Dietologji 1

Kriperat minerale dhe vitaminat

SIBORA PECA

Dietologji 2

Kriperat minerale

Kriprat minerale luajne rol te madhe ne organizmin e njeriut, mungesa apo teperica e tyre shkakton prishje te aktivitetit jetesor.

Ndodhen te shperbashkuara dhe te lidhura. Fosfatet, sulfatet, kloruri natriumit e magnezit formojne komponime me proteinat dhe behen keshtu pjese perberese e qelizes.

Prishja e ketyre raporteve con ne crregullime serioze.  

Dietologji 3

Kriperat minerale Ndahen makrominerale (natrium, klori,

kalciumi, fosfori) mikrominerale.

Dietologji 4

Natriumi, kalciumi, klori

Nevoja Ca 400 – 500 mgr\dite ne te rritur 400 – 700mgr\dite per femijet, mungesa e tij ne femije shkakton tetanine.

Absorbimi i kalciumit pakesohet nga ushqimet me permbajtje te larte fibrash.

Produktet qe pembajne sasi te kosiderueshme kalciumi jane qumeshti, djathi i fresket, 1 filxhan qumesht permban rreth250 mg kalcium.

Dietologji 5

Hekuri & Fluori. Ushqimet qe permbajne sasi te madhe

hekuri jane mishi, melcite, Fe i te cilave thithet lehte nga organizmi.

Ne ushqime me origjine bimore si p.sh zarzavatet jeshile, drithrat, bishtajat, hekuri gjendet ne forme shume komplekse e cila nuk thithet mire nga organizmi dhe duhet te shperbehet perpara se te perdoret.

Nevojat Fe ne muajt e pare te jetes jane 0.5 – 1 mg /kg /dite. 

Flori nevojshem per mbrojtjen e dhembeve nga kariesi dentar

Dietologji 6

Magneziumi Rol ne organizem merr pjese ne

prodhimin dhe transformimin e disa proteinave te rendesishme.

Nevoja ditore per magnezium eshte rreth 280 mgr.

Ushqime te pasura me magnezium jane arrat, bajamet dhe prodhimet me baze drithi, mishi dhe zarzavatet.

Dietologji 7

Jodi Rendesia ne rritjen dhe zhvillimin e femijes. Mungesa shkakton gushe, ndersa deficiti i

rende jodik shkakton kreatizmin, miksedemen. Nevojat 60 – 110 gama ne dite ne femije 100 – 120 tek te rriturit. 

Dietologji 8

Vitamina A Funksionimin normal te syrit (vecanerisht

per te parit ne erresire) Mbron lekuren nga tharja ndihmon zhvillimin e kockes. Retinol ne ushqimet me origjine shtazore,

eshte i tretshem ne yndyrna (lipsolubile). Ushqimet e pasura me retinol jane:

melcite, peshku, veza, qumeshti     

DietologjiKriprat minerale & Vitaminat

Dt.31.03.2007 9

Vitamina A Karoten ushqime me origjine bimore. Karotenet jane perzierje te nje substance

ngjyre protokalli me te verdhe, qe kthehet ne organizem ne Vitamin A.

Burime te karoteneve jane zarzavatet me gjethe jeshile ose te verdha. Vitamina A eshte e qendrueshme gjate gatimit dhe nuk shkrihet ne uje. Njesia matese e Vit A eshte mikrogrami i retinolit. 1 UI Vit A ka = 0.3 mikrogr retinol ose 0.6 mikrogr karoten.

Vitamina A grumbullohet ne melci dhe te eleminohet me veshtiresi. Mungesa e saj shkakton verbimin.

Dietologji 10

Vitamina D Rendesishme per te parandaluar rakitin. Gjendet ne disa ushqime dhe ne nje substance kimike te

lekures se njeriut e cila shenderohet nen veprimin e rezeve te diellit ne Vit D dhe pastaj thithet nga organizmi.

Prania e kesaj vitamine ne organizmin e njeriut ndihmon ne depozitimin e kalciumit ne kocka dhe dhembe, ndihmon per te kontrolluar nivelin e kalciumit ne gjak.

Eshte e vlefshme ne formen e kolekalciferolit. 1 UI Vit D = 0.025 mikrogr kolekalciferol, 40 IU vitamin D = 1mikrogr kolekalciferol.

Vitamina D gjendet ne qumesht, gjalp, djath dhe veze. Vaji i peshkut eshte shume i pasur me vitamine D.

Dietologji 11

Vitamina B

Timina (Vit B1) 0.4 mg per 1000 kcal Riboflavina (Vit B2) 0.55 mg per 1000 kcal Niacina 6.6 mgr per 1000 kcal Funksioni i tyre kryesor eshte zberthimi i

karbohidrateve gjate prodhimit te energjise dhe ne rregullimin e perdorimit te proteinave nga trupi.

Kerkesat per tianine, riboflavine dhe niacine jane te lidhura me marrjen e tyre ne ushqime.

Dietologji 12

Vitamina B Ushqimet me te pasura me keto vitamina jane

mishi, peshk, vezet, qumeshti, arrat, drithrat. Mungesa e : Tiamines shkakton semundjen e Beri – Berit

me simptoma te tilla si anoreksi, apati, te vjella, grindje, zbehje.

Riboflavines shkakton carje te lekures se buzeve, prapambetje ne rritje.

Niacines quhet pellagra shkakton dobesi, apati, disfagi

Dietologji 13

Vitaminat E & B12 Vitamina E. Merr pjese ne procesin e

rigjenerimit te lekures. Nevojat per kete vitamine varen nga dieta. 

Vitamina B12 dhe acidi folik. Jane te rendesishme ne procesin e formimit te gjakut.

Gjenden ne zarzavate jeshile. Pamjaftueshmeria e Vit. B12 shkakton

anemine pernicioze (leukopeni, trombocitopeni, neutropeni.)

DietologjiKriprat minerale & Vitaminat

Dt.31.03.2007 14

Vitamina C Mungesa shkakton semundjen e Skorbutit. E nevojshme per: rigjenerimin e indeve te demtuara plaget lidhjen e kalciumit me kockat ndertimin e mureve te kapilareve te gjakut dhe

ruajtjen e elasticitetit te tyre. Ndihmon ne thithjen e Fe me ushqime si dhe

mbrojtjen e organizmit nga infeksionet. Ushqimet qe e pembajne vitaminen C jane frutat

dhe zarzavatet. 

Dietologji 15

Ju Faleminderit !