Կոմիտաս

• Կոմիտաս (    Սողոմոն Գևորգի),    ,  , Սողոմոնյան հայ երգահան երգիչ

  ,  , երաժշտական էթնոլոգ երաժշտագետ         վարդապետև դասատու։ Նա համարվում

       է ժամանակակից հայկական դասական երաժշտության հիմնադիր։

•        Սողոմոն Գևորգի Սողոմոնյանը ծնվել 1869     26-  է թվականի սեպտեմբեր ին

 8-      կամհոկտեմբերի ին Թուրքիայի Քյոթահիա,      ,   քաղաքում երաժշտասեր մի ընտանիքում ուր

           խոսում էին միայն թուրքերեն։ Նա մեկ      ,     տարեկանում զրկվում է մորից իսկտաս             տարեկանում կորցնում է հորը։ Ապրում է իր

     1881  ,     տատի հետ մինչև թվականը երբ իրենց       հայկական թեմիառաջնորդը գնում

   է Էջմիածին եպիսկոպոս     օծվելու համար։      ,     Կաթողիկոսնառաջնորդինպատվիրում է որ նա

         իր հետ մեկ որբ երեխա բերի՝Էջմիածնի   վանքում           կրթություն ստանալու համար։ Նա գնում է           Էջմիածին ևայնտեղ իր զարմանահրաշ երգով Կոմիտասը        մեծտպավորություն է թողնում կաթողիկոսի վրա։

•  (   -  Կոմիտասը իսկականանուն ազգանունը՝  ) 12     Սողոմոն Սողոմոնյան տարեկանում ընդունվել

      ,     է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարան որտեղ հատուկ           ուշադրություն են դարձրել նրան՝ գեղեցիկ ձայնի

       և երաժշտական բացառիկ ընդունակությունների:           համար Ուսմանտարիներին յուրացրել է հայ

      , նոտագրությունն ու հոգևոր երաժշտությունը       հավաքել ժողովրդական երգեր և

    :ստեղծագործականփորձերարել

• 1893  -       ,   թ ինավարտել է ճեմարանը նշանակվել  ,     երաժշտության ուսուցիչ Մայրտաճարում՝

: 1894  -        խմբավար թ ին ձեռնադրվել է կուսակրոն` աբեղա VII        , դարի բանաստեղծ ու երաժիշտ

    , 1895  -  կաթողիկոս Կոմիտասիանվամբ թ ին՝: 1895  -      վարդապետ թ ինԹիֆլիսում հարմոնիայի

        : 1896–99  -  դասեր էառել Մակար Եկմալյանից թթ ին        .   ուսումը շարունակել է Բեռլինում՝ Ռ Շմիդտի

       մասնավոր կոնսերվատորիայում և Արքունական.       համալսարանում ուսումնասիրել է կոմպոզիցիայի

,  ,  , տեսություն հոգեբանություն փիլիսոփայություն,      ,   խմբավարություն մշակել է ձայնը սովորել

      :     դաշնամուր ու երգեհոն նվագել Այդտարիներին    ,  ,  ,   գրել է երգեր ռոմանսներ խմբերգեր մշակել

  : 1899  -      ժողովրդական երգեր թ ին վերադարձել է.         Էջմիածին ճեմարանի երգչախմբով համերգներ է

  ,  ,  : տվել Երևանում Թիֆլիսում Բաքվում

• 1895       թվականին Կոմիտասինտրվում             է վարդապետիաստիճան։ Նույն թվականիաշնանը նա

         մեկնում է Թիֆլիս՝ երաժշտական ուսումնարանում  ,     սովորելու։ Սակայն հանդիպելով Պետերբուրգի

       կոնսերվատորիայում կրթություն ստացած կոմպոզիտոր             ՄակարԵկմալյանին՝ փոխում է իր մտադրությունը և           վերջինիս մոտ ուսումնասիրում ու յուրացնում հարմոնիայի

դասընթացը։

•  1915     24- ,        , թվականի Ապրիլ ին երբ Հայոց Եղեռնը սկսվեց          , նա շատուրիշ հայ մտավորականներիպես

             ձերբակալվել է և հարկադրվել քայլել աքսորի ճամփան           դեպի Արաբիայիանապատները։ Նրա լավ ընկերը՝           թուրք բանաստեղծ Էմին Յարդաքուլը ևամերիկյան

         դեսպան Հենրի Մորգենթաուն միջամտել են             կառավարությանը և Կոմիտասըազատվել է։ Բայց նրա

             հավաքածաշխատանքի մի մասը կործանվել էրայս  ,         դեպքերի ժամանակ և նա երբեքամբողջովին

       չվերականգնվեցայսփորձառությունից։ Կյանքի      ,     վերջում նրանտեղափոխեցին Փարիզ որտեղ էլ

   մահացավ հոգեբուժական 1935         կլինիկայում թվականին։ Հաջորդտարի նրա

     1950-  աճյունըփոխադրվեց Երևան։ ական       թվականներին իր ձեռագրերը նույնպես     փոխադրվեցին Փարիզից Երևան։

         Այսօր Երևանի երաժշտական Կոնսերվատորիան կրում   է Կոմիտասիանունը։

     Եղիշե Չարենցը Կոմիտասի հիշատակին (հատված)

•  .Ա       Հայրենի երգն ես դու մեր՝

   :-Վերադարձած հայրենիք     Դեմքիդտանջանքն է դրել

     :-Անագորույն մի կնիք   Եվ հանճարի հեռակա

       ,Հուրն է հանգչում ճակատիդ   Ինչպես մարող ճառագայթ

   : -Արարատի գագաթին•  .Բ

   ´       Հայրենի ե րգն ես դու մեր ,     ,Հալածական ինչպեսամպ

     Որ քամիներն են ցրել     :-Եվտարիներնապստամբ

 Ժողովրդի հանճարեղ         ,Սրտով երկնած ձայն ու շունչ

     Որ բարբառել ես դարեր   :Օտարության մշուշում

Կոմիտասի ստեղծագործություններից

Կռունկ• ,    ,      ,Կռունկ ուստի՞ կուգաս ծառա եմ ձայնիդ

,          .Կռունկ մերաշխարհենխապրիկ մի չունի՞ս  ,      .Մի՛ վազեր երամիդ շուտով կհասնիս

,         Կռունկ մերաշխարհենխապրիկ մը չունի՞ս։

            ,Թողել եմ ու եկել մըլքերս ու այգիս      ,      ,Քանի որա՜խ կանեմ կու քաղվի հոգիս,      ,      .Կռունկ պահ մի կացի՛ր ձայնիկդ ի հոգիս,         Կռունկ մերաշխարհենխապրիկ մը չունի՞ս։

          .Քեզ բան հարցնողին չեստանիրտալապ          ,Ձայնիկդանուշ կուգա քան զջրիտոլապ

,            ,Կռունկ Պաղտատիջնուս կամ թե ի Հալապ,         Կռունկ մերաշխարհենխապրիկ մը չունի՞ս։

  ,  ,  ,Սրտերնիս կամեցավ ելանք գնացինք        ,Այս սուտաստնվորիս բաներն իմացանք

      ,Աղուհացկեր մարդկանց կարոտ մնացինք,         Կռունկ մերաշխարհենխապրիկ մը չունի՞ս։

    ,      ,Աշունն է մոտեցեր գնալու ես թետպիր          ,Երամ ես ժողվեր հազարներ ու բյուր

    ,  ,  ,Ինձպատասխան չտվիր ելար գնացիր,      ,  : Կռունկ մերաշխարհեն գնա հեռացի՜ր

Անտունի

•           ,Սիրտս նման է էնփլածտներ  ,      ,Կոտրեր գերաններ խախտեր է սներ

          :Բունպիտի դնեն մեջ վայրի հավքեր          ,Երթամ՝ ձի թալեմ էն ելման գետեր

      :Ըլնիմ ձկներու ձագերացն կեր__________ ,      :Ա՜յ տո լա՛ճտնավեր

        ,      ,Սև ծով մը եմտեսե սիպտակն էր բոլոր  ,      :Ալին կզարներ չէրխառնի հիրոր

            ,Էն ո՞րն էտեսե մեկ ծովն երկթավոր          :Անտունի սիրտն էպղտոր ու մոլոր

,          :Ա՜խ իսկի մի՛ լնիք սրտիկ սևավոր__________ ,      : Ա՜յ տո լա՛ճտնավեր

, ԿԱՆՉԵ ԿՌՈՒՆԿ• ,  ,  ,      ,Կանչե՛ կռո՛ւնկ կանչե՛ քանի գարուն է

    -     :Ղարիբներու սիրտը գունդ գունդարուն է__________   ,        ,Կռո՛ւնկ ջան կռո՛ւնկ ջան գարուն է__________   ,        ,Կռո՛ւնկ ջան կռո՛ւնկ ջան գարուն է__________ ,      :Ա՜խ սիրտսարուն է

,  ,  ,      ,Կանչե՛ կռո՛ւնկ կանչե՛ քանիարոտ է    ,      :Աշխարհն էարեգակ սիրտս կարոտ է

__________   ,        ,Կռո՛ւնկ ջան կռո՛ւնկ ջանարոտ է__________   ,        ,Կռո՛ւնկ ջան կռո՛ւնկ ջանարոտ է__________ ,      :Ա՜խ սիրտս կարոտ է

,  ,  ,      ,Կանչե՛ կռո՛ւնկ կանչե՛ քանիարև է    ,    :Աշնան կերթաս երկիր յարիս բարևե

__________   ,        ,Կռո՛ւնկ ջան կռո՛ւնկ ջանարև է__________   ,        ,Կռո՛ւնկ ջան կռո՛ւնկ ջանարև է__________ ,    :Ա՜խ սիրտս բարևե

ԴԼԵ ՅԱՄԱՆ•  Դլե յաման

      ,Գյամին էկավ կրակիպես,    ,Վա՜յ դլե յաման,        ,Էկավ հասավ չուր ծովու կես

,  :Յաման յաման

__________   ,Դլե յաման__________   ,        ,Մերտուն ձերտուն իրար դիմաց__________ ,    ,Վա՜յ դլե յաման__________      Մենք սիրեցինքառանց իմաց__________ ,  :Յաման յաման

  ,Դլե յաման      ,Արև դիպավՄասիս սարին,    ,Վա՜յ դլե յաման

        ,Կարոտ մնացի ես իմ յարին,  :Յաման յաման

__________   ,Դլե յաման__________     - ,Քամին էկավ երան երան__________ ,    ,Վա՜յ դլե յաման__________       ,Գյամին հասավ ծովու բերան__________ ,  :Յաման յաման

  ,Դլե յաման  ,    ,Քամին էկավ առավ բերդին

,    ,Վա՜յ դլե յաման          ,Քո սեր կաթավ մեջ իմ սրտին

,  : Յաման յաման

Հարցեր

1.       Երբ է ծնվել Կոմիտասը

1869 1870

1871 1872

     Որտեղ է ծնվել Կոմիտասը

ՀայաստանումՎրաստանումԹուրքիայում

Ֆրանսիայում

   Որտեղ մահացավԿոմիտասը

Երևանում

Ստամբուլում

Փարիզում

Թբիլիսիում

   Նշված ստեղծագործություններից     որը չիպատկանում Կոմիտասին

Կռունկ

Հայաստան

Դլե Յաման

Աշխարհումս ախ չեմ քաշի

Վերջ

2

1

3

4

1

4

2

3