditos im-petit et apertis conatibus nos infc:stat, nee contra terras ipsius recticensura judicii tanquam superior et direetus dominos dicti ieudi undi-que procedere intendamus, sanctitati vestre humiliter supplicamus qua-tenus, justitiam nostram tanquam notoriam amplectentes eique faventesnosque super hujusmodi processu rationabiliter excusatos habentes, pre-dicti Regis suggestionibus, cum in premissorum consideratio indicatevidenter non in veritatis simpl_icitate set in rebellions studiosa proce-dant, rullum, si placet, beatitudo vestra audittbm prebeat, nee ejus decetero tractatibus se involvat . Almam etc.

CLVI.-Collegio Cardinalium super eodent.

Reverendis in Christo patribus dotninis sacrosancte Romane ecel'e-sie Collegio Cardinaliurn specialibus amicis nostris. Fetrus etc . salutemet debitam reverentiam cum honors. Quantis injuriis, preiudiciis in-tolerabilibus et offensis Rea Majoricarnm nos hactenus provocarit,

43 Por erubuit.44 Deo.

486 Documentos

cudendo n.onetam novam in villa Perpiniani ac currere faciendo aliampreterquam monetam Barchinonensem in comitatu Rossilionis intra prin-cipatum nostrum Cathalonie constitute, necnon conflari seu fimdi fa-ciendo monetam nostram Barchinoneusem, que intacta penitus perman-sisse, nec ab eo contaminationem aliquam debuerat recepisse, quoomnia conventiones inter progenitores nostros et suos initas et in infeu-datione regni Majoricensis, comitatuum Rossilionis et Ceritanie et alia-rum terrarum quo a nobis tenet in feudum in partibus cismarinis inser-tas fieri prohibent manifeste, ad vos et plurimum aliorum notitiam sci-mus et credimus pervenisse. Sane, cum super hiis omnibus citatus a no-bis et repertus contumax et rebellis, propter quod declaratum fuit justeper nos quod contra ipsum et bona sua, tanquarn contra contumacemet firmam juris sive directum facere recusantem, ad occupationein rea-lem fendortun omnium predictorum litte poteramus procedere, nulloprocessu alio precedente, juxta usaticos Barchinone et jura patrie qui-bus subest pro feudis superius expresatis, sanctissimus dominus sumuspontifex venerabilem Armandum Aqucnensem archiepiscopum, sedisapostolice nuncium, ad nostram et dicti Regis presentiam destinavit,qui, lieet pro hujusmodi controversiis seu questionibus sopiendis unacum ahis mediatoribus providis pacis amicis tractatum in eundemconcordie provide incoasset, nunquam tamen Rex ipso potuit a precon-cepto proposito quomodolibet flecti, quinimo se ab ejus et aliorum mo-nitis salutaribus retrahens perduravit in terminis valde distantibus etremotis, nam, quod est nephandus et exemplo perniciosius nobisquenostre co.rone regie intolerabilius, predicta omnia se a nobis tenerein feudum cum instrumento publico denegavit, considerare dedignansquod pro ipsis feudis progenitoribus nostris et nobis homagiusn ac fide-litatis et vassallagii juramentum ter prestitit, ut constat per publica do-cumcnta, propter quod eidem papali nuncio, frustrato spe sua, ab sacramdicti domini pappe presentiam revertenti, claram et liquidam informatio-nem super justitia et juribus nostris tradidimus, ut innocentia nostraet dicti Regis injuria ditto domino summo pontifici panderetur . Etquia vehementer appetimus quod vobis omnibus, quos dominantiumdominus apostolorum statuit successores quique estis Ecclesie genera-lis candelabra, supra montem et non sub modio contituta, predicto-rum tieritas reseretur, mittimus ad vos fidelem porterium nostrum Ber-nardurn de sancta Columba latoreni presentium predicte informatio-nis transcriptum sub nostro sigillo munitum, reverendum ac honora-bilem cetum vestrum affectuosissime deprecantes quatenus predictamin£ormationem le-erere 46 et in consistorio rationis introducere placeat,tit nester prospicax'k13 intellectus recipere valeat quod contra dictum

45 Legere.46 Perspicar.

para la Historia del Derecho espanol. 487

Regem juxta 47 ratione procedimus et rn>vemur, nec inclita domus nostratanti feudi tanquam nobilis et notabilis membri sic perniciosam et in-tolerabilem sectionem sicque lesionem enormem ac evidentem injuriampatiatur . Datum etc .

CLVIL-Cardinati Rutinensi. Super eodem.

Licet ad nostram innocentiam et justitiam Regisque Majoricarumcul'pam et injuriam ostendendam in scriptis tradi fecerimus venerabiliArmando, Aquenensi archiepiscopo, quem sanctissimus dominus sum-anus pontifex pro sopiendis ainicabilitcr qnestionibus qtas inter nos etdictum Regem ad invicem pacis emulus suscitavit ad vestri dictique Re-gis presentiam pridem misit, claram et liquidam informationem nostram,per eum eidem domino summo pontifici presentandam, nec non et ipsiusinformationis transcriptum per fidelem porterium nostrum Bernardumde sancta Columba, latorem presentium, reverendo Collegio Cardinaliumnoviter transmitamus, quia tamen, in tam arduis negotiis nos et regiamdomum nostrum non mediocriter set sume tangentibus, ex speciali fidu-cia quam de vestra paternitate gerimus vos singulariter providimus in-formandum, transsuptum informationis premisse, rationes jure nostritangentes et causa brevitatis instrumentorum exempla in eo pretermittijubentes, vobis mittimus per portarium memoratum, paternitatem ves-traen affectuose rogantes quatenus, hiis nostrum et inclite domus nostrezelantes honorem, rationes informationis ipsius legatis et discutiatis,aollicite, tit cum bona conscientia possitis conferendo juribus nostris,assistere et nullus alius de contrario vos valeat informare . Datum etc.

CLVIII.-Regi Roberto. Super eodem.

Considerantes vicissitudinis vinculum quo domus utraque regia in-viol'abiliter est conjuncts, dignum et debitum arbitramur ut quecumqueardua nobis et regali corone nostre quomodolibet occurrentia vestrecelsitudini reseremus, habet hoe namque sanguinis et amoris conjunctsclilectio, ut illos ad quos presertim afficitur participes faciat, sicut inprosperis in adversis . Sane, Rex inclite, inviti trahimur ad vestram et.aliorum notitiam principum adversus Regem Majoricarum, quem stilocirca ipsum hactenus solito non describi subscripts ejus demerita merue-runt, materiam publice conquestionis afferre, qui, regie dignitati nonJefferens et generis sui claritati non parcens, contra nos et inclitam do-mum nostrain talia, prout sequitur, temere visus est attemptare . Et si-quidem etc ., prout in dicta litters domino pappe directs que supra con-tinetur, omisso id quod de domina Regina Majoricarum in dicta littera

47 Jacsta.

4.88 I)ocumc.itos

continctur usque ad id quod scquitur : (um itadue tante temeritatis au.-<lacia 4s in nostre ma'-cstatis ofiensam et subditorum nostrorum vehe-mens dispendium attemptatam nequeamus, sicuti non debemus, equa-nimiter tolerare, nee possimus permittere nostram coronam regian'-Cmembro tam nobili taxnque notabili mutilar .i, sicque, teste Deo, muituminviti ad contrahendam dicti Regis preterviamF" ubique per mareet terram potentcr, procedere intendamus, screnitatem regiam, quamscimus equitatem et fidelitatem diligere, attentius deprecamur quatenusdicto Regi vel ei adherentibus nullurn, quexn apud aliquem principetncatholicum non incretur, contra premissa iavorem, auxilium, gratiamvel subsidium aliquatenus impendatis, nee per gcntes vestras eidentpreberi auxilitun, ant a regnis ct : terris vestris, palam vel occulte, perduenicumque arma vel victualia extrahi et ad partes dicti Regis Ila-joricarum duci vel transvehi quomodolibet, si placuerit, permittatis ..Datum etc.

CLIX.Duci Tanue . Super codent .

Pensantes concordie vinculum quo inclita donnas 1.ragonensis achonorabilc comune fanue, actore domino, firmiter sunt connexa, nee-non sinceritatis affectum quem ad nos et: regiam domuni nostram. ves-tra devota dilectio gercre comprobatur, di ;num et debituni arbitramurtat quequc ardtia nobis occurrentia vestre prudeatie reseremus . Sane,.,tnviti trahimur ad vestratu et aliorum iuagnatum notitiam adversus Re-;em Niajoricarum qucm carissintum consanguincum noxninari non pa-titur exprimendus iuferius status ejus materian-I l.ntblice conquestio-nis afferre, qua, regie dignitati non defferens ct l;eneris sui claritati nonparcens, contra nos et dictain regiam domum nostram molitus est talia,prout sequitur, attemptare . I--,t siquidezn etc., tit in alia directa Regi Ro-berto ; in fine autem, ubi scribitur ibi in conclusione, serenitatem, po-natur sic : nobilitatem vestram, quam scimns veritatetn et fidelitatemdiligcre, attentius deprecatmir quatenus, considerantes attente quamsit borribile quam dampnandum vassalluzn in dominum et subicctum inprincipem talia precumpisse, predicto Reli, subditis suis, vel eis quo-modolibet adherentibus, nullum, quem tit premissa declarant apud ali-quem fidelem p:residem vel prefectum catholicnin non ineretur, contrahec favorem, auxiliutn, gratiam vcl subsidium aliquatenus impendatis,nec per districtuales vcstros eis preberi auxilium, palam vel occulte;seu per quemcumque, arma,de partibus vestri districtusRegis Majoricorum duci veldistricte id ownibus cohiberc

victualia, scu queque alia illis uecessariaquomodolibet extrahi et ad terras dictatransvehi aliquatenus permittatis, ammocaretis ; hoc autem vobis regraciabimur

48 Aud(Eciain.

49 Protervialn .

pare la IListoria del Derecl2o espaRol . 480

plurimum et nos inducet indubie ad grata .-obis in similibus vicissittx,-dine respondendum. Datum etc .

CLX .Presentatio alicujus hercefficii.

Petrus etc. venerabili in Cilristo patri . . ., divina providentia episcv--po Gerunderisi, salutem et dilectionem . Cum benefficium altaris sancteMarie siti in ecclesia castri nostri de Castro .. ut intelleximus, vaceet adpresens per resil;nationem . . . (Iui ipsum obtinebat, cujusquidern beneH,cii jus patronatus ad nos de jure dinoscitur pertinere, ideo . . ., clericuirvestre diocesis, tanquam benenieritum ac satis suifccientem et idoneumad dictum bene ficium obtinenduin, vobis auctoritate presentium duci;mus presentandum . Quare vos requirimus et attente rogamus quatenusdictum clericum adruitere et in dicto beneficio instituere cum omnibus .suis juribus debeatis. Datum etc.

CLXL-Fram.-hitas Pascitiorum et aliormn juriuin.

Duet placida pariter et accepta servitia, per vos fidelcm subbotella-rium nostrum . . . serenissimis t)arentibus nostris Clare memorie longe--vis satis temporlbus prestita et que 'Yestra fidelltas nobls acterms pres-tltis0 et continuis actlbus impe13dere juglter lion deslstit, 111 lance lios<"tre conslderatlonls appendlnlus, dignum ducimus tit vos congrruls et uti-libiis gratlarun: avoribus prosequamur. Volentes itaque premlssorumobtentu illa vos prosequi gratia, que sit vestris util'itatibus opportune;cum presenti carte vobis concedimus et facultatem plenariam imperti-rnur quod per omnia et sin-111a loca regnorunl et terrarunl nostrartuls'omniumque terminorum locorum ipsorum possitis ducere, tenere et pas-cere, seu disci vel pasci facere, ornnes pecudrs omniaque bestiaria vestryminutes clue tantum vestry sint propria, omni fraude reiecta, aranclia,libera, exempta penitus et immunia ab omni .lezda, pedagio, passagio,.erbagio, carnalag-io ct alio jure quocunlque, scu quovis genere vecti-gali.um quortuncunique, ita quod vos pro aquis vel pascuis vestrarum pe--cudum seu alterius bestiarii ininuiti 51,, vestri dumtw.at proprii, cujus--ctimque sit numero, aut pro transitu aut ipsius passagio nullarn leudamnullumque pedagium, passagium, erbagium, carnalagium, aut aliud just'quocumque nomine censeatur, teneamini solvere vel prestare, ymo sitisa quacumque premissorum et singulorum prestatione franchus, liber;exemptus penitus et immunis ; ab hac tamen concessione boalaria, de-vesias seu loca vetita tantuln ducimus excludenda . Preterea retinemus,quod presens concessio duret et valeat dum nobis placnerit et non ultra.,

go PI-estitit.51 minuti.

490 Doczonentos

Mandamus itaque, cum presenti, gubernatori nostro generali ceterisque:gubernatoribus, vicariis, justitiis, baiulis, lezdariis, pedagiariis, pascuo-rum custodibus ceterisque officialibus et subditis nostri ipsorumqueofficialium loca tenentibus, presentibus et futuris, quod presentem gra-tiam et concessionem nostram juxta sui seriem observent et faciantinviolabiliter observari, nee contra ca vos, nuncios, custodes, pastores.aut ductores dicti bestiarii vestri non agravent, aut gravari permitant,,exigent, live recipient pro premissis, dum nobis placuerit, tit prefertur.In cujus rei testimonium etc. Datum etc.

1,1UXII.-Qtredam rentissiones et donaciones, jacte per dominum Re.-ge1n, Jacobo de. Majoricis.

I'etrus etc . Multortun crebris et importunis clamoribus -excitati, excausis evidentibus, venerabilibus atque justis, quas revera indismul'areseu sub conniventia preterire sine peccato ct divine magestatis offensa-et tolerare absque rei publice evidenti lesione et in periculo manifestominime pototeramus 52, previis processihus leg-itimis juxta jury patriect aliter pro exequtione justitie, regnum Majoricense cum insttlis eidemadiacentibus apprehendissemus in menu potenti . Et subsequenter, mul-tis castro locis et fortaliciis comitatus Rossilionis et terrartim Valles-pirii et Coquiliberi ac civitatc Elne nostre ditioni feliciter subittgatisnobisque existentibus in castris seu tentoriis in circuitu civitatis predic-:e cum militia et exercitibus nostris, ad supplicationem vestri incliti Ja-'cobi de Majoricis offerentis absolute vos in nostra ponere potentate etnichilominus nobis tradere virtute hrocessuttm et exeqationum predic-torum omnia et singula loca que adhuc possidebatis et nondum cepera-mus, licet jam essent exdictis causis et processibus nostro pleno et im-mediate dominio acquisita, necnon ad supplicationem ingentem quo-rumdam baronum nostrorum pro vobis apud nos intercedentium humi-liter et devote, dictam oblationem clementer duximus acceptandum, post-que attento quod, licet precessissent offense gravissime que penas qua-si irremissibiles indicabant, ut tamen dicipline misericordia non deessetnee misericordie discipline, successim, tam zelo rectitudinis et justitiecirca dictos processes necessario per nos factus s3 et secuta etiam exeisdem, quam putatis et clementie inferius vobis misericorditer oblatis,remissis atque donatis, et intuitu inclite Constancie, sororis nostre ca-rissime uxorisque vestre, disponentes, complete perfecto exequtionepredicta, vobis habere gratiosum et miscricordiosum esguardurn, par-lamentum -et generale consilitun in civitate Barcltinone nostrarum gen-lium providimus convocari, in quo cum inclitis infandbus de domo

52 Paterarnus .53 Palabra enmendada. Debe ser factos.

para la Historia del Dereclzo espahol . 4.9i

nostra regia, prelatis, baronibus et nunciis civitatum, regnorum et te-rrarum nostrarmn, collatione, consilio et tractatu habitis et eorum om-nium sequendo consilium, deliberaverimus vobis dicto inclito Jacobo de112ajoricis de subscriptis misericorditer providere .

Primo si_quidem remittimus et donamus de certa scientia et consultevobis dicto inclito Jacobo de Majoricis et filiis vestris ex vobis et dic-ta uxore vestry procreates et procreandis et liberis eorumdem utile domi-nium vicecomitatuum Omcladesii et Carladesii et terrarum I4Zontispessu-lani, qui pro nobis dudum ante dictos processes per vos tenebanturin feudtim . quod quidem utile domini_um ex dictis causes et processibusfuit nobis legitime adquisitum.

Remittimus insuper et donamus vobis, ditto inclito Jacobo et filiisvestris predictis et liberis eorumdem, directum et alodiarium dominiumquod habemus in proxime dictis vicecomitatibus atque terris, ita quoddeinceps vos et filii vestri predicti et eortim liberi eosdem pro (ranchoet libero alodio in pleno dominio habeatis ; que cluidem remissiones etdonationes `magni valoris et extimationis existent.

Preterea remittitnus et donamus vobis, ditto inclito Jacobo, expen-sas maximas quas fecimus in executions predicta quam cum militia etexercitibus nostris et armatis navigiis peregimtis, diving gratin an-nuente, que ascenders dinoscumtur quasi ad inextimabiles quantitates, adquas solvendas et rcfficiendas nobis indubie tenemini, secundum usati-cos Barchinone et consuetudines Cathalonic, duibus in predictis proculdubio suberatis .

Item ultra predicta, que magni tit prefertur ponderis et valoris exis-tunt et clue ad clemenciam dicti esguardi rationabiliter sufificere viden-tur, dames vobis ditto inclito Jacobo de Majoricis et liberis vestris pre-¬lictis decem milia libras Barchinonenses in redditibus perpetualibusannualibus, quc solvemus et solve faciemus vobis anno quolibet, setacue volueritis, in tribus particularibus solutionibus, videlicet certainpartem dicte quantitatis in qualibet solucione in aliquo loco nostro Ca-thalonic, qucm vos duxeritis eligendum ; predicta autern vobis donata,clue pencs dittos liberos vestros post mortem vestri plene et libere etabsque alio onere quam substitutionis infrascripte volumes et disponi-xnus perpetuo remaiiere, non possitis alienare vel in alium transferrequovis tituio sive causa . Dita 52 nempe decent milia librarum promit-timus vobis solvere vel solve facere, annuatim, in ditto loco, donec loca .redditus et bona habuerimus extra regna et tcrras nostras valentia dictadecent milia librarum in redditibus perpetualibus, ut prefertur, et ipsavobis et vestris assignaverimus et tradiderimus pacifice et quiete, quocase liberemur ipso jure a prestatione dictaruni decent milia librarum_

Volumus tamen et retinemus quod vos dictus inclitus Jacobus te-

s4. Dicta.

492 Documetitos

neamini providere et alimentare dictam inclitam uxorem vestranl et Ii-beros comunes predictos de dictis decem millibus librarum et aliis bo-nis vestris superius expressatis et eidem inclite Constancic dotem etaugmentum sufficienter assecurare et pro ipsis prenominata bona etiamobligare .

Retinemus quod, si vos vel liberi vestri predicti decesseritis sine li-beris masculis quandocumque, predicta omnia immobilia que vobis do-namus nobis et heredibus nostris et successoribus libcre revertantur ;ceterum, predicta omnia vobis ditto inclito ,jacobo de Majoricis et liherisvestris predictis offerimus, remittimus et donamus, si vos firmaveritis,seceritis et compleveritis omnia ct singula que secuntur, aliter dictaobligatio, remissio et donatio pro non factis penitus habeatur .

Prin1O, quod tios restltuatis perfecte et cum effectu omllia instru-

nrenta et lneartamenta, caplbrevia, registry et scripturas quascumquepublicas et privatws, facientes vel facientia, in toto vcl in parte. comu-puiter vel divisim, pro civitate et regno Majoricensi et insulis ei adiacen-tibus et comitatibus Rossilionis et Ceritanie, terris Confluentis, Valles-pirii et Coquiliberi et aliis cisdem adiacentibus vel pro singulis locis etbonis quibuscumque ad nos pertinentibus rattione processumn et execu-

tionis predictorum et aliter °"i quodtxomodo situatis in dictis re;-no, civi-tate, insulis, comitatibus et terris et juribus eorumdem, et pronlittati

aominc vestro et filiorum vestrorum, solenniter, et obligetis vos ido-nee per vos et eosdem filios vestros ct successores non mo.=ere vel facereaut mof-eri vei fi.eri facere imperpetuum per filios vestros, in vita ves-try vel post, vel per alios quoscumque a vobis vet liberis vestris causamIiabentes, comunitcr vel divisim, n:olestationem, inquietationem, vexa-tionern, impetitionem, controversiam sive littem contra nos vcl heredes

aut successores nostros et gentes nostras pro civitate, re-no, insulis,.

romitatibus et terris et locis superius expressatis, vel aliquo corumdem.

Item rcstitucre teneamini et restituatis nobis omnia et singula instru-menta et quascumque cautelas et scripturas publicas vel privatas quo-}nodocumque et sub quavis forma verborum factas quarumcumque obli-gationum, confesionum firmatarum et factarum per quasvis universita-tes locorum dictorum, -comitatuum et terrarum et singularium corum-dem vel aliorum quoruxncumque, in quactunque curia ecclesiastica ve?seculari, in judicio vel extra, vel aliter, et in quibuscumque locis, terri-toriis, seu jurisdictionibus, super eo videlicet quod dicte universitatesvel singulares earum vel alii non obedirent nobis nee processibus pernos factis, nee. super cis vel aliis super jure nostro informationenl reci-perent, nee aliurn in douiinum 1~13 admitterent quam vos vel 6Tios vestros,nee quicquain aliud facerent in favorem nostri vel alio quoquomodo.

55 Alio?56 Palabra taehada y enmendada, debido a to cual parece hater duda entre V

dOtniniunr y dominunz. Creo mas correcta la lectura transcrita.

para la Historia del Derecito espaiaol. 493

;quicquam contra nos facere attemptarent ; et nichilominus renuncietis ey.certa scientia et expresse omnibus et singulis obligationibus et confes-sionibus supradictis et omnibus ahis qualitercumque factis per eos quivobis sacramentum fidelitalis vel homagia prestiterunt in favorem ves-trum, contra nos aut jura nostra vel subditos nostros et processus su-pra tactos.

Item quod vos tencamini resignare et cum effectu resignetis titulunerealem et comitalem et omnia insignia regalia ac sigilla in quibus des-cribuntur titulus et magentas regia fundere prorsus et in sigilis, vexil-1is et armis vestris noviter faciendis aliquam differentiam notabilemfacere, sicut infantes de regia domo nostra facere consueverunt et inaliis domibus regiis mundi fieri consuevit .

Item quod vos et liberi vestri teneamini non servare indempnes ab-omnibus obl'i-ationibus quas feceritis quibuscumque personis usque addiem presentem et ab omnibus creditoribus et personis, qtti quem adver-sus non vel ,bona nostra proinde possent quomodocumque habere re-gressum.

Denique reservamus et retinemus nobis ac statuimus quod, si vos autliberi vestri vel aliqui alii a vobis vel eis causam babentes imposterumaliquo tempore faceretis vel veniretis aut faccre vel venire quomodo-libet attemptaretis in judicio vel etetra, contra contenta in capitulis su-prascriptis vel aliquod premissorum, ve1 dampnutn, iniuriam, moles-Ham vel offensam ex causis predictis quomodolibet irrogaretis vel irro-gari per vos vel alium, palam vel occulte, faceretis vel atemptaretisregnis, terris et locis vel gentibus nostril, ipso facto amitteretis et amitytere eo ipso censeremini omnia supradicta per non vobis et dictis liberisvestris remissa et donata et ea possemus non et successores nostri aucto-ritate propria retinere et occupare, aut pct,--re suis casibus tauquamnostra .

Item quod dictam obligationem scu gratiossum esguardium teneaminiaoeptare vel respuese, infra XV dies ab intimatione presentis scriptu-re vobis fienda in antea numerandos, in manu et posse Raymundi Si-eardi notarii subscripti, aliter dictum esguardium et oblatio pro nullisprotinus habeantur et ab inde ad tenendum et servandum eta vel aliquidin eis contentutn minime teneamur.

CLXIII.-Treuge indicte per dontinum Regent.

Petrus etc. dilectis nostris .t, et .t . salutem etc. Cum in guerra que est,tat asseritur, seu esse speratur inter vos et valitores vestros, ex una parte,,et t . et . . . et valitores suos, ex . altera, treugam sex mensium dederimusn, data presentium in antea continue numerandum ex nostra regalia acnostre plenitudine potestatis, idcirco vobis dicimus et expresse manda-tnus quatenus dictam treugam teneatis per dictos sex menses et firmi-

494 Documentos

ter observetis. Nos enim per aliam litteram sub data presentis jamdictis tali et .t . simile facimus mandamentum. Datum etc.

CLXIV.-Reparatio carte abolite seu delete.

Jacobus Dei gratia Rex Majoricarum, comes Rossilionis et Ceri-tanie ac dominus Montipessul'ani . Recordamur a nostra cancellariaemanasse quandam litteram continentie subsequentis : Jacobus Dei gra-tia Rex Majoricarum, Rossilionis ac Ceritanie ac dominus Montispessula-ni . Sicut non est dignum tit inde honor exigatur unde labor reffutatursimiliter et hii ceteros gradus debent antecedere quos labores prolixio-res fecerint anteire ; unde, cum ex iniuncto officio tam uxerii quainservientes armorum circa fidelern custodian persone nostre, in cujuscustodia totius rei publice status noster custoditur et servatur, quaniplurimum frequenter armis utendo et aliis modis pluribus habcant tammente quam corpore laborare, ut incolumen continue pre ceteris perarmorum exercitium personam regiarn servent, in solatium ipsorum,lie in maris pelago pre laboribus fluctuantibus spe et directione nos-trorum benefficiornm et 1'argitionum careant et ut quibus nostre per-sone custodia est onerosa saltim intuitu tanti dispositi cis comissi sitnon modicum fructuosa, vobis, tali et tali, nostris uxeriis et servienti-bus armorum et quibuscumque qui in futurum militare in ipsis o£ficiisdinoscentur per nos et successores nostros concedimus et promitimusper presentem quod, postquam ad predicta officia vos vel quiaimquein ipsis officiis fueritis aut fuerint ordinati et a nobis recepti vel anostris, neque a gagiis que stint de quatuor solidis Barchinone, ves-trum cuilibet diebus singulis pcrsolvendis, pro quitatione duorum ani-malium et do septem libris monete similis, singulis vestrum annoquolibet pro vestitu, nisi vobis aut aliis hujusmodi officio deputatis pan-num pro vestitu jusserimus, seu nostri successores jusserint exiberi,nec etiam a juribus per aliam nostram constitutionem vobis specialiterassignatis, videlicet de recipiendis annis singulis quinque libris pervestrum quemlibet pro tenendis armis vobis necessariis condirectis etaliis, duet in hospitio nostro regali jacueritis et jacuerint hiis officiisdeputati, de medio quartono vini recipiendo noctibus singulis, nec nonde recipiendis per vos uxerios X libris de donis datis per nos seu suc-cessores nostros nobilibus ant baronibus a nobis recipientibus singu-lum s7 militare et de quinque libris recipicndis de donis similibus da-tis aliis personis quibuslibet a nobis recipientibus militie singulum "rnemoratum, etiam ubi predictorum aliquis ordinem militie dcberet in-fm,di, de recipiendo medietatem hujus quod ipsis de gratin donaremus

57 Por citzgulum .58 Por cirzgatIErrn .

para la Historia del Derecho espaiaol . 495

aut darent nostrorum tuilibet successores, neque ab immunitatibus ves-tris ullo tempore fraudemini, crimine talis punitionis vel majoris dig-no minime interveniente, nisi per vos vel per quoscumque qui ni ipsis-officiis fuerint status assumeretur militie vel alius clericatus, ymo, quam--diu eritis vel fuerint habiles ad predictorum officiortim onera suppor-tanda, ipsa officia completa teneant et teneatis, ubi senectute vel alias .servitium facere nequiretis seu nequirent vel successores nostri ad ser-vitium ipsum vos seu alios, qui in ipsis officiis tune erunt voluerint, li-cet? e° non perseveretis in oneribus, fruemini immunitatibus et honori-bus antedictis ; insuper, tit ferventius personam nostram possitis et pos-sint equitando, ut ad eos pre ceteris spectat, continue custodire, quos-cumque equos qui ad armandum ad camerlengortun nostrorum cogni-tionem apti inventi fuerint, quantum vobis vel ipsis decostaverint,eniendabimus, si quocumque modo moriantur vel aliter destruerentur acillos volumus modo simili per successores nostros quoslibet emendario.Postremo, volentes vos et alios qui in prenominatis officiis fuerint in.hoc privilel;iare pre ceteris, ordinatione generali facta in contrariunrnon obstante, volumes quod absentes vel aliter impediti gagia et juryvestra prescripts et alia, si que per nostram aliam ordinationem etconstitutiones regias vobis fuerint assignata, minime amittatis . Man-dantes .itaque quibuscumque fidelibus nostris officialibus tit, inquanturn-ad eoruin officium spectabit, predicts observent et observari faciant cuarT}effectu . Datum Perpiniani sub nostra bulla plumbea etc. Unde, cumper suplicationem dictorum uxeriorum et servientum armorum nobisfuerit intimatum quod littera ipsa, ex vitio carte in qua scripts fueratabolita in aliqua sui parte see deleta, ad corum humilem supplicationenrlitteram ipsam presentibus ex integro inscri mandavimus, tit eadernutantur uexerii co et servientes armorum a die ejus date juxta illius con-tinentia et tenorem. Hec itaque per quoslibet nostros officiales preci--pimus inviolabiliter observari . Datum etc .

CI,XV.Dispensatio super pracmatica sanetione.

Meminimus illustrissimum dominum Regem Alffonsum bona me--morie, -genitorem nostrum, habito provido consilio, quandam ordinatio-nem see pracmaticam sanctionem edidisse et super ea quandam decla-rationem see mandatum fecisse, ut clericus non conjugates, licet ton-suram non portet sed laycaliter incedat, non eligatur see admittaturullatenus ad laytale officium quod publ'icum auctoritate et utilitate exis-tat . Nunc autem pro parte Berengarii Bertarndi campsoris Barchino-

5c) Hay una mancha sobre la supuesta palabra licet que impide su clara lec-tura.

6o llxcrtil.

496 11 oaimento .i

~nie nobis extitit supplicatum ut ipsum ad officium campsorie et telien--dum capibrevia jurata, grout alii campsores Barchinone tenent, ad--mitti facere dignaretnur, dicta ordinatione seu metu gene in eadem ap-I)osite non obstante. Nos vero, dicta supplieatione admissa, vobis con-cedimus quod dictum .G. ad dictum campsorie officium et scribendum actenendum capibrevia jurata, dum tamen absque tonsura et cum habi-tu laycali incedat et yTdonee assecuret quod, si contingat ipsum conveniri.e1 impeti ratione dicti officii, clericali privilegio non utetur, non obs-tante dicta ordinatione seu pena in eadem apposita, grout assuetum estAeri, admittere valcatis. Datum etc.

CLXVI.-Dispensatio super pracinatica sanctione.

Regalis excellentia, cum subditorum suorum fidelium supplicationesn.dmittit et eorum petitionibus affectu benivolo condescendit, suum ex-tollit solium et ad serviendum devotorum animos excitat incessanter.Hinc est quod nos, ob servitia per fidelem nostrum . . . nobis diutius pres-tita fideliter et devote, quique nunc magestati nostre instanter et humili-ter "1 supplieavit, non obstante quadam praginatica sanetione per nos incontrarium dudum edita super co, cidem .t., qui temporibus retroactissuper aliquibus casibus tonsuram et privilegium clerical-, allegaverat,tenore presentis gratiose duxerimus concedendum ut in civitatibus, villis,et 1'ocis predictis ad officia advocationis sell patrocinationis judicature .juratie, procurationis et ad omnes administrationes, consilia et trac-tatus aliaque secularium publica instrumenta, quibus ipsa sanctione pri-vatus seu suspensus fuerat, libere admittatur. Idcirco vobis et unicui-que vestrum dicimus et mandamus expresse, firrniter iuiungentes qua-tenus jam dictum G. Petri tam in curiis nostris 6z quam etiam extra alibiubicumque ill capitulis, conciliis, congregationibus ac tractatibus etconsiliis comunibus et particularibus quibuscumque, que ad comunemutilitatem et comodum fient rei publice civitatum, villarum et locorumpredictorurn, ad officia judicature, advocationis seu patrocinationis ju-ratie et procurationis ac omnes administrationes, consilia et tractatusaliaque publica misteria, quoctunque nomine vel titulo nuncupentur,,quantumcumque sint clericis interdicts, alt ipso .T . tonsuram et privi-iegium clericale allegaverit, ut premittitur, libere admittatis, sanctionenostra jam dicta seu penis et conditionibus in eadem a quadam declara-`tione super ea postmodum per nos facts appositis et contentis quo adipsum . . . obsistentibus nullo modo, quoniam ex nostre potestatis pleni-tudine eumdem ad omnia et singula supradicta, quibus dicta sanctionepracmatica suspensus, ut predicitur, fuerat et privatus, reducimus et res-

6z Entre lineas .d5z Podria leerse tambien vestris.

para la Historia del Derecho esparaol . 497

tituisnus ipsumque de premissis habilem et capacem iacimus ac etiamdeclaramus, ipsius sanctionis impedimento scat alio quocumque per nosseu de mandato nostro hucusque facto quomodolibet vel indicto mini-me obsistente, dam t<amen idem absque tonsura cum habitu lay cali in-ccdat et idonee assmuret quod, si contingat ipsum conveniri vet impciiratione dicti oificii, clericali privilegio non utetur . Datum etc.

CLXVIL-Executoria elongamentorum super. comandis.

Petrus etc . Dilectis et fidelibus universis et singulis officialibus nos-tris vel eorum locatenentibus, ad quos presentes pervenerint, salu-tem etc. Cuni nos cuni alia nostra littera, sub presentis data confecta,elongaverimus .t., vicinum .t . loci, et debitores et fideiussores pro etcum co obligatos ct bona eorum a solutione debitorum que debet chris-tianis usque ad quantitatem tot solidorum ad duos annos, a data dictelittere continue numcrandos, prout in eadem littera latius continetur, etin ipsa elongainenti littera comandas duxerimus exceptandas, est ta-men intentionis nostre veras et non fictas . exceptase_ comandas . . Ideovobis et unicuique vestrum dicitrius et mandamus quatenus, si vobis cons-titerit per notarium seu notarios qui instru.menta dictarum cotnendarumconfeecrint et testes in eisdem instrumentis conscriptos aut aliter le--itime juxta forum comandas ipsas fictas fuissc et non veras, eosdemdebitores ad solvendutn suis creditoribus, nisi in terminis in ipsa elon-gamenti littera expressatis, minime compellatis . Datum etc. . .

CLXVIII.-Guidatictun debitorum .

:gyros Yetrus etc . Tenore presentium guidarnus et assecuramus vosDominicam talem, vicinain talis loci, et debitores ac fideiussores cumet pro vobis obligates et bona vestra et ipsorum, usuris ct penis cessan-tibus quibuscumque, ita quod, durante presenti guidatico, quod durarevolumus per tot annos a data presentium in antea. continue numerandos,vos seu fideiussores ac debitores jam dicti ad quorumvis instantiam nonpossitis compelli per nostros officiates quoscumque ad soleendum que-ctzmque debita que debetis 113 quibuscumque personis usque ad quanti-tatem septingcntorum solidorum jaccensium qualicumque de causa, nisisub forma inferius expressata . Mandantes per presentes gubernatoribus,justitiis, calmedinis ceterisque officialibus nostri, presentibus et ftttu-ris, quod asecurato primitus idonee in posse ipsorum, nisi jam assecu-ratum sit, quod in fine cujuslibet dictorum, tot anno,rum quiixtam partemdictorum debitorum vestris creditoribus ~ exsolvatis, presens guidaticum,

0 debeatis .6-

33

498 Documentos

vobis et dictis debitoribus et fideiussoribus observent et observari fa-ciant inconcusse et contra mentem ipsorum vos vel ipsorum aliquatenusnon molestent. Datum etc.

CLXIX.Institutio capelle .

Nos Petrus etc . Attendentes noviter, fervida devotione cornpuncti, adgloriam et laudem Altissimi et ejus matris virginis gloriose et ob nos-trorum remissionem peccaminum et salutem animarum parentum et pro-genitorum nostrorum omniunque fidelium defunctorum instituisse, per-petuo, in capella nostri palatii civitatis Ilerde sex presbiteratur ; atenden-tes etiam quod in. institutione hujustnodi nobis retinuisse et nostris, per-petuo, quod in dictis presbiteratibus et eorum singulis possimus presbi-teros assignare, nullum tamen ecclesiasticum benefficium obtinentes,et quod sex ipsi presbiteri vet sacerdotes continue celebrent missarumsolempnia et alia divina officia in dicta capella et intersint oris diuturnispariter et nocturnis ; attendentes insuper predictis sex presbiteris seu sa-cerdotibus certam fecisse donationem et assignationem annuam pro suisvite oneribus sustinendis, videlicet, uni eorum qui loco rectoris habea-tur tot solidos .t . monete et cuilibet ceterorum super certis redditibus etjuribus nostris in civitate predicta, sicut designantur in instrumento dic-te institutionis, anno quolibet persolvendos, prout hec omnia in eodem ins-trumento serosius tractantur, igitur, volentes dictis presbiteratibus pro-videri de personis idoneis et quarum operationcs ceteros certificent ad sa-lutem, vos-talem, .t. diocesis, de cujus vite puritate et conversatione ho-nesta laudabile testimonium peribetur, cum presenti carta nostra omnitempore valitura ad unum dictorum presbiteratuum assignamus ac etiampresentamus, ita quod onus sitis de numero dictoruan sex presbiterorurnet habeatis pensionem annuam dictorum tot solidorum junta seriem die-t instrumenti institutionis, toto tempore vite vestre, vos vero teneamini1iinc ad proxime veniens festurn pentecostes sacros suscipere ordines etelse sacerdotis constitutus et postea in dicta capella deservire continue etibidem pro anima nostra et progenitorum nostrorum ceterumque'4 fi-delium defunetorum missas et alia diving officia celebrare . Requirenteset rogantes, instantia qua decet et convenit, venerabilem in Christo pa-trem episcopurn Ilerdensem ut vos confirmet in beneficio dicti pres-biteratus tanquam idoncum et capacem, quem eidem cum presenti adipsurn presbiteratus beneficium ducimus presentandurn . Mandantes ni-chilominus omnibus nostri officialibus et subditis, presentibus et futu-ris, quaterxus dictum .t . pro uno dictorum presbiterorum seu sacerdotumteneant e tractent vobisque respondeant ac responderi faciant de pen-stone vobis, tit premittitur, asignata.In cujus rei testimonium etc . Da-tum etc .

64 Por ceterorsrtque.

para la Historia del Dereeho espanol . 499

CLXX,-Douatio cujusdam hospicii .

Nos Petrus etc, Volentes vos fidelem nostrum Guillelmum . . . de domonostra, quem ad bee et alia nostra servitia nobis prestita fideliter atqueprompte multiplici reddunt idoneum, rratia prosequi -et favore, tenorepresentis carte nostre perpetue valiture damus et concedimus vobis ves-tris et quibus voluerltis, perpetuo, hospiciurn illud situm in VillaffranchaConfluentis, quod fuit Mathei ville jamdicte, quod cx causis 1'egitirnus at-que veris nostre est curie adquisitum et omne jus quod dictus Matheus inhospicio habebat predicto et ad ipsum pertinebat quacumque ratione seucausa. fta videlicet, quod t-os dictus Guillelmus ac quos volueritis exnuns dictum hospicium et omne jus dicto Matheo pertinens in eodem,ut prefertur, teneatis et possideatis et habere et tenere possitis et va-leatis absque contradictione cujusquam ad dandu.m, vendendum et alienan-dum et ad faf-ienduin de hiis omnibus ad vestras vestrorumque voluntates,prout melius scribi potest et intelligi atque dici ad salvamentum vestri etvestrarum et bonum et sincerum etiam intellectum. Concedentes vobis su-per predict.is omne jus nobis pertinens in hospicio antedicto pretextu ad-quisitionis predicte et omnes etiam actiones mixtas, utiles et directas qui-bus in judicio et extra experiri valeatis, si et prout nos possemus pretex-tu adquisitionis ipsius, antequam vobis donationem hujusmodi faceremus.

Intendimus tamen quod remaneat nobis salvum in omnibus et per omnia

jus quodcumque, si quid in predicto hospicio nobis tanquain principi et

comiti Rossilionis et Ceritanie, vet tanquam directo domino, ante dictamacquisitionem competebat et competere poterat, vel debebat, et salvis in

omnibus juribus aliorum dominorum, si qui sunt, directorum. Mandantesgubernatori et procuratoribus nostris Rossilionis et Ceritanie quod vosdictum Guillelmum vel quern volueritis nomine vestro in possessionem pa-cificam hospicii antedicti inducant ct inductum manuteneant et defendanta quibusvis oppressibnibus et offensis . In cujus rei testimonium presen-tem fieri jussirnus etc. Datum etc.

CLXXI.-Collatio ciijusdam capellanie .

Nos Petrus etc . Attendentes benefficium cappellanie vocabe impera-tricis constitutum in ecclesia domus hospitalis sancti Iohannis Iheroso-limitani civitatis Valencie, cujus jus patronatus ad nos de jure nosciturpertinere, vacare per inortem illius qui dictum obtinebat benefficium, id-circo vobis . . .5 de cujus vite puritate et conversatione honesta laudabiletestimoniurn perhibetur, cum presenti carta nostra dictum benefficiumducimus ConfIrcrndum, venerabilem in Christo patrem . . . episcopurn, autsedis Valencie, eadem cede vacante, vicarium rogantes et requirentesut vos con£irmet in bcneficio antedicto, tanquam idoneum et capacem,

Sao Documentos

quem eidem cum presenti ad ipsum beneficitim ducimus presentandum .Mandantes nihilominus omnibus nostris officialibus et subditis, presen-tibus et futuris, quod vos dictum . . . pro presbitero dicti benefficii te-neant et tractent vobis.que respondeant et responderi faciant de juribusbenefficii antedicti . In cuju rei testimouium presentem fieri etc. Da-tum etc .

(Coqtclisirci.)M. USON SESP .