WERELD

5 vwo 1 Globalisering § 10

WERELD Invloed op cultuurgebieden

• Europeanisering- groot in vestigingskoloniën- minder in exploitatiekoloniën (b.v. plantages) - afname door dekolonisatie.

• West-Europa nu: - multicultureel.- transnationale identiteit

• Na 1945 culturele overheersing door VS en Sowjetnunie, later alleen door de VS:

- amerikanisering- engels werd de lingua franca

Hegemoniale staat

Hegemoniale staat=

Hegemoniale staten uit het (verre) verleden:

• Romeinse rijk (0-200 na Chr.)• Tangdynastie: Gouden Eeuw van China(650-900 n.Chr.)• Groot-Mongoolse Rijk (1200-1400)

Opschuiving van hegemoniale staten

?

Hoe kon een klein land als Nederland een hegemoniale staat worden?

Hegemoniale staat Nederland

Hegemoniale Staat Nederland

De Gouden Eeuw (1600-1700)• Nederland was grootste zeevarende mogendheid

• VOC en WIC stichtten wereldwijd handelsposten

• Nederland zeer tolerant t.o.v migranten (joden,protestanten en Hugenoten) > veel wetenschappers, bankiers en handelaren vestigden zich in Amsterdam.

Nederland ,handelsnatie

In hoeverre passen A en B in het centrum-periferiesysteem?

Hoe blijkt dat uit A en B?

A B

Het ging vooral om handel via aan de kust gelegen handelsposten.

Wat is de geografische overeenkomst tussen Deshima en Elmina en wat het verschil in functie?

Neerlands ‘trots’ aan verre kusten

Opschuiving: UK aan zet

In deze fase is ook de overgang van handelspost naar kolonie. Waarom was dat logisch?

De imperialistische staten wilden verzekerd zijn van toevoer van grondstoffen en een afzetmarkt >vergrotende greep op de kolonie

Wat is het verband tussen de industriële revolutie en het imperialisme?

Opschuiving: UK aan zet

Verband:a. Moederlanden wilden de aanvoer van

grondstoffen veiligstellen> gingen kolonies stichten die ze ook zelf bestuurden

b. Door nieuwe transportmiddelen (stoomschip en trein) werden afstanden kleiner en gebieden meer met elkaar verbonden

Vestigingskolonie<>exploitatiekolonie

Wat is het verschil tussen een exploitatie- en een vestigingskolonie?

Wat is het liggingverschil tussen een exploitatie- en een vestigingskolonie? Hoe kun je dat verklaren?

Leg aan de hand van de etnische samenstelling uit of Suriname een exploitatie- of een vestigingskolonie was.

De opkomst van de VS als hegemoniale staat en de dekolonisatie houden verband. Hoezo?

USA neemt stokje over na WO II.

VS als hegemoniale staat

Opkomst USA als hegemonialemacht versneld door:

• afloop WO II> Europa verwoest

• dekolonisatie> Europese grootmachten verliezen hun invloed in de wereld

• val van Sojet Unie> einde Koude Oorlog

Wat is een belangrijk verschil tussen de vroegere hegemoniale machten en de VS?

5 vwo 1 Globalisering § 11

Ontwikkeling globalisering na 1990

Culturele / sociale globalisering: oorzaken

Verspreiding gestuurd door wereldsteden. Steden lijken erg op elkaar, platteland verschilt nog wel

Oorzaken:

ontw. satellietverbinding / glasvezel info met name in Engels (met name in verschil fastworld)

verbeterde transporttechnologie

migratie door pull- push-factoren- door betere informatie uitwisseling

- alleen hoogopgeleide worden toegelaten

Toerisme

Economische globalisering na 1990 in stroomversnelling door:

Economische globalisering versnelt

Stuwende krachten

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

A Ontstaan van een nieuwe internationale arbeidsverdeling a.g.v. uitschuiving en doorschuiving. Hoe ziet die nieuwe verdeling eruit?

• centrum

• (semi)periferie

Arbeidsmarkt in beweging

Ruimtelijke gevolgen globalisering

Welke ontwikkelingen zie je tussen 1970 en 2010?

‘Door de globalisering beconcurreren arbeidsmarkten elkaar wereldwijd.’

Uitschuiving en herverdeling arbeidsmarkt

Wat is het verband tussen bron A en B?

AA B BB

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Mno’s gaan opzoek naar nieuwe afzetmarkten

IKEA SHANGHAIIKEA SHANGHAI Waarom zal IKEA zich vestigen in China?

Waarom kiest het hoofdkantoor van IKEA voor een vestiging in Shanghai?

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Bedrijven passen zich aan veranderende ruimtelijke omstandigheden aan.

12

Hoe noem je de eerste bedrijfsverplaatsing van dit Zuid-Duitse bedrijf?

Hoe noem je de tweede bedrijfsverplaatsing ?

Wat zou de volgende halte voor het bedrijf kunnen zijn?

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Bedrijven passen zich aan veranderende ruimtelijke omstandigheden aan.

12

A

B

Wat is de verklaring voor de uitschuiving?

Noem vanuit de politieke en vanuit de economische dimensie een verklaring voor de doorschuiving?

Fragmentarische modernisering

Regionale ongelijkheid

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

D Verbrokkeling: fast world <> slow world

Fast world

Slow worldSlow world

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Fast world <> slow world

Stelling: ‘globalisering leidt tot eenheid en verbrokkeling’

Verdedig deze stelling en gebruik het figuur. Gebruik ook de begrippen spread- en backwash-effecten

Triade blijft de machtigste

Verschuiving richting Pacific Rim = Global shift

Hoe blijkt globalisering uit dit beeld?

Wereldhandel

Welke uitspraak(en) is/zijn juist?A global shift is zichtbaarB triade beheerst de wereldhandelC goederenproductie is grote in Europa dan in VSD Afrika hoort tot de slow world

Wereldhandel

Welke uitspraak(en) is/zijn juist?A global shift is zichtbaarB triade beheerst de wereldhandelC goederenproductie is grote in Europa dan in VSD Afrika hoort tot de slow world

De triade heerst nog steeds.

De exportstromen in de EU wijken af van de export van de VS.

5 vwo 1 Globalisering § 12

Globalisering, een blik in de toekomst

Pacific Rim

Globalisering: de toekomst.

Welke twee aanwijzingen geeft de kaart voor global shift?

Global shift: economische gevolgen

Verdedig de stelling:‘De uitschuiving van hightech-activiteiten en zakelijke dienst-verlening vormt een echte bedreiging voor de triade’.

Verdedig de stelling:‘De westerse landen kunnen ook profiteren van de opkomst van de Pacific Rim’

Pudong: het nieuwe Wall Street?

Global shift: gevolgen voor Europa

Afwachten of aanvallen???

Hoe zou de positie van Europa in de wereld door de global shift kunnen veranderen ? Noem een geografisch en een politiek gevolg

Hoe zou Europa zich kunnen wapenen tegen verlies van invloed in de wereld?

Opschuiving van de wereldorde

Tot 1990

Nu

Toekomst?

Multipolair

Hegemoniaal

Bipolair

Welke positie in het economische wereldsysteem nemen de regionale machten van de toekomst nu in?

Het zijn landen in de semiperiferie

Globalist Andersglobalist

• “Markteconomie,OK” • “Overheid, bescherm de armen”

• “Hup WTO en IMF” • “WTO en IMF BOE !!!!” • MNO > welvaart voor

iedereen • “Red de lokale bedrijven”

• Milieu? Ja,nu even niet! • “Save the earth” - milieu

Globalist versus anderglobalist