Projectplan Fruittuin ’t SchouwEen uitzicht om van te smullen!

Stichting Wortelen in je Buurt wil door middel van tuinprojecten de maatschappelijke betrokkenheid van buurtbewoners vergroten. Dit leidt tot meer individuele en collectieve verantwoordelijkheid, zorg voor elkaar en buurtgevoel.

Deze tijd vraagt om nieuwe vormen van participatie in de openbare ruimte.In feite is de vorm die wij kiezen al duizenden jaren oud.Als we een rijk en gevarieerd stadsbestaan wensen, zullen we voedsel in al zijn facetten moeten toelaten, niet alleen om ethisch meer verantwoord te leven, maar ook om op te gaan in de daarmee verbonden sociale gewoonten en ‘gezelligheid’.

Inleiding

Sinds 2011 ligt er een strakke grasmat op de plek waar het Schouw voorlopig heeft afgezien van uitbreiding van zorgappartementen. Het perceel grenst aan ‘Het Huis van de Buurt’, waar bewoners van het Schouw hun maaltijden gebruiken.Wij richten ons bij het ontwikkelen en uitvoeren vooral op deze bewoners.In verschillende wetenschappelijke onderzoeken komt naar voren dat tuinieren een cruciaal verschil kan maken in de fysieke en mentale gezondheid van mensen. Ze bloeien letterlijk op. Tuinieren activeert op vele gebieden. Spontane ontmoetingen geven het gevoel erbij te horen. De tuin heeft een revitaliserende functie, het verbindt bewoners met elkaar en de buurt.

Het Fruittuinproject dat Stichting Wortelen in je Buurt heeft ontwikkeld, biedt een gevarieerde hoeveelheid fruit voor omwonenden plus passanten.Zijn bomen en struiken eenmaal aangeslagen en is er voldoende vocht en vruchtbare grond aangebracht, willen ze alleen nog maar groeien, bloeien en vruchten afzetten.

De aantrekkingskracht van fruitbomen en struiken in de openbare ruimte. De meesten van ons hebben als kind wel ervaring met in het wild plukken van bijvoorbeeld bramen, bosbessen of hazelnoten. Net die braam nog te kunnen plukken die eigenlijk te hoog hangt, de zoete beloning, dagenlang paarse vingers. Iedereen heeft daar wel herinneringen aan.

Stichting Wortelen in je Buurt vindt het belangrijk dat er in de stad ook plekken zijn waar je vrij bent om te plukken waar je op dat moment trek in hebt. In veel landen is het een normaal straatbeeld dat er kersen, appels, vijgen, dadels e.d. in de openbare ruimte groeien.

Aanleg fruittuinAan de straatkant zal een eenvoudige hekconstructie gemaakt moeten worden, voor al te enthousiaste honden en hun bezitters.De tuin wordt aangelegd volgens de principes van de Permacultuur, waardoor er een minimale verstoring van het bodemleven is. Lage struiken profiteren van de beschutting van hogere bomen.Vanwege de beoogde doelgroep word vooral laagstamfruit aangepland, want het is prettig als je ook dat bovenste appeltje nog kunt plukken, zonder op een ladder te hoeven staan.Door de verscheidenheid aan vruchtbomen wordt de bloeiperiode verlengd en biedt omwonenden een prachtig uitzicht.Het belang van het in stand houden van de bijenpopulatie is bij de meesten wel bekend.Zij zullen immers zorgen voor het bevruchtingsproces.

Een groot deel van het grasoppervlak kan blijven bestaan met een speciaal ontworpen maaipatroon voor de paden. Het gras eromheen kan een of tweemaal per jaar gemaaid worden en ingezaaid met een wilde bloemen mengsel, om het insectenleven te stimuleren.

Er blijft voldoende speelruimte over voor kinderen en mensen die op een andere manier willen bewegen.

Activiteiten rondom de fruittuinHet eerste oogstjaar zal nog geen enorme hoeveelheid fruit opleveren. Alles is nog op bescheiden schaal: Jam , gelei en appelmoes kunnen door de vrijwilligers gemaakt worden in samenwerking met het Huis van de Buurt.Een speciaal etiket wordt door hen ontworpen als herkenning dat het product van eigen tuin afkomstig is.Er wordt voorlichting gegeven over het lezen van etiketten op gangbaresupermarktproducten.Een imker komt vertellen over de bijenpopulatie in de stad en hoe je verschillende soorten bijen en hommels kunt herkennen.

De activiteiten worden als workshop aangeboden en vinden plaats in een ruimte van het Schouw.Kosteloos voor vrijwilligers, tegen betaling voor andere geïnteresseerden.In de loop van het project kan er behoefte ontstaan aan meerdere workshops of lezingen.

OmdenkenDenken in mogelijkheden, daar gaat het om bij het ontwikkelen en uitvoeren van groenprojecten.Wie houdt het overzicht, wie is aanspreekpunt, wie onderhoudt de contacten met de verschillende betrokkenen?Stichting Wortelen in je Buurt wil hierin een rol spelen als project- en procesbegeleider.

In verband met de aard van dit project dient rekening gehouden te worden met de duur.Het is geen wegwerpartikel dat na drie jaar weer op de schop kan.

Plan van aanpakVoordat er een gedetailleerd plan van aanpak kan worden gemaakt is het noodzakelijk om met verschillende partijen in gesprek te raken.De Osiragroep, het Stadsdeel, de woningbouwvereniging, andere participanten.Is eenmaal duidelijk wat mogelijk is, wordt het plan bekend gemaakt aan omwonenden en kunnen vrijwilligers zich aanmelden. Zonder de medewerking van bewoners uit de buurt is dit plan namelijk niet levensvatbaar.

Stichting Wortelen in je Buurt Nr. KvK.: 34354795Bankrekening: 390360414 van TriodosbankContact: paulineflipse@worteleninjebuurt.nl

Overzicht Begroting Fruittuin Het Schouw

Uitvoeringskosten:Bomen, struiken, zaden & gereedschap € 5054

Begeleiding- en supervisiekosten40 dagdelen tussen november 2012 – april 2013€ 260,- per dagdeel (4 uur) € 10400,-

______________

Kosten november 2012-april 2013 € 15454,-Reserve voor onvoorziene uitgaven t/m november 2013 € 4000,-

___ ___________Totale kosten t/m april 2013 € 19454,-

Tussen mei en november 2013 zijn de begeleidingskosten lager.De meeste activiteiten zullen plaatsvinden tussen juli en oktober.Begeleiding : 30 dagdelen € 7800,-Kosten extra gereedschap + aanvulling plantmateriaal € 2500,-

___________Totale kosten mei t/m november 2013 € 10300,-

In 2014- 2015 wordt de begeleiding langzaam afgebouwd en overgenomen door vrijwilligers.De stichting zal zich dan meer toeleggen op het organiseren van workshops, lezingen en voorlichting. Zij houdt tevens de vinger aan de pols bij het totale project.

Kosten van omheining zijn in deze begroting niet meegenomenAlle bedragen zijn exclusief BTW.

Stichting Wortelen in je BuurtNr. KvK: 34354795Rekeningnummer Triodosbank:220.49.79.007Contactpersoon: Pauline Flipse.Tel. 06.22.22.68.67Email: paulineflipse@worteleninjebuurt.nl

begroting van de aanleg in detail

aanleg bedrag

Omheining straatkant: Palen, lengte 150cm voor omheining ?(120cm) Gaas of spandraad. ?

Mest, compost, houtsnippers, zand € 2500,- Gereedschap5 spades, 3 bats, 3 harken, 3 spitvorken, 3 mestvorken, 3 kruiwagens, € 965,-5 snoeischaren, 5 schoffels20 appelbomen, verschillende rassen laag en middenhoogstam, € 350,-Laagstam : €15,- halfstam €20,- 7 perenbomen, verschillende rassen € 350,-€ 50,-2 kweepeerbomen + 3 struiken€30,- + 18,- € 114,-10 pruimenbomen (verschillende rassen € 175,-10 kersenbomen (verschillende rassen) € 175,-10 hazelnootstruiken€10,- € 100,-

25 frambozenstruiken €6,- per stuk € 150,-25 rode en zwarte bessenstruiken € 6,- € 150,-25 doornloze bramenstruiken € 6,- per stuk € 150,- 25 blauwe bessenstruiken € 9,- per stuk € 225,-

Aardbeientoren € 200,-

Voor een klein gedeelte pluktuin:Bloemen (zaad en plantgoed) 300m2

Kruiden (zaad en plantgoed) 100m2 € 1200,-

Plan inrichting braakliggend terrein Het Schouw tot Buurtontmoetingstuin Buikslotermeer.

1. Inleiding.

Woonzorg centrum Het Schouw heeft in 2009 twee nieuwbouwlocaties geopend. Door afbraak van de oudbouw woonzorg is er nu een groot (hoe groot) braakliggende terrein.Voorlopig (niet binnen 10 jaar) wordt er op dat terrein niet gebouwd.In de ruime omgeving van Het Schouw bevinden zich een aantal seniorencomplexen.Het Schouw biedt, samen met de instellingen Evean Korthagenhuis en Cordaan de Die, senioren en bewoners met een beperking van de wijk Buikslotermeer een aantal faciliteiten als ontmoeten, activiteiten, een warme maaltijd, informatie en advies, 1e lijn zorg spreekuren, vrijwilligerswerk.

Het braakliggende terrein is, strategisch gezien, een mooie ontwikkelplek voor ontmoeting omdat het op de scheidingslijn tussen twee woonwijken ligt wat maakt dat de bereikbaarheid voor de aangrenzende wijk; Nieuwendam, goed is.

De beoogde samenwerking is ontstaan uit een krachtenbundeling van verschillende partijen.Partijen die elkaar gevonden hebben omdat de individuele plannen mooi bij elkaar aansluiten in het gemeenschappelijke doel het contact tot stand te brengen tussen kwetsbare ouderen en vitale senioren. Leidraad daarbij zijn een aantal bakens afkomstig uit welzijn nieuwe stijl:

De activiteiten zijn gericht op de vraag achter de vraag. De vraag van de burger dient als uitgangspunt voor de activiteit.

Gebaseerd op de eigen kracht van de burger. Welke onderdelen van zijn vraag kan de burger zelf uitvoeren.

Direct erop af. Op de burgers afstappen en persoonlijk uitnodigen tot deelname. Formeel en informeel in optimale verhouding. Professionals stellen zich terughoudend op en

geven ruim baan voor de initiatieven van burgers. Niet vrijblijvend maar resultaatgericht.

In- en rondom Het Schouw wonen veel kwetsbare ouderen, op welzijnsvoorzieningen in de buurt wordt door de overheid steeds meer bezuinigd waardoor ouderen die minder zelfredzaam zijn vereenzamen en versneld lichamelijke- geestelijke en sociale vaardigheden inleveren.

Het grootste deel van de senioren van deze tijd is mondig, sociaal betrokken, lichamelijk en geestelijk in een goede conditie en is bereid/heeft de behoefte om na het bereiken van de pensioen gerechtigde leeftijd te blijven participeren in de maatschappij; mee te blijven doen.

Een ontmoetingstuin biedt daartoe alle gelegenheid; in de basis zijn samenwerkingsmogelijkheden aanwezig maar er is veel ruimte voor eigen initiatief en ontwikkeling van nieuwe vaardigheden cq hobby’s voor zowel kwetsbare ouderen als vitale senioren.Het is een duurzaam project omdat in aanvang iedere deelnemer, zowel kwetsbare oudere als vitale senioren, de bezigheden/verantwoordelijkheden krijgt die hij/zij wenst en denkt aan te kunnen.

De verantwoordelijkheid van de ontmoetingstuin zal een gecombineerde activiteit worden van de stichting Wortelen in je buurt, Combiwel ondernemend welzijn, zorgaanbieder OsiraGroep, wooncorporatie Stadgenoot, basisschool Universum, de wijkagent en bewoners van woon-zorgcentrum Het Schouw en de seniorenwoningen die daaromheen zijn gebouwd.

Missie en visie van het plan.

Woonzorgcentrum Het Schouw richt zich op de senioren in de samenleving. Met de te ontwikkelen ontmoetingsplek richten wij ons op de vitale senioren 55+ ouderen, net of al langer met pensioen, veel kennis in huis, zoekende naar een (nieuwe) vorm van zingeving die aansluit bij de ( gesignaleerde) behoefte iets voor de maatschappij te betekenen. Daarnaast is er de groep senioren die door beperkingen van welke oorzaak dan ook niet (meer) in staat is het leven te leven dat zoals zij dat zouden willen. Voor beide groepen willen we de mogelijkheid creëren elkaar te ontmoeten, activiteiten te delen, ervaringen uit te wisselen en plezier te beleven.

Uiteindelijk doel is om aan de belevingswereld van mensen die in het Schouw geïndiceerd zorg ontvangen ontspanning, welzijn, sociale contacten, herstel van vergeten en/of niet onderhouden vaardigheden, ontdekken van nieuwe vaardigheden toe te voegen aan hun dagelijks leven.Aan het leven van de vitale ouderen willen we maatschappelijke betrokkenheid, vrijetijdsbesteding, zingeving toevoegen.

1.Voor beide groepen geldt dat bewegen gezond is; het is wetenschappelijk bewezen dat bewegen goed is voor de geestelijke gezondheid (het welbevinden door lichamelijke inspanning) lichamelijk, (houdt de spieren soepel, voorkomt hoge bloeddruk, overgewicht en sociaal; als men naar sporters kijkt beleeft men min of meer hetzelfde plezier en/of dezelfde spanning.

2. Het plan.De plannen omvatten activiteiten m.b.t. bewegen en ontmoeten. Het terrein kan zich ontwikkelen tot de fitste kern van Amsterdam Noord.

2.1 Een trimcircuit met fitnesstoestellen voor senioren.2.2 Enkele beweegtoestellen geschikt voor senioren met een beperking2.3 Een theehuis. Open dagelijks van 13:00 – 17:00 2.4 Een jeu de boullebaan.2.5 Een omheinde hondenuitlaatplek.2.6 Een makkelijk te belopen wandelpad naar de overkant.2.7 Fruitplukbomen, bessenstruiken.2.8 Moestuinbakken.

2.9 zitbanken en prullenbakken

2.1 Een trimcircuit voor senioren. Een loop circuit met 15 mogelijkheden waarbij d.m.v. bordjes wordt aangegeven wat de bedoeling is van het toestel. Ondergrond: gras

Enkele beweegtoestellen voor mensen met een beperking. Bijvoorbeeld toestellen waar mensen bij kunnen gaan zitten of waarbij gebruik gemaakt wordt van één arm/hand of met extra steunen voor een goed houvast.

2.3 Een Theehuis. Centraal op het terrein staat een theehuis. Het theehuis is een blokhut met erker, sober doch gezellig ingericht en heeft naast (stapelbare ) stoelen ook bankjes zodat er een spreker kan komen om iets te vertellen en schenkt in aanvang alleen ( vele soorten) thee eventueel met door vrijwilligers aangeleverde, zelfgebakken koek. Later mogelijk vruchtensappen uit de pluktuin.Open van 13:00 – 17:00 omdat in de ochtend ontmoeting met koffie al voorzien wordt door het Huis van de Buurt. Een theehuis trekt ook senioren van andere culturen aan.

2.4 Een jeu de boules baan. Door jong en oud te gebruiken.

2.5 Een omheinde hondenuitlaatruimte. Om te voorkomen dat het terrein de hondenuitlaatplek blijft die het nu al op sommige plekken is geworden.

2.6 Een wandelpad. Dwars over het terrein zodat mensen makkelijker van de ene Schouw locatie naar de andere kunnen lopen.

2.7 Lage fruitplukbomen en bessenstruiken. Een pluktuin voor alle buurtbewoners. Maatschappelijke betrokkenheid van buurtbewoners vergroten volgens uitgewerkt plan, er is een sterke toevoeging aan de omgevingswaarde. Bewegen in de vorm van tuinonderhoud is gezond, meer vormen van bewegen bij elkaar is een meerwaarde voor het gebied. Er worden verbindingen gelegd op sociaal cultureel gebied, er vindt kennisuitwisseling plaats. Mogelijkheden voor workshops; snoeien fruitopbrengst verwerken. Het volledige plan wordt toegevoegd. (Bijlage 1)

2.8 Moestuinbakken. 8 a10 grote, met aarde gevulde bakken, waar (school) kinderen, mensen in een rolstoel of mensen die erbij willen zitten kunnen tuinieren. Sla, kruiden, radijs, courgettes etc.

2.9 Zitbanken en prullenbakken.

3. Toezicht.Vrijwilligers die per dag een aantal uren aanwezig zijn op het terrein. Meerdere vrijwilligers per dag nodig dus een poule maken. Buurtbewoners laten delen in de verantwoording voor het terrein.Bij calamiteiten tussen 09:00 en 17:00 is de activiteitenbegeleider van het Huis vd Buurt aanspreekpunt. Buiten deze tijden?

4. Partners in de uitvoer van het plan.

In het plan worden de volgende organisaties/personen betrokken: Stadsdeel Noord, Wooncorporatie Stadgenoot, Combiwel ondernemend welzijn, zorgaanbieder OsiraGroep, de Vrijwilligers Centrale, stichting Wortelen in je buurt, clientenraad Het Schouw, docente MBVO Lenie Poppen. Mogelijk sluiten er nog meer partijen aan.

5. Promotie.Voor de werving van vrijwilligers wordt een actief beleid gevoerd. D.w.z. een samenwerking met de vrijwilligers centrale en presentaties bij middelgrote bedrijven in de ruime omgeving waarvan bekend is dat er een aantal werknemers binnenkort (vervroegd) met pensioen gaan.Een promotiefolder hoort erbij.

6. Werving vitale medemensen.In woonzorgcentrum Het Schouw is al een grote groep vrijwilligers werkzaam; regelmatig melden zich mensen aan voor vrijwilligerswerk. Er is een vrijwilligerscoördinator in dienst die nauw samenwerkt met de VrijwilligersCetrale. Vacatures kunnen op de site van de VCA geplaatst worden.Actieve werving zal bestaan uit het bezoeken van bedrijven, clubs, verenigingen om het plan voor een ontmoetingstuin te promoten en werknemers die binnenkort met ontslag gaan alvast te interesseren.

7. Begroting.De kosten voor dit project zijn verwerkt in een begroting. (bijlage 2)Naast een financiële aanvraag bij Experiment WijkinvesteringsZone (WIZ)wordt een aanvraag ingediend bij Moestuinprojecten Noord, wooncorporatie Stadsgenoot en het Oranjefonds.

8. Tijdpad.Zodra de financiële onderbouwing rond is kan gestart worden met de voorbereidingen voor het project ontmoetingstuin. De eerste stap zal bestaan uit het benoemen van een trekker van het plan en het vormen van een uitvoerend team bestaande uit afgevaardigden van alle betrokken partijenBinnen dit team zullen de werktaken verdeeld worden. De trekker van het project is aanspreekpunt, zal het proces aansturen, de werkzaamheden op elkaar afstemmen, opletten of ieder zijn/haar verantwoordelijkheden nakomt, het tijdpad bewaken en zo nodig bijstellen

Begroting ontmoetingstuin braakliggend terrein Het Schouw. (incl. de fruittuin)

Onderdeel Benaming Geschatte prijs Bron2.1 Een trimcircuit voor senioren € 41.329,- Nijha bv2.2 Beweegtoestellen € 14.000,- Nijha bv

2.3 Theehuis; type blokhut € 20.000,- Schatting en excl voorzieningen

2.3 Inrichting theehuis; stoelen banken € 10.000,- Schatting.2.4 Jeu de Boulesbaan € 3.500,- www.petanqueheerlen.info2.5 Omheinde honden uitlaatplek € 500,- palen, hekwerk, toeganshekje2.6 Wandelpad ? Stadsdeel?2.7 Fruitpluktuin € 19.457- Begroting Fruittuin2.8 Tuinierbakken op houten frame 15 x € 4.000,- Project voor timmerwerkplaats 2.9 Straatmeubilair Banken € 10.000,-

Totaal € 122.786,- excl. btw.